ထိုင်းနိုင်ငံ

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="my">
  <siteinfo>
    <sitename>ဝီကီပီးဒီးယား</sitename>
    <dbname>mywiki</dbname>
    <base>https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%97%E1%80%9F%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%85%E1%80%AC%E1%80%99%E1%80%BB%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%94%E1%80%BE%E1%80%AC</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.4</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">မီဒီယာ</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">အထူး</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">အသုံးပြုသူ</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">ဝီကီပီးဒီးယား</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">ဝီကီပီးဒီးယား ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">ဖိုင်</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">ဖိုင် ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">မီဒီယာဝီကီ</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">မီဒီယာဝီကီ ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">တမ်းပလိတ်</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">တမ်းပလိတ် ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">အကူအညီ</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">အကူအညီ ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">ကဏ္ဍ</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">ကဏ္ဍ ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">မုခ်ဝ</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">မုခ်ဝ ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="118" case="first-letter">စာမူကြမ်း</namespace>
      <namespace key="119" case="first-letter">စာမူကြမ်း ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">မော်ဂျူး</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">မော်ဂျူး ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="1728" case="first-letter">Event</namespace>
      <namespace key="1729" case="first-letter">Event talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>ထိုင်းနိုင်ငံ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3171</id>
    <revision>
      <id>877769</id>
      <parentid>874945</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T05:33:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>/* ဆက်စပ်ကြည့်ရှုရန် */</comment>
      <origin>877769</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="294626" sha1="g1fbkbknwaf90elr83qrobny0l5oxjk" xml:space="preserve">{{redirect|ယိုးဒယား|ယိုးဒယားသီချင်းကြီး|ယိုးဒယားသီချင်းနှင့်အက}}
{{coord|15|101|display=title}}
{{Infobox country
| နိုင်ငံအမည်အပြည့် = ထိုင်းဘုရင့်နိုင်ငံ
| common_name = 
| အမည်_ရင်း = {{ubl|{{native name|th|ราชอาณาจักรไทย|italics=off}}|ရာဇာအာဏာစကြာထိုင်း}}
| ပုံ_အလံ = Flag of Thailand.svg
| ပုံ_တံဆိပ် = Garuda Emblem of Thailand.svg
| နိုင်ငံတော်ဆောင်ပုဒ် = ''နိုင်ငံ၊ သာသနာ၊ ဘုရင်'' (အသုံးများမှုသာ)
| နိုင်ငံတော်သီချင်း = ''[[ဖလင်း ချတ်]]''(Phleng Chat)&lt;br /&gt;({{lang-en|&quot;Thai National Anthem&quot;}})&lt;div style=&quot;padding-top:0.5em;&quot;&gt;{{center|[[File:Thai National Anthem - US Navy Band.ogg]]}}&lt;/div&gt;
| royal_anthem = ''[[သဿေရိဉဗရပါရမီ]]''&lt;br /&gt;({{lang-en|&quot;Glorify His prestige&quot;}})&lt;div style=&quot;padding-top:0.5em;&quot;&gt;{{center|[[File:Thai Royal Anthem - US Navy Band.ogg]]}}&lt;/div&gt;
| image_map = {{Switcher|[[File:Thailand (orthographic projection).svg|frameless]]|ကမ္ဘာလုံးတွင်ပြရန်|[[File:Location Thailand ASEAN.svg|upright=1.15|frameless]]|အာဆီယံတွင် ပြရန်|default=1}}
| map_caption = {{map caption |location_color= အစိမ်းရောင် |region= အာရှတိုက် |region_color= မီးခိုးရောင် |subregion= [[အာဆီယံ]]
| subregion_color = အစိမ်းနု}}
| မြို့တော် = [[ဘန်ကောက်မြို့]]
| coordinates = {{Coord|13|45|N|100|29|E|type:city}}
| အကြီးဆုံးမြို့ = မြို့တော်
| အကြီးဆုံးပြည်နယ် = 
| ရုံးသုံးဘာသာများ = [[ထိုင်းဘာသာစကား|ထိုင်းဘာသာ]]&lt;ref name=CIA&gt;[https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/thailand/ Thailand], ''The World Factbook''.&lt;/ref&gt;&lt;!--Thai is the official language. English is a non-official secondary language.--&gt;
| languages_type = Spoken languages
| languages = {{hlist|[[:en:Isan language|အီဆန်]]|[[:en:Northern Thai language|ခွန်မောင်း]]|[[:en:Southern Thai language|ပက်တိုင်း]]|[[:en:Kelantan-Pattani Malay|မလေး]]}}
| ethnic_groups = {{unbulleted list
  | {{nowrap|၈၆% [[ထိုင်းလူမျိုး|ထိုင်း]]}}&lt;br /&gt;{{nowrap|&amp;nbsp;–၃၉% [[ထိုင်းလူမျိုး|အလယ်ပိုင်း ထိုင်း]]}}&lt;br /&gt;{{nowrap|&amp;nbsp;–၂၈% [[:en:Isan people|အီဆန်]]}}&lt;br /&gt;{{nowrap|&amp;nbsp;–၁၀% [[:en:Northern Thai people|ခွန်မောင်း]]}} &lt;br /&gt;{{nowrap|&amp;nbsp;–9% [[ထိုင်းလူမျိုး|တောင်ပိုင်းထိုင်း]]}} &lt;br /&gt;{{nowrap|3% [[:en:Northern Khmer people|ခမာ]]}} &lt;br /&gt;{{nowrap|2% [[:en:Thai Malays|မလေး]]}}
  | ၉% အခြား [[:en:Ethnic groups in Thailand|၆၈ လူနည်းစုလူမျိုးစုများ]] 
}}
| ethnic_groups_ref = &lt;ref name=&quot;Springer&quot;&gt;{{cite journal |url=https://www.researchgate.net/publication/330368922 |author1=John Draper |author2=Joel Sawat Selway |title=A New Dataset on Horizontal Structural Ethnic Inequalities in Thailand in Order to Address Sustainable Development Goal 10 |journal=Social Indicators Research |page=284 |volume=141 |issue=4 |date=January 2019 |doi=10.1007/s11205-019-02065-4 |s2cid=149845432 |access-date=6 Feb 2020}}&lt;/ref&gt;
| ethnic_groups_year = ၂၀၁၉
| religion_year = 2018
| religion = {{plainlist|
* ၉၃.၅% [[:en:Buddhism in Thailand|ဗုဒ္ဓဘာသာ]] ([[နိုင်ငံတော်ဘာသာ|တရားဝင်]])&lt;ref&gt;Article 67:&lt;br /&gt;&quot;The State should support and protect Buddhism.
In supporting and protecting Buddhism, [...] the State should promote and support education and dissemination of dharmic principles of Theravada Buddhism [...], and shall have measures and mechanisms to prevent Buddhism from being undermined in any form. The State should also encourage Buddhists to participate in implementing such measures or mechanisms.&quot;{{cite web|title=Constitution of the Kingdom of Thailand|url=http://www.constitutionnet.org/sites/default/files/2017-05/CONSTITUTION%2BOF%2BTHE%2BKINGDOM%2BOF%2BTHAILAND%2B%28B.E.%2B2560%2B%282017%29%29.pdf|website=constitutionnet.org|access-date=29 October 2017}}&lt;/ref&gt;
* ၅.၄% [[:en:Islam in Thailand|အစ္စလာမ်]] 
* ၁.၁၃% [[:en:Christianity in Thailand|ခရစ်ယာန်]] 
* ၀.၀၂% [[:en:Hinduism in Thailand|ဟိန္ဒူ]] 
* ၀.၀၀၃% [[:en:Irreligion|ဘာသာမဲ့]]}}
| demonym = [[:en:Demographics of Thailand|Thai]]&lt;br /&gt;[[:en:Thai people|Siamese]] (historic)
| government_type = [[:en:authoritarianism|အကြွင်းမဲ့]] [[:en:military dictatorship|စစ်အာဏာရှင်]] ([[ဒီ ဖက်တို]]) အောက်ရှိ [[ပြည်ထောင်စုစနစ်|ပြည်ထောင်စု]] [[ပါလီမန် ဒီမိုကရေစီ စနစ်|ပါလီမန်]] [[:en:constitutional monarchy|စည်းမျဉ်းခံဘုရင်စနစ်]] ([[ဒီ ဂျူရီ]])&lt;br /&gt;
| leader_title1 = [[စကြီမင်းဆက်| ဘုရင်မင်းမြတ်]]
| leader_name1 = [[ဝဇိရာလင်္ကရဏ]] &lt;small&gt;(ရာမ ၁၀)&lt;/small&gt;
| leader_title2 = [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်|ဝန်ကြီးချုပ်]]
| leader_name2 = [[ပေထုံတန် ရှင်နာဝပ်]]
| legislature = [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လွှတ်တော်]]
| upper_house = [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆီးနိတ်လွှတ်တော်|ဆီးနိတ်လွှတ်တော်]]
| lower_house = [[ကိုယ်စားလှယ်များလွှတ်တော် (ထိုင်းနိုင်ငံ)|ကိုယ်စားလှယ်များလွှတ်တော်]]
| sovereignty_type = [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ သမိုင်း|တည်ထောင်ခြင်း]]
| established_event1 = [[:en:Sukhothai Kingdom|ဆူခိုထိုင်း]]
| established_date1 = ၁၂၃၈–၁၄၄၈
| established_event2 = [[:en:Ayutthaya Kingdom|အယုဒ္ဓယနိုင်ငံ]]
| established_date2 = ၁၃၅၁–၁၇၆၇
| established_event3 = [[:en:Thonburi Kingdom|ထုံဘူရီနိုင်ငံ]]
| established_date3 = ၁၇၆၇–၁၇၈၂
| established_event4 = [[:en:Rattanakosin Kingdom|ရတနာကိုဆင်နိုင်ငံ]]
| established_date4 = ၁၇၈၂ ခုနှစ် ဧပြီလ ၆ ရက်
| established_event5 = {{nowrap|[[:en:Siamese revolution of 1932|စည်းမျဉ်းခံဘုရင်စနစ်]]}}
| established_date5 = ၁၉၃၂ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၄ ရက်
| established_event6 = {{nowrap|[[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ|လက်ရှိဖွဲ့စည်းပုံ]]}}
| established_date6 = ၂၀၁၇ ခုနှစ် ဧပြီလ ၆ ရက်
| area_km2 = ၅၁၃,၁၂၀
| ဧရိယာအဆင့် = ၅၀
| area_sq_mi = ၁၉၈,၁၁၅&lt;!--Do not remove per [[WP:Manual of Style/Dates and numbers]]--&gt;
| ဧရိယာရေရာခိုင်နှုန်း = {{nowrap|၀.၄ (၂,၂၃၀ km{{smallsup|2}})}}
| population_estimate = {{IncreaseNeutral}} ၆၉,၉၅၀,၈၅၀&lt;ref name=&quot;macro&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.macrotrends.net/countries/THA/thailand/population|title = Thailand Population 1950-2021}}&lt;/ref&gt;
| population_census = ၆၄,၇၈၅,၉၀၉&lt;ref&gt;{{in lang|th}} National Statistics Office, [http://popcensus.nso.go.th/doc/8-thailand%20census.doc &quot;100th anniversary of population censuses in Thailand: Population and housing census 2010: 11th census of Thailand&quot;] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20120712002347/http://popcensus.nso.go.th/doc/8-thailand%20census.doc |date=12 July 2012}}. popcensus.nso.go.th.&lt;/ref&gt;
| population_estimate_year = ၂၀၂၁
| population_estimate_rank = ၂၀
| population_census_year = ၂၀၁၀
| population_census_rank = ၂၁
| population_density_km2 = ၁၃၂.၁
| population_density_sq_mi = ၃၄၂ &lt;!--Do remove per [[WP:Manual of Style/Dates and numbers]]--&gt;
| population_density_rank = ၈၈
| GDP_PPP = {{increase}} $၁,၃၄၀ ဘီလီယံ&lt;ref name=IMFWEOTH&gt;{{cite web|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2020/October/weo-report?c=578,&amp;s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&amp;sy=2018&amp;ey=2025&amp;ssm=0&amp;scsm=1&amp;scc=0&amp;ssd=1&amp;ssc=0&amp;sic=0&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1|title=World Economic Outlook Database, October 2020|publisher=[[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့]]|access-date=10 April 2021}}&lt;/ref&gt;
| GDP_PPP_year = ၂၀၂၁
| GDP_PPP_rank = ၂၂
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $၁၉,၁၆၉&lt;ref name=IMFWEOTH/&gt;
| GDP_PPP_per_capita_rank = ၆၉
| GDP_nominal = {{increase}} $၅၃၆.၈၄၁ ဘီလီယံ&lt;ref name=IMFWEOTH/&gt;
| GDP_nominal_year = ၂၀၂၁
| GDP_nominal_rank = ၂၅
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $၇,၆၇၄&lt;ref name=IMFWEOTH/&gt;
| GDP_nominal_per_capita_rank = ၈၀
| Gini = ၃၄.၉ &lt;!--number only--&gt;
| Gini_year = ၂၀၁၉
| Gini_change = decrease&lt;!--increase/decrease/steady--&gt;
| Gini_ref = &lt;ref name=&quot;wb-gini&quot;&gt;{{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI/ |title=Gini Index |publisher=[[ကမ္ဘာ့ဘဏ်]] |access-date=12 August 2021}}&lt;/ref&gt;
| HDI = ၀.၇၇၇ &lt;!--number only--&gt;
| HDI_year = ၂၀၁၉&lt;!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--&gt;
| HDI_change = increase&lt;!--increase/decrease/steady--&gt;
| HDI_ref = &lt;ref name=&quot;UNHDR&quot;&gt;{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|title=Human Development Report 2020|language=en|publisher=[[ကုလသမဂ္ဂ ဖွံ့ဖြိုးမှု အစီအစဉ်]]|date=15 December 2020|access-date=15 December 2020}}&lt;/ref&gt;
| HDI_rank = ၇၉
| ဗဟိုဘဏ် = [[ထိုင်းနိုင်ငံဘဏ်]]
| ငွေ = [[ထိုင်းဘတ်ငွေ|ဘတ်]] (THB &quot;฿&quot;)
| currency_code = THB
| time_zone = [[UTC+07:00|ICT]]
| utc_offset = +7
| drives_on = ဘယ်
| calling_code = [[ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တယ်လီဖုန်းနံပါတ်များ|+၆၆]]
| cctld = {{hlist |[[.th]] |[[.ไทย]]}}
| အထိမ်းအမှတ်များ = ပန်း - [[ငု]]၊ သစ်ပင် - [[Sweet Osmanthus]]
}}
'''ထိုင်းနိုင်ငံ ({{Lang-en|Kingdom of Thailand }}''') သည် [[အရှေ့တောင်အာရှ]]တွင် ပါဝင်ပြီး ရုံးသုံးအမည်အားဖြင့်  ထိုင်းဘုရင့်နိုင်ငံဟု ခေါ်ဝေါ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံအား ယခင်က ဆယမ် ({{Lang-en| Siam}}) ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့ကြသည်။ [[အင်ဒိုချိုင်းနားကျွန်းဆွယ်]] အလယ်ပိုင်း အရှေ့တောင်အာရှ ကုန်းမကြီးတွင် တည်ရှိသည်။ မြောက်ဘက်တွင် [[မြန်မာနိုင်ငံ]]နှင့် [[လာအိုနိုင်ငံ]] ၊ အရှေ့ဘက်တွင် [[လာအိုနိုင်ငံ]] နှင့် [[ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ]]၊ တောင်ဘက်တွင် [[ထိုင်းပင်လယ်ကွေ့]] နှင့် [[မလေးရှားနိုင်ငံ]]၊ အနောက်ဘက်တွင် [[ကပ္ပလီပင်လယ်]]နှင့် တောင်ဘက်စွန်းတွင် [[မြန်မာနိုင်ငံ]]တို့ တည်ရှိသည်။ ပင်လယ်ရေပိုင်နက် အနေနှင့် အရှေ့တောင်ဘက် ထိုင်းပင်လယ်ကွေ့တွင် [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ]]နှင့် လည်းကောင်း၊ အနောက်တောင်ဘက် ကပ္ပလီပင်လယ်တွင် [[အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ]] နှင့် [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]]တို့နှင့် လည်းကောင်း ထိစပ်လျက် ရှိသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဘုရင်မင်းဆက်အား [[မဟာဝဇိရာလင်္ကရဏ]]ဘုရင်မှ ဦးဆောင် အုပ်ချုပ်ပြီး ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှစ၍ ရာမ ၁၀ သို့မဟုတ် [[စကြီမင်းဆက်]]၏ ဒသမမြောက်ဘုရင်အဖြစ် အုပ်ချုပ်လျက် ရှိသည်။ ၂၀၁၆ ဒီဇင်ဘာ ၁ ရက်မှ စတင်အုပ်ချုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသည် ၁၉၈,၀၀၀ စတုရန်းမိုင် (၅၁၃,၀၀၀ [[စတုရန်း ကီလိုမီတာ|စတုရန်းကီလိုမီတာ]]) ကျယ်ဝန်းသဖြင့် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ၅၁ ခုမြောက် အကြီးဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ၂၀ ခုမြောက် လူဦးရေ အများဆုံး နိုင်ငံဖြစ်ပြီး လူဦးရေ ၆၆ သန်း ရှိသည်။ မြို့တော်နှင့် အကြီးဆုံးမြို့မှာ [[ဘန်ကောက်မြို့]]ဖြစ်ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး၊ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး၊ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်း နှင့် ယဉ်ကျေးမှု အချက်အချာ ဌာနတစ်ခု ဖြစ်သည်။ လူဦးရေ၏ ၇၅-၉၅% အထိမှာ [[ထိုင်းလူမျိုး]]များ ဖြစ်ကြပြီး အဓိကဒေသအလိုက် လူမျိုးအုပ်စုကြီး ၄ မျိုးရှိပြီး အလယ်ပိုင်းထိုင်း၊ အရှေ့မြောက်ထိုင်း (ခေါင်(လောင်)အီစန်)၊ မြောက်ပိုင်းထိုင်း (ခေါင်မောင်း) နှင့် တောင်ပိုင်းထိုင်းတို့ ဖြစ်ကြသည်။ တရုတ်သွေး သိသာစွာ ပါရှိသော တရုတ်ထိုင်းလူမျိုးမှာ လူဦးရေ၏ ၁၄% ရှိပြီး တရုတ်သွေး အနည်းငယ်ပါဝင်သော ထိုင်းလူမျိုးမှာ လူဦးရေ၏ ၄၀% အထိ ရှိသည်။&lt;ref name=&quot;Theraphan&quot;&gt;{{Cite journal |author=Theraphan Luangthongkum |authorlink1=Theraphan Luangthongkum|title=The Position of Non-Thai Languages in Thailand |work=Language, Nation and Development in Southeast Asia |publisher=ISEAS Publishing |year=2007 |page=191}}&lt;/ref&gt; ထိုင်း-မလေးလူမျိုးမှာ လူဦးရေ၏ ၃% ရှိပြီး ကျန်ရှိသောသူများမှာ [[မွန်လူမျိုး|မွန်]]၊ [[ခမာလူမျိုး|ခမာ]] နှင့် အမျိုးမျိုးသော တောင်ကုန်းနေလူမျိုးစုများ ဖြစ်ကြသည်။ နိုင်ငံ၏ ရုံးသုံးဘာသာစကားမှာ [[ထိုင်းဘာသာစကား]] ဖြစ်ပြီး အဓိက ကိုးကွယ်သည့် ဘာသာမှာ [[ထေရဝါဒ|ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာ]]ဖြစ်၍ လူဦးရေ၏ ၉၅% ခန့်မျှ ကိုးကွယ်ကြသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသည် ၁၉၈၅ ခုနှစ်မှ ၁၉၉၆ ခုနှစ်အတွင်း စီးပွားရေး သိသာစွာ တိုးတက်လာခဲ့ပြီး ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများ ဖွံဖြိုးသောနိုင်ငံ အသစ်တစ်ခု နှင့် အဓိက ကုန်ပစ္စည်းတင်ပို့သူ တစ်ဦး ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်း၊ စိုက်ပျိုးရေး နှင့် ကမ္ဘာလှည့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းတို့မှာ စီးပွားရေးတွင် ဦးဆောင်သော ကဏ္ဍများ ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;middleIncomeCountry&quot;&gt;[http://www.worldbank.or.th/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/EASTASIAPACIFICEXT/THAILANDEXTN/0,,menuPK:333304~pagePK:141132~piPK:141121~theSitePK:333296,00.html Thailand and the World Bank] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051216004454/http://www.worldbank.or.th/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/EASTASIAPACIFICEXT/THAILANDEXTN/0,,menuPK:333304~pagePK:141132~piPK:141121~theSitePK:333296,00.html |date=16 December 2005 }}, World Bank on Thailand country overview.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;GuardianThailandOverview&quot;&gt;The Guardian, [http://www.guardian.co.uk/country-profile/thailand Country profile: Thailand] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100523002651/http://www.guardian.co.uk/country-profile/thailand |date=23 May 2010 }}, 25 April 2009.&lt;/ref&gt; အာဆီယံနိုင်ငံ ၁၀ နိုင်ငံထဲတွင် တတိယမြောက် ဘဝ အရည်အသွေး အကောင်းဆုံး နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ အဖြစ် ရပ်တည်နေပြီး ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လူသားဖွံ့ဖြိုးမှု ညွှန်းကိန်းမှာ &quot;မြင့်မားသည်&quot; ဆိုသော အဆင့်တွင် ရှိနေသည်။ များပြားသော လူဦးရေနှင့် စီးပွားရေးတွင် ဩဇာလွှမ်းမိုးမှု တိုးတက်လာခြင်း တို့ကြောင့် ဒေသတွင်းနှင့် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အင်အားအသင့်အတင့် ရှိသော နိုင်ငံ ဖြစ်လာသည်။&lt;ref&gt;Jonathan H. Ping [https://books.google.com/books?id=FGM1zEdCOmAC&amp;pg=PA103&amp;lpg=PA103&amp;dq=middle+power+philippines&amp;source=bl&amp;ots=vrzASjVnf_&amp;sig=YBVVPgRkVxzcg-VOOB5V97EwIYE&amp;hl=en&amp;ei=OBq0SbegJcnWkAW31sC5BA&amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;resnum=1&amp;ct=result#PPA104,M1 Middle Power Statecraft] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160412163453/https://books.google.com/books?id=FGM1zEdCOmAC&amp;pg=PA103&amp;lpg=PA103&amp;dq=middle+power+philippines&amp;source=bl&amp;ots=vrzASjVnf_&amp;sig=YBVVPgRkVxzcg-VOOB5V97EwIYE&amp;hl=en&amp;ei=OBq0SbegJcnWkAW31sC5BA&amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;resnum=1&amp;ct=result#PPA104,M1 |date=12 April 2016 }} (p 104)&lt;/ref&gt;

== အမည်ရင်းမြစ် ==

===ဆယမ် (သယမ်)===
ထိုင်းနိုင်ငံသားများက ထိုင်းနိုင်ငံကို 'မောင်းထိုင်း' ဟုခေါ်ကြပြီး ၁၉၄၉ ခုနှစ် မတိုင်မီ အထိ ပြင်ပကမ္ဘာမှ လူများမှ သယာမ်ဟုသာ သိကြသည်။ သယာမ်ဆိုသော အမည်မှာ [[သင်္သကရိုက်ဘာသာ]] သယာမ (''śyāma)'' မှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ယူဆရပြီး အမည်း သို့ အညို ဟု အဓိပ္ပာယ်ရကာ [[ရှမ်းလူမျိုး|ရှမ်း]]နှင့် အဟွမ်တို့မှာလည်း ထိုစကားလုံး၏ စာလုံးကွဲများသာ ဖြစ်ကြသည်။ ထိုင်းအသံထွက်ဖြင့် ဆယမ် (Siam) မှာ မူရင်းစကားလုံး မဟုတ်ဘဲ ထိုစကားလုံးကို သင်ယူထားသူများမှ ပြောင်းလဲအသုံးပြုကြခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်။&lt;ref&gt;{{cite book | author = Charles Eliot| title = The Project Gutenberg EBook of Hinduism and Buddhism, An Historical Sketch, Vol. 3 (of 3) [EBook #16847] | publisher = Routledge &amp; Kegan Paul Ltd. | year = 1921 | location = London | pages = Ch. xxxvii 1; citing in turn Footnote 189: The name is found on [[Champa]]n inscriptions of 1050 CE and according to Gerini appears in [[Ptolemy]]'s [[Geographia|Samarade]] = Sâmaraṭṭha. See Gerini, Ptolemy, p. 170. But Samarade is near Bangkok and there can hardly have been Thais there in Ptolemy's time; and Footnote 190: So too in Central Asia Kustana appears to be a learned distortion of the name [[Khotan]], made to give it a meaning in Sanskrit.}}&lt;/ref&gt; အခြားသီအိုရီ တစ်ခုအရ ၁၄ ရာစု အတွင်း အယုဓျာသည် အဓိကကျ ထင်ရှားသော နေရာတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ပြီး တရုတ်တို့က ထိုဒေသအား ရှန်ဟု ခေါ်ဆိုကြကာ ပေါ်တူဂီတို့က ဆယမ်ဟု ပြောင်းလဲ ခေါ်ဆိုကြခြင်းဟု ဆိုသည်။

[[File:Kingdom &amp; People of Siam (Vol 1, 1857, 15).svg|thumb|''SPPM Mongkut Rex Siamensium''ဟု ရေးထိုးထားသော မိုင်ကုဒ်ဘုရင်၏ လက်မှတ်]]
[[ရာမ ၄|မကုဋဘုရင်]] (၁၈၅၁-၁၈၆၈) ၏ လက်မှတ်တွင်  ''SPPM'' (Somdet Phra Poramenthra Maha) သို့မဟုတ် ဆယမ်တို့၏ဘုရင် မကိုဋ် ဟု ရေးထိုးထားပြီး ဆယမ် ဆိုသောအမည်ကို တရားဝင် ခေါ်ဝေါ်လာခဲ့သည်မှာ ၁၉၃၉ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ ရက် အထိ ဖြစ်ပြီး ထို့နောက်တွင် ထိုင်းလန်းဟု အမည် ပြောင်းခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;ThaiCSM&quot;&gt;[http://www.csmngt.com/thailand_history.htm Thailand (Siam) History], CSMngt-Thai. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150424080811/http://www.csmngt.com/thailand_history.htm |date=24 April 2015 }}&lt;/ref&gt; ထိုင်းလန်းအား ဆယမ် ဟု ၁၉၄၅ ခုနှစ်မှ ၁၉၄၉ ခုနှစ် မေလ ၁၁ ရက် နေ့အထိ အမည်ပြန်ပြောင်းခဲ့ပြီး ထို့နောက်တွင် ထိုင်းလန်းဟူသော အမည်သို့ ပြန်လည် ပြောင်းလဲခဲ့ပြန်သည်။

===ထိုင်းလန်းဆိုသောအမည်===
ပြင်သစ်သမိုင်းပညာရှင် ဂျော့ရှ်ဆီးဒက်၏ အဆိုအရ ထိုင်း ဆိုသော အမည်မှာ ထိုင်းဘာသာစကားဖြင့် လွတ်လပ်သောသူ ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး ထိုင်းလူမျိုးများအား ထိုင်းလူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် နေထိုင်သော လယ်ကျွန်များမှ ခွဲခြား ခေါ်ဝေါ်ခြင်းဟု ဆိုသည်။ ထင်ရှားသော ထိုင်း ပညာရှင်တစ်ဦးက ငြင်းဆိုသည်မှာ ထိုင်းဆိုသော အမည်မှာ ပြည်သူ သို့မဟုတ် လူ ဟုသာ အဓိပ္ပာယ်ရပြီး ၎င်း၏ ရှာဖွေဖော်ထုတ်ချက်အရ အချို့သော ကျေးလက်ဒေသများတွင် လူအား ပုံမှန် သုံးနေကျ ထိုင်းစကားလုံး &quot;ခေါန်&quot; အစား &quot;ထိုင်း&quot; ဟု သုံးနှုန်းကြသည်ဟု ဆိုသည်။&lt;ref&gt;จิตร ภูมิศักดิ์ 1976: &quot;ความเป็นมาของคำสยาม ไทย ลาวและขอม และลักษณะทางสังคม ของชื่อชนชาติ&quot; (Jid Phumisak 1976: &quot;Coming Into Existence for the Siamese Words for Thai, Laotian and Khmer and Societal Characteristics for Nation-names&quot;)&lt;/ref&gt;

=== ထိုင်းအသံထွက် ===
ထိုင်းလူမျိုးများမှ ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံအား ယဉ်ကျေးသော အသုံးအနှုန်း &quot;ပရာထေ့ထိုင်း&quot; ဟု မကြာခဏ သုံးလေ့ ရှိကြသော်လည်း အများဆုံး အသုံးပြုကြသည့် အရပ်သုံးစကားတွင်မူ &quot;မောင်းထိုင်း&quot; သို့မဟုတ် &quot;ထိုင်း&quot; ဟုသာ သုံးနှုန်းကြသည်။ မောင်းဆိုသော စကား၏ အဓိပ္ပာယ်မှာ မြို့ပြနိုင်ငံဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး ဒေသ၏ အလယ်ဗဟိုရှိ မြို့တော် သို့မဟုတ် မြို့ကို ရည်ညွှန်းလေ့ ရှိကြသည်။ ရှမ်းပြည်နယ်ရှိ မြို့နာမည်များတွင် အသုံးပြုသော &quot;မိုင်း&quot; နှင့် ရင်းမြစ်တူသည်။ 

ရာချာအာဏာကျက်ထိုင်း ([[ထိုင်းဘာသာစကား|ထိုင်း]]: ราชอาณาจักรไทย၊ [[ပါဠိ]]: ရာဇ.အာဏာ.စကြာ.ထိုင်း) သည် ထိုင်းဘုရင့်နိုင်ငံဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ဗျုပ္ပတ်နှင့်ခွဲလျှင် အမည်အပိုင်းများသည် ราช (ရာချာ, ပါဠိ: ''ရာဇ'', အဓိပ္ပာယ် = ဘုရင်၊ မင်း)၊ อาณา (အာဏာ, [[ပါဠိ]]: အာဏာ {{IPA|āṇā}}) နှင့် จักร (ကျက်, ပါဠိ: ''စကြာ, စက္က''၊ အဓိပ္ပာယ် = &quot;ဘီး၊ အာဏာစက်၊ မင်းမူအာဏာပိုင် သင်္ကေတလည်းဖြစ်သည်) ဟု ခွဲခြားနိုင်သည်။။ 

၁၉၃၀ ခုနှစ်တွင် ရေးခဲ့သည့် နိုင်ငံတော်သီချင်းတွင် ထိုင်းနိုင်ငံအား &quot;ပရာထေ့ထိုင်း (ပါဠိမူရင်း - ပဒေသ.ထိုင်း) ဟု ရည်ညွှန်းခဲ့သည်။ နိုင်ငံတော်သီချင်း၏ ပထမဆုံး စာကြောင်းတွင် ထိုင်းနိုင်ငံသည် ထိုင်းသွေးသားများ၏ စုစည်းမှု ဖြစ်သည်ဟု ထည့်သွင်းရေးသားခဲ့သည်။

===တရားဝင် အမည်===
ထိုင်းဘုရင့်နိုင်ငံ ဆိုသည်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ တရားဝင် အမည် ဖြစ်သည်
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;float:center; clear:right;&quot;
|+ခေတ်အဆက်ဆက်က ထိုင်းနိုင်ငံ အမည်
!ခုနှစ် !! အမည် !!  ထိုင်းအမည် !! အင်္ဂလိပ်
|-
| ၁၂၃၈–၁၄၃၈ || [[သုခေါဒယပြည်|သုခေါဒယတိုင်းပြည်]]|| {{lang|th|อาณาจักรสุโขทัย}} ||Sukhothai Kingdom
|-
| ၁၃၅၁–၁၇၆၇ || အယုဒ္ဓယတိုင်းပြည်|| {{lang|th|อาณาจักรอยุธยา}} ||
|-
| ၁၇၆၈–၁၇၈၂ || [[ဓနပုရီပြည်|ဓနပုရီတိုင်းပြည်]]|| {{lang|th|อาณาจักรธนบุรี}} ||
|-
| ၁၇၈၂–၁၉၃၉ || [[ရတနကောသိန္ဒြပြည်|ရတနကောသိန္ဒြတိုင်းပြည်]] || {{lang|th|อาณาจักรรัตนโกสินทร์ }} || Ratanakosin, Siam
|-
| ၁၉၃၉–၁၉၄၆ || ထိုင်းလန်းဘုရင့်နိုင်ငံတော် || {{lang|th|ราชอาณาจักรไทย}} || Thailand
|-
| ၁၉၄၆–၁၉၄၉ || ဆယမ်ဘုရင့်နိုင်ငံတော် ||  {{lang|th|พระราชอาณาจักรสยาม}} || Kingdom of Siam
|-
| ၁၉၄၉–ယခု || ထိုင်းလန်းဘုရင့်နိုင်ငံတော် || {{lang|th|ราชอาณาจักรไทย}} || Thailand
|}

== သမိုင်း ==
ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ယခုလက်ရှိမှစ၍ ရေတွက်လျှင် လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၄၀,၀၀၀ ကျော်မှစ၍ လူတို့ နေထိုင်ခဲ့သော သက်သေ အထောက်အထားများရှိပြီး မဲဟောင်ဆောင်ရှိ သမ်လော့ဒ်ကျောက်ဂူတွင် ကျောက်ခေတ် လက်မှုပစ္စည်းများကို တွေ့ရသည်။ အခြားသော အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံများကဲ့သို့ပင် ထိုင်းနိုင်ငံသည် [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]]မှ ဘာသာရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုတို့ များစွာ လွှမ်းမိုးမှု ရှိပြီး အေဒီ ၁ ရာစု [[ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ သမိုင်း#ဖူနန် ဘုရင့်နိုင်ငံ (ခရစ်နှစ် ၁ ရာစု – ၅၅၀/၆၂၇) (Funan Kingdom (1st century – 550/627))|ဖူနန်ဘုရင့်နိုင်ငံတော်]] မှစ၍ [[ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ သမိုင်း#ခမာအင်ပါယာ (၈၀၂–၁၄၃၁) (Khmer Empire (802–1431))|ခမာအင်ပါယာခေတ်]]အထိ ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/589625/Thailand/274233/History?anchor=ref509754 Thailand. History] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120402103818/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/589625/Thailand/274233/History?anchor=ref509754 |date=2 April 2012 }}. ''Encyclopædia Britannica''&lt;/ref&gt; ထိုင်းနိုင်ငံသည် အစောပိုင်း နှစ်များတွင် ခမာအင်ပါယာ၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ရှိပြီး ခမာအင်ပါယာတွင် [[ဟိန္ဒူဘာသာ|ဟိန္ဒူ]]တို့၏ ရိုးရာများ ခိုင်မာစွာ အမြစ်တွယ်နေသဖြင့် ထိုလွှမ်းမိုးမှုများကို ယနေ့တိုင် ထိုင်းတို့ကြားတွင် တွေ့ရှိနိုင်သေးသည်။

[[File:WatChaiwatthanaram 2295b.JPG|thumb|250px|အယုဓယရှိ ဝပ်ချိုင်ဝပ်သန်နရန်၏ အပျက်အစီးများ]]
ထိုင်းယဉ်ကျေးမှုတွင် အိန္ဒိယတို့၏ လွှမ်းမိုးမှု ရှိသည်မှာ အိန္ဒိယမှ လာရောက်အခြေချ နေထိုင်သူများနှင့် တိုက်ရိုက် ထိတွေ့မှုကြောင့်သာ မကပဲ အိန္ဒိယ ယဉ်ကျေးမှု ကျင့်သုံးသော ဘုရင့်နိုင်ငံများဖြစ်သည့် ဗာရာဝတီ၊ သီရီဝိဇယ နှင့် ကမ္ဘောဒီးယားတို့ကြောင့် အဓိကပါဝင်သည်။&lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Some Aspects of Asian History and Culture by Upendra Thakur p.157&lt;/ref&gt; အီးအေဗောရပ်ဇ်ကမူ အိန္ဒိယ ဘုရင် [[အသောကမင်း|အသောက]]၏ [[မောရိယတိုင်း|မောရိယ အင်ပါယာခေတ်]]တွင် ဗုဒ္ဓဘာသာသည် အိန္ဒိယမှ ထိုင်းနိုင်ငံသို့ စီးဆင်း ဝင်ရောက်သည်ဟု ယုံကြည်ပြီး ခရစ်တော်ပေါ်ပြီး ၁ ရာစု အထိ ပင် ဖြစ်သည်။ &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;/&gt;နောက်ပိုင်းတွင် ထိုင်းနိုင်ငံသည် တောင်အိန္ဒိယမှာ ပါလာဗာမင်းဆက် နှင့် မြောက်အိန္ဒိယမှ ဂုတ်ပတားအင်ပိုင်ယာတို့၏ လွှမ်းမိုးမှုကို ခံခဲ့ရသည်။

ပြင်သစ် သမိုင်းပညာရှင် ဂျော့ရှ်ဆီးဒက်၏ အဆိုအရ &quot;ထိုင်းတို့သည် အဖအိန္ဒိယ နိုင်ငံတော်၏ သမိုင်းတွင် ပထမဆုံး ပါဝင်ခဲ့သည်မှာ ၁၁ ရာစု ချန်ပါ ကျောက်ထွင်းစာများတွင် ထိုင်းကျွန်များ သို့မဟုတ် စစ်သုံးပန့်များ အဖြစ် ဖော်ပြခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ၁၂ ရာစုတွင် [[အန်ကောဝပ်]]ဘုရားကျောင်းရှိ ကျောက်ဆစ်များတွင် စစ်သူရဲအုပ်စု တစ်ခုအား [[ထိုင်းလူမျိုး|သယာမ်]]ဟု ဖော်ပြထားခဲ့သည်။ ထို့ပြင် မွန်ဂိုတို့သည် [[တာလီမြို့|တာလီ]]အား ၁၂၅၃ ဇန်နဝါရီလ ၇ ရက်တွင် သိမ်းပိုက်ပြီး ၁၂၅၃ တွင် [[ယူနန်ပြည်နယ်|ယူနန်]]အား သိမ်းသွင်းပြီးနောက် ယခင် အိန္ဒိယ လွှမ်းမိုးထားသော ဘုရင့်နိုင်ငံနေရာ၌ ထိုင်းဒေသများ ထူထောင်ရန် အခက်အခဲမရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ မီနန် မြစ်ဝှမ်းဒေသနှင့် ဗာရာဝတီရှိရာဒေသတွင် ၇ ရာစု၌ မွန်လူမျိုးများ ရှိကြပြီး ၁၁ ရာစုတွင် ခမာအင်ပိုင်ယာ ဖြစ်လာသည်။ [[ယွမ်မင်းဆက်]]၏ သမိုင်းတွင် ၁၂၈၂ ၌ [[သုခေါဒယပြည်|ဆူခိုထိုင်း]]တို့၏ သံရုံးရှိခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ ၁၂၈၇ တွင် ထိုင်းအကြီးအကဲ သုံးယောက်ဖြစ်သော မန်ရိုင်း၊ ငန်မောင်း နှင့် ရမ်ခန်ဟမ်းတို့သည် ခိုင်မာသော မဟာမိတ်စာချုပ်ကို လက်မှတ်ထိုးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။{{sfn|Cœdès|1968|pp=190–191,194–195}}

၁၃ ရာစု ခမာ အင်ပိုင်ယာ ပြိုလဲပြီးနောက်တွင် နိုင်ငံအများအပြား ပေါ်ထွက်လာခဲ့ပြီး ထိုင်းလူမျိုးများ၊ မွန်လူမျိုးများ၊ ခမာလူမျိုးများ၊ ချန်လူမျိုးများ နှင့် မလေးလူမျိုးများမှ တည်ထောင်ခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်ပြီး ထိုင်းဒေသတဝှမ်းတွင် တွေ့ရသော ရှေးဟောင်းသုတေသနနယ်မြေများနှင့် ရှေးဟောင်းပစ္စည်းများမှ တစ်ဆင့် သိရသည်။ ၁၂ ရာစု မတိုင်မီကမူ ပထမဆုံး ထိုင်းနိုင်ငံအား [[သုခေါဒယပြည်|ဗုဒ္ဓဆူခိုထိုင်းနိုင်ငံတော်]]ဟု သတ်မှတ်ခဲ့ကြပြီး ၁၂၃၈ တွင် တည်ထောင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

၁၃ ရာစုနှင့် ၁၄ ရာစုနှစ်အတွင်း ခမာအင်ပိုင်ယာ၏ အာဏာ လျော့ကျလာမှုနှင့် ပျက်သုဉ်းမှုတို့ အပြီးတွင် ဆူခိုထိုင်း ဗုဒ္ဓဘာသာပြည်၊ [[လန်န (နိုင်ငံတော်)|လန်နပြည်]] (Lanna) နှင့် [[လင်းဇင်းပြည်|လန်ချန်ပြည်]] (လင်းဇင်း) (ယခုလောနိုင်ငံ) တို့မှာ တိုးတက်ထွန်းကား လာခဲ့သည်။ သို့သော် ရာစုနှစ် တစ်ခုမျှ ကြာသောအခါတွင် ဆူခိုထိုင်းပြည်၏ အာဏာစက်ကို ၁၄ ရာစုနှစ်အလယ် [[ကျောက်ဖယားမြစ်|ကျောက်ဖယား မြစ်အောက်ပိုင်း]] သို့မဟုတ် မီနမ်ဒေသတွင် ထူထောင်ခဲ့သော [[အယုဒ္ဓယ|အယုဒ္ဓယပြည်]]က ဩဇာလွှမ်းမိုးလာခဲ့သည်။

[[File:Innocent XI Dec 1688.jpg|thumb|250px| ထိုင်းသံတမန်မှ ၁၆၈၈ ခုနှစ်တွင် ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး အင်နိုဆန့် ၁၁ သို့ စာချွန်လွှာပေးအပ်စဉ်]]
အယုဒ္ဓယပြည်၏ ချဲ့ထွင်မှုသည် မီနမ်ဒေသတဝိုက်တွင် ဗဟိုပြုခဲ့ပြီး မြောက်ပိုင်းတောင်ကြားများတွင်မူ လန်နပြည်နှင့် အခြားသော ထိုင်းမြို့ပြနိုင်ငံ အသေးစားများက အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ၁၄၃၁ ခုနှစ်တွင် အယုဒ္ဓယတို့မှ အန်းကောမြို့ကို ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ပြီးနောက်တွင် ခမာတို့က အန်းကောကို စွန့်ခွာခဲ့ကြသည်။ &lt;ref&gt;&quot;[http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2010/04/12/AR2010041203198.html Science news: What happened at Angkor Wat] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170405053715/http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2010/04/12/AR2010041203198.html |date=5 April 2017 }}&quot;. ''The Washington Post''. 13 April 2010.&lt;/ref&gt; ထိုင်းတို့သည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ ဖြစ်ကြသော တရုတ် နှင့် အိန္ဒိယမှ အစပြု၍ ပါရှားပြည်နှင့် အာရပ်နိုင်ငံများနှင့် ကုန်သွယ်မှုများ ဆက်လက်ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ အယုဒ္ဓယသည် အာရှရှိ အစည်ကားဆုံး ကုန်သွယ်ရာနေရာတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဥရောပကုန်သည်များသည် ၁၆ ရာစု အစောပိုင်းမှ စတင်ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး ပထမဆုံး ရောက်ရှိလာသူမှာ ပေါ်တူဂီမြို့စား အေဖွန်ဆို ဒီ အယ်လ်ဘာကာကီ၏ သံတမန် ဖြစ်ပြီး ၁၅၁၁ ခုနှစ်တွင် စတင်ရောက်ရှိခဲ့ကာ နောက်ပိုင်းတွင် ပြင်သစ်၊ ဒတ်ချ်နှင့် အင်္ဂလိပ်တို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ ၁၇၆၅-၁၇၆၇ မြန်မာဘုရင် ကုန်းဘောင် [[ဆင်ဖြူရှင်မင်း]]နှင့် ဖြစ်သော [[မြန်မာ-ယိုးဒယား စစ်ပွဲများ|ယိုးဒယား-မြန်မာစစ်ပွဲ]]တွင် အယုဒ္ဓယနေပြည်တော်အား မီးတင်ရှို့ ဖျက်ဆီးခြင်းခံခဲ့ရသည်။

၁၇၆၇ ခုနှစ် အယုဒ္ဓယပြည် မြန်မာတို့လက်သို့ ကျရောက်သွားသော အခါတွင် [[တာကသိန|မဟာတက်ဆင်]]ဘုရင်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ မြို့တော်ကို ထွန်ဘူရီ (Thonburi) သို့ ၁၅ နှစ်ခန့်မျှ ရွှေ့ပြောင်းခဲ့သည်။ ၁၇၈၂ ခုနှစ် [[စကြီမင်းဆက်]] [[ရာမ ၁|ရာမ ၁ ဘုရင်]]လက်ထက်တွင် ဘန်ကောက်ကို မြို့တော်အဖြစ် တည်ထောင်ပြီးချိန်တွင် ယခုလက်ရှိ [[ရတနကောသိန္ဒြပြည်|ရတနာကိုဆင်]]ခေတ် စတင်ခဲ့သည်။ ဗြိတိန်နီကာစွယ်စုံကျမ်း၏ အဆိုအရ ၁၇ ရာစုမှ ၁၉ ရာစု အထိ ထိုင်းနှင့် မြန်မာတို့၏ အုပ်ချုပ်မှု အောက်တွင် ရှိသော အချို့သော ဒေသများတွင် လူဦးရေ၏ ၄ ပုံ ၁ ပုံမှ ၃ ပုံ ၁ပုံ အထိမှာ ကျွန်များ ဖြစ်ကြသည် ဟု ဆိုသည်။&lt;ref&gt;[http://www.britannica.com/blackhistory/article-24156 Slave-owning societies] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070223090720/http://www.britannica.com/blackhistory/article-24156 |date=23 February 2007 }}. ''Encyclopædia Britannica''.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20101009132129/http://kyotoreviewsea.org/slavery4.htm Slavery in Nineteenth-Century Northern Thailand]. Kyoto Review of South East Asia.&lt;/ref&gt;

===၂၀ ရာစု===
[[File:Map of Siam (territorial cessions).svg|thumb|အနောက်တိုင်း အင်အားကြီးနိုင်ငံများသို့ ဆုံးရှုံးခဲ့ရသော နယ်မြေများကို နှစ်အလိုက် ပြထားပုံ]]
ဥရောပမှ ဖိအားများရှိသော်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံသည် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများတွင် ကိုလိုနီ မဖြစ်ခဲ့သော တစ်ခုတည်းသော နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{cite news |url=http://www.indianexpress.com/news/king-country-and-the-coup/13140/0 |title=King, country and the coup |work=The Indian Express |location=Mumbai |date=22 September 2006 |accessdate=3 November 2011 |archivedate=14 May 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110514225625/http://www.indianexpress.com/news/king-country-and-the-coup/13140/0 }}&lt;/ref&gt; ထိုသို့ မဖြစ်ရသည့် အကြောင်းမှာ လွန်ခဲ့သော ၄ ရာစု အတွင်း ပါးနပ်သော ဘုရင်များမှ ပြင်သစ်နှင့် ဗြိတိသျှအင်ပိုင်ယာတို့ကြား အားပြိုင်မှုနှင့် တင်းမာမှုများကို အခွင့်ကောင်းယူ၍ လိုအပ်သလို ကစားနိုင်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ ၁၈၉၆ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိန် နှင့် ပြင်သစ်တို့မှ ကျောက်ဖယား တောင်ကြားတစ်ဝိုက်အား ကြားခံနယ်မြေ အဖြစ် သဘောတူညီ အာမခံချက် ပေးခဲ့ကြပြီး&lt;ref&gt;[http://treaties.fco.gov.uk/docs/fullnames/pdf/1896/TS0005%20(1896)%20C-8010%201896%2015%20JAN,%20LONDON%3B%20DECLARATION%20BETWEEN%20GB%20AND%20FRANCE%20WITH%20REGARD%20TO%20THE%20KINGDOM%20OF%20SIAM%20AND%20OTHER%20MATTERS.pdf ''Declaration between Great Britain and France with regard of the Kingdom of Siam and other matters''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170331025152/http://treaties.fco.gov.uk/docs/fullnames/pdf/1896/TS0005%20(1896)%20C-8010%201896%2015%20JAN,%20LONDON%3B%20DECLARATION%20BETWEEN%20GB%20AND%20FRANCE%20WITH%20REGARD%20TO%20THE%20KINGDOM%20OF%20SIAM%20AND%20OTHER%20MATTERS.pdf |date=31 March 2017 }} London. January 15, 1896. Treaty Series. No. 5&lt;/ref&gt; ကျန်သော အရှေ့တောင်အာရှ တဝှမ်းလုံးအား အနောက်တိုင်း အင်အားကြီး နိုင်ငံများမှ ကိုလိုနီ နယ်မြေအဖြစ် သွတ်သွင်းခဲ့ကြသည်။ သို့သော်လည်း အနောက်နိုင်ငံများ၏ လွှမ်းမိုးမှုကြောင့် ၁၉ ရာစု အတွင်း အပြောင်းအလဲများစွာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် အပြင် ၎င်းတို့၏ တောင်းဆိုမှုများစွာကိုလည်း လိုက်လျောခဲ့ရသည်။ အသိသာဆုံးမှာ မဲခေါင်မြစ် အရှေ့ဘက်ကမ်းရှိ နယ်မြေများစွာကို ပြင်သစ်ထံသို့ ဆုံးရှုံးခဲ့ရခြင်းနှင့် မလေးကျွန်းဆွယ်ရှိ ရှမ်းနှင့် ကရင်လူမျိုးတို့၏ ဒေသများအား အင်္ဂလိပ်တို့မှ တဆင့်ပြီး တဆင့် ဝါးမျိုသိမ်းပိုက်ခဲ့ခြင်း တို့ ဖြစ်ကြသည်။

ဗြိတိသျှ အင်ပိုင်ယာ၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိရန် အတွက် စကြီမင်းဆက်မှ ပေးအပ်လိုက်ရသော လက်ဆောင်ပဏ္ဍာများတွင် တောင်ပိုင်း မလေးလူမျိုးများ အဓိက နေထိုင်သည့် ပြည်နယ် ၄ ခုအား ၁၉၀၉ ခုနှစ် အင်ဂလို-ဆိုင်ယမ်းမိစ် စာချုပ်ဖြင့် ဗြိတိသျှအင်ပိုင်ယာသို့ လွှဲပြောင်းပေးအပ်လိုက်ရခြင်းလည်း ပါဝင်သည်။ ထို ပြည်နယ် ၄ ခုမှာ ကလန်တန်၊ တဲရန်ဂါနူး၊ ကဒါ နှင့် ပါလစ် တို့ ဖြစ်ပြီး နောင်တွင် [[မလေးရှားနိုင်ငံ]]၏ မြောက်ပိုင်းပြည်နယ်များ ဖြစ်လာခဲ့သည်။

၁၉၁၇ တွင် သယာမ်နိုင်ငံသည် [[ပထမ ကမ္ဘာစစ်|ပထမကမ္ဘာစစ်]] မဟာမိတ်များတွင် ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ပထမကမ္ဘာစစ် အောင်နိုင်သူတစ်ဦး အဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် စစ်ဘက်နှင့် အရပ်ဘက် အရာရှိများပါဝင်သော ခါနာရတ်ဆာဒွန် အဖွဲ့၏ သွေးထွက်သံယို မဖြစ်ပွားသော တော်လှန်ရေး တစ်ခု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် အာဏာ လွှဲပြောင်းမှု ဖြစ်ခဲ့ကာ ပရာဂျာဒီပေါက်ဘုရင်မှ သယာမ်  ပြည်သူတို့အား ပထမဆုံး ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေ ရေးဆွဲခွင့် ပေးအပ်လိုက်ရပြီး ရာစုနှစ်များစွာ ကျင့်သုံးခဲ့သော သက်ဦးဆံပိုင် ဘုရင်စနစ် ပြီးဆုံး ခဲ့သည်။

၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံ၏ အမည်အား သယာမ်မှ ထိုင်းလန်း ဟု ပြောင်းလဲခဲ့ကြသည်။

===ဒုတိယကမ္ဘာစစ်===
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း [[ဂျပန်ဧကရာဇ်နိုင်ငံ|ဂျပန်အင်ပိုင်ယာ]]မှ ၎င်းတို့၏ တပ်များကို ထိုင်းနိုင်ငံအား ဖြတ်၍ မလေးရှား စစ်မျက်နှာသို့ ရွေ့လျားခွင့် ပြုရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ဂျပန်တို့၏ ကျူးကျော်မှုသည် ၁၉၄၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၈ရက်၌ အခြားသော အရှေ့တောင်အာရှ တလွှား တိုက်ခိုက်မှုများနှင့် အချိန်ကိုက်၍ စတင်ခဲ့ပြီး တော်ဝင်ထိုင်း ကြည်းတပ်မတော် နှင့် ၆ နာရီ မှ ၈ နာရီကြား တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်မှာ ပလာယက် ဖီဘွန်ဆောင်ခရမ်မှ အပစ်အခတ် ရပ်စဲရန် အမိန့်ပေးသည့် အချိန်အထိ ပင် ဖြစ်သည်။ ထို့နောက်တွင် ဂျပန်အား လွတ်လပ်စွာ ဖြတ်သန်းသွားလာခွင့် ပြုခဲ့ပြီး ၁၉၄၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၁ ရက်တွင် ဂျပန် နှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ မဟာမိတ်စာချုပ်ကို လျှို့ဝှက် ချုပ်ဆိုခဲ့ကာ ထိုစာချုပ်အရ တိုကျိုမှ ဗြိတိသျှနှင့် ပြင်သစ်တို့သို့ ထိုင်းမှ ဆုံးရှုံးခဲ့သော နယ်မြေများကို ပြန်လည်ရယူရန် အတွက် အကူအညီပေးမည်ဟု သဘောတူညီခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Wern&quot;/&gt;

နောက်ဆက်တွဲအဖြစ် ထိုင်းမှ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နှင့် ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းတို့အား ၁၉၄၂ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၂၅ ရက်တွင် စစ်ကြေညာခဲ့ပြီး ဂျပန်တို့အား မဟာမိတ်တို့နှင့် တိုက်ခိုက်သော စစ်ပွဲတွင် ကူညီတိုက်ခိုက်ရန် ကတိပြုခဲ့ကာ အခြားတစ်ဖက်တွင်လည်း ဂျပန်ကို တော်လှန်ရန် ထိုင်းလွတ်လပ်ရေး လှုပ်ရှားမှုကိုလည်း ဆက်လက် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ အာရှ အလုပ်သမား ၂၀၀,၀၀၀ ခန့် နှင့် မဟာမိတ် စစ်သုံးပန့် ၆၀,၀၀၀ ကျော်တို့သည် [[သေမင်းတမန် ရထားလမ်း]]ဟု အများသိရှိကြသော ရထားလမ်း ဖောက်လုပ်ရာတွင် ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။&lt;ref name=&quot;Wern&quot;&gt;Werner Gruhl, ''[https://books.google.com/books?id=ow5Wlmu9MPQC&amp;pg=PA112&amp;dq&amp;hl=en#v=onepage&amp;q=&amp;f=false Imperial Japan's World War Two, 1931–1945] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161213042405/https://books.google.com/books?id=ow5Wlmu9MPQC&amp;pg=PA112&amp;dq&amp;hl=en#v=onepage&amp;q=&amp;f=false |date=13 December 2016 }}'', Transaction Publishers, 2007 {{ISBN|978-0-7658-0352-8}}&lt;/ref&gt;

===ယနေ့ခေတ် သမိုင်း===
၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ဒီမိုကရေစီစနစ်သို့ ကူးပြောင်းပြီးနောက်၊ ၁၉၇၃ ခုနှစ်အထိ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးသမိုင်းကို စစ်အာဏာရှင်စနစ် က ကြီးစိုးခဲ့သည်။ ဤကာလအတွင်း အချိန်အများစု၌ စစ်တပ်အာဏာရရှိခဲ့သည်။ ထင်ရှားသောခေါင်းဆောင်များမှာ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ဂျပန်နှင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့ခဲ့သည့် ဖီဘွန်းဆောင်ခရမ်း (Luang Phibunsongkhram, လူအများက ဖီဘွန်း ဟု သိကြသည်) နှင့် သာမားဆက်တက္ကသိုလ် (Thammasat University) ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး စစ်ပြီးခေတ်တွင် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ခေတ္တဆောင်ရွက်ခဲ့သည့် အရပ်သားနိုင်ငံရေးသမား ပရီဒီ ဖနွန်ယောင် (Pridi Banomyong) တို့ ဖြစ်ကြသည်။

ပရီဒီကို ဖယ်ရှားပြီးနောက်တွင် စစ်အာဏာရှင်များ ဆက်တိုက်အုပ်ချုပ်ခဲ့ကြသည်။ ဖီဘွန်းသည် နောက်တစ်ကြိမ်အာဏာရယူခဲ့ပြီးနောက် ဆရစ် ဒါနာရာဂျာတာ (Sarit Thanarat) နှင့် သနွန်း ကစ်တီကာချောင်း (Thanom Kittikachorn) တို့က ဆက်လက်ဦးဆောင်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့လက်ထက်တွင် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]၏ လွှမ်းမိုးမှုအောက်၌ ရိုးရာအာဏာရှင်အုပ်ချုပ်မှုကို ခေတ်မီအောင်နှင့် အနောက်တိုင်းဆန်အောင် ပြောင်းလဲမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ သို့သော်၊ သာမားဆက်ကျောင်းသားများ ဦးဆောင်သော ဒီမိုကရေစီလိုလားသူ ဆန္ဒပြသူများအား အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှု ဖြစ်ပွားပြီးနောက် သနွန်း နုတ်ထွက်ခဲ့ရာ စစ်အာဏာရှင်ခေတ် ကုန်ဆုံးခဲ့သည်။ ထိုအခါ ဘုရင်မင်းမြတ်က [[ဓမ္မသတ်တက္ကသိုလ်|သာမားဆက်တက္ကသိုလ်]]၏ ဥက္ကဋ္ဌ ဆန်ယား ဒါမားဆက် အား ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် တော်ဝင်အမိန့်ဖြင့် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသည် ၁၉၆၅ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၁ ခုနှစ်အတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သော [[ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲ]]တွင် အမေရိကန်နှင့် တောင်ဗီယက်နမ်တို့အား ကူညီခဲ့သည်။ အမေရိကန်လေတပ်မှ F-4 Phantom တိုက်လေယာဉ်များအား အူဒွန်းနှင့် အူဘွန်းလေတပ်အခြေစိုက်စခန်းများတွင် အခြေစိုက်ခဲ့ပြီး B-52 ဗုံးကြဲလေယာဉ်များအား ဦးသဖောင်တွင် အခြေစိုက်ခဲ့သည်။ ထိုင်းတပ်များသည် ၁၉၆၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၂ ခုနှစ်အတွင်း လာအိုနိုင်ငံရှိ လျှို့ဝှက်စစ်ပွဲတွင်လည်း အများအပြား ပါဝင်ခဲ့သည်။

၁၉၇၃ ခုနှစ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ထင်ရှားသည့် လူထုအုံကြွမှု ကြောင့် ကွန်မြူနစ်ဆန့်ကျင်သူ သနွန်း ကစ်တီကာချောင်း၏ စစ်အာဏာရှင်စနစ် ချုပ်ငြိမ်းခဲ့ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံရေးစနစ်ကို ပြောင်းလဲစေခဲ့သည်။ ဤဖြစ်ရပ်၏ မှတ်သားဖွယ်ရာ အချက်မှာ ထိုင်းတက္ကသိုလ်ကျောင်းသားများ နိုင်ငံရေးတွင် လွှမ်းမိုးမှု အားကောင်းလာခြင်းပင် ဖြစ်သည်။

၁၉၈၀ ပြည့်နှစ်များ၏ အချိန်အတော်များများတွင် ထိုင်းနိုင်ငံအား ဝန်ကြီးချုပ် ပရမ် တင်ဆူလန်နွန်ဒါ မှ အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ဒီမိုကရေစီလိုလားသူဖြစ်သဖြင့် ပါလီမန်နိုင်ငံရေးကို ပြန်လည်အသက်သွင်းခဲ့သည်။ ထို့နောက်တွင် ၁၉၉၁ ခုနှစ်မှ ၁၉၉၂ ခုနှစ်အတွင်း ခဏတာ စစ်တပ်အုပ်ချုပ်မှုမှလွဲ၍ ထိုင်းနိုင်ငံသည် ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိခဲ့သည်။ လူအများ၏ ထောက်ခံမှုရရှိခဲ့သော ဝန်ကြီးချုပ် [[သက်ဆင် ရှင်နာဝပ်]] ဦးဆောင်သည့် ထိုင်းရပ်ထိုင်းပါတီသည် ၂၀၀၁ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၆ ခုနှစ်အထိ အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းရက်ထိုင်းပါတီအား ခြစားမှုဖြင့် စွပ်စွဲ၍ လူအမြောက်အမြား ဆန္ဒပြခဲ့ကြပြီး စစ်တပ်မှ စက်တင်ဘာလတွင် အာဏာသိမ်းခဲ့သည်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ရွေးကောက်ပွဲမှ အရပ်သားအစိုးရသို့ အာဏာလွှဲပြောင်းခဲ့သော်လည်း ၂၀၁၄ ခုနှစ် မေလတွင် အခြားစစ်အာဏာသိမ်းမှု တစ်ခုဖြင့် စစ်တပ်လက်အောက်သို့ ထပ်မံရောက်ရှိခဲ့သည်။

၂၀၁၁ ခုနှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ  ပြီးနောက်တွင် လူထုဆန္ဒကို ဦးစားပေးသည့် ဖွေထိုင်းပါတီ (Pheu Thai Party) က အများစုအနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ သက်ဆင် ရှင်နာဝပ် (Thaksin Shinawatra) ၏ ညီမဖြစ်သူ [[ယင်လပ် ရှင်နာဝပ်]] (Yingluck Shinawatra) သည် ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ အာဏာရပါတီက သက်ဆင်အား အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေမည့် လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ဥပဒေကြမ်း (amnesty bill) ကို အဆိုပြုပြီးနောက် ပြည်သူ့ဒီမိုကရေစီပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကော်မတီ (People's Democratic Reform Committee) က ရှင်နာဝပ်ကို ဆန့်ကျင်သော နောက်ထပ်ဆန္ဒပြပွဲများကို စီစဉ်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|date=11 November 2013|title=Protests as Thailand senators debate amnesty bill|work=The Guardian|url=http://www.theguardian.com/world/2013/nov/11/thailand-protests-amnesty-bill|url-status=live|access-date=10 April 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20131203121817/http://www.theguardian.com/world/2013/nov/11/thailand-protests-amnesty-bill|archive-date=3 December 2013}}&lt;/ref&gt; ယင်လပ်က ပါလီမန်ကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ အသစ်ကျင်းပရန် စီစဉ်ခဲ့သော်လည်း ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာခုံရုံး (Constitutional Court) က ပယ်ဖျက်ခဲ့သည်။ ဤနိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းသည် ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် နောက်ထပ်အာဏာသိမ်းမှုတစ်ခုဖြင့် အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Prasirtsuk|first1=Kitti|title=Thailand in 2014: Another Coup, a Different Coup?|journal=Asian Survey|date=2015|volume=55|issue=1|pages=200–206|doi=10.1525/as.2015.55.1.200|jstor=10.1525/as.2015.55.1.200|url=https://www.jstor.org/stable/10.1525/as.2015.55.1.200|access-date=3 June 2024|issn=0004-4687|url-access=subscription}}&lt;/ref&gt;

ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်လာသည့် အမျိုးသားငြိမ်းချမ်းရေးနှင့်တည်ငြိမ်ရေးကောင်စီ (National Council for Peace and Order) ခေါ် စစ်အစိုးရအဖွဲ့ကို ဗိုလ်ချုပ်ကြီး [[ပရာယွတ်ချန်အိုချာ|ပရာယွတ် ချန်အိုချာ]] (Prayut Chan-o-cha) က ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၉ ခုနှစ်အထိ နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ဤကာလအတွင်း အရပ်သားနှင့် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာအခွင့်အရေးများ (Civil and political rights) ကို ကန့်သတ်ခဲ့ပြီး ဘုရင်မင်းမြတ်ကို စော်ကားမှု (lèse-majesté) စွဲချက်များ သိသိသာသာ တိုးမြင့်လာခဲ့သည်။ နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံများနှင့် သဘောထားမတိုက်ဆိုင်သူများကို &quot;သဘောထားညှိနှိုင်းရေး&quot; စခန်းများ (attitude adjustment camps) သို့ ပို့ဆောင်ခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;Beech 2019&quot;&gt;{{Cite news|last=Beech|first=Hannah|date=8 February 2019|title=Thailand's King Rejects His Sister's Candidacy for Prime Minister|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2019/02/08/world/asia/thailand-prime-minister-princess.html|url-status=live|access-date=11 February 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190213075249/https://www.nytimes.com/2019/02/08/world/asia/thailand-prime-minister-princess.html|archive-date=13 February 2019|issn=0362-4331}}&lt;/ref&gt;ပညာရှင်များက ဤလုပ်ရပ်များကို [[ဖက်ဆစ်ဝါဒ]] ထွန်းကားလာခြင်းအဖြစ် ရှုမြင်ခဲ့ကြသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Taylor|first=James|date=1 September 2021|title=Thailand's new right, social cleansing and the continuing military–monarchy entente|url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/2057891120980835|url-status=live|journal=Asian Journal of Comparative Politics|volume=6|issue=3|pages=253–273|doi=10.1177/2057891120980835|issn=2057-8911|s2cid=234182253|archive-url=https://web.archive.org/web/20211118123729/https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/2057891120980835|archive-date=18 November 2021|access-date=18 November 2021|url-access=subscription}}&lt;/ref&gt; ထိုင်းနိုင်ငံ၏ သက်တမ်းအရှည်ဆုံးဘုရင် [[ဘူမိဗလအတုလျတေဇ|ဘူမိဗလ]] (Bhumibol) သည် ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် ကွယ်လွန်ခဲ့ပြီး ၎င်း၏သားတော် [[မဟာဝဇိရာလင်္ကရဏ|ဝါချီရာလောင်ကွန်း]] (Vajiralongkorn) ထီးနန်းဆက်ခံခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လက်ရှိဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို စစ်အစိုးရလက်အောက်တွင် ဆန္ဒခံယူပွဲ (referendum) ဖြင့် အတည်ပြု ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။ စစ်အစိုးရသည် အနာဂတ်အစိုးရများအတွက် နှစ် ၂၀ အမျိုးသားမဟာဗျူဟာ &quot;လမ်းပြမြေပုံ&quot; (20-year national strategy 'road map') ကို ချမှတ်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံကို စစ်တပ်ဦးဆောင်သော ဒီမိုကရေစီ (military-guided democracy) စနစ်ထဲသို့ ထိထိရောက်ရောက် ချုပ်နှောင်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Montesano|first=Michael J.|year=2019|title=The Place of the Provinces in Thailand's Twenty-Year National Strategy: Toward Community Democracy in a Commercial Nation?|url=https://www.iseas.edu.sg/images/pdf/ISEAS_Perspective_2019_60.pdf|url-status=live|journal=ISEAS Perspective|volume=2019|issue=60|pages=1–11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200913092250/https://www.iseas.edu.sg/images/pdf/ISEAS_Perspective_2019_60.pdf|archive-date=13 September 2020|access-date=23 August 2020}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200913092250/https://www.iseas.edu.sg/images/pdf/ISEAS_Perspective_2019_60.pdf |date=13 September 2020 }}&lt;/ref&gt;

၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် စစ်အစိုးရသည် မတ်လတွင် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကျင်းပရန် သဘောတူခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;Beech 20192&quot;&gt;{{Cite news|last=Beech|first=Hannah|date=8 February 2019|title=Thailand's King Rejects His Sister's Candidacy for Prime Minister|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2019/02/08/world/asia/thailand-prime-minister-princess.html|url-status=live|access-date=11 February 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190213075249/https://www.nytimes.com/2019/02/08/world/asia/thailand-prime-minister-princess.html|archive-date=13 February 2019|issn=0362-4331}}&lt;/ref&gt; ရွေးကောက်ပွဲမသမာမှု စွပ်စွဲချက်များကြားမှ ပရာယွတ်သည် ပါလန်ပရာချာရတ်ပါတီ (Palang Pracharath Party) ဦးဆောင်သော ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ (coalition) ၏ လွှတ်တော်တွင်း ထောက်ခံမှုနှင့် စစ်အစိုးရခန့်အပ်ထားသော အထက်လွှတ်တော်၏ ထောက်ခံမှုဖြင့် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|date=25 March 2019|title=Thailand election results delayed as allegations of cheating grow|publisher=ABC News|location=Australia|url=https://www.abc.net.au/news/2019-03-25/thailand-election-results-delayed-concerns-over-irregularities/10937910|url-status=live|access-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326035848/https://www.abc.net.au/news/2019-03-25/thailand-election-results-delayed-concerns-over-irregularities/10937910|archive-date=26 March 2019}}&lt;/ref&gt; ၂၀၂၀-၂၀၂၁ ခုနှစ် ဒီမိုကရေစီလိုလားသူ ဆန္ဒပြပွဲများသည် ဘုရင်၏ အခွင့်အာဏာ တိုးလာခြင်း ၊ ၂၀၁၄ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ဘုရင်စနစ်၏ ထောက်ခံမှုရရှိထားသည့် [[ထိုင်းဘုရင့်တပ်မတော်|ထိုင်းတော်ဝင်တပ်မတော်]] (Royal Thai Armed Forces) မှ ဒီမိုကရေစီနှင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ နောက်ပြန်ဆုတ်မှုများ၊ ဒီမိုကရေစီလိုလားသည့် အနာဂတ်သို့ချီတက်ရေးပါတီ (Future Forward Party) ဖျက်သိမ်းခံရခြင်း၊ ၂၀၁၉ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲနှင့် လက်ရှိနိုင်ငံရေးစနစ်အပေါ် ယုံကြည်မှုမရှိခြင်း၊ ဝမ်ချလယ်ရမ် ဆတ်ဆပ်ဆစ် (Wanchalearm Satsaksit) အပါအဝင် နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားသူများ အဓမ္မပျောက်ဆုံးခြင်းနှင့် သေဆုံးခြင်း၊ နှင့် နိုင်ငံရေးခြစားမှုများတို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|date=11 August 2020|title=[Full statement] The demonstration at Thammasat proposes monarchy reform|work=Prachatai English|url=https://prachatai.com/english/node/8709|url-status=live|access-date=23 August 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200820123613/https://prachatai.com/english/node/8709|archive-date=20 August 2020}}&lt;/ref&gt;ဤဆန္ဒပြပွဲများသည် ဘုရင်စနစ်ကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲရန် မကြုံစဖူးသော တောင်းဆိုမှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပြီး နိုင်ငံအတွင်း သမ္မတနိုင်ငံစနစ် (republicanism) အပေါ် အမြင့်ဆုံးသော ခံစားချက်ကို ယူဆောင်လာခဲ့သည်။ 

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးလိုလားသော အတိုက်အခံများဖြစ်သည့် မူးဖောဝပ်ပါတီ (Move Forward Party - MFP) နှင့် လူထုဆန္ဒကို ဦးစားပေးသည့် ဖွေထိုင်းပါတီ (Pheu Thai Party) တို့သည် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ (general election) တွင် အနိုင်ရရှိခဲ့ပြီး၊ ဝန်ကြီးချုပ် ပရာယွတ် ချန်အိုချာကို ထောက်ခံသည့် ဘုရင်စနစ်လိုလားသော စစ်တပ်နှင့်ဆက်စပ်သည့် ပါတီများ အာဏာဆုံးရှုံးခဲ့သည်။  ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် လူထုဆန္ဒကို ဦးစားပေးသည့် ဖွေထိုင်းပါတီမှ ဆရစ်သာ ထာဝိစင် (Srettha Thavisin) သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်အသစ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ထိုအချိန်၌ ဖွေထိုင်းပါတီ၏ ဘီလျံနာခေါင်းဆောင် သက်ဆင် ရှင်နာဝပ်သည် နှစ်ပေါင်းများစွာ မိမိကိုယ်ကို ပြည်ပတွင် နယ်နှင်ခံအဖြစ်နေထိုင်ခဲ့ပြီးနောက် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ပြန်လာခဲ့သည်။ သို့သော်၊ ထာဝိစင်သည် &quot;ကြီးလေးသော ကျင့်ဝတ်စည်းကမ်းချိုးဖောက်မှုများ&quot;  ကြောင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၄ ရက်နေ့တွင် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာခုံရုံးမှ ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးမှ ထုတ်ပယ်ခံခဲ့ရသည်။

===သမိုင်းဆိုင်ရာ ဓာတ်ပုံများ===
&lt;gallery&gt;
File:BlackCeramicBanChiangCultureThailand1200-800BCE.jpg|အူဒွန်သာနီခရိုင် ဘန်ချန်အနီးတွင် တွေ့ရသော အစောဆုံး ၂၁၀၀ ဘီစီခန့်မှ လက်ရာ မြေအိုးများ
File:Pimai1.jpg|ဖီမိုင်းခေါ် ပရာဆပ် ဖီမိုင်းသည် ခမာအင်ပိုင်ယာခေတ်မှ အကြီးဆုံး ဘုရားကျောင်း တစ်ခု ဖြစ်သည်။
File:วัดพนัญเชิงวรวิหาร by Pholtograph.jpg|၆၂ ပေ (၁၉ မီတာ) မျှ မြင့်မားသော ထိုင်နေသည့် ၁၃၂၄ ခုနှစ်မှ ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်အား အယုဒ္ဓယတွင် တွေ့ရပုံ 
File:Wat Si Chum in Sukhothai.jpg|၁၃ ရာစုမှ ၄၉ပေ (၁၅ မီတာ) မျှ မြင့်မားသော ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော် အား ဆူခိုထိုင်းမြို့ အာချာနာဘုရားတွင် တွေ့ရပုံ
File:View of Iudea (Ayutthaya), Capital of Siam ca. 1662 (SK-A-4477).jpg|ဒတ်ချ် အရှေ့အိန္ဒိယ ကုမ္ပဏီမှ ယိုဟန်း ဗင်ဘွန်းသို့ ရေးဆွဲခိုင်းခဲ့သော အယုဒ္ဓယ ပန်းချီကား ၁၆၆၅
File:Siamese envoys at Versailles.jpg|၁၆၈၆ တွင် ကိုဆာပန် မှ ထိုင်းဘုရင် နာရိုင်း၏ စာလွှာအား ဗာဆိုင်း၌ လူးဝစ်ဘုရင် ၁၄ သို့ ဆက်သစဉ်
File:Jean-Leon Gerome 001.JPG|နပိုလီယန် ၃ မှ ၁၈၆၄ တွင် ထိုင်း သံတမန်များအား လက်ခံတွေ့ဆုံစဉ်
&lt;/gallery&gt;

== နိုင်ငံရေး နှင့် အစိုးရ==
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လက်ရှိနိုင်ငံရေးသည် [[စည်းမျဉ်းခံဘုရင်စနစ်]] ဘောင်အတွင်းမှ ကျင့်သုံးပြီး ဝန်ကြီးချုပ်သည် အစိုးရအဖွဲ့၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်ကာ ဆွေစဉ်မျိုးဆက် ဆက်ခံသော ဘုရင်သည် နိုင်ငံ၏ ဥသျှောင်ဖြစ်သည်။ တရားစီရင်ရေး ကဏ္ဍသည် အုပ်ချုပ်ရေး နှင့် ဥပဒေပြုရေးတို့မှ ကင်းလွတ်ရမည် ဖြစ်သော်လည်း တရားသူကြီးတို့၏ ဆုံးဖြတ်ချက်များမှာ လက်ရှိဥပဒေထက် နိုင်ငံရေးနှင့် ပတ်သက်သည်ဟု သံသယရှိစရာ ဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web |title=Thailand's juristocracy - New Mandala&lt;!-- Bot generated title --&gt; |url=http://asiapacific.anu.edu.au/newmandala/2014/05/17/thailands-juristocracy/ |accessdate=14 October 2017 |archivedate=5 September 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150905162923/http://asiapacific.anu.edu.au/newmandala/2014/05/17/thailands-juristocracy/ }}&lt;/ref&gt;

[[File:Democracy monument, Bangkok, Thailand.jpg|thumb|ဘန်ကောက်မြို့ရှိ ဒီမိုကရေစီ အထိမ်းအမှတ် အဆောက်အဦး။ ၁၉၃၂ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအား ပြအိုးပေါ်ရှိ ဆွမ်းခွက် နှစ်ခု ပေါ်တွင် တင်ထားသည့်ပုံ]]

၁၉၃၂ ခုနှစ် သက်ဦးဆံပိုင် ဘုရင်စနစ်မှနေ၍ နိုင်ငံရေး စတင်ပြုပြင်ပြောင်းလဲခဲ့သည့် အချိန်မှစ၍ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ နှင့် ပဋိဉာဏ် ၁၉ ခုမျှ ရှိခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။ .&lt;ref&gt;[http://www.bangkokpost.com/print/421966/ Bangkok Post: ''Section 44 is necessary: NCPO'']. This list contains 2 errors: it states that the 6th constitution was promulgated in 1912 (rather than 1952), and it states that the 11th constitution was promulgated in 1976 (rather than 1974).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Thanet&quot;&gt;Thanet Aphornsuvan, {{cite web |url= http://rspas.anu.edu.au/pah/human_rights/papers/2001/Thanet.pdf |archive-url= https://web.archive.org/web/20080226203229/http://rspas.anu.edu.au/pah/human_rights/papers/2001/Thanet.pdf |dead-url= yes |archive-date= 2008-02-26 |title= The Search for Order: Constitutions and Human Rights in Thai Political History |accessdate= 14 October 2017 |archivedate= 26 February 2008 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20080226203229/http://rspas.anu.edu.au/pah/human_rights/papers/2001/Thanet.pdf }}&amp;nbsp;{{small|(152&amp;nbsp;KB)}}, 2001 Symposium: Constitutions and Human Rights in a Global Age: An Asia Pacific perspective&lt;/ref&gt; ထိုကာလ တလျှောက်တွင် နိုင်ငံ၏ အစိုးရ ပုံစံသည် စစ်အာဏာရှင် အစိုးရ စနစ် မှစ၍ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံ ဒီမိုကရေစီ စနစ် အထိ အမျိုးမျိုး ရှိခဲ့သော်လည်း အစိုးရအားလုံးသည် ထီးနန်းအရာ ဆက်ခံသော ဘုရင်ကို နိုင်ငံ၏ ဥသျှောင်အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုကြသည်။&lt;ref name=&quot;multiple&quot;&gt;{{cite news |url=http://www.ctv.ca/servlet/ArticleNews/story/CTVNews/20060919/thailand_coups_060919/20060919/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20071016060633/http://www.ctv.ca/servlet/ArticleNews/story/CTVNews/20060919/thailand_coups_060919/20060919/ |dead-url=yes |archive-date=16 October 2007 |title=A list of previous coups in Thailand |agency=Associated Press |date=19 September 2006 |accessdate=25 April 2010 |df= |archivedate=16 October 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071016060633/http://www.ctv.ca/servlet/ArticleNews/story/CTVNews/20060919/thailand_coups_060919/20060919/ }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,214562,00.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080706035133/http://www.foxnews.com/story/0%2C2933%2C214562%2C00.html |archivedate=6 July 2008 |title=Raw Data: List of Recent Coups in Thailand's History |publisher=Fox News Channel |date=19 September 2006 |accessdate=25 April 2010 |deadurl=yes |df= }}&lt;/ref&gt;

၁၉၃၂ ခုနှစ် မတိုင်မီက ဆိုင်ယမ်း ဘုရင်နိုင်ငံတွင် ဥပဒေပြုလွှတ်တော် မရှိခဲ့ပဲ ဥပဒေပြုခွင့်ကို ဘုရင်အား အပ်နှင်းထားသည်။ ထိုသို့ ဖြစ်ခဲ့ခြင်းမှာ ၁၂ ရာစု ဆူခိုထိုင်း ဘုရင့်နိုင်ငံတော် ထူထောင်ခဲ့သည့် အချိန်မှ အစပြုခဲ့ပြီး ဘုရင်အား &quot;ဓမ္မရာဇာ&quot; သို့မဟုတ် &quot;တရားဓမ္မနှင့် အညီ အုပ်ချုပ်သော ဘုရင်&quot; ဟု သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ၁၉၃၂ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၄ ရက်တွင် ပြည်သူများ နှင့် စစ်တပ် အရာရှိများ ပါဝင်သော ၎င်းတို့ဘာသာ &quot;ခါန ရတ်ဆေးဒွန်&quot; သို့မဟုတ် &quot;ပြည်သူ့ပါတီ&quot; ဟု အမည်ပေးထားသော အဖွဲ့သည် သွေးထွက်သံယိုမှု မရှိသော တော်လှန်ရေး တစ်ခုကို ဆင်နွှဲခဲ့ပြီး နှစ်ပေါင်း ၁၅၀ မျှ တစ်သွေးတစ်သံတစ်မိန့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သော စကြီ မင်းဆက်ကို အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။ ထိုအဖွဲ့မှ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားသည့် ဥပဒေပြုလွှတ်တော် ရှိသည့် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ ပုံစံ ဘုရင်စနစ်ကို အကြံပြု ပြောင်းလဲခဲ့သည်။

၁၉၃၂ ပရာဂျာဒီပေါ့ ဘုရင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သော ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ ကျမ်းအရ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး ဥပဒေပြုလွှတ်တော်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး ခန့်အပ်ထားသော ကိုယ်စားလှယ် ၇၀ ပါဝင်သည့် ပြည်သူ့လွှတ်တော် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ထိုလွှတ်တော်သည် ၁၉၃၂ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၈ ရက်တွင် အနန်တ ဆာမာခွန် ညီလာခံ ခန်းမ၌ ပထမဆုံး အကြိမ် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ ခါနရတ်ဆေးဒွန် ပါတီမှ ပြည်သူတို့သည် ရွေးကောက်တင်မြှောက်သည့် အလွှတ်တော် အတွက် အဆင်သင့်မဖြစ်သေးဟု ဆုံးဖြတ်ခဲ့သော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် စိတ်ပြောင်းသွားခဲ့သည်။ ထိုနှစ် ဒီဇင်ဘာတွင် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ အတည်ဖြစ်သည့် အခါ၌ ရွေးကောက်ပွဲအား ၁၉၃၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် ကျင်းပရန် အချိန်သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ အသစ်အရ လွှတ်တော်တွင် ခါနရတ်ဆေးဒွန်မှ တိုက်ရိုက်တင်မြှောက်ထားသော ကိုယ်စားလှယ် ၇၈ ဦးနှင့် ရွေးကောက်ခံ ကိုယ်စားလှယ် ၇၈ ဦးတို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းခဲကာ စုစုပေါင်း အမတ် ၁၅၆ ယောက် ဖြစ်လာခဲ့သည်။

၂၀၁၄ ခုနှစ် မေလမှစ၍ ထိုင်းနိုင်ငံအား ငြိမ်းချမ်းရေး နှင့် ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေး အမျိုးသား ကောင်စီ အမည်ရသော စစ်အစိုးရမှ အုပ်ချုပ်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့မှ ၂၀၀၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ၏ တစိတ်တဒေသကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ကာ နိုင်ငံတစ်ခုလုံးကို စစ်အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် ညမထွက်ရ အမိန့် ကြေညာခြင်း၊ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ လူစုလူဝေး ပြုလုပ်ခြင်းများအား တားမြစ်ခြင်း၊ နိုင်ငံရေးသမားများနှင့် စစ်အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်သူများအား ဖမ်းဆီးခြင်း၊ အင်တာနက် ဆင်ဆာ ပြုလုပ်ခြင်း နှင့် မီဒီယာများကို ကန့်သတ်ချုပ်ခြယ်ခြင်း များ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဘုရင်မှာ [[ဝသိလာလောင်ကွန်း]] သို့မဟုတ် ဒဿမမြောက် ရာမ မင်း ဖြစ်ပြီး ၎င်း၏ ဖခမည်းတော်ဖြစ်သူ [[ဘူမိဗလအတုလျတေဇ]] (နဝမမြောက် ရာမမင်း) နတ်ရွာစံ ကံတော်ကုန်သည့် ၂၀၁၆ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁၃ ရက်မှ စ၍ ဘုရင်ဖြစ်လာခဲ့ကာ ဘုရင်အဖြစ် တရားဝင် ဆက်ခံမှုကို ၂၀၁၆ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁ ရက်မှ စတင်ခဲ့သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေ အရ နိုင်ငံတော်၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို ပြည်သူတို့ထံတွင် အပ်နှင်း ထားသော်လည်း ဘုရင်မှ ထိုအခွင့်အာဏာများကို ထိုင်းအစိုးရ၏ လက်တံ ၃ ခုမှ တဆင့် ကျင့်သုံးသည်။ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေ အရ ဘုရင်တွင် အာဏာ မဆိုသလောက် အနည်းငယ်မျှသာ ရှိသော်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အာဏာမရှိသော ခေါင်းဆောင်နှင့် ပြယုဂ် အဖြစ် တည်ရှိသည်။ နိုင်ငံ၏ ဥသျှောင် အနေနှင့် ဘုရင်အား အခွင့်အာဏာ အချို့ပေးအပ်ထားပြီး အစိုးရ၏ လုပ်ဆောင်မှုများတွင် အချို့နေရာများတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ရသည်။ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေ အရ ဘုရင်သည် ထိုင်းတော်ဝင်တပ်မတော်၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သည်။ ဘုရင်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဖြစ်ရန် လိုအပ်ပြီး နိုင်ငံအတွင်းရှိ အခြား ယုံကြည်ကိုးကွယ်မှုများကိုလည်း ကာကွယ်ပေးမည့်သူ ဖြစ်သည်။ ဘုရင် အနေနှင့် အစဉ်အလာ ဖြစ်သော အာဏာ အချို့ရှိပြီး ၎င်းတို့တွင် ဆက်ခံမည့်သူအား ရွေးချယ်ခန့်အပ်ခြင်း၊ အသနားခံမှုများကို ခွင့်ပြုပေးခြင်းနှင့် ဥပဒေများကို အတည်ပြုပေးခြင်းများကို ပြုလုပ်ရသည်။ ဘုရင်အား ၎င်း၏ တာဝန်ထမ်းဆောင်မှုတွင် ထိုင်းပရိုင်ဗီကောင်စီမှ အကူအညီပေးသည်။

== အုပ်ချုပ်ရေး ဒေသများ ==
{{Main article|ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေး နယ်မြေဒေသများ}}
ထိုင်းနိုင်ငံအား ခရိုင် ၇၆ ခု ပိုင်းခြားထားပြီး ၎င်းတို့အား တည်နေရာပေါ်တွင် မူတည်၍ ခရိုင်အုပ်စု ၅ ခု အနေနှင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ အထူးအုပ်ချုပ်ရေး ခရိုင် ၂ ခု ရှိပြီး ၎င်းတို့မှာ [[ဘန်ကောက်]]နှင့် [[ပတ္တရားမြို့|ပတ္တရား]]တို့ ဖြစ်ကြသည်။ ဘန်ကောက်သည် ခရိုင်အဆင့်တွင် ရှိသဖြင့် အမြဲလိုပင် ခရိုင် အနေနှင့် ထည့်သွင်း ရေတွက်လေ့ ရှိသည်။                                                                                                              

ခရိုင်တစ်ခုချင်းစီအား မြို့နယ် ([[အမ်ဖေါ]]) များအနေနှင့် ပိုင်းခြားထားပြီး မြို့နယ်များအား ကျေးရွာအုပ်စု ([[တမ်ဘွန်]]) များ အဖြစ် ထပ်မံ ပိုင်းခြား ထားသည်။ ၂၀၀၆ ခုနှစ် စာရင်းအရ တမ်ဘွန် ၈၇၇ ခုနှင့် ဘန်ကောက်တွင် မြို့နယ် ၅၀ ခု ရှိသည်။   

ဘန်ကောက်နှင့် ထိစပ်နေသော အချို့သော ခရိုင်များကို မက်ထရိုပိုလီတန်ဘန်ကောက်ဟု ခေါ်ဆိုကြသည်။ ထိုခရိုင်များတွင် နွန်တပ်ဘူရီ၊ ပထုံဌာနီ၊ ဆမွတ်ပရာကန်၊ နခွန်ပသွန် နှင့် ဆမွတ်ဆာခုံး တို့ ပါဝင်သည်။ ခရိုင်တစ်ခုချင်းစီ၏ မြို့တော် အမည်မှာ ခရိုင် အမည်နှင့် အတူတူ ဖြစ်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ချင်းမိုင်ခရိုင်၏ မြို့တော်မှာ [[ချင်းမိုင်မြို့]] ဖြစ်သည်။ 

=== '''ဒေသကြီးများ''' ===
ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ခရိုင်များကို ဒေသကြီးများ အနေနှင့် စီမံခန့်ခွဲသည်။ ဒေသကြီး ၄ ခု အနေနှင့် ပိုင်းခြား ထားပြီး ၎င်းတို့မှာ ထိုင်းမြောက်ပိုင်း၊ ထိုင်းအရှေ့မြောက်ပိုင်း၊ ထိုင်းအလယ်ပိုင်း နှင့် ထိုင်းတောင်ပိုင်း တို့ ဖြစ်ကြသည်။ 

ဒေသကြီး တစ်ခုစီတွင် ကွဲပြားခြားနားသော သမိုင်းနောက်ခံ၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ ဘာသာစကား နှင့် လူမျိုးများ ရှိသည်။

ဒေသကြီး ၄ ခု အတွင်း နေထိုင်ကြသော ဒေသခံ ထိုင်းလူမျိုးများတို့သည် ဂျာမနီ၏ အုပ်ချုပ်ရေး ဒေသများကို စီမံခန့်ခွဲပုံနှင့် ဗြိတိသျှတို့၏ [[စကော့တလန်နိုင်ငံ]]၊ [[ဝေလနိုင်ငံ]] နှင့် [[မြောက်အိုင်ယာလန်နိုင်ငံ]]တို့တွင် ကျင့်သုံးသော အာဏာခွဲဝေအုပ်ချုပ်သော စီမံခန့်ခွဲရေး စနစ်များကို အားကျ အတုယူကြသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသည် ဒေသကြီးများ ခရိုင်များဖြင့် ခွဲခြားအုပ်ချုပ်ထားသော်လည်း ဗဟိုအစိုးရမှ တိုက်ရိုက်အုပ်ချုပ်သော နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး၊ ဒိစတြိတ်အကြီးအကဲ နှင့် ဒိစတြိတ်စာရေး စသည်များကို ဗဟိုအစိုးရမှ တိုက်ရိုက်ခန့်အပ်သည်။ ဒေသကြီးများတွင် စီမံခန့်ခွဲမှု ကွဲပြားခြင်း လက္ခဏာရပ် မရှိဘဲ ပထဝီ၊ စာရင်းဇယား၊ ဘူမိဗေဒ၊ ရာသီဥတု နှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်း သဘောအရသာ ခွဲခြားထားခြင်း ဖြစ်သည်။
[[File:Thailand four regions.svg|thumb|center|ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဒေသကြီး ၄ခု]]

===တောင်ပိုင်းတိုင်းဒေသကြီး===
[[File:Souththailandmap.GIF|thumb|မလေး-မွတ်စလင်များ အဓိကရှိသော နေရာများကို ပြသထားသည် ထိုင်းတောင်ပိုင်းခရိုင်များပြ မြေပုံ]]

၁၅ ရာစု အတွင်းက ထိုင်းတို့သည် မလေးကျွန်းဆွယ်ကို တောင်ပိုင်းအကျဆုံး မလက္ကာဒေသ အထိ အုပ်စိုးခဲ့ကြကာ ကျွန်းဆွယ်၏ နေရာ အတော်များများကို ချုပ်ကိုင်ထားပြီး တီးမားဆက် (စင်ကာပူ) ၊ အချို့သော အက်ဒမန် ကျွန်းများ နှင့် [[ဂျားဗားကျွန်း]]ပေါ်မှ ကိုလိုနီ တစ်ခုတို့ပင် ပါဝင်သည်။ သို့သော်လည်း ဗြိတိသျှတို့မှ အင်အားသုံး၍ ဆူလတန်အုပ်ချုပ်ရေးမှ ဆူဇရိန်တီ အုပ်ချုပ်ရေးသို့ ပြောင်းလဲခဲ့သဖြင့် နောက်ဆုံးတွင် ပိုင်ဆိုင်ရာ နေရာ လျော့နည်းသွားခဲ့သည်။

မလေးဆူလတန်နယ်များ၏ မြောက်ပိုင်းနယ်များမှ ထိုင်းဘုရင်အား နှစ်စဉ် ရွှေပန်းပွင့် ဆက်သလေ့ရှိပြီး ကျေးဇူးတင်သည့် အနေနှင့်လည်းကောင်း သစ္စာခံအနေနှင့် လည်းကောင်း အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ဗြိတိသျှတို့သည် မလေးနိုင်ငံများတွင် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခဲ့ကြပြီး အင်ဂလို-ထိုင်း စာချုပ်အရ တောင်ပိုင်းမှ ဘန်ကောက် အထိ ရထားလမ်းဖောက်ရန် ကြိုးစားခဲ့သည်။ ထိုင်းတို့သည် ယခုအခါ မလေးရှား မြောက်ပိုင်း ပြည်နယ်များ ဖြစ်သော ကဒါး၊ ပါလစ်၊ ကလန်တန်၊ တဲရန်ဂနူး တို့အား အချုပ်အခြာအာဏာ စွန့်လွှတ်ခဲ့ပြီး ဗြိတိသျှတို့သို့ ပေးအပ်ခဲ့သည်။ ဆာတွန် နှင့် ပဌာနီ ပြည်နယ်တို့ကိုမူ ထိုင်းတို့က အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။

မလေးကျွန်းဆွယ်ရှိ ခရိုင်များကို ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ် အတွင်း ဂျပန်တို့မှ သိမ်းပိုက်ခဲ့ကာ ၁၉၄၂ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၈ ခုနှစ် အထိ မလာယန်ကွန်မြူနစ်ပါတီ (စီပီအမ်) မှ ကျူးကျော်ခဲ့သည်။ ဗီယက်နမ် နှင့် [[ယဉ်ကျေးမှု တော်လှန်ရေး]] အပြီး တရုတ်နိုင်ငံတို့၏ ထောက်ခံမှု မရှိတော့သည့် နောက်ပိုင်းတွင် စီပီအမ်သည် မလေးရှား နှင့် ထိုင်းအစိုးရ တို့နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ရရှိရန် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ လတ်တလော မငြိမ်မသက် ဆူပူမှုများသည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အပြီး ဆူကာနို၏ ထောက်ခံမှုဖြင့် စတင်ခဲ့သော ပီယူအယ်လ်အိုအဖွဲ့၏  ခွဲထွက်ရေး တိုက်ခိုက်လှုပ်ရှားမှုများ ဆက်လက် ဖြစ်ပွားနေခြင်း ဖြစ်သည်။ ထိုမငြိမ်မသက်မှုများ အတွက် ဓားစာခံဖြစ်ရသည်မှာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ နှင့် ဘေးထိုင်နေသူ မွတ်စလင်များ ဖြစ်သည်။

== နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေး ==
[[File:Embassy of Thailand, Washington.jpg|thumb|right|[[ဝါရှင်တန်ဒီစီမြို့]] ရှိ တော်ဝင်ထိုင်းသံရုံး]]
[[File:Royal Thai Embassy Wellington New Zealand 2015.JPG|thumb|right|[[နယူးဇီလန်နိုင်ငံ]] [[ဝယ်လင်တန်မြို့]] ရှိ တော်ဝင်ထိုင်းသံရုံး]]

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေး ကိစ္စရပ်များကို နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးမှ အဓိက လုပ်ဆောင်သည်။ 

ထိုင်းနိုင်ငံသည် နိုင်ငံတကာနှင့်သာမက ဒေသတွင်း အဖွဲ့အစည်းများတွင် အပြည့်ပါအဝ ပါဝင်လျက်ရှိသည်။ ၎င်းသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ နေတိုးအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံမဟုတ်သော အဓိက မဟာမိတ် နှင့် အထူး ၃၀၁ အစီရင်ခံစာ ပါ ဦးစားပေး စောင့်ကြပ်ကြည့်ရှုခံရသူ စာရင်းတွင် ပါဝင်သည်။ [[အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း]] (အာဆီယံ)တွင် တက်ကြွစွာပါဝင်လျက်ရှိသည်။ အခြားအာဆီယံ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများဖြစ်သော [[အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ|အင်ဒိုနီးရှား]]၊ [[မလေးရှားနိုင်ငံ|မလေးရှား]]၊ [[ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ|ဖိလစ်ပိုင်]]၊ [[စင်ကာပူနိုင်ငံ|စင်္ကာပူ]]၊ [[ဘရူနိုင်းနိုင်ငံ|ဘရူနိုင်း]]၊ [[လာအိုနိုင်ငံ|လာအို]]၊ [[ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ|ကမ္ဘောဒီးယား]]၊ [[မြန်မာနိုင်ငံ|မြန်မာ]] နှင့် [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ|ဗီယက်နမ်]] နိုင်ငံတို့အကြား ဆက်ဆံရေးနီးကပ်စွာရှိပြီး ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးများနှင့် စီးပွားရေး ဝန်ကြီးများသည် နှစ်စဉ် အစည်းအဝေး ကျင်းပလေ့ ရှိကြသည်။ ဒေသတွင်းနိုင်ငံများနှင့် စီးပွားရေး၊ ကုန်သွယ်ရေး၊ ဘဏ်ကိစ္စရပ်များ၊ နိုင်ငံရေး၊ ယဉ်ကျေးမှုကိစ္စရပ်များ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုမှာ တိုးတက်လျက် ရှိသည်။ ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံသည် အာရှ-ပစိဖိတ် စီးပွားရေး ကော်ပိုရေးရှင်း အစည်းအဝေးကို အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပနိုင်ခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ယခင် လက်ထောက်ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်သော ဒေါက်တာ ဆူပါချိုင်း ပနစ်ပက်ဒိုင်သည် ကုလသမဂ္ဂ ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေး ညီလာခံ အဖွဲ့တွင် လက်ရှိ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် အဖြစ် ဆောင်ရွက်လျက် ရှိသည်။ ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံသည် အရှေ့အာရှ နိုင်ငံများအစည်းအဝေး သို့ စတင်တက်ရောက်ခဲ့သည်။ 

မကြာသေးမှီနှစ်များတွင် ထိုင်းနိုင်ငံသည် နိုင်ငံတကာစင်မြင့်တက်တွင် ပိုမိုတက်ကြွစွာ လှုပ်ရှားပါဝင်လာခဲ့သည်။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံမှ ခွဲထွက်ကာ [[အရှေ့တီမောနိုင်ငံ|အရှေ့တီမော]] လွတ်လပ်ရေးရလာသောအခါ နိုင်ငံတကာ ငြိမ်းချမ်းရေးကို ထိန်းသိမ်းရန်အတွက် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပထမဦးဆုံးအကြိမ်အနေဖြင့် စစ်တပ်များ ပြည်ပသို့ထောက်ပံ့ပို့ပေးခဲ့သည်။ အဆိုပါ တပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် ယခုအခါ ကုလသမဂ္ဂငြိမ်းချမ်းရေး တပ်ဖွဲ့များအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေသေးသည်။ နိုင်ငံတကာနှင့် ဆက်ဆံရေးတိုးမြင့်စေရန် ရည်ရွယ်ကာ ထိုင်းနိုင်ငံသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အဖွဲ့အစည်း (Organization of American States)၊ ဥရောပ လုံခြုံရေးနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး အဖွဲ့အစည်း (Organization for Security and Cooperation in Europe) တို့နှင့် စတင်ထိတွေ့ဆက်ဆံခဲ့သည်။ ဆက်လက်၍ [[အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံ]] နှင့် [[အီရတ်နိုင်ငံ]]ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအတွက်လည်း လုံခြုံရေးစစ်တပ်များကို စေလွှတ်ခဲ့သည်။

ဝန်ကြီးချုပ် သက်ဆင်ရှင်နာဝပ် လက်ထက်တွင် [[တရုတ်နိုင်ငံ]]၊ ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၊ ဘာရိန်းနိုင်ငံ၊ [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]] နှင့် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]] တို့နှင့် လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်မှု စာချုပ်များ ချုပ်ဆိုနိုင်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း သက်ဆင်သည် နိုင်ငံတကာနှင့် မပြိုင်ဆိုင်နိုင်သော ထိုင်းလုပ်ငန်းများကို ပျက်စီးစေရမည် ဆိုသဖြင့် ဝေဖန်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.ftawatch.org/ |title=FTA Watch Group website |publisher=Ftawatch.org |accessdate=25 April 2010 |archivedate=22 August 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090822090332/http://www.ftawatch.org/ }}&lt;/ref&gt;

သက်ဆင်မှ နိုင်ငံတကာ အကူအညီများကို ဆက်လက်မရယူတော့ဟု ကြေညာခဲ့ပြီး  အလှူရှင်နိုင်ငံများနှင့် ပူးပေါင်း၍ မဟာမဲခေါင်ဒေသအတွင်းရှိ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၏ ဖွံ့ဖြိုးရေး အတွက် လုပ်ဆောင်မည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://yaleglobal.yale.edu/content/thaksins-chance-leading-role-region |work=The Straits Times |location=Singapore |title=Thaksin's Chance for Leading Role in the Region |date=10 March 2004 |author=John D. Ciorciari |accessdate=18 October 2017 |archivedate=26 April 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130426231843/http://yaleglobal.yale.edu/content/thaksins-chance-leading-role-region }}&lt;/ref&gt; သက်ဆင်သည် ထိုင်းအား ဒေသတွင်း ခေါင်းဆောင်နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံဖြစ်ရန် ရည်ရွယ်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး လောနိုင်ငံကဲ့သို့ ဆင်းရဲသော အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများတွင် ဖွံ့ဖြိုးရေး စီမံကိန်းများကို စတင် အကောင်အထည် ပေါ်ခဲ့သည်။ အငြင်းပွားဖွယ်ရာ အကောင်းဆုံး ကိစ္စမှာ မြန်မာနိုင်ငံရှိ အာဏာရှင်တို့နှင့် ပိုမိုရင်းနှီးသော ဆက်ဆံရေးကို ဖော်ဆောင်ခဲ့ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090103061415/http://www.burmait.net/ict-news/2007/aug07/thaksin-to-face-charges-over-burma-telecom-deal/ 'Thaksin to face charges over Burma telecom deal]. ICT News, 2 August 2007&lt;/ref&gt;

ထိုင်းသည် အမေရိကန်ဦးဆောင်သော အီရတ်နိုင်ငံသို့ ကျူးကျော်မှုတွင် ပါဝင်ခဲ့ပြီး လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်း ၄၂၃ ဦး ကို စေလွှတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|title=Thailand sends troops to bolster US occupation of Iraq|url=http://www.wsws.org/en/articles/2003/10/thai-o01.html|website=World Socialist Web Site|accessdate=28 January 2015|archivedate=19 June 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150619111555/http://www.wsws.org/en/articles/2003/10/thai-o01.html}}&lt;/ref&gt; ၎င်းတို့သည် တပ်များကို ၂၀၀၄ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁၀ ရက်တွင် ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။ ထိုင်းစစ်သား ၂ ဦးမှာ သူပုန်များ၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ကျဆုံးခဲ့ရသည်။

အဘီဆစ်မှာ ပြည်သူ့ဒီမိုကရေစီ မဟာမိတ် အဖွဲ့၏ ခေါင်းဆောင် ကာဆစ်ပီယွန်အား နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၉ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် နယ်စပ်အနီးရှိ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံရှိ နှစ်ပေါင်း ၉၀၀ သက်တမ်းရှိသော ပရယ်ဗီဟီးယား ဟိန္ဒူ ဘုရားကျောင်းပျက်ကြီး၏ အနီးတွင် ထိုင်းတပ်ဖွဲ့များနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားတပ်ဖွဲ့များ ပစ်ခတ်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ကမ္ဘောဒီးယား အစိုးရမှ ၎င်းတို့ဘက်မှ ထိုင်းစစ်သား ၄ ဦးကို သတ်ပစ်နိုင်ခဲ့ပြီး ၁၀ ဦးကို ဖမ်းမိနိုင်ခဲ့သည်ဟု ကြေညာခဲ့သော်လည်း ထိုင်းအစိုးရမှ ထိုင်းစစ်သား အသေအပျောက် ဒဏ်ရာရရှိမှု မရှိဟု ကြေညာခဲ့သည်။ ကမ္ဘောဒီးယား စစ်သား ၂ ဦး နှင့် ထိုင်းစစ်သား ၃ ဦးတို့ သေဆုံးခဲံရသည်။ စစ်တပ်နှစ်ခုစလုံးမှ အခြားတစ်ဖက်မှ အရင်ပစ်ခတ်သည်ဟု အပြစ်တင်ခဲ့ပြီး အခြားတစ်ဖက် ပိုင်နက် အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်မှု မရှိကြောင်း ငြင်းဆိုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;The Telegraph, [http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/thailand/5101029/Troops-from-Thailand-and-Cambodia-fight-on-border.html Troops from Thailand and Cambodia fight on border] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100523080330/http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/thailand/5101029/Troops-from-Thailand-and-Cambodia-fight-on-border.html |date=23 May 2010 }}, 3 April 2009&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Bloomberg, [https://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601080&amp;sid=a2G.h3Ms.a3s&amp;refer=asia Thai, Cambodian Border Fighting Stops, Thailand Says] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071014072312/http://bloomberg.com/apps/news?pid=20601080 |date=14 October 2007 }}, 3 April 2009&lt;/ref&gt;

== စစ်ရေး ==
[[File:Royal Thai Army firing M198 howitzer.jpg|thumb|left|တော်ဝင်ထိုင်းကြည်းတပ်မှ ဟောင်ဝစ်ဇာ အမ် ၁၉၈ အမြောက်ကို ၂၀၁၆ ဇွန်လ ထိုင်းနိုင်ငံ လော့ဘူရီ တွင် လေ့ကျင့်ချိန်၌ ပစ်ခတ်နေစဉ်]]
[[File:HTMS Chakri Naruebet Exercise 2001.jpg|thumb|right|ထိုင်းတော်ဝင်ရေတပ်မှ လေယာဉ်တင်သင်္ဘော တစ်စင်းဖြစ်သော အိတ်ချ်တီအမ်အက်စ် စကြီ နာရူဘတ်]]
[[File:Royal Thai Air Force F-16 descends after being refueled by a KC-135.jpg|thumb|right|ထိုင်းတော်ဝင်လေတပ်မှ အက်ဖ်-၁၆ ဖိုက်တင်း ဖယ်လ်ကွန်]]

ထိုင်းတော်ဝင်တပ်မတော်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံတော်၏ စစ်တပ်များ ပါဝင်သည်။ ၎င်းတို့တွင် တော်ဝင်ထိုင်းကြည်းတပ်၊ တော်ဝင်ထိုင်း ရေတပ် နှင့် တော်ဝင်ထိုင်းလေတပ်တို့ ပါဝင်သည်။ ထို့အပြင် ပြည်သူ့စစ် တပ်ဖွဲ့ များလည်း ပါဝင်သည်။

ထိုင်းတပ်မတော်တွင် စုစုပေါင်း စစ်သည်အင်အား အနေနှင့် အမြဲတမ်း တာဝန်ထမ်းဆောင်သူ ၃၀၆,၀၀၀ ဦး နှင့် အရန်အင်အား ၂၄၅,၀၀၀ ဦး ရှိသည်။ &lt;ref&gt;{{cite web|title=Thailand Military Strength|url=http://www.globalfirepower.com/country-military-strength-detail.asp?country_id=Thailand|website=Global Firepower|accessdate=15 December 2014|archivedate=8 February 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150208024629/http://www.globalfirepower.com/country-military-strength-detail.asp?country_id=Thailand}}&lt;/ref&gt;ထိုင်းတပ်မတော်၏ အကြီးအကဲမှာ ဘုရင် ဖြစ်သော်လည်း &lt;ref&gt;[[s:2007 Constitution of Thailand#Chapter 2 : The King|Chapter 2 of the 2007 Constitution of Thailand]]&lt;/ref&gt; ထိုရာထူးမှာ အမည်ခံမျှသာ ဖြစ်သည်။ စစ်တပ်များကို အစိုးရအဖွဲ့ဝင် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ဦးဆောင်သော ထိုင်းကာကွယ်ရေး ဦးစီးဌာနမှ စီမံကွပ်ကဲသည်။ တော်ဝင်ထိုင်းတပ်မတော် ဌာနချုပ်မှ အမိန့်ပေး ကွပ်ကဲပြီး ၎င်းတို့ကို ထိုင်းကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်မှ ဦးဆောင်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |author=John Pike |url=http://www.globalsecurity.org/military/world/thailand/mod.htm |title=Ministry of Defense |publisher=GlobalSecurity.org |date=27 April 2005 |accessdate=25 April 2010 |archivedate=9 April 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100409162350/http://www.globalsecurity.org/military/world/thailand/mod.htm }}&lt;/ref&gt; ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ စစ်အသုံးစရိတ်မှာ စုစုပေါင်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅.၁ ဘီလီယံ ရှိသည်။&lt;ref&gt;[http://milexdata.sipri.org/result.php4 SIPRI Military Expenditure Database – Thailand] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120503052200/http://milexdata.sipri.org/result.php4 |date=3 May 2012 }}. SIPRI, 2012. Retrieved 3 May 2012.&lt;/ref&gt;

ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအရ စစ်မှုထမ်းရန်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံသားတိုင်း၏ တာဝန်ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;[[s:2007 Constitution of Thailand#Chapter 4: Duties of the Thai People|Chapter 4 of the 2007 Constitution of Thailand]]&lt;/ref&gt; သို့သော်လည်း အသက် ၂၁ နှစ်ကျော်သော ယောက်ျားလေး နယ်မြေကာကွယ်ရေးကျောင်းသား အဖြစ် သင်တန်းမတက်ရသေးသူများသာ စစ်တပ်တွင် ပါဝင်ရန် ဆန္ဒပြုနိုင်သကဲ့သို့ စစ်မှုထမ်းရန် လိုသလို ဆင့်ခေါ်ချိန်တွင် ပါဝင်နိုင်သည်။ စစ်မှုထမ်းသူများ အနေနှင့် အချိန်ပြည့် လေ့ကျင့်သင်ကြားမှုကာလ ၆ လမှ ၂ နှစ် အထိ အမျိုးမျိုး ကွဲပြားပြီး ၎င်းတို့၏ ပညာရေး အခြေအနေပေါ်တွင် မူတည်ကာ ၎င်းတို့ အနေနှင့် လေ့ကျင့်ရေးသင်တန်းကို တစိတ်တပိုင်း တက်ရောက်ပြီးစီးမှု၊ စစ်မှုထမ်းရန် မဆင့်ခေါ်မီ (နှစ်စဉ် ဧပြီလ ၁ရက်) မိမိတို့ ဆန္ဒအလျောက် ဆန္ဒပြုမှု စသည့် တို့အပေါ်တွင် မူတည်သည်။

ဘွဲ့ရပြီးသော သူများ အနေနှင့် စစ်မှုထမ်းရန် ဆင့်ခေါ်ခြင်း ခံရပါက ၁ နှစ် အချိန်ပြည့် စစ်မှုထမ်းရပြီး ဒိစတြိတ် ရုံးတွင် မိမိတို့ ဆန္ဒအလျောက် ဆန္ဒပြုပါက ၆ လ မျှ စစ်မှု ထမ်းရသည်။ ထို့အတူပင် သုံးနှစ် သင်တန်းကို တက်ရောက်ပြီးစီးမှု အပေါ်တွင် မူတည်၍ လေ့ကျင့်ရေးကာလကို လျှော့ချပေးသည်။ ၃ နှစ်အတွင်း ၁ နှစ် သင်တန်း တက်ရောက်ပြီးပါက ၁ နှစ်သာ အချိန်ပြည့် စစ်မှုထမ်းရပြီး ၂ နှစ် သင်တန်း တက်ရောက်ပြီးပါက ၆ လသာ အချိန်ပြည့် စစ်မှုထမ်းရသည်။ ၃ နှစ် နှင့် အထက် တက်ရောက်သင်ကြား ပြီးသူများ အနေနှင့် လုံးဝကင်းလွတ်ခွင့် ရရှိသည်။

ထိုင်းတပ်မတော်နေ့ကို ဇန်နဝါရီလ ၁၈ ရက်တွင် ကျင်းပပြီး အယုဓျာတိုင်းပြည်ရှိ နရဆင် ဘုရင်မှ တောင်ငူမင်းသား အား ၁၅၉၃ခုနှစ်တွင် အောင်ပွဲရသည့် နေ့ အထိမ်းအမှတ်ဖြစ်သည်။
{{Clear}}

== ပထဝီဝင် ==
[[File:Nan z doi phuka 2006 1003.jpg|thumb|left|ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း နန်ခရိုင် အတွင်း ထိုင်း-လော နယ်စပ်တလျှောက်တွင်ရှိသော လွမ်ပရာဘန်တောင်တန်းကို တွေ့မြင်ရစဉ်]]
[[File:Thailand 06 - 40 Railay (158632937).jpg|thumb|right|ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အတွေ့ရများသော ထုံးကျောက်ကျွန်းတစ်ခု]]
[[File:Isla Phi Phi Lay, Tailandia, 2013-08-19, DD 04.JPG|thumb|right|ဖီဖီကျွန်းများ]]

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အကျယ်ဝန်းမှာ ၁၉၈,၁၂၀ စတုရန်းမိုင် ( ၅၁၃,၁၂၀ စတုရန်းကီလိုမီတာ)&lt;ref name=CIA /&gt; မျှ ရှိသဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ၅၀ ခုမြောက် အကြီးဆုံး နိုင်ငံဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် [[ယီမင်နိုင်ငံ]] ထက် အနည်းငယ်မျှ သေးငယ်ပြီး [[စပိန်နိုင်ငံ]]ထက် အနည်းငယ်မျှ ကြီးသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ခရိုင်အုပ်စုများနှင့် တစိတ်တဒေသ ဆက်နွယ်နေသော ထင်ရှားသော ပထဝီဝင်ဒေသကြီးများ ရှိသည်။ နိုင်ငံ၏ မြောက်ဘက်ပိုင်းမှာ ထိုင်းကုန်းမြေမြင့်၏ တောင်ကုန်းထူထပ်သော ဒေသဖြစ်ပြီး အမြင့်ဆုံးနေရာမှာ သနွန်ထုံချိုင်း တောင်တန်းရှိ ဒွိုင်းအင်ထာနွန် တောင်ဖြစ်ကာ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်ထက် ၈,၄၁၅ပေ ( ၂,၅၆၅ မီတာ) မျှ မြင့်သည်။ အရှေ့မြောက်ဘက် အီဆန်တွင် ခရတ်ကုန်းမြေမြင့်ရှိပြီး အရှေ့ဘက်တွင် [[မဲခေါင်မြစ်]] နှင့် ထိစပ်နေသည်။ နိုင်ငံ၏ အလယ်ပိုင်းတွင် အလွန်ပြန့်ပြူးသော [[ကျောက်ဖယားမြစ်]]ဝှမ်း ရှိပြီး ထိုမြစ်မှာ ထိုင်းပင်လယ်ကွေ့ အတွင်းသို့ စီးဝင်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတောင်ပိုင်းတွင် ကရား ကုန်းမြေကျဉ်းရှိပြီး ၎င်းမှာ မလေးကျွန်းဆွယ် အဖြစ်ပြန်လည် ကျယ်ပြန့်သွားသည်။ နိုင်ငံရေး အရ လူဦးရေ၊ အခြေခံ အရင်းအမြစ်၊ သဘာဝ သွင်ပြင်နှင့် လူမှုစီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးမှု တို့ အပေါ်တွင် မူတည်၍ ပထဝီဝင်ဒေသ ၆ ခု ရှိသည်။ အမျိုးမျိုး အဖုံဖုံ ကွဲပြားခြင်းမှာ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရူပသွင်ပြင်၏ ထင်ရှားသော အချက်တစ်ခု ဖြစ်သည်။.

ကျောက်ဖယားမြစ်နှင့် မဲခေါင်မြစ်တို့သည် ထိုင်းကျေးလက်ဒေသအတွက် အဖိုးမဖြစ်နိုင်သော ရေကြောင်းလမ်း ဖြစ်သည်။ သီးနှံများအား စီးပွားဖြစ်ထုတ်လုပ်ခြင်းတွင် ထိုမြစ်နှစ်ခု နှင့် ၎င်းတို့၏ မြစ်လက်တက်များကို အသုံးပြုကြသည်။ ထိုင်းပင်လယ်ကွေ့မှာ ၁၂၄,၀၀၀ စတုရန်းမိုင် (၃၂၀,၀၀၀ စတုရန်းကီလိုမီတာ) မျှ ကျယ်ဝန်းပြီး ကျောက်ဖယားမြစ်၊ မဲကလောင်မြစ်၊ ဘန်ပကောင်းမြစ် နှင့် တာပီမြစ်တို့ စီးဝင်လျက် ရှိသည်။ တောင်ပိုင်းဒေသ နှင့် ကရားကုန်းမြေကျဉ်း ဒေသတို့တွင် ကမ်းရိုးတန်းတလျှောက် ကြည်၍ တိမ်သော ရေ ရှိသဖြင့် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွင် အထောက်အကူ ပြုသည်။ ထိုင်းပင်လယ်ကွေ့၏ အရှေ့ဘက် ကမ်းမှာ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ကုန်ထုတ်လုပ်မှု ဗဟိုဌာနဖြစ်ပြီး ဆတာဟစ်တွင် နိုင်ငံ၏ အဆင့်မြင့် ရေနက်ဆိပ်ကမ်း ရှိကာ လမ်ချဘန်တွင် အလုပ်အများဆုံး ကုန်သွယ်ရေး ဆိပ်ကမ်း ရှိသည်။

ကပ္ပလီပင်လယ်သည် အဖိုးတန်သော သဘာဝ အရင်းအမြစ် ဖြစ်ပြီး အာရှရှိ ရေပန်းစားပြီး ဇိမ်ခံနိုင်သောသော အပန်းဖြေစခန်းများ ရှိရာ ဖြစ်သည်။ ဖူးကက်၊ ခရာဘိ၊ ရနောင်း၊ ဖန်င၊ ထရန် နှင့် ၎င်းတို့၏ ကျွန်းများသည် ကပ္ပလီပင်လယ်၏ ကမ်းရိုးတန်းတလျှောက်တွင် ရှိပြီး [[၂၀၀၄ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ ငလျင်|၂၀၀၄ ခုနှစ် ဆူနာမီ]] ဘေး သင့်ခဲ့သော်လည်း ကမ္ဘာတဝှမ်းလုံးရှိ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည်များကို ဆွဲဆောင်နိုင်သော နေရာများ ဖြစ်သည်။ 

ဆူးအက်တူးမြောင်း နှင့် ပနားမားတူးမြောင်း တို့နှင့် အလားသဏ္ဌာန်တူသော ကပ္ပလီပင်လယ် နှင့် ထိုင်းပင်လယ်ကွေ့တို့ကို ဆက်စပ်ပေးမည့် ကရားတူးမြောင်း ဖောက်လုပ်မည့် ကိစ္စသည် တဖန်ပြန်၍ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ထိုအကြံကို ထိုင်းနိုင်ငံရေးသမားများက အကောင်းမြင်စွာဖြင့် ကြိုဆိုကြပြီး ထိုတူးမြောင်းကို ဖောက်လုပ်ခြင်းအားဖြင့် စင်ကာပူဆိပ်ကမ်းမှ ပေးရမည့် အဖိုးအခထက် သက်သာခြင်း၊ တရုတ် အိန္ဒိယတို့နှင့် ဆက်ဆံရေး တိုးတက်စေခြင်း၊ သင်္ဘောသွားလာရမည့် အချိန်ကို လျှော့ချနိုင်ခြင်း၊ မလက်ကာ ရေလက်ကြားတွင် ပင်လယ်ဓားပြတို့၏ တိုက်ခိုက်မှုမှ ရှောင်ရှားနိုင်ခြင်း တို့အပြင် ထိုင်းအစိုးရ၏ အရှေ့တောင်အာရှ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ဗဟိုဌာန ဖြစ်လာစေမည့် ပေါ်လစီကို ထောက်ပံ့ခြင်းတို့ ကြောင့်ပင် ဖြစ်သည်။ ထိုတူးမြောင်းကြောင့် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွား လုပ်ငန်း အပေါ်မှရသော ဝင်ငွေကို များစွာ မှီခိုနေရသော ထိုင်းတောင်ပိုင်း၏ စီးပွားရေး အခြေအနေကို တိုးတက်လာစေမည်ဟု ဆိုကြပြီး ထိုင်းအား အာရှ၏ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ဗဟိုဌာန ဖြစ်လာစေမည့် အတွက် ထိုင်းစီးပွားရေး ပုံစံကို ပြောင်းပစ်နိုင်လိမ့်မည် ဟု ဆိုကြသည်။ ထိုတူးမြောင်း ဖောက်လုပ်ခြင်းမှာ ဧရာမ အင်ဂျင်နီယာ ဆိုင်ရာ စီမံကိန်းဖြစ်ပြီး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၀ ဘီလီယံ မှ ၃၀ ဘီလီယံ အထိ ကုန်ကျမည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။

===ရာသီဥတု===
[[File:Thailand map of Köppen climate classification.svg|thumb|left|ကိုပန်ရာသီဥတု အမျိုးအစားအရ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ မြေပုံ]]
[[File:July 2011 Thailand Flooding.jpg|thumb|200px|၂၀၁၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ဂြိုဟ်တုမှ မြင်ရသော ထိုင်းနိုင်ငံ ရေလွှမ်းမိုးမှု ဖြစ်ပေါ်နေပုံ]]

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရာသီဥတုကို ရာသီအလိုက် ကွဲပြားခြားနားသော မုတ်သုံလေများ(အနောက်တောင် မုတ်သုံလေ နှင့် အရှေ့မြောက်မုတ်သုံလေ) မှ လွှမ်းမိုးထားသည်။&lt;ref name=tmd&gt;{{cite web|url=http://www.tmd.go.th/en/archive/thailand_climate.pdf|title=The Climate of Thailand|publisher=Thai Meteorological Department|accessdate=18 August 2016|archivedate=1 August 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160801225446/http://www.tmd.go.th/en/archive/thailand_climate.pdf}}&lt;/ref&gt; မေလ တွင် စတင်၍ အောက်တိုဘာလတွင် ပြီးဆုံးသော အနောက်တောင် မုတ်သုံလေတွင် အိန္ဒိယ သမုဒ္ဒရာမှ ပူနွေး၍ စွတ်စိုသော လေများသည် ထိုင်းနိုင်ငံ အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်တိုက်ခတ် သဖြင့် နိုင်ငံ၏ နေရာ အနှံ့အပြားတွင် မိုးများစွာ ရွာသွန်းသည်။ &lt;ref name=tmd /&gt;အောက်တိုဘာလတွင် စတင်၍ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ပြီးဆုံးသော အရှေ့မြောက်မုတ်သုံလေကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံတွင်းမှ အေးမြပြီး ခြောက်သွေ့သော လေများသည် ထိုင်းနိုင်ငံ နေရာ အနှံ့အပြားသို့ ဝင်ရောက်တိုက်ခတ်သည်။&lt;ref name=tmd /&gt; ထိုင်းနိုင်ငံ တောင်ပိုင်းတွင်မူ အရှေ့မြောက် မုတ်သုံလေကြောင့် ဒေသ၏ အရှေ့ပိုင်း ကမ်းရိုးတန်းဒေသတွင် သမမျှတသော ရာသီဥတုရှိပြီး မိုးများစွာ ရွာသွန်းသည်။&lt;ref name=tmd /&gt; ထိုင်းနိုင်ငံ ၏ နေရာ အတော်များများသည် အပူပိုင်း ခြောက်သွေ့ စိုစွတ် ရာသီဥတု သို့မဟုတ် ဆာဗားနား ရာသီဥတု ရှိပြီး ကိုပန်ရာသီဥတု အမျိုးအစားအရ အပူပိုင်း ဆာဗားနား ရာသီဥတု ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|title=Tropical Savannas|url=https://php.radford.edu/~swoodwar/biomes/?page_id=105|work=Biomes of the World|publisher=S. L. Woodward|accessdate=23 February 2014|author=Dr. Susan L. Woodward|year=1997–2014|archivedate=19 December 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131219124459/https://php.radford.edu/~swoodwar/biomes/?page_id=105}}&lt;/ref&gt; အရှေ့ပိုင်း၏ တောင်ဘက် နှင့် အရှေ့ဘက် အစွန်းတွင် အပူပိုင်း မုတ်သုံ ရာသီဥတု ရှိသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ရာသီ ၃ ခု ရှိသည်။ &lt;ref name=tmd /&gt; ပထမ တစ်ခုမှာ မိုးရာသီ သို့မဟုတ် အနောက်တောင် မုတ်သုံ ရာသီ (မေလ အလယ်မှ အောက်တိုဘာ လလယ်အထိ) ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံနေရာ အတော်များများတွင် ကျရောက်သည်။&lt;ref name=tmd /&gt; မိုးရာသီတွင် မိုးအများအပြား ရွာသွန်းပြီး ဩဂုတ်လ နှင့် စက်တင်ဘာလ သည် တစ်နှစ်ပတ်လုံးတွင် အစိုစွတ်ဆုံး အချိန် ဖြစ်သည်။&lt;ref name=tmd /&gt; ထို့ အတွက်ကြောင့် မကြာခဏ ဆိုသလိုပင် ရေလွှမ်းမိုးမှုများ ဖြစ်ပေါ်လေ့ ရှိသည်။&lt;ref name=tmd /&gt;အနောက်တောင် မုတ်သုံလေကြောင့် ဖြစ်ပွားသော မိုးရွာမှု အပြင့် အီကွေတာရပ်ဝန်းဇုံ (Intertropical Convergence Zone) နှင့် အပူပိုင်း ဆိုက်ကလုံး မုန်တိုင်းများကြောင့်လည်း မိုးရာသီတွင် မိုးများစွာ ရွာသွန်းလေ့ ရှိသည်။ သို့သော်လည်း ဇွန်လမှ ဇူလိုင်လ အစောပိုင်း အထိ ခြောက်သွေ့သော အချိန်ပိုင်း ၁ ပတ် မှ ၂ ပတ် အထိ ဖြစ်ပေါ်လေ့ ရှိသည်။ ထိုသို့ ဖြစ်ရခြင်းမှာ အီကွေတာ ရပ်ဝန်းဇုံသည် တရုတ်နိုင်ငံ တောင်ပိုင်းသို့ ထိုကာလ အတွင်း ရွေ့လျားသွားသောကြောင့် ဖြစ်သည်။&lt;ref name=tmd /&gt; ဆောင်းရာသီ သို့မဟုတ် အရှေ့မြောက်မုတ်သုံ ရာသီဥတုသည် အောက်တိုဘာ လလယ်ပိုင်းမှ ဖေဖော်ဝါရီ လ လယ်ပိုင်း အထိ ဖြစ်သည်။ &lt;ref name=tmd /&gt; ထိုင်းနိုင်ငံ ဒေသ အတော်များများသည် ထိုရာသီ အတွင်း ခြောက်သွေ့သော ရာသီဥတုနှင့် အလွန်နိမ့်သော အပူချိန်များကို ခံစားရလေ့ ရှိသည်။ &lt;ref name=tmd /&gt; ခြွင်းချက်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံ တောင်ပိုင်း ဒေသများ ဖြစ်ပြီး ထိုနေရာများတွင်မူ မိုးများစွာ ရွာကျလေ့ ရှိပြီး အထူးသဖြင့် အောက်တိုဘာလ မှ နိုဝင်ဘာလ အတွင်း ဖြစ်သည်။&lt;ref name=tmd /&gt; နွေရာသီ သို့မဟုတ် မုတ်သုံအကြို ရာသီဥတုသည် ဖေဖော်ဝါရီ လလယ်ပိုင်းမှ မေလ အလယ်အပိုင်း အထိဖြစ်ပြီး ပူနွေးသော ရာသီဥတု ရှိသည်။ &lt;ref name=tmd /&gt;

ကုန်းတွင်းပိုင်း သဘာဝရှိသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ မြောက်ပိုင်း၊ အရှေ့မြောက်ပိုင်း၊ အလယ်ပိုင်း နှင့် အရှေ့ပိုင်းတို့မှာ ပူနွေးသော ရာသီဥတုကို အချိန်ကာလ ကြာမြင့်စွာ ခံစားရသည်။&lt;ref name=tmd /&gt; တစ်နှစ်တာကာလ၏ အပူဆုံး အချိန်ဖြစ်သော မတ်လ မှ မေလ အတွင်းတွင် အပူချိန်သည် ၄၀° ဆဲလ်စီးယပ်စ် (၁၀၄° ဖာရင်ဟိုက်) နှင့် အထက် မြင့်တက်လေ့ ရှိပြီး ကမ်းရိုးတန်းဒေသများမှာပူ ပင်လယ်ပြင်မှ တိုက်ခတ်သော လေညင်းကြောင့် နေ့လယ်ပိုင်းတွင် အပူချိန် သင့်တင့်မျှတသည်။ &lt;ref name=tmd /&gt; ဆန့်ကျင့်ဘက် အနေနှင့် တရုတ်ပြည်မှ လေအေးများ တိုက်ခတ်ခြင်းကြောင့် အေးမြသော အပူချိန် ဖြစ်ပေါ်တတ်ပြီး အချို့သော နေရာများ (အထူးသဖြင့် မြောက်ပိုင်း နှင့် အရှေ့မြောက်ပိုင်းတွင် ၀° ဆဲလ်စီးယပ်စ် ( ၃၂° ဖာရင်ဟိုက်) အထိ ကျဆင်းလေ့ ရှိသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံတောင်ပိုင်းတွင် ပိုမို သမသော ရာသီဥတု ရှိပြီး ပင်လယ်၏ လွှမ်းမိုးမှုကြောင့် နေ့တိုင်းပြောင်းလဲမှုနှင့် ရာသီ အလိုက်ပြောင်းလဲမှု မျာစွာ မရှိပေ။&lt;ref name=tmd /&gt;

နိုင်ငံ၏ နေရာအတော်များများတွင် နှစ်စဉ် ပျမ်းမျှ မိုးရေချိန် ၄၇ လက်မ မှ ၆၃ လက်မအတွင်း (၁၂၀၀ မှ ၁၆၀၀ မီလီမီတာ) အတွင်း ရရှိသည်။ &lt;ref name=tmd /&gt; သို့သော်လည်း တောင်ကုန်းများ၏ လေတင်အရပ်တွင် တည်ရှိသော အနောက်ဘက် ကမ်းရိုးတန်းရှိ ရနောင်း ခရိုင်နှင့် အရှေ့ဘက် ကမ်းရိုးတန်းရှိ ထရတ်ခရိုင်တို့တွင် နှစ်စဉ် မိုးရေချိန် ၁၈၀ လက်မ (၄၅၀၀ မီလီမီတာ အထိ) ရရှိကြသည်။ &lt;ref name=tmd /&gt; အခြောက်သွေ့ဆုံး ဒေသများမှာ လေကွယ်အရပ်များဖြစ်သော အလယ်ပိုင်း တောင်ကြားဒေသ နှင့် ထိုင်းတောင်ပိုင်း၏ မြောက်ဘက်ဆုံး အပိုင်းတို့တွင် နှစ်စဉ်ပျမ်းမျှ မိုးရေချိန် ၄၇ လက်မ (၁၂၀၀ မီလီမီတာ) အောက် ရရှိသည်။ &lt;ref name=tmd /&gt; ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဒေသအတော်များများ (မြောက်ပိုင်း၊ အရှေ့မြောက်ပိုင်း၊ အလယ်ပိုင်း နှင့် အရှေ့ပိုင်း) တို့တွင် အရှေ့မြောက်မုတ်သုံလေ တိုက်ခိုက်ချိန်တွင် ခြောက်သွေ့သော ရာသီဥတု ရှိပြီး အနောက်တောင်မုတ်သုံလေ တိုက်ခတ်ချိန်တွင် မိုးများစွာ ရွာသွန်းသည်။ &lt;ref name=tmd /&gt; ထိုင်းနိုင်ငံတောင်ပိုင်းတွင်မူ အရှေ့မြောက် နှင့် အနောက်တောင် မုတ်သုံ ရာသီဥတု နှစ်ခုစလုံးတွင် မိုးများစွာ ရွာသွန်းပြီး အနောက်ဘက် ကမ်းရိုးတန်းတွင် မိုးအများဆုံးလ မှာ စက်တင်ဘာ ဖြစ်ပြီး အရှေ့ဘက်ကမ်းရိုးတန်းတွင် မိုးအများဆုံးလမှာ နိုဝင်ဘာလမှ ဇန်နဝါရီလ အထိ ဖြစ်သည်။ &lt;ref name=tmd /&gt;

===သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင်===
ထိုင်းနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေး ဆောင်ရွက်မှု ညွှန်းကိန်း (အီးပီအိုင်) တွင် အလယ်အလတ် အဆင့်တွင်သာ ရှိသော်လည်း တိုးတက်မှုများ ရှိသည်။ ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံပေါင်း ၁၈၀ အတွင်း အဆင့် ၉၁ ရှိသည်။ အာရှပစိဖိတ် ဒေသ အတွင်းတွင်လည်း အလယ်အလတ် အဆင့်တွင်သာ ရှိသော်လည်း အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ တရုတ်နိုင်ငံတို့ထက် ပို၍ အဆင့်မြင့်သည်။ အီးပီအိုင် ကို ၂၀၀၁ ခုနှစ် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး ဖိုရမ်တွင် စတင်အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံချင်း အနေဖြင့် ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ၏ ရေရှည်တည်တံ့ဖွံ့ဖြိုးမှုပန်းတိုင် အား အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းကို မည်မျှဆောင်ရွက်နိုင်သည် ဆိုခြင်းကို တိုင်းတာသည့် ညွှန်းကိန်း ဖြစ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံအနေနှင့် သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင် ဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များတွင် အဆိုးရွားဆုံး ဆောင်ရွက်မှုများမှာ လေထု၏ အရည်အသွေး (၁၆၇မှတ်)၊ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးလုပ်ငန်း၏ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် အပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှု (၁၀၆မှတ်) နှင့် ရာသီဥတုနှင့် စွမ်းအင် ကဏ္ဍ (၉၃) မှတ် တို့ ဖြစ်ပြီး နောက်ဆုံး အချက်မှာ ကီလိုဝပ်နာရီ အလိုက် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်ဒ် ထုတ်လွှတ်မှု များပြားခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အကောင်းဆုံး ဆောင်ရွက်မှုများမှာ ရေအရင်းအမြစ် စီမံခန့်ခွဲမှု (၆၆မှတ်) ဖြစ်ပြီး ထိုကဏ္ဍတွင် အနာဂတ်၌လည်း ဆက်လက်၍ အဓိက တိုးတက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပြီး အညစ်အကြေးစီမံခန့်ခွဲမှု (၆၈) တို့ ဖြစ်ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://epi.yale.edu/reports/2016-report|title=2016 Report|journal=EPI Report|publisher=Yale University|accessdate=17 December 2016|archivedate=4 February 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160204021925/http://epi.yale.edu/reports/2016-report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;EPI (2016): [http://epi.yale.edu/country/thailand Thailand] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161227041212/http://epi.yale.edu/country/thailand |date=27 December 2016 }}&lt;/ref&gt;

===သားရိုင်းတိရစ္ဆာန်များ===
[[File:Asian elephant.jpg|thumb|180px|ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ဆင်ရိုင်းကောင်ရေမှာ ၂၀၀၀-၃၀၀၀ ခန့်သို့ ကျဆင်းခဲ့သည်။&lt;ref name=TECC&gt;{{cite web|title=Thailand's Elephants|url=http://www.thailandelephant.org/en/thaielephant.html|website=Thai Elephant Conservation Center|accessdate=3 March 2015|archivedate=5 March 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150305080708/http://www.thailandelephant.org/en/thaielephant.html}}&lt;/ref&gt;]]

ဆင်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော် အထိမ်းအမှတ် ဖြစ်သည်။ ၁၈၅၀ တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၌ ဆင်ယဉ် ကောင်ရေ ၁၀၀,၀၀၀ အထိ ရှိခဲ့သော်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ဆင်ကောင်ရေမှာ ၂၀၀၀ ခန့်အထိ ကျဆင်းခဲ့သည်။ &lt;ref name=TECC /&gt; သားသတ်သမားများသည် ဆင်များအား ဆင်စွယ်၊ အသား နှင့် အရေခွံ တို့ အတွက် ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်ခဲ့သည်မှာ ကြာခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။ ဆင်ပေါက်များကို ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွား လုပ်ငန်း အတွက် နှင့် ခိုင်းစေရန် ဖမ်းဆီးကြလေ့ ရှိသော်လည်း ခိုင်းစေခြင်းမှာ ၁၉၈၉ ခုနှစ် အစိုးရမှ သစ်ထုတ်လုပ်ရေးကို ပိတ်ပင်လိုက်သည့် အချိန်မှစ၍ ကျဆင်းခဲ့သည်။ ယခုအခါ ဖမ်းဆီးထားသော ဆင်ကောင်ရေသည် ဆင်ရိုင်းကောင်ရေ ထက်ပိုများပြီး သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားတက်ကြွသူများမှ ဖမ်းဆီးထားသော ဆင်များမှာ ကောင်းမွန်စွာ ဆက်ဆံခြင်း မခံရဟု ပြောဆိုကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://news.nationalgeographic.com/news/2002/10/1016_021016_phajaan.html|title=Activists Denounce Thailand's Elephant &quot;Crushing&quot; Ritual|publisher=National Geographic Today|date=6 October 2002|author=Jennifer Hile|accessdate=7 June 2007|archivedate=18 February 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070218231457/http://news.nationalgeographic.com/news/2002/10/1016_021016_phajaan.html}}&lt;/ref&gt;

ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ထားသော သတ္တဝါမျိုးစိတ်များကို ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်ခြင်းသည် အဓိက ပြဿနာ တစ်ခု အဖြစ် တည်ရှိနေဆဲ ဖြစ်သည်။ မုဆိုးများက [[ကျား]]များ၊ [[ကျားသစ်]]များ နှင့် အခြား ကြောင်မျိုးရင်းဝင် တိရစ္ဆာန်ကြီးများအား ၎င်းတို့၏ အဖိုးတန်သော သားရေ အတွက် အမဲလိုက်ခြင်းကြောင့် ကောင်ရေ လျော့နည်းလာနေသည်။ သတ္တဝါအများအပြား (ကျားများ၊ [[ဝက်ဝံ]]များ၊ [[မိကျောင်း]]များ နှင့် [[တောကြီးမြွေဟောက်]] များ) တို့အား စားကောင်းသောက်ဖွယ်ဟု ယူဆသော ၎င်းတို့၏ အသား နှင့် ကျန်းမာရေးနှင့် ပတ်သက်သော အစွမ်းသတ္တိရှိသည် ဟူသော ယူဆချက်များကြောင့် ဖမ်းဆီးခြင်း မွေးမြူခြင်းများ ပြုလုပ်ကြသည်။ ထိုသို့ ရောင်းချခြင်းမှာ တရားမဝင်သော်လည်း ဘန်ကောက်၏ ကျော်ကြားသော ညဈေးတစ်ခု ဖြစ်သည့် ချတ်တူချတ် သည် မျိုးသုဉ်းရန် စိုးရိမ်ရသော သတ္တဝါ မျိုးစိတ်များကို ရောင်းချခြင်း အတွက် လူသိများဆဲ ဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.monitor.net/monitor/9702a/endangeredfood.html |title=Endangered Animals on Restaurant Menus |author=Teena Amrit Gill |publisher=Albion Monitor/News |date=18 February 1997 |accessdate=7 June 2007 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070516023649/https://www.monitor.net/monitor/9702a/endangeredfood.html |archivedate=16 May 2007 |df= }}&lt;/ref&gt;

တောကောင်များအား အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန် အဖြစ် မွေးမြူကြသည့် အလေ့အထကြောင့် အချို့သော မျိုးစိတ်များအား ခြိမ်းခြောက်လျက် ရှိသည်။ တိရစ္ဆာန် အကောင်ပေါက်ကလေးများအား ဖမ်းဆီးရောင်းချခြင်း အတွက် ၎င်းတို့၏ မိခင်အား သတ်ဖြတ်ရန် မကြာခဏဆိုသလိုပင် လိုအပ်လေ့ ရှိသည်။ ဖမ်းဆီးခြင်း ခံရပြီး ၎င်းတို့၏ သဘာဝ နေထိုင်ရာ ပတ်ဝန်းကျင်မှ ကွာဝေးသွားသည့် အခါတွင် အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန် တောကောင်များသည် သေဆုံးခြင်း နှင့် ဆက်လက်မျိုးမပွားနိုင်ခြင်းတို့ ဖြစ်လေ့ ရှိကြသည်။ ထိုဒဏ်ကို ခံရသော သတ္တဝါများမှာ [[ဟိမဝန္တာ ဝက်ဝံ]]၊ [[ပသျှူးဝက်ဝံ]]၊ လားမျောက်လွှဲကျော် နှင့် မျောက်လွှဲကျော်ကြား နှင့် ဘင်တူယောင်း တို့ ဖြစ်ကြသည်။ &lt;ref name=&quot;tscwa&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.tscwa.org/forests/index.html|title=Thai Forests: Dept. National Parks, Wildlife &amp; Plants|publisher=Thai Society for the Conservation of Wild Animals|accessdate=25 October 2017|archivedate=26 November 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141126041139/http://tscwa.org/forests/index.html}}&lt;/ref&gt;

==ပညာရေး==
[[File:Thai Students.jpg|thumb|right|ထိုင်းနိုင်ငံရှိ မူလတန်း ကျောင်းသားများ]]
၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် စာတတ်မြောက်မှုနှုန်းမှာ ၉၃.၅% ဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;[http://www.bti-project.org/fileadmin/Inhalte/reports/2014/pdf/BTI%202014%20Thailand.pdf BTI 2014 | Thailand country Report] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140727080624/http://www.bti-project.org/fileadmin/Inhalte/reports/2014/pdf/BTI%202014%20Thailand.pdf |date=27 July 2014 }}&lt;/ref&gt; ပညာရေးမှာ စနစ်တကျ ဖွင့်လှစ်ထားသော မူကြိုကျောင်း၊ မူလတန်းကျောင်း၊ အထက်တန်း အငယ်တန်းကျောင်း နှင့် အထက်တန်း အကြီးတန်းကျောင်း၊ များစွာသော သက်မွေးဝမ်းကျောင်း ကောလိပ်များနှင့် တက္ကသိုလ်များမှ တဆင့် သင်ကြားပေးသည်။ ပုဂ္ဂလိက ပညာရေး ကဏ္ဍမှာလည်း ကောင်းစွာဖွံ့ဖြိုးပြီး အစိုးရမှ အများပြည်သူဆိုင်ရာကျောင်းများဖြင့် မထောက်ပံ့ပေးနိုင်သော ပညာရေး အတွက် ကောင်းစွာ အထောက်အကူပေးသည်။ ပညာရေးမှာ အသက် ၁၄ နှစ် အပါအဝင် ၁၄ နှစ်အထိ မသင်မနေရဖြစ်ပြီး အစိုးရမှ အသက် ၁၇ နှစ် အထိ အခမဲ့ပညာသင်ကြားခွင့် ပေးထားသည်။ 

[[File:MahaChulalongkorn Building.jpg|thumb|left|upright|ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရှေးအကျဆုံး တက္ကသိုလ်ဖြစ်သော ၁၉၁၇ တွင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည့် [[ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်]]]]
သင်ကြားရေးမှာ ကျောင်းသား အခြေပြုသင်ကြားရေး စနစ်ထက် အလွတ်ကျက်သင်ကြားရေး စနစ်ပေါ်တွင် များစွာ မှီခိုနေသည်။ မူလတန်းနှင့် အထက်တန်းများအတွက် စိတ်ချယုံကြည်ရသော သင်ရိုးညွှန်းတမ်းမှာ အလွန်လျင်မြန်စွာ ပြောင်းလဲတတ်သဖြင့် ကျောင်းများနှင့် ဆရာများမှာ ၎င်းတို့သင်နေရသော သင်ကြားမှုများအတွက် မသေချာ မရေရာသော အခြေအနေနှင့် အမြဲရင်ဆိုင်ရပြီး ဖတ်စာအုပ်များကို ရေးသားထုတ်ဝေသည့် စာရေးဆရာများနှင့် ထုတ်ဝေသူများမှာလည်း ထိုသို့ပြောင်းလဲမှုများနှင့် အလျင်မီအောင် စာအုပ်အသစ်ကို လျင်မြန်စွာ မရေးသား မထုတ်ဝေနိုင်ကြပေ။ တက္ကသိုလ်ဝင်ခွင့် ဆိုင်ရာပြဿနာများ အနေနှင့် နှစ်ပေါင်းများစွာတိုင်အောင် ပြင်းထန်သော အပြောင်းအလဲများ ဖြစ်ပေါ်လေ့ ရှိသည်။ သို့သော်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပညာရေးမှာ ၂၀၀၁ ခုနှစ်မှစ၍ အလွန်ပင် ပြောင်းလဲတိုးတက်လာခဲ့သည်ကို တွေ့မြင်နိုင်သည်။ ယနေ့ခေတ်မျိုးဆက် ကျောင်းသားအများစုမှာ ကွန်ပျူတာကို သုံးတတ်ကြသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ တကမ္ဘာလုံးရှိ နိုင်ငံ ၅၆ ခုအား အင်္ဂလိပ်စာ တတ်မြောက်မှု အဆင့်သတ်မှတ်ရာ၌ အဆင့် ၅၄ ရပြီး အာရှတွင် ဒုတိယမြောက် အနိမ့်ဆုံး အဆင့် ဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;Thai university applicants scored an average 28.34% in English in recent university entrance exams.In a recent IMD World Competitiveness Report, Thailand was ranked 54th out of 56 countries globally for English proficiency, the second-lowest in Asia. Singapore was third, Malaysia 28th, and Korea 46th: [http://thaiwomantalks.com/2012/03/23/the-sorry-state-of-thai-education-part-4-dismal-english-language-education/ The Sorry State of Thai Education – Part 4: Dismal English-language education] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120623050650/http://thaiwomantalks.com/2012/03/23/the-sorry-state-of-thai-education-part-4-dismal-english-language-education/ |date=23 June 2012 }}, Reuters &amp; The Korea Herald, 23 March 2012.&lt;/ref&gt;

လူနည်းစုလူမျိုးများ နေထိုင်ရာ ဒေသရှိ ကျောင်းသားများမှာ စံသတ်မှတ်ထားသော နိုင်ငံအဆင့်နှင့် နိုင်ငံတကာအဆင့် စာမေးပွဲများတွင် အမြဲပင် ရမှတ်နည်းလေ့ ရှိသည်။ &lt;ref name=DraperJ2012&gt;{{citation
 |last1        = Draper
 |first1       = John
 |year         = 2012
 |title        = Revisiting English in Thailand
 |journal      = Asian EFL Journal
 |volume       = 14
 |issue        = 4
 |pages        = 9–38
 |publisher    = Asian EFL Journal
 |issn         = 1738-1460
 |url          = http://asian-efl-journal.com/quarterly-journal/2012/12/01/revisiting-english-in-thailand/
 |access-date  = 25 October 2017
 |archive-date = 12 March 2014
 |archive-url  = https://web.archive.org/web/20140312225048/http://asian-efl-journal.com/quarterly-journal/2012/12/01/revisiting-english-in-thailand/
 |url-status   = live
}}&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=OECDTH2013&gt;{{citation
 | last1 = OECD
 | year = 2013
 | title = Structural Policy Country Notes: Thailand
 | publisher = OECD
 | url = http://www.oecd.org/dev/asia-pacific/Thailand.pdf
 | access-date = 25 October 2017
 | archive-date = 12 March 2014
 | archive-url = https://web.archive.org/web/20140312224513/http://www.oecd.org/dev/asia-pacific/Thailand.pdf
 | url-status = live
 }}&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;{{cite news |url=http://www.nationmultimedia.com/national/Thai-students-drop-in-world-maths-and-science-stud-30195966.html |last1=Khaopa |first1=Wannapa |date=12 December 2012 |title=Thai students drop in world maths and science study |work=The Nation |accessdate=25 October 2017 |archivedate=12 March 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140312224452/http://www.nationmultimedia.com/national/Thai-students-drop-in-world-maths-and-science-stud-30195966.html }}&lt;/ref&gt; ထိုသို့ဖြစ်ရခြင်းမှာ ပညာရေးဆိုင်ရာ အရင်းအမြစ်များအား ခွဲဝေချထားပေးမှု မညီမျှခြင်း၊ ဆရာများအား လေ့ကျင့်ပေးမှု အားနည်းခြင်း၊ ဆင်းရဲမွဲတေမှုနှင့် စာမေးပွဲစစ်ရာတွင် သုံးသော ထိုင်းစာ တတ်ကျွမ်းမှု နည်းပါးခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;DraperJ2012&quot; /&gt;
&lt;ref&gt;{{cite news |url=http://isaanrecord.com/2011/12/12/op-ed-solving-isaans-education-problem |last1=Draper |first1=John |date=12 December 2011 |title=Solving Isaan's education problem |publisher=The Isaan Record |accessdate=25 October 2017 |archivedate=26 February 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130226030123/http://isaanrecord.com/2011/12/12/op-ed-solving-isaans-education-problem/ }}&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;{{cite news |url=http://isaanrecord.com/2014/02/21/pisa-thailand-regional-breakdown-shows-inequalities-between-bangkok-and-upper-north-with-the-rest-of-thailand |last1=Draper |first1=John |date=21 February 2014 |title=PISA Thailand regional breakdown shows inequalities between Bangkok and Upper North with the rest of Thailand |publisher=The Isaan Record |accessdate=25 October 2017 |archivedate=12 March 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140312225108/http://isaanrecord.com/2014/02/21/pisa-thailand-regional-breakdown-shows-inequalities-between-bangkok-and-upper-north-with-the-rest-of-thailand/ }}&lt;/ref&gt;

၂၀၁၀ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလမှ ၂၀၁၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလအတွင်း တစ်နိုင်ငံလုံးရှိ ထိုင်းကျောင်းသား ၇၂,၇၈၀ ဦးကို အိုင်ကျူစမ်းသပ် စာမေးပွဲ စစ်ဆေးခဲ့သည်။ ပျမ်းမျှ အိုင်ကျူအမှတ်မှာ ၉၈.၅၉ ဖြစ်သဖြင့် ယခင် စစ်ဆေးမှုထက် ပိုမြင့်လာသည်ကို တွေ့ရသည်။ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံလုံး အနေနှင့် အိုင်ကျူအဆင့်မှာ မညီမမျှ ဖြစ်နေပြီး တောင်ပိုင်းဒေသဖြစ်သော နရာထီဝပ်ခရိုင်တွင် အနိမ့်ဆုံး ပျမ်းမျှ ၈၈.၀၇ မှတ် ရှိသည်ကို တွေ့ရှိရပြီး အမြင့်ဆုံး ပျမ်းမျှအနေနှင့် နွန်တပ်ဘူရီခရိုင်တွင် ၁၀၈.၉၁ မှတ် ရှိသည်ကို တွေ့ရသည်။ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ အိုင်အိုဒင်းချို့တဲ့မှု ကွာခြားချက် အပေါ်တွင် အပြစ်တင်ခဲ့ပြီး အနောက်နိုင်ငံများတွင် ကျင့်သုံးသည့် နည်းလမ်းအတိုင်း စားပွဲတင်ဆားတွင် အိုင်အိုဒင်း ထည့်သွင်းရန် အဆင့်ဆင့် ချမှတ်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://thainews.prd.go.th/en/news.php?id=255407070017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110708135716/http://thainews.prd.go.th/en/news.php?id=255407070017 |archivedate=8 July 2011 |title=MOPH reports low IQ among Thai youth : National News Bureau of Thailand |publisher=Thainews.prd.go.th |date=8 July 2011 |accessdate=3 November 2011}}&lt;/ref&gt;

၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် သတင်းအချက် နှင့် ဆက်သွယ်ရေးနည်းပညာ ဝန်ကြီးဌာနမှ ကျောင်း ၂၇,၂၃၁ ကျောင်းတွင် စာသင်ခန်းအတွင်း၌ အလွန် လျင်မြန်သော အင်တာနက် အသုံးပြုခွင့်ရမည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။

==သိပ္ပံနှင့် နည်းပညာ==
အမျိုးသား သိပ္ပံနှင့်နည်းပညာ ဖွံဖြိုးတိုးတက်ရေး အေဂျင်စီသည် သိပ္ပံနှင့်နည်းပညာ ဆိုင်ရာ သုတေသနလုပ်ငန်းများကို ထောက်ပံ့ပေးပြီး ထိုင်းနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးတွင် အသုံးချနိုင်ရန် အတွက် ကူညီပံ့ပိုးပေးသော ထိုင်းနိုင်ငံအစိုးရ၏ အေဂျင်စီ တစ်ခု ဖြစ်သည်။

ဆင်ခရိုထရွန် အလင်း သုတေသန ဌာနသည် ရူပဗေဒ၊ ဓာတုဗေဒ၊  အသုံးပြုပစ္စည်းသိပ္ပံ နှင့် ဇီဝသိပ္ပံ ဘာသာရပ်များ အတွက် ဆင်ခရိုထရွန် အလင်း နည်းပညာ ရင်းမြစ်ဖြစ်သည်။ ဘန်ကောက်မြို့ အရှေ့မြောက်ဘက် မိုင် ၁၉၀ (၃၀၀ ကီလိုမီတာ) ခန့် အကွာ နခွန် ရာချာဆီးမားရှိ ဆူရာနရီး နည်းပညာ တက္ကသိုလ်တွင် တည်ရှိသည်။ သိပ္ပံနှင့်နည်းပညာ ဝန်ကြီးဌာနမှ ငွေကြေးထောက်ပံ့ပေးထားသော ထို ဌာနသည် အရှေ့တောင်အာရှရှိ ဆင်ခရိုထရွန် အကြီးစားများ ရှိရာ နေရာ ဖြစ်သည်။ ယခင်က ဂျပန်နိုင်ငံတွင် ဆောတက် (SORTEC) ဆင်ခရိုထရွန် အဖြစ် တည်ဆောက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပြီး နောက်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ရွှေ့ပြောင်းလာခဲ့ကာ ၁.၂ GeV အထိ အသုံးပြုနိုင်ရန် အဆင့်မြင့်ခဲ့သည်။ ထိုဌာနမှ အသုံးပြုသူများအား ပုံမှန် အစီအစဉ် ဖြင့် ဆင်ခရိုထရွန်အလင်းများကို ပံ့ပိုးပေးသည်။
===အင်တာနက်===
ဘန်ကောက်မြို့တွင် အင်တာနက် အခမဲ့ အသုံးပြုနိုင်သည့် ဝိုင်ဖိုင် ဟော့စပေါ့ ၂၃,၀၀၀ ရှိသည်။ &lt;ref&gt;[http://www.bangkokpost.com/learning/learning-from-news/291478/bangkok-free-internet-23000-hotspots Bangkok's free internet: 23,000 hotspots | Bangkok Post: learning]. Bangkok Post (2 May 2012). Retrieved 16 April 2013.&lt;/ref&gt; ထိုင်းနိုင်ငံရှိ အင်တာနက်တွင် တစက္ကန့်လျှင် ၁၀ ဂစ်ဂါဘစ် အထိ ရသော ဖိုင်ဘာအော့ပတစ်လိုင်းများကိုလည်း ငှားရမ်း အသုံးပြုနိုင်ပြီး ကေအိုင်အာရ်ဇက်ကဲ့သို့သော အင်တာနက်ကုမ္ပဏီများမှ အိမ်သုံး အင်တာနက် အတွက် ဝန်ဆောင်မှု ပေးကြသည်။ 

အစိုးရမှ အင်တာနက်ကို ဆင်ဆာ ပြုလုပ်ထားပြီး အချို့သော ဝက်ဘ်ဆိုက်ဒ်များကို ဝင်ရောက်ခွင့်မပြုပေ။ &lt;ref name=&quot;asiancorrespondent.com&quot;&gt;[http://www.asiasentinel.com/politics/thailands-massive-internet-censorship/ &quot;Thailand’s Massive Internet Censorship&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150624040146/http://www.asiasentinel.com/politics/thailands-massive-internet-censorship/ |date=24 June 2015 }}, Asian Correspondent.com, Hybrid News Limited, 22 July 2010&lt;/ref&gt; ထိုကိစ္စရပ်အတွက် တာဝန်ရှိသော အဖွဲ့အစည်းများမှာ ထိုင်းတော်ဝင်ရဲတပ်ဖွဲ့၊ ထိုင်းဆက်သွယ်ရေး အာဏာပိုင်အဖွဲ့၊ သတင်းအချက်အလက်နှင့် ဆက်သွယ်ရေး နည်းပညာ ဝန်ကြီးဌာန တို့ ဖြစ်ကြသည်။

== စီးပွားရေး ==
ထိုင်းနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာတွင် ထွန်းသစ်စ ဈေးကွက်တစ်ခု ဖြစ်ပြီး စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်း အသွင်သို့ အသစ်ပြောင်းလဲပြီး နိုင်ငံတစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။ ဝယ်ယူနိုင်စွမ်းအား ကွာခြားမှုနှုန်း ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားမည်ဆိုပါက ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဂျီဒီပီမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၇၃ ဘီလီယံ မျှ ရှိသည်။ &lt;ref&gt;{{cite web|title=GDP (Purchasing Power Parity)|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2001.html|website=The World Factbook|publisher=US CIA|accessdate=4 January 2015|archivedate=25 June 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140625150555/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2001.html}}&lt;/ref&gt; ထိုင်းနိုင်ငံသည် အရှေ့တောင်အာရှတွင် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံပြီးလျှင် ဒုတိယ အကြီးဆုံးသော စီးပွားရေး ရှိသော နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ ကြွယ်ဝမှု ပျံ့နှံ့ခြင်းတွင် အရှေ့တောင်အာရှတွင် အလယ်အလတ်နေရာတွင်ရှိပြီး စင်ကာပူ၊ ဘရူနိုင်းနှင့် မလေးရှားတို့ပြီးလျှင် စတုတ္ထမြောက် အချမ်းသာဆုံး နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ 

ထိုင်းနိုင်ငံသည် အိမ်နီးချင်း ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများဖြစ်သော လောနိုင်ငံ၊ မြန်မာနိုင်ငံ နှင့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ တို့၏ ကျောက်ဆူးစီးပွားရေး အဖြစ် တည်ရှိသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ အမျိုးသား စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ဘုတ်အဖွဲ့ (NESDB) ၏ စာရင်းဇယားအရ ၂၀၁၄ ခုနှစ် တတိယ ၃ လပတ်တွင် အလုပ်လက်မဲ့နှုန်း ၀.၈၄% မျှသာ ရှိသည်။ &lt;ref&gt;{{cite news|title=NESDB: Thailand facing unemployment problem|url=http://www.pattayamail.com/news/nesdb-thailand-facing-unemployment-problem-43104|accessdate=4 January 2015|work=Pattaya Mail|date=25 November 2014|archivedate=4 January 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150104034806/http://www.pattayamail.com/news/nesdb-thailand-facing-unemployment-problem-43104}}&lt;/ref&gt;

===လတ်တလော စီးပွားရေးသမိုင်း===
[[File:Bangkok skytrain sunset.jpg|left|thumb|[[ဘန်ကောက် မိုးပျံရထား|ဘီတီအက်စ် မိုးပျံရထား]]သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးရပ်ကွက်တစ်ခုဖြစ်သော ဆာသွန်ဧရိယာကို ဖြတ်သန်းသွားစဉ်။ ဘန်ကောက်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံး ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးနှင့် ဘဏ္ဍာရေး အချက်အချာဌာနတစ်ခု ဖြစ်သည်။]]
[[File:MahaNakhon by kylehase.jpg|right|thumb|ဘန်ကောက်ရှိ မဟာနခွန် မိုးမျှော်တိုက်]]
ထိုင်းနိုင်ငံသည် ၁၉၈၅ မှ ၁၉၉၆ အတွင်း ကမ္ဘာပေါ်တွင် အမြင့်မားဆုံး စီးပွားရေး တိုးတက်နှုန်း ရှိခဲ့ပြီး ပျမ်းမျှ အနေနှင့် တွက်ကြည့်မည် ဆိုပါက တစ်နှစ်လျှင် ၁၂.၄% ခန့် ရှိသည်။ ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းဘတ်ငွေ အပေါ်တွင် ဖိအားများလာခဲ့ပြီး ထိုနှစ်တွင် စီးပွားရေးမှာ ၁.၉% မျှ ကျဆင်းခဲ့ပြီး နောက်ဆက်တွဲအနေနှင့် စီးပွားရေးကပ် ဆိုက်ခဲ့ကာ ငွေကြေးကဏ္ဍ၏ အားနည်းမှုများ ပေါ်ထွက်လာခဲ့ပြီး ဝန်ကြီးချုပ် ချာဗလစ် ယောင်ချိုင်ယု အစိုးရ အား ထိုင်းငွေကြေးကို ဈေးကွက်တွင်း လွတ်လပ်စွာ ဈေးနှုန်းတက်ကျခွင့် ပေးရန်အတွက် ဖိအားပေးခံခဲ့ရသည်။ ဝန်ကြီးချုပ် ချာဗလစ် ယောင်ချိုင်ယု နှင့် ၎င်း၏ အစိုးရ အဖွဲ့အနေနှင့် စီးပွားပျက်ကပ်အား တုံ့ပြန်ရာတွင် နှေးကွေးသည်ဟု စွပ်စွဲတိုက်ခိုက်ခံခဲ့ရပြီး ဝန်ကြီးချုပ်အား ဖိအားပေး နုတ်ထွက်စေခဲ့သည်။ ၁၉၇၈ ခုနှစ်မှ ၁၉၉၇ ခုနှစ် အတွင်း ထိုင်းဘတ်ငွေ ၂၅ ဘတ်လျှင် အမေရိကန် ၁ ဒေါ်လာ နှုန်းဖြင့် တည်ငြိမ်နေခဲ့သည်။ ၁၉၉၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် ထိုင်းဘတ်သည် ဈေးအနိမ့်ဆုံး ထိုင်းဘတ်ငွေ ၅၆ ဘတ်လျှင် အမေရိကန် တစ်ဒေါ်လာသို့ ကျဆင်းခဲ့ပြီး ထိုနှစ်တွင် စီးပွားရေး ၁၀.၈% မျှ ကျဆင်းခဲ့ကာ အာရှ စီးပွားပျက်ကပ် ကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးမှာ ၁၉၉၉ ခုနှစ်တွင် ပြန်လည် တိုးတက်လာခဲ့ကာ ၂၀၀၀ ခုနှစ်တွင် ၄.၂ မှ ၄.၄% အထိ တိုးတက်လာခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် ပို့ကုန် များပြားခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ ၂၀၀၁ ခုနှစ် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး အားနည်းလာခြင်း အခြေအနေကြောင့် တိုးတက်မှုနှုန်း ၂.၂% အထိ ကျဆင်းခဲ့သော်လည်း နောင်နှစ်များတွင် အာရှ၏ ဖွံ့ဖြိုးမှုမြင့်မားခြင်း၊ ဈေးကျသော ထိုင်းဘတ်ကြောင့် ပို့ကုန် တင်ပို့ရန် အားဖြစ်စေခြင်း၊ နိုင်ငံတွင်း အချို့သော ဧရာမ စီမံကိန်းကြီးများကြောင့် ပြည်တွင်းသုံးစွဲမှု မြင့်တက်လာခြင်း နှင့် ဝန်ကြီးချုပ် [[သက်ဆင် ရှင်နာဝပ်]] ၏ သက်ဆင်နောမစ် ဟုခေါ်သော ပံ့ပိုးမှုများကြောင့် စီးပွားရေး ပြန်လည်တိုးတက် လာခဲ့သည်။ ၂၀၀၂၊ ၂၀၀၃ နှင့် ၂၀၀၄ ခုနှစ်တို့တွင် နှစ်စဉ် တိုးတက်မှုနှုန်းမှာ ၅% မှ ၇% အထိ ရှိသည်။

၂၀၀၅၊ ၂၀၀၆ နှင့် ၂၀၀၇ ခုနှစ်တို့တွင် စီးပွားရေး တိုးတက်မှုနှုန်းမှာ ၄-၅% ခန့်တွင် ဝဲနေခဲ့သည်။ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ခိုင်မာမှုကျဆင်းလာခြင်းနှင့် ထိုင်းငွေကြေး ပိုမိုခိုင်မာလာခြင်းတို့ကြောင့် ၂၀၀၈ ခုနှစ် မတ်လတွင် ဒေါ်လာငွေလဲနှုန်းသည် တစ်ဒေါ်လာတွင် ၃၃ ဘတ် အထိ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ သက်ဆင်နောမစ်သည် ဝေဖန်မှုများ ခံခဲ့ရသော်လည်း တရားဝင် စာရင်းဇယားများအရ ထိုင်းနိုင်ငံ အီဆန်ဒေသ၏ လူတစ်ဦးချင်း ဂျီဒီပီမှာ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁,၄၇၅ အထိ ၂ ဆကျော်မျှ တိုးတက်လာပြီး တစ်ချိန်တည်းတွင်ပင် ဘန်ကောက်ဧရိယာရှိ ဂျီဒီပီမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၇,၉၀၀ မှ ၁၃,၀၀၀ အထိ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news|title=Thai northeast vows poll payback to Shinawatra clan|url=https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5iMeE4IHFr1q7Rr-eX5J1UmL3gcZQ?docId=b69c47e3-e4f5-4c32-8679-3d7ce5f040a3|accessdate=8 February 2014|agency=Agence France-Presse|date=31 January 2014|author=Aidan Jones}}&lt;/ref&gt;

၂၀၁၀ ခုနှစ် အဓိက ဆန္ဒပြမှုများကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် မငြိမ်သက်မှုများနှင့်အတူ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဂျီဒီပီ တိုးတက်မှုနှုန်းမှာ ယခင် အရပ်သားအစိုးရ လက်အောက် ၅-၇% မှ ၄-၅% အထိ ကျဆင်းလာခဲ့သည်။ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများနှင့် စားသုံးသူများ၏ ယုံကြည်မှု ကျဆင်းရခြင်း၏ အဓိက အကြောင်းရင်းမှာ နိုင်ငံရေး မရေရာမှုများကြောင့် ဖြစ်သည်။ အိုင်အမ်အက်ဖ်မှ ထိုင်း၏ စီးပွားရေးသည် ၂၀၁၁ ခုနှစ် အနိမ့်ဆုံး ဂျီဒီပီ တိုးတက်မှုနှုန်း ၀.၁% မှ ၂၀၁၂ တွင် ၅.၅% သို့လည်းကောင်း ၂၀၁၃ တွင် ၇.၅ ရာခိုင်နှုန်းသို့လည်းကောင်း တိုးတက်လာနိုင်သည်ဟု ထိုင်းနိုင်ငံတော်ဘဏ်၏ ငွေကြေးပေါ်လစီများနှင့် ယခင် [[ယင်လပ် ရှင်နာဝပ်]] အစိုးရ၏ ငွေကြေးနှိုးဆွမှု အားထုတ်ချက်များပေါ်မူတည်၍ ခန့်မှန်းခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052970203960804577243432046066486 |title=Thailand Economy To Rebound Strongly In 2012, |work=The Wall Street Journal |date=24 February 2012 |accessdate=26 April 2012 |author=Phisanu Phromchanya |archivedate=15 October 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151015133916/http://www.wsj.com/articles/SB10001424052970203960804577243432046066486 }}&lt;/ref&gt;

၂၀၁၄ ခုနှစ် မေလ ၂၂ ရက် စစ်တပ် အာဏာသိမ်းမှု အပြီးတွင် အေအက်ဖ်ပီ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ သတင်းအေဂျင်စီမှ ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်အရ နိုင်ငံသည် စီးပွားရေးကျဆင်းမှု ဖြစ်ရန် တည်းတည်းသာ လိုတော့သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ ထိုဆောင်းပါးအရ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဆိုင်ရာ အဖမ်းအဆီးများကို စိုးရိမ်၍ ထိုင်းနိုင်ငံမှ ထွက်ခွာသွားကြသော ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံသား ၁၈၀,၀၀၀ ဦး ခန့် အပေါ်တွင် ဦးတည်ရေးသားထားပြီး ၂၀၁၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီမှ မတ်လ အထိ ၃ လပတ်အတွင်း ထိုင်းစီးပွားရေးသည် ၂.၁% မျှ ကျဆင်းသွားသည့် သတင်းအချက်အလက်ဖြင့် အဆုံးသတ်ထားသည်။&lt;ref&gt;{{cite news|title=Cambodian exodus from Thailand jumps to nearly 180,000|url=http://www.afp.com/en/news/cambodian-exodus-thailand-jumps-nearly-180000|accessdate=17 June 2014|agency=Agence France-Presse|date=17 June 2014|deadurl=yes|archiveurl=https://archive.today/20140617134545/http://www.afp.com/en/news/cambodian-exodus-thailand-jumps-nearly-180000|archivedate=17 June 2014|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt;

===ပြည်ပပို့ကုန်နှင့် ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်း===

[[File:Thailand Export Treemap.png|thumb|250px|ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်များကို အပိုင်းအလိုက် ပြပုံ]]
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည် ပို့ကုန်အပေါ်တွင် များစွာ မူတည်နေပြီး ပို့ကုန်များသည် စုစုပေါင်းပြည်တွင်းထုတ်ကုန်၏ ၃ပုံ၂ပုံမျှ ရှိသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသည် နှစ်စဉ် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၀၅ ဘီလီယံမျှ တန်ဖိုးရှိသော ကုန်စည်နှင့် ဝန်ဆောင်မှုများကို တင်ပို့ရောင်းချလျက် ရှိသည်။ အဓိကပို့ကုန်များတွင် ဆန်၊ အဝတ်အထည်နှင့် ဖိနပ်၊ ရေထွက်ပစ္စည်းများ၊ ရာဘာ၊ ကျောက်မျက်ရတနာ၊ မော်တော်ကား၊ ကွန်ပျူတာ နှင့် လျှပ်စစ် လူသုံးကုန်ပစ္စည်းများ ပါဝင်သည်။&lt;ref name=CIA /&gt;

အဓိက လုပ်ငန်းများတွင် လျှပ်စစ် လူသုံးကုန်ပစ္စည်းများ၊ ပစ္စည်းအစိတ်အပိုင်းများ၊ ကွန်ပျူတာ ပစ္စည်းအစိတ်အပိုင်းများနှင့် ယာဉ်များ ပါဝင်သည်။ ၁၉၉၇-၁၉၉၈ အာရှ ငွေကြေးဂယက်မှ ပြန်လည် အဖတ်ဆည်ရာတွင် အခြားသော အချက်များနှင့် အတူ ပို့ကုန်သည် အဓိကနေရာမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ မော်တော်ကား ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းသည် အရှေ့တောင်အာရှတွင် အကြီးဆုံး ဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် နဝမမြောက် အကြီးဆုံး ဖြစ်သည်။ &lt;ref name=BkP&gt;{{cite journal | journal = Bangkok Post | title = 2-million milestone edges nearer | url =http://www.bangkokpost.com/business/economics/308171/2-million-milestone-edges-nearer | first = Santan | last = Santivimolnat | publisher = The Post Publishing | date = 18 August 2012 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://thailand-business-news.com/business/43750-thailand-poised-to-surpass-car-production-target|title=Thailand poised to Surpass Car Production target|last=Languepin|first=Olivier|date=3 January 2013|work=Thailand Business News|accessdate=20 January 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130115152809/http://thailand-business-news.com/business/43750-thailand-poised-to-surpass-car-production-target|archivedate=15 January 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=OICA&gt;{{cite web | title = Production Statistics | publisher = OICA (International Organization of Motor Vehicle Manufacturers) | url = http://oica.net/category/production-statistics/ | accessdate = 26 November 2012 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20131106174001/http://www.oica.net/category/production-statistics/ | archivedate = 6 November 2013 }}&lt;/ref&gt; ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ကားလုပ်ငန်းမှ နှစ်စဉ် ကားစင်းရေ ၁.၅ သန်းခန့် ထုတ်လုပ်ပြီး အများစုမှာ လုပ်ငန်းသုံး ကားများ ဖြစ်သည်။ &lt;ref name=OICA /&gt;

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် တပ်ဆင်တည်ဆောက်သော ကားအများစုမှာ နိုင်ငံခြား ထုတ်လုပ်သူများမှ တီထွင်ပြီး လိုင်စင်ယူ လုပ်ကိုင်ကြခြင်း ဖြစ်ကာ အထူးသဖြင့် ဂျပန် နှင့် ကိုရီးယားနိုင်ငံများမှ ဖြစ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ကားလုပ်ငန်းသည် အာဆီယံ လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်မှုဇုန် အား အခွင့်ကောင်းယူ၍ ၎င်းတို့၏ ကုန်ပစ္စည်းများအတွက် ဈေးကွက်ကို ရှာဖွေကြသည်။ ဂျပန် ကုမ္ပဏီ ၅ ခု၊ အမေရိကန် ကုမ္ပဏီ ၂ ခု နှင့် အိန္ဒိယမှ တာတာ အစရှိသော ထုတ်လုပ်သူ ၈ ဦးသည် ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်း အမိုးဖွင့် ကုန်တင်ယာဉ်များကို ထုတ်လုပ်ကြသည်။ &lt;ref name=Nikkei&gt;{{cite news|last1=Takahashi|first1=Toru|title=Thailand's love affair with the pickup truck|url=http://asia.nikkei.com/magazine/20141127-Abenomics-on-the-ballot/Business/Thailand-s-love-affair-with-the-pickup-truck|accessdate=4 January 2015|work=Nikkei Asian Review|date=27 November 2014|archivedate=3 January 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150103135212/http://asia.nikkei.com/magazine/20141127-Abenomics-on-the-ballot/Business/Thailand-s-love-affair-with-the-pickup-truck}}&lt;/ref&gt; ထိုင်းနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အမေရိကန်နိုင်ငံ ပြီးလျှင် ဒုတိယမြောက် အမိုးဖွင့် ကုန်တင်ယာဉ် အသုံးအများဆုံး နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်း ယာဉ်အသစ် ရောင်းချမှု၏ ၄၂% မှာ အမိုးဖွင့်ကားများ ဖြစ်သည်။&lt;ref name=Nikkei /&gt;

===ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်း===
[[File:Wat Phra Kaew - 1.jpg|thumb|left|[[ဘန်ကောက်မြို့]]၏ တော်ဝင်နန်းတော်ဝင်းရှိ [[ဝတ်ဖရာကဲ|ဝတ်ဖရာကဲကျောင်းတိုက်]]]]
[[File:Kinnon Wat Phra Kaew.jpeg|thumb|[[ဝတ်ဖရာကဲ|ဝတ်ဖရာကဲကျောင်းတိုက်]]ရှိ ဒဏ္ဍာရီလာ [[ကိန္နရာ]] ရုပ်တု]]
[[File:Airbus A380-841, Thai Airways International AN2253510.jpg|thumb|ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အမျိုးသားလေကြောင်း [[ထိုင်းအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေကြောင်းလိုင်း|ထိုင်းလေကြောင်းလိုင်း]]မှ [[အဲယားဘတ်စ် A380]]]]

ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံ စီးပွားရေး၏ ၆% မျှ ရှိသည်။ နိုင်ငံတကာ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွား အဖွဲ့၏ စာရင်းဇယားအရ ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် အရှေ့တောင်အာရှ၌ လာရောက်လည်ပတ်သူ အများဆုံး နိုင်ငံမှာ ထိုင်းနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဂျီဒီပီ ဘတ်ငွေ ၁၂ ထရီလီယံ တွင် ကမ္ဘာလှည့် ခရီးသွား လုပ်ငန်းမှ ရသော ငွေ ၉ ရာခိုင်နှုန်း (ဘတ်ငွေ ၁ ထရီလီယံ ) (၂၀၁၃ ခုနှစ်) မှ ၁၆ ရာခိုင်နှုန်း အထိ ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite news|title=Government moves to head off tourist fears |url=http://www.bangkokpost.com/news/politics/666028/government-moves-to-head-off-tourist-fears|accessdate=24 August 2015|work=Bangkok Post|date=2015-08-24}}&lt;/ref&gt;ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှ သွယ်ဝိုက်၍ ရရှိသော ငွေကိုပါ ထည့်သွင်းရေတွက်မည် ဆိုပါက ထိုင်းနိုင်ငံ ဂျီဒီပီ၏ ၂၀.၂ ရာခိုင်နှုန်း (ဘတ်ငွေ ၂.၄ ထရီလီယံ) အထိ ရှိသည်။ &lt;ref name=WTTC-2014&gt;{{cite book|title=Travel and Tourism, Economic Impact 2014: Thailand|date=2014|publisher=World Travel &amp; Tourism Council|location=London|edition=2014|url=http://www.wttc.org/-/media/files/reports/economic%20impact%20research/country%20reports/thailand2014.pdf|accessdate=10 March 2015|archive-date=19 March 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150319212933/http://www.wttc.org/-/media/files/reports/economic%20impact%20research/country%20reports/thailand2014.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

ထိုင်းနိုင်ငံ ကမ္ဘာလှည့် ခရီးသွား အာဏာပိုင် အဖွဲ့က &quot;အံဩဖွယ်ရာ ထိုင်းနိုင်ငံ&quot; ဟူသော ကြွေးကြော်သံကို အသုံးပြု၍ ထိုင်းနိုင်ငံအား နိုင်ငံတကာတွင် ကြေညာခဲ့သည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် &quot;ထိုင်းဆန်မှုကို ရှာဖွေပါ&quot; ဟူသော ကမ်ပိန်းဖြင့် ထပ်မံအားဖြည့် ခဲ့သည်။&lt;ref name=TAT-History&gt;{{cite news|title=History|url=http://www.tatnews.org/history/|accessdate=7 May 2015|work=TATnews.org|agency=Tourism Authority of Thailand (TAT)|date=2015|archivedate=14 April 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150414011618/http://www.tatnews.org/history/}}&lt;/ref&gt;

အာရှမှ ကမ္ဘာလှည့် ခရီးသွားများသည် ထိုင်းနိုင်ငံအား ဘန်ကောက်မြို့သို့ သွားရောက်ရန်နှင့် ၎င်း၏ ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ သမိုင်း၊ သဘာဝနှင့် ယဉ်ကျေးမှု မြင်ကွင်းများကို ကြည့်ရှု လေ့လာရန် အတွက် သွားရောက်ကြသည်။ အနောက်နိုင်ငံများမှ ကမ္ဘာလှည့် ခရီးသွားများမှာမူ ဘန်ကောက်မြို့နှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ကို လည်ပတ်ရန် အတွက်သာ မကဘဲ တောင်ပိုင်းရှိ ကမ်းခြေများ နှင့် ကျွန်းများသို့ သွားရောက် အပန်းဖြေရန် အတွက်ပါ လာရောက်ကြသည်။ မြောက်ပိုင်းမှာမူ တောတွင်း လမ်းလျှောက်ခြင်း နှင့် စွန့်စား ခရီးသွားခြင်း အတွက် သွားရောက်ရန် နေရာ ဖြစ်ပြီး အမျိုးမျိုးသော တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ နှင့် တောအုပ် ထူထပ်သော တောင်ကုန်းများကြောင့် ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားများ လည်ပတ်မှုနည်းသော နေရာမှာ အရှေ့တောင်ပိုင်းရှိ အီဆန် ဒေသ ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံခြား ခရီးသွားများ အဆင်ပြေစေရန် အတွက် ထိုင်း အစိုးရမှ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွား ရဲတပ်ဖွဲ့ကို တည်ထောင်ထားပြီး အဓိက ကမ္ဘာလှည့် ခရီးသွားများ လည်ပတ်ရာ နေရာများတွင် ရဲစခန်းများ ဖွင့်လှစ်ပေးကာ ထိုရဲတပ်ဖွဲ့အတွက် သီးခြား အရေးပေါ် ဖုန်းနံပါတ်လည်း ထားရှိပေးထားသည်။&lt;ref&gt;[http://www.amazing-thailand.com/Police.html Tourist Police in Thailand] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080703161503/http://www.amazing-thailand.com/Police.html |date=3 July 2008 }}. Amazing-Thailand.com. Retrieved on 16 September 2010.&lt;/ref&gt;

[[File:Thai wiki.JPG|thumb|left|ခရီးသွားလုပ်ငန်း ပြပွဲရှိ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ &quot;အံဩဖွယ်ရာ ထိုင်းနိုင်ငံ&quot; ပြခန်း]]

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆွဲဆောင်မှုများတွင် ရေငုပ်ခြင်း၊ သဲသောင်ကမ်းခြေများ၊ ရာပေါင်းများစွာသော အပူပိုင်း ကျွန်းများ၊ ညဘက် လည်ပတ်စရာနေရာများ၊ ရှေးဟောင်းသုတေသန နယ်မြေများ၊ ပြတိုက်များ၊ တောင်တန်းဒေသ လူမျိုးစုများ၊ သစ်ပင်ပန်းမန် နှင့် ကျေးငှက်သာရကာများ၊ နန်းတော်များ၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုရားပုထိုးများ နှင့် ယူနက်စကို ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာ များ တို့ ပါဝင်သည်။ ကမ္ဘာလှည့် ခရီးသွား အများအပြားမှာ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် နေထိုင်စဉ် အတွင်း သင်တန်းများ တက်ရောက်လေ့ ရှိကြသည်။ ရေပန်းစားသော သင်တန်းများမှာ ထိုင်းအစားအစာ ချက်ပြုတ်နည်း သင်တန်း ၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ သင်တန်း နှင့် ရိုးရာ ထိုင်း အနှိပ်ပညာ သင်တန်း တို့ ဖြစ်ကြသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အမျိုးသား ပွဲတော်များတွင် ထိုင်းနှစ်သစ်ကူး ဆုန်ခရန် သင်္ကြန်ပွဲတော် မှ စ၍ လွိုင်ခရာသောင်ခေါ် မီးမျှောပွဲအထိ ပါဝင်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ ဒေသ အလိုက်တွင်လည်း ရိုးရာ ပွဲတော်များ ရှိသည်။ ထင်ရှားသော ပွဲတော်များမှာ ဆူရင်ဒေသရှိ ဆင်ပွဲတော်၊ ယာဆိုသုန် ဒေသရှိ ဒုံးပျံပွဲတော် နှင့် ဒန်ဆိုင်းရှိ ပီးကသွန်ခေါ် သရဲပွဲတော် တို့  ဖြစ်ကြသည်။ ထိုင်းရိုးရာ ဟင်းလျာများသည် လတ်ဆတ်သော ပရဆေးပင်များနှင့် ဟင်းခပ်အမွေးအကြိုင်များကို အသုံးပြုမှုကြောင့် ကမ္ဘာအနှံ့တွင် ကျော်ကြားသည်။

ဘန်ကောက်ရှိ ကုန်တိုက်ကြီးများတွင် နိုင်ငံတကာနှင့် ဒေသခံ အမှတ်တံဆိပ် အမျိုးမျိုးတို့ကို ဝယ်ယူရရှိနိုင်သည်။ မြို့တော်၏ မြောက်ဘက်တွင် ဘီတီအက်စ် ခေါ် မိုးပျံရထားနှင့် မြေအောက်ရထားတို့ဖြင့် သွားရောက်နိုင်သော ချပ်တူချပ် စနေတနင်္ဂနွေ ဈေးရှိသည်။ ၎င်းသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကြီးဆုံး ဈေးပင် ဖြစ်နိုင်ပြီး အိမ်သုံး ပစ္စည်းမှ စ၍ အသက်ရှင်သော (တစ်ခါတရံ မျိုးသုဉ်းလုနီးဖြစ်သော) တိရစ္ဆာန်များ ကို ဝယ်ယူရရှိနိုင်သည်။ &lt;ref&gt;[http://cms.iucn.org/index.cfm?uNewsID=850 IUCN – Home] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111003191229/http://cms.iucn.org/index.cfm?uNewsID=850 |date=3 October 2011 }}. Cms.iucn.org (24 April 2008). Retrieved on 16 September 2010.&lt;/ref&gt; ပရာတူနမ်ဈေးတွင် အဝတ်အထည် နှင့် ပတ်သက်သော ကုန်ပစ္စည်းများကို ရောင်းချသည်။ ဆီလုံ ရပ်ကွက်နှင့် ခေါက်ဆန်လမ်းရှိ ညဈေးများမှာ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားများ အတွက် ရည်ရွယ် ဖွင့်လှစ်ထားပြီး တီရှပ်၊ လက်မှုပစ္စည်းများ၊ နာရီ အတု နှင့် နေကာမျက်မှန် များ စသည်တို့ကို ရောင်းချသည်။ ဘန်ကောက်မြို့ ပတ်ဝန်းကျင်တွင် ဒမ်မနန် ဆာဒူဝပ် ကဲ့သို့သော ရေပေါ်ဈေးများကို တွေ့ရှိနိုင်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ချင်းမိုင်မြို့ သို့ လည်ပတ်ရာတွင်  မြို့ဟောင်းအတွင်းရှိ ရာချာဒါမနမ် လမ်းမပေါ်တွင် တည်ခင်းသော တနင်္ဂနွေ လမ်းလျှောက် ညနေ လမ်းဘေးဈေး သည် ဈေးဝယ်ရန် အတွက် ရည်ညွှန်းကြသော နေရာ ဖြစ်သည်။ ထိုဈေးမှ ဒေသခံများ နှင့် နိုင်ငံခြားသားများကို ဆွဲဆောင်မှု ပေးနိုင်သည်။ ချင်းမိုင် ညဈေးမှာ ကမ္ဘာလှည့် ခရီးသွားများအတွက် ဦးတည်ရောင်းချသော ဈေးဖြစ်ပြီး မြို့ရိုးဟောင်းနေရာ၏ အရှေ့ဘက်ရှိ တိုက်အချို့မှစ၍ မြစ် အထိ ဖြန့်ကျက် တည်ရှိသည်။
[[File:Historic City of Ayutthaya-111233.jpg|thumb|[[ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာ]] ဖြစ်သော အယုဓျာ သမိုင်းဝင် ဥယျာဉ်မှ ဗုဒ္ဓ၏ ဦးခေါင်းတော် ဝပ် မဟာသပ်]]
ပြည့်တန်ဆာ လုပ်ငန်းနှင့် လိင်မှုဆိုင်ရာ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှာလည်း ထိုင်းနိုင်ငံစီးပွားရေး၏ တရားဝင် မကြေညာသော်လည်း လူအများသိကြသည့် အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံအား ပြည်ပရှိ အထူးအဆန်း အနေနှင့် ကမ္ဘာလှည့် ခရီးသွားများအား ဆွဲဆောင်သည့် ကမ်ပိန်းလည်း ရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;Ocha, Witchayanee. &quot;Transsexual emergence: gender variant identities in Thailand.&quot; ''Culture, Health &amp; Sexuality''14.5 (2012): 563–75. Web.&lt;/ref&gt; ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ပတ်ဝန်းကျင်သည် ဆင်းရဲမွဲတေမှုနှင့် ပေါင်းစပ်လိုက်ပြီး ငွေကြေးဖြင့် မြူဆွယ်မှုများ ရှိလာသည့် အခါတွင် ပြည့်တန်ဆာလုပ်ငန်း နှင့် လိင်မှုဆိုင်ရာ ခရီးသွားလုပ်ငန်းတို့သည် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ဖွံ့ဖြိုးလာခဲ့သည်။ ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် ထုတ်ဝေသော ခန့်မှန်းမှု တစ်ခု အရ နှစ်စဉ် ထိုလုပ်ငန်းမှ ဝင်ငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄.၃ ဘီလီယံ အထိ သို့မဟုတ် ထိုင်း စီးပွားရေး၏ ၃% အထိ ရှိသည်ဟု ခန့်မှန်း ထားသည်။ &lt;ref name=&quot;legal&quot;&gt;[http://www.theage.com.au/articles/2003/11/26/1069825832486.html?oneclick=true Thailand mulls legal prostitution.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110616233250/http://www.theage.com.au/articles/2003/11/26/1069825832486.html?oneclick=true|date=16 June 2011}} ''[[The Age]]'', 26 November 2003&lt;/ref&gt; ချူလာလောင်ကောင်း တက္ကသိုလ်မှ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ တရားမဝင် စီးပွားရေး အပေါ်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော သုတေသန တစ်ခု အရ ၁၉၉၃ မှ ၁၉၉၅ ခုနှစ် အတွင်း ပြည့်တန်ဆာလုပ်ငန်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံ ဂျီဒီပီ၏ ၂.၇% ခန့် ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းခဲ့သည်။&lt;ref&gt;Pasuk Phongpaichit [http://pioneer.netserv.chula.ac.th/~ppasuk/illegaleconomy.doc Thailand's illegal economy and public policy] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110429011951/http://pioneer.netserv.chula.ac.th/~ppasuk/illegaleconomy.doc |date=29 April 2011 }}. Seminar paper delivered at the Centre of Southeast Asian Studies, Kyoto University, Nov 1999&lt;/ref&gt; ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားတို့၏ သုံးစွဲငွေ အနည်းဆုံး ၁၀% သည် လိင်မှုဆိုင်ရာ ဖျော်ဖြေရေး လုပ်ငန်းတွင် အသုံးပြုမည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|last1=Martin|first1=Lorna|title=Paradise Revealed|url=http://www.taipeitimes.com/News/feat/archives/2006/01/25/2003290710/4|website=Taipei Times|accessdate=29 January 2015|archivedate=2 December 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141202022539/http://www.taipeitimes.com/News/feat/archives/2006/01/25/2003290710/4}}&lt;/ref&gt;

ထိုင်းနိုင်ငံသည် လိင်ပြောင်းလဲရန် အတွက် ခွဲစိပ်ကုသရာတွင် ထိပ်တန်းမှ ရှိသော နိုင်ငံဖြစ်သည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ် စာရင်းဇယားအရ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆေးကုသမှုဆိုင်ရာ ခရီးသွားလုပ်ငန်းသည် နှစ်စဉ် ခရီးသည် ၂.၅ သန်းကို ဆွဲဆောင်နိုင်သည် ဟု သိရသည်။ &lt;ref&gt;Finch, Steve. &quot;Thailand top destination for medical tourists.&quot; ''CMAJ : Canadian Medical Association Journal''. Canadian Medical Association, 07 Jan. 2014. Web. 1 Mar. 2017.&lt;/ref&gt; ၁၉၈၅ မှ ၁၉၉၀ အတွင်း နိုင်ငံခြားမှ နပုလ္လိင် ၅% လျှင် လိင်ပြောင်းလဲရန် ခွဲစိတ်ကုသမှု အတွက် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ လာရောက်ကြသည်။ ၂၀၁၀ မှ ၂၀၁၂ အတွင်းတွင် နိုင်ငံခြားမှ နပုလ္လိင် ၉၀% ကျော် လိင်ပြောင်းလဲရန် အတွက် ခွဲစိတ်ကုသမှု ခံယူရန် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ လာရောက်ကြသည် ဟု သိရသည်။ &lt;ref&gt;Chokrungvaranont, Prayuth, Gennaro Selvaggi, Sirachai Jindarak, Apichai Angspatt, Pornthep Pungrasmi, Poonpismai Suwajo, and Preecha Tiewtranon. &quot;The Development of Sex Reassignment Surgery in Thailand: A Social Perspective.&quot; ''The Scientific World Journal''. Hindawi Publishing Corporation, 2014. Web. 23 Mar. 2017.&lt;/ref&gt;
{{Clear}}

===စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး လုပ်ငန်း===
[[File:Rice farmers Mae Wang Chiang Mai Province.jpg|thumb|300px|ထိုင်းနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဆန်တင်ပို့မှု အများဆုံး နိုင်ငံ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ထိုင်းအလုပ်သမားထု၏ ၄၉% သည် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး ကဏ္ဍတွင် လုပ်ကိုင်လျက် ရှိကြသည်။&lt;ref name=ODI1 /&gt;]]

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ အလုပ်သမားထု၏ ၄၉% သည် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး ကဏ္ဍတွင် လုပ်ကိုင်လျက် ရှိကြသည်။ &lt;ref name=ODI1 /&gt; ၁၉၈၀ ခုနှစ်က ၇၀% မျှ လုပ်ကိုင်ကြသော်လည်း ယခု လျော့ကျသွားခြင်း ဖြစ်သည်။ ဆန်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အရေးပါသော သီးနှံဖြစ်ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဆန်တင်ပို့မှု အများဆုံး နိုင်ငံ ဖြစ်ခဲ့ကာ လတ်တလောတွင်မှ အိန္ဒိယနိုင်ငံ နှင့် ဗီယက်နမ် နိုင်ငံတို့ နောက်သို့ ရောက်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;International Grains Council. [http://www.igc.int/en/downloads/gmrsummary/gmrsumme.pdf &quot;Grain Market Report (GMR444)&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140702110607/http://www.igc.int/en/downloads/gmrsummary/gmrsumme.pdf |date=2 July 2014 }}, London, 14 May 2014. Retrieved 13 June 2014.&lt;/ref&gt; ထိုင်းနိုင်ငံသည် [[မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲ]] အတွင်း စိုက်ပျိုးနိုင်သော မြေ အများဆုံး ရှိသည့် နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ၂၇.၂၅% ရှိသည်။ &lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2097.html |title=CIA World Factbook – Greater Mekong Subregion |publisher=Cia.gov |accessdate=3 November 2011 |archivedate=26 March 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140326095031/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2097.html }}&lt;/ref&gt; စိုက်ပျိုးနိုင်သော မြေများထဲမှ ၅၅ % ကို ဆန်စိုက်ပျိုးရန် အတွက် အသုံးချထားသည်။ &lt;ref name=IRRI_Thailand&gt;{{cite web|url=http://www.irri.org/science/cnyinfo/thailand.asp |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080327095326/http://www.irri.org/science/cnyinfo/thailand.asp |archivedate=27 March 2008 |title=Rice Around The World. Thailand |publisher=Irri.org |accessdate=25 April 2010}}&lt;/ref&gt;

စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး ကဏ္ဍသည် လုပ်အားကို အဓိက အသုံးချသော အလုပ် အဖြစ်မှ စက်မှုအားကို အသုံးချပြီး ပိုမို၍ ပြိုင်ဆိုင်မှု ပြင်းထန်သော ကဏ္ဍ အဖြစ် ပြောင်းလဲလျက် ရှိသည်။ &lt;ref name=ODI1&gt;Henri Leturque and Steve Wiggins 2010. [http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5108&amp;title=thailands-progress-agriculture-transition-sustained-productivity-growth Thailand's progress in agriculture: Transition and sustained productivity growth] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110427222924/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5108&amp;title=thailands-progress-agriculture-transition-sustained-productivity-growth |date=27 April 2011 }}. London: Overseas Development Institute&lt;/ref&gt;၁၉၆၂ ခုနှစ်မှ ၁၉၈၃ ခုနှစ်အတွင်း စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး ကဏ္ဍသည် တစ်နှစ်လျှင် ၄.၁% တိုးတက်လျက် ရှိပြီး ၁၉၈၃ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၇ ခုနှစ်ကြားတွင် ၂.၂% မျှ ဆက်လက်တိုးတက်လျက် ရှိသည်။&lt;ref name=ODI1 /&gt; စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးမှ ဂျီဒီပီတွင် ပါဝင်မှုနှုန်း ကျဆင်းလျက် ရှိပြီး ကုန်စည်နှင့် ဝန်ဆောင်မှုများကို တင်ပို့ရောင်းချခြင်းမှာ မြင့်တက်လျက် ရှိသည်။

===စွမ်းအင်===
၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်မှု၏ ၇၅% မှာ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ကို အသုံးချ ထားသည်။&lt;ref name=&quot;Energy Security&quot;&gt;{{cite web|title=International Index of Energy Security Risk|url=http://www.energyxxi.org/sites/default/files/pdf/InternationalIndex-Final2013.pdf|website=Institute for 21st Century Energy|publisher=Institute for 21st Century Energy|accessdate=14 September 2014|year=2013|archivedate=4 January 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150104014043/http://www.energyxxi.org/sites/default/files/pdf/InternationalIndex-Final2013.pdf}}&lt;/ref&gt; ကျောက်မီးသွေးသုံး ဓာတ်အားပေးစက်ရုံများမှ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ၂၀%  ကို ထပ်မံထုတ်လုပ်ပေးပြီး ကျန်ရှိနေသော အပိုင်းအတွက် ဇီဝလောင်စာ၊ ရေအားလျှပ်စစ် နှင့် ဇီဝဓာတ်ငွေ့ တို့မှ ဖြည့်စွမ်းပေးသည်။&lt;ref name=&quot;Energy Security&quot; /&gt;

ထိုင်းနိုင်ငံသည် ပြည်တွင်း သုံးစွဲနေသော ရေနံ၏ ၃ ပုံ ၁ပုံခန့်ကို ထုတ်လုပ်သည်။ အရှေ့တောင်အာရှ အတွင်း ဒုတိယမြောက် ရေနံတင်သွင်းမှု အများဆုံး နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသည် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ များပြားစွာ ထုတ်လုပ်သော နိုင်ငံဖြစ်ပြီး အရင်းအမြစ် အနေနှင့် ၁၀ ထရီလီယံ ကုဗပေခန့် ရှိသည်။ အင်ဒိုနီးရှားပြီးလျှင် အရှေ့တောင်အာရှတွင် ဒုတိယမြောက် အများဆုံး ကျောက်မီးသွေး ထုတ်လုပ်သည့် နိုင်ငံဖြစ်သော်လည်း ပြည်တွင်းလိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းရန် လိုအပ်သော ကျောက်မီးသွေးကို တင်သွင်းရသည်။

== လူဦးရေ ==
၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၌ လူဦးရေ ၆၈,၈၆၃,၅၁၄ ဦးမျှ ရှိသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လူဦးရေမှာ ကျေးလက်နေထိုင်သူ အများဆုံး ဖြစ်ပြီး ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးရာ ဒေသများဖြစ်သော အလယ်ပိုင်း၊ အရှေ့မြောက်ပိုင်း နှင့် မြောက်ပိုင်းဒေသများတွင် စုစည်းလျက် ရှိသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ၂၀၁၀ ခုနှစ်၌ မြို့ပြနေလူဦးရေ ၄၅.၇% မျှ ရှိပြီး အများစုမှာ ဘန်ကောက် မက်ထရိုပိုလစ်တန်ဒေသတွင် စုစည်းလျက် ရှိသည်။

အစိုးရမှ ကြီးမှူးပြုလုပ်သော မိသားစု စီမံကိန်း အစီအစဉ်အရ ၁၉၆၀ တွင် လူဦးရေတိုးနှုန်း ၃.၁% မျှ ရှိသော်လည်း ယနေ့တွင် ၀.၄% မျှသာ ရှိတော့သည်။ ၁၉၇၀ တွင် အိမ်ထောင်စု တစ်ခုလျှင် လူဦးရေ ၅.၇ ဦးမျှ ပျမ်းမျှ နေထိုင်ကြသော်လည်း ၂၀၁၀ ခုနှစ် လူဦးရေ စာရင်းအရ အိမ်ထောင်စု တစ်ခု၏ ပျမ်းမျှ အရွယ်အစားမှာ ၃.၂ ဦးမျှသာ ရှိတော့သည်။
===လူမျိုးများ===
[[File:Wat phra mahathat woramahawihan nakhon si thammarat.jpg|thumb|ဝပ် ဖရာ မဟာသက်၏ ဟဲဖာခွန်သက်ပွဲတော်အတွင်း စီတန်းလှည့်လည်နေပုံ]]
၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံသားများသည် ထိုင်းလူဦးရေ၏ ၉၅.၉% မျှ ရှိသည်။ ကျန်ရှိနေသာ ၄.၁% တွင် မြန်မာနွယ်ဝင် ၂.၀% ၊ အခြား ၁.၃%  နှင့် မသိရှိသော လူမျိုး ၀.၉%  မျှ ရှိသည်။&lt;ref name=CIA /&gt;

၂၀၁၁ ခုနှစ် ထိုင်းအစိုးရမှ ကုလသမဂ္ဂ လူမျိုးအပေါ်မူတည်၍ နည်းမျိုးစုံဖြင့် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု ပပျောက်ရေး ဆိုင်ရာ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက် နှင့် ပတ်သက်သော ကော်မတီသို့ ပေးပို့သော အစီရင်ခံစာအရ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် လူမျိုးပေါင်း ၆၂ မျိုးအား တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုထားသည်။ မဟီဒေါ တက္ကသိုလ်၏ ၁၉၉၇ ခုနှစ် &quot;ထိုင်းနိုင်ငံ လူမျိုးဘာသာစကားဆိုင်ရာ မြေပုံ&quot; ပါ အချက်အလက်အရ&lt;ref name=&quot;EMT&quot;&gt;{{cite book|title=Ethnolinguistic Maps of Thailand|date=2004|publisher=Office of the National Culture Commission|url=http://www.newmandala.org/wp-content/uploads/2015/05/Thailand-Ethnolinguistic-Maps.pdf|accessdate=8 October 2016|language=Thai|archive-date=9 October 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161009124208/http://www.newmandala.org/wp-content/uploads/2015/05/Thailand-Ethnolinguistic-Maps.pdf|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ဗဟိုထိုင်းလူမျိုး သန်း ၂၀ နှင့် ခိုရတ်ထိုင်းလူမျိုး ၆၅၀,၀၀၀ ဦး တို့ ပူးပေါင်း၍ နိုင်ငံ၏ လူဦးရေ ၆၀,၅၄၄,၃၉၇ ဦးတွင်&lt;ref&gt;World Bank Group. (n.d.). Population, total [Thailand]. Washington, DC: Author. http://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=TH {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161013071134/http://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=TH |date=13 October 2016 }}&lt;/ref&gt; ခန့်မှန်းခြေ ထိုင်းလူမျိုး ၂၀,၆၅၀,၀၀၀ ဦး (၃၄.၁ ရာခိုင်နှုန်း) မျှ ရှိသည်။

၂၀၁၁ ခုနှစ် ထိုင်းနိုင်ငံ အစီရင်ခံစာတွင် တောင်တန်းဒေသနေ ပြည်သူများ (&quot;တောင်တန်းလူမျိုးစုများ&quot;) နှင့် အရှေ့မြောက်ဒေသရှိ လူမျိုးစုများကို ဖော်ပြထားပြီး မဟီဒေါ တက္ကသိုလ်၏ လူမျိုးဘာသာစကား ဆိုင်ရာ မြေပုံ ပါ အချက်အလက်များကို အဓိက မှီငြမ်းထားသည်။&lt;ref name=&quot;EMT&quot; /&gt;  ထို့အတွက်ကြောင့် အရှေ့မြောက်ဒေသရှိ လူဦးရေ ၃.၂၈၈ သန်းကို အမျိုးအစားခွဲခြား၍ မရပေ။ အခြား လူဦးရေနှင့် လူမျိုးစုပေါင်း ၁၉၉၇ ခန့်တွင် လူဦးရေ အနည်းငယ်သာ ရှိသည်။ ကြီးစဉ်ငယ်လိုက် စီပါက (က) လာအိုလူမျိုး ၁၅,၀၈၀,၀၀၀ (၂၄.၉ ရာခိုင်နှုန်း) တွင် ထိုင်းလာအို ၁၄ သန်း နှင့် အခြား လူနည်းစု လာအိုလူမျိုးများ ဖြစ်ကြသော ထိုင်းလွေလူမျိုး (၄ သိန်းမှ ၅ သိန်းခန့်) ၊ လာအိုလုံ လူမျိုး(၃၅၀,၀၀၀) ၊ လာအို ဝရမ်/ကလန် (၂၀၀,၀၀၀)၊ လာအိုခရမ် (၉၀,၀၀၀) ၊ လာအိုငေါ (၃၀,၀၀၀) နှင့် လာအိုတီ (၁၀,၀၀၀) ဦး (ခ) ခွန်မောင်း ၆ သန်း (၉.၉ ရာခိုင်နှုန်း မြောက်ထိုင်း ဟုလည်းခေါ်သည်)၊ (ဂ) ပက်ထိုင်း ၄.၅ သန်း (၇.၅ ရာခိုင်နှုန်း ၊ တောင်ထိုင်းဟုလည်း ခေါ်သည်)၊ (ဃ) ခမာလျူ ၁.၄သန်း (၂.၃ ရာခိုင်နှုန်း၊ မြောက်ခမာဟုလည်း ခေါ်သည်။) (င) မလေးလူမျိုး ၉၀၀,၀၀၀  (၁.၅ ရာခိုင်နှုန်း) ၊ (စ) ငေါလူမျိုး ၅၀၀,၀၀၀ (၀.၈ ရာခိုင်နှုန်း) ၊ (ဆ) ဖူထိုင်း ၄၇၀,၀၀၀ (ဇ)ကိုင်/ကွေ ၄၀၀,၀၀၀ (ဆွေဟုလည်း ခေါ်သည်) (၀.၇ ရာခိုင်နှုန်း) နှင့် (ဈ) ကရင် ၃၅၀,၀၀၀ ဦး (၀.၆ ရာခိုင်နှုန်း တို့ဖြစ်ကာ &lt;ref name=&quot;CERD/C/THA/1-3&quot; /&gt; တရုတ်မှ ဆင်းသက်သည်မှာ ထင်ရှားသော ထိုင်းတရုတ်လူမျိုး မှာ လူဦးရေ၏ ၁၄% ရှိပြီး &lt;ref name=&quot;West794&quot;&gt;{{citation |author=Barbara A. West |title=Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania |publisher=Facts on File |year=2009 |page=794|isbn=1-4381-1913-5}}&lt;/ref&gt;တရုတ်သွေးစပ်သော ထိုင်းလူမျိုးမှာ လူဦးရေ၏ ၄၀% &lt;ref name=&quot;Theraphan&quot; /&gt; ရှိသည်။ ထိုင်းမလေးလူမျိုးမှာ လူဦးရေ၏ ၃% မျှ ရှိပြီး ကျန်ရှိနေသော သူများမှာ မွန်လူမျိုး၊ ခမာလူမျိုးနှင့် အမျိုးမျိုးသော တောင်တန်းလူမျိုးစုများ ဖြစ်ကြသည်။ နိုင်ငံ၏ ရုံးသုံးဘာသာစကားမှာ ထိုင်းဘာသာစကား ဖြစ်ပြီး အဓိက ကိုးကွယ်သည့် ဘာသာမှာ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဖြစ်ကာ လူဦးရေ၏ ၉၅% ခန့် ကိုးကွယ်ကြသည်။

အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ ဖြစ်ကြသော မြန်မာနိုင်ငံ၊ လောနိုင်ငံ နှင့် ကမ္ဘောဒီးယား နိုင်ငံတို့အပြင် နီပေါနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံများမှ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများပြားလာသဖြင့် ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံသားမဟုတ်သော လူဦးရေမှာ ၃.၅ သန်း အထိ မြင့်တက်လာခဲ့ပြီး ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် ၂ သန်းမျှသာ ရှိကာ ၂၀၀၀ ခုနှစ်တွင် ၁.၃ သန်းသာ ရှိသည်။ &lt;ref&gt;[http://www.irinnews.org/Report.aspx?ReportId=84844 Thailand: Burmese migrant children missing out on education]. IRIN Asia. 15 June 2009. {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20120227185950/http://www.irinnews.org/Report.aspx?ReportId=84844 |date=27 February 2012 }}&lt;/ref&gt; ဗြိတိသျှလူမျိုး ၄၁,၀၀၀ ခန့် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် နေထိုင်ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite news|last1=McGeown|first1=Kate|title=Hard lessons in expat paradise|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/6176647.stm|accessdate=1 March 2015|publisher=BBC News|date=14 December 2006|archivedate=11 May 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511185032/http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/6176647.stm}}&lt;/ref&gt;

===လူဦးရေ အများဆုံး မြို့များ===
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ အကြီးဆုံး မြို့ကြီးများ}}

===ဘာသာစကားများ     ===
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရုံးသုံးဘာသာစကားမှာ [[ထိုင်းဘာသာစကား]] ဖြစ်သည်။ ထိုင်းဘာသာစကားသည် တိုင်း-ကဒိုင်း ဘာသာစကားဖြစ်ပြီး လောဘာသာစကား၊ မြန်မာနိုင်ငံမှ ရှမ်းဘာသာစကား နှင့် တရုတ်နယ်စပ်တောင်ပိုင်းရှိ ဟိုင်နန်ပြည်နယ် နှင့် ယူနန်ပြည်နယ်တို့တွင် အသုံးပြုသော လူနည်းစု အသုံးပြုကြသည့် ဘာသာစကားများနှင့် နီးစပ်စွာ ဆင်တူသည်။ ပညာသင်ကြားရေး နှင့် အစိုးရ လုပ်ငန်းများတွင် အသုံးပြုသော အဓိက ဘာသာစကားဖြစ်ပြီး တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် ပြောဆိုကြသည်။ စံနှုန်းအနေနှင့် အလယ်ပိုင်း ထိုင်းလူမျိုးတို့ အသုံးပြုသော ဒေသသုံး ဘာသာစကား ကို အသုံးပြုကြပြီး ထိုင်း အက္ခရာကို အသုံးပြု ရေးသားကြသည်။ ထိုင်းအက္ခရာသည် အဘူဂီဒါ အရေးအသားအမျိုးအစား ဖြစ်ပြီး ခမာအက္ခရာမှ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာသည်။ ၂၀၁၁ ခုနှစ် ထိုင်းအစိုးရမှ ကုလသမဂ္ဂ လူမျိုးအပေါ်မူတည်၍ နည်းမျိုးစုံဖြင့် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု ပပျောက်ရေး ဆိုင်ရာ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက် နှင့် ပတ်သက်သော ကော်မတီသို့ ပေးပို့သော အစီရင်ခံစာအရ ဘာသာစကား ၆၂ မျိုးကို တရားဝင် အသိအမှတ် ပြုထားသည်။ ထိုအစီရင်ခံစာတွင် လူမျိုးဘာသာစကား ဆိုင်ရာ ပုံစံကို အခြေခံထားပြီး ထိုင်းနိုင်ငံ တရားရေး ဝန်ကြီးဌာန၊ အခွင့်အရေးနှင့် လွတ်လပ်မှု မြှင့်တင်ရေး ဌာနတွင် ရရှိနိုင်သည်။ &lt;ref name=&quot;CERD/C/THA/1-3&quot;&gt;{{cite book|title=International Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination; Reports submitted by States parties under article 9 of the Convention: Thailand|date=28 July 2011|publisher=United Nations Committee on the Elimination of Racial Discrimination|url=http://www.rlpd.go.th/rlpdnew/images/rlpd_1/HRC/CERD%201_3.pdf|accessdate=8 October 2016|language=English with appended Thai government translation|archive-date=9 October 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161009184727/http://www.rlpd.go.th/rlpdnew/images/rlpd_1/HRC/CERD%201_3.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;တောင်ထိုင်း ဘာသာစကားကို တောင်ပိုင်းခရိုင်များတွင် ပြောဆိုကြပြီး မြောက်ထိုင်းဘာသာစကားကို ယခင် သီးခြားနိုင်ငံဖြစ်သည့် လန်နနိုင်ငံတော်၏ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်ခဲ့သော ခရိုင်များတွင် ပြောဆိုကြသည်။ နိုင်ငံတော် လူဦးရေ စာရင်းတွင်မူ ထိုင်းတော်ဝင်အစိုးရ၏ ၂၀၁၁ ခုနှစ် အစီရင်ခံစာတွင် ပါဝင်သော ဘာသာစကား ၆၂ မျိုးလုံးကို အသိအမှတ်ပြုမထားဘဲ ထိုင်းဘာသာကွဲ ၄ မျိုးကိုသာ ဖော်ပြထားပြီး ထိုင်းတိုင်းဒေသကြီးများ ခွဲခြားမှုနှင့် တိုက်ဆိုက်နေသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ အသုံးအများဆုံး လူနည်းစု ဘာသာစကားမှာမှာ အရှေ့မြောက် ခရိုင်များတွင် ပြောဆိုကြသော အီဆန်ဘာသာစကား၏ လောဒေသသုံး ဘာသာစကားဖြစ်သည်။ ထိုင်းဒေသသုံး ဘာသာစကားဟု တခါတရံ ယူဆကြသော်လည်း အမှန်တကယ်တွင်မူ လောဒေသသုံး ဘာသာစကားဖြစ်ပြီး ထိုဘာသာစကားကို ပြောဆိုကြသော ဒေသမှာ သမိုင်းကြောင်းအရ လောဘုရင့်နိုင်ငံဖြစ်သော လန်ဆန်နိုင်ငံ၏ တစိတ်တဒေသ ဖြစ်ခဲ့သည်။ တောင်ဘက်စွန်းပိုင်းတွင်မူ မလေး မွတ်စလင်များက ကလန်တန်-ပဌာနီ ဘာသာစကားကို အဓိက အသုံးပြုကြသည်။ ထိုင်းတရုတ်လူမျိုးများသည် တရုတ်စကား မျိုးစုံကို ပြောဆိုကြပြီး တီယိုချူး ဒေသသုံးဘာသာစကားကို အများဆုံး အသုံးပြုကြသည်။

လူမျိုးစု ဘာသာစကားမျိုးစုံကိုလည်း ပြောဆိုကြပြီး ၎င်းတို့တွင် အော်စထရိုအေးရှားတစ် ဘာသာစကားများ ဖြစ်သော မွန်၊ခမာ၊ ဗီယက်၊ မလာဘရီ နှင့် အော်ရန်အက်စလီ ၊ အော်စထရိုနီးရှန်း ဘာသာစကားများ ဖြစ်ကြသော ချန် နှင့် မိုကန်၊ တရုတ်-တိဘက်ဘာသာစကားများ ဖြစ်ကြသော လာဝါ၊အခါ နှင့် ကရင်၊ အခြား တိုင်း ဘာသာစကားများ ဖြစ်ကြသော တိုင်းယို၊ ဖူထိုင်း နှင့် ဆယက် တို့ ဖြစ်ကြသည်။ မုံဘာသာစကားမှာ မုံ-မျန် ဘာသာစကားများတွင် ပါဝင်ပြီး ယခုအခါ ၎င်းဘာသာ သီးခြား ဘာသာစကား မိသားစု အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုကြသည်။ 

အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားသည် ကျောင်းများတွင် မသင်မနေရ ဘာသာစကား ဖြစ်သော်လည်း ကျွမ်းကျင်စွာ ပြောတတ်သူ နည်းပါးပြီး အထူးသဖြင့် မြို့ကြီးများ၏ ပြင်ပတွင် ပြောတတ်သူ အလွန်နည်းပါးသည်။

===ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု===
{{bar box
|title=ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု၊ ၂၀၁၀ &lt;ref name=CIA /&gt;&lt;ref name=&quot;US Department of State, Thailand&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2006/71359.htm |title=US Department of State, Thailand |publisher=State.gov |accessdate=25 April 2010 |archivedate=12 April 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100412115209/http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2006/71359.htm }}&lt;/ref&gt;
|titlebar=#ddd
|left1=ဘာသာတရား
|right1=ရာခိုင်နှုန်း
|float=right
|bars=
{{bar percent|[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]|orange|93.2}}
{{bar percent|[[အစ္စလာမ်ဘာသာ]]|green|4.9}}
{{bar percent|[[ခရစ်ယာန်ဘာသာ]]|red|0.9}}
{{bar percent|[[ဟိန္ဒူဘာသာ]]|yellow|0.1}}
{{bar percent|ဘာသာမဲ့|grey|0.3}}
}}

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အဓိက ကိုးကွယ်သော ဘာသာတရားမှာ [[ထေရဝါဒ|ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာ]] ဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် ထိုင်း လူမျိုးသွင်ပြင်လက္ခဏာနှင့် ယဉ်ကျေးမှု၏ အဓိက အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဗုဒ္ဓဘာသာကိုးကွယ်မှု၌ အထွန်းကားဆုံး နိုင်ငံများတွင် တစ်နိုင်ငံ အဖြစ်ပါဝင်သည်။ ၂၀၀၀ ခုနှစ် လူဦးရေစာရင်းအရ နိုင်ငံလူဦးရေ၏ ၉၄.၆ ရာခိုင်နှုန်းသည် ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာ အဖြစ် ခံယူကြသည်။ အစ္စလာမ်ဘာသာသည် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ဒုတိယမြောက် ကိုးကွယ်မှု အများဆုံး ဘာသာဖြစ်ပြီး လူဦးရေ၏ ၄.၉% မှာ ကိုးကွယ်ကြသည်။&lt;ref name=CIA /&gt;&lt;ref name=&quot;US Department of State, Thailand&quot; /&gt;

[[ထိုင်းနိုင်ငံရှိအစ္စလာမ်ဘာသာ|ထိုင်းနိုင်ငံရှိ အစ္စလာမ်ဘာသာ]]သည်တောင်ဘက်အစွန်ဆုံး ခရိုင်များဖြစ်ကြသော ပဌာနီ၊ ယဲလာ၊ ဆတုံး၊ နရာထီဝပ်ခရိုင်တို့တွင် စုစည်းနေကြပြီး ဆုံခလ နှင့် ချွန်ပွန်းခရိုင်တို့တွင် တစိတ်တဒေသ တွေ့ရှိရသည်။ ခရစ်ယာန်ဘာသာကိုးကွယ်သူများမှာ လူဦးရေ၏ ၀.၉% မျှ ရှိပြီး ကျန်ရှိနေသောသူများမှာ ဆစ်ခ်ဘာသာ နှင့် ဟိန္ဒူဘာသာတို့ကို ကိုးကွယ်ကြကာ မြို့ကြီးများတွင် အများဆုံး တွေ့ရသည်။ အနည်းငယ်မျှသာ ရှိသော်လည်း သမိုင်းကြောင်းအရ အရေးပါသော ရဟူဒီဘာသာ ကိုးကွယ်သူများလည်း ရှိပြီး ၁၇ ရာစုကတည်းက တည်ရှိခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

== ယဉ်ကျေးမှု ==
[[File:Phutthamonthon Buddha.JPG|thumb|right|ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာကို အများအပြား ကိုးကွယ်ကြသည်။]]
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ယဉ်ကျေးမှုများအပေါ်တွင် [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]]၊ [[လာအိုနိုင်ငံ]]၊ [[မြန်မာနိုင်ငံ]]၊ [[ကမ္ဘောဒီးယား]]၊ [[တရုတ်နိုင်ငံ]] မှ ယဉ်ကျေးမှုများ၏ လွှမ်းမိုးခြင်းများ အနည်းနှင့် အများဆိုသလို ရှိသည်။ ထိုင်းတို့၏ ရိုးရာတွင် အိန္ဒိယ၊ တရုတ်၊ ကမ္ဘောဒီးယား နှင့် အခြား အရှေ့တောင်အာရှ ဒေသတို့မှ လွှမ်းမိုးမှုများ ပါဝင်လျက် ရှိသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော် ဘာသာမှာ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဖြစ်ပြီး ခေတ်သစ် ထိုင်းအမျိုးသားရေး လက္ခဏာ၏ အဓိက အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်သည်။ ထိုင်းဗုဒ္ဓဘာသာသည် အချိန်ကာလ ကြာမြင့်စွာ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာခဲ့ပြီး ဟိန္ဒူဘာသာ နှင့် အန်နီမစ်ဆင် တို့မှ ဆင်းသက်လာသော ယုံကြည်မှုများ ပါဝင်နေသကဲ့သို့ ဘိုးဘေးဘီဘင် ရှိခိုးမှု  လည်း ပါဝင်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပြက္ခဒိန်မှာ ဗုဒ္ဓပြက္ခဒိန်၏ အရှေ့တိုင်း ဗားရှင်းကို အခြေခံပြီး ဂျော်ဂျီယံ ပြက္ခဒိန်ထက် ၅၄၃ နှစ်မျှ စောသည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်သည် ထိုင်းပြက္ခဒိန်တွင် ၂၅၅၈ ခုနှစ် ဖြစ်သည်။

အများအားဖြင့် အသိအမှတ်ပြုခြင်း မခံရသော လူမျိုးစုများစွာတို့သည် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် နေထိုင်ကြသည်။ ထိုလူမျိုးစုထဲမှ အချို့မှာ မြန်မာ၊ လော၊ ကမ္ဘောဒီးယား နှင့် မလေးရှားတို့သို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကြပြီး ရိုးရာ ဒေသခံ ယဉ်ကျေးမှု၊ ထိုင်းအမျိုးသား ယဉ်ကျေးမှုနှင့် နိုင်ငံတကာ ယဉ်ကျေးမှု လွှမ်းမိုးခြင်းများကြားတွင် ညှိနှိုင်းနေထိုင်လျက် ရှိကြသည်။ နိုင်ငံပြင်ပရောက် တရုတ်များမှာလည်း ထိုင်းလူ့အဖွဲ့အစည်း၏ အဓိက အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်ပြီး အဓိကအားဖြင့် ဘန်ကောက်မြို့တွင်း နှင့် ပတ်ဝန်းကျင်တွင် ရှိကြသည်။ ၎င်းတို့ အနေနှင့် ထိုင်းလူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်းသို့ အောင်မြင်စွာ ပေါင်းစပ်နိုင်ခဲ့ခြင်းကြောင့် စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေး တို့တွင် နေရာယူနိုင်ခဲ့ကြသည်။ ထိုင်းတရုတ်လူမျိုးတို့၏ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများသည် မိသားစုနှင့် ယဉ်ကျေးမှု အဆက်အနွယ်များ တူညီကြသော ဝါးကွန်ယက် ဟု ခေါ်သည့် အရှေ့တောင်အာရှတွင် လုပ်ကိုင်သော နိုင်ငံပြင်ပရောက် တရုတ်တို့၏ စီးပွားရေး ကွန်ယက်၏ အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် ကြီးပွားတိုးတက်လာခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Weidenbaum&quot;&gt;{{cite book|author=Murray L Weidenbaum|title=The Bamboo Network: How Expatriate Chinese Entrepreneurs are Creating a New Economic Superpower in Asia|url=https://books.google.com/books?id=pcRlgZttsMUC|date=1 January 1996|publisher=Martin Kessler Books, Free Press|isbn=978-0-684-82289-1|pages=4–8|access-date=18 November 2017|archive-date=1 January 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160101101038/https://books.google.com/books?id=pcRlgZttsMUC|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

[[File:Khon Thammasat 20090306 01.jpg|thumb|right|ထိုင်းဖျော်ဖြေပွဲများတွင် ခွန် ဇာတ်မှာ စတိုင်အကျဆုံး ဖြစ်သည်။]]
ထိုင်းတို့၏ ရိုးရာနှုတ်ဆက်မှု ဝိုင်း တွင် လူနှစ်ယောက် တွေ့ဆုံရာတွင် အငယ်မှ စတင် နှုတ်ဆက်လေ့ ရှိကြသည်။ အချင်းချင်း လက်ဆုပ်ကိုင်၍ လက်ချောင်းကို အပေါ်ထောင်ကာ ဦးခေါင်းကို ညွှတ်၍ လက်ထိပ်များကို ထိကြပြီး ယောက်ျားလေး ဖြစ်ပါက ဆဝါဒီခပ်ဟု နှုတ်ဆက်၍ မိန်းကလေးဖြစ်ပါက ဆဝါဒီခါ ဟု ရေရွတ်ကြသည်။ အသက်ကြီးသူမှ ထိုအတိုင်းပင် တုံ့ပြန်ကြသည်။ လူမှု အဆင့်အတန်း နှင့် အစိုးရ အဖွဲ့အတွင်း ရာထူး အစရှိသည်တို့ပေါ်မူတည်၍လည်း မည်သူက ဝိုင်း စတင်ပြုလုပ်မည်ဆိုသည်ကို ဆုံးဖြတ်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးထက် အသက်ကြီးသူဖြစ်သော်လည်း တွေ့ဆုံသည့် အခါတွင် လာရောက်လည်ပတ်သူမှ စတင်၍ အရိုအသေပေးလေ့ရှိသည်။ ကလေးများ အနေဖြင့် ကျောင်းသွားရန် အိမ်မှထွက်ခွာမည်ဆိုပါက မိဘများအား ဝိုင်းပြုလုပ်၍ လေးစားသမှုကို ပြသရန် သင်ကြားထားကြသည်။ ဝိုင်းသည် အခြားသူအား လေးစားမှုအား ပြသသည့် လက္ခဏာ ဖြစ်ပြီး အိန္ဒိယ နှင့် နီပေါတို့မှ နာမဆတေး နှင့် အလားသဏ္ဌန်တူသည်။

အခြားသော အာရှယဉ်ကျေးမှုများ ကဲ့သို့ပင် ဘိုးဘေးဘီဘင်များအား လေးစားခြင်းသည် ထိုင်းတို့၏ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ယုံကြည်မှု၏ အဓိက အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်သည်။ ထိုင်းတို့သည် ဧည့်ဝတ်ကျေပွန်ပြီး ရက်ရောသော လူမျိုးများ ဖြစ်သော်လည်း လူမှုအဆင့်အတန်းနှင့် ပတ်သက်၍လည်း စိတ်ခံစားမှု ပြင်းထန်သည်။ ထိုင်းယဉ်ကျေးမှုတွင် အသက်ကြီးခြင်းသည် အဓိကဖြစ်သည်။ အသက်ကြီးသူများမှ မိသားစု ဆုံးဖြတ်ချက်များ နှင့် အခမ်းအနားများတွင် အဓိက အရေးပါလေ့ ရှိသည်။ အစ်ကိုကြီး အစ်မကြီးများမှ ညီညီမများပေါ်တွင် တာဝန်ရှိသည်ဟု ခံယူကြသည်။

ထိုင်းတို့တွင် ရိုင်းသည်ဟု ယူဆသော အပြုအမူမှာ တစ်စုံတစ်ဦး၏ ဦးခေါင်းကို ထိခြင်းနှင့် ခြေထောက်ဖြင့် ညွှန်ပြခြင်းတို့ ဖြစ်ပြီး ခေါင်းသည် အမြင့်မြတ်ဆုံး နေရာဟု ယူဆကြကာ ခြေထောက်ကို အဆင့်နိမ့်သည်ဟု ယူဆကြသည်။

===ဟင်းလျာများ===
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဟင်းလျာများတွင် ချို၊ချဉ်၊စပ်၊ငံ၊ခါး ဟူသော အရသာ ငါးမျိုး ရောနှောပါဝင်နေသည်။ ထိုင်းဟင်းလျာများ၏ အဓိကပါဝင်သော ပစ္စည်းများမှာ ကြက်သွန်ဖြူ၊ ငရုတ်သီး၊ သံပရာရည်၊ စပါးလင်၊ နံနံပင်၊ ဂျင်းတက်၊ ထန်းလျက် နှင့် ငံပြာရည် တို့ ဖြစ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အဓိက အစားအစာမှာ ထမင်း ဖြစ်ပြီး အထူးသဖြင့် ဟွမ်မာလီ ထမင်းဟု ခေါ်သော စံပယ်ဆန် ဖြစ်ကာ အစားအစာအားလုံး နီးပါး၏ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဆန်အများဆုံး တင်ပို့ခဲ့သော နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ထိုင်းများသည် လူတစ်ယောက်လျှင် တစ်နှစ် ဆန် အိတ် ၁၀၀ ခန့် စားသုံးလေ့ ရှိသည်။ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတွင် ရှိသော အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဆန်စပါး သုတေသန တက္ကသိုလ် (အိုင်အာရ်အာရ်အိုင်) တွင် ထိုင်းနိုင်ငံမှ ဆန်စပါးမျိုးစိတ်ပေါင်း ၅,၀၀၀ ကျော်အား သိမ်းဆည်းထားသည်။ ထိုင်းဘုရင်သည် အိုင်အာရ်အာရ်အိုင်၏ တရားဝင် နာယက ဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.irri.org/media/facts/pdfs/THAILAND.pdf |title=Cooperation of IRRI and Thailand |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20050630115646/http://www.irri.org/media/facts/pdfs/THAILAND.pdf |archivedate=30 June 2005 |df= }}&amp;nbsp;{{small|(38.7&amp;nbsp;KB)}}&lt;/ref&gt;

===မီဒီယာ===
လတ်တလောတွင် ထိုင်းလူ့အဖွဲ့အစည်း၌ ဘာသာစကားမျိုးစုံဖြင့် ရရှိနိုင်သော သတင်းစာများ နှင့် မီဒီယာများ၏ လွှမ်းမိုးမှု ရှိသည်။ လက်ရှိ ထုတ်ဝေဖြန့်ချိနေသော အင်္ဂလိပ် သတင်းစာအချို့နှင့် အမျိုးမျိုးသော ထိုင်းနှင့် တရုတ်ဘာသာ သတင်းစာများ ရှိသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ရေပန်းစားသော မဂ္ဂဇင်းများသည် အင်္ဂလိပ်ဘာသာ သတင်းခေါင်းစီးများကို စတိုင်ထုတ် ဖော်ပြလေ့ ရှိကြသည်။ ဘန်ကောက်ရှိ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းကြီးများသည် အင်္ဂလိပ်ဘာသာ နှင့် လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ကြသည့်အပြင် အခြားဘာသာများဖြင့်လည်း လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ကြသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသည် အရှေ့တောင်အာရှ၏ အကြီးဆုံး သတင်းစာ ဈေးကွက်ဖြစ်ပြီး ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် ရိုက်နှိပ်ထုတ်ဝေသော သတင်းစာအရေအတွက် ခန့်မှန်းခြေ ၁၃ သန်းခန့် ရှိသည်။ ဘန်ကောက်မြို့ အပြင်ဘက် နိုင်ငံအပေါ်ပိုင်းတွင်ပင် မီဒီယာ ဖွံ့ဖြိုးမှု ရှိသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ထိုင်းအများပြည်သူဆိုင်ရာ ဆက်သွယ်ရေးဌာန၏ ၂၀၀၃-၂၀၀၄ မီဒီယာလမ်းညွှန်စာအုပ် အရ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အရှေ့မြောက်ပိုင်းဒေသ အီဆန်ရှိ ခရိုင် ၁၉ ခုတွင် သတင်းစာ ၁၁၆ စောင် နှင့် အခြား ရေဒီယို၊ ရုပ်မြင်သံကြားနှင့် ကေဘယ်လ် ချန်နယ်များ ရှိသည်။ ထို့နောက်တွင် ဘွန်ကန်ခရိုင်ကို ထပ်မံထည့်သွင်းလိုက်သည့်အခါ ခရိုင် ၂၀ ခု ဖြစ်သွားသည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ် မေလ ၂၂ ၇က် စစ်အာဏာသိမ်းမှု အပြီးတွင် မီဒီယာများ နှင့် ဖော်ထုတ်ပြသခွင့် မျိုးစုံတို့အား တင်းကြပ်စွာ တားမြစ်မှု ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။

===အတိုင်းအတာစနစ်===
ထိုင်းနိုင်ငံသည် ယေဘုယျအားဖြင့် မက်ထရစ်စနစ်ကို အသုံးပြုပြီး မြေနေရာနှင့် ပတ်သက်လျှင် ရိုးရာ အတိုင်းအတာစနစ်ကို အသုံးပြုကြကာ အဆောက်အဦးများတွင် သုံးကြသော သစ် နှင့် ရေပိုက်ပစ္စည်းများ အတွက် ဗြိတိသျှစနစ်ကို မကြာခဏအသုံးပြုလေ့ ရှိကြသည်။ နှစ်များကို ဘီအီး (ဗုဒ္ဓနှစ်) ဟု ခေါင်းစဉ်တပ်လေ့ ရှိပြီး ပညာရေး၊ အစိုးရ ရုံး လုပ်ငန်း၊ အစိုးရ လုပ်ငန်း၊ စာချုပ်ပေါ် နှင့် သတင်းစာခေါင်းစီးများတွင် ဖော်ပြလေ့ ရှိကြသည်။ ဘဏ်လုပ်ငန်း တွင် အနောက်တိုင်းနှစ်ကို စံနှုန်း အဖြစ် အသုံးပြုပြီး စီးပွားရေးလုပ်ငန်း၊ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ငန်းများတွင်လည်း အသုံးပြုမှု မြင့်တက်လာသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.cockatoo.com/english/thailand/thailand-weights-measures.htm |title=Weights and measures in Thailand |publisher=Cockatoo.com |date=17 December 1923 |accessdate=25 April 2010 |archivedate=10 October 2017 |archiveurl=https://wayback.archive-it.org/all/20171010141820/http://asiatour.com/thailand-regions-2009/ }}&lt;/ref&gt;

== အားကစား ==
[[File:Muay Thai match in Bangkok, Thailand.jpg|right|thumb|မွေထိုင်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အထိမ်းအမှတ် အာကစားနည်း ဖြစ်သည်။]]
မွေထိုင်းသည် ကစ်ဘောက်ဆင် အားကစားနည်း၏ ထိုင်းပုံစံ ဖြစ်ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အထိမ်းအမှတ် အားကစားနည်းလည်း ဖြစ်သည်။ ထိုကစားနည်းတွင် ကစားဝိုင်းအတွင်း ခြေထောက်၊လက်သီး၊ ဒူး နှင့် တံတောင်တို့ကို အသုံးပြုပြီး အနောက်တိုင်း လက်ဝှေ့တွင် အသုံးပြုသော လက်အိတ်ကို ဝတ်ဆင်ကြသည်။ ထို့အတွက်ကြောင့် ထိုင်းတို့သည် အိုလံပစ် လက်ဝှေ့အားကစားတွင် ဆုတံဆိပ်များ ဆွတ်ခူးနိုင်ခဲ့သည်။

ယနေ့ခေတ် ထိုင်းလူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် ဘောလုံး အားကစားသည် လူစိတ်ဝင်စားသော အားကစားစာရင်း၌ မွေထိုင်းကို ကျော်တက်သွားခဲ့သည်။ ထိုင်းအမျိုးသား ဘောလုံးအသင်းသည် အေအက်ဖ်စီ အာရှဖလားတွင် ခြောက်ကြိမ် ပါဝင်ကစားခဲ့ပြီး ၁၉၇၂ ခုနှစ် တွင် ဆီမီးဖိုင်နယ် အထိ တက်ရောက်နိုင်ခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသည် အာရှဖလားကို ၁၉၇၂ ခုနှစ်နှင့် ၂၀၀၇ ခုနှစ် ၂ ကြိမ် လက်ခံကျင်းပခဲ့သည်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် အင်ဒိုနီးရှား နိုင်ငံ၊မလေးရှားနိုင်ငံ၊ ဗီယက်နမ် နိုင်ငံတို့နှင့် ပူးတွဲအိမ်ရှင် အဖြစ် လက်ခံကျင်းပခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုင်းလူမျိုးများ အနေနှင့် ၎င်းတို့စိတ်ကြိုက် အင်္ဂလိပ် ပရီးမီးယားလိဂ် ဘောလုံးအသင်းအား ရုပ်မြင်သံကြားရှေ့တွင် အားပေးနေခြင်း နှင့် လမ်းမပေါ်တွင် အသင်းဝတ်စုံ ဝတ်၍ လျှောက်သွားနေခြင်းတို့မှာ အထူးအဆန်း မဟုတ်ပေ။ ယခင်က ပျော်ရွှင်စွာ ကစားခဲ့ကြပြီး တစ်ချိန်က အပြိုင်အဆိုင်ကစားခဲ့ကြသော ကစားနည်းမှာ စွန်လွှတ်ခြင်း ဖြစ်သည်။

[[File:RajamangalaStadium.jpg|thumb|right|[[ရာဇမင်္ဂလာ အမျိုးသားအားကစားကွင်း|ရာဇမင်္ဂလာအားကစားကွင်း]]]]

ဘော်လီဘောသည် လူကြိုက်များသော ကစားနည်းအဖြစ် အလျင်အမြန် တိုးတက်လျက် ရှိသည်။ ထိုင်း အမျိုးသမီးအသင်းသည် ကမ္ဘာ့ချန်ပီယံ ပြိုင်ပွဲ၊ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲ၊ ကမ္ဘာ့ဂရင်းပရီ အာရှ ချန်ပီယံ ပြိုင်ပွဲ တို့တွင် ပါဝင်ဆင်နွှဲခဲ့သည်။ အာရှ ချန်ပီယံ အဖြစ် ၂ ခါ ဆွတ်ခူးရရှိခဲ့ပြီး အာရှဖလား တစ်ကြိမ် ရရှိခဲ့သည်။ အမျိုးသမီး ဘော်လီဘောအသင်း အောင်မြင်သည်နှင့် အမျှ အမျိုးသားအသင်းသည်လည်း တိုးတက်မှုများ ရှိနေခဲ့သည်။

ခြင်းလုံး ကစားခြင်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အခြေပြုသော ကစားနည်း ဖြစ်ပြီး ကစားသမားများ အနေနှင့် ကြိမ်ခြင်းလုံးကို ခြေထောက်၊ ဒူး၊ ရင်ဘတ် နှင့် ခေါင်းတို့ဖြင့်သာ ထိခွင့် ရှိသည်။ ပိုက်ကျော်ခြင်း သည်လည်း ခြင်းလုံး ကစားနည်းပင် ဖြစ်ပြီး ဘော်လီဘောနှင့် ဆင်တူသည်။ ကစားသမားများ အနေနှင့် ဘောလုံးကို ပိုက်ပေါ်မှ ကျော်၍ ပြိုင်ဘက်၏ အခြမ်းရှိ မြေကြီးကို ထိစေရန် အားစိုက် ကြိုးပမ်းရသည်။ အခြား အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံများတွင်လည်း ရေပန်းစားသော ကစားနည်း ဖြစ်သည်။ ပိုက်ကျော်ခြင်းနှင့် ဆင်တူပြီး ခြေထောက်ဖြင့်သာ ထိရသော ကစားနည်းကို ဘူကာဘော ဟု ခေါ်သည်။

စနူကာ ကစားနည်းသည်လည်း လတ်တလောနှစ်များတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၌ လူကြိုက်များ ရေပန်းစားလာခဲ့ပြီး ထိုင်းစနူကာ ကစားသမား ဂျိမ်းစ် ဝပ်တနာ၏ ၁၉၉၀ ခုနှစ်များ အတွင်း အောင်မြင်မှုကြောင့် ကစားနည်း အပေါ် စိတ်ဝင်စားမှု တိုးပွားလာစေခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{cite news |last=Hodgson |first=Guy |date=18 April 1993 |title=Snooker: A storm coming in from the East: Thailand doesn't boast many world-beating sportsmen. But over the next fortnight James Wattana might just become one |url=http://www.independent.co.uk/sport/snooker-a-storm-coming-in-from-the-east-thailand-doesnt-boast-many-worldbeating-sportsmen-but-over-the-next-fortnight-james-wattana-might-just-become-one-guy-hodgson-reports-1455940.html |newspaper=The Independent |location=London |accessdate=25 January 2015 |archivedate=25 September 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150925232536/http://www.independent.co.uk/sport/snooker-a-storm-coming-in-from-the-east-thailand-doesnt-boast-many-worldbeating-sportsmen-but-over-the-next-fortnight-james-wattana-might-just-become-one-guy-hodgson-reports-1455940.html }}&lt;/ref&gt; ထိုင်းနိုင်ငံမှ မွေးထုတ်ပေးခဲ့သော အခြားထင်ရှားသော ကစားသမားများမှာ ရာချာရိုသင်း ရိုသာယပ်၊ နော့ပွန် ဆိမ်ခန်း နှင့် ဒီချာဝတ် ပွန်ဂျိမ် တို့ ဖြစ်ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.thenational.ae/business/industry-insights/finance/south-east-asians-proving-high-earners-on-the-tables |title=South East Asians proving high earners on the tables |last1=Goyder |first1=James |date=11 January 2014 |website=[[thenational.ae]] |accessdate=25 January 2015 |archivedate=15 March 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150315063122/http://www.thenational.ae/business/industry-insights/finance/south-east-asians-proving-high-earners-on-the-tables }}&lt;/ref&gt;

ထိုင်းအမျိုးသား ရက်ဂ်ဘီသမဂ္ဂသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အဆင့် ၆၁ ဖြစ်လာပြီးနောက် ရက်ဂ်ဘီ အားကစားသည်လည်း တိုးတက် လာခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.irb.com/unions/union=11000019/index.html |title=International Rugby Board – THAILAND |publisher=International Rugby Board |accessdate=25 April 2010 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110928002735/http://www.irb.com/unions/union%3D11000019/index.html |archivedate=28 September 2011 |df= }}&lt;/ref&gt; ထိုင်းနိုင်ငံသည် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ၈၀ ဝယ်လ်သာဝိတ်တန်း ရက်ဂ်ဘီပြိုင်ပွဲကို ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် ပထမဆုံး အကြိမ် အိမ်ရှင် အဖြစ် လက်ခံကျင်းပခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;[http://nationmultimedia.com/2005/07/19/sport/index.php?news=sport_18070310.html The Nation] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110425010652/http://nationmultimedia.com/2005/07/19/sport/index.php?news=sport_18070310.html |date=25 April 2011 }}, 19 July 2005&lt;/ref&gt;ထိုင်းနိုင်ငံ ရက်ဂ်ဘီ သမဂ္ဂမှ ပြည်တွင်းတွင် ကျင်းပသော ပြိုင်ပွဲများတွင် တက္ကသိုလ်များ နှင့် အခြား အဖွဲ့အစည်းများ ပါဝင်ကြပြီး ၎င်းတို့တွင် ချူလာလောင်ကောင်း တက္ကသိုလ်၊ မဟာဆာရာခမ်းတက္ကသိုလ်၊ ကာဆဲဆပ်တက္ကသိုလ်၊ ဆုံခလမင်းသားတက္ကသိုလ်၊ သာမာဆပ် တက္ကသိုလ်၊ ရန်းဆစ်တက္ကသိုလ်၊ ထိုင်းရဲတပ်ဖွဲ့၊ ထိုင်းကြည်းတပ်၊ ထိုင်းရေတပ်၊ တော်ဝင်ထိုင်းလေတပ် တို့ ပါဝင်သည်။ ထိုပြိုင်ပွဲတွင် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ကြသော ဒေသခံ အားကစား အသင်းများမှာ ဘန်ကောက်ဗြိတိသျှ ကလပ်၊ တောင်ပိုင်းသား အားကစားကလပ် (ဘန်ကောက်) နှင့် တော်ဝင်ဘန်ကောက် အားကစားကလပ်တို့ ဖြစ်ကြသည်။ 

ထိုင်းနိုင်ငံသည် ဂေါက်သီး အားကစားနည်းအတွက် လူကြိုက်များ သွားရောက်ရာ နေရာဖြစ်သဖြင့် အာရှ၏ ဂေါက်သီးမြို့တော်ဟုလည်း ခေါ်ကြသည်။ &lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.golfasia.com/golfthailand.php |title=Golf in Thailand by |publisher=Golfasia.com |accessdate=25 April 2010 |archivedate=1 May 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100501195122/http://www.golfasia.com/golfthailand.php }}&lt;/ref&gt; ဂျပန်၊ ကိုရီးယား၊ စင်ကာပူ၊ တောင်အာဖရိက နှင့် အနောက်နိုင်ငံများမှ ဂေါက်သီးရိုက် အားကစားသမား အများအပြားကို ဆွဲဆောင်နိုင်သဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ နှစ်စဉ် လာရောက်ကစားလေ့ ရှိကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |author=Chawadee Nualkhair |url=https://www.reuters.com/article/lifestyleMolt/idUSTRE56913I20090710 |title=Thailand woos foreign golfers with sun, sand traps |agency=Reuters |accessdate=25 April 2010 |date=10 July 2009 |archivedate=15 July 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090715051308/http://www.reuters.com/article/lifestyleMolt/idUSTRE56913I20090710 }}&lt;/ref&gt; ဂေါက်သီးရိုက် ကစားနည်းမှာ အလယ်အလတ်တန်းစား နှင့် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများ အကြားတွင် အထူးသဖြင့် ရေပန်းစားလာခဲ့ပြီး တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် ကမ္ဘာ့အဆင့်မီ ဂေါက်ကွင်း ၂၀၀ ကျော်ရှိသည်။ အမာတာ စပရင်း ကန်းထရီး ကလပ်၊ အယ်လ်ပိုင်း ဂေါက်သီးနှင့် အားကစား ကလပ်၊ ထိုင်း ကန်းထရီး ကလပ် နှင့် ဘလက်မောင်းတိန်း ဂေါက်ကလပ် တို့မှာ ပီဂျီအေ နှင့် အယ်လ်ပီဂျီအေ ပြိုင်ပွဲများကို လက်ခံကျင်းပေးလေ့ ရှိသည်။

ဘတ်စကက်ဘော ကစားနည်းမှာလည်း အထူးသဖြင့် ကြေးစားအားကစား ကလပ် အဆင့်တွင် တိုးတက်လာခဲ့သည်။ ချန်ထိုင်းလန်း ဆလမ်မာ အသင်းမှ ၂၀၁၁ ခုနှစ် အာဆီယံ ဘတ်စကက်ဘောလိဂ် ချန်ပီယံပွဲတွင် အနိုင်ရခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.aseanbasketballleague.com/teams/view/6/chang-thailand-slammers |title=Chang Thailand Slammers – AirAsia ASEAN Basketball League |publisher=aseanbasketballleague.com |accessdate=2 June 2012 |archivedate=5 June 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120605045404/http://www.aseanbasketballleague.com/teams/view/6/chang-thailand-slammers }}&lt;/ref&gt; ထိုင်းနိုင်ငံ အမျိုးသား ဘတ်စကက်ဘော အသင်းအတွက် အအောင်မြင်ခဲ့ဆုံး နှစ်မှာမူ ၁၉၆၆ ခုနှစ် အာရှအားကစားပွဲတွင် ငွေတံဆိပ်ရခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.best-basketball-tips.com/thailand-basketball.html |title=Thailand Basketball |publisher=best-basketball-tips.com |accessdate=2 June 2012 |archivedate=1 May 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120501100255/http://www.best-basketball-tips.com/thailand-basketball.html }}&lt;/ref&gt;

နိုင်ငံအတွင်း အားကစား အခြေခံ အဆောက်အအုံများ ဖွံ့ဖြိုးလာသဖြင့် အခြားသော အားကစားနည်းများမှာလည်း တဖြည်းဖြည်း ဖွံ့ဖြိုးလာခဲ့သည်။ ပြီးခဲ့သော နွေရာသီ အိုလံပစ် အားကစားပွဲ ၂ ခုတွင် အလေးမ နှင့် တိုက်ကွမ်ဒို အားကစားများတွင် အောင်မြင်မှုများ ရခဲ့သဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံအတွက် ဆုတံဆိပ်ရနိုင်သော အားကစားနည်းမှာ လက်ဝှေ့ တစ်မျိုးတည်း မဟုတ်တော့ကြောင်း ပြသနိုင်ခဲ့သည်။

===အားကစားရုံများ===
သာမာဆပ် အားကစားရုံသည် ဘန်ကောက်ရှိ ဘက်စုံ အားကစားရုံ ဖြစ်သည်။ လက်ရှိတွင် ဘောလုံးပြိုင်ပွဲများ အတွက်သာ အများအားဖြင့် အသုံးပြုကြသည်။ ပရိသတ် ၂၅,၀၀၀ ဦး ဆံ့သည်။ သာမာဆပ် တက္ကသိုလ်၏ ရန်းဆစ်နယ်မြေတွင် တယ်ရှိသည်။ ၁၉၉၈ ခုနှစ် အာရှ အားကစားပြိုင်ပွဲ အတွက် တည်ဆောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ဘန်ကောက်မြို့ ဒီမိုကရေစီ အထိမ်းအမှတ် အဆောက်အအုံကို တည်ဆောက်ခဲ့သော ခရစ်စတီးယားနီ နှင့် နေးလ်ဆင် ကုမ္ပဏီမှ တည်ဆောက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ 

ရာဇမင်္ဂလ အားကစားရုံသည် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အကြီးဆုံးသော အားကစားကွင်း ဖြစ်ပြီး ပရိသတ် ၆၅,၀၀၀ ဦး ဝင်ဆံ့သည်။ ဘန်ကောက်မြို့ ဘန်ကာပိ တွင် တည်ရှိသည်။ ၁၉၉၈ ခုနှစ် အာရှ အားကစားပြိုင်ပွဲအတွက် ၁၉၉၈ ခုနှစ်တွင် တည်ဆောက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပြီး ထိုင်းအမျိုးသားဘောလုံးအသင်း၏ အိမ်ကွင်း ဖြစ်သည်။

လူသိများသော လုမ္ဗနီ လက်ဝှေ့ကစားကွင်းသည် ၁၉၅၆ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၄ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၇ ရက် တွင် ၎င်း၏ နောက်ဆုံး မြွေထိုင်း ပြိုင်ပွဲကို လက်ခံကျင်းပခဲ့သည်။ တော်ဝင်ထိုင်းကြည်းတပ်မှ စီမံခန့်ခွဲသော ထိုကစားကွင်းသည် ၁၉၅၆ ခုနှစ် မတ်လ ၁၅ ရက်တွင် မြွေထိုင်း ပြိုင်ပွဲကို ကျင်းပပြီးနောက် တရားဝင် အားကစားရုံ အဖြစ် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၁ ရက်တွင် ရမ်အင်ထရာလမ်းသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပြီး နေရာအသစ်တွင် ပရိသတ် ၃,၅၀၀ အထိ ကြည့်ရှုနိုင်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံခြားသားများ အနေနှင့် ပွဲကြည့်ရန် ဘတ် ၁,၀၀၀ မှ ၂,၀၀၀ အထိ ပေးရပြီး ထိုင်ခုံနေရာပေါ်တွင် မူတည်၍ ဈေးကွာသွားသည်။ &lt;ref&gt;{{cite news|title=End of an era for Muay Thai at Lumpini|url=http://www.bangkokpost.com/breakingnews/393517/end-of-an-era-as-lumpini-boxing-stadium-closes-its-doors-on-friday|accessdate=6 February 2014|newspaper=Bangkok Post|date=6 February 2014|archivedate=10 October 2017|archiveurl=https://wayback.archive-it.org/all/20171010141109/https://www.bangkokpost.com/archive/end-of-an-era-as-lumpini-boxing-stadium-closes-its-doors-on-friday/393517}}&lt;/ref&gt;

==နိုင်ငံတကာ အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! အဖွဲ့အစည်း
! စစ်တမ်း
! အဆင့်
|-
| ဟယ်ရီတေ့ချ် ဖောင်ဒေးရှင်း
| စီးပွားရေး လွတ်လပ်မှု ညွှန်းကိန်း
| ၁၇၉ တွင် ၆၀
|-
| အေ.တီ.ကီယာနီ / နိုင်ငံခြားရေးရာပေါ်လစီ မဂ္ဂဇင်း
| ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဝန်ဆောင်မှုနေရာ ညွှန်းကိန်း ၂၀၁၁&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.atkearney.com/research-studies/global-services-location-index|title=Global Services Location Index – A.T. Kearney|date=3 December 2013|publisher=|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131203023241/http://www.atkearney.com/research-studies/global-services-location-index|archivedate=3 December 2013|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt;
| ၅၀ တွင် ၇
|-
| [[နယ်စည်းမခြား သတင်းထောက်များအဖွဲ့]]
| ၂၀၁၄ ခုနှစ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ သတင်းစာ လွတ်လပ်မှု ညွှန်းကိန်း 
| ၁၈၀ တွင် ၁၃၀
|-
| အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုအဖွဲ့
| ခြစားမှု ညွှန်းကိန်း
| ၁၇၉ တွင် ၈၀
|-
| [[ကုလသမဂ္ဂ ဖွံ့ဖြိုးမှု အစီအစဉ်]]
| [[လူထုဖွံ့ဖြိုးရေးညွှန်းကိန်းနိုင်ငံများစာရင်း| လူထုဖွံ့ဖြိုးရေး ညွှန်းကိန်း]]
| ၁၈၇ တွင် ၈၉
|-
| [[ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးဖိုရမ်]]
| ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပြိုင်ဆိုင်နိုင်မှု အဆင့် (၂၀၀၈)
| ၁၃၄ တွင် ၃၄&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.weforum.org/pdf/gcr/2008/rankings.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090324201926/http://www.weforum.org/pdf/gcr/2008/rankings.pdf |archivedate=24 March 2009 |year=2008 |accessdate=12 September 2008 |work=World Economic Forum |publisher=weforum.org |title=Global Competitiveness Report 2008–2009|format=PDF}}&lt;/ref&gt;
|-
| ကမ္ဘာ့ ရွှေကောင်စီ
| ရွှေအရံထားရှိမှု (၂၀၁၀)
|  ၁၁၁တွင် ၂၄
|-
| အိတ်ချ်အက်စ်ဘီစီ အင်တာနေရှင်နယ်
| နိုင်ငံခြားသား ကျွမ်းကျင်ဝန်ထမ်း မေးမြန်းမှု စစ်တမ်း (၂၀၁၂)
|  ၃၀ တွင် ၂&lt;ref name=&quot;Expat Explorer Survey 2012&quot;&gt;{{cite web|title=Expat Explorer Survey 2012|url=http://www.expatexplorer.hsbc.com/files/pdfs/overall-reports/2012/report.pdf|work=Expat|publisher=HSBC Group|accessdate=24 October 2012|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121021125221/http://www.expatexplorer.hsbc.com/files/pdfs/overall-reports/2012/report.pdf|archivedate=21 October 2012|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt;
|}

== ဆက်စပ် ဖတ်ရှုရန် ==

* [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစိုးရ|ထိုင်းနိုင်ငံအစိုးရ]]
* [[ထိုင်းအောက်လွှတ်တော်]]
* [[ထိုင်းအထက်လွှတ်တော်]]
* [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်]]

== ကိုးကား ==
{{reflist|2}}


{{ပထဝီဝင်တည်နေရာ
|Centre={{THA}}
|North={{MYA}} {{LAO}}
|Northeast={{LAO}}
|East={{LAO}}&lt;br&gt;{{KHM}}
|Southeast=[[ထိုင်းပင်လယ်ကွေ့]]
|South= {{MYS}}
|Southwest=[[ကပ္ပလီပင်လယ်]]
|West={{MYA}}
|Northwest={{MYA}}
}}

{{ASEAN}}
{{အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ}}


[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ|*]]
[[ကဏ္ဍ:အာဆီယံအသင်းဝင်နိုင်ငံများ]]
[[ကဏ္ဍ:အရှေ့တောင်အာရှရှိ နိုင်ငံများ]]
[[ကဏ္ဍ:အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ]]
[[ကဏ္ဍ:ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ]]</text>
      <sha1>g1fbkbknwaf90elr83qrobny0l5oxjk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ဝီကီပီးဒီးယား:Community Portal</title>
    <ns>4</ns>
    <id>3834</id>
    <revision>
      <id>877739</id>
      <parentid>874256</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T23:01:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MediaWiki message delivery</username>
        <id>21591</id>
      </contributor>
      <comment>/* Vote now in the 2025 U4C Election */ အပိုင်းသစ်</comment>
      <origin>877739</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58242" sha1="f29gnbk0jzx788pv0ineyap6dkaq9zi" xml:space="preserve">{{archives
  |auto= short
}}


== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Voting to ratify the Wikimedia Movement Charter is ending soon&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final reminder|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final reminder}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''
Hello everyone,

This is a kind reminder that the voting period to ratify the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Wikimedia Movement Charter]] will be closed on '''July 9, 2024''', at '''23:59 UTC'''.

If you have not voted yet, please vote [[m:Special:SecurePoll/vote/398|on SecurePoll]]. 

On behalf of the [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Ratification/Voting#Electoral_Commission|Charter Electoral Commission]],&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]]  ၀၃:၄၅၊ ၈ ဇူလိုင် ၂၀၂၄ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26989444 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;U4C Special Election - Call for Candidates&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – call for candidates|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – call for candidates}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Hello all,

A special election has been called to fill additional vacancies on the U4C. The call for candidates phase is open from now through July 19, 2024.

The [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the [[:foundation:Wikimedia Foundation Universal Code of Conduct|UCoC]]. Community members are invited to submit their applications in the special election for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please review the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|U4C Charter]].

In this special election, according to [[Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter#2. Elections and Terms|chapter 2 of the U4C charter]], there are 9 seats available on the U4C: '''four''' community-at-large seats and '''five''' regional seats to ensure the U4C represents the diversity of the movement. [[Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter#5. Glossary|No more than two members of the U4C can be elected from the same home wiki]]. Therefore, candidates must not have English Wikipedia, German Wikipedia, or Italian Wikipedia as their home wiki.

Read more and submit your application on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election|Meta-wiki]].

In cooperation with the U4C,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

-- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]])  ၀၀:၀၃၊ ၁၀ ဇူလိုင် ၂၀၂၄ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26989444 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Wikimedia Movement Charter ratification voting results&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Results of the ratification vote|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Results of the ratification vote}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''
Hello everyone,

After carefully tallying both individual and affiliate votes, the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Ratification/Voting#Electoral Commission|Charter Electoral Commission]] is pleased to announce the final results of the Wikimedia Movement Charter voting.  

As [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Charter#Thank you for your participation in the Movement Charter ratification vote!|communicated]] by the Charter Electoral Commission, we reached the quorum for both Affiliate and individual votes by the time the vote closed on '''July 9, 23:59 UTC'''. We thank all 2,451 individuals and 129 Affiliate representatives who voted in the ratification process. Your votes and comments are invaluable for the future steps in Movement Strategy.

The final results of the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Wikimedia Movement Charter]] ratification voting held between 25 June and 9 July 2024 are as follows: 

'''Individual vote:'''

Out of 2,451 individuals who voted as of July 9 23:59 (UTC), 2,446 have been accepted as valid votes. Among these, '''1,710''' voted “yes”; '''623''' voted “no”; and '''113''' selected “–” (neutral). Because the neutral votes don’t count towards the total number of votes cast, 73.30% voted to approve the Charter (1710/2333), while 26.70% voted to reject the Charter (623/2333).

'''Affiliates vote:'''

Out of 129 Affiliates designated voters who voted as of July 9 23:59 (UTC), 129 votes are confirmed as valid votes. Among these, '''93''' voted “yes”; '''18''' voted “no”; and '''18''' selected “–” (neutral). Because the neutral votes don’t count towards the total number of votes cast, 83.78% voted to approve the Charter (93/111), while 16.22% voted to reject the Charter (18/111).

'''Board of Trustees of the Wikimedia Foundation:'''

The Wikimedia Foundation Board of Trustees voted '''not to ratify''' the proposed Charter during their special Board meeting on July 8, 2024. The Chair of the Wikimedia Foundation Board of Trustees, Nataliia Tymkiv, [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_Board_noticeboard/Board_resolution_and_vote_on_the_proposed_Movement_Charter|shared the result of the vote, the resolution, meeting minutes and proposed next steps]].  

With this, the Wikimedia Movement Charter in its current revision is '''not ratified'''.

We thank you for your participation in this important moment in our movement’s governance.

The Charter Electoral Commission,

[[m:User:Abhinav619|Abhinav619]], [[m:User:Borschts|Borschts]], [[m:User:Iwuala Lucy|Iwuala Lucy]], [[m:User:Tochiprecious|Tochiprecious]], [[m:User:Der-Wir-Ing|Der-Wir-Ing]]&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[အသုံးပြုသူ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:MediaWiki message delivery|ဆွေးနွေး]])  ၁၇:၅၂၊ ၁၈ ဇူလိုင် ၂၀၂၄ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26989444 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Vote now to fill vacancies of the first U4C&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – voting opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – voting opens}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Dear all,

I am writing to you to let you know the voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is open now through '''August 10, 2024'''. Read the information on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election|voting page on Meta-wiki]] to learn more about voting and voter eligibility.

The Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members were invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community so they can participate as well.

In cooperation with the U4C,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]]  ၀၂:၄၇၊ ၂၇ ဇူလိုင် ၂၀၂၄ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26989444 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Reminder! Vote closing soon to fill vacancies of the first U4C&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – reminder to vote|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – reminder to vote}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Dear all,

The voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is closing soon. It is open through 10 August 2024. Read the information on [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2024_Special_Election#Voting|the voting page on Meta-wiki to learn more about voting and voter eligibility]]. If you are eligible to vote and have not voted in this special election, it is important that you vote now.

'''Why should you vote?''' The U4C is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community input into the committee membership is critical to the success of the UCoC.

Please share this message with members of your community so they can participate as well.

In cooperation with the U4C,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

-- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]])  ၁၅:၃၀၊ ၆ ဩဂုတ် ၂၀၂၄ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27183190 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Coming soon: A new sub-referencing feature – try it!&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;Sub-referencing&quot;/&gt;
[[File:Sub-referencing reuse visual.png|{{#ifeq:{{#dir}}|ltr|right|left}}|400px]]
Hello. For many years, community members have requested an easy way to re-use references with different details. Now, a MediaWiki solution is coming: The new sub-referencing feature will work for wikitext and Visual Editor and will enhance the existing reference system. You can continue to use different ways of referencing, but you will probably encounter sub-references in articles written by other users. More information on [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|the project page]].

'''We want your feedback''' to make sure this feature works well for you:

* [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes/Sub-referencing#Test|Please try]] the current state of development on beta wiki and [[m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|let us know what you think]]. 
* [[m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing/Sign-up|Sign up here]] to get updates and/or invites to participate in user research activities.

[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]’s [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes|Technical Wishes]] team is planning to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We will reach out to creators/maintainers of tools and templates related to references beforehand.

Please help us spread the message. --[[m:User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[m:User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]]) 10:36, 19 August 2024 (UTC)
&lt;section end=&quot;Sub-referencing&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&amp;oldid=27309345 --&gt;

== Sign up for the language community meeting on August 30th, 15:00 UTC ==

Hi all,

The next language community meeting is scheduled in a few weeks—on August 30th at 15:00 UTC. If you're interested in joining, you can [https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#30_August_2024 sign up on this wiki page].

This participant-driven meeting will focus on sharing language-specific updates related to various projects, discussing technical issues related to language wikis, and working together to find possible solutions. For example, in the last meeting, topics included the Language Converter, the state of language research, updates on the Incubator conversations, and technical challenges around external links not working with special characters on Bengali sites.

Do you have any ideas for topics to share technical updates or discuss challenges? Please add agenda items to the document [https://etherpad.wikimedia.org/p/language-community-meeting-aug-2024 here] and reach out to ssethi(__AT__)wikimedia.org. We look forward to your participation!

[[အသုံးပြုသူ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:MediaWiki message delivery|ဆွေးနွေး]])  ၂၃:၁၉၊ ၂၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၄ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27183190 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Announcing the Universal Code of Conduct Coordinating Committee&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/board-elections@lists.wikimedia.org/thread/OKCCN2CANIH2K7DXJOL2GPVDFWL27R7C/ Original message at wikimedia-l]. [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement - results|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement - results}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Hello all,

The scrutineers have finished reviewing the vote and the [[m:Special:MyLanguage/Elections Committee|Elections Committee]] have certified the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Results|results]] for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) special election]].

I am pleased to announce the following individual as regional members of the U4C, who will fulfill a term until 15 June 2026:

* North America (USA and Canada)
** Ajraddatz

The following seats were not filled during this special election:

* Latin America and Caribbean
* Central and East Europe (CEE)
* Sub-Saharan Africa
* South Asia
* The four remaining Community-At-Large seats

Thank you again to everyone who participated in this process and much appreciation to the candidates for your leadership and dedication to the Wikimedia movement and community.

Over the next few weeks, the U4C will begin meeting and planning the 2024-25 year in supporting the implementation and review of the UCoC and Enforcement Guidelines. You can follow their work on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Meta-Wiki]].

On behalf of the U4C and the Elections Committee,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]]  ၁၄:၀၆၊ ၂ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၄ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27183190 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Have your say: Vote for the 2024 Board of Trustees!&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
Hello all,

The voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|2024 Board of Trustees election]] is now open. There are twelve (12) candidates running for four (4) seats on the Board.

Learn more about the candidates by [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Candidates|reading their statements]] and their [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Questions_for_candidates|answers to community questions]].

When you are ready, go to the [[Special:SecurePoll/vote/400|SecurePoll]] voting page to vote. '''The vote is open from September 3rd at 00:00 UTC to September 17th at 23:59 UTC'''.

To check your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]].

Best regards,

The Elections Committee and Board Selection Working Group&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[အသုံးပြုသူ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:MediaWiki message delivery|ဆွေးနွေး]])  ၁၂:၁၄၊ ၃ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၄ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27183190 --&gt;

== 'Wikidata item' link is moving. Find out where... ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;&lt;i&gt;Apologies for cross-posting in English. Please consider translating this message.&lt;/i&gt;{{tracked|T66315}}

Hello everyone, a small change will soon be coming to the user-interface of your Wikimedia project.
The [[d:Q16222597|Wikidata item]] [[w:|sitelink]] currently found under the &lt;span style=&quot;color: #54595d;&quot;&gt;&lt;u&gt;''General''&lt;/u&gt;&lt;/span&gt; section of the '''Tools''' sidebar menu will move into the &lt;span style=&quot;color: #54595d;&quot;&gt;&lt;u&gt;''In Other Projects''&lt;/u&gt;&lt;/span&gt; section.

We would like the Wiki communities feedback so please let us know or ask questions on the   [[m:Talk:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|Discussion page]] before we enable the change which can take place October 4 2024, circa 15:00 UTC+2.
More information can be found on [[m:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|the project page]].&lt;br&gt;&lt;br&gt;We welcome your feedback and questions.&lt;br&gt; [[အသုံးပြုသူ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:MediaWiki message delivery|ဆွေးနွေး]])  ၁၈:၅၆၊ ၂၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၄ (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Danny_Benjafield_(WMDE)/MassMessage_Test_List&amp;oldid=27524260 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Preliminary results of the 2024 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
Hello all,

Thank you to everyone who participated in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|2024 Wikimedia Foundation Board of Trustees election]]. Close to 6000 community members from more than 180 wiki projects have voted.

The following four candidates were the most voted:

# [[User:Kritzolina|Christel Steigenberger]]
# [[User:Nadzik|Maciej Artur Nadzikiewicz]]
# [[User:Victoria|Victoria Doronina]]
# [[User:Laurentius|Lorenzo Losa]]

While these candidates have been ranked through the vote, they still need to be appointed to the Board of Trustees. They need to pass a successful background check and meet the qualifications outlined in the Bylaws. New trustees will be appointed at the next Board meeting in December 2024.

[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Results|Learn more about the results on Meta-Wiki.]]

Best regards,

The Elections Committee and Board Selection Working Group

&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[User:MPossoupe_(WMF)|MPossoupe_(WMF)]]  ၀၈:၂၅၊ ၁၄ အောက်တိုဘာ ၂၀၂၄ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:MPossoupe (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27183190 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Seeking volunteers to join several of the movement’s committees&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
Each year, typically from October through December, several of the movement’s committees seek new volunteers. 

Read more about the committees on their Meta-wiki pages:
* [[m:Special:MyLanguage/Affiliations_Committee|Affiliations Committee (AffCom)]]
* [[m:Special:MyLanguage/Ombuds_commission|Ombuds commission (OC)]]
* [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation/Legal/Community Resilience and Sustainability/Trust and Safety/Case Review Committee|Case Review Committee (CRC)]]

Applications for the committees open on 16 October 2024. Applications for the Affiliations Committee close on 18 November 2024, and applications for the Ombuds commission and the Case Review Committee close on 2 December 2024. Learn how to apply by [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation/Legal/Committee_appointments|visiting the appointment page on Meta-wiki]]. Post to the talk page or email [mailto:cst@wikimedia.org cst@wikimedia.org] with any questions you may have.

For the Committee Support team,
&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

-- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]])  ၂၃:၀၈၊ ၁၆ အောက်တိုဘာ ၂၀၂၄ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27601062 --&gt;

== 'Wikidata item' link is moving, finally. ==

Hello everyone, I previously wrote on the 27th September to advise that the ''Wikidata item'' sitelink will change places in the sidebar menu, moving from the '''General''' section into the '''In Other Projects''' section. The scheduled rollout date of 04.10.2024 was delayed due to a necessary request for Mobile/MinervaNeue skin. I am happy to inform that the global rollout can now proceed and will occur later today, 22.10.2024 at 15:00 UTC-2. [[m:Talk:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|Please let us know]] if you notice any problems or bugs after this change. There should be no need for null-edits or purging cache for the changes to occur. Kind regards, -[[m:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]]  ၁၁:၂၈၊ ၂၂ အောက်တိုဘာ ၂၀၂၄ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Danny_Benjafield_(WMDE)/MassMessage_Test_List&amp;oldid=27535421 --&gt;

== Sign up for the language community meeting on November 29th, 16:00 UTC ==

Hello everyone,

The next language community meeting is coming up next week, on November 29th, at 16:00 UTC (Zonestamp! For your timezone &lt;https://zonestamp.toolforge.org/1732896000&gt;). If you're interested in joining, you can sign up on this wiki page: &lt;https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#29_November_2024&gt;.

This participant-driven meeting will be organized by the Wikimedia Foundation’s Language Product Localization team and the Language Diversity Hub. There will be presentations on topics like developing language keyboards, the creation of the Moore Wikipedia, and the language support track at Wiki Indaba. We will also have members from the Wayuunaiki community joining us to share their experiences with the Incubator and as a new community within our movement. This meeting will have a Spanish interpretation.

Looking forward to seeing you at the language community meeting! Cheers, [[User:SSethi (WMF)|Srishti]]  ၁၉:၅၄၊ ၂၁ နိုဝင်ဘာ ၂၀၂၄ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27746256 --&gt;

== Universal Code of Conduct annual review: provide your comments on the UCoC and Enforcement Guidelines ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
My apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}.

I am writing to you to let you know the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines is open now. You can make suggestions for changes through 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review.
[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]].

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]].

Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]])  ၀၁:၁၁၊ ၂၄ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27746256 --&gt;

== Feminism and Folklore 2025 starts soon ==

&lt;div style=&quot;border:8px maroon ridge;padding:6px;&gt;

[[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|centre|550px|frameless]]
::&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;center&gt;''{{int:please-translate}}''&lt;/center&gt;

Dear Wiki Community,

You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025]]''' writing competition from February 1, 2025, to March 31, 2025 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia.
 
You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles.
 
Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project:
# Create a page for the contest on the local wiki.
# Set up a campaign on '''CampWiz''' tool.
# Create the local list and mention the timeline and local and international prizes.
# Request local admins for site notice.
# Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta project page]].

This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools''']

Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2025|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance.
 
We look forward to your immense coordination.
 
Thank you and Best wishes,

'''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025 International Team]]'''

::::Stay connected [[File:B&amp;W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&amp;nbsp; [[File:B&amp;W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]]

&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
--[[အသုံးပြုသူ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:MediaWiki message delivery|ဆွေးနွေး]])  ၀၂:၃၆၊ ၂၉ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၅ (UTC)

== Wiki Loves Folklore is back! ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

{{int:please-translate}}

[[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]]

Dear Wiki Community,
You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore 2025]]''' an international media contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March.

You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&amp;campaign=wlf_2025 submitting] them in this commons contest.

You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language.

Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2025|project Talk page]] if you need any assistance. 

'''Kind regards,'''

'''Wiki loves Folklore International Team'''
--[[အသုံးပြုသူ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:MediaWiki message delivery|ဆွေးနွေး]])  ၀၂:၃၆၊ ၂၉ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&amp;oldid=26503019 --&gt;

== Reminder: first part of the annual UCoC review closes soon ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
My apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}.

This is a reminder that the first phase of the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines will be closing soon. You can make suggestions for changes through [[d:Q614092|the end of day]], 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review.
[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. After review of the feedback, proposals for updated text will be published on Meta in March for another round of community review. 

Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]])  ၀၀:၄၈၊ ၃ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28198931 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt; Upcoming Language Community Meeting (Feb 28th, 14:00 UTC) and Newsletter&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;message&quot;/&gt;
Hello everyone!
[[File:WP20Symbols WIKI INCUBATOR.svg|right|frameless|150x150px|alt=An image symbolising multiple languages]]
We’re excited to announce that the next '''Language Community Meeting''' is happening soon, '''February 28th at 14:00 UTC'''! If you’d like to join, simply sign up on the '''[[mw:Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#28_February_2025|wiki page]]'''.

This is a participant-driven meeting where we share updates on language-related projects, discuss technical challenges in language wikis, and collaborate on solutions. In our last meeting, we covered topics like developing language keyboards, creating the Moore Wikipedia, and updates from the language support track at Wiki Indaba.

'''Got a topic to share?''' Whether it’s a technical update from your project, a challenge you need help with, or a request for interpretation support, we’d love to hear from you! Feel free to '''reply to this message''' or add agenda items to the document '''[[etherpad:p/language-community-meeting-feb-2025|here]]'''.

Also, we wanted to highlight that the sixth edition of the Language &amp; Internationalization newsletter (January 2025) is available here: [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January]]. This newsletter provides updates from the October–December 2024 quarter on new feature development, improvements in various language-related technical projects and support efforts, details about community meetings, and ideas for contributing to projects. To stay updated, you can subscribe to the newsletter on its wiki page: [[:mw:Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter]].

We look forward to your ideas and participation at the language community meeting, see you there!
&lt;section end=&quot;message&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၀၈:၂၉၊ ၂၂ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28217779 --&gt;

== Universal Code of Conduct annual review: proposed changes are available for comment ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
My apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}.

I am writing to you to let you know that [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|proposed changes]] to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter]] are open for review. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|You can provide feedback on suggested changes]]''' through the [[d:Q614092|end of day]] on Tuesday, 18 March 2025. This is the second step in the annual review process, the final step will be community voting on the proposed changes.
[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find relevant links about the process on the UCoC annual review page on Meta]].

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]].

Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]]  ၁၈:၅၁၊ ၇ မတ် ၂၀၂၅ (UTC)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28307738 --&gt;

== An improved dashboard for the Content Translation tool ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
{{Int:hello}} Wikipedians,

Apologies as this message is not in your language, {{Int:please-translate}}.

The [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Wikimedia_Language_and_Product_Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&amp;filter-type=automatic&amp;filter-id=previous-edits&amp;active-list=suggestions&amp;from=en&amp;to=es Content Translation dashboard] to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device.

With a harmonized experience, logged-in desktop users now have access to the capabilities shown in the image below.
[[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumb|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the &quot;For you&quot; and &quot;...More&quot; buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic).  Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard  in two groups (&quot;Create new pages&quot; and &quot;Expand with new sections&quot;)-one for each activity.]]
[[File:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumb|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections.]]
We will implement [[mw:Special:MyLanguage/Content translation#Improved translation experience|this improvement]] on your wiki '''on Monday, March 17th, 2025''' and remove the current dashboard '''by May 2025'''.
Please reach out with any questions concerning the dashboard in this thread. 

Thank you!

On behalf of the Language and Product Localization team.
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]&lt;/bdi&gt;  ၀၂:၅၆၊ ၁၃ မတ် ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_CX_Unified_dashboard_announcement_list_1&amp;oldid=28382282 --&gt;

== Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon.

Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months. 

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community so they can participate as well.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]])  ၀၂:၀၄၊ ၄ ဧပြီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28469465 --&gt;

== Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
[[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]]
{{int:please-translate}}

Hello, dear Wikipedians!&lt;br/&gt;

[[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge &quot;'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''&quot;, which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language! 

The most active contesters will receive prizes.

If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest.
&lt;br/&gt;

We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]])
&lt;/div&gt;

 ၁၆:၁၁၊ ၁၆ ဧပြီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Hide on Rosé@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&amp;oldid=28552112 --&gt;

== Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines (&quot;UCoC EG&quot;) and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki.

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community so they can participate as well.

In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]])  ၀၀:၃၄၊ ၁၇ ဧပြီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28469465 --&gt;

== Sub-referencing: User testing ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
[[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]]
&lt;small&gt;''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''&lt;/small&gt;

Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further:

#'''Try it out and share your feedback'''
#:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher. 
#'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs'''
#:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''.

We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well.

Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! &lt;/div&gt; &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])&lt;/bdi&gt;  ၁၅:၀၃၊ ၂၈ ဧပြီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&amp;oldid=28628657 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Vote on proposed modifications to the UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter closes on 1 May 2025 at 23:59 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki.

The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community in your language, as appropriate, so they can participate as well.

In cooperation with the U4C -- &lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]])  ၀၃:၄၁၊ ၂၉ ဧပြီ ၂၀၂၅ (UTC)&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28618011 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Call for Candidates for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
The results of voting on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|available on Meta-wiki]].

You may now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|submit your candidacy to serve on the U4C]] through 29 May 2025 at 12:00 UTC. Information about [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|eligibility, process, and the timeline are on Meta-wiki]]. Voting on candidates will open on 1 June 2025 and run for two weeks, closing on 15 June 2025 at 12:00 UTC.

If you have any questions, you can ask on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|the discussion page for the election]]. -- in cooperation with the U4C, &lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|ဆွေးနွေး]])&lt;/bdi&gt;  ၂၂:၀၇၊ ၁၅ မေ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28618011 --&gt;

== RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)''

Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. 

We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation.

You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]])  ၁၅:၂၇၊ ၂၂ မေ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Sannita (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&amp;oldid=28768453 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 Selection &amp; Call for Questions&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Dear all,

This year, the term of 2 (two) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats.

The Elections Committee will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Governance Committee, composed of trustees who are not candidates in the 2025 community-and-affiliate-selected trustee selection process (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina and Esra’a Al Shafei) [3], is tasked with providing Board oversight for the 2025 trustee selection process and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4].

Here are the key planned dates:

* May 22 – June 5: Announcement (this communication) and call for questions period [6]
* June 17 – July 1, 2025: Call for candidates
* July 2025: If needed, affiliates vote to shortlist candidates if more than 10 apply [5]
* August 2025: Campaign period
* August – September 2025: Two-week community voting period
* October – November 2025: Background check of selected candidates
* Board’s Meeting in December 2025: New trustees seated

Learn more about the 2025 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on this Meta-wiki page [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]].

'''Call for Questions'''

In each selection process, the community has the opportunity to submit questions for the Board of Trustees candidates to answer. The Election Committee selects questions from the list developed by the community for the candidates to answer. Candidates must answer all the required questions in the application in order to be eligible; otherwise their application will be disqualified. This year, the Election Committee will select 5 questions for the candidates to answer. The selected questions may be a combination of what’s been submitted from the community, if they’re alike or related. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]]

'''Election Volunteers'''

Another way to be involved with the 2025 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this Meta-wiki page [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link].]]

Thank you!

[1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results

[2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter

[3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024

[4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles

[5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ

[6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates

Best regards,

Victoria Doronina

Board Liaison to the Elections Committee

Governance Committee&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[အသုံးပြုသူ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:MediaWiki message delivery|ဆွေးနွေး]])  ၀၃:၀၇၊ ၂၈ မေ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28618011 --&gt;

== Vote now in the 2025 U4C Election ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
Apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}

Eligible voters are asked to participate in the 2025 [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] election. More information–including an eligibility check, voting process information, candidate information, and a link to the vote–are available on Meta at the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2025|2025 Election information page]]. The vote closes on 17 June 2025 at [https://zonestamp.toolforge.org/1750161600 12:00 UTC].

Please vote if your account is eligible. Results will be available by 1 July 2025. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]])  ၂၃:၀၁၊ ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC) &lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28848819 --&gt;</text>
      <sha1>f29gnbk0jzx788pv0ineyap6dkaq9zi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး</title>
    <ns>0</ns>
    <id>5323</id>
    <revision>
      <id>877804</id>
      <parentid>824401</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T09:20:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>877804</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34492" sha1="i7ipk1e64hxts6epm6qebf5uxgi0vuw" xml:space="preserve">{{Infobox Government agency
|agency_name     = ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး
| nativename      = 
| nativename_a    = 
| nativename_r    = 
| logo           = Office of the Auditor General of the Union Seal.png
| logo_size   = 120px
|formed          =  {{start date and years ago|1972|1|12}}
|preceding1      = မြန်မာနိုင်ငံစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး (၁၉၇၂-၁၉၇၄)
|preceding2      = ပြည်သူ့လုပ်ငန်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့ (၁၉၇၄-)
|preceding3      = စာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး (၁၉၈၈-၂၀၁၀)
|agency_type     = 
|jurisdiction    = {{flag|မြန်မာနိုင်ငံ}}
|headquarters    = ရုံးအမှတ် (၁၂)၊ [[နေပြည်တော်]]
|coordinates     = 
|employees       =၁၀၀၀၀ + 
|budget          = 
| chief1_name     = [[ခင်နိုင်ဦး|ဒေါက်တာခင်နိုင်ဦး]]
| chief1_position = ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်
|child1_agency   =ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံးအဖွဲ့
|child2_agency   =စစ်ဆေးရေးဦးစီးဌာန 
|child3_agency   =စီမံရေးရာဦးစီးဌာန 
|child4_agency   =နည်းပညာဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့်လေ့ကျင့်ရေးဦးစီးဌာန
|child5_agency   =ဒေသစာရင်းစစ်ရုံးများ 
|website         = {{url|www.oagmac.gov.mm}}
|motto=''ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာစီမံခန့်ခွဲမှု တိုးတက်ကောင်းမွန်စေရေး ထိန်းကျောင်းပေး''|map={{maplink|frame=yes|frame-width=180|from=OAGMAC.map}}|embed=}}

မြန်မာနိုင်ငံရှိ [[ဝန်ကြီးဌာနများ]]တွင် စာရင်းစစ်နှင့် ပတ်သက်၍ '''ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး''' (Office of the Auditor General) ရှိသည်။ ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး၏ လက်အောက်တွင် ရုံးအဖွဲ့၊ စီမံရေးရာဦးစီးဌာန၊ စစ်ဆေးရေးဦးစီးဌာန၊ နည်းပညာဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် လေ့ကျင့်ရေးဦးစီးဌာနနှင့် ဒေသစာရင်းစစ်ရုံးများ ရှိသည်။ လက်ရှိ ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်မှာ [[ခင်နိုင်ဦး|ဒေါက်တာခင်နိုင်ဦး]]ဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး အမျိုးသမီးစာရင်းစစ်ချုပ်ဖြစ်သည်။

== သမိုင်းကြောင်း ==

မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးမရမီ ဗြိတိသျှတို့ အုပ်စိုးစဉ်ကပင် ၁၉၃၅ ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံ အက်ဥပဒေအရ စာရင်းစစ်ချုပ်ကို ခန့်ထားခဲ့ပြီး၊ ယင်း၏လက်အောက်တွင် စာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး၊ ငွေစာရင်းမင်းကြီးရုံး၊ ငွေစာရင်းဝန် (ကာကွယ်ရေး)ရုံး၊ စာတိုက်နှင့် ကြေးနန်းငွေစာရင်းဝန်ရုံးနှင့် ဒေသန္တရအဖွဲ့ ငွေစာရင်းဝန်ရုံးများကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်၊၊ လွတ်လပ်ရေးရရှိသည့်အခါ ၁၉၄၈ ခုနှစ် စာရင်းစစ်ချုပ်အက်ဥပဒေအရ မြန်မာနိုင်ငံ စာရင်းစစ်ချုပ်ကို ခန့်ထားခဲ့ပြီး ယင်းလက်အောက်တွင် အထက်ဖော်ပြပါ စာရင်းနှင့် စာရင်းစစ်ဌာနများအပြင် ၁၉၅၅ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံပိုင် စီးပွားရေးအဖွဲ့အစည်းများကို စစ်ဆေးရန် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး စာရင်းစစ် ညွှန်ကြားရေးဝန်ရုံးကို တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ထို့ပြင်စာရင်းကိုင်ခြင်း၊ စာရင်းစစ်ဆေးခြင်း၊ ရုံးလုပ်ငန်း    ကိစ္စများ စီမံခန့်ခွဲဆောင်ရွက်ခြင်း ကဲ့သို့သော လုပ်ငန်းခွင်နယ်ပယ် အသီးသီးတွင် ကျွမ်းကျင် ဝန်ထမ်းများ ဖြစ်လာစေရန်အတွက် ၎င်းတို့၏ လုပ်ငန်းခွင်ဗဟုသုတနှင့် စွမ်းရည်များ တိုးမြှင့်လာစေရန် အစိုးရဌာနများ၊ နိုင်ငံပိုင်စီးပွားရေး အဖွဲ့အစည်းများနှင့် စာရင်းနှင့်စာရင်းစစ်ဌာနများ၏ အငယ်တန်းဝန်ထမ်းများထဲမှ ရွေးချယ်ထားသူများကို လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ၁၉၅၈ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် နိုင်ငံတော်အစိုးရမှ စာရင်းနှင့်စာရင်းစစ်ပညာ လေ့ကျင့်သင်ကြားရေး သင်တန်းကျောင်း ကို ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ ၎င်းသင်တန်းကျောင်းကို စာရင်းစစ်ချုပ်၏ ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲ ထိန်းချုပ်မှုအောက်တွင် ထားရှိခဲ့သည်။ ၁၉၆၂ ခုနှစ် တော်လှန်ရေးကောင်စီ အစိုးရလက်ထက်တွင် စာရင်းစစ်ဌာန ဖွဲ့စည်းမှုကို ပြောင်းလဲမှုမရှိဘဲ ယခင်အတိုင်း ထားရှိခဲ့သည်။

ထို့နောက် ပြည်ထောင်စု ဆိုရှယ်လစ်သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံပုဒ်မ ၅၅ အရ ၁၉၇၄ခုနှစ် တွင် ပြည်သူ့လွှတ်တော်က ပြည်သူ့လုပ်ငန်း စစ်ဆေးရေးအဖွဲ့ ဥပဒေကို အတည်ပြု ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။ ယင်း ဥပဒေများပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များအရ ပြည်သူ့လုပ်ငန်း စစ်ဆေးရေးအဖွဲ့ကို ပြည်သူ့လွှတ်တော်က ရွေးချယ်တင်မြှောက်ဖွဲ့စည်းပြီး ပြည်နယ်/တိုင်းနှင့် မြို့နယ်များတွင်လည်း သက်ဆိုင်ရာအဆင့်အလိုက် လုပ်ငန်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့များကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ပြည်သူ့လုပ်ငန်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့ ဥပဒေပုဒ်မ ၆၇ ဖြင့် ၁၉၄၈ ခုနှစ် စာရင်းစစ်ချုပ် အက်ဥပဒေကို ရုပ်သိမ်းခဲ့ပသည်။ ယခင်စာရင်းစစ်ချုပ်လက်အောက်ရှိ စာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး၊ ငွေစာရင်းမင်းကြီးရုံး၊ စာတိုက်နှင့်ကြေးနန်း ငွေစာရင်းဝန်ရုံး၊ ဒေသန္တရအဖွဲ့ ငွေစာရင်းဝန်ရုံးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး စာရင်းစစ် ညွှန်ကြားရေးဝန်ရုံးနှင့် စာရင်းနှင့်စာရင်းစစ်ပညာ လေ့ကျင့်ရေးသင်တန်းကျောင်းတို့ ပူးပေါင်းပြီး ၁၉၇၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလမှစ၍ ဗဟိုစာရင်းရုံးအဖြစ် ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ငွေစာရင်းဝန်(ကာကွယ်ရေး) ရုံးကို [[ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန]] လက်အောက်သို့ ၁၉၇၂ - ၇၃ နှစ်ကုန်တွင် လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည်၊၊ ပြည်နယ်/တိုင်းနှင့် မြို့နယ်အဆင့်တို့တွင်လည်း စာရင်းရုံးများကို ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် ပြည်သူ့လုပ်ငန်း စစ်ဆေးရေးအဖွဲ့ ဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များနှင့်အညီ အသစ် ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။

၁၉၈၈ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့တွင် [[နိုင်ငံတော် ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှု တည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့]]က နိုင်ငံတော်အာဏာကို လွှဲပြောင်းယူခဲ့ပြီး ၁၉၈၈ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၈ ရက်စွဲပါ အမိန့်အမှတ်၊ ၅/၈၈ ဖြင့် စာရင်းစစ်ချုပ်ဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းကာ ပြည်သူ့လုပ်ငန်း စစ်ဆေးရေးဥပဒေကို ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။ ၁၉၈၈ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂၇ ရက်စွဲပါ အမိန့်အမှတ် ၇/၈၈ ဖြင့် စာရင်းစစ်ချုပ်နှင့် ဒုတိယစာရင်းစစ်ချုပ်တို့ကို ခန့်အပ် တာဝန်ပေးခဲ့သည်။

၂၀၁၁ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၀ ရက်နေ့တွင် [[နိုင်ငံတော် အေးချမ်းသာယာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီ]]မှ နိုင်ငံတော်အာဏာကို အစိုးရသစ်သို့ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ပြီး၊ ၂၀၁၀ ခုနှစ် ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ် ဥပဒေသစ်ဖြင့် ၁၉၈၈ ခုနှစ် စာရင်းစစ်ချုပ်ဥပဒေကို ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။ အစိုးရသစ်လက်ထက်တွင် ဗဟိုမှ အာဏာခွဲဝေပေးသည့် စနစ်ကို ပြောင်းလဲကျင့်သုံးခဲ့ပြီး၊ စာရင်းစစ်ချုပ်ဥပဒေသစ်အရ စာရင်းစစ်ရုံးများ၏ ဖွဲ့စည်းပုံသည် ယခင်နှင့် ကွဲပြားခြားနားသွားခဲ့သည်။ ယခုအခါ ၂၀၁၀ ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ် ဥပဒေသစ်ဖြင့် ပြည်ထောင်စု အဆင့်အတွက် ပြည်ထောင်စု စာရင်းစစ်ချုပ်နှင့်  ဒုတိယစာရင်းစစ်ချုပ်တို့အား ခန့်အပ်၍ ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီး အသီးသီးတွင်လည်း ပြည်နယ်/တိုင်းဒေသကြီး စာရင်းစစ်ချုပ် (၁၄)ဦး ခန့်အပ်ထားသည်၊၊

ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ဥပဒေကို ပြင်ဆင်သည့် ဥပဒေကို ၂၀၁၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂၁ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.oagmac.gov.mm/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=36&amp;Itemid=46&amp;lang=my|title=သမိုင်းကြောင်း|publisher=ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး|accessdate=၂၀၁၄-၁၀-၂၆}}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင်  ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး၏  မူလဖွဲ့စည်းပုံအင်အားပြောင်းလဲမှုမရှိဘဲ နည်းပညာဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် လေ့ကျင့်ရေးဦးစီးဌာန အသစ် (၁) ခုတိုးချဲ့၍ ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းသည်။ &lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.moi.gov.mm/ppd/book/2149|title=၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ (၁၈) ရက်ထုတ် အတွဲ (၇၆) ၊ အမှတ် (၃၃) ပြန်တမ်းစာစောင်၊ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး အမိန့်ကြော်ငြာစာအမှတ်၁၉၀/၂၀၂၃|work=MOI Myanmar|access-date=၂၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၃|date=၁၇ ဇူလိုင် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;

== တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူများ ==
မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးရသော ၁၉၄၈ မှ ယနေ့ခေတ်ကာလ အထိ စာရင်းစစ်ချုပ် အဖြစ်တာဝန်ယူခဲ့ကြသူများမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.oagmac.gov.mm/my/%E1%80%9A%E1%80%81%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%85%E1%80%AC%E1%80%9B%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%B8%E1%80%85%E1%80%85%E1%80%B9%E1%80%81%E1%80%BA%E1%80%B3%E1%80%95%E1%80%B9%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%AC%E1%80%B8|title=ယခင်စာရင်းစစ်ချုပ်များ|work=ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး|access-date=၂၄ နိုဝင်ဘာ ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;

{| class=&quot;wikitable&quot;
! အမည်
!နောက်ဆုံးအလုပ်အကိုင်
! စတင်ရက်
! ပြီးဆုံးရက်
!
|-
| ဦးစံလွင် 
| || ၁၉၄၈ || ၁၉၆၈|| rowspan=&quot;1&quot; |နိုင်ငံတော်စာရင်းစစ်ချုပ်
|-
| ဦးစန်းမောင် 
| || ၁၉၆၈ || ၁၉၈၆|| rowspan=&quot;1&quot; |စာရင်းစစ်ချုပ်၊ ပြည်သူ့လုပ်ငန်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ
|-
| ဦးအုန်းတင် 
| || ၁၉၈၆||၁၉၈၈|| rowspan=“1” |ပြည်သူ့လုပ်ငန်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ
|-
| ဦးခင်ဇော် 
| ||၁၉၈၈  ||၁၉၉၄ ||rowspan=&quot;2&quot; | စာရင်းစစ်ချုပ်
|-
| ဦးအောင်ခင်တင့် 
| || ၁၉၉၄ || ၁၉၉၈
|-
| {{yes|ဗိုလ်မှူးချုပ်တင်အေး }}
|{{yes|ဗိုလ်မှူးချုပ်}}|| {{yes|၁၉၉၈}} || {{yes|၂၀၀၃}}|| rowspan=“1”|နိုင်ငံတော်စာရင်းစစ်ချုပ်
|-
| {{yes|ဦးလွန်းမောင် }}
|{{yes|ဗိုလ်ချုပ်}}|| {{yes|၂၀၀၃}} || {{yes|၂၈ ဩဂုတ် ၂၀၁၂}} || rowspan=&quot;1&quot;|စာရင်းစစ်ချုပ်၊ ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်
|-
| {{yes|[[သိန်းထိုက်|ဦးသိန်းထိုက်]] }}
| {{yes|ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး၊ သတ္တုတွင်းဝန်ကြီးဌာန}}|| {{yes| ၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၁၂}}|| {{yes|၃ မေ ၂၀၁၅}}||rowspan=&quot;6&quot;| ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်
|-
| ဦးမျိုးမြင့် 
| || ၁၃ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၆  || ၂၉  မတ် ၂၀၁၆
|-
| {{partial| [[မော်သန်း|ဦးမော်သန်း]]}}
| {{partial|ပါမောက္ခချုပ်၊ ရန်ကုန်စီးပွားရေးတက္ကသိုလ်}}|| {{partial|၆ ဧပြီ ၂၀၁၆ }}|| {{partial| ၃၁ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၁ }}
|-
| {{partial|[[ကံဇော် (ဒေါက်တာ)|ဒေါက်တာကံဇော်]] }}
| {{partial|ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး၊ အမျိုးသားစီမံကိန်းနှင့် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဝန်ကြီးဌာန}} || {{partial|၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁}} || {{partial|၁၉  ဩဂုတ် ၂၀၂၂}}
|-
| {{yes|[[တင်ဦး (သံအမတ်ကြီး)|ဦးတင်ဦး]]}} 
| {{yes|ဥက္ကဋ္ဌ၊ အဂတိလိုက်စားမှုတိုက်ဖျက်ရေးကော်မရှင်}}|| {{yes|၂၀ ဩဂုတ် ၂၀၂၂}} || {{yes|၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၃}}
|-
| {{partial|[[ခင်နိုင်ဦး|ဒေါက်တာခင်နိုင်ဦး]] }}
| {{partial|ဒါရိုက်တာအဖွဲ့ဝင်၊ မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်}}|| {{partial| ၃ ဩဂုတ် ၂၀၂၃}} || {{partial| လက်ရှိ}}
|}
{{legend|#FFFF99|အရပ်သား}}
{{legend|#9F9|စစ်မှုထမ်း}}

== စာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး၏ ဖွဲ့စည်းပုံ ==

* ရုံးအဖွဲ့
* စီမံရေးရာဦးစီးဌာန
* စစ်ဆေးရေးဦးစီးဌာန
* နည်းပညာဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့်လေ့ကျင့်ရေးဦးစီးဌာန
* နေပြည်တော်၊တိုင်းဒေသကြီး၊ပြည်နယ် စာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး(၁၅)ရုံး
* ခရိုင်စာရင်းစစ်ချုပ်ရုံးများ
* မြို့နယ်စာရင်းစစ်ချုပ်ရုံးများ

== တာဝန်များ ==
ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်၏ တာဝန်များမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။ &lt;ref name=&quot;oag&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.oagmac.gov.mm/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=53&amp;Itemid=98&amp;lang=my|title=တာဝန်နှင့်လုပ်ပိုင်ခွင့်များ|publisher=ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး|accessdate=၂၀၁၄-၁၀-၂၆}}&lt;/ref&gt;
*[[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]] အစည်းအဝေးတွင်ဖြစ်စေ၊ [[ပြည်သူ့လွှတ်တော်]] သို့မဟုတ် [[အမျိုးသားလွှတ်တော်]] အစည်းအဝေးတွင်ဖြစ်စေ နိုင်ငံတော်၏ အရအသုံးစာရင်းများ စစ်ဆေးခြင်းနှင့် စပ်လျဉ်း၍ တစ်နှစ်လျှင် အနည်းဆုံးတစ်ကြိမ် တင်ပြခြင်း၊ ထူးခြားသော အခြေအနေကို အခါအားလျော်စွာ တင်ပြခြင်း။
*ပြည်ထောင်စု၏ ဘဏ္ဍာငွေအရအသုံးဆိုင်ရာ ဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များအရ-
**နိုင်ငံတော်၏ အရအသုံးစာရင်းများကို စစ်ဆေးခြင်း၊
**အရအသုံးခန့်မှန်းခြေ ငွေစာရင်းပါ ရငွေများကို ပြည့်ဝစွာရရှိစေရန် ဆောင်ရွက်ထားခြင်း ရှိ/မရှိ စစ်ဆေးခြင်း၊
**အရအသုံးခန့်မှန်းခြေ ငွေစာရင်းပါ သုံးစွဲခွင့်ပြုထားသည့် ငွေကြေးများကို ထိရာက်စွာ အသုံးပြု/မပြု စစ်ဆေးခြင်း၊၊
*ပြည်ထောင်စုအဆင့် အဖွဲ့အစည်းများ၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဌာနများ၊ အစိုးရဌာနများ၊ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းများနှင့် [[နေပြည်တော်ကောင်စီ]]တို့အတွက် စာရင်းအင်းထားသိုပုံနည်းစနစ် သတ်မှတ်ပေးခြင်းနှင့် သတ်မှတ်ထားသောစနစ်နှင့် အညီကျင့်သုံး ခြင်းရှိ/မရှိစစ်ဆေးခြင်း၊
*ပြည်ထောင်စုအဆင့် အဖွဲ့အစည်းများ၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဌာနများ၊ အစိုးရဌာနများ၊ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းများနှင့် နေပြည်တော်ကောင်စီတို့၏လုပ်ငန်းအကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်မှုကို စစ်ဆေးခြင်း၊
*နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်နာယက၊ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ သို့မဟုတ် အမျိုးသားလွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌကဖြစ်စေ၊ ပြည်ထောင်စုအဆင့် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုခု၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဌာန တစ်ခုခု သို့မဟုတ် နေပြည်တော်ကောင်စီကဖြစ်စေ ယင်း၏ လုပ်ငန်းတစ်ရပ်ရပ်အား စစ်ဆေးပေးရန် ညှိနှိုင်းလာပါက လိုအပ်သလို စစ်ဆေးပြီးနောက် တွေ့ရှိချက်များကို သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများသို့ ပေးပို့ခြင်း၊
*[[မြန်မာနိုင်ငံစာရင်းကောင်စီ]]နှင့် [[မြန်မာနိုင်ငံလက်မှတ်ရပြည်သူ့စာရင်းကိုင်များအသင်း]]တို့အား ကြီးကြပ်ခြင်းနှင့် လိုအပ်သော လမ်းညွှန်မှုများပေးခြင်း၊
*လက်မှတ်ရပြည်သူ့စာရင်းကိုင်နှင့် ကိုယ်ပိုင်စာရင်းကိုင်လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူတို့၏ တာဝန်၊ ကျင့်ဝတ်သိက္ခာ၊ ရပိုင်ခွင့်များနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ဥပဒေနှင့်အညီ သတ်မှတ်ခြင်းနှင့် ကြီးကြပ်ခြင်း၊
*လက်မှတ်ရပြည်သူ့စာရင်းကိုင်နှင့် ကိုယ်ပိုင်စာရင်းကိုင်လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူတို့က စစ်ဆေးထားသည့် ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းများ၏ စာရင်းများတွင် နိုင်ငံတော်သို့ ပေးဆောင်ရမည့် အခွန်အခများနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ထပ်မံ စစ်ဆေးရန် လိုအပ်ပါက စစ်ဆေးခြင်း၊
*စာရင်းစစ်ဆေးရေးလုပ်ငန်းများနှင့် စပ်လျဉ်းသော လိုအပ်သည့် ဥပဒေကြမ်းကို   ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်သို့ တင်သွင်းခြင်း၊
*မိမိ၏ ဆောင်ရွက်ချက်များနှင့် စစ်ဆေးတွေ့ရှိချက်များကို  နိုင်ငံတော်သမ္မတထံသို့ တင်ပြသည်နှင့် တစ်ပြိုင်တည်း ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ အစီရင်ခံ တင်ပြခြင်း၊
*နိုင်ငံတော်သမ္မတက ဥပဒေနှင့်အညီ ပေးအပ်သည့် အခြားတာဝန်များ ထမ်းဆောင်ခြင်း၊
*တည်ဆဲဥပဒေတစ်ရပ်ရပ်အရ သတ်မှတ်သော အခြားတာဝန်များထမ်းဆောင်ခြင်း၊၊
*ပြည်ထောင်စုအဆင့် အဖွဲ့အစည်းများ၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဌာနများ၊ အစိုးရဌာနများ၊ အစိုးရ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် နေပြည်တော်ကောင်စီတို့၏ လုပ်ငန်းအကောင် အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်မှုကို စစ်ဆေးရန် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်က တာဝန်ပေးအပ်လာလျှင် စစ်ဆေး၍ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ အစီရင်ခံတင်ပြခြင်း။
*ပြည်ထောင်စုအဆင့် အဖွဲ့အစည်းများ၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဌာနများ၊ အစိုးရဌာနများ၊ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းများနှင့် နေပြည်တော်ကောင်စီတို့တွင် ပြည်ထောင်စုဘဏ္ဍာရန်ပုံငွေနှင့် ဆက်စပ်ဆောင်ရွက်သော ကြွေးမြီ၊ အပ်ငွေ၊ ယာယီစသည့် စာရင်းများဆိုင်ရာ ရငွေနှင့်ပေးငွေ စာရင်းများကို စစ်ဆေးခြင်း၊ ယင်းရငွေပေးငွေများကို တာဝန်ရှိသူများက စနစ်တကျ ကြီးကြပ်မှု၊ ထိန်းချုပ်မှု၊ ကွပ်ကဲမှု ရှိ မရှိစစ်ဆေးခြင်း။

== လုပ်ပိုင်ခွင့်များ ==
ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်၏ လုပ်ပိုင်ခွင့်များမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;oag&quot;/&gt;
*ဒုတိယစာရင်းစစ်ချုပ်၏ တာဝန်နှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်များကို သတ်မှတ်ခြင်း၊
*သက်ဆိုင်ရာအစိုးရဌာနများ၊ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းများ၏ ငွေစာရင်းများနှင့်ပစ္စည်း စာရင်းများ စစ်ဆေးခြင်း၊
*တိုင်းဒေသကြီး သို့မဟုတ် ပြည်နယ်စာရင်းစစ်ချုပ်၏ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ချက်များအား လမ်းညွှန်ခြင်း၊ ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲခြင်းနှင့် အခါအားလျော်စွာ စစ်ဆေးခြင်း၊၊

ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်သည် ပုဒ်မ ၁၁ နှင့် ၁၂ တို့အရ မိမိအား အပ်နှင်းထားသော တာဝန်နှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်များကို ဒုတိယ စာရင်းစစ်ချုပ်၊ တိုင်းဒေသကြီး သို့မဟုတ် ပြည်နယ်စာရင်းစစ်ချုပ်နှင့် စာရင်းစစ်ရုံးအဆင့်ဆင့်ရှိ စာရင်းစစ်အရာရှိများအား လွှဲအပ်ဆောင်ရွက်စေနိုင်သည်၊၊

== ဖွဲ့စည်းပုံ ==

[[ဖိုင်:OAG structure chart.jpg|500x500px|thumb]]

ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံးနှင့် စာရင်းစစ်ရုံး အဆင့်ဆင့်တို့ကို အောက်ပါ အတိုင်း ဖွဲ့စည်းထားသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.oagmac.gov.mm/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=54&amp;Itemid=99&amp;lang=my|title=ဖွဲ့စည်းပုံ|publisher=ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး|accessdate=၂၀၁၄-၁၀-၂၆}}&lt;/ref&gt;
:(က)ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး၊
:(ခ)တိုင်းဒေသကြီး သို့မဟုတ် ပြည်နယ်စာရင်းစစ်ချုပ်ရုံးများနှင့် ယင်းတို့၏ ကြီးကြပ်မှု အောက်တွင် သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းဒေသကြီး သို့မဟုတ် ပြည်နယ် အတွင်း-
::(၁)ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ စီရင်စု မရှိလျှင်-
:::(ကက)ခရိုင်စာရင်းစစ်ရုံးများ၊
:::(ခခ) မြို့နယ်စာရင်းစစ်ရုံးများ။
::(၂)ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ စီရင်စု ရှိလျှင်-
:::(ကက) ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရတိုင်း၌
::::ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရတိုင်းစာရင်းစစ်ရုံး၊
::::ခရိုင်စာရင်းစစ်ရုံးများ၊
::::မြို့နယ်စာရင်းစစ်ရုံးများ။
:::(ခခ)ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရဒေသ၌
::::ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ ‌ဒေသစာရင်းစစ်ရုံး၊
::::မြို့နယ်စာရင်းစစ်ရုံးများ။
:::(ဂဂ)ကျန်ဒေသများ၌
::::ခရိုင်စာရင်းစစ်ရုံးများ၊
::::မြို့နယ်စာရင်းစစ်ရုံးများ။
:(ဂ)ပြည်ထောင်စုနယ်မြေ၌
::ခရိုင်စာရင်းစစ်ရုံးများ၊
::မြို့နယ်စာရင်းစစ်ရုံးများ။

== အကိုးအကား ==
{{reflist}}


{{မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေး}}

[[Category:မြန်မာနိုင်ငံရှိ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းများ]]</text>
      <sha1>i7ipk1e64hxts6epm6qebf5uxgi0vuw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ဟစ်တလာ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>6419</id>
    <revision>
      <id>877747</id>
      <parentid>869393</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T04:09:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>103.25.79.6</ip>
      </contributor>
      <comment>်</comment>
      <origin>877747</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="88620" sha1="0muvv83z1d3mkyh1iduzv7re1zve9li" xml:space="preserve">{{cleanup|date=၁၈ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၁၈}}

{{Infobox officeholder
|name        = အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ&lt;br&gt;Adolf Hitler
|citizenship = 
 {{plainlist |
*Austrian citizen until 7 April 1925{{sfn|NS-Archiv, 7 April 1925}}
*German citizen after 25 February 1932
 }}
|image       = Hitler portrait crop.jpg
|imagesize   =
|caption     = ဟစ်တလာ (၁၉၃၈)
|birth_date  = {{birth date|1889|4|20|df=yes}}
|birth_place = Braunau am Inn, Austria-Hungary
|death_date  = {{death date and age|1945|4|30|1889|4|20|df=yes}}
|death_place = ဘာလင်၊ ဂျာမနီ။
|death_cause = ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် သတ်သေ
|party       = နာဇီပါတီ (၁၉၂၁–၄၅)
|otherparty  = ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ (၁၉၂၀–၂၁) 
|religion    =
|spouse      = Eva Braun&lt;br /&gt;(29–30 April 1945)
|parents     = {{plainlist|
*အလွိုက်(စ်) ဟစ်တလာ (ဖခင်)
*ကလဲရာပိုး ဟစ်တလာ (မိခင်)
}}
|occupation  = နိုင်ငံရေးသမား
|country     = [[နာဇီဂျာမနီ]]
|office      = ဂျာမနီနိုင်ငံတော်၏ ခေါင်းဆောင်ကြီး
|deputy      = Rudolf Hess (1933–41)
|term_start  = 2 August 1934
|term_end    = 30 April 1945
|predecessor = Paul von Hindenburg&lt;br /&gt;(ဝိုင်မာသမ္မတနိုင်ငံ၏ သမ္မတ)
|successor   = Karl Dönitz&lt;br /&gt;(တတိယဂျာမနီနိုင်ငံ‌တော်၏ သမ္မတ)
|office2     = တတိယဂျာမနီနိုင်ငံတော်၏ ဝန်ကြီးချုပ်
|president2  = Paul von Hindenburg&lt;br /&gt;(until 1934)
|deputy2     = Franz von Papen (1933–34)
|term_start2 = 30 January 1933
|term_end2   = 30 April 1945
|predecessor2= ကွတ် ဗွန် ရှလိုင်းရှား
|successor2  = ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ်ဒိုးနစ်
|office3     = နာဇီပါတီ၏ခေါင်းဆောင်ကြီး
|deputy3     = Rudolf Hess
|term_start3 = 29 June 1921
|term_end3   = 30 April 1945
|predecessor3= Anton Drexler
|successor3  = Martin Bormann
|signature   = Hitler Signature2.svg
|footnotes   =
|allegiance  = {{flag|German Empire}}
|branch      = {{flagdeco|German Empire|naval}} ''Bavarian Army''
|unit        = {{unbulleted list | 16th Bavarian Reserve Regiment | ''Reichswehr'' intelligence}}
|serviceyears= ၁၉၁၄–၂၀
|rank        = {{unbulleted list | ''Gefreiter'' | ''Verbindungsmann''}}
|battles     = [[ပထမကမ္ဘာစစ်]]
|mawards     =
 {{plainlist |
*[[Iron Cross#World War I|Iron Cross First Class]]
*[[Iron Cross#World War I|Iron Cross Second Class]]
*[[Wound Badge]]
 }}
}}

[[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]ကြီးကို ဖန်တီးခဲ့သူ၊ ဂျူးလူမျိုးတို့၏ဘုံရန်သူ၊ နာဇီပါတီဝင်တို့၏ ဖခင်ကြီး၊နာဇီဂျာမန်အင်ပါယာ၏ ခေါင်းဆောင်ကြီး၊ တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်စေခဲ့သော [[အာဏာရှင်]]ဟု အမျိုးမျိုး မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ရသော ဟစ်တလာ၏ နာမည်အပြည့်အစုံမှာ &quot;အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ&quot; (Adolf Hitler) ဖြစ်သည်။ 

ဟစ်တလာကို [[ဩစတြီးယား]]ပြည်နှင့် ဘာဗေးရီးယား ပြည်နယ်စပ်ရှိ အင်းမြစ်နံဘေး ဘရောနှောမြို့ကလေးတွင် ဖခင် အလွိုက်ဟစ်တလာနှင့် မိခင် ကလဲရာပိုးလ်တို့မှ ၁၈၈၉ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂ဝ ရက်၊ ညနေ၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။ အမျိုးအနွယ်မှာ မထင်မရှားမျှသာ ဆိုဟုဆိုတယ်။ ဟစ်တလာ၏ဖခင်မှာ လုပ်ငန်းများ အတည်တကျမရှိသဖြင့် အမြို့မြို့အနယ်နယ် ပြောင်းရွှေ့ရင်း လိုက်ပါနေထိုင်ခဲ့ကြရသည်။ ရောက်ရာအရပ်တွင် ဟစ်တလာမှာ မူလတန်းပညာကို သင်ယူခဲ့ရသည်။ ၁၉ဝဝ ပြည်နှစ်တွင် လင့်ဇ်မြို့မှ ရီးရဲအလယ်တန်းကျောင်းတွင် အလယ်တန်းပညာကို ဆက်လက်သင်ကြားခဲ့သည်။ ၁၉ဝ၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ၏ဖခင် အလွိုက်ကွယ်လွန်သွားခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဟစ်တလာမှာ ကျောင်းနေခွင့်မရတော့‌ပေ။ ဘဝရပ်တည်ရေးကို ခက်ခဲပင်ပန်းစွာ ရပ်တည်ခဲ့ရသည်ဆို၏။ ထိုမှတဖန် မိခင်ဖြစ်သူအလိုကျ ကက်သလစ်ဘာသာဝင်အဖြစ် ခံယူခဲ့ရပြီး စတီးယားကျောင်းတွင် ဆက်လက်ပညာသင်ကြားခဲ့ပြီး အသက် ၁၆ နှစ်တွင် ကျောင်းထွက်ခဲ့ရသည်။

ဟစ်တလာသည် ပန်းချီပညာကို ဝါသနာပါခဲ့ပြီး အသက်ကြီးလာလျှင် ပန်းချီဆရာအဖြစ် အသက်မွေးမည်ဟုပင် ဆုံး ဖြတ်ခဲ့ဖူးသည်ဆို၏။ မိဘများက အစိုးရအလုပ်ကို လုပ်စေချင်ခဲ့ သည်။သို့‌သော်ဟစ်တလာမှာ ကျောင်းစာလည်းညံ့သည်။ ကျောင်း ထွက်လက်မှတ်ကိုပင် မရရှိခဲ့ပေ။ ၁၉ဝ၅ ခုနှစ်တွင် ကျောင်းမှထွက်ခဲ့ သည်။ ပုံများ၊ ပန်းချီများကို အချိန်ပြည့်ဆွဲကာ အချိန်လွန်ခဲ့သည် ဟုဆို၏။ ဟစ်တလာသည် ၁၉ဝ၆ ခုနှစ်တွင် [[ဗီယင်နာမြို့]]သို့ အလည်အပတ် ရောက်သွားခဲ့သည်။ ဗီယင်နာမြို့မှာ အနုပညာ ထွန်းကားသော မြို့ကြီးဖြစ်သောကြောင့် သူအလွန်ပျော်ခဲ့သည် ဆို၏။ ထိုမြို့ကြီး၏ ကြီးကျယ်ခမ်းနားမှု အနုပညာများကသူ့၏ ပန်းချီဆရာဖြစ်ချင်စိတ်ကို ပို၍ တွန်းပို့ခဲ့သည်ဆို၏။ ထို့ကြောင့် သူ့မိခင်ကြီး တားဆီးနေသည့်ကြားမှ ၁၉ဝ၇ ခုနှစ်တွင် လင့်ဇ်မြို့ ကလေးကိုစွန့်ခွာ၍ ဗီယင်နာမြို့သို့ ထွက်ခွာခဲ့သည်ဆို၏။ သို့သော် သူသည် ဗီယင်နာအနုပညာသိပ္ပံကျောင်းကြီးကို ဝင်ခွင့်မရခဲ့။ အရည်အချင်း မမှီ ဟုဆိုကာပယ်ချခဲ့သည်။ သူ စိတ်မလျှော့ဘဲ ဆက်လက် ကြိုးစားနေစဉ်မှာပင် သူ့ မိခင်ကြီး ကွယ်လွန်ခဲ့၍ လင့်ဇ်မြို့သို့ ပြန်ခဲ့ရသည်။ ၁၉ဝ၈ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ဗီယင်နာမြို့သို့ ပြန်ရောက်ရှိခဲ့ပြီး အနုပညာသိပ္ပံကျောင်းကြီးတွင် နေခွင့်ရရန် ကြိုးစား ပြန်၏။ သို့သော် မရခဲ့။ ဟစ်တလာသည် စိတ်ပျက်လက်ပျက်နှင့် ၅ နှစ်လုံးလုံး ဖြစ်သလိုနေ ဖြစ်သလိုစား မထင်မရှားနေခဲ့ရသည်။ ဗီယင်နာမြို့ကြီးတွင် သူ့ဘဝသည် ကူကယ်ရာမဲ့နှင့် ၁၉ဝ၉ ခုနှစ်မှ ၁၉၁၃ ခုနှစ်ထိ ပခုံးထမ်းအလုပ်ကြမ်းသမား၊ အပေါစား ပန်းချီဆရာအဖြစ်မျိုးနှင့် နေထိုင်ခဲ့ရသည်ဆို၏။

ငွေရှင်သူဌေးကြီးများ၏ ကုသိုလ်ဖြစ် ဟိုတယ်များတွင် နေထိုင်ခဲ့ရ၏။ အမြဲတမ်း ငတ်မွတ်စုတ်ပြတ်နေသည့် ကာလများဟု ဟစ်တလာကိုယ်တိုင် ရေးသားခဲ့၏။ ဟစ်တလာ ပန်းချီဆွဲသည့်ကားများတွင် 'အေ ဟစ်တလာ'ဟု လက်မှတ်ထိုးလေ့ရှိ၏။ အဒေါ့ဖ်စ်ဟစ်တလာ အတိုကောက်အမည်ဟူ၏။ ထိုမှဟစ်တလာ၏ ဘဝအချိုးအကွေ့များသည် ဘဝပေးအသိများအရ နိုင်ငံရေးသမားတစ်ယောက်အဖြစ်သို့ တဖြည်းဖြည်း ဦးတည်လာခဲ့သည် ဆို၏။ 

ဟစ်တလာသည် စာများကို ပိုဖတ်ဖြစ်လာ၏။ ပို၍ တွေးတောဆင်ခြင်နိုင်လာ၏။ သတင်းစာများကို ပို၍ ဖတ်ရှုလာ၏။ စကားကို လူအများ စိတ်ဝင်စားလာအောင် ကျယ်လောင် ကျယ်လောင် ပြောလေတော့၏။ ဘီယာဆိုင်များတွင် လက်ဖက်ရည်ဆိုင်များတွင် ပို၍ ပြောခဲ့သည်ဆို၏။ နိုင်ငံရေးစကားများ ပြောရင်း ရန်ဖြစ်သည်၊ ပြန်လည်ချေပသည်၊ လက်သီးလက်မောင်းတန်းရင်း ဂျူးများ၊ ဘုန်းကြီးများ၊ ဆိုရှယ်လစ်များကို မုန်းတီးကြောင်း အကြိမ်ကြိမ် ပြောခဲ့သည်ဆို၏။

ဟစ်တလာသည် ထိုအချိန်များမှာပင် စိတ်ကြီးဝင်နေခဲ့ပြီဆိုကြ၏။ သူ့ကိုယ်သူ အလွန်မြင့်မြတ်သူဟု ထင်နေခဲ့ပြီ ဆိုကြ၏။ ဘဝင်မြင့်နေ၏။ သူ့ကိုယ်သူနှင့် အနီးမှလူများကို ဂျာမန်အမျိုးအနွယ်များသည် မြင့်မြတ်သော မဟာမျိုး မဟာနွယ် များဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် မိမိတို့လူမျိုးမှသာ နိုင်ငံရေး၊ ယဉ်ကျေး မှု ပို၍ မြင့်မားသည်၊ ပို၍ကြွယ်ဝသည်။ ထို့ကြောင့် 'မဟာဂျာမနီ နိုင်ငံတော်ကြီး'ကို ထူထောင်ကြရမည်ဟူသော အတွေးနှင့်စကားမျိုးကို ပြောဆိုခဲ့သည်ဆို၏။

၁၉၁၃ ခုနှစ်တွင် ဗီယင်နာမြို့မှ ဟစ်တလာ ရုတ်တရက် ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့ပြီး စစ်ထဲမဝင်မနေရအမိန့်ကိုဖီဆန်၍ ရှောင်ထွက်သွားခဲ့သည်။ ထိုမှ [[မြူးနစ်မြို့]]သို့ ရောက်သွားခဲ့သည်။ မြူးနစ်တွင်လည်း ဘီယာဆိုင်တွင် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးစကားများကိုသာ ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် ပြောဆိုနေခဲ့သည်။
သို့သော် ဟစ်တလာ၏ ကံကြမ္မာအလှည့်အပြောင်းဖြစ်စေရန် ကမ္ဘာကြီးတွင် စစ်မီးကြီးလောင်ခဲ့သဖြင့် လူအများက နိုင်ငံရေးကို စိတ်ဝင်စားချိန် ကာလကြီးပင်တည်း။
၁၉၁၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာဘဝကို အထူးပြောင်းလဲစေခဲ့သော မြူးနစ်မြို့၊ အိုဒီအုံ ပလာဇာကွင်းပြင် ကြီး၏ လူထုတရားပွဲမှ စတင်ခဲ့လေသည်။ ဂျာမန်မှ ရုရှားပြည် ကြီးကို စစ်ကြေညာခဲ့ခြင်း၊ ဂျာမန်အမျိုးသားတိုင်း စစ်ထဲဝင်ကြရသလို ဟစ်တလာလည်း စစ်မှုထမ်းစစ်သား ဖြစ်ခဲ့လေ၏။ မထင်မရှား စစ်သားလေးဘဝ၊ စစ်တပ်ထဲတွင် ဆက်သားတာဝန်၊ ၁၉၁၅-၁၉၁၆ ခုနှစ်တွင် ခြေထောက်တွင် သေနတ်မှန်ကာ ဒဏ်ရာရခဲ့သည်။ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် တပ်ကြပ်ကလေးဘဝ၊ တပ်သားကျော် ဆုတံဆိပ် ရရှိခဲ့သည်။ စစ်မြေပြင်တွင် သူတစ်ယောက်တည်းမှ ပြင်သစ်စစ်သား ၁၅ ယောက်ကို လက်ရဖမ်းဆီးခဲ့‌သောကြောင့် ဟူ၏။ ၁၉၁၈ ခုနှစ် တိုက်ပွဲတစ်ခုတွင် ဟစ်တလာသည် ဓာတ်ငွေ့မိပြီး သတိလစ်သွားသဖြင့် စစ်ဆေးရုံသို့ ပို့ပေးခဲ့ကြရသည်။ မျက်စိများ ယာယီ ကန်းသွားကာ ကိုယ်တစ်ပိုင်းလည်း သေသွားခဲ့သေးသည် ဆို၏။ မကြာခင် ပျောက်ကင်းခဲ့လေ၏။ ထိုနှစ်တွင် [[ပထမကမ္ဘာစစ်]]ကြီး ပြီးခဲ့လေ၏။ ဂျာမနီတို့ စစ်ရှုံးခဲ့လေ၏။ ဟစ်တလာတို့ ငိုခဲ့ရလေ၏။

ထိုအချိန်မှစ၍ ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးနယ်ထဲသို့ ခြေစုံပစ်ဝင်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်ဆို၏။ ၁၉၁၉ နှစ်အထိ စစ်တပ်ထဲတွင်နေခဲ့၍ ၁၉၁၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင်မြူးနစ်မြို့သို့ ပြန်လာခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဂျာမနီနိုင်ငံရေးမှာ အလွန်ရှုပ်ထွေးနေလေ၏။ နေ့စဉ် တရားပွဲများ၊ ဆန္ဒပြပွဲများ၊ ဆူပူမှုများမပြတ် ရှိနေခဲ့သည့် ကာလများလည်း ဖြစ်သည်။ 
ထိုကာလတွင် မြူးနစ်မြို့ဆိုင်ရာ ခရိုင်စစ်ဌာနချုပ် လက်အောက်ရှိ နိုင်ငံရေးဌာနတွင် ပုံနှိပ်လုပ်ငန်းနှင့် သတင်းဖြန့်ချိရေးဌာနတွင် ဟစ်တလာ အလုပ်လုပ်ခဲ့ရသည်။ ထိုမှ နိုင်ငံရေး နည်းပြသင်တန်းတက်ခဲ့ရပြီး နိုင်ငံရေးနည်းပြအရာရှိ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ထိုမှ ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီနှင့် စစ်တပ်အကြား ညှိနှိုင်းရသော အရာရှိအဖြစ် စေလွှတ်ခြင်းခံရသည်။ ထိုမှ ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီသို့ ခြေစုံပစ်ဝင်ခဲ့ပြန်သည်ဆို၏။ ထိုပါတီတွင် ဟစ်တလာသည် ဝါဒဖြန့်ချိရေးတာဝန်ခံ ဖြစ်ခဲ့လေ၏။


၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၄ ရက်နေ့တွင်ပထမ ဦးဆုံးသော လူထုတရားပွဲကြီးကို ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီမှ ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့ရာ ပရိသတ်နှစ်ထောင်နီးပါးမျှ တက်ရောက်ခဲ့ သည်ဆို၏။ ထိုပွဲတွင် ဟစ်တလာ၏အမည်လည်း စတင်ကျော်ကြားခဲ့လေ၏။ ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီကိုလည်း '''အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ်ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ''' ဟူ၍ အမည်ပြောင်းခဲ့လေ၏။ ထိုပါတီ၏ အတိုကောက်နာမည်မှာ 'နာဇီ'ပါတီဖြစ်သည်။ ဥက္ကဋ္ဌကြီးမှာဟားရားဖြစ်ပြီး မကြာခင်မှာပင် ဟစ်တလာနှင့် သဘောမတိုက်ဆိုင်၍ နုတ်ထွက်သွားခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာ၏စည်းရုံးမှုကြောင့် ပါတီဝင်အင်အား ပို၍ပို၍ များ လာခဲ့သည်။ မြူးနစ်မြို့ခရိုင် စစ်ဌာနချုပ်မှ စစ်ဗိုလ်ဟောင်း ဗိုလ်ကြီး ရုမ်းမှ ဟစ်တလာကို များစွာ အကူအညီပေးခဲ့သည်။


၁၉၂၁ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် [[ဘာလင်မြို့]]သို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။ အပြန်တွင် ပါတီတွင်းတိုက်ပွဲ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဟစ်တလာ နိုင်ခဲ့သည်။ အာဏာရှင်ခေါင်းဆောင် စတင် ဖြစ်လာ ခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာဦးဆောင်၍ အခြားပါတီ၏ တရားပွဲဖျက်မှုဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၇ လ အပြစ်ပေး ခံခဲ့ရပြီး တစ်လသာ ထောင်ထဲတွင် နေခဲ့ရသည်ဆို၏။ ထောင်မှလွတ်ခဲ့ပြီး ၁၉၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၁ ရက်နေ့တွင် ကာကွယ်ရေးဥပဒေ ကြမ်းကို ကန့်ကွက်သည့် လူထုဆန္ဒပြပွဲကြီးကို နာဇီပါတီမှ ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့သည်။ ဟစ်တလာ၏နာမည်မှာ ပို၍ ကျော် ကြားခဲ့လေပြီ။ အာဏာပိုင်များ၏ရန်သူ နံပါတ်တစ် စာရင်းဝင် လည်း ဖြစ်ခဲ့ရလေ၏။


၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် အခြားပါတီ ၄ ပါတီနှင့်ပူးတွဲကော်မတီ ဖွဲ့နိုင်ခဲ့သည်။ နာဇီမုန်တိုင်းတပ်သားများ ဖွဲ့စည်းခဲ့ရာ တပ်သား နှစ်သောင်းကျော်ထိ ရှိခဲ့ပြီး အခြားပါတီနှင့် သမဂ္ဂအဖွဲ့များအံ့ဩ တုန်လှုပ်ခဲ့ကြသည်ဆို၏။ တပ်မှူးအဖြစ် [[ဂိုအားရင်း]]၊ [[ဟင်းမလား]]၊ စထရက်ဆားတို့ပါဝင်ခဲ့ကြပြီဆို၏။ စက်တင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့ တွင် ဟစ်တလာ ဦးဆောင်၍ [[နျူရင်ဘတ်မြို့]]တွင် လူထုဆန္ဒပြပွဲ ပြုလုပ်ခဲ့ပြန်၏။ အောင်မြင်ခဲ့ပြန်၏။ အဆိုပါ ဆန္ဒပြပွဲကြီးတွင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်း လူဒင်ဒေါ့ပင်ကိုတိုင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ဟစ်တလာမှာ ပို၍ ကျော်ကြားခဲ့ပြန်လေသည်။

ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးတွင် အနိုင်ရရေး၊ နေရာရရှိ ရေး၊ အသိအမှတ်ပြုလာစေရေးအတွက် နည်းမျိုးစုံအဖုံဖုံ အသုံးပြု ခဲ့သည်ဆိုကြ၏။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာသည်'အာဏာသိမ်းပွဲ' လုပ်ခဲ့သေး၏။ မအောင်မြင်ခဲ့ပါ။နိုင်ငံ‌တော်ပုန်ကန်မှုဖြင့်ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ် အပြစ်ပေး ခံခဲ့ရ၏။သို့သော်ထောင်ထဲတွင် ၁နှစ်သာနေခဲ့ရပြီး
၁၉၂၅ ခုနှစ်တွင် ထောင်မှလွတ်ခဲ့ပြန်လေ၏။ ဟစ်တလာ ကို စကားမပြောရဟု အာဏာပိုင်များမှ အမိန့်ထုတ်ခဲ့လေသည်။ ၁၉၂၈ ခုနှစ်အထိ။ ထို့ကြောင့် စာရေး၍ စာအုပ်ထုတ်ဝေခဲ့လေသည်။ 'ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု'စာအုပ် ကို၁၉၂၆ ခုနှစ်တွင် ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ပါတီဝင်ဦးရေမှာ သိန်း ကျော်ခဲ့ပြီဆို၏။
၁၉၂၉ ခုနှစ်တွင် နှစ်သိန်းနီးပါးရှိခဲ့သည်။ နာဇီပါတီဝင် များကို နာဇီကျောင်းသားအဖွဲ့၊ နာဇီမုန်တိုင်းတပ်ဖွဲ့၊ နာဇီကျောင်းဆရာများအဖွဲ့၊ နာဇီဆရာဝန်သမဂ္ဂ၊ နာဇီရှေ့နေများသမဂ္ဂ၊ နာဇီ လူငယ်အဖွဲ့ စသည့် အဖွဲ့ပေါင်းများစွာ ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့သည်။
၁၉၃ဝ ခုနှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကြီးတွင် နာဇီပါတီ အနိုင်ရလုလုနီးပါးဖြစ်ခဲ့ပြီး ၁၉၃၁ ခုနှစ်တွင် နာဇီမုန်တိုင်းတပ်သားပေါင်းပင် တစ်သိန်းနီးပါး ရှိခဲ့သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် နာဇီပါတီအာဏာ ရလာခဲ့လေ၏။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ သည် ဂျာမနီပြည်၏ ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကို တရားဝင် ရရှိခဲ့လေ သည်။ ပါလီမန်တွင် ဆက်လက်အနိုင်ရရှိအောင် ကြိုးစာခဲ့ရာတွင်လည်း နည်းမျိုးစုံဖြင့်ကြိုးစားခဲ့ရာ အနိုင်ရရှိခဲ့လေ၏။

၁၉၃၄ခုနှစ်တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံတော်သမ္မတကြီးဟင်ဒင်ဘတ် ကွယ်လွန်ခဲ့ရာ တစ်နာရီအတွင်းမှာပင် ဝန်ကြီးချုပ်ဟစ်တလာသည် သမ္မတကြီး၏ အရိုက်အရာကို ဆက်ခံရုံမျှမက ဂျာမန် လက်နက်ကိုင်တပ်ပေါင်းစုံ၏ စစ်သေနာပတိချုပ်ရာထူးကိုပါယူ၍ နိုင်ငံတော်ကို ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်ဟူ၏။
၁၉၃၅ ခုနှစ်တွင် [[အင်္ဂလိပ်]]၊ [[ပြင်သစ်]]အပါအဝင် နိုင်ငံကြီးများသည် ဟစ်တလာ အန္တရာယ်ကို ကြိုမြင်ခဲ့ကြရလေသည်။ ဂျာမနီသည် စစ်အင်အားကို တဖြည်းဖြည်း တိုးချဲ့ခဲ့ရာ စစ်သားဦးရေ ၅ သိန်း ၅ သောင်းပင် ရှိခဲ့သည်။ ဂျာမနီ ကို အိမ်နီးချင်း တိုင်းပြည်များမှ ဝိုင်း၍ ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ဟစ်တလာသည် ဂရုမစိုက်။

သို့နှင့် ၁၉၃၆ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင်ဩစတြီးယားပြည်ကို ဂျာမနီ၏ပြည်နယ်တစ်ခုအဖြစ် သိမ်းသွင်းခဲ့သည်။ အီတလီခေါင်းဆောင် [[မူဆိုလီနီ]]နှင့် စတင်လက်တွဲခဲ့သည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် ချက်ကိုစလိုဗာကီးယားကို သိမ်းပို်လိုက်သည်။ ထိုနှစ်မှာပင် [[ပိုလန်နိုင်ငံ]]ကိုစစ်‌ကြေညာခဲ့ပြီး ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးကိုစတင်ခဲ့သည်။ ဂျူး သုတ်သင်ရေးစီမံကိန်းကိုလည်း ထိုကာလများတွင် စတင်ခဲ့လေ၏။

၁၉၄ဝ တွင် ဟစ်တလာ၏ အစီအစဉ်များသည် တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ခြိမ်းခြောက်နိုင်ခဲ့‌ လေသည်။ [[ဗြိတိသျှ]]၊ [[ပြင်သစ်]]၊ [[ဘယ်လ်ဂျီယံ]]၊ [[နော်ဝေး]]တို့၏ တပ်ပေါင်းများစွာ၊မြို့ ပေါင်းများစွာမှ ဂျာမနီတပ်များကို ခုခံတိုက်ခိုက်ခဲ့ရသည်။ ၁၉၄၁ ခုနှစ်တွင် [[ဆိုဗီယက်ယူနီယံ]]ကို ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့လေ၏။ သို့သော် ဟစ်တလာ၏စစ်မျက်နှာများ ရှည်လျားလွန်းလှသဖြင့် ထိုအချိန်မှစ၍ မနိုင်မနင်းဖြစ်ကာရှိနေခိုက်တွင် ဂျပန်နှင့်လည်း မဟာမိတ်ဖွဲ့ခဲ့သေး၏။ သို့သော် ထိုအချိန်တွင် ဟစ်တလာသည် စစ်ပန်းနေခဲ့ပြီ။ မကြာခင်မှာပင် [[ဂျပန်]]တို့၏ ပုလဲဆိပ်ကမ်းဗုံးကြဲ မှုကြီးသည် အမေရိကန်တို့ကို ရန်စကျူးကျော်ခြင်းဖြစ်ခဲ့ပြီး ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ကြီးအတွင်းသို့ အမေရိကန် ဝင်ရောက်လာခဲ့ခြင်းသည် ဟစ်တလာနှင့် ဝင်ရိုးတန်းနိုင်ငံများအတွက် ဆုံးရှုံးခြင်း နိမိတ်ဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။
ထိုသို့နှင့် ၁၉၄၁-၄၂-၄၃-၄၄ ခုနှစ်များတွင် ဟစ်တလာ သည် ဘေးကြပ်နံကြပ်များနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး တစတစ စစ်ရှုံးကာ မျက်ကန်းတစ္ဆေမကြောက် ပုံစံနှင့်သာရှိနေခဲ့လေ၏။ ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ၏ ရှိသမျှတပ်ပေါင်းများစွာ ပျက်စီးခဲ့၍ မဟာမိတ်တပ်များနှင့် ဆိုဗီယက်တပ်နီတော်၏ ထိုးစစ်ဒဏ် များကို လုံးဝခုခံနိုင်ခြင်းမရှိတော့ဘဲ ပြိုကွဲပျက်စီးခဲ့ရလေတော့ သည်။
ဟစ်တလာကို လုပ်ကြံမှုကြီးပေါင်းများစွာနှင့် ကြံစည်ခဲ့ကြသော်လည်း မသေခဲ့ဘဲ သူ၏ချစ်သူ အိဗာဗရွန်းနှင့်အတူ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် နောက်ဆုံးနေထိုင်ရာ စံအိမ်တော်ဝင်း ပုန်းခိုကျင်းကြီးထဲတွင်မိမိကိုယ်မိမိ သေနတ်ဖြင့် သေကြောင်းကြံကာ ကွယ်လွန်ခဲ့သည်ဟုသိရှိ ကြရသည်။ &lt;ref&gt;သုတေသီ ရေး ထင်ရှားကျော်ကြား ပုဂ္ဂိုလ်များ&lt;/ref&gt;

သူ၏မွေးရပ်မြေမှ [[ဂျာမနီနိုင်ငံ]]သို့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ခဲ့ပြီး ဂျာမနီ နိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားမှုများတွင် တက်ကြွစွာ ပါဝင်ခဲ့သည်။ ၁၉၂၁ ခုနှစ်မှစ၍ အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ်ဂျာမန်အလုပ်သမားများပါတီ (NSDAP) ၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှစ၍ ဂျာမနီနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်၊ ၁၉၃၄ ခုမှစ၍ သေဆုံးသည့် ၁၉၄၅ ခုနှစ်အထိ သူ့ကိုယ်သူ &quot;အမျိုးသားခေါင်ဆောင်&quot; ဟုအမည်တပ်ပြီး နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ နိုင်ငံတော် အစိုးရအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ရာထူးများကို တစ်ဦးတည်း သိမ်းပိုက်ကာ တိုင်းပြည်အာဏာကို ထင်သလို ခြယ်လှယ်ခဲ့သူ တစ်ဦးဖြစ်သည်။ သူသည် ၁၉၄၅ ခု ဧပြီလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် သူနေထိုင်ရာ ဘာလင်မြို့နန်းတော်တွင်း၌ သူ့ကိုယ်သူပင် အဆုံးစီရင်ခဲ့သည်။

နာဇီဝါဒ(၁၂)ချက်

1.ဂျာမန်အင်ပါယာချဲ့ထွင်ခြင်း။

2.ဂျူးလူမျိုးများကိုအမြစ်ပြတ်သုတ်သင်ရှင်းလင်းရေး။

3.ဂျာမန်တို့ပိုင်ဆိုင်ခဲ့‌သောနယ်မြေများပြန်လည်ရရှိရေး။

4.အာရိယန်အနွယ်ဝင်များ၏ကြီးမြတ်မှု။

5.ဗာဆိုင်းစာချုပ်ဖျက်သိမ်းရေး။

6.ပတမကမ္ဘာစစ်ပွဲတွင်ဂျာမနီသည်အပြစ်ရှိသည်ဟုငြင်းဆိုခြင်း။

7.သာတူညီမျှလက်နက်ရရှိရေး။

8.လူမှုရေးဥပဒေပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး။

9.ပိုမိုကောင်းမွန်သောဂျာမနီနိုင်ငံ‌တော်သစ်တည်‌ထောင်ရေး။

10.လုပ်ငန်းများကိုနိုင်ငံပိုင်ပြုလုပ်ခြင်း။

11.မြေယာပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး။

12.အလုပ်မလုပ်ဘဲအမြတ်ရပိုင်ခွင့်များဖျက်သိမ်းရေး။

နာဇီဝါဒဆိုတာကအကြွင်းမဲ့အာဏာပိုင်အယူအဆ၊အစွန်းရောက်အမျိုးသားရေးဝါဒ၊လူမျိုးရေးဝါဒနဲ့စစ်တပ်ချဲ့ထွင်ရေးဝါဒတွေရောထားတဲ့   ဖက်ဆစ်ဝါဒအသွင်ကွဲတစ်မျိုးဖြစ်သည်။

== ဟစ်တလာနှင့် နာဇီဝါဒ ==
ဟစ်တလာ၏ ဦးဆောင်မှု အောက်တွင် [[နာဇီ]]ဟုခေါ်သော လူတစ်စုသည် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် [[အာဏာရှင်စနစ်]]ကို ကျင့်သုံးကာ &quot;တတိယ ဂျာမန် နိုင်ငံတော်&quot; ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှစ၍ အခြားသော နိုင်ငံရေးပါတီများကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး၊ အချို့သော ပါတီများကို ရပ်တည်၍ မရအောင် နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် နှောင့်ယှက် ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ နာဇီအစိုးရကို ဆန့်ကျင်သော နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားသူများ အားလုံးကို ရှာဖွေဖမ်းဆီးစေပြီး နာဇီ အကျဉ်း စခန်းများသို့ ပို့ဆောင်၍ အဆုံး၌ ကွပ်မျက် သတ်ဖြတ်လိုက်ကြသည်။ 

ဟစ်တလာနှင့်သူ၏ အပေါင်းအပါများသည် ဥရောပတစ်ခွင်တွင် မှီတင်းနေထိုင်ကြသော &quot;ဂျူး&quot; လူမျိုးများ၊ အခြားသော ဘာသာဝင်များ၊ အာရိယန်အနွယ်ဝင်များထက်နိမ့်ကျ‌သောလူမျိုးများကို လိုက်လံရှာဖွေပြီး ရက်စက်သောနည်းမျိုးစုံဖြင့် စနစ်တကျ သတ်ဖြတ်လိုက်ကြသည်။ နာဇီတို့၏ ထိုလုပ်ရပ်များကြောင့်ပင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်မီး စတင်တောက်လောင်ခဲ့ပြီး ကလေးသူငယ်များ မိခင်များ အမျိုးသမီးများအပါအဝင် ၃၉ သန်းသော လူများ အသက်ဆုံးရှုံခဲ့ရသည်။ ထိုအထဲတွင် ဂျူးလူမျိုး ခြောက်သန်းသည်လည်း နာဇီတို့၏ လက်ချက်ဖြင့် သေကြေပျက်စီးခဲ့ကြရသည်။ ဥရောပတိုက်ကြီး၏ ဒေသအတော်များများသည်လည်း စစ်ဘေးစစ်ဒဏ်ကြောင့် အစိတ်စိတ်အမြွှာမြွှာ ကြွေမွပြီး အဆုံးအရှုံးများစွာကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရတော့သည်။

== ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်‌ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိ ==
ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိကို ကြည့်လျှင် အလွန်အမင်း ခြားနားကွာဟနေသော ဘဝအစိတ်အပိုင်းနှစ်ခုကို ပိုင်ဆိုင်သူဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြနေပေသည်။ အသက် ၃၀ အရွယ်ရောက်သည့်တိုင်အောင် ဟစ်တလာသည် အများနည်းတူ ဘဝအောင်မြင်မှုကို မရရှိနိုင်ခဲ့။ မည်သည့်အလုပ်ကိုမှ မယ်မယ်ရရ တတ်ကျွမ်းထားခြင်းလည်းမရှိ၊ မည်သည့် လူ့အသိုင်းအဝိုင်း အဆက်အသွယ်ကောင်းများကိုမှလည်း ထိထိရောက်ရောက် မရှိခဲ့သူ ဖြစ်ရာ သူ၏ဘဝတိုးတက်ကြီးပွားရေးသည်လည်း နှောင့်နှေးကြန့်ကြာခဲ့ရသည်။ 
[[File:Bundesarchiv Bild 183-1989-0322-506, Adolf Hitler, Kinderbild retouched.jpg|thumb|ဟစ်တလာ ငယ်စဉ်က]]

ထို့နောက်တွင်တော့ ဟစ်တလာသည် နှစ်အနည်းငယ်အတွင်းမှာပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတော်ကြီးကိုပင် ဝန်ကြီးချုပ်လုပ် သိမ်းပိုက်နိုင်ရုံမက [[ဥရောပနိုင်ငံ]]အတော်များများကိုလည်း သူ၏လက်အောက်သို့ ပြားပြားမှောက် ရောက်ရှိစေခဲ့သည်။ ပြောရလျှင် သူလိုလူသည် ဤကမ္ဘာလောကတွင် မရှိသလောက်ပင် ရှားသည် ဟုဆိုရမည်

နိုင်ငံရေးလောကထဲမဝင်မီ သူ၏ဘဝနှင့် သူ၏ဇာတ်ကြောင်းကို ဟစ်တလာသည် &quot;ပဟေဠိ&quot; တစ်ခုအနေဖြင့်သာ အများကို သိစေခဲ့သည်။ ဟစ်တလာကိုယ်တိုင်ရေးသော မိုင်ကမ့်စ်(ခေါ်)“ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု”စာအုပ်ထဲတွင် &quot;ငါဘယ်ကလာတယ်၊ ငါက ဘယ် မိသားစုကပေါက်ဖွားတယ်ဆိုတာ ဒင်းတို့ သိဖို့ အရေးမပါ ပါဘူး&quot; လို့ဟစ်တလာက သူ့ ခေတ်ပြိုင် နိုင်ငံရေးသမားတွေကို ရည်ညွန်းပြီး ပြောခဲ့ကြောင်း ရေးသားထားသည်။

အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာကို အကောက်အခွန်အရာရှိ [[အလွိုက်စ် ဟစ်တလာ]] နှင့် ဇနီးဖြစ်သူ ကလဲရာတို့မှ [[ဩစတြီးယားနိုင်ငံ|ဩစတြီးယား]] နိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ဗ‌ရော‌နော အမ်း အင်းန်မြို့က‌‌လေးတွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ ၁၉၀၃ ခုနှစ်တွင် ဖခင်ဖြစ်သူသေဆုံးခဲ့ပြီး အထက်တန်းကျောင်းမှ နုတ်ထွက်ခဲ့သည်။ ဗီယင်နာမြို့တွင် အနုပညာသိပ္ပံကျောင်း ဝင်ခွင့်စာမေးပွဲကို ဝင်ရောက်ဖြေဆိုပြီး အောင်မြင်မှုမရခဲ့သည့်အတွက် သူဖြစ်ချင်သော အနုပညာရှင် တစ်ယောက်ဖြစ်ရန် ရည်မှန်းချက်ကို လက်လွှတ်လိုက်ရသည်။ 

၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် [[ပထမ ကမ္ဘာစစ်]]ကြီး စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ဂျာမန်စစ်တပ်အတွင်းသို့ မိမိသဘောဖြင့်ပင် ဝင်ရောက်အမှုထမ်းခဲ့သည်။ စစ်ကြီးပြီးသောအချိန် ၁၉၁၉ ခုနှစ်တွင် ဂျာမန် အလုပ်သမားများပါတီ (DAP) ဟူသည့် ပါတီအသစ်အတွင်းသို့ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် စာရင်းသွင်းခဲ့သည်။ ထိုပါတီကို ၁၉၂၀ တွင် [[အမျိုးသား ဆိုရှယ်လစ် ဂျာမန် အလုပ်သမားများ ပါတီ]] (NSDAP) အဖြစ် အမည်ပြောင်းလဲ ခေါ်တွင်ခဲ့သည်။
[[File:Hitler WWI.jpg|thumb|ပထမ ကမ္ဘာစစ်အတွင်းက ဟစ်တလာ]]

သူ၏စကားပြောပါးနပ်မှု၊ နားထောင်သူကို ဆွဲဆောင်နိုင်မှု၊ အဟောအပြောကောင်းမှုတို့က သူ့ကို စင်ပေါ်သို့လျင်မြန်စွာပင် တွန်းတင်ပေးခဲ့သည်။ အစိုးရအဖွဲ့အတွင်းမှ ပြဿနာများကြောင့် နာဇီပါတီသည် ပြည်သူလူထုကို စည်းရုံးရန် လွယ်ကူခဲ့သည်။

၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာနှင့် လူဒင်ဒေါ့ဖ် တို့သည် မြူနစ်မြို့တွင် နိုင်ငံတော်အာဏာသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းရာ မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ သူ၏လုပ်ရပ်သည် ပြစ်မှုထင်ရှားသည့်အတွက် ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ် ကျခံစေရန် တရားရုံးမှ အမိန့် ချမှတ်ခဲ့သည်။ သို့သော် သူသည် ၁၉၂၄ ခုနှစ်တွင်ပင် ပြန်လည် လွတ်မြောက်လာခဲ့သည်။ ထိုနှစ်များတွင် သူ၏ နောင်အချိန်တွင် နာမည်ကျော်ကြားလာသော &quot;ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု&quot; ([[:en:Mein Kampf|MeinKampf]]) စာအုပ်ကို ရေးသားပြုစုခဲ့သည်။ ထိုစာအုပ်အတွင်းတွင် သူ၏ နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်များ ဖြစ်သည့် [[ဂျူး သုတ်သင်ရေး စီမံကိန်း|ဂျူးလူမျိုးသုတ်သင်ရေး]]နှင့် အရှေ့ပိုင်းနိုင်ငံများသို့ နယ်မြေများ တိုးချဲ့ရေးစသည်တို့ပါဝင်သည်။

အကြမ်းဖက် အာဏာသိမ်းမှုသည် အောင်မြင်မှုလမ်းစ မရှိနိုင်ကြောင်း ခံစားမိသွားသည့် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံတော် အာဏာကို တရားဝင်နည်းလမ်းများသုံး၍ အရယူရန် ကြံစည်လေတော့သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ကျင်းပသော အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် သူ၏ပါတီ (NSDAP) က အင်အားအကြီးဆုံး ပါတီဖြစ်လာခဲ့သည်။ အကျိုးဆက်အနေနှင့် သူသည် ၁၉၃၃-ခု ဇန်နဝါရီလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် သူသည် နိုင်ငံတော် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာခဲ့တော့သည်။

== ဟစ်တလာ အာဏာရလာပုံ ==
[[File:Reichsparteitagnov1935.jpg|thumb|220px|အာဏာရ ဟစ်တလာ]]
အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးလောကသို့ ဝင်ရောက်လာချိန် ကတည်းကပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ဖော်ဆောင်ရန် စိုးစင်းမျှ စိတ်ကူးခဲ့ခြင်းမရှိပေ။ သို့သော် နိုင်ငံတော်အာဏာကို သူ၏လက်ဝယ်သို့ လျင်မြန်စွာ ရောက်ရှိရေးနှင့် ရရှိပြီးသော အာဏာကို အဓွန့်ရှည်ကြာစွာ ဆက်လက် ချုပ်ကိုင်ထားနိုင်ရေး အတွက်ကိုမူ [[ဒီမိုကရေစီ]]လမ်းစဉ်ကို စနစ်ကျစွာ အလွဲသုံးစား ပြုခဲ့သည်။ ဟစ်တလာသည် တရားဝင် နည်းလမ်းသုံးသွယ်ကို အသုံးပြုကာ အကြွင်းမဲ့အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ လွယ်လင့်တကူပင် ရောက်ရှိလာခဲ့ပေတော့သည်။

=== အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို အရယူခြင်း ===
၁၉၃၃ ခု ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံ ပြည်သူ့လွှတ်တော်အဆောက်အဦးကြီး မီးစွဲလောင်သည်။ ထိုမီးလောင်မှုကြီးသည်ပင် ဟစ်တလာကို အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိလာရန် ပထမဦးဆုံး တွန်းအားပေးခဲ့ပေသည်။ မီးလောင်မှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အရေးပေါ်အစည်းအဝေးတစ်ရပ်ကို အချိန်မဆိုင်းဘဲ ခေါ်ယူဆွေးနွေးခဲ့သည်။ 

ယင်းအစည်းအဝေးတွင် ဟစ်တလာက လက်ရှိ နိုင်ငံတော်သမ္မတထံမှ ဥပဒေသစ်တစ်ခုကို တောင်းခံခဲ့သည်။ &quot;နိုင်ငံတော်နှင့် လူမျိုးစုများကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပိုင်ခွင့် ဥပဒေ&quot; ဟုခေါ်သည့် ၎င်းဥပဒေကြောင့် တရားဝင်ထုတ်ပြန်ထားသည့် နိုင်ငံသားတို့၏ လွပ်လပ်ခွင့်နှင့် လူသားအားလုံး၏ အခြေခံဥပဒေများအားလုံးသည် အချိန်အကန့်အသတ်မရှိဘဲ အလိုအလျောက် ရုပ်သိမ်းခြင်းကို ခံလိုက်ရပေတော့သည်။
 
ထိုအစည်းအဝေးကျင်းပသည့် ၂၈ ရက်နေ့ ညနေတွင် ဟစ်တလာသည် သူ၏အတိုက်အခံများ ဖြစ်ကြသော ကွန်မြူနစ်များ၊ လက်ဝဲအစွန်းရောက်များနှင့် ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက် များကို သူ၏အမိန့်ဖြင့် လိုက်လံ ဖမ်းဆီး ချုပ်နှောင်စေခဲ့သည်။

=== ဥပဒေပြုအာဏာကို အရယူခြင်း ===
၁၉၃၃ ခု မတ်လ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာသည် စစ်ဥပဒေသစ်တစ်ရပ်ကို ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။ ထိုဥပဒေကို &quot;နိုင်ငံတော်နှင့် နိုင်ငံသားတို့၏ အရေးပေါ်အခြေအနေများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းခွင့် ဥပဒေ&quot; ဟု တရားဝင်ခေါ်ဆိုခဲ့သော်လည်း ထိုအမိန့်ဥပဒေအရပင် ဟစ်တလာ သည် နိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံ ဥပဒေကို လိုသလို မွှေနှောက်အသုံးချနိုင်သူ ဖြစ်သွားသည်။ ထို့ထက်ဆိုးသည်မှာ အဆိုပါ အမိန့်အရ ပြည်သူ့လွှတ်တော်၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှလည်း ကွင်းလုံးကျွတ် လွတ်မြောက်ခွင့်ရ သွားလေ တော့သည်။ 

ဤနည်းဖြင့်ပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် အချိန်အတော်အတန်ကြာ အမြစ်တွယ်နေပြီးဖြစ်သော ဒီမိုကရေစီစနစ်ကြီးသည် အပြီးအပိုင် ချုပ်ငြိမ်းသွားခဲ့လေတော့၏။ တချိန်တည်းတွင်ပင် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံများ၊ တော်လှန်ပုန်ကန်သူများကို ချုပ်နှောင်ထိန်းသိမ်းရန် နာဇီအကျဉ်းစခန်းများကို စတင် တည်ဆောက်လေတော့သည်။

=== တရားစီရင်ခွင့် အမိန့်အာဏာကို အရယူခြင်း ===
နိုင်ငံရေးသမားများကို မြေလှန်ရှာဖွေ ဖမ်းဆီးစေခဲ့ပြီး တော်လှန်ပုန်ကန်သူများကိုလည်း အမြစ်ပြတ်ရှင်းစနစ်ဖြင့် ကြိုးကိုင် ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခဲ့သည့်အချိန်တွင် အာဏာရှင်စနစ်ဆိုးကြီးသည်လည်း အရှိန်တဟုန်းဟုန်းဖြင့် လောင်ကြွမ်းနေလေပြီ။
၁၉၃၃ ခု ဇွန်လ ၃၀ ရက်နေ့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ရုမ်းမ် &quot;Roehm&quot; ၏ အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်မှုကြီးက ဟစ်တလာကို နောက်ထပ် လှေကားထစ်တစ်ခုသို့ထပ်မံ တွန်းပို့လိုက်သည်နှင့် တူနေလေတော့သည်။ SS စစ်တပ်နှင့် ကာကွယ်ရေးစစ်တပ်နှစ်ခုကို ပူးပေါင်းစေပြီး အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်သော “အန်းနက်စ်တ် ရုမ်းမ် &quot;Ernst Roehm&quot; အပါအဝင် အခြားသော SA စစ်ဗိုလ်များကို ကွက်မျက်စေခဲ့သည်။

၁၉၃၃ ဇူလိုင် ၃ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန် သော ဥပဒေအသစ်မှာ ၏လုပ်ရပ်သည် နိုင်ငံတော် အေးချမ်းသာယာရေးကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ခြင်း ဖြစ်သဖြင့် ဥပဒေကြောင်လမ်းအရ မှန်ကန်သော လုပ်ရပ်ဖြစ်ကြောင်း တရားဝင်ကြေညာခဲ့သည်။ SA စစ်တပ်ကြီးသည် ထိုအချိန်မှစ၍ သူ၏လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် အထူးအာဏာများကို လက်လွှတ်လိုက်ရပြီး SS စစ်တပ်သည်လည်း ဟစ်တလာ၏ တိုက်ရိုက်ဦးဆောင်မှုဖြင့် အာဏာရှင်လက်ကိုင်တုတ်များ ဖြစ်လာကြတော့သည်။

ဤသို့သော တရားဝင်နည်းလမ်းအသွယ်သွယ်ကို အသုံးချရင်း နိုင်ငံတော်အာဏာကို တစတစသိမ်းယူလာခဲ့သည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံသမ္မတ ၊
“ဟင်ဒင်ဘတ်ခ်” ကွယ်လွန်ပြီးသည့်အချိန်မှစ၍ လက်ရှိရာထူးအပြင် နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်၊ ခေါင်းဆောင်ကြီး အမည်များခံယူကာ ဟစ်တလာသည် အကြွင်းမဲ့အာဏာရှင်ဘဝသို့ ပြိုင်ဘက်မရှိ ရောက်ရှိသွားလေတော့သည်။ &lt;ref&gt;&quot;http://www.nz-nothanks.blogspot.com {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181006194045/http://nz-nothanks.blogspot.com/ |date=6 October 2018 }}&quot; မှ&lt;/ref&gt;

== အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ(ခရစ်နှစ် ၁၈၈၉-၁၉၄၅) ==
ခေတ်သစ် အာဏာရှင်များအကြောင်း ရေးသားရာတွင် ကမ္ဘာတလွှား၌ တချိန်က လူသိများလှသော ဂျာမနီအာဏာရှင် ဟစ်တလာ အကြောင်းကို ချန်လှပ်ထားရန် မဖြစ်နိုင်ချေ။
အကြောင်းမူ အာဏာရှင်ထဲတွင် ဟစ်တလာလောက် မည်သူမျှ ဩဇာအာဏာ မကြီးမားသောကြောင့် ဖြစ်သည်။
ဟစ်တလာသည် သာမန် အလုပ်သမားဘဝမှ ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ အထွတ်အထိပ် အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိခဲဲ့သူ ဖြစ်သည်။
သူ့ကို ဩစတြီးယား နယ်စပ်မြို့ကလေးဖြစ်သော ဗရွန်းနော အမ်းအင်းမြို့တွင် ခရစ် ၁၈၈၉ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂ဝ ရက်နေ့ မွေးဖွားခဲ့သည်။ သူ၏ဖခင်မှာ ဩစတြီးယန်း အကောက်အခွန်အရာရှိ 
အလွိုက်စ်ဟစ်တလာဖြစ်၍ မိခင် မှာ ဗိုဟီးမီးယန်း အမျိုးသမီး ကလဲရာပိုးစ် ဖြစ်သည်။ ဟစ်တလာတွင် မွေးချင်းနှစ်ဦး ရှိလေသည်။

ဟစ်တလာ၏ ငယ်စဉ်တောင်ကျေး ကလေးဘဝက အဖြစ်အပျက်များကို မည်သူမျှ ကောင်းစွာ မသိကြချေ။ အနည်းအကျဉ်း သိရသမျှဆိုလျှင် သူ၏ ကလေးဘဝမှာ ဆင်းရဲနုံချာ လှ၍ ပျော်ရွှင်မှုကင်းမဲ့ခဲ့လေသည်။ သူ၏ ဖခင်သည် မိမိကဲ့သို့ပင် အစိုးရအရာရှိတစ်ဦး ဖြစ်စေလိုသဖြင့် သူဝါသနာထုံ၍ ပန်းချီဆရာ ဖြစ်ရမည် ဟူသော ဟစ်တလာ၏ ရည်မှန်းချက်ကို 
မမြောက်စားခဲ့သည့်ပြင် ပြင်းပြင်းထန်ထန်ကြီး ကန့်ကွက်ခဲ့ပေ သေးသည်။ သို့ဖြစ်၍ ဟစ်တလာသည် သူ၏ဖခင်အား အမုန်းကြီး မုန်းခဲ့သည်။ ဖခင်အား မုန်းတီးသလောက် မိခင်ကို 
အလွန်ချစ်ခင် ကြည်ညိုလေသည်။ ထိုသို့ ဖြစ်ရသည်မှာ သူ၏ မိခင်သည် သူ့အား ချစ်ခင်ကြင်နာ ပြီးလျှင် သူ၏အလိုကို တတ်နိုင်သမျှ ဖြည့်စွမ်းပေးသောကြောင့် ဖြစ်၏။ သူ့မိခင်၏ 
အကူအညီဖြင့် ရေဆေးပန်းချီပညာကို မတောက်တခေါက် လေ့လာ ဆည်းပူးနိုင်ခဲ့၏။ မိခင်ဖြစ်သူက မည်မျှပင် ကြင်ကြင်နာနာ ပြုစုစောင့်ရှောက်ပါသော်လည်း လုံးဝ စိတ်ချမ်းမြေ့မှုကိုကား ဟစ်တလာသည် မရခဲ့ချေ။ အမြဲလိုလိုပင် တွေဝေငေးမော စိတ်ကူးရေယာဉ်ကြောတွင် မြောနစ်နေကာ သူရဲကောင်းဖြစ်လိုသော ဆန္ဒ၊ ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ဂုဏ်ကို မြှင့်တင်ပေးလိုသော 
ဆန္ဒများသာ တဖွားဖွား ပေါ်ပေါက်နေလေသည်။

နုနယ်သေးလှသည့် အသက် ၁၃ နှစ်အရွယ်တွင် သူ၏ ဖခင်ကြီး သေဆုံးသွားလေသည်။ နောက် နှစ်နှစ် ကြာသောအခါ မိခင် သေဆုံးသွားပြန်ရာ လူလားမမြောက်မီ လောကအလယ်တွင် တအားငယ် ကျန်ရစ်ခဲ့လေသည်။ ထိုသို့ ပူဆွေး 
ဝမ်းနည်းဖွယ်ရာ အမျိုးမျိုးနှင့် ဆင့်ကဲဆင့်ကဲ တွေ့ကြုံရခြင်း၊ အထီးကျန်ခြင်း၊ ဆွေမျိုးများအပေါ် မှီခိုနေရခြင်း စသော အချက်များသည် နောင်သောအခါ ဟစ်တလာ၏ အကျင့်စာရိတ္တတွင် များစွာ အရာထင်စေခဲ့လေသည်။

လူဖြစ်လာကတည်းက ဒုက္ခတွေ ပင်လယ်ဝေနေသည်ကိုသာ တွေ့ကြုံခဲ့ရသော ဟစ်တလာသည် အသက် ၂ဝ မပြည့်ခင် ဝမ်းရေးအတွက် ဗီယင်းနားမြို့သို့ ပန်းချီပညာသင်ရန် သွား 
ရောက်လေသည်။ သူကား မနူးမနပ်နှင့် တောဆန်လှသည်။ တွေဝေမိန်းမောနေတတ်သည်။ ပိုက်ဆံဟူ၍လည်း ဗလာနတ္ထိ ဖြစ်ဘိရကား လမ်းများတွင် တံမြက်စည်းလှည်းကာ သမုဒ္ဒရာ 
ဝမ်းတစ်ထွာကို ရိက္ခာတော် ဆက်ခဲ့ရလေသည်။
ပန်းချီကျောင်းတွင်လည်း ကျောင်းဝင် စာမေးပွဲကိုပင် မအောင်မြင်သဖြင့် ဗိသုကာ အတတ်သင်ရန် သူ့အား အကြံပေးကြလေသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ဆင်းရဲလွန်းလှသဖြင့် မတတ်သာတော့သဖြင့် ပန်းရံဆရာကြီး တစ်ဦး၏ထံတွင် 
အလုပ်သမားအဖြစ် ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်လေသည်။ 

ဟစ်တလာသည် မိမိဘဝ၏ အောက်တန်းကျလှပုံ၊ ဆင်းရဲတွင်း နက်လှပုံတို့ကို တွေးတောယင်း အလုပ်သမားသမဂ္ဂများ၊ မတ်ဝါဒီများနှင့် ဂျူးလူမျိုးတို့ကို မုန်းတီးလာလေ 
သည်။ ထိုနောက် သူသည် ပို့စကတ်များ ရေးဆွဲခြင်း၊ အရုပ်ကားများ ရောင်းချခြင်းဖြင့် ဆင်းရဲပင်ပန်းစွာ အသက်မွေးခဲ့ လေသည်။

၁၉၁၂ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် မြူးနစ်မြို့တွင် လက်သမားအဖြစ် တစ်မျိုး၊ ပုံတူရေးဆရာအဖြစ် တစ်သွယ်၊ ရေဆေး ပန်းချီဆရာအဖြစ် တဖုံနှင့် လောကဇာတ်ခုံတွင် မီးစင် ကြည့်ကာ ဝမ်းစာရှာခဲ့ရ၏။ ၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် ပထမကမ္ဘာစစ် ဖြစ်လေရာ ဟစ်တလာသည် စစ်တပ်သို့ ဝင်ရောက် အမှုထမ်း လေသည်။ ၁၉၁၄ ခုနှစ်အတွင်း သူ၏ စစ်မှုထမ်းဘဝမှာ များစွာ မထင်ရှားလှသော်လည်း သူ၏ စွန့်စားမှုကြောင့် သူသည် တပ်ကြပ်ရာထူးသို့ တိုးမြှင့်ခန့်ထားခြင်းခံရ၍ သံမဏီ ကြက်ခြေခတ်တံဆိပ်ကိုပါ ချီးမြှင့်ခြင်း ခံရလေသည်။ ၁၉၁၆ ခုနှစ်တွင် ဆုမ်းတိုက်ပွဲ၌ ဒဏ်ရာရခဲ့သည်။

စစ်ပြေငြိမ်းသည့် အချိန်တွင် ဟစ်တလာသည် ဘာလင်မြို့အနီး ဆေးရုံတစ်ရုံ၌ ဆေးကုသနေဆဲ ဖြစ်လေသည်။ သူကား ဂျာမန်တို့ လက်နက်ချ အရှုံးပေးသည်ကို အနည်းငယ်မျှ 
မကြေနပ်ရကား ချုံးပွဲချ၍ ငိုယိုမိ လေသည်။ ဤသို့ ငိုယိုခြင်းကား မိခင် သေဆုံးပြီးနောက် ပထမဆုံး သူငိုမိခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုလေသည်။ သူသည် စိတ်ပျက်၍ အလွန်အမင်း ဝမ်းနည်း 
အခဲမကြေဖြစ်ကာ အမျိုးမျိုး စဉ်းစားရာ နောက်ဆုံး၌ နိုင်ငံရေးလောကသို့ဝင်ရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်လေသည်။ ထိုအတောအတွင်း 
မြူးနစ်မြို့ရှိ စစ်တပ်တွင်ပင် နေထိုင်ရင်း သူလျှိုကလေးသဖွယ် ဆောင်ရွက်ခဲ့လေသည်။

ဟစ်တလာသည် ရဟူဒီ(ဂျူး)များအား ဂျာမနီကို ကျွန်ဖြစ်စေသော နိုင်ငံ၏ ရန်သူများဟု ယူဆလျက် အမုန်းကြီး မုန်းလေသည်။ သူသည် ဘီယာဆိုင်များတွင် ကျင်းပသော နိုင်ငံရေး 
အစည်းအဝေးများသို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ၁၉၁၉ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီသို့ ဝင်သည်။ 
ပရိသတ်ကို ဆွဲဆောင် နိုင်အောင် စကားပြောကောင်းသောကြောင့် မကြာမြင့်မီပင် ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်လာလေသည်။
၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် သူ၏ပါတီအတွက် စကြာအလံကို တီထွင်လေသည်။ နောက်လိုက် အများအပြား 
စုဆောင်းကာ မုန်တိုင်းတပ်ဖွဲ့များကို ဖွဲ့စည်းသည်။ ပါတီကိုလည်း ''အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ် ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ”ဟု အမည်သစ် ပေးသည်။ ဂျာမန်ဘာသာ အတိုကောက်အားဖြင့် “နာဇီပါတီ”ဟု တွင်သည်။
( နာဇပါတီီ။)

ထို့ပြင်ပါတီ၏ လုပ်ငန်းစဉ်တရပ်ကို ရေးဆွဲအတည်ပြုပြီးသော်ထိုလမ်းစဉ်အတိုင်း မနားမနေ ကြိုးစား ဆောင်ရွက်လေ 
တော့သည်။ ထိုကြောင့် နာဇီများသည်တစ်နေ့တခြား အင်အား ကောင်းလာလေရာ ၁၉၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင် 
အစိုးရအာဏာကို သိမ်းပိုက်ရန် ကြံစည်ကြ၏။ ထိုသို့ ကြံစည်ရာ၌ ဘီယာဆိုင်များတွင် နောက်လိုက်များ စုဆောင်းသောကြောင့် ''ဘီယာဆိုင်မှ တော်လှန်ရေး''ဟု ခေါ်တွင်လေသည်။ နာဇီတို့၏ ကြိုးစားမှုမှာ မအောင်မြင်ပဲ ဟစ်တလာလည်း အဖမ်းခံရပြီးနောက် ထောင်ဒဏ် ငါးနှစ် အပြစ်ပေး ခံရလေ 
သည်။ ထောင်ကျနေသည့် အတောအတွင်း ''ကျွန်ုပ်၏ ကြိုးပမ်းမှု''ခေါ် နာဇီတို့ ကျင့်စဉ်ကို ရေးသားခဲ့လေသည်။ ထောင်ထဲတွင် ရှစ်လမျှသာ နေရပြီးနောက် လွတ်လာလေသည်။
၁၉၂၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၂၈ ခုနှစ်အတွင်းတွင်ကား ဂျာမနီနိုင်ငံသည် စည်ကား ဝပြောနေလေရာ မကြေနပ်မှုများ မရှိသလောက် ဖြစ်သဖြင့် တော်လှန်ရေးများ မပေါ်ပေါက်ခဲ့ချေ။ 
သို့ရာတွင် ၁၉၂၉ ခုနှစ်လောက်မှစ၍ ကမ္ဘာနှင့်အဝန်း စီးပွားရေး ကြပ်တည်းမှု ပေါ်ပေါက်လာသောအခါ နာဇီတို့အဖို့ အခွင့်ကောင်းနှင့် ကြုံရပြန်လေသည်။ ဟစ်တလာသည်လည်း အခွင့် 
ကောင်းကိုယူ၍ ဂျာမန်လူထုအား မိမိတို့ စစ်ရှုံးရခြင်းမှာ ရဟူဒီများနှင့်မတ်ဝါဒီများကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု အပြစ်ဖို့ကာ ဟောပြောပြီးလျှင် သူ့ဘက်သို့ ဆွဲဆောင်လေသည်။ စက်မှုလုပ်ငန်း အရင်းရှင်ကြီးများကလည်း သူ့ကို အားပေးထောက်ခံလာကြသည်။

နာဇီပါတီသည် တဖြည်းဖြည်း အင်အားကောင်းလာကာ ၁၉၃ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဂျာမန်လွှတ်တော်၌ နာဇီပါတီဝင် အမတ် ၁ဝ၇ ယောက်မျှ ရှိနေပြီ ဖြစ်သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင်မူ ၁၉၆ယောက် အထိ တိုးတက်လာပြီးလျှင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် အင်အား 
အတောင့်တင်းဆုံးပါတီ ဖြစ်လာလေသည်။ ထိုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် ဟင်ဒင်ဗတ် နှင့် ယှဉ်ပြိုင်၍ သမ္မတရာထူးကို အရွေးခံရာ ရှုံးနိမ့်သွား၏။ 
( ပေါဖွန်ဟင်ဒင်ဗတ်။)

သို့သော် ၁၉၃၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃ဝ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာသည် ဂျာမန်လွှတ်တော်၏ အဓိပတိ(ဝန်ကြီးချုပ်) ဖြစ်လာသည်။ ၁၉၃၄ ခုနှစ်တွင် သမ္မတ ဟင်ဒင်ဗတ် ကွယ်လွန် သောအခါ ဟစ်တလာသည် အဓိပတိရာထူးနှင့် သမ္မတရာထူး နှစ်ခုလုံးကို ပူးတွဲ 
ထမ်းရွက်လေသည်။
ဟစ်တလာသည် သူ၏ ရည်မှန်းချက်အတိုင်း ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ခေါင်းဆောင်ကြီးအဖြစ်သို့ ရောက်ပြီဖြစ်ရာ သူ၏ လုပ်ငန်းစဉ်ကို ချမှတ်ကာ စတင် ဆောင်ရွက်လေတော့သည်။ နိုင်ငံ 
စည်းလုံးတောင့်တင်းမှုအတွက် ရှေးဦးစွာ သူသည် အတိုက်အခံပါတီများကို နှိပ်ကွပ် ဖျက်သိမ်းသည်။ သူ၏ ပါတီများထဲမှ သူနှင့်သဘောချင်း မတိုက်ဆိုင်သူများကိုလည်း ''ပါတီ သန့်ရှင်းရေး''ဟု အကြောင်းပြကာ သုတ်သင်ပစ်လေသည်။ 
နာဇီ ပါတီသာလျှင် တရားဝင်နိုင်ငံ‌‌ရေးပါတီဖြစ်သည်ဟု ကြေညာပြီးသော် တစ်ပါတီစနစ်ကို ထူထောင်လေသည်။ နိုင်ငံရေးအာဏာများကိုလည်း သူ၏ လက်ဝယ်ထားရှိပြီးနောက် သူ၏ လူယုံများမှတဆင့် နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်သည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံကို 
မည်ကဲ့သို့ အသွင်ပြောင်းလိုက်‌လေသနည်းဟူမူ ဂျာမန်လူထုသည် ဟစ်တလာကို မိမိတို့အား ကယ်တင်မည့်သူဟူ၍ပင် မှတ်ထင်လာကြတော့၏။ ထို့ပြင် အတိုက်အခံ ပါတီများကို နှိပ်ကွပ် သည်ထက်ပင် ရဟူဒီ(ဂျူး)များနှင့် အနည်းငယ်မျှ သွေးသား‌တော်စပ်သူများကိုပင် မချန်ပဲ ပိုမို ပြင်းထန်စွာ နှိပ်ကွပ် ညှဉ်းပန်းသည်။ 
နိုင်ငံမှလည်း နှင်ထုတ်ခဲ့လေသည်။
ထိုနောက်တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ဂုဏ်သရေကို ပြန်ဆယ်သည့် လုပ်ငန်းစလေတော့သည်။ နာဇီတို့သည် ဂျာမနီနိုင်ငံသည် ပထမကမ္ဘာစစ်ရှုံးနိုင်ငံအဖြစ် ကမ္ဘာ့အလယ်တွင် မျက်နှာငယ်နေရသည်ကို 
မျက်နှာရှိရှိနှင့် တင့်တင့် တယ်တယ်ဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက် ပေးမည်ဟု ဂျာမန်လူထုကို ကတိပေးခဲ့သည်။ ထိုကတိအတိုင်း ဆောင်ရွက်ဖို့ပင် ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်လေသည်။ သို့ဖြစ်၍ 
ပထမတွင် လျှို့ဝှက်စွာ လက်နက်များကို တပ်ဆင် လေသည်။ နောင်အခါတွင်ကား အတိအလင်း လက်နက်များကို ပြုလုပ် 
တပ်ဆင်လေတော့သည်။ ထိုသို့ လက်နက်အင်အား ဖြည့်တင်းကာ နိုင်ငံတကာနှင့် ယှဉ်ပြိုင်သာအောင် ကြိုးပမ်းမှုမှာ 
နောက်ဆုံး စစ်မက် ဖြစ်ပွားသည့် အခြေသို့ ဆိုက်ရောက်တတ်သည့်အတိုင်း ဟစ်တလာ ခေါင်းဆောင်သော နာဇီတို့သည်တစ်နည်းအားဖြင့် စစ်ဖြစ်ပွားရန် ကြိုးပမ်းမှုကို စတင် ဆောင်ရွက်သည်ဟု ဆိုနိုင်ပေသည်။ စင်စစ်သော်ကား အင်အား ဖြည့်တင်းပြီးနောက် နောက်တကြိမ် စစ်ပွဲကြီးတရပ်ကို ဆင်နွှဲ 
ကာ အနိုင်ယူလိုက်လျှင် ယခင်က ဂျာမနီနိုင်ငံ ဂုဏ်သရေမဲ့ခဲ့သည်ကို သင်ပုန်းချေရာရောက်မည်ဟု နာဇီတို့သည် တထစ်ချ မှတ်ယူထားကြ၏။
ဤသို့ဖြင့် လက်နက်များ တပ်ဆင်ပြီးနောက် ဂျာမန် အမျိုးသားများ စစ်ထဲ မဝင်မနေရ ဥပဒေကို ပြန်လည် ပြဋ္ဌာန်းလိုက်လေသည်။ နိုင်ငံပေါင်းချုပ် အသင်းကြီးမှလည်း နုတ်ထွက်လိုက်၏။
၁၉၃၆ ခုနှစ်တွင် ရိုင်းလန်းနယ်ကို ချီတက် သိမ်းပိုက် လိုက်သည်။ ထိုနောက် ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် မဟာမိတ်နိုင်ငံများမှ သိမ်းယူထားသော ဂျာမန် ကိုလိုနီနယ်များကို ပြန်လည် ပေးအပ်ရမည်ဟု တောင်းဆိုလေသည်။
၁၉၃၉ ခုနှစ်မှာပင် ဟစ်တလာသည် အီတလီ အာဏာရှင် မူဆိုလိုနီနှင့် နားလည်မှုရယူကာ သူတို့၏ အကူအညီဖြင့် စပိန် ပြည်တွင်းစစ်ပွဲတွင် အနိုင်ရ၍ အာဏာသိမ်းပိုက်ခဲ့သော ဖရန်ကို အစိုးရကို အသိအမှတ် ပြုလေသည်။
( မူဆိုလိုနီ ဗင်နီတို။)

( ဖရန်ကို။)

၁၉၃၇ ခုနှစ်တွင် အီတလီနှင့် မဟာမိတ် စာချုပ် လက်မှတ်ရေးထိုးလေသည်။ ၁၉၃၈ ခုနှစ်ဦးတွင် နာဇီ တပ်များသည် ဩစတြီးယားနိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ချက်ကိုစလိုဗာ
ကီးယားနိုင်ငံမှ ဆူ‌ဒေတန်နယ်ကို မြူးနစ် စာချုပ်အရ ရရှိပြန်သည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်ဦးတွင် ချက်ကိုစလိုဗာကီးယားနိုင်ငံရှိ ကျန်နယ်များကို သိမ်းယူလိုက်သည်။ ထိုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် 
ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုနှင့် အပြန်အလှန်မကျူးကျော်ရေး စာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီးနောက် စက်တင်ဘာလတွင် ဆိုဗီယက်နှင့်အတူ ပိုလန်နိုင်ငံကို တိုက်ခိုက်လေသည်။ ထိုအခါမှစ၍ 
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး စတင်ဖြစ်လေတော့သည်။ 
( ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး။)

ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အစတွင် နာဇီဂျာမနီနှင့် အပေါင်းပါ နိုင်ငံများသည် အောင်ပွဲအလီလီ ရခဲ့သော်လည်း မကြာမီပင် တစ်ရှုံးထဲရှုံးရသည့် အခြေနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြရလေသည်။ ထိုသို့ 
တစ်ရှုံးထဲရှုံးနေသဖြင့် နိုင်ငံအလုံးပြုတ်ပြုတ်ပြုန်းရတော့မည့် 
အရေးကို ကြိုတင်သိရှိလာကြသော အထက်တန်း စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ အရာရှိကြီးများသည် နိုင်ငံကို ကယ်တင်ရန်အတွက် 
ဟစ်တလာကို ၁၉၄၄ ခုနှစ်တွင် လုပ်ကြံလေသည်၊ သို့သော် အထမမြောက်ခဲ့ချေ။

၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဘာလင်မြို့တော်ကြီးတွင် နေရာ အတော် များများ၌ ဆိုဗီယက်တပ်နီတော်က သိမ်းပိုက် တပ်စွဲမိပြီးသောအခါ ဂျာမန် ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ် ဒိုးနစ်က ဟစ်တလာ ကျဆုံးသွားပြီ 
ဖြစ်၍ သူက ဟစ်တလာ့နေရာကို ဆက်ခံကြောင်း ကြေညာလေသည်။

ဟစ်တလာ၏ ဘဝဇာတ်သိမ်းခန်းမှာ မရေရာလှချေ။ ရုရှား ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မာရှယ်ဇူးကော့ကမူ ဟစ်တလာသည် အီဗာဗရွန်းဆိုသူ အမျိုးသမီးကို လက်ထပ်ပြီးနောက် လေယာဉ်ပျံဖြင့် 
လွတ်မြောက်ကောင်း လွတ်မြောက်သွားမည်ဟု ဆို၏။ သို့သော် ၁၉၄၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် ထုတ်ပြန်သော မဟာမိတ် အုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီ၏ ပြန်တမ်းအရမူ ဟစ်တလာနှင့် အီဗာဗရွန်းတို့သည် ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၉ ရက်နေ့တွင် လက်ထပ်ကြပြီးသော် ၃ဝ ရက်နေ့ ညနေ၂ နာရီခွဲကျော်ကျော်တွင် ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေခဲ့ကြသည်။ သူတို့၏ အလောင်းများကို 
မီးရှို့လိုက်ကြသည်ဟု ဆိုလေသည်။ သို့ဖြင့် မည်သူမျှ တပ်အပ်သေချာစွာ မပြောနိုင်ခဲ့ပေ။ ၁၉၅၆ ခုနှစ်တွင် ရှရုား
တို့၏ အချုပ်ထောင်မှ လွတ်မြောက်လာခဲ့သော ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်ရံတော်တစ်ဦးဖြစ်သူ ဗိုလ်မှူးအော့တိုးဂွန်းက ဟစ်တလာသည် မိမိကိုယ်ကိုမိမိ သေနတ်နှင့်ပစ်၍ အဆုံးစီရင်ကြောင်း၊ ကြင်ယာတော် အီဗာဗရွန်း ကမူ အဆိပ်သောက်၍ အဆုံးစီရင်ခဲ့ကြောင်း၊ ထိုနောက် သူတို့၏ အလောင်းများကို အော့တိုးနှင့် အပေါင်းပါတို့က ဓာတ်ဆီဖျန်း၍ မီးရှို့လိုက်ကြကြောင်း၊ သို့သော် ရုရှားတပ်များ ချဉ်းကပ်လာသည်နှင့် မီး 
ကောင်းစွာ လောင်သည်အထိ မစောင့်နိုင်တော့ပဲ မြေမြှုပ် သင်္ဂြိုဟ်ရန် တပည့်များကို မှာကြားခဲ့ကြောင်းနှင့် သတင်းစာဆရာများကို ပြောကြားခဲ့လေသည်။&lt;ref&gt;မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)&lt;/ref&gt;

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

[[Category:ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်များ]]
[[ကဏ္ဍ:ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ သမ္မတများ]]
{{Lifetime|၁၈၈၉|၁၉၄၅}}</text>
      <sha1>0muvv83z1d3mkyh1iduzv7re1zve9li</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877748</id>
      <parentid>877747</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T04:10:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>103.25.79.6</ip>
      </contributor>
      <comment>်</comment>
      <origin>877748</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="88623" sha1="o910adzrl4nmyb3lpfu4wbfv7z3vnst" xml:space="preserve">{{cleanup|date=၁၈ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၁၈}}

{{Infobox officeholder
|name        = အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ&lt;br&gt;Adolf Hitler
|citizenship = 
 {{plainlist |
*Austrian citizen until 7 April 1925{{sfn|NS-Archiv, 7 April 1925}}
*German citizen after 25 February 1932
 }}
|image       = Hitler portrait crop.jpg
|imagesize   =
|caption     = ဟစ်တလာ (၁၉၃၈)
|birth_date  = {{birth date|1889|4|20|df=yes}}
|birth_place = Braunau am Inn, Austria-Hungary
|death_date  = {{death date and age|1945|4|30|1889|4|20|df=yes}}
|death_place = ဘာလင်၊ ဂျာမနီ။
|death_cause = ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် သတ်သေ
|party       = နာဇီပါတီ (၁၉၂၁–၄၅)
|otherparty  = ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ (၁၉၂၀–၂၁) 
|religion    =
|spouse      = Eva Braun&lt;br /&gt;(29–30 April 1945)
|parents     = {{plainlist|
*အလွိုက်(စ်) ဟစ်တလာ (ဖခင်)
*ကလဲရာပိုး ဟစ်တလာ (မိခင်)
}}
|occupation  = နိုင်ငံရေးသမား
|country     = [[နာဇီဂျာမနီ]]
|office      = ဂျာမနီနိုင်ငံတော်၏ ခေါင်းဆောင်ကြီး
|deputy      = Rudolf Hess (1933–41)
|term_start  = 2 August 1934
|term_end    = 30 April 1945
|predecessor = Paul von Hindenburg&lt;br /&gt;(ဝိုင်မာသမ္မတနိုင်ငံ၏ သမ္မတ)
|successor   = Karl Dönitz&lt;br /&gt;(တတိယဂျာမနီနိုင်ငံ‌တော်၏ သမ္မတ)
|office2     = တတိယဂျာမနီနိုင်ငံတော်၏ ဝန်ကြီးချုပ်
|president2  = Paul von Hindenburg&lt;br /&gt;(until 1934)
|deputy2     = Franz von Papen (1933–34)
|term_start2 = 30 January 1933
|term_end2   = 30 April 1945
|predecessor2= ကွတ် ဗွန် ရှလိုင်းရှား
|successor2  = ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ်ဒိုးနစ်
|office3     = နာဇီပါတီ၏ခေါင်းဆောင်ကြီး
|deputy3     = Rudolf Hess
|term_start3 = 29 June 1921
|term_end3   = 30 April 1945
|predecessor3= Anton Drexler
|successor3  = Martin Bormann
|signature   = Hitler Signature2.svg
|footnotes   =
|allegiance  = {{flag|German Empire}}
|branch      = {{flagdeco|German Empire|naval}} ''Bavarian Army''
|unit        = {{unbulleted list | 16th Bavarian Reserve Regiment | ''Reichswehr'' intelligence}}
|serviceyears= ၁၉၁၄–၂၀
|rank        = {{unbulleted list | ''Gefreiter'' | ''Verbindungsmann''}}
|battles     = [[ပထမကမ္ဘာစစ်]]
|mawards     =
 {{plainlist |
*[[Iron Cross#World War I|Iron Cross First Class]]
*[[Iron Cross#World War I|Iron Cross Second Class]]
*[[Wound Badge]]
 }}
}}

[[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]ကြီးကို ဖန်တီးခဲ့သူ၊ ဂျူးလူမျိုးတို့၏ဘုံရန်သူ၊ နာဇီပါတီဝင်တို့၏ ဖခင်ကြီး၊နာဇီဂျာမန်အင်ပါယာ၏ ခေါင်းဆောင်ကြီး၊ တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်စေခဲ့သော [[အာဏာရှင်]]ဟု အမျိုးမျိုး မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ရသော ဟစ်တလာ၏ နာမည်အပြည့်အစုံမှာ &quot;အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ&quot; (Adolf Hitler) ဖြစ်သည်။ 

ဟစ်တလာကို [[ဩစတြီးယား]]ပြည်နှင့် ဘာဗေးရီးယား ပြည်နယ်စပ်ရှိ အင်းမြစ်နံဘေး ဘရောနှောမြို့ကလေးတွင် ဖခင် အလွိုက်ဟစ်တလာနှင့် မိခင် ကလဲရာပိုးလ်တို့မှ ၁၈၈၉ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂ဝ ရက်၊ ညနေ၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။ အမျိုးအနွယ်မှာ မထင်မရှားမျှသာ ဆိုဟုဆိုတယ်။ ဟစ်တလာ၏ဖခင်မှာ လုပ်ငန်းများ အတည်တကျမရှိသဖြင့် အမြို့မြို့အနယ်နယ် ပြောင်းရွှေ့ရင်း လိုက်ပါနေထိုင်ခဲ့ကြရသည်။ ရောက်ရာအရပ်တွင် ဟစ်တလာမှာ မူလတန်းပညာကို သင်ယူခဲ့ရသည်။ ၁၉ဝဝ ပြည်နှစ်တွင် လင့်ဇ်မြို့မှ ရီးရဲအလယ်တန်းကျောင်းတွင် အလယ်တန်းပညာကို ဆက်လက်သင်ကြားခဲ့သည်။ ၁၉ဝ၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ၏ဖခင် အလွိုက်ကွယ်လွန်သွားခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဟစ်တလာမှာ ကျောင်းနေခွင့်မရတော့‌ပေ။ ဘဝရပ်တည်ရေးကို ခက်ခဲပင်ပန်းစွာ ရပ်တည်ခဲ့ရသည်ဆို၏။ ထိုမှတဖန် မိခင်ဖြစ်သူအလိုကျ ကက်သလစ်ဘာသာဝင်အဖြစ် ခံယူခဲ့ရပြီး စတီးယားကျောင်းတွင် ဆက်လက်ပညာသင်ကြားခဲ့ပြီး အသက် ၁၆ နှစ်တွင် ကျောင်းထွက်ခဲ့ရသည်။

ဟစ်တလာသည် ပန်းချီပညာကို ဝါသနာပါခဲ့ပြီး အသက်ကြီးလာလျှင် ပန်းချီဆရာအဖြစ် အသက်မွေးမည်ဟုပင် ဆုံး ဖြတ်ခဲ့ဖူးသည်ဆို၏။ မိဘများက အစိုးရအလုပ်ကို လုပ်စေချင်ခဲ့ သည်။သို့‌သော်ဟစ်တလာမှာ ကျောင်းစာလည်းညံ့သည်။ ကျောင်း ထွက်လက်မှတ်ကိုပင် မရရှိခဲ့ပေ။ ၁၉ဝ၅ ခုနှစ်တွင် ကျောင်းမှထွက်ခဲ့ သည်။ ပုံများ၊ ပန်းချီများကို အချိန်ပြည့်ဆွဲကာ အချိန်လွန်ခဲ့သည် ဟုဆို၏။ ဟစ်တလာသည် ၁၉ဝ၆ ခုနှစ်တွင် [[ဗီယင်နာမြို့]]သို့ အလည်အပတ် ရောက်သွားခဲ့သည်။ ဗီယင်နာမြို့မှာ အနုပညာ ထွန်းကားသော မြို့ကြီးဖြစ်သောကြောင့် သူအလွန်ပျော်ခဲ့သည် ဆို၏။ ထိုမြို့ကြီး၏ ကြီးကျယ်ခမ်းနားမှု အနုပညာများကသူ့၏ ပန်းချီဆရာဖြစ်ချင်စိတ်ကို ပို၍ တွန်းပို့ခဲ့သည်ဆို၏။ ထို့ကြောင့် သူ့မိခင်ကြီး တားဆီးနေသည့်ကြားမှ ၁၉ဝ၇ ခုနှစ်တွင် လင့်ဇ်မြို့ ကလေးကိုစွန့်ခွာ၍ ဗီယင်နာမြို့သို့ ထွက်ခွာခဲ့သည်ဆို၏။ သို့သော် သူသည် ဗီယင်နာအနုပညာသိပ္ပံကျောင်းကြီးကို ဝင်ခွင့်မရခဲ့။ အရည်အချင်း မမှီ ဟုဆိုကာပယ်ချခဲ့သည်။ သူ စိတ်မလျှော့ဘဲ ဆက်လက် ကြိုးစားနေစဉ်မှာပင် သူ့ မိခင်ကြီး ကွယ်လွန်ခဲ့၍ လင့်ဇ်မြို့သို့ ပြန်ခဲ့ရသည်။ ၁၉ဝ၈ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ဗီယင်နာမြို့သို့ ပြန်ရောက်ရှိခဲ့ပြီး အနုပညာသိပ္ပံကျောင်းကြီးတွင် နေခွင့်ရရန် ကြိုးစား ပြန်၏။ သို့သော် မရခဲ့။ ဟစ်တလာသည် စိတ်ပျက်လက်ပျက်နှင့် ၅ နှစ်လုံးလုံး ဖြစ်သလိုနေ ဖြစ်သလိုစား မထင်မရှားနေခဲ့ရသည်။ ဗီယင်နာမြို့ကြီးတွင် သူ့ဘဝသည် ကူကယ်ရာမဲ့နှင့် ၁၉ဝ၉ ခုနှစ်မှ ၁၉၁၃ ခုနှစ်ထိ ပခုံးထမ်းအလုပ်ကြမ်းသမား၊ အပေါစား ပန်းချီဆရာအဖြစ်မျိုးနှင့် နေထိုင်ခဲ့ရသည်ဆို၏။

ငွေရှင်သူဌေးကြီးများ၏ ကုသိုလ်ဖြစ် ဟိုတယ်များတွင် နေထိုင်ခဲ့ရ၏။ အမြဲတမ်း ငတ်မွတ်စုတ်ပြတ်နေသည့် ကာလများဟု ဟစ်တလာကိုယ်တိုင် ရေးသားခဲ့၏။ ဟစ်တလာ ပန်းချီဆွဲသည့်ကားများတွင် 'အေ ဟစ်တလာ'ဟု လက်မှတ်ထိုးလေ့ရှိ၏။ အဒေါ့ဖ်စ်ဟစ်တလာ အတိုကောက်အမည်ဟူ၏။ ထိုမှဟစ်တလာ၏ ဘဝအချိုးအကွေ့များသည် ဘဝပေးအသိများအရ နိုင်ငံရေးသမားတစ်ယောက်အဖြစ်သို့ တဖြည်းဖြည်း ဦးတည်လာခဲ့သည် ဆို၏။ 

ဟစ်တလာသည် စာများကို ပိုဖတ်ဖြစ်လာ၏။ ပို၍ တွေးတောဆင်ခြင်နိုင်လာ၏။ သတင်းစာများကို ပို၍ ဖတ်ရှုလာ၏။ စကားကို လူအများ စိတ်ဝင်စားလာအောင် ကျယ်လောင် ကျယ်လောင် ပြောလေတော့၏။ ဘီယာဆိုင်များတွင် လက်ဖက်ရည်ဆိုင်များတွင် ပို၍ ပြောခဲ့သည်ဆို၏။ နိုင်ငံရေးစကားများ ပြောရင်း ရန်ဖြစ်သည်၊ ပြန်လည်ချေပသည်၊ လက်သီးလက်မောင်းတန်းရင်း ဂျူးများ၊ ဘုန်းကြီးများ၊ ဆိုရှယ်လစ်များကို မုန်းတီးကြောင်း အကြိမ်ကြိမ် ပြောခဲ့သည်ဆို၏။

ဟစ်တလာသည် ထိုအချိန်များမှာပင် စိတ်ကြီးဝင်နေခဲ့ပြီဆိုကြ၏။ သူ့ကိုယ်သူ အလွန်မြင့်မြတ်သူဟု ထင်နေခဲ့ပြီ ဆိုကြ၏။ ဘဝင်မြင့်နေ၏။ သူ့ကိုယ်သူနှင့် အနီးမှလူများကို ဂျာမန်အမျိုးအနွယ်များသည် မြင့်မြတ်သော မဟာမျိုး မဟာနွယ် များဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် မိမိတို့လူမျိုးမှသာ နိုင်ငံရေး၊ ယဉ်ကျေး မှု ပို၍ မြင့်မားသည်၊ ပို၍ကြွယ်ဝသည်။ ထို့ကြောင့် 'မဟာဂျာမနီ နိုင်ငံတော်ကြီး'ကို ထူထောင်ကြရမည်ဟူသော အတွေးနှင့်စကားမျိုးကို ပြောဆိုခဲ့သည်ဆို၏။

၁၉၁၃ ခုနှစ်တွင် ဗီယင်နာမြို့မှ ဟစ်တလာ ရုတ်တရက် ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့ပြီး စစ်ထဲမဝင်မနေရအမိန့်ကိုဖီဆန်၍ ရှောင်ထွက်သွားခဲ့သည်။ ထိုမှ [[မြူးနစ်မြို့]]သို့ ရောက်သွားခဲ့သည်။ မြူးနစ်တွင်လည်း ဘီယာဆိုင်တွင် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးစကားများကိုသာ ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် ပြောဆိုနေခဲ့သည်။
သို့သော် ဟစ်တလာ၏ ကံကြမ္မာအလှည့်အပြောင်းဖြစ်စေရန် ကမ္ဘာကြီးတွင် စစ်မီးကြီးလောင်ခဲ့သဖြင့် လူအများက နိုင်ငံရေးကို စိတ်ဝင်စားချိန် ကာလကြီးပင်တည်း။
၁၉၁၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာဘဝကို အထူးပြောင်းလဲစေခဲ့သော မြူးနစ်မြို့၊ အိုဒီအုံ ပလာဇာကွင်းပြင် ကြီး၏ လူထုတရားပွဲမှ စတင်ခဲ့လေသည်။ ဂျာမန်မှ ရုရှားပြည် ကြီးကို စစ်ကြေညာခဲ့ခြင်း၊ ဂျာမန်အမျိုးသားတိုင်း စစ်ထဲဝင်ကြရသလို ဟစ်တလာလည်း စစ်မှုထမ်းစစ်သား ဖြစ်ခဲ့လေ၏။ မထင်မရှား စစ်သားလေးဘဝ၊ စစ်တပ်ထဲတွင် ဆက်သားတာဝန်၊ ၁၉၁၅-၁၉၁၆ ခုနှစ်တွင် ခြေထောက်တွင် သေနတ်မှန်ကာ ဒဏ်ရာရခဲ့သည်။ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် တပ်ကြပ်ကလေးဘဝ၊ တပ်သားကျော် ဆုတံဆိပ် ရရှိခဲ့သည်။ စစ်မြေပြင်တွင် သူတစ်ယောက်တည်းမှ ပြင်သစ်စစ်သား ၁၅ ယောက်ကို လက်ရဖမ်းဆီးခဲ့‌သောကြောင့် ဟူ၏။ ၁၉၁၈ ခုနှစ် တိုက်ပွဲတစ်ခုတွင် ဟစ်တလာသည် ဓာတ်ငွေ့မိပြီး သတိလစ်သွားသဖြင့် စစ်ဆေးရုံသို့ ပို့ပေးခဲ့ကြရသည်။ မျက်စိများ ယာယီ ကန်းသွားကာ ကိုယ်တစ်ပိုင်းလည်း သေသွားခဲ့သေးသည် ဆို၏။ မကြာခင် ပျောက်ကင်းခဲ့လေ၏။ ထိုနှစ်တွင် [[ပထမကမ္ဘာစစ်]]ကြီး ပြီးခဲ့လေ၏။ ဂျာမနီတို့ စစ်ရှုံးခဲ့လေ၏။ ဟစ်တလာတို့ ငိုခဲ့ရလေ၏။

ထိုအချိန်မှစ၍ ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးနယ်ထဲသို့ ခြေစုံပစ်ဝင်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်ဆို၏။ ၁၉၁၉ နှစ်အထိ စစ်တပ်ထဲတွင်နေခဲ့၍ ၁၉၁၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင်မြူးနစ်မြို့သို့ ပြန်လာခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဂျာမနီနိုင်ငံရေးမှာ အလွန်ရှုပ်ထွေးနေလေ၏။ နေ့စဉ် တရားပွဲများ၊ ဆန္ဒပြပွဲများ၊ ဆူပူမှုများမပြတ် ရှိနေခဲ့သည့် ကာလများလည်း ဖြစ်သည်။ 
ထိုကာလတွင် မြူးနစ်မြို့ဆိုင်ရာ ခရိုင်စစ်ဌာနချုပ် လက်အောက်ရှိ နိုင်ငံရေးဌာနတွင် ပုံနှိပ်လုပ်ငန်းနှင့် သတင်းဖြန့်ချိရေးဌာနတွင် ဟစ်တလာ အလုပ်လုပ်ခဲ့ရသည်။ ထိုမှ နိုင်ငံရေး နည်းပြသင်တန်းတက်ခဲ့ရပြီး နိုင်ငံရေးနည်းပြအရာရှိ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ထိုမှ ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီနှင့် စစ်တပ်အကြား ညှိနှိုင်းရသော အရာရှိအဖြစ် စေလွှတ်ခြင်းခံရသည်။ ထိုမှ ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီသို့ ခြေစုံပစ်ဝင်ခဲ့ပြန်သည်ဆို၏။ ထိုပါတီတွင် ဟစ်တလာသည် ဝါဒဖြန့်ချိရေးတာဝန်ခံ ဖြစ်ခဲ့လေ၏။


၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၄ ရက်နေ့တွင်ပထမ ဦးဆုံးသော လူထုတရားပွဲကြီးကို ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီမှ ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့ရာ ပရိသတ်နှစ်ထောင်နီးပါးမျှ တက်ရောက်ခဲ့ သည်ဆို၏။ ထိုပွဲတွင် ဟစ်တလာ၏အမည်လည်း စတင်ကျော်ကြားခဲ့လေ၏။ ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီကိုလည်း '''အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ်ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ''' ဟူ၍ အမည်ပြောင်းခဲ့လေ၏။ ထိုပါတီ၏ အတိုကောက်နာမည်မှာ 'နာဇီ'ပါတီဖြစ်သည်။ ဥက္ကဋ္ဌကြီးမှာဟားရားဖြစ်ပြီး မကြာခင်မှာပင် ဟစ်တလာနှင့် သဘောမတိုက်ဆိုင်၍ နုတ်ထွက်သွားခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာ၏စည်းရုံးမှုကြောင့် ပါတီဝင်အင်အား ပို၍ပို၍ များ လာခဲ့သည်။ မြူးနစ်မြို့ခရိုင် စစ်ဌာနချုပ်မှ စစ်ဗိုလ်ဟောင်း ဗိုလ်ကြီး ရုမ်းမှ ဟစ်တလာကို များစွာ အကူအညီပေးခဲ့သည်။


၁၉၂၁ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် [[ဘာလင်မြို့]]သို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။ အပြန်တွင် ပါတီတွင်းတိုက်ပွဲ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဟစ်တလာ နိုင်ခဲ့သည်။ အာဏာရှင်ခေါင်းဆောင် စတင် ဖြစ်လာ ခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာဦးဆောင်၍ အခြားပါတီ၏ တရားပွဲဖျက်မှုဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၇ လ အပြစ်ပေး ခံခဲ့ရပြီး တစ်လသာ ထောင်ထဲတွင် နေခဲ့ရသည်ဆို၏။ ထောင်မှလွတ်ခဲ့ပြီး ၁၉၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၁ ရက်နေ့တွင် ကာကွယ်ရေးဥပဒေ ကြမ်းကို ကန့်ကွက်သည့် လူထုဆန္ဒပြပွဲကြီးကို နာဇီပါတီမှ ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့သည်။ ဟစ်တလာ၏နာမည်မှာ ပို၍ ကျော် ကြားခဲ့လေပြီ။ အာဏာပိုင်များ၏ရန်သူ နံပါတ်တစ် စာရင်းဝင် လည်း ဖြစ်ခဲ့ရလေ၏။


၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် အခြားပါတီ ၄ ပါတီနှင့်ပူးတွဲကော်မတီ ဖွဲ့နိုင်ခဲ့သည်။ နာဇီမုန်တိုင်းတပ်သားများ ဖွဲ့စည်းခဲ့ရာ တပ်သား နှစ်သောင်းကျော်ထိ ရှိခဲ့ပြီး အခြားပါတီနှင့် သမဂ္ဂအဖွဲ့များအံ့ဩ တုန်လှုပ်ခဲ့ကြသည်ဆို၏။ တပ်မှူးအဖြစ် [[ဂိုအားရင်း]]၊ [[ဟင်းမလား]]၊ စထရက်ဆားတို့ပါဝင်ခဲ့ကြပြီဆို၏။ စက်တင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့ တွင် ဟစ်တလာ ဦးဆောင်၍ [[နျူရင်ဘတ်မြို့]]တွင် လူထုဆန္ဒပြပွဲ ပြုလုပ်ခဲ့ပြန်၏။ အောင်မြင်ခဲ့ပြန်၏။ အဆိုပါ ဆန္ဒပြပွဲကြီးတွင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်း လူဒင်ဒေါ့ပင်ကိုတိုင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ဟစ်တလာမှာ ပို၍ ကျော်ကြားခဲ့ပြန်လေသည်။

ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးတွင် အနိုင်ရရေး၊ နေရာရရှိ ရေး၊ အသိအမှတ်ပြုလာစေရေးအတွက် နည်းမျိုးစုံအဖုံဖုံ အသုံးပြု ခဲ့သည်ဆိုကြ၏။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာသည်'အာဏာသိမ်းပွဲ' လုပ်ခဲ့သေး၏။ မအောင်မြင်ခဲ့ပါ။နိုင်ငံ‌တော်ပုန်ကန်မှုဖြင့်ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ် အပြစ်ပေး ခံခဲ့ရ၏။သို့သော်ထောင်ထဲတွင် ၁နှစ်သာနေခဲ့ရပြီး
၁၉၂၅ ခုနှစ်တွင် ထောင်မှလွတ်ခဲ့ပြန်လေ၏။ ဟစ်တလာ ကို စကားမပြောရဟု အာဏာပိုင်များမှ အမိန့်ထုတ်ခဲ့လေသည်။ ၁၉၂၈ ခုနှစ်အထိ။ ထို့ကြောင့် စာရေး၍ စာအုပ်ထုတ်ဝေခဲ့လေသည်။ 'ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု'စာအုပ် ကို၁၉၂၆ ခုနှစ်တွင် ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ပါတီဝင်ဦးရေမှာ သိန်း ကျော်ခဲ့ပြီဆို၏။
၁၉၂၉ ခုနှစ်တွင် နှစ်သိန်းနီးပါးရှိခဲ့သည်။ နာဇီပါတီဝင် များကို နာဇီကျောင်းသားအဖွဲ့၊ နာဇီမုန်တိုင်းတပ်ဖွဲ့၊ နာဇီကျောင်းဆရာများအဖွဲ့၊ နာဇီဆရာဝန်သမဂ္ဂ၊ နာဇီရှေ့နေများသမဂ္ဂ၊ နာဇီ လူငယ်အဖွဲ့ စသည့် အဖွဲ့ပေါင်းများစွာ ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့သည်။
၁၉၃ဝ ခုနှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကြီးတွင် နာဇီပါတီ အနိုင်ရလုလုနီးပါးဖြစ်ခဲ့ပြီး ၁၉၃၁ ခုနှစ်တွင် နာဇီမုန်တိုင်းတပ်သားပေါင်းပင် တစ်သိန်းနီးပါး ရှိခဲ့သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် နာဇီပါတီအာဏာ ရလာခဲ့လေ၏။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ သည် ဂျာမနီပြည်၏ ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကို တရားဝင် ရရှိခဲ့လေ သည်။ ပါလီမန်တွင် ဆက်လက်အနိုင်ရရှိအောင် ကြိုးစာခဲ့ရာတွင်လည်း နည်းမျိုးစုံဖြင့်ကြိုးစားခဲ့ရာ အနိုင်ရရှိခဲ့လေ၏။

၁၉၃၄ခုနှစ်တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံတော်သမ္မတကြီးဟင်ဒင်ဘတ် ကွယ်လွန်ခဲ့ရာ တစ်နာရီအတွင်းမှာပင် ဝန်ကြီးချုပ်ဟစ်တလာသည် သမ္မတကြီး၏ အရိုက်အရာကို ဆက်ခံရုံမျှမက ဂျာမန် လက်နက်ကိုင်တပ်ပေါင်းစုံ၏ စစ်သေနာပတိချုပ်ရာထူးကိုပါယူ၍ နိုင်ငံတော်ကို ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်ဟူ၏။
၁၉၃၅ ခုနှစ်တွင် [[အင်္ဂလိပ်]]၊ [[ပြင်သစ်]]အပါအဝင် နိုင်ငံကြီးများသည် ဟစ်တလာ အန္တရာယ်ကို ကြိုမြင်ခဲ့ကြရလေသည်။ ဂျာမနီသည် စစ်အင်အားကို တဖြည်းဖြည်း တိုးချဲ့ခဲ့ရာ စစ်သားဦးရေ ၅ သိန်း ၅ သောင်းပင် ရှိခဲ့သည်။ ဂျာမနီ ကို အိမ်နီးချင်း တိုင်းပြည်များမှ ဝိုင်း၍ ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ဟစ်တလာသည် ဂရုမစိုက်။

သို့နှင့် ၁၉၃၆ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင်ဩစတြီးယားပြည်ကို ဂျာမနီ၏ပြည်နယ်တစ်ခုအဖြစ် သိမ်းသွင်းခဲ့သည်။ အီတလီခေါင်းဆောင် [[မူဆိုလီနီ]]နှင့် စတင်လက်တွဲခဲ့သည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် ချက်ကိုစလိုဗာကီးယားကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ထိုနှစ်မှာပင် [[ပိုလန်နိုင်ငံ]]ကိုစစ်‌ကြေညာခဲ့ပြီး ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးကိုစတင်ခဲ့သည်။ ဂျူး သုတ်သင်ရေးစီမံကိန်းကိုလည်း ထိုကာလများတွင် စတင်ခဲ့လေ၏။

၁၉၄ဝ တွင် ဟစ်တလာ၏ အစီအစဉ်များသည် တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ခြိမ်းခြောက်နိုင်ခဲ့‌ လေသည်။ [[ဗြိတိသျှ]]၊ [[ပြင်သစ်]]၊ [[ဘယ်လ်ဂျီယံ]]၊ [[နော်ဝေး]]တို့၏ တပ်ပေါင်းများစွာ၊မြို့ ပေါင်းများစွာမှ ဂျာမနီတပ်များကို ခုခံတိုက်ခိုက်ခဲ့ရသည်။ ၁၉၄၁ ခုနှစ်တွင် [[ဆိုဗီယက်ယူနီယံ]]ကို ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့လေ၏။ သို့သော် ဟစ်တလာ၏စစ်မျက်နှာများ ရှည်လျားလွန်းလှသဖြင့် ထိုအချိန်မှစ၍ မနိုင်မနင်းဖြစ်ကာရှိနေခိုက်တွင် ဂျပန်နှင့်လည်း မဟာမိတ်ဖွဲ့ခဲ့သေး၏။ သို့သော် ထိုအချိန်တွင် ဟစ်တလာသည် စစ်ပန်းနေခဲ့ပြီ။ မကြာခင်မှာပင် [[ဂျပန်]]တို့၏ ပုလဲဆိပ်ကမ်းဗုံးကြဲ မှုကြီးသည် အမေရိကန်တို့ကို ရန်စကျူးကျော်ခြင်းဖြစ်ခဲ့ပြီး ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ကြီးအတွင်းသို့ အမေရိကန် ဝင်ရောက်လာခဲ့ခြင်းသည် ဟစ်တလာနှင့် ဝင်ရိုးတန်းနိုင်ငံများအတွက် ဆုံးရှုံးခြင်း နိမိတ်ဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။
ထိုသို့နှင့် ၁၉၄၁-၄၂-၄၃-၄၄ ခုနှစ်များတွင် ဟစ်တလာ သည် ဘေးကြပ်နံကြပ်များနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး တစတစ စစ်ရှုံးကာ မျက်ကန်းတစ္ဆေမကြောက် ပုံစံနှင့်သာရှိနေခဲ့လေ၏။ ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ၏ ရှိသမျှတပ်ပေါင်းများစွာ ပျက်စီးခဲ့၍ မဟာမိတ်တပ်များနှင့် ဆိုဗီယက်တပ်နီတော်၏ ထိုးစစ်ဒဏ် များကို လုံးဝခုခံနိုင်ခြင်းမရှိတော့ဘဲ ပြိုကွဲပျက်စီးခဲ့ရလေတော့ သည်။
ဟစ်တလာကို လုပ်ကြံမှုကြီးပေါင်းများစွာနှင့် ကြံစည်ခဲ့ကြသော်လည်း မသေခဲ့ဘဲ သူ၏ချစ်သူ အိဗာဗရွန်းနှင့်အတူ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် နောက်ဆုံးနေထိုင်ရာ စံအိမ်တော်ဝင်း ပုန်းခိုကျင်းကြီးထဲတွင်မိမိကိုယ်မိမိ သေနတ်ဖြင့် သေကြောင်းကြံကာ ကွယ်လွန်ခဲ့သည်ဟုသိရှိ ကြရသည်။ &lt;ref&gt;သုတေသီ ရေး ထင်ရှားကျော်ကြား ပုဂ္ဂိုလ်များ&lt;/ref&gt;

သူ၏မွေးရပ်မြေမှ [[ဂျာမနီနိုင်ငံ]]သို့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ခဲ့ပြီး ဂျာမနီ နိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားမှုများတွင် တက်ကြွစွာ ပါဝင်ခဲ့သည်။ ၁၉၂၁ ခုနှစ်မှစ၍ အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ်ဂျာမန်အလုပ်သမားများပါတီ (NSDAP) ၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှစ၍ ဂျာမနီနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်၊ ၁၉၃၄ ခုမှစ၍ သေဆုံးသည့် ၁၉၄၅ ခုနှစ်အထိ သူ့ကိုယ်သူ &quot;အမျိုးသားခေါင်ဆောင်&quot; ဟုအမည်တပ်ပြီး နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ နိုင်ငံတော် အစိုးရအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ရာထူးများကို တစ်ဦးတည်း သိမ်းပိုက်ကာ တိုင်းပြည်အာဏာကို ထင်သလို ခြယ်လှယ်ခဲ့သူ တစ်ဦးဖြစ်သည်။ သူသည် ၁၉၄၅ ခု ဧပြီလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် သူနေထိုင်ရာ ဘာလင်မြို့နန်းတော်တွင်း၌ သူ့ကိုယ်သူပင် အဆုံးစီရင်ခဲ့သည်။

နာဇီဝါဒ(၁၂)ချက်

1.ဂျာမန်အင်ပါယာချဲ့ထွင်ခြင်း။

2.ဂျူးလူမျိုးများကိုအမြစ်ပြတ်သုတ်သင်ရှင်းလင်းရေး။

3.ဂျာမန်တို့ပိုင်ဆိုင်ခဲ့‌သောနယ်မြေများပြန်လည်ရရှိရေး။

4.အာရိယန်အနွယ်ဝင်များ၏ကြီးမြတ်မှု။

5.ဗာဆိုင်းစာချုပ်ဖျက်သိမ်းရေး။

6.ပတမကမ္ဘာစစ်ပွဲတွင်ဂျာမနီသည်အပြစ်ရှိသည်ဟုငြင်းဆိုခြင်း။

7.သာတူညီမျှလက်နက်ရရှိရေး။

8.လူမှုရေးဥပဒေပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး။

9.ပိုမိုကောင်းမွန်သောဂျာမနီနိုင်ငံ‌တော်သစ်တည်‌ထောင်ရေး။

10.လုပ်ငန်းများကိုနိုင်ငံပိုင်ပြုလုပ်ခြင်း။

11.မြေယာပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး။

12.အလုပ်မလုပ်ဘဲအမြတ်ရပိုင်ခွင့်များဖျက်သိမ်းရေး။

နာဇီဝါဒဆိုတာကအကြွင်းမဲ့အာဏာပိုင်အယူအဆ၊အစွန်းရောက်အမျိုးသားရေးဝါဒ၊လူမျိုးရေးဝါဒနဲ့စစ်တပ်ချဲ့ထွင်ရေးဝါဒတွေရောထားတဲ့   ဖက်ဆစ်ဝါဒအသွင်ကွဲတစ်မျိုးဖြစ်သည်။

== ဟစ်တလာနှင့် နာဇီဝါဒ ==
ဟစ်တလာ၏ ဦးဆောင်မှု အောက်တွင် [[နာဇီ]]ဟုခေါ်သော လူတစ်စုသည် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် [[အာဏာရှင်စနစ်]]ကို ကျင့်သုံးကာ &quot;တတိယ ဂျာမန် နိုင်ငံတော်&quot; ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှစ၍ အခြားသော နိုင်ငံရေးပါတီများကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး၊ အချို့သော ပါတီများကို ရပ်တည်၍ မရအောင် နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် နှောင့်ယှက် ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ နာဇီအစိုးရကို ဆန့်ကျင်သော နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားသူများ အားလုံးကို ရှာဖွေဖမ်းဆီးစေပြီး နာဇီ အကျဉ်း စခန်းများသို့ ပို့ဆောင်၍ အဆုံး၌ ကွပ်မျက် သတ်ဖြတ်လိုက်ကြသည်။ 

ဟစ်တလာနှင့်သူ၏ အပေါင်းအပါများသည် ဥရောပတစ်ခွင်တွင် မှီတင်းနေထိုင်ကြသော &quot;ဂျူး&quot; လူမျိုးများ၊ အခြားသော ဘာသာဝင်များ၊ အာရိယန်အနွယ်ဝင်များထက်နိမ့်ကျ‌သောလူမျိုးများကို လိုက်လံရှာဖွေပြီး ရက်စက်သောနည်းမျိုးစုံဖြင့် စနစ်တကျ သတ်ဖြတ်လိုက်ကြသည်။ နာဇီတို့၏ ထိုလုပ်ရပ်များကြောင့်ပင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်မီး စတင်တောက်လောင်ခဲ့ပြီး ကလေးသူငယ်များ မိခင်များ အမျိုးသမီးများအပါအဝင် ၃၉ သန်းသော လူများ အသက်ဆုံးရှုံခဲ့ရသည်။ ထိုအထဲတွင် ဂျူးလူမျိုး ခြောက်သန်းသည်လည်း နာဇီတို့၏ လက်ချက်ဖြင့် သေကြေပျက်စီးခဲ့ကြရသည်။ ဥရောပတိုက်ကြီး၏ ဒေသအတော်များများသည်လည်း စစ်ဘေးစစ်ဒဏ်ကြောင့် အစိတ်စိတ်အမြွှာမြွှာ ကြွေမွပြီး အဆုံးအရှုံးများစွာကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရတော့သည်။

== ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်‌ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိ ==
ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိကို ကြည့်လျှင် အလွန်အမင်း ခြားနားကွာဟနေသော ဘဝအစိတ်အပိုင်းနှစ်ခုကို ပိုင်ဆိုင်သူဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြနေပေသည်။ အသက် ၃၀ အရွယ်ရောက်သည့်တိုင်အောင် ဟစ်တလာသည် အများနည်းတူ ဘဝအောင်မြင်မှုကို မရရှိနိုင်ခဲ့။ မည်သည့်အလုပ်ကိုမှ မယ်မယ်ရရ တတ်ကျွမ်းထားခြင်းလည်းမရှိ၊ မည်သည့် လူ့အသိုင်းအဝိုင်း အဆက်အသွယ်ကောင်းများကိုမှလည်း ထိထိရောက်ရောက် မရှိခဲ့သူ ဖြစ်ရာ သူ၏ဘဝတိုးတက်ကြီးပွားရေးသည်လည်း နှောင့်နှေးကြန့်ကြာခဲ့ရသည်။ 
[[File:Bundesarchiv Bild 183-1989-0322-506, Adolf Hitler, Kinderbild retouched.jpg|thumb|ဟစ်တလာ ငယ်စဉ်က]]

ထို့နောက်တွင်တော့ ဟစ်တလာသည် နှစ်အနည်းငယ်အတွင်းမှာပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတော်ကြီးကိုပင် ဝန်ကြီးချုပ်လုပ် သိမ်းပိုက်နိုင်ရုံမက [[ဥရောပနိုင်ငံ]]အတော်များများကိုလည်း သူ၏လက်အောက်သို့ ပြားပြားမှောက် ရောက်ရှိစေခဲ့သည်။ ပြောရလျှင် သူလိုလူသည် ဤကမ္ဘာလောကတွင် မရှိသလောက်ပင် ရှားသည် ဟုဆိုရမည်

နိုင်ငံရေးလောကထဲမဝင်မီ သူ၏ဘဝနှင့် သူ၏ဇာတ်ကြောင်းကို ဟစ်တလာသည် &quot;ပဟေဠိ&quot; တစ်ခုအနေဖြင့်သာ အများကို သိစေခဲ့သည်။ ဟစ်တလာကိုယ်တိုင်ရေးသော မိုင်ကမ့်စ်(ခေါ်)“ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု”စာအုပ်ထဲတွင် &quot;ငါဘယ်ကလာတယ်၊ ငါက ဘယ် မိသားစုကပေါက်ဖွားတယ်ဆိုတာ ဒင်းတို့ သိဖို့ အရေးမပါ ပါဘူး&quot; လို့ဟစ်တလာက သူ့ ခေတ်ပြိုင် နိုင်ငံရေးသမားတွေကို ရည်ညွန်းပြီး ပြောခဲ့ကြောင်း ရေးသားထားသည်။

အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာကို အကောက်အခွန်အရာရှိ [[အလွိုက်စ် ဟစ်တလာ]] နှင့် ဇနီးဖြစ်သူ ကလဲရာတို့မှ [[ဩစတြီးယားနိုင်ငံ|ဩစတြီးယား]] နိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ဗ‌ရော‌နော အမ်း အင်းန်မြို့က‌‌လေးတွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ ၁၉၀၃ ခုနှစ်တွင် ဖခင်ဖြစ်သူသေဆုံးခဲ့ပြီး အထက်တန်းကျောင်းမှ နုတ်ထွက်ခဲ့သည်။ ဗီယင်နာမြို့တွင် အနုပညာသိပ္ပံကျောင်း ဝင်ခွင့်စာမေးပွဲကို ဝင်ရောက်ဖြေဆိုပြီး အောင်မြင်မှုမရခဲ့သည့်အတွက် သူဖြစ်ချင်သော အနုပညာရှင် တစ်ယောက်ဖြစ်ရန် ရည်မှန်းချက်ကို လက်လွှတ်လိုက်ရသည်။ 

၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် [[ပထမ ကမ္ဘာစစ်]]ကြီး စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ဂျာမန်စစ်တပ်အတွင်းသို့ မိမိသဘောဖြင့်ပင် ဝင်ရောက်အမှုထမ်းခဲ့သည်။ စစ်ကြီးပြီးသောအချိန် ၁၉၁၉ ခုနှစ်တွင် ဂျာမန် အလုပ်သမားများပါတီ (DAP) ဟူသည့် ပါတီအသစ်အတွင်းသို့ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် စာရင်းသွင်းခဲ့သည်။ ထိုပါတီကို ၁၉၂၀ တွင် [[အမျိုးသား ဆိုရှယ်လစ် ဂျာမန် အလုပ်သမားများ ပါတီ]] (NSDAP) အဖြစ် အမည်ပြောင်းလဲ ခေါ်တွင်ခဲ့သည်။
[[File:Hitler WWI.jpg|thumb|ပထမ ကမ္ဘာစစ်အတွင်းက ဟစ်တလာ]]

သူ၏စကားပြောပါးနပ်မှု၊ နားထောင်သူကို ဆွဲဆောင်နိုင်မှု၊ အဟောအပြောကောင်းမှုတို့က သူ့ကို စင်ပေါ်သို့လျင်မြန်စွာပင် တွန်းတင်ပေးခဲ့သည်။ အစိုးရအဖွဲ့အတွင်းမှ ပြဿနာများကြောင့် နာဇီပါတီသည် ပြည်သူလူထုကို စည်းရုံးရန် လွယ်ကူခဲ့သည်။

၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာနှင့် လူဒင်ဒေါ့ဖ် တို့သည် မြူနစ်မြို့တွင် နိုင်ငံတော်အာဏာသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းရာ မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ သူ၏လုပ်ရပ်သည် ပြစ်မှုထင်ရှားသည့်အတွက် ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ် ကျခံစေရန် တရားရုံးမှ အမိန့် ချမှတ်ခဲ့သည်။ သို့သော် သူသည် ၁၉၂၄ ခုနှစ်တွင်ပင် ပြန်လည် လွတ်မြောက်လာခဲ့သည်။ ထိုနှစ်များတွင် သူ၏ နောင်အချိန်တွင် နာမည်ကျော်ကြားလာသော &quot;ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု&quot; ([[:en:Mein Kampf|MeinKampf]]) စာအုပ်ကို ရေးသားပြုစုခဲ့သည်။ ထိုစာအုပ်အတွင်းတွင် သူ၏ နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်များ ဖြစ်သည့် [[ဂျူး သုတ်သင်ရေး စီမံကိန်း|ဂျူးလူမျိုးသုတ်သင်ရေး]]နှင့် အရှေ့ပိုင်းနိုင်ငံများသို့ နယ်မြေများ တိုးချဲ့ရေးစသည်တို့ပါဝင်သည်။

အကြမ်းဖက် အာဏာသိမ်းမှုသည် အောင်မြင်မှုလမ်းစ မရှိနိုင်ကြောင်း ခံစားမိသွားသည့် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံတော် အာဏာကို တရားဝင်နည်းလမ်းများသုံး၍ အရယူရန် ကြံစည်လေတော့သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ကျင်းပသော အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် သူ၏ပါတီ (NSDAP) က အင်အားအကြီးဆုံး ပါတီဖြစ်လာခဲ့သည်။ အကျိုးဆက်အနေနှင့် သူသည် ၁၉၃၃-ခု ဇန်နဝါရီလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် သူသည် နိုင်ငံတော် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာခဲ့တော့သည်။

== ဟစ်တလာ အာဏာရလာပုံ ==
[[File:Reichsparteitagnov1935.jpg|thumb|220px|အာဏာရ ဟစ်တလာ]]
အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးလောကသို့ ဝင်ရောက်လာချိန် ကတည်းကပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ဖော်ဆောင်ရန် စိုးစင်းမျှ စိတ်ကူးခဲ့ခြင်းမရှိပေ။ သို့သော် နိုင်ငံတော်အာဏာကို သူ၏လက်ဝယ်သို့ လျင်မြန်စွာ ရောက်ရှိရေးနှင့် ရရှိပြီးသော အာဏာကို အဓွန့်ရှည်ကြာစွာ ဆက်လက် ချုပ်ကိုင်ထားနိုင်ရေး အတွက်ကိုမူ [[ဒီမိုကရေစီ]]လမ်းစဉ်ကို စနစ်ကျစွာ အလွဲသုံးစား ပြုခဲ့သည်။ ဟစ်တလာသည် တရားဝင် နည်းလမ်းသုံးသွယ်ကို အသုံးပြုကာ အကြွင်းမဲ့အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ လွယ်လင့်တကူပင် ရောက်ရှိလာခဲ့ပေတော့သည်။

=== အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို အရယူခြင်း ===
၁၉၃၃ ခု ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံ ပြည်သူ့လွှတ်တော်အဆောက်အဦးကြီး မီးစွဲလောင်သည်။ ထိုမီးလောင်မှုကြီးသည်ပင် ဟစ်တလာကို အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိလာရန် ပထမဦးဆုံး တွန်းအားပေးခဲ့ပေသည်။ မီးလောင်မှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အရေးပေါ်အစည်းအဝေးတစ်ရပ်ကို အချိန်မဆိုင်းဘဲ ခေါ်ယူဆွေးနွေးခဲ့သည်။ 

ယင်းအစည်းအဝေးတွင် ဟစ်တလာက လက်ရှိ နိုင်ငံတော်သမ္မတထံမှ ဥပဒေသစ်တစ်ခုကို တောင်းခံခဲ့သည်။ &quot;နိုင်ငံတော်နှင့် လူမျိုးစုများကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပိုင်ခွင့် ဥပဒေ&quot; ဟုခေါ်သည့် ၎င်းဥပဒေကြောင့် တရားဝင်ထုတ်ပြန်ထားသည့် နိုင်ငံသားတို့၏ လွပ်လပ်ခွင့်နှင့် လူသားအားလုံး၏ အခြေခံဥပဒေများအားလုံးသည် အချိန်အကန့်အသတ်မရှိဘဲ အလိုအလျောက် ရုပ်သိမ်းခြင်းကို ခံလိုက်ရပေတော့သည်။
 
ထိုအစည်းအဝေးကျင်းပသည့် ၂၈ ရက်နေ့ ညနေတွင် ဟစ်တလာသည် သူ၏အတိုက်အခံများ ဖြစ်ကြသော ကွန်မြူနစ်များ၊ လက်ဝဲအစွန်းရောက်များနှင့် ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက် များကို သူ၏အမိန့်ဖြင့် လိုက်လံ ဖမ်းဆီး ချုပ်နှောင်စေခဲ့သည်။

=== ဥပဒေပြုအာဏာကို အရယူခြင်း ===
၁၉၃၃ ခု မတ်လ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာသည် စစ်ဥပဒေသစ်တစ်ရပ်ကို ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။ ထိုဥပဒေကို &quot;နိုင်ငံတော်နှင့် နိုင်ငံသားတို့၏ အရေးပေါ်အခြေအနေများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းခွင့် ဥပဒေ&quot; ဟု တရားဝင်ခေါ်ဆိုခဲ့သော်လည်း ထိုအမိန့်ဥပဒေအရပင် ဟစ်တလာ သည် နိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံ ဥပဒေကို လိုသလို မွှေနှောက်အသုံးချနိုင်သူ ဖြစ်သွားသည်။ ထို့ထက်ဆိုးသည်မှာ အဆိုပါ အမိန့်အရ ပြည်သူ့လွှတ်တော်၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှလည်း ကွင်းလုံးကျွတ် လွတ်မြောက်ခွင့်ရ သွားလေ တော့သည်။ 

ဤနည်းဖြင့်ပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် အချိန်အတော်အတန်ကြာ အမြစ်တွယ်နေပြီးဖြစ်သော ဒီမိုကရေစီစနစ်ကြီးသည် အပြီးအပိုင် ချုပ်ငြိမ်းသွားခဲ့လေတော့၏။ တချိန်တည်းတွင်ပင် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံများ၊ တော်လှန်ပုန်ကန်သူများကို ချုပ်နှောင်ထိန်းသိမ်းရန် နာဇီအကျဉ်းစခန်းများကို စတင် တည်ဆောက်လေတော့သည်။

=== တရားစီရင်ခွင့် အမိန့်အာဏာကို အရယူခြင်း ===
နိုင်ငံရေးသမားများကို မြေလှန်ရှာဖွေ ဖမ်းဆီးစေခဲ့ပြီး တော်လှန်ပုန်ကန်သူများကိုလည်း အမြစ်ပြတ်ရှင်းစနစ်ဖြင့် ကြိုးကိုင် ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခဲ့သည့်အချိန်တွင် အာဏာရှင်စနစ်ဆိုးကြီးသည်လည်း အရှိန်တဟုန်းဟုန်းဖြင့် လောင်ကြွမ်းနေလေပြီ။
၁၉၃၃ ခု ဇွန်လ ၃၀ ရက်နေ့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ရုမ်းမ် &quot;Roehm&quot; ၏ အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်မှုကြီးက ဟစ်တလာကို နောက်ထပ် လှေကားထစ်တစ်ခုသို့ထပ်မံ တွန်းပို့လိုက်သည်နှင့် တူနေလေတော့သည်။ SS စစ်တပ်နှင့် ကာကွယ်ရေးစစ်တပ်နှစ်ခုကို ပူးပေါင်းစေပြီး အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်သော “အန်းနက်စ်တ် ရုမ်းမ် &quot;Ernst Roehm&quot; အပါအဝင် အခြားသော SA စစ်ဗိုလ်များကို ကွက်မျက်စေခဲ့သည်။

၁၉၃၃ ဇူလိုင် ၃ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန် သော ဥပဒေအသစ်မှာ ၏လုပ်ရပ်သည် နိုင်ငံတော် အေးချမ်းသာယာရေးကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ခြင်း ဖြစ်သဖြင့် ဥပဒေကြောင်လမ်းအရ မှန်ကန်သော လုပ်ရပ်ဖြစ်ကြောင်း တရားဝင်ကြေညာခဲ့သည်။ SA စစ်တပ်ကြီးသည် ထိုအချိန်မှစ၍ သူ၏လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် အထူးအာဏာများကို လက်လွှတ်လိုက်ရပြီး SS စစ်တပ်သည်လည်း ဟစ်တလာ၏ တိုက်ရိုက်ဦးဆောင်မှုဖြင့် အာဏာရှင်လက်ကိုင်တုတ်များ ဖြစ်လာကြတော့သည်။

ဤသို့သော တရားဝင်နည်းလမ်းအသွယ်သွယ်ကို အသုံးချရင်း နိုင်ငံတော်အာဏာကို တစတစသိမ်းယူလာခဲ့သည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံသမ္မတ ၊
“ဟင်ဒင်ဘတ်ခ်” ကွယ်လွန်ပြီးသည့်အချိန်မှစ၍ လက်ရှိရာထူးအပြင် နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်၊ ခေါင်းဆောင်ကြီး အမည်များခံယူကာ ဟစ်တလာသည် အကြွင်းမဲ့အာဏာရှင်ဘဝသို့ ပြိုင်ဘက်မရှိ ရောက်ရှိသွားလေတော့သည်။ &lt;ref&gt;&quot;http://www.nz-nothanks.blogspot.com {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181006194045/http://nz-nothanks.blogspot.com/ |date=6 October 2018 }}&quot; မှ&lt;/ref&gt;

== အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ(ခရစ်နှစ် ၁၈၈၉-၁၉၄၅) ==
ခေတ်သစ် အာဏာရှင်များအကြောင်း ရေးသားရာတွင် ကမ္ဘာတလွှား၌ တချိန်က လူသိများလှသော ဂျာမနီအာဏာရှင် ဟစ်တလာ အကြောင်းကို ချန်လှပ်ထားရန် မဖြစ်နိုင်ချေ။
အကြောင်းမူ အာဏာရှင်ထဲတွင် ဟစ်တလာလောက် မည်သူမျှ ဩဇာအာဏာ မကြီးမားသောကြောင့် ဖြစ်သည်။
ဟစ်တလာသည် သာမန် အလုပ်သမားဘဝမှ ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ အထွတ်အထိပ် အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိခဲဲ့သူ ဖြစ်သည်။
သူ့ကို ဩစတြီးယား နယ်စပ်မြို့ကလေးဖြစ်သော ဗရွန်းနော အမ်းအင်းမြို့တွင် ခရစ် ၁၈၈၉ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂ဝ ရက်နေ့ မွေးဖွားခဲ့သည်။ သူ၏ဖခင်မှာ ဩစတြီးယန်း အကောက်အခွန်အရာရှိ 
အလွိုက်စ်ဟစ်တလာဖြစ်၍ မိခင် မှာ ဗိုဟီးမီးယန်း အမျိုးသမီး ကလဲရာပိုးစ် ဖြစ်သည်။ ဟစ်တလာတွင် မွေးချင်းနှစ်ဦး ရှိလေသည်။

ဟစ်တလာ၏ ငယ်စဉ်တောင်ကျေး ကလေးဘဝက အဖြစ်အပျက်များကို မည်သူမျှ ကောင်းစွာ မသိကြချေ။ အနည်းအကျဉ်း သိရသမျှဆိုလျှင် သူ၏ ကလေးဘဝမှာ ဆင်းရဲနုံချာ လှ၍ ပျော်ရွှင်မှုကင်းမဲ့ခဲ့လေသည်။ သူ၏ ဖခင်သည် မိမိကဲ့သို့ပင် အစိုးရအရာရှိတစ်ဦး ဖြစ်စေလိုသဖြင့် သူဝါသနာထုံ၍ ပန်းချီဆရာ ဖြစ်ရမည် ဟူသော ဟစ်တလာ၏ ရည်မှန်းချက်ကို 
မမြောက်စားခဲ့သည့်ပြင် ပြင်းပြင်းထန်ထန်ကြီး ကန့်ကွက်ခဲ့ပေ သေးသည်။ သို့ဖြစ်၍ ဟစ်တလာသည် သူ၏ဖခင်အား အမုန်းကြီး မုန်းခဲ့သည်။ ဖခင်အား မုန်းတီးသလောက် မိခင်ကို 
အလွန်ချစ်ခင် ကြည်ညိုလေသည်။ ထိုသို့ ဖြစ်ရသည်မှာ သူ၏ မိခင်သည် သူ့အား ချစ်ခင်ကြင်နာ ပြီးလျှင် သူ၏အလိုကို တတ်နိုင်သမျှ ဖြည့်စွမ်းပေးသောကြောင့် ဖြစ်၏။ သူ့မိခင်၏ 
အကူအညီဖြင့် ရေဆေးပန်းချီပညာကို မတောက်တခေါက် လေ့လာ ဆည်းပူးနိုင်ခဲ့၏။ မိခင်ဖြစ်သူက မည်မျှပင် ကြင်ကြင်နာနာ ပြုစုစောင့်ရှောက်ပါသော်လည်း လုံးဝ စိတ်ချမ်းမြေ့မှုကိုကား ဟစ်တလာသည် မရခဲ့ချေ။ အမြဲလိုလိုပင် တွေဝေငေးမော စိတ်ကူးရေယာဉ်ကြောတွင် မြောနစ်နေကာ သူရဲကောင်းဖြစ်လိုသော ဆန္ဒ၊ ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ဂုဏ်ကို မြှင့်တင်ပေးလိုသော 
ဆန္ဒများသာ တဖွားဖွား ပေါ်ပေါက်နေလေသည်။

နုနယ်သေးလှသည့် အသက် ၁၃ နှစ်အရွယ်တွင် သူ၏ ဖခင်ကြီး သေဆုံးသွားလေသည်။ နောက် နှစ်နှစ် ကြာသောအခါ မိခင် သေဆုံးသွားပြန်ရာ လူလားမမြောက်မီ လောကအလယ်တွင် တအားငယ် ကျန်ရစ်ခဲ့လေသည်။ ထိုသို့ ပူဆွေး 
ဝမ်းနည်းဖွယ်ရာ အမျိုးမျိုးနှင့် ဆင့်ကဲဆင့်ကဲ တွေ့ကြုံရခြင်း၊ အထီးကျန်ခြင်း၊ ဆွေမျိုးများအပေါ် မှီခိုနေရခြင်း စသော အချက်များသည် နောင်သောအခါ ဟစ်တလာ၏ အကျင့်စာရိတ္တတွင် များစွာ အရာထင်စေခဲ့လေသည်။

လူဖြစ်လာကတည်းက ဒုက္ခတွေ ပင်လယ်ဝေနေသည်ကိုသာ တွေ့ကြုံခဲ့ရသော ဟစ်တလာသည် အသက် ၂ဝ မပြည့်ခင် ဝမ်းရေးအတွက် ဗီယင်းနားမြို့သို့ ပန်းချီပညာသင်ရန် သွား 
ရောက်လေသည်။ သူကား မနူးမနပ်နှင့် တောဆန်လှသည်။ တွေဝေမိန်းမောနေတတ်သည်။ ပိုက်ဆံဟူ၍လည်း ဗလာနတ္ထိ ဖြစ်ဘိရကား လမ်းများတွင် တံမြက်စည်းလှည်းကာ သမုဒ္ဒရာ 
ဝမ်းတစ်ထွာကို ရိက္ခာတော် ဆက်ခဲ့ရလေသည်။
ပန်းချီကျောင်းတွင်လည်း ကျောင်းဝင် စာမေးပွဲကိုပင် မအောင်မြင်သဖြင့် ဗိသုကာ အတတ်သင်ရန် သူ့အား အကြံပေးကြလေသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ဆင်းရဲလွန်းလှသဖြင့် မတတ်သာတော့သဖြင့် ပန်းရံဆရာကြီး တစ်ဦး၏ထံတွင် 
အလုပ်သမားအဖြစ် ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်လေသည်။ 

ဟစ်တလာသည် မိမိဘဝ၏ အောက်တန်းကျလှပုံ၊ ဆင်းရဲတွင်း နက်လှပုံတို့ကို တွေးတောယင်း အလုပ်သမားသမဂ္ဂများ၊ မတ်ဝါဒီများနှင့် ဂျူးလူမျိုးတို့ကို မုန်းတီးလာလေ 
သည်။ ထိုနောက် သူသည် ပို့စကတ်များ ရေးဆွဲခြင်း၊ အရုပ်ကားများ ရောင်းချခြင်းဖြင့် ဆင်းရဲပင်ပန်းစွာ အသက်မွေးခဲ့ လေသည်။

၁၉၁၂ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် မြူးနစ်မြို့တွင် လက်သမားအဖြစ် တစ်မျိုး၊ ပုံတူရေးဆရာအဖြစ် တစ်သွယ်၊ ရေဆေး ပန်းချီဆရာအဖြစ် တဖုံနှင့် လောကဇာတ်ခုံတွင် မီးစင် ကြည့်ကာ ဝမ်းစာရှာခဲ့ရ၏။ ၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် ပထမကမ္ဘာစစ် ဖြစ်လေရာ ဟစ်တလာသည် စစ်တပ်သို့ ဝင်ရောက် အမှုထမ်း လေသည်။ ၁၉၁၄ ခုနှစ်အတွင်း သူ၏ စစ်မှုထမ်းဘဝမှာ များစွာ မထင်ရှားလှသော်လည်း သူ၏ စွန့်စားမှုကြောင့် သူသည် တပ်ကြပ်ရာထူးသို့ တိုးမြှင့်ခန့်ထားခြင်းခံရ၍ သံမဏီ ကြက်ခြေခတ်တံဆိပ်ကိုပါ ချီးမြှင့်ခြင်း ခံရလေသည်။ ၁၉၁၆ ခုနှစ်တွင် ဆုမ်းတိုက်ပွဲ၌ ဒဏ်ရာရခဲ့သည်။

စစ်ပြေငြိမ်းသည့် အချိန်တွင် ဟစ်တလာသည် ဘာလင်မြို့အနီး ဆေးရုံတစ်ရုံ၌ ဆေးကုသနေဆဲ ဖြစ်လေသည်။ သူကား ဂျာမန်တို့ လက်နက်ချ အရှုံးပေးသည်ကို အနည်းငယ်မျှ 
မကြေနပ်ရကား ချုံးပွဲချ၍ ငိုယိုမိ လေသည်။ ဤသို့ ငိုယိုခြင်းကား မိခင် သေဆုံးပြီးနောက် ပထမဆုံး သူငိုမိခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုလေသည်။ သူသည် စိတ်ပျက်၍ အလွန်အမင်း ဝမ်းနည်း 
အခဲမကြေဖြစ်ကာ အမျိုးမျိုး စဉ်းစားရာ နောက်ဆုံး၌ နိုင်ငံရေးလောကသို့ဝင်ရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်လေသည်။ ထိုအတောအတွင်း 
မြူးနစ်မြို့ရှိ စစ်တပ်တွင်ပင် နေထိုင်ရင်း သူလျှိုကလေးသဖွယ် ဆောင်ရွက်ခဲ့လေသည်။

ဟစ်တလာသည် ရဟူဒီ(ဂျူး)များအား ဂျာမနီကို ကျွန်ဖြစ်စေသော နိုင်ငံ၏ ရန်သူများဟု ယူဆလျက် အမုန်းကြီး မုန်းလေသည်။ သူသည် ဘီယာဆိုင်များတွင် ကျင်းပသော နိုင်ငံရေး 
အစည်းအဝေးများသို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ၁၉၁၉ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီသို့ ဝင်သည်။ 
ပရိသတ်ကို ဆွဲဆောင် နိုင်အောင် စကားပြောကောင်းသောကြောင့် မကြာမြင့်မီပင် ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်လာလေသည်။
၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် သူ၏ပါတီအတွက် စကြာအလံကို တီထွင်လေသည်။ နောက်လိုက် အများအပြား 
စုဆောင်းကာ မုန်တိုင်းတပ်ဖွဲ့များကို ဖွဲ့စည်းသည်။ ပါတီကိုလည်း ''အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ် ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ”ဟု အမည်သစ် ပေးသည်။ ဂျာမန်ဘာသာ အတိုကောက်အားဖြင့် “နာဇီပါတီ”ဟု တွင်သည်။
( နာဇပါတီီ။)

ထို့ပြင်ပါတီ၏ လုပ်ငန်းစဉ်တရပ်ကို ရေးဆွဲအတည်ပြုပြီးသော်ထိုလမ်းစဉ်အတိုင်း မနားမနေ ကြိုးစား ဆောင်ရွက်လေ 
တော့သည်။ ထိုကြောင့် နာဇီများသည်တစ်နေ့တခြား အင်အား ကောင်းလာလေရာ ၁၉၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင် 
အစိုးရအာဏာကို သိမ်းပိုက်ရန် ကြံစည်ကြ၏။ ထိုသို့ ကြံစည်ရာ၌ ဘီယာဆိုင်များတွင် နောက်လိုက်များ စုဆောင်းသောကြောင့် ''ဘီယာဆိုင်မှ တော်လှန်ရေး''ဟု ခေါ်တွင်လေသည်။ နာဇီတို့၏ ကြိုးစားမှုမှာ မအောင်မြင်ပဲ ဟစ်တလာလည်း အဖမ်းခံရပြီးနောက် ထောင်ဒဏ် ငါးနှစ် အပြစ်ပေး ခံရလေ 
သည်။ ထောင်ကျနေသည့် အတောအတွင်း ''ကျွန်ုပ်၏ ကြိုးပမ်းမှု''ခေါ် နာဇီတို့ ကျင့်စဉ်ကို ရေးသားခဲ့လေသည်။ ထောင်ထဲတွင် ရှစ်လမျှသာ နေရပြီးနောက် လွတ်လာလေသည်။
၁၉၂၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၂၈ ခုနှစ်အတွင်းတွင်ကား ဂျာမနီနိုင်ငံသည် စည်ကား ဝပြောနေလေရာ မကြေနပ်မှုများ မရှိသလောက် ဖြစ်သဖြင့် တော်လှန်ရေးများ မပေါ်ပေါက်ခဲ့ချေ။ 
သို့ရာတွင် ၁၉၂၉ ခုနှစ်လောက်မှစ၍ ကမ္ဘာနှင့်အဝန်း စီးပွားရေး ကြပ်တည်းမှု ပေါ်ပေါက်လာသောအခါ နာဇီတို့အဖို့ အခွင့်ကောင်းနှင့် ကြုံရပြန်လေသည်။ ဟစ်တလာသည်လည်း အခွင့် 
ကောင်းကိုယူ၍ ဂျာမန်လူထုအား မိမိတို့ စစ်ရှုံးရခြင်းမှာ ရဟူဒီများနှင့်မတ်ဝါဒီများကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု အပြစ်ဖို့ကာ ဟောပြောပြီးလျှင် သူ့ဘက်သို့ ဆွဲဆောင်လေသည်။ စက်မှုလုပ်ငန်း အရင်းရှင်ကြီးများကလည်း သူ့ကို အားပေးထောက်ခံလာကြသည်။

နာဇီပါတီသည် တဖြည်းဖြည်း အင်အားကောင်းလာကာ ၁၉၃ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဂျာမန်လွှတ်တော်၌ နာဇီပါတီဝင် အမတ် ၁ဝ၇ ယောက်မျှ ရှိနေပြီ ဖြစ်သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင်မူ ၁၉၆ယောက် အထိ တိုးတက်လာပြီးလျှင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် အင်အား 
အတောင့်တင်းဆုံးပါတီ ဖြစ်လာလေသည်။ ထိုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် ဟင်ဒင်ဗတ် နှင့် ယှဉ်ပြိုင်၍ သမ္မတရာထူးကို အရွေးခံရာ ရှုံးနိမ့်သွား၏။ 
( ပေါဖွန်ဟင်ဒင်ဗတ်။)

သို့သော် ၁၉၃၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃ဝ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာသည် ဂျာမန်လွှတ်တော်၏ အဓိပတိ(ဝန်ကြီးချုပ်) ဖြစ်လာသည်။ ၁၉၃၄ ခုနှစ်တွင် သမ္မတ ဟင်ဒင်ဗတ် ကွယ်လွန် သောအခါ ဟစ်တလာသည် အဓိပတိရာထူးနှင့် သမ္မတရာထူး နှစ်ခုလုံးကို ပူးတွဲ 
ထမ်းရွက်လေသည်။
ဟစ်တလာသည် သူ၏ ရည်မှန်းချက်အတိုင်း ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ခေါင်းဆောင်ကြီးအဖြစ်သို့ ရောက်ပြီဖြစ်ရာ သူ၏ လုပ်ငန်းစဉ်ကို ချမှတ်ကာ စတင် ဆောင်ရွက်လေတော့သည်။ နိုင်ငံ 
စည်းလုံးတောင့်တင်းမှုအတွက် ရှေးဦးစွာ သူသည် အတိုက်အခံပါတီများကို နှိပ်ကွပ် ဖျက်သိမ်းသည်။ သူ၏ ပါတီများထဲမှ သူနှင့်သဘောချင်း မတိုက်ဆိုင်သူများကိုလည်း ''ပါတီ သန့်ရှင်းရေး''ဟု အကြောင်းပြကာ သုတ်သင်ပစ်လေသည်။ 
နာဇီ ပါတီသာလျှင် တရားဝင်နိုင်ငံ‌‌ရေးပါတီဖြစ်သည်ဟု ကြေညာပြီးသော် တစ်ပါတီစနစ်ကို ထူထောင်လေသည်။ နိုင်ငံရေးအာဏာများကိုလည်း သူ၏ လက်ဝယ်ထားရှိပြီးနောက် သူ၏ လူယုံများမှတဆင့် နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်သည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံကို 
မည်ကဲ့သို့ အသွင်ပြောင်းလိုက်‌လေသနည်းဟူမူ ဂျာမန်လူထုသည် ဟစ်တလာကို မိမိတို့အား ကယ်တင်မည့်သူဟူ၍ပင် မှတ်ထင်လာကြတော့၏။ ထို့ပြင် အတိုက်အခံ ပါတီများကို နှိပ်ကွပ် သည်ထက်ပင် ရဟူဒီ(ဂျူး)များနှင့် အနည်းငယ်မျှ သွေးသား‌တော်စပ်သူများကိုပင် မချန်ပဲ ပိုမို ပြင်းထန်စွာ နှိပ်ကွပ် ညှဉ်းပန်းသည်။ 
နိုင်ငံမှလည်း နှင်ထုတ်ခဲ့လေသည်။
ထိုနောက်တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ဂုဏ်သရေကို ပြန်ဆယ်သည့် လုပ်ငန်းစလေတော့သည်။ နာဇီတို့သည် ဂျာမနီနိုင်ငံသည် ပထမကမ္ဘာစစ်ရှုံးနိုင်ငံအဖြစ် ကမ္ဘာ့အလယ်တွင် မျက်နှာငယ်နေရသည်ကို 
မျက်နှာရှိရှိနှင့် တင့်တင့် တယ်တယ်ဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက် ပေးမည်ဟု ဂျာမန်လူထုကို ကတိပေးခဲ့သည်။ ထိုကတိအတိုင်း ဆောင်ရွက်ဖို့ပင် ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်လေသည်။ သို့ဖြစ်၍ 
ပထမတွင် လျှို့ဝှက်စွာ လက်နက်များကို တပ်ဆင် လေသည်။ နောင်အခါတွင်ကား အတိအလင်း လက်နက်များကို ပြုလုပ် 
တပ်ဆင်လေတော့သည်။ ထိုသို့ လက်နက်အင်အား ဖြည့်တင်းကာ နိုင်ငံတကာနှင့် ယှဉ်ပြိုင်သာအောင် ကြိုးပမ်းမှုမှာ 
နောက်ဆုံး စစ်မက် ဖြစ်ပွားသည့် အခြေသို့ ဆိုက်ရောက်တတ်သည့်အတိုင်း ဟစ်တလာ ခေါင်းဆောင်သော နာဇီတို့သည်တစ်နည်းအားဖြင့် စစ်ဖြစ်ပွားရန် ကြိုးပမ်းမှုကို စတင် ဆောင်ရွက်သည်ဟု ဆိုနိုင်ပေသည်။ စင်စစ်သော်ကား အင်အား ဖြည့်တင်းပြီးနောက် နောက်တကြိမ် စစ်ပွဲကြီးတရပ်ကို ဆင်နွှဲ 
ကာ အနိုင်ယူလိုက်လျှင် ယခင်က ဂျာမနီနိုင်ငံ ဂုဏ်သရေမဲ့ခဲ့သည်ကို သင်ပုန်းချေရာရောက်မည်ဟု နာဇီတို့သည် တထစ်ချ မှတ်ယူထားကြ၏။
ဤသို့ဖြင့် လက်နက်များ တပ်ဆင်ပြီးနောက် ဂျာမန် အမျိုးသားများ စစ်ထဲ မဝင်မနေရ ဥပဒေကို ပြန်လည် ပြဋ္ဌာန်းလိုက်လေသည်။ နိုင်ငံပေါင်းချုပ် အသင်းကြီးမှလည်း နုတ်ထွက်လိုက်၏။
၁၉၃၆ ခုနှစ်တွင် ရိုင်းလန်းနယ်ကို ချီတက် သိမ်းပိုက် လိုက်သည်။ ထိုနောက် ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် မဟာမိတ်နိုင်ငံများမှ သိမ်းယူထားသော ဂျာမန် ကိုလိုနီနယ်များကို ပြန်လည် ပေးအပ်ရမည်ဟု တောင်းဆိုလေသည်။
၁၉၃၉ ခုနှစ်မှာပင် ဟစ်တလာသည် အီတလီ အာဏာရှင် မူဆိုလိုနီနှင့် နားလည်မှုရယူကာ သူတို့၏ အကူအညီဖြင့် စပိန် ပြည်တွင်းစစ်ပွဲတွင် အနိုင်ရ၍ အာဏာသိမ်းပိုက်ခဲ့သော ဖရန်ကို အစိုးရကို အသိအမှတ် ပြုလေသည်။
( မူဆိုလိုနီ ဗင်နီတို။)

( ဖရန်ကို။)

၁၉၃၇ ခုနှစ်တွင် အီတလီနှင့် မဟာမိတ် စာချုပ် လက်မှတ်ရေးထိုးလေသည်။ ၁၉၃၈ ခုနှစ်ဦးတွင် နာဇီ တပ်များသည် ဩစတြီးယားနိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ချက်ကိုစလိုဗာ
ကီးယားနိုင်ငံမှ ဆူ‌ဒေတန်နယ်ကို မြူးနစ် စာချုပ်အရ ရရှိပြန်သည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်ဦးတွင် ချက်ကိုစလိုဗာကီးယားနိုင်ငံရှိ ကျန်နယ်များကို သိမ်းယူလိုက်သည်။ ထိုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် 
ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုနှင့် အပြန်အလှန်မကျူးကျော်ရေး စာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီးနောက် စက်တင်ဘာလတွင် ဆိုဗီယက်နှင့်အတူ ပိုလန်နိုင်ငံကို တိုက်ခိုက်လေသည်။ ထိုအခါမှစ၍ 
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး စတင်ဖြစ်လေတော့သည်။ 
( ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး။)

ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အစတွင် နာဇီဂျာမနီနှင့် အပေါင်းပါ နိုင်ငံများသည် အောင်ပွဲအလီလီ ရခဲ့သော်လည်း မကြာမီပင် တစ်ရှုံးထဲရှုံးရသည့် အခြေနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြရလေသည်။ ထိုသို့ 
တစ်ရှုံးထဲရှုံးနေသဖြင့် နိုင်ငံအလုံးပြုတ်ပြုတ်ပြုန်းရတော့မည့် 
အရေးကို ကြိုတင်သိရှိလာကြသော အထက်တန်း စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ အရာရှိကြီးများသည် နိုင်ငံကို ကယ်တင်ရန်အတွက် 
ဟစ်တလာကို ၁၉၄၄ ခုနှစ်တွင် လုပ်ကြံလေသည်၊ သို့သော် အထမမြောက်ခဲ့ချေ။

၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဘာလင်မြို့တော်ကြီးတွင် နေရာ အတော် များများ၌ ဆိုဗီယက်တပ်နီတော်က သိမ်းပိုက် တပ်စွဲမိပြီးသောအခါ ဂျာမန် ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ် ဒိုးနစ်က ဟစ်တလာ ကျဆုံးသွားပြီ 
ဖြစ်၍ သူက ဟစ်တလာ့နေရာကို ဆက်ခံကြောင်း ကြေညာလေသည်။

ဟစ်တလာ၏ ဘဝဇာတ်သိမ်းခန်းမှာ မရေရာလှချေ။ ရုရှား ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မာရှယ်ဇူးကော့ကမူ ဟစ်တလာသည် အီဗာဗရွန်းဆိုသူ အမျိုးသမီးကို လက်ထပ်ပြီးနောက် လေယာဉ်ပျံဖြင့် 
လွတ်မြောက်ကောင်း လွတ်မြောက်သွားမည်ဟု ဆို၏။ သို့သော် ၁၉၄၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် ထုတ်ပြန်သော မဟာမိတ် အုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီ၏ ပြန်တမ်းအရမူ ဟစ်တလာနှင့် အီဗာဗရွန်းတို့သည် ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၉ ရက်နေ့တွင် လက်ထပ်ကြပြီးသော် ၃ဝ ရက်နေ့ ညနေ၂ နာရီခွဲကျော်ကျော်တွင် ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေခဲ့ကြသည်။ သူတို့၏ အလောင်းများကို 
မီးရှို့လိုက်ကြသည်ဟု ဆိုလေသည်။ သို့ဖြင့် မည်သူမျှ တပ်အပ်သေချာစွာ မပြောနိုင်ခဲ့ပေ။ ၁၉၅၆ ခုနှစ်တွင် ရှရုား
တို့၏ အချုပ်ထောင်မှ လွတ်မြောက်လာခဲ့သော ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်ရံတော်တစ်ဦးဖြစ်သူ ဗိုလ်မှူးအော့တိုးဂွန်းက ဟစ်တလာသည် မိမိကိုယ်ကိုမိမိ သေနတ်နှင့်ပစ်၍ အဆုံးစီရင်ကြောင်း၊ ကြင်ယာတော် အီဗာဗရွန်း ကမူ အဆိပ်သောက်၍ အဆုံးစီရင်ခဲ့ကြောင်း၊ ထိုနောက် သူတို့၏ အလောင်းများကို အော့တိုးနှင့် အပေါင်းပါတို့က ဓာတ်ဆီဖျန်း၍ မီးရှို့လိုက်ကြကြောင်း၊ သို့သော် ရုရှားတပ်များ ချဉ်းကပ်လာသည်နှင့် မီး 
ကောင်းစွာ လောင်သည်အထိ မစောင့်နိုင်တော့ပဲ မြေမြှုပ် သင်္ဂြိုဟ်ရန် တပည့်များကို မှာကြားခဲ့ကြောင်းနှင့် သတင်းစာဆရာများကို ပြောကြားခဲ့လေသည်။&lt;ref&gt;မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)&lt;/ref&gt;

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

[[Category:ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်များ]]
[[ကဏ္ဍ:ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ သမ္မတများ]]
{{Lifetime|၁၈၈၉|၁၉၄၅}}</text>
      <sha1>o910adzrl4nmyb3lpfu4wbfv7z3vnst</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877750</id>
      <parentid>877748</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T04:20:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>103.25.79.6</ip>
      </contributor>
      <comment>/* အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ(ခရစ်နှစ် ၁၈၈၉-၁၉၄၅) */</comment>
      <origin>877750</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="88623" sha1="ksg1x4ym6w2migh79w06sier9bmwg38" xml:space="preserve">{{cleanup|date=၁၈ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၁၈}}

{{Infobox officeholder
|name        = အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ&lt;br&gt;Adolf Hitler
|citizenship = 
 {{plainlist |
*Austrian citizen until 7 April 1925{{sfn|NS-Archiv, 7 April 1925}}
*German citizen after 25 February 1932
 }}
|image       = Hitler portrait crop.jpg
|imagesize   =
|caption     = ဟစ်တလာ (၁၉၃၈)
|birth_date  = {{birth date|1889|4|20|df=yes}}
|birth_place = Braunau am Inn, Austria-Hungary
|death_date  = {{death date and age|1945|4|30|1889|4|20|df=yes}}
|death_place = ဘာလင်၊ ဂျာမနီ။
|death_cause = ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် သတ်သေ
|party       = နာဇီပါတီ (၁၉၂၁–၄၅)
|otherparty  = ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ (၁၉၂၀–၂၁) 
|religion    =
|spouse      = Eva Braun&lt;br /&gt;(29–30 April 1945)
|parents     = {{plainlist|
*အလွိုက်(စ်) ဟစ်တလာ (ဖခင်)
*ကလဲရာပိုး ဟစ်တလာ (မိခင်)
}}
|occupation  = နိုင်ငံရေးသမား
|country     = [[နာဇီဂျာမနီ]]
|office      = ဂျာမနီနိုင်ငံတော်၏ ခေါင်းဆောင်ကြီး
|deputy      = Rudolf Hess (1933–41)
|term_start  = 2 August 1934
|term_end    = 30 April 1945
|predecessor = Paul von Hindenburg&lt;br /&gt;(ဝိုင်မာသမ္မတနိုင်ငံ၏ သမ္မတ)
|successor   = Karl Dönitz&lt;br /&gt;(တတိယဂျာမနီနိုင်ငံ‌တော်၏ သမ္မတ)
|office2     = တတိယဂျာမနီနိုင်ငံတော်၏ ဝန်ကြီးချုပ်
|president2  = Paul von Hindenburg&lt;br /&gt;(until 1934)
|deputy2     = Franz von Papen (1933–34)
|term_start2 = 30 January 1933
|term_end2   = 30 April 1945
|predecessor2= ကွတ် ဗွန် ရှလိုင်းရှား
|successor2  = ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ်ဒိုးနစ်
|office3     = နာဇီပါတီ၏ခေါင်းဆောင်ကြီး
|deputy3     = Rudolf Hess
|term_start3 = 29 June 1921
|term_end3   = 30 April 1945
|predecessor3= Anton Drexler
|successor3  = Martin Bormann
|signature   = Hitler Signature2.svg
|footnotes   =
|allegiance  = {{flag|German Empire}}
|branch      = {{flagdeco|German Empire|naval}} ''Bavarian Army''
|unit        = {{unbulleted list | 16th Bavarian Reserve Regiment | ''Reichswehr'' intelligence}}
|serviceyears= ၁၉၁၄–၂၀
|rank        = {{unbulleted list | ''Gefreiter'' | ''Verbindungsmann''}}
|battles     = [[ပထမကမ္ဘာစစ်]]
|mawards     =
 {{plainlist |
*[[Iron Cross#World War I|Iron Cross First Class]]
*[[Iron Cross#World War I|Iron Cross Second Class]]
*[[Wound Badge]]
 }}
}}

[[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]ကြီးကို ဖန်တီးခဲ့သူ၊ ဂျူးလူမျိုးတို့၏ဘုံရန်သူ၊ နာဇီပါတီဝင်တို့၏ ဖခင်ကြီး၊နာဇီဂျာမန်အင်ပါယာ၏ ခေါင်းဆောင်ကြီး၊ တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်စေခဲ့သော [[အာဏာရှင်]]ဟု အမျိုးမျိုး မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ရသော ဟစ်တလာ၏ နာမည်အပြည့်အစုံမှာ &quot;အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ&quot; (Adolf Hitler) ဖြစ်သည်။ 

ဟစ်တလာကို [[ဩစတြီးယား]]ပြည်နှင့် ဘာဗေးရီးယား ပြည်နယ်စပ်ရှိ အင်းမြစ်နံဘေး ဘရောနှောမြို့ကလေးတွင် ဖခင် အလွိုက်ဟစ်တလာနှင့် မိခင် ကလဲရာပိုးလ်တို့မှ ၁၈၈၉ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂ဝ ရက်၊ ညနေ၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။ အမျိုးအနွယ်မှာ မထင်မရှားမျှသာ ဆိုဟုဆိုတယ်။ ဟစ်တလာ၏ဖခင်မှာ လုပ်ငန်းများ အတည်တကျမရှိသဖြင့် အမြို့မြို့အနယ်နယ် ပြောင်းရွှေ့ရင်း လိုက်ပါနေထိုင်ခဲ့ကြရသည်။ ရောက်ရာအရပ်တွင် ဟစ်တလာမှာ မူလတန်းပညာကို သင်ယူခဲ့ရသည်။ ၁၉ဝဝ ပြည်နှစ်တွင် လင့်ဇ်မြို့မှ ရီးရဲအလယ်တန်းကျောင်းတွင် အလယ်တန်းပညာကို ဆက်လက်သင်ကြားခဲ့သည်။ ၁၉ဝ၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ၏ဖခင် အလွိုက်ကွယ်လွန်သွားခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဟစ်တလာမှာ ကျောင်းနေခွင့်မရတော့‌ပေ။ ဘဝရပ်တည်ရေးကို ခက်ခဲပင်ပန်းစွာ ရပ်တည်ခဲ့ရသည်ဆို၏။ ထိုမှတဖန် မိခင်ဖြစ်သူအလိုကျ ကက်သလစ်ဘာသာဝင်အဖြစ် ခံယူခဲ့ရပြီး စတီးယားကျောင်းတွင် ဆက်လက်ပညာသင်ကြားခဲ့ပြီး အသက် ၁၆ နှစ်တွင် ကျောင်းထွက်ခဲ့ရသည်။

ဟစ်တလာသည် ပန်းချီပညာကို ဝါသနာပါခဲ့ပြီး အသက်ကြီးလာလျှင် ပန်းချီဆရာအဖြစ် အသက်မွေးမည်ဟုပင် ဆုံး ဖြတ်ခဲ့ဖူးသည်ဆို၏။ မိဘများက အစိုးရအလုပ်ကို လုပ်စေချင်ခဲ့ သည်။သို့‌သော်ဟစ်တလာမှာ ကျောင်းစာလည်းညံ့သည်။ ကျောင်း ထွက်လက်မှတ်ကိုပင် မရရှိခဲ့ပေ။ ၁၉ဝ၅ ခုနှစ်တွင် ကျောင်းမှထွက်ခဲ့ သည်။ ပုံများ၊ ပန်းချီများကို အချိန်ပြည့်ဆွဲကာ အချိန်လွန်ခဲ့သည် ဟုဆို၏။ ဟစ်တလာသည် ၁၉ဝ၆ ခုနှစ်တွင် [[ဗီယင်နာမြို့]]သို့ အလည်အပတ် ရောက်သွားခဲ့သည်။ ဗီယင်နာမြို့မှာ အနုပညာ ထွန်းကားသော မြို့ကြီးဖြစ်သောကြောင့် သူအလွန်ပျော်ခဲ့သည် ဆို၏။ ထိုမြို့ကြီး၏ ကြီးကျယ်ခမ်းနားမှု အနုပညာများကသူ့၏ ပန်းချီဆရာဖြစ်ချင်စိတ်ကို ပို၍ တွန်းပို့ခဲ့သည်ဆို၏။ ထို့ကြောင့် သူ့မိခင်ကြီး တားဆီးနေသည့်ကြားမှ ၁၉ဝ၇ ခုနှစ်တွင် လင့်ဇ်မြို့ ကလေးကိုစွန့်ခွာ၍ ဗီယင်နာမြို့သို့ ထွက်ခွာခဲ့သည်ဆို၏။ သို့သော် သူသည် ဗီယင်နာအနုပညာသိပ္ပံကျောင်းကြီးကို ဝင်ခွင့်မရခဲ့။ အရည်အချင်း မမှီ ဟုဆိုကာပယ်ချခဲ့သည်။ သူ စိတ်မလျှော့ဘဲ ဆက်လက် ကြိုးစားနေစဉ်မှာပင် သူ့ မိခင်ကြီး ကွယ်လွန်ခဲ့၍ လင့်ဇ်မြို့သို့ ပြန်ခဲ့ရသည်။ ၁၉ဝ၈ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ဗီယင်နာမြို့သို့ ပြန်ရောက်ရှိခဲ့ပြီး အနုပညာသိပ္ပံကျောင်းကြီးတွင် နေခွင့်ရရန် ကြိုးစား ပြန်၏။ သို့သော် မရခဲ့။ ဟစ်တလာသည် စိတ်ပျက်လက်ပျက်နှင့် ၅ နှစ်လုံးလုံး ဖြစ်သလိုနေ ဖြစ်သလိုစား မထင်မရှားနေခဲ့ရသည်။ ဗီယင်နာမြို့ကြီးတွင် သူ့ဘဝသည် ကူကယ်ရာမဲ့နှင့် ၁၉ဝ၉ ခုနှစ်မှ ၁၉၁၃ ခုနှစ်ထိ ပခုံးထမ်းအလုပ်ကြမ်းသမား၊ အပေါစား ပန်းချီဆရာအဖြစ်မျိုးနှင့် နေထိုင်ခဲ့ရသည်ဆို၏။

ငွေရှင်သူဌေးကြီးများ၏ ကုသိုလ်ဖြစ် ဟိုတယ်များတွင် နေထိုင်ခဲ့ရ၏။ အမြဲတမ်း ငတ်မွတ်စုတ်ပြတ်နေသည့် ကာလများဟု ဟစ်တလာကိုယ်တိုင် ရေးသားခဲ့၏။ ဟစ်တလာ ပန်းချီဆွဲသည့်ကားများတွင် 'အေ ဟစ်တလာ'ဟု လက်မှတ်ထိုးလေ့ရှိ၏။ အဒေါ့ဖ်စ်ဟစ်တလာ အတိုကောက်အမည်ဟူ၏။ ထိုမှဟစ်တလာ၏ ဘဝအချိုးအကွေ့များသည် ဘဝပေးအသိများအရ နိုင်ငံရေးသမားတစ်ယောက်အဖြစ်သို့ တဖြည်းဖြည်း ဦးတည်လာခဲ့သည် ဆို၏။ 

ဟစ်တလာသည် စာများကို ပိုဖတ်ဖြစ်လာ၏။ ပို၍ တွေးတောဆင်ခြင်နိုင်လာ၏။ သတင်းစာများကို ပို၍ ဖတ်ရှုလာ၏။ စကားကို လူအများ စိတ်ဝင်စားလာအောင် ကျယ်လောင် ကျယ်လောင် ပြောလေတော့၏။ ဘီယာဆိုင်များတွင် လက်ဖက်ရည်ဆိုင်များတွင် ပို၍ ပြောခဲ့သည်ဆို၏။ နိုင်ငံရေးစကားများ ပြောရင်း ရန်ဖြစ်သည်၊ ပြန်လည်ချေပသည်၊ လက်သီးလက်မောင်းတန်းရင်း ဂျူးများ၊ ဘုန်းကြီးများ၊ ဆိုရှယ်လစ်များကို မုန်းတီးကြောင်း အကြိမ်ကြိမ် ပြောခဲ့သည်ဆို၏။

ဟစ်တလာသည် ထိုအချိန်များမှာပင် စိတ်ကြီးဝင်နေခဲ့ပြီဆိုကြ၏။ သူ့ကိုယ်သူ အလွန်မြင့်မြတ်သူဟု ထင်နေခဲ့ပြီ ဆိုကြ၏။ ဘဝင်မြင့်နေ၏။ သူ့ကိုယ်သူနှင့် အနီးမှလူများကို ဂျာမန်အမျိုးအနွယ်များသည် မြင့်မြတ်သော မဟာမျိုး မဟာနွယ် များဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် မိမိတို့လူမျိုးမှသာ နိုင်ငံရေး၊ ယဉ်ကျေး မှု ပို၍ မြင့်မားသည်၊ ပို၍ကြွယ်ဝသည်။ ထို့ကြောင့် 'မဟာဂျာမနီ နိုင်ငံတော်ကြီး'ကို ထူထောင်ကြရမည်ဟူသော အတွေးနှင့်စကားမျိုးကို ပြောဆိုခဲ့သည်ဆို၏။

၁၉၁၃ ခုနှစ်တွင် ဗီယင်နာမြို့မှ ဟစ်တလာ ရုတ်တရက် ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့ပြီး စစ်ထဲမဝင်မနေရအမိန့်ကိုဖီဆန်၍ ရှောင်ထွက်သွားခဲ့သည်။ ထိုမှ [[မြူးနစ်မြို့]]သို့ ရောက်သွားခဲ့သည်။ မြူးနစ်တွင်လည်း ဘီယာဆိုင်တွင် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးစကားများကိုသာ ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် ပြောဆိုနေခဲ့သည်။
သို့သော် ဟစ်တလာ၏ ကံကြမ္မာအလှည့်အပြောင်းဖြစ်စေရန် ကမ္ဘာကြီးတွင် စစ်မီးကြီးလောင်ခဲ့သဖြင့် လူအများက နိုင်ငံရေးကို စိတ်ဝင်စားချိန် ကာလကြီးပင်တည်း။
၁၉၁၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာဘဝကို အထူးပြောင်းလဲစေခဲ့သော မြူးနစ်မြို့၊ အိုဒီအုံ ပလာဇာကွင်းပြင် ကြီး၏ လူထုတရားပွဲမှ စတင်ခဲ့လေသည်။ ဂျာမန်မှ ရုရှားပြည် ကြီးကို စစ်ကြေညာခဲ့ခြင်း၊ ဂျာမန်အမျိုးသားတိုင်း စစ်ထဲဝင်ကြရသလို ဟစ်တလာလည်း စစ်မှုထမ်းစစ်သား ဖြစ်ခဲ့လေ၏။ မထင်မရှား စစ်သားလေးဘဝ၊ စစ်တပ်ထဲတွင် ဆက်သားတာဝန်၊ ၁၉၁၅-၁၉၁၆ ခုနှစ်တွင် ခြေထောက်တွင် သေနတ်မှန်ကာ ဒဏ်ရာရခဲ့သည်။ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် တပ်ကြပ်ကလေးဘဝ၊ တပ်သားကျော် ဆုတံဆိပ် ရရှိခဲ့သည်။ စစ်မြေပြင်တွင် သူတစ်ယောက်တည်းမှ ပြင်သစ်စစ်သား ၁၅ ယောက်ကို လက်ရဖမ်းဆီးခဲ့‌သောကြောင့် ဟူ၏။ ၁၉၁၈ ခုနှစ် တိုက်ပွဲတစ်ခုတွင် ဟစ်တလာသည် ဓာတ်ငွေ့မိပြီး သတိလစ်သွားသဖြင့် စစ်ဆေးရုံသို့ ပို့ပေးခဲ့ကြရသည်။ မျက်စိများ ယာယီ ကန်းသွားကာ ကိုယ်တစ်ပိုင်းလည်း သေသွားခဲ့သေးသည် ဆို၏။ မကြာခင် ပျောက်ကင်းခဲ့လေ၏။ ထိုနှစ်တွင် [[ပထမကမ္ဘာစစ်]]ကြီး ပြီးခဲ့လေ၏။ ဂျာမနီတို့ စစ်ရှုံးခဲ့လေ၏။ ဟစ်တလာတို့ ငိုခဲ့ရလေ၏။

ထိုအချိန်မှစ၍ ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးနယ်ထဲသို့ ခြေစုံပစ်ဝင်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်ဆို၏။ ၁၉၁၉ နှစ်အထိ စစ်တပ်ထဲတွင်နေခဲ့၍ ၁၉၁၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင်မြူးနစ်မြို့သို့ ပြန်လာခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဂျာမနီနိုင်ငံရေးမှာ အလွန်ရှုပ်ထွေးနေလေ၏။ နေ့စဉ် တရားပွဲများ၊ ဆန္ဒပြပွဲများ၊ ဆူပူမှုများမပြတ် ရှိနေခဲ့သည့် ကာလများလည်း ဖြစ်သည်။ 
ထိုကာလတွင် မြူးနစ်မြို့ဆိုင်ရာ ခရိုင်စစ်ဌာနချုပ် လက်အောက်ရှိ နိုင်ငံရေးဌာနတွင် ပုံနှိပ်လုပ်ငန်းနှင့် သတင်းဖြန့်ချိရေးဌာနတွင် ဟစ်တလာ အလုပ်လုပ်ခဲ့ရသည်။ ထိုမှ နိုင်ငံရေး နည်းပြသင်တန်းတက်ခဲ့ရပြီး နိုင်ငံရေးနည်းပြအရာရှိ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ထိုမှ ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီနှင့် စစ်တပ်အကြား ညှိနှိုင်းရသော အရာရှိအဖြစ် စေလွှတ်ခြင်းခံရသည်။ ထိုမှ ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီသို့ ခြေစုံပစ်ဝင်ခဲ့ပြန်သည်ဆို၏။ ထိုပါတီတွင် ဟစ်တလာသည် ဝါဒဖြန့်ချိရေးတာဝန်ခံ ဖြစ်ခဲ့လေ၏။


၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၄ ရက်နေ့တွင်ပထမ ဦးဆုံးသော လူထုတရားပွဲကြီးကို ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီမှ ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့ရာ ပရိသတ်နှစ်ထောင်နီးပါးမျှ တက်ရောက်ခဲ့ သည်ဆို၏။ ထိုပွဲတွင် ဟစ်တလာ၏အမည်လည်း စတင်ကျော်ကြားခဲ့လေ၏။ ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီကိုလည်း '''အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ်ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ''' ဟူ၍ အမည်ပြောင်းခဲ့လေ၏။ ထိုပါတီ၏ အတိုကောက်နာမည်မှာ 'နာဇီ'ပါတီဖြစ်သည်။ ဥက္ကဋ္ဌကြီးမှာဟားရားဖြစ်ပြီး မကြာခင်မှာပင် ဟစ်တလာနှင့် သဘောမတိုက်ဆိုင်၍ နုတ်ထွက်သွားခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာ၏စည်းရုံးမှုကြောင့် ပါတီဝင်အင်အား ပို၍ပို၍ များ လာခဲ့သည်။ မြူးနစ်မြို့ခရိုင် စစ်ဌာနချုပ်မှ စစ်ဗိုလ်ဟောင်း ဗိုလ်ကြီး ရုမ်းမှ ဟစ်တလာကို များစွာ အကူအညီပေးခဲ့သည်။


၁၉၂၁ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် [[ဘာလင်မြို့]]သို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။ အပြန်တွင် ပါတီတွင်းတိုက်ပွဲ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဟစ်တလာ နိုင်ခဲ့သည်။ အာဏာရှင်ခေါင်းဆောင် စတင် ဖြစ်လာ ခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာဦးဆောင်၍ အခြားပါတီ၏ တရားပွဲဖျက်မှုဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၇ လ အပြစ်ပေး ခံခဲ့ရပြီး တစ်လသာ ထောင်ထဲတွင် နေခဲ့ရသည်ဆို၏။ ထောင်မှလွတ်ခဲ့ပြီး ၁၉၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၁ ရက်နေ့တွင် ကာကွယ်ရေးဥပဒေ ကြမ်းကို ကန့်ကွက်သည့် လူထုဆန္ဒပြပွဲကြီးကို နာဇီပါတီမှ ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့သည်။ ဟစ်တလာ၏နာမည်မှာ ပို၍ ကျော် ကြားခဲ့လေပြီ။ အာဏာပိုင်များ၏ရန်သူ နံပါတ်တစ် စာရင်းဝင် လည်း ဖြစ်ခဲ့ရလေ၏။


၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် အခြားပါတီ ၄ ပါတီနှင့်ပူးတွဲကော်မတီ ဖွဲ့နိုင်ခဲ့သည်။ နာဇီမုန်တိုင်းတပ်သားများ ဖွဲ့စည်းခဲ့ရာ တပ်သား နှစ်သောင်းကျော်ထိ ရှိခဲ့ပြီး အခြားပါတီနှင့် သမဂ္ဂအဖွဲ့များအံ့ဩ တုန်လှုပ်ခဲ့ကြသည်ဆို၏။ တပ်မှူးအဖြစ် [[ဂိုအားရင်း]]၊ [[ဟင်းမလား]]၊ စထရက်ဆားတို့ပါဝင်ခဲ့ကြပြီဆို၏။ စက်တင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့ တွင် ဟစ်တလာ ဦးဆောင်၍ [[နျူရင်ဘတ်မြို့]]တွင် လူထုဆန္ဒပြပွဲ ပြုလုပ်ခဲ့ပြန်၏။ အောင်မြင်ခဲ့ပြန်၏။ အဆိုပါ ဆန္ဒပြပွဲကြီးတွင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်း လူဒင်ဒေါ့ပင်ကိုတိုင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ဟစ်တလာမှာ ပို၍ ကျော်ကြားခဲ့ပြန်လေသည်။

ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးတွင် အနိုင်ရရေး၊ နေရာရရှိ ရေး၊ အသိအမှတ်ပြုလာစေရေးအတွက် နည်းမျိုးစုံအဖုံဖုံ အသုံးပြု ခဲ့သည်ဆိုကြ၏။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာသည်'အာဏာသိမ်းပွဲ' လုပ်ခဲ့သေး၏။ မအောင်မြင်ခဲ့ပါ။နိုင်ငံ‌တော်ပုန်ကန်မှုဖြင့်ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ် အပြစ်ပေး ခံခဲ့ရ၏။သို့သော်ထောင်ထဲတွင် ၁နှစ်သာနေခဲ့ရပြီး
၁၉၂၅ ခုနှစ်တွင် ထောင်မှလွတ်ခဲ့ပြန်လေ၏။ ဟစ်တလာ ကို စကားမပြောရဟု အာဏာပိုင်များမှ အမိန့်ထုတ်ခဲ့လေသည်။ ၁၉၂၈ ခုနှစ်အထိ။ ထို့ကြောင့် စာရေး၍ စာအုပ်ထုတ်ဝေခဲ့လေသည်။ 'ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု'စာအုပ် ကို၁၉၂၆ ခုနှစ်တွင် ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ပါတီဝင်ဦးရေမှာ သိန်း ကျော်ခဲ့ပြီဆို၏။
၁၉၂၉ ခုနှစ်တွင် နှစ်သိန်းနီးပါးရှိခဲ့သည်။ နာဇီပါတီဝင် များကို နာဇီကျောင်းသားအဖွဲ့၊ နာဇီမုန်တိုင်းတပ်ဖွဲ့၊ နာဇီကျောင်းဆရာများအဖွဲ့၊ နာဇီဆရာဝန်သမဂ္ဂ၊ နာဇီရှေ့နေများသမဂ္ဂ၊ နာဇီ လူငယ်အဖွဲ့ စသည့် အဖွဲ့ပေါင်းများစွာ ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့သည်။
၁၉၃ဝ ခုနှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကြီးတွင် နာဇီပါတီ အနိုင်ရလုလုနီးပါးဖြစ်ခဲ့ပြီး ၁၉၃၁ ခုနှစ်တွင် နာဇီမုန်တိုင်းတပ်သားပေါင်းပင် တစ်သိန်းနီးပါး ရှိခဲ့သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် နာဇီပါတီအာဏာ ရလာခဲ့လေ၏။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ သည် ဂျာမနီပြည်၏ ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကို တရားဝင် ရရှိခဲ့လေ သည်။ ပါလီမန်တွင် ဆက်လက်အနိုင်ရရှိအောင် ကြိုးစာခဲ့ရာတွင်လည်း နည်းမျိုးစုံဖြင့်ကြိုးစားခဲ့ရာ အနိုင်ရရှိခဲ့လေ၏။

၁၉၃၄ခုနှစ်တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံတော်သမ္မတကြီးဟင်ဒင်ဘတ် ကွယ်လွန်ခဲ့ရာ တစ်နာရီအတွင်းမှာပင် ဝန်ကြီးချုပ်ဟစ်တလာသည် သမ္မတကြီး၏ အရိုက်အရာကို ဆက်ခံရုံမျှမက ဂျာမန် လက်နက်ကိုင်တပ်ပေါင်းစုံ၏ စစ်သေနာပတိချုပ်ရာထူးကိုပါယူ၍ နိုင်ငံတော်ကို ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်ဟူ၏။
၁၉၃၅ ခုနှစ်တွင် [[အင်္ဂလိပ်]]၊ [[ပြင်သစ်]]အပါအဝင် နိုင်ငံကြီးများသည် ဟစ်တလာ အန္တရာယ်ကို ကြိုမြင်ခဲ့ကြရလေသည်။ ဂျာမနီသည် စစ်အင်အားကို တဖြည်းဖြည်း တိုးချဲ့ခဲ့ရာ စစ်သားဦးရေ ၅ သိန်း ၅ သောင်းပင် ရှိခဲ့သည်။ ဂျာမနီ ကို အိမ်နီးချင်း တိုင်းပြည်များမှ ဝိုင်း၍ ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ဟစ်တလာသည် ဂရုမစိုက်။

သို့နှင့် ၁၉၃၆ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင်ဩစတြီးယားပြည်ကို ဂျာမနီ၏ပြည်နယ်တစ်ခုအဖြစ် သိမ်းသွင်းခဲ့သည်။ အီတလီခေါင်းဆောင် [[မူဆိုလီနီ]]နှင့် စတင်လက်တွဲခဲ့သည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် ချက်ကိုစလိုဗာကီးယားကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ထိုနှစ်မှာပင် [[ပိုလန်နိုင်ငံ]]ကိုစစ်‌ကြေညာခဲ့ပြီး ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးကိုစတင်ခဲ့သည်။ ဂျူး သုတ်သင်ရေးစီမံကိန်းကိုလည်း ထိုကာလများတွင် စတင်ခဲ့လေ၏။

၁၉၄ဝ တွင် ဟစ်တလာ၏ အစီအစဉ်များသည် တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ခြိမ်းခြောက်နိုင်ခဲ့‌ လေသည်။ [[ဗြိတိသျှ]]၊ [[ပြင်သစ်]]၊ [[ဘယ်လ်ဂျီယံ]]၊ [[နော်ဝေး]]တို့၏ တပ်ပေါင်းများစွာ၊မြို့ ပေါင်းများစွာမှ ဂျာမနီတပ်များကို ခုခံတိုက်ခိုက်ခဲ့ရသည်။ ၁၉၄၁ ခုနှစ်တွင် [[ဆိုဗီယက်ယူနီယံ]]ကို ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့လေ၏။ သို့သော် ဟစ်တလာ၏စစ်မျက်နှာများ ရှည်လျားလွန်းလှသဖြင့် ထိုအချိန်မှစ၍ မနိုင်မနင်းဖြစ်ကာရှိနေခိုက်တွင် ဂျပန်နှင့်လည်း မဟာမိတ်ဖွဲ့ခဲ့သေး၏။ သို့သော် ထိုအချိန်တွင် ဟစ်တလာသည် စစ်ပန်းနေခဲ့ပြီ။ မကြာခင်မှာပင် [[ဂျပန်]]တို့၏ ပုလဲဆိပ်ကမ်းဗုံးကြဲ မှုကြီးသည် အမေရိကန်တို့ကို ရန်စကျူးကျော်ခြင်းဖြစ်ခဲ့ပြီး ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ကြီးအတွင်းသို့ အမေရိကန် ဝင်ရောက်လာခဲ့ခြင်းသည် ဟစ်တလာနှင့် ဝင်ရိုးတန်းနိုင်ငံများအတွက် ဆုံးရှုံးခြင်း နိမိတ်ဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။
ထိုသို့နှင့် ၁၉၄၁-၄၂-၄၃-၄၄ ခုနှစ်များတွင် ဟစ်တလာ သည် ဘေးကြပ်နံကြပ်များနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး တစတစ စစ်ရှုံးကာ မျက်ကန်းတစ္ဆေမကြောက် ပုံစံနှင့်သာရှိနေခဲ့လေ၏။ ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ၏ ရှိသမျှတပ်ပေါင်းများစွာ ပျက်စီးခဲ့၍ မဟာမိတ်တပ်များနှင့် ဆိုဗီယက်တပ်နီတော်၏ ထိုးစစ်ဒဏ် များကို လုံးဝခုခံနိုင်ခြင်းမရှိတော့ဘဲ ပြိုကွဲပျက်စီးခဲ့ရလေတော့ သည်။
ဟစ်တလာကို လုပ်ကြံမှုကြီးပေါင်းများစွာနှင့် ကြံစည်ခဲ့ကြသော်လည်း မသေခဲ့ဘဲ သူ၏ချစ်သူ အိဗာဗရွန်းနှင့်အတူ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် နောက်ဆုံးနေထိုင်ရာ စံအိမ်တော်ဝင်း ပုန်းခိုကျင်းကြီးထဲတွင်မိမိကိုယ်မိမိ သေနတ်ဖြင့် သေကြောင်းကြံကာ ကွယ်လွန်ခဲ့သည်ဟုသိရှိ ကြရသည်။ &lt;ref&gt;သုတေသီ ရေး ထင်ရှားကျော်ကြား ပုဂ္ဂိုလ်များ&lt;/ref&gt;

သူ၏မွေးရပ်မြေမှ [[ဂျာမနီနိုင်ငံ]]သို့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ခဲ့ပြီး ဂျာမနီ နိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားမှုများတွင် တက်ကြွစွာ ပါဝင်ခဲ့သည်။ ၁၉၂၁ ခုနှစ်မှစ၍ အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ်ဂျာမန်အလုပ်သမားများပါတီ (NSDAP) ၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှစ၍ ဂျာမနီနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်၊ ၁၉၃၄ ခုမှစ၍ သေဆုံးသည့် ၁၉၄၅ ခုနှစ်အထိ သူ့ကိုယ်သူ &quot;အမျိုးသားခေါင်ဆောင်&quot; ဟုအမည်တပ်ပြီး နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ နိုင်ငံတော် အစိုးရအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ရာထူးများကို တစ်ဦးတည်း သိမ်းပိုက်ကာ တိုင်းပြည်အာဏာကို ထင်သလို ခြယ်လှယ်ခဲ့သူ တစ်ဦးဖြစ်သည်။ သူသည် ၁၉၄၅ ခု ဧပြီလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် သူနေထိုင်ရာ ဘာလင်မြို့နန်းတော်တွင်း၌ သူ့ကိုယ်သူပင် အဆုံးစီရင်ခဲ့သည်။

နာဇီဝါဒ(၁၂)ချက်

1.ဂျာမန်အင်ပါယာချဲ့ထွင်ခြင်း။

2.ဂျူးလူမျိုးများကိုအမြစ်ပြတ်သုတ်သင်ရှင်းလင်းရေး။

3.ဂျာမန်တို့ပိုင်ဆိုင်ခဲ့‌သောနယ်မြေများပြန်လည်ရရှိရေး။

4.အာရိယန်အနွယ်ဝင်များ၏ကြီးမြတ်မှု။

5.ဗာဆိုင်းစာချုပ်ဖျက်သိမ်းရေး။

6.ပတမကမ္ဘာစစ်ပွဲတွင်ဂျာမနီသည်အပြစ်ရှိသည်ဟုငြင်းဆိုခြင်း။

7.သာတူညီမျှလက်နက်ရရှိရေး။

8.လူမှုရေးဥပဒေပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး။

9.ပိုမိုကောင်းမွန်သောဂျာမနီနိုင်ငံ‌တော်သစ်တည်‌ထောင်ရေး။

10.လုပ်ငန်းများကိုနိုင်ငံပိုင်ပြုလုပ်ခြင်း။

11.မြေယာပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး။

12.အလုပ်မလုပ်ဘဲအမြတ်ရပိုင်ခွင့်များဖျက်သိမ်းရေး။

နာဇီဝါဒဆိုတာကအကြွင်းမဲ့အာဏာပိုင်အယူအဆ၊အစွန်းရောက်အမျိုးသားရေးဝါဒ၊လူမျိုးရေးဝါဒနဲ့စစ်တပ်ချဲ့ထွင်ရေးဝါဒတွေရောထားတဲ့   ဖက်ဆစ်ဝါဒအသွင်ကွဲတစ်မျိုးဖြစ်သည်။

== ဟစ်တလာနှင့် နာဇီဝါဒ ==
ဟစ်တလာ၏ ဦးဆောင်မှု အောက်တွင် [[နာဇီ]]ဟုခေါ်သော လူတစ်စုသည် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် [[အာဏာရှင်စနစ်]]ကို ကျင့်သုံးကာ &quot;တတိယ ဂျာမန် နိုင်ငံတော်&quot; ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှစ၍ အခြားသော နိုင်ငံရေးပါတီများကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး၊ အချို့သော ပါတီများကို ရပ်တည်၍ မရအောင် နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် နှောင့်ယှက် ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ နာဇီအစိုးရကို ဆန့်ကျင်သော နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားသူများ အားလုံးကို ရှာဖွေဖမ်းဆီးစေပြီး နာဇီ အကျဉ်း စခန်းများသို့ ပို့ဆောင်၍ အဆုံး၌ ကွပ်မျက် သတ်ဖြတ်လိုက်ကြသည်။ 

ဟစ်တလာနှင့်သူ၏ အပေါင်းအပါများသည် ဥရောပတစ်ခွင်တွင် မှီတင်းနေထိုင်ကြသော &quot;ဂျူး&quot; လူမျိုးများ၊ အခြားသော ဘာသာဝင်များ၊ အာရိယန်အနွယ်ဝင်များထက်နိမ့်ကျ‌သောလူမျိုးများကို လိုက်လံရှာဖွေပြီး ရက်စက်သောနည်းမျိုးစုံဖြင့် စနစ်တကျ သတ်ဖြတ်လိုက်ကြသည်။ နာဇီတို့၏ ထိုလုပ်ရပ်များကြောင့်ပင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်မီး စတင်တောက်လောင်ခဲ့ပြီး ကလေးသူငယ်များ မိခင်များ အမျိုးသမီးများအပါအဝင် ၃၉ သန်းသော လူများ အသက်ဆုံးရှုံခဲ့ရသည်။ ထိုအထဲတွင် ဂျူးလူမျိုး ခြောက်သန်းသည်လည်း နာဇီတို့၏ လက်ချက်ဖြင့် သေကြေပျက်စီးခဲ့ကြရသည်။ ဥရောပတိုက်ကြီး၏ ဒေသအတော်များများသည်လည်း စစ်ဘေးစစ်ဒဏ်ကြောင့် အစိတ်စိတ်အမြွှာမြွှာ ကြွေမွပြီး အဆုံးအရှုံးများစွာကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရတော့သည်။

== ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်‌ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိ ==
ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိကို ကြည့်လျှင် အလွန်အမင်း ခြားနားကွာဟနေသော ဘဝအစိတ်အပိုင်းနှစ်ခုကို ပိုင်ဆိုင်သူဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြနေပေသည်။ အသက် ၃၀ အရွယ်ရောက်သည့်တိုင်အောင် ဟစ်တလာသည် အများနည်းတူ ဘဝအောင်မြင်မှုကို မရရှိနိုင်ခဲ့။ မည်သည့်အလုပ်ကိုမှ မယ်မယ်ရရ တတ်ကျွမ်းထားခြင်းလည်းမရှိ၊ မည်သည့် လူ့အသိုင်းအဝိုင်း အဆက်အသွယ်ကောင်းများကိုမှလည်း ထိထိရောက်ရောက် မရှိခဲ့သူ ဖြစ်ရာ သူ၏ဘဝတိုးတက်ကြီးပွားရေးသည်လည်း နှောင့်နှေးကြန့်ကြာခဲ့ရသည်။ 
[[File:Bundesarchiv Bild 183-1989-0322-506, Adolf Hitler, Kinderbild retouched.jpg|thumb|ဟစ်တလာ ငယ်စဉ်က]]

ထို့နောက်တွင်တော့ ဟစ်တလာသည် နှစ်အနည်းငယ်အတွင်းမှာပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတော်ကြီးကိုပင် ဝန်ကြီးချုပ်လုပ် သိမ်းပိုက်နိုင်ရုံမက [[ဥရောပနိုင်ငံ]]အတော်များများကိုလည်း သူ၏လက်အောက်သို့ ပြားပြားမှောက် ရောက်ရှိစေခဲ့သည်။ ပြောရလျှင် သူလိုလူသည် ဤကမ္ဘာလောကတွင် မရှိသလောက်ပင် ရှားသည် ဟုဆိုရမည်

နိုင်ငံရေးလောကထဲမဝင်မီ သူ၏ဘဝနှင့် သူ၏ဇာတ်ကြောင်းကို ဟစ်တလာသည် &quot;ပဟေဠိ&quot; တစ်ခုအနေဖြင့်သာ အများကို သိစေခဲ့သည်။ ဟစ်တလာကိုယ်တိုင်ရေးသော မိုင်ကမ့်စ်(ခေါ်)“ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု”စာအုပ်ထဲတွင် &quot;ငါဘယ်ကလာတယ်၊ ငါက ဘယ် မိသားစုကပေါက်ဖွားတယ်ဆိုတာ ဒင်းတို့ သိဖို့ အရေးမပါ ပါဘူး&quot; လို့ဟစ်တလာက သူ့ ခေတ်ပြိုင် နိုင်ငံရေးသမားတွေကို ရည်ညွန်းပြီး ပြောခဲ့ကြောင်း ရေးသားထားသည်။

အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာကို အကောက်အခွန်အရာရှိ [[အလွိုက်စ် ဟစ်တလာ]] နှင့် ဇနီးဖြစ်သူ ကလဲရာတို့မှ [[ဩစတြီးယားနိုင်ငံ|ဩစတြီးယား]] နိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ဗ‌ရော‌နော အမ်း အင်းန်မြို့က‌‌လေးတွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ ၁၉၀၃ ခုနှစ်တွင် ဖခင်ဖြစ်သူသေဆုံးခဲ့ပြီး အထက်တန်းကျောင်းမှ နုတ်ထွက်ခဲ့သည်။ ဗီယင်နာမြို့တွင် အနုပညာသိပ္ပံကျောင်း ဝင်ခွင့်စာမေးပွဲကို ဝင်ရောက်ဖြေဆိုပြီး အောင်မြင်မှုမရခဲ့သည့်အတွက် သူဖြစ်ချင်သော အနုပညာရှင် တစ်ယောက်ဖြစ်ရန် ရည်မှန်းချက်ကို လက်လွှတ်လိုက်ရသည်။ 

၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် [[ပထမ ကမ္ဘာစစ်]]ကြီး စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ဂျာမန်စစ်တပ်အတွင်းသို့ မိမိသဘောဖြင့်ပင် ဝင်ရောက်အမှုထမ်းခဲ့သည်။ စစ်ကြီးပြီးသောအချိန် ၁၉၁၉ ခုနှစ်တွင် ဂျာမန် အလုပ်သမားများပါတီ (DAP) ဟူသည့် ပါတီအသစ်အတွင်းသို့ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် စာရင်းသွင်းခဲ့သည်။ ထိုပါတီကို ၁၉၂၀ တွင် [[အမျိုးသား ဆိုရှယ်လစ် ဂျာမန် အလုပ်သမားများ ပါတီ]] (NSDAP) အဖြစ် အမည်ပြောင်းလဲ ခေါ်တွင်ခဲ့သည်။
[[File:Hitler WWI.jpg|thumb|ပထမ ကမ္ဘာစစ်အတွင်းက ဟစ်တလာ]]

သူ၏စကားပြောပါးနပ်မှု၊ နားထောင်သူကို ဆွဲဆောင်နိုင်မှု၊ အဟောအပြောကောင်းမှုတို့က သူ့ကို စင်ပေါ်သို့လျင်မြန်စွာပင် တွန်းတင်ပေးခဲ့သည်။ အစိုးရအဖွဲ့အတွင်းမှ ပြဿနာများကြောင့် နာဇီပါတီသည် ပြည်သူလူထုကို စည်းရုံးရန် လွယ်ကူခဲ့သည်။

၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာနှင့် လူဒင်ဒေါ့ဖ် တို့သည် မြူနစ်မြို့တွင် နိုင်ငံတော်အာဏာသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းရာ မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ သူ၏လုပ်ရပ်သည် ပြစ်မှုထင်ရှားသည့်အတွက် ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ် ကျခံစေရန် တရားရုံးမှ အမိန့် ချမှတ်ခဲ့သည်။ သို့သော် သူသည် ၁၉၂၄ ခုနှစ်တွင်ပင် ပြန်လည် လွတ်မြောက်လာခဲ့သည်။ ထိုနှစ်များတွင် သူ၏ နောင်အချိန်တွင် နာမည်ကျော်ကြားလာသော &quot;ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု&quot; ([[:en:Mein Kampf|MeinKampf]]) စာအုပ်ကို ရေးသားပြုစုခဲ့သည်။ ထိုစာအုပ်အတွင်းတွင် သူ၏ နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်များ ဖြစ်သည့် [[ဂျူး သုတ်သင်ရေး စီမံကိန်း|ဂျူးလူမျိုးသုတ်သင်ရေး]]နှင့် အရှေ့ပိုင်းနိုင်ငံများသို့ နယ်မြေများ တိုးချဲ့ရေးစသည်တို့ပါဝင်သည်။

အကြမ်းဖက် အာဏာသိမ်းမှုသည် အောင်မြင်မှုလမ်းစ မရှိနိုင်ကြောင်း ခံစားမိသွားသည့် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံတော် အာဏာကို တရားဝင်နည်းလမ်းများသုံး၍ အရယူရန် ကြံစည်လေတော့သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ကျင်းပသော အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် သူ၏ပါတီ (NSDAP) က အင်အားအကြီးဆုံး ပါတီဖြစ်လာခဲ့သည်။ အကျိုးဆက်အနေနှင့် သူသည် ၁၉၃၃-ခု ဇန်နဝါရီလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် သူသည် နိုင်ငံတော် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာခဲ့တော့သည်။

== ဟစ်တလာ အာဏာရလာပုံ ==
[[File:Reichsparteitagnov1935.jpg|thumb|220px|အာဏာရ ဟစ်တလာ]]
အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးလောကသို့ ဝင်ရောက်လာချိန် ကတည်းကပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ဖော်ဆောင်ရန် စိုးစင်းမျှ စိတ်ကူးခဲ့ခြင်းမရှိပေ။ သို့သော် နိုင်ငံတော်အာဏာကို သူ၏လက်ဝယ်သို့ လျင်မြန်စွာ ရောက်ရှိရေးနှင့် ရရှိပြီးသော အာဏာကို အဓွန့်ရှည်ကြာစွာ ဆက်လက် ချုပ်ကိုင်ထားနိုင်ရေး အတွက်ကိုမူ [[ဒီမိုကရေစီ]]လမ်းစဉ်ကို စနစ်ကျစွာ အလွဲသုံးစား ပြုခဲ့သည်။ ဟစ်တလာသည် တရားဝင် နည်းလမ်းသုံးသွယ်ကို အသုံးပြုကာ အကြွင်းမဲ့အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ လွယ်လင့်တကူပင် ရောက်ရှိလာခဲ့ပေတော့သည်။

=== အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို အရယူခြင်း ===
၁၉၃၃ ခု ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံ ပြည်သူ့လွှတ်တော်အဆောက်အဦးကြီး မီးစွဲလောင်သည်။ ထိုမီးလောင်မှုကြီးသည်ပင် ဟစ်တလာကို အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိလာရန် ပထမဦးဆုံး တွန်းအားပေးခဲ့ပေသည်။ မီးလောင်မှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အရေးပေါ်အစည်းအဝေးတစ်ရပ်ကို အချိန်မဆိုင်းဘဲ ခေါ်ယူဆွေးနွေးခဲ့သည်။ 

ယင်းအစည်းအဝေးတွင် ဟစ်တလာက လက်ရှိ နိုင်ငံတော်သမ္မတထံမှ ဥပဒေသစ်တစ်ခုကို တောင်းခံခဲ့သည်။ &quot;နိုင်ငံတော်နှင့် လူမျိုးစုများကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပိုင်ခွင့် ဥပဒေ&quot; ဟုခေါ်သည့် ၎င်းဥပဒေကြောင့် တရားဝင်ထုတ်ပြန်ထားသည့် နိုင်ငံသားတို့၏ လွပ်လပ်ခွင့်နှင့် လူသားအားလုံး၏ အခြေခံဥပဒေများအားလုံးသည် အချိန်အကန့်အသတ်မရှိဘဲ အလိုအလျောက် ရုပ်သိမ်းခြင်းကို ခံလိုက်ရပေတော့သည်။
 
ထိုအစည်းအဝေးကျင်းပသည့် ၂၈ ရက်နေ့ ညနေတွင် ဟစ်တလာသည် သူ၏အတိုက်အခံများ ဖြစ်ကြသော ကွန်မြူနစ်များ၊ လက်ဝဲအစွန်းရောက်များနှင့် ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက် များကို သူ၏အမိန့်ဖြင့် လိုက်လံ ဖမ်းဆီး ချုပ်နှောင်စေခဲ့သည်။

=== ဥပဒေပြုအာဏာကို အရယူခြင်း ===
၁၉၃၃ ခု မတ်လ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာသည် စစ်ဥပဒေသစ်တစ်ရပ်ကို ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။ ထိုဥပဒေကို &quot;နိုင်ငံတော်နှင့် နိုင်ငံသားတို့၏ အရေးပေါ်အခြေအနေများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းခွင့် ဥပဒေ&quot; ဟု တရားဝင်ခေါ်ဆိုခဲ့သော်လည်း ထိုအမိန့်ဥပဒေအရပင် ဟစ်တလာ သည် နိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံ ဥပဒေကို လိုသလို မွှေနှောက်အသုံးချနိုင်သူ ဖြစ်သွားသည်။ ထို့ထက်ဆိုးသည်မှာ အဆိုပါ အမိန့်အရ ပြည်သူ့လွှတ်တော်၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှလည်း ကွင်းလုံးကျွတ် လွတ်မြောက်ခွင့်ရ သွားလေ တော့သည်။ 

ဤနည်းဖြင့်ပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် အချိန်အတော်အတန်ကြာ အမြစ်တွယ်နေပြီးဖြစ်သော ဒီမိုကရေစီစနစ်ကြီးသည် အပြီးအပိုင် ချုပ်ငြိမ်းသွားခဲ့လေတော့၏။ တချိန်တည်းတွင်ပင် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံများ၊ တော်လှန်ပုန်ကန်သူများကို ချုပ်နှောင်ထိန်းသိမ်းရန် နာဇီအကျဉ်းစခန်းများကို စတင် တည်ဆောက်လေတော့သည်။

=== တရားစီရင်ခွင့် အမိန့်အာဏာကို အရယူခြင်း ===
နိုင်ငံရေးသမားများကို မြေလှန်ရှာဖွေ ဖမ်းဆီးစေခဲ့ပြီး တော်လှန်ပုန်ကန်သူများကိုလည်း အမြစ်ပြတ်ရှင်းစနစ်ဖြင့် ကြိုးကိုင် ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခဲ့သည့်အချိန်တွင် အာဏာရှင်စနစ်ဆိုးကြီးသည်လည်း အရှိန်တဟုန်းဟုန်းဖြင့် လောင်ကြွမ်းနေလေပြီ။
၁၉၃၃ ခု ဇွန်လ ၃၀ ရက်နေ့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ရုမ်းမ် &quot;Roehm&quot; ၏ အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်မှုကြီးက ဟစ်တလာကို နောက်ထပ် လှေကားထစ်တစ်ခုသို့ထပ်မံ တွန်းပို့လိုက်သည်နှင့် တူနေလေတော့သည်။ SS စစ်တပ်နှင့် ကာကွယ်ရေးစစ်တပ်နှစ်ခုကို ပူးပေါင်းစေပြီး အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်သော “အန်းနက်စ်တ် ရုမ်းမ် &quot;Ernst Roehm&quot; အပါအဝင် အခြားသော SA စစ်ဗိုလ်များကို ကွက်မျက်စေခဲ့သည်။

၁၉၃၃ ဇူလိုင် ၃ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန် သော ဥပဒေအသစ်မှာ ၏လုပ်ရပ်သည် နိုင်ငံတော် အေးချမ်းသာယာရေးကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ခြင်း ဖြစ်သဖြင့် ဥပဒေကြောင်လမ်းအရ မှန်ကန်သော လုပ်ရပ်ဖြစ်ကြောင်း တရားဝင်ကြေညာခဲ့သည်။ SA စစ်တပ်ကြီးသည် ထိုအချိန်မှစ၍ သူ၏လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် အထူးအာဏာများကို လက်လွှတ်လိုက်ရပြီး SS စစ်တပ်သည်လည်း ဟစ်တလာ၏ တိုက်ရိုက်ဦးဆောင်မှုဖြင့် အာဏာရှင်လက်ကိုင်တုတ်များ ဖြစ်လာကြတော့သည်။

ဤသို့သော တရားဝင်နည်းလမ်းအသွယ်သွယ်ကို အသုံးချရင်း နိုင်ငံတော်အာဏာကို တစတစသိမ်းယူလာခဲ့သည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံသမ္မတ ၊
“ဟင်ဒင်ဘတ်ခ်” ကွယ်လွန်ပြီးသည့်အချိန်မှစ၍ လက်ရှိရာထူးအပြင် နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်၊ ခေါင်းဆောင်ကြီး အမည်များခံယူကာ ဟစ်တလာသည် အကြွင်းမဲ့အာဏာရှင်ဘဝသို့ ပြိုင်ဘက်မရှိ ရောက်ရှိသွားလေတော့သည်။ &lt;ref&gt;&quot;http://www.nz-nothanks.blogspot.com {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181006194045/http://nz-nothanks.blogspot.com/ |date=6 October 2018 }}&quot; မှ&lt;/ref&gt;

== အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ(ခရစ်နှစ် ၁၈၈၉-၁၉၄၅) ==
ခေတ်သစ် အာဏာရှင်များအကြောင်း ရေးသားရာတွင် ကမ္ဘာတလွှား၌ တချိန်က လူသိများလှသော ဂျာမနီအာဏာရှင် ဟစ်တလာ အကြောင်းကို ချန်လှပ်ထားရန် မဖြစ်နိုင်ချေ။
အကြောင်းမူ အာဏာရှင်ထဲတွင် ဟစ်တလာလောက် မည်သူမျှ ဩဇာအာဏာ မကြီးမားသောကြောင့် ဖြစ်သည်။
ဟစ်တလာသည် သာမန် အလုပ်သမားဘဝမှ ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ အထွတ်အထိပ် အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိခဲဲ့သူ ဖြစ်သည်။
သူ့ကို ဩစတြီးယား နယ်စပ်မြို့ကလေးဖြစ်သော ဗရွန်းနော အမ်းအင်းမြို့တွင် ခရစ် ၁၈၈၉ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂ဝ ရက်နေ့ မွေးဖွားခဲ့သည်။ သူ၏ဖခင်မှာ ဩစတြီးယန်း အကောက်အခွန်အရာရှိ 
အလွိုက်စ်ဟစ်တလာဖြစ်၍ မိခင် မှာ ဗိုဟီးမီးယန်း အမျိုးသမီး ကလဲရာပိုးစ် ဖြစ်သည်။ ဟစ်တလာတွင် မွေးချင်းနှစ်ဦး ရှိလေသည်။

ဟစ်တလာ၏ ငယ်စဉ်တောင်ကျေး ကလေးဘဝက အဖြစ်အပျက်များကို မည်သူမျှ ကောင်းစွာ မသိကြချေ။ အနည်းအကျဉ်း သိရသမျှဆိုလျှင် သူ၏ ကလေးဘဝမှာ ဆင်းရဲနုံချာ လှ၍ ပျော်ရွှင်မှုကင်းမဲ့ခဲ့လေသည်။ သူ၏ ဖခင်သည် မိမိကဲ့သို့ပင် အစိုးရအရာရှိတစ်ဦး ဖြစ်စေလိုသဖြင့် သူဝါသနာထုံ၍ ပန်းချီဆရာ ဖြစ်ရမည် ဟူသော ဟစ်တလာ၏ ရည်မှန်းချက်ကို 
မမြောက်စားခဲ့သည့်ပြင် ပြင်းပြင်းထန်ထန်ကြီး ကန့်ကွက်ခဲ့ပေ သေးသည်။ သို့ဖြစ်၍ ဟစ်တလာသည် သူ၏ဖခင်အား အမုန်းကြီး မုန်းခဲ့သည်။ ဖခင်အား မုန်းတီးသလောက် မိခင်ကို 
အလွန်ချစ်ခင် ကြည်ညိုလေသည်။ ထိုသို့ ဖြစ်ရသည်မှာ သူ၏ မိခင်သည် သူ့အား ချစ်ခင်ကြင်နာ ပြီးလျှင် သူ၏အလိုကို တတ်နိုင်သမျှ ဖြည့်စွမ်းပေးသောကြောင့် ဖြစ်၏။ သူ့မိခင်၏ 
အကူအညီဖြင့် ရေဆေးပန်းချီပညာကို မတောက်တခေါက် လေ့လာ ဆည်းပူးနိုင်ခဲ့၏။ မိခင်ဖြစ်သူက မည်မျှပင် ကြင်ကြင်နာနာ ပြုစုစောင့်ရှောက်ပါသော်လည်း လုံးဝ စိတ်ချမ်းမြေ့မှုကိုကား ဟစ်တလာသည် မရခဲ့ချေ။ အမြဲလိုလိုပင် တွေဝေငေးမော စိတ်ကူးရေယာဉ်ကြောတွင် မြောနစ်နေကာ သူရဲကောင်းဖြစ်လိုသော ဆန္ဒ၊ ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ဂုဏ်ကို မြှင့်တင်ပေးလိုသော 
ဆန္ဒများသာ တဖွားဖွား ပေါ်ပေါက်နေလေသည်။

နုနယ်သေးလှသည့် အသက် ၁၃ နှစ်အရွယ်တွင် သူ၏ ဖခင်ကြီး သေဆုံးသွားလေသည်။ နောက် နှစ်နှစ် ကြာသောအခါ မိခင် သေဆုံးသွားပြန်ရာ လူလားမမြောက်မီ လောကအလယ်တွင် တအားငယ် ကျန်ရစ်ခဲ့လေသည်။ ထိုသို့ ပူဆွေး 
ဝမ်းနည်းဖွယ်ရာ အမျိုးမျိုးနှင့် ဆင့်ကဲဆင့်ကဲ တွေ့ကြုံရခြင်း၊ အထီးကျန်ခြင်း၊ ဆွေမျိုးများအပေါ် မှီခိုနေရခြင်း စသော အချက်များသည် နောင်သောအခါ ဟစ်တလာ၏ အကျင့်စာရိတ္တတွင် များစွာ အရာထင်စေခဲ့လေသည်။

လူဖြစ်လာကတည်းက ဒုက္ခတွေ ပင်လယ်ဝေနေသည်ကိုသာ တွေ့ကြုံခဲ့ရသော ဟစ်တလာသည် အသက် ၂ဝ မပြည့်ခင် ဝမ်းရေးအတွက် ဗီယင်းနားမြို့သို့ ပန်းချီပညာသင်ရန် သွား 
ရောက်လေသည်။ သူကား မနူးမနပ်နှင့် တောဆန်လှသည်။ တွေဝေမိန်းမောနေတတ်သည်။ ပိုက်ဆံဟူ၍လည်း ဗလာနတ္ထိ ဖြစ်ဘိရကား လမ်းများတွင် တံမြက်စည်းလှည်းကာ သမုဒ္ဒရာ 
ဝမ်းတစ်ထွာကို ရိက္ခာတော် ဆက်ခဲ့ရလေသည်။
ပန်းချီကျောင်းတွင်လည်း ကျောင်းဝင် စာမေးပွဲကိုပင် မအောင်မြင်သဖြင့် ဗိသုကာ အတတ်သင်ရန် သူ့အား အကြံပေးကြလေသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ဆင်းရဲလွန်းလှသဖြင့် မတတ်သာတော့သဖြင့် ပန်းရံဆရာကြီး တစ်ဦး၏ထံတွင် 
အလုပ်သမားအဖြစ် ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်လေသည်။ 

ဟစ်တလာသည် မိမိဘဝ၏ အောက်တန်းကျလှပုံ၊ ဆင်းရဲတွင်း နက်လှပုံတို့ကို တွေးတောယင်း အလုပ်သမားသမဂ္ဂများ၊ မတ်ဝါဒီများနှင့် ဂျူးလူမျိုးတို့ကို မုန်းတီးလာလေ 
သည်။ ထိုနောက် သူသည် ပို့စကတ်များ ရေးဆွဲခြင်း၊ အရုပ်ကားများ ရောင်းချခြင်းဖြင့် ဆင်းရဲပင်ပန်းစွာ အသက်မွေးခဲ့ လေသည်။

၁၉၁၂ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် မြူးနစ်မြို့တွင် လက်သမားအဖြစ် တစ်မျိုး၊ ပုံတူရေးဆရာအဖြစ် တစ်သွယ်၊ ရေဆေး ပန်းချီဆရာအဖြစ် တဖုံနှင့် လောကဇာတ်ခုံတွင် မီးစင် ကြည့်ကာ ဝမ်းစာရှာခဲ့ရ၏။ ၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် ပထမကမ္ဘာစစ် ဖြစ်လေရာ ဟစ်တလာသည် စစ်တပ်သို့ ဝင်ရောက် အမှုထမ်း လေသည်။ ၁၉၁၄ ခုနှစ်အတွင်း သူ၏ စစ်မှုထမ်းဘဝမှာ များစွာ မထင်ရှားလှသော်လည်း သူ၏ စွန့်စားမှုကြောင့် သူသည် တပ်ကြပ်ရာထူးသို့ တိုးမြှင့်ခန့်ထားခြင်းခံရ၍ သံမဏီ ကြက်ခြေခတ်တံဆိပ်ကိုပါ ချီးမြှင့်ခြင်း ခံရလေသည်။ ၁၉၁၆ ခုနှစ်တွင် ဆုမ်းတိုက်ပွဲ၌ ဒဏ်ရာရခဲ့သည်။

စစ်ပြေငြိမ်းသည့် အချိန်တွင် ဟစ်တလာသည် ဘာလင်မြို့အနီး ဆေးရုံတစ်ရုံ၌ ဆေးကုသနေဆဲ ဖြစ်လေသည်။ သူကား ဂျာမန်တို့ လက်နက်ချ အရှုံးပေးသည်ကို အနည်းငယ်မျှ 
မကြေနပ်ရကား ချုံးပွဲချ၍ ငိုယိုမိ လေသည်။ ဤသို့ ငိုယိုခြင်းကား မိခင် သေဆုံးပြီးနောက် ပထမဆုံး သူငိုမိခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုလေသည်။ သူသည် စိတ်ပျက်၍ အလွန်အမင်း ဝမ်းနည်း 
အခဲမကြေဖြစ်ကာ အမျိုးမျိုး စဉ်းစားရာ နောက်ဆုံး၌ နိုင်ငံရေးလောကသို့ဝင်ရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်လေသည်။ ထိုအတောအတွင်း 
မြူးနစ်မြို့ရှိ စစ်တပ်တွင်ပင် နေထိုင်ရင်း သူလျှိုကလေးသဖွယ် ဆောင်ရွက်ခဲ့လေသည်။

ဟစ်တလာသည် ရဟူဒီ(ဂျူး)များအား ဂျာမနီကို ကျွန်ဖြစ်စေသော နိုင်ငံ၏ ရန်သူများဟု ယူဆလျက် အမုန်းကြီး မုန်းလေသည်။ သူသည် ဘီယာဆိုင်များတွင် ကျင်းပသော နိုင်ငံရေး 
အစည်းအဝေးများသို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ၁၉၁၉ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီသို့ ဝင်သည်။ 
ပရိသတ်ကို ဆွဲဆောင် နိုင်အောင် စကားပြောကောင်းသောကြောင့် မကြာမြင့်မီပင် ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်လာလေသည်။
၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် သူ၏ပါတီအတွက် စကြာအလံကို တီထွင်လေသည်။ နောက်လိုက် အများအပြား 
စုဆောင်းကာ မုန်တိုင်းတပ်ဖွဲ့များကို ဖွဲ့စည်းသည်။ ပါတီကိုလည်း ''အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ် ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ”ဟု အမည်သစ် ပေးသည်။ ဂျာမန်ဘာသာ အတိုကောက်အားဖြင့် “နာဇီပါတီ”ဟု တွင်သည်။
( နာဇီပါတီ။)

ထို့ပြင်ပါတီ၏ လုပ်ငန်းစဉ်တရပ်ကို ရေးဆွဲအတည်ပြုပြီးသော်ထိုလမ်းစဉ်အတိုင်း မနားမနေ ကြိုးစား ဆောင်ရွက်လေ 
တော့သည်။ ထိုကြောင့် နာဇီများသည်တစ်နေ့တခြား အင်အား ကောင်းလာလေရာ ၁၉၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင် 
အစိုးရအာဏာကို သိမ်းပိုက်ရန် ကြံစည်ကြ၏။ ထိုသို့ ကြံစည်ရာ၌ ဘီယာဆိုင်များတွင် နောက်လိုက်များ စုဆောင်းသောကြောင့် ''ဘီယာဆိုင်မှ တော်လှန်ရေး''ဟု ခေါ်တွင်လေသည်။ နာဇီတို့၏ ကြိုးစားမှုမှာ မအောင်မြင်ပဲ ဟစ်တလာလည်း အဖမ်းခံရပြီးနောက် ထောင်ဒဏ် ငါးနှစ် အပြစ်ပေး ခံရလေ 
သည်။ ထောင်ကျနေသည့် အတောအတွင်း ''ကျွန်ုပ်၏ ကြိုးပမ်းမှု''ခေါ် နာဇီတို့ ကျင့်စဉ်ကို ရေးသားခဲ့လေသည်။ ထောင်ထဲတွင် ရှစ်လမျှသာ နေရပြီးနောက် လွတ်လာလေသည်။
၁၉၂၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၂၈ ခုနှစ်အတွင်းတွင်ကား ဂျာမနီနိုင်ငံသည် စည်ကား ဝပြောနေလေရာ မကြေနပ်မှုများ မရှိသလောက် ဖြစ်သဖြင့် တော်လှန်ရေးများ မပေါ်ပေါက်ခဲ့ချေ။ 
သို့ရာတွင် ၁၉၂၉ ခုနှစ်လောက်မှစ၍ ကမ္ဘာနှင့်အဝန်း စီးပွားရေး ကြပ်တည်းမှု ပေါ်ပေါက်လာသောအခါ နာဇီတို့အဖို့ အခွင့်ကောင်းနှင့် ကြုံရပြန်လေသည်။ ဟစ်တလာသည်လည်း အခွင့် 
ကောင်းကိုယူ၍ ဂျာမန်လူထုအား မိမိတို့ စစ်ရှုံးရခြင်းမှာ ရဟူဒီများနှင့်မတ်ဝါဒီများကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု အပြစ်ဖို့ကာ ဟောပြောပြီးလျှင် သူ့ဘက်သို့ ဆွဲဆောင်လေသည်။ စက်မှုလုပ်ငန်း အရင်းရှင်ကြီးများကလည်း သူ့ကို အားပေးထောက်ခံလာကြသည်။

နာဇီပါတီသည် တဖြည်းဖြည်း အင်အားကောင်းလာကာ ၁၉၃ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဂျာမန်လွှတ်တော်၌ နာဇီပါတီဝင် အမတ် ၁ဝ၇ ယောက်မျှ ရှိနေပြီ ဖြစ်သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင်မူ ၁၉၆ယောက် အထိ တိုးတက်လာပြီးလျှင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် အင်အား 
အတောင့်တင်းဆုံးပါတီ ဖြစ်လာလေသည်။ ထိုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် ဟင်ဒင်ဗတ် နှင့် ယှဉ်ပြိုင်၍ သမ္မတရာထူးကို အရွေးခံရာ ရှုံးနိမ့်သွား၏။ 
( ပေါဖွန်ဟင်ဒင်ဗတ်။)

သို့သော် ၁၉၃၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃ဝ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာသည် ဂျာမန်လွှတ်တော်၏ အဓိပတိ(ဝန်ကြီးချုပ်) ဖြစ်လာသည်။ ၁၉၃၄ ခုနှစ်တွင် သမ္မတ ဟင်ဒင်ဗတ် ကွယ်လွန် သောအခါ ဟစ်တလာသည် အဓိပတိရာထူးနှင့် သမ္မတရာထူး နှစ်ခုလုံးကို ပူးတွဲ 
ထမ်းရွက်လေသည်။
ဟစ်တလာသည် သူ၏ ရည်မှန်းချက်အတိုင်း ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ခေါင်းဆောင်ကြီးအဖြစ်သို့ ရောက်ပြီဖြစ်ရာ သူ၏ လုပ်ငန်းစဉ်ကို ချမှတ်ကာ စတင် ဆောင်ရွက်လေတော့သည်။ နိုင်ငံ 
စည်းလုံးတောင့်တင်းမှုအတွက် ရှေးဦးစွာ သူသည် အတိုက်အခံပါတီများကို နှိပ်ကွပ် ဖျက်သိမ်းသည်။ သူ၏ ပါတီများထဲမှ သူနှင့်သဘောချင်း မတိုက်ဆိုင်သူများကိုလည်း ''ပါတီ သန့်ရှင်းရေး''ဟု အကြောင်းပြကာ သုတ်သင်ပစ်လေသည်။ 
နာဇီ ပါတီသာလျှင် တရားဝင်နိုင်ငံ‌‌ရေးပါတီဖြစ်သည်ဟု ကြေညာပြီးသော် တစ်ပါတီစနစ်ကို ထူထောင်လေသည်။ နိုင်ငံရေးအာဏာများကိုလည်း သူ၏ လက်ဝယ်ထားရှိပြီးနောက် သူ၏ လူယုံများမှတဆင့် နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်သည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံကို 
မည်ကဲ့သို့ အသွင်ပြောင်းလိုက်‌လေသနည်းဟူမူ ဂျာမန်လူထုသည် ဟစ်တလာကို မိမိတို့အား ကယ်တင်မည့်သူဟူ၍ပင် မှတ်ထင်လာကြတော့၏။ ထို့ပြင် အတိုက်အခံ ပါတီများကို နှိပ်ကွပ် သည်ထက်ပင် ရဟူဒီ(ဂျူး)များနှင့် အနည်းငယ်မျှ သွေးသား‌တော်စပ်သူများကိုပင် မချန်ပဲ ပိုမို ပြင်းထန်စွာ နှိပ်ကွပ် ညှဉ်းပန်းသည်။ 
နိုင်ငံမှလည်း နှင်ထုတ်ခဲ့လေသည်။
ထိုနောက်တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ဂုဏ်သရေကို ပြန်ဆယ်သည့် လုပ်ငန်းစလေတော့သည်။ နာဇီတို့သည် ဂျာမနီနိုင်ငံသည် ပထမကမ္ဘာစစ်ရှုံးနိုင်ငံအဖြစ် ကမ္ဘာ့အလယ်တွင် မျက်နှာငယ်နေရသည်ကို 
မျက်နှာရှိရှိနှင့် တင့်တင့် တယ်တယ်ဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက် ပေးမည်ဟု ဂျာမန်လူထုကို ကတိပေးခဲ့သည်။ ထိုကတိအတိုင်း ဆောင်ရွက်ဖို့ပင် ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်လေသည်။ သို့ဖြစ်၍ 
ပထမတွင် လျှို့ဝှက်စွာ လက်နက်များကို တပ်ဆင် လေသည်။ နောင်အခါတွင်ကား အတိအလင်း လက်နက်များကို ပြုလုပ် 
တပ်ဆင်လေတော့သည်။ ထိုသို့ လက်နက်အင်အား ဖြည့်တင်းကာ နိုင်ငံတကာနှင့် ယှဉ်ပြိုင်သာအောင် ကြိုးပမ်းမှုမှာ 
နောက်ဆုံး စစ်မက် ဖြစ်ပွားသည့် အခြေသို့ ဆိုက်ရောက်တတ်သည့်အတိုင်း ဟစ်တလာ ခေါင်းဆောင်သော နာဇီတို့သည်တစ်နည်းအားဖြင့် စစ်ဖြစ်ပွားရန် ကြိုးပမ်းမှုကို စတင် ဆောင်ရွက်သည်ဟု ဆိုနိုင်ပေသည်။ စင်စစ်သော်ကား အင်အား ဖြည့်တင်းပြီးနောက် နောက်တကြိမ် စစ်ပွဲကြီးတရပ်ကို ဆင်နွှဲ 
ကာ အနိုင်ယူလိုက်လျှင် ယခင်က ဂျာမနီနိုင်ငံ ဂုဏ်သရေမဲ့ခဲ့သည်ကို သင်ပုန်းချေရာရောက်မည်ဟု နာဇီတို့သည် တထစ်ချ မှတ်ယူထားကြ၏။
ဤသို့ဖြင့် လက်နက်များ တပ်ဆင်ပြီးနောက် ဂျာမန် အမျိုးသားများ စစ်ထဲ မဝင်မနေရ ဥပဒေကို ပြန်လည် ပြဋ္ဌာန်းလိုက်လေသည်။ နိုင်ငံပေါင်းချုပ် အသင်းကြီးမှလည်း နုတ်ထွက်လိုက်၏။
၁၉၃၆ ခုနှစ်တွင် ရိုင်းလန်းနယ်ကို ချီတက် သိမ်းပိုက် လိုက်သည်။ ထိုနောက် ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် မဟာမိတ်နိုင်ငံများမှ သိမ်းယူထားသော ဂျာမန် ကိုလိုနီနယ်များကို ပြန်လည် ပေးအပ်ရမည်ဟု တောင်းဆိုလေသည်။
၁၉၃၉ ခုနှစ်မှာပင် ဟစ်တလာသည် အီတလီ အာဏာရှင် မူဆိုလိုနီနှင့် နားလည်မှုရယူကာ သူတို့၏ အကူအညီဖြင့် စပိန် ပြည်တွင်းစစ်ပွဲတွင် အနိုင်ရ၍ အာဏာသိမ်းပိုက်ခဲ့သော ဖရန်ကို အစိုးရကို အသိအမှတ် ပြုလေသည်။
( မူဆိုလိုနီ ဗင်နီတို။)

( ဖရန်ကို။)

၁၉၃၇ ခုနှစ်တွင် အီတလီနှင့် မဟာမိတ် စာချုပ် လက်မှတ်ရေးထိုးလေသည်။ ၁၉၃၈ ခုနှစ်ဦးတွင် နာဇီ တပ်များသည် ဩစတြီးယားနိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ချက်ကိုစလိုဗာ
ကီးယားနိုင်ငံမှ ဆူ‌ဒေတန်နယ်ကို မြူးနစ် စာချုပ်အရ ရရှိပြန်သည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်ဦးတွင် ချက်ကိုစလိုဗာကီးယားနိုင်ငံရှိ ကျန်နယ်များကို သိမ်းယူလိုက်သည်။ ထိုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် 
ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုနှင့် အပြန်အလှန်မကျူးကျော်ရေး စာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီးနောက် စက်တင်ဘာလတွင် ဆိုဗီယက်နှင့်အတူ ပိုလန်နိုင်ငံကို တိုက်ခိုက်လေသည်။ ထိုအခါမှစ၍ 
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး စတင်ဖြစ်လေတော့သည်။ 
( ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး။)

ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အစတွင် နာဇီဂျာမနီနှင့် အပေါင်းပါ နိုင်ငံများသည် အောင်ပွဲအလီလီ ရခဲ့သော်လည်း မကြာမီပင် တစ်ရှုံးထဲရှုံးရသည့် အခြေနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြရလေသည်။ ထိုသို့ 
တစ်ရှုံးထဲရှုံးနေသဖြင့် နိုင်ငံအလုံးပြုတ်ပြုတ်ပြုန်းရတော့မည့် 
အရေးကို ကြိုတင်သိရှိလာကြသော အထက်တန်း စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ အရာရှိကြီးများသည် နိုင်ငံကို ကယ်တင်ရန်အတွက် 
ဟစ်တလာကို ၁၉၄၄ ခုနှစ်တွင် လုပ်ကြံလေသည်၊ သို့သော် အထမမြောက်ခဲ့ချေ။

၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဘာလင်မြို့တော်ကြီးတွင် နေရာ အတော် များများ၌ ဆိုဗီယက်တပ်နီတော်က သိမ်းပိုက် တပ်စွဲမိပြီးသောအခါ ဂျာမန် ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ် ဒိုးနစ်က ဟစ်တလာ ကျဆုံးသွားပြီ 
ဖြစ်၍ သူက ဟစ်တလာ့နေရာကို ဆက်ခံကြောင်း ကြေညာလေသည်။

ဟစ်တလာ၏ ဘဝဇာတ်သိမ်းခန်းမှာ မရေရာလှချေ။ ရုရှား ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မာရှယ်ဇူးကော့ကမူ ဟစ်တလာသည် အီဗာဗရွန်းဆိုသူ အမျိုးသမီးကို လက်ထပ်ပြီးနောက် လေယာဉ်ပျံဖြင့် 
လွတ်မြောက်ကောင်း လွတ်မြောက်သွားမည်ဟု ဆို၏။ သို့သော် ၁၉၄၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် ထုတ်ပြန်သော မဟာမိတ် အုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီ၏ ပြန်တမ်းအရမူ ဟစ်တလာနှင့် အီဗာဗရွန်းတို့သည် ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၉ ရက်နေ့တွင် လက်ထပ်ကြပြီးသော် ၃ဝ ရက်နေ့ ညနေ၂ နာရီခွဲကျော်ကျော်တွင် ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေခဲ့ကြသည်။ သူတို့၏ အလောင်းများကို 
မီးရှို့လိုက်ကြသည်ဟု ဆိုလေသည်။ သို့ဖြင့် မည်သူမျှ တပ်အပ်သေချာစွာ မပြောနိုင်ခဲ့ပေ။ ၁၉၅၆ ခုနှစ်တွင် ရှရုား
တို့၏ အချုပ်ထောင်မှ လွတ်မြောက်လာခဲ့သော ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်ရံတော်တစ်ဦးဖြစ်သူ ဗိုလ်မှူးအော့တိုးဂွန်းက ဟစ်တလာသည် မိမိကိုယ်ကိုမိမိ သေနတ်နှင့်ပစ်၍ အဆုံးစီရင်ကြောင်း၊ ကြင်ယာတော် အီဗာဗရွန်း ကမူ အဆိပ်သောက်၍ အဆုံးစီရင်ခဲ့ကြောင်း၊ ထိုနောက် သူတို့၏ အလောင်းများကို အော့တိုးနှင့် အပေါင်းပါတို့က ဓာတ်ဆီဖျန်း၍ မီးရှို့လိုက်ကြကြောင်း၊ သို့သော် ရုရှားတပ်များ ချဉ်းကပ်လာသည်နှင့် မီး 
ကောင်းစွာ လောင်သည်အထိ မစောင့်နိုင်တော့ပဲ မြေမြှုပ် သင်္ဂြိုဟ်ရန် တပည့်များကို မှာကြားခဲ့ကြောင်းနှင့် သတင်းစာဆရာများကို ပြောကြားခဲ့လေသည်။&lt;ref&gt;မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)&lt;/ref&gt;

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

[[Category:ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်များ]]
[[ကဏ္ဍ:ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ သမ္မတများ]]
{{Lifetime|၁၈၈၉|၁၉၄၅}}</text>
      <sha1>ksg1x4ym6w2migh79w06sier9bmwg38</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877751</id>
      <parentid>877750</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T04:24:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>103.25.79.6</ip>
      </contributor>
      <comment>/* အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ(ခရစ်နှစ် ၁၈၈၉-၁၉၄၅) */</comment>
      <origin>877751</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="88633" sha1="5rq240svd9ix2f27ak4crjihuahaenn" xml:space="preserve">{{cleanup|date=၁၈ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၁၈}}

{{Infobox officeholder
|name        = အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ&lt;br&gt;Adolf Hitler
|citizenship = 
 {{plainlist |
*Austrian citizen until 7 April 1925{{sfn|NS-Archiv, 7 April 1925}}
*German citizen after 25 February 1932
 }}
|image       = Hitler portrait crop.jpg
|imagesize   =
|caption     = ဟစ်တလာ (၁၉၃၈)
|birth_date  = {{birth date|1889|4|20|df=yes}}
|birth_place = Braunau am Inn, Austria-Hungary
|death_date  = {{death date and age|1945|4|30|1889|4|20|df=yes}}
|death_place = ဘာလင်၊ ဂျာမနီ။
|death_cause = ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် သတ်သေ
|party       = နာဇီပါတီ (၁၉၂၁–၄၅)
|otherparty  = ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ (၁၉၂၀–၂၁) 
|religion    =
|spouse      = Eva Braun&lt;br /&gt;(29–30 April 1945)
|parents     = {{plainlist|
*အလွိုက်(စ်) ဟစ်တလာ (ဖခင်)
*ကလဲရာပိုး ဟစ်တလာ (မိခင်)
}}
|occupation  = နိုင်ငံရေးသမား
|country     = [[နာဇီဂျာမနီ]]
|office      = ဂျာမနီနိုင်ငံတော်၏ ခေါင်းဆောင်ကြီး
|deputy      = Rudolf Hess (1933–41)
|term_start  = 2 August 1934
|term_end    = 30 April 1945
|predecessor = Paul von Hindenburg&lt;br /&gt;(ဝိုင်မာသမ္မတနိုင်ငံ၏ သမ္မတ)
|successor   = Karl Dönitz&lt;br /&gt;(တတိယဂျာမနီနိုင်ငံ‌တော်၏ သမ္မတ)
|office2     = တတိယဂျာမနီနိုင်ငံတော်၏ ဝန်ကြီးချုပ်
|president2  = Paul von Hindenburg&lt;br /&gt;(until 1934)
|deputy2     = Franz von Papen (1933–34)
|term_start2 = 30 January 1933
|term_end2   = 30 April 1945
|predecessor2= ကွတ် ဗွန် ရှလိုင်းရှား
|successor2  = ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ်ဒိုးနစ်
|office3     = နာဇီပါတီ၏ခေါင်းဆောင်ကြီး
|deputy3     = Rudolf Hess
|term_start3 = 29 June 1921
|term_end3   = 30 April 1945
|predecessor3= Anton Drexler
|successor3  = Martin Bormann
|signature   = Hitler Signature2.svg
|footnotes   =
|allegiance  = {{flag|German Empire}}
|branch      = {{flagdeco|German Empire|naval}} ''Bavarian Army''
|unit        = {{unbulleted list | 16th Bavarian Reserve Regiment | ''Reichswehr'' intelligence}}
|serviceyears= ၁၉၁၄–၂၀
|rank        = {{unbulleted list | ''Gefreiter'' | ''Verbindungsmann''}}
|battles     = [[ပထမကမ္ဘာစစ်]]
|mawards     =
 {{plainlist |
*[[Iron Cross#World War I|Iron Cross First Class]]
*[[Iron Cross#World War I|Iron Cross Second Class]]
*[[Wound Badge]]
 }}
}}

[[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]ကြီးကို ဖန်တီးခဲ့သူ၊ ဂျူးလူမျိုးတို့၏ဘုံရန်သူ၊ နာဇီပါတီဝင်တို့၏ ဖခင်ကြီး၊နာဇီဂျာမန်အင်ပါယာ၏ ခေါင်းဆောင်ကြီး၊ တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်စေခဲ့သော [[အာဏာရှင်]]ဟု အမျိုးမျိုး မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ရသော ဟစ်တလာ၏ နာမည်အပြည့်အစုံမှာ &quot;အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ&quot; (Adolf Hitler) ဖြစ်သည်။ 

ဟစ်တလာကို [[ဩစတြီးယား]]ပြည်နှင့် ဘာဗေးရီးယား ပြည်နယ်စပ်ရှိ အင်းမြစ်နံဘေး ဘရောနှောမြို့ကလေးတွင် ဖခင် အလွိုက်ဟစ်တလာနှင့် မိခင် ကလဲရာပိုးလ်တို့မှ ၁၈၈၉ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂ဝ ရက်၊ ညနေ၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။ အမျိုးအနွယ်မှာ မထင်မရှားမျှသာ ဆိုဟုဆိုတယ်။ ဟစ်တလာ၏ဖခင်မှာ လုပ်ငန်းများ အတည်တကျမရှိသဖြင့် အမြို့မြို့အနယ်နယ် ပြောင်းရွှေ့ရင်း လိုက်ပါနေထိုင်ခဲ့ကြရသည်။ ရောက်ရာအရပ်တွင် ဟစ်တလာမှာ မူလတန်းပညာကို သင်ယူခဲ့ရသည်။ ၁၉ဝဝ ပြည်နှစ်တွင် လင့်ဇ်မြို့မှ ရီးရဲအလယ်တန်းကျောင်းတွင် အလယ်တန်းပညာကို ဆက်လက်သင်ကြားခဲ့သည်။ ၁၉ဝ၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ၏ဖခင် အလွိုက်ကွယ်လွန်သွားခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဟစ်တလာမှာ ကျောင်းနေခွင့်မရတော့‌ပေ။ ဘဝရပ်တည်ရေးကို ခက်ခဲပင်ပန်းစွာ ရပ်တည်ခဲ့ရသည်ဆို၏။ ထိုမှတဖန် မိခင်ဖြစ်သူအလိုကျ ကက်သလစ်ဘာသာဝင်အဖြစ် ခံယူခဲ့ရပြီး စတီးယားကျောင်းတွင် ဆက်လက်ပညာသင်ကြားခဲ့ပြီး အသက် ၁၆ နှစ်တွင် ကျောင်းထွက်ခဲ့ရသည်။

ဟစ်တလာသည် ပန်းချီပညာကို ဝါသနာပါခဲ့ပြီး အသက်ကြီးလာလျှင် ပန်းချီဆရာအဖြစ် အသက်မွေးမည်ဟုပင် ဆုံး ဖြတ်ခဲ့ဖူးသည်ဆို၏။ မိဘများက အစိုးရအလုပ်ကို လုပ်စေချင်ခဲ့ သည်။သို့‌သော်ဟစ်တလာမှာ ကျောင်းစာလည်းညံ့သည်။ ကျောင်း ထွက်လက်မှတ်ကိုပင် မရရှိခဲ့ပေ။ ၁၉ဝ၅ ခုနှစ်တွင် ကျောင်းမှထွက်ခဲ့ သည်။ ပုံများ၊ ပန်းချီများကို အချိန်ပြည့်ဆွဲကာ အချိန်လွန်ခဲ့သည် ဟုဆို၏။ ဟစ်တလာသည် ၁၉ဝ၆ ခုနှစ်တွင် [[ဗီယင်နာမြို့]]သို့ အလည်အပတ် ရောက်သွားခဲ့သည်။ ဗီယင်နာမြို့မှာ အနုပညာ ထွန်းကားသော မြို့ကြီးဖြစ်သောကြောင့် သူအလွန်ပျော်ခဲ့သည် ဆို၏။ ထိုမြို့ကြီး၏ ကြီးကျယ်ခမ်းနားမှု အနုပညာများကသူ့၏ ပန်းချီဆရာဖြစ်ချင်စိတ်ကို ပို၍ တွန်းပို့ခဲ့သည်ဆို၏။ ထို့ကြောင့် သူ့မိခင်ကြီး တားဆီးနေသည့်ကြားမှ ၁၉ဝ၇ ခုနှစ်တွင် လင့်ဇ်မြို့ ကလေးကိုစွန့်ခွာ၍ ဗီယင်နာမြို့သို့ ထွက်ခွာခဲ့သည်ဆို၏။ သို့သော် သူသည် ဗီယင်နာအနုပညာသိပ္ပံကျောင်းကြီးကို ဝင်ခွင့်မရခဲ့။ အရည်အချင်း မမှီ ဟုဆိုကာပယ်ချခဲ့သည်။ သူ စိတ်မလျှော့ဘဲ ဆက်လက် ကြိုးစားနေစဉ်မှာပင် သူ့ မိခင်ကြီး ကွယ်လွန်ခဲ့၍ လင့်ဇ်မြို့သို့ ပြန်ခဲ့ရသည်။ ၁၉ဝ၈ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ဗီယင်နာမြို့သို့ ပြန်ရောက်ရှိခဲ့ပြီး အနုပညာသိပ္ပံကျောင်းကြီးတွင် နေခွင့်ရရန် ကြိုးစား ပြန်၏။ သို့သော် မရခဲ့။ ဟစ်တလာသည် စိတ်ပျက်လက်ပျက်နှင့် ၅ နှစ်လုံးလုံး ဖြစ်သလိုနေ ဖြစ်သလိုစား မထင်မရှားနေခဲ့ရသည်။ ဗီယင်နာမြို့ကြီးတွင် သူ့ဘဝသည် ကူကယ်ရာမဲ့နှင့် ၁၉ဝ၉ ခုနှစ်မှ ၁၉၁၃ ခုနှစ်ထိ ပခုံးထမ်းအလုပ်ကြမ်းသမား၊ အပေါစား ပန်းချီဆရာအဖြစ်မျိုးနှင့် နေထိုင်ခဲ့ရသည်ဆို၏။

ငွေရှင်သူဌေးကြီးများ၏ ကုသိုလ်ဖြစ် ဟိုတယ်များတွင် နေထိုင်ခဲ့ရ၏။ အမြဲတမ်း ငတ်မွတ်စုတ်ပြတ်နေသည့် ကာလများဟု ဟစ်တလာကိုယ်တိုင် ရေးသားခဲ့၏။ ဟစ်တလာ ပန်းချီဆွဲသည့်ကားများတွင် 'အေ ဟစ်တလာ'ဟု လက်မှတ်ထိုးလေ့ရှိ၏။ အဒေါ့ဖ်စ်ဟစ်တလာ အတိုကောက်အမည်ဟူ၏။ ထိုမှဟစ်တလာ၏ ဘဝအချိုးအကွေ့များသည် ဘဝပေးအသိများအရ နိုင်ငံရေးသမားတစ်ယောက်အဖြစ်သို့ တဖြည်းဖြည်း ဦးတည်လာခဲ့သည် ဆို၏။ 

ဟစ်တလာသည် စာများကို ပိုဖတ်ဖြစ်လာ၏။ ပို၍ တွေးတောဆင်ခြင်နိုင်လာ၏။ သတင်းစာများကို ပို၍ ဖတ်ရှုလာ၏။ စကားကို လူအများ စိတ်ဝင်စားလာအောင် ကျယ်လောင် ကျယ်လောင် ပြောလေတော့၏။ ဘီယာဆိုင်များတွင် လက်ဖက်ရည်ဆိုင်များတွင် ပို၍ ပြောခဲ့သည်ဆို၏။ နိုင်ငံရေးစကားများ ပြောရင်း ရန်ဖြစ်သည်၊ ပြန်လည်ချေပသည်၊ လက်သီးလက်မောင်းတန်းရင်း ဂျူးများ၊ ဘုန်းကြီးများ၊ ဆိုရှယ်လစ်များကို မုန်းတီးကြောင်း အကြိမ်ကြိမ် ပြောခဲ့သည်ဆို၏။

ဟစ်တလာသည် ထိုအချိန်များမှာပင် စိတ်ကြီးဝင်နေခဲ့ပြီဆိုကြ၏။ သူ့ကိုယ်သူ အလွန်မြင့်မြတ်သူဟု ထင်နေခဲ့ပြီ ဆိုကြ၏။ ဘဝင်မြင့်နေ၏။ သူ့ကိုယ်သူနှင့် အနီးမှလူများကို ဂျာမန်အမျိုးအနွယ်များသည် မြင့်မြတ်သော မဟာမျိုး မဟာနွယ် များဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် မိမိတို့လူမျိုးမှသာ နိုင်ငံရေး၊ ယဉ်ကျေး မှု ပို၍ မြင့်မားသည်၊ ပို၍ကြွယ်ဝသည်။ ထို့ကြောင့် 'မဟာဂျာမနီ နိုင်ငံတော်ကြီး'ကို ထူထောင်ကြရမည်ဟူသော အတွေးနှင့်စကားမျိုးကို ပြောဆိုခဲ့သည်ဆို၏။

၁၉၁၃ ခုနှစ်တွင် ဗီယင်နာမြို့မှ ဟစ်တလာ ရုတ်တရက် ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့ပြီး စစ်ထဲမဝင်မနေရအမိန့်ကိုဖီဆန်၍ ရှောင်ထွက်သွားခဲ့သည်။ ထိုမှ [[မြူးနစ်မြို့]]သို့ ရောက်သွားခဲ့သည်။ မြူးနစ်တွင်လည်း ဘီယာဆိုင်တွင် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးစကားများကိုသာ ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် ပြောဆိုနေခဲ့သည်။
သို့သော် ဟစ်တလာ၏ ကံကြမ္မာအလှည့်အပြောင်းဖြစ်စေရန် ကမ္ဘာကြီးတွင် စစ်မီးကြီးလောင်ခဲ့သဖြင့် လူအများက နိုင်ငံရေးကို စိတ်ဝင်စားချိန် ကာလကြီးပင်တည်း။
၁၉၁၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာဘဝကို အထူးပြောင်းလဲစေခဲ့သော မြူးနစ်မြို့၊ အိုဒီအုံ ပလာဇာကွင်းပြင် ကြီး၏ လူထုတရားပွဲမှ စတင်ခဲ့လေသည်။ ဂျာမန်မှ ရုရှားပြည် ကြီးကို စစ်ကြေညာခဲ့ခြင်း၊ ဂျာမန်အမျိုးသားတိုင်း စစ်ထဲဝင်ကြရသလို ဟစ်တလာလည်း စစ်မှုထမ်းစစ်သား ဖြစ်ခဲ့လေ၏။ မထင်မရှား စစ်သားလေးဘဝ၊ စစ်တပ်ထဲတွင် ဆက်သားတာဝန်၊ ၁၉၁၅-၁၉၁၆ ခုနှစ်တွင် ခြေထောက်တွင် သေနတ်မှန်ကာ ဒဏ်ရာရခဲ့သည်။ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် တပ်ကြပ်ကလေးဘဝ၊ တပ်သားကျော် ဆုတံဆိပ် ရရှိခဲ့သည်။ စစ်မြေပြင်တွင် သူတစ်ယောက်တည်းမှ ပြင်သစ်စစ်သား ၁၅ ယောက်ကို လက်ရဖမ်းဆီးခဲ့‌သောကြောင့် ဟူ၏။ ၁၉၁၈ ခုနှစ် တိုက်ပွဲတစ်ခုတွင် ဟစ်တလာသည် ဓာတ်ငွေ့မိပြီး သတိလစ်သွားသဖြင့် စစ်ဆေးရုံသို့ ပို့ပေးခဲ့ကြရသည်။ မျက်စိများ ယာယီ ကန်းသွားကာ ကိုယ်တစ်ပိုင်းလည်း သေသွားခဲ့သေးသည် ဆို၏။ မကြာခင် ပျောက်ကင်းခဲ့လေ၏။ ထိုနှစ်တွင် [[ပထမကမ္ဘာစစ်]]ကြီး ပြီးခဲ့လေ၏။ ဂျာမနီတို့ စစ်ရှုံးခဲ့လေ၏။ ဟစ်တလာတို့ ငိုခဲ့ရလေ၏။

ထိုအချိန်မှစ၍ ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးနယ်ထဲသို့ ခြေစုံပစ်ဝင်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်ဆို၏။ ၁၉၁၉ နှစ်အထိ စစ်တပ်ထဲတွင်နေခဲ့၍ ၁၉၁၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင်မြူးနစ်မြို့သို့ ပြန်လာခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဂျာမနီနိုင်ငံရေးမှာ အလွန်ရှုပ်ထွေးနေလေ၏။ နေ့စဉ် တရားပွဲများ၊ ဆန္ဒပြပွဲများ၊ ဆူပူမှုများမပြတ် ရှိနေခဲ့သည့် ကာလများလည်း ဖြစ်သည်။ 
ထိုကာလတွင် မြူးနစ်မြို့ဆိုင်ရာ ခရိုင်စစ်ဌာနချုပ် လက်အောက်ရှိ နိုင်ငံရေးဌာနတွင် ပုံနှိပ်လုပ်ငန်းနှင့် သတင်းဖြန့်ချိရေးဌာနတွင် ဟစ်တလာ အလုပ်လုပ်ခဲ့ရသည်။ ထိုမှ နိုင်ငံရေး နည်းပြသင်တန်းတက်ခဲ့ရပြီး နိုင်ငံရေးနည်းပြအရာရှိ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ထိုမှ ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီနှင့် စစ်တပ်အကြား ညှိနှိုင်းရသော အရာရှိအဖြစ် စေလွှတ်ခြင်းခံရသည်။ ထိုမှ ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီသို့ ခြေစုံပစ်ဝင်ခဲ့ပြန်သည်ဆို၏။ ထိုပါတီတွင် ဟစ်တလာသည် ဝါဒဖြန့်ချိရေးတာဝန်ခံ ဖြစ်ခဲ့လေ၏။


၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၄ ရက်နေ့တွင်ပထမ ဦးဆုံးသော လူထုတရားပွဲကြီးကို ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီမှ ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့ရာ ပရိသတ်နှစ်ထောင်နီးပါးမျှ တက်ရောက်ခဲ့ သည်ဆို၏။ ထိုပွဲတွင် ဟစ်တလာ၏အမည်လည်း စတင်ကျော်ကြားခဲ့လေ၏။ ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီကိုလည်း '''အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ်ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ''' ဟူ၍ အမည်ပြောင်းခဲ့လေ၏။ ထိုပါတီ၏ အတိုကောက်နာမည်မှာ 'နာဇီ'ပါတီဖြစ်သည်။ ဥက္ကဋ္ဌကြီးမှာဟားရားဖြစ်ပြီး မကြာခင်မှာပင် ဟစ်တလာနှင့် သဘောမတိုက်ဆိုင်၍ နုတ်ထွက်သွားခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာ၏စည်းရုံးမှုကြောင့် ပါတီဝင်အင်အား ပို၍ပို၍ များ လာခဲ့သည်။ မြူးနစ်မြို့ခရိုင် စစ်ဌာနချုပ်မှ စစ်ဗိုလ်ဟောင်း ဗိုလ်ကြီး ရုမ်းမှ ဟစ်တလာကို များစွာ အကူအညီပေးခဲ့သည်။


၁၉၂၁ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် [[ဘာလင်မြို့]]သို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။ အပြန်တွင် ပါတီတွင်းတိုက်ပွဲ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဟစ်တလာ နိုင်ခဲ့သည်။ အာဏာရှင်ခေါင်းဆောင် စတင် ဖြစ်လာ ခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာဦးဆောင်၍ အခြားပါတီ၏ တရားပွဲဖျက်မှုဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၇ လ အပြစ်ပေး ခံခဲ့ရပြီး တစ်လသာ ထောင်ထဲတွင် နေခဲ့ရသည်ဆို၏။ ထောင်မှလွတ်ခဲ့ပြီး ၁၉၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၁ ရက်နေ့တွင် ကာကွယ်ရေးဥပဒေ ကြမ်းကို ကန့်ကွက်သည့် လူထုဆန္ဒပြပွဲကြီးကို နာဇီပါတီမှ ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့သည်။ ဟစ်တလာ၏နာမည်မှာ ပို၍ ကျော် ကြားခဲ့လေပြီ။ အာဏာပိုင်များ၏ရန်သူ နံပါတ်တစ် စာရင်းဝင် လည်း ဖြစ်ခဲ့ရလေ၏။


၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် အခြားပါတီ ၄ ပါတီနှင့်ပူးတွဲကော်မတီ ဖွဲ့နိုင်ခဲ့သည်။ နာဇီမုန်တိုင်းတပ်သားများ ဖွဲ့စည်းခဲ့ရာ တပ်သား နှစ်သောင်းကျော်ထိ ရှိခဲ့ပြီး အခြားပါတီနှင့် သမဂ္ဂအဖွဲ့များအံ့ဩ တုန်လှုပ်ခဲ့ကြသည်ဆို၏။ တပ်မှူးအဖြစ် [[ဂိုအားရင်း]]၊ [[ဟင်းမလား]]၊ စထရက်ဆားတို့ပါဝင်ခဲ့ကြပြီဆို၏။ စက်တင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့ တွင် ဟစ်တလာ ဦးဆောင်၍ [[နျူရင်ဘတ်မြို့]]တွင် လူထုဆန္ဒပြပွဲ ပြုလုပ်ခဲ့ပြန်၏။ အောင်မြင်ခဲ့ပြန်၏။ အဆိုပါ ဆန္ဒပြပွဲကြီးတွင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်း လူဒင်ဒေါ့ပင်ကိုတိုင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ဟစ်တလာမှာ ပို၍ ကျော်ကြားခဲ့ပြန်လေသည်။

ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးတွင် အနိုင်ရရေး၊ နေရာရရှိ ရေး၊ အသိအမှတ်ပြုလာစေရေးအတွက် နည်းမျိုးစုံအဖုံဖုံ အသုံးပြု ခဲ့သည်ဆိုကြ၏။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာသည်'အာဏာသိမ်းပွဲ' လုပ်ခဲ့သေး၏။ မအောင်မြင်ခဲ့ပါ။နိုင်ငံ‌တော်ပုန်ကန်မှုဖြင့်ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ် အပြစ်ပေး ခံခဲ့ရ၏။သို့သော်ထောင်ထဲတွင် ၁နှစ်သာနေခဲ့ရပြီး
၁၉၂၅ ခုနှစ်တွင် ထောင်မှလွတ်ခဲ့ပြန်လေ၏။ ဟစ်တလာ ကို စကားမပြောရဟု အာဏာပိုင်များမှ အမိန့်ထုတ်ခဲ့လေသည်။ ၁၉၂၈ ခုနှစ်အထိ။ ထို့ကြောင့် စာရေး၍ စာအုပ်ထုတ်ဝေခဲ့လေသည်။ 'ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု'စာအုပ် ကို၁၉၂၆ ခုနှစ်တွင် ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ပါတီဝင်ဦးရေမှာ သိန်း ကျော်ခဲ့ပြီဆို၏။
၁၉၂၉ ခုနှစ်တွင် နှစ်သိန်းနီးပါးရှိခဲ့သည်။ နာဇီပါတီဝင် များကို နာဇီကျောင်းသားအဖွဲ့၊ နာဇီမုန်တိုင်းတပ်ဖွဲ့၊ နာဇီကျောင်းဆရာများအဖွဲ့၊ နာဇီဆရာဝန်သမဂ္ဂ၊ နာဇီရှေ့နေများသမဂ္ဂ၊ နာဇီ လူငယ်အဖွဲ့ စသည့် အဖွဲ့ပေါင်းများစွာ ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့သည်။
၁၉၃ဝ ခုနှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကြီးတွင် နာဇီပါတီ အနိုင်ရလုလုနီးပါးဖြစ်ခဲ့ပြီး ၁၉၃၁ ခုနှစ်တွင် နာဇီမုန်တိုင်းတပ်သားပေါင်းပင် တစ်သိန်းနီးပါး ရှိခဲ့သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် နာဇီပါတီအာဏာ ရလာခဲ့လေ၏။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ သည် ဂျာမနီပြည်၏ ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကို တရားဝင် ရရှိခဲ့လေ သည်။ ပါလီမန်တွင် ဆက်လက်အနိုင်ရရှိအောင် ကြိုးစာခဲ့ရာတွင်လည်း နည်းမျိုးစုံဖြင့်ကြိုးစားခဲ့ရာ အနိုင်ရရှိခဲ့လေ၏။

၁၉၃၄ခုနှစ်တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံတော်သမ္မတကြီးဟင်ဒင်ဘတ် ကွယ်လွန်ခဲ့ရာ တစ်နာရီအတွင်းမှာပင် ဝန်ကြီးချုပ်ဟစ်တလာသည် သမ္မတကြီး၏ အရိုက်အရာကို ဆက်ခံရုံမျှမက ဂျာမန် လက်နက်ကိုင်တပ်ပေါင်းစုံ၏ စစ်သေနာပတိချုပ်ရာထူးကိုပါယူ၍ နိုင်ငံတော်ကို ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်ဟူ၏။
၁၉၃၅ ခုနှစ်တွင် [[အင်္ဂလိပ်]]၊ [[ပြင်သစ်]]အပါအဝင် နိုင်ငံကြီးများသည် ဟစ်တလာ အန္တရာယ်ကို ကြိုမြင်ခဲ့ကြရလေသည်။ ဂျာမနီသည် စစ်အင်အားကို တဖြည်းဖြည်း တိုးချဲ့ခဲ့ရာ စစ်သားဦးရေ ၅ သိန်း ၅ သောင်းပင် ရှိခဲ့သည်။ ဂျာမနီ ကို အိမ်နီးချင်း တိုင်းပြည်များမှ ဝိုင်း၍ ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ဟစ်တလာသည် ဂရုမစိုက်။

သို့နှင့် ၁၉၃၆ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင်ဩစတြီးယားပြည်ကို ဂျာမနီ၏ပြည်နယ်တစ်ခုအဖြစ် သိမ်းသွင်းခဲ့သည်။ အီတလီခေါင်းဆောင် [[မူဆိုလီနီ]]နှင့် စတင်လက်တွဲခဲ့သည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် ချက်ကိုစလိုဗာကီးယားကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ထိုနှစ်မှာပင် [[ပိုလန်နိုင်ငံ]]ကိုစစ်‌ကြေညာခဲ့ပြီး ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးကိုစတင်ခဲ့သည်။ ဂျူး သုတ်သင်ရေးစီမံကိန်းကိုလည်း ထိုကာလများတွင် စတင်ခဲ့လေ၏။

၁၉၄ဝ တွင် ဟစ်တလာ၏ အစီအစဉ်များသည် တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ခြိမ်းခြောက်နိုင်ခဲ့‌ လေသည်။ [[ဗြိတိသျှ]]၊ [[ပြင်သစ်]]၊ [[ဘယ်လ်ဂျီယံ]]၊ [[နော်ဝေး]]တို့၏ တပ်ပေါင်းများစွာ၊မြို့ ပေါင်းများစွာမှ ဂျာမနီတပ်များကို ခုခံတိုက်ခိုက်ခဲ့ရသည်။ ၁၉၄၁ ခုနှစ်တွင် [[ဆိုဗီယက်ယူနီယံ]]ကို ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့လေ၏။ သို့သော် ဟစ်တလာ၏စစ်မျက်နှာများ ရှည်လျားလွန်းလှသဖြင့် ထိုအချိန်မှစ၍ မနိုင်မနင်းဖြစ်ကာရှိနေခိုက်တွင် ဂျပန်နှင့်လည်း မဟာမိတ်ဖွဲ့ခဲ့သေး၏။ သို့သော် ထိုအချိန်တွင် ဟစ်တလာသည် စစ်ပန်းနေခဲ့ပြီ။ မကြာခင်မှာပင် [[ဂျပန်]]တို့၏ ပုလဲဆိပ်ကမ်းဗုံးကြဲ မှုကြီးသည် အမေရိကန်တို့ကို ရန်စကျူးကျော်ခြင်းဖြစ်ခဲ့ပြီး ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ကြီးအတွင်းသို့ အမေရိကန် ဝင်ရောက်လာခဲ့ခြင်းသည် ဟစ်တလာနှင့် ဝင်ရိုးတန်းနိုင်ငံများအတွက် ဆုံးရှုံးခြင်း နိမိတ်ဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။
ထိုသို့နှင့် ၁၉၄၁-၄၂-၄၃-၄၄ ခုနှစ်များတွင် ဟစ်တလာ သည် ဘေးကြပ်နံကြပ်များနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး တစတစ စစ်ရှုံးကာ မျက်ကန်းတစ္ဆေမကြောက် ပုံစံနှင့်သာရှိနေခဲ့လေ၏။ ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ၏ ရှိသမျှတပ်ပေါင်းများစွာ ပျက်စီးခဲ့၍ မဟာမိတ်တပ်များနှင့် ဆိုဗီယက်တပ်နီတော်၏ ထိုးစစ်ဒဏ် များကို လုံးဝခုခံနိုင်ခြင်းမရှိတော့ဘဲ ပြိုကွဲပျက်စီးခဲ့ရလေတော့ သည်။
ဟစ်တလာကို လုပ်ကြံမှုကြီးပေါင်းများစွာနှင့် ကြံစည်ခဲ့ကြသော်လည်း မသေခဲ့ဘဲ သူ၏ချစ်သူ အိဗာဗရွန်းနှင့်အတူ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် နောက်ဆုံးနေထိုင်ရာ စံအိမ်တော်ဝင်း ပုန်းခိုကျင်းကြီးထဲတွင်မိမိကိုယ်မိမိ သေနတ်ဖြင့် သေကြောင်းကြံကာ ကွယ်လွန်ခဲ့သည်ဟုသိရှိ ကြရသည်။ &lt;ref&gt;သုတေသီ ရေး ထင်ရှားကျော်ကြား ပုဂ္ဂိုလ်များ&lt;/ref&gt;

သူ၏မွေးရပ်မြေမှ [[ဂျာမနီနိုင်ငံ]]သို့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ခဲ့ပြီး ဂျာမနီ နိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားမှုများတွင် တက်ကြွစွာ ပါဝင်ခဲ့သည်။ ၁၉၂၁ ခုနှစ်မှစ၍ အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ်ဂျာမန်အလုပ်သမားများပါတီ (NSDAP) ၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှစ၍ ဂျာမနီနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်၊ ၁၉၃၄ ခုမှစ၍ သေဆုံးသည့် ၁၉၄၅ ခုနှစ်အထိ သူ့ကိုယ်သူ &quot;အမျိုးသားခေါင်ဆောင်&quot; ဟုအမည်တပ်ပြီး နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ နိုင်ငံတော် အစိုးရအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ရာထူးများကို တစ်ဦးတည်း သိမ်းပိုက်ကာ တိုင်းပြည်အာဏာကို ထင်သလို ခြယ်လှယ်ခဲ့သူ တစ်ဦးဖြစ်သည်။ သူသည် ၁၉၄၅ ခု ဧပြီလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် သူနေထိုင်ရာ ဘာလင်မြို့နန်းတော်တွင်း၌ သူ့ကိုယ်သူပင် အဆုံးစီရင်ခဲ့သည်။

နာဇီဝါဒ(၁၂)ချက်

1.ဂျာမန်အင်ပါယာချဲ့ထွင်ခြင်း။

2.ဂျူးလူမျိုးများကိုအမြစ်ပြတ်သုတ်သင်ရှင်းလင်းရေး။

3.ဂျာမန်တို့ပိုင်ဆိုင်ခဲ့‌သောနယ်မြေများပြန်လည်ရရှိရေး။

4.အာရိယန်အနွယ်ဝင်များ၏ကြီးမြတ်မှု။

5.ဗာဆိုင်းစာချုပ်ဖျက်သိမ်းရေး။

6.ပတမကမ္ဘာစစ်ပွဲတွင်ဂျာမနီသည်အပြစ်ရှိသည်ဟုငြင်းဆိုခြင်း။

7.သာတူညီမျှလက်နက်ရရှိရေး။

8.လူမှုရေးဥပဒေပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး။

9.ပိုမိုကောင်းမွန်သောဂျာမနီနိုင်ငံ‌တော်သစ်တည်‌ထောင်ရေး။

10.လုပ်ငန်းများကိုနိုင်ငံပိုင်ပြုလုပ်ခြင်း။

11.မြေယာပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး။

12.အလုပ်မလုပ်ဘဲအမြတ်ရပိုင်ခွင့်များဖျက်သိမ်းရေး။

နာဇီဝါဒဆိုတာကအကြွင်းမဲ့အာဏာပိုင်အယူအဆ၊အစွန်းရောက်အမျိုးသားရေးဝါဒ၊လူမျိုးရေးဝါဒနဲ့စစ်တပ်ချဲ့ထွင်ရေးဝါဒတွေရောထားတဲ့   ဖက်ဆစ်ဝါဒအသွင်ကွဲတစ်မျိုးဖြစ်သည်။

== ဟစ်တလာနှင့် နာဇီဝါဒ ==
ဟစ်တလာ၏ ဦးဆောင်မှု အောက်တွင် [[နာဇီ]]ဟုခေါ်သော လူတစ်စုသည် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် [[အာဏာရှင်စနစ်]]ကို ကျင့်သုံးကာ &quot;တတိယ ဂျာမန် နိုင်ငံတော်&quot; ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှစ၍ အခြားသော နိုင်ငံရေးပါတီများကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး၊ အချို့သော ပါတီများကို ရပ်တည်၍ မရအောင် နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် နှောင့်ယှက် ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ နာဇီအစိုးရကို ဆန့်ကျင်သော နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားသူများ အားလုံးကို ရှာဖွေဖမ်းဆီးစေပြီး နာဇီ အကျဉ်း စခန်းများသို့ ပို့ဆောင်၍ အဆုံး၌ ကွပ်မျက် သတ်ဖြတ်လိုက်ကြသည်။ 

ဟစ်တလာနှင့်သူ၏ အပေါင်းအပါများသည် ဥရောပတစ်ခွင်တွင် မှီတင်းနေထိုင်ကြသော &quot;ဂျူး&quot; လူမျိုးများ၊ အခြားသော ဘာသာဝင်များ၊ အာရိယန်အနွယ်ဝင်များထက်နိမ့်ကျ‌သောလူမျိုးများကို လိုက်လံရှာဖွေပြီး ရက်စက်သောနည်းမျိုးစုံဖြင့် စနစ်တကျ သတ်ဖြတ်လိုက်ကြသည်။ နာဇီတို့၏ ထိုလုပ်ရပ်များကြောင့်ပင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်မီး စတင်တောက်လောင်ခဲ့ပြီး ကလေးသူငယ်များ မိခင်များ အမျိုးသမီးများအပါအဝင် ၃၉ သန်းသော လူများ အသက်ဆုံးရှုံခဲ့ရသည်။ ထိုအထဲတွင် ဂျူးလူမျိုး ခြောက်သန်းသည်လည်း နာဇီတို့၏ လက်ချက်ဖြင့် သေကြေပျက်စီးခဲ့ကြရသည်။ ဥရောပတိုက်ကြီး၏ ဒေသအတော်များများသည်လည်း စစ်ဘေးစစ်ဒဏ်ကြောင့် အစိတ်စိတ်အမြွှာမြွှာ ကြွေမွပြီး အဆုံးအရှုံးများစွာကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရတော့သည်။

== ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်‌ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိ ==
ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိကို ကြည့်လျှင် အလွန်အမင်း ခြားနားကွာဟနေသော ဘဝအစိတ်အပိုင်းနှစ်ခုကို ပိုင်ဆိုင်သူဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြနေပေသည်။ အသက် ၃၀ အရွယ်ရောက်သည့်တိုင်အောင် ဟစ်တလာသည် အများနည်းတူ ဘဝအောင်မြင်မှုကို မရရှိနိုင်ခဲ့။ မည်သည့်အလုပ်ကိုမှ မယ်မယ်ရရ တတ်ကျွမ်းထားခြင်းလည်းမရှိ၊ မည်သည့် လူ့အသိုင်းအဝိုင်း အဆက်အသွယ်ကောင်းများကိုမှလည်း ထိထိရောက်ရောက် မရှိခဲ့သူ ဖြစ်ရာ သူ၏ဘဝတိုးတက်ကြီးပွားရေးသည်လည်း နှောင့်နှေးကြန့်ကြာခဲ့ရသည်။ 
[[File:Bundesarchiv Bild 183-1989-0322-506, Adolf Hitler, Kinderbild retouched.jpg|thumb|ဟစ်တလာ ငယ်စဉ်က]]

ထို့နောက်တွင်တော့ ဟစ်တလာသည် နှစ်အနည်းငယ်အတွင်းမှာပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတော်ကြီးကိုပင် ဝန်ကြီးချုပ်လုပ် သိမ်းပိုက်နိုင်ရုံမက [[ဥရောပနိုင်ငံ]]အတော်များများကိုလည်း သူ၏လက်အောက်သို့ ပြားပြားမှောက် ရောက်ရှိစေခဲ့သည်။ ပြောရလျှင် သူလိုလူသည် ဤကမ္ဘာလောကတွင် မရှိသလောက်ပင် ရှားသည် ဟုဆိုရမည်

နိုင်ငံရေးလောကထဲမဝင်မီ သူ၏ဘဝနှင့် သူ၏ဇာတ်ကြောင်းကို ဟစ်တလာသည် &quot;ပဟေဠိ&quot; တစ်ခုအနေဖြင့်သာ အများကို သိစေခဲ့သည်။ ဟစ်တလာကိုယ်တိုင်ရေးသော မိုင်ကမ့်စ်(ခေါ်)“ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု”စာအုပ်ထဲတွင် &quot;ငါဘယ်ကလာတယ်၊ ငါက ဘယ် မိသားစုကပေါက်ဖွားတယ်ဆိုတာ ဒင်းတို့ သိဖို့ အရေးမပါ ပါဘူး&quot; လို့ဟစ်တလာက သူ့ ခေတ်ပြိုင် နိုင်ငံရေးသမားတွေကို ရည်ညွန်းပြီး ပြောခဲ့ကြောင်း ရေးသားထားသည်။

အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာကို အကောက်အခွန်အရာရှိ [[အလွိုက်စ် ဟစ်တလာ]] နှင့် ဇနီးဖြစ်သူ ကလဲရာတို့မှ [[ဩစတြီးယားနိုင်ငံ|ဩစတြီးယား]] နိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ဗ‌ရော‌နော အမ်း အင်းန်မြို့က‌‌လေးတွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ ၁၉၀၃ ခုနှစ်တွင် ဖခင်ဖြစ်သူသေဆုံးခဲ့ပြီး အထက်တန်းကျောင်းမှ နုတ်ထွက်ခဲ့သည်။ ဗီယင်နာမြို့တွင် အနုပညာသိပ္ပံကျောင်း ဝင်ခွင့်စာမေးပွဲကို ဝင်ရောက်ဖြေဆိုပြီး အောင်မြင်မှုမရခဲ့သည့်အတွက် သူဖြစ်ချင်သော အနုပညာရှင် တစ်ယောက်ဖြစ်ရန် ရည်မှန်းချက်ကို လက်လွှတ်လိုက်ရသည်။ 

၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် [[ပထမ ကမ္ဘာစစ်]]ကြီး စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ဂျာမန်စစ်တပ်အတွင်းသို့ မိမိသဘောဖြင့်ပင် ဝင်ရောက်အမှုထမ်းခဲ့သည်။ စစ်ကြီးပြီးသောအချိန် ၁၉၁၉ ခုနှစ်တွင် ဂျာမန် အလုပ်သမားများပါတီ (DAP) ဟူသည့် ပါတီအသစ်အတွင်းသို့ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် စာရင်းသွင်းခဲ့သည်။ ထိုပါတီကို ၁၉၂၀ တွင် [[အမျိုးသား ဆိုရှယ်လစ် ဂျာမန် အလုပ်သမားများ ပါတီ]] (NSDAP) အဖြစ် အမည်ပြောင်းလဲ ခေါ်တွင်ခဲ့သည်။
[[File:Hitler WWI.jpg|thumb|ပထမ ကမ္ဘာစစ်အတွင်းက ဟစ်တလာ]]

သူ၏စကားပြောပါးနပ်မှု၊ နားထောင်သူကို ဆွဲဆောင်နိုင်မှု၊ အဟောအပြောကောင်းမှုတို့က သူ့ကို စင်ပေါ်သို့လျင်မြန်စွာပင် တွန်းတင်ပေးခဲ့သည်။ အစိုးရအဖွဲ့အတွင်းမှ ပြဿနာများကြောင့် နာဇီပါတီသည် ပြည်သူလူထုကို စည်းရုံးရန် လွယ်ကူခဲ့သည်။

၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာနှင့် လူဒင်ဒေါ့ဖ် တို့သည် မြူနစ်မြို့တွင် နိုင်ငံတော်အာဏာသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းရာ မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ သူ၏လုပ်ရပ်သည် ပြစ်မှုထင်ရှားသည့်အတွက် ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ် ကျခံစေရန် တရားရုံးမှ အမိန့် ချမှတ်ခဲ့သည်။ သို့သော် သူသည် ၁၉၂၄ ခုနှစ်တွင်ပင် ပြန်လည် လွတ်မြောက်လာခဲ့သည်။ ထိုနှစ်များတွင် သူ၏ နောင်အချိန်တွင် နာမည်ကျော်ကြားလာသော &quot;ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု&quot; ([[:en:Mein Kampf|MeinKampf]]) စာအုပ်ကို ရေးသားပြုစုခဲ့သည်။ ထိုစာအုပ်အတွင်းတွင် သူ၏ နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်များ ဖြစ်သည့် [[ဂျူး သုတ်သင်ရေး စီမံကိန်း|ဂျူးလူမျိုးသုတ်သင်ရေး]]နှင့် အရှေ့ပိုင်းနိုင်ငံများသို့ နယ်မြေများ တိုးချဲ့ရေးစသည်တို့ပါဝင်သည်။

အကြမ်းဖက် အာဏာသိမ်းမှုသည် အောင်မြင်မှုလမ်းစ မရှိနိုင်ကြောင်း ခံစားမိသွားသည့် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံတော် အာဏာကို တရားဝင်နည်းလမ်းများသုံး၍ အရယူရန် ကြံစည်လေတော့သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ကျင်းပသော အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် သူ၏ပါတီ (NSDAP) က အင်အားအကြီးဆုံး ပါတီဖြစ်လာခဲ့သည်။ အကျိုးဆက်အနေနှင့် သူသည် ၁၉၃၃-ခု ဇန်နဝါရီလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် သူသည် နိုင်ငံတော် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာခဲ့တော့သည်။

== ဟစ်တလာ အာဏာရလာပုံ ==
[[File:Reichsparteitagnov1935.jpg|thumb|220px|အာဏာရ ဟစ်တလာ]]
အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးလောကသို့ ဝင်ရောက်လာချိန် ကတည်းကပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ဖော်ဆောင်ရန် စိုးစင်းမျှ စိတ်ကူးခဲ့ခြင်းမရှိပေ။ သို့သော် နိုင်ငံတော်အာဏာကို သူ၏လက်ဝယ်သို့ လျင်မြန်စွာ ရောက်ရှိရေးနှင့် ရရှိပြီးသော အာဏာကို အဓွန့်ရှည်ကြာစွာ ဆက်လက် ချုပ်ကိုင်ထားနိုင်ရေး အတွက်ကိုမူ [[ဒီမိုကရေစီ]]လမ်းစဉ်ကို စနစ်ကျစွာ အလွဲသုံးစား ပြုခဲ့သည်။ ဟစ်တလာသည် တရားဝင် နည်းလမ်းသုံးသွယ်ကို အသုံးပြုကာ အကြွင်းမဲ့အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ လွယ်လင့်တကူပင် ရောက်ရှိလာခဲ့ပေတော့သည်။

=== အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို အရယူခြင်း ===
၁၉၃၃ ခု ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံ ပြည်သူ့လွှတ်တော်အဆောက်အဦးကြီး မီးစွဲလောင်သည်။ ထိုမီးလောင်မှုကြီးသည်ပင် ဟစ်တလာကို အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိလာရန် ပထမဦးဆုံး တွန်းအားပေးခဲ့ပေသည်။ မီးလောင်မှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အရေးပေါ်အစည်းအဝေးတစ်ရပ်ကို အချိန်မဆိုင်းဘဲ ခေါ်ယူဆွေးနွေးခဲ့သည်။ 

ယင်းအစည်းအဝေးတွင် ဟစ်တလာက လက်ရှိ နိုင်ငံတော်သမ္မတထံမှ ဥပဒေသစ်တစ်ခုကို တောင်းခံခဲ့သည်။ &quot;နိုင်ငံတော်နှင့် လူမျိုးစုများကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပိုင်ခွင့် ဥပဒေ&quot; ဟုခေါ်သည့် ၎င်းဥပဒေကြောင့် တရားဝင်ထုတ်ပြန်ထားသည့် နိုင်ငံသားတို့၏ လွပ်လပ်ခွင့်နှင့် လူသားအားလုံး၏ အခြေခံဥပဒေများအားလုံးသည် အချိန်အကန့်အသတ်မရှိဘဲ အလိုအလျောက် ရုပ်သိမ်းခြင်းကို ခံလိုက်ရပေတော့သည်။
 
ထိုအစည်းအဝေးကျင်းပသည့် ၂၈ ရက်နေ့ ညနေတွင် ဟစ်တလာသည် သူ၏အတိုက်အခံများ ဖြစ်ကြသော ကွန်မြူနစ်များ၊ လက်ဝဲအစွန်းရောက်များနှင့် ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက် များကို သူ၏အမိန့်ဖြင့် လိုက်လံ ဖမ်းဆီး ချုပ်နှောင်စေခဲ့သည်။

=== ဥပဒေပြုအာဏာကို အရယူခြင်း ===
၁၉၃၃ ခု မတ်လ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာသည် စစ်ဥပဒေသစ်တစ်ရပ်ကို ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။ ထိုဥပဒေကို &quot;နိုင်ငံတော်နှင့် နိုင်ငံသားတို့၏ အရေးပေါ်အခြေအနေများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းခွင့် ဥပဒေ&quot; ဟု တရားဝင်ခေါ်ဆိုခဲ့သော်လည်း ထိုအမိန့်ဥပဒေအရပင် ဟစ်တလာ သည် နိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံ ဥပဒေကို လိုသလို မွှေနှောက်အသုံးချနိုင်သူ ဖြစ်သွားသည်။ ထို့ထက်ဆိုးသည်မှာ အဆိုပါ အမိန့်အရ ပြည်သူ့လွှတ်တော်၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှလည်း ကွင်းလုံးကျွတ် လွတ်မြောက်ခွင့်ရ သွားလေ တော့သည်။ 

ဤနည်းဖြင့်ပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် အချိန်အတော်အတန်ကြာ အမြစ်တွယ်နေပြီးဖြစ်သော ဒီမိုကရေစီစနစ်ကြီးသည် အပြီးအပိုင် ချုပ်ငြိမ်းသွားခဲ့လေတော့၏။ တချိန်တည်းတွင်ပင် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံများ၊ တော်လှန်ပုန်ကန်သူများကို ချုပ်နှောင်ထိန်းသိမ်းရန် နာဇီအကျဉ်းစခန်းများကို စတင် တည်ဆောက်လေတော့သည်။

=== တရားစီရင်ခွင့် အမိန့်အာဏာကို အရယူခြင်း ===
နိုင်ငံရေးသမားများကို မြေလှန်ရှာဖွေ ဖမ်းဆီးစေခဲ့ပြီး တော်လှန်ပုန်ကန်သူများကိုလည်း အမြစ်ပြတ်ရှင်းစနစ်ဖြင့် ကြိုးကိုင် ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခဲ့သည့်အချိန်တွင် အာဏာရှင်စနစ်ဆိုးကြီးသည်လည်း အရှိန်တဟုန်းဟုန်းဖြင့် လောင်ကြွမ်းနေလေပြီ။
၁၉၃၃ ခု ဇွန်လ ၃၀ ရက်နေ့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ရုမ်းမ် &quot;Roehm&quot; ၏ အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်မှုကြီးက ဟစ်တလာကို နောက်ထပ် လှေကားထစ်တစ်ခုသို့ထပ်မံ တွန်းပို့လိုက်သည်နှင့် တူနေလေတော့သည်။ SS စစ်တပ်နှင့် ကာကွယ်ရေးစစ်တပ်နှစ်ခုကို ပူးပေါင်းစေပြီး အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်သော “အန်းနက်စ်တ် ရုမ်းမ် &quot;Ernst Roehm&quot; အပါအဝင် အခြားသော SA စစ်ဗိုလ်များကို ကွက်မျက်စေခဲ့သည်။

၁၉၃၃ ဇူလိုင် ၃ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန် သော ဥပဒေအသစ်မှာ ၏လုပ်ရပ်သည် နိုင်ငံတော် အေးချမ်းသာယာရေးကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ခြင်း ဖြစ်သဖြင့် ဥပဒေကြောင်လမ်းအရ မှန်ကန်သော လုပ်ရပ်ဖြစ်ကြောင်း တရားဝင်ကြေညာခဲ့သည်။ SA စစ်တပ်ကြီးသည် ထိုအချိန်မှစ၍ သူ၏လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် အထူးအာဏာများကို လက်လွှတ်လိုက်ရပြီး SS စစ်တပ်သည်လည်း ဟစ်တလာ၏ တိုက်ရိုက်ဦးဆောင်မှုဖြင့် အာဏာရှင်လက်ကိုင်တုတ်များ ဖြစ်လာကြတော့သည်။

ဤသို့သော တရားဝင်နည်းလမ်းအသွယ်သွယ်ကို အသုံးချရင်း နိုင်ငံတော်အာဏာကို တစတစသိမ်းယူလာခဲ့သည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံသမ္မတ ၊
“ဟင်ဒင်ဘတ်ခ်” ကွယ်လွန်ပြီးသည့်အချိန်မှစ၍ လက်ရှိရာထူးအပြင် နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်၊ ခေါင်းဆောင်ကြီး အမည်များခံယူကာ ဟစ်တလာသည် အကြွင်းမဲ့အာဏာရှင်ဘဝသို့ ပြိုင်ဘက်မရှိ ရောက်ရှိသွားလေတော့သည်။ &lt;ref&gt;&quot;http://www.nz-nothanks.blogspot.com {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181006194045/http://nz-nothanks.blogspot.com/ |date=6 October 2018 }}&quot; မှ&lt;/ref&gt;

== အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ(ခရစ်နှစ် ၁၈၈၉-၁၉၄၅) ==
ခေတ်သစ် အာဏာရှင်များအကြောင်း ရေးသားရာတွင် ကမ္ဘာတလွှား၌ တချိန်က လူသိများလှသော ဂျာမနီအာဏာရှင် ဟစ်တလာ အကြောင်းကို ချန်လှပ်ထားရန် မဖြစ်နိုင်ချေ။
အကြောင်းမူ အာဏာရှင်ထဲတွင် ဟစ်တလာလောက် မည်သူမျှ ဩဇာအာဏာ မကြီးမားသောကြောင့် ဖြစ်သည်။
ဟစ်တလာသည် သာမန် အလုပ်သမားဘဝမှ ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ အထွတ်အထိပ် အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိခဲဲ့သူ ဖြစ်သည်။
သူ့ကို ဩစတြီးယား နယ်စပ်မြို့ကလေးဖြစ်သော ဗရွန်းနော အမ်းအင်းမြို့တွင် ခရစ် ၁၈၈၉ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂ဝ ရက်နေ့ မွေးဖွားခဲ့သည်။ သူ၏ဖခင်မှာ ဩစတြီးယန်း အကောက်အခွန်အရာရှိ 
အလွိုက်စ်ဟစ်တလာဖြစ်၍ မိခင် မှာ ဗိုဟီးမီးယန်း အမျိုးသမီး ကလဲရာပိုးစ် ဖြစ်သည်။ ဟစ်တလာတွင် မွေးချင်းနှစ်ဦး ရှိလေသည်။

ဟစ်တလာ၏ ငယ်စဉ်တောင်ကျေး ကလေးဘဝက အဖြစ်အပျက်များကို မည်သူမျှ ကောင်းစွာ မသိကြချေ။ အနည်းအကျဉ်း သိရသမျှဆိုလျှင် သူ၏ ကလေးဘဝမှာ ဆင်းရဲနုံချာ လှ၍ ပျော်ရွှင်မှုကင်းမဲ့ခဲ့လေသည်။ သူ၏ ဖခင်သည် မိမိကဲ့သို့ပင် အစိုးရအရာရှိတစ်ဦး ဖြစ်စေလိုသဖြင့် သူဝါသနာထုံ၍ ပန်းချီဆရာ ဖြစ်ရမည် ဟူသော ဟစ်တလာ၏ ရည်မှန်းချက်ကို 
မမြောက်စားခဲ့သည့်ပြင် ပြင်းပြင်းထန်ထန်ကြီး ကန့်ကွက်ခဲ့ပေ သေးသည်။ သို့ဖြစ်၍ ဟစ်တလာသည် သူ၏ဖခင်အား အမုန်းကြီး မုန်းခဲ့သည်။ ဖခင်အား မုန်းတီးသလောက် မိခင်ကို 
အလွန်ချစ်ခင် ကြည်ညိုလေသည်။ ထိုသို့ ဖြစ်ရသည်မှာ သူ၏ မိခင်သည် သူ့အား ချစ်ခင်ကြင်နာ ပြီးလျှင် သူ၏အလိုကို တတ်နိုင်သမျှ ဖြည့်စွမ်းပေးသောကြောင့် ဖြစ်၏။ သူ့မိခင်၏ 
အကူအညီဖြင့် ရေဆေးပန်းချီပညာကို မတောက်တခေါက် လေ့လာ ဆည်းပူးနိုင်ခဲ့၏။ မိခင်ဖြစ်သူက မည်မျှပင် ကြင်ကြင်နာနာ ပြုစုစောင့်ရှောက်ပါသော်လည်း လုံးဝ စိတ်ချမ်းမြေ့မှုကိုကား ဟစ်တလာသည် မရခဲ့ချေ။ အမြဲလိုလိုပင် တွေဝေငေးမော စိတ်ကူးရေယာဉ်ကြောတွင် မြောနစ်နေကာ သူရဲကောင်းဖြစ်လိုသော ဆန္ဒ၊ ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ဂုဏ်ကို မြှင့်တင်ပေးလိုသော 
ဆန္ဒများသာ တဖွားဖွား ပေါ်ပေါက်နေလေသည်။

နုနယ်သေးလှသည့် အသက် ၁၃ နှစ်အရွယ်တွင် သူ၏ ဖခင်ကြီး သေဆုံးသွားလေသည်။ နောက် နှစ်နှစ် ကြာသောအခါ မိခင် သေဆုံးသွားပြန်ရာ လူလားမမြောက်မီ လောကအလယ်တွင် တအားငယ် ကျန်ရစ်ခဲ့လေသည်။ ထိုသို့ ပူဆွေး 
ဝမ်းနည်းဖွယ်ရာ အမျိုးမျိုးနှင့် ဆင့်ကဲဆင့်ကဲ တွေ့ကြုံရခြင်း၊ အထီးကျန်ခြင်း၊ ဆွေမျိုးများအပေါ် မှီခိုနေရခြင်း စသော အချက်များသည် နောင်သောအခါ ဟစ်တလာ၏ အကျင့်စာရိတ္တတွင် များစွာ အရာထင်စေခဲ့လေသည်။

လူဖြစ်လာကတည်းက ဒုက္ခတွေ ပင်လယ်ဝေနေသည်ကိုသာ တွေ့ကြုံခဲ့ရသော ဟစ်တလာသည် အသက် ၂ဝ မပြည့်ခင် ဝမ်းရေးအတွက် ဗီယင်းနားမြို့သို့ ပန်းချီပညာသင်ရန် သွား 
ရောက်လေသည်။ သူကား မနူးမနပ်နှင့် တောဆန်လှသည်။ တွေဝေမိန်းမောနေတတ်သည်။ ပိုက်ဆံဟူ၍လည်း ဗလာနတ္ထိ ဖြစ်ဘိရကား လမ်းများတွင် တံမြက်စည်းလှည်းကာ သမုဒ္ဒရာ 
ဝမ်းတစ်ထွာကို ရိက္ခာတော် ဆက်ခဲ့ရလေသည်။
ပန်းချီကျောင်းတွင်လည်း ကျောင်းဝင် စာမေးပွဲကိုပင် မအောင်မြင်သဖြင့် ဗိသုကာ အတတ်သင်ရန် သူ့အား အကြံပေးကြလေသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ဆင်းရဲလွန်းလှသဖြင့် မတတ်သာတော့သဖြင့် ပန်းရံဆရာကြီး တစ်ဦး၏ထံတွင် 
အလုပ်သမားအဖြစ် ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်လေသည်။ 

ဟစ်တလာသည် မိမိဘဝ၏ အောက်တန်းကျလှပုံ၊ ဆင်းရဲတွင်း နက်လှပုံတို့ကို တွေးတောရင်း အလုပ်သမားသမဂ္ဂများ၊ မတ်( ခ် )ဝါဒီများနှင့် ဂျူးလူမျိုးတို့ကို မုန်းတီးလာလေ 
သည်။ ထိုနောက် သူသည် ပို့စကတ်များ ရေးဆွဲခြင်း၊ အရုပ်ကားများ ရောင်းချခြင်းဖြင့် ဆင်းရဲပင်ပန်းစွာ အသက်မွေးခဲ့ လေသည်။

၁၉၁၂ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် မြူးနစ်မြို့တွင် လက်သမားအဖြစ် တစ်မျိုး၊ ပုံတူရေးဆရာအဖြစ် တစ်သွယ်၊ ရေဆေး ပန်းချီဆရာအဖြစ် တဖုံနှင့် လောကဇာတ်ခုံတွင် မီးစင် ကြည့်ကာ ဝမ်းစာရှာခဲ့ရ၏။ ၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် ပထမကမ္ဘာစစ် ဖြစ်လေရာ ဟစ်တလာသည် စစ်တပ်သို့ ဝင်ရောက် အမှုထမ်း လေသည်။ ၁၉၁၄ ခုနှစ်အတွင်း သူ၏ စစ်မှုထမ်းဘဝမှာ များစွာ မထင်ရှားလှသော်လည်း သူ၏ စွန့်စားမှုကြောင့် သူသည် တပ်ကြပ်ရာထူးသို့ တိုးမြှင့်ခန့်ထားခြင်းခံရ၍ သံမဏီ ကြက်ခြေခတ်တံဆိပ်ကိုပါ ချီးမြှင့်ခြင်း ခံရလေသည်။ ၁၉၁၆ ခုနှစ်တွင် ဆုမ်းတိုက်ပွဲ၌ ဒဏ်ရာရခဲ့သည်။

စစ်ပြေငြိမ်းသည့် အချိန်တွင် ဟစ်တလာသည် ဘာလင်မြို့အနီး ဆေးရုံတစ်ရုံ၌ ဆေးကုသနေဆဲ ဖြစ်လေသည်။ သူကား ဂျာမန်တို့ လက်နက်ချ အရှုံးပေးသည်ကို အနည်းငယ်မျှ 
မကြေနပ်ရကား ချုံးပွဲချ၍ ငိုယိုမိ လေသည်။ ဤသို့ ငိုယိုခြင်းကား မိခင် သေဆုံးပြီးနောက် ပထမဆုံး သူငိုမိခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုလေသည်။ သူသည် စိတ်ပျက်၍ အလွန်အမင်း ဝမ်းနည်း 
အခဲမကြေဖြစ်ကာ အမျိုးမျိုး စဉ်းစားရာ နောက်ဆုံး၌ နိုင်ငံရေးလောကသို့ဝင်ရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်လေသည်။ ထိုအတောအတွင်း 
မြူးနစ်မြို့ရှိ စစ်တပ်တွင်ပင် နေထိုင်ရင်း သူလျှိုကလေးသဖွယ် ဆောင်ရွက်ခဲ့လေသည်။

ဟစ်တလာသည် ရဟူဒီ(ဂျူး)များအား ဂျာမနီကို ကျွန်ဖြစ်စေသော နိုင်ငံ၏ ရန်သူများဟု ယူဆလျက် အမုန်းကြီး မုန်းလေသည်။ သူသည် ဘီယာဆိုင်များတွင် ကျင်းပသော နိုင်ငံရေး 
အစည်းအဝေးများသို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ၁၉၁၉ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီသို့ ဝင်သည်။ 
ပရိသတ်ကို ဆွဲဆောင် နိုင်အောင် စကားပြောကောင်းသောကြောင့် မကြာမြင့်မီပင် ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်လာလေသည်။
၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် သူ၏ပါတီအတွက် စကြာအလံကို တီထွင်လေသည်။ နောက်လိုက် အများအပြား 
စုဆောင်းကာ မုန်တိုင်းတပ်ဖွဲ့များကို ဖွဲ့စည်းသည်။ ပါတီကိုလည်း ''အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ် ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ”ဟု အမည်သစ် ပေးသည်။ ဂျာမန်ဘာသာ အတိုကောက်အားဖြင့် “နာဇီပါတီ”ဟု တွင်သည်။
( နာဇီပါတီ။)

ထို့ပြင်ပါတီ၏ လုပ်ငန်းစဉ်တရပ်ကို ရေးဆွဲအတည်ပြုပြီးသော်ထိုလမ်းစဉ်အတိုင်း မနားမနေ ကြိုးစား ဆောင်ရွက်လေ 
တော့သည်။ ထိုကြောင့် နာဇီများသည်တစ်နေ့တခြား အင်အား ကောင်းလာလေရာ ၁၉၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင် 
အစိုးရအာဏာကို သိမ်းပိုက်ရန် ကြံစည်ကြ၏။ ထိုသို့ ကြံစည်ရာ၌ ဘီယာဆိုင်များတွင် နောက်လိုက်များ စုဆောင်းသောကြောင့် ''ဘီယာဆိုင်မှ တော်လှန်ရေး''ဟု ခေါ်တွင်လေသည်။ နာဇီတို့၏ ကြိုးစားမှုမှာ မအောင်မြင်ပဲ ဟစ်တလာလည်း အဖမ်းခံရပြီးနောက် ထောင်ဒဏ် ငါးနှစ် အပြစ်ပေး ခံရလေ 
သည်။ ထောင်ကျနေသည့် အတောအတွင်း ''ကျွန်ုပ်၏ ကြိုးပမ်းမှု''ခေါ် နာဇီတို့ ကျင့်စဉ်ကို ရေးသားခဲ့လေသည်။ ထောင်ထဲတွင် ရှစ်လမျှသာ နေရပြီးနောက် လွတ်လာလေသည်။
၁၉၂၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၂၈ ခုနှစ်အတွင်းတွင်ကား ဂျာမနီနိုင်ငံသည် စည်ကား ဝပြောနေလေရာ မကြေနပ်မှုများ မရှိသလောက် ဖြစ်သဖြင့် တော်လှန်ရေးများ မပေါ်ပေါက်ခဲ့ချေ။ 
သို့ရာတွင် ၁၉၂၉ ခုနှစ်လောက်မှစ၍ ကမ္ဘာနှင့်အဝန်း စီးပွားရေး ကြပ်တည်းမှု ပေါ်ပေါက်လာသောအခါ နာဇီတို့အဖို့ အခွင့်ကောင်းနှင့် ကြုံရပြန်လေသည်။ ဟစ်တလာသည်လည်း အခွင့် 
ကောင်းကိုယူ၍ ဂျာမန်လူထုအား မိမိတို့ စစ်ရှုံးရခြင်းမှာ ရဟူဒီများနှင့်မတ်ဝါဒီများကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု အပြစ်ဖို့ကာ ဟောပြောပြီးလျှင် သူ့ဘက်သို့ ဆွဲဆောင်လေသည်။ စက်မှုလုပ်ငန်း အရင်းရှင်ကြီးများကလည်း သူ့ကို အားပေးထောက်ခံလာကြသည်။

နာဇီပါတီသည် တဖြည်းဖြည်း အင်အားကောင်းလာကာ ၁၉၃ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဂျာမန်လွှတ်တော်၌ နာဇီပါတီဝင် အမတ် ၁ဝ၇ ယောက်မျှ ရှိနေပြီ ဖြစ်သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင်မူ ၁၉၆ယောက် အထိ တိုးတက်လာပြီးလျှင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် အင်အား 
အတောင့်တင်းဆုံးပါတီ ဖြစ်လာလေသည်။ ထိုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် ဟင်ဒင်ဗတ် နှင့် ယှဉ်ပြိုင်၍ သမ္မတရာထူးကို အရွေးခံရာ ရှုံးနိမ့်သွား၏။ 
( ပေါဖွန်ဟင်ဒင်ဗတ်။)

သို့သော် ၁၉၃၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃ဝ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာသည် ဂျာမန်လွှတ်တော်၏ အဓိပတိ(ဝန်ကြီးချုပ်) ဖြစ်လာသည်။ ၁၉၃၄ ခုနှစ်တွင် သမ္မတ ဟင်ဒင်ဗတ် ကွယ်လွန် သောအခါ ဟစ်တလာသည် အဓိပတိရာထူးနှင့် သမ္မတရာထူး နှစ်ခုလုံးကို ပူးတွဲ 
ထမ်းရွက်လေသည်။
ဟစ်တလာသည် သူ၏ ရည်မှန်းချက်အတိုင်း ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ခေါင်းဆောင်ကြီးအဖြစ်သို့ ရောက်ပြီဖြစ်ရာ သူ၏ လုပ်ငန်းစဉ်ကို ချမှတ်ကာ စတင် ဆောင်ရွက်လေတော့သည်။ နိုင်ငံ 
စည်းလုံးတောင့်တင်းမှုအတွက် ရှေးဦးစွာ သူသည် အတိုက်အခံပါတီများကို နှိပ်ကွပ် ဖျက်သိမ်းသည်။ သူ၏ ပါတီများထဲမှ သူနှင့်သဘောချင်း မတိုက်ဆိုင်သူများကိုလည်း ''ပါတီ သန့်ရှင်းရေး''ဟု အကြောင်းပြကာ သုတ်သင်ပစ်လေသည်။ 
နာဇီ ပါတီသာလျှင် တရားဝင်နိုင်ငံ‌‌ရေးပါတီဖြစ်သည်ဟု ကြေညာပြီးသော် တစ်ပါတီစနစ်ကို ထူထောင်လေသည်။ နိုင်ငံရေးအာဏာများကိုလည်း သူ၏ လက်ဝယ်ထားရှိပြီးနောက် သူ၏ လူယုံများမှတဆင့် နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်သည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံကို 
မည်ကဲ့သို့ အသွင်ပြောင်းလိုက်‌လေသနည်းဟူမူ ဂျာမန်လူထုသည် ဟစ်တလာကို မိမိတို့အား ကယ်တင်မည့်သူဟူ၍ပင် မှတ်ထင်လာကြတော့၏။ ထို့ပြင် အတိုက်အခံ ပါတီများကို နှိပ်ကွပ် သည်ထက်ပင် ရဟူဒီ(ဂျူး)များနှင့် အနည်းငယ်မျှ သွေးသား‌တော်စပ်သူများကိုပင် မချန်ပဲ ပိုမို ပြင်းထန်စွာ နှိပ်ကွပ် ညှဉ်းပန်းသည်။ 
နိုင်ငံမှလည်း နှင်ထုတ်ခဲ့လေသည်။
ထိုနောက်တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ဂုဏ်သရေကို ပြန်ဆယ်သည့် လုပ်ငန်းစလေတော့သည်။ နာဇီတို့သည် ဂျာမနီနိုင်ငံသည် ပထမကမ္ဘာစစ်ရှုံးနိုင်ငံအဖြစ် ကမ္ဘာ့အလယ်တွင် မျက်နှာငယ်နေရသည်ကို 
မျက်နှာရှိရှိနှင့် တင့်တင့် တယ်တယ်ဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက် ပေးမည်ဟု ဂျာမန်လူထုကို ကတိပေးခဲ့သည်။ ထိုကတိအတိုင်း ဆောင်ရွက်ဖို့ပင် ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်လေသည်။ သို့ဖြစ်၍ 
ပထမတွင် လျှို့ဝှက်စွာ လက်နက်များကို တပ်ဆင် လေသည်။ နောင်အခါတွင်ကား အတိအလင်း လက်နက်များကို ပြုလုပ် 
တပ်ဆင်လေတော့သည်။ ထိုသို့ လက်နက်အင်အား ဖြည့်တင်းကာ နိုင်ငံတကာနှင့် ယှဉ်ပြိုင်သာအောင် ကြိုးပမ်းမှုမှာ 
နောက်ဆုံး စစ်မက် ဖြစ်ပွားသည့် အခြေသို့ ဆိုက်ရောက်တတ်သည့်အတိုင်း ဟစ်တလာ ခေါင်းဆောင်သော နာဇီတို့သည်တစ်နည်းအားဖြင့် စစ်ဖြစ်ပွားရန် ကြိုးပမ်းမှုကို စတင် ဆောင်ရွက်သည်ဟု ဆိုနိုင်ပေသည်။ စင်စစ်သော်ကား အင်အား ဖြည့်တင်းပြီးနောက် နောက်တကြိမ် စစ်ပွဲကြီးတရပ်ကို ဆင်နွှဲ 
ကာ အနိုင်ယူလိုက်လျှင် ယခင်က ဂျာမနီနိုင်ငံ ဂုဏ်သရေမဲ့ခဲ့သည်ကို သင်ပုန်းချေရာရောက်မည်ဟု နာဇီတို့သည် တထစ်ချ မှတ်ယူထားကြ၏။
ဤသို့ဖြင့် လက်နက်များ တပ်ဆင်ပြီးနောက် ဂျာမန် အမျိုးသားများ စစ်ထဲ မဝင်မနေရ ဥပဒေကို ပြန်လည် ပြဋ္ဌာန်းလိုက်လေသည်။ နိုင်ငံပေါင်းချုပ် အသင်းကြီးမှလည်း နုတ်ထွက်လိုက်၏။
၁၉၃၆ ခုနှစ်တွင် ရိုင်းလန်းနယ်ကို ချီတက် သိမ်းပိုက် လိုက်သည်။ ထိုနောက် ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် မဟာမိတ်နိုင်ငံများမှ သိမ်းယူထားသော ဂျာမန် ကိုလိုနီနယ်များကို ပြန်လည် ပေးအပ်ရမည်ဟု တောင်းဆိုလေသည်။
၁၉၃၉ ခုနှစ်မှာပင် ဟစ်တလာသည် အီတလီ အာဏာရှင် မူဆိုလိုနီနှင့် နားလည်မှုရယူကာ သူတို့၏ အကူအညီဖြင့် စပိန် ပြည်တွင်းစစ်ပွဲတွင် အနိုင်ရ၍ အာဏာသိမ်းပိုက်ခဲ့သော ဖရန်ကို အစိုးရကို အသိအမှတ် ပြုလေသည်။
( မူဆိုလိုနီ ဗင်နီတို။)

( ဖရန်ကို။)

၁၉၃၇ ခုနှစ်တွင် အီတလီနှင့် မဟာမိတ် စာချုပ် လက်မှတ်ရေးထိုးလေသည်။ ၁၉၃၈ ခုနှစ်ဦးတွင် နာဇီ တပ်များသည် ဩစတြီးယားနိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ချက်ကိုစလိုဗာ
ကီးယားနိုင်ငံမှ ဆူ‌ဒေတန်နယ်ကို မြူးနစ် စာချုပ်အရ ရရှိပြန်သည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်ဦးတွင် ချက်ကိုစလိုဗာကီးယားနိုင်ငံရှိ ကျန်နယ်များကို သိမ်းယူလိုက်သည်။ ထိုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် 
ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုနှင့် အပြန်အလှန်မကျူးကျော်ရေး စာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီးနောက် စက်တင်ဘာလတွင် ဆိုဗီယက်နှင့်အတူ ပိုလန်နိုင်ငံကို တိုက်ခိုက်လေသည်။ ထိုအခါမှစ၍ 
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး စတင်ဖြစ်လေတော့သည်။ 
( ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး။)

ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အစတွင် နာဇီဂျာမနီနှင့် အပေါင်းပါ နိုင်ငံများသည် အောင်ပွဲအလီလီ ရခဲ့သော်လည်း မကြာမီပင် တစ်ရှုံးထဲရှုံးရသည့် အခြေနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြရလေသည်။ ထိုသို့ 
တစ်ရှုံးထဲရှုံးနေသဖြင့် နိုင်ငံအလုံးပြုတ်ပြုတ်ပြုန်းရတော့မည့် 
အရေးကို ကြိုတင်သိရှိလာကြသော အထက်တန်း စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ အရာရှိကြီးများသည် နိုင်ငံကို ကယ်တင်ရန်အတွက် 
ဟစ်တလာကို ၁၉၄၄ ခုနှစ်တွင် လုပ်ကြံလေသည်၊ သို့သော် အထမမြောက်ခဲ့ချေ။

၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဘာလင်မြို့တော်ကြီးတွင် နေရာ အတော် များများ၌ ဆိုဗီယက်တပ်နီတော်က သိမ်းပိုက် တပ်စွဲမိပြီးသောအခါ ဂျာမန် ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ် ဒိုးနစ်က ဟစ်တလာ ကျဆုံးသွားပြီ 
ဖြစ်၍ သူက ဟစ်တလာ့နေရာကို ဆက်ခံကြောင်း ကြေညာလေသည်။

ဟစ်တလာ၏ ဘဝဇာတ်သိမ်းခန်းမှာ မရေရာလှချေ။ ရုရှား ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မာရှယ်ဇူးကော့ကမူ ဟစ်တလာသည် အီဗာဗရွန်းဆိုသူ အမျိုးသမီးကို လက်ထပ်ပြီးနောက် လေယာဉ်ပျံဖြင့် 
လွတ်မြောက်ကောင်း လွတ်မြောက်သွားမည်ဟု ဆို၏။ သို့သော် ၁၉၄၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် ထုတ်ပြန်သော မဟာမိတ် အုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီ၏ ပြန်တမ်းအရမူ ဟစ်တလာနှင့် အီဗာဗရွန်းတို့သည် ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၉ ရက်နေ့တွင် လက်ထပ်ကြပြီးသော် ၃ဝ ရက်နေ့ ညနေ၂ နာရီခွဲကျော်ကျော်တွင် ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေခဲ့ကြသည်။ သူတို့၏ အလောင်းများကို 
မီးရှို့လိုက်ကြသည်ဟု ဆိုလေသည်။ သို့ဖြင့် မည်သူမျှ တပ်အပ်သေချာစွာ မပြောနိုင်ခဲ့ပေ။ ၁၉၅၆ ခုနှစ်တွင် ရှရုား
တို့၏ အချုပ်ထောင်မှ လွတ်မြောက်လာခဲ့သော ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်ရံတော်တစ်ဦးဖြစ်သူ ဗိုလ်မှူးအော့တိုးဂွန်းက ဟစ်တလာသည် မိမိကိုယ်ကိုမိမိ သေနတ်နှင့်ပစ်၍ အဆုံးစီရင်ကြောင်း၊ ကြင်ယာတော် အီဗာဗရွန်း ကမူ အဆိပ်သောက်၍ အဆုံးစီရင်ခဲ့ကြောင်း၊ ထိုနောက် သူတို့၏ အလောင်းများကို အော့တိုးနှင့် အပေါင်းပါတို့က ဓာတ်ဆီဖျန်း၍ မီးရှို့လိုက်ကြကြောင်း၊ သို့သော် ရုရှားတပ်များ ချဉ်းကပ်လာသည်နှင့် မီး 
ကောင်းစွာ လောင်သည်အထိ မစောင့်နိုင်တော့ပဲ မြေမြှုပ် သင်္ဂြိုဟ်ရန် တပည့်များကို မှာကြားခဲ့ကြောင်းနှင့် သတင်းစာဆရာများကို ပြောကြားခဲ့လေသည်။&lt;ref&gt;မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)&lt;/ref&gt;

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

[[Category:ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်များ]]
[[ကဏ္ဍ:ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ သမ္မတများ]]
{{Lifetime|၁၈၈၉|၁၉၄၅}}</text>
      <sha1>5rq240svd9ix2f27ak4crjihuahaenn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877752</id>
      <parentid>877751</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T04:25:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>103.25.79.6</ip>
      </contributor>
      <comment>/* အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ(ခရစ်နှစ် ၁၈၈၉-၁၉၄၅) */</comment>
      <origin>877752</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="88624" sha1="dxp3pul0vdi6zey8cr1v87jwfv7aivp" xml:space="preserve">{{cleanup|date=၁၈ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၁၈}}

{{Infobox officeholder
|name        = အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ&lt;br&gt;Adolf Hitler
|citizenship = 
 {{plainlist |
*Austrian citizen until 7 April 1925{{sfn|NS-Archiv, 7 April 1925}}
*German citizen after 25 February 1932
 }}
|image       = Hitler portrait crop.jpg
|imagesize   =
|caption     = ဟစ်တလာ (၁၉၃၈)
|birth_date  = {{birth date|1889|4|20|df=yes}}
|birth_place = Braunau am Inn, Austria-Hungary
|death_date  = {{death date and age|1945|4|30|1889|4|20|df=yes}}
|death_place = ဘာလင်၊ ဂျာမနီ။
|death_cause = ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် သတ်သေ
|party       = နာဇီပါတီ (၁၉၂၁–၄၅)
|otherparty  = ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ (၁၉၂၀–၂၁) 
|religion    =
|spouse      = Eva Braun&lt;br /&gt;(29–30 April 1945)
|parents     = {{plainlist|
*အလွိုက်(စ်) ဟစ်တလာ (ဖခင်)
*ကလဲရာပိုး ဟစ်တလာ (မိခင်)
}}
|occupation  = နိုင်ငံရေးသမား
|country     = [[နာဇီဂျာမနီ]]
|office      = ဂျာမနီနိုင်ငံတော်၏ ခေါင်းဆောင်ကြီး
|deputy      = Rudolf Hess (1933–41)
|term_start  = 2 August 1934
|term_end    = 30 April 1945
|predecessor = Paul von Hindenburg&lt;br /&gt;(ဝိုင်မာသမ္မတနိုင်ငံ၏ သမ္မတ)
|successor   = Karl Dönitz&lt;br /&gt;(တတိယဂျာမနီနိုင်ငံ‌တော်၏ သမ္မတ)
|office2     = တတိယဂျာမနီနိုင်ငံတော်၏ ဝန်ကြီးချုပ်
|president2  = Paul von Hindenburg&lt;br /&gt;(until 1934)
|deputy2     = Franz von Papen (1933–34)
|term_start2 = 30 January 1933
|term_end2   = 30 April 1945
|predecessor2= ကွတ် ဗွန် ရှလိုင်းရှား
|successor2  = ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ်ဒိုးနစ်
|office3     = နာဇီပါတီ၏ခေါင်းဆောင်ကြီး
|deputy3     = Rudolf Hess
|term_start3 = 29 June 1921
|term_end3   = 30 April 1945
|predecessor3= Anton Drexler
|successor3  = Martin Bormann
|signature   = Hitler Signature2.svg
|footnotes   =
|allegiance  = {{flag|German Empire}}
|branch      = {{flagdeco|German Empire|naval}} ''Bavarian Army''
|unit        = {{unbulleted list | 16th Bavarian Reserve Regiment | ''Reichswehr'' intelligence}}
|serviceyears= ၁၉၁၄–၂၀
|rank        = {{unbulleted list | ''Gefreiter'' | ''Verbindungsmann''}}
|battles     = [[ပထမကမ္ဘာစစ်]]
|mawards     =
 {{plainlist |
*[[Iron Cross#World War I|Iron Cross First Class]]
*[[Iron Cross#World War I|Iron Cross Second Class]]
*[[Wound Badge]]
 }}
}}

[[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]ကြီးကို ဖန်တီးခဲ့သူ၊ ဂျူးလူမျိုးတို့၏ဘုံရန်သူ၊ နာဇီပါတီဝင်တို့၏ ဖခင်ကြီး၊နာဇီဂျာမန်အင်ပါယာ၏ ခေါင်းဆောင်ကြီး၊ တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်စေခဲ့သော [[အာဏာရှင်]]ဟု အမျိုးမျိုး မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ရသော ဟစ်တလာ၏ နာမည်အပြည့်အစုံမှာ &quot;အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ&quot; (Adolf Hitler) ဖြစ်သည်။ 

ဟစ်တလာကို [[ဩစတြီးယား]]ပြည်နှင့် ဘာဗေးရီးယား ပြည်နယ်စပ်ရှိ အင်းမြစ်နံဘေး ဘရောနှောမြို့ကလေးတွင် ဖခင် အလွိုက်ဟစ်တလာနှင့် မိခင် ကလဲရာပိုးလ်တို့မှ ၁၈၈၉ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂ဝ ရက်၊ ညနေ၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။ အမျိုးအနွယ်မှာ မထင်မရှားမျှသာ ဆိုဟုဆိုတယ်။ ဟစ်တလာ၏ဖခင်မှာ လုပ်ငန်းများ အတည်တကျမရှိသဖြင့် အမြို့မြို့အနယ်နယ် ပြောင်းရွှေ့ရင်း လိုက်ပါနေထိုင်ခဲ့ကြရသည်။ ရောက်ရာအရပ်တွင် ဟစ်တလာမှာ မူလတန်းပညာကို သင်ယူခဲ့ရသည်။ ၁၉ဝဝ ပြည်နှစ်တွင် လင့်ဇ်မြို့မှ ရီးရဲအလယ်တန်းကျောင်းတွင် အလယ်တန်းပညာကို ဆက်လက်သင်ကြားခဲ့သည်။ ၁၉ဝ၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ၏ဖခင် အလွိုက်ကွယ်လွန်သွားခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဟစ်တလာမှာ ကျောင်းနေခွင့်မရတော့‌ပေ။ ဘဝရပ်တည်ရေးကို ခက်ခဲပင်ပန်းစွာ ရပ်တည်ခဲ့ရသည်ဆို၏။ ထိုမှတဖန် မိခင်ဖြစ်သူအလိုကျ ကက်သလစ်ဘာသာဝင်အဖြစ် ခံယူခဲ့ရပြီး စတီးယားကျောင်းတွင် ဆက်လက်ပညာသင်ကြားခဲ့ပြီး အသက် ၁၆ နှစ်တွင် ကျောင်းထွက်ခဲ့ရသည်။

ဟစ်တလာသည် ပန်းချီပညာကို ဝါသနာပါခဲ့ပြီး အသက်ကြီးလာလျှင် ပန်းချီဆရာအဖြစ် အသက်မွေးမည်ဟုပင် ဆုံး ဖြတ်ခဲ့ဖူးသည်ဆို၏။ မိဘများက အစိုးရအလုပ်ကို လုပ်စေချင်ခဲ့ သည်။သို့‌သော်ဟစ်တလာမှာ ကျောင်းစာလည်းညံ့သည်။ ကျောင်း ထွက်လက်မှတ်ကိုပင် မရရှိခဲ့ပေ။ ၁၉ဝ၅ ခုနှစ်တွင် ကျောင်းမှထွက်ခဲ့ သည်။ ပုံများ၊ ပန်းချီများကို အချိန်ပြည့်ဆွဲကာ အချိန်လွန်ခဲ့သည် ဟုဆို၏။ ဟစ်တလာသည် ၁၉ဝ၆ ခုနှစ်တွင် [[ဗီယင်နာမြို့]]သို့ အလည်အပတ် ရောက်သွားခဲ့သည်။ ဗီယင်နာမြို့မှာ အနုပညာ ထွန်းကားသော မြို့ကြီးဖြစ်သောကြောင့် သူအလွန်ပျော်ခဲ့သည် ဆို၏။ ထိုမြို့ကြီး၏ ကြီးကျယ်ခမ်းနားမှု အနုပညာများကသူ့၏ ပန်းချီဆရာဖြစ်ချင်စိတ်ကို ပို၍ တွန်းပို့ခဲ့သည်ဆို၏။ ထို့ကြောင့် သူ့မိခင်ကြီး တားဆီးနေသည့်ကြားမှ ၁၉ဝ၇ ခုနှစ်တွင် လင့်ဇ်မြို့ ကလေးကိုစွန့်ခွာ၍ ဗီယင်နာမြို့သို့ ထွက်ခွာခဲ့သည်ဆို၏။ သို့သော် သူသည် ဗီယင်နာအနုပညာသိပ္ပံကျောင်းကြီးကို ဝင်ခွင့်မရခဲ့။ အရည်အချင်း မမှီ ဟုဆိုကာပယ်ချခဲ့သည်။ သူ စိတ်မလျှော့ဘဲ ဆက်လက် ကြိုးစားနေစဉ်မှာပင် သူ့ မိခင်ကြီး ကွယ်လွန်ခဲ့၍ လင့်ဇ်မြို့သို့ ပြန်ခဲ့ရသည်။ ၁၉ဝ၈ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ဗီယင်နာမြို့သို့ ပြန်ရောက်ရှိခဲ့ပြီး အနုပညာသိပ္ပံကျောင်းကြီးတွင် နေခွင့်ရရန် ကြိုးစား ပြန်၏။ သို့သော် မရခဲ့။ ဟစ်တလာသည် စိတ်ပျက်လက်ပျက်နှင့် ၅ နှစ်လုံးလုံး ဖြစ်သလိုနေ ဖြစ်သလိုစား မထင်မရှားနေခဲ့ရသည်။ ဗီယင်နာမြို့ကြီးတွင် သူ့ဘဝသည် ကူကယ်ရာမဲ့နှင့် ၁၉ဝ၉ ခုနှစ်မှ ၁၉၁၃ ခုနှစ်ထိ ပခုံးထမ်းအလုပ်ကြမ်းသမား၊ အပေါစား ပန်းချီဆရာအဖြစ်မျိုးနှင့် နေထိုင်ခဲ့ရသည်ဆို၏။

ငွေရှင်သူဌေးကြီးများ၏ ကုသိုလ်ဖြစ် ဟိုတယ်များတွင် နေထိုင်ခဲ့ရ၏။ အမြဲတမ်း ငတ်မွတ်စုတ်ပြတ်နေသည့် ကာလများဟု ဟစ်တလာကိုယ်တိုင် ရေးသားခဲ့၏။ ဟစ်တလာ ပန်းချီဆွဲသည့်ကားများတွင် 'အေ ဟစ်တလာ'ဟု လက်မှတ်ထိုးလေ့ရှိ၏။ အဒေါ့ဖ်စ်ဟစ်တလာ အတိုကောက်အမည်ဟူ၏။ ထိုမှဟစ်တလာ၏ ဘဝအချိုးအကွေ့များသည် ဘဝပေးအသိများအရ နိုင်ငံရေးသမားတစ်ယောက်အဖြစ်သို့ တဖြည်းဖြည်း ဦးတည်လာခဲ့သည် ဆို၏။ 

ဟစ်တလာသည် စာများကို ပိုဖတ်ဖြစ်လာ၏။ ပို၍ တွေးတောဆင်ခြင်နိုင်လာ၏။ သတင်းစာများကို ပို၍ ဖတ်ရှုလာ၏။ စကားကို လူအများ စိတ်ဝင်စားလာအောင် ကျယ်လောင် ကျယ်လောင် ပြောလေတော့၏။ ဘီယာဆိုင်များတွင် လက်ဖက်ရည်ဆိုင်များတွင် ပို၍ ပြောခဲ့သည်ဆို၏။ နိုင်ငံရေးစကားများ ပြောရင်း ရန်ဖြစ်သည်၊ ပြန်လည်ချေပသည်၊ လက်သီးလက်မောင်းတန်းရင်း ဂျူးများ၊ ဘုန်းကြီးများ၊ ဆိုရှယ်လစ်များကို မုန်းတီးကြောင်း အကြိမ်ကြိမ် ပြောခဲ့သည်ဆို၏။

ဟစ်တလာသည် ထိုအချိန်များမှာပင် စိတ်ကြီးဝင်နေခဲ့ပြီဆိုကြ၏။ သူ့ကိုယ်သူ အလွန်မြင့်မြတ်သူဟု ထင်နေခဲ့ပြီ ဆိုကြ၏။ ဘဝင်မြင့်နေ၏။ သူ့ကိုယ်သူနှင့် အနီးမှလူများကို ဂျာမန်အမျိုးအနွယ်များသည် မြင့်မြတ်သော မဟာမျိုး မဟာနွယ် များဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် မိမိတို့လူမျိုးမှသာ နိုင်ငံရေး၊ ယဉ်ကျေး မှု ပို၍ မြင့်မားသည်၊ ပို၍ကြွယ်ဝသည်။ ထို့ကြောင့် 'မဟာဂျာမနီ နိုင်ငံတော်ကြီး'ကို ထူထောင်ကြရမည်ဟူသော အတွေးနှင့်စကားမျိုးကို ပြောဆိုခဲ့သည်ဆို၏။

၁၉၁၃ ခုနှစ်တွင် ဗီယင်နာမြို့မှ ဟစ်တလာ ရုတ်တရက် ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့ပြီး စစ်ထဲမဝင်မနေရအမိန့်ကိုဖီဆန်၍ ရှောင်ထွက်သွားခဲ့သည်။ ထိုမှ [[မြူးနစ်မြို့]]သို့ ရောက်သွားခဲ့သည်။ မြူးနစ်တွင်လည်း ဘီယာဆိုင်တွင် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးစကားများကိုသာ ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် ပြောဆိုနေခဲ့သည်။
သို့သော် ဟစ်တလာ၏ ကံကြမ္မာအလှည့်အပြောင်းဖြစ်စေရန် ကမ္ဘာကြီးတွင် စစ်မီးကြီးလောင်ခဲ့သဖြင့် လူအများက နိုင်ငံရေးကို စိတ်ဝင်စားချိန် ကာလကြီးပင်တည်း။
၁၉၁၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာဘဝကို အထူးပြောင်းလဲစေခဲ့သော မြူးနစ်မြို့၊ အိုဒီအုံ ပလာဇာကွင်းပြင် ကြီး၏ လူထုတရားပွဲမှ စတင်ခဲ့လေသည်။ ဂျာမန်မှ ရုရှားပြည် ကြီးကို စစ်ကြေညာခဲ့ခြင်း၊ ဂျာမန်အမျိုးသားတိုင်း စစ်ထဲဝင်ကြရသလို ဟစ်တလာလည်း စစ်မှုထမ်းစစ်သား ဖြစ်ခဲ့လေ၏။ မထင်မရှား စစ်သားလေးဘဝ၊ စစ်တပ်ထဲတွင် ဆက်သားတာဝန်၊ ၁၉၁၅-၁၉၁၆ ခုနှစ်တွင် ခြေထောက်တွင် သေနတ်မှန်ကာ ဒဏ်ရာရခဲ့သည်။ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် တပ်ကြပ်ကလေးဘဝ၊ တပ်သားကျော် ဆုတံဆိပ် ရရှိခဲ့သည်။ စစ်မြေပြင်တွင် သူတစ်ယောက်တည်းမှ ပြင်သစ်စစ်သား ၁၅ ယောက်ကို လက်ရဖမ်းဆီးခဲ့‌သောကြောင့် ဟူ၏။ ၁၉၁၈ ခုနှစ် တိုက်ပွဲတစ်ခုတွင် ဟစ်တလာသည် ဓာတ်ငွေ့မိပြီး သတိလစ်သွားသဖြင့် စစ်ဆေးရုံသို့ ပို့ပေးခဲ့ကြရသည်။ မျက်စိများ ယာယီ ကန်းသွားကာ ကိုယ်တစ်ပိုင်းလည်း သေသွားခဲ့သေးသည် ဆို၏။ မကြာခင် ပျောက်ကင်းခဲ့လေ၏။ ထိုနှစ်တွင် [[ပထမကမ္ဘာစစ်]]ကြီး ပြီးခဲ့လေ၏။ ဂျာမနီတို့ စစ်ရှုံးခဲ့လေ၏။ ဟစ်တလာတို့ ငိုခဲ့ရလေ၏။

ထိုအချိန်မှစ၍ ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးနယ်ထဲသို့ ခြေစုံပစ်ဝင်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်ဆို၏။ ၁၉၁၉ နှစ်အထိ စစ်တပ်ထဲတွင်နေခဲ့၍ ၁၉၁၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင်မြူးနစ်မြို့သို့ ပြန်လာခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဂျာမနီနိုင်ငံရေးမှာ အလွန်ရှုပ်ထွေးနေလေ၏။ နေ့စဉ် တရားပွဲများ၊ ဆန္ဒပြပွဲများ၊ ဆူပူမှုများမပြတ် ရှိနေခဲ့သည့် ကာလများလည်း ဖြစ်သည်။ 
ထိုကာလတွင် မြူးနစ်မြို့ဆိုင်ရာ ခရိုင်စစ်ဌာနချုပ် လက်အောက်ရှိ နိုင်ငံရေးဌာနတွင် ပုံနှိပ်လုပ်ငန်းနှင့် သတင်းဖြန့်ချိရေးဌာနတွင် ဟစ်တလာ အလုပ်လုပ်ခဲ့ရသည်။ ထိုမှ နိုင်ငံရေး နည်းပြသင်တန်းတက်ခဲ့ရပြီး နိုင်ငံရေးနည်းပြအရာရှိ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ထိုမှ ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီနှင့် စစ်တပ်အကြား ညှိနှိုင်းရသော အရာရှိအဖြစ် စေလွှတ်ခြင်းခံရသည်။ ထိုမှ ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီသို့ ခြေစုံပစ်ဝင်ခဲ့ပြန်သည်ဆို၏။ ထိုပါတီတွင် ဟစ်တလာသည် ဝါဒဖြန့်ချိရေးတာဝန်ခံ ဖြစ်ခဲ့လေ၏။


၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၄ ရက်နေ့တွင်ပထမ ဦးဆုံးသော လူထုတရားပွဲကြီးကို ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီမှ ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့ရာ ပရိသတ်နှစ်ထောင်နီးပါးမျှ တက်ရောက်ခဲ့ သည်ဆို၏။ ထိုပွဲတွင် ဟစ်တလာ၏အမည်လည်း စတင်ကျော်ကြားခဲ့လေ၏။ ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီကိုလည်း '''အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ်ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ''' ဟူ၍ အမည်ပြောင်းခဲ့လေ၏။ ထိုပါတီ၏ အတိုကောက်နာမည်မှာ 'နာဇီ'ပါတီဖြစ်သည်။ ဥက္ကဋ္ဌကြီးမှာဟားရားဖြစ်ပြီး မကြာခင်မှာပင် ဟစ်တလာနှင့် သဘောမတိုက်ဆိုင်၍ နုတ်ထွက်သွားခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာ၏စည်းရုံးမှုကြောင့် ပါတီဝင်အင်အား ပို၍ပို၍ များ လာခဲ့သည်။ မြူးနစ်မြို့ခရိုင် စစ်ဌာနချုပ်မှ စစ်ဗိုလ်ဟောင်း ဗိုလ်ကြီး ရုမ်းမှ ဟစ်တလာကို များစွာ အကူအညီပေးခဲ့သည်။


၁၉၂၁ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် [[ဘာလင်မြို့]]သို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။ အပြန်တွင် ပါတီတွင်းတိုက်ပွဲ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဟစ်တလာ နိုင်ခဲ့သည်။ အာဏာရှင်ခေါင်းဆောင် စတင် ဖြစ်လာ ခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာဦးဆောင်၍ အခြားပါတီ၏ တရားပွဲဖျက်မှုဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၇ လ အပြစ်ပေး ခံခဲ့ရပြီး တစ်လသာ ထောင်ထဲတွင် နေခဲ့ရသည်ဆို၏။ ထောင်မှလွတ်ခဲ့ပြီး ၁၉၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၁ ရက်နေ့တွင် ကာကွယ်ရေးဥပဒေ ကြမ်းကို ကန့်ကွက်သည့် လူထုဆန္ဒပြပွဲကြီးကို နာဇီပါတီမှ ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့သည်။ ဟစ်တလာ၏နာမည်မှာ ပို၍ ကျော် ကြားခဲ့လေပြီ။ အာဏာပိုင်များ၏ရန်သူ နံပါတ်တစ် စာရင်းဝင် လည်း ဖြစ်ခဲ့ရလေ၏။


၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် အခြားပါတီ ၄ ပါတီနှင့်ပူးတွဲကော်မတီ ဖွဲ့နိုင်ခဲ့သည်။ နာဇီမုန်တိုင်းတပ်သားများ ဖွဲ့စည်းခဲ့ရာ တပ်သား နှစ်သောင်းကျော်ထိ ရှိခဲ့ပြီး အခြားပါတီနှင့် သမဂ္ဂအဖွဲ့များအံ့ဩ တုန်လှုပ်ခဲ့ကြသည်ဆို၏။ တပ်မှူးအဖြစ် [[ဂိုအားရင်း]]၊ [[ဟင်းမလား]]၊ စထရက်ဆားတို့ပါဝင်ခဲ့ကြပြီဆို၏။ စက်တင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့ တွင် ဟစ်တလာ ဦးဆောင်၍ [[နျူရင်ဘတ်မြို့]]တွင် လူထုဆန္ဒပြပွဲ ပြုလုပ်ခဲ့ပြန်၏။ အောင်မြင်ခဲ့ပြန်၏။ အဆိုပါ ဆန္ဒပြပွဲကြီးတွင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်း လူဒင်ဒေါ့ပင်ကိုတိုင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ဟစ်တလာမှာ ပို၍ ကျော်ကြားခဲ့ပြန်လေသည်။

ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးတွင် အနိုင်ရရေး၊ နေရာရရှိ ရေး၊ အသိအမှတ်ပြုလာစေရေးအတွက် နည်းမျိုးစုံအဖုံဖုံ အသုံးပြု ခဲ့သည်ဆိုကြ၏။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာသည်'အာဏာသိမ်းပွဲ' လုပ်ခဲ့သေး၏။ မအောင်မြင်ခဲ့ပါ။နိုင်ငံ‌တော်ပုန်ကန်မှုဖြင့်ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ် အပြစ်ပေး ခံခဲ့ရ၏။သို့သော်ထောင်ထဲတွင် ၁နှစ်သာနေခဲ့ရပြီး
၁၉၂၅ ခုနှစ်တွင် ထောင်မှလွတ်ခဲ့ပြန်လေ၏။ ဟစ်တလာ ကို စကားမပြောရဟု အာဏာပိုင်များမှ အမိန့်ထုတ်ခဲ့လေသည်။ ၁၉၂၈ ခုနှစ်အထိ။ ထို့ကြောင့် စာရေး၍ စာအုပ်ထုတ်ဝေခဲ့လေသည်။ 'ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု'စာအုပ် ကို၁၉၂၆ ခုနှစ်တွင် ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ပါတီဝင်ဦးရေမှာ သိန်း ကျော်ခဲ့ပြီဆို၏။
၁၉၂၉ ခုနှစ်တွင် နှစ်သိန်းနီးပါးရှိခဲ့သည်။ နာဇီပါတီဝင် များကို နာဇီကျောင်းသားအဖွဲ့၊ နာဇီမုန်တိုင်းတပ်ဖွဲ့၊ နာဇီကျောင်းဆရာများအဖွဲ့၊ နာဇီဆရာဝန်သမဂ္ဂ၊ နာဇီရှေ့နေများသမဂ္ဂ၊ နာဇီ လူငယ်အဖွဲ့ စသည့် အဖွဲ့ပေါင်းများစွာ ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့သည်။
၁၉၃ဝ ခုနှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကြီးတွင် နာဇီပါတီ အနိုင်ရလုလုနီးပါးဖြစ်ခဲ့ပြီး ၁၉၃၁ ခုနှစ်တွင် နာဇီမုန်တိုင်းတပ်သားပေါင်းပင် တစ်သိန်းနီးပါး ရှိခဲ့သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် နာဇီပါတီအာဏာ ရလာခဲ့လေ၏။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ သည် ဂျာမနီပြည်၏ ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကို တရားဝင် ရရှိခဲ့လေ သည်။ ပါလီမန်တွင် ဆက်လက်အနိုင်ရရှိအောင် ကြိုးစာခဲ့ရာတွင်လည်း နည်းမျိုးစုံဖြင့်ကြိုးစားခဲ့ရာ အနိုင်ရရှိခဲ့လေ၏။

၁၉၃၄ခုနှစ်တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံတော်သမ္မတကြီးဟင်ဒင်ဘတ် ကွယ်လွန်ခဲ့ရာ တစ်နာရီအတွင်းမှာပင် ဝန်ကြီးချုပ်ဟစ်တလာသည် သမ္မတကြီး၏ အရိုက်အရာကို ဆက်ခံရုံမျှမက ဂျာမန် လက်နက်ကိုင်တပ်ပေါင်းစုံ၏ စစ်သေနာပတိချုပ်ရာထူးကိုပါယူ၍ နိုင်ငံတော်ကို ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်ဟူ၏။
၁၉၃၅ ခုနှစ်တွင် [[အင်္ဂလိပ်]]၊ [[ပြင်သစ်]]အပါအဝင် နိုင်ငံကြီးများသည် ဟစ်တလာ အန္တရာယ်ကို ကြိုမြင်ခဲ့ကြရလေသည်။ ဂျာမနီသည် စစ်အင်အားကို တဖြည်းဖြည်း တိုးချဲ့ခဲ့ရာ စစ်သားဦးရေ ၅ သိန်း ၅ သောင်းပင် ရှိခဲ့သည်။ ဂျာမနီ ကို အိမ်နီးချင်း တိုင်းပြည်များမှ ဝိုင်း၍ ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ဟစ်တလာသည် ဂရုမစိုက်။

သို့နှင့် ၁၉၃၆ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင်ဩစတြီးယားပြည်ကို ဂျာမနီ၏ပြည်နယ်တစ်ခုအဖြစ် သိမ်းသွင်းခဲ့သည်။ အီတလီခေါင်းဆောင် [[မူဆိုလီနီ]]နှင့် စတင်လက်တွဲခဲ့သည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် ချက်ကိုစလိုဗာကီးယားကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ထိုနှစ်မှာပင် [[ပိုလန်နိုင်ငံ]]ကိုစစ်‌ကြေညာခဲ့ပြီး ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးကိုစတင်ခဲ့သည်။ ဂျူး သုတ်သင်ရေးစီမံကိန်းကိုလည်း ထိုကာလများတွင် စတင်ခဲ့လေ၏။

၁၉၄ဝ တွင် ဟစ်တလာ၏ အစီအစဉ်များသည် တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ခြိမ်းခြောက်နိုင်ခဲ့‌ လေသည်။ [[ဗြိတိသျှ]]၊ [[ပြင်သစ်]]၊ [[ဘယ်လ်ဂျီယံ]]၊ [[နော်ဝေး]]တို့၏ တပ်ပေါင်းများစွာ၊မြို့ ပေါင်းများစွာမှ ဂျာမနီတပ်များကို ခုခံတိုက်ခိုက်ခဲ့ရသည်။ ၁၉၄၁ ခုနှစ်တွင် [[ဆိုဗီယက်ယူနီယံ]]ကို ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့လေ၏။ သို့သော် ဟစ်တလာ၏စစ်မျက်နှာများ ရှည်လျားလွန်းလှသဖြင့် ထိုအချိန်မှစ၍ မနိုင်မနင်းဖြစ်ကာရှိနေခိုက်တွင် ဂျပန်နှင့်လည်း မဟာမိတ်ဖွဲ့ခဲ့သေး၏။ သို့သော် ထိုအချိန်တွင် ဟစ်တလာသည် စစ်ပန်းနေခဲ့ပြီ။ မကြာခင်မှာပင် [[ဂျပန်]]တို့၏ ပုလဲဆိပ်ကမ်းဗုံးကြဲ မှုကြီးသည် အမေရိကန်တို့ကို ရန်စကျူးကျော်ခြင်းဖြစ်ခဲ့ပြီး ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ကြီးအတွင်းသို့ အမေရိကန် ဝင်ရောက်လာခဲ့ခြင်းသည် ဟစ်တလာနှင့် ဝင်ရိုးတန်းနိုင်ငံများအတွက် ဆုံးရှုံးခြင်း နိမိတ်ဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။
ထိုသို့နှင့် ၁၉၄၁-၄၂-၄၃-၄၄ ခုနှစ်များတွင် ဟစ်တလာ သည် ဘေးကြပ်နံကြပ်များနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး တစတစ စစ်ရှုံးကာ မျက်ကန်းတစ္ဆေမကြောက် ပုံစံနှင့်သာရှိနေခဲ့လေ၏။ ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ၏ ရှိသမျှတပ်ပေါင်းများစွာ ပျက်စီးခဲ့၍ မဟာမိတ်တပ်များနှင့် ဆိုဗီယက်တပ်နီတော်၏ ထိုးစစ်ဒဏ် များကို လုံးဝခုခံနိုင်ခြင်းမရှိတော့ဘဲ ပြိုကွဲပျက်စီးခဲ့ရလေတော့ သည်။
ဟစ်တလာကို လုပ်ကြံမှုကြီးပေါင်းများစွာနှင့် ကြံစည်ခဲ့ကြသော်လည်း မသေခဲ့ဘဲ သူ၏ချစ်သူ အိဗာဗရွန်းနှင့်အတူ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် နောက်ဆုံးနေထိုင်ရာ စံအိမ်တော်ဝင်း ပုန်းခိုကျင်းကြီးထဲတွင်မိမိကိုယ်မိမိ သေနတ်ဖြင့် သေကြောင်းကြံကာ ကွယ်လွန်ခဲ့သည်ဟုသိရှိ ကြရသည်။ &lt;ref&gt;သုတေသီ ရေး ထင်ရှားကျော်ကြား ပုဂ္ဂိုလ်များ&lt;/ref&gt;

သူ၏မွေးရပ်မြေမှ [[ဂျာမနီနိုင်ငံ]]သို့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ခဲ့ပြီး ဂျာမနီ နိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားမှုများတွင် တက်ကြွစွာ ပါဝင်ခဲ့သည်။ ၁၉၂၁ ခုနှစ်မှစ၍ အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ်ဂျာမန်အလုပ်သမားများပါတီ (NSDAP) ၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှစ၍ ဂျာမနီနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်၊ ၁၉၃၄ ခုမှစ၍ သေဆုံးသည့် ၁၉၄၅ ခုနှစ်အထိ သူ့ကိုယ်သူ &quot;အမျိုးသားခေါင်ဆောင်&quot; ဟုအမည်တပ်ပြီး နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ နိုင်ငံတော် အစိုးရအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ရာထူးများကို တစ်ဦးတည်း သိမ်းပိုက်ကာ တိုင်းပြည်အာဏာကို ထင်သလို ခြယ်လှယ်ခဲ့သူ တစ်ဦးဖြစ်သည်။ သူသည် ၁၉၄၅ ခု ဧပြီလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် သူနေထိုင်ရာ ဘာလင်မြို့နန်းတော်တွင်း၌ သူ့ကိုယ်သူပင် အဆုံးစီရင်ခဲ့သည်။

နာဇီဝါဒ(၁၂)ချက်

1.ဂျာမန်အင်ပါယာချဲ့ထွင်ခြင်း။

2.ဂျူးလူမျိုးများကိုအမြစ်ပြတ်သုတ်သင်ရှင်းလင်းရေး။

3.ဂျာမန်တို့ပိုင်ဆိုင်ခဲ့‌သောနယ်မြေများပြန်လည်ရရှိရေး။

4.အာရိယန်အနွယ်ဝင်များ၏ကြီးမြတ်မှု။

5.ဗာဆိုင်းစာချုပ်ဖျက်သိမ်းရေး။

6.ပတမကမ္ဘာစစ်ပွဲတွင်ဂျာမနီသည်အပြစ်ရှိသည်ဟုငြင်းဆိုခြင်း။

7.သာတူညီမျှလက်နက်ရရှိရေး။

8.လူမှုရေးဥပဒေပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး။

9.ပိုမိုကောင်းမွန်သောဂျာမနီနိုင်ငံ‌တော်သစ်တည်‌ထောင်ရေး။

10.လုပ်ငန်းများကိုနိုင်ငံပိုင်ပြုလုပ်ခြင်း။

11.မြေယာပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး။

12.အလုပ်မလုပ်ဘဲအမြတ်ရပိုင်ခွင့်များဖျက်သိမ်းရေး။

နာဇီဝါဒဆိုတာကအကြွင်းမဲ့အာဏာပိုင်အယူအဆ၊အစွန်းရောက်အမျိုးသားရေးဝါဒ၊လူမျိုးရေးဝါဒနဲ့စစ်တပ်ချဲ့ထွင်ရေးဝါဒတွေရောထားတဲ့   ဖက်ဆစ်ဝါဒအသွင်ကွဲတစ်မျိုးဖြစ်သည်။

== ဟစ်တလာနှင့် နာဇီဝါဒ ==
ဟစ်တလာ၏ ဦးဆောင်မှု အောက်တွင် [[နာဇီ]]ဟုခေါ်သော လူတစ်စုသည် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် [[အာဏာရှင်စနစ်]]ကို ကျင့်သုံးကာ &quot;တတိယ ဂျာမန် နိုင်ငံတော်&quot; ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှစ၍ အခြားသော နိုင်ငံရေးပါတီများကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး၊ အချို့သော ပါတီများကို ရပ်တည်၍ မရအောင် နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် နှောင့်ယှက် ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ နာဇီအစိုးရကို ဆန့်ကျင်သော နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားသူများ အားလုံးကို ရှာဖွေဖမ်းဆီးစေပြီး နာဇီ အကျဉ်း စခန်းများသို့ ပို့ဆောင်၍ အဆုံး၌ ကွပ်မျက် သတ်ဖြတ်လိုက်ကြသည်။ 

ဟစ်တလာနှင့်သူ၏ အပေါင်းအပါများသည် ဥရောပတစ်ခွင်တွင် မှီတင်းနေထိုင်ကြသော &quot;ဂျူး&quot; လူမျိုးများ၊ အခြားသော ဘာသာဝင်များ၊ အာရိယန်အနွယ်ဝင်များထက်နိမ့်ကျ‌သောလူမျိုးများကို လိုက်လံရှာဖွေပြီး ရက်စက်သောနည်းမျိုးစုံဖြင့် စနစ်တကျ သတ်ဖြတ်လိုက်ကြသည်။ နာဇီတို့၏ ထိုလုပ်ရပ်များကြောင့်ပင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်မီး စတင်တောက်လောင်ခဲ့ပြီး ကလေးသူငယ်များ မိခင်များ အမျိုးသမီးများအပါအဝင် ၃၉ သန်းသော လူများ အသက်ဆုံးရှုံခဲ့ရသည်။ ထိုအထဲတွင် ဂျူးလူမျိုး ခြောက်သန်းသည်လည်း နာဇီတို့၏ လက်ချက်ဖြင့် သေကြေပျက်စီးခဲ့ကြရသည်။ ဥရောပတိုက်ကြီး၏ ဒေသအတော်များများသည်လည်း စစ်ဘေးစစ်ဒဏ်ကြောင့် အစိတ်စိတ်အမြွှာမြွှာ ကြွေမွပြီး အဆုံးအရှုံးများစွာကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရတော့သည်။

== ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်‌ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိ ==
ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိကို ကြည့်လျှင် အလွန်အမင်း ခြားနားကွာဟနေသော ဘဝအစိတ်အပိုင်းနှစ်ခုကို ပိုင်ဆိုင်သူဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြနေပေသည်။ အသက် ၃၀ အရွယ်ရောက်သည့်တိုင်အောင် ဟစ်တလာသည် အများနည်းတူ ဘဝအောင်မြင်မှုကို မရရှိနိုင်ခဲ့။ မည်သည့်အလုပ်ကိုမှ မယ်မယ်ရရ တတ်ကျွမ်းထားခြင်းလည်းမရှိ၊ မည်သည့် လူ့အသိုင်းအဝိုင်း အဆက်အသွယ်ကောင်းများကိုမှလည်း ထိထိရောက်ရောက် မရှိခဲ့သူ ဖြစ်ရာ သူ၏ဘဝတိုးတက်ကြီးပွားရေးသည်လည်း နှောင့်နှေးကြန့်ကြာခဲ့ရသည်။ 
[[File:Bundesarchiv Bild 183-1989-0322-506, Adolf Hitler, Kinderbild retouched.jpg|thumb|ဟစ်တလာ ငယ်စဉ်က]]

ထို့နောက်တွင်တော့ ဟစ်တလာသည် နှစ်အနည်းငယ်အတွင်းမှာပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတော်ကြီးကိုပင် ဝန်ကြီးချုပ်လုပ် သိမ်းပိုက်နိုင်ရုံမက [[ဥရောပနိုင်ငံ]]အတော်များများကိုလည်း သူ၏လက်အောက်သို့ ပြားပြားမှောက် ရောက်ရှိစေခဲ့သည်။ ပြောရလျှင် သူလိုလူသည် ဤကမ္ဘာလောကတွင် မရှိသလောက်ပင် ရှားသည် ဟုဆိုရမည်

နိုင်ငံရေးလောကထဲမဝင်မီ သူ၏ဘဝနှင့် သူ၏ဇာတ်ကြောင်းကို ဟစ်တလာသည် &quot;ပဟေဠိ&quot; တစ်ခုအနေဖြင့်သာ အများကို သိစေခဲ့သည်။ ဟစ်တလာကိုယ်တိုင်ရေးသော မိုင်ကမ့်စ်(ခေါ်)“ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု”စာအုပ်ထဲတွင် &quot;ငါဘယ်ကလာတယ်၊ ငါက ဘယ် မိသားစုကပေါက်ဖွားတယ်ဆိုတာ ဒင်းတို့ သိဖို့ အရေးမပါ ပါဘူး&quot; လို့ဟစ်တလာက သူ့ ခေတ်ပြိုင် နိုင်ငံရေးသမားတွေကို ရည်ညွန်းပြီး ပြောခဲ့ကြောင်း ရေးသားထားသည်။

အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာကို အကောက်အခွန်အရာရှိ [[အလွိုက်စ် ဟစ်တလာ]] နှင့် ဇနီးဖြစ်သူ ကလဲရာတို့မှ [[ဩစတြီးယားနိုင်ငံ|ဩစတြီးယား]] နိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ဗ‌ရော‌နော အမ်း အင်းန်မြို့က‌‌လေးတွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ ၁၉၀၃ ခုနှစ်တွင် ဖခင်ဖြစ်သူသေဆုံးခဲ့ပြီး အထက်တန်းကျောင်းမှ နုတ်ထွက်ခဲ့သည်။ ဗီယင်နာမြို့တွင် အနုပညာသိပ္ပံကျောင်း ဝင်ခွင့်စာမေးပွဲကို ဝင်ရောက်ဖြေဆိုပြီး အောင်မြင်မှုမရခဲ့သည့်အတွက် သူဖြစ်ချင်သော အနုပညာရှင် တစ်ယောက်ဖြစ်ရန် ရည်မှန်းချက်ကို လက်လွှတ်လိုက်ရသည်။ 

၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် [[ပထမ ကမ္ဘာစစ်]]ကြီး စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ဂျာမန်စစ်တပ်အတွင်းသို့ မိမိသဘောဖြင့်ပင် ဝင်ရောက်အမှုထမ်းခဲ့သည်။ စစ်ကြီးပြီးသောအချိန် ၁၉၁၉ ခုနှစ်တွင် ဂျာမန် အလုပ်သမားများပါတီ (DAP) ဟူသည့် ပါတီအသစ်အတွင်းသို့ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် စာရင်းသွင်းခဲ့သည်။ ထိုပါတီကို ၁၉၂၀ တွင် [[အမျိုးသား ဆိုရှယ်လစ် ဂျာမန် အလုပ်သမားများ ပါတီ]] (NSDAP) အဖြစ် အမည်ပြောင်းလဲ ခေါ်တွင်ခဲ့သည်။
[[File:Hitler WWI.jpg|thumb|ပထမ ကမ္ဘာစစ်အတွင်းက ဟစ်တလာ]]

သူ၏စကားပြောပါးနပ်မှု၊ နားထောင်သူကို ဆွဲဆောင်နိုင်မှု၊ အဟောအပြောကောင်းမှုတို့က သူ့ကို စင်ပေါ်သို့လျင်မြန်စွာပင် တွန်းတင်ပေးခဲ့သည်။ အစိုးရအဖွဲ့အတွင်းမှ ပြဿနာများကြောင့် နာဇီပါတီသည် ပြည်သူလူထုကို စည်းရုံးရန် လွယ်ကူခဲ့သည်။

၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာနှင့် လူဒင်ဒေါ့ဖ် တို့သည် မြူနစ်မြို့တွင် နိုင်ငံတော်အာဏာသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းရာ မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ သူ၏လုပ်ရပ်သည် ပြစ်မှုထင်ရှားသည့်အတွက် ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ် ကျခံစေရန် တရားရုံးမှ အမိန့် ချမှတ်ခဲ့သည်။ သို့သော် သူသည် ၁၉၂၄ ခုနှစ်တွင်ပင် ပြန်လည် လွတ်မြောက်လာခဲ့သည်။ ထိုနှစ်များတွင် သူ၏ နောင်အချိန်တွင် နာမည်ကျော်ကြားလာသော &quot;ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု&quot; ([[:en:Mein Kampf|MeinKampf]]) စာအုပ်ကို ရေးသားပြုစုခဲ့သည်။ ထိုစာအုပ်အတွင်းတွင် သူ၏ နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်များ ဖြစ်သည့် [[ဂျူး သုတ်သင်ရေး စီမံကိန်း|ဂျူးလူမျိုးသုတ်သင်ရေး]]နှင့် အရှေ့ပိုင်းနိုင်ငံများသို့ နယ်မြေများ တိုးချဲ့ရေးစသည်တို့ပါဝင်သည်။

အကြမ်းဖက် အာဏာသိမ်းမှုသည် အောင်မြင်မှုလမ်းစ မရှိနိုင်ကြောင်း ခံစားမိသွားသည့် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံတော် အာဏာကို တရားဝင်နည်းလမ်းများသုံး၍ အရယူရန် ကြံစည်လေတော့သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ကျင်းပသော အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် သူ၏ပါတီ (NSDAP) က အင်အားအကြီးဆုံး ပါတီဖြစ်လာခဲ့သည်။ အကျိုးဆက်အနေနှင့် သူသည် ၁၉၃၃-ခု ဇန်နဝါရီလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် သူသည် နိုင်ငံတော် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာခဲ့တော့သည်။

== ဟစ်တလာ အာဏာရလာပုံ ==
[[File:Reichsparteitagnov1935.jpg|thumb|220px|အာဏာရ ဟစ်တလာ]]
အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးလောကသို့ ဝင်ရောက်လာချိန် ကတည်းကပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ဖော်ဆောင်ရန် စိုးစင်းမျှ စိတ်ကူးခဲ့ခြင်းမရှိပေ။ သို့သော် နိုင်ငံတော်အာဏာကို သူ၏လက်ဝယ်သို့ လျင်မြန်စွာ ရောက်ရှိရေးနှင့် ရရှိပြီးသော အာဏာကို အဓွန့်ရှည်ကြာစွာ ဆက်လက် ချုပ်ကိုင်ထားနိုင်ရေး အတွက်ကိုမူ [[ဒီမိုကရေစီ]]လမ်းစဉ်ကို စနစ်ကျစွာ အလွဲသုံးစား ပြုခဲ့သည်။ ဟစ်တလာသည် တရားဝင် နည်းလမ်းသုံးသွယ်ကို အသုံးပြုကာ အကြွင်းမဲ့အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ လွယ်လင့်တကူပင် ရောက်ရှိလာခဲ့ပေတော့သည်။

=== အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို အရယူခြင်း ===
၁၉၃၃ ခု ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံ ပြည်သူ့လွှတ်တော်အဆောက်အဦးကြီး မီးစွဲလောင်သည်။ ထိုမီးလောင်မှုကြီးသည်ပင် ဟစ်တလာကို အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိလာရန် ပထမဦးဆုံး တွန်းအားပေးခဲ့ပေသည်။ မီးလောင်မှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အရေးပေါ်အစည်းအဝေးတစ်ရပ်ကို အချိန်မဆိုင်းဘဲ ခေါ်ယူဆွေးနွေးခဲ့သည်။ 

ယင်းအစည်းအဝေးတွင် ဟစ်တလာက လက်ရှိ နိုင်ငံတော်သမ္မတထံမှ ဥပဒေသစ်တစ်ခုကို တောင်းခံခဲ့သည်။ &quot;နိုင်ငံတော်နှင့် လူမျိုးစုများကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပိုင်ခွင့် ဥပဒေ&quot; ဟုခေါ်သည့် ၎င်းဥပဒေကြောင့် တရားဝင်ထုတ်ပြန်ထားသည့် နိုင်ငံသားတို့၏ လွပ်လပ်ခွင့်နှင့် လူသားအားလုံး၏ အခြေခံဥပဒေများအားလုံးသည် အချိန်အကန့်အသတ်မရှိဘဲ အလိုအလျောက် ရုပ်သိမ်းခြင်းကို ခံလိုက်ရပေတော့သည်။
 
ထိုအစည်းအဝေးကျင်းပသည့် ၂၈ ရက်နေ့ ညနေတွင် ဟစ်တလာသည် သူ၏အတိုက်အခံများ ဖြစ်ကြသော ကွန်မြူနစ်များ၊ လက်ဝဲအစွန်းရောက်များနှင့် ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက် များကို သူ၏အမိန့်ဖြင့် လိုက်လံ ဖမ်းဆီး ချုပ်နှောင်စေခဲ့သည်။

=== ဥပဒေပြုအာဏာကို အရယူခြင်း ===
၁၉၃၃ ခု မတ်လ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာသည် စစ်ဥပဒေသစ်တစ်ရပ်ကို ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။ ထိုဥပဒေကို &quot;နိုင်ငံတော်နှင့် နိုင်ငံသားတို့၏ အရေးပေါ်အခြေအနေများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းခွင့် ဥပဒေ&quot; ဟု တရားဝင်ခေါ်ဆိုခဲ့သော်လည်း ထိုအမိန့်ဥပဒေအရပင် ဟစ်တလာ သည် နိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံ ဥပဒေကို လိုသလို မွှေနှောက်အသုံးချနိုင်သူ ဖြစ်သွားသည်။ ထို့ထက်ဆိုးသည်မှာ အဆိုပါ အမိန့်အရ ပြည်သူ့လွှတ်တော်၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှလည်း ကွင်းလုံးကျွတ် လွတ်မြောက်ခွင့်ရ သွားလေ တော့သည်။ 

ဤနည်းဖြင့်ပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် အချိန်အတော်အတန်ကြာ အမြစ်တွယ်နေပြီးဖြစ်သော ဒီမိုကရေစီစနစ်ကြီးသည် အပြီးအပိုင် ချုပ်ငြိမ်းသွားခဲ့လေတော့၏။ တချိန်တည်းတွင်ပင် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံများ၊ တော်လှန်ပုန်ကန်သူများကို ချုပ်နှောင်ထိန်းသိမ်းရန် နာဇီအကျဉ်းစခန်းများကို စတင် တည်ဆောက်လေတော့သည်။

=== တရားစီရင်ခွင့် အမိန့်အာဏာကို အရယူခြင်း ===
နိုင်ငံရေးသမားများကို မြေလှန်ရှာဖွေ ဖမ်းဆီးစေခဲ့ပြီး တော်လှန်ပုန်ကန်သူများကိုလည်း အမြစ်ပြတ်ရှင်းစနစ်ဖြင့် ကြိုးကိုင် ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခဲ့သည့်အချိန်တွင် အာဏာရှင်စနစ်ဆိုးကြီးသည်လည်း အရှိန်တဟုန်းဟုန်းဖြင့် လောင်ကြွမ်းနေလေပြီ။
၁၉၃၃ ခု ဇွန်လ ၃၀ ရက်နေ့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ရုမ်းမ် &quot;Roehm&quot; ၏ အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်မှုကြီးက ဟစ်တလာကို နောက်ထပ် လှေကားထစ်တစ်ခုသို့ထပ်မံ တွန်းပို့လိုက်သည်နှင့် တူနေလေတော့သည်။ SS စစ်တပ်နှင့် ကာကွယ်ရေးစစ်တပ်နှစ်ခုကို ပူးပေါင်းစေပြီး အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်သော “အန်းနက်စ်တ် ရုမ်းမ် &quot;Ernst Roehm&quot; အပါအဝင် အခြားသော SA စစ်ဗိုလ်များကို ကွက်မျက်စေခဲ့သည်။

၁၉၃၃ ဇူလိုင် ၃ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန် သော ဥပဒေအသစ်မှာ ၏လုပ်ရပ်သည် နိုင်ငံတော် အေးချမ်းသာယာရေးကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ခြင်း ဖြစ်သဖြင့် ဥပဒေကြောင်လမ်းအရ မှန်ကန်သော လုပ်ရပ်ဖြစ်ကြောင်း တရားဝင်ကြေညာခဲ့သည်။ SA စစ်တပ်ကြီးသည် ထိုအချိန်မှစ၍ သူ၏လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် အထူးအာဏာများကို လက်လွှတ်လိုက်ရပြီး SS စစ်တပ်သည်လည်း ဟစ်တလာ၏ တိုက်ရိုက်ဦးဆောင်မှုဖြင့် အာဏာရှင်လက်ကိုင်တုတ်များ ဖြစ်လာကြတော့သည်။

ဤသို့သော တရားဝင်နည်းလမ်းအသွယ်သွယ်ကို အသုံးချရင်း နိုင်ငံတော်အာဏာကို တစတစသိမ်းယူလာခဲ့သည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံသမ္မတ ၊
“ဟင်ဒင်ဘတ်ခ်” ကွယ်လွန်ပြီးသည့်အချိန်မှစ၍ လက်ရှိရာထူးအပြင် နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်၊ ခေါင်းဆောင်ကြီး အမည်များခံယူကာ ဟစ်တလာသည် အကြွင်းမဲ့အာဏာရှင်ဘဝသို့ ပြိုင်ဘက်မရှိ ရောက်ရှိသွားလေတော့သည်။ &lt;ref&gt;&quot;http://www.nz-nothanks.blogspot.com {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181006194045/http://nz-nothanks.blogspot.com/ |date=6 October 2018 }}&quot; မှ&lt;/ref&gt;

== အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ(ခရစ်နှစ် ၁၈၈၉-၁၉၄၅) ==
ခေတ်သစ် အာဏာရှင်များအကြောင်း ရေးသားရာတွင် ကမ္ဘာတလွှား၌ တချိန်က လူသိများလှသော ဂျာမနီအာဏာရှင် ဟစ်တလာ အကြောင်းကို ချန်လှပ်ထားရန် မဖြစ်နိုင်ချေ။
အကြောင်းမူ အာဏာရှင်ထဲတွင် ဟစ်တလာလောက် မည်သူမျှ ဩဇာအာဏာ မကြီးမားသောကြောင့် ဖြစ်သည်။
ဟစ်တလာသည် သာမန် အလုပ်သမားဘဝမှ ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ အထွတ်အထိပ် အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိ့သူ ဖြစ်သည်။
သူ့ကို ဩစတြီးယား နယ်စပ်မြို့ကလေးဖြစ်သော ဗရွန်းနော အမ်းအင်းမြို့တွင် ခရစ် ၁၈၈၉ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂ဝ ရက်နေ့ မွေးဖွားခဲ့သည်။ သူ၏ဖခင်မှာ ဩစတြီးယန်း အကောက်အခွန်အရာရှိ 
အလွိုက်စ်ဟစ်တလာဖြစ်၍ မိခင် မှာ ဗိုဟီးမီးယန်း အမျိုးသမီး ကလဲရာပိုးစ် ဖြစ်သည်။ ဟစ်တလာတွင် မွေးချင်းနှစ်ဦး ရှိလေသည်။

ဟစ်တလာ၏ ငယ်စဉ်တောင်ကျေး ကလေးဘဝက အဖြစ်အပျက်များကို မည်သူမျှ ကောင်းစွာ မသိကြချေ။ အနည်းအကျဉ်း သိရသမျှဆိုလျှင် သူ၏ ကလေးဘဝမှာ ဆင်းရဲနုံချာ လှ၍ ပျော်ရွှင်မှုကင်းမဲ့ခဲ့လေသည်။ သူ၏ ဖခင်သည် မိမိကဲ့သို့ပင် အစိုးရအရာရှိတစ်ဦး ဖြစ်စေလိုသဖြင့် သူဝါသနာထုံ၍ ပန်းချီဆရာ ဖြစ်ရမည် ဟူသော ဟစ်တလာ၏ ရည်မှန်းချက်ကို 
မမြောက်စားခဲ့သည့်ပြင် ပြင်းပြင်းထန်ထန်ကြီး ကန့်ကွက်ခဲ့ပေ သေးသည်။ သို့ဖြစ်၍ ဟစ်တလာသည် သူ၏ဖခင်အား အမုန်းကြီး မုန်းခဲ့သည်။ ဖခင်အား မုန်းတီးသလောက် မိခင်ကို 
အလွန်ချစ်ခင် ကြည်ညိုလေသည်။ ထိုသို့ ဖြစ်ရသည်မှာ သူ၏ မိခင်သည် သူ့အား ချစ်ခင်ကြင်နာ ပြီးလျှင် သူ၏အလိုကို တတ်နိုင်သမျှ ဖြည့်စွမ်းပေးသောကြောင့် ဖြစ်၏။ သူ့မိခင်၏ 
အကူအညီဖြင့် ရေဆေးပန်းချီပညာကို မတောက်တခေါက် လေ့လာ ဆည်းပူးနိုင်ခဲ့၏။ မိခင်ဖြစ်သူက မည်မျှပင် ကြင်ကြင်နာနာ ပြုစုစောင့်ရှောက်ပါသော်လည်း လုံးဝ စိတ်ချမ်းမြေ့မှုကိုကား ဟစ်တလာသည် မရခဲ့ချေ။ အမြဲလိုလိုပင် တွေဝေငေးမော စိတ်ကူးရေယာဉ်ကြောတွင် မြောနစ်နေကာ သူရဲကောင်းဖြစ်လိုသော ဆန္ဒ၊ ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ဂုဏ်ကို မြှင့်တင်ပေးလိုသော 
ဆန္ဒများသာ တဖွားဖွား ပေါ်ပေါက်နေလေသည်။

နုနယ်သေးလှသည့် အသက် ၁၃ နှစ်အရွယ်တွင် သူ၏ ဖခင်ကြီး သေဆုံးသွားလေသည်။ နောက် နှစ်နှစ် ကြာသောအခါ မိခင် သေဆုံးသွားပြန်ရာ လူလားမမြောက်မီ လောကအလယ်တွင် တအားငယ် ကျန်ရစ်ခဲ့လေသည်။ ထိုသို့ ပူဆွေး 
ဝမ်းနည်းဖွယ်ရာ အမျိုးမျိုးနှင့် ဆင့်ကဲဆင့်ကဲ တွေ့ကြုံရခြင်း၊ အထီးကျန်ခြင်း၊ ဆွေမျိုးများအပေါ် မှီခိုနေရခြင်း စသော အချက်များသည် နောင်သောအခါ ဟစ်တလာ၏ အကျင့်စာရိတ္တတွင် များစွာ အရာထင်စေခဲ့လေသည်။

လူဖြစ်လာကတည်းက ဒုက္ခတွေ ပင်လယ်ဝေနေသည်ကိုသာ တွေ့ကြုံခဲ့ရသော ဟစ်တလာသည် အသက် ၂ဝ မပြည့်ခင် ဝမ်းရေးအတွက် ဗီယင်းနားမြို့သို့ ပန်းချီပညာသင်ရန် သွား 
ရောက်လေသည်။ သူကား မနူးမနပ်နှင့် တောဆန်လှသည်။ တွေဝေမိန်းမောနေတတ်သည်။ ပိုက်ဆံဟူ၍လည်း ဗလာနတ္ထိ ဖြစ်ဘိရကား လမ်းများတွင် တံမြက်စည်းလှည်းကာ သမုဒ္ဒရာ 
ဝမ်းတစ်ထွာကို ရိက္ခာတော် ဆက်ခဲ့ရလေသည်။
ပန်းချီကျောင်းတွင်လည်း ကျောင်းဝင် စာမေးပွဲကိုပင် မအောင်မြင်သဖြင့် ဗိသုကာ အတတ်သင်ရန် သူ့အား အကြံပေးကြလေသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ဆင်းရဲလွန်းလှသဖြင့် မတတ်သာတော့သဖြင့် ပန်းရံဆရာကြီး တစ်ဦး၏ထံတွင် 
အလုပ်သမားအဖြစ် ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်လေသည်။ 

ဟစ်တလာသည် မိမိဘဝ၏ အောက်တန်းကျလှပုံ၊ ဆင်းရဲတွင်း နက်လှပုံတို့ကို တွေးတောရင်း အလုပ်သမားသမဂ္ဂများ၊ မတ်( ခ် )ဝါဒီများနှင့် ဂျူးလူမျိုးတို့ကို မုန်းတီးလာလေ 
သည်။ ထိုနောက် သူသည် ပို့စကတ်များ ရေးဆွဲခြင်း၊ အရုပ်ကားများ ရောင်းချခြင်းဖြင့် ဆင်းရဲပင်ပန်းစွာ အသက်မွေးခဲ့ လေသည်။

၁၉၁၂ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် မြူးနစ်မြို့တွင် လက်သမားအဖြစ် တစ်မျိုး၊ ပုံတူရေးဆရာအဖြစ် တစ်သွယ်၊ ရေဆေး ပန်းချီဆရာအဖြစ် တဖုံနှင့် လောကဇာတ်ခုံတွင် မီးစင် ကြည့်ကာ ဝမ်းစာရှာခဲ့ရ၏။ ၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် ပထမကမ္ဘာစစ် ဖြစ်လေရာ ဟစ်တလာသည် စစ်တပ်သို့ ဝင်ရောက် အမှုထမ်း လေသည်။ ၁၉၁၄ ခုနှစ်အတွင်း သူ၏ စစ်မှုထမ်းဘဝမှာ များစွာ မထင်ရှားလှသော်လည်း သူ၏ စွန့်စားမှုကြောင့် သူသည် တပ်ကြပ်ရာထူးသို့ တိုးမြှင့်ခန့်ထားခြင်းခံရ၍ သံမဏီ ကြက်ခြေခတ်တံဆိပ်ကိုပါ ချီးမြှင့်ခြင်း ခံရလေသည်။ ၁၉၁၆ ခုနှစ်တွင် ဆုမ်းတိုက်ပွဲ၌ ဒဏ်ရာရခဲ့သည်။

စစ်ပြေငြိမ်းသည့် အချိန်တွင် ဟစ်တလာသည် ဘာလင်မြို့အနီး ဆေးရုံတစ်ရုံ၌ ဆေးကုသနေဆဲ ဖြစ်လေသည်။ သူကား ဂျာမန်တို့ လက်နက်ချ အရှုံးပေးသည်ကို အနည်းငယ်မျှ 
မကြေနပ်ရကား ချုံးပွဲချ၍ ငိုယိုမိ လေသည်။ ဤသို့ ငိုယိုခြင်းကား မိခင် သေဆုံးပြီးနောက် ပထမဆုံး သူငိုမိခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုလေသည်။ သူသည် စိတ်ပျက်၍ အလွန်အမင်း ဝမ်းနည်း 
အခဲမကြေဖြစ်ကာ အမျိုးမျိုး စဉ်းစားရာ နောက်ဆုံး၌ နိုင်ငံရေးလောကသို့ဝင်ရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်လေသည်။ ထိုအတောအတွင်း 
မြူးနစ်မြို့ရှိ စစ်တပ်တွင်ပင် နေထိုင်ရင်း သူလျှိုကလေးသဖွယ် ဆောင်ရွက်ခဲ့လေသည်။

ဟစ်တလာသည် ရဟူဒီ(ဂျူး)များအား ဂျာမနီကို ကျွန်ဖြစ်စေသော နိုင်ငံ၏ ရန်သူများဟု ယူဆလျက် အမုန်းကြီး မုန်းလေသည်။ သူသည် ဘီယာဆိုင်များတွင် ကျင်းပသော နိုင်ငံရေး 
အစည်းအဝေးများသို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ၁၉၁၉ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီသို့ ဝင်သည်။ 
ပရိသတ်ကို ဆွဲဆောင် နိုင်အောင် စကားပြောကောင်းသောကြောင့် မကြာမြင့်မီပင် ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်လာလေသည်။
၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် သူ၏ပါတီအတွက် စကြာအလံကို တီထွင်လေသည်။ နောက်လိုက် အများအပြား 
စုဆောင်းကာ မုန်တိုင်းတပ်ဖွဲ့များကို ဖွဲ့စည်းသည်။ ပါတီကိုလည်း ''အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ် ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ”ဟု အမည်သစ် ပေးသည်။ ဂျာမန်ဘာသာ အတိုကောက်အားဖြင့် “နာဇီပါတီ”ဟု တွင်သည်။
( နာဇီပါတီ။)

ထို့ပြင်ပါတီ၏ လုပ်ငန်းစဉ်တရပ်ကို ရေးဆွဲအတည်ပြုပြီးသော်ထိုလမ်းစဉ်အတိုင်း မနားမနေ ကြိုးစား ဆောင်ရွက်လေ 
တော့သည်။ ထိုကြောင့် နာဇီများသည်တစ်နေ့တခြား အင်အား ကောင်းလာလေရာ ၁၉၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင် 
အစိုးရအာဏာကို သိမ်းပိုက်ရန် ကြံစည်ကြ၏။ ထိုသို့ ကြံစည်ရာ၌ ဘီယာဆိုင်များတွင် နောက်လိုက်များ စုဆောင်းသောကြောင့် ''ဘီယာဆိုင်မှ တော်လှန်ရေး''ဟု ခေါ်တွင်လေသည်။ နာဇီတို့၏ ကြိုးစားမှုမှာ မအောင်မြင်ပဲ ဟစ်တလာလည်း အဖမ်းခံရပြီးနောက် ထောင်ဒဏ် ငါးနှစ် အပြစ်ပေး ခံရလေ 
သည်။ ထောင်ကျနေသည့် အတောအတွင်း ''ကျွန်ုပ်၏ ကြိုးပမ်းမှု''ခေါ် နာဇီတို့ ကျင့်စဉ်ကို ရေးသားခဲ့လေသည်။ ထောင်ထဲတွင် ရှစ်လမျှသာ နေရပြီးနောက် လွတ်လာလေသည်။
၁၉၂၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၂၈ ခုနှစ်အတွင်းတွင်ကား ဂျာမနီနိုင်ငံသည် စည်ကား ဝပြောနေလေရာ မကြေနပ်မှုများ မရှိသလောက် ဖြစ်သဖြင့် တော်လှန်ရေးများ မပေါ်ပေါက်ခဲ့ချေ။ 
သို့ရာတွင် ၁၉၂၉ ခုနှစ်လောက်မှစ၍ ကမ္ဘာနှင့်အဝန်း စီးပွားရေး ကြပ်တည်းမှု ပေါ်ပေါက်လာသောအခါ နာဇီတို့အဖို့ အခွင့်ကောင်းနှင့် ကြုံရပြန်လေသည်။ ဟစ်တလာသည်လည်း အခွင့် 
ကောင်းကိုယူ၍ ဂျာမန်လူထုအား မိမိတို့ စစ်ရှုံးရခြင်းမှာ ရဟူဒီများနှင့်မတ်ဝါဒီများကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု အပြစ်ဖို့ကာ ဟောပြောပြီးလျှင် သူ့ဘက်သို့ ဆွဲဆောင်လေသည်။ စက်မှုလုပ်ငန်း အရင်းရှင်ကြီးများကလည်း သူ့ကို အားပေးထောက်ခံလာကြသည်။

နာဇီပါတီသည် တဖြည်းဖြည်း အင်အားကောင်းလာကာ ၁၉၃ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဂျာမန်လွှတ်တော်၌ နာဇီပါတီဝင် အမတ် ၁ဝ၇ ယောက်မျှ ရှိနေပြီ ဖြစ်သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင်မူ ၁၉၆ယောက် အထိ တိုးတက်လာပြီးလျှင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် အင်အား 
အတောင့်တင်းဆုံးပါတီ ဖြစ်လာလေသည်။ ထိုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် ဟင်ဒင်ဗတ် နှင့် ယှဉ်ပြိုင်၍ သမ္မတရာထူးကို အရွေးခံရာ ရှုံးနိမ့်သွား၏။ 
( ပေါဖွန်ဟင်ဒင်ဗတ်။)

သို့သော် ၁၉၃၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃ဝ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာသည် ဂျာမန်လွှတ်တော်၏ အဓိပတိ(ဝန်ကြီးချုပ်) ဖြစ်လာသည်။ ၁၉၃၄ ခုနှစ်တွင် သမ္မတ ဟင်ဒင်ဗတ် ကွယ်လွန် သောအခါ ဟစ်တလာသည် အဓိပတိရာထူးနှင့် သမ္မတရာထူး နှစ်ခုလုံးကို ပူးတွဲ 
ထမ်းရွက်လေသည်။
ဟစ်တလာသည် သူ၏ ရည်မှန်းချက်အတိုင်း ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ခေါင်းဆောင်ကြီးအဖြစ်သို့ ရောက်ပြီဖြစ်ရာ သူ၏ လုပ်ငန်းစဉ်ကို ချမှတ်ကာ စတင် ဆောင်ရွက်လေတော့သည်။ နိုင်ငံ 
စည်းလုံးတောင့်တင်းမှုအတွက် ရှေးဦးစွာ သူသည် အတိုက်အခံပါတီများကို နှိပ်ကွပ် ဖျက်သိမ်းသည်။ သူ၏ ပါတီများထဲမှ သူနှင့်သဘောချင်း မတိုက်ဆိုင်သူများကိုလည်း ''ပါတီ သန့်ရှင်းရေး''ဟု အကြောင်းပြကာ သုတ်သင်ပစ်လေသည်။ 
နာဇီ ပါတီသာလျှင် တရားဝင်နိုင်ငံ‌‌ရေးပါတီဖြစ်သည်ဟု ကြေညာပြီးသော် တစ်ပါတီစနစ်ကို ထူထောင်လေသည်။ နိုင်ငံရေးအာဏာများကိုလည်း သူ၏ လက်ဝယ်ထားရှိပြီးနောက် သူ၏ လူယုံများမှတဆင့် နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်သည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံကို 
မည်ကဲ့သို့ အသွင်ပြောင်းလိုက်‌လေသနည်းဟူမူ ဂျာမန်လူထုသည် ဟစ်တလာကို မိမိတို့အား ကယ်တင်မည့်သူဟူ၍ပင် မှတ်ထင်လာကြတော့၏။ ထို့ပြင် အတိုက်အခံ ပါတီများကို နှိပ်ကွပ် သည်ထက်ပင် ရဟူဒီ(ဂျူး)များနှင့် အနည်းငယ်မျှ သွေးသား‌တော်စပ်သူများကိုပင် မချန်ပဲ ပိုမို ပြင်းထန်စွာ နှိပ်ကွပ် ညှဉ်းပန်းသည်။ 
နိုင်ငံမှလည်း နှင်ထုတ်ခဲ့လေသည်။
ထိုနောက်တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ဂုဏ်သရေကို ပြန်ဆယ်သည့် လုပ်ငန်းစလေတော့သည်။ နာဇီတို့သည် ဂျာမနီနိုင်ငံသည် ပထမကမ္ဘာစစ်ရှုံးနိုင်ငံအဖြစ် ကမ္ဘာ့အလယ်တွင် မျက်နှာငယ်နေရသည်ကို 
မျက်နှာရှိရှိနှင့် တင့်တင့် တယ်တယ်ဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက် ပေးမည်ဟု ဂျာမန်လူထုကို ကတိပေးခဲ့သည်။ ထိုကတိအတိုင်း ဆောင်ရွက်ဖို့ပင် ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်လေသည်။ သို့ဖြစ်၍ 
ပထမတွင် လျှို့ဝှက်စွာ လက်နက်များကို တပ်ဆင် လေသည်။ နောင်အခါတွင်ကား အတိအလင်း လက်နက်များကို ပြုလုပ် 
တပ်ဆင်လေတော့သည်။ ထိုသို့ လက်နက်အင်အား ဖြည့်တင်းကာ နိုင်ငံတကာနှင့် ယှဉ်ပြိုင်သာအောင် ကြိုးပမ်းမှုမှာ 
နောက်ဆုံး စစ်မက် ဖြစ်ပွားသည့် အခြေသို့ ဆိုက်ရောက်တတ်သည့်အတိုင်း ဟစ်တလာ ခေါင်းဆောင်သော နာဇီတို့သည်တစ်နည်းအားဖြင့် စစ်ဖြစ်ပွားရန် ကြိုးပမ်းမှုကို စတင် ဆောင်ရွက်သည်ဟု ဆိုနိုင်ပေသည်။ စင်စစ်သော်ကား အင်အား ဖြည့်တင်းပြီးနောက် နောက်တကြိမ် စစ်ပွဲကြီးတရပ်ကို ဆင်နွှဲ 
ကာ အနိုင်ယူလိုက်လျှင် ယခင်က ဂျာမနီနိုင်ငံ ဂုဏ်သရေမဲ့ခဲ့သည်ကို သင်ပုန်းချေရာရောက်မည်ဟု နာဇီတို့သည် တထစ်ချ မှတ်ယူထားကြ၏။
ဤသို့ဖြင့် လက်နက်များ တပ်ဆင်ပြီးနောက် ဂျာမန် အမျိုးသားများ စစ်ထဲ မဝင်မနေရ ဥပဒေကို ပြန်လည် ပြဋ္ဌာန်းလိုက်လေသည်။ နိုင်ငံပေါင်းချုပ် အသင်းကြီးမှလည်း နုတ်ထွက်လိုက်၏။
၁၉၃၆ ခုနှစ်တွင် ရိုင်းလန်းနယ်ကို ချီတက် သိမ်းပိုက် လိုက်သည်။ ထိုနောက် ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် မဟာမိတ်နိုင်ငံများမှ သိမ်းယူထားသော ဂျာမန် ကိုလိုနီနယ်များကို ပြန်လည် ပေးအပ်ရမည်ဟု တောင်းဆိုလေသည်။
၁၉၃၉ ခုနှစ်မှာပင် ဟစ်တလာသည် အီတလီ အာဏာရှင် မူဆိုလိုနီနှင့် နားလည်မှုရယူကာ သူတို့၏ အကူအညီဖြင့် စပိန် ပြည်တွင်းစစ်ပွဲတွင် အနိုင်ရ၍ အာဏာသိမ်းပိုက်ခဲ့သော ဖရန်ကို အစိုးရကို အသိအမှတ် ပြုလေသည်။
( မူဆိုလိုနီ ဗင်နီတို။)

( ဖရန်ကို။)

၁၉၃၇ ခုနှစ်တွင် အီတလီနှင့် မဟာမိတ် စာချုပ် လက်မှတ်ရေးထိုးလေသည်။ ၁၉၃၈ ခုနှစ်ဦးတွင် နာဇီ တပ်များသည် ဩစတြီးယားနိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ချက်ကိုစလိုဗာ
ကီးယားနိုင်ငံမှ ဆူ‌ဒေတန်နယ်ကို မြူးနစ် စာချုပ်အရ ရရှိပြန်သည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်ဦးတွင် ချက်ကိုစလိုဗာကီးယားနိုင်ငံရှိ ကျန်နယ်များကို သိမ်းယူလိုက်သည်။ ထိုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် 
ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုနှင့် အပြန်အလှန်မကျူးကျော်ရေး စာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီးနောက် စက်တင်ဘာလတွင် ဆိုဗီယက်နှင့်အတူ ပိုလန်နိုင်ငံကို တိုက်ခိုက်လေသည်။ ထိုအခါမှစ၍ 
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး စတင်ဖြစ်လေတော့သည်။ 
( ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး။)

ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အစတွင် နာဇီဂျာမနီနှင့် အပေါင်းပါ နိုင်ငံများသည် အောင်ပွဲအလီလီ ရခဲ့သော်လည်း မကြာမီပင် တစ်ရှုံးထဲရှုံးရသည့် အခြေနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြရလေသည်။ ထိုသို့ 
တစ်ရှုံးထဲရှုံးနေသဖြင့် နိုင်ငံအလုံးပြုတ်ပြုတ်ပြုန်းရတော့မည့် 
အရေးကို ကြိုတင်သိရှိလာကြသော အထက်တန်း စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ အရာရှိကြီးများသည် နိုင်ငံကို ကယ်တင်ရန်အတွက် 
ဟစ်တလာကို ၁၉၄၄ ခုနှစ်တွင် လုပ်ကြံလေသည်၊ သို့သော် အထမမြောက်ခဲ့ချေ။

၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဘာလင်မြို့တော်ကြီးတွင် နေရာ အတော် များများ၌ ဆိုဗီယက်တပ်နီတော်က သိမ်းပိုက် တပ်စွဲမိပြီးသောအခါ ဂျာမန် ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ် ဒိုးနစ်က ဟစ်တလာ ကျဆုံးသွားပြီ 
ဖြစ်၍ သူက ဟစ်တလာ့နေရာကို ဆက်ခံကြောင်း ကြေညာလေသည်။

ဟစ်တလာ၏ ဘဝဇာတ်သိမ်းခန်းမှာ မရေရာလှချေ။ ရုရှား ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မာရှယ်ဇူးကော့ကမူ ဟစ်တလာသည် အီဗာဗရွန်းဆိုသူ အမျိုးသမီးကို လက်ထပ်ပြီးနောက် လေယာဉ်ပျံဖြင့် 
လွတ်မြောက်ကောင်း လွတ်မြောက်သွားမည်ဟု ဆို၏။ သို့သော် ၁၉၄၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် ထုတ်ပြန်သော မဟာမိတ် အုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီ၏ ပြန်တမ်းအရမူ ဟစ်တလာနှင့် အီဗာဗရွန်းတို့သည် ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၉ ရက်နေ့တွင် လက်ထပ်ကြပြီးသော် ၃ဝ ရက်နေ့ ညနေ၂ နာရီခွဲကျော်ကျော်တွင် ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေခဲ့ကြသည်။ သူတို့၏ အလောင်းများကို 
မီးရှို့လိုက်ကြသည်ဟု ဆိုလေသည်။ သို့ဖြင့် မည်သူမျှ တပ်အပ်သေချာစွာ မပြောနိုင်ခဲ့ပေ။ ၁၉၅၆ ခုနှစ်တွင် ရှရုား
တို့၏ အချုပ်ထောင်မှ လွတ်မြောက်လာခဲ့သော ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်ရံတော်တစ်ဦးဖြစ်သူ ဗိုလ်မှူးအော့တိုးဂွန်းက ဟစ်တလာသည် မိမိကိုယ်ကိုမိမိ သေနတ်နှင့်ပစ်၍ အဆုံးစီရင်ကြောင်း၊ ကြင်ယာတော် အီဗာဗရွန်း ကမူ အဆိပ်သောက်၍ အဆုံးစီရင်ခဲ့ကြောင်း၊ ထိုနောက် သူတို့၏ အလောင်းများကို အော့တိုးနှင့် အပေါင်းပါတို့က ဓာတ်ဆီဖျန်း၍ မီးရှို့လိုက်ကြကြောင်း၊ သို့သော် ရုရှားတပ်များ ချဉ်းကပ်လာသည်နှင့် မီး 
ကောင်းစွာ လောင်သည်အထိ မစောင့်နိုင်တော့ပဲ မြေမြှုပ် သင်္ဂြိုဟ်ရန် တပည့်များကို မှာကြားခဲ့ကြောင်းနှင့် သတင်းစာဆရာများကို ပြောကြားခဲ့လေသည်။&lt;ref&gt;မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)&lt;/ref&gt;

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

[[Category:ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်များ]]
[[ကဏ္ဍ:ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ သမ္မတများ]]
{{Lifetime|၁၈၈၉|၁၉၄၅}}</text>
      <sha1>dxp3pul0vdi6zey8cr1v87jwfv7aivp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877753</id>
      <parentid>877752</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T04:28:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>103.25.79.6</ip>
      </contributor>
      <comment>/* အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ(ခရစ်နှစ် ၁၈၈၉-၁၉၄၅) */</comment>
      <origin>877753</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="88621" sha1="g8k9qdej2a2cmkghgunm2tdjw1mujzu" xml:space="preserve">{{cleanup|date=၁၈ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၁၈}}

{{Infobox officeholder
|name        = အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ&lt;br&gt;Adolf Hitler
|citizenship = 
 {{plainlist |
*Austrian citizen until 7 April 1925{{sfn|NS-Archiv, 7 April 1925}}
*German citizen after 25 February 1932
 }}
|image       = Hitler portrait crop.jpg
|imagesize   =
|caption     = ဟစ်တလာ (၁၉၃၈)
|birth_date  = {{birth date|1889|4|20|df=yes}}
|birth_place = Braunau am Inn, Austria-Hungary
|death_date  = {{death date and age|1945|4|30|1889|4|20|df=yes}}
|death_place = ဘာလင်၊ ဂျာမနီ။
|death_cause = ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် သတ်သေ
|party       = နာဇီပါတီ (၁၉၂၁–၄၅)
|otherparty  = ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ (၁၉၂၀–၂၁) 
|religion    =
|spouse      = Eva Braun&lt;br /&gt;(29–30 April 1945)
|parents     = {{plainlist|
*အလွိုက်(စ်) ဟစ်တလာ (ဖခင်)
*ကလဲရာပိုး ဟစ်တလာ (မိခင်)
}}
|occupation  = နိုင်ငံရေးသမား
|country     = [[နာဇီဂျာမနီ]]
|office      = ဂျာမနီနိုင်ငံတော်၏ ခေါင်းဆောင်ကြီး
|deputy      = Rudolf Hess (1933–41)
|term_start  = 2 August 1934
|term_end    = 30 April 1945
|predecessor = Paul von Hindenburg&lt;br /&gt;(ဝိုင်မာသမ္မတနိုင်ငံ၏ သမ္မတ)
|successor   = Karl Dönitz&lt;br /&gt;(တတိယဂျာမနီနိုင်ငံ‌တော်၏ သမ္မတ)
|office2     = တတိယဂျာမနီနိုင်ငံတော်၏ ဝန်ကြီးချုပ်
|president2  = Paul von Hindenburg&lt;br /&gt;(until 1934)
|deputy2     = Franz von Papen (1933–34)
|term_start2 = 30 January 1933
|term_end2   = 30 April 1945
|predecessor2= ကွတ် ဗွန် ရှလိုင်းရှား
|successor2  = ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ်ဒိုးနစ်
|office3     = နာဇီပါတီ၏ခေါင်းဆောင်ကြီး
|deputy3     = Rudolf Hess
|term_start3 = 29 June 1921
|term_end3   = 30 April 1945
|predecessor3= Anton Drexler
|successor3  = Martin Bormann
|signature   = Hitler Signature2.svg
|footnotes   =
|allegiance  = {{flag|German Empire}}
|branch      = {{flagdeco|German Empire|naval}} ''Bavarian Army''
|unit        = {{unbulleted list | 16th Bavarian Reserve Regiment | ''Reichswehr'' intelligence}}
|serviceyears= ၁၉၁၄–၂၀
|rank        = {{unbulleted list | ''Gefreiter'' | ''Verbindungsmann''}}
|battles     = [[ပထမကမ္ဘာစစ်]]
|mawards     =
 {{plainlist |
*[[Iron Cross#World War I|Iron Cross First Class]]
*[[Iron Cross#World War I|Iron Cross Second Class]]
*[[Wound Badge]]
 }}
}}

[[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]ကြီးကို ဖန်တီးခဲ့သူ၊ ဂျူးလူမျိုးတို့၏ဘုံရန်သူ၊ နာဇီပါတီဝင်တို့၏ ဖခင်ကြီး၊နာဇီဂျာမန်အင်ပါယာ၏ ခေါင်းဆောင်ကြီး၊ တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်စေခဲ့သော [[အာဏာရှင်]]ဟု အမျိုးမျိုး မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ရသော ဟစ်တလာ၏ နာမည်အပြည့်အစုံမှာ &quot;အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ&quot; (Adolf Hitler) ဖြစ်သည်။ 

ဟစ်တလာကို [[ဩစတြီးယား]]ပြည်နှင့် ဘာဗေးရီးယား ပြည်နယ်စပ်ရှိ အင်းမြစ်နံဘေး ဘရောနှောမြို့ကလေးတွင် ဖခင် အလွိုက်ဟစ်တလာနှင့် မိခင် ကလဲရာပိုးလ်တို့မှ ၁၈၈၉ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂ဝ ရက်၊ ညနေ၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။ အမျိုးအနွယ်မှာ မထင်မရှားမျှသာ ဆိုဟုဆိုတယ်။ ဟစ်တလာ၏ဖခင်မှာ လုပ်ငန်းများ အတည်တကျမရှိသဖြင့် အမြို့မြို့အနယ်နယ် ပြောင်းရွှေ့ရင်း လိုက်ပါနေထိုင်ခဲ့ကြရသည်။ ရောက်ရာအရပ်တွင် ဟစ်တလာမှာ မူလတန်းပညာကို သင်ယူခဲ့ရသည်။ ၁၉ဝဝ ပြည်နှစ်တွင် လင့်ဇ်မြို့မှ ရီးရဲအလယ်တန်းကျောင်းတွင် အလယ်တန်းပညာကို ဆက်လက်သင်ကြားခဲ့သည်။ ၁၉ဝ၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ၏ဖခင် အလွိုက်ကွယ်လွန်သွားခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဟစ်တလာမှာ ကျောင်းနေခွင့်မရတော့‌ပေ။ ဘဝရပ်တည်ရေးကို ခက်ခဲပင်ပန်းစွာ ရပ်တည်ခဲ့ရသည်ဆို၏။ ထိုမှတဖန် မိခင်ဖြစ်သူအလိုကျ ကက်သလစ်ဘာသာဝင်အဖြစ် ခံယူခဲ့ရပြီး စတီးယားကျောင်းတွင် ဆက်လက်ပညာသင်ကြားခဲ့ပြီး အသက် ၁၆ နှစ်တွင် ကျောင်းထွက်ခဲ့ရသည်။

ဟစ်တလာသည် ပန်းချီပညာကို ဝါသနာပါခဲ့ပြီး အသက်ကြီးလာလျှင် ပန်းချီဆရာအဖြစ် အသက်မွေးမည်ဟုပင် ဆုံး ဖြတ်ခဲ့ဖူးသည်ဆို၏။ မိဘများက အစိုးရအလုပ်ကို လုပ်စေချင်ခဲ့ သည်။သို့‌သော်ဟစ်တလာမှာ ကျောင်းစာလည်းညံ့သည်။ ကျောင်း ထွက်လက်မှတ်ကိုပင် မရရှိခဲ့ပေ။ ၁၉ဝ၅ ခုနှစ်တွင် ကျောင်းမှထွက်ခဲ့ သည်။ ပုံများ၊ ပန်းချီများကို အချိန်ပြည့်ဆွဲကာ အချိန်လွန်ခဲ့သည် ဟုဆို၏။ ဟစ်တလာသည် ၁၉ဝ၆ ခုနှစ်တွင် [[ဗီယင်နာမြို့]]သို့ အလည်အပတ် ရောက်သွားခဲ့သည်။ ဗီယင်နာမြို့မှာ အနုပညာ ထွန်းကားသော မြို့ကြီးဖြစ်သောကြောင့် သူအလွန်ပျော်ခဲ့သည် ဆို၏။ ထိုမြို့ကြီး၏ ကြီးကျယ်ခမ်းနားမှု အနုပညာများကသူ့၏ ပန်းချီဆရာဖြစ်ချင်စိတ်ကို ပို၍ တွန်းပို့ခဲ့သည်ဆို၏။ ထို့ကြောင့် သူ့မိခင်ကြီး တားဆီးနေသည့်ကြားမှ ၁၉ဝ၇ ခုနှစ်တွင် လင့်ဇ်မြို့ ကလေးကိုစွန့်ခွာ၍ ဗီယင်နာမြို့သို့ ထွက်ခွာခဲ့သည်ဆို၏။ သို့သော် သူသည် ဗီယင်နာအနုပညာသိပ္ပံကျောင်းကြီးကို ဝင်ခွင့်မရခဲ့။ အရည်အချင်း မမှီ ဟုဆိုကာပယ်ချခဲ့သည်။ သူ စိတ်မလျှော့ဘဲ ဆက်လက် ကြိုးစားနေစဉ်မှာပင် သူ့ မိခင်ကြီး ကွယ်လွန်ခဲ့၍ လင့်ဇ်မြို့သို့ ပြန်ခဲ့ရသည်။ ၁၉ဝ၈ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ဗီယင်နာမြို့သို့ ပြန်ရောက်ရှိခဲ့ပြီး အနုပညာသိပ္ပံကျောင်းကြီးတွင် နေခွင့်ရရန် ကြိုးစား ပြန်၏။ သို့သော် မရခဲ့။ ဟစ်တလာသည် စိတ်ပျက်လက်ပျက်နှင့် ၅ နှစ်လုံးလုံး ဖြစ်သလိုနေ ဖြစ်သလိုစား မထင်မရှားနေခဲ့ရသည်။ ဗီယင်နာမြို့ကြီးတွင် သူ့ဘဝသည် ကူကယ်ရာမဲ့နှင့် ၁၉ဝ၉ ခုနှစ်မှ ၁၉၁၃ ခုနှစ်ထိ ပခုံးထမ်းအလုပ်ကြမ်းသမား၊ အပေါစား ပန်းချီဆရာအဖြစ်မျိုးနှင့် နေထိုင်ခဲ့ရသည်ဆို၏။

ငွေရှင်သူဌေးကြီးများ၏ ကုသိုလ်ဖြစ် ဟိုတယ်များတွင် နေထိုင်ခဲ့ရ၏။ အမြဲတမ်း ငတ်မွတ်စုတ်ပြတ်နေသည့် ကာလများဟု ဟစ်တလာကိုယ်တိုင် ရေးသားခဲ့၏။ ဟစ်တလာ ပန်းချီဆွဲသည့်ကားများတွင် 'အေ ဟစ်တလာ'ဟု လက်မှတ်ထိုးလေ့ရှိ၏။ အဒေါ့ဖ်စ်ဟစ်တလာ အတိုကောက်အမည်ဟူ၏။ ထိုမှဟစ်တလာ၏ ဘဝအချိုးအကွေ့များသည် ဘဝပေးအသိများအရ နိုင်ငံရေးသမားတစ်ယောက်အဖြစ်သို့ တဖြည်းဖြည်း ဦးတည်လာခဲ့သည် ဆို၏။ 

ဟစ်တလာသည် စာများကို ပိုဖတ်ဖြစ်လာ၏။ ပို၍ တွေးတောဆင်ခြင်နိုင်လာ၏။ သတင်းစာများကို ပို၍ ဖတ်ရှုလာ၏။ စကားကို လူအများ စိတ်ဝင်စားလာအောင် ကျယ်လောင် ကျယ်လောင် ပြောလေတော့၏။ ဘီယာဆိုင်များတွင် လက်ဖက်ရည်ဆိုင်များတွင် ပို၍ ပြောခဲ့သည်ဆို၏။ နိုင်ငံရေးစကားများ ပြောရင်း ရန်ဖြစ်သည်၊ ပြန်လည်ချေပသည်၊ လက်သီးလက်မောင်းတန်းရင်း ဂျူးများ၊ ဘုန်းကြီးများ၊ ဆိုရှယ်လစ်များကို မုန်းတီးကြောင်း အကြိမ်ကြိမ် ပြောခဲ့သည်ဆို၏။

ဟစ်တလာသည် ထိုအချိန်များမှာပင် စိတ်ကြီးဝင်နေခဲ့ပြီဆိုကြ၏။ သူ့ကိုယ်သူ အလွန်မြင့်မြတ်သူဟု ထင်နေခဲ့ပြီ ဆိုကြ၏။ ဘဝင်မြင့်နေ၏။ သူ့ကိုယ်သူနှင့် အနီးမှလူများကို ဂျာမန်အမျိုးအနွယ်များသည် မြင့်မြတ်သော မဟာမျိုး မဟာနွယ် များဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် မိမိတို့လူမျိုးမှသာ နိုင်ငံရေး၊ ယဉ်ကျေး မှု ပို၍ မြင့်မားသည်၊ ပို၍ကြွယ်ဝသည်။ ထို့ကြောင့် 'မဟာဂျာမနီ နိုင်ငံတော်ကြီး'ကို ထူထောင်ကြရမည်ဟူသော အတွေးနှင့်စကားမျိုးကို ပြောဆိုခဲ့သည်ဆို၏။

၁၉၁၃ ခုနှစ်တွင် ဗီယင်နာမြို့မှ ဟစ်တလာ ရုတ်တရက် ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့ပြီး စစ်ထဲမဝင်မနေရအမိန့်ကိုဖီဆန်၍ ရှောင်ထွက်သွားခဲ့သည်။ ထိုမှ [[မြူးနစ်မြို့]]သို့ ရောက်သွားခဲ့သည်။ မြူးနစ်တွင်လည်း ဘီယာဆိုင်တွင် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးစကားများကိုသာ ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် ပြောဆိုနေခဲ့သည်။
သို့သော် ဟစ်တလာ၏ ကံကြမ္မာအလှည့်အပြောင်းဖြစ်စေရန် ကမ္ဘာကြီးတွင် စစ်မီးကြီးလောင်ခဲ့သဖြင့် လူအများက နိုင်ငံရေးကို စိတ်ဝင်စားချိန် ကာလကြီးပင်တည်း။
၁၉၁၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာဘဝကို အထူးပြောင်းလဲစေခဲ့သော မြူးနစ်မြို့၊ အိုဒီအုံ ပလာဇာကွင်းပြင် ကြီး၏ လူထုတရားပွဲမှ စတင်ခဲ့လေသည်။ ဂျာမန်မှ ရုရှားပြည် ကြီးကို စစ်ကြေညာခဲ့ခြင်း၊ ဂျာမန်အမျိုးသားတိုင်း စစ်ထဲဝင်ကြရသလို ဟစ်တလာလည်း စစ်မှုထမ်းစစ်သား ဖြစ်ခဲ့လေ၏။ မထင်မရှား စစ်သားလေးဘဝ၊ စစ်တပ်ထဲတွင် ဆက်သားတာဝန်၊ ၁၉၁၅-၁၉၁၆ ခုနှစ်တွင် ခြေထောက်တွင် သေနတ်မှန်ကာ ဒဏ်ရာရခဲ့သည်။ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် တပ်ကြပ်ကလေးဘဝ၊ တပ်သားကျော် ဆုတံဆိပ် ရရှိခဲ့သည်။ စစ်မြေပြင်တွင် သူတစ်ယောက်တည်းမှ ပြင်သစ်စစ်သား ၁၅ ယောက်ကို လက်ရဖမ်းဆီးခဲ့‌သောကြောင့် ဟူ၏။ ၁၉၁၈ ခုနှစ် တိုက်ပွဲတစ်ခုတွင် ဟစ်တလာသည် ဓာတ်ငွေ့မိပြီး သတိလစ်သွားသဖြင့် စစ်ဆေးရုံသို့ ပို့ပေးခဲ့ကြရသည်။ မျက်စိများ ယာယီ ကန်းသွားကာ ကိုယ်တစ်ပိုင်းလည်း သေသွားခဲ့သေးသည် ဆို၏။ မကြာခင် ပျောက်ကင်းခဲ့လေ၏။ ထိုနှစ်တွင် [[ပထမကမ္ဘာစစ်]]ကြီး ပြီးခဲ့လေ၏။ ဂျာမနီတို့ စစ်ရှုံးခဲ့လေ၏။ ဟစ်တလာတို့ ငိုခဲ့ရလေ၏။

ထိုအချိန်မှစ၍ ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးနယ်ထဲသို့ ခြေစုံပစ်ဝင်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်ဆို၏။ ၁၉၁၉ နှစ်အထိ စစ်တပ်ထဲတွင်နေခဲ့၍ ၁၉၁၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင်မြူးနစ်မြို့သို့ ပြန်လာခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဂျာမနီနိုင်ငံရေးမှာ အလွန်ရှုပ်ထွေးနေလေ၏။ နေ့စဉ် တရားပွဲများ၊ ဆန္ဒပြပွဲများ၊ ဆူပူမှုများမပြတ် ရှိနေခဲ့သည့် ကာလများလည်း ဖြစ်သည်။ 
ထိုကာလတွင် မြူးနစ်မြို့ဆိုင်ရာ ခရိုင်စစ်ဌာနချုပ် လက်အောက်ရှိ နိုင်ငံရေးဌာနတွင် ပုံနှိပ်လုပ်ငန်းနှင့် သတင်းဖြန့်ချိရေးဌာနတွင် ဟစ်တလာ အလုပ်လုပ်ခဲ့ရသည်။ ထိုမှ နိုင်ငံရေး နည်းပြသင်တန်းတက်ခဲ့ရပြီး နိုင်ငံရေးနည်းပြအရာရှိ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ထိုမှ ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီနှင့် စစ်တပ်အကြား ညှိနှိုင်းရသော အရာရှိအဖြစ် စေလွှတ်ခြင်းခံရသည်။ ထိုမှ ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီသို့ ခြေစုံပစ်ဝင်ခဲ့ပြန်သည်ဆို၏။ ထိုပါတီတွင် ဟစ်တလာသည် ဝါဒဖြန့်ချိရေးတာဝန်ခံ ဖြစ်ခဲ့လေ၏။


၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၄ ရက်နေ့တွင်ပထမ ဦးဆုံးသော လူထုတရားပွဲကြီးကို ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီမှ ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့ရာ ပရိသတ်နှစ်ထောင်နီးပါးမျှ တက်ရောက်ခဲ့ သည်ဆို၏။ ထိုပွဲတွင် ဟစ်တလာ၏အမည်လည်း စတင်ကျော်ကြားခဲ့လေ၏။ ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီကိုလည်း '''အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ်ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ''' ဟူ၍ အမည်ပြောင်းခဲ့လေ၏။ ထိုပါတီ၏ အတိုကောက်နာမည်မှာ 'နာဇီ'ပါတီဖြစ်သည်။ ဥက္ကဋ္ဌကြီးမှာဟားရားဖြစ်ပြီး မကြာခင်မှာပင် ဟစ်တလာနှင့် သဘောမတိုက်ဆိုင်၍ နုတ်ထွက်သွားခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာ၏စည်းရုံးမှုကြောင့် ပါတီဝင်အင်အား ပို၍ပို၍ များ လာခဲ့သည်။ မြူးနစ်မြို့ခရိုင် စစ်ဌာနချုပ်မှ စစ်ဗိုလ်ဟောင်း ဗိုလ်ကြီး ရုမ်းမှ ဟစ်တလာကို များစွာ အကူအညီပေးခဲ့သည်။


၁၉၂၁ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် [[ဘာလင်မြို့]]သို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။ အပြန်တွင် ပါတီတွင်းတိုက်ပွဲ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဟစ်တလာ နိုင်ခဲ့သည်။ အာဏာရှင်ခေါင်းဆောင် စတင် ဖြစ်လာ ခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာဦးဆောင်၍ အခြားပါတီ၏ တရားပွဲဖျက်မှုဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၇ လ အပြစ်ပေး ခံခဲ့ရပြီး တစ်လသာ ထောင်ထဲတွင် နေခဲ့ရသည်ဆို၏။ ထောင်မှလွတ်ခဲ့ပြီး ၁၉၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၁ ရက်နေ့တွင် ကာကွယ်ရေးဥပဒေ ကြမ်းကို ကန့်ကွက်သည့် လူထုဆန္ဒပြပွဲကြီးကို နာဇီပါတီမှ ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့သည်။ ဟစ်တလာ၏နာမည်မှာ ပို၍ ကျော် ကြားခဲ့လေပြီ။ အာဏာပိုင်များ၏ရန်သူ နံပါတ်တစ် စာရင်းဝင် လည်း ဖြစ်ခဲ့ရလေ၏။


၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် အခြားပါတီ ၄ ပါတီနှင့်ပူးတွဲကော်မတီ ဖွဲ့နိုင်ခဲ့သည်။ နာဇီမုန်တိုင်းတပ်သားများ ဖွဲ့စည်းခဲ့ရာ တပ်သား နှစ်သောင်းကျော်ထိ ရှိခဲ့ပြီး အခြားပါတီနှင့် သမဂ္ဂအဖွဲ့များအံ့ဩ တုန်လှုပ်ခဲ့ကြသည်ဆို၏။ တပ်မှူးအဖြစ် [[ဂိုအားရင်း]]၊ [[ဟင်းမလား]]၊ စထရက်ဆားတို့ပါဝင်ခဲ့ကြပြီဆို၏။ စက်တင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့ တွင် ဟစ်တလာ ဦးဆောင်၍ [[နျူရင်ဘတ်မြို့]]တွင် လူထုဆန္ဒပြပွဲ ပြုလုပ်ခဲ့ပြန်၏။ အောင်မြင်ခဲ့ပြန်၏။ အဆိုပါ ဆန္ဒပြပွဲကြီးတွင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်း လူဒင်ဒေါ့ပင်ကိုတိုင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ဟစ်တလာမှာ ပို၍ ကျော်ကြားခဲ့ပြန်လေသည်။

ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးတွင် အနိုင်ရရေး၊ နေရာရရှိ ရေး၊ အသိအမှတ်ပြုလာစေရေးအတွက် နည်းမျိုးစုံအဖုံဖုံ အသုံးပြု ခဲ့သည်ဆိုကြ၏။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာသည်'အာဏာသိမ်းပွဲ' လုပ်ခဲ့သေး၏။ မအောင်မြင်ခဲ့ပါ။နိုင်ငံ‌တော်ပုန်ကန်မှုဖြင့်ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ် အပြစ်ပေး ခံခဲ့ရ၏။သို့သော်ထောင်ထဲတွင် ၁နှစ်သာနေခဲ့ရပြီး
၁၉၂၅ ခုနှစ်တွင် ထောင်မှလွတ်ခဲ့ပြန်လေ၏။ ဟစ်တလာ ကို စကားမပြောရဟု အာဏာပိုင်များမှ အမိန့်ထုတ်ခဲ့လေသည်။ ၁၉၂၈ ခုနှစ်အထိ။ ထို့ကြောင့် စာရေး၍ စာအုပ်ထုတ်ဝေခဲ့လေသည်။ 'ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု'စာအုပ် ကို၁၉၂၆ ခုနှစ်တွင် ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ပါတီဝင်ဦးရေမှာ သိန်း ကျော်ခဲ့ပြီဆို၏။
၁၉၂၉ ခုနှစ်တွင် နှစ်သိန်းနီးပါးရှိခဲ့သည်။ နာဇီပါတီဝင် များကို နာဇီကျောင်းသားအဖွဲ့၊ နာဇီမုန်တိုင်းတပ်ဖွဲ့၊ နာဇီကျောင်းဆရာများအဖွဲ့၊ နာဇီဆရာဝန်သမဂ္ဂ၊ နာဇီရှေ့နေများသမဂ္ဂ၊ နာဇီ လူငယ်အဖွဲ့ စသည့် အဖွဲ့ပေါင်းများစွာ ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့သည်။
၁၉၃ဝ ခုနှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကြီးတွင် နာဇီပါတီ အနိုင်ရလုလုနီးပါးဖြစ်ခဲ့ပြီး ၁၉၃၁ ခုနှစ်တွင် နာဇီမုန်တိုင်းတပ်သားပေါင်းပင် တစ်သိန်းနီးပါး ရှိခဲ့သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် နာဇီပါတီအာဏာ ရလာခဲ့လေ၏။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ သည် ဂျာမနီပြည်၏ ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကို တရားဝင် ရရှိခဲ့လေ သည်။ ပါလီမန်တွင် ဆက်လက်အနိုင်ရရှိအောင် ကြိုးစာခဲ့ရာတွင်လည်း နည်းမျိုးစုံဖြင့်ကြိုးစားခဲ့ရာ အနိုင်ရရှိခဲ့လေ၏။

၁၉၃၄ခုနှစ်တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံတော်သမ္မတကြီးဟင်ဒင်ဘတ် ကွယ်လွန်ခဲ့ရာ တစ်နာရီအတွင်းမှာပင် ဝန်ကြီးချုပ်ဟစ်တလာသည် သမ္မတကြီး၏ အရိုက်အရာကို ဆက်ခံရုံမျှမက ဂျာမန် လက်နက်ကိုင်တပ်ပေါင်းစုံ၏ စစ်သေနာပတိချုပ်ရာထူးကိုပါယူ၍ နိုင်ငံတော်ကို ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်ဟူ၏။
၁၉၃၅ ခုနှစ်တွင် [[အင်္ဂလိပ်]]၊ [[ပြင်သစ်]]အပါအဝင် နိုင်ငံကြီးများသည် ဟစ်တလာ အန္တရာယ်ကို ကြိုမြင်ခဲ့ကြရလေသည်။ ဂျာမနီသည် စစ်အင်အားကို တဖြည်းဖြည်း တိုးချဲ့ခဲ့ရာ စစ်သားဦးရေ ၅ သိန်း ၅ သောင်းပင် ရှိခဲ့သည်။ ဂျာမနီ ကို အိမ်နီးချင်း တိုင်းပြည်များမှ ဝိုင်း၍ ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ဟစ်တလာသည် ဂရုမစိုက်။

သို့နှင့် ၁၉၃၆ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင်ဩစတြီးယားပြည်ကို ဂျာမနီ၏ပြည်နယ်တစ်ခုအဖြစ် သိမ်းသွင်းခဲ့သည်။ အီတလီခေါင်းဆောင် [[မူဆိုလီနီ]]နှင့် စတင်လက်တွဲခဲ့သည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် ချက်ကိုစလိုဗာကီးယားကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ထိုနှစ်မှာပင် [[ပိုလန်နိုင်ငံ]]ကိုစစ်‌ကြေညာခဲ့ပြီး ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးကိုစတင်ခဲ့သည်။ ဂျူး သုတ်သင်ရေးစီမံကိန်းကိုလည်း ထိုကာလများတွင် စတင်ခဲ့လေ၏။

၁၉၄ဝ တွင် ဟစ်တလာ၏ အစီအစဉ်များသည် တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ခြိမ်းခြောက်နိုင်ခဲ့‌ လေသည်။ [[ဗြိတိသျှ]]၊ [[ပြင်သစ်]]၊ [[ဘယ်လ်ဂျီယံ]]၊ [[နော်ဝေး]]တို့၏ တပ်ပေါင်းများစွာ၊မြို့ ပေါင်းများစွာမှ ဂျာမနီတပ်များကို ခုခံတိုက်ခိုက်ခဲ့ရသည်။ ၁၉၄၁ ခုနှစ်တွင် [[ဆိုဗီယက်ယူနီယံ]]ကို ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့လေ၏။ သို့သော် ဟစ်တလာ၏စစ်မျက်နှာများ ရှည်လျားလွန်းလှသဖြင့် ထိုအချိန်မှစ၍ မနိုင်မနင်းဖြစ်ကာရှိနေခိုက်တွင် ဂျပန်နှင့်လည်း မဟာမိတ်ဖွဲ့ခဲ့သေး၏။ သို့သော် ထိုအချိန်တွင် ဟစ်တလာသည် စစ်ပန်းနေခဲ့ပြီ။ မကြာခင်မှာပင် [[ဂျပန်]]တို့၏ ပုလဲဆိပ်ကမ်းဗုံးကြဲ မှုကြီးသည် အမေရိကန်တို့ကို ရန်စကျူးကျော်ခြင်းဖြစ်ခဲ့ပြီး ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ကြီးအတွင်းသို့ အမေရိကန် ဝင်ရောက်လာခဲ့ခြင်းသည် ဟစ်တလာနှင့် ဝင်ရိုးတန်းနိုင်ငံများအတွက် ဆုံးရှုံးခြင်း နိမိတ်ဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။
ထိုသို့နှင့် ၁၉၄၁-၄၂-၄၃-၄၄ ခုနှစ်များတွင် ဟစ်တလာ သည် ဘေးကြပ်နံကြပ်များနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး တစတစ စစ်ရှုံးကာ မျက်ကန်းတစ္ဆေမကြောက် ပုံစံနှင့်သာရှိနေခဲ့လေ၏။ ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ၏ ရှိသမျှတပ်ပေါင်းများစွာ ပျက်စီးခဲ့၍ မဟာမိတ်တပ်များနှင့် ဆိုဗီယက်တပ်နီတော်၏ ထိုးစစ်ဒဏ် များကို လုံးဝခုခံနိုင်ခြင်းမရှိတော့ဘဲ ပြိုကွဲပျက်စီးခဲ့ရလေတော့ သည်။
ဟစ်တလာကို လုပ်ကြံမှုကြီးပေါင်းများစွာနှင့် ကြံစည်ခဲ့ကြသော်လည်း မသေခဲ့ဘဲ သူ၏ချစ်သူ အိဗာဗရွန်းနှင့်အတူ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် နောက်ဆုံးနေထိုင်ရာ စံအိမ်တော်ဝင်း ပုန်းခိုကျင်းကြီးထဲတွင်မိမိကိုယ်မိမိ သေနတ်ဖြင့် သေကြောင်းကြံကာ ကွယ်လွန်ခဲ့သည်ဟုသိရှိ ကြရသည်။ &lt;ref&gt;သုတေသီ ရေး ထင်ရှားကျော်ကြား ပုဂ္ဂိုလ်များ&lt;/ref&gt;

သူ၏မွေးရပ်မြေမှ [[ဂျာမနီနိုင်ငံ]]သို့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ခဲ့ပြီး ဂျာမနီ နိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားမှုများတွင် တက်ကြွစွာ ပါဝင်ခဲ့သည်။ ၁၉၂၁ ခုနှစ်မှစ၍ အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ်ဂျာမန်အလုပ်သမားများပါတီ (NSDAP) ၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှစ၍ ဂျာမနီနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်၊ ၁၉၃၄ ခုမှစ၍ သေဆုံးသည့် ၁၉၄၅ ခုနှစ်အထိ သူ့ကိုယ်သူ &quot;အမျိုးသားခေါင်ဆောင်&quot; ဟုအမည်တပ်ပြီး နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ နိုင်ငံတော် အစိုးရအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ရာထူးများကို တစ်ဦးတည်း သိမ်းပိုက်ကာ တိုင်းပြည်အာဏာကို ထင်သလို ခြယ်လှယ်ခဲ့သူ တစ်ဦးဖြစ်သည်။ သူသည် ၁၉၄၅ ခု ဧပြီလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် သူနေထိုင်ရာ ဘာလင်မြို့နန်းတော်တွင်း၌ သူ့ကိုယ်သူပင် အဆုံးစီရင်ခဲ့သည်။

နာဇီဝါဒ(၁၂)ချက်

1.ဂျာမန်အင်ပါယာချဲ့ထွင်ခြင်း။

2.ဂျူးလူမျိုးများကိုအမြစ်ပြတ်သုတ်သင်ရှင်းလင်းရေး။

3.ဂျာမန်တို့ပိုင်ဆိုင်ခဲ့‌သောနယ်မြေများပြန်လည်ရရှိရေး။

4.အာရိယန်အနွယ်ဝင်များ၏ကြီးမြတ်မှု။

5.ဗာဆိုင်းစာချုပ်ဖျက်သိမ်းရေး။

6.ပတမကမ္ဘာစစ်ပွဲတွင်ဂျာမနီသည်အပြစ်ရှိသည်ဟုငြင်းဆိုခြင်း။

7.သာတူညီမျှလက်နက်ရရှိရေး။

8.လူမှုရေးဥပဒေပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး။

9.ပိုမိုကောင်းမွန်သောဂျာမနီနိုင်ငံ‌တော်သစ်တည်‌ထောင်ရေး။

10.လုပ်ငန်းများကိုနိုင်ငံပိုင်ပြုလုပ်ခြင်း။

11.မြေယာပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး။

12.အလုပ်မလုပ်ဘဲအမြတ်ရပိုင်ခွင့်များဖျက်သိမ်းရေး။

နာဇီဝါဒဆိုတာကအကြွင်းမဲ့အာဏာပိုင်အယူအဆ၊အစွန်းရောက်အမျိုးသားရေးဝါဒ၊လူမျိုးရေးဝါဒနဲ့စစ်တပ်ချဲ့ထွင်ရေးဝါဒတွေရောထားတဲ့   ဖက်ဆစ်ဝါဒအသွင်ကွဲတစ်မျိုးဖြစ်သည်။

== ဟစ်တလာနှင့် နာဇီဝါဒ ==
ဟစ်တလာ၏ ဦးဆောင်မှု အောက်တွင် [[နာဇီ]]ဟုခေါ်သော လူတစ်စုသည် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် [[အာဏာရှင်စနစ်]]ကို ကျင့်သုံးကာ &quot;တတိယ ဂျာမန် နိုင်ငံတော်&quot; ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှစ၍ အခြားသော နိုင်ငံရေးပါတီများကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး၊ အချို့သော ပါတီများကို ရပ်တည်၍ မရအောင် နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် နှောင့်ယှက် ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ နာဇီအစိုးရကို ဆန့်ကျင်သော နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားသူများ အားလုံးကို ရှာဖွေဖမ်းဆီးစေပြီး နာဇီ အကျဉ်း စခန်းများသို့ ပို့ဆောင်၍ အဆုံး၌ ကွပ်မျက် သတ်ဖြတ်လိုက်ကြသည်။ 

ဟစ်တလာနှင့်သူ၏ အပေါင်းအပါများသည် ဥရောပတစ်ခွင်တွင် မှီတင်းနေထိုင်ကြသော &quot;ဂျူး&quot; လူမျိုးများ၊ အခြားသော ဘာသာဝင်များ၊ အာရိယန်အနွယ်ဝင်များထက်နိမ့်ကျ‌သောလူမျိုးများကို လိုက်လံရှာဖွေပြီး ရက်စက်သောနည်းမျိုးစုံဖြင့် စနစ်တကျ သတ်ဖြတ်လိုက်ကြသည်။ နာဇီတို့၏ ထိုလုပ်ရပ်များကြောင့်ပင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်မီး စတင်တောက်လောင်ခဲ့ပြီး ကလေးသူငယ်များ မိခင်များ အမျိုးသမီးများအပါအဝင် ၃၉ သန်းသော လူများ အသက်ဆုံးရှုံခဲ့ရသည်။ ထိုအထဲတွင် ဂျူးလူမျိုး ခြောက်သန်းသည်လည်း နာဇီတို့၏ လက်ချက်ဖြင့် သေကြေပျက်စီးခဲ့ကြရသည်။ ဥရောပတိုက်ကြီး၏ ဒေသအတော်များများသည်လည်း စစ်ဘေးစစ်ဒဏ်ကြောင့် အစိတ်စိတ်အမြွှာမြွှာ ကြွေမွပြီး အဆုံးအရှုံးများစွာကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရတော့သည်။

== ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်‌ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိ ==
ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိကို ကြည့်လျှင် အလွန်အမင်း ခြားနားကွာဟနေသော ဘဝအစိတ်အပိုင်းနှစ်ခုကို ပိုင်ဆိုင်သူဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြနေပေသည်။ အသက် ၃၀ အရွယ်ရောက်သည့်တိုင်အောင် ဟစ်တလာသည် အများနည်းတူ ဘဝအောင်မြင်မှုကို မရရှိနိုင်ခဲ့။ မည်သည့်အလုပ်ကိုမှ မယ်မယ်ရရ တတ်ကျွမ်းထားခြင်းလည်းမရှိ၊ မည်သည့် လူ့အသိုင်းအဝိုင်း အဆက်အသွယ်ကောင်းများကိုမှလည်း ထိထိရောက်ရောက် မရှိခဲ့သူ ဖြစ်ရာ သူ၏ဘဝတိုးတက်ကြီးပွားရေးသည်လည်း နှောင့်နှေးကြန့်ကြာခဲ့ရသည်။ 
[[File:Bundesarchiv Bild 183-1989-0322-506, Adolf Hitler, Kinderbild retouched.jpg|thumb|ဟစ်တလာ ငယ်စဉ်က]]

ထို့နောက်တွင်တော့ ဟစ်တလာသည် နှစ်အနည်းငယ်အတွင်းမှာပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတော်ကြီးကိုပင် ဝန်ကြီးချုပ်လုပ် သိမ်းပိုက်နိုင်ရုံမက [[ဥရောပနိုင်ငံ]]အတော်များများကိုလည်း သူ၏လက်အောက်သို့ ပြားပြားမှောက် ရောက်ရှိစေခဲ့သည်။ ပြောရလျှင် သူလိုလူသည် ဤကမ္ဘာလောကတွင် မရှိသလောက်ပင် ရှားသည် ဟုဆိုရမည်

နိုင်ငံရေးလောကထဲမဝင်မီ သူ၏ဘဝနှင့် သူ၏ဇာတ်ကြောင်းကို ဟစ်တလာသည် &quot;ပဟေဠိ&quot; တစ်ခုအနေဖြင့်သာ အများကို သိစေခဲ့သည်။ ဟစ်တလာကိုယ်တိုင်ရေးသော မိုင်ကမ့်စ်(ခေါ်)“ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု”စာအုပ်ထဲတွင် &quot;ငါဘယ်ကလာတယ်၊ ငါက ဘယ် မိသားစုကပေါက်ဖွားတယ်ဆိုတာ ဒင်းတို့ သိဖို့ အရေးမပါ ပါဘူး&quot; လို့ဟစ်တလာက သူ့ ခေတ်ပြိုင် နိုင်ငံရေးသမားတွေကို ရည်ညွန်းပြီး ပြောခဲ့ကြောင်း ရေးသားထားသည်။

အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာကို အကောက်အခွန်အရာရှိ [[အလွိုက်စ် ဟစ်တလာ]] နှင့် ဇနီးဖြစ်သူ ကလဲရာတို့မှ [[ဩစတြီးယားနိုင်ငံ|ဩစတြီးယား]] နိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ဗ‌ရော‌နော အမ်း အင်းန်မြို့က‌‌လေးတွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ ၁၉၀၃ ခုနှစ်တွင် ဖခင်ဖြစ်သူသေဆုံးခဲ့ပြီး အထက်တန်းကျောင်းမှ နုတ်ထွက်ခဲ့သည်။ ဗီယင်နာမြို့တွင် အနုပညာသိပ္ပံကျောင်း ဝင်ခွင့်စာမေးပွဲကို ဝင်ရောက်ဖြေဆိုပြီး အောင်မြင်မှုမရခဲ့သည့်အတွက် သူဖြစ်ချင်သော အနုပညာရှင် တစ်ယောက်ဖြစ်ရန် ရည်မှန်းချက်ကို လက်လွှတ်လိုက်ရသည်။ 

၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် [[ပထမ ကမ္ဘာစစ်]]ကြီး စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ဂျာမန်စစ်တပ်အတွင်းသို့ မိမိသဘောဖြင့်ပင် ဝင်ရောက်အမှုထမ်းခဲ့သည်။ စစ်ကြီးပြီးသောအချိန် ၁၉၁၉ ခုနှစ်တွင် ဂျာမန် အလုပ်သမားများပါတီ (DAP) ဟူသည့် ပါတီအသစ်အတွင်းသို့ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် စာရင်းသွင်းခဲ့သည်။ ထိုပါတီကို ၁၉၂၀ တွင် [[အမျိုးသား ဆိုရှယ်လစ် ဂျာမန် အလုပ်သမားများ ပါတီ]] (NSDAP) အဖြစ် အမည်ပြောင်းလဲ ခေါ်တွင်ခဲ့သည်။
[[File:Hitler WWI.jpg|thumb|ပထမ ကမ္ဘာစစ်အတွင်းက ဟစ်တလာ]]

သူ၏စကားပြောပါးနပ်မှု၊ နားထောင်သူကို ဆွဲဆောင်နိုင်မှု၊ အဟောအပြောကောင်းမှုတို့က သူ့ကို စင်ပေါ်သို့လျင်မြန်စွာပင် တွန်းတင်ပေးခဲ့သည်။ အစိုးရအဖွဲ့အတွင်းမှ ပြဿနာများကြောင့် နာဇီပါတီသည် ပြည်သူလူထုကို စည်းရုံးရန် လွယ်ကူခဲ့သည်။

၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာနှင့် လူဒင်ဒေါ့ဖ် တို့သည် မြူနစ်မြို့တွင် နိုင်ငံတော်အာဏာသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းရာ မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ သူ၏လုပ်ရပ်သည် ပြစ်မှုထင်ရှားသည့်အတွက် ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ် ကျခံစေရန် တရားရုံးမှ အမိန့် ချမှတ်ခဲ့သည်။ သို့သော် သူသည် ၁၉၂၄ ခုနှစ်တွင်ပင် ပြန်လည် လွတ်မြောက်လာခဲ့သည်။ ထိုနှစ်များတွင် သူ၏ နောင်အချိန်တွင် နာမည်ကျော်ကြားလာသော &quot;ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု&quot; ([[:en:Mein Kampf|MeinKampf]]) စာအုပ်ကို ရေးသားပြုစုခဲ့သည်။ ထိုစာအုပ်အတွင်းတွင် သူ၏ နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်များ ဖြစ်သည့် [[ဂျူး သုတ်သင်ရေး စီမံကိန်း|ဂျူးလူမျိုးသုတ်သင်ရေး]]နှင့် အရှေ့ပိုင်းနိုင်ငံများသို့ နယ်မြေများ တိုးချဲ့ရေးစသည်တို့ပါဝင်သည်။

အကြမ်းဖက် အာဏာသိမ်းမှုသည် အောင်မြင်မှုလမ်းစ မရှိနိုင်ကြောင်း ခံစားမိသွားသည့် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံတော် အာဏာကို တရားဝင်နည်းလမ်းများသုံး၍ အရယူရန် ကြံစည်လေတော့သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ကျင်းပသော အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် သူ၏ပါတီ (NSDAP) က အင်အားအကြီးဆုံး ပါတီဖြစ်လာခဲ့သည်။ အကျိုးဆက်အနေနှင့် သူသည် ၁၉၃၃-ခု ဇန်နဝါရီလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် သူသည် နိုင်ငံတော် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာခဲ့တော့သည်။

== ဟစ်တလာ အာဏာရလာပုံ ==
[[File:Reichsparteitagnov1935.jpg|thumb|220px|အာဏာရ ဟစ်တလာ]]
အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးလောကသို့ ဝင်ရောက်လာချိန် ကတည်းကပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ဖော်ဆောင်ရန် စိုးစင်းမျှ စိတ်ကူးခဲ့ခြင်းမရှိပေ။ သို့သော် နိုင်ငံတော်အာဏာကို သူ၏လက်ဝယ်သို့ လျင်မြန်စွာ ရောက်ရှိရေးနှင့် ရရှိပြီးသော အာဏာကို အဓွန့်ရှည်ကြာစွာ ဆက်လက် ချုပ်ကိုင်ထားနိုင်ရေး အတွက်ကိုမူ [[ဒီမိုကရေစီ]]လမ်းစဉ်ကို စနစ်ကျစွာ အလွဲသုံးစား ပြုခဲ့သည်။ ဟစ်တလာသည် တရားဝင် နည်းလမ်းသုံးသွယ်ကို အသုံးပြုကာ အကြွင်းမဲ့အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ လွယ်လင့်တကူပင် ရောက်ရှိလာခဲ့ပေတော့သည်။

=== အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို အရယူခြင်း ===
၁၉၃၃ ခု ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံ ပြည်သူ့လွှတ်တော်အဆောက်အဦးကြီး မီးစွဲလောင်သည်။ ထိုမီးလောင်မှုကြီးသည်ပင် ဟစ်တလာကို အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိလာရန် ပထမဦးဆုံး တွန်းအားပေးခဲ့ပေသည်။ မီးလောင်မှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အရေးပေါ်အစည်းအဝေးတစ်ရပ်ကို အချိန်မဆိုင်းဘဲ ခေါ်ယူဆွေးနွေးခဲ့သည်။ 

ယင်းအစည်းအဝေးတွင် ဟစ်တလာက လက်ရှိ နိုင်ငံတော်သမ္မတထံမှ ဥပဒေသစ်တစ်ခုကို တောင်းခံခဲ့သည်။ &quot;နိုင်ငံတော်နှင့် လူမျိုးစုများကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပိုင်ခွင့် ဥပဒေ&quot; ဟုခေါ်သည့် ၎င်းဥပဒေကြောင့် တရားဝင်ထုတ်ပြန်ထားသည့် နိုင်ငံသားတို့၏ လွပ်လပ်ခွင့်နှင့် လူသားအားလုံး၏ အခြေခံဥပဒေများအားလုံးသည် အချိန်အကန့်အသတ်မရှိဘဲ အလိုအလျောက် ရုပ်သိမ်းခြင်းကို ခံလိုက်ရပေတော့သည်။
 
ထိုအစည်းအဝေးကျင်းပသည့် ၂၈ ရက်နေ့ ညနေတွင် ဟစ်တလာသည် သူ၏အတိုက်အခံများ ဖြစ်ကြသော ကွန်မြူနစ်များ၊ လက်ဝဲအစွန်းရောက်များနှင့် ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက် များကို သူ၏အမိန့်ဖြင့် လိုက်လံ ဖမ်းဆီး ချုပ်နှောင်စေခဲ့သည်။

=== ဥပဒေပြုအာဏာကို အရယူခြင်း ===
၁၉၃၃ ခု မတ်လ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာသည် စစ်ဥပဒေသစ်တစ်ရပ်ကို ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။ ထိုဥပဒေကို &quot;နိုင်ငံတော်နှင့် နိုင်ငံသားတို့၏ အရေးပေါ်အခြေအနေများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းခွင့် ဥပဒေ&quot; ဟု တရားဝင်ခေါ်ဆိုခဲ့သော်လည်း ထိုအမိန့်ဥပဒေအရပင် ဟစ်တလာ သည် နိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံ ဥပဒေကို လိုသလို မွှေနှောက်အသုံးချနိုင်သူ ဖြစ်သွားသည်။ ထို့ထက်ဆိုးသည်မှာ အဆိုပါ အမိန့်အရ ပြည်သူ့လွှတ်တော်၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှလည်း ကွင်းလုံးကျွတ် လွတ်မြောက်ခွင့်ရ သွားလေ တော့သည်။ 

ဤနည်းဖြင့်ပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် အချိန်အတော်အတန်ကြာ အမြစ်တွယ်နေပြီးဖြစ်သော ဒီမိုကရေစီစနစ်ကြီးသည် အပြီးအပိုင် ချုပ်ငြိမ်းသွားခဲ့လေတော့၏။ တချိန်တည်းတွင်ပင် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံများ၊ တော်လှန်ပုန်ကန်သူများကို ချုပ်နှောင်ထိန်းသိမ်းရန် နာဇီအကျဉ်းစခန်းများကို စတင် တည်ဆောက်လေတော့သည်။

=== တရားစီရင်ခွင့် အမိန့်အာဏာကို အရယူခြင်း ===
နိုင်ငံရေးသမားများကို မြေလှန်ရှာဖွေ ဖမ်းဆီးစေခဲ့ပြီး တော်လှန်ပုန်ကန်သူများကိုလည်း အမြစ်ပြတ်ရှင်းစနစ်ဖြင့် ကြိုးကိုင် ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခဲ့သည့်အချိန်တွင် အာဏာရှင်စနစ်ဆိုးကြီးသည်လည်း အရှိန်တဟုန်းဟုန်းဖြင့် လောင်ကြွမ်းနေလေပြီ။
၁၉၃၃ ခု ဇွန်လ ၃၀ ရက်နေ့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ရုမ်းမ် &quot;Roehm&quot; ၏ အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်မှုကြီးက ဟစ်တလာကို နောက်ထပ် လှေကားထစ်တစ်ခုသို့ထပ်မံ တွန်းပို့လိုက်သည်နှင့် တူနေလေတော့သည်။ SS စစ်တပ်နှင့် ကာကွယ်ရေးစစ်တပ်နှစ်ခုကို ပူးပေါင်းစေပြီး အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်သော “အန်းနက်စ်တ် ရုမ်းမ် &quot;Ernst Roehm&quot; အပါအဝင် အခြားသော SA စစ်ဗိုလ်များကို ကွက်မျက်စေခဲ့သည်။

၁၉၃၃ ဇူလိုင် ၃ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန် သော ဥပဒေအသစ်မှာ ၏လုပ်ရပ်သည် နိုင်ငံတော် အေးချမ်းသာယာရေးကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ခြင်း ဖြစ်သဖြင့် ဥပဒေကြောင်လမ်းအရ မှန်ကန်သော လုပ်ရပ်ဖြစ်ကြောင်း တရားဝင်ကြေညာခဲ့သည်။ SA စစ်တပ်ကြီးသည် ထိုအချိန်မှစ၍ သူ၏လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် အထူးအာဏာများကို လက်လွှတ်လိုက်ရပြီး SS စစ်တပ်သည်လည်း ဟစ်တလာ၏ တိုက်ရိုက်ဦးဆောင်မှုဖြင့် အာဏာရှင်လက်ကိုင်တုတ်များ ဖြစ်လာကြတော့သည်။

ဤသို့သော တရားဝင်နည်းလမ်းအသွယ်သွယ်ကို အသုံးချရင်း နိုင်ငံတော်အာဏာကို တစတစသိမ်းယူလာခဲ့သည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံသမ္မတ ၊
“ဟင်ဒင်ဘတ်ခ်” ကွယ်လွန်ပြီးသည့်အချိန်မှစ၍ လက်ရှိရာထူးအပြင် နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်၊ ခေါင်းဆောင်ကြီး အမည်များခံယူကာ ဟစ်တလာသည် အကြွင်းမဲ့အာဏာရှင်ဘဝသို့ ပြိုင်ဘက်မရှိ ရောက်ရှိသွားလေတော့သည်။ &lt;ref&gt;&quot;http://www.nz-nothanks.blogspot.com {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181006194045/http://nz-nothanks.blogspot.com/ |date=6 October 2018 }}&quot; မှ&lt;/ref&gt;

== အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ(ခရစ်နှစ် ၁၈၈၉-၁၉၄၅) ==
ခေတ်သစ် အာဏာရှင်များအကြောင်း ရေးသားရာတွင် ကမ္ဘာတလွှား၌ တချိန်က လူသိများလှသော ဂျာမနီအာဏာရှင် ဟစ်တလာ အကြောင်းကို ချန်လှပ်ထားရန် မဖြစ်နိုင်ချေ။
အကြောင်းမူ အာဏာရှင်ထဲတွင် ဟစ်တလာလောက် မည်သူမျှ ဩဇာအာဏာ မကြီးမားသောကြောင့် ဖြစ်သည်။
ဟစ်တလာသည် သာမန် အလုပ်သမားဘဝမှ ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ အထွတ်အထိပ် အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိသူ ဖြစ်သည်။
သူ့ကို ဩစတြီးယား နယ်စပ်မြို့ကလေးဖြစ်သော ဗရွန်းနော အမ်းအင်းမြို့တွင် ခရစ် ၁၈၈၉ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂ဝ ရက်နေ့ မွေးဖွားခဲ့သည်။ သူ၏ဖခင်မှာ ဩစတြီးယန်း အကောက်အခွန်အရာရှိ 
အလွိုက်စ်ဟစ်တလာဖြစ်၍ မိခင် မှာ ဗိုဟီးမီးယန်း အမျိုးသမီး ကလဲရာပိုးစ် ဖြစ်သည်။ ဟစ်တလာတွင် မွေးချင်းနှစ်ဦး ရှိလေသည်။

ဟစ်တလာ၏ ငယ်စဉ်တောင်ကျေး ကလေးဘဝက အဖြစ်အပျက်များကို မည်သူမျှ ကောင်းစွာ မသိကြချေ။ အနည်းအကျဉ်း သိရသမျှဆိုလျှင် သူ၏ ကလေးဘဝမှာ ဆင်းရဲနုံချာ လှ၍ ပျော်ရွှင်မှုကင်းမဲ့ခဲ့လေသည်။ သူ၏ ဖခင်သည် မိမိကဲ့သို့ပင် အစိုးရအရာရှိတစ်ဦး ဖြစ်စေလိုသဖြင့် သူဝါသနာထုံ၍ ပန်းချီဆရာ ဖြစ်ရမည် ဟူသော ဟစ်တလာ၏ ရည်မှန်းချက်ကို 
မမြောက်စားခဲ့သည့်ပြင် ပြင်းပြင်းထန်ထန်ကြီး ကန့်ကွက်ခဲ့ပေ သေးသည်။ သို့ဖြစ်၍ ဟစ်တလာသည် သူ၏ဖခင်အား အမုန်းကြီး မုန်းခဲ့သည်။ ဖခင်အား မုန်းတီးသလောက် မိခင်ကို 
အလွန်ချစ်ခင် ကြည်ညိုလေသည်။ ထိုသို့ ဖြစ်ရသည်မှာ သူ၏ မိခင်သည် သူ့အား ချစ်ခင်ကြင်နာ ပြီးလျှင် သူ၏အလိုကို တတ်နိုင်သမျှ ဖြည့်စွမ်းပေးသောကြောင့် ဖြစ်၏။ သူ့မိခင်၏ 
အကူအညီဖြင့် ရေဆေးပန်းချီပညာကို မတောက်တခေါက် လေ့လာ ဆည်းပူးနိုင်ခဲ့၏။ မိခင်ဖြစ်သူက မည်မျှပင် ကြင်ကြင်နာနာ ပြုစုစောင့်ရှောက်ပါသော်လည်း လုံးဝ စိတ်ချမ်းမြေ့မှုကိုကား ဟစ်တလာသည် မရခဲ့ချေ။ အမြဲလိုလိုပင် တွေဝေငေးမော စိတ်ကူးရေယာဉ်ကြောတွင် မြောနစ်နေကာ သူရဲကောင်းဖြစ်လိုသော ဆန္ဒ၊ ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ဂုဏ်ကို မြှင့်တင်ပေးလိုသော 
ဆန္ဒများသာ တဖွားဖွား ပေါ်ပေါက်နေလေသည်။

နုနယ်သေးလှသည့် အသက် ၁၃ နှစ်အရွယ်တွင် သူ၏ ဖခင်ကြီး သေဆုံးသွားလေသည်။ နောက် နှစ်နှစ် ကြာသောအခါ မိခင် သေဆုံးသွားပြန်ရာ လူလားမမြောက်မီ လောကအလယ်တွင် တအားငယ် ကျန်ရစ်ခဲ့လေသည်။ ထိုသို့ ပူဆွေး 
ဝမ်းနည်းဖွယ်ရာ အမျိုးမျိုးနှင့် ဆင့်ကဲဆင့်ကဲ တွေ့ကြုံရခြင်း၊ အထီးကျန်ခြင်း၊ ဆွေမျိုးများအပေါ် မှီခိုနေရခြင်း စသော အချက်များသည် နောင်သောအခါ ဟစ်တလာ၏ အကျင့်စာရိတ္တတွင် များစွာ အရာထင်စေခဲ့လေသည်။

လူဖြစ်လာကတည်းက ဒုက္ခတွေ ပင်လယ်ဝေနေသည်ကိုသာ တွေ့ကြုံခဲ့ရသော ဟစ်တလာသည် အသက် ၂ဝ မပြည့်ခင် ဝမ်းရေးအတွက် ဗီယင်းနားမြို့သို့ ပန်းချီပညာသင်ရန် သွား 
ရောက်လေသည်။ သူကား မနူးမနပ်နှင့် တောဆန်လှသည်။ တွေဝေမိန်းမောနေတတ်သည်။ ပိုက်ဆံဟူ၍လည်း ဗလာနတ္ထိ ဖြစ်ဘိရကား လမ်းများတွင် တံမြက်စည်းလှည်းကာ သမုဒ္ဒရာ 
ဝမ်းတစ်ထွာကို ရိက္ခာတော် ဆက်ခဲ့ရလေသည်။
ပန်းချီကျောင်းတွင်လည်း ကျောင်းဝင် စာမေးပွဲကိုပင် မအောင်မြင်သဖြင့် ဗိသုကာ အတတ်သင်ရန် သူ့အား အကြံပေးကြလေသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ဆင်းရဲလွန်းလှသဖြင့် မတတ်သာတော့သဖြင့် ပန်းရံဆရာကြီး တစ်ဦး၏ထံတွင် 
အလုပ်သမားအဖြစ် ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်လေသည်။ 

ဟစ်တလာသည် မိမိဘဝ၏ အောက်တန်းကျလှပုံ၊ ဆင်းရဲတွင်း နက်လှပုံတို့ကို တွေးတောရင်း အလုပ်သမားသမဂ္ဂများ၊ မတ်( ခ် )ဝါဒီများနှင့် ဂျူးလူမျိုးတို့ကို မုန်းတီးလာလေ 
သည်။ ထိုနောက် သူသည် ပို့စကတ်များ ရေးဆွဲခြင်း၊ အရုပ်ကားများ ရောင်းချခြင်းဖြင့် ဆင်းရဲပင်ပန်းစွာ အသက်မွေးခဲ့ လေသည်။

၁၉၁၂ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် မြူးနစ်မြို့တွင် လက်သမားအဖြစ် တစ်မျိုး၊ ပုံတူရေးဆရာအဖြစ် တစ်သွယ်၊ ရေဆေး ပန်းချီဆရာအဖြစ် တဖုံနှင့် လောကဇာတ်ခုံတွင် မီးစင် ကြည့်ကာ ဝမ်းစာရှာခဲ့ရ၏။ ၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် ပထမကမ္ဘာစစ် ဖြစ်လေရာ ဟစ်တလာသည် စစ်တပ်သို့ ဝင်ရောက် အမှုထမ်း လေသည်။ ၁၉၁၄ ခုနှစ်အတွင်း သူ၏ စစ်မှုထမ်းဘဝမှာ များစွာ မထင်ရှားလှသော်လည်း သူ၏ စွန့်စားမှုကြောင့် သူသည် တပ်ကြပ်ရာထူးသို့ တိုးမြှင့်ခန့်ထားခြင်းခံရ၍ သံမဏီ ကြက်ခြေခတ်တံဆိပ်ကိုပါ ချီးမြှင့်ခြင်း ခံရလေသည်။ ၁၉၁၆ ခုနှစ်တွင် ဆုမ်းတိုက်ပွဲ၌ ဒဏ်ရာရခဲ့သည်။

စစ်ပြေငြိမ်းသည့် အချိန်တွင် ဟစ်တလာသည် ဘာလင်မြို့အနီး ဆေးရုံတစ်ရုံ၌ ဆေးကုသနေဆဲ ဖြစ်လေသည်။ သူကား ဂျာမန်တို့ လက်နက်ချ အရှုံးပေးသည်ကို အနည်းငယ်မျှ 
မကြေနပ်ရကား ချုံးပွဲချ၍ ငိုယိုမိ လေသည်။ ဤသို့ ငိုယိုခြင်းကား မိခင် သေဆုံးပြီးနောက် ပထမဆုံး သူငိုမိခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုလေသည်။ သူသည် စိတ်ပျက်၍ အလွန်အမင်း ဝမ်းနည်း 
အခဲမကြေဖြစ်ကာ အမျိုးမျိုး စဉ်းစားရာ နောက်ဆုံး၌ နိုင်ငံရေးလောကသို့ဝင်ရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်လေသည်။ ထိုအတောအတွင်း 
မြူးနစ်မြို့ရှိ စစ်တပ်တွင်ပင် နေထိုင်ရင်း သူလျှိုကလေးသဖွယ် ဆောင်ရွက်ခဲ့လေသည်။

ဟစ်တလာသည် ရဟူဒီ(ဂျူး)များအား ဂျာမနီကို ကျွန်ဖြစ်စေသော နိုင်ငံ၏ ရန်သူများဟု ယူဆလျက် အမုန်းကြီး မုန်းလေသည်။ သူသည် ဘီယာဆိုင်များတွင် ကျင်းပသော နိုင်ငံရေး 
အစည်းအဝေးများသို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ၁၉၁၉ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီသို့ ဝင်သည်။ 
ပရိသတ်ကို ဆွဲဆောင် နိုင်အောင် စကားပြောကောင်းသောကြောင့် မကြာမြင့်မီပင် ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်လာလေသည်။
၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် သူ၏ပါတီအတွက် စကြာအလံကို တီထွင်လေသည်။ နောက်လိုက် အများအပြား 
စုဆောင်းကာ မုန်တိုင်းတပ်ဖွဲ့များကို ဖွဲ့စည်းသည်။ ပါတီကိုလည်း ''အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ် ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ”ဟု အမည်သစ် ပေးသည်။ ဂျာမန်ဘာသာ အတိုကောက်အားဖြင့် “နာဇီပါတီ”ဟု တွင်သည်။
( နာဇီပါတီ။)

ထို့ပြင်ပါတီ၏ လုပ်ငန်းစဉ်တရပ်ကို ရေးဆွဲအတည်ပြုပြီးသော်ထိုလမ်းစဉ်အတိုင်း မနားမနေ ကြိုးစား ဆောင်ရွက်လေ 
တော့သည်။ ထိုကြောင့် နာဇီများသည်တစ်နေ့တခြား အင်အား ကောင်းလာလေရာ ၁၉၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင် 
အစိုးရအာဏာကို သိမ်းပိုက်ရန် ကြံစည်ကြ၏။ ထိုသို့ ကြံစည်ရာ၌ ဘီယာဆိုင်များတွင် နောက်လိုက်များ စုဆောင်းသောကြောင့် ''ဘီယာဆိုင်မှ တော်လှန်ရေး''ဟု ခေါ်တွင်လေသည်။ နာဇီတို့၏ ကြိုးစားမှုမှာ မအောင်မြင်ပဲ ဟစ်တလာလည်း အဖမ်းခံရပြီးနောက် ထောင်ဒဏ် ငါးနှစ် အပြစ်ပေး ခံရလေ 
သည်။ ထောင်ကျနေသည့် အတောအတွင်း ''ကျွန်ုပ်၏ ကြိုးပမ်းမှု''ခေါ် နာဇီတို့ ကျင့်စဉ်ကို ရေးသားခဲ့လေသည်။ ထောင်ထဲတွင် ရှစ်လမျှသာ နေရပြီးနောက် လွတ်လာလေသည်။
၁၉၂၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၂၈ ခုနှစ်အတွင်းတွင်ကား ဂျာမနီနိုင်ငံသည် စည်ကား ဝပြောနေလေရာ မကြေနပ်မှုများ မရှိသလောက် ဖြစ်သဖြင့် တော်လှန်ရေးများ မပေါ်ပေါက်ခဲ့ချေ။ 
သို့ရာတွင် ၁၉၂၉ ခုနှစ်လောက်မှစ၍ ကမ္ဘာနှင့်အဝန်း စီးပွားရေး ကြပ်တည်းမှု ပေါ်ပေါက်လာသောအခါ နာဇီတို့အဖို့ အခွင့်ကောင်းနှင့် ကြုံရပြန်လေသည်။ ဟစ်တလာသည်လည်း အခွင့် 
ကောင်းကိုယူ၍ ဂျာမန်လူထုအား မိမိတို့ စစ်ရှုံးရခြင်းမှာ ရဟူဒီများနှင့်မတ်ဝါဒီများကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု အပြစ်ဖို့ကာ ဟောပြောပြီးလျှင် သူ့ဘက်သို့ ဆွဲဆောင်လေသည်။ စက်မှုလုပ်ငန်း အရင်းရှင်ကြီးများကလည်း သူ့ကို အားပေးထောက်ခံလာကြသည်။

နာဇီပါတီသည် တဖြည်းဖြည်း အင်အားကောင်းလာကာ ၁၉၃ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဂျာမန်လွှတ်တော်၌ နာဇီပါတီဝင် အမတ် ၁ဝ၇ ယောက်မျှ ရှိနေပြီ ဖြစ်သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင်မူ ၁၉၆ယောက် အထိ တိုးတက်လာပြီးလျှင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် အင်အား 
အတောင့်တင်းဆုံးပါတီ ဖြစ်လာလေသည်။ ထိုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် ဟင်ဒင်ဗတ် နှင့် ယှဉ်ပြိုင်၍ သမ္မတရာထူးကို အရွေးခံရာ ရှုံးနိမ့်သွား၏။ 
( ပေါဖွန်ဟင်ဒင်ဗတ်။)

သို့သော် ၁၉၃၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃ဝ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာသည် ဂျာမန်လွှတ်တော်၏ အဓိပတိ(ဝန်ကြီးချုပ်) ဖြစ်လာသည်။ ၁၉၃၄ ခုနှစ်တွင် သမ္မတ ဟင်ဒင်ဗတ် ကွယ်လွန် သောအခါ ဟစ်တလာသည် အဓိပတိရာထူးနှင့် သမ္မတရာထူး နှစ်ခုလုံးကို ပူးတွဲ 
ထမ်းရွက်လေသည်။
ဟစ်တလာသည် သူ၏ ရည်မှန်းချက်အတိုင်း ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ခေါင်းဆောင်ကြီးအဖြစ်သို့ ရောက်ပြီဖြစ်ရာ သူ၏ လုပ်ငန်းစဉ်ကို ချမှတ်ကာ စတင် ဆောင်ရွက်လေတော့သည်။ နိုင်ငံ 
စည်းလုံးတောင့်တင်းမှုအတွက် ရှေးဦးစွာ သူသည် အတိုက်အခံပါတီများကို နှိပ်ကွပ် ဖျက်သိမ်းသည်။ သူ၏ ပါတီများထဲမှ သူနှင့်သဘောချင်း မတိုက်ဆိုင်သူများကိုလည်း ''ပါတီ သန့်ရှင်းရေး''ဟု အကြောင်းပြကာ သုတ်သင်ပစ်လေသည်။ 
နာဇီ ပါတီသာလျှင် တရားဝင်နိုင်ငံ‌‌ရေးပါတီဖြစ်သည်ဟု ကြေညာပြီးသော် တစ်ပါတီစနစ်ကို ထူထောင်လေသည်။ နိုင်ငံရေးအာဏာများကိုလည်း သူ၏ လက်ဝယ်ထားရှိပြီးနောက် သူ၏ လူယုံများမှတဆင့် နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်သည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံကို 
မည်ကဲ့သို့ အသွင်ပြောင်းလိုက်‌လေသနည်းဟူမူ ဂျာမန်လူထုသည် ဟစ်တလာကို မိမိတို့အား ကယ်တင်မည့်သူဟူ၍ပင် မှတ်ထင်လာကြတော့၏။ ထို့ပြင် အတိုက်အခံ ပါတီများကို နှိပ်ကွပ် သည်ထက်ပင် ရဟူဒီ(ဂျူး)များနှင့် အနည်းငယ်မျှ သွေးသား‌တော်စပ်သူများကိုပင် မချန်ပဲ ပိုမို ပြင်းထန်စွာ နှိပ်ကွပ် ညှဉ်းပန်းသည်။ 
နိုင်ငံမှလည်း နှင်ထုတ်ခဲ့လေသည်။
ထိုနောက်တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ဂုဏ်သရေကို ပြန်ဆယ်သည့် လုပ်ငန်းစလေတော့သည်။ နာဇီတို့သည် ဂျာမနီနိုင်ငံသည် ပထမကမ္ဘာစစ်ရှုံးနိုင်ငံအဖြစ် ကမ္ဘာ့အလယ်တွင် မျက်နှာငယ်နေရသည်ကို 
မျက်နှာရှိရှိနှင့် တင့်တင့် တယ်တယ်ဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက် ပေးမည်ဟု ဂျာမန်လူထုကို ကတိပေးခဲ့သည်။ ထိုကတိအတိုင်း ဆောင်ရွက်ဖို့ပင် ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်လေသည်။ သို့ဖြစ်၍ 
ပထမတွင် လျှို့ဝှက်စွာ လက်နက်များကို တပ်ဆင် လေသည်။ နောင်အခါတွင်ကား အတိအလင်း လက်နက်များကို ပြုလုပ် 
တပ်ဆင်လေတော့သည်။ ထိုသို့ လက်နက်အင်အား ဖြည့်တင်းကာ နိုင်ငံတကာနှင့် ယှဉ်ပြိုင်သာအောင် ကြိုးပမ်းမှုမှာ 
နောက်ဆုံး စစ်မက် ဖြစ်ပွားသည့် အခြေသို့ ဆိုက်ရောက်တတ်သည့်အတိုင်း ဟစ်တလာ ခေါင်းဆောင်သော နာဇီတို့သည်တစ်နည်းအားဖြင့် စစ်ဖြစ်ပွားရန် ကြိုးပမ်းမှုကို စတင် ဆောင်ရွက်သည်ဟု ဆိုနိုင်ပေသည်။ စင်စစ်သော်ကား အင်အား ဖြည့်တင်းပြီးနောက် နောက်တကြိမ် စစ်ပွဲကြီးတရပ်ကို ဆင်နွှဲ 
ကာ အနိုင်ယူလိုက်လျှင် ယခင်က ဂျာမနီနိုင်ငံ ဂုဏ်သရေမဲ့ခဲ့သည်ကို သင်ပုန်းချေရာရောက်မည်ဟု နာဇီတို့သည် တထစ်ချ မှတ်ယူထားကြ၏။
ဤသို့ဖြင့် လက်နက်များ တပ်ဆင်ပြီးနောက် ဂျာမန် အမျိုးသားများ စစ်ထဲ မဝင်မနေရ ဥပဒေကို ပြန်လည် ပြဋ္ဌာန်းလိုက်လေသည်။ နိုင်ငံပေါင်းချုပ် အသင်းကြီးမှလည်း နုတ်ထွက်လိုက်၏။
၁၉၃၆ ခုနှစ်တွင် ရိုင်းလန်းနယ်ကို ချီတက် သိမ်းပိုက် လိုက်သည်။ ထိုနောက် ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် မဟာမိတ်နိုင်ငံများမှ သိမ်းယူထားသော ဂျာမန် ကိုလိုနီနယ်များကို ပြန်လည် ပေးအပ်ရမည်ဟု တောင်းဆိုလေသည်။
၁၉၃၉ ခုနှစ်မှာပင် ဟစ်တလာသည် အီတလီ အာဏာရှင် မူဆိုလိုနီနှင့် နားလည်မှုရယူကာ သူတို့၏ အကူအညီဖြင့် စပိန် ပြည်တွင်းစစ်ပွဲတွင် အနိုင်ရ၍ အာဏာသိမ်းပိုက်ခဲ့သော ဖရန်ကို အစိုးရကို အသိအမှတ် ပြုလေသည်။
( မူဆိုလိုနီ ဗင်နီတို။)

( ဖရန်ကို။)

၁၉၃၇ ခုနှစ်တွင် အီတလီနှင့် မဟာမိတ် စာချုပ် လက်မှတ်ရေးထိုးလေသည်။ ၁၉၃၈ ခုနှစ်ဦးတွင် နာဇီ တပ်များသည် ဩစတြီးယားနိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ချက်ကိုစလိုဗာ
ကီးယားနိုင်ငံမှ ဆူ‌ဒေတန်နယ်ကို မြူးနစ် စာချုပ်အရ ရရှိပြန်သည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်ဦးတွင် ချက်ကိုစလိုဗာကီးယားနိုင်ငံရှိ ကျန်နယ်များကို သိမ်းယူလိုက်သည်။ ထိုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် 
ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုနှင့် အပြန်အလှန်မကျူးကျော်ရေး စာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီးနောက် စက်တင်ဘာလတွင် ဆိုဗီယက်နှင့်အတူ ပိုလန်နိုင်ငံကို တိုက်ခိုက်လေသည်။ ထိုအခါမှစ၍ 
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး စတင်ဖြစ်လေတော့သည်။ 
( ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး။)

ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အစတွင် နာဇီဂျာမနီနှင့် အပေါင်းပါ နိုင်ငံများသည် အောင်ပွဲအလီလီ ရခဲ့သော်လည်း မကြာမီပင် တစ်ရှုံးထဲရှုံးရသည့် အခြေနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြရလေသည်။ ထိုသို့ 
တစ်ရှုံးထဲရှုံးနေသဖြင့် နိုင်ငံအလုံးပြုတ်ပြုတ်ပြုန်းရတော့မည့် 
အရေးကို ကြိုတင်သိရှိလာကြသော အထက်တန်း စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ အရာရှိကြီးများသည် နိုင်ငံကို ကယ်တင်ရန်အတွက် 
ဟစ်တလာကို ၁၉၄၄ ခုနှစ်တွင် လုပ်ကြံလေသည်၊ သို့သော် အထမမြောက်ခဲ့ချေ။

၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဘာလင်မြို့တော်ကြီးတွင် နေရာ အတော် များများ၌ ဆိုဗီယက်တပ်နီတော်က သိမ်းပိုက် တပ်စွဲမိပြီးသောအခါ ဂျာမန် ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ် ဒိုးနစ်က ဟစ်တလာ ကျဆုံးသွားပြီ 
ဖြစ်၍ သူက ဟစ်တလာ့နေရာကို ဆက်ခံကြောင်း ကြေညာလေသည်။

ဟစ်တလာ၏ ဘဝဇာတ်သိမ်းခန်းမှာ မရေရာလှချေ။ ရုရှား ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မာရှယ်ဇူးကော့ကမူ ဟစ်တလာသည် အီဗာဗရွန်းဆိုသူ အမျိုးသမီးကို လက်ထပ်ပြီးနောက် လေယာဉ်ပျံဖြင့် 
လွတ်မြောက်ကောင်း လွတ်မြောက်သွားမည်ဟု ဆို၏။ သို့သော် ၁၉၄၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် ထုတ်ပြန်သော မဟာမိတ် အုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီ၏ ပြန်တမ်းအရမူ ဟစ်တလာနှင့် အီဗာဗရွန်းတို့သည် ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၉ ရက်နေ့တွင် လက်ထပ်ကြပြီးသော် ၃ဝ ရက်နေ့ ညနေ၂ နာရီခွဲကျော်ကျော်တွင် ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေခဲ့ကြသည်။ သူတို့၏ အလောင်းများကို 
မီးရှို့လိုက်ကြသည်ဟု ဆိုလေသည်။ သို့ဖြင့် မည်သူမျှ တပ်အပ်သေချာစွာ မပြောနိုင်ခဲ့ပေ။ ၁၉၅၆ ခုနှစ်တွင် ရှရုား
တို့၏ အချုပ်ထောင်မှ လွတ်မြောက်လာခဲ့သော ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်ရံတော်တစ်ဦးဖြစ်သူ ဗိုလ်မှူးအော့တိုးဂွန်းက ဟစ်တလာသည် မိမိကိုယ်ကိုမိမိ သေနတ်နှင့်ပစ်၍ အဆုံးစီရင်ကြောင်း၊ ကြင်ယာတော် အီဗာဗရွန်း ကမူ အဆိပ်သောက်၍ အဆုံးစီရင်ခဲ့ကြောင်း၊ ထိုနောက် သူတို့၏ အလောင်းများကို အော့တိုးနှင့် အပေါင်းပါတို့က ဓာတ်ဆီဖျန်း၍ မီးရှို့လိုက်ကြကြောင်း၊ သို့သော် ရုရှားတပ်များ ချဉ်းကပ်လာသည်နှင့် မီး 
ကောင်းစွာ လောင်သည်အထိ မစောင့်နိုင်တော့ပဲ မြေမြှုပ် သင်္ဂြိုဟ်ရန် တပည့်များကို မှာကြားခဲ့ကြောင်းနှင့် သတင်းစာဆရာများကို ပြောကြားခဲ့လေသည်။&lt;ref&gt;မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)&lt;/ref&gt;

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

[[Category:ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်များ]]
[[ကဏ္ဍ:ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ သမ္မတများ]]
{{Lifetime|၁၈၈၉|၁၉၄၅}}</text>
      <sha1>g8k9qdej2a2cmkghgunm2tdjw1mujzu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877755</id>
      <parentid>877753</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T04:34:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>103.25.79.6</ip>
      </contributor>
      <comment>/* အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ(ခရစ်နှစ် ၁၈၈၉-၁၉၄၅) */</comment>
      <origin>877755</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="88631" sha1="irsk4gypbr9cvobmfx88azp2hlq1t2g" xml:space="preserve">{{cleanup|date=၁၈ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၁၈}}

{{Infobox officeholder
|name        = အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ&lt;br&gt;Adolf Hitler
|citizenship = 
 {{plainlist |
*Austrian citizen until 7 April 1925{{sfn|NS-Archiv, 7 April 1925}}
*German citizen after 25 February 1932
 }}
|image       = Hitler portrait crop.jpg
|imagesize   =
|caption     = ဟစ်တလာ (၁၉၃၈)
|birth_date  = {{birth date|1889|4|20|df=yes}}
|birth_place = Braunau am Inn, Austria-Hungary
|death_date  = {{death date and age|1945|4|30|1889|4|20|df=yes}}
|death_place = ဘာလင်၊ ဂျာမနီ။
|death_cause = ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် သတ်သေ
|party       = နာဇီပါတီ (၁၉၂၁–၄၅)
|otherparty  = ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ (၁၉၂၀–၂၁) 
|religion    =
|spouse      = Eva Braun&lt;br /&gt;(29–30 April 1945)
|parents     = {{plainlist|
*အလွိုက်(စ်) ဟစ်တလာ (ဖခင်)
*ကလဲရာပိုး ဟစ်တလာ (မိခင်)
}}
|occupation  = နိုင်ငံရေးသမား
|country     = [[နာဇီဂျာမနီ]]
|office      = ဂျာမနီနိုင်ငံတော်၏ ခေါင်းဆောင်ကြီး
|deputy      = Rudolf Hess (1933–41)
|term_start  = 2 August 1934
|term_end    = 30 April 1945
|predecessor = Paul von Hindenburg&lt;br /&gt;(ဝိုင်မာသမ္မတနိုင်ငံ၏ သမ္မတ)
|successor   = Karl Dönitz&lt;br /&gt;(တတိယဂျာမနီနိုင်ငံ‌တော်၏ သမ္မတ)
|office2     = တတိယဂျာမနီနိုင်ငံတော်၏ ဝန်ကြီးချုပ်
|president2  = Paul von Hindenburg&lt;br /&gt;(until 1934)
|deputy2     = Franz von Papen (1933–34)
|term_start2 = 30 January 1933
|term_end2   = 30 April 1945
|predecessor2= ကွတ် ဗွန် ရှလိုင်းရှား
|successor2  = ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ်ဒိုးနစ်
|office3     = နာဇီပါတီ၏ခေါင်းဆောင်ကြီး
|deputy3     = Rudolf Hess
|term_start3 = 29 June 1921
|term_end3   = 30 April 1945
|predecessor3= Anton Drexler
|successor3  = Martin Bormann
|signature   = Hitler Signature2.svg
|footnotes   =
|allegiance  = {{flag|German Empire}}
|branch      = {{flagdeco|German Empire|naval}} ''Bavarian Army''
|unit        = {{unbulleted list | 16th Bavarian Reserve Regiment | ''Reichswehr'' intelligence}}
|serviceyears= ၁၉၁၄–၂၀
|rank        = {{unbulleted list | ''Gefreiter'' | ''Verbindungsmann''}}
|battles     = [[ပထမကမ္ဘာစစ်]]
|mawards     =
 {{plainlist |
*[[Iron Cross#World War I|Iron Cross First Class]]
*[[Iron Cross#World War I|Iron Cross Second Class]]
*[[Wound Badge]]
 }}
}}

[[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]ကြီးကို ဖန်တီးခဲ့သူ၊ ဂျူးလူမျိုးတို့၏ဘုံရန်သူ၊ နာဇီပါတီဝင်တို့၏ ဖခင်ကြီး၊နာဇီဂျာမန်အင်ပါယာ၏ ခေါင်းဆောင်ကြီး၊ တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်စေခဲ့သော [[အာဏာရှင်]]ဟု အမျိုးမျိုး မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ရသော ဟစ်တလာ၏ နာမည်အပြည့်အစုံမှာ &quot;အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ&quot; (Adolf Hitler) ဖြစ်သည်။ 

ဟစ်တလာကို [[ဩစတြီးယား]]ပြည်နှင့် ဘာဗေးရီးယား ပြည်နယ်စပ်ရှိ အင်းမြစ်နံဘေး ဘရောနှောမြို့ကလေးတွင် ဖခင် အလွိုက်ဟစ်တလာနှင့် မိခင် ကလဲရာပိုးလ်တို့မှ ၁၈၈၉ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂ဝ ရက်၊ ညနေ၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။ အမျိုးအနွယ်မှာ မထင်မရှားမျှသာ ဆိုဟုဆိုတယ်။ ဟစ်တလာ၏ဖခင်မှာ လုပ်ငန်းများ အတည်တကျမရှိသဖြင့် အမြို့မြို့အနယ်နယ် ပြောင်းရွှေ့ရင်း လိုက်ပါနေထိုင်ခဲ့ကြရသည်။ ရောက်ရာအရပ်တွင် ဟစ်တလာမှာ မူလတန်းပညာကို သင်ယူခဲ့ရသည်။ ၁၉ဝဝ ပြည်နှစ်တွင် လင့်ဇ်မြို့မှ ရီးရဲအလယ်တန်းကျောင်းတွင် အလယ်တန်းပညာကို ဆက်လက်သင်ကြားခဲ့သည်။ ၁၉ဝ၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ၏ဖခင် အလွိုက်ကွယ်လွန်သွားခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဟစ်တလာမှာ ကျောင်းနေခွင့်မရတော့‌ပေ။ ဘဝရပ်တည်ရေးကို ခက်ခဲပင်ပန်းစွာ ရပ်တည်ခဲ့ရသည်ဆို၏။ ထိုမှတဖန် မိခင်ဖြစ်သူအလိုကျ ကက်သလစ်ဘာသာဝင်အဖြစ် ခံယူခဲ့ရပြီး စတီးယားကျောင်းတွင် ဆက်လက်ပညာသင်ကြားခဲ့ပြီး အသက် ၁၆ နှစ်တွင် ကျောင်းထွက်ခဲ့ရသည်။

ဟစ်တလာသည် ပန်းချီပညာကို ဝါသနာပါခဲ့ပြီး အသက်ကြီးလာလျှင် ပန်းချီဆရာအဖြစ် အသက်မွေးမည်ဟုပင် ဆုံး ဖြတ်ခဲ့ဖူးသည်ဆို၏။ မိဘများက အစိုးရအလုပ်ကို လုပ်စေချင်ခဲ့ သည်။သို့‌သော်ဟစ်တလာမှာ ကျောင်းစာလည်းညံ့သည်။ ကျောင်း ထွက်လက်မှတ်ကိုပင် မရရှိခဲ့ပေ။ ၁၉ဝ၅ ခုနှစ်တွင် ကျောင်းမှထွက်ခဲ့ သည်။ ပုံများ၊ ပန်းချီများကို အချိန်ပြည့်ဆွဲကာ အချိန်လွန်ခဲ့သည် ဟုဆို၏။ ဟစ်တလာသည် ၁၉ဝ၆ ခုနှစ်တွင် [[ဗီယင်နာမြို့]]သို့ အလည်အပတ် ရောက်သွားခဲ့သည်။ ဗီယင်နာမြို့မှာ အနုပညာ ထွန်းကားသော မြို့ကြီးဖြစ်သောကြောင့် သူအလွန်ပျော်ခဲ့သည် ဆို၏။ ထိုမြို့ကြီး၏ ကြီးကျယ်ခမ်းနားမှု အနုပညာများကသူ့၏ ပန်းချီဆရာဖြစ်ချင်စိတ်ကို ပို၍ တွန်းပို့ခဲ့သည်ဆို၏။ ထို့ကြောင့် သူ့မိခင်ကြီး တားဆီးနေသည့်ကြားမှ ၁၉ဝ၇ ခုနှစ်တွင် လင့်ဇ်မြို့ ကလေးကိုစွန့်ခွာ၍ ဗီယင်နာမြို့သို့ ထွက်ခွာခဲ့သည်ဆို၏။ သို့သော် သူသည် ဗီယင်နာအနုပညာသိပ္ပံကျောင်းကြီးကို ဝင်ခွင့်မရခဲ့။ အရည်အချင်း မမှီ ဟုဆိုကာပယ်ချခဲ့သည်။ သူ စိတ်မလျှော့ဘဲ ဆက်လက် ကြိုးစားနေစဉ်မှာပင် သူ့ မိခင်ကြီး ကွယ်လွန်ခဲ့၍ လင့်ဇ်မြို့သို့ ပြန်ခဲ့ရသည်။ ၁၉ဝ၈ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ဗီယင်နာမြို့သို့ ပြန်ရောက်ရှိခဲ့ပြီး အနုပညာသိပ္ပံကျောင်းကြီးတွင် နေခွင့်ရရန် ကြိုးစား ပြန်၏။ သို့သော် မရခဲ့။ ဟစ်တလာသည် စိတ်ပျက်လက်ပျက်နှင့် ၅ နှစ်လုံးလုံး ဖြစ်သလိုနေ ဖြစ်သလိုစား မထင်မရှားနေခဲ့ရသည်။ ဗီယင်နာမြို့ကြီးတွင် သူ့ဘဝသည် ကူကယ်ရာမဲ့နှင့် ၁၉ဝ၉ ခုနှစ်မှ ၁၉၁၃ ခုနှစ်ထိ ပခုံးထမ်းအလုပ်ကြမ်းသမား၊ အပေါစား ပန်းချီဆရာအဖြစ်မျိုးနှင့် နေထိုင်ခဲ့ရသည်ဆို၏။

ငွေရှင်သူဌေးကြီးများ၏ ကုသိုလ်ဖြစ် ဟိုတယ်များတွင် နေထိုင်ခဲ့ရ၏။ အမြဲတမ်း ငတ်မွတ်စုတ်ပြတ်နေသည့် ကာလများဟု ဟစ်တလာကိုယ်တိုင် ရေးသားခဲ့၏။ ဟစ်တလာ ပန်းချီဆွဲသည့်ကားများတွင် 'အေ ဟစ်တလာ'ဟု လက်မှတ်ထိုးလေ့ရှိ၏။ အဒေါ့ဖ်စ်ဟစ်တလာ အတိုကောက်အမည်ဟူ၏။ ထိုမှဟစ်တလာ၏ ဘဝအချိုးအကွေ့များသည် ဘဝပေးအသိများအရ နိုင်ငံရေးသမားတစ်ယောက်အဖြစ်သို့ တဖြည်းဖြည်း ဦးတည်လာခဲ့သည် ဆို၏။ 

ဟစ်တလာသည် စာများကို ပိုဖတ်ဖြစ်လာ၏။ ပို၍ တွေးတောဆင်ခြင်နိုင်လာ၏။ သတင်းစာများကို ပို၍ ဖတ်ရှုလာ၏။ စကားကို လူအများ စိတ်ဝင်စားလာအောင် ကျယ်လောင် ကျယ်လောင် ပြောလေတော့၏။ ဘီယာဆိုင်များတွင် လက်ဖက်ရည်ဆိုင်များတွင် ပို၍ ပြောခဲ့သည်ဆို၏။ နိုင်ငံရေးစကားများ ပြောရင်း ရန်ဖြစ်သည်၊ ပြန်လည်ချေပသည်၊ လက်သီးလက်မောင်းတန်းရင်း ဂျူးများ၊ ဘုန်းကြီးများ၊ ဆိုရှယ်လစ်များကို မုန်းတီးကြောင်း အကြိမ်ကြိမ် ပြောခဲ့သည်ဆို၏။

ဟစ်တလာသည် ထိုအချိန်များမှာပင် စိတ်ကြီးဝင်နေခဲ့ပြီဆိုကြ၏။ သူ့ကိုယ်သူ အလွန်မြင့်မြတ်သူဟု ထင်နေခဲ့ပြီ ဆိုကြ၏။ ဘဝင်မြင့်နေ၏။ သူ့ကိုယ်သူနှင့် အနီးမှလူများကို ဂျာမန်အမျိုးအနွယ်များသည် မြင့်မြတ်သော မဟာမျိုး မဟာနွယ် များဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် မိမိတို့လူမျိုးမှသာ နိုင်ငံရေး၊ ယဉ်ကျေး မှု ပို၍ မြင့်မားသည်၊ ပို၍ကြွယ်ဝသည်။ ထို့ကြောင့် 'မဟာဂျာမနီ နိုင်ငံတော်ကြီး'ကို ထူထောင်ကြရမည်ဟူသော အတွေးနှင့်စကားမျိုးကို ပြောဆိုခဲ့သည်ဆို၏။

၁၉၁၃ ခုနှစ်တွင် ဗီယင်နာမြို့မှ ဟစ်တလာ ရုတ်တရက် ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့ပြီး စစ်ထဲမဝင်မနေရအမိန့်ကိုဖီဆန်၍ ရှောင်ထွက်သွားခဲ့သည်။ ထိုမှ [[မြူးနစ်မြို့]]သို့ ရောက်သွားခဲ့သည်။ မြူးနစ်တွင်လည်း ဘီယာဆိုင်တွင် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးစကားများကိုသာ ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် ပြောဆိုနေခဲ့သည်။
သို့သော် ဟစ်တလာ၏ ကံကြမ္မာအလှည့်အပြောင်းဖြစ်စေရန် ကမ္ဘာကြီးတွင် စစ်မီးကြီးလောင်ခဲ့သဖြင့် လူအများက နိုင်ငံရေးကို စိတ်ဝင်စားချိန် ကာလကြီးပင်တည်း။
၁၉၁၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာဘဝကို အထူးပြောင်းလဲစေခဲ့သော မြူးနစ်မြို့၊ အိုဒီအုံ ပလာဇာကွင်းပြင် ကြီး၏ လူထုတရားပွဲမှ စတင်ခဲ့လေသည်။ ဂျာမန်မှ ရုရှားပြည် ကြီးကို စစ်ကြေညာခဲ့ခြင်း၊ ဂျာမန်အမျိုးသားတိုင်း စစ်ထဲဝင်ကြရသလို ဟစ်တလာလည်း စစ်မှုထမ်းစစ်သား ဖြစ်ခဲ့လေ၏။ မထင်မရှား စစ်သားလေးဘဝ၊ စစ်တပ်ထဲတွင် ဆက်သားတာဝန်၊ ၁၉၁၅-၁၉၁၆ ခုနှစ်တွင် ခြေထောက်တွင် သေနတ်မှန်ကာ ဒဏ်ရာရခဲ့သည်။ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် တပ်ကြပ်ကလေးဘဝ၊ တပ်သားကျော် ဆုတံဆိပ် ရရှိခဲ့သည်။ စစ်မြေပြင်တွင် သူတစ်ယောက်တည်းမှ ပြင်သစ်စစ်သား ၁၅ ယောက်ကို လက်ရဖမ်းဆီးခဲ့‌သောကြောင့် ဟူ၏။ ၁၉၁၈ ခုနှစ် တိုက်ပွဲတစ်ခုတွင် ဟစ်တလာသည် ဓာတ်ငွေ့မိပြီး သတိလစ်သွားသဖြင့် စစ်ဆေးရုံသို့ ပို့ပေးခဲ့ကြရသည်။ မျက်စိများ ယာယီ ကန်းသွားကာ ကိုယ်တစ်ပိုင်းလည်း သေသွားခဲ့သေးသည် ဆို၏။ မကြာခင် ပျောက်ကင်းခဲ့လေ၏။ ထိုနှစ်တွင် [[ပထမကမ္ဘာစစ်]]ကြီး ပြီးခဲ့လေ၏။ ဂျာမနီတို့ စစ်ရှုံးခဲ့လေ၏။ ဟစ်တလာတို့ ငိုခဲ့ရလေ၏။

ထိုအချိန်မှစ၍ ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးနယ်ထဲသို့ ခြေစုံပစ်ဝင်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်ဆို၏။ ၁၉၁၉ နှစ်အထိ စစ်တပ်ထဲတွင်နေခဲ့၍ ၁၉၁၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင်မြူးနစ်မြို့သို့ ပြန်လာခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဂျာမနီနိုင်ငံရေးမှာ အလွန်ရှုပ်ထွေးနေလေ၏။ နေ့စဉ် တရားပွဲများ၊ ဆန္ဒပြပွဲများ၊ ဆူပူမှုများမပြတ် ရှိနေခဲ့သည့် ကာလများလည်း ဖြစ်သည်။ 
ထိုကာလတွင် မြူးနစ်မြို့ဆိုင်ရာ ခရိုင်စစ်ဌာနချုပ် လက်အောက်ရှိ နိုင်ငံရေးဌာနတွင် ပုံနှိပ်လုပ်ငန်းနှင့် သတင်းဖြန့်ချိရေးဌာနတွင် ဟစ်တလာ အလုပ်လုပ်ခဲ့ရသည်။ ထိုမှ နိုင်ငံရေး နည်းပြသင်တန်းတက်ခဲ့ရပြီး နိုင်ငံရေးနည်းပြအရာရှိ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ထိုမှ ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီနှင့် စစ်တပ်အကြား ညှိနှိုင်းရသော အရာရှိအဖြစ် စေလွှတ်ခြင်းခံရသည်။ ထိုမှ ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီသို့ ခြေစုံပစ်ဝင်ခဲ့ပြန်သည်ဆို၏။ ထိုပါတီတွင် ဟစ်တလာသည် ဝါဒဖြန့်ချိရေးတာဝန်ခံ ဖြစ်ခဲ့လေ၏။


၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၄ ရက်နေ့တွင်ပထမ ဦးဆုံးသော လူထုတရားပွဲကြီးကို ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီမှ ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့ရာ ပရိသတ်နှစ်ထောင်နီးပါးမျှ တက်ရောက်ခဲ့ သည်ဆို၏။ ထိုပွဲတွင် ဟစ်တလာ၏အမည်လည်း စတင်ကျော်ကြားခဲ့လေ၏။ ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီကိုလည်း '''အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ်ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ''' ဟူ၍ အမည်ပြောင်းခဲ့လေ၏။ ထိုပါတီ၏ အတိုကောက်နာမည်မှာ 'နာဇီ'ပါတီဖြစ်သည်။ ဥက္ကဋ္ဌကြီးမှာဟားရားဖြစ်ပြီး မကြာခင်မှာပင် ဟစ်တလာနှင့် သဘောမတိုက်ဆိုင်၍ နုတ်ထွက်သွားခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာ၏စည်းရုံးမှုကြောင့် ပါတီဝင်အင်အား ပို၍ပို၍ များ လာခဲ့သည်။ မြူးနစ်မြို့ခရိုင် စစ်ဌာနချုပ်မှ စစ်ဗိုလ်ဟောင်း ဗိုလ်ကြီး ရုမ်းမှ ဟစ်တလာကို များစွာ အကူအညီပေးခဲ့သည်။


၁၉၂၁ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် [[ဘာလင်မြို့]]သို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။ အပြန်တွင် ပါတီတွင်းတိုက်ပွဲ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဟစ်တလာ နိုင်ခဲ့သည်။ အာဏာရှင်ခေါင်းဆောင် စတင် ဖြစ်လာ ခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာဦးဆောင်၍ အခြားပါတီ၏ တရားပွဲဖျက်မှုဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၇ လ အပြစ်ပေး ခံခဲ့ရပြီး တစ်လသာ ထောင်ထဲတွင် နေခဲ့ရသည်ဆို၏။ ထောင်မှလွတ်ခဲ့ပြီး ၁၉၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၁ ရက်နေ့တွင် ကာကွယ်ရေးဥပဒေ ကြမ်းကို ကန့်ကွက်သည့် လူထုဆန္ဒပြပွဲကြီးကို နာဇီပါတီမှ ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့သည်။ ဟစ်တလာ၏နာမည်မှာ ပို၍ ကျော် ကြားခဲ့လေပြီ။ အာဏာပိုင်များ၏ရန်သူ နံပါတ်တစ် စာရင်းဝင် လည်း ဖြစ်ခဲ့ရလေ၏။


၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် အခြားပါတီ ၄ ပါတီနှင့်ပူးတွဲကော်မတီ ဖွဲ့နိုင်ခဲ့သည်။ နာဇီမုန်တိုင်းတပ်သားများ ဖွဲ့စည်းခဲ့ရာ တပ်သား နှစ်သောင်းကျော်ထိ ရှိခဲ့ပြီး အခြားပါတီနှင့် သမဂ္ဂအဖွဲ့များအံ့ဩ တုန်လှုပ်ခဲ့ကြသည်ဆို၏။ တပ်မှူးအဖြစ် [[ဂိုအားရင်း]]၊ [[ဟင်းမလား]]၊ စထရက်ဆားတို့ပါဝင်ခဲ့ကြပြီဆို၏။ စက်တင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့ တွင် ဟစ်တလာ ဦးဆောင်၍ [[နျူရင်ဘတ်မြို့]]တွင် လူထုဆန္ဒပြပွဲ ပြုလုပ်ခဲ့ပြန်၏။ အောင်မြင်ခဲ့ပြန်၏။ အဆိုပါ ဆန္ဒပြပွဲကြီးတွင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်း လူဒင်ဒေါ့ပင်ကိုတိုင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ဟစ်တလာမှာ ပို၍ ကျော်ကြားခဲ့ပြန်လေသည်။

ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးတွင် အနိုင်ရရေး၊ နေရာရရှိ ရေး၊ အသိအမှတ်ပြုလာစေရေးအတွက် နည်းမျိုးစုံအဖုံဖုံ အသုံးပြု ခဲ့သည်ဆိုကြ၏။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာသည်'အာဏာသိမ်းပွဲ' လုပ်ခဲ့သေး၏။ မအောင်မြင်ခဲ့ပါ။နိုင်ငံ‌တော်ပုန်ကန်မှုဖြင့်ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ် အပြစ်ပေး ခံခဲ့ရ၏။သို့သော်ထောင်ထဲတွင် ၁နှစ်သာနေခဲ့ရပြီး
၁၉၂၅ ခုနှစ်တွင် ထောင်မှလွတ်ခဲ့ပြန်လေ၏။ ဟစ်တလာ ကို စကားမပြောရဟု အာဏာပိုင်များမှ အမိန့်ထုတ်ခဲ့လေသည်။ ၁၉၂၈ ခုနှစ်အထိ။ ထို့ကြောင့် စာရေး၍ စာအုပ်ထုတ်ဝေခဲ့လေသည်။ 'ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု'စာအုပ် ကို၁၉၂၆ ခုနှစ်တွင် ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ပါတီဝင်ဦးရေမှာ သိန်း ကျော်ခဲ့ပြီဆို၏။
၁၉၂၉ ခုနှစ်တွင် နှစ်သိန်းနီးပါးရှိခဲ့သည်။ နာဇီပါတီဝင် များကို နာဇီကျောင်းသားအဖွဲ့၊ နာဇီမုန်တိုင်းတပ်ဖွဲ့၊ နာဇီကျောင်းဆရာများအဖွဲ့၊ နာဇီဆရာဝန်သမဂ္ဂ၊ နာဇီရှေ့နေများသမဂ္ဂ၊ နာဇီ လူငယ်အဖွဲ့ စသည့် အဖွဲ့ပေါင်းများစွာ ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့သည်။
၁၉၃ဝ ခုနှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကြီးတွင် နာဇီပါတီ အနိုင်ရလုလုနီးပါးဖြစ်ခဲ့ပြီး ၁၉၃၁ ခုနှစ်တွင် နာဇီမုန်တိုင်းတပ်သားပေါင်းပင် တစ်သိန်းနီးပါး ရှိခဲ့သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် နာဇီပါတီအာဏာ ရလာခဲ့လေ၏။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ သည် ဂျာမနီပြည်၏ ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကို တရားဝင် ရရှိခဲ့လေ သည်။ ပါလီမန်တွင် ဆက်လက်အနိုင်ရရှိအောင် ကြိုးစာခဲ့ရာတွင်လည်း နည်းမျိုးစုံဖြင့်ကြိုးစားခဲ့ရာ အနိုင်ရရှိခဲ့လေ၏။

၁၉၃၄ခုနှစ်တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံတော်သမ္မတကြီးဟင်ဒင်ဘတ် ကွယ်လွန်ခဲ့ရာ တစ်နာရီအတွင်းမှာပင် ဝန်ကြီးချုပ်ဟစ်တလာသည် သမ္မတကြီး၏ အရိုက်အရာကို ဆက်ခံရုံမျှမက ဂျာမန် လက်နက်ကိုင်တပ်ပေါင်းစုံ၏ စစ်သေနာပတိချုပ်ရာထူးကိုပါယူ၍ နိုင်ငံတော်ကို ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်ဟူ၏။
၁၉၃၅ ခုနှစ်တွင် [[အင်္ဂလိပ်]]၊ [[ပြင်သစ်]]အပါအဝင် နိုင်ငံကြီးများသည် ဟစ်တလာ အန္တရာယ်ကို ကြိုမြင်ခဲ့ကြရလေသည်။ ဂျာမနီသည် စစ်အင်အားကို တဖြည်းဖြည်း တိုးချဲ့ခဲ့ရာ စစ်သားဦးရေ ၅ သိန်း ၅ သောင်းပင် ရှိခဲ့သည်။ ဂျာမနီ ကို အိမ်နီးချင်း တိုင်းပြည်များမှ ဝိုင်း၍ ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ဟစ်တလာသည် ဂရုမစိုက်။

သို့နှင့် ၁၉၃၆ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင်ဩစတြီးယားပြည်ကို ဂျာမနီ၏ပြည်နယ်တစ်ခုအဖြစ် သိမ်းသွင်းခဲ့သည်။ အီတလီခေါင်းဆောင် [[မူဆိုလီနီ]]နှင့် စတင်လက်တွဲခဲ့သည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် ချက်ကိုစလိုဗာကီးယားကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ထိုနှစ်မှာပင် [[ပိုလန်နိုင်ငံ]]ကိုစစ်‌ကြေညာခဲ့ပြီး ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးကိုစတင်ခဲ့သည်။ ဂျူး သုတ်သင်ရေးစီမံကိန်းကိုလည်း ထိုကာလများတွင် စတင်ခဲ့လေ၏။

၁၉၄ဝ တွင် ဟစ်တလာ၏ အစီအစဉ်များသည် တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ခြိမ်းခြောက်နိုင်ခဲ့‌ လေသည်။ [[ဗြိတိသျှ]]၊ [[ပြင်သစ်]]၊ [[ဘယ်လ်ဂျီယံ]]၊ [[နော်ဝေး]]တို့၏ တပ်ပေါင်းများစွာ၊မြို့ ပေါင်းများစွာမှ ဂျာမနီတပ်များကို ခုခံတိုက်ခိုက်ခဲ့ရသည်။ ၁၉၄၁ ခုနှစ်တွင် [[ဆိုဗီယက်ယူနီယံ]]ကို ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့လေ၏။ သို့သော် ဟစ်တလာ၏စစ်မျက်နှာများ ရှည်လျားလွန်းလှသဖြင့် ထိုအချိန်မှစ၍ မနိုင်မနင်းဖြစ်ကာရှိနေခိုက်တွင် ဂျပန်နှင့်လည်း မဟာမိတ်ဖွဲ့ခဲ့သေး၏။ သို့သော် ထိုအချိန်တွင် ဟစ်တလာသည် စစ်ပန်းနေခဲ့ပြီ။ မကြာခင်မှာပင် [[ဂျပန်]]တို့၏ ပုလဲဆိပ်ကမ်းဗုံးကြဲ မှုကြီးသည် အမေရိကန်တို့ကို ရန်စကျူးကျော်ခြင်းဖြစ်ခဲ့ပြီး ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ကြီးအတွင်းသို့ အမေရိကန် ဝင်ရောက်လာခဲ့ခြင်းသည် ဟစ်တလာနှင့် ဝင်ရိုးတန်းနိုင်ငံများအတွက် ဆုံးရှုံးခြင်း နိမိတ်ဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။
ထိုသို့နှင့် ၁၉၄၁-၄၂-၄၃-၄၄ ခုနှစ်များတွင် ဟစ်တလာ သည် ဘေးကြပ်နံကြပ်များနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး တစတစ စစ်ရှုံးကာ မျက်ကန်းတစ္ဆေမကြောက် ပုံစံနှင့်သာရှိနေခဲ့လေ၏။ ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ၏ ရှိသမျှတပ်ပေါင်းများစွာ ပျက်စီးခဲ့၍ မဟာမိတ်တပ်များနှင့် ဆိုဗီယက်တပ်နီတော်၏ ထိုးစစ်ဒဏ် များကို လုံးဝခုခံနိုင်ခြင်းမရှိတော့ဘဲ ပြိုကွဲပျက်စီးခဲ့ရလေတော့ သည်။
ဟစ်တလာကို လုပ်ကြံမှုကြီးပေါင်းများစွာနှင့် ကြံစည်ခဲ့ကြသော်လည်း မသေခဲ့ဘဲ သူ၏ချစ်သူ အိဗာဗရွန်းနှင့်အတူ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် နောက်ဆုံးနေထိုင်ရာ စံအိမ်တော်ဝင်း ပုန်းခိုကျင်းကြီးထဲတွင်မိမိကိုယ်မိမိ သေနတ်ဖြင့် သေကြောင်းကြံကာ ကွယ်လွန်ခဲ့သည်ဟုသိရှိ ကြရသည်။ &lt;ref&gt;သုတေသီ ရေး ထင်ရှားကျော်ကြား ပုဂ္ဂိုလ်များ&lt;/ref&gt;

သူ၏မွေးရပ်မြေမှ [[ဂျာမနီနိုင်ငံ]]သို့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ခဲ့ပြီး ဂျာမနီ နိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားမှုများတွင် တက်ကြွစွာ ပါဝင်ခဲ့သည်။ ၁၉၂၁ ခုနှစ်မှစ၍ အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ်ဂျာမန်အလုပ်သမားများပါတီ (NSDAP) ၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှစ၍ ဂျာမနီနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်၊ ၁၉၃၄ ခုမှစ၍ သေဆုံးသည့် ၁၉၄၅ ခုနှစ်အထိ သူ့ကိုယ်သူ &quot;အမျိုးသားခေါင်ဆောင်&quot; ဟုအမည်တပ်ပြီး နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ နိုင်ငံတော် အစိုးရအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ရာထူးများကို တစ်ဦးတည်း သိမ်းပိုက်ကာ တိုင်းပြည်အာဏာကို ထင်သလို ခြယ်လှယ်ခဲ့သူ တစ်ဦးဖြစ်သည်။ သူသည် ၁၉၄၅ ခု ဧပြီလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် သူနေထိုင်ရာ ဘာလင်မြို့နန်းတော်တွင်း၌ သူ့ကိုယ်သူပင် အဆုံးစီရင်ခဲ့သည်။

နာဇီဝါဒ(၁၂)ချက်

1.ဂျာမန်အင်ပါယာချဲ့ထွင်ခြင်း။

2.ဂျူးလူမျိုးများကိုအမြစ်ပြတ်သုတ်သင်ရှင်းလင်းရေး။

3.ဂျာမန်တို့ပိုင်ဆိုင်ခဲ့‌သောနယ်မြေများပြန်လည်ရရှိရေး။

4.အာရိယန်အနွယ်ဝင်များ၏ကြီးမြတ်မှု။

5.ဗာဆိုင်းစာချုပ်ဖျက်သိမ်းရေး။

6.ပတမကမ္ဘာစစ်ပွဲတွင်ဂျာမနီသည်အပြစ်ရှိသည်ဟုငြင်းဆိုခြင်း။

7.သာတူညီမျှလက်နက်ရရှိရေး။

8.လူမှုရေးဥပဒေပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး။

9.ပိုမိုကောင်းမွန်သောဂျာမနီနိုင်ငံ‌တော်သစ်တည်‌ထောင်ရေး။

10.လုပ်ငန်းများကိုနိုင်ငံပိုင်ပြုလုပ်ခြင်း။

11.မြေယာပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး။

12.အလုပ်မလုပ်ဘဲအမြတ်ရပိုင်ခွင့်များဖျက်သိမ်းရေး။

နာဇီဝါဒဆိုတာကအကြွင်းမဲ့အာဏာပိုင်အယူအဆ၊အစွန်းရောက်အမျိုးသားရေးဝါဒ၊လူမျိုးရေးဝါဒနဲ့စစ်တပ်ချဲ့ထွင်ရေးဝါဒတွေရောထားတဲ့   ဖက်ဆစ်ဝါဒအသွင်ကွဲတစ်မျိုးဖြစ်သည်။

== ဟစ်တလာနှင့် နာဇီဝါဒ ==
ဟစ်တလာ၏ ဦးဆောင်မှု အောက်တွင် [[နာဇီ]]ဟုခေါ်သော လူတစ်စုသည် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် [[အာဏာရှင်စနစ်]]ကို ကျင့်သုံးကာ &quot;တတိယ ဂျာမန် နိုင်ငံတော်&quot; ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှစ၍ အခြားသော နိုင်ငံရေးပါတီများကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး၊ အချို့သော ပါတီများကို ရပ်တည်၍ မရအောင် နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် နှောင့်ယှက် ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ နာဇီအစိုးရကို ဆန့်ကျင်သော နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားသူများ အားလုံးကို ရှာဖွေဖမ်းဆီးစေပြီး နာဇီ အကျဉ်း စခန်းများသို့ ပို့ဆောင်၍ အဆုံး၌ ကွပ်မျက် သတ်ဖြတ်လိုက်ကြသည်။ 

ဟစ်တလာနှင့်သူ၏ အပေါင်းအပါများသည် ဥရောပတစ်ခွင်တွင် မှီတင်းနေထိုင်ကြသော &quot;ဂျူး&quot; လူမျိုးများ၊ အခြားသော ဘာသာဝင်များ၊ အာရိယန်အနွယ်ဝင်များထက်နိမ့်ကျ‌သောလူမျိုးများကို လိုက်လံရှာဖွေပြီး ရက်စက်သောနည်းမျိုးစုံဖြင့် စနစ်တကျ သတ်ဖြတ်လိုက်ကြသည်။ နာဇီတို့၏ ထိုလုပ်ရပ်များကြောင့်ပင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်မီး စတင်တောက်လောင်ခဲ့ပြီး ကလေးသူငယ်များ မိခင်များ အမျိုးသမီးများအပါအဝင် ၃၉ သန်းသော လူများ အသက်ဆုံးရှုံခဲ့ရသည်။ ထိုအထဲတွင် ဂျူးလူမျိုး ခြောက်သန်းသည်လည်း နာဇီတို့၏ လက်ချက်ဖြင့် သေကြေပျက်စီးခဲ့ကြရသည်။ ဥရောပတိုက်ကြီး၏ ဒေသအတော်များများသည်လည်း စစ်ဘေးစစ်ဒဏ်ကြောင့် အစိတ်စိတ်အမြွှာမြွှာ ကြွေမွပြီး အဆုံးအရှုံးများစွာကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရတော့သည်။

== ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်‌ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိ ==
ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိကို ကြည့်လျှင် အလွန်အမင်း ခြားနားကွာဟနေသော ဘဝအစိတ်အပိုင်းနှစ်ခုကို ပိုင်ဆိုင်သူဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြနေပေသည်။ အသက် ၃၀ အရွယ်ရောက်သည့်တိုင်အောင် ဟစ်တလာသည် အများနည်းတူ ဘဝအောင်မြင်မှုကို မရရှိနိုင်ခဲ့။ မည်သည့်အလုပ်ကိုမှ မယ်မယ်ရရ တတ်ကျွမ်းထားခြင်းလည်းမရှိ၊ မည်သည့် လူ့အသိုင်းအဝိုင်း အဆက်အသွယ်ကောင်းများကိုမှလည်း ထိထိရောက်ရောက် မရှိခဲ့သူ ဖြစ်ရာ သူ၏ဘဝတိုးတက်ကြီးပွားရေးသည်လည်း နှောင့်နှေးကြန့်ကြာခဲ့ရသည်။ 
[[File:Bundesarchiv Bild 183-1989-0322-506, Adolf Hitler, Kinderbild retouched.jpg|thumb|ဟစ်တလာ ငယ်စဉ်က]]

ထို့နောက်တွင်တော့ ဟစ်တလာသည် နှစ်အနည်းငယ်အတွင်းမှာပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတော်ကြီးကိုပင် ဝန်ကြီးချုပ်လုပ် သိမ်းပိုက်နိုင်ရုံမက [[ဥရောပနိုင်ငံ]]အတော်များများကိုလည်း သူ၏လက်အောက်သို့ ပြားပြားမှောက် ရောက်ရှိစေခဲ့သည်။ ပြောရလျှင် သူလိုလူသည် ဤကမ္ဘာလောကတွင် မရှိသလောက်ပင် ရှားသည် ဟုဆိုရမည်

နိုင်ငံရေးလောကထဲမဝင်မီ သူ၏ဘဝနှင့် သူ၏ဇာတ်ကြောင်းကို ဟစ်တလာသည် &quot;ပဟေဠိ&quot; တစ်ခုအနေဖြင့်သာ အများကို သိစေခဲ့သည်။ ဟစ်တလာကိုယ်တိုင်ရေးသော မိုင်ကမ့်စ်(ခေါ်)“ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု”စာအုပ်ထဲတွင် &quot;ငါဘယ်ကလာတယ်၊ ငါက ဘယ် မိသားစုကပေါက်ဖွားတယ်ဆိုတာ ဒင်းတို့ သိဖို့ အရေးမပါ ပါဘူး&quot; လို့ဟစ်တလာက သူ့ ခေတ်ပြိုင် နိုင်ငံရေးသမားတွေကို ရည်ညွန်းပြီး ပြောခဲ့ကြောင်း ရေးသားထားသည်။

အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာကို အကောက်အခွန်အရာရှိ [[အလွိုက်စ် ဟစ်တလာ]] နှင့် ဇနီးဖြစ်သူ ကလဲရာတို့မှ [[ဩစတြီးယားနိုင်ငံ|ဩစတြီးယား]] နိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ဗ‌ရော‌နော အမ်း အင်းန်မြို့က‌‌လေးတွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ ၁၉၀၃ ခုနှစ်တွင် ဖခင်ဖြစ်သူသေဆုံးခဲ့ပြီး အထက်တန်းကျောင်းမှ နုတ်ထွက်ခဲ့သည်။ ဗီယင်နာမြို့တွင် အနုပညာသိပ္ပံကျောင်း ဝင်ခွင့်စာမေးပွဲကို ဝင်ရောက်ဖြေဆိုပြီး အောင်မြင်မှုမရခဲ့သည့်အတွက် သူဖြစ်ချင်သော အနုပညာရှင် တစ်ယောက်ဖြစ်ရန် ရည်မှန်းချက်ကို လက်လွှတ်လိုက်ရသည်။ 

၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် [[ပထမ ကမ္ဘာစစ်]]ကြီး စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ဂျာမန်စစ်တပ်အတွင်းသို့ မိမိသဘောဖြင့်ပင် ဝင်ရောက်အမှုထမ်းခဲ့သည်။ စစ်ကြီးပြီးသောအချိန် ၁၉၁၉ ခုနှစ်တွင် ဂျာမန် အလုပ်သမားများပါတီ (DAP) ဟူသည့် ပါတီအသစ်အတွင်းသို့ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် စာရင်းသွင်းခဲ့သည်။ ထိုပါတီကို ၁၉၂၀ တွင် [[အမျိုးသား ဆိုရှယ်လစ် ဂျာမန် အလုပ်သမားများ ပါတီ]] (NSDAP) အဖြစ် အမည်ပြောင်းလဲ ခေါ်တွင်ခဲ့သည်။
[[File:Hitler WWI.jpg|thumb|ပထမ ကမ္ဘာစစ်အတွင်းက ဟစ်တလာ]]

သူ၏စကားပြောပါးနပ်မှု၊ နားထောင်သူကို ဆွဲဆောင်နိုင်မှု၊ အဟောအပြောကောင်းမှုတို့က သူ့ကို စင်ပေါ်သို့လျင်မြန်စွာပင် တွန်းတင်ပေးခဲ့သည်။ အစိုးရအဖွဲ့အတွင်းမှ ပြဿနာများကြောင့် နာဇီပါတီသည် ပြည်သူလူထုကို စည်းရုံးရန် လွယ်ကူခဲ့သည်။

၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာနှင့် လူဒင်ဒေါ့ဖ် တို့သည် မြူနစ်မြို့တွင် နိုင်ငံတော်အာဏာသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းရာ မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ သူ၏လုပ်ရပ်သည် ပြစ်မှုထင်ရှားသည့်အတွက် ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ် ကျခံစေရန် တရားရုံးမှ အမိန့် ချမှတ်ခဲ့သည်။ သို့သော် သူသည် ၁၉၂၄ ခုနှစ်တွင်ပင် ပြန်လည် လွတ်မြောက်လာခဲ့သည်။ ထိုနှစ်များတွင် သူ၏ နောင်အချိန်တွင် နာမည်ကျော်ကြားလာသော &quot;ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု&quot; ([[:en:Mein Kampf|MeinKampf]]) စာအုပ်ကို ရေးသားပြုစုခဲ့သည်။ ထိုစာအုပ်အတွင်းတွင် သူ၏ နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်များ ဖြစ်သည့် [[ဂျူး သုတ်သင်ရေး စီမံကိန်း|ဂျူးလူမျိုးသုတ်သင်ရေး]]နှင့် အရှေ့ပိုင်းနိုင်ငံများသို့ နယ်မြေများ တိုးချဲ့ရေးစသည်တို့ပါဝင်သည်။

အကြမ်းဖက် အာဏာသိမ်းမှုသည် အောင်မြင်မှုလမ်းစ မရှိနိုင်ကြောင်း ခံစားမိသွားသည့် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံတော် အာဏာကို တရားဝင်နည်းလမ်းများသုံး၍ အရယူရန် ကြံစည်လေတော့သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ကျင်းပသော အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် သူ၏ပါတီ (NSDAP) က အင်အားအကြီးဆုံး ပါတီဖြစ်လာခဲ့သည်။ အကျိုးဆက်အနေနှင့် သူသည် ၁၉၃၃-ခု ဇန်နဝါရီလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် သူသည် နိုင်ငံတော် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာခဲ့တော့သည်။

== ဟစ်တလာ အာဏာရလာပုံ ==
[[File:Reichsparteitagnov1935.jpg|thumb|220px|အာဏာရ ဟစ်တလာ]]
အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးလောကသို့ ဝင်ရောက်လာချိန် ကတည်းကပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ဖော်ဆောင်ရန် စိုးစင်းမျှ စိတ်ကူးခဲ့ခြင်းမရှိပေ။ သို့သော် နိုင်ငံတော်အာဏာကို သူ၏လက်ဝယ်သို့ လျင်မြန်စွာ ရောက်ရှိရေးနှင့် ရရှိပြီးသော အာဏာကို အဓွန့်ရှည်ကြာစွာ ဆက်လက် ချုပ်ကိုင်ထားနိုင်ရေး အတွက်ကိုမူ [[ဒီမိုကရေစီ]]လမ်းစဉ်ကို စနစ်ကျစွာ အလွဲသုံးစား ပြုခဲ့သည်။ ဟစ်တလာသည် တရားဝင် နည်းလမ်းသုံးသွယ်ကို အသုံးပြုကာ အကြွင်းမဲ့အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ လွယ်လင့်တကူပင် ရောက်ရှိလာခဲ့ပေတော့သည်။

=== အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို အရယူခြင်း ===
၁၉၃၃ ခု ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံ ပြည်သူ့လွှတ်တော်အဆောက်အဦးကြီး မီးစွဲလောင်သည်။ ထိုမီးလောင်မှုကြီးသည်ပင် ဟစ်တလာကို အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိလာရန် ပထမဦးဆုံး တွန်းအားပေးခဲ့ပေသည်။ မီးလောင်မှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အရေးပေါ်အစည်းအဝေးတစ်ရပ်ကို အချိန်မဆိုင်းဘဲ ခေါ်ယူဆွေးနွေးခဲ့သည်။ 

ယင်းအစည်းအဝေးတွင် ဟစ်တလာက လက်ရှိ နိုင်ငံတော်သမ္မတထံမှ ဥပဒေသစ်တစ်ခုကို တောင်းခံခဲ့သည်။ &quot;နိုင်ငံတော်နှင့် လူမျိုးစုများကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပိုင်ခွင့် ဥပဒေ&quot; ဟုခေါ်သည့် ၎င်းဥပဒေကြောင့် တရားဝင်ထုတ်ပြန်ထားသည့် နိုင်ငံသားတို့၏ လွပ်လပ်ခွင့်နှင့် လူသားအားလုံး၏ အခြေခံဥပဒေများအားလုံးသည် အချိန်အကန့်အသတ်မရှိဘဲ အလိုအလျောက် ရုပ်သိမ်းခြင်းကို ခံလိုက်ရပေတော့သည်။
 
ထိုအစည်းအဝေးကျင်းပသည့် ၂၈ ရက်နေ့ ညနေတွင် ဟစ်တလာသည် သူ၏အတိုက်အခံများ ဖြစ်ကြသော ကွန်မြူနစ်များ၊ လက်ဝဲအစွန်းရောက်များနှင့် ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက် များကို သူ၏အမိန့်ဖြင့် လိုက်လံ ဖမ်းဆီး ချုပ်နှောင်စေခဲ့သည်။

=== ဥပဒေပြုအာဏာကို အရယူခြင်း ===
၁၉၃၃ ခု မတ်လ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာသည် စစ်ဥပဒေသစ်တစ်ရပ်ကို ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။ ထိုဥပဒေကို &quot;နိုင်ငံတော်နှင့် နိုင်ငံသားတို့၏ အရေးပေါ်အခြေအနေများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းခွင့် ဥပဒေ&quot; ဟု တရားဝင်ခေါ်ဆိုခဲ့သော်လည်း ထိုအမိန့်ဥပဒေအရပင် ဟစ်တလာ သည် နိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံ ဥပဒေကို လိုသလို မွှေနှောက်အသုံးချနိုင်သူ ဖြစ်သွားသည်။ ထို့ထက်ဆိုးသည်မှာ အဆိုပါ အမိန့်အရ ပြည်သူ့လွှတ်တော်၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှလည်း ကွင်းလုံးကျွတ် လွတ်မြောက်ခွင့်ရ သွားလေ တော့သည်။ 

ဤနည်းဖြင့်ပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် အချိန်အတော်အတန်ကြာ အမြစ်တွယ်နေပြီးဖြစ်သော ဒီမိုကရေစီစနစ်ကြီးသည် အပြီးအပိုင် ချုပ်ငြိမ်းသွားခဲ့လေတော့၏။ တချိန်တည်းတွင်ပင် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံများ၊ တော်လှန်ပုန်ကန်သူများကို ချုပ်နှောင်ထိန်းသိမ်းရန် နာဇီအကျဉ်းစခန်းများကို စတင် တည်ဆောက်လေတော့သည်။

=== တရားစီရင်ခွင့် အမိန့်အာဏာကို အရယူခြင်း ===
နိုင်ငံရေးသမားများကို မြေလှန်ရှာဖွေ ဖမ်းဆီးစေခဲ့ပြီး တော်လှန်ပုန်ကန်သူများကိုလည်း အမြစ်ပြတ်ရှင်းစနစ်ဖြင့် ကြိုးကိုင် ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခဲ့သည့်အချိန်တွင် အာဏာရှင်စနစ်ဆိုးကြီးသည်လည်း အရှိန်တဟုန်းဟုန်းဖြင့် လောင်ကြွမ်းနေလေပြီ။
၁၉၃၃ ခု ဇွန်လ ၃၀ ရက်နေ့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ရုမ်းမ် &quot;Roehm&quot; ၏ အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်မှုကြီးက ဟစ်တလာကို နောက်ထပ် လှေကားထစ်တစ်ခုသို့ထပ်မံ တွန်းပို့လိုက်သည်နှင့် တူနေလေတော့သည်။ SS စစ်တပ်နှင့် ကာကွယ်ရေးစစ်တပ်နှစ်ခုကို ပူးပေါင်းစေပြီး အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်သော “အန်းနက်စ်တ် ရုမ်းမ် &quot;Ernst Roehm&quot; အပါအဝင် အခြားသော SA စစ်ဗိုလ်များကို ကွက်မျက်စေခဲ့သည်။

၁၉၃၃ ဇူလိုင် ၃ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန် သော ဥပဒေအသစ်မှာ ၏လုပ်ရပ်သည် နိုင်ငံတော် အေးချမ်းသာယာရေးကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ခြင်း ဖြစ်သဖြင့် ဥပဒေကြောင်လမ်းအရ မှန်ကန်သော လုပ်ရပ်ဖြစ်ကြောင်း တရားဝင်ကြေညာခဲ့သည်။ SA စစ်တပ်ကြီးသည် ထိုအချိန်မှစ၍ သူ၏လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် အထူးအာဏာများကို လက်လွှတ်လိုက်ရပြီး SS စစ်တပ်သည်လည်း ဟစ်တလာ၏ တိုက်ရိုက်ဦးဆောင်မှုဖြင့် အာဏာရှင်လက်ကိုင်တုတ်များ ဖြစ်လာကြတော့သည်။

ဤသို့သော တရားဝင်နည်းလမ်းအသွယ်သွယ်ကို အသုံးချရင်း နိုင်ငံတော်အာဏာကို တစတစသိမ်းယူလာခဲ့သည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံသမ္မတ ၊
“ဟင်ဒင်ဘတ်ခ်” ကွယ်လွန်ပြီးသည့်အချိန်မှစ၍ လက်ရှိရာထူးအပြင် နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်၊ ခေါင်းဆောင်ကြီး အမည်များခံယူကာ ဟစ်တလာသည် အကြွင်းမဲ့အာဏာရှင်ဘဝသို့ ပြိုင်ဘက်မရှိ ရောက်ရှိသွားလေတော့သည်။ &lt;ref&gt;&quot;http://www.nz-nothanks.blogspot.com {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181006194045/http://nz-nothanks.blogspot.com/ |date=6 October 2018 }}&quot; မှ&lt;/ref&gt;

== အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ(ခရစ်နှစ် ၁၈၈၉-၁၉၄၅) ==
ခေတ်သစ် အာဏာရှင်များအကြောင်း ရေးသားရာတွင် ကမ္ဘာတလွှား၌ တချိန်က လူသိများလှသော ဂျာမနီအာဏာရှင် ဟစ်တလာ အကြောင်းကို ချန်လှပ်ထားရန် မဖြစ်နိုင်ချေ။
အကြောင်းမူ အာဏာရှင်ထဲတွင် ဟစ်တလာလောက် မည်သူမျှ ဩဇာအာဏာ မကြီးမားသောကြောင့် ဖြစ်သည်။
ဟစ်တလာသည် သာမန် အလုပ်သမားဘဝမှ ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ အထွတ်အထိပ် အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိသူ ဖြစ်သည်။
သူ့ကို ဩစတြီးယား နယ်စပ်မြို့ကလေးဖြစ်သော ဗရွန်းနော အမ်းအင်းမြို့တွင် ခရစ် ၁၈၈၉ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂ဝ ရက်နေ့ မွေးဖွားခဲ့သည်။ သူ၏ဖခင်မှာ ဩစတြီးယန်း အကောက်အခွန်အရာရှိ 
အလွိုက်စ်ဟစ်တလာဖြစ်၍ မိခင် မှာ ဗိုဟီးမီးယန်း အမျိုးသမီး ကလဲရာပိုးစ် ဖြစ်သည်။ ဟစ်တလာတွင် မွေးချင်းနှစ်ဦး ရှိလေသည်။

ဟစ်တလာ၏ ငယ်စဉ်တောင်ကျေး ကလေးဘဝက အဖြစ်အပျက်များကို မည်သူမျှ ကောင်းစွာ မသိကြချေ။ အနည်းအကျဉ်း သိရသမျှဆိုလျှင် သူ၏ ကလေးဘဝမှာ ဆင်းရဲနုံချာ လှ၍ ပျော်ရွှင်မှုကင်းမဲ့ခဲ့လေသည်။ သူ၏ ဖခင်သည် မိမိကဲ့သို့ပင် အစိုးရအရာရှိတစ်ဦး ဖြစ်စေလိုသဖြင့် သူဝါသနာထုံ၍ ပန်းချီဆရာ ဖြစ်ရမည် ဟူသော ဟစ်တလာ၏ ရည်မှန်းချက်ကို 
မမြောက်စားခဲ့သည့်ပြင် ပြင်းပြင်းထန်ထန်ကြီး ကန့်ကွက်ခဲ့ပေ သေးသည်။ သို့ဖြစ်၍ ဟစ်တလာသည် သူ၏ဖခင်အား အမုန်းကြီး မုန်းခဲ့သည်။ ဖခင်အား မုန်းတီးသလောက် မိခင်ကို 
အလွန်ချစ်ခင် ကြည်ညိုလေသည်။ ထိုသို့ ဖြစ်ရသည်မှာ သူ၏ မိခင်သည် သူ့အား ချစ်ခင်ကြင်နာ ပြီးလျှင် သူ၏အလိုကို တတ်နိုင်သမျှ ဖြည့်စွမ်းပေးသောကြောင့် ဖြစ်၏။ သူ့မိခင်၏ 
အကူအညီဖြင့် ရေဆေးပန်းချီပညာကို မတောက်တခေါက် လေ့လာ ဆည်းပူးနိုင်ခဲ့၏။ မိခင်ဖြစ်သူက မည်မျှပင် ကြင်ကြင်နာနာ ပြုစုစောင့်ရှောက်ပါသော်လည်း လုံးဝ စိတ်ချမ်းမြေ့မှုကိုကား ဟစ်တလာသည် မရခဲ့ချေ။ အမြဲလိုလိုပင် တွေဝေငေးမော စိတ်ကူးရေယာဉ်ကြောတွင် မြောနစ်နေကာ သူရဲကောင်းဖြစ်လိုသော ဆန္ဒ၊ ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ဂုဏ်ကို မြှင့်တင်ပေးလိုသော 
ဆန္ဒများသာ တဖွားဖွား ပေါ်ပေါက်နေလေသည်။

နုနယ်သေးလှသည့် အသက် ၁၃ နှစ်အရွယ်တွင် သူ၏ ဖခင်ကြီး သေဆုံးသွားလေသည်။ နောက် နှစ်နှစ် ကြာသောအခါ မိခင် သေဆုံးသွားပြန်ရာ လူလားမမြောက်မီ လောကအလယ်တွင် တအားငယ် ကျန်ရစ်ခဲ့လေသည်။ ထိုသို့ ပူဆွေး 
ဝမ်းနည်းဖွယ်ရာ အမျိုးမျိုးနှင့် ဆင့်ကဲဆင့်ကဲ တွေ့ကြုံရခြင်း၊ အထီးကျန်ခြင်း၊ ဆွေမျိုးများအပေါ် မှီခိုနေရခြင်း စသော အချက်များသည် နောင်သောအခါ ဟစ်တလာ၏ အကျင့်စာရိတ္တတွင် များစွာ အရာထင်စေခဲ့လေသည်။

လူဖြစ်လာကတည်းက ဒုက္ခတွေ ပင်လယ်ဝေနေသည်ကိုသာ တွေ့ကြုံခဲ့ရသော ဟစ်တလာသည် အသက် ၂ဝ မပြည့်ခင် ဝမ်းရေးအတွက် ဗီယင်းနားမြို့သို့ ပန်းချီပညာသင်ရန် သွား 
ရောက်လေသည်။ သူကား မနူးမနပ်နှင့် တောဆန်လှသည်။ တွေဝေမိန်းမောနေတတ်သည်။ ပိုက်ဆံဟူ၍လည်း ဗလာနတ္ထိ ဖြစ်ဘိရကား လမ်းများတွင် တံမြက်စည်းလှည်းကာ သမုဒ္ဒရာ 
ဝမ်းတစ်ထွာကို ရိက္ခာတော် ဆက်ခဲ့ရလေသည်။
ပန်းချီကျောင်းတွင်လည်း ကျောင်းဝင် စာမေးပွဲကိုပင် မအောင်မြင်သဖြင့် ဗိသုကာ အတတ်သင်ရန် သူ့အား အကြံပေးကြလေသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ဆင်းရဲလွန်းလှသဖြင့် မတတ်သာတော့သဖြင့် ပန်းရံဆရာကြီး တစ်ဦး၏ထံတွင် 
အလုပ်သမားအဖြစ် ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်လေသည်။ 

ဟစ်တလာသည် မိမိဘဝ၏ အောက်တန်းကျလှပုံ၊ ဆင်းရဲတွင်း နက်လှပုံတို့ကို တွေးတောရင်း အလုပ်သမားသမဂ္ဂများ၊ မတ်( ခ် )ဝါဒီများနှင့် ဂျူးလူမျိုးတို့ကို မုန်းတီးလာလေ 
သည်။ ထိုနောက် သူသည် ပို့စကတ်များ ရေးဆွဲခြင်း၊ အရုပ်ကားများ ရောင်းချခြင်းဖြင့် ဆင်းရဲပင်ပန်းစွာ အသက်မွေးခဲ့ လေသည်။

၁၉၁၂ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် မြူးနစ်မြို့တွင် လက်သမားအဖြစ် တစ်မျိုး၊ ပုံတူရေးဆရာအဖြစ် တစ်သွယ်၊ ရေဆေး ပန်းချီဆရာအဖြစ် တဖုံနှင့် လောကဇာတ်ခုံတွင် မီးစင် ကြည့်ကာ ဝမ်းစာရှာခဲ့ရ၏။ ၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် ပထမကမ္ဘာစစ် ဖြစ်လေရာ ဟစ်တလာသည် စစ်တပ်သို့ ဝင်ရောက် အမှုထမ်း လေသည်။ ၁၉၁၄ ခုနှစ်အတွင်း သူ၏ စစ်မှုထမ်းဘဝမှာ များစွာ မထင်ရှားလှသော်လည်း သူ၏ စွန့်စားမှုကြောင့် သူသည် တပ်ကြပ်ရာထူးသို့ တိုးမြှင့်ခန့်ထားခြင်းခံရ၍ သံမဏီ ကြက်ခြေခတ်တံဆိပ်ကိုပါ ချီးမြှင့်ခြင်း ခံရလေသည်။ ၁၉၁၆ ခုနှစ်တွင် ဆုမ်းတိုက်ပွဲ၌ ဒဏ်ရာရခဲ့သည်။

စစ်ပြေငြိမ်းသည့် အချိန်တွင် ဟစ်တလာသည် ဘာလင်မြို့အနီး ဆေးရုံတစ်ရုံ၌ ဆေးကုသနေဆဲ ဖြစ်လေသည်။ သူကား ဂျာမန်တို့ လက်နက်ချ အရှုံးပေးသည်ကို အနည်းငယ်မျှ 
မကြေနပ်ရကား ချုံးပွဲချ၍ ငိုယိုမိ လေသည်။ ဤသို့ ငိုယိုခြင်းကား မိခင် သေဆုံးပြီးနောက် ပထမဆုံး သူငိုမိခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုလေသည်။ သူသည် စိတ်ပျက်၍ အလွန်အမင်း ဝမ်းနည်း 
အခဲမကြေဖြစ်ကာ အမျိုးမျိုး စဉ်းစားရာ နောက်ဆုံး၌ နိုင်ငံရေးလောကသို့ဝင်ရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်လေသည်။ ထိုအတောအတွင်း 
မြူးနစ်မြို့ရှိ စစ်တပ်တွင်ပင် နေထိုင်ရင်း သူလျှိုကလေးသဖွယ် ဆောင်ရွက်ခဲ့လေသည်။

ဟစ်တလာသည် ရဟူဒီ(ဂျူး)များအား ဂျာမနီကို ကျွန်ဖြစ်စေသော နိုင်ငံ၏ ရန်သူများဟု ယူဆလျက် အမုန်းကြီး မုန်းလေသည်။ သူသည် ဘီယာဆိုင်များတွင် ကျင်းပသော နိုင်ငံရေး 
အစည်းအဝေးများသို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ၁၉၁၉ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီသို့ ဝင်သည်။ 
ပရိသတ်ကို ဆွဲဆောင် နိုင်အောင် စကားပြောကောင်းသောကြောင့် မကြာမြင့်မီပင် ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်လာလေသည်။
၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် သူ၏ပါတီအတွက် စကြာအလံကို တီထွင်လေသည်။ နောက်လိုက် အများအပြား 
စုဆောင်းကာ မုန်တိုင်းတပ်ဖွဲ့များကို ဖွဲ့စည်းသည်။ ပါတီကိုလည်း ''အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ် ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ”ဟု အမည်သစ် ပေးသည်။ ဂျာမန်ဘာသာ အတိုကောက်အားဖြင့် “နာဇီပါတီ”ဟု တွင်သည်။
( နာဇီပါတီ။)

ထို့ပြင်ပါတီ၏ လုပ်ငန်းစဉ်တရပ်ကို ရေးဆွဲအတည်ပြုပြီးသော်ထိုလမ်းစဉ်အတိုင်း မနားမနေ ကြိုးစား ဆောင်ရွက်လေ 
တော့သည်။ ထိုကြောင့် နာဇီများသည်တစ်နေ့တခြား အင်အား ကောင်းလာလေရာ ၁၉၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင် 
အစိုးရအာဏာကို သိမ်းပိုက်ရန် ကြံစည်ကြ၏။ ထိုသို့ ကြံစည်ရာ၌ ဘီယာဆိုင်များတွင် နောက်လိုက်များ စုဆောင်းသောကြောင့် ''ဘီယာဆိုင်မှ တော်လှန်ရေး''ဟု ခေါ်တွင်လေသည်။ နာဇီတို့၏ ကြိုးစားမှုမှာ မအောင်မြင်ပဲ ဟစ်တလာလည်း အဖမ်းခံရပြီးနောက် ထောင်ဒဏ် ငါးနှစ် အပြစ်ပေး ခံရလေ 
သည်။ ထောင်ကျနေသည့် အတောအတွင်း ''ကျွန်ုပ်၏ ကြိုးပမ်းမှု''ခေါ် နာဇီတို့ ကျင့်စဉ်ကို ရေးသားခဲ့လေသည်။ ထောင်ထဲတွင် ရှစ်လမျှသာ နေရပြီးနောက် လွတ်လာလေသည်။
၁၉၂၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၂၈ ခုနှစ်အတွင်းတွင်ကား ဂျာမနီနိုင်ငံသည် စည်ကား ဝပြောနေလေရာ မကြေနပ်မှုများ မရှိသလောက် ဖြစ်သဖြင့် တော်လှန်ရေးများ မပေါ်ပေါက်ခဲ့ချေ။ 
သို့ရာတွင် ၁၉၂၉ ခုနှစ်လောက်မှစ၍ ကမ္ဘာနှင့်အဝန်း စီးပွားရေး ကြပ်တည်းမှု ပေါ်ပေါက်လာသောအခါ နာဇီတို့အဖို့ အခွင့်ကောင်းနှင့် ကြုံရပြန်လေသည်။ ဟစ်တလာသည်လည်း အခွင့် 
ကောင်းကိုယူ၍ ဂျာမန်လူထုအား မိမိတို့ စစ်ရှုံးရခြင်းမှာ ရဟူဒီများနှင့်မတ်( ခ် )ဝါဒီများကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု အပြစ်ဖို့ကာ ဟောပြောပြီးလျှင် သူ့ဘက်သို့ ဆွဲဆောင်လေသည်။ စက်မှုလုပ်ငန်း အရင်းရှင်ကြီးများကလည်း သူ့ကို အားပေးထောက်ခံလာကြသည်။

နာဇီပါတီသည် တဖြည်းဖြည်း အင်အားကောင်းလာကာ ၁၉၃ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဂျာမန်လွှတ်တော်၌ နာဇီပါတီဝင် အမတ် ၁ဝ၇ ယောက်မျှ ရှိနေပြီ ဖြစ်သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင်မူ ၁၉၆ယောက် အထိ တိုးတက်လာပြီးလျှင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် အင်အား 
အတောင့်တင်းဆုံးပါတီ ဖြစ်လာလေသည်။ ထိုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် ဟင်ဒင်ဗတ် နှင့် ယှဉ်ပြိုင်၍ သမ္မတရာထူးကို အရွေးခံရာ ရှုံးနိမ့်သွား၏။ 
( ပေါဖွန်ဟင်ဒင်ဗတ်။)

သို့သော် ၁၉၃၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃ဝ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာသည် ဂျာမန်လွှတ်တော်၏ အဓိပတိ(ဝန်ကြီးချုပ်) ဖြစ်လာသည်။ ၁၉၃၄ ခုနှစ်တွင် သမ္မတ ဟင်ဒင်ဗတ် ကွယ်လွန် သောအခါ ဟစ်တလာသည် အဓိပတိရာထူးနှင့် သမ္မတရာထူး နှစ်ခုလုံးကို ပူးတွဲ 
ထမ်းရွက်လေသည်။
ဟစ်တလာသည် သူ၏ ရည်မှန်းချက်အတိုင်း ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ခေါင်းဆောင်ကြီးအဖြစ်သို့ ရောက်ပြီဖြစ်ရာ သူ၏ လုပ်ငန်းစဉ်ကို ချမှတ်ကာ စတင် ဆောင်ရွက်လေတော့သည်။ နိုင်ငံ 
စည်းလုံးတောင့်တင်းမှုအတွက် ရှေးဦးစွာ သူသည် အတိုက်အခံပါတီများကို နှိပ်ကွပ် ဖျက်သိမ်းသည်။ သူ၏ ပါတီများထဲမှ သူနှင့်သဘောချင်း မတိုက်ဆိုင်သူများကိုလည်း ''ပါတီ သန့်ရှင်းရေး''ဟု အကြောင်းပြကာ သုတ်သင်ပစ်လေသည်။ 
နာဇီ ပါတီသာလျှင် တရားဝင်နိုင်ငံ‌‌ရေးပါတီဖြစ်သည်ဟု ကြေညာပြီးသော် တစ်ပါတီစနစ်ကို ထူထောင်လေသည်။ နိုင်ငံရေးအာဏာများကိုလည်း သူ၏ လက်ဝယ်ထားရှိပြီးနောက် သူ၏ လူယုံများမှတဆင့် နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်သည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံကို 
မည်ကဲ့သို့ အသွင်ပြောင်းလိုက်‌လေသနည်းဟူမူ ဂျာမန်လူထုသည် ဟစ်တလာကို မိမိတို့အား ကယ်တင်မည့်သူဟူ၍ပင် မှတ်ထင်လာကြတော့၏။ ထို့ပြင် အတိုက်အခံ ပါတီများကို နှိပ်ကွပ် သည်ထက်ပင် ရဟူဒီ(ဂျူး)များနှင့် အနည်းငယ်မျှ သွေးသား‌တော်စပ်သူများကိုပင် မချန်ပဲ ပိုမို ပြင်းထန်စွာ နှိပ်ကွပ် ညှဉ်းပန်းသည်။ 
နိုင်ငံမှလည်း နှင်ထုတ်ခဲ့လေသည်။
ထိုနောက်တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ဂုဏ်သရေကို ပြန်ဆယ်သည့် လုပ်ငန်းစလေတော့သည်။ နာဇီတို့သည် ဂျာမနီနိုင်ငံသည် ပထမကမ္ဘာစစ်ရှုံးနိုင်ငံအဖြစ် ကမ္ဘာ့အလယ်တွင် မျက်နှာငယ်နေရသည်ကို 
မျက်နှာရှိရှိနှင့် တင့်တင့် တယ်တယ်ဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက် ပေးမည်ဟု ဂျာမန်လူထုကို ကတိပေးခဲ့သည်။ ထိုကတိအတိုင်း ဆောင်ရွက်ဖို့ပင် ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်လေသည်။ သို့ဖြစ်၍ 
ပထမတွင် လျှို့ဝှက်စွာ လက်နက်များကို တပ်ဆင် လေသည်။ နောင်အခါတွင်ကား အတိအလင်း လက်နက်များကို ပြုလုပ် 
တပ်ဆင်လေတော့သည်။ ထိုသို့ လက်နက်အင်အား ဖြည့်တင်းကာ နိုင်ငံတကာနှင့် ယှဉ်ပြိုင်သာအောင် ကြိုးပမ်းမှုမှာ 
နောက်ဆုံး စစ်မက် ဖြစ်ပွားသည့် အခြေသို့ ဆိုက်ရောက်တတ်သည့်အတိုင်း ဟစ်တလာ ခေါင်းဆောင်သော နာဇီတို့သည်တစ်နည်းအားဖြင့် စစ်ဖြစ်ပွားရန် ကြိုးပမ်းမှုကို စတင် ဆောင်ရွက်သည်ဟု ဆိုနိုင်ပေသည်။ စင်စစ်သော်ကား အင်အား ဖြည့်တင်းပြီးနောက် နောက်တကြိမ် စစ်ပွဲကြီးတရပ်ကို ဆင်နွှဲ 
ကာ အနိုင်ယူလိုက်လျှင် ယခင်က ဂျာမနီနိုင်ငံ ဂုဏ်သရေမဲ့ခဲ့သည်ကို သင်ပုန်းချေရာရောက်မည်ဟု နာဇီတို့သည် တထစ်ချ မှတ်ယူထားကြ၏။
ဤသို့ဖြင့် လက်နက်များ တပ်ဆင်ပြီးနောက် ဂျာမန် အမျိုးသားများ စစ်ထဲ မဝင်မနေရ ဥပဒေကို ပြန်လည် ပြဋ္ဌာန်းလိုက်လေသည်။ နိုင်ငံပေါင်းချုပ် အသင်းကြီးမှလည်း နုတ်ထွက်လိုက်၏။
၁၉၃၆ ခုနှစ်တွင် ရိုင်းလန်းနယ်ကို ချီတက် သိမ်းပိုက် လိုက်သည်။ ထိုနောက် ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် မဟာမိတ်နိုင်ငံများမှ သိမ်းယူထားသော ဂျာမန် ကိုလိုနီနယ်များကို ပြန်လည် ပေးအပ်ရမည်ဟု တောင်းဆိုလေသည်။
၁၉၃၉ ခုနှစ်မှာပင် ဟစ်တလာသည် အီတလီ အာဏာရှင် မူဆိုလိုနီနှင့် နားလည်မှုရယူကာ သူတို့၏ အကူအညီဖြင့် စပိန် ပြည်တွင်းစစ်ပွဲတွင် အနိုင်ရ၍ အာဏာသိမ်းပိုက်ခဲ့သော ဖရန်ကို အစိုးရကို အသိအမှတ် ပြုလေသည်။
( မူဆိုလိုနီ ဗင်နီတို။)

( ဖရန်ကို။)

၁၉၃၇ ခုနှစ်တွင် အီတလီနှင့် မဟာမိတ် စာချုပ် လက်မှတ်ရေးထိုးလေသည်။ ၁၉၃၈ ခုနှစ်ဦးတွင် နာဇီ တပ်များသည် ဩစတြီးယားနိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ချက်ကိုစလိုဗာ
ကီးယားနိုင်ငံမှ ဆူ‌ဒေတန်နယ်ကို မြူးနစ် စာချုပ်အရ ရရှိပြန်သည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်ဦးတွင် ချက်ကိုစလိုဗာကီးယားနိုင်ငံရှိ ကျန်နယ်များကို သိမ်းယူလိုက်သည်။ ထိုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် 
ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုနှင့် အပြန်အလှန်မကျူးကျော်ရေး စာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီးနောက် စက်တင်ဘာလတွင် ဆိုဗီယက်နှင့်အတူ ပိုလန်နိုင်ငံကို တိုက်ခိုက်လေသည်။ ထိုအခါမှစ၍ 
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး စတင်ဖြစ်လေတော့သည်။ 
( ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး။)

ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အစတွင် နာဇီဂျာမနီနှင့် အပေါင်းပါ နိုင်ငံများသည် အောင်ပွဲအလီလီ ရခဲ့သော်လည်း မကြာမီပင် တစ်ရှုံးထဲရှုံးရသည့် အခြေနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြရလေသည်။ ထိုသို့ 
တစ်ရှုံးထဲရှုံးနေသဖြင့် နိုင်ငံအလုံးပြုတ်ပြုတ်ပြုန်းရတော့မည့် 
အရေးကို ကြိုတင်သိရှိလာကြသော အထက်တန်း စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ အရာရှိကြီးများသည် နိုင်ငံကို ကယ်တင်ရန်အတွက် 
ဟစ်တလာကို ၁၉၄၄ ခုနှစ်တွင် လုပ်ကြံလေသည်၊ သို့သော် အထမမြောက်ခဲ့ချေ။

၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဘာလင်မြို့တော်ကြီးတွင် နေရာ အတော် များများ၌ ဆိုဗီယက်တပ်နီတော်က သိမ်းပိုက် တပ်စွဲမိပြီးသောအခါ ဂျာမန် ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ် ဒိုးနစ်က ဟစ်တလာ ကျဆုံးသွားပြီ 
ဖြစ်၍ သူက ဟစ်တလာ့နေရာကို ဆက်ခံကြောင်း ကြေညာလေသည်။

ဟစ်တလာ၏ ဘဝဇာတ်သိမ်းခန်းမှာ မရေရာလှချေ။ ရုရှား ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မာရှယ်ဇူးကော့ကမူ ဟစ်တလာသည် အီဗာဗရွန်းဆိုသူ အမျိုးသမီးကို လက်ထပ်ပြီးနောက် လေယာဉ်ပျံဖြင့် 
လွတ်မြောက်ကောင်း လွတ်မြောက်သွားမည်ဟု ဆို၏။ သို့သော် ၁၉၄၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် ထုတ်ပြန်သော မဟာမိတ် အုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီ၏ ပြန်တမ်းအရမူ ဟစ်တလာနှင့် အီဗာဗရွန်းတို့သည် ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၉ ရက်နေ့တွင် လက်ထပ်ကြပြီးသော် ၃ဝ ရက်နေ့ ညနေ၂ နာရီခွဲကျော်ကျော်တွင် ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေခဲ့ကြသည်။ သူတို့၏ အလောင်းများကို 
မီးရှို့လိုက်ကြသည်ဟု ဆိုလေသည်။ သို့ဖြင့် မည်သူမျှ တပ်အပ်သေချာစွာ မပြောနိုင်ခဲ့ပေ။ ၁၉၅၆ ခုနှစ်တွင် ရှရုား
တို့၏ အချုပ်ထောင်မှ လွတ်မြောက်လာခဲ့သော ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်ရံတော်တစ်ဦးဖြစ်သူ ဗိုလ်မှူးအော့တိုးဂွန်းက ဟစ်တလာသည် မိမိကိုယ်ကိုမိမိ သေနတ်နှင့်ပစ်၍ အဆုံးစီရင်ကြောင်း၊ ကြင်ယာတော် အီဗာဗရွန်း ကမူ အဆိပ်သောက်၍ အဆုံးစီရင်ခဲ့ကြောင်း၊ ထိုနောက် သူတို့၏ အလောင်းများကို အော့တိုးနှင့် အပေါင်းပါတို့က ဓာတ်ဆီဖျန်း၍ မီးရှို့လိုက်ကြကြောင်း၊ သို့သော် ရုရှားတပ်များ ချဉ်းကပ်လာသည်နှင့် မီး 
ကောင်းစွာ လောင်သည်အထိ မစောင့်နိုင်တော့ပဲ မြေမြှုပ် သင်္ဂြိုဟ်ရန် တပည့်များကို မှာကြားခဲ့ကြောင်းနှင့် သတင်းစာဆရာများကို ပြောကြားခဲ့လေသည်။&lt;ref&gt;မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)&lt;/ref&gt;

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

[[Category:ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်များ]]
[[ကဏ္ဍ:ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ သမ္မတများ]]
{{Lifetime|၁၈၈၉|၁၉၄၅}}</text>
      <sha1>irsk4gypbr9cvobmfx88azp2hlq1t2g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877756</id>
      <parentid>877755</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T04:37:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>103.25.79.6</ip>
      </contributor>
      <origin>877756</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="88632" sha1="asrgfk1fprt9p3t14w7cqafedzdhtw5" xml:space="preserve">{{cleanup|date=၁၈ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၁၈}}

{{Infobox officeholder
|name        = အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ&lt;br&gt;Adolf Hitler
|citizenship = 
 {{plainlist |
*Austrian citizen until 7 April 1925{{sfn|NS-Archiv, 7 April 1925}}
*German citizen after 25 February 1932
 }}
|image       = Hitler portrait crop.jpg
|imagesize   =
|caption     = ဟစ်တလာ (၁၉၃၈)
|birth_date  = {{birth date|1889|4|20|df=yes}}
|birth_place = Braunau am Inn, Austria-Hungary
|death_date  = {{death date and age|1945|4|30|1889|4|20|df=yes}}
|death_place = ဘာလင်၊ ဂျာမနီ။
|death_cause = ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် သတ်သေ
|party       = နာဇီပါတီ (၁၉၂၁–၄၅)
|otherparty  = ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ (၁၉၂၀–၂၁) 
|religion    =
|spouse      = Eva Braun&lt;br /&gt;(29–30 April 1945)
|parents     = {{plainlist|
*အလွိုက်(စ်) ဟစ်တလာ (ဖခင်)
*ကလဲရာပိုး ဟစ်တလာ (မိခင်)
}}
|occupation  = နိုင်ငံရေးသမား
|country     = [[နာဇီဂျာမနီ]]
|office      = ဂျာမနီနိုင်ငံတော်၏ ခေါင်းဆောင်ကြီး
|deputy      = Rudolf Hess (1933–41)
|term_start  = 2 August 1934
|term_end    = 30 April 1945
|predecessor = Paul von Hindenburg&lt;br /&gt;(ဝိုင်မာသမ္မတနိုင်ငံ၏ သမ္မတ)
|successor   = Karl Dönitz&lt;br /&gt;(တတိယဂျာမနီနိုင်ငံ‌တော်၏ သမ္မတ)
|office2     = တတိယဂျာမနီနိုင်ငံတော်၏ ဝန်ကြီးချုပ်
|president2  = Paul von Hindenburg&lt;br /&gt;(until 1934)
|deputy2     = Franz von Papen (1933–34)
|term_start2 = 30 January 1933
|term_end2   = 30 April 1945
|predecessor2= ကွတ် ဗွန် ရှလိုင်းရှား
|successor2  = ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ်ဒိုးနစ်
|office3     = နာဇီပါတီ၏ခေါင်းဆောင်ကြီး
|deputy3     = Rudolf Hess
|term_start3 = 29 June 1921
|term_end3   = 30 April 1945
|predecessor3= Anton Drexler
|successor3  = Martin Bormann
|signature   = Hitler Signature2.svg
|footnotes   =
|allegiance  = {{flag|German Empire}}
|branch      = {{flagdeco|German Empire|naval}} ''Bavarian Army''
|unit        = {{unbulleted list | 16th Bavarian Reserve Regiment | ''Reichswehr'' intelligence}}
|serviceyears= ၁၉၁၄–၂၀
|rank        = {{unbulleted list | ''Gefreiter'' | ''Verbindungsmann''}}
|battles     = [[ပထမကမ္ဘာစစ်]]
|mawards     =
 {{plainlist |
*[[Iron Cross#World War I|Iron Cross First Class]]
*[[Iron Cross#World War I|Iron Cross Second Class]]
*[[Wound Badge]]
 }}
}}

[[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]ကြီးကို ဖန်တီးခဲ့သူ၊ ဂျူးလူမျိုးတို့၏ဘုံရန်သူ၊ နာဇီပါတီဝင်တို့၏ ဖခင်ကြီး၊နာဇီဂျာမန်အင်ပါယာ၏ ခေါင်းဆောင်ကြီး၊ တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်စေခဲ့သော [[အာဏာရှင်]]ဟု အမျိုးမျိုး မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ရသော ဟစ်တလာ၏ နာမည်အပြည့်အစုံမှာ &quot;အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ&quot; (Adolf Hitler) ဖြစ်သည်။ 

ဟစ်တလာကို [[ဩစတြီးယား]]ပြည်နှင့် ဘာဗေးရီးယား ပြည်နယ်စပ်ရှိ အင်းမြစ်နံဘေး ဘရောနှောမြို့ကလေးတွင် ဖခင် အလွိုက်ဟစ်တလာနှင့် မိခင် ကလဲရာပိုးလ်တို့မှ ၁၈၈၉ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂ဝ ရက်၊ ညနေ၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။ အမျိုးအနွယ်မှာ မထင်မရှားမျှသာ ဆိုဟုဆိုတယ်။ ဟစ်တလာ၏ဖခင်မှာ လုပ်ငန်းများ အတည်တကျမရှိသဖြင့် အမြို့မြို့အနယ်နယ် ပြောင်းရွှေ့ရင်း လိုက်ပါနေထိုင်ခဲ့ကြရသည်။ ရောက်ရာအရပ်တွင် ဟစ်တလာမှာ မူလတန်းပညာကို သင်ယူခဲ့ရသည်။ ၁၉ဝဝ ပြည်နှစ်တွင် လင့်ဇ်မြို့မှ ရီးရဲအလယ်တန်းကျောင်းတွင် အလယ်တန်းပညာကို ဆက်လက်သင်ကြားခဲ့သည်။ ၁၉ဝ၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ၏ဖခင် အလွိုက်ကွယ်လွန်သွားခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဟစ်တလာမှာ ကျောင်းနေခွင့်မရတော့‌ပေ။ ဘဝရပ်တည်ရေးကို ခက်ခဲပင်ပန်းစွာ ရပ်တည်ခဲ့ရသည်ဆို၏။ ထိုမှတဖန် မိခင်ဖြစ်သူအလိုကျ ကက်သလစ်ဘာသာဝင်အဖြစ် ခံယူခဲ့ရပြီး စတီးယားကျောင်းတွင် ဆက်လက်ပညာသင်ကြားခဲ့ပြီး အသက် ၁၆ နှစ်တွင် ကျောင်းထွက်ခဲ့ရသည်။

ဟစ်တလာသည် ပန်းချီပညာကို ဝါသနာပါခဲ့ပြီး အသက်ကြီးလာလျှင် ပန်းချီဆရာအဖြစ် အသက်မွေးမည်ဟုပင် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ဖူးသည်ဆို၏။ မိဘများက အစိုးရအလုပ်ကို လုပ်စေချင်ခဲ့ သည်။သို့‌သော် ဟစ်တလာမှာ ကျောင်းစာလည်း ညံ့သည်။ ကျောင်း ထွက်လက်မှတ်ကိုပင် မရရှိခဲ့ပေ။ ၁၉ဝ၅ ခုနှစ်တွင် ကျောင်းမှထွက်ခဲ့ သည်။ ပုံများ၊ ပန်းချီများကို အချိန်ပြည့်ဆွဲကာ အချိန်လွန်ခဲ့သည် ဟုဆို၏။ ဟစ်တလာသည် ၁၉ဝ၆ ခုနှစ်တွင် [[ဗီယင်နာမြို့]]သို့ အလည်အပတ် ရောက်သွားခဲ့သည်။ ဗီယင်နာမြို့မှာ အနုပညာ ထွန်းကားသော မြို့ကြီးဖြစ်သောကြောင့် သူအလွန်ပျော်ခဲ့သည် ဆို၏။ ထိုမြို့ကြီး၏ ကြီးကျယ်ခမ်းနားမှု အနုပညာများကသူ့၏ ပန်းချီဆရာဖြစ်ချင်စိတ်ကို ပို၍ တွန်းပို့ခဲ့သည်ဆို၏။ ထို့ကြောင့် သူ့မိခင်ကြီး တားဆီးနေသည့်ကြားမှ ၁၉ဝ၇ ခုနှစ်တွင် လင့်ဇ်မြို့ ကလေးကိုစွန့်ခွာ၍ ဗီယင်နာမြို့သို့ ထွက်ခွာခဲ့သည်ဆို၏။ သို့သော် သူသည် ဗီယင်နာအနုပညာသိပ္ပံကျောင်းကြီးကို ဝင်ခွင့်မရခဲ့။ အရည်အချင်း မမှီ ဟုဆိုကာပယ်ချခဲ့သည်။ သူ စိတ်မလျှော့ဘဲ ဆက်လက် ကြိုးစားနေစဉ်မှာပင် သူ့ မိခင်ကြီး ကွယ်လွန်ခဲ့၍ လင့်ဇ်မြို့သို့ ပြန်ခဲ့ရသည်။ ၁၉ဝ၈ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ဗီယင်နာမြို့သို့ ပြန်ရောက်ရှိခဲ့ပြီး အနုပညာသိပ္ပံကျောင်းကြီးတွင် နေခွင့်ရရန် ကြိုးစား ပြန်၏။ သို့သော် မရခဲ့။ ဟစ်တလာသည် စိတ်ပျက်လက်ပျက်နှင့် ၅ နှစ်လုံးလုံး ဖြစ်သလိုနေ ဖြစ်သလိုစား မထင်မရှားနေခဲ့ရသည်။ ဗီယင်နာမြို့ကြီးတွင် သူ့ဘဝသည် ကူကယ်ရာမဲ့နှင့် ၁၉ဝ၉ ခုနှစ်မှ ၁၉၁၃ ခုနှစ်ထိ ပခုံးထမ်းအလုပ်ကြမ်းသမား၊ အပေါစား ပန်းချီဆရာအဖြစ်မျိုးနှင့် နေထိုင်ခဲ့ရသည်ဆို၏။

ငွေရှင်သူဌေးကြီးများ၏ ကုသိုလ်ဖြစ် ဟိုတယ်များတွင် နေထိုင်ခဲ့ရ၏။ အမြဲတမ်း ငတ်မွတ်စုတ်ပြတ်နေသည့် ကာလများဟု ဟစ်တလာကိုယ်တိုင် ရေးသားခဲ့၏။ ဟစ်တလာ ပန်းချီဆွဲသည့်ကားများတွင် 'အေ ဟစ်တလာ'ဟု လက်မှတ်ထိုးလေ့ရှိ၏။ အဒေါ့ဖ်စ်ဟစ်တလာ အတိုကောက်အမည်ဟူ၏။ ထိုမှဟစ်တလာ၏ ဘဝအချိုးအကွေ့များသည် ဘဝပေးအသိများအရ နိုင်ငံရေးသမားတစ်ယောက်အဖြစ်သို့ တဖြည်းဖြည်း ဦးတည်လာခဲ့သည် ဆို၏။ 

ဟစ်တလာသည် စာများကို ပိုဖတ်ဖြစ်လာ၏။ ပို၍ တွေးတောဆင်ခြင်နိုင်လာ၏။ သတင်းစာများကို ပို၍ ဖတ်ရှုလာ၏။ စကားကို လူအများ စိတ်ဝင်စားလာအောင် ကျယ်လောင် ကျယ်လောင် ပြောလေတော့၏။ ဘီယာဆိုင်များတွင် လက်ဖက်ရည်ဆိုင်များတွင် ပို၍ ပြောခဲ့သည်ဆို၏။ နိုင်ငံရေးစကားများ ပြောရင်း ရန်ဖြစ်သည်၊ ပြန်လည်ချေပသည်၊ လက်သီးလက်မောင်းတန်းရင်း ဂျူးများ၊ ဘုန်းကြီးများ၊ ဆိုရှယ်လစ်များကို မုန်းတီးကြောင်း အကြိမ်ကြိမ် ပြောခဲ့သည်ဆို၏။

ဟစ်တလာသည် ထိုအချိန်များမှာပင် စိတ်ကြီးဝင်နေခဲ့ပြီဆိုကြ၏။ သူ့ကိုယ်သူ အလွန်မြင့်မြတ်သူဟု ထင်နေခဲ့ပြီ ဆိုကြ၏။ ဘဝင်မြင့်နေ၏။ သူ့ကိုယ်သူနှင့် အနီးမှလူများကို ဂျာမန်အမျိုးအနွယ်များသည် မြင့်မြတ်သော မဟာမျိုး မဟာနွယ် များဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် မိမိတို့လူမျိုးမှသာ နိုင်ငံရေး၊ ယဉ်ကျေး မှု ပို၍ မြင့်မားသည်၊ ပို၍ကြွယ်ဝသည်။ ထို့ကြောင့် 'မဟာဂျာမနီ နိုင်ငံတော်ကြီး'ကို ထူထောင်ကြရမည်ဟူသော အတွေးနှင့်စကားမျိုးကို ပြောဆိုခဲ့သည်ဆို၏။

၁၉၁၃ ခုနှစ်တွင် ဗီယင်နာမြို့မှ ဟစ်တလာ ရုတ်တရက် ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့ပြီး စစ်ထဲမဝင်မနေရအမိန့်ကိုဖီဆန်၍ ရှောင်ထွက်သွားခဲ့သည်။ ထိုမှ [[မြူးနစ်မြို့]]သို့ ရောက်သွားခဲ့သည်။ မြူးနစ်တွင်လည်း ဘီယာဆိုင်တွင် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးစကားများကိုသာ ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် ပြောဆိုနေခဲ့သည်။
သို့သော် ဟစ်တလာ၏ ကံကြမ္မာအလှည့်အပြောင်းဖြစ်စေရန် ကမ္ဘာကြီးတွင် စစ်မီးကြီးလောင်ခဲ့သဖြင့် လူအများက နိုင်ငံရေးကို စိတ်ဝင်စားချိန် ကာလကြီးပင်တည်း။
၁၉၁၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာဘဝကို အထူးပြောင်းလဲစေခဲ့သော မြူးနစ်မြို့၊ အိုဒီအုံ ပလာဇာကွင်းပြင် ကြီး၏ လူထုတရားပွဲမှ စတင်ခဲ့လေသည်။ ဂျာမန်မှ ရုရှားပြည် ကြီးကို စစ်ကြေညာခဲ့ခြင်း၊ ဂျာမန်အမျိုးသားတိုင်း စစ်ထဲဝင်ကြရသလို ဟစ်တလာလည်း စစ်မှုထမ်းစစ်သား ဖြစ်ခဲ့လေ၏။ မထင်မရှား စစ်သားလေးဘဝ၊ စစ်တပ်ထဲတွင် ဆက်သားတာဝန်၊ ၁၉၁၅-၁၉၁၆ ခုနှစ်တွင် ခြေထောက်တွင် သေနတ်မှန်ကာ ဒဏ်ရာရခဲ့သည်။ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် တပ်ကြပ်ကလေးဘဝ၊ တပ်သားကျော် ဆုတံဆိပ် ရရှိခဲ့သည်။ စစ်မြေပြင်တွင် သူတစ်ယောက်တည်းမှ ပြင်သစ်စစ်သား ၁၅ ယောက်ကို လက်ရဖမ်းဆီးခဲ့‌သောကြောင့် ဟူ၏။ ၁၉၁၈ ခုနှစ် တိုက်ပွဲတစ်ခုတွင် ဟစ်တလာသည် ဓာတ်ငွေ့မိပြီး သတိလစ်သွားသဖြင့် စစ်ဆေးရုံသို့ ပို့ပေးခဲ့ကြရသည်။ မျက်စိများ ယာယီ ကန်းသွားကာ ကိုယ်တစ်ပိုင်းလည်း သေသွားခဲ့သေးသည် ဆို၏။ မကြာခင် ပျောက်ကင်းခဲ့လေ၏။ ထိုနှစ်တွင် [[ပထမကမ္ဘာစစ်]]ကြီး ပြီးခဲ့လေ၏။ ဂျာမနီတို့ စစ်ရှုံးခဲ့လေ၏။ ဟစ်တလာတို့ ငိုခဲ့ရလေ၏။

ထိုအချိန်မှစ၍ ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးနယ်ထဲသို့ ခြေစုံပစ်ဝင်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်ဆို၏။ ၁၉၁၉ နှစ်အထိ စစ်တပ်ထဲတွင်နေခဲ့၍ ၁၉၁၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင်မြူးနစ်မြို့သို့ ပြန်လာခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဂျာမနီနိုင်ငံရေးမှာ အလွန်ရှုပ်ထွေးနေလေ၏။ နေ့စဉ် တရားပွဲများ၊ ဆန္ဒပြပွဲများ၊ ဆူပူမှုများမပြတ် ရှိနေခဲ့သည့် ကာလများလည်း ဖြစ်သည်။ 
ထိုကာလတွင် မြူးနစ်မြို့ဆိုင်ရာ ခရိုင်စစ်ဌာနချုပ် လက်အောက်ရှိ နိုင်ငံရေးဌာနတွင် ပုံနှိပ်လုပ်ငန်းနှင့် သတင်းဖြန့်ချိရေးဌာနတွင် ဟစ်တလာ အလုပ်လုပ်ခဲ့ရသည်။ ထိုမှ နိုင်ငံရေး နည်းပြသင်တန်းတက်ခဲ့ရပြီး နိုင်ငံရေးနည်းပြအရာရှိ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ထိုမှ ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီနှင့် စစ်တပ်အကြား ညှိနှိုင်းရသော အရာရှိအဖြစ် စေလွှတ်ခြင်းခံရသည်။ ထိုမှ ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီသို့ ခြေစုံပစ်ဝင်ခဲ့ပြန်သည်ဆို၏။ ထိုပါတီတွင် ဟစ်တလာသည် ဝါဒဖြန့်ချိရေးတာဝန်ခံ ဖြစ်ခဲ့လေ၏။


၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၄ ရက်နေ့တွင်ပထမ ဦးဆုံးသော လူထုတရားပွဲကြီးကို ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီမှ ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့ရာ ပရိသတ်နှစ်ထောင်နီးပါးမျှ တက်ရောက်ခဲ့ သည်ဆို၏။ ထိုပွဲတွင် ဟစ်တလာ၏အမည်လည်း စတင်ကျော်ကြားခဲ့လေ၏။ ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီကိုလည်း '''အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ်ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ''' ဟူ၍ အမည်ပြောင်းခဲ့လေ၏။ ထိုပါတီ၏ အတိုကောက်နာမည်မှာ 'နာဇီ'ပါတီဖြစ်သည်။ ဥက္ကဋ္ဌကြီးမှာဟားရားဖြစ်ပြီး မကြာခင်မှာပင် ဟစ်တလာနှင့် သဘောမတိုက်ဆိုင်၍ နုတ်ထွက်သွားခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာ၏စည်းရုံးမှုကြောင့် ပါတီဝင်အင်အား ပို၍ပို၍ များ လာခဲ့သည်။ မြူးနစ်မြို့ခရိုင် စစ်ဌာနချုပ်မှ စစ်ဗိုလ်ဟောင်း ဗိုလ်ကြီး ရုမ်းမှ ဟစ်တလာကို များစွာ အကူအညီပေးခဲ့သည်။


၁၉၂၁ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် [[ဘာလင်မြို့]]သို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။ အပြန်တွင် ပါတီတွင်းတိုက်ပွဲ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဟစ်တလာ နိုင်ခဲ့သည်။ အာဏာရှင်ခေါင်းဆောင် စတင် ဖြစ်လာ ခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာဦးဆောင်၍ အခြားပါတီ၏ တရားပွဲဖျက်မှုဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၇ လ အပြစ်ပေး ခံခဲ့ရပြီး တစ်လသာ ထောင်ထဲတွင် နေခဲ့ရသည်ဆို၏။ ထောင်မှလွတ်ခဲ့ပြီး ၁၉၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၁ ရက်နေ့တွင် ကာကွယ်ရေးဥပဒေ ကြမ်းကို ကန့်ကွက်သည့် လူထုဆန္ဒပြပွဲကြီးကို နာဇီပါတီမှ ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့သည်။ ဟစ်တလာ၏နာမည်မှာ ပို၍ ကျော် ကြားခဲ့လေပြီ။ အာဏာပိုင်များ၏ရန်သူ နံပါတ်တစ် စာရင်းဝင် လည်း ဖြစ်ခဲ့ရလေ၏။


၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် အခြားပါတီ ၄ ပါတီနှင့်ပူးတွဲကော်မတီ ဖွဲ့နိုင်ခဲ့သည်။ နာဇီမုန်တိုင်းတပ်သားများ ဖွဲ့စည်းခဲ့ရာ တပ်သား နှစ်သောင်းကျော်ထိ ရှိခဲ့ပြီး အခြားပါတီနှင့် သမဂ္ဂအဖွဲ့များအံ့ဩ တုန်လှုပ်ခဲ့ကြသည်ဆို၏။ တပ်မှူးအဖြစ် [[ဂိုအားရင်း]]၊ [[ဟင်းမလား]]၊ စထရက်ဆားတို့ပါဝင်ခဲ့ကြပြီဆို၏။ စက်တင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့ တွင် ဟစ်တလာ ဦးဆောင်၍ [[နျူရင်ဘတ်မြို့]]တွင် လူထုဆန္ဒပြပွဲ ပြုလုပ်ခဲ့ပြန်၏။ အောင်မြင်ခဲ့ပြန်၏။ အဆိုပါ ဆန္ဒပြပွဲကြီးတွင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်း လူဒင်ဒေါ့ပင်ကိုတိုင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ဟစ်တလာမှာ ပို၍ ကျော်ကြားခဲ့ပြန်လေသည်။

ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးတွင် အနိုင်ရရေး၊ နေရာရရှိ ရေး၊ အသိအမှတ်ပြုလာစေရေးအတွက် နည်းမျိုးစုံအဖုံဖုံ အသုံးပြု ခဲ့သည်ဆိုကြ၏။ ထိုကာလတွင် ဟစ်တလာသည်'အာဏာသိမ်းပွဲ' လုပ်ခဲ့သေး၏။ မအောင်မြင်ခဲ့ပါ။နိုင်ငံ‌တော်ပုန်ကန်မှုဖြင့်ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ် အပြစ်ပေး ခံခဲ့ရ၏။သို့သော်ထောင်ထဲတွင် ၁နှစ်သာနေခဲ့ရပြီး
၁၉၂၅ ခုနှစ်တွင် ထောင်မှလွတ်ခဲ့ပြန်လေ၏။ ဟစ်တလာ ကို စကားမပြောရဟု အာဏာပိုင်များမှ အမိန့်ထုတ်ခဲ့လေသည်။ ၁၉၂၈ ခုနှစ်အထိ။ ထို့ကြောင့် စာရေး၍ စာအုပ်ထုတ်ဝေခဲ့လေသည်။ 'ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု'စာအုပ် ကို၁၉၂၆ ခုနှစ်တွင် ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ထိုကာလတွင် ပါတီဝင်ဦးရေမှာ သိန်း ကျော်ခဲ့ပြီဆို၏။
၁၉၂၉ ခုနှစ်တွင် နှစ်သိန်းနီးပါးရှိခဲ့သည်။ နာဇီပါတီဝင် များကို နာဇီကျောင်းသားအဖွဲ့၊ နာဇီမုန်တိုင်းတပ်ဖွဲ့၊ နာဇီကျောင်းဆရာများအဖွဲ့၊ နာဇီဆရာဝန်သမဂ္ဂ၊ နာဇီရှေ့နေများသမဂ္ဂ၊ နာဇီ လူငယ်အဖွဲ့ စသည့် အဖွဲ့ပေါင်းများစွာ ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့သည်။
၁၉၃ဝ ခုနှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကြီးတွင် နာဇီပါတီ အနိုင်ရလုလုနီးပါးဖြစ်ခဲ့ပြီး ၁၉၃၁ ခုနှစ်တွင် နာဇီမုန်တိုင်းတပ်သားပေါင်းပင် တစ်သိန်းနီးပါး ရှိခဲ့သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် နာဇီပါတီအာဏာ ရလာခဲ့လေ၏။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ သည် ဂျာမနီပြည်၏ ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကို တရားဝင် ရရှိခဲ့လေ သည်။ ပါလီမန်တွင် ဆက်လက်အနိုင်ရရှိအောင် ကြိုးစာခဲ့ရာတွင်လည်း နည်းမျိုးစုံဖြင့်ကြိုးစားခဲ့ရာ အနိုင်ရရှိခဲ့လေ၏။

၁၉၃၄ခုနှစ်တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံတော်သမ္မတကြီးဟင်ဒင်ဘတ် ကွယ်လွန်ခဲ့ရာ တစ်နာရီအတွင်းမှာပင် ဝန်ကြီးချုပ်ဟစ်တလာသည် သမ္မတကြီး၏ အရိုက်အရာကို ဆက်ခံရုံမျှမက ဂျာမန် လက်နက်ကိုင်တပ်ပေါင်းစုံ၏ စစ်သေနာပတိချုပ်ရာထူးကိုပါယူ၍ နိုင်ငံတော်ကို ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်ဟူ၏။
၁၉၃၅ ခုနှစ်တွင် [[အင်္ဂလိပ်]]၊ [[ပြင်သစ်]]အပါအဝင် နိုင်ငံကြီးများသည် ဟစ်တလာ အန္တရာယ်ကို ကြိုမြင်ခဲ့ကြရလေသည်။ ဂျာမနီသည် စစ်အင်အားကို တဖြည်းဖြည်း တိုးချဲ့ခဲ့ရာ စစ်သားဦးရေ ၅ သိန်း ၅ သောင်းပင် ရှိခဲ့သည်။ ဂျာမနီ ကို အိမ်နီးချင်း တိုင်းပြည်များမှ ဝိုင်း၍ ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ဟစ်တလာသည် ဂရုမစိုက်။

သို့နှင့် ၁၉၃၆ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင်ဩစတြီးယားပြည်ကို ဂျာမနီ၏ပြည်နယ်တစ်ခုအဖြစ် သိမ်းသွင်းခဲ့သည်။ အီတလီခေါင်းဆောင် [[မူဆိုလီနီ]]နှင့် စတင်လက်တွဲခဲ့သည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် ချက်ကိုစလိုဗာကီးယားကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ထိုနှစ်မှာပင် [[ပိုလန်နိုင်ငံ]]ကိုစစ်‌ကြေညာခဲ့ပြီး ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးကိုစတင်ခဲ့သည်။ ဂျူး သုတ်သင်ရေးစီမံကိန်းကိုလည်း ထိုကာလများတွင် စတင်ခဲ့လေ၏။

၁၉၄ဝ တွင် ဟစ်တလာ၏ အစီအစဉ်များသည် တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ခြိမ်းခြောက်နိုင်ခဲ့‌ လေသည်။ [[ဗြိတိသျှ]]၊ [[ပြင်သစ်]]၊ [[ဘယ်လ်ဂျီယံ]]၊ [[နော်ဝေး]]တို့၏ တပ်ပေါင်းများစွာ၊မြို့ ပေါင်းများစွာမှ ဂျာမနီတပ်များကို ခုခံတိုက်ခိုက်ခဲ့ရသည်။ ၁၉၄၁ ခုနှစ်တွင် [[ဆိုဗီယက်ယူနီယံ]]ကို ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့လေ၏။ သို့သော် ဟစ်တလာ၏စစ်မျက်နှာများ ရှည်လျားလွန်းလှသဖြင့် ထိုအချိန်မှစ၍ မနိုင်မနင်းဖြစ်ကာရှိနေခိုက်တွင် ဂျပန်နှင့်လည်း မဟာမိတ်ဖွဲ့ခဲ့သေး၏။ သို့သော် ထိုအချိန်တွင် ဟစ်တလာသည် စစ်ပန်းနေခဲ့ပြီ။ မကြာခင်မှာပင် [[ဂျပန်]]တို့၏ ပုလဲဆိပ်ကမ်းဗုံးကြဲ မှုကြီးသည် အမေရိကန်တို့ကို ရန်စကျူးကျော်ခြင်းဖြစ်ခဲ့ပြီး ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ကြီးအတွင်းသို့ အမေရိကန် ဝင်ရောက်လာခဲ့ခြင်းသည် ဟစ်တလာနှင့် ဝင်ရိုးတန်းနိုင်ငံများအတွက် ဆုံးရှုံးခြင်း နိမိတ်ဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။
ထိုသို့နှင့် ၁၉၄၁-၄၂-၄၃-၄၄ ခုနှစ်များတွင် ဟစ်တလာ သည် ဘေးကြပ်နံကြပ်များနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး တစတစ စစ်ရှုံးကာ မျက်ကန်းတစ္ဆေမကြောက် ပုံစံနှင့်သာရှိနေခဲ့လေ၏။ ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ၏ ရှိသမျှတပ်ပေါင်းများစွာ ပျက်စီးခဲ့၍ မဟာမိတ်တပ်များနှင့် ဆိုဗီယက်တပ်နီတော်၏ ထိုးစစ်ဒဏ် များကို လုံးဝခုခံနိုင်ခြင်းမရှိတော့ဘဲ ပြိုကွဲပျက်စီးခဲ့ရလေတော့ သည်။
ဟစ်တလာကို လုပ်ကြံမှုကြီးပေါင်းများစွာနှင့် ကြံစည်ခဲ့ကြသော်လည်း မသေခဲ့ဘဲ သူ၏ချစ်သူ အိဗာဗရွန်းနှင့်အတူ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် နောက်ဆုံးနေထိုင်ရာ စံအိမ်တော်ဝင်း ပုန်းခိုကျင်းကြီးထဲတွင်မိမိကိုယ်မိမိ သေနတ်ဖြင့် သေကြောင်းကြံကာ ကွယ်လွန်ခဲ့သည်ဟုသိရှိ ကြရသည်။ &lt;ref&gt;သုတေသီ ရေး ထင်ရှားကျော်ကြား ပုဂ္ဂိုလ်များ&lt;/ref&gt;

သူ၏မွေးရပ်မြေမှ [[ဂျာမနီနိုင်ငံ]]သို့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ခဲ့ပြီး ဂျာမနီ နိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားမှုများတွင် တက်ကြွစွာ ပါဝင်ခဲ့သည်။ ၁၉၂၁ ခုနှစ်မှစ၍ အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ်ဂျာမန်အလုပ်သမားများပါတီ (NSDAP) ၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှစ၍ ဂျာမနီနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်၊ ၁၉၃၄ ခုမှစ၍ သေဆုံးသည့် ၁၉၄၅ ခုနှစ်အထိ သူ့ကိုယ်သူ &quot;အမျိုးသားခေါင်ဆောင်&quot; ဟုအမည်တပ်ပြီး နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ နိုင်ငံတော် အစိုးရအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ရာထူးများကို တစ်ဦးတည်း သိမ်းပိုက်ကာ တိုင်းပြည်အာဏာကို ထင်သလို ခြယ်လှယ်ခဲ့သူ တစ်ဦးဖြစ်သည်။ သူသည် ၁၉၄၅ ခု ဧပြီလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် သူနေထိုင်ရာ ဘာလင်မြို့နန်းတော်တွင်း၌ သူ့ကိုယ်သူပင် အဆုံးစီရင်ခဲ့သည်။

နာဇီဝါဒ(၁၂)ချက်

1.ဂျာမန်အင်ပါယာချဲ့ထွင်ခြင်း။

2.ဂျူးလူမျိုးများကိုအမြစ်ပြတ်သုတ်သင်ရှင်းလင်းရေး။

3.ဂျာမန်တို့ပိုင်ဆိုင်ခဲ့‌သောနယ်မြေများပြန်လည်ရရှိရေး။

4.အာရိယန်အနွယ်ဝင်များ၏ကြီးမြတ်မှု။

5.ဗာဆိုင်းစာချုပ်ဖျက်သိမ်းရေး။

6.ပတမကမ္ဘာစစ်ပွဲတွင်ဂျာမနီသည်အပြစ်ရှိသည်ဟုငြင်းဆိုခြင်း။

7.သာတူညီမျှလက်နက်ရရှိရေး။

8.လူမှုရေးဥပဒေပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး။

9.ပိုမိုကောင်းမွန်သောဂျာမနီနိုင်ငံ‌တော်သစ်တည်‌ထောင်ရေး။

10.လုပ်ငန်းများကိုနိုင်ငံပိုင်ပြုလုပ်ခြင်း။

11.မြေယာပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး။

12.အလုပ်မလုပ်ဘဲအမြတ်ရပိုင်ခွင့်များဖျက်သိမ်းရေး။

နာဇီဝါဒဆိုတာကအကြွင်းမဲ့အာဏာပိုင်အယူအဆ၊အစွန်းရောက်အမျိုးသားရေးဝါဒ၊လူမျိုးရေးဝါဒနဲ့စစ်တပ်ချဲ့ထွင်ရေးဝါဒတွေရောထားတဲ့   ဖက်ဆစ်ဝါဒအသွင်ကွဲတစ်မျိုးဖြစ်သည်။

== ဟစ်တလာနှင့် နာဇီဝါဒ ==
ဟစ်တလာ၏ ဦးဆောင်မှု အောက်တွင် [[နာဇီ]]ဟုခေါ်သော လူတစ်စုသည် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် [[အာဏာရှင်စနစ်]]ကို ကျင့်သုံးကာ &quot;တတိယ ဂျာမန် နိုင်ငံတော်&quot; ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှစ၍ အခြားသော နိုင်ငံရေးပါတီများကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး၊ အချို့သော ပါတီများကို ရပ်တည်၍ မရအောင် နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် နှောင့်ယှက် ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ နာဇီအစိုးရကို ဆန့်ကျင်သော နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားသူများ အားလုံးကို ရှာဖွေဖမ်းဆီးစေပြီး နာဇီ အကျဉ်း စခန်းများသို့ ပို့ဆောင်၍ အဆုံး၌ ကွပ်မျက် သတ်ဖြတ်လိုက်ကြသည်။ 

ဟစ်တလာနှင့်သူ၏ အပေါင်းအပါများသည် ဥရောပတစ်ခွင်တွင် မှီတင်းနေထိုင်ကြသော &quot;ဂျူး&quot; လူမျိုးများ၊ အခြားသော ဘာသာဝင်များ၊ အာရိယန်အနွယ်ဝင်များထက်နိမ့်ကျ‌သောလူမျိုးများကို လိုက်လံရှာဖွေပြီး ရက်စက်သောနည်းမျိုးစုံဖြင့် စနစ်တကျ သတ်ဖြတ်လိုက်ကြသည်။ နာဇီတို့၏ ထိုလုပ်ရပ်များကြောင့်ပင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်မီး စတင်တောက်လောင်ခဲ့ပြီး ကလေးသူငယ်များ မိခင်များ အမျိုးသမီးများအပါအဝင် ၃၉ သန်းသော လူများ အသက်ဆုံးရှုံခဲ့ရသည်။ ထိုအထဲတွင် ဂျူးလူမျိုး ခြောက်သန်းသည်လည်း နာဇီတို့၏ လက်ချက်ဖြင့် သေကြေပျက်စီးခဲ့ကြရသည်။ ဥရောပတိုက်ကြီး၏ ဒေသအတော်များများသည်လည်း စစ်ဘေးစစ်ဒဏ်ကြောင့် အစိတ်စိတ်အမြွှာမြွှာ ကြွေမွပြီး အဆုံးအရှုံးများစွာကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရတော့သည်။

== ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်‌ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိ ==
ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိကို ကြည့်လျှင် အလွန်အမင်း ခြားနားကွာဟနေသော ဘဝအစိတ်အပိုင်းနှစ်ခုကို ပိုင်ဆိုင်သူဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြနေပေသည်။ အသက် ၃၀ အရွယ်ရောက်သည့်တိုင်အောင် ဟစ်တလာသည် အများနည်းတူ ဘဝအောင်မြင်မှုကို မရရှိနိုင်ခဲ့။ မည်သည့်အလုပ်ကိုမှ မယ်မယ်ရရ တတ်ကျွမ်းထားခြင်းလည်းမရှိ၊ မည်သည့် လူ့အသိုင်းအဝိုင်း အဆက်အသွယ်ကောင်းများကိုမှလည်း ထိထိရောက်ရောက် မရှိခဲ့သူ ဖြစ်ရာ သူ၏ဘဝတိုးတက်ကြီးပွားရေးသည်လည်း နှောင့်နှေးကြန့်ကြာခဲ့ရသည်။ 
[[File:Bundesarchiv Bild 183-1989-0322-506, Adolf Hitler, Kinderbild retouched.jpg|thumb|ဟစ်တလာ ငယ်စဉ်က]]

ထို့နောက်တွင်တော့ ဟစ်တလာသည် နှစ်အနည်းငယ်အတွင်းမှာပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတော်ကြီးကိုပင် ဝန်ကြီးချုပ်လုပ် သိမ်းပိုက်နိုင်ရုံမက [[ဥရောပနိုင်ငံ]]အတော်များများကိုလည်း သူ၏လက်အောက်သို့ ပြားပြားမှောက် ရောက်ရှိစေခဲ့သည်။ ပြောရလျှင် သူလိုလူသည် ဤကမ္ဘာလောကတွင် မရှိသလောက်ပင် ရှားသည် ဟုဆိုရမည်

နိုင်ငံရေးလောကထဲမဝင်မီ သူ၏ဘဝနှင့် သူ၏ဇာတ်ကြောင်းကို ဟစ်တလာသည် &quot;ပဟေဠိ&quot; တစ်ခုအနေဖြင့်သာ အများကို သိစေခဲ့သည်။ ဟစ်တလာကိုယ်တိုင်ရေးသော မိုင်ကမ့်စ်(ခေါ်)“ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု”စာအုပ်ထဲတွင် &quot;ငါဘယ်ကလာတယ်၊ ငါက ဘယ် မိသားစုကပေါက်ဖွားတယ်ဆိုတာ ဒင်းတို့ သိဖို့ အရေးမပါ ပါဘူး&quot; လို့ဟစ်တလာက သူ့ ခေတ်ပြိုင် နိုင်ငံရေးသမားတွေကို ရည်ညွန်းပြီး ပြောခဲ့ကြောင်း ရေးသားထားသည်။

အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာကို အကောက်အခွန်အရာရှိ [[အလွိုက်စ် ဟစ်တလာ]] နှင့် ဇနီးဖြစ်သူ ကလဲရာတို့မှ [[ဩစတြီးယားနိုင်ငံ|ဩစတြီးယား]] နိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ဗ‌ရော‌နော အမ်း အင်းန်မြို့က‌‌လေးတွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ ၁၉၀၃ ခုနှစ်တွင် ဖခင်ဖြစ်သူသေဆုံးခဲ့ပြီး အထက်တန်းကျောင်းမှ နုတ်ထွက်ခဲ့သည်။ ဗီယင်နာမြို့တွင် အနုပညာသိပ္ပံကျောင်း ဝင်ခွင့်စာမေးပွဲကို ဝင်ရောက်ဖြေဆိုပြီး အောင်မြင်မှုမရခဲ့သည့်အတွက် သူဖြစ်ချင်သော အနုပညာရှင် တစ်ယောက်ဖြစ်ရန် ရည်မှန်းချက်ကို လက်လွှတ်လိုက်ရသည်။ 

၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် [[ပထမ ကမ္ဘာစစ်]]ကြီး စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ဂျာမန်စစ်တပ်အတွင်းသို့ မိမိသဘောဖြင့်ပင် ဝင်ရောက်အမှုထမ်းခဲ့သည်။ စစ်ကြီးပြီးသောအချိန် ၁၉၁၉ ခုနှစ်တွင် ဂျာမန် အလုပ်သမားများပါတီ (DAP) ဟူသည့် ပါတီအသစ်အတွင်းသို့ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် စာရင်းသွင်းခဲ့သည်။ ထိုပါတီကို ၁၉၂၀ တွင် [[အမျိုးသား ဆိုရှယ်လစ် ဂျာမန် အလုပ်သမားများ ပါတီ]] (NSDAP) အဖြစ် အမည်ပြောင်းလဲ ခေါ်တွင်ခဲ့သည်။
[[File:Hitler WWI.jpg|thumb|ပထမ ကမ္ဘာစစ်အတွင်းက ဟစ်တလာ]]

သူ၏စကားပြောပါးနပ်မှု၊ နားထောင်သူကို ဆွဲဆောင်နိုင်မှု၊ အဟောအပြောကောင်းမှုတို့က သူ့ကို စင်ပေါ်သို့လျင်မြန်စွာပင် တွန်းတင်ပေးခဲ့သည်။ အစိုးရအဖွဲ့အတွင်းမှ ပြဿနာများကြောင့် နာဇီပါတီသည် ပြည်သူလူထုကို စည်းရုံးရန် လွယ်ကူခဲ့သည်။

၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာနှင့် လူဒင်ဒေါ့ဖ် တို့သည် မြူနစ်မြို့တွင် နိုင်ငံတော်အာဏာသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းရာ မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ သူ၏လုပ်ရပ်သည် ပြစ်မှုထင်ရှားသည့်အတွက် ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ် ကျခံစေရန် တရားရုံးမှ အမိန့် ချမှတ်ခဲ့သည်။ သို့သော် သူသည် ၁၉၂၄ ခုနှစ်တွင်ပင် ပြန်လည် လွတ်မြောက်လာခဲ့သည်။ ထိုနှစ်များတွင် သူ၏ နောင်အချိန်တွင် နာမည်ကျော်ကြားလာသော &quot;ကျွန်ုပ်၏ကြိုးပမ်းမှု&quot; ([[:en:Mein Kampf|MeinKampf]]) စာအုပ်ကို ရေးသားပြုစုခဲ့သည်။ ထိုစာအုပ်အတွင်းတွင် သူ၏ နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်များ ဖြစ်သည့် [[ဂျူး သုတ်သင်ရေး စီမံကိန်း|ဂျူးလူမျိုးသုတ်သင်ရေး]]နှင့် အရှေ့ပိုင်းနိုင်ငံများသို့ နယ်မြေများ တိုးချဲ့ရေးစသည်တို့ပါဝင်သည်။

အကြမ်းဖက် အာဏာသိမ်းမှုသည် အောင်မြင်မှုလမ်းစ မရှိနိုင်ကြောင်း ခံစားမိသွားသည့် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံတော် အာဏာကို တရားဝင်နည်းလမ်းများသုံး၍ အရယူရန် ကြံစည်လေတော့သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ကျင်းပသော အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် သူ၏ပါတီ (NSDAP) က အင်အားအကြီးဆုံး ပါတီဖြစ်လာခဲ့သည်။ အကျိုးဆက်အနေနှင့် သူသည် ၁၉၃၃-ခု ဇန်နဝါရီလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် သူသည် နိုင်ငံတော် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာခဲ့တော့သည်။

== ဟစ်တလာ အာဏာရလာပုံ ==
[[File:Reichsparteitagnov1935.jpg|thumb|220px|အာဏာရ ဟစ်တလာ]]
အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးလောကသို့ ဝင်ရောက်လာချိန် ကတည်းကပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ဖော်ဆောင်ရန် စိုးစင်းမျှ စိတ်ကူးခဲ့ခြင်းမရှိပေ။ သို့သော် နိုင်ငံတော်အာဏာကို သူ၏လက်ဝယ်သို့ လျင်မြန်စွာ ရောက်ရှိရေးနှင့် ရရှိပြီးသော အာဏာကို အဓွန့်ရှည်ကြာစွာ ဆက်လက် ချုပ်ကိုင်ထားနိုင်ရေး အတွက်ကိုမူ [[ဒီမိုကရေစီ]]လမ်းစဉ်ကို စနစ်ကျစွာ အလွဲသုံးစား ပြုခဲ့သည်။ ဟစ်တလာသည် တရားဝင် နည်းလမ်းသုံးသွယ်ကို အသုံးပြုကာ အကြွင်းမဲ့အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ လွယ်လင့်တကူပင် ရောက်ရှိလာခဲ့ပေတော့သည်။

=== အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို အရယူခြင်း ===
၁၉၃၃ ခု ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံ ပြည်သူ့လွှတ်တော်အဆောက်အဦးကြီး မီးစွဲလောင်သည်။ ထိုမီးလောင်မှုကြီးသည်ပင် ဟစ်တလာကို အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိလာရန် ပထမဦးဆုံး တွန်းအားပေးခဲ့ပေသည်။ မီးလောင်မှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အရေးပေါ်အစည်းအဝေးတစ်ရပ်ကို အချိန်မဆိုင်းဘဲ ခေါ်ယူဆွေးနွေးခဲ့သည်။ 

ယင်းအစည်းအဝေးတွင် ဟစ်တလာက လက်ရှိ နိုင်ငံတော်သမ္မတထံမှ ဥပဒေသစ်တစ်ခုကို တောင်းခံခဲ့သည်။ &quot;နိုင်ငံတော်နှင့် လူမျိုးစုများကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပိုင်ခွင့် ဥပဒေ&quot; ဟုခေါ်သည့် ၎င်းဥပဒေကြောင့် တရားဝင်ထုတ်ပြန်ထားသည့် နိုင်ငံသားတို့၏ လွပ်လပ်ခွင့်နှင့် လူသားအားလုံး၏ အခြေခံဥပဒေများအားလုံးသည် အချိန်အကန့်အသတ်မရှိဘဲ အလိုအလျောက် ရုပ်သိမ်းခြင်းကို ခံလိုက်ရပေတော့သည်။
 
ထိုအစည်းအဝေးကျင်းပသည့် ၂၈ ရက်နေ့ ညနေတွင် ဟစ်တလာသည် သူ၏အတိုက်အခံများ ဖြစ်ကြသော ကွန်မြူနစ်များ၊ လက်ဝဲအစွန်းရောက်များနှင့် ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက် များကို သူ၏အမိန့်ဖြင့် လိုက်လံ ဖမ်းဆီး ချုပ်နှောင်စေခဲ့သည်။

=== ဥပဒေပြုအာဏာကို အရယူခြင်း ===
၁၉၃၃ ခု မတ်လ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာသည် စစ်ဥပဒေသစ်တစ်ရပ်ကို ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။ ထိုဥပဒေကို &quot;နိုင်ငံတော်နှင့် နိုင်ငံသားတို့၏ အရေးပေါ်အခြေအနေများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းခွင့် ဥပဒေ&quot; ဟု တရားဝင်ခေါ်ဆိုခဲ့သော်လည်း ထိုအမိန့်ဥပဒေအရပင် ဟစ်တလာ သည် နိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံ ဥပဒေကို လိုသလို မွှေနှောက်အသုံးချနိုင်သူ ဖြစ်သွားသည်။ ထို့ထက်ဆိုးသည်မှာ အဆိုပါ အမိန့်အရ ပြည်သူ့လွှတ်တော်၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှလည်း ကွင်းလုံးကျွတ် လွတ်မြောက်ခွင့်ရ သွားလေ တော့သည်။ 

ဤနည်းဖြင့်ပင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် အချိန်အတော်အတန်ကြာ အမြစ်တွယ်နေပြီးဖြစ်သော ဒီမိုကရေစီစနစ်ကြီးသည် အပြီးအပိုင် ချုပ်ငြိမ်းသွားခဲ့လေတော့၏။ တချိန်တည်းတွင်ပင် ဟစ်တလာသည် နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံများ၊ တော်လှန်ပုန်ကန်သူများကို ချုပ်နှောင်ထိန်းသိမ်းရန် နာဇီအကျဉ်းစခန်းများကို စတင် တည်ဆောက်လေတော့သည်။

=== တရားစီရင်ခွင့် အမိန့်အာဏာကို အရယူခြင်း ===
နိုင်ငံရေးသမားများကို မြေလှန်ရှာဖွေ ဖမ်းဆီးစေခဲ့ပြီး တော်လှန်ပုန်ကန်သူများကိုလည်း အမြစ်ပြတ်ရှင်းစနစ်ဖြင့် ကြိုးကိုင် ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခဲ့သည့်အချိန်တွင် အာဏာရှင်စနစ်ဆိုးကြီးသည်လည်း အရှိန်တဟုန်းဟုန်းဖြင့် လောင်ကြွမ်းနေလေပြီ။
၁၉၃၃ ခု ဇွန်လ ၃၀ ရက်နေ့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ရုမ်းမ် &quot;Roehm&quot; ၏ အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်မှုကြီးက ဟစ်တလာကို နောက်ထပ် လှေကားထစ်တစ်ခုသို့ထပ်မံ တွန်းပို့လိုက်သည်နှင့် တူနေလေတော့သည်။ SS စစ်တပ်နှင့် ကာကွယ်ရေးစစ်တပ်နှစ်ခုကို ပူးပေါင်းစေပြီး အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်သော “အန်းနက်စ်တ် ရုမ်းမ် &quot;Ernst Roehm&quot; အပါအဝင် အခြားသော SA စစ်ဗိုလ်များကို ကွက်မျက်စေခဲ့သည်။

၁၉၃၃ ဇူလိုင် ၃ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန် သော ဥပဒေအသစ်မှာ ၏လုပ်ရပ်သည် နိုင်ငံတော် အေးချမ်းသာယာရေးကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ခြင်း ဖြစ်သဖြင့် ဥပဒေကြောင်လမ်းအရ မှန်ကန်သော လုပ်ရပ်ဖြစ်ကြောင်း တရားဝင်ကြေညာခဲ့သည်။ SA စစ်တပ်ကြီးသည် ထိုအချိန်မှစ၍ သူ၏လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် အထူးအာဏာများကို လက်လွှတ်လိုက်ရပြီး SS စစ်တပ်သည်လည်း ဟစ်တလာ၏ တိုက်ရိုက်ဦးဆောင်မှုဖြင့် အာဏာရှင်လက်ကိုင်တုတ်များ ဖြစ်လာကြတော့သည်။

ဤသို့သော တရားဝင်နည်းလမ်းအသွယ်သွယ်ကို အသုံးချရင်း နိုင်ငံတော်အာဏာကို တစတစသိမ်းယူလာခဲ့သည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံသမ္မတ ၊
“ဟင်ဒင်ဘတ်ခ်” ကွယ်လွန်ပြီးသည့်အချိန်မှစ၍ လက်ရှိရာထူးအပြင် နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်၊ ခေါင်းဆောင်ကြီး အမည်များခံယူကာ ဟစ်တလာသည် အကြွင်းမဲ့အာဏာရှင်ဘဝသို့ ပြိုင်ဘက်မရှိ ရောက်ရှိသွားလေတော့သည်။ &lt;ref&gt;&quot;http://www.nz-nothanks.blogspot.com {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181006194045/http://nz-nothanks.blogspot.com/ |date=6 October 2018 }}&quot; မှ&lt;/ref&gt;

== အဒေါ့ဖ်စ် ဟစ်တလာ(ခရစ်နှစ် ၁၈၈၉-၁၉၄၅) ==
ခေတ်သစ် အာဏာရှင်များအကြောင်း ရေးသားရာတွင် ကမ္ဘာတလွှား၌ တချိန်က လူသိများလှသော ဂျာမနီအာဏာရှင် ဟစ်တလာ အကြောင်းကို ချန်လှပ်ထားရန် မဖြစ်နိုင်ချေ။
အကြောင်းမူ အာဏာရှင်ထဲတွင် ဟစ်တလာလောက် မည်သူမျှ ဩဇာအာဏာ မကြီးမားသောကြောင့် ဖြစ်သည်။
ဟစ်တလာသည် သာမန် အလုပ်သမားဘဝမှ ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ အထွတ်အထိပ် အာဏာရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိသူ ဖြစ်သည်။
သူ့ကို ဩစတြီးယား နယ်စပ်မြို့ကလေးဖြစ်သော ဗရွန်းနော အမ်းအင်းမြို့တွင် ခရစ် ၁၈၈၉ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂ဝ ရက်နေ့ မွေးဖွားခဲ့သည်။ သူ၏ဖခင်မှာ ဩစတြီးယန်း အကောက်အခွန်အရာရှိ 
အလွိုက်စ်ဟစ်တလာဖြစ်၍ မိခင် မှာ ဗိုဟီးမီးယန်း အမျိုးသမီး ကလဲရာပိုးစ် ဖြစ်သည်။ ဟစ်တလာတွင် မွေးချင်းနှစ်ဦး ရှိလေသည်။

ဟစ်တလာ၏ ငယ်စဉ်တောင်ကျေး ကလေးဘဝက အဖြစ်အပျက်များကို မည်သူမျှ ကောင်းစွာ မသိကြချေ။ အနည်းအကျဉ်း သိရသမျှဆိုလျှင် သူ၏ ကလေးဘဝမှာ ဆင်းရဲနုံချာ လှ၍ ပျော်ရွှင်မှုကင်းမဲ့ခဲ့လေသည်။ သူ၏ ဖခင်သည် မိမိကဲ့သို့ပင် အစိုးရအရာရှိတစ်ဦး ဖြစ်စေလိုသဖြင့် သူဝါသနာထုံ၍ ပန်းချီဆရာ ဖြစ်ရမည် ဟူသော ဟစ်တလာ၏ ရည်မှန်းချက်ကို 
မမြောက်စားခဲ့သည့်ပြင် ပြင်းပြင်းထန်ထန်ကြီး ကန့်ကွက်ခဲ့ပေ သေးသည်။ သို့ဖြစ်၍ ဟစ်တလာသည် သူ၏ဖခင်အား အမုန်းကြီး မုန်းခဲ့သည်။ ဖခင်အား မုန်းတီးသလောက် မိခင်ကို 
အလွန်ချစ်ခင် ကြည်ညိုလေသည်။ ထိုသို့ ဖြစ်ရသည်မှာ သူ၏ မိခင်သည် သူ့အား ချစ်ခင်ကြင်နာ ပြီးလျှင် သူ၏အလိုကို တတ်နိုင်သမျှ ဖြည့်စွမ်းပေးသောကြောင့် ဖြစ်၏။ သူ့မိခင်၏ 
အကူအညီဖြင့် ရေဆေးပန်းချီပညာကို မတောက်တခေါက် လေ့လာ ဆည်းပူးနိုင်ခဲ့၏။ မိခင်ဖြစ်သူက မည်မျှပင် ကြင်ကြင်နာနာ ပြုစုစောင့်ရှောက်ပါသော်လည်း လုံးဝ စိတ်ချမ်းမြေ့မှုကိုကား ဟစ်တလာသည် မရခဲ့ချေ။ အမြဲလိုလိုပင် တွေဝေငေးမော စိတ်ကူးရေယာဉ်ကြောတွင် မြောနစ်နေကာ သူရဲကောင်းဖြစ်လိုသော ဆန္ဒ၊ ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ဂုဏ်ကို မြှင့်တင်ပေးလိုသော 
ဆန္ဒများသာ တဖွားဖွား ပေါ်ပေါက်နေလေသည်။

နုနယ်သေးလှသည့် အသက် ၁၃ နှစ်အရွယ်တွင် သူ၏ ဖခင်ကြီး သေဆုံးသွားလေသည်။ နောက် နှစ်နှစ် ကြာသောအခါ မိခင် သေဆုံးသွားပြန်ရာ လူလားမမြောက်မီ လောကအလယ်တွင် တအားငယ် ကျန်ရစ်ခဲ့လေသည်။ ထိုသို့ ပူဆွေး 
ဝမ်းနည်းဖွယ်ရာ အမျိုးမျိုးနှင့် ဆင့်ကဲဆင့်ကဲ တွေ့ကြုံရခြင်း၊ အထီးကျန်ခြင်း၊ ဆွေမျိုးများအပေါ် မှီခိုနေရခြင်း စသော အချက်များသည် နောင်သောအခါ ဟစ်တလာ၏ အကျင့်စာရိတ္တတွင် များစွာ အရာထင်စေခဲ့လေသည်။

လူဖြစ်လာကတည်းက ဒုက္ခတွေ ပင်လယ်ဝေနေသည်ကိုသာ တွေ့ကြုံခဲ့ရသော ဟစ်တလာသည် အသက် ၂ဝ မပြည့်ခင် ဝမ်းရေးအတွက် ဗီယင်းနားမြို့သို့ ပန်းချီပညာသင်ရန် သွား 
ရောက်လေသည်။ သူကား မနူးမနပ်နှင့် တောဆန်လှသည်။ တွေဝေမိန်းမောနေတတ်သည်။ ပိုက်ဆံဟူ၍လည်း ဗလာနတ္ထိ ဖြစ်ဘိရကား လမ်းများတွင် တံမြက်စည်းလှည်းကာ သမုဒ္ဒရာ 
ဝမ်းတစ်ထွာကို ရိက္ခာတော် ဆက်ခဲ့ရလေသည်။
ပန်းချီကျောင်းတွင်လည်း ကျောင်းဝင် စာမေးပွဲကိုပင် မအောင်မြင်သဖြင့် ဗိသုကာ အတတ်သင်ရန် သူ့အား အကြံပေးကြလေသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ဆင်းရဲလွန်းလှသဖြင့် မတတ်သာတော့သဖြင့် ပန်းရံဆရာကြီး တစ်ဦး၏ထံတွင် 
အလုပ်သမားအဖြစ် ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်လေသည်။ 

ဟစ်တလာသည် မိမိဘဝ၏ အောက်တန်းကျလှပုံ၊ ဆင်းရဲတွင်း နက်လှပုံတို့ကို တွေးတောရင်း အလုပ်သမားသမဂ္ဂများ၊ မတ်( ခ် )ဝါဒီများနှင့် ဂျူးလူမျိုးတို့ကို မုန်းတီးလာလေ 
သည်။ ထိုနောက် သူသည် ပို့စကတ်များ ရေးဆွဲခြင်း၊ အရုပ်ကားများ ရောင်းချခြင်းဖြင့် ဆင်းရဲပင်ပန်းစွာ အသက်မွေးခဲ့ လေသည်။

၁၉၁၂ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် မြူးနစ်မြို့တွင် လက်သမားအဖြစ် တစ်မျိုး၊ ပုံတူရေးဆရာအဖြစ် တစ်သွယ်၊ ရေဆေး ပန်းချီဆရာအဖြစ် တဖုံနှင့် လောကဇာတ်ခုံတွင် မီးစင် ကြည့်ကာ ဝမ်းစာရှာခဲ့ရ၏။ ၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် ပထမကမ္ဘာစစ် ဖြစ်လေရာ ဟစ်တလာသည် စစ်တပ်သို့ ဝင်ရောက် အမှုထမ်း လေသည်။ ၁၉၁၄ ခုနှစ်အတွင်း သူ၏ စစ်မှုထမ်းဘဝမှာ များစွာ မထင်ရှားလှသော်လည်း သူ၏ စွန့်စားမှုကြောင့် သူသည် တပ်ကြပ်ရာထူးသို့ တိုးမြှင့်ခန့်ထားခြင်းခံရ၍ သံမဏီ ကြက်ခြေခတ်တံဆိပ်ကိုပါ ချီးမြှင့်ခြင်း ခံရလေသည်။ ၁၉၁၆ ခုနှစ်တွင် ဆုမ်းတိုက်ပွဲ၌ ဒဏ်ရာရခဲ့သည်။

စစ်ပြေငြိမ်းသည့် အချိန်တွင် ဟစ်တလာသည် ဘာလင်မြို့အနီး ဆေးရုံတစ်ရုံ၌ ဆေးကုသနေဆဲ ဖြစ်လေသည်။ သူကား ဂျာမန်တို့ လက်နက်ချ အရှုံးပေးသည်ကို အနည်းငယ်မျှ 
မကြေနပ်ရကား ချုံးပွဲချ၍ ငိုယိုမိ လေသည်။ ဤသို့ ငိုယိုခြင်းကား မိခင် သေဆုံးပြီးနောက် ပထမဆုံး သူငိုမိခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုလေသည်။ သူသည် စိတ်ပျက်၍ အလွန်အမင်း ဝမ်းနည်း 
အခဲမကြေဖြစ်ကာ အမျိုးမျိုး စဉ်းစားရာ နောက်ဆုံး၌ နိုင်ငံရေးလောကသို့ဝင်ရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်လေသည်။ ထိုအတောအတွင်း 
မြူးနစ်မြို့ရှိ စစ်တပ်တွင်ပင် နေထိုင်ရင်း သူလျှိုကလေးသဖွယ် ဆောင်ရွက်ခဲ့လေသည်။

ဟစ်တလာသည် ရဟူဒီ(ဂျူး)များအား ဂျာမနီကို ကျွန်ဖြစ်စေသော နိုင်ငံ၏ ရန်သူများဟု ယူဆလျက် အမုန်းကြီး မုန်းလေသည်။ သူသည် ဘီယာဆိုင်များတွင် ကျင်းပသော နိုင်ငံရေး 
အစည်းအဝေးများသို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ၁၉၁၉ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် ဂျာမန် အလုပ်သမားပါတီသို့ ဝင်သည်။ 
ပရိသတ်ကို ဆွဲဆောင် နိုင်အောင် စကားပြောကောင်းသောကြောင့် မကြာမြင့်မီပင် ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်လာလေသည်။
၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် သူ၏ပါတီအတွက် စကြာအလံကို တီထွင်လေသည်။ နောက်လိုက် အများအပြား 
စုဆောင်းကာ မုန်တိုင်းတပ်ဖွဲ့များကို ဖွဲ့စည်းသည်။ ပါတီကိုလည်း ''အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ် ဂျာမန်အလုပ်သမားပါတီ”ဟု အမည်သစ် ပေးသည်။ ဂျာမန်ဘာသာ အတိုကောက်အားဖြင့် “နာဇီပါတီ”ဟု တွင်သည်။
( နာဇီပါတီ။)

ထို့ပြင်ပါတီ၏ လုပ်ငန်းစဉ်တရပ်ကို ရေးဆွဲအတည်ပြုပြီးသော်ထိုလမ်းစဉ်အတိုင်း မနားမနေ ကြိုးစား ဆောင်ရွက်လေ 
တော့သည်။ ထိုကြောင့် နာဇီများသည်တစ်နေ့တခြား အင်အား ကောင်းလာလေရာ ၁၉၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင် 
အစိုးရအာဏာကို သိမ်းပိုက်ရန် ကြံစည်ကြ၏။ ထိုသို့ ကြံစည်ရာ၌ ဘီယာဆိုင်များတွင် နောက်လိုက်များ စုဆောင်းသောကြောင့် ''ဘီယာဆိုင်မှ တော်လှန်ရေး''ဟု ခေါ်တွင်လေသည်။ နာဇီတို့၏ ကြိုးစားမှုမှာ မအောင်မြင်ပဲ ဟစ်တလာလည်း အဖမ်းခံရပြီးနောက် ထောင်ဒဏ် ငါးနှစ် အပြစ်ပေး ခံရလေ 
သည်။ ထောင်ကျနေသည့် အတောအတွင်း ''ကျွန်ုပ်၏ ကြိုးပမ်းမှု''ခေါ် နာဇီတို့ ကျင့်စဉ်ကို ရေးသားခဲ့လေသည်။ ထောင်ထဲတွင် ရှစ်လမျှသာ နေရပြီးနောက် လွတ်လာလေသည်။
၁၉၂၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၂၈ ခုနှစ်အတွင်းတွင်ကား ဂျာမနီနိုင်ငံသည် စည်ကား ဝပြောနေလေရာ မကြေနပ်မှုများ မရှိသလောက် ဖြစ်သဖြင့် တော်လှန်ရေးများ မပေါ်ပေါက်ခဲ့ချေ။ 
သို့ရာတွင် ၁၉၂၉ ခုနှစ်လောက်မှစ၍ ကမ္ဘာနှင့်အဝန်း စီးပွားရေး ကြပ်တည်းမှု ပေါ်ပေါက်လာသောအခါ နာဇီတို့အဖို့ အခွင့်ကောင်းနှင့် ကြုံရပြန်လေသည်။ ဟစ်တလာသည်လည်း အခွင့် 
ကောင်းကိုယူ၍ ဂျာမန်လူထုအား မိမိတို့ စစ်ရှုံးရခြင်းမှာ ရဟူဒီများနှင့်မတ်( ခ် )ဝါဒီများကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု အပြစ်ဖို့ကာ ဟောပြောပြီးလျှင် သူ့ဘက်သို့ ဆွဲဆောင်လေသည်။ စက်မှုလုပ်ငန်း အရင်းရှင်ကြီးများကလည်း သူ့ကို အားပေးထောက်ခံလာကြသည်။

နာဇီပါတီသည် တဖြည်းဖြည်း အင်အားကောင်းလာကာ ၁၉၃ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဂျာမန်လွှတ်တော်၌ နာဇီပါတီဝင် အမတ် ၁ဝ၇ ယောက်မျှ ရှိနေပြီ ဖြစ်သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင်မူ ၁၉၆ယောက် အထိ တိုးတက်လာပြီးလျှင် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် အင်အား 
အတောင့်တင်းဆုံးပါတီ ဖြစ်လာလေသည်။ ထိုနှစ်တွင် ဟစ်တလာသည် ဟင်ဒင်ဗတ် နှင့် ယှဉ်ပြိုင်၍ သမ္မတရာထူးကို အရွေးခံရာ ရှုံးနိမ့်သွား၏။ 
( ပေါဖွန်ဟင်ဒင်ဗတ်။)

သို့သော် ၁၉၃၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃ဝ ရက်နေ့တွင် ဟစ်တလာသည် ဂျာမန်လွှတ်တော်၏ အဓိပတိ(ဝန်ကြီးချုပ်) ဖြစ်လာသည်။ ၁၉၃၄ ခုနှစ်တွင် သမ္မတ ဟင်ဒင်ဗတ် ကွယ်လွန် သောအခါ ဟစ်တလာသည် အဓိပတိရာထူးနှင့် သမ္မတရာထူး နှစ်ခုလုံးကို ပူးတွဲ 
ထမ်းရွက်လေသည်။
ဟစ်တလာသည် သူ၏ ရည်မှန်းချက်အတိုင်း ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ခေါင်းဆောင်ကြီးအဖြစ်သို့ ရောက်ပြီဖြစ်ရာ သူ၏ လုပ်ငန်းစဉ်ကို ချမှတ်ကာ စတင် ဆောင်ရွက်လေတော့သည်။ နိုင်ငံ 
စည်းလုံးတောင့်တင်းမှုအတွက် ရှေးဦးစွာ သူသည် အတိုက်အခံပါတီများကို နှိပ်ကွပ် ဖျက်သိမ်းသည်။ သူ၏ ပါတီများထဲမှ သူနှင့်သဘောချင်း မတိုက်ဆိုင်သူများကိုလည်း ''ပါတီ သန့်ရှင်းရေး''ဟု အကြောင်းပြကာ သုတ်သင်ပစ်လေသည်။ 
နာဇီ ပါတီသာလျှင် တရားဝင်နိုင်ငံ‌‌ရေးပါတီဖြစ်သည်ဟု ကြေညာပြီးသော် တစ်ပါတီစနစ်ကို ထူထောင်လေသည်။ နိုင်ငံရေးအာဏာများကိုလည်း သူ၏ လက်ဝယ်ထားရှိပြီးနောက် သူ၏ လူယုံများမှတဆင့် နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်သည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံကို 
မည်ကဲ့သို့ အသွင်ပြောင်းလိုက်‌လေသနည်းဟူမူ ဂျာမန်လူထုသည် ဟစ်တလာကို မိမိတို့အား ကယ်တင်မည့်သူဟူ၍ပင် မှတ်ထင်လာကြတော့၏။ ထို့ပြင် အတိုက်အခံ ပါတီများကို နှိပ်ကွပ် သည်ထက်ပင် ရဟူဒီ(ဂျူး)များနှင့် အနည်းငယ်မျှ သွေးသား‌တော်စပ်သူများကိုပင် မချန်ပဲ ပိုမို ပြင်းထန်စွာ နှိပ်ကွပ် ညှဉ်းပန်းသည်။ 
နိုင်ငံမှလည်း နှင်ထုတ်ခဲ့လေသည်။
ထိုနောက်တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ဂုဏ်သရေကို ပြန်ဆယ်သည့် လုပ်ငန်းစလေတော့သည်။ နာဇီတို့သည် ဂျာမနီနိုင်ငံသည် ပထမကမ္ဘာစစ်ရှုံးနိုင်ငံအဖြစ် ကမ္ဘာ့အလယ်တွင် မျက်နှာငယ်နေရသည်ကို 
မျက်နှာရှိရှိနှင့် တင့်တင့် တယ်တယ်ဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက် ပေးမည်ဟု ဂျာမန်လူထုကို ကတိပေးခဲ့သည်။ ထိုကတိအတိုင်း ဆောင်ရွက်ဖို့ပင် ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်လေသည်။ သို့ဖြစ်၍ 
ပထမတွင် လျှို့ဝှက်စွာ လက်နက်များကို တပ်ဆင် လေသည်။ နောင်အခါတွင်ကား အတိအလင်း လက်နက်များကို ပြုလုပ် 
တပ်ဆင်လေတော့သည်။ ထိုသို့ လက်နက်အင်အား ဖြည့်တင်းကာ နိုင်ငံတကာနှင့် ယှဉ်ပြိုင်သာအောင် ကြိုးပမ်းမှုမှာ 
နောက်ဆုံး စစ်မက် ဖြစ်ပွားသည့် အခြေသို့ ဆိုက်ရောက်တတ်သည့်အတိုင်း ဟစ်တလာ ခေါင်းဆောင်သော နာဇီတို့သည်တစ်နည်းအားဖြင့် စစ်ဖြစ်ပွားရန် ကြိုးပမ်းမှုကို စတင် ဆောင်ရွက်သည်ဟု ဆိုနိုင်ပေသည်။ စင်စစ်သော်ကား အင်အား ဖြည့်တင်းပြီးနောက် နောက်တကြိမ် စစ်ပွဲကြီးတရပ်ကို ဆင်နွှဲ 
ကာ အနိုင်ယူလိုက်လျှင် ယခင်က ဂျာမနီနိုင်ငံ ဂုဏ်သရေမဲ့ခဲ့သည်ကို သင်ပုန်းချေရာရောက်မည်ဟု နာဇီတို့သည် တထစ်ချ မှတ်ယူထားကြ၏။
ဤသို့ဖြင့် လက်နက်များ တပ်ဆင်ပြီးနောက် ဂျာမန် အမျိုးသားများ စစ်ထဲ မဝင်မနေရ ဥပဒေကို ပြန်လည် ပြဋ္ဌာန်းလိုက်လေသည်။ နိုင်ငံပေါင်းချုပ် အသင်းကြီးမှလည်း နုတ်ထွက်လိုက်၏။
၁၉၃၆ ခုနှစ်တွင် ရိုင်းလန်းနယ်ကို ချီတက် သိမ်းပိုက် လိုက်သည်။ ထိုနောက် ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် မဟာမိတ်နိုင်ငံများမှ သိမ်းယူထားသော ဂျာမန် ကိုလိုနီနယ်များကို ပြန်လည် ပေးအပ်ရမည်ဟု တောင်းဆိုလေသည်။
၁၉၃၉ ခုနှစ်မှာပင် ဟစ်တလာသည် အီတလီ အာဏာရှင် မူဆိုလိုနီနှင့် နားလည်မှုရယူကာ သူတို့၏ အကူအညီဖြင့် စပိန် ပြည်တွင်းစစ်ပွဲတွင် အနိုင်ရ၍ အာဏာသိမ်းပိုက်ခဲ့သော ဖရန်ကို အစိုးရကို အသိအမှတ် ပြုလေသည်။
( မူဆိုလိုနီ ဗင်နီတို။)

( ဖရန်ကို။)

၁၉၃၇ ခုနှစ်တွင် အီတလီနှင့် မဟာမိတ် စာချုပ် လက်မှတ်ရေးထိုးလေသည်။ ၁၉၃၈ ခုနှစ်ဦးတွင် နာဇီ တပ်များသည် ဩစတြီးယားနိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ချက်ကိုစလိုဗာ
ကီးယားနိုင်ငံမှ ဆူ‌ဒေတန်နယ်ကို မြူးနစ် စာချုပ်အရ ရရှိပြန်သည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်ဦးတွင် ချက်ကိုစလိုဗာကီးယားနိုင်ငံရှိ ကျန်နယ်များကို သိမ်းယူလိုက်သည်။ ထိုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် 
ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုနှင့် အပြန်အလှန်မကျူးကျော်ရေး စာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီးနောက် စက်တင်ဘာလတွင် ဆိုဗီယက်နှင့်အတူ ပိုလန်နိုင်ငံကို တိုက်ခိုက်လေသည်။ ထိုအခါမှစ၍ 
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး စတင်ဖြစ်လေတော့သည်။ 
( ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး။)

ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အစတွင် နာဇီဂျာမနီနှင့် အပေါင်းပါ နိုင်ငံများသည် အောင်ပွဲအလီလီ ရခဲ့သော်လည်း မကြာမီပင် တစ်ရှုံးထဲရှုံးရသည့် အခြေနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြရလေသည်။ ထိုသို့ 
တစ်ရှုံးထဲရှုံးနေသဖြင့် နိုင်ငံအလုံးပြုတ်ပြုတ်ပြုန်းရတော့မည့် 
အရေးကို ကြိုတင်သိရှိလာကြသော အထက်တန်း စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ အရာရှိကြီးများသည် နိုင်ငံကို ကယ်တင်ရန်အတွက် 
ဟစ်တလာကို ၁၉၄၄ ခုနှစ်တွင် လုပ်ကြံလေသည်၊ သို့သော် အထမမြောက်ခဲ့ချေ။

၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဘာလင်မြို့တော်ကြီးတွင် နေရာ အတော် များများ၌ ဆိုဗီယက်တပ်နီတော်က သိမ်းပိုက် တပ်စွဲမိပြီးသောအခါ ဂျာမန် ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ် ဒိုးနစ်က ဟစ်တလာ ကျဆုံးသွားပြီ 
ဖြစ်၍ သူက ဟစ်တလာ့နေရာကို ဆက်ခံကြောင်း ကြေညာလေသည်။

ဟစ်တလာ၏ ဘဝဇာတ်သိမ်းခန်းမှာ မရေရာလှချေ။ ရုရှား ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မာရှယ်ဇူးကော့ကမူ ဟစ်တလာသည် အီဗာဗရွန်းဆိုသူ အမျိုးသမီးကို လက်ထပ်ပြီးနောက် လေယာဉ်ပျံဖြင့် 
လွတ်မြောက်ကောင်း လွတ်မြောက်သွားမည်ဟု ဆို၏။ သို့သော် ၁၉၄၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် ထုတ်ပြန်သော မဟာမိတ် အုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီ၏ ပြန်တမ်းအရမူ ဟစ်တလာနှင့် အီဗာဗရွန်းတို့သည် ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၉ ရက်နေ့တွင် လက်ထပ်ကြပြီးသော် ၃ဝ ရက်နေ့ ညနေ၂ နာရီခွဲကျော်ကျော်တွင် ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေခဲ့ကြသည်။ သူတို့၏ အလောင်းများကို 
မီးရှို့လိုက်ကြသည်ဟု ဆိုလေသည်။ သို့ဖြင့် မည်သူမျှ တပ်အပ်သေချာစွာ မပြောနိုင်ခဲ့ပေ။ ၁၉၅၆ ခုနှစ်တွင် ရှရုား
တို့၏ အချုပ်ထောင်မှ လွတ်မြောက်လာခဲ့သော ဟစ်တလာ၏ ကိုယ်ရံတော်တစ်ဦးဖြစ်သူ ဗိုလ်မှူးအော့တိုးဂွန်းက ဟစ်တလာသည် မိမိကိုယ်ကိုမိမိ သေနတ်နှင့်ပစ်၍ အဆုံးစီရင်ကြောင်း၊ ကြင်ယာတော် အီဗာဗရွန်း ကမူ အဆိပ်သောက်၍ အဆုံးစီရင်ခဲ့ကြောင်း၊ ထိုနောက် သူတို့၏ အလောင်းများကို အော့တိုးနှင့် အပေါင်းပါတို့က ဓာတ်ဆီဖျန်း၍ မီးရှို့လိုက်ကြကြောင်း၊ သို့သော် ရုရှားတပ်များ ချဉ်းကပ်လာသည်နှင့် မီး 
ကောင်းစွာ လောင်သည်အထိ မစောင့်နိုင်တော့ပဲ မြေမြှုပ် သင်္ဂြိုဟ်ရန် တပည့်များကို မှာကြားခဲ့ကြောင်းနှင့် သတင်းစာဆရာများကို ပြောကြားခဲ့လေသည်။&lt;ref&gt;မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)&lt;/ref&gt;

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

[[Category:ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်များ]]
[[ကဏ္ဍ:ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ သမ္မတများ]]
{{Lifetime|၁၈၈၉|၁၉၄၅}}</text>
      <sha1>asrgfk1fprt9p3t14w7cqafedzdhtw5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ဇီဝဇိုးငှက်</title>
    <ns>0</ns>
    <id>7176</id>
    <revision>
      <id>877708</id>
      <parentid>700832</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T13:05:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2400:AC40:61C:8448:3F84:CB5A:F676:781E</ip>
      </contributor>
      <comment>ဥ ဥ</comment>
      <origin>877708</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22179" sha1="rq4cm2mwf8ysedjcx8cog9zb0xz202y" xml:space="preserve">{{Taxobox
| အမည် = ဇီဝဇိုးငှက် 
| status = LC | status_system = IUCN3.1
| ပုံ = Apodidae - Aerodramus fuciphagus (Edible-nest swiftlet).JPG
| image_width = 250px
| image_caption = ''Aerodramus fuciphagus''. Museum specimen
| regnum = [[Animal]]ia
| phylum = [[Chordate|Chordata]]
| classis = [[Aves]]
| ordo = [[Apodiformes]]
| familia = [[swift|Apodidae]]
| genus = ''[[Aerodramus]]''
| species = '''''A. fuciphagus'''''
| binomial = ''Aerodramus fuciphagus''
| binomial_authority = ([[Carl Peter Thunberg|Thunberg]], 1812)
| synonyms = ''Collocalia fuciphaga''
| range_map = 
}}
[[File:AerodramusFuciphagusDistribution.png|thumb|200px|ဇီဝဇိုးငှက်များကို တွေ့ရှိနိုင်သောဒေသများ]]
'''ဇီဝဇိုးငှက်''' (Grey-rumped Swiftlet ) သည် မျိုးစဉ်အားဖြင့် 'အပေါ့ဒီဖေါမီး (Apodiforme)' တွင်၎င်း၊ 
မျိုးရင်းအားဖြင့် 'ခက်တူးရီနီး' တွင်၎င်း ပါဝင်၍ ယင်းကို သိပ္ပံ 
အမည်အားဖြင့် 'ကောလိုကေးလီယား ဂျာမယ်နီ' ဟု ခေါ်သည်။ 
ဇီဝဇိုးငှက်သည် ပြင်ပန်းပုံသဏ္ဌာန်အားဖြင့် [[ပျံလွှားငှက်]]နှင့် 
အနည်းငယ်တူသော်လည်း၊ မျိုးစဉ်အားဖြင့် ကွဲပြားသည်။ ဇီဝဇိုး 
ငှက်ကို အဝေးမှတွေ့မြင်ရလျှင် ပျံလွှားငှက်နှင့် ရုတ်တရက်ခွဲ 
ခြား၍ မရနိုင်ချေ။ သို့သော် အမွေးထူသော ခြေမျက်ရိုးကို၎င်း၊ 
အရွယ်ပို၍ကြီးသော တောင်ပံကို၎င်း ကြည့်ရှုခြင်းဖြင့် ဇီဝဇိုး 
ငှက်ကို ပျံလွှားငှက်နှင့် ခွဲခြား၍သိရှိနိုင်သည်။ 

ဇီဝဇိုးငှက်သည် အသိုက်ကို မိမိအန်ဖတ်ဖြင့် ပြုလုပ်လေ့ရှိ 
သည်။ ထိုအသိုက်ကို [[ငှက်သိုက်]]ဟု ခေါ်ကြသည်။ 

ဇီဝဇိုးငှက်သည် အသိုက်ကို ဂူနံရံများ၊ ကျောက်ဆောင် 
မြင့်များတွင် ဆောက်တတ်သည်။ အသိုက်၏အရွယ်မှာ ကန့် 
လန့်ဖြတ်အားဖြင့် ၂ လက်မမှ  ၃ လက်မထိရှိ၍၊ စောက် ၁ 
လက်မရှိသည်။ ဥအုချိန်မှာ ဧပြီလလယ်လောက်တွင် ဖြစ်သည်။ 
တစ်မြုံလျှင် ဥနှစ်လုံးစီရှိသည်။ 

ဇီဝဇိုးငှက်ကို အပူပိုင်းဒေသများတွင် အထူးသဖြင့် ကျွန်းစု 
နှင့် ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းများ၌ အနှံ့အပြားတွေ့ရသည်။ ဆေးရှဲ 
ကျွန်းစုနှင့် မောရစ်ရှကျွန်းစုမှ ကွင်းစလန်အထိပျံ့နှံ့စွာနေသည်။ 
ပုသိမ်အနောက်ဘက် ကမ်းခြေအလွန်ရှိ ကျွန်းများတွင်၎င်း၊ 
တနင်္သာရီကမ်းခြေနှင့် မြိတ်ကျွန်းစုတို့တွင်၎င်း ဇီဝဇိုးငှက်တို့ကို 
တွေ့ရသည်။&lt;ref&gt;မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၄)&lt;/ref&gt;

ဇီဝဇိုးငှက်သည် ပျံလွှားငှက်မျိုးတွင် ပါဝင်၏။ သူသည် ပင်လယ်အဏ္ဏဝါအနှံ့၊ တောတောင်အနှံ့ ပျံသန်းကာ သူနားရာ ကျောက်ဆောင်သို့ ပြန်လာ၏။ သူ၏အသိုက်အား သူတစ်ပါးတို့ကဲ့သို့ သစ်ကိုင်း၊ သစ်ရွက်တို့နှင့်မလုပ်၊ အာခေါင်၌ဖြစ်သော အာစေးကို အန်ထုတ် အသိုက်ပြု၏။ တစ်ခါတစ်ရံ အန်ရလွန်း၍ ထိုအာစေးတွင် ရင်မှသွေးပင်ပါ၍ လာတတ်သည်။ ဇီဝဇိုးငှက်သည် ကောင်းကင်မှ တိမ်ညွှန့်ကိုစားသည်ဟု ဆိုကြသည်။ ထိုငှက်သိုက်ကို စားသုံးရသူ လူသားတို့အဖို့ အင်အားပြည့်စုံကာ ရသာထူးနှင့် ပြည့်စုံလှ၏။

== ငှက်သိုက်ဟူသည် ==
ငှက်သိုက်သည် ပျံလွှားငှက် တစ်မျိုးတွင် ပါဝင်သည့် ငှက်များက လုပ်သော အသိုက် ဖြစ်သည်။ မိုးစာငှက်၊ ပြီးလဲငှက်၊ ဇီဝဇိုးငှက်များမှ ငှက်သိုက်ကို ထုတ်ယူရရှိနိုင်၏။ မြန်မာ နိုင်ငံတွင် ငှက်သိုက်ကို ဇီဝဇိုးငှက်မှသာ ရရှိသည်။ ဇီဝဇိုးငှက်သည် လေထဲတွင် ပျံသန်းရင်း ပိုးမွှားကောင်များကို ဖမ်းစားတတ်သောကြောင့် ``လေစားငှက်´´ ဟုလည်းခေါ်သည်။ ဇီဝဇိုး ငှက်မှ အမည်းရောင်ငှက်သိုက်နှင့် အဖြူရောင် ငှက်သိုက် (၂) မျိုးရရှိသည်။ အမည်းရောင်ငှက်သိုက် ကို Collocalia innominata ဆိုသည့် ဇီဝဇိုးငှက်မှ ရရှိပြီး အဖြူရောင်ငှက်သိုက်ကို Collocalia fuciphaga ဆိုသည့် ငှက်သိုက်မှ ရရှိသည်။
== ငှက်သိုက်ထွက်ရှိရာဒေသ ==

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငှက်သိုက်များကို ထားဝယ်ကမ်းခြေအနီးရှိ ကျွန်းများ၊ မြိတ်ကျွန်းစု၊ ပုသိမ်မြို့ အနောက်တောင်ဘက်ရှိ ကျွန်းများတွင် တွေ့ရ၏။ တနင်္သာရီတိုင်းအတွင်းရှိ ငှက်သိုက် ကျွန်းပေါင်း (၃၂)ကျွန်းမှ အဖိုးတန်းငှက်သိုက်များ ထွက်ရှိသည်။ မြိတ်ကျွန်းစုရှိ ငှက်သိုက်များကို ပုလောမြို့နယ်ရှိ မလိကျွန်း၊ ကျွန်းစုမြို့နယ်ရှိ ရေအေးကျွန်းစု၊ ဘုတ်ပြင်း မြို့နယ်ရှိ ပုလုတိကျွန်းစု၊ ကော့သောင်းမြို့နယ်ရှိ ကဆိုင်းလှနှင့် ကော့ငန်းကျွန်းစု များမှ ရရှိ၏။ ယင်းကျွန်းစုများ အနက် မလိကျွန်းမှ ငှက်သိုက်အများဆုံး ရရှိသည်။

== ဇီဝဇိုးငှက် ပုံသဏ္ဌာန် ==

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငှက်သိုက်အများဆုံး ထုတ်လုပ်ပေးသော ဇီဝဇိုးငှက်သည် စာကလေး အရွယ်ခန့်သာ ရှိပြီး မီလီမီတာ ၁၀၀ မှ ၄၀၀ အတွင်းရှိသည်။ ကျောဘက် ငှက်မွှေးမှာ အမည်းရောင် ရှိပြီး ဝမ်းဘက် ငှက်မွှေးမှာ မီးခိုးရောင် ဖြစ်နေ၏။ ဦးခေါင်းမှာ သေးလုံးနေပြီး ကတော့ပုံရှိ မာသော နှုတ်သီးနှင့် ကျယ်သော ပါးစပ်ပေါက် ရှိသည်။ တောင်ပံသည် ချွန်ပြီး အမြီးတိုသောကြောင့် ပျံသန်းမှုကို လျင်မြန်စေသည့် အပြင် ညအိပ်သည့် အချိန်မှ လွဲ၍ တစ်နေ့လုံး ပျံနိုင်သည်။ တိုပြီးကောက်နေသော ခြေသည်းပါသည့် ခြေချောင်း(၄) ချောင်းရှိ၏။ ခြေချောင်း(၄) ချောင်းအနက် (၃) ချောင်းသည် အရှေ့ဘက်သို့ ကား၍ ညွှန်းနေသောကြောင့် ကျောက်ဆောင် အစွန်းနှင့် အဆောက်အဦး များတွင် ခိုင်မြဲစွာ ကုတ်တွယ်ထားနိုင်သည်။

== ဇီဝဇိုးငှက်၏ သဘာဝ ==
[[File:AerodramusFuciphagus.LipKee.jpg|thumb|200px|ပျံသန်းနေသော ဇီဝဇိုးငှက်တစ်ကောင်]]
ဇီဝဇိုးငှက်သည် လူနှင့်ဝေးသည့် ပင်လယ်တွင်း ကျွန်းအချို့၌ ကျောက်ဆောင် လှိုဏ်ဂူများ အကြားတွင် နေထိုင်လေ့ရှိသည်။ အုပ်စုဖွဲ့နေတတ်၍ တစ်အုပ်စုလျှင် ထောင်ပေါင်း များစွာ ပါဝင်၏။ မြေပြင်တွင် ကျက်စားလေ့မရှိပေ။ ဝေဟင်နှင့် ပင်လယ် ရေပြင် ထက်တွင် လျင်မြန်စွာ ပျံသန်းစဉ် တောင်ပံပါ အင်းဆက်များကို ဖမ်းယူ စားသောက် ပေသည်။ တိမ်ရှိသည့် နေရာအထိ မြင့်မားစွာ ပျံသန်း နိုင်၍ အမြင်အာရုံ စူးရှပြီး လျင်မြန် ဖြတ်လတ်၏။ တပေါင်း၊ တန်ခူးလမှ စ၍ ငှက်သိုက်ပြုလုပ်တတ်သည်။ ၎င်းတို့၏ ငှက်သိုက်များသည် အခြား ငှက်များကဲ့သို့ သစ်ရွက်၊ သစ်ကိုင်းများဖြင့် မပြုလုပ်ကြပဲ ထူးဆန်းစွာ အာခေါင်မှ အာစေး တစ်မျိုးကို အန်ထုတ်၍ အသိုက်ပြုလုပ်ကြသည်။ ယင်းအသိုက်များတွင် ငှက်မများ ဝင်ဥအု ကြသည်။ တစ်နှစ်လျင် နှစ်ကြိမ် ဥဥပြီး တစ်မြုံလျှင် ဥ နှစ်လုံးရှိသည်။ အများအားဖြင့် အထီး တစ်ကောင်၊ အမ တစ်ကောင် ပေါက်သည်။ ငှက်မသည် ငှက်ကလေးများကို နှစ်လ ကြာမျှ ကျွေးမွေး ပြုစုပြီး နောက် အသိုက်မှ ဆင်းသွားကြသည်။

== အသိုက်ပြုလုပ်ပုံ ==

ဇီဝဇိုးငှက်များသည် မျိုးပွားရာသီဖြစ်သော ဇန်နဝါရီလ၊ ဧပြီလနှင့် ဩဂုတ်လများတွင် ဥများအုရန် အသိုက်ဆောက်လေ့ရှိသည်။ အသိုက်ဆောက်မည့် ကျောက်လှိုဏ်ဂူအမိုးမှာ ပေ ၄၅၀ ကျော်ခန့်အထိ မြင့်မားလှ၏။ ဇိဝဇိုးငှက်အထီးကသာ အိမ်ဖွဲ့ပေးလေ့ရှိသည်။ အသိုက် ဆောက်လုပ်ရာတွင် ငှက်၏ တံတွေးဂလင်းမှ စစ်ထုတ်လိုက်သော တံတွေးရည်များနှင့် ချေဖျက်ပြီး အစာရည်အချို့ပါဝင်၏။ အသိုက်ပြုလုပ်မည့် နေရာကို စိတ်ကြိုက်ရွေးချယ်ပြီး တံတွေးများကို အံထုတ်လိုက်သည်။ ယင်းတံတွေးများသည် လေနှင့် ထိတွေ့သည့်အခါ မာကြောသွား၏။ ယင်းအံဖတ်များကို ထပ်ခါထပ်ခါ အံပြီး နှုတ်သီးဖြင့် ခွက်ပုံသဏ္ဌာန်ဖော်ပေး သည်။ တစ်ခါတစ်ရံတွင် ငှက်သိုက်၏ သွေးစများ ပါလာတတ်သည်ကို တွေရ၏။ ငှက်သိုက်မှာ အရွယ်ရောက် ငှက်တစ်ကောင်နှင့် ငှက်ပေါက်စ နှစ်ကောင် နေရန် လုံလောက်သည်။ အဖြူရောင် ငှက်သိုက်တွင် အဖြူရောင် ငှက်မွှေးနုများ ပါဝင်သည်။ အမည်းရောင်ငှက်သိုက်တွင် အမည်းရောင် ငှက်မွှေးနုများ ပါဝင်သည်။ အရွယ်အစားအားဖြင့် အမည်းရောင် ငှက်သိုက်သည် အဖြူရောင် ငှက်သိုက်ထက် (၂) ဆကြီး၏။ စီးပွားရေး ဈေးကွက်တွင် အဖြူရောင် ငှက်သိုက်ကို လူကြိုက်များ သောကြောင့် (၁၀) ဆမျှ ဈေးပိုကြီးသည်။

== ငှက်သိုက်များ ထုတ်လုပ်ပုံ ==

ငှက်သိုက်များကို ပင်လယ် သမုဒ္ဒရာတို့အလယ်မှ လူသူမနီးသော ကျွန်းများပေါ်တွင် အလွန်မြင့်မားသော ကျောက်ဆောင် လှိုဏ်ဂူစောင်းများ၏ အထက်မျက်နှာကျက်တွင် ငှက်သိုက် ဖွဲ့လေ့ရှိကြသည်။ ထို့ကြောင့် ငှက်သိုက် စုဆောင်းချိန်တွင် ငှက်သိုက်များ ရရှိနိုင်သည့် ကျောက်ဆောင် လှိုဏ်ခေါင်းအတွင်း ဝင်ရောက်၍ အတွင်းနံရံကို ခဲယဉ်းစွာ တက်ရောက် ဆွတ်ယူကြရ၏။ ထိုကဲ့သို့ ဆွတ်ယူနိုင်ရန် ကျောက်ဆောင်များကို ငြမ်းဆင်၍ သက်စွန့်ဆံဖျား တက်ရောက်ကာ ခဲယဉ်းစွာ လိုက်လံ စုဆောင်း ကြရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငှက်သိုက်ရသော ကျွန်းများကို သစ်တော ဦးစီးဌာနမှ အုပ်ချုပ်၍ နှစ်စဉ် ငှက်သိုက် သိမ်းယူခွင့် လိုင်စင် ထုတ်ပေးပြီး ဥပဒေများကို လိုအပ်သလို ထုတ်ပြန်၍ ငှက်မျိုးစိတ်မပြုန်းစေရန် စောင့်ရှောက်ပေးထား၏။ ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် ငှက်သိုက် စုဆောင်းချိန် ကို မတ်လ ပထမပတ်မှ ဒုတိယပတ်၊ ဧပြီလ ပထမပတ်မှ ဒုတိယပတ်၊ ဇူလိုင်လ ပထမပတ်မှ ဒုတိယပတ်၊ နိုဝင်ဘာ (၂၁) မှ လကုန်အထိ (၄) ကြိမ် ခွဲ၍ စုဆောင်းရန် သတ်မှတ်ပေးထား သည်။ စုဆောင်းခွင့်ရရှိသော ငှက်သိုက်များကို သစ်တောဦးစီးဌာနမှ စစ်ဆေး၏။ သွေးပါသော ငှက်သိုက်များကို တွေ့ရှိပါက လိုင်စင်ရရှိထားသူကို ဒဏ်ရိုက်သည်။ လိုင်စင်ထုတ်ပေးရာတွင် ထိုကျွန်းများကို နှစ်စဉ် တစ်လှည့်စီ ပိတ်ပေးထားရ၏။ ပိတ်ထားသော ကျွန်းများပေါ်၌ ငှက်ကလေး များသည် အနှောင့်အယှက် မရှိဘဲ အသိုက် ပြုလုပ် ပေါက်ဖွား နိုင်ကြသည်။

== ငှက်သိုက် အသုံးဝင်ပုံ ==

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငှက်သိုက်ကို နာတာရှည် ရောဂါရှိသူများ၊ သက်ကြီးရွယ်အိုများ၊ အင်အားကုန်ခမ်းနေသူများကို ငှက်သိုက်ပေါင်း ကျွေးလေ့ရှိသည်။ ငှက်သိုက်သည် ပရိုတင်း ဓာတ်ကြွယ်ဝပြီး အာဟာရဓာတ် များစွာ ပါဝင်သည်။ သဘာဝ ငှက်သိုက်ကို ခေတ်မီနည်းဖြင့် သန့်စင်ထားသော ငှက်သိုက်ရည်ကို ဆေးဖက်ဝင် အခြား ပစ္စည်းများနှင့် ပေါင်းစပ်ဖော်ထား သဖြင့် အဆုတ်ကို အားကောင်း စေပြီး ချောင်းဆိုး၊ အအေးမိနှင့် တုပ်ကွေး ရောဂါများကို သက်သာ ပျောက်ကင်းစေနိုင်ကြောင်း သိရသည်။ ဆေးဖက်ဝင် ပစ္စည်း တစ်မျိုး ဖြစ်သောကြောင့် အလွန် အဖိုးအနဂ္ဃ ထိုက်သဖြင့် ရွှေနှင့် စက်၍ပင် ဝယ်ယူကြသည်။ ငှက်သိုက် များကို ပြည်တွင်းတွင် အသုံးပြုရုံသာမက ပြည်ပသို့ပါ တင်ပို့ရောင်းချသည်။

နိုင်ငံခြားဝင်ငွေရရှိသော ငှက်သိုက်သည် တနင်္သာရီတိုင်းမှ ရရှိသောကြောင့် တနင်္သာရီတိုင်းသည် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး၏ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွင် တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ ပါဝင် နေကြောင်း တင်ပြအပ်သည်။

== ရည်ညွှန်း ==
&lt;references/&gt;

- မြိတ်တက္ကသိုလ် ၂၀၀၄-၂၀၀၅ နှစ်လည်မဂ္ဂဇင်းတွင် ထည့်သွင်းဖော်ပြထားသောသတ္တဗေဒဌာန(ဌာနမှူး)ပါမောက္ခ ဒေါ်မြင့်မြင့်သန်း၏ `` ငှက်သိုက် `` ဆောင်းပါး
- ဦးသန်းမြင့် (၂၀၀၁)၊ ´´ မြန်မာပြည်တောင်ဘက် ပင်လယ်တွင်းက`` စာအုပ်


[[ကဏ္ဍ:အရှေ့တောင်အာရှတွင် တွေ့ရှိရသော ငှက်များ]]</text>
      <sha1>rq4cm2mwf8ysedjcx8cog9zb0xz202y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877709</id>
      <parentid>877708</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T13:06:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2400:AC40:61C:8448:3F84:CB5A:F676:781E</ip>
      </contributor>
      <comment>ဥ ဥ</comment>
      <origin>877709</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22177" sha1="8hmob5txrye89zyqzvl6u92sa2dnxb6" xml:space="preserve">{{Taxobox
| အမည် = ဇီဝဇိုးငှက် 
| status = LC | status_system = IUCN3.1
| ပုံ = Apodidae - Aerodramus fuciphagus (Edible-nest swiftlet).JPG
| image_width = 250px
| image_caption = ''Aerodramus fuciphagus''. Museum specimen
| regnum = [[Animal]]ia
| phylum = [[Chordate|Chordata]]
| classis = [[Aves]]
| ordo = [[Apodiformes]]
| familia = [[swift|Apodidae]]
| genus = ''[[Aerodramus]]''
| species = '''''A. fuciphagus'''''
| binomial = ''Aerodramus fuciphagus''
| binomial_authority = ([[Carl Peter Thunberg|Thunberg]], 1812)
| synonyms = ''Collocalia fuciphaga''
| range_map = 
}}
[[File:AerodramusFuciphagusDistribution.png|thumb|200px|ဇီဝဇိုးငှက်များကို တွေ့ရှိနိုင်သောဒေသများ]]
'''ဇီဝဇိုးငှက်''' (Grey-rumped Swiftlet ) သည် မျိုးစဉ်အားဖြင့် 'အပေါ့ဒီဖေါမီး (Apodiforme)' တွင်၎င်း၊ 
မျိုးရင်းအားဖြင့် 'ခက်တူးရီနီး' တွင်၎င်း ပါဝင်၍ ယင်းကို သိပ္ပံ 
အမည်အားဖြင့် 'ကောလိုကေးလီယား ဂျာမယ်နီ' ဟု ခေါ်သည်။ 
ဇီဝဇိုးငှက်သည် ပြင်ပန်းပုံသဏ္ဌာန်အားဖြင့် [[ပျံလွှားငှက်]]နှင့် 
အနည်းငယ်တူသော်လည်း၊ မျိုးစဉ်အားဖြင့် ကွဲပြားသည်။ ဇီဝဇိုး 
ငှက်ကို အဝေးမှတွေ့မြင်ရလျှင် ပျံလွှားငှက်နှင့် ရုတ်တရက်ခွဲ 
ခြား၍ မရနိုင်ချေ။ သို့သော် အမွေးထူသော ခြေမျက်ရိုးကို၎င်း၊ 
အရွယ်ပို၍ကြီးသော တောင်ပံကို၎င်း ကြည့်ရှုခြင်းဖြင့် ဇီဝဇိုး 
ငှက်ကို ပျံလွှားငှက်နှင့် ခွဲခြား၍သိရှိနိုင်သည်။ 

ဇီဝဇိုးငှက်သည် အသိုက်ကို မိမိအန်ဖတ်ဖြင့် ပြုလုပ်လေ့ရှိ 
သည်။ ထိုအသိုက်ကို [[ငှက်သိုက်]]ဟု ခေါ်ကြသည်။ 

ဇီဝဇိုးငှက်သည် အသိုက်ကို ဂူနံရံများ၊ ကျောက်ဆောင် 
မြင့်များတွင် ဆောက်တတ်သည်။ အသိုက်၏အရွယ်မှာ ကန့် 
လန့်ဖြတ်အားဖြင့် ၂ လက်မမှ  ၃ လက်မထိရှိ၍၊ စောက် ၁ 
လက်မရှိသည်။ ဥအုချိန်မှာ ဧပြီလလယ်လောက်တွင် ဖြစ်သည်။ 
တစ်မြုံလျှင် ဥနှစ်လုံးစီရှိသည်။ 

ဇီဝဇိုးငှက်ကို အပူပိုင်းဒေသများတွင် အထူးသဖြင့် ကျွန်းစု 
နှင့် ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းများ၌ အနှံ့အပြားတွေ့ရသည်။ ဆေးရှဲ 
ကျွန်းစုနှင့် မောရစ်ရှကျွန်းစုမှ ကွင်းစလန်အထိပျံ့နှံ့စွာနေသည်။ 
ပုသိမ်အနောက်ဘက် ကမ်းခြေအလွန်ရှိ ကျွန်းများတွင်၎င်း၊ 
တနင်္သာရီကမ်းခြေနှင့် မြိတ်ကျွန်းစုတို့တွင်၎င်း ဇီဝဇိုးငှက်တို့ကို 
တွေ့ရသည်။&lt;ref&gt;မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၄)&lt;/ref&gt;

ဇီဝဇိုးငှက်သည် ပျံလွှားငှက်မျိုးတွင် ပါဝင်၏။ သူသည် ပင်လယ်အဏ္ဏဝါအနှံ့၊ တောတောင်အနှံ့ ပျံသန်းကာ သူနားရာ ကျောက်ဆောင်သို့ ပြန်လာ၏။ သူ၏အသိုက်အား သူတစ်ပါးတို့ကဲ့သို့ သစ်ကိုင်း၊ သစ်ရွက်တို့နှင့်မလုပ်၊ အာခေါင်၌ဖြစ်သော အာစေးကို အန်ထုတ် အသိုက်ပြု၏။ တစ်ခါတစ်ရံ အန်ရလွန်း၍ ထိုအာစေးတွင် ရင်မှသွေးပင်ပါ၍ လာတတ်သည်။ ဇီဝဇိုးငှက်သည် ကောင်းကင်မှ တိမ်ညွှန့်ကိုစားသည်ဟု ဆိုကြသည်။ ထိုငှက်သိုက်ကို စားသုံးရသူ လူသားတို့အဖို့ အင်အားပြည့်စုံကာ ရသာထူးနှင့် ပြည့်စုံလှ၏။

== ငှက်သိုက်ဟူသည် ==
ငှက်သိုက်သည် ပျံလွှားငှက် တစ်မျိုးတွင် ပါဝင်သည့် ငှက်များက လုပ်သော အသိုက် ဖြစ်သည်။ မိုးစာငှက်၊ ပြီးလဲငှက်၊ ဇီဝဇိုးငှက်များမှ ငှက်သိုက်ကို ထုတ်ယူရရှိနိုင်၏။ မြန်မာ နိုင်ငံတွင် ငှက်သိုက်ကို ဇီဝဇိုးငှက်မှသာ ရရှိသည်။ ဇီဝဇိုးငှက်သည် လေထဲတွင် ပျံသန်းရင်း ပိုးမွှားကောင်များကို ဖမ်းစားတတ်သောကြောင့် ``လေစားငှက်´´ ဟုလည်းခေါ်သည်။ ဇီဝဇိုး ငှက်မှ အမည်းရောင်ငှက်သိုက်နှင့် အဖြူရောင် ငှက်သိုက် (၂) မျိုးရရှိသည်။ အမည်းရောင်ငှက်သိုက် ကို Collocalia innominata ဆိုသည့် ဇီဝဇိုးငှက်မှ ရရှိပြီး အဖြူရောင်ငှက်သိုက်ကို Collocalia fuciphaga ဆိုသည့် ငှက်သိုက်မှ ရရှိသည်။
== ငှက်သိုက်ထွက်ရှိရာဒေသ ==

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငှက်သိုက်များကို ထားဝယ်ကမ်းခြေအနီးရှိ ကျွန်းများ၊ မြိတ်ကျွန်းစု၊ ပုသိမ်မြို့ အနောက်တောင်ဘက်ရှိ ကျွန်းများတွင် တွေ့ရ၏။ တနင်္သာရီတိုင်းအတွင်းရှိ ငှက်သိုက် ကျွန်းပေါင်း (၃၂)ကျွန်းမှ အဖိုးတန်းငှက်သိုက်များ ထွက်ရှိသည်။ မြိတ်ကျွန်းစုရှိ ငှက်သိုက်များကို ပုလောမြို့နယ်ရှိ မလိကျွန်း၊ ကျွန်းစုမြို့နယ်ရှိ ရေအေးကျွန်းစု၊ ဘုတ်ပြင်း မြို့နယ်ရှိ ပုလုတိကျွန်းစု၊ ကော့သောင်းမြို့နယ်ရှိ ကဆိုင်းလှနှင့် ကော့ငန်းကျွန်းစု များမှ ရရှိ၏။ ယင်းကျွန်းစုများ အနက် မလိကျွန်းမှ ငှက်သိုက်အများဆုံး ရရှိသည်။

== ဇီဝဇိုးငှက် ပုံသဏ္ဌာန် ==

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငှက်သိုက်အများဆုံး ထုတ်လုပ်ပေးသော ဇီဝဇိုးငှက်သည် စာကလေး အရွယ်ခန့်သာ ရှိပြီး မီလီမီတာ ၁၀၀ မှ ၄၀၀ အတွင်းရှိသည်။ ကျောဘက် ငှက်မွှေးမှာ အမည်းရောင် ရှိပြီး ဝမ်းဘက် ငှက်မွှေးမှာ မီးခိုးရောင် ဖြစ်နေ၏။ ဦးခေါင်းမှာ သေးလုံးနေပြီး ကတော့ပုံရှိ မာသော နှုတ်သီးနှင့် ကျယ်သော ပါးစပ်ပေါက် ရှိသည်။ တောင်ပံသည် ချွန်ပြီး အမြီးတိုသောကြောင့် ပျံသန်းမှုကို လျင်မြန်စေသည့် အပြင် ညအိပ်သည့် အချိန်မှ လွဲ၍ တစ်နေ့လုံး ပျံနိုင်သည်။ တိုပြီးကောက်နေသော ခြေသည်းပါသည့် ခြေချောင်း(၄) ချောင်းရှိ၏။ ခြေချောင်း(၄) ချောင်းအနက် (၃) ချောင်းသည် အရှေ့ဘက်သို့ ကား၍ ညွှန်းနေသောကြောင့် ကျောက်ဆောင် အစွန်းနှင့် အဆောက်အဦး များတွင် ခိုင်မြဲစွာ ကုတ်တွယ်ထားနိုင်သည်။

== ဇီဝဇိုးငှက်၏ သဘာဝ ==
[[File:AerodramusFuciphagus.LipKee.jpg|thumb|200px|ပျံသန်းနေသော ဇီဝဇိုးငှက်တစ်ကောင်]]
ဇီဝဇိုးငှက်သည် လူနှင့်ဝေးသည့် ပင်လယ်တွင်း ကျွန်းအချို့၌ ကျောက်ဆောင် လှိုဏ်ဂူများ အကြားတွင် နေထိုင်လေ့ရှိသည်။ အုပ်စုဖွဲ့နေတတ်၍ တစ်အုပ်စုလျှင် ထောင်ပေါင်း များစွာ ပါဝင်၏။ မြေပြင်တွင် ကျက်စားလေ့မရှိပေ။ ဝေဟင်နှင့် ပင်လယ် ရေပြင် ထက်တွင် လျင်မြန်စွာ ပျံသန်းစဉ် တောင်ပံပါ အင်းဆက်များကို ဖမ်းယူ စားသောက် ပေသည်။ တိမ်ရှိသည့် နေရာအထိ မြင့်မားစွာ ပျံသန်း နိုင်၍ အမြင်အာရုံ စူးရှပြီး လျင်မြန် ဖြတ်လတ်၏။ တပေါင်း၊ တန်ခူးလမှ စ၍ ငှက်သိုက်ပြုလုပ်တတ်သည်။ ၎င်းတို့၏ ငှက်သိုက်များသည် အခြား ငှက်များကဲ့သို့ သစ်ရွက်၊ သစ်ကိုင်းများဖြင့် မပြုလုပ်ကြပဲ ထူးဆန်းစွာ အာခေါင်မှ အာစေး တစ်မျိုးကို အန်ထုတ်၍ အသိုက်ပြုလုပ်ကြသည်။ ယင်းအသိုက်များတွင် ငှက်မများ ဝင်ဥ ဥ ကြသည်။ တစ်နှစ်လျင် နှစ်ကြိမ် ဥဥပြီး တစ်မြုံလျှင် ဥ နှစ်လုံးရှိသည်။ အများအားဖြင့် အထီး တစ်ကောင်၊ အမ တစ်ကောင် ပေါက်သည်။ ငှက်မသည် ငှက်ကလေးများကို နှစ်လ ကြာမျှ ကျွေးမွေး ပြုစုပြီး နောက် အသိုက်မှ ဆင်းသွားကြသည်။

== အသိုက်ပြုလုပ်ပုံ ==

ဇီဝဇိုးငှက်များသည် မျိုးပွားရာသီဖြစ်သော ဇန်နဝါရီလ၊ ဧပြီလနှင့် ဩဂုတ်လများတွင် ဥများအုရန် အသိုက်ဆောက်လေ့ရှိသည်။ အသိုက်ဆောက်မည့် ကျောက်လှိုဏ်ဂူအမိုးမှာ ပေ ၄၅၀ ကျော်ခန့်အထိ မြင့်မားလှ၏။ ဇိဝဇိုးငှက်အထီးကသာ အိမ်ဖွဲ့ပေးလေ့ရှိသည်။ အသိုက် ဆောက်လုပ်ရာတွင် ငှက်၏ တံတွေးဂလင်းမှ စစ်ထုတ်လိုက်သော တံတွေးရည်များနှင့် ချေဖျက်ပြီး အစာရည်အချို့ပါဝင်၏။ အသိုက်ပြုလုပ်မည့် နေရာကို စိတ်ကြိုက်ရွေးချယ်ပြီး တံတွေးများကို အံထုတ်လိုက်သည်။ ယင်းတံတွေးများသည် လေနှင့် ထိတွေ့သည့်အခါ မာကြောသွား၏။ ယင်းအံဖတ်များကို ထပ်ခါထပ်ခါ အံပြီး နှုတ်သီးဖြင့် ခွက်ပုံသဏ္ဌာန်ဖော်ပေး သည်။ တစ်ခါတစ်ရံတွင် ငှက်သိုက်၏ သွေးစများ ပါလာတတ်သည်ကို တွေရ၏။ ငှက်သိုက်မှာ အရွယ်ရောက် ငှက်တစ်ကောင်နှင့် ငှက်ပေါက်စ နှစ်ကောင် နေရန် လုံလောက်သည်။ အဖြူရောင် ငှက်သိုက်တွင် အဖြူရောင် ငှက်မွှေးနုများ ပါဝင်သည်။ အမည်းရောင်ငှက်သိုက်တွင် အမည်းရောင် ငှက်မွှေးနုများ ပါဝင်သည်။ အရွယ်အစားအားဖြင့် အမည်းရောင် ငှက်သိုက်သည် အဖြူရောင် ငှက်သိုက်ထက် (၂) ဆကြီး၏။ စီးပွားရေး ဈေးကွက်တွင် အဖြူရောင် ငှက်သိုက်ကို လူကြိုက်များ သောကြောင့် (၁၀) ဆမျှ ဈေးပိုကြီးသည်။

== ငှက်သိုက်များ ထုတ်လုပ်ပုံ ==

ငှက်သိုက်များကို ပင်လယ် သမုဒ္ဒရာတို့အလယ်မှ လူသူမနီးသော ကျွန်းများပေါ်တွင် အလွန်မြင့်မားသော ကျောက်ဆောင် လှိုဏ်ဂူစောင်းများ၏ အထက်မျက်နှာကျက်တွင် ငှက်သိုက် ဖွဲ့လေ့ရှိကြသည်။ ထို့ကြောင့် ငှက်သိုက် စုဆောင်းချိန်တွင် ငှက်သိုက်များ ရရှိနိုင်သည့် ကျောက်ဆောင် လှိုဏ်ခေါင်းအတွင်း ဝင်ရောက်၍ အတွင်းနံရံကို ခဲယဉ်းစွာ တက်ရောက် ဆွတ်ယူကြရ၏။ ထိုကဲ့သို့ ဆွတ်ယူနိုင်ရန် ကျောက်ဆောင်များကို ငြမ်းဆင်၍ သက်စွန့်ဆံဖျား တက်ရောက်ကာ ခဲယဉ်းစွာ လိုက်လံ စုဆောင်း ကြရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငှက်သိုက်ရသော ကျွန်းများကို သစ်တော ဦးစီးဌာနမှ အုပ်ချုပ်၍ နှစ်စဉ် ငှက်သိုက် သိမ်းယူခွင့် လိုင်စင် ထုတ်ပေးပြီး ဥပဒေများကို လိုအပ်သလို ထုတ်ပြန်၍ ငှက်မျိုးစိတ်မပြုန်းစေရန် စောင့်ရှောက်ပေးထား၏။ ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် ငှက်သိုက် စုဆောင်းချိန် ကို မတ်လ ပထမပတ်မှ ဒုတိယပတ်၊ ဧပြီလ ပထမပတ်မှ ဒုတိယပတ်၊ ဇူလိုင်လ ပထမပတ်မှ ဒုတိယပတ်၊ နိုဝင်ဘာ (၂၁) မှ လကုန်အထိ (၄) ကြိမ် ခွဲ၍ စုဆောင်းရန် သတ်မှတ်ပေးထား သည်။ စုဆောင်းခွင့်ရရှိသော ငှက်သိုက်များကို သစ်တောဦးစီးဌာနမှ စစ်ဆေး၏။ သွေးပါသော ငှက်သိုက်များကို တွေ့ရှိပါက လိုင်စင်ရရှိထားသူကို ဒဏ်ရိုက်သည်။ လိုင်စင်ထုတ်ပေးရာတွင် ထိုကျွန်းများကို နှစ်စဉ် တစ်လှည့်စီ ပိတ်ပေးထားရ၏။ ပိတ်ထားသော ကျွန်းများပေါ်၌ ငှက်ကလေး များသည် အနှောင့်အယှက် မရှိဘဲ အသိုက် ပြုလုပ် ပေါက်ဖွား နိုင်ကြသည်။

== ငှက်သိုက် အသုံးဝင်ပုံ ==

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငှက်သိုက်ကို နာတာရှည် ရောဂါရှိသူများ၊ သက်ကြီးရွယ်အိုများ၊ အင်အားကုန်ခမ်းနေသူများကို ငှက်သိုက်ပေါင်း ကျွေးလေ့ရှိသည်။ ငှက်သိုက်သည် ပရိုတင်း ဓာတ်ကြွယ်ဝပြီး အာဟာရဓာတ် များစွာ ပါဝင်သည်။ သဘာဝ ငှက်သိုက်ကို ခေတ်မီနည်းဖြင့် သန့်စင်ထားသော ငှက်သိုက်ရည်ကို ဆေးဖက်ဝင် အခြား ပစ္စည်းများနှင့် ပေါင်းစပ်ဖော်ထား သဖြင့် အဆုတ်ကို အားကောင်း စေပြီး ချောင်းဆိုး၊ အအေးမိနှင့် တုပ်ကွေး ရောဂါများကို သက်သာ ပျောက်ကင်းစေနိုင်ကြောင်း သိရသည်။ ဆေးဖက်ဝင် ပစ္စည်း တစ်မျိုး ဖြစ်သောကြောင့် အလွန် အဖိုးအနဂ္ဃ ထိုက်သဖြင့် ရွှေနှင့် စက်၍ပင် ဝယ်ယူကြသည်။ ငှက်သိုက် များကို ပြည်တွင်းတွင် အသုံးပြုရုံသာမက ပြည်ပသို့ပါ တင်ပို့ရောင်းချသည်။

နိုင်ငံခြားဝင်ငွေရရှိသော ငှက်သိုက်သည် တနင်္သာရီတိုင်းမှ ရရှိသောကြောင့် တနင်္သာရီတိုင်းသည် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး၏ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွင် တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ ပါဝင် နေကြောင်း တင်ပြအပ်သည်။

== ရည်ညွှန်း ==
&lt;references/&gt;

- မြိတ်တက္ကသိုလ် ၂၀၀၄-၂၀၀၅ နှစ်လည်မဂ္ဂဇင်းတွင် ထည့်သွင်းဖော်ပြထားသောသတ္တဗေဒဌာန(ဌာနမှူး)ပါမောက္ခ ဒေါ်မြင့်မြင့်သန်း၏ `` ငှက်သိုက် `` ဆောင်းပါး
- ဦးသန်းမြင့် (၂၀၀၁)၊ ´´ မြန်မာပြည်တောင်ဘက် ပင်လယ်တွင်းက`` စာအုပ်


[[ကဏ္ဍ:အရှေ့တောင်အာရှတွင် တွေ့ရှိရသော ငှက်များ]]</text>
      <sha1>8hmob5txrye89zyqzvl6u92sa2dnxb6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ပေါင်းတည်မြို့</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13453</id>
    <revision>
      <id>877714</id>
      <parentid>877698</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T14:23:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>/* ကျော်ကြားထင်ရှား */</comment>
      <origin>877714</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6060" sha1="16q6wbl97ece9m6x24hkbfpjjbu0mwv" xml:space="preserve">'''ပေါင်းတည်မြို့'''သည် ရန်ကုန်-ပြည် အဝေးပြေးကားလမ်းနှင့်ရထားလမ်းပေါ်တွင်တည်ရှိသည်။ မြောက်လဒ်တီကျု ၁၈ ဒီဂရီ ၂၈ မိနစ် မှ ၇၂ မိနစ်အကြား အေ့ရှလောင်ဂျီကျု ၉၅ ဒီဂရီ ၂၃ မိနစ်မှ ၁၂မိနစ် ကြားတွင်တည်ရှိသည်။

ပေါင်းတည်မြို့သည် [[နတ်တလင်းခရိုင်]]အတွင်းတွင် တည်ရှိသော ပေါင်းတည်မြို့နယ်၏ ရုံးစိုက်မြို့ ဖြစ်သည်။ ယခင်က ပြည်ခရိုင်တွင် ပါဝင်သည်။ ရန်ကုန်-ပြည် မီးရထားလမ်းပေါ်တွင် တည်ရှိ၍ [[ရန်ကုန်မြို့]] မှ ၁၄၃မိုင်ကွာဝေးပြီးလျှင် [[ပြည်မြို့]]နှင့် ၃၆ မိုင် ကွာဝေးသည်။ ရန်ကုန်-ပြည် ကားလမ်းလည်း ပေါင်းတည်မြို့ကို ဖြတ်၍ ဖောက်လုပ်ထားသည်။ 

ပေါင်းတည်မြို့နယ်တွင် ကျေးရွာပေါင်း ၂၅၈ ရွာပါဝင်သည်။ ပေါင်းတည်မြို့နယ်သည် ၃၇၉ စတုရန်းမိုင် ကျယ်ဝန်းသည်။ ပြည်ခရိုင်အတွင်းတွင် ပြည်မြို့နောက် အစည်ကားဆုံးမြို့ ဖြစ်သည်။ [[လူဦးရေ]] ၂၀၂၃/၁၀/ အရ ၂၆၃၇၈ ယောက် ရှိသည်။ 

စစ်မဖြစ်မီက လူကြီးထောင် အဖြစ် အသုံးပြုခဲ့သော ပေါင်တည်ထောင်ကို စစ်ပြီးကာလနောက်၌ လည်း လူကြီးထောင်အဖြစ် ဆက်လက် အသုံးပြလျက်ရှိသည်

ပေါင်းတည်မြို့သည် ကားလမ်း၊ ရထားလမ်းတို့ ဖြတ်သန်းရာ မြို့ ဖြစ်သဖြင့် အရောင်းအဝယ်ကောင်းသည်။ ပေါင်းတည်မြို့နယ်၏ အဓိကလုပ်ငန်းမှာ [[ဆန်စပါး]]လုပ်ငန်း နှင့် [[ရာသီချိန် အသီးအနှံစိုက်ပျိုးခြင်း လုပ်ငန်း]] တို့ ဖြစ်သည်။ 

ပေါင်းတည်မြို့အထွက် ရန်ကုန်-ပြည် လမ်းမကြီးပေါ်ရှိ [[မင်းလက်ျာသီရိ စေတီတော်|မင်းလက်ျာသီရိ]] နှင့် [[မင်းလက်ဝဲသီရိ စေတီတော်|မင်းလက်ဝဲသီရိ]] ဘုရားကြီး နှစ်ဆူသည် မြို့၏ ကျက်သရေဆောင် တန်ခိုးကြီးဘုရားများ ဖြစ်သည်။ 

မင်းလက်ျာသီရိဘုရားအတွင်း သီးသန့် [[ဂန္ဓကုဋိ]]၌ [[မြတ်စွာဘုရား]]၏ စွယ်တော်ပွားတစ်ဆူ သီတင်းသုံးတော်မူသည်။ စွယ်တော်ရောက်သည့် ၁၂၅၉ ခုနှစ်  [[တော်သလင်း]] လဆန်း ၁၃ ရက်နေ့မှ အစပြု၍ နှစ်စဉ် တော်သလင်းလတိုင်း [[မြတ်စွယ်တော်]] ကန်တော့ခံ လှည့်လည်ပွဲ ကျင်းပရာ၊ အလွန်စည်ကား သိုက်မြိုက်သဖြင့် အထူး မီးရထားများပင် စီစဉ်ပေးရလေသည်။
ပေါင်းတည်မြို့နယ်တွင် မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးတွင် ဘယ်ဒေသမှ မရှိသော ရွာအမည်ရှိသည်။ ရွာအမည်ကား မြေနံ့သာရွာ ဖြစ်သည် ရနံ့သင်းသောမြေဟု အဓိပ္ပာယ် ရလေသည်။ &lt;ref&gt;မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း အတွဲ (၆)၊ စာမျက်နှာ (၄၆၀)&lt;/ref&gt;

== ကျော်ကြားထင်ရှား ==

* ပေါင်းတည်မြို့နယ်တွင် နာမည်ကြီးသော ဒေသထွက်လက်ဆောင်မှာ ယောက်ကျားကြီးငါးပိရည် (နတ္တလင်းနှင့်အတူ) ဖြစ်သည်။ 

== အထင်ကရ ပေါင်းတည်မြို့ ဇာတိများ ==

* ဂီတပညာရှင် [[ရဲလွင် (မဇ္ဈိမလှိုင်း)|ကိုရဲလွင် (မဇ္ဈိမလှိုင်း)]] သည် ပေါင်းတည်မြို့တွင် ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။ 

== ကိုးကား ==
{{reflist}}{{ပေါင်းတည်မြို့နယ်}}{{ပဲခူးတိုင်း}}
[[Category:မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြို့များ]]
[[Category:ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးရှိ မြို့များ]]</text>
      <sha1>16q6wbl97ece9m6x24hkbfpjjbu0mwv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အီရန်နိုင်ငံ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>15743</id>
    <revision>
      <id>877763</id>
      <parentid>841760</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T04:52:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>877763</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31660" sha1="bc29kdzyo8r4pzrkadfbl2ijh5sy8bt" xml:space="preserve">{{Infobox country
| နိုင်ငံအမည်အပြည့် = အီရန် အစ္စလာမ်မစ် သမ္မတနိုင်ငံ
| အမည်_ရင်း = '''جمهوری اسلامی ایران'''&lt;br /&gt;''Jomhuri-ye Eslāmi-ye Irān''
| ပုံ_အလံ = Flag of Iran.svg
| ပုံ_တံဆိပ် = Coat_of_arms_of_Iran.svg
| နိုင်ငံတော်ဆောင်ပုဒ် = ی &lt;br /&gt; &lt;small&gt;''Independence, Freedom, Islamic Republic&lt;/small&gt;
| နိုင်ငံတော်သီချင်း = 
| ပုံ_နေရာ = Iran in its region.svg
| မြို့တော် = [[တီဟီရန်မြို့]]
| အကြီးဆုံးမြို့ = မြို့တော်
| အကြီးဆုံးပြည်နယ် = 
| ဧရိယာ = ၁,၆၄၈,၁၉၅ km² (၆၃၆,၃၇၂ sq mi)
| ဧရိယာအဆင့် = ၁၈
| ဧရိယာရေရာခိုင်နှုန်း = ၀.၇
| အမြင့်ဆုံးနေရာ = 
| အရှေဆုံးမြစ် = 
| အကြီးဆုံးအင်း = 
| ကမ်ရိုးတန်း = 
| စံတော်ချိန်ဇုန် = +၃:၃၀
| ရုံးသုံးဘာသာများ = [[ပါရှားဘာသာစကား|ပါရှား]]
| လူဦးရေ = ၇၇,၈၉၁,၂၂၀
| လူဦးရေအဆင့် = ၁၇
| လူဦးရေအထူ = ၄၅/km² (၁၁၆.၆/sq mi)
| လူဦးရေအထူအဆင့် = 
| လူမျိုးများ = 
| ဘာသာတရားများ = 
| ပွဲများ = 
| အမျိုးအစား = အစ္စလာမ်မစ် သမ္မတနိုင်ငံ
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၁) = Supreme Leader
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၁) = [[အယာတိုလာ အလီ ခါမေနီ]]
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၂) = သမ္မတ
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၂) = [[မာဆော့ ပါဇက်ရှ်ကီရမ်]]
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၁) = အစ္စလာမ် သမ္မတနိုင်ငံ
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၁) = [[၁ ဧပြီ]] [[၁၉၇၉]]
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၂) = ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၂) = [[၂၄ အောက်တိုဘာ]] [[၁၉၇၉]]
| GDP_PPP = 
| GDP_PPP_အဆင့် = 
| GDP_PPP_per_capita = 
| GDP_PPP_per_capita_အဆင့် = 
| HDI =
| HDI_အဆင့် = 
| ဗဟိုဘဏ် = 
| ငွေ = ရိုင်ယယ်
| အထိမ်းအမှတ်များ = 
| ISO 3166-1 = 
| cctld = .ir
| calling_code = +၉၈
}}

'''အီရန်နိုင်ငံ''' (Iran)၊ တရားဝင်အားဖြင့် '''အီရန်အစ္စလာမ်မစ်သမ္မတနိုင်ငံ'''သည် [[ယူရေးရှား]]အလယ်ပိုင်းနှင့် [[အာရှ]]အနောက်ပိုင်းတွင် တည်ရှိသော မဟာဗျူဟာမြောက်နိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်သည်။ &quot;အီရန်&quot; ဟူသော အမည်ကို ဒေသခံများက အေဒီ ၂ ရာစု ဆက်ဆေးနီးယမ်းခေတ်ကတည်းက သုံးစွဲခဲ့ကြသော်လည်း နိုင်ငံတကာတွင်မူ ၁၉၃၅ ခုနှစ်မှစတင်၍ ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲခဲ့ကြသည်။ ထိုအချိန်မတိုင်မီက အနောက်တိုင်းတွင် &quot;ပါရှား&quot; ဟူသော အမည်ဖြင့်သာ လူသိများခဲ့သည်။ ယဉ်ကျေးမှုအရ &quot;အီရန်&quot; နှင့် &quot;ပါရှား&quot; နှစ်ခုစလုံးကို အလဲလဲအလှယ်လှယ် သုံးစွဲနိုင်သော်လည်း နိုင်ငံရေးအရမူ &quot;အီရန်&quot; ဟူသော အမည်ကိုသာ တရားဝင်သုံးစွဲပါသည်။

== ပထဝီဝင်နှင့် လူဦးရေ ==
အီရန်သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ၁၈ ခုမြောက် အကြီးဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ပြီး ဧရိယာအားဖြင့် ၁,၆၄၈,၁၉၅ စတုရန်းကီလိုမီတာ (၆၃၆,၃၇၂ စတုရန်းမိုင်) ကျယ်ဝန်းကာ လူဦးရေ ၇၈ သန်းခန့် (ယခုခေတ်ခန့်မှန်း) ရှိသည်။ ၁၉၇၂ ခုနှစ် ခန့်မှန်းခြေအရ လူဦးရေ ၃၀,၅၅၀,၀၀၀ ယောက် ရှိခဲ့သည်။

၎င်း၏ ပထဝီအနေအထားအရ အရေးပါသောနေရာတွင် တည်ရှိပြီး မြောက်ဘက်တွင် [[အာမေးနီးယားနိုင်ငံ|အာမေးနီးယား]]၊ [[အဇာဘိုင်ဂျန်နိုင်ငံ|အဇာဘိုင်ဂျန်]]နှင့် [[တာ့ခ်မင်နစ္စတန်နိုင်ငံ|တာ့ခ်မင်နစ္စတန်]]တို့နှင့် နယ်နိမိတ်ချင်းထိစပ်ကာ ကုန်းတွင်းပင်လယ်တစ်ခုဖြစ်သော [[ကက်စပီယံပင်လယ်|ကက်စပီယန်ပင်လယ်]]၏ တစိတ်တပိုင်းလည်း ပါဝင်သည်။ [[ကာဇက်စတန်နိုင်ငံ|ကာဇက်စတန်]]နှင့် [[ရုရှားနိုင်ငံ|ရုရှား]]နိုင်ငံတို့သည်လည်း အီရန်၏ မြောက်ဘက်အိမ်နီးချင်းများဖြစ်သည်။ အရှေ့ဘက်တွင် [[အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံ|အာဖဂန်နစ္စတန်]]နှင့် [[ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ|ပါကစ္စတန်]]၊ တောင်ဘက်တွင် ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့နှင့် အိုမန်ပင်လယ်ကွေ့၊ အနောက်ဘက်တွင် [[အီရတ်နိုင်ငံ|အီရတ်]]နှင့် အနောက်မြောက်ဘက်တွင် [[တူရကီနိုင်ငံ|တူရကီ]]တို့ တည်ရှိသည်။

အီရန်နိုင်ငံမြောက်ဘက်နယ်နမိတ်တစ်လျှောက်တွင် အယ်လဗုဇ်တောင်တန်းများရှိပြီး ဒင်မာတောင်ထိပ် (ပေ ၁၈,၆၀၀) သည် အီရန်တွင် အမြင့်ဆုံးဖြစ်သည်။ ဇာဂရို့စ်တောင်တန်းသည် အီရန်နှင့် အီရတ်ကို ပိုင်းခြားတည်ရှိကာ အနောက်ဘက်မှ တောင်ဘက်ပင်လယ်ကွေ့ကမ်းခြေတစ်လျှောက်သို့ ကွေး၍ဆင်းသည်။ ထိုတောင်တန်းနှစ်ခုသည် အီရန်အနောက်မြောက်ပိုင်းတွင် အာမီးနီးယန်းကုန်းပြင်မြင့်အဖြစ် ပေါင်းစပ်ကြသည်။ သို့ဖြစ်၍ အီရန်သည် တောင်တန်းများရံလျက်ရှိသော ကုန်းပြင်မြင့်ဒေသဖြစ်သည်။ မြေပြန့်ပိုင်းဟူ၍ အနောက်တောင်ထောင့်ရှိ ကူးဇစ္စတန်နယ်သာ ရှိသည်။ နိုင်ငံတွင် ကြီးကျယ်ထင်ရှားသောမြစ်မရှိဘဲ မြစ်အများစုသည် သဲကန္တာရထဲ၌ ခန်းခြောက်ပျောက်ကွယ်သွားကြသည်။ ရေငန်အိုင်ကြီးများလည်း ရှိရာ အနောက်မြောက်စွန် အဇာဘိုင်ဂျန်နယ်ရှိ ရီဇာအီးယားအိုင်သည် အကြီးဆုံးဖြစ်သည်။

အီရန်၏ ရာသီဥတုမှာ ခြောက်သွေ့ပြီး ဆောင်းရာသီတွင် အေးကာ နွေရာသီတွင် ပူပြင်းသည်။ ဆောင်းရာသီ၌ မိုးအနည်းငယ်သာရွာပြီး တောင်များပေါ်တွင် ဆီးနှင်းထူထပ်စွာကျသည်။ မိုးအများဆုံးရွာသောဒေသမှာ အယ်လဗုဇ်တောင်မြောက်ဘက်ပိုင်းဖြစ်သည်။ အီရန်ကုန်းပြင်မြင့် သုံးပုံနှစ်ပုံမှာ ခြောက်သွေ့သော [[ကန္တာရ|သဲကန္တာရ]]ဖြစ်၍ အီရန်နိုင်ငံအရှေ့ပိုင်းသည် ဆားပေါက်လျက်ရှိသော သဲကန္တာရဖြစ်သည်။

== သမိုင်းနှင့် ယဉ်ကျေးမှု ==
ယခင်က ပါရှားနိုင်ငံဟု လူသိများသော အီရန်သည် ရှေးခေတ်ကမ္ဘာ့သမိုင်းတွင် ကျယ်ပြန့်သောအင်ပါယာကြီးတစ်ခုအဖြစ် ထင်ရှားခဲ့သည်။ လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၂၅၀၀ ကျော်က ပါးရှားအင်ပါယာသည် အရှေ့ဘက် အိန္ဒိယနိုင်ငံ [[အိန္ဒုမြစ်]]မှ အနောက်ဘက် ဥရောပတိုက် [[ဒန်ညုမြစ်|ဒန်းညုမြစ်]]အထိ ကျယ်ပြန့်ခဲ့သည်။ ထိုခေတ်က ပါးရှားနိုင်ငံတွင် ခိုင်ခံ့သော မြို့ကြီးများ၊ ခမ်းနားတင့်တယ်သော နန်းတော်များ၊ စနစ်တကျဖောက်လုပ်ထားသော ဆည်မြောင်းများဖြင့် ကြီးကျယ်ထင်ရှားခဲ့သည်။ ဇိုရိုအက်စတာအယူဝါဒ၊ အိုမာခယမ်၏ ကဗျာများနှင့် မြောက်မြားစွာသော သမိုင်းပုံပြင်၊ ဒဏ္ဍာရီပုံပြင်တို့သည်လည်း ပါးရှားနိုင်ငံမှ ပေါ်ထွက်လာခဲ့ကြသည်။ ကမ္ဘာကျော် ပါရှန်ကော်ဇောနှင့် စောင်ထွက်ရာဒေသလည်း ဖြစ်သည်။

ဘီစီ ၁၀၀၀ ခန့်မှစ၍ ထိုဒေသတွင် [[အဆီးရီးယန်း လူမျိုး|အဆီးရီးယန်းလူမျိုး]]နှင့် [[မိဒလူမျိုး]]တို့ ကြီးစိုးခဲ့ကြသည်။ ဘီစီ ၅၅၀ ခန့်တွင် ပါရှန်လူမျိုးခေါင်းဆောင် မဟာဆိုင်းရပ်စ်သည် မိဒလူမျိုးတို့ကို အောင်မြင်ပြီးနောက် ပါရှားအင်ပါယာကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ [[ဆိုင်ရပ်စ်|ဆိုင်းရပ်စ်]]ဘုရင်ကြီးလက်ထက်တွင် ပါရှားနိုင်ငံသည် အရှေ့ဘက် အိန္ဒိယပြည်နယ်စပ်မှ အနောက်ဘက် [[အေဂျင်ပင်လယ်|အီးဂျီးယန်းပင်လယ်]]အထိ ကျယ်ပြန့်ခဲ့သည်။ ဆိုင်းရပ်စ်၏ မြေးတော် ဒါးရီးယပ်စ်လက်ထက်တွင် တောင်ဘက် [[အီဂျစ်နိုင်ငံ|အီဂျစ်]]ပြည်သို့တိုင်အောင် အာဏာပြန့်နှံ့ခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် [[ဂရိနိုင်ငံ|ဂရိ]]တို့နှင့်ဖြစ်ပွားသော ပါရှန်စစ်ပွဲ၌ ပါရှန်တို့ အရေးနိမ့်ခဲ့သဖြင့် အာဏာကျဆင်းခဲ့ရာ နောက်ဆုံး ဘီစီ ၃၃၃ ခုနှစ်တွင် [[မဟာအလက်ဇန္ဒား]]သည် ပါရှားနိုင်ငံတစ်ခုလုံးကို သိမ်းပိုက်အုပ်စိုးခဲ့သည်။

ဂရိတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် နှစ်ပေါင်း ၁၀၀ ခန့် ကျရောက်ခဲ့ပြီးနောက် ပါရှားနိုင်ငံသည် ပါးသီယန်ဘုရင်များ လက်အောက်သို့ ရောက်ရှိပြန်သည်။ ထို့နောက် တိုင်းရင်းသား ဆာဆာနစ်မင်းများက အေဒီ ၂၂၆ ခုနှစ်မှစ၍ ပါရှားနိုင်ငံကို အုပ်စိုးခဲ့ကြသည်။ တစ်ဖန် အေဒီ ၆၄၁ ခုနှစ်တွင် [[အာရပ်]]တို့ လက်အောက်သို့ ကျရောက်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့လက်ထက်တွင် ပါရှားနိုင်ငံသို့ [[အစ္စလာမ်ဘာသာ|အစ္စလာမ်]]အယူဝါဒ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ၁၂ ရာစုနှစ်တွင် ပါရှားနိုင်ငံကို [[မွန်ဂို]]ဘုရင်များကလည်းကောင်း၊ ၁၈ ရာစုဦးပိုင်းတွင် တူရကီနှင့် ရုရှားတို့ကလည်းကောင်း အုပ်စိုးခဲ့ကြသည်။

၁၆ ရာစုနှစ်အတွင်း ပါရှားနိုင်ငံ၌ ဆူဖီမင်းဆက် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ရာ အဗ္ဗ-သ-ဂရိတ်ဘုရင် လက်ထက်တွင် နိုင်ငံသည် စည်ပင်ဝပြော၍ သုခုမပညာရပ်များလည်း တိုးတက်ခဲ့သည်။ ထိုမင်းဆက်တွင် နောက်ဆုံးဘုရင်ဖြစ်သော နဒါးရှားသည် တူရကီနှင့် [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]]မြောက်ပိုင်းသို့ စစ်ချီတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် [[ခါဂျူရာဟို အထိမ်းအမှတ် အဆောက်အဦး အစုအဝေး|ခါဂျာ]]မင်းဆက်က ၁၇၉၅ ခုနှစ်မှ ၁၉၂၅ ခုနှစ်အထိ အုပ်စိုးသည်။ ၁၉၂၅ ခုနှစ်တွင် ရီဇာခန် ပါးလာဗီက ရှားဘုရင်အဖြစ် ထီးနန်းကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။

== စီးပွားရေးနှင့် ခေတ်ပြောင်းလဲမှု ==
အီရန်နိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံးဓနအင်အားမှာ ရေနံဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် စတုတ္ထမြောက် ရေနံအထွက်ဆုံးနိုင်ငံဖြစ်သည်။ ရေနံတွင်းများကို မြောက်ဘက် ကက်စပီယန်ပင်လယ်မှ တောင်ဘက် ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့အထိ ကျယ်ပြန့်သောဒေသတစ်လျှောက်တွင် တွေ့ရှိနိုင်သည်။ ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့မြောက်ဘက်တွင် တည်ရှိသော အာဗာဒန်မြို့၌ ရေနံချက်စက်ရုံကြီးရှိသည်။ ယခင်က အီရန်နိုင်ငံရေနံလုပ်ငန်းသည် နိုင်ငံခြားသားဗြိတိသျှတို့အုပ်ချုပ်သော အင်္ဂလို-အီရေနီးယန်း ရေနံကုမ္ပဏီ၏ လက်ထဲတွင်ရှိခဲ့သော်လည်း ၁၉၅၁ ခုနှစ်၌ အစိုးရက ပြည်သူပိုင်သိမ်းယူခဲ့သည်။ ထိုမှတစ်ပါး အီရန်နိုင်ငံသည် ခရိုမိုက်၊ ကြေးနီ၊ သံ၊ ခဲ၊ မန်ဂနိစ်၊ သွပ်၊ ကန့်နှင့် မီးသွေးစသည့် ဓာတ်သတ္တုတို့ဖြင့်လည်း ပေါကြွယ်ဝသည်။ ကော်ဇောရက်လုပ်ခြင်းသည်လည်း ထင်ရှားသော လုပ်ငန်းကြီးတစ်ခုဖြစ်သည်။

အီရန်နိုင်ငံသားတို့သည် များသောအားဖြင့် အစ္စလာမ်အယူဝါဒကို သက်ဝင်ယုံကြည်ကြပြီး [[ရှီအာမွတ်စလင်(မ်)|ရှီအာဂိုဏ်း]]ခေါ် အစ္စလာမ်အယူဝါဒဂိုဏ်း ထွန်းကားရာဒေသဖြစ်သည်။ မူလတန်းပညာကို မသင်မနေရအဖြစ် ပြဋ္ဌာန်းထားပြီး ၁၉၃၅ ခုနှစ်တွင် တီဟီရန်တက္ကသိုလ်ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။

[[ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်|ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]အတွင်းက အီရန်နိုင်ငံသည် ကြားနေနိုင်ငံအဖြစ် ကြေညာခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် ရီဇာခန်ဘုရင်သည် ဝင်ရိုးတန်းနိုင်ငံများဘက်သို့ ယိမ်းယိုင်အားပေးသဖြင့် ၁၉၄၁ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ၌ ဗြိတိသျှနှင့် ရုရှားတပ်များက အီရန်နိုင်ငံတွင်း ဝင်ရောက်ထိန်းသိမ်း၍ ရှားဘုရင်ကိုလည်း ထီးနန်းမှချခဲ့ကြသည်။ သားတော် မိုဟာမက် ရီဇာ ပါးလာဗီက အီရန်ထီးနန်းကို ဆက်ခံအုပ်စိုးခဲ့သည်။ ရှားဘုရင် မိုဟာမက် ရီဇာ ပါးလာဗီ ဦးဆောင်မှုဖြင့် ခေတ်မီအင်အားထက်မြက်သည့် နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်အောင် စီးပွားရေးနှင့်လူမှုရေးတော်လှန်မှုကြီးတစ်ရပ်ကို ဆင်နွှဲခဲ့သည်။ ရှားဘုရင်၏ ပြုပြင်မှုများတွင် မြေယာစနစ်ပြုပြင်ရေး၊ မြို့ကြီးများတွင် စက်မှုလုပ်ငန်းများ တည်ထောင်ဖွင့်လှစ်ရေး၊ တိုင်းသူပြည်သားတို့ စာပေတိုးတက်တတ်မြောက်ရေးနှင့် အမျိုးသမီးများ အခွင့်အရေးပိုမိုရရှိရေးတို့ ပါဝင်သည်။

အီရန်နိုင်ငံသည် [[ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု သမ္မတနိုင်ငံ|ဆိုဗီယက်ယူနီယံ]]က ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် အဇာဘိုင်ဂျန်နယ်ကို သိမ်းယူရန် ကြိုးပမ်းမှုကို တွန်းလှန်နိုင်ခဲ့သည်။ ၁၉၆၉ ခုနှစ်တွင် အီရတ်နိုင်ငံနှင့် နယ်စပ်ဖြစ်သော ရှက်တယ်အာရပ်မြစ်ဝကျယ်အတွင်း ကူးသန်းသွားခွင့်နှင့်စပ်လျဉ်း၍ ထိုနိုင်ငံနှင့် အငြင်းပွားခဲ့ရသည်။ ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် နယ်စပ်တိုက်ခိုက်မှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့အတွင်း ကြီးစိုးရန်အတွက် အင်အားချင်းပြိုင်မှုကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ ၁၉၇၁ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းတွင်လည်း အီရန်နိုင်ငံသည် အာရပ်စော်ဘွားနယ်ပေါင်းစုံနိုင်ငံပိုင် ကျွန်းသုံးကျွန်းကို သိမ်းယူခဲ့သည်။ အီရန်နိုင်ငံသည် ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်လွန်များတွင် ရေနံတင်ပို့ရောင်းချမှုကို ကာကွယ်ရန်အတွက် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှ စစ်လက်နက်၊ အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများ ဝယ်ယူကာ ၎င်း၏စစ်တပ်ကို ခေတ်မီအောင် ပြုပြင်ခဲ့သည်။

== အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်နှင့် အဓိကမြို့များ ==
အီရန်နိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်မှာ [[စည်းမျဉ်းခံဘုရင်စနစ်|စည်းမျဉ်းခံ]]ဘုရင့်အုပ်ချုပ်ရေးဖြစ်၍ ဝန်ကြီးချုပ်ခေါင်းဆောင်သော ကက်ဘိနက်အဖွဲ့၌ အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာတည်ရှိသည်။ ရှားဘုရင်က ဝန်ကြီးချုပ်ကို ခန့်သည်။ ဝန်ကြီးအဖွဲ့သည် လေးနှစ်တစ်ကြိမ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ရသော ပါလီမန်လွှတ်တော်ကို တာဝန်ခံရသည်။ အောက်လွှတ်တော်တွင် အမတ်ဦးရေ ၂၀၀ ရှိ၍ လူထုမဲဆန္ဒဖြင့် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ရသည်။ အထက်လွှတ်တော်တွင် အမတ်ဦးရေ ၆၀ ရှိသည့်အနက် ထက်ဝက်ကို ရှားဘုရင်က ရွေးချယ်ခန့်ထားသည်။ ရှားဘုရင်တွင် ပါလီမန်လွှတ်တော်ကို ဖျက်သိမ်းခွင့်ရှိ၍ ဘဏ္ဍာရေးဥပဒေကြမ်းများကို ထပ်မံစဉ်းစားရန် ပါလီမန်သို့ ပြန်လွှဲနိုင်ခွင့်ရှိသည်။ ပါလီမန်က အတည်ပြုပြီးသော အခြားဥပဒေကြမ်းများကိုကား လက်မှတ်ရေးထိုးကာ ဥပဒေအဖြစ် ထုတ်ပြန်ကြေညာရသည်။

[[တီဟီရန်မြို့]] (Tehran) သည် အီရန်နိုင်ငံ၏ မြို့တော်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံးမြို့တစ်မြို့လည်း ဖြစ်ကာ နိုင်ငံရေး၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ စီးပွားရေးနှင့် စက်မှုလုပ်ငန်းတို့၏ အချက်အချာကျရာနေရာဖြစ်သည်။ အယ်လဗုဇ်တောင်ခြေတွင် ပေ ၄၀၀၀ ကုန်းမြင့်ပေါ်၌ တည်ရှိပြီး ကက်စပီယန်ပင်လယ်နှင့် မိုင် ၇၀ ခန့်သာဝေးသည်။ ၁၂ ရာစုနှစ်အတွင်း မြို့ကို တည်ခဲ့ပြီးနောက် ၁၇၈၈ ခုနှစ်တွင် ပါးရှားနိုင်ငံ၏ မြို့တော်ဖြစ်လာသည်။ ရှေးအခါက အရှေ့တိုင်းမြို့တစ်မြို့အသွင်ဆောင်ခဲ့သော်လည်း ၁၉၂၅ ခုနှစ်တွင် နန်းတက်သော ရီဇာရှားဘုရင်နှင့် သားတော်လက်ရှိရှားဘုရင်တို့လက်ထက်၌ ခေတ်မီမြို့တော်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိစေရန် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်။ ယခုအခါ မြို့တွင်း၌ လမ်းမကျယ်များကို စနစ်တကျ ဖောက်လုပ်၍ အစိုးရအဆောက်အအုံများကိုလည်း ရှေးပါရှန်ဗိသုကာပုံစံအရ ဆောက်လုပ်ထားရှိသည်။ အီရန်နိုင်ငံရှိ အခြားမြို့ကြီးများနှင့် မီးရထားလမ်းအဆက်အသွယ်ရှိပြီး လေကြောင်းခရီးအတွက် လေဆိပ်လည်းရှိသည်။ ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် လူဦးရေ ၂,၇၁၉,၇၃၁ ယောက် နေထိုင်သည်။ ၁၉၄၃ ခုနှစ် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းက ရုရှားနိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ် [[ဂျိုးဇတ် စတာလင်|စတာလင်၊]] အမေရိကန်နိုင်ငံ သမ္မတ [[ဖရန်ကလင် ဒီလာနို ရုစဗဲ့|ရူးဇဗဲ့]]နှင့် ဗြိတိန်နိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ် [[ဝင်စတန် ချာချီ|ချာချီ]]တို့သည် တီဟီရန်မြို့တော်၌ ပထမဦးဆုံး တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲကို ကျင်းပခဲ့ကြသည်။

အခြားထင်ရှားသောမြို့ကြီးများမှာ တာဗရိဇ်မြို့ (Tabriz)၊ အစ်စဖာဟန်မြို့ (Isfahan)၊ မက်ရှ်ဟတ်မြို့ (Mashhad) တို့ ဖြစ်ကြသည်။

တာဗရိဇ်မြို့သည် အဇာဘိုင်ဂျန်၏ မြို့တော်ဖြစ်၍ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးအတွက် အချုပ်အခြာဌာနဖြစ်သည်။ ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် လူဦးရေ ၄၀၃,၄၁၃ ယောက်ခန့် နေထိုင်သည်။

အစ်စဖာဟန်မြို့သည် မြေဩဇာကောင်းသော အိုအေစစ်ဒေသ၌ တည်ရှိ၍ ရှေးအခါက ပါရှားနိုင်ငံ၏ မြို့တော်ဖြစ်ခဲ့ဖူးသည်။ ဆေး၊ ဝါ၊ ဘိန်း၊ ဆန်စပါးနှင့် ကော်ဇောများ ထွက်သည်။ ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် လူဦးရေ ၄၂၄,၀၄၅ ယောက်ခန့် နေထိုင်သည်။

မက်ရှ်ဟတ်မြို့သည် အီရန်နိုင်ငံ အရှေ့မြောက်ပိုင်း အိုအေစစ်ဒေသ၌ တည်ရှိပြီး အီရန်အစ္စလာမ်ဂိုဏ်းဝင်တို့၏ အယူဝါဒနှင့် ဆိုင်၍ အထွတ်အမြတ်ထားသောမြို့ဖြစ်သည်။ ထိုမြို့တွင် မိုဟာမက်၏ အဆက်အနွယ်ဖြစ်သော အိမံရီဇာ၏ သင်္ချိုင်းတည်ရှိသည်။ ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် လူဦးရေ ၄၀၉,၆၁၆ ယောက်ခန့် နေထိုင်သည်။&lt;ref&gt;မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)&lt;/ref&gt;

==ကိုးကား==
&lt;references/&gt;

{{အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ}}

[[Category:အီရန်နိုင်ငံ| ]]
[[Category:အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ]]
[[Category:ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ]]
[[Category:အရှေ့အလယ်ပိုင်းရှိ နိုင်ငံများ]]</text>
      <sha1>bc29kdzyo8r4pzrkadfbl2ijh5sy8bt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အမယ်ဒါဘတ်မြို့</title>
    <ns>0</ns>
    <id>17403</id>
    <revision>
      <id>877716</id>
      <parentid>819581</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T14:32:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>877716</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7351" sha1="4hq60mes4rps7egv6ie4k2yhtnk3jjg" xml:space="preserve">{{Infobox settlement
| name = အမယ်ဒါဘတ်မြို့
| native_name = 
| native_name_lang = guj
| other_name = Ahmedabad
| tag_line = Apnu Amdavad
| settlement_type = [[မက်ထရိုပိုလစ်]]
| image_skyline = Ahmedabad montage new1.png
| image_alt = 
| image_caption = အမယ်ဒါဘတ်မြို့မြင်ကွင်း
| nickname = 
| map_alt = 
| map_caption = 
| pushpin_map = India Gujarat
| pushpin_label_position = center
| pushpin_map_alt = 
| pushpin_map_caption = 
| latd = 23.03
| longd = 72.58
| coordinates_display = 
| subdivision_type = နိုင်ငံ
| subdivision_name = {{flag|India}}
| subdivision_type1 = ပြည်နယ်
| subdivision_name1 = [[ဂုဇရာတပြည်နယ်]]
| subdivision_type2 = [[အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ ခရိုင်များ|ခရိုင်]]
| subdivision_name2 = [[အမယ်ဒါဘတ်ခရိုင်]]
| established_title = &lt;!-- Established --&gt;
| established_date = အေဒီ ၁၁ ရာစု (Karnavati အဖြစ်)
| founder = Sultan Ahmed Shah I
| named_for = Ahmedshah
| government_type = မြို့တော်ဝန်-ကောင်စီ
| governing_body = အမယ်ဒါဘတ် မြူနီစီပယ်ကော်ပိုရေးရှင်း
| leader_title = မြို့တော်ဝန်
| leader_name = Meenakshi Patel
| leader_title2 = ဒုတိယမြို့တော်ဝန်
| leader_name2 = Bipin Sikka
| leader_title3 = မြူနီစီပယ်မင်းကြီး
| leader_name3 = D.Thara
| unit_pref = Metric
| area_footnotes = &lt;ref&gt;{{cite web|title=Amdavad City Profile|url=https://www.egovamc.com/AhmCity/introduction_Eng.aspx|website=egovamc.com|publisher=Ahmedabad Municipal Corporation|accessdate=4 June 2015|archivedate=15 March 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150315020240/http://egovamc.com/AhmCity/introduction_Eng.aspx}}&lt;/ref&gt;
| area_rank = 
| area_total_km2 = 464.16
| elevation_footnotes = &lt;ref&gt;mhupa.gov.in/ray/csmc_ppt/6th-csmc-Ahmedabad-AHP.pdf&lt;/ref&gt;
| elevation_m = 53
| population_total = 5,570,585
| population_as_of = ၂၀၁၁
| population_rank = ဆဋ္ဌမ
| population_density_km2 = auto
| population_urban = 
| population_metro = 6352254
| population_metro_rank = သတ္တမ
| population_metro_footnotes = &lt;ref name=UA&gt;{{cite web|title=Urban Agglomerations/Cities having population 1 lakh and above| url=http://censusindia.gov.in/2011-prov-results/paper2/data_files/India2/Table_3_PR_UA_Citiees_1Lakh_and_Above.pdf|publisher=The Registrar General &amp; Census Commissioner, India|accessdate=26 July 2014}}&lt;/ref&gt;
| population_demonym = Ahmedabadi/Amdavadi
| population_footnotes = &lt;ref name=population&gt;{{cite web|title=Cities having population 1 lakh and above|url=http://censusindia.gov.in/2011-prov-results/paper2/data_files/India2/Table_2_PR_Cities_1Lakh_and_Above.pdf|publisher=The Registrar General &amp; Census Commissioner, India|accessdate=26 July 2014}}&lt;/ref&gt;
| timezone1 = [[အိန္ဒိယစံတော်ချိန်|IST]]
| utc_offset1 = +5:30
| postal_code_type = စာပို့သင်္ကေတ
| postal_code = 380 0XX
| area_code = တယ်လီဖုန်းကုဒ်
| registration_plate = GJ-1,GJ-18,GJ-27,GJ-28
| blank_name_sec1 = ကျားမအချိုး
| blank_info_sec1 = ၁.၁၁&lt;ref name=2011census&gt;{{cite web|title=Distribution of Population, Decadal Growth Rate, Sex-Ratio and Population Density|url=http://censusindia.gov.in/2011-prov-results/data_files/gujarat/table-1.xls|work=2011 census of India|publisher=[[အိန္ဒိယနိုင်ငံအစိုးရ]]|accessdate=21 March 2012}}&lt;/ref&gt; [[အမျိုးသား|♂]]/[[အမျိုးသမီး|♀]]
| blank2_name = စာတတ်မြောက်မှုနှုန်း
| blank2_info = ၈၉.၆၂&lt;ref name=2011census/&gt;
| blank3_name = ဘာသာစကားများ
| blank3_info = ဂူဂျာရတီ၊ ဟင်ဒီနှင့် အင်္ဂလိပ်
| website = 
| footnotes = ရင်းမြစ်: အိန္ဒိယနိုင်ငံ သန်းခေါင်စာရင်း&lt;ref&gt;{{cite web|title=Ahmadabad (Ahmedabad) District : Census 2011 data|url=http://www.census2011.co.in/census/district/188-ahmadabad.html|work=census2011|accessdate=28 May 2014}}&lt;/ref&gt;
}}

'''အမယ်ဒါဘတ်'''မြို့ (အင်္ဂလိပ်: Ahmedabad) သည် [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]] [[ဂုဇရာတပြည်နယ်]]ရှိ အကြီးဆုံးမြို့ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ယခင်က ဂုဇရာတပြည်နယ်၏ မြို့တော်ဖြစ်ခဲ့ပြီး ဂုဇရာတ ဗဟိုတရားရုံး ရုံးထိုင်ရာ မြို့ဖြစ်သဖြင့် ဂုဇရာတ၏ တရားစီရင်ရေး အချက်အချာ မြို့တော်ဟု ခေါ်ဆိုနိုင်သည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် သတ္တမမြောက် အကြီးဆုံးမြို့နှင့် သတ္တမမြောက် အကြီးဆုံး မက်ထရိုပိုလစ်တန် ဒေသဖြစ်သည်။ လူဦးရေ ၄ သန်းရှိပြီး မက်ထရိုဒေသအတွင်းတွင် လူဦးရေ ၅.၄ သန်းမျှ ရှိသည်။ ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် ဖော်ဘီမဂ္ဂဇင်းမှာ အမယ်ဒါဘတ်မြို့အား ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဖွံ့ဖြိုးမှု အမြန်ဆန်ဆုံးမြို့များတွင် တတိယနေရာ အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ အမယ်ဒါဘတ်မြို့သည် ဆဘာမတီမြစ်ကမ်းပေါ်တွင် တည်ရှိပြီး ပြည်နယ်မြို့တော် ဂန္ဒီနာဂါးမြို့မှ ၃၂ ကီလိုမီတာ အကွာတွင် ရှိသည်။

== ဖြစ်ရပ်များ ==
၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန် ၁၂ ရက်တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ အမယ်ဒါဘတ်မြို့၌ အိန္ဒိယလေကြောင်းလိုင်း ခရီးစဉ်အမှတ် ၁၇၁ လေယာဉ် ပျက်ကျခဲ့ရာ လူပေါင်း ၂၆၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/articles/cx2ewr59vp2o|title=အဲအိန္ဒိယ လေယာဥ်ပျက်ကျမှု အနည်းဆုံး လူ ၂၀၀ သေဆုံးခဲ့၊ တယောက် အသက်ရှင်ကျန်ရစ်တဲ့ သတင်းထွက်ပေါ်လာ|publisher=BBC Burmese}}&lt;/ref&gt;

== ကိုးကား ==
{{reflist}}

[[Category:အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ မြို့များ]]</text>
      <sha1>4hq60mes4rps7egv6ie4k2yhtnk3jjg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ရှေးဟောင်း အမွေအနှစ် အဆောက်အအုံများ၊ ရန်ကုန်</title>
    <ns>0</ns>
    <id>50121</id>
    <revision>
      <id>877764</id>
      <parentid>694726</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T05:00:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pho Sai</username>
        <id>45037</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>877764</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24531" sha1="md5189ycqt02bo8l3kvsynrgmjnluj2" xml:space="preserve">ရှေးဟောင်းအဆောက်အဦး များစွာ ရှိသော ရန်ကုန်မြို့တွင် ရှေးဟောင်း အဆောက်အဦးများ ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲစေရန် ရည်ရွယ်၍ ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရမည့် ရှေးဟောင်း အမွေအနှစ် အဆောက်အအုံများ ကို သတ်မှတ်ထားရှိသည်။ သတ်မှတ်ထားသော ရှေးဟောင်း အမွေအနှစ်အဆောက်အအုံများမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။

{| class=wikitable sortable
! စဉ် !! အမည်
|-
| ၁||[[အ.ထ.က(၁)ဒဂုံ|အမှတ်(၁)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း၊ ဒဂုံ]]
|-
| ၂||[[အ.ထ.က(၂)ဒဂုံ|အမှတ်(၂)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း၊ ဒဂုံ]]
|-
| ၃||[[ဗဟိုအမျိုးသမီးဆေးရုံကြီး]]
|-
| ၄||[[အ.ထ.က(၁)လမ်းမတော်|အမှတ်(၁)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း၊ လမ်းမတော်]]
|-
| ၅||[[မြန်မာနိုင်ငံနှစ်ချင်းခရစ်ယာန်အသင်းချုပ်]]
|-
| ၆||[[မြို့နယ်လျှပ်စစ်အင်ဂျင်နီယာရုံး]]
|-
| ၇||[[ဆေးတက္ကသိုလ်(၁) ရန်ကုန်]]
|-
| ၈||[[အမှတ်(၆)အခြေခံပညာမူလတန်းကျောင်း၊ လမ်းမတော်]]
|-
| ၉||[[ဟာရှင်ကာဆင်ပတေးလ်ထရပ်(စ်)ဗလီ]]
|-
| ၁၀||[[အ.ထ.က(၂)လသာ|အမှတ်(၂)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း၊ လသာ]]
|-
| ၁၁||[[ရန်ကုန်ပြည်သူ့ဆေးရုံကြီး]]
|-
| ၁၂||[[ကွမ်ရင်ဗုဒ္ဓဘာသာဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၁၃||[[ခိန့်ဟုတ်ဗုဒ္ဓဘာသာဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၁၄||[[လျောင်စန်တောင်ဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၁၅||[[မဟာပိန္နဲဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၁၆||[[ဂိုလာမ်အာရစ်(ဖ်)မက်(စ်)ဂျစ်(ဒ်)ဝကဖ် (လမ်းမတော်ဗလီကြီး)]]
|-
| ၁၇||[[အမှတ်(၁)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း၊ ပန်းဘဲတန်း]]
|-
| ၁၈||[[မြန်မာနိုင်ငံခရစ်ယာန်အသင်းတော်]]
|-
| ၁၉||[[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းဈေး]]
|-
| ၂၀||[[မြန်မာ့မီးရထားရုံးချုပ်]]
|-
| ၂၁||[[စိန်ဂျွန်းကက်သလစ်ဘုရားရှိခိုးကျောင်း]]
|-
| ၂၂||[[မဟာသိမ်တော်ကြီး]]
|-
| ၂၃||[[Life Insurance Corporation of India]]
|-
| ၂၄||[[မြန်မာရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်းရုံးချုပ်]]
|-
| ၂၅||[[မြန်မာ့စီးပွားရေးဘဏ်ခွဲ(၄)]]
|-
| ၂၆||[[မွတ်ချ်မီးရားရူးရှားဂျူးဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၂၇||[[သျှာရီကာလီမယ်တော်ဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၂၈||[[ကျိုလီယာမွတ်(စ်)လင်ဒါရ်ဂါဗလီ]]
|-
| ၂၉||[[စရီကာမာချီမယ်တော်ဟိန္ဒူဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၃၀||[[ကျိုလီယာဂျာမေဗလီ]]
|-
| ၃၁||[[မဂိုရှိအဟ်မဂျစ်ဗလီ]]
|-
| ၃၂||[[ရှရီဆက်(တ)နာရယန်(န)ဟိန္ဒူဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၃၃||[[ဝူရ်တီစ္စန္နိဂျာမေဗလီ]]
|-
| ၃၄||[[မြန်မာ့ဆက်သွယ်ရေးလုပ်ငန်း-ငွေစာရင်းဌာန(ယခင်-ဒီဇူဇွာ)]]
|-
| ၃၅||[[မြန်မာ့ကုန်တိုက်ရုံးချုပ်]]
|-
| ၃၆||[[နရ်စာပူရီဗလီ(ဗိုဃ်းကျဗလီ)]]
|-
| ၃၇||[[စရီဂျိန်ဘာသာရေး ရွှေတာဘရ်ဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၃၈||[[ဗဟိုမီးသတ်စခန်း]]
|-
| ၃၉||[[ရန်ကုန်တိုင်းမီးသတ်တပ်ဖွဲ့မှုရုံး]]
|-
| ၄၀||[[ရန်ကုန်မြို့တော်ခန်းမ]]
|-
| ၄၁||[[မြန်မာ့အာမခံလုပ်ငန်း]]
|-
| ၄၂||[[လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနှင့်ပြည်သူ့အင်အားဦးစီးဌာန]]
|-
| ၄၃||[[အလုပ်သမားညွှန်ကြားရေးဦးစီးဌာနရုံး]]
|-
| ၄၄||[[ဆက်သွယ်ရေး၊စာတိုက်နှင့်ကြေးနန်းရုံး]]
|-
| ၄၅||[[ဧမာနွေလဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၄၆||[[မြန်မာ့ဆက်သွယ်ရေးလုပ်ငန်း]]
|-
| ၄၇||[[တရားရုံးချုပ်]]
|-
| ၄၈||[[မြန်မာ့စီးပွားရေးဘဏ်(စက်မှုလက်မှုငွေချေးဌာန)]]
|-
| ၄၉||[[စာရေးကိရိယာပုံနှိပ်နှင့်ဓာတ်ပုံပစ္စည်းရောင်းဝယ်ရေးလုပ်ငန်း]]
|-
| ၅၀||[[ပြည်တွင်းရေကြောင်း ပို့ဆောင်ရေး]]
|-
| ၅၁||[[မြန်မာ့စီးပွားရေးဘဏ်ခွဲ(၃)]]
|-
| ၅၂||[[မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်(ဟောင်း)]]
|-
| ၅၃||[[အမေရိကန်သံရုံး]]
|-
| ၅၄||[[မြန်မာ့ထုတ်ကုန်သွင်းကုန်လုပ်ငန်း]]
|-
| ၅၅||[[အိန္ဒိယသံရုံး]]
|-
| ၅၆||[[ပြည်တွင်းအခွန်များဦးစီးဌာန]]
|-
| ၅၇||[[မြန်မာ့အာမခံလုပ်ငန်း]]
|-
| ၅၈||[[မြန်မာ့စက်မှုလက်မှုဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ်]]
|-
| ၅၉||[[မြန်မာ့စီးပွားရေးဘဏ်ခွဲ(၂)နှင့်ငွေစုဘဏ်ခွဲ(၄)]]
|-
| ၆၀||[[ပြန်ကြားရေးနှင့်ပြည်သူ့ဆက်ဆံရေးဦးစီးဌာန]]
|-
| ၆၁||[[ရန်ကုန်တိုင်းစုပေါင်းရုံး(ယခင်ရဲမင်းကြီးရုံး)]]
|-
| ၆၂||[[ရန်ကုန်တိုင်းစာရင်းရုံး]]
|-
| ၆၃||[[ရန်ကုန်တိုင်းတရားရုံး(တရားမ)]]
|-
| ၆၄||[[ပင်စင်ဦးစီးဌာန]]
|-
| ၆၅||[[မြန်မာ့ဆိပ်ကမ်းအာဏာပိုင်]]
|-
| ၆၆||[[ကမ်းနားဟိုတယ်]]
|-
| ၆၇||[[ဩစတြေးလျသံရုံး]]
|-
| ၆၈||[[ဗြိတိသျှသံရုံး]]
|-
| ၆၉||[[ဗဟိုစာတိုက်ကြီး]]
|-
| ၇၀||[[အကောက်ခွန်ဦးစီးဌာန]]
|-
| ၇၁||[[ရေတပ်ပင်မတိုင်းတာရေးတပ်]]
|-
| ၇၂||[[တယ်လ်ဂူမက်သဒစ်ဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၇၃||[[မြန်မာ့စိုက်ပျိုးရေးနှင့်ကျေးလက်ဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ်]]
|-
| ၇၄||[[ဆူးလေစေတီတော်]]
|-
| ၇၅||[[ဘန်ဂါလီစွန္နီဂျာမေဗလီဝတ်ကျောင်းတော်]]
|-
| ၇၆||[[စူရတီစွန္နီဂျာမေဗလီ(ကွမ်းခြံဗလီ)]]
|-
| ၇၇||[[အ.ထ.က(၄)ဗိုလ်တထောင်|အမှတ်(၄)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း၊ ဗိုလ်တထောင်]]
|-
| ၇၈||[[ပုံနှိပ်ရေးနှင့်စာအုပ်ထုတ်ဝေရေးလုပ်ငန်း]]
|-
| ၇၉||[[ဝန်ကြီးများရုံး (ရန်ကုန်)|ဝန်ကြီးများရုံး]]
|-
| ၈၀||[[အ.ထ.က(၆)ဗိုလ်တထောင်|အမှတ်(၆)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း၊ ဗိုလ်တထောင်]]
|-
| ၈၁||[[စိန့်မေရီ ကာသီဒြယ်|စိန့်မေရီကက်သလစ်ဘုရားရှိခိုးကျောင်း]]
|-
| ၈၂||[[လေမှုတ်စက်ရုံ၊ ရန်ကုန်မြို့တော်စည်ပင်သာယာရေးကော်မတီ]]
|-
| ၈၃||[[အ.ထ.က(၂)ဗိုလ်တထောင်|အမှတ်(၂)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း၊ ဗိုလ်တထောင်]]
|-
| ၈၄||[[စီယင်းနှစ်ခြင်းအသင်းတော်]]
|-
| ၈၅||[[ဗိုလ်တစ်ထောင်ဘုရား|ဗိုလ်တထောင်စေတီတော်]]
|-
| ၈၆||[[လွတ်လပ်သောမက်သဒစ်အသင်းတော်]]
|-
| ၈၇||[[ရွှေဘုန်းပွင့်ဘုရား|ရွှေဘုန်းပွင့်စေတီတော်ကြီး]]
|-
| ၈၈||[[သီရိဝရဒရာဇာပေရူမာလ်(မဟာပိဿနိုး)ဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၈၉||[[ရန်ကုန်အရှေ့ပိုင်းစွန်နီမူဆလင်မ်ဘမ္မဘားဗလီဝတ်ကျောင်းတော်]]
|-
| ၉၀||[[သံတမန်အိမ်ရာဝင်း(ယခင်-ရေနံရိပ်သာ)]]
|-
| ၉၁||[[နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန]]
|-
| ၉၂||[[အိမ်တော်ရာဘုရား (ရန်ကုန်မြို့)|အိမ်တော်ရာဘုရား]]
|-
| ၉၃||[[အ.ထ.က(၂)ဗဟန်း|အမှတ်(၂)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း၊ ဗဟန်း]]
|-
| ၉၄||[[ရွှေတိဂုံစေတီတော်]]
|-
| ၉၅||[[ရဟန္တာမဟာသိမ်တော်ကြီး]]
|-
| ၉၆||[[မဟာဝိဇယစေတီ|မဟာဝိဇယစေတီတော်]]
|-
| ၉၇||[[စိန်ရောင်ခြည်ဘုရား]]
|-
| ၉၈||[[ရှင်ဂါဗြေလအသင်းတော်ဘုရားရှိခိုးကျောင်း]]
|-
| ၉၉||[[အမှတ်(၁)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း၊ ဗဟန်း]]
|-
| ၁၀၀||[[မက်သဒစ်အင်္ဂလိပ်ဘုရားရှိခိုးကျောင်း]]
|-
| ၁၀၁||[[ကျားကူးကျောင်းတိုက်]]
|-
| ၁၀၂||[[စိန်ဂျွန်းကက်သလစ်ဘုရားရှိခိုးကျောင်း]]
|-
| ၁၀၃||[[အိန္ဒိယဂေဟာ]]
|-
| ၁၀၄||[[ဇဖရ်ရှားဒရ်ဂါတော်]]
|-
| ၁၀၅||[[အမျိုးသားမှတ်တမ်းများမော်ကွန်းတိုက်ဦးစီးဌာန]]
|-
| ၁၀၆||[[ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဓာတ်ခွဲဆိုင်ရာဌာန]]
|-
| ၁၀၇||[[ရှရီမာရီယမ္မန်မယ်တော်ကြီးဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၁၀၈||[[မက်သဒစ်အသင်းတော်ဌာနချုပ်ဘုရားရှိခိုးကျောင်း]]
|-
| ၁၀၉||[[ရှရီဟနုမန်ဘုရားရှိခိုးကျောင်းတော်ကြီး]]
|-
| ၁၁၀||[[စရီနဂရသယ်(န်)ဒါယုသပါဏီ(စူဠာမဏိ)ဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၁၁၁||[[တခြမ်းပဲ့ဗလီ]]
|-
| ၁၁၂||[[စိန်အန်ထော်နီဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၁၁၃||[[ကန်တော်ကလေးရွာဟောင်းဗလီကြီး]]
|-
| ၁၁၄||[[လုသရင်ဗက်သလီဟင်း(မ်)ဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၁၁၅||[[ရန်ကုန် ဘူတာကြီး]]
|-
| ၁၁၆||[[ဟုတ်စံစီဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၁၁၇||[[ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာန(ဝန်ကြီးရုံး)]]
|-
| ၁၁၈||[[မြို့တော်ဝန်ဧည့်ဂေဟာဟောင်း(ယခု- မြရိပ်ညိုရွိုင်ရယ်ဟိုတယ်)]]
|-
| ၁၁၉||[[မြို့တော်ဝန်အိမ်ဟောင်း(ယခု- မြရိပ်ညိုရွိုင်ရယ်ဟိုတယ်)]]
|-
| ၁၂၀||[[တိုင်တစ်ရာကျောင်းတိုက်]]
|-
| ၁၂၁||[[ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်း ပြတိုက်]]
|-
| ၁၂၂||[[ငါးထပ်ကြီးဘုရား]]
|-
| ၁၂၃||[[ခြောက်ထပ်ကြီးဘုရား]]
|-
| ၁၂၄||[[ကွမ်ရင်စန်ဗုဒ္ဓဘာသာသာသနာ့ရိပ်သာ]]
|-
| ၁၂၅||[[ကျုံဟွာစီတရုတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ သီလရှင်ကျောင်း]]
|-
| ၁၂၆||[[ဝကျင်လုံတရုတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ သီလရှင်ကျောင်း]]
|-
| ၁၂၇||[[ကွမ်ရင်စီတရုတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းကြီးကျောင်း]]
|-
| ၁၂၈||[[ဘွဲ့နှင်းသဘင်ခန်းမ]]
|-
| ၁၂၉||[[ဝိဇ္ဇာခန်းမ]]
|-
| ၁၃၀||[[သိပ္ပံခန်းမ]]
|-
| ၁၃၁||[[တက္ကသိုလ်စာကြည့်တိုက်]]
|-
| ၁၃၂||[[ဂျပ်ဆင်ဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၁၃၃||[[စစ်ကိုင်းဆောင်]]
|-
| ၁၃၄||[[ပင်းယဆောင်]]
|-
| ၁၃၅||[[ပဲခူးဆောင်]]
|-
| ၁၃၆||[[အင်းလျားဆောင်]]
|-
| ၁၃၇||[[ရွှေဘိုဆောင်]]
|-
| ၁၃၈||[[သီရိဆောင်]]
|-
| ၁၃၉||[[ဒဂုံဆောင်]]
|-
| ၁၄၀||[[သထုံဆောင်]]
|-
| ၁၄၁||[[အင်းဝဆောင်]]
|-
| ၁၄၂||[[ပြည်ဆောင်]]
|-
| ၁၄၃||[[တကောင်းဆောင်]]
|-
| ၁၄၄||[[နဝဒေးဆောင်]]
|-
| ၁၄၅||[[တက္ကသိုလ်များဓမ္မာရုံ]]
|-
| ၁၄၆||[[တက္ကသိုလ်များဆေးရုံ]]
|-
| ၁၄၇||[[ကိုးထပ်ကြီးဘုရား]]
|-
| ၁၄၈||[[ကျွန်းတောလမ်းရှိသိမ်ကျောင်းတိုက်]]
|-
| ၁၄၉||[[မြေနီကုန်းဂျာမေဗလီ]]
|-
| ၁၅၀||[[ဗားကရာတောရကျောင်းတိုက်ရှိအုတ်ကျောင်းတိုက်ဟောင်း]]
|-
| ၁၅၁||[[စာပေဗိမာန်]]
|-
| ၁၅၂||[[အ.ထ.က(၂)စမ်းချောင်း|အမှတ်(၂)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း၊ စမ်းချောင်း]]
|-
| ၁၅၃||[[ကက်သလစ်ဆရာတော်များကျောင်းတိုက်]]
|-
| ၁၅၄||[[ကြည့်မြင်တိုင်ဘူတာ]]
|-
| ၁၅၅||[[တရုတ်ဗုဒ္ဓဘာသာသီလရှင်ဘုရားရှိခိုးကျောင်း]]
|-
| ၁၅၆||[[ဝေဠုဝန်ကျောင်းတိုက်ရှိ သိမ်ကျောင်းတိုက်]]
|-
| ၁၅၇||[[ဝေဠုဝန်ကျောင်းတိုက်ရှိ ဆွမ်းစားကျောင်း]]
|-
| ၁၅၈||[[ဝေဠုဝန်ကျောင်းတိုက်ရှိ ပိဋိကတ်တိုက်]]
|-
| ၁၅၉||[[ဇေယျဝတီကျောင်းတိုက်ရှိ ပိဋိကတ်တိုက်]]
|-
| ၁၆၀||[[ဇေယျဝတီကျောင်းတိုက်ရှိ သိမ်တော်ကြီး]]
|-
| ၁၆၁||[[အင်္ဂလိကန်သာသနာဘာသာရေးပညာပေးရိပ်သာ]]
|-
| ၁၆၂||[[ရှင်မိက္ခေအင်္ဂလိကန်ဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၁၆၃||[[စလင်းကျောင်းတိုက်ရှိသိမ်ကျောင်းတိုက်]]
|-
| ၁၆၄||[[အုန်းပင်တန်းစူလ်နီဂျာမေဗလီဝတ်ကျောင်းတော်]]
|-
| ၁၆၅||[[အ.ထ.က(၄)အလုံ|အမှတ်(၄)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း၊ အလုံ]]
|-
| ၁၆၆||[[မိုးကောင်းဘုရား]]
|-
| ၁၆၇||[[စူပရာမန်းနီးယား(စူဠာမဏိ)]]
|-
| ၁၆၈||[[နာဂလိန်ဘုရား]]
|-
| ၁၆၉||[[ကလျာနတ်ဘုရားကျောင်း(ဇီးကွက်ဘုရား)]]
|-
| ၁၇၀||[[ရှင်ဖရန်စစ်အဝီစီကက်သလစ်ခရစ်ယာန်ဘုရားရှိခိုးကျောင်း]]
|-
| ၁၇၁||[[အီးအေမမ်ဆာဗလီ]]
|-
| ၁၇၂||[[မဝီဒီးခန်းစွန္နီဂျာမေဗလီကြီး]]
|-
| ၁၇၃||[[ဆရီမာရီယမ္မာန်ဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၁၇၄||[[ကျိုက္ကဆံစေတီတော်|ကျိုက္ကဆံ ဆံတော်ရှင်စေတီတော်]]
|-
| ၁၇၅||[[စိန့်ဂျိုးဇက်ဘုရားကျောင်း]]
|-
| ၁၇၆||[[သံယုတ်ကျောင်းတိုက်]]
|-
| ၁၇၇||[[ကမ္ဘာအေးစေတီ|ကမ္ဘာအေးစေတီတော်]]
|-
| ၁၇၈||[[ကျောက်ဝိုင်းစေတီ|အပရာဇိတဆံတော်ရှင် ကျိုက်ဝိုင်းစေတီတော်]]
|-
| ၁၇၉||[[အောင်ရွှေဘုံသာဓမ္မဗိမာန်ကျောင်းတော်ကြီး(ပရိယတ္တိသဒ္ဓမ္မပါအောင်မြေဘုံသာရှမ်းကျောင်း)]]
|-
| ၁၈၀||[[ရှင်ဂျော့ဂျက်အင်္ဂလိကန်ဘုရားရှိခိုးကျောင်း]]
|-
| ၁၈၁||[[စိန်အက်ဒွတ်ကက်သလစ်ဘုရားရှိခိုးကျောင်း]]
|-
| ၁၈၂||[[တပ်မတော်အရိုးကုဆေးရုံ(ယခင်ဗိုလ်သင်တန်းကျောင်း)]]
|-
| ၁၈၃||[[ကျိုက်ကလို့နှင့် ကျိုက်ကလဲ့စေတီ|ကျိုက္ကလဲ့စေတီတော်]]
|-
| ၁၈၄||[[ကျိုက်ကလို့နှင့် ကျိုက်ကလဲ့စေတီ|ကျိုက္ကလော့စေတီတော်]]
|-
| ၁၈၅||[[စက်မှုလက်မှုသိပ္ပံ၊ အင်းစိန်]]
|-
| ၁၈၆||[[မူခင်းတပ်ဖွဲ့ (စီအိုင်အေ)]]
|-
| ၁၈၇||[[အင်းစိန်ပြည်သူ့ဆေးရုံ]]
|-
| ၁၈၈||[[အမှတ်(၁)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း၊ အင်းစိန်]]
|-
| ၁၈၉||[[စုပေါင်းရုံး]]
|-
| ၁၉၀||[[မွေးမြူရေးနှင့်ကုသရေးဦးစီးဌာနရုံးချုပ်]]
|-
| ၁၉၁||[[နှစ်ခြင်းခရစ်ယာန်ကျမ်း]]
|-
| ၁၉၂||[[မယ်လမုစေတီတော်|မယ်လမုဘုရား]]
|-
| ၁၉၃||[[အမှတ်(၂)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း၊ ပန်းဘဲတန်း]]
|-
| ၁၉၄||[[စရီမူရူဂယ်ပေရူမာန်ဘုရားကျောင်း]]
|}&lt;ref&gt;{{cite web
|url= http://ycdc.gov.mm/pages.php?pagename=heritageyangon
|title= ရန်ကုန်မြို့ရှိ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်အဆောက်အအုံများ
|accessdate= 26
|accessdaymonth= July
|accessyear= 2014
|archivedate= 7 August 2014
|archiveurl= https://web.archive.org/web/20140807192824/http://www.ycdc.gov.mm/pages.php?pagename=heritageyangon
}}&lt;/ref&gt;

== ဓာတ်ပုံများ ==
&lt;gallery&gt;
File:Main building of the University of Medicine 1, Yangon, 2009.jpg|ဆေးတက္ကသိုလ် (၁) ရန်ကုန်
File:General Hospital, Yangon.jpg|ရန်ကုန်ပြည်သူ့ဆေးရုံကြီး
File:Myanmar-Yangon-Bogyoke market.jpg|ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းဈေး
File:2016 Rangun, Ratusz (04).jpg|မြို့တော်ခန်းမ
File:Shwedagon-Pano.jpg|ရွှေတိဂုံစေတီတော်
File:Sule pagoda, Yangon 2.jpg|ဆူးလေစေတီတော်
File:Gaba Aye Pagoda, Yangon.JPG|ကမ္ဘာအေးစေတီတော်
File:Botahtaung Pagoda, Yangon.JPG|ဗိုလ်တထောင်စေတီတော်
File:DSC03395 Kyitekasan pagoda.jpg|ကျိုက္ကဆံစေတီတော် 
File:MalLaMu.jpg|မယ်လမုဘုရား
File:Ngahtatgyi Buddha Image.JPG|ငါးထပ်ကြီးဘုရား
File:Chaukhtatgyi Buddha Image.JPG|ခြောက်ထပ်ကြီးဘုရား
File:Behs-1-dagon.jpg|အ.ထ.က(၁)ဒဂုံ
File:Myoma National School (BEHS No. 2 Dagon).JPG|အ.ထ.က(၂)ဒဂုံ
File:BEHS 2 Sanchaung (front view and building).JPG|အ.ထ.က(၂)စမ်းချောင်း
File:BEHS No. 2 Pabedan.JPG|အ.ထ.က(၂)ပန်းဘဲတန်း
File:Basic Education High School No. 2 Botataung.JPG|အ.ထ.က(၂)ဗိုလ်တထောင်
File:Basic Education High School No. 4 Botataung.JPG|အ.ထ.က(၄)ဗိုလ်တထောင်
File:6BTT.JPG|အ.ထ.က(၆)ဗိုလ်တထောင်
File:Basic Education High School No. 2 Latha.JPG|အ.ထ.က(၂)လသာ
File:Basic Education High School No. 1 Lanmadaw.JPG|အ.ထ.က(၁)လမ်းမတော်
File:Basic Education High School No. 4 Ahlon.JPG|အ.ထ.က(၄)အလုံ
&lt;/gallery&gt;

==ကိုးကား==
{{reflist}}

[[Category:မြန်မာနိုင်ငံရှိ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ် အဆောက်အအုံများ‎]]
[[Category:ရန်ကုန်မြို့]]</text>
      <sha1>md5189ycqt02bo8l3kvsynrgmjnluj2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ</title>
    <ns>14</ns>
    <id>52639</id>
    <revision>
      <id>877774</id>
      <parentid>235950</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T05:37:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပညာရေး]]ကို ပေါင်းထည့်ခဲ့သည်</comment>
      <origin>877774</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="314" sha1="02bfoayt0bop1jt4g5qwvlpk99ofe6b" xml:space="preserve">{{commonscat|Universities and colleges in Thailand}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံ]]
[[Category:နိုင်ငံအလိုက် တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပညာရေး]]</text>
      <sha1>02bfoayt0bop1jt4g5qwvlpk99ofe6b</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877776</id>
      <parentid>877774</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T05:40:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:ထိုင်းနိုင်ငံ]]ကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်</comment>
      <origin>877776</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="261" sha1="m18o0kh3ort9oilotutocazhy0n4fz9" xml:space="preserve">{{commonscat|Universities and colleges in Thailand}}
[[Category:နိုင်ငံအလိုက် တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပညာရေး]]</text>
      <sha1>m18o0kh3ort9oilotutocazhy0n4fz9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>နဝမိန္ဒြာဓိရာဇတက္ကသိုလ်</title>
    <ns>0</ns>
    <id>56369</id>
    <revision>
      <id>877773</id>
      <parentid>645619</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T05:37:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:ထိုင်းနိုင်ငံ]]ကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်</comment>
      <origin>877773</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2298" sha1="rkb26wnxnxgziimh46c84goevvfz9cv" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) =နဝမိန္ဒြာဓိရာဇတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ)=Navamindradhiraj University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ)=มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =ตราประจำมหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช.png
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပတ္တံ သေဋ္ဌ
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Of all things that have come to pass, knowledge is the most excellent
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =Vijjā Uppattaṃ Seṭṭha
|တည်ထောင်ခုနှစ် = 2010
|ပါမောက္ခချုပ် =Bhichit Rattakul, PhD.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = 
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= 
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ =
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.nmu.ac.th}}
 }}
'''နဝမိန္ဒြာဓိရာဇတက္ကသိုလ်'''သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အဆိုးရတက္ကသိုလ်တစ်ခုဖြစ်သည်။

[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>rkb26wnxnxgziimh46c84goevvfz9cv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အလံနီ ကွန်မြူနစ်ပါတီ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58225</id>
    <revision>
      <id>877805</id>
      <parentid>815638</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T10:24:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>103.88.49.203</ip>
      </contributor>
      <origin>877805</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3183" sha1="fn59e75cqae6nqz4dm6ma8qdlzy6ze3" xml:space="preserve">{{Infobox political party
| name = ကွန်မြူနစ်ပါတီ (ဗမာပြည်)
| abbreviation =
| logo =
| logo_size =
| colorcode = Red
| chairman = [[သခင်စိုး]]
| foundation = {{start date|1946|02|df=y}}
| ideology = {{ubl|[[ကွန်မြူနစ်ဝါဒ]]}}
| split = [[ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]
| headquarters =
| position = လက်ဝဲယိမ်း
| religion =
| international =
| newspaper =
| colors =
| slogan =
| seats1_title =
| seats1 =
| flag = Communist Party of Burma flag (1939-1946) and (1946-1970).svg{{!}}150px
| website =
| country = မြန်မာနိုင်ငံ
}}

'''အလံနီ ကွန်မြူနစ်ပါတီ''' ({{lang-en|Red Flag Communist Party}}; အခြားအမည် '''ကွန်မြူနစ်ပါတီ (ဗမာပြည်)'''; '''Communist Party (Burma)''') သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည့် ကွန်မြူနစ်ပါတီ တစ်ခုဖြစ်သည်။ [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]မှ ၁၉၄၆ ခုနှစ်တွင် [[စိုး၊ သခင်|သခင်စိုး]]မှ ခွဲထွက်တည်ထောင်ခဲ့သော ပါတီဖြစ်သည်။

ပါတီ၏အယူဝါဒများမှာ [[ကွန်မြူနစ်ဝါဒ]]၊ [[မာစ်စ် လီနင် ဝါဒ]]၊ [[စတာလင်ဝါဒ]] နှင့် [[ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရေး ဆန့်ကျင်ရေးဝါဒ]]တို့ ဖြစ်သည်။

== သမိုင်းကြောင်း ==
၁၉၄၆ ခုနှစ်တွင် သခင်စိုးမှ ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်တွင် သခင်စိုးလက်နက်ချခဲ့ပြီးနောက်တွင် ပါတီဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။ ၁၉၄၆ ခုနှစ်တွင် အင်္ဂလိပ်အစိုးရမှ [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]အားမတရားအသင်းကြေညာခဲ့သဖြင့် [[သခင်စိုး]] ဦးဆောင်၍ပင် တောခိုခဲ့သည် လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]နှင့် တင်းမာသောဆက်ဆံရေးရှိသောလဲ [[လွတ်လပ်ပြီးခေတ်မြန်မာနိုင်ငံ]] အစိုးရ၏ ဆန့်ကျင်ခြင်းကိုခံရသည်။ ၁၉၇၀ ခုနှစ် [[သခင်စိုး]] လက်နက်ချပြီးနောက် ပါတီကိုဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။


[[Category:မြန်မာ နိုင်ငံရေးပါတီဟောင်းများ]]


{{Myanmar-stub}}</text>
      <sha1>fn59e75cqae6nqz4dm6ma8qdlzy6ze3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ရှင်ဘုရင်</title>
    <ns>0</ns>
    <id>64499</id>
    <redirect title="ရေမြေ့သခင်" />
    <revision>
      <id>877721</id>
      <parentid>754171</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T14:57:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>5629</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[ရေမြေ့သခင်]] သို့ ပြန်ညွှန်းနှစ်ထပ်ဖြစ်နေသည်ကို ပြင်နေသည်</comment>
      <origin>877721</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44" sha1="96rh2s842gn8kgj3szaf2femymfctyv" xml:space="preserve">#REDIRECT [[ရေမြေ့သခင်]]</text>
      <sha1>96rh2s842gn8kgj3szaf2femymfctyv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>တမ်းပလိတ်:Infobox church</title>
    <ns>10</ns>
    <id>72997</id>
    <revision>
      <id>877759</id>
      <parentid>870570</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T04:46:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pho Sai</username>
        <id>45037</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>877759</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19998" sha1="j5x3vm83tom0tgeel5sfcgyrpd4uc6g" xml:space="preserve">{{Infobox
| child     = {{lc:{{{embed|}}}}}

| bodyclass = vcard
| abovestyle = color:{{Infobox church/font color|denom={{{denomination}}}}}; background:#{{Infobox church/denomination|denom={{{denomination}}}}}
| headerstyle = color:{{Infobox church/font color|denom={{{denomination}}}}}; background:#{{Infobox church/denomination|denom={{{denomination}}}}}
| subheaderstyle = font-weight:bold

| above = {{{church name|{{{name|&lt;includeonly&gt;{{PAGENAMEBASE}}&lt;/includeonly&gt;}}}}}}
| aboveclass = fn org

| subheader1 = {{{fullname|}}}
| subheader2 = {{{other name|}}}
| subheader3 = {{#if:{{{native_name|}}}|&lt;span class=&quot;nickname&quot; {{#if:{{{native_name_lang|}}}|lang=&quot;{{{native_name_lang}}}&quot;}}&gt;{{{native_name}}}&lt;/span&gt;}}

| subheader1class = nickname
| subheader2class = nickname

| image     = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|{{{img|}}}}}}|size={{{image_size|{{{imagesize|{{{img size|}}}}}}}}}|alt={{{alt|{{{imagealt|}}}}}}}} 
| caption = {{{caption|{{{img capt|}}}}}}
| imagestyle = {{#if:{{{pushpin map|}}}||border-bottom:1px #aaa solid}}

| image2 = {{#if:{{{pushpin map|}}}|
{{Location map|{{{pushpin map|}}}
|label={{#ifeq: {{lc: {{{pushpin label position|}}} }} | none | | {{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{PAGENAME}}}} }}
|alt={{{pushpin map alt|}}}
| relief = {{{relief|}}}
|coordinates = {{{coordinates|}}}
|float=center
|caption={{{map caption|}}}
|border=infobox
|position={{{pushpin label position|}}}
|width={{#if:{{{pushpin mapsize|}}}|{{{pushpin mapsize|}}} | 250 }}
}}
}}

| data1 = {{#if:{{{coordinates|}}}
 |{{#invoke:Coordinates|coordinsert|{{{coordinates}}}|type:landmark|{{#if:{{{country|}}}|region:{{Country abbreviation|{{{country}}}}}}}}} |}}

| label2 = [[:en:Ordnance Survey National Grid|OS grid reference]]
| data2 = {{{osgridref|}}}

| label3 = [[:en:Ordnance Survey National Grid|OS grid reference]]
| data3 = {{#if: {{{osgraw|}}}|{{gbmappingsmall|{{{osgraw}}}}}}}

| label4 = တည်နေရာ
| class4 = label
| data4  = {{{location|}}}

| label5 = နိုင်ငံ
| class5 = category
| data5 = {{{country|}}}

| label6 = ဘာသာစကား
| class6 = language(s)
| data6 = {{{language(s)|}}}

| label7 = ဂိုဏ်းခွဲ
| class7 = category
| data7 = {{{denomination|}}}

| label8 = ယခင်ဂိုဏ်းခွဲ
| data8 = {{{previous denomination|}}}

| label9 = [[ခရစ်ယာန် ရိုးရာဓလေ့|ရိုးရာဓလေ့]]
| class9 = category
| data9 = {{{tradition|}}}

| label10 = [[ဘာသာရေး အသင်းအဖွဲ့]]
| class10 = category
| data10 = {{{religious institute|}}}

| label11 = [[Churchmanship]]
| class11 = category
| data11 = {{{churchmanship|}}}

| label12 = အသင်းဝင်
| data12 = {{{membership|}}}

| label13 = အပတ်စဉ် တက်ရောက်မှု
| data13 = {{{attendance|}}}

| label14 = ဝက်ဘ်ဆိုဒ်
| data14 = {{{website|}}}

&lt;!--HISTORY--&gt;
| header15 = {{#if: {{{former names|{{{former name|}}}}}}{{{bull date|{{{bull|}}}}}}{{{founded date|}}}{{{founder|}}}{{{dedication|}}}{{{dedicated date|}}}{{{earlydedication|}}}{{{otherdedication|}}}{{{consecrated date|{{{consecration year|}}}}}}{{{cult|}}}{{{relics|}}}{{{events|}}}{{{past bishop|}}}{{{people|}}} |သမိုင်း}}

| label16 = ယခင် အမည်
| class16 = nickname
| data16 = {{{former names|{{{former name|}}}}}}

| label17 = Authorising [[papal bull]]
| data17 = {{{bull date|{{{bull|}}}}}}

| label18 = တည်ထောင်
| data18 = {{{founded date|}}}

| label19 = တည်ထောင်သူ
| data19 = {{{founder|}}}

| label20 = ဂုဏ်ပြုအပ်နှံခြင်း
| data20 = {{{dedication|}}}

| label21 = ဂုဏ်ပြုအပ်နှံခဲ့
| data21 = {{{dedicated date|}}}

| label22 = အစောပိုင်း လှူဒါန်းမှု
| data22 = {{{earlydedication|}}}

| label23 = အခြားသော လှူဒါန်းမှု
| data23 = {{{otherdedication|}}}

| label24 = ကျောင်းဆောင်သိက္ခာတင်ခြင်း
| data24 = {{{consecrated date|{{{consecration year|}}}}}}

| label25 = [[Cult (religious practice)|Cult(s)]] present
| data25 = {{{cult|}}}

| label26 = ဌာပနာထားသော [[ရုပ်ကြွင်း]]
| data26 = {{{relics|}}}

| label27 = ဖြစ်ရပ်များ
| data27 = {{{events|}}}

| label28 = ယခင် ဘစ်ရှော့(များ)
| data28 = {{{past bishop|}}}

| label29 = သက်ဆိုင်ရာ ပုဂ္ဂိုလ်
| data29 = {{{people|}}}

&lt;!--ARCHITECTURE--&gt;
| header30 = {{#if: {{{status|}}}{{{functional status|}}}{{{heritage designation|}}}{{{designated date|{{{designated|}}}}}}{{{previous cathedrals|}}}{{{architect|}}}{{{architectural type|}}}{{{style|}}}{{{years built|}}}{{{groundbreaking|}}}{{{completed date|{{{year completed|}}}}}}{{{construction cost|}}}{{{closed date|}}}{{{demolished date|}}} |ဗိသုကာ}}

| label31 = အခြေအနေ
| rowclass31 = note
| class31 = category
| data31 = {{{status|}}}

| label32 = လက်ရှိအခန်းကဏ္ဍ
| class32 = category
| data32 = {{{functional status|}}}

| label33 = အမွေအနှစ် သက်မှတ်ခြင်း
| class33 = category
| data33 = {{{heritage designation|}}}

| label34 = သတ်မှတ်ခဲ့
| data34 = {{{designated date|{{{designated|}}}}}}

| label35 = Previous cathedrals
| data35 = {{{previous cathedrals|}}}

| label36 = [[ဗိသုကာ ပညာရှင်]](များ)
| rowclass36 = note
| data36 = {{{architect|}}}

| label37 = ဗိသုကာပုံစံ
| class37 = category
| data37 = {{{architectural type|}}}

| label38 = ဗိသုကာဟန်
| class38 = category
| data38 = {{{style|}}}

| label39 = တည်ဆောက်ခုနှစ်
| data39 = {{{years built|}}}

| label40 = ပန္နက်ချ
| data40 = {{{groundbreaking|}}}

| label41 = ပြီးဆုံး
| data41 = {{{completed date|{{{year completed|}}}}}}

| label42 = ကုန်ကျစရိတ်
| data42 = {{{construction cost|}}}

| label43 = ပိတ်သိမ်း
| data43 = {{{closed date|}}}

| label44 = ဖြိုချ
| data44 = {{{demolished date|}}}

&lt;!--SPECIFICATIONS--&gt;
| header45 = {{#if: {{{capacity|}}}{{{length|}}}{{{length nave|}}}{{{length choir|}}}{{{width|}}}{{{width nave|}}}{{{width transepts|}}}{{{height|{{{height max|}}}}}}{{{height nave|}}}{{{height choir|}}}{{{diameter|}}}{{{other dimensions|}}}{{{floor count|}}}{{{floor area|}}}{{{dome quantity|}}}{{{dome height outer|}}}{{{dome height inner|}}}{{{dome dia outer|}}}{{{dome dia inner|}}}{{{tower quantity|}}}{{{tower height|}}}{{{spire quantity|}}}{{{spire height|}}}{{{materials|}}}{{{bells|}}}{{{bells hung|}}}{{{bell weight|}}} | ဝိသေသလက္ခဏာ}}

| label46 = ဝင်ဆန့်နိုင်မှု
| data46 = {{{capacity|}}}

| label47 = အလျား
| data47 = {{{length|}}}

| label48 = ဘုရားရှိခိုးခန်းမဆောင်အလျား
| data48 = {{{length nave|}}}

| label49 = ဓမ္မသံကျူအဖွဲ့နေရာအလျား
| data49 = {{{length choir|}}}

| label50 = အကျယ်
| data50 = {{{width|}}}

| label51 = ဘုရားရှိခိုးခန်းမဆောင်အကျယ်
| data51 = {{{width nave|}}}

| label52 = Width across transepts
| data52 = {{{width transepts|}}}

| label53 = အမြင့်
| data53 = {{{height|{{{height max|}}}}}}

| label54 = ဘုရားရှိခိုးခန်းမဆောင်အမြင့်
| data54 = {{{height nave|}}}

| label55 = ဓမ္မသံကျူအဖွဲ့နေရာအမြင့်
| data55 = {{{height choir|}}}

| label56 = အချင်း
| data56 = {{{diameter|}}}

| label57 = အခြားအတိုင်းအတာများ
| data57 = {{{other dimensions|}}}

| label58 = အထပ်အရေအတွက်
| data58 = {{{floor count|}}}

| label59 = ကြမ်းပြင်ဧရိယာ
| data59 ={{{floor area|}}}

| label60 = အမိုးခုံး အရေအတွက်
| data60 = {{{dome quantity|}}}

| label61 = အမိုးခုံးအမြင့် (အပြင်)
| data61 = {{{dome height outer|}}}

| label62 = အမိုးခုံးအမြင့် (အတွင်း)
| data62 = {{{dome height inner|}}}

| label63 = အမိုးခုံးအချင်း (အပြင်)
| data63 = {{{dome dia outer|}}}

| label64 = အမိုးခုံးအချင်း (အတွင်း)
| data64 = {{{dome dia inner|}}}

| label65 = မျှော်စင် အရေအတွက်
| data65 = {{{tower quantity|}}}

| label66 = မျှော်စင်အမြင့်
| data66 = {{{tower height|}}}

| label67 = Number of [[spire]]s
| data67 ={{{spire quantity|}}}

| label68 = Spire height
| data68 =  {{{spire height|}}}

| label69 = [[Building material|Materials]]
| data69 = {{{materials|}}}

| label70 = ခေါင်းလောင်း
| data70 = {{#if: {{{bells|}}}|{{{bells}}} {{#if: {{{bells hung|}}}|({{{bells hung}}}) }} }}

| label71 = Tenor bell weight
| data71 = {{{bell weight|}}}

&lt;!--ADMINISTRATION--&gt;
| header72 = {{#if:{{{parish|}}}{{{deanery|}}}{{{archdeaconry|}}}{{{episcopalarea|}}}{{{archdiocese|}}}{{{metropolis|}}}{{{diocese|}}}{{{province|}}}{{{presbytery|}}}{{{synod|}}}{{{circuit|}}}{{{district|}}}{{{division|}}}{{{subdivision|}}} | စီမံခန့်ခွဲရေး}}

| label73 = [[Parish]]
| rowclass73 = note
| data73 = {{{parish|}}}

| label74 = [[Deanery]]
| data74 = {{{deanery|}}}

| label75 = [[Archdeacon]]ry
| data75 = {{{archdeaconry|}}}

| label76 = [[Episcopal Area|Episcopal area]]
| data76 = {{{episcopalarea|}}}

| label77 = [[Diocese|Archdiocese]]
| data77 =  {{{archdiocese|}}}

| label78 = [[Metropolis (religious jurisdiction)|Metropolis]]
| data78 = {{{metropolis|}}}

| label79 = ဂိုဏ်းအုပ်သာသနာ
| data79 = {{#if:{{{diocese|}}}|{{{diocese}}} {{#if:{{{diocese start|}}}|(since {{{diocese start}}})}} }}

| label80 = [[Ecclesiastical province|Province]]
| data80 = {{{province|}}}

| label81 = [[Presbyterian polity|Presbytery]]
| data81 = {{{presbytery|}}}

| label82 = [[Synod]]
| data82 = {{{synod|}}}

| label83 = Circuit
| data83 = {{{circuit|}}}

| label84 = District
| data84 = {{{district|}}}

| label85 = Division
| data85 = {{{division|}}}

| label86 = Subdivision
| data86 = {{{subdivision|}}}

&lt;!--CLERGY--&gt;
| header87 = {{#if:{{{archbishop|}}}{{{bishop|}}}{{{abbot|}}}{{{prior|}}}{{{subprior|}}}{{{vicar|}}}{{{exarch|}}}{{{provost-rector|}}}{{{provost|}}}{{{viceprovost|}}}{{{rector|}}}{{{dean|}}}{{{subdean|}}}{{{archpriest|}}}{{{precentor|}}}{{{succentor|}}}{{{chancellor|}}}{{{canonchancellor|}}}{{{canon|}}}{{{canonpastor|}}}{{{canonmissioner|}}}{{{canontreasurer|}}}{{{prebendary|}}}{{{priestincharge|}}}{{{priest|}}}{{{asstpriest|}}}{{{honpriest|}}}{{{curate|}}}{{{asstcurate|}}}{{{minister|}}}{{{assistant|}}}{{{seniorpastor|}}}{{{pastor|}}}{{{chaplain|}}}{{{archdeacon|}}}{{{deacon|}}}{{{deaconess|}}} | ခရစ်ယာန်ဘုန်းကြီး}}

| label88 = [[Archbishop]]
| class88 = agent
| data88 = {{{archbishop|}}}

| label89 = [[Bishop|Bishop(s)]]
| class89 = agent
| data89 = {{{bishop|}}}

| label90 = [[Auxiliary Bishop|Auxiliary Bishop(s)]]
| class90 = agent
| data90 = {{{auxiliary bishop|}}}

| label91 = [[Abbot]]
| class91 = agent
| data91 = {{{abbot|}}}

| label92 = [[Prior]]
| class92 = agent
| data92 ={{{prior|}}}

| label93 = [[Prior|Subprior]]
| class93 = agent
| data93 ={{{subprior|}}}

| label94 = [[Provost (religion)|Provost]] and [[Rector (ecclesiastical)|rector]]
| class94 = agent
| data94 = {{{provost-rector|}}}

| label95 = [[Exarch|Exarch(s)]]
| class95 = agent
| data95 = {{{exarch|}}}

| label96 = [[Provost (religion)|Provost]]
| class96 = agent
| data96 = {{{provost|}}}

| label97 = [[Provost (religion)|Vice-provost]]
| class97 = agent
| data97 = {{{viceprovost|}}}

| label98 = [[Rector (ecclesiastical)|Rector]]
| class98 = agent
| data98 = {{{rector|}}}

| label99 = [[Vicar|Vicar(s)]]
| class99 = agent
| data99 = {{{vicar|}}}

| label100 = [[Dean (Christianity)|Dean]]
| class100 = agent
| data100 = {{{dean|}}}

| label101 = [[Sub-Dean|Subdean]]
| class101 = agent
| data101 = {{{subdean|}}}

| label102 = [[Archpriest]]
| class102 = agent
| data102 = {{{archpriest|}}}

| label103 = [[Precentor]]
| class103 = agent
| data103 = {{{precentor|}}}

| label104 = ဆက်ခံသူ
| class104 = agent
| data104 = {{{succentor|}}}

| label105 = [[Chancellor (ecclesiastical)|Chancellor]]
| class105 = agent
| data105 = {{{chancellor|}}}

| label106 = [[Chancellor (ecclesiastical)|Canon Chancellor]]
| class106 = agent
| data106 = {{{canonchancellor|}}}

| label107 = [[Canon (priest)|Canon(s)]]
| class107 = agent
| data107 = {{{canon|}}}

| label108 = [[Canon (priest)|Canon]] [[Pastor]]
| class108 = agent
| data108 =  {{{canonpastor|}}}

| label109 = [[Canon (priest)|Canon Missioner]]
| class109 = agent
| data109 = {{{canonmissioner|}}}

| label110 = [[Canon (priest)|Canon Treasurer]]
| class110 = agent
| data110 = {{{canontreasurer|}}}

| label111 = [[Prebendary]]
| class111 = agent
| data111 = {{{prebendary|}}}

| label112 = [[Priest in charge]]
| class112 = agent
| data112 = {{{priestincharge|}}}

| label113 = [[Priest#In Christianity|Priest(s)]]
| class113 = agent
| data113 = {{{priest|}}}

| label114 = [[Priest#In Christianity|Assistant priest(s)]]
| class114 = agent
| data114 = {{{asstpriest|}}}

| label115 = [[Title of honor|Honorary]] [[priest#In Christianity|priest(s)]]
| class115 = agent
| data115 = {{{honpriest|}}}

| label116 = [[Curate|Curate(s)]]
| class116 = agent
| data116 = {{{curate|}}}

| label117 = [[Curate#Anglican Communion|Asst Curate(s)]]
| class117 = agent
| data117 = {{{asstcurate|}}}

| label118 = [[Non-stipendiary minister|NSM(s)]]
| class118 = agent
| data118 = {{{nonstipendiaryminister|}}}

| label119 = [[Minister (Christianity)|Minister(s)]]
| class119 = agent
| data119 = {{{minister|}}}

| label120 = လက်ထောက်
| class120 = agent
| data120 = {{{assistant|}}}

| label121 = [[Pastor|Senior pastor(s)]]
| class121 = agent
| data121 = {{{seniorpastor|}}}

| label122 = [[Pastor|Pastor(s)]]
| class122 = agent
| data122 = {{{pastor|}}}

| label123 = [[Chaplain|Chaplain(s)]]
| class123 = agent
| data123 = {{{chaplain|}}}

| label124 = [[Archdeacon]]
| class124 = agent
| data124 = {{{archdeacon|}}}

| label125 = [[Deacon|Deacon(s)]]
| class125 = agent
| data125 = {{{deacon|}}}

| label126 = [[Deaconess|Deaconess(es)]]
| class126 = agent
| data126 = {{{deaconess|}}}

&lt;!--LAITY--&gt;
| header127 = {{#if:{{{reader|}}}{{{student intern|}}}{{{organistdom|}}}{{{director|}}}{{{organist|}}}{{{organscholar|{{{organschol|}}}}}}{{{chapterclerk|}}}{{{laychapter|}}}{{{sessionclerk|}}}{{{treasurer|}}}{{{warden|}}}{{{verger|}}}{{{businessmgr|}}}{{{liturgycoord|}}}{{{reledu|}}}{{{rcia|}}}{{{youthmin|}}}{{{flowerguild|}}}{{{musicgroup|}}}{{{parishadmin|}}}{{{serversguild|}}} | Laity}}

| label128 = [[Reader (liturgy)|Reader(s)]]
| class128 = agent
| data128 ={{{reader|}}}

| label129 = Student intern
| class129 = agent
| data129 = {{{student intern|}}}

| label130 = [[Organist|Organist/Director of music]]
| class130 = agent
| data130 = {{{organistdom|}}}

| label131 = ဂီတ ဒါရိုက်တာ
| class131 = agent
| data131 = {{{director|}}}

| label132 = အော်ဂန်ပညာရှင်
| class132 = agent
| data132 = {{{organist|}}}

| label133 = Organ scholar
| class133 = agent
| data133 = {{{organscholar|{{{organschol|}}}}}}

| label134 = Chapter clerk
| class134 = agent
| data134 = {{{chapterclerk|}}}

| label135 = [[Lay member of chapter|Lay member(s) of chapter]]
| data135 = {{{laychapter|}}}

| label136 = Session clerk
| class136 = agent
| data136 = {{{sessionclerk|}}}

| label137 = ဘဏ္ဍာထိန်း
| class137 = agent
| data137 = {{{treasurer|}}}

| label138 = ချက်ကျောင်းစောင့်
| class138 = agent
| data138 = {{{warden|}}}

| label139 = [[Verger]]
| class139 = agent
| data139 ={{{verger|}}}

| label140 = စီးပွားရေး မန်နေဂျာ
| data140 = {{{businessmgr|}}}

| label141 = [[Liturgy|Liturgy coordinator]]
| data141 = {{{liturgycoord|}}}

| label142 = Religious education coordinator
| data142 = {{{reledu|}}}

| label143 = [[Rite of Christian Initiation of Adults|RCIA coordinator]]
| data143 = {{{rcia|}}}

| label144 = [[Youth ministry|Youth ministry coordinator]]
| data144 = {{{youthmin|}}}

| label145 = Flower guild
| data145 = {{{flowerguild|}}}

| label146 = ဂီတ အုပ်စုများ
| data146 = {{{musicgroup|}}}

| label147 = Parish administrator
| data147 = {{{parishadmin|}}}

| label148 = Servers' guild
| data148 = {{{serversguild|}}}

| label149 = Sacristan
| data149 = {{{sacristan|}}}

| data150 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{logo|}}}|size={{{logosize|}}}|sizedefault = 100px | link{{#if:{{{logolink|}}}||_IGNORE}} ={{{logolink|}}} | alt={{{logoalt|}}}}}

| header151 = {{{embedded|}}}

}}{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown=[[Category:Pages using infobox church with unknown parameters|_VALUE_{{PAGENAME}}]]|preview=Page using [[Template:Infobox church]] with unknown parameter &quot;_VALUE_&quot;|ignoreblank=y| abbot | alt | archbishop | archdeacon | archdeaconry | archdiocese | architect | architectural type | archpriest | assistant | asstcurate | asstpriest | attendance | auxiliary bishop | bell weight | bells | bells hung | bishop | bull | bull date | businessmgr | canon | canonchancellor | canonmissioner | canonpastor | canontreasurer | capacity | caption | chancellor | chaplain | chapterclerk | church name | churchmanship | circuit | closed date | completed date | consecrated date | consecration year | construction cost | coordinates | country | cult | curate | deacon | deaconess | dean | deanery | dedicated date | dedication | demolished date | denomination | designated | designated date | diameter | diocese | diocese start | director | district | division | dome dia inner | dome dia outer | dome height inner | dome height outer | dome quantity | earlydedication | embed | embedded | episcopalarea | events | exarch | floor area | floor count | flowerguild | former name | former names | founded date | founder | fullname | functional status | groundbreaking | height | height choir | height max | height nave | heritage designation | honpriest | image | imagealt | imagesize | image_size | img | img capt | img size | laychapter | length | length choir | length nave | liturgycoord | location | logo | logoalt | logolink | logosize | map caption | materials | membership | metropolis | minister | musicgroup | name | native_name | native_name_lang | nonstipendiaryminister | organist | organistdom | organschol | organscholar | osgraw | osgridref | other dimensions | other name | otherdedication | parish | parishadmin | past bishop | pastor | people | prebendary | precentor | presbytery | previous cathedrals | previous denomination | priest | priestincharge | prior | province | provost | provost-rector | pushpin label position | pushpin map | pushpin map alt | pushpin mapsize | rcia | reader | rector | reledu | relics | relief | religious institute | sacristan | seniorpastor | serversguild | sessionclerk | spire height | spire quantity | status | student intern | style | subdean | subdivision | subprior | succentor | synod | tower height | tower quantity | tradition | treasurer | verger | vicar | viceprovost | warden | website | width | width nave | width transepts | year completed | years built | youthmin
}}&lt;noinclude&gt;&lt;!--NOTE: Place categories in [[Template:Infobox church/doc]].--&gt;{{Documentation}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>j5x3vm83tom0tgeel5sfcgyrpd4uc6g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>တမ်းပလိတ်:Infobox church/doc</title>
    <ns>10</ns>
    <id>73003</id>
    <revision>
      <id>877760</id>
      <parentid>356495</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T04:46:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pho Sai</username>
        <id>45037</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>877760</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="36281" sha1="lr2c896wiolise61hhoxmnlzbxf80g1" xml:space="preserve">{{Documentation subpage}}
{{Translation incomplete}}
&lt;!-- Please place categories where indicated at the bottom of this page and interwikis at Wikidata (see [[Wikipedia:Wikidata]]) --&gt;
{{Lua|Module:Infobox|Module:InfoboxImage|Module:Location map|Module:Coordinates|Module:Check for unknown parameters}}

This infobox is for providing general information about a [[Church (building)|Christian church]], including its history, architecture and staff. To provide information solely about the [[Church architecture|architectural details]] of a [[Church (building)|church building]], use &quot;{{tl|Infobox religious building}}&quot;.

Churches vary from small chapels to large cathedrals; from corrugated iron sheds to architectural masterpieces of international importance. This template has to be adaptable to the worship locations of all religious denominations and as a consequence, it has many parameters.  '''It is therefore important that editors exercise discretion in selecting an appropriate number of parameters'''. If the infobox for a particular church becomes excessive [[WP:BOLD]] applies and less significant parameters should be removed.

==Usage==
The full template for this infobox is set out below. Apart from the parameters indicated as mandatory and other instructions in the &quot;Parameters&quot; table below, all parameters are optional and may be left out to simplify the template. An example of the infobox in use is shown at the bottom of this page.

{{Parameter names example
| name
| fullname
| other name
| native_name
| native_name_lang
| image
| image_size
| alt
| caption
| pushpin map = World
&lt;!-- | pushpin label position --&gt;
| pushpin map alt
&lt;!-- | pushpin mapsize --&gt;
| map caption
&lt;!-- | relief --&gt;
| coordinates = {{coord|0|0}}
| osgridref
| osgraw
| location
| country
| denomination
| previous denomination
| tradition
| religious institute
| churchmanship
| membership
| attendance
| website
| former names
| bull date
| founded date
| founder
| dedication
| dedicated date
| earlydedication
| otherdedication
| consecrated date
| cult
| relics
| events
| past bishop
| people
| status
| functional status
| heritage designation
| designated date
| previous cathedrals
| architect
| architectural type
| style
| years built
| groundbreaking
| completed date
| construction cost
| closed date
| demolished date
| capacity
| length
| length nave
| length choir
| width
| width nave
| width transepts
| height
| height nave
| height choir
| diameter
| other dimensions
| floor count
| floor area
| dome quantity
| dome height outer
| dome height inner
| dome dia outer
| dome dia inner
| tower quantity
| tower height
| spire quantity
| spire height
| materials
| bells
| bells hung
| bell weight
| parish
| deanery
| archdeaconry
| episcopalarea
| archdiocese
| metropolis
| diocese
| diocese start
| province
| presbytery
| synod
| circuit
| district
| division
| subdivision
| archbishop
| bishop
| auxiliary bishop
| abbot
| prior
| subprior
| exarch
| provost-rector
| provost
| viceprovost
| rector
| vicar
| dean
| subdean
| archpriest
| precentor
| succentor
| chancellor
| canonchancellor
| canon
| canonpastor
| canonmissioner
| canontreasurer
| prebendary
| priestincharge
| priest
| asstpriest
| honpriest
| curate
| asstcurate
| nonstipendiaryminister
| minister
| assistant
| seniorpastor
| pastor
| chaplain
| archdeacon
| deacon
| deaconess
| reader
| laychapter
| student intern
| organistdom
| director
| organist
| organscholar
| chapterclerk
| sessionclerk
| treasurer
| warden
| verger
| businessmgr
| liturgycoord
| reledu
| rcia
| youthmin
| flowerguild
| musicgroup
| parishadmin
| serversguild
| sacristan
| logo
| logosize
| logolink
| logoalt
}}

&lt;pre style=&quot;overflow:auto&quot;&gt;
{{Infobox church
| name                   = 
| fullname               = 
| other name             = 
| native_name            = 
| native_name_lang       = 
| image                  = 
| image_size             = 
| alt                    = 
| caption                = 

| pushpin map            = 
| pushpin label position = 
| pushpin map alt        = 
| pushpin mapsize        = 
| relief                 = 
| map caption            = 
| coordinates            = &lt;!-- {{Coord}} --&gt;
| osgraw                 = &lt;!--  TEXT --&gt;
| osgridref              = &lt;!-- {{gbmappingsmall| TEXT}} --&gt;
| location               = 
| country                = [mandatory]

| denomination           = [mandatory]
| previous denomination  = 
| churchmanship          = 
| membership             = 
| attendance             = 
| website                = &lt;!-- {{URL| example.com}} --&gt;

| former name            = 
| bull date              = 
| founded date           = &lt;!-- {{start date|YYYY|MM|DD|df=y}} - but see note below --&gt;
| founder                = 
| dedication             = 
| dedicated date         = 
| consecrated date       = 
| cult                   = 
| relics                 = 
| events                 = 
| past bishop            = 
| people                 = 

| status                 = 
| functional status      = 
| heritage designation   = 
| designated date        = 
| architect              = 
| architectural type     = 
| style                  = 
| years built            = 
| groundbreaking         = 
| completed date         = 
| construction cost      = 
| closed date            = 
| demolished date        = 

| capacity               = 
| length                 = &lt;!-- {{convert| }} --&gt;
| width                  = &lt;!-- {{convert| }} --&gt;
| width nave             = &lt;!-- {{convert| }} --&gt;
| height                 = &lt;!-- {{convert| }} --&gt;
| diameter               = &lt;!-- {{convert| }} --&gt;
| other dimensions       = 
| floor count            = 
| floor area             = &lt;!-- {{convert| }} --&gt;
| dome quantity          = 
| dome height outer      = &lt;!-- {{convert| }} --&gt;
| dome height inner      = &lt;!-- {{convert| }} --&gt;
| dome dia outer         = &lt;!-- {{convert| }} --&gt;
| dome dia inner         = &lt;!-- {{convert| }} --&gt;
| spire quantity         = 
| spire height           = &lt;!-- {{convert| }} --&gt;
| materials              = 
| bells                  = 
| bells hung             = 
| bell weight            = &lt;!-- {{long ton|0| }} --&gt;

| parish                 = 
| deanery                = 
| archdeaconry           = 
| episcopalarea          = 
| archdiocese            = 
| metropolis             = 
| diocese                = 
| province               = 
| presbytery             = 
| synod                  = 
| circuit                = 
| district               = 
| division               = 
| subdivision            = 

| archbishop             = 
| bishop                 = 
| auxiliary bishop       =
| abbot                  = 
| prior                  = 
| subprior               = 
| exarch                 = 
| provost-rector         = 
| provost                = 
| viceprovost            = 
| rector                 = 
| vicar                  = 
| dean                   = 
| subdean                = 
| archpriest             = 
| precentor              = 
| succentor              = 
| chancellor             = 
| canonchancellor        = 
| canon                  = 
| canonpastor            = 
| canonmissioner         = 
| canontreasurer         = 
| prebendary             = 
| priestincharge         = 
| priest                 = 
| asstpriest             = 
| honpriest              = 
| curate                 = 
| asstcurate             = 
| nonstipendiaryminister =
| minister               = 
| assistant              = 
| seniorpastor           = 
| pastor                 = 
| chaplain               = 
| archdeacon             = 
| deacon                 = 
| deaconess              = 

| reader                 = 
| student intern         = 
| organistdom            = 
| director               = 
| organist               = 
| organscholar           = 
| chapterclerk           = 
| laychapter             = 
| warden                 = 
| verger                 = 
| businessmgr            = 
| liturgycoord           = 
| reledu                 = 
| rcia                   = 
| youthmin               = 
| flowerguild            = 
| musicgroup             = 
| parishadmin            = 
| serversguild           = 
| sacristan              = 

| logo                   = 
| logosize               = 
| logolink               = 
| logoalt                = 

| embedded               = 
}}
&lt;/pre&gt;
{{clear}}

==Parameters==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=20% | Parameter
! width=80% | Description
|-
| colspan=2 bgcolor=silver align=center | '''Name and image'''

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| name
| The common name of the church. If this is omitted, the article name is used.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| fullname
| The full name of the church, if this is different from its common name. For instance, &quot;&lt;tt&gt;Westminster Abbey&lt;/tt&gt;&quot; can be placed in the &quot;name&quot; parameter, and &quot;&lt;tt&gt;The Collegiate Church of St Peter, Westminster&lt;/tt&gt;&quot; in the &quot;fullname&quot; parameter.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| other name
| Significant nicknames; name in native language (using {{tl|lang}}. Separate multiple values using {{tl|Plainlist}}.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| image&lt;br /&gt;img
| The name of an image file containing a photograph of the church. If the image is called &quot;[[:File:WesleyMethodistChurch-sepiapostcard.jpg]]&quot;, just type &quot;&lt;tt&gt;WesleyMethodistChurch-sepiapostcard.jpg&lt;/tt&gt;&quot;. Do not include &quot;&lt;tt&gt;File:&lt;/tt&gt;&quot; or enclose the file name in double square brackets (&quot;&lt;nowiki&gt;[[ ]]&lt;/nowiki&gt;&quot;).

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| image_size&lt;br /&gt;imagesize&lt;br /&gt;img size
| The width of the image in [[pixel]]s (px). For example, if you wish the image to be 150px wide, type &quot;&lt;tt&gt;150&lt;/tt&gt;&quot;. Do not add &quot;&lt;tt&gt;px&lt;/tt&gt;&quot; after the number. If no number is stated, the width defaults to 220px for an image for a portrait image (''i.e.'', one the width of which is shorter than the height) and 300px for a landscape image (one the width of which is longer than the height).

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| alt&lt;br /&gt;imagealt
| [[Wikipedia:Extended image syntax#Alt text and caption|Alt text]] for the image. For more information, see &quot;[[Wikipedia:Alternative text for images]]&quot;.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| caption&lt;br /&gt;img capt
| The caption for the image.

|-
| colspan=2 bgcolor=silver align=center | '''Pushpin map, coordinates and location'''

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| pushpin map
| The country name of a location map, ''e.g.'', &quot;&lt;tt&gt;Indonesia&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;Russia&lt;/tt&gt;&quot;. See &quot;[[:Category:Location map by country templates]]&quot; for a list of countries for which location maps are currently available. For information on creating new maps, see &quot;[[Template:Location map#Creating new maps]]&quot;. The coordinate fields below position a pushpin coordinate marker and label on the location map automatically.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| pushpin label position
| The position of the label on the pushpin map relative to the pushpin coordinate marker. Valid options are &quot;&lt;tt&gt;left&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;right&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;top&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;bottom&lt;/tt&gt;&quot; and &quot;&lt;tt&gt;none&lt;/tt&gt;&quot;. If this parameter is not used or no value is specified, the default value is &quot;right&quot;.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| pushpin map alt
| [[alt attribute|Alt text]] for the pushpin map.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| pushpin mapsize
| Must be entered only as a number – do not type &quot;&lt;tt&gt;px&lt;/tt&gt;&quot; after it. The default value is 250.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| map caption
| A caption for the pushpin map.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| relief
| Any non-empty value will load a relief version of the location map if available, (instead of the default, blank administrative location map).

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| coordinates
| The [[latitude]] and [[longitude]] of the church. Use {{tl|Coord}} with appropriate parameters.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| osgraw
| (Short for &quot;OS grid reference raw&quot;.) To provide the geographic grid references of a church in Great Britain according to the [[British national grid reference system]], code simply as the grid ref, for example, &quot;&lt;tt&gt;TQ 414 104&lt;/tt&gt;&quot;. Spaces are allowed.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| osgridref
| As for {{para|osgraw}} above, but code as &quot;&lt;nowiki&gt;{{&lt;/nowiki&gt;[[Template:gbmappingsmall|gbmappingsmall]] | &lt;tt&gt;TQ 414 104&lt;/tt&gt;&lt;nowiki&gt;}}&lt;/nowiki&gt;&quot;. '''Note''': use {{para|osgraw}} ''or'' {{para|osgridref}}, not both.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| location
| The city (and the province or state, if applicable) that the church is located in.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| country
| The country in which the church is located. '''This must be stated'''. In accordance with &quot;[[Wikipedia:Manual of Style/Icons#Avoid flag icons in infoboxes]]&quot;, do not insert an image of the flag of the country before the country name. In accordance with &quot;[[Wikipedia:Manual of Style/Linking#What generally should not be linked]]&quot;, do not link the name of the country.

|-
| colspan=2 bgcolor=silver align=center | '''Affiliation, attendance and website'''

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| denomination
| The [[Christian denomination|denomination]] of the church; for example, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Anglicanism|Anglican]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Catholic Church|Catholic]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Interdenominationalism|Interdenominational]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Methodism|Methodist]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Non-denominational Christianity|Non-denominational]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Presbyterianism|Presbyterian]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;. '''This must be stated'''. If possible, link the denomination to an appropriate article using double square brackets.

The background colour of the template headings is specified for certain denominations; to view these colours, see &quot;[[Template:Infobox church/denomination]]&quot;. Before changing the colours, or inserting new denominations and colours, please discuss the matter with other editors at &quot;[[Template talk:Infobox church]]&quot;.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| previous denomination
| Insert any previous denomination(s) here.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| churchmanship
| The form of [[churchmanship]] of the church, for example, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[High church]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Low church]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Evangelicalism|Evangelical]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| membership
| The number of members. Indicate the year in parentheses after the number, for example, &quot;&lt;tt&gt;5,025 (2008)&lt;/tt&gt;&quot;.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| attendance
| The average weekly attendance at services. Indicate the date, and if necessary the particular service, in parentheses after each number, for example, &quot;&lt;tt&gt;4,346 (as on 20–21 December 2008)&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;867 (9:30 am service), 773 (11:30 am) (as on 21 December 2008)&lt;/tt&gt;&quot;.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| website
| The website address of the church, using {{Tl|URL}}, thus: &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;{{URL|example.com}}&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;.

|-
| colspan=2 bgcolor=silver align=center | '''History'''

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| former name
| The former name(s) of the church, if any.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| bull date
| The date of the [[papal bull]] authorizing the establishment of the church.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| founded date
| The date when the church was founded. For [[Gregorian calendar|Gregorian]] dates (that is, after about 1750), use the template {{tl|start date}}. Add the parameter &quot;df=yes&quot; if full dates in the article are set out with the day before the month, as follows: &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;{{start date|1885|2|6|df=yes}}&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| founder
| The name(s) of the founder(s) of the church.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| dedication
| The name of the [[saint]] to which the church is dedicated, for example, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Mary Magdalene]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;.

|-
| style=&quot;vertical-align:top;&quot; |dedicated date
| rowspan=2 | The date when the church was dedicated and/or [[consecration|consecrated]]. The starting and ending years or dates of a time period should be separated by an [[dash#En dash|en dash]], like this: &quot;&lt;tt&gt;1907&amp;ndash;1908&lt;/tt&gt;&quot;; &quot;&lt;tt&gt;January 12, 1906 &amp;ndash; July 31, 1907&lt;/tt&gt;&quot;. To insert an en dash, either type &quot;&amp;#38;ndash&amp;#59;&quot; or click on the appropriate symbol in the character insertion table under the edit window.
|-
| style=&quot;vertical-align:top;&quot; |consecrated date

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| cult
| The name of the [[saint]] that the church is a [[cult (religious practice)|cult centre]] of.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| relics
| Significant [[relic#Christian relics|relics]] held by the church.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| events
| Significant historical events in the life of the church, for example, accidental or deliberate burnings, attacks, and major building extensions.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| past bishop
| The name(s) of significant former bishop(s) of a cathedral.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| people
| Significant non-clerical people who played an important part in the church's history, for example, a person responsible for the restoration or destruction of the building.
|-
| colspan=2 bgcolor=silver align=center | '''Architecture'''

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| status
| The church's current ecclesiastical status or, if presently unused, its last previous status, for example, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Basilica]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Cathedral]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Church (building)|Church]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Oratory]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Parish church]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| functional status
| The current function of the church, for example, &quot;&lt;tt&gt;Abandoned&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;Active&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Museum]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;Preserved&lt;/tt&gt;&quot;.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| heritage designation
| Any heritage designation that has been given to the church.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| designated date
| The date when the church was given its heritage designation.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| architect
| The name(s) of the [[architect|architect(s)]] of the church.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| architectural type
| A description of the original function of the building, for example, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Basilica]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Cathedral]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Chapel]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| style
| The [[sacred architecture|architectural style]] of the church. If possible, link the style to an appropriate article using double square brackets, for example, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Baroque architecture|Baroque]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Gothic architecture|Gothic]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Gothic Revival architecture|Gothic Revival]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Medieval architecture|Medieval]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Modern architecture|Modern]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Romanesque architecture|Romanesque]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| years built
| The year(s) in which the church was built.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| groundbreaking
| The date when the [[groundbreaking]] ceremony of the church was held, or the date that construction of the building began.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| completed date
| The date when construction of the building was completed.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| construction cost
| The total cost of construction.

|-
| style=&quot;vertical-align:top;&quot; |closed date
| rowspan=2 | The dates when the church was closed and/or demolished.
|-
| style=&quot;vertical-align:top;&quot; |demolished date

|-
| colspan=2 bgcolor=silver align=center | '''Specifications'''

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| capacity
| The number of people that the church can accommodate at any one time.

|-
| style=&quot;vertical-align:top;&quot; |length
| rowspan=6 | The overall length, width, [[nave]] width, height, diameter and/or other dimensions of the church. If the building is on United States territory, put measurements in [[Imperial unit]]s (feet and inches) first, then in metres in parentheses. If the building is on territory that uses the [[metric system]] of measurement, place measurements in metres first, then in feet and inches in parentheses. (See &quot;[[Wikipedia:Manual of Style (dates and numbers)#Which units to use]]&quot; for more information.) This can be done using the {{tl|convert}} template, like this: &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;{{convert|404|ft|m|abbr=on}}&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;{{convert|120|m|ftin|abbr=on}}&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;.

The name of any significant part of the church the dimensions of which are being stated should be indicated in parentheses after the measurement; for example, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;{{convert|120|m|ftin|abbr=on}} (spire)&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;{{convert|41.47|m|ftin|abbr=on}} (dome)&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;. Alternatively, use the specific parameters for specifying the dimensions of spires and domes described below.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| width
|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| width nave
|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| height
|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| diameter
|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| other dimensions

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| floor count
| The number of floors, levels or [[storey]]s.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| floor area
| The floor area, for example, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;{{convert|700|m2|sqft|abbr=on}}&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| dome quantity
| The number of [[dome]]s.

|-
| style=&quot;vertical-align:top;&quot; |dome height outer
| rowspan=4 | The outer and inner height and diameter of any dome.
|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| dome height inner
|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| dome dia outer
|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| dome dia inner

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| spire quantity
| The number of [[spire]]s.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| spire height
| The height of any spire.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| materials
| The principal [[building material]]s used to construct the church.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| bells
| The number of bells.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| bells hung
| The arrangement in which the bells are hung.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| bell weight
| The weight of the tenor bell. Use {{tl|long ton}}.

|-
| colspan=2 bgcolor=silver align=center | '''Administration'''

|-
| style=&quot;vertical-align:top;&quot; |parish
| rowspan=12 | The [[parish]], [[deanery]], [[archdeaconry]], [[Episcopal Area|episcopal area]], [[diocese|archdiocese]], [[metropolis (religious jurisdiction)|metropolis]], [[diocese]], [[ecclesiastical province|province]], [[Presbyterian polity|presbytery]], [[synod]], circuit or district that the church is located in, if any.

{| align=center
|- width=100%
! Parameter !! Example
|-
| Parish         || &lt;nowiki&gt;[[Egglescliffe]]; [[Olaf II of Norway|St Olave]] with [[Saint Giles|St Giles]]&lt;/nowiki&gt;
|-
| Deanery        || &lt;nowiki&gt;[[Stokesley]]&lt;/nowiki&gt;
|-
| Archdeaconry   || &lt;nowiki&gt;[[Archdeaconry of the East Riding|East Riding]]&lt;/nowiki&gt;
|-
| Archdiocese    || &lt;nowiki&gt;[[Roman Catholic Archdiocese of Southwark|Southwark]]&lt;/nowiki&gt;
|-
| Episcopal area || &lt;nowiki&gt;Kensington ([[Bishop of Kensington]])&lt;/nowiki&gt;
|-
| Diocese        || &lt;nowiki&gt;[[Anglican Diocese of Toronto|Toronto]]&lt;/nowiki&gt;
|-
| Province       || &lt;nowiki&gt;[[Province of Canterbury|Canterbury]]&lt;/nowiki&gt;
|-
| Presbytery     || &lt;nowiki&gt;[[Presbytery of Aberdeen|Aberdeen]]&lt;/nowiki&gt;
|}

|-
| deanery
|-
| archdeaconry
|-
| episcopalarea
|-
| archdiocese
|-
| metropolitan
|-
| diocese
|-
| province
|-
| presbytery
|-
| synod
|-
| circuit
|-
| district

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| division
| rowspan=2 | If a system other than that indicated above is used for the church, these fields can be used to indicate the geographical division and subdivision that the church is located in, for example, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[North Carolina Annual Conference]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;, &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;[[Tennessee Baptist Convention]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;.
|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| subdivision

|-
| colspan=2 bgcolor=silver align=center | '''Clergy'''

|-
| archbishop
| rowspan=31 | The name(s) of the [[archbishop]], [[bishop|bishop(s)]], [[abbot|abbot(s)]], [[prior|prior(s)]], subpriors, [[vicar|vicar(s)]], [[exarch|exarch(s)]], provost-rector(s), [[provost (religion)|provost(s)]], vice-provost(s), [[Rector (ecclesiastical)#Ecclesiastical rectors|rector(s)]], [[dean (religion)|dean(s)]], [[Dean (Christianity)#Subdean|subdean(s)]], [[Archpriest|archpriest]], [[precentor|precentor(s)]], [[succentor|succentor(s)]], [[Chancellor (ecclesiastical)|chancellor(s)]], [[canon (priest)|canon(s)]], canon pastor(s), [[prebendary|prebendary(-ies)]], [[priest in charge]], [[priest#In Christianity|priest(s)]], assistant priest(s), honorary priest(s), [[curate|curate(s)]], assistant curate(s), [[minister (Christianity)|minister(s)]], assistant(s), senior pastor(s), [[pastor|pastor(s)]], [[chaplain|chaplain(s)]], [[archdeacon|archdeacon(s)]], [[deacon|deacon(s)]], and/or [[deaconess|deaconess(es)]] of the church, if applicable.

Separate several names with commas (&quot;,&quot;), or put each name on a separate line by typing &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;br&gt;&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot; between the names, thus: &quot;&lt;tt&gt;&lt;nowiki&gt;Rev. Dr. and Mrs. [[James Mills Thoburn]],&lt;br&gt;Rev. [[William Fitzjames Oldham]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/tt&gt;&quot;.

|-
| bishop
|-
| auxiliary bishop
|-
| abbot
|-
| prior
|-
| subprior
|-
| vicar
|-
| exarch
|-
| provost-rector
|-
| provost
|-
| viceprovost
|-
| rector
|-
| dean
|-
| subdean
|-
| archpriest
|-
| precentor
|-
| succentor
|-
| chancellor
|-
| canon
|-
| canonpastor
|-
| canonmissioner
|-
| canontreasurer
|-
| prebendary
|-
| priestincharge
|-
| priest
|-
| asstpriest
|-
| honpriest
|-
| curate
|-
| asstcurate
|-
| nonstipendiaryminister
|-
| minister
|-
| assistant
|-
| seniorpastor
|-
| pastor
|-
| chaplain
|-
| archdeacon
|-
| deacon
|-
| deaconess

|-
| colspan=2 bgcolor=silver align=center | '''Laity'''

|-
| reader
| rowspan=13 | The name(s) of the [[reader (liturgy)|reader]], student intern, [[conducting|director of music]], [[organist|organist(s)]], [[organ scholar|organ scholar(s)]], [[Chapter Clerk|chapter clerk]], [[Lay Member of Chapter|lay member(s) of the chapter]], [[churchwarden|churchwarden(s)]], [[verger|verger(s)]], [[business manager]], [[liturgy|liturgy coordinator]], religious education coordinator, [[Rite of Christian Initiation of Adults]] (RCIA) coordinator, and/or [[youth ministry]] coordinator of the church, if any.
|-
| student intern
|-
| organistdom
|-
| director
|-
| organist
|-
| organscholar
|-
| chapterclerk
|-
| laychapter
|-
| warden
|-
| verger
|-
| businessmgr
|-
| liturgycoord
|-
| reledu
|-
| rcia
|-
| youthmin

|-
| flowerguild
| rowspan=4 | The name of the flower guild, music group, parish administration and/or servers' guild of the church, if any.
|-
| musicgroup
|-
| parishadmin
|-
| serversguild

|-
| sacristan
| The [[sacristan]] of the church.

|-
| colspan=2 bgcolor=silver align=center | '''Bottom of infobox'''

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| logo
| The name of a file containing an image of the [[logo]] of the church. Do not include &quot;&lt;tt&gt;File:&lt;/tt&gt;&quot; in front of the filename or enclose the file name in double square brackets.

Many of such images will be subject to [[copyright]]. Therefore, please comply with &quot;[[Wikipedia:Non-free content]]&quot; by ensuring that the image description page has an appropriate [[Wikipedia:Image copyright tags/Non-free#Logos|copyright tag]] and [[Wikipedia:Non-free use rationale guideline|non-free use rationale]]. See &quot;[[Wikipedia:Logos]]&quot; for more information.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| logosize
| The width of the logo in pixels (px). Do not add &quot;&lt;tt&gt;px&lt;/tt&gt;&quot; after the number. If no number is stated, the width defaults to 100px.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| logolink
| A [[Wikipedia:Extended image syntax#Link|hyperlink]] for the logo. This can either be a URL or the name of a Wikipedia article. Do not enclose the URL or article name in square brackets. If no link is specified or the parameter is omitted, the logo is linked to its image description page.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| logoalt
| [[Wikipedia:Extended image syntax#Alt text and caption|Alt text]] for the logo.  For more information, see &quot;[[Wikipedia:Alternative text for images]]&quot;.

|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| embedded
| Embed another infobox with such capability like {{tl|designation list}} and {{tl|infobox NRHP}}

|}

==Example==
{{Infobox church
| name              = Wesley Methodist Church
| native_name       = name in local language. If more than one, separate using {{tl|Plain list}}
| native_name_lang  =
| image             = WesleyMethodistChurch-sepiapostcard.jpg
| caption           = Wesley Methodist Church, from an old [[Photographic print toning#Sepia toning|sepia-toned]] postcard.
| osgridref         = {{gbmappingsmall|TQ 414 104}}
| osgraw            = TQ 414 104&lt;!-- NB. duplicated for this example only !! --&gt;
| country           = [[Singapore]]
| website           = {{URL|www.wesleymc.org}}
| former name       = Methodist Episcopal Church
| founded date      = {{Start date|1885|2|6|df=yes}}
| founder           = Rev. Dr. and Mrs. [[James Mills Thoburn]], Rev. [[William Fitzjames Oldham]], Mrs. Marie Oldham, Miss Julia Battie
| dedicated date    = {{Start date|1909|02|04|df=y}}
| denomination      = [[Methodism|Methodist]]
| attendance        = 4,346 (as on 20–21 December 2008)
| status            = [[Church (building)|Church]]
| functional status = Active
| style             = [[Gothic architecture|Gothic]]
| groundbreaking    = December 1907
| completed date    = End 1908
| materials         = [[Brick]]
| division          = Trinity Annual Conference (TRAC)
| seniorpastor      = Rev. Melvin Hwang (Pastor in Charge)
| pastor            = Rev. Alvin Chan, Rev. Lilian Ang, Rev. Philip Lim, Rev. Daniel Tan, Rev. Michael Tan, Rev. Wendy Watson, Rev. Khoo Kay Huat
| musicgroup        = Dawnbreakers, John Wesley Choir, Wesley Chorale, Wesley Singers, Wesley Heralds
}}

&lt;pre style=&quot;overflow: auto;&quot;&gt;
{{Infobox church
| name              = Wesley Methodist Church
| native_name       = name in local language. If more than one, separate using {{tl|Plain list}}
| native_name_lang  =
| image             = WesleyMethodistChurch-sepiapostcard.jpg
| caption           = Wesley Methodist Church, from an old [[Photographic print toning#Sepia toning|sepia-toned]] postcard.
| osgridref         = {{gbmappingsmall|TQ 414 104}}
| osgraw            = TQ 414 104&lt;!-- NB. duplicated for this example only!! --&gt;
| country           = [[Singapore]]
| website           = {{URL|www.wesleymc.org}}
| former name       = Methodist Episcopal Church
| founded date      = {{Start date|1885|2|6|df=yes}}
| founder           = Rev. Dr. and Mrs. [[James Mills Thoburn]], Rev. [[William Fitzjames Oldham]], Mrs. Marie Oldham, Miss Julia Battie
| dedicated date    = {{Start date|1909|02|04|df=y}}
| denomination      = [[Methodism|Methodist]]
| attendance        = 4,346 (as on 20–21 December 2008)
| status            = [[Church (building)|Church]]
| functional status = Active
| style             = [[Gothic architecture|Gothic]]
| groundbreaking    = December 1907
| completed date    = End 1908
| materials         = [[Brick]]
| division          = Trinity Annual Conference (TRAC)
| seniorpastor      = Rev. Melvin Hwang (Pastor in Charge)
| pastor            = Rev. Alvin Chan, Rev. Lilian Ang, Rev. Philip Lim, Rev. Daniel Tan, Rev. Michael Tan, Rev. Wendy Watson, Rev. Khoo Kay Huat
| musicgroup        = Dawnbreakers, John Wesley Choir, Wesley Chorale, Wesley Singers, Wesley Heralds
}}
&lt;/pre&gt;
{{clear}}

==Microformat==
{{UF-hcard-geo}}

== TemplateData ==
{{collapse top|TemplateData}}
{{TemplateData header}}
&lt;templatedata&gt;
{
	&quot;params&quot;: {
		&quot;embed&quot;: {},
		&quot;denomination&quot;: {},
		&quot;church name&quot;: {},
		&quot;name&quot;: {},
		&quot;fullname&quot;: {},
		&quot;other name&quot;: {},
		&quot;native_name&quot;: {},
		&quot;native_name_lang&quot;: {},
		&quot;image&quot;: {},
		&quot;img&quot;: {},
		&quot;image_size&quot;: {},
		&quot;imagesize&quot;: {},
		&quot;img size&quot;: {},
		&quot;alt&quot;: {},
		&quot;imagealt&quot;: {},
		&quot;caption&quot;: {},
		&quot;img capt&quot;: {},
		&quot;pushpin map&quot;: {},
		&quot;pushpin label position&quot;: {},
		&quot;pushpin map alt&quot;: {},
		&quot;relief&quot;: {},
		&quot;latm&quot;: {},
		&quot;latNS&quot;: {},
		&quot;latd&quot;: {},
		&quot;longm&quot;: {},
		&quot;longEW&quot;: {},
		&quot;longd&quot;: {},
		&quot;lats&quot;: {},
		&quot;longs&quot;: {},
		&quot;pushpin mapsize&quot;: {},
		&quot;map caption&quot;: {},
		&quot;coordinates&quot;: {},
		&quot;coordinates region&quot;: {},
		&quot;iso region&quot;: {},
		&quot;country&quot;: {},
		&quot;coordinates display&quot;: {},
		&quot;coordinates format&quot;: {},
		&quot;osgridref&quot;: {},
		&quot;osgraw&quot;: {},
		&quot;location&quot;: {},
		&quot;previous denomination&quot;: {},
		&quot;tradition&quot;: {},
		&quot;religious institute&quot;:{},
		&quot;churchmanship&quot;: {},
		&quot;membership&quot;: {},
		&quot;attendance&quot;: {},
		&quot;website&quot;: {},
		&quot;former names&quot;: {},
		&quot;former name&quot;: {},
		&quot;bull date&quot;: {},
		&quot;bull&quot;: {},
		&quot;founded date&quot;: {},
		&quot;founder&quot;: {},
		&quot;dedication&quot;: {},
		&quot;dedicated date&quot;: {},
		&quot;earlydedication&quot;: {},
		&quot;otherdedication&quot;: {},
		&quot;consecrated date&quot;: {},
		&quot;consecration year&quot;: {},
		&quot;cult&quot;: {},
		&quot;relics&quot;: {},
		&quot;events&quot;: {},
		&quot;past bishop&quot;: {},
		&quot;people&quot;: {},
		&quot;status&quot;: {},
		&quot;functional status&quot;: {},
		&quot;heritage designation&quot;: {},
		&quot;designated date&quot;: {},
		&quot;designated&quot;: {},
		&quot;previous cathedrals&quot;: {},
		&quot;architect&quot;: {},
		&quot;architectural type&quot;: {},
		&quot;style&quot;: {},
		&quot;years built&quot;: {},
		&quot;groundbreaking&quot;: {},
		&quot;completed date&quot;: {},
		&quot;year completed&quot;: {},
		&quot;construction cost&quot;: {},
		&quot;closed date&quot;: {},
		&quot;demolished date&quot;: {},
		&quot;capacity&quot;: {},
		&quot;length&quot;: {},
		&quot;length nave&quot;: {},
		&quot;length choir&quot;: {},
		&quot;width&quot;: {},
		&quot;width nave&quot;: {},
		&quot;width transepts&quot;: {},
		&quot;height&quot;: {},
		&quot;height max&quot;: {},
		&quot;height nave&quot;: {},
		&quot;height choir&quot;: {},
		&quot;diameter&quot;: {},
		&quot;other dimensions&quot;: {},
		&quot;floor count&quot;: {},
		&quot;floor area&quot;: {},
		&quot;dome quantity&quot;: {},
		&quot;dome height outer&quot;: {},
		&quot;dome height inner&quot;: {},
		&quot;dome dia outer&quot;: {},
		&quot;dome dia inner&quot;: {},
		&quot;tower quantity&quot;: {},
		&quot;tower height&quot;: {},
		&quot;spire quantity&quot;: {},
		&quot;spire height&quot;: {},
		&quot;materials&quot;: {},
		&quot;bells&quot;: {},
		&quot;bells hung&quot;: {},
		&quot;bell weight&quot;: {},
		&quot;parish&quot;: {},
		&quot;deanery&quot;: {},
		&quot;archdeaconry&quot;: {},
		&quot;episcopalarea&quot;: {},
		&quot;archdiocese&quot;: {},
		&quot;metropolis&quot;: {},
		&quot;diocese&quot;: {},
		&quot;province&quot;: {},
		&quot;presbytery&quot;: {},
		&quot;synod&quot;: {},
		&quot;circuit&quot;: {},
		&quot;district&quot;: {},
		&quot;division&quot;: {},
		&quot;subdivision&quot;: {},
		&quot;diocese start&quot;: {},
		&quot;archbishop&quot;: {},
		&quot;bishop&quot;: {},
                &quot;auxiliary bishop&quot;: {},
		&quot;abbot&quot;: {},
		&quot;prior&quot;: {},
		&quot;subprior&quot;: {},
		&quot;vicar&quot;: {},
		&quot;exarch&quot;: {},
		&quot;provost-rector&quot;: {},
		&quot;provost&quot;: {},
		&quot;viceprovost&quot;: {},
		&quot;rector&quot;: {},
		&quot;dean&quot;: {},
		&quot;subdean&quot;: {},
		&quot;archpriest&quot;: {},
		&quot;precentor&quot;: {},
		&quot;succentor&quot;: {},
		&quot;chancellor&quot;: {},
		&quot;canonchancellor&quot;: {},
		&quot;canon&quot;: {},
		&quot;canonpastor&quot;: {},
		&quot;canonmissioner&quot;: {},
		&quot;canontreasurer&quot;: {},
		&quot;prebendary&quot;: {},
		&quot;priestincharge&quot;: {},
		&quot;priest&quot;: {},
		&quot;asstpriest&quot;: {},
		&quot;honpriest&quot;: {},
		&quot;curate&quot;: {},
		&quot;asstcurate&quot;: {}, 
		&quot;nonstipendiaryminister&quot;: {},
		&quot;minister&quot;: {},
		&quot;assistant&quot;: {},
		&quot;seniorpastor&quot;: {},
		&quot;pastor&quot;: {},
		&quot;chaplain&quot;: {},
		&quot;archdeacon&quot;: {},
		&quot;deacon&quot;: {},
		&quot;deaconess&quot;: {},
		&quot;reader&quot;: {},
		&quot;student intern&quot;: {},
		&quot;organistdom&quot;: {},
		&quot;director&quot;: {},
		&quot;assistantorganist&quot;: {
			&quot;label&quot;: &quot;Assistant Organist&quot;
		},
		&quot;organist&quot;: {},
		&quot;organscholar&quot;: {},
		&quot;organschol&quot;: {},
		&quot;chapterclerk&quot;: {},
		&quot;laychapter&quot;: {},
		&quot;sessionclerk&quot;: {},
		&quot;treasurer&quot;: {},
		&quot;warden&quot;: {},
		&quot;verger&quot;: {},
		&quot;businessmgr&quot;: {},
		&quot;liturgycoord&quot;: {},
		&quot;reledu&quot;: {},
		&quot;rcia&quot;: {},
		&quot;youthmin&quot;: {},
		&quot;flowerguild&quot;: {},
		&quot;musicgroup&quot;: {},
		&quot;parishadmin&quot;: {},
		&quot;serversguild&quot;: {},
		&quot;sacristan&quot;: {},
		&quot;logo&quot;: {},
		&quot;logosize&quot;: {},
		&quot;logolink&quot;: {},
		&quot;logoalt&quot;: {},
		&quot;embedded&quot;: {}
	},
	&quot;format&quot;: &quot;block&quot;
}
&lt;/templatedata&gt;
{{collapse bottom}}

== Tracking category ==
* {{clc|Pages using infobox church with unknown parameters}}

== See also ==
* {{tl|Infobox Christian church body}}
* {{tl|Infobox religious building}} for the [[Church architecture|architectural details]] of a [[Church (building)|church building]]

{{Organization infoboxes|state=collapsed}}
{{Buildings and structures infobox templates}}

&lt;includeonly&gt;{{basepage subpage|
| &lt;!--Categories below this line, please; interwikis at Wikidata--&gt;
[[Category:Buildings and structures infobox templates|Church]]
[[Category:Christian infobox templates|Church]]
[[Category:Templates that add a tracking category]]
}}&lt;/includeonly&gt;</text>
      <sha1>lr2c896wiolise61hhoxmnlzbxf80g1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>သဒ္ဒါပညာ၊ သမာဝီရိ၊ စောင်းနှယ်ညှိ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>81670</id>
    <revision>
      <id>877733</id>
      <parentid>857563</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T20:34:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Tejinda</username>
        <id>87174</id>
      </contributor>
      <comment>/* အဓိပ္ပာယ် */</comment>
      <origin>877733</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3260" sha1="lomxexyfmoeug4rn8mcfsst9ti3sgnh" xml:space="preserve">'''သဒ္ဒါပညာ၊ သမာဝီရိ၊ စောင်းနှယ်ညှိ''' သည် [[ဆိုရိုးစကား|မြန်မာဆိုရိုးစကား]] ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;မြန်မာဆိုရိုးစကား&quot;&gt;{{cite book|title= မြန်မာဆိုရိုးစကား |publisher=မြန်မာစာအဖွဲ့ဦးစီးဌာန|location=|date=အောက်တိုဘာ ၁၉၉၆|edition=ပထမအကြိမ်}}&lt;/ref&gt;

===အဓိပ္ပာယ်===

“သဒ္ဓါပညာ၊ သမာဝီရိ၊ စောင်းနှယ်ညှိ” ဆိုသည်မှာ “'''သဒ္ဓါပညာ'''” (ယုံကြည်မှု သဒ္ဓါတရားနှင့် ပညာဉာဏ်) နှင့် “'''သမာဝီရိ'''” (စိတ်တည်ကြည်မှု သမာဓိနှင့် လုံ့လဝီရိယ) တို့ကို “'''စောင်းနှယ်ညှိ'''” (စောင်းကြိုးများကို ညှိသကဲ့သို့ ညီမျှအောင် ညှိနှိုင်းပေးရမည်) ဟု ဆိုလိုသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ဘဝတွင် အောင်မြင်မှုရရှိရန် သို့မဟုတ် တရားဓမ္မကို ကျင့်ကြံအားထုတ်ရာတွင် ယုံကြည်မှု သဒ္ဓါတရားနှင့် ပညာဉာဏ်၊ စိတ်တည်ကြည်မှု သမာဓိနှင့် လုံ့လဝီရိယ စသည့် အရာလေးခုကို ညီမျှမျှတတ ရှိရန် အရေးကြီးကြောင်းကို ဖော်ပြသည်။ စောင်းကြိုးများကို ညှိနှိုင်းခြင်းဖြင့်သာ သာယာနာပျော်ဖွယ်ကောင်းသော အသံကို ရရှိနိုင်သကဲ့သို့ အဆိုပါ အရာလေးခုကို ညီမျှအောင် ထိန်းညှိခြင်းဖြင့်သာ ဘဝတွင် အောင်မြင်မှုနှင့် ချမ်းသာသုခကို ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ဤဆိုရိုးစကားသည် ဘဝ၏ အရေးပါသော အရာများကို မျှတစွာ ထားရှိရန် အရေးကြီးကြောင်းကို အလေးပေးဖော်ပြသည်။

===ကိုးကားချက်များ===

&quot;ပညာရှေ့ထား၊ သဒ္ဓါအားဖြင့်၊ နှစ်ပါးညီစွာ၊ မျှစေရာ၏၊ '''သဒ္ဓါ ပညာ၊ သမာဝီရိ၊ စောင်းနှယ်ညှိ''' လော့၊&quot; &lt;ref name=&quot;MaGa192&quot;&gt;[၁၂၆၆] ''မဃ'' ၁၉၂။&lt;/ref&gt;

==ကိုးကား==
{{reflist}}

[[Category:မြန်မာဆိုရိုးစကားများ]]</text>
      <sha1>lomxexyfmoeug4rn8mcfsst9ti3sgnh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877734</id>
      <parentid>877733</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T20:35:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Tejinda</username>
        <id>87174</id>
      </contributor>
      <comment>စာလုံးပေါင်း ပြင်ခဲ့သည်</comment>
      <origin>877734</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3260" sha1="0igdi3wqecdvznumtmb3iqo6q7ef73s" xml:space="preserve">'''သဒ္ဓါပညာ၊ သမာဝီရိ၊ စောင်းနှယ်ညှိ''' သည် [[ဆိုရိုးစကား|မြန်မာဆိုရိုးစကား]] ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;မြန်မာဆိုရိုးစကား&quot;&gt;{{cite book|title= မြန်မာဆိုရိုးစကား |publisher=မြန်မာစာအဖွဲ့ဦးစီးဌာန|location=|date=အောက်တိုဘာ ၁၉၉၆|edition=ပထမအကြိမ်}}&lt;/ref&gt;

===အဓိပ္ပာယ်===

“သဒ္ဓါပညာ၊ သမာဝီရိ၊ စောင်းနှယ်ညှိ” ဆိုသည်မှာ “'''သဒ္ဓါပညာ'''” (ယုံကြည်မှု သဒ္ဓါတရားနှင့် ပညာဉာဏ်) နှင့် “'''သမာဝီရိ'''” (စိတ်တည်ကြည်မှု သမာဓိနှင့် လုံ့လဝီရိယ) တို့ကို “'''စောင်းနှယ်ညှိ'''” (စောင်းကြိုးများကို ညှိသကဲ့သို့ ညီမျှအောင် ညှိနှိုင်းပေးရမည်) ဟု ဆိုလိုသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ဘဝတွင် အောင်မြင်မှုရရှိရန် သို့မဟုတ် တရားဓမ္မကို ကျင့်ကြံအားထုတ်ရာတွင် ယုံကြည်မှု သဒ္ဓါတရားနှင့် ပညာဉာဏ်၊ စိတ်တည်ကြည်မှု သမာဓိနှင့် လုံ့လဝီရိယ စသည့် အရာလေးခုကို ညီမျှမျှတတ ရှိရန် အရေးကြီးကြောင်းကို ဖော်ပြသည်။ စောင်းကြိုးများကို ညှိနှိုင်းခြင်းဖြင့်သာ သာယာနာပျော်ဖွယ်ကောင်းသော အသံကို ရရှိနိုင်သကဲ့သို့ အဆိုပါ အရာလေးခုကို ညီမျှအောင် ထိန်းညှိခြင်းဖြင့်သာ ဘဝတွင် အောင်မြင်မှုနှင့် ချမ်းသာသုခကို ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ဤဆိုရိုးစကားသည် ဘဝ၏ အရေးပါသော အရာများကို မျှတစွာ ထားရှိရန် အရေးကြီးကြောင်းကို အလေးပေးဖော်ပြသည်။

===ကိုးကားချက်များ===

&quot;ပညာရှေ့ထား၊ သဒ္ဓါအားဖြင့်၊ နှစ်ပါးညီစွာ၊ မျှစေရာ၏၊ '''သဒ္ဓါ ပညာ၊ သမာဝီရိ၊ စောင်းနှယ်ညှိ''' လော့၊&quot; &lt;ref name=&quot;MaGa192&quot;&gt;[၁၂၆၆] ''မဃ'' ၁၉၂။&lt;/ref&gt;

==ကိုးကား==
{{reflist}}

[[Category:မြန်မာဆိုရိုးစကားများ]]</text>
      <sha1>0igdi3wqecdvznumtmb3iqo6q7ef73s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ဆွေးနွေးချက်:ကျိုက်မှော်ဝန်းစေတီတော်</title>
    <ns>1</ns>
    <id>98694</id>
    <revision>
      <id>877807</id>
      <parentid>435992</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T10:43:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>37.111.4.184</ip>
      </contributor>
      <comment>/* ရေလယ်ကျောက်တန်းဘုရားစာစီစာကုံးရေးနည်း */ အပိုင်းသစ်</comment>
      <origin>877807</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="862" sha1="km29ybj444r6tp5csuzq659uhicilv4" xml:space="preserve">==ပုံစံတူဆောင်းပါးရှိသည်==
ဒီဆောင်းပါးက [[ကျောက်တန်းရေလယ်ဘုရား]] နဲ့ အတူတူပဲ ဖြစ်လို့ ဖျက်ပစ်သင့်ပါတယ်။ [[User:ခင်မောင်မောင်လွင်|ခင်မောင်မောင်လွင်]] ([[User talk:ခင်မောင်မောင်လွင်|ဆွေးနွေး]])  ၀၇:၃၀၊ ၁၂ နိုဝင်ဘာ ၂၀၁၈ (UTC)

== ရေလယ်ကျောက်တန်းဘုရားစာစီစာကုံးရေးနည်း ==

သိချင်ပါသည် [[အထူး:ဆောင်ရွက်ချက်များ/37.111.4.184|37.111.4.184]]  ၁၀:၄၃၊ ၁၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>km29ybj444r6tp5csuzq659uhicilv4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေး</title>
    <ns>14</ns>
    <id>98793</id>
    <revision>
      <id>877788</id>
      <parentid>436337</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T06:46:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:ထိုင်းနိုင်ငံ]]ကို ပေါင်းထည့်ခဲ့သည်</comment>
      <origin>877788</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="267" sha1="jclkmesmmcp8ejdal5e2z7pdpy2evap" xml:space="preserve">[[Category:နိုင်ငံအလိုက် အုပ်ချုပ်ရေး]]
[[Category:နိုင်ငံအလိုက် နိုင်ငံရေး|အုပ်ချုပ်ရေး]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ]]</text>
      <sha1>jclkmesmmcp8ejdal5e2z7pdpy2evap</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဘုရင်စနစ်</title>
    <ns>14</ns>
    <id>104902</id>
    <revision>
      <id>877781</id>
      <parentid>747755</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T06:10:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:ထိုင်းနိုင်ငံ]]ကို ပေါင်းထည့်ခဲ့သည်</comment>
      <origin>877781</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="259" sha1="8nvcsh2envq5jzhbou58ag6zcgz12ym" xml:space="preserve">{{Stub Category
|article=ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဘုရင်စနစ်
|newstub=
|category=ထိုင်းသက်ဦးဆံပိုင် ဘုရင်စနစ်
}}

[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ]]</text>
      <sha1>8nvcsh2envq5jzhbou58ag6zcgz12ym</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ဆွေးနွေးချက်:တပ်မတော်</title>
    <ns>1</ns>
    <id>109057</id>
    <revision>
      <id>877711</id>
      <parentid>877684</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T13:46:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ninjastrikers</username>
        <id>22896</id>
      </contributor>
      <comment>Restored revision 864849 by [[Special:Contributions/Ninjastrikers|Ninjastrikers]] ([[User talk:Ninjastrikers|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>877711</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1866" sha1="4jbxad0aw0e4x41jirjlvidbb8s1kkc" xml:space="preserve">== ဆက်သွယ်ရေး ညွှန်ကြားရေးမှူး (Director of Signal) ==

Signal crops of Myanmar start in5/2/1949. [[User:Thaw Naing|Thaw Naing]] ([[User talk:Thaw Naing|ဆွေးနွေး]])  ၁၃:၄၈၊ ၃၁ မေ ၂၀၁၉ (UTC)
British colony was left Burma Army Signals Regiment in1947 .But all people inside is Kayin .In 1948, the independent get The start of our Civil wars. Few months later,Some Karen Rifles Battalion and Karen people against Burma government most signal men left Burma signal. Burma Army’s has big communication problems with command and troops . So Army’s was trying first communication with HQ and troops in February 5,1949.So ,this day is Myanmar Army Signals Crops Day . {{unsigned2|15:01, 31 May 2019|Thaw Naing}}

== ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံ၏လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ ==

မဟုတ်ပါ။ ခေတ်အဆက်ဆက် စစ်ခေါင်းဆောင်များ၏လက်ကိုင်တုတ်သာဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ ထိုအမည်နှင့်မထိုက်တန်ပါ။ ကာကွယ်ရေးဆိုသော်လည်း စစ်တပ်အကျိုးကိုသာ ကာကွယ်ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် စစ်ခေါင်းဆောင်များ၏ လက်နက်ကိုင်တပ်( Minaunghling Army)ဟုသာသုံးသင့်သည်။ [[အသုံးပြုသူ:စောမြင့်ဦး|စောမြင့်ဦး]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:စောမြင့်ဦး|ဆွေးနွေး]])  ၁၅:၁၁၊ ၂၄ ဇွန် ၂၀၂၄ (UTC)</text>
      <sha1>4jbxad0aw0e4x41jirjlvidbb8s1kkc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877712</id>
      <parentid>877711</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T13:47:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ninjastrikers</username>
        <id>22896</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>&quot;[[ဆွေးနွေးချက်:တပ်မတော်]]&quot; ကို ကာကွယ်ခဲ့သည် ([ပြင်ဆင်ရန်=အလိုအလျောက် အတည်ပြုထားသော အသုံးပြုသူများကိုသာ ခွင့်ပြုသည်] ( ၁၃:၄၇၊ ၁၃ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၅ (UTC) တွင် သက်တမ်းကုန်မည်) [ရွှေ့ရန်=အလိုအလျောက် အတည်ပြုထားသော အသုံးပြုသူများကိုသာ ခွင့်ပြုသည်] ( ၁၃:၄၇၊ ၁၃ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၅ (UTC) တွင် သက်တမ်းကုန်မည်))</comment>
      <origin>877711</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1866" sha1="4jbxad0aw0e4x41jirjlvidbb8s1kkc" xml:space="preserve">== ဆက်သွယ်ရေး ညွှန်ကြားရေးမှူး (Director of Signal) ==

Signal crops of Myanmar start in5/2/1949. [[User:Thaw Naing|Thaw Naing]] ([[User talk:Thaw Naing|ဆွေးနွေး]])  ၁၃:၄၈၊ ၃၁ မေ ၂၀၁၉ (UTC)
British colony was left Burma Army Signals Regiment in1947 .But all people inside is Kayin .In 1948, the independent get The start of our Civil wars. Few months later,Some Karen Rifles Battalion and Karen people against Burma government most signal men left Burma signal. Burma Army’s has big communication problems with command and troops . So Army’s was trying first communication with HQ and troops in February 5,1949.So ,this day is Myanmar Army Signals Crops Day . {{unsigned2|15:01, 31 May 2019|Thaw Naing}}

== ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံ၏လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ ==

မဟုတ်ပါ။ ခေတ်အဆက်ဆက် စစ်ခေါင်းဆောင်များ၏လက်ကိုင်တုတ်သာဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ ထိုအမည်နှင့်မထိုက်တန်ပါ။ ကာကွယ်ရေးဆိုသော်လည်း စစ်တပ်အကျိုးကိုသာ ကာကွယ်ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် စစ်ခေါင်းဆောင်များ၏ လက်နက်ကိုင်တပ်( Minaunghling Army)ဟုသာသုံးသင့်သည်။ [[အသုံးပြုသူ:စောမြင့်ဦး|စောမြင့်ဦး]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:စောမြင့်ဦး|ဆွေးနွေး]])  ၁၅:၁၁၊ ၂၄ ဇွန် ၂၀၂၄ (UTC)</text>
      <sha1>4jbxad0aw0e4x41jirjlvidbb8s1kkc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ဆည်သည် (တောင်)ရွာ၊ စဉ့်ကူးမြို့နယ်</title>
    <ns>0</ns>
    <id>171330</id>
    <revision>
      <id>877745</id>
      <parentid>877670</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T03:27:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thein Naing Sethe</username>
        <id>131832</id>
      </contributor>
      <origin>877745</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5883" sha1="mvphsiuo7trtr2409gn4xd3i76f2bqi" xml:space="preserve">{{Infobox settlement
|name = ဆည်သည် (တောင်)
|official_name = ဆည်သည် (တောင်)ရွာ
|native_name = 
|other_name =
|postal_code =
|postal_code_type = Postal codes
|pushpin_label_position = bottom
|pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ
|pushpin_map_caption = မြန်မာနိုင်ငံတွင်း တည်နေရာ
|image_skyline = 
|image_map = 
|map_caption = 
|settlement_type = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရွာများ|ရွာ]]
|subdivision_type = [[အချုပ်အခြာ အာဏာပိုင် နိုင်ငံများစာရင်း|နိုင်ငံ]]
|subdivision_name = {{flag|မြန်မာနိုင်ငံ}}
|subdivision_type1 = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေဒေသများ|တိုင်းဒေသကြီး]]
|subdivision_name1 =  [[File:Flag_of_Mandalay_Division.svg| 23px]]  [[မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး|မန္တလေး]]
|subdivision_type2 = [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ ခရိုင်များ|ခရိုင်]]
|subdivision_name2 = [[ပြင်ဦးလွင်ခရိုင်]]
|subdivision_type3 = [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြို့နယ်များ|မြို့နယ်]]
|subdivision_name3 = [[စဉ့်ကူးမြို့နယ်]]
|subdivision_type4 = [[ကျေးရွာအုပ်စု]]
|subdivision_name4 = ဆည်သည်
|unit_pref = imperial
|area_total_km2 =
|population = 
|population_as_of = 
|population_density_km2 = auto
|coordinates_display =
|coordinates_region = MM
|coordinates = {{Coord|22.474821491|96.0055861499|region:MM|format=dms|display=inline,title}}	
|elevation_ft = 
|elevation_m = 
|timezone = [[မြန်မာစံတော်ချိန်]]
|utc_offset = +6.30
|website =
}}

'''ဆည်သည် (တောင်)ရွာ''' ({{Lang-en|Sethei(South)}})သည် [[မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး]]၊ [[ပြင်ဦးလွင်ခရိုင်]]၊ [[စဉ့်ကူးမြို့နယ်]]၊ [[ဆည်သည်ကျေးရွာအုပ်စု]]၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၉၀၁၆၇ ဖြစ်သည်။ [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ သန်းခေါင်စာရင်း#၂၀၁၄ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်း|၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်း]]အရ ဆည်သည်ကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၁၀၇၀ ဦး၊ မ ၁၃၅၈ ဦး၊ [[လူဦးရေ]] စုစုပေါင်း ၂၄၂၈ ဦးနေထိုင်သည်။  &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}&lt;/ref&gt;ဧရာဝတီမြစ်၏ မြစ်ရေဝင်ဒေသဖြစ်ပြီး မြစ်ရေပို့ချသော မြေနုနုံးမြေအမျိုးအစားဖြစ်သောဒေသဖြစ်သောကြောင့် မြေပဲကိုအထူးစိုက်ပျိုးသောဒေသဖြစ်သည်။ ဤရွာ၌ ရှေးယခင်ကတည်းက နွားတကောင်တပ်၍ အသုံးပြုသော ဆီဆုံအများအပြားတည်ရှိခဲ့သည်။ ရှေးယခင်ကတည်းက မြေပဲဆီ ထွက်သောရွာဖြစ်သောကြောင့် ဆီသည် (ဆီသယ်)ရွာဟုခေါ်တွင်လာဟန်ရှိသည်။ ကာလရွေ့လျော၍ “ဆီ”အစား “ဆည်” ဟုပြောင်းလဲသုံးကြသည်ဟုမှတ်ယူရပြီး ဤရွာ မြစ်ကမ်းပါးပြိုသောကြောင့်နောက်ဆုံးပြောင်းရွှေ့ခဲ့သောရွာ၌ရှိသော ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း၊ ဘုရားစသည်တို့၌ အလှူရှင် ကမ္ဗည်းထိုးထားသောမှတ်တမ်းများတွင်ဆီသည်ရွာဟုအသုံးအနှုံးများရှိခဲ့ဖူးသည်။

ဗုဒ္ဓဘာသာဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းများဖြစ်သော ဝိပဿနာကျောင်းတိုက်၊ နတ်ကုန်းကျောင်းတိုက်၊ ကျောင်းသစ်ကြီးကျောင်းတိုက်နှင့် အေးစေကြီးကျောင်းတိုက် (မြောက်တောရကျောင်းတိုက်တိုက်) ဟူ၍ကျောင်းတိုက်(၄) တိုက်ရှိသည်။ အေးစေကြီးကျောင်းတိုက် ဆရာတော်  ဦးရာဇိန္ဒသည် ယင်းနယ်၌ လူသိများသောဆရာတော်တပါးဖြစ်သည်။


== ကိုးကား ==
{{Reflist}}


{{ပထဝီဝင်တည်နေရာ
|Centre = ဆည်သည် (တောင်)
|North = -
|Northeast = -
|East = -
|Southeast = -
|South = -
|Southwest = -
|West = -
|Northwest = -
}}

{{စဉ့်ကူးမြို့နယ်}}


[[ကဏ္ဍ:စဉ့်ကူးမြို့နယ်ရှိ ရွာများ]]

{{Mandalay-geo-stub}}</text>
      <sha1>mvphsiuo7trtr2409gn4xd3i76f2bqi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>မင်းလှကျွန်းရွာ၊ မင်းဘူးမြို့နယ်</title>
    <ns>0</ns>
    <id>190182</id>
    <revision>
      <id>877765</id>
      <parentid>827026</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T05:01:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2001:44C8:4871:1D05:68DE:5199:BBBA:779B</ip>
      </contributor>
      <origin>877765</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3716" sha1="6cqibe6g40ms4hkgbyhfqzvi4hwi910" xml:space="preserve">{{Infobox settlement
|name = မင်းလှကျွန်း
|official_name = မင်းလှကျွန်းရွာ
|native_name = 
|other_name =
|postal_code =
|postal_code_type = Postal codes
|pushpin_label_position = bottom
|pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ
|pushpin_map_caption = မြန်မာနိုင်ငံတွင်း တည်နေရာ
|image_skyline = 
|image_map = 
|map_caption = 
|settlement_type = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရွာများ|ရွာ]]
|subdivision_type = [[အချုပ်အခြာ အာဏာပိုင် နိုင်ငံများစာရင်း|နိုင်ငံ]]
|subdivision_name = {{flag|မြန်မာနိုင်ငံ}}
|subdivision_type1 = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေဒေသများ|တိုင်းဒေသကြီး]]
|subdivision_name1 =  [[File:Flag_of_Magway_Division.svg| 23px]]  [[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး|မကွေး]]
|subdivision_type2 = [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ ခရိုင်များ|ခရိုင်]]
|subdivision_name2 = [[မင်းဘူးခရိုင်]]
|subdivision_type3 = [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြို့နယ်များ|မြို့နယ်]]
|subdivision_name3 = [[မင်းဘူးမြို့နယ်]]
|subdivision_type4 = [[ကျေးရွာအုပ်စု]]
|subdivision_name4 = မင်းလှကျွန်း
|unit_pref = imperial
|area_total_km2 =
|population = 
|population_as_of = 
|population_density_km2 = auto
|coordinates_display =
|coordinates_region = MM
|coordinates = {{Coord|20.0056304931641|94.6485137939453|region:MM|format=dms|display=inline,title}}
|elevation_ft = 
|elevation_m = 
|timezone = [[မြန်မာစံတော်ချိန်]]
|utc_offset = +6.30
|website =
}}

'''မင်းလှကျွန်းရွာ''' ({{Lang-en|Minhlakyun}})သည် [[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး]]၊ [[မင်းဘူးခရိုင်]]၊ [[မင်းဘူးမြို့နယ်]]၊ [[မင်းလှကျွန်းကျေးရွာအုပ်စု]]၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၈၆၀၇၂ ဖြစ်သည်။ [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ သန်းခေါင်စာရင်း#၂၀၁၄ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်း|၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်း]]အရ မင်းလှကျွန်းကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၂၀၃၀ ဦး၊ မ ၂၀၄၂ ဦး၊ [[လူဦးရေ]] စုစုပေါင်း ၄၀၇၂ ဦးနေထိုင်သည်။  &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}&lt;/ref&gt;

အပြင်တွင် မင်းလှကျင်းရွာ ဟု ခေါ် ပါသည်။ ရွှေစက်တော် ဘုရားပွဲကို လှည်းတန်း ‌။
== ကိုးကား ==
{{Reflist}}


{{ပထဝီဝင်တည်နေရာ
|Centre = မင်းလှကျွန်း
|North = -
|Northeast = -
|East = -
|Southeast = -
|South = -
|Southwest = -
|West = -
|Northwest = -
}}

{{မင်းဘူးမြို့နယ်}}


[[ကဏ္ဍ:မင်းဘူးမြို့နယ်ရှိ ရွာများ]]

{{Magway-geo-stub}}</text>
      <sha1>6cqibe6g40ms4hkgbyhfqzvi4hwi910</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877766</id>
      <parentid>877765</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T05:01:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2001:44C8:4871:1D05:68DE:5199:BBBA:779B</ip>
      </contributor>
      <origin>877766</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3795" sha1="8b9ccemynhsz2n4bfgjc93gt956bcvk" xml:space="preserve">{{Infobox settlement
|name = မင်းလှကျွန်း
|official_name = မင်းလှကျွန်းရွာ
|native_name = 
|other_name =
|postal_code =
|postal_code_type = Postal codes
|pushpin_label_position = bottom
|pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ
|pushpin_map_caption = မြန်မာနိုင်ငံတွင်း တည်နေရာ
|image_skyline = 
|image_map = 
|map_caption = 
|settlement_type = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရွာများ|ရွာ]]
|subdivision_type = [[အချုပ်အခြာ အာဏာပိုင် နိုင်ငံများစာရင်း|နိုင်ငံ]]
|subdivision_name = {{flag|မြန်မာနိုင်ငံ}}
|subdivision_type1 = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေဒေသများ|တိုင်းဒေသကြီး]]
|subdivision_name1 =  [[File:Flag_of_Magway_Division.svg| 23px]]  [[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး|မကွေး]]
|subdivision_type2 = [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ ခရိုင်များ|ခရိုင်]]
|subdivision_name2 = [[မင်းဘူးခရိုင်]]
|subdivision_type3 = [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြို့နယ်များ|မြို့နယ်]]
|subdivision_name3 = [[မင်းဘူးမြို့နယ်]]
|subdivision_type4 = [[ကျေးရွာအုပ်စု]]
|subdivision_name4 = မင်းလှကျွန်း
|unit_pref = imperial
|area_total_km2 =
|population = 
|population_as_of = 
|population_density_km2 = auto
|coordinates_display =
|coordinates_region = MM
|coordinates = {{Coord|20.0056304931641|94.6485137939453|region:MM|format=dms|display=inline,title}}
|elevation_ft = 
|elevation_m = 
|timezone = [[မြန်မာစံတော်ချိန်]]
|utc_offset = +6.30
|website =
}}

'''မင်းလှကျွန်းရွာ''' ({{Lang-en|Minhlakyun}})သည် [[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး]]၊ [[မင်းဘူးခရိုင်]]၊ [[မင်းဘူးမြို့နယ်]]၊ [[မင်းလှကျွန်းကျေးရွာအုပ်စု]]၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၈၆၀၇၂ ဖြစ်သည်။ [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ သန်းခေါင်စာရင်း#၂၀၁၄ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်း|၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်း]]အရ မင်းလှကျွန်းကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၂၀၃၀ ဦး၊ မ ၂၀၄၂ ဦး၊ [[လူဦးရေ]] စုစုပေါင်း ၄၀၇၂ ဦးနေထိုင်သည်။  &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}&lt;/ref&gt;

အပြင်တွင် မင်းလှကျင်းရွာ ဟု ခေါ် ပါသည်။ ရွှေစက်တော် ဘုရားပွဲကို လှည်းတန်းကြီးဖြင့် သွားသောရွာဖြစ်သည် ‌။
== ကိုးကား ==
{{Reflist}}


{{ပထဝီဝင်တည်နေရာ
|Centre = မင်းလှကျွန်း
|North = -
|Northeast = -
|East = -
|Southeast = -
|South = -
|Southwest = -
|West = -
|Northwest = -
}}

{{မင်းဘူးမြို့နယ်}}


[[ကဏ္ဍ:မင်းဘူးမြို့နယ်ရှိ ရွာများ]]

{{Magway-geo-stub}}</text>
      <sha1>8b9ccemynhsz2n4bfgjc93gt956bcvk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877767</id>
      <parentid>877766</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T05:02:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2001:44C8:4871:1D05:68DE:5199:BBBA:779B</ip>
      </contributor>
      <origin>877767</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3854" sha1="jemt86sp5oqx9s79qcvmpvejlpn8jbx" xml:space="preserve">{{Infobox settlement
|name = မင်းလှကျွန်း
|official_name = မင်းလှကျွန်းရွာ
|native_name = 
|other_name =
|postal_code =
|postal_code_type = Postal codes
|pushpin_label_position = bottom
|pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ
|pushpin_map_caption = မြန်မာနိုင်ငံတွင်း တည်နေရာ
|image_skyline = 
|image_map = 
|map_caption = 
|settlement_type = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရွာများ|ရွာ]]
|subdivision_type = [[အချုပ်အခြာ အာဏာပိုင် နိုင်ငံများစာရင်း|နိုင်ငံ]]
|subdivision_name = {{flag|မြန်မာနိုင်ငံ}}
|subdivision_type1 = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေဒေသများ|တိုင်းဒေသကြီး]]
|subdivision_name1 =  [[File:Flag_of_Magway_Division.svg| 23px]]  [[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး|မကွေး]]
|subdivision_type2 = [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ ခရိုင်များ|ခရိုင်]]
|subdivision_name2 = [[မင်းဘူးခရိုင်]]
|subdivision_type3 = [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြို့နယ်များ|မြို့နယ်]]
|subdivision_name3 = [[မင်းဘူးမြို့နယ်]]
|subdivision_type4 = [[ကျေးရွာအုပ်စု]]
|subdivision_name4 = မင်းလှကျွန်း
|unit_pref = imperial
|area_total_km2 =
|population = 
|population_as_of = 
|population_density_km2 = auto
|coordinates_display =
|coordinates_region = MM
|coordinates = {{Coord|20.0056304931641|94.6485137939453|region:MM|format=dms|display=inline,title}}
|elevation_ft = 
|elevation_m = 
|timezone = [[မြန်မာစံတော်ချိန်]]
|utc_offset = +6.30
|website =
}}

'''မင်းလှကျွန်းရွာ''' ({{Lang-en|Minhlakyun}})သည် [[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး]]၊ [[မင်းဘူးခရိုင်]]၊ [[မင်းဘူးမြို့နယ်]]၊ [[မင်းလှကျွန်းကျေးရွာအုပ်စု]]၌ တည်ရှိသည်။ ရွာနေရာကုတ်မှာ ၁၈၆၀၇၂ ဖြစ်သည်။ [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ သန်းခေါင်စာရင်း#၂၀၁၄ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်း|၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်း]]အရ မင်းလှကျွန်းကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျား ၂၀၃၀ ဦး၊ မ ၂၀၄၂ ဦး၊ [[လူဦးရေ]] စုစုပေါင်း ၄၀၇၂ ဦးနေထိုင်သည်။  &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}&lt;/ref&gt;

အပြင်တွင် မင်းလှကျင်းရွာ ဟု ခေါ် ပါသည်။ နှစ်စဉ် တပေါင်းလတွင် ရွှေစက်တော် ဘုရားပွဲကို လှည်းတန်းကြီးဖြင့် သွားသောရွာဖြစ်သည် ‌။
== ကိုးကား ==
{{Reflist}}


{{ပထဝီဝင်တည်နေရာ
|Centre = မင်းလှကျွန်း
|North = -
|Northeast = -
|East = -
|Southeast = -
|South = -
|Southwest = -
|West = -
|Northwest = -
}}

{{မင်းဘူးမြို့နယ်}}


[[ကဏ္ဍ:မင်းဘူးမြို့နယ်ရှိ ရွာများ]]

{{Magway-geo-stub}}</text>
      <sha1>jemt86sp5oqx9s79qcvmpvejlpn8jbx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>203062</id>
    <revision>
      <id>877812</id>
      <parentid>830162</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T10:57:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>877812</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28895" sha1="10oal5vy0iek8rbhz00zhop7ho56tqr" xml:space="preserve">{{Infobox government agency
| name                 = ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီ
| type                 = ကော်မတီ
| seal                 = 
| seal_size            =
| seal_caption         = 
| seal_alt             =
| logo                 = Committee Representing Pyidaungsu Hluttaw logo.png
| logo_size            =
| logo_caption         = 
| logo_alt             =
| image                = 
| image_size           = 
| image_caption        = 
| image_alt            = 
| formed               = {{Start date and age|2021|02|05|df=y}}
| preceding1           = [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]]
| preceding2           = &lt;!-- up to |preceding6= --&gt;
| dissolved            = 
| superseding1         = 
| superseding2         = &lt;!-- up to |superseding6= --&gt;
| agency_type          = 
| jurisdiction         = [[မြန်မာနိုင်ငံ]]
| status               = 
| headquarters         = 
| coordinates          = &lt;!-- {{coord|LATITUDE|LONGITUDE|type:landmark_region:US|display=inline,title}} --&gt;
| motto                = 
| employees            = 
| budget               = 
| chief1_name          = 
| chief1_position      =ဥက္ကဋ္ဌ 
| chief2_name          =[[အောင်ကြည်ညွန့် | ဦးအောင်ကြည်ညွန့်]] 
| chief2_position      = &lt;!-- up to |chief9_name= --&gt;
| parent_department    = 
| parent_agency        = 
| parent_agency_type   = &lt;!-- defaults to |type if left blank --&gt;
| child1_agency        = 
| child2_agency        = &lt;!-- up to |child25_agency= --&gt;
| keydocument1         = &lt;!-- up to |keydocument6= --&gt;
| website              = {{url|https://crphmyanmar.org/}}
| agency_id            = 
| map                  = 
| map_size             = 
| map_caption          = 
| map_alt              =
| footnotes            = 
| embed                = 
|native_name=Committee Representing Pyidaungsu Hluttaw}}
{{မြန်မာ့ ဒီမိုကရေစီအရေး လှုပ်ရှားမှုများ}}

'''ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီ''' ({{lang-en|Committee Representing Pyidaungsu Hluttaw}}, {{Abbr|CRPH}}) သည် [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၂၀|၂၀၂၀ မြန်မာနိုင်ငံ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ]]တွင် ပြည်သူလူထုက ရွေးကောက်တင်မြှောက်လိုက်သော [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]] ကိုယ်စားလှယ်များကို ကိုယ်စားပြုသည့် ဥပဒေပြုအဖွဲ့ဖြစ်သည်။ ရွေးကောက်ခံ [[အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]] ပါတီဝင်များ ဦးဆောင်သော ကော်မတီတွင် [[ပြည်သူ့လွှတ်တော်]] နှင့် [[အမျိုးသားလွှတ်တော်]] ကိုယ်စားလှယ် ၁၇ ဦးပါဝင်သည်။&lt;ref&gt;{{cite news|date=5 February 2021|title=NLD အမတ် ၁၅ ဦးပါ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီဖွဲ့စည်း|language=my|work=VOA|url=https://burmese.voanews.com/a/nld-cprh-military-coup-myanmar/5766645.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၀ မြန်မာနိုင်ငံ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲတွင် ပြည်သူလူထုက ရွေးကောက်တင်မြှောက်လိုက်သော လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ၃၀၀ ကျော် တွေ့ဆုံကြသည့် အွန်လိုင်းဇွန်းမ်(Zoom) အစည်းအဝေး၌ အဖွဲ့ဝင် ၁၅-ဦးဖြင့် ၂၀၂၁-ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၅ ရက်နေ့တွင် စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web
|title=ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီဖွဲ့စည်း၊ သမ္မတဦးဝင်းမြင့် ခေါင်းဆောင်သော အစိုးရသာလျှင် တရားဝင်အစိုးရဖြစ်ကြောင်း ကမ္ဘာကိုကြေညာ
|url=http://burmese.dvb.no/archives/439603
|accessdate=2021-02-05
|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210205142054/http://burmese.dvb.no/archives/439603
|archivedate=2021-02-05}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web
|title=NLD အမတ် ၁၅ ဦးပါ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီဖွဲ့စည်း
|url=https://burmese.voanews.com/a/nld-cprh-military-coup-myanmar/5766645.html
|accessdate=2021-02-06
|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210205162918/https://burmese.voanews.com/a/nld-cprh-military-coup-myanmar/5766645.html
|archivedate=2021-02-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=eleven&gt;{{cite web|title=ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်ကိုယ်စားပြု ကော်မတီကို ကိုယ်စားလှယ် ၁၅ ဦးဖြင့် ဖွဲ့စည်းလိုက်ကြောင်း NLD ပါတီ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ ထုတ်ပြန်|url=https://news-eleven.com/article/204086|accessdate=2021-02-06|url-status=live|archive-date=13 February 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210213233337/https://news-eleven.com/article/204086}}&lt;/ref&gt;

ပြည်သူလူထုက ရွေးကောက်တင်မြှောက်သော ပြည်ထောင်စု အစိုးရကို ဖျက်သိမ်းရန် တပ်မတော်က အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုသည် ပြစ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေ ပုဒ်မ အခန်း (၆) ပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များနှင့် ငြိစွန်းပြီး ရာဇဝတ်မှုမြောက်သောလုပ်ရပ်ဖြစ်ကြောင်း ဖေဖော်ဝါရီ ၇ ရက်နေ့တွင် CRPH က ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး&lt;ref name=&quot;:162&quot;&gt;{{Cite web|date=2021-02-08|title=Amid Coup, Myanmar's NLD Lawmakers Form Committee to Serve as Legitimate Parliament|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/amid-coup-myanmars-nld-lawmakers-form-committee-serve-legitimate-parliament.html|access-date=2021-02-08|website=The Irrawaddy|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite news|title=ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီက အစိုးရဖွဲ့ဖို့ပြင်|language=my|work=BBC News မြန်မာ|url=https://www.bbc.com/burmese/burma-56000340|access-date=2021-02-09}}&lt;/ref&gt; [[တပ်မတော်အစိုးရ (၂၀၂၁)|တပ်မတော်အစိုးရ]] သည် တရားမဝင်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;:162&quot; /&gt; ကုလသမဂ္ဂသံတမန်များနှင့် နိုင်ငံတကာအနေဖြင့် တရားဝင် အစိုးရဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များအတွက် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီဖြင့်သာ ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်ရန်လည်း အကြံပြုခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;:162&quot; /&gt;

ဖေဖော်ဝါရီ ၉ ရက်နေ့တွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီသည် [[နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်]]ဥပဒေကို ၂၀၂၆ ခုနှစ် ဧပြီ ၁ ရက်နေ့အထိ နောက်ထပ် ၅ နှစ်သက်တမ်းတိုးခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ထိုနေ့မှာပင် [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံဆန္ဒပြမှုများ‎|ဆန္ဒပြမှုများ]]အား စစ်အစိုးရက ဖြိုခွင်းမှုများနှင့် ပတ်သက်၍ အကြမ်းဖက်မဖြိုခွင်းရန် ထုတ်ပြန်ခဲ့ကာ ဝန်ထမ်းများ၏ အာဏာဖီဆန်ရေး လှုပ်ရှားမှုများကို ထောက်ခံခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=ဆန္ဒပြသူများကို အကြမ်းဖက်မဖြိုခွင်းရန် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီ ထုတ်ပြန်|url=http://www.thevoicemyanmar.com/|url-status=live|access-date=2021-02-09|website=The Voice Myanmar|language=my|accessdate=15 February 2021|archivedate=15 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210215054149/http://thevoicemyanmar.com/}}&lt;/ref&gt;

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀ ရက်နေ့တွင် [[တအောင်း (ပလောင်) အမျိုးသားပါတီ]]နှင့် [[ကယားပြည်နယ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ]]တို့မှ ကိုယ်စားလှယ်နှစ်ဦးကို ကော်မတီဝင်များအဖြစ် ထပ်မံပေါင်းထည့်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|last=|first=|date=2021-02-10|title=သတင်းထုတ်ပြန်ချက် အမှတ်( ၂ )|url=https://www.facebook.com/crph.official.mm/photos/a.106185078174139/106184351507545/|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=|website=Committee Representing Pyidaungsu Hluttaw|language=my}}&lt;/ref&gt;

== အဖွဲ့ဝင်များ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|'''စဉ်'''
|'''အမည်'''
|'''ရာထူး'''
|''' ရွေးချယ်ခံရသည့်နယ်မြေ'''
|'''နိုင်ငံရေးပါတီ'''
|-
|၁
|ဒေါ်[[ဖြူဖြူသင်း]]
|ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်
|မင်္ဂလာတောင်ညွန့်မဲဆန္ဒနယ်
|rowspan=&quot;15&quot;|[[အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီ]] (NLD)
|-
|၂
|ဦးရည်မွန် (ခ) ဦးတင်သစ်
|ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်
|ပုဗ္ဗသီရိမဲဆန္ဒနယ်
|-
|၃
|ဦးထွန်းမြင့်
|ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်
|ဗဟန်းမဲဆန္ဒနယ်
|-
|၄
|ဦးနိုင်ထူးအောင်
|ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်
|နွားထိုးကြီးမဲဆန္ဒနယ်
|-
|၅
|ဒေါက်တာ[[ဝေဖြိုးအောင်]]
|ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်
|သာကေတမဲဆန္ဒနယ်
|-
|၆
|ဒေါ်[[ဇင်မာအောင်]]
|ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်
|ရန်ကင်းမဲဆန္ဒနယ်
|-
|၇
|ဦး[[လွင်ကိုလတ်၊ ဦး|လွင်ကိုလတ်]]
|ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်
|သန်လျင်မဲဆန္ဒနယ်
|-
|၈
|ဦး[[ဥက္ကာမင်း]]
|ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်
|မြိတ်မဲဆန္ဒနယ်
|-
|၉
|ဦးဝင်းနိုင်
|ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်
|မိုးကောင်းမဲဆန္ဒနယ်
|-
|၁၀
|ဦးနေမျိုး
|ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်
|ညောင်ရွှေမဲဆန္ဒနယ်
|-
|၁၁
|ဦးဇော်မင်းသိန်း
|ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်
|လေးမျက်နှာမဲဆန္ဒနယ်
|-
|၁၂
|ဦးမျိုးနိုင်
|ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် 
|ချမ်းအေးသာဇံမြို့နယ်
|-
|၁၃
|ဦးဇေလတ်
|အမှတ် - ၇၊ အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်
|ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး
|-
|၁၄
|ဒေါ်မြတ်သီတာထွန်း
|အမှတ် - ၈၊ အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်
|[[မွန်ပြည်နယ်]]
|-
|၁၅
|စောယှားဖောင်အွာ
|အမှတ် - ၄၊ အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်
|[[ကရင်ပြည်နယ်]]
|-
|၁၆
|ဦးရောဘတ်ညေးရယ်
|အမှတ် - ၁၀၊ အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်
|[[ကယားပြည်နယ်]]
|[[ကယားပြည်နယ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ]] (KySDP)
|-
|၁၇
|ဦးလမင်းထွန်း (ခ) အဖြိုး
|ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်
|နမ့်ဆန်မဲဆန္ဒနယ်
|[[တအောင်း(ပလောင်)အမျိုးသားပါတီ|တအောင်း (ပလောင်) အမျိုးသားပါတီ]] (TNP)
|-
|၁၈
|ဦးလမာနော်အောင်
|ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်
|အင်ဂျန်းယန်မဲဆန္ဒနယ်
|[[ကချင်ပြည်နယ်ပြည်သူ့ပါတီ]] (KSPP)
|-
|၁၉
|ဦးစည်သူမောင်
|ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်
|ပန်းပဲတန်းမဲဆန္ဒနယ်
| rowspan=&quot;2&quot; |[[အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီ]] (NLD)
|-
|၂၀
|ဦးအောင်ကြည်ညွန့်
|အမှတ် - ၆၊ အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်
|မကွေးတိုင်းဒေသကြီး
|}&lt;ref name=eleven/&gt;

== ခေတ္တပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးများ ==
ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီသည် မတ်လ ၂ ရက်နေ့တွင် ကြေညာချက်အမှတ် (၁၁/၂၀၂၁) ကိုထုတ်ပြန်၍ တာဝန်ထမ်းဆောင်နိုင်သည့် အခြေအနေမရှိသော ဝန်ကြီးများနေရာတွင် ကိုယ်စားဆောင်ရွက်ရန် ယာယီပြည်ထောင်စု ဝန်ကြီးများကို ခန့်အပ်တာဝန်ပေးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.bbc.com/burmese/live/burma-56245583|title=CRPH က အစိုးရသစ်ဖွဲ့တာမဟုတ်၊ ကြားကာလ ကိုယ်စားပြုသူတွေ ခန့်ထားတာလို့ဆို|last=|first=|author2=|date=|publisher=|accessdate=}}&lt;/ref&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+
ခေတ္တဝန်ကြီးများ
! rowspan=&quot;2&quot; |စဉ်
! rowspan=&quot;2&quot; |အမည်
! rowspan=&quot;2&quot; |ဝန်ကြီးဌာန
! colspan=&quot;3&quot; |တာဝန်ထမ်းဆောင်ခြင်း
|-
!စတင်ရက်
!ပြီးဆုံးရက်
!ရက်ပေါင်း
|-
|၁
|ဒေါ်[[ဇင်မာအောင်]]
|[[နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန|နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန]]
|၂ မတ် ၂၀၂၁
|လက်ရှိ
|{{age in days|2021|3|2}}
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |၂
| rowspan=&quot;2&quot; |ဦး[[လွင်ကိုလတ်၊ ဦး|လွင်ကိုလတ်]]
|[[သမ္မတရုံး ဝန်ကြီးဌာန|သမ္မတရုံးဝန်ကြီးဌာန]]
| rowspan=&quot;2&quot; |၂ မတ် ၂၀၂၁
| rowspan=&quot;2&quot; |လက်ရှိ
| rowspan=&quot;2&quot; |{{age in days|2021|3|2}}
|-
|[[ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ရုံးဝန်ကြီးဌာန]]
|-
| rowspan=&quot;3&quot; |၃
| rowspan=&quot;3&quot; |ဦး[[တင်ထွန်းနိုင်၊ ဦး|တင်ထွန်းနိုင်]]
|[[ဘဏ္ဍာရေး ဝန်ကြီးဌာန|စီမံကိန်း၊ ဘဏ္ဍာရေး]]နှင့် [[စက်မှု ဝန်ကြီးဌာန|စက်မှုဝန်ကြီးဌာန]]
| rowspan=&quot;3&quot; |၂ မတ် ၂၀၂၁
| rowspan=&quot;3&quot; |လက်ရှိ
| rowspan=&quot;3&quot; |{{age in days|2021|3|2}}
|-
|[[ရင်းနှီးမြှပ်နှံမှုနှင့် နိုင်ငံခြားစီးပွားဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန|ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် နိုင်ငံခြားစီးပွားဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန]]
|-
|[[စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန|စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန]]
|-
| rowspan=&quot;3&quot; |၄
| rowspan=&quot;3&quot; |ဒေါက်တာ[[ဇော်ဝေစိုး]]
|[[အလုပ်သမား၊ လူဝင်မှုကြီးကြပ်​ရေးနှင့် ပြည်သူ့အင်အား ဝန်ကြီးဌာန|အလုပ်သမား၊ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနှင့် ပြည်သူ့အင်အားဝန်ကြီးဌာန]]
| rowspan=&quot;3&quot; |၂ မတ် ၂၀၂၁
| rowspan=&quot;3&quot; |လက်ရှိ
| rowspan=&quot;3&quot; |{{age in days|2021|3|2}}
|-
|[[ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန]]
|-
|[[ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစား ဝန်ကြီးဌာန|ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာန]]
|-
|၅
|[[ဝင်းမြတ်အေး|ဒေါက်တာဝင်းမြတ်အေး]]
|[[လူမှုဝန်ထမ်း ကယ်ဆယ်ရေးနှင့် ပြန်လည်နေရာချထားရေး ဝန်ကြီးဌာန]]
| ၂၃ မတ် ၂၀၂၁
|လက်ရှိ
|{{age in days|2021|3|23}}
|}

== လုပ်ဆောင်ချက်များ ==&lt;!-- အစောပိုင်းလုပ်ဆောင်ချက်များ --&gt;

မတ်လ ၂၉ ရက်နေ့တွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြု ကော်မတီ၊  လူမှုဝန်ထမ်း ကယ်ဆယ်ရေးနှင့် ပြန်လည်နေရာချထားရေး ဝန်ကြီးဌာနသည် စစ်ကောင်စီ၏ ဖျက်စီးမှုကြောင့် မတ်လ ၂၇ ရက်နေ့၌ မီးဘေးသင့်ခဲ့သော အိမ်ခြေ ၇၀ အား သိန်း ၇၀ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.facebook.com/102780861847894/posts/142326217893358/ စစ်ကောင်စီ၏ လက်ချက်ကြောင့် မီးဘေးသင့်ခဲ့သော အိမ်ခြေ ၇၀ အား CRPH မှ သိန်း ၇၀ ထောက်ပံ့]&lt;/ref&gt;

မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့တွင် ကော်မတီသည် [[မြန်မာနိုင်ငံဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ (၂၀၀၈)|၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ]]ကို အပြီးဖြတ်သိမ်းကြောင်းကြေညာခဲ့ပြီး&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CRPH မှ ၂၀၀၈ ခြေဥဖျက်သိမ်း |url=https://crphmyanmar.org/crph3103212/ |access-date=1 April 2021 |archive-date=1 April 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210401072244/https://crphmyanmar.org/crph3103212/ }}&lt;/ref&gt; [[ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ပဋိညာဉ်]] ကိုလည်းထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပဋိညာဉ် ထုတ်ပြန်ကြေညာခြင်း |url=https://crphmyanmar.org/crph010421/ |access-date=1 April 2021 |archive-date=1 April 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210401072250/https://crphmyanmar.org/crph010421/ }}&lt;/ref&gt;

မတ်လ ၃၁ ရက်၌ ကြေညာခဲ့သည့် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ပဋိညာဉ်အရ [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အတိုင်ပင်ခံကောင်စီ]] (NUCC) က တင်သွင်းပြီး ဧပြီလ ၁၆ ရက်နေ့တွင် ကြေညာချက်အမှတ် ၂၃/၂၀၂၁ ကို ထုတ်ပြန်၍ ကြားကာလ [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရအဖွဲ့|အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ]]တစ်ရပ်ကို အတည်ပြု ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news|title=အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ ဖွဲ့စည်းခြင်း|url=https://www.facebook.com/102780861847894/posts/153227860136527/|access-date=16 ဧပြီ 2021|work=|publisher=Committee Representing Pyidaungsu Hluttaw|date=16 April 2021|language=my}}&lt;/ref&gt; ထိုကြေညာချက်ကို [[ပြည်သူ့အသံ ရုပ်သံလိုင်း]]၏ ဖေ့စဘွတ်စာမျက်နှာမှတစ်ဆင့် ကြေညာခဲ့ပြီး ၎င်းရုပ်သံလိုင်းကိုပါ တစ်ဆက်တည်း အသက်သွင်းခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|title=ပြည်သူ့အသံ ရုပ်သံ (Public Voice Television) ကို စတင်ထုတ်လွှင့်|url=https://www.facebook.com/story.php?story_fbid=104180381804064&amp;id=102986271923475|work=PVTV}}&lt;/ref&gt; ကြေညာချက်အရ [[မန်းဝင်းခိုင်သန်း]]သည် [[မြန်မာနိုင်ငံတော်၏ ဝန်ကြီးချုပ်များ|ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးချုပ်]] ဖြစ်လာခဲ့သည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊​ ဇွန် ၁၃ ရက်တွင် အကြမ်းမဖက်အာဏာဖီဆန်ရေးလှုပ်ရှားမှု (CDM) တွင် ပါဝင်ခြင်းမရှိသည့် နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းများကို အရေးယူမည့်အချက်များပါဝင်သည့်  &quot;အကြမ်းမဖက် အာဏာဖီဆန်ရေး လှုပ်ရှားမှုဆိုင်ရာ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းဥပဒေ” ကို  ပြဋ္ဌာန်းလိုက်ကြောင်း ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီ (CRPH) က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://bur.mizzima.com/2025/06/14/58832|title=Non – CDM များကို အရေးယူမည့်အချက်များပါဝင်သည့် နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းဥပဒေ CRPH ပြဋ္ဌာန်း|accessdate=2025-6-14|publisher=Mizzima|archivedate=2025-6-14|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250614105525/https://bur.mizzima.com/2025/06/14/58832}}&lt;/ref&gt;

== မတရားအသင်းအဖြစ် ကြေညာခံရခြင်း ==

မတ်လ ၂၁ ရက်နေ့တွင် [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ]]က ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီ CRPH ကို မတရားအသင်း အဖြစ်ကြေညာခဲ့သည်။ မတရားအသင်းများ အက်ဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၆ အရ CRPH ကော်မတီနှင့် ယင်းကော်မတီက ဖွဲ့စည်းထားသော အဖွဲ့ အစည်းများကို မတရားအသင်းများ အက်ဥပဒေပုဒ်မ ၁၅၊ ပုဒ်မခွဲ (၂) ပါ အဓိပ္ပာယ် ဖော်ပြချက်များနှင့်အညီ မတရားအသင်း အဖြစ် ကြေညာလိုက်ကြောင်း စစ်ကောင်စီက ခန့်အပ်သည့် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး စိုးထွဋ်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://burma.irrawaddy.com/news/short-news/2021/03/22/239730.html CRPH က အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အဖြစ် ထုတ်ပြန်သလို စစ်ကောင်စီကလည်း မတရားအသင်း ကြေညာ]&lt;/ref&gt;

== အခြားဖတ်ရန် ==

* [[တပ်မတော်အစိုးရ (၂၀၂၁)]]
* [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း]]
* [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံဆန္ဒပြမှုများ| မြန်မာ့နွေဦးတော်လှန်ရေး]]
*[[အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရအဖွဲ့|အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ]]
*[[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီ အစိုးရအဖွဲ့]]

==ကိုးကား==
{{reflist}}

==ပြင်ပလင့်ခ်များ==
*{{Facebook|crph.official.mm}}
* [https://www.facebook.com/nldparty/posts/4414952101853490| ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီ ဖွဲ့စည်းကြောင်း ကြေညာချက်]
*[http://crphmyanmar.org ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုရေးကော်မတီ ဝက်ဆိုက်စာမျက်နှာ]


{{မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေး}}

[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး]]</text>
      <sha1>10oal5vy0iek8rbhz00zhop7ho56tqr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>လွတ်လပ်ပြီးခေတ်မြန်မာနိုင်ငံ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>206203</id>
    <revision>
      <id>877806</id>
      <parentid>874707</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T10:37:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>103.88.49.203</ip>
      </contributor>
      <origin>877806</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="53968" sha1="e59zr3skcd2o3a8hyzixmlwrrxv06tb" xml:space="preserve">{{Infobox country
| conventional_long_name = ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်&lt;br&gt;Union of Burma
| native_name = 
| common_name = မြန်မာနိုင်ငံ
| status = 
| status_text = 
| p1 = ကိုလိုနီခေတ်
| flag_p1 = Flag of British Burma (1937).svg
| s1 = ပြည်ထောင်စုဆိုရှယ်လစ်သမ္မတမြန်မာနိုင်ငံ
| flag_s1 = Flag of Myanmar (1974-2010).svg
| flag = 
| image_flag = Flag of Burma (1948-1974).svg
| flag_type = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ အလံတော်|အလံတော်]]
| flag_alt = 
| national_motto = ''သမဂ္ဂါနံ တပေါ သုခေါ''&lt;br/&gt;(စည်းလုံးညီညွတ်ခြင်းသည် ချမ်းသာခြင်းကို ဆောင်ရာ၏)
| image_coat = State Seal of Burma (1948–1974).png
| coat_alt = 
| symbol = 
| symbol_type = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော်အထိမ်းအမှတ်တံဆိပ်|တံဆိပ်တော်]]{{efn|သမတ (သမ္မတ) ဟူသောစကားလုံးပါဝင်သော်လည်း တရားဝင်အသုံးအနှုန်းတွင် ထည့်သုံးလေ့မရှိပေ။}}
| image_map = Location Burma (Myanmar) ASEAN.svg
| image_map_alt = 
| image_map_caption = 
| capital = [[ရန်ကုန်မြို့|ရန်ကုန်]]
| national_anthem = {{unbulleted list|''[[ကမ္ဘာမကြေ]]'' &lt;br/&gt;({{lang-en|&quot;Till the End of the World&quot;}})|&lt;br/&gt;[[File:U.S. Navy Band - Kaba Ma Kyei.oga]]}}
| era = [[စစ်အေးတိုက်ပွဲ|စစ်အေးကာလ]]
| government_type = [[တစ်ပြည်ထောင် ပါလီမန် သမ္မတစနစ်]]
| leader_title1 = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတများ စာရင်း|နိုင်ငံတော်သမ္မတ]]
| leader_name1 = {{unbulleted list|[[စဝ်ရွှေသိုက်]] (၁၉၄၈–၁၉၅၂)|[[ဘဦး (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဘဦး]] (၁၉၅၂–၁၉၅၇)|[[မန်းဝင်းမောင် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဝင်းမောင်]] (၁၉၅၇–၁၉၆၂)}}
| leader_title2 = [[မြန်မာနိုင်ငံတော်၏ ဝန်ကြီးချုပ်များ|နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်]]
| leader_name2 = {{unbulleted list|[[ဦးနု]] (၁၉၄၈–၁၉၅၆)|[[ဦးဗဆွေ|ဗဆွေ]] (၁၉၅၆–၁၉၅၇)|[[ဦးနု]] (၁၉၅၇–၁၉၅၈)|[[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|နေဝင်း]] (၁၉၅၈–၁၉၆၀) {{small|(ယာယီ)}}|[[ဦးနု]] (၁၉၆၀–၁၉၆၂)}} 
| legislature = [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် (၁၉၄၇)|ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]]
| upper_house = [[လူမျိုးစုလွှတ်တော်]]
| lower_house = [[ပြည်သူ့လွှတ်တော် (၁၉၄၈)|ပြည်သူ့လွှတ်တော်]]
| official_languages = [[မြန်မာဘာသာစကား|မြန်မာဘာသာ]]၊ [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်ဘာသာ]]
| recognised_languages = 
| common_languages = 
| religion = [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]&lt;ref&gt;{{cite web|title=၁၉၆၁ ခုနှစ်၊ နိုင်ငံတော်ဘာသာသာသနာချီးမြှောက်ထောက်ပံ့ရေးအက်ဥပဒေ|url=https://www.constitutionaltribunal.gov.mm/lawdatabase/my/law/764|website=Constitutional Tribunal of the Union, Law Library|access-date=26 August 2022|archive-date=25 October 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221025023633/https://www.constitutionaltribunal.gov.mm/lawdatabase/my/law/764}}&lt;/ref&gt;
| demonym = Burmese
| sovereignty_type = ဖြစ်ရပ်များ
| established_event1 = [[မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးအက်ဥပဒေ]]ပြဋ္ဌာန်းခြင်း
| established_date1 = ၁၀ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၄၇
| established_event2 = [[လွတ်လပ်ရေးနေ့ (မြန်မာနိုင်ငံ)|လွတ်လပ်ရေးကြေညာခြင်း]]
| established_date2 = ၄ ဇန်နဝါရီ ၁၉၄၈
| established_event3 = [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|အာဏာသိမ်းပိုက်ခံရခြင်း]]
| established_date3 = ၂ မတ် ၁၉၆၂
| area_km2 = ၆၇၆,၅၇၈
| area_sq_mi = ၂၆၁,၂၂၈
| currency = [[မြန်မာကျပ်ငွေ]]
| currency_code = MMK
| iso3166code = MM
| time_zone = [[မြန်မာစံတော်ချိန်]]
| utc_offset = +06:30
| today = [[မြန်မာနိုင်ငံ]]
}}
{{မြန်မာ့သမိုင်း}}
မြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၄၈ခုနှစ်တွင်'''ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်''' ({{lang-en|Union of Burma}})အမည်ဖြင့် [[ဗြိတိန်]]တို့ထံမှ လွတ်လပ်ရေးရရှိခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးရရှိပြီးနောက် ဗမာနိုင်ငံကို ဦးနုဦးဆောင်သော [[ဖဆပလ|ဖဆပလ]]ပါတီမှ နိုင်ငံကို ၁၂နှစ်တိုင်တိုင် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။

လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် ဖဆပလပါတီမှ အာဏာရရှိလာသောအခါ ဖဆပလကို မကျေနပ်သော ကွန်မြူနစ်များနှင့် ဗမာလူမျိုးမဟုတ်သော တိုင်းရင်းသားအချို့က ဖဆပလအစိုးရအား ပုန်ကန်သဖြင့် [[မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ|ပဋိပက္ခ]]စတင်ဖြစ်ပွားလေသည်။ စီးပွားရေး၊ ပညာရေး တို့တွင်ထိုစဥ်က [[အာရှ]]တွင်ထိပ်တန်း ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ အမေရီကန်နှင် အနောက်နိုင်ငံများနှင့်ကောင်းမွန်သောဆက်ဆံရေးရှိသည်။ ထိုစဥ်က မြန်မာ ၆ ကျပ်လျှင် အမေရီကန် ၁ ဒေါ်လာ နှင့်ညီမျှသည်။ သို့သော်ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးကို မတည်ဆောက်နိုင်။ [[ကူမင်တန်|တရုတ်ဖြူ]]ကျူးကျော်မှု၊ ပြည်တွင်းစစ်နှင့်ဖက်ဒရယ်ကိစ္စဆွေးနွေးခဲ့သဖြင့်၁၉၆၂ခုနှစ်တွင် [[ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း]]ဦးဆောင်သော [[တပ်မတော်|မြန်မာစစ်တပ်]]၏ ဖြုတ်ချခြင်းကို ခံခဲ့ရလေသည်။

==နယ်နမိတ်==
၁၉၄၈ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံ၏ နယ်နမိတ်သည် လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ နယ်နမိတ်နှင့် အတူတူပင်ဖြစ်သည်။ ၁၉၄၈ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံသည် [[ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ]]၊ [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]]၊ တိဘက်နိုင်ငံ(၁၉၅၁အထိ)၊ [[တရုတ်နိုင်ငံ]]၊ [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ|ပြင်သစ်အင်ဒိုချိုင်းနားကိုလိုနီ]](၁၉၅၄အထိ)၊ [[လာအိုနိုင်ငံ]](၁၉၅၄မှစ၍)နှင့် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]တို့နှင့် နယ်နမိတ်ချင်း ထိစပ်ခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် ပြည်ထောင်စု(သို့မဟုတ်)တစ်ပြည်ထောင် ပါလီမန်သမ္မတနိုင်ငံဖြစ်ခဲ့ပြီး ဗဟိုအစိုးရမှ အာဏာအားလုံးအား ချုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဗြိတိသျှလက်ထက်ကတည်းက တည်ရှိခဲ့သော တိုင်း၇တိုင်းနှင့် လွတ်လပ်ရေးရပြီးမှ ဖွဲ့စည်းသော ပြည်နယ်၅ခုရှိခဲ့သည်။ တိုင်းများမှာ [[စစ်ကိုင်းတိုင်း]]၊ [[မန္တလေးတိုင်း]]၊ [[မကွေးတိုင်း]]၊ [[ရခိုင်ပြည်နယ်|ရခိုင်တိုင်း]]၊ [[ပဲခူးတိုင်း]]၊ [[ဧရာဝတီတိုင်း]]နင့် [[တနင်္သာရီတိုင်း]]တို့ဖြစ်သည်။ လွတ်လပ်ရေးရရှိပြီးနောက် စစ်ကိုင်းတိုင်း အရှေ့မြောက်ပိုင်းအား [[ကချင်ပြည်နယ်]]အဖြစ်လည်းကောင်း၊ မကွေးတိုင်း အနောက်မြောက်ပိုင်းအား [[ချင်းပြည်နယ်|ချင်းဝိသေသတိုင်း]]အဖြစ်လည်းကောင်း၊ တနင်္သာရီတိုင်း အရှေ့မြောက်ပိုင်းအား [[ကရင်ပြည်နယ်]]အဖြစ်လည်းကောင်း၊ ဖက်ဒရယ်ရှမ်းပြည်နယ်စုတောင်ဘက်အစွန်အဖျားရှိ နယ်မြေများအား [[ကယားပြည်နယ်]]အဖြစ်လည်းကောင်း၊ ဖက်ဒရယ်ရှမ်းပြည်နယ်စုအား [[ရှမ်းပြည်နယ်]]အဖြစ်လည်းကောင်း ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေ ၁၂ခုရှိခဲ့သည်။ ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းများသည် အတူတူပင်ဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့အားလုံးကို မြန်မာအစိုးရမှ ဝန်ကြီးများခန့်၍ တိုက်ရိုက်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က နိုင်ငံ၏ မြို့တော်နှင့် အကြီးဆုံးမြို့မှာ ရန်ကုန်မြို့ဖြစ်သည်။

==သမိုင်းကြောင်း==
{{see also|မြန်မာ့သမိုင်း}}
မြန်မာနိုင်ငံသည် [[၁၉၄၈]] ခုနှစ်တွင်[[လွတ်လပ်ရေးနေ့ (မြန်မာနိုင်ငံ)|အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်နိုင်ငံ]] ဖြစ်လာခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးရပြီးသည့်နောက် နိုင်ငံကို ပထမဆုံးအုပ်ချုပ်သည့်ပါတီမှာ မြန်မာလူမျိုးရေးဝါဒီ[[ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး အဖွဲ့ချုပ်|ဖဆပလပါတီ]]ဖြစ်သည်။

ထိုဖဆပလအစိုးရသည် မြန်မာလူမျိုးရေးဝါဒီအစိုးရဖြစ်သောကြောင့် မြန်မာလူမျိုးမဟုတ်သော တိုင်းရင်းသားအချို့နှင့် ကွန်မြူနစ်များက မကျေနပ်ကြပေ။ ထို့ကြောင့်[[ကရင် အမျိုးသား အစည်းအရုံး|ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး]] (KNU)၊ [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ|အလံဖြူကွန်မြူနစ်ပါတီ]] (CPB)၊ [[အလံနီ ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]၊ [[ပြည်သူ့ရဲဘော် အဖွဲ့]] (PVO) စသည်တို့ မြန်မာလူမျိုးရေးဝါဒီအစိုးရအား ပုန်ကန်ရာမှ [[မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ|ပဋိပက္ခ]]ဖြစ်ပွားလေသည်။

===ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ===
{{see also|မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ}}
====ကွန်မြူနစ်တို့ထကြွခြင်း====
မြန်မာနိုင်ငံ၌ ပထမဆုံးပုန်ကန်ခဲ့ကြသူများမှာ ကွန်မြူနစ်ပါတီဖြစ်သည်။ ၁၉၄၆ တွင် [[ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]သည် ဂိုဏ်းဂဏစိတ်ပြင်းထန်လာခြင်း၊ ဖဆပလ၏စည်းကမ်းများကို ကျူးလွန်ဖောက်ဖျက်ခြင်းစသည်တို့ကြောင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီကို ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်မှ ထုတ်ပယ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ထိုကွန်မြူနစ်ပါတီမှာ ကိုယ်တိုင်တိုက်ပွဲဝင်၍ လွတ်လပ်ရေးရယူလိုသော [[သခင်စိုး]]ဦးဆောင်သည့် [[အလံနီ ကွန်မြူနစ်ပါတီ|အလံနီကွန်မြူနစ်ပါတီ]]နှင့် ဖဆပလနှင့်ပူးပေါင်းလိုသော [[သခင်သန်းထွန်း]]ဦးဆောင်သည့် [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ|အလံဖြူကွန်မြူနစ်ပါတီ]]ဟူ၍ နှစ်ခြမ်းကွဲခဲ့သည်။ အလံနီများက ၁၉၄၆ တွင် စတင်ပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။

အလံဖြူများသည် ဖဆပလနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လိုရာမှ ၁၉၄၈ တွင် ကျင်းပသော ကွန်မြူနစ်ညီလာခံကြီးသို့ တက်ရောက်ခဲ့ရာ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးလမ်းစဉ်ကို လက်ခံခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် အလံဖြူများသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏လွတ်လပ်ရေးကို အယုံအကြည်မရှိဖြစ်ခဲ့ကြရာ စတင်ပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။

====ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့====
[[ပြည်သူ့ရဲဘော် အဖွဲ့|ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့]]တွင်လည်း သဘောထားကွဲလွဲမှုကြောင့် ရဲဘော်ဖြူ၊ ရဲဘော်ဝါဟူ၍ နှစ်ခြမ်းကွဲခဲ့သည်။ ရဲဘော်ဝါများသည် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုအဆိုပြုသော လက်ဝဲညီညွတ်ရေးမူ ၁၅ ချက်အနက် ၁၄ ချက်ကို လက်ခံခဲ့ကြသည်။ ရဲဘော်ဖြူများကမူ  တောခိုကွန်မြူနစ်များကို ပြန်လည်စေ့စပ်ပြီးမှသာ လက်ဝဲညီညွတ်ရေးမူကို ရရှိနိုင်မည်ဟုယုံကြည်ခဲ့ကြသည်။ ရဲဘော်ဖြူများကို ဗိုလ်လရောင်နှင့် [[ဖိုးကွန်း (ဗိုလ်မှူး)|ဗိုလ်ဖိုးကွန်း]]တို့ခေါင်းဆောင်ခဲ့ပြီး၊ ရဲဘော်ဝါကို [[မှူးအောင်၊ ဗိုလ် (ရဲဘော်သုံးကျိပ်)|ဗိုလ်မှူးအောင်]]နှင့် [[စိန်မှန်၊ ဗိုလ်မှူး|ဗိုလ်စိန်မှန်]]တို့က ခေါင်းဆောင်ခဲ့သည်။ ရဲဘော်ဖြူတို့သည် ၁၉၄၈ ဇူလိုင် ၂၉ တွင် စတင်ပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။

====[[ကရင်ပဋိပက္ခ]]====
၁၉၄၈ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် [[ကရင်လူမျိုး|ကရင်တိုင်းရင်းသား]]လေးသိန်းတို့သည် [[ကရင်ပြည်နယ်]]ကိုဖွဲ့စည်းပေးရန် တောင်းဆိုဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။ ကွန်မြူနစ်များထကြွလာသည်နှင့် အချို့သောကရင်များသည် [[ကရင်အမျိုးသားကာကွယ်ရေးအဖွဲ့]] (KNDO) ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ KNDO အဖွဲ့ကိုဖွဲ့စည်းခြင်း၊ ဖဆပလအစိုးရမှ ကရင်တို့အား အယုံအကြည်နည်းခြင်းတို့ကြောင့် ကရင်နှင့်ဗမာတိုင်းရင်းသားတို့၏ ဆက်ဆံရေးမှာ တင်းမာလာခဲ့သည်။ ထိုတင်းမာမှုများကို လျော့ကျစေရန်အတွက် ဝန်ကြီးချုပ်[[ဦးနု]]ကိုယ်တိုင်ဦးစီး၍ ကရင်–မြန်မာ ချစ်ကြည်ရေးပွဲများ ပြုလုပ်ပေးခဲ့သည်။

ကရင်တိုင်းရင်းသားတို့သည် ပုန်ကန်မှုများကို နှိမ်နှင်းရာ၌အစိုးရအား ကူညီပေးခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄၈ ဇန်နဝါရီတွင် [[ဦးနု]]နှင့် [[ကရင် အမျိုးသား အစည်းအရုံး|ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး]] (KNU) ခေါင်းဆောင် [[စောဘဦးကြီး]]တို့သည် ပြည်တွင်း၌ဖြစ်လျက်ရှိသော သောင်းကျန်းမှုများကိုရပ်‌ဆိုင်းရန် ဧရာဝတီဒေသ၌ ဆွေးနွှေးခဲ့ကြသည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနု၏ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် စစ်ဦးစီးချုပ်[[စမစ်ဒွန်း|ဗိုလ်ချုပ်စမစ်ဒွန်း]]သည် ကွန်မြူနစ်များအားတိုက်ထုတ်ရန် တွံတွေးတူးမြောင်းဒေသအား သိမ်းပိုက်‌စေခဲ့သည်။ လူမျိုးရေးတင်းမာမှုများကြောင့် မြန်မာ့သတင်းများသည်ထိုဖြစ်ရပ်ကို ကရင်တို့ထကြွကြသည် ဟူ၍မှတ်ယူခဲ့ကြသဖြင့် ကရင်-မြန်မာဆက်ဆံရေးမှာ ယိုယွင်းလာခဲ့သည်။

KNDO သည် [[ရန်ကုန်မြို့|ရန်ကုန်မြို့မြောက်ပိုင်း]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ [[ဗမာလူမျိုး|မြန်မာလူမျိုး]]တို့ကမကျေနပ်သဖြင့် ကိုယ်တိုင်လက်နက်စွဲကိုင်၍ ကရင်တို့အား တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ကရင်ဗိုလ်မှူးကြီးမင်းမောင်သည် စောဘဦးကြီးအား KNU နှင့် ဦးနုအစိုးရတို့အကြား ငြိမ်းချမ်းရေးကို ရပ်ဆိုင်းစေခဲ့သည်။ ၁၉၄၉ ဇန်နဝါရီ ၂၇ တွင် [[တောင်ငူမြို့]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် [[ပုသိမ်မြို့]]၊ [[ဖြူးမြို့]] စသောဒေသများကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ထိုအကြောင်းကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုသည် [[တပ်မတော်]]ရှိ ကရင်လူမျိုးများအား ဖြုတ်ချခဲ့သည်။ စစ်ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်စမစ်ဒွန်းနေရာတွင် [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း]]အား ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ရာထူးမှအနားယူခံရသော ကရင်စစ်သားတို့သည် KNDO သို့ဝင်ရောက်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄၉ ဇန်နဝါရီ ၃၁ တွင် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံးသည် မြန်မာအစိုးရအား စစ်ကြေညာခဲ့သည်။

====အခြားသောင်းကျန်းမှုများ====
တနင်္သာရီတိုင်းမြောက်ပိုင်း တွင်လည်း မွန်အမျိုးသားကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ (MNDO) ပေါ်ပေါက်လာ၍ ထပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။ [[ပအိုဝ့်လူမျိုး|ပအိုဝ်း]]တိုင်းရင်းသားတို့သည်လည်း ထကြွခဲ့ကြသည်။ [[ရခိုင်ပြည်နယ်|ရခိုင်တိုင်း]]တွင် &quot;[[မူဂျာဟစ်]]&quot; သူပုန်များပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။ ထိုမူဂျာဟစ်အဖွဲ့သည် ရခိုင်၏[[မယူမြစ်|မယူကျွန်းဆွယ်]]ဒေသကို [[အရှေ့ပါကစ္စတန်]]ဒေသအဖြစ် သွတ်သွင်းလိုခဲ့ကြသည်။ [[တပ်မတော်|မြန်မာ့တပ်မတော်]]မှလည်း တပ်သားအချို့ လက်နက်များယူ၍ တောခိုခဲ့ကြသည်လည်းရှိခဲ့သည်။ ထိုပုန်ကန်သူများကို စုပေါင်း၍ &quot;ရောင်စုံသူပုန်များ&quot; ဟူ၍ခေါ်ဆိုကြသည်။ သို့သော် ထိုအင်အားစုတို့မှာ တစ်သီးတစ်ခြားပုန်ကန်ကြခြင်း၊ တောင်တန်းဒေသမှ တိုင်းရင်းသားအချို့ အစိုးရဘက်မှ ပါဝင်ကူညီပေးခြင်းတို့ကြောင့် ပဋိပက္ခအရှိန်အဟုန်များ လျော့ကျခဲ့သည်။

===ကူမင်တန်ကျူးကျော်မှု===
{{main|ကူမင်တန်မှမြန်မာနိုင်ငံအားကျူးကျော်မှု}}

[[တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ (၁၉၁၂–၁၉၄၉)|တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ]]၌ [[တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ|ကွန်မြူနစ်]]နှင့် [[ကွန်မင်တန်ပါတီ|ကူမင်တန်]]တို့သည် [[တရုတ် ပြည်တွင်းစစ်ပွဲ|ပြည်တွင်းစစ်]]တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင် ကွန်မြူနစ်တို့မှ အနိုင်ရခဲ့ရာ [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]]ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ သို့ဖြစ်ရာ ကူမင်တန်အစိုးရသည် [[ထိုင်ဝမ်]]ကျွန်းသို့ အဆင့်ဆင့်တိမ်းရှောင်ခဲ့ရသည်။ ၁၉၅၀ တွင် ယူနန်နယ်ရှိကူမင်တန်တပ်များသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ ကူမင်တန်တပ်များသည်ဦးစွာ ကျိုင်းတုံ၌အခြေချခဲ့ပြီး အင်အားစုစောင်းခဲ့သည်။ ၁၉၅၀ မတ်လတွင် [[ကျိုင်းတုံမြို့|ကျိုင်းတုံ]]နှင့် [[တာချီလိတ်မြို့]]များကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။

မြန်မာအစိုးရမှကူမင်တန်တို့အား လက်နက်ချရန်သို့မဟုတ် မြန်မာ့နယ်မြေမှထွက်ခွာရန် ရာဇသံ‌ပေးခဲ့သည်။ ကူမင်တန်တို့သည် ထိုရာဇသံကိုလက်မခံဘဲ ဆက်လက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြရာ မြန်မာ့တပ်မတော်သည် စတင်ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၃ မတ်လတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည်[[ကုလသမဂ္ဂ]]၌ ကူမင်တန်ကျူးကျော်မှုပြဿနာကို အထောက်အထားများဖြင့် တင်ပြခဲ့သည်။ လပေါင်းများစွာ ဆွေးနွှေးမှုများအပြီးတွင် ကူမင်တန်တပ်များသည် မြန်မာနိုင်ငံမှတပ်ဆုတ်ပေးရန် သဘောတူခဲ့သည်။ ၁၉၅၄ တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ ကူမင်တန် ၆၀၀၀ မျှသာကျန်ရှိခဲ့သည်။

===ဖဆပလနှစ်ခြမ်းကွဲခြင်း===
၁၉၅၈ တွင် ဝန်ကြီးချူပ်ဦးနုသည် သောင်းကျန်းသူများအား လက်နက်ချစေနိုင်ခဲ့သော်လည်း [[ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး အဖွဲ့ချုပ်|ဖဆပလ]]အတွင်း၌ မပြေလည်မှုများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ၁၉၅၈ ဇူလိုင်လတွင် [[ဦးနု]]နှင့် [[ဦးတင်]]တို့ခေါင်းဆောင်သော [[သန့်ရှင်းဖဆပလ]]နှင့် [[ဦးဗဆွေ]]နှင့် [[ကျော်ငြိမ်း|ဦးကျော်ငြိမ်း]]တို့ ခေါင်းဆောင်သော [[တည်မြဲဖဆပလ]]ဟူ၍ နှစ်ဖွဲ့ကွဲခဲ့သည်။ အစိုးရကိုကြိုးကိုင်နိုင်ရန် ထိုနှစ်ဖွဲ့လုံးကယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ကြသည်။ သန့်ရှင်းဖဆပလသည် လိုက်လျောမှုတစ်ရပ်အနေဖြင့် လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အမိန့်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုအား &quot;no confidence&quot; ခေါ် နိုင်ငံတော်ကိုအုပ်ချုပ်ရန် အယုံအကြည်မရှိကြောင်းအဆိုကို တည်မြဲဖဆပလမှ အဆိုတင်သွင်းခဲ့သည်။ ပါလီမန်အထူးအစည်းအဝေးပွဲ၌ မဲပေးဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြရာ သန့်ရှင်းဖဆပလသည် [[ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးတပ်ပေါင်းစု]] (ပမညတ) ၏ ထောက်ခံမှုဖြင့် ဆက်လက်အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ဦးနုအစိုးရနှင့် ပမညတတို့၏ သဘောတူညီမှုကိုအသုံးချ၍ ကွန်မြူနစ်သောင်းကျန်းသူများသည် အလင်းဝင်ဟန်ပြု၍ နိုင်ငံရေးလောကအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာမည်ကို တည်မြဲဖဆပလ အမတ်များနှင့် တပ်မတော်သမားများက စိုးရိမ်ခဲ့ကြသည်။

၁၉၅၈ ဩဂုတ်တွင်ဦးနုသည် ထိုသို့နိုင်ငံရေးတင်းမာမှုများကြောင့် ရသုံးခန့်မှန်းခြေစာရင်းကို လွှတ်တော်မခေါ်ယူတော့ဘဲ အရေးပေါ်အာဏာဖြင့် အတည်ပြုလိုက်သည်။ ထိုအကြောင်းကြောင့် တည်မြဲအမတ်များက ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေကို ဆန့်ကျင်သည်ဟုဆိုကာ ထိုသို့အတည်ပြုခြင်းကို ဆန့်ကျင်ရုံသာမက တပ်မတော်ကိုပါ အာဏာသိမ်းယူရန်တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ ဦးနုသည် နိုင်ငံတော်အာဏာကို သိမ်းယူရန် အစီအစဉ်ကို သိရှိခဲ့ရသောအခါ ဗိုလ်မှူးချုပ်တင်ဖေ၊ ဗိုလ်မှူးချုပ်အောင်ကြီးနှင့် ဗိုလ်မှူးချုပ်မောင်မောင်တို့ လာရောက်တွေ့ဆုံကြသောအခါတွင် ကမ်းလှမ်းမှုတစ်ခုပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ထိုကမ်းလှမ်းမှုမှာ နိုင်ငံတော်အာဏာကို မသိမ်းယူသင့်‌ကြောင်း၊ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း]]ကို ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ်ခန့်‌ပေးမည်ဖြစ်‌ကြောင်းနှင့် [[အိမ်စောင့်အစိုးရ (၁၉၅၈)|အစိုးရအသစ်]]ကို သန့်ရှင်းဖဆပလ အဖွဲ့ဝင်များမပါဝင်ဘဲ ဖွဲ့စည်းနိုင်ကြောင်းတို့ဖြစ်ကြသည်။ ဗိုလ်နေဝင်းသည်လည်း ထိုကမ်းလှမ်းမှုကို လက်ခံခဲ့သည့်အလျှောက် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုသည် ပါလီမန်အထူးအစည်းအဝေးပွဲ ခေါ်ယူခဲ့၍ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းအား အာဏာလွှဲပြောင်းခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite book|author=[[ဦးနု]]|year=၂၀၁၃|title= တာတေစနေသား|edition=တတိယ|publisher=ငါတို့စာပေ|location=ရန်ကုန်|pages=၃၁၄–၃၁၆}}&lt;/ref&gt;

===အိမ်စောင့်အစိုးရ===
{{main|အိမ်စောင့်အစိုးရ (၁၉၅၈)}}
၁၉၅၈ အောက်တိုဘာ ၂၈ မှစ၍ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းသည် အာဏာရရှိခဲ့၍ အိမ်စောင့်အစိုးရကိုဖွဲ့စည်းပြီး စတင်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ထိုအစိုးရအဖွဲ့တွင် ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းသည် နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး တပ်မတော်မှ အနားယူပြီးဖြစ်သော အရာရှိ ၁၄ ဦးပါဝင်သည်။ အိမ်စောင့်အစိုးရသည် နိုင်ငံကိုအတင်းအကျပ် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အမိန့်ကို ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။ [[ပမညတ]]နှင့် [[သန့်ရှင်းဖဆပလ]]တို့ကို ဖိနှိပ်မှုများပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ကွန်မြူနစ်တို့အား ထောက်ခံသူဟုဆိုသူ လူအယောက် ၄၀၀ ကျော်ကို ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး ၁၅၃ ယောက်ကို [[ကိုကိုးကျွန်း]]နှင့် [[ကပ္ပလီပင်လယ်]]များသို့ နှင်ထုတ်ခဲ့သည်။ [[ဗိုလ်တထောင် သတင်းစာ|ဗိုလ်တထောင်]]၊ [[ကြေးမုံ သတင်းစာ|ကြေးမုံ]]နှင့် ရန်ကုန်နေ့စဉ် သတင်းစာတိုက်များကို ပိတ်ချခဲ့သည်။ ထိုသို့ဖိနှိပ်မှုများကြောင့် ၁၉၅၈ စက်တင်ဘာ ၃၀ တွင် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားများသည် အိမ့်စောင့်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။

ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ပါလီမန်အမတ် မဟုတ်သောသူများသည် ဝန်ကြီးချုပ်တာဝန်ကို ၆ လ အထိသာထမ်းဆောင်နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ၁၉၅၉ ဖေဖော်ဝါရီတွင် အိမ်စောင့်အစိုးရသည် ဥပဒေပုဒ်မ ၁၁၆ ကို ပြင်ဆင်လိုခဲ့သည်။ ထိုအဆိုကို အများပြည်သူများက ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသော်လည်း ပါလီမန်အတွင်း၌ တည်မြဲဖဆပလမှ အမတ်ဦး‌ရေများသဖြင့် ထိုပုဒ်မ ၁၁၆ ကို ပြင်ဆင်နိုင်ခဲ့၍ အိမ်စောင့်အစိုးရ၏ သက်တမ်းကိုတိုးမြှင့်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၉ ဧပြီလတွင် [[ဒီမိုကရေစီ]]ဝါဒနှင့် ညီညွတ်စေရေးကိုအကြောင်းပြု၍ ရှမ်းနှင့် ကယား[[စော်ဘွား]]များအား ငွေကြေးပေး၍ အာဏာစွန့်စေခြင်းဖြင့် ရှမ်းပြည်နယ်နှင့် ကယားပြည်နယ်အား မြန်မာအစိုးရ၏ တိုက်ရိုက်အုပ်ချုပ်မှုအောက်သို့ သွတ်သွင်းစေခဲ့သည်။ ၁၉၆၀ တွင် အိမ်စောင့်အစိုးရသည် [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၁၉၆၀|ရွေးကောက်ပွဲ]]ကို ကျင်းပပေးခဲ့ရာ ဦးနုဦးဆောင်သော သန့်ရှင်းဖဆပလမှာ အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ တရားမျှတသောရွေးကောက်ပွဲ ဟုဆိုသော်လည်း တပ်မတော်သည် [[တည်မြဲဖဆပလ]]ဘက်မှ မဲဆွယ်မှုများရှိခဲ့သည်။

===ပထစအစိုးရ===
၁၉၆၀ ရွေးကောက်ပွဲတွင် သန့်ရှင်းဖဆပလမှ အနိုင်ရရှိခဲ့ပြီး ပါတီအမည်ကို &quot;[[ပြည်ထောင်စုပါတီ]]&quot; (ပထစ) ဟူ၍ အမည်ပြောင်းခဲ့သည်။ ရွေးကောက်ပွဲကာလ၌ [[မွန်ပြည်နယ်]]နှင့် [[ရခိုင်ပြည်နယ်]]တို့ကို ဖွဲ့စည်းပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ကတိပေးခဲ့သည်။ ပထစအစိုးရသည် နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်သစ်များကို ချမှတ်နိုင်ခဲ့သော်လည်း ပါတီအတွင်း၌ &quot;ဦး၊ ဗိုလ်၊ သခင်&quot; အုပ်စုကွဲအားပြိုင်မှုများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ကို နိုင်ငံတော်ဘာသာအဖြစ် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည့်အတွက် ဘာသာခြားများကကန့်ကွက်ခဲ့ကြသည်။ ထိုအကြောင်းကြောင့်လည်း [[ကချင်လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့]]က စတင်ပုန်ကန်ကြွခဲ့သည်။ 

သမ္မတဟောင်း [[ညောင်ရွှေမြို့|ညောင်‌ရွှေ]]စော်ဘွား [[စဝ်ရွှေသိုက်]]ဦးဆောင်၍ ရှမ်းပြည်ဖက်ဒရယ်မူရရှိရေးအတွက် စတင်လှုပ်ရှားခဲ့ကြသည်။ ၁၉၆၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၅ တွင် ရှမ်းပြည်နယ်အစိုးရ(ကောင်စီ)ကဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ရန် အဆိုတင်သွင်းခဲ့သည်။ ဇွန်လတွင်လည်း တောင်ကြီးမြို့၌ ညီလာခံတစ်ရပ်ကျင်းပခဲ့ရာ တိုင်းရင်းသားများ တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။ ထိုညီလာခံတွင် လွှတ်တော်နှစ်ရပ် အာဏာတူပေးရေး၊ ပြည်မကို ပြည်နယ်အဖြစ်ဖွဲ့စည်းပေးရေး၊ ပြည်နယ်များအာဏာပိုမိုရရှိရေး စသည်တို့ကိုတောင်းဆိုရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite journal|author=ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုရေးရာဝန်ကြီးဌာန၊ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ|title=ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စု၏ အခြေခံမူများ|url=https://mofua.nugmyanmar.org/publication-detail/federal-paper-vol-1-no-3|volume=1|issue=3}}&lt;/ref&gt; ထို့ကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုသည် ၁၉၆၂ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄ ရက်မှစ၍ ဖက်ဒရယ်မူအတွက် ဖက်ဒရယ်နှီးနှောဖလှယ်ပွဲကို ကျင်းပပေးခဲ့သည်။ မတ်လ ၁ ရက်နေ့ ထိုနှီးနှောဖလှယ်ပွဲ၌ ဖက်ဒရယ်မူမရပါက ပြည်ထောင်စုမှ နုတ်ထွက်မည်ဖြစ်ကြောင်း သတင်းအမှားများ ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ တစ်ချိန်တည်းတွင် ဗိုလ်နေဝင်းမှ အကျင့်ပျက်အရာရှိများနှင့် ပူးပေါင်းကာ အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်နေပြီဖြစ်သည်။

===အာဏာသိမ်းပိုက်ခံရခြင်း===

ဖက်ဒရယ်မူအကြောင်း ဆွေးနွှေးနေခိုက် ၁၉၆၂ ခုနှစ် မတ်လ ၂ ရက်နေ့တွင် [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဗိုလ်နေဝင်း]]ဦးစီးသော မြန်မာ့[[တပ်မတော်]]သည် နိုင်ငံတော်မတည်ငြိမ်မှုကို အကြောင်းပြုပြီး စစ်အာဏာသိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနု၊ သမ္မတဟောင်းစဝ်ရွှေသိုက်စသော နိုင်ငံရေးသမားများကို ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အခြေအနေဆိုးကို ထိန်းသိမ်းလိုခြင်းကြောင့် တာဝန်ယူရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။ ၁၉၄၇ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအား ဖျက်သိမ်းခဲ့သည့်အပြင် သမ္မတနိုင်ငံအား ယာယီဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။ ထို့နောက် [[ပြည်ထောင်စုတော်လှန်ရေးကောင်စီအဖွဲ့|တော်လှန်ရေးကောင်စီ]]ကိုဖွဲ့စည်းပြီး [[စစ်အာဏာရှင်စနစ်]]ဖြင့် စတင်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ဗိုလ်နေဝင်းသည် နိုင်ငံအား အာဏာရှင်စနစ်ဖြင့် ၂၆နှစ်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။

==အုပ်ချုပ်ရေး==
ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၄၈ မှ ၁၉၅၈ ကာလများတွင် အစိုးရယန္တရားစနစ်ကို ဗြိတိသျှခေတ်စနစ်များမှ ရယူကျင့်သုံးခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Asiafoundation&quot;&gt;{{cite book|title=အပြောင်းအလဲကို စီမံခန့်ခွဲခြင်း၊ မြန်မာအစိုးရအဖွဲ့၏ မူဝါဒချမှတ်သည့် လုပ်ငန်းစဉ်| authors=ဆုမွန်သဇင်အောင် နှင့် မက်သရူးအာနိုး|publisher=အာရှဖောင်ဒေးရှင်း|date=မေ ၂၀၁၈|pages=၆-၈}}&lt;/ref&gt; လွှတ်တော်နှစ်ရပ်ပေါင်းစနစ်ကို ကျင့်သုံးသည်။ [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် (၁၉၄၇)|ပြည်ထောင်စုပါလီမန်]]ကို အောက်လွှတ်တော်ဖြစ်သော [[ပြည်သူ့လွှတ်တော် (၁၉၄၈)|ပြည်သူ့လွှတ်တော်]]နှင့် အထက်လွှတ်တော်ဖြစ်သော [[လူမျိုးစုလွှတ်တော်]]တို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ ပါလီမန်သမ္မတစနစ် (Parliamentary Republic) ကို ကျင့်သုံးခဲ့ရာ [[နိုင်ငံတော်၏ ခေါင်းဆောင်]]အဖြစ် [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|နိုင်ငံတော်သမ္မတ]]၊ [[အစိုးရအဖွဲ့၏ ခေါင်းဆောင်]]အဖြစ် [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်|နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်]]တို့ကို ထားရှိထားသည်။

ရွေးကောက်ပွဲများကို လေးနှစ်လျှင်တစ်ကြိမ် ကျင်းပသည်။ အသက် ၁၈ နှစ်ပြည့်ပြီးသူတိုင်းမဲပေးနိုင်၍ အသက် ၂၁ နှစ်ပြည့်ပြီးသူတိုင်း အမတ်အဖြစ်ရွေးကောက်ခံခွင့်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ပြီးလျှင် အုပ်ချုပ်မည့်[[ဦးနုအစိုးရ|အစိုးရသစ်]]ကို တင်မြှောက်ရန်အတွက် [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၁၉၄၇|၁၉၄၇ တွင် ရွေးကောက်ပွဲ]]ကျင်းပခဲ့သည်။ လွှတ်တော်နှစ်ရပ် တွဲဖက်အစည်းအဝေးပြုလုပ်၍ နိုင်ငံတော်သမ္မတကို ရွေးချယ်ရသည်။ [[စဝ်ရွှေသိုက်]]၊ [[ဘဦး (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဒေါက်တာဘဦး]]နှင့် [[မန်းဝင်းမောင်]]တို့သည် နိုင်ငံတော်သမ္မတများဖြစ်ခဲ့ကြသည်။ သမ္မတရာထူးသက်တမ်းမှာ ၅ နှစ်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်ကို ပြည်သူ့လွှတ်တော်က ရွေးချယ်ပြီး သမ္မတကခန့်ရသည်။ [[ဦးနု]]သည် ၁၉၄၈ မှ ၁၉၅၈ အထိ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ဦးနုအနားယူခဲ့သော ၁၉၅၆ ဇွန်မှ ၁၉၅၇ မတ်အထိကာလတွင် [[ဗဆွေ (ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း)|ဦးဗဆွေ]]က ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

အိမ်စောင့်အစိုးရသည်  ဝန်ကြီးချုပ်အဖွဲ့ဝင်များကို မူရင်းရှိခဲ့သည့် ၃၀ ဦးမှ ၁၄ ဦးအထိလျှော့ချခဲ့သည်။ ဗဟိုလုံခြုံရေးဦးစီးအဖွဲ့၊ ဆုချီးမြှင့်ရေးအကြံပေးအဖွဲ့၊ အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ ရာထူးတိုးမြှင့်ရေးနှင့် ရွှေ့ပြောင်းရေးဆိုင်ရာ အကြံပေးအဖွဲ့၊ နိုင်ငံတော်ဗဟိုထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ စသည်တို့ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ထို့အပြင် နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းများမဟုတ်သော ကြံ့ခိုင်ရေးအဖွဲ့များကိုလည်း ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ [[ပထစအစိုးရ]]သည်လည်း အိမ်စောင့်အစိုးရပုံစံကို နမူနာယူ၍ ဝန်ကြီးတစ်ဦးက ဝန်ကြီးဌာနတစ်ခုထက်ပို၍ တာဝန်ယူစေခဲ့ရာ ဝန်ကြီးချုပ် ၁၃ ဦးသာရှိခဲ့သည်။

၁၉၆၂ တပ်မတော်မှ နိုင်ငံတော်အာဏာကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သောအခါ ပါလီမန်ကိုဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး [[ပြည်ထောင်စုတော်လှန်ရေးကောင်စီအဖွဲ့|တော်လှန်ရေးကောင်စီ]]ကသာလျှင် အာဏာရပ်အားလုံးကို ချုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။

==အခြားဖတ်ရှုရန်==
* [[ကိုလိုနီခေတ်]]
* [[ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး အဖွဲ့ချုပ်]]
* [[ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]
* [[ကရင်ပဋိပက္ခ]]
* [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း]]
* [[မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီခေတ်]]

==မှတ်စု==
{{notelist}}

== ကိုးကားချက် ==
{{reflist}}
=== ရင်းမြစ်စာအုပ်များ ===
* {{cite book|author=အခြေခံပညာသင်ရိုးညွှန်းတမ်း၊ သင်ရိုးမာတိကာနှင့် ကျောင်းသုံးစာအုပ်ကော်မတီ|title=ဒသမတန်း မြန်မာ့သမိုင်း|publisher=[[ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန]]|year=၂၀၁၉}}
* Aung-thwin, M. and M. Aung-Thwin, ''A History of Myanmar since ancient times. Traditions and Transformations.'' Reaktion Books: London, 2013.
* Callahan, M., ''Making Enemies. War and State Building in Burma.'' United States of America: Cornell University Press, 2003.
* {{cite book|author=Martin Smith|year=1991|title=Burma - Insurgency and the Politics of Ethnicity|url=https://archive.org/details/burmainsurgencyp0000smit|publisher=Zed Books|location=London and New Jersey|pages=}}

{{မြန်မာနိုင်ငံ}}

[[ကဏ္ဍ: မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမိုင်း]]
[[ကဏ္ဍ: ၁၉၄၈ တည်ထောင်ခဲ့သောနိုင်ငံများ]]</text>
      <sha1>e59zr3skcd2o3a8hyzixmlwrrxv06tb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877808</id>
      <parentid>877806</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T10:44:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>103.88.49.203</ip>
      </contributor>
      <origin>877808</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="54620" sha1="67pqayq1lxsr3o21nu014cydfa2nyst" xml:space="preserve">{{Infobox country
| conventional_long_name = ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်&lt;br&gt;Union of Burma
| native_name = 
| common_name = မြန်မာနိုင်ငံ
| status = 
| status_text = 
| p1 = ကိုလိုနီခေတ်
| flag_p1 = Flag of British Burma (1937).svg
| s1 = ပြည်ထောင်စုဆိုရှယ်လစ်သမ္မတမြန်မာနိုင်ငံ
| flag_s1 = Flag of Myanmar (1974-2010).svg
| flag = 
| image_flag = Flag of Burma (1948-1974).svg
| flag_type = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ အလံတော်|အလံတော်]]
| flag_alt = 
| national_motto = ''သမဂ္ဂါနံ တပေါ သုခေါ''&lt;br/&gt;(စည်းလုံးညီညွတ်ခြင်းသည် ချမ်းသာခြင်းကို ဆောင်ရာ၏)
| image_coat = State Seal of Burma (1948–1974).png
| coat_alt = 
| symbol = 
| symbol_type = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော်အထိမ်းအမှတ်တံဆိပ်|တံဆိပ်တော်]]{{efn|သမတ (သမ္မတ) ဟူသောစကားလုံးပါဝင်သော်လည်း တရားဝင်အသုံးအနှုန်းတွင် ထည့်သုံးလေ့မရှိပေ။}}
| image_map = Location Burma (Myanmar) ASEAN.svg
| image_map_alt = 
| image_map_caption = 
| capital = [[ရန်ကုန်မြို့|ရန်ကုန်]]
| national_anthem = {{unbulleted list|''[[ကမ္ဘာမကြေ]]'' &lt;br/&gt;({{lang-en|&quot;Till the End of the World&quot;}})|&lt;br/&gt;[[File:U.S. Navy Band - Kaba Ma Kyei.oga]]}}
| era = [[စစ်အေးတိုက်ပွဲ|စစ်အေးကာလ]]
| government_type = [[တစ်ပြည်ထောင် ပါလီမန် သမ္မတစနစ်]]
| leader_title1 = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတများ စာရင်း|နိုင်ငံတော်သမ္မတ]]
| leader_name1 = {{unbulleted list|[[စဝ်ရွှေသိုက်]] (၁၉၄၈–၁၉၅၂)|[[ဘဦး (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဘဦး]] (၁၉၅၂–၁၉၅၇)|[[မန်းဝင်းမောင် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဝင်းမောင်]] (၁၉၅၇–၁၉၆၂)}}
| leader_title2 = [[မြန်မာနိုင်ငံတော်၏ ဝန်ကြီးချုပ်များ|နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်]]
| leader_name2 = {{unbulleted list|[[ဦးနု]] (၁၉၄၈–၁၉၅၆)|[[ဦးဗဆွေ|ဗဆွေ]] (၁၉၅၆–၁၉၅၇)|[[ဦးနု]] (၁၉၅၇–၁၉၅၈)|[[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|နေဝင်း]] (၁၉၅၈–၁၉၆၀) {{small|(ယာယီ)}}|[[ဦးနု]] (၁၉၆၀–၁၉၆၂)}} 
| legislature = [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် (၁၉၄၇)|ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]]
| upper_house = [[လူမျိုးစုလွှတ်တော်]]
| lower_house = [[ပြည်သူ့လွှတ်တော် (၁၉၄၈)|ပြည်သူ့လွှတ်တော်]]
| official_languages = [[မြန်မာဘာသာစကား|မြန်မာဘာသာ]]၊ [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်ဘာသာ]]
| recognised_languages = 
| common_languages = 
| religion = [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]&lt;ref&gt;{{cite web|title=၁၉၆၁ ခုနှစ်၊ နိုင်ငံတော်ဘာသာသာသနာချီးမြှောက်ထောက်ပံ့ရေးအက်ဥပဒေ|url=https://www.constitutionaltribunal.gov.mm/lawdatabase/my/law/764|website=Constitutional Tribunal of the Union, Law Library|access-date=26 August 2022|archive-date=25 October 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221025023633/https://www.constitutionaltribunal.gov.mm/lawdatabase/my/law/764}}&lt;/ref&gt;
| demonym = Burmese
| sovereignty_type = ဖြစ်ရပ်များ
| established_event1 = [[မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးအက်ဥပဒေ]]ပြဋ္ဌာန်းခြင်း
| established_date1 = ၁၀ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၄၇
| established_event2 = [[လွတ်လပ်ရေးနေ့ (မြန်မာနိုင်ငံ)|လွတ်လပ်ရေးကြေညာခြင်း]]
| established_date2 = ၄ ဇန်နဝါရီ ၁၉၄၈
| established_event3 = [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|အာဏာသိမ်းပိုက်ခံရခြင်း]]
| established_date3 = ၂ မတ် ၁၉၆၂
| area_km2 = ၆၇၆,၅၇၈
| area_sq_mi = ၂၆၁,၂၂၈
| currency = [[မြန်မာကျပ်ငွေ]]
| currency_code = MMK
| iso3166code = MM
| time_zone = [[မြန်မာစံတော်ချိန်]]
| utc_offset = +06:30
| today = [[မြန်မာနိုင်ငံ]]
}}
{{မြန်မာ့သမိုင်း}}
မြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၄၈ခုနှစ်တွင်'''ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်''' ({{lang-en|Union of Burma}})အမည်ဖြင့် [[ဗြိတိန်]]တို့ထံမှ လွတ်လပ်ရေးရရှိခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးရရှိပြီးနောက် ဗမာနိုင်ငံကို ဦးနုဦးဆောင်သော [[ဖဆပလ|ဖဆပလ]]ပါတီမှ နိုင်ငံကို ၁၂နှစ်တိုင်တိုင် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။

လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် ဖဆပလပါတီမှ အာဏာရရှိလာသောအခါ ဖဆပလကို မကျေနပ်သော ကွန်မြူနစ်များနှင့် ဗမာလူမျိုးမဟုတ်သော တိုင်းရင်းသားအချို့က ဖဆပလအစိုးရအား ပုန်ကန်သဖြင့် [[မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ|ပဋိပက္ခ]]စတင်ဖြစ်ပွားလေသည်။ သို့သော်ထိုခေတ်၌ မြန်မာနိုင်ငံသည် [[အာရှ]]ကျားဖြစ်သည်။စီးပွားရေး၊ ပညာရေး တို့တွင်ထိုစဥ်က [[အာရှ]]တွင်ထိပ်တန်း ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ အမေရီကန်နှင် အနောက်နိုင်ငံများနှင့်ကောင်းမွန်သောဆက်ဆံရေးရှိသည်။ [[ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု သမ္မတနိုင်ငံ]]နှင့် [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]]တို့လို လက်ယာယိမ်း [[ကွန်မြူနစ်ဝါဒ]]ကျင့်သုံးသော် နိုင်ငံများနှင့်လည်း ကောင်းမွန်သော ဆက်ဆံရေးကောင်းခဲ့သည်။ထိုစဥ်က မြန်မာငွေ​ ၆ ကျပ်လျှင် အမေရီကန် ၁ ဒေါ်လာ နှင့်ညီမျှသည်။ သို့သော်ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးကို မတည်ဆောက်နိုင်။ [[ကူမင်တန်|တရုတ်ဖြူ]]ကျူးကျော်မှု၊ ပြည်တွင်းစစ်နှင့်ဖက်ဒရယ်ကိစ္စဆွေးနွေးခဲ့သဖြင့်၁၉၆၂ခုနှစ်တွင် [[ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း]]ဦးဆောင်သော [[တပ်မတော်|မြန်မာစစ်တပ်]]၏ ဖြုတ်ချခြင်းကို ခံခဲ့ရလေသည်။

==နယ်နမိတ်==
၁၉၄၈ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံ၏ နယ်နမိတ်သည် လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ နယ်နမိတ်နှင့် အတူတူပင်ဖြစ်သည်။ ၁၉၄၈ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံသည် [[ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ]]၊ [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]]၊ တိဘက်နိုင်ငံ(၁၉၅၁အထိ)၊ [[တရုတ်နိုင်ငံ]]၊ [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ|ပြင်သစ်အင်ဒိုချိုင်းနားကိုလိုနီ]](၁၉၅၄အထိ)၊ [[လာအိုနိုင်ငံ]](၁၉၅၄မှစ၍)နှင့် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]တို့နှင့် နယ်နမိတ်ချင်း ထိစပ်ခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် ပြည်ထောင်စု(သို့မဟုတ်)တစ်ပြည်ထောင် ပါလီမန်သမ္မတနိုင်ငံဖြစ်ခဲ့ပြီး ဗဟိုအစိုးရမှ အာဏာအားလုံးအား ချုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဗြိတိသျှလက်ထက်ကတည်းက တည်ရှိခဲ့သော တိုင်း၇တိုင်းနှင့် လွတ်လပ်ရေးရပြီးမှ ဖွဲ့စည်းသော ပြည်နယ်၅ခုရှိခဲ့သည်။ တိုင်းများမှာ [[စစ်ကိုင်းတိုင်း]]၊ [[မန္တလေးတိုင်း]]၊ [[မကွေးတိုင်း]]၊ [[ရခိုင်ပြည်နယ်|ရခိုင်တိုင်း]]၊ [[ပဲခူးတိုင်း]]၊ [[ဧရာဝတီတိုင်း]]နင့် [[တနင်္သာရီတိုင်း]]တို့ဖြစ်သည်။ လွတ်လပ်ရေးရရှိပြီးနောက် စစ်ကိုင်းတိုင်း အရှေ့မြောက်ပိုင်းအား [[ကချင်ပြည်နယ်]]အဖြစ်လည်းကောင်း၊ မကွေးတိုင်း အနောက်မြောက်ပိုင်းအား [[ချင်းပြည်နယ်|ချင်းဝိသေသတိုင်း]]အဖြစ်လည်းကောင်း၊ တနင်္သာရီတိုင်း အရှေ့မြောက်ပိုင်းအား [[ကရင်ပြည်နယ်]]အဖြစ်လည်းကောင်း၊ ဖက်ဒရယ်ရှမ်းပြည်နယ်စုတောင်ဘက်အစွန်အဖျားရှိ နယ်မြေများအား [[ကယားပြည်နယ်]]အဖြစ်လည်းကောင်း၊ ဖက်ဒရယ်ရှမ်းပြည်နယ်စုအား [[ရှမ်းပြည်နယ်]]အဖြစ်လည်းကောင်း ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေ ၁၂ခုရှိခဲ့သည်။ ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းများသည် အတူတူပင်ဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့အားလုံးကို မြန်မာအစိုးရမှ ဝန်ကြီးများခန့်၍ တိုက်ရိုက်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က နိုင်ငံ၏ မြို့တော်နှင့် အကြီးဆုံးမြို့မှာ ရန်ကုန်မြို့ဖြစ်သည်။

==သမိုင်းကြောင်း==
{{see also|မြန်မာ့သမိုင်း}}
မြန်မာနိုင်ငံသည် [[၁၉၄၈]] ခုနှစ်တွင်[[လွတ်လပ်ရေးနေ့ (မြန်မာနိုင်ငံ)|အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်နိုင်ငံ]] ဖြစ်လာခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးရပြီးသည့်နောက် နိုင်ငံကို ပထမဆုံးအုပ်ချုပ်သည့်ပါတီမှာ မြန်မာလူမျိုးရေးဝါဒီ[[ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး အဖွဲ့ချုပ်|ဖဆပလပါတီ]]ဖြစ်သည်။

ထိုဖဆပလအစိုးရသည် မြန်မာလူမျိုးရေးဝါဒီအစိုးရဖြစ်သောကြောင့် မြန်မာလူမျိုးမဟုတ်သော တိုင်းရင်းသားအချို့နှင့် ကွန်မြူနစ်များက မကျေနပ်ကြပေ။ ထို့ကြောင့်[[ကရင် အမျိုးသား အစည်းအရုံး|ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး]] (KNU)၊ [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ|အလံဖြူကွန်မြူနစ်ပါတီ]] (CPB)၊ [[အလံနီ ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]၊ [[ပြည်သူ့ရဲဘော် အဖွဲ့]] (PVO) စသည်တို့ မြန်မာလူမျိုးရေးဝါဒီအစိုးရအား ပုန်ကန်ရာမှ [[မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ|ပဋိပက္ခ]]ဖြစ်ပွားလေသည်။

===ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ===
{{see also|မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ}}
====ကွန်မြူနစ်တို့ထကြွခြင်း====
မြန်မာနိုင်ငံ၌ ပထမဆုံးပုန်ကန်ခဲ့ကြသူများမှာ ကွန်မြူနစ်ပါတီဖြစ်သည်။ ၁၉၄၆ တွင် [[ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]သည် ဂိုဏ်းဂဏစိတ်ပြင်းထန်လာခြင်း၊ ဖဆပလ၏စည်းကမ်းများကို ကျူးလွန်ဖောက်ဖျက်ခြင်းစသည်တို့ကြောင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီကို ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်မှ ထုတ်ပယ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ထိုကွန်မြူနစ်ပါတီမှာ ကိုယ်တိုင်တိုက်ပွဲဝင်၍ လွတ်လပ်ရေးရယူလိုသော [[သခင်စိုး]]ဦးဆောင်သည့် [[အလံနီ ကွန်မြူနစ်ပါတီ|အလံနီကွန်မြူနစ်ပါတီ]]နှင့် ဖဆပလနှင့်ပူးပေါင်းလိုသော [[သခင်သန်းထွန်း]]ဦးဆောင်သည့် [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ|အလံဖြူကွန်မြူနစ်ပါတီ]]ဟူ၍ နှစ်ခြမ်းကွဲခဲ့သည်။ အလံနီများက ၁၉၄၆ တွင် စတင်ပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။

အလံဖြူများသည် ဖဆပလနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လိုရာမှ ၁၉၄၈ တွင် ကျင်းပသော ကွန်မြူနစ်ညီလာခံကြီးသို့ တက်ရောက်ခဲ့ရာ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးလမ်းစဉ်ကို လက်ခံခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် အလံဖြူများသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏လွတ်လပ်ရေးကို အယုံအကြည်မရှိဖြစ်ခဲ့ကြရာ စတင်ပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။

====ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့====
[[ပြည်သူ့ရဲဘော် အဖွဲ့|ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့]]တွင်လည်း သဘောထားကွဲလွဲမှုကြောင့် ရဲဘော်ဖြူ၊ ရဲဘော်ဝါဟူ၍ နှစ်ခြမ်းကွဲခဲ့သည်။ ရဲဘော်ဝါများသည် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုအဆိုပြုသော လက်ဝဲညီညွတ်ရေးမူ ၁၅ ချက်အနက် ၁၄ ချက်ကို လက်ခံခဲ့ကြသည်။ ရဲဘော်ဖြူများကမူ  တောခိုကွန်မြူနစ်များကို ပြန်လည်စေ့စပ်ပြီးမှသာ လက်ဝဲညီညွတ်ရေးမူကို ရရှိနိုင်မည်ဟုယုံကြည်ခဲ့ကြသည်။ ရဲဘော်ဖြူများကို ဗိုလ်လရောင်နှင့် [[ဖိုးကွန်း (ဗိုလ်မှူး)|ဗိုလ်ဖိုးကွန်း]]တို့ခေါင်းဆောင်ခဲ့ပြီး၊ ရဲဘော်ဝါကို [[မှူးအောင်၊ ဗိုလ် (ရဲဘော်သုံးကျိပ်)|ဗိုလ်မှူးအောင်]]နှင့် [[စိန်မှန်၊ ဗိုလ်မှူး|ဗိုလ်စိန်မှန်]]တို့က ခေါင်းဆောင်ခဲ့သည်။ ရဲဘော်ဖြူတို့သည် ၁၉၄၈ ဇူလိုင် ၂၉ တွင် စတင်ပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။

====[[ကရင်ပဋိပက္ခ]]====
၁၉၄၈ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် [[ကရင်လူမျိုး|ကရင်တိုင်းရင်းသား]]လေးသိန်းတို့သည် [[ကရင်ပြည်နယ်]]ကိုဖွဲ့စည်းပေးရန် တောင်းဆိုဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။ ကွန်မြူနစ်များထကြွလာသည်နှင့် အချို့သောကရင်များသည် [[ကရင်အမျိုးသားကာကွယ်ရေးအဖွဲ့]] (KNDO) ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ KNDO အဖွဲ့ကိုဖွဲ့စည်းခြင်း၊ ဖဆပလအစိုးရမှ ကရင်တို့အား အယုံအကြည်နည်းခြင်းတို့ကြောင့် ကရင်နှင့်ဗမာတိုင်းရင်းသားတို့၏ ဆက်ဆံရေးမှာ တင်းမာလာခဲ့သည်။ ထိုတင်းမာမှုများကို လျော့ကျစေရန်အတွက် ဝန်ကြီးချုပ်[[ဦးနု]]ကိုယ်တိုင်ဦးစီး၍ ကရင်–မြန်မာ ချစ်ကြည်ရေးပွဲများ ပြုလုပ်ပေးခဲ့သည်။

ကရင်တိုင်းရင်းသားတို့သည် ပုန်ကန်မှုများကို နှိမ်နှင်းရာ၌အစိုးရအား ကူညီပေးခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄၈ ဇန်နဝါရီတွင် [[ဦးနု]]နှင့် [[ကရင် အမျိုးသား အစည်းအရုံး|ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး]] (KNU) ခေါင်းဆောင် [[စောဘဦးကြီး]]တို့သည် ပြည်တွင်း၌ဖြစ်လျက်ရှိသော သောင်းကျန်းမှုများကိုရပ်‌ဆိုင်းရန် ဧရာဝတီဒေသ၌ ဆွေးနွှေးခဲ့ကြသည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနု၏ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် စစ်ဦးစီးချုပ်[[စမစ်ဒွန်း|ဗိုလ်ချုပ်စမစ်ဒွန်း]]သည် ကွန်မြူနစ်များအားတိုက်ထုတ်ရန် တွံတွေးတူးမြောင်းဒေသအား သိမ်းပိုက်‌စေခဲ့သည်။ လူမျိုးရေးတင်းမာမှုများကြောင့် မြန်မာ့သတင်းများသည်ထိုဖြစ်ရပ်ကို ကရင်တို့ထကြွကြသည် ဟူ၍မှတ်ယူခဲ့ကြသဖြင့် ကရင်-မြန်မာဆက်ဆံရေးမှာ ယိုယွင်းလာခဲ့သည်။

KNDO သည် [[ရန်ကုန်မြို့|ရန်ကုန်မြို့မြောက်ပိုင်း]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ [[ဗမာလူမျိုး|မြန်မာလူမျိုး]]တို့ကမကျေနပ်သဖြင့် ကိုယ်တိုင်လက်နက်စွဲကိုင်၍ ကရင်တို့အား တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ကရင်ဗိုလ်မှူးကြီးမင်းမောင်သည် စောဘဦးကြီးအား KNU နှင့် ဦးနုအစိုးရတို့အကြား ငြိမ်းချမ်းရေးကို ရပ်ဆိုင်းစေခဲ့သည်။ ၁၉၄၉ ဇန်နဝါရီ ၂၇ တွင် [[တောင်ငူမြို့]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် [[ပုသိမ်မြို့]]၊ [[ဖြူးမြို့]] စသောဒေသများကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ထိုအကြောင်းကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုသည် [[တပ်မတော်]]ရှိ ကရင်လူမျိုးများအား ဖြုတ်ချခဲ့သည်။ စစ်ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်စမစ်ဒွန်းနေရာတွင် [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း]]အား ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ရာထူးမှအနားယူခံရသော ကရင်စစ်သားတို့သည် KNDO သို့ဝင်ရောက်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄၉ ဇန်နဝါရီ ၃၁ တွင် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံးသည် မြန်မာအစိုးရအား စစ်ကြေညာခဲ့သည်။

====အခြားသောင်းကျန်းမှုများ====
တနင်္သာရီတိုင်းမြောက်ပိုင်း တွင်လည်း မွန်အမျိုးသားကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ (MNDO) ပေါ်ပေါက်လာ၍ ထပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။ [[ပအိုဝ့်လူမျိုး|ပအိုဝ်း]]တိုင်းရင်းသားတို့သည်လည်း ထကြွခဲ့ကြသည်။ [[ရခိုင်ပြည်နယ်|ရခိုင်တိုင်း]]တွင် &quot;[[မူဂျာဟစ်]]&quot; သူပုန်များပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။ ထိုမူဂျာဟစ်အဖွဲ့သည် ရခိုင်၏[[မယူမြစ်|မယူကျွန်းဆွယ်]]ဒေသကို [[အရှေ့ပါကစ္စတန်]]ဒေသအဖြစ် သွတ်သွင်းလိုခဲ့ကြသည်။ [[တပ်မတော်|မြန်မာ့တပ်မတော်]]မှလည်း တပ်သားအချို့ လက်နက်များယူ၍ တောခိုခဲ့ကြသည်လည်းရှိခဲ့သည်။ ထိုပုန်ကန်သူများကို စုပေါင်း၍ &quot;ရောင်စုံသူပုန်များ&quot; ဟူ၍ခေါ်ဆိုကြသည်။ သို့သော် ထိုအင်အားစုတို့မှာ တစ်သီးတစ်ခြားပုန်ကန်ကြခြင်း၊ တောင်တန်းဒေသမှ တိုင်းရင်းသားအချို့ အစိုးရဘက်မှ ပါဝင်ကူညီပေးခြင်းတို့ကြောင့် ပဋိပက္ခအရှိန်အဟုန်များ လျော့ကျခဲ့သည်။

===ကူမင်တန်ကျူးကျော်မှု===
{{main|ကူမင်တန်မှမြန်မာနိုင်ငံအားကျူးကျော်မှု}}

[[တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ (၁၉၁၂–၁၉၄၉)|တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ]]၌ [[တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ|ကွန်မြူနစ်]]နှင့် [[ကွန်မင်တန်ပါတီ|ကူမင်တန်]]တို့သည် [[တရုတ် ပြည်တွင်းစစ်ပွဲ|ပြည်တွင်းစစ်]]တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင် ကွန်မြူနစ်တို့မှ အနိုင်ရခဲ့ရာ [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]]ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ သို့ဖြစ်ရာ ကူမင်တန်အစိုးရသည် [[ထိုင်ဝမ်]]ကျွန်းသို့ အဆင့်ဆင့်တိမ်းရှောင်ခဲ့ရသည်။ ၁၉၅၀ တွင် ယူနန်နယ်ရှိကူမင်တန်တပ်များသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ ကူမင်တန်တပ်များသည်ဦးစွာ ကျိုင်းတုံ၌အခြေချခဲ့ပြီး အင်အားစုစောင်းခဲ့သည်။ ၁၉၅၀ မတ်လတွင် [[ကျိုင်းတုံမြို့|ကျိုင်းတုံ]]နှင့် [[တာချီလိတ်မြို့]]များကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။

မြန်မာအစိုးရမှကူမင်တန်တို့အား လက်နက်ချရန်သို့မဟုတ် မြန်မာ့နယ်မြေမှထွက်ခွာရန် ရာဇသံ‌ပေးခဲ့သည်။ ကူမင်တန်တို့သည် ထိုရာဇသံကိုလက်မခံဘဲ ဆက်လက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြရာ မြန်မာ့တပ်မတော်သည် စတင်ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၃ မတ်လတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည်[[ကုလသမဂ္ဂ]]၌ ကူမင်တန်ကျူးကျော်မှုပြဿနာကို အထောက်အထားများဖြင့် တင်ပြခဲ့သည်။ လပေါင်းများစွာ ဆွေးနွှေးမှုများအပြီးတွင် ကူမင်တန်တပ်များသည် မြန်မာနိုင်ငံမှတပ်ဆုတ်ပေးရန် သဘောတူခဲ့သည်။ ၁၉၅၄ တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ ကူမင်တန် ၆၀၀၀ မျှသာကျန်ရှိခဲ့သည်။

===ဖဆပလနှစ်ခြမ်းကွဲခြင်း===
၁၉၅၈ တွင် ဝန်ကြီးချူပ်ဦးနုသည် သောင်းကျန်းသူများအား လက်နက်ချစေနိုင်ခဲ့သော်လည်း [[ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး အဖွဲ့ချုပ်|ဖဆပလ]]အတွင်း၌ မပြေလည်မှုများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ၁၉၅၈ ဇူလိုင်လတွင် [[ဦးနု]]နှင့် [[ဦးတင်]]တို့ခေါင်းဆောင်သော [[သန့်ရှင်းဖဆပလ]]နှင့် [[ဦးဗဆွေ]]နှင့် [[ကျော်ငြိမ်း|ဦးကျော်ငြိမ်း]]တို့ ခေါင်းဆောင်သော [[တည်မြဲဖဆပလ]]ဟူ၍ နှစ်ဖွဲ့ကွဲခဲ့သည်။ အစိုးရကိုကြိုးကိုင်နိုင်ရန် ထိုနှစ်ဖွဲ့လုံးကယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ကြသည်။ သန့်ရှင်းဖဆပလသည် လိုက်လျောမှုတစ်ရပ်အနေဖြင့် လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အမိန့်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုအား &quot;no confidence&quot; ခေါ် နိုင်ငံတော်ကိုအုပ်ချုပ်ရန် အယုံအကြည်မရှိကြောင်းအဆိုကို တည်မြဲဖဆပလမှ အဆိုတင်သွင်းခဲ့သည်။ ပါလီမန်အထူးအစည်းအဝေးပွဲ၌ မဲပေးဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြရာ သန့်ရှင်းဖဆပလသည် [[ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးတပ်ပေါင်းစု]] (ပမညတ) ၏ ထောက်ခံမှုဖြင့် ဆက်လက်အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ဦးနုအစိုးရနှင့် ပမညတတို့၏ သဘောတူညီမှုကိုအသုံးချ၍ ကွန်မြူနစ်သောင်းကျန်းသူများသည် အလင်းဝင်ဟန်ပြု၍ နိုင်ငံရေးလောကအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာမည်ကို တည်မြဲဖဆပလ အမတ်များနှင့် တပ်မတော်သမားများက စိုးရိမ်ခဲ့ကြသည်။

၁၉၅၈ ဩဂုတ်တွင်ဦးနုသည် ထိုသို့နိုင်ငံရေးတင်းမာမှုများကြောင့် ရသုံးခန့်မှန်းခြေစာရင်းကို လွှတ်တော်မခေါ်ယူတော့ဘဲ အရေးပေါ်အာဏာဖြင့် အတည်ပြုလိုက်သည်။ ထိုအကြောင်းကြောင့် တည်မြဲအမတ်များက ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေကို ဆန့်ကျင်သည်ဟုဆိုကာ ထိုသို့အတည်ပြုခြင်းကို ဆန့်ကျင်ရုံသာမက တပ်မတော်ကိုပါ အာဏာသိမ်းယူရန်တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ ဦးနုသည် နိုင်ငံတော်အာဏာကို သိမ်းယူရန် အစီအစဉ်ကို သိရှိခဲ့ရသောအခါ ဗိုလ်မှူးချုပ်တင်ဖေ၊ ဗိုလ်မှူးချုပ်အောင်ကြီးနှင့် ဗိုလ်မှူးချုပ်မောင်မောင်တို့ လာရောက်တွေ့ဆုံကြသောအခါတွင် ကမ်းလှမ်းမှုတစ်ခုပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ထိုကမ်းလှမ်းမှုမှာ နိုင်ငံတော်အာဏာကို မသိမ်းယူသင့်‌ကြောင်း၊ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း]]ကို ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ်ခန့်‌ပေးမည်ဖြစ်‌ကြောင်းနှင့် [[အိမ်စောင့်အစိုးရ (၁၉၅၈)|အစိုးရအသစ်]]ကို သန့်ရှင်းဖဆပလ အဖွဲ့ဝင်များမပါဝင်ဘဲ ဖွဲ့စည်းနိုင်ကြောင်းတို့ဖြစ်ကြသည်။ ဗိုလ်နေဝင်းသည်လည်း ထိုကမ်းလှမ်းမှုကို လက်ခံခဲ့သည့်အလျှောက် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုသည် ပါလီမန်အထူးအစည်းအဝေးပွဲ ခေါ်ယူခဲ့၍ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းအား အာဏာလွှဲပြောင်းခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite book|author=[[ဦးနု]]|year=၂၀၁၃|title= တာတေစနေသား|edition=တတိယ|publisher=ငါတို့စာပေ|location=ရန်ကုန်|pages=၃၁၄–၃၁၆}}&lt;/ref&gt;

===အိမ်စောင့်အစိုးရ===
{{main|အိမ်စောင့်အစိုးရ (၁၉၅၈)}}
၁၉၅၈ အောက်တိုဘာ ၂၈ မှစ၍ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းသည် အာဏာရရှိခဲ့၍ အိမ်စောင့်အစိုးရကိုဖွဲ့စည်းပြီး စတင်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ထိုအစိုးရအဖွဲ့တွင် ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းသည် နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး တပ်မတော်မှ အနားယူပြီးဖြစ်သော အရာရှိ ၁၄ ဦးပါဝင်သည်။ အိမ်စောင့်အစိုးရသည် နိုင်ငံကိုအတင်းအကျပ် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အမိန့်ကို ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။ [[ပမညတ]]နှင့် [[သန့်ရှင်းဖဆပလ]]တို့ကို ဖိနှိပ်မှုများပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ကွန်မြူနစ်တို့အား ထောက်ခံသူဟုဆိုသူ လူအယောက် ၄၀၀ ကျော်ကို ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး ၁၅၃ ယောက်ကို [[ကိုကိုးကျွန်း]]နှင့် [[ကပ္ပလီပင်လယ်]]များသို့ နှင်ထုတ်ခဲ့သည်။ [[ဗိုလ်တထောင် သတင်းစာ|ဗိုလ်တထောင်]]၊ [[ကြေးမုံ သတင်းစာ|ကြေးမုံ]]နှင့် ရန်ကုန်နေ့စဉ် သတင်းစာတိုက်များကို ပိတ်ချခဲ့သည်။ ထိုသို့ဖိနှိပ်မှုများကြောင့် ၁၉၅၈ စက်တင်ဘာ ၃၀ တွင် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားများသည် အိမ့်စောင့်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။

ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ပါလီမန်အမတ် မဟုတ်သောသူများသည် ဝန်ကြီးချုပ်တာဝန်ကို ၆ လ အထိသာထမ်းဆောင်နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ၁၉၅၉ ဖေဖော်ဝါရီတွင် အိမ်စောင့်အစိုးရသည် ဥပဒေပုဒ်မ ၁၁၆ ကို ပြင်ဆင်လိုခဲ့သည်။ ထိုအဆိုကို အများပြည်သူများက ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသော်လည်း ပါလီမန်အတွင်း၌ တည်မြဲဖဆပလမှ အမတ်ဦး‌ရေများသဖြင့် ထိုပုဒ်မ ၁၁၆ ကို ပြင်ဆင်နိုင်ခဲ့၍ အိမ်စောင့်အစိုးရ၏ သက်တမ်းကိုတိုးမြှင့်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၉ ဧပြီလတွင် [[ဒီမိုကရေစီ]]ဝါဒနှင့် ညီညွတ်စေရေးကိုအကြောင်းပြု၍ ရှမ်းနှင့် ကယား[[စော်ဘွား]]များအား ငွေကြေးပေး၍ အာဏာစွန့်စေခြင်းဖြင့် ရှမ်းပြည်နယ်နှင့် ကယားပြည်နယ်အား မြန်မာအစိုးရ၏ တိုက်ရိုက်အုပ်ချုပ်မှုအောက်သို့ သွတ်သွင်းစေခဲ့သည်။ ၁၉၆၀ တွင် အိမ်စောင့်အစိုးရသည် [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၁၉၆၀|ရွေးကောက်ပွဲ]]ကို ကျင်းပပေးခဲ့ရာ ဦးနုဦးဆောင်သော သန့်ရှင်းဖဆပလမှာ အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ တရားမျှတသောရွေးကောက်ပွဲ ဟုဆိုသော်လည်း တပ်မတော်သည် [[တည်မြဲဖဆပလ]]ဘက်မှ မဲဆွယ်မှုများရှိခဲ့သည်။

===ပထစအစိုးရ===
၁၉၆၀ ရွေးကောက်ပွဲတွင် သန့်ရှင်းဖဆပလမှ အနိုင်ရရှိခဲ့ပြီး ပါတီအမည်ကို &quot;[[ပြည်ထောင်စုပါတီ]]&quot; (ပထစ) ဟူ၍ အမည်ပြောင်းခဲ့သည်။ ရွေးကောက်ပွဲကာလ၌ [[မွန်ပြည်နယ်]]နှင့် [[ရခိုင်ပြည်နယ်]]တို့ကို ဖွဲ့စည်းပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ကတိပေးခဲ့သည်။ ပထစအစိုးရသည် နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်သစ်များကို ချမှတ်နိုင်ခဲ့သော်လည်း ပါတီအတွင်း၌ &quot;ဦး၊ ဗိုလ်၊ သခင်&quot; အုပ်စုကွဲအားပြိုင်မှုများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ကို နိုင်ငံတော်ဘာသာအဖြစ် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည့်အတွက် ဘာသာခြားများကကန့်ကွက်ခဲ့ကြသည်။ ထိုအကြောင်းကြောင့်လည်း [[ကချင်လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့]]က စတင်ပုန်ကန်ကြွခဲ့သည်။ 

သမ္မတဟောင်း [[ညောင်ရွှေမြို့|ညောင်‌ရွှေ]]စော်ဘွား [[စဝ်ရွှေသိုက်]]ဦးဆောင်၍ ရှမ်းပြည်ဖက်ဒရယ်မူရရှိရေးအတွက် စတင်လှုပ်ရှားခဲ့ကြသည်။ ၁၉၆၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၅ တွင် ရှမ်းပြည်နယ်အစိုးရ(ကောင်စီ)ကဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ရန် အဆိုတင်သွင်းခဲ့သည်။ ဇွန်လတွင်လည်း တောင်ကြီးမြို့၌ ညီလာခံတစ်ရပ်ကျင်းပခဲ့ရာ တိုင်းရင်းသားများ တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။ ထိုညီလာခံတွင် လွှတ်တော်နှစ်ရပ် အာဏာတူပေးရေး၊ ပြည်မကို ပြည်နယ်အဖြစ်ဖွဲ့စည်းပေးရေး၊ ပြည်နယ်များအာဏာပိုမိုရရှိရေး စသည်တို့ကိုတောင်းဆိုရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite journal|author=ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုရေးရာဝန်ကြီးဌာန၊ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ|title=ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စု၏ အခြေခံမူများ|url=https://mofua.nugmyanmar.org/publication-detail/federal-paper-vol-1-no-3|volume=1|issue=3}}&lt;/ref&gt; ထို့ကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုသည် ၁၉၆၂ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄ ရက်မှစ၍ ဖက်ဒရယ်မူအတွက် ဖက်ဒရယ်နှီးနှောဖလှယ်ပွဲကို ကျင်းပပေးခဲ့သည်။ မတ်လ ၁ ရက်နေ့ ထိုနှီးနှောဖလှယ်ပွဲ၌ ဖက်ဒရယ်မူမရပါက ပြည်ထောင်စုမှ နုတ်ထွက်မည်ဖြစ်ကြောင်း သတင်းအမှားများ ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ တစ်ချိန်တည်းတွင် ဗိုလ်နေဝင်းမှ အကျင့်ပျက်အရာရှိများနှင့် ပူးပေါင်းကာ အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်နေပြီဖြစ်သည်။

===အာဏာသိမ်းပိုက်ခံရခြင်း===

ဖက်ဒရယ်မူအကြောင်း ဆွေးနွှေးနေခိုက် ၁၉၆၂ ခုနှစ် မတ်လ ၂ ရက်နေ့တွင် [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဗိုလ်နေဝင်း]]ဦးစီးသော မြန်မာ့[[တပ်မတော်]]သည် နိုင်ငံတော်မတည်ငြိမ်မှုကို အကြောင်းပြုပြီး စစ်အာဏာသိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနု၊ သမ္မတဟောင်းစဝ်ရွှေသိုက်စသော နိုင်ငံရေးသမားများကို ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အခြေအနေဆိုးကို ထိန်းသိမ်းလိုခြင်းကြောင့် တာဝန်ယူရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။ ၁၉၄၇ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအား ဖျက်သိမ်းခဲ့သည့်အပြင် သမ္မတနိုင်ငံအား ယာယီဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။ ထို့နောက် [[ပြည်ထောင်စုတော်လှန်ရေးကောင်စီအဖွဲ့|တော်လှန်ရေးကောင်စီ]]ကိုဖွဲ့စည်းပြီး [[စစ်အာဏာရှင်စနစ်]]ဖြင့် စတင်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ဗိုလ်နေဝင်းသည် နိုင်ငံအား အာဏာရှင်စနစ်ဖြင့် ၂၆နှစ်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။

==အုပ်ချုပ်ရေး==
ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၄၈ မှ ၁၉၅၈ ကာလများတွင် အစိုးရယန္တရားစနစ်ကို ဗြိတိသျှခေတ်စနစ်များမှ ရယူကျင့်သုံးခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Asiafoundation&quot;&gt;{{cite book|title=အပြောင်းအလဲကို စီမံခန့်ခွဲခြင်း၊ မြန်မာအစိုးရအဖွဲ့၏ မူဝါဒချမှတ်သည့် လုပ်ငန်းစဉ်| authors=ဆုမွန်သဇင်အောင် နှင့် မက်သရူးအာနိုး|publisher=အာရှဖောင်ဒေးရှင်း|date=မေ ၂၀၁၈|pages=၆-၈}}&lt;/ref&gt; လွှတ်တော်နှစ်ရပ်ပေါင်းစနစ်ကို ကျင့်သုံးသည်။ [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် (၁၉၄၇)|ပြည်ထောင်စုပါလီမန်]]ကို အောက်လွှတ်တော်ဖြစ်သော [[ပြည်သူ့လွှတ်တော် (၁၉၄၈)|ပြည်သူ့လွှတ်တော်]]နှင့် အထက်လွှတ်တော်ဖြစ်သော [[လူမျိုးစုလွှတ်တော်]]တို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ ပါလီမန်သမ္မတစနစ် (Parliamentary Republic) ကို ကျင့်သုံးခဲ့ရာ [[နိုင်ငံတော်၏ ခေါင်းဆောင်]]အဖြစ် [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|နိုင်ငံတော်သမ္မတ]]၊ [[အစိုးရအဖွဲ့၏ ခေါင်းဆောင်]]အဖြစ် [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်|နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်]]တို့ကို ထားရှိထားသည်။

ရွေးကောက်ပွဲများကို လေးနှစ်လျှင်တစ်ကြိမ် ကျင်းပသည်။ အသက် ၁၈ နှစ်ပြည့်ပြီးသူတိုင်းမဲပေးနိုင်၍ အသက် ၂၁ နှစ်ပြည့်ပြီးသူတိုင်း အမတ်အဖြစ်ရွေးကောက်ခံခွင့်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ပြီးလျှင် အုပ်ချုပ်မည့်[[ဦးနုအစိုးရ|အစိုးရသစ်]]ကို တင်မြှောက်ရန်အတွက် [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၁၉၄၇|၁၉၄၇ တွင် ရွေးကောက်ပွဲ]]ကျင်းပခဲ့သည်။ လွှတ်တော်နှစ်ရပ် တွဲဖက်အစည်းအဝေးပြုလုပ်၍ နိုင်ငံတော်သမ္မတကို ရွေးချယ်ရသည်။ [[စဝ်ရွှေသိုက်]]၊ [[ဘဦး (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဒေါက်တာဘဦး]]နှင့် [[မန်းဝင်းမောင်]]တို့သည် နိုင်ငံတော်သမ္မတများဖြစ်ခဲ့ကြသည်။ သမ္မတရာထူးသက်တမ်းမှာ ၅ နှစ်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်ကို ပြည်သူ့လွှတ်တော်က ရွေးချယ်ပြီး သမ္မတကခန့်ရသည်။ [[ဦးနု]]သည် ၁၉၄၈ မှ ၁၉၅၈ အထိ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ဦးနုအနားယူခဲ့သော ၁၉၅၆ ဇွန်မှ ၁၉၅၇ မတ်အထိကာလတွင် [[ဗဆွေ (ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း)|ဦးဗဆွေ]]က ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

အိမ်စောင့်အစိုးရသည်  ဝန်ကြီးချုပ်အဖွဲ့ဝင်များကို မူရင်းရှိခဲ့သည့် ၃၀ ဦးမှ ၁၄ ဦးအထိလျှော့ချခဲ့သည်။ ဗဟိုလုံခြုံရေးဦးစီးအဖွဲ့၊ ဆုချီးမြှင့်ရေးအကြံပေးအဖွဲ့၊ အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ ရာထူးတိုးမြှင့်ရေးနှင့် ရွှေ့ပြောင်းရေးဆိုင်ရာ အကြံပေးအဖွဲ့၊ နိုင်ငံတော်ဗဟိုထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ စသည်တို့ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ထို့အပြင် နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းများမဟုတ်သော ကြံ့ခိုင်ရေးအဖွဲ့များကိုလည်း ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ [[ပထစအစိုးရ]]သည်လည်း အိမ်စောင့်အစိုးရပုံစံကို နမူနာယူ၍ ဝန်ကြီးတစ်ဦးက ဝန်ကြီးဌာနတစ်ခုထက်ပို၍ တာဝန်ယူစေခဲ့ရာ ဝန်ကြီးချုပ် ၁၃ ဦးသာရှိခဲ့သည်။

၁၉၆၂ တပ်မတော်မှ နိုင်ငံတော်အာဏာကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သောအခါ ပါလီမန်ကိုဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး [[ပြည်ထောင်စုတော်လှန်ရေးကောင်စီအဖွဲ့|တော်လှန်ရေးကောင်စီ]]ကသာလျှင် အာဏာရပ်အားလုံးကို ချုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။

==အခြားဖတ်ရှုရန်==
* [[ကိုလိုနီခေတ်]]
* [[ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး အဖွဲ့ချုပ်]]
* [[ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]
* [[ကရင်ပဋိပက္ခ]]
* [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း]]
* [[မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီခေတ်]]

==မှတ်စု==
{{notelist}}

== ကိုးကားချက် ==
{{reflist}}
=== ရင်းမြစ်စာအုပ်များ ===
* {{cite book|author=အခြေခံပညာသင်ရိုးညွှန်းတမ်း၊ သင်ရိုးမာတိကာနှင့် ကျောင်းသုံးစာအုပ်ကော်မတီ|title=ဒသမတန်း မြန်မာ့သမိုင်း|publisher=[[ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန]]|year=၂၀၁၉}}
* Aung-thwin, M. and M. Aung-Thwin, ''A History of Myanmar since ancient times. Traditions and Transformations.'' Reaktion Books: London, 2013.
* Callahan, M., ''Making Enemies. War and State Building in Burma.'' United States of America: Cornell University Press, 2003.
* {{cite book|author=Martin Smith|year=1991|title=Burma - Insurgency and the Politics of Ethnicity|url=https://archive.org/details/burmainsurgencyp0000smit|publisher=Zed Books|location=London and New Jersey|pages=}}

{{မြန်မာနိုင်ငံ}}

[[ကဏ္ဍ: မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမိုင်း]]
[[ကဏ္ဍ: ၁၉၄၈ တည်ထောင်ခဲ့သောနိုင်ငံများ]]</text>
      <sha1>67pqayq1lxsr3o21nu014cydfa2nyst</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877809</id>
      <parentid>877808</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T10:45:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>103.88.49.203</ip>
      </contributor>
      <origin>877809</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="54580" sha1="qb88uf4q5jf9sq903z4e0t3b6bz6vap" xml:space="preserve">{{Infobox country
| conventional_long_name = ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်&lt;br&gt;Union of Burma
| native_name = 
| common_name = မြန်မာနိုင်ငံ
| status = 
| status_text = 
| p1 = ကိုလိုနီခေတ်
| flag_p1 = Flag of British Burma (1937).svg
| s1 = ပြည်ထောင်စုဆိုရှယ်လစ်သမ္မတမြန်မာနိုင်ငံ
| flag_s1 = Flag of Myanmar (1974-2010).svg
| flag = 
| image_flag = Flag of Burma (1948-1974).svg
| flag_type = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ အလံတော်|အလံတော်]]
| flag_alt = 
| national_motto = ''သမဂ္ဂါနံ တပေါ သုခေါ''&lt;br/&gt;(စည်းလုံးညီညွတ်ခြင်းသည် ချမ်းသာခြင်းကို ဆောင်ရာ၏)
| image_coat = State Seal of Burma (1948–1974).png
| coat_alt = 
| symbol = 
| symbol_type = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော်အထိမ်းအမှတ်တံဆိပ်|တံဆိပ်တော်]]{{efn|သမတ (သမ္မတ) ဟူသောစကားလုံးပါဝင်သော်လည်း တရားဝင်အသုံးအနှုန်းတွင် ထည့်သုံးလေ့မရှိပေ။}}
| image_map = Location Burma (Myanmar) ASEAN.svg
| image_map_alt = 
| image_map_caption = 
| capital = [[ရန်ကုန်မြို့|ရန်ကုန်]]
| national_anthem = {{unbulleted list|''[[ကမ္ဘာမကြေ]]'' &lt;br/&gt;({{lang-en|&quot;Till the End of the World&quot;}})|&lt;br/&gt;[[File:U.S. Navy Band - Kaba Ma Kyei.oga]]}}
| era = [[စစ်အေးတိုက်ပွဲ|စစ်အေးကာလ]]
| government_type = [[တစ်ပြည်ထောင် ပါလီမန် သမ္မတစနစ်]]
| leader_title1 = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတများ စာရင်း|နိုင်ငံတော်သမ္မတ]]
| leader_name1 = {{unbulleted list|[[စဝ်ရွှေသိုက်]] (၁၉၄၈–၁၉၅၂)|[[ဘဦး (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဘဦး]] (၁၉၅၂–၁၉၅၇)|[[မန်းဝင်းမောင် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဝင်းမောင်]] (၁၉၅၇–၁၉၆၂)}}
| leader_title2 = [[မြန်မာနိုင်ငံတော်၏ ဝန်ကြီးချုပ်များ|နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်]]
| leader_name2 = {{unbulleted list|[[ဦးနု]] (၁၉၄၈–၁၉၅၆)|[[ဦးဗဆွေ|ဗဆွေ]] (၁၉၅၆–၁၉၅၇)|[[ဦးနု]] (၁၉၅၇–၁၉၅၈)|[[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|နေဝင်း]] (၁၉၅၈–၁၉၆၀) {{small|(ယာယီ)}}|[[ဦးနု]] (၁၉၆၀–၁၉၆၂)}} 
| legislature = [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် (၁၉၄၇)|ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]]
| upper_house = [[လူမျိုးစုလွှတ်တော်]]
| lower_house = [[ပြည်သူ့လွှတ်တော် (၁၉၄၈)|ပြည်သူ့လွှတ်တော်]]
| official_languages = [[မြန်မာဘာသာစကား|မြန်မာဘာသာ]]၊ [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်ဘာသာ]]
| recognised_languages = 
| common_languages = 
| religion = [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]&lt;ref&gt;{{cite web|title=၁၉၆၁ ခုနှစ်၊ နိုင်ငံတော်ဘာသာသာသနာချီးမြှောက်ထောက်ပံ့ရေးအက်ဥပဒေ|url=https://www.constitutionaltribunal.gov.mm/lawdatabase/my/law/764|website=Constitutional Tribunal of the Union, Law Library|access-date=26 August 2022|archive-date=25 October 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221025023633/https://www.constitutionaltribunal.gov.mm/lawdatabase/my/law/764}}&lt;/ref&gt;
| demonym = Burmese
| sovereignty_type = ဖြစ်ရပ်များ
| established_event1 = [[မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးအက်ဥပဒေ]]ပြဋ္ဌာန်းခြင်း
| established_date1 = ၁၀ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၄၇
| established_event2 = [[လွတ်လပ်ရေးနေ့ (မြန်မာနိုင်ငံ)|လွတ်လပ်ရေးကြေညာခြင်း]]
| established_date2 = ၄ ဇန်နဝါရီ ၁၉၄၈
| established_event3 = [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|အာဏာသိမ်းပိုက်ခံရခြင်း]]
| established_date3 = ၂ မတ် ၁၉၆၂
| area_km2 = ၆၇၆,၅၇၈
| area_sq_mi = ၂၆၁,၂၂၈
| currency = [[မြန်မာကျပ်ငွေ]]
| currency_code = MMK
| iso3166code = MM
| time_zone = [[မြန်မာစံတော်ချိန်]]
| utc_offset = +06:30
| today = [[မြန်မာနိုင်ငံ]]
}}
{{မြန်မာ့သမိုင်း}}
မြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၄၈ခုနှစ်တွင်'''ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်''' ({{lang-en|Union of Burma}})အမည်ဖြင့် [[ဗြိတိန်]]တို့ထံမှ လွတ်လပ်ရေးရရှိခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးရရှိပြီးနောက် ဗမာနိုင်ငံကို ဦးနုဦးဆောင်သော [[ဖဆပလ|ဖဆပလ]]ပါတီမှ နိုင်ငံကို ၁၂နှစ်တိုင်တိုင် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။

လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် ဖဆပလပါတီမှ အာဏာရရှိလာသောအခါ ဖဆပလကို မကျေနပ်သော ကွန်မြူနစ်များနှင့် ဗမာလူမျိုးမဟုတ်သော တိုင်းရင်းသားအချို့က ဖဆပလအစိုးရအား ပုန်ကန်သဖြင့် [[မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ|ပဋိပက္ခ]]စတင်ဖြစ်ပွားလေသည်။ သို့သော်ထိုခေတ်၌ မြန်မာနိုင်ငံသည် [[အာရှ]]ကျားဖြစ်သည်။စီးပွားရေး၊ ပညာရေး တို့တွင်ထိုစဥ်က [[အာရှ]]တွင်ထိပ်တန်း ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ အမေရီကန်နှင် အနောက်နိုင်ငံများနှင့်ကောင်းမွန်သောဆက်ဆံရေးရှိသည်။ [[ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု သမ္မတနိုင်ငံ]]နှင့် [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]]တို့လို လက်ယာယိမ်း [[ကွန်မြူနစ်ဝါဒ]]ကျင့်သုံးသော် နိုင်ငံများနှင့်လည်း ဆက်ဆံရေးကောင်းခဲ့သည်။ထိုစဥ်က မြန်မာငွေ​ ၆ ကျပ်လျှင် အမေရီကန် ၁ ဒေါ်လာ နှင့်ညီမျှသည်။ သို့သော်ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးကို မတည်ဆောက်နိုင်။ [[ကူမင်တန်|တရုတ်ဖြူ]]ကျူးကျော်မှု၊ ပြည်တွင်းစစ်နှင့်ဖက်ဒရယ်ကိစ္စဆွေးနွေးခဲ့သဖြင့်၁၉၆၂ခုနှစ်တွင် [[ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း]]ဦးဆောင်သော [[တပ်မတော်|မြန်မာစစ်တပ်]]၏ ဖြုတ်ချခြင်းကို ခံခဲ့ရလေသည်။

==နယ်နမိတ်==
၁၉၄၈ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံ၏ နယ်နမိတ်သည် လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ နယ်နမိတ်နှင့် အတူတူပင်ဖြစ်သည်။ ၁၉၄၈ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံသည် [[ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ]]၊ [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]]၊ တိဘက်နိုင်ငံ(၁၉၅၁အထိ)၊ [[တရုတ်နိုင်ငံ]]၊ [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ|ပြင်သစ်အင်ဒိုချိုင်းနားကိုလိုနီ]](၁၉၅၄အထိ)၊ [[လာအိုနိုင်ငံ]](၁၉၅၄မှစ၍)နှင့် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]တို့နှင့် နယ်နမိတ်ချင်း ထိစပ်ခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် ပြည်ထောင်စု(သို့မဟုတ်)တစ်ပြည်ထောင် ပါလီမန်သမ္မတနိုင်ငံဖြစ်ခဲ့ပြီး ဗဟိုအစိုးရမှ အာဏာအားလုံးအား ချုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဗြိတိသျှလက်ထက်ကတည်းက တည်ရှိခဲ့သော တိုင်း၇တိုင်းနှင့် လွတ်လပ်ရေးရပြီးမှ ဖွဲ့စည်းသော ပြည်နယ်၅ခုရှိခဲ့သည်။ တိုင်းများမှာ [[စစ်ကိုင်းတိုင်း]]၊ [[မန္တလေးတိုင်း]]၊ [[မကွေးတိုင်း]]၊ [[ရခိုင်ပြည်နယ်|ရခိုင်တိုင်း]]၊ [[ပဲခူးတိုင်း]]၊ [[ဧရာဝတီတိုင်း]]နင့် [[တနင်္သာရီတိုင်း]]တို့ဖြစ်သည်။ လွတ်လပ်ရေးရရှိပြီးနောက် စစ်ကိုင်းတိုင်း အရှေ့မြောက်ပိုင်းအား [[ကချင်ပြည်နယ်]]အဖြစ်လည်းကောင်း၊ မကွေးတိုင်း အနောက်မြောက်ပိုင်းအား [[ချင်းပြည်နယ်|ချင်းဝိသေသတိုင်း]]အဖြစ်လည်းကောင်း၊ တနင်္သာရီတိုင်း အရှေ့မြောက်ပိုင်းအား [[ကရင်ပြည်နယ်]]အဖြစ်လည်းကောင်း၊ ဖက်ဒရယ်ရှမ်းပြည်နယ်စုတောင်ဘက်အစွန်အဖျားရှိ နယ်မြေများအား [[ကယားပြည်နယ်]]အဖြစ်လည်းကောင်း၊ ဖက်ဒရယ်ရှမ်းပြည်နယ်စုအား [[ရှမ်းပြည်နယ်]]အဖြစ်လည်းကောင်း ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေ ၁၂ခုရှိခဲ့သည်။ ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းများသည် အတူတူပင်ဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့အားလုံးကို မြန်မာအစိုးရမှ ဝန်ကြီးများခန့်၍ တိုက်ရိုက်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က နိုင်ငံ၏ မြို့တော်နှင့် အကြီးဆုံးမြို့မှာ ရန်ကုန်မြို့ဖြစ်သည်။

==သမိုင်းကြောင်း==
{{see also|မြန်မာ့သမိုင်း}}
မြန်မာနိုင်ငံသည် [[၁၉၄၈]] ခုနှစ်တွင်[[လွတ်လပ်ရေးနေ့ (မြန်မာနိုင်ငံ)|အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်နိုင်ငံ]] ဖြစ်လာခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးရပြီးသည့်နောက် နိုင်ငံကို ပထမဆုံးအုပ်ချုပ်သည့်ပါတီမှာ မြန်မာလူမျိုးရေးဝါဒီ[[ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး အဖွဲ့ချုပ်|ဖဆပလပါတီ]]ဖြစ်သည်။

ထိုဖဆပလအစိုးရသည် မြန်မာလူမျိုးရေးဝါဒီအစိုးရဖြစ်သောကြောင့် မြန်မာလူမျိုးမဟုတ်သော တိုင်းရင်းသားအချို့နှင့် ကွန်မြူနစ်များက မကျေနပ်ကြပေ။ ထို့ကြောင့်[[ကရင် အမျိုးသား အစည်းအရုံး|ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး]] (KNU)၊ [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ|အလံဖြူကွန်မြူနစ်ပါတီ]] (CPB)၊ [[အလံနီ ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]၊ [[ပြည်သူ့ရဲဘော် အဖွဲ့]] (PVO) စသည်တို့ မြန်မာလူမျိုးရေးဝါဒီအစိုးရအား ပုန်ကန်ရာမှ [[မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ|ပဋိပက္ခ]]ဖြစ်ပွားလေသည်။

===ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ===
{{see also|မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ}}
====ကွန်မြူနစ်တို့ထကြွခြင်း====
မြန်မာနိုင်ငံ၌ ပထမဆုံးပုန်ကန်ခဲ့ကြသူများမှာ ကွန်မြူနစ်ပါတီဖြစ်သည်။ ၁၉၄၆ တွင် [[ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]သည် ဂိုဏ်းဂဏစိတ်ပြင်းထန်လာခြင်း၊ ဖဆပလ၏စည်းကမ်းများကို ကျူးလွန်ဖောက်ဖျက်ခြင်းစသည်တို့ကြောင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီကို ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်မှ ထုတ်ပယ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ထိုကွန်မြူနစ်ပါတီမှာ ကိုယ်တိုင်တိုက်ပွဲဝင်၍ လွတ်လပ်ရေးရယူလိုသော [[သခင်စိုး]]ဦးဆောင်သည့် [[အလံနီ ကွန်မြူနစ်ပါတီ|အလံနီကွန်မြူနစ်ပါတီ]]နှင့် ဖဆပလနှင့်ပူးပေါင်းလိုသော [[သခင်သန်းထွန်း]]ဦးဆောင်သည့် [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ|အလံဖြူကွန်မြူနစ်ပါတီ]]ဟူ၍ နှစ်ခြမ်းကွဲခဲ့သည်။ အလံနီများက ၁၉၄၆ တွင် စတင်ပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။

အလံဖြူများသည် ဖဆပလနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လိုရာမှ ၁၉၄၈ တွင် ကျင်းပသော ကွန်မြူနစ်ညီလာခံကြီးသို့ တက်ရောက်ခဲ့ရာ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးလမ်းစဉ်ကို လက်ခံခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် အလံဖြူများသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏လွတ်လပ်ရေးကို အယုံအကြည်မရှိဖြစ်ခဲ့ကြရာ စတင်ပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။

====ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့====
[[ပြည်သူ့ရဲဘော် အဖွဲ့|ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့]]တွင်လည်း သဘောထားကွဲလွဲမှုကြောင့် ရဲဘော်ဖြူ၊ ရဲဘော်ဝါဟူ၍ နှစ်ခြမ်းကွဲခဲ့သည်။ ရဲဘော်ဝါများသည် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုအဆိုပြုသော လက်ဝဲညီညွတ်ရေးမူ ၁၅ ချက်အနက် ၁၄ ချက်ကို လက်ခံခဲ့ကြသည်။ ရဲဘော်ဖြူများကမူ  တောခိုကွန်မြူနစ်များကို ပြန်လည်စေ့စပ်ပြီးမှသာ လက်ဝဲညီညွတ်ရေးမူကို ရရှိနိုင်မည်ဟုယုံကြည်ခဲ့ကြသည်။ ရဲဘော်ဖြူများကို ဗိုလ်လရောင်နှင့် [[ဖိုးကွန်း (ဗိုလ်မှူး)|ဗိုလ်ဖိုးကွန်း]]တို့ခေါင်းဆောင်ခဲ့ပြီး၊ ရဲဘော်ဝါကို [[မှူးအောင်၊ ဗိုလ် (ရဲဘော်သုံးကျိပ်)|ဗိုလ်မှူးအောင်]]နှင့် [[စိန်မှန်၊ ဗိုလ်မှူး|ဗိုလ်စိန်မှန်]]တို့က ခေါင်းဆောင်ခဲ့သည်။ ရဲဘော်ဖြူတို့သည် ၁၉၄၈ ဇူလိုင် ၂၉ တွင် စတင်ပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။

====[[ကရင်ပဋိပက္ခ]]====
၁၉၄၈ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် [[ကရင်လူမျိုး|ကရင်တိုင်းရင်းသား]]လေးသိန်းတို့သည် [[ကရင်ပြည်နယ်]]ကိုဖွဲ့စည်းပေးရန် တောင်းဆိုဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။ ကွန်မြူနစ်များထကြွလာသည်နှင့် အချို့သောကရင်များသည် [[ကရင်အမျိုးသားကာကွယ်ရေးအဖွဲ့]] (KNDO) ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ KNDO အဖွဲ့ကိုဖွဲ့စည်းခြင်း၊ ဖဆပလအစိုးရမှ ကရင်တို့အား အယုံအကြည်နည်းခြင်းတို့ကြောင့် ကရင်နှင့်ဗမာတိုင်းရင်းသားတို့၏ ဆက်ဆံရေးမှာ တင်းမာလာခဲ့သည်။ ထိုတင်းမာမှုများကို လျော့ကျစေရန်အတွက် ဝန်ကြီးချုပ်[[ဦးနု]]ကိုယ်တိုင်ဦးစီး၍ ကရင်–မြန်မာ ချစ်ကြည်ရေးပွဲများ ပြုလုပ်ပေးခဲ့သည်။

ကရင်တိုင်းရင်းသားတို့သည် ပုန်ကန်မှုများကို နှိမ်နှင်းရာ၌အစိုးရအား ကူညီပေးခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄၈ ဇန်နဝါရီတွင် [[ဦးနု]]နှင့် [[ကရင် အမျိုးသား အစည်းအရုံး|ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး]] (KNU) ခေါင်းဆောင် [[စောဘဦးကြီး]]တို့သည် ပြည်တွင်း၌ဖြစ်လျက်ရှိသော သောင်းကျန်းမှုများကိုရပ်‌ဆိုင်းရန် ဧရာဝတီဒေသ၌ ဆွေးနွှေးခဲ့ကြသည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနု၏ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် စစ်ဦးစီးချုပ်[[စမစ်ဒွန်း|ဗိုလ်ချုပ်စမစ်ဒွန်း]]သည် ကွန်မြူနစ်များအားတိုက်ထုတ်ရန် တွံတွေးတူးမြောင်းဒေသအား သိမ်းပိုက်‌စေခဲ့သည်။ လူမျိုးရေးတင်းမာမှုများကြောင့် မြန်မာ့သတင်းများသည်ထိုဖြစ်ရပ်ကို ကရင်တို့ထကြွကြသည် ဟူ၍မှတ်ယူခဲ့ကြသဖြင့် ကရင်-မြန်မာဆက်ဆံရေးမှာ ယိုယွင်းလာခဲ့သည်။

KNDO သည် [[ရန်ကုန်မြို့|ရန်ကုန်မြို့မြောက်ပိုင်း]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ [[ဗမာလူမျိုး|မြန်မာလူမျိုး]]တို့ကမကျေနပ်သဖြင့် ကိုယ်တိုင်လက်နက်စွဲကိုင်၍ ကရင်တို့အား တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ကရင်ဗိုလ်မှူးကြီးမင်းမောင်သည် စောဘဦးကြီးအား KNU နှင့် ဦးနုအစိုးရတို့အကြား ငြိမ်းချမ်းရေးကို ရပ်ဆိုင်းစေခဲ့သည်။ ၁၉၄၉ ဇန်နဝါရီ ၂၇ တွင် [[တောင်ငူမြို့]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် [[ပုသိမ်မြို့]]၊ [[ဖြူးမြို့]] စသောဒေသများကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ထိုအကြောင်းကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုသည် [[တပ်မတော်]]ရှိ ကရင်လူမျိုးများအား ဖြုတ်ချခဲ့သည်။ စစ်ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်စမစ်ဒွန်းနေရာတွင် [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း]]အား ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ရာထူးမှအနားယူခံရသော ကရင်စစ်သားတို့သည် KNDO သို့ဝင်ရောက်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄၉ ဇန်နဝါရီ ၃၁ တွင် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံးသည် မြန်မာအစိုးရအား စစ်ကြေညာခဲ့သည်။

====အခြားသောင်းကျန်းမှုများ====
တနင်္သာရီတိုင်းမြောက်ပိုင်း တွင်လည်း မွန်အမျိုးသားကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ (MNDO) ပေါ်ပေါက်လာ၍ ထပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။ [[ပအိုဝ့်လူမျိုး|ပအိုဝ်း]]တိုင်းရင်းသားတို့သည်လည်း ထကြွခဲ့ကြသည်။ [[ရခိုင်ပြည်နယ်|ရခိုင်တိုင်း]]တွင် &quot;[[မူဂျာဟစ်]]&quot; သူပုန်များပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။ ထိုမူဂျာဟစ်အဖွဲ့သည် ရခိုင်၏[[မယူမြစ်|မယူကျွန်းဆွယ်]]ဒေသကို [[အရှေ့ပါကစ္စတန်]]ဒေသအဖြစ် သွတ်သွင်းလိုခဲ့ကြသည်။ [[တပ်မတော်|မြန်မာ့တပ်မတော်]]မှလည်း တပ်သားအချို့ လက်နက်များယူ၍ တောခိုခဲ့ကြသည်လည်းရှိခဲ့သည်။ ထိုပုန်ကန်သူများကို စုပေါင်း၍ &quot;ရောင်စုံသူပုန်များ&quot; ဟူ၍ခေါ်ဆိုကြသည်။ သို့သော် ထိုအင်အားစုတို့မှာ တစ်သီးတစ်ခြားပုန်ကန်ကြခြင်း၊ တောင်တန်းဒေသမှ တိုင်းရင်းသားအချို့ အစိုးရဘက်မှ ပါဝင်ကူညီပေးခြင်းတို့ကြောင့် ပဋိပက္ခအရှိန်အဟုန်များ လျော့ကျခဲ့သည်။

===ကူမင်တန်ကျူးကျော်မှု===
{{main|ကူမင်တန်မှမြန်မာနိုင်ငံအားကျူးကျော်မှု}}

[[တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ (၁၉၁၂–၁၉၄၉)|တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ]]၌ [[တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ|ကွန်မြူနစ်]]နှင့် [[ကွန်မင်တန်ပါတီ|ကူမင်တန်]]တို့သည် [[တရုတ် ပြည်တွင်းစစ်ပွဲ|ပြည်တွင်းစစ်]]တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင် ကွန်မြူနစ်တို့မှ အနိုင်ရခဲ့ရာ [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]]ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ သို့ဖြစ်ရာ ကူမင်တန်အစိုးရသည် [[ထိုင်ဝမ်]]ကျွန်းသို့ အဆင့်ဆင့်တိမ်းရှောင်ခဲ့ရသည်။ ၁၉၅၀ တွင် ယူနန်နယ်ရှိကူမင်တန်တပ်များသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ ကူမင်တန်တပ်များသည်ဦးစွာ ကျိုင်းတုံ၌အခြေချခဲ့ပြီး အင်အားစုစောင်းခဲ့သည်။ ၁၉၅၀ မတ်လတွင် [[ကျိုင်းတုံမြို့|ကျိုင်းတုံ]]နှင့် [[တာချီလိတ်မြို့]]များကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။

မြန်မာအစိုးရမှကူမင်တန်တို့အား လက်နက်ချရန်သို့မဟုတ် မြန်မာ့နယ်မြေမှထွက်ခွာရန် ရာဇသံ‌ပေးခဲ့သည်။ ကူမင်တန်တို့သည် ထိုရာဇသံကိုလက်မခံဘဲ ဆက်လက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြရာ မြန်မာ့တပ်မတော်သည် စတင်ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၃ မတ်လတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည်[[ကုလသမဂ္ဂ]]၌ ကူမင်တန်ကျူးကျော်မှုပြဿနာကို အထောက်အထားများဖြင့် တင်ပြခဲ့သည်။ လပေါင်းများစွာ ဆွေးနွှေးမှုများအပြီးတွင် ကူမင်တန်တပ်များသည် မြန်မာနိုင်ငံမှတပ်ဆုတ်ပေးရန် သဘောတူခဲ့သည်။ ၁၉၅၄ တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ ကူမင်တန် ၆၀၀၀ မျှသာကျန်ရှိခဲ့သည်။

===ဖဆပလနှစ်ခြမ်းကွဲခြင်း===
၁၉၅၈ တွင် ဝန်ကြီးချူပ်ဦးနုသည် သောင်းကျန်းသူများအား လက်နက်ချစေနိုင်ခဲ့သော်လည်း [[ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး အဖွဲ့ချုပ်|ဖဆပလ]]အတွင်း၌ မပြေလည်မှုများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ၁၉၅၈ ဇူလိုင်လတွင် [[ဦးနု]]နှင့် [[ဦးတင်]]တို့ခေါင်းဆောင်သော [[သန့်ရှင်းဖဆပလ]]နှင့် [[ဦးဗဆွေ]]နှင့် [[ကျော်ငြိမ်း|ဦးကျော်ငြိမ်း]]တို့ ခေါင်းဆောင်သော [[တည်မြဲဖဆပလ]]ဟူ၍ နှစ်ဖွဲ့ကွဲခဲ့သည်။ အစိုးရကိုကြိုးကိုင်နိုင်ရန် ထိုနှစ်ဖွဲ့လုံးကယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ကြသည်။ သန့်ရှင်းဖဆပလသည် လိုက်လျောမှုတစ်ရပ်အနေဖြင့် လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အမိန့်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုအား &quot;no confidence&quot; ခေါ် နိုင်ငံတော်ကိုအုပ်ချုပ်ရန် အယုံအကြည်မရှိကြောင်းအဆိုကို တည်မြဲဖဆပလမှ အဆိုတင်သွင်းခဲ့သည်။ ပါလီမန်အထူးအစည်းအဝေးပွဲ၌ မဲပေးဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြရာ သန့်ရှင်းဖဆပလသည် [[ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးတပ်ပေါင်းစု]] (ပမညတ) ၏ ထောက်ခံမှုဖြင့် ဆက်လက်အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ဦးနုအစိုးရနှင့် ပမညတတို့၏ သဘောတူညီမှုကိုအသုံးချ၍ ကွန်မြူနစ်သောင်းကျန်းသူများသည် အလင်းဝင်ဟန်ပြု၍ နိုင်ငံရေးလောကအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာမည်ကို တည်မြဲဖဆပလ အမတ်များနှင့် တပ်မတော်သမားများက စိုးရိမ်ခဲ့ကြသည်။

၁၉၅၈ ဩဂုတ်တွင်ဦးနုသည် ထိုသို့နိုင်ငံရေးတင်းမာမှုများကြောင့် ရသုံးခန့်မှန်းခြေစာရင်းကို လွှတ်တော်မခေါ်ယူတော့ဘဲ အရေးပေါ်အာဏာဖြင့် အတည်ပြုလိုက်သည်။ ထိုအကြောင်းကြောင့် တည်မြဲအမတ်များက ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေကို ဆန့်ကျင်သည်ဟုဆိုကာ ထိုသို့အတည်ပြုခြင်းကို ဆန့်ကျင်ရုံသာမက တပ်မတော်ကိုပါ အာဏာသိမ်းယူရန်တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ ဦးနုသည် နိုင်ငံတော်အာဏာကို သိမ်းယူရန် အစီအစဉ်ကို သိရှိခဲ့ရသောအခါ ဗိုလ်မှူးချုပ်တင်ဖေ၊ ဗိုလ်မှူးချုပ်အောင်ကြီးနှင့် ဗိုလ်မှူးချုပ်မောင်မောင်တို့ လာရောက်တွေ့ဆုံကြသောအခါတွင် ကမ်းလှမ်းမှုတစ်ခုပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ထိုကမ်းလှမ်းမှုမှာ နိုင်ငံတော်အာဏာကို မသိမ်းယူသင့်‌ကြောင်း၊ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း]]ကို ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ်ခန့်‌ပေးမည်ဖြစ်‌ကြောင်းနှင့် [[အိမ်စောင့်အစိုးရ (၁၉၅၈)|အစိုးရအသစ်]]ကို သန့်ရှင်းဖဆပလ အဖွဲ့ဝင်များမပါဝင်ဘဲ ဖွဲ့စည်းနိုင်ကြောင်းတို့ဖြစ်ကြသည်။ ဗိုလ်နေဝင်းသည်လည်း ထိုကမ်းလှမ်းမှုကို လက်ခံခဲ့သည့်အလျှောက် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုသည် ပါလီမန်အထူးအစည်းအဝေးပွဲ ခေါ်ယူခဲ့၍ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းအား အာဏာလွှဲပြောင်းခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite book|author=[[ဦးနု]]|year=၂၀၁၃|title= တာတေစနေသား|edition=တတိယ|publisher=ငါတို့စာပေ|location=ရန်ကုန်|pages=၃၁၄–၃၁၆}}&lt;/ref&gt;

===အိမ်စောင့်အစိုးရ===
{{main|အိမ်စောင့်အစိုးရ (၁၉၅၈)}}
၁၉၅၈ အောက်တိုဘာ ၂၈ မှစ၍ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းသည် အာဏာရရှိခဲ့၍ အိမ်စောင့်အစိုးရကိုဖွဲ့စည်းပြီး စတင်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ထိုအစိုးရအဖွဲ့တွင် ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းသည် နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး တပ်မတော်မှ အနားယူပြီးဖြစ်သော အရာရှိ ၁၄ ဦးပါဝင်သည်။ အိမ်စောင့်အစိုးရသည် နိုင်ငံကိုအတင်းအကျပ် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အမိန့်ကို ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။ [[ပမညတ]]နှင့် [[သန့်ရှင်းဖဆပလ]]တို့ကို ဖိနှိပ်မှုများပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ကွန်မြူနစ်တို့အား ထောက်ခံသူဟုဆိုသူ လူအယောက် ၄၀၀ ကျော်ကို ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး ၁၅၃ ယောက်ကို [[ကိုကိုးကျွန်း]]နှင့် [[ကပ္ပလီပင်လယ်]]များသို့ နှင်ထုတ်ခဲ့သည်။ [[ဗိုလ်တထောင် သတင်းစာ|ဗိုလ်တထောင်]]၊ [[ကြေးမုံ သတင်းစာ|ကြေးမုံ]]နှင့် ရန်ကုန်နေ့စဉ် သတင်းစာတိုက်များကို ပိတ်ချခဲ့သည်။ ထိုသို့ဖိနှိပ်မှုများကြောင့် ၁၉၅၈ စက်တင်ဘာ ၃၀ တွင် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားများသည် အိမ့်စောင့်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။

ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ပါလီမန်အမတ် မဟုတ်သောသူများသည် ဝန်ကြီးချုပ်တာဝန်ကို ၆ လ အထိသာထမ်းဆောင်နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ၁၉၅၉ ဖေဖော်ဝါရီတွင် အိမ်စောင့်အစိုးရသည် ဥပဒေပုဒ်မ ၁၁၆ ကို ပြင်ဆင်လိုခဲ့သည်။ ထိုအဆိုကို အများပြည်သူများက ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသော်လည်း ပါလီမန်အတွင်း၌ တည်မြဲဖဆပလမှ အမတ်ဦး‌ရေများသဖြင့် ထိုပုဒ်မ ၁၁၆ ကို ပြင်ဆင်နိုင်ခဲ့၍ အိမ်စောင့်အစိုးရ၏ သက်တမ်းကိုတိုးမြှင့်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၉ ဧပြီလတွင် [[ဒီမိုကရေစီ]]ဝါဒနှင့် ညီညွတ်စေရေးကိုအကြောင်းပြု၍ ရှမ်းနှင့် ကယား[[စော်ဘွား]]များအား ငွေကြေးပေး၍ အာဏာစွန့်စေခြင်းဖြင့် ရှမ်းပြည်နယ်နှင့် ကယားပြည်နယ်အား မြန်မာအစိုးရ၏ တိုက်ရိုက်အုပ်ချုပ်မှုအောက်သို့ သွတ်သွင်းစေခဲ့သည်။ ၁၉၆၀ တွင် အိမ်စောင့်အစိုးရသည် [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၁၉၆၀|ရွေးကောက်ပွဲ]]ကို ကျင်းပပေးခဲ့ရာ ဦးနုဦးဆောင်သော သန့်ရှင်းဖဆပလမှာ အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ တရားမျှတသောရွေးကောက်ပွဲ ဟုဆိုသော်လည်း တပ်မတော်သည် [[တည်မြဲဖဆပလ]]ဘက်မှ မဲဆွယ်မှုများရှိခဲ့သည်။

===ပထစအစိုးရ===
၁၉၆၀ ရွေးကောက်ပွဲတွင် သန့်ရှင်းဖဆပလမှ အနိုင်ရရှိခဲ့ပြီး ပါတီအမည်ကို &quot;[[ပြည်ထောင်စုပါတီ]]&quot; (ပထစ) ဟူ၍ အမည်ပြောင်းခဲ့သည်။ ရွေးကောက်ပွဲကာလ၌ [[မွန်ပြည်နယ်]]နှင့် [[ရခိုင်ပြည်နယ်]]တို့ကို ဖွဲ့စည်းပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ကတိပေးခဲ့သည်။ ပထစအစိုးရသည် နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်သစ်များကို ချမှတ်နိုင်ခဲ့သော်လည်း ပါတီအတွင်း၌ &quot;ဦး၊ ဗိုလ်၊ သခင်&quot; အုပ်စုကွဲအားပြိုင်မှုများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ကို နိုင်ငံတော်ဘာသာအဖြစ် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည့်အတွက် ဘာသာခြားများကကန့်ကွက်ခဲ့ကြသည်။ ထိုအကြောင်းကြောင့်လည်း [[ကချင်လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့]]က စတင်ပုန်ကန်ကြွခဲ့သည်။ 

သမ္မတဟောင်း [[ညောင်ရွှေမြို့|ညောင်‌ရွှေ]]စော်ဘွား [[စဝ်ရွှေသိုက်]]ဦးဆောင်၍ ရှမ်းပြည်ဖက်ဒရယ်မူရရှိရေးအတွက် စတင်လှုပ်ရှားခဲ့ကြသည်။ ၁၉၆၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၅ တွင် ရှမ်းပြည်နယ်အစိုးရ(ကောင်စီ)ကဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ရန် အဆိုတင်သွင်းခဲ့သည်။ ဇွန်လတွင်လည်း တောင်ကြီးမြို့၌ ညီလာခံတစ်ရပ်ကျင်းပခဲ့ရာ တိုင်းရင်းသားများ တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။ ထိုညီလာခံတွင် လွှတ်တော်နှစ်ရပ် အာဏာတူပေးရေး၊ ပြည်မကို ပြည်နယ်အဖြစ်ဖွဲ့စည်းပေးရေး၊ ပြည်နယ်များအာဏာပိုမိုရရှိရေး စသည်တို့ကိုတောင်းဆိုရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite journal|author=ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုရေးရာဝန်ကြီးဌာန၊ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ|title=ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စု၏ အခြေခံမူများ|url=https://mofua.nugmyanmar.org/publication-detail/federal-paper-vol-1-no-3|volume=1|issue=3}}&lt;/ref&gt; ထို့ကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုသည် ၁၉၆၂ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄ ရက်မှစ၍ ဖက်ဒရယ်မူအတွက် ဖက်ဒရယ်နှီးနှောဖလှယ်ပွဲကို ကျင်းပပေးခဲ့သည်။ မတ်လ ၁ ရက်နေ့ ထိုနှီးနှောဖလှယ်ပွဲ၌ ဖက်ဒရယ်မူမရပါက ပြည်ထောင်စုမှ နုတ်ထွက်မည်ဖြစ်ကြောင်း သတင်းအမှားများ ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ တစ်ချိန်တည်းတွင် ဗိုလ်နေဝင်းမှ အကျင့်ပျက်အရာရှိများနှင့် ပူးပေါင်းကာ အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်နေပြီဖြစ်သည်။

===အာဏာသိမ်းပိုက်ခံရခြင်း===

ဖက်ဒရယ်မူအကြောင်း ဆွေးနွှေးနေခိုက် ၁၉၆၂ ခုနှစ် မတ်လ ၂ ရက်နေ့တွင် [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဗိုလ်နေဝင်း]]ဦးစီးသော မြန်မာ့[[တပ်မတော်]]သည် နိုင်ငံတော်မတည်ငြိမ်မှုကို အကြောင်းပြုပြီး စစ်အာဏာသိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနု၊ သမ္မတဟောင်းစဝ်ရွှေသိုက်စသော နိုင်ငံရေးသမားများကို ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အခြေအနေဆိုးကို ထိန်းသိမ်းလိုခြင်းကြောင့် တာဝန်ယူရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။ ၁၉၄၇ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအား ဖျက်သိမ်းခဲ့သည့်အပြင် သမ္မတနိုင်ငံအား ယာယီဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။ ထို့နောက် [[ပြည်ထောင်စုတော်လှန်ရေးကောင်စီအဖွဲ့|တော်လှန်ရေးကောင်စီ]]ကိုဖွဲ့စည်းပြီး [[စစ်အာဏာရှင်စနစ်]]ဖြင့် စတင်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ဗိုလ်နေဝင်းသည် နိုင်ငံအား အာဏာရှင်စနစ်ဖြင့် ၂၆နှစ်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။

==အုပ်ချုပ်ရေး==
ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၄၈ မှ ၁၉၅၈ ကာလများတွင် အစိုးရယန္တရားစနစ်ကို ဗြိတိသျှခေတ်စနစ်များမှ ရယူကျင့်သုံးခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Asiafoundation&quot;&gt;{{cite book|title=အပြောင်းအလဲကို စီမံခန့်ခွဲခြင်း၊ မြန်မာအစိုးရအဖွဲ့၏ မူဝါဒချမှတ်သည့် လုပ်ငန်းစဉ်| authors=ဆုမွန်သဇင်အောင် နှင့် မက်သရူးအာနိုး|publisher=အာရှဖောင်ဒေးရှင်း|date=မေ ၂၀၁၈|pages=၆-၈}}&lt;/ref&gt; လွှတ်တော်နှစ်ရပ်ပေါင်းစနစ်ကို ကျင့်သုံးသည်။ [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် (၁၉၄၇)|ပြည်ထောင်စုပါလီမန်]]ကို အောက်လွှတ်တော်ဖြစ်သော [[ပြည်သူ့လွှတ်တော် (၁၉၄၈)|ပြည်သူ့လွှတ်တော်]]နှင့် အထက်လွှတ်တော်ဖြစ်သော [[လူမျိုးစုလွှတ်တော်]]တို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ ပါလီမန်သမ္မတစနစ် (Parliamentary Republic) ကို ကျင့်သုံးခဲ့ရာ [[နိုင်ငံတော်၏ ခေါင်းဆောင်]]အဖြစ် [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|နိုင်ငံတော်သမ္မတ]]၊ [[အစိုးရအဖွဲ့၏ ခေါင်းဆောင်]]အဖြစ် [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်|နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်]]တို့ကို ထားရှိထားသည်။

ရွေးကောက်ပွဲများကို လေးနှစ်လျှင်တစ်ကြိမ် ကျင်းပသည်။ အသက် ၁၈ နှစ်ပြည့်ပြီးသူတိုင်းမဲပေးနိုင်၍ အသက် ၂၁ နှစ်ပြည့်ပြီးသူတိုင်း အမတ်အဖြစ်ရွေးကောက်ခံခွင့်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ပြီးလျှင် အုပ်ချုပ်မည့်[[ဦးနုအစိုးရ|အစိုးရသစ်]]ကို တင်မြှောက်ရန်အတွက် [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၁၉၄၇|၁၉၄၇ တွင် ရွေးကောက်ပွဲ]]ကျင်းပခဲ့သည်။ လွှတ်တော်နှစ်ရပ် တွဲဖက်အစည်းအဝေးပြုလုပ်၍ နိုင်ငံတော်သမ္မတကို ရွေးချယ်ရသည်။ [[စဝ်ရွှေသိုက်]]၊ [[ဘဦး (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဒေါက်တာဘဦး]]နှင့် [[မန်းဝင်းမောင်]]တို့သည် နိုင်ငံတော်သမ္မတများဖြစ်ခဲ့ကြသည်။ သမ္မတရာထူးသက်တမ်းမှာ ၅ နှစ်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်ကို ပြည်သူ့လွှတ်တော်က ရွေးချယ်ပြီး သမ္မတကခန့်ရသည်။ [[ဦးနု]]သည် ၁၉၄၈ မှ ၁၉၅၈ အထိ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ဦးနုအနားယူခဲ့သော ၁၉၅၆ ဇွန်မှ ၁၉၅၇ မတ်အထိကာလတွင် [[ဗဆွေ (ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း)|ဦးဗဆွေ]]က ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

အိမ်စောင့်အစိုးရသည်  ဝန်ကြီးချုပ်အဖွဲ့ဝင်များကို မူရင်းရှိခဲ့သည့် ၃၀ ဦးမှ ၁၄ ဦးအထိလျှော့ချခဲ့သည်။ ဗဟိုလုံခြုံရေးဦးစီးအဖွဲ့၊ ဆုချီးမြှင့်ရေးအကြံပေးအဖွဲ့၊ အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ ရာထူးတိုးမြှင့်ရေးနှင့် ရွှေ့ပြောင်းရေးဆိုင်ရာ အကြံပေးအဖွဲ့၊ နိုင်ငံတော်ဗဟိုထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ စသည်တို့ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ထို့အပြင် နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းများမဟုတ်သော ကြံ့ခိုင်ရေးအဖွဲ့များကိုလည်း ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ [[ပထစအစိုးရ]]သည်လည်း အိမ်စောင့်အစိုးရပုံစံကို နမူနာယူ၍ ဝန်ကြီးတစ်ဦးက ဝန်ကြီးဌာနတစ်ခုထက်ပို၍ တာဝန်ယူစေခဲ့ရာ ဝန်ကြီးချုပ် ၁၃ ဦးသာရှိခဲ့သည်။

၁၉၆၂ တပ်မတော်မှ နိုင်ငံတော်အာဏာကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သောအခါ ပါလီမန်ကိုဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး [[ပြည်ထောင်စုတော်လှန်ရေးကောင်စီအဖွဲ့|တော်လှန်ရေးကောင်စီ]]ကသာလျှင် အာဏာရပ်အားလုံးကို ချုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။

==အခြားဖတ်ရှုရန်==
* [[ကိုလိုနီခေတ်]]
* [[ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး အဖွဲ့ချုပ်]]
* [[ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]
* [[ကရင်ပဋိပက္ခ]]
* [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း]]
* [[မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီခေတ်]]

==မှတ်စု==
{{notelist}}

== ကိုးကားချက် ==
{{reflist}}
=== ရင်းမြစ်စာအုပ်များ ===
* {{cite book|author=အခြေခံပညာသင်ရိုးညွှန်းတမ်း၊ သင်ရိုးမာတိကာနှင့် ကျောင်းသုံးစာအုပ်ကော်မတီ|title=ဒသမတန်း မြန်မာ့သမိုင်း|publisher=[[ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန]]|year=၂၀၁၉}}
* Aung-thwin, M. and M. Aung-Thwin, ''A History of Myanmar since ancient times. Traditions and Transformations.'' Reaktion Books: London, 2013.
* Callahan, M., ''Making Enemies. War and State Building in Burma.'' United States of America: Cornell University Press, 2003.
* {{cite book|author=Martin Smith|year=1991|title=Burma - Insurgency and the Politics of Ethnicity|url=https://archive.org/details/burmainsurgencyp0000smit|publisher=Zed Books|location=London and New Jersey|pages=}}

{{မြန်မာနိုင်ငံ}}

[[ကဏ္ဍ: မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမိုင်း]]
[[ကဏ္ဍ: ၁၉၄၈ တည်ထောင်ခဲ့သောနိုင်ငံများ]]</text>
      <sha1>qb88uf4q5jf9sq903z4e0t3b6bz6vap</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877810</id>
      <parentid>877809</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T10:46:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>103.88.49.203</ip>
      </contributor>
      <origin>877810</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="54638" sha1="o3tpjg0e51e49n8b0a6z11lj014cjmr" xml:space="preserve">{{Infobox country
| conventional_long_name = ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်&lt;br&gt;Union of Burma
| native_name = 
| common_name = မြန်မာနိုင်ငံ
| status = 
| status_text = 
| p1 = ကိုလိုနီခေတ်
| flag_p1 = Flag of British Burma (1937).svg
| s1 = ပြည်ထောင်စုဆိုရှယ်လစ်သမ္မတမြန်မာနိုင်ငံ
| flag_s1 = Flag of Myanmar (1974-2010).svg
| flag = 
| image_flag = Flag of Burma (1948-1974).svg
| flag_type = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ အလံတော်|အလံတော်]]
| flag_alt = 
| national_motto = ''သမဂ္ဂါနံ တပေါ သုခေါ''&lt;br/&gt;(စည်းလုံးညီညွတ်ခြင်းသည် ချမ်းသာခြင်းကို ဆောင်ရာ၏)
| image_coat = State Seal of Burma (1948–1974).png
| coat_alt = 
| symbol = 
| symbol_type = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော်အထိမ်းအမှတ်တံဆိပ်|တံဆိပ်တော်]]{{efn|သမတ (သမ္မတ) ဟူသောစကားလုံးပါဝင်သော်လည်း တရားဝင်အသုံးအနှုန်းတွင် ထည့်သုံးလေ့မရှိပေ။}}
| image_map = Location Burma (Myanmar) ASEAN.svg
| image_map_alt = 
| image_map_caption = 
| capital = [[ရန်ကုန်မြို့|ရန်ကုန်]]
| national_anthem = {{unbulleted list|''[[ကမ္ဘာမကြေ]]'' &lt;br/&gt;({{lang-en|&quot;Till the End of the World&quot;}})|&lt;br/&gt;[[File:U.S. Navy Band - Kaba Ma Kyei.oga]]}}
| era = [[စစ်အေးတိုက်ပွဲ|စစ်အေးကာလ]]
| government_type = [[တစ်ပြည်ထောင် ပါလီမန် သမ္မတစနစ်]]
| leader_title1 = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတများ စာရင်း|နိုင်ငံတော်သမ္မတ]]
| leader_name1 = {{unbulleted list|[[စဝ်ရွှေသိုက်]] (၁၉၄၈–၁၉၅၂)|[[ဘဦး (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဘဦး]] (၁၉၅၂–၁၉၅၇)|[[မန်းဝင်းမောင် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဝင်းမောင်]] (၁၉၅၇–၁၉၆၂)}}
| leader_title2 = [[မြန်မာနိုင်ငံတော်၏ ဝန်ကြီးချုပ်များ|နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်]]
| leader_name2 = {{unbulleted list|[[ဦးနု]] (၁၉၄၈–၁၉၅၆)|[[ဦးဗဆွေ|ဗဆွေ]] (၁၉၅၆–၁၉၅၇)|[[ဦးနု]] (၁၉၅၇–၁၉၅၈)|[[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|နေဝင်း]] (၁၉၅၈–၁၉၆၀) {{small|(ယာယီ)}}|[[ဦးနု]] (၁၉၆၀–၁၉၆၂)}} 
| legislature = [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် (၁၉၄၇)|ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]]
| upper_house = [[လူမျိုးစုလွှတ်တော်]]
| lower_house = [[ပြည်သူ့လွှတ်တော် (၁၉၄၈)|ပြည်သူ့လွှတ်တော်]]
| official_languages = [[မြန်မာဘာသာစကား|မြန်မာဘာသာ]]၊ [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်ဘာသာ]]
| recognised_languages = 
| common_languages = 
| religion = [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]&lt;ref&gt;{{cite web|title=၁၉၆၁ ခုနှစ်၊ နိုင်ငံတော်ဘာသာသာသနာချီးမြှောက်ထောက်ပံ့ရေးအက်ဥပဒေ|url=https://www.constitutionaltribunal.gov.mm/lawdatabase/my/law/764|website=Constitutional Tribunal of the Union, Law Library|access-date=26 August 2022|archive-date=25 October 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221025023633/https://www.constitutionaltribunal.gov.mm/lawdatabase/my/law/764}}&lt;/ref&gt;
| demonym = Burmese
| sovereignty_type = ဖြစ်ရပ်များ
| established_event1 = [[မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးအက်ဥပဒေ]]ပြဋ္ဌာန်းခြင်း
| established_date1 = ၁၀ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၄၇
| established_event2 = [[လွတ်လပ်ရေးနေ့ (မြန်မာနိုင်ငံ)|လွတ်လပ်ရေးကြေညာခြင်း]]
| established_date2 = ၄ ဇန်နဝါရီ ၁၉၄၈
| established_event3 = [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|အာဏာသိမ်းပိုက်ခံရခြင်း]]
| established_date3 = ၂ မတ် ၁၉၆၂
| area_km2 = ၆၇၆,၅၇၈
| area_sq_mi = ၂၆၁,၂၂၈
| currency = [[မြန်မာကျပ်ငွေ]]
| currency_code = MMK
| iso3166code = MM
| time_zone = [[မြန်မာစံတော်ချိန်]]
| utc_offset = +06:30
| today = [[မြန်မာနိုင်ငံ]]
}}
{{မြန်မာ့သမိုင်း}}
မြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၄၈ခုနှစ်တွင်'''ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်''' ({{lang-en|Union of Burma}})အမည်ဖြင့် [[ဗြိတိန်]]တို့ထံမှ လွတ်လပ်ရေးရရှိခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးရရှိပြီးနောက် ဗမာနိုင်ငံကို ဦးနုဦးဆောင်သော [[ဖဆပလ|ဖဆပလ]]ပါတီမှ နိုင်ငံကို ၁၂နှစ်တိုင်တိုင် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။

လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် ဖဆပလပါတီမှ အာဏာရရှိလာသောအခါ ဖဆပလကို မကျေနပ်သော ကွန်မြူနစ်များနှင့် ဗမာလူမျိုးမဟုတ်သော တိုင်းရင်းသားအချို့က ဖဆပလအစိုးရအား ပုန်ကန်သဖြင့် [[မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ|ပဋိပက္ခ]]စတင်ဖြစ်ပွားလေသည်။ သို့သော်ထိုခေတ်၌ မြန်မာနိုင်ငံသည် [[အာရှ]]ကျားဖြစ်သည်။စီးပွားရေး၊ ပညာရေး တို့တွင်ထိုစဥ်က [[အာရှ]]တွင်ထိပ်တန်း ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ အမေရီကန်နှင် အနောက်နိုင်ငံများနှင့်ကောင်းမွန်သောဆက်ဆံရေးရှိသည်။ [[ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု သမ္မတနိုင်ငံ]]နှင့် [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]]တို့လို လက်ယာယိမ်း [[ကွန်မြူနစ်ဝါဒ]]ကျင့်သုံးသော နိုင်ငံများနှင့်လည်း ဆက်ဆံရေးကောင်းခဲ့သည်။ထိုစဥ်က မြန်မာငွေ​ ၆ ကျပ်လျှင် အမေရီကန် ၁ ဒေါ်လာ နှင့်ညီမျှသည်။ သို့သော်ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးကို မတည်ဆောက်နိုင်။ [[ကူမင်တန်|တရုတ်ဖြူ]]ကျူးကျော်မှု၊ ပြည်တွင်းစစ်နှင့်ဖက်ဒရယ်ကိစ္စဆွေးနွေးခဲ့သဖြင့်၁၉၆၂ခုနှစ်တွင် [[ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း|ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း]]ဦးဆောင်သော [[တပ်မတော်|မြန်မာစစ်တပ်]]၏ ဖြုတ်ချခြင်းကို ခံခဲ့ရလေသည်။

==နယ်နမိတ်==
၁၉၄၈ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံ၏ နယ်နမိတ်သည် လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ နယ်နမိတ်နှင့် အတူတူပင်ဖြစ်သည်။ ၁၉၄၈ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံသည် [[ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ]]၊ [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]]၊ တိဘက်နိုင်ငံ(၁၉၅၁အထိ)၊ [[တရုတ်နိုင်ငံ]]၊ [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ|ပြင်သစ်အင်ဒိုချိုင်းနားကိုလိုနီ]](၁၉၅၄အထိ)၊ [[လာအိုနိုင်ငံ]](၁၉၅၄မှစ၍)နှင့် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]တို့နှင့် နယ်နမိတ်ချင်း ထိစပ်ခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် ပြည်ထောင်စု(သို့မဟုတ်)တစ်ပြည်ထောင် ပါလီမန်သမ္မတနိုင်ငံဖြစ်ခဲ့ပြီး ဗဟိုအစိုးရမှ အာဏာအားလုံးအား ချုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဗြိတိသျှလက်ထက်ကတည်းက တည်ရှိခဲ့သော တိုင်း၇တိုင်းနှင့် လွတ်လပ်ရေးရပြီးမှ ဖွဲ့စည်းသော ပြည်နယ်၅ခုရှိခဲ့သည်။ တိုင်းများမှာ [[စစ်ကိုင်းတိုင်း]]၊ [[မန္တလေးတိုင်း]]၊ [[မကွေးတိုင်း]]၊ [[ရခိုင်ပြည်နယ်|ရခိုင်တိုင်း]]၊ [[ပဲခူးတိုင်း]]၊ [[ဧရာဝတီတိုင်း]]နင့် [[တနင်္သာရီတိုင်း]]တို့ဖြစ်သည်။ လွတ်လပ်ရေးရရှိပြီးနောက် စစ်ကိုင်းတိုင်း အရှေ့မြောက်ပိုင်းအား [[ကချင်ပြည်နယ်]]အဖြစ်လည်းကောင်း၊ မကွေးတိုင်း အနောက်မြောက်ပိုင်းအား [[ချင်းပြည်နယ်|ချင်းဝိသေသတိုင်း]]အဖြစ်လည်းကောင်း၊ တနင်္သာရီတိုင်း အရှေ့မြောက်ပိုင်းအား [[ကရင်ပြည်နယ်]]အဖြစ်လည်းကောင်း၊ ဖက်ဒရယ်ရှမ်းပြည်နယ်စုတောင်ဘက်အစွန်အဖျားရှိ နယ်မြေများအား [[ကယားပြည်နယ်]]အဖြစ်လည်းကောင်း၊ ဖက်ဒရယ်ရှမ်းပြည်နယ်စုအား [[ရှမ်းပြည်နယ်]]အဖြစ်လည်းကောင်း ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေ ၁၂ခုရှိခဲ့သည်။ ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းများသည် အတူတူပင်ဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့အားလုံးကို မြန်မာအစိုးရမှ ဝန်ကြီးများခန့်၍ တိုက်ရိုက်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က နိုင်ငံ၏ မြို့တော်နှင့် အကြီးဆုံးမြို့မှာ ရန်ကုန်မြို့ဖြစ်သည်။

==သမိုင်းကြောင်း==
{{see also|မြန်မာ့သမိုင်း}}
မြန်မာနိုင်ငံသည် [[၁၉၄၈]] ခုနှစ်တွင်[[လွတ်လပ်ရေးနေ့ (မြန်မာနိုင်ငံ)|အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်နိုင်ငံ]] ဖြစ်လာခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးရပြီးသည့်နောက် နိုင်ငံကို ပထမဆုံးအုပ်ချုပ်သည့်ပါတီမှာ မြန်မာလူမျိုးရေးဝါဒီ[[ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး အဖွဲ့ချုပ်|ဖဆပလပါတီ]]ဖြစ်သည်။

ထိုဖဆပလအစိုးရသည် မြန်မာလူမျိုးရေးဝါဒီအစိုးရဖြစ်သောကြောင့် မြန်မာလူမျိုးမဟုတ်သော တိုင်းရင်းသားအချို့နှင့် ကွန်မြူနစ်များက မကျေနပ်ကြပေ။ ထို့ကြောင့်[[ကရင် အမျိုးသား အစည်းအရုံး|ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး]] (KNU)၊ [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ|အလံဖြူကွန်မြူနစ်ပါတီ]] (CPB)၊ [[အလံနီ ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]၊ [[ပြည်သူ့ရဲဘော် အဖွဲ့]] (PVO) စသည်တို့ မြန်မာလူမျိုးရေးဝါဒီအစိုးရအား ပုန်ကန်ရာမှ [[မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ|ပဋိပက္ခ]]ဖြစ်ပွားလေသည်။

===ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ===
{{see also|မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ}}
====ကွန်မြူနစ်တို့ထကြွခြင်း====
မြန်မာနိုင်ငံ၌ ပထမဆုံးပုန်ကန်ခဲ့ကြသူများမှာ ကွန်မြူနစ်ပါတီဖြစ်သည်။ ၁၉၄၆ တွင် [[ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]သည် ဂိုဏ်းဂဏစိတ်ပြင်းထန်လာခြင်း၊ ဖဆပလ၏စည်းကမ်းများကို ကျူးလွန်ဖောက်ဖျက်ခြင်းစသည်တို့ကြောင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီကို ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်မှ ထုတ်ပယ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ထိုကွန်မြူနစ်ပါတီမှာ ကိုယ်တိုင်တိုက်ပွဲဝင်၍ လွတ်လပ်ရေးရယူလိုသော [[သခင်စိုး]]ဦးဆောင်သည့် [[အလံနီ ကွန်မြူနစ်ပါတီ|အလံနီကွန်မြူနစ်ပါတီ]]နှင့် ဖဆပလနှင့်ပူးပေါင်းလိုသော [[သခင်သန်းထွန်း]]ဦးဆောင်သည့် [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ|အလံဖြူကွန်မြူနစ်ပါတီ]]ဟူ၍ နှစ်ခြမ်းကွဲခဲ့သည်။ အလံနီများက ၁၉၄၆ တွင် စတင်ပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။

အလံဖြူများသည် ဖဆပလနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လိုရာမှ ၁၉၄၈ တွင် ကျင်းပသော ကွန်မြူနစ်ညီလာခံကြီးသို့ တက်ရောက်ခဲ့ရာ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးလမ်းစဉ်ကို လက်ခံခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် အလံဖြူများသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏လွတ်လပ်ရေးကို အယုံအကြည်မရှိဖြစ်ခဲ့ကြရာ စတင်ပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။

====ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့====
[[ပြည်သူ့ရဲဘော် အဖွဲ့|ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့]]တွင်လည်း သဘောထားကွဲလွဲမှုကြောင့် ရဲဘော်ဖြူ၊ ရဲဘော်ဝါဟူ၍ နှစ်ခြမ်းကွဲခဲ့သည်။ ရဲဘော်ဝါများသည် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုအဆိုပြုသော လက်ဝဲညီညွတ်ရေးမူ ၁၅ ချက်အနက် ၁၄ ချက်ကို လက်ခံခဲ့ကြသည်။ ရဲဘော်ဖြူများကမူ  တောခိုကွန်မြူနစ်များကို ပြန်လည်စေ့စပ်ပြီးမှသာ လက်ဝဲညီညွတ်ရေးမူကို ရရှိနိုင်မည်ဟုယုံကြည်ခဲ့ကြသည်။ ရဲဘော်ဖြူများကို ဗိုလ်လရောင်နှင့် [[ဖိုးကွန်း (ဗိုလ်မှူး)|ဗိုလ်ဖိုးကွန်း]]တို့ခေါင်းဆောင်ခဲ့ပြီး၊ ရဲဘော်ဝါကို [[မှူးအောင်၊ ဗိုလ် (ရဲဘော်သုံးကျိပ်)|ဗိုလ်မှူးအောင်]]နှင့် [[စိန်မှန်၊ ဗိုလ်မှူး|ဗိုလ်စိန်မှန်]]တို့က ခေါင်းဆောင်ခဲ့သည်။ ရဲဘော်ဖြူတို့သည် ၁၉၄၈ ဇူလိုင် ၂၉ တွင် စတင်ပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။

====[[ကရင်ပဋိပက္ခ]]====
၁၉၄၈ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် [[ကရင်လူမျိုး|ကရင်တိုင်းရင်းသား]]လေးသိန်းတို့သည် [[ကရင်ပြည်နယ်]]ကိုဖွဲ့စည်းပေးရန် တောင်းဆိုဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။ ကွန်မြူနစ်များထကြွလာသည်နှင့် အချို့သောကရင်များသည် [[ကရင်အမျိုးသားကာကွယ်ရေးအဖွဲ့]] (KNDO) ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ KNDO အဖွဲ့ကိုဖွဲ့စည်းခြင်း၊ ဖဆပလအစိုးရမှ ကရင်တို့အား အယုံအကြည်နည်းခြင်းတို့ကြောင့် ကရင်နှင့်ဗမာတိုင်းရင်းသားတို့၏ ဆက်ဆံရေးမှာ တင်းမာလာခဲ့သည်။ ထိုတင်းမာမှုများကို လျော့ကျစေရန်အတွက် ဝန်ကြီးချုပ်[[ဦးနု]]ကိုယ်တိုင်ဦးစီး၍ ကရင်–မြန်မာ ချစ်ကြည်ရေးပွဲများ ပြုလုပ်ပေးခဲ့သည်။

ကရင်တိုင်းရင်းသားတို့သည် ပုန်ကန်မှုများကို နှိမ်နှင်းရာ၌အစိုးရအား ကူညီပေးခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄၈ ဇန်နဝါရီတွင် [[ဦးနု]]နှင့် [[ကရင် အမျိုးသား အစည်းအရုံး|ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး]] (KNU) ခေါင်းဆောင် [[စောဘဦးကြီး]]တို့သည် ပြည်တွင်း၌ဖြစ်လျက်ရှိသော သောင်းကျန်းမှုများကိုရပ်‌ဆိုင်းရန် ဧရာဝတီဒေသ၌ ဆွေးနွှေးခဲ့ကြသည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနု၏ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် စစ်ဦးစီးချုပ်[[စမစ်ဒွန်း|ဗိုလ်ချုပ်စမစ်ဒွန်း]]သည် ကွန်မြူနစ်များအားတိုက်ထုတ်ရန် တွံတွေးတူးမြောင်းဒေသအား သိမ်းပိုက်‌စေခဲ့သည်။ လူမျိုးရေးတင်းမာမှုများကြောင့် မြန်မာ့သတင်းများသည်ထိုဖြစ်ရပ်ကို ကရင်တို့ထကြွကြသည် ဟူ၍မှတ်ယူခဲ့ကြသဖြင့် ကရင်-မြန်မာဆက်ဆံရေးမှာ ယိုယွင်းလာခဲ့သည်။

KNDO သည် [[ရန်ကုန်မြို့|ရန်ကုန်မြို့မြောက်ပိုင်း]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ [[ဗမာလူမျိုး|မြန်မာလူမျိုး]]တို့ကမကျေနပ်သဖြင့် ကိုယ်တိုင်လက်နက်စွဲကိုင်၍ ကရင်တို့အား တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ကရင်ဗိုလ်မှူးကြီးမင်းမောင်သည် စောဘဦးကြီးအား KNU နှင့် ဦးနုအစိုးရတို့အကြား ငြိမ်းချမ်းရေးကို ရပ်ဆိုင်းစေခဲ့သည်။ ၁၉၄၉ ဇန်နဝါရီ ၂၇ တွင် [[တောင်ငူမြို့]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် [[ပုသိမ်မြို့]]၊ [[ဖြူးမြို့]] စသောဒေသများကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ထိုအကြောင်းကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုသည် [[တပ်မတော်]]ရှိ ကရင်လူမျိုးများအား ဖြုတ်ချခဲ့သည်။ စစ်ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်စမစ်ဒွန်းနေရာတွင် [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း]]အား ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ရာထူးမှအနားယူခံရသော ကရင်စစ်သားတို့သည် KNDO သို့ဝင်ရောက်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄၉ ဇန်နဝါရီ ၃၁ တွင် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံးသည် မြန်မာအစိုးရအား စစ်ကြေညာခဲ့သည်။

====အခြားသောင်းကျန်းမှုများ====
တနင်္သာရီတိုင်းမြောက်ပိုင်း တွင်လည်း မွန်အမျိုးသားကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ (MNDO) ပေါ်ပေါက်လာ၍ ထပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။ [[ပအိုဝ့်လူမျိုး|ပအိုဝ်း]]တိုင်းရင်းသားတို့သည်လည်း ထကြွခဲ့ကြသည်။ [[ရခိုင်ပြည်နယ်|ရခိုင်တိုင်း]]တွင် &quot;[[မူဂျာဟစ်]]&quot; သူပုန်များပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။ ထိုမူဂျာဟစ်အဖွဲ့သည် ရခိုင်၏[[မယူမြစ်|မယူကျွန်းဆွယ်]]ဒေသကို [[အရှေ့ပါကစ္စတန်]]ဒေသအဖြစ် သွတ်သွင်းလိုခဲ့ကြသည်။ [[တပ်မတော်|မြန်မာ့တပ်မတော်]]မှလည်း တပ်သားအချို့ လက်နက်များယူ၍ တောခိုခဲ့ကြသည်လည်းရှိခဲ့သည်။ ထိုပုန်ကန်သူများကို စုပေါင်း၍ &quot;ရောင်စုံသူပုန်များ&quot; ဟူ၍ခေါ်ဆိုကြသည်။ သို့သော် ထိုအင်အားစုတို့မှာ တစ်သီးတစ်ခြားပုန်ကန်ကြခြင်း၊ တောင်တန်းဒေသမှ တိုင်းရင်းသားအချို့ အစိုးရဘက်မှ ပါဝင်ကူညီပေးခြင်းတို့ကြောင့် ပဋိပက္ခအရှိန်အဟုန်များ လျော့ကျခဲ့သည်။

===ကူမင်တန်ကျူးကျော်မှု===
{{main|ကူမင်တန်မှမြန်မာနိုင်ငံအားကျူးကျော်မှု}}

[[တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ (၁၉၁၂–၁၉၄၉)|တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ]]၌ [[တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ|ကွန်မြူနစ်]]နှင့် [[ကွန်မင်တန်ပါတီ|ကူမင်တန်]]တို့သည် [[တရုတ် ပြည်တွင်းစစ်ပွဲ|ပြည်တွင်းစစ်]]တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင် ကွန်မြူနစ်တို့မှ အနိုင်ရခဲ့ရာ [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]]ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ သို့ဖြစ်ရာ ကူမင်တန်အစိုးရသည် [[ထိုင်ဝမ်]]ကျွန်းသို့ အဆင့်ဆင့်တိမ်းရှောင်ခဲ့ရသည်။ ၁၉၅၀ တွင် ယူနန်နယ်ရှိကူမင်တန်တပ်များသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ ကူမင်တန်တပ်များသည်ဦးစွာ ကျိုင်းတုံ၌အခြေချခဲ့ပြီး အင်အားစုစောင်းခဲ့သည်။ ၁၉၅၀ မတ်လတွင် [[ကျိုင်းတုံမြို့|ကျိုင်းတုံ]]နှင့် [[တာချီလိတ်မြို့]]များကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။

မြန်မာအစိုးရမှကူမင်တန်တို့အား လက်နက်ချရန်သို့မဟုတ် မြန်မာ့နယ်မြေမှထွက်ခွာရန် ရာဇသံ‌ပေးခဲ့သည်။ ကူမင်တန်တို့သည် ထိုရာဇသံကိုလက်မခံဘဲ ဆက်လက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြရာ မြန်မာ့တပ်မတော်သည် စတင်ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၃ မတ်လတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည်[[ကုလသမဂ္ဂ]]၌ ကူမင်တန်ကျူးကျော်မှုပြဿနာကို အထောက်အထားများဖြင့် တင်ပြခဲ့သည်။ လပေါင်းများစွာ ဆွေးနွှေးမှုများအပြီးတွင် ကူမင်တန်တပ်များသည် မြန်မာနိုင်ငံမှတပ်ဆုတ်ပေးရန် သဘောတူခဲ့သည်။ ၁၉၅၄ တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ ကူမင်တန် ၆၀၀၀ မျှသာကျန်ရှိခဲ့သည်။

===ဖဆပလနှစ်ခြမ်းကွဲခြင်း===
၁၉၅၈ တွင် ဝန်ကြီးချူပ်ဦးနုသည် သောင်းကျန်းသူများအား လက်နက်ချစေနိုင်ခဲ့သော်လည်း [[ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး အဖွဲ့ချုပ်|ဖဆပလ]]အတွင်း၌ မပြေလည်မှုများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ၁၉၅၈ ဇူလိုင်လတွင် [[ဦးနု]]နှင့် [[ဦးတင်]]တို့ခေါင်းဆောင်သော [[သန့်ရှင်းဖဆပလ]]နှင့် [[ဦးဗဆွေ]]နှင့် [[ကျော်ငြိမ်း|ဦးကျော်ငြိမ်း]]တို့ ခေါင်းဆောင်သော [[တည်မြဲဖဆပလ]]ဟူ၍ နှစ်ဖွဲ့ကွဲခဲ့သည်။ အစိုးရကိုကြိုးကိုင်နိုင်ရန် ထိုနှစ်ဖွဲ့လုံးကယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ကြသည်။ သန့်ရှင်းဖဆပလသည် လိုက်လျောမှုတစ်ရပ်အနေဖြင့် လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အမိန့်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုအား &quot;no confidence&quot; ခေါ် နိုင်ငံတော်ကိုအုပ်ချုပ်ရန် အယုံအကြည်မရှိကြောင်းအဆိုကို တည်မြဲဖဆပလမှ အဆိုတင်သွင်းခဲ့သည်။ ပါလီမန်အထူးအစည်းအဝေးပွဲ၌ မဲပေးဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြရာ သန့်ရှင်းဖဆပလသည် [[ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးတပ်ပေါင်းစု]] (ပမညတ) ၏ ထောက်ခံမှုဖြင့် ဆက်လက်အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ဦးနုအစိုးရနှင့် ပမညတတို့၏ သဘောတူညီမှုကိုအသုံးချ၍ ကွန်မြူနစ်သောင်းကျန်းသူများသည် အလင်းဝင်ဟန်ပြု၍ နိုင်ငံရေးလောကအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာမည်ကို တည်မြဲဖဆပလ အမတ်များနှင့် တပ်မတော်သမားများက စိုးရိမ်ခဲ့ကြသည်။

၁၉၅၈ ဩဂုတ်တွင်ဦးနုသည် ထိုသို့နိုင်ငံရေးတင်းမာမှုများကြောင့် ရသုံးခန့်မှန်းခြေစာရင်းကို လွှတ်တော်မခေါ်ယူတော့ဘဲ အရေးပေါ်အာဏာဖြင့် အတည်ပြုလိုက်သည်။ ထိုအကြောင်းကြောင့် တည်မြဲအမတ်များက ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေကို ဆန့်ကျင်သည်ဟုဆိုကာ ထိုသို့အတည်ပြုခြင်းကို ဆန့်ကျင်ရုံသာမက တပ်မတော်ကိုပါ အာဏာသိမ်းယူရန်တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ ဦးနုသည် နိုင်ငံတော်အာဏာကို သိမ်းယူရန် အစီအစဉ်ကို သိရှိခဲ့ရသောအခါ ဗိုလ်မှူးချုပ်တင်ဖေ၊ ဗိုလ်မှူးချုပ်အောင်ကြီးနှင့် ဗိုလ်မှူးချုပ်မောင်မောင်တို့ လာရောက်တွေ့ဆုံကြသောအခါတွင် ကမ်းလှမ်းမှုတစ်ခုပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ထိုကမ်းလှမ်းမှုမှာ နိုင်ငံတော်အာဏာကို မသိမ်းယူသင့်‌ကြောင်း၊ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း]]ကို ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ်ခန့်‌ပေးမည်ဖြစ်‌ကြောင်းနှင့် [[အိမ်စောင့်အစိုးရ (၁၉၅၈)|အစိုးရအသစ်]]ကို သန့်ရှင်းဖဆပလ အဖွဲ့ဝင်များမပါဝင်ဘဲ ဖွဲ့စည်းနိုင်ကြောင်းတို့ဖြစ်ကြသည်။ ဗိုလ်နေဝင်းသည်လည်း ထိုကမ်းလှမ်းမှုကို လက်ခံခဲ့သည့်အလျှောက် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုသည် ပါလီမန်အထူးအစည်းအဝေးပွဲ ခေါ်ယူခဲ့၍ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းအား အာဏာလွှဲပြောင်းခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite book|author=[[ဦးနု]]|year=၂၀၁၃|title= တာတေစနေသား|edition=တတိယ|publisher=ငါတို့စာပေ|location=ရန်ကုန်|pages=၃၁၄–၃၁၆}}&lt;/ref&gt;

===အိမ်စောင့်အစိုးရ===
{{main|အိမ်စောင့်အစိုးရ (၁၉၅၈)}}
၁၉၅၈ အောက်တိုဘာ ၂၈ မှစ၍ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းသည် အာဏာရရှိခဲ့၍ အိမ်စောင့်အစိုးရကိုဖွဲ့စည်းပြီး စတင်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ထိုအစိုးရအဖွဲ့တွင် ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းသည် နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး တပ်မတော်မှ အနားယူပြီးဖြစ်သော အရာရှိ ၁၄ ဦးပါဝင်သည်။ အိမ်စောင့်အစိုးရသည် နိုင်ငံကိုအတင်းအကျပ် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အမိန့်ကို ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။ [[ပမညတ]]နှင့် [[သန့်ရှင်းဖဆပလ]]တို့ကို ဖိနှိပ်မှုများပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ကွန်မြူနစ်တို့အား ထောက်ခံသူဟုဆိုသူ လူအယောက် ၄၀၀ ကျော်ကို ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး ၁၅၃ ယောက်ကို [[ကိုကိုးကျွန်း]]နှင့် [[ကပ္ပလီပင်လယ်]]များသို့ နှင်ထုတ်ခဲ့သည်။ [[ဗိုလ်တထောင် သတင်းစာ|ဗိုလ်တထောင်]]၊ [[ကြေးမုံ သတင်းစာ|ကြေးမုံ]]နှင့် ရန်ကုန်နေ့စဉ် သတင်းစာတိုက်များကို ပိတ်ချခဲ့သည်။ ထိုသို့ဖိနှိပ်မှုများကြောင့် ၁၉၅၈ စက်တင်ဘာ ၃၀ တွင် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားများသည် အိမ့်စောင့်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။

ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ပါလီမန်အမတ် မဟုတ်သောသူများသည် ဝန်ကြီးချုပ်တာဝန်ကို ၆ လ အထိသာထမ်းဆောင်နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ၁၉၅၉ ဖေဖော်ဝါရီတွင် အိမ်စောင့်အစိုးရသည် ဥပဒေပုဒ်မ ၁၁၆ ကို ပြင်ဆင်လိုခဲ့သည်။ ထိုအဆိုကို အများပြည်သူများက ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသော်လည်း ပါလီမန်အတွင်း၌ တည်မြဲဖဆပလမှ အမတ်ဦး‌ရေများသဖြင့် ထိုပုဒ်မ ၁၁၆ ကို ပြင်ဆင်နိုင်ခဲ့၍ အိမ်စောင့်အစိုးရ၏ သက်တမ်းကိုတိုးမြှင့်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၉ ဧပြီလတွင် [[ဒီမိုကရေစီ]]ဝါဒနှင့် ညီညွတ်စေရေးကိုအကြောင်းပြု၍ ရှမ်းနှင့် ကယား[[စော်ဘွား]]များအား ငွေကြေးပေး၍ အာဏာစွန့်စေခြင်းဖြင့် ရှမ်းပြည်နယ်နှင့် ကယားပြည်နယ်အား မြန်မာအစိုးရ၏ တိုက်ရိုက်အုပ်ချုပ်မှုအောက်သို့ သွတ်သွင်းစေခဲ့သည်။ ၁၉၆၀ တွင် အိမ်စောင့်အစိုးရသည် [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၁၉၆၀|ရွေးကောက်ပွဲ]]ကို ကျင်းပပေးခဲ့ရာ ဦးနုဦးဆောင်သော သန့်ရှင်းဖဆပလမှာ အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ တရားမျှတသောရွေးကောက်ပွဲ ဟုဆိုသော်လည်း တပ်မတော်သည် [[တည်မြဲဖဆပလ]]ဘက်မှ မဲဆွယ်မှုများရှိခဲ့သည်။

===ပထစအစိုးရ===
၁၉၆၀ ရွေးကောက်ပွဲတွင် သန့်ရှင်းဖဆပလမှ အနိုင်ရရှိခဲ့ပြီး ပါတီအမည်ကို &quot;[[ပြည်ထောင်စုပါတီ]]&quot; (ပထစ) ဟူ၍ အမည်ပြောင်းခဲ့သည်။ ရွေးကောက်ပွဲကာလ၌ [[မွန်ပြည်နယ်]]နှင့် [[ရခိုင်ပြည်နယ်]]တို့ကို ဖွဲ့စည်းပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ကတိပေးခဲ့သည်။ ပထစအစိုးရသည် နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်သစ်များကို ချမှတ်နိုင်ခဲ့သော်လည်း ပါတီအတွင်း၌ &quot;ဦး၊ ဗိုလ်၊ သခင်&quot; အုပ်စုကွဲအားပြိုင်မှုများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ကို နိုင်ငံတော်ဘာသာအဖြစ် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည့်အတွက် ဘာသာခြားများကကန့်ကွက်ခဲ့ကြသည်။ ထိုအကြောင်းကြောင့်လည်း [[ကချင်လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့]]က စတင်ပုန်ကန်ကြွခဲ့သည်။ 

သမ္မတဟောင်း [[ညောင်ရွှေမြို့|ညောင်‌ရွှေ]]စော်ဘွား [[စဝ်ရွှေသိုက်]]ဦးဆောင်၍ ရှမ်းပြည်ဖက်ဒရယ်မူရရှိရေးအတွက် စတင်လှုပ်ရှားခဲ့ကြသည်။ ၁၉၆၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၅ တွင် ရှမ်းပြည်နယ်အစိုးရ(ကောင်စီ)ကဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ရန် အဆိုတင်သွင်းခဲ့သည်။ ဇွန်လတွင်လည်း တောင်ကြီးမြို့၌ ညီလာခံတစ်ရပ်ကျင်းပခဲ့ရာ တိုင်းရင်းသားများ တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။ ထိုညီလာခံတွင် လွှတ်တော်နှစ်ရပ် အာဏာတူပေးရေး၊ ပြည်မကို ပြည်နယ်အဖြစ်ဖွဲ့စည်းပေးရေး၊ ပြည်နယ်များအာဏာပိုမိုရရှိရေး စသည်တို့ကိုတောင်းဆိုရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite journal|author=ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုရေးရာဝန်ကြီးဌာန၊ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ|title=ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စု၏ အခြေခံမူများ|url=https://mofua.nugmyanmar.org/publication-detail/federal-paper-vol-1-no-3|volume=1|issue=3}}&lt;/ref&gt; ထို့ကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုသည် ၁၉၆၂ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄ ရက်မှစ၍ ဖက်ဒရယ်မူအတွက် ဖက်ဒရယ်နှီးနှောဖလှယ်ပွဲကို ကျင်းပပေးခဲ့သည်။ မတ်လ ၁ ရက်နေ့ ထိုနှီးနှောဖလှယ်ပွဲ၌ ဖက်ဒရယ်မူမရပါက ပြည်ထောင်စုမှ နုတ်ထွက်မည်ဖြစ်ကြောင်း သတင်းအမှားများ ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ တစ်ချိန်တည်းတွင် ဗိုလ်နေဝင်းမှ အကျင့်ပျက်အရာရှိများနှင့် ပူးပေါင်းကာ အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်နေပြီဖြစ်သည်။

===အာဏာသိမ်းပိုက်ခံရခြင်း===

ဖက်ဒရယ်မူအကြောင်း ဆွေးနွှေးနေခိုက် ၁၉၆၂ ခုနှစ် မတ်လ ၂ ရက်နေ့တွင် [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဗိုလ်နေဝင်း]]ဦးစီးသော မြန်မာ့[[တပ်မတော်]]သည် နိုင်ငံတော်မတည်ငြိမ်မှုကို အကြောင်းပြုပြီး စစ်အာဏာသိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနု၊ သမ္မတဟောင်းစဝ်ရွှေသိုက်စသော နိုင်ငံရေးသမားများကို ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အခြေအနေဆိုးကို ထိန်းသိမ်းလိုခြင်းကြောင့် တာဝန်ယူရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။ ၁၉၄၇ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအား ဖျက်သိမ်းခဲ့သည့်အပြင် သမ္မတနိုင်ငံအား ယာယီဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။ ထို့နောက် [[ပြည်ထောင်စုတော်လှန်ရေးကောင်စီအဖွဲ့|တော်လှန်ရေးကောင်စီ]]ကိုဖွဲ့စည်းပြီး [[စစ်အာဏာရှင်စနစ်]]ဖြင့် စတင်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ဗိုလ်နေဝင်းသည် နိုင်ငံအား အာဏာရှင်စနစ်ဖြင့် ၂၆နှစ်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။

==အုပ်ချုပ်ရေး==
ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၄၈ မှ ၁၉၅၈ ကာလများတွင် အစိုးရယန္တရားစနစ်ကို ဗြိတိသျှခေတ်စနစ်များမှ ရယူကျင့်သုံးခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Asiafoundation&quot;&gt;{{cite book|title=အပြောင်းအလဲကို စီမံခန့်ခွဲခြင်း၊ မြန်မာအစိုးရအဖွဲ့၏ မူဝါဒချမှတ်သည့် လုပ်ငန်းစဉ်| authors=ဆုမွန်သဇင်အောင် နှင့် မက်သရူးအာနိုး|publisher=အာရှဖောင်ဒေးရှင်း|date=မေ ၂၀၁၈|pages=၆-၈}}&lt;/ref&gt; လွှတ်တော်နှစ်ရပ်ပေါင်းစနစ်ကို ကျင့်သုံးသည်။ [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် (၁၉၄၇)|ပြည်ထောင်စုပါလီမန်]]ကို အောက်လွှတ်တော်ဖြစ်သော [[ပြည်သူ့လွှတ်တော် (၁၉၄၈)|ပြည်သူ့လွှတ်တော်]]နှင့် အထက်လွှတ်တော်ဖြစ်သော [[လူမျိုးစုလွှတ်တော်]]တို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ ပါလီမန်သမ္မတစနစ် (Parliamentary Republic) ကို ကျင့်သုံးခဲ့ရာ [[နိုင်ငံတော်၏ ခေါင်းဆောင်]]အဖြစ် [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|နိုင်ငံတော်သမ္မတ]]၊ [[အစိုးရအဖွဲ့၏ ခေါင်းဆောင်]]အဖြစ် [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်|နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်]]တို့ကို ထားရှိထားသည်။

ရွေးကောက်ပွဲများကို လေးနှစ်လျှင်တစ်ကြိမ် ကျင်းပသည်။ အသက် ၁၈ နှစ်ပြည့်ပြီးသူတိုင်းမဲပေးနိုင်၍ အသက် ၂၁ နှစ်ပြည့်ပြီးသူတိုင်း အမတ်အဖြစ်ရွေးကောက်ခံခွင့်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ပြီးလျှင် အုပ်ချုပ်မည့်[[ဦးနုအစိုးရ|အစိုးရသစ်]]ကို တင်မြှောက်ရန်အတွက် [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၁၉၄၇|၁၉၄၇ တွင် ရွေးကောက်ပွဲ]]ကျင်းပခဲ့သည်။ လွှတ်တော်နှစ်ရပ် တွဲဖက်အစည်းအဝေးပြုလုပ်၍ နိုင်ငံတော်သမ္မတကို ရွေးချယ်ရသည်။ [[စဝ်ရွှေသိုက်]]၊ [[ဘဦး (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဒေါက်တာဘဦး]]နှင့် [[မန်းဝင်းမောင်]]တို့သည် နိုင်ငံတော်သမ္မတများဖြစ်ခဲ့ကြသည်။ သမ္မတရာထူးသက်တမ်းမှာ ၅ နှစ်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်ကို ပြည်သူ့လွှတ်တော်က ရွေးချယ်ပြီး သမ္မတကခန့်ရသည်။ [[ဦးနု]]သည် ၁၉၄၈ မှ ၁၉၅၈ အထိ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ဦးနုအနားယူခဲ့သော ၁၉၅၆ ဇွန်မှ ၁၉၅၇ မတ်အထိကာလတွင် [[ဗဆွေ (ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း)|ဦးဗဆွေ]]က ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

အိမ်စောင့်အစိုးရသည်  ဝန်ကြီးချုပ်အဖွဲ့ဝင်များကို မူရင်းရှိခဲ့သည့် ၃၀ ဦးမှ ၁၄ ဦးအထိလျှော့ချခဲ့သည်။ ဗဟိုလုံခြုံရေးဦးစီးအဖွဲ့၊ ဆုချီးမြှင့်ရေးအကြံပေးအဖွဲ့၊ အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ ရာထူးတိုးမြှင့်ရေးနှင့် ရွှေ့ပြောင်းရေးဆိုင်ရာ အကြံပေးအဖွဲ့၊ နိုင်ငံတော်ဗဟိုထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ စသည်တို့ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ထို့အပြင် နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းများမဟုတ်သော ကြံ့ခိုင်ရေးအဖွဲ့များကိုလည်း ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ [[ပထစအစိုးရ]]သည်လည်း အိမ်စောင့်အစိုးရပုံစံကို နမူနာယူ၍ ဝန်ကြီးတစ်ဦးက ဝန်ကြီးဌာနတစ်ခုထက်ပို၍ တာဝန်ယူစေခဲ့ရာ ဝန်ကြီးချုပ် ၁၃ ဦးသာရှိခဲ့သည်။

၁၉၆၂ တပ်မတော်မှ နိုင်ငံတော်အာဏာကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သောအခါ ပါလီမန်ကိုဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး [[ပြည်ထောင်စုတော်လှန်ရေးကောင်စီအဖွဲ့|တော်လှန်ရေးကောင်စီ]]ကသာလျှင် အာဏာရပ်အားလုံးကို ချုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။

==အခြားဖတ်ရှုရန်==
* [[ကိုလိုနီခေတ်]]
* [[ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး အဖွဲ့ချုပ်]]
* [[ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]
* [[ကရင်ပဋိပက္ခ]]
* [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း]]
* [[မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီခေတ်]]

==မှတ်စု==
{{notelist}}

== ကိုးကားချက် ==
{{reflist}}
=== ရင်းမြစ်စာအုပ်များ ===
* {{cite book|author=အခြေခံပညာသင်ရိုးညွှန်းတမ်း၊ သင်ရိုးမာတိကာနှင့် ကျောင်းသုံးစာအုပ်ကော်မတီ|title=ဒသမတန်း မြန်မာ့သမိုင်း|publisher=[[ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန]]|year=၂၀၁၉}}
* Aung-thwin, M. and M. Aung-Thwin, ''A History of Myanmar since ancient times. Traditions and Transformations.'' Reaktion Books: London, 2013.
* Callahan, M., ''Making Enemies. War and State Building in Burma.'' United States of America: Cornell University Press, 2003.
* {{cite book|author=Martin Smith|year=1991|title=Burma - Insurgency and the Politics of Ethnicity|url=https://archive.org/details/burmainsurgencyp0000smit|publisher=Zed Books|location=London and New Jersey|pages=}}

{{မြန်မာနိုင်ငံ}}

[[ကဏ္ဍ: မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမိုင်း]]
[[ကဏ္ဍ: ၁၉၄၈ တည်ထောင်ခဲ့သောနိုင်ငံများ]]</text>
      <sha1>o3tpjg0e51e49n8b0a6z11lj014cjmr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ရုပ်</title>
    <ns>0</ns>
    <id>211502</id>
    <revision>
      <id>877735</id>
      <parentid>875979</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T21:26:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Tejinda</username>
        <id>87174</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ရုပ်တို့၏ သက်တမ်း */</comment>
      <origin>877735</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="64142" sha1="lfik317q2a63ibpwitgzxj367hdtbq5" xml:space="preserve">{{ဗုဒ္ဓဘာသာ}}
ရုပ်သည် ပရမတ္ထတရားလေးပါး၌ တစ်ပါး အပါအဝင်ဖြစ်သည်။ ဖောက်ပြန်–ပျက်စီး-ခြင်း-လက္ခဏာ–အမှတ် အသား-ရှိသည်။ &lt;ref&gt;ရုပ္ပနလက္ခဏ (တိ)ရုပ္ပန+လက္ခဏ (၁) ဖောက်ပြန်–ပျက်စီး-ခြင်း-လက္ခဏာ–အမှတ် အသား-ရှိသော။ (န) (၂) ဖောက်ပြန်-ပျက်စီး-ခြင်း-သဘော–လက္ခဏာ။ (၁) ရုပ္ပနလက္ခဏံ ရူပံ။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆။ ရူပံ ရူပ္ပနလက္ခဏံ။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၈၂။ ယံကိဉ္စိ သီတာ. ဒီဟိ ရုပ္ပနလက္ခဏံ ဓမ္မဇာတံ။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၃။ ရုပ္ပနံ လက္ခဏံ ဧတဿာတိ ရုပ္ပနလက္ခဏံ။ ဝိသုဒ္ဓိ၊ဋီ၊၂၊၈၆&lt;/ref&gt;
=== ရုပ် ၂၈-ပါး===
(ရုပ်သည်—
* (၁) &lt;b&gt;[[ပထဝီဓာတ်]]&lt;/b&gt; = မြေဓာတ်။  
* (၂) &lt;b&gt;[[အာပေါဓာတ်]]&lt;/b&gt; = ရေဓာတ်။  
* (၃) &lt;b&gt;[[တေဇောဓာတ်]]&lt;/b&gt; = &lt;b&gt;အပူ&lt;/b&gt;၊  အအေး၊  အငွေ့ဓာတ်။  
* (၄) &lt;b&gt;[[ဝါယောဓာတ်]]&lt;/b&gt; = လေဓာတ်။  
* (၅) &lt;b&gt;စက္ခုပသာဒ&lt;/b&gt; = [[မျက်စိအကြည်]]။  
* (၆) &lt;b&gt;သောတပသာဒ&lt;/b&gt; = [[နားအကြည်]]။  
* (၇) &lt;b&gt;ဃာနပသာဒ&lt;/b&gt; = = [[နှာခေါင်းအကြည်]]။  
* (၈) &lt;b&gt;ဇိဝှာပသာဒ&lt;/b&gt; = [[လျှာအကြည်]]။  
* (၉) &lt;b&gt;ကာယပသာဒ&lt;/b&gt; = [[ကိုယ်အကြည်]]။  
* (၁၀) &lt;b&gt;ရူပ&lt;/b&gt; = [[ရူပါရုံ]]။  
* (၁၁) &lt;b&gt;သဒ္ဒ&lt;/b&gt; = [[သဒ္ဒါရုံ]]။  
* (၁၂) &lt;b&gt;ဂန္ဓ&lt;/b&gt; = [[ဂန္ဓာရုံ(အနံ့)|ဂန္ဓာရုံ]]။  
* (၁၃) &lt;b&gt;ရသ&lt;/b&gt; = [[ရသာရုံ]]။  
* (၁၄) &lt;b&gt;ဖောဋ္ဌဗ္ဗ&lt;/b&gt; = [[ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ]]။  
* (၁၅) &lt;b&gt;[[ဣတ္ထိဘာဝရုပ်]]&lt;/b&gt; = မိန်းမ၏ ဖြစ်ကြောင်း။  
* (၁၆) &lt;b&gt;[[ပုရိသဘာဝရုပ်]]&lt;/b&gt; = ယောကျ်ား၏ ဖြစ်ကြောင်း။ 
* (၁၇) &lt;b&gt;[[ဟဒယဝတ္ထု]]&lt;/b&gt; = ဟဒယရုပ်။  
* (၁၈) &lt;b&gt;[[ရုပ်ဇီဝိတ]]&lt;/b&gt; = ရုပ်ဇီဝိတိန္ဒြေ။  
* (၁၉) &lt;b&gt;[[ဩဇာ]]&lt;/b&gt; = အာဟာရရုပ်။  
* (၂၀) &lt;b&gt;[[အာကာသဓာတ်]]&lt;/b&gt; = ပရိစ္ဆေဒရုပ်။  
* (၂၁) &lt;b&gt;[[ကာယဝိညတ်]]&lt;/b&gt;၊   
* (၂၂) '''[[ဝစီဝိညတ်]]'''။  
* (၂၃) &lt;b&gt;ရူပဿ [[လဟုတာရုပ်|လဟုတာ]]&lt;/b&gt; = ရုပ်၏ ပေါ့ပါးသည်၏ အဖြစ်။  
* (၂၄) &lt;b&gt;ရူပဿ [[မုဒုတာရုပ်|မုဒုတာ]]&lt;/b&gt; = ရုပ်၏ နူးညံ့သည်၏ အဖြစ်။  
* (၂၅) &lt;b&gt;ရူပဿ [[ကမ္မညတာရုပ်|ကမ္မညတာ]]&lt;/b&gt; = ရုပ်၏အမှု၌ ကောင်းသည်၏အဖြစ်။  
* (၂၆) &lt;b&gt;[[ဥပစယရုပ်|ဥပစယ]]&lt;/b&gt; = ရုပ်၏ဖြစ်ဆဲ။  
* (၂၇)&lt;b&gt;[[သန္တတိရုပ်|သန္တတိ]]&lt;/b&gt; = ရုပ်၏ဖြစ်စဉ်။   
* (၂၈) &lt;b&gt;[[ဇရတာရုပ်|ဇရတာ]]&lt;/b&gt; = ရုပ်၏ ရင့်ရော်သည်၏အဖြစ်။  
* (၂၉) &lt;b&gt;[[အနိစ္စတာရုပ်|အနိစ္စတာ]]&lt;/b&gt; = ရုပ်၏ မမြဲသည်၏အဖြစ်ဟူ၍ ရုပ် ၂၉-ပါးရှိ၏။ 

သို့သော် '''ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ'''ဟုခေါ်သော ရုပ်ကား ပထဝီဓာတ်, တေဇောဓာတ်, ဝါယောဓာတ်ဟု ဆိုအပ်သော ဓာတ်ကြီး ၃-ပါးပင် ဖြစ်၍ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏနည်းအားဖြင့် သရုပ်တရားကို ရေတွက်သည့်အခါရုပ်သည် ၂၈-ပါး သာရှိပေ၏။ &lt;ref name=&quot;တိပိဋကအဘိဓာန်&quot;&gt;တိပိဋကအဘိဓာန် အတွဲ-၁၇&lt;/ref&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot;
| colspan=&quot;2&quot; rowspan=&quot;1&quot; |ရုပ်အစစ် မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီး ၄ ပါး (နိပ္ဖန္န-မဟာဘူတရူပ)
|-
|၁။ ပထဝီဓာတ် (ပထဝီဓာတု)
|၃။ တေဇောဓာတ် (တေဇောဓာတု)
|-
|၂။ အာပေါဓာတ် (အာပေါဓာတု)
|၄။ ဝါယောဓာတ် (ဝါယောဓာတု)
|}
{| class=&quot;wikitable&quot;
| colspan=&quot;3&quot; rowspan=&quot;1&quot; |ဥပါဒါရုပ် ၂၄-ပါး (ဥပါဒါရူပ)
|-
| colspan=&quot;3&quot; rowspan=&quot;1&quot; |ရုပ်အစစ် ဥပါဒါရုပ် ၁၄ ပါး (နိပ္ဖန္န-ဥပါဒါရူပ)
|-
|အကြည်ရုပ် (ပသာဒရူပ)
|အာရုံရပ် (ဂေါစရရူပ)
|ဘာဝရုပ် (ဘာဝရူပ)
|-
|၁။ မျက်စိအကြည် (စက္ခုပသာဒ)
|၁။ ရူပါရုံ-အဆင်း (ရူပ-ဝဏ္ဏ)
|၁။ အမျိုးသမီးဖြစ်ကြောင်း (ဣတ္ထိဘာဝ)
|-
|၂။ နားအကြည် (သောတပသာဒ)
|၂။ သဒ္ဒါရုံ-အသံ (သဒ္ဒ)
|၂။ အမျိုးသားဖြစ်ကြောင်း (ပုရိသဘာဝ)
|-
|၃။ နှာခေါင်းအကြည် (ဃာနပသာဒ)
|၃။ ဂန္ဓာရုံ-အနံ့ (ဂန္ဓ)
|၁။ ဟဒယဝတ္ထု (ဟဒယရူပ)
|-
|၄။ လျှာအကြည် (ဇိဝှါပသာဒ)
|၄။ ရသာရုံ-အရသာ (ရသ)
|၁။ ရုပ်သက်စောင့်ဓာတ် (ဇီဝိတိန္ဒြိယ)
|-
|၅။ ကိုယ်အကြည် (ကာယပသာဒ)
|၅။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ-အတွေ့အထိဓာတ် (ဖောဋ္ဌဗ္ဗ)
|၁။ ကဗဋီကာရအာဟာရ (အာဟာရရူပ) -အဆီအစေး-ဩဇာ
|-
| colspan=&quot;3&quot; rowspan=&quot;1&quot; |ရုပ်အတု ဥပါဒါရုပ် ၁၀ ပါး (အနိပ္ဖန္န-ဥပါဒါရူပ)
|-
|၁။ အာကာသဓာတ် (အာကာသဓာတု) -အကြားအပေါက် (-ပရိစ္ဆေဒရူပ)
|အမူအရာရုပ် (ဝိကာရရူပ)
|လက္ခဏရုပ် (လက္ခဏရူပ)
|-
|ဝိညတ်ရုပ် (ဝိညတ္တိရူပ)
|၁။ ပေါ့မှု (လဟုတာ)
|၁။ ဣန္ဒြေမပြည့်စုံမီ ရှေးဦးအစဖြစ်ခြင်း (ဥပစယ)
|-
|၁။ ကိုယ်အမူအရာ (ကာယဝိညတ္တိ)
|၂။ နူးညံ့မှု (မုဒုတာ)
|၂။ ဣန္ဒြေပြည့်စုံပြီးနောက် အဆက်ဆက်ဖြစ်ခြင်း (သန္တတိ)
|-
|၂။ နှုတ်အမူအရာ (ဝစီဝိညတ္တိ)
|၃။ အမှု၌ ကောင်းမွန် ခံ့ညားမှု (ကမ္မညတာ)
|၃။ ရင့်ခြင်း-ဦ (ဇရတာ)
|-
|
|
|၄။ ပျက်ခြင်း ဘင် (အနိစ္စတာ)
|}


===ဖောက်ပြန်တတ်၍ ရုပ်ဟုခေါ်===
၎င်းရုပ်သည်-&lt;ref&gt;(သီတေနပိ ရုပ္ပတိ၊ ဥဏှေနပိ ရုပ္ပတိ၊ ဇိဃစ္ဆာယပိ ရုပ္ပတိ၊ ပိပါသာယပိ ရုပ္ပတိ၊ ဍံသမကသဝါတာတပသရီသပသမ္ဖဿေနပိ ရုပ္ပတိ။ (သံ၊၂၊၇၁)&lt;/ref&gt; ဟူသည်နှင့်အညီ အအေးကြောင့်လည်း ဖောက်ပြန်တတ်၏။ ထို့အတူ ပူလောင်ခြင်း, ဆာလောင်ခြင်း, မွတ်သိပ်ခြင်း, မှက် ခြင်တို့ကိုက်ခဲခြင်း, ဝမ်းဗိုက်အတွင်းရှိ လေထိုးခြင်း, နေပူခြင်း, မြွေ အစရှိသော ကျောရိုးရှည်သော သတ္တဝါတို့ကိုက်ခဲခြင်းတို့ကြောင့်လည်း ဖောက်ပြန်တတ်၏။ ထိုတွင်-အအေးကြောင့် ဖောက်ပြန်ပုံကို ရာသီဥတု ညီမျှ ကောင်းမွန်သောအခါ၌ ဖြစ်ပေါ်သော ရုပ်အနေအထားနှင့် အလွန် အေးသော ဆောင်းဥတု၌ ဖြစ်ပေါ်သော ရုပ် အနေ အထားတို့ကိုကြည့်၍ သိနိုင်လေသည်။ 
ထိုအအေးကြောင့် ရုပ် ဖောက်ပြန်မှုမှာ ခန္ဓာကိုယ်မှု ပျက်စီးလောက်အောင် အေးသော လောကန္တရိုက်ငရဲ, ဟိမဝန္တာ အရပ်၌ တည်ရှိသော [[မဟိံသကတိုင်း]]တို့၌ အလွန်ထင်ရှားလေသည်။ 

အပူကြောင့် ဖောက်ပြန်ပုံကို ရာသီဥတု ညီမျှ ကောင်းမွန်သောအခါ၌ ဖြစ်ပေါ်သော ရုပ်အနေအထားနှင့် အလွန်ပူ‌‌သော နွေဥတု၌ ဖြစ်ပေါ်သော ရုပ်အနေအထားတို့ကို ကြည့်၍ သိနိုင်လေသည်။ ထိုအပူကြောင့် ရုပ် ဖောက်ပြန်မှုမှာ အဝီစိငရဲ၌ အလွန်ထင်ရှားလေသည်။ 
ဆာလောင်ခြင်းကြောင့် ဖောက်ပြန်ပုံကို အစာဝလင်စွာ စားသောက်ရသောအခါ၌ ဖြစ်ပေါ်သော ရုပ်အနေအထားနှင့် အစာ မစားရသောအခါ၌ ဖြစ်ပေါ်သော ရုပ်အနေ အထားတို့ကို ကြည့်၍ သိနိုင်သည်။ ထိုဆာလောင်ခြင်းကြောင့် ရုပ်ဖောက်ပြန်မှုမှာ [[ပြိတ္တာ|ပြိတ္တာဘုံ]]၌ လည်းကောင်း, လူ့ပြည်ဝယ် အငတ်ဘေးကြီး ဆိုက်ရောက်သောအခါ၌ လည်းကောင်း အလွန်ထင်ရှားလေသည်။ 

မွတ်သိပ်ခြင်းကြောင့် ဖောက်ပြန်ပုံကို ရေလုံလောက်စွာ သောက်ရသောအခါ၌ ဖြစ်ပေါ်သော ရုပ်အနေအထားနှင့် မွတ်သိပ်သောအခါ၌ ဖြစ်ပေါ်သော ရုပ် အနေအထားတို့ကို ကြည့်၍ သိနိုင်လေသည်။ ထိုမွတ်သိပ်ခြင်းကြောင့် ရုပ်ဖောက်ပြန်မှုမှာ ကာလကဉ္စိက အသုရာဘုံ အစရှိသည်တို့၌ အလွန်ထင်ရှားလေသည်။ မှက် ခြင်တို့ကိုက် ခဲခြင်းတို့ကြောင့် ဖောက်ပြန်ပုံကိုမှက် ခြင်တို့ အကိုက်မခံရမီ အချိန်၌ ဖြစ်ပေါ်သော ရုပ် အနေအထားနှင့် မှက်ခြင်တို့ အကိုက်ခံရသောအခါ၌ ဖြစ်ပေါ်သော ရုပ်အနေ အထားတို့ကို ကြည့်၍ သိနိုင်လေသည်။ ထိုမှက်, ခြင်တို့ကိုက်ခဲခြင်းကြောင့် ရုပ်ဖောက်ပြန်မှုမှာ ခြင်ပေါများသော အရပ်ဒေသတို့၌ အလွန် ထင်ရှားလေသည်။ 

ဝမ်းဗိုက်အတွင်း၌ရှိသော လေထိုးခြင်းကြောင့် ဖောက်ပြန်ပုံကို လေထိုးလေအောင့်ရောဂါမဖြစ်မီအချိန်၌ ဖြစ်ပေါ်သော ရုပ်အနေအထားနှင့် လေထိုး လေအောင့်ရောဂါ ဖြစ်နေစဉ် အချိန်၌ ဖြစ် ပေါ်သော ရုပ်အနေအထားတို့ကို ကြည့်၍ သိနိုင်လေသည်။ ထိုဝမ်းဗိုက်အတွင်းရှိ လေ ထိုးခြင်းကြောင့် ရုပ်ဖောက်ပြန်မှုမှာ လေ ငန်းဖြတ်ခံရသော သွက္ချာပါဒ ရောဂါသည်တို့၌ အလွန်ထင်ရှားလေသည်။ 

နေပူကြောင့်ဖောက်ပြန်ပုံကို နေပူမခံရမီ အချိန်၌ ဖြစ်ပေါ်သော ရုပ်အနေအထားနှင့် နေပူခံရစဉ်အချိန်၌ ဖြစ်ပေါ်သော ရုပ်အနေ အထားတို့ကို ကြည့်၍ သိနိုင်လေသည်။ ထိုနေပူကြောင့် ရုပ်ဖောက်ပြန်မှုမှာ သဲကန္တာရ စသည်တို့၌ အလွန် ထင်ရှားလေသည်။ မြွေ အစရှိသော ကျောရိုးရှည်သော သတ္တဝါတို့ကိုက်ခဲခြင်းကြောင့် ဖောက်ပြန်ပုံကို မြွေ အစရှိသည်တို့ အကိုက်မခံရမီ အချိန်၌ ဖြစ် ပေါ်သော ရုပ်အနေအထားနှင့် မြွေ အစရှိ သည်တို့ အကိုက်ခံရစဉ် အချိန်၌ ဖြစ်ပေါ်သော ရုပ်အနေအထားတို့ကို ကြည့်၍ သိနိုင်လေသည်။ ထိုမြွေ အစရှိသည်တို့ကိုက်ခံရခြင်းကြောင့် ရုပ်ဖောက်ပြန်မှုမှာ မြွေပေါ သော အရပ်ဒေသတို့၌ အလွန်ထင်ရှားလေသည်။ &lt;ref&gt;(သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၇-၈။)&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;တိပိဋကအဘိဓာန်&quot;/&gt;

===ရုပ်သက်နှင့် စိတ်သက် ကွာခြားချက်===
စိတ်မှာ ဥပါဒ် ဌီ ဘင်ဟူ၍ ခဏသုံးပါး ရှိသကဲ့သို့ ရုပ်မှာလည်း ဥပါဒ် ဒီ ဘင်ဟူ၍ ခဏသုံးပါးပင် ရှိသည်။ &lt;ref&gt;(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇။)&lt;/ref&gt; 

ထိုတွင် ရုပ်၏ ဥပါဒ်ခဏနှင့် စိတ်၏ ဥပါဒ်ခဏသည်လည်းကောင်း, ရုပ်၏ ဘင်ခဏနှင့် စိတ်၏ဘင်ခဏသည်လည်းကောင်း အချိန်ကာလချင်း တူမှကြ၍ ရုပ်၏ ဋ္ဌီခဏမှာမူကား စိတ်၏ ဌီခဏထက် များစွာ အချိန် ကြာမြင့်လေသည်။ စိတ်၏ ဌီခဏမှာ ခဏငယ် တစ်ချက်ခန့်သာ ကြာမြင့်၍ ရုပ်၏ ဌီခဏမှာမူကား ခဏငယ် (၄၉)ချက်ခန့် ကြာမြင့်လေသည်။ ရုပ်(၂၈)ပါးတို့တွင် ဇာတိ ခေါ်ဆိုအပ်သော ဥပစယရုပ်, သန္တတိရုပ် နှစ်ပါးတို့သည် စိတ်၏ ဥပါဒ်ခဏခန့် အသက်ရှည်ကြသည်။ အနိစ္စတာရုပ်သည် စိတ်၏ ဘင်ခဏခန့် အသက်ရှည်သည်။ ဇရတာရုပ်သည် စိတ်၏ ခဏငယ် ပေါင်း (၄၉)ချက်ခန့် အသက်ရှည်သည်။ ကာယဝိညတ်နှင့် ဝစီဝိညတ်တို့သည် စိတ်၏ ခဏကြီးတစ်ချက် (ခဏငယ် သုံးချက်)ခန့် အသက်ရှည်ကြသည်။ ဝိညတ်‌ဒွေး, လက္ခဏရုပ် လေးခုတို့မှ ကြွင်းသောရုပ် (၂၂)ပါးတို့သည် စိတ်၏ ခဏကြီး (၁၇)ချက် - (ခဏငယ် ငါးဆယ့်တစ်ချက်)ခန့် အသက်ရှည်ကြသည်။ &lt;ref&gt;(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄-၆။ သင်္ဂဟ၊ ပဉ္စဒွါရဝီထိပိုင်း။ ဝိဘာဝိနီ၊၁၃၈-၄၇။)&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;တိပိဋကအဘိဓာန်&quot;/&gt;
===ရုပ်ကို ဖြစ်စေတတ်သော အကြောင်းများ===
* (၁) '''ကံ''' = အကုသိုလ်စိတ် ၁၂-မဟာ ကုသိုလ်စိတ် ၈, ရူပကုသိုလ်စိတ် ၅-ဟုဆိုအပ်သော စိတ် ၂၅-ပါးတို့၌ ယှဉ်သော စေတနာ ၂၅-ပါး။ 
* (၂) '''စိတ်''' = ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့၏ ပဋိသန္ဓေစိတ်, ရဟန္တာတို့၏ စုတိစိတ်, အရူပဘုံ၌ ဖြစ်ခိုက်သောစိတ် ဒွေပဉ္စဝိညာဉ် ၁၀—ကြဉ်သော ၇၅-ပါးသော စိတ်။  
* (၃) '''ဥတု''' = အအေး အပူ ဟူသော တေဇော ဓာတ်ဟူ၍ သမုတ်အပ်သည့် ဥတု။  
* (၄) '''အာဟာရ''' = ကဗဠီကာရာဟာရဟူ၍ ဆိုင်သော ဩဇာဓာတ်ဟူ၍ သမုတ်အပ်သော ဩဇာဓာတ်ဟူ၍ လေးပါးရှိသည်။ 
===ကံကြောင့် ဖြစ်သော ရုပ်များ===
ထိုတွင် ကံဟူသော အကြောင်းတရားကြောင့် 
* ဟဒယဝတ္ထုရုပ် (၁)  
* ဣန္ဒြိယရုပ်(၈)  
* အဝိနိဗ္ဗာဂရုပ်(၈)  
* အာကာသဓာတ် (၁) 
အားဖြင့် (၁၈)ပါးသောရုပ် (ကမ္မဇရုပ်)များ ဖြစ်ကြသည်။ 
===စိတ်ကြောင့် ဖြစ်သော ရုပ်များ===
စိတ်ဟူသော အကြောင်းရားကြောင့် 
* [[ဝိညတ်ရုပ်]](၂) 
* [[သဒ္ဒါရုံ|သဒ္ဒရုပ်]](၁) 
* [[လဟုတာရုပ်]], 
* [[မုဒုတာရုပ်]], 
* [[ကမ္မညတာရုပ်]], 
* [[အဝိနိဗ္ဗောဂရုပ်]](၈) 
* [[အာကာသဓာတ်]]အားဖြင့်
(၁၅)ပါးသောရုပ် ([[စိတ္တဇရုပ်]])များ ဖြစ်ကြသည်။

===ဥတုကြောင့် ဖြစ်သော ရုပ်များ===
ဥတုပူသော အကြောင်းတရားကြောင့် 
* သဒ္ဒရုပ် (၁) 
* လဟုတာရုပ်, 
* မုဒုတာရုပ်, 
* ကမ္မညတာရုပ်, 
* အဝိနိမ္ဘောဂရုပ်(၈) 
* အကာသဓာတ်(၁)
အားဖြင့် (၁၃)ပါးသောရုပ် (ဥတုဇရုပ်)များ ဖြစ်ကြသည်။ 
===အာဟာရကြောင့် ဖြစ်သော ရုပ်များ===
အာဟာရဟူသော အကြောင်းတရားကြောင့် 
* လဟုတာရုပ်, 
* မုဒုတာရုပ်, 
* ကမ္မညတာရုပ်, 
* အဝိနိဗ္ဘောဂရုပ် (၈) 
* အာကာသဓာတ် (၁)
အားဖြင့် (၁၂)ပါးသောရုပ် (အာဟာရဇရုပ်)များ ဖြစ်ကြသည်။ &lt;ref&gt;(သင်္ဂဟ၊ ရူပသမုဋ္ဌာနကဏ္ဍ။)&lt;/ref&gt; 

===ရုပ်တို့၏ အစဆုံး ဖြစ်ရာကာလနှင့် နောက်ဆုံး ချုပ်ရာကာလ===
ကမ္မဇရုပ်တို့သည် ပဋိသန္ဓေ စိတ်၏ ဥပါဒ်ခဏ၌ ပဋိသန္ဓေစိတ်နှင့် တစ်ပြိုင်တည်း စ,ဖြစ်၍ စုတိစိတ်၏ ဘင်ခဏ၌ စုတိစိတ်နှင့် တစ်ပြိုင်တည်း ချုပ်ကြသည်။ 

စိတ္တဇရုပ်တို့သည် ပဋိသန္ဓေနောင် ပဌမဘဝင်စိတ်၏ ဥပါဒ်ခဏ၌ ပဌမဘဝင်စိတ်နှင့် တစ်ပြိုင်တည်း စဖြစ်ကြ၍ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လျှင် စုတိစိတ်ချုပ်ပြီးနောက် စိတ္တက္ခဏ(ခဏငယ်) ၄၈-ချက်ခန့်, ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်, သေက္ခပုဂ္ဂိုလ် တို့ဖြစ်လျှင် စုတိစိတ်ချုပ်ပြီးနောက် စိတ္တက္ခဏ (ခဏငယ်)၅၀-ချက်ခန့်ကာလကြာမှချုပ် ကြသည်။ 

ဥတုဇရုပ်တို့သည် ပဋိသန္ဓေစိတ်၏ ဌီခဏ၌စ,ဖြစ်ကြ၍ စုတိစိတ်ချုပ်ပြီးနောက် အရိုးဆွေး၍ မြေမှုန့်ဖြစ်သည်တိုင်အောင် (ကမ္ဘာလောကကြီးမပျက်မချင်း) ဆက်ကာ ဆက်ကာ ဖြစ်နေကြလေသည်။ 

အာဟာရဇရုပ်များသည် ကာမဘုံသား သတ္တဝါအားလုံးတို့၏ သန္တာန်၌ မိမိကိုဖြစ်စေတတ်သော ဩဇာဓာတ် ပြန့်နှံ့ရာအခါမှ စတင်ဖြစ်ပေါ်ကြ၍ စုတိစိတ်ချုပ်ပြီးနောက် စိတ္တက္ခဏ(ခဏငယ်)၅၀-ချက်ခန့်ကာလကြာ မှ ချုပ်ကြသည်။ &lt;ref&gt;(သင်္ဂဟ၊ ရူပပဝတ္တိက္ကမကဏ္ဍ။ ဝိဘာဝိနီ၊၂၁၂-၅။)&lt;/ref&gt; 

===သတ္တဝါ(၄) မျိုးနှင့် ရုပ်များဖြစ်ပေါ်ပုံ===
* (၁) ကြက်ငှက်စသည်တို့ကဲ့သို့ အု၌ဖြစ်သော '''အဏ္ဍဇသတ္တဝါ'''။  
* (၂) လူစသည်တို့ကဲ့သို့ မိခင်၏ သားအိမ်၌ဖြစ်သော '''ဇလာဗုဇသတ္တဝါ'''။  
* (၃) ပိုးလောက်လန်း စသည်တို့ကဲ့သို့ ငါးပုပ်, အကောင်ပုပ်, ပုပ်သိုးသောမုန့်, ညွှန်မရှိသော တံစီးတွင်း, ညွန်ရှိသော တံစီးတွင်း, ထောပတ်, ဆီ, ပျားရည်, တင်လဲစသည့် အညှီတို့၌ဖြစ်သော '''သံသေဒဇသတ္တဝါ'''၊  
* (၄) နတ်သမီး, နတ်သား, ငရဲသူ, ငရဲသား, အချို့သောလူများ, အချို့သော ဝိနိပါတိက အသုရာ စသည်တို့ကဲ့သို့ ခုန်ပျံ၍ ဖြစ်လာသကဲ့သို့ ကိုယ်ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်လာသော '''ဩပပါတိကသတ္တဝါ'''-ဟူ၍ (၄) မျိုး ရှိပေသည်။ &lt;ref&gt;(မ၊၁၊၁၀၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၄၁။)&lt;/ref&gt;
===ဆိုင်ရာ သတ္တဝါ၌ ရနိုင်သော ရုပ်ကလာပ်များ===
ထိုတွင်–ကာမဘုံ၌ သံသေဒဇသတ္တဝါ, ဩပပါတိကသတ္တဝါတို့အား အလွန်ဆုံးအပိုင်း အခြားအားဖြင့် စက္ခုဒသကကလာပ်, သောတ ဒသကကလာပ်, ဃာနဒသကကလာပ်, ဇိဝှါဒသကကလာပ်, ကာယဒသကကလာပ်, ဘာဝဒသကကလာပ်, ဝတ္ထုဒသကကလာပ်အားဖြင့် ကမ္မဇကလာပ် (၇) စည်းတို့သည် ပဋိသန္ဓေစိတ်နှင့် ပြိုင်တူဖြစ်ကြ၍ မသေမီ ဖြစ်လိုက်ပျက်လိုက် တည်တံ့နေပြီးသေခါနီးအခါ စုတိစိတ်နှင့်အတူ ပြိုင်တူချုပ်ကြသည်။ 

သံသေဒဇသတ္တဝါ, ဩပပါတိကသတ္တဝါ တို့တွင်လည်း အပါယ်ဘုံသား ဩပပါတိကသတ္တဝါတို့မှာ စက္ခုဒသကကလာပ် တစ်မျိုးတည်းသော်လည်းကောင်း, သောတဒသကကလာပ် တစ်မျိုးတည်းသော်လည်းကောင်း စက္ခုဒသကကလာပ်, သောတဒသကကလာပ် နှစ်မျိုးလုံးသော်လည်းကောင်း, ချို့တဲ့(မပါဝင်ဘဲဖြစ်) တတ်ကြသည်။ 

အပါယ်ဘုံသား သံသေဒဇသတ္တဝါတို့မှာ စက္ခုဒသကကလာပ် တစ်မျိုးတည်းသော်လည်းကောင်း, သောတဒသကကလာပ် တစ်မျိုးတည်းသော်လည်းကောင်း, ဃာနဒသကကလာပ် တစ်မျိုးတို့တည်းသော်လည်းကောင်း, စက္ခုဒသကကလာပ်, သောတဒသကကလာပ် နှစ်မျိုးလုံးသော်လည်းကောင်း, စက္ခုဒသကကလာပ်, ဃာနဒသကကလာပ်နှစ်မျိုးလုံးသော်လည်းကောင်း, စက္ခုဒသကကလာပ်, သောတဒသကကလာပ်, ဃာနဒသကကလာပ် သုံးမျိုးလုံးသော်လည်းကောင်း ချို့တဲ့တတ်ကြသည်၊ 

အသညသတ်ကြဉ်သည့် ရူပါဝစရ ၁၅-ဘုံသား ဩပပါတိက သတ္တဝါ (ဗြဟ္မာ)တို့အား ဃာနဒသကကလာပ်, ဇိဝှါဒသကကလာပ်, ကာယဒသကကလာပ်, ဘာဝဒသကလာပ်တို့ ဧကန်ချို့တဲ့ကြသည်။ 

အသညသတ် ဩပပါတိကသတ္တဝါ (ဗြဟ္မာ)တို့အား ပဋိသန္ဓေအခါ၌ ဇီဝိတနဝကကလာပ် တစ်ခုတည်းသာ ဖြစ်နိုင်လေသည်။ 

ကမ္ဘာဦးလူ ဟူသော ဩပပါတိကသတ္တဝါတို့အား ပဋိသန္ဓေအခါ၌ ဆိုခဲ့ပြီးသော ကမ္မဇကလာပ် (၇) စည်းတို့တွင် ဘာဝဒသကကလာပ်ကြဉ် သောကလာပ် (၆) စည်းတို့သာ ဖြစ်နိုင်ကြသည်။ 

အဏ္ဍဇ, ဇလာဗုဇဟူသော ဂဗ္ဘသေယျကသတ္တဝါတို့အား ပဋိသန္ဓေအခါ၌ ကာယဒသကကလာပ်, ဘာဝဒသကကလာပ်, ဝတ္ထုဒသကကလာပ်ဟု ဆိုအပ်သော ကမ္မဇကလာပ် (၃) စည်းသာ ဖြစ်နိုင်ကြသည်။ 
===ပဋိသန္ဓေအခိုက် ရုပ်ဖြစ်ပုံ===
ထိုကမ္မဇကလာပ် (၃) စည်း (ရုပ်ပေါင်း ၃၀)ကိုပင် “ကလလရေကြည်”ဟူ၍ ခေါ်ကြလေသည်။ ထိုကလလရေကြည်ခေါ်ရုပ်သည် ပမာဏအားဖြင့် ယင်ကောင်ငယ်ကလေး တစ်ကြိမ် သောက်လောက်ရုံမျှ (ဝါ)သေးငယ်စွာသော အပ်ကလေး တစ်ချောင်းကို ဆီ၌ထည့်၍ ထိုအပ်ကလေးကို ဆီမှ ထုတ်ဆယ်လိုက်သောအခါ အပ်ဖျားတွင် တည်ရှိနေသော ဆီပေါက် ကလေးမျှ(ဝါ)လူတို့၏ ဆံပင်တစ်ချောင်းကို ဆီ၌ထည့်၍ ထိုဆံပင်ကို ဆီမှထုတ်ဆယ်လိုက်သောအခါ ဆံပင်ဖျားတွင် တည်ရှိနေသော ဆီပေါက်ကလေးမျှ (ဝါ)ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းသူတို့၏ ဆံပင်ကို ရှစ်စိတ်ခွဲ၍ ထိုရှစ်စိပ်‌သော ဆံပင်တို့တွင် တစ်ခုသောဆံပင်နှင့် အတိုင်းအရှည် တူညီသော မြောက်ကျွန်းသူတို့၏ ဆံပင် တစ်ချောင်းကို ကြည်လင်သောနှမ်းဆီ၌ထည့်၍ ထိုဆံပင်ကို နှမ်းဆီမှ ထုတ်ဆယ်လိုက်သောအခါ ဆံပင်ဖျားတွင် တည်ရှိနေသော ဆီပေါက်ကလေးမျှ (ဝါ) ဇာတိဥဏ္ဏ မည်သော သားကောင်၏ အမွေးအမျှင်ကို ကြည်လင်သော နှမ်းဆီ၌ထည့်၍ ထိုအမွှေးကို နှမ်းဆီမှ ထုတ်ဆယ်လိုက်သောအခါ အမွေးဖျားတွင် တည် ရှိ‌နေသော ဆီပေါက်ကလေး မျှသာ အတိုင်းအရှည်ရှိသည်။ &lt;ref&gt;(အဘိ၊ဝိ၊၄၂၇-၃၁။ ယမက၊၁၊ဝ၁-၃။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀-၁။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၈-၉။ သင်္ဂဟ၊ ရူပပဝတ္တိက္ကမပိုင်း။)&lt;/ref&gt; 

ဂဗ္ဘသေယျက ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ပဋိသန္ဓေ အခါ၌ရနိုင်သော ကလလရေကြည်ခေါ် ရုပ် (၃၀)တို့တွင် နပုံးသတ္တဝါ (အထီး,အမ မဟုတ်သူ)တို့အား ဘာဝဒသကကလာပ် ကြဉ်သော ကမ္မဇကလာပ် (၂) စည်း (ရုပ်ပေါင်း၂၀)သာ ရနိုင်သည်။ &lt;ref&gt;(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁။)&lt;/ref&gt;	
=== ပဋိသန္ဓေခိုက် ရုပ်ပြောင်းလဲပုံ===
ကလလရေကြည်ခေါ် ရုပ်သည် ဖြစ်စအချိန်၌ ကြည်လင်သော ထောပတ်၏ အဆင်းကဲ့သို့ အဆင်းရှိသည်။ ထိုကလလ ရေကြည်ခေါ်ရုပ်သည် တစ်သတ္တာဟ (၇-ရက်)လွန်သောအခါ သားဆေးရည် အဆင်း ရှိသော အမြှုပ် (အဗ္ဗုဒ)အဖြစ်သို့ ပြောင်း လဲသွားသည်။ အမြှုပ်ဖြစ်၍ တစ်သတ္တာ (၇-ရက်) လွန်သောအခါ ခဲမဖြူရည်ကဲ့သို့ ဖြူသော အဆင်းရှိသော သားတစ် (ပေသိ) အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားသည်။ သားတစ် ဖြစ်၍ တစ်သတ္တာဟ (၇-ရက်) လွန်သောအခါ ကြက်ဥပုံသဏ္ဌာန်ရှိသော အသားစိုင် အသားခဲ (ဃန) အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားသည်။ ကြက်ဥပုံသဏ္ဌာန်ရှိသော အသားစိုင် အသားခဲဖြစ်၍ တစ်သတ္တာဟ (၇-ရက်) လွန်သောအခါ ထွတ်အိုင်းနာ (= သွေးစုနာ) နှင့်တူသော ခက်မငါးဖြာ(ပသာခ)တို့ ဖြစ်ပေါ်လာကြသည်။ &lt;ref&gt;(သံ၊၁၊၂၀၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၀၆-၇။)&lt;/ref&gt;

ခက်မ ငါးဖြာတို့ဖြစ်ပေါ်၍ ခြောက်သတ္တာဟ (၄၂-ရက်) ကြာသောအခါ စက္ခုဒသကကလာပ်, သောတဒသကလာပ်, ဃာနဒသကကလာပ်, ဇိဝှါဒသကကလာပ်ရုပ်တို့ “တစ်ပြိုင်တည်း ဖြစ်ပေါ်လာကြလေသည်။ &lt;ref&gt;(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၀။ မူလဋီ၊၃၊၁၃၀-၁။&lt;/ref&gt; ဤဖြစ်စဉ်သည် လူပုဂ္ဂိုလ်များအတွက် ရည်ညွှန်းသည်။ အခြား သိုးဆိတ်စသည်တို့၌ကား ရက် လ အရေအတွက် ကွာခြားပေလိမ့်မည်။) 

စက္ခုဒသကကလာပ်, သောတဒသကကလာပ်, ဃာနဒသကကလာပ်, ဇိဝါဒသကကလာပ် ရုပ်တို့ ဖြစ်ပေါ်၍ သုံးဆယ့်တစ်သတ္တာဟ (၂၁၇-ရက်) ကြာသောအခါ ဆံပင်, မွေးညင်း, ခြေသည်း လက်သည်းများ ပေါက် ရောက်ကြသည်။ &lt;ref&gt;(သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၅။)&lt;/ref&gt;
=== ဘုံအလိုက် ရနိုင်သော ရုပ်များ===
ဘုံအားဖြင့် ကာမ(၁၁)ဘုံ၌ ရုပ်(၂၈-ပါး လုံး ရနိုင်၍ အသညသတ်ကြဉ်သော ရူပ(၁၅)ဘုံ၌ ဃာနပသာဒ, ဇိဝှါပသာဒ, ကာယပသာဒ, ဣတ္ထိဘာဝ ပုရိသဘာဝကြဉ်သော ရုပ်(၂၃)ပါးသာ ရနိုင်သည်။ 

အသညသတ် ဘုံ၌ကား ဝတ္ထုရုပ်(၆)ပါး, ဘာဝရုပ်(၂)ပါး, သဒ္ဒရုပ်(၁)ပါး, ဝိညတ်ရုပ် (၂)ပါး ကြဉ်သော (၁၇)ပါးသော ရုပ်တို့ကိုသာ ရနိုင်သည်။ အရူပဘုံ၌ကား မည်သည့်ရုပ်ကိုမျှ မရနိုင်ချေ။ &lt;ref&gt;(သင်္ဂဟ၊ ရူပပဝတ္တိက္ကမ။)&lt;/ref&gt; 

ပုဂ္ဂိုလ်အားဖြင့် ကာမဘုံသား အထီး သတ္တဝါတို့အား ဣတ္ထိဘာဝရုပ်ကြဉ်သော ရုပ်(၂၇)ပါးရ၍ အမသတ္တဝါတို့အား ပုရိသ ဘာဝရုပ်ကြဉ်သော ရုပ်-(၂၇)ပါး နပုံး သတ္တဝါတို့အား ဣတ္ထိဘာဝရုပ် ပုရိသဘာဝ ရုပ်(၂)ပါးကြဉ်သော ရုပ်(၂၆)ပါးတို့ကို ရနိုင်သည်။ 

အသညသတ်ကြဉ်သော ရူပါဝစရဗြဟ္မာတို့အား ဃာနပသာဒစသောရုပ် (၃)ပါး, ဘာဝရုပ်(၂)ပါးကြဉ်သော (၂၃)ပါးသောရုပ်တို့ကို ရနိုင်၍ အသညသတ် ဗြဟ္မာတို့အား ဝတ္ထုရုပ် (၆)ပါး, ဘာဝရုပ် (၂)ပါး, သဒ္ဒရုပ်(၁)ပါး, ဝိညတ်ရုပ်(၂)ပါး ကြဉ်သော (၁၇)ပါးသောရုပ်တို့ကို ရနိုင်သည်။ 

အရူပဗြဟ္မာတို့အား မည်သည့်ရုပ်မှ မရနိုင် မဖြစ်နိုင်ပေ။ 
ကာလအားဖြင့် ပဋိသန္ဓေအခါ၌ သဒ္ဒရုပ်, ဝိကာရရုပ် (၅)ပါး ဇရတာ, အနိစ္စတာ ကြဉ်သော(၂၀)သော ရုပ်တို့ကိုသာ ရနိုင်သည်။ ပဝတ္တိအခါ၌ကား ရုပ် (၂၈)ပါးလုံး ရနိုင်ပေသည်။ &lt;ref&gt;(သင်္ဂဟ။ ရူပပဝတ္တိက္ကမပိုင်း။)&lt;/ref&gt;
=== ရုပ်အမျိုးအစားများ===
တစ်နည်းအားဖြင့် ရုပ်သည်—
* (၁) '''ကမ္မဇရုပ်''' = ကံကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာသောရုပ်။ 
* (၂) &lt;b&gt;ကမ္မပစ္စယရုပ်&lt;/b&gt; = ကမ္မဇရုပ်နှင့် စပ်သွယ် နေသည့် အဇ္ဈတ္တဥတုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ရုပ်။ 
* (၃) &lt;b&gt;ကမ္မပစ္စယ ဥတုသမုဋ္ဌာနရုပ်&lt;/b&gt; = ကံ၏အပေါင်းအဖော်ဖြစ်သည့် ဗာဟိရဥတုကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာသော ရုပ်။
* (၄) &lt;b&gt;အာဟာရသမုဋ္ဌာနရုပ်&lt;/b&gt; = အာဟာရကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ရုပ်။ 
* (၅) &lt;b&gt;အာဟာရ ပစ္စယရုပ်&lt;/b&gt; = အာဟာရ၏ ကူညီထောက်ပံ့ (စောင့်ရှောက်)မှုကို ခံယူရသော ရုပ်။ 
* (၆) &lt;b&gt;အာဟာရပစ္စယ ဥတုသမုဋ္ဌာနရုပ်&lt;/b&gt; = အာဟာရ၏ အပေါင်းအဖော်ဖြစ်သည့် ဥတုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသောရုပ်။ 
* (၇) &lt;b&gt;ဥတုသမုဋ္ဌာနရုပ်&lt;/b&gt; = ဥတုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသောရုပ်။
* (၈) &lt;b&gt;ဥတုပစ္စယရုပ်&lt;/b&gt; = ပဌမဥတု၏ အပေါင်းအဖော် ဖြစ်သည့် ဒုတိယဥတုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာ သောရုပ်။ 
* (၉) ဥတုပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနရုပ် ဒုတိယဥတု၏ အပေါင်းအဖော် ဖြစ်သည့် တတိယဥတုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ရုပ်။ 
* (၁၀) &lt;b&gt;စိတ္တသမုဋ္ဌာနရုပ်&lt;/b&gt; = စိတ်ကြောင့် ဖြစ် ပေါ်လာသောရုပ်။ 
* (၁၁) &lt;b&gt;စိတ္တပစ္စယရုပ်&lt;/b&gt; = စိတ်၏ (ပစ္ဆာဇာတသတ္တိစသည်ဖြင့်) ကူညီ ထောက်ပံ့မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသောရုပ်။ 
* (၁၂) &lt;b&gt;စိတ္တပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနရုပ်&lt;/b&gt; = စိတ်၏ အပေါင်းအဖော်ဖြစ်သော ဥတုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ရုပ်ဟူ၌ (၁၂)ပါး အပြားရှိ ́သည်။


ထိုတွင်-
* (၁) ပသာဒရုပ် ၅-ပါး, ဘာဝရုပ်၂-ပါး, ဇီဝိတရုပ် ၁-ပါး, ဟဒယဝတ္ထုရုပ်၁-ပါးအားဖြင့် ဤ ၉-ပါးသောရုပ်တို့သည် ကမ္မဇရုပ်တို့မည်ကုန်၏။ 
* (၂) ဆံပင်, မုတ်ဆိတ်, ကျင်စွယ်, ဆင်စွယ်, မြင်းမြီး, စာမရီမြီး အစရှိသည်တို့သည် ကမ္မပစ္စယရုပ်တို့ မည်ကုန်၏။ 
* (၃) စကြာရတနာ, နတ် ဥယျာဉ်, နတ်ဗိမာန် အစရှိသည်တို့သည် ကမ္မပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနရုပ်တို့ မည်ကုန်၏။ 
* (၄) အာဟာရကြောင့်ဖြစ်သည့် ဝဏ္ဏ, ဂန္ဓ အစရှိသော သုဒ္ဓဋ္ဌကကလာပ်ရုပ်သည် အာဟာရသမုဋ္ဌာနရုပ်မည်၏။
* (၅) ကဗဠီကာရဟာရ၏ စောင့်ရှောက်မှုကို ခံယူရသောကမ္မဇရုပ်သည် အာဟာရပစ္စယရုပ် မည်၏။ 
* (၆) မသင့်မတင့်သော အာဟာရကို စားသောက်မှီဝဲ၍ နေပူ၌သွားသောသူအား ဖြစ်ပေါ်လာသော တင်းတိတ်, မှည့်မည်း, နူနာ အစရှိသည်တို့သည် အာဟာရပစ္စယ ဥတုသမုဋ္ဌာနရုပ်တို့ မည်ကုန်၏။ 
* (၇) ဥတုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် ဝဏ္ဏ, ဂန္ဓအစရှိသော သုဒ္ဓဋ္ဌကကလာပ်ရုပ်သည် ဥတုသမုဋ္ဌာနရုပ်မည်၏။ 
* (၈) ဥတုကြောင့်ဖြစ်ပေါ် လာသည့် ဝဏ္ဏ, ဂန္ဓအစရှိသော သုဒ္ဓကကလာပ်ရုပ်၌ ပါဝင်သော ဥတုကြောင့် ဖြစ် ပေါ်လာသည့် ဝဏ္ဏ, ဂန္ဓ အစရှိသော ဒုတိယ သုဒ္ဓဋ္ဌကကလာပ်ရုပ်သည် ဥတုပစ္စယရုပ်မည်၏။ 
* (၉) ထိုဒုတိယသုဒ္ဓဋ္ဌကကလာပ် ရုပ်၌ ပါဝင်သော ဥတုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် ဝဏ္ဏ, ဂန္ဓ အစရှိသော တတိယသုဒ္ဓဋ္ဌကကလာပ် ရုပ်သည် ဥတုပစ္စယဥတုမဋ္ဌာနရုပ် မည်၏။ 
* (၁၀) စိတ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် ဝဏ္ဏ, ဂန္ဓ အစရှိသော သုဒ္ဓဋ္ဌကကလာပ် ရုပ်သည် စိတ္တသမုဋ္ဌာနရုပ် မည်၏။ 
* (၁၁) စိတ်၏ (ပစ္ဆာဇာတသတ္တိ စသည်ဖြင့်) ထောက်ပံ့ ကူညီမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဧကဇကာယ အစရှိသော ရုပ်သည် စိတ္တပစ္စယရုပ်မည်၏။ 
* (၁၂) အတတ်ပညာဖြင့် စီရင်ခြင်းကြောင့် ကောင်းကင်၌ ထင်လာသော ဆင်ရုပ်, မြင်းရုပ်, ရထားရုပ်, စစ်သားရုပ် အစရှိသည်တို့သည် စိတ္တပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနရုပ်တို့ မည်ကုန်၏။ &lt;ref&gt;(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၇၇-၈)။&lt;/ref&gt; 
=== ရုပ်များ၏ တည်ရာအရပ်===
ရုပ် အပေါင်းတို့သည် စက္ခုပသာဒရုပ်သည် သတ္တဝါတို့၏ မျက်နက်ဝန်း၏ အလယ် ရှေ့တည့်တည့်၌ ရပ်နေသောသူတို့၏ ကိုယ် သဏ္ဌာန်အရိပ်(လူရိပ်)ထင်ရာအရပ်၌ခုနစ်ထပ်သော မျက်လွှာတို့ဖြင့် ပျံ့နှံ့၍တည်၏။ ၎င်းသည် ပမာဏ (အရွယ် အစား)အားဖြင့် သန်း သတ္တဝါ၏ ဦးခေါင်းခန့် ရှိလေသည်။ 	

သောတပသာဒ ရုပ်သည် သတ္တဝါတို့၏ နားပေါက် အတွင်းဝယ် နီသောအဆင်း ရှိသော အမွေး နုကလေးများ အစီအရီပေါက်သော လက်စွပ်ကွင်းသဏ္ဌာန်ရှိသော အရပ်၌ တည်၏။ 

ဃာနပသာဒရုပ်သည် သတ္တဝါတို့၏ နှာခေါင်းပေါက် အတွင်းဝယ် ဆိတ်ခွာသဏ္ဌာန် ရှိသောအရပ်၌ တည်၏။ 

ဇိဝှါပသာဒရုပ်သည် သတ္တဝါတို့၏ လျှာအလယ် ကြာရွက်ဖျားပိုင်း သဏ္ဌာန်ရှိသော အရပ်၌ တည်၏။ 

ကာယပသာဒ ရုပ်သည် ကမ္မဇရုပ်၏ နှံ့ရာ အရပ် (ကမ္မဇာတဇောဓာတ်၏ တည်ရာ အရပ်, ဆံပင်ဖျား, အမွှေးဖျား, ခြေသည်း ဖျား, လက်သည်းဖျား, ခြောက် သွေ့သော အရေဖျား အရပ်တို့မှ တစ်ပါးသောအရပ်)ကို ပျံ့နှံ့၍ တည်၏။ &lt;ref&gt;(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၄၅-၈။)&lt;/ref&gt; 

ဣတ္ထိဘာဝရုပ်, ပုမ္ဘာဘာဝရုပ်တို့သည် ကာယပသာဒ ရုပ်ကဲ့သို့ပင် ကမ္မဇရုပ်တို့၏ ပျံ့နှံ့ရာအရပ်ကို ပျံ့နှံ့တည်၏။ 

ဇီဝိတရုပ်သည် ကမ္မဇတေဇောဓာတ်နှင့် တကွ အလုံးစုံသော ကမ္မဇလုပ်တို့၏ နှံ့ရာအရပ် (ဆံပင်ဖျား, အမွေးဖျား, ခြေသည်း ဖျား လက်သည်းဖျား, ခြောက်သွေ့ သော အရေဖျားအရပ်တို့မှ တစ်ပါးသောအရပ်)ကို ပျံ့နှံ့၍ တည်၏။ 

ဟဒယဝတ္ထုရုပ်သည် နှလုံးသား(နှလုံးအိမ်)၏အတွင်း၌ တည်ရှိသည့် လက်ဆွန်းဝက်ပမာဏရှိသော သွေး (နှလုံးသွေး)၌ တည်၏။ 

အဝိနိဗ္ဗေ ဂရုပ် (၈) ခုတို့သည် ဆံပင်ဖျား, အမွေးဖျား, ခြေသည်းဖျား, လက်သည်းဖျား, ခြောက်သွေ့သော အရေဖျား, ကမ္မဇတေဇောဓာတ်၏ တည်ရာအရပ် အပါအဝင် ခန္ဓာကိုယ် အစိတ်အပိုင်းအားလုံး၌ တည်၏။ &lt;ref&gt;(ပရမတ္ထဝိနိစ္ဆယ၊၅၉။ ဝိဘာဝိနီ၊ ၁၉၇-၈။ မဏိမဉ္စူ၊၂၊၁၂၉-၃၄။)&lt;/ref&gt;
===ခန္ဓာကိုယ်ကို သုံးပိုင်းခွဲ၍ မှတ်သားခြင်း===
ထိုမှတစ်ပါး ခန္ဓာကိုယ်ကို သုံးပိုင်းခွဲ၍လည်း ရုပ်တို့၏တည်ရာအရပ်ကို မှတ်သား နိုင်ပေသေးသည်။ ခန္ဓာကိုယ်ကို— 
* (၁) '''ဥပရိမကာယ''' = လည်မျိုမှစ၍ အထက်ပိုင်း။ 
* (၂) '''မဇ္ဈိမကာယ''' = ချက်မှစ၍ လည်မျိုတိုင်အောင် အလယ်ပိုင်း။ 
* (၃) '''ဟေဋ္ဌိမကာယ''' = ချက်မှစ၍ ခြေဖျားတိုင်အောင် အောက်ပိုင်း ဟူ၍ သုံးပိုင်းပိုင်း၍-

===ခန္ဓာကိုယ်အထက်ပိုင်း၌===
(၁) စက္ခုဒသကကလာပ်။ (၂) သောတဒသကကလာပ်။ (၃) ဃာနဒသကကလာပ်။ (၄) ဇီဝှါဒသကကလာပ်။ (၂) ကာယဒသကကလာပ်။ (၆) မိန်းမဖြစ်လျှင် ဣတ္ထိဘာဝဒသကကလာပ်, ယောက်ျားဖြစ်လျှင် ပုမ္ဘာဝဒသကကလာပ်တစ်ခုခု။ (၇) စိတ္တဇအဋ္ဌကကလာပ်။ (၈) ဥတုဇအဋ္ဌကကလာပ်။ (၉) အာဟာရဇအဋ္ဌကကလာပ်-ဟူ၍ ကလာပ်အားဖြင့် (၉) စည်း၊ ရုပ်အရေအတွက်အားဖြင့် (၈၄)ပါးသောရုပ်တို့ တည်ရှိကြသည်။ 

===ခန္ဓာကိုယ်အလယ်ပိုင်း၌===
(၁) ကာယဒသကကလာပ်။ (၂) ဘာဝဒသကကလာပ်။ (၃) ဝတ္ထုဒသကကလာပ်။ (၄) စိတ္တဇအဋ္ဌကကလာပ်။ (၅) ဥတုဇအဋ္ဌကကလာပ်။ (၆) အာဟာရဇအဋ္ဌကကလာပ်–ဟူ၍ ကလာပ်အားဖြင့် (၆) စည်း၊ ရုပ်အရေအတွက်အားဖြင့် (၅၄)ပါးသော ရုပ်တို့သည် တည်ရှိကြသည်။ 

===ခန္ဓာကိုယ်အောက်ပိုင်း၌===
(၁) ကာယဒသကကလာပ်။ (၂) ဘာဝဒသကကလာပ်၊ (၃) စိတ္တဇအဋ္ဌကကလာပ်။ (၄) ဥတုဇအဋ္ဌကကလာပ်။ (၅) အာဟာရဇအဋ္ဌကကလာပ်-ဟူ၍ ကလာပ်အားဖြင့်(၅) စည်း၊ ရုပ်အရေအတွက်အားဖြင့် (၄၄)ပါးသော ရုပ်တို့ တည်ရှိကြသည်။ &lt;ref&gt;(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၅၃။)&lt;/ref&gt; 
=== ရုပ်ကို ကြည့်၍ စိတ်နေ စိတ်ထားကို ဖော်ပြခြင်း===
ရုပ်သည် သတ္တဝါတို့၏ အတွင်း စိတ်နေ သဘောထားကို လည်းကောင်း ရောဂါကို လည်းကောင်း အထင်အရှား ဖော်ပြနိုင်ပေသည်။ ရုပ်ကိုကြည့်၍ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ အတွင်း စိတ်နေသဘောထားကို တိကျစွာ ဟောပြနိုင်သော အတတ်ပညာရပ်များအကြောင်းလည်း ကျမ်းဂန်တို့၌ အထင်အရှား တွေ့မြင် နိုင်လေသည်။ 

ဥပမာအားဖြင့် ကာမရာဂ အားကြီးသောသူ၏ ခြေရာသည် ခြေဖဝါး၏ အလယ်အရပ်နှင့် မြေကြီးကို မထိမူ၍ ဆောင့်ကြွားကြွားရှိ၏။ အမျက် ဒေါသကြီးသော သူ၏ ခြေရာသည် ဖနှောင့်နေရာ၌ အနည်း ငယ်သိမ်၏။ မောဟ အားကြီးသောသူ၏ ခြေရာသည် ခြေကို တရွတ်ဆွဲ၍ သွားသော သူ၏ ခြေရာကဲ့သို့ အဆောတလျင် ခြေဖျား ဖနှောင့်ဖြင့်သာ ထောက်နင်းမိ၏။ ကိလေသာကင်းပြီးသော ဘုရားရှင်၏ ခြေရာသည် ခြေဖဝါးပြင် တစ်ခုလုံး ညီညာစွာ ထိခြင်း ရှိ၏ဟူ၍ လူ၏ခြေရာကို ကြည့်ရုံမျှဖြင့် ထိုခြေရာရှင်၏ စရိုက်ကို ဟောပြောနိုင်သော မာဂဏ္ဍိယမိဖုရား၏ မိခင် ပုဏ္ဏေးမကြီး &lt;ref&gt;(ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၉။)&lt;/ref&gt;၏ အတတ်ပညာသည်လည်းကောင်း ခြေရာကိုကြည့်ရှု၍ သူခိုး ဖမ်းနိုင်သော ပဒကုသလလုလင် &lt;ref&gt;(ဇာ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇၇-၈၈။)&lt;/ref&gt;၏ အတတ်ပညာသည်လည်းကောင်း သိဒ္ဓတ္ထမင်းသားသည် ဧကန်စင်စစ် ဘုရား ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု ဟောပြောသော ကောဏ္ဍညပုဏ္ဏား &lt;ref&gt;(ဗုဒ္ဓဝံ၊ဋ္ဌ၊၂၃၂-၄။)&lt;/ref&gt;၏ အတတ် ပညာသည်လည်းကောင်း, ဤအသံကား သူဋ္ဌေး၏အသံ၊ ဤအသံကား လူဆင်းရဲ၏ အသံဟု အသံကြားရုံဖြင့် ပစ္စည်း ရှိမရှိကို သိစွမ်းနိုင်သော ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး &lt;ref&gt;(ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၈။)&lt;/ref&gt;၏ အတတ်ပညာသည်လည်းကောင်း ရုပ်ကို ကြည့်ရှုနားထောင်၍ သိစွမ်းနိုင် ဆုံးဖြတ်နိုင်သော ပညာရပ်များ ဖြစ်ကြပေသည်။
=== ရုပ်ကို ကြည့်၍ ရောဂါကို ဖော်ပြခြင်း===
ထိုမှတစ်ပါး လူနာ၏ ခန္ဓာကိုယ်သည် ကြမ်းတမ်းခက်မာ တောင့်တင်းနေလျှင် ထိုလူနာ၏ရောဂါသည် ပထဝီဓာတ်ပျက်စီးခြင်းကြောင့်, ပုပ်ဟောင်နံစော်နေလျှင် အာပေါဓာတ်ပျက်စီးခြင်းကြောင့်, ပူလောင်နေလျှင် တေဇောဓာတ်ပျက်စီးခြင်းကြောင့်, စုတ်ပြတ် ကွဲအက်နေလျှင် ဝါယောဓာတ် ပျက်စီးခြင်းကြောင့် ဖြစ်ရသည်ဟူ၍ လည်းကောင်း, လူနာ၏ မျက်စိသည် ဖြူဖပ်ဖြူလျော် ဖြစ် နေလျှင် ထိုလူနာ၏ရောဂါသည် သလိပ်အား ကြီးခြင်းကြောင့်, မည်းနက်‌သော အဆင်းရှိနေလျှင် သည်းခြေအားကြီးခြင်းကြောင့်, ကြမ်းတမ်းခက်မာ တောင့်တင်းနေလျှင် ပထဝီဓာတ်အားကြီးခြင်းကြောင့်, မျက်ရည် တရွဲရွဲကျနေလျှင် အာပေါဓာတ်အားကြီးခြင်းကြောင့်, အလွန်ပူလောင်နေလျှင် တေဇောဓာတ်အားကြီးခြင်းကြောင့်, ချာချာလည်နေလျှင် ဝါယောဓာတ်အားကြီးခြင်းကြောင့် ဖြစ်ရသည်ဟူ၍လည်းကောင်း လူနာ၏ ရုပ်ကိုကြည့်၍ ရောဂါကိုဆုံးဖြတ်နိုင်ပေသည်။ &lt;ref&gt;(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၃၉-၄၅။) (ရုပ် ၂၈-ပါး၌ မှတ်သားဖွယ်အကျယ်ကို အဘိ၊ဓ၊၁၄၅၊ ၂၀၄။ အဘိ၊ဝိ၊၁၊၂၊ ၁၃၊ ၁၅၊ ၆၉၊ ၇၄၊  ၈၄၊ ၉၂။ ယမက၊၁၊၃၁-၂၊ ၁၂၈-၉၊ ၁၅၀။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၃၊ ၃၃၅-၇၄၊ ၃၇၇-၈။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၊ ၁၂၊ ၄၂၊ ၄၈၊ ၅၂။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၁၉၂၊ မူလဋီ၊၁၊၁၃၉-၅၈။ မူလဋီ၊၂၊၄၊ ၁၁၊ ၃၄၊ ၄၂။ အနုဋီ၊၁၊၁၄၆-၇၁။ အနုဋီ၊၂၊၉၊ ၁၆၊ ၃၉၊ ၅၁။ သင်္ဂဟ၊ ရူပပရိစ္ဆေဒ။ အဘိ၊ဝတာရ၊၈၆-၁၀၇။ နာမရူပပရိစ္ဆေဒ၊ ၄၂၊ ၅၃။ ပရမတ္ထဝိနိစ္ဆယ၊၅၇-၇၈။ ဝိဘာဝိနီ၊၇၅၊ ၁၉၄၊ ၂၁၇။ မဏိမဉ္ဇူ၊၁၊၁၃၃-၆။ မဏိမဉ္ဇူ၊ ၂၊၁၀၂၊ ၂၂၁။ အဘိ၊ဝတာရ၊ဋီ၊သစ်၊၁၀၅-၈၉။ သင်္ဂြိုဟ်၊ မဟာဋီ၊ သစ်။ ၂၃၉-၉၃။ အဘိ၊ဒီပက၊၂၊၁-၁၀၈။တို့၌ကြည့်။) 
&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;တိပိဋကအဘိဓာန်&quot;/&gt;
===ရုပ်တို့၏ သက်တမ်း===
&lt;ref&gt;ရူပက္ခဏ (ပု) [ရူပ+ခဏ။ က္ခ။ ဏ = (ခဏ)-သံ။] ရုပ်၏-ခဏ-တည်နေနိုင်ရာအခါ။ ရူပဿာတိ ရူပက္ခဏဿ။ အနုဋီ၊၂၊၂၆။&lt;/ref&gt; ရုပ်၏ခဏ(ဝါ) ရုပ်၏သက်တမ်းသည် စိတ္တက္ခဏ (၁၇)ချက် ခန့် ရှိသည်။ သို့သော် ဝိညတ်ဒွေးနှင့် လက္ခဏရုပ်လေးခုတို့၏ သက်တမ်းမှာမူ စိတ္တက္ခဏ (၁၇) ချက်ခန့် မရှိချေ။ ထိုတွင်ဝိညတ်ဒွေးသည် စိတ္တက္ခဏ (၁) ချက်ခန့်ရှိ၍ ဥပစယ သန္တတိဟုခေါ်သော ဇာတိရုပ်သည် စိတ်၏ ဥပါဒ်ခဏမျှသာ အသက်ရှိသည်။ အနိစ္စတာ ဟုခေါ်သော မရဏရုပ်သည် စိတ်၏ဘင်ခဏ မျှသာ အသက်ရှိသည်။ ဇရတာရုပ်သည် စိတ္တက္ခဏ (၁၆) ချက်ခန့် အသက်ရှိသည်။ ကြွင်းသောရုပ် (၂)ပါးတို့သည်ကား-စိတ္တက္ခဏ (၁၇) ချက်ခန့် ရှိသည်။ &lt;ref&gt;သင်္ဂဟ၊ ဝီထိပိုင်း။ ဝိဘာဝိနိ။ ၁၄၀-နှာ။ မဏိမဉ္ဇူ၊၁၊၄၄၀-၄)။&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;တိပိဋကအဘိဓာန်&quot;&gt;တိပိဋကအဘိဓာန် အတွဲ-၁၇&lt;/ref&gt;

===ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန်===
* [https://my.wikisource.org/wiki/နိဗ္ဗာနဂါမိနိပဋိပဒါ-စတုတ္ထတွဲ/ရုပ်အတု#နှစ်စုအားဖြင့်_ရုပ်တို့ကို_ခွဲတမ်းချပုံ နှစ်စုအားဖြင့် ရုပ်တို့ကို ခွဲတမ်းချပုံ]
* [https://my.wikisource.org/wiki/နိဗ္ဗာနဂါမိနိပဋိပဒါ-စတုတ္ထတွဲ/ရုပ်အတု#သုံးစုအားဖြင့်_ရုပ်တို့ကို_ခွဲတမ်းချပုံ သုံးစုအားဖြင့် ရုပ်တို့ကို ခွဲတမ်းချပုံ]
* [https://my.wikisource.org/wiki/နိဗ္ဗာနဂါမိနိပဋိပဒါ-စတုတ္ထတွဲ/ရုပ်အတု#လေးစုအားဖြင့်_ရုပ်တို့ကို_ခွဲတမ်းချပုံ လေးစုအားဖြင့် ရုပ်တို့ကို ခွဲတမ်းချပုံ]
* [https://my.wikisource.org/wiki/နိဗ္ဗာနဂါမိနိပဋိပဒါ-စတုတ္ထတွဲ/ရုပ်အတု#ငါးစုအားဖြင့်_ရုပ်တို့ကို_ခွဲတမ်းချပုံ ငါးစုအားဖြင့် ရုပ်တို့ကို ခွဲတမ်းချပုံ]
&lt;h4&gt; ကိုးကား &lt;/h4&gt;
{{reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ဗုဒ္ဓဘာသာ ဝေါဟာရများ]]
[[ကဏ္ဍ:ပါဠိဝေါဟာရများ]]
[[Category:ဝိပဿနာ]]</text>
      <sha1>lfik317q2a63ibpwitgzxj367hdtbq5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>မင်း</title>
    <ns>0</ns>
    <id>230684</id>
    <redirect title="ရေမြေ့သခင်" />
    <revision>
      <id>877720</id>
      <parentid>754284</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T14:57:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>5629</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[ရေမြေ့သခင်]] သို့ ပြန်ညွှန်းနှစ်ထပ်ဖြစ်နေသည်ကို ပြင်နေသည်</comment>
      <origin>877720</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44" sha1="96rh2s842gn8kgj3szaf2femymfctyv" xml:space="preserve">#REDIRECT [[ရေမြေ့သခင်]]</text>
      <sha1>96rh2s842gn8kgj3szaf2femymfctyv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>မြန်မာ့ပြည်တွင်းစစ် အချိန်မှတ်တမ်း (၂၀၂၁-လက်ရှိ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>243995</id>
    <revision>
      <id>877715</id>
      <parentid>877240</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T14:24:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>/* ဇွန် */</comment>
      <origin>877715</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="417296" sha1="jv3sgpwztgl2vhmy2www55yvhkxsy51" xml:space="preserve">{{Campaignbox Myanmar Civil War (2021-present)}}

အောက်ပါသည် [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း]]နှင့် [[မြန်မာနိုင်ငံ ဆန္ဒပြမှုများ (၂၀၂၁-လက်ရှိ)|ဆန္ဒပြပွဲများ]] ပြီးနောက် '''[[ပြည်သူ့ခုခံတော်လှန်စစ်|မြန်မာ့ပြည်တွင်းစစ် (၂၀၂၁-လက်ရှိ)]]၏ ထင်ရှားသော ဖြစ်ရပ်များ မှတ်တမ်း''' ဖြစ်သည်။ ယင်းသည် ရှိနှင့်ပြီးသော [[မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ]] ပြန်လည်အစပြုခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။

== ၂၀၂၁ ==

=== မတ်လ ===
မတ်လနှောင်းပိုင်းတွင် လူငယ်ပေါင်းများစွာ သည် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များအနက်မှ တစ်ခုအောက်တွင် စာရင်းသွင်းရန်နှင့် လေ့ကျင့်ရန် မြန်မာနိုင်ငံနယ်စပ်ဒေသများသို့ သွားရောက်ခဲ့ကြောင်းနှင့် &lt;ref name=&quot;fishbeinetal2021&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.frontiermyanmar.net/en/the-last-fight-with-growing-support-for-federal-army-kachin-prepares-for-war/|title='The last fight': With growing support for federal army, Kachin prepares for war|date=3 April 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=3 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210403142738/https://www.frontiermyanmar.net/en/the-last-fight-with-growing-support-for-federal-army-kachin-prepares-for-war/}}&lt;/ref&gt; နိုင်ငံတစ်ဝန်း ပြည်တွင်းစစ်အန္တရာယ်ကို မြင့်တက်စေနိုင်သည်ဟု သတင်းများက ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=UN envoy urges action to prevent Myanmar 'civil war'|url=https://elevenmyanmar.com/news/un-envoy-urges-action-to-prevent-myanmar-civil-war|date=1 April 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=23 May 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210523052132/https://elevenmyanmar.com/news/un-envoy-urges-action-to-prevent-myanmar-civil-war}}&lt;/ref&gt; CRPH သည် စစ်တပ်ကို တိုက်ဖျက်ရန်အတွက် &quot;ဖက်ဒရယ်လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့&quot; ဖွဲ့စည်းရန်လည်း အဆိုပြုခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;MMN30321&quot;&gt;{{Cite news|title=As slaughter of civilians continues, some decide it's time to take up arms|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/as-slaughter-of-civilians-continues-some-decide-its-time-to-take-up-arms|date=30 March 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=30 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210330105416/https://myanmar-now.org/en/news/as-slaughter-of-civilians-continues-some-decide-its-time-to-take-up-arms}}&lt;/ref&gt; [[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်|ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်]] (KIA) &lt;ref name=&quot;KIAbizasusual2021&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/kia-says-more-clashes-likely-despite-juntas-ceasefire-announcement|title=KIA says more clashes likely despite junta's ceasefire announcement|accessdate=14 February 2022|archivedate=2 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210402113940/https://www.myanmar-now.org/en/news/kia-says-more-clashes-likely-despite-juntas-ceasefire-announcement}}&lt;/ref&gt; သည် ဖေဖော်ဝါရီလမှ စတင်ကာ  စစ်တပ်ကို ထိုးစစ်ဆင်နေပြီး မတ်လနှောင်းပိုင်းတွင် [[ရက္ခိုင့်တပ်တော်]] သည် [[တပ်မတော်|စစ်တပ်]]မှ မှ အရပ်သားများကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်နေခြင်းကို မရပ်တန့်ပါက စစ်ပွဲ ထပ်မံ ဖြစ်မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;brotherhoodthreat2021&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/brotherhood-alliance-tells-military-to-stop-killings-threatens-to-abandon-ceasefire|title=Brotherhood Alliance tells military to stop killings, threatens to abandon ceasefire|accessdate=14 February 2022|archivedate=30 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210330145217/https://www.myanmar-now.org/en/news/brotherhood-alliance-tells-military-to-stop-killings-threatens-to-abandon-ceasefire}}&lt;/ref&gt;

မတ်လနှောင်းပိုင်းမှစ၍ ပြည်သူများသည် စစ်တပ်ကို ခုခံကာကွယ်ရန် ကြိုးပမ်းသည့်အနေဖြင့် တူမီးကဲ့သို့သော လက်လုပ်လက်နက်များ ကိုင်ဆောင်လာကြသည်။ ပြည်သူများနှင့် စစ်တပ် ကြား လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲများ ပိုမိုဖြစ်ပွားလာနေသလို [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]] မှလည်း စစ်တပ်၏ အုပ်ချုပ်ရေး အဆောက်အအုံများနှင့် ရဲစခန်းများကို တိုက်ခိုက်မှုများနှင့် မိုင်းထောင်ဖောက်ခွဲခြင်းများလည်း ပိုမိုဖြစ်ပွားလာခဲ့သည်။  &lt;ref&gt;{{Cite web|date=2 April 2021|title=The Junta Is Dragging Myanmar Into Full-Blown Civil War|url=https://www.irrawaddy.com/opinion/commentary/junta-dragging-myanmar-full-blown-civil-war.html|language=en-US|accessdate=14 February 2022|archivedate=10 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210410165357/https://www.irrawaddy.com/opinion/commentary/junta-dragging-myanmar-full-blown-civil-war.html}}&lt;/ref&gt;

မတ်လ ၂၅ ရက်နေ့တွင် လိုင်ဇာ အနီးရှိ အလောဘွမ် စစ်စခန်းအား [[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]] မှ သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဧပြီလ (၁၁)ရက်နေ့တွင် [[တပ်မတော်|စစ်တပ်]]သည် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုနှင့် မြေပြင်တပ်များကို အသုံးပြုကာ အခြေစိုက်စခန်းအား ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ရန် တိုက်ခိုက်ခဲ့သော်လည်း အသေအပျောက်အများအပြာနှင့်အတူ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာခဲ့ရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/juntas-armed-forces-launch-attack-to-reclaim-base-seized-by-kia|title=Junta's armed forces launch attack to reclaim base seized by KIA|accessdate=14 February 2022|archivedate=3 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210603024127/https://www.myanmar-now.org/en/news/juntas-armed-forces-launch-attack-to-reclaim-base-seized-by-kia}}&lt;/ref&gt;

[[ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်|ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]သည် မတ်လ ၂၆ ရက်က စစ်စခန်းတစ်ခုအား တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်သား ၁၀ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး အခြားသူများကို စစ်သုံ့ပန်းအဖြစ် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခဲ့သည်။  &lt;ref&gt;{{Cite news|title=10 soldiers killed in Myanmar base attack: Rebel group|url=https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/10-soldiers-killed-in-myanmar-base-attack-rebel-group/2190195|date=27 March 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=10 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210410122729/https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/10-soldiers-killed-in-myanmar-base-attack-rebel-group/2190195}}&lt;/ref&gt;

အာဏာသိမ်းမှုအား ပြောင်ပြောင်တင်းတင်းဆန့်ကျင်သော ပထမဆုံး လက်နက်ကိုင်ပစ်ခတ်မှုမှာ မတ်လ ၂၈ ရက်နေ့တွင် ကလေး မြို့၌ ဆန္ဒပြသပိတ်စခန်းတစ်ခုအား စစ်သားများနှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များတိုက်ခိုက်မှုကို ပြန်လည်ခုခံ တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ယင်းနောက် ကလေးမြို့နယ်အတွင်းရှိ ကျေးရွာများတွင်လည်း တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|date=2 April 2021|title=Myanmar Villagers Take Up Homemade Weapons Against Regime's Security Forces|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-villagers-take-homemade-weapons-regimes-security-forces.html|language=en-US|accessdate=14 February 2022|archivedate=10 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210410172353/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-villagers-take-homemade-weapons-regimes-security-forces.html}}&lt;/ref&gt;

=== ဧပြီလ ===
ဧပြီ ၈ ရက်က ပြည်သူများသည် အမဲလိုက်ရိုင်ဖယ်များနှင့် မီးလောင်ဗုံးများဖြင့် စစ်သားများကို ပြန်လည်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ခုခံသူ ၁၁ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး စစ်တပ်မှလည်း အများအပြား ဒါဏ်ရာရခဲ့သည်။ ထို့နောက်တွင် တန့်ဆည်မြို့သည် မကြာခဏ တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားရာ နေရာတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်မှစ၍ အာဏာသိမ်းဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြမှုများကြောင့် နိုင်ငံအတွင်း သေဆုံးသူ မှာ ဧပြီ ၈ ရက်နေ့အထိ ၆၀၀ ကျော်အထိ ရှိလာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Eleven killed as Myanmar protesters fight troops with hunting rifles, firebombs – media|url=https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics/eleven-killed-as-myanmar-protesters-fight-troops-with-hunting-rifles-firebombs-media-idUSKBN2BV0EH|work=Reuters|date=8 April 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=8 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210408082100/https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics/eleven-killed-as-myanmar-protesters-fight-troops-with-hunting-rifles-firebombs-media-idUSKBN2BV0EH}}&lt;/ref&gt;

[[တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေးသဘောတူစာချုပ်|တစ်နိုင်ငံလုံး အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး]] စာချုပ်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးထားသည့် [[မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာကျောင်းသားများဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဦး|မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကျောင်းသား ဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဦး]] နှင့် [[ကရင် အမျိုးသား အစည်းအရုံး|ကရင်အမျိုးသား အစည်းအရုံး]] တို့ အပါအဝင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ၇ ဖွဲ့သည်  ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြု ကော်မတီနှင့် ညှိနှိုင်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=MYANMAR'S MEDIATION BLUES: Negotiation or zero-sum game?|url=https://www.bnionline.net/en/news/myanmars-mediation-blues-negotiation-or-zero-sum-game|work=BNI|date=3 June 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=3 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210603040243/https://www.bnionline.net/en/news/myanmars-mediation-blues-negotiation-or-zero-sum-game}}&lt;/ref&gt;

ဧပြီလ ၁၀ ရက်နေ့က [[ရက္ခိုင့်တပ်တော်]] ၊ [[တအောင်း အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်|တအာင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]] နှင့် [[မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်]] တို့ ပါဝင်သော [[မြန်မာပြည်မြောက်ပိုင်း မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့|မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်အဖွဲ့]] က ရှမ်းပြည်နယ် [[နောင်မွန်ရွာ၊ လားရှိုးမြို့နယ်|နောင်မွန်]]ရဲကင်းစခန်းကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၀ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Ten Myanmar policemen killed in attack by ethnic armies opposed to junta-report|url=https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics-armies/ten-myanmar-policemen-killed-in-attack-by-ethnic-armies-opposed-to-junta-report-idUSKBN2BX056|work=Reuters|date=10 April 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=10 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210410075547/https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics-armies/ten-myanmar-policemen-killed-in-attack-by-ethnic-armies-opposed-to-junta-report-idUSKBN2BX056}}&lt;/ref&gt;

ဒီမိုကရေစီအရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ နိုင်ငံရေးသမား [[မင်းကိုနိုင်]]က ဧပြီလ ၁၆ ရက်နေ့တွင် [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ]]ကို ဖွဲ့စည်းကြောင်း ကြေညာခဲ့ပြီး ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခံရသော [[အောင်ဆန်းစုကြည်|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]] နှင့် [[ဝင်းမြင့် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဦးဝင်းမြင့်]] တို့မှာ ၎င်းတို့၏ မူလရာထူးများအတိုင်းပင် ဖြစ်သည်။ စင်ပြိုင်အစိုးရသစ်တွင် ကချင်နှင့် ကရင်လူနည်းစုများက ထိပ်တန်းဦးစားပေးနေရာများတွင် ရှိနေသည်။ အဆိုပါကြေညာချက်တွင် မင်းကိုနိုင်သည် စင်ပြိုင်အစိုးရကို အသိအမှတ်ပြုရန် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Aung San Suu Kyi supporters unveil Myanmar 'national unity government'|url=https://www.ft.com/content/65d18000-f728-441e-8197-d637ac73cece|work=[[Financial Times]]|date=16 April 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=16 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210416161137/https://www.ft.com/content/65d18000-f728-441e-8197-d637ac73cece}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Opponents of Myanmar's junta set up national unity government|url=https://www.france24.com/en/asia-pacific/20210416-opponents-of-myanmar-s-junta-set-up-national-unity-government|work=[[France24]]|date=16 April 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=9 May 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210509175927/https://www.france24.com/en/asia-pacific/20210416-opponents-of-myanmar-s-junta-set-up-national-unity-government}}&lt;/ref&gt;

ဧပြီလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ချင်းပြည်နယ် ကာကွယ်ရေး တပ်ဖွဲ့သည် [[မင်းတပ်မြို့|မင်းတပ်]] တွင် လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေး စတင်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-57197081|title=Archived copy|accessdate=14 February 2022|archivedate=2 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210602213654/https://www.bbc.com/news/world-asia-57197081}}&lt;/ref&gt; မေလ ၁၂ ရက်နေ့တွင် စစ်တပ်သည် ဆန့်ကျင်မှုကို နှိမ်နင်းရန် အင်အားသုံးပြီး မြို့တွင်သို့ ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

=== မေလ ===
မေလ ၁၆ ရက်နေ့က ချင်းပြည်နယ် ဟားခါးမြို့တွင် ချင်းပြည်နယ် ကာကွယ်ရေးတပ်က ခြုံခိုတိုက်ခိုက်ရာ စစ်သား ၆ ဦး ကျဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Jazeera42721&quot;&gt;{{Cite news|title=Fighting erupts in eastern Myanmar near Thai border|url=https://www.aljazeera.com/news/2021/4/27/fighting-erupts-in-eastern-myanmar-near-thai-border|work=www.aljazeera.com|accessdate=14 February 2022|archivedate=12 May 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210512120546/https://www.aljazeera.com/news/2021/4/27/fighting-erupts-in-eastern-myanmar-near-thai-border}}&lt;/ref&gt;ထိုနေ့တွင်ပင် ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်မှ စစ်တပ် အခြေစိုက် စခန်းတခုအား သိမ်းယူခြင်းအား တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် စစ်တပ်မှ ကရင်ပြည်နယ်အတွင်း လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှု ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

စစ်တပ် ၏ တိုက်ခိုက်မှုများမှ ကာကွယ်ရန်နှင့် ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု တပ်မတော်ဆီသို့ ပထမဆုံး ခြေလှမ်းအဖြစ် အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရက မေလ ၅ ရက်နေ့တွင် ပြည်သူ့ ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် (PDF) ကို ဖွဲ့စည်းကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Can Myanmar's New 'People's Defense Force' Succeed?|url=https://thediplomat.com/2021/05/can-myanmars-new-peoples-defense-force-succeed/|date=26 April 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=9 May 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210509135933/https://thediplomat.com/2021/05/can-myanmars-new-peoples-defense-force-succeed/}}&lt;/ref&gt;

မူဆယ်မြို့တွင် မေလ ၂၃ ရက်က စစ်တပ်ာ်နှင့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၃ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar rebels claim police killings as Aung San Suu Kyi appears in court|url=https://www.theguardian.com/world/2021/may/24/myanmar-police-clashes-anti-coup-movement-deaths-peoples-defence-force|work=The Guardian|date=24 May 2021|language=en|accessdate=14 February 2022|archivedate=25 May 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210525013456/https://www.theguardian.com/world/2021/may/24/myanmar-police-clashes-anti-coup-movement-deaths-peoples-defence-force}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar: 13 security forces members killed in clash with anti-coup bloc's defence force|url=https://www.aninews.in/news/world/asia/myanmar-13-security-forces-members-killed-in-clash-with-anti-coup-blocs-defence-force20210524083029|work=ANI News|date=24 May 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=26 May 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210526074425/https://www.aninews.in/news/world/asia/myanmar-13-security-forces-members-killed-in-clash-with-anti-coup-blocs-defence-force20210524083029/}}&lt;/ref&gt;

ကယားပြည်နယ် ရှိ ကရင်နီပြည်သူ့ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (KPDF) မှ အဖွဲ့ဝင်များသည် ပြည်နယ်မြို့တော် လွိုင်ကော် အနီးရှိ စစ်တပ် စခန်းအချို့ကိုလည်း ဝင်ရောက် သိမ်းပိုက် ခဲ့သည်။  &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Karenni resistance fighters open new front against junta|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/karenni-resistance-fighters-open-new-front-against-junta|work=Myanmar Now|date=26 May 2021|language=en|accessdate=14 February 2022|archivedate=26 May 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210526202734/https://www.myanmar-now.org/en/news/karenni-resistance-fighters-open-new-front-against-junta}}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၂၉ ရက်နေ့ နှင့် ၃၀ ရက်နေ့တို့တွင် စစ်တပ် သည် အမြောက်နှင့် ရဟတ်ယာဉ်များကို အသုံးပြု၍ လွိုင်ကော်နှင့် ဒီမောဆိုးရှိ PDF နှင့် KPDF စခန်းများကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/myanmar-carries-out-air-strikes-after-militia-attacks-witnesses-2021-05-31 |accessdate=14 February 2022 |archivedate=1 June 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210601034353/https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/myanmar-carries-out-air-strikes-after-militia-attacks-witnesses-2021-05-31/ }}&lt;/ref&gt;

မေလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် (KIA) မှ အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့နှင့် ပူးပေါင်းကာ ကသာမြို့နယ်တွင် စစ်ကောင်စီတပ်များနှင့် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားရာ စစ်သား ၈ ဦး ကျဆုံးခဲ့သည်။ ပူတာအို၊ ဖားကန့်နှင့် မိုးမောက်မြို့နယ်များတွင်လည်း တိုက်ပွဲတွေ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-forces-and-kia-in-fresh-fighting-in-northern-myanmar.html|title=Myanmar Junta Forces and KIA in Fresh Fighting in Northern Myanmar|date=31 May 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=2 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210602234925/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-forces-and-kia-in-fresh-fighting-in-northern-myanmar.html}}&lt;/ref&gt;

=== ဇွန်လ ===
ဇွန် ၁ ရက်မှ ၃ ရက်အထိ စစ်တပ်နှင့် [[နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့|ကရင်နယ်ခြားစောင့်တပ်]] (BGF) ပူးပေါင်းအဖွဲ့သည် ကရင်တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် PDF ပူးပေါင်းအဖွဲ့တို့ဖြင့် [[မြဝတီခရိုင်]] အတွင်း တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင် ဒါဇင်နှင့်ချီ၍ ကျဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;Irr6321&quot;&gt;{{Cite news|title=Karen Rebel Leader Warns Myanmar Regime of More Fighting|url=https://www.irrawaddy.com/in-person/interview/karen-rebel-leader-warns-myanmar-regime-of-more-fighting.html|date=3 June 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=5 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210605233950/https://www.irrawaddy.com/in-person/interview/karen-rebel-leader-warns-myanmar-regime-of-more-fighting.html}}&lt;/ref&gt;

ဇွန်လ ၂၂ ရက်နေ့က မန္တလေးမြို့ရှိ ပီဒီအက်ဖ်၏ လုံခြုံစိတ်ချရသော အဆောက်အအုံကို စစ်တပ်က သံချပ်ကာယာဉ်များ အပါအဝင် အသုံးပြု၍ ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ပြီး တိုက်ခိုက်ရေးသမား အများအပြားကို ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။  &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar Junta Troops Battle Civilian Resistance Fighters in Mandalay|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-troops-battle-civilian-resistance-fighters-in-mandalay.html|date=22 June 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=14 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214075443/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-troops-battle-civilian-resistance-fighters-in-mandalay.html}}&lt;/ref&gt;

=== ဇူလိုင်လ ===
ဇူလိုင်လ ၂ ရက်နေ့ က [[ဒီပဲယင်းမြို့]]လယ်တွင် တော်လှန်ရေးတပ် များနှင့် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များ ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှုအတွင်း လူ ၂၅ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ကြောင်း  သိရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2021/7/5/myanmar-military-kill-at-least-25-people-in-raid-on-central-town|title=Myanmar military kills at least 25 people in raid on central town|accessdate=14 February 2022|archivedate=3 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220203013141/https://www.aljazeera.com/news/2021/7/5/myanmar-military-kill-at-least-25-people-in-raid-on-central-town}}&lt;/ref&gt;

=== ဩဂုတ်လ ===
ဩဂုတ်လ ၂၀ ရက်နေ့တွင် [[ဂန့်ဂေါမြို့နယ်]]တွင် တော်လှန်ရေးသမားများက မြေမြှုပ်မိုင်းများဖြင့် ဆက်တိုက် တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီ တပ်သား ၅၀ ခန့် ကျဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။  &lt;ref&gt;50 Myanmar Junta Soldiers Killed in Landmine Attacks https://www.irrawaddy.com/news/burma/50-myanmar-junta-soldiers-killed-in-landmine-attacks.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220214061731/https://www.irrawaddy.com/news/burma/50-myanmar-junta-soldiers-killed-in-landmine-attacks.html |date=14 February 2022 }}&lt;/ref&gt;

=== စက်တင်ဘာလ ===
စက်တင်ဘာလ ၇ ရက်နေ့တွင် NUG သည် တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် [[နိုင်ငံတော် အရေးပေါ်အခြေအနေ|အရေးပေါ်အခြေအနေ]] အဖြစ် ကြေညာခဲ့ပြီး စစ်အာဏာရှင်ကိုဆန့်ကျင်သည့် ပြည်သူ့ ခုခံတော်လှန်စစ်ကို စတင်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=၂၀၂၁ မြန်မာစစ်အာဏာသိမ်း - NUG က နိုင်ငံတော်ကို အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာ - ဘီဘီစီ မြန်မာ|url=https://www.bbc.com/burmese/live/burma-58396049?ns_mchannel=social&amp;ns_source=twitter&amp;ns_campaign=bbc_live&amp;ns_linkname=6136cfb33fa7c437236bc4cf%26%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%BA%E1%80%9C%E1%80%BE%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%B8%20%E1%80%85%E1%80%90%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%20NUG%20%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%B1%E1%80%8A%E1%80%AC%262021-09-07T02%3A34%3A28.599Z&amp;ns_fee=0&amp;pinned_post_locator=urn:asset:16c20cc4-1cd3-4a66-80fe-fa39eacd5f09&amp;pinned_post_asset_id=6136cfb33fa7c437236bc4cf&amp;pinned_post_type=share|accessdate=14 February 2022|archivedate=19 January 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220119131047/https://www.bbc.com/burmese/live/burma-58396049?ns_mchannel=social&amp;ns_source=twitter&amp;ns_campaign=bbc_live&amp;ns_linkname=6136cfb33fa7c437236bc4cf%26%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%BA%E1%80%9C%E1%80%BE%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%B8%20%E1%80%85%E1%80%90%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%20NUG%20%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%B1%E1%80%8A%E1%80%AC%262021-09-07T02:34:28.599Z&amp;ns_fee=0&amp;pinned_post_locator=urn:asset:16c20cc4-1cd3-4a66-80fe-fa39eacd5f09&amp;pinned_post_asset_id=6136cfb33fa7c437236bc4cf&amp;pinned_post_type=share}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2021/sep/07/myanmar-opposition-announces-defensive-war-against-junta|title=Myanmar opposition announces 'defensive war' against junta|date=7 September 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=2 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220202134355/https://www.theguardian.com/world/2021/sep/07/myanmar-opposition-announces-defensive-war-against-junta}}&lt;/ref&gt;

[[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး]]၊ ဂန့်ဂေါမြို့နယ်၊ [[မြင်သားရွာ၊ ဂန့်ဂေါမြို့နယ်|မြင်သားကျေးရွာ]]တွင် စက်တင်ဘာ ၁၀ ရက်က စစ်တပ်နှင့် တော်လှန်ရေးတပ်တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားရာ အနည်းဆုံး လူ ၁၇ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;Deadly unrest reported in Myanmar after opposition urges 'defensive war' https://www.reuters.com/world/asia-pacific/deadly-unrest-reported-myanmar-after-opposition-urges-defensive-war-2021-09-10 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220118194903/https://www.reuters.com/world/asia-pacific/deadly-unrest-reported-myanmar-after-opposition-urges-defensive-war-2021-09-10/ |date=18 January 2022 }}&lt;/ref&gt;

လွန်ခဲ့သည့် သုံးလတာကာလအတွင်း တိုက်ပွဲများတွင် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၁၇၀၀ ကျော် ကျဆုံးပြီး ၆၃၀ ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရက စက်တင်ဘာ ၁၄ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-1700-myanmar-junta-soldiers-killed-in-past-three-months-civilian-govt-says.html|title=Over 1700 Junta Soldiers Killed in Past Three Months, Civilian Government Says|date=14 September 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213184102/https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-1700-myanmar-junta-soldiers-killed-in-past-three-months-civilian-govt-says.html}}&lt;/ref&gt;

စက်တင်ဘာ ၂၁ ရက်က ကယားပြည်နယ်နှင့် စစ်ကိုင်းတိုင်း ဒေသကြီးတို့တွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၄၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ တိုက်ပွဲများအတွင်း အရပ်သား တိုက်ခိုက်ရေးသမား ၆ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/scores-of-myanmar-regime-troops-killed-in-clashes-with-civilian-ethnic-groups.html|title=Scores of Myanmar Regime Troops Killed in Clashes With Civilian/Ethnic Groups|date=21 September 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=14 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214055356/https://www.irrawaddy.com/news/burma/scores-of-myanmar-regime-troops-killed-in-clashes-with-civilian-ethnic-groups.html}}&lt;/ref&gt;

စက်တင်ဘာ ၂၂ ရက်က ချင်းပြည်နယ် ထန်တလန်မြို့မှ ဒေသခံ ၈,၀၀၀ နီးပါးသည် စစ်တပ်မှ နေအိမ်များ လက်နက်ကြီးများဖြင့်ပစ်ခတ်ခြင်း မီးရှို့ခြင်း တို့ကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ မီဇိုရမ်မြို့သို့ ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်ခဲ့ကြရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Myanmar: Whole town flees amid fierce fighting|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-58650762|accessdate=14 February 2022|archivedate=26 November 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211126130250/https://www.bbc.com/news/world-asia-58650762}}&lt;/ref&gt;

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်အတွင်း စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ချင်းပြည်နယ်နှင့် ကယားပြည်နယ်ရှိ မြို့နယ်အချို့တွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၃၀ ကျော်နှင့် တော်လှန်ရေးတပ်သား ၁၄ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-30-myanmar-junta-troops-killed-in-fierce-weekend-fighting.html|title=Over 30 Junta Soldiers Killed In Fierce Weekend Fighting|date=27 September 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=14 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214005244/https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-30-myanmar-junta-troops-killed-in-fierce-weekend-fighting.html}}&lt;/ref&gt;

စက်တင်ဘာ ၂၈ ရက်ကလည်း ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်း ခြုံခိုတိုက်ခိုက်မှုအတွင်း စစ်တပ်မှ စစ်သား ၂၀ ထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ တိုက်ပွဲများအတွင်း ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမား ၄ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့သလို လက်နက်မဲ့ အသက် ၇၀ အရွယ် အရပ်သားတစ်ဦးလည်း စစ်တပ်၏ လက်ချက်ဖြင့် သေဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-troops-ambushed-in-shan-state.html|title=Myanmar Junta Troops Ambushed in Shan State|date=28 September 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=14 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214005113/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-troops-ambushed-in-shan-state.html}}&lt;/ref&gt;

=== အောက်တိုဘာလ ===
အောက်တိုဘာလ အောက်တိုဘာလ ၆ ရက်နေ့က မကွေးတိုင်း ဂန့်ဂေါမြို့နယ်တွင် ခြုံခိုတိုက်ခိုက်ခံရခြင်းကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၄၀ ကျော် ကျဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-40-myanmar-junta-soldiers-killed-in-ambush.html|title=Over 40 Myanmar Soldiers Killed in Ambush|publisher=The Irrawaddy|date=6 October 2021|accessdate=7 October 2021|archivedate=6 October 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211006085942/https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-40-myanmar-junta-soldiers-killed-in-ambush.html}}&lt;/ref&gt;

ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှစပြီး တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များ၏ ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် အနည်းဆုံး စစ်တပ်သတင်းပေးသူ/ဒလန် ၄၀၆ ဦး သေဆုံးပြီး ၂၈၅ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း စစ်အစိုးရထိန်းချုပ်ထားသော မီဒီယာများက အောက်တိုဘာ ၇ ရက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/hundreds-of-myanmar-junta-informants-killed-or-wounded.html|title=Hundreds Of Myanmar Junta Informants Killed Or Wounded|publisher=The Irrawaddy|date=7 October 2021|accessdate=7 October 2021|archivedate=7 October 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211007103445/https://www.irrawaddy.com/news/burma/hundreds-of-myanmar-junta-informants-killed-or-wounded.html}}&lt;/ref&gt; ထိုနေ့တွင်ပင် [[အနောက်မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်]] တိုင်းမှူး ဗိုလ်မှူးချုပ် ဖြိုးသန့်အား ဘက်ပြောင်းရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့နှင့် ဆက်သွယ်ခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲကာ ဖမ်းဆီးခြင်း ခံခဲ့ရကာ ယခုအချိန်အထိ ရာထူးမှ လွတ်မြောက်ရန် ကြိုးပမ်းသည့် အဆင့်အမြင့်ဆုံး အရာရှိ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-detains-north-western-commander-for-planning-to-defect-ethnic-insurgent-sources.html|title=Myanmar Military Detains North Western Commander For Planning to Defect: Ethnic Insurgent Sources|publisher=The Irrawaddy|date=7 October 2021|accessdate=7 October 2021|archivedate=7 October 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211007102131/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-detains-north-western-commander-for-planning-to-defect-ethnic-insurgent-sources.html}}&lt;/ref&gt;

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်ကုန်က စစ်ကိုင်းတိုင်းနှင့် မကွေးတိုင်း ဒေသကြီးနှင့် ကယားပြည်နယ်တို့၌ တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ စစ်အစိုးရ စစ်သည် ၉၀ ခန့် ကျဆုံးခဲ့ကြောင်း အောက်တိုဘာလ ၁၁ ရက်နေ့တွင် သိရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/some-90-myanmar-junta-soldiers-killed-during-intense-weekend-fighting.html|title=Some 90 Junta Soldiers Killed During Intense Weekend Fighting|date=11 October 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=14 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214003054/https://www.irrawaddy.com/news/burma/some-90-myanmar-junta-soldiers-killed-during-intense-weekend-fighting.html}}&lt;/ref&gt;

=== နိုဝင်ဘာလ ===
နိုဝင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့တွင် စစ်ကိုင်းတိုင်း ဒေသကြီး [[ကလေးမြို့]] ပီဒီအက်ဖ် အခြေစိုက် စခန်းအား စစ်အစိုးရ တပ်ဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ ကလေးပီဒီအက်ဖ်မှ ဆေးတပ်သား ၉ ဦး ဖမ်းမိခဲ့ကာ ကလေး PDF တပ်ရင်း ၃ မှ တိုက်ခိုက်ရေးသမား ၂ ဦး ကျဆုံးခဲ့သည်။  &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Soldiers capture PDF medics during raid on resistance base camp in Kalay|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/soldiers-capture-pdf-medics-during-raid-on-resistance-base-camp-in-kalay|accessdate=14 February 2022|archivedate=28 January 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220128121442/https://www.myanmar-now.org/en/news/soldiers-capture-pdf-medics-during-raid-on-resistance-base-camp-in-kalay}}&lt;/ref&gt;

နိုဝင်ဘာ ၁၇ ရက်ကလည်း ရှမ်းပြည်နယ် တောင်ပိုင်း [[ဖယ်ခုံမြို့နယ်]]ရှိ မိုးဗြဲပြည်သူ့ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (PDF) ၏ ကင်းစခန်းအား ဒါဇင်နှင့်ချီသော အစိုးရ တပ်ဖွဲ့များက ခြုံခိုတိုက်ခိုက် သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ကင်းစခန်းအား စောင့်ကြပ်နေသော PDF တိုက်ခိုက်ရေးသမားများ အိပ်ပျော်နေစဉ် ခြေမြန်တပ်ရင်း (ခမရ) ၄၂၂ မှ တပ်ဖွဲ့ဝင်များ ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ စစ်အစိုးရတပ်များက ဝိုင်းရံထားသောကြောင့် ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမားများသည် ကင်းစခန်းမှ ဆုတ်ခွာခဲ့ရသည်။  &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Dozens of junta troops ambush Moebye PDF outpost|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/dozens-of-junta-troops-ambush-moebye-pdf-outpost|accessdate=14 February 2022|archivedate=20 January 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220120192337/https://www.myanmar-now.org/en/news/dozens-of-junta-troops-ambush-moebye-pdf-outpost}}&lt;/ref&gt;

နိုဝင်ဘာ ၂၃ ရက်ကလည်း စစ်ကိုင်းတိုင်း မုံရွာခရိုင် [[ပလ္လင်ရွာ၊ ကနီမြို့နယ်|ပလ္လင်ကျေးရွာ]]အနီးရှိ ပီဒီအက်ဖ် နယ်မြေခံတပ်ရင်း ၂၀၅ အား ဘူဒိုဇာမြေထိုးစက်များအပါအဝင် စစ်ကား ၁၀ စီး၊ စစ်သား ၃၀ ခန့်က ချောင်းမြောင်းဖျက်ဆီးခဲ့သဖြင့် ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမားများ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့သည်။ အခြေစိုက်စခန်းသည် PDF မှ ဖောက်ခွဲရေးပစ္စည်းများပြုလုပ်သည့် အလုပ်ရုံနေရာလည်းဖြစ်သည်။ စီးနင်းမှုအတွင်း စစ်အစိုးရတပ်များက လက်နက်များ သိုလှောင်ထားသည့် အဆောက်အအုံနှစ်ခုကို မီးရှို့ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Military raid destroys resistance base in Monywa, PDF says|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/military-raid-destroys-resistance-base-in-monywa-pdf-says|accessdate=14 February 2022|archivedate=27 January 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220127221223/https://www.myanmar-now.org/en/news/military-raid-destroys-resistance-base-in-monywa-pdf-says}}&lt;/ref&gt;

နိုဝင်ဘာ ၂၅ ရက်နေ့တွင် ကယားပြည်နယ် ဒီမောဆိုးမြို့နယ် [[ဟိုဖိတ်ရွာ၊ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်|ဟိုဖိတ်ကျေးရွာ]]အနီးတွင် စစ်ကောင်စီတပ်များက ခြုံခိုတိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ကရင်နီအမျိုးသား ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (KNDF) မှ ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမား ၄ ဦး ကျဆုံးခဲ့သည်။ အဆိုပါ ၄ ဦးမှာ နံနက် ၅ နာရီ ၃၀ ခန့်တွင် ခြေမြန်တပ်ရင်း ၄၂၇ မှ တပ်ဖွဲ့ဝင်များ၏ ခြုံခိုတိုက်ခိုက်ခံရသော ကင်းထောက်အဖွဲ့မှ တပ်သား ၆ ဦးဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Military kills four KNDF members in Demoso|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/military-kills-four-kndf-members-in-demoso|accessdate=14 February 2022|archivedate=3 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211203102554/https://www.myanmar-now.org/en/news/military-kills-four-kndf-members-in-demoso}}&lt;/ref&gt;

ထို့အပြင်[[ရွှေကူမြို့]]အရှေ့ဘက် ၁၆ ကီလိုမီတာအကွာရှိ ကချင်အေးကျေးရွာအနီးတွင် ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် နှင့် စစ်တပ်မှ စစ်သား ၁၀၀ ခန့် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ကေအိုင်အေက ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့နှင့် ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်သည်ဟူသော ကောလာဟလများကို ငြင်းဆိုခဲ့ပြီး တိုက်ပွဲကြောင့် KIA ၏ ကျဆုံးသူစာရင်းကို ထုတ်ဖော်ပြောကြားခြင်းမရှိပေ။ မကြာသေးမီက ရရှိထားသော [[ဆူခွိုင်း ၃၀|Su-30]] ဂျက်တိုက်လေယာဉ် ၂ စင်းက စမ်းသပ်ပစ်လွှတ်ခဲ့သည့် လေကြောင်းမှ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပွားပြီးနောက် တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Military deploys Russian-made fighter jets against KIA targets|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/military-deploys-russian-made-fighter-jets-against-kia-targets|accessdate=14 February 2022|archivedate=6 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211206010220/https://myanmar-now.org/en/news/military-deploys-russian-made-fighter-jets-against-kia-targets}}&lt;/ref&gt;

ထိုနေ့တွင်ပင် မတူပီ CDF သည် [[ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော်]]နှင့် ပူးပေါင်းကာ [[မတူပီမြို့]]နှင့် [[ပလက်ဝမြို့]]ကို ဆက်သွယ်သည့် လမ်းပေါ်တွင် ခြေမြန်တပ်ရင်း ၃၀၄ ကင်းစခန်းအား တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ဆုတ်ခွာသွားခြင်းမပြုမီတွင် ခုခံရေးတပ်ဖွဲ့များက အစောင့်တပ်သား ၂ ဦးကိုသာ သတ်ဖြတ်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;auto&quot;/&gt;

နိုဝင်ဘာ ၂၆ ရက်က ချင်းပြည်နယ် [[မတူပီမြို့]]အနီးတွင် တပ်စွဲထားသည့် ချင်းပြည်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (CDF) မှ ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမားများက စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၀ ဦးအား တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်သား ၂ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;auto&quot;&gt;{{Cite news|title=Chinland Defence Force attacks junta soldiers in Matupi|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/chinland-defence-force-attacks-junta-soldiers-in-matupi|accessdate=14 February 2022|archivedate=1 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220201001003/https://www.myanmar-now.org/en/news/chinland-defence-force-attacks-junta-soldiers-in-matupi}}&lt;/ref&gt;

[[မတ္တရာမြို့နယ်]] အရှေ့တောင်ဘက် တောတောင်ကုန်းများတွင် ယခင်က ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရသော PDF တိုက်ခိုက်ရေးသမားတစ်ဦး၏ ရုပ်အလောင်းကို နိုဝင်ဘာ ၂၈ ရက်က တွေ့ရှိခဲ့သည်။ PDF တိုက်ခိုက်ရေးသမား ရဲသူနိုင်အား နိုဝင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့တွင် ဖမ်းမိခဲ့ပြီး စစ်သားများက စခန်းအား မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့သည့် PDF အခြေစိုက်စခန်းသို့ အတင်းအဓမ္မ ပို့ဆောင်ခိုင်းခဲ့သည်။  &lt;ref&gt;{{Cite news|title=PDF member in Mandalay Region killed in junta custody|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/pdf-member-in-mandalay-region-killed-in-junta-custody|accessdate=14 February 2022|archivedate=3 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211203102555/https://www.myanmar-now.org/en/news/pdf-member-in-mandalay-region-killed-in-junta-custody}}&lt;/ref&gt;

=== ဒီဇင်ဘာလ ===
မိုးညှင်းတွင် လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှု ပြုလုပ်ပြီး တစ်ပတ်ခန့်အကြာ ဒီဇင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်  ခြေမြန်တပ်ရင်း (၄၂) မှ စစ်သား ၅၀ ခန့်က [[မိုးညှင်းမြို့နယ်]] ညောင်ထောက်ရွာအနီး KIA နယ်မြေကို နံနက် ၈ နာရီ ဝန်းကျင်တွင် တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ညနေ ၆ နာရီခန့်တွင် ပြီးဆုံးခဲ့သည်။ KIA ပြန်ကြားရေးတာဝန်ခံက ၎င်းတို့ဘက်မှ ထိခိုက်ကျဆုံးမှု အသေးစိတ်ကို ထုတ်ဖော်ပြောကြားခြင်း မရှိပေ။ ဖားကန့်မြို့လယ် ၁၇ မိုင်ခန့်အကွာ၊ [[ဖားကန့်မြို့]]နှင့် [[မိုးညှင်းမြို့]]ကို ဆက်သွယ်သည့် ကားလမ်းတစ်လျှောက်ရှိ ဝေလုံကျေးရွာအနီး၌လည်း တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ခြေလျင်တပ်ရှေ့တိုးနိုင်ရေးအတွက် ညနေ ၃ နာရီမှ ၈ နာရီအထိ လက်နက်ကြီး အမြောက်အချက်ရေ ၃၀ ခန့်ဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=KIA clashes with junta soldiers in Hpakant and Mohnyin|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/kia-clashes-with-junta-soldiers-in-hpakant-and-mohnyin|accessdate=14 February 2022|archivedate=6 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211206011605/https://www.myanmar-now.org/en/news/kia-clashes-with-junta-soldiers-in-hpakant-and-mohnyin}}&lt;/ref&gt; စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များကလည်း ညလုံးပေါက် စစ်ဆင်ရေးပြုလုပ်ခဲ့ရာ တိုက်ပွဲပြင်းထန်စွာ ဖြစ်ပွားပြီးနောက် သိန်းမင်း PDF (TM-PDF) စခန်းကို သိမ်းပိုက်ပြီး မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမားများ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာခဲ့ရပြီး TM-PDF တိုက်ခိုက်ရေးသမား ၂ ဦး သေဆုံးကာ အခြားအများအပြား ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;Awaiting for official news report to be used as citation&lt;/ref&gt;

ဒီဇင်ဘာ ၇ ရက်က [[ဆားလင်းကြီးမြို့နယ်]] [[ဒုံးတောရွာ၊ ဆားလင်းကြီးမြို့နယ်|ဒုံးတောရွာ]]အတွင်း၌ စစ်တပ်မှ အရပ်သား ၁၁ ဦးအား ဖမ်းဆီး၍ မီးရှို့သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီးနောက် မီးလောင်ကျွမ်းဆဲဖြစ်သော အလောင်းများကို ဒေသခံများက တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အနီးနားတွင် သွားလာနေသော စစ်ကောင်စီယာဉ်တန်းအား PDF တိုက်ခိုက်ရေးသမားများက ဖောက်ခွဲရေးပစ္စည်းများဖြင့် ဖောက်ခွဲတိုက်ခိုက်ခဲ့မှုအပြီးတွင် စစ်အစိုးရစစ်သား ၁၀၀ ခန့်က ရွာကို ဝင်ရောက်မွှေနှောက်သွားခဲ့သည်။ မီးလောင်မှုတွင် နောက်ထပ်လူတစ်ဦးမှာ အရပ်သားတစ်ဦးဖြစ်ပြီး မည်သူမည်ဝါဖြစ်သည်ကို မသိရပေ။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=လူအစုလိုက် မီးရှို့သတ်ခံရသည့် ဆားလင်းကြီးတွင် ရုပ်အလောင်းထပ်တွေ့|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/mm/news/9596|author=မောင်ရွှေဝါ|date=၈ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၁|accessdate=14 February 2022|archivedate=14 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214152914/https://www.myanmar-now.org/mm/news/9596}}&lt;/ref&gt;

ဒီဇင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင် စစ်တပ်က သိမ်းပိုက်ထားသော ထန်တလန်မြို့တွင် စစ်တပ် နှင့် CDF တပ်ဖွဲ့တို့ မိနစ် ၉၀ ကြာ တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ စစ်တပ်က CDF မှ မြို့ကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်စေရန် ဦးတည်သည့် ကြီးမားသော ထိုးစစ်ကို ထပ်မံထိုးစစ်ဆင်ပြီးနောက်၊ တိုက်ပွဲအတွင်း CDF တိုက်ခိုက်ရေးသမား ၃ ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ အဆိုပါသီတင်းပတ်အတွင်း စစ်တပ်သိမ်းပိုက်ထားသည့် ထန်တလန်မြို့တွင် နေအိမ် ၁၂ လုံး မီးလောင်ပျက်စီးခဲ့ပြီး ချင်းပြည်နယ် မြို့တွင်း အဆောက်အအုံ လေးပုံတစ်ပုံကျော် ပျက်စီးခဲ့ကာ ၂ဘက်လုံးမှ အကာအကွယ်ယူ ပစ်ခတ်ရန် ခက်ခဲသွားသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Well over a quarter of Thantlang now destroyed by fire as rebel group vows to 'drive out' junta soldiers|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/well-over-a-quarter-of-thantlang-now-destroyed-by-fire-as-rebel-group-vows-to-drive-out-junta|accessdate=14 February 2022|archivedate=10 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211210154834/https://www.myanmar-now.org/en/news/well-over-a-quarter-of-thantlang-now-destroyed-by-fire-as-rebel-group-vows-to-drive-out-junta}}&lt;/ref&gt;

မကွေးတိုင်းဒေသကြီး မြိုင်ပြည်သူ့ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (PDF) မှ ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမားများက ဒီဇင်ဘာ ၉ ရက် နံနက်အစောပိုင်းက လက်လုပ်ဗုံး ၃ လုံးဖြင့် စစ်ကားနှစ်စီးအား ခြုံခိုတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ခြုံခိုတိုက်ခိုက်မှုတွင် အနည်းဆုံး စစ်သား ၃ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း PDF တွင်က ဆိုသည်။ မွန်းတည့်အချိန်၌ PDF သည် [[မင်းသားကျ (တောင်)ရွာ၊ မြိုင်မြို့နယ်|မင်းသားကျကျေးရွာ]]သို့ ခြေလျင်ထွက်ခွာလာသော စစ်သားများအား ထပ်မံတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး နှစ်ဖက်အပြန်အလှန် ပစ်ခတ်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ သို့သော် ထိုတိုက်ပွဲနှင့် ပတ်သက်၍ အသေအပျောက် သတင်းများ မရှိခဲ့ပေ။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Soldiers target villagers after ambush by Myaing PDF|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/soldiers-target-villagers-after-ambush-by-myaing-pdf|accessdate=14 February 2022|archivedate=17 January 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220117130024/https://myanmar-now.org/en/news/soldiers-target-villagers-after-ambush-by-myaing-pdf}}&lt;/ref&gt;

KNDF နှင့် ကရင်နီတပ်မတော် (ကေအေ) တပ်ဖွဲ့များနှင့် တပ်မတော် ခြေမြန်တပ်ရင်း (၄၂၈) မှ တပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့တို့ တိုက်ပွဲများ ၄ ရက်ကြာ တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်ခဲ့ပြီးနောက် စစ်ကောင်စီတပ်သား (၄)ဦး ကျဆုံးခဲ့ကြောင်း  KNDF ကဆိုသည်။ &quot;သေသွားတာလားတော့ မသိဘူး။ အနည်းဆုံးခန့်မှန်းခြေကတော့ သုံးယောက်နဲ့ လေးယောက်ကြားမှာ စစ်တပ်ဘက်က ပြင်းပြင်းထန်ထန် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရထားတယ်လို့ ယူဆထားတယ်&quot; ဟု KNDF ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပြောကြားခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{cite web |title=ကယားပြည်နယ်အတွင်း တိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ပြင်းထန်နေ |url=https://www.myanmar-now.org/mm/news/9658 |website=Myanmar NOW |language=my |accessdate=14 February 2022 |archivedate=14 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214144642/https://www.myanmar-now.org/mm/news/9658 }}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Clashes in Kayah State kill at least four regime soldiers: KNDF|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/clashes-in-kayah-state-kill-at-least-four-regime-soldiers-kndf|accessdate=14 February 2022|archivedate=25 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211225174335/https://www.myanmar-now.org/en/news/clashes-in-kayah-state-kill-at-least-four-regime-soldiers-kndf}}&lt;/ref&gt; နှစ်ရက်ကြာဖြစ်ပွားခဲ့သော တိုက်ပွဲများအတွင်း စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး [[ခေါင်းကွဲရွာ၊ မြောင်မြို့နယ်|ခေါင်းကွဲကျေးရွာ]]၌ တပ်မတော်မှ တပ်ဖွဲ့ဝင် ၄ ဦးနှင့် PDF တိုက်ခိုက်ရေးသမား ၃ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး ၃ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ ထို့နောက် တပ်မတော်မှ လက်နက်ကြီးများနှင့် စနိုက်ပါများဖြင့် အင်အားအလွန်အကျွံ အသုံးပြုပြီးနောက် ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမားများသည် ရွာမှ ဆုတ်ခွာခဲ့ရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Soldiers kill and burn five people in Sagaing Region village after clashes with PDF|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/soldiers-kill-and-burn-five-people-in-sagaing-region-village-after-clashes-with-pdf|accessdate=14 February 2022|archivedate=8 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220208210310/https://www.myanmar-now.org/en/news/soldiers-kill-and-burn-five-people-in-sagaing-region-village-after-clashes-with-pdf}}&lt;/ref&gt;

ထိုနေ့တွင်ပင် ခုခံ ခိုအောင်းရာ နေရာ နှစ်ခုကို စစ်တပ်က ဝင်ရောက် စီးနင်းမှု ကြောင့် မန္တလေး အရပ်ဘက် ပြောက်ကျားတပ်သား ၈ ဦးကို သေဆုံးခဲ့သည်။ စစ်တပ် တပ်ဖွဲ့ဝင်များက မဟာအောင်မြေနှင့် ပြည်ကြီးတံခွန်မြို့နယ်များရှိ ပြည်သူ့ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (PDF) များကို ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ရာ တပ်မတော်တပ်သားများအား တိုက်ခိုက်မှုတွင် ပါဝင်ခဲ့သူဟု သံသယရှိသူတစ်ဦးမှ ဝန်ခံပြီးနောက် အဆိုပါစီးနင်းမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ မဟာအောင်မြေစခန်း၌ ဖြစ်ပွားသော တိုက်ပွဲတွင် PDF အဖွဲ့ဝင် ၇ ဦး ကျဆုံးကာ စစ်ကောင်စီတပ်သားတစ်ဦး ဝမ်းဗိုက်တွင် ကျည်ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပြီး ပြည်ကြီးတံခွန်စခန်း၌ စစ်အစိုးရတပ်များအား လက်လုပ်ဗုံးဖြင့် ပစ်ပေါက်ကာ ထွက်ပြေးကြစဉ် PDF တိုက်ခိုက်ရေးသမားတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar Junta Claims to Have Killed 8 Resistance Fighters in Mandalay Raids|work=Myanmar NOW|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-claims-to-have-killed-8-resistance-fighters-in-mandalay-raids.html|accessdate=14 February 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213180339/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-claims-to-have-killed-8-resistance-fighters-in-mandalay-raids.html}}&lt;/ref&gt;

ဒီဇင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့တွင် စစ်တပ်က အမြောက်မြားဖြင့် ပစ်ခတ်ကူညီနေသည့် စစ်ကိုင်းတိုင်း အရာတော်မြို့နယ် [[ကဲဘာရွာ၊ အရာတော်မြို့နယ်|ကဲဘာကျေးရွာ]]တွင် ဇေယျာ ၇ ဟု ခေါ်သည့် အခြား ဒေသခံ တော်လှန်ရေးသမားများအား ထိုးစစ်ဆင် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမားများသည် စစ်တပ်၏ လက်နက်အင်အား သာလွန်ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ဆုတ်ခွာခဲ့ရသည်။  &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar military torches 100 homes in Sagaing Region village|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/myanmar-military-torches-100-homes-in-sagaing-region-village|accessdate=14 February 2022|archivedate=15 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211215064637/https://www.myanmar-now.org/en/news/myanmar-military-torches-100-homes-in-sagaing-region-village}}&lt;/ref&gt;

ထို့အပြင် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး [[လှိုင်သာယာမြို့နယ်]]တွင် ဗုံးအများအပြား ပေါက်ကွဲမှုကြောင့် ဒဏ်ရာရရှိသူ ၃ ဦး အပါအဝင် သံသယရှိသူ ၁၂ ဦးကို တပ်မတော်မှ PDF ဟုစွပ်စွဲပြီး ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်သွားသည့် နောက်ထပ် ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမား ၂ ဦးကိုလည်း ကျည်ကာအင်္ကျီများ ဝတ်ဆင်ထားသည့် အရပ်ဝတ် လက်နက်ကိုင် စစ်ကောင်စီတပ်သားများက ဖမ်းဆီးရမိခဲ့သည်။ လက်လုပ်ဖောက်ခွဲရေးပစ္စည်းများကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းတွင် အခြားပြောက်ကျားတိုက်ခိုက်ရေးသမားများ သေဆုံးမှုများလည်း ရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Three injured guerrilla fighters among 12 arrested after accidental explosion in Yangon|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/three-injured-guerrilla-fighters-among-12-arrested-after-accidental-explosion-in-yangon|accessdate=14 February 2022|archivedate=15 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211215064635/https://www.myanmar-now.org/en/news/three-injured-guerrilla-fighters-among-12-arrested-after-accidental-explosion-in-yangon}}&lt;/ref&gt;ဒီပဲယင်း PDF တိုက်ခိုက်ရေးသမားများ နေရာယူထားသည့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး ဒီပဲယင်းမြို့နယ်ကို တပ်မတော်မှ ဝိုင်းရံထားသည်ဟု ဒီပဲယင်း PDF ခေါင်းဆောင်က သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ “တော်တော်အခြေအနေဆိုးနေပြီ။ မနားတော့ဘူးဗျ။ စစ်ကြောင်းက တစ်ကြောင်းပြီးတစ်ကြောင်း လာနေတာ။ တစ်ကြောင်းက ဒီရွာကို ဖြတ်သွားရင် နောက်ထပ်တစ်ကြောင်းက ဒီရွာကို ဦးတည်နေပြီ။ အဲဒီလိုမျိုးဖြစ်နေတာ” ဟု ဒီပဲယင်း PDF ခေါင်းဆောင်မှ Myanmar NOW သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။ လွန်ခဲ့သည့်လမှစတင်၍ တပ်မတော်သည် လေကြောင်း ချေမှုန်းရေး မစ်ရှင်များ ဆောင်ရွက်ရန်အတွက် ဒီပဲယင်းမြို့ အနောက်ဘက်သို့ ရဟတ်ယာဉ် ခြောက်စီးဖြင့် လေကြောင်းချီတပ်မှ စစ်သား ၁၅၀ ခန့် စေလွှတ်ခဲ့သည်။  &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Junta soldiers murder three more villagers in Depayin|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/junta-soldiers-murder-three-more-villagers-in-depayin|accessdate=14 February 2022|archivedate=10 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220210222452/https://www.myanmar-now.org/en/news/junta-soldiers-murder-three-more-villagers-in-depayin}}&lt;/ref&gt;

ကေအဲန်ယူ တပ်မဟာ ၆ လက်အောက်ရှိ ထိုင်းနယ်စပ်အနီး [[လေးကေ့ကော်|လေးကကော်မြို့သစ်]]တွင် ဒီဇင်ဘာ ၁၄ ရက်က တပ်မတော်မှ  စစ်သား ၂၀၀ ခန့်ဖြင့် ရှာဖွေစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ NLD အမတ် ဝေလင်းအောင် အပါအဝင် စစ်အစိုးရ ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုများနှင့် ဆက်စပ်နေသည်ဟု ယူဆရသော လူအများအပြားကို စစ်တပ်က ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ ခြေမြန်တပ်ရင်း ၅၆၀ မှ ယာဉ်တန်းလေးစီးဖြင့် ရောက်ရှိလာသည့်  တပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် လေးကေကော်မြို့ ငြိမ်းချမ်းရေး ရပ်ကွက်တွင် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများနှင့် ပြည်သူ့ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များကို ရှာဖွေခဲ့သည်။ အဆိုပါ စီးနင်းမှုကို ခွင့်ပြုထားခြင်း ရှိ၊ မရှိ မေးမြန်းရန် ဖုန်းခေါ်ဆိုမှုများကို KNU တပ်မဟာ (၆) မှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ဖြေကြားခြင်း မရှိပေ။ 

ယောဒေသကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (YDF) အစည်းဝေးကျင်းပနေသည့် မကွေးတိုင်းဒေသကြီး ဂန့်ဂေါမြို့နယ် [[နှမ်းခါးရွာ၊ ဂန့်ဂေါမြို့နယ်|နှမ်းခါးကျေးရွာ]]ကို တပ်မတော်က လေကြောင်းမှ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဒီဇင်ဘာ ၁၇ ရက်က ယောကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့မှ ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမား ၂၀ ကျဆုံးခဲ့သည်။ ရွာကို လေကြောင်းထိုးစစ်ဆင်ရာတွင် ရဟတ်ယာဉ်သုံးစင်း ပါဝင်ခဲ့သည်။ နှမ်းခါးရွာကို စစ်အစိုးရ ကျောထောက်နောက်ခံပြု ပျူစောထီးပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့ဝင် ၁၅၀ ခန့်က သိမ်းပိုက်ထားသည်ဟု ရွာခံတစ်ဦးက ပြောသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=At least 20 killed in air raid on Magway village|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/at-least-20-killed-in-air-raid-on-magway-village|accessdate=14 February 2022|archivedate=27 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211227131155/https://www.myanmar-now.org/en/news/at-least-20-killed-in-air-raid-on-magway-village}}&lt;/ref&gt; ထို့အပြင် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး [[သန်လျင်မြို့နယ်]]တွင် တပ်မတော်က ဝင်ရောက်စီးနင်းမှုအတွင်း ဒေသခံ လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေး အဖွဲ့ ဝင်တစ်ဦး ပစ်သတ်ခံရပြီး အခြား သုံးဦးကိုလည်း ဖမ်းဆီးရမိခဲ့သည်။ နံနက် ၉ နာရီခန့်တွင် [[လဟာယက်|လဟာရပ်ကျေးရွာ]]အနီးရှိ နေအိမ်တစ်လုံးအား စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အဆိုပါအဖွဲ့မှ အသက် ၃၀ အရွယ် အမျိုးသားတစ်ဦး ရင်ဘတ်နှင့် ပေါင်တို့တွင် သေနတ်ဒဏ်ရာဖြင့် သေဆုံးခဲ့ပြီး အမျိုးသားနှစ်ဦးနှင့် အမျိုးသမီးတစ်ဦးတို့ကို ဖမ်းဆီးရမိခဲ့သည်။ သေဆုံးနေသည့် ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမား၏ ရုပ်အလောင်းကို စစ်သားများက သိမ်းယူသွားကာ သေဆုံးသူမှာ ဖြိုးမောင်မောင်ဦးဖြစ်ကြောင်း သန်လျင်အခြေစိုက် ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်စာမျက်နှာတစ်ခုက ဆိုသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=One resistance fighter killed, three arrested in Thanlyin raid|work=Myanmar NOW|url=https://myanmar-now.org/en/news/one-resistance-fighter-killed-three-arrested-in-thanlyin-raid|accessdate=14 February 2022|archivedate=21 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211221031550/https://www.myanmar-now.org/en/news/one-resistance-fighter-killed-three-arrested-in-thanlyin-raid}}&lt;/ref&gt;

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်နှောင်းပိုင်းတွင် ကရင်နီအမျိုးသား ကာကွယ်ရေးတပ် (KNDF) မှ သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် ကယား(ကရင်နီ)ပြည်နယ် လွိုင်ကော်မြို့နယ် [[ကွန်နားရွာ၊ လွိုင်ကော်မြို့နယ်|ကွန်နားကျေးရွာ]]မှ တပ်မတော် တပ်ဖွဲ့ဝင်များ ဒီဇင်ဘာ ၂၀ ရက်တွင် ထွက်ခွာသွားခဲ့သည်။ KNDF အဖွဲ့ဝင်များ၏ ပြောကြားချက်အရ သီတင်းပတ်ကုန်တွင် ခွန်းနား တွင် တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၃၀ ခန့် တပ်စွဲထားကြောင်း သိရသည်။ ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်က တနင်္လာနေ့နှင့် ကြာသပတေးနေ့များတွင် တိုက်ပွဲ နှစ်ကြိမ်ဖြစ်ပွားပြီးနောက်ပိုင်း တိုက်ပွဲများ ထပ်မံဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်း မရှိဟု ၎င်းက ဆက်လက်ပြောသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |author1=အက်စတာဂျေ |title=လွိုင်ကော်မြို့နယ် ကွန်နားရွာတွင် နေအိမ်အများအပြား မီးထပ်ရှို့ခံရ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/9737 |website=Myanmar NOW |access-date=၁၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |language=my |date=၂၀ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၁ |accessdate=15 February 2022 |archivedate=15 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220215081334/https://myanmar-now.org/mm/news/9737 }}&lt;/ref&gt;

==== ခရစ္စမတ်အကြို လူသတ်ပွဲ ====
{{main|မိုဆို လူသတ်ပွဲ}}
ကယားပြည်နယ် ဖရူဆိုမြို့နယ် [[မိုဆိုရွာ၊ ဖရူဆိုမြို့နယ်|မိုဆိုရွာ]]အနီးတွင် စစ်ဘေးရှောင်ယာဉ်တန်းကို [[တပ်မတော်|စစ်တပ်]]က ဒီဇင်ဘာ ၂၄ ရက်က အလစ်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ လူ ၃၅ ဦးထက်မနည်း သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသည်။ အဆိုပါသေဆုံးမှုများတွင် အကျိုးအမြတ်မယူသော Save the Children အဖွဲ့မှ ဝန်ထမ်းနှစ်ဦး ပါဝင်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=UN 'horrified' by massacre of dozens of civilians in Myanmar|work=Myanmar NOW|url=https://www.aljazeera.com/news/2021/12/26/united-nations-horrified-myanmar-massacre-dozens-civilians|date=December 26, 2021|accessdate=February 1, 2022|archivedate=26 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211226231042/https://www.aljazeera.com/news/2021/12/26/united-nations-horrified-myanmar-massacre-dozens-civilians}}&lt;/ref&gt; အဆိုပါဖြစ်ရပ်နှင့်ပတ်သက်၍ 'စေ့စေ့စပ်စပ် ပွင့်လင်းမြင်သာသော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု' ပြုလုပ်ရန် ကုလသမဂ္ဂက တောင်းဆိုထားသည်။

== ၂၀၂၂ ==

=== ဇန်နဝါရီလ ===
ဇန်နဝါရီ ၃၁ ရက်က မကွေး၊ စစ်ကိုင်းနှင့် တနင်္သာရီတိုင်း ဒေသကြီးနှင့် ချင်းပြည်နယ်၊ ရှမ်းနှင့် ကယားပြည်နယ်တို့တွင် သုံးရက်ကြာ ခြုံခိုတိုက်ခိုက်ခံရမှုအတွင်း စစ်ကောင်စီတပ်သား အနည်းဆုံး ၃ ဒါဇင်ထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-resistance-kills-dozens-of-junta-soldiers-in-three-days-of-clashes.html|title=Myanmar Resistance Kills Dozens of Junta Soldiers in Three Days of Clashes|publisher=The Irrawaddy|date=January 31, 2022|accessdate=February 1, 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213140918/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-resistance-kills-dozens-of-junta-soldiers-in-three-days-of-clashes.html}}&lt;/ref&gt;

=== ဖေဖော်ဝါရီ ===
* ၁ ဖေဖော်ဝါရီ - စစ်ကိုင်းတိုင်း ကနီမြို့နယ်အတွင်း စစ်ကောင်စီ တပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် မဟာမိတ်ပျူစောထီးပြည်သူ့တပ်ဖွဲ့ဝင် အယောက် ၃၀ ထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ကြောင်း ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်က သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ စစ်အစိုးရက ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းများနှင့် စစ်သည်များ သယ်ဆောင်သည့် သင်္ဘောများကို ခြုံခိုတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး တိုက်ခိုက်မှုအတွင်း အနည်းဆုံး သင်္ဘောတစ်စီး မီးလောင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/thirty-junta-soldiers-reportedly-killed-in-upper-myanmar.html|title=Thirty Junta Soldiers reportedly killed in Upper Myanmar|accessdate=14 February 2022|archivedate=14 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214193946/https://www.irrawaddy.com/news/burma/thirty-junta-soldiers-reportedly-killed-in-upper-myanmar.html}}&lt;/ref&gt;
* ၂ ဖေဖော်ဝါရီ - စစ်အစိုးရလိုလားသော လူထုစုဝေးပွဲတွင် ဗုံးဖြင့် တိုက်ခိုက်ခံရမှုကြောင့် လူ ၂ ဦး သေဆုံးပြီး ၃၈ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/two-killed-38-injured-at-rally-attack-on-myanmar-coup-anniversary.html|title=Two Killed, 38 Injured at Rally Attack on Myanmar Coup Anniversary|publisher=The Irrawaddy|date=February 2, 2022|accessdate=February 2, 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213140526/https://www.irrawaddy.com/news/burma/two-killed-38-injured-at-rally-attack-on-myanmar-coup-anniversary.html}}&lt;/ref&gt;
* ၃ ဖေဖော်ဝါရီ - ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်၏ ပြောကြားချက်အရ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက် အာဏာသိမ်းမှုမှ စတင်ကာ ပစ်မှတ်ထားသော တိုက်ခိုက်မှုများတွင် စစ်အစိုးရက ခန့်အပ်ထားသော အရာရှိ ၃၆၇ ဦး လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/almost-370-myanmar-junta-officials-assassinated-since-coup.html|title=Almost 370 Junta Officials Assassinated Since Coup|publisher=The Irrawaddy|date=February 2, 2022|accessdate=February 3, 2022|archivedate=14 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214194001/https://www.irrawaddy.com/news/burma/almost-370-myanmar-junta-officials-assassinated-since-coup.html}}&lt;/ref&gt;
* ၇ ဖေဖော်ဝါရီ - စစ်ကိုင်းတိုင်း ဒေသကြီးအတွင်း နယ်မြေခံ PDF များ၏ လျပ်တပြတ် တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် စစ်သား ၃၈ ဦး ကျဆုံးခဲ့သည်။ အဆိုပါ တိုက်ခိုက်မှုများတွင် ဒရုန်းများ အသုံးပြုမှုလည်း ပါဝင်သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/38-junta-soldiers-reported-killed-in-upper-myanmar.html|title=38 Junta Soldiers Reported Killed in Upper Myanmar|publisher=The Irrawaddy|date=February 7, 2022|accessdate=February 7, 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213140304/https://www.irrawaddy.com/news/burma/38-junta-soldiers-reported-killed-in-upper-myanmar.html}}&lt;/ref&gt; ကချင်ပြည်နယ် ဖားကန့်မြို့နယ်တွင် သုံးရက်ကြာ တိုက်ပွဲများအတွင်း တပ်ရင်းမှူး အပါအဝင် စစ်ကောင်စီ စစ်သည် ၂၀၀ ခန့် ကျဆုံးခဲ့ကြောင်း [[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်|ကချင်လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]]က ပြောဆိုထားသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-200-myanmar-junta-troops-killed-in-three-days-kachin-independence-army.html|title=Over 200 Myanmar Junta Troops Killed in Three Days: Kachin Independence Army|publisher=The Irrawaddy|date=February 7, 2022|accessdate=February 7, 2022|archivedate=14 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214193909/https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-200-myanmar-junta-troops-killed-in-three-days-kachin-independence-army.html}}&lt;/ref&gt;
* ၈ ဖေဖော်ဝါရီ - [[ရခိုင်ပြည်နယ်]] [[မောင်တောမြို့နယ်]]တွင် [[ရက္ခိုင့်တပ်တော်]] နှင့် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့တို့ တိုက်ပွဲ အနည်းဆုံး နှစ်ကြိမ် ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ [[မီးတိုက်ရွာ|မီးတိုက်ကျေးရွာ]] အရှေ့မြောက်ဘက် လက်ပံတောင်အနီးရှိ AA ကင်းစခန်းအား ဖေဖော်ဝါရီ ၄ ရက်က ခိုးဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ AA ကင်းသမားတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း AA ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ [[ခိုင်သုခ]]က ပြောသည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၆ ရက်နေ့အထိ ၃ နာရီကြာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ တိုက်ပွဲများကြောင့် AA နှင့်စစ်တပ်တို့ကြား ၂၀၂၀ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလမှ စတင်၍ အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သော အလွတ်သဘော အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ပျက်ပြားသွားမည့်အရေးကို စိုးရိမ်မှုများ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/junta-troops-clash-with-arakan-army-in-western-myanmar.html|title=Junta Troops Clash With Arakan Army in Western Myanmar|publisher=The Irrawaddy|date=February 8, 2022|accessdate=February 11, 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213140146/https://www.irrawaddy.com/news/burma/junta-troops-clash-with-arakan-army-in-western-myanmar.html}}&lt;/ref&gt; မောင်တောမြို့နယ် မြောက်ပိုင်းတွင် ဖေဖော်ဝါရီ ၇ ရက် ညက ဖြစ်ပွားခဲ့သော တိုက်ပွဲများကြောင့် အရပ်သား နှစ်ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=ဧရာဝတီ |title=စစ်တပ်နှင့် AA တို့ တိုက်ပွဲကြား အရပ်သား ၂ ဦး သေဆုံး |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2022/02/08/249707.html |website=ဧရာဝတီ |access-date=၁၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |date=၈ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |accessdate=15 February 2022 |archivedate=15 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220215124905/https://burma.irrawaddy.com/news/2022/02/08/249707.html }}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/two-civilians-dead-in-clash-between-aa-regime-troops-in-myanmars-rakhine-state.html|title=Two Civilians Dead in Clash Between AA, Regime Troops in Myanmar's Rakhine State|publisher=The Irrawaddy|date=February 8, 2022|accessdate=February 11, 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213142004/https://www.irrawaddy.com/news/burma/two-civilians-dead-in-clash-between-aa-regime-troops-in-myanmars-rakhine-state.html}}&lt;/ref&gt;
*၉ ဖေဖော်ဝါရီ - စစ်ကိုင်းနှင့် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးများတွင် နယ်မြေခံ PDF များ ၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် စစ်သား ၃၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/resistance-groups-claim-to-kill-35-myanmar-junta-troops.html|title=Resistance Groups Claim to Kill 35 Myanmar Junta Troops|publisher=The Irrawaddy|date=February 9, 2022|accessdate=February 11, 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213140059/https://www.irrawaddy.com/news/burma/resistance-groups-claim-to-kill-35-myanmar-junta-troops.html}}&lt;/ref&gt; အရပ်သားများကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုအတွက် တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များသည် [[ရန်ကုန်မြို့]]ရှိ [[တပ်မတော် (လေ)|လေတပ်]] လေယာဉ်မှူးများ၏ နေအိမ်များကို ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=ဧရာဝတီ |title=လေတပ်အရာရှိ နေအိမ်များကို တိုက်ခိုက်မှုများ ဆက်တိုက်ပြုလုပ် ဟု PDF ဆို |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2022/02/09/249720.html |website=ဧရာဝတီ |access-date=၁၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |date=၉ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |accessdate=15 February 2022 |archivedate=15 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220215081530/https://burma.irrawaddy.com/news/2022/02/09/249720.html }}&lt;/ref&gt;
* ၁၀ ဖေဖေော်ဝါရီ - စစ်ကိုင်းတိုင်း ဒေသကြီး မြို့နယ် ၃ ခုတွင် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များက ဝင်ရောက် စီးနင်း တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင် ၅၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/resistance-fighters-claim-to-have-killed-around-50-myanmar-junta-personnel.html|title=Resistance Fighters Claim To Have Killed Around 50 Myanmar Junta Personnel|publisher=The Irrawaddy|date=February 10, 2022|accessdate=February 11, 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213130332/https://www.irrawaddy.com/news/burma/resistance-fighters-claim-to-have-killed-around-50-myanmar-junta-personnel.html}}&lt;/ref&gt;
*၁၁ ဖေဖော်ဝါရီလ - ရခိုင်ပြည်နယ် မောင်တောမြို့နယ်ရှိ AA ၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဗိုလ်မှူးတစ်ဦး အပါအဝင် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင် အများအပြား ကျဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=ဧရာဝတီ |title=တကျော့ပြန် ရခိုင်တိုက်ပွဲ ဗိုလ်မှူးအဆင့် အပါအဝင် စစ်တပ်အကျအဆုံးများ |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2022/02/10/249756.html |website=ဧရာဝတီ |access-date=၁၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |date=၁၀ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |accessdate=15 February 2022 |archivedate=15 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220215081245/https://burma.irrawaddy.com/news/2022/02/10/249756.html }}&lt;/ref&gt; ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀ ရက်နှင့် ၁၁ ရက်တို့တွင် စစ်ကိုင်းတိုင်း ဒေသကြီးနှင့် ကယားပြည်နယ်တို့၌ ဖြစ်ပွားခဲ့သော တိုက်ပွဲများတွင် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင် ၃၈ ဦးနှင့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ဝင် ၅ ဦး ကျဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/dozens-of-junta-soldiers-killed-in-sagaing-kayah-myanmar-resistance-groups-say.html|title=Dozens of Junta Soldiers Killed in Sagaing, Kayah, Myanmar Resistance Groups Say|publisher=The Irrawaddy|date=February 11, 2022|accessdate=February 11, 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213122752/https://www.irrawaddy.com/news/burma/dozens-of-junta-soldiers-killed-in-sagaing-kayah-myanmar-resistance-groups-say.html}}&lt;/ref&gt;
* ၁၃ ဖေဖော်ဝါရီ - နေပြည်တော်၊ မကွေး၊ စစ်ကိုင်း၊ မန္တလေးနှင့် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးတို့တွင် PDF တပ်ဖွဲ့များက တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ နှင့် ၁၃ ရက်များတွင် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၄၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/junta-soldiers-killed-social-media-users-boycott-myanmar-coup-leaders-parade.html|title=Junta Soldiers Killed; Social Media Users Boycott Myanmar Coup Leader’s Parade|publisher=The Irrawaddy|date=14 February 2022|accessdate=14 February 2022|archivedate=14 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214143540/https://www.irrawaddy.com/news/burma/junta-soldiers-killed-social-media-users-boycott-myanmar-coup-leaders-parade.html}}&lt;/ref&gt;
*၁၇ ဖေဖော်ဝါရီ - စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ခင်ဦးမြို့နယ်၊ [[မြို့သစ်ရွာ၊ ခင်ဦးမြို့နယ်|မြို့သစ်ရွာ]]အနီး၌ စစ်သားနှင့် ပျူစောထီးအင်အား ၈၀ ခန့်နှင့် ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ဝင်များ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ရာ အသက် ၁၅ နှစ်အရွယ် နှစ်ဦးအပါအဝင် ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ဝင် ၁၄ ဦးကျဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=ခင်ဦးမြို့ တိုက်ပွဲတွင် လူငယ် ၁၄ ဦး သေဆုံး |url=https://www.myanmar-now.org/mm/news/10499 |website=Myanmar NOW |access-date=၂၀ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |language=my |date=၁၈ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |accessdate=20 February 2022 |archivedate=20 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220220093932/https://www.myanmar-now.org/mm/news/10499 }}&lt;/ref&gt; ထိုနေ့မှာပင် ရှမ်းပြည်တောင်ပိုင်း၊ ဖယ်ခုံမြို့နယ်၊ မိုးဗြဲ ဝါရီဆူးပလိုင်ရွာအနီးတွင် ထိုးစစ်ဆင်လာသော စစ်ကောင်စီတပ်နှင့် ကရင်နီပူးပေါင်းတပ်များ တိုက်ပွဲပြင်းထန်စွာ ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင် ၂၀ ဝန်းကျင်ခန့် ကျဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=ဧရာဝတီ |title=တိုက်ပွဲပြင်းထန်ခဲ့သည့် မိုးဗြဲနှင့် ခင်ဦးတွင် PDF ၃၀ ဝန်းကျင် ကျဆုံး |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2022/02/18/250030.html |website=ဧရာဝတီ |access-date=၂၀ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |date=၁၈ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |accessdate=20 February 2022 |archivedate=20 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220220093950/https://burma.irrawaddy.com/news/2022/02/18/250030.html }}&lt;/ref&gt;
* ၂၃ ဖေဖော်ဝါရီ - မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပေါက်မြို့နယ် ရေပြာရွာ ရဲစခန်းကို ပေါက်၊ မြိုင်၊ ရေစကြိုမြို့နယ်တို့မှ PDF အဖွဲ့များ ပူးပေါင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စခန်းမှူးအပါဝင် ရဲ ၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |author1=မောင်ရွှေဝါ |title=ပေါက်မြို့ ရေပြာရဲစခန်းကို PDF ၃ ဖွဲ့ ဝင်တိုက်၊ စခန်းမှူးအပါအဝင် ၅ ဦး သေ |url=https://www.myanmar-now.org/mm/news/10567 |website=Myanmar NOW |access-date=၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |language=my |date=၂၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂}}&lt;/ref&gt; ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ကချင်ပြည်နယ် ကာမိုင်းမြို့အနီးရှိ စစ်ဆေးရေးဂိတ်တစ်ခုကို KIA တပ်မဟာ ၉ လက်အောက်ခံ တပ်ရင်း ၄၄ နှင့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် ပူးပေါင်းတပ်များက ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်မှ ၂ ဦးနှင့် အရပ်သား ၁ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=ကချင် ကာမိုင်းစစ်ဆေးရေးဂိတ်ကို KIA နှင့် PDF ဝင်တိုက် |url=https://www.myanmar-now.org/mm/news/10569 |website=Myanmar NOW |access-date=၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |language=my |date=၂၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂}}&lt;/ref&gt;
* ၂၄ ဖေဖော်ဝါရီ - စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ရွှေဘိုမြို့နယ်]]၊ [[ငါးပိအိုးရွာ၊ ရွှေဘိုမြို့နယ်|ငါးပိအိုးကျေးရွာ]]သို့ စစ်ကောင်စီတပ်များ ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်သဖြင့် လူတစ်ဦးသေဆုံးကာ အိမ်ခြေ ၄၀ ကျော် မီးလောင်ကျွမ်းခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |author1=ကိုချို |title=ရွှေဘိုမြို့ ငပိအိုးရွာကို စစ်တပ်ဝင်၊ အိမ် ၄၀ မီးလောင်ပြီး လူငယ် ၁ ဦး သေဆုံး |url=https://www.myanmar-now.org/mm/news/10575 |website=Myanmar NOW |access-date=၂၇ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |language=my |date=၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂}}&lt;/ref&gt; ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၅ ရက်နေ့တွင် ရွှေဘိုမြို့နယ်၊ [[နှမစားရစ်ရွာ၊ ရွှေဘိုမြို့နယ်|နှမစားရစ်ရွာ]]သို့ စစ်ကောင်စီတပ်များနှင့် ပျူစောထီးပူးပေါင်းအဖွဲ့တို့ လေးကြိမ်မြောက် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ဒေသခံ ၃ ဦးသေဆုံးခဲ့ပြီး အိမ်ခြေ ၄၀၀ ကျော် မီးလောင်ကျွမ်းခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |author1=ကိုချို |title=စစ်တပ်ဝင်သည့် ရွှေဘိုမြို့ နှမစားရစ်ရွာတွင် ၃ ဦးသေ၊ အိမ် ၄၀၀ မီးလောင် |url=https://www.myanmar-now.org/mm/news/10585 |website=Myanmar NOW |access-date=၂၇ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |language=my |date=၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂}}&lt;/ref&gt;

===မတ်===
လွန်ခဲ့သော ရက်သတ္တပတ်အတွင်း ကယားပြည်နယ်၊ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်တွင် ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့နှင့် ကရင်နီပူးပေါင်းအဖွဲ့တို့နှင့် ဖြစ်ပွားခဲ့သော တိုက်ပွဲများကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၈၅ ဦး သေဆုံးပြီး နှစ်ဦး ဖမ်းဆီးရမိကြောင်း မတ်လ ၇ ရက်နေ့တွင် သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-suffers-heavy-losses-in-kayah-state-resistance.html|title=Myanmar Junta Suffers Heavy Losses in Kayah State: Resistance|publisher=The Irrawaddy|date=March 7, 2022|accessdate=March 7, 2022}}&lt;/ref&gt;

=== စက်တင်ဘာ ===
* ၂ စက်တင်ဘာ - 
** ရွေးကောက်ပွဲ မဲသမာမှုတွင် အပြစ်ရှိသည်ဟုဆိုကာ ဒေါ်[[အောင်ဆန်းစုကြည်]]အား ထောင်ဒဏ် သုံးနှစ် ချမှတ်ခဲ့သည်။ ယင်းအတွက်ကြောင့် သူမသည် အမှုမျိုးစုံမှ ပြစ်ဒဏ်စုစုပေါင်း ထောင်ဒဏ် ၂၀ နှစ် ကျခံနေရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Myanmar's Aung San Suu Kyi gets 3 years' jail for election fraud |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/9/2/myanmars-aung-san-suu-kyi-gets-3-years-prison-for-election-fraud |access-date=2022-09-21 |website=www.aljazeera.com |language=en}}&lt;/ref&gt;
** [[ဗန်းမောက်မြို့နယ်]]နှင့် [[ဟုမ္မလင်းမြို့နယ်]]ရှိ [[ရှမ်းနီအမျိုးသားများတပ်မတော်]]စခန်းများအား ကေအိုင်အေနှင့် [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]]က လက်နက်ကြီးများဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar junta ally attacked in northern Sagaing |url=https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-junta-ally-attacked-in-northern-sagaing |date=2 September 2022 |author=Nyein Swe |work=Myanmar Now |language=en}}&lt;/ref&gt;
* ၁၆ စက်တင်ဘာလ ၁၆ - [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး]]၊ [[ဒီပဲယင်းမြို့နယ်]]၊ [[လက်ယက်ကုန်းရွာ၊ ဒီပဲယင်းမြို့နယ်|လက်ယက်ကုန်းရွာ]]ရှိ စာသင်ကျောင်းအား [[တပ်မတော်|မြန်မာစစ်တပ်]]မှ [[လက်ယက်ကုန်းရွာ ပစ်ခတ်မှု|လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုများ]] ပြုလုပ်ခဲ့ရာ ကလေးငယ် ၁၁ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး ၁၇ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Myanmar army helicopters fire on school, killing 6: reports |url=https://asia.nikkei.com/Politics/Myanmar-army-helicopters-fire-on-school-killing-6-reports |access-date=2022-09-22 |website=Nikkei Asia |language=en-GB |archive-date=19 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220919182346/https://asia.nikkei.com/Politics/Myanmar-army-helicopters-fire-on-school-killing-6-reports }}&lt;/ref&gt; လက်ယက်ကုန်းရွာတွင် [[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]နှင့် [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]]တို့ရှိနေသည့်အတွက် တိုက်ခိုက်ရခြင်းဖြစ်သည်ဟု မြန်မာစစ်တပ်က ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Reuters |date=2022-09-20 |title=Myanmar army helicopters fire on school, killing 13, media and residents say |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-army-helicopters-fire-school-killing-six-media-residents-2022-09-19/ |access-date=2022-09-22}}&lt;/ref&gt; [[ကုလသမဂ္ဂ|ကုလသမဂ္ဂနှင့်]] [[ဥရောပ သမဂ္ဂ|ဥရောပသမဂ္ဂတို့အပါအဝင်]] နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများက တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ထိခိုက်သေဆုံးမှုများအတွက် ဝမ်းနည်းကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2022-09-20 |title=Myanmar: Guterres strongly condemns army attacks which left 11 children dead |url=https://news.un.org/en/story/2022/09/1127201 |access-date=2022-09-22 |website=UN News |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Myanmar: Statement by the spokesperson on the latest attack against a school in Tabayin {{!}} EEAS Website |url=https://www.eeas.europa.eu/eeas/myanmar-statement-spokesperson-latest-attack-against-school-tabayin_en |access-date=2022-09-22 |website=www.eeas.europa.eu}}&lt;/ref&gt;
* ၂၃ စက်တင်ဘာ - [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ]] ဒုဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သော ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး[[စိုးဝင်း (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး)|စိုးဝင်း]]၏ ဆရာဖြစ်သူ အငြိမ်းစား ဗိုလ်ချုပ်[[အုန်းသွင်]] အား ရန်ကုန်မြို့ပြပျောက်ကြားအဖွဲ့တစ်ခုက လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။ ဤလုပ်ကြံမှုသည် သတ်ဖြတ်ခံရသော တပ်မတော်၏ အမြင့်ဆုံးရာထူးဖြစ်သောကြောင့် ရာထူးကြီးစစ်တပ်ခေါင်းဆောင်များအနေဖြင့် လုံခြုံရေးအား တိုးမြှင့်စေခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |author=&lt;!--not stated--&gt; |date=27 September 2022 |title=Retired Myanmar Brigadier General Shot Dead by Yangon Resistance Group |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/retired-myanmar-brigadier-general-shot-dead-by-yangon-resistance-group.html |work=The Irrawaddy |location=Yangon |access-date=19 October 2022}}&lt;/ref&gt;

=== အောက်တိုဘာ ===
{{See also|ဖားကန့် အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု}}

* ၈ အောက်တိုဘာ - စစ်အာဏာရှင် ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ အားနည်းစေရန်ရည်ရွယ်သော &quot;[[ဖြတ်လေးဖြတ်]]&quot;ဗျူဟာအား အကောင်အထည်ဖော်သည့်အနေဖြင့် စစ်ကိုင်းနှင့် မကွေးတိုင်းဒေသကြီးရှိ အနည်းဆုံး ရွာ ၂၀ ကျော်အား စစ်ကောင်စီတပ်များက မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့ကြသည်။ သို့သော်လည်း စစ်ကိုင်းအခြေစိုက် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များ၏ အဆိုအရ ယင်းသို့ မီးရှို့ဖျက်ဆီးခံရသဖြင့် အားလုံးဆုံးရှုံးသွားခဲ့သူများမှာ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များသို့ ဝင်ရောက်လာခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |author=Nay Thit |title=Why Myanmar Junta's 'Four Cuts' Arson Strategy is Failing to Quell Resistance |url=https://www.irrawaddy.com/opinion/analysis/why-myanmar-juntas-four-cuts-arson-strategy-is-failing-to-quell-resistance.html |work=The Irrawaddy |date=22 October 2022 |access-date=2022-10-22 |language=en}}&lt;/ref&gt;
* အောက်တိုဘာလ အလယ်ပိုင်း - ၂၀၂၃ ခုနှစ် အကုန်တွင် နွေဦးတော်လှန်ရေး အောင်ပွဲရမည်ဟု [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ]]က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ယင်းအတွက် မြို့ပြနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့တောင်ပိုင်းဒေသများတွင် တိုက်ပွဲများ အရှိန်မြင့်လာခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;at20221104&quot;&gt;{{cite news |first=Anthony |last=Davis |title=Myanmar's NUG going for broke before its time |url=https://asiatimes.com/2022/11/myanmars-nug-going-for-broke-before-its-time/?fbclid=IwAR05DLA_u3Wj36rVzbn0sqQrLuZX2J6KXdBE1DPQcLh8JL-I-tS68MC2Vu0 |date=4 November 2022 |work=Asia Times}}&lt;/ref&gt;
* ၁၆ အောက်တိုဘာ - မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ [[တောင်မြင့်ရွာ၊ ပေါက်မြို့နယ်|တောင်မြင့်ရွာ]]အား စစ်ကောင်စီတပ်များက ဝင်ရောက်စီနင်းခဲ့ကာ ကျောင်းဆရာ ဦးစောထွန်းမိုးအား ခေါင်းဖြတ်သတ်ဖြတ်ကာ ဦးခေါင်းအား [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ|NUG]]၏ စာသင်ကျောင်းဝင်ပေါက်တွင် ချိတ်ဆွဲထားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar villagers say army beheaded high school teacher |last=Peck |first=Grant |url=https://apnews.com/article/aung-san-suu-kyi-myanmar-813a18fd0ab77cd6ccdaaa36a0bf8965 |work=AP News|date=21 October 2022 |access-date=2022-10-22|language=en}}&lt;/ref&gt;
* ၂၁ အောက်တိုဘာ - [[ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]] ဦးဆောင်သော တပ်များက ကော့ကရိတ်မြို့ကို ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့သည်။ မြို့အနီး အာရှလမ်းမကြီးနှင့် မြို့တွင်းရှိ အစိုးရအဆောက်အဦများတွင် တိုက်ပွဲများ ဆက်တိုက် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Heavy Fighting Between Myanmar Junta, Resistance Reported in Karen's Kawkareik |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/heavy-fighting-between-myanmar-junta-resistance-reported-in-karens-kawkareik.html |work=The Irrawaddy |date=21 October 2022}}&lt;/ref&gt;
* ၂၂ အောက်တိုဘာ - ညနေပိုင်းတွင် ကော့ကရိတ်မြို့မှ [[ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]] ဦးဆောင်သော တပ်များ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာခဲ့သည်။ အနီးတဝိုက်တွင် တိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;at20221104&quot;/&gt;
* ၂၃ အောက်တိုဘာ - ဖားကန့်မြို့နယ်တွင် [[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်|ကေအိုင်အေ]]၏ ၆၂ နှစ်မြောက်အခမ်းအနားကျင်းပနေစဉ် [[ဖားကန့် အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု|လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု]]ကြောင့် လူအနည်းဆုံး ၈၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။ ယင်းသည် ဤပြည်တွင်းစစ် ပြန်လည်စတင်ချိန်မှစ၍ အရပ်သားအများဆုံး သေဆုံးခဲ့သော ပထမဆုံး တိုက်ခိုက်မှုတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ကုလသမဂ္ဂက တိုက်ခိုက်မှုအတွက် ဝမ်းနည်းကြောင်းပြောဆိုခဲ့သော်လည်း စစ်ကောင်စီက အရပ်သားသေဆုံးမှုအား ငြင်းဆိုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Ethnic group says Myanmar air attack kills 80 at celebration |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/ethnic-group-myanmar-air-attack-kills-60-celebration-91995775 |last=Peck |first=Grant |work=ABCNews |date=23 October 2022 |access-date=2022-10-24 |language=en}}&lt;/ref&gt;
* ၂၇ အောက်တိုဘာ - [[ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]] ဦးဆောင်သော တပ်ဖွဲ့များက ကြာအင်းဆိပ်ကြီးမြို့နယ်ရှိ အမှတ် ၃၃၉ ခြေမြန်တပ်ရင်းအား ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Karen Resistance Forces Seize Myanmar Junta Base, Capture 17 Soldiers |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/karen-resistance-forces-seize-myanmar-junta-base-capture-17-soldiers.html |work=The Irrawaddy |date=27 October 2022}}&lt;/ref&gt;

=== နိုဝင်ဘာ ===

* ၁၃ နိုဝင်ဘာ - [[တပ်မတော် (လေ)]]၏ [[Mil Mi-24|Mi-34]] ရဟတ်ယာဉ်က စစ်ကောင်စီတပ်အပေါ် မှားယွင်းပစ်ခတ်မှုကြောင့် တပ်သား ၆၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Regime Helicopter Kills At Least 60 Junta Troops in Sagaing Region: Resistance |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-regime-helicopter-kills-at-least-60-junta-troops-in-sagaing-region-resistance.html |work=The Irrawaddy |author=Hein Htoo Zan |date=14 November 2022}}&lt;/ref&gt;
* ၁၄ နိုဝင်ဘာ - [[ပျူစောထီးပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့|ပျူစောထီး]]အဖွဲ့သို့ ဝင်ရောက်ရမည်စိုးသဖြင့် ထွက်ပြေးခဲ့သော မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ပေါက်မြို့နယ်]]ရှိ ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူးများအား စစ်ကောင်စီက ဒဏ်ငွေတပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar's military punishes families of administrators who fled militia training |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/myanmars-military-punishes-families-of-administrators-who-fled-militia-training |author=Maung Shwe Wah |date=15 November 2022}}&lt;/ref&gt;
* ၁၅ နိုဝင်ဘာ - စစ်ကောင်စီကားတစ်စီးသည် ရက္ခိုင့်တပ်တော်မှ ထောင်ထားသော မြေမြှပ်မိုင်းထိခဲ့သဖြင့် ရခိုင်ပြည်နယ် ရန်ကုန်-စစ်တွေကားလမ်းပေါ်ရှိ ကျေးရွာများအား စစ်ကောင်စီက လက်နက်ကြီးဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။ ဒေသခံများမှာ ပုဏ္ဏားကျွန်း သို့မဟုတ် စစ်တွေမြို့ပေါ်သို့ ထွက်ပြေးခဲ့ကြရသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Thousands of Rakhine Villagers Flee Myanmar Junta's Deadly Wrath |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/thousands-of-rakhine-villagers-flee-myanmar-juntas-deadly-wrath.html |date=15 November 2022 |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၁၆–၂၂ နိုဝင်ဘာ - ချင်းပြည်နယ် ဒေသကာကွယ်ရေးအဖွဲ့များက ဒရုန်းများ အသုံးပြုကာ ဖလမ်းမြို့နယ်ရှိ ရှေ့တန်းစစ်စခန်းအား တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ အခြေစိုက်စစ်ကောင်စီတပ်သား ၇၄ % ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။ လေကြောင်းမှ ပစ်ခတ်မှုများကြောင့် [[ချင်းအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]] အနေဖြင့် စခန်းအား သိမ်းပိုက်နိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Chin resistance forces fail to take outpost after week-long siege |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/chin-resistance-forces-fail-to-take-outpost-after-week-long-siege |date=22 November 2022 |language=en |work=Myanmar Now}}&lt;/ref&gt;
* ၁၉ နိုဝင်ဘာ - [[ခင်ဦးမြို့နယ်]]ရှိ ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့စခန်းအား ဝင်ရောက်စီးနင်းရာတွင် နေအိမ်များနှင့် ဒေသခံပြည်သူများ သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite news 
|title=IN PICTURES : Sagaing locals flee Myanmar junta's arson campaign |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/in-pictures-sagaing-locals-flee-myanmar-juntas-arson-campaign |work=Myanmar Now |date=22 November 2022}}&lt;/ref&gt; 
* ၂၁–၂၅ နိုဝင်ဘာ - [[မိုးညှင်းမြို့နယ်|မိုးညှင်း]]၊ [[ဗန်းမောက်မြို့နယ်|ဗန်းမောက်]]နှင့် [[ကသာမြို့နယ်]]ရှိ [[ကေအိုင်အေ]]စခန်းများအား [[တပ်မတော် (လေ)]]က ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။.&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-jets-target-kachin-resistance-forces.html |title=Myanmar Junta Jets Target Kachin Resistance Forces |date=25 November 2022 |language=en |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၂၂ နိုဝင်ဘာ
** [[မြိုင်မြို့နယ်]]ရှိ ရဲစခန်းတစ်ခုအား ဆက်လက်နေထိုင်နိုင်ခြင်း မရှိတော့သောကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်များက မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar military torches own police station in Magway |author=Maung Shwe Wah |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/myanmar-military-torches-own-police-station-in-magway |work=Myanmar Now |date=22 November 2022}}&lt;/ref&gt;
** [[ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး]]၊ [[မိုးညိုမြို့နယ်]]ရှိ ရဲစခန်း အဆောက်အဦတစ်ခုအား ပီဒီအက်ဖ်က ဗုံးဖြင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Nearly 60 Myanmar Regime Forces Killed in Two Days of Resistance Attacks |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/nearly-60-myanmar-regime-forces-killed-in-two-days-of-resistance-attacks.html |work=The Irrawaddy |date=24 November 2022|language=en}}&lt;/ref&gt;
* ၂၄ နိုဝင်ဘာ - ကာဒီနယ် [[ချားလ်မောင်ဘို]]၏ နေအိမ်အပါအဝင် [[မုံလှရွာ၊ ခင်ဦးမြို့နယ်|မုံလှရွာ]]ရှိ နေအိမ်များအား စစ်ကောင်စီတပ်များက မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-torches-home-village-of-catholic-cardinal.html |title=Myanmar Junta Torches Home Village of Catholic Cardinal |language=en |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၂၆ နိုဝင်ဘာ - ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ရေတာရှည်မြို့နယ်]]ရှိ ရဲစခန်းတစ်ခုအား ပဲခူးပီဒီအက်ဖ်များက ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၁၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/over-70-myanmar-junta-forces-killed-in-three-days-of-resistance-attacks.html |title=Over 70 Myanmar Junta Forces Killed in Three Days of Resistance Attacks |work=The Irrawaddy |language=en |date=28 November 2022}}&lt;/ref&gt;
* ၂၇ နိုဝင်ဘာ - [ရက္ခိုင့်တပ်တော်]]နှင့် စစ်ကောင်စီတပ်များ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Military and Arakan Army Agree Temporary Truce in Rakhine State |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-military-and-arakan-army-agree-temporary-truce-in-rakhine-state.html |date=28 November 2022 |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၃၀ နိုဝင်ဘာ - [[ချင်းရွှေဟော်မြို့]]အနီးရှိ [[မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်]]၏ စခန်းတစ်ခုအား စစ်ကောင်စီတပ်များက တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Military launches major assault on Kokang base on China-Myanmar border |url=https://myanmar-now.org/en/news/military-launches-major-assault-on-kokang-base-on-china-myanmar-border |work=Myanmar NOW |date=2 December 2022 |language=en |author=Nyein Swe}}&lt;/ref&gt;

=== ဒီဇင်ဘာ ===

* ၆ ဒီဇင်ဘာ - ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော [[မိုဆို လူသတ်ပွဲ]]အတွက် တာဝန်ရှိသူ စစ်ကောင်စီအရာရှိ သုံးဦးနှင့် တပ်သားတစ်ဦးကို [[ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]က ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Karenni forces capture soldiers linked to last year's Christmas Eve massacre |url=https://myanmar-now.org/en/news/karenni-forces-capture-soldiers-linked-to-last-years-christmas-eve-massacre |author=Esther J |date=6 December 2022}}&lt;/ref&gt;
* ၇ ဒီဇင်ဘာ - နမ့်ဆန်မြို့နယ်ရှိ [[တအောင်း အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]]နှင့် တပ်မတော် (ကြည်း)တို့ မြေပြင်တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=Military Council suffered massive casualties Battle of Namhsan |url=https://www.bnionline.net/en/news/military-council-suffered-massive-casualties-battle-namhsan |work=BNI |date=14 December 2022}}&lt;/ref&gt;
* ၁၃ ဒီဇင်ဘာ - နမ့်ဆန်တိုက်ပွဲတွင် တပ်မတော်က လေကြောင်းမှ ဗုံးများဖြင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar army drops massive aerial bombs during northern Shan State clashes, TNLA says |url=https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-army-drops-massive-aerial-bombs-during-northern-shan-state-clashes-tnla-says |date=13 December 2022 |author=Nyein Swe}}&lt;/ref&gt;
* ၁၆ ဒီဇင်ဘာ - [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း]]တွင် ပါဝင်ပတ်သက်သူများအား ပိတ်ဆို့အရေးယူမည့် BURMA Act အား ချမှတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://foreignaffairs.house.gov/2022/4/meeks-issues-statement-on-house-passage-of-burma-act |title=Meeks Issues Statement on House Passage of BURMA Act |date=6 April 2022 |website=House Foreign Affairs Committee |access-date=24 May 2023 |archive-date=31 December 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221231150112/https://foreignaffairs.house.gov/2022/4/meeks-issues-statement-on-house-passage-of-burma-act }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=U.S. Senate Passes Burma Act Bill |url=https://www.abc-usa.org/2022/12/u-s-senate-passes-burma-act-bill/ |website=American Baptist Churches USA |date=16 December 2022}}&lt;/ref&gt;
* ၁၇ ဒီဇင်ဘာ - တပ်သား ၉၈ ဦးသေဆုံးခဲ့ပြီးနောက် စစ်ကောင်စီတပ်များက နန့်ဆန်တိုက်ပွဲမှ ဆုတ်ခွာခဲ့ကာ TNLA နှင့် နားလည်မှုလွဲမှားခြင်းဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ TNLA က ယင်းထုတ်ပြန်ချက်ကို ငြင်းဆိုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Calls Ta'ang Army Battle a 'Misunderstanding' |date=19 December 2022 |work=Irrawaddy |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-calls-taang-army-battle-a-misunderstanding.html}}&lt;/ref&gt;
* ၂၇ ဒီဇင်ဘာ - [[ရွှေဘိုမြို့နယ်]]ရှိ ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့များက အလစ်တိုက်ခိုက်ရန်အတွက် စစ်ကောင်စီတပ်သားများက အရပ်သုံးထရပ်ကားတွင် အလုပ်သမားများအဖြစ် ပုန်းခိုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Several people killed in Myanmar military ambush of Sagaing resistance checkpoint |url=https://myanmar-now.org/en/news/several-people-killed-in-myanmar-military-ambush-of-sagaing-resistance-checkpoint |author=Thura Maung |date=31 December 2022}}&lt;/ref&gt;
* ၂၉ ဒီဇင်ဘာ - ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဦး[[လှမိုးအောင်]]အပါအဝင် [[ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး]] အစိုးရအဖွဲ့ဝင်ဟောင်းများအား နေအိမ်အကျယ်ချုပ်မှ လွှတ်ပေးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/ayeyarwady-regions-nld-ministers-released.html |title=Ayeyarwady Region's NLD Ministers Released |date=30 December 2022 |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၃၀ ဒီဇင်ဘာ - ဒေါ်[[အောင်ဆန်းစုကြည်]]အား ထောင်ဒဏ် ၃၃ နှစ် ချမှတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar court extends Aung San Suu Kyi's prison sentence to 33 years |url=https://www.cnn.com/2022/12/30/asia/myanmar-aung-san-suu-kyi-court-verdict-intl-hnk/index.html |last=Mogul |first=Rhea |work=CNN |date=30 December 2022}}&lt;/ref&gt;

==၂၀၂၃==
=== ဇန်နဝါရီ ===

* ၅ ဇန်နဝါရီ - [[ပအိုဝ်း အမျိုးသား အဖွဲ့ချုပ်]]က ကျေးရွာများအား စပိဘုတ်ထောက်ပံ့ပေးရန်နှင့် ပျူစောထီးအဖွဲ့သို့ ဝင်ရန် ဖိအားပေးမှုများကြောင့် [[အင်းလေး]]ဒေသ ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့များနှင့် ပအိုဝ်းအမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ်တို့အကြား ထိတွေ့တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Fighting Breaks Out Near Inle Lake in Southern Shan State |author=Hein Htoo Zan |date=5 January 2023 |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/fighting-breaks-out-near-inle-lake-in-southern-shan-state.html |work=The Irrawady}}&lt;/ref&gt;
* ၃၁ ဇန်နဝါရီ - &quot;နိုင်ငံတော်အား သစ္စာစောင့်သိသော&quot; နိုင်ငံသားများအား လိုင်စင်ဖြင့် လက်နက်ကိုင်ဆောင်ခွင့်ပြုမည်ဖြစ်ကြောင်း စစ်ကောင်စီ [[ပြည်ထဲရေး ဝန်ကြီးဌာန]]က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tin Htet Paing |date=2023-02-13 |title=Myanmar regime issues right to arms policy enabling easier weapons access for pro-junta individuals and militias |url=https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-regime-issues-right-to-arms-policy-enabling-easier-weapons-access-for-pro-junta |access-date=2023-03-16 |website=Myanmar NOW |language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ဖေဖော်ဝါရီ ===

* ၇ ဖေဖော်ဝါရီ - [[အမျိုးသား ကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီ]]က နိုင်ငံတော်၏ အရေးပေါ်အခြေအနေအား နောက်ထပ် ခြောက်လ သက်တမ်းထပ်တိုးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Myanmar regime extends military rule for another six months |url=https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-regime-extends-military-rule-for-another-six-months |access-date=2023-03-12 |website=Myanmar NOW |language=en}}&lt;/ref&gt;
* ၂၃ ဖေဖော်ဝါရီ - [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး]]ရှိ နောက်ထပ် မြို့နယ် ၃ မြို့နယ်အား စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last= |first= |date=2023-02-23 |title=Myanmar Junta Extends Martial Law in Resistance Stronghold Sagaing Region |url=https://www.irrawaddy.com/news/myanmar-junta-extends-martial-law-in-resistance-stronghold-sagaing-region.html |access-date=2023-03-11 |website=The Irrawaddy |language=en-US}}&lt;/ref&gt; တပ်မတော် (ကြည်း)၏ [[အမှတ်(၉၉)ခြေမြန်တပ်မဌာနချုပ်|အမှတ် ၉၉ ခြေမြန်တပ်မ]]သည် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးရှိ ကျေးရွာများအား စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web |date=2023-03-06 |title=Myanmar army killed 17 people in 2 villages, residents say |url=https://apnews.com/article/myanmar-burma-army-village-killings-beheading-f67a2070a43cfa60c5800881a38f0b82 |access-date=2023-03-11 |website=AP NEWS |language=en}}&lt;/ref&gt;
* ၂၆ ဖေဖော်ဝါရီ - ကန်တော်ကျေးရွာတွင် ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့များနှင့် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ရာ လူငယ် နှစ်ဦးအပါအဝင် ခုခံရေးသမား လေးဦး ခေါင်းဖြတ်သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသည်။&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web |date=2023-03-03 |title=Child fighters beheaded as Myanmar killings rise after martial law |url=https://www.rfa.org/english/news/myanmar/myanmar-beheading-sagaing-03032023151949.html |access-date=2023-03-11 |website=Radio Free Asia |language=en}}&lt;/ref&gt;

=== မတ် ===
{{See also|တာတိုင် အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု|ပင်လောင်း အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု}}

* ၂ မတ် - စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးတွင် [[အမှတ်(၉၉)ခြေမြန်တပ်မဌာနချုပ်|အမှတ် ၉၉ ခြေမြန်တပ်မ]]တပ်သားများက [[တာတိုင် အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု]]အတွင်း ရွာသူရွာသား ၁၇ ဦးအား သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။ နှစ်ဦးမှာ ခေါင်းဖြတ်သတ်ခံခဲ့ရပြီး အမျိုးသမီးသုံးဦးမှာ အသတ်မခံရမီ မုဒိမ်းကျင့်ခံခဲ့ရသည်။&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web |last=Maung Shwe Wah |date=2023-03-11 |title=In Myanmar's heartland, new horrors from a junta struggling for control |url=https://myanmar-now.org/en/news/in-myanmars-heartland-new-horrors-from-a-junta-struggling-for-control |access-date=2023-03-11 |website=Myanmar NOW |language=en}}&lt;/ref&gt;
* ၁၁ မတ် - [[ပင်လောင်း အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု]]တွင် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းတော်ကြီး သုံးပါးအပါအဝင် ရွာသူရွာသား အနည်းဆုံး ၃၀ သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Esther J |date=2023-03-16 |title=Bodies of monks killed in Pinlaung massacre showed signs of torture |url=https://myanmar-now.org/en/news/bodies-of-monks-killed-in-pinlaung-massacre-showed-signs-of-torture |access-date=2023-03-16 |website=Myanmar NOW |language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ဧပြီ ===
{{see also | ပဇီကြီး အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု}}
* ၁၁ ဧပြီ - စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ကန့်ဘလူမြို့နယ်]]၊ [[ပဇီကြီးရွာ၊ ကန့်ဘလူမြို့နယ်|ပဇီကြီးရွာ]]တွင် ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးရုံးဖွင့်ပွဲ ပြုလုပ်နေစဉ်အတွင်း [[တပ်မတော် (လေ)]]က လေကြောင်းမှ ပစ်ခတ်ခဲ့သဖြင့် ကလေးသူငယ်များအပါအဝင် အရပ်သား အနည်းဆုံး ၁၂၀ သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Paddock |first1=Richard C. |title=Airstrike in Rebel-Held Region of Myanmar Kills at Least 100 |url=https://www.nytimes.com/2023/04/11/world/asia/myanmar-airstrike.html |work=The New York Times |date=11 April 2023}}&lt;/ref&gt;

=== မေ ===
* ၇ မေ - စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ [[မုံရွာမြို့]]အရှေ့မြောက်ဘက် [[ရေကန်စုရွာ၊ မုံရွာမြို့နယ်|ရေကန်စုရွာ]]အနီးရှိ မုံရွာခရိုင် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ရင်း အမှတ် (၂၇) လက်အောက်ခံတပ်ခွဲ (၂) စခန်းကို စစ်ကောင်စီတပ် အင်အား ၈၀ ခန့်က ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ရာ ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ဝင် ၄ ဦးနှင့် အရပ်သား ၂ ဦးတို့ကို ပစ်သတ်ကာ မီးရှို့ခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=မောင်ရွှေဝါ |title=မုံရွာ PDF စခန်း စစ်တပ်ဝင်စီး၊ အမျိုးသမီး ၂ ဦး အပါအဝင် ၆ ဦးကို သတ်ဖြတ် – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37726/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၈ ဇွန် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၂၅ မေ - မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ပခုက္ကူမြို့နယ်]]အခြေစိုက် ဒေသခံကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့မှ ခေါင်းဆောင် အပါအဝင် တပ်ဖွဲ့ဝင်ရှစ်ဦးသည် လက်နက်၊ ငွေကြေးတွေများ ယူဆောင်ကာ စစ်ကောင်စီထံ လက်နက်ချအညံ့ခံ ထွက်ပြေးသွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=ပခုက္ကူ ဒေသကာကွယ်ရေးအဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့က ခေါင်းဆောင်နဲ့ အဖွဲ့ဝင်ရှစ်ဦး စစ်ကောင်စီထံထွက်ပြေး |url=https://www.rfa.org/burmese/news/pakokku-pdf-05282023052944.html |website=Radio Free Asia |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
* ၂၆ မေ
** [[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး]]၊ [[ရေစကြိုမြို့နယ်]]အတွင်းရှိ ဧရာဝတီနှင့် ချင်းတွင်းမြစ်ဆုံရာ ရေလယ်ကျွန်းဒေသအား စစ်တပ်က သုံးရက်ကြာ ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ရာ ဒေသခံ ၅ ဦးသတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရပြီး ကျေးရွာ ၂၇ ရွာ မီးရှို့ခံခဲ့ရကာ နေအိမ် ၆၀၀ ကျော်မီးလောင်ပျက်စီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=သူရမောင် |title=ဧရာဝတီနှင့် ချင်းတွင်းမြစ်ဆုံ၌ လူ ၅ ဦး အသတ်ခံရကာ ရွာ ၃၀ နီးပါး မီးရှို့ခံရ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37413/ |website=Myanmar Now |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=1 ဇွန် 2023}}&lt;/ref&gt;
** အမျိုးသားရေးအမည်ခံသည့် လှုပ်ရှားမှုများ၊ စစ်တပ်ထောက်ခံပွဲများကို ဦးဆောင်ပြုလုပ်လေ့ရှိသည့် မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အမျိုးသားရေးအစည်းအရုံး (MNO) ဥက္ကဋ္ဌ&lt;ref&gt;{{cite news |first1=RFA Burmese |title=စစ်တပ်ထောက်ခံသူ သေနတ်ပစ်ခတ်ခံရပြီး အရေးပေါ်ဆေးကုသနေ |url=https://www.rfa.org/burmese/news/army-supporter-shoot-05312023164924.html |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |work=Radio Free Asia |agency=RFA Burmese |language=my}}&lt;/ref&gt; ဦးတင့်လွင်အား သေနတ်သမားတစ်ဦးမှ ပစ်ခတ်လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=ဟန်သစ် |first2=မြတ်သွယ် |title=ရန်ကုန်တွင် နာမည်ကြီးစစ်တပ်ထောက်ခံသူနှစ်ဦး ရှေ့ဆင့်နောက်ဆင့် ပစ်သတ်ခံရ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37395/ |website=Myanmar Now |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=31 မေ 2023}}&lt;/ref&gt;
* ၂၇ မေ
** ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း [[ဖယ်ခုံမြို့နယ်]]၊ [[မိုးဗြဲရွာ၊ ဖယ်ခုံမြို့နယ်|မိုးဗြဲမြို့]]တွင် စစ်ကောင်စီတပ်နှင့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေး တပ်မတော်တို့အကြား သုံးရက်ဆက်တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ကလေးငယ်နှစ်ဦး အပါအဝင် လေးဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=အက်စတာဂျေ |title=တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေသည့် မိုးဗြဲတွင် ကလေး ၂ ဦးအပါအဝင် ၄ ဦးသေဆုံး |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37317/ |website=Myanmar Now |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=30 မေ 2023}}&lt;/ref&gt;
** ကရင်နီတော်လှန်ရေးတပ်ပေါင်းစု (KRU) မှ ဆေးမှူးတပ်ဖွဲ့ဝင် လူငယ်လေးဦးသည် ကယားပြည်နယ် ရှေ့တန်းစစ်မြေပြင်တွင် ဒဏ်ရာရသူများအား ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ဆောင်နေစဉ် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=တိုက်ပွဲကြား ကရင်နီဆေးမှူးတပ်ဖွဲ့ဝင် လေးဦးသေဆုံး |url=https://www.rfa.org/burmese/news/youth-died-in-karenni-battle-05282023170555.html |website=Radio Free Asia |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
* ၂၉ မေ - ချင်းပြည်နယ် [[ဟားခါးမြို့]]နှင့် [[ထန်တလန်မြို့]]ကြား သီးမစ်လွင်ပြင်တွင် [[ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော်]] (CNA) နှင့် [[ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]] ပူးပေါင်းအဖွဲ့နှင့် စစ်ကောင်စီကြား တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်စွာဖြစ်ပွားနေရာ တော်လှန်ရေးသမား ၁၁ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Now |first1=Myanmar |title=ချင်းပြည်နယ် ဟားခါး၊ ထန်တလန်ကြားတွင် တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37330/ |website=Myanmar Now |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=30 မေ 2023}}&lt;/ref&gt;
* ၃၀ မေ
** [[ဝက်လက်မြို့]]အရှေ့မြောက်ဘက်ရှိ [[စခမ်းသာရွာ၊ ရေဦးမြို့နယ်|စခန်းသာ (ရှပ်ပြဲ) ရွာ]]အနီး ရောက်လာသော စစ်ကြောင်းကို [[ရွှေဘိုမြို့နယ်]]အခြေစိုက် ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့များဖြစ်သည့် Black Wolf Army နှင့် WHO AM I – ARMY တို့က ဒရုန်းဖြင့် ဗုံးသီး ၇ ခုချ၍ တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စိစစ်ကြောင်းသည် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရပြီးနောက် ဝက်လက်မြို့ဘက်သို့ ပြန်ဆုတ်သွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=မောင်ရွှေဝါ |title=ဝက်လက်တွင် စစ်ကောင်စိစစ်ကြောင်းနှစ်ခု ချုံခိုတိုက်ခိုက်ခံရ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37375/ |website=Myanmar Now |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=31 မေ 2023}}&lt;/ref&gt;
** မွန်ပြည်နယ်၊ [[ဘီးလင်းမြို့နယ်]]၊ [[အဝန်းကြီးရွာ၊ ဘီးလင်းမြို့နယ်|အဝန်းကြီးကျေးရွာ]]ကို တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းမရှိဘဲ ဘီးလင်းမြို့အခြေစိုက် စစ်ကောင်စီ၏ အမှတ် (၃၁၄) အမြောက်တပ်ရင်းက လက်နက်ကြီးဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့ရာ သံဃာတော် ၃ ပါးနှင့် အရပ်သား ၂ ဦးတို့ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=လင်းထင် |first2=ငြိမ်းဆွေ |title=ဘီးလင်းတွင် စစ်တပ်လက်နက်ကြီးကြောင့် သံဃာနှင့် သာမဏေများ ဒဏ်ရာရ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37322/ |website=Myanmar Now |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=30 မေ 2023}}&lt;/ref&gt;
** တပ်မတော် ထောက်ခံသူနှင့် အမျိုးသားရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ၊ အဆိုတော် လီလီနိုင်ကျော်အား သေနတ်ဖြင့် ပစ်ခတ်ခံရသဖြင့် အရေးပေါ်ဆေးကုသမှုခံယူနေရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=အဆိုတော် ဒေါ်လီလီနိုင်ကျော် သေနတ်ဖြင့် ပစ်ခတ်လုပ်ကြံခံရ |url=https://news-eleven.com/article/248964 |website=Eleven Media Group Co., Ltd |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
** စစ်ကိုင်းတိုင်း မြို့နယ် ၂၈ မြို့နယ်မှ စစ်အာဏာရှင် ဆန့်ကျင်ရေးတွင် ပါဝင်နေသော နိုင်ငံရေး၊ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းပေါင်း ၁၇၃ ဖွဲ့နှင့် လေ့လာသူ ၃၁ ဦးတို့ပါဝင်သော ပထမအကြိမ် စစ်ကိုင်းဖိုရမ်ကို နှစ်ရက်ကြာ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=စစ်ကိုင်းတိုင်း အတိုင်ပင်ခံကောင်စီ ဖွဲ့စည်းမည် |url=https://www.rfa.org/burmese/news/sagaing-counsalor-council-05312023171137.html |website=Radio Free Asia |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
** ကရင်ပြည်နယ်၊ [[ကျုံဒိုးမြို့|ကျုံဒိုးရဲစခန်း]]ကို [[KNLA]] ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့များက ဒရုန်းနှင့် ဗုံးချတိုက်ခိုက်ခဲ့သဖြင့် ခလရ (၅၄၆) စစ်တပ်က လက်နက်ကြီး ပြန်လည်ပစ်ခတ်ရာတွင် ဒေသခံတစ်ဦး သေဆုံးပြီး တစ်ဦးဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=စစ်တပ် လက်နက်ကြီးကြောင့် ကျုံဒိုးဒေသခံတစ်ဦး သေဆုံး၊ တစ်ဦးဒဏ်ရာရ |url=https://www.rfa.org/burmese/news/karen-military-battle-05312023115429.html |website=Radio Free Asia |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
* ၃၁ မေ 
** ကန့်ဘလူမြို့နယ် [[ဖုတ်ကုန်းရွာ၊ ကန့်ဘလူမြို့နယ်|ဖုတ်ကုန်းရွာ]] ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့စခန်းကို စစ်သား ၆၀ ဝန်းကျင်က ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ တော်လှန်ရေးသမားလေးဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;mmnow8&quot;/&gt;
** ချောင်းဦးမြို့မြောက်ဘက် သုံးမိုင်အကွာ ခင်မွန်ရွာအနီးရှိ Area 71 People Defense Force Monywa စခန်းကို စစ်ကောင်စီ အင်အား ၁၀၀ ဝန်းကျင်ခန့်က ဝင်ရောက်စီးနင်းရာ တော်လှန်ရေးသမားတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;mmnow8&quot;&gt;{{cite web |first1=မောင်ရွှေဝါ |first2=သူရမောင် |title=စစ်ကိုင်းတွင် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့ စခန်းနှစ်ခု စီးနင်းခံရ၊ ငါးဦး သေဆုံး – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37442/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;

=== ဇွန် ===
* ၂ ဇွန် - ကရင်ပြည်နယ်၊ ကြာအင်းဆိပ်ကြီးမြို့နယ်အတွင်းရှိ စစ်ကောင်စီလက်အောက်ခံ အုပ်ချုပ်ရေးရုံးများကို ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်နှင့် ပူးပေါင်းတပ်များက ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ကြာအင်းဆိပ်ကြီးကို KNU ဝင်တိုက် – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37481/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now|date=၂ ဇွန် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၃ ဇွန် - ဖယ်ခုံမြို့နယ်အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာသော တပ်မ (၆၆) လက်အောက်ခံတပ်ကို မြို့အနောက်ဘက် ၅ မိုင်ခန့်အကွာရှိ [[ခေါင်းအီရွာမရွာ၊ ဖယ်ခုံမြို့နယ်|ခေါင်းအိရွာ]]နှင့် [[စက်တော်ရွာ၊ ဖယ်ခုံမြို့နယ်|စက်တော်ရွာ]]အကြားတွင် ကို ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် ဖယ်ခုံအခြေစိုက် အမှတ်(၁၀၀၂) တပ်ရင်း၊ ဒီးမော့ဆိုအခြေစိုက် အမှတ် (၁၁၀၁)၊ (၁၁၀၂)၊ (၁၁၀၇) တပ်ရင်းများ၊ မိုးမြို့ဗြဲအခြေစိုက် အမှတ် (၁၀၀၅)၊ (၁၀၀၇)၊ (၁၀၀၈)၊ (၁၀၀၉)၊ လွိုင်ကော်အခြေစိုက် PDF တပ်ရင်း (LKPDF) များနှင့် ကရင်နီအမျိုးသားများကာကွယ်ရေးတပ် (KNDF)၊ ကယား(ကရင်နီ)တော်လှန်ရေးတပ်ပေါင်းစု (KRU) တို့ ပူးပေါင်း ပိတ်ဆို့တိုက်ခိုက်ရာမှ ဇွန်လ ၁၁ ရက်နေ့အထိတိုက်ပွဲများ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=လင်းထင် |title=ဖယ်ခုံမြို့နယ်တွင် တိုက်ပွဲ ဆက်တိုက်ဖြစ်နေပြီး နှစ်ဖက် အထိအခိုက်ရှိ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37998/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၁၅ ဇွန် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၅ ဇွန်
** ရှမ်းပြည်နယ်၊ လားရှိုးမြို့၊ အမှတ် (၁၂) ရပ်ကွက် ရဲစခန်း၊ အမှတ် (၅) ရပ်ကွက်ရှိ (၅၀၇) စစ်တပ်စခန်း၊ [[ပန်ဟုန်းရွာ၊ လားရှိုးမြို့နယ်|ပန်ဟုန်းရွာ]]ရှိ စစ်တပ်စခန်းတို့ကို [[မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်]]က တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=မြတ်ပန်း |title=လားရှိုးမြို့ပေါ် ရဲစခန်းနှင့် စစ်တပ်စခန်းများ တိုက်ခိုက်ခံရ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37605/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၆ ဇွန် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
** ကလေးမြို့နယ်၊ လက်ပံချောင်း-ရာဇဂြိုဟ်လမ်းမကြီးဘေးရှိ [[ရှုခင်းသာရွာ၊ ကလေးမြို့နယ်|ရှုခင်းသာကျေးရွာ]]ရှိ စာသင်ကျောင်းကို စစ်တပ်က MI 35 အမျိုးအစား တိုက်ခိုက်ရေးရဟတ်ယာဉ်ဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့ရာ လူ ၄ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=မြတ်သွယ် |title=ကလေးမြို့နယ်တွင် စာသင်ကျောင်း တိုက်ခိုက်ခံရပြီး ၄ ဦး ဒဏ်ရာရ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37534/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၅ ဇွန် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၆ ဇွန်
** ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း မိုးဗြဲမြို့တွင် စစ်ကောင်စီတပ် ပစ်ခတ်သဖြင့် အရပ်သား သုံးဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=အက်စတာဂျေ |title=မိုးဗြဲမြို့တွင် တစ်ရက်အတွင်း အရပ်သား သုံးဦး အသတ်ခံရ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37673/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၇ ဇွန် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
** ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ကျောက်ကြီးမြို့နယ်]]ရှိ [[နတ်သံကွင်းမြို့]] ရဲစခန်း၊ တံတားရဲကင်း နှစ်ခု၊ ရေတွင်းကုန်းရွာနှင့် ဘုံသတောရွာအနီးရှိ အခြားစစ်ရေးပစ်မှတ် နှစ်ခုတို့ကို KNU တပ်မဟာ ၃ လက်အောက်ခံတပ်များ၊ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်၏ တပ်ဖွဲ့များက ဝင်တိုက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး နတ်သံကွင်းတံတားကို ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ တိုက်ပွဲတွင် စစ်ကောင်စီတပ်ဘက်မှ ၃၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့ကာ KNU,PDF ပူးပေါင်းတပ်ဘက်မှ ၄ ဦးသေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=လင်းထင် |title=စစ်တောင်းမြစ်ကူး နတ်သံကွင်းတံတား ဖျက်ဆီးခံရ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37664/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၇ ဇွန် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၇ ဇွန်
** ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ကျောက်တံခါးမြို့နယ်]] စစ်ကောင်စီအဖွဲ့ဝင် ဗိုလ်မှူးနေလင်းဦးနှင့် [[ဗောဓိကွင်းရွာ၊ ကျောက်တံခါးမြို့နယ်|ဗောဓိကွင်းရွာ]]အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးသူရတို့ကို တော်လှန်ရေးပူးပေါင်းအဖွဲ့များက ပစ်သတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=အောင်နိုင် |title=ကျောက်တံခါးတွင် ဗိုလ်မှူးနှင့် ရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူး ပစ်သတ်ခံရ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37721/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၈ ဇွန် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
** ပဇီကြီးရွာတွင် စစ်ကောင်စီတပ်၏ [[ပဇီကြီး အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု|လေကြာင်း တိုက်ခိုက်မှု]]ကြောင့် သေဆုံးခဲ့သူများအတွက် ဝမ်းနည်းကြောင်း လူမှုကွန်ရက်ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်စာမျက်နှာမှာ ရေးသားခဲ့ခြင်းကြောင့် သရုပ်ဆောင် မေပန်းချီကို အင်းစိန်အကျဉ်းထောင်တွင်း စစ်ခုံရုံးက ပုဒ်မ ၅၀၅ (က) ဖြင့် ထောင်ဒဏ်သုံးနှစ်ချမှတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=သရုပ်ဆောင် မေပန်းချီကို စစ်ခုံရုံးက ထောင်သုံးနှစ်ချ |url=https://www.rfa.org/burmese/news/may-panche-three-years-in-prison-06122023030210.html |access-date=၂၀ ဇွန် ၂၀၂၃ |work=Radio Free Asia |date=၁၂ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
* ၉ ဇွန် - ဆားလင်းကြီးမြို့နယ်၊ [[ညောင်ပင်ကြီးရွာ၊ ဆားလင်းကြီးမြို့နယ်|ညောင်ပင်ကြီးရွာ]] ရဲစခန်းကို ဒေသကာကွယ်ရေးပူးပေါင်းအဖွဲ့များက စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;mmnow9&quot;&gt;{{cite web |title=ဆားလင်းကြီးတွင် စစ်တပ်က နေ့စဉ် ရွာမီးရှို့၊ ရွာသား ၁ ဦးကို ပစ်သတ် – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37959/ |publisher=Myanmar Now |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၁၄ ဇွန် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၁၂ ဇွန် - ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း၊ ဖယ်ခုံမြို့နယ် မိုးဗြဲမြို့ ရပ်ကွက်များအတွင်း စစ်တပ် ဝင်ရောက်တပ်စွဲထားစဉ် မေ ၂၇ မှ ဇွန် ၉ အတွင်း အရပ်သား ၁၃ ဦးထက်မနည်း ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=အက်စတာဂျေ |title=စစ်တပ် တပ်စွဲထားသည့် မိုးဗြဲတွင် ပစ်သတ်ခံရသူ ၁၃ ဦးထက်မနည်း ရှိလာ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37834/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၁၃ ဇွန်
** ကယားပြည်နယ်၊ မယ်စဲ့မြို့နယ်ရှိ သံလွင်မြစ်အရှေ့ဘက်ကမ်း [[တောင်လှရွာ၊ မယ်စဲမြို့နယ်|တောင်လှကျေးရွာ]]အနီးရှိ တောင်လှစခန်း၊ မယ်လနွယ်စခန်းနှင့် မြန်မာ-ထိုင်း နှစ်နိုင်ငံနယ်ခြားမှတ်တိုင်အမှတ် ၁၄ ရှိ BP 14 စခန်းကုန်းနှင့် မြို့မရဲစခန်းတို့ကို ကရင်နီတော်လှန်ရေးပူးပေါင်းတပ်များက တစ်ပြိုင်တည်း ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ မြို့နယ်ရဲမှူး သေဆုံးပြီး၊ စခန်း ၃ ခုမှ မောင်းပြန်သေနတ် ၄၀ ခန့် ရရှိခဲ့ကြောင်း KMIC ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ခူးညေးရယ်က ပြောကြားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=အက်စတာဂျေ |title=မယ်စဲ့မြို့ရှိ စစ်ကောင်စီ စခန်းလေးခု တစ်ပြိုင်တည်း တိုက်ခိုက်ခံရ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37939/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၁၄ ဇွန် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
** ဇာမဏီအမည်ရှိ မြင်းမူနှင့် မြောင်မြို့နယ် အခြေစိုက် ဒေသကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ ခေါင်းဆောင် ကိုဇော်မိုးနှင့် အခြား ၃ ဦးကို အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ လက်အောက်ခံ မြောင်ပြည်သူ့လုံခြုံရေးအဖွဲ့ အဖွဲ့က လူသတ်မှုသံသယဖြင့် ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးနေစဉ် သေဆုံးသွားကြောင်း မြန်မာနောင်း မီဒီယာ က ဖော်ပြခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |author1=မိုးဦး |author2=သူရမောင် |title=မြောင်ပလဖ ဖမ်းဆီးထားသော တော်လှန်ရေးသမား ၄ ဦး သေဆုံး – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37899/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၁၃ ဇွန် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၁၅ ဇွန် - မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မင်းဘူးခရိုင်၊ [[စေတုတ္တရာမြို့နယ်]]၊ [[တပွင်ရွာ၊ စေတုတ္ထရာမြို့နယ်|တပွင်ရွာ]]ရဲစခန်းကို ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် မင်းဘူးခရိုင် တပ်ရင်း-၃ က တိုက်ခိုက် မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး [[ပျူစောထီးပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့|ပျူစောထီး]] ၂ ယောက်ကို စစ်သုံ့ပန်းအဖြစ် ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=စေတုတ္တရာ တပွင်ရွာရဲစခန်းကို PDF မီးရှို့ဖျက်ဆီးပြီး ပျူစောထီး ၂ ဦး ဖမ်းမိ (ရုပ်သံ) |url=https://burmese.dvb.no/archives/600035 |access-date=၂၀ ဇွန် ၂၀၂၃ |work=DVB |date=၂၀ ဇွန် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၁၇ ဇွန် - စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ရွှေဘိုမြို့နယ်၊ [[ကင်းပြားရွာ၊ ရွှေဘိုမြို့နယ်|ကင်းဗျားကျေးရွာ]]တွင် စစ်ကောင်စီတပ်က ဓားစာခံအဖြစ် ဖမ်းဆီးသွားသည့် အမျိုးသားများအနက် ၅ ဦး၏ ရုပ်အလောင်းများကို ဒေသခံများက ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=သူရမောင် |title=ရွှေဘိုတွင် စစ်တပ်ဖမ်းသွားသော ရွာသား ၅ ဦး အသတ်ခံရ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/38221/ |access-date=၂၀ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၁၉ ဇွန် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၁၉ ဇွန်
** ရန်ကုန်အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ် လုံခြုံရေးအကြီးအကဲ ဗိုလ်မှူးဟောင်း ဦးရဲခိုင်ကို ရန်ကုန်အခြေစိုက် မြို့ပြပြောက်ကျားအဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်သည့် Urban Owls က ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=ဟန်သစ် |title=ရန်ကုန်လေဆိပ် လုံခြုံရေးအကြီးအကဲ ဗိုလ်မှူးဟောင်း ပစ်သတ်ခံရ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/38244/ |access-date=၂၀ ဇွန် ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၂၀ ဇွန် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
** ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးများတွင် [[အောင်ဆန်းစုကြည်|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]]၏ မွေးနေ့ကို ဂုဏ်ပြုသည့်အနေဖြင့် ပန်းကိုင်ဆောင် သွားလာခြင်း၊ ပန်းပန်ခြင်း ပြုလုပ်ခဲ့သူများကို စစ်ကောင်စီ တပ်သားများက ဖမ်းဆီးခဲ့ရာ လူပေါင်း ၁၃၀ ကျော် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မွေးနေ့ ပန်းသပိတ်လှုပ်ရှားမှု လူပေါင်း ၁၃၀ ကျော်ဖမ်းဆီးခံရ |url=https://www.rfa.org/burmese/program_2/dassk-birthday-activists-arrested-06202023070640.html |access-date=၂၀ ဇွန် ၂၀၂၃ |work=Radio Free Asia |date=၂၀ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
* ၂၀ ဇွန် - မြင်းခြံမြို့နယ်၊ [[ယုန်ထိုးရွာ၊ မြင်းခြံမြို့နယ်|ယုန်ထိုးရွာ]]အနီးတွင် စစ်ကောင်စီ ကင်းပုန်းအဖွဲ့၏ ကြားဖြတ်ပစ်ခတ်ခဲ့မှုကြောင့် PDF တပ်ရင်း (၁) နှင့် (၈) ပူးပေါင်းအဖွဲ့မှ ၁၀ ဦး တိုက်ခိုက်ခံရပြီး ၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=မိုးဦး |first2=သူရမောင် |title=မြင်းခြံတွင် PDF များ ချုံခိုတိုက်ခံရ၊ ၅ ဦး သေဆုံး – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/38408/ |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |date=၂၂ ဇွန် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၂၁ ဇွန် - [[မြောင်မြို့]]ပေါ်ရှိ မြို့မရဲစခန်း၊ မြို့နယ်အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရုံးနှင့် ရဲဝန်ထမ်းအိမ်ရာတို့ကို PDF မြင်းခြံခရိုင် အမှတ် (၈) တပ်ရင်းအပါအဝင် မြောင်မြို့နယ်အတွင်း အခြေစိုက်သည့် တော်လှန်ရေးပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့ ၉ ဖွဲ့က တစ်နာရီနီးပါး တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=မိုးဦး |title=မြောင်မြို့ စစ်ကောင်စီပစ်မှတ် ၃ ခုကို တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များ ဝင်တိုက် – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/38403/ |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |date=၂၂ ဇွန် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၂၄ ဇွန် - မယ်စဲ့မြို့နယ်ရှိ စစ်ကောင်စီအခြေစိုက်စခန်း ၆ ခုကို ကရင်နီတပ်ပေါင်းစုက ဇွန် ၁၃ မှ ၂၄ အတွင်း သိမ်းယူနိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=အက်စတာဂျေ |title=မယ်စဲ့မြို့နယ်ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းအားလုံး ကရင်နီတပ်ပေါင်းစု သိမ်းယူ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/38487/ |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |date=၂၄ ဇူလိုင် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၂၅ ဇွန် - စစ်ကိုင်းမြို့နယ်၊ [[ကင်းတော်ရွာ၊ စစ်ကိုင်းမြို့နယ်|ကင်းတော်ရွာ]]အနီးရှိ ဒေသခံကာကွယ်ရေး တပ်စခန်းတစ်ခုကို စစ်တပ်က ဝင်ရောက်စီးနင်း တိုက်ခိုက်ခဲ့သဖြင့် ဒေသခံကာကွယ်ရေး တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၅ ဦးနှင့် အရပ်သား ၃ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ကင်းတော်ရွာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးစခန်း စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခံရမှု ၁ ဒါဇင်ခန့်သေဆုံး |url=https://burmese.voanews.com/a/about-1-dozen-pdfs-were-killed-in-the-attack-on-kintaw-village/7153236.html |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=ဗွီအိုအေ |date=၂၆ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
* ၂၇ ဇွန်
** စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ပုလဲမြို့နယ်၊ [[ညောင်ကုန်းရွာ၊ ပုလဲမြို့နယ်|ညောင်ကုန်းရွာ]]နှင့် [[ချင်ပြစ်ရွာ၊ ပုလဲမြို့နယ်|ချင်ပြစ်ရွာ]]ကို စစ်တပ်က လေကြောင်းမှ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့သဖြင့် သံဃာတော်တစ်ပါးအပါအဝင် အရပ်သား ၁၀ ဦးသေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=စစ်ကိုင်းတိုင်းအတွင်း လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ အရပ်သားထိခိုက်သေဆုံးမှုရှိ |url=https://burmese.voanews.com/a/sagaing-pearl-airstrikes-civillian-deaths/7155156.html |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=ဗွီအိုအေ |date=၂၈ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
** စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ မြောင်မြို့နယ်အနောက်ခြမ်းတွင် စစ်ကောင်စီတပ်က ဖမ်းဆီးသွားသည့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် (PDF) ခရိုင်တပ်ရင်းခေါင်းဆောင် အသတ်ခံခဲ့ရပြီး လိုက်လံကယ်တင်ရန် ကြိုးပမ်းသည့် သားဖြစ်သူအပါအဝင် ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ဝင် ၃ ဦးလည်း သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=သူရမောင် |title=မြောင်တွင် PDF ခေါင်းဆောင် အပါအဝင် တပ်ဖွဲ့ဝင် ၄ ဦး သေဆုံး – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/38623/ |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |date=၂၇ ဇွန် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၂၈ ဇွန်
** မွန်ပြည်နယ်၊ [[ဘီးလင်းမြို့]]နှင့် [[သထုံမြို့]]အကြားက ရွှေရောင်ပြတံတားကို ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ် KNLA/PDF ပူးပေါင်းတပ်များက မိုင်းခွဲ ဖျက်ဆီးခဲ့ရာ အိမ်စီးကား ၃ စီး တံတားအောက် ထိုးကျကာ လူတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=သထုံ၊ ဘီးလင်းလမ်း KNU တိုက်ခိုက်မှု ထိခိုက်သေဆုံးသူတချို့ရှိ |url=https://burmese.voanews.com/a/ethnic-armed-knu-launches-an-roadsite-attack-on-a-highway-in-karen-state/7159908.html |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=ဗွီအိုအေ |date=၂၉ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt; တံတားပေါက်ကွဲမှုအပြီး စစ်ကောင်စီဘက်က ပြန်လည်ပြင်ဆင်မှုသွားရောက်လုပ်ကိုင်နေစဉ်အတွင်း ထပ်မံပစ်ခတ်ခံရမှုကြောင့် လူ၂၀ ကျော် ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပြီး ခရိုင်အင်ဂျင်နီယာတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ဇွန် ၂၉ ရက်ထိပ်တန်းသတင်းများ-ဘီးလင်းကျုံအိတ်တံတား ဖောက်ခွဲခံရမှု အနည်းဆုံး နှစ်ဦး သေ၊ ၂၀ ကျော်ဒဏ်ရာရ |url=https://www.bbc.com/burmese/articles/cq5g1p7wnqzo |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=BBC News မြန်မာ |date=၂၉ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
** စစ်ကိုင်းမြို့နယ်၊ [[စဉ့်ကိုင်ရွာ၊ စစ်ကိုင်းမြို့နယ်|စဉ့်ကိုင်ရွာ]]အနီးရှိ ဒေသခံကာကွယ်ရေးတပ်စခန်းတစ်ခုကို စစ်တပ်က ဝင်ရောက် စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ကာကွယ်ရေး တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၄ ဦးသေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=စစ်ကိုင်း စဉ့်ကိုင်ရွာအနီးတိုက်ပွဲ ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ဝင် ၁၄ဦးသေဆုံး |url=https://burmese.voanews.com/a/myanmar-military-raid-saging-pda-camp/7158813.html |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=ဗွီအိုအေ |date=၂၉ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
* ၂၉ ဇွန်
** စစ်ကိုင်းမြို့နယ် [[စမွန်းရွာ၊ စစ်ကိုင်းမြို့နယ်|စမွန်းရွာ]]ကို စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့က ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ရာ အရပ်သားလေးဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=စစ်ကိုင်းမြို့နယ် စမွန်းရွာ စီးနင်းခံရပြီး အရပ်သားလေးဦးသေဆုံး |url=https://www.rfa.org/burmese/news/death-samun-village-07012023070514.html |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=Radio Free Asia |date=၁ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
** ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း [[မူဆယ်မြို့နယ်]] ကြူကုတ် (ပန်ဆိုင်း) အနီး မုံးပေါ်ရွာအနီးတွင် စစ်ကောင်စီတပ်နှင့် MNDAA ကိုးကန့်တပ်အကြား တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=စစ်ကောင်စီ နဲ့ ကိုးကန့်တပ် ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းမှာ တိုက်ပွဲပြင်းထန် |url=https://burmese.voanews.com/a/myanmar-military-council-and-the-kokant-army-fought-fiercely-in-northern-shan-state/7161806.html |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=ဗွီအိုအေ |date=၃၀ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
* ၃၀ ဇွန်
** စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ [[မော်လိုက်မြို့နယ်]]၊ [[တောင်းအင်ရွာ၊ မော်လိုက်မြို့နယ်|တောင်းအင်ရွာ]]အနီးရှိ စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းကို ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ အမှတ် ၁ စစ်ဒေသ၊ မော်လိုက်ခရိုင် တပ်ရင်း ၂ က ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်မှ ၁၀ ဦး သေဆုံးပြီး လက်နက်ခဲယမ်းများ သိမ်းဆည်းရရှိခဲ့သည်ဟု NUG ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=မော်လိုက်မြို့နယ် တောင်းအင်ရွာ စစ်ကောင်စီတပ်စခန်း စီးနင်းခံရ |url=https://www.rfa.org/burmese/news/occupied-military-camp-07022023043408.html |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=Radio Free Asia |date=၂ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
** စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ [[ကောလင်းမြို့]]ပေါ်တွင် လက်နက်ကြီးကျည် ကျရောက်ပေါက်ကွဲခဲ့ရာ အသက် ရှစ်နှစ်အရွယ် မိန်းကလေးတစ်ဦး အပါအဝင် မြို့ခံလေးဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ကောလင်းမြို့ပေါ်လက်နက်ကြီးကျပြီး ကလေးအပါ လေးဦးသေဆုံး |url=https://www.rfa.org/burmese/news/kawlin-weapon-died-07012023074419.html |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=Radio Free Asia |date=၂ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
** [[ရန်ကုန် စီးပွားရေး တက္ကသိုလ်|ရန်ကုန်စီးပွားရေးတက္ကသိုလ်]] ကျောင်းသားသမဂ္ဂ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ကိုထက်ပိုင်စိုးကို စစ်ကောင်စီက အကြမ်းဖက်မှုတိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေ ပုဒ်မ ၅၀ (ည)ဖြင့် ထောင်ဒဏ် ဆယ်နှစ် ချမှတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ဖမ်းဆီးခံ ကျောင်းသားသမဂ္ဂ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ထောင် ဆယ်နှစ်ချမှတ်ခံရ |url=https://www.rfa.org/burmese/news/student-prison-06302023123037.html |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=Radio Free Asia |date=၃၀ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;

=== ဇူလိုင် ===
* ၁၅ ဇူလိုင် - မန္တလေးတိုင်း၊ မတ္တရာမြို့နယ်အရှေ့ခြမ်း အမှတ် (၁၀၁၄) လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးတပ် အခြေစိုက်စခန်းနှင့် ကင်းစခန်းတို့ကို ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်က တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=မိုးဦး |title=မတ္တရာမြို့နယ်ရှိ လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးစခန်းကို PDF တိုက်ခိုက် |url=https://myanmar-now.org/mm/news/39642/ |access-date=၂၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၁၇ ဇူလိုင် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၂၀ ဇူလိုင် - စစ်ကောင်စိစစ်ကြောင်းတစ်ခုသည် ချင်းပြည်နယ်၊ ဟားခါးခရိုင်၊ ထန်တလန်မြို့အနီး တောင်ကုန်းပေါ်ရှိ [[ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်မတော်|ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးအဖွဲ့]] (CDF) စခန်းငယ်တစ်ခုကို လေတပ်အကူအညီဖြင့် စီးနင်းသိမ်းယူခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Now |first1=Myanmar |title=ထန်တလန် CDF စခန်းတစ်ခုကို စစ်ကောင်စီတပ် သိမ်းပိုက် |url=https://myanmar-now.org/mm/news/39859/ |access-date=၂၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၂၁ ဇူလိုင် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၂၁ ဇူလိုင်
** ကရင်ပြည်နယ်၊ မြဝတီမြို့အနီးရှိ လက်ခတ်တောင်ကြောပေါ်တွင် အခြေစိုက်ထားသည့် စစ်ကောင်စီ စခန်းကုန်းကို ဇူလိုင် ၂၁ ရက်နေ့ နံနက်ပိုင်းတွင် KNU လက်အောက်ရှိ ကော်ဘရာစစ်ကြောင်း၊ ကျားသစ်နက်စစ်ကြောင်း၊ Federal Wings စသည့် ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့က သိမ်းယူခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=လင်းထင် |title=မြဝတီမြို့ရှိ စစ်ကောင်စီ၏ လက်ခတ်တောင်စခန်းကုန်း အသိမ်းခံရ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/39883/ |access-date=၂၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၂၁ ဇူလိုင် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
** စစ်ကောင်စီတပ်မှ အင်အား ၈၀ ခန့်ပါသည့် စစ်ကြောင်းသည် ယင်းမာပင်မြို့နယ်၊ စုန်းချောင်းရွာအား နံနက် ၂ နာရီခန့်တွင် ရုတ်တရက် ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ပြီး ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ဝင် ၃ ဦး ပစ်သတ်ခံရခဲ့ကာ ရွာခံ ၁၁ ဦးကို ဖမ်းဆီးသွားခဲ့ပြီး ရွာမှ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာစဉ် ပစ်သတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Now |first1=Myanmar |title=ယင်းမာပင်၊ စုန်းချောင်းရွာ စစ်တပ်ဝင်စီးပြီး အသက်မပြည့်သေးသူ ၃ ဦးအပါအဝင် အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ခံရ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/39903/ |access-date=၂၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၂၂ ဇူလိုင် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;

=== ဩဂုတ် ===
* ၄ ဩဂုတ် - [[ကနောင်စစ်ဆင်ရေး]]အရ နောင်ချိုမြို့အနီးတွင် အရာရှိတစ်ဦးအပါအဝင် အင်အား ၁၅ ဦးပါ စစ်ကားတစ်စီးကို PDF က ချုံခိုတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး ကားပေါ်ပါ အားလုံး သေဆုံးခဲ့ကာ လက်နက်ခဲယမ်းများ ရခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;kanaung&quot;&gt;{{cite news |last1=သူရမောင် |first1=မိုးဦး, မြတ်ပန်း |title=တိုက်ပွဲများတွင် စစ်ကောင်စီတပ် အထိနာဟု မန္တလေး PDF ပြော |url=https://myanmar-now.org/mm/news/41819/ |access-date=၁၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၁၂ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၇ ဩဂုတ် - စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ [[ဘုတလင်မြို့]]လယ်ရှိ မီးသတ်စခန်းကို ဒေသခံကာကွယ်ရေးတပ်များက ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ပြီး မြို့နယ်မီးသတ်ဦးစီးမှူးအပါအဝင် စခန်းအတွင်းနေထိုင်သူ ၂၁ ဦးကို ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Now |first1=Myanmar |title=ဘုတလင်မြို့ မီးသတ်စခန်းကို PDF စီးနင်းပြီး မီးသတ်သမားများကို ဖမ်းဆီး |url=https://myanmar-now.org/mm/news/40502/ |access-date=၁၄ ဩဂုတ် ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၁၁ ဩဂုတ် - အင်အား ၅၀ ပါ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့တစ်ခုကို နောင်ချိုမြို့နယ်အတွင်းတွင် မိုင်းဖြင့် တိုက်ခိုက်ရာ စစ်ကြောင်းမှူး အပါအဝင် ၁၀ ဦး သေဆုံးပြီး ၆ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;kanaung&quot;/&gt;
* ၁၂ ဩဂုတ် - ဘုတလင်မြို့နယ် [[သခွတ္တနယ်ရွာ၊ ဘုတလင်မြို့နယ်|သခွတ္တနယ်ကျေးရွာ]] ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းဝင်းအတွင်း ဖွင့်လှစ်ထားသည့် အခမဲ့ဆေးခန်းနှင့် ထိုရွာရှိ နေအိမ် ၄၀ ဝန်းကျင်ကို အင်အား ၇၀ နီးပါးပါသည့် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့က မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ဘုတလင်တွင် ပရဟိတဆေးခန်းနှင့် အိမ်များ မီးရှို့ခံရ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/40691/ |access-date=၁၄ ဩဂုတ် ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၁၄ ဩဂုတ် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၁၄ ဩဂုတ် - ချင်းပြည်နယ်၊ ထန်တလန်မြို့နယ်တွင် စစ်ကောင်စီ တပ်စွဲထားသည့် တောင်ကုန်းကို [[ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်မတော်|ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးပူးပေါင်းအဖွဲ့များ]]က စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ လက်နက် ၆ လက် သိမ်းဆည်းရမိခဲ့ကာ ချင်းကာကွယ်ရေးပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့ဝင် ၃ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Now |first1=Myanmar |title=ထန်တလန် စစ်ကောင်စီစခန်းကို တော်လှန်ရေးတပ်များ ဝင်ရောက်စီးနင်း |url=https://myanmar-now.org/mm/news/40730/ |access-date=၁၄ ဩဂုတ် ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၁၄ ဩဂုတ် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၃၁ ဩဂုတ် - ချင်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ [[တွန်းဇံမြို့နယ်]]အတွင်းရှိ [[ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်မတော်|ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]] ယာယီစခန်းတစ်ခု အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့အဖြစ် ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းထားသည့် [[ဇိုမီးတော်လှန်ရေးတပ်မတော်]] (ZRA) က စီးနင်းခဲ့ရာ CDF တပ်ဖွဲ့ဝင် တစ်ဦး သေဆုံးပြီး ဒရုန်းများ၊ လက်နက်ကြီးများ ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;cdf&quot;&gt;{{cite news |last1=Now |first1=Myanmar |title=ချင်းပြည်နယ် တော်လှန်ရေးစခန်းနှစ်ခုကို ဇိုမီးနယ်ခြားစောင့်တပ် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက် |url=https://myanmar-now.org/mm/news/41872/ |access-date=၁၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၁၃ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;

=== စက်တင်ဘာ ===
* ၃ စက်တင်ဘာ - [[မြဝတီမြို့]]ရှိ ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးရုံးကို ဗုံးတပ်ဒရုန်းလေယာဉ်ငယ်ဖြင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ယာယီတပ်ရင်းမှူး ဒုဗိုလ်မှူးကြီးတစ်ဦး၊ ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတစ်ဦး အပါအဝင် ၅ ဦး သေဆုံးပြီး၊ ဒဏ်ရာပြင်းထန်သူ ၅ ဦး ရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=ကိုချို |title=မြဝတီခရိုင် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးရုံး ဗုံးကြဲခံရပြီးနောက် လုံခြုံရေးတင်းကျပ် |url=https://myanmar-now.org/mm/news/41640/ |access-date=၁၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၆ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၆ စက်တင်ဘာ - မုံရွာမြို့နယ်တောင်ပိုင်းရှိ ဒေသကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ စခန်းတစ်ခုကို စစ်ကောင်စီတပ်က ဝင်ရောက် စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ဝင် ၄ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=မောင်ရွှေဝါ |title=မုံရွာတောင်ပိုင်း ကာကွယ်ရေးစခန်းတစ်ခု စီးနင်းခံရ၊ ၄ ဦး သေဆုံး |url=https://myanmar-now.org/mm/news/41719/ |access-date=၁၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၈ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၈ စက်တင်ဘာ - ပြင်ဦးလွင်-မိုးကုတ်ကားလမ်းဘေး၊ တောင်နီကျေးရွာအနီးရှိ တာဝါတိုင်ကုန်းရှိ စစ်ကောင်စီတပ်များအား ကနောင်စစ်ဆင်ရေးအဖွဲ့ဝင်များက တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်ဘက်မှ ၁၃ ဦး နှင့် PDF တစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;kanaung&quot;/&gt;
* ၁၀ စက်တင်ဘာ
** တွန်းဇံမြို့နယ်အတွင်းရှိ ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ ယာယီစခန်းတစ်ခုကို ဇိုမီးတော်လှန်ရေးတပ်မတော်က ထပ်မံတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ CDF တပ်ဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး သေဆုံးပြီး မောင်းပြန်သေနတ် ၁ လက် ဆုံးရှုံးခဲ့သည်ဟု CDF (တွန်းဇံ) က ဆိုသည်။&lt;ref name=&quot;cdf&quot;/&gt;
** မကွေးတိုင်း ရေစကြိုမြို့ဘက်မှ လာသည့် စစ်သင်္ဘောတစ်စီးသည် ချင်းတွင်းမြစ်ကမ်းကျေးရွာများကို ပစ်ခတ်ခဲ့ရာ ဖောင်းကတာကျေးရွာရှိ နေအိမ်နှစ်လုံးပေါ် လက်နက်ကြီးကျည် ကျရောက် ပေါက်ကွဲခဲ့ပြီး တစ်ဦးသေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Now |first1=Myanmar |title=စစ်သင်္ဘောပစ်ခတ်မှုကြောင့် ဆားလင်းကြီးဒေသခံ တစ်ဦးသေ၊ နှစ်ဦး ဒဏ်ရာရ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/41786/ |access-date=၁၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၁၁ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၁၁ စက်တင်ဘာ - မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ချမ်းမြသာစည်မြို့နယ်]]ရှိ [[ပြည်တွင်းအခွန်များ ဦးစီးဌာန|ပြည်တွင်းအခွန်များဦးစီးဌာန]]ရုံးကို လက်ပစ်ဗုံးဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ခံရသော်လည်း အထိအခိုက်မရှိခဲ့ပေ။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=နေမင်းနီ |title=မန္တလေးတွင် အခွန်ဦးစီးဌာနရုံး ဗုံးဖြင့် တိုက်ခိုက်ခံရ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/41892/ |access-date=၁၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၁၃ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၁၄ စက်တင်ဘာ
**စစ်ကိုင်းမြို့နယ်၊ [[ကင်းတော်ရွာ၊ စစ်ကိုင်းမြို့နယ်|ကင်းတော်ကျေးရွာ]]၊ [[တံတားဦးရွာ၊ စစ်ကိုင်းမြို့နယ်|တံတားဦးကျေးရွာ]]တို့အနီးတွင် ရှိသည့် ကျေးရွာပကဖအဖွဲ့တို့၏ စခန်းများကို အင်အား ၁၀၀ ခန့်ပါ စစ်ကောင်စီတပ်က ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကာ [[မြင်းဆည်ရွာ၊ စစ်ကိုင်းမြို့နယ်|မြင်းဆည်ရွာ]]မှ အရပ်သား ၄ ဦးအား ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=မိုးဦး |title=စစ်ကိုင်းတွင် အမျိုးသား ၄ ဦးကို စစ်ကောင်စီတပ် သတ်ဖြတ် |url=https://myanmar-now.org/mm/news/42050/ |access-date=၁၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၁၅ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
** [[ကြာအင်းဆိပ်ကြီးမြို့နယ်]] အရှေ့တောင်ဘက် မိုင် ၃၀ ကျော်ခန့်အကွာ ထိုင်း-မြန်မာ နယ်စပ်မျဉ်းအနီးတွင် တည်ရှိသည့် စစ်ကောင်စီ၏ ရေတံလျှောက်စခန်းကုန်းကို [[ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]] ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့ဝင်များက တိုက်ခိုက်သိမ်းယူခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီဘက်မှ ၁၄ ဦးသေဆုံးခဲ့ပြီး ပူးပေါင်းအဖွဲ့မှ ၁ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=လင်းထင် |title=ထိုင်းနယ်စပ် စခန်းကုန်းတစ်ခုကို KNU တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက် |url=https://myanmar-now.org/mm/news/42027/ |access-date=၁၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၁၅ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;

=== အောက်တိုဘာ ===
{{main article |လိုင်ဇာ အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု}}
*၉ အောက်တိုဘာ - စစ်ကောင်စီ [[တပ်မတော် (ကြည်း)|တပ်မတော်]]က [[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]၏ မြို့ဖြစ်သော [[လိုင်ဇာမြို့]]ပေါ်သို့ လက်နက်ကြီးဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။ ပစ်ခတ်မှုကြောင့် မုန်လိုင်ခတ်စစ်ဘေးရှောင်စခန်းအား ထိမှန်ခဲ့ပြီး ကလေးငယ် ၁၃ ဦးအပါအဝင် အရပ်သား အနည်းဆုံး ၂၉ ဦး သေဆုံးကာ အများအပြား ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Dozens killed and injured in military attack on Myanmar refugee camp |url=https://www.aljazeera.com/news/2023/10/10/dozens-killed-and-injured-in-military-attack-on-myanmar-refugee-camp |agency=Al Jazeera |date=October 10, 2023}}&lt;/ref&gt;

{{main article|၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး}}
*၂၇ အောက်တိုဘာ
**[[ရက္ခိုင့်တပ်တော်]]၊ [[မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်]]နှင့် [[တအောင်း အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]] တို့ပါဝင်သော [[ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့]] က [[၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး]]ကို စတင်ခဲ့သည်။ မဟာမိတ်အဖွဲ့များက ရှမ်းပြည်နယ်နှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးရှိ မြို့များတွင် စစ်ကောင်စီစခန်းများကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး&lt;ref&gt;{{cite news |title=Alliance of 3 ethnic rebel groups carries out coordinated attacks in northeastern Myanmar |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/alliance-3-ethnic-rebel-groups-carries-coordinated-attacks-104431614 |access-date=October  27, 2023 |agency=ABC News}}&lt;/ref&gt; စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ကချင်ပြည်နယ်တို့တွင်လည်း တိုက်ခိုက်မှုများ ဆက်လက် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=Myanmar: Escalation of clashes in northern Shan and the Southeast Flash Update #1 (As of 30 October 2023) |url=https://www.unocha.org/publications/report/myanmar/myanmar-escalation-clashes-northern-shan-and-southeast-flash-update-1-30-october-2023 |website=UNOCHA |access-date=October 30, 2023}}&lt;/ref&gt;
** KNLA နှင့် ပီဒီအက်ဖ် ပူးပေါင်းအဖွဲ့များက ကော့ကရိတ်မြို့တွင် တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|date=2023-10-29 |title=ကော့ကရိတ်တိုက်ပွဲအတွင်း လက်နက်ကြီးကျလို့ ဒေသခံ ၆ ဦးသေဆုံး |language=Burmese |work=BBC Burmese |url=https://www.bbc.com/burmese/articles/czd08g301xvo |access-date=2023-10-30}}&lt;/ref&gt;
*၃၀ အောက်တိုဘာ 
** ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: [[နောင်ချိုမြို့]]နှင့် ဂုတ်တွင်းတံတားကို မဟာမိတ်တပ်များ စီးနင်းထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-10-30 |title=နောင်ချိုမြို့နဲ့ ဂုတ်တွင်းတံတားကို မဟာမိတ်တပ်တွေ စီးနင်းထိန်းချုပ် |language=Burmese |work=The Irrawaddy |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2023/10/30/375890.html |access-date=2023-10-30}}&lt;/ref&gt; 
** ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: [[ကွမ်းလုံမြို့]]တွင် စစ်ကောင်စီမှ ခလရ ၁၄၃ တပ်ရင်းက လက်နက်ချခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-01 |title=ခလရ ၁၄၃ တပ်ရင်းတရင်းလုံး လက်နက်ချခဲ့ကြောင်း ညီနောင်မဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့ထုတ်ပြန် |language=Burmese |work=VOA |url=https://burmese.voanews.com/a/7336659.html |access-date=2023-11-01}}&lt;/ref&gt;

=== နိုဝင်ဘာ ===
[[File:Operation 1027.svg|thumb|၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး အခြေအနေ (၂၀၂၄ ဇန်နဝါရီ ၉ အထိ)]]
*၁ နိုဝင်ဘာ - 
**၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: စစ်ကောင်စ်ီက နောင်ချိုမြို့သို့ စစ်ကူယာဉ်တန်းပို့ဆောင်ခဲ့ရာ မဟာမိတ်အဖွဲ့များနှင့် ထိတွေ့တိုက်ခိုက်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ကြာ သံချပ်ကာကားတစ်စင်း ပေါက်ကွဲပျက်စီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-02 |title=နောင်ချိုမြို့အနီး စစ်ကောင်စီယာဉ်တန်းကို TNLAနှင့် MDY PDFတို့စစ်ဆင် |language=Burmese |work=The Irrawaddy |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2023/11/02/376015.html |access-date=2023-11-02}}&lt;/ref&gt;
**၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: [[ချင်းရွှေဟော်မြို့]]၊ [[ပန်ဆန်းမြို့]] နှင့် [[သိန္နီမြို့]]များကို မဟာမိတ်အဖွဲ့များ သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-02 |title=မြို့သုံးမြို့ကျသွားပြီဟု စစ်ကောင်စီဝန်ခံ |language=Burmese |work=DVB |url=https://burmese.dvb.no/post/623052 |access-date=2023-11-02}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-02 |title=ညီနောင်မဟာမိတ်များ၏ စစ်ဆင်ရေး၇ရက်မြောက်နေ့တွင် မြို့လေးမြို့ကို အပြီးတိုင်သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ |language=Burmese |work=Ayeyarwaddy Times |url=https://ayartimes.com/?p=27362 |access-date=2023-11-02}}&lt;/ref&gt;

*၃ နိုဝင်ဘာ - ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: နမ့်ခမ်းမြို့အနီး ရွှေလီကြိုးတံတားကို တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-03 |title=နမ့်ခမ်းမြို့မှာ TNLA နဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်တို့ တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေ၊စစ်တပ်ကလေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုလုပ် |language=Burmese |work=BBC Burmese |url=https://www.bbc.com/burmese/articles/ck5xg61z3ppo |access-date=2023-11-03}}&lt;/ref&gt;

*၆ နိုဝင်ဘာ - 
** ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: ခရိုင်မြို့ဖြစ်သော [[ကောလင်းမြို့]]ကို အေအေ၊ ကေအိုင်အေနှင့် ပီဒီအက်ဖ် ပူးပေါင်းအဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-06 |title=Myanmar Resistance Seizes First District Level Town in Sagaing as Offensive Expands |language=English |work=The Irrawaddy |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-resistance-seizes-first-district-level-town-in-sagaing-as-offensive-expands.html}}&lt;/ref&gt;
** ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: [[နမ့်ခမ်းမြို့]]တစ်မြို့လုံးနီးပါးကို တီအန်လယ်အေက ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-06 |title=နမ့်ခမ်းတစ်မြို့လုံးနီးပါး TNLAထိန်းချုပ် |language=Burmese |work=Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/44666/}}&lt;/ref&gt;

*၇ နိုဝင်ဘာ - 
{{main article |၁၁၀၇ စစ်ဆင်ရေး}}
** [[၁၁၀၇ စစ်ဆင်ရေး]] ကို ကရင်နီပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့များက စတင်ခဲ့ကာ [[မယ်စဲ့မြို့နယ်]]ရှိ နယ်ခြားစောင့်စခန်းများကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2023-11-09 |title=ကရင်နီဒေသ ၁၁၀၇ စစ်ဆင်ရေး တိုက်ပွဲ ဆင်နွှဲ |url=https://www.bbc.com/burmese/articles/cyx2379qdz9o |access-date=2023-11-10 |website=BBC News မြန်မာ |language=my}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2023-11-08 |title=ကရင်နီဒေသ ၁၁၀၇ စစ်ဆင်ရေး စတင် |url=https://burmese.voanews.com/a/7346374.html |access-date=2023-11-10 |website=ဗွီအိုအေ |language=my}}&lt;/ref&gt;
** ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး အနောက်ခြမ်း [[တမူးမြို့နယ်]]ရှိ [[ခမ်းပါတ်မြို့]]ကို ပီဒီအက်ဖ်အဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-07 |title=ကလေး- တမူးလမ်းပေါ်ရှိ ခါမ်းပါတ်မြို့ကို PDF သိမ်း |language=Burmese |work=The Irrawaddy |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2023/11/07/376153.html |access-date=2023-11-07}}&lt;/ref&gt;
** ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: [[ကွမ်းလုံမြို့နယ်]] မုံးကိုးတိုက်ပွဲတွင် တပ်မ ၉၉ ဗျူဟာမှူး ဗိုလ်မှူးကြီးအောင်ကျော်လွင် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-07 |title=မုံးကိုးတိုက်ပွဲတွင် တပ်မ(၉၉)ဗျူဟာမှူးအပါအဝင် အရာရှိစစ်သည် ၃၀ကျော် သေဆုံး |language=Burmese |work=DVB |url=https://burmese.dvb.no/post/623785 |access-date=2023-11-07}}&lt;/ref&gt;
** ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: MNDAA က ကွမ်းလုံနှင့် [[မုံးကိုးမြို့]]များကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-08 |title=မုံးကိုးမြို့ကို အလုံးစုံထိန်းချုပ်နိုင်ပြီဖြစ်ကြောင်း MNDAAပြော |language=Burmese |work=Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/44791/ |access-date=2023-11-08}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-07 |title=ကွမ်းလုံနဲ့ နမ့်ခမ်းမြို့ကို ညီနောင်မဟာမိတ်တပ်ထိန်းချုပ် |language=Burmese |work=The Irrawaddy |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2023/11/07/376163.html |access-date=2023-11-07}}&lt;/ref&gt;

*၈ နိုဝင်ဘာ - ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: TNLA နှင့် MDY-PDF တို့ [[ဂုတ်ထိပ်တံတား]]အနီး စစ်တပ်စခန်းကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-08 |title=ဂုတ်ထိပ်တံတားအနီးရှိ စစ်တပ်စခန်းကို TNLA/PDFပူးပေါင်းအဖွဲ့တိုက်ခိုက်နေ |language=Burmese |work=Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/44780/ |access-date=2023-11-08}}&lt;/ref&gt;

*၁၁ နိုဝင်ဘာ -
{{main article |၁၁၁၁ စစ်ဆင်ရေး}}
** ကယားပြည်နယ်မြို့တော် လွိုင်ကော်မြို့အား သိမ်းပိုက်နိုင်ရန် [[၁၁၁၁ စစ်ဆင်ရေး]] ကို  KNDF, KA နှင့် မဟာမိတ်အဖွဲ့များ စတင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-11-14 |title=Tens of Thousands Trapped as Myanmar Resistance Strikes Kayah State Capital |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/tens-of-thousands-trapped-as-myanmar-resistance-strikes-kayah-state-capital.html |access-date=2023-11-14 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=2023-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231114143014/https://www.irrawaddy.com/news/burma/tens-of-thousands-trapped-as-myanmar-resistance-strikes-kayah-state-capital.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
** ၁၁၁၁ စစ်ဆင်ရေး - [[တပ်မတော် (လေ)]]၏ တိုက်ခိုက်ရေးဂျက်လေယာဉ်တစ်စင်း ကယားပြည်နယ်တွင် ပျက်ကျခဲ့သည်။ KNDF က ပစ်ချခဲ့သည်ဟုဆိုသော်လည်း စက်ချို့ယွင်းမှုကြောင့် ပျက်ကျသည်ဟု တပ်မတော်က ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=A military jet crashes in eastern Myanmar. Ethnic resistance groups claim they shot it down |url=https://apnews.com/article/myanmar-kayah-karenni-resistance-jet-fighter-crash-57bea1e41f43313abe5095f9c9c3a9c6 |last=Peck |first=Grant |date=11 November 2023 |language=en}}&lt;/ref&gt;

*၁၂ နိုဝင်ဘာ - ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: TNLA က [[သီပေါမြို့]]အနီးရှိ ကျင်သီတံတားဂိတ်စခန်းကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-12 |title=သီပေါ ကျင်တီတံတားတပ်စခန်းကို TNLAသိမ်းပိုက် |language=Burmese |work=The Irrawaddy |url=https://burma.irrawaddy.com/news/short-news/2023/11/12/376307.html |access-date=2023-11-12 |archive-date=12 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231112050203/https://burma.irrawaddy.com/news/short-news/2023/11/12/376307.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

*၁၃ နိုဝင်ဘာ - [[ရသေ့တောင်မြို့နယ်]]ရှိ နယ်ခြားစောင့်ရဲစခန်းနှစ်ခုကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်က တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ရသေ့တောင်မြို့နယ် နယ်ခြားစောင့်ရဲစခန်းနှစ်ခုကို ရက္ခိုင့်တပ်တော် ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် ဒုံးပိုက်စခန်းကိုသိမ်းပိုက်ရရှိပြီဟုဆို |trans-title=Two Rathedaung Township Border Guard Military Posts attacked by Arakan Army with Dong Paik camp being captured |date=13 November 2023 |url=https://burmese.narinjara.com/news/detail/65516f28a30cc94f1526a1e6 |language=my |work=Narinjara News}}&lt;/ref&gt;

*၁၅ နိုဝင်ဘာ -
**၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: ရှမ်းပြည်နယ်တွင် မိသားစုဝင်များအပါအဝင် စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းတစ်ခုလုံး အလင်းဝင်လက်နက်ချခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2023-11-15 |title=An ethnic resistance group in northern Myanmar says an entire army battalion surrendered to it |url=https://www.nbcnews.com/news/world/entire-army-battalion-surrendered-myanmar-rcna125275 |access-date=2023-11-16 |website=NBC News |language=en}}&lt;/ref&gt;
**၁၁၁၁ စစ်ဆင်ရေး: KNDF က [[လွိုင်ကော်တက္ကသိုလ်]]ကို တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီဘက်မှ ၁၁၀ ကျော်သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-11-15 |title=Kayah Resistance Seizes Myanmar Junta Bases in State Capital |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/kayah-resistance-seizes-myanmar-junta-bases-in-state-capital.html |access-date=2023-11-15 |website=The Irrawaddy |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

*၁၆ နိုဝင်ဘာ - 
**စစ်တွေမြို့နှင့် မဝေးသော [[ပေါက်တောမြို့]]ကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ထိန်းချုပ်လိုက်သည်။ စစ်ကောင်စီက ရေတပ်နှင့် လေတပ်အသုံးပြု၍ ပစ်ခတ်မှုမျာ ပြုလုပ်ခဲ့ရာ အရပ်သားနေအိမ်များ ထိမှန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=AA Captures Town in Rakhine, Prompting Bombardment by Myanmar Military |date=16 November 2023 |author=Hein Htoo Zan |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/aa-captures-town-in-rakhine-prompting-bombardment-by-myanmar-military.html |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
**၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: အွန်လိုင်းရာဇဝတ်မှုခေါင်းဆောင် မြီရှောက်ချန်းနှင့် မိသားစုအာ စစ်ကောင်စီက ဖမ်းဆီးကာ တရုတ်နိုင်ငံသို့ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.nbd.com.cn/articles/2023-11-17/3118050.html|title=最新消息！缅北电诈头目明学昌，已自杀身亡|work=National Business Daily|date=2023-11-17|language=zh-cn}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Former lawmaker dies in police custody after arrest for Myanmar scams |url=https://www.rfa.org/english/news/myanmar/lawmaker-11162023165911.html |access-date=2023-11-17 |website=Radio Free Asia |language=en}}&lt;/ref&gt;
* ၂၁ နိုဝင်ဘာ - ချင်းပြည်နယ် တီးတိန်မြို့၊ [[ကနေဒီတောင်]]ပေါ်တွင် တပ်စွဲထားသော စစ်ကောင်စီ တပ်စခန်းကို ချင်းကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ PDF – Zoland က တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ကနေဒီတောင် စစ်ကောင်စီစခန်း ချင်းကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ သိမ်းပိုက် |url=https://burmese.voanews.com/a/the-chin-defense-forces-occupied-the-kennedy-peak-myanmar-military-base/7364067.html |access-date=၂၃ နိုဝင်ဘာ ၂၀၂၃ |work=ဗွီအိုအေ |date=၂၁ နိုဝင်ဘာ ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;

*၂၄ နိုဝင်ဘာ - ရန်ကုန်မြို့တွင် ညအချိန် သံချပ်ကာကားများ လှည့်လည်နေခြင်းကြောင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ညဉ့်မနက်မီ စောစီးစွာပိတ်သိမ်းကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Reports of Forced Conscription by Myanmar's Military Spark Panic in Yangon |author=Yuzana |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/reports-of-forced-conscription-by-myanmars-military-spark-panic-in-yangon.html |date=24 November 2023 |work=The Irrawaddy |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |date=24 November 2023 |title=Parents Pull Children From Schools in Yangon as Myanmar Junta Troops Move In |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/parents-pull-children-from-schools-in-yangon-as-myanmar-junta-troops-move-in.html |work=The Irrawaddy |access-date=25 November 2023}}&lt;/ref&gt;
*၂၅ နိုဝင်ဘာ - ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော်က မတူပီမြို့နယ်ရှိ လိုင်လင်းပီမြို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Now |first=Myanmar |date=2023-11-25 |title=Another town on the India-Myanmar border falls to the resistance |url=https://myanmar-now.org/en/news/another-town-on-the-india-myanmar-border-falls-to-the-resistance/ |access-date=2023-12-01 |website=Myanmar Now |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

*၂၈ နိုဝင်ဘာ -
**၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: စစ်သည် ၁၈၆ ဦးပါဝင်သော အမှတ် ၁၂၅ ခြေမြန်တပ်ရင်းသည် MNDAA ထံ လက်နက်ချခဲ့သည်။ ကုန်းကြမ်းမြို့နယ်အား MNDAA က ထိန်းချုပ်လိုက်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-11-29 |title=Another Entire Junta Battalion Raises the White Flag in Myanmar's Northern Shan State |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/another-entire-junta-battalion-raises-the-white-flag-in-myanmars-northern-shan-state.html |access-date=2023-12-06 |website=The Irrawaddy |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-11-30 |title=After Over 30 Years of Control, Myanmar Junta Loses Grip on Township Near China Border |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/after-over-30-years-of-control-myanmar-junta-loses-grip-on-township-near-china-border.html |access-date=2023-12-06 |website=The Irrawaddy |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
**၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့သည် မူဆယ်မြို့သို့ ဦးတည်သော ကုန်းလမ်းများအား ထိန်းချုပ်ထားပြီးဖြစ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Regan |first1=Helen |title=Opponents vow 'beginning of the end' for Myanmar's junta as resistance launches nationwide offensive |url=https://www.cnn.com/2023/11/28/asia/myanmar-nationwide-offensive-junta-intl-hnk/index.html |access-date=28 November 2023 |agency=CNN |date=28 November 2023 |archive-date=28 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231128025624/https://www.cnn.com/2023/11/28/asia/myanmar-nationwide-offensive-junta-intl-hnk/index.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

*၂၉ နိုဝင်ဘာ - 
** CDF နှင့် CNA တို့က မတူပီမြို့နယ်ရှိ ရေဇွာမြို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Chin allied resistance claims big junta losses in western Myanmar |url=https://www.rfa.org/english/news/myanmar/chin-fighting-11302023071854.html |access-date=2023-12-01 |website=Radio Free Asia |language=en}}&lt;/ref&gt;
** [[သျှမ်းပြည်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကောင်စီ]]နှင့် [[ရှမ်းပြည်တပ်မတော်-မြောက်ပိုင်း|ရှမ်းပြည်တိုးတက်ရေးပါတီ]]တို့အကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cho |first=Ko |date=2023-11-30 |title=Rival Shan armies declare truce as other ethnic armed groups gain ground |url=https://myanmar-now.org/en/news/rival-shan-armies-declare-truce-as-other-ethnic-armed-groups-gain-ground/ |access-date=2023-12-01 |website=Myanmar Now |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

=== ဒီဇင်ဘာ ===
{{see also|လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ}}

* ၁ ဒီဇင်ဘာ - [[လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ]]: လောက်ကိုင်မြို့အရှေ့တောင်ပိုင်းကို MNDAA က စတင်ထိုးစစ်ဆင်သည်။ အရပ်သားများစွာ မြို့အတွင်း ပိတ်မိနေကာ ရန်ကုန်မြို့ရှိ တရုတ်သံရုံးက တရုတ်နိုင်ငံသားများ မြို့အတွင်းမှ ထွက်ခွာကြရန် ဆော်ဩသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=After weeks of preparation, MNDAA says it has entered Laukkai |url=https://myanmar-now.org/en/news/after-weeks-of-preparation-mndaa-says-it-has-entered-laukkai/ |date=1 December 2023 |language=en |work=Myanmar Now |access-date=6 January 2024 |archive-date=1 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231201131025/https://myanmar-now.org/en/news/after-weeks-of-preparation-mndaa-says-it-has-entered-laukkai/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

* ၃ ဒီဇင်ဘာ - လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ: လောက်ကိုင်မြို့တောင်ဘက်ရှိ ဘုရားလေးဆူကုန်းရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းကို MNDAA က တိုက်ခိုက်သည်။ တိုက်ပွဲမှာ ရှစ်နာရီခန့် ကြာမြင့်ခဲ့သည်။&lt;ref name=4bsh&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-12-05 |title=Ethnic Army Battles to Seize Another Base From Myanmar Junta Near Border With China |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/ethnic-army-battles-to-seize-another-base-from-myanmar-junta-near-border-with-china.html |access-date=2023-12-07 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=6 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231206134554/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/ethnic-army-battles-to-seize-another-base-from-myanmar-junta-near-border-with-china.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

* ၄ ဒီဇင်ဘာ - 
** ၁၁၀၇ စစ်ဆင်ရေး: KNLA နှင့် ဒေသခံ PDF များက ကျောက်ကြီးမြို့နယ်ရှိ မုန်းမြို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ရာ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း ပထမဆုံး သိမ်းပိုက်နိုင်သော မြို့ဖြစ်လာသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-12-05 |title=Myanmar Resistance Seizes First Town in Bago Region: KNU |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-resistance-seizes-first-town-in-bago-region-knu.html |access-date=2023-12-06 |website=The Irrawaddy |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
** လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ: လောက်ကိုင်မှ ထွက်ပြေးသော စစ်ကောင်စီတပ်များအား MNDAA က လိုက်လံတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=4bsh/&gt;

* ၅ ဒီဇင်ဘာ - ပလက်ဝမြို့နယ်ရှိ တရွန်အိုင် ဗျူဟာစခန်းကုန်းအား ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-12-06 |title=Arakan Army Declares Seizure of Major Myanmar Junta Base |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/arakan-army-declares-seizure-of-major-myanmar-junta-base.html |access-date=2023-12-06 |website=The Irrawaddy |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

* ၆ ဒီဇင်ဘာ - လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ: ဘုရားလေးဆူကုန်းအား MNDAA က သိမ်းပိုက်ခဲ့ရာ လောက်ကိုင်မြို့ တောင်ပိုင်းကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://myanmar-now.org/en/news/mndaa-seizes-key-outpost-south-of-laukkai/ |title=MNDAA seizes key outpost south of Laukkai |date=6 December 2023 |access-date=6 December 2023 |archive-date=8 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208173510/https://myanmar-now.org/en/news/mndaa-seizes-key-outpost-south-of-laukkai/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

* ၇ ဒီဇင်ဘာ - [[အမှတ်(၁၂)စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်|အမှတ် (၁၂) စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်]] ဌာနချုပ်မှူးဗိုလ်မှူးချုပ် အောင်ဇော်လင်းကို အသေရမိခဲ့သည်ဟု ကိုးကန့်မီဒီယာများက ဖော်ပြခဲ့သော်လည်း သေဆုံးမှုအား အတည်မပြုနိုင်ခဲ့ပေ။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=敏昂萊武裝第12野戰旅旅長在果敢戰場被擊斃 |url=https://kokang123.blogspot.com/2023/12/12.html |access-date=2023-12-08 |website=果敢资讯网 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231209231216/https://kokang123.blogspot.com/2023/12/12.html|archive-date=December 9, 2023|trans-title=Tatmadaw's 12th Military Operations Brigadier General Shot Dead in Kokang Battlefield|lang=zh}}&lt;/ref&gt;{{Better source needed|date=December 2023}}

* ၁၁ ဒီဇင်ဘာ - ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့နှင့် တပ်မတော်တို့အကြား ဆွေးနွေးပွဲကို တရုတ်နိုင်ငံက လက်ခံကျင်းပခဲ့ရာ 'အပြုသဘောဆောင်သော ရလဒ်များ' ရရှိခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=China brokers talks in Myanmar between military junta and rebel groups that yield 'positive results' |url=https://www.scmp.com/news/asia/southeast-asia/article/3244699/china-brokers-talks-myanmar-between-military-junta-and-rebel-groups-yield-positive-results |access-date=11 December 2023 |date=December 11, 2023}}&lt;/ref&gt;

* ၁၃ ဒီဇင်ဘာ - တရုတ်ဦးဆောင်သော ဆွေးနွေးပွဲမှာ &quot;၁၀ မိနစ်ခန့်သာ ကြာမြင့်ခဲ့သည်&quot; ဟု ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့က ဆိုခဲ့ကာ ဆက်လက်တိုက်ပွဲဝင်သွားမည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Brotherhood Alliance Denies Myanmar Junta Peace Deal Rumors |work=The Irrawaddy |date=13 December 2023 |url=https://www.irrawaddy.com/news/politics/brotherhood-alliance-denies-myanmar-junta-peace-deal-rumors.html |language=en}}&lt;/ref&gt;

* ၁၅ ဒီဇင်ဘာ - ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: [[နမ့်ဆန်မြို့]]အား TNLA က သိမ်းပိုက်ရရှိသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2023-12-16 |title=Myanmar rebels seize town from military junta despite China-backed ceasefire |url=https://www.france24.com/en/asia-pacific/20231216-myanmar-s-three-brotherhood-alliance-seizes-town-from-military-despite-china-backed-ceasefire |access-date=2023-12-18 |website=France 24 |language=en}}&lt;/ref&gt;

* ၁၈ ဒီဇင်ဘာ - လောက်ကိုင်မြို့ မြောက်ဘက်ဝင်ပေါက်အနီးရှိ [[ထန်ပါကျိုင်းရွာ၊ လောက်ကိုင် (အထူးဒေသ ၁)မြို့နယ်|ထန်ပါကျိုင်းရွာ]]ရှိ MNDAA အပေါ် တပ်မတော်က လေကြောင်းမှ သုံးကြိမ် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |date=20 November 2023 |author=Kyaw Oo |url=https://myanmar-now.org/en/news/fighting-restarts-near-laukkai-as-mndaa-seizes-border-gate-and-trade-zone/ |title=Fighting restarts near Laukkai as MNDAA seizes border gate and trade zone |work=Myanmar Now |language=en |access-date=6 January 2024 |archive-date=26 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231226191555/https://myanmar-now.org/en/news/fighting-restarts-near-laukkai-as-mndaa-seizes-border-gate-and-trade-zone/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 

* ၁၉ ဒီဇင်ဘာ - လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ: တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်ဝင်ပေါက် ရန်လုံးကြိုင်နယ်စပ်ဂိတ်ကို MNDAA က သိမ်းပိုက်ရရှိသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last= |first= |title=Myanmar ethnic armed group seizes another crossing point along the Chinese border, reports say |url=https://www.abc27.com/international/ap-myanmar-ethnic-armed-group-seizes-another-crossing-point-along-the-chinese-border-reports-say/ |access-date=2024-01-05 |website=ABC News |date=20 December 2023 |language=en |archive-date=31 January 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240131114238/https://www.abc27.com/international/ap-myanmar-ethnic-armed-group-seizes-another-crossing-point-along-the-chinese-border-reports-say/ }}&lt;/ref&gt;

* ၂၂ ဒီဇင်ဘာ - ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: မန်တုံမြို့ကို TNLA က သိမ်းပိုက်ရရှိပြီးနောက် [[ပလောင်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ]]သည် TNLA ၏ အလုံးစုံထိန်းချုပ်မှုအောက် ရောက်ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |author=Hein Htoo Zan |date=23 December 2023 |title=Brotherhood Alliance Seizes Another Ethnic Zone in Myanmar's northern Shan State |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/brotherhood-alliance-seizes-another-ethnic-zone-in-myanmars-northern-shan-state.html |access-date=25 December 2023 |website=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;

* ၂၅ ဒီဇင်ဘာ - လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ: လောက်ကိုင်မြို့ပေါ်သို့ စစ်ကောင်စီ၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုနှင့် လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်မှုကြောင့် အရပ်သား ၈ ဦးသေဆုံးကာ ၂၄ ဦး ဒဏ်ရာရရှိသည်။&lt;ref name=most&gt;{{cite news |title=Most of Laukkai now under MNDAA control |url=https://myanmar-now.org/en/news/most-of-laukkai-now-under-mndaa-control/ |date=28 December 2023 |author=Kyaw Oo |work=Myanmar Now |language=en |access-date=6 January 2024 |archive-date=30 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231230153043/https://myanmar-now.org/en/news/most-of-laukkai-now-under-mndaa-control/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

* ၂၆ ဒီဇင်ဘာ - လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ: စုစုပေါင်း လူဦးရေ ၉၀ ပါဝင်သော တပ်မတော်၏ အမှတ် ၅၅ ခြေမြန်တပ်ရင်းနှင့် ဒေသခံ နယ်ခြားစောင့်တပ်မှူး ပယ်ဆောက်ချိန်တို့အပါဝင် နယ်ခြားစောင့်တပ် MNDAA ထံတွင် လက်နက်ချသည်။ လက်နက်ချပြီးနောက် MNDAA က မြို့အား ကင်းလှည့်လည်သည်။&lt;ref name=cas&gt;{{cite news |title=Myanmar Infantry Division Surrenders in Laukkai, Shan State: Reports |author=Saw Reh |work=The Irrawaddy |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-infantry-division-surrenders-in-laukkai-shan-state-reports.html |language=en |date=26 December 2023 |access-date=6 January 2024 |archive-date=27 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231227230442/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-infantry-division-surrenders-in-laukkai-shan-state-reports.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

* ၂၇ ဒီဇင်ဘာ - ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးရှိ နတ်သံကွင်းမြို့အား KNLA ဦးဆောင်သောအဖွဲ့မှ သိမ်းပိုက်သည်။&lt;ref&gt;https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-loses-another-town-in-bago-region-kills-four-children-in-airstrike.html&lt;/ref&gt;

* ၂၉ ဒီဇင်ဘာ - စစ်ကောင်စီတပ်သား ၁၅၁ ဦး အိန္ဒိယနိုင်ငံ မီဇီုရမ်ပြည်နယ်ဘက်သို့ ထွက်ပြေးသွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;https://theprint.in/india/151-myanmar-soldiers-flee-to-mizoram-border-village-after-rebel-forces-capture-military-base/1905269/&lt;/ref&gt;

== ၂၀၂၄ ==

=== ဇန်နဝါရီ ===
* ၄ ဇန်နဝါရီ - လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ: လောက်ကိုင်မြို့ရှိ ဒေသကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်သည် လက်နက်ချခဲ့ရာ လက်နက်ခဲယမ်း အများအပြားကို MNDAA က သိမ်းပိုက်ရရှိသည်။ စစ်ကောင်စီတပ်သားနှင့် မိသားစုဝင်များ လားရှိုးမြို့သို့ ထွက်ခွာသည်။&lt;ref name=end&gt;{{cite news |title=Myanmar Regime Raises the White Flag in Kokang Zone on China Border in Shan State |date=5 January 2024 |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-regime-raises-the-white-flag-in-kokang-zone-on-china-border-in-shan-state.html |language=en |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;

* ၅ ဇန်နဝါရီ - လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲပြီးဆုံးကာ [[ကိုးကန့်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ]]နှင့် [[လောက်ကိုင်မြို့]]အား MNDAA က အလုံးစုံ ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=MNDAA captures military command centre outside Laukkai, taking full control of city |url=https://myanmar-now.org/en/news/mndaa-captures-military-command-centre-outside-laukkai-taking-full-control-of-city/ |date=5 January 2024 |language=en |work=Myanmar Now}}&lt;/ref&gt; စစ်ကောင်စီတပ်သား ၂၃၈၉ ဦးနှင့် မိသားစုဝင် ၁၆၀၀ ဦး လက်နက်ချသည်ဟု MNDAA က ထုတ်ပြန်သည်။ မိသားစုဝင်များ၏ အသက်အန္တရာယ်လုံခြုံရေးအတွက် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု စစ်ကောင်စီ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ဆိုသည်။&lt;ref name=surr2&gt;{{cite news |title=Myanmar ethnic minority armed groups: Over 2,300 military personnel surrendered |date=6 January 2024 |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240106_21/ |work=NHK World- Japan |language=en}}&lt;/ref&gt;

* ၈ ဇန်နဝါရီ - ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ကျောက်တော်မြို့နယ်ရှိ တောင်ရှည်တောင်စစ်စခန်းကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းယူသည်။ ယင်းတိုက်ပွဲအတွင်း စစ်ကောင်စီတပ်သား ၂၀၀ ခန့် လက်နက်ချသည်။&lt;ref name=aakt&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Loses Nearly 50 Troops, More Bases in Three Days of Resistance Attacks |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-loses-nearly-50-troops-more-bases-in-three-days-of-resistance-attacks.html |date=10 January 2024 |language=en |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;

* ၉ ဇန်နဝါရီ - အင်ဒို-မြန်မာ [[ကုလားတန်မြစ်ကြောင်း ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးရေး စီမံကိန်း]]တွင် ဗျူဟာကျသော မြို့တစ်မြို့ဖြစ်သည့် [[ပလက်ဝမြို့]]ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ရန် ရည်ရွယ်သော [[ပလက်ဝမြို့နယ်]]တွင်း တိုက်ပွဲများတွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော် ပါဝင်ခဲ့သည်။&lt;ref name=aakt/&gt;

* ၁၂ ဇန်နဝါရီ - ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့နှင့် စစ်ကောင်စီတို့အကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးတွင် ကြားဝင်စေ့စပ်ခဲ့ကြောင်း တရုတ်နိုင်ငံက ကြေညာသည်။&lt;ref&gt;https://www.theguardian.com/world/2024/jan/12/myanmar-junta-and-armed-rebels-agree-ceasefire&lt;/ref&gt;

* ၁၃ ဇန်နဝါရီ - [[လားရှိုးမြို့နယ်]]နှင့် [[ကျောက်မဲမြို့နယ်]]များအပါအဝင် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ကာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို ချိုးဖောက်ခဲ့သည်ဟု TNLA က ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Breaks Chinese-Brokered Ceasefire: TNLA |author=Yuzana |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-breaks-chinese-brokered-ceasefire-tnla.html |date=13 January 2024 |work=The Irrawaddy |language=en}}&lt;/ref&gt;

* ၁၅ ဇန်နဝါရီ - ၂၀၂၃ နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့မှ စတင်ခဲ့သော တိုက်ပွဲများဖြင့် ချင်းပြည်နယ်၊ ပလက်ဝမြို့ကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/arakan-army-declares-victory-in-paletwa-myanmars-chin-state.html&lt;/ref&gt;

* ၁၈ ဇန်နဝါရီ - ရက္ခိုင့်တပ်တော်နှင့် ဖြစ်ပွားသော တိုက်ပွဲများဖြင့် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၂၇၆ ဦးသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံဘက်သို့ ထွက်ပြေးကာ လက်နက်ချခဲ့သည်။&lt;ref&gt;https://www.ndtv.com/india-news/more-myanmar-soldiers-enter-mizoram-amid-conflict-with-armed-ethnic-group-4888638&lt;/ref&gt;

* ၂၀ ဇန်နဝါရီ - 
** စစ်ကောင်စီတပ်သား ၆၀၀ ကျော်သည် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်က အိန္ဒိယစစ်တပ်ထံ ခိုလှုံမှုများနှင့် စစ်ဘေးရှောင်များ ဝင်ရောက်ခြင်းကြောင့် မြန်မာနှင့် အိန္ဒိယနယ်စပ် ၁,၆၄၃ ကီလိုမီတာအား ခြံစည်းရိုးကာရန် အိန္ဒိယအစိုးရက ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;
{{cite news |title=India-Myanmar border to be fenced soon, says Home Minister Amit Shah |url=https://www.thehindu.com/news/national/will-protect-myanmar-border-like-that-of-bangladesh-amit-shah/article67759383.ece |date=20 January 2024 |work=The Hindu |language=en}}&lt;/ref&gt;
** တပ်မတော်နှင့် [[ပအိုဝ်းအမျိုးသားတပ်မတော်]]တို့သည် [[ဟိုပုံးမြို့နယ်]]တွင် [[ပအိုဝ်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]နှင့် တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/firefight-erupts-as-myanmar-junta-troops-halt-pnlo-arms-convoy-in-shan-state.html Firefight Erupts as Myanmar Junta Troops Halt PNLO Arms Convoy in Shan State]. Brian Wei. January 23, 2024. [[The Irrawaddy]] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240124045933/https://www.irrawaddy.com/news/burma/firefight-erupts-as-myanmar-junta-troops-halt-pnlo-arms-convoy-in-shan-state.html|date=January 24, 2024}}&lt;/ref&gt;

* ၂၄ ဇန်နဝါရီ - 
** ပအိုဝ်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်နှင့် ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တို့သည် ပအိုဝ်းအမျိုးသားတပ်မတော်နှင့် တပ်မတော်တို့ ထိန်းချုပ်ထားသော ဆီဆိုင်မြို့ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ တပ်မတော်မှ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုနှင့် လက်နက်ကြီးများဖြင့် တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-now-at-war-with-ethnic-pa-o-army-and-allies-in-southern-shan-state.html Myanmar Military Now at War With Ethnic Pa-O Army And Allies in Southern Shan State]. Brian Wei. January 26, 2024. [[The Irrawaddy]] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240126163421/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-now-at-war-with-ethnic-pa-o-army-and-allies-in-southern-shan-state.html|date=January 26, 2024}}&lt;/ref&gt;
** ရေးမြို့နယ်တွင် စစ်ကောင်စီနှင့် နီးစပ်သော မွန်ငြိမ်းချမ်းရေးကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ပိုင် ကားတစ်စီးကို ပီဒီအက်ဖ်များက တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ မွန်ငြိမ်းချမ်းရေးကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်သုံးဦးသေဆုံးပြီး လက်နက်နှင့် ဗုံးပစ်လောင်ချာတို့ သိမ်းဆည်းရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|title=မွန်ငြိမ်းချမ်းရေးကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင် ၃ ဦး ပစ်သတ်ခံရ|trans-title=Three members of the Mon Peace Defense Force were shot dead|lang=my|url=https://burmese.monnews.org/2024/01/24/%E1%80%99%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%84%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BD/|date=January 24, 2024|archiveurl=https://ghostarchive.org/archive/20240126160153/https://burmese.monnews.org/2024/01/24/%E1%80%99%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%84%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BD/|archive-date=26 January 2024|access-date=6 February 2024}}&lt;/ref&gt;

* ၂၅ ဇန်နဝါရီ - စစ်ကောင်စီတပ်များနှင့် အပြင်းအထန်တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် ပေါက်တောမြို့ကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။ မြို့ပေါ်ရှိ အဆောက်အဦးအများအပြား ပျက်စီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 25, 2024 |title=Arakan Army Captures Key Town From Junta in Myanmar's Rakhine State |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/arakan-army-captures-key-town-from-junta-in-myanmars-rakhine-state.html |website=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;

* ၂၆ ဇန်နဝါရီ - ရှမ်းပြည်နယ်၊ ဆီဆိုင်မြို့အား ပအိုဝ်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် က ထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Pa-O, Karenni forces seize control of town in southern Shan State |url=https://myanmar-now.org/en/news/pa-o-karenni-forces-seize-control-of-town-in-southern-shan-state/ |author=Aung Naing |date=26 January 2024 |work=Myanmar Now |language=en}}&lt;/ref&gt;

* ၂၉ ဇန်နဝါရီ -
** KNLA နှင့် PDF တပ်ဖွဲ့များက တပ်မတော်၏ [[:en:Eurocopter AS365|ရဟတ်ယာဉ်]]တစ်စင်းအား စက်သေနတ်များ၊ စနိုက်ပါနှင့် ဒုံးပစ်လက်နက်တို့ဖြင့် ပစ်ချနိုင်ခဲ့သည်။  ဗိုလ်မှူးချုပ်အေးမင်းနောင်၊ ဗိုလ်မှူးစိုးလွင်ထွန်း၊ ဗိုလ်မှူး တိုးဦးနှင့် အခြားနှစ်ဦးတို့ သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/in-karen-state-another-myanmar-junta-chopper-shot-down.html In Karen State, Another Myanmar Junta Chopper Shot Down]. January 29, 2024. [[The Irrawaddy]]. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240129142812/https://www.irrawaddy.com/news/burma/in-karen-state-another-myanmar-junta-chopper-shot-down.html|date=January 29, 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt; [https://www.barrons.com/news/sniper-shoots-dead-myanmar-brigadier-general-in-helicopter-6e829146 Sniper Shoots Dead Myanmar Brigadier-general In Helicopter]. January 29, 2024. [[Agence France-Presse|AFP]]. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240129194457/https://www.barrons.com/news/sniper-shoots-dead-myanmar-brigadier-general-in-helicopter-6e829146|archive-date=January 29, 2024}}&lt;/ref&gt;
** မင်းပြားမြို့နယ်ရှိ စစ်ကောင်စီ၏ အမှတ် ၃၈၀ ခြေမြန်တပ်ရင်းဌာနချုပ်အား ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Junta's infantry base seized by Arakan Army|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/arakan-army-myanmar-junta-infantry-base-seized.html|access-date=2024-01-29|website=Irrawady}}&lt;/ref&gt;

===  ဖေဖော်ဝါရီ ===

* ၁ ဖေဖော်ဝါရီ - မြောက်ဦးမြို့နယ်ရှိ အမှတ် ၅၄၀ ခြေမြန်တပ်ရင်းအား ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Another myanmar battalion base captured|url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/another-myanmar-battalion-routed-in-rakhine-as-aa-eyes-state-capital.html|access-date=2024-02-01|website=Irrawady}}&lt;/ref&gt;
* ၅ ဖေဖော်ဝါရီ -  ကယားပြည်နယ်၊ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်၊ [[ဒေါဆီအီရွာ၊ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်|ဒေါဆီအီရွာ]]ရှိ စာသင်ကျောင်းအား စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းဖြင့် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့သည့်အတွက် ကလေးငယ် အနည်းဆုံး လေးဦး သေဆုံးကာ ၁၀ ဦးဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar Junta Warplanes Bomb School in Karenni State, Killing 4 Children|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-warplanes-bomb-school-in-karenni-state-killing-4-children.html|access-date=2024-02-06|website=Irrawady}}&lt;/ref&gt;
* ၆ ဖေဖော်ဝါရီ - [[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]နှင့် [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]] ပူးပေါင်းအဖွဲ့သည် [[ဖားကန့်မြို့နယ်|ဖားကန့်]]နှင့် [[မံစီမြို့နယ်]]များရှိ စစ်ကောင်စီ စစ်စခန်းနှစ်ခုကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=KIA, PDF Seize Two Myanmar Junta Outposts in Kachin State Within a Week|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/kia-pdf-seize-two-myanmar-junta-outposts-in-kachin-state-within-a-week.html|access-date=2024-02-06|website=Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၇ ဖေဖော်ဝါရီ -
** မင်းပြားမြို့နယ်ရှိ စစ်ကောင်စီ၏ တပ်ရင်းဌာနချုပ် လက်ကျန်နှစ်ခုအား သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် မင်းပြားမြို့နယ်အား ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ထိန်းချုပ်လိုက်သည်။&lt;ref&gt;https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmars-military-driven-out-of-township-in-northern-rakhine-reports-say.html&lt;/ref&gt;
** မြောက်ဦးနှင့် [[ရမ်းဗြဲမြို့နယ်]]များတွင် တိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားလျက်ရှိကာ ကျောက်တော်မြို့အား ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ထိန်းချုပ်လိုက်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.narinjara.com/news/detail/65c4752be20c36ccd92cf253|title=AA captures six towns so far, two more waits for coming under their control|access-date=8 February 2024|website=Narinjara News}}&lt;/ref&gt;
* ၁၀  ဖေဖော်ဝါရီ - 
** အသက် ၁၈ နှစ်မှ ၃၅ နှစ်အကြား အမျိုးသားနှင့် အသက် ၁၈ နှစ်မှ ၂၇ နှစ်ကြား အမျိုးသမီး အရွယ်ရောက်သူတိုင်း စစ်မှုထမ်းရမည့် [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေ|ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေ]]ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့တွင် အာဏာတည်ကြောင်း စစ်ကောင်စီက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar junta enforces compulsory military service law: Report|url=https://www.hindustantimes.com/world-news/myanmar-junta-enforces-compulsory-military-service-law-report-101707581223173-amp.html|access-date=2024-02-10|website=[[Hindustan Times]]}}&lt;/ref&gt;
** ရက္ခိုင့်တပ်တော်က မြောက်ဦးမြို့အား သိမ်းပိုက်လို်က်ကာ တပ်မတော်၏ ကမ်းတက်ရေယာဉ်သုံးစင်းကို နှစ်မြှုပ်ခဲ့သည်။
* ၁၁ ဖေဖော်ဝါရီ -  ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ မြို့သုံးမြို့ သိမ်းပိုက်ခံရခြင်းအပေါ် တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် [[ကျောက်တော်မြို့နယ်]] [[ကုလားတန်မြစ်]]ကူးတံတားဖြစ်သော ကစ္ဆပနဒီတံတားကို စစ်ကောင်စီက ဖောက်ခွဲမှု ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ယင်းနေ့အစောပိုင်းတွင်လည်း စစ်တွေမြို့အဝင်ရှိ မီးချောင်းတံတားကိုလည်း ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar military blows bridge to Rakhine State capital as AA advances |author=Hein Htoo Zan |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-blows-bridges-to-rakhine-state-capital-as-aa-advances.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=12 February 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၁၃ ဖေဖော်ဝါရီ - အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရက ထိန်းချုပ်ထားသော [[ကောလင်းမြို့]]ကို စစ်ကောင်စီတပ်များက ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-retakes-town-from-civilian-government-in-sagaing-region.html Myanmar Junta Retakes Town From Civilian Government in Sagaing Region]. [[The Irrawaddy]]. February 13, 2024 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240213160046/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-retakes-town-from-civilian-government-in-sagaing-region.html|date=February 13, 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၁၄ ဖေဖော်ဝါရီ - 
** အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး လက်မှတ်ထိုးထားသော [[မွန်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]နှင့် ယင်း၏ နိုင်ငံရေးပါတီ [[မွန်ပြည်သစ်ပါတီ]] မှ  &quot;မွန်ပြည်သစ်ပါတီ (စစ်အာဏာရှင်တိုက်ဖျက်ရေး)&quot; အမည်ဖြင့် ခွဲထွက်ကာ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များနှင့် ပူးပေါင်းကာ စစ်ကောင်စီအား တိုက်ခိုက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=အာဏာသိမ်းစစ်တပ်ကို တိုက်ခိုက်မည်ဟု  မွန်ပြည်သစ်ပါတီ နိုင်ငံရေးစစ်ရေးဦးဆောင်အဖွဲ့  ကြေညာ |url=https://burmese.dvb.no/post/638482 |work=Democratic Voice of Burma |language=my |access-date= 14 February 2024| date=14 February 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=မွန်ပြည်သစ်ပါတီမှအတွင်းရေးမှူး၊ ဒုစစ်ဦးစီးချုပ်တို့မှ ပါတီတွင်းမှ ယုံကြည်ချက်တူသူများနှင့် လက်တွဲ၍ စစ်ကောင်စီကို တိုက်ခိုက်သွားမည်ဟု ကြေညာချက်ထုတ် |url=https://burmese.narinjara.com/local-news/detail/65cc4d61a17cfc013770fe67 |work=Narinjara |language=my |access-date= 14 February 2024| date=14 February 2024}}&lt;/ref&gt;
** [[ကရင်နီ တပ်မတော်]]နှင့် [[ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]သည် [[ရှားတောမြို့]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ကာ ကယားပြည်နယ်အတွင်း ကရင်နီအဖွဲ့များက ထိန်းချုပ်နိုင်သော ဒုတိယမြောက်မြို့ ဖြစ်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/karenni-resistance-forces-capture-shadaw-as-hilltop-junta-base-falls.html Karenni Resistance Forces Capture Shadaw as Hilltop Junta Base Falls]. [[The Irrawaddy]]. Hein Htoo Zan. February 14, 2024. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240214152425/https://www.irrawaddy.com/news/burma/karenni-resistance-forces-capture-shadaw-as-hilltop-junta-base-falls.html|date=February 14, 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၁၅ ဖေဖော်ဝါရီ - စစ်ကောင်စီတပ်များ စွန့်ခွာသွားပြီးနောက် [[မြေပုံမြို့]]အား ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army captures another Rakhine State town, warns locals clashes may continue |url=https://myanmar-now.org/en/news/arakan-army-captures-another-rakhine-state-town-warns-locals-clashes-may-continue/ |work=Myannmar Now |language=en |date=16 February 2024}}&lt;/ref&gt;
* ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈-၁၉ : ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်ရှိ ရွာလေးရွာမှ [[ရိုဟင်ဂျာ]] ၁၀၀ ခန့်ကို နိုင်ငံသားအဖြစ် လျှောက်ထားသော်လည်း စစ်အစိုးရက စစ်မှုထမ်းစေခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အား မှတ်ပုံတင်ကတ်များ၊ ဆန်တစ်အိတ်နှင့် လစဉ် လစာ ၄၁ ဒေါ်လာ ပေးမည်ဟု စစ်အစိုးရက ကတိပြုထားသော်လည်း ၎င်းတို့သည် ၁၄ ရက်ကြာ အခြေခံသင်တန်းကို တက်ရောက်ခဲ့ရသည်။ ရှောင်တိမ်းနေသော ရိုဟင်ဂျာ အများအပြားသည် [[အာရကန်ရိုဟင်ဂျာ ကယ်တင်ရေးတပ်မတော်|ARSA]] သို့မဟုတ် RSO ကို ကျော်ပြီး ရက္ခိုင့်တပ်မတော်သို့ ဝင်ရောက်ရန် ကြိုးပမ်းကြသည်။&lt;ref&gt; [https://www.irrawaddy.com/news/burma/rohingya-men-in-myanmar-are-being-forcibly-recruited-by-the-juntas-military.html Rohingya Men in Myanmar Are Being Forcibly Recruited by The Junta’s Military]. [[The Irrawaddy]]. Hein Htoo Zan. February 23, 2024.&lt;/ref&gt;  &lt;ref&gt; [https://www.narinjara.com/news/detail/65d7032ace78abb409ae8bc8 Junta forces abduct 100 young Muslims from Buthidaung to enroll in conscription]. Narinjara News. February 22, 2024.&lt;/ref&gt; တချိန်တည်းတွင် အသက် ၁၈ နှစ်မှ ၅၅ နှစ်ကြား အမျိုးသားများကို ပြည်သူ့စစ်များအဖြစ် မဝင်ရောက်ပါက နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့်ကို ရုပ်သိမ်းမည်ဟု စစ်အစိုးရ တာဝန်ရှိသူများက ကျောက်ဖြူမြို့ရှိ [[ကမန်လူမျိုး|ကမန်]]စစ်ဘေးရှောင်များကို ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://myanmar-now.org/en/news/kaman-idps-in-rakhine-state-told-to-form-pro-junta-militia/|title=Kaman IDPs in Rakhine State told to form pro-junta militia|date=February 21, 2024|publisher=[[Myanmar Now]]|url-access=subscription|author=Jessy Wolf}}&lt;/ref&gt;
  
* ၂၀ ဖေဖော်ဝါရီ:
** KIA တပ်ဖွဲ့များသည် ၄ ရက်ကြာ တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် Jehkam စစ်အခြေစိုက်စခန်းအား သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။
** [[ရှမ်းပြည်တိုးတက်ရေးပါတီ|ရှမ်းပြည် တိုးတက်ရေးပါတီ]] (SSPP) နှင့် ၎င်း၏ လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များသည် စစ်အစိုးရ ဆန့်ကျင်ရေး အင်အားစုများနှင့် ပူးပေါင်းမည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Agency |first=Yangon Khit Thit News |date=2024-02-23 |title=အာဏာရှင်စနစ်ကျဆုံးရေး၊ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စု ပေါ်ထွန်း လာရေး တိုက်ပွဲဝင်နေဟု SSPP/SSA ကြေညာ၊ တော်လှန်လိုသော ပြည်သူများကို ကြိုဆိုလက်ခံမည်ဟု ဖိတ်ခေါ် |url=https://yktnews.com/2024/02/147102/ |access-date=2024-02-24 |website=Khit Thit Media |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
* ၂၂ ဖေဖော်ဝါရီ:
** ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် KIA နှင့် ABSDF မှ သိမ်းပိုက်ခံထားရသော မော်လူးမြို့ကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ရန်အတွက် စစ်အစိုးရတပ်များက ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar army launches offensive to retake Maw Luu from resistance |url=https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-army-launches-offensive-to-retake-maw-luu-from-resistance/ |work=Myanmar Now |date=22 February 2024 |language=en}}&lt;/ref&gt;
**  အစိုးရ/PNA တပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် [[ပအိုဝ်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်|PNLA]] တပ်ဖွဲ့များကို တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် ဟိုပန်မြို့အရှေ့ဘက်တွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ နာရီများစွာကြာပြီးနောက် စစ်အစိုးရတပ်များ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar army soldiers killed as fighting continues near Shan State capital |url=https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-army-soldiers-killed-as-fighting-continues-near-shan-state-capital/ |date=22 February 2024 |work=Myanmar Now |language=en}} &lt;/ref&gt;

* ၂၃ ဖေဖော်ဝါရီ: SSPP နှင့် မဟာမိတ်တပ်များသည် ဟိုပန်နှင့် မိုင်းပွန်ကြားရှိ စစ်စခန်းတစ်ခုကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Agency |first=Yangon Khit Thit News |date=2024-02-23 |title=ဟိုပုံးမြိုနှင့် မိုင်းပွန်မြို အကြားရှိ စစ်ကောင်စီ၏ လွယ်ဝိုးတုတ်စခန်းကို SSPP နှင့်မဟာမိတ်တပ်များ သိမ်းပိုက် |url=https://yktnews.com/2024/02/147203/ |access-date=2024-02-24 |website=Khit Thit Media |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

* ၂၆ ဖေဖော်ဝါရီ: ရမ်းဗြဲမြို့နယ်တွင် AA နှင့် တပ်မတော်တို့ တိုက်ပွဲပြင်းထန်ခဲ့ပြီး သုံးရက်အတွင်း စစ်ကောင်စီတပ်သား ၈၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Suffers Disaster in Battle for Rakhine Township: AA |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-suffers-disaster-in-battle-for-rakhine-township-aa.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=27 February 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၂၇ ဖေဖော်ဝါရီ: ကောလင်းမြို့၏ နေရာအတော်များများကို စစ်ကောင်စီတပ်များက ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Town Almost Razed to Ground After Being Retaken by Myanmar Junta Troops |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/town-almost-razed-to-ground-after-being-retaken-by-myanmar-junta-troops.html |work=The Irrawaddy |date=27 February 2024 |language=en}}&lt;/ref&gt;
* ၂၈ ဖေဖော်ဝါရီ: မင်းပြားမြို့နယ်တွင် နောက်ဆုံးကျန်ရှိသော စစ်ကောင်စီအခြေစိုက်စခန်းကို အေအေက သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီးနောက် မင်းပြားမြို့နယ်အား ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=AA seizes last junta base in Minbya Township, Rakhine State |url=https://myanmar-now.org/en/news/aa-seizes-last-junta-base-in-minbya-township-rakhine-state/ |work=Myanmar Now |language=en |date=28 February 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၂၉ ဖေဖော်ဝါရီ: [[ကုလားတန်မြစ်ကြောင်း ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးရေး စီမံကိန်း|ကုလားတန်လမ်းဖောက်လုပ်ရေး]]အတွက် အေအေ အဖွဲ့ဝင်များနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် [[:en:K. Vanlalvena|K. Vanlalvena]] တို့ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army meets with Indian officials to discuss resumption of Kaladan road |url=https://myanmar-now.org/en/news/arakan-army-meets-with-indian-officials-to-discuss-resumption-of-kaladan-road/ |work=Myanmar Now |language=en |date=4 March 2024}}&lt;/ref&gt;

=== မတ် ===
* ၂ မတ်: မုဒုံမြို့နယ်ရှိ [[ကမာဝက်မြို့|ကမာဝက်]]နှင့် [[ကော့ပီထော်ရွာ၊ မုဒုံမြို့နယ်|ကော့ပိထော]]ရှိ ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်သုံးဦးအား မွန်ပြည်သစ်ပါတီ-စစ်အာဏာရှင်တိုက်ဖျက်ရေးအဖွဲ့ (NMSP-AMD) မှ ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Military Junta Forces Extends Presence Across Mudon Township |url=https://www.bnionline.net/en/news/military-junta-forces-extends-presence-across-mudon-township |work=Independent Mon News Agency |language=en |date=7 March 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၄-၅ မတ်: NMSP-AMD ၏ လုပ်ဆောင်မှုများအား တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် စစ်ကောင်စီသည် မုဒုံနှင့် ကမာဝက်မြို့များတွင် စစ်အင်အား ၁၆၀ ကို တိုးမြှင့်ချထားခဲ့သည်။
* ၅ မတ်: TNLA သိမ်းပိုက်ထားသော မြို့နယ်များဖြစ်သည့် [[မန်တုံမြို့နယ်]]၊ [[နမ့်ဆန်မြို့နယ်]]နှင့် [[နမ္မတူမြို့နယ်]]များကို တပ်မတော်က စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Number of Townships Placed Under Martial Law by Myanmar Junta Rises to 61 |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/number-of-townships-placed-under-martial-law-by-myanmar-junta-rises-to-61.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=5 March 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၇ မတ်: [[လီဆူအမျိုးသားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးပါတီ]]၏ ပြည်သူ့စစ်ခေါင်းဆောင် ဦးရွှေမင်းသည် အောင်မြေသစ်ရွာအနီးတွင် KIA ၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://myanmar-now.org/en/news/junta-allied-lisu-militia-leader-killed-in-battle-with-kachin-forces/ Junta-allied Lisu militia leader killed in battle with Kachin forces]. [[Myanmar Now]]. March 8, 2024. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240308151624/https://myanmar-now.org/en/news/junta-allied-lisu-militia-leader-killed-in-battle-with-kachin-forces/|date=March 8, 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၈ မတ်: [[ပလက်ဝမြို့နယ်]]တွင် အရပ်သားအစိုးရဖွဲ့စည်းနိုင်ရေးအတွက် ဒေသခံချင်းခေါင်းဆောင်များနှင့် ဆွေးနွေးလျက်ရှိသည်ဟု ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army to launch public administration in Paletwa Township, Chin State |url=https://myanmar-now.org/en/news/arakan-army-to-launch-public-administration-in-paletwa-township-chin-state/ |work=Myanmar Now |language=en |date=8 March 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၁၁ မတ်: ယခင်အပတ်မှ စတင်သော စစ်ဆင်ရေးတွင် ကချင်ပြည်နယ်ရှိ စစ်ကောင်စီ အခြေစိုက်စခန်းနှင့် ရှေ့တန်းစခန်း ၂၀ ကျော်ကို သိမ်းပို်က်ထားပြီးဖြစ်ကြောင်း ကေအိုင်အေက ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Military Loses Major Bases as KIA Continues Offensive in Kachin State |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-loses-major-bases-as-kia-continues-offensive-in-kachin-state.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=11 March 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၁၂ မတ်: 
** ရခိုင်ပြည်နယ် [[ရမ်းဗြဲမြို့]]ကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=AA Seizes Rakhine Town Near Key Chinese Port Project |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/aa-seizes-rakhine-town-near-key-chinese-port-project.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=12 March 2024}}&lt;/ref&gt;
** [[မောင်တောမြို့နယ်]]ရှိ အောင်သပြေနယ်စပ်စခန်းကို သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့ကာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတွင်းသို့ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၁၇၉ ဦး ထွက်ပြေးခဲ့သည်ဟု ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army Claims Seizure of Myanmar Junta Border Outpost |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/arakan-army-claims-seizure-of-myanmar-junta-border-outpost.html |work=The Irrawaddy |language=en |date= 13 March 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၁၄ မတ်:
** ချင်းရွှေဟော်နှင့် ကြူကုတ်နယ်စပ်စခန်းများကို MNDAAA က ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=MNDAA reopens two Myanmar-China border trading points |url=https://myanmar-now.org/en/news/mndaa-reopens-two-myanmar-china-border-trading-points/ |work=Myanmar Now |language=en |date=14 March 2024}}&lt;/ref&gt;
** ကရင်နီတပ်များက [[ဖားဆောင်းမြို့]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Karenni resistance fighters occupy Thailand-Myanmar border town of Hpasawng |url=https://myanmar-now.org/en/news/karenni-resistance-fighters-occupy-thailand-myanmar-border-town-of-hpasawng/ |work=Myanmar Now |language=en |date=14 March 2024}}&lt;/ref&gt;
**ကလေးမြို့ရှိ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များအား ထိုးစစ်ဆင်သည့်အနေဖြင့် စစ်ကောင်စီတပ်များက စခန်းနှင့် ကမ်းပါးနီရွာများကို ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့ပြီး ကမ်းပါးနီရွာကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Resistance’s ‘Final Warning’ to Junta Sparks Civilian Exodus in Kale Warzone |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-resistances-final-warning-to-junta-sparks-civilian-exodus-in-kale-warzone.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=14 March 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၁၅ မတ်: [[ဗန်းမော်ခရိုင်]]ရှိ အမှတ် ၂၃၇ ခြေလျင်တပ်ရင်း ဌာနချုပ်ကို ကေအိုင်အေက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=KIA: Myanmar Junta Battalion Headquarters Seized |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/kia-myanmar-junta-battalion-headquarters-seized.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=15 March 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၁၇ မတ်: ရသေ့တောင်မြို့ကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့ကာ စစ်တွေမြို့အား ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းနှင့် ဖြတ်တောက်ထားနိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army takes Rathedaung, its eighth town seizure in Rakhine State |url=https://myanmar-now.org/en/news/arakan-army-takes-rathedaung-its-eighth-town-seizure-in-rakhine-state/ |work=Myanmar Now |language=en |date=18 March 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၁၉ မတ်: ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေကြောင့် လူစုဆောင်းရခြင်းအတွက် သံတွဲမြို့နယ်ရှိ အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ၂၁ ဦး နုတ်ထွက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.rfa.org/english/news/myanmar/resignations-03192024163107.html|title=Village heads quit in anger over military recruitment in Myanmar's Rakhine state|date=2024-03-19|work=RFA}}&lt;/ref&gt;
* ၂၂ မတ်
** လိုင်ဇာမြို့ဝန်းကျင်ရှိ ရှေ့တန်းစခန်းများအားလုံး၊ မြို့နယ် ၅ မြို့နယ်ရှိ တပ်ရင်းဌာနချုပ်များနှင့် [[ပါဂျောင်ရွာ၊ ဝိုင်းမော်မြို့နယ်|ပါဂျောင်]]အနီးရှိ စခန်းများအပါအဝင် မြစ်ကြီးနား-ဗန်းမော်လမ်းရှိ စစ်ကောင်စီ၏ စစ်စခန်း ၅၀ ကျော်နှင့် ဗျူဟာကုန်း ၁၃ ခုအား ကေအိုင်အေက သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=KIA: Nine Myanmar Junta Strongholds Seized in Two Days |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/kia-nine-myanmar-junta-strongholds-seized-in-two-days.html |work=The Irrawaddy |date=23 March 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240406111740/https://www.irrawaddy.com/news/burma/kia-nine-myanmar-junta-strongholds-seized-in-two-days.html|archive-date=April 6, 2024}}&lt;/ref&gt;
** မွန်ပြည်တော်လှန်ရေးတပ်သည် အခြားသော မွန်ပြည်နယ်အခြေစိုက် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များနှင့် ပူးပေါင်းကာ မလွှဲတောင်နှင့် [[ကလိန်အောင်မြို့|ကလိန်အောင်]]အကြား လမ်းတလျောက်တွင် စစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=MSRF Vows to Cut Off Junta's Logistic Routes |url=https://www.bnionline.net/en/news/msrf-vows-cut-juntas-logistic-routes |work=Karen Information Center |date=22 March 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240406070646/https://www.bnionline.net/en/news/msrf-vows-cut-juntas-logistic-routes|archive-date=April 6, 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၂၄ မတ်: [[အနောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်]]တည်ရှိရာ [[အမ်းမြို့နယ်]]တွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ထိုးစစ်စတင်ခဲ့သည်။ တဆက်တည်းမှာပင် မကွေးတိုင်း၊ [[ငဖဲမြို့နယ်]]တွင်လည်း တိုက်ခိုက်မှုများကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army Attacks Myanmar Junta's Rakhine Power Base |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/arakan-army-attacks-myanmar-juntas-rakhine-power-base.html |work=The Irrawaddy |date=29 March 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၂၅ မတ် : မွန်ပြည်သစ်ပါတီ (စစ်အာဏာရှင်တိုက်ဖျက်ရေး) သည် မွန်အမျိုးသားတပ်မတော်အပါအဝင် မဟာမိတ်များဖြင့် [[ကော့ကရိတ်မြို့နယ်]]ရှိ [[ကော့ဘိန်းရွာ၊ ကော့ကရိတ်မြို့နယ်|ကော့ဘိန်း]]ရဲစခန်းကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Revolutionary Group Captures Kawt Bein Police Station, Seizes Weapons and Ammunition |url=https://www.bnionline.net/en/news/revolutionary-group-captures-kawt-bein-police-station-seizes-weapons-and-ammunition |work=Independent Mon News Agency |date=27 March 2024}}&lt;/ref&gt; စစ်ကောင်စီက ကော့ဘိန်းနှင့် အနီးတဝိုက်အား လက်နက်ကြီးများဖြင့် ပြန်လည် ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Warships Unleash Firestorm on Mon Village After Police Station Seized  |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-warships-unleash-firestorm-on-mon-village-after-police-station-seized.html |work=The Irrawaddy |date=29 March 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၂၇ မတ်: အမ်းမြို့နယ်ရှိ ဂဲလောင်နှင့် လုံးကောက်ရွာအနီးရှိ စစ်စခန်းများကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|date=2024-03-28|url=https://www.rfa.org/english/news/myanmar/arakan-army-ninth-township-03282024045722.html|title=Myanmar ethnic army sets eyes on ninth township in Rakhine state|work=RFA}}&lt;/ref&gt; 
* ၂၈ မတ်:
** မတ်လ ၂၀ ရက်နေ့မှ စတင်ခဲ့သော တိုက်ပွဲများဖြင့် [[ဖာပွန်မြို့]]အား KNLA က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/knla-claims-seizure-of-karen-town-while-myanmar-junta-celebrates.html|title=knla claims seizure of karen town while myanmar junta celebrates|date=2024-03-19|work=RFA}}&lt;/ref&gt;
** [[မိုးမောက်မြို့နယ်]]ရှိ တရုတ်နယ်စပ်ပေါ်ရှိ [[လွယ်ဂျယ်မြို့]]အနီးရှိ စစ်ကောင်စီစခန်း နှစ်ခုကို ကေအိုင်အေက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;ir329&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-loses-another-town-more-bases-in-four-days-of-resistance-attacks.html|title=Myanmar Junta Loses Another Town, More Bases in Four Days of Resistance Attacks|date=2024-03-29|work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
** နွားထိုးကြီး ပီဒီအက်ဖ်နှင့် အခြားတော်လှန်ရေးအဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့တို့ပူးပေါင်း၍ နွားထိုးကြီးမြို့ အရှေ့ဘက်ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;ir329&quot; /&gt;
* ၂၉ မတ် : [[နွားထိုးကြီးမြို့]] ရဲစခန်းနှင့် ဆောက်လုပ်ရေးရုံးတွင် အခြေချထားသော စစ်ကောင်စီတပ်များအား နွားထိုးကြီး ပီဒီအက်ဖ်နှင့် အခြားတော်လှန်ရေးအဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့တို့ပူးပေါင်း တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;ir329&quot; /&gt;
* ၃၁ မတ် : [[ထားဝယ်မြို့နယ်]]ရှိ စစ်ကောင်စီ၏ စစ်ကူများအား KNLA နှင့် ဘထူးတပ်ဖွဲ့တို့က အလစ်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Loses More Bases, Scores of Troops in Five Days of Resistance Attacks |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-loses-more-bases-scores-of-troops-in-five-days-of-resistance-attacks.html |work=The Irrawaddy |date=1 April 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240406111832/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-loses-more-bases-scores-of-troops-in-five-days-of-resistance-attacks.html|archive-date=April 6, 2024}}&lt;/ref&gt;

=== ဧပြီ ===
* ၁ ဧပြီ - ဗန်းမော်-လွယ်ဂျယ်လမ်းအား ကေအိုင်အေက အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Loses More Bases, Scores of Troops in Five Days of Resistance Attacks |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-loses-more-bases-scores-of-troops-in-five-days-of-resistance-attacks.html |work=The Irrawaddy |date=1 April 2024}}&lt;/ref&gt;

* ၄ ဧပြီ - [[နေပြည်တော်မြို့|နေပြည်တော်]] အေလာလေတပ်စခန်း၊ တပ်မတော်စစ်ရုံးနှင့် မင်းအောင်လှိုင်၏နေအိမ်များသို့ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်က အသေခံဒရုံးများဖြင့် တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဒရုံး ၃၀ ခန့်အသုံးပြုခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီက ၇ စင်းအား ပစ်ချနိုင်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar's military-ruled capital attacked by drones|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68730993|work=[[British Broadcasting Corporation|BBC]]|date=4 April 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Resistance Drones Target Junta Chief's Residence, Military HQ and Airbase in Naypyitaw|url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-resistance-drones-target-junta-chiefs-residence-military-hq-and-airbase-in-naypyitaw.html|work=The Irrawaddy |date=4 April 2024}}&lt;/ref&gt;

* ၅ ဧပြီ - မြဝတီရှိ စစ်ကောင်စီမြို့စောင့်တပ်သည် KNLA ထံတွင် လက်နက်ချခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://www.bbc.com/news/world-asia-68750528 Myanmar military loses border town in another big defeat]. April 6, 2024. [[British Broadcasting Corporation|BBC]]. Jonathan Head. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240406171044/https://www.bbc.com/news/world-asia-68750528|date=April 6, 2024}}&lt;/ref&gt;

* ၇ ဧပြီ - မြဝတီမြို့သိမ်းတိုက်ပွဲအတွင်း မြို့ပေါ်ရှိအစိုးရဝန်ထမ်းအချို့မှာ ထိုင်းနိုင်ငံတွင်းသို့ ထွက်ပြေးခဲ့ကြသည်။ ဝန်ထမ်းများနှင့် အခြားစစ်ပွဲရှောင်များအား သယ်ဆောင်ရန် [[မဲဆောက်မြို့]]သို့ လေယာဉ်ဆင်းသက်ရန် စစ်ကောင်စီက ထိုင်းအစိုးရအား တောင်းဆိုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.khaosodenglish.com/news/2024/04/08/myanmar-army-in-myawaddy-asks-thailand-to-shelter-its-officials/ |title=Myanmar Army in Myawaddy Asks Thailand to Shelter its Officials |date=8 April 2024 |work=[[Khaosod]] |language=en}}&lt;/ref&gt;

* ၈ ဧပြီ - [[မော်လမြိုင်မြို့]]ရှိ [[အရှေ့တောင်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်]]သို့ ဒုတိယတပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး [[စိုးဝင်း (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး)|စိုးဝင်း]] ရောက်ရှိနေစဉ် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်က ဒရုံးဖြင့် တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.irrawaddy.com/news/resistance-drones-strike-myanmar-militarys-se-command-during-junta-no-2s-visit.html |date=10 April 2024 |author=Ei Thinzar Myint |work=The Irrawaddy|title= Resistance Drones Strike Myanmar Military’s SE Command During Junta No. 2’s Visit|archiveurl= https://web.archive.org/web/20240413025342/https://www.irrawaddy.com/news/resistance-drones-strike-myanmar-militarys-se-command-during-junta-no-2s-visit.html |archive-date=April 13, 2024|language=en}}&lt;/ref&gt;

* ၉ ဧပြီ - 
** နံနက်ပိုင်းတွင် မြဝတီမြို့ အရှေ့မြောက်ဘက်ရှိ ထိုင်း-မြန်မာ ချစ်ကြည်ရေးတံတားအား KNLA တပ်များက ထိန်းချုပ်ထားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Karen Ethnic Army Launches Final Push to Capture Myawaddy on Thai Border |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/karen-ethnic-army-launches-final-push-to-capture-myawaddy-on-thai-border.html |date=9 April 2024 |work=The Irrawaddy |language=en}}&lt;/ref&gt; ယင်းနောက် ခလရ ၂၇၅ ခြေလျင်တပ်အား တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ [[ကရင်အမျိုးသားတပ်မတော်]] (ယခင် ကရင်ပြည်နယ် [[နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့]])က မြို့တွင်းတွင် လှည့်လည်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Military Battling to Prevent Complete Defeat in Town Near Thai Border |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-military-battling-to-prevent-complete-defeat-in-town-near-thai-border.html |work=The Irrawaddy |date=10 April 2024}}&lt;/ref&gt; 
** [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အတိုင်ပင်ခံကောင်စီ]]၏ ဒုတိယအကြိမ်မြောက် ပြည်သူ့ညီလာခံက ၁၉၈၂ ခုနှစ် [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံသားဥပဒေ|မြန်မာနိုင်ငံသား ဥပဒေ]]ကို ရုပ်သိမ်းရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=BHRN welcomes pledge by People’s Assembly to revoke 1982 Myanmar Citizenship Law |url=https://eng.mizzima.com/2024/04/18/9102 |work=Mizzima |date=18 April 2024}}&lt;/ref&gt;

* ၁၀ ဧပြီ - ည ၁၀ နာရီခန့်တွင် ခလရ ၂၇၅ အား KNLA တပ်များက သိမ်းပိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၂၀၀ ကျော်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံ မဲဆောက်မြို့သို့ ထွက်ပြေးခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံက နယ်စပ်တွင် လုံခြုံရေးများ တိုးမြှင့်ချထားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Troops Withdraw From Myawaddy Following Clashes |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-troops-withdraw-from-myawaddy-following-clashes.html |work=The Irrawaddy |date=11 April 2024}}&lt;/ref&gt; မြို့အား သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် မြဝတီအား ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ရန် စစ်ကောင်စီက အောင်ဇေယျစစ်ဆင်ရေးဖြင့် စစ်ကူများ ပို့ဆောင်ခဲ့သော်လည်း ကျုံဒိုးမြို့အနီးတွင် ရပ်တန့်နေခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Spotlight on Thailand as Cornered Myanmar Junta Threatens Disaster on Border |url=https://www.irrawaddy.com/opinion/guest-column/spotlight-on-thailand-as-cornered-myanmar-junta-threatens-disaster-on-border.html |work=The Irrawaddy |date=11 April 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=KNLA and Allied Forces Complete Epic Victory over all Junta |url=https://www.bnionline.net/en/news/knla-and-allied-forces-complete-epic-victory-over-all-junta |work=Than Lwin Times |date=11 April 2024}}&lt;/ref&gt;

* ၁၄ ဧပြီ -
**မန္တလေးမြို့ သင်္ကြန်ပွဲကျင်းပနေစဉ် ဗုံးပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး လူ ၁၂ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://news-eleven.com/article/290879 မန္တလေးမြို့  လမ်းလျှောက်သင်္ကြန် ပွဲတော် ဆိုင်ကယ်အပ်နှံရာ နေရာများတွင် ဗုံးပေါက်ကွဲမှု၌ ကလေးငါးဦး အပါအဝင် ၁၂ ဦး ဒဏ်ရာ ရရှိပြီး ၂၇ လမ်းနှင့် ၇၁ လမ်းထောင့်အား ယာဉ်ဝင်ခွင့် မပြုဘဲ လုံခြုံရေးတင်းကျပ်]. April 14, 2024. Eleven News {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240414153706/https://news-eleven.com/article/290879|date=April 14, 2024}}&lt;/ref&gt;
** တချိန်တည်းမှာပင် ၁၀၇ မီလီမီတာ ရှော့တိုက်ဒုံးများကို [[စစ်တက္ကသိုလ် (ပြင်ဦးလွင်)|စစ်တက္ကသိုလ်]]အတွင်းသို့ ပီဒီအက်ဖ်များက မင်းအောင်လှိုင်အား ထိခိုက်စေရန် ပစ်လွှတ်ခဲ့သည်။ ဒုံးအချို့မှာ ပြင်ဦးလွင်ပြည်သူ့ဆေးရုံအား ထိမှန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://www.bbc.com/burmese/articles/cn03r8kg7p0o How did the missile attack on Pyin Oo Lwin's DSA happen?] [[British Broadcasting Corporation|BBC]]. April 15, 2024. {{Webarchive|url=https://ghostarchive.org/archive/3Ezkg|date=April 16, 2024}}&lt;/ref&gt;

*၁၅ ဧပြီ - ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်ရှိ [[အာရကန်ရိုဟင်ဂျာ ကယ်တင်ရေးတပ်မတော်]]နှင့် [[အာရက္ခတပ်တော်]]တို့ ထိတွေ့တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ရိုဟင်ဂျာ ၂၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.rfa.org/burmese/program_2/rohingya-killed-buthidaung-04152024043904.html ဘူးသီးတောင်တိုက်ပွဲ ရိုဟင်ဂျာ ၂၅ ဦးသေဆုံး၊ ၃၀၀၀ နီးပါး ထွက်ပြေးနေရ]. April 15, 2024. [[Radio Free Asia]] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240415131654/https://www.rfa.org/burmese/program_2/rohingya-killed-buthidaung-04152024043904.html|date=April 15, 2024}}&lt;/ref&gt;

*၂၄ ဧပြီ - KNLA တပ်များ ဆုတ်ခွာသွားပြီးနောက် မြဝတီမြို့အား စစ်ကောင်စီက ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar’s Junta Recaptures Town That Was a Significant Gain for Rebels|url=https://www.nytimes.com/2024/04/24/world/asia/myanmar-junta-rebels-myawaddy.html|access-date=2024-04-26|website=[[NY Times]]}}&lt;/ref&gt;

*၂၇ ဧပြီ - ဖာပွန်မြို့နယ်ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းနှင့် ထောက်ပို့စခန်းအား KNLA က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Karen Troops Capture Another Myanmar Junta Base Near Thai Border|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/karen-troops-capture-another-myanmar-junta-base-near-thai-border.html|access-date=2024-04-28|website=[[Irrawaddy]]}}&lt;/ref&gt;


=== မေ ===
* ၂ မေ – စစ်မှုထမ်းသက်အတွင်းရှိသော အမျိုးသားများကို နိုင်ငံရပ်ခြားသို့ အလုပ်လုပ်ခွင့်ကို စစ်ကောင်စီက ကန့်သတ်လိုက်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-05-03 |title=Myanmar bans citizens leaving for work amid conscription drive |url=https://www.bbc.com/news/articles/cw8q9vx93q6o |access-date=2024-05-13 |website=BBC News |language=en-GB|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240510063056/https://www.bbc.com/news/articles/cw8q9vx93q6o|archive-date=May 10, 2024}}&lt;/ref&gt; 
* ၇ မေ – ထိုင်းနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင်သည် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ ခေါင်းဆောင်းများ၊ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်း ခေါင်းဆောင်များနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-05-07 |title=Former Thai PM Thaksin seeks mediation role in Myanmar conflict |url=https://www.voanews.com/a/former-thai-pm-thaksin-seeks-mediation-role-in-myanmar-conflict/7601736.html |access-date=2024-05-13 |website=Voice of America |language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240513103532/https://www.voanews.com/a/former-thai-pm-thaksin-seeks-mediation-role-in-myanmar-conflict/7601736.html|archive-date=May 13, 2024}}&lt;/ref&gt; 
* ၉ မေ – မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ဆောမြို့နယ်ရှိ [[အကြည်ပန်းပလွန်းရွာ၊ ဆောမြို့နယ်|အကြည်ပန်းပလွန်းရွာ]]အား စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းမှ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ အနည်းဆုံး ၁၅ ဦး သေဆုံးပြီး ၃၀ ခန့် ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Now |first1=Myanmar |title=At least 15 killed in junta airstrike on Magway Region monastery |url=https://myanmar-now.org/en/news/at-least-15-killed-in-junta-airstrike-magway-region-monastery/ |access-date=11 May 2024 |work=Myanmar Now |date=10 May 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=ဆောမြို့နယ် အကြည်ပန်းပလွန်းရွာ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု သေဆုံးသူထပ်တိုးနိုင် |url=https://www.rfa.org/burmese/program_2/saw-ahkyipanpalun-airstrikes-killed-05102024062647.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240510105003/https://www.rfa.org/burmese/program_2/saw-ahkyipanpalun-airstrikes-killed-05102024062647.html|archive-date=May 10, 2024|access-date=11 May 2024 |agency=Radio Free Asia |date=10 May 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=မကွေးတိုင်း၊ ကျောက်ထုမှာ စစ်ကောင်စီလေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ၁၅ ဦးထက်အနည်း သေဆုံး |url=https://burmese.voanews.com/a/airstrike-in-magway/7605817.html |access-date=11 May 2024 |work=VOA Burmese |date=10 May 2024 |language=my|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240511033822/https://burmese.voanews.com/a/airstrike-in-magway/7605817.html|archive-date=May 11, 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၁၁ မေ - စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ [[လက်ထုတ္တောရွာ၊ မြင်းမူမြို့နယ်|လက်ထုတ္တောရွာ]]တွင် ရွာသား ၃၂ ဦးအား စစ်ကောင်စီတပ်သားများက သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Zan |first1=Hein Htoo |title=Myanmar NUG Condemns Junta Forces’ Massacre of 32 Civilians in Sagaing |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-nug-condemns-junta-forces-massacre-of-32-civilians-in-sagaing.html |access-date=14 May 2024 |publisher=The Irrawaddy|archiveurl= https://web.archive.org/web/20240515185531/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-nug-condemns-junta-forces-massacre-of-32-civilians-in-sagaing.html |date=13 May 2024|archive-date=May 15, 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;dvb&quot;&gt;{{cite news |title=Jailed anti-coup protest leader given another 20 years; Military kills 30 in raid against People's Defense Force |url=https://english.dvb.no/jailed-anti-coup-protest-leader-given-another-20-years-military-kills-30-in-raid-against-peoples-defense-force/ |access-date=14 May 2024|archiveurl= https://web.archive.org/web/20240514212416/https://english.dvb.no/jailed-anti-coup-protest-leader-given-another-20-years-military-kills-30-in-raid-against-peoples-defense-force/|archive-date=May 14, 2024 |work=DVB |date=13 May 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Blazevic |first1=Igor |title=Who carries responsibility for the atrocities in Myanmar? |url=https://eng.mizzima.com/2024/05/13/9844 |access-date=14 May 2024 |publisher=Mizzima |date=13 May 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240526144626/https://eng.mizzima.com/2024/05/13/9844|archive-date=May 26, 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၁၈ မေ - [[ဘူးသီးတောင်မြို့]]အား [[အာရက္ခတပ်တော်]]က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=18 May 2024 |title=AA Claims Seizure of Buthidaung Near Bangladesh Border |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/aa-claims-seizure-of-buthidaung-near-bangladesh-border.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240518132145/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/aa-claims-seizure-of-buthidaung-near-bangladesh-border.html |archive-date=18 May 2024 |access-date=20 May 2024 |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၂၀ မေ - 
** [[ကျီခါးမြို့]]နှင့် [[တွန်းဇံမြို့]]များကို ချင်းတော်လှန်ရေးအဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=20 May 2024 |title=Two towns Near India Border in Myanmar Captured by Chin Resistance Groups |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/two-towns-near-india-border-in-myanmar-captured-by-chin-resistance-groups.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240520104736/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/two-towns-near-india-border-in-myanmar-captured-by-chin-resistance-groups.html |archive-date=20 May 2024 |access-date=20 May 2024 |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
** မွန်ပြည်ကာကွယ်ရေးတပ်နှင့် မွန်ပြည်တော်လှန်ရေးတပ်တို့ စစ်ရေးအရ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ စတင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |date=20 May 2024 |title=Two Mon Armies Unite to Defeat Anti Junta Forces in Mon State |url=https://www.bnionline.net/en/news/two-mon-armies-unite-defeat-anti-junta-forces-mon-state |work=Than Lwin Times}}&lt;/ref&gt;

===ဇွန်===
* ၂ ဇွန် - [[သံတွဲမြို့နယ်]]၊ [[ငပလီကမ်းခြေ]]အနီး သံတွဲ-တောင်ကုတ်လမ်းတလျောက် ထိတွေ့တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ အေအေ က [[ဂေါ့ရွာ]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army 'Less Than 2 KM' From Myanmar's Thandwe Airport |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/arakan-army-less-than-2-km-from-myanmars-thandwe-airport.html |date=4 June 2024 |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၇ ဇွန် – ရခိုင်ပြည်နယ်၊ [[သံတွဲမြို့နယ်]] [[ဆင်ခေါင်းရွာ၊ ဆင်ခေါင်း|ဆင်ခေါင်းရွာ]]တွင် အာရက္ခတပ်တော်နှင့် ဆက်သွယ်မှုရှိသည်ဟုဆိုကာ ရွာသား ၆၀ ကျော်အား စစ်ကောင်စီက သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar Junta Attacks Kill Over 60 Rakhine Villagers|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-attacks-kill-over-60-rakhine-villagers.html|access-date=2024-06-11|website=[[The Irrawaddy|Irrawady]]}}&lt;/ref&gt;
* ၈ ဇွန် - မြန်မာနိုင်ငံတောင်ပိုင်းနှင့် တစ်နိုင်ငံလုံးအား ဆက်သွယ်ပေးထားသည့် အမှတ် ၈ ပြည်ထောင်စု အဝေးပြေးလမ်းအား ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်ရန် တပ်မတော်က ထိုးစစ်စတင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/junta-launches-fierce-offensive-to-retake-only-highway-in-southern-myanmar.html Junta Launches Fierce Offensive to Retake Only Highway in Southern Myanmar]. June 14, 2024. [[The Irrawaddy]]&lt;/ref&gt;
* ၉ ဇွန် -  ပြည်နယ်တွင်းမှ စစ်ကောင်စီအား တွန်းထုတ်နိုင်ရန် ရည်ရွယ်သော ချင်းညီနောင် စစ်ဆင်ရေး အား စတင်ကြောင်း ချင်းတော်လှန်ရေးအဖွဲ့များက ကြေညာခဲ့သည်။ ယင်းနောက် [[မတူပီမြို့]]ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=15 June 2024 |title=Operation Chin Brotherhood Sees Swift Success Against Myanmar Junta Troops |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/operation-chin-brotherhood-sees-swift-success-against-myanmar-junta-troops.html |access-date=16 June 2024 |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၁၁ ဇွန် - [[ဆဒုံးမြို့]]အား [[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]က သိမ်းပိုက်ခဲ့ရာ ကချင်ပြည်နယ်တွင်းရှိ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းများအားလုံးအား စစ်ကောင်စီက လက်လွှတ်ခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/kia-seizes-myanmar-juntas-last-remaining-china-trade-route-in-kachin-state.html KIA Seizes Myanmar Junta’s Last Remaining China Trade Route in Kachin State]. June 14, 2024. [[The Irrawaddy]].&lt;/ref&gt;

[[အနောက်မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်|အနောက်မြောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်]]မှ တစ်မိုင်အကွာတွင်ရှိသော စစ်စခန်းအား တော်လှန်ရေးပူးပေါင်းအဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://myanmar-now.org/en/news/resistance-forces-capture-outpost-prisoners-near-myanmar-armys-northwestern-regional-headquarters/  Resistance forces capture outpost, prisoners near Myanmar army’s northwestern regional headquarters]. [[Myanmar Now]]. June 14, 2024&lt;/ref&gt;

* ၁၅ ဇွန် - အာရက္ခတပ်တော်သည် [[တောင်ကုတ်မြို့]]အား သိမ်းပိုက်နိုင်ရန် ထိုးစစ်စတင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=AA Launches Offensive to Capture Tanungup |url=https://www.bnionline.net/en/news/aa-launches-offensive-capture-tanungup |date=17 June 2024 |work=Narinjara}}&lt;/ref&gt; 
*၁၇ ဇွန် - [[သိုင်းချောင်းရွာ]]အနီးရှိ ဒွါရဝတီရေတပ်စခန်းကို စစ်ကောင်စီက စွန့်ခွာခဲ့ရာ [[ကျောက်ဖြူမြို့]]ပြင်ပတွင် တိုက်ပွဲပြင်းထန်ခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီဖက်မှ ၁၀ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Fierce fighting breaks out near Myanmar naval base in Rakhine |url=https://myanmar-now.org/en/news/fierce-fighting-breaks-out-near-myanmar-naval-base-in-rakhine/ |date=18 June 2024 |work=Myanmar Now}}&lt;/ref&gt;
* ၂၀ ဇွန် - တောင်ကုတ်-ပန်းတောင်းလမ်းပေါ်ရှိ စစ်ကောင်စိစစ်ကြောင်းအား အေအေတပ်ဖွဲ့ဝင်များက တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီဖက်မှ ၆၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=AA Ambushes Junta Troops en route to Taungup |url=https://www.bnionline.net/en/news/aa-ambushes-junta-troops-en-route-taungup |date=22 June 2024 |work=Narinjara}}&lt;/ref&gt;
* ၂၃ ဇွန် - [[သံတွဲလေဆိပ်]]အား [[အာရက္ခတပ်တော်]]က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/aa-seizes-thandwe-airport-near-rakhines-ngapali-beach-local-sources-say.html AA Seizes Thandwe Airport Near Rakhine’s Ngapali Beach, Local Sources Say] [[The Irrawaddy]]. Roe Kyaw. June 24, 2024&lt;/ref&gt;
* ၂၄ ဇွန် - [[အမ်းမြို့နယ်]]ရှိ တောဟိန်းတောင် စခန်းအား အာရက္ခတပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.narinjara.com/news/detail/66797e0c452b71b584792349 AA fully captures Taw Hein Taung tactical operation command in Ann]. Thinzar New. June 24, 2024. Narinjara News.&lt;/ref&gt;
* ၂၆ ဇွန်
** အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအား ချိုးဖောက်မှုများကြောင့် စစ်ကောင်စီအား ဆန့်ကျင်ရေးအတွက် စစ်ဆင်ရေးများ စတင်မည်ဖြစ်ကြောင်း [[တအာင်း အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်|တအာင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]က ကြေညာပြီး နောက်တစ်ရက်တွင် [[နောင်ချိုမြို့]]အား သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=26 June 2024 |title=TNLA Seizes Town and Myanmar Regime Positions in Northern Shan State |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/tnla-seizes-town-and-myanmar-regime-positions-in-northern-shan-state.html |url-status=live |access-date=27 June 2024 |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
** သံတွဲမြို့ရှိ လက်ကျန်စစ်ကောင်စီစခန်းနှစ်ခုနှင့် ငပလီကမ်းခြေတို့အား အေအေက စတင်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Fighting on Famous Ngapali Beach -AA Army tries to Knock Out 2 last Junta bases in Thandwe |url=https://www.bnionline.net/en/news/fighting-famous-ngapali-beach-aa-army-tries-knock-out-2-last-junta-bases-thandwe |date=27 June 2024 |work=Development Media Group}}&lt;/ref&gt;

=== ဇူလိုင် ===

* ၃ ဇူလိုင် - [[တအာင်း အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]]  က [[ကျောက်မဲမြို့]]အား သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 July 2024 |title=Myanmar's MNDAA Launches Offensive to Seize Northern Shan Capital |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmars-mndaa-launches-offensive-to-seize-northern-shan-capital.html |access-date=15 July 2024 |website=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၇ ဇူလိုင် - [[အာရက္ခတပ်တော်]]က သံတွဲလေဆိပ်အား သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး တိုက်ပွဲအတွင်း စစ်ကောင်စီတပ်သား ၄၀၀ ခန့်သေဆုံးခဲ့ကြောင်း အတည်ပြုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=AA captures Thandao Airport; More than 400 members of the military council were killed and the remaining battalion continued to attack |url=https://bur.mizzima.com/2024/07/07/26608 |date=7 July 2024 |work=Mizzima |language=my}}&lt;/ref&gt;
* ၉ ဇူလိုင် - ငပလီကမ်းခြေအား အာရက္ခတပ်တော် က သိမ်းပို်က်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army: Final Myanmar Junta Base Seized in Ngapali |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/arakan-army-final-myanmar-junta-base-seized-in-ngapali.html |date=13 July 2024 |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၁၁ ဇူလိုင် - စစ်ကောင်စီနှင့် သဘောတူညီမှုရယူပြီးနောက် [[ဝပြည် သွေးစည်းညီညွတ်ရေး တပ်မတော်|ဝပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေးတပ်မတော်]]သည် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း တန့်ယန်းမြို့ကို ထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Maung |first=Myat Pan, Min |date=2024-07-12 |title=Wa army takes control of town in northern Shan State |url=https://myanmar-now.org/en/news/wa-army-takes-control-of-town-in-northern-shan-state/ |access-date=2024-07-15 |website=Myanmar Now |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
* ၁၃ ဇူလိုင် - ရှမ်းပြည်နယ်၊ [[မိုင်းရယ်မြို့]]အား [[ရှမ်းပြည်တပ်မတော်-မြောက်ပိုင်း]]က ထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Wansai |first=Sai |date=2024-07-15 |title=CHANGING CONFLICT PATTERN IN NORTHERN SHAN STATE: Tangyan, Mongyai and ethnic rivalry |url=https://english.shannews.org/archives/27234 |access-date=2024-07-15 |website=Shan Herald Agency for News |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
* ၁၇ ဇူလိုင် - 
**[[နေပြည်တော်လေဆိပ်]]အား ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်က ရှော့တိုက်ဒုံးများဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့သော်လည်း အသေအပျောက် မရှိခဲ့ပေ။&lt;ref&gt;[https://www.straitstimes.com/asia/se-asia/myanmar-junta-opponents-launch-rocket-attack-on-capital-airport Myanmar junta opponents launch rocket attack on capital airport]. [[Agence-France Presse]]. July 17, 2024.&lt;/ref&gt;
** [[စဉ့်ကူးမြို့]]အား မန္တလေးပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Mandalay PDF Seizes Singu Township From Myanmar Junta |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/mandalay-pdf-seizes-singu-township-from-myanmar-junta.html|work=The Irrawaddy |date=20 July 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၂၀ ဇူလိုင် - 
** &quot;Operation Rung&quot; စစ်ဆင်ရေးအဖြစ် CDF-ဟားခါး သည် ဟားခါးမြို့မရဲစခန်းကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး ဖမ်းဆီးခံ ၆၂ ဦးအား ပြန်လွှတ်ပေးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Resistance Forces Raid Police Station in Hakha, Chin State, Freeing Over 60 Detainees |url=https://www.bnionline.net/en/news/resistance-forces-raid-police-station-hakha-chin-state-freeing-over-60-detainees |date=22 July 2024 |work=Khonumthung News}}&lt;/ref&gt; 
** ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့သည် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို ဇူလိုင် ၃၁ အထိ သက်တမ်းတိုးခဲ့ရာ တရုတ်၏ ဖိအားများကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု သတင်းများက ဖော်ပြခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Alliance Agrees to Extend Ceasefire With Junta in Shan State |url=https://www.irrawaddy.com/news/politics/myanmar-alliance-agrees-to-extend-ceasefire-with-junta-in-shan-state.html |work=The Irrawaddy |date=22 July 2024}}&lt;/ref&gt; On the same day, despite the ceasefire, junta reinforcements launched renewed attacks on Kyaukme.&lt;ref&gt;{{cite news |title=At least eight civilians killed in Myanmar junta attacks near Shan State town |url=https://myanmar-now.org/en/news/at-least-eight-civilians-killed-in-myanmar-junta-attacks-near-shan-state-town/ |work=Myanmar Now |date=22 July 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၂၂ ဇူလိုင် - ထန်တလန်မြို့ရှိ လက်ကျန် စစ်ကောင်စီစခန်းများအား သိမ်းပိုက်ရန်အတွက် ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦးနှင့် မဟာမိတ်များက ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့ပြီး ထန်တလန်-ဟားခါးလမ်းပေါ်ရှိ စခန်းအများအပြားကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=thantlang2024&gt;{{cite news |title=CNA Warns Myanmar Junta Troops to Surrender in Thantlang After Last Base Falls |url= https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/cna-warns-myanmar-junta-troops-to-surrender-in-thantlang-after-last-base-falls.html |work=The Irrawaddy |date=7 August 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၂၅ ဇူလိုင် - [[မိုးကုတ်မြို့]]အား [[တအာင်း အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]] က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=TNLA, PDF Seize Myanmar's Ruby Hub Mogoke From Junta |url= https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/tnla-pdf-seize-myanmars-ruby-hub-mogoke-from-junta.html |work=The Irrawaddy |date=25 July 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၂၇ ဇူလိုင် -
** ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး နှင့် ဇိုမီးတော်လှန်ရေးအဖွဲ့တို့ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် [[အိုက်ဇောမြို့]]တွင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title= Chin National Front and Zomi Revolutionary Group meeting agreed on 3 points |url= https://bur.mizzima.com/2024/07/28/28515 |date=28 July 2024 |work=Mizzima |language=my}}&lt;/ref&gt;
** ပြင်ပဆက်ဆံရေးရုံးများအား ကာကွယ်ရန်အတွက် ဝ တပ်ဖွဲ့များသည် MNDAA နှင့် စစ်ကောင်စီတို့ထံမှ ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် လားရှိုးမြို့တွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title= Myanmar's Wa Army Moves Forces Into Lashio |url= https://www.irrawaddy.com/news/ethnic-issues/myanmars-wa-army-moves-forces-into-lashio.html |work=The Irrawaddy |date=29 July 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၃၀ ဇူလိုင် - လားရှိုးမြို့သို့ စစ်ကူလာရောက်သော စစ်ကောင်စီတပ်အား  MNDAA တပ်ဖွဲ့များက တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ အများအပြားထိခိုက်သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=MNDAA Ambushes Junta Reinforcement Convoy Heading to Lashio, Inflicts Heavy Casualties |url= https://www.bnionline.net/en/news/mndaa-ambushes-junta-reinforcement-convoy-heading-lashio-inflicts-heavy-casualties |work=Shan Herald Agency for News |date=31 July 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၃၁ ဇူလိုင် - 
**[[အင်းလေးကန်]]အနီး စစ်ကောင်စီစခန်းအား [[ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]နှင့် မဟာမိတ်များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။
** မြို့တွင်းရှိ စစ်ကောင်စီလက်ကျန်စခန်းကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီးနောက် TNLA တပ်ဖွဲ့များသည် [[မိုးမိတ်မြို့]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Surrenders Third Town to TNLA in Northern Shan State |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-surrenders-third-town-to-tnla-in-northern-shan-state.html |work=The Irrawaddy |date=1 August 2024}}&lt;/ref&gt;

=== ဩဂုတ် ===


=== စက်တင်ဘာ ===

* ၄ စက်တင်ဘာ - [[လွိုင်ကော်မြို့]]သို့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး [[မင်းအောင်လှိုင်]]ရောက်ရှိနေစဉ်အတွင်း [[ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]က လက်နက်ကြီးများဖြင့် လုပ်ကြံရန် ကြိုးစားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-09-05 |title=Myanmar Junta Boss Targeted in Artillery Attack While Visiting Karenni Capital|url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-boss-targeted-in-artillery-attack-while-visiting-karenni-capital.html|access-date=2024-09-06 |website=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၈ နှင့် ၉ စက်တင်ဘာ - ပေါက်တောမြို့နှင့် မောင်တောမြို့ရှိ ဆေးခန်းတစ်လုံး၊ ကုလသမဂ္ဂ အဆောက်အဦးတစ်ခုနှင့် အကျဉ်းစခန်းနှစ်ခုတို့အား စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု အာရက္ခတပ်တော်က ဆိုသည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-airstrikes-kill-regime-detainees-arakan-army.html Myanmar Junta Airstrikes Kill Regime Detainees: Arakan Army]. [[The Irrawaddy]]. September 10, 2024&lt;/ref&gt;
* ၁၀ စက်တင်ဘာ - ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ပြောင်းရွှေ့ရန် ရည်ရွယ်သူ ၂၇ ဦးအပါအဝင် စစ်မှုထမ်းရန် ခေါ်ဆောင်ခြင်းခံရသူ ၂၉ ဦးသည် စစ်ကောင်စီတပ်သားနှစ်ဦးအား သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး အများစုသည် ကေအန်ယူထိန်းချုပ်နယ်မြေသို့ ထွက်ပြေးခဲ့ပြီး ၂၂ ဦးမှာ ကရင်အမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/knu-myanmar-junta-conscripts-kill-guards-and-escape.html KNU: Myanmar Junta Conscripts Kill Guards and Escape]. Brian Wei. September 12, 2024. [[The Irrawaddy]]&lt;/ref&gt;
*၁၂ စက်တင်ဘာ- [[ဖားကန့်မြို့]]ပြင် [[ဆိုင်းတောင် (ရွာဟောင်း)ရွာ၊ ဖားကန့်မြို့နယ်|ဆိုင်းတောင်]]ရှိ ရဲစခန်းအား ကေအိုင်အေ က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/kia-seize-police-station-near-myanmars-ruby-hub-hpakant.html KIA Seize Police Station Near Myanmar’s Ruby Hub Hpakant] Brian Wei. September 13, 2024. [[The Irrawaddy]]&lt;/ref&gt;
*၁၃ စက်တင်ဘာ - သင်တန်းလေ့ကျင့်ခန်းဆင်းနေစဉ်အတွင်း ယာဂီမုန်တိုင်းကြောင့် ရေကြီးမှုအတွင်း ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၈ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/18-myanmar-resistance-medics-die-in-karenni-floods.html 18 Myanmar Resistance Medics Die in Karenni Floods] September 14, 2024. [[The Irrawaddy]]&lt;/ref&gt;
*၁၈ စက်တင်ဘာ- [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ]] သို့မဟုတ် တရုတ်နှင့် မြန်မာအစိုးရကို ဆန့်ကျင်သူများနှင့် ပူးပေါင်းမည်မဟုတ်ကြောင်း MNDAA က ကြေညာခဲ့သည်။ မိမိကိုယ်ကို ကာကွယ်ရန်မှလွဲ၍ စစ်ကောင်စီအစိုးရအား တိုက်ခိုက်မည့် စစ်ရေးများအားလုံးကိုလည်း ရပ်တန့်ကြောင်း ထပ်မံကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.bnionline.net/en/news/mndaa-declares-no-military-or-political-alliance-nug-will-not-launch-offensives-mandalay-and MNDAA Declares No Military or Political Alliance with NUG, Will Not Launch Offensives in Mandalay and Taunggyi Cities] September 19, 2024. [[Mizzima]]&lt;/ref&gt;
*၂၀ စက်တင်ဘာ - [[မိုင်းပြင်းမြို့နယ်]]ရှိ [[သျှမ်းပြည်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကောင်စီ]]အခြေစိုက်စခန်းတစ်ခုအား လားဟူပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့က တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.bnionline.net/en/news/junta-and-militia-launch-joint-attack-rcss-base-mongping-shan-state Junta and militia launch joint attack on RCSS base in Mongping, Shan State] [[Burma News International|Shan State Herald for News]]. September 20, 2024&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.bbc.com/burmese/articles/c78dw7v9jjeo September 21st Nationwide News Summary: What RCSS Says About the Military Council Resuming Battle] [[British Broadcasting Corporation]]. September 21, 2024&lt;/ref&gt;
*၂၆ စက်တင်ဘာ- တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် PDF များအား လက်နက်စွန့်ကာ ရွေးကောက်ပွဲတွင် ပါဝင်ကြရန် စစ်ကောင်စီက ဖိတ်ခေါ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.france24.com/en/live-news/20240926-myanmar-junta-invites-armed-groups-to-stop-fighting-start-talks Myanmar junta invites armed groups to stop fighting, start talks]. September 26, 2024. [[Agence-France Presse]]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-junta-urges-armed-opposition-join-political-fold-elections-2024-09-26/ Myanmar junta urges armed opposition to join political fold in elections] September 26, 2024. [[Reuters]].&lt;/ref&gt;
*၂၉ စက်တင်ဘာ - [[ချီဖွေမြို့]]အား ကေအိုင်အေ က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/kia-says-it-controls-rare-earth-mining-hub-chipwi-in-myanmars-kachin.html KIA Says It Controls Rare-Earth Mining Hub Chipwi in Myanmar’s Kachin] Brian Wei. October 1, 2024. [[The Irrawaddy]]&lt;/ref&gt;

=== အောက်တိုဘာ ===
*၁ အောက်တိုဘာ – MNDAA ထိန်းချုပ်ထားသော [[လားရှိုးမြို့]]ကို [[တပ်မတော် (လေ)]] က ဗုံးကြဲခဲ့သဖြင့် ၈၃ ဦး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/residents-flee-lashio-amid-indiscriminate-air-raids-by-myanmar-junta.html Residents Flee Lashio Amid Indiscriminate Air Raids by Myanmar Junta] [[The Irrawaddy]]. October 4, 2024&lt;/ref&gt;
* ၃ အောက်တိုဘာ - အာဆီယံ၊ ဥရောပသမဂ္ဂ၊ ကုလသမဂ္ဂနှင့် NUG တို့သည် ဂျကာတာတွင်ပြုလုပ်မည့် ဒေသတွင်းဆွေးနွေးပွဲတွင် တွေ့ဆုံကြလိမ့်မည်ဟု အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက ကြေညာခဲ့သည်။ စစ်ကောင်စီအစိုးရသည် ယင်းဆွေးနွေးပွဲအား တက်ရောက်မည်မဟုတ်ပေ။&lt;ref&gt; [https://www.reuters.com/world/asia-pacific/indonesia-hosts-international-meeting-myanmar-with-un-junta-rivals-sources-say-2024-10-04/ Indonesia hosts international meeting on Myanmar with UN, junta rivals, sources say] Shoon Naing and Poppy Mcpherson. October 4, 2024. [[Reuters]]&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt; [https://myanmar-now.org/en/news/indonesia-to-host-discussions-on-myanmar-conflict-diplomat/ Indonesia to host discussions on Myanmar conflict: diplomat]. October 4, 2024. [[Agence France-Presse]]&lt;/ref&gt;
*၈ အောက်တိုဘာ – စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ကချင်ပြည်နယ် နယ်စပ်ရှိ ပင်လည်ဘူးမြို့ကို တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဩဂုတ် ၁၅ ရက်နေ့တွင် ပင်လည်ဘူးကို စစ်ဆင်ရေးစတင်ခဲ့ပြီး ရက် ၅၀ ကျော်အကြာတွင် မြို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/in-person/interview/resistance-hails-huge-blow-for-myanmar-junta-in-pinlebu.html Resistance Hails Huge Blow for Myanmar Junta in Pinlebu]&lt;/ref&gt;
*၉ အောက်တိုဘာ – သီပေါမြို့နယ်ရှိ လက်ကျန်စစ်ကောင်စီစခန်းတစ်ခုအား တအာင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်က သိမ်းပိုက်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/tnla-targets-final-myanmar-junta-stronghold-in-hsipaw-township.html TNLA Targets Final Myanmar Junta Stronghold in Hsipaw Township] [[The Irrawaddy]]&lt;/ref&gt;
*၁၀ အောက်တိုဘာ –  စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ဘုတလင်မြို့နယ်တွင်းရှိ [[ကျောက်အိုး (မြောက်)ရွာ၊ ဘုတလင်မြို့နယ်|ကျောက်အိုး (မြောက်)ရွာ]]ကို စစ်ကောင်စီတပ်များက မီးရှို့ခဲ့သည်ဟု ဒေသခံများက ဆိုသည်။
* ၁၅ အောက်တိုဘာ – 
** သီပေါမြို့နယ်ရှိ ခမရ ၅၀၃ နှင့် ၅၀၄ တို့အား တိုက်ခိုက်ခဲ့စဉ်က ဖမ်းဆီးရမိသော စစ်ကောင်စီမိသားစုဝင် ၁၉၁ ဦးအား လွှတ်ပေးခဲ့သည်ဟု တအာင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် က ဆိုသည်။
** [[ပန်ဝါမြို့]]အနီးရှိ စစ်ကောင်စီ[[နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့|နယ်ခြားစောင့်တပ်]] (ယခင် [[ကချင်ဒီမိုကရေစီသစ် တပ်မတော်]]) တပ်ရင်းကို ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-allied-border-battalion-falls-in-kachin-rare-earth-hub.html Myanmar Junta-Allied Border Battalion Falls in Kachin Rare Earth Hub]&lt;/ref&gt;
*၁၆ အောက်တိုဘာ – သုံးလအကြာတိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် သီပေါမြို့ရှိ နောက်ဆုံးလက်ကျန် စစ်ကောင်စီစခန်း အမှတ် ၂၃ ခြေမြန်တပ်ရင်းကို တအာင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။
** ချင်းပြည်နယ်တွင်းရှိ စစ်ကောင်စီဆန့်ကျင်ရေးအဖွဲ့များအား သင်တန်းပေးမည့် [[ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး နိုင်ငံတကာတပ်ဦး]] ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.telegraph.co.uk/world-news/2024/11/13/why-i-left-us-deep-south-to-fight-in-myanmar-civil-war/ Why I left the US Deep South to fight in Myanmar’s brutal civil war]. [[The Daily Telegraph|The Telegraph]]. Sarah Newey. November 13, 2024&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://illwill.com/the-revolution-in-myanmar The Revolution in Myanmar]. Ill Will. September 13, 2024&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://libcom.org/article/statement-anti-fascist-internationalist-front-myanmar-15th-october-2024 Statement from &quot;Anti-Fascist Internationalist Front&quot; Myanmar]. [[Libcom.org]]. October 15, 2024&lt;/ref&gt;
* ၁၇ အောက်တိုဘာ – မူဆယ်မြို့မှ မိနစ်သုံးဆယ်အကွာရှိ ကျေးရွာတွင် စစ်ကောင်စီနှင့် MNDAA တို့ တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်ဟု ဒေသခံများက ဆိုသည်။
* ၂၁ အောက်တိုဘာ – တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ် [[ကန်ပိုက်တီမြို့]]ရှိ နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့  (ယခင် [[ကချင်ဒီမိုကရေစီသစ် တပ်မတော်]]) တပ်ရင်း ၁၀၀၃ ကို ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ကချင်ဒီမိုကရေစီသစ် တပ်မတော်အောက်တွင် တပ်ရင်း ၁၀၀၁ သာ ကျန်ရှိတော့သည်။
* ၂၅ အောက်တိုဘာ – 
** တပ်မတော် [[အနောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်]] တည်ရှိရာ အမ်းမြို့ကို အာရက္ခတပ်တော်က ဝိုင်းဝန်းပိတ်ဆို့ထားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army Encircle Myanmar Junta Western Command in Rakhine State |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/arakan-army-encircle-myanmar-junta-western-command-in-rakhine-state.html |work=The Irrawaddy |language=en}}&lt;/ref&gt;
** ဖလမ်းမြို့အနီးတွင် စစ်ကောင်စီတပ်များနှင့် ချင်းအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တို့ ထိတွေ့တို်က်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=About 90 Per Cent of Falam Town Residents Flee Fighting |url= https://www.bnionline.net/en/news/about-90-cent-falam-town-residents-flee-fighting |work=Khonumthung News |date=8 November 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၂၇ အောက်တိုဘာ – ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး တစ်နှစ်ပြည့်ကာလတွင် [[ဗမာပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်တော်]]က [[အညာ]]ဒေသတွင် စစ်ဆင်ရေးများ ဖော်ဆောင်မည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://myanmar-now.org/en/news/bpla-troops-to-relocate-to-myanmars-dry-zone/ BPLA troops to relocate to Myanmar’s dry zone] Maung Shwe Wah. [[Myanmar Now]]. October 28, 2024&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.bbc.com/burmese/articles/c7896ej9qv5o အညာဒေသမှာ စစ်ဆင်ရေးတွေ လုပ်မယ်လို့ BPLA ပြော] [[British Broadcasting Corporation|BBC]]. October 28, 2024&lt;/ref&gt;
* ၂၈ အောက်တိုဘာ - လားရှိုးမြို့ရှိ အကျဉ်းထောင်မှ ဖမ်းဆီးခံ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၈၀ ကျော် ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်သွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=80 Junta Soldiers Break Out of Jail in Lashio|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/80-junta-soldiers-break-out-of-jail-in-lashio.html|date=November 11, 2024|work=The Irrawaddy |language=en}}&lt;/ref&gt;
* ၂၉ အောက်တိုဘာ – ကရင်နီလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ငယ်များ စုပေါင်းကာ [[ကယန်းအမျိုးသားတပ်မတော်]]ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.rfa.org/burmese/news/kayan-national-army-10292024140039.html ကယန်းအမျိုးသားတပ်မတော် ဖွဲ့စည်း]. [[Radio Free Asia]]. October 29, 2024&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://moemaka.net/eng/2024/10/formation-of-the-kayan-national-army-kna/ Formation of the Kayan National Army (KNA)]. MoemaKa: Burmese Community News. October 31, 2024&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/in-person/interview/new-ethnic-army-hopes-to-represent-all-kayan-people.html/ New Ethnic Army Hopes to Represent All Kayan People]. Saw Lwin. November 6, 2024. [[The Irrawaddy]]&lt;/ref&gt;
* ၃၁ အောက်တိုဘာ- ကေအိုင်အေနှင့် ပီဒီအက်ဖ်တပ်ဖွဲ့များသည် မြစ်ကြီးနားခရိုင်ရှိ နယ်ခြားစောင့်တပ် တပ်ရင်း ၁၀၀၁ ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ စစ်ကောင်စီတပ်သားများ တရုတ်နယ်စပ်ဖက်သို့ ထွက်ပြေးသွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/kia-seizes-final-border-force-hq-despite-chinese-pressure.html KIA Seizes Final Border Force HQ Despite Chinese Pressure] [[The Irrawaddy]]. November 1, 2024&lt;/ref&gt;

=== နိုဝင်ဘာ ===

*၁ နိုဝင်ဘာ - မန္တလေးလားရှိုးလမ်းမကြီးပေါ်ရှိ ရှမ်းမြောက်နှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးအစပ်ကို ပြန်လည်ထိန်းချုပ်နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းသော စစ်ကောင်စီတပ်များအား [[တအာင်း အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]] နှင့် အခြားအဖွဲ့များက ဝိုင်းဝန်းပိတ်ဆို့ထားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/tnla-fights-myanmar-junta-for-key-road-junction.html TNLA Fights Myanmar Junta for Key Road Junction] [[The Irrawaddy]]&lt;/ref&gt;
*၂ နိုဝင်ဘာ - ချီဖွေမြို့နယ်ရှိ ဖီမောမြို့ကို ကေအိုင်အေနှင့် မဟာမိတ်တပ်များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/kia-seizes-town-on-chinese-border.html &quot;KIA Seizes Town on Chinese Border&quot; by The Irrawaddy, November 4, 2024]&lt;/ref&gt;
* ၅ နိုဝင်ဘာ - နေပြည်တော် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်မှ တရုတ်နိုင်ငံသို့ သွားရောက်မည့် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်အား လုပ်ကြံရန် ရည်ရွယ်ပျံသန်းလာသည့် ဒရုန်းသုံးစင်းကို တပ်မတော်က လယ်ဝေးမြို့နယ်တွင် ပစ်ချနိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-foils-drone-attack-on-min-aung-hlaing.html Myanmar Junta Foils Drone Attack on Min Aung Hlaing]. November 6, 2024. [[The Irrawaddy]].&lt;/ref&gt;
*၇ နိုဝင်ဘာ - မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မြိုင်မြို့ရှိ ရဲစခန်းကို ဂျိုကာပြောက်ကျားတပ်ဖွဲ့နှင့် ပီဒီအက်ဖ်များက ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ရာ ရဲအရာရှိနှစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://eng.mizzima.com/2024/11/10/16085 Two police officers killed in resistance attack in Myanmar’s Myaing township] [[Mizzima]]. November 10, 2024&lt;/ref&gt;
*၉ နိုဝင်ဘာ - တပ်မတော်၏ ကျူဆိပ် အခြေစိုက်စခန်းကို KNLA က သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး ဖာပွန်မြို့သို့ ရိက္ခာလမ်းကြောင်းကို ဖြတ်တောက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/karen-rebels-seize-key-junta-base-near-papun.html Karen Rebels Seize Key Junta Base Near Papun] November 13, 2024. [[The Irrawaddy]]&lt;/ref&gt;
*၁၃ နိုဝင်ဘာ - တောင်သာမြို့နယ်ရှိ ရဲစခန်းတစ်ခုအား ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည့် ရုပ်သံမှတ်တမ်းကို မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးရှိ ပီဒီအက်ဖ်တပ်ဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.instagram.com/reel/DCTKGPvsMxB/?igsh=MWxoeXg0bGxoZG00eQ== | title=Instagram }}&lt;/ref&gt;
*၁၄ နိုဝင်ဘာ - သရုပ်ဆောင် ရန်အောင်၏ နေအိမ်အား မိုင်းဖြင့် ဖောက်ခွဲခဲ့ရာ အနည်းငယ် ပျက်စီးမှုများ ရှိခဲ့သည်။ စစ်ကောင်စီနှင့် ပူးပေါင်းနေသည့် ဖျော်ဖြေရေးသမားများအား သတိပေးသည့်အနေဖြင့် ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု Dark Shadow အဖွဲ့က ဆိုသည်။&lt;ref&gt;[https://www.narinjara.com/news/detail/67376cd58ba19a5164db656e Residence of Renowned Actor Yan Aung, Host to Junta Leader Min Aung Hlaing at Airport, Targeted with Minor Explosive Incident]. Narinjara News. November 14, 2024. Lu Htet Naing&lt;/ref&gt;
*၂၁ နိုဝင်ဘာ - တရုတ်နိုင်ငံ နယ်စပ်ရှိ ကန်ပိုက်တီမြို့ကို ကေအိုင်အေက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် မိသားစုများ တရုတ်နိုင်ငံတွင်းသို့ ထွက်ပြေးသွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/kia-seizes-chinese-border-town-from-myanmar-junta.html KIA Seizes Chinese Border Town From Myanmar Junta]&lt;/ref&gt;
*၂၄ နိုဝင်ဘာ - ၁၇ ရက်ကြာ တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် ရခိုင်ပြည်နယ်တောင်ပိုင်း တောင်ကုတ်မြို့ကို အာရက္ခတပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/aa-seizes-rakhines-taungup-but-battle-continues.html AA Seizes Rakhine’s Taungup, but Battle Continues]&lt;/ref&gt;
*၂၅ နိုဝင်ဘာ - နိုဝင်ဘာ ၂၅ နှင့် ၂၆ ရက်များအတွင်း လွိုင်ကော်မြို့၏ ကျေးရွာဒေသများတွင် ကရင်နီတပ်မတော်နှင့် ဖြစ်ပွားသော တိုက်ပွဲများကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၃၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/karenni-resistance-prevents-myanmar-junta-army-unit-from-reaching-loikaw.html Karenni Resistance Prevents Myanmar Junta Army Unit from Reaching Loikaw]&lt;/ref&gt;

===ဒီဇင်ဘာ===

*၄ ဒီဇင်ဘာ - ဗန်းမော်နှင့် မန်စီမြို့များရှိ စစ်ကောင်စီတပ်များကို ကေအိုင်အေနှင့် မဟာမိတ်များက တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ဗန်းမော်မြို့အနီးရှိ ခြေလျင်တပ်ရင်း ၄၇ ၏ ရှေ့တန်းစခန်းများကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |author=Hein Htoo Zan |date=4 December 2024 |title=KIA Advances in Kachin State, Captures Junta outposts |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/kia-advances-in-kachin-state-captures-junta-outposts.html |language=en}}&lt;/ref&gt;
* ၈ ဒီဇင်ဘာ - 
**မောင်တောမြို့ပြင်ရှိ နယ်ခြားစောင့်တပ်ရင်း ၅ ၏ စခန်းကို အာရက္ခတပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး မောင်တောမြို့နယ်ကို အလုံးစုံ ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/aa-takes-complete-control-of-myanmar-bangladesh-border-after-seizing-maungdaw.html AA Takes Complete Control of Myanmar-Bangladesh Border After Seizing Maungdaw]&lt;/ref&gt;
**ချင်းပြည်နယ်၏ မြို့တော် ဟားခါးနှင့် ထန်တလန်မြို့အကြား သီးမစ်လွင်ပြင်ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းကို [[ချင်းပြည်ကောင်စီ]]က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/chin-forces-capture-strategic-myanmar-plain-between-hakha-and-thantlang.html Chin Forces Capture Strategic Myanmar Plain Between Hakha and Thantlang]&lt;/ref&gt;
**တပ်မတော်၏ လက်နက်ကြီးကြောင့် [[မွန်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]မှ နှစ်ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.bnionline.net/en/news/two-nmsp-soldiers-injured-explosion-caused-military-junta-shelling Two NMSP Soldiers Injured in Explosion Caused by Military Junta Shelling] [[Burma News International|Independent Mon News Agency]]. December 23, 2024&lt;/ref&gt;
*၂၁ ဒီဇင်ဘာ  - [[ချင်းညီနောင်]]အဖွဲ့သည် [[ကန်ပက်လက်မြို့]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.bnionline.net/en/news/chin-resistance-forces-take-kanpetlet-town Chin Resistance Forces Take Kanpetlet Town] [[Burma News International|Khonumthung News]] December 23, 2024&lt;/ref&gt;
*၂၉ ဒီဇင်ဘာ - [[ဂွမြို့]]ကို အာရက္ခတပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|title=Myanmar's Army takes a major town, says ready for talks|url=https://www.rfa.org/english/myanmar/2024/12/30/rakhine-arakan-army-gwa/|website=Radio Free Asia|access-date=2 Jan 2025|date=30 December 2024}}&lt;/ref&gt;

== ၂၀၂၅ ==
===ဇန်နဝါရီ===

=== ဖေဖော်ဝါရီ ===
* ၃ ဖေဖော်ဝါရီ - မွန်ပြည်နယ်၊ [[ဘီးလင်းမြို့နယ်]]ရှိ မယ်ပလဲ့ စစ်ကောင်စီစခန်းကို [[ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်|ကေအန်အယ်လ်အေ]]ဦးဆောင်သော တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Irrawady |first=The |date=3 February 2025 |title=Karen-Led Rebels Seize Myanmar Junta Base in Mon State |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/karen-led-rebels-seize-myanmar-junta-base-in-mon-state.html |work=The Irrawady}}&lt;/ref&gt; 
* ၄ ဖေဖော်ဝါရီ - ကချင်ပြည်နယ်၊ [[ဗန်းမော်မြို့]]ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းတစ်ခုကို [[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်|ကေအိုင်အေ]]က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |last=The Irrawady |title=Myanmar Junta Headquarters Falls in Key Kachin Town |url=https://www.irrawaddy.com/category/news/war-against-the-junta |work=The Irrwaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၆ ဖေဖော်ဝါရီ - ကယားပြည်နယ်၊ [[လွိုင်ကော်မြို့]]ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းတစ်ခုအား [[ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]က စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ စစ်ကောင်စီတပ်သားများစွာ သေဆုံးခဲ့ပြီး အချို့ကို ဖမ်းဆီးရမိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |author=War Noir |date=6 February 2025 |title=#Myanmar (#Burma): Karenni Forces (#KNDF) raided Military Junta Base in #Loikaw, #Kayah State. Several soldiers were killed and captured.|url=https://x.com/war_noir/status/1887461602376487327|website=Twitter}}&lt;/ref&gt;{{Better source needed|date=February 2025}}
* ၇ ဖေဖော်ဝါရီ - [[ကယားပြည်နယ်]]နှင့် [[ရှမ်းပြည်နယ်]] အစပ်ရှိ [[မိုးဗြဲမြို့]]ကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ရန် ကြိုးပမ်းသော စစ်ကောင်စီတပ်အား ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့က ကြားဖြတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းမှ ပြန်လည်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Htoo Zan |first=Hein |date=7 February 2025 |title=Karenni Rebels Advance on Key Shan Town |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/karenni-rebels-advance-on-key-shan-town.html |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၈ ဖေဖော်ဝါရီ - မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ [[စလင်းမြို့နယ်]]တွင် စစ်ကောင်စီ၏ ရေယာဉ်ကို [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]]က အလစ်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title= #Myanmar (#Burma) 🇲🇲: People's Defense Forces (#PDF) conducted an ambush on a Military Council Boat in Salin Township, #Magway Region. Fighters were armed with 7.62mm K-09 assault rifle (Kachin-made Type 81 clone) and 5.56mm MA-3 MK 2 assault rifle.|url=https://x.com/war_noir/status/1888232506526249306}}&lt;/ref&gt;{{Better source needed|date=February 2025}}
* ၁၈ ဖေဖော်ဝါရီ - မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ညောင်ဦးမြို့နယ်]]ရှိ [[ပုဂံ]] [[ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာ|ယူနက်စကို ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာ]]ရှိ [[အလိုတော်ပြည့်ဂူဘုရား]]အနီးတွင် ဆိုင်ကယ်စီးလာသော ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်နှစ်ဦး ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသည်။ ကျန်တစ်ဦးမှာ လွတ်မြောက်သွားခဲ့သည်။ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များက သေနတ်နှစ်လက်နှင့် ခဲယမ်းများ သိမ်းဆည်းရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |last=The Irrawaddy |date=18 February 2025 |title=Junta police killed in ambush at Myanmar's Bagan world heritage site |url=https://www.instagram.com/p/DGNjYXLt0cU/?igsh=MWN2cmVmaThoaWpkcA==}}&lt;/ref&gt;{{Better source needed|date=February 2025}}
* ၁၉ ဖေဖော်ဝါရီ - [[ချင်းပြည်ကောင်စီ]]နှင့် [[ချင်းညီနောင်|ကြားကာလချင်းအမျိုးသားအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ]]တို့ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်တွင် တွေ့ဆုံကာ ချင်းအမျိုးသားကောင်စီအဖြစ် ပူးပေါင်းရန် သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;[https://www.ludunwayoo.com/news-mm/2025/02/26/113134/ ချင်းတော်လှန်ရေးအင်အားစုနှစ်ခုကို ချင်းအမျိုးသားကောင်စီ အဖြစ် ပေါင်းစည်းရန် ချင်းပြည်ကောင်စီ နှင့် ICNCC /ချင်းညီနောင် သဘောတူ] People's Spring. February 26, 2025&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://myanmar-now.org/mm/news/61392/ Rival Chin Groups agree to form unified ‘Chin National Council’ after years of tension] February 27, 2025. [[Myanmar Now]].&lt;/ref&gt;
* ၂၇ ဖေဖော်ဝါရီ - [[လှိုင်းဘွဲ့မြို့နယ်]] ထိုင်းနယ်စပ်အနီးရှိ စစ်ကောင်စီရှေ့တန်းစခန်းတစ်ခုကို ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်နှင့် မဟာမိတ်အဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.instagram.com/p/DGw2pooTdHV/?igsh=MXU2aGxzMHVyYW82OA== KNLA seizes regime outpost near Thai border]
&lt;/ref&gt;

=== မတ် ===
* ၁ မတ် - ကျောက်ဖြူမြို့နယ်ရှိ ဓညဝတီရေတပ်စခန်းတွင် စစ်ကောင်စီနှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော်တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့သည်ဟု ဧရာဝတီသတင်းဌာနက ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Zan |first=Hein Htoo |date=2025-03-01 |title=Arakan Army Renews Attacks on Kyaukphyu Naval Base |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/arakan-army-renews-attacks-on-kyaukphyu-naval-base.html |access-date=2025-03-01 |website=The Irrawaddy |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
* ၉ မတ် - နွားထိုးကြီးမြို့နယ်တွင် နွားထိုးကြီး ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့က စစ်ကောင်စီတပ်သား ၅၀ နီးပါးကို သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး ၁၄ ဦးအား ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ တော်လှန်ရေးသမား သုံးဦး သေဆုံးပြီး ခုနစ်ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-03-11 |title=PDF: Almost 50 Myanmar Junta Troops Killed in Mandalay |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/pdf-almost-50-myanmar-junta-troops-killed-in-mandalay.html  |website=The Irrawaddy |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
* ၁၁ မတ် - TNLA, PDF တပ်ဖွဲ့များနှင့် တိုက်ပွဲပြင်းထန်ခဲ့ပြီးနောက် နောင်ချိုမြို့နယ်ရှိ [[တောင်ခမ်းရွာ၊ နောင်ချိုမြို့နယ်|တောင်ခမ်း]]ကို တပ်မတော်က ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.youtube.com/watch?v=Y0uPemDAN1Y တောင်ခမ်းဒေသက စစ်ကြောင်းတွေ နောက်တန်းပြန်ပို့၊ အောင်ပွဲရပုံစံ ကြိုဆို]. [[Democratic Voice of Burma]]. March 12, 2025&lt;/ref&gt;
*၁၇ မတ် - ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး [[ညောင်ကျိုးရွာ၊ ပန်းတောင်းမြို့နယ်|ညောင်ကျိုး]]ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းကို အာရက္ခတပ်တော်နှင့် မဟာမိတ်များက တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-03-17 |title=Rakhine Rebels Attack Myanmar Junta Base in Bago |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/rakhine-rebels-attack-myanmar-junta-base-in-bago.html |website=The Irrawaddy |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
*၂၆ မတ် - လေးမျက်နှာမြို့နယ်သို့ အေအေက ဝင်ရောက်ကာ ပုသိမ်-မုံရွာလမ်းပိုင်းအဝေးပြေးလမ်းအနီး ကျေးရွာများတွင် စစ်ကောင်စီနှင့် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့ကာ ရွာအချို့ကို အေအေက ထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=လေးမျက်နှာမြို့နယ်မှ ရွာတချို့ AA တို့ ထိန်းချုပ် |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2025/03/26/399012.html |work=The Irrawaddy |date=26 March 2025}}&lt;/ref&gt;
* ၂၈ မတ် - 
** ပြင်းအား ၇.၇ ရှိ [[၂၀၂၅ မြန်မာ ငလျင်]] လှုပ်ခတ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် မန္တလေးမြို့အပါအဝင် နေရာများတွင် ပျက်စီးဆုံးရှုံးကာ အများအပြား သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=March 28, 2025 |title=Thailand, Myanmar Earthquake highlights: 144 dead in Myanmar, 732 injured; Trump says US to offer help |url=https://www.firstpost.com/world/bangkok-thailand-earthquake-live-updates-7-7-magnitude-earthquake-hits-myanmar-tremors-rescue-operation-liveblog-13875286.html |access-date=March 28, 2025 |publisher=[[Firstpost]] |language=en}}&lt;/ref&gt;
** ရခိုင်ပြည်နယ်သို့ စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ ဆက်လက်ပြုလုပ်လျက်ရှိပြီး ပုဏ္ဏားကျွန်းဆေးရုံ၏ အဆောင်အချို့ ပျက်စီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ပုဏ္ဏားကျွန်းဆေးရုံကို စစ်ကောင်စီက အတွဲလိုက်ဒုံးဖြင့် ပစ်ခတ်၍ အဆောင်အချို့ ပျက်စီး |trans-title=Ponnakyun Hospital bombed by cluster missiles, destroyed |url=https://burmese.narinjara.com/news/detail/67e64193b2eb6403451ac0a3 |work=Narinjara}}&lt;/ref&gt;
* ၂၉ မတ် - 
** ငလျင်လှုပ်အပြီး နောက်တစ်ရက်တွင် KNU ဌာနချုပ်အနီးအပါအဝင် ရှမ်းမြောက်၊ ပဲခူးနှင့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးများတွင် စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=မြန်မာပြည်သူများအားလုံး အတိဒုက္ခရောက်နေသည့် ငလျင်လှုပ်ခတ်ပြီးနောက် စစ်ကောင်စီက KNU ဌာနချုပ်အနီး ၊ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ရှမ်းမြောက်နှင့်ပဲခူးတိုင်းတို့ကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ လုပ်ဆောင် |url=https://yktnews.com/2025/03/209348/ |trans-title=During troubling times for all Myanmar people, junta conducts aerial attacks on KNU HQ, Sagaing Region, North Shan and Bago Regions |date=29 March 2025}}&lt;/ref&gt;
**  ကုလသမဂ္ဂနှင့် အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့များနှင့် လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီများ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ရန်အတွက် ထိုးစစ်များ နှစ်ပတ်ကြာ ရပ်နားထားမည်ဟု အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရက ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref name=quakecf&gt;{{cite news |title=Myanmar resistance movement announces partial ceasefire to aid quake relief as death toll tops 1,600 |url=https://www.latimes.com/world-nation/story/2025-03-29/myanmars-earthquake-death-toll-jumps-to-1-644-as-more-bodies-are-recovered-from-the-rubble |last1=Rising |first1=David |last2=Saksornchai |first2=Jintamas |work=LA Times |date=29 March 2025}}&lt;/ref&gt;
* ၃၀ မတ် - 
** စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး ပေါက်မြို့နယ်အတွင်း စစ်ရဟတ်ယာဉ်ဖြင့် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://yktnews.com/2025/03/209498/ |title=NUG က ငလျင်ဒဏ်ကယ်ဆယ်ရေးအတွက် နှစ်ပတ် အပစ်ရပ်ထားသော်လည်း ပေါက်မြို့နယ်အတွင်းတွင် စစ်တပ်က စစ်ရဟတ်ယာဉ်ဖြင့် ဗုံးကျဲပစ်ခတ်တိုက်ခိုက် |trans-title=Despite NUG 2-week ceasefire to aid with earthquake relief, military uses helicopters to continue bombings in Pauk Township |date=30 March 2025}}&lt;/ref&gt;
** ကျောက်ဖြူမြို့နယ်ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းတစ်ခုအား အေအေ က ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=အရပ်သားကျေးရွာများကို စစ်ကောင်စီက ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်နေ၍ ကျောက်ဖြူရှိ စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းကို AA ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက် |trans-title=Local villages continue being bombed by SAC, AA sieges SAC military outpost |url=https://burmese.narinjara.com/news/detail/67eb6cb2b2eb64034577f9d6 |work=Narinjara}}&lt;/ref&gt;

=== ဧပြီ ===
* ၁ ဧပြီ - 
** [[ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့]]က တစ်လကြာ တဖက်သတ်အပစ်အခတ်ရပ်စဲကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ညီနောင်သုံးဖွဲ့တစ်လတဖက်သတ်အပစ်အခတ်ရပ်စဲကြောင်းကြေညာ |url=https://burmese.narinjara.com/local-news/detail/67ebec29b2eb64034584742b?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTEAAR0LLfZRyD2kTOfBcDtyoFhelNoJ14e1BTb4ZCWszYcsKyA8TNx-U1ZnFHI_aem_B-yhV4Muw6ws6yjynRRhpg |access-date=2025-04-01 |website=နိရဉ္ဇရာ |language=my}}&lt;/ref&gt;
** စစ်ကောင်စီအား ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်နေကြသည့် ပီဒီအက်ဖ်များနှင့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များကို စစ်ရေးအရ ဆက်လက်တိုက်ခိုက်သွားမည်ဟု ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး [[မင်းအောင်လှိုင်]]က [[မြဝတီရုပ်မြင်သံကြား]]မှတဆင့် ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=အပစ်ရပ် ထားသည့်အဖွဲ့များကို ဆက်လက်တိုက်ခိုက်မည်ဟု စစ် ခေါင်း ဆောင် တုံ့ပြန် |trans-title=Junta leader announces he will continue to attack groups that paused operations |url=https://bur.mizzima.com/2025/04/01/51842 |work=[[Mizzima]]|lang=my}}&lt;/ref&gt;
* ၂ ဧပြီ -
** တရုတ်နိုင်ငံ ကြက်ခြေနီအဖွဲ့၏ အကူအညီယာဉ်တန်းကို စစ်ကောင်စီက သတိပေးသည့်အနေဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar junta admits to firing on Chinese Red Cross aid convoy |url=https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-junta-admits-to-firing-on-chinese-red-cross-aid-convoy/ |access-date=2 April 2025 |work=Myanmar Now |date=2 April 2025}}&lt;/ref&gt;
** ဧပြီလ ၂၂ ရက်နေ့အထိ ရက် ၂၀ ကြာ အပစ်အခတ်ရပ်နားမည်ဖြစ်ကြောင်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite news|title=‌Myanmar holds minute's silence for more than 2,700 dead in devastating earthquake |url=https://www.france24.com/en/live-news/20250402-myanmar-quake-victim-rescued-after-5-days-as-aid-calls-grow |publisher=France 24 |date=2 April 2025}}&lt;/ref&gt;
** မိမိကိုယ်ကို ခုခံကာကွယ်သည်မှလွဲ၍ အပစ်အခတ် ရပ်တန့်သည်ဟု ကေအိုင်အေ က ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news|title=Myanmar earthquake death toll rises to 3,085 as more bodies found |url=https://apnews.com/article/myanmar-thailand-earthquake-71d51dfc7339e017b1d116c105effab4 |access-date=3 April 2025|work=AP News |date=3 April 2025|language=en}}&lt;/ref&gt;
** ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးအစပ်ရှိ တောင်ငူ-ပန်းတနော်ကားလမ်းပေါ်ရှိ ညောင်ကျိုးဗျူဟာစခန်းကို အာရက္ခတပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ပဲခူးတိုင်း ညောင်ကျိုးဗျူဟာစခန်းကို အလုံးစုံသိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့ကြောင်း AA သတင်းထုတ်ပြန် |url=https://burmese.narinjara.com/news/detail/67f1683797881a25824d6467 |access-date=2025-04-06 |website=နိရဉ္ဇရာ |language=my}}&lt;/ref&gt;
* ၃ ဧပြီ - ကချင်ပြည်နယ်၊ ဗန်းမော်မြို့တွင် စစ်ကောင်စီက လက်နက်ကြီးဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့သလို စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ အင်းတော်မြို့နယ်တွင်လည်း လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများကို ဆက်လက် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title= စစ်ကောင်စီက ရက် ၂၀ ကြာ အပစ်ရပ်မည်ဟု ကြေညာပြီး နောက် ဝိုင်းမော်တွင်စ စ်ရေးလှုပ်ရှားသဖြင့်တို က်ပွဲဖြစ်ပွား၊ အင်းတော်မြို့ကိုလည်း စစ်တပ်က လေယာဉ်ဖြင့်ဗုံး ကျဲ |trans-title=Military junta announces 20 day ceasefire and then takes military action in Bhamo battle, military also aerial bombs Intaw |date=3 April 2025 |url=https://yktnews.com/2025/04/210005/ |work=Khit Thit Media}}&lt;/ref&gt;
* ၄ ဧပြီ -
**တရုတ်နိုင်ငံ၏ စေ့စပ်မှုဖြင့် လားရှိုးခရိုင်အား MNDAA နှင့် စစ်ကောင်စီတို့ ပူးတွဲအုပ်ချုပ်ရန် သဘောတူညီခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://burma.irrawaddy.com/news/2025/04/04/399520.html တရုတ်ဖိအားကြောင့် လားရှိုးမှ ကိုးကန့်တို့ ဆုတ်ခွာတော့မည်]. [[The Irrawaddy]]. April 4, 2025.&lt;/ref&gt;
** ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နယ်စပ်အနီး မောင်တောမြို့နယ်တွင် စစ်ဆင်ရေးတစ်ခု ပြုလုပ်နေစဉ်အတွင်း [[အာရကန်ရိုဟင်ဂျာ ကယ်တင်ရေးတပ်မတော်]] အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးအား အေအေက သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး သေနတ်နှစ်လက်နှင့် ကျည်အချို့ သိမ်းဆည်းရမိခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်းသို့ ARSA စစ်သွေးကြွများ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှတဆင့် ဝင်ရောက်လာခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ARSA member killed, AA seizes 2 guns, some ammunition during an operation in Maungdaw North|url=https://www.narinjara.com/news/detail/67f170ca97881a25824e16e6|date= April 5, 2025|work= Narinjara News |language=english}}&lt;/ref&gt;
* ၇ ဧပြီ - 
** နောက်ဆုံးလက်ကျန်စစ်စခန်းဖြစ်သော [[ခလရ(၂၆၈)|ခလရ ၂၆၈]]ကို သိမ်းပိုက်ရရှိပြီးနောက် ချင်းပြည်နယ်၊ ဖလမ်းမြို့အား ချင်းညီနောင်အဖွဲ့က ထိန်းချုပ်ရရှိခဲ့သည်။ တိုက်ပွဲတွင် [[ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး နိုင်ငံတကာတပ်ဦး]] အပါအဝင်အဖွဲ့များစွာက ပူးပေါင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2025-04-08 |title=Chin Rebels Rout Myanmar Junta From Falam After Five-Month Battle |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/chin-rebels-rout-myanmar-junta-from-falam-after-five-month-battle.html?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTEAAR5FR4WRjQmAXmht0CIaEt6X1PAZxdbxkWo5iutGTT_XXOqT-qY-haSch3XmFA_aem_f9_lgAOpeKrp0MmLORXH4w |access-date=2025-04-09 |website=The Irrawaddy |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
** ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်၊ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်နှင့် [[မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာကျောင်းသားများဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဦး]] ပူးပေါင်းအဖွဲ့များက စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး အင်းတော်မြို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://burmese.narinjara.com/local-news/detail/67f4239a97881a25827b5623 အင်းတော်မြို့ကိုတော်လှန်ရေးတပ်များသိမ်းပိုက်]. Narinjara News (in Burmese). Khiang Lu Hla.&lt;/ref&gt; [[ပဲခူး အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု]]ကို ကျူးလွန်ခဲ့သော တပ်မ ၇၇ တပ်မမှူး ဗိုလ်မှူးချုပ် အောင်သက်ဦးကို အရှင်ဖမ်းဆီးရမိခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://yktnews.com/2025/04/210781/ ပဲခူးမြို့ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှု ၄ နှစ်ပြည့်နေ့တွင် ဦးဆောင်နှိမ်နင်းခဲ့သော တပ်မ ၇၇ တပ်မမှူး ဗိုလ်မှူးချုပ် အောင်သက်ဦးနှင့် စစ်သား ၁၅၀ ကျော်ကို အရှင်ဖမ်းမိပြီး တပ်မ ၇၇ တစ်တပ်လုံးကို PDF က ချေမှုန်း] (in Burmese). April 10, 2025. [[Khit Thit Media]].&lt;/ref&gt;
* ၁၀ ဧပြီ - အမှတ် ၂၄ ကာကွယ်ရေးပစ္စည်းစက်ရုံ မှ ဗိုလ်မှူး သော်ဇင်ဦး လိုက်ပါလာသော ကားအား ပခုက္ကူမြို့တွင် Earthquake People’s Defense Force က ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ဗိုလ်မှူး သော်ဇင်ဦးနှင့် ယာဉ်ပေါ်ပါ နောက်ထပ် အမျိုးသား တစ်ဦးတို့ သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Myanmar junta vehicle attacked in Magway’s Pakokku, killing two individuals, including a major|url=https://eng.mizzima.com/2025/04/13/21317 |date= April 13, 2025|work= Mizzima |language=english}}&lt;/ref&gt;
* ၁၄ ဧပြီ - ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်နှင့် ပီဒီအက်ဖ် ပူးပေါင်းအဖွဲ့သည် ကျုံဒုံးမြို့နှင့် ကော့ကရိတ်မြို့များရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းများကို ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Military Headquarters and Bases in Kyone Doe, Kawkareik Township, Targeted in Recent Coordinated Attacks|url=https://www.bnionline.net/en/news/military-headquarters-and-bases-kyone-doe-kawkareik-township-targeted-recent-coordinated|date= April 24, 2025|work= Burma News Agency|language=english}}&lt;/ref&gt;
* ၁၇ ဧပြီ - ၂၀၂၅ ဖေဖော်ဝါရီတွင် စတင်ခဲ့သော CDF-KKG စစ်ဆင်ရေး၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် ကလေးနှင့် ဂန့်ဂေါမြို့အကြားရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းများကို သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့သည်ဟု ချင်းပြည်ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့-ကလေး၊ ကဘော်၊ ဂန့်ဂေါ က ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CDF-KKG claims control of 4 junta bases between Kale and Ganga in 2 months|url=https://mmpeacemonitor.org/en/en-news/cdf-kkg-claims-control-of-4-junta-bases-between-kale-and-ganga-in-2-months/|date= April 17, 2025|work= Myanamr Peace Monitor|language=english}}&lt;/ref&gt;
* ၁၈ ဧပြီ - အပစ်အခတ်ရပ်စဲမှုစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့စာတန်းနှင့် တရုတ်အလံပါ ကားတန်းသည် တရုတ်နိုင်ငံမှ လားရှိုးမြို့တွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။&lt;ref name=lashio/&gt;
* ၂၀ ဧပြီ - နောင်ချိုမြို့နယ်၊ တောင်ခမ်းရွာဒေသရှိ တိုက်ပွဲများတွင် စစ်ကောင်စီက ဓာတုလက်နက်များ သုံးစွဲခဲ့သည်ဟု [[ဓနုပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်တော်]]က စွပ်စွဲခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Junta Uses Chemical Weapons in Southern Shan State|url=https://www.bnionline.net/en/news/junta-uses-chemical-weapons-southern-shan-state|date= April 22, 2025|work= Burma News Agency|language=english}}&lt;/ref&gt;
* ၂၁ ဧပြီ - လားရှိုးမြို့ပေါ်ရှိ MNDAA အလံများအား ရုတ်သိမ်းပြီး မြို့၏ မြောက်ဘက် ငါးမိုင်အကွာနှင့် တောင်ဘက် သုံးမိုင်အကွာရှိ စစ်ဆေးရေးစခန်းများသို့ MNDAA က ဆုတ်ခွာခဲ့သည်။&lt;ref name=lashio&gt;{{cite news |author=Nora Pyae |title=Chinese monitors deployed to strategic Lashio as junta slowly retakes town |url=https://myanmar-now.org/en/news/chinese-monitors-deployed-to-strategic-lashio-as-junta-slowly-retakes-town/ |date=21 April 2025 |work=Myanmar Now}}&lt;/ref&gt;
* ၂၂ ဧပြီ - ရှမ်းပြည်တောင်ပိုင်း တော်လှန်ရေးတပ်ပေါင်းစုမှ ရှမ်းပြည်‌ (တောင်ပိုင်း) ဒေသခံတော်လှန်ရေးတပ်ပေါင်းစု (SSLRU)၊ Special Operation Drone Force (SODF) တို့သည် [[ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]လက်အောက်တွင်  ဗျူဟာအမှတ် (၉) အဖြစ် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=KNDF TOC-9 focuses on military operations in southern Shan State|url=https://mmpeacemonitor.org/en/en-news/kndf-toc-9-focuses-on-military-operations-in-southern-shan-state/|date= April 22, 2025|work= Myanamr Peace Monitor|language=english}}&lt;/ref&gt;
* ၂၆ ဧပြီ - တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး၊ ထားဝယ်မြို့နယ်၊ [[မောင်မယ်ရှောင်ရွာ၊ ထားဝယ်မြို့နယ်|မောင်မယ်ရှောင်ရွာ]]အနီးရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းအား ထားဝယ်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်က ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Dawei’s Hali Gui camp falls: captain commits suicide, 16 troops surrender|url=https://eng.mizzima.com/2025/04/29/21806|date= April 28, 2025|work= Mizzima |language=english}}&lt;/ref&gt;
* ၂၈ ဧပြီ - ကျောက်ဖြူမြို့နယ်၊ လိပ်ခမော်ရွာအနီးတွင် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီအလောင်းအချို့နှင့် လက်နက်များကို အာရက္ခတပ်တော်က သိမ်းဆည်းရမိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ကျောက်ဖြူ လိပ်ခမော်ကျေးရွာအနီးတိုက်ပွဲအတွင်း စစ်ကောင်စီအလောင်းတချို့နှင့် လက်နက်တချို့ကို အာရက္ခတပ်တော် သိမ်းဆည်းရမိ |url=https://burmese.narinjara.com/news/detail/6810c834d08f26ee8369b7ea?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTEAAR6mr8mo4BlHNn92aV9JljpWvKZAzfS86gsv8rWorjSJ1yIFx8W1FAacyljHsA_aem_T4d7dLCKF7cn0rWxlePD6Q |access-date=2025-04-29 |website=နိရဉ္ဇရာ |language=my}}&lt;/ref&gt;
* ၂၉ ဧပြီ - စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ကလေးမြို့နယ်တောင်ပိုင်းရှိ ကျေးရွာများအား လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုပြုလုပ်ရန် ပျံသန်းလာသော စစ်ကောင်စီ၏ [[Mi-35]] တိုက်ခိုက်ရေးရဟတ်ယာဉ်အား ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော်က ပစ်ခတ်ခဲ့ရာ အရေးပေါ် ဆင်းသက်ခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resistance Forces Down Junta Helicopter|url=https://www.bnionline.net/en/news/resistance-forces-down-junta-helicopter|date= April 29, 2025|work= Burma News Agency|language=english}}&lt;/ref&gt;

=== မေ ===

* ၁ မေ - ငလျင်နောက်ဆက်တွဲ တိုက်တာအဆောက်အအုံများရှင်းလင်းရေးနှင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားရေးလုပ်ငန်းများ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးတို့အတွက် အပစ်ရပ်ကာလအား မေလ ၁ ရက်နေ့မှ မေလ ၃၁ ရက်နေ့အထိ သက်တမ်းထပ်တိုးကြောင်း မြောက်ပိုင်းညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့က မေလ ၁ ရက်နေ့ရက်စွဲဖြင့် ထုတ်ပြန်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://bur.mizzima.com/2025/05/02/54864|title=မြောက်ပိုင်းညီနောင်မဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့ အပစ်ရပ်ကာလ မေလကုန်ထိ ထပ်တိုး|author=Mizzima|publisher=Mizzima Media|access-date=3 may 2025}}&lt;/ref&gt;
* ၂ မေ - ပဲခူးတိုင်း [[ကျောက်ကြီးမြို့နယ်]]ရှိ စစ်ကောင်စီတပ်စွဲထားသော နေရာ ၆ ခုနှင့် နတ်တလင်းမြို့နယ်ရှိ ရဲကင်းစခန်းတစ်ခုကို တော်လှန်ရေးပူးပေါင်းအဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့သည်ဟု တောင်ပိုင်းစစ်ဒေသ အမှတ် -၂ စစ်ဒေသခွဲက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/articles/c4g214jzypqo|title=ပဲခူးတိုင်း ကျောက်ကြီးနဲ့ နတ်တလင်းက တပ်စခန်း ၇ ခုကို တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေ သိမ်းပိုက်|date=3|year=2025|month=May|author=BBC Burmese|publisher=BBC}}&lt;/ref&gt;
* ၈ မေ - [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]]နှင့် [[ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]] ပူးပေါင်းအဖွဲ့သည် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ ရွှေကျင်မြို့နယ်၊ ညောင်ခြေထောက်ရွာရှိ စစ်ကောင်စီ ခြေမြန်တပ်ရင်း ၅၉၈ ဌာနချုပ်ကို တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-13 |title=Myanmar Resistance Briefly Captures Junta Battalion HQ in Bago|url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-resistance-briefly-captures-junta-battalion-hq-in-bago.html|website=The Irrawaddy|language=en-US}}&lt;/ref&gt;
* ၆ မေ - တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရုံး က  ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေ ၆ ရက်မှ ၃၁ ရက် အထိကာလကို ယာယီပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေးကာလအဖြစ် ထပ်မံတိုးမြှင့်ကြောင်း ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=တပ်မတော်က ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေ ၆ ရက်မှ ၃၁ ရက် အထိကာလကို ယာယီပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေးကာလအဖြစ် ထပ်မံတိုးမြှင့်|url=https://www.mmnationalpost.com/2025/05/blog-post_138.html|author=Myanmar National Post}}&lt;/ref&gt;
* ၉ မေ -
** ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံးနှင့် မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့များသည် တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ထားဝယ်မြို့နယ်]]ရှိ ထိုင်းမြန်မာ နယ်စပ် [[ထီးခီး]] အခြေစိုက်စခန်းကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-04-09 |title=KNU Hails Seizure of Myanmar Junta Base on Thai Border|url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/knu-hails-seizure-of-myanmar-junta-base-on-thai-border.html |website=The Irrawaddy |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
** နောင်ချိုမြို့နယ်၊ [[သရက်ချိုရွာ၊ နောင်ချိုမြို့နယ်|သရက်ချိုရွာ]]အနီးရှိ TNLA ၏ ရှေ့တန်းစခန်းရှစ်ခုကို စစ်ကောင်စီတပ်များက ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-09 |title=Myanmar Junta 'Seizes Eight TNLA Positions'|url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-seizes-eight-tnla-positions.html|website=The Irrawaddy|language=en-US}}&lt;/ref&gt;
* ၁၁ မေ - ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ကျောက်ဖြူမြို့နယ်ရှိ လိပ်ခမော်နှင့် မလိကျွန်းရွာများသို့ ချီတက်လာသည့် စစ်ကြောင်းအား အာရက္ခတပ်တော်က ကြားဖြတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-13 |title=Kyaukphyu Conflict Escalates Daily|url=https://www.bnionline.net/en/news/kyaukphyu-conflict-escalates-daily|website=Burma News International|language=en-US}}&lt;/ref&gt;
* ၁၂ မေ - စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ [[ဒီပဲယင်းမြို့နယ်]]အတွင်းရှိ [[အိုးထိမ်းကွင်း (တောင်)ရွာ၊ ဒီပဲယင်းမြို့နယ်|အိုးထိန်းတွင်းကျေးရွာ]]မှ စာသင်ကျောင်းကို ဗုံးကျဲသဖြင့် မေလ ၁၃ ရက် မနက်ပိုင်းအထိ သေဆုံးသူဦးရေ ၂၂ ဦးရှိခဲ့ပြီး၊ အထဲမှ ၂၀ ဦးမှာ ကျောင်းသားကလေးငယ်များဖြစ်ကြသည်။ ကျန်သော ၂ ဦးမှာ ဆရာမများဖြစ်ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=အိုးထိန်းတွင်းရွာ ဗုံးကြဲခံရမှု - သေဆုံးခဲ့တဲ့ကျောင်းသူတွေက ဘယ်အတန်းတွေမှာ ပညာသင်‌နေကြတာလဲ|author=BBC Burmese|url=https://www.bbc.com/burmese/live/cy8n7lljdngt|accessdate=13 May 2025}}&lt;/ref&gt; စစ်ကောင်စီကမူ သတင်းမှားဖြစ်သည်ဟုဆိုကာ ငြင်းဆိုထားသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=ဒီပဲယင်းမြို့နယ်၊ အိုးထိမ်းကွင်းကျေးရွာ စာသင်ကျောင်းအား လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များက လေကြောင်းဖြင့် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဆရာ၊ ဆရာမများနှင့် ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများ ထိခိုက်သေဆုံးခဲ့ရကြောင်း တရားမဝင်ပြည်ဖျက်မီဒီယာများက မဟုတ်မမှန် ရေးသားဖြန့်ဝေလျက်ရှိ {{!}} Ministry Of Information |url=https://www.moi.gov.mm/index.php/news/69761 |website=www.moi.gov.mm |access-date=၁၃ မေ ၂၀၂၅ |language=en |date=၁၂ မေ ၂၀၂၅}}&lt;/ref&gt;
* ၁၄ မေ- တမူး ပကဖ အဖွဲ့ဝင် ၁၀ ဦးကို အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ အာသံရိုင်ဖယ်တပ်ရင်းက ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://www.reuters.com/world/india/indian-army-operation-myanmar-border-kills-10-insurgents-2025-05-15/ Indian army operation on Myanmar border kills 10 insurgents] [[Reuters]]. May 14, 2025. &lt;/ref&gt;&lt;ref&gt; [https://myanmar-now.org/mm/news/63778/ အိန္ဒိယတွင် ရဲဘော် ၁၀ ဦး အသတ်ခံရကြောင်း တမူးခရိုင်ပအဖ အတည်ပြု]. [[Myanmar Now]]. May 20, 2025.&lt;/ref&gt;
* ၁၅ မေ -
** စစ်ကောင်စီ၏ ထိုင်းမြန်မာနယ်စပ်ရှိ မယ်လစခန်းကို [[KNLA]] က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=KNLA seizes junta's Mae La camp near Myanmar-Thai border in day-long assault|url=https://eng.mizzima.com/2025/05/17/22443|date= May 17, 2025|work= Mizzima |language=english}}&lt;/ref&gt;
** စစ်ကောင်စီက ၃၉ နှစ်ကြာ တပ်စွဲခဲ့သည့် [[လှိုင်းဘွဲ့မြို့နယ်]]ရှိ တညာကျိုး ဗျူဟာစခန်းကို ကရင်တပ်များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=၃၉ နှစ်ကြာ စစ်ကောင်စီတပ်စွဲခဲ့သည့် ဖားအံခရိုင် တညာကျိုး(ခ)တာလယ် ဗျုဟာစခန်းကို ကရင်တပ်များသိမ်းပိုက် |url=https://burmese.narinjara.com/local-news/detail/68258f02c8875ede024c0db5 |access-date=2025-05-15 |website=နိရဉ္ဇရာ |language=my}}&lt;/ref&gt;
** စစ်ကူများနှင့် စစ်ပစ္စည်းများတင်ဆောင်လာသော တပ်မတော် (ရေ)၏ ရေယာဉ်တစ်စီး ကျောက်ဖြူဆိပ်ကမ်းသို့ ဆိုက်ကပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Myanmar junta reinforces Kyaukphyu to protect Chinese-backed deep-sea port amid AA offensive|url=https://eng.mizzima.com/2025/05/16/22419|date= May 16, 2025|work= Mizzima |language=english}}&lt;/ref&gt;
* ၁၆ မေ - နွားထိုးကြီး ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့နှင့် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် စစ်ကောင်စီတပ်များသည် [[နွားထိုးကြီးမြို့]]၏ အရှေ့ဖက်ရှိ တရုတ်ဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်းစခန်းမှ ဆုတ်ခွာသွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-13 |title=Myanmar Junta Abandons Chinese Pipeline Amid Resistance Attacks|url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-abandons-chinese-pipeline-amid-resistance-attacks.html|website=The Irrawaddy|language=en-US}}&lt;/ref&gt;
* ၁၈ မေ - ချင်းပြည်မြောက်ပိုင်း တီးတိန်မြို့နယ်သို့တက်လာသည့် စစ်ကောင်စီစစ်ကြောင်းကို ကလေး- သိုင်းငင်းလမ်းမပေါ် တီးတိန်မြို့အဝင် မွှာလ်ပီးကျေးရွာနှင့် ‌ဟဲန်ဇိန်ရွာကြားတွင် ချင်းတော်လှန်ရေးပူးပေါင်းတပ်များ ဝိုင်းဝန်းပိတ်ဆို့ တိုက်ခိုက်နေသဖြင့် မေ ၂၁ ရက်မှ ယနေ့အထိ တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://burma.irrawaddy.com/news/2025/05/27/401392.html|publisher=The Irrawaddy|accessdate=28 May 2025|title=ချင်းပြည်တက်သည့်စစ်ကြောင်း တီးတိန်အဝင်၌ ပိတ်ဆို့ ခံထားရ|author=မေရီခိုင်း}}&lt;/ref&gt;
* ၁၉ မေ 
** - [[ကျောက်ဖြူမြို့နယ်]]ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းနှစ်ခုကို အာရက္ခတပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=&quot;AA ကျရှုံးပါစေ&quot;ဟု စစ်ကောင်စီက ယတြာချေပြီးနောက် ကျောက်ဖြူရှိ စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းနှစ်ခုကို AA သိမ်းပိုက် |url=https://burmese.narinjara.com/news/detail/682c39d9c8875ede02ad3dd5|access-date=2025-05-20 |website=နိရဉ္ဇရာ |language=my}}&lt;/ref&gt;
**မြန်မာ-အိန္ဒိယနယ်စပ်၊ တမူးမြို့နယ်တွင် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင် (PDF) ၁၀ ဦးကို အိန္ဒိယအာသံရိုင်ဖယ်တပ်ဖွဲ့ဝင်များက ရက်ပိုင်းအတွင်း သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြောင်း တမူး PDF အဖွဲ့နှင့် နီးစပ်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/articles/cy90v2x0nz0o|title=အိန္ဒိယ မြန်မာ နယ်စပ်မှာ တမူး PDF ၁၀ ယောက် သတ်ဖြတ်ခံရ|accessdate=20 May 2025|publisher=BBC Burmese|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250521130503/https://www.bbc.com/burmese/articles/cy90v2x0nz0o|archivedate=21 May 2025}}&lt;/ref&gt;
* ၂၀ မေ - [[ရွှေကူမြို့နယ်]]တွင် စစ်ကောင်စီ၏ ရဟတ်ယာဉ်တစ်စင်းကို ကေအိုင်အေက ပစ်ချခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=KIA က ပစ်ချလိုက်သည့် ရဟတ်ယာဉ် ၁ စီးကို ရွှေကူမြို့နယ်၊ စည်ငန်းရွာ အနောက်ဘက်ရှိ တောထဲတွင် တွေ့ရှိခဲ့ပြီး လေယာဉ်မှူး မိုးထက်အောင်၏ ရုပ်အ‌လောင်းကို ရှာတွေ့ |url=https://yktnews.com/2025/05/215192/ |trans-title=KIA shoots down 1 helicopter, finds body of pilot Moe Htet Aung on west side of Shwegu Township Sinngan village |language=my |work=Khit Thit Media}}&lt;/ref&gt;
*၃၁ မေ - ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေ ၃၁ ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရုံးက ငလျင်ဒဏ်သင့်ဒေသများ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ရန်နှင့် လွတ်လပ်၍ တရားမျှတသော ပါတီစုံဒီမိုကရေစီ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို အောင်မြင်စွာကျင်းပနိုင်ရန်အတွက် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့မှ ၃၀ ရက်နေ့အထိ ယာယီပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေးကာလကို ထပ်မံတိုးမြှင့်လိုက်ကြောင်း ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Citenews|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250602074400/https://xinhuamyanmar.com/news/myanmar/nm-2553019/|archivedate=2025-6-2|title=မြန်မာနိုင်ငံ၌ ယာယီပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေးကာလကို ဇွန် ၃၀ ရက်ထိ ထပ်မံတိုးမြှင့်|publisher=Xinhua Myanmar|accessdate=2025-6-2|date=2025-6-1|url=https://xinhuamyanmar.com/news/myanmar/politics-law-military/mm-256104/}}&lt;/ref&gt;

=== ဇွန် ===

* ၃ ဇွန် - ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်၊ ကရင်ပြည်နယ်က သေ့ဘောဘိုး မဆုတ်တမ်းခံစစ်စခန်းသိမ်းတိုက်ပွဲမှာ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင် ၇၂ ဦး ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်‌ရေးတပ်(KNLA) နဲ့ PDF ပူးပေါင်းတပ်ဆီ လက်နက်ချခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.dvb.no/post/708417|title=သေ့ဘောဘိုးစခန်းကို KNLA နှင့် တပ်ပေါင်းစုများ သိမ်းပိုက်|date=2025-6-3|accessdate=2025-6-6|publisher=DVB Burmese}}&lt;/ref&gt;
* ၁၀ ဇွန် - ထိုင်း - မြန်မာနယ်စပ်၊ ထားဝယ်မြို့နယ်ထဲက အမိုနယ်စပ် (ခေါ်) ပွိုင့် ၂၆၅၅ စစ်ကောင်စီစခန်းကို ကရင်တော်လှန်ရေးပူးပေါင်းအဖွဲ့တွေက ဇွန် ၁၀ ရက်မှာ သိမ်းပိုက်နိုင်တယ်လို့ ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး(KNU) ဘက်က ပြောသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/live/c753071rnpvt|title=စစ်တပ်လက်ထဲ နှစ် ၃၀ နီးပါးရောက်ခဲ့တဲ့ ထိုင်း -မြန်မာနယ်စပ်က အမိုစခန်းကို သိမ်း - KNU|publisher=BBC Burmese|accessdate=2025-6-10|date=2025-6-10}}&lt;/ref&gt;

* ၁၀ ဇွန် - စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ပုလဲမြို့နယ်အတွင်း ကန်ထောင့်နယ်မြေရဲစခန်းသိမ်းတိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားနေစဉ်အတွင်း စစ်ကောင်စီ၏ တိုက်လေယာဉ်တစ်စင်းကို ယနေ့ (ဇွန်လ ၉ ရက်) နေ့လယ်ပိုင်းက ပစ်ချခဲ့ကြောင်း ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ် (PLA) က ဘီဘီစီကို ပြောကြားခဲ့သည်။ PLA က တိုက်လေယာဉ်ကို ပစ်ချနိုင်ခဲ့ကြောင်း ထုတ်ပြန်ပြီး နာရီပိုင်းအကြာတွင် စစ်ကောင်စီကမူ ပုလဲမြို့နယ်အတွင်း ပျက်ကျခဲ့သည့် တိုက်လေယာဉ်သည် လေ့ကျင့်ရေးပြုလုပ်နေစဉ် စက်ချို့ယွင်းမှုကြောင့် ပျက်ကျခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ဤဖြစ်စဉ်သည် ကန်ထောင့်နယ်မြေရဲစခန်း သိမ်းပိုက်ရေးတိုက်ပွဲအတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/live/c753071rnpvt|title=ပုလဲတိုက်ပွဲမှာ စစ်တပ်တိုက်လေယာဉ်ကို ပစ်ချခဲ့တယ်လို့ PLA ပြော|publisher=BBC Burmese|accessdate=2025-6-10|date=2025-6-10}}&lt;/ref&gt;
* ၁၁ ဇွန် - ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ရေကြည်မြို့နယ်]]၊ [[ငသိုင်းချောင်းမြို့]]နှင့် ၁၀ မိုင်ခန့်အကွာရှိ အမြောက်တပ်ရင်း (၃၄၄) ကို ဇွန်လ ၁၁ ရက်နေ့ ညပိုင်းမှစ၍ [[အာရက္ခတပ်တော်]] (AA) ဦးဆောင်သော တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များက တိုက်ခိုက်နေပြီး တပ်ရင်းအတွင်းအထိ တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်နေကြောင်း ဒေသခံသတင်းရင်းမြစ်များက ပြောကြားခဲ့သည်။ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့် ငသိုင်းချောင်းမြို့ခံများနှင့် ရခိုင်စစ်ရှောင်အများစုမှာ ဘေးလွတ်ရာသို့ တိမ်းရှောင်နေကြရကာ အဆိုပါတပ်ရင်းအနီးတွင် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေသည်မှာ တစ်ပတ်ခန့်ရှိပြီဖြစ်ကြောင်းနှင့် AA က [[ကျားကိုက်ရွာ၊ ပန်းတောင်းမြို့နယ်|ကျားကိုက်ရွာ]]ကို သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် ယခုကဲ့သို့ တိုက်ခိုက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ လက်ရှိတွင် အမြောက်တပ်ရင်း ၃၄၄ နှင့် ဆက်သွယ်ရေးပြတ်တောက်နေပြီး တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များဘက်မှ သတင်းထုတ်ပြန်ခြင်း မရှိသေးပေ။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://burmese.narinjara.com/news/detail/684b7a6f3f3269dd224a26db|title=ဧရာဝတီ ငသိုင်းချောင်းအမြောက်တပ် (၃၄၄)ကို AA ဦးဆောင်သည့် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များက ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်နေပြီဟုဆို|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250613141829/https://burmese.narinjara.com/news/detail/684b7a6f3f3269dd224a26db|archivedate=2025-6-13|publisher=နိရဉ္စရာ|accessdate=2025-6-13}}&lt;/ref&gt;


==ကိုးကား==
{{Reflist|3}}

[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာ့ပြည်တွင်းစစ် (၂၀၂၁-လက်ရှိ)]]</text>
      <sha1>jv3sgpwztgl2vhmy2www55yvhkxsy51</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>၂၀၂၅</title>
    <ns>0</ns>
    <id>264017</id>
    <revision>
      <id>877811</id>
      <parentid>876951</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T10:56:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>/* ဇွန် */</comment>
      <origin>877811</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7340" sha1="nkbxdt9g7aihi07q5rvfw5d3quq6mcl" xml:space="preserve">{{Year nav|2025}}
{{Year article header|2025}}

== ဖြစ်ရပ်များ ==

=== ဇန်နဝါရီ ===

* ၃၁ ဇန်နဝါရီ - ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၃၁ ရက်နေ့တွင် [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ]]က အမိန့်အမှတ် ၁၆/၂၀၂၅ အားဖြင့် [[မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသား လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်|မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသားလူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်]]အသစ်ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး ယခင်ကော်မရှင်အားလုံးကို ဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။ ကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌ အပါအဝင် လူ (၉) ဦးဖြင့် အသစ်ဖွဲ့စည်းထားသည်။

=== ဖေဖော်ဝါရီ ===

=== မတ် ===

* ၂၈ မတ် - မြန်မာ စံတော်ချိန် မွန်းလွဲ ၁၂ နာရီ ၅၀ မိနစ် ၅၄ စက္ကန့်(06:20:54 UTC)တွင် မြန်မာနိုင်ငံ [[စစ်ကိုင်းမြို့]]နှင့် [[မန္တလေးမြို့]] အနီး၌ ဗဟိုပြု  မိုးမင့် စကေး Mw ၇.၇–၇.၉ ရှိ [[၂၀၂၅ မြန်မာ ငလျင်|ငလျင်]] လှုပ်ခတ်ခဲ့သည်။

=== ဧပြီ ===
* ဧပြီ ၂၅ -  နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ အမိန့်အမှတ် ၃၃/၂၀၂၅ အားဖြင့် [[မျိုးမြင့်|ဦးမျိုးမြင့်]]အား [[ဆောက်လုပ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန|ဆောက်လုပ်ရေးဝန်ကြီးဌာန]]၊ ဒုတိယဝန်ကြီးအဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးလိုက်သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250605113216/https://www.moi.gov.mm/announcements/69222|archivedate=2025-6-5|title=ဒုတိယဝန်ကြီး ခန့်အပ်တာဝန်ပေးခြင်း|accessdate=2025-6-5|publisher=Ministry of Information|date=04/25/2025|url=https://www.moi.gov.mm/announcements/69222}}&lt;/ref&gt;

=== မေ ===

* ၂၂ မေ - အငြိမ်းစား ဗိုလ်မှူးချုပ် [[ချိုထွန်းအောင်]]ကို Golden Valley Warriors (GVW) အဖွဲ့က မေလ ၂၂ ရက်နေ့တွင် လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။

=== ဇွန် ===

* ၃ ဇွန်  - နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ အမိန့်အမှတ် ၃၉/၂၀၂၅ အားဖြင့် ဒေါက်တာ သန်းစိုးအား [[လူမှုဝန်ထမ်း ကယ်ဆယ်ရေးနှင့် ပြန်လည်နေရာချထားရေး ဝန်ကြီးဌာန|လူမှုဝန်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ရေးနှင့် ပြန်လည်နေရာချထားရေး ဝန်ကြီးဌာန]]၊ ဒုတိယဝန်ကြီးအဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးလိုက်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.moi.gov.mm/index.php/announcements/70678|title=ဒုတိယဝန်ကြီး ခန့်အပ်တာဝန်ပေးခြင်း|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250605083845/https://www.moi.gov.mm/index.php/announcements/70678|archivedate=2025-6-5|accessdate=2025-6-5|publisher=Ministry of Information|date=06/03/2025}}&lt;/ref&gt;
* ၄ ဇွန် - အမေရိကန်သမ္မတ [[ဒေါ်နယ်လ် ထရမ့်]]သည် ဗီဇာသက်တမ်းကျော်လွန်နေထိုင်မှု မြင့်မားသည့် နိုင်ငံ ၁၂ နိုင်ငံမှ နိုင်ငံသားများကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသို့ ပြည်ဝင်ခွင့် ပိတ်ပင်သည့် အမိန့်တစ်ရပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုး ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ၎င်းပိတ်ပင်မှုစာရင်းတွင် မြန်မာနိုင်ငံလည်း ပါဝင်ခဲ့သည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံသားများကို နိုင်ငံခြားသားများ၏ အကြမ်းဖက်မှုများမှ ကာကွယ်ရန်နှင့် အမျိုးသားလုံခြုံရေးအတွက်ဟူသော ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ဤသို့ တားမြစ်ပိတ်ပင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|last=Waldenberg|first=Kristen Holmes, Alayna Treene, Kaitlan Collins, Samantha|date=2025-06-04|title=Trump signs proclamation to ban travel from several countries {{!}} CNN Politics|url=https://www.cnn.com/2025/06/04/politics/trump-travel-ban-proclamation|access-date=2025-06-05|website=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;
* ၁၃ ဇွန် - ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊​ ဇွန် ၁၃ ရက်တွင် အကြမ်းမဖက်အာဏာဖီဆန်ရေးလှုပ်ရှားမှု (CDM) တွင် ပါဝင်ခြင်းမရှိသည့် နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းများကို အရေးယူမည့်အချက်များပါဝင်သည့်  &quot;အကြမ်းမဖက် အာဏာဖီဆန်ရေး လှုပ်ရှားမှုဆိုင်ရာ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းဥပဒေ” ကို  ပြဋ္ဌာန်းလိုက်ကြောင်း [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီ|ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီ]] (CRPH) က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://bur.mizzima.com/2025/06/14/58832|title=Non – CDM များကို အရေးယူမည့်အချက်များပါဝင်သည့် နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းဥပဒေ CRPH ပြဋ္ဌာန်း|accessdate=2025-6-14|publisher=Mizzima|archivedate=2025-6-14|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250614105525/https://bur.mizzima.com/2025/06/14/58832}}&lt;/ref&gt;


ဇူလိုင်

ဩဂုတ်

စက်တင်ဘာ

အောက်တိုဘာ

နိုဝင်ဘာ

ဒီဇင်ဘာ

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

[[Category:၂၀၂၅| ]]</text>
      <sha1>nkbxdt9g7aihi07q5rvfw5d3quq6mcl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ရာမ ၇</title>
    <ns>0</ns>
    <id>268637</id>
    <revision>
      <id>877727</id>
      <parentid>872128</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T16:59:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>877727</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="71174" sha1="4r7pjhu5d6hfp5wvv7fya63c90thc7q" xml:space="preserve">{{Infobox royalty|name=ပြဇာဓိပက &lt;br&gt;{{small|ประชาธิปก}}|title=ရာမ ၇|reign=၂၆ နိုဝင်ဘာ ၁၉၂၅ - ၂ မတ် ၁၉၃၅|coronation=၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၂၆|predecessor=[[ရာမ ၆| ဝဇီရာဝုဓ]]|successor=[[ရာမ ၈| အာနန္ဒမဟိတလ]]|birth_date=၈ နိုဝင်ဘာ ၁၈၉၃|birth_place=[[ဘန်ကောက်မြို့]]၊ ဆယမ်ပြည်|death_date=၃ ဇွန် ၁၉၄၁ (သက်တော် ၄၇)|spouse=ရမ္ဘာဝဏ္ဏီမိဖုရား|royal house=[[စကြီမင်းဆက်]]|house=|father=[[ရာမ ၅| စူဠာလင်္ကာရဏ]] (ချူလာလောင်ကွန်)|mother=သောဘာဖောင်သီရိ|religion=[[ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာ]]|image=King Prajadhipok portrait photograph.jpg|regnal name=ဆောမ်ဒေ့ စောဖာ ပြဇာဓိပက သတ္တိတေဇန|death_place=[[လန်ဒန်မြို့]]၊ [[အင်္ဂလန်ပြည်]]|signature=Signature of King Prajadhipok.svg|caption=၁၉၃၀ ဝန်းကျင်းက ဘုရင်မင်းမြတ် တရားဝင်ဓာတ်ပုံ}}

'''ပြဇာဓိပက''' ([[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]]: Prajadhipok, ထိုင်းအသံထွက် - '''ပရာချာထီပေါ့''') ('''၁၈၉၃'''– '''၁၉၄၁''') သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ [[စကြီမင်းဆက်]]မှ သတ္တမမြောက်ဘုရင် ဖြစ်ပြီး '''ရာမ ၇''' အဖြစ်လည်း လူသိများသည်။ 

ဘွဲ့နာမည်အပြည့်အဆုံမှာ -  

အင်္ဂလိပ် - Somdet Chaofa Prajadhipok Sakdidej 

ထိုင်း สมเด็จเจ้าฟ้าประชาธิปกศักดิเดชน์

မြန်မာမူ - ဆောမ်ဒေ့ စောဖာ '''ပြဇာဓိပက သတ္တိတေဇန'''

== ဘဝအစောပိုင်း ==
[[ဖိုင်:Prajadhipok's_coronation_records_-_003.jpg|left|thumb|254x254px| မယ်တော်မိဘုရားခေါင်းနှင့်အတူ တွေ့ရသော မင်းသားငယ်ပရာချာထီပေါ့]]
'''ပရာချာထီပေါ့'''သည် ၁၈၉၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင် [[ဘန်ကောက်မြို့|ဘန်ကောက်]]၊ သယမ် (ယခု ထိုင်းနိုင်ငံ)တွင် ဘုရင် [[ရာမ ၅|ချူလာလောင်ကွန်း]] နှင့် မိဖုရား Saovabha Phongsri တို့ မွေးဖွားခဲ့သည်။ သူသည် ၎င်းတို့ ဇနီးမောင်နှံမှ မွေးဖွားသည့် သားသမီး ကိုးဦးတွင် အငယ်ဆုံးဖြစ်သည်။ ယေဘူယျအားဖြင့် သူသည် ဘုရင့်၏ ဒုတိယ အငယ်ဆုံး သားတော် (စုစုပေါင်း ၇၇ ပါးအနက်) နှင့် ချူလာလောင်ကွန်း၏ ၃၃ ယောက်မြောက်နှင့် အငယ်ဆုံးဖြစ်သည်။ &lt;ref name=&quot;Soravij&quot;&gt;{{Cite web|title=HM King Prajadhipok|url=http://www.soravij.com/royalty/rama7/rama7.html|access-date=20 October 2018}}&lt;/ref&gt;

ထီးနန်းဆက်ခံဖို့ ဖြစ်နိုင်ချေနည်းသည့် မင်းသား ပရာချာထီပေါ့ဟာ စစ်မှုထမ်းဖို့ ရွေးချယ်ခဲ့ပါတယ်။ ဘုရင့်သားသမီးများကဲ့သို့ပင်၊ ၁၉၀၆ ခုနှစ်တွင် လန်ဒန်မြို့ရှိ Eton College တွင် ပညာသင်ကြားရန် နိုင်ငံခြားသို့ စေလွှတ်ခံရပြီး ၁၉၁၃ ခုနှစ်တွင် ဘွဲ့ရခဲ့ပြီးနောက် Woolwich Military Academy သို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ သူသည် Aldershot မြို့အခြေစိုက် ဗြိတိသျှစစ်တပ် ရှိ တော်ဝင်မြင်းအမြောက်တပ် တွင် အမှုထပ်ခဲ့သည်။  ၁၉၁၀ ခုနှစ်တွင် ချူလာလောင်ကွန်း ကွယ်လွန်ခဲ့ပြီး သူ၏ အကိုကြီး (ဘုရင်မ Saovabha ၏ သားတော်တစ်ပါးဖြစ်သူ)၊ ရာမ ၆ ဘုရင်ဖြစ်လာသော အိမ်ရှေ့စံမင်းသား [[ရာမ ၆|ဝဇီရာဝုဒ်]] မှ နန်းရာဆက်ခံခဲ့သည်။


ပရာချာထီပေါ့မင်းသားသည် ထိုအချိန်က ဗြိတိသျှစစ်တပ်နှင့် တော်ဝင်သယမ် တပ်မတော်တွင် တာဝန်ထမ်းခဲ့သည်။ [[ပထမ ကမ္ဘာစစ်|ပထမကမ္ဘာစစ်ကြီး]] ဖြစ်ပွားပြီး ယိုးဒယားကြားနေရေးကြေညာချက်နှင့်အတူ ဘုရင် [[ရာမ ၆|ဝီရဝုဒ်သည်]] ၎င်း၏ညီငယ်အား ၎င်း၏ ဗြိတိသျှတာဝန်မှ နုတ်ထွက်ကာ သယမ်ပြည်သို့ ချက်ချင်းပြန်လာရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ အိမ်ပြန်ရောက်သည်နှင့် Prajadhipok သည် သယမ်ပြည်တွင် အဆင့်မြင့် စစ်အရာရှိတစ်ဦး ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင်  ခံယူခဲ့သည် {{Rp|30}}ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်အများစု၏ ဓလေ့ထုံးစံအတိုင်း

၁၉၈၁ ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် ပရာချာထီပေါ့မင်းသားသည် ၎င်း၏ ငယ်သူငယ်ချင်းနှင့် ဝမ်းကွဲတော်သူ '''ရမ္ဘာဝဏ္ဏီမင်းသမီး'''  (ထိုင်းအသံထွက် - '''ရမ်ဖိုင်ဖန္နီ''')နှင့် လက်ထပ်ခဲ့သည်။​ သူတို့နှစ်ယောက်သည် မယ်တော်မိဘုရားကြီး Saovabha ၏ မင်္ဂလာလက်ဆောင်အဖြစ် ချီးမြှင့်ခဲ့သည် ဆိုခိုထိုင်နန်းတော်ဆောင်တွင် လက်ထပ်ခဲ့ကြသည်။ &lt;ref name=&quot;Soravij&quot;&gt;{{Cite web|title=HM King Prajadhipok|url=http://www.soravij.com/royalty/rama7/rama7.html|access-date=20 October 2018}}&lt;/ref&gt;

ဥရောပစစ်ပွဲပြီးဆုံးပြီးနောက် ပြင်သစ်တွင် École Superieure de Guerre ကျောင်း၌ တက်ရောက်ခဲ့ပြီး သယမ်ပြည် စစ်မှုထမ်းရန် သယမ်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် ''Krom Luang Sukhothai'' (ဆုခိုထိုင်းမင်းသား)  နောက်ထပ်ဘွဲ့တစ်ခုကို ပေးအပ်ခြင်းခံရသည်။ သူသည် [[ကျောက်ဖယားမြစ်|ကျောက်ဖရားမြစ်ကမ်း]] ဘေးရှိ ဆုခိုထိုင်နန်းတော်ဆောင်တွင် ဇနီးဖြစ်သူနှင့်အတူ ယေဘူယျအားဖြင့် တိတ်ဆိတ်သောဘဝဖြင့် နေထိုင်ခဲ့သည်။ သူတို့လင်မယားမှာ သားသမီး မထွန်းကားပေ။ သူသည် မကြာမီတွင် သူ၏ အစ်ကိုတော်များအားလုံး အချိန်တိုအတွင်း သေဆုံးသွားသဖြင့် ထီးနန်းဆက်ခံရန် အရိပ်အရာ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၂၅ ခုနှစ်တွင် [[ရာမ ၆|ရာမ]] [[ရာမ ၆|၆ ဘုရင်]]ကိုယ်တိုင်သည် သက်တော် ၄၄ နှစ်တွင် နတ်ရွာစံတော်မူခဲ့သည်။ သက်တော် ၃၂ ခုနှစ်တွင် ထီးနန်းဆက်ခံခဲ့ရပြီး သယမ်ပြည့်ရှင်အဖြစ် ၂၅ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၉၂၆ တွင် နန်းတက်ဘိသိတ်ခြင်းခံခဲ့သည်။​

== နောက်ဆုံးသော သက်ဦးဆံပိုင်ဘုရင် ==
[[ဖိုင်:King_Prajadhipok-TIME-1931.jpg|alt=|thumb| King Prajadhipok သည် 1931 ခုနှစ်တွင် [[တိုင်းမ် မဂ္ဂဇင်း|TIME မဂ္ဂဇင်း]] မျက်နှာဖုံးတွင် ရေးသားခဲ့သည်။]]
[[ဖိုင်:Rama_7_in_stamp.jpg|thumb|237x237px| ရာမ ၇ နာမည်ဖြင့် နန်းစံ ထိုင်းတံဆိပ်ခေါင်း]]
သူ၏တာဝန်သစ်အတွက် အတော်လေးပြင်ဆင်ထားခြင်းမရှိသော၊ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ Prajadhipok သည် ထက်မြက်သူ၊ အခြားသူများနှင့် ဆက်ဆံရာတွင် သံတမန်ဆက်ဆံရေး၊ ကျိုးနွံပြီး သင်ယူလိုစိတ်ပြင်းပြသူဖြစ်သည်။  {{Rp|235}}သို့သော်၊ သူသည် ကြီးမားသော နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးပြဿနာများကို ၎င်း၏ရှေ့ဆက်သူထံမှ အမွေဆက်ခံခဲ့သည်။  {{Rp|30}}ဘတ်ဂျက်လိုငွေ အလွန်အမင်း များနေပြီး တော်ဝင်ဘဏ္ဍာရေး အကောင့်များ ဆိုးရွားစွာ ဖောက်ပြန်နေပါသည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံးသည် [[ကမ္ဘာ့စီးပွားပျက်ကပ်ကြီး|စီးပွားပျက်ကပ်ကြီး၏]] ချောက်ထဲကျနေခဲ့သည်။

ဘုရင်စနစ်နှင့် အစိုးရအပေါ် ယုံကြည်မှုပြန်လည်ရရှိစေရန် ရည်ရွယ်သော အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ဆန်းသစ်တီထွင်မှုတစ်ခုတွင် Prajadhipok သည် ၎င်း၏ပထမဆုံးဘုရင်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည့် Supreme Council of Siam of the State ကို တည်ထောင်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ဒီကောင်စီကို တော်ဝင်မိသားစုရဲ့ အတွေ့အကြုံရှိတဲ့ အဖွဲ့ဝင်ငါးဦးနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတာဖြစ်ပြီး အရင်နန်းသက်နဲ့ ကွဲကွာသွားတာကို အလေးပေးဖော်ပြထားပေမယ့် ရွေးချယ်ထားတဲ့ ငါးဦးစလုံးဟာ အရင်ဘုရင်နဲ့ မတူပါဘူး။  {{Rp|31}}ထို့ကြောင့် ကောင်စီတွင် ဘုရင့်ဦးရီးတော်သုံးပါး၊ မင်းသား Bhanurangsi၊ Naris မင်းသားနှင့် Prince Damrong Rajanubhab နှင့် သူ၏ဖအေတူမကွဲညီတော် နှစ်ဦးဖြစ်သည့် မင်းသား Kitiyakon (Prince Chantaburi) နှင့် မင်းသား Borriphat တို့ ပါဝင်သည်။  {{Rp|253}}

ယခင်အစိုးရလက်ထက်က အမှားများကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရန်မှာ ၎င်းတို့၏ တာဝန်ဖြစ်သည်ဟု ကောင်စီဝင်မင်းသား အများအပြားက ခံစားခဲ့ကြသော်လည်း ၎င်းတို့၏ လုပ်ရပ်များကို ယေဘုယျအားဖြင့် အလေးအမြတ်မထားကြဘဲ၊ အစိုးရသည် ဝဇီရာဝုဒ်၏ လွန်ကဲသော ငွေကြေးအစွန်းအထင်းများကို ပြုပြင်ရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ပြည်သူကို ဆက်သွယ်ပြောဆိုရန် ပျက်ကွက်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။  တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ဒီမင်းသားတွေက သူတို့ကိုယ်သူတို့ အာဏာကို မောက်မာစေပြီး အဓိက ဝန်ကြီးရာထူးအားလုံးကို လက်ဝါးကြီးအုပ်ပြီး သူတို့ရဲ့ သားသမီးတွေနဲ့ ညီအစ်ကိုတွေကို အုပ်ချုပ်ရေးနဲ့ စစ်ဘက်ရာထူးတွေမှာ ခန့်အပ်ခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၂၆ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ဝန်ကြီးအဖွဲ့ တစ်ခုလုံးနီးပါးကို အသစ်ခန့်အပ်ထားသော မင်းသားများ သို့မဟုတ် မှူးမတ်များနှင့် အစားထိုးခဲ့ပြီး အဖွဲ့ဝင်ဟောင်း သုံးဦးသာ ပြန်လည်ခန့်အပ်ခဲ့သည်။  {{Rp|254}}မိသားစုချိန်းဆိုမှုများသည် အရည်အချင်းနှင့် အတွေ့အကြုံရှိသော အမျိုးသားများကို ပြန်လည်ရရှိစေသော်လည်း ၎င်းတို့သည် တော်ဝင်အာဏာရှင်စနစ်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိကြောင်း အချက်ပြခဲ့သည်။

ဘုရင်သည် ဂုဏ်သိက္ခာရှိသော ဆဋ္ဌမမြောက်နန်းဆက်ကို ပြတ်ပြတ်သားသား ပြတ်ပြတ်သားသား သရုပ်ပြလိုပြီး ထိပ်တန်းရာထူးများကို ထမ်းဆောင်ရန် သူ၏ လူရွေးချယ်မှုသည် ချူလာလောင်ကွန်ပုံစံ အစိုးရကို ပြန်လည်ထူထောင်လိုသော ဆန္ဒဖြင့် လမ်းညွှန်ပြသခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပုံရသည်။  ဘုရင်သည် သူ၏ရှေ့တော်ဆောင်များနှင့်မတူဘဲ၊ ဘုရင်ကြီးသည် ဓမ္မတင်ပြမှုမှသည် နိုင်ငံသားများ၏ အသနားခံစာများအထိ သူ့ထံရောက်လာသော နိုင်ငံပိုင်စာတမ်းအားလုံးနီးပါးကို ဖတ်သည်။ &lt;ref name=&quot;Terwiel, B.J. 2005&quot; /&gt; {{Rp|255}}မင်းကြီးသည် လုံ့လဝီရိယရှိ၍၊ သူသည် ကျွမ်းကျင်သူများစွာထံမှ မှတ်ချက်များနှင့် အကြံပြုချက်များကို ထုတ်ယူကာ တင်ပြမှုတစ်ခုစီတွင် ကောင်းမွန်သောအချက်များကို သတိပြုမိကာ ၎င်းတို့ကို လေ့လာသော်လည်း ရွေးချယ်စရာအမျိုးမျိုးရှိသည့်အခါတွင် သူသည် အကောင်းဆုံးကို ရွေးချယ်နိုင်ပြီး အခြားသူများကို စွန့်လွှတ်ရန် ရှားပါသည်။ သူသည် သီးခြားဦးတည်ချက်တစ်ခုသို့ ထောက်လှမ်းရန် ဗဟိုကောင်စီကို မကြာခဏ အားကိုးလေ့ရှိသည်။ &lt;ref name=&quot;Terwiel, B.J. 2005&quot; /&gt; {{Rp|254}}
[[ဖိုင်:King_Prajadhipok_(Rama_VII)_of_Siam.jpg|left|thumb|311x311px| Khrui ရှိ King Prajadhipok သည် Krabi ဓားကို ကိုင်ဆောင်ထားသည်။]]
ဘုရင် ပရာဂျဒီပရော့ နန်းစံစကတည်းက ဘုရင်စနစ်ကို ထိန်းသိမ်းထားဖို့ဆိုရင် နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲက လိုအပ်တယ်ဆိုတာကို ကောင်းကောင်းသိခဲ့တယ်။  {{Rp|130}}အသစ်ဖွဲ့စည်းလိုက်သော အချုပ်အခြာကောင်စီသည် အကြွင်းမဲ့ ဘုရင်တစ်ပါး၏ အခွင့်အာဏာအပေါ် အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ စစ်ဆေးမှုတစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်သည်။ &lt;ref name=&quot;Batson, Benjamin 1984&quot; /&gt; {{Rp|130}}1926 တွင် Prajadhipok သည် ထိုအချိန်က အဖွဲ့ဝင် 200 ကျော်ရှိသည့် Privy Council ကိုအသုံးပြုပြီး တစ်ပိုင်းဥပဒေပြုအဖွဲ့အဖြစ် စမ်းသပ်ခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;Batson, Benjamin 1984&quot; /&gt; {{Rp|134}}ဤစည်းဝေးပွဲကြီးသည် အလွန်ခက်ခဲကြောင်း သက်သေပြခဲ့ပြီး 1927 ခုနှစ်တွင် Prajadhipok သည် တော်ဝင်မိသားစု သို့မဟုတ် မင်းမျိုးမင်းနွယ်များမှ ရွေးချယ်ထားသော အဖွဲ့ဝင် 40 ပါဝင်သော Privy Council ကော်မတီကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;Batson, Benjamin 1984&quot; /&gt; {{Rp|135}}ကော်မတီကို စာနယ်ဇင်းများက အပြုသဘောဖြင့် လက်ခံကြပြီး လွှတ်တော် သို့မဟုတ် အမျိုးသားလွှတ်တော်၏ ရှေ့ဆောင်အဖြစ် မျှော်မှန်းထားသည်။ &lt;ref name=&quot;Batson, Benjamin 1984&quot; /&gt; {{Rp|137–139}}သို့သော် လက်တွေ့တွင် ကော်မတီသည် အရေးမကြီးဘဲ ပိုမိုအားကောင်းသော သို့မဟုတ် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့အဖြစ် မဖြစ်ထွန်းခဲ့ပေ။ &lt;ref name=&quot;Batson, Benjamin 1984&quot; /&gt; {{Rp|137}}

1926 ခုနှစ်တွင် Prajadhipok သည် ၎င်း၏အမေရိကန်အကြံပေး Francis B. Sayre ထံသို့ &quot;Problems of Siam&quot; ခေါင်းစဉ်ဖြင့် နိုင်ငံအတွက် အဆိုးရွားဆုံး ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု သူခံစားရသော မေးခွန်းကိုးခုကို ထုတ်ပြခဲ့သည်။ တတိယမေးခွန်းမှာ Siam တွင် ပါလီမန်စနစ်ရှိသင့်သလားဟု Prajadhipok သံသယဝင်ခဲ့သည်။ စတုတ္ထမေးခွန်းမှာ Siam သည် ကိုယ်စားလှယ်အစိုးရအတွက် အဆင်သင့်ဖြစ်ပြီလားဟု မေးခဲ့ရာ Prajadhipok က &quot;ကျွန်ုပ်၏ကိုယ်ပိုင်ထင်မြင်ယူဆချက်သည် လေးနက်သော NO&quot; ဟုဖြေကြားခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;Batson, Benjamin 1984&quot;&gt;Batson, Benjamin. (1984) ''The End of the Absolute Monarchy in Siam''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; {{Rp|38}}သို့သော်လည်း ဘုရင်သည် “ကျွန်ုပ်တို့၏ ပညာရေးဆိုင်ရာ ဒီမိုကရေစီသို့ ဦးတည်သော နောက်တစ်ဆင့်” အဖြစ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကို ဒေသအဆင့်တွင် မိတ်ဆက်ရန် အလားအလာကို ဘုရင်က မြင်ခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;Batson, Benjamin 1984&quot; /&gt; {{Rp|140}}1926 ခုနှစ်တွင် သူသည် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးနှင့် သန့်ရှင်းရေးဆိုင်ရာ ဥပဒေအဖြစ် ပဉ္စမမြောက်နန်းစံနှောင်းပိုင်းတွင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့သော ''prachaphiban'' သို့မဟုတ် &quot;မြူနီစီပယ်&quot; အယူအဆကို ဖော်ထုတ်ရန် စတင်လှုပ်ရှားခဲ့သည်။  အနီးနားနိုင်ငံများတွင် ဒေသန္တရ ကိုယ်ပိုင်အစိုးရနှင့် စပ်လျဉ်းသည့် သတင်းအချက်အလက်များကို ရယူခဲ့ပြီး အချို့သော စည်ပင်သာယာရေးအဖွဲ့များကို ဒေသဆိုင်ရာအခွန်များ မြှင့်တင်ရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင်ဘတ်ဂျက်များကို စီမံခန့်ခွဲခွင့်ပြုရန် အဆိုပြုချက်များကို ရေးဆွဲခဲ့သည်။ ဤစီမံချက်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် ပြည်သူများအား လုံလောက်သော ပညာမတတ်ခြင်းဟူသောအချက်သည် ဤအုပ်ချုပ်ရေးလုပ်ငန်း၏ အောင်မြင်မှုကို ဆန့်ကျင်သောအားဖြင့် လှုံ့ဆော်မှုဖြစ်စေပါသည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ၊ မြူနီစပယ်များ၏အာဏာကို ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုလျှော့ချမှုအတိုင်းအတာဖြင့် Siamese တို့အား ဒီမိုကရေစီသဘောတရားကို သင်ကြားပို့ချပေးသည့် အယူအဆသည် Prajadhipok ၏စိတ်တွင် အနာဂတ်မူဝါဒချမှတ်ခြင်းအတွက် အခြေခံကျသောအချက်ဖြစ်လာခဲ့သည်။  သို့သော် Siam ၏ဂျပန်ဝန်ကြီး Yasukichi Yatabe က ဘုရင်၏နည်းလမ်းကို ဝေဖန်ခဲ့ပြီး အနှစ်တစ်ရာအတွင်း ပြီးမြောက်မည်မဟုတ်ကြောင်း ဝေဖန်ခဲ့သည်။ 
[[ဖိုင်:King_Rama_VII_leaving_after_a_worship_at_the_Great_Buddha_of_Kamakura.jpg|thumb| ဂျပန်နိုင်ငံရှိ နိုင်ငံတော်အလည်အပတ်ခရီးစဉ်တွင် [[ကမာကူရ ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်]] ဖူးဖော်ရန် ကြွချီးတော်မူသော ရာမ ၇ ဘုရင် (၁၉၃၁ ခုနှစ်ဝန်းကျင်)]]
၁၉၃၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် ဗြိတိန်သည် ရွှေစံနှုန်းကို စွန့်လွှတ်ခဲ့ပြီး စတာလင်ကို ၃၀ ရာခိုင်နှုန်း တန်ဖိုးဖြတ်ခဲ့သည်။  {{Rp|259}}၎င်း၏နိုင်ငံခြားငွေလဲလှယ်နှုန်းအများစုကို စတာလင်ဖြင့် ထိန်းထားသောကြောင့် Siam အတွက် အကျပ်အတည်းဖြစ်စေခဲ့သည်။  {{Rp|195}}ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးသည် Siam ကို US ဒေါ်လာနှင့် ငွေကြေးချိတ်ဆက်ခြင်းဖြင့် ရွှေစံနှုန်းကို ထိန်းသိမ်းထားသော်လည်း ဤမူဝါဒနှင့် ပတ်သက်၍ အစိုးရအတွင်း ဆွေးနွေးငြင်းခုံမှုများသည် ၁၉၃၂ ခုနှစ်အထိ &lt;ref name=&quot;Batson, Benjamin 1984&quot; /&gt; {{Rp|195–196}}ဤမူဝါဒ၏ သက်ရောက်မှုတစ်ခုမှာ Siam ၏ ဆန်တင်ပို့မှုသည် ပြိုင်ဖက်တင်ပို့သူများထက် ဈေးပိုကြီးလာပြီး ဝင်ငွေကို အပျက်သဘောဆောင်သည့် အကျိုးသက်ရောက်မှုဖြစ်သည်။  {{Rp|240}}

၁၉၃၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလလယ်တွင် ဘုရင်သည် ကနေဒါနှင့် အမေရိကန်တို့ ခရီးမှ ပြန်လာခဲ့ပြီး ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြင်ဆင်ရန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး မင်းသား ဒေဝွန်ဆီဗာရိုပကာကို အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ ဤစာတမ်းကို ရေးဆွဲရန် တာဝန်ကို အမေရိကန် ရေမွန် ဘီစတီဗင် နှင့် ပါယာသီရိ ဝီဆန်ဝါဂျာတို့အား ပေးအပ်ခဲ့သည်။  {{Rp|148}}နောက်နှစ် မတ်လတွင် ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ မှတ်ချက်များနှင့်အတူ &quot;အစိုးရပုံစံ ပြောင်းလဲမှုများ၏ အကြမ်းဖျင်း&quot; ကို တင်ပြခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;Batson, Benjamin 1984&quot; /&gt; {{Rp|149}}Prajadhipok သည် Chakri မင်းဆက် နှစ် ၁၅၀ ပြည့် အထိမ်းအမှတ် အထိမ်းအမှတ် တံတား ဖွင့်ပွဲတွင် ဧပြီလ ၆ ရက်နေ့၌ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသစ်ကို နိုင်ငံသို့ ကြေညာရန် မူလက စီစဉ်ထားသည်။ &lt;ref name=&quot;Batson, Benjamin 1984&quot; /&gt; {{Rp|150}}ဒီအဆိုပြုချက်တွေဟာ Prince Damrong နဲ့ Supreme Council ရဲ့ တခြားတော်ဝင်အဖွဲ့ဝင်တွေရဲ့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဆန့်ကျင်မှုကို ခံခဲ့ရပြီး ဆက်လက်မလုပ်ဆောင်ရင် သူ့အစိုးရကို အာဏာသိမ်းမယ့်အကြောင်း သူ့ကိုယ်သူ လွဲမှားစွာ တွေးတောနေပေမဲ့ နောက်ဆုံးမှာတော့ ဘုရင်က စီစဉ်ထားတဲ့ ကြေညာချက်ကို မထုတ်ပြန်ခဲ့ပါဘူး။

1932 ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ 20 ရက်နေ့တွင် ဘုရင်ကြီးသည် ပြိုင်ဆိုင်မှု ပြင်းထန်သော ငြင်းခုံမှုများကို ဆွေးနွေးရန်နှင့် အကျပ်အတည်းကို မည်သို့ ကိုင်တွယ်ရမည်ကို သဘောတူရန် &quot;စားပွဲဝိုင်း&quot; အစည်းအဝေးကို ခေါ်ယူခဲ့သည်။  {{Rp|204}}ဒီအစည်းအဝေးကနေ အစိုးရအသုံးစရိတ်ကို လျှော့ချဖို့နဲ့ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာရေး အစီအစဉ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ သဘောတူညီခဲ့ပါတယ်။ နှစ်ပတ်အကြာ ဖေဖေါ်ဝါရီလ ၅ ရက်နေ့တွင် ဘုရင်မင်းမြတ်သည် စစ်အရာရှိတစ်စုအား မိန့်ခွန်းပြောကြားပြီး စီးပွားရေးအခြေအနေနှင့် ပတ်သက်၍ ရှည်လျားစွာ မိန့်ကြားခဲ့သည်။ ဒီမိန့်ခွန်းမှာ “ကျွန်တော်ကိုယ်တိုင်က ငွေရေးကြေးရေး စီမံခန့်ခွဲမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘာမှ မသိပါဘူး၊ ကျွန်တော် တတ်နိုင်သလောက်တော့ တခြားသူတွေရဲ့ အမြင်တွေကို နားထောင်ပြီး အကောင်းဆုံးကို ရွေးချယ်ပါ… ကျွန်တော် အမှားလုပ်မိရင် Siam က ခွင့်လွှတ်သင့်တယ်လို့ ကျွန်တော် ယုံကြည်ပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။ &lt;ref name=&quot;Batson, Benjamin 1984&quot; /&gt; {{Rp|204}}အရင်က ဘုရင်တစ်ပါးက ဒီလောက် ရိုးသားစွာ မပြောဖူးဘူး။ &lt;ref name=&quot;Batson, Benjamin 1984&quot; /&gt; {{Rp|205}}အဆိုပါမိန့်ခွန်းကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ဖော်ပြခဲ့ပြီး အများအပြားက သူ၏စကားများကို နားလည်မှုနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအတွက် ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့ကြသော်လည်း ပျော့ညံ့သောအာဏာရှင်များ၏ အုပ်ချုပ်မှုစနစ်ကို ဖျက်သိမ်းသင့်သည်ဟူသော အားနည်းချက်နှင့် သက်သေပြချက်အဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုကြသည်။ 

== ၁၉၃၂ ခုနှစ်က ဆယမ်ပြည် တော်လှန်ရေး ==
[[အကြွင်းမဲ့ဘုရင်စနစ်|အကြွင်းမဲ့ ဘုရင်စနစ်ကို]] ဖြုတ်ချပြီး ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ အစိုးရတစ်ရပ်ကို နိုင်ငံတော်သို့ ပို့ဆောင်ရန် စစ်သားများနှင့် ဝန်ထမ်းငယ်တစ်စုက လျှို့ဝှက်ကြံစည်လာကြသည်။ ၎င်းတို့၏ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများသည် ၁၉၃၂ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၄ ရက်နေ့ နံနက်တွင် သွေးထွက်သံယို တော်လှန်ရေး ( ''ပြည်သူ့ပါတီ'' ၊ คณะ ราษฎร ) မှ အဆုံးအဖြတ်ပေးခဲ့သည်။  {{Rp|262}}Prajadhipok သည် Hua Hin ရှိ Klai Kangwon နန်းတော် တွင် ဝေးကွာနေချိန်တွင် ကြံစည်သူများသည် ဘန်ကောက်ရှိ Ananda Samakhom ပလ္လင်ခန်းမ ကို ထိန်းချုပ်ကာ အဓိကအရာရှိများ (အဓိကအားဖြင့် မင်းသားများနှင့် ဘုရင်၏ ဆွေမျိုးတော်စပ်သူများ) ကို ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;Terwiel, B.J. 2005&quot; /&gt; {{Rp|262}}ပြည်သူ့ပါတီက Prajadhipok သည် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ဘုရင်တစ်ပါးဖြစ်လာပြီး ထိုင်းပြည်သူများအား ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတစ်ရပ် ပေးအပ်ရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ အပျက်သဘောဆောင်သော တုံ့ပြန်မှုမျိုး ကြုံလာသောအခါတွင်၊ ၎င်းတို့သည် Siam ကို သမ္မတနိုင်ငံအဖြစ် ကြေညာပိုင်ခွင့် ရှိသည်။ ဘုရင်သည် ပြည်သူ့ပါတီ၏ တောင်းဆိုချက်ကို ချက်ချင်းလက်ခံခဲ့ပြီး Siam ၏ ပထမဆုံးသော အမြဲတမ်းဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကို ဒီဇင်ဘာ ၁၀ ရက်တွင် အတည်ပြုပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;Terwiel, B.J. 2005&quot; /&gt; {{Rp|263}}

Prajadhipok သည် ဇွန်လ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ဘန်ကောက်သို့ ပြန်လာခဲ့ပြီး အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်သူများကို တော်ဝင်ပရိသတ်ထံ လက်ခံခဲ့သည်။ အခန်းထဲ ဝင်လာတော့ Prajadhipok က သူတို့ကို နှုတ်ဆက်ပြီး &quot;ငါ Khana Ratsadorn ကို ဂုဏ်ပြုပါတယ်&quot;   ယခင် တော်ဝင် ထုံးတမ်းများ အရ ဘုရင် များသည် ၎င်းတို့၏ လက်အောက်ခံ များအား ရိုသေ ရိုသေ ကြ စဉ်တွင် ထိုင်နေ ရမည် ဖြစ်သောကြောင့် ၎င်းသည် သိသိသာသာ ပြောင်းလဲလာသော အခြေအနေများကို ဘုရင်ကြီးမှ အသိအမှတ်ပြု ကြောင်း ပြသ နေခြင်း ဖြစ်သည်။  

{{S-start}}{{S-hou|[[စကြီမင်းဆက်]]|၈ နိုဝင်ဘာ|၁၈၉၃|၃၀ မေ|၁၉၄၁}}{{S-reg}}
{{S-bef|before=[[ရာမ ၆| ဝဇီရာဝုဓ]]|rows=}}
{{S-ttl|title=[[ထိုင်းဘုရင်များ၏ အမည်စာရင်း|ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရာမဘုရင်များ]]}}
{{S-aft|after=[[ရာမ ၈| အာနန္ဒမဟိတလ]]}}{{S-end}}

== ပထမဆုံးသော စည်းမျဉ်းခံဘုရင် ==
[[ဖိုင်:King_Prajadhipok_Signs_Constitution_of_Siam_1932.jpg|left|thumb|200x200px| King Prajadhipok သည် Siam Kingdom of the Constitution ကို 1932 ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ 10 ရက်နေ့တွင် လက်မှတ်ရေးထိုး &lt;ref&gt;{{Cite web|date=22 Feb 2014|title=King Prajadhipok and democracy in Siam|url=https://www.bangkokpost.com/thailand/politics/396380/king-prajadhipok-and-democracy-in-siam|archive-url=https://web.archive.org/web/20250216160216/https://www.bangkokpost.com/thailand/politics/396380/king-prajadhipok-and-democracy-in-siam|archive-date=16 Feb 2025|archivedate=16 Feb 2025}}&lt;/ref&gt;]]
 
ဘုရင်စနစ်၏ အစောပိုင်းအဆင့်များတွင် ဘုရင်နှင့် တော်ဝင်ဝါဒီများသည် Khana Ratsadon နှင့် အပေးအယူလုပ်နိုင်ပုံရသည်။ [[ပရီဒီ ဘန်နမီယေ|Pridi Banomyong]] က ရေးဆွဲပြီး အမြဲတမ်းဖြစ်ရန် ရည်ရွယ်ထားသည့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေမူကြမ်းကို ယာယီပြင်ဆင်ခဲ့သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအသစ်သည် ဘုရင်မင်းမြတ်၏ ဆုံးရှုံးသွားသော အာဏာနှင့် အဆင့်အတန်းအချို့ကို ပြန်လည်ရရှိစေခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အနက်မှ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံထားရသော အောက်လွှတ်တော်၏ ထက်ဝက်ခန့်နှင့် တော်ဝင်ဗီတိုအာဏာသုံးခွင့်တို့ ပါဝင်ပါသည်။ နိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး ဝန်ကြီးချုပ် Phra Manopakorn Nititada သည် ရှေးရိုးဆန်ပြီး တော်ဝင်ဆန်သော မှူးမတ်တစ်ဦးဖြစ်သည်။

အပေးအယူ အလျှော့အတင်း ပျက်သွားတယ်။ မြေယာပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုနှင့် တော်ဝင်မြေယာများ သိမ်းယူခြင်းတို့ကို ရည်မှန်းထားသည့် ပရီဒီ၏ စီးပွားရေးအစီအစဉ်အနက်ကို ၎င်း၏ လက်မှတ်ဖြင့် ထုတ်ပြန်သည့်အခါတွင် ၎င်းက ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိပေ။ ဘုရင်သည် ၁၉၃၃ ခုနှစ် ဧပြီလ အာဏာသိမ်းမှု တွင် ပါဝင်ခဲ့ပြီး ဝန်ကြီးချုပ်က အောက်လွှတ်တော်ကို ပိတ်ရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ သူသည် Khana Ratsadon ခေါင်းဆောင်များကို ကွပ်မျက်ရန် အမိန့်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ သို့သော် Khana Ratsadon ၏စစ်ဝါဒီခေါင်းဆောင် Phyha Phahon Phonphayuhasena သည်အစိုးရကို ဖြုတ်ချ ပြီးအာဏာပြန်လည်ရယူခဲ့သည်။

သူသည် Khana Ratsadon ၏ခေါင်းဆောင်များကိုလုပ်ကြံရန်ရည်ရွယ်သည့်တော်လှန်ရေးဆန့်ကျင်ရေးကွန်ရက်တွင်တက်ကြွစွာပါဝင်ခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;ณัฐพล&quot;&gt;{{Cite book|title=ขอฝันใฝ่ในฝันอันเหลือเชื่อ: ความเคลื่อนไหวของขบวนการปฏิปักษ์ปฏิวัติสยาม (พ.ศ. 2475-2500)|date=2013|language=th}}&lt;/ref&gt; {{Rp|27}}

1933 ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဟောင်း မင်းသား ဘိုရိုဒက်ခ်ျသည် အစိုးရကို ဆန့်ကျင်သည့် လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးကို ဦးဆောင်ခဲ့သည်။ Boworadet ပုန်ကန် မှုတွင် သူသည် ပြည်နယ်စောင့်တပ်များစွာကို စည်းရုံးကာ [[ဒွန်မောင်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်|ဒွန်မောင်း]] လေယဉ်ကို သိမ်းပိုက်ကာ ဘန်ကောက်သို့ ချီတက်ခဲ့သည်။ မင်းသား Boworadej သည် အစိုးရအား ဘုရင်ကို မရိုသေဘဲ ကွန်မြူနစ်ဝါဒကို မြှင့်တင်နေသည်ဟု စွပ်စွဲကာ အစိုးရခေါင်းဆောင်များကို ရာထူးမှနုတ်ထွက်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ သို့သော် ပုန်ကန်မှုသည် နောက်ဆုံးတွင် မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။

ဘုရင်သည် ပုန်ကန်မှုကို တိုက်ရိုက်မထောက်ခံသော်လည်း ဘဏ္ဍာတိုက်မှ Boworadej သို့ ချက်လက်မှတ်တစ်ခုရှိသည်။ &lt;ref name=&quot;ณัฐพล&quot;&gt;{{Cite book|title=ขอฝันใฝ่ในฝันอันเหลือเชื่อ: ความเคลื่อนไหวของขบวนการปฏิปักษ์ปฏิวัติสยาม (พ.ศ. 2475-2500)|date=2013|language=th}}&lt;/ref&gt; {{Rp|11}}ပုန်ကန်မှုသည် ဘုရင်၏ ဂုဏ်သိက္ခာကို ကျဆင်းစေသည်။ ပုန်ကန်မှုစတင်သောအခါတွင် Prajadhipok သည် ခိုက်ရန်ဖြစ်ပွားမှုနှင့် လူထုအနှောက်အယှက်ဖြစ်မှုများကို နောင်တရကြောင်း အစိုးရထံ ချက်ချင်းအကြောင်းကြားခဲ့သည်။ ထို့နောက် တော်ဝင်မောင်နှံတို့သည် တောင်ဘက်စွန်းရှိ [[ဆောင်ခလာမြို့|Songkhla]] တွင် ခိုလှုံကြသည်။ ဘုရင်ကြီးသည် အခင်းဖြစ်ပွားရာနေရာမှ ဆုတ်ခွာသွားခြင်းကို Khana Ratsadorn က ၎င်း၏တာဝန်ကို ထမ်းဆောင်ရန် ပျက်ကွက်ခြင်းဟု အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့သည်။ အစိုးရတပ်များနောက်သို့ သူ၏ထောက်ခံမှု အပြည့်အ၀ မစွန့်ပစ်ခြင်းဖြင့် သူ့အပေါ် သူတို့၏ယုံကြည်မှုကို ပျက်ပြားစေခဲ့သည်။ 

1934 တွင် လွှတ်တော်သည် အရပ်ဘက်နှင့် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ရာဇသတ်ကြီးများကို ပြင်ဆင်ရန် မဲခွဲဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ဘုရင်သည် အခွန်မဆောင်လိုသောကြောင့် ကိုယ်ပိုင်နှင့် တော်ဝင်ပိုင်ဆိုင်မှုများကြား ခွဲဝေပြောင်းလဲခြင်းကို ဗီတိုအာဏာဖြင့် ဗီတိုအာဏာဖြင့် ဗီတိုအာဏာသုံးကာ တရားရုံးများတွင် သေဒဏ်ချမှတ်ခြင်းအပေါ် ဘုရင်၏ ထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုကို လျော့ပါးစေရန် ပြင်ဆင်ချက်တစ်ရပ်ကို ကန့်ကွက်ခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;ณัฐพล&quot;&gt;{{Cite book|title=ขอฝันใฝ่ในฝันอันเหลือเชื่อ: ความเคลื่อนไหวของขบวนการปฏิปักษ์ปฏิวัติสยาม (พ.ศ. 2475-2500)|date=2013|language=th}}&lt;/ref&gt; {{Rp|34–5}}Khana Ratsadon ကို များစွာ ရှုံးနိမ့်ပြီးနောက် ဘုရင်သည် ၎င်း၏ ရပ်တည်ချက်ကို ပြောင်းလဲပုံရပြီး ဒီမိုကရေစီကို ထောက်ခံကြောင်း ပြသကာ Khana Ratsadon သည် ဒီမိုကရေစီကို ဆန့်ကျင်သည်ဟု အပြစ်တင်ခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;ณัฐพล&quot; /&gt; {{Rp|35–6}}သို့သော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် ဖိဘူလ်သည် ရွေးကောက်ခံ ပါလီမန်အမတ်များ {{Rp|17–8}} ဘုရင်၏ ဆန္ဒဖြစ်ကြောင်း အောက်လွှတ်တော်တွင် &lt;ref name=&quot;ณัฐพล&quot; /&gt;{{Rp|17–8}}ပြီးတော့ တခြားလွှတ်တော်အမတ်ကလည်း ဘုရင်ကို သည်းမခံနိုင်ဘူးလို့ ဝေဖန်တယ်။ &lt;ref name=&quot;ณัฐพล&quot; /&gt; {{Rp|36}}

Khana Ratsadon နှင့် အချိန်အတော်ကြာ ဆက်ဆံရေး ယိုယွင်းလာသော Prajadhipok သည် ဆေးကုသမှုအတွက် အင်္ဂလန်သို့ မသွားရောက်မီ ဥရောပသို့ ခရီးထွက်ခဲ့သည်။ ဆက်လက်၍ တာဝန်ထမ်းဆောင်မည့် အခြေအနေများနှင့် ပတ်သက်၍ အစိုးရနှင့် ဆက်လက် ညှိနှိုင်းခဲ့ပါသည်။ သူသည် တော်ဝင်အာဏာအချို့ကို ဗီတိုအာဏာဖြင့် ချုပ်ကိုင်ထားရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ အခြားသော သဘောထားကွဲလွဲမှုများမှာ တော်ဝင်ပိုင်ဆိုင်မှုများနှင့် တော်ဝင်ခံစားခွင့်များပေါ်တွင် ကွဲလွဲမှုများ ရှိနေသည်။ အစိုးရက မလိုက်လျောပြီးနောက်၊ ၎င်း၏တောင်းဆိုမှုများကို မလိုက်နာပါက ထီးနန်းစွန့်လိုကြောင်း အောက်တိုဘာ ၁၄ ရက်တွင် ကြေညာခဲ့သည်။

=== ဥရောပခရီးစဉ် ===
&lt;gallery class=&quot;central&quot; widths=&quot;180px&quot; heights=&quot;180px&quot; perrow=&quot;4&quot;&gt;
ဖိုင်:Hitler_and_Rama_VII.jpg|alt=King Prajadhipok and Adolf Hitler at Berlin Tempelhof Airport in Nazi Germany, 1934| ဘုရင် Prajadhipok နှင့် [[ဟစ်တလာ|Adolf Hitler တို့သည်]] နာဇီဂျာမနီရှိ Berlin Tempelhof လေဆိပ်တွင် ၁၉၃၄၊
ဖိုင်:Bundesarchiv_Bild_183-2005-0524-508,_Berlin,_Ankunft_des_siamesischen_Königspaares.jpg|alt=King Prajadhipok and Queen Rambhai Barni with Konstantin von Neurath in Nazi Germany, 1934| ဘုရင် Prajadhipok နှင့် မိဖုရား Rambhai Barni တို့သည် နာဇီဂျာမနီရှိ Konstantin von Neurath နှင့်အတူ ၁၉၃၄၊
ဖိုင်:King_Prajadhipok_and_Queen_Rambhai_Barni_with_British_Premier_Ramsay_Macdonald_in_1934.jpg|alt=King Prajadhipok and Queen Rambhai Barni with British Premier Ramsay MacDonald at Number 10 Downing Street, 1934| King Prajadhipok နှင့် မိဖုရား Rambhai Barni တို့ နှင့်အတူ ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ် Ramsay MacDonald နှင့် 10 Downing Street ၊ 1934
ဖိုင်:พระบาท_สมเด็จ_พระเจ้าอยู่หัว_เสด็จ_เฝ้า_สมเด็จ_สันโตปาปา_ที่_๑๑_ณ_กรุงโรม.jpg|alt=King Rama VII and Queen Rambhai Barni after an audience with Pope Pius XI at Vatican City, 1934| 1934 ခုနှစ် [[ဗာတီကန်စီးတီး]] တွင် Pope Pius XI နှင့် ပရိသတ်တွေ့ဆုံပြီးနောက် Rama VII နှင့် Queen Rambhai Barni
&lt;/gallery&gt;

== နန်းစွန့် ==
[[ဖိုင်:Rama_VII_Train.jpeg|thumb|275x275px| Prajadhipok သည် ရထားအပြင်ဘက်သို့ ကြည့်ခြင်း၊ c. ၁၉၃၀]]
ပြည်သူ့ပါတီက ရာဇသံကို ပယ်ချပြီး ၁၉၃၅ ခုနှစ် မတ်လ ၂ ရက်နေ့တွင် ပရာဂျဒီပောက ထီးနန်းစွန့်ကာ [[အာနန္ဒ မဟိတလ|အာနန္ဒာ မဟီဒေါ]] ကို အစားထိုးခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု နှေးကွေးမှုကို ဝေဖန်သူများ မကြာခဏ ကိုးကားလေ့ရှိသောကြောင့် အောက်ပါ စကားစုများ ပါဝင်သော စစ်အစိုးရကို ဝေဖန်သည့် Prajadhipok ၏ အတိုချုံး ကြေညာချက်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
{{Cquote|''I am willing to surrender the powers I formerly exercised to the people as a whole, but I am not willing to turn them over to any individual or any group to use in an autocratic manner without heeding the voice of the people.''|cquote}}
ဘုရင်ဟောင်းသည် တိုင်တန်းရန် အကြောင်းပြချက်ကောင်းရှိသည်။ 

နန်းစွန့်ခြင်းအပေါ် တုံ့ပြန်မှုကို ကျောခိုင်းခဲ့သည်။ ဘုရင်စနစ်၏ အကြွင်းမဲ့အာဏာကို ပြည်သူ့ပါတီဖြင့် အစားထိုးခဲ့ပြီး စစ်တပ်သည် အာဏာ၏အဆုံးစွန်သော အဆုံးအဖြတ်ပေးသူအဖြစ် အတောင်ပံများပေါ်လွင်နေကြောင်း စတိုဝီက ရေးသားခဲ့သည်။ 

== ထီးနန်းစွန့်ပြီးနောက် ဘဝ ==
[[ဖိုင်:Queen_Rambhai_Barni_and_King_RamaVII's_ashes.jpg|thumb|256x256px| မိဖုရား Rambhai Barni သည် Prajadhipok ၏ အရိုးပြာများကို ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင် ယူဆောင်လာသည်။]]
Prajadhipok သည် သူ၏ ကျန်ရှိသော ဘဝတစ်လျှောက် အင်္ဂလန်တွင် ဘုရင်မ Rambhai Barni နှင့် အတူ နေထိုင်ခဲ့သည်။ နန်းစွန့်ချိန်တွင် သူတို့လင်မယားသည် လန်ဒန်အပြင်ဘက်ရှိ Surrey ရှိ Knowle House တွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော်၊ ဤအိမ်သည် သူ့ကျန်းမာရေးအတွက် စဉ်းစားရန် မသင့်လျော်သောကြောင့် ၎င်းတို့သည် Virginia Water ( Surrey တွင်ရှိဆဲ) ရှိ အိမ်ငယ်တစ်ခုသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သော်လည်း နေရာပိုရခဲ့သည်။ အိမ်ကို “Hangmoor” လို့ အမည်ပေးခဲ့ပေမယ့် ပိုသာယာတဲ့ နာမည်တစ်ခု ပေးချင်တာက ထိုင်းစကားဟောင်း ''tam pleng nam'' ရဲ့ ပုံသဏ္ဌာန်တစ်ခုဖြစ်တဲ့ “Glen Pammant” လို့ ခေါ်ပါတယ်။{{Citation needed|date=February 2019}}&lt;sup class=&quot;noprint Inline-Template Template-Fact&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;&amp;#x5B; ''[[ဝီကီပီးဒီးယား:ကိုးကားချက် လိုအပ်သည်|&lt;span title=&quot;This claim needs references to reliable sources. (February 2019)&quot;&gt;ကိုးကားရန် လိုအပ်&lt;/span&gt;]]'' &amp;#x5D;&lt;/sup&gt; ၎င်းတို့သည် ထိုနေရာတွင် နှစ်နှစ်နေခဲ့သည်။ Kent ရှိ Biddenden ရွာရှိ အသက်အကြီးဆုံးအိမ်ဖြစ်သည့် Vane Court သို့ ထပ်မံပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|title=£5.5m country estate and former home of King of Siam for sale in Biddenden, near Ashford|url=https://www.kentonline.co.uk/maidstone/news/former-kent-home-of-the-king-of-siam-on-the-market-for-5-5m-290999/|date=August 2023|archivedate=2 August 2023}}&lt;/ref&gt; သူသည် ထိုနေရာတွင် အေးချမ်းသော ဘ၀ကို ဦးဆောင်ကာ နံနက်ခင်းတွင် ဥယျာဉ်ခြံမြေနှင့် နေ့ခင်းဘက်တွင် ၎င်း၏ ကိုယ်တိုင်ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိကို ရေးသားခဲ့သည်။

1938 တွင် တော်ဝင်စုံတွဲသည် Virginia Water ၊ Surrey ရှိ Wentworth ရွာရှိ Compton House သို့ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။

1940 ခုနှစ်တွင် ဂျာမန် Luftwaffe ၏ ဗုံးကြဲမှု ကြောင့် ၎င်းတို့ ဇနီးမောင်နှံသည် ပထမဦးစွာ Devon ရှိ အိမ်ငယ်တစ်ခုသို့ ထပ်မံ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပြီး၊ ထို့နောက် ဘုရင်ဟောင်း နှလုံးဖောက်ပြန်ခဲ့သည့် Powys ၊ Wales ရှိ Lake Vyrnwy ဟိုတယ်သို့ ထပ်မံပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။

သူတို့လင်မယားက အဲဒီနေရာမှာ သေဖို့ လိုလားကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောရင်း သူတို့လင်မယား ကွန်တန်ဟောက်စ်ကို ပြန်သွားကြတယ်။ ဘုရင် Prajadhipok သည် ၁၉၄၁ ခုနှစ် မေလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် နှလုံးရောဂါဖြင့် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။

၎င်း၏သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကို လန်ဒန်မြောက်ပိုင်းရှိ Golders Green Crematorium တွင် ကျင်းပခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.silpa-mag.com/old-photos-tell-the-historical-story/article_12544|title=อัญเชิญพระบรมอัฐิร.7 จากลอนดอนกลับสยาม แรกบรรจุใน &quot;หีบ&quot; ก่อนใช้พระโกศให้สมพระเกียรติ|date=31 May 2021}}&lt;/ref&gt; ဘုရင်မ Ramphai နှင့် လက်တစ်ဆုပ်စာ ဆွေမျိုးရင်းချာများ တက်ရောက်ခဲ့သည့် ရိုးရိုးရှင်းရှင်း ကိစ္စတစ်ခုဖြစ်သည်။ မိဖုရား Ramphaiphanni သည် 1949 ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ပြန်မလာမီ နောက်ထပ် 8 နှစ်ကြာ နေထိုင်ခဲ့ပြီး ဘုရင်ကြီး၏ အရိုးပြာများကို သူမနှင့်အတူ ပြန်လည်သယ်ဆောင်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://lifestyle.campus-star.com/knowledge/88087.html|title=พระมหากษัตริย์ผู้ไม่มีงานออกพระเมรุ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร.7)|date=30 October 2017}}&lt;/ref&gt;


== အမွေအနှစ် ==
သမိုင်းပညာရှင် David K. Wyatt က Prajadhipok သည် &quot;အလုပ်ကြိုးစားပြီး ထိရောက်သော စီမံအုပ်ချုပ်သူ&quot; ဖြစ်ပြီး ၎င်း၏ အဓိကကျရှုံးမှုသည် ဘန်ကောက်မြို့ပေါ်ရှိ အထက်တန်းလွှာများ၏ အမျိုးသားရေးဝါဒကို လျှော့တွက်ရန် ပျက်ကွက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး &quot;[a] ပြည်နှင်ဒဏ်ခံရသည့် ကွယ်လွန်ချိန်နှောင်းပိုင်းဖြစ်သည်&quot; ဟု အများအပြားက သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။  : ၂၄၂ 1932 တော်လှန်ရေးသည် အချိန်မတန်သေးဟု ယူဆရသည့် အယူအဆမှာ ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာလာပြီးနောက် ထိုင်းဘုရင်စနစ် ပြန်လည်ထူထောင်လာခဲ့သည့် ဘုံတော်ဝင်စိတ်ဓာတ်တွင် ပဲ့တင်ထပ်နေသည်။ ဤအမြင်တွင် Prajadhipok အား &quot;ထိုင်းဒီမိုကရေစီ၏ဖခင်&quot; အဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်းခံရပြီး Khana Ratsadon သည် ၎င်းတို့၏တော်လှန်ရေးကို အချိန်မတန်မီ ဒီမိုကရေစီသို့ ရှေးရှုရန် ရည်ရွယ်ထားပြီး &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite journal|date=2012|title=The legend of King Prajadhipok: Tall tales and stubborn facts on the seventh reign in Siam|url=https://www.cambridge.org/core/product/identifier/S0022463411000646/type/journal_article|language=en|pages=4–31}}&lt;/ref&gt; Prajadhipok ၏ နန်းစွန့်ကြောင်း ကြေညာချက်သည် ဤအမြင်ကို ထောက်ခံသောအားဖြင့် ကိုးကားလေ့ရှိသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/historyofthailan00bake|title=A History of Thailand|year=2005|location=New York|pages=232|archiveurl=Chris Baker (writer)|ref=Pasuk Phongpaichit}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|date=2018-06-25|title=The Third Emergence of the People's Party|url=https://www.the101.world/the-third-emergence-of-the-peoples-party/|archivedate=2022-08-30|language=en-US}}&lt;/ref&gt; နောက်ပိုင်းတွင် သမိုင်းပညာရှင်များက ၎င်းအား ပရာဂျဒ်ဒီပရော့၏ ထီးနန်းစွန့်ခြင်းသို့ ဦးတည်စေသော နိုင်ငံရေး စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများသည် ကျဆင်းနေသော ဘုရင်စနစ်၏ တန်ခိုးနှင့် အဆင့်အတန်းကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခြင်းထက် ခြင်္သေ့ရတ်ဆာဒွန်၏ အမှန်တကယ် ကျရှုံးမှုများကို စိန်ခေါ်ခြင်းထက် ဆုတ်ယုတ်နေသော ဘုရင်စနစ်အား ထိန်းသိမ်းခြင်းနှင့် ပိုသက်ဆိုင်ကြောင်း အထောက်အထားများကို ကိုးကား၍ ဒဏ္ဍာရီတစ်ခုအဖြစ် စိန်ခေါ်ခဲ့ကြသည်။ &lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|title=และแล้วความเคลื่อนไหวก็ปรากฏ|year=2013|pages=415–421|language=th}}&lt;/ref&gt;

== Prajadhipok အား ဂုဏ်ပြုခြင်း။ ==
 {{Multiple image|image9=Royal Monogram of Prajadhipok (use for Siamese military colours).svg|image6=Royal Monogram of Prajadhipok.svg}}&lt;gallery&gt;
ဖိုင်:Monument_of_King_Rama_VII_at_Sukhothai_Thammathirat_Open_University_01.jpg|alt=A Statue of the king in Sukhothai Thammathirat Open University, Nonthaburi| Sukhothai Thammathirat Open University ၊ Nonthaburi တွင် ဘုရင်၏ ရုပ်ပွားတော်
ဖိုင်:Prajadhipok_statue_-_Thai_Parliament_Museum_-_2017-01-26_(008).jpg|alt=King Rama VII statue at Parliament House of Thailand| ထိုင်းနိုင်ငံ ပါလီမန်အိမ်တော် တွင် ရာမ ၇ ဘုရင် ရုပ်တု
&lt;/gallery&gt;

=== အခြေခံအဆောက်အဦ ===

* Sukhothai Thammathirat တက္ကသိုလ်
* Phra Pok Klao တံတား ၊ ဘန်ကောက်
* Prajadhipok လမ်း၊ ဘန်ကောက်
* Prapokklao ဆေးရုံ ၊ Chanthaburi ခရိုင်

=== စစ်ဘက်အဆင့် ===

* Field Marshal ၊ ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Not Found}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Not Found}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Not Found}}&lt;/ref&gt;

=== အမျိုးသားဂုဏ် ===

* [[ဖိုင်:Order_of_the_Royal_House_of_Chakri_(Thailand)_ribbon.svg|80x80px]] Chakri တော်ဝင်နန်းတော်၏ အထင်ကရအရှိဆုံးအမိန့်
* [[ဖိုင်:Order_of_the_Nine_Gems_(Thailand)_ribbon.svg|80x80px]] ရတနာကိုးပါး၏ရှေးဟောင်းနှင့် မွန်မြတ်သောအစီအစဉ်
* [[ဖိုင်:Order_of_Chula_Chom_Klao_-_Special_Class_(Thailand)_ribbon.svg|80x80px]] Chula Chom Klao ၏အမိန့်တော် Knight Grand Cordon
* [[ဖိုင်:Ratana_Varabhorn_Order_of_Merit_ribbon.svg|80x80px]] Ratana Varabhorn Order of Merit
* [[ဖိုင်:Order_of_Rama_1st_Class_ribbon.svg|80x80px]] Order of Rama ၏ Knight Grand Commander
* [[ဖိုင်:Order_of_the_White_Elephant_-_Special_Class_(Thailand)_ribbon.svg|80x80px]] Knight Grand Cordon of the [[ဆင်ဖြူတော်ဝင်သူရဲကောင်းဘွဲ့တံဆိပ်|Order of the White Elephant]]
* [[ဖိုင်:Order_of_the_Crown_of_Thailand_-_Special_Class_(Thailand)_ribbon.svg|80x80px]] Knight Grand Cordon of the Order of the Crown of Thailand
* [[ဖိုင်:Ribbon_bar_of_Dushdi_Mala_-_Civilian,_Service_to_the_Nation_(Thailand).svg|80x80px]] နိုင်ငံတော်အတွက် ဝန်ဆောင်မှုပေးသည့် Dushdi Mala Pin (အရပ်ဘက်)
* [[ဖိုင်:Chakra_Mala_Medal_(Thailand)_ribbon.svg|80x80px]] Chakra Mala ဆုတံဆိပ်
* [[ဖိုင်:King_Rama_V_Royal_Cypher_Medal_(Thailand)_ribbon.svg|80x80px]] [[ရာမ ၅|King Rama V]] Royal Cypher Medal၊ ပထမတန်း
* [[ဖိုင်:King_Rama_VI_Royal_Cypher_Medal_(Thailand)_ribbon.svg|80x80px]] [[ရာမ ၆|King Rama VI]] Royal Cypher Medal၊ ပထမတန်း
* [[ဖိုင်:King_Rama_VII_Royal_Cypher_Medal_(Thailand)_ribbon.svg|80x80px]] King Rama VII Royal Cypher Medal၊ ပထမတန်း
* [[ဖိုင်:Queen's_Medal_(Thailand)_ribbon.svg|80x80px]] Rajini ဆုတံဆိပ်

=== နိုင်ငံခြားက ဂုဏ်ထူးတွေ ===

* {{အလံ|Japan}} :
** [[ဖိုင်:JPN_Daikun'i_kikkasho_BAR.svg|80x80px]] Grand Cordon of the Order of the Chrysanthemum
* {{အလံ|Denmark}} :
** [[ဖိုင်:Order_of_the_Elephant_Ribbon_bar.svg|80x80px]] Knight of the Order of the Elephant, ''8 February 1926''&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Riddere af Elefantordenen, 1559–2009|url=https://books.google.com/books?id=glw-AQAAIAAJ|year=2009|language=da|page=470}}&lt;/ref&gt;
* {{အလံ|Netherlands}} :
** [[ဖိုင်:Order_of_the_Netherlands_Lion_ribbon_-_Knight_Grand_Cross.svg|80x80px]] Knight Grand Cross of the Order of the Netherlands Lion
* {{အလံ|UK}} :
** [[ဖိုင်:Order_of_the_Bath_UK_ribbon.svg|80x80px]] Knight Grand Cross of the Order of the Bath (GCB)
* {{အလံ|Belgium}} :
** [[ဖိုင်:BEL_-_Order_of_Leopold_-_Grand_Cordon_bar.svg|80x80px]] Grand Cordon of the Order of Leopold, ''1926''
* {{အလံ|France}} :
** [[ဖိုင်:Legion_of_Honour_-_Grand_Cross_(France).png|80x80px]] Grand Cross of the Legion of Honour
* {{အလံ|Kingdom of Italy}} :
** [[ဖိုင်:Order_of_the_Most_Holy_Annunciation_BAR.svg|80x80px]] Knight of the Supreme Order of the Most Holy Annunciation
* {{အလံ|Sweden}} :
** [[ဖိုင်:Order_of_the_Seraphim_-_Ribbon_bar.svg|80x80px]] Knight of the Order of the Seraphim
* {{အလံ|Monaco}} : 
** [[ဖိုင်:MCO_Order_of_Saint-Charles_-_Grand_Cross_BAR.svg|80x80px]] Grand Cross of the Order of Saint-Charles, ''1 March 1934''&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Journal de Monaco|date=1934-03-01|url=https://journaldemonaco.gouv.mc/var/jdm/storage/original/application/c87adfd3158c152aa679116218662f23.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20220320031658/https://journaldemonaco.gouv.mc/var/jdm/storage/original/application/c87adfd3158c152aa679116218662f23.pdf|archive-date=2022-03-20}}&lt;/ref&gt;
* {{အလံ|Hungary}} :
** [[ဖိုင်:HUN_Order_of_Merit_of_the_Hungarian_Rep_(civil)_1class_BAR.svg|80x80px]] Grand Cross of the Hungarian Order of Merit
* {{အလံ|Czechoslovakia}} :
** [[ဖိုင်:CZE_Rad_Bileho_Lva_3_tridy_BAR.svg|80x80px]] Order of the White Lion, First Class

== မျိုးရိုး ==
{{Ahnentafel|1. '''King Prajadhipok, Rama VII of Siam'''|2. [[Chulalongkorn|King Chulalongkorn, Rama V of Siam]]|3. [[Saovabha Phongsri|Princess Saovabha Phongsri of Siam]]|4=4. (=6.) [[Mongkut|King Mongkut, Rama IV of Siam]]|5=5. [[Debsirindra|Princess Ramphoei Siriwong of Siam]]|6=6. (=4.) [[Mongkut|King Mongkut, Rama IV of Siam]]|7=7. [[Piyamavadi|Piam Sucharitakul]]|8=8. (=12.) [[Rama II|King Phutthaloetla Naphalai, Rama II of Rattanakosin]]|9=9. (=13.) [[Sri Suriyendra|Princess Bunrot of Rattanakosin]]|10=10. Prince Siriwongse, Prince Matyabidhak|11=11. Noi|12=12. (=8.) [[Rama II|King Phutthaloetla Naphalai, Rama II of Rattanakosin]]|13=13. (=9.) [[Sri Suriyendra|Princess Bunrot of Rattanakosin]]|14=14. Taeng Sucharitakul, Luang Asasamdaeng|15=15. Nak, Thao Sucharitthamrong}}

== ကိုးကား ==

[[ကဏ္ဍ:၁၉၄၁ ကွယ်လွန်သူများ]]
[[ကဏ္ဍ:၁၈၉၃ မွေးဖွားသူများ]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းဘာသာစကား ပါဝင်သော ဆောင်းပါးများ]]
[[ကဏ္ဍ:ပြန်လည်မဆန်းစစ်ရသေးသော ဘာသာပြန်များပါဝင်သည့် စာမျက်နှာများ]]
&lt;references /&gt;
[[ကဏ္ဍ:စကြီမင်းဆက်]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဘုရင်စနစ်]]</text>
      <sha1>4r7pjhu5d6hfp5wvv7fya63c90thc7q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ထိုင်းလွှတ်တော်ရုံး</title>
    <ns>0</ns>
    <id>268683</id>
    <revision>
      <id>877770</id>
      <parentid>873188</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T05:34:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ အဆောက်အအုံများ]]ကို ပေါင်းထည့်ခဲ့သည်</comment>
      <origin>877770</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17338" sha1="5h15royyntaqqjl3yg3be63ufy3l4gr" xml:space="preserve">{{Infobox အဆောက်အဦး|name=သပ္ပါယသဘာဌာန &lt;br&gt; Sappaya-Sapasathan|native_name=สัปปายะสภาสถาน|native_name_lang=TH|image=Sappaya-Sapasathan (I).jpg|caption=လွှတ်တော်ရုံး၏ အလယ်ဗဟိုတွင် တည်ထားသော &quot;စူဠာမဏိစေတီတော်&quot; (၂၀၂၃ ခုနှစ်ပုံ)|map_type=|map_alt=|map_caption=|style=Thai Contemporary|location_town=|location_country=[[ထိုင်းနိုင်ငံ]]|coordinates={{coord|13.795823|100.517282|region:TH_type:landmark|display=inline,title}}|architect=Theerapol Niyom|client=ထိုင်းနိုင်ငံအမျိုးသားလွှတ်တော်|construction_start_date=၈ ဇွန် ၂၀၁၃|completion_date=၁ မေ ၂၀၂၁|floor_count=၁၁|floor_area=424,000 မီတာ &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;|grounds_area=300,000 m&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;|website={{url|http://www.parliament.go.th/}}|location=ဒူဆစ်မြို့နယ်၊ [[ဘန်ကောက်မြို့]]}}

'''သပ္ပါယသဘာဌာန'''သည် လက်ရှိ [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၏ [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လွှတ်တော်|ဥပဒပြုလွှတ်တော်]] အစည်းအဝေးကျင်းပသည့် အဆောက်အအုံ ဖြစ်သည်။ [[ဘန်ကောက်မြို့]]၏ ဒူဆစ်မြို့နယ်တွင် တည်ရှိပြီး ကျောက်ဖရားမြစ်၏ အရှေ့ဘက်ကမ်းတွင် တည်ရှိပါသည်။ ၎င်းသည် အထပ် ၄၂၄,၀၀၀ &lt;sup&gt;မီတာ&lt;/sup&gt; ရှိသော ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး[[လွှတ်တော်|ပါလီမန်]] အဆောက်အအုံဖြစ်သည်။ &lt;ref name=&quot;:11&quot;&gt;{{Cite web|date=29 April 2021|title=Eight years and billions of baht later, world’s largest Parliament opens in Thailand amid controversy|url=https://www.thaipbsworld.com/eight-years-and-billions-of-baht-later-worlds-largest-parliament-opens-in-thailand-amid-controversy/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210512060301/https://www.thaipbsworld.com/eight-years-and-billions-of-baht-later-worlds-largest-parliament-opens-in-thailand-amid-controversy/|archive-date=12 May 2021|archivedate=|language=en-US}}&lt;/ref&gt;

လွှတ်တော်အဆောက်အအုံသည် ဆောက်လုပ်နေဆဲဖြစ်သော MRT ခရမ်းရောင်ရထားလိုင်း၏ MRT Parliament House ဘူတာနှင့် ဆက်သွယ်မည် ဖြစ်သည်။ 

== သမိုင်း ==
ထိုင်းပါလီမန်ရုံးသည် ၎င်း၏နေရာအား အကြိမ်ကြိမ် ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ၎င်း၏ ပထမဆုံးဆိုက်မှာ အာနန္ဒသမာဂမ ပလ္လင်တော်ခန်းမ (Ananta Samakhom Throne Hall) ဖြစ်ပြီး ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၄ ခုနှစ်အထိ အသုံးပြုခဲ့သည်။ ထို့နောက် ထိုင်းပါလီမန်လွှတ်တော်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သော်လည်း မကြာမီတွင် အဆောက်အအုံသည် လူမဆံ့ခဲ့ပေ။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် အဆောက်အဦအသစ်အတွက် နေရာသုံးခုကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့မှာ ဒူဆစ်မြို့နယ်၊ မိုင်းနွန်ထာဘူရီမြို့နယ်နှင့် ခလောင်သွယ်မြို့နယ်တို့၌ ရှာဖွေ ဖြစ်ခဲ့ကြသည်။ 

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် Samak Sudaravej လက်ထက်မှာ လက်ရှိနေရာကို ရွေးချယ်ခဲ့ပြီး ထိုနေရာတွင် နေထိုင်ကြသော အိမ်ခြေများနှင့် ကျောင်းတစ်ကျောင်းကို ရွေ့ပြောင်းစေခဲ့သည်။ 

== နာမည် ==
အဆောက်အဦး၏အမည်ကို အနည်းငယ်ကွဲပြားစွာ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်ရှိပါသည်။

အနိုင်ရသော ဒီဇိုင်းဘွဲ့မှာ ''Sappaya Sapha Sathan'' ဖြစ်သည်။ တင်ပြသူ ဗိသုကာပညာရှင်များက ''သမ္ပဘာဟူသော'' ဝေါဟာရသည် &quot; တရားဓမ္မ ၌ နေရသော&quot; ဟူသော အဓိပ္ပါယ်ရှိပြီး ခေါင်းစဉ်မှာ &quot;ကောင်းမှုကုသိုလ်ပြုရာနေရာ&quot; ဟု အဓိပ္ပါယ်ရပေသည်။ &lt;ref name=&quot;PE-20091215&quot;&gt;{{Cite news|title=Design of new parliament focuses on morality in politics|url=https://prachatai.com/english/node/1541|archivedate=|work=Pratchatai English|date=2009-12-15}}&lt;/ref&gt;

အဆောက်အဦ၏ ဒီဇိုင်းကို ထိုင်းဂန္ထဝင် ဗုဒ္ဓဘာသာပုံပြင် ''Trai Bhum Phra Ruang'' မှ မှုတ်သွင်းထားပြီး အရာရှိများအား &quot; Thainess &quot; နှင့် အကျင့်စာရိတ္တဆိုင်ရာ သတိပေးချက်အဖြစ် &quot; ''Sappaya Sapasathan'' &quot; ငြိမ်းချမ်းသောပါလီမန် &quot; အဖြစ် ဖန်တီးထားသည်။ &lt;ref name=&quot;AC-20160726&quot;&gt;{{Cite news|title=A 'symbol of Thainess': Thousands of teak trees to be cut down for Thailand's new parliament building|url=https://asiancorrespondent.com/2016/07/thailand-teak-trees-parliament-building/|archivedate=6 December 2018|date=2016-07-26|archive-date=2018-12-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20181206192615/https://asiancorrespondent.com/2016/07/thailand-teak-trees-parliament-building/|accessdate=20 April 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181206192615/https://asiancorrespondent.com/2016/07/thailand-teak-trees-parliament-building/}} {{Cite web|url=https://asiancorrespondent.com/2016/07/thailand-teak-trees-parliament-building/|title=A 'symbol of Thainess': Thousands of teak trees to be cut down for Thailand's new parliament building|access-date=2018-12-06|archive-date=2018-12-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20181206192615/https://asiancorrespondent.com/2016/07/thailand-teak-trees-parliament-building/}}&lt;/ref&gt;

''သပ္ပါယ သဘာဌာန ဟူသော ဝေါဟာရ'' သည် ပါဠိစကားလုံး ပေါင်းစပ်ထားသော စကားလုံးဖြစ်ပြီး “အဆင်ပြေသော” “အထောက်အပံ” နှင့် “မှန်ကန်သော” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=hm9RCgAAQBAJ&amp;pg=PA209|title=ความหมายของสัปปายะ|year=1995}}&lt;/ref&gt; နှင့် ''သဘာဌာနဟူသော'' စကားလုံးသည် &quot;ငြိမ်းချမ်းသောကောင်စီ&quot; ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။


ထိုင်းနာမည် - สัปปายะสภาสถาน

ရောမ - Sappaya Sapasathan

မြန်မာမူ - သပ္ပါယ သဘာဌာန

ပါဠိမူရင်း - sappāya sabhā ṭhāna

== ဒီဇိုင်း ==
{{Wide image|Sappaya-Sapasathan Pano (II).jpg|700px|ရန်ဟီဆေးရုံမှ လှမ်းမြင်ရသော ထိုင်းလွှတ်တော်ရုံ (၂၀၂၃)}}အဆောက်အအုံကို Theerapol Niyom ဦးဆောင်သောအဖွဲ့မှ ဒီဇိုင်းဆွဲပြီး အဆောက်အအုံ၏ ဒီဇိုင်းပြိုင်ပွဲတွင် အနိုင်ရရှိသူဖြစ်သည်။ &lt;ref name=&quot;PE-20091215&quot;/&gt; [[ထိုင်းဘတ်ငွေ|ဘတ်ငွေ]] ၂၃ ဘီလီယံခန့်ဖြင့် တည်ဆောက်ထားပြီး လူပေါင်း ၅,၀၀၀ ကျော် ဆံ့ပြီး ကားအစီး ၂,၀၀၀ ရပ်နားနိုင်သည်။ 

၎င်း၏အဓိကအင်္ဂါရပ်များမှာ အဆောက်အအုံ၏ အလယ်ဗဟိုရှိ စေတီတစ်ဆူ၊ ထိုင်းအောက်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်အတွက် '''သူရီယအစည်းအဝေးခန်းမ''' (Suriyan Hall) ထိုင်းအထက်လွှတ်တော် အတွက် '''စန္ဒာအစည်းအဝေးခန်းမ''' (Chantha Hall)နှင့် &quot;ထိုင်းနိုင်ငံ [[ဒီအန်အေ|DNA]] &quot; ကို ကိုယ်စားပြုသည့် [[ကျွန်းသစ်|ကျွန်း]]သစ်ပင်ပေါင်း 5,018 ပင်တို့ကို စိုက်ပျိုးထားသည်။ &lt;ref name=&quot;KE-20160725&quot;&gt;{{Cite news|title=No, 2,000 Teak Trees Won't Be Cut For New Parliament – More Like 5,000|url=http://www.khaosodenglish.com/news/2016/07/25/no-2000-teak-trees-wont-cut-new-parliament-try-5000/|archivedate=|work=Khaosod English|date=2016-07-25}}&lt;/ref&gt;

ပြတိုက်များ၊ ကွန်ဗင်းရှင်းစင်တာ၊ ဆွေးနွေးပွဲအခန်း၊ ပွဲခန်းမနှင့် ရုံးခန်းများပါရှိသည် ။ အဆောက်အအုံဒီဇိုင်းသည် &quot;ဘာသာရေးဗိသုကာပညာ&quot; ဆန်လွန်ခြင်း၊ &quot;ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် ဟိန္ဒူစကြဝဠာဗေဒ၏ ဒြပ်စင်များ&quot; ကူးယူသည်ဟု ဝေဖန်ခံရသည်။ &lt;ref name=&quot;Nation-20190608&quot;&gt;{{Cite news|date=8 June 2019|title=Bless this house|work=The Nation|url=https://www.nationthailand.com/detail/politics/30370725|archivedate=|archive-url=https://web.archive.org/web/20190608010339/https://www.nationmultimedia.com/detail/politics/30370725|archive-date=8 June 2019}}&lt;/ref&gt;

== ဆောက်လုပ်ရေး ==
[[ဖိုင်:Sappaya-Sapasathan_2019-07-25.jpg|left|thumb| ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် ဆောက်လုပ်နေစဉ်]]
၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် ဆောက်လုပ်ရေး စာချုပ်ချုပ်ဆိုခဲ့ပြီး ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ဖွင့်လှစ်ရန် စီစဉ်ထားသည်။ ယခင်ပါလီမန်အဆောက်အအုံ၏နေရာကို ၂၀၁၈ နှစ်ကုန်တွင် မူလပိုင်ရှင်ဖြစ်သော တော်ဝင်အိမ်တော်ဗျူရိုသို့ ပြန်လည်ပေးအပ်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=NLA seeks temporary venue for parliament|url=https://www.bangkokpost.com/news/general/1588262/nla-seeks-temporary-venue-for-parliament|archivedate=|work=Bangkok Post|date=2018-12-06}}&lt;/ref&gt; အဆောက်အအုံသစ် ဆောက်လုပ်မှုမှာ လေးနှစ် နှောင့်နှေးခဲ့သည်။ စီမံကိန်းဘတ်ဂျက်သည် [[ထိုင်းဘတ်ငွေ|ဘတ်ငွေ]] ၁၄ ဘီလီယံမှ ဘတ် ၂၃ ဘီလီယံအထိ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;Nation-20190608&quot;/&gt; ပြီးမြောက်ရန် သတ်မှတ်ရက်စွဲကို လွဲချော်သည့်အတွက် ရေးဆွဲသူအား ပါလီမန်က ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခြင်း မရှိပေ။ 

ပါလီမန် အဆောက်အအုံဟောင်း တည်ရှိရာမြေကို Crown Property Bureau ထံသို့ ပြန်လည်ပေးအပ်ပြီး ဖြစ်သောကြောင့် အစည်းအဝေးကျင်းပနိုင်ရန် တယ်လီကွန်းကုမ္ပဏီ TOT ထံမှ အစည်းအဝေးခန်းမကို ၂၀၁၉ ခုနှစ် မေလမှ စတင်ကာ တစ်လလျှင် ဘတ်ငွေ ၁၁ သန်းဖြင့် ငှားရမ်းခဲ့သည် &lt;ref&gt;{{Cite news|title=The Stupidity Has to Stop|url=https://www.bangkokpost.com/opinion/opinion/1666040/the-stupidity-has-to-stop|archivedate=|work=Bangkok Post|date=24 April 2019}}&lt;/ref&gt;

၂၀၁၉ ခုနှစ် ဩဂုတ်လမှစတင်၍ ပါလီမန်သည် ယခုအဆောက်အုံ၌ အစည်းအဝေးကျင်းပနေသော်လည်း အဆောက်အဦ၏ အစိတ်အပိုင်းများ မပြီးသေးပါ။ &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://workpointnews.com/2019/08/07/new-parliament-not-ready1/|title=รัฐสภาใหม่ &quot;สัปปายะสภาสถาน&quot; เปิดใช้แล้ว แต่ไม่พร้อม ก่อสร้างและตกแต่งไม่เสร็จหลายจุด|date=7 August 2019|work=Workpoint News|archivedate=25 August 2019|language=th|archive-url=https://web.archive.org/web/20190825092625/https://workpointnews.com/2019/08/07/new-parliament-not-ready1/|archive-date=25 August 2019|accessdate=20 April 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190825092625/https://workpointnews.com/2019/08/07/new-parliament-not-ready1/}} {{Cite web|url=https://workpointnews.com/2019/08/07/new-parliament-not-ready1/|title=รัฐสภาใหม่ &quot;สัปปายะสภาสถาน&quot; เปิดใช้แล้ว แต่ไม่พร้อม ก่อสร้างและตกแต่งไม่เสร็จหลายจุด &amp;#124; Workpoint News|access-date=25 August 2019|archive-date=25 August 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190825092625/https://workpointnews.com/2019/08/07/new-parliament-not-ready1/}}&lt;/ref&gt; သိသာထင်ရှားသောနှောင့်နှေးမှုများကြောင့် အဆောက်အအုံကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၁ ရက်နေ့တွင် တရားဝင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;:11&quot;/&gt;

== ဓာတ်ပုံများ ==
&lt;gallery&gt;
ဖိုင်:Phra_Suriyan_chamber.jpg|alt=Phra Suriyan Chamber| ဘုရာ့သူရိယခန်းမ
ဖိုင်:Chantra_Hall.jpg|alt=Chantra Chamber| စန္ဒာခန်းမ
ဖိုင်:Committee_meeting_room_No._304.jpg|alt=Committee meeting room| ကော်မတီအစည်းအဝေးခန်းမ
ဖိုင်:Sappaya-Sapasathan_Pano_(III).jpg|alt=View of Sappaya-Sapasathan from Chao Phraya River| ကျောက်ဖရားမြစ်မမြင်ကွင်းတွေ့ရပုံ
&lt;/gallery&gt;

== ဖတ်ရှုရန် ==
* [[ထိုင်းအထက်လွှတ်တော်|ထိုင်းဥပဒေပြုလွှတ်တော်]]
** [[ထိုင်းအထက်လွှတ်တော်|ထိုင်းဆီးနိတ်]]
** [[ထိုင်းအောက်လွှတ်တော်]]
* Ananta Samakom ပလ္လင်ခန်းမ - အမျိုးသားလွှတ်တော်၏ ယခင်အိမ် (၁၉၃၃-၁၉၇၄)၊
* ထိုင်းပါလီမန်လွှတ်တော် – အမျိုးသားလွှတ်တော်၏ ယခင်အိမ် (၁၉၇၄-၂၀၁၈)၊
* ထိုင်းအစိုးရအိမ်တော် - ထိုင်းတော်ဝင်အစိုးရ၏ အုပ်ချုပ်မှုဌာနခွဲ၏အိမ်

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ဝီကီဒေတာရှိ ကိုဩဒိနိတ်များ]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းလွှတ်တော်များ]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ အဆောက်အအုံများ]]</text>
      <sha1>5h15royyntaqqjl3yg3be63ufy3l4gr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877771</id>
      <parentid>877770</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T05:34:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:ထိုင်းနိုင်ငံ]]ကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်</comment>
      <origin>877771</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17281" sha1="lcu94oid532qrxnsdvgv7m8rqi6odcv" xml:space="preserve">{{Infobox အဆောက်အဦး|name=သပ္ပါယသဘာဌာန &lt;br&gt; Sappaya-Sapasathan|native_name=สัปปายะสภาสถาน|native_name_lang=TH|image=Sappaya-Sapasathan (I).jpg|caption=လွှတ်တော်ရုံး၏ အလယ်ဗဟိုတွင် တည်ထားသော &quot;စူဠာမဏိစေတီတော်&quot; (၂၀၂၃ ခုနှစ်ပုံ)|map_type=|map_alt=|map_caption=|style=Thai Contemporary|location_town=|location_country=[[ထိုင်းနိုင်ငံ]]|coordinates={{coord|13.795823|100.517282|region:TH_type:landmark|display=inline,title}}|architect=Theerapol Niyom|client=ထိုင်းနိုင်ငံအမျိုးသားလွှတ်တော်|construction_start_date=၈ ဇွန် ၂၀၁၃|completion_date=၁ မေ ၂၀၂၁|floor_count=၁၁|floor_area=424,000 မီတာ &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;|grounds_area=300,000 m&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;|website={{url|http://www.parliament.go.th/}}|location=ဒူဆစ်မြို့နယ်၊ [[ဘန်ကောက်မြို့]]}}

'''သပ္ပါယသဘာဌာန'''သည် လက်ရှိ [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၏ [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လွှတ်တော်|ဥပဒပြုလွှတ်တော်]] အစည်းအဝေးကျင်းပသည့် အဆောက်အအုံ ဖြစ်သည်။ [[ဘန်ကောက်မြို့]]၏ ဒူဆစ်မြို့နယ်တွင် တည်ရှိပြီး ကျောက်ဖရားမြစ်၏ အရှေ့ဘက်ကမ်းတွင် တည်ရှိပါသည်။ ၎င်းသည် အထပ် ၄၂၄,၀၀၀ &lt;sup&gt;မီတာ&lt;/sup&gt; ရှိသော ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး[[လွှတ်တော်|ပါလီမန်]] အဆောက်အအုံဖြစ်သည်။ &lt;ref name=&quot;:11&quot;&gt;{{Cite web|date=29 April 2021|title=Eight years and billions of baht later, world’s largest Parliament opens in Thailand amid controversy|url=https://www.thaipbsworld.com/eight-years-and-billions-of-baht-later-worlds-largest-parliament-opens-in-thailand-amid-controversy/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210512060301/https://www.thaipbsworld.com/eight-years-and-billions-of-baht-later-worlds-largest-parliament-opens-in-thailand-amid-controversy/|archive-date=12 May 2021|archivedate=|language=en-US}}&lt;/ref&gt;

လွှတ်တော်အဆောက်အအုံသည် ဆောက်လုပ်နေဆဲဖြစ်သော MRT ခရမ်းရောင်ရထားလိုင်း၏ MRT Parliament House ဘူတာနှင့် ဆက်သွယ်မည် ဖြစ်သည်။ 

== သမိုင်း ==
ထိုင်းပါလီမန်ရုံးသည် ၎င်း၏နေရာအား အကြိမ်ကြိမ် ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ၎င်း၏ ပထမဆုံးဆိုက်မှာ အာနန္ဒသမာဂမ ပလ္လင်တော်ခန်းမ (Ananta Samakhom Throne Hall) ဖြစ်ပြီး ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၄ ခုနှစ်အထိ အသုံးပြုခဲ့သည်။ ထို့နောက် ထိုင်းပါလီမန်လွှတ်တော်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သော်လည်း မကြာမီတွင် အဆောက်အအုံသည် လူမဆံ့ခဲ့ပေ။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် အဆောက်အဦအသစ်အတွက် နေရာသုံးခုကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့မှာ ဒူဆစ်မြို့နယ်၊ မိုင်းနွန်ထာဘူရီမြို့နယ်နှင့် ခလောင်သွယ်မြို့နယ်တို့၌ ရှာဖွေ ဖြစ်ခဲ့ကြသည်။ 

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် Samak Sudaravej လက်ထက်မှာ လက်ရှိနေရာကို ရွေးချယ်ခဲ့ပြီး ထိုနေရာတွင် နေထိုင်ကြသော အိမ်ခြေများနှင့် ကျောင်းတစ်ကျောင်းကို ရွေ့ပြောင်းစေခဲ့သည်။ 

== နာမည် ==
အဆောက်အဦး၏အမည်ကို အနည်းငယ်ကွဲပြားစွာ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်ရှိပါသည်။

အနိုင်ရသော ဒီဇိုင်းဘွဲ့မှာ ''Sappaya Sapha Sathan'' ဖြစ်သည်။ တင်ပြသူ ဗိသုကာပညာရှင်များက ''သမ္ပဘာဟူသော'' ဝေါဟာရသည် &quot; တရားဓမ္မ ၌ နေရသော&quot; ဟူသော အဓိပ္ပါယ်ရှိပြီး ခေါင်းစဉ်မှာ &quot;ကောင်းမှုကုသိုလ်ပြုရာနေရာ&quot; ဟု အဓိပ္ပါယ်ရပေသည်။ &lt;ref name=&quot;PE-20091215&quot;&gt;{{Cite news|title=Design of new parliament focuses on morality in politics|url=https://prachatai.com/english/node/1541|archivedate=|work=Pratchatai English|date=2009-12-15}}&lt;/ref&gt;

အဆောက်အဦ၏ ဒီဇိုင်းကို ထိုင်းဂန္ထဝင် ဗုဒ္ဓဘာသာပုံပြင် ''Trai Bhum Phra Ruang'' မှ မှုတ်သွင်းထားပြီး အရာရှိများအား &quot; Thainess &quot; နှင့် အကျင့်စာရိတ္တဆိုင်ရာ သတိပေးချက်အဖြစ် &quot; ''Sappaya Sapasathan'' &quot; ငြိမ်းချမ်းသောပါလီမန် &quot; အဖြစ် ဖန်တီးထားသည်။ &lt;ref name=&quot;AC-20160726&quot;&gt;{{Cite news|title=A 'symbol of Thainess': Thousands of teak trees to be cut down for Thailand's new parliament building|url=https://asiancorrespondent.com/2016/07/thailand-teak-trees-parliament-building/|archivedate=6 December 2018|date=2016-07-26|archive-date=2018-12-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20181206192615/https://asiancorrespondent.com/2016/07/thailand-teak-trees-parliament-building/|accessdate=20 April 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181206192615/https://asiancorrespondent.com/2016/07/thailand-teak-trees-parliament-building/}} {{Cite web|url=https://asiancorrespondent.com/2016/07/thailand-teak-trees-parliament-building/|title=A 'symbol of Thainess': Thousands of teak trees to be cut down for Thailand's new parliament building|access-date=2018-12-06|archive-date=2018-12-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20181206192615/https://asiancorrespondent.com/2016/07/thailand-teak-trees-parliament-building/}}&lt;/ref&gt;

''သပ္ပါယ သဘာဌာန ဟူသော ဝေါဟာရ'' သည် ပါဠိစကားလုံး ပေါင်းစပ်ထားသော စကားလုံးဖြစ်ပြီး “အဆင်ပြေသော” “အထောက်အပံ” နှင့် “မှန်ကန်သော” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=hm9RCgAAQBAJ&amp;pg=PA209|title=ความหมายของสัปปายะ|year=1995}}&lt;/ref&gt; နှင့် ''သဘာဌာနဟူသော'' စကားလုံးသည် &quot;ငြိမ်းချမ်းသောကောင်စီ&quot; ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။


ထိုင်းနာမည် - สัปปายะสภาสถาน

ရောမ - Sappaya Sapasathan

မြန်မာမူ - သပ္ပါယ သဘာဌာန

ပါဠိမူရင်း - sappāya sabhā ṭhāna

== ဒီဇိုင်း ==
{{Wide image|Sappaya-Sapasathan Pano (II).jpg|700px|ရန်ဟီဆေးရုံမှ လှမ်းမြင်ရသော ထိုင်းလွှတ်တော်ရုံ (၂၀၂၃)}}အဆောက်အအုံကို Theerapol Niyom ဦးဆောင်သောအဖွဲ့မှ ဒီဇိုင်းဆွဲပြီး အဆောက်အအုံ၏ ဒီဇိုင်းပြိုင်ပွဲတွင် အနိုင်ရရှိသူဖြစ်သည်။ &lt;ref name=&quot;PE-20091215&quot;/&gt; [[ထိုင်းဘတ်ငွေ|ဘတ်ငွေ]] ၂၃ ဘီလီယံခန့်ဖြင့် တည်ဆောက်ထားပြီး လူပေါင်း ၅,၀၀၀ ကျော် ဆံ့ပြီး ကားအစီး ၂,၀၀၀ ရပ်နားနိုင်သည်။ 

၎င်း၏အဓိကအင်္ဂါရပ်များမှာ အဆောက်အအုံ၏ အလယ်ဗဟိုရှိ စေတီတစ်ဆူ၊ ထိုင်းအောက်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်အတွက် '''သူရီယအစည်းအဝေးခန်းမ''' (Suriyan Hall) ထိုင်းအထက်လွှတ်တော် အတွက် '''စန္ဒာအစည်းအဝေးခန်းမ''' (Chantha Hall)နှင့် &quot;ထိုင်းနိုင်ငံ [[ဒီအန်အေ|DNA]] &quot; ကို ကိုယ်စားပြုသည့် [[ကျွန်းသစ်|ကျွန်း]]သစ်ပင်ပေါင်း 5,018 ပင်တို့ကို စိုက်ပျိုးထားသည်။ &lt;ref name=&quot;KE-20160725&quot;&gt;{{Cite news|title=No, 2,000 Teak Trees Won't Be Cut For New Parliament – More Like 5,000|url=http://www.khaosodenglish.com/news/2016/07/25/no-2000-teak-trees-wont-cut-new-parliament-try-5000/|archivedate=|work=Khaosod English|date=2016-07-25}}&lt;/ref&gt;

ပြတိုက်များ၊ ကွန်ဗင်းရှင်းစင်တာ၊ ဆွေးနွေးပွဲအခန်း၊ ပွဲခန်းမနှင့် ရုံးခန်းများပါရှိသည် ။ အဆောက်အအုံဒီဇိုင်းသည် &quot;ဘာသာရေးဗိသုကာပညာ&quot; ဆန်လွန်ခြင်း၊ &quot;ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် ဟိန္ဒူစကြဝဠာဗေဒ၏ ဒြပ်စင်များ&quot; ကူးယူသည်ဟု ဝေဖန်ခံရသည်။ &lt;ref name=&quot;Nation-20190608&quot;&gt;{{Cite news|date=8 June 2019|title=Bless this house|work=The Nation|url=https://www.nationthailand.com/detail/politics/30370725|archivedate=|archive-url=https://web.archive.org/web/20190608010339/https://www.nationmultimedia.com/detail/politics/30370725|archive-date=8 June 2019}}&lt;/ref&gt;

== ဆောက်လုပ်ရေး ==
[[ဖိုင်:Sappaya-Sapasathan_2019-07-25.jpg|left|thumb| ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် ဆောက်လုပ်နေစဉ်]]
၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် ဆောက်လုပ်ရေး စာချုပ်ချုပ်ဆိုခဲ့ပြီး ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ဖွင့်လှစ်ရန် စီစဉ်ထားသည်။ ယခင်ပါလီမန်အဆောက်အအုံ၏နေရာကို ၂၀၁၈ နှစ်ကုန်တွင် မူလပိုင်ရှင်ဖြစ်သော တော်ဝင်အိမ်တော်ဗျူရိုသို့ ပြန်လည်ပေးအပ်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=NLA seeks temporary venue for parliament|url=https://www.bangkokpost.com/news/general/1588262/nla-seeks-temporary-venue-for-parliament|archivedate=|work=Bangkok Post|date=2018-12-06}}&lt;/ref&gt; အဆောက်အအုံသစ် ဆောက်လုပ်မှုမှာ လေးနှစ် နှောင့်နှေးခဲ့သည်။ စီမံကိန်းဘတ်ဂျက်သည် [[ထိုင်းဘတ်ငွေ|ဘတ်ငွေ]] ၁၄ ဘီလီယံမှ ဘတ် ၂၃ ဘီလီယံအထိ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;Nation-20190608&quot;/&gt; ပြီးမြောက်ရန် သတ်မှတ်ရက်စွဲကို လွဲချော်သည့်အတွက် ရေးဆွဲသူအား ပါလီမန်က ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခြင်း မရှိပေ။ 

ပါလီမန် အဆောက်အအုံဟောင်း တည်ရှိရာမြေကို Crown Property Bureau ထံသို့ ပြန်လည်ပေးအပ်ပြီး ဖြစ်သောကြောင့် အစည်းအဝေးကျင်းပနိုင်ရန် တယ်လီကွန်းကုမ္ပဏီ TOT ထံမှ အစည်းအဝေးခန်းမကို ၂၀၁၉ ခုနှစ် မေလမှ စတင်ကာ တစ်လလျှင် ဘတ်ငွေ ၁၁ သန်းဖြင့် ငှားရမ်းခဲ့သည် &lt;ref&gt;{{Cite news|title=The Stupidity Has to Stop|url=https://www.bangkokpost.com/opinion/opinion/1666040/the-stupidity-has-to-stop|archivedate=|work=Bangkok Post|date=24 April 2019}}&lt;/ref&gt;

၂၀၁၉ ခုနှစ် ဩဂုတ်လမှစတင်၍ ပါလီမန်သည် ယခုအဆောက်အုံ၌ အစည်းအဝေးကျင်းပနေသော်လည်း အဆောက်အဦ၏ အစိတ်အပိုင်းများ မပြီးသေးပါ။ &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://workpointnews.com/2019/08/07/new-parliament-not-ready1/|title=รัฐสภาใหม่ &quot;สัปปายะสภาสถาน&quot; เปิดใช้แล้ว แต่ไม่พร้อม ก่อสร้างและตกแต่งไม่เสร็จหลายจุด|date=7 August 2019|work=Workpoint News|archivedate=25 August 2019|language=th|archive-url=https://web.archive.org/web/20190825092625/https://workpointnews.com/2019/08/07/new-parliament-not-ready1/|archive-date=25 August 2019|accessdate=20 April 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190825092625/https://workpointnews.com/2019/08/07/new-parliament-not-ready1/}} {{Cite web|url=https://workpointnews.com/2019/08/07/new-parliament-not-ready1/|title=รัฐสภาใหม่ &quot;สัปปายะสภาสถาน&quot; เปิดใช้แล้ว แต่ไม่พร้อม ก่อสร้างและตกแต่งไม่เสร็จหลายจุด &amp;#124; Workpoint News|access-date=25 August 2019|archive-date=25 August 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190825092625/https://workpointnews.com/2019/08/07/new-parliament-not-ready1/}}&lt;/ref&gt; သိသာထင်ရှားသောနှောင့်နှေးမှုများကြောင့် အဆောက်အအုံကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၁ ရက်နေ့တွင် တရားဝင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;:11&quot;/&gt;

== ဓာတ်ပုံများ ==
&lt;gallery&gt;
ဖိုင်:Phra_Suriyan_chamber.jpg|alt=Phra Suriyan Chamber| ဘုရာ့သူရိယခန်းမ
ဖိုင်:Chantra_Hall.jpg|alt=Chantra Chamber| စန္ဒာခန်းမ
ဖိုင်:Committee_meeting_room_No._304.jpg|alt=Committee meeting room| ကော်မတီအစည်းအဝေးခန်းမ
ဖိုင်:Sappaya-Sapasathan_Pano_(III).jpg|alt=View of Sappaya-Sapasathan from Chao Phraya River| ကျောက်ဖရားမြစ်မမြင်ကွင်းတွေ့ရပုံ
&lt;/gallery&gt;

== ဖတ်ရှုရန် ==
* [[ထိုင်းအထက်လွှတ်တော်|ထိုင်းဥပဒေပြုလွှတ်တော်]]
** [[ထိုင်းအထက်လွှတ်တော်|ထိုင်းဆီးနိတ်]]
** [[ထိုင်းအောက်လွှတ်တော်]]
* Ananta Samakom ပလ္လင်ခန်းမ - အမျိုးသားလွှတ်တော်၏ ယခင်အိမ် (၁၉၃၃-၁၉၇၄)၊
* ထိုင်းပါလီမန်လွှတ်တော် – အမျိုးသားလွှတ်တော်၏ ယခင်အိမ် (၁၉၇၄-၂၀၁၈)၊
* ထိုင်းအစိုးရအိမ်တော် - ထိုင်းတော်ဝင်အစိုးရ၏ အုပ်ချုပ်မှုဌာနခွဲ၏အိမ်

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ဝီကီဒေတာရှိ ကိုဩဒိနိတ်များ]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းလွှတ်တော်များ]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ အဆောက်အအုံများ]]</text>
      <sha1>lcu94oid532qrxnsdvgv7m8rqi6odcv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877793</id>
      <parentid>877771</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T06:52:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:ထိုင်းလွှတ်တော်များ]]ကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်</comment>
      <origin>877793</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17206" sha1="jglgfoclyptpnnqpcwqe8jy8kcwohez" xml:space="preserve">{{Infobox အဆောက်အဦး|name=သပ္ပါယသဘာဌာန &lt;br&gt; Sappaya-Sapasathan|native_name=สัปปายะสภาสถาน|native_name_lang=TH|image=Sappaya-Sapasathan (I).jpg|caption=လွှတ်တော်ရုံး၏ အလယ်ဗဟိုတွင် တည်ထားသော &quot;စူဠာမဏိစေတီတော်&quot; (၂၀၂၃ ခုနှစ်ပုံ)|map_type=|map_alt=|map_caption=|style=Thai Contemporary|location_town=|location_country=[[ထိုင်းနိုင်ငံ]]|coordinates={{coord|13.795823|100.517282|region:TH_type:landmark|display=inline,title}}|architect=Theerapol Niyom|client=ထိုင်းနိုင်ငံအမျိုးသားလွှတ်တော်|construction_start_date=၈ ဇွန် ၂၀၁၃|completion_date=၁ မေ ၂၀၂၁|floor_count=၁၁|floor_area=424,000 မီတာ &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;|grounds_area=300,000 m&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;|website={{url|http://www.parliament.go.th/}}|location=ဒူဆစ်မြို့နယ်၊ [[ဘန်ကောက်မြို့]]}}

'''သပ္ပါယသဘာဌာန'''သည် လက်ရှိ [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၏ [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လွှတ်တော်|ဥပဒပြုလွှတ်တော်]] အစည်းအဝေးကျင်းပသည့် အဆောက်အအုံ ဖြစ်သည်။ [[ဘန်ကောက်မြို့]]၏ ဒူဆစ်မြို့နယ်တွင် တည်ရှိပြီး ကျောက်ဖရားမြစ်၏ အရှေ့ဘက်ကမ်းတွင် တည်ရှိပါသည်။ ၎င်းသည် အထပ် ၄၂၄,၀၀၀ &lt;sup&gt;မီတာ&lt;/sup&gt; ရှိသော ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး[[လွှတ်တော်|ပါလီမန်]] အဆောက်အအုံဖြစ်သည်။ &lt;ref name=&quot;:11&quot;&gt;{{Cite web|date=29 April 2021|title=Eight years and billions of baht later, world’s largest Parliament opens in Thailand amid controversy|url=https://www.thaipbsworld.com/eight-years-and-billions-of-baht-later-worlds-largest-parliament-opens-in-thailand-amid-controversy/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210512060301/https://www.thaipbsworld.com/eight-years-and-billions-of-baht-later-worlds-largest-parliament-opens-in-thailand-amid-controversy/|archive-date=12 May 2021|archivedate=|language=en-US}}&lt;/ref&gt;

လွှတ်တော်အဆောက်အအုံသည် ဆောက်လုပ်နေဆဲဖြစ်သော MRT ခရမ်းရောင်ရထားလိုင်း၏ MRT Parliament House ဘူတာနှင့် ဆက်သွယ်မည် ဖြစ်သည်။ 

== သမိုင်း ==
ထိုင်းပါလီမန်ရုံးသည် ၎င်း၏နေရာအား အကြိမ်ကြိမ် ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ၎င်း၏ ပထမဆုံးဆိုက်မှာ အာနန္ဒသမာဂမ ပလ္လင်တော်ခန်းမ (Ananta Samakhom Throne Hall) ဖြစ်ပြီး ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၄ ခုနှစ်အထိ အသုံးပြုခဲ့သည်။ ထို့နောက် ထိုင်းပါလီမန်လွှတ်တော်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သော်လည်း မကြာမီတွင် အဆောက်အအုံသည် လူမဆံ့ခဲ့ပေ။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် အဆောက်အဦအသစ်အတွက် နေရာသုံးခုကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့မှာ ဒူဆစ်မြို့နယ်၊ မိုင်းနွန်ထာဘူရီမြို့နယ်နှင့် ခလောင်သွယ်မြို့နယ်တို့၌ ရှာဖွေ ဖြစ်ခဲ့ကြသည်။ 

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် Samak Sudaravej လက်ထက်မှာ လက်ရှိနေရာကို ရွေးချယ်ခဲ့ပြီး ထိုနေရာတွင် နေထိုင်ကြသော အိမ်ခြေများနှင့် ကျောင်းတစ်ကျောင်းကို ရွေ့ပြောင်းစေခဲ့သည်။ 

== နာမည် ==
အဆောက်အဦး၏အမည်ကို အနည်းငယ်ကွဲပြားစွာ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်ရှိပါသည်။

အနိုင်ရသော ဒီဇိုင်းဘွဲ့မှာ ''Sappaya Sapha Sathan'' ဖြစ်သည်။ တင်ပြသူ ဗိသုကာပညာရှင်များက ''သမ္ပဘာဟူသော'' ဝေါဟာရသည် &quot; တရားဓမ္မ ၌ နေရသော&quot; ဟူသော အဓိပ္ပါယ်ရှိပြီး ခေါင်းစဉ်မှာ &quot;ကောင်းမှုကုသိုလ်ပြုရာနေရာ&quot; ဟု အဓိပ္ပါယ်ရပေသည်။ &lt;ref name=&quot;PE-20091215&quot;&gt;{{Cite news|title=Design of new parliament focuses on morality in politics|url=https://prachatai.com/english/node/1541|archivedate=|work=Pratchatai English|date=2009-12-15}}&lt;/ref&gt;

အဆောက်အဦ၏ ဒီဇိုင်းကို ထိုင်းဂန္ထဝင် ဗုဒ္ဓဘာသာပုံပြင် ''Trai Bhum Phra Ruang'' မှ မှုတ်သွင်းထားပြီး အရာရှိများအား &quot; Thainess &quot; နှင့် အကျင့်စာရိတ္တဆိုင်ရာ သတိပေးချက်အဖြစ် &quot; ''Sappaya Sapasathan'' &quot; ငြိမ်းချမ်းသောပါလီမန် &quot; အဖြစ် ဖန်တီးထားသည်။ &lt;ref name=&quot;AC-20160726&quot;&gt;{{Cite news|title=A 'symbol of Thainess': Thousands of teak trees to be cut down for Thailand's new parliament building|url=https://asiancorrespondent.com/2016/07/thailand-teak-trees-parliament-building/|archivedate=6 December 2018|date=2016-07-26|archive-date=2018-12-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20181206192615/https://asiancorrespondent.com/2016/07/thailand-teak-trees-parliament-building/|accessdate=20 April 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181206192615/https://asiancorrespondent.com/2016/07/thailand-teak-trees-parliament-building/}} {{Cite web|url=https://asiancorrespondent.com/2016/07/thailand-teak-trees-parliament-building/|title=A 'symbol of Thainess': Thousands of teak trees to be cut down for Thailand's new parliament building|access-date=2018-12-06|archive-date=2018-12-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20181206192615/https://asiancorrespondent.com/2016/07/thailand-teak-trees-parliament-building/}}&lt;/ref&gt;

''သပ္ပါယ သဘာဌာန ဟူသော ဝေါဟာရ'' သည် ပါဠိစကားလုံး ပေါင်းစပ်ထားသော စကားလုံးဖြစ်ပြီး “အဆင်ပြေသော” “အထောက်အပံ” နှင့် “မှန်ကန်သော” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=hm9RCgAAQBAJ&amp;pg=PA209|title=ความหมายของสัปปายะ|year=1995}}&lt;/ref&gt; နှင့် ''သဘာဌာနဟူသော'' စကားလုံးသည် &quot;ငြိမ်းချမ်းသောကောင်စီ&quot; ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။


ထိုင်းနာမည် - สัปปายะสภาสถาน

ရောမ - Sappaya Sapasathan

မြန်မာမူ - သပ္ပါယ သဘာဌာန

ပါဠိမူရင်း - sappāya sabhā ṭhāna

== ဒီဇိုင်း ==
{{Wide image|Sappaya-Sapasathan Pano (II).jpg|700px|ရန်ဟီဆေးရုံမှ လှမ်းမြင်ရသော ထိုင်းလွှတ်တော်ရုံ (၂၀၂၃)}}အဆောက်အအုံကို Theerapol Niyom ဦးဆောင်သောအဖွဲ့မှ ဒီဇိုင်းဆွဲပြီး အဆောက်အအုံ၏ ဒီဇိုင်းပြိုင်ပွဲတွင် အနိုင်ရရှိသူဖြစ်သည်။ &lt;ref name=&quot;PE-20091215&quot;/&gt; [[ထိုင်းဘတ်ငွေ|ဘတ်ငွေ]] ၂၃ ဘီလီယံခန့်ဖြင့် တည်ဆောက်ထားပြီး လူပေါင်း ၅,၀၀၀ ကျော် ဆံ့ပြီး ကားအစီး ၂,၀၀၀ ရပ်နားနိုင်သည်။ 

၎င်း၏အဓိကအင်္ဂါရပ်များမှာ အဆောက်အအုံ၏ အလယ်ဗဟိုရှိ စေတီတစ်ဆူ၊ ထိုင်းအောက်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်အတွက် '''သူရီယအစည်းအဝေးခန်းမ''' (Suriyan Hall) ထိုင်းအထက်လွှတ်တော် အတွက် '''စန္ဒာအစည်းအဝေးခန်းမ''' (Chantha Hall)နှင့် &quot;ထိုင်းနိုင်ငံ [[ဒီအန်အေ|DNA]] &quot; ကို ကိုယ်စားပြုသည့် [[ကျွန်းသစ်|ကျွန်း]]သစ်ပင်ပေါင်း 5,018 ပင်တို့ကို စိုက်ပျိုးထားသည်။ &lt;ref name=&quot;KE-20160725&quot;&gt;{{Cite news|title=No, 2,000 Teak Trees Won't Be Cut For New Parliament – More Like 5,000|url=http://www.khaosodenglish.com/news/2016/07/25/no-2000-teak-trees-wont-cut-new-parliament-try-5000/|archivedate=|work=Khaosod English|date=2016-07-25}}&lt;/ref&gt;

ပြတိုက်များ၊ ကွန်ဗင်းရှင်းစင်တာ၊ ဆွေးနွေးပွဲအခန်း၊ ပွဲခန်းမနှင့် ရုံးခန်းများပါရှိသည် ။ အဆောက်အအုံဒီဇိုင်းသည် &quot;ဘာသာရေးဗိသုကာပညာ&quot; ဆန်လွန်ခြင်း၊ &quot;ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် ဟိန္ဒူစကြဝဠာဗေဒ၏ ဒြပ်စင်များ&quot; ကူးယူသည်ဟု ဝေဖန်ခံရသည်။ &lt;ref name=&quot;Nation-20190608&quot;&gt;{{Cite news|date=8 June 2019|title=Bless this house|work=The Nation|url=https://www.nationthailand.com/detail/politics/30370725|archivedate=|archive-url=https://web.archive.org/web/20190608010339/https://www.nationmultimedia.com/detail/politics/30370725|archive-date=8 June 2019}}&lt;/ref&gt;

== ဆောက်လုပ်ရေး ==
[[ဖိုင်:Sappaya-Sapasathan_2019-07-25.jpg|left|thumb| ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် ဆောက်လုပ်နေစဉ်]]
၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် ဆောက်လုပ်ရေး စာချုပ်ချုပ်ဆိုခဲ့ပြီး ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ဖွင့်လှစ်ရန် စီစဉ်ထားသည်။ ယခင်ပါလီမန်အဆောက်အအုံ၏နေရာကို ၂၀၁၈ နှစ်ကုန်တွင် မူလပိုင်ရှင်ဖြစ်သော တော်ဝင်အိမ်တော်ဗျူရိုသို့ ပြန်လည်ပေးအပ်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=NLA seeks temporary venue for parliament|url=https://www.bangkokpost.com/news/general/1588262/nla-seeks-temporary-venue-for-parliament|archivedate=|work=Bangkok Post|date=2018-12-06}}&lt;/ref&gt; အဆောက်အအုံသစ် ဆောက်လုပ်မှုမှာ လေးနှစ် နှောင့်နှေးခဲ့သည်။ စီမံကိန်းဘတ်ဂျက်သည် [[ထိုင်းဘတ်ငွေ|ဘတ်ငွေ]] ၁၄ ဘီလီယံမှ ဘတ် ၂၃ ဘီလီယံအထိ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;Nation-20190608&quot;/&gt; ပြီးမြောက်ရန် သတ်မှတ်ရက်စွဲကို လွဲချော်သည့်အတွက် ရေးဆွဲသူအား ပါလီမန်က ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခြင်း မရှိပေ။ 

ပါလီမန် အဆောက်အအုံဟောင်း တည်ရှိရာမြေကို Crown Property Bureau ထံသို့ ပြန်လည်ပေးအပ်ပြီး ဖြစ်သောကြောင့် အစည်းအဝေးကျင်းပနိုင်ရန် တယ်လီကွန်းကုမ္ပဏီ TOT ထံမှ အစည်းအဝေးခန်းမကို ၂၀၁၉ ခုနှစ် မေလမှ စတင်ကာ တစ်လလျှင် ဘတ်ငွေ ၁၁ သန်းဖြင့် ငှားရမ်းခဲ့သည် &lt;ref&gt;{{Cite news|title=The Stupidity Has to Stop|url=https://www.bangkokpost.com/opinion/opinion/1666040/the-stupidity-has-to-stop|archivedate=|work=Bangkok Post|date=24 April 2019}}&lt;/ref&gt;

၂၀၁၉ ခုနှစ် ဩဂုတ်လမှစတင်၍ ပါလီမန်သည် ယခုအဆောက်အုံ၌ အစည်းအဝေးကျင်းပနေသော်လည်း အဆောက်အဦ၏ အစိတ်အပိုင်းများ မပြီးသေးပါ။ &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://workpointnews.com/2019/08/07/new-parliament-not-ready1/|title=รัฐสภาใหม่ &quot;สัปปายะสภาสถาน&quot; เปิดใช้แล้ว แต่ไม่พร้อม ก่อสร้างและตกแต่งไม่เสร็จหลายจุด|date=7 August 2019|work=Workpoint News|archivedate=25 August 2019|language=th|archive-url=https://web.archive.org/web/20190825092625/https://workpointnews.com/2019/08/07/new-parliament-not-ready1/|archive-date=25 August 2019|accessdate=20 April 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190825092625/https://workpointnews.com/2019/08/07/new-parliament-not-ready1/}} {{Cite web|url=https://workpointnews.com/2019/08/07/new-parliament-not-ready1/|title=รัฐสภาใหม่ &quot;สัปปายะสภาสถาน&quot; เปิดใช้แล้ว แต่ไม่พร้อม ก่อสร้างและตกแต่งไม่เสร็จหลายจุด &amp;#124; Workpoint News|access-date=25 August 2019|archive-date=25 August 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190825092625/https://workpointnews.com/2019/08/07/new-parliament-not-ready1/}}&lt;/ref&gt; သိသာထင်ရှားသောနှောင့်နှေးမှုများကြောင့် အဆောက်အအုံကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၁ ရက်နေ့တွင် တရားဝင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;:11&quot;/&gt;

== ဓာတ်ပုံများ ==
&lt;gallery&gt;
ဖိုင်:Phra_Suriyan_chamber.jpg|alt=Phra Suriyan Chamber| ဘုရာ့သူရိယခန်းမ
ဖိုင်:Chantra_Hall.jpg|alt=Chantra Chamber| စန္ဒာခန်းမ
ဖိုင်:Committee_meeting_room_No._304.jpg|alt=Committee meeting room| ကော်မတီအစည်းအဝေးခန်းမ
ဖိုင်:Sappaya-Sapasathan_Pano_(III).jpg|alt=View of Sappaya-Sapasathan from Chao Phraya River| ကျောက်ဖရားမြစ်မမြင်ကွင်းတွေ့ရပုံ
&lt;/gallery&gt;

== ဖတ်ရှုရန် ==
* [[ထိုင်းအထက်လွှတ်တော်|ထိုင်းဥပဒေပြုလွှတ်တော်]]
** [[ထိုင်းအထက်လွှတ်တော်|ထိုင်းဆီးနိတ်]]
** [[ထိုင်းအောက်လွှတ်တော်]]
* Ananta Samakom ပလ္လင်ခန်းမ - အမျိုးသားလွှတ်တော်၏ ယခင်အိမ် (၁၉၃၃-၁၉၇၄)၊
* ထိုင်းပါလီမန်လွှတ်တော် – အမျိုးသားလွှတ်တော်၏ ယခင်အိမ် (၁၉၇၄-၂၀၁၈)၊
* ထိုင်းအစိုးရအိမ်တော် - ထိုင်းတော်ဝင်အစိုးရ၏ အုပ်ချုပ်မှုဌာနခွဲ၏အိမ်

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ဝီကီဒေတာရှိ ကိုဩဒိနိတ်များ]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ အဆောက်အအုံများ]]</text>
      <sha1>jglgfoclyptpnnqpcwqe8jy8kcwohez</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877794</id>
      <parentid>877793</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T06:52:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လွှတ်တော်များ]]ကို ပေါင်းထည့်ခဲ့သည်</comment>
      <origin>877794</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17306" sha1="gy6f5peawceg5qv9szsj39tmf0ypico" xml:space="preserve">{{Infobox အဆောက်အဦး|name=သပ္ပါယသဘာဌာန &lt;br&gt; Sappaya-Sapasathan|native_name=สัปปายะสภาสถาน|native_name_lang=TH|image=Sappaya-Sapasathan (I).jpg|caption=လွှတ်တော်ရုံး၏ အလယ်ဗဟိုတွင် တည်ထားသော &quot;စူဠာမဏိစေတီတော်&quot; (၂၀၂၃ ခုနှစ်ပုံ)|map_type=|map_alt=|map_caption=|style=Thai Contemporary|location_town=|location_country=[[ထိုင်းနိုင်ငံ]]|coordinates={{coord|13.795823|100.517282|region:TH_type:landmark|display=inline,title}}|architect=Theerapol Niyom|client=ထိုင်းနိုင်ငံအမျိုးသားလွှတ်တော်|construction_start_date=၈ ဇွန် ၂၀၁၃|completion_date=၁ မေ ၂၀၂၁|floor_count=၁၁|floor_area=424,000 မီတာ &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;|grounds_area=300,000 m&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;|website={{url|http://www.parliament.go.th/}}|location=ဒူဆစ်မြို့နယ်၊ [[ဘန်ကောက်မြို့]]}}

'''သပ္ပါယသဘာဌာန'''သည် လက်ရှိ [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၏ [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လွှတ်တော်|ဥပဒပြုလွှတ်တော်]] အစည်းအဝေးကျင်းပသည့် အဆောက်အအုံ ဖြစ်သည်။ [[ဘန်ကောက်မြို့]]၏ ဒူဆစ်မြို့နယ်တွင် တည်ရှိပြီး ကျောက်ဖရားမြစ်၏ အရှေ့ဘက်ကမ်းတွင် တည်ရှိပါသည်။ ၎င်းသည် အထပ် ၄၂၄,၀၀၀ &lt;sup&gt;မီတာ&lt;/sup&gt; ရှိသော ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး[[လွှတ်တော်|ပါလီမန်]] အဆောက်အအုံဖြစ်သည်။ &lt;ref name=&quot;:11&quot;&gt;{{Cite web|date=29 April 2021|title=Eight years and billions of baht later, world’s largest Parliament opens in Thailand amid controversy|url=https://www.thaipbsworld.com/eight-years-and-billions-of-baht-later-worlds-largest-parliament-opens-in-thailand-amid-controversy/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210512060301/https://www.thaipbsworld.com/eight-years-and-billions-of-baht-later-worlds-largest-parliament-opens-in-thailand-amid-controversy/|archive-date=12 May 2021|archivedate=|language=en-US}}&lt;/ref&gt;

လွှတ်တော်အဆောက်အအုံသည် ဆောက်လုပ်နေဆဲဖြစ်သော MRT ခရမ်းရောင်ရထားလိုင်း၏ MRT Parliament House ဘူတာနှင့် ဆက်သွယ်မည် ဖြစ်သည်။ 

== သမိုင်း ==
ထိုင်းပါလီမန်ရုံးသည် ၎င်း၏နေရာအား အကြိမ်ကြိမ် ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ၎င်း၏ ပထမဆုံးဆိုက်မှာ အာနန္ဒသမာဂမ ပလ္လင်တော်ခန်းမ (Ananta Samakhom Throne Hall) ဖြစ်ပြီး ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၄ ခုနှစ်အထိ အသုံးပြုခဲ့သည်။ ထို့နောက် ထိုင်းပါလီမန်လွှတ်တော်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သော်လည်း မကြာမီတွင် အဆောက်အအုံသည် လူမဆံ့ခဲ့ပေ။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် အဆောက်အဦအသစ်အတွက် နေရာသုံးခုကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့မှာ ဒူဆစ်မြို့နယ်၊ မိုင်းနွန်ထာဘူရီမြို့နယ်နှင့် ခလောင်သွယ်မြို့နယ်တို့၌ ရှာဖွေ ဖြစ်ခဲ့ကြသည်။ 

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် Samak Sudaravej လက်ထက်မှာ လက်ရှိနေရာကို ရွေးချယ်ခဲ့ပြီး ထိုနေရာတွင် နေထိုင်ကြသော အိမ်ခြေများနှင့် ကျောင်းတစ်ကျောင်းကို ရွေ့ပြောင်းစေခဲ့သည်။ 

== နာမည် ==
အဆောက်အဦး၏အမည်ကို အနည်းငယ်ကွဲပြားစွာ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်ရှိပါသည်။

အနိုင်ရသော ဒီဇိုင်းဘွဲ့မှာ ''Sappaya Sapha Sathan'' ဖြစ်သည်။ တင်ပြသူ ဗိသုကာပညာရှင်များက ''သမ္ပဘာဟူသော'' ဝေါဟာရသည် &quot; တရားဓမ္မ ၌ နေရသော&quot; ဟူသော အဓိပ္ပါယ်ရှိပြီး ခေါင်းစဉ်မှာ &quot;ကောင်းမှုကုသိုလ်ပြုရာနေရာ&quot; ဟု အဓိပ္ပါယ်ရပေသည်။ &lt;ref name=&quot;PE-20091215&quot;&gt;{{Cite news|title=Design of new parliament focuses on morality in politics|url=https://prachatai.com/english/node/1541|archivedate=|work=Pratchatai English|date=2009-12-15}}&lt;/ref&gt;

အဆောက်အဦ၏ ဒီဇိုင်းကို ထိုင်းဂန္ထဝင် ဗုဒ္ဓဘာသာပုံပြင် ''Trai Bhum Phra Ruang'' မှ မှုတ်သွင်းထားပြီး အရာရှိများအား &quot; Thainess &quot; နှင့် အကျင့်စာရိတ္တဆိုင်ရာ သတိပေးချက်အဖြစ် &quot; ''Sappaya Sapasathan'' &quot; ငြိမ်းချမ်းသောပါလီမန် &quot; အဖြစ် ဖန်တီးထားသည်။ &lt;ref name=&quot;AC-20160726&quot;&gt;{{Cite news|title=A 'symbol of Thainess': Thousands of teak trees to be cut down for Thailand's new parliament building|url=https://asiancorrespondent.com/2016/07/thailand-teak-trees-parliament-building/|archivedate=6 December 2018|date=2016-07-26|archive-date=2018-12-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20181206192615/https://asiancorrespondent.com/2016/07/thailand-teak-trees-parliament-building/|accessdate=20 April 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181206192615/https://asiancorrespondent.com/2016/07/thailand-teak-trees-parliament-building/}} {{Cite web|url=https://asiancorrespondent.com/2016/07/thailand-teak-trees-parliament-building/|title=A 'symbol of Thainess': Thousands of teak trees to be cut down for Thailand's new parliament building|access-date=2018-12-06|archive-date=2018-12-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20181206192615/https://asiancorrespondent.com/2016/07/thailand-teak-trees-parliament-building/}}&lt;/ref&gt;

''သပ္ပါယ သဘာဌာန ဟူသော ဝေါဟာရ'' သည် ပါဠိစကားလုံး ပေါင်းစပ်ထားသော စကားလုံးဖြစ်ပြီး “အဆင်ပြေသော” “အထောက်အပံ” နှင့် “မှန်ကန်သော” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=hm9RCgAAQBAJ&amp;pg=PA209|title=ความหมายของสัปปายะ|year=1995}}&lt;/ref&gt; နှင့် ''သဘာဌာနဟူသော'' စကားလုံးသည် &quot;ငြိမ်းချမ်းသောကောင်စီ&quot; ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။


ထိုင်းနာမည် - สัปปายะสภาสถาน

ရောမ - Sappaya Sapasathan

မြန်မာမူ - သပ္ပါယ သဘာဌာန

ပါဠိမူရင်း - sappāya sabhā ṭhāna

== ဒီဇိုင်း ==
{{Wide image|Sappaya-Sapasathan Pano (II).jpg|700px|ရန်ဟီဆေးရုံမှ လှမ်းမြင်ရသော ထိုင်းလွှတ်တော်ရုံ (၂၀၂၃)}}အဆောက်အအုံကို Theerapol Niyom ဦးဆောင်သောအဖွဲ့မှ ဒီဇိုင်းဆွဲပြီး အဆောက်အအုံ၏ ဒီဇိုင်းပြိုင်ပွဲတွင် အနိုင်ရရှိသူဖြစ်သည်။ &lt;ref name=&quot;PE-20091215&quot;/&gt; [[ထိုင်းဘတ်ငွေ|ဘတ်ငွေ]] ၂၃ ဘီလီယံခန့်ဖြင့် တည်ဆောက်ထားပြီး လူပေါင်း ၅,၀၀၀ ကျော် ဆံ့ပြီး ကားအစီး ၂,၀၀၀ ရပ်နားနိုင်သည်။ 

၎င်း၏အဓိကအင်္ဂါရပ်များမှာ အဆောက်အအုံ၏ အလယ်ဗဟိုရှိ စေတီတစ်ဆူ၊ ထိုင်းအောက်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်အတွက် '''သူရီယအစည်းအဝေးခန်းမ''' (Suriyan Hall) ထိုင်းအထက်လွှတ်တော် အတွက် '''စန္ဒာအစည်းအဝေးခန်းမ''' (Chantha Hall)နှင့် &quot;ထိုင်းနိုင်ငံ [[ဒီအန်အေ|DNA]] &quot; ကို ကိုယ်စားပြုသည့် [[ကျွန်းသစ်|ကျွန်း]]သစ်ပင်ပေါင်း 5,018 ပင်တို့ကို စိုက်ပျိုးထားသည်။ &lt;ref name=&quot;KE-20160725&quot;&gt;{{Cite news|title=No, 2,000 Teak Trees Won't Be Cut For New Parliament – More Like 5,000|url=http://www.khaosodenglish.com/news/2016/07/25/no-2000-teak-trees-wont-cut-new-parliament-try-5000/|archivedate=|work=Khaosod English|date=2016-07-25}}&lt;/ref&gt;

ပြတိုက်များ၊ ကွန်ဗင်းရှင်းစင်တာ၊ ဆွေးနွေးပွဲအခန်း၊ ပွဲခန်းမနှင့် ရုံးခန်းများပါရှိသည် ။ အဆောက်အအုံဒီဇိုင်းသည် &quot;ဘာသာရေးဗိသုကာပညာ&quot; ဆန်လွန်ခြင်း၊ &quot;ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် ဟိန္ဒူစကြဝဠာဗေဒ၏ ဒြပ်စင်များ&quot; ကူးယူသည်ဟု ဝေဖန်ခံရသည်။ &lt;ref name=&quot;Nation-20190608&quot;&gt;{{Cite news|date=8 June 2019|title=Bless this house|work=The Nation|url=https://www.nationthailand.com/detail/politics/30370725|archivedate=|archive-url=https://web.archive.org/web/20190608010339/https://www.nationmultimedia.com/detail/politics/30370725|archive-date=8 June 2019}}&lt;/ref&gt;

== ဆောက်လုပ်ရေး ==
[[ဖိုင်:Sappaya-Sapasathan_2019-07-25.jpg|left|thumb| ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် ဆောက်လုပ်နေစဉ်]]
၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် ဆောက်လုပ်ရေး စာချုပ်ချုပ်ဆိုခဲ့ပြီး ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ဖွင့်လှစ်ရန် စီစဉ်ထားသည်။ ယခင်ပါလီမန်အဆောက်အအုံ၏နေရာကို ၂၀၁၈ နှစ်ကုန်တွင် မူလပိုင်ရှင်ဖြစ်သော တော်ဝင်အိမ်တော်ဗျူရိုသို့ ပြန်လည်ပေးအပ်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=NLA seeks temporary venue for parliament|url=https://www.bangkokpost.com/news/general/1588262/nla-seeks-temporary-venue-for-parliament|archivedate=|work=Bangkok Post|date=2018-12-06}}&lt;/ref&gt; အဆောက်အအုံသစ် ဆောက်လုပ်မှုမှာ လေးနှစ် နှောင့်နှေးခဲ့သည်။ စီမံကိန်းဘတ်ဂျက်သည် [[ထိုင်းဘတ်ငွေ|ဘတ်ငွေ]] ၁၄ ဘီလီယံမှ ဘတ် ၂၃ ဘီလီယံအထိ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;Nation-20190608&quot;/&gt; ပြီးမြောက်ရန် သတ်မှတ်ရက်စွဲကို လွဲချော်သည့်အတွက် ရေးဆွဲသူအား ပါလီမန်က ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခြင်း မရှိပေ။ 

ပါလီမန် အဆောက်အအုံဟောင်း တည်ရှိရာမြေကို Crown Property Bureau ထံသို့ ပြန်လည်ပေးအပ်ပြီး ဖြစ်သောကြောင့် အစည်းအဝေးကျင်းပနိုင်ရန် တယ်လီကွန်းကုမ္ပဏီ TOT ထံမှ အစည်းအဝေးခန်းမကို ၂၀၁၉ ခုနှစ် မေလမှ စတင်ကာ တစ်လလျှင် ဘတ်ငွေ ၁၁ သန်းဖြင့် ငှားရမ်းခဲ့သည် &lt;ref&gt;{{Cite news|title=The Stupidity Has to Stop|url=https://www.bangkokpost.com/opinion/opinion/1666040/the-stupidity-has-to-stop|archivedate=|work=Bangkok Post|date=24 April 2019}}&lt;/ref&gt;

၂၀၁၉ ခုနှစ် ဩဂုတ်လမှစတင်၍ ပါလီမန်သည် ယခုအဆောက်အုံ၌ အစည်းအဝေးကျင်းပနေသော်လည်း အဆောက်အဦ၏ အစိတ်အပိုင်းများ မပြီးသေးပါ။ &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://workpointnews.com/2019/08/07/new-parliament-not-ready1/|title=รัฐสภาใหม่ &quot;สัปปายะสภาสถาน&quot; เปิดใช้แล้ว แต่ไม่พร้อม ก่อสร้างและตกแต่งไม่เสร็จหลายจุด|date=7 August 2019|work=Workpoint News|archivedate=25 August 2019|language=th|archive-url=https://web.archive.org/web/20190825092625/https://workpointnews.com/2019/08/07/new-parliament-not-ready1/|archive-date=25 August 2019|accessdate=20 April 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190825092625/https://workpointnews.com/2019/08/07/new-parliament-not-ready1/}} {{Cite web|url=https://workpointnews.com/2019/08/07/new-parliament-not-ready1/|title=รัฐสภาใหม่ &quot;สัปปายะสภาสถาน&quot; เปิดใช้แล้ว แต่ไม่พร้อม ก่อสร้างและตกแต่งไม่เสร็จหลายจุด &amp;#124; Workpoint News|access-date=25 August 2019|archive-date=25 August 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190825092625/https://workpointnews.com/2019/08/07/new-parliament-not-ready1/}}&lt;/ref&gt; သိသာထင်ရှားသောနှောင့်နှေးမှုများကြောင့် အဆောက်အအုံကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၁ ရက်နေ့တွင် တရားဝင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;:11&quot;/&gt;

== ဓာတ်ပုံများ ==
&lt;gallery&gt;
ဖိုင်:Phra_Suriyan_chamber.jpg|alt=Phra Suriyan Chamber| ဘုရာ့သူရိယခန်းမ
ဖိုင်:Chantra_Hall.jpg|alt=Chantra Chamber| စန္ဒာခန်းမ
ဖိုင်:Committee_meeting_room_No._304.jpg|alt=Committee meeting room| ကော်မတီအစည်းအဝေးခန်းမ
ဖိုင်:Sappaya-Sapasathan_Pano_(III).jpg|alt=View of Sappaya-Sapasathan from Chao Phraya River| ကျောက်ဖရားမြစ်မမြင်ကွင်းတွေ့ရပုံ
&lt;/gallery&gt;

== ဖတ်ရှုရန် ==
* [[ထိုင်းအထက်လွှတ်တော်|ထိုင်းဥပဒေပြုလွှတ်တော်]]
** [[ထိုင်းအထက်လွှတ်တော်|ထိုင်းဆီးနိတ်]]
** [[ထိုင်းအောက်လွှတ်တော်]]
* Ananta Samakom ပလ္လင်ခန်းမ - အမျိုးသားလွှတ်တော်၏ ယခင်အိမ် (၁၉၃၃-၁၉၇၄)၊
* ထိုင်းပါလီမန်လွှတ်တော် – အမျိုးသားလွှတ်တော်၏ ယခင်အိမ် (၁၉၇၄-၂၀၁၈)၊
* ထိုင်းအစိုးရအိမ်တော် - ထိုင်းတော်ဝင်အစိုးရ၏ အုပ်ချုပ်မှုဌာနခွဲ၏အိမ်

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ဝီကီဒေတာရှိ ကိုဩဒိနိတ်များ]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ အဆောက်အအုံများ]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လွှတ်တော်များ]]</text>
      <sha1>gy6f5peawceg5qv9szsj39tmf0ypico</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ဘန်ကောက်မြို့၏ အုပ်ချုပ်ရေးမှူး</title>
    <ns>0</ns>
    <id>268695</id>
    <revision>
      <id>877772</id>
      <parentid>868727</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T05:36:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:ထိုင်းနိုင်ငံ]]ကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်</comment>
      <origin>877772</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17867" sha1="t325wiu3gykbqudbatl3hi2cdun00s1" xml:space="preserve">{{Infobox official post|appointer=တိုက်ရိုက်ရွေးကောက်ပွဲ|seat=ဘန်ကောက်မြို့တော်ခန်းမ|reports_to=ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး|native_name=|body=ဘန်ကော်မြို့တော်|insignia=Seal Bangkok Metropolitan Admin (green).svg|insigniacaption=မြို့တော်တံဆိပ်|image=Chadchart Sittipunt October 2023 (cropped).jpg|post=အုပ်ချုပ်ရေးမှူး|incumbent=Chadchart Sittipunt (ချာချတ်ဆီထိဖန်)|incumbentsince=၂၀၂၂ မေလ ၂၂|department=ဘန်ကော်မြို့တော်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့|formation=၁ ဇန်နဝါရီ ၁၉၇၈|deputy=ဒုတိယအုပ်ချုပ်ရေးမှူးများ
* Sanon Wangsrangboon
* Chakkapan Phewngam
* Wisanu Subsompon
* Tavida Kamolvej|website=http://www.bangkok.go.th/|termlength=လေးနှစ်|precursor=Aswin Kwanmuang}}

'''ဘန်ကောက်မြို့၏ အုပ်ချုပ်ရေးမှူး''' (သို့မဟုတ်) '''ဘန်ကောက်မြို့တော်ဝန်''' သည် ဒေသဆိုင်ရာ အစိုးရ၏ အကြီးအကဲဖြစ်သည်။ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးသည် ဘန်ကောက်မြို့တော်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ (Bangkok Metropolitan Administration - BMA) ၏ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ်လည်း ဖြစ်သည်။

အုပ်ချုပ်ရေးမှူးရာထူးနေရာကို လေးနှစ်လျှင် တစ်ကြိမ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားပြီး သက်တမ်းနှစ်ကြိမ်ထိ တာဝန်ထမ်းဆောင်နိုင်ပါသည်။​ ထိုင်းနိုင်ငံတစ်ခုလုံးတွင် တိုက်ရိုက်ရွေးကောက်တင်မြှောက်လို့ရသော ရာထူးနှစ်ခုအနက် တစ်ခု ဖြစ်သည်။​ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးရာထူးသည် [[မြို့တော်ဝန်]] ရာထူးနှင့် ယှဉ်နိုင်သည်။

၂၀၁၆ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၂ ခုနှစ်အထိ ဘန်ကောက်မြို့ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးအဖြစ် Pol Gen Aswin Kwanmuang တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။  Sukhumbhand Paribatra ကို အစားထိုးရန်အတွက် ယာယီပဋိဉာဉ် ပုဒ်မ ၄၄ ကို အသုံးပြု၍ ဝန်ကြီးချုပ် [[ပရာယွတ်ချန်အိုချာ]]မှ ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ 

လက်ရှိ တာဝန်းထမ်းဆောင်နေသူမှာ Chadchart Sittipunt ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဘန်ကောက်မြို့တော်ဝန် ရွေးကောက်ပွဲတွင် အပြတ်အသတ်အနိုင်ရရှိကာ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံရပြီး 52.65 မဲရရှိခဲ့သည်။ မဲအားလုံး၏ ၅၁.၆၅% (၁.၃၈ သန်း) သည် စံချိန်သစ်တင်ပြီး ဘန်ကောက်၏ ခရိုင် ၅၀ လုံးတွင် အနိုင်ရရှိသည်။ 

== လုပ်ပိုင်ခွင့်များနှင့် အခန်းကဏ္ဍများ ==
ဘန်ကောက်မြို့တော်အုပ်ချုပ်ရေးဥပဒေ BE 2528 (1985) အရ ဘန်ကောက်မြို့ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးရုံး၏ အခွင့်အာဏာနှင့် အခန်းကဏ္ဍမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်-
[[Category:Articles containing Thai-language text]]

* Bangkok Metropolitan Area အတွက် မူဝါဒများ ချမှတ်ပြီး အကောင်အထည်ဖော်ခြင်း။ 
* ဘန်ကောက်မြို့တော်အုပ်ချုပ်ရေးကို ဦးစီးခြင်း။ 
* ဒုတိယ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးများ၊ အကြံပေးများ၊ ဘုတ်အဖွဲ့ဝင်များ၊ မြို့တော်အရာရှိများနှင့် ပြည်သူ့ဝန်ထမ်းများကို ခန့်အပ်ခြင်းနှင့် ဖယ်ရှားခြင်း။
* ထိုင်းနိုင်ငံ အစိုးရအဖွဲ့ ၊ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် နှင့် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနတို့၏ အမိန့်များကို ညှိနှိုင်း ဆောင်ရွက်ရန်။
* မြို့တွင်းရှိ အေဂျင်စီများနှင့် ဝန်ဆောင်မှုများ ချောမွေ့စွာ လည်ပတ်နိုင်စေရန် ကြီးကြပ်ခြင်း။ 
* အုပ်ချုပ်ရေးမှူးသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ခရိုင်တစ်ခု၏ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးနှင့် အခြားသော မြို့တော်ဝန်များကဲ့သို့ တူညီသော လုပ်ပိုင်ခွင့်များဖြင့် ရင်းနှီးမြုပ်နှံထားခြင်း။ 
* ဘန်ကောက်မြို့တော်ကောင်စီတွင် ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည့် မြို့တော်အတွက် ဥပဒေနှင့် ဥပဒေကြမ်းများ ရေးဆွဲခြင်း။ 

== သမိုင်း ==
1973 ခုနှစ်မှစတင်၍ [[နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်း|မြို့တော်ဝန်]] ရုံးမှ အစိုးရအဖွဲ့မှ ခန့်အပ်သော တစ်ခုတည်းသော အလုပ်အမှုဆောင်တစ်ဦးမှ အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း မကြာမီတွင် အုပ်ချုပ်ရေးရုံးသည် လူကြိုက်များသော ရွေးချယ်တင်မြှောက်ထားသည့် ရုံးတစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ အုပ်ချုပ်บริหารราชการกรุงเทพมหานคร  ဗန်ကောက်ခရိုင်ကို အစားထိုးရန် ဘန်ကောက်မြို့တော်ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး လေးနှစ်သက်တမ်းဖြင့် ရွေးကောက်ခံ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတစ်ဦးကို ခန့်အပ်ခဲ့သည်။

ပထမအကြိမ် ရွေးကောက်ပွဲကို ၁၉၇၅ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁၀ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပခဲ့သည်။ Thammanoon Thien-ngern သည် ဘန်ကောက်၏ ပထမဆုံးသော မြို့သူမြို့သားများက တိုက်ရိုက်ရွေးကောက်ခံသော အုပ်ချုပ်ရေးမှုအဖြစ် ရွေးချယ်ခံခဲ့ရသည်။ သို့သော် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးနှင့် ဘန်ကောက်မြို့တော်ကောင်စီတို့ကြား ပဋိပက္ခများ ပြင်းထန်လာသဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ် Thanin Kraivichien မှ ရာထူးမှ ဖယ်ရှားကာ ခန့်အပ်မှုစနစ်ကို ပြန်လည်ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ ဘန်ကောက်မြို့တော်အုပ်ချုပ်ရေးဥပဒေ BE 2528 (1985) ကို အတည်ပြုပြီးနောက် ရွေးကောက်ပွဲများ ပြန်လည်စတင်ခဲ့သည်။ ရွေးကောက်ပွဲကို ၁၉၈၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပခဲ့သည်။
== အုပ်ချုပ်ရေးမှူးများစာရင်း ==
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center; border:1px #aaf solid;&quot;
! rowspan=&quot;2&quot; |စဉ်
! rowspan=&quot;2&quot; |ဓာတ်ပုံ
! rowspan=&quot;2&quot; width=&quot;200&quot; |နာမည် (မွေး-သေဆုံး)
! colspan=&quot;3&quot; |တာဝန်ထမ်းဆောင်သည့်သက်တမ်း
! colspan=&quot;2&quot; rowspan=&quot;2&quot; width=&quot;90&quot; |နိုင်ငံရေးပါတီ
! rowspan=&quot;2&quot; |ရွေးကောက်ပွဲ
|-
! width=&quot;85&quot; |{{Small|တာဝန်စတင်ရက်}}
! width=&quot;85&quot; |{{Small|တာဝန်ပြီးဆုံးရက်}}
! width=&quot;85&quot; |{{Small|တာဝန်ထမ်းဆောင်သည့်ကာလ}}
|-
|'''1'''
|[[ဖိုင်:ชำนาญ_ยุวบูรณ์.jpg|99x99px]]
|'''Chamnan Yaovabun'''&lt;br /&gt;ชำนาญ ยุวบูรณ์&lt;br /&gt;{{Small|(1914–2015)}}
|{{Small|1 January}}&lt;br /&gt;1973
|{{Small|22 October}} 1973
|{{Ayd|1973|01|01|1973|10|22}}
| style=&quot;background:{{party color|Independent politician}};&quot; |
|တစ်သီးပုဂ္ဂလ
|—
|-
|'''2'''
|[[ဖိုင်:Adth_Visutyothapibal.png|116x116px]]
|'''At Visutyothaphiban'''&lt;br /&gt;อรรถ วิสูตรโยธาภิบาล&lt;br /&gt;{{Small|(1915–2004)}}
|{{Small|1 November}}&lt;br /&gt;1973
|{{Small|4 June}}&lt;br /&gt;1974
|{{Ayd|1973|11|01|1974|06|04}}
| style=&quot;background:{{party color|Independent politician}};&quot; |
|တစ်သီးပုဂ္ဂလ
|—
|-
|'''3'''
|[[ဖိုင်:Seal_Bangkok_Metropolitan_Admin_(green).svg|80x80px]]
|'''Siri Santabutra'''&lt;br /&gt;ศิริ สันติบุตร&lt;br /&gt;{{Small|(1912–2001)}}
|{{Small|5 June}}&lt;br /&gt;1974
|{{Small|9 March}}&lt;br /&gt;1975
|{{Ayd|1974|06|04|1975|03|09}}
| style=&quot;background:{{party color|Independent politician}};&quot; |
|တစ်သီးပုဂ္ဂလ
|—
|-
|'''4'''
|[[ဖိုင်:Seal_Bangkok_Metropolitan_Admin_(green).svg|80x80px]]
|'''Sai Hutacharoen'''&lt;br /&gt;สาย หุตะเจริญ
|{{Small|5 May}} 1975
|{{Small|9 August}}&lt;br /&gt;1975
|{{Ayd|1975|05|05|1975|08|09}}
| style=&quot;background:{{party color|Independent politician}};&quot; |
|တစ်သီးပုဂ္ဂလ
|—
|-
|'''5'''
|[[ဖိုင်:ธรรมนูญ_เทียนเงิน.jpg|109x109px]]
|'''Thammanoon Thien-ngern'''&lt;br /&gt;ธรรมนูญ เทียนเงิน&lt;br /&gt;{{Small|(1913–1989)}}
|{{Small|10 August}} 1975 
|{{Small|29 April}}&lt;br /&gt;1977
|{{Ayd|1975|08|10|1977|04|20}}
| style=&quot;background:{{party color|Democrat Party (Thailand)}};&quot; |
|Democrat
|1975
|-
|'''6'''
|[[ဖိုင်:ผู้ว่าการกรุงเทพมหานคร.jpg|107x107px]]
|'''Chalor Thammasiri'''&lt;br /&gt;ชลอ ธรรมศิริ&lt;br /&gt;{{Small|(1927–2021)}}
|{{Small|29 April}}&lt;br /&gt;1977
|{{Small|14 May}}&lt;br /&gt;1979
|{{Ayd|1977|04|29|1979|05|14}}
| style=&quot;background:{{party color|Independent politician}};&quot; |
|တစ်သီးပုဂ္ဂလ
|—
|-
|'''7'''
|[[ဖိုင်:Seal_Bangkok_Metropolitan_Admin_(green).svg|80x80px]]
|'''Chaowat Sudlapa'''&lt;br /&gt;เชาวน์วัศ สุดลาภา&lt;br /&gt;{{Small|(1933–2001)}}
|{{Small|4 July}}&lt;br /&gt;1979
|{{Small|16 April}}&lt;br /&gt;1981
|{{Ayd|1979|07|04|1981|04|16}}
| style=&quot;background:{{party color|Independent politician}};&quot; |
|တစ်သီးပုဂ္ဂလ
|—
|-
|'''8'''
|[[ဖိုင်:Seal_Bangkok_Metropolitan_Admin_(green).svg|80x80px]]
|'''Thiem Mokaranont'''&lt;br /&gt;เทียม มกรานนท์
|{{Small|28 April}}&lt;br /&gt;1981
|{{Small|1 November}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;1984
|{{Ayd|1981|04|28|1984|11|01}}
| style=&quot;background:{{party color|Independent politician}};&quot; |
|တစ်သီးပုဂ္ဂလ
|—
|-
|'''9'''
|[[ဖိုင်:Seal_Bangkok_Metropolitan_Admin_(green).svg|80x80px]]
|'''Asa Meksavan'''&lt;br /&gt;อาษา เมฆสวรรค์&lt;br /&gt;{{Small|(born 1924)}}
|{{Small|6 November}}&lt;br /&gt;1984
|{{Small|13 November}}&lt;br /&gt;1985
|{{Ayd|1984|11|06|1985|11|14}}
| style=&quot;background:{{party color|Independent politician}};&quot; |
|တစ်သီးပုဂ္ဂလ
|—
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |'''10'''
| rowspan=&quot;2&quot; |[[ဖိုင်:Chamlong_Srimuang_2008_(cropped).jpg|113x113px]]
| rowspan=&quot;2&quot; |'''Chamlong Srimuang'''&lt;br /&gt;จำลอง ศรีเมือง&lt;br /&gt;{{Small|(born 1935)}}
| rowspan=&quot;2&quot; |{{Small|14 November}}&lt;br /&gt;1985
| rowspan=&quot;2&quot; |{{Small|22 January}}&lt;br /&gt;1992
| rowspan=&quot;2&quot; |{{Ayd|1985|11|14|1992|01|22}}
| style=&quot;background:{{party color|Independent politician}};&quot; |
|တစ်သီးပုဂ္ဂလ&lt;br /&gt;{{Small|(until 1988)}}
|1985
|-
| style=&quot;background:{{party color|Palang Dharma Party}};&quot; |
|Palang Dharma&lt;br /&gt;{{Small|(from 1988)}}
|1990
|-
|'''11'''
|[[ဖိုင်:กฤษฎา_อรุณวงษ์_ณ_อยุธยา.jpg|106x106px]]
|'''Krisda Arunvongse na Ayudhya'''&lt;br /&gt;กฤษฎา อรุณวงษ์ ณ อยุธยา&lt;br /&gt;{{Small|(1932–2010)}}
|{{Small|19 April}}&lt;br /&gt;1992
|{{Small|18 April}}&lt;br /&gt;1996
|{{Ayd|1992|04|19|1996|04|18}}
| style=&quot;background:{{party color|Palang Dharma Party}};&quot; |
|Palang Dharma
|1992
|-
|'''12'''
|[[ဖိုင်:Bhichit_Rattakul_2008_(cropped).jpg|107x107px]]
|'''Bhichit Rattakul'''&lt;br /&gt;พิจิตต รัตตกุล&lt;br /&gt;{{Small|(born 1946)}}
|{{Small|2 June}}&lt;br /&gt;1996
|{{Small|1 June}}&lt;br /&gt;2000
|{{Ayd|1996|06|02|2000|06|01}}
| style=&quot;background:{{party color|Independent politician}};&quot; |
|တစ်သီးပုဂ္ဂလ
|1996
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |'''13'''
| rowspan=&quot;2&quot; |[[ဖိုင်:Samak_Sundaravej.JPG|105x105px]]
| rowspan=&quot;2&quot; |'''Samak Sundaravej'''&lt;br /&gt;สมัคร สุนทรเวช&lt;br /&gt;{{Small|(1935–2009)}}
| rowspan=&quot;2&quot; |{{Small|23 July}}&lt;br /&gt;2000
| rowspan=&quot;2&quot; |{{Small|22 July}}&lt;br /&gt;2004
| rowspan=&quot;2&quot; |{{Ayd|2000|07|23|2004|07|22}}
| style=&quot;background:{{party color|Thai Citizen Party}};&quot; |
|Thai Citizen&lt;br /&gt;{{Small|(until 2001)}}
| rowspan=&quot;2&quot; |2000
|-
| style=&quot;background:{{party color|Independent politician}};&quot; |
|တစ်သီးပုဂ္ဂလ&lt;br /&gt;{{Small|(from 2001)}}
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |'''14'''
| rowspan=&quot;2&quot; |[[ဖိုင်:ประชุมพรรคประชาธิปัตย์_วันที่_4_มิถุนายน_2553_(The_Official_Site_of_The_Prime_Minister_of_Thailand_P_-_Flickr_-_Abhisit_Vejjajiva_(2).jpg|120x120px]]
| rowspan=&quot;2&quot; |'''Apirak Kosayodhin'''&lt;br /&gt;อภิรักษ์ โกษะโยธิน&lt;br /&gt;{{Small|(born 1961)}}
| rowspan=&quot;2&quot; |{{Small|29 August}}&lt;br /&gt;2004
| rowspan=&quot;2&quot; |{{Small|19 November}}&lt;br /&gt;2008
| rowspan=&quot;2&quot; |{{Ayd|2004|08|29|2008|11|19}}
| rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;background:{{party color|Democrat Party (Thailand)}};&quot; |
| rowspan=&quot;2&quot; |Democrat
|2004
|-
|2008
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |'''15'''
| rowspan=&quot;2&quot; |[[ဖိုင်:Sukhumbhand_Paribatra01.jpg|112x112px]]
| rowspan=&quot;2&quot; |{{Small|Mom Rajawongse}}&lt;br /&gt;'''Sukhumbhand Paribatra'''&lt;br /&gt;หม่อมราชวงศ์สุขุมพันธุ์ บริพัตร&lt;br /&gt;{{Small|(born 1952)}}
| rowspan=&quot;2&quot; |{{Small|11 January}}&lt;br /&gt;2009
| rowspan=&quot;2&quot; |{{Small|18 October}}&lt;br /&gt;2016
| rowspan=&quot;2&quot; |{{Ayd|2009|01|11|2016|10|18}}
| rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;background:{{party color|Democrat Party (Thailand)}};&quot; |
| rowspan=&quot;2&quot; |Democrat
|2009
|-
|2013
|-
|'''16'''
|[[ဖိုင်:Aswin_Kwanmuang_2019.png|103x103px]]
|'''Aswin Kwanmuang'''&lt;br /&gt;อัศวิน ขวัญเมือง&lt;br /&gt;{{Small|(born 1951)}}
|{{Small|18 October}}&lt;br /&gt;2016
|{{Small|24 March}}&lt;br /&gt;2022
|{{Ayd|2016|10|18|2022|03|24}}
| style=&quot;background:{{party color|Independent politician}};&quot; |
|တစ်သီးပုဂ္ဂလ
|—
|-
|'''17'''
|[[ဖိုင်:BMA_Expo_2023_-_Chadchart_Sittipunt_ชัชชาติ_สิทธิพันธุ์_-_img_04.jpg|107x107px]]
|'''Chadchart Sittipunt'''&lt;br /&gt;ชัชชาติ สิทธิพันธุ์&lt;br /&gt;{{Small|(born 1966)}}
|{{Small|22 May}}&lt;br /&gt;2022
|Incumbent
|{{Ayd|2022|05|22}}
| style=&quot;background:{{party color|Independent politician}};&quot; |
|တစ်သီးပုဂ္ဂလ
|2022
|-
| colspan=&quot;9&quot; |
* အခြားနည်းဖြင့် မဖော်ပြပါက ၎င်းတို့ကို ရွေးချယ်ခဲ့သည်။
|-
|}

*

== ဆက်လက် ဖတ်ရှုပါ ==

* [[ဘန်ကောက်မြို့၏ ခရိုင်များစာရင်း]]

== မှတ်စုများ ==
{{Notelist}}
&lt;references /&gt;
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး]]</text>
      <sha1>t325wiu3gykbqudbatl3hi2cdun00s1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစိုးရ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>268716</id>
    <revision>
      <id>877726</id>
      <parentid>872952</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T16:55:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>/* အမျိုးသားလွှတ်တော် (National Assembly) */</comment>
      <origin>877726</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31787" sha1="2zgnbcs2fc461uzdaj5tcuvhr43o7xr" xml:space="preserve">{{Infobox executive government|government_name=ထိုင်းနိုင်ငံအစိုးရ|nativename=รัฐบาลไทย|leader_title=ဝန်ကြီးချုပ်
([[ပေထုံတန် ရှင်နာဝပ်]])|main_organ=[[ထိုင်းအစိုးရအဖွဲ့]]|address=ထိုင်းအစိုးရအိမ်တော် &lt;br&gt; အမှတ်(၁)၊ ဗိဿနိုးလောကလမ်း၊ ဘန်ကောက်မြို့။|country={{flag|Thailand}}ဘုရင့်နိုင်ငံ|image=Emblem of Thailand.svg|state=|border=central|image_size=180px|background_color=#a51931|date_established={{Start date and age|1932|06|24|df=y}}|ministries=ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးဌာနနှင့်အတူ ဝန်ကြီးဌာနပေါင်း ၁၉ ခုရှိ။|caption=ထိုင်းနိုင်ငံတော်တံဆိပ်|appointed=ထိုင်းဘုရင် ([[ဝဇိရာလင်္ကရဏ]])|budget=[[ထိုင်းဘတ်ငွေ|฿]]3.75 trillion (FY2025&lt;ref&gt;{{cite web |title=ครม. เห็นชอบร่าง พ.ร.บ.งบประมาณรายจ่าย ปีงบประมาณ 2568 |url=https://www.prachachat.net/politics/news-1584436 |language=th-TH |access-date=23 June 2024 |date=12 June 2024}}&lt;/ref&gt;)}}{{ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး}}

'''ထိုင်းနိုင်ငံအစိုးရ''' (သို့မဟုတ်) '''ထိုင်းဘုရင့်အစိုးရ''' ([[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]] - Royal Thai Government, [[ထိုင်းအက္ခရာ|ထိုင်း]]: รัฐบาลไทย, [[လက်တင်ဘာသာစကား|ရောမ]]: Ratthaban Thai, [[ပါဠိ]]: ရဋ္ဌပါလ.ထိုင်း) သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ဖြစ်ပြီး [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်|ဝန်ကြီးချုပ်]]က ဦးဆောင်သည်။ ထိုင်းအစိုးရ [[တစ်ပြည်ထောင်နိုင်ငံ]] သို့မဟုတ် ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု ကြီးမားသောစနစ်ကို ကျင့်သုံးသည်။ 

တိုင်းပြည်သည် [[စကြီမင်းဆက်]] စတင်အပြီး မင်းနေပြည်တော် [[ဘန်ကောက်မြို့]]ကို ၁၇၈၂ ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ပြီးနောက်ပိုင်းမှ ခေတ်သစ်တိုင်းပြည်တစ်ခု အဖြစ် တည်ရှိလာသည်။​ [[အကြွင်းမဲ့ဘုရင်စနစ်]]ကို ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် အာဏာသိမ်းမှုဖြင့် ဖြိုးဖျက်ခဲ့ပြီး [[စည်းမျဉ်းခံဘုရင်စနစ်]]ဖြင့် အစားထိုးခဲ့ကြသည်။ 

ထိုအချိန်မှစ၍ ၂၀၁၄ ခုနှစ် မေလတွင် နောက်ဆုံးအကြိမ် အာဏာသိမ်းပြီးနောက် နှင့် ဒီမိုကရေစီကြားကာလ အနည်းငယ်တွင် [[ထိုင်းဘုရင့်တပ်မတော်|စစ်တပ်မှ]] ခေါင်းဆောင်များ ဆက်တိုက် အုပ်ချုပ်ခဲ့ပြီး တိုင်းပြည်ကို အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ (စစ်တပ်က ခန့်အပ်ထားသော ကောင်စီက ရေးဆွဲခဲ့သော်လည်း ပြည်လုံးကျွတ်ဆန္ဒခံယူပွဲဖြင့် အတည်ပြုခဲ့သည်) ကို စစ်အာဏာရှင်စနစ်ဖြင့် တိုင်းပြည်ကို အုပ်ချုပ်နေသော ၂၀၁၄ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းသူများမှ ပယ်ဖျက်ခဲ့သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံမှာ အခုအချိန်အထိ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မပေါင်း နှစ်ဆယ် ရှိနေပါပြီ။ တလျှောက်လုံးမှာ အစိုးရရဲ့ အခြေခံဖွဲ့စည်းပုံက အတူတူပါပဲ။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစိုးရသည် အုပ်ချုပ်ရေး၊ ဥပဒေပြုရေးနှင့် တရားစီရင်ရေးမဏ္ဍိုင်ဟူ၍ မဏ္ဍိုင်သုံးရပ်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ အစိုးရစနစ်သည် [[ဝက်စ်မင်စတာစနစ်|Westminster စနစ်]] ၏ ပုံစံအတိုင်းဖြစ်သည်။ 

အစိုးရ၏ ဌာနခွဲအားလုံးသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ [[ဘန်ကောက်မြို့|မြို့တော်ဘန်ကောက်]]တွင် စုစည်းထားသည်။

== ဘုရင်စနစ် ==
{{Main article|စကြီမင်းဆက်}}
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဘုရင်မင်းမြတ် [[မဟာဝဇိရာလင်္ကရဏ]] (ရာမ ၁၀) သည် ၂၀၁၆ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၁၃ ရက်တွင် ခမည်းတော် [[ဘူမိဗလအတုလျတေဇ]] (ရာမ ၉ ဘုရင်) နတ်ရွာစံပြီးနောက် ထီးနန်းဆက်ခံခဲ့သည်။  ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲဖြစ်ပြီး ၎င်း၏ တာဝန်များကို ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဗြဲတိုက်ကောင်စီမှ ကူညီဆောင်ရွက်ပေးသည်။ [[ဖိုင်:King_Rama_X_official_(crop).png|left|thumb|207x207px| ရာမ ၁၀ ဘုရင်သည်၂၀၁၆ခုနှစ်ကတည်းက နန်းတက်ခဲ့သည်။]]

ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ နိုင်ငံတော်အချုပ်အခြာအာဏာသည် ပြည်သူ့လက်ထဲတွင်ရှိသော်လည်း ဘုရင်မှ ထိုင်းအစိုးရ၏ အစိတ်အပိုင်းသုံးရပ်မှတစ်ဆင့် ထိုအာဏာများကို ကျင့်သုံးမည်ဟု ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ဘုရင်အား အာဏာအလွန်နည်းပါးစွာ ပေးထားသော်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အထိမ်းအမှတ်နှင့် သဏ္ဌာန်ဆောင်သူအဖြစ် ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲအနေဖြင့် သူ့တွင် အာဏာအချို့ရှိပြီး အစိုးရလုပ်ငန်းဆောင်တာများတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ရန် အခန်းကဏ္ဍတစ်ရပ်ရှိသည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ဘုရင်သည် [[ထိုင်းဘုရင့်တပ်မတော်|ထိုင်းတပ်မတော်]]၏ ခေါင်းဆောင်လည်းဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ဖြစ်ရမည့်အပြင် နိုင်ငံတွင်းရှိ ဘာသာတရားအားလုံး၏ ကာကွယ်သူလည်းဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် ဘုရင်တွင် အိမ်ရှေ့စံခန့်အပ်ခြင်း၊ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ပေးခြင်းနှင့် ဘုရင်ခံသဘောတူညီချက်စသည့် ရိုးရာအာဏာအချို့ကိုလည်း ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားသည်။ 

လက်ရှိဘုရင်မင်းမြတ်သည် ၁၇၈၂ ခုနှစ်တွင် [[ရာမ ၁]] ဘုရင်မှ တည်ထောင်ခဲ့သော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အုပ်စိုးသည့် မင်းဆက် [[စကြီမင်းဆက်|စကြီ]]မင်းသားမျိုးနွယ်၏ ခေါင်းဆောင်လည်း ဖြစ်သည်။ ဘုရင်ဘူမိဗလအတုလျတေဇလက်ထက်တွင် မင်းမျိုးမင်းနွယ်နှင့် တော်ဝင်မိသားစု၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှု အထွတ်အထိပ်ရောက်ခဲ့သော်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အရေးပါသော လေးစားမှုကို ဆက်လက်ရရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ ရာမ ၉ ဘုရင်မှာ လူကြိုက်များပြီး ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ ဩဇာအာဏာရှိသူဖြစ်ကာ နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းများကို ဖြေရှင်းရန် အချိန်အခါအားလျော်စွာ အသုံးပြုခဲ့သည်။ ဘုရင်၏ တရားဝင်နေထိုင်ရာနေရာမှာ [[တော်ဝင်နန်းတော် (ဘန်ကောက်)|တော်ဝင်နန်းတော်]]ဖြစ်သော်လည်း လက်ရှိဘုရင်မှာ ဘန်ကောက်မြို့ရှိ ဒူဆစ်နန်းတော်ဝင်ရှိ အမ္ဗရဌာနနန်းတော်ဆောင်တွင် အဓိကနေထိုင်သည်။ ဘုရင်၏ အိမ်ထောင်စုကို တော်ဝင်အိမ်ထောင်စုဗျူရိုမှ စီမံခန့်ခွဲပြီး ဘဏ္ဍာရေးကို တော်ဝင်ပိုင်ဆိုင်မှုဗျူရိုမှ စီမံခန့်ခွဲသော်လည်း ဤရုံးများကို ဘုရင်မင်းမြတ်၏ တိုက်ရိုက်ထိန်းချုပ်မှုအောက်သို့ လွှဲပြောင်းပေးရန် လုပ်ဆောင်နေသည်။

ထီးနန်းအမွေဆက်ခံမည့်သူမှာ မင်းသား[[ဒီပင်္ကရ ရံသိဇောတိ|ဒီပင်္ကရရံသိဇောတ]] ဖြစ်သော်လည်း မင်းသားအား အနာဂတ်တွင် အိမ်ရှေ့မင်းအဖြစ် ခန့်အပ်မည်လားဆိုသည်မှာ ဘုရင်၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အပေါ်တွင်သာ မူတည်သည်။ ထီးနန်းဆက်ခံမှုကို ၁၉၂၄ ခုနှစ် နန်းတွင်းဆက်ခံရေး ဥပဒေအရ ဘုရင်[[ဝဇိရာဝုဓ|ဝဇီရာဝုဓ]]မှ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ နန်းတွင်းဥပဒေသည် အမျိုးသားများသာ အမွေဆက်ခံခွင့်ရှိပြီး အဖမှ သားသို့သာ အမွေဆက်ခံခွင့်ရှိသည့် အမျိုးသားမျဉ်းဆက်စံနစ်ကို လိုက်နာသည်။ သို့သော် ၁၉၇၄ ခုနှစ် ထိုင်းဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ချက်အရ မင်းသမီးတစ်ဦးအား ထီးနန်းဆက်ခံခွင့်ပြုထားသည်။
== အုပ်ချုပ်ရေး ==
[[ဖိုင်:Government_House_of_Thailand.JPG|right|thumb|290x290px| ထိုင်းအစိုးရအိမ်တော် ၊ ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးနှင့် ထိုင်းအစိုးရအဖွဲ့ရုံးများ]]

=== ဝန်ကြီးချုပ် ===
{{Main article|ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်}}
1932 ခုနှစ်မှစ၍ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ [[အစိုးရအဖွဲ့အကြီးအကဲ|အစိုးရ အကြီးအကဲ သည်]] အများအားဖြင့် အကြီးဆုံး ပါတီ သို့မဟုတ် ပါလီမန် အောက်လွှတ်တော် တွင် အကြီးဆုံး ညွန့်ပေါင်း ပါတီ ၏ ခေါင်းဆောင် ဖြစ်သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်သည် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေနှင့်အညီ ပထမအကြိမ် ပြည်သူ့လွှတ်တော်တွင် ရွေးကောက်ပွဲဖြင့် ရွေးချယ်ခြင်းဖြစ်သည် ( BE2560 ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ လာမည့် ၅ နှစ်အထိ ဝန်ကြီးချုပ်ကို လွှတ်တော်နှစ်ရပ်စလုံးမှ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ရမည်)၊ ထို့နောက် ဘုရင်က တရားဝင် ခန့်အပ်သည်။

=== အစိုးရအဖွဲ့ ===
{{Main article|ထိုင်းအစိုးရအဖွဲ့}}
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ကက်ဘိနက် သို့မဟုတ် ထိုင်းနိုင်ငံဝန်ကြီးများကောင်စီသည် နိုင်ငံတော်၏ ဝန်ကြီး ၃၅ ဦးဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော ကောင်စီ ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းများ၏ ပင်မကဏ္ဍကို တွက်ချက်ထားသော အစိုးရဝန်ကြီးဌာန 20 ရှိပါသည်။ အစိုးရအဖွဲ့သည် အစိုးရ၏ မူဝါဒများ ချမှတ်ခြင်းနှင့် အကောင်အထည်ဖော်ရန် တာဝန်ရှိသည်။ ကက်ဘိနက်အဖွဲ့ဝင်များသည် အခြားနိုင်ငံများတွင်ကဲ့သို့ အောက်လွှတ်တော်အဖွဲ့ဝင်များဖြစ်ရန် မလိုအပ်ဘဲ အများစုမှာ ဖြစ်လေ့ရှိသည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး နှင့် အစိုးရအဖွဲ့ရုံးများသည် ထိုင်းအစိုးရအိမ်တော်အား သိမ်းပိုက်ထားသည်။

== ဥပဒေပြုရေး ==
[[ဖိုင်:Sappaya-Sapasathan_Pano_(II).jpg|right|thumb|270x270px| [[ထိုင်းလွှတ်တော်ရုံး|Sappaya-Sapasathan]] သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အမျိုးသားလွှတ်တော် အစည်းအဝေးနေရာဖြစ်သည်။]]{{See also|ထိုင်းလွှတ်တော်}}

=== အမျိုးသားလွှတ်တော် (National Assembly) ===
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အမျိုးသားလွှတ်တော်သည် ထိုင်းအစိုးရ၏ ဥပဒေပြုရေးမဏ္ဍိုင် ဖြစ်သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး &quot;ယာယီ&quot; ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ စတင်တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ၁၉၃၂ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၈ ရက်နေ့တွင် အာနန္ဒသမာဂမ်ပလ္လင်ခန်းမ၌ ပထမဆုံးအကြိမ် စတင်တွေ့ဆုံခဲ့သည်။

အမျိုးသားလွှတ်တော်သည် အထက်လွှတ်တော် (วุฒิสภา) နှင့် အောက်လွှတ်တော် (สภาผู้แทนราษฎร) ဟူ၍ လွှတ်တော်နှစ်ရပ်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော နှစ်ဖက်လွှတ်တော်စနစ် ဖြစ်သည်။ ဥပဒေပြုရေးမဏ္ဍိုင်၏ လက်ရှိဖွဲ့စည်းပုံမှာ နောက်ဆုံးပေါ်ပေါက်ခဲ့သော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေများနှင့်အညီ ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းထားခြင်း ဖြစ်သည်။ လွှတ်တော်အစည်းအဝေးကို [[ထိုင်းလွှတ်တော်ရုံး|သပ္ပါယသဘာဌာန]] အဆောက်အဦတွင် ကျင်းပသည်။ 

=== အထက်လွှတ်တော် ===
{{See also|ထိုင်းအထက်လွှတ်တော်}}
အမျိုးသားလွှတ်တော်၏ အထက်လွှတ်တော်ကို ၁၉၄၆ ခုနှစ်တွင် စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ သမိုင်းကြောင်းအရ စစ်တပ်နှင့် အထက်တန်းလွှာတို့၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုရှိခဲ့သည်။ လက်ရှိအထက်လွှတ်တော်တွင် အဖွဲ့ဝင် ဦးရေ စုစုပေါင်း ၂၀၀ ရှိသည်။

* '''ရွေးကောက်ခံအဖွဲ့ဝင်:''' ခရိုင် ၇၆ ခု နှင့် ဘန်ကောက်မြို့တော်တို့မှ ပြည်နယ်/မြို့တော် တစ်ခုလျှင် တစ်ဦးနှုန်းဖြင့် ၇၇ ဦးကို မဲဆန္ဒရှင်များက တိုက်ရိုက်ရွေးကောက်တင်မြှောက်သည်။
* '''ရွေးချယ်ခံအဖွဲ့ဝင်:''' ကျန် ၇၃ ဦးကို အထက်လွှတ်တော် ရွေးချယ်ရေးကော်မရှင်မှ ရွေးချယ်သည်။ ဤကော်မရှင်ကို ရွေးကောက်ခံနှင့် ခန့်အပ်ခံ အရာရှိများဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။

=== အောက်လွှတ်တော် ===
{{See also|ထိုင်းအောက်လွှတ်တော်}}
အမျိုးသားလွှတ်တော်၏ အောက်လွှတ်တော်သည် ၁၉၃၂ ခုနှစ်ကတည်းက ပုံစံအမျိုးမျိုးဖြင့် တည်ရှိခဲ့ပြီး ထိုင်းအစိုးရ၏ အဓိက ဥပဒေပြုလွှတ်တော်ဖြစ်သည်။ လက်ရှိအောက်လွှတ်တော်တွင် အဖွဲ့ဝင် ဦးရေ ၅၀၀ ပါဝင်သည်။

* '''မဲဆန္ဒနယ်အလိုက် ကိုယ်စားလှယ်:''' အဖွဲ့ဝင် ၄၀၀ ကို တစ်နိုင်ငံလုံးရှိ မဲဆန္ဒနယ်များမှ မဲအများဆုံးရရှိသူစနစ်ဖြင့် တိုက်ရိုက်ရွေးချယ်တင်မြှောက်သည်။
* '''အချိုးကျ ကိုယ်စားလှယ်:''' ကျန်အဖွဲ့ဝင် ၁၀၀ ကို ပါတီစာရင်း (party-list) စနစ်ဖြင့် အချိုးကျကိုယ်စားပြုမှုအရ ရွေးကောက်တင်မြှောက်သည်။ ဤအဖွဲ့ဝင်များကို မဲဆန္ဒနယ်အလိုက် ရရှိသော မဲများ၏ စုစုပေါင်း အရေအတွက်အပေါ် မူတည်၍ နိုင်ငံရေးပါတီများမှ ရရှိသည်။

မဲဆန္ဒရှင်များသည် မဲဆန္ဒနယ် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းအတွက် တစ်မဲနှင့် ၎င်းတို့၏ မဲဆန္ဒနယ်ရှိ ပါတီတစ်ခုအတွက် တစ်မဲ စုစုပေါင်း မဲနှစ်မဲ ပေးရသောစနစ်ဖြစ်သည်။

== တရားစီရင်ရေး ==
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ တရားစီရင်ရေးစနစ်တွင် စစ်ခုံရုံး (၂၀၁၄ ခုနှစ် မေလ ၂၂ ရက်မှ စတင်၍ အာဏာတိုးချဲ့ခဲ့သည့်)၊ တရားစီရင်ရေးစနစ်၊ အုပ်ချုပ်ရေးတရားရုံးစနစ်နှင့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ တရားရုံးတို့ ပါဝင်သည်။

=== တရားရုံးများ ===
တရားရုံးများသည် ထိုင်းတရားစီရင်ရေးစနစ်၏ အကြီးဆုံးဌာနခွဲဖြစ်သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် တရားရုံးများကို ပထမတန်းတရားရုံး၊ အယူခံတရားရုံးနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတရားလွှတ်တော်ချုပ်ဟူ၍ အဆင့်သုံးဆင့်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။

=== အုပ်ချုပ်ရေးတရားရုံးများ ===
အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာတရားရုံးစနစ်တွင် အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာတရားရုံးများနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးတရားရုံးချုပ်ဟူ၍ အဆင့်နှစ်ဆင့်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ တရားရုံးစနစ်ကို ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် စတင်ဖန်တီးခဲ့သည်။ အုပ်ချုပ်ရေးတရားရုံးသည် ပုဂ္ဂလိက နိုင်ငံသားများနှင့် နိုင်ငံတော် သို့မဟုတ် ၎င်း၏ အင်္ဂါများကြားတွင် အဓိကအားဖြင့် ကြားနာသည်။

=== ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေခုံရုံး ===
၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ တရားရုံးသည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေနှင့် ပတ်သက်သည့် ကိစ္စရပ်များကို ဖြေရှင်းရန် အထက်တရားရုံးအဖြစ် တစ်ခုတည်းကိုသာ ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ ၎င်းသည် ကြီးမားသောအာဏာနှင့် ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုကို စုဆောင်းခဲ့ပြီး လမ်းတစ်လျှောက်တွင် အငြင်းပွားဖွယ်ရာများစွာကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ၂၀၀၆ ခုနှစ် နှင့် ၂၀၀၈ ခုနှစ် နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းများ အတွင်း နိုင်ငံရေး ပိတ်ဆို့မှုများနှင့် လူမှုရေး မငြိမ်သက်မှုများကို ဖြေရှင်းပေးသည့် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ တရားရုံး၏ အာဏာကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့သည်။ 

== တရားရေးစနစ် ==
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ တရားစီရင်ရေးစနစ်သည် ထိုင်းရိုးရာဓလေ့ထုံးတမ်းများနှင့် အနောက်တိုင်းဥပဒေများကို ရောနှောထားသည်။ အနောက်တိုင်းမှ အရင်းအမြစ်ဖြစ်သော ဥပဒေများကို မကြာခဏ အလွဲသုံးစားလုပ်ပြီး ဖောက်ပြန်နေပါသည်။ ရိုးရာ &quot;ထိုင်း&quot; ဥပဒေများသည် ခမာအင်ပါယာ မှ အသုံးပြုသည့် ဟိန္ဒူ-ပုဏ္ဏားဥပဒေများ၏ ရလဒ်ဖြစ်သည်။ ထိုင်းတရားစီရင်ရေးစနစ်တွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိမှု မရှိပါ။ ဆဲဆိုခြင်းနှင့် အသရေဖျက်ခြင်းများသည် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အရပ်ဘက်ဆိုင်ရာ နှိပ်စက်မှုများမဟုတ်ဘဲ ရာဇဝတ်မှုဖြစ်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ တရားစီရင်ရေးစနစ်သည် မူးယစ်ဆေးဝါးလက်ဝယ်ထားရှိမှု သို့မဟုတ် မှောင်ခိုရောင်းချမှုကဲ့သို့သော ရာဇဝတ်မှုများကြောင့် ထောင်ဒဏ်တစ်သက် သို့မဟုတ် သေဒဏ်အထိ ပြစ်ဒဏ်များချမှတ်ခံရလေ့ရှိပြီး အကြမ်းဖက်မှုနှင့် အိမ်ထောင်ရေးဖောက်ပြန်မှုကဲ့သို့သော ရာဇဝတ်မှုများကဲ့သို့သော ရာဇဝတ်မှုများအတွက် သက်ညှာသောပြစ်ဒဏ်များ ချမှတ်ခံရလေ့ရှိသည်။

မွတ်ဆလင်အများစုနေထိုင်သည့် ထိုင်းနိုင်ငံတောင်ပိုင်းနယ်စပ်ပြည်နယ်များတွင် ခရိုင်အစ္စလာမ်မစ်ကော်မတီများသည် တရားစီရင်မှု၊ မိသားစု၊ အိမ်ထောင်ရေးနှင့် ကွာရှင်းမှုကိစ္စများတွင် ကန့်သတ်စီရင်ပိုင်ခွင့်ရှိသည်။

== ဒေသန္တရအစိုးရ ==
{{Main article|ဒေသပါလ}}
ထိုင်းနိုင်ငံကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပြည်နယ်များ|ခရိုင် ၇၆ ခု]] ( ''ကျန်ဝတ်'' ) ဟူ၍ ပိုင်းခြားထားသည်။ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနသည် ခရိုင်အားလုံးအတွက် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးများကို ခန့်အပ်သည်။ ပိုကြီးသော ဘန်ကောက်မြို့ကြီးသည် ခရိုင်တစ်ခုနှင့် တူညီသောအဆင့်တွင် အထူးအုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေဖြစ်သော်လည်း အုပ်ချုပ်ရေးမှူးကို လူကြိုက်များပြီး ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Bangkok's New Governor is Sending Shockwaves Through Thailand's Political Landscape|url=https://thediplomat.com/2022/08/bangkoks-new-governor-is-sending-shockwaves-through-thailands-political-landscape/|language=en-US|accessdate=23 May 2025}}&lt;/ref&gt;

== အခြား ဖတ်ရှုရန် ==

* [[ထိုင်းအစိုးရအဖွဲ့]]
* [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်]]
* [[ဘန်ကောက်မြို့တော်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့|ဘန်ကောက်မြို့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့]] (BMA)
* ထိုင်းအစိုးရ၏ လွတ်လပ်သော အေဂျင်စီများ
* ထိုင်းအစိုးရအေဂျင်စီများ

== ကိုးကား ==

[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေး]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းဘာသာစကား ပါဝင်သော ဆောင်းပါးများ]]
&lt;references /&gt;
[[ကဏ္ဍ:အာရှအစိုးရများ]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး]]</text>
      <sha1>2zgnbcs2fc461uzdaj5tcuvhr43o7xr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်</title>
    <ns>0</ns>
    <id>269024</id>
    <revision>
      <id>877724</id>
      <parentid>869004</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T16:46:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>877724</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25286" sha1="0j9dw34fnpt5cqb5cklhl4t321j5qru" xml:space="preserve">{{Infobox official post
| post = ထိုင်းဘုရင့်နိုင်ငံတော်
| body = 
| native_name = นายกรัฐมนตรีแห่งราชอาณาจักรไทย
| insignia = Seal of the Office of the Prime Minister of Thailand.svg
| insigniacaption = ဝန်ကြီးချုပ်အမှတ်တံဆိပ်တော်
| flag = Flag of the Prime Minister of Thailand.svg
| flagcaption = ဝန်ကြီးချုပ်အလံတော်
| flagborder = yes
| image = PM Paetongtarn of Thailand (2024) (cropped-4).jpg
| incumbent = [[ပေထုံတန် ရှင်နာဝပ်]]
| incumbentsince = 16 August 2024
| department = ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး၊ တော်ဝင်ထိုင်းအစိုရအဖွဲ့
| style = {{ubli|Prime Minister&lt;br&gt;(informal)|[[Excellency|Her Excellency]]&lt;br&gt;(diplomatic)}}

| type = အစိုးရအကြီးအကဲ
| member_of = ထိုင်းအစိုးရအဖွဲ့၊ နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးကောင်စီ၊ ပြည်တွင်းလုံခြုံရေးဆောင်ရွက်မှုကွပ်ကဲရေးဌာန
| reports_to = {{hlist| [[မဟာဝဇိရာလင်္ကရဏ | ထိုင်းဘုရင်မင်းမြတ်]]|
ထိုင်းလွှတ်တော်}}
| residence = ဗိဿားနိုးလောက စံအိမ်တော်
| seat = အစိုးရအိမ်တော်
| nominator = အောက်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ (လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်အများစု မဲပေးမှုရလဒ်အရ)


| appointer = [[မဟာဝဇိရာလင်္ကရဏ | ထိုင်းဘုရင်မင်းမြတ်]]၏ အမိန့်တော်အရ
| termlength = လေးနှစ် (တစ်ကြိမ်သက်တမ်းတိုးလို့ရ၊ သက်တမ်းစုစုပေါင်းရှစ်နှစ်ထက်မပိုရ)
| constituting_instrument = ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ
| formation = {{start date and age|1932|6|28|df=y}}
| first = Manopakorn Nitithada
| deputy = ဒုတိယဝန်ကြီးများ
| salary = [[ထိုင်းဘတ်ငွေ|฿]]125,590 per month ($3,676 USD) &lt;ref&gt;{{cite news |last1=Nanuam |first1=Wassana |title=PM, cabinet to offer their salaries to Covid sufferers |url=https://www.bangkokpost.com/thailand/general/2146327/pm-cabinet-to-offer-their-salaries-to-covid-sufferers#:~:text=Currently%2C%20Prime%20Minister%20Prayut%20receives%20a%20monthly%20salary%20of%2075%2C590%20baht%20and%20a%20monthly%20position%20allowance%20of%2050%2C000%20baht%20which%20comes%20to%20125%2C590%20baht%20in%20total.%20Over%20three%20months%20he%20will%20be%20donating%20376%2C770%20baht. |website=Bangkok Post |access-date=3 November 2021}}&lt;/ref&gt;

| website = {{URL|http://www.thaigov.go.th/}}
|name=ထိုင်းဘုရင့်နိုင်ငံတော်၏ ဝန်ကြီးချုပ်}}

'''ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်''' ({{lang-th|นายกรัฐมนตรี}}; ရောမ: Nayok Ratthamontri, ပါဠိစကားလုံးမှာ '''နာယက ရဋ္ဌမန္တီ''' မှ ဆင်းသက်) သည် [[ထိုင်းနိုင်ငံ|ထိုင်းဘုရင့်နိုင်ငံတော်]]၏ အုပ်ချုပ်ရေး အစိုးရ အကြီးအကဲ ဖြစ်သည်။  ဝန်ကြီးချုပ်သည် [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစိုးရ|ထိုင်းအစိုးရအဖွဲ့]]၏ အကြီးအမှူး ဖြစ်သည့်အပြင် ဝန်ကြီးအဖွဲ့၏ ဥက္ကဋ္ဌလည်း ဖြစ်သည်။ ဤရာထူးကို ၁၉၃၂ ခုနှစ် ယိုးဒယားတော်လှန်ရေး ဖြစ်ပွားပြီးနောက် နိုင်ငံသည် စည်းမျဉ်းခံ ဘုရင်စနစ် ဖြစ်လာချိန်မှ စတင်ခဲ့သည်။

၂၀၁၄ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းမှု မတိုင်မီကာလက ဝန်ကြီးချုပ်လောင်းကို [[ထိုင်းအောက်လွှတ်တော်|ထိုင်းပြည်သူ့လွှတ်တော်]] (အောက်လွှတ်တော်) တွင် ရိုးရိုးမဲပိုများခြင်းဖြင့် အမည်စာရင်း တင်သွင်းခဲ့ပြီး၊ ထို့နောက် [[စကြီမင်းဆက်|ထိုင်းဘုရင်]]က ခန့်အပ်ကာ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုစေခဲ့သည်။ လွှတ်တော်၏ ရွေးချယ်မှုသည် အများအားဖြင့် ဝန်ကြီးချုပ်လောင်းသည် အောက်လွှတ်တော်ရှိ အကြီးဆုံး နိုင်ငံရေးပါတီ၏ ခေါင်းဆောင် သို့မဟုတ် အကြီးဆုံး ပါတီညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်ခြင်းအပေါ် အခြေခံခဲ့သည်။

၂၀၁၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအရ ဝန်ကြီးချုပ်သည် ရာထူးသက်တမ်းကို ဆက်တိုက်ဖြစ်စေ၊ မဆက်တိုက်ဖြစ်စေ စုစုပေါင်း ရှစ်နှစ်ထက် ပို၍ ထမ်းဆောင်ခွင့် မရှိပေ။

== သမိုင်း ==
ပြည်သူ့ကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ (ထိုင်း: ประธานคณะกรรมการราษฎร) ရာထူးကို ၁၉၃၂ ခုနှစ် ယာယီဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် ပထမဆုံး စတင်ဖန်တီးခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် &quot;ယိုးဒယားဝန်ကြီးချုပ်&quot; (ထိုင်း: นายกรัฐมนตรีสยาม) ဟု ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ယိုးဒယားနိုင်ငံသည် သွေးမဲ့တော်လှန်ရေးအပြီး ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ပါလီမန်ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံ ဖြစ်လာခဲ့သောကြောင့် ဤရာထူးကို ဗြိတိန်နိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ် ရာထူးကို ပုံစံယူထားသည်။ သို့သော် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် သီးခြားအစိုးရအဖွဲ့အကြီးအမှူးဟူသော အယူအဆမှာ အသစ်အဆန်း မဟုတ်ပေ။

၁၉၃၂ ခုနှစ်မတိုင်မီက ထိုင်းနိုင်ငံကို အကြွင်းမဲ့ဘုရင်များက အုပ်ချုပ်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံတော်အကြီးအမှူးနှင့် အစိုးရအကြီးအမှူး နှစ်မျိုးလုံးအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ သို့သော် [[စကြီမင်းဆက်]]၏ အလယ်ပိုင်းနှင့် နောက်ပိုင်း နန်းစံကာလများအတွင်း အချို့ပုဂ္ဂိုလ်များသည် အစိုးရအဖွဲ့အကြီးအမှူးနှင့် ညီမျှသော ရာထူးကို ရယူထားသည်ဟု ရှုမြင်ခံခဲ့ရသည်။ [[ရာမ ၄|မကုဋဘုရင်]] နန်းစံစဉ်ကာလတွင် ဘုရင်ခံသည် အကြွင်းမဲ့အာဏာရှင်စနစ်တွင်ပင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။ 

[[ရာမ ၅|ချူလာလောင်ကွန်း]]ဘုရင် နန်းစံစဉ်ကာလတွင် Damrong Rajanubhab မင်းသား သည် ဤအခန်းကဏ္ဍကို ရယူခဲ့သည်။ အမှန်အားဖြင့် ဝန်ကြီးချုပ်၏ ရှေ့ပြေးရာထူးဟု အများဆုံး သတ်မှတ်ခံရသော ရာထူးမှာ ရှေးခေတ် '''သမူဟနာယက''' (ထိုင်း: สมุหนายก) ရာထူး ဖြစ်ပြီး ၎င်းကို '''အဂ္ဂမဟာသေနာပတိ''' (ထိုင်း: อัครมหาเสนาบดี) သို့မဟုတ် &quot;အရပ်ဘက်ဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များ၏ အကြီးအမှူး ဝန်ကြီး&quot; က အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။

ယိုးဒယားနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး ဝန်ကြီးချုပ်မှာ တရားသူကြီးတစ်ဦးဖြစ်သူ '''ဖရာ မနောပကွန် နိတိတာဒါ''' '''(Phra Manopakorn Nithithada)''' ဖြစ်သည်။ ဤရာထူး၏ ဘွဲ့အမည်ကို ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် &quot;ယိုးဒယားဝန်ကြီးချုပ်&quot; မှ &quot;ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်&quot; ဟု ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင် ယိုးဒယားကို ထိုင်းဟု အမည်ပြောင်းလဲခြင်းနှင့်အတူ အမြဲတမ်း ဖြစ်လာခဲ့သည်။ တည်ရှိခဲ့သော ကာလအများစုတွင် ဤရာထူးကို စစ်တပ်ခေါင်းဆောင်များက ရယူခဲ့ကြပြီး (စုစုပေါင်း ၃၀ ဦးအနက် ၁၆ ဦး) ဖြစ်သည်။ စစ်တပ်၏ လွှမ်းမိုးမှုသည် နိုင်ငံ၏ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် ဖရာ ဖဟွန်း ဖွန်ဖယုဟ်သေနာ လက်ထက်တွင် စတင်ခဲ့ပြီး ၎င်းသည် ၁၉၃၃ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းမှုတွင် ၎င်း၏ အရပ်သား ဦးဆောင်သူကို ဖြုတ်ချခဲ့သည်။ အကြာဆုံး ရာထူးထမ်းဆောင်ခဲ့သော ဝန်ကြီးချုပ်မှာ စစ်သေနာပတိချုပ် ပလက် ဖိဘူးလ်ဆိုင်ခရမ် ဖြစ်ပြီး ၁၄ နှစ်၊ ၁၁ လနှင့် ၁၈ ရက်ကြာ ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ အတိုဆုံး ထမ်းဆောင်ခဲ့သူမှာ ထဝီ ဘူညာခက် ဖြစ်ပြီး ၁၈ ရက်သာ ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ဝန်ကြီးချုပ် ၉ ဦးကို အာဏာသိမ်းမှုများဖြင့် ဖယ်ရှားခဲ့ပြီး ၃ ဦးကို တရားရုံးအမိန့်ဖြင့် အရည်အချင်းပျက်ယွင်းစေခဲ့ကာ ၁၁ ဦးမှာ ရာထူးမှ နုတ်ထွက်ခဲ့ကြသည်။ ရာထူးရယူခဲ့သူများအနက် အငယ်ဆုံးမှာ အသက် ၃၇ နှစ်အရွယ်ရှိ ဖဲသွန်တန်း ရှင်နာဝပ် ဖြစ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး အမျိုးသမီး ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ယင်းလပ် ရှင်နာဝပ် ကို ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် ရရှိခဲ့သည်။ မနောပကွန် နိတိတာဒါ နောက်ပိုင်း ဝန်ကြီးချုပ်တိုင်းသည် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ ဖြစ်ကြသည်။

လက်ရှိ ၂၀၁၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် ဝန်ကြီးချုပ်သည် ရာထူးသက်တမ်းကို ဆက်တိုက်ဖြစ်စေ၊ မဆက်တိုက်ဖြစ်စေ စုစုပေါင်း ရှစ်နှစ်ထက် ပို၍ ထမ်းဆောင်ခွင့် မရှိကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ ဤရာထူးသက်တမ်း ကန့်သတ်ချက်သည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် သက်တမ်းကို မည်သို့ ရေတွက်မည်နှင့် ပတ်သက်၍ ငြင်းခုံမှုများ ရှိခဲ့ပြီးနောက် တရားဥပဒေအရ စိန်ခေါ်မှု ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ခုံရုံးက ၂၀၁၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းသည့်အချိန်မှ စတင်ရေတွက်ရမည်ဟု ၆-၃ ဖြင့် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ၂၀၁၄ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းမှုမှစ၍ ရာထူးရယူခဲ့သော်လည်း ပရာယု ချန်အိုချာ အနေဖြင့် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကို ဆက်လက်ထမ်းဆောင်ခွင့် ရခဲ့သည်။

== တာဝန်များ၊ အခွင့်အာဏာများနှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်များ ==
ဝန်ကြီးချုပ်သည် အစိုးရအဖွဲ့၏ ဥက္ကဋ္ဌ (သဘာပတိ) ဖြစ်ပြီး ဝန်ကြီးများ ခန့်အပ်ခြင်းနှင့် ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခြင်းတို့ကို ၎င်းတို့၏ အကြံဉာဏ်ဖြင့်သာ ပြုလုပ်နိုင်သည်။ အစိုးရအဖွဲ့ခေါင်းဆောင်အနေဖြင့် ဝန်ကြီးချုပ်သည် ၎င်းတို့၏ဝန်ကြီးများ အပါအဝင် အစိုးရတစ်ရပ်လုံး၏ ပျက်ကွက်မှုနှင့် စွမ်းဆောင်ရည်များအတွက် နောက်ဆုံးတွင် တာဝန်ရှိပါသည်။ အထင်ရှားဆုံး အစိုးရအဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ဝန်ကြီးချုပ်သည် နိုင်ငံရပ်ခြားတွင် နိုင်ငံကို ကိုယ်စားပြုပြီး ပြည်တွင်းရှိ အစိုးရ၏ အဓိက ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူလည်း ဖြစ်သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်သည် ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပြီး ဆယ့်ငါးရက်အတွင်း ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေနှင့်အညီ အမျိုးသားလွှတ်တော်၏ ပူးတွဲအစည်းအဝေးရှေ့တွင် အစိုးရ၏ မူဝါဒထုတ်ပြန်ချက်ကို တင်သွင်း၍ အစိုးရအဖွဲ့ကို ဦးဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။

ဝန်ကြီးချုပ်သည် ဌာနဆိုင်ရာများစွာကို တိုက်ရိုက်တာဝန်ယူသည်။ ၎င်းတို့တွင် အမျိုးသားထောက်လှမ်းရေးအေဂျင်စီ၊ ရသုံးမှန်းခြေငွေစာရင်းဗျူရို၊ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီရုံး၊ နိုင်ငံတော်ကောင်စီရုံး၊ ရာထူးဝန်အဖွဲ့ရုံး၊ အမျိုးသားစီးပွားရေးနှင့် လူမှုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအဖွဲ့ရုံး၊ ပြည်သူ့ကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကော်မရှင်ရုံး နှင့် ပြည်တွင်းလုံခြုံရေး စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုတို့ ပါဝင်သည်။ အမျိုးသားလွှတ်တော်တွင် တင်သွင်းသည့် ငွေရေးကြေးရေး ဥပဒေကြမ်းအားလုံးကို ဥပဒေပြုရာတွင် ဝန်ကြီးချုပ်၏ အတည်ပြုချက် လိုအပ်သည်။

=== '''တာဝန်ခံမှုနှင့် ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခြင်း''' ===
ဝန်ကြီးချုပ်ကို အယုံကြည်မရှိမဲဖြင့် ရာထူးမှ ဖယ်ရှားနိုင်သည်။ ပထမဦးစွာ လွှတ်တော်အမတ်များ၏ ငါးပုံတစ်ပုံ မဲဖြင့် အဆိုပါကိစ္စရပ်နှင့် ပတ်သက်၍ ဆွေးနွေးရန် လုပ်ငန်းစဉ်ကို စတင် အကောင်အထည်ဖော်နိုင်သည်။ ထို့နောက် ဆွေးနွေးပွဲအပြီးတွင် မဲခွဲဆုံးဖြတ်ပြီး ရိုးရှင်းသော အများစုမဲဖြင့် ဝန်ကြီးချုပ်ကို ရာထူးမှ ဖယ်ရှားနိုင်သည်။ ဤလုပ်ငန်းစဉ်ကို လွှတ်တော်အစည်းအဝေးတစ်ခုအတွင်း ထပ်မံပြုလုပ်၍ မရပါ။

== ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးနှင့် တရားဝင်နေအိမ် ==
{{ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး|Thai Garuda emblem.png}}

ဝန်ကြီးချုပ်အား ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး (ထိုင်း: สำนักนายกรัฐมนตรี) က ကူညီဆောင်ရွက်ပေးသည်။ ဤရုံးသည် အစိုးရဝန်ကြီးနှစ်ဦး ဦးဆောင်သော အစိုးရအဖွဲ့အဆင့် ဌာနတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးများသည် ထိုင်းအစိုးရအိမ်တော် (ထိုင်း: ทำเนียบรัฐบาล) တွင် တည်ရှိပြီး ယင်းအစိုးရအိမ်တော်မှာ [[ဘန်ကောက်မြို့]]၊ [[ဒူဆစ်မြို့နယ်]]တွင် တည်ရှိသည်။

ဝန်ကြီးချုပ်၏ တရားဝင်နေထိုင်ရာ နေအိမ်မှာ ဘန်ကောက်မြို့လယ်ရှိ Phitsanulok Mansion (ထိုင်း: บ้านพิษณุโลก) ဖြစ်သည်။ ဤစံအိမ်တော်ကို ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် ([[ရာမ ၆|ဝဇိရာဝုဓမင်း]] ဟုလည်း တင်စားခေါ်ဝေါ်) လက်ထက် ၁၉၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ၁၉၇၉ ခုနှစ်တွင် တရားဝင်နေထိုင်ရာ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ သို့သော် ထိုအိမ်ကြီးတွင် သရဲတစ္ဆေများစွာရှိသည်ဟု ကောလာဟလများ ထွက်ပေါ်နေသောကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ်အများစုသည် ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ပိုင်အိမ်များတွင် နေထိုင်ကြပြီး တရားဝင်လုပ်ငန်းကိစ္စများအတွက်သာ အိမ်ကို အသုံးပြုလေ့ရှိကြသည်။

== ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်များ ==
ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် (ထိုင်း: รองนายกรัฐมนตรี, ရောင်နာယို့ရပ်ထမွန်ထရီ) များစွာကို ခန့်အပ်နိုင်သည်။ ဤရာထူးကို အခြားသော ဝန်ကြီးဌာနဆိုင်ရာ ရာထူးများနှင့်လည်း ပေါင်းစပ်ထမ်းဆောင်နိုင်သည်။

{| class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;50%&quot;
!
! colspan=&quot;2&quot; |လက်ရှိထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဒုတိယဝန်ကြီးများ
!
|-
!
!ရာထူးများ
! နာမည်
!ခန့်အပ်ခြင်း
|-
|၁
| ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်နှင့် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး
| Anutin Charnvirakul
|၁၀-၇-၂၀၁၉
|-
|၂
| ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီး
| Phumtham Wechayachai
|၁-၉-၂၀၂၃
|-
|၃
| ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်နှင့် 
စွမ်းအင်ဝန်ကြီး
| Pirapan Salirathavibhaga
|၁-၉-၂၀၂၃
|-
|၄
| ဒုဝန်ကြီးချုပ်နှင့် 
ပို့ဆောင်ဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီး
| Suriya Juangroongruangkit
|၁၇-၄-၂၀၂၄
|-
|၅
| ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်
ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး
| Pichai Chunhavajira
|၁၇-၄-၂၀၂၄
|-
|၆
| ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်
ဒီဂျီတယ်စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေး
| Prasert Jantararauangtong
|၃-၉-၂၀၂၄
|}

== ဝန်ကြီးချုပ်စာရင်း ==
=== ဝန်ကြီးချုပ်၏အလံများ ===
&lt;gallery class=&quot;left&quot;&gt;
ဖိုင်:Flag_of_the_Prime_Minister_of_Thailand_(1936-1939).svg|alt=Flag of the prime minister of Thailand 1936–1939| ၁၉၃၆-၁၉၃၉ &amp;#x2013; ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်၏ အလံ
ဖိုင်:Flag_of_the_Prime_Minister_of_Thailand_(1939).svg|alt=Flag of the prime minister of Thailand 1939–1979| ၁၉၃၉ &amp;#x2013; ၁၉၇၉ ခုနှစ်အထိ ထိုင်းနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်၏ အလံ
ဖိုင်:Flag_of_the_Prime_Minister_of_Thailand.svg|alt=Flag of the prime minister of Thailand 1979–present| ၁၉၇၉ &amp;#x2013; လက်ရှိ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်၏ အလံ
&lt;/gallery&gt;

== ကိုးကား ==
{{reflist}}

[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေး]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်များ|*]]</text>
      <sha1>0j9dw34fnpt5cqb5cklhl4t321j5qru</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး</title>
    <ns>0</ns>
    <id>269039</id>
    <revision>
      <id>877725</id>
      <parentid>869373</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T16:50:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>877725</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="42028" sha1="kwcpj1ha4470znqt3wxzqjyryfdp92r" xml:space="preserve">{{ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး|Thai Garuda emblem.png}}
'''ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးစနစ်'''သည် [[စည်းမျဉ်းခံဘုရင်စနစ်|ဘုရင်စနစ်]]ကို အခြေခံထားသော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့်အညီ အုပ်ချုပ်သည့်စနစ် ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲမှာ မျိုးရိုးလိုက်သော ဘုရင်ဖြစ်ပြီး အစိုးရအကြီးအကဲမှာ [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်|ဝန်ကြီးချုပ်]]ဖြစ်သည်။ တရားစီရင်ရေးမဏ္ဍိုင်သည် အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် ဥပဒေပြုရေးမဏ္ဍိုင်တို့မှ သီးခြားဖြစ်သည်။

ယခင်က ထိုင်းနိုင်ငံ (ထိုစဉ်က ဆယမ်ဘုရင့်နိုင်ငံ) ကို [[အကြွင်းမဲ့ဘုရင်စနစ်]]ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ် ဆယမ်တော်လှန်ရေးအပြီးတွင် အနောက်တိုင်းပညာတတ် ဗျူရိုကရက်များနှင့် ရိုးရာစစ်တပ်တို့ ဦးဆောင်မှုဖြင့် ဆယမ်ပြည်သည် ဝန်ကြီးချုပ်ကို အစိုးရခေါင်းဆောင်အဖြစ်ထားရှိသော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့်အညီ အုပ်ချုပ်သည့် ဘုရင်စနစ်သို့ ကူးပြောင်းခဲ့ပြီး ပထမဆုံးသော ရေးသားထားသည့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးသည် အထက်တန်းလွှာများ၊ ဗျူရိုကရက်များ၊ စစ်တပ်အရာရှိဟောင်းများအကြား အုပ်စုကွဲ ပြိုင်ဆိုင်မှုများဖြင့် ပြည့်နှက်နေခဲ့သည်။ အခါအားလျော်စွာ အာဏာသိမ်းမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံကို စစ်အာဏာရှင်များ၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်သို့ ရောက်ရှိစေခဲ့သည်။ ယနေ့အထိ ထိုင်းနိုင်ငံသည် နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုများ မြင့်မားခြင်းကို ထင်ဟပ်စေသည့် အကြိမ်များစွာသော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေများကို ပြောင်းလဲရေးဆွဲခဲ့သည်။ အာဏာသိမ်းမှုများ အောင်မြင်ပြီးနောက် စစ်အာဏာရှင်များသည် လက်ရှိဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေများကို ဖျက်သိမ်းကာ ကြားဖြတ်အမိန့်များကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံရေးသမားများ၊ ဗျူရိုကရက်များ၊ ဩဇာကြီးသော စီးပွားရေးသမားများ၊ ကော်ပိုရိတ်အကြီးအကဲများနှင့် စစ်တပ်အရာရှိများအကြား ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများသည် ယာယီနိုင်ငံရေးတည်ငြိမ်မှုကို ပြန်လည်ရရှိရေးအတွက် မောင်းနှင်အားဖြစ်ခဲ့သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် The Economist Intelligence Unit က ထိုင်းနိုင်ငံအား &quot;ချွတ်ယွင်းသော ဒီမိုကရေစီ&quot; (flawed democracy) အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။

== ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ နိုင်ငံရေး ==
၁၉၃၂ ခုနှစ် တော်လှန်ရေး မတိုင်မီကာလတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၌ ရေးသားထားသော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဟူ၍ မရှိခဲ့ပေ။ ထိုအချိန်က ဘုရင်သည် ဥပဒေအားလုံး၏ အရင်းခံဖြစ်ပြီး အစိုးရ၏ အကြီးအကဲအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့သည်။ သို့သော် ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံတော်အတွက် ပထမဆုံးသော ရေးသားထားသည့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို အရေးကြီးဆုံး လမ်းညွှန်ချက်အဖြစ် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ဤဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအား နောက်ပိုင်းတွင် အကြိမ်များစွာ ဖျက်သိမ်းခြင်းနှင့် ပြင်ဆင်ခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့သော်လည်း ၎င်းကို ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဒီမိုကရေစီစနစ်၏ စတင်ခြင်းအဖြစ် ရှေးယခင်ကတည်းက သတ်မှတ်ခဲ့ကြသည်။ သို့ရာတွင် အထက်တန်းလွှာများအကြား နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခများ ပေါ်ပေါက်လာသောအခါ ၁၉၃၃ ခုနှစ်တွင် ပထမဆုံး စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ပထမဆုံးတရားဝင်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ဖျက်သိမ်းကာ အသစ်တစ်ခုဖြင့် အစားထိုးခဲ့သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နောက်ဆက်တွဲ ပဋိဉာဉ်များနှင့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေများအားလုံးသည် စည်းမျဉ်းခံဘုရင်စနစ်အောက်ရှိ နိုင်ငံတော်ကို အသိအမှတ်ပြုခဲ့သော်လည်း အုပ်ချုပ်ရေးမဏ္ဍိုင်များအကြား အာဏာခွဲဝေမှုသည်မူ ကျယ်ပြန့်စွာ ကွဲပြားခဲ့သည်။ အများအားဖြင့် ထိုင်းအစိုးရများသည် ပါလီမန်စနစ်ကို ကျင့်သုံးခဲ့ကြသော်လည်း ၁၉၅၉ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကဲ့သို့ အချို့မှာ အာဏာရှင်ဆန်သည့် ပြဋ္ဌာန်းချက်များလည်း ပါဝင်ခဲ့သည်။ လွှတ်တော်တစ်ရပ်တည်းစနစ်နှင့် လွှတ်တော်နှစ်ရပ်စနစ် နှစ်မျိုးလုံးကို အသုံးပြုခဲ့ပြီး လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များကို ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခြင်းနှင့် ခန့်အပ်ခြင်း နည်းလမ်းနှစ်သွယ်လုံးဖြင့် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ဘုရင်၏ တိုက်ရိုက်အာဏာများသည်လည်း ကာလအလိုက် သိသိသာသာ ပြောင်းလဲမှုများ ရှိခဲ့သည်။

၁၉၉၂ ခုနှစ် မေလ အရေးအခင်းပြီးနောက် ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် &quot;ပြည်သူ့ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ&quot; ဟု ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လူသိများသည့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥဒေကို အောင်မြင်စွာ ပြဋ္ဌာန်းနိုင်ခဲ့သည်။ အများပြည်သူတို့က ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုများသည် နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှု၏ အဓိကအကြောင်းရင်းများထဲမှ တစ်ခုအဖြစ် မကြာခဏ ရှုမြင်ကြသည်။ ၁၉၉၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအား ရေးဆွဲရာတွင် ပြည်သူတို့၏ ပါဝင်မှုအဆင့်အတန်းနှင့် ၎င်း၏ ဒီမိုကရေစီဆန်သော အချက်များကြောင့် မှတ်တိုင်တစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရသည်။ ယင်းဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် လွှတ်တော်နှစ်ရပ်စလုံးကို ရွေးကောက်တင်မြှောက်သည့်စနစ်ကို ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပြီး နိုင်ငံသားများ၏ အခွင့်အရေးများစွာကို တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ရွေးကောက်ခံအစိုးရများ၏ တည်ငြိမ်မှုကို မြှင့်တင်ရန် အစီအမံများကိုလည်း ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေခုံရုံး၊ အုပ်ချုပ်ရေးတရားရုံးနှင့် Ombudsman ကဲ့သို့သော အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို စောင့်ကြည့်ကြီးကြပ်သည့် အဖွဲ့အစည်းသစ်များလည်း ပထမဆုံးအကြိမ် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံရေးသမိုင်းတွင် ထင်ရှားသည့် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဖြစ်သူ သက်ဆင်ရှင်နာဝပ်၏ ငွေကြေးဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှုများသည် နောက်ပိုင်းတွင် နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်အတွက် စိန်ခေါ်မှုတစ်ရပ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။

ထိုင်းဘုရင်တွင် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ တိုက်ရိုက်အာဏာအများအပြား မရှိသော်လည်း နိုင်ငံတော်၏ အမျိုးသားရေးလက္ခဏာနှင့် စည်းလုံးညီညွတ်မှု၏ ပြယုဂ်အဖြစ် တည်ရှိသည်။ အထူးသဖြင့် ၁၉၄၆ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၆ ခုနှစ်အထိ စိုးစံခဲ့သော ဘုရင်ဘူမိဘောသည် နိုင်ငံတည်ငြိမ်ရေးကို ခြိမ်းခြောက်သည့် နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းများ ပေါ်ပေါက်ချိန်တွင် ၎င်း၏ မြင့်မားသော လူထုလေးစားမှုနှင့် ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ ဩဇာအာဏာကို အသုံးပြုခဲ့သည့် အခါသမယများ ရှိခဲ့သည်။

== ဒီမိုကရေစီခေတ်ဦး (၁၉၃၂ ခုနှစ် နောက်ပိုင်း) ==
နှစ်ပေါင်း ခုနစ်ရာကျော် အကြွင်းမဲ့ဘုရင်စနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သော ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ၁၉၃၂ ခုနှစ်မတိုင်မီက ရေးသားထားသည့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဟူ၍ မရှိခဲ့ပေ။ ထိုကာလများတွင် ဘုရင်သည် ဥပဒေပြုမှုအားလုံး၏ အရင်းအမြစ်ဖြစ်သည့်အပြင် အစိုးရ၏ အကြီးအကဲလည်း ဖြစ်သည်။ နယ်ချဲ့ဝါဒ၏ ခြိမ်းခြောက်မှုများကြောင့် ဘုရင်များက အနည်းငယ်သော ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကို စတင်ခဲ့သည်။ ပဉ္စမ ရာမဘုရင်လက်ထက်တွင် သိသာထင်ရှားသည့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများ ပေါ်ပေါက်ခဲ့သော်လည်း အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုမူ ဖွဲ့စည်းနိုင်ခြင်း မရှိသေးပါ။ အစိုးရအဖွဲ့ရှိ ဝန်ကြီးရာထူးများကို တော်ဝင်မျိုးနွယ်များက အများစု ထမ်းဆောင်ခဲ့ကြသည်။

ပထမကမ္ဘာစစ်အပြီးတွင် စီးပွားရေးအကျပ်အတည်း အပါအဝင် အခြေအနေများကြောင့် နိုင်ငံရေးတင်းမာမှုများ မြင့်တက်လာသည်။ ဥရောပမှ ပြန်လာသော ပညာတတ်လူငယ်များနှင့် ကျောင်းသားများက ဘုရင်၏ အုပ်ချုပ်ရေးသည် ခေတ်နောက်ကျနေခြင်း၊ ခြစားနေခြင်းနှင့် ထိရောက်မှုမရှိခြင်းတို့ကြောင့် ဝေဖန်ပြစ်တင်မှုများ ပြုလုပ်လာကြသည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ဗျူရိုကရက်များနှင့် ငယ်ရွယ်သော စစ်ဘက်အရာရှိများ ဦးဆောင်သည့်အဖွဲ့က ဘန်ကောက်မြို့ရှိ အစိုးရအဆောက်အအုံများနှင့် အဓိကဝန်ကြီးအချို့ကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ဤလုပ်ရပ်သည် ၁၉၃၂ ခုနှစ် တော်လှန်ရေးကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်များသည် ရေးသားထားသော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို အပါအဝင် နိုင်ငံတော်ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။

သတ္တမ ရာမဘုရင်နှင့် တော်ဝင်အထက်တန်းလွှာများနှင့် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းပြီးနောက် အပြောင်းအလဲများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ဘုရင်၏ အကြွင်းမဲ့အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်ကို အဆုံးသတ်စေခဲ့သည်။ ဘုရင်သည် နိုင်ငံတော်၏ အကြီးအကဲအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိသော်လည်း ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဘောင်အတွင်းမှ ဝန်ကြီးချုပ် ဦးဆောင်သော အစိုးရက တိုင်းပြည်ကို အုပ်ချုပ်သည့်စနစ်သို့ ကူးပြောင်းခဲ့သည်။ ပထမဆုံးအကြိမ် အမျိုးသားလွှတ်တော်အတွက် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ထိုရွေးကောက်ပွဲတွင် အမျိုးသမီးများ မဲပေးခွင့်ကို ပထမဆုံးအကြိမ် ရရှိခဲ့သည်။

== အစိုးရဖွဲ့စည်းပုံ (၂၀၁၇ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ) ==
ထိုင်းနိုင်ငံသည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့်အညီ အုပ်ချုပ်သော ဘုရင်စနစ်ဖြစ်ပြီး ဘုရင်သည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ တိုက်ရိုက်အာဏာ အကန့်အသတ်ဖြင့်သာ ရှိသည်။ ဘုရင်သည် ၂၀၁၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ၎င်း၏အာဏာကို အမျိုးသားလွှတ်တော်၊ ဝန်ကြီးများကောင်စီနှင့် တရားရုံးများမှတစ်ဆင့် ကျင့်သုံးသည်။ နိုင်ငံတော်၏ အကြီးအကဲအနေဖြင့် ဘုရင်သည် အမျိုးသားရေးလက္ခဏာနှင့် စည်းလုံးညီညွတ်မှု၏ ပြယုဂ်ဖြစ်သည်။

အစိုးရ၏ အကြီးအကဲမှာ ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ကို အမျိုးသားလွှတ်တော် နှစ်ရပ်ပေါင်း၍ ရွေးချယ်တင်မြှောက်သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၁ အရ အောက်လွှတ်တော်အမတ် စုစုပေါင်း၏ ငါးပုံတစ်ပုံက ဝန်ကြီးတစ်ဦးချင်း သို့မဟုတ် ဝန်ကြီးများကောင်စီတစ်ခုလုံးကို အယုံအကြည်မရှိအဆို တင်သွင်းနိုင်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အမျိုးသားလွှတ်တော်သည် အစိုးရ၏ ဥပဒေပြုရေးမဏ္ဍိုင်ဖြစ်ပြီး လွှတ်တော်နှစ်ရပ်ဖြစ်သော အောက်လွှတ်တော် (ပြည်သူ့ကိုယ်စားလှယ် လွှတ်တော်) နှင့် အထက်လွှတ်တော် (Sena) တို့ ပါဝင်သည်။ အောက်လွှတ်တော်သည် အမတ် ၅၀၀ ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပြီး သက်တမ်းလေးနှစ် ဖြစ်သည်။ အမတ် ၃၅၀ ကို မဲဆန္ဒနယ်အခြေပြုစနစ်ဖြင့် ရွေးချယ်ပြီး အမတ် ၁၅၀ ကိုမူ ပါတီစာရင်းအချိုးကျ ကိုယ်စားပြုစနစ်ဖြင့် ရွေးချယ်သည်။ အထက်လွှတ်တော်တွင် အမတ် ၅၀၀ ပါဝင်ပြီး သက်တမ်းငါးနှစ် ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၀၇ အရ အထက်လွှတ်တော်အမတ်များကို လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ နယ်ပယ်အသီးသီးတွင် အသိပညာ၊ ကျွမ်းကျင်မှုနှင့် အတွေ့အကြုံရှိသူများထဲမှ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်နှင့် လူမှုရေးအုပ်စုများက ရွေးချယ်ခြင်း ဖြစ်သည်။

== အဂတိလိုက်စားမှု ==
အဂတိလိုက်စားမှုသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ခေတ်သစ်သမိုင်းတစ်လျှောက် ကြီးမားသော ပြဿနာတစ်ရပ် ဖြစ်ခဲ့ပြီး ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍနှင့် အစိုးရကဏ္ဍ နှစ်ခုစလုံးတွင် ပုံစံအမျိုးမျိုးဖြင့် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသည်။ အဂတိလိုက်စားမှုသည် ထိုင်းလူ့အဖွဲ့အစည်း၏ သမိုင်းနှင့် ယဉ်ကျေးမှုနှင့် နက်ရှိုင်းစွာ ဆက်စပ်နေသည်ဟု သုံးသပ်မှုများ ရှိပါသည်။ ၂၀၁၈ ခုနှစ်အတွင်း ပြုလုပ်ခဲ့သော သုတေသနများအရ ဗျူရိုကရေစီဆိုင်ရာ အဂတိလိုက်စားမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် ကုန်ကျစရိတ်သည် ထိုင်းဘတ်ငွေ ဘီလီယံ ၁၀၀ ခန့်အထိ ရှိနိုင်ကြောင်းနှင့် အစိုးရအဆင့်အသီးသီးမှ အရာရှိများသည် ကြီးမားသည့်နှင့် အသေးစား အစိုးရစီမံကိန်းများမှ ရန်ပုံငွေများကို အလွဲသုံးစားပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။ Transparency International ၏ ၂၀၁၈ ခုနှစ် အဂတိလိုက်စားမှု အဆင့်သတ်မှတ်ချက်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံသည် အဆင့် ၉၉ ရရှိခဲ့သည်။

၂၀၁၄ ခုနှစ် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အာဏာသိမ်းပြီးနောက် တစ်နှစ်အကြာတွင် အမျိုးသားငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် တည်ငြိမ်ရေးကောင်စီ (NCPO) သည် အဂတိလိုက်စားမှုတိုက်ဖျက်ရေးစစ်ပွဲကို ကြေညာခဲ့သည်။ ဤရည်မှန်းချက်သည် ထိုင်းသမိုင်းတွင် ယခင် အာဏာသိမ်းမှုများပြုလုပ်ခဲ့သော စစ်အစိုးရများ၏ ဘုံရည်မှန်းချက်တစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း NCPO စစ်အစိုးရကိုယ်တိုင်လည်း သိက္ခာမဲ့စေသော အဂတိလိုက်စားမှုအရှုပ်တော်ပုံများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။

== နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေး ==
ထိုင်းနိုင်ငံသည် နိုင်ငံတကာနှင့် ဒေသတွင်းအဖွဲ့အစည်းများတွင် တက်ကြွစွာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်သည်။ အထူးသဖြင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနှင့် ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲသော လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းထားရှိသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒတွင် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း (အာဆီယံ) ကို အားပေးထောက်ခံခြင်းသည် အဓိကကျသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပြီး အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှား၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ စင်ကာပူ၊ ဘရူနိုင်း၊ လာအို၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ မြန်မာနှင့် ဗီယက်နမ်စသည့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများနှင့် ပိုမိုနီးကပ်သော ဆက်ဆံရေး တည်ဆောက်လျက်ရှိသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသည် ၂၀၀၅ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ကွာလာလမ်ပူတွင် ကျင်းပခဲ့သည့် ပထမဆုံး အရှေ့အာရှ ထိပ်သီးအစည်းအဝေး အပါအဝင် အာဆီယံနိုင်ငံများ၏ နိုင်ငံခြားရေးနှင့် စီးပွားရေးဝန်ကြီးများ၏ နှစ်စဉ်အစည်းအဝေးများတွင် ပုံမှန် ပါဝင်တက်ရောက်သည်။

ဒေသတွင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုသည် ထိုင်းနိုင်ငံအတွက် စီးပွားရေး၊ ကုန်သွယ်မှု၊ ဘဏ်လုပ်ငန်း၊ နိုင်ငံရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ကဏ္ဍများတွင် တိုးတက်မှုများ ဆောင်ကြဉ်းပေးလျက်ရှိသည်။ ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံသည် အာရှ-ပစိဖိတ် စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု (APEC) ကို အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပခဲ့ပြီး &quot;ကွဲပြားခြားနားသော ကမ္ဘာ၊ အနာဂတ်အတွက် မိတ်ဖက်များ&quot; (A World of Differences: Partnership for the Future) ဟူသော ဆောင်ပုဒ်ကို ချမှတ်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဒေါက်တာ သုဖချိုင်း ပါနစ်ချ်ဖတ်ခ်ဒီသည် ၂၀၀၂ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၅ ခုနှစ်အထိ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ (WTO) ၏ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။

== နိုင်ငံရေးပါတီများနှင့် ရွေးကောက်ပွဲများ ==

=== မဲပေးပိုင်ခွင့် ===
ထိုင်းနိုင်ငံတွင် မဲပေးခွင့်ဆိုင်ရာ ပြဿနာကို ၂၀၁၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မ ၉၅ အရ ဖြေရှင်းထားသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Constitution of the Kingdom of Thailand|url=http://www.constitutionalcourt.or.th/occ_en/download/article_20170410173022.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20170610091022/http://www.constitutionalcourt.or.th:80/occ_en/download/article_20170410173022.pdf|archive-date=2017-06-10}}&lt;/ref&gt; မဲပေးရန်အတွက် လူတစ်ဦးတွင် အောက်ပါအရည်အချင်းများ ရှိရမည်-

# ထိုင်းနိုင်ငံသားဖြစ်ရမည်၊ နိုင်ငံသားပြုမှုဖြင့် နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့်ရရှိသူသည် ထိုင်းနိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့် အနည်းဆုံး ၅ နှစ်ရှိရမည်။
# ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပသည့်နေ့တွင် အသက် 18 နှစ်အောက်ဖြစ်ရမည်။
# မဲဆန္ဒနယ်ရှိ အိမ်ထောင်စုစာရင်းတွင် ၎င်းတို့၏အမည်ကို ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပသည့်နေ့မှ အနည်းဆုံး ရက်ပေါင်း ၉၀ အတွင်း စာရင်းပြုစုထားရမည်ဖြစ်သည်။

== အာဏာဆိုင်ရာ အတွေးအမြင်များ ==
ဆိုပရန်ဇက်တီ၏ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အာဏာအယူအဆများ လေ့လာချက်အရ နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်တွင် အာဏာကို ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ အခွင့်အာဏာ (Barami) နှင့် သီလစွမ်းအား သို့မဟုတ် အကြမ်းထည်စွမ်းအား (Amnat) ဟူ၍ အဓိက ဝေါဟာရနှစ်မျိုးဖြင့် ဖော်ပြနိုင်သည်။

=== ပါရာမီ (Barami) ===
ပါရာမီ (Barami) သည် ကောင်းမြတ်သော ကိုယ်ကျင့်တရားရှိသူတို့၏ စွမ်းအားတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး ကုသိုလ်ကံမှ ဖြစ်ပေါ်လာသည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ ၎င်းကို &quot;ဆွဲဆောင်နိုင်စွမ်းရှိသော အာဏာ&quot; (charismatic power) ဟုလည်း အကြမ်းဖျင်း ဘာသာပြန်ဆိုနိုင်သည်။ ပါရာမီသည် စကြဝဠာဆိုင်ရာ အမြစ်များ ရှိသော်လည်း နိုင်ငံရေးတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်။ လူတစ်ဦး၌ ပါရာမီ ရှိနေခြင်းသည် ၎င်းတို့၏ အာဏာတည်မြဲရေးအတွက် အခြေခံဖြစ်နိုင်သကဲ့သို့၊ ပါရာမီ ချို့တဲ့ခြင်းသည် ပြိုင်ဘက်များက ၎င်းတို့အား ဖြုတ်ချရန် အခွင့်အလမ်း ဖြစ်စေနိုင်သည်။

ဗန်ကောက်ခေတ် (ခရစ်နှစ် ၁၇၈၃ ခုနှစ်မှ ယနေ့ခေတ်အထိ) တစ်လျှောက်တွင် လူတစ်ဦး၏ ပါရာမီကို ပြသခြင်းနှင့် ထိန်းသိမ်းခြင်းသည် နိုင်ငံရေးနှင့် လူမှုရေးဆိုင်ရာ အာဏာကို ထိန်းသိမ်းရန် သို့မဟုတ် ရယူရန် အရေးကြီးသော နည်းလမ်းဖြစ်ကြောင်း ဗီလ် (Veal) က ဆိုသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးအာဏာသည် ပါရာမီ၏ တန်ခိုးအာဏာနှင့် မကြာခဏ ဆက်စပ်နေလေ့ရှိသည်။ ဤအယူအဆသည် စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းများအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိပြီး &quot;အမှန်တရားကို ဝိညာဉ်ရေးရာအရ ဩဇာကြီးမားသူများသာ ရရှိနိုင်သည်&quot; ဟူသော အမြင်မျိုးလည်း ရှိစေသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် သတင်းစာတစ်စောင်၌ ဒုဗိုလ်ချုပ်တစ်ဦးက လုံလောက်သော ကုသိုလ် (bun) ရှိသူသာလျှင် ထိပ်တန်းလျှို့ဝှက်စာရွက်စာတမ်းများကို ဖတ်ရှုခွင့် ရှိသင့်ကြောင်း ရေးသားခဲ့သည်။ နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းများ၊ ပါရာမီ၊ အမှန်တရားနှင့် နိုင်ငံရေးပါဝင်မှုတို့အကြား ဆက်စပ်မှု ရှိနေသောကြောင့် ၁၉၇၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင် လူကြိုက်မများသည့် နိုင်ငံရေးသမားများအား အဆင့်နိမ့်ကျသော တိရစ္ဆာန်များဖြစ်သည့် အိမ်မြှောင်နှင့် ကျွဲစောင့်ကျွဲနွားကဲ့သို့သော သတ္တဝါများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ကာ သ ှိ ု င်းပုတ်လေ့ ရှိခဲ့သည်။

ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ အခွင့်အာဏာဖြစ်သည့် ပါရာမီသည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ နာမ်လောကအမြင်ကို အခြေခံထားပြီး ယခင်ဘဝက ပြုခဲ့သော ကုသိုလ်နှင့် လက်ရှိဘဝတွင် ပြုလုပ်သော ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့မှ ရရှိသည်။ သို့သော်လည်း ပါရာမီ ပိုင်ဆိုင်သူများသည် ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ တောင်းဆိုချက်များနှင့်အညီ မကျင့်ကြံပါက ပါရာမီသည် ဆုံးရှုံးသွားနိုင်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ဖိဘွန်၏ အစိုးရသည် ၎င်းကိုယ်တိုင်က နိုင်ငံအတွက် တာဝန်ယူသောကြောင့် ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ တရားဝင်မှု (နှင့် ပါရာမီ) ရှိခဲ့သည်။ စရစ် သည် နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေးနှင့် နိုင်ငံတော်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို မြှင့်တင်ပေးသူဟူသော ဂုဏ်သတင်းကြောင့် ၎င်း၏ အုပ်ချုပ်မှုကာလတွင် ပါရာမီ ရှိခဲ့သည်။ ပရမ်၏ အစိုးရသည် ယုံကြည်စိတ်ချရသော ဝန်ဆောင်မှုနှင့် &quot;လူကောင်း&quot; ဟူသည့် ဂုဏ်သတင်းကြောင့် တရားဝင်မှု ရှိခဲ့သည်။ သက်ဆင်၏ နိုင်ငံရေးစနစ်သည် ၎င်းရရှိခဲ့သော ကျယ်ပြန့်သည့် လူကြိုက်များထောက်ခံမှုကြောင့် ပါရာမီ ရှိခဲ့သည်။

=== အာန်နတ် (Amnat) ===
ဆိုပရန်ဇက်တီ၏ လေ့လာမှုအရ အာန်နတ် (Amnat) သည် တရားဝင် ရာထူးမှ ဆင်းသက်လာသော အာဏာပိုင်ပုံစံဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ပင်ကိုဗီဇမှ လာခြင်းမဟုတ်ပေ။ အာန်နတ်ကို &quot;အာဏာ&quot; ဟုလည်း ဘာသာပြန်နိုင်သော်လည်း ချာချာဗာလပုန်ပွန် (Chachavalpongpun) ကမူ ကောင်းမှု သို့မဟုတ် မကောင်းမှုအတွက် အသုံးပြုနိုင်သည့် အကြမ်းထည် သီလစွမ်းအားဟု ဖော်ပြသည်။

အကြမ်းထည်စွမ်းအားဖြစ်သည့် အာန်နတ်သည် အာဏာရှိသော ရာထူးကို ရရှိခြင်းဖြင့် ရရှိလာသောကြောင့် &quot;ယာယီ&quot; ဖြစ်သည်။ အာန်နတ်သည် လက်အောက်ငယ်သားများအပေါ် အထက်လူကြီးများ၏ သုံးစွဲသည့် အာဏာဖြစ်သည်။ ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ တရားဝင်မှု သို့မဟုတ် ပါရာမီ၏ အထောက်အပံ့မပါဘဲ အသုံးပြုပါက အာန်နတ်သည် ဆုံးရှုံးနိုင်သည် (sia amnat)။ ဤအခြေအနေမျိုးတွင် ကြောက်ရွံ့မှုက ယှဉ်ပြိုင်လာနိုင်သည်။

ဥပမာအားဖြင့် နိုင်ငံရေးတွင် အာန်နတ်ကို မူဝါဒများ ပြဋ္ဌာန်းရန်၊ အထက်မှအောက်သို့ ကျင့်ဝတ်စည်းကမ်းများ ချမှတ်ရန်၊ အတိုက်အခံများကို နှိမ်နင်းရန်၊ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ကန့်သတ်ချုပ်ချယ်မှုများကို ရှောင်ရှားရန်၊ လက်အောက်ငယ်သားများကို ခန့်အပ်ရန်နှင့် ရာထူးတိုးမြှင့်ရန် စသည်ဖြင့် အသုံးပြုနိုင်သည်။

== ဆက်လက်ဖတ်ရှုရန် ==

* [[ထိုင်းနိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ်]]
* [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစိုးရ|ထိုင်းနိုင်ငံအစိုးရ]]
* [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]

== ကိုးကား ==
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး]]
[[ကဏ္ဍ:ပြန်လည်မဆန်းစစ်ရသေးသော ဘာသာပြန်များပါဝင်သည့် စာမျက်နှာများ]]</text>
      <sha1>kwcpj1ha4470znqt3wxzqjyryfdp92r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ISO 4217</title>
    <ns>0</ns>
    <id>270028</id>
    <revision>
      <id>877723</id>
      <parentid>872364</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T16:42:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>877723</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33409" sha1="frcvahdum8ekts6mux3578dv6co1ize" xml:space="preserve">'''ISO 4217''' သည် [[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာစံချိန်စံညွှန်းအဖွဲ့]] (International Organization for Standardization - ISO) မှ ထုတ်ပြန်ထားသည့် စံနှုန်းတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းစံနှုန်းသည် [[ငွေကြေး]]များကို ဖော်ပြရန်အတွက် '''အက္ခရာသုံးလုံးပါ ကုဒ်''' (ဥပမာ- အမေရိကန်ဒေါ်လာအတွက် USD၊ ယူရိုအတွက် EUR၊ မြန်မာကျပ်အတွက် MMK) နှင့် ဂဏန်းကုဒ်များကို သတ်မှတ်ပေးထားပါသည်။

ISO 4217 ကုဒ်များသည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ [[ဘဏ်|ဘဏ်လုပ်ငန်း]]၊ ကုန်သွယ်မှုနှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများတွင် ငွေကြေးများကို ရှင်းလင်းပြတ်သားစွာ ဖော်ထုတ်နိုင်ရန် အသုံးပြုပါသည်။ ဤကုဒ်များသည် မတူညီသော ငွေကြေးအမည်များ သို့မဟုတ် မပွင့်လင်းသည့် ငွေကြေးသင်္ကေတများကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည့် ရှုပ်ထွေးမှုများကို လျှော့ချပေးပြီး နိုင်ငံတကာ ငွေကြေးလဲလှယ်နှုန်းများ၊ ဘဏ်စာရင်းရှင်းတမ်းများနှင့် ငွေကြေးလွှဲပြောင်းမှုများတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပါသည်။

== သမိုင်းကြောင်း ==
၁၉၇၃ ခုနှစ်တွင် ISO နည်းပညာ ကော်မတီ ၆၈ (ISO Technical Committee 68) သည် ကုန်သွယ်မှု၊ စီးပွားရေး သို့မဟုတ် ဘဏ်လုပ်ငန်းဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများတွင် အသုံးပြုနိုင်ရန် ငွေကြေးများနှင့် ရန်ပုံငွေများကို ကိုယ်စားပြုသည့် ကုဒ်များ ရေးဆွဲရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၈ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ကျင်းပသည့် ၁၇ ကြိမ်မြောက် အစည်းအဝေး၌ သက်ဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ/ဥရောပစီးပွားရေးကော်မရှင် (UN/ECE) ကျွမ်းကျင်သူများအဖွဲ့က နိုင်ငံတကာစံနှုန်း ISO 4217 ဖြစ်သော &quot;ငွေကြေးများနှင့် ရန်ပုံငွေများကို ကိုယ်စားပြုသည့် ကုဒ်များ&quot; အတွက် သုံးလုံးပါ အက္ခရာကုဒ်များသည် နိုင်ငံတကာကုန်သွယ်မှုတွင် အသုံးပြုရန် သင့်လျော်ကြောင်း သဘောတူခဲ့ကြသည်။

အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ငွေကြေးအသစ်များ ပေါ်ပေါက်လာပြီး ငွေကြေးအဟောင်းများ ရုပ်သိမ်းခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ထိုသို့သော ပြောင်းလဲမှုများသည် များသောအားဖြင့် နိုင်ငံသစ်များ ထူထောင်ခြင်း၊ နိုင်ငံများအကြား ဘုံငွေကြေးဆိုင်ရာ သဘောတူစာချုပ်များ သို့မဟုတ် ငွေကြေးသမဂ္ဂများ ဖွဲ့စည်းခြင်း၊ သို့မဟုတ် ငွေကြေးဖောင်းပွမှု အလွန်အကျွံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် လက်ရှိငွေကြေး တန်ဖိုးပြန်လည် သတ်မှတ်ခြင်း (redenomination) များမှ စတင်ဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ကုဒ်စာရင်းကို အခါအားလျော်စွာ မွမ်းမံရန် လိုအပ်ပါသည်။

ISO 4217 ထိန်းသိမ်းရေး အေဂျင်စီသည် ကုဒ်စာရင်းကို စဉ်ဆက်မပြတ် ထိန်းသိမ်းရန် တာဝန်ရှိပါသည်။

== အမျိုးအစား ==

=== အမျိုးသားငွေကြေး (National Currency) ===
အမျိုးသားငွေကြေးများအတွက် အက္ခရာသုံးလုံးပါသော ကုဒ်၏ ပထမဆုံး အက္ခရာနှစ်လုံးမှာ ISO 3166-1 alpha-2 နိုင်ငံကုဒ် (ဥပမာ- ဂျပန်အတွက် JP) ဖြစ်ပြီး၊ တတိယမြောက် အက္ခရာသည် များသောအားဖြင့် ငွေကြေး၏ အဓိကယူနစ်၏ ပထမဆုံးအက္ခရာ (ဥပမာ- ယန်းအတွက် Y) ဖြစ်သည်။ ဤနည်းလမ်းသည် တန်ဖိုးများ သိသိသာသာ ကွာခြားနေသည့်တိုင် များစွာသောနိုင်ငံများတွင် Dollar, Franc, Peso နှင့် Pound ကဲ့သို့သော တူညီသည့် အမည်များကို အသုံးပြုခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းပေးသည်။

အများစုသော ကိစ္စရပ်များတွင် ISO ကုဒ်သည် ငွေကြေး၏ အင်္ဂလိပ်အမည် အပြည့်အစုံ၏ အတိုကောက်နှင့် ဆင်တူသော်လည်း အမြဲတမ်း ထိုသို့ မဟုတ်ပေ။ ဥပမာအားဖြင့်၊ အယ်လ်ဂျီးရီးယား ဒင်နာ (Algerian dinar)၊ အာရူဘန် ဖလော်ရင်း (Aruban florin)၊ ကေမန် ဒေါ်လာ (Cayman dollar)၊ ရမ်မင်ဘီ (renminbi)၊ စတာလင် (sterling) နှင့် ဆွစ်ဖရန့် (Swiss franc) ကဲ့သို့သော ငွေကြေးများအတွက် သတ်မှတ်ပေးထားသည့် ကုဒ်များသည် တရားဝင် ငွေကြေးအမည်များ၏ အတိုကောက်များနှင့် နီးစပ်စွာ ဆင်တူခြင်း မရှိပါ။

=== X အက္ခရာကုဒ်များ (ရန်ပုံငွေ၊ သတ္တု၊ အခြား) ===
ISO 4217 သည် နိုင်ငံများ၏ တရားဝင်ငွေကြေး ကုဒ်များအပြင် &quot;နိုင်ငံတကာအဆင့် (supranational)&quot; ငွေကြေးများ၊ လုပ်ငန်းစဉ်ဆိုင်ရာ ရည်ရွယ်ချက်များအတွက်နှင့် ငွေကြေးနှင့် &quot;ဆင်တူသော&quot; အရာများအတွက် ကုဒ်များကိုပါ သတ်မှတ်ပေးထားပါသည်။

အဖိုးတန်သတ္တုများဖြစ်သည့် ရွှေ (XAU)၊ ငွေ (XAG)၊ ပယ်လာဒီယမ် (XPD) နှင့် ပလက်တီနမ် (XPT) တို့အတွက် ကုဒ်များကို သတ္တု၏ ဓာတုသင်္ကေတရှေ့တွင် &quot;X&quot; အက္ခရာ ထည့်သွင်း၍ ဖွဲ့စည်းထားပြီး၊ ဤ &quot;ငွေကြေးယူနစ်များ&quot; ကို သတ်မှတ်ထားသော သတ္တု၏ တစ်ထရွိုင်အောင်စ (one troy ounce) အဖြစ် သတ်မှတ်သည်။ XTS ကုဒ်ကို စမ်းသပ်စစ်ဆေးခြင်းများအတွက် သီးသန့် သတ်မှတ်ထားပြီး၊ XXX ကုဒ်ကို ငွေကြေးမပါဝင်သော &quot;အရောင်းအဝယ်&quot; ကို ဖော်ပြရန်အတွက် အသုံးပြုသည်။ ထို့ပြင် နိုင်ငံတကာ ဘဏ္ဍာရေးတွင် အသုံးပြုသည့် ငွေကြေးဆိုင်ရာ ကိရိယာအချို့အတွက် ကုဒ်များလည်း ရှိသည်။ ဥပမာ- XDR သည် နိုင်ငံတကာငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့ (International Monetary Fund) မှ ထုတ်ဝေသော အထူးထုတ်ယူခွင့် (special drawing right) ၏ သင်္ကေတ ဖြစ်သည်။

အရှေ့ကာရေဘီယံ ဒေါ်လာ (East Caribbean dollar)၊ CFP ဖရန့် (CFP franc)၊ CFA ဖရန့် BEAC နှင့် CFA ဖရန့် BCEAO စသည့် နိုင်ငံတကာအဆင့် ငွေကြေးအများစုအတွက်လည်း ကုဒ်များ သတ်မှတ်ပေးထားပါသည်။ ယူရိုငွေ၏ ရှေ့ပြေးဖြစ်သော ဥရောပငွေကြေးယူနစ် (European Currency Unit - ECU) တွင် XEU ကုဒ်ကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ ဤရည်ရွယ်ချက်များအတွက် &quot;X&quot; အက္ခရာကို စတင်အသုံးပြုခြင်းမှာ ISO 3166 စံနှုန်း၏ &quot;X&quot; ဖြင့် စတင်သည့် တရားဝင် နိုင်ငံကုဒ်များကို ဘယ်တော့မှ သတ်မှတ်မည် မဟုတ်&quot; ဟူသော စည်းမျဉ်းကြောင့် ပိုမို အဆင်ပြေစေသည်။

သို့သော် ဥရောပသမဂ္ဂ (European Union) ကို ဖော်ပြသော EU ကုဒ်အား ISO 3166-1 သီးသန့်ကုဒ် စာရင်းတွင် ထည့်သွင်းထားခြင်းကြောင့်၊ ယူရို (Euro) သည် နိုင်ငံတကာအဆင့် ငွေကြေးဖြစ်လင့်ကစား &quot;X&quot; ဖြင့် စတင်သည့် ကုဒ်အစား EUR အဖြစ် ကုဒ်သတ်မှတ်နိုင်ခဲ့ပါသည်။

=== '''ဂဏန်းကုဒ်များ''' ===
ISO 4217 မှလည်း အသုံးပြုသည့် ငွေကြေးတိုင်းအတွက် ဂဏန်းသုံးလုံးပါသော ဂဏန်းကုဒ်တစ်ခုစီ ဖော်ပြပေးထားသည်။ ဤဂဏန်းကုဒ်သည် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံအတွက် ISO 3166-1 မှသတ်မှတ်ထားသော ဂဏန်းကုဒ်နှင့်အများအားဖြင့် တူညီသည်။ ဥပမာအားဖြင့် USD (အမေရိကန်ဒေါ်လာ) သည် ဂဏန်းကုဒ် ၈၄၀ ရှိပြီး၊ ၎င်းသည် “US” (အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု) အတွက် ISO 3166-1 ကုဒ်နှင့်တူညီသည်။

== ISO 4217 ငွေကြေးကုဒ်နံပါတ်များ ==
{| class=&quot;wikitable sortable mw-collapsible&quot;
|+လက်ရှိအသုံးဝင်နေသော ISO&amp;nbsp;4217 ငွေကြေးကုဒ်နံပါတ်များ&lt;ref&gt;https://www.six-group.com/en/products-services/financial-information/data-standards.html&lt;/ref&gt;
!Code
!Num
!{{nowrap|D{{efn|name=MinorUnits|The number of digits after the [[decimal separator]].}}}}
!Currency
!{{nowrap|Locations listed for this currency{{efn|Entities listed in the ISO 4217 standard. See the [[list of circulating currencies]] for ''de facto'' currency use.}}}}
|-
|AED
|784
|2
|[[United Arab Emirates dirham]]
|{{flag|United Arab Emirates}}
|-
|AFN
|971
|2
|[[Afghan afghani]]
|{{flag|Afghanistan}}
|-
|ALL
|008
|2
|[[Albanian lek]]
|{{flag|Albania}}
|-
|AMD
|051
|2
|[[Armenian dram]]
|{{flag|Armenia}}
|-
|AOA
|973
|2
|[[Angolan kwanza]]
|{{flag|Angola}}
|-
|ARS
|032
|2
|[[Argentine peso]]
|{{flag|Argentina}}
|-
|AUD
|036
|2
|[[Australian dollar]]
|{{flag|Australia}}, {{flag|Christmas Island}} (CX), {{flag|Cocos (Keeling) Islands}} (CC), {{flag|Heard Island and McDonald Islands}} (HM), {{flag|Kiribati}} (KI), {{flag|Nauru}} (NR), {{flag|Norfolk Island}} (NF), {{flag|Tuvalu}} (TV)
|-
|AWG
|533
|2
|[[Aruban florin]]
|{{flag|Aruba}}
|-
|AZN
|944
|2
|[[Azerbaijani manat]]
|{{flag|Azerbaijan}}
|-
|BAM
|977
|2
|[[Bosnia and Herzegovina convertible mark]]
|{{flag|Bosnia and Herzegovina}}
|-
|BBD
|052
|2
|[[Barbados dollar]]
|{{flag|Barbados}}
|-
|BDT
|050
|2
|[[Bangladeshi taka]]
|{{flag|Bangladesh}}
|-
|BGN
|975
|2
|[[Bulgarian lev]]
|{{flag|Bulgaria}}
|-
|BHD
|048
|3
|[[Bahraini dinar]]
|{{flag|Bahrain}}
|-
|BIF
|108
|0
|[[Burundian franc]]
|{{flag|Burundi}}
|-
|BMD
|060
|2
|[[Bermudian dollar]]
|{{flag|Bermuda}}
|-
|BND
|096
|2
|[[Brunei dollar]]
|{{flag|Brunei}}
|-
|BOB
|068
|2
|[[Boliviano]]
|{{flag|Bolivia}}
|-
|BOV
|984
|2
|Bolivian Mvdol (funds code)
|{{flag|Bolivia}}
|-
|BRL
|986
|2
|[[Brazilian real]]
|{{flag|Brazil}}
|-
|BSD
|044
|2
|[[Bahamian dollar]]
|{{flag|Bahamas}}&lt;!--Bitcoin currently has no *official* ISO code，see talk page. --&gt;
|-
|BTN
|064
|2
|[[Bhutanese ngultrum]]
|{{flag|Bhutan}}
|-
|BWP
|072
|2
|[[Botswana pula]]
|{{flag|Botswana}}
|-
|BYN
|933
|2
|[[Belarusian rubel|Belarusian ruble]]&lt;!--This is the ISO spelling...--&gt;
|{{flag|Belarus}}
|-
|BZD
|084
|2
|[[Belize dollar]]
|{{flag|Belize}}
|-
|CAD
|124
|2
|[[Canadian dollar]]
|{{flag|Canada}}
|-
|CDF
|976
|2
|[[Congolese franc]]
|{{flag|Democratic Republic of the Congo}}
|-
|CHE
|947
|2
|[[WIR Bank|WIR]] euro ([[complementary currency]])
|{{flag|Switzerland}}
|-
|CHF
|756
|2
|[[Swiss franc]]
|{{flag|Switzerland}}, {{flag|Liechtenstein}} (LI)
|-
|CHW
|948
|2
|[[WIR Bank|WIR]] franc ([[complementary currency]])
|{{flag|Switzerland}}
|-
|CLF
|990
|4
|[[Unidad de Fomento]] (funds code)
|{{flag|Chile}}
|-
|CLP
|152
|0
|[[Chilean peso]]
|{{flag|Chile}}
|-
|CNY
|156
|2
|[[Renminbi]]&lt;ref&gt;{{cite web|title=Renminbi Services|url=https://www.hsbc.com.hk/personal/renminbi-accounts-services.html|website=[[The Hongkong and Shanghai Banking Corporation]]|access-date=14 February 2018}}&lt;/ref&gt;
|{{flag|China}}
|-
|COP
|170
|2
|[[Colombian peso]]
|{{flag|Colombia}}
|-
|COU
|970
|2&lt;ref name=&quot;uvr_brc&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.banrep.gov.co/es/uvr|title=Unidad de valor real (UVR) – Banco de la República de Colombia|website=[[Banco de la República]]|language=es|trans-title=Unit of Real Value (UVR)|access-date=29 November 2013}}&lt;/ref&gt;
|{{nowrap|Unidad de Valor Real (UVR) (funds code)&lt;ref name=&quot;uvr_brc&quot; /&gt;}}
|{{flag|Colombia}}
|-
|CRC
|188
|2
|[[Costa Rican colon]]
|{{flag|Costa Rica}}
|-
|CUP
|192
|2
|[[Cuban peso]]
|{{flag|Cuba}}
|-
|CVE
|132
|2
|[[Cape Verdean escudo]]
|{{flag|Cape Verde}}
|-
|CZK
|203
|2
|[[Czech koruna]]
|{{flag|Czech Republic}}&lt;ref&gt;{{cite web|title=ISO 4217 Amendment Number 163|url=https://www.currency-iso.org/dam/downloads/dl_currency_iso_amendment_163.pdf|date=2017-06-09|publisher=[[SIX Group|SIX Interbank Clearing]]|location=Zurich}}&lt;/ref&gt;
|-
|DJF
|262
|0
|[[Djiboutian franc]]
|{{flag|Djibouti}}
|-
|DKK
|208
|2
|[[Danish krone]]
|{{flag|Denmark}}, {{flag|Faroe Islands}} (FO), {{flag|Greenland}} (GL)
|-
|DOP
|214
|2
|[[Dominican peso]]
|{{flag|Dominican Republic}}
|-
|DZD
|012
|2
|[[Algerian dinar]]
|{{flag|Algeria}}
|-
|EGP
|818
|2
|[[Egyptian pound]]
|{{flag|Egypt}}
|-
|ERN
|232
|2
|[[Eritrean nakfa]]
|{{flag|Eritrea}}
|-
|ETB
|230
|2
|[[Ethiopian birr]]
|{{flag|Ethiopia}}
|-
|EUR
|978
|2
|[[ယူရို]]ငွေ
|{{flag|Åland Islands}} (AX), {{flag|Andorra}} (AD){{efn|Not part of the European Union, but uses euro via [[Currency union|monetary agreement]].|name=NonEU}}, {{flag|Austria}} (AT), {{flag|Belgium}} (BE), {{flag|Croatia}} (HR), {{flag|Cyprus}} (CY), {{flag|Estonia}} (EE), {{flag|European Union}} (EU), {{flag|Finland}} (FI), {{flag|France}} (FR), {{flag|French Guiana}} (GF), {{flag|French Southern and Antarctic Lands}} (TF), {{flag|Germany}} (DE), {{flag|Greece}} (GR), {{flag|Guadeloupe}} (GP), {{flag|Ireland}} (IE), {{flag|Italy}} (IT), {{flag|Kosovo}} (XK){{efn|Adopted unilaterally, not an actual part of the eurozone.|name=Eurozone}}, {{flag|Latvia}} (LV), {{flag|Lithuania}} (LT), {{flag|Luxembourg}} (LU), {{flag|Malta}} (MT), {{flag|Martinique}} (MQ), {{flag|Mayotte}} (YT), {{flag|Monaco}} (MC){{efn|name=NonEU}}, {{flag|Montenegro}} (ME){{efn|name=Eurozone}}, {{flag|Netherlands}} (NL), {{flag|Portugal}} (PT), {{flag|Réunion}} (RE), {{flag|Saint Barthélemy}} (BL), {{flag|Saint Martin}} (MF), {{flag|Saint Pierre and Miquelon}} (PM), {{flag|San Marino}} (SM){{efn|name=NonEU}}, {{flag|Slovakia}} (SK), {{flag|Slovenia}} (SI), {{flag|Spain}} (ES), {{flag|Vatican City}} (VA){{efn|name=NonEU}}
|-
|FJD
|242
|2
|[[Fijian dollar|Fiji dollar]]
|{{flag|Fiji}}
|-
|FKP
|238
|2
|[[Falkland Islands pound]]
|{{flag|Falkland Islands}} (pegged to GBP&amp;nbsp;1:1)
|-
|GBP
|826
|2
|[[Pound sterling]]
|{{flag|United Kingdom}}, {{flag|Isle of Man}} (IM, see [[Manx pound]]), {{flag|Jersey}} (JE, see [[Jersey pound]]), {{flag|Guernsey}} (GG, see [[Guernsey pound]]), {{flag|Tristan da Cunha}} (SH-TA)
|-
|GEL
|981
|2
|[[Georgian lari]]
|{{flag|Georgia (country)|name=Georgia}}
|-
|GHS
|936
|2
|[[Ghanaian cedi]]
|{{flag|Ghana}}
|-
|GIP
|292
|2
|[[Gibraltar pound]]
|{{flag|Gibraltar}} (pegged to GBP&amp;nbsp;1:1)
|-
|GMD
|270
|2
|[[Gambian dalasi]]
|{{flag|Gambia}}
|-
|GNF
|324
|0
|[[Guinean franc]]
|{{flag|Guinea}}
|-
|GTQ
|320
|2
|[[Guatemalan quetzal]]
|{{flag|Guatemala}}
|-
|GYD
|328
|2
|[[Guyanese dollar]]
|{{flag|Guyana}}
|-
|HKD
|344
|2
|[[Hong Kong dollar]]
|{{flag|Hong Kong}}
|-
|HNL
|340
|2
|[[Honduran lempira]]
|{{flag|Honduras}}
|-
|HTG
|332
|2
|[[Haitian gourde]]
|{{flag|Haiti}}
|-
|HUF
|348
|2
|[[Hungarian forint]]
|{{flag|Hungary}}
|-
|IDR
|360
|2
|[[ရူပီးယာငွေ|အင်ဒိုနီးရှားရူပီးယာ]]
|{{flag|Indonesia}}
|-
|ILS
|376
|2
|[[Israeli new shekel]]
|{{flag|Israel}}
|-
|INR
|356
|2
|[[အိန္ဒိယရူပီးငွေ|အိန္ဒိယရူပီး]]
|{{flag|India}}, {{flag|Bhutan}} (BT)
|-
|IQD
|368
|3
|[[Iraqi dinar]]
|{{flag|Iraq}}
|-
|IRR
|364
|2
|[[Iranian rial]]
|{{flag|Iran}}
|-
|ISK
|352
|0
|[[Icelandic króna]] (plural: krónur)
|{{flag|Iceland}}
|-
|JMD
|388
|2
|[[Jamaican dollar]]
|{{flag|Jamaica}}
|-
|JOD
|400
|3
|[[Jordanian dinar]]
|{{flag|Jordan}}
|-
|JPY
|392
|0
|[[Japanese yen]]
|{{flag|Japan}}
|-
|KES
|404
|2
|[[Kenyan shilling]]
|{{flag|Kenya}}
|-
|KGS
|417
|2
|[[Kyrgyzstani som]]
|{{flag|Kyrgyzstan}}
|-
|KHR
|116
|2
|[[Cambodian riel]]
|{{flag|Cambodia}}
|-
|KMF
|174
|0
|[[Comoro franc]]
|{{flag|Comoros}}
|-
|KPW
|408
|2
|[[North Korean won]]
|{{flag|North Korea}}
|-
|KRW
|410
|0{{efn|Jeon is defined as 1/100&amp;nbsp;won by the Bank of Korea Act, Article&amp;nbsp;47-2,&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://elaw.klri.re.kr/kor_service/lawView.do?hseq=47917&amp;lang=ENG|title=Bank of Korea Act |publisher=Korea Legislation Research Institute |website=Korea Law Translation Center |access-date=August 20, 2021}}&lt;/ref&gt; but it is not practically used and only used for exchange rates.}}
|[[တောင်ကိုရီးယား ဝမ်|တောင်ကိုရီးယားဝမ်]]
|{{flag|South Korea}}
|-
|KWD
|414
|3
|[[Kuwaiti dinar]]
|{{flag|Kuwait}}
|-
|KYD
|136
|2
|[[Cayman Islands dollar]]
|{{flag|Cayman Islands}}
|-
|KZT
|398
|2
|[[Kazakhstani tenge]]
|{{flag|Kazakhstan}}
|-
|LAK
|418
|2
|[[Lao kip]]
|{{flag|Laos}}
|-
|LBP
|422
|2
|[[Lebanese pound]]
|{{flag|Lebanon}}
|-
|LKR
|144
|2
|[[Sri Lankan rupee]]
|{{flag|Sri Lanka}}
|-
|LRD
|430
|2
|[[Liberian dollar]]
|{{flag|Liberia}}
|-
|LSL
|426
|2
|[[Lesotho loti]]
|{{flag|Lesotho}}
|-
|LYD
|434
|3
|[[Libyan dinar]]
|{{flag|Libya}}
|-
|MAD
|504
|2
|[[Moroccan dirham]]
|{{flag|Morocco}}, {{flag|Western Sahara}} (EH)
|-
|MDL
|498
|2
|[[Moldovan leu]]
|{{flag|Moldova}}
|-
|MGA
|969
|2{{efn|The [[Malagasy ariary]] and the [[Mauritanian ouguiya]] are technically divided into five subunits (the iraimbilanja and khoum respectively) the coins display &quot;1/5&quot; on their face and are referred to as a &quot;fifth&quot; (Khoum/cinquième); These are not used in practice, but when written out, a single significant digit is used. E.g. 1.2&amp;nbsp;UM.|name=divby5}}
|[[Malagasy ariary]]
|{{flag|Madagascar}}
|-
|MKD
|807
|2
|[[Macedonian denar]]
|{{flag|North Macedonia}}
|-
|MMK
|104
|2
|[[မြန်မာကျပ်ငွေ|မြန်မာကျပ်]]
|{{flag|Myanmar}}
|-
|MNT
|496
|2
|[[Mongolian tögrög]]
|{{flag|Mongolia}}
|-
|MOP
|446
|2
|[[Macanese pataca]]
|{{flag|Macau}}
|-
|MRU
|929
|2{{efn|name=divby5}}&lt;ref&gt;{{cite web|title=ISO 4217 Amendment Number 165|url=https://www.currency-iso.org/dam/downloads/dl_currency_iso_amendment_165.pdf|date=2017-12-14|publisher=[[SIX Group|SIX Interbank Clearing]]|location=Zurich}}&lt;/ref&gt;
|[[Mauritanian ouguiya]]
|{{flag|Mauritania}}
|-
|MUR
|480
|2
|[[Mauritian rupee]]
|{{flag|Mauritius}}
|-
|MVR
|462
|2
|[[Maldivian rufiyaa]]
|{{flag|Maldives}}
|-
|MWK
|454
|2
|[[Malawian kwacha]]
|{{flag|Malawi}}
|-
|MXN
|484
|2
|[[Mexican peso]]
|{{flag|Mexico}}
|-
|MXV
|979
|2
|[[Mexican Unidad de Inversion]] (UDI) (funds code)
|{{flag|Mexico}}
|-
|MYR
|458
|2
|[[Malaysian ringgit]]
|{{flag|Malaysia}}
|-
|MZN
|943
|2
|[[Mozambican metical]]
|{{flag|Mozambique}}
|-
|NAD
|516
|2
|[[Namibian dollar]]
|{{flag|Namibia}} (pegged to ZAR 1:1)
|-
|NGN
|566
|2
|[[Nigerian naira]]
|{{flag|Nigeria}}
|-
|NIO
|558
|2
|[[Nicaraguan córdoba]]
|{{flag|Nicaragua}}
|-
|NOK
|578
|2
|[[Norwegian krone]]
|{{flag|Norway}}, {{flag|Svalbard}} and {{flag|Jan Mayen}} (SJ), {{flag|Bouvet Island}} (BV)
|-
|NPR
|524
|2
|[[Nepalese rupee]]
|{{flag|Nepal}}
|-
|NZD
|554
|2
|[[New Zealand dollar]]
|{{flag|New Zealand}}, {{flag|Cook Islands}} (CK), {{flag|Niue}} (NU), {{flag|Pitcairn Islands}} (PN; see also [[Pitcairn Islands dollar]]), {{flag|Tokelau}} (TK)
|-
|OMR
|512
|3
|[[Omani rial]]
|{{flag|Oman}}
|-
|PAB
|590
|2
|[[Panamanian balboa]]
|{{flag|Panama}}
|-
|PEN
|604
|2
|[[Peruvian sol]]
|{{flag|Peru}}
|-
|PGK
|598
|2
|[[Papua New Guinean kina]]
|{{flag|Papua New Guinea}}
|-
|PHP
|608
|2
|[[Philippine peso]]&lt;ref name=&quot;A168&quot;&gt;{{cite web|title=ISO 4217 Amendment Number 168|url=https://www.currency-iso.org/dam/downloads/dl_currency_iso_amendment_168.pdf|date=2018-08-02|publisher=[[SIX Group|SIX Interbank Clearing]]|location=Zurich|access-date=2020-08-07}}&lt;/ref&gt;
|{{flag|Philippines}}
|-
|PKR
|586
|2
|[[Pakistani rupee]]
|{{flag|Pakistan}}
|-
|PLN
|985
|2
|[[Polish złoty]]
|{{flag|Poland}}
|-
|PYG
|600
|0
|[[Paraguayan guaraní]]
|{{flag|Paraguay}}
|-
|QAR
|634
|2
|[[Qatari riyal]]
|{{flag|Qatar}}
|-
|RON
|946
|2
|[[Romanian leu]]
|{{flag|Romania}}
|-
|RSD
|941
|2
|[[Serbian dinar]]
|{{flag|Serbia}}
|-
|RUB
|643
|2
|[[Russian ruble]]
|{{flag|Russia}}
|-
|RWF
|646
|0
|[[Rwandan franc]]
|{{flag|Rwanda}}
|-
|SAR
|682
|2
|[[Saudi riyal]]
|{{flag|Saudi Arabia}}
|-
|SBD
|090
|2
|[[Solomon Islands dollar]]
|{{flag|Solomon Islands}}
|-
|SCR
|690
|2
|[[Seychelles rupee]]
|{{flag|Seychelles}}
|-
|SDG
|938
|2
|[[Sudanese pound]]
|{{flag|Sudan}}
|-
|SEK
|752
|2
|[[Swedish krona]] (plural: kronor)
|{{flag|Sweden}}
|-
|SGD
|702
|2
|[[Singapore dollar]]
|{{flag|Singapore}}
|-
|SHP
|654
|2
|[[Saint Helena pound]]
|{{flag|Saint Helena}} (SH-HL), {{flag|Ascension Island}} (SH-AC)
|-
|SLE
|925
|2
|[[Sierra Leonean leone]] (new leone)&lt;ref name=&quot;A171&quot;&gt;{{cite web|title=ISO 4217 Amendment Number 171|url=https://www.six-group.com/dam/download/financial-information/data-center/iso-currrency/amendments/dl_currency_iso_amendment_171.pdf|date=2022-03-16|publisher=[[SIX Group|SIX Interbank Clearing]]|location=Zurich|access-date=2022-11-03}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;A172&quot;&gt;{{cite web|title=ISO 4217 Amendment Number 172|url=https://www.six-group.com/dam/download/financial-information/data-center/iso-currrency/amendments/dl-currency-iso-amendment-172.pdf|date=2022-06-27|publisher=[[SIX Group|SIX Interbank Clearing]]|location=Zurich|access-date=2022-11-03}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;A173&quot;&gt;{{cite web|title=ISO 4217 Amendment Number 173|url=https://www.six-group.com/dam/download/financial-information/data-center/iso-currrency/amendments/dl-currency-iso-amendment-173.pdf|date=2022-09-23|publisher=[[SIX Group|SIX Interbank Clearing]]|location=Zurich|access-date=2022-11-03}}&lt;/ref&gt;
|{{flag|Sierra Leone}}
|-
|SOS
|706
|2
|[[Somalian shilling]]
|{{flag|Somalia}}
|-
|SRD
|968
|2
|[[Surinamese dollar]]
|{{flag|Suriname}}
|-
|SSP
|728
|2
|[[South Sudanese pound]]
|{{flag|South Sudan}}
|-
|STN
|930
|2&lt;ref&gt;{{cite web|title=ISO 4217 Amendment Number 164|url=https://www.currency-iso.org/dam/downloads/dl_currency_iso_amendment_164.pdf|date=2017-09-22|publisher=[[SIX Group|SIX Interbank Clearing]]|location=Zurich}}&lt;/ref&gt;
|[[São Tomé and Príncipe dobra]]
|{{flag|São Tomé and Príncipe}}
|-
|SVC
|222
|2
|[[Salvadoran colón]]
|{{flag|El Salvador}}
|-
|SYP
|760
|2
|[[Syrian pound]]
|[[ဖိုင်:Flag_of_the_Syrian_revolution.svg|22x22px]] [[Syria]]
|-
|SZL
|748
|2
|[[Swazi lilangeni]]
|{{flag|Eswatini}}&lt;ref name=&quot;A168&quot; /&gt;
|-
|THB
|764
|2
|[[Thai baht]]
|{{flag|Thailand}}
|-
|TJS
|972
|2
|[[Tajikistani somoni]]
|{{flag|Tajikistan}}
|-
|TMT
|934
|2
|[[Turkmenistani manat|Turkmenistan manat]]
|{{flag|Turkmenistan}}
|-
|TND
|788
|3
|[[Tunisian dinar]]
|{{flag|Tunisia}}
|-
|TOP
|776
|2
|
|{{flag|Tonga}}
|-
|TRY
|949
|2
|[[Turkish lira]]
|{{flag|Turkey}}
|-
|TTD
|780
|2
|[[Trinidad and Tobago dollar]]
|{{flag|Trinidad and Tobago}}
|-
|TWD
|901
|2
|[[New Taiwan dollar]]
|{{flag|Taiwan}}
|-
|TZS
|834
|2
|[[Tanzanian shilling]]
|{{flag|Tanzania}}
|-
|UAH
|980
|2
|[[Ukrainian hryvnia]]
|{{flag|Ukraine}}
|-
|UGX
|800
|0
|[[Ugandan shilling]]
|{{flag|Uganda}}
|-
|USD
|840
|2
|[[အမေရိကန်ဒေါ်လာ]]
|{{flag|United States}}, {{flag|American Samoa}} (AS), {{flag|British Indian Ocean Territory}} (IO) (also uses GBP), {{flag|British Virgin Islands}} (VG), {{flag|Bonaire, Sint Eustatius and Saba}} (BQ - Caribbean Netherlands), {{flag|Ecuador}} (EC), {{flag|El Salvador}} (SV), {{flag|Guam}} (GU), {{flag|Marshall Islands}} (MH), {{flag|Federated States of Micronesia}} (FM), {{flag|Northern Mariana Islands}} (MP), {{flag|Palau}} (PW), {{flag|Panama}} (PA) (as well as [[Panamanian balboa|Panamanian Balboa]]), {{flag|Puerto Rico}} (PR), {{flag|Timor-Leste}} (TL), {{flag|Turks and Caicos Islands}} (TC), {{flag|U.S. Virgin Islands}} (VI), {{flag|United States Minor Outlying Islands}} (UM)
|-
|USN
|997
|2
|United States dollar (next day) (funds code)
|{{flag|United States}}
|-
|UYI
|940
|0
|Uruguay Peso en Unidades Indexadas (URUIURUI) (funds code)
|{{flag|Uruguay}}
|-
|UYU
|858
|2
|[[Uruguayan peso]]
|{{flag|Uruguay}}
|-
|UYW
|927
|4
|Unidad previsional&lt;ref name=&quot;A169&quot;&gt;{{cite web|title=ISO 4217 Amendment Number 169|url=https://www.currency-iso.org/dam/downloads/dl_currency_iso_amendment_169.pdf|date=2018-08-17|publisher=[[SIX Group|SIX Interbank Clearing]]|location=Zurich|access-date=2020-08-07}}&lt;/ref&gt;
|{{flag|Uruguay}}
|-
|UZS
|860
|2
|[[Uzbekistani sum]]
|{{flag|Uzbekistan}}
|-
|VED
|926
|2
|[[Venezuelan bolívar#Digital bolívar|Venezuelan digital bolívar]]&lt;ref name=&quot;A170&quot;&gt;{{cite web|title=ISO 4217 Amendment Number 170|url=https://www.six-group.com/dam/download/financial-information/data-center/iso-currrency/amendments/dl_currency_iso_amendment_170.pdf|date=2021-10-01|publisher=[[SIX Group|SIX Interbank Clearing]]|location=Zurich|access-date=2021-10-01}}&lt;/ref&gt;
|{{flag|Venezuela}}
|-
|VES
|928
|2
|[[Venezuelan bolívar#Sovereign bolívar|Venezuelan sovereign bolívar]]&lt;ref name=&quot;A168&quot; /&gt;
|{{flag|Venezuela}}
|-
|VND
|704
|0
|[[Vietnamese đồng]]
|{{flag|Vietnam}}
|-
|VUV
|548
|0
|[[Vanuatu vatu]]
|{{flag|Vanuatu}}
|-
|WST
|882
|2
|[[Samoan tala]]
|{{flag|Samoa}}
|-
|XAD
|396
|2
|Arab Accounting Dinar&lt;ref name=&quot;A179&quot;&gt;{{cite web|title=ISO 4217 Amendment Number 179|url=https://www.six-group.com/dam/download/financial-information/data-center/iso-currrency/amendments/dl-currency-iso-amendment-179.pdf|date=2025-05-02|publisher=[[SIX Group|SIX Interbank Clearing]]|location=Zurich|access-date=2025-05-20}}&lt;/ref&gt;
|[[Arab Monetary Fund]]
|-
|XAF
|950
|0
|[[Central African CFA franc|CFA franc BEAC]]
|{{flag|Cameroon}} (CM), {{flag|Central African Republic}} (CF), {{flag|Republic of the Congo}} (CG), {{flag|Chad}} (TD), {{flag|Equatorial Guinea}} (GQ), {{flag|Gabon}} (GA)
|-
|XAG
|961
|.
|[[Silver as an investment|Silver]] (one [[troy ounce]])
|
|-
|XAU
|959
|.
|[[Gold as an investment|Gold]] (one [[troy ounce]])
|
|-
|XBA
|955
|.
|[[European Composite Unit]] (EURCO) (bond market unit)
|
|-
|XBB
|956
|.
|[[European Monetary Unit]] (E.M.U.-6) (bond market unit)
|
|-
|XBC
|957
|.
|[[European Unit of Account 9]] (E.U.A.-9) (bond market unit)
|
|-
|XBD
|958
|.
|[[European Unit of Account 17]] (E.U.A.-17) (bond market unit)
|&lt;!-- Bitcoin currently  has no *official* ISO code，see talk page. --&gt;
|-
|XCD
|951
|2
|[[East Caribbean dollar]]
|{{flag|Anguilla}} (AI), {{flag|Antigua and Barbuda}} (AG), {{flag|Dominica}} (DM), {{flag|Grenada}} (GD), {{flag|Montserrat}} (MS), {{flag|Saint Kitts and Nevis}} (KN), {{flag|Saint Lucia}} (LC), {{flag|Saint Vincent and the Grenadines}} (VC)
|-
|XCG
|532
|2
|[[Netherlands Antillean guilder]]
|{{flag|Curaçao}} (CW), {{flag|Sint Maarten}} (SX)
|-
|XDR
|960
|.
|[[Special drawing rights]]
|[[International Monetary Fund]]
|-
|XOF
|952
|0
|[[West African CFA franc|CFA franc BCEAO]]
|{{flag|Benin}} (BJ), {{flag|Burkina Faso}} (BF), {{flag|Ivory Coast}} (CI), {{flag|Guinea-Bissau}} (GW), {{flag|Mali}} (ML), {{flag|Niger}} (NE), {{flag|Senegal}} (SN), {{flag|Togo}} (TG)
|-
|XPD
|964
|.
|[[Palladium as an investment|Palladium]] (one [[troy ounce]])
|
|-
|XPF
|953
|0
|[[CFP franc]] (franc Pacifique)
|French territories of the Pacific Ocean: {{flag|French Polynesia}} (PF), {{flag|New Caledonia}} (NC), {{flag|Wallis and Futuna}} (WF)
|-
|XPT
|962
|.
|[[Platinum as an investment|Platinum]] (one [[troy ounce]])
|
|-
|XSU
|994
|.
|[[XSU|SUCRE]]
|Unified System for Regional Compensation (SUCRE)&lt;ref&gt;{{cite web|title=ISO 4217 Amendment Number 148|url=https://www.currency-iso.org/dam/downloads/dl_currency_iso_amendment_148.pdf|date=2010-08-17|publisher=[[SIX Group|SIX Interbank Clearing]]|location=Zurich}}&lt;/ref&gt;
|-
|XTS
|963
|.
|Code reserved for testing
|
|-
|XUA
|965
|.
|[[XUA|ADB Unit of Account]]
|[[African Development Bank]]&lt;ref&gt;{{cite web|title=ISO 4217 Amendment Number 151|url=https://www.currency-iso.org/dam/downloads/dl_currency_iso_amendment_151.pdf|date=2011-04-07|publisher=[[SIX Group|SIX Interbank Clearing]]|location=Zurich|access-date=2020-08-07}}&lt;/ref&gt;
|-
|XXX
|999
|.
|No currency {{Anchor|No currency}}
|
|-
|YER
|886
|2
|[[Yemeni rial]]
|{{flag|Yemen}}
|-
|ZAR
|710
|2
|[[South African rand]]
|{{flag|South Africa}}, {{flag|Eswatini}} (SZ), {{flag|Lesotho}} (LS), {{flag|Namibia}} (NA)
|-
|ZMW
|967
|2
|[[Zambian kwacha]]
|{{flag|Zambia}}
|-
|ZWG
|924
|2
|[[Zimbabwe Gold]]
|{{flag|Zimbabwe}}&lt;ref name=&quot;amendment-177&quot;&gt;{{cite web|title=ISO 4217 Amendment Number 177|url=https://www.six-group.com/dam/download/financial-information/data-center/iso-currrency/amendments/dl-currency-iso-amendment-177.pdf|website=SIX Interbank Clearing|publisher=SIX Group|access-date=20 June 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240620155337/https://www.six-group.com/dam/download/financial-information/data-center/iso-currrency/amendments/dl-currency-iso-amendment-177.pdf|archive-date=20 June 2024|location=Zurich|language=en-us|date=20 June 2024}}&lt;/ref&gt;
|}

== မှတ်စု ==
{{Notelist}}

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ISO စံချိန်စံညွှန်းများ]]</text>
      <sha1>frcvahdum8ekts6mux3578dv6co1ize</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်</title>
    <ns>0</ns>
    <id>270088</id>
    <revision>
      <id>877798</id>
      <parentid>872958</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T08:37:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>877798</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59473" sha1="k1lbto7m8w9a464ew9y7mcvn7vcfn3z" xml:space="preserve">{{unreferenced}}
{{Infobox legislative term|name=ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်|before=[[အမျိုးသားညီလာခံ]]|after=[[ဒုတိယအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]]|image=State_seal_of_Myanmar.svg|session1=၃၁ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၁|background_color=#007A33|meeting_place=ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၊ လွှတ်တော်အဆောက်အအုံ၊ [[နေပြည်တော်]]|term_start=၃၁ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၁|term_end=၃၀ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၆|government=[[ဦးသိန်းစိန် အစိုးရ]]|chamber1=အမျိုးသားလွှတ်တော်|chamber2=ပြည်သူ့လွှတ်တော်|state=|country=|jurisdiction=[[မြန်မာနိုင်ငံ|ပြည်ထောင်စုသမ္မတ&lt;br&gt;မြန်မာနိုင်ငံတော်]]|chamber1_leader1=ဦး[[ခင်အောင်မြင့်]]|chamber1_leader1_type=ဥက္ကဋ္ဌ|chamber1_leader2_type=ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ|chamber2_leader1_type=ဥက္ကဋ္ဌ|chamber2_leader1=သူရဦး[[ရွှေမန်း]]|chamber1_leader2=ဦး[[မြညိမ်း]]|chamber2_leader2_type=ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ|chamber2_leader2=ဦး[[နန္ဒကျော်စွာ]]|membership1=၂၂၄ ဦး|membership2=၄၃၅ ဦး|control1=[[ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ]]|control2=ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ|election=[[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၁၀]]}}
'''ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်''' သည် ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ပထမဦးဆုံးအကြိမ် ဖွဲ့စည်းခဲ့သော မြန်မာနိုင်ငံ၏ လွှတ်တော်နှစ်ရပ်ပေါင်း လွှတ်တော် (ခေါ်) ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ဖြစ်သည်။ [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၁၀|၂၀၁၀ ပြည့်နှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ]]အပြီးတွင် ပေါ်ထွန်းလာခဲ့ပြီး၊ ၂၀၁၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃၁ ရက်နေ့တွင် ပထမဆုံးသော ပုံမှန်အစည်းအဝေးကို စတင်ကျင်းပခဲ့သည်။ ၎င်းသည် တိုက်ရိုက်စစ်အုပ်ချုပ်ရေးမှ အရပ်သားအမည်ခံအစိုးရသို့ အသွင်ကူးပြောင်းမှု၏ အရေးပါသော လက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်သည်။

== ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် ပါဝင်မှု ==
ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကို ပြည်သူ့လွှတ်တော်နှင့် အမျိုးသားလွှတ်တော်တို့မှ အသစ်ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံရသော ကိုယ်စားလှယ်များ ပေါင်းစပ်ဖွဲ့စည်းထားသည်။

* ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ: ဤလွှတ်တော်၏ ကိုယ်စားလှယ်များကို ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှတဆင့် အဓိကရွေးကောက်တင်မြှောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းရွေးကောက်ပွဲသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်း ပထမဆုံးကျင်းပသော ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်ပြီး၊ ယခင်စစ်အစိုးရကျောထောက်နောက်ခံပြုထားသည့် [[ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ]] (USDP) က လွှတ်တော်နှစ်ရပ်စလုံးတွင် အပြတ်အသတ်အများစု အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။
* [[ပြည်သူ့လွှတ်တော်]] : စုစုပေါင်း ၄၄၀ နေရာရှိပြီး၊ မြို့နယ်အသီးသီးမှ တိုက်ရိုက်ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံရသော ၃၃၀ ဦးနှင့် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်က ခန့်အပ်သော တပ်မတော်သား ကိုယ်စားလှယ် ၁၁၀ ဦး (စုစုပေါင်း၏ ၂၅%) တို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။
* [[အမျိုးသားလွှတ်တော်]]: စုစုပေါင်း ၂၂၄ နေရာရှိပြီး၊ ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီးများမှ တိုက်ရိုက်ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံရသော ၁၆၈ ဦး (ပြည်နယ်/တိုင်းဒေသကြီးတစ်ခုစီမှ ၁၂ ဦးစီ) နှင့် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်က ခန့်အပ်သော တပ်မတော်သား ကိုယ်စားလှယ် ၅၆ ဦး (စုစုပေါင်း၏ ၂၅%) တို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။
* တပ်မတော်သား ကိုယ်စားလှယ်များ: ဤလွှတ်တော်နှင့် နောက်ပိုင်းလွှတ်တော်များ၏ ထူးခြားသော လက္ခဏာတစ်ခုမှာ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ လွှတ်တော်နှစ်ရပ်စလုံးတွင် စုစုပေါင်းနေရာ၏ ၂၅% ကို တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်က ခန့်အပ်သော တပ်မတော်သား ကိုယ်စားလှယ်များအတွက် သီးသန့်သတ်မှတ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

== အဓိက ထူးခြားချက်များနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုများ ==
ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ကာလအတွင်းတွင် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

* ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီ၏ လွှမ်းမိုးမှု: ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီသည် လွှတ်တော်နှစ်ရပ်စလုံးတွင် အများစုနေရာကို ပိုင်ဆိုင်ထားသဖြင့် အစိုးရမှတင်သွင်းသော ဥပဒေကြမ်းများ ချောမွေ့စွာ အတည်ပြုနိုင်ခဲ့သည်။
* ဦးသိန်းစိန်၏ သမ္မတရာထူး: ဤလွှတ်တော်မှ ဦးသိန်းစိန်ကို ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ပထမဆုံး မြန်မာနိုင်ငံသမ္မတအဖြစ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းဦးဆောင်သော အစိုးရသည် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများကို စတင်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။
* ဥပဒေပြုရေး လုပ်ငန်းဆောင်တာများ: အစိုးရ၏ လုပ်ငန်းစဉ်များ လွှမ်းမိုးထားသော်လည်း ဤလွှတ်တော်သည် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု၊ နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေးနှင့် အရပ်ဘက်လူ့အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ဥပဒေအသစ်များကို ပြဋ္ဌာန်းရာတွင် အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံ၏ ပွင့်လင်းလာမှုကို ထင်ဟပ်စေခဲ့သည်။
* NLD ၏ ပြန်လာခြင်း: ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲကို အစောပိုင်းက သပိတ်မှောက်ခဲ့သော ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်သည့် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) သည် ၂၀၁၂ ခုနှစ် ဧပြီလ ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ကာ အနိုင်ရရှိခဲ့ပြီး ပါလီမန်နိုင်ငံရေးသို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ ၎င်းသည် လွှတ်တော်အတွင်းရှိ အခြေအနေများကို သိသိသာသာ ပြောင်းလဲစေခဲ့ပြီး ထင်ရှားသော အတိုက်အခံအသံကို ပေါ်ထွန်းစေခဲ့သည်။
* ကြီးကြပ်မှုအခန်းကဏ္ဍ: အာဏာရပါတီက အများစုကို ထိန်းချုပ်ထားသော်လည်း အတိုက်အခံကိုယ်စားလှယ်များ၏ တည်ရှိမှု (အထူးသဖြင့် ၂၀၁၂ နောက်ပိုင်း) သည် ဆွေးနွေးငြင်းခုံမှုများကို ပိုမိုမြင့်တက်စေခဲ့ပြီး ပါလီမန်ကြီးကြပ်မှု အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ရှိလာခဲ့သည်။

== သက်တမ်း ကုန်ဆုံးခြင်း ==
ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သည် ၎င်း၏ ငါးနှစ်သက်တမ်းကို ပြည့်မီပြီး ၂၀၁၆ ခုနှစ် အစောပိုင်းတွင် နောက်ဆုံးအစည်းအဝေးများ ကျင်းပကာ၊ ၂၀၁၅ ခုနှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲအပြီးတွင် ဒုတိယအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပေါ်ပေါက်လာရန် လမ်းဖွင့်ပေးခဲ့သည်။

== သမိုင်း ==
ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယက၏ ဖိတ်ကြားချက်အရ ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ပုံမှန်အစည်းအေဝးကို ဇန်နဝါရီလ ၃၁ ရက်တွင် နေပြည်တော်ရှိ လွှတ်တော်အဆောက်အအုံ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ စတင်ကျင်းပသည်။ အစည်းအဝေးတွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယကအဖြစ် ဦးခင်အောင်မြင့်က ဆောင်ရွက်သည်။

=== ဒုတိယသမ္မတများနှင့် သမ္မတ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေး ===
ရှေးဦးစွာ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်နာယကက နှုတ်ခွန်းဆက် စကားပြောကြားသည်။ ဆက်လက်၍ နာယကက နိုင်ငံတော်သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေးအဖွဲ့တွင်ပါဝင်သော ရွေးကောက်ခံပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ အစုအဖွဲ့၊ ရွေးကောက်ခံ အမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များအစုအဖွဲ့နှင့် ပြည်သူ့လွှတ်တော်နှင့် အမျိုးသားလွှတ်တော် တို့တွင်ပါဝင်သော တပ်မတော်သားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များအစုအဖွဲ့ တို့က အစုအဖွဲ့အလိုက် ဒုတိယသမ္မတများ ရွေးချယ်တင် မြှောက်ရန်အတွက် အစုအဖွဲ့အစည်းအေဝးများကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်တွင် ကျင်းပရန် သတ်မှတ်ကြေညာသည်။ အစုအဖွဲ့အလိုက် ဒုတိယသမ္မတများ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ပြီးပါက ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခံရသည့် ဒုတိယသမ္မတလောင်းတစ်ဦးစီ၏ အမည်စာရင်းကို နိုင်ငံတော်သမ္မတ အရည်အချင်းစိစစ်ရေးအဖွဲ့တွင်ပါဝင်သော ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယကထံတင်ပြရန်နှင့် ဥပဒေနှင့်အညီ နိုင်ငံတော်သမ္မတကို ရွေးချယ်တင်မြှောက်ရန်အတွက် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် အစည်းအေဝးကို ရပ်နားထားမည်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာသည်။

=== ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များအစုအဖွဲ့၏ ဒုတိယသမ္မတ ရွေးချယ်ခြင်း ===
ပြည်သူ့လွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝး၏ ဒုတိယနေ့အဖြစ် သမ္မတ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေးအဖွဲ့တွင် ပါဝင်သော ရွေးကောက်ခံပြည်သူ့ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ အစုအဖွဲ့အစည်းအေဝးကို နေပြည်တော်ရှိ လွှတ်တော်အဆောက်အအုံ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ခန်းမ၌ ဆက်လက်ကျင်းပသည်။ ရွေးကောက်ခံ ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များက ဒုတိယသမ္မတလောင်း အဆိုပြုခြင်း၊ ထောက်ခံခြင်းနှင့် အဆိုပြုလွှာကို အခမ်းအနားမှူးမှတစ်ဆင့် ပြည်သူ့လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌကို တင်ပြခြင်းများ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ကြသည်။

ယင်းနောက် ရွေးကောက်ခံ ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များက နိုင်ငံတော်သမ္မတအတွက် သတ်မှတ်ထားသော အရည်အချင်းများနှင့် ပြည့်စုံခြင်းရှိမရှိ စိစစ်နိုင်ရန် စိစစ်ရေးအဖွဲ့တွင်ပါဝင်သည့် ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးကို ရွေးချယ်ကြသည်။ ထိုသို့ရွေးချယ်ရာတွင် ကျောက်ဆည်မဲဆန္ဒနယ်မှ ဦးသောင်းကို ဟင်္သာတမဲဆန္ဒနယ်မှ ဦးဌေးဦးက အဆိုတင်သွင်းပြီး တောင်ငူမဲဆန္ဒနယ်မှ ဦးအောင်မင်းက ထောက်ခံ၍လည်းကောင်း၊ ကျောက်မဲ မဲဆန္ဒနယ်မှ ဦးနယ်လ်ဆင် (ခ) ဦးဆောင်ဆီကို အလုံမဲဆန္ဒနယ်မှ ဦးခင်မောင်ရည် (ခ) ခိုင်မောင်ရည်က အဆိုတင်သွင်းပြီး ကွန်ဟိန်းမဲဆန္ဒနယ်မှ ဒေါ်နန်းဝါနုက ထောက်ခံ၍ လည်းကောင်း တင်ပြကြသည်။ အမည်စာရင်း တင်သွင်းခံရသူနှစ်ဦးရှိသည့်အတွက် မဲခွဲဆုံးဖြတ်ရာ ဦးသောင်းက ထောက်ခံမဲ ၂၈၀ မဲ၊ ဦးနယ်လ်ဆင် (ခ) ဦးဆောင်ဆီက ၄၄ မဲရရှိကြသဖြင့် ဦးသောင်းကို နိုင်ငံတော်သမ္မတ အရည်အချင်းနှင့် ပြည့်စုံမှုရှိ မရှိ စိစစ်ရေးအဖွဲ့ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ရွေးချယ်ကြောင်းကြေညာသည်။ ထိုအဖွဲ့၌ ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်တွင် ပါဝင်သော လွှတ်တော်နှစ်ရပ်၏ ဥက္ကဋ္ဌများနှင့် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌများ၊ ရွေးကောက်ခံ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦး၊ ရွေးကောက်ခံ အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးနှင့် တပ်မတော်သား လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များအစုအဖွဲ့က ရွေးချယ်ပေးသော တပ်မတော်သားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးတို့ ပါဝင်မည်ဖြစ်သည်။ ယင်းနောက် အဆိုပြုလွှာများကို ပြည်သူ့လွှတ်တော် ဥက္ကဋ္ဌနှင့် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌတို့က စိစစ်နိုင်ရန်နှင့် ဒုတိယသမ္မတလောင်းများအမည်စာရင်းကို ပြုစုနိုင်ရန် အစည်းအေဝးကို တစ်ရက်ရပ်နားမည်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာသည်။

=== အမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များအစုအဖွဲ့၏ ဒုတိယသမ္မတ ရွေးချယ်ခြင်း ===
အမျိုးသားလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝး၏ ဒုတိယနေ့အဖြစ် သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေးအဖွဲ့တွင် ပါဝင်သော ရွေးကောက်ခံအမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ အစုအဖွဲ့အစည်းအေဝးကို နေပြည်တော်ရှိ လွှတ်တော်အဆောက်အအုံ အမျိုးသားလွှတ်တော်ခန်းမ၌ ဆက်လက်ကျင်းပသည်။ ထို့နောက် ရွေးကောက်ခံအမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များက ဒုတိယသမ္မတလောင်း အဆိုပြုခြင်း၊ ထောက်ခံခြင်းနှင့်အဆိုပြုလွှာကို အခမ်း အနားမှူးမှတစ်ဆင့် အမျိုးသားလွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌကို တင်ပြခြင်းများ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ကြသည်။

ယင်းနောက် ရွေးကောက်ခံအမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များက နိုင်ငံတော်သမ္မတအတွက် သတ်မှတ်ထားသော အရည်အချင်းများနှင့် ပြည့်စုံခြင်း ရှိမရှိ စိစစ်နိုင်ရန် စိစစ်ရေးအဖွဲ့တွင်ပါဝင်သည့် အမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးအား ရွေးချယ်ကြသည်။ ထိုသို့ရွေးချယ်ရာတွင် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး မဲဆန္ဒနယ်အမှတ် (၆) မှ ဦးမျိုးမြင့်ကို ရွေးကောက်ခံ အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များအစုအဖွဲ့က သဘောတူသည့်အတွက် ဦးမျိုးမြင့်ကို နိုင်ငံတော်သမ္မတ အရည်အချင်းနှင့်ပြည့်စုံမှု ရှိမရှိ စိစစ်ရေးအဖွဲ့ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ရွေးချယ်ကြောင်း ကြေညာသည်။ ယင်းနောက် အဆိုပြုလွှာများကို အမျိုးသား လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌနှင့် ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌတို့က စိစစ်နိုင်ရန်နှင့် ဒုတိယသမ္မတလောင်းများအမည်စာရင်းကို ပြုစုနိုင်ရန် အစည်းအဝေးကို တစ်ရက်ရပ်နားမည်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာသည်။

=== တပ်မတော်သား လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များအစုအဖွဲ့၏ ဒုတိယသမ္မတ ရွေးချယ်ခြင်း ===
ပထမအကြိမ်လွှတ်တော်ပုံမှန်အစည်းအဝေးများ ကျင်းပလျက်ရှိရာ ဒုတိယနေ့အဖြစ် သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေးအဖွဲ့တွင်ပါဝင်သော တပ်မတော်သား လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များအစုအဖွဲ့အစည်းအေဝးကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်တွင် နေပြည်တော်ရှိ အနော်ရထာ ခန်းမ၌ ဆက်လက်ကျင်းပရာ တပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်နှင့် တပ်မတော်အရာရှိကြီးများ၊ တပ်မတော်သား လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက်ကြသည်။ တပ်မတော်သား လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များအစုအဖွဲ့ အနဖြေင့် ဒုတိယသမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ခြင်းအား ဆောင်ရွက်သည်။

=== အစုအဖွဲ့အလိုက် ဒုတိယသမ္မတ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခြင်း (ဖေဖော်ဝါရီ ၃ ရက်) ===
သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေးအဖွဲ့တွင် ပါဝင်သော ရွေးကောက်ခံ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ အစုအဖွဲ့၏ ဒုတိယနေ့အစည်းအေဝးကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက် ပြည်သူ့လွှတ် တော်ခန်းမ၌ကျင်းပရာ လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ သူရဦးရွှေမန်းနှင့် တိုင်းဒေသကြီး နှင့် ပြည်နယ်များမှ ရွေးကောက်ခံ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက်ကြသည်။ ထို့နောက် လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌက ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ အစုအဖွဲ့အစည်းအေဝး ပထမနေ့ ၁-၂-၂၀၁၁၌ ကိုယ်စားလှယ်များ အဆို တင်သွင်းထားသည့် ဒုတိယသမ္မတ လောင်းနှစ်ဦး၏ အမည်စာရင်းကို ကြေညာသည်။ ဆက်လက်၍ လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌက အဆိုပါ ဒုတိယသမ္မတလောင်းနှစ်ဦးအား နိုင်ငံတော်သမ္မတနှင့် ဒုတိယသမ္မတများအတွက် သတ် မှတ်ထားသည့် အရည်အချင်းများနှင့် ပြည့်စုံခြင်းရှိ/မရှိ စိစစ်ရေးအဖွဲ့က စိစစ်ရာတွင် ပြည့်စုံမှုရှိသည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း ကြေညာသည်။ ယင်းနောက် ရွေးကောက်ခံပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များသည် ဒုတိယသမ္မတလောင်းအဖြစ် အမည်စာရင်းတင်သွင်းခံရသူ နှစ်ဦးအနက် တစ်ဦးကို ဒုတိယသမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်နိုင်ရန် လျှို့ဝှက် ဆန္ဒမဲပေးကြသည်။ ထိုတွင် လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌနှင့် ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌများလည်း ကိုယ်စားလှယ်များနှင့်အတူ ဆန္ဒမဲပေးကြသည်။ ဆန္ဒမဲပေးပြီးနောက် ဆန္ဒမဲပုံးများကို ကိုယ်စားလှယ် များရှေ့မှောက် တွ င် ဖွ င့် လှ စ် ပြီး သက် ဆို င် ရာနည်း ဥပဒေ များနှင့်အညီ စိစစ်ရေတွက်သည်။ ထို့နောက် ဒုတိယသမ္မတလောင်းများရရှိသည့် ထောက်ခံဆန္ဒမဲ အများအနည်းအလိုက် အမည်စာရင်းကို လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌထံ တင်ပြအတည်ပြုချက်ရယူပြီး လက်မှတ်ရေးထိုး မှတ်တမ်းတင်သည်။ ဆက်လက်၍ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌက ဦးသိန်းစိန်ကို ဒုတိယသမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်ကြောင်း ကြေညာကာ ဦးသိန်းစိန်၏ အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်နာယကထံ တင်ပြသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာသည်။

သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေးအဖွဲ့တွင် ပါဝင်သော ရွေးကောက်ခံ အမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ အစုအဖွဲ့၏ ဒုတိယနေ့အစည်းအေဝးကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက် အမျိုးသားလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပရာ လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ ဦးခင်အောင်မြင့်နှင့် တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များမှ ရွေးကောက်ခံပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက်ကြသည်။ လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌက အမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ အစုအဖွဲ့အစည်းအေဝး ပထမနေ့ (၁-၂-၂၀၁၁)၌ ကိုယ်စားလှယ်များ အဆိုတင်သွင်းထားသည့် ဒုတိယသမ္မတလောင်းနှစ်ဦး၏ အမည်စာရင်းကို ကြေညာသည်။ ဆက်လက်၍ လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌက အဆိုပါ ဒုတိယသမ္မတလောင်းနှစ်ဦးကို နိုင်ငံတော်သမ္မတနှင့် ဒုတိယသမ္မတများအတွက် သတ်မှတ်ထားသည့် အရည်အချင်းများနှင့် ပြည့်စုံခြင်းရှိ/မရှိ စိစစ်ရေးအဖွဲ့က စိစစ်ရာတွင် ပြည့်စုံမှုရှိသည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း ကြေညာသည်။ ယင်းနောက် ရွေးကောက်ခံအမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များသည် ဒုတိယသမ္မတလောင်းအဖြစ် အမည်စာရင်းတင်သွင်းခံရသူ နှစ်ဦးအနက် တစ်ဦးကို ဒုတိယသမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်နိုင်ရန် လျှို့ဝှက် ဆန္ဒမဲပေးကြသည်။ ထိုတွင် လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌနှင့် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ များလည်း ကိုယ်စားလှယ်များနှင့်အတူ ဆန္ဒမဲပေးကြသည်။ ဆန္ဒမဲပေးပြီးနောက် ဆန္ဒမဲပုံးများကို ရွေးကောက်ခံ အမျိုးသား လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များရှေ့မှောက်တွင် တာဝန်ရှိ လွှတ်တော်ရုံး ဝန်ထမ်းကဖွင့်လှစ်ပြီး သက်ဆိုင်ရာ နည်းဥပဒေများနှင့်အညီ စိစစ်ရေတွက်သည်။ ထို့နောက် ဒုတိယသမ္မတလောင်းများရရှိသည့် ထောက်ခံဆန္ဒမဲ အများအနည်းအလိုက် အမည်စာရင်းကို လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌထံတင်ပြ အတည်ပြုချက်ရယူပြီး လက်မှတ်ရေးထိုးမှတ်တမ်းတင်သည်။ ဆက်လက်၍ အမျိုးသားလွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌက ဒေါက်တာ စိုင်းမောက်ခမ်း(ခ) မောင်အုန်းကို ဒုတိယသမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်ကြောင်းကြေညာကာ ဒေါက်တာ စိုင်းမောက်ခမ်း(ခ) မောင်အုန်း၏ အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်နာယကထံ တင်ပြသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာသည်။

သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေးအဖွဲ့တွင် ပါဝင်သော တပ်မတော်သားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ အစုအဖွဲ့ သည် နေပြည်တော်ရှိ အနော်ရထာခန်းမ၌ ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက်တွင် အစည်းအေဝးကျင်းပ၍ ဒုတိယသမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ခြင်းကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ ဒုတိယသမ္မတအဖြစ် သီဟသူရဦးတင်အောင်မြင့်ဦးအား ကိုယ်စားလှယ်အားလုံးက ရွေးချယ်တင်မြှောက်သည်။

=== နိုင်ငံတော်သမ္မတ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခြင်း (ဖေဖော်ဝါရီ ၄ ရက်) ===
ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် အားလုံးပါဝင်သော သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေးအဖွဲ့အစည်းအေဝးကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၄ ရက်တွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပရာ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယက ဦးခင်အောင်မြင့်၊ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ သူရဦးရွှေမန်းနှင့် ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ၊ အမျိုးသား လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက်ကြသည်။ ထို့နောက် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယကက အစုအဖွဲ့အသီးသီးက ရွေးချယ်တင်မြှောက်ပေးခဲ့သည့် ဒုတိယသမ္မတများအား နိုင်ငံတော်သမ္မတ အရည်အချင်းနှင့် ပြည့်စုံမှု ရှိ/မရှိ စိစစ်ရေးအဖွဲ့က စိစစ်ရာပြည့်စုံမှု ရှိသည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း ကြေညာသည်။ ၎င်းနောက် သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေး အဖွဲ့ဝင်များသည် နိုင်ငံတော်သမ္မတလောင်းများဖြစ်ကြသော ဒုတိယသမ္မတ ၃ ဦးအနက် တစ်ဦးအား နိုင်ငံတော်သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်နိုင်ရန် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယကအပါအဝင် သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေး အဖွဲ့ဝင်များရှေ့မှောက်၌ ဆန္ဒမဲလက်မှတ်ဖြင့် လျှို့ဝှက်ဆန္ဒမဲပေးကြသည်။ ထိုသို့ ဆန္ဒမဲပေးရာတွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယကနှင့် ဒုတိယနာယကတို့သည်လည်း သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေးအဖွဲ့ဝင်များနှင့်အတူ ဆန္ဒမဲပေးကြသည်။ ဆန္ဒမဲပေးပြီးနောက် ဆန္ဒမဲပုံးများကို သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေးအဖွဲ့ဝင်များရှေ့မှောက်၌ ဖွင့်လှစ်ပြီး သက်ဆိုင်ရာနည်းဥပဒေများနှင့် အညီ စိစစ်ရေတွက်သည်။ ထို့နောက် ဒုတိယသမ္မတများရရှိသည့် ထောက်ခံဆန္ဒမဲ အများအနည်းအလိုက် အမည်စာရင်းကို စိစစ်ရေးအဖွဲ့ဝင်အားလုံးက လက်မှတ်ရေးထိုးမှတ်တမ်းတင်ပြီး ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်နာယကက အတည်ပြုလက်မှတ်ရေးထိုးသည်။ ယင်းနောက် လွှတ်တော်နာယကက သမ္မတလောင်း တစ်ဦးချင်းရရှိသည့် ထောက်ခံဆန္ဒမဲအများအနည်းအလိုက် အမည်စာရင်းကို ကြေညာသည်။ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်နာယကက ဦးသိန်းစိန်အား နိုင်ငံတော်သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ကြောင်း ကြေညာသည်။ ဆက်လက်၍ သီဟသူရဦးတင်အောင်မြင့်ဦး နှင့် ဒေါက်တာစိုင်းမောက်ခမ်း (ခ) မောင်အုန်းတို့အား ဒုတိယသမ္မတများဖြစ်ကြောင်း ကြေညာသည်။

=== ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းခြင်းဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များ (ဖေဖော်ဝါရီ ၈-၉ ရက်) ===
ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ပုံမှန်အစည်းအေဝး ဒုတိယနေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၈ ရက်တွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပရာ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယက၊ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌနှင့် ပြည်သူ့လွှတ်တော်နှင့် အမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက်ကြသည်။ အစီအစဉ်အရ နိုင်ငံတော်သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင် မြှောက်ခံထားရသူက ပြည်ထောင်စုအစိုးရဝန်ကြီး ဌာနအရေအတွက်ကို ၃၄ ဌာနဖြင့် သတ်မှတ်နိုင်ရေးအတွက် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်နာယကက ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။ ဆက်လက်၍ ပြည်ထောင်စု ဝန်ကြီးဦးရေကို ၃၀ သတ်မှတ်ရေးအတွက် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယကက ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။၎င်းနှင့်ပတ်သက် ၍ ဆွေးနွေးရန်ရှိပါက ဖေဖော်ဝါရီ လ ၉ ရက် အစည်းအေဝးတွင် ဆွေးနွေးနိုင်ကြောင်း နာယကက သတ်မှတ်ကြေညာသည်။

ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝးတတိယနေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၉ ရက် တွ င် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပသည်။ အစီအစဉ်အရ နိုင်ငံတော်သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခံထားရသူက ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြခဲ့သည့် ပြည်ထောင်စု အစိုးရဝန်ကြီးဌာနအရေအတွက်နှင့် စပ်လျဉ်း၍ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များက ဆွေးနွေးကြရန် လွှတ်တော်နာယကက ဖိတ်ခေါ်သည်။ ထို့နောက် ဆွေးနွေးရန် အမည်စာရင်းတင်သွင်းထားသည့် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ မဲဆန္ဒနယ် အမှတ် (၄) မှ အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဒေါက်တာမြတ် Óဏစိုး၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ပုလဲမြို့နယ် မဲဆန္ဒနယ်မှ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးကျော်ဆန်းနှင့် နိုင်ငံတော်သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခံထားရသူ ဦးသိန်းစိန်တို့က ဆွေးနွေးကြသည်။ ဆက်လက်၍ နိုင်ငံတော်သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခံထားရသူက တင်ပြသော ပြည်ထောင်စုအစိုးရ ဝန်ကြီးဌာန ၃၄ ဌာနသတ်မှတ်ခြင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များက စက်ခလုတ်အသုံးပြု၍ လျှို့ဝှက်ဆန္ဒမဲပေးကြသည်။ ဆက်လက်၍ နိုင်ငံတော်သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခံထားရသူက ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြ ထားသည့် ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဦးရေ ၃၀ သတ်မှတ်နိုင်ရေးနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များက ဆွေးနွေးကြရန် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယကက ဖိတ်ခေါ်သည်။ဆွေးနွေးရန်အမည် စာရင်းတင် သွင်းထားသည့် ချင်းပြည်နယ်ဖလမ်းမြို့နယ်မဲဆန္ဒနယ်မှ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ဦးခွန်လိန်း၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ မဲဆန္ဒနယ်အမှတ် (၄) မှ ဒေါက်တာ မြတ်Óဏစိုး တို့က ဆွေးနွေးကြသည်။

=== ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ခုံရုံးနှင့် ကော်မရှင်များ ဖွဲ့စည်းခြင်း (ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁-၂၅ ရက်) ===
ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝး စတုတ္ထနေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁ ရက်တွင် နေပြည်တော်ရှိ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ခန်းမ၌ကျင်းပသည်။ အစည်းအေဝးတွင် နိုင်ငံတော်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ခုံရုံးဖွဲ့စည်းရန် ရွေးချယ်ထားသည့်အဖွဲ့ဝင် ၉ ဦး၏အမည်စာရင်းနှင့် ယင်းတို့အနက် ခုံရုံးဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ပေးအပ်ရန် အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး၏အမည်ကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။

ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝးပဉ္စမနေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီ ၁၄ ရက်တွင် နေပြည်တော်ရှိ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပသည်။ ထိုအစည်းအေဝးမှနေ၍ နိုင်ငံတော်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ခုံရုံး ဖွဲ့စည်းရန် ရွေးချယ်ထားသည့် အဖွဲ့ဝင် ၉ ဦး၏ အမည်စာရင်းနှင့် ယင်းတို့အနက် ခုံရုံးဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ပေးအပ်ရန် အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး၏အမည်ကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်၏ သဘောတူညီချက်ရယူသည်။ ဆက်လက်၍ ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်အဖွဲ့ဝင်ဦးရေသတ်မှတ်နိုင်ရေးအတွက် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။

ပထမအကြိမ်ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝး ဆဋ္ဌမနေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၅ ရက်တွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပသည်။ အစည်းအေဝးတွင် ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင် အဖွဲ့ဝင်ဦးရေ သတ်မှတ်ရေးအတွက်ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်၏အဆုံးအဖြတ်ကို ရယူသည်။ ဆက်လက်၍ ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ် တရားသူကြီး ဦးရေ သတ်မှတ်နိုင်ရေးအတွက် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။

ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝးသတ္တမနေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၆ ရက်တွင် နေပြည်တော် ရှိ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပသည်။ အစည်းအေဝးတွင် ပြည်ထောင်စု တရားလွှတ်တော်ချုပ် တရားသူကြီးဦးရေ သတ်မှတ်ရေးအတွက် ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်၏ အဆုံးအဖြတ်ကိုရယူသည်။ ဆက်လက်၍ ပြည်ထောင်စု တရားသူကြီးချုပ်အဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်၏အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။

ပထမအကြိမ်ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝး အဋ္ဌမနေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၇ ရက်တွင် နေပြည်တော် ရှိ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပသည်။ အစည်းအေဝးတွင် ပြည်ထောင်စုတရားသူကြီးချုပ်အဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်၏အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်၏ သဘောတူညီချက်ရယူသည်။ ဆက်လက်၍ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်၏အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။

ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝး နဝမနေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၈ ရက်တွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပသည်။ အစည်းအေဝးတွင် ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်၏ အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်၏ သဘောတူညီချက်ရယူသည်။ ဆက်လက်၍ ပြည်ထောင်စု ရှေ့နေချုပ်အဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်၏အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။

ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန် အစည်းအေဝးဒသမနေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၁ ရက်တွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ ကျင်းပသည်။ အစည်းအေဝးတွင် ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ်အဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်၏အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်၏ သဘောတူညီချက်ရယူသည်။ ဆက်လက်၍ ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်အဖြစ် ခန့်အပ် တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်၏အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။

ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝး ၁၁ ရက် မြောက်နေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၂ရက်တွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ ကျင်းပသည်။ အစည်းအေဝးတွင် ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ် အဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးသင့်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်၏ အမည်စာရင်း ကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်၏ သဘောတူညီချက်ရယူသည်။ ဆက်လက်၍ ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ် တရားသူကြီးများအဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်များ၏ အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။

ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝး ၁၂ ရက်မြောက်နေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၄ ရက်တွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပသည်။ အစည်းအေဝးတွင် ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ် တရားသူကြီးများအဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်များ၏ အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်၏ သဘောတူညီချက်ရယူသည်။ ဆက်လက်၍ ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်အဖွဲ့ဝင်များအဖြစ် ခန့်အပ် တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်များ၏အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။

ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝး ၁၃ ရက်မြောက်နေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၅ ရက်တွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပရာ ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်နာယက၊ ပြည်သူ့လွှတ်တော် ဥက္ကဋ္ဌနှင့် ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ၊ အမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက်ကြသည်။ အစည်းအေဝးတွင် ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင် အဖွဲ့ဝင်များအဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်များ၏ အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်၏ သဘောတူညီချက်ရယူသည်။ ဆက်လက်၍ ပြည်သူ့လွှတ်တော်နှင့် အမျိုးသားလွှတ်တော်တို့တွင် လွှတ်တော်အလိုက် ကော်မတီများဖွဲ့စည်းရန်နှင့် လွှတ်တော်လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ပြည်သူ့လွှတ်တော်နှင့် အမျိုးသားလွှတ်တော်အစည်းအေဝးများကို ၂၀၁၁ ခုနှစ် မတ်လ ၁ ရက်တွင် ဆက်လက်ကျင်းပသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်က ဆုံးဖြတ်သည်။
[[ကဏ္ဍ:ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]]</text>
      <sha1>k1lbto7m8w9a464ew9y7mcvn7vcfn3z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877802</id>
      <parentid>877798</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T09:09:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>/* ဒုတိယသမ္မတများနှင့် သမ္မတ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေး */</comment>
      <origin>877802</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="60139" sha1="olv3ftrfm4zfxcbfptky5jiy1egyyi8" xml:space="preserve">{{unreferenced}}
{{Infobox legislative term|name=ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်|before=[[အမျိုးသားညီလာခံ]]|after=[[ဒုတိယအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]]|image=State_seal_of_Myanmar.svg|session1=၃၁ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၁|background_color=#007A33|meeting_place=ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၊ လွှတ်တော်အဆောက်အအုံ၊ [[နေပြည်တော်]]|term_start=၃၁ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၁|term_end=၃၀ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၆|government=[[ဦးသိန်းစိန် အစိုးရ]]|chamber1=အမျိုးသားလွှတ်တော်|chamber2=ပြည်သူ့လွှတ်တော်|state=|country=|jurisdiction=[[မြန်မာနိုင်ငံ|ပြည်ထောင်စုသမ္မတ&lt;br&gt;မြန်မာနိုင်ငံတော်]]|chamber1_leader1=ဦး[[ခင်အောင်မြင့်]]|chamber1_leader1_type=ဥက္ကဋ္ဌ|chamber1_leader2_type=ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ|chamber2_leader1_type=ဥက္ကဋ္ဌ|chamber2_leader1=သူရဦး[[ရွှေမန်း]]|chamber1_leader2=ဦး[[မြညိမ်း]]|chamber2_leader2_type=ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ|chamber2_leader2=ဦး[[နန္ဒကျော်စွာ]]|membership1=၂၂၄ ဦး|membership2=၄၃၅ ဦး|control1=[[ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ]]|control2=ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ|election=[[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၁၀]]}}
'''ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်''' သည် ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ပထမဦးဆုံးအကြိမ် ဖွဲ့စည်းခဲ့သော မြန်မာနိုင်ငံ၏ လွှတ်တော်နှစ်ရပ်ပေါင်း လွှတ်တော် (ခေါ်) ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ဖြစ်သည်။ [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၁၀|၂၀၁၀ ပြည့်နှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ]]အပြီးတွင် ပေါ်ထွန်းလာခဲ့ပြီး၊ ၂၀၁၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃၁ ရက်နေ့တွင် ပထမဆုံးသော ပုံမှန်အစည်းအဝေးကို စတင်ကျင်းပခဲ့သည်။ ၎င်းသည် တိုက်ရိုက်စစ်အုပ်ချုပ်ရေးမှ အရပ်သားအမည်ခံအစိုးရသို့ အသွင်ကူးပြောင်းမှု၏ အရေးပါသော လက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်သည်။

== ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် ပါဝင်မှု ==
ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကို ပြည်သူ့လွှတ်တော်နှင့် အမျိုးသားလွှတ်တော်တို့မှ အသစ်ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံရသော ကိုယ်စားလှယ်များ ပေါင်းစပ်ဖွဲ့စည်းထားသည်။

* ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ: ဤလွှတ်တော်၏ ကိုယ်စားလှယ်များကို ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှတဆင့် အဓိကရွေးကောက်တင်မြှောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းရွေးကောက်ပွဲသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်း ပထမဆုံးကျင်းပသော ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်ပြီး၊ ယခင်စစ်အစိုးရကျောထောက်နောက်ခံပြုထားသည့် [[ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ]] (USDP) က လွှတ်တော်နှစ်ရပ်စလုံးတွင် အပြတ်အသတ်အများစု အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။
* [[ပြည်သူ့လွှတ်တော်]] : စုစုပေါင်း ၄၄၀ နေရာရှိပြီး၊ မြို့နယ်အသီးသီးမှ တိုက်ရိုက်ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံရသော ၃၃၀ ဦးနှင့် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်က ခန့်အပ်သော တပ်မတော်သား ကိုယ်စားလှယ် ၁၁၀ ဦး (စုစုပေါင်း၏ ၂၅%) တို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။
* [[အမျိုးသားလွှတ်တော်]]: စုစုပေါင်း ၂၂၄ နေရာရှိပြီး၊ ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီးများမှ တိုက်ရိုက်ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံရသော ၁၆၈ ဦး (ပြည်နယ်/တိုင်းဒေသကြီးတစ်ခုစီမှ ၁၂ ဦးစီ) နှင့် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်က ခန့်အပ်သော တပ်မတော်သား ကိုယ်စားလှယ် ၅၆ ဦး (စုစုပေါင်း၏ ၂၅%) တို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။
* တပ်မတော်သား ကိုယ်စားလှယ်များ: ဤလွှတ်တော်နှင့် နောက်ပိုင်းလွှတ်တော်များ၏ ထူးခြားသော လက္ခဏာတစ်ခုမှာ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ လွှတ်တော်နှစ်ရပ်စလုံးတွင် စုစုပေါင်းနေရာ၏ ၂၅% ကို တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်က ခန့်အပ်သော တပ်မတော်သား ကိုယ်စားလှယ်များအတွက် သီးသန့်သတ်မှတ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

== အဓိက ထူးခြားချက်များနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုများ ==
ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ကာလအတွင်းတွင် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

* ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီ၏ လွှမ်းမိုးမှု: ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီသည် လွှတ်တော်နှစ်ရပ်စလုံးတွင် အများစုနေရာကို ပိုင်ဆိုင်ထားသဖြင့် အစိုးရမှတင်သွင်းသော ဥပဒေကြမ်းများ ချောမွေ့စွာ အတည်ပြုနိုင်ခဲ့သည်။
* ဦးသိန်းစိန်၏ သမ္မတရာထူး: ဤလွှတ်တော်မှ ဦးသိန်းစိန်ကို ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ပထမဆုံး မြန်မာနိုင်ငံသမ္မတအဖြစ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းဦးဆောင်သော အစိုးရသည် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများကို စတင်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။
* ဥပဒေပြုရေး လုပ်ငန်းဆောင်တာများ: အစိုးရ၏ လုပ်ငန်းစဉ်များ လွှမ်းမိုးထားသော်လည်း ဤလွှတ်တော်သည် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု၊ နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေးနှင့် အရပ်ဘက်လူ့အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ဥပဒေအသစ်များကို ပြဋ္ဌာန်းရာတွင် အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံ၏ ပွင့်လင်းလာမှုကို ထင်ဟပ်စေခဲ့သည်။
* NLD ၏ ပြန်လာခြင်း: ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲကို အစောပိုင်းက သပိတ်မှောက်ခဲ့သော ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်သည့် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) သည် ၂၀၁၂ ခုနှစ် ဧပြီလ ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ကာ အနိုင်ရရှိခဲ့ပြီး ပါလီမန်နိုင်ငံရေးသို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ ၎င်းသည် လွှတ်တော်အတွင်းရှိ အခြေအနေများကို သိသိသာသာ ပြောင်းလဲစေခဲ့ပြီး ထင်ရှားသော အတိုက်အခံအသံကို ပေါ်ထွန်းစေခဲ့သည်။
* ကြီးကြပ်မှုအခန်းကဏ္ဍ: အာဏာရပါတီက အများစုကို ထိန်းချုပ်ထားသော်လည်း အတိုက်အခံကိုယ်စားလှယ်များ၏ တည်ရှိမှု (အထူးသဖြင့် ၂၀၁၂ နောက်ပိုင်း) သည် ဆွေးနွေးငြင်းခုံမှုများကို ပိုမိုမြင့်တက်စေခဲ့ပြီး ပါလီမန်ကြီးကြပ်မှု အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ရှိလာခဲ့သည်။

== သက်တမ်း ကုန်ဆုံးခြင်း ==
ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သည် ၎င်း၏ ငါးနှစ်သက်တမ်းကို ပြည့်မီပြီး ၂၀၁၆ ခုနှစ် အစောပိုင်းတွင် နောက်ဆုံးအစည်းအဝေးများ ကျင်းပကာ၊ ၂၀၁၅ ခုနှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲအပြီးတွင် ဒုတိယအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပေါ်ပေါက်လာရန် လမ်းဖွင့်ပေးခဲ့သည်။

== သမိုင်း ==
ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယက၏ ဖိတ်ကြားချက်အရ ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ပုံမှန်အစည်းအေဝးကို ဇန်နဝါရီလ ၃၁ ရက်တွင် နေပြည်တော်ရှိ လွှတ်တော်အဆောက်အအုံ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ စတင်ကျင်းပသည်။ အစည်းအဝေးတွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယကအဖြစ် ဦးခင်အောင်မြင့်က ဆောင်ရွက်သည်။

=== ဒုတိယသမ္မတများနှင့် သမ္မတ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေး ===
ရှေးဦးစွာ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်နာယကက နှုတ်ခွန်းဆက် စကားပြောကြားသည်။ ဆက်လက်၍ နာယကက နိုင်ငံတော်သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေးအဖွဲ့တွင်ပါဝင်သော ရွေးကောက်ခံပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ အစုအဖွဲ့၊ ရွေးကောက်ခံ အမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များအစုအဖွဲ့နှင့် ပြည်သူ့လွှတ်တော်နှင့် အမျိုးသားလွှတ်တော် တို့တွင်ပါဝင်သော တပ်မတော်သားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များအစုအဖွဲ့ တို့က အစုအဖွဲ့အလိုက် ဒုတိယသမ္မတများ ရွေးချယ်တင် မြှောက်ရန်အတွက် အစုအဖွဲ့အစည်းအေဝးများကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်တွင် ကျင်းပရန် သတ်မှတ်ကြေညာသည်။ အစုအဖွဲ့အလိုက် ဒုတိယသမ္မတများ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ပြီးပါက ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခံရသည့် ဒုတိယသမ္မတလောင်းတစ်ဦးစီ၏ အမည်စာရင်းကို နိုင်ငံတော်သမ္မတ အရည်အချင်းစိစစ်ရေးအဖွဲ့တွင်ပါဝင်သော ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယကထံတင်ပြရန်နှင့် ဥပဒေနှင့်အညီ နိုင်ငံတော်သမ္မတကို ရွေးချယ်တင်မြှောက်ရန်အတွက် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် အစည်းအေဝးကို ရပ်နားထားမည်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာသည်။

==== ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များအစုအဖွဲ့၏ ဒုတိယသမ္မတ ရွေးချယ်ခြင်း ====
ပြည်သူ့လွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝး၏ ဒုတိယနေ့အဖြစ် သမ္မတ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေးအဖွဲ့တွင် ပါဝင်သော ရွေးကောက်ခံပြည်သူ့ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ အစုအဖွဲ့အစည်းအေဝးကို နေပြည်တော်ရှိ လွှတ်တော်အဆောက်အအုံ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ခန်းမ၌ ဆက်လက်ကျင်းပသည်။ ရွေးကောက်ခံ ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များက ဒုတိယသမ္မတလောင်း အဆိုပြုခြင်း၊ ထောက်ခံခြင်းနှင့် အဆိုပြုလွှာကို အခမ်းအနားမှူးမှတစ်ဆင့် ပြည်သူ့လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌကို တင်ပြခြင်းများ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ကြသည်။

ယင်းနောက် ရွေးကောက်ခံ ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များက နိုင်ငံတော်သမ္မတအတွက် သတ်မှတ်ထားသော အရည်အချင်းများနှင့် ပြည့်စုံခြင်းရှိမရှိ စိစစ်နိုင်ရန် စိစစ်ရေးအဖွဲ့တွင်ပါဝင်သည့် ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးကို ရွေးချယ်ကြသည်။ ထိုသို့ရွေးချယ်ရာတွင် ကျောက်ဆည်မဲဆန္ဒနယ်မှ ဦးသောင်းကို ဟင်္သာတမဲဆန္ဒနယ်မှ ဦးဌေးဦးက အဆိုတင်သွင်းပြီး တောင်ငူမဲဆန္ဒနယ်မှ ဦးအောင်မင်းက ထောက်ခံ၍လည်းကောင်း၊ ကျောက်မဲ မဲဆန္ဒနယ်မှ ဦးနယ်လ်ဆင် (ခ) ဦးဆောင်ဆီကို အလုံမဲဆန္ဒနယ်မှ ဦးခင်မောင်ရည် (ခ) ခိုင်မောင်ရည်က အဆိုတင်သွင်းပြီး ကွန်ဟိန်းမဲဆန္ဒနယ်မှ ဒေါ်နန်းဝါနုက ထောက်ခံ၍ လည်းကောင်း တင်ပြကြသည်။ အမည်စာရင်း တင်သွင်းခံရသူနှစ်ဦးရှိသည့်အတွက် မဲခွဲဆုံးဖြတ်ရာ ဦးသောင်းက ထောက်ခံမဲ ၂၈၀ မဲ၊ ဦးနယ်လ်ဆင် (ခ) ဦးဆောင်ဆီက ၄၄ မဲရရှိကြသဖြင့် ဦးသောင်းကို နိုင်ငံတော်သမ္မတ အရည်အချင်းနှင့် ပြည့်စုံမှုရှိ မရှိ စိစစ်ရေးအဖွဲ့ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ရွေးချယ်ကြောင်းကြေညာသည်။ ထိုအဖွဲ့၌ ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်တွင် ပါဝင်သော လွှတ်တော်နှစ်ရပ်၏ ဥက္ကဋ္ဌများနှင့် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌများ၊ ရွေးကောက်ခံ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦး၊ ရွေးကောက်ခံ အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးနှင့် တပ်မတော်သား လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များအစုအဖွဲ့က ရွေးချယ်ပေးသော တပ်မတော်သားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးတို့ ပါဝင်မည်ဖြစ်သည်။ ယင်းနောက် အဆိုပြုလွှာများကို ပြည်သူ့လွှတ်တော် ဥက္ကဋ္ဌနှင့် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌတို့က စိစစ်နိုင်ရန်နှင့် ဒုတိယသမ္မတလောင်းများအမည်စာရင်းကို ပြုစုနိုင်ရန် အစည်းအေဝးကို တစ်ရက်ရပ်နားမည်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာသည်။

==== အမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များအစုအဖွဲ့၏ ဒုတိယသမ္မတ ရွေးချယ်ခြင်း ====
အမျိုးသားလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝး၏ ဒုတိယနေ့အဖြစ် သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေးအဖွဲ့တွင် ပါဝင်သော ရွေးကောက်ခံအမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ အစုအဖွဲ့အစည်းအေဝးကို နေပြည်တော်ရှိ လွှတ်တော်အဆောက်အအုံ အမျိုးသားလွှတ်တော်ခန်းမ၌ ဆက်လက်ကျင်းပသည်။ ထို့နောက် ရွေးကောက်ခံအမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များက ဒုတိယသမ္မတလောင်း အဆိုပြုခြင်း၊ ထောက်ခံခြင်းနှင့်အဆိုပြုလွှာကို အခမ်း အနားမှူးမှတစ်ဆင့် အမျိုးသားလွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌကို တင်ပြခြင်းများ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ကြသည်။

ယင်းနောက် ရွေးကောက်ခံအမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များက နိုင်ငံတော်သမ္မတအတွက် သတ်မှတ်ထားသော အရည်အချင်းများနှင့် ပြည့်စုံခြင်း ရှိမရှိ စိစစ်နိုင်ရန် စိစစ်ရေးအဖွဲ့တွင်ပါဝင်သည့် အမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးအား ရွေးချယ်ကြသည်။ ထိုသို့ရွေးချယ်ရာတွင် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး မဲဆန္ဒနယ်အမှတ် (၆) မှ ဦးမျိုးမြင့်ကို ရွေးကောက်ခံ အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များအစုအဖွဲ့က သဘောတူသည့်အတွက် ဦးမျိုးမြင့်ကို နိုင်ငံတော်သမ္မတ အရည်အချင်းနှင့်ပြည့်စုံမှု ရှိမရှိ စိစစ်ရေးအဖွဲ့ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ရွေးချယ်ကြောင်း ကြေညာသည်။ ယင်းနောက် အဆိုပြုလွှာများကို အမျိုးသား လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌနှင့် ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌတို့က စိစစ်နိုင်ရန်နှင့် ဒုတိယသမ္မတလောင်းများအမည်စာရင်းကို ပြုစုနိုင်ရန် အစည်းအဝေးကို တစ်ရက်ရပ်နားမည်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာသည်။

==== တပ်မတော်သား လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များအစုအဖွဲ့၏ ဒုတိယသမ္မတ ရွေးချယ်ခြင်း ====
ပထမအကြိမ်လွှတ်တော်ပုံမှန်အစည်းအဝေးများ ကျင်းပလျက်ရှိရာ ဒုတိယနေ့အဖြစ် သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေးအဖွဲ့တွင်ပါဝင်သော တပ်မတော်သား လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များအစုအဖွဲ့အစည်းအေဝးကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်တွင် နေပြည်တော်ရှိ အနော်ရထာ ခန်းမ၌ ဆက်လက်ကျင်းပရာ တပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်နှင့် တပ်မတော်အရာရှိကြီးများ၊ တပ်မတော်သား လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက်ကြသည်။ တပ်မတော်သား လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များအစုအဖွဲ့ အနဖြေင့် ဒုတိယသမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ခြင်းအား ဆောင်ရွက်သည်။

==== အစုအဖွဲ့အလိုက် ဒုတိယသမ္မတ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခြင်း (ဖေဖော်ဝါရီ ၃ ရက်) ====
သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေးအဖွဲ့တွင် ပါဝင်သော ရွေးကောက်ခံ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ အစုအဖွဲ့၏ ဒုတိယနေ့အစည်းအေဝးကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက် ပြည်သူ့လွှတ် တော်ခန်းမ၌ကျင်းပရာ လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ သူရဦးရွှေမန်းနှင့် တိုင်းဒေသကြီး နှင့် ပြည်နယ်များမှ ရွေးကောက်ခံ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက်ကြသည်။ ထို့နောက် လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌက ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ အစုအဖွဲ့အစည်းအေဝး ပထမနေ့ ၁-၂-၂၀၁၁၌ ကိုယ်စားလှယ်များ အဆို တင်သွင်းထားသည့် ဒုတိယသမ္မတ လောင်းနှစ်ဦး၏ အမည်စာရင်းကို ကြေညာသည်။ ဆက်လက်၍ လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌက အဆိုပါ ဒုတိယသမ္မတလောင်းနှစ်ဦးအား နိုင်ငံတော်သမ္မတနှင့် ဒုတိယသမ္မတများအတွက် သတ် မှတ်ထားသည့် အရည်အချင်းများနှင့် ပြည့်စုံခြင်းရှိ/မရှိ စိစစ်ရေးအဖွဲ့က စိစစ်ရာတွင် ပြည့်စုံမှုရှိသည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း ကြေညာသည်။ ယင်းနောက် ရွေးကောက်ခံပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များသည် ဒုတိယသမ္မတလောင်းအဖြစ် အမည်စာရင်းတင်သွင်းခံရသူ နှစ်ဦးအနက် တစ်ဦးကို ဒုတိယသမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်နိုင်ရန် လျှို့ဝှက် ဆန္ဒမဲပေးကြသည်။ ထိုတွင် လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌနှင့် ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌများလည်း ကိုယ်စားလှယ်များနှင့်အတူ ဆန္ဒမဲပေးကြသည်။ ဆန္ဒမဲပေးပြီးနောက် ဆန္ဒမဲပုံးများကို ကိုယ်စားလှယ် များရှေ့မှောက် တွ င် ဖွ င့် လှ စ် ပြီး သက် ဆို င် ရာနည်း ဥပဒေ များနှင့်အညီ စိစစ်ရေတွက်သည်။ ထို့နောက် ဒုတိယသမ္မတလောင်းများရရှိသည့် ထောက်ခံဆန္ဒမဲ အများအနည်းအလိုက် အမည်စာရင်းကို လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌထံ တင်ပြအတည်ပြုချက်ရယူပြီး လက်မှတ်ရေးထိုး မှတ်တမ်းတင်သည်။ ဆက်လက်၍ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌက ဦးသိန်းစိန်ကို ဒုတိယသမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်ကြောင်း ကြေညာကာ ဦးသိန်းစိန်၏ အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်နာယကထံ တင်ပြသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာသည်။

သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေးအဖွဲ့တွင် ပါဝင်သော ရွေးကောက်ခံ အမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ အစုအဖွဲ့၏ ဒုတိယနေ့အစည်းအေဝးကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက် အမျိုးသားလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပရာ လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ ဦးခင်အောင်မြင့်နှင့် တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များမှ ရွေးကောက်ခံပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက်ကြသည်။ လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌက အမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ အစုအဖွဲ့အစည်းအေဝး ပထမနေ့ (၁-၂-၂၀၁၁)၌ ကိုယ်စားလှယ်များ အဆိုတင်သွင်းထားသည့် ဒုတိယသမ္မတလောင်းနှစ်ဦး၏ အမည်စာရင်းကို ကြေညာသည်။ ဆက်လက်၍ လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌက အဆိုပါ ဒုတိယသမ္မတလောင်းနှစ်ဦးကို နိုင်ငံတော်သမ္မတနှင့် ဒုတိယသမ္မတများအတွက် သတ်မှတ်ထားသည့် အရည်အချင်းများနှင့် ပြည့်စုံခြင်းရှိ/မရှိ စိစစ်ရေးအဖွဲ့က စိစစ်ရာတွင် ပြည့်စုံမှုရှိသည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း ကြေညာသည်။ ယင်းနောက် ရွေးကောက်ခံအမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များသည် ဒုတိယသမ္မတလောင်းအဖြစ် အမည်စာရင်းတင်သွင်းခံရသူ နှစ်ဦးအနက် တစ်ဦးကို ဒုတိယသမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်နိုင်ရန် လျှို့ဝှက် ဆန္ဒမဲပေးကြသည်။ ထိုတွင် လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌနှင့် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ များလည်း ကိုယ်စားလှယ်များနှင့်အတူ ဆန္ဒမဲပေးကြသည်။ ဆန္ဒမဲပေးပြီးနောက် ဆန္ဒမဲပုံးများကို ရွေးကောက်ခံ အမျိုးသား လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များရှေ့မှောက်တွင် တာဝန်ရှိ လွှတ်တော်ရုံး ဝန်ထမ်းကဖွင့်လှစ်ပြီး သက်ဆိုင်ရာ နည်းဥပဒေများနှင့်အညီ စိစစ်ရေတွက်သည်။ ထို့နောက် ဒုတိယသမ္မတလောင်းများရရှိသည့် ထောက်ခံဆန္ဒမဲ အများအနည်းအလိုက် အမည်စာရင်းကို လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌထံတင်ပြ အတည်ပြုချက်ရယူပြီး လက်မှတ်ရေးထိုးမှတ်တမ်းတင်သည်။ ဆက်လက်၍ အမျိုးသားလွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌက ဒေါက်တာ စိုင်းမောက်ခမ်း(ခ) မောင်အုန်းကို ဒုတိယသမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်ကြောင်းကြေညာကာ ဒေါက်တာ စိုင်းမောက်ခမ်း(ခ) မောင်အုန်း၏ အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်နာယကထံ တင်ပြသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာသည်။

သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေးအဖွဲ့တွင် ပါဝင်သော တပ်မတော်သားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ အစုအဖွဲ့ သည် နေပြည်တော်ရှိ အနော်ရထာခန်းမ၌ ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက်တွင် အစည်းအေဝးကျင်းပ၍ ဒုတိယသမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ခြင်းကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ ဒုတိယသမ္မတအဖြစ် သီဟသူရဦးတင်အောင်မြင့်ဦးအား ကိုယ်စားလှယ်အားလုံးက ရွေးချယ်တင်မြှောက်သည်။

==== နိုင်ငံတော်သမ္မတ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခြင်း (ဖေဖော်ဝါရီ ၄ ရက်) ====
ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် အားလုံးပါဝင်သော သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေးအဖွဲ့အစည်းအေဝးကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၄ ရက်တွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပရာ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယက ဦးခင်အောင်မြင့်၊ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ သူရဦး[[ရွှေမန်း၊ ဦး|ရွှေမန်း]]နှင့် ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ၊ အမျိုးသား လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက်ကြသည်။ ထို့နောက် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယကက အစုအဖွဲ့အသီးသီးက ရွေးချယ်တင်မြှောက်ပေးခဲ့သည့် ဒုတိယသမ္မတများအား [[နိုင်ငံတော်သမ္မတ၏တာဝန်နှင့်လုပ်ပိုင်ခွင့်|နိုင်ငံတော်သမ္မတ]] အရည်အချင်းနှင့် ပြည့်စုံမှု ရှိ/မရှိ စိစစ်ရေးအဖွဲ့က စိစစ်ရာပြည့်စုံမှု ရှိသည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း ကြေညာသည်။ ၎င်းနောက် သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေး အဖွဲ့ဝင်များသည် နိုင်ငံတော်သမ္မတလောင်းများဖြစ်ကြသော ဒုတိယသမ္မတ ၃ ဦးအနက် တစ်ဦးအား နိုင်ငံတော်သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်နိုင်ရန် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယကအပါအဝင် သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေး အဖွဲ့ဝင်များရှေ့မှောက်၌ ဆန္ဒမဲလက်မှတ်ဖြင့် လျှို့ဝှက်ဆန္ဒမဲပေးကြသည်။ ထိုသို့ ဆန္ဒမဲပေးရာတွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယကနှင့် ဒုတိယနာယကတို့သည်လည်း သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေးအဖွဲ့ဝင်များနှင့်အတူ ဆန္ဒမဲပေးကြသည်။ ဆန္ဒမဲပေးပြီးနောက် ဆန္ဒမဲပုံးများကို သမ္မတရွေးချယ်တင်မြှောက်ရေးအဖွဲ့ဝင်များရှေ့မှောက်၌ ဖွင့်လှစ်ပြီး သက်ဆိုင်ရာနည်းဥပဒေများနှင့် အညီ စိစစ်ရေတွက်သည်။ ထို့နောက် ဒုတိယသမ္မတများရရှိသည့် ထောက်ခံဆန္ဒမဲ အများအနည်းအလိုက် အမည်စာရင်းကို စိစစ်ရေးအဖွဲ့ဝင်အားလုံးက လက်မှတ်ရေးထိုးမှတ်တမ်းတင်ပြီး ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်နာယကက အတည်ပြုလက်မှတ်ရေးထိုးသည်။ ယင်းနောက် လွှတ်တော်နာယကက သမ္မတလောင်း တစ်ဦးချင်းရရှိသည့် ထောက်ခံဆန္ဒမဲအများအနည်းအလိုက် အမည်စာရင်းကို ကြေညာသည်။ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်နာယကက ဦး[[သိန်းစိန် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|သိန်းစိန်]]အား နိုင်ငံတော်သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ကြောင်း ကြေညာသည်။ ဆက်လက်၍ သီဟသူရဦး[[တင်အောင်မြင့်ဦး၊ ဦး (သီဟသူရ)|တင်အောင်မြင့်ဦး]] နှင့် ဒေါက်တာ[[စိုင်းမောက်ခမ်း]] (ခ) မောင်အုန်းတို့အား ဒုတိယသမ္မတများဖြစ်ကြောင်း ကြေညာသည်။

=== ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းခြင်းဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များ (ဖေဖော်ဝါရီ ၈-၉ ရက်) ===
ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ပုံမှန်အစည်းအေဝး ဒုတိယနေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၈ ရက်တွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပရာ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယက၊ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌနှင့် ပြည်သူ့လွှတ်တော်နှင့် အမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက်ကြသည်။ အစီအစဉ်အရ နိုင်ငံတော်သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင် မြှောက်ခံထားရသူက ပြည်ထောင်စုအစိုးရဝန်ကြီး ဌာနအရေအတွက်ကို ၃၄ ဌာနဖြင့် သတ်မှတ်နိုင်ရေးအတွက် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်နာယကက ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။ ဆက်လက်၍ ပြည်ထောင်စု ဝန်ကြီးဦးရေကို ၃၀ သတ်မှတ်ရေးအတွက် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယကက ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။၎င်းနှင့်ပတ်သက် ၍ ဆွေးနွေးရန်ရှိပါက ဖေဖော်ဝါရီ လ ၉ ရက် အစည်းအေဝးတွင် ဆွေးနွေးနိုင်ကြောင်း နာယကက သတ်မှတ်ကြေညာသည်။

ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝးတတိယနေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၉ ရက် တွ င် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပသည်။ အစီအစဉ်အရ နိုင်ငံတော်သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခံထားရသူက ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြခဲ့သည့် ပြည်ထောင်စု အစိုးရဝန်ကြီးဌာနအရေအတွက်နှင့် စပ်လျဉ်း၍ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များက ဆွေးနွေးကြရန် လွှတ်တော်နာယကက ဖိတ်ခေါ်သည်။ ထို့နောက် ဆွေးနွေးရန် အမည်စာရင်းတင်သွင်းထားသည့် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ မဲဆန္ဒနယ် အမှတ် (၄) မှ အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဒေါက်တာမြတ်ဝဏ္ဏစိုး၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ပုလဲမြို့နယ်]] မဲဆန္ဒနယ်မှ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးကျော်ဆန်းနှင့် နိုင်ငံတော်သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခံထားရသူ ဦးသိန်းစိန်တို့က ဆွေးနွေးကြသည်။ ဆက်လက်၍ နိုင်ငံတော်သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခံထားရသူက တင်ပြသော ပြည်ထောင်စုအစိုးရ ဝန်ကြီးဌာန ၃၄ ဌာနသတ်မှတ်ခြင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များက စက်ခလုတ်အသုံးပြု၍ လျှို့ဝှက်ဆန္ဒမဲပေးကြသည်။ ဆက်လက်၍ နိုင်ငံတော်သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခံထားရသူက ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြ ထားသည့် ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဦးရေ ၃၀ သတ်မှတ်နိုင်ရေးနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များက ဆွေးနွေးကြရန် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယကက ဖိတ်ခေါ်သည်။ဆွေးနွေးရန်အမည် စာရင်းတင် သွင်းထားသည့် ချင်းပြည်နယ်ဖလမ်းမြို့နယ်မဲဆန္ဒနယ်မှ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ဦးခွန်လိန်း၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ မဲဆန္ဒနယ်အမှတ် (၄) မှ ဒေါက်တာ မြတ်ဝဏ္ဏစိုး တို့က ဆွေးနွေးကြသည်။

=== ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ခုံရုံးနှင့် ကော်မရှင်များ ဖွဲ့စည်းခြင်း (ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁-၂၅ ရက်) ===
ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝး စတုတ္ထနေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁ ရက်တွင် နေပြည်တော်ရှိ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ခန်းမ၌ကျင်းပသည်။ အစည်းအေဝးတွင် [[နိုင်ငံတော်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာခုံရုံး|နိုင်ငံတော်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ခုံရုံး]]ဖွဲ့စည်းရန် ရွေးချယ်ထားသည့်အဖွဲ့ဝင် ၉ ဦး၏အမည်စာရင်းနှင့် ယင်းတို့အနက် ခုံရုံးဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ပေးအပ်ရန် အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး၏အမည်ကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။

ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝးပဉ္စမနေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီ ၁၄ ရက်တွင် နေပြည်တော်ရှိ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပသည်။ ထိုအစည်းအေဝးမှနေ၍ နိုင်ငံတော်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ခုံရုံး ဖွဲ့စည်းရန် ရွေးချယ်ထားသည့် အဖွဲ့ဝင် ၉ ဦး၏ အမည်စာရင်းနှင့် ယင်းတို့အနက် ခုံရုံးဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ပေးအပ်ရန် အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး၏အမည်ကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်၏ သဘောတူညီချက်ရယူသည်။ ဆက်လက်၍ ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်အဖွဲ့ဝင်ဦးရေသတ်မှတ်နိုင်ရေးအတွက် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။

ပထမအကြိမ်ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝး ဆဋ္ဌမနေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၅ ရက်တွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပသည်။ အစည်းအေဝးတွင် ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင် အဖွဲ့ဝင်ဦးရေ သတ်မှတ်ရေးအတွက်ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်၏အဆုံးအဖြတ်ကို ရယူသည်။ ဆက်လက်၍ ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ် တရားသူကြီး ဦးရေ သတ်မှတ်နိုင်ရေးအတွက် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။

ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝးသတ္တမနေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၆ ရက်တွင် နေပြည်တော် ရှိ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပသည်။ အစည်းအေဝးတွင် [[ပြည်ထောင်စု တရားလွှတ်တော်ချုပ်]] တရားသူကြီးဦးရေ သတ်မှတ်ရေးအတွက် ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်၏ အဆုံးအဖြတ်ကိုရယူသည်။ ဆက်လက်၍ [[တရားသူကြီးချုပ်|ပြည်ထောင်စု တရားသူကြီးချုပ်]]အဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်၏အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။

ပထမအကြိမ်ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအဝေး အဋ္ဌမနေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၇ ရက်တွင် နေပြည်တော် ရှိ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပသည်။ အစည်းအေဝးတွင် ပြည်ထောင်စုတရားသူကြီးချုပ်အဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်၏အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်၏ သဘောတူညီချက်ရယူသည်။ ဆက်လက်၍ [[ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်|ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်]] ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်၏အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။

ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝး နဝမနေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၈ ရက်တွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပသည်။ အစည်းအေဝးတွင် ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်၏ အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်၏ သဘောတူညီချက်ရယူသည်။ ဆက်လက်၍ ပြည်ထောင်စု ရှေ့နေချုပ်အဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်၏အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။

ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန် အစည်းအေဝးဒသမနေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၁ ရက်တွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ ကျင်းပသည်။ အစည်းအေဝးတွင် ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ်အဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်၏အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်၏ သဘောတူညီချက်ရယူသည်။ ဆက်လက်၍ [[ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်]]အဖြစ် ခန့်အပ် တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်၏အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။

ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝး ၁၁ ရက် မြောက်နေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၂ရက်တွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ ကျင်းပသည်။ အစည်းအေဝးတွင် ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ် အဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးသင့်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်၏ အမည်စာရင်း ကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်၏ သဘောတူညီချက်ရယူသည်။ ဆက်လက်၍ ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ် တရားသူကြီးများအဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်များ၏ အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။

ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝး ၁၂ ရက်မြောက်နေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၄ ရက်တွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပသည်။ အစည်းအေဝးတွင် ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ် တရားသူကြီးများအဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်များ၏ အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်၏ သဘောတူညီချက်ရယူသည်။ ဆက်လက်၍ ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်အဖွဲ့ဝင်များအဖြစ် ခန့်အပ် တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်များ၏အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်ပြသည်။

ပထမအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပုံမှန်အစည်းအေဝး ၁၃ ရက်မြောက်နေ့ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၅ ရက်တွင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ခန်းမ၌ကျင်းပရာ ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်နာယက၊ ပြည်သူ့လွှတ်တော် ဥက္ကဋ္ဌနှင့် ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ၊ အမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက်ကြသည်။ အစည်းအေဝးတွင် ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင် အဖွဲ့ဝင်များအဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးသင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်များ၏ အမည်စာရင်းကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်၏ သဘောတူညီချက်ရယူသည်။ ဆက်လက်၍ ပြည်သူ့လွှတ်တော်နှင့် အမျိုးသားလွှတ်တော်တို့တွင် လွှတ်တော်အလိုက် ကော်မတီများဖွဲ့စည်းရန်နှင့် လွှတ်တော်လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ပြည်သူ့လွှတ်တော်နှင့် အမျိုးသားလွှတ်တော်အစည်းအေဝးများကို ၂၀၁၁ ခုနှစ် မတ်လ ၁ ရက်တွင် ဆက်လက်ကျင်းပသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်က ဆုံးဖြတ်သည်။
[[ကဏ္ဍ:ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]]</text>
      <sha1>olv3ftrfm4zfxcbfptky5jiy1egyyi8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ထိုင်းအစိုးရအဖွဲ့</title>
    <ns>0</ns>
    <id>270160</id>
    <revision>
      <id>877790</id>
      <parentid>872959</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T06:50:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>877790</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17193" sha1="5ehfa4nly3z6h3q5mm5qdfvlz08qnt2" xml:space="preserve">{{Infobox အစိုးရအဖွဲ့အစည်း|name=ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစိုးရအဖွဲ့|seal=File:Seal of the Cabinet of Thailand.svg|seal_width=140px|seal_caption=အစိုးရအဖွဲ့၏ အမှတ်တံဆိပ်|logo=|image=|image_caption=|native_name=คณะรัฐมนตรีแห่งราชอาณาจักรไทย|type=[[အစိုးရ]]|formed={{Start date and age|1932|06|28|df=y|p=y|br=y}}|agency_type=အများဆန္ဒဖြင့် အုပ်ချုပ်ရေးတာဝန် ထမ်းဆောင်သည့် ကောင်စီ|jurisdiction=[[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစိုးရ| ထိုင်းနိုင်ငံ၏]]|motto=สุจริต เสียสละ สามัคคี&lt;br&gt;(Honesty, Sacrifice, Unity)|chief1_position=[[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်| ဝန်ကြီးချုပ်]]|chief1_name=[[ပေထုံတန် ရှင်နာဝပ် ]]}}{{About|ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစိုးရအဖွဲ့|ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ အစိုးရ|ထိုင်းနိုင်ငံအစိုးရ}}{{ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး|Thai Garuda emblem.png}}

'''ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစိုးရအဖွဲ့''' (คณะรัฐมนตรี, ပါဠိမူရင်း - ဂဏ.ရဋ္ဌ.မန္တီ, Khana Rattha Montri) သည် ထိုင်းဘုရင့်နိုင်ငံတော်တွင် နိုင်ငံတော်၏ အုပ်ချုပ်ရေးကဏ္ဍကို ဆောင်ရွက်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်များအဖွဲ့ဖြစ်သည်။ အစိုးရအဖွဲ့သည် [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစိုးရ|ထိုင်းအစိုးရ]]၏ ဌာနဆိုင်ရာများကို ဦးဆောင်မောင်းနှင်သည့် အဓိကပုဂ္ဂိုလ်အုပ်စုဖြစ်သည်။ အစိုးရအဖွဲ့ဝင်များကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်|ဝန်ကြီးချုပ်]] က အမည်စာရင်းတင်သွင်းပြီး [[စကြီမင်းဆက်|ထိုင်းဘုရင်မင်းမြတ်]] က တရားဝင် ခန့်အပ်သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်သည် အစိုးရအဖွဲ့၏ အကြီးအကဲဖြစ်ပြီး၊ အစိုးရအဖွဲ့တွင် ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်များနှင့် အမျိုးမျိုးသော ဝန်ကြီးဌာနများ၏ ဝန်ကြီးများ ပါဝင်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစိုးရအဖွဲ့သည် ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် အုပ်ချုပ်ရေးစနစ် ဒီမိုကရေစီသို့ ပြောင်းလဲပြီးနောက်၊ ၁၉၃၂ ခုနှစ် စယာမ်နိုင်ငံ အုပ်ချုပ်ရေး ယာယီဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ပထမဆုံးအကြိမ် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ထိုအချိန်က ၎င်းကို ပြည်သူ့ကော်မတီ (คณะกรรมการราษฎร) ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ် ထိုင်းဘုရင့်နိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြဋ္ဌာန်းပြီးနောက်မှသာ အစိုးရအဖွဲ့ (คณะรัฐมนตรี) ဟု အမည်ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး ယနေ့အထိ ထိုအမည်ကို အသုံးပြုလျက်ရှိသည်။ 

ဝန်ကြီးအရေအတွက်သည် ထိုစဉ်က ပြဋ္ဌာန်းထားသော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ဖြစ်သည်။ လက်ရှိအသုံးပြုနေသော ၂၀၁၇ ခုနှစ် ထိုင်းဘုရင့်နိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ အရ အစိုးရအဖွဲ့တွင် ဝန်ကြီး (၃၅) ဦးထက် မပိုစေရဟု သတ်မှတ်ထားသည်။ ဝန်ကြီးချုပ် (၁) ဦးပါ ထည့်တွက်လျှင် စုစုပေါင်း (၃၆) ဦး ရှိသည်။

== လက်ရှိ ထိုင်းအစိုးရအဖွဲ့ ==


၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၄ ရက်နေ့တွင် ဘုရင်မင်းမြတ် [[မဟာဝဇိရာလင်္ကရဏ|ဝါချီရာလောင်ကွန်း]]သည် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် [[ပေထုံတန် ရှင်နာဝပ်]] (Paetongtarn Shinawatra) ဦးဆောင်သော လက်ရှိ ဝန်ကြီး (၃၅) ဦးပါဝင်သည့် အစိုးရအဖွဲ့အား အတည်ပြု ခန့်အပ်ခဲ့သည်။.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|title=King endorses new cabinet|url=https://www.bangkokpost.com/thailand/politics/2859376/king-endorses-new-cabinet|access-date=2024-09-04|work=Bangkok Post|date=4 September 2024|language=en}}&lt;/ref&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
| colspan=&quot;5&quot; |[[ဖိုင်:Seal_of_the_Cabinet_of_Thailand.svg|50x50px]]
'''ပေထုံတန်၏ ကက်ဘိနက်အဖွဲ့ဝင်များ'''
|-
! colspan=&quot;2&quot; scope=&quot;col&quot; |အမည်/နိုင်ငံရေးပါတီ
!ဌာန
!ဝန်ကြီးဌာန
!တာဝန်ချိန်
|-
|[[ဖိုင်:Paetongtarn_Shinawatra_October_2023.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''[[ပေထုံတန် ရှင်နာဝပ်|Paetongtarn Shinawatra]]'''
{{Small|Pheu Thai}}
|[[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်]]
|ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး
|{{Start date and age|2024|08|16|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Phumtham_Wechayachai.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Phumtham Wechayachai'''
{{Small|Pheu Thai}}
|ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်
ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး
|ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး
ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Suriya_Juangroongruangkit,_13_January_2023.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Suriya Juangroongruangkit'''
{{Small|Pheu Thai}}
|ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်
ပို့ဆောင်ရေးဝန်ကြီး
|ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး
ပို့ဆောင်ရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Anutin_Charnvirakul_-_2023_(52638148766)_(cropped).jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Anutin Charnvirakul'''
{{Small|Bhumjaithai}}
|ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်
ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး
|ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး
ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Pirapan_Salirathvibhaga,_2009.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Pirapan Salirathavibhaga'''
{{Small|United Thai Nation}}
|ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်
စွမ်းအင်ဝန်ကြီး
|ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး
စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Pichai_Chunhavajira_2025.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Pichai Chunhavajira'''
{{Small|Pheu Thai}}
|ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်
ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး
|ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး
ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|04|27|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Prasertchan.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Prasert Jantararuangtong'''
{{Small|Pheu Thai}}
|ဒုဝန်ကြီး
|ဒီဂျီတယ်စီးပွားရေးနှင့် လူမှုအသိုင်းအဝန်း
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Chusaksi.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Chousak Sirinil'''
{{Small|Pheu Thai}}
| rowspan=&quot;2&quot; |ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး၏ ဝန်ကြီးများ
| rowspan=&quot;2&quot; |ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:จิราพร_สินธุไพร.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Jiraporn Sindhuprai'''
{{Small|Pheu Thai}}
|{{Start date and age|2024|04|27|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Julapun_Amornvivat.jpg|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Julapun Amornvivat'''
{{Small|Pheu Thai}}
| rowspan=&quot;2&quot; |ဒုဝန်ကြီး
| rowspan=&quot;2&quot; |ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Paopoom_Rojanasakul.jpg|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Paophum Rojanasakul'''
{{Small|Pheu Thai}}
|{{Start date and age|2024|04|27|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Maris_Sangiampongsa,_2014_(cropped).jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Maris Sangiampongsa'''
{{Small|Pheu Thai}}
|နိုင်ငံခြားရေးရာဝန်ကြီး
|နိုင်ငံခြားရေးရာဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|04|30|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Sorawong_Thienthong_2024.png|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Sorawong Thienthong'''
{{Small|Pheu Thai}}
|ဝန်ကြီး
|ခရီးသွားလာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Varawut_Silpa-archa_in_2023.png|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Varawut Silpa-archa'''
{{Small|Chart Thai Patthana}}
|ဝန်ကြီး
|လူမှုဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် လူသားဖူလုံရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}fS
|-
|[[ဖိုင်:Supamas_Isarabhakdi_-_20231005.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Supamas Isarabhakdi'''
{{Small|Bhumjaithai}}
|ဝန်ကြီး
|အဆင့်မြင့်ပညာရေး၊ သိပ္ပံ၊ သုတေသနနှင့် ဆန်းသစ်တီထွင်မှုဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Narumon_Pinyosinwat_2019.jpeg|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Narumon Pinyosinwat'''
{{Small|Kla Tham}}
|ဝန်ကြီး
| rowspan=&quot;3&quot; |စိုက်ပျိုးရေးနှင့် သမဝါယမဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:อิทธิ_ศิริลัทธยากร.jpg|122x122px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Itthi Sirilathayakorn'''
{{Small|Independent}}
| rowspan=&quot;2&quot; |ဒုဝန်ကြီး
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:อัครา_พรหมเผ่า.jpg|122x122px]]
|'''Akara Prompao'''
{{Small|Pheu Thai}}
|{{Start date and age|2024|09|04|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Manaporn_Charoensri.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Monporn Charoensri'''
{{Small|Pheu Thai}}
| rowspan=&quot;2&quot; |ဒုဝန်ကြီး
| rowspan=&quot;2&quot; |ပို့ဆောင်ရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Surapong_Piyachot.png|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Surapong Piyachot'''
{{Small|Pheu Thai}}
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Chalermchai_Srion_(cropped).jpg|alt=|112x112px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Chalermchai Sri-on'''
{{Small|Democrats}}
|ဝန်ကြီး
|သယံဇာတနှင့်သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:พิชัย_นริพทะพันธุ์.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Pichai Naripthaphan'''
{{Small|Pheu Thai}}
|ဝန်ကြီး
| rowspan=&quot;3&quot; |ကူးသန်ရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Napintorn_Srisunpang.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Napinthorn Srisanpang'''
{{Small|Bhumjaithai}}
| rowspan=&quot;2&quot; |ဒုဝန်ကြီး
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Suchart_Chomklin.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Suchart Chomklin'''
{{Small|United Thai Nation}}
|{{Start date and age|2024|04|27|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:ธีรรัตน์_สำเร็จวาณิชย์_2565.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Theerarat Samrejvanich'''
{{Small|Pheu Thai}}
| rowspan=&quot;3&quot; |ဒုဝန်ကြီး
| rowspan=&quot;3&quot; |ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Songsak_Thongsri.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Songsak Thongsri'''
{{Small|Bhumjaithai}}
|{{Start date and age|2019|07|10|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:ซาบีดา_ไทยเศรษฐ์.jpg|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Cahda Thaised'''
{{Small|Bhumjaithai}}
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Tawee_Sodsong_in_2022.png|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |Police Colonel '''Tawee Sodsong'''
{{Small|Prachachart}}
|ဝန်ကြီး
|တရားရေးရာဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Pipat_Ratchakitprakarn.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Phipat Ratchakitprakarn'''
{{Small|Bhumjaithai}}
|ဝန်ကြီး
|အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာ
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Sudawan_Wangsuphakijkosol.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Sudawan Wangsuphakijkosol'''
{{Small|Pheu Thai}}
|ဝန်ကြီး
|ယဥ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|04|27|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Permpoon_Chidchob_(cropped).jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |Police General '''Permpoon Chidchob'''
{{Small|Bhumjaithai}}
|ဝန်ကြီး
| rowspan=&quot;2&quot; |ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:สุรศักดิ์_พันธ์เจริญวรกุล.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Surasak Phancharoenworakul'''
{{Small|Bhumjaithai}}
|ဒုဝန်ကြီး
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:สมศักดิ์_เทพสุทิน.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Somsak Thepsutin'''
{{Small|Pheu Thai}}
|ဝန်ကြီး
| rowspan=&quot;2&quot; |ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|04|27|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Dechism_Khaothong_2023.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Dech-it Khaothong'''
{{Small|Democrats}}
|ဒုဝန်ကြီး
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Akanat_Promphan_November_22,_2024.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Akanat Promphan'''
{{Small|United Thai Nation}}
|ဝန်ကြီး
|စက်မှုဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|}

== ကိုးကား ==
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေး]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းဘာသာစကား ပါဝင်သော ဆောင်းပါးများ]]</text>
      <sha1>5ehfa4nly3z6h3q5mm5qdfvlz08qnt2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877791</id>
      <parentid>877790</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T06:51:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>877791</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17205" sha1="3e9z3otnv5aphu8csrpwyd4gxm7vwmn" xml:space="preserve">{{Infobox အစိုးရအဖွဲ့အစည်း|name=ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစိုးရအဖွဲ့|seal=File:Seal of the Cabinet of Thailand.svg|seal_width=140px|seal_caption=အစိုးရအဖွဲ့၏ အမှတ်တံဆိပ်|logo=|image=|image_caption=|native_name=คณะรัฐมนตรีแห่งราชอาณาจักรไทย|type=[[အစိုးရ]]|formed={{Start date and age|1932|06|28|df=y|p=y|br=y}}|agency_type=အများဆန္ဒဖြင့် အုပ်ချုပ်ရေးတာဝန် ထမ်းဆောင်သည့် ကောင်စီ|jurisdiction=[[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစိုးရ| ထိုင်းနိုင်ငံ၏]]|motto=สุจริต เสียสละ สามัคคี&lt;br&gt;(Honesty, Sacrifice, Unity)|chief1_position=[[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်| ဝန်ကြီးချုပ်]]|chief1_name=[[ပေထုံတန် ရှင်နာဝပ် ]]}}{{About|ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဗဟိုအစိုးရအဖွဲ့|ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ အစိုးရ|ထိုင်းနိုင်ငံအစိုးရ}}{{ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး|Thai Garuda emblem.png}}

'''ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစိုးရအဖွဲ့''' (คณะรัฐมนตรี, ပါဠိမူရင်း - ဂဏ.ရဋ္ဌ.မန္တီ, Khana Rattha Montri) သည် ထိုင်းဘုရင့်နိုင်ငံတော်တွင် နိုင်ငံတော်၏ အုပ်ချုပ်ရေးကဏ္ဍကို ဆောင်ရွက်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်များအဖွဲ့ဖြစ်သည်။ အစိုးရအဖွဲ့သည် [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစိုးရ|ထိုင်းအစိုးရ]]၏ ဌာနဆိုင်ရာများကို ဦးဆောင်မောင်းနှင်သည့် အဓိကပုဂ္ဂိုလ်အုပ်စုဖြစ်သည်။ အစိုးရအဖွဲ့ဝင်များကို [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်|ဝန်ကြီးချုပ်]] က အမည်စာရင်းတင်သွင်းပြီး [[စကြီမင်းဆက်|ထိုင်းဘုရင်မင်းမြတ်]] က တရားဝင် ခန့်အပ်သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်သည် အစိုးရအဖွဲ့၏ အကြီးအကဲဖြစ်ပြီး၊ အစိုးရအဖွဲ့တွင် ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်များနှင့် အမျိုးမျိုးသော ဝန်ကြီးဌာနများ၏ ဝန်ကြီးများ ပါဝင်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစိုးရအဖွဲ့သည် ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် အုပ်ချုပ်ရေးစနစ် ဒီမိုကရေစီသို့ ပြောင်းလဲပြီးနောက်၊ ၁၉၃၂ ခုနှစ် စယာမ်နိုင်ငံ အုပ်ချုပ်ရေး ယာယီဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ပထမဆုံးအကြိမ် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ထိုအချိန်က ၎င်းကို ပြည်သူ့ကော်မတီ (คณะกรรมการราษฎร) ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ် ထိုင်းဘုရင့်နိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြဋ္ဌာန်းပြီးနောက်မှသာ အစိုးရအဖွဲ့ (คณะรัฐมนตรี) ဟု အမည်ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး ယနေ့အထိ ထိုအမည်ကို အသုံးပြုလျက်ရှိသည်။ 

ဝန်ကြီးအရေအတွက်သည် ထိုစဉ်က ပြဋ္ဌာန်းထားသော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ဖြစ်သည်။ လက်ရှိအသုံးပြုနေသော ၂၀၁၇ ခုနှစ် ထိုင်းဘုရင့်နိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ အရ အစိုးရအဖွဲ့တွင် ဝန်ကြီး (၃၅) ဦးထက် မပိုစေရဟု သတ်မှတ်ထားသည်။ ဝန်ကြီးချုပ် (၁) ဦးပါ ထည့်တွက်လျှင် စုစုပေါင်း (၃၆) ဦး ရှိသည်။

== လက်ရှိ ထိုင်းအစိုးရအဖွဲ့ ==


၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၄ ရက်နေ့တွင် ဘုရင်မင်းမြတ် [[မဟာဝဇိရာလင်္ကရဏ|ဝါချီရာလောင်ကွန်း]]သည် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် [[ပေထုံတန် ရှင်နာဝပ်]] (Paetongtarn Shinawatra) ဦးဆောင်သော လက်ရှိ ဝန်ကြီး (၃၅) ဦးပါဝင်သည့် အစိုးရအဖွဲ့အား အတည်ပြု ခန့်အပ်ခဲ့သည်။.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|title=King endorses new cabinet|url=https://www.bangkokpost.com/thailand/politics/2859376/king-endorses-new-cabinet|access-date=2024-09-04|work=Bangkok Post|date=4 September 2024|language=en}}&lt;/ref&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
| colspan=&quot;5&quot; |[[ဖိုင်:Seal_of_the_Cabinet_of_Thailand.svg|50x50px]]
'''ပေထုံတန်၏ ကက်ဘိနက်အဖွဲ့ဝင်များ'''
|-
! colspan=&quot;2&quot; scope=&quot;col&quot; |အမည်/နိုင်ငံရေးပါတီ
!ဌာန
!ဝန်ကြီးဌာန
!တာဝန်ချိန်
|-
|[[ဖိုင်:Paetongtarn_Shinawatra_October_2023.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''[[ပေထုံတန် ရှင်နာဝပ်|Paetongtarn Shinawatra]]'''
{{Small|Pheu Thai}}
|[[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်]]
|ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး
|{{Start date and age|2024|08|16|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Phumtham_Wechayachai.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Phumtham Wechayachai'''
{{Small|Pheu Thai}}
|ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်
ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး
|ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး
ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Suriya_Juangroongruangkit,_13_January_2023.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Suriya Juangroongruangkit'''
{{Small|Pheu Thai}}
|ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်
ပို့ဆောင်ရေးဝန်ကြီး
|ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး
ပို့ဆောင်ရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Anutin_Charnvirakul_-_2023_(52638148766)_(cropped).jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Anutin Charnvirakul'''
{{Small|Bhumjaithai}}
|ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်
ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး
|ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး
ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Pirapan_Salirathvibhaga,_2009.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Pirapan Salirathavibhaga'''
{{Small|United Thai Nation}}
|ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်
စွမ်းအင်ဝန်ကြီး
|ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး
စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Pichai_Chunhavajira_2025.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Pichai Chunhavajira'''
{{Small|Pheu Thai}}
|ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်
ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး
|ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး
ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|04|27|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Prasertchan.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Prasert Jantararuangtong'''
{{Small|Pheu Thai}}
|ဒုဝန်ကြီး
|ဒီဂျီတယ်စီးပွားရေးနှင့် လူမှုအသိုင်းအဝန်း
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Chusaksi.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Chousak Sirinil'''
{{Small|Pheu Thai}}
| rowspan=&quot;2&quot; |ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး၏ ဝန်ကြီးများ
| rowspan=&quot;2&quot; |ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:จิราพร_สินธุไพร.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Jiraporn Sindhuprai'''
{{Small|Pheu Thai}}
|{{Start date and age|2024|04|27|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Julapun_Amornvivat.jpg|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Julapun Amornvivat'''
{{Small|Pheu Thai}}
| rowspan=&quot;2&quot; |ဒုဝန်ကြီး
| rowspan=&quot;2&quot; |ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Paopoom_Rojanasakul.jpg|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Paophum Rojanasakul'''
{{Small|Pheu Thai}}
|{{Start date and age|2024|04|27|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Maris_Sangiampongsa,_2014_(cropped).jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Maris Sangiampongsa'''
{{Small|Pheu Thai}}
|နိုင်ငံခြားရေးရာဝန်ကြီး
|နိုင်ငံခြားရေးရာဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|04|30|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Sorawong_Thienthong_2024.png|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Sorawong Thienthong'''
{{Small|Pheu Thai}}
|ဝန်ကြီး
|ခရီးသွားလာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Varawut_Silpa-archa_in_2023.png|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Varawut Silpa-archa'''
{{Small|Chart Thai Patthana}}
|ဝန်ကြီး
|လူမှုဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် လူသားဖူလုံရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}fS
|-
|[[ဖိုင်:Supamas_Isarabhakdi_-_20231005.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Supamas Isarabhakdi'''
{{Small|Bhumjaithai}}
|ဝန်ကြီး
|အဆင့်မြင့်ပညာရေး၊ သိပ္ပံ၊ သုတေသနနှင့် ဆန်းသစ်တီထွင်မှုဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Narumon_Pinyosinwat_2019.jpeg|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Narumon Pinyosinwat'''
{{Small|Kla Tham}}
|ဝန်ကြီး
| rowspan=&quot;3&quot; |စိုက်ပျိုးရေးနှင့် သမဝါယမဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:อิทธิ_ศิริลัทธยากร.jpg|122x122px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Itthi Sirilathayakorn'''
{{Small|Independent}}
| rowspan=&quot;2&quot; |ဒုဝန်ကြီး
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:อัครา_พรหมเผ่า.jpg|122x122px]]
|'''Akara Prompao'''
{{Small|Pheu Thai}}
|{{Start date and age|2024|09|04|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Manaporn_Charoensri.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Monporn Charoensri'''
{{Small|Pheu Thai}}
| rowspan=&quot;2&quot; |ဒုဝန်ကြီး
| rowspan=&quot;2&quot; |ပို့ဆောင်ရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Surapong_Piyachot.png|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Surapong Piyachot'''
{{Small|Pheu Thai}}
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Chalermchai_Srion_(cropped).jpg|alt=|112x112px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Chalermchai Sri-on'''
{{Small|Democrats}}
|ဝန်ကြီး
|သယံဇာတနှင့်သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:พิชัย_นริพทะพันธุ์.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Pichai Naripthaphan'''
{{Small|Pheu Thai}}
|ဝန်ကြီး
| rowspan=&quot;3&quot; |ကူးသန်ရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Napintorn_Srisunpang.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Napinthorn Srisanpang'''
{{Small|Bhumjaithai}}
| rowspan=&quot;2&quot; |ဒုဝန်ကြီး
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Suchart_Chomklin.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Suchart Chomklin'''
{{Small|United Thai Nation}}
|{{Start date and age|2024|04|27|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:ธีรรัตน์_สำเร็จวาณิชย์_2565.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Theerarat Samrejvanich'''
{{Small|Pheu Thai}}
| rowspan=&quot;3&quot; |ဒုဝန်ကြီး
| rowspan=&quot;3&quot; |ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Songsak_Thongsri.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Songsak Thongsri'''
{{Small|Bhumjaithai}}
|{{Start date and age|2019|07|10|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:ซาบีดา_ไทยเศรษฐ์.jpg|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Cahda Thaised'''
{{Small|Bhumjaithai}}
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Tawee_Sodsong_in_2022.png|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |Police Colonel '''Tawee Sodsong'''
{{Small|Prachachart}}
|ဝန်ကြီး
|တရားရေးရာဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Pipat_Ratchakitprakarn.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Phipat Ratchakitprakarn'''
{{Small|Bhumjaithai}}
|ဝန်ကြီး
|အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာ
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Sudawan_Wangsuphakijkosol.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Sudawan Wangsuphakijkosol'''
{{Small|Pheu Thai}}
|ဝန်ကြီး
|ယဥ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|04|27|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Permpoon_Chidchob_(cropped).jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |Police General '''Permpoon Chidchob'''
{{Small|Bhumjaithai}}
|ဝန်ကြီး
| rowspan=&quot;2&quot; |ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:สุรศักดิ์_พันธ์เจริญวรกุล.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Surasak Phancharoenworakul'''
{{Small|Bhumjaithai}}
|ဒုဝန်ကြီး
|{{Start date and age|2023|09|01|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:สมศักดิ์_เทพสุทิน.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Somsak Thepsutin'''
{{Small|Pheu Thai}}
|ဝန်ကြီး
| rowspan=&quot;2&quot; |ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|04|27|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Dechism_Khaothong_2023.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Dech-it Khaothong'''
{{Small|Democrats}}
|ဒုဝန်ကြီး
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|-
|[[ဖိုင်:Akanat_Promphan_November_22,_2024.jpg|alt=|125x125px]]
| scope=&quot;row&quot; |'''Akanat Promphan'''
{{Small|United Thai Nation}}
|ဝန်ကြီး
|စက်မှုဝန်ကြီးဌာန
|{{Start date and age|2024|09|03|df=yes|p=yes|br=yes}}
|}

== ကိုးကား ==
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေး]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းဘာသာစကား ပါဝင်သော ဆောင်းပါးများ]]</text>
      <sha1>3e9z3otnv5aphu8csrpwyd4gxm7vwmn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လွှတ်တော်</title>
    <ns>0</ns>
    <id>270173</id>
    <revision>
      <id>877792</id>
      <parentid>873783</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T06:51:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး]]ကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်</comment>
      <origin>877792</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20270" sha1="fbbyikofrelhl9woubnfz0bsx6bg11e" xml:space="preserve">{{Infobox Legislature|background_color=#9c0e0e|name=ထိုင်းလွှတ်တော်|native_name=รัฐสภา|transcription_name=''Ratthasapha''|legislature=၂၆ ကြိမ်မြောက် လွှတ်တော်အစည်းအဝေး|coa_pic=Seal of the Parliament of Thailand.svg|coa_caption=လွှတ်တော်တံဆိပ်|coa_res=|house_type=[[လွှတ်တော်နှစ်ရပ်စနစ်]]|houses=[[Senate of Thailand|Senate]]&lt;br /&gt;[[House of Representatives (Thailand)|House of Representatives]]|foundation=28 June 1932|leader1_type=[[စကြီမင်းဆက်| ဘုရင်းမင်းမြတ်]]|leader1=[[ဝဇိရာလင်္ကာရဏ]]|election1=13 October 2016|leader2_type=[[President of the National Assembly of Thailand|President of the National Assembly]]&lt;br&gt;{{small|([[Speaker of the House of Representatives (Thailand)|Speaker of the House of Representatives]])}}|leader2=Wan Muhamad Noor Matha|party2=[[Prachachat Party|Prachachart]]|election2=5 July 2023|leader3_type=Vice President of the National Assembly&lt;br&gt;{{small|([[List of presidents of the Senate of Thailand|President of the Senate]])}}|leader3=Mongkol Surasajja|party3=|election3=26 July 2024|leader4_type=[[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်| ဝန်ကြီးချုပ်]]|leader4=[[ပေထုံတန် ရှင်နာဝပ်]]|party4=[[Pheu Thai Party|Pheu Thai]]|election4=16 August 2024|leader5_type=[[Leader of the Opposition (Thailand)|Leader of the Opposition]]|leader5=Natthaphong Ruengpanyawut|party5=[[People's Party (Thailand, 2024)|People's]]|election5=25 September 2024|members={{ublist
 | '''700'''
 | 200 ([[Senate of Thailand|Senate]])
 | {{nowrap|500 ([[House of Representatives (Thailand)|House of Representatives]])}}
}}|house2=[[House of Representatives (Thailand)|House of Representatives]]|house1=[[Senate of Thailand|Senate]]|structure2=26th Thailand House of Representatives.svg|structure2_res=300px|political_groups2='''[[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစိုးရ|ညွန့်ပေါင်းအစိုးရ]] (323) '''{{plainlist|style=padding-left:1em;padding-bottom:0.25em;|
*{{Party index link|Pheu Thai Party}}&amp;nbsp;(142)
*{{Party index link|Bhumjaithai Party}}&amp;nbsp;(69)
*{{Party index link|United Thai Nation Party}}&amp;nbsp;(36)
*{{Party index link|Kla Tham Party}}&amp;nbsp;(26)
*{{Party index link|Democrat Party (Thailand)}}&amp;nbsp;(25)
*{{Party index link|Chartthaipattana Party}}&amp;nbsp;(10)
*{{Party index link|Prachachart Party}}&amp;nbsp;(9)
*{{Party index link|Chart Pattana Party (2007)}}&amp;nbsp;(3)
*{{Party index link|Pheu Thai Ruam Palang|Thai Ruam Palang}}&amp;nbsp;(2)
*{{Party index link|New Democracy Party (Thailand)}}&amp;nbsp;(1)}}
'''အတိုက်အခံပါတီများ (172)'''{{plainlist|style=padding-left:1em;padding-bottom:0.25em;|
*{{Party index link|People's Party (Thailand, 2024)}}&amp;nbsp;(143)
*{{Party index link|Palang Pracharath Party}}&amp;nbsp;(20)
*{{Party index link|Thai Sang Thai Party}}&amp;nbsp;(6)
*{{Party index link|Fair Party (Thailand)}}&amp;nbsp;(1)
*{{Party index link|Thai Liberal Party}}&amp;nbsp;(1)
*{{Party index link|Thai Progress Party}}&amp;nbsp;(1)
}}
'''နေရာလွတ်များ''' {{plainlist|style=padding-left:1em;padding-bottom:0.25em;|
*{{Party index link|Casual vacancy|Vacant}}&amp;nbsp;(5)
}}|structure1=File:Senate of Thailand (2024).svg|structure1_res=300px|political_groups1={{plainlist|*{{Party index link|Non-partisan}} (200)
}}|last_election2=[[2023 Thai general election|14 May 2023]]|next_election2=[[Next Thai general election|By 28 June 2027]]|last_election1=[[2024 Thai Senate election|9–26 June 2024]]|next_election1=August–September 2029|voting_system1=[[Indirect election|Indirect]] [[limited voting]] with self-nomination|voting_system2=[[Parallel voting]]:&lt;br /&gt;[[First-past-the-post voting]] (400 seats)&lt;br /&gt; [[Party-list proportional representation]] (100 seats)|session_room=Sappaya-Sapasathan Pano (II).jpg|session_res=300px|meeting_place=[[ထိုင်းလွှတ်တော်ရုံး]]&lt;br&gt;[[ဒူဆစ်မြို့နယ်]], [[ဘန်ကောက်မြို့]]&lt;br&gt;ထိုင်းနိုင်ငံ|website=[https://web.parliament.go.th/view/7/nationalassembly/TH-TH?lp=1 parliament.go.th]}}'''ထိုင်းနိုင်ငံ၏''' '''အမျိုးသားလွှတ်တော်''' ([[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]]: National Assembly of Thailand; [[ထိုင်းဘာသာစကား|ထိုင်း]]: รัฐสภาไทย, [[ပါဠိ]]မူရင်း: ရဋ္ဌ.သဘာ.ထိုင်း) သည် ထိုင်းနိုင်ငံအစိုးရ၏ ဥပဒေပြုလွှတ်တော်နှစ်ရပ် ဖြစ်သည်။ [[ဘန်ကောက်မြို့]]၊ ဒူဆစ်ခရိုင်ရှိ  [[သပ္ပါယသဘာဌာန|သပ္ပါယသဘာဌာန်]] ခေါ် ထိုင်းလွှတ်တော်အဆောက်အအုံတွင် အစည်းအဝေး ကျင်းပသည်။

== ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် သမိုင်းကြောင်း ==
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အမျိုးသား ဥပဒေပြုလွှတ်တော်ကို ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ကို အတည်ပြုပြီးနောက် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ၎င်းဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် ထိုင်းနိုင်ငံကို [[သက်ဦးဆံပိုင်စနစ်|သက်ဦးဆံပိုင်ဘုရင်စနစ်]] (absolute monarchy) မှ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့်အညီ အုပ်ချုပ်သည့် [[စည်းမျဉ်းခံဘုရင်စနစ်]] (constitutional monarchy) အဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့သည်။

== နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းများနှင့် အပြောင်းအလဲများ ==
၂၀၁၃ ခုနှစ် နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်း ကာလအတွင်းတွင် ဝန်ကြီးချုပ် [[ယင်လပ် ရှင်နာဝပ်]] (Yingluck Shinawatra) က အောက်လွှတ်တော် (House of Representatives) ကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး ၂၀၁၄ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂ ရက်နေ့တွင် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပရန် ခေါ်ယူခဲ့သည်။ သို့သော် ထိုရွေးကောက်ပွဲကို ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာခုံရုံး (Constitutional Court) က ပယ်ဖျက်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းမှု (coup d'état) ဖြစ်ပွားပြီးနောက် အမျိုးသားလွှတ်တော်ကို စစ်တပ်၏ ထောက်ခံမှုဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော လွှတ်တော်တစ်ရပ် (unicameral) ဖြစ်သည့် အမျိုးသားဥပဒေပြုလွှတ်တော် (National Legislative Assembly) ဖြင့် ၂၀၁၄ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ (2014 constitution) အရ အစားထိုးခဲ့သည်။

၂၀၁၇ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ၂၀၁၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ (2017 Constitution) ကို ထုတ်ပြန်ကြေညာပြီးနောက် အမျိုးသားလွှတ်တော်ကို ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ သို့သော် ၂၀၁၉ ခုနှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ (2019 general election) ပြီးနောက် အမျိုးသားလွှတ်တော် အမှန်တကယ်ဖွဲ့စည်းနိုင်သည်အထိ စစ်တပ်၏ အမျိုးသားဥပဒေပြုလွှတ်တော်ကို ယာယီဆက်လက်ထားရှိရန် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေက ခွင့်ပြုခဲ့သည်။

== ဖွဲ့စည်းမှု ==
လွှတ်တော်သည် အထက်လွှတ်တော် (Senate) နှင့် အောက်လွှတ်တော် (House of Representatives) တို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည့် လွှတ်တော်နှစ်ရပ် (bicameral legislature) ဖြစ်သည်။ ပေါင်းစည်းလိုက်သော လွှတ်တော်တွင် အဖွဲ့ဝင် ၇၀၀ ဦး ရှိသည်။ ၎င်းတို့အနက် ၅၀၀ ဦးသည် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှ တိုက်ရိုက်ရွေးချယ်ခံရသည့် အောက်လွှတ်တော်အမတ်များ ဖြစ်ကြသည်။ ကျန်ရှိသော အမတ်လောင်းများထဲမှ ဆီးနိတ်အမတ် ၂၀၀ ဦးစလုံးကို သွယ်ဝိုက်သောနည်းဖြင့် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခြင်းဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Thailand’s Senate Elections Results: What now? {{!}} International IDEA|url=https://www.idea.int/blog/thailands-senate-elections-results-what-now|access-date=2025-01-07|language=en}}&lt;/ref&gt;

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ရွေးကောက်ပွဲအများစုသည် အောက်လွှတ်တော်အမတ် ၄၀၀ ဦးအတွက် ရွေးကောက်ပွဲများတွင် အသုံးပြုသည့် မဲအများဆုံးရသူ အနိုင်ယူစနစ် (first-past-the-post system) အတိုင်း ဖြစ်သည်။ ကျန်ရှိသည့် အောက်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ၁၀၀ ဦးကိုမူ ပါတီစာရင်း (party-list) စနစ်ဖြင့် အချိုးကျကိုယ်စားပြုမှု (proportional representation) အရ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားသည်။

=== အမျိုးသမီးကိုယ်စားပြုမှု ===
ထိုင်းပါလီမန်တွင် အမျိုးသားများက ၈၀.၆ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် လွှမ်းမိုးထားသည်။ အမျိုးသမီးများ၏ ကိုယ်စားပြုမှုမှာ ၁၉.၄ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိပြီး [[အာရှ]]ပျမ်းမျှအောက်တွင် ရှိနေသည်။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အမျိုးသမီးပါလီမန်အမတ်များ၏ ပျမ်းမျှအားဖြင့် ၂၄ ရာခိုင်နှုန်းရှိရာ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အချိုးအစားသည် ယင်းထက် နည်းပါးနေသည်။ ကုလသမဂ္ဂအမျိုးသမီးများအဖွဲ့ (UN Women) က ကျေနပ်ဖွယ်ရာဟု သတ်မှတ်သည့် ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းဆိုသော ပန်းတိုင်ကိုမူ လုံးဝမမီသေးပေ။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title='I'm ready,' says first transgender candidate for Thai PM|url=https://www.todayonline.com/world/im-ready-says-first-transgender-candidate-thai-pm|archivedate=17 October 2021|work=Today|date=၂၃ မေ ၂၀၂၅|accessdate=23 May 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211017230008/https://www.todayonline.com/world/im-ready-says-first-transgender-candidate-thai-pm}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Thailand – Data on Women|url=https://data.ipu.org/node/170/data-on-women?chamber_id=13541|archivedate=|work=IPU Parline|date=29 September 2023}}&lt;/ref&gt;

== အထက်လွှတ်တော် ခေါ် ဆီးနိတ် ==
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အထက်လွှတ်တော်ကို '''ထိုင်းဆီးနိတ် (Thai Senate)''' ဟု ခေါ်သည်။ ထိုင်းဘာသာဖြင့် &quot;ဝုထီဆဖာ, '''วุฒิสภา'''&lt;nowiki/&gt;' ဟု ခေါ်ဆိုပြီး ပါဠိမူရင်းမှာ &quot;ဝုဒ္ဓိ.သဘာ&quot; ဖြစ်သည်။

၎င်းသည် ဘက်မလိုက်သော (non-partisan) ဥပဒေပြုအာဏာများကို ကန့်သတ်ထားသည့် လွှတ်တော်ဖြစ်သည်။ အထက်လွှတ်တော်တွင် အဖွဲ့ဝင် '''၂၀၀ ဦး''' ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပြီး၊ ၎င်းတို့ကို ပရော်ဖက်ရှင်နယ်နှင့် လူမှုရေးအဖွဲ့အစည်း ၂၀ မှ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများက သွယ်ဝိုက်သောနည်းဖြင့် မဲပေးရွေးချယ်တင်မြှောက်သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|date=2024-03-03|title=2024 Thai Senate Selection, Explained|url=https://www.ilaw.or.th/articles/20706|access-date=2025-01-07|language=th}}&lt;/ref&gt;  

အထက်လွှတ်တော်၏ သက်တမ်းသည် '''ငါးနှစ်''' ဖြစ်သည်။ ဆီးနိတ်အမတ်များကို ပါတီဝင်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခြင်း သို့မဟုတ် အခြားရုံး သို့မဟုတ် နိုင်ငံရေးပါတီများတွင် အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်း မပြုရန် တားမြစ်ထားသည်။

== အောက်လွှတ်တော် (House of Representatives) ==
'''အောက်လွှတ်တော်''' (အင်္ဂလိပ်: House of Representatives; ထိုင်း: สภาผู้แทนราษฎร, ဆဖာဖူးထန်ရတ်ဆာဒွန်) သည် နိုင်ငံ၏ အဓိကဥပဒေပြုရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။  အောက်လွှတ်တော်တွင် အဖွဲ့ဝင် ၅၀၀ ဦး ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားရာ၊ ၄၀၀ ဦးကို တစ်ဦးချင်း မဲဆန္ဒနယ်မြေ (single-member constituency) စနစ်ဖြင့် တိုက်ရိုက်ရွေးကောက်တင်မြှောက်ပြီး၊ ၁၀၀ ဦးကို ပါတီစာရင်း (party-list) စနစ်ဖြင့် အချိုးကျကိုယ်စားပြုမှု (proportional representation) အရ ရွေးချယ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရွေးကောက်ပွဲစနစ်သည် အောက်လွှတ်တော်အမတ် ၄၀၀ ဦးအတွက်မဲအများဆုံးရသူ အနိုင်ယူစနစ် (first-past-the-post system) ကို အသုံးပြုပြီး ကျန် ၁၀၀ ဦးအတွက် ပါတီစာရင်းစနစ်ကို သုံးသည်။ အောက်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ၏ သက်တမ်းမှာ လေးနှစ်ဖြစ်သည်။

အောက်လွှတ်တော်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဥပဒေပြုရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပြီး ဥပဒေကြမ်းများ (bills) ကို စတင်တင်သွင်းခြင်း၊ ဆွေးနွေးခြင်းနှင့် အတည်ပြုခြင်း၊ အစိုးရ၏ လုပ်ငန်းဆောင်တာများကို ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲခြင်းနှင့် စစ်ဆေးခြင်း၊ ဝန်ကြီးချုပ်ကို ရွေးချယ်တင်မြှောက်ရာတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခြင်း၊ နှင့် အစိုးရအပေါ် အယုံအကြည်မရှိအဆို (no-confidence motion) တင်သွင်းခြင်းဖြင့် အစိုးရကို ဖြုတ်ချနိုင်ခြင်း စသည့် တာဝန်များကို ထမ်းဆောင်သည်။ အောက်လွှတ်တော်ကို လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ (Speaker of the House) က ဦးဆောင်သည်။ လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌကို အောက်လွှတ်တော်အမတ်များက လျှို့ဝှက်မဲဖြင့် ရွေးချယ်ပြီး ဘုရင်က တရားဝင်အတည်ပြုခန့်အပ်သည်။ လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌသည် အမျိုးသားလွှတ်တော် (National Assembly) ၏ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ်လည်း တာဝန်ထမ်းဆောင်သည်။ ဥက္ကဋ္ဌအား ကူညီရန် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ နှစ်ဦးလည်း ရှိသည်။ လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌနှင့် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌများသည် ဝန်ကြီးအဖွဲ့ (Cabinet) အဖွဲ့ဝင်များ သို့မဟုတ် မည်သည့်နိုင်ငံရေးပါတီ၏ အမှုဆောင်ကော်မတီဝင်များ မဖြစ်ရဘဲ ဘက်မလိုက်ဘဲ တာဝန်ထမ်းဆောင်ရသည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလတွင် ကျင်းပခဲ့သည့် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲပြီးနောက် မူးဖောဝပ်ပါတီ (Move Forward Party) နှင့် ဖူထိုင်းပါတီ (Pheu Thai Party) တို့သည် မဲအများစုရရှိခဲ့ပြီး အောက်လွှတ်တော်တွင် အဓိကပါတီများအဖြစ် ရပ်တည်ခဲ့သည်။

== ကိုးကား ==
[[ကဏ္ဍ:လွှတ်တော်နှစ်ရပ်စနစ်]]
&lt;references /&gt;
[[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံအလိုက် လွှတ်တော်များ]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လွှတ်တော်များ|*]]</text>
      <sha1>fbbyikofrelhl9woubnfz0bsx6bg11e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ရှမ်းပြည်နယ်ရှိ အထူးဒေသများ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>270334</id>
    <revision>
      <id>877783</id>
      <parentid>873700</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T06:32:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>877783</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14325" sha1="os9raqd9ciorn3xvvzbn8ml3ldhwu84" xml:space="preserve">[[ရှမ်းပြည်နယ်]]တွင် သတ်မှတ်ထားသည့် '''“အထူးဒေသများ”''' (Special Regions) သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ်မှစ၍ [[တပ်မတော်|မြန်မာ့တပ်မတော်]] ([[နိုင်ငံတော် ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှု တည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့|နဝတအစိုးရ]]) နှင့် [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ|ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ]] (ဗကပ) မှ ခွဲထွက်လာသော လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများအကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်များ ချုပ်ဆိုမှုအပေါ် မူတည်၍ တဖြည်းဖြည်း ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ 

ဤဒေသများတွင် တချို့အဖွဲ့အစည်းများက ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်နှင့် စစ်ရေး၊ အုပ်ချုပ်ရေး၊ စီးပွားရေး စနစ်များကို သီးခြားတည်ဆောက်နိုင်ခဲ့သည်။ ထိုအဖွဲ့အစည်းများသည် မြန်မာ့[[တပ်မတော်]]၏ ချမှတ်ချက်များနှင့် တခါတရံ တင်းမာမှုရှိခဲ့သော်လည်း မိမိတို့ထိန်းချုပ်နေသည့်ဒေသများကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခဲ့ကြသည်။

== ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းအထူးဒေသ (၁) ==
အဆိုပါဒေသသည် [[ကိုးကန့်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ|ကိုးကန့်ဒေသ]]တွင် တည်ရှိပြီး၊ [[မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်|မြန်မာအမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ်မဟာမိတ်တပ်မတော်]] (MNDAA) မှ ထိန်းချုပ်သည်။ MNDAA သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ် မတ်လ ၁၁ ရက်တွင် ဗကပမှ ခွဲထွက်လာသော တပ်ဖွဲ့ဝင်များက [[ဖုန်ကြားရှင်]] ဦးဆောင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ &lt;ref name=&quot;south&quot;&gt;South, Ashley (2008). ''Ethnic politics in Burma: states of conflict.'' Taylor &amp; Francis. p. 140. {{ISBN|978-0-203-89519-1}}.&lt;/ref&gt; ၎င်းအဖွဲ့သည် မြန်မာ့တပ်မတော်အစိုးရနှင့် ပထမဆုံးအပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက် ချုပ်ဆိုခဲ့သည်။ ထိုသဘောတူညီချက်အရ ကိုးကန့်ဒေသကို ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းအထူးဒေသ (၁) အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;south2&quot;&gt;South, Ashley (2008). ''Ethnic politics in Burma: states of conflict.'' Taylor &amp; Francis. p. 140. {{ISBN|978-0-203-89519-1}}.&lt;/ref&gt; 

၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် တပ်မတော်၏ [[နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့|နယ်ခြားစောင့်တပ်]] (BGF) စနစ်သို့ ပူးပေါင်းရန် ဖိအားပေးမှုကြောင့် တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး MNDAA သည် ဒေသအချို့မှ နောက်ဆုတ်ခဲ့ရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://burmese.voanews.com/a/current-affairs-analysis-kokang-conflicts/2649949.html|title=ကိုးကန့်အရေးအခင်း|accessdate=26 May 2025|publisher=VOA Burmese|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250526131657/https://burmese.voanews.com/a/current-affairs-analysis-kokang-conflicts/2649949.html|archivedate=26 May 2025|date=၁၉ ဖေဖော်ဝါရီ၊ ၂၀၁၅}}&lt;/ref&gt;

သို့သော် ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ပြန်လည်တိုက်ခိုက်မှုများဖြစ်ပြီး၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် &quot;[[၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး]]&quot; အတွင်း [[ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့]]၏ ပံ့ပိုးမှုဖြင့် ထိန်းချုပ်မှုအများစုကို ပြန်လည်ရရှိနိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://cnimyanmar.com/index.php/political-2/politics-local/19525-mndaa-7|title=အထူးဒေသ(၁) ပြန်တည်ဆောက်ရေး အရေးကြီးသောအချိန်ဟု MNDAA ဥက္ကဋ္ဌပြော|publisher=CNI Myanmar|accessdate=26 Myanmar 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250526130805/https://cnimyanmar.com/index.php/political-2/politics-local/19525-mndaa-7|archivedate=26 May 2025|date=၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၂}}&lt;/ref&gt;

== ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းအထူးဒေသ (၂) ==
ဤဒေသကို [[ဝပြည် သွေးစည်းညီညွတ်ရေး တပ်မတော်|ဝပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေးတပ်မတော်]] (UWSA) မှ ထိန်းချုပ်ထားသည်။ ၎င်းအဖွဲ့သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ် ဧပြီ ၁၇ ရက်တွင် ဗကပ၏ ဝဒေသရှိ တပ်ဖွဲ့ဝင်များက ပေါက်ယူချန်း ဦးဆောင်၍ ခွဲထွက်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;pac&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.geopium.org/myanmars-wa-likely-losers-in-the-opium-war/|last=Chouvy|first=Pierre-Arnaud|title=Myanmar's Wa: Likely Losers in the Opium War|work=Geopium|date=24 January 2004|access-date=25 May 2025|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20250526134313/https://www.geopium.org/myanmars-wa-likely-losers-in-the-opium-war/|archive-date=26 May 2025|archiveurl=https://web.archive.org/save/https://www.geopium.org/myanmars-wa-likely-losers-in-the-opium-war/|archivedate=26 May 2025}}&lt;/ref&gt; UWSA သည် မြန်မာ့တပ်မတော်အစိုးရနှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးသဘောတူညီချက် ချုပ်ဆိုပြီးနောက် [[ဝကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရတိုင်း|ဝဒေသ]]ကို ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းအထူးဒေသ (၂) အဖြစ်သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ 

ယနေ့တွင် UWSA သည် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများအနက် အင်အားအကြီးဆုံးအဖွဲ့ဖြစ်ပြီး တရားရေး၊ စီးပွားရေး၊ စစ်ရေးတို့ပါဝင်သော ကိုယ်ပိုင်စနစ်တကျအုပ်ချုပ်မှုကို တည်ဆောက်ထားသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www2.irrawaddy.com/article.php?art_id=14874|author=Lawi Weng|title=UWSP Proposes Wa Autonomous Region|publisher=[[The Irrawaddy]] magazine, 5 January 2009|access-date=5 January 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160111164539/http://www2.irrawaddy.com/highlight.php?art_id=14874|archive-date=January 11, 2016|archivedate=၁၁ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၆}}&lt;/ref&gt; 

၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်က [[နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့|နယ်ခြားစောင့်တပ်]]အဖြစ် ပြောင်းရန် ဖိအားပေးမှုကို ငြင်းဆိုခဲ့ပြီး မိမိတို့၏ စစ်ရေးဖွဲ့စည်းပုံအတိုင်း ဆက်လက်ရပ်တည်ခဲ့သည်။

== ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းအထူးဒေသ (၃) ==
ဤဒေသကို [[ရှမ်းပြည်တိုးတက်ရေးပါတီ]] (Shan State Progress Party - SSPP) နှင့် ၎င်း၏ တပ်ဖွဲ့ဖြစ်သော [[ရှမ်းပြည်တပ်မတော်-မြောက်ပိုင်း|ရှမ်းပြည်တပ်မတော် (မြောက်ပိုင်း)]] (Shan State Army - North, SSA-N) မှ ထိန်းချုပ်သည်။ SSPP/SSA-N သည် [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ|ဗကပ]]မှ တိုက်ရိုက်ခွဲထွက်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ ၁၉၆၄ ခုနှစ်တွင် စတင်ဖွဲ့စည်းထားသော တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်သည်။ 

၎င်းတို့သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၂၄ ရက်တွင် မြန်မာ့တပ်မတော်အစိုးရနှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက် ချုပ်ဆိုခဲ့သည်။ ထိုသဘောတူညီချက်အရ [[မိုင်းရှူးမြို့နယ်|မိုင်းရှူး]]၊ [[ကျေးသီးမြို့နယ်|ကျေးသီး၊]] [[တန့်ယန်းမြို့နယ်]]များပါဝင်သော ဒေသကို အထူးဒေသ (၃) အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ 

SSPP သည် တပ်မတော်နှင့် တခါတရံ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းများရှိသော်လည်း ထိန်းချုပ်နယ်မြေများကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းနိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.burmapartnership.org/tag/shan-state-army-north/|title=Elusive Nationwide Ceasefire Agreement Continues to Distract from Substantial Peace Talks|access-date=12 September 2014|archive-date=9 May 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150509011827/http://www.burmapartnership.org/tag/shan-state-army-north/|url-status=usurped}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www2.irrawaddy.com/article.php?art_id=5169|title=Uncertainty Reigns in Shan State|access-date=25 May 2025|archive-date=12 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140912093415/http://www2.irrawaddy.org/article.php?art_id=5169|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် [[ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့]]နှင့် ပူးပေါင်းပြီး စစ်ဆင်ရေးများတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။

== ရှမ်းပြည်အရှေ့ပိုင်းအထူးဒေသ (၄) ==
ဤဒေသမှာ [[မိုင်းလားမြို့နယ်|မိုင်းလားဒေသ]]တွင် တည်ရှိပြီး၊ [[မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီမဟာမိတ်တပ်မတော်]] (National Democratic Alliance Army - NDAA) မှ ထိန်းချုပ်သည်။ NDAA သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ် ဧပြီ ၁၉ ရက်တွင် ဗကပမှ ခွဲထွက်လာသော [[မိုင်းလားမြို့|မိုင်းလား]]ဒေသရှိ တပ်ဖွဲ့ဝင်များက လင်းမင်းရှန် ဦးဆောင်၍ ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ 

၎င်းအဖွဲ့သည် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက် ချုပ်ဆိုပြီးနောက် မိုင်းလားဒေသကို အထူးဒေသ (၄) အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ NDAA သည် မိမိဒေသအတွင်း ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခဲ့သည်။ အထူးဒေသ (၄) ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသတွင် မိုင်းလား၊ ဆီလူးနှင့် နမ့်ပန်းဒေသတို့ ပါဝင်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://news-eleven.com/article/121558|title=မိုင်းလားမြေပေါ်က မေးခွန်းများ|accessdate=26 May 2025|publisher=Eleven Media|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250526133839/https://news-eleven.com/article/121558|archivedate=26 May 2025}}&lt;/ref&gt;

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေး]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမိုင်း]]
[[ကဏ္ဍ:ရှမ်းလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများ]]
[[ကဏ္ဍ:ရှမ်းပြည်နယ်]]</text>
      <sha1>os9raqd9ciorn3xvvzbn8ml3ldhwu84</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877784</id>
      <parentid>877783</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T06:37:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>/* ရှမ်းပြည်အရှေ့ပိုင်းအထူးဒေသ (၄) */</comment>
      <origin>877784</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14362" sha1="l7s0hnlngpzxw7975dhi7bkvcm0x2ce" xml:space="preserve">[[ရှမ်းပြည်နယ်]]တွင် သတ်မှတ်ထားသည့် '''“အထူးဒေသများ”''' (Special Regions) သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ်မှစ၍ [[တပ်မတော်|မြန်မာ့တပ်မတော်]] ([[နိုင်ငံတော် ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှု တည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့|နဝတအစိုးရ]]) နှင့် [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ|ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ]] (ဗကပ) မှ ခွဲထွက်လာသော လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများအကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်များ ချုပ်ဆိုမှုအပေါ် မူတည်၍ တဖြည်းဖြည်း ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ 

ဤဒေသများတွင် တချို့အဖွဲ့အစည်းများက ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်နှင့် စစ်ရေး၊ အုပ်ချုပ်ရေး၊ စီးပွားရေး စနစ်များကို သီးခြားတည်ဆောက်နိုင်ခဲ့သည်။ ထိုအဖွဲ့အစည်းများသည် မြန်မာ့[[တပ်မတော်]]၏ ချမှတ်ချက်များနှင့် တခါတရံ တင်းမာမှုရှိခဲ့သော်လည်း မိမိတို့ထိန်းချုပ်နေသည့်ဒေသများကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခဲ့ကြသည်။

== ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းအထူးဒေသ (၁) ==
အဆိုပါဒေသသည် [[ကိုးကန့်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ|ကိုးကန့်ဒေသ]]တွင် တည်ရှိပြီး၊ [[မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်|မြန်မာအမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ်မဟာမိတ်တပ်မတော်]] (MNDAA) မှ ထိန်းချုပ်သည်။ MNDAA သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ် မတ်လ ၁၁ ရက်တွင် ဗကပမှ ခွဲထွက်လာသော တပ်ဖွဲ့ဝင်များက [[ဖုန်ကြားရှင်]] ဦးဆောင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ &lt;ref name=&quot;south&quot;&gt;South, Ashley (2008). ''Ethnic politics in Burma: states of conflict.'' Taylor &amp; Francis. p. 140. {{ISBN|978-0-203-89519-1}}.&lt;/ref&gt; ၎င်းအဖွဲ့သည် မြန်မာ့တပ်မတော်အစိုးရနှင့် ပထမဆုံးအပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက် ချုပ်ဆိုခဲ့သည်။ ထိုသဘောတူညီချက်အရ ကိုးကန့်ဒေသကို ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းအထူးဒေသ (၁) အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;south2&quot;&gt;South, Ashley (2008). ''Ethnic politics in Burma: states of conflict.'' Taylor &amp; Francis. p. 140. {{ISBN|978-0-203-89519-1}}.&lt;/ref&gt; 

၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် တပ်မတော်၏ [[နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့|နယ်ခြားစောင့်တပ်]] (BGF) စနစ်သို့ ပူးပေါင်းရန် ဖိအားပေးမှုကြောင့် တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး MNDAA သည် ဒေသအချို့မှ နောက်ဆုတ်ခဲ့ရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://burmese.voanews.com/a/current-affairs-analysis-kokang-conflicts/2649949.html|title=ကိုးကန့်အရေးအခင်း|accessdate=26 May 2025|publisher=VOA Burmese|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250526131657/https://burmese.voanews.com/a/current-affairs-analysis-kokang-conflicts/2649949.html|archivedate=26 May 2025|date=၁၉ ဖေဖော်ဝါရီ၊ ၂၀၁၅}}&lt;/ref&gt;

သို့သော် ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ပြန်လည်တိုက်ခိုက်မှုများဖြစ်ပြီး၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် &quot;[[၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး]]&quot; အတွင်း [[ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့]]၏ ပံ့ပိုးမှုဖြင့် ထိန်းချုပ်မှုအများစုကို ပြန်လည်ရရှိနိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://cnimyanmar.com/index.php/political-2/politics-local/19525-mndaa-7|title=အထူးဒေသ(၁) ပြန်တည်ဆောက်ရေး အရေးကြီးသောအချိန်ဟု MNDAA ဥက္ကဋ္ဌပြော|publisher=CNI Myanmar|accessdate=26 Myanmar 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250526130805/https://cnimyanmar.com/index.php/political-2/politics-local/19525-mndaa-7|archivedate=26 May 2025|date=၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၂}}&lt;/ref&gt;

== ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းအထူးဒေသ (၂) ==
ဤဒေသကို [[ဝပြည် သွေးစည်းညီညွတ်ရေး တပ်မတော်|ဝပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေးတပ်မတော်]] (UWSA) မှ ထိန်းချုပ်ထားသည်။ ၎င်းအဖွဲ့သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ် ဧပြီ ၁၇ ရက်တွင် ဗကပ၏ ဝဒေသရှိ တပ်ဖွဲ့ဝင်များက ပေါက်ယူချန်း ဦးဆောင်၍ ခွဲထွက်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;pac&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.geopium.org/myanmars-wa-likely-losers-in-the-opium-war/|last=Chouvy|first=Pierre-Arnaud|title=Myanmar's Wa: Likely Losers in the Opium War|work=Geopium|date=24 January 2004|access-date=25 May 2025|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20250526134313/https://www.geopium.org/myanmars-wa-likely-losers-in-the-opium-war/|archive-date=26 May 2025|archiveurl=https://web.archive.org/save/https://www.geopium.org/myanmars-wa-likely-losers-in-the-opium-war/|archivedate=26 May 2025}}&lt;/ref&gt; UWSA သည် မြန်မာ့တပ်မတော်အစိုးရနှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးသဘောတူညီချက် ချုပ်ဆိုပြီးနောက် [[ဝကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရတိုင်း|ဝဒေသ]]ကို ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းအထူးဒေသ (၂) အဖြစ်သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ 

ယနေ့တွင် UWSA သည် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများအနက် အင်အားအကြီးဆုံးအဖွဲ့ဖြစ်ပြီး တရားရေး၊ စီးပွားရေး၊ စစ်ရေးတို့ပါဝင်သော ကိုယ်ပိုင်စနစ်တကျအုပ်ချုပ်မှုကို တည်ဆောက်ထားသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www2.irrawaddy.com/article.php?art_id=14874|author=Lawi Weng|title=UWSP Proposes Wa Autonomous Region|publisher=[[The Irrawaddy]] magazine, 5 January 2009|access-date=5 January 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160111164539/http://www2.irrawaddy.com/highlight.php?art_id=14874|archive-date=January 11, 2016|archivedate=၁၁ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၆}}&lt;/ref&gt; 

၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်က [[နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့|နယ်ခြားစောင့်တပ်]]အဖြစ် ပြောင်းရန် ဖိအားပေးမှုကို ငြင်းဆိုခဲ့ပြီး မိမိတို့၏ စစ်ရေးဖွဲ့စည်းပုံအတိုင်း ဆက်လက်ရပ်တည်ခဲ့သည်။

== ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းအထူးဒေသ (၃) ==
ဤဒေသကို [[ရှမ်းပြည်တိုးတက်ရေးပါတီ]] (Shan State Progress Party - SSPP) နှင့် ၎င်း၏ တပ်ဖွဲ့ဖြစ်သော [[ရှမ်းပြည်တပ်မတော်-မြောက်ပိုင်း|ရှမ်းပြည်တပ်မတော် (မြောက်ပိုင်း)]] (Shan State Army - North, SSA-N) မှ ထိန်းချုပ်သည်။ SSPP/SSA-N သည် [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ|ဗကပ]]မှ တိုက်ရိုက်ခွဲထွက်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ ၁၉၆၄ ခုနှစ်တွင် စတင်ဖွဲ့စည်းထားသော တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်သည်။ 

၎င်းတို့သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၂၄ ရက်တွင် မြန်မာ့တပ်မတော်အစိုးရနှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက် ချုပ်ဆိုခဲ့သည်။ ထိုသဘောတူညီချက်အရ [[မိုင်းရှူးမြို့နယ်|မိုင်းရှူး]]၊ [[ကျေးသီးမြို့နယ်|ကျေးသီး၊]] [[တန့်ယန်းမြို့နယ်]]များပါဝင်သော ဒေသကို အထူးဒေသ (၃) အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ 

SSPP သည် တပ်မတော်နှင့် တခါတရံ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းများရှိသော်လည်း ထိန်းချုပ်နယ်မြေများကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းနိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.burmapartnership.org/tag/shan-state-army-north/|title=Elusive Nationwide Ceasefire Agreement Continues to Distract from Substantial Peace Talks|access-date=12 September 2014|archive-date=9 May 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150509011827/http://www.burmapartnership.org/tag/shan-state-army-north/|url-status=usurped}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www2.irrawaddy.com/article.php?art_id=5169|title=Uncertainty Reigns in Shan State|access-date=25 May 2025|archive-date=12 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140912093415/http://www2.irrawaddy.org/article.php?art_id=5169|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် [[ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့]]နှင့် ပူးပေါင်းပြီး စစ်ဆင်ရေးများတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။

== ရှမ်းပြည်အရှေ့ပိုင်းအထူးဒေသ (၄) ==
ဤဒေသမှာ [[မိုင်းလားမြို့နယ်|မိုင်းလားဒေသ]]တွင် တည်ရှိပြီး၊ [[အမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီမဟာမိတ်တပ်မတော်]] (National Democratic Alliance Army - NDAA) မှ ထိန်းချုပ်သည်။ NDAA သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ် ဧပြီ ၁၉ ရက်တွင် ဗကပမှ ခွဲထွက်လာသော [[မိုင်းလားမြို့|မိုင်းလား]]ဒေသရှိ တပ်ဖွဲ့ဝင်များက လင်းမင်းရှန် ဦးဆောင်၍ ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ 

၎င်းအဖွဲ့သည် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက် ချုပ်ဆိုပြီးနောက် မိုင်းလားဒေသကို အထူးဒေသ (၄) အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ NDAA သည် မိမိဒေသအတွင်း ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခဲ့သည်။ အထူးဒေသ (၄) ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသတွင် [[မိုင်းလားမြို့နယ်|မိုင်းလား၊]] ဆီလူးနှင့် နမ့်ပန်းဒေသတို့ ပါဝင်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://news-eleven.com/article/121558|title=မိုင်းလားမြေပေါ်က မေးခွန်းများ|accessdate=26 May 2025|publisher=Eleven Media|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250526133839/https://news-eleven.com/article/121558|archivedate=26 May 2025}}&lt;/ref&gt;

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေး]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမိုင်း]]
[[ကဏ္ဍ:ရှမ်းလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများ]]
[[ကဏ္ဍ:ရှမ်းပြည်နယ်]]</text>
      <sha1>l7s0hnlngpzxw7975dhi7bkvcm0x2ce</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877814</id>
      <parentid>877784</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T11:24:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>/* ရှမ်းပြည်အရှေ့ပိုင်းအထူးဒေသ (၄) */</comment>
      <origin>877814</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21740" sha1="4ipsjog1317i5lvnuf1gbjvqujpscvy" xml:space="preserve">[[ရှမ်းပြည်နယ်]]တွင် သတ်မှတ်ထားသည့် '''“အထူးဒေသများ”''' (Special Regions) သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ်မှစ၍ [[တပ်မတော်|မြန်မာ့တပ်မတော်]] ([[နိုင်ငံတော် ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှု တည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့|နဝတအစိုးရ]]) နှင့် [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ|ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ]] (ဗကပ) မှ ခွဲထွက်လာသော လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများအကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်များ ချုပ်ဆိုမှုအပေါ် မူတည်၍ တဖြည်းဖြည်း ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ 

ဤဒေသများတွင် တချို့အဖွဲ့အစည်းများက ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်နှင့် စစ်ရေး၊ အုပ်ချုပ်ရေး၊ စီးပွားရေး စနစ်များကို သီးခြားတည်ဆောက်နိုင်ခဲ့သည်။ ထိုအဖွဲ့အစည်းများသည် မြန်မာ့[[တပ်မတော်]]၏ ချမှတ်ချက်များနှင့် တခါတရံ တင်းမာမှုရှိခဲ့သော်လည်း မိမိတို့ထိန်းချုပ်နေသည့်ဒေသများကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခဲ့ကြသည်။

== ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းအထူးဒေသ (၁) ==
အဆိုပါဒေသသည် [[ကိုးကန့်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ|ကိုးကန့်ဒေသ]]တွင် တည်ရှိပြီး၊ [[မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်|မြန်မာအမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ်မဟာမိတ်တပ်မတော်]] (MNDAA) မှ ထိန်းချုပ်သည်။ MNDAA သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ် မတ်လ ၁၁ ရက်တွင် ဗကပမှ ခွဲထွက်လာသော တပ်ဖွဲ့ဝင်များက [[ဖုန်ကြားရှင်]] ဦးဆောင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ &lt;ref name=&quot;south&quot;&gt;South, Ashley (2008). ''Ethnic politics in Burma: states of conflict.'' Taylor &amp; Francis. p. 140. {{ISBN|978-0-203-89519-1}}.&lt;/ref&gt; ၎င်းအဖွဲ့သည် မြန်မာ့တပ်မတော်အစိုးရနှင့် ပထမဆုံးအပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက် ချုပ်ဆိုခဲ့သည်။ ထိုသဘောတူညီချက်အရ ကိုးကန့်ဒေသကို ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းအထူးဒေသ (၁) အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;south2&quot;&gt;South, Ashley (2008). ''Ethnic politics in Burma: states of conflict.'' Taylor &amp; Francis. p. 140. {{ISBN|978-0-203-89519-1}}.&lt;/ref&gt; 

၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် တပ်မတော်၏ [[နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့|နယ်ခြားစောင့်တပ်]] (BGF) စနစ်သို့ ပူးပေါင်းရန် ဖိအားပေးမှုကြောင့် တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး MNDAA သည် ဒေသအချို့မှ နောက်ဆုတ်ခဲ့ရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://burmese.voanews.com/a/current-affairs-analysis-kokang-conflicts/2649949.html|title=ကိုးကန့်အရေးအခင်း|accessdate=26 May 2025|publisher=VOA Burmese|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250526131657/https://burmese.voanews.com/a/current-affairs-analysis-kokang-conflicts/2649949.html|archivedate=26 May 2025|date=၁၉ ဖေဖော်ဝါရီ၊ ၂၀၁၅}}&lt;/ref&gt;

သို့သော် ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ပြန်လည်တိုက်ခိုက်မှုများဖြစ်ပြီး၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် &quot;[[၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး]]&quot; အတွင်း [[ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့]]၏ ပံ့ပိုးမှုဖြင့် ထိန်းချုပ်မှုအများစုကို ပြန်လည်ရရှိနိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://cnimyanmar.com/index.php/political-2/politics-local/19525-mndaa-7|title=အထူးဒေသ(၁) ပြန်တည်ဆောက်ရေး အရေးကြီးသောအချိန်ဟု MNDAA ဥက္ကဋ္ဌပြော|publisher=CNI Myanmar|accessdate=26 Myanmar 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250526130805/https://cnimyanmar.com/index.php/political-2/politics-local/19525-mndaa-7|archivedate=26 May 2025|date=၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၂}}&lt;/ref&gt;

== ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းအထူးဒေသ (၂) ==
ဤဒေသကို [[ဝပြည် သွေးစည်းညီညွတ်ရေး တပ်မတော်|ဝပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေးတပ်မတော်]] (UWSA) မှ ထိန်းချုပ်ထားသည်။ ၎င်းအဖွဲ့သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ် ဧပြီ ၁၇ ရက်တွင် ဗကပ၏ ဝဒေသရှိ တပ်ဖွဲ့ဝင်များက ပေါက်ယူချန်း ဦးဆောင်၍ ခွဲထွက်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;pac&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.geopium.org/myanmars-wa-likely-losers-in-the-opium-war/|last=Chouvy|first=Pierre-Arnaud|title=Myanmar's Wa: Likely Losers in the Opium War|work=Geopium|date=24 January 2004|access-date=25 May 2025|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20250526134313/https://www.geopium.org/myanmars-wa-likely-losers-in-the-opium-war/|archive-date=26 May 2025|archiveurl=https://web.archive.org/save/https://www.geopium.org/myanmars-wa-likely-losers-in-the-opium-war/|archivedate=26 May 2025}}&lt;/ref&gt; UWSA သည် မြန်မာ့တပ်မတော်အစိုးရနှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးသဘောတူညီချက် ချုပ်ဆိုပြီးနောက် [[ဝကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရတိုင်း|ဝဒေသ]]ကို ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းအထူးဒေသ (၂) အဖြစ်သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ 

ယနေ့တွင် UWSA သည် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများအနက် အင်အားအကြီးဆုံးအဖွဲ့ဖြစ်ပြီး တရားရေး၊ စီးပွားရေး၊ စစ်ရေးတို့ပါဝင်သော ကိုယ်ပိုင်စနစ်တကျအုပ်ချုပ်မှုကို တည်ဆောက်ထားသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www2.irrawaddy.com/article.php?art_id=14874|author=Lawi Weng|title=UWSP Proposes Wa Autonomous Region|publisher=[[The Irrawaddy]] magazine, 5 January 2009|access-date=5 January 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160111164539/http://www2.irrawaddy.com/highlight.php?art_id=14874|archive-date=January 11, 2016|archivedate=၁၁ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၆}}&lt;/ref&gt; 

၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်က [[နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့|နယ်ခြားစောင့်တပ်]]အဖြစ် ပြောင်းရန် ဖိအားပေးမှုကို ငြင်းဆိုခဲ့ပြီး မိမိတို့၏ စစ်ရေးဖွဲ့စည်းပုံအတိုင်း ဆက်လက်ရပ်တည်ခဲ့သည်။

== ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းအထူးဒေသ (၃) ==
ဤဒေသကို [[ရှမ်းပြည်တိုးတက်ရေးပါတီ]] (Shan State Progress Party - SSPP) နှင့် ၎င်း၏ တပ်ဖွဲ့ဖြစ်သော [[ရှမ်းပြည်တပ်မတော်-မြောက်ပိုင်း|ရှမ်းပြည်တပ်မတော် (မြောက်ပိုင်း)]] (Shan State Army - North, SSA-N) မှ ထိန်းချုပ်သည်။ SSPP/SSA-N သည် [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ|ဗကပ]]မှ တိုက်ရိုက်ခွဲထွက်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ ၁၉၆၄ ခုနှစ်တွင် စတင်ဖွဲ့စည်းထားသော တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်သည်။ 

၎င်းတို့သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၂၄ ရက်တွင် မြန်မာ့တပ်မတော်အစိုးရနှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက် ချုပ်ဆိုခဲ့သည်။ ထိုသဘောတူညီချက်အရ [[မိုင်းရှူးမြို့နယ်|မိုင်းရှူး]]၊ [[ကျေးသီးမြို့နယ်|ကျေးသီး၊]] [[တန့်ယန်းမြို့နယ်]]များပါဝင်သော ဒေသကို အထူးဒေသ (၃) အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ 

SSPP သည် တပ်မတော်နှင့် တခါတရံ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းများရှိသော်လည်း ထိန်းချုပ်နယ်မြေများကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းနိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.burmapartnership.org/tag/shan-state-army-north/|title=Elusive Nationwide Ceasefire Agreement Continues to Distract from Substantial Peace Talks|access-date=12 September 2014|archive-date=9 May 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150509011827/http://www.burmapartnership.org/tag/shan-state-army-north/|url-status=usurped}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www2.irrawaddy.com/article.php?art_id=5169|title=Uncertainty Reigns in Shan State|access-date=25 May 2025|archive-date=12 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140912093415/http://www2.irrawaddy.org/article.php?art_id=5169|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် [[ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့]]နှင့် ပူးပေါင်းပြီး စစ်ဆင်ရေးများတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။

== ရှမ်းပြည်အရှေ့ပိုင်းအထူးဒေသ (၄) ==
ဤဒေသမှာ [[မိုင်းလားမြို့နယ်|မိုင်းလားဒေသ]]တွင် တည်ရှိပြီး၊ [[အမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီမဟာမိတ်တပ်မတော်]] (National Democratic Alliance Army - NDAA) မှ ထိန်းချုပ်သည်။ NDAA သည် ၁၉၈၉ ခုနှစ် ဧပြီ ၁၉ ရက်တွင် ဗကပမှ ခွဲထွက်လာသော [[မိုင်းလားမြို့|မိုင်းလား]]ဒေသရှိ တပ်ဖွဲ့ဝင်များက လင်းမင်းရှန် ဦးဆောင်၍ ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ 

၎င်းအဖွဲ့သည် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက် ချုပ်ဆိုပြီးနောက် မိုင်းလားဒေသကို အထူးဒေသ (၄) အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ NDAA သည် မိမိဒေသအတွင်း ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခဲ့သည်။ အထူးဒေသ (၄) ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသတွင် [[မိုင်းလားမြို့နယ်|မိုင်းလား၊]] ဆီလူးနှင့် နမ့်ပန်းဒေသတို့ ပါဝင်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://news-eleven.com/article/121558|title=မိုင်းလားမြေပေါ်က မေးခွန်းများ|accessdate=26 May 2025|publisher=Eleven Media|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250526133839/https://news-eleven.com/article/121558|archivedate=26 May 2025}}&lt;/ref&gt;

== ရှမ်းပြည်တောင်ပိုင်း အထူးဒေသ (၆) ==
ရှမ်းပြည်အထူးဒေသ (၆) သည် ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းတွင် တည်ရှိပြီး [[ပအိုဝ်း အမျိုးသား အဖွဲ့ချုပ်|ပအိုဝ်းအမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ်]] (Pa-O National Organisation - PNO) နှင့် ၎င်း၏ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ဖြစ်သော '''[[ပအိုဝ်းအမျိုးသားတပ်မတော်]]''' (Pa-O National Army - PNA) တို့က အုပ်ချုပ်သည့် နယ်မြေဒေသဖြစ်သည်။ ဤဒေသသည် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ &quot;ပအိုဝ်းကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ&quot; အဖြစ် တရားဝင် သတ်မှတ်ထားသော နယ်မြေလည်း ဖြစ်ပါသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းတွင် အဓိကအားဖြင့် [[ဟိုပုံးမြို့နယ်|ဟိုပုံး]]၊ [[ဆီဆိုင်မြို့နယ်|ဆီဆိုင်]] နှင့် [[ပင်လောင်းမြို့နယ်|ပင်လောင်း မြို့နယ်]]များ၏ အစိတ်အပိုင်းများကို စုစည်းဖွဲ့စည်းထားသည်။ အထူးဒေသ (၆) ၏ အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ ဗဟိုဌာနချုပ်သည် [[ဟိုပုံးမြို့]] တွင် တည်ရှိသည်။

ပအိုဝ်းအမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ် (PNO) သည် ၁၉၉၁ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် [[နိုင်ငံတော် ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှု တည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့|နိုင်ငံတော်ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှုတည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့]] (SLORC) အစိုးရနှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက် ရယူခဲ့သည်။ ထိုသဘောတူညီချက်အရ PNO/PNA အား ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းရှိ ၎င်းတို့၏ လွှမ်းမိုးရာနယ်မြေများကို အထူးဒေသ (၆) အဖြစ် သတ်မှတ်ပေးခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် PNA သည် အစိုးရ၏ အသွင်းပြောင်[[နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့|ပြည်သူ့စစ်]] (People's Militia Force - PMF) အဖြစ် အသွင်ပြောင်းခဲ့ပြီး တပ်မတော်နှင့် အနီးကပ်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://moemaka.net/eng/2024/10/the-pa-o-peoples-military-strength-in-their-self-administered-region/|title=The Pa-O People’s Military Strength in Their Self-Administered Region|publisher=MoeMaKa|accessdate=2025-6-14|archivedate=2025-6-14|date=October 1, 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250614111829/https://moemaka.net/eng/2024/10/the-pa-o-peoples-military-strength-in-their-self-administered-region/}}&lt;/ref&gt;

=== ၂၀၂၁ နောက်ပိုင်း နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲနှင့် လက်ရှိအခြေအနေ ===
၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း အထူးဒေသ (၆) ၏ အခြေအနေမှာ အလွန်ရှုပ်ထွေးပြီး သိသာသော အပြောင်းအလဲများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။

အာဏာသိမ်းပြီးချိန်တွင် PNO/PNA သည် [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ]] (SAC) နှင့် မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားခဲ့ပြီး တပ်မတော်နှင့် ပူးပေါင်း၍ ဒေသတွင်း လှုပ်ရှားမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း၊ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး မယူထားသည့် အခြားပအိုဝ်းလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ဖြစ်သော [[ပအိုဝ်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]] (Pa-O National Liberation Army - PNLA) နှင့် တော်လှန်ရေးမဟာမိတ်တပ်များက SAC နှင့် PNA ကို စတင်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် ဆီဆိုင်မြို့နယ်အတွင်း တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်ခဲ့သည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ် အစောပိုင်းတွင် ဆီဆိုင်မြို့ကို PNLA နှင့် မဟာမိတ်များက သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ပြီးနောက် PNO/PNA ၏ ရပ်တည်ချက်မှာ သိသိသာသာ ပြောင်းလဲလာခဲ့သည်။ တိုက်ပွဲများကြောင့် ပအိုဝ်းပြည်သူများ ထိခိုက်နစ်နာမှု မရှိစေရေးကို အကြောင်းပြကာ PNO/PNA သည် ကြားနေရေးဝါဒ ကို ကျင့်သုံးမည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ၎င်းတို့၏ နယ်မြေအတွင်း တပ်မတော်အပါအဝင် မည်သည့်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ကိုမျှ ဝင်ရောက်လှုပ်ရှားခွင့် မပြုတော့ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။

ဤကြေညာချက်သည် PNO/PNA ၏ တပ်မတော်နှင့် ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာမြင့်ခဲ့သော မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးမှ ခွဲထွက်ပြီး၊ ဒေသတွင်း ပဋိပက္ခများတွင် တိုက်ရိုက်မပါဝင်ဘဲ မိမိဒေသနှင့် လူမျိုးကို ကာကွယ်သည့် အနေအထားသို့ ကူးပြောင်းသွားခြင်းကို ပြသနေသည်။


== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေး]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမိုင်း]]
[[ကဏ္ဍ:ရှမ်းလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများ]]
[[ကဏ္ဍ:ရှမ်းပြည်နယ်]]</text>
      <sha1>4ipsjog1317i5lvnuf1gbjvqujpscvy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လွှတ်တော်များ</title>
    <ns>14</ns>
    <id>270367</id>
    <revision>
      <id>877789</id>
      <parentid>873784</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T06:47:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေး]]ကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်</comment>
      <origin>877789</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="293" sha1="bpwc3b2r9t8tbtm2ygomv42uwpqictd" xml:space="preserve">{{Cat main|ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လွှတ်တော်}}


[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး|လွှတ်တော်]]
[[Category:နိုင်ငံအလိုက် လွှတ်တော်များ]]</text>
      <sha1>bpwc3b2r9t8tbtm2ygomv42uwpqictd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ချင်းမိုင်ခရိုင်</title>
    <ns>0</ns>
    <id>270475</id>
    <revision>
      <id>877728</id>
      <parentid>874751</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T17:04:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>877728</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27505" sha1="0csz7eq5ta5fldn8p9nr3qatryvvv4n" xml:space="preserve">{{Infobox settlement
| name = ချင်းမိုင်ခရိုင်
| official_name = Chiang Mai Province
| other_name = 
| settlement_type = [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပြည်နယ်များ| ခရိုင်]]
| translit_lang1 = 
| founder = Mangrai ဘုရင်
| image_flag = Flag of Chiang Mai.svg
| flag_size = 
| flag_alt = 
| image_seal = Seal Chiang Mai.svg
| seal_size = 
| seal_alt = 
| image_skyline = {{multiple image
| border                 = infobox
| total_width            = 250
| image_style            = border:1;
| perrow                 = 2/2/2/2
| image1 = Phra That Doi Suthep 02.jpg
| image2 = At the Top.jpg
| image3 = Misty Morning at Doi Angkhang Mountain, Chiangmai, Thailand.jpg
| image4 = Obluang national park, Chiangmai province, Thailand.jpg
| image5 = พระธาตุวัดพระสิงห์ - Pagoda of Wat Phra Singh 1.jpg
| image6 = Hor Thum at CMU.JPG
| image7 = Mae sa2.jpg
| image8 = Chiangmai-zoo02.jpg
 }}
| image_caption = ဘေးမှ ညာသို့, ထိပ်မှ အောက်သို့: [[ဝပ်ဖရာသပ် ဒွိုင်ဆူသပ်| ဝတ်ဘုရားဓာတ်စေတီတော်]], ဒွိုင်အင်ထာနွန်တောင်, ဒွိုင်အန်ခန်တောင်, အော့ပ်လောင်အမျိုးသားဥယျာဉ်, ဝတ်ဘုရားသီဟ်ကျောင်း, [[ချင်းမိုင်တက္ကသိုလ်]], မယ်ဆာရေတံခွန်, ချင်းမိုင်တရိစ္ဆာန်ဥယျာဉ်
| coordinates = {{Coord|18|50|14|N|98|58|14|E|region:TH-50_type:adm1st_dim:200000_source:dewiki|display=inline,title}}
| coordinates_footnotes = 
| anthem = นครเชียงใหม่&lt;br&gt;Nakhon Chaing Mai
(De facto)
| image_map = Thailand Chiang Mai locator map.svg
| mapsize = 
| map_alt = 
| map_caption = {{Legend inline|#B00000|outline=silver}} '''ချင်းမိုင်ခရိုင်'''  {{Legend inline|#FEFEE9|outline=silver}} '''[[ထိုင်းနိုင်ငံ]]'''
| seat_type = မြို့တော်
| seat = [[ချင်းမိုင်မြို့]]
| government_footnotes = 
| leader_title = အုပ်ချုပ်ရေးမှူး
| leader_name = Nirat Pongsitthaworn&lt;br /&gt;(since 2022)&lt;ref&gt;{{cite journal|date=2 December 2022|title=รายนามผู้ว่าราชการจังหวัด|trans-title=List of Governors of Provinces of Thailand|url=http://www.personnel.moi.go.th/name_mahadthai/5.%20%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%9C%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B8%A7%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94.pdf|access-date=8 January 2023|journal=Ministry of Interior (Thailand)}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230909141542/http://www.personnel.moi.go.th/name_mahadthai/5.%20%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%9C%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B8%A7%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94.pdf |date=9 September 2023 }}&lt;/ref&gt;
| area_footnotes = &lt;ref name=&quot;CM2023&quot;&gt;[http://www.chiangmai.go.th/managing/public/D4/4D12Dec2023134018.pdf As of 2023 total area of Chiang Mai province is 22,311 sq.km]&lt;/ref&gt;
| area_total_km2 = 22,311
| area_rank = ပထမအဆင့်အုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေအပိုင်းအခြား
| elevation_footnotes = 
| elevation_m = 
| population_footnotes = &lt;ref name=&quot;DOPA2024&quot;&gt;{{cite web |url=https://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statMenu/newStat/home.php |publisher=Department of Provincial Administration (DOPA) |title=Official statistics registration systems |access-date=10 February 2025 |postscript= , year 2024 &gt;provincial level &gt;Excel File &gt;no.50}}&lt;/ref&gt;
| population_total = {{decrease}} 1,799,019
| population_as_of = 2024
| population_rank = နိုင်ငံ၏ စတုတ္ထအဆင့်
| population_density_km2 = 80
| population_density_rank = ၆၁ မြောက်
| population_demonym = 
| population_note = 
| demographics_type2 = GDP
| demographics2_footnotes = &lt;ref name=&quot;NESDB-2017&quot;&gt;{{cite journal|title=''Gross Regional and Provincial Product, 2019 Edition''|journal=&lt;&gt; |date=July 2019|url=https://www.nesdc.go.th/ewt_dl_link.php?nid=5628&amp;filename=gross_regional|access-date=22 January 2020|publisher=Office of the National Economic and Social Development Council (NESDC)|language=en|issn=1686-0799}}&lt;/ref&gt;
| demographics2_title1 = Total
| demographics2_info1 = ဘတ်ငွေ 232 billion&lt;br /&gt;(US$ 8.0 billion) (2019)
| demographics_type1 = Human Achievement Index
| demographics1_footnotes = &lt;ref name=&quot;HAI 2565&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.nesdc.go.th/main.php?filename=Social_HAI |department=Office of the National Economic and Social Development Council (NESDC)|title=ข้อมูลสถิติดัชนีความก้าวหน้าของคน ปี 2565 (PDF) |language=thai |trans-title=Human Achievement Index Databook year 2022 (PDF) |access-date=12 March 2024 |postscript= , page 27}}&lt;/ref&gt;
| demographics1_title1 = HAI (2022)
| translit_lang1_info2 = 清邁 / 清迈&lt;br&gt; ''cêng1 mai6'' {{font|size=70%|([[Teochew language|Teochew]] [[Peng'im]])}}&lt;br&gt;''Qīngmài'' {{font|size=70%|([[Mandarin Chinese|Mandarin]] [[Pinyin]])}}
| translit_lang1_type2 = [[Chinese Language|Chinese]]
| demographics1_info1 = 0.6179&amp;nbsp;&quot;low&quot;&lt;br/&gt;[[#Human achievement index 2022|Ranked 68th]]
| timezone1 = ထိုင်းစံတော်ချိန်
| utc_offset1 = +7
| postal_code_type = စာပို့သင်္ကေတ
| postal_code = 50xxx
| area_code_type = ဖုန်းနံပါတ်ကုဒ်
| area_code = 052 &amp; 053
| iso_code = TH-50
| registration_plate = เชียงใหม่
| blank_name_sec2 = ဆယမ်ပြည်သို့ ပူးပေါင်းခြင်း
| blank_info_sec2 = ၁၉၁၀
| website = {{URL|chiangmai.go.th}}
| footnotes = 
| translit_lang1_info1 = {{Script|Lana|ᨩ᩠ᨿᨦᩉᩲ᩠ᨾ᩵}}
| translit_lang1_type1 = [[Northern Thai|Northern Thai]]
| native_name = {{Script|Lana|ᨧᩢ᩠ᨦᩉ᩠ᩅᩢᨩ᩠ᨿᨦᩉᩲ᩠ᨾ᩵}}
| nickname = နဂိုရ်ပင် (Thai: นครพิงค์)
}}{{Distinguish|ချင်းမိုင်မြို့}}
'''ချင်းမိုင်ခရိုင်''' (ထိုင်း: เชียงใหม่ {{Efn|ထိုင်းအသံထွက်အားဖြင့် &quot;ကျန်ဝတ် ချင်းမိုင်&quot; ဟုခေါ်သည်}}, အင်္ဂလိပ်: Chiang Mai Province) သည် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]မြောက်ပိုင်းတွင် အကြီးဆုံးခရိုင်ဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ၊ [[ရှမ်းပြည်နယ်]]နှင့် နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်နေသည်။ [[ချင်းမိုင်မြို့]]သည် အဆိုပါခရိုင်၏ မြို့တော်ဖြစ်သည်။ [[ဘန်ကောက်မြို့]]၏ မြောက်ဘက် ၇၀၀ ကီလိုမီတာ (၄၃၅ မိုင်) အကွာတွင် တည်ရှိသည်။ 
== သမိုင်းကြောင်း ==
ချင်းမိုင်ဒေသတွင် လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၂၀၀၀ ခန့်ကပင် လူများစတင်နေထိုင်ခဲ့ကြောင်း ရှေးဟောင်းသုတေသန အထောက်အထားများအရ သိရသည်။ အစောပိုင်းနေထိုင်သူများမှာ လာဝါ (Lawa) လူမျိုးများဖြစ်ကြပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ဒွာရာဝတီ (Dvaravati) ခေတ် (၆ ရာစုမှ ၁၀ ရာစု) မှ [[မွန်လူမျိုး]]များ ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ ၈ ရာစုတွင် [[မွန်လူမျိုး|မွန်]]လူမျိုးတို့သည် ပင်မြစ် (Ping River) တစ်လျှောက် ကုန်သွယ်မှုကြောင့် ဟာရိပုဉ္ဇိုင်း (Hariphunchai) (ယခု လမ်ဖွန်) ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။

၁၂၉၆ ခုနှစ်တွင် မန်ရိုင်းဘုရင် (King Mangrai) သည် ယခု ချင်းမိုင်မြို့ကို စတင်တည်ထောင်ခဲ့ပြီး [[လန်န (နိုင်ငံတော်)|လန်နာ (Lanna) ဘုရင့်နိုင်ငံ]]၏ မြို့တော်အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ လန်နာဘုရင့်နိုင်ငံ (ဇင်းမယ်ပြည်) သည် ၁၅ ရာစုတစ်လျှောက်လုံး ရွှေခေတ်ကို ခံစားခဲ့ရပြီး လက်ရှိ မြောက်ပိုင်းထိုင်း၊ အနောက်မြောက်ပိုင်း [[လာအိုနိုင်ငံ|လာအို]]၊ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အရှေ့ပိုင်း ရှမ်းပြည်နယ်များနှင့် [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ|တရုတ်နိုင်ငံ]]၊ [[ယူနန်ပြည်နယ်]]တောင်ပိုင်းရှိ ရှေ့ရှောင်ဘန်န (Xishuangbanna) အထိ လွှမ်းမိုးနိုင်ခဲ့သည်။

၁၅၅၈ ခုနှစ်မှ ၁၇၇၄ ခုနှစ်အထိ နှစ်ပေါင်း ၂၀၀ ကျော်ကြာ ချင်းမိုင်သည် မြန်မာတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်သို့ ကျရောက်ခဲ့သည်။ မြန်မာတို့သည် ချင်းမိုင်ကို [[မြန်မာ-ယိုးဒယား စစ်ပွဲများ|အယုဒ္ဓယနှင့် စစ်ပွဲများ]]အတွက် စစ်ရေးအခြေစိုက်စခန်းအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ ၁၇၇၅ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းတပ်ဖွဲ့များနှင့် လန်နာတပ်ဖွဲ့များ ပူးပေါင်းကာ မြန်မာတို့ကို ချင်းမိုင်မှ မောင်းထုတ်ခဲ့ပြီးနောက် ချင်းမိုင်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လက်အောက်ခံပြည်နယ်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ 

၁၉ ရာစုတွင် မြောက်ပိုင်းရှိ [[ကျွန်းသစ်]]တောများအပေါ် အနောက်တိုင်း၏ စိတ်ဝင်စားမှု မြင့်တက်လာသောကြောင့် ၁၈၉၂ ခုနှစ်တွင် [[စကြီမင်းဆက်|ဆယမ်]]ဘုရင် [[ရာမ ၅|ချူလာလောင်ကွန်း]] (Rama V) က အုပ်ချုပ်ရေးကို သိမ်းယူခဲ့သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ချင်းမိုင်ကို ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ခရိုင်တစ်ခုအဖြစ် တရားဝင် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။

== ပထဝီဝင်အနေအထား ==
ချင်းမိုင်ခရိုင်သည် ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် တည်ရှိပြီး ဧရိယာအားဖြင့် ၂၂,၃၁၁ စတုရန်းကီလိုမီတာ (၈,၆၁၄ စတုရန်းမိုင်) ခန့် ကျယ်ဝန်းသည်။ ၎င်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ဧရိယာအကြီးဆုံး ခရိုင်ဖြစ်သည်။ မြောက်ဘက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ [[ရှမ်းပြည်နယ်]]နှင့် နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်နေပြီး အရှေ့မြောက်ဘက်တွင် ချင်းရိုင်းခရိုင်၊ တောင်ဘက်တွင် လမ်ပန်ခရိုင်နှင့် လမ်ဖွန်ခရိုင်၊ အနောက်တောင်ဘက်တွင် [[တာ့ခ်ခရိုင်]]၊ အနောက်ဘက်တွင် [[မယ်ဟောင်ဆောင်ခရိုင်]]တို့ဖြင့် ဝန်းရံလျက်ရှိသည်။

ချင်းမိုင်ခရိုင်သည် တောင်တန်းများဝန်းရံထားသော ပင်မြစ်ဝှမ်းဒေသတွင် တည်ရှိပြီး ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အထက် ပျမ်းမျှ ၃၀၀ မီတာ (၁,၀၀၀ ပေ) ခန့် မြင့်မားသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အမြင့်ဆုံးတောင်ဖြစ်သော ဒွိုင်အင်ထာနွန် (Doi Inthanon) တောင် (၂,၅၆၅ မီတာ/၈,၄၁၅ ပေ) သည် ဤခရိုင်တွင် တည်ရှိသည်။ 

ပင်မြစ်သည် ချင်းမိုင်ခရိုင်၏ အဓိကမြစ်ဖြစ်ပြီး ချိုဖရားမြစ်၏ မြစ်လက်တက်တစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။ ဒွိုင်အင်ထာနွန်အပါအဝင် ဒွိုင်ဆုထပ်-ပုရီ (Doi Suthep-Pui)၊ အော့ပ်လုံ (Ob Luang)၊ သြီလန်န (Sri Lanna)၊ ဟူအိုင်နမ်ဒန် (Huai Nam Dang)၊ မယ်ဝမ် (Mae Wang) နှင့် ဖာဒန် (Pha Daeng) စသည့် အမျိုးသားဥယျာဉ်များလည်း တည်ရှိသည်။

== လူဦးရေနှင့် လူမျိုးစုများ ==
၂၀၂၄ ခုနှစ် လူဦးရေစာရင်းအရ ချင်းမိုင်ခရိုင်တွင် လူဦးရေ ၁.၇၈ သန်းခန့် နေထိုင်သည်။ ခရိုင်၏ လူဦးရေအများစုမှာ ထိုင်းမြောက်ပိုင်းလူမျိုးများ ([[ယွန်းလူမျိုး]]) ဖြစ်ကြပြီး ၎င်းတို့သည် လန်နာဘုရင့်နိုင်ငံဟောင်း နယ်မြေ၏ မူရင်းတိုင်းရင်းသားများ ဖြစ်ကြသည်။ ထို့အပြင် တောင်တန်းဒေသများတွင် [[အာခါလူမျိုး|အာခါ]] (Akha)၊ [[ကရင်လူမျိုး|ကရင်]] (Karen)၊ [[လားဟူလူမျိုး|လားဟူ]] (Lahu)၊ [[လီဆူလူမျိုး|လီဆူ]] (Lisu)၊ [[မုံလူမျိုး|မုံ]] (Hmong)၊ [[ပအိုဝ်းလူမျိုး|ပအိုဝ်း]] (Pa-O)၊ [[ရှမ်းလူမျိုး|ရှမ်း]] (Tai Yai) စသည့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုများလည်း နေထိုင်ကြသည်။ အထူးသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံမှ ပြောင်းရွှေ့လာသော ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများသည် ချင်းမိုင်ခရိုင်တွင် များပြားစွာ နေထိုင်ကြသည်။

== စီးပွားရေး ==
ချင်းမိုင်ခရိုင်သည် ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း၏ စီးပွားရေး၊ ပညာရေး၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနှင့် ခရီးသွားလာရေး ဗဟိုချက်ဖြစ်သည်။ ခရိုင်၏ စီးပွားရေးသည် အဓိကအားဖြင့် ဝန်ဆောင်မှုကဏ္ဍ၊ အထူးသဖြင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းအပေါ် မှီခိုသည်။ ခရီးသွားလုပ်ငန်းသည် ချင်းမိုင်၏ ဒေသတွင်း ကုန်ထုတ်လုပ်မှုတန်ဖိုး (GPP) ၏ ၇၆% ကျော်ကို ပံ့ပိုးပေးသည်။ ယဉ်ကျေးမှုခရီးသွားလုပ်ငန်း၊ ဒေသခံလူမျိုးစုများ၏ ယဉ်ကျေးမှုများနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ဆွဲဆောင်မှုများကြောင့် နှစ်စဉ် ပြည်တွင်းပြည်ပ ခရီးသွားသန်းပေါင်းများစွာ လာရောက်လည်ပတ်ကြသည်။

စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍများသည်လည်း စီးပွားရေးတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်။ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍသည် GPP ၏ ၁၁.၄၂% ခန့်နှင့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍသည် ၁၁.၃၉% ခန့် ပံ့ပိုးပေးသည်။ ချင်းမိုင်ခရိုင်တွင် မြန်မာနိုင်ငံမှ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားအများအပြား နေထိုင်ကြပြီး ၎င်းတို့သည် အဓိကအားဖြင့် ဆောက်လုပ်ရေးနှင့် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍများတွင် လုပ်ကိုင်ကြသည်။

== အုပ်ချုပ်ရေး ==
[[ဖိုင်:Districts Chiang Mai.svg|thumb|ချင်းမိုင်ခရိုင်ရှိ မြို့နယ်များ]]
ချင်းမိုင်ခရိုင်တွင် မြို့နယ်ပေါင်း ၂၅ ခုရှိပြီး၊​ မြို့နယ်များကို [[တမ်ဘွန်]] ခေါ် ကျေးရွာအုပ်စုပေါင်း ၂၀၄ ခုနှင့် [[မူးဘန်]] ခေါ် ရွာပေါင်း ၂၀၆၆ ခုဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ 

{{Div col|colwidth=15em}}၁။ မောင်းချင်းမိုင်မြို့နယ်: 500

၂။ ချွမ်ထောင်မြို့နယ်

၃။ မယ်ကျဲမ်မြို့နယ်

၄။ ချင်းဒေါင်မြို့နယ်

၅။ ဒွိုင်စကတ်မြို့နယ်

၆။ မယ်သဲင်မြို့နယ်

၇။ မယ်ရိမ်မြို့နယ်

၈။ ဆမောင်းမြို့နယ်

၉။ ဖန်မြို့နယ်

၁၀။ မယ်အိုင်မြို့နယ်

၁၁။ ဖရောင်မြို့နယ်

၁၂။ ဆန်ပါသောင်းမြို့နယ်

၁၃။ ဆန်ကမ်ဖဲင်မြို့နယ်

၁၄။​ ဆန်ဆိုင်မြို့နယ်

၁၅။ ဟန်ဒေါင်မြို့နယ်

၁၆။ ဟော့တ်မြို့နယ်

၁၇။ ဒွိုင်သာအိုမြို့နယ်

၁၈။ အွမ်ကွယ်မြို့နယ်

၁၉။ ဆရဖီမြို့နယ်

၂၀။ ဝိုင်းဟဲင်မြို့နယ်

၂၁။ ချိုင်ပရာကန်မြို့နယ်

၂၂။​ မယ်ဝန်မြို့နယ်

၂၃။ မယ်အွန်မြို့နယ်

၂၄။ ဒွိုင်လောမြို့နယ်

၂၅။​ ကလျာဏီဝဒ္ဓနမြို့နယ်{{Div col end}}

=== ဒေသန္တရအစိုးရအဖွဲ့အစည်းများ ===
ချင်းမိုင်ခရိုင်ကို အုပ်ချုပ်ရေးအရ အများစုမှာ [[အမ်ဖေါ]] ခေါ် မြို့နယ်များအဖြစ် ပိုင်းခြားထားသည်။ 

၂၀၁၉ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၆ ရက်နေ့အထိ ချင်းမိုင်ခရိုင်တွင် ချင်းမိုင်ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့အစည်း (องค์การบริหารส่วนจังหวัด - ongkan borihan suan changwat) တစ်ခုနှင့် မြို့ပြအုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေ ([[ဒေသပါလ|ထေဆဘန်]]- thesaban) ၁၂၁ ခု ရှိသည်။

ခရိုင်မြို့တော်ဖြစ်သော [[ချင်းမိုင်မြို့|ချင်းမိုင်မြို့ကြီး]]သည် &lt;nowiki&gt;''ထေဆဘန်.နခွန်'' (thesaban nakhon) ခေါ် မြို့ကြီးအဆင့် အုပ်ချုပ်ရေးဒေသဖြစ်သည်။ မယ်ဂျို (Mae Jo)၊ မယ်ဟီယာ (Mae Hia)၊ မိုင်းကင်ဖတ်ထန (Mueang Kaen Phatthana) နှင့် တုံပဝ် (Ton Pao) တို့မှာ ''ထေဆဘန် မောင်း''&lt;/nowiki&gt; (thesaban mueang) ခေါ် မြို့ငယ်အဆင့် မြူနီစီပယ် အုပ်ချုပ်ရေးဒေသများဖြစ်သည်။ 

ထို့အပြင် ကျေးရွာအုပ်စုမြူနီစီပယ် (thesaban tambon) ၁၁၆ ခု ထပ်မံရှိသည်။ မြို့ကြီးအဆင့် မြူနီစီပယ်အုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေမဟုတ်သော ဒေသများကို ကျေးရွာအုပ်စုအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့အစည်းများ (องค์การบริหารส่วนตำบล - ongkan borihan suan tambon) ၈၉ ခုဖြင့် အုပ်ချုပ်လျက်ရှိသည်။

== ခရီးသွားလုပ်ငန်း ==
ချင်းမိုင်ခရိုင်သည် သမိုင်းဝင်အဆောက်အအုံများ၊ ဘုရားကျောင်းကန်များ၊ သဘာဝအလှတရားများ၊ တိုင်းရင်းသားယဉ်ကျေးမှုများနှင့် လန်နအမွေအနှစ်များ ပေါကြွယ်ဝသောကြောင့် ခရီးသွားများအတွက် ဆွဲဆောင်မှုရှိသော နေရာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ထင်ရှားသော ခရီးသွားနေရာများမှာ-

* '''ဒွိုင်ဆုထပ်''' (Doi Suthep) - ချင်းမိုင်မြို့၏ သင်္ကေတတစ်ခုဖြစ်ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် အထွဋ်အမြတ်ထားရာ ဘုရားကျောင်းတစ်ကျောင်းဖြစ်သော [[ဝပ်ဖရာသပ် ဒွိုင်ဆူသပ်|ဝတ်ဘုရားဓာတ် ဒွိုင်ဆူထေ့ပ်]] (Wat Phra That Doi Suthep) တည်ရှိရာ တောင်ဖြစ်သည်။
* '''ဒွိုင်အင်ထာနွန်''' (Doi Inthanon) - ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အမြင့်ဆုံးတောင်ဖြစ်ပြီး အမျိုးသားဥယျာဉ်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားကာ သဘာဝရေတံခွန်များ၊ လှပသောရှုခင်းများနှင့် လှပသောဥယျာဉ်များ တည်ရှိသည်။
* '''ချင်းမိုင်မြို့ဟောင်း''' - ရှေးဟောင်းမြို့ရိုးများနှင့် ကျုံးများဖြင့် ဝန်းရံထားပြီး ရှေးဟောင်းဘုရားကျောင်းများစွာ တည်ရှိသည်။
* '''ညဈေးနှင့် လမ်းမများ''' - ရိုးရာလက်မှုပညာပစ္စည်းများ၊ ဒေသထွက်ကုန်များနှင့် ဒေသအစားအစာများကို ဝယ်ယူမြည်းစမ်းနိုင်သည့် နေရာများဖြစ်သည်။

ချင်းမိုင်သည် ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် [[ယူနက်စကို]] (UNESCO) ၏ ဖန်တီးမှုမြို့ပြကွန်ရက် (Creative Cities Network) တွင် လက်မှုပညာနှင့် ရိုးရာအနုပညာနယ်ပယ်အတွက် ရွေးချယ်ခံခဲ့ရသည်။

== မှတ်စု ==
{{Notelist}}

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}{{ပထဝီဝင်တည်နေရာ|North={{flag|ရှမ်းပြည်နယ်}}, {{flag|Myanmar}}|West=[[မယ်ဟောင်ဆောင်ခရိုင်]]|NE=[[ချင်းရိုင်ခရိုင်]]|South=[[တာ့ခ်ခရိုင်]]|SW=|SE=[[လမ်ဖွန်ခရိုင်]]|East=[[လမ်ပန်းခရိုင်]]}}{{ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ခရိုင်များ}}
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပြည်နယ်များ]]</text>
      <sha1>0csz7eq5ta5fldn8p9nr3qatryvvv4n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ကဏ္ဍ:နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ</title>
    <ns>14</ns>
    <id>270715</id>
    <revision>
      <id>877813</id>
      <parentid>875667</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T11:00:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>877813</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1859" sha1="fy6tfhh7aplfjt9123pfr5gup9o97o2" xml:space="preserve">[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေး]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ]]
[[ကဏ္ဍ:တပ်မတော်]]
{{Main article|နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ}}

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ (နစက) ကဏ္ဍသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ လက်ရှိ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့အစည်းနှင့် သက်ဆိုင်သော အကြောင်းအရာများကို ဖော်ပြထားပါသည်။ ဤကဏ္ဍတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ဖွဲ့စည်းခဲ့သော နစက၏ ဖွဲ့စည်းပုံ၊ အဖွဲ့ဝင်များ၊ ဆုံးဖြတ်ချက်များ၊ ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်များ၊ ဆောင်ရွက်ချက်များနှင့် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးအပေါ် သက်ရောက်မှုများ ပါဝင်ပါသည်။ ၎င်း၏ လုပ်ငန်းဆောင်တာများနှင့် ပတ်သက်သည့် အချက်အလက်များ၊ ပြည်တွင်းပြည်ပ တုံ့ပြန်မှုများနှင့် ဆက်စပ်ဖြစ်စဉ်များကိုလည်း ဤကဏ္ဍတွင် တွေ့ရှိနိုင်ပါသည်။</text>
      <sha1>fy6tfhh7aplfjt9123pfr5gup9o97o2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အီဂျယ်မျောင်း</title>
    <ns>0</ns>
    <id>270811</id>
    <revision>
      <id>877782</id>
      <parentid>876916</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T06:22:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaday Han Thaw</username>
        <id>122086</id>
      </contributor>
      <origin>877782</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9313" sha1="qglr5rnrs4g302ul5ju8ersp0toqthe" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| honorific-prefix    = 
| name                = အီဂျယ်မျောင်း
| native_name         = {{nobold|이재명&lt;br/&gt;李在明}}
| native_name_lang    = ko
| image               = File:Lee Jae-myung January 2025.jpg&lt;!--Do not change image without consensus--&gt;
| caption             = အီဂျယ်မျောင်း (၂၀၂၅)
| office              = {{flag icon|တောင်ကိုရီးယား}} [[တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ]]၏&lt;br/&gt;[[ဖိုင်:Seal of the President of the Republic of Korea.svg|25px]] [[တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|၁၄ ဦးမြောက် သမ္မတ]]
| primeminister       = 
| term_start          = ၄ ဇွန် ၂၀၂၅
| term_end            = 
| predecessor         = [[ယွန်းဆော့ယော]] (သမ္မတ) &lt;br&gt; [[ရီဂျူဟို]] (ယာယီသမ္မတ)
| primeminister       = {{ubl
  | [[ရီဂျူဟို]] (ယာယီ)
  | ဂင် မင်း-ဆော့ဂ် (ခန့်အပ်ခံ)&lt;ref name=&quot;pm&quot;&gt;{{cite news|url=https://en.yna.co.kr/view/AEN20250604000400315?section=national/politics|title=DP's Lee taps top campaign aide Kim Min-seok as prime minister|publisher=[[Yonhap News Agency]]|first1=Kim|last1=Seung-yeon|date=4 June 2025|accessdate=4 June 2025}}&lt;/ref&gt;
  }}
| successor           =
| office2             = [[ဖိုင်:Democratic Party of South Korea banner.svg|25px]] ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ&lt;br/&gt;[[ဖိုင်:2024 Logo of the Democratic Party of Korea.svg|25px]] ဆဋ္ဌမကြိမ်မြောက် အတိုက်အခံ ခေါင်းဆောင် 
| term_start2          = ၂၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၂
| term_end2            = ၉ ဧပြီ ၂၀၂၅
| predecessor2        = အူ-ဆံဟို
| successor2          = ဘတ်ဂ် ချန်း-ဒယ် (ယာယီ)
| office1             = {{flag icon|တောင်ကိုရီးယား}} [[တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ]]၏&lt;br/&gt;[[ဖိုင်:Emblem of the National Assembly of Korea.svg|20px]] [[အမျိုးသားလွှတ်တော် (တောင်ကိုရီးယား)|အမျိုးသားလွှတ်တော်]] အဖွဲ့ဝင်
| term_start1         = {{dts|2-6-2022}}
| term_end1           = {{dts|4-6-2025}}
| constituency1       = ဂယယ်ယံ (ခ) (အင်ချောန်း)
| predecessor1        = ဆွံ ယောင်း-ဂီလ်
| successor1          = ''လစ်လပ်''
| office3             = [[ဖိုင်:Flag of Gyeonggi Province.svg|25px]] [[ဂယောင်းဂီတိုင်း]]၏&lt;br/&gt;၃၅ ကြိမ်မြောက် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး
| term_start3         = {{dts|1-7-2018}}
| term_end3           = {{dts|25-10-2021}}
| predecessor3        = နမ် ဂယောင်း-ဖီးလ်
| successor3          = {{ubl
  | အို ‌ဗျောင်း-ဂွန်း (ယာယီ)
  | ဂင် ဒွံ-ယောန်း
  }}
| office4             = [[ဖိုင်:Flag of Seongnam.svg|25px]] ဆောင်းနမ်မြို့၏&lt;br/&gt;၁၉・၂၀ ကြိမ်မြောက် မြို့တော်ဝန်
| term_start4         = ၁ ဇူလိုင် ၂၀၁၀
| term_end4           = ၁၅ မတ် ၂၀၁၈
| predecessor4        = အီ ဒယ်-ယူ့ပ်
| successor4          = အုန်း ဆူ-မီ
| otherparty          = {{ubl
  | အူရီပါတီ (၂၀၀၅~၂၀၀၇)
  | GUDNP (၂၀၀၇~၂၀၀၈)
  | UDP (၂၀၀၈~၂၀၁၁)
  | DUP (၂၀၁၁~၂၀၁၄)
  }}
| birth_date          = {{nowrap|{{birth date and age|df=y|1963|12|8}}}}
| birth_place         = {{ROK}} [[တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ]]၊ အန်ဒုံမြို့
| death_date          = 
| death_place         = 
| party               = ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ
| spouse              = ဂင် ဟျဲ-ဂယောင်း
| children            = ၂ ဦး
| education           = 
| occupation          = နိုင်ငံရေးသမား၊စာရေးဆရာ
| profession          = ရှေ့နေ
| signature           = 이재명 서명.svg
| website             = 
}}

'''အီဂျယ်မျောင်း'''({{lang-ko|이재명 李在明}}, [[၈ ဒီဇင်ဘာ]] [[၁၉၆၃]] ~ )သည် [[ကိုရီးယားသမ္မတနိုင်ငံ]]၏ [[တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|၁၄ ဦးမြောက် သမ္မတ]]ဖြစ်သည်။ ယခင်သမ္မတ [[ယွန်းဆော့ယော]]၏ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့်ကြောင့် ဖရိုဖရဲဖြစ်ခဲ့ရသော အခြေအနေအောက် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၃ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပသည့် ရွေးကောက်ပွဲအသစ်၌ မဲအနိုင်ရပြီး သမ္မတအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.bbc.com/news/articles/cpvkxxerln1o|title=South Korea's new president has a Trump-shaped crisis to avert|work=BBC|access-date=4 June 2025|date=4 June 2025 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2025/06/03/world/asia/lee-south-korea-new-president.html|title=He Survived a Knife to the Neck. Now He’ll Lead a Divided South Korea.|work=The New York Times|access-date=4 June 2025|date=3 June 2025 }}&lt;/ref&gt; ယင်းမတိုင်မီက တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ အတိုက်အခံ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်ခဲ့သည်။

== ငယ်ဘဝ ==
အီဂျယ်မျောင်းသည် ၁၉၆၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၈ ရက်နေ့တွင် [[တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ]]၊ အန်ဒုံမြို့၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။ မိသားစုမှ ဆင်းရဲနွမ််းပါး၍ ငယ်စဥ်ကတည်းက လုပ်ငန်းခွင်အတွင်း၌ ရှင်သန် ဖြတ်သန်းခဲ့ရသည်။ အလုပ်လုပ်စဥ် ကာလအတွင်း လက်တစ်ဖက်၌  ထိခိုက်မှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့၍ မသန်စွမ်းမှု တစ်ရပ်ကို ရင်ဆိုင််ခဲ့ရသည်။

သို့သော် သူသည် ကိုယ်ပိုင်ကြိုးစားမှုဖြင့် တက္ကသိုလ်ဝင်တန်းစာမေးပွဲအောင်မြင်ပြီး ဗဟိုတက္ကသိုလ်တွင် ဥပဒေရေးရာပညာရပ်ကို လေ့လာသင်ယူနိုင်ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် လူ့အခွင့်အရေးနှင့် အလုပ်သမားအခွင့်အရေးများအတွက် တရားရေးဆိုင်ရာ ရှေ့နေတစ်ဦး အဖြစ် လှုပ်ရှားခဲ့သည်။

== နိုင်ငံရေးဖြတ်သန်းမှု ==
အီဂျယ်မျောင်းသည် ၂၀၁၀ ပြည့် နှစ်တွင် ဆောင်းနမ်မြို့၏ မြို့တော်ဝန်အဖြစ် ရွေးကောက်ခံခဲ့ပြီး၊ ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် [[ဂယောင်းဂီတိုင်း]] အုပ်ချုပ်ရေးမှူးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲတွင် ဝင်ရောက်ယှဥ်ပြိုင်ခဲ့ဖူးသည်။ 

၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ယခင်သမ္မတ [[ယွန်းဆော့ယော]]၏ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော နိုင်ငံရေးအကြပ်အတည်းအပြီးတွင် ကျင်းပသော သမ္မတရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲရလဒ် ၄၉ ဒသမ ၄၂ ရာခိုင်နှုန်း မဲရလဒ်ဖြင့် အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။

==ကိုးကား==
{{reflist}}

{{lifetime|၁၉၆၃| }}
[[ကဏ္ဍ:တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ သမ္မတများ]]</text>
      <sha1>qglr5rnrs4g302ul5ju8ersp0toqthe</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ:ထူးလွင်အေး</title>
    <ns>2</ns>
    <id>271160</id>
    <revision>
      <id>877713</id>
      <parentid>877660</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T13:48:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ninjastrikers</username>
        <id>22896</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[ထူးလွင်အေး]] မှ [[အသုံးပြုသူ:ထူးလွင်အေး]] သို့ စာမျက်နှာကို ပြန်ညွှန်းချန်မထားဘဲ Ninjastrikers က ရွှေ့ခဲ့သည်: see [[WP:AUTO]]</comment>
      <origin>877660</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4338" sha1="63alcn3pi2iaa8k7hxttnkhi4vpp3tz" xml:space="preserve">ထူးလွင်အေး

ထူးလွင်အေး (မွေးဖွား ၁၉၈၄) သည် မြန်မာနိုင်ငံမှ လူငယ်ပန်းချီဆရာတဦးဖြစ်သည်။ သူ၏ပန်းချီလက်ရာများသည် သရုပ်မှန်ရေးရာမှစတင်ကာ နောက်ပိုင်းတွင် ခေတ်မှီဖန်တီးမှုနှင့် မီဒီယမ်အသစ်များ ပေါင်းစပ်သော အနုပညာဖန်တီးမှုသဘောတရားများကို ထောက်ထားဖော်ပြသည်။&lt;ref&gt;1. Coast Community News, February 25, 2016, Page 28

2. EXPRESS ADVOCATE.CO4

3. မန္တ‌ေလးရတနာပုံနေ့စဉ်သတင်းဂျာနယ်, 5-3-2016, Page-14

4. Suedostschwei.ch, Seite 7, 15-6-2018

5. The Irrawaddy News

6. The Standard Time&lt;/ref&gt;

ကိုယ်ရေးအကျဉ်း

ထူးလွင်အေးသည် ၁၉၈၄ ခုနှစ်တွင် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ကျောက်ဆည်ခရိုင်၊ စဉ့်ကိုင်နယ်မြေတွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ ၁၉၉၉ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၁ ခုနှစ်အထိ မန္တလေးပန်းချီပန်းပုကျောင်း (ယခုအမည် - အနုပညာအထက်တန်းကျောင်း) တက်ရောက်ခဲ့ပြီး ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် မန္တလေးယဉ်ကျေးမှုတက္ကသိုလ် (လက်ရှိ - အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှုနှင့်အနုပညာတက္ကသိုလ်) မှ ပန်းချီဘွဲ့ကို ခရက်ဒစ်ဖြင့်ရရှိခဲ့သည်။

အနုပညာလုပ်ဆောင်မှု

သူ၏အစောပိုင်းလက်ရာများတွင် ရီရယ်လစ်ဇမ်ပုံစံသရုပ်မှန်ရေးဟန်များကသိသာသည်။ သို့သော်နောက်ပိုင်းတွင် မျဉ်းကြောင်းအနားသတ်ခြင်း၊ အရောင်ညှိခြယ်ခြင်းနှင့် မီဒီယမ်အသစ်များကို တင်သွင်းခြင်းတို့ဖြင့် ခေတ်ပြိုင်သဘောတရားဆန်သောဖန်တီးမှုများပြုလုပ်သည်။

တကိုယ်တော်ပြပွဲများ

၂၀၁၄ – သီရိပြခန်း၊ မန္တလေး

၂၀၁၆ – Asia Art Gallery, ဩစတြေးလျနိုင်ငံ (ပထမဆုံးပြည်ပပြပွဲ)

၂၀၁၇ – ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာပြတိုက်၊ မန္တလေး

၂၀၁၈ – Kuns(Zeug)Hous Gallery, ဆွစ်ဇာလန် (Residency Program – Young Artist Scholarship)

၂၀၂၄ – Mother and Child Gallery, ရန်ကုန်

အုပ်စုပြပွဲများ

အုပ်စုပြပွဲစုစုပေါင်း (၃၀) ကျော်

၂၀၁၇ – Asia Youth Art Festival, ဆိုးလ်မြို့၊ ကိုရီးယား (ပြည်ပအုပ်စုပြပွဲ)

နိဂုံးချုပ်

ထူးလွင်အေးသည် မန္တလေးမြို့တွင် နေထိုင်လျက်ရှိပြီး ခေတ်မီပန်းချီအနုပညာဖန်တီးမှုများ ဆက်လက်ဖော်ဆောင်လျက်ရှိသည်။

ကိုးကား

1. Coast Community News, February 25, 2016, Page 28

2. EXPRESS ADVOCATE.COM.AU, March 2, 2016, Page 34

3. မန္တ‌ေလးရတနာပုံနေ့စဉ်သတင်းဂျာနယ်, 5-3-2016, Page-14

4. Suedostschwei.ch, Seite 7, 15-6-2018

5. The Irrawaddy News

6. The Standard Time</text>
      <sha1>63alcn3pi2iaa8k7hxttnkhi4vpp3tz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:NTranchant</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271175</id>
    <revision>
      <id>877707</id>
      <timestamp>2025-06-13T12:36:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877707</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8531" sha1="ko7rfb7z76hov2rpxrvnuj69gay044e" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် NTranchant ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၂:၃၆၊ ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>ko7rfb7z76hov2rpxrvnuj69gay044e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Zagslk</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271176</id>
    <revision>
      <id>877710</id>
      <timestamp>2025-06-13T13:37:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877710</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8527" sha1="9wjb6dq9xgwncot09u1gw8y7vr30be3" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Zagslk ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၃:၃၇၊ ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>9wjb6dq9xgwncot09u1gw8y7vr30be3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Mpu kakrasana</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271177</id>
    <revision>
      <id>877717</id>
      <timestamp>2025-06-13T14:37:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877717</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8534" sha1="n3j8rxy73np3him2m3g0jntxsjph7rh" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Mpu kakrasana ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၄:၃၇၊ ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>n3j8rxy73np3him2m3g0jntxsjph7rh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Stanstalowy</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271178</id>
    <revision>
      <id>877718</id>
      <timestamp>2025-06-13T14:37:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877718</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8532" sha1="avlcaqmz58axi7lzjrj8y8gqdvc472f" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Stanstalowy ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၄:၃၇၊ ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>avlcaqmz58axi7lzjrj8y8gqdvc472f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Jjkxfu</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271179</id>
    <revision>
      <id>877719</id>
      <timestamp>2025-06-13T14:37:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877719</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8527" sha1="oeqsdw7655il4f3zrnjndltkfr6a5qt" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Jjkxfu ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၄:၃၇၊ ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>oeqsdw7655il4f3zrnjndltkfr6a5qt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Thikewoun</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271180</id>
    <revision>
      <id>877722</id>
      <timestamp>2025-06-13T15:37:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877722</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8530" sha1="hsvmsk81t1b83877zcv4qb649vlo5y9" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Thikewoun ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၅:၃၇၊ ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>hsvmsk81t1b83877zcv4qb649vlo5y9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Akita Kyh</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271181</id>
    <revision>
      <id>877729</id>
      <timestamp>2025-06-13T17:38:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877729</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8530" sha1="bx0vlat2413p3524kbiz54t2ib4i6q0" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Akita Kyh ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၇:၃၈၊ ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>bx0vlat2413p3524kbiz54t2ib4i6q0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Morganwaiyan</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271182</id>
    <revision>
      <id>877730</id>
      <timestamp>2025-06-13T19:38:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877730</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8533" sha1="k9ua5umy77i4t9ewotedfmw87e44rq5" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Morganwaiyan ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၉:၃၈၊ ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>k9ua5umy77i4t9ewotedfmw87e44rq5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Alexis VHN</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271183</id>
    <revision>
      <id>877731</id>
      <timestamp>2025-06-13T19:38:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877731</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8531" sha1="0r0qxuppvpnz3tsiwfrwvw9f1gvv7tr" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Alexis VHN ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၉:၃၈၊ ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>0r0qxuppvpnz3tsiwfrwvw9f1gvv7tr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:GWAYTO LAY</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271184</id>
    <revision>
      <id>877732</id>
      <timestamp>2025-06-13T19:38:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877732</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8531" sha1="7jx3ti3ii4tmt84tsg5kbr47vnfo2m2" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် GWAYTO LAY ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၉:၃၈၊ ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>7jx3ti3ii4tmt84tsg5kbr47vnfo2m2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Lililrd</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271185</id>
    <revision>
      <id>877736</id>
      <timestamp>2025-06-13T21:39:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877736</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8528" sha1="j0daju0hmqmfgr6ehhw9bhtse2piq8d" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Lililrd ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၂၁:၃၉၊ ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>j0daju0hmqmfgr6ehhw9bhtse2piq8d</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Mdoublek</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271186</id>
    <revision>
      <id>877737</id>
      <timestamp>2025-06-13T21:39:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877737</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8529" sha1="ps4mmzek0dr45axcjln9v9uvtkqytv5" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Mdoublek ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၂၁:၃၉၊ ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>ps4mmzek0dr45axcjln9v9uvtkqytv5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Nyuntzanhtet</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271187</id>
    <revision>
      <id>877738</id>
      <timestamp>2025-06-13T22:39:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877738</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8533" sha1="6gvyp4wyq1vrmg3tcfm4zsu2ukcn5ze" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Nyuntzanhtet ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၂၂:၃၉၊ ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>6gvyp4wyq1vrmg3tcfm4zsu2ukcn5ze</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Amhk99</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271188</id>
    <revision>
      <id>877740</id>
      <timestamp>2025-06-13T23:39:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877740</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8527" sha1="1zbhqq87bpslcr3rq7q6s247ioct4j2" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Amhk99 ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၂၃:၃၉၊ ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>1zbhqq87bpslcr3rq7q6s247ioct4j2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Itz multynoid</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271189</id>
    <revision>
      <id>877741</id>
      <timestamp>2025-06-13T23:39:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877741</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8534" sha1="2w6mknqhwbfd7jmhq1jz5eapsmzi4ta" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Itz multynoid ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၂၃:၃၉၊ ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>2w6mknqhwbfd7jmhq1jz5eapsmzi4ta</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Thvkimtaehyumg</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271190</id>
    <revision>
      <id>877742</id>
      <timestamp>2025-06-13T23:39:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877742</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8535" sha1="rz2pl9efrlukw1uxu0ssyf85yq0xwv0" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Thvkimtaehyumg ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၂၃:၃၉၊ ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>rz2pl9efrlukw1uxu0ssyf85yq0xwv0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>မာစ်တန်တိုက်ပွဲ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>271191</id>
    <revision>
      <id>877743</id>
      <timestamp>2025-06-14T01:18:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Paumuanmang</username>
        <id>131880</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the opening section from the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1295421922|Battle of Mactan]]&quot;</comment>
      <origin>877743</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1243" sha1="2b5suj1i6arolcsq4l4wczw66kzbcc2" xml:space="preserve">လာပူလာပူသည် နိုင်ငံ၏ ပထမဆုံးသော အမျိုးသားသူရဲကောင်းအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခံရပြီး စပိန်တပ်များကို ဇာတိ ဖိလစ်ပိုင်လူမျိုးက ပထမဆုံးအနိုင်ရသော တိုက်ပွဲအဖြစ် ဖိလစ်ပိုင်တွင် ၎င်းအား သတိရမိပါသည်။ စပိန်အင်ပါယာသည် ကျွန်းစုများကို ၃၃၃ နှစ်ကြာ စပိန်အုပ်စိုးမှုမှ စတင်ကာ ၁၅၆၅ ခုနှစ်တွင်မီဂွယ် လိုပတ်စ် ဒီ လီဂါစ်ပီသည်စီဘူး နှင့် မနီလာ သို့ စစ်ဆင်ရေးမပြီးမချင်း စပိန်အင်ပါယာသည် ကျွန်းစုများသို့ စုံစမ်းမှုများပြုလုပ်ရန်တပ်ဖွဲ့များကို ဆက်လက်စေလွှတ်ခဲ့သည်။</text>
      <sha1>2b5suj1i6arolcsq4l4wczw66kzbcc2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Paumuanmang</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271192</id>
    <revision>
      <id>877744</id>
      <timestamp>2025-06-14T01:40:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877744</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8532" sha1="5qj21tscklbanfgeoprr0u620b7ig9h" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Paumuanmang ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၀၁:၄၀၊ ၁၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>5qj21tscklbanfgeoprr0u620b7ig9h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Ih4du2wl9g</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271193</id>
    <revision>
      <id>877746</id>
      <timestamp>2025-06-14T03:40:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877746</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8531" sha1="o3qf9tugsqmp5ylhhzadtfb1q2zc7fv" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Ih4du2wl9g ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၀၃:၄၀၊ ၁၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>o3qf9tugsqmp5ylhhzadtfb1q2zc7fv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အဓိကာရကောင်းမှု</title>
    <ns>0</ns>
    <id>271194</id>
    <revision>
      <id>877749</id>
      <timestamp>2025-06-14T04:12:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Tejinda</username>
        <id>87174</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;{{ဗုဒ္ဓဘာသာ}} '''အဓိကာရကောင်းမှု''' ဆိုသည်မှာ သတ္တဝါတစ်ဦးတစ်ယောက်၏ မဂ်ဖိုလ်[[နိဗ္ဗာန်]]သို့ ရောက်ရှိရေးအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်သဖွယ...&quot; အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်</comment>
      <origin>877749</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17371" sha1="g9356h6d1itogpvmjyiraf6551i5s7g" xml:space="preserve">{{ဗုဒ္ဓဘာသာ}}
'''အဓိကာရကောင်းမှု''' ဆိုသည်မှာ သတ္တဝါတစ်ဦးတစ်ယောက်၏ မဂ်ဖိုလ်[[နိဗ္ဗာန်]]သို့ ရောက်ရှိရေးအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်သဖွယ်ဖြစ်သော၊ ဘဝများစွာတစ်လျှောက် ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးခဲ့ရသည့် ထူးခြားသော ကောင်းမှုကုသိုလ်များနှင့် [[ပါရမီ]]အဆောက်အအုံကို ရည်ညွှန်းပါသည်။ ဤကောင်းမှုများသည် သာမန်ကောင်းမှုများထက်လွန်ကဲ၍ နိဗ္ဗာန်ကို ဦးတည်သည့်အတွက် &quot;အဓိက&quot; ကျသော အမှုကိစ္စဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။

===အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက် နှင့် သဘောတရား===

&quot;အဓိကာရ&quot; ဟူသော ပါဠိစကားလုံးသည် &quot;လွန်စွာပြုအပ်သောအမှု၊&quot; &quot;ထူးခြားစွာပြုလုပ်ခြင်း၊&quot; &quot;အသက်ကိုစွန့်လှူပူဇော်ခြင်း၊&quot; နှင့် &quot;လွန်ကဲသောကောင်းမှုကုသိုလ်&quot; ဟူ၍ အဓိပ္ပာယ်ရသည်။&lt;ref&gt;အဓိကာရ (ပု) [အဓိ+ကရ+ဏ] (၁) လွန်စွာ ပြုအပ်သောအမှု၊ ပြုဘူးသောကျေးဇူး၊ အရို အသေပြုပူဇော်ခြင်း။ အဟံ ခေါ ဘန္တေ တဿ ဗြာဟ္မဏဿ အဓိကရံ သရာမိ။ ဝိ၊၃၊၇၀။ အဓိကာရန္တိ အဓိကိရိယံ၊ သက္ကာရန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သာရတ္ထ၊၃၊၂၃၄။ အဓိကာရန္တိ ဥပကာရံ။ ဝိမတိ၊၂၊၁၀၄။ အဓိကာရံ မေ ဒေဝေါ သရတု။ ဝိ၊၃၊၃၈၃၊ ၃၈၉။ အဓိကာရံ မေ ဒေဝေါ သရဘူတိ ကတဿ ဥပကာရံ မေ ဒေဝေါ သရဘူတိ အတ္ထော။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၉၈။ (၂) လွန်လွန်ကဲကဲ-ထူးထူး ခြားခြား—ပြုလုပ်ခြင်း၊ အသက်စသည်ကို–စွန့်လှူခြင်း ပူဇော်ခြင်း၊ လွန်ကဲသော–ကောင်းမှုကုသိုလ်-ပါရမီ အဆောက် အဦ။ ဣမိနာ မေ အဓိကာရေန၊ ကတေန ပုရိသုတ္တမေ။ ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၁၁။ အဓိကာရေနာတိ အဓိဝိသိဋ္ဌေန ကာရေန၊ ဗုဒ္ဓဿ မမ ဇီဝိတံ ပရိစ္စဇိတွာ ကလလပိဋ္ဌေ သယနေနာဓိကာရေနာတိ အတ္ထော။ ဗုဒ္ဓဝံ၊ဋ္ဌ၊၁၁၅။ အဓိကိစ္စံ အဓိဋ္ဌာနံ၊ အဓိအတ္ထံ ဝိဘာသတိ။ သေဋ္ဌဇေဋ္ဌကဘာဝေန၊ အဓိကာရော ဝိဓီယတေ။ အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၁။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဂုဏသမ္ပတ္တိ၊ အဓိကာရော စ ဆန္ဒတာ။ ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၅၁။ အဓိကာရောတိ ဂုဏသမ္ပန္နေနာပိ ယေန အတ္တနော ဇီဝိတံ ဗုဒ္ဓါနံ ပရိစ္စတ္တံ ဟောတိ၊ တဿ ဣမိနာ အဓိကာရေန သမ္ပန္နဿေဝ သမိဇ္ဈတိ၊ န ဣတရဿ။ ဗုဒ္ဓဝံ၊ဋ္ဌ၊၁၁၆ ။ အဓိကာရောတိ အဓိကကာရော၊ ပရိစ္စာဂေါတိ အတ္ထော။ ဇီဝိတာဒိပရိစ္စာဂဉှိ ကတွာ ပဏိဒဟတောယေဝ ဣဇ္ဈတိ၊ နော ဣတရဿ၊ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၄။ အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၇။ အဓိကာရောတိ အဓိကော ဥပကာရော...။ စရိယာ၊ဋ္ဌ၊၂၇၅။ အဓိကာရောတိ ဗုဒ္ဓါနံ သက္ကာရကရဏံ။ မူလဋီ၊၁၊၂၆။ အဓိကာရံ ကတ္တုကာမော၊ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌဿ သာသနေ။ အပ၊၁၊၂၅၅။ အဓိကာရံ ကတ္တုကာမောတိ အဓိကကိရိယံ ပုညသမ္ဘာရံ ကတ္တုကာမော။ အပ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၉။ ယထာ သကေန ထာမေန၊ ပုညက္ခေတ္တေ အနုတ္တရေ။ အဓိကာရံ ကရေယျာထ၊ ပဿယိဿထ နိဗ္ဗုတိံ။ အပ၊၁၊၈၄။ ဗုဒ္ဓေါ လောကေ သမုပ္ပန္နော၊ အဓိကာရော စ နတ္ထိ မေ။ အပ၊၁၊၃၁၁။ ဒုက္ကရံ အဓိကာရံ ဟိ၊ ဗုဒ္ဓါနုစ္ဆဝိကံ မယာ။ အပ၊၁၊၃၅၅။ ကတာဓိကာရ-လည်းကြည့်။ (၃) အမှုကိစ္စ။ ကောစိဒေဝ ပုရိသော ရညော အဓိကာရံ ကရေယျ။ မိလိန္ဒ၊၄၀။ (၄) ပူဇော်ခြင်း။ တဿ ကတော အဓိကာရော၊ အဝဉ္ဈေ ဘဝတိ သဖလော။ မိလိန္ဒ၊၁၀၃။ (၅) မတည်-ခေါင်းတည် - စကား၊ ရှေ့နောက်လိုက်သောစကား။ ပူရောတိ အဓိကာရော၊ တသ္မာ ယကနပေဠဿ ပူရော ဝတ္ထိနော ပူရောတိ ဧဝံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၈။ ယန္တိ ဣမဿ ဂါထာပဒဿ အာဒိတော ဝုတ္တမေဝ ကရဏီယန္တိ အဓိကာရတော အနုဝတ္တတိ။ ခုဒ္ဒက၊ဋ္ဌ၊၂၀၃။ ပုဗ္ဗေဝါတိ အဓိကာရော။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၈။ (သုတ္တနိ၊၂၀၉-ကြည့်။) (၆) အကြောင်းအရာ။ အဓိကာရတ္ထေန အထာတိ ဣမိနာ ဝိမုတ္တိသုခပဋိသံဝေဒနတော အညံ အဓိကာရံ ဒဿေတိ။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၄။ အထ, အဓိကာရန္တရ-တို့လည်းကြည့်။ &lt;/ref&gt; ဤကောင်းမှုများသည် ပြုလုပ်သူအား သူတော်ကောင်းတရားနှင့်တွေ့ဆုံရန်၊ တရားတော်ကို နာကြားနားလည်နိုင်ရန်၊ နှင့် နောက်ဆုံးတွင် လိုလားတောင့်တသည့် ဗောဓိဉာဏ် (မဂ်ဉာဏ်၊ ဖိုလ်ဉာဏ်) သို့ရောက်ရှိရန် ရှေ့ရှုသယ်ဆောင်ပေးတတ်သောကြောင့် '''အဘိနီဟာရတရားများ''' ဟုလည်း ခေါ်ဆိုကြပါသည်။

အပဒါန်အဋ္ဌကထာအရ၊ သာဝကတစ်ဦးသည် မိမိလိုလားသော ဗောဓိဉာဏ်သို့ရောက်ရှိရန် '''အဘိနီဟာရ''' ပြည့်စုံရန် လိုအပ်ပြီး၊ ထိုအဘိနီဟာရ ပြည့်စုံရန်အတွက် အဓိကအင်္ဂါနှစ်ပါးမှာ-

၁။ '''အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်ရှိခြင်း''' - ရှေးဘဝများစွာကတည်းက ပါရမီတရားများကို ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးခဲ့ခြင်း။
၂။ '''ပြင်းပြသော ဆန္ဒဓာတ်ရှိခြင်း''' - မိမိမျှော်မှန်းထားသော ဗောဓိဉာဏ်ကို ရရှိရန် အလွန်ပြင်းပြသော ဆန္ဒရှိခြင်း။

===အဓိကာရကောင်းမှု၏ အဓိက အစိတ်အပိုင်းများ- ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ နှင့် စရဏမျိုးစေ့===

[[လယ်တီဆရာတော်]]ဘုရားကြီး၏ [https://my.wikisource.org/wiki/ပါရမီဒီပနီ ပါရမီဒီပနီ]ကျမ်းတွင် အဓိကာရကောင်းမှုကို အလွန်ရှင်းလင်းသော ဥပမာတစ်ခုဖြစ်သည့် &quot;မျိုးစေ့&quot; ဖြင့် ရှင်းပြထားပါသည်။

* '''စရဏမျိုးစေ့:''' ဤမျိုးစေ့သည် '''ခြေထောက်''' နှင့်တူသည်။ [[စရဏ]]တရား (သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာအခြေခံအကျင့်များ) ကို ဖြည့်ကျင့်ထားသူသည် သံသရာ၌ ကျင်လည်သော်လည်း ဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်နှင့် ကြုံကြိုက်ခွင့်၊ သူတော်ကောင်းတရားကို ဟောကြားမည့် ဆရာကောင်းသမားကောင်းများနှင့် တွေ့ဆုံခွင့် ရရှိသည်။ &quot;စရဏ&quot; က တရားတော်ရှိရာသို့ ပို့ဆောင်ပေးသည်။

* '''ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့:''' ဤမျိုးစေ့သည် '''မျက်စိ''' နှင့်တူသည်။ [[ဝိဇ္ဇာ]]တည်းဟူသော ဉာဏ်ပညာပါရမီကို ဖြည့်ကျင့်ထားသူသည် တရားတော်ကို ကြားနာရသောအခါ [[သစ္စာလေးပါး]]၏ အမှန်တရားကို ထွင်းဖောက်သိမြင်နိုင်သော စွမ်းအင်ရှိသည်။ &quot;ဝိဇ္ဇာ&quot; က တရားအမှန်ကို မြင်အောင်ကြည့်နိုင်စေသည်။

မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ရရှိရန် ဤမျိုးစေ့နှစ်မျိုးလုံး ညီညွတ်အောင်မြင်ရန် လိုအပ်ပါသည်။
* '''[[မဟာဓနသူဌေးသား]] ဇနီးမောင်နှံ''' တို့သည် အရိယာဖြစ်နိုင်သော ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ ရှိသော်လည်း၊ စရဏမျိုးစေ့ ချို့တဲ့ခဲ့သဖြင့် ဘုရားရှင်နှင့် အချိန်မီမတွေ့ဆုံနိုင်ဘဲ တရားထူးမရဘဲ လွဲချော်ခဲ့ရသည်။
* '''[[သစ္စကပရိဗိုဇ်]]''' သည် စရဏမျိုးစေ့ရှိသဖြင့် ဘုရားရှင်နှင့်တွေ့ဆုံ၍ တရားနာခွင့်ရခဲ့သော်လည်း၊ ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ အားနည်းနေသဖြင့် ထိုဘဝတွင် တရားမရခဲ့ပေ။ သို့သော် ထိုတရားနာကြားမှုသည် နောင်ဘဝအတွက် ခိုင်မာသော ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ဖြစ်ခဲ့ပြီး '''မဟာကာဠဗုဒ္ဓရက္ခိတ''' အမည်ဖြင့် ရဟန္တာဖြစ်ခဲ့ရသည်။

===အဓိကာရကောင်းမှု နှင့် ပါရမီဖြည့်ကျင့်ခြင်း===

အဓိကာရကောင်းမှုသည် ပါရမီဖြည့်ကျင့်ခြင်းနှင့် တိုက်ရိုက်ဆက်စပ်နေသည်။ သာဝကအမျိုးအစားအလိုက် ပါရမီဖြည့်ကျင့်ရသည့် အချိန်ကာလ ကွာခြားမှုရှိသည်-
* '''အဂ္ဂသာဝက (အရှင်သာရိပုတ္တရာ၊ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်)''' တို့သည် တစ်သင်္ချေနှင့် ကမ္ဘာတစ်သိန်း ဖြည့်ကျင့်ရသည်။
* '''မဟာသာဝက (အရှင်မဟာကဿပ၊ အရှင်အာနန္ဒာ)''' တို့သည် ကမ္ဘာတစ်သိန်း ဖြည့်ကျင့်ရသည်။
* '''ပကတိသာဝက''' တို့အတွက် အချိန်အတိအကျ သတ်မှတ်ချက်မရှိဘဲ မိမိတို့၏ အဘိနီဟာရ ပြည့်စုံသည်အထိ ဖြည့်ကျင့်ရသည်။

ဤသို့ဖြည့်ကျင့်ရာတွင် အဓိကအားဖြင့် '''[[ပုဗ္ဗယောဂ]]''' ဟုခေါ်သော ရှေးဘဝများက [[ကမ္မဋ္ဌာန်း]]တရားကို အားထုတ်ခဲ့ဖူးခြင်းသည် အလွန်အရေးကြီးသော အဓိကာရကောင်းမှုတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဆိုအရ ပုဗ္ဗယောဂဆိုသည်မှာ ရှေးဘုရားရှင်များ၏ သာသနာတော်အတွင်း [[သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်]]တိုင်အောင် ဝိပဿနာကို အားထုတ်ခဲ့ဖူးခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ ဤသို့ ဝိပဿနာဉာဏ်ကို ဖြည့်ကျင့်ခြင်းသည် အဓိကကျသော ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ဖြစ်သလို၊ စရဏတရား (၁၅) ပါးတွင် ပညာအဖြစ်ပါဝင်သောကြောင့် စရဏမျိုးစေ့လည်း ဖြစ်သည်။

နိဂုံးချုပ်ရလျှင်၊ '''အဓိကာရကောင်းမှု''' ဆိုသည်မှာ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ဟူသော အန္တိမပန်းတိုင်သို့ ရောက်ရှိရန် ဘဝပေါင်းများစွာတစ်လျှောက် အုတ်တစ်ချပ် သဲတစ်ပွင့် စုဆောင်းတည်ဆောက်ခဲ့ရသော သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ အခြေခံပါရမီအဆောက်အအုံကြီးပင် ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် သာမန်ကုသိုလ်မှုများထက် ထူးကဲပြီး၊ နိဗ္ဗာန်ကို လိုလားတောင့်တသော ပြင်းပြသည့်ဆန္ဒနှင့် ပြည့်စုံသောအခါမှသာလျှင် သတ္တဝါတို့အား သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲမှ လွတ်မြောက်စေနိုင်သော အစွမ်းထက်သည့် တရားဖြစ်ကြောင်း နားလည်မှတ်သားနိုင်ပါသည်။&lt;ref name=&quot;နိဗ္ဗာနဂါမိနိပဋိပဒါ&quot;&gt;သာသနာ့အမွေကို_ခံယူခြင်း - ဖားအောက်တောရဆရာတော်&lt;/ref&gt;
&lt;h4&gt;ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန်&lt;/h4&gt;

=== ကိုးကား ===
{{reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ဗုဒ္ဓဘာသာ ဝေါဟာရများ]]
[[ကဏ္ဍ:ပါဠိဝေါဟာရများ]]
[[Category:ဝိပဿနာ]]

&lt;h4&gt;ပြင်ပလင့်များ&lt;/h4&gt;
* {{wikisource-inline|သာသနာ့အမွေကို_ခံယူခြင်း#အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်|အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်}}</text>
      <sha1>g9356h6d1itogpvmjyiraf6551i5s7g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877754</id>
      <parentid>877749</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T04:28:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Tejinda</username>
        <id>87174</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>877754</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17383" sha1="q6f3f73unoqemqfwvf0whdjwjx2l77y" xml:space="preserve">{{ဗုဒ္ဓဘာသာ}}
'''အဓိကာရကောင်းမှု''' ဆိုသည်မှာ သတ္တဝါတစ်ဦးတစ်ယောက်၏ မဂ်ဖိုလ်[[နိဗ္ဗာန်]]သို့ ရောက်ရှိရေးအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်သဖွယ်ဖြစ်သော၊ ဘဝများစွာတစ်လျှောက် ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးခဲ့ရသည့် ထူးခြားသော ကောင်းမှုကုသိုလ်များနှင့် [[ပါရမီ]]အဆောက်အအုံကို ရည်ညွှန်းပါသည်။ ဤကောင်းမှုများသည် သာမန်ကောင်းမှုများထက်လွန်ကဲ၍ နိဗ္ဗာန်ကို ဦးတည်သည့်အတွက် &quot;အဓိက&quot; ကျသော အမှုကိစ္စဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။

===အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက် နှင့် သဘောတရား===

&quot;အဓိကာရ&quot; ဟူသော ပါဠိစကားလုံးသည် &quot;လွန်စွာပြုအပ်သောအမှု၊&quot; &quot;ထူးခြားစွာပြုလုပ်ခြင်း၊&quot; &quot;အသက်ကိုစွန့်လှူပူဇော်ခြင်း၊&quot; နှင့် &quot;လွန်ကဲသောကောင်းမှုကုသိုလ်&quot; ဟူ၍ အဓိပ္ပာယ်ရသည်။&lt;ref&gt;အဓိကာရ (ပု) [အဓိ+ကရ+ဏ] (၁) လွန်စွာ ပြုအပ်သောအမှု၊ ပြုဘူးသောကျေးဇူး၊ အရို အသေပြုပူဇော်ခြင်း။ အဟံ ခေါ ဘန္တေ တဿ ဗြာဟ္မဏဿ အဓိကရံ သရာမိ။ ဝိ၊၃၊၇၀။ အဓိကာရန္တိ အဓိကိရိယံ၊ သက္ကာရန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သာရတ္ထ၊၃၊၂၃၄။ အဓိကာရန္တိ ဥပကာရံ။ ဝိမတိ၊၂၊၁၀၄။ အဓိကာရံ မေ ဒေဝေါ သရတု။ ဝိ၊၃၊၃၈၃၊ ၃၈၉။ အဓိကာရံ မေ ဒေဝေါ သရဘူတိ ကတဿ ဥပကာရံ မေ ဒေဝေါ သရဘူတိ အတ္ထော။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၉၈။ (၂) လွန်လွန်ကဲကဲ-ထူးထူး ခြားခြား—ပြုလုပ်ခြင်း၊ အသက်စသည်ကို–စွန့်လှူခြင်း ပူဇော်ခြင်း၊ လွန်ကဲသော–ကောင်းမှုကုသိုလ်-ပါရမီ အဆောက် အဦ။ ဣမိနာ မေ အဓိကာရေန၊ ကတေန ပုရိသုတ္တမေ။ ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၁၁။ အဓိကာရေနာတိ အဓိဝိသိဋ္ဌေန ကာရေန၊ ဗုဒ္ဓဿ မမ ဇီဝိတံ ပရိစ္စဇိတွာ ကလလပိဋ္ဌေ သယနေနာဓိကာရေနာတိ အတ္ထော။ ဗုဒ္ဓဝံ၊ဋ္ဌ၊၁၁၅။ အဓိကိစ္စံ အဓိဋ္ဌာနံ၊ အဓိအတ္ထံ ဝိဘာသတိ။ သေဋ္ဌဇေဋ္ဌကဘာဝေန၊ အဓိကာရော ဝိဓီယတေ။ အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၁။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဂုဏသမ္ပတ္တိ၊ အဓိကာရော စ ဆန္ဒတာ။ ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၅၁။ အဓိကာရောတိ ဂုဏသမ္ပန္နေနာပိ ယေန အတ္တနော ဇီဝိတံ ဗုဒ္ဓါနံ ပရိစ္စတ္တံ ဟောတိ၊ တဿ ဣမိနာ အဓိကာရေန သမ္ပန္နဿေဝ သမိဇ္ဈတိ၊ န ဣတရဿ။ ဗုဒ္ဓဝံ၊ဋ္ဌ၊၁၁၆ ။ အဓိကာရောတိ အဓိကကာရော၊ ပရိစ္စာဂေါတိ အတ္ထော။ ဇီဝိတာဒိပရိစ္စာဂဉှိ ကတွာ ပဏိဒဟတောယေဝ ဣဇ္ဈတိ၊ နော ဣတရဿ၊ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၄။ အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၇။ အဓိကာရောတိ အဓိကော ဥပကာရော...။ စရိယာ၊ဋ္ဌ၊၂၇၅။ အဓိကာရောတိ ဗုဒ္ဓါနံ သက္ကာရကရဏံ။ မူလဋီ၊၁၊၂၆။ အဓိကာရံ ကတ္တုကာမော၊ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌဿ သာသနေ။ အပ၊၁၊၂၅၅။ အဓိကာရံ ကတ္တုကာမောတိ အဓိကကိရိယံ ပုညသမ္ဘာရံ ကတ္တုကာမော။ အပ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၉။ ယထာ သကေန ထာမေန၊ ပုညက္ခေတ္တေ အနုတ္တရေ။ အဓိကာရံ ကရေယျာထ၊ ပဿယိဿထ နိဗ္ဗုတိံ။ အပ၊၁၊၈၄။ ဗုဒ္ဓေါ လောကေ သမုပ္ပန္နော၊ အဓိကာရော စ နတ္ထိ မေ။ အပ၊၁၊၃၁၁။ ဒုက္ကရံ အဓိကာရံ ဟိ၊ ဗုဒ္ဓါနုစ္ဆဝိကံ မယာ။ အပ၊၁၊၃၅၅။ ကတာဓိကာရ-လည်းကြည့်။ (၃) အမှုကိစ္စ။ ကောစိဒေဝ ပုရိသော ရညော အဓိကာရံ ကရေယျ။ မိလိန္ဒ၊၄၀။ (၄) ပူဇော်ခြင်း။ တဿ ကတော အဓိကာရော၊ အဝဉ္ဈေ ဘဝတိ သဖလော။ မိလိန္ဒ၊၁၀၃။ (၅) မတည်-ခေါင်းတည် - စကား၊ ရှေ့နောက်လိုက်သောစကား။ ပူရောတိ အဓိကာရော၊ တသ္မာ ယကနပေဠဿ ပူရော ဝတ္ထိနော ပူရောတိ ဧဝံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၈။ ယန္တိ ဣမဿ ဂါထာပဒဿ အာဒိတော ဝုတ္တမေဝ ကရဏီယန္တိ အဓိကာရတော အနုဝတ္တတိ။ ခုဒ္ဒက၊ဋ္ဌ၊၂၀၃။ ပုဗ္ဗေဝါတိ အဓိကာရော။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၈။ (သုတ္တနိ၊၂၀၉-ကြည့်။) (၆) အကြောင်းအရာ။ အဓိကာရတ္ထေန အထာတိ ဣမိနာ ဝိမုတ္တိသုခပဋိသံဝေဒနတော အညံ အဓိကာရံ ဒဿေတိ။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၄။ အထ, အဓိကာရန္တရ-တို့လည်းကြည့်။ &lt;/ref&gt; ဤကောင်းမှုများသည် ပြုလုပ်သူအား သူတော်ကောင်းတရားနှင့်တွေ့ဆုံရန်၊ တရားတော်ကို နာကြားနားလည်နိုင်ရန်၊ နှင့် နောက်ဆုံးတွင် လိုလားတောင့်တသည့် ဗောဓိဉာဏ် (မဂ်ဉာဏ်၊ ဖိုလ်ဉာဏ်) သို့ရောက်ရှိရန် ရှေ့ရှုသယ်ဆောင်ပေးတတ်သောကြောင့် '''အဘိနီဟာရတရားများ''' ဟုလည်း ခေါ်ဆိုကြပါသည်။

အပဒါန်အဋ္ဌကထာအရ၊ [[သာဝက]]တစ်ဦးသည် မိမိလိုလားသော [[ဗောဓိဉာဏ်]]သို့ရောက်ရှိရန် '''အဘိနီဟာရ''' ပြည့်စုံရန် လိုအပ်ပြီး၊ ထိုအဘိနီဟာရ ပြည့်စုံရန်အတွက် အဓိကအင်္ဂါနှစ်ပါးမှာ-

၁။ '''အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်ရှိခြင်း''' - ရှေးဘဝများစွာကတည်းက ပါရမီတရားများကို ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးခဲ့ခြင်း။&lt;br&gt;
၂။ '''ပြင်းပြသော ဆန္ဒဓာတ်ရှိခြင်း''' - မိမိမျှော်မှန်းထားသော ဗောဓိဉာဏ်ကို ရရှိရန် အလွန်ပြင်းပြသော ဆန္ဒရှိခြင်း။

===အဓိကာရကောင်းမှု၏ အဓိက အစိတ်အပိုင်းများ- ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ နှင့် စရဏမျိုးစေ့===

[[လယ်တီဆရာတော်]]ဘုရားကြီး၏ [https://my.wikisource.org/wiki/ပါရမီဒီပနီ ပါရမီဒီပနီ]ကျမ်းတွင် အဓိကာရကောင်းမှုကို အလွန်ရှင်းလင်းသော ဥပမာတစ်ခုဖြစ်သည့် &quot;မျိုးစေ့&quot; ဖြင့် ရှင်းပြထားပါသည်။

* '''စရဏမျိုးစေ့:''' ဤမျိုးစေ့သည် '''ခြေထောက်''' နှင့်တူသည်။ [[စရဏ]]တရား (သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာအခြေခံအကျင့်များ) ကို ဖြည့်ကျင့်ထားသူသည် သံသရာ၌ ကျင်လည်သော်လည်း ဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်နှင့် ကြုံကြိုက်ခွင့်၊ သူတော်ကောင်းတရားကို ဟောကြားမည့် ဆရာကောင်းသမားကောင်းများနှင့် တွေ့ဆုံခွင့် ရရှိသည်။ &quot;စရဏ&quot; က တရားတော်ရှိရာသို့ ပို့ဆောင်ပေးသည်။

* '''ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့:''' ဤမျိုးစေ့သည် '''မျက်စိ''' နှင့်တူသည်။ [[ဝိဇ္ဇာ]]တည်းဟူသော ဉာဏ်ပညာပါရမီကို ဖြည့်ကျင့်ထားသူသည် တရားတော်ကို ကြားနာရသောအခါ [[သစ္စာလေးပါး]]၏ အမှန်တရားကို ထွင်းဖောက်သိမြင်နိုင်သော စွမ်းအင်ရှိသည်။ &quot;ဝိဇ္ဇာ&quot; က တရားအမှန်ကို မြင်အောင်ကြည့်နိုင်စေသည်။

မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ရရှိရန် ဤမျိုးစေ့နှစ်မျိုးလုံး ညီညွတ်အောင်မြင်ရန် လိုအပ်ပါသည်။
* '''[[မဟာဓနသူဌေးသား]] ဇနီးမောင်နှံ''' တို့သည် အရိယာဖြစ်နိုင်သော ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ ရှိသော်လည်း၊ စရဏမျိုးစေ့ ချို့တဲ့ခဲ့သဖြင့် ဘုရားရှင်နှင့် အချိန်မီမတွေ့ဆုံနိုင်ဘဲ တရားထူးမရဘဲ လွဲချော်ခဲ့ရသည်။
* '''[[သစ္စကပရိဗိုဇ်]]''' သည် စရဏမျိုးစေ့ရှိသဖြင့် ဘုရားရှင်နှင့်တွေ့ဆုံ၍ တရားနာခွင့်ရခဲ့သော်လည်း၊ ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ အားနည်းနေသဖြင့် ထိုဘဝတွင် တရားမရခဲ့ပေ။ သို့သော် ထိုတရားနာကြားမှုသည် နောင်ဘဝအတွက် ခိုင်မာသော ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ဖြစ်ခဲ့ပြီး '''မဟာကာဠဗုဒ္ဓရက္ခိတ''' အမည်ဖြင့် ရဟန္တာဖြစ်ခဲ့ရသည်။

===အဓိကာရကောင်းမှု နှင့် ပါရမီဖြည့်ကျင့်ခြင်း===

အဓိကာရကောင်းမှုသည် ပါရမီဖြည့်ကျင့်ခြင်းနှင့် တိုက်ရိုက်ဆက်စပ်နေသည်။ သာဝကအမျိုးအစားအလိုက် ပါရမီဖြည့်ကျင့်ရသည့် အချိန်ကာလ ကွာခြားမှုရှိသည်-
* '''အဂ္ဂသာဝက (အရှင်သာရိပုတ္တရာ၊ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်)''' တို့သည် တစ်သင်္ချေနှင့် ကမ္ဘာတစ်သိန်း ဖြည့်ကျင့်ရသည်။
* '''မဟာသာဝက (အရှင်မဟာကဿပ၊ အရှင်အာနန္ဒာ)''' တို့သည် ကမ္ဘာတစ်သိန်း ဖြည့်ကျင့်ရသည်။
* '''ပကတိသာဝက''' တို့အတွက် အချိန်အတိအကျ သတ်မှတ်ချက်မရှိဘဲ မိမိတို့၏ အဘိနီဟာရ ပြည့်စုံသည်အထိ ဖြည့်ကျင့်ရသည်။

ဤသို့ဖြည့်ကျင့်ရာတွင် အဓိကအားဖြင့် '''[[ပုဗ္ဗယောဂ]]''' ဟုခေါ်သော ရှေးဘဝများက [[ကမ္မဋ္ဌာန်း]]တရားကို အားထုတ်ခဲ့ဖူးခြင်းသည် အလွန်အရေးကြီးသော အဓိကာရကောင်းမှုတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဆိုအရ ပုဗ္ဗယောဂဆိုသည်မှာ ရှေးဘုရားရှင်များ၏ သာသနာတော်အတွင်း [[သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်]]တိုင်အောင် ဝိပဿနာကို အားထုတ်ခဲ့ဖူးခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ ဤသို့ ဝိပဿနာဉာဏ်ကို ဖြည့်ကျင့်ခြင်းသည် အဓိကကျသော ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ဖြစ်သလို၊ စရဏတရား (၁၅) ပါးတွင် ပညာအဖြစ်ပါဝင်သောကြောင့် စရဏမျိုးစေ့လည်း ဖြစ်သည်။

နိဂုံးချုပ်ရလျှင်၊ '''အဓိကာရကောင်းမှု''' ဆိုသည်မှာ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ဟူသော အန္တိမပန်းတိုင်သို့ ရောက်ရှိရန် ဘဝပေါင်းများစွာတစ်လျှောက် အုတ်တစ်ချပ် သဲတစ်ပွင့် စုဆောင်းတည်ဆောက်ခဲ့ရသော သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ အခြေခံပါရမီအဆောက်အအုံကြီးပင် ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် သာမန်ကုသိုလ်မှုများထက် ထူးကဲပြီး၊ နိဗ္ဗာန်ကို လိုလားတောင့်တသော ပြင်းပြသည့်ဆန္ဒနှင့် ပြည့်စုံသောအခါမှသာလျှင် သတ္တဝါတို့အား သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲမှ လွတ်မြောက်စေနိုင်သော အစွမ်းထက်သည့် တရားဖြစ်ကြောင်း နားလည်မှတ်သားနိုင်ပါသည်။&lt;ref name=&quot;နိဗ္ဗာနဂါမိနိပဋိပဒါ&quot;&gt;သာသနာ့အမွေကို_ခံယူခြင်း - ဖားအောက်တောရဆရာတော်&lt;/ref&gt;
&lt;h4&gt;ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန်&lt;/h4&gt;

=== ကိုးကား ===
{{reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ဗုဒ္ဓဘာသာ ဝေါဟာရများ]]
[[ကဏ္ဍ:ပါဠိဝေါဟာရများ]]
[[Category:ဝိပဿနာ]]

&lt;h4&gt;ပြင်ပလင့်များ&lt;/h4&gt;
* {{wikisource-inline|သာသနာ့အမွေကို_ခံယူခြင်း#အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်|အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်}}</text>
      <sha1>q6f3f73unoqemqfwvf0whdjwjx2l77y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ပုဗ္ဗယောဂ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>271195</id>
    <revision>
      <id>877757</id>
      <timestamp>2025-06-14T04:41:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Tejinda</username>
        <id>87174</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;{{ဗုဒ္ဓဘာသာ}} '''ပုဗ္ဗယောဂ'''&lt;ref&gt;ပုဗ္ဗယောဂ (ပု) [ပုဗ္ဗ+ယောဂါ] (၁) ရှေးဘုရားရှင် သာသနာတော်၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်ခြင်း။ (၂) ရှေးဘဝတို့၌ ထို...&quot; အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်</comment>
      <origin>877757</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11085" sha1="79b014oklx3y9x3o53capkzpuj6u14l" xml:space="preserve">{{ဗုဒ္ဓဘာသာ}}
'''ပုဗ္ဗယောဂ'''&lt;ref&gt;ပုဗ္ဗယောဂ (ပု) [ပုဗ္ဗ+ယောဂါ] (၁) ရှေးဘုရားရှင် သာသနာတော်၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်ခြင်း။ (၂) ရှေးဘဝတို့၌ ထိုထို အတတ်ပညာကို အဖန်ဖန်အားထုတ်ခြင်း။ ဣမေ ပဉ္စ မဟာပရိစ္စာဂေ ပရိစ္စဇိတွာ ပုဗ္ဗယောဂပုဗ္ဗစရိယဓမ္မက္ခာန ဉာတတ္ထစရိယာဒယော ပူရေတွာ။ ပဋိ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၁။ ပုဗ္ဗယောဂေါ ပုဗ္ဗေ ဇိနသာသနေ ကမ္မဋ္ဌာနာနုယောဂေါ။ ပုဗ္ဗေ ပုဗ္ဗေ ဝါ တံတံသိပ္ပါယတနာနုယောဂေါ။ ပုဗ္ဗစရိယာ ပါရမီပုညရဏံ၊ တဒနုကုလံ ဝါ ယံကိဉ္စိ ကမ္မံ။ ပဋိသံ၊ဂံ၊၁၅၂။ &lt;/ref&gt; ဆိုသည်မှာ &quot;ရှေးကပြုဖူးသော အားထုတ်မှု&quot; ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ၎င်းသည် ယခုဘဝတွင် တရားထူး၊ ဉာဏ်ထူးများ ရရှိရန်အတွက် အတိတ်ဘဝများစွာကတည်းက စိုက်ထူခဲ့သော အခြေခံအုတ်မြစ်ကောင်းမှုများကို ရည်ညွှန်းပါသည်။

=== အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက် နှင့် သဘောတရား===

ပိဋကတ်ကျမ်းဂန်များတွင် ပုဗ္ဗယောဂကို အဓိကအားဖြင့် အောက်ပါအတိုင်း တွေ့ရသည်-&lt;br&gt;
၁။  '''ရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းတရားကို အားထုတ်ခဲ့ဖူးခြင်း။'''&lt;br&gt;
၂။  '''ရှေးအတိတ်ဘဝတို့၌ တရားဓမ္မနှင့် သက်ဆိုင်သော အလေ့အကျင့်၊ အားထုတ်မှုများကို အဖန်ဖန် ပြုလုပ်ခဲ့ဖူးခြင်း။'''

ဤအဓိပ္ပာယ်နှစ်ခုစလုံးသည် ယခုဘဝ၏ တရားထူးရရှိရေးအတွက် အလွန်အရေးပါသော အခြေခံအကြောင်းတရားဖြစ်ကြောင်း ညွှန်းဆိုနေပါသည်။

===ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်၏ အကြောင်းတရားတစ်ခုအဖြစ် ပုဗ္ဗယောဂ===

ပုဗ္ဗယောဂ၏ အရေးပါပုံကို [[ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်]] (အပြားအားဖြင့်သိသော [[ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်]]ဉာဏ်) ရရှိခြင်း၏ အကြောင်းတရားများတွင် ထင်ရှားစွာတွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။ [[ဝိသုဒ္ဓိမဂ်]]အဋ္ဌကထာအရ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ် သန့်ရှင်းစင်ကြယ်ရန် အကြောင်း (၅) ပါးရှိပြီး၊ ပုဗ္ဗယောဂသည် ၎င်းတို့ထဲတွင် အရေးအကြီးဆုံး အင်္ဂါရပ်တစ်ခု ဖြစ်သည်-

# '''အဓိဂမ''' - ယခုဘဝတွင် အရိယမဂ်ဉာဏ်၊ ဖိုလ်ဉာဏ်သို့ ဆိုက်ရောက်ခြင်း။
# '''ပရိယတ္တိ''' - ဘုရားရှင်၏ တရားစကားတော်များကို သင်ယူခြင်း။
# '''သဝန''' - တရားတော်ကို အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြုကာ နာယူခြင်း။
# '''ပရိပုစ္ဆာ''' - ခက်ခဲသော အနက်အဓိပ္ပာယ်များကို မေးမြန်းစုံစမ်းခြင်း။
# '''ပုဗ္ဗယောဂ''' - ရှေးဘဝများက ပြုလုပ်ခဲ့သော အားထုတ်မှု။

သမ္မောဟဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာက ဤအချက်ကို ပိုမိုရှင်းလင်းစေရန် &quot;ပရိယတ္တိ၊ သဝန၊ ပရိပုစ္ဆာတို့သည် ရှေးဘဝက ရှိချင်မှရှိမည်။ သို့သော် '''ပုဗ္ဗယောဂ''' ဟူသော သင်္ခါရတရားတို့ကို ဝိပဿနာရှုပွားခဲ့ဖူးခြင်း မရှိဘဲ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်ကို ရရှိခြင်းမည်သည် မရှိနိုင်&quot; ဟု ဆိုထားသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ဝိပဿနာအားထုတ်မှုဟူသော ပုဗ္ဗယောဂသည် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အကြောင်းရင်းခံ ဖြစ်သည်။

=== ပုဗ္ဗယောဂ၏ အဆင့်အတန်း===

ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာက ပုဗ္ဗယောဂကို ပိုမိုတိကျစွာ ဖွင့်ဆိုထားသည်-

&gt; &quot;ပုဗ္ဗယောဂ မည်သည်မှာ ရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်အတွင်း၌ ဆွမ်းခံအသွားအပြန်တွင်ပင် [[ကမ္မဋ္ဌာန်း]]ကို မပြတ်ပွားများအားထုတ်ခြင်း (ဂတပစ္စာဂတိကဝတ်) ဖြင့် '''[[သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်]]''' တိုင်အောင် ဝိပဿနာကို အားထုတ်ခဲ့ဖူးခြင်း ဖြစ်သည်။&quot;

ဤဖွင့်ဆိုချက်အရ ပုဗ္ဗယောဂနှင့် ပြည့်စုံသူသည်-
* '''နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်''' (ရုပ်နာမ်တို့ကို ပိုင်းခြားသိသောဉာဏ်)
* '''ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်''' (အကြောင်းအကျိုးကို ပိုင်းခြားသိသောဉာဏ်)
* '''သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်''' (သင်္ခါရတရားတို့အပေါ် လျစ်လျူရှုနိုင်သော အဆင့်မြင့်ဝိပဿနာဉာဏ်) တို့ကို ရှေးဘဝကတည်းက ရရှိခဲ့ပြီးသူ ဖြစ်သည်။

=== ပုဗ္ဗယောဂသည် အဓိကာရကောင်းမှုပင်ဖြစ်ခြင်း===

ဤသို့ ရှေးဘဝများကတည်းက စူးစိုက်အားထုတ်ခဲ့သော [[ဝိပဿနာ]]ကျင့်စဉ်ကိုပင် '''[[အဓိကာရကောင်းမှု]]ကုသိုလ်''' ဟု ခေါ်ဆိုပါသည်။ ၎င်းသည် မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ရရှိရေးအတွက် အခြေခံအကျဆုံးနှင့် အခရာအကျဆုံးသော ပါရမီဖြည့်ကျင့်မှု ဖြစ်သည်။ ဤအားထုတ်မှုသည်-
* '''ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့''' ဖြစ်သည် - အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဝိပဿနာသည် [[ဝိဇ္ဇာ]] (၈) ပါးတွင် တစ်ပါးအပါအဝင်ဖြစ်၍ အမှန်တရားကို သိမြင်နိုင်သော ပညာစွမ်းရည်ကို ပေးသည်။
* '''စရဏမျိုးစေ့''' ဖြစ်သည် - အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဝိပဿနာသည် [[စရဏ]]တရား (၁၅) ပါးတွင် &quot;ပညာ&quot; အဖြစ်ပါဝင်၍ ကောင်းသောအကျင့်ကို ဖြစ်စေသည်။

=== နိဂုံး===

နိဂုံးချုပ်ရလျှင်၊ '''ပုဗ္ဗယောဂ''' ဆိုသည်မှာ သာမန်ကောင်းမှုကုသိုလ်မျှသာမဟုတ်ဘဲ၊ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုရန်အတွက် အတိတ်ဘဝများစွာကတည်းက စိုက်ထုတ်လေ့ကျင့်ခဲ့သော၊ အထူးသဖြင့် '''ဝိပဿနာဘာဝနာ''' ကို အဆင့်မြင့်စွာ အားထုတ်ခဲ့ဖူးသည့် အလေ့အကျင့်ကောင်း၊ အားထုတ်မှုကောင်းကို ဆိုလိုသည်။ ၎င်းသည် ယခုဘဝတွင် အရိယမဂ်၊ အရိယဖိုလ်နှင့် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်ကဲ့သို့သော ထူးခြားသည့် ဉာဏ်ပညာများ ရရှိရန်အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အခြေခံအကြောင်းတရားနှင့် အဓိကာရကောင်းမှုပင် ဖြစ်ပေသည်။&lt;ref name=&quot;နိဗ္ဗာနဂါမိနိပဋိပဒါ&quot;&gt;သာသနာ့အမွေကို ခံယူခြင်း- ဖားအောက်တောရဆရာတော်&lt;/ref&gt;
&lt;h4&gt;ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန်&lt;/h4&gt;

=== ကိုးကား ===
{{reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ဗုဒ္ဓဘာသာ ဝေါဟာရများ]]
[[ကဏ္ဍ:ပါဠိဝေါဟာရများ]]
[[Category:ဝိပဿနာ]]
&lt;h4&gt;ပြင်ပလင့်များ&lt;/h4&gt;
* {{wikisource-inline|သာသနာ့အမွေကို_ခံယူခြင်း#ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏_သန့်ရှင်းဖို့ရန်_အကြောင်းတရားများ|ပုဗ္ဗယောဂ}}</text>
      <sha1>79b014oklx3y9x3o53capkzpuj6u14l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877779</id>
      <parentid>877757</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T05:57:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Tejinda</username>
        <id>87174</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ပုဗ္ဗယောဂ၏ အဆင့်အတန်း */</comment>
      <origin>877779</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11093" sha1="k9nypx61ux89a4jnrrgjkt1ghg554mn" xml:space="preserve">{{ဗုဒ္ဓဘာသာ}}
'''ပုဗ္ဗယောဂ'''&lt;ref&gt;ပုဗ္ဗယောဂ (ပု) [ပုဗ္ဗ+ယောဂါ] (၁) ရှေးဘုရားရှင် သာသနာတော်၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်ခြင်း။ (၂) ရှေးဘဝတို့၌ ထိုထို အတတ်ပညာကို အဖန်ဖန်အားထုတ်ခြင်း။ ဣမေ ပဉ္စ မဟာပရိစ္စာဂေ ပရိစ္စဇိတွာ ပုဗ္ဗယောဂပုဗ္ဗစရိယဓမ္မက္ခာန ဉာတတ္ထစရိယာဒယော ပူရေတွာ။ ပဋိ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၁။ ပုဗ္ဗယောဂေါ ပုဗ္ဗေ ဇိနသာသနေ ကမ္မဋ္ဌာနာနုယောဂေါ။ ပုဗ္ဗေ ပုဗ္ဗေ ဝါ တံတံသိပ္ပါယတနာနုယောဂေါ။ ပုဗ္ဗစရိယာ ပါရမီပုညရဏံ၊ တဒနုကုလံ ဝါ ယံကိဉ္စိ ကမ္မံ။ ပဋိသံ၊ဂံ၊၁၅၂။ &lt;/ref&gt; ဆိုသည်မှာ &quot;ရှေးကပြုဖူးသော အားထုတ်မှု&quot; ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ၎င်းသည် ယခုဘဝတွင် တရားထူး၊ ဉာဏ်ထူးများ ရရှိရန်အတွက် အတိတ်ဘဝများစွာကတည်းက စိုက်ထူခဲ့သော အခြေခံအုတ်မြစ်ကောင်းမှုများကို ရည်ညွှန်းပါသည်။

=== အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက် နှင့် သဘောတရား===

ပိဋကတ်ကျမ်းဂန်များတွင် ပုဗ္ဗယောဂကို အဓိကအားဖြင့် အောက်ပါအတိုင်း တွေ့ရသည်-&lt;br&gt;
၁။  '''ရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းတရားကို အားထုတ်ခဲ့ဖူးခြင်း။'''&lt;br&gt;
၂။  '''ရှေးအတိတ်ဘဝတို့၌ တရားဓမ္မနှင့် သက်ဆိုင်သော အလေ့အကျင့်၊ အားထုတ်မှုများကို အဖန်ဖန် ပြုလုပ်ခဲ့ဖူးခြင်း။'''

ဤအဓိပ္ပာယ်နှစ်ခုစလုံးသည် ယခုဘဝ၏ တရားထူးရရှိရေးအတွက် အလွန်အရေးပါသော အခြေခံအကြောင်းတရားဖြစ်ကြောင်း ညွှန်းဆိုနေပါသည်။

===ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်၏ အကြောင်းတရားတစ်ခုအဖြစ် ပုဗ္ဗယောဂ===

ပုဗ္ဗယောဂ၏ အရေးပါပုံကို [[ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်]] (အပြားအားဖြင့်သိသော [[ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်]]ဉာဏ်) ရရှိခြင်း၏ အကြောင်းတရားများတွင် ထင်ရှားစွာတွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။ [[ဝိသုဒ္ဓိမဂ်]]အဋ္ဌကထာအရ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ် သန့်ရှင်းစင်ကြယ်ရန် အကြောင်း (၅) ပါးရှိပြီး၊ ပုဗ္ဗယောဂသည် ၎င်းတို့ထဲတွင် အရေးအကြီးဆုံး အင်္ဂါရပ်တစ်ခု ဖြစ်သည်-

# '''အဓိဂမ''' - ယခုဘဝတွင် အရိယမဂ်ဉာဏ်၊ ဖိုလ်ဉာဏ်သို့ ဆိုက်ရောက်ခြင်း။
# '''ပရိယတ္တိ''' - ဘုရားရှင်၏ တရားစကားတော်များကို သင်ယူခြင်း။
# '''သဝန''' - တရားတော်ကို အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြုကာ နာယူခြင်း။
# '''ပရိပုစ္ဆာ''' - ခက်ခဲသော အနက်အဓိပ္ပာယ်များကို မေးမြန်းစုံစမ်းခြင်း။
# '''ပုဗ္ဗယောဂ''' - ရှေးဘဝများက ပြုလုပ်ခဲ့သော အားထုတ်မှု။

သမ္မောဟဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာက ဤအချက်ကို ပိုမိုရှင်းလင်းစေရန် &quot;ပရိယတ္တိ၊ သဝန၊ ပရိပုစ္ဆာတို့သည် ရှေးဘဝက ရှိချင်မှရှိမည်။ သို့သော် '''ပုဗ္ဗယောဂ''' ဟူသော သင်္ခါရတရားတို့ကို ဝိပဿနာရှုပွားခဲ့ဖူးခြင်း မရှိဘဲ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်ကို ရရှိခြင်းမည်သည် မရှိနိုင်&quot; ဟု ဆိုထားသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ဝိပဿနာအားထုတ်မှုဟူသော ပုဗ္ဗယောဂသည် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အကြောင်းရင်းခံ ဖြစ်သည်။

=== ပုဗ္ဗယောဂ၏ အဆင့်အတန်း===

ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာက ပုဗ္ဗယောဂကို ပိုမိုတိကျစွာ ဖွင့်ဆိုထားသည်-

&gt; &quot;ပုဗ္ဗယောဂ မည်သည်မှာ ရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်အတွင်း၌ ဆွမ်းခံအသွားအပြန်တွင်ပင် [[ကမ္မဋ္ဌာန်း]]ကို မပြတ်ပွားများအားထုတ်ခြင်း (ဂတပစ္စာဂတိကဝတ်) ဖြင့် '''[[သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်]]''' တိုင်အောင် ဝိပဿနာကို အားထုတ်ခဲ့ဖူးခြင်း ဖြစ်သည်။&quot;

ဤဖွင့်ဆိုချက်အရ ပုဗ္ဗယောဂနှင့် ပြည့်စုံသူသည်-
* '''[[နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်]]''' (ရုပ်နာမ်တို့ကို ပိုင်းခြားသိသောဉာဏ်)
* '''[[ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်]]''' (အကြောင်းအကျိုးကို ပိုင်းခြားသိသောဉာဏ်)
* '''သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်''' (သင်္ခါရတရားတို့အပေါ် လျစ်လျူရှုနိုင်သော အဆင့်မြင့်ဝိပဿနာဉာဏ်) တို့ကို ရှေးဘဝကတည်းက ရရှိခဲ့ပြီးသူ ဖြစ်သည်။

=== ပုဗ္ဗယောဂသည် အဓိကာရကောင်းမှုပင်ဖြစ်ခြင်း===

ဤသို့ ရှေးဘဝများကတည်းက စူးစိုက်အားထုတ်ခဲ့သော [[ဝိပဿနာ]]ကျင့်စဉ်ကိုပင် '''[[အဓိကာရကောင်းမှု]]ကုသိုလ်''' ဟု ခေါ်ဆိုပါသည်။ ၎င်းသည် မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ရရှိရေးအတွက် အခြေခံအကျဆုံးနှင့် အခရာအကျဆုံးသော ပါရမီဖြည့်ကျင့်မှု ဖြစ်သည်။ ဤအားထုတ်မှုသည်-
* '''ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့''' ဖြစ်သည် - အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဝိပဿနာသည် [[ဝိဇ္ဇာ]] (၈) ပါးတွင် တစ်ပါးအပါအဝင်ဖြစ်၍ အမှန်တရားကို သိမြင်နိုင်သော ပညာစွမ်းရည်ကို ပေးသည်။
* '''စရဏမျိုးစေ့''' ဖြစ်သည် - အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဝိပဿနာသည် [[စရဏ]]တရား (၁၅) ပါးတွင် &quot;ပညာ&quot; အဖြစ်ပါဝင်၍ ကောင်းသောအကျင့်ကို ဖြစ်စေသည်။

=== နိဂုံး===

နိဂုံးချုပ်ရလျှင်၊ '''ပုဗ္ဗယောဂ''' ဆိုသည်မှာ သာမန်ကောင်းမှုကုသိုလ်မျှသာမဟုတ်ဘဲ၊ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုရန်အတွက် အတိတ်ဘဝများစွာကတည်းက စိုက်ထုတ်လေ့ကျင့်ခဲ့သော၊ အထူးသဖြင့် '''ဝိပဿနာဘာဝနာ''' ကို အဆင့်မြင့်စွာ အားထုတ်ခဲ့ဖူးသည့် အလေ့အကျင့်ကောင်း၊ အားထုတ်မှုကောင်းကို ဆိုလိုသည်။ ၎င်းသည် ယခုဘဝတွင် အရိယမဂ်၊ အရိယဖိုလ်နှင့် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်ကဲ့သို့သော ထူးခြားသည့် ဉာဏ်ပညာများ ရရှိရန်အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အခြေခံအကြောင်းတရားနှင့် အဓိကာရကောင်းမှုပင် ဖြစ်ပေသည်။&lt;ref name=&quot;နိဗ္ဗာနဂါမိနိပဋိပဒါ&quot;&gt;သာသနာ့အမွေကို ခံယူခြင်း- ဖားအောက်တောရဆရာတော်&lt;/ref&gt;
&lt;h4&gt;ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန်&lt;/h4&gt;

=== ကိုးကား ===
{{reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ဗုဒ္ဓဘာသာ ဝေါဟာရများ]]
[[ကဏ္ဍ:ပါဠိဝေါဟာရများ]]
[[Category:ဝိပဿနာ]]
&lt;h4&gt;ပြင်ပလင့်များ&lt;/h4&gt;
* {{wikisource-inline|သာသနာ့အမွေကို_ခံယူခြင်း#ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏_သန့်ရှင်းဖို့ရန်_အကြောင်းတရားများ|ပုဗ္ဗယောဂ}}</text>
      <sha1>k9nypx61ux89a4jnrrgjkt1ghg554mn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877780</id>
      <parentid>877779</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T06:02:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Tejinda</username>
        <id>87174</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်၏ အကြောင်းတရားတစ်ခုအဖြစ် ပုဗ္ဗယောဂ */</comment>
      <origin>877780</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11097" sha1="ckagqd73i3b0fnsm7l8tdbm7p3t8su4" xml:space="preserve">{{ဗုဒ္ဓဘာသာ}}
'''ပုဗ္ဗယောဂ'''&lt;ref&gt;ပုဗ္ဗယောဂ (ပု) [ပုဗ္ဗ+ယောဂါ] (၁) ရှေးဘုရားရှင် သာသနာတော်၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်ခြင်း။ (၂) ရှေးဘဝတို့၌ ထိုထို အတတ်ပညာကို အဖန်ဖန်အားထုတ်ခြင်း။ ဣမေ ပဉ္စ မဟာပရိစ္စာဂေ ပရိစ္စဇိတွာ ပုဗ္ဗယောဂပုဗ္ဗစရိယဓမ္မက္ခာန ဉာတတ္ထစရိယာဒယော ပူရေတွာ။ ပဋိ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၁။ ပုဗ္ဗယောဂေါ ပုဗ္ဗေ ဇိနသာသနေ ကမ္မဋ္ဌာနာနုယောဂေါ။ ပုဗ္ဗေ ပုဗ္ဗေ ဝါ တံတံသိပ္ပါယတနာနုယောဂေါ။ ပုဗ္ဗစရိယာ ပါရမီပုညရဏံ၊ တဒနုကုလံ ဝါ ယံကိဉ္စိ ကမ္မံ။ ပဋိသံ၊ဂံ၊၁၅၂။ &lt;/ref&gt; ဆိုသည်မှာ &quot;ရှေးကပြုဖူးသော အားထုတ်မှု&quot; ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ၎င်းသည် ယခုဘဝတွင် တရားထူး၊ ဉာဏ်ထူးများ ရရှိရန်အတွက် အတိတ်ဘဝများစွာကတည်းက စိုက်ထူခဲ့သော အခြေခံအုတ်မြစ်ကောင်းမှုများကို ရည်ညွှန်းပါသည်။

=== အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက် နှင့် သဘောတရား===

ပိဋကတ်ကျမ်းဂန်များတွင် ပုဗ္ဗယောဂကို အဓိကအားဖြင့် အောက်ပါအတိုင်း တွေ့ရသည်-&lt;br&gt;
၁။  '''ရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းတရားကို အားထုတ်ခဲ့ဖူးခြင်း။'''&lt;br&gt;
၂။  '''ရှေးအတိတ်ဘဝတို့၌ တရားဓမ္မနှင့် သက်ဆိုင်သော အလေ့အကျင့်၊ အားထုတ်မှုများကို အဖန်ဖန် ပြုလုပ်ခဲ့ဖူးခြင်း။'''

ဤအဓိပ္ပာယ်နှစ်ခုစလုံးသည် ယခုဘဝ၏ တရားထူးရရှိရေးအတွက် အလွန်အရေးပါသော အခြေခံအကြောင်းတရားဖြစ်ကြောင်း ညွှန်းဆိုနေပါသည်။

===ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်၏ အကြောင်းတရားတစ်ခုအဖြစ် ပုဗ္ဗယောဂ===

ပုဗ္ဗယောဂ၏ အရေးပါပုံကို [[ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်]] (အပြားအားဖြင့်သိသော [[ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်]]ဉာဏ်) ရရှိခြင်း၏ အကြောင်းတရားများတွင် ထင်ရှားစွာတွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။ [[ဝိသုဒ္ဓိမဂ်]]အဋ္ဌကထာအရ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ် သန့်ရှင်းစင်ကြယ်ရန် အကြောင်း (၅) ပါးရှိပြီး၊ ပုဗ္ဗယောဂသည် ၎င်းတို့ထဲတွင် အရေးအကြီးဆုံး အင်္ဂါရပ်တစ်ခု ဖြစ်သည်-

# '''အဓိဂမ''' - ယခုဘဝတွင် အရိယမဂ်ဉာဏ်၊ ဖိုလ်ဉာဏ်သို့ ဆိုက်ရောက်ခြင်း။
# '''[[ပရိယတ္တိ]]''' - ဘုရားရှင်၏ တရားစကားတော်များကို သင်ယူခြင်း။
# '''သဝန''' - တရားတော်ကို အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြုကာ နာယူခြင်း။
# '''ပရိပုစ္ဆာ''' - ခက်ခဲသော အနက်အဓိပ္ပာယ်များကို မေးမြန်းစုံစမ်းခြင်း။
# '''ပုဗ္ဗယောဂ''' - ရှေးဘဝများက ပြုလုပ်ခဲ့သော အားထုတ်မှု။

သမ္မောဟဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာက ဤအချက်ကို ပိုမိုရှင်းလင်းစေရန် &quot;ပရိယတ္တိ၊ သဝန၊ ပရိပုစ္ဆာတို့သည် ရှေးဘဝက ရှိချင်မှရှိမည်။ သို့သော် '''ပုဗ္ဗယောဂ''' ဟူသော သင်္ခါရတရားတို့ကို ဝိပဿနာရှုပွားခဲ့ဖူးခြင်း မရှိဘဲ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်ကို ရရှိခြင်းမည်သည် မရှိနိုင်&quot; ဟု ဆိုထားသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ဝိပဿနာအားထုတ်မှုဟူသော ပုဗ္ဗယောဂသည် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အကြောင်းရင်းခံ ဖြစ်သည်။

=== ပုဗ္ဗယောဂ၏ အဆင့်အတန်း===

ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာက ပုဗ္ဗယောဂကို ပိုမိုတိကျစွာ ဖွင့်ဆိုထားသည်-

&gt; &quot;ပုဗ္ဗယောဂ မည်သည်မှာ ရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်အတွင်း၌ ဆွမ်းခံအသွားအပြန်တွင်ပင် [[ကမ္မဋ္ဌာန်း]]ကို မပြတ်ပွားများအားထုတ်ခြင်း (ဂတပစ္စာဂတိကဝတ်) ဖြင့် '''[[သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်]]''' တိုင်အောင် ဝိပဿနာကို အားထုတ်ခဲ့ဖူးခြင်း ဖြစ်သည်။&quot;

ဤဖွင့်ဆိုချက်အရ ပုဗ္ဗယောဂနှင့် ပြည့်စုံသူသည်-
* '''[[နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်]]''' (ရုပ်နာမ်တို့ကို ပိုင်းခြားသိသောဉာဏ်)
* '''[[ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်]]''' (အကြောင်းအကျိုးကို ပိုင်းခြားသိသောဉာဏ်)
* '''သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်''' (သင်္ခါရတရားတို့အပေါ် လျစ်လျူရှုနိုင်သော အဆင့်မြင့်ဝိပဿနာဉာဏ်) တို့ကို ရှေးဘဝကတည်းက ရရှိခဲ့ပြီးသူ ဖြစ်သည်။

=== ပုဗ္ဗယောဂသည် အဓိကာရကောင်းမှုပင်ဖြစ်ခြင်း===

ဤသို့ ရှေးဘဝများကတည်းက စူးစိုက်အားထုတ်ခဲ့သော [[ဝိပဿနာ]]ကျင့်စဉ်ကိုပင် '''[[အဓိကာရကောင်းမှု]]ကုသိုလ်''' ဟု ခေါ်ဆိုပါသည်။ ၎င်းသည် မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ရရှိရေးအတွက် အခြေခံအကျဆုံးနှင့် အခရာအကျဆုံးသော ပါရမီဖြည့်ကျင့်မှု ဖြစ်သည်။ ဤအားထုတ်မှုသည်-
* '''ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့''' ဖြစ်သည် - အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဝိပဿနာသည် [[ဝိဇ္ဇာ]] (၈) ပါးတွင် တစ်ပါးအပါအဝင်ဖြစ်၍ အမှန်တရားကို သိမြင်နိုင်သော ပညာစွမ်းရည်ကို ပေးသည်။
* '''စရဏမျိုးစေ့''' ဖြစ်သည် - အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဝိပဿနာသည် [[စရဏ]]တရား (၁၅) ပါးတွင် &quot;ပညာ&quot; အဖြစ်ပါဝင်၍ ကောင်းသောအကျင့်ကို ဖြစ်စေသည်။

=== နိဂုံး===

နိဂုံးချုပ်ရလျှင်၊ '''ပုဗ္ဗယောဂ''' ဆိုသည်မှာ သာမန်ကောင်းမှုကုသိုလ်မျှသာမဟုတ်ဘဲ၊ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုရန်အတွက် အတိတ်ဘဝများစွာကတည်းက စိုက်ထုတ်လေ့ကျင့်ခဲ့သော၊ အထူးသဖြင့် '''ဝိပဿနာဘာဝနာ''' ကို အဆင့်မြင့်စွာ အားထုတ်ခဲ့ဖူးသည့် အလေ့အကျင့်ကောင်း၊ အားထုတ်မှုကောင်းကို ဆိုလိုသည်။ ၎င်းသည် ယခုဘဝတွင် အရိယမဂ်၊ အရိယဖိုလ်နှင့် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်ကဲ့သို့သော ထူးခြားသည့် ဉာဏ်ပညာများ ရရှိရန်အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အခြေခံအကြောင်းတရားနှင့် အဓိကာရကောင်းမှုပင် ဖြစ်ပေသည်။&lt;ref name=&quot;နိဗ္ဗာနဂါမိနိပဋိပဒါ&quot;&gt;သာသနာ့အမွေကို ခံယူခြင်း- ဖားအောက်တောရဆရာတော်&lt;/ref&gt;
&lt;h4&gt;ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန်&lt;/h4&gt;

=== ကိုးကား ===
{{reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ဗုဒ္ဓဘာသာ ဝေါဟာရများ]]
[[ကဏ္ဍ:ပါဠိဝေါဟာရများ]]
[[Category:ဝိပဿနာ]]
&lt;h4&gt;ပြင်ပလင့်များ&lt;/h4&gt;
* {{wikisource-inline|သာသနာ့အမွေကို_ခံယူခြင်း#ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏_သန့်ရှင်းဖို့ရန်_အကြောင်းတရားများ|ပုဗ္ဗယောဂ}}</text>
      <sha1>ckagqd73i3b0fnsm7l8tdbm7p3t8su4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>စိန့်မေရီ ကာသီဒြယ်</title>
    <ns>0</ns>
    <id>271196</id>
    <revision>
      <id>877758</id>
      <timestamp>2025-06-14T04:43:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pho Sai</username>
        <id>45037</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1286353524|St. Mary's Cathedral, Yangon]]&quot; စာမျက်နှာကို ဘာသာပြန်ရင်း ဖန်တီးခဲ့သည်</comment>
      <origin>877758</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16938" sha1="iyks17vqzpbml2ze86zkz4g08aruw82" xml:space="preserve">{{Infobox church
| name = စိန့်မေရီ ကာသီဒြယ်
| fullname = Saint Mary's Cathedral
| image = 2016_Rangun,_Katedra_Najświętszej_Maryi_Panny_(01).jpg
| image_size = 
| alt = 
| caption = 
| pushpin map = Burma
| pushpin label position = E
| pushpin map alt = 
| pushpin mapsize = 
| map caption = 
| coordinates = {{Coord|16|46|42.81|N|96|9|55.60|E|region:MM_type:landmark|display=inline,title}}
| osgraw = &lt;!--  TEXT --&gt;
| osgridref = &lt;!-- {{gbmappingsmall|TEXT}} --&gt;
| location = အမှတ်(၃၇၂)၊ [[ဗိုလ်အောင်ကျော်လမ်း]]နှင့် [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းလမ်း]]ထောင့်၊ [[ဗိုလ်တထောင်မြို့နယ်]]၊ [[ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး]]။
| country = {{MMR}}
| denomination = [[ကက်သလစ် အသင်းတော်|ရိုမန် ကက်သလစ်]]
| churchmanship = 
| membership = 
| attendance = 
| website = &lt;!-- {{URL|example.com}} --&gt;
| former name = 
| bull date = 
| founded date = &lt;!---{{start date|YYYY|MM|DD}}---&gt;
| founder = 
| dedication = 
| dedicated date = 
| consecrated date = ၁၉၁၀
| cult = 
| relics = 
| events = 
| past bishop = 
| people = 
| status = 
| functional status = 
| heritage designation = ရန်ကုန်မြို့ပြအမွေအနှစ်
| designated date = ၁၉၉၆
| architect = [[:en:Joseph Cuypers|ဂျိုးဆပ် ကိုင်းပါ့စ်]]
| architectural type = 
| style = [[:en:Gothic Revival|ခေတ်သစ် ဂေါ့သ ဗိသုကာ]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.flickr.com/photos/23268776@N03/2347169091/in/set-72157604093674232/|title=St Mary's Cathedral - Rangoon - 1908|last=DBHKer|date=18 February 2006|work=Flickr|accessdate=10 March 2012}}&lt;/ref&gt;
| groundbreaking = ၁၈၉၅
| completed date = ၁၈၉၉
| construction cost = 
| closed date = 
| demolished date = 
| capacity = 
| length = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| width = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| width nave = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| height = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| diameter = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| other dimensions = 
| floor count = 
| floor area = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| dome quantity = 
| dome height outer = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| dome height inner = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| dome dia outer = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| dome dia inner = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| spire quantity = 
| spire height = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| materials = 
| bells = 
| bells hung = 
| bell weight = &lt;!-- {{CwtQtrLb to kg|}} --&gt;
| parish = 
| deanery = 
| archdeaconry = 
| episcopalarea = 
| archdiocese = 
| metropolis = 
| diocese = 
| province = 
| presbytery = 
| synod = 
| circuit = 
| district = 
| division = 
| subdivision = 
| archbishop = 
| bishop = 
| dean = 
| provost = 
| provost-rector = 
| viceprovost = 
| subdean = 
| precentor = 
| chancellor = 
| canonchancellor = 
| canon = 
| canonmissioner = 
| canonpastor = 
| canontreasurer = 
| succentor = 
| archdeacon = 
| prebendary = 
| rector = 
| vicar = 
| curate = 
| priestincharge = 
| priest = 
| asstpriest = 
| minister = 
| assistant = 
| honpriest = 
| deacon = 
| seniorpastor = 
| pastor = 
| abbot = 
| chaplain = 
| reader = 
| student intern = 
| organistdom = 
| director = 
| organist = 
| organscholar = 
| chapterclerk = 
| laychapter = 
| warden = 
| verger = 
| businessmgr = 
| liturgycoord = 
| reledu = 
| rcia = 
| youthmin = 
| flowerguild = 
| musicgroup = 
| parishadmin = 
| serversguild = 
| logo = 
| logosize = 
| logolink = 
| logoalt = 
| native_name = 
| native_name_lang = en
}}{{Infobox designation list|right|designation1=Yangon}}
[[ဖိုင်:St_Mary_Cathedral_Rangoon.JPG|thumb| ၁၈၉၀ ပြည့်နှစ်များမှ စိန့်မေရီ ကာသီဒြယ် ဓာတ်ပုံ]]
[[ဖိုင်:Inside_St._Mary's_Cathedral,_Yangon_Mike_Krüger_200226_1.jpg|thumb| ဘုရားကျောင်း အတွင်းပိုင်း ပုံစံ]]
[[ဖိုင်:St_mary_chair.jpg|thumb| ဘုရားကျောင်း အတွင်းပိုင်း တစ်နေရာ]]
'''စိန့်မေရီ ကာသီဒြယ်''' သို့မဟုတ် '''Immaculate Conception Cathedral''' သည် [[ရန်ကုန်မြို့]]၊ [[ဗိုလ်တထောင်မြို့နယ်|ဗိုလ်တစ်ထောင်မြို့နယ်]]၊ [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းလမ်း]]နှင့် [[ဗိုလ်အောင်ကျော်လမ်း]]ထောင့်တွင် တည်ရှိသော [[ကက်သလစ် အသင်းတော်|ကက်သလစ်]] [[ကသီဒရယ် ဘုရားရှိခိုးကျောင်း|ကသီဒရယ် ဘုရားကျောင်း]]တစ်ကျောင်းဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=2iQBAwAAQBAJ|title=Footfalls Echo in the Memory: A Life with the Colonial Education Service and the British Council in Asia|date=2009-12-14|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.gcatholic.org/churches/asia/2607.htm|title=Cathedral of the Immaculate Conception, Yangon, Yangon, Myanmar|archivedate=2016-04-08}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=6p9tBAAAQBAJ|title=DK Eyewitness Travel Guide Myanmar (Burma)|date=2014-10-01|language=en}}&lt;/ref&gt; ဘုရားကျောင်း၏ အပြင်ဘက်တွင် အနီရောင်အုတ်ကွက်ပုံစံပြုလုပ်ထားပြီး ခေါင်းလောင်းမျှော်စင်လည်း ပါဝင်သည်။ ၎င်းကို ဒတ်ခ်ျဗိသုကာပညာရှင် ဂျိုးဇက် ကိုင်းပါစ် (Joseph Cuypers) က ဒီဇိုင်းရေးဆွဲခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;YDB&quot;&gt;{{Cite news|url=http://www.mmtimes.com/index.php/national-news/6955-ye-deight-bailed-after-church-protest.html|title=Ye Deight given bail after protest|date=3 June 2013}}&lt;/ref&gt;

ဘုရားကျောင်းသည် [[မြန်မာနိုင်ငံ|မြန်မာပြည်]]တွင် အကြီးဆုံး ကာသီဒြယ်ကျောင်းဖြစ်သည်။ ဒေသအခေါ် &quot;[[စိန့်ပေါလ်]] အထက်တန်းကျောင်း&quot; ဟု လူသိများသော ဗိုလ်တစ်ထောင်မြို့နယ်၊ အမှတ်(၆)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်းသည် ဘုရားကျောင်း၏ ခြံဝန်းနှင့် တဆက်တည်းတည်ရှိသည်။ သို့ရာတွင် မျက်မှောက်ခေတ်ကာလ၌ [[ကက်သလစ် အသင်းတော်|ကက်သလစ် ဘုရားကျောင်း]]နှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ နှီးနွယ်ပတ်သက်ခြင်း မရှိတော့ပေ။

== ဗိသုကာလက်ရာနှင့် နောက်ခံသမိုင်း ==
၁၈၉၅ ခုနှစ်၌ တည်ဆောက်ရေး စတင်ခဲ့ပြီး ၁၈၉၉ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့တွင် အိန္ဒိယအစိုးရထံမှ မြေယာထောက်ပံ့မှုဖြင့် ပြီးစီးခဲ့သည်။ ထိုခေတ်ကာလက [[အောက်မြန်မာပြည်|မြန်မာနိုင်ငံအောက်ပိုင်း]]သည် ဗြိတိသျှအိန္ဒိယ၏ ပြည်နယ်တစ်ခုအဆင့်မျှသာဖြစ်သည်။ ရာစုနှစ် ၂ ခုနီးပါး သက်တမ်းရှိပြီဖြစ်သော စိန့်မေရီ ကာသီဒြယ် ဘုရားကျောင်းကြီးသည် [[၁၉၃၀ ပဲခူးငလျင်|၁၉၃၀ ခုနှစ်တွင် လှုပ်ခတ်ခဲ့သော ငလျင်]]တွင် အနည်းငယ်မျှသာ ပျက်စီးခဲ့ပြီး [[ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်|ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]] ဂျပန်တို့၏ ကျူးကျော်မှုကာလတွင်လည်း တစုံတရာ ပျက်စီးမှုမရှိဘဲ ကျော်လွှားနိုင်ခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် မဟာမိတ်တပ်များ ရန်ကုန်သို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်သိမ်းပိုက်စဉ်ကာလတွင် ဘုရားကျောင်း၏ မှန်စွန်းများ ပျက်စီးခဲ့ရလေသည်။&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=-kWCjgEACAAJ|title=From Burma to Rome: A Journey Into the Catholic Church|date=2015|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ဘုန်းတော်ကြီး [[ဘီဂန်းဒက်|ပေါလ် ဘီဂန်းဒက်]] ကြိုးပမ်းမှု ===
ပါရီ နိုင်ငံခြားသာသနာပြုအဖွဲ့မှ မြန်မာပြည်၏ ရိုမန်ကက်သလစ်သာသနာပြု ဘုန်းတော်ကြီး [[ဘီဂန်းဒက်|ပေါလ် ဘီဂန်းဒက်]] (၁၈၅၆-၁၈၉၄) သည် သူ မကွယ်လွန်မီက ရန်ကုန်မြို့တော်ရှိ ကက်သလစ်သာသနာတော် ကျယ်ပြန့်လာသည့်အတွက် ပို၍ကြီးမားသည့် ဘုရားကျောင်းသစ်ကြီးတစ်ခု တည်ထားနိုင်ရေး စီစဉ်ခဲ့သည်။ အဆောက်အဦ၏ ပုံစံအား မြို့ပြဒေသနှင့်ကိုက်ညီစေမည့် အရွယ်အစားရှိရန်နှင့် အကောင်းဆုံးဗိသုကာဒီဇိုင်းပုံစံဖြင့် တည်ဆောက်ရန် အစီအစဉ်ချခဲ့သည်။

သင့်လျော်မည့် မြေနေရာအား စိန့်ပေါလ် အထက်တန်းကျောင်း အရှေ့ဘက် တစ်ဆယ့်ငါးဧကကျော်ရှိသည့် မြေကွက်တစ်ကွက်ကို တွေ့ရှိသဖြင့် ဘုန်းတော်ကြီးက ဘုရားကျောင်းတည်ထားနိုင်ရန် ဗမာပြည်အစိုးရထံ ရောင်းချခွင့်ပြုရန် လျှောက်ထားခဲ့သည်။


ပေါလ် သည် ၎င်း၏အသနားခံစာတွင် လွန်ခဲ့သည့်နှစ်အနည်းငယ်က အခြားခရစ်ယာန်အသိုင်းအဝိုင်းများအား အစိုးရ၏ ခွင့်ပြုပေးခဲ့မှုများအပေါ် အခြေခံထားကြောင်း ၎င်း၏ပြန်ကြားချက်တွင် ထောက်ပြခဲ့သည်။

၁၈၉၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၃ ရက်နေ့တွင် အိန္ဒိယအစိုးရသည် [[မဟာဗန္ဓုလပန်းခြံလမ်း|ဘားလမ်း]]ရှိ ဘုရားရှိခိုးကျောင်းနေရာအား ရောင်းချခြင်းနှင့် အသစ်တည်ဆောက်ခြင်းအတွက် ရရှိသော ထောက်ပံ့ငွေများကို ပိတ်ဆို့အရေးယူထားကြောင်း အကြောင်းကြားခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် ဘုရားကျောင်း တည်ဆောက်ရေး မစခင်မှာပင် ဘုန်းတော်ကြီး ပေါလ် ဘီဂန်းဒက် ကွယ်လွန်သွားခဲ့၏။

=== ဘေးအန္တရာယ်ကျရောက်မှုများ ===
[[၁၉၃၀ ပဲခူးငလျင်|၁၉၃၀ ခုနှစ် မေလ ၅ ရက်နေ့တွင့် လှုပ်ခတ်ခဲ့သည့် ငလျင်]]ကြောင့် ရန်ကုန်မြို့တော်တွင် ပျက်စီးမှုများရှိခဲ့သော်လည်း ဘုရားကျောင်း အဆောက်အဦသည် ငလျင်ဒဏ်ကို ကြံကြံခံနိုင်ခဲ့ပြီး နံရံအချို့တွင် အက်ကွဲကြောင်း အနည်းငယ်သာဖြစ်ခဲ့သည်။ မျှော်စင်နှစ်ခု ဘေးရှိ ခုံးနှစ်ခုမှာ ဆိုးရွားစွာ အက်ကွဲသွားခဲ့သော်လည်း လအနည်းငယ်အတွင်း ပြုပြင်မှု ပြီးစီးခဲ့သည်။

ဘုရားကျောင်းသည် ၁၉၄၁-၄၂ ခုနှစ် ဂျပန်တို့၏ ဗုံးဒဏ်ကို ကြံကြံခံကျော်လွှားနိုင်ခဲ့သော်လည်း ၁၉၄၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့ မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့တို့၏ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အရောင်ချယ်သထားသည့် မှန်ပြတင်းများအားလုံး ကြေမွပျက်စီးသွားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အား သာမန်ပြည်တွင်းထုတ် မျက်မှန်များဖြင့် ပြန်လည်ပြုပြင်ခဲ့သည်။

၂၀၀၈ ခုနှစ် မေလ ၂ ရက်နေ့တွင် တိုက်ခတ်ခဲ့သည် [[နာဂစ်မုန်တိုင်း]]ဒဏ်ကြောင့် ဘုရားရှိခိုးကျောင်း မှန်ပြတင်းများအားလုံး ပြင်းပြင်းထန်ထန် ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့ရပြန်သည်။ ယခုအကြိမ်တွင် ပျက်စီးသွားသည့် မှန်များကို ပြုပြင်ရန် ကုန်ကျစရိတ်များပြားသောကြောင့် တာပေါ်လင်အခင်းများကိုသာ အသုံးပြုခဲ့လေသည်။

== အချက်အလက် ==
'''ဘုရားကျောင်းလိပ်စာ''':   ၃၇၂၊ ဗိုလ်အောင်ကျော်လမ်း၊ ဗိုလ်တစ်ထောင်မြို့နယ်၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး။ ဖုန်း:  (၉၅)-၁-၂၄၅၆၄၇

* နေ့စဥ်ဝတ်ပြုချိန်:  နံနက် ၆း၀၀ (အင်္ဂလိပ်)၊ ညနေ ၅း၀၀ (အင်္ဂလိပ်)။
* တနင်္ဂနွေနေ့ ဝတ်ပြုချိန်: နံနက် ၆း၀၀ (အင်္ဂလိပ်)၊ နံနက် ၈း၀၀ (အင်္ဂလိပ်)၊ ညနေ ၅း၀၀ (မြန်မာ)။

== နောက်ထပ်ဖတ်ရှုရန် ==

* [[ရှေးဟောင်း အမွေအနှစ် အဆောက်အအုံများ၊ ရန်ကုန်|ရန်ကုန်မြို့တော် အမွေအနှစ်စာရင်း]]

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}{{Authority control}}
[[ကဏ္ဍ:ရန်ကုန်မြို့ရှိ အဆောက်အအုံများ]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကက်သလစ်ဘုရားကျောင်းများ]]
[[ကဏ္ဍ:ဝီကီဒေတာရှိ ကိုဩဒိနိတ်များ]]</text>
      <sha1>iyks17vqzpbml2ze86zkz4g08aruw82</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877761</id>
      <parentid>877758</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T04:47:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pho Sai</username>
        <id>45037</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>877761</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16885" sha1="0srq51vt6ozm04rk9wgyyjtjgybbuk1" xml:space="preserve">{{Infobox church
| name = စိန့်မေရီ ကာသီဒြယ်
| fullname = Saint Mary's Cathedral
| image = 2016_Rangun,_Katedra_Najświętszej_Maryi_Panny_(01).jpg
| image_size = 
| alt = 
| caption = 
| pushpin map = Burma
| pushpin label position = E
| pushpin map alt = 
| pushpin mapsize = 
| map caption = 
| coordinates = {{Coord|16|46|42.81|N|96|9|55.60|E|region:MM_type:landmark|display=inline,title}}
| osgraw = &lt;!--  TEXT --&gt;
| osgridref = &lt;!-- {{gbmappingsmall|TEXT}} --&gt;
| location = အမှတ်(၃၇၂)၊ [[ဗိုလ်အောင်ကျော်လမ်း]]နှင့် [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းလမ်း]]ထောင့်၊ [[ဗိုလ်တထောင်မြို့နယ်]]၊ [[ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး]]။
| country = {{MMR}}
| denomination = [[ကက်သလစ် အသင်းတော်|ရိုမန် ကက်သလစ်]]
| churchmanship = 
| membership = 
| attendance = 
| website = &lt;!-- {{URL|example.com}} --&gt;
| former name = 
| bull date = 
| founded date = &lt;!---{{start date|YYYY|MM|DD}}---&gt;
| founder = 
| dedication = 
| dedicated date = 
| consecrated date = ၁၉၁၀
| cult = 
| relics = 
| events = 
| past bishop = 
| people = 
| status = 
| functional status = 
| heritage designation = ရန်ကုန်မြို့ပြအမွေအနှစ်
| designated date = ၁၉၉၆
| architect = [[:en:Joseph Cuypers|ဂျိုးဆပ် ကိုင်းပါ့စ်]]
| architectural type = 
| style = [[:en:Gothic Revival|ခေတ်သစ် ဂေါ့သ ဗိသုကာ]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.flickr.com/photos/23268776@N03/2347169091/in/set-72157604093674232/|title=St Mary's Cathedral - Rangoon - 1908|last=DBHKer|date=18 February 2006|work=Flickr|accessdate=10 March 2012}}&lt;/ref&gt;
| groundbreaking = ၁၈၉၅
| completed date = ၁၈၉၉
| construction cost = 
| closed date = 
| demolished date = 
| capacity = 
| length = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| width = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| width nave = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| height = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| diameter = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| other dimensions = 
| floor count = 
| floor area = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| dome quantity = 
| dome height outer = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| dome height inner = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| dome dia outer = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| dome dia inner = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| spire quantity = 
| spire height = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| materials = 
| bells = 
| bells hung = 
| bell weight = &lt;!-- {{CwtQtrLb to kg|}} --&gt;
| parish = 
| deanery = 
| archdeaconry = 
| episcopalarea = 
| archdiocese = 
| metropolis = 
| diocese = 
| province = 
| presbytery = 
| synod = 
| circuit = 
| district = 
| division = 
| subdivision = 
| archbishop = 
| bishop = 
| dean = 
| provost = 
| provost-rector = 
| viceprovost = 
| subdean = 
| precentor = 
| chancellor = 
| canonchancellor = 
| canon = 
| canonmissioner = 
| canonpastor = 
| canontreasurer = 
| succentor = 
| archdeacon = 
| prebendary = 
| rector = 
| vicar = 
| curate = 
| priestincharge = 
| priest = 
| asstpriest = 
| minister = 
| assistant = 
| honpriest = 
| deacon = 
| seniorpastor = 
| pastor = 
| abbot = 
| chaplain = 
| reader = 
| student intern = 
| organistdom = 
| director = 
| organist = 
| organscholar = 
| chapterclerk = 
| laychapter = 
| warden = 
| verger = 
| businessmgr = 
| liturgycoord = 
| reledu = 
| rcia = 
| youthmin = 
| flowerguild = 
| musicgroup = 
| parishadmin = 
| serversguild = 
| logo = 
| logosize = 
| logolink = 
| logoalt = 
| native_name = 
| native_name_lang = en
}}
{{Infobox designation list|right|designation1=Yangon}}
[[ဖိုင်:St_Mary_Cathedral_Rangoon.JPG|thumb| ၁၈၉၀ ပြည့်နှစ်များမှ စိန့်မေရီ ကာသီဒြယ် ဓာတ်ပုံ]]
[[ဖိုင်:Inside_St._Mary's_Cathedral,_Yangon_Mike_Krüger_200226_1.jpg|thumb| ဘုရားကျောင်း အတွင်းပိုင်း ပုံစံ]]
[[ဖိုင်:St_mary_chair.jpg|thumb| ဘုရားကျောင်း အတွင်းပိုင်း တစ်နေရာ]]

'''စိန့်မေရီ ကာသီဒြယ်'''သည် [[ရန်ကုန်မြို့]]၊ [[ဗိုလ်တထောင်မြို့နယ်|ဗိုလ်တစ်ထောင်မြို့နယ်]]၊ [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းလမ်း]]နှင့် [[ဗိုလ်အောင်ကျော်လမ်း]]ထောင့်တွင် တည်ရှိသော [[ကက်သလစ် အသင်းတော်|ကက်သလစ်]] [[ကသီဒရယ် ဘုရားရှိခိုးကျောင်း|ကသီဒရယ် ဘုရားကျောင်း]]တစ်ကျောင်းဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=2iQBAwAAQBAJ|title=Footfalls Echo in the Memory: A Life with the Colonial Education Service and the British Council in Asia|date=2009-12-14|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.gcatholic.org/churches/asia/2607.htm|title=Cathedral of the Immaculate Conception, Yangon, Yangon, Myanmar|archivedate=2016-04-08}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=6p9tBAAAQBAJ|title=DK Eyewitness Travel Guide Myanmar (Burma)|date=2014-10-01|language=en}}&lt;/ref&gt; ဘုရားကျောင်း၏ အပြင်ဘက်တွင် အနီရောင်အုတ်ကွက်ပုံစံပြုလုပ်ထားပြီး ခေါင်းလောင်းမျှော်စင်လည်း ပါဝင်သည်။ ၎င်းကို ဒတ်ခ်ျဗိသုကာပညာရှင် ဂျိုးဇက် ကိုင်းပါစ် (Joseph Cuypers) က ဒီဇိုင်းရေးဆွဲခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;YDB&quot;&gt;{{Cite news|url=http://www.mmtimes.com/index.php/national-news/6955-ye-deight-bailed-after-church-protest.html|title=Ye Deight given bail after protest|date=3 June 2013}}&lt;/ref&gt;

ဘုရားကျောင်းသည် [[မြန်မာနိုင်ငံ|မြန်မာပြည်]]တွင် အကြီးဆုံး ကာသီဒြယ်ကျောင်းဖြစ်သည်။ ဒေသအခေါ် &quot;[[စိန့်ပေါလ်]] အထက်တန်းကျောင်း&quot; ဟု လူသိများသော ဗိုလ်တစ်ထောင်မြို့နယ်၊ အမှတ်(၆)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်းသည် ဘုရားကျောင်း၏ ခြံဝန်းနှင့် တဆက်တည်းတည်ရှိသည်။ သို့ရာတွင် မျက်မှောက်ခေတ်ကာလ၌ [[ကက်သလစ် အသင်းတော်|ကက်သလစ် ဘုရားကျောင်း]]နှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ နှီးနွယ်ပတ်သက်ခြင်း မရှိတော့ပေ။

== ဗိသုကာလက်ရာနှင့် နောက်ခံသမိုင်း ==
၁၈၉၅ ခုနှစ်၌ တည်ဆောက်ရေး စတင်ခဲ့ပြီး ၁၈၉၉ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့တွင် အိန္ဒိယအစိုးရထံမှ မြေယာထောက်ပံ့မှုဖြင့် ပြီးစီးခဲ့သည်။ ထိုခေတ်ကာလက [[အောက်မြန်မာပြည်|မြန်မာနိုင်ငံအောက်ပိုင်း]]သည် ဗြိတိသျှအိန္ဒိယ၏ ပြည်နယ်တစ်ခုအဆင့်မျှသာဖြစ်သည်။ ရာစုနှစ် ၂ ခုနီးပါး သက်တမ်းရှိပြီဖြစ်သော စိန့်မေရီ ကာသီဒြယ် ဘုရားကျောင်းကြီးသည် [[၁၉၃၀ ပဲခူးငလျင်|၁၉၃၀ ခုနှစ်တွင် လှုပ်ခတ်ခဲ့သော ငလျင်]]တွင် အနည်းငယ်မျှသာ ပျက်စီးခဲ့ပြီး [[ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်|ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]] ဂျပန်တို့၏ ကျူးကျော်မှုကာလတွင်လည်း တစုံတရာ ပျက်စီးမှုမရှိဘဲ ကျော်လွှားနိုင်ခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် မဟာမိတ်တပ်များ ရန်ကုန်သို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်သိမ်းပိုက်စဉ်ကာလတွင် ဘုရားကျောင်း၏ မှန်စွန်းများ ပျက်စီးခဲ့ရလေသည်။&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=-kWCjgEACAAJ|title=From Burma to Rome: A Journey Into the Catholic Church|date=2015|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ဘုန်းတော်ကြီး [[ဘီဂန်းဒက်|ပေါလ် ဘီဂန်းဒက်]] ကြိုးပမ်းမှု ===
ပါရီ နိုင်ငံခြားသာသနာပြုအဖွဲ့မှ မြန်မာပြည်၏ ရိုမန်ကက်သလစ်သာသနာပြု ဘုန်းတော်ကြီး [[ဘီဂန်းဒက်|ပေါလ် ဘီဂန်းဒက်]] (၁၈၅၆-၁၈၉၄) သည် သူ မကွယ်လွန်မီက ရန်ကုန်မြို့တော်ရှိ ကက်သလစ်သာသနာတော် ကျယ်ပြန့်လာသည့်အတွက် ပို၍ကြီးမားသည့် ဘုရားကျောင်းသစ်ကြီးတစ်ခု တည်ထားနိုင်ရေး စီစဉ်ခဲ့သည်။ အဆောက်အဦ၏ ပုံစံအား မြို့ပြဒေသနှင့်ကိုက်ညီစေမည့် အရွယ်အစားရှိရန်နှင့် အကောင်းဆုံးဗိသုကာဒီဇိုင်းပုံစံဖြင့် တည်ဆောက်ရန် အစီအစဉ်ချခဲ့သည်။

သင့်လျော်မည့် မြေနေရာအား စိန့်ပေါလ် အထက်တန်းကျောင်း အရှေ့ဘက် တစ်ဆယ့်ငါးဧကကျော်ရှိသည့် မြေကွက်တစ်ကွက်ကို တွေ့ရှိသဖြင့် ဘုန်းတော်ကြီးက ဘုရားကျောင်းတည်ထားနိုင်ရန် ဗမာပြည်အစိုးရထံ ရောင်းချခွင့်ပြုရန် လျှောက်ထားခဲ့သည်။


ပေါလ် သည် ၎င်း၏အသနားခံစာတွင် လွန်ခဲ့သည့်နှစ်အနည်းငယ်က အခြားခရစ်ယာန်အသိုင်းအဝိုင်းများအား အစိုးရ၏ ခွင့်ပြုပေးခဲ့မှုများအပေါ် အခြေခံထားကြောင်း ၎င်း၏ပြန်ကြားချက်တွင် ထောက်ပြခဲ့သည်။

၁၈၉၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၃ ရက်နေ့တွင် အိန္ဒိယအစိုးရသည် [[မဟာဗန္ဓုလပန်းခြံလမ်း|ဘားလမ်း]]ရှိ ဘုရားရှိခိုးကျောင်းနေရာအား ရောင်းချခြင်းနှင့် အသစ်တည်ဆောက်ခြင်းအတွက် ရရှိသော ထောက်ပံ့ငွေများကို ပိတ်ဆို့အရေးယူထားကြောင်း အကြောင်းကြားခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် ဘုရားကျောင်း တည်ဆောက်ရေး မစခင်မှာပင် ဘုန်းတော်ကြီး ပေါလ် ဘီဂန်းဒက် ကွယ်လွန်သွားခဲ့၏။

=== ဘေးအန္တရာယ်ကျရောက်မှုများ ===
[[၁၉၃၀ ပဲခူးငလျင်|၁၉၃၀ ခုနှစ် မေလ ၅ ရက်နေ့တွင့် လှုပ်ခတ်ခဲ့သည့် ငလျင်]]ကြောင့် ရန်ကုန်မြို့တော်တွင် ပျက်စီးမှုများရှိခဲ့သော်လည်း ဘုရားကျောင်း အဆောက်အဦသည် ငလျင်ဒဏ်ကို ကြံကြံခံနိုင်ခဲ့ပြီး နံရံအချို့တွင် အက်ကွဲကြောင်း အနည်းငယ်သာဖြစ်ခဲ့သည်။ မျှော်စင်နှစ်ခု ဘေးရှိ ခုံးနှစ်ခုမှာ ဆိုးရွားစွာ အက်ကွဲသွားခဲ့သော်လည်း လအနည်းငယ်အတွင်း ပြုပြင်မှု ပြီးစီးခဲ့သည်။

ဘုရားကျောင်းသည် ၁၉၄၁-၄၂ ခုနှစ် ဂျပန်တို့၏ ဗုံးဒဏ်ကို ကြံကြံခံကျော်လွှားနိုင်ခဲ့သော်လည်း ၁၉၄၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့ မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့တို့၏ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အရောင်ချယ်သထားသည့် မှန်ပြတင်းများအားလုံး ကြေမွပျက်စီးသွားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အား သာမန်ပြည်တွင်းထုတ် မျက်မှန်များဖြင့် ပြန်လည်ပြုပြင်ခဲ့သည်။

၂၀၀၈ ခုနှစ် မေလ ၂ ရက်နေ့တွင် တိုက်ခတ်ခဲ့သည် [[နာဂစ်မုန်တိုင်း]]ဒဏ်ကြောင့် ဘုရားရှိခိုးကျောင်း မှန်ပြတင်းများအားလုံး ပြင်းပြင်းထန်ထန် ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့ရပြန်သည်။ ယခုအကြိမ်တွင် ပျက်စီးသွားသည့် မှန်များကို ပြုပြင်ရန် ကုန်ကျစရိတ်များပြားသောကြောင့် တာပေါ်လင်အခင်းများကိုသာ အသုံးပြုခဲ့လေသည်။

== သတင်အးချက်အလက် ==
'''ဘုရားကျောင်းလိပ်စာ''':   ၃၇၂၊ ဗိုလ်အောင်ကျော်လမ်း၊ ဗိုလ်တစ်ထောင်မြို့နယ်၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး။ ဖုန်း:  (၉၅)-၁-၂၄၅၆၄၇

* နေ့စဥ်ဝတ်ပြုချိန်:  နံနက် ၆း၀၀ (အင်္ဂလိပ်)၊ ညနေ ၅း၀၀ (အင်္ဂလိပ်)။
* တနင်္ဂနွေနေ့ ဝတ်ပြုချိန်: နံနက် ၆း၀၀ (အင်္ဂလိပ်)၊ နံနက် ၈း၀၀ (အင်္ဂလိပ်)၊ ညနေ ၅း၀၀ (မြန်မာ)။

== နောက်ထပ်ဖတ်ရှုရန် ==

* [[ရှေးဟောင်း အမွေအနှစ် အဆောက်အအုံများ၊ ရန်ကုန်|ရန်ကုန်မြို့ပြ အမွေအနှစ်စာရင်း]]

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

{{Authority control}}

[[ကဏ္ဍ:ရန်ကုန်မြို့ရှိ အဆောက်အအုံများ]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကက်သလစ်ဘုရားကျောင်းများ]]
[[ကဏ္ဍ:ဝီကီဒေတာရှိ ကိုဩဒိနိတ်များ]]</text>
      <sha1>0srq51vt6ozm04rk9wgyyjtjgybbuk1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877762</id>
      <parentid>877761</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T04:49:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pho Sai</username>
        <id>45037</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>877762</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16885" sha1="fm96t179qn32s0pnpx3myf137dvk674" xml:space="preserve">{{Infobox church
| name = စိန့်မေရီ ကာသီဒြယ်
| fullname = Saint Mary's Cathedral
| image = 2016_Rangun,_Katedra_Najświętszej_Maryi_Panny_(01).jpg
| image_size = 
| alt = 
| caption = 
| pushpin map = Burma
| pushpin label position = E
| pushpin map alt = 
| pushpin mapsize = 
| map caption = 
| coordinates = {{Coord|16|46|42.81|N|96|9|55.60|E|region:MM_type:landmark|display=inline,title}}
| osgraw = &lt;!--  TEXT --&gt;
| osgridref = &lt;!-- {{gbmappingsmall|TEXT}} --&gt;
| location = အမှတ်(၃၇၂)၊ [[ဗိုလ်အောင်ကျော်လမ်း]]နှင့် [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းလမ်း]]ထောင့်၊ [[ဗိုလ်တထောင်မြို့နယ်]]၊ [[ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး]]။
| country = {{MMR}}
| denomination = [[ကက်သလစ် အသင်းတော်|ရိုမန် ကက်သလစ်]]
| churchmanship = 
| membership = 
| attendance = 
| website = &lt;!-- {{URL|example.com}} --&gt;
| former name = 
| bull date = 
| founded date = &lt;!---{{start date|YYYY|MM|DD}}---&gt;
| founder = 
| dedication = 
| dedicated date = 
| consecrated date = ၁၉၁၀
| cult = 
| relics = 
| events = 
| past bishop = 
| people = 
| status = 
| functional status = 
| heritage designation = ရန်ကုန်မြို့ပြအမွေအနှစ်
| designated date = ၁၉၉၆
| architect = [[:en:Joseph Cuypers|ဂျိုးဆပ် ကိုင်းပါ့စ်]]
| architectural type = 
| style = [[:en:Gothic Revival|ခေတ်သစ် ဂေါ့သ ဗိသုကာ]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.flickr.com/photos/23268776@N03/2347169091/in/set-72157604093674232/|title=St Mary's Cathedral - Rangoon - 1908|last=DBHKer|date=18 February 2006|work=Flickr|accessdate=10 March 2012}}&lt;/ref&gt;
| groundbreaking = ၁၈၉၅
| completed date = ၁၈၉၉
| construction cost = 
| closed date = 
| demolished date = 
| capacity = 
| length = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| width = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| width nave = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| height = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| diameter = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| other dimensions = 
| floor count = 
| floor area = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| dome quantity = 
| dome height outer = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| dome height inner = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| dome dia outer = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| dome dia inner = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| spire quantity = 
| spire height = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| materials = 
| bells = 
| bells hung = 
| bell weight = &lt;!-- {{CwtQtrLb to kg|}} --&gt;
| parish = 
| deanery = 
| archdeaconry = 
| episcopalarea = 
| archdiocese = 
| metropolis = 
| diocese = 
| province = 
| presbytery = 
| synod = 
| circuit = 
| district = 
| division = 
| subdivision = 
| archbishop = 
| bishop = 
| dean = 
| provost = 
| provost-rector = 
| viceprovost = 
| subdean = 
| precentor = 
| chancellor = 
| canonchancellor = 
| canon = 
| canonmissioner = 
| canonpastor = 
| canontreasurer = 
| succentor = 
| archdeacon = 
| prebendary = 
| rector = 
| vicar = 
| curate = 
| priestincharge = 
| priest = 
| asstpriest = 
| minister = 
| assistant = 
| honpriest = 
| deacon = 
| seniorpastor = 
| pastor = 
| abbot = 
| chaplain = 
| reader = 
| student intern = 
| organistdom = 
| director = 
| organist = 
| organscholar = 
| chapterclerk = 
| laychapter = 
| warden = 
| verger = 
| businessmgr = 
| liturgycoord = 
| reledu = 
| rcia = 
| youthmin = 
| flowerguild = 
| musicgroup = 
| parishadmin = 
| serversguild = 
| logo = 
| logosize = 
| logolink = 
| logoalt = 
| native_name = 
| native_name_lang = en
}}
{{Infobox designation list|right|designation1=Yangon}}
[[ဖိုင်:St_Mary_Cathedral_Rangoon.JPG|thumb| ၁၈၉၀ ပြည့်နှစ်များမှ စိန့်မေရီ ကာသီဒြယ် ဓာတ်ပုံ]]
[[ဖိုင်:Inside_St._Mary's_Cathedral,_Yangon_Mike_Krüger_200226_1.jpg|thumb| ဘုရားကျောင်း အတွင်းပိုင်း ပုံစံ]]
[[ဖိုင်:St_mary_chair.jpg|thumb| ဘုရားကျောင်း အတွင်းပိုင်း တစ်နေရာ]]

'''စိန့်မေရီ ကာသီဒြယ်'''သည် [[ရန်ကုန်မြို့]]၊ [[ဗိုလ်တထောင်မြို့နယ်|ဗိုလ်တစ်ထောင်မြို့နယ်]]၊ [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းလမ်း]]နှင့် [[ဗိုလ်အောင်ကျော်လမ်း]]ထောင့်တွင် တည်ရှိသော [[ကက်သလစ် အသင်းတော်|ကက်သလစ်]] [[ကသီဒရယ် ဘုရားရှိခိုးကျောင်း|ကသီဒရယ် ဘုရားကျောင်း]]တစ်ကျောင်းဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=2iQBAwAAQBAJ|title=Footfalls Echo in the Memory: A Life with the Colonial Education Service and the British Council in Asia|date=2009-12-14|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.gcatholic.org/churches/asia/2607.htm|title=Cathedral of the Immaculate Conception, Yangon, Yangon, Myanmar|archivedate=2016-04-08}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=6p9tBAAAQBAJ|title=DK Eyewitness Travel Guide Myanmar (Burma)|date=2014-10-01|language=en}}&lt;/ref&gt; ဘုရားကျောင်း၏ အပြင်ဘက်တွင် အနီရောင်အုတ်ကွက်ပုံစံပြုလုပ်ထားပြီး ခေါင်းလောင်းမျှော်စင်လည်း ပါဝင်သည်။ ၎င်းကို ဒတ်ခ်ျဗိသုကာပညာရှင် ဂျိုးဇက် ကိုင်းပါစ် (Joseph Cuypers) က ဒီဇိုင်းရေးဆွဲခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;YDB&quot;&gt;{{Cite news|url=http://www.mmtimes.com/index.php/national-news/6955-ye-deight-bailed-after-church-protest.html|title=Ye Deight given bail after protest|date=3 June 2013}}&lt;/ref&gt;

ဘုရားကျောင်းသည် [[မြန်မာနိုင်ငံ|မြန်မာပြည်]]တွင် အကြီးဆုံး ကာသီဒြယ်ကျောင်းဖြစ်သည်။ ဒေသအခေါ် &quot;[[စိန့်ပေါလ်]] အထက်တန်းကျောင်း&quot; ဟု လူသိများသော ဗိုလ်တစ်ထောင်မြို့နယ်၊ အမှတ်(၆)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်းသည် ဘုရားကျောင်း၏ ခြံဝန်းနှင့် တဆက်တည်းတည်ရှိသည်။ သို့ရာတွင် မျက်မှောက်ခေတ်ကာလ၌ [[ကက်သလစ် အသင်းတော်|ကက်သလစ် ဘုရားကျောင်း]]နှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ နှီးနွယ်ပတ်သက်ခြင်း မရှိတော့ပေ။

== ဗိသုကာလက်ရာနှင့် နောက်ခံသမိုင်း ==
၁၈၉၅ ခုနှစ်၌ တည်ဆောက်ရေး စတင်ခဲ့ပြီး ၁၈၉၉ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့တွင် အိန္ဒိယအစိုးရထံမှ မြေယာထောက်ပံ့မှုဖြင့် ပြီးစီးခဲ့သည်။ ထိုခေတ်ကာလက [[အောက်မြန်မာပြည်|မြန်မာနိုင်ငံအောက်ပိုင်း]]သည် ဗြိတိသျှအိန္ဒိယ၏ ပြည်နယ်တစ်ခုအဆင့်မျှသာဖြစ်သည်။ ရာစုနှစ် ၂ ခုနီးပါး သက်တမ်းရှိပြီဖြစ်သော စိန့်မေရီ ကာသီဒြယ် ဘုရားကျောင်းကြီးသည် [[၁၉၃၀ ပဲခူးငလျင်|၁၉၃၀ ခုနှစ်တွင် လှုပ်ခတ်ခဲ့သော ငလျင်]]တွင် အနည်းငယ်မျှသာ ပျက်စီးခဲ့ပြီး [[ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်|ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]] ဂျပန်တို့၏ ကျူးကျော်မှုကာလတွင်လည်း တစုံတရာ ပျက်စီးမှုမရှိဘဲ ကျော်လွှားနိုင်ခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် မဟာမိတ်တပ်များ ရန်ကုန်သို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်သိမ်းပိုက်စဉ်ကာလတွင် ဘုရားကျောင်း၏ မှန်စွန်းများ ပျက်စီးခဲ့ရလေသည်။&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=-kWCjgEACAAJ|title=From Burma to Rome: A Journey Into the Catholic Church|date=2015|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ဘုန်းတော်ကြီး [[ဘီဂန်းဒက်|ပေါလ် ဘီဂန်းဒက်]] ကြိုးပမ်းမှု ===
ပါရီ နိုင်ငံခြားသာသနာပြုအဖွဲ့မှ မြန်မာပြည်၏ ရိုမန်ကက်သလစ်သာသနာပြု ဘုန်းတော်ကြီး [[ဘီဂန်းဒက်|ပေါလ် ဘီဂန်းဒက်]] (၁၈၅၆-၁၈၉၄) သည် သူ မကွယ်လွန်မီက ရန်ကုန်မြို့တော်ရှိ ကက်သလစ်သာသနာတော် ကျယ်ပြန့်လာသည့်အတွက် ပို၍ကြီးမားသည့် ဘုရားကျောင်းသစ်ကြီးတစ်ခု တည်ထားနိုင်ရေး စီစဉ်ခဲ့သည်။ အဆောက်အဦ၏ ပုံစံအား မြို့ပြဒေသနှင့်ကိုက်ညီစေမည့် အရွယ်အစားရှိရန်နှင့် အကောင်းဆုံးဗိသုကာဒီဇိုင်းပုံစံဖြင့် တည်ဆောက်ရန် အစီအစဉ်ချခဲ့သည်။

သင့်လျော်မည့် မြေနေရာအား စိန့်ပေါလ် အထက်တန်းကျောင်း အရှေ့ဘက် တစ်ဆယ့်ငါးဧကကျော်ရှိသည့် မြေကွက်တစ်ကွက်ကို တွေ့ရှိသဖြင့် ဘုန်းတော်ကြီးက ဘုရားကျောင်းတည်ထားနိုင်ရန် ဗမာပြည်အစိုးရထံ ရောင်းချခွင့်ပြုရန် လျှောက်ထားခဲ့သည်။


ပေါလ် သည် ၎င်း၏အသနားခံစာတွင် လွန်ခဲ့သည့်နှစ်အနည်းငယ်က အခြားခရစ်ယာန်အသိုင်းအဝိုင်းများအား အစိုးရ၏ ခွင့်ပြုပေးခဲ့မှုများအပေါ် အခြေခံထားကြောင်း ၎င်း၏ပြန်ကြားချက်တွင် ထောက်ပြခဲ့သည်။

၁၈၉၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၃ ရက်နေ့တွင် အိန္ဒိယအစိုးရသည် [[မဟာဗန္ဓုလပန်းခြံလမ်း|ဘားလမ်း]]ရှိ ဘုရားရှိခိုးကျောင်းနေရာအား ရောင်းချခြင်းနှင့် အသစ်တည်ဆောက်ခြင်းအတွက် ရရှိသော ထောက်ပံ့ငွေများကို ပိတ်ဆို့အရေးယူထားကြောင်း အကြောင်းကြားခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် ဘုရားကျောင်း တည်ဆောက်ရေး မစခင်မှာပင် ဘုန်းတော်ကြီး ပေါလ် ဘီဂန်းဒက် ကွယ်လွန်သွားခဲ့၏။

=== ဘေးအန္တရာယ်ကျရောက်မှုများ ===
[[၁၉၃၀ ပဲခူးငလျင်|၁၉၃၀ ခုနှစ် မေလ ၅ ရက်နေ့တွင့် လှုပ်ခတ်ခဲ့သည့် ငလျင်]]ကြောင့် ရန်ကုန်မြို့တော်တွင် ပျက်စီးမှုများရှိခဲ့သော်လည်း ဘုရားကျောင်း အဆောက်အဦသည် ငလျင်ဒဏ်ကို ကြံကြံခံနိုင်ခဲ့ပြီး နံရံအချို့တွင် အက်ကွဲကြောင်း အနည်းငယ်သာဖြစ်ခဲ့သည်။ မျှော်စင်နှစ်ခု ဘေးရှိ ခုံးနှစ်ခုမှာ ဆိုးရွားစွာ အက်ကွဲသွားခဲ့သော်လည်း လအနည်းငယ်အတွင်း ပြုပြင်မှု ပြီးစီးခဲ့သည်။

ဘုရားကျောင်းသည် ၁၉၄၁-၄၂ ခုနှစ် ဂျပန်တို့၏ ဗုံးဒဏ်ကို ကြံကြံခံကျော်လွှားနိုင်ခဲ့သော်လည်း ၁၉၄၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့ မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့တို့၏ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အရောင်ချယ်သထားသည့် မှန်ပြတင်းများအားလုံး ကြေမွပျက်စီးသွားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အား သာမန်ပြည်တွင်းထုတ် မျက်မှန်များဖြင့် ပြန်လည်ပြုပြင်ခဲ့သည်။

၂၀၀၈ ခုနှစ် မေလ ၂ ရက်နေ့တွင် တိုက်ခတ်ခဲ့သည် [[နာဂစ်မုန်တိုင်း]]ဒဏ်ကြောင့် ဘုရားရှိခိုးကျောင်း မှန်ပြတင်းများအားလုံး ပြင်းပြင်းထန်ထန် ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့ရပြန်သည်။ ယခုအကြိမ်တွင် ပျက်စီးသွားသည့် မှန်များကို ပြုပြင်ရန် ကုန်ကျစရိတ်များပြားသောကြောင့် တာပေါ်လင်အခင်းများကိုသာ အသုံးပြုခဲ့လေသည်။

== သတင်းအချက်အလက် ==
'''ဘုရားကျောင်းလိပ်စာ''':   ၃၇၂၊ ဗိုလ်အောင်ကျော်လမ်း၊ ဗိုလ်တစ်ထောင်မြို့နယ်၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး။ ဖုန်း:  (၉၅)-၁-၂၄၅၆၄၇

* နေ့စဥ်ဝတ်ပြုချိန်:  နံနက် ၆း၀၀ (အင်္ဂလိပ်)၊ ညနေ ၅း၀၀ (အင်္ဂလိပ်)။
* တနင်္ဂနွေနေ့ ဝတ်ပြုချိန်: နံနက် ၆း၀၀ (အင်္ဂလိပ်)၊ နံနက် ၈း၀၀ (အင်္ဂလိပ်)၊ ညနေ ၅း၀၀ (မြန်မာ)။

== နောက်ထပ်ဖတ်ရှုရန် ==

* [[ရှေးဟောင်း အမွေအနှစ် အဆောက်အအုံများ၊ ရန်ကုန်|ရန်ကုန်မြို့ပြ အမွေအနှစ်စာရင်း]]

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

{{Authority control}}

[[ကဏ္ဍ:ရန်ကုန်မြို့ရှိ အဆောက်အအုံများ]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကက်သလစ်ဘုရားကျောင်းများ]]
[[ကဏ္ဍ:ဝီကီဒေတာရှိ ကိုဩဒိနိတ်များ]]</text>
      <sha1>fm96t179qn32s0pnpx3myf137dvk674</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877785</id>
      <parentid>877762</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T06:38:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pho Sai</username>
        <id>45037</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>877785</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16889" sha1="kxlb0njt3j5v5j4kjk1otn2h1xgwrb1" xml:space="preserve">{{Infobox church
| name = စိန့်မေရီ ကာသီဒြယ်
| fullname = Saint Mary's Cathedral
| image = 2016_Rangun,_Katedra_Najświętszej_Maryi_Panny_(01).jpg
| image_size = 
| alt = 
| caption = 
| pushpin map = Burma
| pushpin label position = E
| pushpin map alt = 
| pushpin mapsize = 
| map caption = 
| coordinates = {{Coord|16|46|42.81|N|96|9|55.60|E|region:MM_type:landmark|display=inline,title}}
| osgraw = &lt;!--  TEXT --&gt;
| osgridref = &lt;!-- {{gbmappingsmall|TEXT}} --&gt;
| location = အမှတ်(၃၇၂)၊ [[ဗိုလ်အောင်ကျော်လမ်း]]နှင့် [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းလမ်း]]ထောင့်၊ [[ဗိုလ်တထောင်မြို့နယ်]]၊ [[ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး]]။
| country = {{MMR}}
| denomination = [[ကက်သလစ် အသင်းတော်|ရိုမန် ကက်သလစ်]]
| churchmanship = 
| membership = 
| attendance = 
| website = &lt;!-- {{URL|example.com}} --&gt;
| former name = 
| bull date = 
| founded date = &lt;!---{{start date|YYYY|MM|DD}}---&gt;
| founder = 
| dedication = 
| dedicated date = 
| consecrated date = ၁၉၁၀
| cult = 
| relics = 
| events = 
| past bishop = 
| people = 
| status = 
| functional status = 
| heritage designation = ရန်ကုန်မြို့ပြအမွေအနှစ်
| designated date = ၁၉၉၆
| architect = [[:en:Joseph Cuypers|ဂျိုးဆပ် ကိုင်းပါ့စ်]]
| architectural type = 
| style = [[:en:Gothic Revival|ခေတ်သစ် ဂေါ့သ ဗိသုကာ]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.flickr.com/photos/23268776@N03/2347169091/in/set-72157604093674232/|title=St Mary's Cathedral - Rangoon - 1908|last=DBHKer|date=18 February 2006|work=Flickr|accessdate=10 March 2012}}&lt;/ref&gt;
| groundbreaking = ၁၈၉၅
| completed date = ၁၈၉၉
| construction cost = 
| closed date = 
| demolished date = 
| capacity = 
| length = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| width = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| width nave = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| height = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| diameter = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| other dimensions = 
| floor count = 
| floor area = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| dome quantity = 
| dome height outer = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| dome height inner = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| dome dia outer = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| dome dia inner = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| spire quantity = 
| spire height = &lt;!-- {{convert|}} --&gt;
| materials = 
| bells = 
| bells hung = 
| bell weight = &lt;!-- {{CwtQtrLb to kg|}} --&gt;
| parish = 
| deanery = 
| archdeaconry = 
| episcopalarea = 
| archdiocese = 
| metropolis = 
| diocese = 
| province = 
| presbytery = 
| synod = 
| circuit = 
| district = 
| division = 
| subdivision = 
| archbishop = 
| bishop = 
| dean = 
| provost = 
| provost-rector = 
| viceprovost = 
| subdean = 
| precentor = 
| chancellor = 
| canonchancellor = 
| canon = 
| canonmissioner = 
| canonpastor = 
| canontreasurer = 
| succentor = 
| archdeacon = 
| prebendary = 
| rector = 
| vicar = 
| curate = 
| priestincharge = 
| priest = 
| asstpriest = 
| minister = 
| assistant = 
| honpriest = 
| deacon = 
| seniorpastor = 
| pastor = 
| abbot = 
| chaplain = 
| reader = 
| student intern = 
| organistdom = 
| director = 
| organist = 
| organscholar = 
| chapterclerk = 
| laychapter = 
| warden = 
| verger = 
| businessmgr = 
| liturgycoord = 
| reledu = 
| rcia = 
| youthmin = 
| flowerguild = 
| musicgroup = 
| parishadmin = 
| serversguild = 
| logo = 
| logosize = 
| logolink = 
| logoalt = 
| native_name = 
| native_name_lang = en
}}
{{Infobox designation list|right|designation1=Yangon}}
[[ဖိုင်:St_Mary_Cathedral_Rangoon.JPG|thumb| ၁၈၉၀ ပြည့်နှစ်များမှ စိန့်မေရီ ကာသီဒြယ် ဓာတ်ပုံ]]
[[ဖိုင်:Inside_St._Mary's_Cathedral,_Yangon_Mike_Krüger_200226_1.jpg|thumb| ဘုရားကျောင်း အတွင်းပိုင်း ပုံစံ]]
[[ဖိုင်:St_mary_chair.jpg|thumb| ဘုရားကျောင်း အတွင်းပိုင်း တစ်နေရာ]]

'''စိန့်မေရီ ကာသီဒြယ်'''သည် [[ရန်ကုန်မြို့]]၊ [[ဗိုလ်တထောင်မြို့နယ်|ဗိုလ်တစ်ထောင်မြို့နယ်]]၊ [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းလမ်း]]နှင့် [[ဗိုလ်အောင်ကျော်လမ်း]]ထောင့်တွင် တည်ရှိသော [[ကက်သလစ် အသင်းတော်|ကက်သလစ်]] [[ကသီဒရယ် ဘုရားရှိခိုးကျောင်း|ကသီဒရယ် ဘုရားကျောင်း]]တစ်ကျောင်းဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=2iQBAwAAQBAJ|title=Footfalls Echo in the Memory: A Life with the Colonial Education Service and the British Council in Asia|date=2009-12-14|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.gcatholic.org/churches/asia/2607.htm|title=Cathedral of the Immaculate Conception, Yangon, Yangon, Myanmar}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=6p9tBAAAQBAJ|title=DK Eyewitness Travel Guide Myanmar (Burma)|date=2014-10-01|language=en}}&lt;/ref&gt; ဘုရားကျောင်း၏ အပြင်ဘက်တွင် အနီရောင်အုတ်ကွက်ပုံစံပြုလုပ်ထားပြီး ခေါင်းလောင်းမျှော်စင်လည်း ပါဝင်သည်။ ၎င်းကို ဒတ်ခ်ျဗိသုကာပညာရှင် ဂျိုးဇက် ကိုင်းပါစ် (Joseph Cuypers) က ဒီဇိုင်းရေးဆွဲခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;YDB&quot;&gt;{{Cite news|url=http://www.mmtimes.com/index.php/national-news/6955-ye-deight-bailed-after-church-protest.html|title=Ye Deight given bail after protest|date=3 June 2013}}&lt;/ref&gt;

ဘုရားကျောင်းသည် [[မြန်မာနိုင်ငံ|မြန်မာပြည်]]တွင် အကြီးဆုံး ကာသီဒြယ်ကျောင်းဖြစ်သည်။ ဒေသအခေါ် &quot;[[စိန့်ပေါလ်]] အထက်တန်းကျောင်း&quot; ဟု လူသိများသော ဗိုလ်တစ်ထောင်မြို့နယ်၊ အမှတ်(၆)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်းသည် ဘုရားကျောင်း၏ ခြံဝန်းနှင့် တဆက်တည်းတည်ရှိသည်။ သို့ရာတွင် မျက်မှောက်ခေတ်ကာလ၌ [[ကက်သလစ် အသင်းတော်|ကက်သလစ် ဘုရားကျောင်း]]နှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ နှီးနွယ်ပတ်သက်ခြင်း မရှိတော့ပေ။

== ဗိသုကာလက်ရာနှင့် နောက်ခံသမိုင်း ==
၁၈၉၅ ခုနှစ်၌ တည်ဆောက်ရေး စတင်ခဲ့ပြီး ၁၈၉၉ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့တွင် အိန္ဒိယအစိုးရထံမှ မြေယာထောက်ပံ့မှုဖြင့် ပြီးစီးခဲ့သည်။ ထိုခေတ်ကာလက [[အောက်မြန်မာပြည်|မြန်မာနိုင်ငံအောက်ပိုင်း]]သည် ဗြိတိသျှအိန္ဒိယ၏ ပြည်နယ်တစ်ခုအဆင့်မျှသာဖြစ်သည်။ ရာစုနှစ် ၂ ခုနီးပါး သက်တမ်းရှိပြီဖြစ်သော စိန့်မေရီ ကာသီဒြယ် ဘုရားကျောင်းကြီးသည် [[၁၉၃၀ ပဲခူးငလျင်|၁၉၃၀ ခုနှစ်တွင် လှုပ်ခတ်ခဲ့သော ငလျင်]]တွင် အနည်းငယ်မျှသာ ပျက်စီးခဲ့ပြီး [[ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်|ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]] ဂျပန်တို့၏ ကျူးကျော်မှုကာလတွင်လည်း တစုံတရာ ပျက်စီးမှုမရှိဘဲ ကျော်လွှားနိုင်ခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် မဟာမိတ်တပ်များ ရန်ကုန်သို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်သိမ်းပိုက်စဉ်ကာလတွင် ဘုရားကျောင်း၏ မှန်စွန်းများ ပျက်စီးခဲ့ရလေသည်။&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=-kWCjgEACAAJ|title=From Burma to Rome: A Journey Into the Catholic Church|date=2015|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ဘုန်းတော်ကြီး [[ဘီဂန်းဒက်|ပေါလ် ဘီဂန်းဒက်]] ကြိုးပမ်းမှု ===
ပါရီ နိုင်ငံခြားသာသနာပြုအဖွဲ့မှ မြန်မာပြည်၏ ရိုမန်ကက်သလစ်သာသနာပြု ဘုန်းတော်ကြီး [[ဘီဂန်းဒက်|ပေါလ် ဘီဂန်းဒက်]] (၁၈၅၆-၁၈၉၄) သည် သူ မကွယ်လွန်မီက ရန်ကုန်မြို့တော်ရှိ ကက်သလစ်သာသနာတော် ကျယ်ပြန့်လာသည့်အတွက် ပို၍ကြီးမားသည့် ဘုရားကျောင်းသစ်ကြီးတစ်ခု တည်ထားနိုင်ရေး စီစဉ်ခဲ့သည်။ အဆောက်အဦ၏ ပုံစံအား မြို့ပြဒေသနှင့်ကိုက်ညီစေမည့် အရွယ်အစားရှိရန်နှင့် အကောင်းဆုံးဗိသုကာဒီဇိုင်းပုံစံဖြင့် တည်ဆောက်ရန် အစီအစဉ်ချခဲ့သည်။

သင့်လျော်မည့် မြေနေရာအား စိန့်ပေါလ် အထက်တန်းကျောင်း အရှေ့ဘက် တစ်ဆယ့်ငါးဧကကျော်ရှိသည့် မြေကွက်တစ်ကွက်ကို တွေ့ရှိသဖြင့် ဘုန်းတော်ကြီးက ဘုရားကျောင်းတည်ထားနိုင်ရန် ဗမာပြည်အစိုးရထံ ရောင်းချခွင့်ပြုရန် လျှောက်ထားခဲ့သည်။


ပေါလ် သည် ၎င်း၏အသနားခံစာတွင် လွန်ခဲ့သည့်နှစ်အနည်းငယ်က အခြားခရစ်ယာန်အသိုင်းအဝိုင်းများအား အစိုးရ၏ ခွင့်ပြုပေးခဲ့မှုများအပေါ် အခြေခံထားကြောင်း ၎င်း၏ပြန်ကြားချက်တွင် ထောက်ပြခဲ့သည်။

၁၈၉၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၃ ရက်နေ့တွင် အိန္ဒိယအစိုးရသည် [[မဟာဗန္ဓုလပန်းခြံလမ်း|ဘားလမ်း]]ရှိ ဘုရားရှိခိုးကျောင်းနေရာအား ရောင်းချခြင်းနှင့် အသစ်တည်ဆောက်ခြင်းအတွက် ရရှိသော ထောက်ပံ့ငွေများကို ပိတ်ဆို့အရေးယူထားကြောင်း အကြောင်းကြားခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် ဘုရားကျောင်း တည်ဆောက်ရေး မစခင်မှာပင် ဘုန်းတော်ကြီး ပေါလ် ဘီဂန်းဒက် ကွယ်လွန်သွားခဲ့၏။

=== ဘေးအန္တရာယ်ကျရောက်မှုများ ===
[[၁၉၃၀ ပဲခူးငလျင်|၁၉၃၀ ခုနှစ် မေလ ၅ ရက်နေ့တွင့် လှုပ်ခတ်ခဲ့သည့် ငလျင်]]ကြောင့် ရန်ကုန်မြို့တော်တွင် ပျက်စီးမှုများရှိခဲ့သော်လည်း ဘုရားကျောင်း အဆောက်အဦသည် ငလျင်ဒဏ်ကို ကြံကြံခံနိုင်ခဲ့ပြီး နံရံအချို့တွင် အက်ကွဲကြောင်း အနည်းငယ်သာဖြစ်ခဲ့သည်။ မျှော်စင်နှစ်ခု ဘေးရှိ ခုံးနှစ်ခုမှာ ဆိုးရွားစွာ အက်ကွဲသွားခဲ့သော်လည်း လအနည်းငယ်အတွင်း ပြုပြင်မှု ပြီးစီးခဲ့သည်။

ဘုရားကျောင်းသည် ၁၉၄၁-၄၂ ခုနှစ် ဂျပန်တို့၏ ဗုံးဒဏ်ကို ကြံကြံခံကျော်လွှားနိုင်ခဲ့သော်လည်း ၁၉၄၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့ မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့တို့၏ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အရောင်ချယ်သထားသည့် မှန်ပြတင်းများအားလုံး ကြေမွပျက်စီးသွားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အား သာမန်ပြည်တွင်းထုတ် မှန်များဖြင့် အစားထိုး၍ ပြန်လည်ပြုပြင်ခဲ့သည်။

၂၀၀၈ ခုနှစ် မေလ ၂ ရက်နေ့တွင် တိုက်ခတ်ခဲ့သည် [[နာဂစ်မုန်တိုင်း]]ဒဏ်ကြောင့် ဘုရားရှိခိုးကျောင်း မှန်ပြတင်းများအားလုံး ပြင်းပြင်းထန်ထန် ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့ရပြန်သည်။ ယခုအကြိမ်တွင် ပျက်စီးသွားသည့် မှန်များကို ပြုပြင်ရန် ကုန်ကျစရိတ်များပြားသောကြောင့် တာပေါ်လင်အခင်းများကိုသာ အသုံးပြုခဲ့လေသည်။

== သတင်းအချက်အလက် ==
'''ဘုရားကျောင်းလိပ်စာ''':  အမှတ် (၃၇၂)၊ ဗိုလ်အောင်ကျော်လမ်း၊ ဗိုလ်တထောင်မြို့နယ်၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး။ ဖုန်း:  (၉၅)-၁-၂၄၅၆၄၇

* နေ့စဥ်ဝတ်ပြုချိန်:  နံနက် ၆း၀၀ (အင်္ဂလိပ်)၊ ညနေ ၅း၀၀ (အင်္ဂလိပ်)။
* တနင်္ဂနွေနေ့ ဝတ်ပြုချိန်: နံနက် ၆း၀၀ (အင်္ဂလိပ်)၊ နံနက် ၈း၀၀ (အင်္ဂလိပ်)၊ ညနေ ၅း၀၀ (မြန်မာ)။

== နောက်ထပ်ဖတ်ရှုရန် ==

* [[ရှေးဟောင်း အမွေအနှစ် အဆောက်အအုံများ၊ ရန်ကုန်|ရန်ကုန်မြို့ပြ အမွေအနှစ်စာရင်း]]

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

{{Authority control}}

[[ကဏ္ဍ:ရန်ကုန်မြို့ရှိ အဆောက်အအုံများ]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကက်သလစ်ဘုရားကျောင်းများ]]
[[ကဏ္ဍ:ဝီကီဒေတာရှိ ကိုဩဒိနိတ်များ]]</text>
      <sha1>kxlb0njt3j5v5j4kjk1otn2h1xgwrb1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ဆွေးနွေးချက်:ချီတက်အမိန့်</title>
    <ns>1</ns>
    <id>271197</id>
    <revision>
      <id>877768</id>
      <timestamp>2025-06-14T05:31:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>37.111.13.88</ip>
      </contributor>
      <comment>/* ခ်ီတတ္မိန္႔ */ အပိုင်းသစ်</comment>
      <origin>877768</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3253" sha1="snppgr1h5u8u7udh5eq4p7plgyki8v9" xml:space="preserve">== ခ်ီတတ္မိန္႔ ==

ႏိုင္ငံတိုက္းမွတတ္မေတာ္ၾကည္းေရေလစစ္ခ်ီမည္ျဖစ့္၍ခြာလွံဒိုင္းကာစစ္ျမင္းဆင္တတ္စစ္ခ်ီမည္ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ေနာပ္ဆံုးေန႔ရက္ျဖစ့္ေစရမည္ေႁမြေဟာက္စစ္စဥ္ေရးတတ္မေတာ္ပင္ျဖစ့္ေစအညံမခံလ်ွင္ျမင္သမ်ွအားသတ္ျပသ့္ရမည္စစ္ေက်ာင္းမ်ားအားလံုးထိုးစစ္စဥ္မည္ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားသည္ယုတ္မာ႐ိုင္းစိုင္းသည့္အျပင္ငါ့အားသလိပ့္ဆံတစ္ေကာင္လို႔ညႇင္းပန္ႏိႈတ္ဆက္သည့္အျပင္ရြန္႐ွာဆက္စုပ့္ဖြယ္စကားမၾကားဝံမနာသာသည့္စကားအမူအၾကင့္မည္သည့္ျမန္မာႏိုင္ငံသားဗိုလ္ပင္ျဖစ့္ေစကြက္ျမတ္ျပစ့္ရန္ႏွင့္ယုတ္ညံသည္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မူးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္၏ေဆြစဥ္မ်ိဳးဆက္သတ္ေစၾကန္လက္ပါေစမ်ားအအားလံုး၏ေဆြစဥ္မ်ိဳးဆက္သတ္ေစ႐ွင္ဘုရင္၏အျမတ္ေဒၚသႏိုင္ငံပက္ျပားအတိၾကေစျမန္မာလူမ်ိဳးတိုင္းသတ္ေစျမင္သမ်ွမသနာကေလးပင္မဆိုသတ္ျပသ့္ရမည္ေခြးေလာက္မွသစ့္စာမ႐ွိ႔ေခြးေလာက္မွမသိတတ္ဘုရင္႐ွင္မည္သူမွအ႐ွင္မထားဘူးစစ္ေက်ာင္းမ်ားအားလံုးေရတတ္ၾကည္းတတ္ေလတတ္ယခုတိုက္ခိုက္မည္ငါ၏သားႏွစ့္ေထာင့္ကိုယ္ရာတစ္ဆယ္႐ွစ့္ဘီလီယံတို႔သည္ရြန္ရြန္ခြၽန္တိုက္ပြဲဝင္မည္ငါ့အားေစာ္ကာသူမွန္သမ်ွေသေစရမည္[{[[အထူး:ဆောင်ရွက်ချက်များ/37.111.13.88|37.111.13.88]]  ၀၅:၃၁၊ ၁၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)}][([[အထူး:ဆောင်ရွက်ချက်များ/37.111.13.88|37.111.13.88]]  ၀၅:၃၁၊ ၁၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC))]([[အထူး:ဆောင်ရွက်ချက်များ/37.111.13.88|37.111.13.88]]  ၀၅:၃၁၊ ၁၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC))[[အထူး:ဆောင်ရွက်ချက်များ/37.111.13.88|37.111.13.88]]  ၀၅:၃၁၊ ၁၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>snppgr1h5u8u7udh5eq4p7plgyki8v9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပညာရေး</title>
    <ns>14</ns>
    <id>271198</id>
    <revision>
      <id>877775</id>
      <timestamp>2025-06-14T05:40:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပညာရေးကဏ္ဍတွင် ပညာရေးစနစ်၊ ပညာရေးမူဝါဒများ၊ အဆင့်အလိုက် ပညာရေး (မူလတန်း၊ အလယ်တန်း၊ အထက်တန်း၊ တက္ကသိုလ်)၊ ပု...&quot; အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်</comment>
      <origin>877775</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="911" sha1="g54j21sp6y7t0yzy76vadm9x8bnn20d" xml:space="preserve">ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပညာရေးကဏ္ဍတွင် ပညာရေးစနစ်၊ ပညာရေးမူဝါဒများ၊ အဆင့်အလိုက် ပညာရေး (မူလတန်း၊ အလယ်တန်း၊ အထက်တန်း၊ တက္ကသိုလ်)၊ ပုဂ္ဂလိကနှင့် အစိုးရကျောင်းများ၊ ဘာသာရေးကျောင်းများနှင့် အခြားသက်ဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများ ပါဝင်သည်။ ဤကဏ္ဍသည် ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ပညာရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုများကို အကျုံးဝင်ပါသည်။</text>
      <sha1>g54j21sp6y7t0yzy76vadm9x8bnn20d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877777</id>
      <parentid>877775</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T05:40:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:ထိုင်းနိုင်ငံ]]ကို ပေါင်းထည့်ခဲ့သည်</comment>
      <origin>877777</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="969" sha1="db7a1wluvagt0gfi2iefjunq4spjxhu" xml:space="preserve">ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပညာရေးကဏ္ဍတွင် ပညာရေးစနစ်၊ ပညာရေးမူဝါဒများ၊ အဆင့်အလိုက် ပညာရေး (မူလတန်း၊ အလယ်တန်း၊ အထက်တန်း၊ တက္ကသိုလ်)၊ ပုဂ္ဂလိကနှင့် အစိုးရကျောင်းများ၊ ဘာသာရေးကျောင်းများနှင့် အခြားသက်ဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများ ပါဝင်သည်။ ဤကဏ္ဍသည် ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ပညာရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုများကို အကျုံးဝင်ပါသည်။

[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ]]</text>
      <sha1>db7a1wluvagt0gfi2iefjunq4spjxhu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877778</id>
      <parentid>877777</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T05:41:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:နိုင်ငံအလိုက် ပညာရေး]]ကို ပေါင်းထည့်ခဲ့သည်</comment>
      <origin>877778</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1045" sha1="0gdgrm8d80k06n0gkhi7vj1aed5yncl" xml:space="preserve">ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပညာရေးကဏ္ဍတွင် ပညာရေးစနစ်၊ ပညာရေးမူဝါဒများ၊ အဆင့်အလိုက် ပညာရေး (မူလတန်း၊ အလယ်တန်း၊ အထက်တန်း၊ တက္ကသိုလ်)၊ ပုဂ္ဂလိကနှင့် အစိုးရကျောင်းများ၊ ဘာသာရေးကျောင်းများနှင့် အခြားသက်ဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများ ပါဝင်သည်။ ဤကဏ္ဍသည် ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ပညာရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုများကို အကျုံးဝင်ပါသည်။

[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ]]
[[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံအလိုက် ပညာရေး]]</text>
      <sha1>0gdgrm8d80k06n0gkhi7vj1aed5yncl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Renaaarizleiiiii</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271199</id>
    <revision>
      <id>877786</id>
      <timestamp>2025-06-14T06:41:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877786</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8537" sha1="skhizjjv54exx3v6krdwbbcpbjxnm7h" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Renaaarizleiiiii ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၀၆:၄၁၊ ၁၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>skhizjjv54exx3v6krdwbbcpbjxnm7h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Widow's Night</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271200</id>
    <revision>
      <id>877787</id>
      <timestamp>2025-06-14T06:41:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877787</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8538" sha1="joypcqz3zgnh5ra2v4o5l4z2lhqa7jo" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Widow&amp;#39;s Night ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၀၆:၄၁၊ ၁၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>joypcqz3zgnh5ra2v4o5l4z2lhqa7jo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>တမ်းပလိတ်:Infobox legislative term</title>
    <ns>10</ns>
    <id>271201</id>
    <revision>
      <id>877795</id>
      <timestamp>2025-06-14T08:03:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;{{Infobox | bodyclass = vevent | bodystyle = {{#if:{{{box_width|}}}|width: {{{box_width}}};}}  | abovestyle  = {{#if:{{{background_color|}}}|border-top: 2px solid {{{background_color}}}; border-bottom: 2px solid {{{background_color}}}|background-color: #ededed}} | above    = {{{name|{{PAGENAMEBASE}}}}} | aboveclass = summary  | subheader =...&quot; အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်</comment>
      <origin>877795</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14892" sha1="32bop4hi5kuqzuj9x5x284s4aak3j7w" xml:space="preserve">{{Infobox
| bodyclass = vevent
| bodystyle = {{#if:{{{box_width|}}}|width: {{{box_width}}};}}

| abovestyle  = {{#if:{{{background_color|}}}|border-top: 2px solid {{{background_color}}}; border-bottom: 2px solid {{{background_color}}}|background-color: #ededed}}
| above    = {{{name|{{PAGENAMEBASE}}}}}
| aboveclass = summary

| subheader = {{#if:{{{before|}}}{{{after|}}}|
&lt;table style=&quot;width:100%; border-collapse:collapse&quot;&gt;&lt;tr style=&quot;vertical-align: middle;&quot;&gt;
{{#if:{{{before|}}}|&lt;td&gt;&amp;larr;&lt;/td&gt;&lt;td style=&quot;width:{{#if:{{{after|}}}|50|100}}%;text-align:left;&quot;&gt;{{{before}}}&lt;/td&gt;
}} {{#if:{{{after|}}}|&lt;td style=&quot;width:{{#if:{{{before|}}}|50|100}}%;text-align:right;&quot;&gt;{{{after}}}&lt;/td&gt;&lt;td&gt;&amp;rarr;&lt;/td&gt;
}}&lt;/tr&gt;&lt;/table&gt;
 }}
| subheaderstyle = border-top: 1px solid #aaa;

| headerstyle = background-color: #ededed;

| image    = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|}}}|size={{{image_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{alt|}}}}}
| caption  = {{{caption|}}}
| header1  = အကျဉ်းချုပ်

|  label2  = လွှတ်တော်
|   data2  = {{{body|}}}
|  label3  = Jurisdiction
|   data3  = {{#if:{{{state|}}}{{{country|}}}|{{Comma separated entries|{{{state|}}}|{{{country|}}}}}|{{{jurisdiction|}}}}}
|  class4  = location
|  label4  = အစည်းအဝေးခန်းမ
|   data4  = {{{meeting_place|}}}
|  class5  = label
|  label5  = သက်တမ်း
|   data5  = {{#if:{{{term_start|}}}{{{term_end|}}}|{{{term_start}}}&amp;nbsp;– {{{term_end|}}}|{{{term|}}}}}
|  label6  = ရွေးကောက်ပွဲ
|   data6  = {{{election|}}}
|  label7  = အစိုးရ
|   data7  = {{{government|}}}
|  label8  = အတိုက်အခံ
|   data8  = {{{opposition|}}}
|  label9  = ဝဘ်ဆိုဒ်
|   data9  = {{{website|}}}

| header10 = {{{chamber1|}}}
|   data11 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{chamber1_image|}}}|size={{{chamber1_image_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{chamber1_alt|}}}}}{{#if:{{{chamber1_image|}}}|&lt;div&gt;{{{chamber1_image_caption|}}}&lt;/div&gt;}}
|  label12 = Members
|   data12 = {{{membership1|}}}
|  label13 = {{{chamber1_leader1_type|}}}
|   data13 = {{#if:{{{chamber1_leader1_type|}}}|{{{chamber1_leader1|}}}}}
|  class13 = attendee
|  label14 = {{{chamber1_leader2_type|}}}
|   data14 = {{#if:{{{chamber1_leader2_type|}}}|{{{chamber1_leader2|}}}}}
|  class14 = attendee
|  label15 = {{{chamber1_leader3_type|}}}
|   data15 = {{#if:{{{chamber1_leader3_type|}}}|{{{chamber1_leader3|}}}}}
|  class15 = attendee
|  label16 = {{{chamber1_leader4_type|}}}
|   data16 = {{#if:{{{chamber1_leader4_type|}}}|{{{chamber1_leader4|}}}}}
|  class16 = attendee
|  label17 = {{{chamber1_leader5_type|}}}
|   data17 = {{#if:{{{chamber1_leader5_type|}}}|{{{chamber1_leader5|}}}}}
|  class17 = attendee
|  label18 = {{{chamber1_leader6_type|}}}
|   data18 = {{#if:{{{chamber1_leader6_type|}}}|{{{chamber1_leader6|}}}}}
|  class18 = attendee
|  label19 = {{{chamber1_leader9_type|}}}
|   data19 = {{#if:{{{chamber1_leader9_type|}}}|{{{chamber1_leader9|}}}}}
|  class19 = attendee
|  label20 = Party control
|   data20 = {{{control1|}}}

| header21 = {{{chamber2|}}}
|   data22 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{chamber2_image|}}}|size={{{chamber2_image_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{chamber2_alt|}}}}}{{#if:{{{chamber2_image|}}}|&lt;div&gt;{{{chamber2_image_caption|}}}&lt;/div&gt;}}
|  label23 = Members
|   data23 = {{{membership2|}}}
|  label24 = {{{chamber2_leader1_type|}}}
|   data24 = {{#if:{{{chamber2_leader1_type|}}}|{{{chamber2_leader1|}}}}}
|  class24 = attendee
|  label25 = {{{chamber2_leader2_type|}}}
|   data25 = {{#if:{{{chamber2_leader2_type|}}}|{{{chamber2_leader2|}}}}}
|  class25 = attendee
|  label26 = {{{chamber2_leader3_type|}}}
|   data26 = {{#if:{{{chamber2_leader3_type|}}}|{{{chamber2_leader3|}}}}}
|  class26 = attendee
|  label27 = {{{chamber2_leader4_type|}}}
|   data27 = {{#if:{{{chamber2_leader4_type|}}}|{{{chamber2_leader4|}}}}}
|  class27 = attendee
|  label28 = {{{chamber2_leader5_type|}}}
|   data28 = {{#if:{{{chamber2_leader5_type|}}}|{{{chamber2_leader5|}}}}}
|  class28 = attendee
|  label29 = {{{chamber2_leader6_type|}}}
|   data29 = {{#if:{{{chamber2_leader6_type|}}}|{{{chamber2_leader6|}}}}}
|  class29 = attendee
|  label30 = {{{chamber2_leader7_type|}}}
|   data30 = {{#if:{{{chamber2_leader7_type|}}}|{{{chamber2_leader7|}}}}}
|  class30 = attendee
|  label31 = Party control
|   data31 = {{{control2|}}}

| header32 = {{{chamber3|}}}
|   data33 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{chamber3_image|}}}|size={{{chamber3_image_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{chamber3_alt|}}}}}{{#if:{{{chamber3_image|}}}|&lt;div&gt;{{{chamber3_image_caption|}}}&lt;/div&gt;}}
|  label34 = Members
|   data34 = {{{membership3|}}}
|  label35 = {{{chamber3_leader1_type|}}}
|   data35 = {{#if:{{{chamber3_leader1_type|}}}|{{{chamber3_leader1|}}}}}
|  class35 = attendee
|  label36 = {{{chamber3_leader2_type|}}}
|   data36 = {{#if:{{{chamber3_leader2_type|}}}|{{{chamber3_leader2|}}}}}
|  class36 = attendee
|  label37 = {{{chamber3_leader3_type|}}}
|   data37 = {{#if:{{{chamber3_leader3_type|}}}|{{{chamber3_leader3|}}}}}
|  class37 = attendee
|  label38 = {{{chamber3_leader4_type|}}}
|   data38 = {{#if:{{{chamber3_leader4_type|}}}|{{{chamber3_leader4|}}}}}
|  class38 = attendee
|  label39 = {{{chamber3_leader5_type|}}}
|   data39 = {{#if:{{{chamber3_leader5_type|}}}|{{{chamber3_leader5|}}}}}
|  class39 = attendee
|  label40 = {{{chamber3_leader6_type|}}}
|   data40 = {{#if:{{{chamber3_leader6_type|}}}|{{{chamber3_leader6|}}}}}
|  class40 = attendee
|  label41 = {{{chamber3_leader7_type|}}}
|   data41 = {{#if:{{{chamber3_leader7_type|}}}|{{{chamber3_leader7|}}}}}
|  class41 = attendee
|  label42 = Party control
|   data42 = {{{control3|}}}

| header43 = {{{chamber4|}}}
|   data44 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{chamber4_image|}}}|size={{{chamber4_image_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{chamber4_alt|}}}}}{{#if:{{{chamber4_image|}}}|&lt;div&gt;{{{chamber4_image_caption|}}}&lt;/div&gt;}}
|  label45 = Members
|   data45 = {{{membership4|}}}
|  label46 = {{{chamber4_leader1_type|}}}
|   data46 = {{#if:{{{chamber4_leader1_type|}}}|{{{chamber4_leader1|}}}}}
|  class46 = attendee
|  label47 = {{{chamber4_leader2_type|}}}
|   data47 = {{#if:{{{chamber4_leader2_type|}}}|{{{chamber4_leader2|}}}}}
|  class47 = attendee
|  label48 = {{{chamber4_leader3_type|}}}
|   data48 = {{#if:{{{chamber4_leader3_type|}}}|{{{chamber4_leader3|}}}}}
|  class48 = attendee
|  label49 = {{{chamber4_leader4_type|}}}
|   data49 = {{#if:{{{chamber4_leader4_type|}}}|{{{chamber4_leader4|}}}}}
|  class49 = attendee
|  label50 = {{{chamber4_leader5_type|}}}
|   data50 = {{#if:{{{chamber4_leader5_type|}}}|{{{chamber4_leader5|}}}}}
|  class50 = attendee
|  label51 = {{{chamber4_leader6_type|}}}
|   data51 = {{#if:{{{chamber4_leader6_type|}}}|{{{chamber4_leader6|}}}}}
|  class51 = attendee
|  label52 = {{{chamber4_leader7_type|}}}
|   data52 = {{#if:{{{chamber4_leader7_type|}}}|{{{chamber4_leader7|}}}}}
|  class52 = attendee
|  label53 = Party control
|   data53 = {{{control4|}}}

| header54 = {{#if:{{{session1_start|}}}{{{session1|}}}|Sessions}}
|   data55 = {{#if:{{{session1_start|}}}{{{session1|}}}|{{Infobox
 | subbox = yes | decat = yes

 | label1 = {{If empty|{{{session1_type|}}}|1st}}
 |  data1 = {{#if:{{{session1_start|}}}|{{{session1_start}}}&amp;nbsp;– {{{session1_end|}}}|{{{session1|}}}}}
 | label2 = {{If empty|{{{session2_type|}}}|2nd}}
 |  data2 = {{#if:{{{session2_start|}}}|{{{session2_start}}}&amp;nbsp;– {{{session2_end|}}}|{{{session2|}}}}}
 | label3 = {{If empty|{{{session3_type|}}}|3rd}}
 |  data3 = {{#if:{{{session3_start|}}}|{{{session3_start}}}&amp;nbsp;– {{{session3_end|}}}|{{{session3|}}}}}
 | label4 = {{If empty|{{{session4_type|}}}|4th}}
 |  data4 = {{#if:{{{session4_start|}}}|{{{session4_start}}}&amp;nbsp;– {{{session4_end|}}}|{{{session4|}}}}}
 | label5 = {{If empty|{{{session5_type|}}}|5th}}
 |  data5 = {{#if:{{{session5_start|}}}|{{{session5_start}}}&amp;nbsp;– {{{session5_end|}}}|{{{session5|}}}}}
 | label6 = {{If empty|{{{session6_type|}}}|6th}}
 |  data6 = {{#if:{{{session6_start|}}}|{{{session6_start}}}&amp;nbsp;– {{{session6_end|}}}|{{{session6|}}}}} 
 | label7 = {{If empty|{{{session7_type|}}}|7th}}
 |  data7 = {{#if:{{{session7_start|}}}|{{{session7_start}}}&amp;nbsp;– {{{session7_end|}}}|{{{session7|}}}}}
 | label8 = {{If empty|{{{session8_type|}}}|8th}}
 |  data8 = {{#if:{{{session8_start|}}}|{{{session8_start}}}&amp;nbsp;– {{{session8_end|}}}|{{{session8|}}}}}
 | label9 = {{If empty|{{{session9_type|}}}|9th}}
 |  data9 = {{#if:{{{session9_start|}}}|{{{session9_start}}}&amp;nbsp;– {{{session9_end|}}}|{{{session9|}}}}}
 | label10 = {{If empty|{{{session10_type|}}}|10th}}
 |  data10 = {{#if:{{{session10_start|}}}|{{{session10_start}}}&amp;nbsp;– {{{session10_end|}}}|{{{session10|}}}}}
 | label11 = {{If empty|{{{session11_type|}}}|11th}}
 |  data11 = {{#if:{{{session11_start|}}}|{{{session11_start}}}&amp;nbsp;– {{{session11_end|}}}|{{{session11|}}}}}
 | label12 = {{If empty|{{{session12_type|}}}|12th}}
 |  data12 = {{#if:{{{session12_start|}}}|{{{session12_start}}}&amp;nbsp;– {{{session12_end|}}}|{{{session12|}}}}}
 | label13 = {{If empty|{{{session13_type|}}}|13th}}
 |  data13 = {{#if:{{{session13_start|}}}|{{{session13_start}}}&amp;nbsp;– {{{session13_end|}}}|{{{session13|}}}}}
 }}}}

| header56 = {{#if:{{{special_session1_start|}}}{{{special_session1|}}}|Special sessions}}
|   data57 = {{#if:{{{special_session1_start|}}}{{{special_session1|}}}|{{Infobox
 | subbox = yes | decat = yes

 | label1 = {{If empty|{{{special_session1_type|}}}|1st}}
 |  data1 = {{#if:{{{special_session1_start|}}}|{{{special_session1_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session1_end|}}}|{{{special_session1|}}}}}
 | label2 = {{If empty|{{{special_session2_type|}}}|2nd}}
 |  data2 = {{#if:{{{special_session2_start|}}}|{{{special_session2_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session2_end|}}}|{{{special_session2|}}}}}
 | label3 = {{If empty|{{{special_session3_type|}}}|3rd}}
 |  data3 = {{#if:{{{special_session3_start|}}}|{{{special_session3_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session3_end|}}}|{{{special_session3|}}}}}
 | label4 = {{If empty|{{{special_session4_type|}}}|4th}}
 |  data4 = {{#if:{{{special_session4_start|}}}|{{{special_session4_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session4_end|}}}|{{{special_session4|}}}}}
 | label5 = {{If empty|{{{special_session5_type|}}}|5th}}
 |  data5 = {{#if:{{{special_session5_start|}}}|{{{special_session5_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session5_end|}}}|{{{special_session5|}}}}}
 | label6 = {{If empty|{{{special_session6_type|}}}|6th}}
 |  data6 = {{#if:{{{special_session6_start|}}}|{{{special_session6_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session6_end|}}}|{{{special_session6|}}}}}
 | label7 = {{If empty|{{{special_session7_type|}}}|7th}}
 |  data7 = {{#if:{{{special_session7_start|}}}|{{{special_session7_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session7_end|}}}|{{{special_session7|}}}}}
 | label8 = {{If empty|{{{special_session8_type|}}}|8th}}
 |  data8 = {{#if:{{{special_session8_start|}}}|{{{special_session8_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session8_end|}}}|{{{special_session8|}}}}}
 | label9 = {{If empty|{{{special_session9_type|}}}|9th}}
 |  data9 = {{#if:{{{special_session9_start|}}}|{{{special_session9_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session9_end|}}}|{{{special_session9|}}}}}
 }}}}
 | data99 = {{{module|}}}
}}{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown={{main other|[[Category:Pages using infobox legislative term with unknown parameters|_VALUE_{{PAGENAME}}]]}}|preview=Page using [[Template:Infobox legislative term]] with unknown parameter &quot;_VALUE_&quot;|ignoreblank=y| box_width | background_color | name | before | after | image | image_size | alt | caption | body | state | country | jurisdiction | meeting_place | term_start | term_end | term | election | government | opposition | website | chamber1 | chamber1_image | chamber1_image_size | chamber1_alt | chamber1_image_caption | membership1 | chamber1_leader1_type | chamber1_leader1 | chamber1_leader2_type | chamber1_leader2 | chamber1_leader3_type | chamber1_leader3 | chamber1_leader4_type | chamber1_leader4 | chamber1_leader5_type | chamber1_leader5 | chamber1_leader6_type | chamber1_leader6 | chamber1_leader7_type | chamber1_leader7 | control1 | chamber2 | chamber2_image | chamber2_image_size | chamber2_alt | chamber2_image_caption | membership2 | chamber2_leader1_type | chamber2_leader1 | chamber2_leader2_type | chamber2_leader2 | chamber2_leader3_type | chamber2_leader3 | chamber2_leader4_type | chamber2_leader4 | chamber2_leader5_type | chamber2_leader5 | chamber2_leader6_type | chamber2_leader6 | chamber2_leader7_type | chamber2_leader7 | control2 | chamber3 | chamber3_image | chamber3_image_size | chamber3_alt | chamber3_image_caption | membership3 | chamber3_leader1_type | chamber3_leader1 | chamber3_leader2_type | chamber3_leader2 | chamber3_leader3_type | chamber3_leader3 | chamber3_leader4_type | chamber3_leader4 | chamber3_leader5_type | chamber3_leader5 | chamber3_leader6_type | chamber3_leader6 | chamber3_leader7_type | chamber3_leader7 | control3 | chamber4 | chamber4_image | chamber4_image_size | chamber4_alt | chamber4_image_caption | membership4 | chamber4_leader1_type | chamber4_leader1 | chamber4_leader2_type | chamber4_leader2 | chamber4_leader3_type | chamber4_leader3 | chamber4_leader4_type | chamber4_leader4 | chamber4_leader5_type | chamber4_leader5 | chamber4_leader6_type | chamber4_leader6 | chamber4_leader7_type | chamber4_leader7 | control4 | session1_start | session1 | session1_type | session1_end | session2_type | session2_start | session2_end | session2 | session3_type | session3_start | session3_end | session3 | session4_type | session4_start | session4_end | session4 | session5_type | session5_start | session5_end | session5 | session6_type | session6_start | session6_end | session6 | session7_type | session7_start | session7_end | session7 | session8_type | session8_start | session8_end | session8 | special_session1_start | special_session1 | special_session1_type | special_session1_end | special_session2_start | special_session2 | special_session2_type | special_session2_end | special_session3 | special_session3_type | special_session3_start | special_session3_end | special_session4_start | special_session4 | special_session4_type | special_session4_end | special_session5 | special_session5_type | special_session5_end |special_session5_start | special_session6_start | special_session6 | special_session6_type | special_session6_end | special_session7 | special_session7_type |special_session7_start | special_session7_end | special_session8_start | special_session8 | special_session8_type | special_session8_end | special_session9_start | special_session9 | special_session9_type | special_session9_end |
module}}&lt;noinclude&gt;
{{documentation}}
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>32bop4hi5kuqzuj9x5x284s4aak3j7w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877796</id>
      <parentid>877795</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T08:26:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>877796</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14889" sha1="rj9jfz5wyf46412jfu4ubuhwjkg3oud" xml:space="preserve">{{Infobox
| bodyclass = vevent
| bodystyle = {{#if:{{{box_width|}}}|width: {{{box_width}}};}}

| abovestyle  = {{#if:{{{background_color|}}}|border-top: 2px solid {{{background_color}}}; border-bottom: 2px solid {{{background_color}}}|background-color: #ededed}}
| above    = {{{name|{{PAGENAMEBASE}}}}}
| aboveclass = summary

| subheader = {{#if:{{{before|}}}{{{after|}}}|
&lt;table style=&quot;width:100%; border-collapse:collapse&quot;&gt;&lt;tr style=&quot;vertical-align: middle;&quot;&gt;
{{#if:{{{before|}}}|&lt;td&gt;&amp;larr;&lt;/td&gt;&lt;td style=&quot;width:{{#if:{{{after|}}}|50|100}}%;text-align:left;&quot;&gt;{{{before}}}&lt;/td&gt;
}} {{#if:{{{after|}}}|&lt;td style=&quot;width:{{#if:{{{before|}}}|50|100}}%;text-align:right;&quot;&gt;{{{after}}}&lt;/td&gt;&lt;td&gt;&amp;rarr;&lt;/td&gt;
}}&lt;/tr&gt;&lt;/table&gt;
 }}
| subheaderstyle = border-top: 1px solid #aaa;

| headerstyle = background-color: #ededed;

| image    = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|}}}|size={{{image_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{alt|}}}}}
| caption  = {{{caption|}}}
| header1  = အကျဉ်းချုပ်

|  label2  = လွှတ်တော်
|   data2  = {{{body|}}}
|  label3  = Jurisdiction
|   data3  = {{#if:{{{state|}}}{{{country|}}}|{{Comma separated entries|{{{state|}}}|{{{country|}}}}}|{{{jurisdiction|}}}}}
|  class4  = location
|  label4  = အစည်းအဝေးနေရာ
|   data4  = {{{meeting_place|}}}
|  class5  = label
|  label5  = သက်တမ်း
|   data5  = {{#if:{{{term_start|}}}{{{term_end|}}}|{{{term_start}}}&amp;nbsp;– {{{term_end|}}}|{{{term|}}}}}
|  label6  = ရွေးကောက်ပွဲ
|   data6  = {{{election|}}}
|  label7  = အစိုးရ
|   data7  = {{{government|}}}
|  label8  = အတိုက်အခံ
|   data8  = {{{opposition|}}}
|  label9  = ဝဘ်ဆိုဒ်
|   data9  = {{{website|}}}

| header10 = {{{chamber1|}}}
|   data11 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{chamber1_image|}}}|size={{{chamber1_image_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{chamber1_alt|}}}}}{{#if:{{{chamber1_image|}}}|&lt;div&gt;{{{chamber1_image_caption|}}}&lt;/div&gt;}}
|  label12 = Members
|   data12 = {{{membership1|}}}
|  label13 = {{{chamber1_leader1_type|}}}
|   data13 = {{#if:{{{chamber1_leader1_type|}}}|{{{chamber1_leader1|}}}}}
|  class13 = attendee
|  label14 = {{{chamber1_leader2_type|}}}
|   data14 = {{#if:{{{chamber1_leader2_type|}}}|{{{chamber1_leader2|}}}}}
|  class14 = attendee
|  label15 = {{{chamber1_leader3_type|}}}
|   data15 = {{#if:{{{chamber1_leader3_type|}}}|{{{chamber1_leader3|}}}}}
|  class15 = attendee
|  label16 = {{{chamber1_leader4_type|}}}
|   data16 = {{#if:{{{chamber1_leader4_type|}}}|{{{chamber1_leader4|}}}}}
|  class16 = attendee
|  label17 = {{{chamber1_leader5_type|}}}
|   data17 = {{#if:{{{chamber1_leader5_type|}}}|{{{chamber1_leader5|}}}}}
|  class17 = attendee
|  label18 = {{{chamber1_leader6_type|}}}
|   data18 = {{#if:{{{chamber1_leader6_type|}}}|{{{chamber1_leader6|}}}}}
|  class18 = attendee
|  label19 = {{{chamber1_leader9_type|}}}
|   data19 = {{#if:{{{chamber1_leader9_type|}}}|{{{chamber1_leader9|}}}}}
|  class19 = attendee
|  label20 = Party control
|   data20 = {{{control1|}}}

| header21 = {{{chamber2|}}}
|   data22 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{chamber2_image|}}}|size={{{chamber2_image_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{chamber2_alt|}}}}}{{#if:{{{chamber2_image|}}}|&lt;div&gt;{{{chamber2_image_caption|}}}&lt;/div&gt;}}
|  label23 = Members
|   data23 = {{{membership2|}}}
|  label24 = {{{chamber2_leader1_type|}}}
|   data24 = {{#if:{{{chamber2_leader1_type|}}}|{{{chamber2_leader1|}}}}}
|  class24 = attendee
|  label25 = {{{chamber2_leader2_type|}}}
|   data25 = {{#if:{{{chamber2_leader2_type|}}}|{{{chamber2_leader2|}}}}}
|  class25 = attendee
|  label26 = {{{chamber2_leader3_type|}}}
|   data26 = {{#if:{{{chamber2_leader3_type|}}}|{{{chamber2_leader3|}}}}}
|  class26 = attendee
|  label27 = {{{chamber2_leader4_type|}}}
|   data27 = {{#if:{{{chamber2_leader4_type|}}}|{{{chamber2_leader4|}}}}}
|  class27 = attendee
|  label28 = {{{chamber2_leader5_type|}}}
|   data28 = {{#if:{{{chamber2_leader5_type|}}}|{{{chamber2_leader5|}}}}}
|  class28 = attendee
|  label29 = {{{chamber2_leader6_type|}}}
|   data29 = {{#if:{{{chamber2_leader6_type|}}}|{{{chamber2_leader6|}}}}}
|  class29 = attendee
|  label30 = {{{chamber2_leader7_type|}}}
|   data30 = {{#if:{{{chamber2_leader7_type|}}}|{{{chamber2_leader7|}}}}}
|  class30 = attendee
|  label31 = Party control
|   data31 = {{{control2|}}}

| header32 = {{{chamber3|}}}
|   data33 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{chamber3_image|}}}|size={{{chamber3_image_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{chamber3_alt|}}}}}{{#if:{{{chamber3_image|}}}|&lt;div&gt;{{{chamber3_image_caption|}}}&lt;/div&gt;}}
|  label34 = Members
|   data34 = {{{membership3|}}}
|  label35 = {{{chamber3_leader1_type|}}}
|   data35 = {{#if:{{{chamber3_leader1_type|}}}|{{{chamber3_leader1|}}}}}
|  class35 = attendee
|  label36 = {{{chamber3_leader2_type|}}}
|   data36 = {{#if:{{{chamber3_leader2_type|}}}|{{{chamber3_leader2|}}}}}
|  class36 = attendee
|  label37 = {{{chamber3_leader3_type|}}}
|   data37 = {{#if:{{{chamber3_leader3_type|}}}|{{{chamber3_leader3|}}}}}
|  class37 = attendee
|  label38 = {{{chamber3_leader4_type|}}}
|   data38 = {{#if:{{{chamber3_leader4_type|}}}|{{{chamber3_leader4|}}}}}
|  class38 = attendee
|  label39 = {{{chamber3_leader5_type|}}}
|   data39 = {{#if:{{{chamber3_leader5_type|}}}|{{{chamber3_leader5|}}}}}
|  class39 = attendee
|  label40 = {{{chamber3_leader6_type|}}}
|   data40 = {{#if:{{{chamber3_leader6_type|}}}|{{{chamber3_leader6|}}}}}
|  class40 = attendee
|  label41 = {{{chamber3_leader7_type|}}}
|   data41 = {{#if:{{{chamber3_leader7_type|}}}|{{{chamber3_leader7|}}}}}
|  class41 = attendee
|  label42 = Party control
|   data42 = {{{control3|}}}

| header43 = {{{chamber4|}}}
|   data44 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{chamber4_image|}}}|size={{{chamber4_image_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{chamber4_alt|}}}}}{{#if:{{{chamber4_image|}}}|&lt;div&gt;{{{chamber4_image_caption|}}}&lt;/div&gt;}}
|  label45 = Members
|   data45 = {{{membership4|}}}
|  label46 = {{{chamber4_leader1_type|}}}
|   data46 = {{#if:{{{chamber4_leader1_type|}}}|{{{chamber4_leader1|}}}}}
|  class46 = attendee
|  label47 = {{{chamber4_leader2_type|}}}
|   data47 = {{#if:{{{chamber4_leader2_type|}}}|{{{chamber4_leader2|}}}}}
|  class47 = attendee
|  label48 = {{{chamber4_leader3_type|}}}
|   data48 = {{#if:{{{chamber4_leader3_type|}}}|{{{chamber4_leader3|}}}}}
|  class48 = attendee
|  label49 = {{{chamber4_leader4_type|}}}
|   data49 = {{#if:{{{chamber4_leader4_type|}}}|{{{chamber4_leader4|}}}}}
|  class49 = attendee
|  label50 = {{{chamber4_leader5_type|}}}
|   data50 = {{#if:{{{chamber4_leader5_type|}}}|{{{chamber4_leader5|}}}}}
|  class50 = attendee
|  label51 = {{{chamber4_leader6_type|}}}
|   data51 = {{#if:{{{chamber4_leader6_type|}}}|{{{chamber4_leader6|}}}}}
|  class51 = attendee
|  label52 = {{{chamber4_leader7_type|}}}
|   data52 = {{#if:{{{chamber4_leader7_type|}}}|{{{chamber4_leader7|}}}}}
|  class52 = attendee
|  label53 = Party control
|   data53 = {{{control4|}}}

| header54 = {{#if:{{{session1_start|}}}{{{session1|}}}|Sessions}}
|   data55 = {{#if:{{{session1_start|}}}{{{session1|}}}|{{Infobox
 | subbox = yes | decat = yes

 | label1 = {{If empty|{{{session1_type|}}}|1st}}
 |  data1 = {{#if:{{{session1_start|}}}|{{{session1_start}}}&amp;nbsp;– {{{session1_end|}}}|{{{session1|}}}}}
 | label2 = {{If empty|{{{session2_type|}}}|2nd}}
 |  data2 = {{#if:{{{session2_start|}}}|{{{session2_start}}}&amp;nbsp;– {{{session2_end|}}}|{{{session2|}}}}}
 | label3 = {{If empty|{{{session3_type|}}}|3rd}}
 |  data3 = {{#if:{{{session3_start|}}}|{{{session3_start}}}&amp;nbsp;– {{{session3_end|}}}|{{{session3|}}}}}
 | label4 = {{If empty|{{{session4_type|}}}|4th}}
 |  data4 = {{#if:{{{session4_start|}}}|{{{session4_start}}}&amp;nbsp;– {{{session4_end|}}}|{{{session4|}}}}}
 | label5 = {{If empty|{{{session5_type|}}}|5th}}
 |  data5 = {{#if:{{{session5_start|}}}|{{{session5_start}}}&amp;nbsp;– {{{session5_end|}}}|{{{session5|}}}}}
 | label6 = {{If empty|{{{session6_type|}}}|6th}}
 |  data6 = {{#if:{{{session6_start|}}}|{{{session6_start}}}&amp;nbsp;– {{{session6_end|}}}|{{{session6|}}}}} 
 | label7 = {{If empty|{{{session7_type|}}}|7th}}
 |  data7 = {{#if:{{{session7_start|}}}|{{{session7_start}}}&amp;nbsp;– {{{session7_end|}}}|{{{session7|}}}}}
 | label8 = {{If empty|{{{session8_type|}}}|8th}}
 |  data8 = {{#if:{{{session8_start|}}}|{{{session8_start}}}&amp;nbsp;– {{{session8_end|}}}|{{{session8|}}}}}
 | label9 = {{If empty|{{{session9_type|}}}|9th}}
 |  data9 = {{#if:{{{session9_start|}}}|{{{session9_start}}}&amp;nbsp;– {{{session9_end|}}}|{{{session9|}}}}}
 | label10 = {{If empty|{{{session10_type|}}}|10th}}
 |  data10 = {{#if:{{{session10_start|}}}|{{{session10_start}}}&amp;nbsp;– {{{session10_end|}}}|{{{session10|}}}}}
 | label11 = {{If empty|{{{session11_type|}}}|11th}}
 |  data11 = {{#if:{{{session11_start|}}}|{{{session11_start}}}&amp;nbsp;– {{{session11_end|}}}|{{{session11|}}}}}
 | label12 = {{If empty|{{{session12_type|}}}|12th}}
 |  data12 = {{#if:{{{session12_start|}}}|{{{session12_start}}}&amp;nbsp;– {{{session12_end|}}}|{{{session12|}}}}}
 | label13 = {{If empty|{{{session13_type|}}}|13th}}
 |  data13 = {{#if:{{{session13_start|}}}|{{{session13_start}}}&amp;nbsp;– {{{session13_end|}}}|{{{session13|}}}}}
 }}}}

| header56 = {{#if:{{{special_session1_start|}}}{{{special_session1|}}}|Special sessions}}
|   data57 = {{#if:{{{special_session1_start|}}}{{{special_session1|}}}|{{Infobox
 | subbox = yes | decat = yes

 | label1 = {{If empty|{{{special_session1_type|}}}|1st}}
 |  data1 = {{#if:{{{special_session1_start|}}}|{{{special_session1_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session1_end|}}}|{{{special_session1|}}}}}
 | label2 = {{If empty|{{{special_session2_type|}}}|2nd}}
 |  data2 = {{#if:{{{special_session2_start|}}}|{{{special_session2_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session2_end|}}}|{{{special_session2|}}}}}
 | label3 = {{If empty|{{{special_session3_type|}}}|3rd}}
 |  data3 = {{#if:{{{special_session3_start|}}}|{{{special_session3_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session3_end|}}}|{{{special_session3|}}}}}
 | label4 = {{If empty|{{{special_session4_type|}}}|4th}}
 |  data4 = {{#if:{{{special_session4_start|}}}|{{{special_session4_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session4_end|}}}|{{{special_session4|}}}}}
 | label5 = {{If empty|{{{special_session5_type|}}}|5th}}
 |  data5 = {{#if:{{{special_session5_start|}}}|{{{special_session5_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session5_end|}}}|{{{special_session5|}}}}}
 | label6 = {{If empty|{{{special_session6_type|}}}|6th}}
 |  data6 = {{#if:{{{special_session6_start|}}}|{{{special_session6_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session6_end|}}}|{{{special_session6|}}}}}
 | label7 = {{If empty|{{{special_session7_type|}}}|7th}}
 |  data7 = {{#if:{{{special_session7_start|}}}|{{{special_session7_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session7_end|}}}|{{{special_session7|}}}}}
 | label8 = {{If empty|{{{special_session8_type|}}}|8th}}
 |  data8 = {{#if:{{{special_session8_start|}}}|{{{special_session8_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session8_end|}}}|{{{special_session8|}}}}}
 | label9 = {{If empty|{{{special_session9_type|}}}|9th}}
 |  data9 = {{#if:{{{special_session9_start|}}}|{{{special_session9_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session9_end|}}}|{{{special_session9|}}}}}
 }}}}
 | data99 = {{{module|}}}
}}{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown={{main other|[[Category:Pages using infobox legislative term with unknown parameters|_VALUE_{{PAGENAME}}]]}}|preview=Page using [[Template:Infobox legislative term]] with unknown parameter &quot;_VALUE_&quot;|ignoreblank=y| box_width | background_color | name | before | after | image | image_size | alt | caption | body | state | country | jurisdiction | meeting_place | term_start | term_end | term | election | government | opposition | website | chamber1 | chamber1_image | chamber1_image_size | chamber1_alt | chamber1_image_caption | membership1 | chamber1_leader1_type | chamber1_leader1 | chamber1_leader2_type | chamber1_leader2 | chamber1_leader3_type | chamber1_leader3 | chamber1_leader4_type | chamber1_leader4 | chamber1_leader5_type | chamber1_leader5 | chamber1_leader6_type | chamber1_leader6 | chamber1_leader7_type | chamber1_leader7 | control1 | chamber2 | chamber2_image | chamber2_image_size | chamber2_alt | chamber2_image_caption | membership2 | chamber2_leader1_type | chamber2_leader1 | chamber2_leader2_type | chamber2_leader2 | chamber2_leader3_type | chamber2_leader3 | chamber2_leader4_type | chamber2_leader4 | chamber2_leader5_type | chamber2_leader5 | chamber2_leader6_type | chamber2_leader6 | chamber2_leader7_type | chamber2_leader7 | control2 | chamber3 | chamber3_image | chamber3_image_size | chamber3_alt | chamber3_image_caption | membership3 | chamber3_leader1_type | chamber3_leader1 | chamber3_leader2_type | chamber3_leader2 | chamber3_leader3_type | chamber3_leader3 | chamber3_leader4_type | chamber3_leader4 | chamber3_leader5_type | chamber3_leader5 | chamber3_leader6_type | chamber3_leader6 | chamber3_leader7_type | chamber3_leader7 | control3 | chamber4 | chamber4_image | chamber4_image_size | chamber4_alt | chamber4_image_caption | membership4 | chamber4_leader1_type | chamber4_leader1 | chamber4_leader2_type | chamber4_leader2 | chamber4_leader3_type | chamber4_leader3 | chamber4_leader4_type | chamber4_leader4 | chamber4_leader5_type | chamber4_leader5 | chamber4_leader6_type | chamber4_leader6 | chamber4_leader7_type | chamber4_leader7 | control4 | session1_start | session1 | session1_type | session1_end | session2_type | session2_start | session2_end | session2 | session3_type | session3_start | session3_end | session3 | session4_type | session4_start | session4_end | session4 | session5_type | session5_start | session5_end | session5 | session6_type | session6_start | session6_end | session6 | session7_type | session7_start | session7_end | session7 | session8_type | session8_start | session8_end | session8 | special_session1_start | special_session1 | special_session1_type | special_session1_end | special_session2_start | special_session2 | special_session2_type | special_session2_end | special_session3 | special_session3_type | special_session3_start | special_session3_end | special_session4_start | special_session4 | special_session4_type | special_session4_end | special_session5 | special_session5_type | special_session5_end |special_session5_start | special_session6_start | special_session6 | special_session6_type | special_session6_end | special_session7 | special_session7_type |special_session7_start | special_session7_end | special_session8_start | special_session8 | special_session8_type | special_session8_end | special_session9_start | special_session9 | special_session9_type | special_session9_end |
module}}&lt;noinclude&gt;
{{documentation}}
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>rj9jfz5wyf46412jfu4ubuhwjkg3oud</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877797</id>
      <parentid>877796</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T08:37:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>877797</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15143" sha1="kmsth3yskbtifs1zh6vajf8cworg7u8" xml:space="preserve">{{Infobox
| bodyclass = vevent
| bodystyle = {{#if:{{{box_width|}}}|width: {{{box_width}}};}}

| abovestyle  = {{#if:{{{background_color|}}}|border-top: 2px solid {{{background_color}}}; border-bottom: 2px solid {{{background_color}}}|background-color: #ededed}}
| above    = {{{name|{{PAGENAMEBASE}}}}}
| aboveclass = summary

| subheader = {{#if:{{{before|}}}{{{after|}}}|
&lt;table style=&quot;width:100%; border-collapse:collapse&quot;&gt;&lt;tr style=&quot;vertical-align: middle;&quot;&gt;
{{#if:{{{before|}}}|&lt;td&gt;&amp;larr;&lt;/td&gt;&lt;td style=&quot;width:{{#if:{{{after|}}}|50|100}}%;text-align:left;&quot;&gt;{{{before}}}&lt;/td&gt;
}} {{#if:{{{after|}}}|&lt;td style=&quot;width:{{#if:{{{before|}}}|50|100}}%;text-align:right;&quot;&gt;{{{after}}}&lt;/td&gt;&lt;td&gt;&amp;rarr;&lt;/td&gt;
}}&lt;/tr&gt;&lt;/table&gt;
 }}
| subheaderstyle = border-top: 1px solid #aaa;

| headerstyle = background-color: #ededed;

| image    = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|}}}|size={{{image_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{alt|}}}}}
| caption  = {{{caption|}}}
| header1  = အကျဉ်းချုပ်

|  label2  = လွှတ်တော်
|   data2  = {{{body|}}}
|  label3  = ကိုယ်စားပြုမှု
|   data3  = {{#if:{{{state|}}}{{{country|}}}|{{Comma separated entries|{{{state|}}}|{{{country|}}}}}|{{{jurisdiction|}}}}}
|  class4  = location
|  label4  = အစည်းအဝေးနေရာ
|   data4  = {{{meeting_place|}}}
|  class5  = label
|  label5  = သက်တမ်း
|   data5  = {{#if:{{{term_start|}}}{{{term_end|}}}|{{{term_start}}}&amp;nbsp;– {{{term_end|}}}|{{{term|}}}}}
|  label6  = ရွေးကောက်ပွဲ
|   data6  = {{{election|}}}
|  label7  = အစိုးရ
|   data7  = {{{government|}}}
|  label8  = အတိုက်အခံ
|   data8  = {{{opposition|}}}
|  label9  = ဝဘ်ဆိုဒ်
|   data9  = {{{website|}}}

| header10 = {{{chamber1|}}}
|   data11 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{chamber1_image|}}}|size={{{chamber1_image_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{chamber1_alt|}}}}}{{#if:{{{chamber1_image|}}}|&lt;div&gt;{{{chamber1_image_caption|}}}&lt;/div&gt;}}
|  label12 = ကိုယ်စားလှယ်များ
|   data12 = {{{membership1|}}}
|  label13 = {{{chamber1_leader1_type|}}}
|   data13 = {{#if:{{{chamber1_leader1_type|}}}|{{{chamber1_leader1|}}}}}
|  class13 = attendee
|  label14 = {{{chamber1_leader2_type|}}}
|   data14 = {{#if:{{{chamber1_leader2_type|}}}|{{{chamber1_leader2|}}}}}
|  class14 = attendee
|  label15 = {{{chamber1_leader3_type|}}}
|   data15 = {{#if:{{{chamber1_leader3_type|}}}|{{{chamber1_leader3|}}}}}
|  class15 = attendee
|  label16 = {{{chamber1_leader4_type|}}}
|   data16 = {{#if:{{{chamber1_leader4_type|}}}|{{{chamber1_leader4|}}}}}
|  class16 = attendee
|  label17 = {{{chamber1_leader5_type|}}}
|   data17 = {{#if:{{{chamber1_leader5_type|}}}|{{{chamber1_leader5|}}}}}
|  class17 = attendee
|  label18 = {{{chamber1_leader6_type|}}}
|   data18 = {{#if:{{{chamber1_leader6_type|}}}|{{{chamber1_leader6|}}}}}
|  class18 = attendee
|  label19 = {{{chamber1_leader9_type|}}}
|   data19 = {{#if:{{{chamber1_leader9_type|}}}|{{{chamber1_leader9|}}}}}
|  class19 = attendee
|  label20 = ကိုယ်စားလှယ်အများဆုံးသောပါတီ
|   data20 = {{{control1|}}}

| header21 = {{{chamber2|}}}
|   data22 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{chamber2_image|}}}|size={{{chamber2_image_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{chamber2_alt|}}}}}{{#if:{{{chamber2_image|}}}|&lt;div&gt;{{{chamber2_image_caption|}}}&lt;/div&gt;}}
|  label23 = ကိုယ်စားလှယ်များ
|   data23 = {{{membership2|}}}
|  label24 = {{{chamber2_leader1_type|}}}
|   data24 = {{#if:{{{chamber2_leader1_type|}}}|{{{chamber2_leader1|}}}}}
|  class24 = attendee
|  label25 = {{{chamber2_leader2_type|}}}
|   data25 = {{#if:{{{chamber2_leader2_type|}}}|{{{chamber2_leader2|}}}}}
|  class25 = attendee
|  label26 = {{{chamber2_leader3_type|}}}
|   data26 = {{#if:{{{chamber2_leader3_type|}}}|{{{chamber2_leader3|}}}}}
|  class26 = attendee
|  label27 = {{{chamber2_leader4_type|}}}
|   data27 = {{#if:{{{chamber2_leader4_type|}}}|{{{chamber2_leader4|}}}}}
|  class27 = attendee
|  label28 = {{{chamber2_leader5_type|}}}
|   data28 = {{#if:{{{chamber2_leader5_type|}}}|{{{chamber2_leader5|}}}}}
|  class28 = attendee
|  label29 = {{{chamber2_leader6_type|}}}
|   data29 = {{#if:{{{chamber2_leader6_type|}}}|{{{chamber2_leader6|}}}}}
|  class29 = attendee
|  label30 = {{{chamber2_leader7_type|}}}
|   data30 = {{#if:{{{chamber2_leader7_type|}}}|{{{chamber2_leader7|}}}}}
|  class30 = attendee
|  label31 = ကိုယ်စားလှယ်အများဆုံးသောပါတီ
|   data31 = {{{control2|}}}

| header32 = {{{chamber3|}}}
|   data33 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{chamber3_image|}}}|size={{{chamber3_image_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{chamber3_alt|}}}}}{{#if:{{{chamber3_image|}}}|&lt;div&gt;{{{chamber3_image_caption|}}}&lt;/div&gt;}}
|  label34 = Members
|   data34 = {{{membership3|}}}
|  label35 = {{{chamber3_leader1_type|}}}
|   data35 = {{#if:{{{chamber3_leader1_type|}}}|{{{chamber3_leader1|}}}}}
|  class35 = attendee
|  label36 = {{{chamber3_leader2_type|}}}
|   data36 = {{#if:{{{chamber3_leader2_type|}}}|{{{chamber3_leader2|}}}}}
|  class36 = attendee
|  label37 = {{{chamber3_leader3_type|}}}
|   data37 = {{#if:{{{chamber3_leader3_type|}}}|{{{chamber3_leader3|}}}}}
|  class37 = attendee
|  label38 = {{{chamber3_leader4_type|}}}
|   data38 = {{#if:{{{chamber3_leader4_type|}}}|{{{chamber3_leader4|}}}}}
|  class38 = attendee
|  label39 = {{{chamber3_leader5_type|}}}
|   data39 = {{#if:{{{chamber3_leader5_type|}}}|{{{chamber3_leader5|}}}}}
|  class39 = attendee
|  label40 = {{{chamber3_leader6_type|}}}
|   data40 = {{#if:{{{chamber3_leader6_type|}}}|{{{chamber3_leader6|}}}}}
|  class40 = attendee
|  label41 = {{{chamber3_leader7_type|}}}
|   data41 = {{#if:{{{chamber3_leader7_type|}}}|{{{chamber3_leader7|}}}}}
|  class41 = attendee
|  label42 = Party control
|   data42 = {{{control3|}}}

| header43 = {{{chamber4|}}}
|   data44 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{chamber4_image|}}}|size={{{chamber4_image_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{chamber4_alt|}}}}}{{#if:{{{chamber4_image|}}}|&lt;div&gt;{{{chamber4_image_caption|}}}&lt;/div&gt;}}
|  label45 = Members
|   data45 = {{{membership4|}}}
|  label46 = {{{chamber4_leader1_type|}}}
|   data46 = {{#if:{{{chamber4_leader1_type|}}}|{{{chamber4_leader1|}}}}}
|  class46 = attendee
|  label47 = {{{chamber4_leader2_type|}}}
|   data47 = {{#if:{{{chamber4_leader2_type|}}}|{{{chamber4_leader2|}}}}}
|  class47 = attendee
|  label48 = {{{chamber4_leader3_type|}}}
|   data48 = {{#if:{{{chamber4_leader3_type|}}}|{{{chamber4_leader3|}}}}}
|  class48 = attendee
|  label49 = {{{chamber4_leader4_type|}}}
|   data49 = {{#if:{{{chamber4_leader4_type|}}}|{{{chamber4_leader4|}}}}}
|  class49 = attendee
|  label50 = {{{chamber4_leader5_type|}}}
|   data50 = {{#if:{{{chamber4_leader5_type|}}}|{{{chamber4_leader5|}}}}}
|  class50 = attendee
|  label51 = {{{chamber4_leader6_type|}}}
|   data51 = {{#if:{{{chamber4_leader6_type|}}}|{{{chamber4_leader6|}}}}}
|  class51 = attendee
|  label52 = {{{chamber4_leader7_type|}}}
|   data52 = {{#if:{{{chamber4_leader7_type|}}}|{{{chamber4_leader7|}}}}}
|  class52 = attendee
|  label53 = Party control
|   data53 = {{{control4|}}}

| header54 = {{#if:{{{session1_start|}}}{{{session1|}}}|Sessions}}
|   data55 = {{#if:{{{session1_start|}}}{{{session1|}}}|{{Infobox
 | subbox = yes | decat = yes

 | label1 = {{If empty|{{{session1_type|}}}|1st}}
 |  data1 = {{#if:{{{session1_start|}}}|{{{session1_start}}}&amp;nbsp;– {{{session1_end|}}}|{{{session1|}}}}}
 | label2 = {{If empty|{{{session2_type|}}}|2nd}}
 |  data2 = {{#if:{{{session2_start|}}}|{{{session2_start}}}&amp;nbsp;– {{{session2_end|}}}|{{{session2|}}}}}
 | label3 = {{If empty|{{{session3_type|}}}|3rd}}
 |  data3 = {{#if:{{{session3_start|}}}|{{{session3_start}}}&amp;nbsp;– {{{session3_end|}}}|{{{session3|}}}}}
 | label4 = {{If empty|{{{session4_type|}}}|4th}}
 |  data4 = {{#if:{{{session4_start|}}}|{{{session4_start}}}&amp;nbsp;– {{{session4_end|}}}|{{{session4|}}}}}
 | label5 = {{If empty|{{{session5_type|}}}|5th}}
 |  data5 = {{#if:{{{session5_start|}}}|{{{session5_start}}}&amp;nbsp;– {{{session5_end|}}}|{{{session5|}}}}}
 | label6 = {{If empty|{{{session6_type|}}}|6th}}
 |  data6 = {{#if:{{{session6_start|}}}|{{{session6_start}}}&amp;nbsp;– {{{session6_end|}}}|{{{session6|}}}}} 
 | label7 = {{If empty|{{{session7_type|}}}|7th}}
 |  data7 = {{#if:{{{session7_start|}}}|{{{session7_start}}}&amp;nbsp;– {{{session7_end|}}}|{{{session7|}}}}}
 | label8 = {{If empty|{{{session8_type|}}}|8th}}
 |  data8 = {{#if:{{{session8_start|}}}|{{{session8_start}}}&amp;nbsp;– {{{session8_end|}}}|{{{session8|}}}}}
 | label9 = {{If empty|{{{session9_type|}}}|9th}}
 |  data9 = {{#if:{{{session9_start|}}}|{{{session9_start}}}&amp;nbsp;– {{{session9_end|}}}|{{{session9|}}}}}
 | label10 = {{If empty|{{{session10_type|}}}|10th}}
 |  data10 = {{#if:{{{session10_start|}}}|{{{session10_start}}}&amp;nbsp;– {{{session10_end|}}}|{{{session10|}}}}}
 | label11 = {{If empty|{{{session11_type|}}}|11th}}
 |  data11 = {{#if:{{{session11_start|}}}|{{{session11_start}}}&amp;nbsp;– {{{session11_end|}}}|{{{session11|}}}}}
 | label12 = {{If empty|{{{session12_type|}}}|12th}}
 |  data12 = {{#if:{{{session12_start|}}}|{{{session12_start}}}&amp;nbsp;– {{{session12_end|}}}|{{{session12|}}}}}
 | label13 = {{If empty|{{{session13_type|}}}|13th}}
 |  data13 = {{#if:{{{session13_start|}}}|{{{session13_start}}}&amp;nbsp;– {{{session13_end|}}}|{{{session13|}}}}}
 }}}}

| header56 = {{#if:{{{special_session1_start|}}}{{{special_session1|}}}|Special sessions}}
|   data57 = {{#if:{{{special_session1_start|}}}{{{special_session1|}}}|{{Infobox
 | subbox = yes | decat = yes

 | label1 = {{If empty|{{{special_session1_type|}}}|1st}}
 |  data1 = {{#if:{{{special_session1_start|}}}|{{{special_session1_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session1_end|}}}|{{{special_session1|}}}}}
 | label2 = {{If empty|{{{special_session2_type|}}}|2nd}}
 |  data2 = {{#if:{{{special_session2_start|}}}|{{{special_session2_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session2_end|}}}|{{{special_session2|}}}}}
 | label3 = {{If empty|{{{special_session3_type|}}}|3rd}}
 |  data3 = {{#if:{{{special_session3_start|}}}|{{{special_session3_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session3_end|}}}|{{{special_session3|}}}}}
 | label4 = {{If empty|{{{special_session4_type|}}}|4th}}
 |  data4 = {{#if:{{{special_session4_start|}}}|{{{special_session4_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session4_end|}}}|{{{special_session4|}}}}}
 | label5 = {{If empty|{{{special_session5_type|}}}|5th}}
 |  data5 = {{#if:{{{special_session5_start|}}}|{{{special_session5_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session5_end|}}}|{{{special_session5|}}}}}
 | label6 = {{If empty|{{{special_session6_type|}}}|6th}}
 |  data6 = {{#if:{{{special_session6_start|}}}|{{{special_session6_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session6_end|}}}|{{{special_session6|}}}}}
 | label7 = {{If empty|{{{special_session7_type|}}}|7th}}
 |  data7 = {{#if:{{{special_session7_start|}}}|{{{special_session7_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session7_end|}}}|{{{special_session7|}}}}}
 | label8 = {{If empty|{{{special_session8_type|}}}|8th}}
 |  data8 = {{#if:{{{special_session8_start|}}}|{{{special_session8_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session8_end|}}}|{{{special_session8|}}}}}
 | label9 = {{If empty|{{{special_session9_type|}}}|9th}}
 |  data9 = {{#if:{{{special_session9_start|}}}|{{{special_session9_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session9_end|}}}|{{{special_session9|}}}}}
 }}}}
 | data99 = {{{module|}}}
}}{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown={{main other|[[Category:Pages using infobox legislative term with unknown parameters|_VALUE_{{PAGENAME}}]]}}|preview=Page using [[Template:Infobox legislative term]] with unknown parameter &quot;_VALUE_&quot;|ignoreblank=y| box_width | background_color | name | before | after | image | image_size | alt | caption | body | state | country | jurisdiction | meeting_place | term_start | term_end | term | election | government | opposition | website | chamber1 | chamber1_image | chamber1_image_size | chamber1_alt | chamber1_image_caption | membership1 | chamber1_leader1_type | chamber1_leader1 | chamber1_leader2_type | chamber1_leader2 | chamber1_leader3_type | chamber1_leader3 | chamber1_leader4_type | chamber1_leader4 | chamber1_leader5_type | chamber1_leader5 | chamber1_leader6_type | chamber1_leader6 | chamber1_leader7_type | chamber1_leader7 | control1 | chamber2 | chamber2_image | chamber2_image_size | chamber2_alt | chamber2_image_caption | membership2 | chamber2_leader1_type | chamber2_leader1 | chamber2_leader2_type | chamber2_leader2 | chamber2_leader3_type | chamber2_leader3 | chamber2_leader4_type | chamber2_leader4 | chamber2_leader5_type | chamber2_leader5 | chamber2_leader6_type | chamber2_leader6 | chamber2_leader7_type | chamber2_leader7 | control2 | chamber3 | chamber3_image | chamber3_image_size | chamber3_alt | chamber3_image_caption | membership3 | chamber3_leader1_type | chamber3_leader1 | chamber3_leader2_type | chamber3_leader2 | chamber3_leader3_type | chamber3_leader3 | chamber3_leader4_type | chamber3_leader4 | chamber3_leader5_type | chamber3_leader5 | chamber3_leader6_type | chamber3_leader6 | chamber3_leader7_type | chamber3_leader7 | control3 | chamber4 | chamber4_image | chamber4_image_size | chamber4_alt | chamber4_image_caption | membership4 | chamber4_leader1_type | chamber4_leader1 | chamber4_leader2_type | chamber4_leader2 | chamber4_leader3_type | chamber4_leader3 | chamber4_leader4_type | chamber4_leader4 | chamber4_leader5_type | chamber4_leader5 | chamber4_leader6_type | chamber4_leader6 | chamber4_leader7_type | chamber4_leader7 | control4 | session1_start | session1 | session1_type | session1_end | session2_type | session2_start | session2_end | session2 | session3_type | session3_start | session3_end | session3 | session4_type | session4_start | session4_end | session4 | session5_type | session5_start | session5_end | session5 | session6_type | session6_start | session6_end | session6 | session7_type | session7_start | session7_end | session7 | session8_type | session8_start | session8_end | session8 | special_session1_start | special_session1 | special_session1_type | special_session1_end | special_session2_start | special_session2 | special_session2_type | special_session2_end | special_session3 | special_session3_type | special_session3_start | special_session3_end | special_session4_start | special_session4 | special_session4_type | special_session4_end | special_session5 | special_session5_type | special_session5_end |special_session5_start | special_session6_start | special_session6 | special_session6_type | special_session6_end | special_session7 | special_session7_type |special_session7_start | special_session7_end | special_session8_start | special_session8 | special_session8_type | special_session8_end | special_session9_start | special_session9 | special_session9_type | special_session9_end |
module}}&lt;noinclude&gt;
{{documentation}}
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>kmsth3yskbtifs1zh6vajf8cworg7u8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>877799</id>
      <parentid>877797</parentid>
      <timestamp>2025-06-14T08:38:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>877799</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15288" sha1="qivuidbp67r26fp0u8qjxvzqny4wxkz" xml:space="preserve">{{Infobox
| bodyclass = vevent
| bodystyle = {{#if:{{{box_width|}}}|width: {{{box_width}}};}}

| abovestyle  = {{#if:{{{background_color|}}}|border-top: 2px solid {{{background_color}}}; border-bottom: 2px solid {{{background_color}}}|background-color: #ededed}}
| above    = {{{name|{{PAGENAMEBASE}}}}}
| aboveclass = summary

| subheader = {{#if:{{{before|}}}{{{after|}}}|
&lt;table style=&quot;width:100%; border-collapse:collapse&quot;&gt;&lt;tr style=&quot;vertical-align: middle;&quot;&gt;
{{#if:{{{before|}}}|&lt;td&gt;&amp;larr;&lt;/td&gt;&lt;td style=&quot;width:{{#if:{{{after|}}}|50|100}}%;text-align:left;&quot;&gt;{{{before}}}&lt;/td&gt;
}} {{#if:{{{after|}}}|&lt;td style=&quot;width:{{#if:{{{before|}}}|50|100}}%;text-align:right;&quot;&gt;{{{after}}}&lt;/td&gt;&lt;td&gt;&amp;rarr;&lt;/td&gt;
}}&lt;/tr&gt;&lt;/table&gt;
 }}
| subheaderstyle = border-top: 1px solid #aaa;

| headerstyle = background-color: #ededed;

| image    = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|}}}|size={{{image_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{alt|}}}}}
| caption  = {{{caption|}}}
| header1  = အကျဉ်းချုပ်

|  label2  = လွှတ်တော်
|   data2  = {{{body|}}}
|  label3  = ကိုယ်စားပြုမှု
|   data3  = {{#if:{{{state|}}}{{{country|}}}|{{Comma separated entries|{{{state|}}}|{{{country|}}}}}|{{{jurisdiction|}}}}}
|  class4  = location
|  label4  = အစည်းအဝေးနေရာ
|   data4  = {{{meeting_place|}}}
|  class5  = label
|  label5  = သက်တမ်း
|   data5  = {{#if:{{{term_start|}}}{{{term_end|}}}|{{{term_start}}}&amp;nbsp;– {{{term_end|}}}|{{{term|}}}}}
|  label6  = ရွေးကောက်ပွဲ
|   data6  = {{{election|}}}
|  label7  = အစိုးရ
|   data7  = {{{government|}}}
|  label8  = အတိုက်အခံ
|   data8  = {{{opposition|}}}
|  label9  = ဝဘ်ဆိုဒ်
|   data9  = {{{website|}}}

| header10 = {{{chamber1|}}}
|   data11 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{chamber1_image|}}}|size={{{chamber1_image_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{chamber1_alt|}}}}}{{#if:{{{chamber1_image|}}}|&lt;div&gt;{{{chamber1_image_caption|}}}&lt;/div&gt;}}
|  label12 = ကိုယ်စားလှယ်များ
|   data12 = {{{membership1|}}}
|  label13 = {{{chamber1_leader1_type|}}}
|   data13 = {{#if:{{{chamber1_leader1_type|}}}|{{{chamber1_leader1|}}}}}
|  class13 = attendee
|  label14 = {{{chamber1_leader2_type|}}}
|   data14 = {{#if:{{{chamber1_leader2_type|}}}|{{{chamber1_leader2|}}}}}
|  class14 = attendee
|  label15 = {{{chamber1_leader3_type|}}}
|   data15 = {{#if:{{{chamber1_leader3_type|}}}|{{{chamber1_leader3|}}}}}
|  class15 = attendee
|  label16 = {{{chamber1_leader4_type|}}}
|   data16 = {{#if:{{{chamber1_leader4_type|}}}|{{{chamber1_leader4|}}}}}
|  class16 = attendee
|  label17 = {{{chamber1_leader5_type|}}}
|   data17 = {{#if:{{{chamber1_leader5_type|}}}|{{{chamber1_leader5|}}}}}
|  class17 = attendee
|  label18 = {{{chamber1_leader6_type|}}}
|   data18 = {{#if:{{{chamber1_leader6_type|}}}|{{{chamber1_leader6|}}}}}
|  class18 = attendee
|  label19 = {{{chamber1_leader9_type|}}}
|   data19 = {{#if:{{{chamber1_leader9_type|}}}|{{{chamber1_leader9|}}}}}
|  class19 = attendee
|  label20 = ကိုယ်စားလှယ်အများဆုံးသောပါတီ
|   data20 = {{{control1|}}}

| header21 = {{{chamber2|}}}
|   data22 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{chamber2_image|}}}|size={{{chamber2_image_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{chamber2_alt|}}}}}{{#if:{{{chamber2_image|}}}|&lt;div&gt;{{{chamber2_image_caption|}}}&lt;/div&gt;}}
|  label23 = ကိုယ်စားလှယ်များ
|   data23 = {{{membership2|}}}
|  label24 = {{{chamber2_leader1_type|}}}
|   data24 = {{#if:{{{chamber2_leader1_type|}}}|{{{chamber2_leader1|}}}}}
|  class24 = attendee
|  label25 = {{{chamber2_leader2_type|}}}
|   data25 = {{#if:{{{chamber2_leader2_type|}}}|{{{chamber2_leader2|}}}}}
|  class25 = attendee
|  label26 = {{{chamber2_leader3_type|}}}
|   data26 = {{#if:{{{chamber2_leader3_type|}}}|{{{chamber2_leader3|}}}}}
|  class26 = attendee
|  label27 = {{{chamber2_leader4_type|}}}
|   data27 = {{#if:{{{chamber2_leader4_type|}}}|{{{chamber2_leader4|}}}}}
|  class27 = attendee
|  label28 = {{{chamber2_leader5_type|}}}
|   data28 = {{#if:{{{chamber2_leader5_type|}}}|{{{chamber2_leader5|}}}}}
|  class28 = attendee
|  label29 = {{{chamber2_leader6_type|}}}
|   data29 = {{#if:{{{chamber2_leader6_type|}}}|{{{chamber2_leader6|}}}}}
|  class29 = attendee
|  label30 = {{{chamber2_leader7_type|}}}
|   data30 = {{#if:{{{chamber2_leader7_type|}}}|{{{chamber2_leader7|}}}}}
|  class30 = attendee
|  label31 = ကိုယ်စားလှယ်အများဆုံးသောပါတီ
|   data31 = {{{control2|}}}

| header32 = {{{chamber3|}}}
|   data33 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{chamber3_image|}}}|size={{{chamber3_image_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{chamber3_alt|}}}}}{{#if:{{{chamber3_image|}}}|&lt;div&gt;{{{chamber3_image_caption|}}}&lt;/div&gt;}}
|  label34 = Members
|   data34 = {{{membership3|}}}
|  label35 = {{{chamber3_leader1_type|}}}
|   data35 = {{#if:{{{chamber3_leader1_type|}}}|{{{chamber3_leader1|}}}}}
|  class35 = attendee
|  label36 = {{{chamber3_leader2_type|}}}
|   data36 = {{#if:{{{chamber3_leader2_type|}}}|{{{chamber3_leader2|}}}}}
|  class36 = attendee
|  label37 = {{{chamber3_leader3_type|}}}
|   data37 = {{#if:{{{chamber3_leader3_type|}}}|{{{chamber3_leader3|}}}}}
|  class37 = attendee
|  label38 = {{{chamber3_leader4_type|}}}
|   data38 = {{#if:{{{chamber3_leader4_type|}}}|{{{chamber3_leader4|}}}}}
|  class38 = attendee
|  label39 = {{{chamber3_leader5_type|}}}
|   data39 = {{#if:{{{chamber3_leader5_type|}}}|{{{chamber3_leader5|}}}}}
|  class39 = attendee
|  label40 = {{{chamber3_leader6_type|}}}
|   data40 = {{#if:{{{chamber3_leader6_type|}}}|{{{chamber3_leader6|}}}}}
|  class40 = attendee
|  label41 = {{{chamber3_leader7_type|}}}
|   data41 = {{#if:{{{chamber3_leader7_type|}}}|{{{chamber3_leader7|}}}}}
|  class41 = attendee
|  label42 = Party control
|   data42 = {{{control3|}}}

| header43 = {{{chamber4|}}}
|   data44 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{chamber4_image|}}}|size={{{chamber4_image_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{chamber4_alt|}}}}}{{#if:{{{chamber4_image|}}}|&lt;div&gt;{{{chamber4_image_caption|}}}&lt;/div&gt;}}
|  label45 = Members
|   data45 = {{{membership4|}}}
|  label46 = {{{chamber4_leader1_type|}}}
|   data46 = {{#if:{{{chamber4_leader1_type|}}}|{{{chamber4_leader1|}}}}}
|  class46 = attendee
|  label47 = {{{chamber4_leader2_type|}}}
|   data47 = {{#if:{{{chamber4_leader2_type|}}}|{{{chamber4_leader2|}}}}}
|  class47 = attendee
|  label48 = {{{chamber4_leader3_type|}}}
|   data48 = {{#if:{{{chamber4_leader3_type|}}}|{{{chamber4_leader3|}}}}}
|  class48 = attendee
|  label49 = {{{chamber4_leader4_type|}}}
|   data49 = {{#if:{{{chamber4_leader4_type|}}}|{{{chamber4_leader4|}}}}}
|  class49 = attendee
|  label50 = {{{chamber4_leader5_type|}}}
|   data50 = {{#if:{{{chamber4_leader5_type|}}}|{{{chamber4_leader5|}}}}}
|  class50 = attendee
|  label51 = {{{chamber4_leader6_type|}}}
|   data51 = {{#if:{{{chamber4_leader6_type|}}}|{{{chamber4_leader6|}}}}}
|  class51 = attendee
|  label52 = {{{chamber4_leader7_type|}}}
|   data52 = {{#if:{{{chamber4_leader7_type|}}}|{{{chamber4_leader7|}}}}}
|  class52 = attendee
|  label53 = Party control
|   data53 = {{{control4|}}}

| header54 = {{#if:{{{session1_start|}}}{{{session1|}}}|အစည်းအဝေးများ}}
|   data55 = {{#if:{{{session1_start|}}}{{{session1|}}}|{{Infobox
 | subbox = yes | decat = yes

 | label1 = {{If empty|{{{session1_type|}}}|ပထမအကြိမ်}}
 |  data1 = {{#if:{{{session1_start|}}}|{{{session1_start}}}&amp;nbsp;– {{{session1_end|}}}|{{{session1|}}}}}
 | label2 = {{If empty|{{{session2_type|}}}|ဒုတိယအကြိမ်}}
 |  data2 = {{#if:{{{session2_start|}}}|{{{session2_start}}}&amp;nbsp;– {{{session2_end|}}}|{{{session2|}}}}}
 | label3 = {{If empty|{{{session3_type|}}}|တတိယအကြိမ်}}
 |  data3 = {{#if:{{{session3_start|}}}|{{{session3_start}}}&amp;nbsp;– {{{session3_end|}}}|{{{session3|}}}}}
 | label4 = {{If empty|{{{session4_type|}}}|စတုတ္ထအကြိမ်}}
 |  data4 = {{#if:{{{session4_start|}}}|{{{session4_start}}}&amp;nbsp;– {{{session4_end|}}}|{{{session4|}}}}}
 | label5 = {{If empty|{{{session5_type|}}}|5th}}
 |  data5 = {{#if:{{{session5_start|}}}|{{{session5_start}}}&amp;nbsp;– {{{session5_end|}}}|{{{session5|}}}}}
 | label6 = {{If empty|{{{session6_type|}}}|6th}}
 |  data6 = {{#if:{{{session6_start|}}}|{{{session6_start}}}&amp;nbsp;– {{{session6_end|}}}|{{{session6|}}}}} 
 | label7 = {{If empty|{{{session7_type|}}}|7th}}
 |  data7 = {{#if:{{{session7_start|}}}|{{{session7_start}}}&amp;nbsp;– {{{session7_end|}}}|{{{session7|}}}}}
 | label8 = {{If empty|{{{session8_type|}}}|8th}}
 |  data8 = {{#if:{{{session8_start|}}}|{{{session8_start}}}&amp;nbsp;– {{{session8_end|}}}|{{{session8|}}}}}
 | label9 = {{If empty|{{{session9_type|}}}|9th}}
 |  data9 = {{#if:{{{session9_start|}}}|{{{session9_start}}}&amp;nbsp;– {{{session9_end|}}}|{{{session9|}}}}}
 | label10 = {{If empty|{{{session10_type|}}}|10th}}
 |  data10 = {{#if:{{{session10_start|}}}|{{{session10_start}}}&amp;nbsp;– {{{session10_end|}}}|{{{session10|}}}}}
 | label11 = {{If empty|{{{session11_type|}}}|11th}}
 |  data11 = {{#if:{{{session11_start|}}}|{{{session11_start}}}&amp;nbsp;– {{{session11_end|}}}|{{{session11|}}}}}
 | label12 = {{If empty|{{{session12_type|}}}|12th}}
 |  data12 = {{#if:{{{session12_start|}}}|{{{session12_start}}}&amp;nbsp;– {{{session12_end|}}}|{{{session12|}}}}}
 | label13 = {{If empty|{{{session13_type|}}}|13th}}
 |  data13 = {{#if:{{{session13_start|}}}|{{{session13_start}}}&amp;nbsp;– {{{session13_end|}}}|{{{session13|}}}}}
 }}}}

| header56 = {{#if:{{{special_session1_start|}}}{{{special_session1|}}}|Special sessions}}
|   data57 = {{#if:{{{special_session1_start|}}}{{{special_session1|}}}|{{Infobox
 | subbox = yes | decat = yes

 | label1 = {{If empty|{{{special_session1_type|}}}|1st}}
 |  data1 = {{#if:{{{special_session1_start|}}}|{{{special_session1_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session1_end|}}}|{{{special_session1|}}}}}
 | label2 = {{If empty|{{{special_session2_type|}}}|2nd}}
 |  data2 = {{#if:{{{special_session2_start|}}}|{{{special_session2_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session2_end|}}}|{{{special_session2|}}}}}
 | label3 = {{If empty|{{{special_session3_type|}}}|3rd}}
 |  data3 = {{#if:{{{special_session3_start|}}}|{{{special_session3_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session3_end|}}}|{{{special_session3|}}}}}
 | label4 = {{If empty|{{{special_session4_type|}}}|4th}}
 |  data4 = {{#if:{{{special_session4_start|}}}|{{{special_session4_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session4_end|}}}|{{{special_session4|}}}}}
 | label5 = {{If empty|{{{special_session5_type|}}}|5th}}
 |  data5 = {{#if:{{{special_session5_start|}}}|{{{special_session5_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session5_end|}}}|{{{special_session5|}}}}}
 | label6 = {{If empty|{{{special_session6_type|}}}|6th}}
 |  data6 = {{#if:{{{special_session6_start|}}}|{{{special_session6_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session6_end|}}}|{{{special_session6|}}}}}
 | label7 = {{If empty|{{{special_session7_type|}}}|7th}}
 |  data7 = {{#if:{{{special_session7_start|}}}|{{{special_session7_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session7_end|}}}|{{{special_session7|}}}}}
 | label8 = {{If empty|{{{special_session8_type|}}}|8th}}
 |  data8 = {{#if:{{{special_session8_start|}}}|{{{special_session8_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session8_end|}}}|{{{special_session8|}}}}}
 | label9 = {{If empty|{{{special_session9_type|}}}|9th}}
 |  data9 = {{#if:{{{special_session9_start|}}}|{{{special_session9_start}}}&amp;nbsp;– {{{special_session9_end|}}}|{{{special_session9|}}}}}
 }}}}
 | data99 = {{{module|}}}
}}{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown={{main other|[[Category:Pages using infobox legislative term with unknown parameters|_VALUE_{{PAGENAME}}]]}}|preview=Page using [[Template:Infobox legislative term]] with unknown parameter &quot;_VALUE_&quot;|ignoreblank=y| box_width | background_color | name | before | after | image | image_size | alt | caption | body | state | country | jurisdiction | meeting_place | term_start | term_end | term | election | government | opposition | website | chamber1 | chamber1_image | chamber1_image_size | chamber1_alt | chamber1_image_caption | membership1 | chamber1_leader1_type | chamber1_leader1 | chamber1_leader2_type | chamber1_leader2 | chamber1_leader3_type | chamber1_leader3 | chamber1_leader4_type | chamber1_leader4 | chamber1_leader5_type | chamber1_leader5 | chamber1_leader6_type | chamber1_leader6 | chamber1_leader7_type | chamber1_leader7 | control1 | chamber2 | chamber2_image | chamber2_image_size | chamber2_alt | chamber2_image_caption | membership2 | chamber2_leader1_type | chamber2_leader1 | chamber2_leader2_type | chamber2_leader2 | chamber2_leader3_type | chamber2_leader3 | chamber2_leader4_type | chamber2_leader4 | chamber2_leader5_type | chamber2_leader5 | chamber2_leader6_type | chamber2_leader6 | chamber2_leader7_type | chamber2_leader7 | control2 | chamber3 | chamber3_image | chamber3_image_size | chamber3_alt | chamber3_image_caption | membership3 | chamber3_leader1_type | chamber3_leader1 | chamber3_leader2_type | chamber3_leader2 | chamber3_leader3_type | chamber3_leader3 | chamber3_leader4_type | chamber3_leader4 | chamber3_leader5_type | chamber3_leader5 | chamber3_leader6_type | chamber3_leader6 | chamber3_leader7_type | chamber3_leader7 | control3 | chamber4 | chamber4_image | chamber4_image_size | chamber4_alt | chamber4_image_caption | membership4 | chamber4_leader1_type | chamber4_leader1 | chamber4_leader2_type | chamber4_leader2 | chamber4_leader3_type | chamber4_leader3 | chamber4_leader4_type | chamber4_leader4 | chamber4_leader5_type | chamber4_leader5 | chamber4_leader6_type | chamber4_leader6 | chamber4_leader7_type | chamber4_leader7 | control4 | session1_start | session1 | session1_type | session1_end | session2_type | session2_start | session2_end | session2 | session3_type | session3_start | session3_end | session3 | session4_type | session4_start | session4_end | session4 | session5_type | session5_start | session5_end | session5 | session6_type | session6_start | session6_end | session6 | session7_type | session7_start | session7_end | session7 | session8_type | session8_start | session8_end | session8 | special_session1_start | special_session1 | special_session1_type | special_session1_end | special_session2_start | special_session2 | special_session2_type | special_session2_end | special_session3 | special_session3_type | special_session3_start | special_session3_end | special_session4_start | special_session4 | special_session4_type | special_session4_end | special_session5 | special_session5_type | special_session5_end |special_session5_start | special_session6_start | special_session6 | special_session6_type | special_session6_end | special_session7 | special_session7_type |special_session7_start | special_session7_end | special_session8_start | special_session8 | special_session8_type | special_session8_end | special_session9_start | special_session9 | special_session9_type | special_session9_end |
module}}&lt;noinclude&gt;
{{documentation}}
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>qivuidbp67r26fp0u8qjxvzqny4wxkz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Htoo light</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271202</id>
    <revision>
      <id>877800</id>
      <timestamp>2025-06-14T08:41:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877800</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8531" sha1="7xa8yolcpe4bp1ruidxb1ilvsjcoxi4" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Htoo light ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၀၈:၄၁၊ ၁၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>7xa8yolcpe4bp1ruidxb1ilvsjcoxi4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Qai2448</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271203</id>
    <revision>
      <id>877801</id>
      <timestamp>2025-06-14T08:41:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877801</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8528" sha1="7ll9y6zwm3bk22nonof9k2izspapdo9" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Qai2448 ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၀၈:၄၁၊ ၁၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>7ll9y6zwm3bk22nonof9k2izspapdo9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်</title>
    <ns>0</ns>
    <id>271204</id>
    <revision>
      <id>877803</id>
      <timestamp>2025-06-14T09:19:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;{{About|ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ် ရာထူး|ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်၏ စီမံရုံး|ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး}}  {{Infobox official post|name=ပြည်ထေ...&quot; အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည်</comment>
      <origin>877803</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20008" sha1="29bxsb2fe63rjrwp3xuxak8goyrqxiu" xml:space="preserve">{{About|ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ် ရာထူး|ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်၏ စီမံရုံး|ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး}}

{{Infobox official post|name=ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်|incumbent=ဒေါက်တာ[[ခင်နိုင်ဦး]]|native_name=|nativename=The Auditor General of the Union|insignia=Office_of_the_Auditor_General_of_the_Union_Seal.png|incumbentsince=၃ ဩဂုတ် ၂၀၂၃|last=[[တင်ဦး (သံအမတ်ကြီး)|​ တင်ဦး]]|image=Dr._Khin_Naing_Oo.png|appointer=[[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ]]|seat=[[ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး]]၊ &lt;br&gt; ရုံးအမှတ်(၁၂)၊ &lt;br&gt;[[နေပြည်တော်]]}}

'''ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်''' '''('''အင်္ဂလိပ်''': The Auditor General of the Union of the Republic of the Union of Myanmar)''' သည် [[ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး]]၏ အကြီးအကဲဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ၏ အမြင့်ဆုံး စာရင်းစစ်အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည်။ ဤလွတ်လပ်သော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ရာထူးသည် ပြည်ထောင်စု၊ ၎င်း၏ ဝန်ကြီးဌာနများ၊ ဦးစီးဌာနများ၊ နိုင်ငံပိုင်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများနှင့် အခြားပြည်သူပိုင်အဖွဲ့အစည်းများ၏ ငွေကြေးဆိုင်ရာ စာရင်းများကို စာရင်းစစ်ခြင်းအတွက် တာဝန်ရှိသည်။ ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာရေး စီမံခန့်ခွဲမှုတွင် ပွင့်လင်းမြင်သာမှု၊ တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှုနှင့် ကောင်းမွန်သော အုပ်ချုပ်ရေးတို့ကို မြှင့်တင်ရာတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပါသည်။

== သမိုင်းနှင့် ဥပဒေမူဘောင် ==
မြန်မာနိုင်ငံတွင် အစိုးရစာရင်းစစ်လုပ်ငန်း၏ မူလအစကို ဗြိတိသျှကိုလိုနီခေတ်ကတည်းက ခြေရာခံနိုင်သည်။ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် ၁၉၄၈ ခုနှစ် စာရင်းစစ်ချုပ် အက်ဥပဒေ (Auditor General Act of 1948) သည် စာရင်းစစ်ချုပ်၏ အခန်းကဏ္ဍအတွက် မူဘောင်ကို ချမှတ်ခဲ့သည်။ ဆယ်စုနှစ်များတစ်လျှောက်တွင် နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ အပြောင်းအလဲများနှင့်အညီ စာရင်းစစ်အဖွဲ့အစည်းသည် အသွင်ကူးပြောင်းမှုများစွာကို ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။

ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်၏ အာဏာများ၊ တာဝန်များ၊ လုပ်ပိုင်ခွင့်များနှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်များသည် အဓိကအားဖြင့် ၂၀၀၈ ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ တွင် ပြဋ္ဌာန်းထားပြီး ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ဥပဒေ တွင် အသေးစိတ် ဖော်ပြထားသည်။

== ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပါ အာဏာများ၊ တာဝန်များ၊ လုပ်ပိုင်ခွင့်များနှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်များ ==
[[မြန်မာနိုင်ငံဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ (၂၀၀၈)|၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ]]နှင့် [[ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ဥပဒေကို ပြင်ဆင်သည့် ဥပဒေ|ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ဥပဒေ]]တို့သည် ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်အတွက် ကျယ်ပြန့်သော လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာကို သတ်မှတ်ပေးထားပြီး လွတ်လပ်ပြီး ဘက်စုံစာရင်းစစ်လုပ်ငန်းကို အာမခံထားသည်။ အဓိကအချက်များမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ပါသည်-

=== ခန့်အပ်ခြင်း ===
ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ကို [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|နိုင်ငံတော်သမ္မတ]]က [[ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်|ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]]၏ သဘောတူညီချက်ဖြင့် ခန့်အပ်သည်။ ခန့်အပ်ခံရသူသည် သတ်မှတ်ထားသော အရည်အချင်းများ (ဥပမာ- အသက်၊ စာရင်းစစ်လုပ်ငန်း သို့မဟုတ် အများပြည်သူအသိအမှတ်ပြု စာရင်းကိုင်အဖြစ် ကျွမ်းကျင်မှု) နှင့် ကိုက်ညီရမည်။

=== လွတ်လပ်မှုနှင့် တာဝန်ခံမှု ===
ပြည်ထောင်စုသမ္မတက လွှတ်တော်၏ သဘောတူညီချက်ဖြင့် ခန့်အပ်သော်လည်း ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်သည် လွတ်လပ်စွာ ဆောင်ရွက်ရန် မျှော်မှန်းထားသည်။ အုပ်ချုပ်ရေးမဏ္ဍိုင်အတွင်း တာဝန်ခံမှုရှိစေရန်အတွက် ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်သည် သမ္မတအား တာဝန်ခံသည်။

=== စာရင်းစစ်လုပ်ငန်းနယ်ပယ် ===
အဓိက တာဝန်မှာ အောက်ပါတို့၏ ဝင်ငွေနှင့် ထွက်ငွေစာရင်းများကို စာရင်းစစ်ခြင်း ဖြစ်သည်-

* ပြည်ထောင်စုအဆင့် အဖွဲ့အစည်းများ။
* ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဌာနများနှင့် အစိုးရဌာနများ။
* အစိုးရအဖွဲ့အစည်းများ။
* နေပြည်တော်ကောင်စီ။
* တိုင်းဒေသကြီး သို့မဟုတ် ပြည်နယ်အစိုးရများနှင့် သက်ဆိုင်ရာ စာရင်းစစ်ချုပ်ရုံးများ။
* နိုင်ငံပိုင်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများနှင့် အခြားပြည်သူပိုင်အဖွဲ့အစည်းများ။

=== ဘဏ္ဍာရေးကြီးကြပ်မှု ===

* ဘဏ္ဍာရေးခန့်မှန်းခြေငွေစာရင်းများတွင် ပါဝင်သော ရငွေများ အပြည့်အဝရရှိရန် ဆောင်ရွက်ထားခြင်း ရှိမရှိ စာရင်းစစ်ခြင်း။
* ဘဏ္ဍာရေးခန့်မှန်းခြေငွေစာရင်းများမှ ခွင့်ပြုငွေများကို ထိရောက်စွာ အသုံးပြုခြင်း ရှိမရှိ စာရင်းစစ်ခြင်း။
* ပြည်ထောင်စုအဆင့် အဖွဲ့အစည်းများ၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဌာနများ၊ အစိုးရဌာနများ၊ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းများနှင့် နေပြည်တော်ကောင်စီတို့အတွက် စာရင်းကိုင်စနစ်ကို သတ်မှတ်ခြင်းနှင့် လိုက်နာမှု ရှိမရှိ စစ်ဆေးခြင်း။

=== အစီရင်ခံခြင်း ===

* စာရင်းစစ်လုပ်ငန်းနှင့် ပတ်သက်၍ ပုံမှန်မဟုတ်သော အခြေအနေများအပါအဝင် စာရင်းစစ်တွေ့ရှိချက်များကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်၊ ပြည်သူ့လွှတ်တော် သို့မဟုတ် အမျိုးသားလွှတ်တော်သို့ အခါအားလျော်စွာ တင်ပြခြင်း။
* စစ်ဆေးပြီးနောက် သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများသို့ တွေ့ရှိချက်များ ပေးပို့ခြင်း။

=== စည်းမျဉ်းနှင့် ကြီးကြပ်မှုဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများ ===

* မြန်မာနိုင်ငံစာရင်းကိုင်ကောင်စီနှင့် မြန်မာနိုင်ငံအများပြည်သူအသိအမှတ်ပြုစာရင်းကိုင်များအသင်းတို့ကို ကြီးကြပ်ခြင်းနှင့် လိုအပ်သော လမ်းညွှန်မှုများ ပေးခြင်း။
* ဥပဒေနှင့်အညီ အများပြည်သူအသိအမှတ်ပြုစာရင်းကိုင်များနှင့် လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ခွင့်ရ စာရင်းကိုင်များ၏ တာဝန်များ၊ ကျင့်ဝတ်များ၊ အခွင့်အရေးများကို သတ်မှတ်ကြီးကြပ်ခြင်း။
* အများပြည်သူအသိအမှတ်ပြုစာရင်းကိုင်များနှင့် လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ခွင့်ရ စာရင်းကိုင်များက စာရင်းစစ်ပြီးဖြစ်သော ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းများကို လိုအပ်ပါက အထူးသဖြင့် ပြည်ထောင်စုသို့ ပေးဆောင်ရမည့် အခွန်အခများနှင့် စပ်လျဉ်း၍ စာရင်းစစ်ခြင်း။

=== ဥပဒေပြုရေးအခန်းကဏ္ဍ ===
စာရင်းစစ်လုပ်ငန်းနှင့် သက်ဆိုင်သည့် လိုအပ်သော ဥပဒေကြမ်းများကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်သို့ တင်သွင်းခြင်း။

=== အခြားလုပ်ပိုင်ခွင့်များ ===
ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်သည် ဒုတိယပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်၏ တာဝန်နှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်များကို သတ်မှတ်ပိုင်ခွင့်လည်း ရှိသည်။

== အုပ်ချုပ်ရေးတွင် ပါဝင်သော အခန်းကဏ္ဍ ==
ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံးသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရားတွင် အောက်ပါတို့ဖြင့် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်-

* ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာငွေများကို ကောင်းမွန်စွာ စီမံခန့်ခွဲမှုနှင့် တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှုတို့ကို သေချာစေခြင်း။
* အစိုးရအဖွဲ့အစည်းများအတွင်း ပွင့်လင်းမြင်သာမှု မြှင့်တင်ခြင်းနှင့် အဂတိလိုက်စားမှုကို တိုက်ဖျက်ခြင်း။
* နိုင်ငံ၏ ဘဏ္ဍာရေးသမာဓိနှင့် ပတ်သက် ၍ ဥပဒေပြုအဖွဲ့နှင့် ပြည်သူများအား လွတ်လပ်သော အာမခံချက်ပေးခြင်း။
* ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေး၏ ယေဘုယျ ထိရောက်မှုနှင့် ထိရောက်မှုတို့အတွက် အထောက်အကူပြုခြင်း။

== လက်ရှိရာထူးပိုင်ဆိုင်သူ ==

* လက်ရှိပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်မှာ ဒေါက်တာ[[ခင်နိုင်ဦး]] (ဒေါ်) ဖြစ်သည်။ သူမသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၃ ရက်နေ့တွင် ရာထူးကို စတင်တာဝန်ယူခဲ့သည်။


== တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူများ ==
မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးရသော ၁၉၄၈ မှ ယနေ့ခေတ်ကာလ အထိ စာရင်းစစ်ချုပ် အဖြစ်တာဝန်ယူခဲ့ကြသူများမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.oagmac.gov.mm/my/%E1%80%9A%E1%80%81%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%85%E1%80%AC%E1%80%9B%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%B8%E1%80%85%E1%80%85%E1%80%B9%E1%80%81%E1%80%BA%E1%80%B3%E1%80%95%E1%80%B9%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%AC%E1%80%B8|title=ယခင်စာရင်းစစ်ချုပ်များ|work=ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံး|access-date=၂၄ နိုဝင်ဘာ ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;

{| class=&quot;wikitable&quot;
! အမည်
!နောက်ဆုံးအလုပ်အကိုင်
! စတင်ရက်
! ပြီးဆုံးရက်
!
|-
| ဦးစံလွင် 
| || ၁၉၄၈ || ၁၉၆၈|| rowspan=&quot;1&quot; |နိုင်ငံတော်စာရင်းစစ်ချုပ်
|-
| ဦးစန်းမောင် 
| || ၁၉၆၈ || ၁၉၈၆|| rowspan=&quot;1&quot; |စာရင်းစစ်ချုပ်၊ ပြည်သူ့လုပ်ငန်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ
|-
| ဦးအုန်းတင် 
| || ၁၉၈၆||၁၉၈၈|| rowspan=“1” |ပြည်သူ့လုပ်ငန်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ
|-
| ဦးခင်ဇော် 
| ||၁၉၈၈  ||၁၉၉၄ ||rowspan=&quot;2&quot; | စာရင်းစစ်ချုပ်
|-
| ဦးအောင်ခင်တင့် 
| || ၁၉၉၄ || ၁၉၉၈
|-
| {{yes|ဗိုလ်မှူးချုပ်တင်အေး }}
|{{yes|ဗိုလ်မှူးချုပ်}}|| {{yes|၁၉၉၈}} || {{yes|၂၀၀၃}}|| rowspan=“1”|နိုင်ငံတော်စာရင်းစစ်ချုပ်
|-
| {{yes|ဦးလွန်းမောင် }}
|{{yes|ဗိုလ်ချုပ်}}|| {{yes|၂၀၀၃}} || {{yes|၂၈ ဩဂုတ် ၂၀၁၂}} || rowspan=&quot;1&quot;|စာရင်းစစ်ချုပ်၊ ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်
|-
| {{yes|[[သိန်းထိုက်|ဦးသိန်းထိုက်]] }}
| {{yes|ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး၊ သတ္တုတွင်းဝန်ကြီးဌာန}}|| {{yes| ၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၁၂}}|| {{yes|၃ မေ ၂၀၁၅}}||rowspan=&quot;6&quot;| ပြည်ထောင်စုစာရင်းစစ်ချုပ်
|-
| ဦးမျိုးမြင့် 
| || ၁၃ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၆  || ၂၉  မတ် ၂၀၁၆
|-
| {{partial| [[မော်သန်း|ဦးမော်သန်း]]}}
| {{partial|ပါမောက္ခချုပ်၊ ရန်ကုန်စီးပွားရေးတက္ကသိုလ်}}|| {{partial|၆ ဧပြီ ၂၀၁၆ }}|| {{partial| ၃၁ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၁ }}
|-
| {{partial|[[ကံဇော် (ဒေါက်တာ)|ဒေါက်တာကံဇော်]] }}
| {{partial|ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး၊ အမျိုးသားစီမံကိန်းနှင့် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဝန်ကြီးဌာန}} || {{partial|၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁}} || {{partial|၁၉  ဩဂုတ် ၂၀၂၂}}
|-
| {{yes|[[တင်ဦး (သံအမတ်ကြီး)|ဦးတင်ဦး]]}} 
| {{yes|ဥက္ကဋ္ဌ၊ အဂတိလိုက်စားမှုတိုက်ဖျက်ရေးကော်မရှင်}}|| {{yes|၂၀ ဩဂုတ် ၂၀၂၂}} || {{yes|၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၃}}
|-
| {{partial|[[ခင်နိုင်ဦး|ဒေါက်တာခင်နိုင်ဦး]] }}
| {{partial|ဒါရိုက်တာအဖွဲ့ဝင်၊ မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်}}|| {{partial| ၃ ဩဂုတ် ၂၀၂၃}} || {{partial| လက်ရှိ}}
|}
{{legend|#FFFF99|အရပ်သား}}
{{legend|#9F9|စစ်မှုထမ်း}}


[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေး]]</text>
      <sha1>29bxsb2fe63rjrwp3xuxak8goyrqxiu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Emaxo-afssand</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271205</id>
    <revision>
      <id>877815</id>
      <timestamp>2025-06-14T11:42:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877815</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8534" sha1="ibmcxkoonjy5r3tms7fefbrm81r73ud" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Emaxo-afssand ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၁:၄၂၊ ၁၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>ibmcxkoonjy5r3tms7fefbrm81r73ud</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Beytullahyuzel</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271206</id>
    <revision>
      <id>877816</id>
      <timestamp>2025-06-14T11:42:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>877816</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8535" sha1="sus506nmpomouh42bpmr4g8g45ly65j" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Beytullahyuzel ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၁:၄၂၊ ၁၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>sus506nmpomouh42bpmr4g8g45ly65j</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>