အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="my">
  <siteinfo>
    <sitename>ဝီကီပီးဒီးယား</sitename>
    <dbname>mywiki</dbname>
    <base>https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%97%E1%80%9F%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%85%E1%80%AC%E1%80%99%E1%80%BB%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%94%E1%80%BE%E1%80%AC</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.6</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">မီဒီယာ</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">အထူး</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">အသုံးပြုသူ</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">ဝီကီပီးဒီးယား</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">ဝီကီပီးဒီးယား ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">ဖိုင်</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">ဖိုင် ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">မီဒီယာဝီကီ</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">မီဒီယာဝီကီ ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">တမ်းပလိတ်</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">တမ်းပလိတ် ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">အကူအညီ</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">အကူအညီ ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">ကဏ္ဍ</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">ကဏ္ဍ ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">မုခ်ဝ</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">မုခ်ဝ ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="118" case="first-letter">စာမူကြမ်း</namespace>
      <namespace key="119" case="first-letter">စာမူကြမ်း ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">မော်ဂျူး</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">မော်ဂျူး ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="1728" case="first-letter">Event</namespace>
      <namespace key="1729" case="first-letter">Event talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1650</id>
    <revision>
      <id>878998</id>
      <parentid>865898</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T14:37:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>878998</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="367426" sha1="9ct7ewdozvi4ynoi6t52qcpo1jv8f77" xml:space="preserve">{{Infobox country
| နိုင်ငံအမည်အပြည့် = အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု
| အမည်_ရင်း = United States of America
| ပုံ_အလံ = Flag of the United States.svg
| ပုံ_တံဆိပ် = US-GreatSeal-Obverse.svg
| နိုင်ငံတော်ဆောင်ပုဒ် = In God We Trust&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(ကျွန်ုပ်တို့သည် ဘုရားသခင်ထံ အပ်နှံပြီ)&lt;/small&gt;
| နိုင်ငံတော်သီချင်း = The Star-Spangled Banner [[File:Star Spangled Banner instrumental.ogg]]
| ပုံ_နေရာ = Location United States.svg
| မြို့တော် = [[ဝါရှင်တန်ဒီစီမြို့]]
| အကြီးဆုံးမြို့ = [[နယူးယောက်မြို့]]
| အကြီးဆုံးပြည်နယ် = [[အလက်စကာပြည်နယ်]]
| ဧရိယာ = ၉,၈၂၆,၆၃၀ km² (၃,၇၉၄,၀၆၆ sq mi)
| ဧရိယာအဆင့် = ၃/၄
| ဧရိယာရေရာခိုင်နှုန်း = ၆.၇၆
| အမြင့်ဆုံးနေရာ = ဒီနာလီတောင်၊ အလက်စကာပြည်နယ်
| အရှေဆုံးမြစ် = [[မစ္စစ္စပီမြစ်]]
| အကြီးဆုံးအင်း = 
| ကမ်ရိုးတန်း = 
| time zone = -၅ - -၁၀
| ရုံးသုံးဘာသာများ = [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာ]]
| လူဦးရေ = ၃၀၄,၆၀၉,၀၀၀ (၂၀၀၇)
| လူဦးရေအဆင့် = ၃
| လူဦးရေအထူ = ၃၁/km² (၈၀/sq mi)
| လူမျိုးများ = [[လူဖြူ]] &lt;small&gt;(၆၅.၁%)&lt;/small&gt;၊ [[လက်တင်လူမျိုး|လက်တင်]] &lt;small&gt;(၁၄.၈%)&lt;/small&gt;၊ [[အာဖရိကန်လူမျိုး|အာဖရိကန်]]&lt;small&gt;(၁၂.၈%)&lt;/small&gt;၊ [[အာရှလူမျိုး|အာရှ]] &lt;small&gt;(၄.၄%)&lt;/small&gt;၊ [[မူရင်းအမေရိကန်တိုင်းရင်းသားလူမျိုး|မူရင်းအမေရိကန်တိုင်းရင်သား]] &lt;small&gt;(၁.၂%)&lt;/small&gt;၊ [[ကပြားလူမျိုး|ကပြား]] &lt;small&gt;(၁.၆%)&lt;/small&gt;
| ဘာသာတရားများ = [[ခရစ်ယာန်ဘာသာ|ခရစ်ယာန်]] &lt;small&gt;(၇၈.၅%)&lt;/small&gt;၊ [[ဘာသာမဲ့]] &lt;small&gt;(၁၂.၁%)&lt;/small&gt;၊ အခြား &lt;small&gt;(၂.၅%)&lt;/small&gt;၊ [[ရဟူဒီဘာသာ|ရဟူဒီ]] &lt;small&gt;(၁.၇%)&lt;/small&gt;၊ [[ဗုဒ္ဓဘာသာ|ဗုဒ္ဓ]] &lt;small&gt;(၀.၇%)&lt;/small&gt;၊ [[အစ္စလာမ်ဘာသာ|အစ္စလာမ်]] &lt;small&gt;(၀.၆%)&lt;/small&gt;
| ပွဲများ = 
| အမျိုးအစား = [[ဖက်ဒရယ်ပြည်​ထောင်စုနိုင်ငံ|ဖက်ဒရယ်]] [[သမ္မတစနစ်]] [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ|ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ]] [[သမ္မတနိုင်ငံ]]
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၁) = [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ သမ္မတ|သမ္မတ]]
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၁) = [[ဒေါ်နယ်လ် ထရန့်]]
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၂) = [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ဒုတိယသမ္မတ|ဒု သမ္မတ]]
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၂) = [[ဂျေဒီဗန့်စ်]]
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၁) = [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ လွတ်လပ်ရေး ကြေညာစာတမ်း|လွတ်လပ်ရေးကြေညာခဲ့]]
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၁) = [[၄ ဇူလိုင်]] [[၁၇၇၆ ခုနှစ်]]
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၂) = လွတ်လပ်ရေးသတ်မှတ်
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၂) = [[၃ စက်တင်ဘာ]] [[၁၇၈၃]]
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၃) = အုပ်ချုပ်မှုဥပဒေကာလပေါ်
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၃) = [[၂၁ ဇွန်]] [[၁၇၈၈]]
| GDP_PPP = $၁၅.၀၉၄ ထရီလီယံ
| GDP_PPP_အဆင့် = ၁
| GDP_PPP_per_capita = $၄၈,၃၈၆
| GDP_PPP_per_capita_အဆင့် = ၈
| HDI = ၀.၉၁၀
| HDI_အဆင့် = ၄
| ဗဟိုဘဏ် = [[ဖယ်ဒရယ်အရန်ဗဟိုစနစ်]]
| ငွေ = အမေရိကန်ဒေါ်လာ (USD &quot;$&quot;)
| အထိမ်းအမှတ်များ = ပန်း - နှင်းဆီ၊ သစ်ပင် - ဝက်သစ်ချ
| ISO 3166-1 = US
| cctld = .us .gov .mil .edu
| calling_code = +၁
| legislature = [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ကွန်ဂရက်]]
| upper_house = [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဆီးနိတ်|ဆီးနိတ်]]
| lower_house = [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ကိုယ်စားလှယ်များလွှတ်တော်|ကိုယ်စားလှယ်များလွှတ်တော်]]
}}
'''အမေရိကန်ပြည်‌ထောင်‌စု'''  ({{lang-en|The United States of America}}) ကို ပုံမှန်အားဖြင့် '''United States''', the '''U.S.''', the '''U.S.A.''', the '''States''', the '''America''' စသည်ဖြင့် ရည်ညွှန်းခေါ်ဆိုလေ့ရှိကြကာ ဖွဲ့စည်းပုံအရ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရက်တစ်(Federal Democratic) သမ္မတနိုင်ငံဖြစ်ပြီး ပြည်နယ် (၅၀)နှင့် ပြည်ထောင်စုနယ်မြေ (၁)နယ် ပါဝင်သည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် မြောက်အမေရိကအလယ်ပိုင်းတွင် အဓိကတည်ရှိပြီး ထိုနေရာတွင် တဆက်တည်းဖြစ်နေသော ပြည်နယ် (၄၈)ခုနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာမြို့တော် [[ဝါရှင်တန်ဒီစီ]] တို့သည် ပစိဖိတ် နှင့် အတ္တလန္တိတ် သမုဒ္ဒရာတို့ကြားတွင် မြောက်ဘက်တွင် [[ကနေဒါနိုင်ငံ]]နှင့် တောင်ဘက်တွင် [[မက္ကဆီကိုနိုင်ငံ]]တို့ဖြင့် ဝိုင်းရံ၍ တည်ရှိသည်။ [[အလက်စကာပြည်နယ်]]သည် တိုက်ကြီး၏ အနောက်မြောက်ဘက်ပိုင်းတွင် တည်ရှိပြီး အရှေ့ဘက်တွင် ကနေဒါနှင့် အနောက်ဘက် ဘဲရင်းရေလက်ကြား (Bering Strait)ကို ဖြတ်၍ [[ရုရှားနိုင်ငံ]]တို့ ရှိကြသည်။ [[ဟာဝိုင်ယီပြည်နယ်|ဟာဝိုင်အီပြည်နယ်]]သည် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာအလယ်တွင် ရှိသော ကျွန်းစုဖြစ်သည်။ အမေရိကန်သည် ကာရစ်ဘီယန် နှင့် ပစိဖိတ်ဒေသအနှံ့အပြားတို့တွင် နယ်မြေများနှင့် ကျွန်းများကိုလည်း ပိုင်ဆိုင်သည်။

အကျယ်အဝန်း စတုရန်းမိုင်ပေါင်း ၃.၇၉ သန်း (စတုရန်း ကီလိုမီတာ ၉.၈၃ သန်း) နှင့် လူဦးရေ သန်း ၃၀၀ ကျော်ရှိသည့်အတွက် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ကမ္ဘာပေါ်တွင် စုစုပေါင်း အကျယ်အဝန်းအားဖြင့် စတုတ္တမြောက် အကြီးဆုံးနှင့် ကုန်းမြေအကျယ်အဝန်းနှင့် လူဦးရေအားဖြင့် တတိယမြောက် အကြီးမား အများပြားဆုံး ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံအများအပြားမှ လူအများအပြား ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ကြသဖြင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် လူမျိုးစု အများဆုံး ရောထွေးနေထိုင်ပြီး ယဉ်ကျေးမှုအစုံလင်ဆုံး နိုင်ငံများတွင် တစ်နိုင်ငံ အပါအဝင်ဖြစ်သည်။ အမေရိကန်၏ စီးပွားရေးသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကြီးဆုံး စီးပွားရေးဖြစ်ပြီး စုစုပေါင်း ပြည်တွင်းထုတ်ကုန် (GDP) အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၄.၃ ထရီလီယံ မျှရှိသည်။ (nominal GDP အားဖြင့် တစ်ကမ္ဘာလုံး၏ ၂၃ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ပြီး တစ်ကမ္ဘာလုံး ဝယ်ယူသည့်တန်ဖိုး၏ ၂၁ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်။)

အမေရိကန်သည် အတ္တလန္တိတ်ကမ်းရိုးတန်းတလျှောက်တွင်ရှိသော ဗြိတိန်နိုင်ငံ၏ [[ကိုလိုနီ]]နယ်မြေ (၁၃)ခု ပူးပေါင်း၍ စတင်တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၁၇၇၆-ခုနှစ် ဇူလိုင်လ (၄)ရက်တွင် [[လွတ်လပ်ရေး]] ကြေညာစာတမ်းကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး ထိုစာတမ်းမှ အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်ရေးကို ကြေညာခဲ့ပြီး ကွန်ဖယ်ဒရေးရှင်းဟုခေါ်သည့် ပြည်နယ်များကိုပူးပေါင်းထားသော ပြည်ထောင်စုကို ဖွဲ့စည်းကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ကိုလိုနီလက်အောက်မှ လွတ်မြောက်ရေးအတွက် ပထမဆုံးစစ်ပွဲဖြစ်သော အမေရိကန်တော်လှန်ရေးစစ်အတွင်း ၌ ပုန်ကန်ထကြွသော ပြည်နယ်တို့သည် ဗြိတိန်တို့ကို ခြေမှုန်းအောင်နိုင်ခဲ့သည်။ ဖက်ဒရယ်ညီလာခံမှ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ယခုလက်ရှိ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကို ၁၇၈၇ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁၇ ရက်တွင် စတင် ကျင့်သုံးခဲ့သည်။ နောက်နှစ်များတွင် ထပ်မံအတည်ပြုချက်အရ ပြည်နယ်များကို ဗဟိုအစိုးရမှ ချုပ်ကိုင်မှု အားကောင်းသော နိုင်ငံ၏အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် သတ်မှတ်သည်။ ပြည်သူတို့၏ အခြေခံအခွင့်အရေး အများအပြား နှင့် လွတ်လပ်မှုကို အာမခံချက်ပေးသော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပြင်ဆင်ချက် ၁၀ ချက်ပါဝင်သည်။ အခွင့်အရေးဆိုင်ရာဥပဒေ (The Bill of Rights) ကို ၁၇၉၁ တွင် အတည်ပြုခဲ့သည်။

၁၉ရာစုတွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် [[ပြင်သစ်နိုင်ငံ|ပြင်သစ်]]၊ [[စပိန်နိုင်ငံ|စပိန်]]၊ [[အင်္ဂလန်နိုင်ငံ|အင်္ဂလန်]]၊ [[မက္ကဆီကိုနိုင်ငံ|မက္ကဆီကို]]နှင့် [[ရုရှားနိုင်ငံ]]တို့မှ နယ်မြေများကို ရယူခဲ့ပြီး [[တက္ကဆပ်သမ္မတနိုင်ငံ|တက္ကဆက်နိုင်ငံ]] နှင့် ဟာဝိုင်အီနိုင်ငံတို့ကို ပြည်ထောင်စု အတွင်းသို့ ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ ပြည်နယ်အခွင့်အရေးနှင့် ပတ်သက်၍ အမေရိကန် တောင်ပိုင်းနှင့် စက်မှုထွန်းကားသော အမေရိကန် မြောက်ပိုင်းတို့ အငြင်းပွားကြခြင်းနှင့် ကျွန်စနစ်ကို ချဲ့ထွင်ခြင်းတို့ကြောင့် ၁၈၆၀ နှစ်များတွင် အမေရိကန် ပြည်တွင်းစစ် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ မြောက်ပိုင်းမှ အနိုင်ရရှိခဲ့ခြင်းကြောင့် နိုင်ငံပြိုကွဲမည့်အရေးကို တားဆီးနိုင်ခဲ့ပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် တရားဝင် ကျွန်စနစ်ကို ချုပ်ငြိမ်းစေခဲ့သည်။ စပိန်-အမေရိကန် စစ်ပွဲ နှင့် ပထမကမ္ဘာစစ်တို့မှ အမေရိကန်အား စစ်အင်အားကြီး နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအဖြစ် စေခဲ့သည်။ ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီးတွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် နျူးကလီးယား လက်နက်ပိုင်ဆိုင်သော နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအဖြစ် ကုလသမ္မဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ အမြဲတမ်း အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ နှင့် နေတိုးကို စတင်တည်ထောင်သည့် နိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၂၀ရာစုနှောင်းပိုင်းတွင် စစ်အေးတိုက်ပွဲ ပြီးဆုံးသွားခြင်းက အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအား တစ်ခုတည်းသော မဟာအင်အားကြီး နိုင်ငံတစ်ခု အဖြစ် ကျန်ရစ်ခဲ့စေသည်။ အမေရိကန်၏ စစ်သုံးစရိတ်သည် တကမ္ဘာလုံးစစ်သုံးစရိတ်၏ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းမျှရှိပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေး နှင့် ယဉ်ကျေးမှုအရ ဦးဆောင်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်လာခဲ့သည်။

== အမည်ရင်းမြစ် ==

အနောက်ကမ္ဘာခြမ်းမှမြေကို ခေါ်ဆိုသော အမေရိကား (America) ဆိုသည့်စကားလုံးမှာ အီတလီလူမျိုး စူးစမ်းရှာဖွေသူ နှင့် မြေပုံဆွဲသူ အမေရိဂို ဗက်စပူချီ ကို အစွဲပြု၍ ၁၅၀၇ ခုနှစ်ကပင် တီထွင် အသုံးပြုခံသည် ဟု ယုံကြည်ယူဆရသည်။ နိုင်ငံ၏အမည်အပြည့်အစုံကို ၁၇၇၆ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၄ ရက်နေ့က &quot;အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှ ကိုယ်စားလှယ်များ&quot; က ထုတ်ပြန်ခဲ့သော လွတ်လပ်ရေးကြေညာစာတမ်းတွင် ပထမဆုံးအကြိမ် အသုံးပြုခဲ့ပြီး &quot;အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု ၁၃ ခုမှ တညီတညွတ်တည်း ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်&quot; ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။

== ပထဝီဝင်၊ ရာသီဥတု နှင့် ပတ်ဝန်းကျင် ==
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ တဆက်တည်းဖြစ်နေသော ကုန်းမြေဧရိယာသည် ၁.၉ ဘီလီယံ ဧက (ဟက်တာ သန်းပေါင်း ၇၇၀) ခန့်မျှ ရှိသည်။ [[တဆက်တည်းဖြစ်သော အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု|တဆက်တည်း တည်ရှိနေသော အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]မှ [[ကနေဒါနိုင်ငံ]] ခြားနားနေသော [[အလက်စကာပြည်နယ်]] မှာ ဧကပေါင်း ၃၆၅ သန်း (ဟက်တာ သန်းပေါင်း ၁၅၀) ရှိပြီး အကြီးဆုံးပြည်နယ် ဖြစ်သည်။ ပစိဖိတ် အလယ်ပိုင်းရှိ ကျွန်းစုများတွင် တည်ရှိသော [[ဟာဝိုင်ယီပြည်နယ်]] မှာ ဧကပေါင်း ၄သန်း (ဟက်တာ ၁.၆သန်း) မျှသာရှိသည်။ &lt;ref&gt;{{cite web|author=Lubowski, Ruben, Marlow Vesterby, and Shawn Bucholtz|url=http://www.ers.usda.gov/publications/arei/eib16/chapter1/1.1/|title=AREI Chapter 1.1: Land Use|publisher=Economic Research Service|date=2006-07-21|accessdate=2009-03-09|archivedate=8 August 2006|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060808222823/http://www.ers.usda.gov/publications/arei/eib16/chapter1/1.1/}}&lt;/ref&gt; အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် စုစုပေါင်း ဧရိယာ (မြေနှင့်ရေ နှစ်ခုပေါင်း) တတိယမြောက် သို့ စတုတ္ထမြောက် အကြီးဆုံးဖြစ်ပြီး [[ရုရှားနိုင်ငံ]] နှင့် ကနေဒါ နိုင်ငံတို့၏ နောက်မှ လိုက်ပြီး တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ နှင့် မတိမ်းမယိမ်း ရှိသည်။ ထိုသို့ အဆင့် အတိအကျ သတ်မှတ်နိုင်ခြင်း မရှိရခြင်းမှာ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]] တို့၏ အငြင်းပွားနေဆဲဖြစ်သော နယ်မြေများကို ထည့်သွင်း ရေတွက်ခြင်း ရှိမရှိ နှင့် သက်ဆိုင်ပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ အရွယ်အစားကို မည်သို့ တွက်ချက်သည်နှင့်လည်း သက်ဆိုင်သည်။ စီအိုင်အေ ကမ္ဘာ့အချက်အလက်စာအုပ် (''World Factbook'') အရ စုစုပေါင်း အရွယ်အစားကို ၃,၇၉၄,၁၀၁ စတုရန်းမိုင် (၉,၈၂၆,၆၇၅ စတုရန်းကီလိုမီတာ)ဟု ဖော်ပြထားပြီး &lt;ref name=&quot;WF&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/us.html|title=United States|publisher=CIA|work=The World Factbook|date=2009-09-30|accessdate=2010-01-05 (area given in square kilometers)|archivedate=6 July 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150706193812/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/us.html}}&lt;/ref&gt; ကုလသမဂ္ဂ စာရင်းအင်းမှ ၃,၇၁၇,၈၁၃ စတုရန်းမိုင် ( ၉,၆၂၉,၀၉၁ စတုရန်းကီလိုမီတာ) ဟု ဖော်ပြကာ &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2005/Table03.pdf|title=Population by Sex, Rate of Population Increase, Surface Area and Density|publisher=UN Statistics Division|work=Demographic Yearbook 2005|accessdate=2008-03-25 (area given in square kilometers)}}&lt;/ref&gt; ဘရစ်တန်နီကာ စွယ်စုံကျမ်းမှ ၃,၆၇၆,၄၈၆ စတုရန်းမိုင် ( ၉,၅၂၂,၀၅၅ စတုရန်းကီလိုမီတာ) ဟု ဖော်ပြထားသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/616563/United-States|title=United States|publisher=Encyclopedia Britannica|accessdate=2008-03-25 (area given in square miles)}}&lt;/ref&gt; ကုန်းမြေ ဧရိယာကိုသာလျှင် တွက်မည် ဆိုပါက အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ရုရှား နှင့် တရုတ်တို့၏ နောက် တတိယနေရာတွင် ရှိပြီး ကနေဒါနိုင်ငံ ထက် အနည်းငယ်မျှ သာလွန်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://web.archive.org/web/20080208233209rn_1/education.yahoo.com/reference/factbook/countrycompare/area/3d.html|title=World Factbook: Area Country Comparison Table|publisher=Yahoo Education|accessdate=2007-02-28}}&lt;/ref&gt;

[[File:USATopographicalMap.jpg|left|thumb|300px|[[တဆက်တည်းဖြစ်သော အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု|အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၏ တဆက်တည်း ကုန်းမြေ]]ကို ဂြိုဟ်တုမှ ရိုက်ကူးထားသောပုံ]]

အတ္တလန္တိတ်ကမ်းရိုးတန်းမှ စတင်လာသော ကမ်းရိုးတန်းလွင်ပြင်သည် ကုန်းတွင်းပိုင်းရှိ ရွက်ကြွေတောများနှင့် ပိုင်မောင့် (Piedmont )ရှိ တောင်ကုန်းများ ဆီသို့ ဖြန့်ကျက် ဝင်ရောက်သွားသည်။ အပါလေချန် တောင်တန်းများသည် အရှေ့ဘက်ကမ်းရိုးတန်းဒေသ နှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အနောက်ဘက် အလယ်ပိုင်း ရှိ မြက်ခင်းပြင်များ၊ ရေကန်ကြီးများတို့အား ပိုင်းခြားပေးထားသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် စတုတ္ထမြောက် အရှည်လျားဆုံး ဖြစ်သည့် မစ္စစ္စပီ-မစ်ဆိုရီမြစ်သည် မြောက်မှတောင်သို့ စီးဆင်း၍ နိုင်ငံ၏ ဗဟိုချက်မသို့ ဦးတည်သွားသည်။ ပြန့်ပြူးပြီး မြေဩဇာကောင်းမွန်သည့် ဂရိတ်ပလိန်း (Great Plains) ဒေသရှိ ပရေရီမြက်ခင်းများသည် အနောက်ဘက်သို့ ဖြန့်ကျက်သွားသည်မှာ အရှေ့တောင်ဘက်ရှိ ကုန်းမြေမြင့်ဒေသ အထိ ပင်ဖြစ်သည်။ ဂရိတ်ပလိန်း၏ အနောက်ဘက် အစွန်ရှိ [[ရော့ကီး တောင်တန်း]] သည် နိုင်ငံအတွင်း မြောက်မှတောင်သို့ ကန့်လန့်ဖြတ်တည်ရှိသည်။ ထိုတောင်တန်းများသည် [[ကော်လိုရာဒိုပြည်နယ်]]တွင် ပေ ၁၄,၀၀၀ (၄,၃၀၀ မီတာ) အထိ မြင့်သည်။ အနောက်ဘက်သို့ ဆက်သွားလျှင် ကျောက်တောင်ထူထပ်သော ဂရိတ်ဘေစင် (Great Basin) ဒေသ နှင့် မိုဟားဗီး (Mojave) သဲကန္တာရ ကဲ့သို့သော ကန္တာရများ ရှိသည်။ ဆီးရီးယား နီဗားဒါး (Sierra Nevada) နှင့် ကက်စကိတ် တောင်တန်းတို့သည် ပစိဖိတ်ကမ်းရိုးတန်းနှင့် နီးကပ်စွာ သွယ်တန်းနေကြသည်။ အလက်စကာပြည်နယ်တွင် ရှိသော မောင့်မက်ကင်လေ မှာ ၂၀၃၂၀ ပေ (၆၁၉၄ မီတာ) မြင့်ပြီး နိုင်ငံအတွင်း နှင့် မြောက်အမေရိကတွင် အမြင့်ဆုံးတောင်ဖြစ်သည်။ ရှင်သန်နေဆဲ မီးတောင်များမှာ အလက်စကာရှိ အလက်ဇန္ဒားကျွန်းများ နှင့် အာလူးရှန်(Aleutian) ကျွန်းများ တို့တွင် အများအပြား တွေ့ရပြီး ဟာဝိုင်ယီကျွန်းများတွင် မီးတောင်ကျွန်းများ ပါဝင်သည်။ ရော့ကီးတောင်တန်းများတွင် ပါဝင်ပြီး ရဲလိုးစတုန်း အမျိုးသားဥယျာဉ်၏ အောက်တွင်ရှိနေသော စူပါမီးတောင်သည် မြောက်အမေရိကတိုက်တွင် အကြီးဆုံးမီးတောင် ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://dsc.discovery.com/convergence/supervolcano/under/under.html|title=Supervolcano: What's Under Yellowstone??author=O'Hanlon, Larry|publisher=Discovery Channel|accessdate=2007-06-13|archiveurl=https://archive.today/20120525210051/http://dsc.discovery.com/convergence/supervolcano/under/under.html|archivedate=25 May 2012}}&lt;/ref&gt;
[[File:Grand canyon of Yellowstone and Yellowstone fall nn edit1.jpg|thumb|ရဲလိုးစတုန်း အမျိုးသားဥယျာဉ်]]

အရွယ်အစားအားဖြင့် ကြီးမားပြီး ပထဝီ အနေအထားမျိုးစုံရှိသော အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ရာသီဥတု အမျိုးအစား အများစုကို တွေ့ရသည်။ မယ်ရီဒီယမ် ၁၀၀ ဒီဂရီ လောင်ဂျီကျုမျဉ်း၏ အရှေ့ဘက်တွင် မြောက်ဘက်ပိုင်းရှိ စိုထိုင်းသော ကွန်တီနန်တယ် ရာသီဥတုမှစ၍ တောင်ဘက်ပိုင်းရှိ စိုထိုင်းသော မုတ်သုံတစ်ပိုင်း ရာသီဥတု အထိ တွေ့ရသည်။ ဖလော်ရီဒါပြည်နယ်၏ တောင်ဘက် အစွန်အဖျား နှင့် ဟာဝိုင်ယီတို့မှာ မုတ်သုံရာသီဥတု ဖြစ်သည်။ မယ်ရီဒီယမ် ၁၀၀ ဒီဂရီမျဉ်း၏ အနောက်ဘက်ရှိ ဂရိတ်ပလိန်း လွင်ပြင်ကျယ်များမှာ တစိတ်တပိုင်း မိုးခေါင်ခြောက်သွေ့သော ရာသီဥတုမျိုး ရှိသည်။ အနောက်ဘက်ရှိ တောင်ကုန်းများမှာ ကုန်းမြင့် ရာသီဥတု ရှိသည်။ ဂရိတ်ဘေဆင် ဒေသနှင့် အနောက်တောင်ဘက်ရှိ ကန္တာရဒေသများမှာ မိုးခေါင်ခြောက်သွေ့သည်။ ကယ်လီဖိုးနီးယား ကမ်းရိုးတန်းဒေသတွင် မြေထဲပင်လယ် ရာသီဥတုရှိပြီး အော်ရီဂွန် ကမ်းရိုးတန်း ဒေသ၊ ဝါရှင်တန်ပြည်နယ် နှင့် အလက်စကာတောင်ဘက်ပိုင်းတို့တွင် သမုဒ္ဒရာ ရာသီဥတု ရှိသည်။ အလက်စကာ၏ ဒေသ အတော်များများမှာ အန္တာတိကဆန်သော ရာသီဥတု နှင့် ဝင်ရိုးစွန်း ရာသီဥတုများ ရှိကြသည်။ ပြင်းထန်သော ရာသီဥတုမှာ အထူးအဆန်း မဟုတ်ပေ။ မက္ကဆီကို ပင်လယ်ကွေ့နှင့် ထိစပ်နေသော ပြည်နည်များတွင် ဟာရီကိန်းမုန်တိုင်း မကြာခဏ တိုက်ခတ်လေ့ ရှိပြီး ကမ္ဘာပေါ်ရှိ [[လေဆင်နှာမောင်း]] အတော်များများမှာ ဤနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပွားလေ့ ရှိသည်။ အထူးသဖြင့် အနောက်ဘက် အလယ်ပိုင်းရှိ လေဆင်နှာမောင်း တောင်ကြား (Tornado Alley) ဟုခေါ်သော ဒေသတွင် ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|author=Perkins, Sid|url=http://www.sciencenews.org/articles/20020511/bob9.asp|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070701131631/http://www.sciencenews.org/articles/20020511/bob9.asp|archivedate=1 July 2007|title=Tornado Alley, USA|accessdate=2006-09-20|date=2002-05-11|work=Science News}}&lt;/ref&gt;

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ဂေဟစနစ်သည် အလွန်အမင်းကျယ်ပြော (megadiverse) သည်။ တဆက်တည်းဖြစ်နေသော အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နှင့် အလက်စကာပြည်နယ်တို့တွင် ရေသောက်မြစ်ရှိသော အပင် (vascular plants) မျိုးကွဲပေါင်း ၁၇,၀၀၀ ခန့် ရှိသည်။ ဟာဝိုင်အီ ကျွန်းများတွင် ပန်းပွင့်သော အပင် (flowering plant) မျိုးကွဲပေါင်း ၁၈၀၀ ကျော် ရှိပြီး ၎င်းတို့ထဲမှ အနည်းငယ်ကိုသာ ကုန်းမကြီးပေါ်တွင် တွေ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|author=Morin, Nancy|url=http://www.fungaljungal.org/papers/National_Biological_Service.pdf|title=Vascular Plants of the United States|publisher=National Biological Service|work=Plants|accessdate=2008-10-27|archivedate=24 July 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130724222726/http://www.fungaljungal.org/papers/National_Biological_Service.pdf}}&lt;/ref&gt; အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် အလွန်ကျယ်ပြန့်သဖြင့် တိရစ္ဆာန်များသည် အရေအတွက် များပြား၍ အမျိုး လည်း ကွဲပြားကြ၏။ သမင်၊ ဒရယ်၊ မုစကောင်၊ ဝက်ဝံ၊ ပြောင်၊ တောင်ခြင်္သေ့၊ တောကြောင်မြီးတို၊ အမေရိကန် ကျားသစ်၊ ဝံပုလွေ၊ မြေခွေး၊ တောင်ဆိတ်၊ သိုး၊ ပရေရီခွေး၊ အမေရိကန်ဖျံ၊ ရှဉ့်၊ ယုန်၊ ပင်လယ်ဖျံ၊ ပင်လယ်လိပ်နှင့် အခြားတိရစ္ဆာန် အမျိုးပေါင်းများစွာ ရှိလေသည်။ ငှက်မျိုး ထဲမှလည်း ရစ်ပုမျိုး၊ ရိုးရိုးရစ်၊ စွန်၊ သိမ်းငှက်၊ သစ်တောက် ငှက်၊ ငှက်ပြာ၊ သပိတ်လွယ်ရင်အုပ်နီ၊ သပိတ်လွယ်၊ ကြိုးကြာ နီ၊ မြေလူးငှက်၊ မြေလူးငှက်ဝါ၊ ဝံပိုငှက် စသည်ဖြင့် အမျိုးမျိုး ရှိသည်။ &lt;ref&gt;မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)&lt;/ref&gt; နို့တိုက်သတ္တဝါ မျိုးကွဲပေါင်း ၄၀၀ ကျော်၊ ငှက်မျိုးကွဲပေါင်း ၇၅၀ ကျော်၊ တွားသွားသတ္တဝါ နှင့် ကုန်းနေရေနေ သတ္တဝါ မျိုးကွဲပေါင်း ၅၀၀ ကျော် တို့ နေထိုင်ရာ ဒေသဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.sdi.gov/curtis/TxTab4x1.html|title=Global Significance of Selected U.S. Native Plant and Animal Species|publisher=SDI Group|date=2001-02-09|accessdate=2009-01-20|archivedate=18 January 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090118023008/http://www.sdi.gov/curtis/TxTab4x1.html}}&lt;/ref&gt; အင်းဆက် မျိုးကွဲပေါင်း ၉၁,၀၀၀ ကျော်ကို အမျိုးအစားခွဲခြား တွေ့ရှိပြီး ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.si.edu/Encyclopedia_SI/nmnh/buginfo/bugnos.htm|title=Numbers of Insects (Species and Individuals)|publisher=Smithsonian Institution|accessdate=2009-01-20}}&lt;/ref&gt; ၁၉၇၃ ခုနှစ် မျိုးသုဉ်းပျောက်ကွယ်နိုင်သည့် သတ္တဝါများ ဥပဒေဖြင့် မျိုးသုဉ်းပျောက်ကွယ်မည်ကို စိုးရိမ်ရသည့် သတ္တဝါတို့နှင့် ၎င်းတို့နေထိုင်ကျက်စားရာ နေရာများကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ထားပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ငါး နှင့် တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်ဌာန က စောင့်ကြပ်ကြည့်ရှုလျက် ရှိသည်။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုတွင် အမျိုးသားဥယျာဉ် ၅၈ ခုနှင့် ဖက်ဒရယ် အစိုးရမှ စီမံခန့်ခွဲသော အခြားဥယျာဉ်များ၊ သစ်တောများ၊ လူအရောက်ပေါက်နည်းသော နေရာများ ရာပေါင်းများစွာ ရှိသည်။
&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://home.nps.gov/applications/release/Detail.cfm?ID=639|title=National Park Service Announces Addition of Two New Units|publisher=National Park Service|date=2006-02-28|accessdate=2006-06-13|archive-date=1 October 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20061001195645/http://home.nps.gov/applications/release/Detail.cfm?ID=639}}&lt;/ref&gt; 

အားလုံးပေါင်းမည်ဆိုလျှင် အစိုးရသည် နိုင်ငံ မြေဧရိယာ၏ ၂၈.၈ ရာခိုင်နှုန်းကို ပိုင်ဆိုင်သည်။&lt;ref name=FL&gt;{{cite web|url=http://johnshadegg.house.gov/rsc/Federal%20Land%20Ownership--May%202005.pdf|title=Federal Land and Buildings Ownership|publisher=Republican Study Committee|date=2005-05-19|accessdate=2009-03-09|archivedate=9 March 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090309172818/http://johnshadegg.house.gov/rsc/Federal%20Land%20Ownership--May%202005.pdf}}&lt;/ref&gt; ထိုနေရာ အများစုမှာ ကာကွယ် ထိန်းသိမ်းထားပြီး အချို့ကိုမူ ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ တူးဖော်ရန်၊ သတ္တုတူးဖော်ရန်၊ သစ်ထုတ်လုပ်ရန် နှင့် ကျွဲနွားတိရစ္ဆာန်များ မွေးမြူရန် အငှားချထားသည်။ ၂.၄ ရာခိုင်နှုန်းမှာ စစ်ရေးအတွက် အသုံးပြုသည်။&lt;ref name=FL/&gt;

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် မြောက်သမပိုင်းဇုန်တွင် ကျရောက်နေ၍ မြောက်လတ္တီတွဒ် ၂၄ ဒီဂရီ ၂ဝ မိနစ် မှ ၄၉ ဒီဂရီ နှင့် အနောက်လောင်ဂျီတွဒ် ၆၆ ဒီဂရီ ၅၅ မိနစ် မှ ၁၂၄ ဒီဂရီ ၄၅ မိနစ် အကြားတွင် တည်ရှိသည်။ 

အရှေ့ဘက်သမုဒ္ဒရာမှ အနောက်ဘက်သမုဒ္ဒရာအထိ မိုင်ပေါင်း ၃၁ဝဝ ရှည်လျား၍ မြောက်မှတောင်သို့ အဝေးဆုံးနေရာမှာ မိုင်ပေါင်း ၁၇၈ဝ ရှည်လေသည်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အရှေ့ဘက်ကမ်းရိုးတန်းသည် အကွေ့အကောက် ပေါများသောကြောင့် သင်္ဘောဆိပ်ကောင်း များ ရှိလေသည်။ ကမ်းရိုးတန်းသည် တောင်ဘက် ဗော့စတန် မြို့အထိ ကျောက်ဆောင်ထူထပ်၍ ဗော့စတန်မှ လွန်သွာသော် နိမ့်၍ သဲမြေများရှိရာဒေသသို့ ရောက်၏။ ဗော့စတန်မြို့မြောက် ဘက် မိန်းပြည်နယ်၌ ပင်လယ်အော်များနှင့် ရေလက်ကြား အမြောက်အမြား ရှိလေသည်။ နယူးယောက် သင်္ဘောဆိပ်သည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအဖို့ အထူးအရေးကြီး အသုံးဝင်သော 
ဌာနတစ်ခုဖြစ်၏။ အနောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းမှာလည်း အရှေ့ ဘက်နည်းတူ မညီညွတ်သဖြင့် သင်္ဘောဆိပ်ကောင်းများ ရှိလေ သည်။ ဆန်ဖရန်စစ္စကိုနှင့် ဆန်ဒီယေးဂိုးတို့သည် နာမည်ကျော် ဆိပ်ကမ်းကောင်းများ ဖြစ်ကြ၏။ အရှေ့အတ္တလန္တိတ်ကမ်းရိုး၌ ကျွန်းစုကလေး မြောက်မြားစွာရှိသည့်အနက် ထင်ရှားသော 
ကျွန်းများမှာ မောင့်ဒဲဆတ်၊ နန့်တပ်ကက်၊ ဗလော့ကျွန်း၊ စတက်တင်ကျွန်းတို့ ဖြစ်လေသည်။ တောင်ဘက် ဖလော်ရီဒါ ကမ်းရိုး၌ကား ဘဟားမားနှင့် ကျူးဗားကျွန်းစုများရှိ၍ အနောက် ဘက်၌ ဆန်တာ ကက်တလီးနားနှင့် ဆန်တာ ဘာဘရာကျွန်းစု များ ရှိသည်။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ မြေမျက်နှာပြင်မှာ သဘာဝအတိုင်း အရှေ့အတ္တလန္တိတ် ကမ်းရိုးတန်းဒေသ၊ အက်ပလက် ချီယန်တောင်တန်းဒေသ၊ ကျယ်ပြန့်သော အလယ်ပိုင်းလွင်ပြင်၊ အတွင်းကျသော ကုန်းမြင့်ပိုင်းနှင့် အနောက်ဘက် ကော်ဒီလား ရားတောင်တန်းဒေသဟူ၍ ပိုင်းခြားလျက်သား ဖြစ်နေသည်ကို 
တွေ့ရ၏။ အရေးအကြီးဆုံးမှာ အတ္တလန္တိတ် ကမ်းရိုးဒေသ ဖြစ်သည်။ ဤကမ်းရိုးဒေသ၏ အနောက်ဘက်၌ မြောက်ပိုင်း အယ်လဗားမားပြည်နယ်မှ ပြည်ထောင်စု၏ အရှေ့မြောက်ဘက် ထောင့်စွန်းအထိ ကျယ်ပြန့်သော အက်ပလက်ချီယန်တောင် တန်းဒေသ ရှိ၏။ ထိုဒေသ၌ ပင်လယ်နှင့် အလွန်နီးသောနေရာ 
များမှာ လွန်စွာအေး၏။ မြောက်ကယ်ရိုလိုင်းနားပြည်နယ်၌ ကား မာကျောသော ကျောက်တောင်ကြီးများသည် မြင့်မားစွာ တည်ရှိနေကြသည်။ မစ်ချဲ့တောင်သည် အမြင့် ပေ ၆၆၈၄ ရှိ ၏။ မြောက်ပိုင်းတွင် သလင်းကျောက်တောင် ခါးပန်းကြီးများ ဖြင့် ပိုင်းခြားထား၏။ ယင်းတို့မှာ နယူးဟမ်ရှိုင်းယာ၌ ဝှိုင် တောင်၊ မက်ဆာချူးဆက်၌ ဗတ်ရှိုင်ယာနှင့် ဗားမောင့်ရှိ ဂရင်းတောင်များ ဖြစ်ကြ၏။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အရှေ့ဘက် အက်ပလက်ချီယန် တောင်တန်းများနှင့် အနောက်ဘက် ကော်ဒီလားရားတောင် တန်းဒေသနှစ်ခုစပ်ကြား၌ ကျယ်ပြန့်ညီညာသော လွင်ပြင်ကြီး များ ရှိ၏။ မစ္စစ္စပီ၊ အိုဟိုင်းအိုး နှင့် မစ်ဇူးရီမြစ်တို့သည် လွင်ပြင်ကြီးများကို ဖြတ်၍ စီးဆင်းကြသောကြောင့် မြေဩဇာ ထက်သန် ကောင်းမွန်သဖြင့် ထိုဒေတွင် နေထိုင်ကြသော လူ များသည် လယ်ယာစိုက်ပျိုးခြင်းလုပ်ငန်းကို အဓိကထား၍ လုပ်ကိုင်ကြလေသည်။ အရှေ့ဘက်၌ ရေကောင်းစွာရ၍ မြေဩဇာကောင်းသောမြေများ၊ မြက်ခင်းပြင်ကြီးများရှိ၍ မြောက်ပိုင်း၌ ရှေးအခါက ရေခဲပြင်ကြီး တိုက်စားသွားခဲ့သော မြေဟောင်းများ ရှိလေသည်။ စစ္စကွန်းဆင်၊ မစ်ရှီဂန်နှင့်မင်နီ ဆိုးတား ပြည်နယ်များ၌ အဖိုးတန် ကြေးနီနှင့် သံတွင်းများ ရှိ၏။ တောင်ဘက်ရှိ ပရေရီ မြက်ခင်းပြင်သည် မက္ကဆီကို ပင်လယ်ကွေ့မှ အရှေ့တောင်ဘက် အတ္တလန္တိတ် ကမ်းရိုးတန်းအထိ ကျယ်ပြန့် ရှည်လျားလေသည်။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ အနောက်ဘက် သုံးပုံတစ်ပုံမှာ ကား ယေဘုယျအားဖြင့် တောတောင် ထူထပ်၏။ ထိုဒေသမှ ရော့ကီးတောင်တန်းကြီးသည် အရှေ့ဘက် ကျယ်ပြန့်သော လွင်ပြင်ပိုင်းမှစ၍ တက်သွားရာ တောင်တန်းများ အသွယ်သွယ် ဖြာထွက်ပြီးနောက် ကော်လိုရားဒိုး ပြည်နယ်၌ အမြင့်ဆုံး ဖြစ်သွား၏။ သို့ရာတွင် ဝိုင်အိုးမင်း အလယ်ပိုင်း၌ နိမ့်ကျ သွားပြီးလျှင် တစ်ဖန် မွန်တာနာနှင့် အိုက်ဒဟိုး ပြည်နယ် များတွင် မြင့်တက်သွားပြန်လေသည်။ ထိုတောင်တန်း၏ အနောက်ဘက်၌ကား မြင့်မားသော ကုန်းပြင်မြင့်ကြီးများ ရှိ၏။ တောင်ဘက်၌ ကော်လိုရာဒို ကုန်းပြင်မြင့်ရှိ၍ ကော်လိုရာဒိုမြစ်က ဖြတ်စီးလျက်ရှိ၏။ ထိုနောက် ယူးတားပြည်နယ်ရှိ 
ဝေါဆက်တောင်နှင့် ကာလီဖိုးနီးယားရှိ ဆီယယ်ရာ နီဗားဒါး တောင်တို့ကြား၌လည်း ဂရိတ်ဗေဆင်အမည်ရှိ ကုန်းပြင်မြင့်ကြီး တစ်ခု ရှိ၏။ ထိုကုန်းပြင်မြင့်ကြီး၏ မြောက်ဘက်တွင် ကိုလံဘီယာ ကုန်းပြင်မြင့်ရှိ၍ ကိုလံဘီယာမြစ်လည်း ရှိ၏။ ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်တွင် မြင့်မားသော ဝှစ်တနီတောင် ရှိပြီး ဝှစ်တနီ တောင်၏ အရှေ့ဘက်၌ ဒက်ဗဲလီခေါ် သေမင်း ချိုင့်ဝှမ်းရှိ၏။ ထိုတောင်ကြား တစ်စိတ်တစ်ဒေသသည် သဲကန္တာရဖြစ်ပြီးလျှင် ကယ်လီဖိုးနီးယားအထိ ရှည်လျားလေသည်။

ဆီယယ်ရာ နီဗားတောင်တန်းသည် အနောက်မြောက်ဘက်ရှိ အော်ရီဂန်နှင့် ဝါရှင်တန် ပြည်နယ်များသို့ပင် ရောက်၍ ထိုဒေသ များ၌ ကက်စကိတ်တောင်တန်းဟု အမည်တွင်၏။ အနောက် ဘက် ကမ်းရိုးတစ်လျှောက်သို့ ကပ်လျက်တည်ရှိသော တောင် တန်းများမှာကား ကို့စရိန့်ဟု တွင်၏။ ထိုကမ်းနားတောင်တန်းများသည် ကက်စကိတ်နှင့် ဆီယယ်ရာတောင်တန်းများလောက် မမြင့်ပဲ အချို့နေရာများတွင် တောင်တန်းများသည် ပင်လယ်သို့ အရောက် နိမ့်ဆင်းသွားလေသည်။ ကက်စကိတ်တောင်နှင့် မြောက်ပိုင်း ဆီယယ်ရာတွင် မီးတောင်များရှိ၍ အချို့နေရာများတွင် မီးတောင်သေများနှင့် ချော်များဖုံးလွှမ်းထားသော နေရာအများကို တွေ့ရသည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၌ ယခုတိုင် ရှိနေသေးသော မီးတောင်ရှင်တစ်ခုမှာ မြောက်ပိုင်း ကယ်လီဖိုးနီးယားရှိ လက်ဆင်မီးတောင် ဖြစ်လေသည်။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ကြီးမား ကျယ်ဝန်းသလောက် အင်း၊ အိုင်၊ စိမ့်စမ်း၊ ရေတံခွန်များ ပေါများသော နိုင်ငံဖြစ်ပေသည်။ မြောက်ပိုင်း ဝစ္စကွန်ဆင်နှင့် မင်နီဆိုးတား ပြည်နယ် များ၌ အထူးသဖြင့် အင်းအိုင်ငယ်ကလေးများ ပေါများ၏။ ပရေရီမြက်ခင်းပြင်၏ မြောက်ဘက်အစွန်၌ ထင်ရှားကျော်စောသော ''ဂရိတ်လိတ်''ခေါ် ရေအိုင်ကြီးများရှိ၏။ ထိုရေအိုင်ကြီး များသည် အလွန်ကျယ်ဝန်း၍ ကုန်းတွင်း၌ တည်ရှိသောကြောင့် ကုန်းတွင်းပင်လယ်များဟုပင် ခေါ်နိုင်လေသည်။ ကနေဒါနိုင်ငံရှိ စိန်လော့ရင့်မြစ်သည် ထိုရေအိုင်များမှနေ၍ အတ္တလန္တိတ် သမုဒ္ဒရာသို့ စီးဆင်းလေသည်။ ဆူပီးရီးယားအိုင်ကြီးနှင့် ဟူရွန်အိုင်ကို ဆန်မာရေးတူးမြောင်းဖြင့် ဆက်သွယ်ထား၍ ဟူရွန်အိုင်မှ အီရီအိုင်၊ တစ်ဖန် အီရီအိုင်မှ အွန်တေးရီအိုအိုင်တို့ကို လှေ သင်္ဘောများ အသွားအလာ လွယ်ကူစေရန် တူးမြောင်းများဖြင့် ဆက်သွယ်ထားလေသည်။ နိုင်ဂါရာ ရေတံခွန်ကြီးသည် ဤအိုင်ကြီးများအနီး၌တည်ရှိ၍ ပြည်ထောင်စု၏ ကျက်သရေကိုဆောင်နေလေသည်။

အီရီအိုင်အရှေ့ဘက်စွန်းမျှ ဟဒ်ဆန်မြစ်အထိ လှေသင်္ဘောများသွားလာနိုင်ရန်အတွက် ဂီရီတူးမြောင်းကို ဖောက်လုပ်ထားသည်။ ထိုရေအိုင်ကြီးများအပြင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု မြောက်ပိုင်းတွင် ရေအိုင်ကလေး အများအပြား ရှိပေသေးသည်။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုအတွင်း၌ ရေရှိသောဒေသများ အားလုံး၏ အကျယ်အဝန်းမှာ ၅၃ဝဝ၃ စတုရန်းမိုင် ဖြစ်လေသည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် မြောက်သမပိုင်းဇုန်အတွင်း၌ တည်ရှိသော်လည်း ရာသီဥတုမှာ အပူအအေး မညီမျှချေ။ ယေဘုယျအားဖြင့် ရာသီဥတုသည် တိုင်းပြည်မြေမျက်နှာပြင်ကို လိုက်၍ ပြောင်းလဲတတ်သောကြောင့် တောတောင်ထူထပ်သော ပင်လယ်ကမ်းရိုး တောင်တန်းဒေသနှင့် ကက်စကိတ်တောင် အနောက်ဘက်တို့တွင် စိုစွတ်ထိုင်းမှိုင်းခြင်း ဖြစ်စေလေသည်။ အနောက်ဘက် ကမ်းရိုးတန်းသည် ပစိဖိတ်ပင်လယ်လေကြောင့် အရှေ့ဘက်လောက် ရာသီဥတု မပြင်းထန်ချေ။ ဆောင်းရာသီ တွင် အလွန်အမင်း မအေးပဲ နွေရာသီ၌လည်း အလွန်အမင်း မပူချေ။ အနောက်ဘက်ဒေသ၌ ဆောင်းတွင်းမှာသာ မိုးရွာသွန်း ၍ တစ်နှစ်လုံးအတွက် ပျမ်းမျှ မိုးရေချိန်ကို ကြည့်သော် မိုး များသည်ဟု ဆိုနိုင်ပေသည်။ ရော့ကီးတောင်နှင့် ဆီယယ်ရာ နီဗား၊ စပ်ကြားရှိဒေသ၌ကား မိုးအလွန်နည်းသောကြောင့် အရှေ့တောင် ကာလီဖိုးနီးယားဘက်သို့ ရောက်သော် သဲကန္တာရ ကိုပင် တွေ့ရ၏။ အတ္တလန္တိတ်ဘက်ရှိ နယ်ပယ်များတွင်မူ နွေအခါ၌ လွန်စွာပူ၍ ဆောင်းအခါ၌ လွန်စွာအေးလေသည်။

တောင်ဘက် မက္ကဆီကို ပင်လယ်ကွေ့တစ်ဝိုက်ရှိ နယ် များ၌ နွေရာသီတွင် အလွန်ပူ၍ ဆောင်းရာသီ၌ အသင့်အတင့် အေးချမ်းကာ ရံဖန်ရံခါ ဆီးနှင်းများ သည်းထန်စွာကျ၏။ မိုး လည်း အတော်များ၏။ အလယ်ပိုင်းလွင်ပြင်များ၌ ဆောင်း ရာသီမှာ အလွန်အေး၍ တစ်ခါတစ်ရံ ဆီးနှင်းများ မုန်တိုင်းများကျ၏။ ထိုဒေသများ၌ တစ်နှစ်လုံး ရွာသောမိုး၏ ၃/၄ သည် ဧပြီနှင့် စက်တင်ဘာလ စပ်ကြား၌ ရွာသွန်းလေသည်။ &lt;ref&gt;မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)&lt;/ref&gt;

== နိုင်ငံတွင်း ပါဝင်သော ဒေသများ ==

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ပြည်နယ် ၅၀ တို့ စုစည်းထားသော ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု ဖြစ်သည်။ မူလပထမ ပြည်နယ် ၁၃ ခုမှာ ဗြိတိသျှတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုကို တွန်းလှန်ခဲ့သော ကိုလိုနီနယ်ပယ် ၁၃ ခုမှ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံ၏ အစောပိုင်း သမိုင်းကြောင်းတွင် ပြည်နယ် ၃ ခုကို လက်ရှိပြည်နယ်များ၏ ခွဲထုတ်၍ နယ်မြေအသစ် သတ်မှတ် ပေးခဲ့သည်။ ၎င်းတို့မှာ ကင်တပ်ကီ ပြည်နယ်ကို ဗာဂျီးနီးယား ပြည်နယ်မှ ၎င်း၊ တင်နက်ဆီပြည်နယ်ကို မြောက်ကယ်ရိုလိုင်းနား ပြည်နယ်မှ ၎င်း၊ မိန်းပြည်နယ်ကို မက်ဆာချူးဆက် ပြည်နယ်မှ ၎င်း ခွဲခြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ အခြားသော ပြည်နယ်များမှာမူ အမေရိကန်တို့ စစ်တိုက်ခြင်း ဖြင့်၎င်း၊ ဝယ်ယူခြင်းဖြင့် ၎င်း ရရှိလာသော နယ်မြေများ ဖြစ်သည်။ ဗားမောင့် ပြည်နယ်၊ တက္ကဆပ်ပြည်နယ် နှင့် ဟာဝိုင်အီ ပြည်နယ်တို့မှာ ယခင်က သီးခြား လွတ်လပ်သော သမ္မတနိုင်ငံ များ အဖြစ် တည်ရှိခဲ့ကြပြီး အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု အတွင်းသို့ လာရောက် ပူးပေါင်းကြခြင်း ဖြစ်သည်။ အမေရိကန်ပြည်တွင်းစစ် အတွင်းတွင် အနောက်ဗာဂျီးနီးယား ပြည်နယ်သည် ဗာဂျီးနီးယားမှ ပြည်နယ်တစ်ခု အဖြစ် သီးသန့် ခွဲထွက် ခဲ့သည်။ နောက်အကျဆုံး ပြည်နယ် အဖြစ် အသိအမှတ် ပြုခံရသည့် ပြည်နယ်မှာ ဟာဝိုင်အီ ပြည်နယ် ဖြစ်ပြီး ၁၉၅၉ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၂၁ ရက်တွင်မှ ပြည်နယ်အဖြစ် ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url= http://archives.starbulletin.com/1999/10/18/special/story4.html |title='The Goal Was Democracy for All |work= Honolulu Star-Bulletin |author=Borreca, Richard |date=October 18, 1999 |accessdate=February 11, 2012}}&lt;/ref&gt; ပြည်နယ်များတွင် ပြည်ထောင်စုမှ ခွဲထွက်ခွင့် မရှိပေ။

ပြည်နယ်များသည် အမေရိကန် ကုန်းမကြီးပေါ်တွင် နေရာ အပြည့်ယူထားသည်။ ပြည်နယ်များ အပြင် အခြားအရေးပါသော ဒေသနှစ်ခုမှာ ဝါရှင်တန် မြို့တော် တည်ရှိရာ ဖက်ဒရယ် ဒိစတြိတ် ဖြစ်သော ကိုလမ်ဘီယာ ဒိစတြိတ် နှင့် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ အတွင်းရှိ လူမနေသော်လည်း အမေရိကန် ပိုင်နက်ဖြစ်သော ပါမေရာ သန္တာကျွန်း တို့ ဖြစ်ကြသည်။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုတွင် အဓိက ရေခြားမြေခြား ပိုင်နက် ၅ ခုလည်း ရှိသေးသည်။ ကာရစ်ဘီယံ ပင်လယ်အတွင်းရှိ ပြူရီတို ရီကို နှင့် အမေရိကန် ဗာဂျင်အိုင်းလန်း ဒေသ၊ ပစိဖိတ် သမုဒ္ဒရာအတွင်းရှိ အမေရိကန် ဆာမိုအာ၊ ဂူအမ်ကျွန်း နှင့် မြောက်မာရီယာနာ ကျွန်းများ တို့ ဖြစ်ကြသည်။ &lt;ref&gt;See 8 U.S.C. § 1101(a)(36) and 8 U.S.C. § 1101(a)(38) U.S. Federal Code, Immigration and Nationality Act. {{USC|8|1101a}}&lt;/ref&gt; အမေရိကန် ဆာမိုအာမှ လွဲ၍ အခြား အဓိက ပိုင်နက် ၄ ခုတွင် မွေးဖွားသူတို့သည် အမေရိကန် နိုင်ငံသား အဖြစ် အလိုအလျောက် ရရှိကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web| url = http://www.senate.gov/reference/resources/pdf/RL30527.pdf| title = Presidential Elections in the United States: A Primer (Page 7)| accessdate = January 18, 2010| date = April 17, 2000| publisher = United States Congressional Research Service}}&lt;/ref&gt; ထိုဒေသများတွင် နေထိုင်သူတို့သည် ပြည်နယ်များတွင် နေထိုင်သူများကဲ့သို့ပင် အခွင့်အရေးများ တာဝန်များ ရှိကြသော်လည်း ဖက်ဒရယ်အစိုးရ၏ ဝင်ငွေခွန်မှ ကင်းလွတ်ခွင့် ပြုထားသည်။ သို့သော်လည်း သမ္မတ ရွေးချယ်ရာတွင် မဲပေးပိုင်ခွင့် မရှိဘဲ အောက်လွှတ်တော်တွင်လည်း မဲပေးခွင့်မရှိသည့် ကိုယ်စားလှယ်သာ တက်ရောက်ခွင့် ရသည်။&lt;ref&gt;Raskin, James B. (2003). ''Overruling Democracy: The Supreme Court Vs. the American People''. London and New York: Routledge, pp. 36–38. ISBN 0-415-93439-7.&lt;/ref&gt;

[[File:Map of USA with state names 2.svg||650px||center]]

အမေရိကန်နိုင်ငံ အတွင်း၌ မှီတင်းနေထိုင်သော လူမျိုးများ မှာလည်း သမိုင်းကြောင်းအရ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်မှ ပြောင်းရွေ့လာသော လူမျိုးများဖြစ်သည်။ ပျူရီတန်ဂိုဏ်း 
ဝင်တို့သည် ကိုးကွယ်မှု နှိပ်ကွက်ခြင်းများကို မခံရပ်နိုင်ကြ သဖြင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသို့ လာရောက် နေထိုင်ကြ၏။ ဒတ်ခ်ျလူမျိုးနှင့်ဆွစ်လူမျိုးတို့သည်လည်း ကုန်ရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်ရန်အတွက် နယူးယောက်၊ နယူးဂျာစီ အရပ်တို့၌ လာရောက်နေထိုင်ကြ၏။ စပိန်လူမျိုးတို့လည်း ရွှေငွေရှာဖွေရန် ဖလော်ရီဒါ၊ တက်ကဆပ်နှင့်ကယ်လီဖိုးနီးယား ပြည်နယ်များသို့ လာရောက်၍ အခြေစိုက် နေထိုင်ကြ၏။ ဂျာမန်၊ ဩစတြီးယန်း၊ ပိုးလူမျိုးနှင့် အိုင်ရစ်လူမျိုးတို့သည် လည်း စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေးအကြောင်းများကြောင့် မစ္စစ္စပီမြစ်ဝှမ်းတစ်လျှောက်တွင် လာရောက်နေထိုင်ကြ၏။ ကွိတ်ကာ ဂိုဏ်းဝင်များနှင့် အယူဝါဒဆိုင်ရာ ဂျာမန် ဒုက္ခသည်များသည် ပင်ဆယ်လဗေးနီးယားပြည်နယ်ကို တည်ထောင်နေထိုင်ကြ၏။ ပစိဖိတ်ကမ်းခြေနှင့် အနီးအနားရှိ ကျွန်းစုများတွင်ကား မလေး၊ ဂျပန်နှင့် တရုတ်များရှိ၏။ ရုရှလူမျိုးတို့မှာ အလာစကာနယ် တွင် နေထိုင်ကြ၍ အီတာလျံ၊ ဂျူး၊ ဆလဗ်၊ အာမေးနီးယမ်း နှင့် ဆီးရီးယန်းတို့ကိုကား နေရာတကာ၌ တွေ့မြင်ရ၏။ 
အမေရိကန်၏တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများဖြစ်သော အင်ဒီးယန်း လူမျိုးများကား ကမ္ဘာအရပ်ရပ်မှ လာရောက် နေထိုင်သော လူမျိုးများကြောင့် လူမျိုးပင် ပျောက်ကွယ်လုမတတ်ဖြစ် နေတော့၏။ သို့ဖြစ်လေရာ ကမ္ဘာပေါ်တွင် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုကဲ့သို့ လူမျိုးစုံသောနိုင်ငံကား မရှိတော့ပြီ။
ယင်းသို့အားဖြင့် ကမ္ဘာအရပ်ရပ်မှ လူအမျိုးမျိုး လာရောက် နေထိုင်ကြရာမှ နောင်အခါအမေရိကတိုက်တွင် အင်္ဂလိပ် လက်အောက်ခံ ကိုလိုနီနယ် တစ်ဆယ့်သုံးနယ်ဟူ၍ ဖြစ်လာ၏။ ယခုအခါ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ပါဝင်သော ပြည်နယ်ပေါင်း ၅ဝ ရှိလေသည်။ ထိုပြည်နယ် များမှာ အယ်လဗားမား၊ အလာစကာ၊ အယ်ရီ ဇိုးနား၊ အာကင်ဆော၊ ကာလီဖိုးနီးယား၊ ကော်လိုရာဒိုး၊ ကွန်နက်တိကတ်၊ ဒဲလဝဲယား၊ ဖလော်ရီဒါ၊ ဂျော်ဂျီယာ၊အိုက်ဒဟိုး၊ အီလီနွိုင်၊ အင်ဒီးယားနား၊ အိုင်ယိုးဝါး၊ ကန်းဆက်၊ ကင်တပ်ကီး၊ လူဝီဇီ ယန္နား၊ မိန်း၊ မေရီလန်၊ မင်ဆချူးဆက်၊ မစ်ရှီဂန်၊ မက်နီဆိုး တား၊ မစ်စစ်စပီ၊ မိဇူးရီ၊ မွန်တာနာ၊ နီဗရက်စက၊ နီဗားဒ၊ နယူဟမ္ပရှိုင်ယာ၊ နယူးဂျာစီ၊ နယူးမက္ကဆီကို၊ နယူးယော့၊ မြောက်ကယ်ရိုလီးနား၊မြောက်ဒကိုးတား၊ အိုဟိုင်းအိုး၊ အိုကလာ ဟိုးမား၊ အော်ရီဂန်၊ ပင်ဆီလဗေးနီးယား၊ ရုတ်ကျွန်း၊ တောင် ကယ်ရိုလီးနား၊ တောင်ဒကိုး တား၊ တင်နက်ဆီ၊ တက်ဆက်၊ ယူးတား၊ ဗားမောင့်၊ ဗားဂျင်နီးယား၊ ဝါရှင်တန်၊ အနောက် ဗာဂျင်နီးယား၊ ဝစ္စကွန်းဆင်း၊ ဝိုင်အိုးမင်းနှင့် ဟာဝိုင်အီတို့ဖြစ်လေသည်။ &lt;ref&gt;မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)&lt;/ref&gt;

== သမိုင်း ==
=== မူလ အမေရိကန်များနှင့် ဥရောပအခြေချ နေထိုင်သူများ ===
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ကုန်းမကြီး ပေါ်နှင့် အလက်စကာတွင် ရှေးဦးအစက နေထိုင်ကြသူများမှာ အာရှမှ လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၁၂,၀၀၀ နှင့် ၄၀,၀၀၀ ကြားတွင် ပြောင်းရွှေ့လာသူများဟု ယုံကြည်ကြသည်။ &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://anthropology.si.edu/HumanOrigins/faq/americas.htm|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071128083459/http://anthropology.si.edu/HumanOrigins/faq/americas.htm|archivedate=28 November 2007|title=Peopling of Americas|publisher=Smithsonian Institution, National Museum of Natural History|month=June|year=2004|accessdate=2007-06-19}}&lt;/ref&gt; ကိုလံဘီယံခေတ် မတိုင်မီ မစ္စစ္စပီယန် ယဉ်ကျေးမှု ထွန်းကားချိန်တွင် အဆင့်မြင့် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး၊ ခမ်းနားသော ဗိသုကာပညာများ နှင့် နိုင်ငံ အဆင့်ရှိသော လူ့အဖွဲ့အစည်းများ ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။ ဥရောပသားတို့ အမေရိကန်တွင် စတင်ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကြချိန်တွင် နဂိုမူလနေထိုင်ကြသော အမေရိကန် သန်းပေါင်းများစွာတို့မှာ ဥရောပသားတို့နှင့် ပါလာသော [[ကျောက်ကြီးရောဂါ]] စသည့် ရောဂါများကြောင့် သေဆုံးခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite journal|author=Meltzer, D.J.|year=1992|title=How Columbus Sickened the New World: Why Were Native Americans So Vulnerable to the Diseases European Settlers Brought With Them??journal=New Scientist|page=38|url=http://www.newscientist.com/article/mg13618424.700-how-columbus-sickened-the-new-world-why-were-nativeamericans-so-vulnerable-to-the-diseases-european-settlers-brought-with-them.html}}&lt;/ref&gt;

[[File:MayflowerHarbor.jpg|thumb|right| မေဖလားဝါး သင်္ဘောသည် ဘုရားဖူးတို့အား နယူးဝေါလ်သို့ ၁၆၂၀ခုနှစ်တွင် ပို့ဆောင်ပေးခဲ့သည်ကို ဝီလီယမ် ဟာဆယ်လ်က ၁၈၈၂ ခုနှစ်တွင် &quot;ပလိုင်းမောက် ဆိပ်ကမ်းရှိ မေဖလားဝါး ဟူသော အမည်ဖြင့် ရေးဆွဲထားသော ပန်းချီကား]]
၁၄၉၂ တွင် စပိန် ဘုရင်၏ လက်အောက်ခံ ဂျီနိုအာမြို့သား စူးစမ်းရှာဖွေသူ ခရစ်စတိုဖာ ကိုလံဘတ် သည် ကာရစ်ဘီယံ ကျွန်းအချို့သို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး နဂိုမူလ နေထိုင်သူတို့နှင့် ပထမဆုံး အဆက်အဆံ ပြုခဲ့သည်။ ၁၅၁၃ ဧပြီလ ၂ ရက်တွင် အောင်နိုင်သူ ဂျွန် ပေါင့်စ် ဒီ လီယွန် (Juan Ponce de León) လာဖလော်ရီဒါ ဟု သူ အမည်ပေးခဲ့သော နေရာသို့ ရောက်ရှိခဲ့ခြင်းသည် အမေရိကန် ကုန်းမကြီးပေါ်သို့ ဥရောပသားတို့ ပထမဆုံး ရောက်ရှိခြင်း အဖြစ် မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ ထို့နောက် စပိန်လူမျိုးတို့ သည် အမေရိကန်နိုင်ငံ အနောက်တောင်ပိုင်းဒေသတွင် အခြေချ နေထိုင်ခဲ့ကြပြီး ထောင်ပေါင်များစွာတို့မှာ မက္ကဆီကိုမှ တဆင့် ပြောင်းရွှေ့ ဝင်ရောက်လာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ပြင်သစ် သားမွေးကုန်သည်တို့သည် ကန်ကြီးများ၏ အနီးတွင် နယူးဖရန့် နယ်မြေ အဖြစ် သတ်မှတ်ကြသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ပြင်သစ်တို့သည် မက္ကဆီကို ပင်လယ်ကွေ့ အထိတိုင်အောင် အမေရိကန်မြောက်ပိုင်း၏ အတွင်းပိုင်း ဒေသ အတော်များများကို သူတို့ပိုင် နယ်မြေအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့ကြသည်။ အင်္ဂလိပ်တို့၏ ပထမဦးဆုံး အောင်မြင်စွာ အခြေချ နေထိုင်ချင်းမှာ ၁၆၀၇ ခုနှစ် ဂျိမ်းစ်တောင်းတွင် ဗာဂျီးနီးယား ကိုလိုနီ ထူထောင်ခြင်းနှင့် ၁၆၂၀ ခုနှစ်တွင် ဘုရားဖူးတို့၏ ပလိုင်းမောက် ကိုလိုနီ (Pilgrims' Plymouth Colony) ကို ထူထောင်ခြင်းတို့ပင် ဖြစ်သည်။ ၁၆၂၈ ခုနှစ်တွင် မက်ဆာချူးဆက် ပင်လယ်အော် ကိုလိုနီကို အငှားချခဲ့ခြင်းကြောင့် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူ အများအပြား ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ၁၆၃၄ ခုနှစ်တွင် နယူးအင်္ဂလန်တွင် ပြူရီတန် ၁၀,၀၀၀ ကျော်တို့ အခြေချ နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ ၁၆၁၀ခုနှစ်များ နှောင်းပိုင်းနှင့် အမေရိကန်တော်လှန်ရေးတို့ အကြားတွင် ရာဇဝတ်သား ၅၀,၀၀၀ ခန့်ကို ဗြိတိသျှတို့၏ အမေရိကန် ကိုလိုနီနယ်မြေများသို့ သင်္ဘောဖြင့် တင်ပို့ခဲ့ကြသည်။ &lt;ref&gt;{{cite web|author=Butler, James Davie|url=http://www.dinsdoc.com/butler-1.htm|title=British Convicts Shipped to American Colonies|publisher=Smithsonian Institution, National Museum of Natural History|work=American Historical Review 2|month=October|year=1896|accessdate=2007-06-21}}&lt;/ref&gt; ၁၆၁၄ခုနှစ် အစတွင် ဒတ်ခ်ျတို့သည် ဟတ်ဒ်ဆန်မြစ်၏ အောက်ပိုင်းတလျှောက်တွင် အခြေချနေထိုင်ခဲ့ကြပြီး နယူးအမ်စတာဒမ် နှင့် မက်ဟက်တန်ကျွန်းတို့လည်း အပါအဝင်ဖြစ်သည်။

၁၆၇၄ ခုနှစ်တွင် ဒတ်ခ်ျတို့သည် သူတို့၏ အမေရိကန်နယ်မြေများကို အင်္ဂလန်သို့ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ကြပြီးနောက် နယူးနယ်သာလန် ဒေသကို နယူးယောက်ဟု ပြောင်းလဲအမည်ပေးခဲ့ကြသည်။ အသစ်ရွှေ့ပြောင်းလာကြသူ အထူးသဖြင့် အမေရိကန် တောင်ပိုင်းသို့ ပြောင်းရွှေ့လာသူ အတော်များများမှာ အတွေ့အကြုံမရှိသေးသော ငယ်ရွယ်သည့် အလုပ်သမားများဖြစ်ကြပြီး သူတို့သည် ၁၆၃၀ မှ ၁၆၈၀ အတွင်း ဗာဂျီးနီးယားပြည်နယ်သို့ ရွှေ့ပြောင်းလာသူများ၏ ၃ ပုံ ၂ ပုံမျှ ဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;Russell, David Lee (2005). ''The American Revolution in the Southern Colonies''. Jefferson, N.C., and London: McFarland, p. 12. ISBN 0-7864-0783-2.&lt;/ref&gt; ၁၈ ရာစု အတွင်းသို့ ရောက်သောအခါတွင် အာဖရိကမှ ရောက်ရှိလာသော ကျွန်များမှာ အလုပ်ကြမ်းများအတွက် အဓိက အရင်းအမြစ် ဖြစ်လာကြသည်။ ၁၇၂၉ ခုနှစ် ကာရိုလိုင်းနား နှစ်ပိုင်းကွဲခြင်းနှင့် ၁၇၃၂ ခုနှစ် ဂျော်ဂျီယာ ပြည်နယ်ကို ကိုလိုနီအဖြစ် ပြုလုပ်ခြင်းတို့ကြောင့် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု ဖြစ်လာမည့် ဗြိတိသျှ၏ ကိုလိုနီ ၁၃ ခုကို ထူထောင်ခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။ ပြည်နယ်တိုင်းတွင် ဒေသဆိုင်ရာ အစိုးရ ရှိပြီး ရွေးကောက်ပွဲတွင် မည်သူမဆို ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင် မဲပေးနိုင်ကြသည်။ ရှေးခေတ်က အင်္ဂလိပ်လူမျိုးတို့၏ ရပိုင်ခွင့် အခွင့်အရေး စသည့် လမ်းစဉ်တို့ကို လိုက်နာမှု တိုးပွား လာကြခြင်း နှင့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေး နှင့် ပတ်သက်သည့် စိတ်ဓာတ်များကြောင့် ရီပတ်ဘလစ်ကင် သဘောတရားကို ထောက်ခံလာကြခြင်းတို့ပင် ဖြစ်သည်။ ပြည်နယ်တိုင်းတွင် အာဖရိက ကျွန်များ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှု ကို တရားဝင်ဖြစ်အောင် ပြုခဲ့ကြသည်။ မွေးဖွားနှုန်း များပြားလာခြင်း၊ သေဆုံးမှုနှုန်း နည်းပါးလာခြင်းနှင့် ပြောင်းရွှေ့ဝင်ရောက်သူတို့ ပုံမှန် ရှိနေခြင်းတို့ကြောင့် ကိုလိုနီများရှိ လူဦးရေမှာ အလျင်အမြန်ပင် တိုးပွားလာခဲ့သည်။ ခရစ်ယာန် ရီဗိုက်တယ်လစ်ဇ် တို့၏ ၁၇၃၀ ခုနှစ်များ နှင့် ၁၇၄၀ ခုနှစ်များ အကြား လှုပ်ရှားမှု တို့နှင့် ပထမဆုံး မဟာ နိုးကြားမှု (Great Awakening) အပြီးတွင် ဘာသာရေးနှင့် ဘာသာရေး လွတ်လပ်မှု တို့ကို စိတ်ဝင်စားမှု တိုးပွားလာခဲ့ကြသည်။ ပြင်သစ် နှင့် အင်ဒီးယန်း တို့၏ စစ်ပွဲအပြီးတွင် ဗြိတိသျှတပ်တို့သည် ကနေဒါကို ပြင်သစ်တို့ထံမှ သိမ်းယူခဲ့သော်လည်း ဖရန်ကိုဖုန်း လူမျိုးတို့သည် တောင်ဘက် ကိုလိုနီများနှင့် မတူပဲ နိုင်ငံရေးအရ တသီးတခြား ဖြစ်နေခဲ့ကြသည်။ ပြောင်းရွှေ့ခံရသော နဂိုမူလ အမေရိကန်များ (အများသိကြသည်မှာ &quot;အမေရိကန် အင်ဒီးယန်းများ&quot;) မပါဘဲ ကိုလိုနီ ၁၃ ခုတို့၏ လူဦးရေမှာ ၁၇၇၀တွင် ၂.၆ သန်းအထိ ရှိလာခဲ့သည်။ ထိုလူဦးရေထဲမှာ ၃ ပုံ ၁ပုံမှာ ဗြိတိန်မှ ဖြစ်ပြီး အမေရိကန် ငါးယောက်လျှင် တစ်ယောက်မှာ လူမည်းကျွန်များ ဖြစ်ကြသည်။&lt;ref&gt;Blackburn, Robin (1998). ''The Making of New World Slavery: From the Baroque to the Modern, 1492–1800''. London and New York: Verso, p. 460. ISBN 1-85984-195-3.&lt;/ref&gt; ဗြိတိသျှ တို့၏ အခွန်ကောက်ခံမှုမှ ကင်းလွတ်ခွင့် ရသော်လည်း အမေရိကန် ကိုလိုနီတို့သည် ဂရိတ်ဗြိတိန်၏ ပါလီမန်တွင် ကိုယ်စားပြုခွင့် မရပေ။

=== လွတ်လပ်ရေး နှင့် နယ်မြေချဲ့ထွင်ခြင်း ===
[[File:Declaration of Independence (1819), by John Trumbull.jpg|thumb|left|ဂျွန် ထရမ်ဘူးလ် ၏ လွတ်လပ်ရေး ကြေညာခြင်း ပန်ချီကား ၁၈၁၇-၁၈၁၈]]
၁၇၆၀ ခုနှစ်များ မှ ၁၇၇၀ခုနှစ်များ အစောပိုင်းအတွင်း အမေရိကန် ကိုလိုနီများနှင့် ဗြိတိသျှတို့အကြား တင်းမာမှုမှ တဆင့် ၁၇၇၅ မှ ၁၇၈၁ ခုနှစ် အထိကြာသော အမေရိကန် လွတ်လပ်ရေး စစ်ပွဲကို ပေါ်ပေါက်လာစေခဲ့သည်။ ၁၇၇၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၄ ရက်တွင် ဖီလာဒဲလ်ဖီးယားတွင် ကျင်းပသော ကွန်တီနန်တယ် ကွန်ဂရက်မှ [[ဂျော့ချ် ဝါရှင်တန်]]၏ အုပ်ချုပ်မှု အောက်တွင် ကွန်တီနန်တယ် စစ်တပ်ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ &quot;လူအားလုံးကို အညီအမျှ ဖန်ဆင်းခဲ့သည်။&quot; ဟု ကြွေးကြော်ခဲ့ကြပြီး မည်သူ့မဆို ရသင့်ရထိုက်သော အခွင့်အရေးများ ရှိသည်ဟု ဆိုကာ ကွန်ဂရက်သည် လွတ်လပ်ရေး ကြေညာစာတမ်းကို ၁၇၇၆ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၄ ရက်တွင် အတည်ပြုခဲ့သည်။ ထိုမူကြမ်း၏ အများစုကို ရေးသားသူမှာ [[သောမတ်စ် ဂျက်ဖာဆင်]] ဖြစ်သည်။ ထိုနေ့ကို နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်းတွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ လွတ်လပ်ရေးနေ့ အဖြစ် ကျင်းပလျက် ရှိသည်။ ၁၇၇၇ တွင် ကွန်ဖက်ဒရေးရှင်း အတွက် မူများကို ချမှတ်ခဲ့ပြီး အားနည်းသော ကွန်ဖက်ဒရယ် အစိုးရဖြင့် ၁၇၈၉ ခုနှစ် အထိ အုပ်ချုပ်ခဲ့ကြသည်။

ဗြိတိသျှတို့သည့် ပြင်သစ်နှင့် စပိန်တို့၏ အကူအညီ ရယူထားသော အမေရိကန်တပ်များကို ရှုံးနိမ့်ပြီးသည့် အခါတွင် ဂရိတ်ဗြိတိန်သည် အမေရိကန်တို့၏ လွတ်လပ်ရေး နှင့် မစ္စစ္စပီမြစ်၏ အနောက်ဘက်ခြမ်းရှိ နယ်မြေများ အပေါ်တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏၏ အချုပ်အခြာ အာဏာ ပိုင်ဆိုင်မှု ကို အသိအမှတ် ပြုခဲ့ရသည်။ အခွန်ကောက်ခံနိုင်သည့် အာဏာပါဝင်သည့် ခိုင်မာသော အမျိုးသား အစိုးရ ဖွဲ့စည်းရန် အလိုရှိသည့် သူတို့က ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ညီလာခံကို ၁၇၈၇ တွင် ကျင်းပခဲ့သည်။ ၁၇၈၈ တွင် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၏ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကို အတည်ပြု နိုင်ခဲ့သည်။ သမ္မတနိုင်ငံ အသစ်၏ ဆီးနိတ်လွှတ်တော်၊ အောက်လွှတ်တော်တို့ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး ၁၇၈၉ ခုနှစ်တွင် ဂျော့ချ် ဝါရှင်တန်က သမ္မတရာထူးကို ရယူခဲ့သည်။ ဖက်ဒရယ် အစိုးရမှ လူတစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီ၏ အခွင့်အရေးအား ကန့်သတ်ချုပ်ချယ်မှု ကို တားမြစ်ထားပြီး နှင့် ဥပဒေအရ နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးဖြင့် အကာအကွယ် ပေးရန် အာမခံချက်ပေးထားသည့် အခွင့်အရေးများ ဆိုင်ရာ ဥပဒေ (The Bill of Rights) ကို ၁၇၉၁ ခုနှစ်တွင် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။

ကျွန်စနစ်နှင့် ပတ်သက်သော အတွေးအခေါ်များမှာ ပြောင်းလဲလာကြသည်။ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေတွင်ပါသော စာပိုဒ်တစ်ပိုဒ် အရ အာဖရိက ကျွန် ရောင်းဝယ်ရေးကို ၁၈၀၈ ခုနှစ် အထိသာ အကာအကွယ် ပေးထားသည်။ မြောက်ဘက်ပိုင်းရှိ ပြည်နယ်များက ကျွန်စနစ်ကို ၁၇၈၀ မှ ၁၈၀၄ ခုနှစ်အတွင်း ပယ်ဖျက်ခဲ့ကြသည်။ ထို့အတွက် တောင်ပိုင်းရှိ ကျွန်စနစ် ကျင့်သုံးနေသေးသော ပြည်နယ်များကို &quot;ထူးခြားသော အဖွဲ့အစည်းများ&quot; အဖြစ် ကြွင်းကျန်ရစ်ခဲ့စေသည်။ ၁၈၀၀ ခုနှစ်လောက်တွင် စတင်သော ဒုတိယ မဟာနိုးကြားမှု (Second Great Awakening) အရ အီဗန်ဂျယ်လစ်ကယ်လစ်ဇင် (evangelicalism) သည် ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချမှု အပါအဝင် အမျိုးမျိုးသော လူမှုရေးဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး လှုပ်ရှားမှု တို့၏ နောက်ကွယ်မှ အားတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။

[[File:U.S. Territorial Acquisitions.png|right|thumb|နယ်မြေတို့ကို ရယူခြင်းကို နေ့စွဲဖြင့် ပြထားပုံ]]

အမေရိကန်တို့ အနေနှင့် အနောက်ဘက်သို့ နယ်မြေချဲ့ထွင်ရန် စိတ်အားထက်သန်ခြင်းကြောင့် အင်ဒီးယန်းစစ်ပွဲများ အချိန်ကာလ ရှည်လျားစွာ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ၁၈၀၃ခုနှစ် သမ္မတ သောမတ်စ် ဂျက်ဖာဆန်၏ လက်ထက်တွင် လူဝီစီးယားနားမှ ပြင်သစ်တို့ ပိုင်ဆိုင်သည့် နယ်မြေကို ဝယ်ယူခဲ့ခြင်းကြောင့် နိုင်ငံ၏ အရွယ်အစားမှာ နှစ်ဆ ဖြစ်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|title=Louisiana Purchase|url=http://www.nps.gov/archive/jeff/lewisclark2/circa1804/heritage/louisianapurchase/louisianapurchase.htm|work=National Parks Services|accessdate=1 March 2011}}&lt;/ref&gt; အမျိုးမျိုးသော မကျေနပ်မှုကြောင့် ဗြိတိန်တို့ အပေါ် ကြေညာတိုက်ခိုက်ခဲ့သော ၁၈၁၂ စစ်ပွဲတွင် မည်သူမျှ အနိုင်မရရှိခဲ့သော်လည်း အမေရိကန်တို့၏ အမျိုးသားစိတ်ဓာတ်ကို ခိုင်မာလာစေခဲ့သည်။ အမေရိကန် စစ်တပ်တို့က ဖလော်ရီဒါသို့ အကြိမ်ကြိမ် ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ခြင်းကြောင့် စပိန်တို့အနေနှင့် ဖလော်ရီဒါနှင့် အခြား ပင်လယ်ကွေ့ ကမ်းရိုးတန်း နယ်မြေများကို ၁၈၁၉ ခုနှစ်တွင် လက်လွှတ်ခဲ့သည်။ နဂို နေထိုင်သော အင်ဒီးယန်းတို့ကို ဖယ်ရှားသည့် &quot;မျက်ရည်များ၏ ခြေရာ&quot; (Trail of Tears) ဟု ညွှန်းဆို ခေါ်ဝေါ်ကြသည့် အဖြစ်အပျက်တွင် ၁၈၃၀ ခုနှစ်တွင် အင်ဒီးယန်း ဖယ်ရှားရေး ပေါ်လစီကို အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ကြပြီး မူလ နေထိုင်သူတို့၏ မြေများကို သိမ်းယူခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုသည် ၁၈၄၅ ခုနှစ်တွင် တက်ကဆပ် သမ္မတနိုင်ငံကို ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ အမေရိကန်တို့သည် မြောက်အမေရိကတိုက်ပေါ်တွင် နယ်မြေချဲ့ထွင်ရန် အတွက် ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်သည့် အယူအဆ (Manifest Destiny) မှာ ထိုအချိန်တွင် လူကြိုက်များ ထင်ရှားခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;Morrison, Michael A. (1999). ''Slavery and the American West: The Eclipse of Manifest Destiny and the Coming of the Civil War''. Chapel Hill: University of North Carolina Press, pp. 13–21. ISBN 0-8078-4796-8.&lt;/ref&gt; ၁၈၄၆ခုနှစ် ဗြိတိသျှ တို့နှင့် ချုပ်ဆိုသော အော်ရီဂွန် စာချုပ်အရ အမေရိကန်တို့သည် ယနေ့ခေတ် အမေရိကန် အနောက်မြောက်ပိုင်း ဒေသကို ထိန်းချုပ်ခွင့် ရခဲ့သည်။ မက္ကဆီကန်-အမေရိကန် စစ်ပွဲတွင် အမေရိကန်တို့ အနိုင်ရခဲ့ခြင်းကြောင့် ၁၈၄၈ ခုနှစ်တွင် မက္ကဆီကန်တို့ [[ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်]] နှင့် ယနေ့ခေတ် အနောက်တောင်ပိုင်း အမေရိကန်ဒေသတို့ကို လက်လွတ် ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ ၁၈၄၈-၄၉ ခုနှစ် ကယ်လီဖိုးနီးယားတွင် ရွှေ အလုအယက် တူးဖော်ကြခြင်း (California Gold Rush) ကြောင့် အနောက်ဘက်သို့ ရွှေ့ပြောင်းမှုများ ပိုမို ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။ ရထားလမ်း အသစ်များ ဖောက်လုပ်ခြင်းကြောင့် ပြောင်းရွှေ့လိုသူတို့ အတွက် ရွှေ့ပြောင်းမှု ကို လွယ်ကူသွားစေပြီး နဂိုမူလ အမေရိကန် နေထိုင်သူတို့နှင့် ပဋိပက္ခများ ပိုမို ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ရာစုနှစ် တဝက်အတွင်းတွင် အမေရိကန် ဘိုင်ဆန် သို့ ကျွဲ အကောင်ရေ သန်း၄၀ ကျော်ကို အရေခွံရရန်၊ အစားစားရန်နှင့် ရထားလမ်းဖောက်လုပ်ရာတွင် လွယ်ကူရန် သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြသည်။ ထိုကျွဲများသည် နဂိုမူလ နေထိုင်သူ အင်ဒီးယန်းတို့၏ အဓိက ရင်းမြစ်ဖြစ်သောကြောင့် ကျွဲများ ဆုံးရှုံးခြင်းသည် မူလနေထိုင်သူတို့၏ ယဉ်ကျေးမှု ကို အကြီးအကျယ် ထိခိုက်စေခဲ့သည်။

=== ပြည်တွင်းစစ်နှင့် စက်မှုထွန်းကားလာခြင်း ===
[[File:Battle of Gettysburg, by Currier and Ives.png|thumb|left|ကာရီယာ နှင့် အိုက်ဗ်တို့၏ လက်ရာပုံတူ &quot;ဂက်တီဘတ်ခ်တိုက်ပွဲ&quot; ၁၈၆၃]]
ကျွန်စနစ် ကျင့်သုံးသော ပြည်နယ်များ နှင့် ကျွန်စနစ် မရှိသော ပြည်နယ်များ အကြား တင်းမာမှုသည် ပြည်နယ် နှင့် ဖက်ဒရယ် အစိုးရ အကြား ဆက်ဆံရေး နှင့် ပတ်သက်သည့် ငြင်းခုံမှုဖြင့် ကြီးထွားလာခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ပြည်နယ် အသစ်များ အကြားတွင် ကျွန်စနစ် ပျံ့နှံ့မှုနှင့် ပတ်သက်၍ သွေးထွက်သံယို ပြင်းထန်သော ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ၁၈၆၀ ခုနှစ်တွင် ကျွန်စနစ်ကို ဆန့်ကျင်သူ အများအပြား ပါဝင်သော ရီပတ်ဘလစ်ကင် ပါတီမှ [[အေဘရာဟမ် လင်ကွန်း]] သမ္မတ အဖြစ် အရွေးချယ် ခံခဲ့ရသည်။ သူသည် သမ္မတ အဖြစ် တာဝန် မထမ်းဆောင်မီတွင် ကျွန်စနစ် ကျင့်သုံးသော ပြည်နယ် ၇ ခုက ခွဲထွက်ရန် ကြေညာခဲ့ပြီး အမေရိကား ၏ ကွန်ဖက်ဒရိတ် ပြည်နယ်များ အဖြစ် ထူထောင်ခဲ့သည်။ ဖက်ဒရယ် အစိုးရက ထိုကြေညာချက်ကို တရားမဝင်ကြောင်း သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ကွန်ဖက်ဒရိတ် ပြည်နယ်များက ဆမ်တာခံတပ်ကို တိုက်ခိုက်ရာမှ [[အမေရိကန် ပြည်တွင်းစစ်]] စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး အခြား ကျွန်စနစ် ကျင့်သုံးသော ပြည်နယ် ၄ခုက ကွန်ဖက်ဒရိတ် ပြည်နယ်များနှင့် ပူးပေါင်းခဲ့သည်။ လင်ကွန်း၏ ၁၈၆၃ ခုနှစ် ကြေညာချက်မှ ကွန်ဖက်ဒရိတ် ပြည်နယ်များ အတွင်း ရှိနေသော ကျွန်များကို လွတ်မြောက်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ယူနီယံ တပ်တို့မှ ၁၈၆၅ ခုနှစ် အောင်ပွဲရအပြီးတွင် အမေရိကန် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေတွင် ပြင်ဆင်ချက် ၃ ခုကို ထည့်သွင်းခဲ့ပြီး ထို့ပြင်ဆင်ချက်မှ ကျွန်ဖြစ်နေသော ၄ သန်းနီးပါးမျှ ရှိသည့် အာဖရိက-အမေရိကန်တို့ကို လွတ်လပ်သူများ အဖြစ် ကြေညာခဲ့ပြီး&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www2.census.gov/prod2/decennial/documents/1860a-02.pdf|title=1860 Census|publisher=U.S. Census Bureau|accessdate=2007-06-10}} Page 7 lists a total slave population of 3,953,760.&lt;/ref&gt; သူတို့အား နိုင်ငံသားများ အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့ကာ မဲပေးနိုင်သော အခွင့်အရေးကို ပေးအပ်ခဲ့သည်။ စစ်ပွဲနှင့် စစ်ပွဲ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်မှ ဖက်ဒရယ် အစိုးရ၏ အာဏာကို သိသိသာသာ မြှင့်တင်ပေးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;De Rosa, Marshall L. (1997). ''The Politics of Dissolution: The Quest for a National Identity and the American Civil War''. Edison, NJ: Transaction, p. 266. ISBN 1-56000-349-9.&lt;/ref&gt; ထိုစစ်ပွဲသည် အမေရိကန် သမိုင်းတွင် အသေအပျောက် အများဆုံး ပဋိပက္ခ တစ်ခုဖြစ်ပြီး စစ်သား ၆၂၀,၀၀၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;Maris Vinovskis (1990). &quot;''[http://books.google.com/books?id=gySktxKYPGoC&amp;pg=PA6&amp;dq&amp;hl=en#v=onepage&amp;q=&amp;f=false Toward a social history of the American Civil War: exploratory essays]''&quot;. Cambridge University Press. p.6. ISBN 0-521-39559-3&lt;/ref&gt;

[[File:Ellis island 1902.jpg|thumb|နယူးယောက် ဆိပ်ကမ်း၊ အဲလစ်ကျွန်းတွင် အမေရိကားသို့ ရွှေ့ပြောင်းလာကြသူများ၊ ၁၉၀၂]]
စစ်ပွဲအပြီးတွင် လင်ကွန်း လုပ်ကြံခံခဲ့ရပြီးသည့်နောက် တောင်ဘက် ပြည်နယ်များကို ပြန်လည် ထည့်သွင်းဖွဲ့စည်းရေး နှင့် ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေး အတွက် ရည်ရွယ်ချက်ထားပြီး လတ်တလော လွတ်မြောက်လာကြသော ကျွန်တို့၏ အခွင့်အရေးကို အဓိကထားသည့် ရီပတ်ဘလစ်ကင်တို့၏ ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေး ပေါ်လစီတွင် အစွန်းရောက် သမားများ ကြီးစိုးလာခဲ့သည်။ ၁၈၇၆ ခုနှစ် သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ အပေါ် အငြင်းပွားမှု နှင့် ၁၈၇၇ ခုနှင့် ပြန်လည် ညှိနှိုင်းမှုတို့မှ ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးကို အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။ မကြာမီတွင် ဂျင်မ်ခရိုး ဥပဒေဖြင့် အာဖရိက-အမေရိကန်တို့၏ မဲပေးပိုင်ခွင့်ကို အကာအကွယ် ပေးခဲ့သည်။ မြောက်ဘက် ဒေသတွင်မူ မြို့ပြများ ဖွံ့ဖြိုးလာခြင်းနှင့် ယခင်က မကြုံဖူးအောင် များပြားလှသော ဥရောပတောင်ပိုင်း နှင့် အရှေ့ပိုင်းမှ ရွှေ့ပြောင်းလာသူများကြောင့် နိုင်ငံ၏ စက်မှု ထွန်းကားရေးကို မြန်ဆန်စေခဲ့သည်။ ၁၉၂၉ အထိတိုင်အောင်ပင် အများအပြား ရွှေ့ပြောင်းလာကြသူများကြောင့် အလုပ်သမား ဦးရေများပြားလာပြီး အမေရိကန် ယဉ်ကျေးမှု ကို ပြောင်းလဲစေခဲ့သည်။ နိုင်ငံ၏ အခြေခံ အဆောက်အအုံများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာမှုကလည်း စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ကို အထောက်အကူ ပေးခဲ့သည်။ ၁၈၆၇ ခုနှစ်တွင် ရုရှားတို့ထံမှ အလက်စကာ ဒေသကို ဝယ်ယူခြင်းဖြင့် ကုန်းမကြီးအား ချဲ့ထွင်မှု ကို အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။ ၁၈၉၀ ခုနှစ် ဝေါင်းဒက်နီး စမ်းချောင်းတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော အစုလိုက် အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်မှု (Wounded Knee Massacre) သည် အင်ဒီးယန်းတို့နှင့် စစ်ပွဲတွင် နောက်ဆုံး ပဋိပက္ခ ဖြစ်သည်။ ၁၈၉၃ ခုနှစ်တွင် ပစိဖိတ် သမုဒ္ဒရာထဲရှိ ဘုရင်နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံဖြစ်သော ဟာဝိုင်အီနိုင်ငံ၏ လက်ရှိဘုရင်စနစ်ကို ထိုဒေသတွင် နေထိုင်သူ အမေရိကန် လူမျိုးများ ဦးဆောင်သည့် အာဏာသိမ်းမှုက ဖယ်ရှားဖြစ်ခဲ့သည်။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုသည် ဟာဝိုင်အီကျွန်းစုကို ၁၈၉၈ တွင် အမေရိကန် နိုင်ငံ အတွင်း ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ ထိုနှစ်တွင် ဖြစ်ပွားသော စပိန်-အမေရိကန် စစ်ပွဲတွင် အောင်နိုင်မှုက အမေရိကန် ကို ကမ္ဘာ့အင်အားကြီး နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်ကြောင်း ပြသခဲ့ပြီး ထိုမှ တဆင့် ပျူရီတို ရီကို၊ ဂူအမ်ကျွန်း နှင့် [[ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ]]တို့ကို အမေရိကန် နိုင်ငံတွင်းသို့ ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{cite web|author=Gates, John M.|url=http://www3.wooster.edu/History/jgates/book-ch3.html|title=War-Related Deaths in the Philippines|work=Pacific Historical Review|publisher=College of Wooster|date=August 1984|accessdate=2007-09-27|archivedate=5 August 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100805061319/http://www3.wooster.edu/history/jgates/book-ch3.html}}&lt;/ref&gt; ဖိလစ်ပိုင်သည် ရာစုနှစ် တစ်ဝက်အကြာတွင် လွတ်လပ်ရေး ရခဲ့ပြီး ပျူရီတို ရီကို နှင့် ဂူအမ်ကျွန်းမှာ အမေရိကန်၏ နယ်နိမိတ်အတွင်း ဆက်လက် တည်ရှိနေဆဲ ဖြစ်သည်။

=== ပထမကမ္ဘာစစ်၊ ကမ္ဘာ့စီးပွားပျက်ကပ် နှင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ် ===
[[File:Dust Bowl&amp;nbsp;- Dallas, South Dakota 1936.jpg|thumb|left|၁၉၃၆ခု သဲမုန်တိုင်း ကာလအတွင်း တောင်ဒါကိုတာမှ စွန့်ပစ်ထားသော ယာခင်းတစ်ခု]]

၁၉၁၄ ခုနှစ် [[ပထမကမ္ဘာစစ်]] ဖြစ်ပွားချိန်တွင် အမေရိကန်သည် မည်သူ့ဘက်မှ မလိုက်ခဲ့ပေ။ အမေရိကန် အများစုသည် ဗြိတိသျှနှင့် ပြင်သစ်တို့အား စာနာကြသော်လည်း အများစုမှာ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု ကို ကန့်ကွက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;Foner, Eric, and John A. Garraty (1991). ''The Reader's Companion to American History.'' New York: Houghton Mifflin, p. 576. ISBN 0-395-51372-3.&lt;/ref&gt; ၁၉၁၇ တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် မဟာမိတ် အဖွဲ့သို ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီးနောက် ဂျာမနီပါဝင်သော ဗဟိုအင်အားကြီးနိုင်ငံများ အတွက် အရေးနိမ့်စေခဲ့သည်။ စစ်ပွဲအပြီးတွင် ဆီးနိတ်လွှတ်တော်မှ [[နိုင်ငံပေါင်းချုပ် အသင်းကြီး]] ဖွဲ့စည်းမှု ပါဝင်သော ဗာဆိုင်းစာချုပ်ကို အတည်မပြုခဲ့ပေ။ အမေရိကန်သည် တဖက်သတ်ဝါဒ (unilateralism) ကို ကျင့်သုံးခဲ့ရာမှ အထီးကျန်ဝါဒ (isolationism) ဖြစ်လုနီးပါးပင် ဖြစ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;McDuffie, Jerome, Gary Wayne Piggrem, and Steven E. Woodworth (2005). ''U.S. History Super Review''. Piscataway, NJ: Research &amp; Education Association, p. 418. ISBN 0-7386-0070-9.&lt;/ref&gt; ၁၉၂၀ ခုနှစ်တွင် အမျိုးသမီး အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှု အောင်မြင်၍ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေတွင် အမျိုးသမီးတို့ မဲပေးပိုင်ခွင့် အတွက် ပြင်ဆင်နိုင်ခဲ့သည်။ ၁၉၂၀ ခုနှစ်များအတွင်း အကြီးအကျယ် ကြွယ်ဝချမ်းသာလာခြင်းသည် ၁၉၂၉ ဝေါလ်စထရိ ဈေးကွက် ပြိုလဲခြင်းနှင့် အတူ ပြီးဆုံးခဲ့ပြီး [[ကမ္ဘာ့စီးပွားပျက်ကပ်ကြီး]] ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရသည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ဖရန်ကလင်ဒီ ရုစဗဲ့ သည် သမ္မတအဖြစ် အရွေးခံရပြီးနောက် စီးပွားရေးအပေါ်တွင် အစိုးရမှ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုကို တိုးမြှင့်သည့် ပေါ်လစီ အများအပြားကို ချမှတ်ခဲ့သည်။ ၁၉၃၀ ခုနှစ်များ အတွင်း သဲမုန်တိုင်းများတိုက်ခိုက်ခြင်းသည် လယ်ယာ လုပ်ကိုင်သည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းများကို ချွတ်ခြုံကျသွား စေပြီး အနောက်ဘက်သို့ ရွှေ့ပြောင်းမှု အများအပြား အသစ်တဖန် ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပြန်သည်။

[[File:1944 NormandyLST.jpg|thumb|အမေရိကန် စစ်တပ် ခြေလျင် တပ်မ (၁) မှ စစ်သားများ နော်မန်ဒီ ဆိပ်ကမ်းသို့ ဒီဒေးတွင် ကမ်းတက် တိုက်ခိုက်စဉ် ဇွန်လ ၆ ရက်၊ ၁၉၄၄]]

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်၏ အစောပိုင်းကာလတွင် မည်သည့်ဘက်မှ ပါဝင်ခြင်း မရှိခဲ့သော အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုသည် နာဇီ ဂျာမနီတို့ ပိုလန်ကို ၁၉၃၉ စက်တင်ဘာလတွင် ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ပြီးနောက်တွင် မဟာမိတ် တို့ကို ၁၉၄၁ မတ်လမှစ၍ ငှားရမ်းခြင်း အစီအစဉ်ဖြင့် ပစ္စည်းများ စတင် ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်။ ၁၉၄၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၇ ရက်တွင် ဂျပန်အင်ပိုင်ယာသည် ပုလဲဆိပ်ကမ်း သို့ အမှတ်မထင် ဝင်ရောက် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ရာမှ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုသည် မဟာမိတ်များ နှင့် ပူးပေါင်းခဲ့ကာ ဝင်ရိုးတန်း အင်အားကြီးနိုင်ငံများကို ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည့် အပြင် အမေရိကန်ရှိ ဂျပန် ထောင်ပေါင်းများစွာကို စစ်စခန်းများသို့ ပြောင်းရွှေ့ နေရာချထားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|author=Burton, Jeffrey F., et al.|url=http://www.nps.gov/history/history/online_books/anthropology74/ce3.htm|title=A Brief History of Japanese American Relocation During World War II|work=Confinement and Ethnicity: An Overview of World War II Japanese American Relocation Sites|month=October|date=July 2000|accessdate=2010-04-02|publisher=National Park Service}}&lt;/ref&gt; စစ်ပွဲတွင် ပါဝင်လာခြင်းကြောင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ နှင့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုများ တိုးပွားလာခဲ့သည်။ စစ်အတွင်း အဓိက တိုက်ခိုက်သူများတွင် အမေရိကန် နိုင်ငံ တစ်ခုသာလျှင် ပိုမိုချမ်းသာ လာခဲ့သည်။ စစ်ကြောင့် မွဲတေမသွားဘဲ ပို၍ ချမ်းသာ လာခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;Kennedy, Paul (1989). ''The Rise and Fall of the Great Powers''. New York: Vintage, p. 358. ISBN 0-679-72019-7.&lt;/ref&gt; ဘရက်တန် ဝုဒ် နှင့် ယော်လ်တာ တို့တွင် ပြုလုပ်သော မဟာမိတ် ညီလာခံမှ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်း အတွက် စနစ်အသစ်ကို အကြမ်းမျဉ်း ဆွေးနွေးခဲ့ပြီး ထိုစနစ်တွင် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု နှင့် [[ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စု]] တို့ကို ကမ္ဘာ့ အရေးအခင်းများ၏ ဗဟိုချက်မ အဖြစ်ထားရှိခဲ့သည်။ ဥရောပတွင် အောင်ပွဲများ ရရှိပြီးသည့်နောက်တွင် ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် [[ဆန်ဖရန်စစ္စကိုမြို့]] တွင် နိုင်ငံတကာ ညီလာခံ တစ်ခုကို ကျင်းပခဲ့ပြီး ထိုညီလာခံမှ ကုလသမဂ္ဂ ပဋိဉာဏ် စာတမ်းကို ရေးဆွဲခဲ့ကာ ၎င်းမှာ စစ်အပြီးတွင် အသက်ဝင်လာခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.state.gov/r/pa/ho/pubs/fs/55407.htm|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070612221444/http://www.state.gov/r/pa/ho/pubs/fs/55407.htm|archivedate=12 June 2007|title=The United States and the Founding of the United Nations, August 1941&amp;nbsp;– October 1945|month=October|year=2005|accessdate=2007-06-11|publisher=U.S. Dept. of State, Bureau of Public Affairs, Office of the Historian}}&lt;/ref&gt; အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် နျူးကလီးယား လက်နက်ကို ပထမဆုံးထုတ်လုပ်ခဲ့ပြီး ထိုဗုံးများကို [[ဂျပန်နိုင်ငံ]] [[ဟီရိုရှီးမားမြို့|ဟီရိုရှီးမား]] နှင့် [[နာဂါဆာကီမြို့]]တို့ ပေါ်တွင် ဩဂုတ်လတွင် ကျဲချခဲ့သည်။ ဂျပန်တို့သည် စက်တင်ဘာ ၂ ရက်နေ့တွင် လက်နက်ချခဲ့ပြီး စစ်ကြီး ပြီးဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;Pacific War Research Society (2006). ''Japan's Longest Day''. New York: Oxford University Press. ISBN 4-7700-2887-3.&lt;/ref&gt;

=== စစ်အေးတိုက်ပွဲ နှင့် ဆန့်ကျင်မှု နိုင်ငံရေး ===
[[File:Martin Luther King&amp;nbsp;- March on Washington.jpg|thumb|upright|[[မာတင်လူသာကင်း ဂျူနီယာ]] &quot;ကျွန်တော့်မှာ အိပ်မက်ရှိတယ်&quot; ဆိုသော မိန့်ခွန်းကို ပြောကြားနေစဉ် ၁၉၆၃]]
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နှင့် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုတို့သည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အပြီးတွင် စစ်အေးတိုက်ပွဲ ကာလအတွင်း တန်ခိုးအရှိန်အဝါ အာဏာချင်း အားပြိုင်ကြသည်။ ဥရောပရှိ စစ်ရေးကိစ္စများကို [[နေတိုးအဖွဲ့]] နှင့် [[ဝါဆောစာချုပ်]]အဖွဲ့ တို့မှ တဆင့် လွှမ်းမိုးကြပြီး ဒေသအတော်များများတွင် ကြားခံနိုင်ငံများမှတဆင့် လက်သီးပုန်းစစ်ပွဲများ ဆင်နွှဲကြသည်။ လက်ဝဲဝါဒီတို့၏ ဒေသများနှင့် ဝင်ငွေကို ပြန်လည်ခွဲရေရေး ပရော့ဂျက်များကို ဆန့်ကျင်သည့် အမေရိကန်နိုင်ငံသည် မကြာခဏဆိုသလိုပင် အာဏာရှင် အစိုးရများကို ကူညီပံ့ပိုးလေ့ ရှိသည်။ အမေရိကန် စစ်တပ်တို့သည် တရုတ်ကွန်မြူနစ်တပ်တို့ကို ၁၉၅၀-၅၃ ခုနှစ် [[ကိုရီးယားစစ်ပွဲ]] အတွင်း တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ လွှတ်တော်၏ &quot;အမေရိကန် မဆန်မှုများကို စုံစမ်းသည့်ကော်မတီ&quot; သည် လက်ဝဲဝါဒီတို့၏ အဖျက်အမှောင့် လုပ်ငန်းများကို စုံစမ်းစစ်ဆေးလေ့ ရှိပြီး ဆီးနိတ်လွှတ်တော်အမတ် ဂျိုးဆက် မက်ကာသီ သည် ကွန်မြူနစ် ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုတွင် အခရာကျသူ ဖြစ်သည်။

၁၉၆၁ ခုနှစ် ဆိုဗီယက်တို့၏ ပထမဆုံး လူသားပါဝင်သည့် အာကာသယာဉ်ကို လွှတ်တင်ပြီးနောက် အမေရိကန် သမ္မတ [[ဂျွန်အက်ဖ်ကနေဒီ]] က အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကို လပေါ်တွင် ပထမဆုံး ရောက်ရှိသူဖြစ်ရမည်ဟု ကြွေးကြော်ခဲ့ပြီးနောက် ၁၉၆၉ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်တို့ လပေါ်သို့ ဆင်းသက်နိုင်ခဲ့သည်။ ကနေဒီသည် ဆိုဗီယက်တို့ နှင့် ကျူးဘားတွင် နျူးကလီးယား လက်နက်ဆိုင်ရာ တင်းမာမှု တစ်ခုလည်း ဖြစ်ခဲ့သေးသည်။ ထိုအချိန်ကာလ အတောအတွင်းတွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် အရှိန်အဟုန်မပျက်သော စီးပွားရေး တိုးတက်မှု ရှိနေခဲ့သည်။ ရိုဆာပတ်ခ်၊ မာတင်လူသာကင်း ဂျူနီယာ၊ ဂျိမ်းစ်ဘီဗဲလ် စသည့် အာဖရိက- အမေရိကန်တို့သည် ပြည်သူ့ အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများကို ဦးဆောင်ဦးရွက် ပြုခဲ့ပြီး အသားအရောင် ခွဲခြားခြင်း နှင့် ခွဲခြားဆက်ဆံခြင်း ပြဿနာများကို ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြသည်။ ကနေဒီ လုပ်ကြံခံရပြီးသည့်နောက် ၁၉၆၃ တွင် နောက်တက်လာသည့် သမ္မတ လင်ဒန် ဘီ ဂျွန်ဆင် လက်ထက်တွင် ၁၉၆၄ခုနှစ် ပြည်သူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ဥပဒေ၊ ၁၉၆၅ခု မဲပေးပိုင်ခွင့် ဥပဒေတို့ အတည်ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဂျွန်ဆင် နှင့် သူ့နောက်တွင် တက်လာသူ ရစ်ချက် နစ်ကဆင် တို့သည့် အရှေ့တောင်အာရှတွင် တဆင့်ခံတိုက်ခိုက်ပြီး မအောင်မြင်ခဲ့သော စစ်ပွဲဖြစ်သည့် ဗီယက်နမ် စစ်ပွဲကို ဆင်နွှဲခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် တန်ပြန်ယဉ်ကျေးမှု လှုပ်ရှားမှုများ ထွန်းကားလာပြီးနောက် စစ်ဆန့်ကျင်ရေး၊ လူမည်းမျိုးချစ်စိတ် ဆန့်ကျင်ရေး၊ လိင်မှုဆိုင်ရာ တော်လှန်မှု များကို ဆန့်ကျင်ရေး တို့ကို လုပ်ဆောင်လာခဲ့ကြသည်။ ထို့ပြင် ဘက်တီ ဖရိုင်းဒန်၊ ဂလော်ရီယာ စတိုင်းနန်း နှင့် အခြားအမျိုးသမီးများ ဦးဆောင်သည့် အမျိုးသမီး အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများ ပေါ်ထွက်လာပြီးနောက် အမျိုးသမီးများ အတွက် နိုင်ငံရေး၊ လူမှုရေး နှင့် စီးပွားရေး ဆိုင်ရာ ညီမျှမှု တို့ကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။

၁၉၇၄ ခုနှစ်တွင် [[ဝါးတားဂိတ် အရှုပ်တော်ပုံ]] ကြောင့် နစ်ကဆင်သည် ပထမဆုံးအကြိမ် နုတ်ထွက်ရသည့် သမ္မတဖြစ်လာခဲ့သည်။ တရားစီရင်မှု ကို အဟန့်အတားပြုခြင်း၊ အခွင့်အာဏာကို အလွဲသုံးစား လုပ်ခြင်းစသည့် စွပ်စွဲမှုများဖြင့် ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခံရမည်ကို ရှောင်ရှားနိုင်ရန် အတွက် ဖြစ်သည်။ သူ့နောက်တွင် ဂဲရက်ဖို့ဒ် သမ္မတဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၇၀ ခုနှစ်များ နောက်ပိုင်းတွင် သမ္မတဖြစ်ခဲ့သော [[ဂျင်မီ ကာတာ]]၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ ငွေကြေးဖောင်းပွပြီး စီးပွားရေးကျဆင်းခြင်း နှင့် အီရန် ဓားစာခံ အဖြစ်အပျက် တို့ သည် ထင်ရှားသည်။ ၁၉၈၀ ခုနှစ်တွင် [[ရော်နယ် ရေဂင်]] အရွေးချယ်ခံရခြင်းသည် အမေရိကန် နိုင်ငံရေးအား လက်ဝဲသို့ ယိမ်းသွားစေသည့် လက္ခဏာပင် ဖြစ်သည်။ သူ၏ လက်ထက်တွင် အခွန် နှင့် နိုင်ငံ သုံးစွဲမှုဆိုင်ရာ ပြုပြင်ရေးများကို အကြီးအကျယ် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ သူ ဒုတိယအကြိမ် အရွေးခံရပြီးသည့် နောက်တွင် အီရန်-ကွန်ထရာ အဖြစ်အပျက် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုနှင့် သံတမန် ဆက်ဆံရေး သိသိသာသာ တိုးတက်မှု ရခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု ပြိုကွဲသွားခြင်းကြောင့် စစ်အေးတိုက်ပွဲ ပြီးဆုံးခဲ့ရသည်။

=== လက်ရှိခေတ် ===
[[File:UA Flight 175 hits WTC south tower 9-11 edit.jpeg|thumb|right|ဝေါလ်ထရိတ်စင်တာကို [[စက်တင်ဘာ ၁၁ တိုက်ခိုက်မှု]] ဖြစ်ပွားသည့် မနက်တွင် မြင်တွေ့ရပုံ]]
သမ္မတ ဂျော့ခ် အိတ်ချ် ဒဗလျူ ဘုရှ် လက်ထက်တွင် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုသည် ကုလသမဂ္ဂမှ တရားဝင် ခွင့်ပြုချက် ပေးထားသော [[ပင်လယ်ကွေ့ စစ်ပွဲ]] ကို ဦးဆောင်ခဲ့သည်။ ခေတ်သစ် အမေရိကန် သမိုင်းကြောင်းတွင် ကာလ အရှည်ကြာဆုံး စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးမှု အဖြစ် ၁၉၉၁ မတ်လမှ ၂၀၀၁ ခုနှစ် မတ်လ အထိ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး သမ္မတ [[ဘီလ် ကလင်တန်]] အုပ်ချုပ်သော ကာလအားလုံး ပါဝင်ပြီး [[ဒေါ့ကွန်း ဘပ်ဘယ်လ်]] ကဲ့သို့သော စီးပွားရေး တိုးတက်မှုများကြောင့်လည်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|author=Voyce, Bill|url=http://iwin.iwd.state.ia.us/iowa/ArticleReader?itemid=00003700&amp;print=1|title=Why the Expansion of the 1990s Lasted So Long|publisher=Iowa Workforce Information Network|date=2006-08-21|accessdate=2007-08-16|archivedate=6 October 2006|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061006020321/http://iwin.iwd.state.ia.us/iowa/ArticleReader?itemid=00003700&amp;print=1}}&lt;/ref&gt; လိင်ကိစ္စနှင့် ပတ်သက်သော အရှုပ်အထွေးကြောင့် ၁၉၉၈ တွင် သမ္မတ [[ဘီလ် ကလင်တန်]] တရားရင်ဆိုင် ခဲ့ရသော်လည်း သမ္မတရာထူးမှ ထုတ်ပယ်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။ &lt;ref&gt;{{cite web|author=Voyce, Bill|url=http://iwin.iwd.state.ia.us/iowa/ArticleReader?itemid=00003700&amp;print=1|title=Why the Expansion of the 1990s Lasted So Long|publisher=Iowa Workforce Information Network|date=2006-08-21|accessdate=2007-08-16|archivedate=6 October 2006|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061006020321/http://iwin.iwd.state.ia.us/iowa/ArticleReader?itemid=00003700&amp;print=1}}&lt;/ref&gt; အမေရိကန် သမိုင်းတွင် အကြိတ်အနယ် နီးနီးကပ်ကပ် ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့သော ၂၀၀၀ ခုနှစ် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ၏ ရလဒ်ကို အမေရိကန် တရားရုံးချုပ် မှ အဆုံးအဖြတ် ပေးခဲ့ရပြီး ဂျော့ချ် အိတ်ချ် ဒဗလျူ ဘုရှ် ၏ သား [[ဂျော့ချ် ဒဗလျူ ဘုရှ်]] သမ္မတ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ 

[[စက်တင်ဘာ ၁၁ တိုက်ခိုက်မှု|၂၀၀၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၁၁]] တွင် [[အယ်လ်ကေးဒါး]] အကြမ်းဖက် သမား အဖွဲ့မှ [[နယူးယောက်မြို့]]တော် ရှိ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေး အဆောက်အအုံ နှင့် ဝါရှင်တန်ဒီစီ အနီးရှိ ပင်တဂွန် စစ်ဌာနချုပ် တို့အား အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက် ခဲ့သဖြင့် ပြည်သူ ၃၀၀၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့ရသည်။ လက်စားချေ တုံ့ပြန်မှု အနေနှင့် ဘုရှ် ဦးဆောင်သော အစိုးရအဖွဲ့သည် ကမ္ဘာတဝှမ်းလုံးတွင် အကြမ်းဖက်သမားတို့အား စစ်ကြေညာ တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ ၂၀၀၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် အမေရိကန် စစ်တပ်တို့သည် [[အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံ]] ကို ဝင်ရောက်စီးနင်းပြီး တာလီဘန် အစိုးရ နှင့် အယ်လ်ကေးဒါးတို့၏ လေ့ကျင့်ရေး စခန်းများကို ဖယ်ရှားပစ်ခဲ့သည်။ တာလီဘန် သူပုန် တို့က ပြောက်ကျားစနစ်ဖြင့် ဆက်လက် တိုက်ခိုက်နေကြဆဲပင် ဖြစ်သည်။ ၂၀၀၂ ခုနှစ်တွင် ဘုရှ် အစိုးရသည် အငြင်းပွားစရာ ရှိသည့် အကြောင်းပြချက်များဖြင့် [[အီရတ်နိုင်ငံ]] အစိုးရကို ဖယ်ရှားနိုင်ရန် စတင်လှုံ့ဆော်ခဲ့ကြသည်။ &lt;ref&gt;{{cite news|title=Many Europeans Oppose War in Iraq|work=USA Today|url=http://www.usatoday.com/news/world/2003-02-14-eu-survey.htm|date=2003-02-14|accessdate=2008-09-01}}{{cite web|author=Springford, John|title='Old’ and ‘New’ Europeans United: Public Attitudes Towards the Iraq War and US Foreign Policy|publisher=Centre for European Reform|url=http://www.cer.org.uk/pdf/back_brief_springford_dec03.pdf|month=December|year=2003|accessdate=2008-09-01|archiveurl=https://web.archive.org/web/20040328182510/http://www.cer.org.uk/pdf/back_brief_springford_dec03.pdf|archivedate=28 March 2004}}&lt;/ref&gt; စစ်ရေးဆိုင်ရာ ကျူးကျော်မှုအတွက် [[နေတိုးအဖွဲ့]] ၏ထောက်ခံမှု နှင့် ကုလသမဂ္ဂ မှ တရားဝင်သဘောတူညီချက် မရသဖြင့် ဘုရှ်သည် စိတ်အားထက်သန်သော မဟာမိတ်များကို စုစည်းကာ ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် မဟာမိတ်တပ် တို့သည် အီရတ်ကို ၂၀၀၃ တွင် လက်ဦးမှု ရယူ တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြကာ အာဏာရှင် [[ဆဒမ် ဟူစိန်]] ကို ဖယ်ရှားခဲ့ကြသည်။ ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် ကက်ထရီနာ ဟာရီကိန်း မုန်တိုင်းသည် ပင်လယ်ကွေ့ ကမ်းရိုးတန်း (Gulf Coast) တလျှောက်ကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် တိုက်ခတ် ဖျက်စီးခဲ့ပြီး နယူးအော်လင်းပြည်နယ် ကို အကြီးအကျယ် ပျက်စီးစေခဲ့သည်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ ၄ရက်တွင် ကမ္ဘာ့ စီးပွားရေး ကျဆင်းမှုများ ကြားတွင် [[ဘာရတ်အိုဘားမား]] သည် ပထမဆုံး အာဖရိကန် အမေရိကန် သမ္မတ အဖြစ် ရွေးချယ်ခံခဲ့ရသည်။ ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု စနစ်နှင့် ငွေကြေးစနစ်ကို အကြီးအကျယ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ်အတွင်း မက္ကဆီကို ပင်လယ်ကွေ့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ဒိ(ပ်) ဝါးတား ဟော်ရီဇုန် ရေနံဖိတ်စဉ်မှုသည် စစ်ပွဲမရှိသော ကာလတွင် အကြီးအကျယ်ဆုံးသော ကပ်ဘေးဆိုက်မှုပင် ဖြစ်ပေသည်။&lt;ref&gt;{{cite news|author=|title=BP Oil Spill Is Now The Largest Ever In Gulf|publisher=CBS/Associated Press|url=http://www.cbsnews.com/stories/2010/07/01/national/main6636406.shtml|date=2010-07-01|accessdate=2010-07-01|archivedate=25 May 2012|archiveurl=https://archive.today/20120525210100/http://www.cbsnews.com/stories/2010/07/01/national/main6636406.shtml}}&lt;/ref&gt;

== အစိုးရ နှင့် ရွေးကောက်ပွဲ ==
[[File:Capitol Building Full View.jpg|thumb|right|အမေရိကန် ကွန်ဂရက် လွှတ်တော် ကျင်းပရာ နေရာဖြစ်သော ကက်ပီတိုလ် အဆောက်အအုံကို အနောက်ဘက် အခြမ်းမှ တွေ့ရစဉ်]]
အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကျန်ရှိနေသေးသော ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံများတွင် သက်တမ်းအရှည်ဆုံးသော နိုင်ငံဖြစ်သည်။ အင်္ဂလိပ်လက်အောက်မှ လွတ်မြောက် သည့်အချိန်ကစ၍ ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံ အဖြစ် တည်ထောင်ထားခဲ့သည်။ နိုင်ငံရေး စနစ်မှာ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ အခြေခံသော သမ္မတနိုင်ငံ နှင့် ကိုယ်စားပြု ဒီမိုကရေစီ စနစ်ဖြစ်ပြီး ထိုစနစ်၏ သဘောသဘာဝမှာ &quot;အများစု၏ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ဥပဒေဖြင့် အကာကွယ် ပေးထားသည့် လူနည်းစု အခွင့်အရေးဖြင့် ပြန်လည် ထိန်းချုပ်ထားသည့်စနစ်&quot; ဟု ဖွင့်ဆိုထားသည်။ &lt;ref&gt;Scheb, John M., and John M. Scheb II (2002). ''An Introduction to the American Legal System''. Florence, KY: Delmar, p. 6. ISBN 0-7668-2759-3.&lt;/ref&gt; အစိုးရကို နိုင်ငံ၏ အထွဋ်အထိပ် တရားဥပဒေ ဆိုင်ရာ စာရွက်စာတမ်းဖြစ်သော အမေရိကန် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေတွင် ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် ပြန်လည်စောင့်ကြပ် ကြည့်ရှုစစ်ဆေးခြင်း ဖြင့် ကန့်သတ်ထိန်းချုပ်ထားသည်။ အမေရိကန် ဖက်ဒရယ် စနစ်တွင် နိုင်ငံသားတို့ကို ဖက်ဒရယ်၊ ပြည်နယ် နှင့် ဒေသဆိုင်ရာ ဆိုသော အစိုးရ အဆင့် (၃) ရပ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်သည်။ ဒေသဆိုင်ရာ အစိုးရ၏ တာဝန်ကို ကောင်တီ ဆိုင်ရာ နှင့် စည်ပင်သာယာရေး ဆိုင်ရာ ဟူ၍ ပြန်လည် ခွဲဝေလေ့ ရှိသည်။ သို့သော် နေရာတိုင်းလိုလို တွင် အမှုဆောင် နှင့် ဥပဒေပြု အရာရှိများကို နယ်မြေဒေသ အတွင်းရှိ နိုင်ငံသားတို့၏ မဲဆန္ဒဖြင့် တာဝန်ခွဲဝေချထားလေ့ ရှိသည်။ ဖက်ဒရယ် အစိုးရ တွင် မည်သည့် အစုအဖွဲ့မှ ကိုယ်စားလှယ် မည်မျှ ပါဝင်ရမည် စသော ကန့်သတ်ချက်မျိုး မရှိဘဲ အောက်ခြေ အဆင့်တွင်လည်း ထိုသို့ ခွဲဝေနေရာချထားမှုမျိုး အလွန်ပင် ရှားပါးသည်။

[[File:WhiteHouseSouthFacade.JPG|thumb|left| အမေရိကန် သမ္မတ၏ နေထိုင်ရာ နှင့် ရုံးဖြစ်သော အိမ်ဖြုတော်၏ တောင်ဘက် မျက်နှာစာ]]
၁၇၈၇ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့က အတည်ပြုခဲ့သော ဖွဲ့စည်း အုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေအရ ဖက်ဒရယ် အစိုးရ တွင် အစိတ်အပိုင်း သုံးခုရှိသည်။
* ဥပဒေပြုရေး။ ။ ဆီးနိတ်လွှတ်တော် (အထက်လွှတ်တော်) နှင့် အောက်လွှတ်တော် ဟု နှစ်ပိုင်းခွဲခြားထားသော အမေရိကန် ကွက်ဂရက်သည် ဖက်ဒရယ် ဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းခြင်း၊ စစ်ကြေညာခြင်း၊ စာချုပ်စာတမ်းများကို အတည်ပြုခြင်း စသည့် အခွင့်အာဏာများရှိသည်။ ထို့အပြင် ဘတ်ဂျက် အသုံးစရိတ် နှင့် အခွန်အတုပ်ဆိုင်ရာ အခွင့်အာဏာလည်း ရှိပြီး အစိုးရ အဖွဲ့အတွင်းရှိ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသူများအား အရေးပေါ်လာပါက စစ်ဆေးပြီး ရာထူးမှ ဖယ်ရှားနိုင်သော အခွင့်အာဏာလည်း ရှိသည်။

* အုပ်ချုပ်ရေး ။ ။ အုပ်ချုပ်ရေးဌာနတွင် သမ္မတသည် အချုပ်အခြာ အာဏာပိုင် ဖြစ်၏။ သမ္မတကို လေးနှစ်တစ်ကြိမ် ရွေးကောက်တင်မြှောက် ရ၏။ နိုင်ငံ၏အခြေခံဥပဒေအရ သမ္မတအား အပ်နှင်းထား သော အာဏာများမှာ လွန်စွာပင် များပြားကျယ်ဝန်းလှပေ သည်။ သမ္မတသည် နိုင်ငံခြား တိုင်းပြည်များနှင့် စာချုပ်ချုပ် နိုင်၏။ သံအမတ်များ၊ အစိုးရ ကက်ဘိနက် အဖွဲ့ဝင် ဝန်ကြီးများ၊ ဖက်ဒရယ် ဥပဒေ နှင့် ပေါ်လစီဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲသူများကို ခန့် ထားနိုင်၏။ သို့ရာတွင်အစိုးရ ကက်ဘိနက် အဖွဲ့ဝင် ဝန်ကြီးများကို ခန့်ထားရာတွင် အထက်လွှတ် တော်၏ သဘောတူညီချက်ကို ခံယူရသည်။ အမေရိကန် သမ္မတသည် အမေရိကန် စစ်တပ်၏ စစ်ဦးစီးချုပ် ဖြစ်ပြီး အဆိုပြုလာသော ဥပဒေများကို အတည်မပြုမီတွင် ဗီတိုအာဏာသုံး၍ ပယ်ချနိုင်ခွင့် ရှိသည်။ 

* တရားစီရင်ရေး။ ။ ပြည်ထောင်စု တရား လွှတ်တော်ချုပ်နှင့် ထိုထက်နိမ့်သော ဖက်ဒရယ် တရားရုံးများ ပါဝင်ပြီး ၎င်းတို့၏ တရားသူကြီးများကို သမ္မတက အထက်လွှတ်တော်၏ ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် ခန့်အပ်ရသည်။ ၎င်းတို့မှ ဥပဒေများကို ဖွင့်ဆိုရှင်းလင်းရပြီး ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ နှင့် မကိုက်ညီသော တရားစီရင်မှုများကို ပယ်ဖျက်ခွင့် ရှိသည်။

[[File:USSupremeCourtWestFacade.JPG|thumb|right|အမေရိကန် တရားရုံးချုပ် အဆောက်အဦး၏ အနောက်ဘက် မျက်နှာစာ]]
အောက်လွှတ်တော်တွင် မဲပေးနိုင်သော အမတ် ၄၃၅ ဦးရှိပြီး သူတို့သည် ကွန်ဂရယ် မဲဆန္ဒနယ်ကို ၂ နှစ်သက်တမ်းဖြင့် ကိုယ်စားပြုကြသည်။ အောက်လွှတ်တော် အမတ်နေရာ အရေအတွက် ကို ပြည်နယ်အတွင်းရှိ လူဦးရေ ပေါ်တွင် မူတည်၍ ၁၀ နှစ်တစ်ကြိမ် ပြန်လည်ခွဲဝေ နေရာချထားလေ့ ရှိသည်။ ၂၀၀၀ ခုနှစ် လူဦးရေ စာရင်းအရ ပြည်နယ် ၇ ခုတွင် အနည်းဆုံး အမတ် ၁ နေရာစီသာ ရှိပြီး လူဦးရေ အများဆုံးဖြစ်သော ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်တွင် အောက်လွှတ်တော် အမတ် ၅၃ ဦး ရှိသည်။ ဆီးနိတ်လွှတ်တော်တွင် အမတ် ၁၀၀ ဦး ရှိပြီး ပြည်နယ်တစ်ခုစီ အတွက် ကိုယ်စားပြုသူ အမတ် ၂ ဦးစီ ဖြစ်ကာ ရွေးကောက်တက်မြှောက်မှု သက်တမ်းမှာ ၆ နှစ်တစ်ကြိမ်ဖြစ်သည်။ သမ္မတ ၏ ရွေးကောက်တင်မြှောက်မှု သက်တမ်းမှာ ၄ နှစ်တစ်ကြိမ်မျှ ဖြစ်ပြီး သမ္မတသည် သက်တမ်း ၂ ခုထက် ပို၍ အရွေးခံခွင့် မရှိပေ။ သမ္မတကို စုစုပေါင်း မဲအရေအတွက်ဖြင့် တိုက်ရိုက် တင်မြှောက်ခြင်း မဟုတ်ပဲ ပြည်နယ်အလိုက် အချိုးကျ ခွဲဝေထားသော အီလက်ထရိုရယ် ကောလိပ် စနစ်ဖြင့် တင်မြှောက်ခြင်း ဖြစ်သည်။ တရားရုံးချုပ်ကို အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု ၏ တရားသူကြီးချုပ်က ဦးဆောင်ကာ အဖွဲ့ဝင် ၉ ဦးရှိပြီး သက်တမ်း သတ်မှတ်ထားခြင်း မရှိပေ။

ပြည်နယ်အစိုးရများ၏ ဖွဲ့စည်းပုံမှာ အကြမ်းမျဉ်းအားဖြင့် အတူတူပင် ဖြစ်သည်။ နီဘရားစကားပြည်နယ် တစ်ခုတွင်သာ အထက်လွှတ်တော် အောက်လွှတ်တော် မခွဲပဲ လွှတ်တော် တစ်ခုတည်း ရှိသည်။ ပြည်နယ်တစ်ခုစီ၏ ပြည်နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးကို ပြည်နယ်အတွင်း မဲဆန္ဒဖြင့် တိုက်ရိုက် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ကြသည်။ အချို့သော ပြည်နယ် တရားသူကြီးများနှင့် ကက်ဘိနက် အရာရှိများကို ပြည်နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးမှ တိုက်ရိုက် တာဝန်ပေး ခန့်အပ်ပြီး အချို့ကိုမူ မဲဆန္ဒစနစ်ဖြင့် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ကြသည်။

ဥပဒေနှင့် အစိုးရ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ အားလုံးကို တရားစီရင်ရေး ဌာန မှ ပြန်လည် သုံးသပ်ရန် လိုအပ်ပြီး ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအား ဖောက်ဖျက်ခြင်းကို တွေ့ရှိပါက ပယ်ဖျက်လေ့ ရှိသည်။ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ၏ မူရင်း ရေးသားချက်များတွင် ဖက်ဒရယ် အစိုးရ၏ ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် ပြည်နယ်တစ်ခုချင်းစီ နှင့် ဆက်စပ်မှုကို ရှင်းလင်းစွာ ဖွင့်ဆိုထားသည်။ အခန်း(၁) တွင် ဟာဘေး ကော်ပတ်စ် (habeas corpus) အရ လူတစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းအား တရားဥပဒေမဲ့ ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခြင်းကို အကာအကွယ် ပေးထားပြီး အခန်း (၃) တွင် ရာဇဝတ်မှုအားလုံး အတွက် တရားရုံးတွင် ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းနိုင်ခွင့် အတွက် အာမခံချက်ပေးထားသည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေကို ပြင်ဆင်ရန် အတွက် ပြည်နယ်အားလုံး၏ ၄ ပုံ ၃ ပုံမှ သဘောတူညီရန် လိုအပ်သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကို ၂၇ ကြိမ်တိုင် ပြင်ဆင်ခဲ့ပြီး ပထမ ၁၀ ကြိမ်မှာ အခွင့်အရေး ဆိုင်ရာ ဥပဒေများ (Bill of Rights) ကို ပြင်ဆင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပြီး ၁၄ကြိမ်မြောက် ပြင်ဆင်မှုသည် အမေရိကန် နိုင်ငံသား တစ်ဦးချင်းစီ၏ အခွင့်အရေးများ ၏ အခြေခံ အချက်အလက်များကို ပြင်ဆင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ဖက်ဒရယ် အစိုးရ၏ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုစီ တစ်ခုစီ၌ ကိုယ်ပိုင်တန်ခိုးအာဏာများရှိရာ ထိုတန်ခိုး အာဏာများကို ကျန်ဌာနနှစ်ခုက ဖြည့်စွက်ခြင်း၊ ရုပ်သိမ်းခြင်း မပြုလုပ်နိုင်ချေ။&lt;ref&gt;မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)&lt;/ref&gt;
=== ပါတီများ၊ ခံယူချက်များ နှင့် နိုင်ငံရေး ===
[[File:Barack Obama&amp;nbsp;- ITN.jpg|thumb|upright|[[ဘာရတ်အိုဘားမား]] အမေရိကန် သမ္မတအဖြစ် အမေရိကန် တရားသူကြီးချုပ် ဂျွန်ရောဘတ်၏ ရှေ့မှောက်တွင် ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုနေစဉ် (၂၀၀၉ ဇန်နဝါရီ ၂၀)]]
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် သမိုင်းကြောင်းတလျှောက် အချိန်ကာလ အတော်များများတွင် ပါတီနှစ်ခု ကြီးစိုးသော စနစ်ဖြင့် ရပ်တည်ခဲ့သည်။ အဆင့်အမျိုးမျိုးအတွက် ရာထူးများကို ပြည်နယ်အဆင့်မှ စီမံခန့်ခွဲသော ပဏာမ ရွေးကောက်ပွဲများကို ကျင်းပ၍ နောက်ထပ်မံ ပြုလုပ်မည့် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ အတွက် ပါတီ အသီးသီးမှ အမတ်လောင်းများကို ရွေးချယ်ကြသည်။ ၁၈၅၆ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှ စ၍ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ဩဇာရှိသော အဓိက ပါတီ ၂ ခုမှာ ၁၈၂၄ ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့သော ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ နှင့် ၁၈၅၄ ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့သော ရီပတ်ဘလစ်ကင် ပါတီ တို့ဖြစ်သည်။ ပြည်တွင်းစစ် ပြီးသည့် အချိန်မှစ၍ အခြားပါတီမှ သမ္မတလောင်း တစ်ဦးသာလျှင် ထွက်ပေါ်ခဲ့ပြီး ထိုသူမှာ ယခင် သမ္မတဟောင်း သီအိုဒိုး ရုစဗဲ့ ဖြစ်သည်။ သူသည် ၁၉၁၂ ခုနှစ်တွင် ပရိုဂရက်ဆစ် ပါတီ အတွက် ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ပြီး မဲရာခိုင်နှုန်း ၂၀ ကျော်မျှ ရရှိခဲ့သည်။

အမေရိကန် နိုင်ငံရေးရပ်ဝန်းတွင် ရီပတ်ဘလစ်ကင် ပါတီသည် ကွန်ဆာဗေးတစ်ဖြစ်သည် သို့ လက်ယာဘက် ယိမ်းသည်ဟု ယူဆနိုင်ပြီး ဒီမိုကရက်တစ် ပါတီမှာမူ လစ်ဘရယ်ဖြစ်သည် သို့မဟုတ် လက်ဝဲဘက်ယိမ်းသည် ဟု ယူဆနိုင်သည်။ အရှေ့မြောက်ပိုင်း ရှိပြည်နယ်များ၊ အနောက်ဘက် ကမ်းရိုးတန်း ပြည်နယ်များ နှင့် ရေကန်ကြီးများ ရှိရာ ပြည်နယ်များမှာ အပြာရောင်ပြည်နယ်များဟု ခေါ်ပြီး လစ်ဘရယ် ဖြစ်ကြသည်။ တောင်ဘက်ရှိပြည်နယ်များ၊ ဂရိတ်ပလိန်း၏ တစိတ်တပိုင်း နှင့် ရော့ကီးတောင်တန်းပြည်နယ်များမှာမူ အနီရောင်ပြည်နယ်များဟု ခေါ်ပြီး ကွန်ဆာဗေးတစ် ဖြစ်ကြသည်။

၂၀၀၈ ခုနှစ် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရခဲ့သော ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ မှ ဘာရတ်အိုဘားမား သည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ၄၄ ယောက်မြောက် သမ္မတဖြစ်သည်။ ယခင် သမ္မတများ အားလုံးမှာ ဥရောပသားမှ ဆင်းသက်လာသူများသာ ဖြစ်ကြသည်။ ၂၀၁၀ နှစ်လယ် ရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်အရ ရီပတ်ဘလစ်ကင် ပါတီသည် အောက်လွှတ်တော်ကို ထိန်းချုပ်ထားပြီး ဆီးနိတ်လွှတ်တော်တွင် နေရာရလာသော်လည်း အထက်လွှတ်တော်တွင် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီမှ အများစုဖြစ်နေသေးသည်။ ၁၁၂ ကြိမ်မြောက် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ကွန်ဂရက်တွင် ဆီးနိတ် လွှတ်တော်တွင် ဒီမိုကရက် ၅၁ ဦး၊ ဒီမိုကရက်များကို ထောက်ခံသော တစ်သီးပုဂ္ဂလ ၂ ဦး နှင့် ရီပတ်ဘလစ်ကင် ပါတီမှ ၄၇ ဦး ရှိပြီး အောက်လွှတ်တော်တွင် ရီပတ်ဘလစ်ကင် ၂၄၂ ဦး နှင့် ဒီမိုကရက် ၁၉၃ ဦး ရှိသည်။ ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးများတွင် ရီပတ်ဘလစ်ကင် ၂၉ ဦး၊ ဒီမိုကရက် ၂၀ ဦးနှင့် တစ်သီးပုဂ္ဂလ တစ်ဦး ပါဝင်သည်။

== နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေးနှင့် စစ်ရေးကိစ္စများ ==
[[File:Hague Clinton May 14 2010 Crop.jpeg|thumb|right|ဗြိတိသျှ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး ဝီလီယမ် ဟိတ်ဂ် နှင့် အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး [[ဟီလာရီ ကလင်တန်]] ၂၀၁၀ မေလ]]

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ကမ္ဘာတဝှမ်းလုံးတွင် စီးပွားရေး၊နိုင်ငံရေးနှင့် စစ်ရေးဆိုင်ရာ လွှမ်းမိုးမှုရရန် ကြိုးပမ်းလေ့ ရှိသည်။ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ အမြဲတမ်း အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ဖြစ်ပြီး ကုလသမဂ္ဂ ဌာနချုပ်သည် [[နယူးယောက်မြို့]]တော် တွင် ရှိသည်။ ဂျီအိတ် (G8)၊ ဂျီ တွမ်တီး (G20)၊ အိုအီးစီဒီ အဖွဲ့တို့၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတိုင်းလိုလိုသည် ဝါရှင်တန်ဒီစီတွင် သံရုံးများ ထားရှိကြပြီး နိုင်ငံအများအပြားမှာ နိုင်ငံအနှံ့တွင် အတွင်းဝန်ရုံးများ ထားရှိကြသည်။ အလားတူပင် နိုင်ငံတိုင်းလိုလိုတွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ သံရုံးများ ရှိကြသည်။ သို့သော်လည်း [[ကျူးဘားနိုင်ငံ]]၊ [[အီရန်နိုင်ငံ]]၊ [[မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံ]]၊ [[ဘူတန်နိုင်ငံ]] နှင့် [[ထိုင်ဝမ်]]နိုင်ငံတို့သည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနှင့် တရားဝင် သံတမန် ဆက်ဆံရေး မရှိပေ။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်း နှင့် အထူးသီးသန့်ဆက်ဆံရေး ရှိပြီး ကနေဒါနိုင်ငံ၊ ဩစတေးလျနိုင်ငံ၊ နယူးဇီလန်နိုင်ငံ၊ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၊ ဂျပန်နိုင်ငံ၊ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၊ အစ္စရေးနိုင်ငံနှင့် အချို့သော ဥရောပနိုင်ငံများနှင့် မဟာမိတ်ကဲ့သို့သော ဆက်ဆံရေးမျိုး ရှိသည်။ စစ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေး ကိစ္စများအတွင် နေတိုးအဖွဲ့ဝင်များနှင့် အတူတကွ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လေ့ ရှိသည်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့် အမေရိကားနိုင်ငံများ အဖွဲ့ကဲ့သို့သော အဖွဲ့များဖြင့် အတူတကွ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လေ့ ရှိပြီး ကနေဒါ၊ မက္ကဆီကိုတို့ဖြင့် ချုပ်ဆိုထားသော မြောက်အမေရိကနိုင်ငံများ၏ လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်ခွင့် သဘောတူညီချက်ဖြင့် စီးပွားရေးအားဖြင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လေ့ ရှိသည်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် နိုင်ငံတကာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အစီအစဉ်တွင် စုစုပေါင်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၅.၄ ဘီလီယံများ သုံးစွဲခဲ့ပြီး တကမ္ဘာလုံးတွင် အများဆုံး သုံးစွဲခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံအလိုက် စုစုပေါင်း ဝင်ငွေ အနေနှင့် ကြည့်လျှင်မူ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ထောက်ပံ့မှုမှာ ၀.၁၈ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိသဖြင့် လှူဒါန်းသည့် နိုင်ငံများတွင် နံပါတ် ၂၂ နေရာတွင်သာ ရှိသည်။ အခြားတစ်ဖက်မှ ကြည့်လျှင်မူ အမေရိကန်လူမျိုးတို့၏ နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်များတွင် လှူဒါန်းမှုများမှာ အလွန်ရက်ရောသည်ကို တွေ့နိုင်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|author=Shah, Anup|title=US and Foreign Aid Assistance|date=2009-04-13|publisher=GlobalIssues.org|url=http://www.globalissues.org/article/35/us-and-foreign-aid-assistance|accessdate=2009-10-11}}&lt;/ref&gt;

[[File:USS Abraham Lincoln(CVN 72).jpg|thumb|left|အမေရိကန် လေယာဉ်တင်သင်္ဘော ယူအက်စ်အက်စ် အေဘရာဟမ် လင်ကွန်း]]

အမေရိကန်သမ္မတသည် နိုင်ငံ၏ စစ်တပ်တွင် စစ်သေနာပတိချုပ်ရာထူးကို ရယူထားပြီး ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးနှင့် စစ်ဦးစီးချုပ်အဖွဲ့ကို ခန့်အပ်ပိုင်ခွင့် ရှိသည်။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၏ ကာကွယ်ရေး ဦးစီးဌာနမှာ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များကို အုပ်ချုပ်ပြီး ၎င်းတို့တွင် ကြည်းတပ်၊ ရေတပ်၊ မရိန်းတပ်၊ လေတပ် တို့ ပါဝင်သည်။ ကမ်းခြေစောင့်တပ်ကို စစ်မက် ဖြစ်ပွားမနေသော အချိန်တွင် ပြည်ထဲရေး ဌာနမှ အုပ်ချုပ်ပြီး စစ်မက်ဖြစ်ပွားနေချိန်တွင် ရေတပ်မှ အုပ်ချုပ်သည်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသူ ၁.၄ သန်းမျှ ရှိပြီး အရန်အင်အား နှင့် အမျိုးသားအစောင့်တပ်ဖွဲ့များကို ထည့်သွင်း ရေတွက်ပါက အားလုံးပေါင်း ၂.၃ သန်းမျှ ရှိသည်။ ကာကွယ်ရေး ဦးစီးဌာနတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသူများတွင် ကန်ထရိုက်တာများ မပါဝင်ဘဲ အရပ်သား ၇ သိန်းကျော် ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.airforce-magazine.com/MagazineArchive/Magazine%20Documents/2009/May%202009/0509facts_fig.pdf|title=The Air Force in Facts and Figures (Armed Forces Manpower Trends, End Strength in Thousands)|work=Air Force Magazine|date=May 2009|accessdate=2009-10-09}}&lt;/ref&gt;

စစ်မှုထမ်းရန် အတွက်မှာ မိမိဆန္ဒအလျောက်သာ ဖြစ်ပြီး စစ်ပွဲကာလ အတွင်းတွင် စစ်မှုမထမ်း မနေရ စနစ်ကို ကြိုတင်ရွေးချယ်ထားသူ များအပေါ်တွင် ပြဋ္ဌာန်းလေ့ ရှိသည်။ &lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.sss.gov/what.htm | title=WHAT DOES SELECTIVE SERVICE PROVIDE FOR AMERICA? | publisher=Selective Service System | work=www.sss.gov | accessdate=February 11, 2012 | archivedate=15 September 2012 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20120915102215/http://www.sss.gov/what.htm }}&lt;/ref&gt; အမေရိကန် စစ်တပ်များကို လေတပ် အတွင်းရှိ များပြားလှစွာသော သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး လေယာဉ်များကို အသုံးပြု၍ ဖြစ်စေ၊ ရေတပ်မှ လက်ရှိသုံးစွဲနေသော လေယာဉ်တင် သင်္ဘော ၁၁ စင်း ဖြင့် ဖြစ်စေ၊ ရေတပ်၏ အတ္တလန္တိတ်နှင့် ပစိဖိတ် ဒေသရှိ သင်္ဘောများ ဖြင့် ဖြစ်စေ အလျှင်အမြန် နေရာ ချထားနိုင်သည်။ အမေရိကန် စစ်တပ်တွင် အခြေစိုက်စခန်း နှင့် နိုင်ငံခြား အခြေခံစခန်း ပေါင်း ၈၆၅ ခု ရှိပြီး&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.defense.gov/pubs/BSR_2008_Baseline.pdf|title=Base Structure Report, Fiscal Year 2008 Baseline|publisher=Department of Defense|accessdate=2009-10-09}}&lt;/ref&gt; နိုင်ငံပေါင်း ၂၅ နိုင်ငံတွင် တာဝန်ချထားသူပေါင်း ၁၀၀ ကျော် မျှ ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://siadapp.dmdc.osd.mil/personnel/MILITARY/history/hst1003.pdf|title=Active Duty Military Personnel Strengths by Regional Area and by Country (309A)|publisher=Department of Defense|date=2010-03-31|accessdate=2010-10-07|archivedate=24 July 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130724211511/http://siadapp.dmdc.osd.mil/personnel/MILITARY/history/hst1003.pdf}}&lt;/ref&gt;

၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန် စစ်တပ်၏ စုစုပေါင်း သုံးစွဲငွေမှာ ဘီလီယံ ၇၀၀ ခန့်မျှ ဖြစ်ပြီး တကမ္ဘာလုံးရှိ စစ်တပ်များ သုံးစွဲငွေ၏ ၄၃ ရာခိုင်နှုန်း မျှ ဖြစ်ပြီး အခြားနိုင်ငံကြီး ၁၄ နိုင်ငံ၏ စစ်ရေး သုံးစွဲစရိတ် ပေါင်းထားခြင်း ထက်ပင် များသည်။ ဂျီဒီပီ၏ ၄.၈ ရာခိုင်နှုန်းမျှ ရှိသဖြင့် ကမ္ဘာပေါ်တွင် စစ်ရေး စရိတ် အသုံးအများဆုံးသော နိုင်ငံ ၁၅ နိုင်ငံတွင် ဆော်ဒီအာရေဗျ ပြီးလျှင် ဒုတိယ နေရာမှ လိုက်သည်။ &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.sipri.org/research/armaments/milex/resultoutput/15majorspenders|title=The 15 Countries with the Highest Military Expenditure in 2010|publisher=Stockholm International Peace Research Institute|accessdate=2012-02-05|archivedate=28 March 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100328104327/http://www.sipri.org/research/armaments/milex/resultoutput/15majorspenders}}&lt;/ref&gt; ကာကွယ်ရေး ဦးစီးဌာန၏ ၂၀၁၂ ခုနှစ် အတွက် လျာထားသော ဘတ်ဂျက်မှာ ၅၅၃ ဘီလီယံ ဒေါ်လာမျှ ဖြစ်ပြီး ၂၀၁၁ ခုနှစ် လျာထားသော ဘတ်ဂျက်ထက် ၄.၂ ရာခိုင်နှုန်းမျှ ပိုမြင့်သည်။ အီရတ်နိုင်ငံနှင့် အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံ အတွင်း စစ်ရေးအရ သုံးစွဲရန် ၁၁၈ ဘီလီယံ ထပ်မံ လျာထားသည်။ &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://comptroller.defense.gov/defbudget/fy2012/FY2012_Budget_Request_Overview_Book.pdf|title=Fiscal Year 2012 Budget Request Overview|publisher=Department of Defense|date=February 2011|accessdate=2011-07-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110304062616/http://comptroller.defense.gov/defbudget/fy2012/FY2012_Budget_Request_Overview_Book.pdf|archivedate=4 March 2011}}&lt;/ref&gt;အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ နောက်ဆုံး တပ်ဖွဲ့မှာ အီရတ်နိုင်ငံမှ ၂၀၁၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် ထွက်ခွာခဲ့သည်။ အီရတ်စစ်ပွဲတွင် အမေရိကန် တပ်သားပေါင်း ၄,၄၈၄ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://icasualties.org/Iraq/index.aspx|title=Operation Iraqi Freedom|publisher=Iraq Coalition Casualty Count|date=2012-02-05|accessdate=2012-02-05|archivedate=21 March 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110321080348/http://icasualties.org/Iraq/index.aspx}}&lt;/ref&gt; ၂၀၁၂ ခုနှစ် ဧပြီလ စာရင်းအရ အာဖဂန်နစ္စတန် နိုင်ငံတွင် အမေရိကန် တပ်သားပေါင်း ၉ သောင်းခန့်မျှ တာဝန် ထမ်းဆောင်လျက် ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.frontline.in/stories/20120420290705200.htm|author=Cherian, John|title=Turning Point|publisher=Frontline|date=2012-04-20|accessdate=2012-04-04|archivedate=7 April 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120407115236/http://www.frontline.in/stories/20120420290705200.htm}}&lt;/ref&gt; ၂၀၁၂ ခုနှစ် ဧပြီ လအထိ အာဖဂန်နစ္စတန် စစ်ပွဲ အတွင်းတွင် အမေရိကန် စစ်သားပေါင်း ၁၉၂၄ ဦးမျှ သေဆုံးခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://icasualties.org/OEF/index.aspx|title=Operation Enduring Freedom|publisher=Iraq Coalition Casualty Count|date=2012-04-04|accessdate=2012-04-04|archivedate=29 December 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101229103806/http://www.icasualties.org/OEF/index.aspx}}&lt;/ref&gt;

== စီးပွားရေး ==
{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;font-size: 90%; border: 1px solid #999; float: right; margin-left: 1em; width: 270px;&quot;
|- style=&quot;background:#f5f5f5;&quot;
! colspan=&quot;3&quot; | Economic indicators
|-
| အလုပ်လက်မဲ့ ရာခိုင်နှုန်း || ၈.၂% &lt;small&gt;(မတ်လ ၂၀၁၂)&lt;/small&gt; || style=&quot;text-align: right;&quot; | &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.bls.gov/news.release/empsit.nr0.htm|title=Employment Situation Summary|publisher=U.S. Dept. of Labor|date=2012-04-06|accessdate=2012-04-17}}&lt;/ref&gt;
|-
| GDP တိုးတက်မှု || ၂.၈% &lt;small&gt;(4Q 2011)&lt;/small&gt;၊ ၁.၇% &lt;small&gt;(၂၀၁၁)&lt;/small&gt;|| style=&quot;text-align: right;&quot; | &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.bea.gov/newsreleases/national/gdp/gdpnewsrelease.htm|title=Gross Domestic Product, 4th Quarter 2011 and Annual 2011 (Advance Estimate)|publisher=Bureau of Economic Analysis|date=2012-01-27|accessdate=2012-02-03}} Change is based on [[Chained dollars|chained 2005 dollars]]. Quarterly growth is expressed as an annualized rate.&lt;/ref&gt;
|-
| စားသုံးသူတို့၏ ကုန်ဈေးနှုန်း ညွှန်းကိန်း ငွေကြေးဖောင်းပွမှု || ၂.၇% &lt;small&gt;(မတ်လ ၂၀၁၁&amp;nbsp;– မတ်လ ၂၀၁၂)&lt;/small&gt; || style=&quot;text-align: right;&quot; | &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.bls.gov/news.release/cpi.nr0.htm|title=Consumer Price Index: March 2012|publisher=Bureau of Labor Statistics|date=2012-04-13|accessdate=2012-04-17}}&lt;/ref&gt;
|-
| ဆင်းရဲမွဲတေမှု || ၁၅.၁% &lt;small&gt;(၂၀၁၀)&lt;/small&gt; || style=&quot;text-align: right;&quot; | &lt;ref name=CBPR10&gt;{{cite web|url=http://www.census.gov/prod/2011pubs/p60-239.pdf|title=Income, Poverty, and Health Insurance Coverage in the United States: 2010|publisher=U.S. Census Bureau|date=2010-09-14|accessdate=2011-09-16}}&lt;/ref&gt;
|-
| အများပြည်သူဆိုင်ရာ အကြွေး || $၁၅.၆၂ ထရီလီယံ &lt;small&gt;(ဧပြီလ ၁၃၊ ၂၀၁၂)&lt;/small&gt; || style=&quot;text-align: right;&quot; | &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.treasurydirect.gov/NP/BPDLogin?application=np|title=Debt Statistics|publisher=U.S. Dept. of the Treasury|accessdate=2012-04-17|archivedate=18 April 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110418203433/http://www.treasurydirect.gov/NP/BPDLogin?application=np}}&lt;/ref&gt;
|-
| အိမ်ထောင်စုများ၏ ပိုင်ဆိုင်မှု || $၅၈.၅ ထရီလီယံ &lt;small&gt;(4Q ၂၀၁၁)&lt;/small&gt; || style=&quot;text-align: right;&quot; | &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.federalreserve.gov/releases/Z1/Current/z1r-1.pdf|title=Flow of Funds Accounts of the United States: Flows and Outstandings Fourth Quarter 2011|publisher=U.S. Federal Reserve|date=2012-03-08|accessdate=2012-04-17}}&lt;/ref&gt;
|}

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် များပြားလှစွာသော သဘာဝအရင်းအမြစ်များ၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ပြီးသော အခြေခံအဆောက်အအုံများ၊ မြင့်မားသော ကုန်ပစ္စည်းထုတ်လုပ်ရေးစွမ်းအား များဖြင့် မောင်းနှင်ထားသော အရင်းရှင်စီးပွားရေးစနစ် ရှိသည်။&lt;ref&gt;Wright, Gavin, and Jesse Czelusta, &quot;Resource-Based Growth Past and Present&quot;, in ''Natural Resources: Neither Curse Nor Destiny'', ed. Daniel Lederman and William Maloney (World Bank, 2007), p. 185. ISBN 0-8213-6545-2.&lt;/ref&gt; နိုင်ငံတကာ ငွေကြေးအဖွဲ့၏ အဆိုအရ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ဂျီဒီပီ ၁၅.၁ ထရီလီယံ ဒေါ်လာမှာ ဈေးကွက် ငွေလဲလှယ်နှုန်းထားဖြင့် ကြည့်မည် ဆိုလျှင် တကမ္ဘာလုံး ထုတ်ကုန် စုစုပေါင်း၏ ၂၂ ရာခိုင်နှုန်းမျှ ရှိပြီး [[ဝယ်ယူနိုင်စွမ်းအား ကွာခြားမှုနှုန်း]] (PPP) ကိုထည့်တွက်မည် ဆိုပါက တကမ္ဘာလုံး ထုတ်ကုန်၏ ၁၉ ရာခိုင်နှုန်းမျှ ရှိသည်။.&lt;ref name=&quot;IMF GDP&quot;&gt; {{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=56&amp;pr.y=10&amp;sy=2009&amp;ey=2012&amp;scsm=1&amp;ssd=1&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1&amp;c=111&amp;s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&amp;grp=0&amp;a=|title=United States|publisher=International Monetary Fund|accessdate=April 22, 2012}}&lt;/ref&gt; အခြားနိုင်ငံများနှင့် ယှဉ်လျှင် တစ်နိုင်ငံချင်းစီထက် ဂျီဒီပီ ပိုမြင့်သော်လည်း ၂၀၀၈ ခုနှစ် စာရင်းအရ PPP ကို ထည့်တွက်မည် ဆိုလျှင် ဥရောပသမဂ္ဂ၏ ဂျီဒီပီထက် ၅ ရာခိုင်နှုန်းမျှ လျော့နည်းသည်။ တကမ္ဘာလုံးတွင် လူတစ်ဦးချင်း ဂျီဒီပီ အားဖြင့် နံပါတ် ၉ နေရာတွင် လည်းကောင်း၊ PPP ကို ထည့်တွက်ထားသော ဂျီဒီပီ အနေနှင့် နံပါတ် ၆ နေရာတွင် လည်းကောင်း ရှိသည်။.&lt;ref name=&quot;IMF GDP&quot;/&gt; အမေရိကန် ဒေါ်လာသည် တကမ္ဘာလုံးသုံးသော အဓိက အရံငွေ အမျိုးအစား ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.imf.org/external/np/sta/cofer/eng/cofer.pdf |title=Currency Composition of Official Foreign Exchange Reserves |format=PDF |date= |accessdate=2012-04-09}}&lt;/ref&gt;

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကုန်စည်တင်သွင်းမှု အများဆုံးသော နိုင်ငံဖြစ်ပြီး တတိယမြောက် ကုန်စည် တင်ပို့မှု အများဆုံး နိုင်ငံဖြစ်သည်။ သို့သော် လူတစ်ဦးချင်း ပို့ကုန်တင်ပို့မှုမှာမူ မများလှပေ။ ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၏ စုစုပေါင်း ကုန်သွယ်ရေး အရှုံးပြမှုမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၃၅ ဘီလီယံမျှ ရှိသည်။&lt;ref name=Trade&gt;{{cite web|title=Trade Statistics|url=http://greyhill.com/trade-statistics|publisher=Greyhill Advisors|accessdate=2011-10-06}}&lt;/ref&gt; ကနေဒါနိုင်ငံ၊ တရုတ်နိုင်ငံ၊ မက္ကဆီကိုနိုင်ငံ၊ ဂျပန်နိုင်ငံ နှင့် ဂျာမနီနိုင်ငံတို့မှာ ထိပ်ဆုံး ကုန်သွယ်ဖက်များပင် ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.census.gov/foreign-trade/top/dst/current/balance.html|title=Top Ten Countries with which the U.S. Trades|publisher=U.S. Census Bureau|date=August 2009|accessdate=2009-10-12}}&lt;/ref&gt; ၂၀၁၀ ခုနှစ်အတွင်း ရေနံမှာ တင်သွင်းမှု အများဆုံး ကုန်စည်ဖြစ်ပြီး သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး စက်ကိရိယာများမှ အများဆုံးသော ပို့ကုန် ဖြစ်သည်။&lt;ref name=Trade/&gt; တရုတ်နိုင်ငံသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ အများပြည်သူဆိုင်ရာ အကြွေးအများဆုံး ရှိသော ကြွေးရှင်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.csmonitor.com/USA/Politics/DC-Decoder/2011/0204/National-debt-Whom-does-the-US-owe|title=National debt: Whom does the US owe??publisher=CSMonitor.com|date=2011-02-04|accessdate=2011-07-14|archivedate=11 April 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120411202257/http://www.csmonitor.com/USA/Politics/DC-Decoder/2011/0204/National-debt-Whom-does-the-US-owe}}&lt;/ref&gt;

[[File:Wall-Street Nueva York6397.JPG|thumb|left|ဝေါလ်စထရိ နှင့် နယူးယောက် စတော့အိတ်ချိန်း သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဒေါ်လာ ပမာဏအားဖြင့် ကြည့်ပါက အကြီးဆုံးသော ငွေကြေးဈေးကွက်များ ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://ir.nyse.com/phoenix.zhtml?c=129145&amp;p=irol-newsArticle&amp;ID=1036503&amp;highlight=|title=New Release/Ultra Petroleum Corp.,|publisher=NYSE Euronext|date=2007-07-03|accessdate=2007-08-03}}&lt;/ref&gt;]]
၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းများမှ နိုင်ငံစီးပွားရေး၏ ၈၆.၄ % အထိ ပါဝင်ခဲ့ပြီး ဖက်ဒရယ်အစိုးရ၏ လုပ်ငန်းများမှ ၄.၃ % မျှ ပါဝင်ခဲ့ကာ ပြည်နယ်နှင့် ဒေသဆိုင်ရာ အစိုးရများက ကျန်ရှိသော ၉.၃ % ကို ပါဝင်ခဲ့သည်။.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://greyhill.com/gdp-by-industry/ |title=GDP by Industry|publisher=Greyhill Advisors|accessdate=2011-10-13}}&lt;/ref&gt; နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးမှာ စက်မှုခေတ်လွန် အဆင့်သို့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ခဲ့ပြီး ဖြစ်၍ ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းများမှာ ဂျီဒီပီ၏ ၆၇.၈ % ကို ပံ့ပိုးပေးထားသော်လည်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် စက်မှုဆိုင်ရာ အင်အားကြီးနိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံ အဖြစ် ရှိနေသေးသည်။&lt;ref name=Econ&gt;{{cite web|url=http://usinfo.state.gov/products/pubs/economy-in-brief/page3.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080312123609/http://usinfo.state.gov/products/pubs/economy-in-brief/page3.html|archivedate=12 March 2008|accessdate=2008-03-12|title=USA Economy in Brief|publisher=U.S. Dept. of State, International Information Programs}}&lt;/ref&gt; စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများတွင် ငွေလည်ပတ်မှု အများဆုံး လုပ်ငန်းမှာ လက်လီ လက်ကား ရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ငန်း ဖြစ်ပြီး ဝင်ငွေအများဆုံး လုပ်ငန်းမှာ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.census.gov/compendia/statab/2009/tables/09s0724.xls|title=Table 724—Number of Tax Returns, Receipts, and Net Income by Type of Business and Industry: 2005|publisher=U.S. Census Bureau|accessdate=2009-10-12}}&lt;/ref&gt; ထုတ်ကုန်များတွင် ဦးဆောင်ဦးရွက် ပြုနေသည်မှာ ဓာတုဆိုင်ရာ ထုတ်ကုန်များ ဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.census.gov/compendia/statab/2009/tables/09s0964.xls|title=Table 964—Gross Domestic Product in Current and Real (2000) Dollars by Industry: 2006|publisher=U.S. Census Bureau|date=May 2008|accessdate=2009-10-12}}&lt;/ref&gt; အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် တတိယမြောက် အများဆုံး ရေနံထုတ်လုပ်သည့် နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ရေနံ တင်သွင်းမှု အများဆုံး နိုင်ငံလည်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2173rank.html|title=Rank Order—Oil (Production)|publisher=CIA|work=The World Factbook|accessdate=2009-10-12|archivedate=12 May 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120512233445/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2173rank.html}}{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2174rank.html|title=Rank Order—Oil (Consumption)|publisher=CIA|work=The World Factbook|accessdate=2009-10-12|archivedate=26 December 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181226073521/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2174rank.html%20}}{{cite web|url=http://www.eia.doe.gov/pub/oil_gas/petroleum/data_publications/company_level_imports/current/import.html|title=Crude Oil and Total Petroleum Imports Top 15 Countries|publisher=U.S. Energy Information Administration|date=2009-09-29|accessdate=2009-10-12}}&lt;/ref&gt; ကမ္ဘာပေါ်တွင် လျှပ်စစ်စွမ်းအင် နှင့် နျူးကလီယား စွမ်းအင် ထုတ်လုပ်ရာတွင် ပထမ နေရာမှ ရှိနေပြီး သဘာဝဓာတ်ငွေ့ရည်၊ ကန့်၊ ဖော့စဖိတ် နှင့် ဆား ထုတ်လုပ်ရာတွင်လည်း ပထမနေရာမှ ရှိသည်။ စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ငန်းသည် အမေရိကန် ဂျီဒီပီ၏ ၁ ရာခိုင်နှုန်းမျှ သာ ရှိသည်။&lt;ref name=Econ/&gt; သို့သော်လည်း အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ပြောင်းဖူး&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.grains.org/page.ww?section=Barley,+Corn+%26+Sorghum&amp;name=Corn|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080112182404/http://www.grains.org/page.ww?section=Barley,+Corn+%26+Sorghum&amp;name=Corn|archivedate=12 January 2008|title=Corn|publisher=U.S. Grains Council|accessdate=2008-03-13}}&lt;/ref&gt; နှင့် ပဲပုတ် (soybean) &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.worldwatch.org/node/5442|title=Soybean Demand Continues to Drive Production|publisher=Worldwatch Institute|date=2007-11-06|accessdate=2008-03-13|archivedate=16 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080316060234/http://www.worldwatch.org/node/5442}}&lt;/ref&gt;ထုတ်လုပ်ရာတွင် ပထမနေရာတွင် ရှိသည်။ အမေရိကန် ကုမ္ပဏီများ ဖြစ်သည့် ကိုကာကိုလာ နှင့် မက်ဒေါ်နယ်တို့သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် လူသိအများဆုံး အမှတ် တံဆိပ် ၂ ခု ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.cheskin.com/view_news.php?id=2|title=Sony, LG, Wal-Mart among Most Extendible Brands|publisher=Cheskin|date=2005-06-06|accessdate=2007-06-19|archivedate=12 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120312001935/http://www.cheskin.com/view_news.php?id=2}}&lt;/ref&gt;

၂၀၁၀ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ စာရင်းအရ အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်သူ ၁၅၄.၁ သန်း ရှိသည်။ အစိုးရဝန်ထမ်းပေါင်း ၂၁.၂ သန်းမျှ ရှိသဖြင့် အစိုးရသည် အကြီးဆုံးသော အလုပ်ရှင် ဖြစ်သည်။ ပုဂ္ဂလိက လုပ်ငန်းခွင်များတွင် အလုပ်သမား အများဆုံးရှိသော ကဏ္ဍများမှာ ကျန်းမာရေး နှင့် လူမှုဖူလုံရေး ကဏ္ဍတို့ ဖြစ်ပြီး အလုပ်သမား ၁၆.၄ သန်းမျှ ရှိသည်။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုရှိ အလုပ်သမားများ၏ ၁၂ % မှာ သမဂ္ဂဝင်များ ဖြစ်ကြပြီး အနောက် ဥရောပတွင် ၃၀ % မျှ ရှိသဖြင့် အနောက်ဥရောပနိုင်ငံများလောက် သမဂ္ဂဝင်သူ မများပေ။&lt;ref&gt;{{cite web|author=Fuller, Thomas|url=http://www.iht.com/articles/2005/06/14/news/europe.php|title=In the East, Many EU Work Rules Don't Apply|date=2005-06-15|work=International Herald Tribune|accessdate=2007-06-28|archiveurl=https://web.archive.org/web/20050616015106/http://www.iht.com/articles/2005/06/14/news/europe.php|archivedate=16 June 2005}}&lt;/ref&gt; ကမ္ဘာ့ဘဏ်၏ အဆိုအရ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် အလုပ်သမားများကို အလုပ်ခန့်ရန် နှင့် အလုပ်ဖြုတ်ရန် အတွက် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အလွယ်ကူဆုံးသော တိုင်းပြည်ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;EDBI&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.doingbusiness.org/ExploreEconomies/?economyid=197|accessdate=2007-06-28|title=Doing Business in the United States (2006)|publisher=World Bank}}&lt;/ref&gt; ၂၀၀၉ ခုနှစ် စာရင်း အရ ကမ္ဘာပေါ်တွင် တတိယမြောက် အလုပ်ပေါ်မှ ပြန်ရသည့် အကျိုးအမြတ် (Productivity) အမြင့်မားဆုံး နိုင်ငံ ဖြစ်ပြီး လူဇင်ဘတ်နိုင်ငံ နှင့် နော်ဝေနိုင်ငံတို့၏ နောက်မှ လိုက်သည်။ တစ်နာရီချင်း အလုပ်ပေါ်မှ ပြန်ရသည့် အကျိုးအမြတ် အနေဖြင့် ကြည့်ပါက စတုတ္ထနေရာတွင် ရှိပြီး ထိုနှစ်နိုင်ငံနှင့် နယ်သာလန်နိုင်ငံတို့၏ နောက်မှ လိုက်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.conference-board.org/data/economydatabase/|title=Total Economy Database, Summary Statistics, 1995–2010|publisher=The Conference Board|work=The Conference Board Total Economy Database|date=September 2010|accessdate=2009-09-20}}&lt;/ref&gt; ဥရောပနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၏ အိမ်ခွန် မြေခွန် နှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းခွန်များမှာ မြင့်မားပြီး အလုပ်သမားအခွန် နှင့် စားသုံးမှု အခွန်များမှာ နည်းပါးသည်။&lt;ref&gt;{{cite news|author=Gumbel, Peter|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,662737-2,00.html|title=Escape from Tax Hell|date=2004-07-11|work=Time|accessdate=2007-06-28|archivedate=7 January 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100107005616/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,662737-2,00.html}}&lt;/ref&gt;

=== ဝင်ငွေနှင့် လူသားဖွံ့ဖြိုးမှု ===
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု သန်းခေါင်စာရင်း ဌာန၏ စာရင်းအရ အခွန်မကောက်ခံရမီ အိမ်ထောင်စု တစ်ခုချင်း၏ အလယ်အလတ် ဝင်ငွေမှာ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၄၉,၄၄၅ မျှ ဖြစ်သည်။ အာရှ-အမေရိကန် အိမ်ထောင်စုများ၏ အလယ်အလတ်ဝင်ငွေမှာ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၆၄,၃၀၈ အထိ ရှိပြီး အာဖရိကန်-အမေရိကန် အိမ်ထောင်စုများ၏ အလယ်အလတ်ဝင်ငွေမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၂,၆၀၈ မျှသာ ရှိသည်။&lt;ref name=CBPR10/&gt; ဝယ်ယူနိုင်စွမ်းအား ကွာခြားမှုနှုန်းကို ထည့်သွင်းတွက်ချက်ပါက အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရှိ အိမ်ထောင်စုတို့၏ အလယ်အလတ် ဝင်ငွေမှာ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများမှ ချမ်းသာသော လူတန်းစားတို့၏ ဝင်ငွေနှင့် ညီမျှသည်။ ၂၀ ရာစု အလယ်ပိုင်းတွင် ဆင်းရဲမွဲတေမှုနှုန်းမှာ အလျှင်အမြန် လျော့ကျသွားခဲ့သော်လည်း ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်များတွင် ဆင်းရဲမွဲတေမှုနှုန်းမှာ ပြန်လည်မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်းတွင် အမေရိကန် နိုင်ငံသား၏ ၁၁% မှ ၁၅% အထိမှာ ဆင်းရဲမွဲတေမှုမျဉ်း၏ အောက်တွင် ရှိနေပြီး ၅၈.၅% သော နိုင်ငံသားတို့မှာ အသက် ၂၅ နှစ်မှ အသက် ၇၅ နှစ်အတွင်း အနည်းဆုံး ၁ နှစ်မျှ ဆင်းရဲချို့တဲ့စွာ သုံးစွဲရမှု ရှိသည်။&lt;ref name=&quot;USCB IP&amp;HIC 2007&quot;&gt;{{cite web|author=DeNavas-Walt, Carmen, Bernadette D. Proctor, and Jessica Smith|url=http://www.census.gov/prod/2008pubs/p60-235.pdf|format=PDF|title=Income, Poverty, and Health Insurance Coverage in the United States: 2007|publisher=U.S. Census Bureau|month=August|year=2008|accessdate=2008-11-13}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Hacker|first=Jacob S.|year=2006|title=The Great Risk Shift: The New Economic Insecurity and the Decline of the American Dream|url=https://archive.org/details/greatriskshiftas00hack|location=New York|publisher=Oxford University Press|isbn=0-19-533534-1}}&lt;/ref&gt; ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် ဆင်းရဲသား အမေရိကန်နိုင်ငံသား ၄၆.၂ သန်းမျှရှိပြီး ၄ နှစ်ဆက်တိုက် မြင့်တက်လာသော အရေအတွက်ပင် ဖြစ်သည်။&lt;ref name=CBPR10/&gt;

[[File:South San Jose (crop).jpg|thumb|ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်၊ ဆန်ဂျို့စ်မြို့ရှိ လူလတ်တန်းစားတို့၏ ဆင်ခြေဖုံး]]
ဖွံ့ဖြိုးပြီး နိုင်ငံများထဲတွင် အစိုးရက နိုင်ငံသားတို့၏ လူမှုဖူလုံရေးကို ကြည့်ရှုစောင့်ရှောက်မှုတွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် အနည်းဆုံး နိုင်ငံများတွင် ပါသည်။ ဆင်းရဲချမ်းသာ ကွာဟမှုနှင့် ဆင်းရဲမွဲတေမှုနှုန်းကို လျော့ချရာတွင် ချမ်းသာသောနိုင်ငံများထဲ၌ အလယ်ခေါင် အဆင့် ထက်ပင် နိမ့်ကျသေးသည်။&lt;ref name=&quot;Sme&quot;&gt;{{cite journal | last1 = Smeeding | first1 = T. M. | year = 2005 | title = Public Policy: Economic Inequality and Poverty: The United States in Comparative Perspective | url = | journal = Social Science Quarterly | volume = 86 | issue = | pages = 955–983 | doi = 10.1111/j.0038-4941.2005.00331.x }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal | last1 = Kenworthy | first1 = L. | year = 1999 | title = Do Social-Welfare Policies Reduce Poverty? A Cross-National Assessment&quot; ''Social Forces'' 77(3), 1119–1139. Bradley, D., E. Huber, S. Moller, F. Nielsen, and J. D. Stephens (2003). &quot;Determinants of Relative Poverty in Advanced Capitalist Democracies | url = | journal = American Sociological Review | volume = 68 | issue = 1| pages = 22–51 }}&lt;/ref&gt;သို့သော်လည်း လူမှုရေး လုပ်ငန်းများတွင် အသုံးပြုသည့် အစိုးရနှင့် ပုဂ္ဂလိကတို့၏ အသုံးစရိတ်များမှာ လူတစ်ဦးချင်းစီ အတွက် ကြည့်လျှင် မြင့်မားသည်။&lt;ref&gt;{{cite journal|last=Fishback|first=Price V.|date=May 2010|title=Social Welfare Expenditures in the United States and the Nordic Countries: 1900–2003|journal=NBER Working Paper series|volume=15982|url=http://papers.nber.org/papers/w15982}}&lt;/ref&gt; အမေရိကန်၏ လူမှုဖူလုံရေး စောင့်ရှောက်မှုမှာ အသက်ကြီးသူများအတွက် ဆင်းရဲမှုကို သိသိသာသာ လျှော့ချပေးနိုင်သော်လည်း&lt;ref&gt;Orr, D. (November–December, 2004). &quot;Social Security Isn't Broken: So Why the Rush to 'Fix' It?&quot; In C. Sturr and R. Vasudevan, eds. (2007). ''Current Economic Issues''. Boston: Economic Affairs Bureau.&lt;/ref&gt; ငယ်ရွယ်သူများအတွက်မူ ထောက်ပံ့မှုမှာ အတော်ပင် နည်းသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.prospect.org/cs/articles?article=a_new_deal_of_their_own|author=Starr, Paul|date=2008-02-25|title=A New Deal of Their Own|work=American Prospect|accessdate=2008-07-24|archivedate=5 May 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080505021735/http://www.prospect.org/cs/articles?article=a_new_deal_of_their_own}}&lt;/ref&gt; ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် စက်မှုလုပ်ငန်း တိုးတက်သော နိုင်ငံ ၂၁ နိုင်ငံရှိ ကလေးသူငယ်များ၏ ပျော်ရွှင်ကျန်းမာမှုကို ယူနီဆက်ဖ် အဖွဲ့မှ လေ့လာရာတွင် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုသည် နောက်ဆုံးမှ စ၍ ရေတွက်လျှင် ဒုတိယနေရာတွင် ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/nol/shared/bsp/hi/pdfs/13_02_07_nn_unicef.pdf|title=Child Poverty in Perspective: An Overview of Child Well-Being in Rich Countries|author=UNICEF|work=BBC|year=2007|accessdate=2007-09-10}}&lt;/ref&gt;

၁၉၄၇ ခုနှစ် နှင့် ၁၉၇၉ ခုနှစ်ကြားတွင် အမေရိကန်ရှိ လူတန်းစား အားလုံး၏ ဝင်ငွေအစစ်အမှန်မှာ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းမျှ မြင့်တက်ခဲ့ပြီး ဆင်းရဲသော အမေရိကန်များ၏ ဝင်ငွေမှာ ချမ်းသာသော အမေရိကန်များ၏ ဝင်ငွေထက် ပို၍ လျင်မြန်စွာ မြင့်တက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=Hartman&gt;{{cite web|url=http://www.demos.org/inequality/numbers.cfm#1|author=Hartman, Chris|year=2008|title=By the Numbers: Income|publisher=Demos|accessdate=2008-07-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110725230318/http://www.demos.org/inequality/numbers.cfm#1|archivedate=25 July 2011}}&lt;/ref&gt; ထိုနောက်ပိုင်းတွင် ဝင်ငွေတိုးတက်မှုမှာ နှေးကွေးလာခဲ့ပြီး ပို၍ မညီမမျှ ဖြစ်လာခဲ့ကာ စီးပွားရေးအတွက် လုံခြုံစိတ်ချရမှုမှာ လျော့နည်းလာခဲ့သည်။&lt;ref name=Hartman/&gt;&lt;ref&gt;Bartels, L. M. (2008). ''Unequal Democracy: The Political Economy of the New Gilded Age''. Princeton, NJ: Princeton University Press, p. 20.&lt;/ref&gt; ၁၉၈၀ ခုနှစ်မှ စ၍ လူတန်းစားအားလုံး၏ မိသားစုအလိုက် ဝင်ငွေမှာ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{cite web|author=Henderson, David R.|url=http://www.hoover.org/publications/digest/3522596.html|title=The Rich—and Poor—Are Getting Richer|work=Hoover Digest|year=1998|accessdate=2007-06-19}}&lt;/ref&gt; လင်မယား နှစ်ယောက်စလုံး အလုပ်လုပ်ကြသည့် အတွက်ကြောင့် လည်းကောင်း၊ ယောက်ျား မိန်းမ လစာ ကွာဟမှု လျော့နည်းလာသည့် အတွက်ကြောင့်လည်းကောင်း၊ အလုပ်ချိန် များပြားလာသည့် အတွက်ကြောင့် လည်းကောင်း ထိုသို့ မြင့်တက်လာခြင်း ဖြစ်ပြီး ထိပ်ဆုံးမှ အချမ်းသာဆုံးသော သူများအတွက် တိုးတက်မှု ပိုများလာခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Sme&quot;/&gt;&lt;ref name=Hartman/&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.frbsf.org/news/speeches/2006/1106.html|author=Yellen, J.|year=2006|title=Speech to the Center for the Study of Democracy 2006–2007 Economics of Governance Lecture University of California, Irvine|publisher=Federal Reserve Board|location=San Francisco|accessdate=2008-07-24|archivedate=5 December 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101205221853/http://www.frbsf.org/news/speeches/2006/1106.html}}{{cite web|author=Shapiro, Isaac|url=http://www.cbpp.org/cms/?fa=view&amp;id=746|title=New IRS Data Show Income Inequality Is Again on the Rise|date=2005-10-17|publisher=Center on Budget and Policy Priorities|accessdate=2007-05-16}}&lt;/ref&gt; ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် ဝင်ငွေ အကောင်းဆုံး ထိပ်ဆုံး ၁% မှ ၂၁.၈% အထိသော သူများ၏ ဝင်ငွေမှာ ၁၉၈၀ ခုနှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၂ ဆမျှ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2007/03/29/business/29tax.html?ex=1332820800&amp;en=fb472e72466c34c8&amp;ei=5088&amp;partner=rssnyt&amp;emc=rss|title=Income Gap Is Widening, Data Shows|author=Johnston, David Cay|work=New York Times|date=2007-03-29|accessdate=2007-05-16}}&lt;/ref&gt; ထို့အတွက်ကြောင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ဖွံ့ဖြိုးပြီး နိုင်ငံများတွင် ဆင်းရဲချမ်းသာ ကွာဟမှု အများဆုံး နိုင်ငံ ဖြစ်လာခဲ့သည်။.&lt;ref name=&quot;Sme&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://elsa.berkeley.edu/~saez/TabFig2005prel.xls|author=Saez, E.|title=Table A1: Top Fractiles Income Shares (Excluding Capital Gains) in the U.S., 1913–2005|publisher=UC Berkeley|month=October|year=2007|accessdate=2008-07-24}}{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|title=Field Listing—Distribution of Family Income—Gini Index|publisher=CIA|work=The World Factbook|date=2007-06-14|accessdate=2007-06-17|archivedate=13 June 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html}}&lt;/ref&gt; အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုတွင် ဝင်ငွေအလိုက် ကောက်ခံသော အမြတ်ခွန်စနစ် ရှိ၍ ဝင်ငွေများသူများမှ အမြတ်ခွန် ရာခိုင်နှုန်း များများ ပိုပေးရသော စနစ် ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.taxfoundation.org/blog/show/27134.html | title=No Country Leans on Upper-Income Households as Much as U.S | publisher=The Tax Foundation | date=March 21, 2011 | accessdate=March 15, 2012 | author=Hodge, Scott | archivedate=12 May 2012 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20120512050914/http://www.taxfoundation.org/blog/show/27134.html }}&lt;/ref&gt; ထိပ်ဆုံး ၁ ရာခိုင်နှုန်းမှာ ဖက်ဒရယ်အစိုးရ အတွက် အမြတ်ခွန် ၂၇.၆% ကို ပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ထိပ်ဆုံး ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းမှ အမြတ်ခွန် ၅၄.၇ ရာခိုင်နှုန်းကို ပေးခဲ့ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.cbo.gov/ftpdocs/88xx/doc8885/EffectiveTaxRates.shtml|title=Shares of Federal Tax Liabilities, 2004 and 2005|publisher=Congressional Budget Office|accessdate=2008-11-02}}&lt;/ref&gt; ဝင်ငွေ အမြတ်ခွန် စသည်တို့နှင့် အလားတူပင် ချမ်းသာကြွယ်ဝမှုမှာလည်း ထိပ်ဆုံးရှိ လူတန်းစားတွင် အများဆုံးဖြစ်သည်။ အချမ်းသာဆုံးသော လူဦးရေ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ တစ်နိုင်ငံလုံး ချမ်းသာကြွယ်ဝမှု၏ ၆၉.၈ ရာခိုင်နှုန်းကို ပိုင်ဆိုင်ကြပြီး ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများတွင် ဒုတိယမြောက် အများဆုံးသော ဝေစုပင် ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|author=Domhoff, G. William|url=http://sociology.ucsc.edu/whorulesamerica/power/wealth.html|title=Table 4: Percentage of Wealth Held by the Top 10% of the Adult Population in Various Western Countries|publisher=University of California at Santa Cruz, Sociology Dept.|work=Power in America|month=December|year=2006|accessdate=2006-08-21}}&lt;/ref&gt; အချမ်းသာဆုံးသော ၁% မှာ စုစုပေါင်း ချမ်းသာကြွယ်ဝမှု၏ ၃၃.၄% ကို ပိုင်ဆိုင်ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|author=Kennickell, Arthur B.|url=http://www.federalreserve.gov/pubs/oss/oss2/papers/concentration.2004.5.pdf|title=Table11a: Amounts (Billions of 2004 Dollars) and Shares of Net Worth and Components Distributed by Net Worth Groups, 2004|publisher=Federal Reserve Board|work=Currents and Undercurrents: Changes in the Distribution of Wealth, 1989–2004|date=2006-08-02|accessdate=2007-06-24}}&lt;/ref&gt; ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂ ဖွံ့ဖြိုးရေး အစီအစဉ်မှ ဆင်းရဲချမ်းသာ ကွာဟမှုနှုန်းကို ထည့်တွက်ထားသော လူသားဖွံ့ဖြိုးမှု ညွှန်းကိန်း (inequality-adjusted human development index သို့ IHDI) တွင် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုကို တကမ္ဘာလုံးရှိ နိုင်ငံပေါင်း ၁၃၉ နိုင်ငံ အတွင်း နံပါတ် ၁၂ နေရာတွင် အဆင့်သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ဆင်းရဲချမ်းသာ ကွာဟမှုနှုန်းကို ထည့်မတွက်ထားသော လူသား ဖွံ့ဖြိုးမှု ညွှန်းကိန်း(Human Development Index သို့ HDI) ထက် ၈ နေရာမျှ အောက်ရောက်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/statistics/ihdi/ |title=Statistics &amp;#124; Inequality-adjusted HDI &amp;#124; Human Development Reports (HDR) &amp;#124; United Nations Development Programme (UNDP) |publisher=Hdr.undp.org |date= |accessdate=2010-11-05 |archive-date=6 August 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110806085450/http://hdr.undp.org/en/statistics/ihdi/ }}&lt;/ref&gt;

== အခြေခံ အဆောက်အအုံ ==
=== သိပ္ပံနှင့် နည်းပညာ ===
[[File:Aldrin Apollo 11.jpg|thumb|left|upright|အပိုလို ၁၁ အာကာသယာဉ်မှ ရိုက်ကူးထားသော ဓာတ်ပုံ တစ်ပုံဖြစ်ပြီး ဘပ်ဇ်အယ်လ်ဒရင် အား လ၏ မျက်နှာပြင် ပေါ်တွင် တွေ့ရစဉ်]]
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် သိပ္ပံဆိုင်ရာ သုတေသနနှင့် နည်းပညာဆိုင်ရာ ကြံဆတီထွင်မှုတို့တွင် ၁၉ ရာစု နှောင်းပိုင်းကတည်းက ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ရှိနေသည်။ ၁၈၇၆ ခုနှစ်တွင် [[အလက်ဇန္ဒား ဂရေဟမ် ဘဲလ်]]အား အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ တယ်လီဖုန်းနှင့် ပတ်သတ်သော ပထမဆုံး မူပိုင်ခွင့်ကို ချထားပေးခဲ့သည်။ [[သောမတ် အက်ဒီဆင်]]၏ ဓာတ်ခွဲခန်းမှ ပထမဦးဆုံးသော ဓာတ်ပြားဖွင့်စက်၊ ပထမဦးဆုံး ကြာရှည်ခံ မီးလုံး၊ ပထမဆုံး အသုံးပြုနိုင်သည့် ရုပ်ရှင်ကင်မရာတို့ကို တီထွင် ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ နီကိုလာ တက်စလာမှ အေစီ လျှပ်စီးကြောင်း၊ အေစီ မော်တာနှင့် ရေဒီယိုတို့ကို ပထမဦးဆုံး တီထွင်ကြံဆခဲ့သည်။ ၂၀ ရာစု အစောပိုင်းတွင် ရမ်ဆန် အီး အိုးလ် နှင့် [[ဟင်နရီ ဖို့ဒ်]] တို့၏ မော်တော်ကား ကုမ္ပဏီမှစ၍ အလိုအလျောက် ကုန်ထုတ်လုပ်ရေး လိုင်းများ စတင်ခေတ်စားလာခဲ့သည်။ ၁၉၀၃ ခုနှစ်တွင် ရိုက်ညီနောင်မှ ပထမဆုံး ထိန်းချုပ်မောင်းနှင်နိုင်သော လေယာဉ်ကို စတင် တီထွင် ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web| author =Benedetti, François| url =http://www.fai.org/news_archives/fai/000295.asp| archiveurl =https://web.archive.org/web/20070912065254/http://www.fai.org/news_archives/fai/000295.asp| archivedate =12 September 2007| title =100 Years Ago, the Dream of Icarus Became Reality| publisher =Fédération Aéronautique Internationale (FAI)| date =2003-12-17| accessdate =2007-08-15}}&lt;/ref&gt;

၁၉၃၀ ခုနှစ်တွင် နာဇီဝါဒ ထွန်းကားလာမှုကြောင့် အဲလ်ဘတ် အိုင်းစတိုင်း၊ အန်ရစ်ကို ဖာမီ နှင့် ဂျွန် ဗွန် နျူမန် အပါအဝင် ဥရောပ သိပ္ပံပညာရှင် အတော်များများသည် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုသို့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင် လာခဲ့ကြသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း မန်ဟတ်တန် ပရော့ဂျက်မှ အဏုမြူဗုံးကို စတင်တီထွင်ခဲ့ပြီး အဏုမြူခေတ်သို့ လမ်းပြ ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ အာကာသအတွင်း အပြိုင်အဆိုင် ဝင်ရောက်ရန် ကြိုးပမ်းမှုများမှ ဒုံးပျံများ၊ မက်တီးရီးယဲလ် နည်းပညာများ၊ ကွန်ပျူတာ ပညာရပ်များ အလျှင်အမြန် တိုးတက်လာခဲ့သည်။ အိုင်ဘီအမ်၊ အက်ပဲလ် ကွန်ပျူတာ နှင့် [[မိုက်ခရိုဆော့ဖ်]]တို့မှ ကွန်ပျူတာ နည်းပညာကို မွမ်းမံပြီး လူတစ်ဦးချင်းသုံး ကွန်ပျူတာများကို ထုတ်လုပ်ရောင်းချရာမှ ကွန်ပျူတာများ ခေတ်စားလာခဲ့သည်။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုမှ အင်တာနက် နည်းပညာကို အစပျိုးသော အေပရာနက် (APRANET) နှင့် [[အင်တာနက်]] ကို တီထွင်ရာတွင် အဓိကနေရာမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။ ယနေ့ခေတ်တွင် သုတေသန လုပ်ငန်းအတွက် အသုံးပြုငွေ၏ ၆၄% မှာ ပုဂ္ဂလိက လုပ်ငန်းများမှ ပံ့ပိုးခြင်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web | url = https://www.census.gov/compendia/statab/2008/tables/08s0775.xls | title = Research and Development (R&amp;D) Expenditures by Source and Objective: 1970 to 2004 | publisher = U.S. Census Bureau | accessdate = 2007-06-19 }}&lt;/ref&gt; အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုသည် သိပ္ပံဆိုင်ရာ သုတေသန စာတမ်းများ ထုတ်ဝေရာတွင် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ထိပ်ဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite news | url = http://www.guardian.co.uk/education/2006/mar/21/highereducation.uk4 |author=MacLeod, Donald| title = Britain Second in World Research Rankings | date=2006-03-21 | work = Guardian | accessdate = 2006-05-14 | location=London}}&lt;/ref&gt; ၂၀၁၀ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် အမေရိကန် အိမ်ထောင်စုများ၏၆၈% သည် မြန်နှုန်းမြင့် အင်တာနက်ကို တပ်ဆင်အသုံးပြုလျက် ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite web| url =http://www.esa.doc.gov/Reports/exploring-digital-nation-computer-and-internet-use-home| title =Exploring the Digital Nation—Computer and Internet Use at Home| publisher =U.S. Dept. of Commerce, Economics and Statistics Administration| date =2011-11-08| accessdate =2012-04-11| archivedate =16 May 2012| archiveurl =https://web.archive.org/web/20120516052644/http://www.esa.doc.gov/Reports/exploring-digital-nation-computer-and-internet-use-home}}&lt;/ref&gt; အမေရိကန်သည် ဗီဇအား ပြုပြင်ထားသော အစားအစာများကို အဓိက တီထွင်စိုက်ပျိုးသော နိုင်ငံဖြစ်ပြီး တကမ္ဘာလုံးရှိ ဇီဝနည်းပညာ အသုံးပြု စိုက်ပျိုးထားသော သီးနှံများ၏ တစ်ဝက်ခန့်ကို စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web | url = http://www.isaaa.org/resources/publications/briefs/39/download/isaaa-brief-39-2008.pdf | title = ISAAA Brief 39-2008: Executive Summary—Global Status of Commercialized Biotech/GM Crops: 2008 | publisher = International Service for the Acquisition of Agri-Biotech Applications |page=15| accessdate = 2010-07-16 }}&lt;/ref&gt;

=== သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ===
[[File:Map of current Interstates.svg|thumb|ပြည်နယ်အချင်းချင်း ဆက်သွယ်ထားသော အဝေးပြေးလမ်းစနစ်မှာ ၄၆,၈၇၆မိုင် (၇၅,၄၄၀ ကီလိုမီတာ)မျှ ရှည်လျားသည်။ &lt;ref&gt;{{cite web |title=Interstate FAQ (Question #3) |publisher=Federal Highway Administration |year=2006 |url=http://www.fhwa.dot.gov/interstate/faq.htm#question3 |accessdate=2009-03-04}}&lt;/ref&gt;]]
လူတစ်ဦးချင်း အတွက် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးတွင် မော်တော်ကားမှာ အဓိကဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် အရှည်ဆုံးသော အဝေးပြေးလမ်းမ စနစ်များ တွင် တစ်ခု အပါအဝင်ဖြစ်သော လမ်းမများ အပါအဝင် ၁၃ သန်းမျှ ရှိသော လမ်းများ ဆက်သွယ်နေသော ကွန်ယက် ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|author=Newgeography.com |url=http://www.newgeography.com/content/002003-china-expressway-system-exceed-us-interstates |title=China Expressway System to Exceed US Interstates |publisher=Newgeography.com |date=2011-01-22 |accessdate=2011-09-16}}&lt;/ref&gt; ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဒုတိယမြောက် အကြီးဆုံးသော မော်တော်ကား ဈေးကွက် ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite news|author=Agencies |url=http://www.guardian.co.uk/business/2010/jan/08/china-us-car-sales-overtakes |title=China overtakes US in car sales &amp;#124; Business &amp;#124; guardian.co.uk |publisher=Guardian |date= 2010-01-08|accessdate=2011-07-10 |location=London}}&lt;/ref&gt; ကမ္ဘာပေါ်တွင် လူတစ်ဦးချင်း အလိုက် မော်တော်ကား အစင်းရေ အများဆုံးရှိပြီး လူ ၁ ထောင်လျှင် မော်တော်ကား ၇၆၅ စီး မျှ အချိုးအစား ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.nationmaster.com/graph/tra_mot_veh-transportation-motor-vehicles |title=Motor vehicles statistics&amp;nbsp;– countries compared worldwide |publisher=NationMaster |date= |accessdate=2011-07-10}}&lt;/ref&gt; အိမ်သုံးကားများ၏ ၄၀% ခန့်မှာ ဗင်န်ကားများ၊ SUV များနှင့် လိုက်ထရပ်များ ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url =http://www.bts.gov/publications/highlights_of_the_2001_national_household_travel_survey/html/section_01.html|title =Household, Individual, and Vehicle Characteristics|publisher =U.S. Dept. of Transportation, Bureau of Transportation Statistics|work =2001 National Household Travel Survey|accessdate =2007-08-15|archivedate =29 September 2007|archiveurl =https://web.archive.org/web/20070929125403/http://www.bts.gov/publications/highlights_of_the_2001_national_household_travel_survey/html/section_01.html}}&lt;/ref&gt; ပျမ်းမျှ အနေနှင့် ကြည့်ပါက အမေရိကန် တစ်ယောက်လျှင် (ယာဉ်မောင်းသူ နှင့် မမောင်းသူပါ ထည့်တွက်ထားသည်။) ကားမောင်းချိန် တစ်နေ့လျှင် ၅၅ မိနစ်မျှ ရှိပြီး ၂၉မိုင် (၄၇ ကီလိုမီတာ) မျှ သွားလာနေ ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url =http://www.bts.gov/publications/highlights_of_the_2001_national_household_travel_survey/html/section_02.html|title =Daily Passenger Travel|publisher =U.S. Dept. of Transportation, Bureau of Transportation Statistics|work =2001 National Household Travel Survey|accessdate =2007-08-15|archivedate =29 September 2007|archiveurl =https://web.archive.org/web/20070929125646/http://www.bts.gov/publications/highlights_of_the_2001_national_household_travel_survey/html/section_02.html}}&lt;/ref&gt;

အများသုံးယာဉ်များဖြင့် အလုပ်သွားကြသူများမှာ ၉ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပြီး&lt;ref&gt;{{cite web | url = http://www.policy.rutgers.edu/vtc/documents/TOD.Euro-Style_Planning-Renne-Wells.pdf | format = PDF | author = Renne, John L., and Jan S. Wells | title = Emerging European-Style Planning in the United States: Transit-Oriented Development (p. 2) | year = 2003 | publisher = Rutgers, The State University of New Jersey | accessdate = 2007-06-11 | archivedate = 12 September 2014 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20140912143021/http://www.policy.rutgers.edu/vtc/documents/TOD.Euro-Style_Planning-Renne-Wells.pdf }}&lt;/ref&gt; နိုင်ငံပေါင်း ၁၇ နိုင်ငံကို စာရင်းကောက်ရာတွင် နောက်ဆုံးနေရာမှ ဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{cite web |url=http://switchboard.nrdc.org/blogs/kbenfield/natgeo_surveys_countries_trans.html |title=NatGeo surveys countries' transit use: guess who comes in last &amp;#124; Kaid Benfield's Blog &amp;#124; Switchboard, from NRDC |publisher=Switchboard.nrdc.org |date=2009-05-18 |accessdate=2011-07-10 |archivedate=20 January 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150120234533/http://switchboard.nrdc.org/blogs/kbenfield/natgeo_surveys_countries_trans.html }}&lt;/ref&gt; ရထားဖြင့် ကုန်စည်ပို့ဆောင်ခြင်းမှာ အများအပြားပင် ဖြစ်သော်လည်း ရထားဖြင့် ခရီးသွားသူ အလွန်နည်းသည်။&lt;ref&gt;{{cite web | url = http://www.gao.gov/products/GAO-07-15 | title = Intercity Passenger Rail: National Policy and Strategies Needed to Maximize Public Benefits from Federal Expenditures| date=2006-11-13| publisher = U.S. Government Accountability Office| accessdate = 2007-06-20 }}&lt;/ref&gt; အမ်ထရက် (Amtrak) ဟုခေါ်သည့် တစ်နိုင်ငံလုံးရှိ မြို့များအချင်းချင်း သွားလာသည့် ခရီးသည်တင် ရထားလုပ်ငန်းမှ ၂၀၀၀ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၀ ခုနှစ် အတွင်း ၃၇ ရာခိုင်နှုန်းမျှ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|title=Amtrak Ridership Records|url=http://www.amtrak.com/servlet/BlobServer?blobcol=urldata&amp;blobtable=MungoBlobs&amp;blobkey=id&amp;blobwhere=1249227805921&amp;blobheader=application%2Fpdf&amp;blobhead|publisher=Amtrak|date=2011-06-08|accessdate=2012-02-29}}&lt;/ref&gt; ရထားအသေးစား (Light rail) များမှာ ယခုနှစ်များအတွင်း တိုးတက်လာခဲ့သော်လည်း အမြန်ရထားများမှာ ဥရောပထက် အဆင့်နိမ့်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.metaefficient.com/trains/master-2.html |title=3 Reasons Light Rail Is an Efficient Transportation Option for U.S. Cities|author=McGill, Tracy|publisher=MetaEfficient|date=2011-01-01 |accessdate=2011-08-29}}&lt;/ref&gt; စက်ဘီးဖြင့် အလုပ်သွားသူ အနည်းငယ်မျှသာ ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://trafficsafety.org/safety/sharing/bike/bike-facts/bicycling-to-work |title=Bicycling to Work |publisher=Trafficsafety.org |date= |accessdate=2011-07-10 |archivedate=31 August 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110831100622/http://trafficsafety.org/safety/sharing/bike/bike-facts/bicycling-to-work }}&lt;/ref&gt;

လေကြောင်းလိုင်းများ အားလုံးမှာ ပုဂ္ဂလိကပိုင်ဖြစ်ပြီး ၁၉၇၈ ခုနှစ်မှ စတင်၍ ပုဂ္ဂလိကပိုင် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း လေဆိပ် အများစုမှာ အစိုးရပိုင် ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ခရီးသည်ပို့ဆောင်မှု အများဆုံး သော လေကြောင်းလိုင်း ၃ ခုစလုံးမှာ အမေရိကန်တွင် အခြေစိုက်ပြီး ပထမနေရာတွင် ရှိသည်မှာ [[ဒယ်လ်တာ လေကြောင်းလိုင်း]] ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.iata.org/ps/publications/Pages/wats-passenger-carried.aspx|title=Scheduled Passengers Carried|publisher=International Air Transport Association (IATA)|year=2011|accessdate=2012-02-17|archivedate=12 June 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110612080336/http://www.iata.org/ps/publications/Pages/wats-passenger-carried.aspx}}&lt;/ref&gt; ကမ္ဘာပေါ်တွင် အလုပ်အများဆုံးသော လေဆိပ် အခု ၃၀ တွင် အမေရိကန်မှ ၁၆ ခုပါဝင်ပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် အလုပ်အများဆုံး ဖြစ်သည့် ဟတ်ဖီးဂျက်ဆန် အတ္တလန္တာ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ် အပါအဝင်ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.airports.org/cda/aci_common/display/main/aci_content07_c.jsp?zn=aci&amp;cp=1-5-54-55_666_2__|title=Passenger Traffic 2006 Final|publisher=Airports Council International|date=2007-07-18|accessdate=2007-08-15|archivedate=29 April 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120429000000/http://www.airports.org/cda/aci_common/display/main/aci_content07_c.jsp?zn=aci&amp;cp=1-5-54-55_666_2__}}&lt;/ref&gt;

=== စွမ်းအင် ===
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ စွမ်းအင်ဈေးကွက်မှာ တစ်နှစ်လျှင် ၂၉,၀၀၀ တယ်ရာ ဝပ် နာရီ (terawatt hour) မျှ ရှိသည်။ လူတစ်ဦးချင်း စွမ်းအင်သုံးစွဲမှုနှုန်းမှာ တစ်နှစ်လျှင် ရေနံ ၇.၈တန် နှင့် ညီမျှပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဒသမမြောက် အများဆုံး ဖြစ်သည်။ ၂၀၀၅ ခုနှစ် စာရင်းအရ စွမ်းအင် သုံးစွဲမှုမှာ ဓာတ်ဆီ ၄၀ %၊ ကျောက်မီးသွေး ၂၃ %၊ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ၂၂ % ဖြစ်သည်။ ကျန်ရှိနေသေးသော စွမ်းအင်များကို အဏုမြူစွမ်းအင်နှင့် တဖန်ပြန်လည်သုံးစွဲနိုင်သော စွမ်းအင် (renewable energy) အရင်းအမြစ် များမှ ရရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url= http://www.eia.doe.gov/emeu/aer/pdf/pages/sec1_3.pdf |title= Diagram 1: Energy Flow, 2007 |work=EIA Annual Energy Review 2007 |publisher=U.S. Dept. of Energy, Energy Information Administration |accessdate=June 25, 2008}}&lt;/ref&gt; အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဓာတ်ဆီ သုံးစွဲမှု အများဆုံး နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2174rank.html |title=Rank Order—Oil (Consumption) |publisher=CIA |work=The World Factbook |date=September 6, 2007 |accessdate=September 14, 2007 |archivedate=26 December 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181226073521/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2174rank.html%20 }}&lt;/ref&gt; ဆယ်စုနှစ်များစွာ တိုင်အောင်ပင် အခြားသော ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက အဏုမြူစွမ်းအင် သုံးစွဲမှုမှာ အလွန်နည်းပါးသည်။ အကြောင်းရင်းမှာ ၁၉၇၉ ခုနှစ်က ဖြစ်ပွားခဲ့သော ၃ မိုင်ကျွန်း နျူးကလီးယား မတော်တဆမှု အပြီးတွင် အများပြည်သူမှ အဏုမြူ စွမ်းအင် သုံးစွဲရန် မလိုလား၍ ဖြစ်သည်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ်အတွင်း အဏုမြူ စွမ်းအင် စက်ရုံ ဆောက်လုပ်ရန် လျှောက်ထားမှုများ ရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url= http://www.economist.com/science/displaystory.cfm?story_id=9762843 |title= Atomic Renaissance |work=The Economist |location =London |accessdate=September 6, 2007 |date=September 6, 2007}}&lt;/ref&gt; အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုတွင် တကမ္ဘာလုံး အတိုင်းအတာနှင့် ကျောက်မီးသွေး ၂၇ % ရာခိုင်နှုန်းမျှ ရှိသည်။&lt;ref name=&quot;BPReview&quot;&gt;{{cite web |url= http://www.bp.com/liveassets/bp_internet/globalbp/globalbp_uk_english/reports_and_publications/statistical_energy_review_2007/STAGING/local_assets/downloads/spreadsheets/statistical_review_full_report_workbook_2007.xls |title= BP Statistical Review of World Energy |publisher= British Petroleum |format= XLS |month= June |year= 2007 |accessdate= February 22, 2010 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20090206104056/http://www.bp.com/liveassets/bp_internet/globalbp/globalbp_uk_english/reports_and_publications/statistical_energy_review_2007/STAGING/local_assets/downloads/spreadsheets/statistical_review_full_report_workbook_2007.xls |archivedate= 6 February 2009 }}&lt;/ref&gt;

=== ပညာရေး ===
[[File:University-of-Virginia-Rotunda.jpg|thumb| ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းသော အမေရိကန် ကျောင်းသားများသည် [[သောမတ် ဂျက်ဖာဆင်]] တည်ထောင်ခဲ့သော ဗာဂျီးနီးယား တက္ကသိုလ် ကဲ့သို့သော အများပြည်သူဆိုင်ရာ တက္ကသိုလ်များတွင် ပညာသင်ကြား ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=Public Education for the Common Good |author=Rosenstone, Steven J. |publisher=University of Minnesota |url=http://cla.umn.edu/news/clatoday/summer2002/dean.php |date=2009-12-17 |accessdate=2009-03-06 |archivedate=1 August 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140801114734/http://cla.umn.edu/news/clatoday/summer2002/dean.php }}&lt;/ref&gt;]]

အမေရိကန်ရှိ အများပြည်သူဆိုင်ရာ ကျောင်းများကို ပြည်နယ်နှင့် ဒေသဆိုင်ရာ အစိုးရ အဖွဲ့များမှ ဖွင့်လှစ်ဆောင်ရွက်ကြပြီး ထောက်ပံ့ကြေးများကို ကန့်သတ်ခွဲဝေပေးခြင်းဖြင့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများကို ချမှတ်ကြသည်။ ပြည်နယ်အများစုတွင် ကလေးများသည် ၆ နှစ် သို့ ၇ နှစ်မှစ၍ (သူငယ်တန်း နှင့် ပထမတန်း) ကျောင်းတက်ရန် လိုအပ်ပြီး ၁၈ နှစ်အထိ ကျောင်းတက်ရလေ့ ရှိသည်။ ထိုအချိန်တွင် ယေဘုယျအားဖြင့် ၁၂ တန်းသို့ ရောက်ရှိနေပြီ ဖြစ်ပြီး အထက်တန်း ပညာရေး ပြီးဆုံးပြီ ဖြစ်သည်။ အချို့သော ပြည်နယ်များတွင် ကျောင်းသားများအား ၁၆ နှစ် သို့မဟုတ် ၁၇ နှစ်တွင် ကျောင်းမှ ထွက်ခွင့် ပြုသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://nces.ed.gov/programs/digest/d02/dt150.asp |title=Ages for Compulsory School Attendance... |accessdate = 2007-06-10 |publisher=U.S. Dept. of Education, National Center for Education Statistics}}&lt;/ref&gt; ၁၂% မျှသော ကလေးငယ်တို့သည် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ကျောင်းများနှင့် လူမျိုးဘာသာ ခွဲခြားမှု မရှိသော ပုဂ္ဂလိကကျောင်းများတွင် ပညာသင်ကြားကြသည်။ ၂ % မျှသော ကလေးငယ်များသာ မိမိတို့ အိမ်တွင် ပညာသင်ကြားကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www2.ed.gov/about/offices/list/oii/nonpublic/statistics.html |title=Statistics About Non-Public Education in the United States |accessdate = 2007-06-05 |publisher=U.S. Dept. of Education, Office of Non-Public Education}}&lt;/ref&gt;

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် အောင်မြင်သော အစိုးရနှင့် ပုဂ္ဂလိကပိုင် အဆင့်မြင့် ပညာသင် တက္ကသိုလ် အများအပြား ရှိသည်။ နိုင်ငံတကာတွင် ထင်ရှားသော အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ထိပ်ဆုံး ကျောင်း ၂၀ တွင် အမေရိကန်မှ ကောလိပ်နှင့် တက္ကသိုလ် ၁၃ ခု သို့ ၁၅ ခု ပါဝင်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2010 |title=QS World University Rankings |publisher=Topuniversities |date= |accessdate=2011-07-10 |archivedate=3 April 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110403044940/http://www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2010 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.timeshighereducation.co.uk/world-university-rankings/2010-2011/top-200.html |title=Top 200&amp;nbsp;– The Times Higher Education World University Rankings 2010–2011 |publisher=Timeshighereducation.co.uk |date= |accessdate=2011-07-10}}&lt;/ref&gt; ဒေသခံ ကွန်မျူနတီ ကောလိပ်များလည်း ရှိပြီး ဝင်ခွင့်ရရန် ပိုမိုလွယ်ကူ၍ ပညာသင်ကြားသည့် ကာလ ပိုမို တိုတောင်းကာ ကျောင်းလခလည်း ပို၍ ဈေးနည်းသည်။ ၂၅ နှစ်နှင့် အထက်ရှိသော အမေရိကန်နိုင်ငံသားများတွင် ၈၄.၆ ရာခိုင်နှုန်းမှာ အထက်တန်းပညာရေး အဆင့်ကို ပြီးဆုံးပြီး၊ ၅၂.၆ ရာခိုင်နှုန်းမှာ ကောလိပ်ပညာရေး ရှိကာ၊ ၂၇.၂ ရာခိုင်နှုန်းမှာ ဘွဲ့ရပြီး ၉.၆ ရာခိုင်နှုန်းမှာ ဘွဲ့လွန် ပညာရေး ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.census.gov/prod/2004pubs/p20-550.pdf|title=Educational Attainment in the United States: 2003|publisher=U.S. Census Bureau|accessdate = 2006-08-01}}&lt;/ref&gt; အခြေခံ စာတတ်မြောက်မှုနှုန်းမှာ ၉၉ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;WF&quot; /&gt;&lt;ref&gt;For more detail on U.S. literacy, see [http://nces.ed.gov/NAAL/PDF/2006470.PDF A First Look at the Literacy of America’s Adults in the 21st century], U.S. Department of Education (2003).&lt;/ref&gt; ကုလသမဂ္ဂမှ အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ ပညာရေးဆိုင်ရာ ညွှန်းကိန်းကို ၀.၉၇ အဖြစ်သတ်မှတ်ပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် နံပါတ် ၁၂ နေရာတွင် ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|title=Human Development Indicators|year=2005|publisher=United Nations Development Programme, Human Development Reports|accessdate=2008-01-14|url=http://hdr.undp.org/reports/global/2005/pdf/HDR05_HDI.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070620235428/http://hdr.undp.org/reports/global/2005/pdf/HDR05_HDI.pdf|archivedate=20 June 2007}}&lt;/ref&gt;

=== ကျန်းမာရေး ===
[[File:Aerial view of Texas Medical Center.jpg|thumb|တက္ကဆပ် ကျန်းမာရေး ရုံးသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကြီးဆုံး ကျန်းမာရေးရုံး ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.texmedctr.tmc.edu/root/en/GetToKnow/FactsandFigures/Facts+and+Figures.htm|title=2007 Facts &amp; Figures|accessdate=2008-11-07|publisher=Texas Medical Center|archivedate=23 June 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100623171812/http://www.texmedctr.tmc.edu/root/en/GetToKnow/FactsandFigures/Facts+and+Figures.htm}}&lt;/ref&gt;]]

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ လူတစ်ဦးချင်း သက်တမ်းမှာ ၇၈.၄ နှစ်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံပေါင်း ၂၂၁ နိုင်ငံတွင် နံပါတ် ၅၀ နေရာတွင် ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2102rank.html|title=Country Comparison: Life Expectancy at Birth|publisher=CIA|work=The World Factbook|accessdate=2011-10-25|archivedate=2 January 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180102233121/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2102rank.html}}&lt;/ref&gt; ၁၉၈၇ ခုနှစ်တွင် တကမ္ဘာလုံး၌ အဆင့် ၁၁ ရှိခဲ့သော်လည်း အဝလွန်နှုန်း တိုးတက်လာခြင်း နှင့် ကမ္ဘာ၏ အခြားသောနေရာများတွင် ကျန်းမာရေး တိုးတက်လာခြင်းတို့ကြောင့် အဆင့်လျော့ကျ သွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite news|author=MacAskill, Ewen|url=http://www.guardian.co.uk/world/2007/aug/13/usa.ewenmacaskill |title=US Tumbles Down the World Ratings List for Life Expectancy|date=2007-08-13 |work= Guardian|accessdate = 2007-08-15|location=London}}&lt;/ref&gt; ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် အရွယ်ရောက်ပြီးသူ အားလုံး၏ ၃ပုံ ၁ပုံမှာ အဝလွန်လျက် ရှိပြီး ကျန်ရှိသူများထဲမှ ၃ ပုံ ၁ပုံမှာ ပုံမှန်ထက် ပို၍ ဝကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.cdc.gov/nchs/products/pubs/pubd/hestats/overweight/overwght_adult_03.htm |title=Prevalence of Overweight and Obesity Among Adults: United States, 2003–2004 |accessdate = 2007-06-05 |publisher=Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Health Statistics}}&lt;/ref&gt; ရာစုနှစ်၏ နောက်ဆုံး ၄ပုံ ၁ ပုံအတွင်း အဝလွန်နှုန်းမှာ ၂ ဆမျှ မြင့်တက်ခဲ့ပြီး စက်မှုထွန်းကားသော နိုင်ငံများတွင် အမြင့်ဆုံး ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite book | author= Schlosser, Eric | year = 2002 | title = Fast Food Nation | url= https://archive.org/details/fastfoodnationti00eric | publisher = Perennial | location = New York| isbn = 0-06-093845-5 |page = [https://archive.org/details/fastfoodnationti00eric/page/240 240] }}&lt;/ref&gt; ကျန်းမာရေး ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူများ၏ အဆိုအရ အဝလွန်မှုနှင့် ဆက်စပ်နေသော [[ဆီးချိုအမျိုးအစား-၂]] ဖြစ်ပွားသူမှာ အလျှင်အမြန် တိုးတက်များပြားလျက် ရှိကြောင်း သိရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://atvb.ahajournals.org/cgi/content/full/25/12/2451#R3-101329 |title=Fast Food, Central Nervous System Insulin Resistance, and Obesity|year=2005 |accessdate = 2007-06-17|work= [[Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology]]|publisher=American Heart Association}}&lt;/ref&gt; မွေးကင်းစ ကလေးသူငယ် သေဆုံးမှုနှုန်းမှာ လူ ၁၀၀၀ လျှင် ၆.၀၆ ဦး ရှိသဖြင့် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုအား နိုင်ငံပေါင်း ၂၂၂ နိုင်ငံတွင် နံပါတ် ၁၇၆ နေရာ၌ ရှိနေစေပြီး အနောက်ဥရောပ နိုင်ငံအားလုံးထက် ပို၍ မြင့်မားသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2091rank.html|title=Country Comparison: Infant Mortality Rate|publisher=CIA|work=The World Factbook|accessdate=2011-10-25|archivedate=7 February 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180207062332/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2091rank.html}}&lt;/ref&gt;

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သုံးစွဲမှုနှုန်းမှာ အခြားနိုင်ငံများနှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် လူတစ်ဦးချင်း အနေနှင့် လည်းကောင်း၊ ဂျီဒီပီ၏ ရာခိုင်နှုန်းအနေနှင့် လည်းကောင်း အခြားနိုင်ငံများထက် ပို၍ မြင့်မားသည်။&lt;ref&gt;''OECD Health Data 2000: A Comparative Analysis of 29 Countries'' [CD-ROM] (OECD: Paris, 2000). See also {{cite web|url=http://dll.umaine.edu/ble/U.S.+HCweb.pdf|title=The U.S. Healthcare System: The Best in the World or Just the Most Expensive??year=2001|accessdate=2006-11-29|publisher=University of Maine|archivedate=18 November 2006|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061118234952/http://dll.umaine.edu/ble/U.S.+HCweb.pdf}}&lt;/ref&gt; [[ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့]]မှ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ကျန်းမာရေးစနစ်အား ကမ္ဘာပေါ်တွင် အလျင်မြန်ဆုံး တုံ့ပြန်နိုင်သည့် နိုင်ငံ အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့ သော်လည်း အားလုံးပေါင်း အကျိုး သက်ရောက်နိုင်မှု အနေနှင့် အဆင့် ၃၇ သာလျှင် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။

ကျန်းမာရေးနှင့်ဆိုင်သော အာမခံများကို အစိုးရနှင့် ပုဂ္ဂလိကမှ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြပြီး အခြားသော ဖွံ့ဖြိုးပြီး နိုင်ငံများကဲ့သို့ အားလုံးအတွက် ကျန်းမာရေး အာမခံ ရှိသည် မဟုတ်ပေ။ ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် ပုဂ္ဂလိက အာမခံ မှ ၃၆ ရာခိုင်နှုန်းသော ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သုံးစွဲမှုများကို ပေးချေခဲ့ပြီး၊ မိမိဘာသာ အိတ်ကပ် အတွင်းမှ စိုက်ထုတ် သုံးစွဲမှုမှာ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းမျှ ရှိကာ၊ ဖက်ဒရယ်၊ ပြည်နယ်နှင့် ဒေသဆိုင်ရာ အစိုးရများမှ ၄၄ % မျှ ပေးချေခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;CDC H&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.cdc.gov/nchs/data/hus/hus06.pdf|title=Health, United States, 2006|accessdate = 2006-11-24 |publisher=Centers for Disease Control, National Center for Health Statistics}}&lt;/ref&gt; ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် ၄၆.၆ သန်း သို့မဟုတ် လူဦးရေ၏ ၁၅.၉% မျှသော အမေရိကန် ပြည်သူတို့တွင် ကျန်းမာရေး အာမခံ မရှိသဖြင့် ၂၀၀၁ ခုနှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၅.၄သန်းမျှ ပိုများသည်။ ထိုသို့ များပြား လာရခြင်း၏ အဓိက အကြောင်းရင်းမှာ အလုပ်ရှင်များက ကျန်းမာရေး အာမခံပေးမှု လျော့နည်းလာသောကြောင့် ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;CBPP&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.cbpp.org/cms/?fa=view&amp;id=629|title=Poverty Remains Higher, and Median Income for Non-Elderly Is Lower, Than When Recession Hit Bottom: Poor Performance Unprecedented for Four-Year Recovery Period|publisher=Center for Budget and Policy Priorities|date =2006-09-01|accessdate = 2007-06-24}}&lt;/ref&gt; ကျန်းမာရေး အာမခံ မရှိသော ပြည်သူများနှင့် ကျန်းမာရေး အာမခံ မလုံလောက်သော ပြည်သူများနှင့် ဆိုင်သော ကိစ္စမှာ အဓိက နိုင်ငံရေး ပြဿနာ တစ်ခု ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite news|author=Abelson, Reed|url=http://www.nytimes.com/2008/06/10/health/policy/10health.html|title=Ranks of Underinsured Are Rising, Study Finds|date= 2008-06-10|work=New York Times|accessdate=2008-10-25}} {{cite journal|author=Blewett, Lynn A. et al.|title=How Much Health Insurance Is Enough? Revisiting the Concept of Underinsurance|year= 2006|work=Medical Care Research and Review|volume=63|issue=6|pages=663–700|doi=10.1177/1077558706293634|journal=Medical Care Research and Review|pmid=17099121|month=Dec|first1=LA|first2=A|first3=TJ|issn=1077-5587}}&lt;/ref&gt; ၂၀၀၉ ခုနှစ် လေ့လာမှု အရ ကျန်းမာရေး အာမခံ မရှိမှုကြောင့် တစ်နှစ်လျှင် သေဆုံးရသော လူပေါင်း၏ ၄၅,၀၀၀ ခန့် သေဆုံးရသည်ဟု ခန့်မှန်းကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite news|author=Park, Madison |url=http://www.cnn.com/2009/HEALTH/09/18/deaths.health.insurance/index.html?eref=rss_latest|title=45,000 American Deaths Associated with Lack of Insurance |publisher=CNN|date=2009-09-18|accessdate = 2009-10-01}}&lt;/ref&gt; ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် မက်ဆာချူးဆက်ပြည်နယ် မှ လူတိုင်းတွင် ကျန်းမာရေး အာမခံ ရှိစေရန် ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{cite news|author=Fahrenthold, David A.|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/04/04/AR2006040401937.html|title= Mass. Bill Requires Health Coverage|date= 2006-04-05|work=Washington Post|accessdate=2007-06-19}}&lt;/ref&gt; ၂၀၁၀ ခုနှစ် အစောပိုင်း၌ ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သော ဖက်ဒရယ်အစိုးရ၏ ဥပဒေအရ ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် တစ်နိုင်ငံလုံးရှိ လူတိုင်း အားလုံးနီးပါးတွင် ကျန်းမာရေး အာမခံ ရှိစေမည် ဖြစ်သည်။

== ရာဇဝတ်မှုနှင့် တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေး ==
[[File:Ford Crown Victoria 1.JPG|thumb|အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုတွင် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကို ဒေသခံ ရဲအဖွဲ့များက ဆောင်ရွက်သည်။ နယူးယောက်မြို့တော် ရဲဌာနသည် တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် အကြီးဆုံး ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://bjs.ojp.usdoj.gov/content/pub/pdf/lpd03.pdf|title=Local Police Departments, 2003|publisher=U.S. Dept. of Justice, Bureau of Justice Statistics|date=May 2006|accessdate=2011-12-07|archivedate=16 July 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110716170620/http://bjs.ojp.usdoj.gov/content/pub/pdf/lpd03.pdf}}&lt;/ref&gt;]]

အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုတွင် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကို ဒေသခံ ရဲအဖွဲ့များနှင့် မြို့ဝန်ဌာန (sheriff's departments) မှ ဆောင်ရွက်သည်။ ပြည်နယ်ရဲ အဖွဲ့မှာ ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော လုပ်ငန်းဆောင်တာများကို ဆောက်ရွက်ကြသည်။ အက်ဖ်ဘီအိုင် နှင့် ယူအက်စ် မာရှယ် ဆားဗစ် ကဲ့သို့သော ဖက်ဒရယ် အေဂျင်စီများမှာ ပိုမို အထူးပြုသော တာဝန်များကို ထမ်းဆောင်ကြသည်။ ဖက်ဒရယ် အဆင့်နှင့် ပြည်နယ်များတွင် တရားရေးဌာနများသည် သာတူညီမျှ တရားစီရင်ရေး စနစ်ကို ကျင့်သုံးကြသည်။ ပြည်နယ် တရားရုံးများမှ ရာဇဝတ်မှု အများစုကို စီရင်လေ့ ရှိပြီး ဖက်ဒရယ် တရားရုံးများမှ အချို့သော အမှုအခင်း အမျိုးအစားများကို ကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်လေ့ ရှိသည့်အပြင် ပြည်နယ် တရားရုံးများမှ တက်လာသော အချို့သော အယူခံဝင်မှုများကို ဆောင်ရွက်ကြသည်။ မူးယစ်ဆေးဝါးကို ဖက်ဒရယ် ဥပဒေအရ တားဆီးထားသော်လည်း အချို့သော ပြည်နယ်များသည် မူးယစ်ဆေးဝါးကို တရားဝင် သုံးစွဲခွင့်ပြုသော ဥပဒေများကို ဖက်ဒရယ်စနစ်နှင့် ဆန့်ကျင်၍ ပြဋ္ဌာန်းရန် ကြိုးပမ်းလေ့ ရှိသည်။ ဆေးလိပ်သောက်နိုင်သည့် အသက် ကန့်သတ်ချက်မှာ ၁၈ နှစ်ဖြစ်ပြီး အရက်သောက်နိုင်သည့် အသက်ကန့်သတ်ချက်မှာ ၂၁ နှစ် ဖြစ်သည်။

ဖွံ့ဖြိုးပြီး နိုင်ငံများထဲတွင် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုသည် ပျမ်းမျှအဆင့်ထက် ပိုသော အကြမ်းဖက် ရာဇဝတ်မှုများ ဖြစ်ပွားလေ့ ရှိပြီး သေနတ်ကိုင် အကြမ်းဖက်မှုနှင့် လူသတ်မှုများ များပြားသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.unodc.org/pdf/crime/eighthsurvey/8sv.pdf|title=Eighth United Nations Survey of Crime Trends and Operations of Criminal Justice Systems (2001–2002) |publisher=United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC) |date = 2005-03-31|accessdate=2008-05-18}}&lt;/ref&gt; ၂၀၀၉ ခုနှစ် စာရင်းအရ လူ ၁ သိန်းလျှင် လူသတ်မှု ၅ မှုမျှ ဖြစ်ပွားပြီး ၂၀၀၀ ခုနှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၁၀.၄% ကျဆင်းလာခြင်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www2.fbi.gov/ucr/cius2009/offenses/violent_crime/murder_homicide.html|title=Murder|work=Crime in the United States 2009|publisher=FBI|month=September|year=2010|accessdate=2011-07-23|archive-date=9 May 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120509211957/http://www2.fbi.gov/ucr/cius2009/offenses/violent_crime/murder_homicide.html}}&lt;/ref&gt; သေနတ်ကိုင်ဆောင်ခွင့် နှင့် ဆိုင်သော ကိစ္စမှာ နိုင်ငံရေးအရ အငြင်းပွားမှု များပြားသော ကိစ္စတစ်ရပ် ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် တရားဝင် မှတ်တမ်းဖြင့် အကျဉ်းချမှု အများဆုံးနိုင်ငံ &lt;ref name=&quot;SP&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.sentencingproject.org/doc/publications/inc_newfigures.pdf|title=New Incarceration Figures: Thirty-Three Consecutive Years of Growth|month=December|year=2006|accessdate=2007-06-10|publisher=Sentencing Project|archivedate=10 April 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160410214453/http://www.sentencingproject.org/doc/publications/inc_newfigures.pdf}}&lt;/ref&gt; နှင့် အကျဉ်းသား ဦးရေ အများဆုံးနိုင်ငံ&lt;ref&gt;{{cite web |author=Walmsley, Roy |url=http://www.kcl.ac.uk/depsta/rel/icps/world-prison-population-list-2005.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070628215935/http://www.kcl.ac.uk/depsta/rel/icps/world-prison-population-list-2005.pdf |archivedate=28 June 2007 |title=World Prison Population List |year=2005 |accessdate=2007-10-19 |publisher=King's College London, International Centre for Prison Studies }} For the latest data, see {{cite web|url=http://www.kcl.ac.uk/depsta/rel/icps/worldbrief/north_america_records.php?code=190|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070804061423/http://www.kcl.ac.uk/depsta/rel/icps/worldbrief/north_america_records.php?code=190|archivedate=4 August 2007|title=Prison Brief for United States of America|date=2006-06-21|accessdate=2007-10-19|publisher=King's College London, International Centre for Prison Studies}} For other estimates of the incarceration rate in China and North Korea see {{cite web|author=Adams, Cecil|url=http://www.straightdope.com/columns/read/2494/does-the-united-states-lead-the-world-in-prison-population|title=Does the United States Lead the World in Prison Population?|date=2004-02-06|accessdate=2007-10-11|publisher=The Straight Dope}}&lt;/ref&gt; ဖြစ်သည်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ် အစပိုင်းတွင် အကျဉ်းကျနေသူ ၂.၃ သန်းမျှ ရှိပြီး လူ၁၀၀ လျှင် ၁ ယောက်နှုန်းထက် ပိုများသည်။ လက်ရှိနှုန်းသည် ၁၉၈၀ ခုနှစ်မှ စာရင်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် ၇ ဆမျှ ပိုများသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.ojp.usdoj.gov/bjs/glance/tables/incrttab.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070611192107/http://www.ojp.usdoj.gov/bjs/glance/tables/incrttab.htm |archivedate=11 June 2007 |title=Incarceration Rate, 1980–2005 |year=2006 |accessdate=2007-06-10 |publisher=U.S. Dept. of Justice, Bureau of Justice Statistics }}&lt;/ref&gt; အိုအီးစီဒီ နိုင်ငံများတွင် ဒုတိယမြောက်အများဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်သော [[ပိုလန်နိုင်ငံ]]နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၃ ဆမျှ ပိုများသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.prisonstudies.org/info/downloads/wppl-8th_41.pdf|title=World Prison Population List (8th edition)|year=2009|accessdate=2011-07-23|publisher=King's College London, International Centre for Prison Studies|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110726170615/http://www.prisonstudies.org/info/downloads/wppl-8th_41.pdf|archivedate=26 July 2011}}&lt;/ref&gt; အာဖရိကန်-အမေရိကန်များ၏ အကျဉ်းကျမှုနှုန်းမှာ လူဖြူများထက် ၆ ဆမျှ ပိုများပြီး စပိန်အနွယ်များထက် ၃ ဆမျှ ပိုများသည်။&lt;ref name=&quot;SP&quot;/&gt; အကျဉ်းကျသူ ဤမျှ များပြားရခြင်းမှာ ဖက်ဒရယ် အစိုးရ၏ အမိန့်ချမှတ်မှုဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့် သက်ဆိုင်သော ပေါ်လစီများကြောင့် ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;SP&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;HRW&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.hrw.org/legacy/reports/2000/usa/Rcedrg00-05.htm |title=The Impact of the War on Drugs on U.S. Incarceration |month=May | year=2000 |accessdate = 2007-06-10 |publisher=Human Rights Watch}}&lt;/ref&gt;

အနောက်နိုင်ငံ အများစုတွင် သေဒဏ်ပေးခြင်းကို ဖျက်သိမ်းပြီး ဖြစ်သော်လည်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ပြည်နယ် ၃၄ခု တွင် အချို့သော အစိုးရ နှင့် စစ်ရေးဆိုင်ရာ ပြစ်မှုများအတွက် သေဒဏ်ပေးခြင်းကို ခွင့်ပြုထားသည်။ ၁၉၇၆ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန် တရားရုံးချုပ်မှ ၄ နှစ်ကြာမျှ ဆိုင်းငံ့ထားသော သေဒဏ်ပေးခြင်းကို ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းပြီးနောက်တွင် လူ ၁၀၀၀ ကျော်ကို ကွပ်မျက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.deathpenaltyinfo.org/executions-united-states-2007|title=Executions in the United States in 2007|accessdate=2007-06-15|publisher=Death Penalty Information Center|archivedate=7 September 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080907020938/http://www.deathpenaltyinfo.org/executions-united-states-2007}}&lt;/ref&gt; ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ပဉ္စမမြောက် အများဆုံး သေဒဏ်ပေးမှု ရှိခဲ့ပြီး [[တရုတ်နိုင်ငံ]]၊ [[အီရန်နိုင်ငံ]]၊ [[မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံ]] နှင့် [[ယီမင်နိုင်ငံ]] တို့၏ နောက်မှ လိုက်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.deathpenaltyinfo.org/death-penalty-international-perspective#interexec |title=Executions Around the World|accessdate = 2011-07-23|year=2010 |publisher=Death Penalty Information Center}}&lt;/ref&gt; ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် နယူးဂျာစီပြည်နယ်သည် ပထမဆုံး အနေနှင့် သေဒဏ်ပေးခြင်းကို ဥပဒေပြဋ္ဌာန်း ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး ၁၉၇၆ ခုနှစ် တရားရုံးချုပ်၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အပြီး တွင် ပထမဆုံး ဥပဒေပြဋ္ဌာန်း ဖျက်သိမ်းခဲ့သော ပြည်နယ် ဖြစ်သည်။ နယူးမက္ကဆီကိုပြည်နယ်မှ ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး [[အီလီနွိုင်းပြည်နယ်]]မှ ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် ဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;QuinnSignsAbolition&quot;&gt;{{cite news|url=http://newsblogs.chicagotribune.com/clout_st/2011/03/quinn-signs-death-penalty-ban-commutes-15-death-row-sentences-to-life.html|title=Quinn Signs Death Penalty Ban, Commutes 15 Death Row Sentences to Life|date=2011-03-09|accessdate=2011-03-09|newspaper=[[Chicago Tribune]]}}&lt;/ref&gt;

== လူဦးရေပျံ့နှံ့ နေထိုင်မှု ==
[[File:Census-2000-Data-Top-US-Ancestries-by-County.svg|thumb|320px|ဒေသအလိုက် အများဆုံးသော လူမျိုးစုများ၊ ၂၀၀၀ ခုနှစ်]]
{|class=&quot;infobox&quot; style=&quot;font-size: 90%; border: 1px solid #999; float: right; margin-left: 1em; width: 240px;&quot;
|- style=&quot;background:#f5f5f5;&quot;
! colspan=&quot;2&quot; | လူမျိုး (၂၀၁၀)&lt;ref name=&quot;Cen2010Summary&quot;&gt;{{cite web|url=http://2010.census.gov/2010census/data/|title=2010 Census Data|publisher=U.S. Census Bureau|accessdate=2011-03-29|archivedate=6 July 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110706203009/http://2010.census.gov/2010census/data/}}&lt;/ref&gt;
|-
| လူဖြူ || style=&quot;text-align: center;&quot; |၇၂.၄%
|-
| လူမည်း/ အာဖရိကန်-အမေရိကန် || style=&quot;text-align: center;&quot; |၁၂.၆%
|-
| အာရှသား || style=&quot;text-align: center;&quot; |၄.၈%
|-
| အမေရိကန် လူနီများနှင့် အလာစကာ ရှေးဦးနေထိုင်သူများ || style=&quot;text-align: center;&quot; |၀.၉%
|-
| ဟာဝိုင်အီ ရှေးဦးနေထိုင်သူများ နှင့် ပစိဖိတ်ကျွန်းသားများ|| style=&quot;text-align: center;&quot; |၀.၂%
|-
| အခြား|| style=&quot;text-align: center;&quot; |၆.၂%
|-
| လူမျိုး ၂ မျိုး နှင့် အထက်|| style=&quot;text-align: center;&quot; | ၂.၉%
|-
| ဟစ်စပန်းနစ်/ လက်တီနို (''of any race'') || style=&quot;text-align: center;&quot; |၁၆.၃%
|}

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု သန်းခေါင်စာရင်း ဗျူရို၏ ခန့်မှန်းမှုအရ အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ လက်ရှိ လူဦးရေကို ၃၁၃,၅၁၂,၀၀၀ ဦး ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းကြပြီး တရားမဝင် ဝင်ရောက်နေထိုင်သူ ၁၁.၂ သန်းကိုပါ ထည့်တွက်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web| url = http://www.cis.org/articles/2008/back808.pdf| author = Camarota, Steven A., and Karen Jensenius| title = Homeward Bound: Recent Immigration Enforcement and the Decline in the Illegal Alien Population| month = July| year = 2008| publisher = Center for Immigration Studies| accessdate = 2008-08-06| archiveurl = https://web.archive.org/web/20080809030605/http://www.cis.org/articles/2008/back808.pdf| archivedate = 9 August 2008}}&lt;/ref&gt; ၁၉၀၀ ပြည့်နှစ်တွင် လူဦးရေ ၇၆ သန်းမျှသာ ရှိသော်လည်း ၂၀ ရာစုအတွင်း အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ လူဦးရေမှာ ၄ဆမျှ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.census.gov/prod/2005pubs/06statab/pop.pdf |format=PDF|title=Statistical Abstract of the United States |publisher=[[United States Census Bureau]]}}&lt;/ref&gt; ကမ္ဘာပေါ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံ နှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့ ပြီးလျှင် လူဦးရေ အများဆုံး ဖြစ်ပြီး အဓိက စက်မှုဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများတွင် လူဦးရေ တိုးတက်မှု အမြန်ဆုံးရှိသော တစ်ခုတည်းသောနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;PRC&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.prcdc.org/summaries/uspopperspec/uspopperspec.html|title=Executive Summary: A Population Perspective of the United States|publisher=Population Resource Center|month=May|year=2000|accessdate=2007-12-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070604165856/http://www.prcdc.org/summaries/uspopperspec/uspopperspec.html|archivedate=4 June 2007}}&lt;/ref&gt; မွေးဖွားမှုနှုန်းမှာ လူ ၁၀၀၀ လျှင် ၁၃.၈၂ သာရှိပြီး ကမ္ဘာ့ပျမ်းမျှ မွေးဖွားမှုနှုန်း၏ အောက်တွင် ရှိသော်လည်း လူဦးရေ တိုးတက်မှုနှုန်းမှာ အကောင်းဘက်တွင် ရှိပြီး ၁% မျှ ရှိကာ အခြားသော ဖွံ့ဖြိုးပြီး နိုင်ငံ အတော်များများထက် သိသိသာသာ ပို၍ များသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2054rank.html|title=Rank Order—Birth Rate|publisher=CIA|work=The World Factbook|year=2009|accessdate=2009-10-11|archivedate=10 March 2013|archiveurl=https://www.webcitation.org/6F0FiNNzQ?url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2054rank.html}}&lt;/ref&gt; ၂၀၁၁ ဘဏ္ဍာရေးနှစ် အတွင်း ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူ ၁ သန်းခန့်အား အမြဲတမ်း နေထိုင်သူ အဆင့် သတ်မှတ်ပေးခဲ့ပြီး အများစုမှာ မိသားစု ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေး ပေါ်လစီဖြင့် ရရှိခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;LPR&quot;&gt;[http://www.dhs.gov/xlibrary/assets/statistics/publications/lpr_fr_2011.pdf “U.S. Legal Permanent Residents: 2011”]. [[Office of Immigration Statistics]] ''Annual Flow Report.''&lt;/ref&gt; မက္ကဆီကိုနိုင်ငံသည် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူ အများဆုံး ပြောင်းရွှေ့လာရာ နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ၁၉၉၈ ခုနှစ်မှစ၍ တရုတ်နိုင်ငံ၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ နှင့် ဖိလစ်ပိုင် နိုင်ငံတို့သည် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူ အများဆုံး လာရောက်ရာ နိုင်ငံများအဖြစ် နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း ရှိနေခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url = http://www.dhs.gov/files/statistics/publications/LPR07.shtm|title=Persons Obtaining Legal Permanent Resident Status by Region and Country of Birth: Fiscal Years 1998 to 2007 (Table 3)|publisher=U.S. Dept. of Homeland Security|accessdate=2008-09-06}}&lt;/ref&gt;

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် လူမျိုးပေါင်းစုံ ရှိပြီး လူဦးရေ ၁ သန်းကျော်သော မျိုးနွယ်ဆက် မတူညီသော မျိုးနွယ်စု ၃၁ ခု ရှိသည်။&lt;ref name=&quot;An2000&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.census.gov/prod/2004pubs/c2kbr-35.pdf|title=Ancestry 2000|publisher=U.S.Census Bureau|month=June|year=2004|accessdate=2007-06-13}}&lt;/ref&gt; လူဖြူများမှာ အများဆုံး လူမျိုးဖြစ်ပြီး ဂျာမန်အမေရိကန်များ၊ အင်္ဂလိပ် အမေရိကန်များ နှင့် အိုင်းရစ်ရှ် အမေရိကန်များ ပါဝင်သဖြင့် နိုင်ငံအတွင်း လူဦးရေ အများဆုံးသော မျိုးနွယ်ဆက် အစုအဖွဲ့ ၄ ခုမှ ၃ ခု ပါဝင်သည်။&lt;ref name=&quot;An2000&quot;/&gt; အာဖရိကန် အမေရိကန်များမှာ နိုင်ငံအတွင်း လူဦးရေ အများဆုံးသော လူနည်းစုအဖွဲ့ဝင် လူမျိုးစု ဖြစ်ပြီး မျိုးနွယ်ဆက် အစုများတွင် တတိယမြောက် အများဆုံး အစုအဖွဲ့ ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;An2000&quot;/&gt; အာရှ အမေရိကန်များမှာ ဒုတိယမြောက် လူဦးရေ အများဆုံးသော လူနည်းစု အဖွဲ့ဝင် လူမျိုးစုဖြစ်သည်။ အာရှ အမေရိကန်များတွင် လူဦးရေ အများဆုံး လူမျိုး ၂ ခုမှာ တရုတ်-အမေရိကန် များနှင့် ဖိလစ်ပိုင်-အမေရိကန်များ ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;An2000&quot;/&gt; ၂၀၁၀ ခုနှစ် စာရင်းအရ အမေရိကန် လူဦးရေတွင် ၅.၂ သန်းမှာ အင်ဒီးယန်း လူနီများနှင့် အလက်စကာ ရှေးဦးနေထိုင်သူများမှ ဆင်းသက်လာသူများ ဖြစ်ပြီး (၂.၉ သန်းမှာ ထိုလူမျိုးစု စင်စစ်များဖြစ်သည်။) ၁.၂ သန်းသော လူဦးရေမှာ ဟာဝိုင်အီ ရှေးဦး နေထိုင်သူများနှင့် ပစိဖိတ်ကျွန်းသားများမှ ဆင်းသက်လာသူများ ဖြစ်သည်။ (၀.၅ သန်းမှာ လူမျိုးစု စင်စစ် ဖြစ်သည်။)&lt;ref name=&quot;Cen2010Race&quot;&gt;{{cite web|author=Humes, Karen R., Nicholas A. Jones, and Roberto R. Ramirez|url=http://www.census.gov/prod/cen2010/briefs/c2010br-02.pdf|title=Overview of Race and Hispanic Origin: 2010| publisher = U.S. Census Bureau| date = March 2011| accessdate = 2011-03-29}}&lt;/ref&gt;သန်းခေါင် စာရင်းအတွင်း လူဦးရေ ၁၉ သန်းကျော်ကို အခြားလူမျိုးစုများဟု ထည့်သွင်းသတ်မှတ်ခဲ့ပြီး ထိုသူများမှာ အဓိက မျိုးနွယ်စုကြီး ငါးခု အတွင်း ထည့်သွင်းရေတွက်ခြင်း မပြုနိုင်သူများ ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;Cen2010Race&quot;/&gt;

ဟစ်စပန်းနစ် နှင့် လာတီနို အမေရိကန်များ၏ လူဦးရေ တိုးပွားမှုမှာ အဓိက လူဦးရေ ပြောင်းလဲမှု ပင် ဖြစ်သည်။ ၅၀.၅ သန်းသော အမေရိကန်များမှာ ဟစ်စပန်းနစ် မှ ဆင်းသက်လာသူများဖြစ်ပြီး&lt;ref name=&quot;Cen2010Race&quot;/&gt; သန်းခေါင်စာရင်း ဗျူရိုမှာ တူညီသော မျိုးနွယ်စု လက္ခဏာများကို ဝေမျှ ပိုင်ဆိုင် ထားကြသည်ဟု ဆိုထားသည်။ ၆၄ ရာခိုင်နှုန်းသော ဟစ်စပန်းနစ်- အမေရိကန်များမှာ မက္ကဆီကို မျိုးနွယ်ဆက်များ ဖြစ်ကြသည်။&lt;ref name=CB2007&gt;{{cite web | url = http://factfinder.census.gov/servlet/DTTable?_bm=y&amp;-ds_name=ACS_2007_1YR_G00_&amp;-CONTEXT=dt&amp;-mt_name=ACS_2007_1YR_G2000_B03001&amp;-redoLog=true&amp;-geo_id=01000US&amp;-geo_id=04000US48&amp;-format=&amp;-_lang=en&amp;-SubjectID=15233304 | title = B03001. Hispanic or Latino Origin by Specific Origin | work = 2007 American Community Survey | publisher = U.S. Census Bureau | accessdate = 2008-09-26 | archivedate = 12 February 2020 | archiveurl = https://archive.today/20200212040125/http://factfinder.census.gov/servlet/DTTable?_bm=y&amp;-ds_name=ACS_2007_1YR_G00_&amp;-CONTEXT=dt&amp;-mt_name=ACS_2007_1YR_G2000_B03001&amp;-redoLog=true&amp;-geo_id=01000US&amp;-geo_id=04000US48&amp;-format=&amp;-_lang=en&amp;-SubjectID=15233304 }}&lt;/ref&gt; ၂၀၀၀ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၀ ခုနှစ်အတွင်း ဟစ်စပန်းနစ် ဦးရေမှာ ၄၃% မျှ တိုးတက်လာခဲ့ပြီး ဟစ်စပန်းနစ် မဟုတ်သော လူဦးရေမှာ ၄.၉%သာ တိုးတက်လာခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Cen2010Summary&quot;/&gt; ထိုတိုးတက်မှု၏ အများစုမှာ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်လာမှုများကြောင့် ဖြစ်သည်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ် စာရင်းအရ အမေရိကန် လူဦးရေ၏ ၁၂.၆ ရာခိုင်နှုန်းမှာ နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်များတွင် မွေးဖွားကြသူများ ဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့ထဲမှ ၅၄%မှာ လက်တင်အမေရိကတွင် မွေးဖွားသူများ ဖြစ်ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.census.gov/prod/2008pubs/09statab/pop.pdf|publisher=U.S. Census Bureau|work=Statistical Abstract of the United States 2009| title=Tables 41 and 42—Native and Foreign-Born Populations|accessdate = 2009-10-11}}&lt;/ref&gt; မွေးဖွားမှုနှုန်းမှာလည်း အခြား သက်ဆိုင်သော အချက်တစ်ချက်ပင် ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၀ ခုနှစ် စာရင်းအရ ဟစ်စပန်းနစ် အမျိုးသမီးတစ်ဦးသည် သူမ၏ ဘဝသက်တမ်း တလျှောက်တွင် ပျမ်းမျှအားဖြင့် ကလေး ၂.၄ ဦးနှုန်း မွေးဖွားလေ့ ရှိပြီး ဟစ်စပန်းနစ် မဟုတ်သော လူမည်း အမျိုးသမီးများမှာ ၁.၈ဦးနှုန်း မွေးဖွားကာ ဟစ်စပန်းနစ် မဟုတ်သော လူဖြူ အမျိုးသမီးများမှာ ၁.၈ဦးနှုန်းသာ မွေးဖွားကြသည်။ (ပြန်လည် အစားထိုးနှုန်း ၂.၁ ဦးနှုန်း၏ အောက်တွင် ရှိသည်။)&lt;ref&gt;{{cite web|author=Hamilton, Brady E., Joyce A. Martin, and Stephanie J. Ventura | url = http://www.cdc.gov/nchs/data/nvsr/nvsr60/nvsr60_02.pdf | title = Births: Preliminary Data for 2010 | work = National Vital Statistics Reports, Volume 60, Number 2 | publisher = U.S. Dept. of Health and Human Services|date=2011-11-17 | accessdate = 2012-04-16}}&lt;/ref&gt; လူနည်းစု လူမျိုးစု (သန်းခေါင်စာရင်း အဖွဲ့၏ အဆိုအရ ဟစ်စပန်းနစ် မဟုတ်သူနှင့် လူဖြူမဟုတ်သော အခြားလူမျိုးစုများ) များ၏ လူဦးရေမှာ ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် ၃၆.၃% ရှိပြီး&lt;ref&gt;[http://2010.census.gov/news/releases/operations/cb11-cn123.html US Census Bureau: &quot;U.S. Census Bureau Delivers Final State 2010 Census Population Totals for Legislative Redistricting&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120514153207/http://2010.census.gov/news/releases/operations/cb11-cn123.html |date=14 May 2012 }} see custom table, 2nd worksheet&lt;/ref&gt; ကလေးသူငယ်များ၏ ၅၀% ခန့်မှာ အသက် ၁ နှစ်အောက်တွင် ရှိကာ&lt;ref&gt;{{cite news|author=El Nasser, Haya|url=http://www.usatoday.com/news/parenting-family/babies/story/2011-08-25/Minority-babies-almost-the-majority/50127816/1|title=Minority babies almost the majority|date=2011-08-24|work=USA TODAY|accessdate=2011-10-17|archivedate=18 April 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120418144917/http://www.usatoday.com/news/parenting-family/babies/story/2011-08-25/Minority-babies-almost-the-majority/50127816/1}}&lt;/ref&gt; ၂၀၄၂ ခုနှစ်တွင် လူများစု လူမျိုးစု အဖြစ် ပြောင်းလဲရောက်ရှိလာနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.census.gov/Press-Release/www/releases/archives/population/012496.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080822044429/http://www.census.gov/Press-Release/www/releases/archives/population/012496.html|archivedate=22 August 2008|title=An Older and More Diverse Nation by Midcentury|publisher=U.S. Census Bureau|date=2008-08-14|accessdate=2008-09-06}}&lt;/ref&gt;

၈၂% သော အမေရိကန်များသည် မြို့ပြများနှင့် မြို့ပြများ၏ ဆင်ခြေဖုံးများတွင် နေထိုင်ကြပြီး&lt;ref name=&quot;WF&quot;/&gt; ၎င်းတို့ထဲမှ တစ်ဝက်ခန့်မှာ လူဦးရေ ၅ သောင်းကျော်သော မြို့ကြီးများတွင် နေထိုင်ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web| url = http://factfinder.census.gov/servlet/GCTTable?_bm=y&amp;-state=gct&amp;-ds_name=DEC_2000_SF1_U&amp;-_box_head_nbr=GCT-P1&amp;-mt_name=&amp;-_caller=geoselect&amp;-geo_id=&amp;-format=US-1&amp;-_lang=en| title = United States—Urban/Rural and Inside/Outside Metropolitan Area (GCT-P1. Population, Housing Units, Area, and Density: 2000)| publisher = U.S. Census Bureau| date = 2000-04-01| accessdate = 2008-09-23| archivedate = 12 February 2020| archiveurl = https://archive.today/20200212044207/http://factfinder.census.gov/servlet/GCTTable?_bm=y&amp;-state=gct&amp;-ds_name=DEC_2000_SF1_U&amp;-_box_head_nbr=GCT-P1&amp;-mt_name=&amp;-_caller=geoselect&amp;-geo_id=&amp;-format=US-1&amp;-_lang=en}}&lt;/ref&gt; ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် ၂၈၃ ခုမျှသော မြို့များတွင် လူဦးရေ ၁ သိန်းကျော်ရှိပြီး မြို့ကြီး ၉ ခုတွင် လူဦးရေ ၁ သန်းကျော် ရှိကာ [[နယူးယောက်မြို့]]၊[[လော့စ်အိန်ဂျယ်လိစ်မြို့]]၊ [[ရှီကာဂိုမြို့]] နှင့် [[ဟူစတန်မြို့]] ကဲ့သို့သော ဂလိုဘယ်လ် စီးတီး ၄မြို့တွင် လူဦးရေ ၂ သန်းကျော် ရှိသည်။&lt;ref name=PopEstBigCities&gt;{{cite web | url = http://hawaii.gov/dbedt/info/census/popestimate/copy_of_2008-subcounty-population-hawaii/SUB_EST2008_01.pdf | archiveurl = https://www.webcitation.org/5lpvuJk99?url=http://hawaii.gov/dbedt/info/census/popestimate/copy_of_2008-subcounty-population-hawaii/SUB_EST2008_01.pdf | archivedate = 7 December 2009 | format = PDF | title = Table 1: Annual Estimates of the Resident Population for Incorporated Places Over 100,000, Ranked by July 1, 2008 Population: April 1, 2000 to July 1, 2008 | work = 2008 Population Estimates | publisher = U.S. Census Bureau, Population Division | date = 2009-07-01 | accessdate = 2009-10-11 }}&lt;/ref&gt; လူဦးရေ ၁ သန်း ကျော်သော မက်ထရိုပိုလစ်တန် ဒေသ ၅၂ ခု ရှိသည်။&lt;ref name=PopEstMSA&gt;{{cite web | url = http://hawaii.gov/dbedt/info/census/popestimate/2008_MSA_Hawaii/CBSA_EST2008_05.pdf | archiveurl = https://www.webcitation.org/5lpvuJzkG?url=http://hawaii.gov/dbedt/info/census/popestimate/2008_MSA_Hawaii/CBSA_EST2008_05.pdf | archivedate = 7 December 2009 | format = PDF | title = Table 5. Estimates of Population Change for Metropolitan Statistical Areas and Rankings: July 1, 2007 to July 1, 2008 | work = 2008 Population Estimates | publisher = U.S. Census Bureau | date = 2009-03-19 | accessdate = 2009-10-11 }}&lt;/ref&gt; အလျှင်အမြန် တိုးတက်နေသော မက်ထရိုဧရိယာ ၅၀ ခုတွင် ၄၇ ခုမှာ နိုင်ငံ၏ တောင်ဘက်ပိုင်းနှင့် အနောက်ဘက်ပိုင်းတွင် ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.census.gov/newsroom/releases/archives/population/cb09-45.html|title=Raleigh and Austin are Fastest-Growing Metro Areas|publisher=U.S. Census Bureau|date=2009-03-19|accessdate=2009-10-11}}&lt;/ref&gt; ဒါးလတ်စ်မြို့၊ ဟူစတန်မြို့၊ အတ္တလန္တာမြို့ နှင့် ဖီးနစ်မြို့ ၄မြို့သည် ၂၀၀၀ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၈ ခုနှစ်အတွင်း လူဦးရေ ၁သန်းကျော်မျှ တိုးပွားလာခဲ့သည်။&lt;ref name=PopEstMSA/&gt;
&lt;center&gt;{{အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ အကြီးမားဆုံး မက်ထရိုပိုလစ်တန် ဒေသများ}}&lt;/center&gt;
{{-}}
=== ဘာသာစကား ===
{|class=&quot;infobox&quot; style=&quot;font-size: 90%; border: 1px solid #999; float: right; margin-left: 1em; width: 250px;&quot;
|- style=&quot;background:#f5f5f5;&quot;
!colspan=&quot;2&quot;|ဘာသာစကား(၂၀၁၀)&lt;ref name=Lang&gt; &quot;Language Spoken at Home by the U.S. Population, 2010&quot;, American Community Survey, U.S. Census Bureau, in ''World Almanac and Book of Facts 2012'', p. 615.&lt;/ref&gt;
|-
|[[အင်္ဂလိပ်ဘာသာ|အင်္ဂလိပ်]] (''တစ်မျိုးတည်း'')||style=&quot;text-align: center;&quot;| ၂၂၉.၇ သန်း
|-
|[[စပိန်ဘာသာ|စပိန်]] (မျိုးကွဲများအပါအဝင်)||style=&quot;text-align: center;&quot;|၃၇.၀သန်း 
|-
|[[တရုတ်ဘာသာ|တရုတ်]]||style=&quot;text-align: center;&quot;|၂.၈ သန်း
|-
|[[ပြင်သစ်ဘာသာ|ပြင်သစ်]] (မျိုးကွဲများအပါအဝင်)||style=&quot;text-align: center;&quot;|၂.၁ သန်း
|-
| တာဂါးလော့||style=&quot;text-align: center;&quot;|၁.၆ သန်း
|-
|ဗီယက်နမ်||style=&quot;text-align: center;&quot;| ၁.၄ သန်း
|-
|ကိုရီးယား||style=&quot;text-align: center;&quot;| ၁.၁ သန်း
|-
|ဂျာမန်||style=&quot;text-align: center;&quot;| ၁.၁ သန်း
|}

အင်္ဂလိပ်စကား သည် လူအများသုံးကြသော ဘာသာစကားဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတော် ဘာသာစကားဟူ၍ သတ်မှတ် မထားပေ။ သို့သော်လည်း အမေရိကန်နိုင်ငံသား အဖြစ်ပြောင်းလဲသည့် ဥပဒေတွင် အင်္ဂလိပ်ဘာသာကို စံအဖြစ် သုံးသော ဘာသာစကား အဖြစ် သတ်မှတ်ထားသည်။ ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် လူဦးရေ သန်း ၂၃၀ သို့မဟုတ် လူဦးရေ၏ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း အသက် ၅ နှစ်နှင့် အထက်တို့သည် အင်္ဂလိပ်ဘာသာ စကားကို အိမ်တွင် ပြောဆိုသုံးနှုန်းကြသည်။ စပိန်ဘာသာ စကားကို လူဦးရေ၏ ၁၂ ရာခိုင်နှုန်းက အိမ်တွင် သုံးကြပြီး ဒုတိယ ဘာသာစကားတွင် သင်ကြားမှု အများဆုံး ဘာသာစကား ဖြစ်သည်။&lt;ref name=Lang/&gt;&lt;ref&gt;{{cite web| url = http://www.adfl.org/resources/enrollments.pdf| title = Foreign Language Enrollments in United States Institutions of Higher Learning| date = fall 2002| publisher = MLA| accessdate = 2006-10-16| archivedate = 3 August 2008| archiveurl = https://web.archive.org/web/20080803020358/http://www.adfl.org/resources/enrollments.pdf}}&lt;/ref&gt; အချို့သော အမေရိကန် ဥပဒေပညာရှင်တို့က အင်္ဂလိပ်ကို နိုင်ငံတော် ဘာသာစကား အဖြစ် သတ်မှတ်ရန် ကြိုးစားမှုများ ဖြစ်ပြီး အနည်းဆုံး ပြည်နယ် ၂၈ ခုတွင် တရားဝင်ဘာသာစကား အဖြစ် သတ်မှတ်ထားပြီး ဖြစ်သည်။&lt;ref name=ILW&gt;{{cite web |author=Feder, Jody |url= http://www.ilw.com/immigrationdaily/news/2007,0515-crs.pdf |title= English as the Official Language of the United States: Legal Background and Analysis of Legislation in the 110th Congress |date=January 25, 2007 |publisher= Ilw.com (Congressional Research Service) |accessdate= June 19, 2007}}&lt;/ref&gt; ဟာဝိုင်အီ ပြည်နယ်တွင် ဟာဝိုင်အီကျွန်းသုံး ဘာသာစကားနှင့် အင်္ဂလိပ်စကား ၂ ခုစလုံးသည် ပြည်နယ်ဥပဒေ အရ တရားဝင် ဘာသာစကား ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.hawaii.gov/lrb/con/conart15.html|title=The Constitution of the State of Hawaii, Article XV, Section 4|publisher=Hawaii Legislative Reference Bureau|date=1978-11-07|accessdate=2007-06-19|archivedate=24 July 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130724231656/http://www.hawaii.gov/lrb/con/conart15.html}}&lt;/ref&gt;

တရားဝင် ဘာသာစကားဟူ၍ သတ်မှတ်ထားခြင်း မရှိသော်လည်း နယူးမက္ကဆီကိုပြည်နယ်တွင် အင်္ဂလိပ် နှင့် စပိန်ဘာသာ အသုံးပြုခြင်းကို လည်းကောင်း၊ လူဝီစီးယားနားပြည်နယ်တွင် အင်္ဂလိပ် နှင့် ပြင်သစ် ဘာသာစကား အသုံးပြုခြင်းကို လည်းကောင်း ဥပဒေအရ ခွင့်ပြုထားသည်။&lt;ref&gt;{{cite book| author =Dicker, Susan J. | title = Languages in America: A Pluralist View | url =https://archive.org/details/languagesinameri00dick |year=2003|pages=[https://archive.org/details/languagesinameri00dick/page/216 216], 220–25 | location =Clevedon, UK| publisher = Multilingual Matters|isbn=1-85359-651-5}}&lt;/ref&gt; [[ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်]] ကဲ့သို့သော အချို့ပြည်နယ်များတွင် တရားရုံးသုံး စာရွက်စာတမ်းများ အပါအဝင် အချို့သော အစိုးရ ဆိုင်ရာ စာရွက်စာတမ်းများကို စပိန်ဘာသာ ဖြင့်လည်း ပြန်ဆို ထုတ်ဝေရန် ဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.leginfo.ca.gov/cgi-bin/displaycode?section=ccp&amp;group=00001-01000&amp;file=412.10-412.30|title=California Code of Civil Procedure, Section 412.20(6)|publisher=Legislative Counsel, State of California|accessdate=2007-12-17|archivedate=22 July 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100722010302/http://www.leginfo.ca.gov/cgi-bin/displaycode?section=ccp&amp;group=00001-01000&amp;file=412.10-412.30}} {{cite web|url=http://www.courtinfo.ca.gov/forms/allforms.htm|title=California Judicial Council Forms|publisher=Judicial Council, State of California|accessdate=2007-12-17}}&lt;/ref&gt; အင်္ဂလိပ်စကား မပြောသော ပြည်သူများ ရှိရာ အုပ်ချုပ်ရေး ဒေသများတွင် အစိုးရဆိုင်ရာ စာရွက်စာတမ်းများ (အထူးသဖြင့် မဲပေးခြင်းနှင့် သက်ဆိုင်သော အချက်အလက်များ) ကို ထိုဒေသရှိ လူအများပြောသော ဘာသာစကားတို့ဖြင့် ပြန်ဆို ထုတ်ဝေလေ့ ရှိသည်။ အချို့သော အမေရိကန်ပိုင်း ကျွန်းများတွင် ဒေသခံဘာသာစကားကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာ စကားနှင့် အတူ အသိအမှတ်ပြုထားသည်။ အမေရိကန် ဆာမိုအာ နှင့် ဂူအမ်ကျွန်း တို့တွင် ဆာမိုအန် ဘာသာစကား နှင့် ချာမော်ရိုဘာသာစကားတို့ကို အသီးသီး အသိအမှတ်ပြုထားကြသည်။ မြောက်မာရီယာနာကျွန်းများတွင် ကာရိုလီနီးယန်း နှင့် ချာမိုရို ဘာသာစကားတို့ကို အသိအမှတ် ပြုထားသည်။ ပျူရီတို ရီကိုကျွန်းတွင် တရားဝင်ဘာသာစကားမှာ စပိန်ဘာသာ ဖြစ်သည်။

=== ကိုးကွယ်မှု ===
[[File:BrunswickWhiteChurch.jpg|thumb|upright| ပရက်စ်ဘီတေးရီးယန်း ဘုရားရှိခိုးကျောင်း တစ်ခု၊ အမေရိကန် အများစုကို ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင် အဖြစ် တွေ့ရသည်။]]

အမေရိကန်နိုင်ငံသည် ဘာသာတရား နှင့် တိုက်ရိုက်ဆက်နွယ် မနေသော နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေ၏ ပထမအကြိမ် ပြင်ဆင်ချက်မှ ဘာသာရေး လွတ်လပ်ခွင့်ကို အာမခံချက်ပေးထားပြီး ဘာသာရေး ဆိုင်ရာ အစိုးရ ဖွဲ့စည်းခြင်းကို တားမြစ်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၂ ခုနှစ် လေ့လာချက်အရ ၅၉% သော အမေရိကန်တို့မှ ဘာသာရေးသည် သူတို့ဘဝတွင် အလွန်အရေးပါသော နေရာမှ ပါဝင် ပတ်သက်နေသည်ဟု ဖြေကြားခဲ့ပြီး အခြားသော ကြွယ်ဝချမ်းသာသော နိုင်ငံများနှင့် ယှဉ်လျှင် အလွန်မြင့်မားသော နှုန်းပင် ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://pewglobal.org/reports/display.php?ReportID=167|title=Among Wealthy Nations...U.S. Stands Alone in its Embrace of Religion|publisher=Pew Research Center|work=Pew Global Attitudes Project|date=2002-12-19|accessdate=2008-10-23|archive-date=22 August 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110822083255/http://pewglobal.org/2002/12/19/among-wealthy-nations/}}&lt;/ref&gt; ၂၀၀၇ ခုနှစ် စစ်တမ်းကောက်ယူချက် တစ်ခု အရ ၇၈.၄%သော အရွယ်ရောက်ပြီးသူတို့သည် ခရစ်ယာန် ဘာသာဝင် အဖြစ် ခံယူထားကြောင်း သိရပြီး&lt;ref name=&quot;Pew&quot;&gt;{{cite web|url=http://religions.pewforum.org/pdf/affiliations-all-traditions.pdf|title=Religious Composition of the U.S.| publisher=Pew Forum on Religion &amp; Public Life|work=U.S. Religious Landscape Survey|year=2007|accessdate=2008-10-23}}&lt;/ref&gt; ၁၉၉၀ ခုနှစ်က ၈၆.၄% နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ကျဆင်းသွားခြင်းဟု ဆိုနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;ARIS&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.gc.cuny.edu/CUNY_GC/media/CUNY-Graduate-Center/PDF/ARIS/ARIS-PDF-version.pdf?ext=.pdf|title=American Religious Identification Survey 2001|author=Kosmin, Barry A., Egon Mayer, and Ariela Kaysar|publisher=CUNY Graduate Center|date=2001-12-19|accessdate=2011-09-16|archivedate=16 July 2015|archiveurl=https://www.webcitation.org/6a4Q9IlrZ?url=http://www.gc.cuny.edu/CUNY_GC/media/CUNY-Graduate-Center/PDF/ARIS/ARIS-PDF-version.pdf?ext=.pdf}}&lt;/ref&gt; ပရိုတက်စတင့် ဂိုဏ်းဝင် ၅၁.၃% ရှိပြီး ရိုမန်ကက်သလစ်ဂိုဏ်းဝင် ၂၃.၉ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်။ ထိုလေ့လာမှုမှ လူဦးရေ၏ ၂၆.၃%မှာ လူဖြူ အီဗန်ဂယ်လစ် ဝါဒီ (ပရိုတက်စတင့်ဂိုဏ်းခွဲ) များ အဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး နိုင်ငံအတွင်း လူဦးရေအများဆုံး အယူဝါဒ အဖြစ် သတ်မှတ်သည်။ &lt;ref name=&quot;Pew&quot;/&gt; အခြား လေ့လာမှု တစ်ခုမှ လူမျိုးစု အားလုံးတွင် အီဗန်ဂယ်လစ် ဝါဒီ ပေါင်း လူဦးရေ၏ ၃၀% မှ ၃၅% အထိ ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.uakron.edu/bliss/docs/Religious_Landscape_2004.pdf|archiveurl=https://www.webcitation.org/5lpvuMoCD?url=http://www.uakron.edu/bliss/docs/Religious_Landscape_2004.pdf|archivedate=7 December 2009|author=Green, John C|title=The American Religious Landscape and Political Attitudes: A Baseline for 2004|publisher=University of Akron Ray C. Bliss Institute of Applied Politics|accessdate=2007-06-18}}&lt;/ref&gt; ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင် မဟုတ်သော အခြားဘာသာဝင်များမှာ ၄.၇% ရှိပြီး ၁၉၉၀ ခုနှစ် ၃.၃% မှ မြင့်တက်လာခြင်း ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;ARIS&quot;/&gt; ခရစ်ယာန် မဟုတ်သော ဘာသာတရားများထဲမှ ကိုးကွယ်မှုများသော ဘာသာများမှာ [[ရဟူဒီဘာသာ]] (၁.၇%)၊ [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]] (၀.၇%)၊ [[အစ္စလာမ်ဘာသာ]] (၀.၆%)၊ [[ဟိန္ဒူဘာသာ]] (၀.၄%) နှင့် ယူနီတေးရီးယန်း ယူနီဗာဆယ် ဝါဒီ (၀.၃%) တို့ အသီးသီး ဖြစ်ကြသည်။&lt;ref name=&quot;Pew&quot;/&gt; ထိုစစ်တမ်းမှပင် သိရသည်မှာ ၁၆.၁% သော အမေရိကန်တို့သည် မည်သည့်ဘုရားမှ ရှိသည်ဟု မယုံကြည်သူ၊ ဘုရားမဲ့ဝါဒီ သို့မဟုတ် အရှင်းဆုံးပြောရလျှင် ဘာသာမဲ့များဟု ခံယူကြပြီး ၁၉၉၀ ခုနှစ် ၈.၂% မှ တိုးမြင့်လာခြင်းပင် ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;Pew&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;ARIS&quot;/&gt;

=== မိသားစု ပုံစံ ===

၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် ၁၈နှစ်နှင့် အထက် အမေရိကန်များထဲတွင် အိမ်ထောင်ရှိသူ ၅၈%၊ အိမ်ထောင်ဖက် သေဆုံးသွားသူ ၆%၊ ကွာရှင်းပြတ်စဲထားသူ ၁၀% နှင့် တစ်ခါမျှ လက်မထပ်ရသေးသူ ၂၅% ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.census.gov/prod/2008pubs/09statab/pop.pdf|publisher=U.S. Census Bureau|work=Statistical Abstract of the United States 2009| title=Table 55—Marital Status of the Population by Sex, Race, and Hispanic Origin: 1990 to 2007|accessdate = 2009-10-11}}&lt;/ref&gt; အမျိုးသမီး အများစုသည် အိမ်ပြင်ပတွင် အလုပ်လုပ်ကြပြီး အများစုမှာ ဘွဲ့ရရှိထားသူများ ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.iserp.columbia.edu/news/articles/female_college.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070609151527/http://www.iserp.columbia.edu/news/articles/female_college.html |archivedate=9 June 2007 |title=Women's Advances in Education |publisher=Columbia University, Institute for Social and Economic Research and Policy |year=2006 |accessdate=2007-06-06 }}&lt;/ref&gt;

လိင်တူခြင်း လက်ထပ်ခြင်းမှာ နိုင်ငံရေး အရ အငြင်းပွားစရာ ကိစ္စတစ်ရပ် ဖြစ်သည်။ အချို့သော ပြည်နယ်များတွင် လိင်တူအချင်းချင်း လက်ထပ်ခြင်း မဟုတ်သော်လည်း ဥပဒေအရ ပေါင်းစည်းနေထိုင်ခြင်း နှင့် လက်မထပ်ဘဲ အတူတကွ နေထိုင်ခြင်းတို့ကို လက်ထပ်ထိမ်းမြားခြင်းအစား ခွင့်ပြုထားသည်။ ၂၀၀၃ ခုနှစ်မှစ၍ အချို့သော ပြည်နယ်များသည် တရားစွဲဆိုမှုများနှင့် ဥပဒေပြုမှုများကြောင့် ယောက်ျားချင်း လက်ထပ်ခြင်းကို ဥပဒေနှင့် အညီ ခွင့်ပြုခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ဖက်ဒရယ် အစိုးရ နှင့် ပြည်နယ် အများစုတွင် လက်ထပ်ထိမ်းမြားခြင်းကို ယောက်ျားနှင့် မိန်းမ ပေါင်းစည်းခြင်းဟုသာ သတ်မှတ်ထားခြင်းနှင့် လိင်တူချင်း လက်ထပ်ခြင်းကို တရားဝင် တားမြစ်ထားခြင်းများ ရှိသည်။ ထိုကိစ္စနှင့် ပတ်သက်၍ လူအများစု၏ အယူအဆမှာ ၁၉၉၀ ခုနှစ်များက အများစုက ဆန့်ကျင်ကြသော်လည်း ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် စာရင်းဇယားအရ မတင်မကျ ဖြစ်နေသော ကိစ္စအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.gallup.com/poll/147662/First-Time-Majority-Americans-Favor-Legal-Gay-Marriage.aspx |title=For First Time, Majority of Americans Favor Legal Gay Marriage |publisher=Gallup.com |date= |accessdate=2011-07-10}}&lt;/ref&gt;

ဆယ်ကျော်သက်များ ကိုယ်ဝန်ရရှိမှုမှာ အမျိုးသမီး ၁၀၀၀ လျှင် ၇၉.၈ ဦးမျှ ဖြစ်ပြီး အိုအီးစီဒီ နိုင်ငံများတွင် အများဆုံး ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.nationmaster.com/graph/peo_tee_bir_rat-people-teenage-birth-rate |title=Teenage birth rate statistics&amp;nbsp;– countries compared&amp;nbsp;– NationMaster People |publisher=Nationmaster.com |date= |accessdate=2011-07-10}}&lt;/ref&gt; ယခင်က ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချမှုနှင့် ပတ်သက်သော ကိစ္စကို ပြည်နယ်အလိုက် ဆုံးဖြတ်ခွင့် ပေးထားသော်လည်း ၁၉၇၃ခုနှစ် တရားရုံးချုပ်၏ ဆုံးဖြတ်ချက်မှ အစပြု၍ တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် ခွင့်ပြုပေးခဲ့သည်။ ထိုကိစ္စမှာ အငြင်းပွားစရာ ကိစ္စတစ်ရပ် ဖြစ်နေခဲ့ပြီး နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြာသည့်တိုင်အောင်ပင် အများပြည်သူ၏ အယူအဆမှာ အမျိုးမျိုး အစားစား ကွဲပြား နေခဲ့သည်။ ပြည်နယ်အများစုတွင် ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချခြင်း အတွက် အများပြည်သူဆိုင်ရာ ထောက်ပံ့ကြေးကို တားမြစ်ထားခြင်း၊ နှောင်းမှ ဖျက်ချခြင်းကို ကန့်သတ်ထားခြင်း၊ အရွယ်မရောက်သေးသူများ အတွက် မိဘအား အသိပေးရန် လိုအပ်ခြင်း နှင့် မဖျက်ချမီ အချိန်ကာလ တစ်ခု စောင့်ဆိုင်းရန် ပြဋ္ဌာန်းထားခြင်းတို့ ရှိသည်။ ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချမှုနှုန်းမှာ ကျဆင်းလာသော်လည်း အချိုးအစား အရ ကလေး ၁၀၀၀ လျှင် ၂၄၁ ဦး ဖျက်ချမှု ရှိနေပြီး ၁၅ နှစ်မှ ၄၄ နှစ်အတွင်း အမျိုးသမီး ၁၀၀၀ တွင် ၁၅ ဦး ဖျက်ချမှု ရှိနေသဖြင့် အခြားသော အနောက်နိုင်ငံများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက များပြားနေသေးသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/ss5511a1.htm|author=Strauss, Lilo T., et al.|title=Abortion Surveillance—United States, 2003|accessdate = 2007-06-17 |publisher=Centers for Disease Control, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Division of Reproductive Health|work=MMWR|date=2006-11-24}}&lt;/ref&gt;

== ယဉ်ကျေးမှု ==
[[File:Liberty-statue-from-below.jpg|right|thumb|[[လစ်ဘာတီ ရုပ်တု]] အား တကမ္ဘာလုံးမှ အမေရိကန်၏ ပြယုဂ် အဖြစ်နှင့် လွတ်လပ်မှု၊ ဒီမိုကရေစီနှင့် အခွင့်အလမ်းတို့၏ ဝိဉာဏ အဖြစ် မှတ်ယူကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web| title = Statue of Liberty| work=World Heritage| publisher=UNESCO| url = http://whc.unesco.org/en/list/307| accessdate = 2011–10–20}}&lt;/ref&gt;]]

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ယဉ်ကျေးမှုမျိုးစုံသော နိုင်ငံဖြစ်ပြီး လူမျိုးစု၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ တန်ဖိုးထားမှု အမျိုးမျိုးအစားစားတို့ တည်ရှိရာ နိုင်ငံဖြစ်သည်။ &lt;ref name=&quot;Society in Focus&quot;&gt;Thompson, William, and Joseph Hickey (2005). ''Society in Focus''. Boston: Pearson. ISBN 0-205-41365-X.&lt;/ref&gt; လူနီ များနှင့် ဟာဝိုင်အီကျွန်းသားများမှ လွဲလျှင် အခြားသော အမေရိကန် အားလုံး နှင့် ၎င်းတို့၏ ဘိုးစဉ်ဘောင်ဆက်များမှာ လွန်ခဲ့သော ၅ ရာစု အတွင်းက အမေရိကန်သို့ ရွှေ့ပြောင်းလာကြခြင်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;Fiorina, Morris P., and Paul E. Peterson (2000). ''The New American Democracy''. London: Longman, p. 97. ISBN 0-321-07058-5.&lt;/ref&gt; အမေရိကန်၏ အဓိက ယဉ်ကျေးမှုမှာ ဥရောပမှ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတို့ ထံမှ ဆင်းသက်လာသော အနောက်တိုင်းယဉ်ကျေးမှု ဖြစ်ပြီး အာဖရိကမှ ကျွန်များ ယူဆောင်လာသည့် ယဉ်ကျေးမှု ကဲ့သို့သော အခြားယဉ်ကျေးမှုများမှ လွှမ်းမိုးမှုများ ပါဝင်သည်။&lt;ref&gt;Holloway, Joseph E. (2005). ''Africanisms in American Culture'', 2d ed. Bloomington: Indiana University Press, pp. 18–38. ISBN 0-253-34479-4. Johnson, Fern L. (1999). ''Speaking Culturally: Language Diversity in the United States''. Thousand Oaks, Calif., London, and New Delhi: Sage, p. 116. ISBN 0-8039-5912-5.&lt;/ref&gt; လတ်တလော အာရှမှ ရွှေ့ပြောင်းလာသူများနှင့် အထူးသဖြင့် လက်တင်အမေရိကမှ ပြောင်းလဲလာသော သူတို့ထံမှ ယဉ်ကျေးမှုများ ထပ်မံ ရောစွက်လိုက်သဖြင့် လက်ရှိယဉ်ကျေးမှု အခြေအနေတို့ကို ဟင်းအိုးထဲတွင် ရောမွှေထားသကဲ့သို့ ရှိသော ယဉ်ကျေးမှုဟု ပုံဖော်လေ့ ရှိကြသလို ပြောင်းရွှေ့လာသူများနှင့် သူတို့၏ မျိုးဆက်များမှ ရိုးရာ ယဉ်ကျေးမှုကို ထိန်းသိမ်းကြသဖြင့် အသုပ်ပန်းကန်ကဲ့သို့ တသီးတခြား ယဉ်ကျေးမှုများ ပေါင်းစပ်နေသော ယဉ်ကျေးမှုဟုလည်း ပုံဖော်လေ့ ရှိကြသည်။

အမေရိကန် ယဉ်ကျေးမှုသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် တစ်သီးတစ်သန့် အဖြစ်ဆုံး ယဉ်ကျေးမှုဟု မှတ်ယူကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.clearlycultural.com/geert-hofstede-cultural-dimensions/individualism/|title=Individualism| publisher = Clearly Cultural|accessdate=2009-02-28}}&lt;/ref&gt; အမေရိကန် အိပ်မက် သို့မဟုတ် အမေရိကန်တို့သည် လူမှုအဆင့်အတန်း အမြင့်ဆုံး အထိ မြင့်တက်လာနိုင်သည့် အခွင့်အလမ်းရှိသည် ဟူသည့် အယူအဆမှ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ချင်သူ အများစုကို ဆွဲဆောင်နိုင်သည်။.&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.oecd.org/dataoecd/2/7/45002641.pdf|title=A Family Affair: Intergenerational Social Mobility across OECD Countries|publisher=OECD|work=Economic Policy Reforms: Going for Growth|year=2010|accessdate=2010-09-20}} {{cite web|url=http://www.suttontrust.com/reports/IntergenerationalMobility.pdf|title=Intergenerational Mobility in Europe and North America|author=Blanden, Jo, Paul Gregg, and Stephen Malchin|publisher=Centre for Economic Performance|month=April|year=2005|accessdate=2006-08-21|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060623094610/http://www.suttontrust.com/reports/IntergenerationalMobility.pdf|archivedate=23 June 2006}}&lt;/ref&gt; အဓိက ယဉ်ကျေးမှုအရ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုသည် အဆင့်အတန်း ခွဲခြားမှု မရှိသော လူ့အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် သတ်မှတ်သော်လည်း&lt;ref&gt;{{cite book |last=Gutfield |first=Amon |year=2002 |title=American Exceptionalism: The Effects of Plenty on the American Experience |publisher=Sussex Academic Press |location=Brighton and Portland |page=65 |isbn=1-903900-08-5}}&lt;/ref&gt; ပညာရှင်များက နိုင်ငံအတွင်း လူမှု အဆင့်အတန်းများ သိသိသာသာ ကွဲပြားသဖြင့် အချင်းချင်း ပေါင်းစည်းခြင်း၊ ဘာသာစကား နှင့် တန်ဖိုးထားမှု တို့အပေါ်တွင် အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိသည် ဆိုသည့် အချက်ကို ထုတ်နှုတ်ပြထားသည်။&lt;ref&gt;{{cite book |last=Zweig |first=Michael |year=2004 |title=What's Class Got To Do With It, American Society in the Twenty-First Century |publisher=Cornell University Press |location=Ithaca, NY |isbn=0-8014-8899-0}} {{cite web |url=http://eric.ed.gov/ERICWebPortal/Home.portal?_nfpb=true&amp;_pageLabel=RecordDetails&amp;ERICExtSearch_SearchValue_0=ED309843&amp;ERICExtSearch_SearchType_0=eric_accno&amp;objectId=0900000b800472a5 |title=Effects of Social Class and Interactive Setting on Maternal Speech |publisher=Education Resource Information Center |accessdate=2007-01-27}}&lt;/ref&gt; အမေရိကန်၏ လူလတ်တန်းစား နှင့် ပရော်ဖက်ရှင်နယ် အဆင့်အတန်း ရှိသူများမှ ခေတ်သစ် သာတူညီမျှ အမျိုးသမီးဝါဒ၊ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေး ဝါဒ နှင့် ယဉ်ကျေးမှု အမျိုးမျိုးရှိသော ဝါဒ အစရှိသော ယနေ့လက်ရှိ လူမှုရေး လမ်းကြောင်းများကို အစပျိုးပေးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite book |last=Ehrenreich |first=Barbara |year=1989 |title=Fear of Falling, The Inner Life of the Middle Class |publisher=HarperCollins |location=New York |isbn=0-06-097333-1}}&lt;/ref&gt; အမေရိကန်တို့၏ မိမိဘာသာ ရှုမြင်မှု၊ လူမှုရေး အမြင် နှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်များသည် ၎င်းတို့ လုပ်ကိုင်သော အလုပ်အကိုင်နှင့် မကြုံစဖူး နီးစပ်နေလေ့ ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite book |last=Eichar |first=Douglas |year=1989 |title=Occupation and Class Consciousness in America |url=https://archive.org/details/occupationclassc00eich |publisher=Greenwood Press |location=Westport, CT |isbn=0-313-26111-3}}&lt;/ref&gt; အမေရိကန်များ အနေနှင့် လူမှုစီးပွားရေး ဆိုင်ရာ အောင်မြင်မှုများကို အလွန်တန်ဖိုးထားလေ့ ရှိသော်လည်း သူလိုငါလို လူသာမန် ဖြစ်ခြင်းကို ယေဘုယျအားဖြင့် ကောင်းသည့် အချက်အဖြစ် ရှုမြင်လေ့ ရှိကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite book |last=O'Keefe |first=Kevin |year=2005 |title=The Average American |url=https://archive.org/details/averageamericant00okee |publisher=PublicAffairs |location=New York |isbn=1-58648-270-X}}&lt;/ref&gt;

=== ခေတ်စားသော မီဒီယာများ ===
[[File:PB050006.JPG|thumb|left|ဟောလိဝုဒ် ဆိုင်းဘုတ်]]
ကမ္ဘာပေါ်တွင် ပထမဆုံးသော စီးပွားဖြစ် ရုပ်ရှင်ပြသမှုကို ၁၈၉၄ ခုနှစ်က နယူးယောက်မြို့တော်တွင် စတင်ခဲ့ပြီး သောမတ် အက်ဒီဆင် ၏ ကိုင်နက်တိုစကုပ် ခေါ် ရုပ်ရှင်ပြစက်ကို အသုံးပြုခြင်း ဖြစ်သည်။ နောက်တစ်နှစ်တွင် ပထမဆုံးသော ရုပ်ရှင်ပွဲကို နယူးယောက် မြို့တော်တွင်ပင် ပြသခဲ့ပြီး နောက်ထပ် ဆယ်စုနှစ်များတွင် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုသည် အသံထွက် ရုပ်ရှင် ထုတ်လုပ်မှုတွင် ရှေ့ပြေးဖြစ်ခဲ့သည်။ ၂၀ ရာစုနှစ် အစောပိုင်းမှစ၍ အမေရိကန် ရုပ်ရှင်လုပ်ငန်းသည် ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ် ဟောလိဝုဒ် တွင်သာ အများအားဖြင့် အခြေပြုခဲ့သည်။ ဒါရိုက်တာ ဒီ ဒဗလျူ ဂရစ်ဖစ်သည် ရုပ်ရှင်ဆိုင်ရာ အသုံးအနှုန်းများကို တီထွင်ရာတွင် အဓိက ဖြစ်ခဲ့ပြီး အော်လ်ဆန် ဝဲလ် ရိုက်ကူးသည် စီတီဇင် ကိန်း (၁၉၄၁) ဆိုသော ရုပ်ရှင်မှာ အချိန်တိုင်းအတွက် အကောင်းဆုံး ရုပ်ရှင်ဟု မကြာခဏ ရည်ညွှန်းလေ့ ရှိကြသည်။&lt;ref&gt;[http://www.filmsite.org/villvoice.html ''Village Voice'': 100 Best Films of the 20th century (2001)]. Filmsite.org; [http://www.bfi.org.uk/sightandsound/topten/poll/critics-long.html ''Sight and Sound'' Top Ten Poll 2002]. BFI. Retrieved on 2007-06-19.&lt;/ref&gt; အမေရိကန် ရုပ်ရှင်သရုပ်ဆောင်များ ဖြစ်ကြသော ဂျွန်ဝိန်း နှင့် [[မာရီလင်မွန်ရိုး]] တို့သည် အလွန်နာမည်ကျော်ကြားသော သရုပ်ဆောင်များ ဖြစ်ခဲ့ကြပြီး ထုတ်လုပ်သူနှင့် စွန့်ဦးတီထွင်သူ တစ်ဦး ဖြစ်သည့် ဝေါ့သ် ဒစ်စနေး သည် ကာတွန်းကား နှင့် ရုပ်ရှင်ရောင်းဝယ်ရေး တွင် ဦးဆောင်ဦးရွက် ပြုသူ တစ်ဦး ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဟောလိဝုဒ်မှာ အဓိက ရုပ်ရုင် စတူဒီယိုများသည် စတားဝါး (၁၉၇၇) နှင့် တိုက်တန်းနစ် (၁၉၉၇) အစရှိသော စီးပွားရေး အရ အကျိုးအမြတ် အများဆုံး ရုပ်ရှင်များကို ထုတ်လုပ် ရိုက်ကူးခဲ့ကြပြီး ဟောလိဝုဒ်မှ ထွက်ရှိသော ရုပ်ရှင်များမှာ ကမ္ဘာ့ရုပ်ရှင်လုပ်ငန်းတွင် ယနေ့တိုင် အဓိကနေရာမှ ပါဝင်လျက် ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.unesco.org/bpi/eng/unescopress/2000/00-120e.shtml |title=World Culture Report 2000 Calls for Preservation of Intangible Cultural Heritage |date=2000-11-17 |publisher=UNESCO |accessdate=2007-09-14 }} {{cite web |url=http://www1.worldbank.org/economicpolicy/globalization/thwart.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071017111347/http://worldbank.org/economicpolicy/globalization/thwart.html |archivedate=17 October 2007 |title=Summary: Does Globalization Thwart Cultural Diversity? |publisher=World Bank Group |accessdate=2007-09-14 }}&lt;/ref&gt;

အမေရိကန်များသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် တယ်လီဗွီးရှင်း အကြည့်ဆုံးသော လူမျိုးများ ဖြစ်ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.nationmaster.com/graph/med_tel_vie-media-television-viewing |title=Media Statistics &gt; Television Viewing by Country |publisher=NationMaster |accessdate=2007-06-03}}&lt;/ref&gt; တယ်လီဗွီးရှင်း ကြည့်သော အချိန်မှာ တဖြည်းဖြည်း မြင့်တက်လျက် ရှိပြီး ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် ပျမ်းမျှ တစ်နေ့ ၅ နာရီနှုန်း အထိ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.emarketer.com/Article.aspx?R=1005003 |title=Broadband and Media Consumption |date=2007-06-07 |publisher=eMarketer |accessdate=2007-06-10 |archive-date=19 July 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090719045955/http://www.emarketer.com/Article.aspx?R=1005003 }}&lt;/ref&gt; တယ်လီဗွီးရှင်း လွှင့်ထုတ်သော အဓိက ကွန်ယက် ၄ ခုစလုံးမှာ စီးပွားဖြစ် ထုတ်လွှင့်မှုများ ဖြစ်ကြသည်။ အမေရိကန်တို့သည် ရေဒီယိုထုတ်လွှင့်မှုများကိုလည်း နားထောင်လေ့ ရှိပြီး အများအားဖြင့် စီးပွားဖြစ် ထုတ်လွှင့်မှုများကို နားထောင်လေ့ ရှိကာ ပျမ်းမျှအားဖြင့် တစ်နေ့လျှင် ၂ နာရီခွဲနှုန်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.emarketer.com/Article.aspx?R=1004830 |title=TV Fans Spill into Web Sites |date=2007-06-07 |publisher=eMarketer |accessdate=2007-06-10 |archive-date=24 June 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100624071851/http://www.emarketer.com/Article.aspx?R=1004830 }}&lt;/ref&gt; ဝက်ဘ်ပေါ်တယ်များနှင့် ရှာဖွေသည့် ဝက်ဘ်ဆိုက်ဒ်များမှ လွဲလျှင် ခေတ်အစားဆုံး ဝက်ဘ်ဆိုက်ဒ်များမှာ [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်]]၊ [[ယူကျု(ဘ်)]]၊ [[ဝီကီပီးဒီးယား]]၊ ဘလော့ဂါ၊ အီးဘေး နှင့် ခရိတ်ခ်လစ် (Craigslist) တို့ ဖြစ်ကြသည်။&lt;ref name=&quot;alexa-topsitesus&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.alexa.com/topsites/countries/US |title=Top Sites in United States |year=2010 |publisher=Alexa |accessdate=2010-03-27 |archivedate=9 April 2016 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160409001248/http://www.alexa.com/topsites/countries/US }}&lt;/ref&gt;

စည်းချက်ကျပြီး လှပသော စာသားများပါဝင်သည့် အာဖရိကန်-အမေရိကန် ဂီတသည် အမေရိကန် ဂီတတစ်ခုလုံး အပေါ်တွင် နက်ရှိုင်းစွာ လွှမ်းမိုးမှု ရှိပြီး ဥရောပ ရိုးရာဂီတမှ ကွဲပြားခြားနား သွားစေသည်။ ဖော့ခ် ဂီတ၏ အစိတ်အပိုင်းများမှ အသုံးအနှုန်းများ ဖြစ်ပြီး ယခုအခါတွင် ခေတ်ဟောင်းဂီတဟု သိရှိနေကြသည့် ဘလူး ဂီတ စသည်တို့အား တကမ္ဘာလုံးရှိ ပရိသတ်တို့ နှစ်ခြိုက်အားပေးသော ဂီတအမျိုးအစားများ အဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့ကြသည်။ ၂၀ ရာစု အစောပိုင်းတွင် လူးဝစ် အမ်းစထရောင်း နှင့် ဒျု အယ်လင်တန် အစရှိသူတို့က ဂျက်ဇ်ဂီတ ကို တီထွင်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၂၀ ခုနှစ်များအတွင်း ကျေးလက်ဂီတကို တီထွင်ခဲ့ကြပြီး ၁၉၄၀ နှစ်များတွင် ရစ်သမ်နှင့် ဘလူး သို့ R&amp;B ဂီတကို တီထွင်ခဲ့ကြသည်။ [[ပရက်စလေ|အဲလ်ဗစ် ပရက်စလေ]] နှင့် ချပ်ခ် ဘယ်ရီတို့သည် ၁၉၅၀ ခုနှစ် အလယ်ပိုင်းများ အတွင်း ရော့ခ်အင်ရိုးဂီတကို ရှေးဦးဖန်တီးခဲ့သူများတွင် ပါဝင်သည်။ ၁၉၆၀ ခုနှစ်များတွင် ဘော့ပ် ဒိုင်လန်မှ ဖော့ခ် ဂီတကို ပြန်လည်ဆန်းသစ်ရာမှ လူသိများ အထင်ရှားဆုံးသော တေးရေးဆရာ တစ်ယောက် ဖြစ်ခဲ့ပြီး ဂျိမ်းစ်ဘရောင်းမှ ဖန့်ခ်ဂီတ ဖန်တီးမှုများတွင် ဦးဆောင်ခဲ့သည်။ အမေရိကန်တို့၏ လတ်တလော တီထွင်မှုများတွင် ဟစ်ဟော့ပ် ဂီတ နှင့် ဟောက်စ် ဂီတတို့ ပါဝင်သည်။ အမေရိကန် ပေါ့ပ်စတားများဖြစ်ကြသော ပရက်စလေ၊ [[မိုက်ကယ်လ် ဂျက်ဆင်]] နှင့် မက်ဒေါနား တို့သည် ကမ္ဘာကျော် အဆိုတော်များ အဖြစ် ရပ်တည်ခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;Biddle, Julian (2001). ''What Was Hot!: Five Decades of Pop Culture in America''. New York: Citadel, p. ix. ISBN 0-8065-2311-5.&lt;/ref&gt;

=== စာပေ၊ အတွေးအခေါ်နှင့် အနုပညာ ===
[[File:Kerouac by Palumbo.jpg|thumb|upright|၁၉၅၀ ခုနှစ်များမှ ထင်ရှားလာခဲ့သော ဘိမျိုးဆက်ဟု ခေါ်သည့် စာရေးဆရာ အုပ်စုထဲမှ ထင်ရှားသော စာရေးဆရာ တစ်ဦးဖြစ်သည့် ဂျက် ကီရွက်]]

၁၈ ရာစုနှစ်နှင့် ၁၉ ရာစု အစောပိုင်းကာလများက အမေရိကန် အနုပညာနှင့် စာပေတို့သည် ဥရောပမှ နည်းပေး လမ်းပြမှုများကို ခံယူခဲ့ကြသည်။ နသန်နီယယ် ဟော်သွန်း၊ အက်ဒ်ဂါ အယ်လန် ပိုး နှင့် ဟင်နရီ ဒေးဗစ် သောရိုး တို့က ၁၉ ရာစု အလယ်ပိုင်းတွင် အမေရိကန် စာပေ၏ တသီးတခြား ထင်ရှားသောဟန်ကို ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့ ကြသည်။ မာ့ခ်တွန်း နှင့် ကဗျာဆရာ ဝေါ့သ် ဝှစ်တ်မန်း တို့မှာ ရာစုနှစ်၏ ဒုတိယပိုင်း တစ်ဝက်တွင် အဓိက အရေးပါသော ထင်ရှားသူများ ဖြစ်ကြသည်။ အယ်မလီ ဒစ်ကင်ဆန် ကို သူမ အသက်ရှင်စဉ်ကာလက သိရှိသူ မရှိသလောက် နည်းသော်လည်း အခုအခါတွင် အမေရိကန်၏ မရှိမဖြစ် ကဗျာဆရာမ တစ်ဦး အဖြစ် အသိအမှတ် ပြုလာကြသည်။&lt;ref&gt;[[Harold Bloom|Bloom, Harold]]. 1999. ''Emily Dickinson''. Broomall, PA: Chelsea House Publishers. p. 9. ISBN 0-7910-5106-4.&lt;/ref&gt; နိုင်ငံနှင့် ဆိုင်သော အတွေ့အကြုံတို့၏ အခြေခံမြင်ကွင်းများ နှင့် ဇာတ်ကောင်စရိုက်များကို အသားပေး ရေးထားသော ဝတ္ထုများ ဖြစ်ကြသည့် ဟာမန်း မယ်လ်ဗေးလ် ၏ မော်ဘီဒစ်ခ် (၁၈၅၁)၊ မာ့ခ်တွန်း၏ ဟပ်ကယ်ဘယ်ရီ ဖင်န် ၏ စွန့်စားခန်းများ (၁၈၈၅)၊ အက်ဖ် စကော့ ဖစ်ဇ်ဂျာရဲလ် ၏ မဟာ ဂက်စဘီ (၁၉၂၅) အစရှိသော စာအုပ်တို့ကို အမေရိကန်၏ မဟာဝတ္ထုများ အဖြစ် ဂုဏ်ပြုခေါ်ဆိုနိုင်သည်။&lt;ref&gt;{{cite journal|author=Buell, Lawrence|title=The Unkillable Dream of the Great American Novel: ''Moby-Dick'' as Test Case |year= 2008|work=American Literary History|volume=20|issue=1–2|pages=132–155|doi=10.1093/alh/ajn005|journal=American Literary History|month=Spring/Summer|issn=0896-7148}}&lt;/ref&gt;

အမေရိကန်နိုင်ငံသား ၁၂ ဦးတို့သည် စာပေဆိုင်ရာ နိုဘယ်လ်ဆုကို ရရှိခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးရရှိခဲ့သူမှာ ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် ရရှိခဲ့သော လူးဝီစ် ဂလက်ဒ် ဖြစ်သည်။ ဝီလီယမ် ဖော့သ်ကနာ နှင့် အားနတ်စ် ဟဲမင်းဝေးတို့အား မကြာခဏဆိုသလိုပင် ၂၀ ရာစု၏ လွှမ်းမိုးမှု အရှိဆုံး စာရေးဆရာများ အဖြစ် အမည်တပ် လေ့ ရှိသည်။&lt;ref&gt;Quinn, Edward (2006). ''A Dictionary of Literary and Thematic Terms''. Infobase, p. 361. ISBN 0-8160-6243-9. Seed, David (2009). ''A Companion to Twentieth-Century United States Fiction''. Chichester, West Sussex: John Wiley and Sons, p. 76. ISBN 1-4051-4691-5. Meyers, Jeffrey (1999). ''Hemingway: A Biography''. New York: Da Capo, p. 139. ISBN 0-306-80890-0.&lt;/ref&gt; အနောက်တိုင်း ကောင်ဘွိုင်စာပေများနှင့် စုံထောက်ရာဇဝတ်မှုကို အခြေခံထားသော ဝတ္ထုများမှာ အမေရိကန်မှ စတင်ပေါ်ထွန်းခဲ့သည်။ ဘိ မျိုးဆက်ဟု ခေါ်သည့် စာရေးဆရာ တစ်စုက ခေတ်သစ် စာပေ အရေးအသားများကို စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပြီး ထိုအုပ်စုထဲတွင် ပို့စ်မော်ဒန် စာရေးဆရာများ ဖြစ်ကြသော ဂျွန်ဘာ့တ်၊ သောမတ်စ် ပင်ချွန် နှင့် ဒွန် ဒယ်လီလို စသူတို့ ပါဝင်သည်။

သော်ရိုးနှင့် ရပ်ဖ် ဝေါ်လ်ဒို အီမာဆန် တို့ ဦးဆောင်သော အမေရိကန်တွေ့ကြုံလွန်ဝါဒီ (transcendentalists) များက ပထမဆုံး အမေရိကန် အတွေးအခေါ် ဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုကို စတင်တည်ထောင်ခဲ့သည်။ အမေရိကန် ပြည်တွင်းစစ် အပြီးတွင် ချားလ်စ် ဆန်ဒါ ပီးယားစ် မှ စတင်ပြီး ဝီလီယမ် ဂျိမ်းစ်နှင့် ဂျွန်ဒူဝီတို့က ဆက်ခံကာ လက်တွေ့ပဓာနဝါဒ (pragmatism) ကို ဦးဆောင် ထုတ်ဖော်ခဲ့ကြသည်။ ၂၀ ရာစု အတွင်းတွင် နိုရမ် ချောင်စကီး၏ အယူဝါဒအပေါ်တွင် ဒဗလျူ ဗွီ ကွိုင်း နှင့် ရစ်ချက် ရော်တီတို့က ထပ်ဆင့်မွမ်းမံ ထားသည့် အတွေးအခေါ်များ ဖြစ်သည် ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ အတွေးအခေါ် ပညာ (analytic philosophy) ကို အမေရိကန် ပညာရှင်တို့၏ ရှေ့မှောက်သို့ ဆောင်ယူလာခဲ့သည်။ ဂျွန်ရောလ် နှင့် ရောဘတ် နိုဇစ်ခ် တို့က နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ အတွေးအခေါ်ပညာကို ပြန်လည် အသက်သွင်းခဲ့သည်။

ရုပ်ပြအနုပညာများတွင် ဟတ်ဒ်ဆန်မြစ် အနုပညာကျောင်းသည် ဥရောပသားတို့၏ သဘာဝတ္တဗေဒ (naturalism ) ပေါ်တွင် မူတည် လှုပ်ရှားသည့် ၁၉ ရာစု အလယ်ပိုင်း လှုပ်ရှားမှု တစ်ခု ဖြစ်သည်။ သောမတ်စ် အီကင်၏ သရုပ်မှန် ပန်းချီများမှာ ယခုအခါတွင် အလွန်ထင်ရှားနေပြီ ဖြစ်သည်။ ၁၉၁၃ ခုနှစ်တွင် နယူးယောက် မြို့တွင် ပြသခဲ့သည့် အာမာရီ ပြပွဲ ဟုခေါ်သည့် ဥရောပ မော်ဒန်ပန်းချီပြပွဲမှ အများအား အံ့အား သင့်သွားစေခဲ့ပြီး အမေရိကန် ပန်းချီ၏ အခင်းအကျင်းကို ပြောင်းလဲသွားစေခဲ့သည်။
&lt;ref&gt;Brown, Milton W. (1988 1963). ''The Story of the Armory Show''. New York: Abbeville. ISBN 0-89659-795-4.&lt;/ref&gt; ဂျော်ဂျီယာ အို ကိဖ်၊ မားစ်ဒန် ဟတ်တလေနှင့် အခြားသူတို့သည် အသစ်အဆန်း ပုံစံအသစ်များကို စမ်းသပ်ခဲ့ကြသည်။ အရေးပါသော အနုပညာလှုပ်ရှားမှုများ ဖြစ်ကြသည့် ဂျက်ဆန် ပိုးလော့ခ် နှင့် ဝီလမ် ဒီ ကွန်းနင်း တို့၏ အက်ဘ်ဆထရက် အိတ်စပရက်ရှင်နစ်ဇင် ဝါဒ၊ အန်ဒီ ဝါဟိုး နှင့် ရွိုင်း လစ်တန်ရှတိန်းတို့၏ ပေါ့ပ်အတ် စသည်တို့သည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင်ပင် အများစု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ မော်ဒန်ဝါဒနှင့် ပို့စ်မော်ဒန်ဝါဒ ရေစီးကြောင်းများက အမေရိကန် ဗိသုကာပညာရှင်များ ဖြစ်ကြသော ဖရန့်ခ် လွိုက် ရိုက်၊ ဖိလစ် ဂျွန်ဆင် နှင့် ဖရန့်ခ် ဂေရီ တို့အား ကျော်ကြားမှု ရရှိစေခဲ့သည်။


အမေရိကန်တွင် ပြဇာတ်နှင့် ပတ်သက်၍ အဓိက မြှင့်တင်ခဲ့သူမှာ ပြဇာတ်စီစဉ်သူ ပီ တီ ဘာနမ် ဖြစ်ပြီး ၁၈၄၁ ခုနှစ်တွင် မက်ဟက်တန် အောက်ပိုင်းတွင် ဖျော်ဖြေရေး အဆောက်အဦးများကို စတင် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ၁၈၇၀ နှောင်းပိုင်းနှစ်များမှ စ၍ ဟယ်ရီဂန် နှင့် ဟတ် တို့က ထင်ရှားသော သီချင်းဖွဲ့ ဟာသပြဇာတ်များကို ထုတ်ဖော် တင်ဆက်ခဲ့သည်။ ၂၀ ရာစုတွင် ဘရော့ဒ်ဝေး၌ ခေတ်သစ် ဂီတပုံစံများ ထွက်ပေါ်လာခဲ့ပြီး ဇာတ်ရုံမှ သီချင်းများကို ရေးသားသူ အိုက်ဗင် ဘာလင်၊ ကိုးလ် ပေါ်တာ၊ စတီဖင် ဆုံဟိမ်း တို့၏ သီချင်းများမှာ ပေါ့ပ်ဂီတ၏ စံနှုန်းများ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ပြဇာတ်ရေးဆရာ ယူဂျင်း အို နေးလ်သည် ၁၉၃၆တွင် စာပေ ဆိုင်ရာ နိုဘယ်လ်ဆုကို ရရှိခဲ့ပြီး အခြားပြဇာတ်နှင့် သက်ဆိုင်သူများထဲမှ ဆုရရှိကြသူများမှာ ပူလစ်ဇာဆု ရရှိခဲ့ကြသော တင်နက်ဆီ ဝီလီယမ်၊ အက်ဒဝပ် အယ်လ်ဘီး နှင့် အော်ဂတ်စ် ဝီလ်ဆင်တို့ ဖြစ်ကြသည်။

ထိုအချိန်ထိုအခါက လူသိနည်းခဲ့သော်လည်း ၁၉၁၀ ခုနှစ်များမှ ချားလ်စ်အိုက်ဗ်၏ ရေးသားတက်ဆက်မှုများမှာ ဂန္ထဝင်ဆိုင်ရာ ဂီတတွင် အမေရိကန် တေးရေးဆရာ တစ်ယောက်၏ ပထမဆုံး အဓိက ပါဝင်ပတ်သက်မှု ပင် ဖြစ်သည်။ စမ်းသပ်တီထွင်သူများ ဖြစ်ကြသည့် ဟင်နရီ ကိုဝဲလ် နှင့် ဂျွန်ကေ့ဂျ် တို့သည် ဂန္ထဝင်ဂီတ ဆိုင်ရာ တေးသွားများ ရေးဖွဲ့မှုအတွက် တမူထူးခြားသော အမေရိကန် နည်းလမ်းဖြင့် ချည်းကပ်မှုကို ဖန်တီးခဲ့သည်။ အာရွန် ကော့ပ်လန်းနှင့် ဂျော့ရှ် ဂါ့ရှ်ဝင်တို့က ခေတ်ပေါ်ဂီတနှင့် ဂန္ထဝင်ဂီတ အရောအနှောကို ဖန်တီး ခဲ့ကြသည်။ အကဆရာများ ဖြစ်ကြသည့် အစ်ဆာဒိုရာ ဒွန်ကန် နှင့် မာသာ ဂရေဟမ် တို့သည် ခေတ်ပေါ်အကကို ကူညီ တီထွင်ခဲ့ကြပြီး ဂျော့ရှ် ဘလန်ချိုင်း နှင့် ဂျရုန်း ရော်ဘင်တို့မှာ ၂၀ ရာစု ဘဲလေး အက၏ ဦးဆောင်ဦးရွက် ပြုသူများ ဖြစ်ကြသည်။ အမေရိကန်တို့သည် ခေတ်ပေါ် အနုပညာဖြစ်သော ဓာတ်ပုံပညာတွင် အရေးပါခဲ့သည်မှာ ကြာမြင့်လှပြီ ဖြစ်သည်။ အဓိက နာမည်ကြီး ဓာတ်ပုံဆရာများတွင် အဲဖရက် စတေးဂလစ်၊ အက်ဒဝပ် စတိုင်းချန်း နှင့် အန်ဆယ် အဒမ် စသူတို့ ပါဝင်သည်။ သတင်းစာများမှ ဟာသကာတွန်းတိုများနှင့် ရုပ်ပြစာအုပ်များမှာ အမေရိကန်တို့၏ တီထွင်မှုများ ဖြစ်ကြသည်။ ရုပ်ပြများထဲတွင် ထူးခြားသော အရည်အသွေးရှိသည်ဟု စံတင်ထိုက်သည့် မဟာ သူရဲကောင်း စူပါမင်းမှာ အမေရိကန်၏ ပြယုဂ်တစ်ခုပင် ဖြစ်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite book | last=Daniels | first=Les | authorlink=Les Daniels | year=1998 | title=Superman: The Complete History | page=11 | edition=1st | publisher=[[Titan Books]] | isbn=1-85286-988-7 }}&lt;/ref&gt;

=== အစားအစာ ===
အမေရိကန်၏ အဓိကအစားအစာများမှာ အခြား အနောက်နိုင်ငံများနှင့် တူညီသည်။ ဂျုံသည် အဓိက စားသုံးသည့် သီးနှံဖြစ်သည်။ လူနီများ နှင့် အစောပိုင်း ဥရောပ အခြေချ နေထိုင်သူများ စားသုံးကြသည့် ဟင်းလျာများတွင် ကြက်ဆင်သား၊ သမင်သား၊ အာလူး၊ ကန်းစွန်းဥ၊ ပြောင်းဖူး၊ မေပယ်လ်အရည် စသည့် အဆာပလာ အမျိုးမျိုးတို့ကို ထည့်သွင်း ချက်ပြုတ်ကြသည်။ ဖြည်းဖြည်းချင်း ချက်ထားသော ဝက်သားနှင့် အမဲသား ဘာဘီကျူးများ၊ ကဏန်းကိတ်များ၊ အာလူးကြော် နှင့် ချော့ကလက် ချစ်ပ် ကွက်ကီး စသည်တို့မှာ အမေရိကန် အစားအစာ သီးသန့် ဖြစ်ကြသည်။ ဆိုးလ်ဖု ဟု ခေါ်ကြသော အာဖရိကကျွန်များ ချက်ပြုတ်လေ့ ရှိသော အစားအစာများမှာ တောင်ပိုင်းတွင် လူကြိုက်များပြီး အခြားသော ဒေသများမှ အာဖရိကန်-အမေရိကန်များ ကြားတွင် လည်း တွေ့ရလေ့ ရှိသည်။ အစားအစာ နှစ်မျိုး သုံးမျိုးကို ပေါင်းစပ်ထားသော လူဝီစီးယားနား ခရီယိုး၊ ကေဂျွန် နှင့် တက်စ်- မက်စ် စသည်တို့မှာလည်း ဆိုင်ရာ ဒေသအသီးသီး အတွင်း ထင်ရှားသည်။

အမေရိကန်၏ သွင်ပြင်လက္ခဏာ အစားအစာများဟု ခေါ်နိုင်သော ပန်းသီးမုန့်၊ ကြက်ကြော်၊ ပီဇာ၊ ဟမ်ဘာဂါ နှင့် ဟော့ဒေါ့စသည်တို့မှ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်လာသူ အမျိုးမျိုး တို့၏ ဟင်းလျာများမှ ပြောင်းလဲ ရယူထားခြင်း ဖြစ်သည်။ အာလူးကြော်၊ ဘာရီတို နှင့် တာကို အစရှိသော မက္ကဆီကန် ဟင်းလျာများ၊ ပတ်စတာ ဟင်းလျာများတို့သည် အီတလီ ဟင်းလျာများမှ ဆင်းသက်လာပြီး အများစု စားသုံးလျက် ရှိကြသည်။&lt;ref name=&quot;IFT&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.newswise.com/articles/what-when-and-where-americans-eat-in-2003|author=Klapthor, James N. |title=What, When, and Where Americans Eat in 2003 |publisher=Newswise/Institute of Food Technologists |date=2003-08-23|accessdate=2007-06-19}}&lt;/ref&gt; အမေရိကန်များသည် ကော်ဖီကို လက်ဖက်ရည်ထက် ပို၍ ကြိုက်ကြသည်။ အမေရိကန် စားသောက်ကုန် လုပ်ငန်းရှင်၏ အရောင်းမြှင့်တင်မှုများမှ တဆင့် လိမ္မော်ရည်နှင့် နွားနို့တို့သည် နေရာတိုင်းတွင် တွေ့ရသော နံနက်စာ သောက်စရာများ ဖြစ်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;Smith, Andrew F. (2004). ''The Oxford Encyclopedia of Food and Drink in America''. New York: Oxford University Press, pp. 131–32. ISBN 0-19-515437-1. Levenstein, Harvey (2003). ''Revolution at the Table: The Transformation of the American Diet''. Berkeley, Los Angeles, and London: University of California Press, pp. 154–55. ISBN 0-520-23439-1.&lt;/ref&gt;

ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကြီးဆုံးဖြစ်သော အမေရိကန်တို့၏ အမြန်အစားအစာ လုပ်ငန်းသည် ၁၉၃၀ ပြည့်နှစ်များတွင် ကားပေါ်မှ မဆင်းဘဲ ဝယ်ယူနိုင်သော စနစ်ကို စတင် ခဲ့သည်။ အမြန်အစားအစာများကို စားသုံးကြခြင်းသည် ကျန်းမာရေး အတွက် စိုးရိမ်စရာ တစ်ခု ဖြစ်လာစေခဲ့သည်။ ၁၉၈၀ ခုနှစ်များ နှင့် ၁၉၉၀ ခုနှစ်များတွင် အမေရိကန်တို့၏ ကယ်လိုရီ စားသုံးမှုမှာ ၂၄% မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;IFT&quot; /&gt; အမြန်အစားအစာ ဆိုင်များတွင် မကြာခဏ စားသုံးခြင်းသည် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ဆိုင်ရာ အရာရှိများက &quot;အမေရိကန်တို့၏ အဝလွန်နှုန်း ပျံနှံ့ခြင်း&quot;ဟု ခေါ်သော ကျန်းမာရေး ပြဿနာတစ်ရပ်ကို ဖြစ်ပွားစေသည်။&lt;ref&gt;Boslaugh, Sarah (2010). &quot;Obesity Epidemic&quot;, in ''Culture Wars: An Encyclopedia of Issues, Viewpoints, and Voices'', ed. Roger Chapman. Armonk, N.Y.: M. E. Sharpe, pp. 413–14. ISBN 978-0-7656-1761-3.&lt;/ref&gt; အလွန်ပင် ချိုလှသော အအေးများမှ အမေရိကန်တွင် လူကြိုက်များပြီး သကြားပါသော ဖျော်ရည်များသည် အမေရိကန်တို့အတွက် ကယ်လိုရီ စားသုံးမှု၏ ၉% နှုန်းခန့်မျှ နှင့် သက်ဆိုင်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=Fast Food, Central Nervous System Insulin Resistance, and Obesity |publisher=American Heart Association |year=2005 |work=[[Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology]] |url=http://atvb.ahajournals.org/cgi/content/full/25/12/2451#R3-101329 |accessdate=2007-06-09 }} {{cite web |title=Let's Eat Out: Americans Weigh Taste, Convenience, and Nutrition |publisher=U.S. Dept. of Agriculture |url=http://www.ers.usda.gov/publications/eib19/eib19_reportsummary.pdf |accessdate=2007-06-09 |archivedate=7 December 2009 |archiveurl=https://www.webcitation.org/5lpvum1lU?url=http://www.ers.usda.gov/publications/eib19/eib19_reportsummary.pdf }}&lt;/ref&gt;

=== အားကစား ===
[[File:Shea Smith-edit1.jpg|thumb| အမေရိကန် ဘောလုံး ကစားပွဲတွင် ဘောလုံးကိုသယ်ပြေးလာသော နောက်တန်းလူ တစ်ဦး]]
၁၉ရာစု နှောင်းပိုင်းမှ အစပြု၍ ဘေ့စ်ဘောလ်ကို အမျိုးသား အားကစားနည်း တစ်ရပ်အဖြစ် မှတ်ယူခဲ့သည်။ သို့သော် အချို့သော ဆန်းစစ်ချက်များအရ အမေရိကန် ဘောလုံးသည် ကြည့်ရှုသူ အများဆုံး အားကစားနည်း တစ်ရပ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|author=Krane, David K.|title=Professional Football Widens Its Lead Over Baseball as Nation's Favorite Sport|url=http://www.harrisinteractive.com/Insights/HarrisVault8482.aspx?PID=337|publisher=Harris Interactive|date=2002-10-30|accessdate=2007-09-14|archivedate=9 July 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100709111448/http://www.harrisinteractive.com/Insights/HarrisVault8482.aspx?PID=337}} Maccambridge, Michael (2004). ''America's Game: The Epic Story of How Pro Football Captured a Nation''. New York: Random House. ISBN 0-375-50454-0.&lt;/ref&gt; ဘတ်စကက်ဘောနှင့် ရေခဲပြင် ဟော်ကီကစားနည်းတို့သည် အသင်းလိုက် အားကစားနည်းများတွင် ဦးဆောင်ဦးရွက် အားကစားနည်းများ အဖြစ် ပါဝင်သည်။ ကောလိပ်ကျောင်းများ အတွင်း ယှဉ်ပြိုင်ကစားကြသော အမေရိကန် ဘောလုံး နှင့် ဘတ်စကက်ဘော တို့သည် ပရိသတ် အများအပြားကို ဆွဲဆောင်နိုင်သည်။ လက်ဝှေ့နှင့် မြင်းပြိုင်ပွဲတို့မှာ လူအများဆုံး ကြည့်ရှုကြသည့် တစ်ဦးချင်း ကစားနည်းများ ဖြစ်ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |author=Cowen, Tyler, and Kevin Grier |title=What Would the End of Football Look Like??url=http://www.grantland.com/story/_/id/7559458/cte-concussion-crisis-economic-look-end-football|publisher=Grantland/ESPN|date=2012-02-09|accessdate=2012-02-12}}&lt;/ref&gt; သို့သော်လည်း ဂေါက်သီးကစားခြင်းနှင့် ကားပြိုင်ခြင်းတို့ကြောင့် ထိုကစားနည်းများ မှေးမှိန်လာခဲ့သည်။ ဘောလုံးကစားခြင်းကို လူငယ်များနှင့် အပျော်တမ်း အဆင့်တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကစားကြသည်။ တင်းနစ်နှင့် အခြား ပြင်ပတွင် ကစားရသော ကစားနည်း အချို့မှာလည်း လူကြိုက်များသည်။

အမေရိကန်တွင် ကစားနည်း အများစုမှာ ဥရောပကစားနည်းများမှ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သော်လည်း ဘော်လီဘော ကစားခြင်း၊ ဘုတ်စကိတ် စီးခြင်း၊ နှင်းလျှောစီးခြင်း နှင့် ချီးယားလိဒင်း တို့မှာ အမေရိကန်တို့၏ တီထွင်မှုများ ဖြစ်ကြသည်။ ဘတ်စကတ်ဘောကို ကနေဒါနိုင်ငံဖွား ဂျိမ်းစ် နိုက်စမစ်က မက်ဆာချူးဆက်တွင် တီထွင်ခဲ့သည်။ လာခရော့စ်နှင့် ရေလွှာစီးခြင်းတို့မှာ အမေရိကန် ရှေးဦးနေထိုင်သူနှင့် ဟာဝိုင်အီ ကျွန်းသားထံမှ အနောက်တိုင်းသားများ ဆက်ခံရရှိခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ အိုလံပစ် ကစားပွဲတော် ၈ ခုကို အမေရိကန်တွင် ကျင်းပခဲ့ဖူးသည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် နွေရာသီ အိုလံပစ် အားကစားပွဲတော်တွင် ဆုတံဆိပ် ၂,၃၀၁ ခု ရရှိခဲ့ဖူးပြီး အခြားတိုင်းပြည် အားလုံးထက်များသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|title=All-Time Medal Standings, 1896–2004 | publisher = Information Please|url=http://www.infoplease.com/ipsa/A0115108.html | accessdate=2007-06-14}} {{cite web|title=Distribution of Medals—2008 Summer Games| publisher = Fact Monster|url=http://www.factmonster.com/sports/olympics/2008/distribution-medals-summer-games.html| accessdate=2008-09-02}}&lt;/ref&gt; ဆောင်းရာသီ အိုလံပစ်ကစားပွဲတွင်မူ ၂၅၃ ခု ရရှိခဲ့ပြီး ဒုတိယမြောက် အများဆုံး ရရှိသော နိုင်ငံ ဖြစ်ကာ နော်ဝေနောက်မှ လိုက်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|title=All-Time Medal Standings, 1924–2006|publisher=Information Please|url=http://www.infoplease.com/ipsa/A0115207.html|accessdate=2007-06-14}} {{cite web|title=Olympic Medals|publisher=Vancouver Organizing Committee|url=http://www.vancouver2010.com/olympic-medals/|accessdate=2010-03-02|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101225190920/http://www.vancouver2010.com/olympic-medals/|archivedate=25 December 2010}} Norway is first.&lt;/ref&gt;

=== အတိုင်းအတာစနစ် ===
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ရိုးရာတိုင်းတာမှုများကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားပြီး ၎င်းတို့တွင် ယခင်က ဗြိတိသျှ အင်ပီယီရယ်လ် အတိုင်းအတာများ ဖြစ်ကြသော မိုင်၊ ကိုက် နှင့် ဒီဂရီ ဖာရင်ဟိုက် စသည်တို့ ပါသည်။ အမေရိကန်၏ ထူးခြားသော အတိုင်းအတာများမှာ ဂါလန် နှင့် ပိုင့် စသော ထုထည် အတိုင်းအတာများ ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နိုင်ငံတကာ အတိုင်းအတာ စံနှုန်း သတ်မှတ်ချက်ကို မလိုက်နာသော နိုင်ငံ ၃ နိုင်ငံ တွင် [[မြန်မာနိုင်ငံ]]၊ [[လိုက်ဘေးရီးယားနိုင်ငံ]] တို့နှင့် အတူ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ပါဝင်သည်။ သို့သော်လည်း သိပ္ပံ၊ ဆေးပညာ နှင့် အခြားသော စက်မှုဆိုင်ရာ နယ်ပယ်များတွင် မက်ထရစ်စနစ်ကို ကျယ်ပြန့်စွာ အသုံးပြုလာကြပြီ ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/appendix/appendix-g.html|title=Appendix G: Weights and Measures|publisher=CIA|work=The World Factbook|date=|accessdate=2010-04-01|archivedate=6 April 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110406124728/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/appendix/appendix-g.html}}&lt;/ref&gt;

== ဆက်စပ်ကြည့်ရှုရန် ==

== ရည်ညွှန်းချက်များ ==
{{reflist|2}}


[[Category:အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]
[[ကဏ္ဍ:မြောက်အမေရိကတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ]]
[[ကဏ္ဍ:ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ]]
[[Category:နေတိုး အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ]]
[[ကဏ္ဍ:အင်အားကြီး နိုင်ငံများ]]</text>
      <sha1>9ct7ewdozvi4ynoi6t52qcpo1jv8f77</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>မြန်မာနိုင်ငံ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2388</id>
    <revision>
      <id>879058</id>
      <parentid>877846</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T09:39:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>/* သားရဲတိရစ္ဆာန်များ */</comment>
      <origin>879058</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="212406" sha1="23f8c0jbiuqu6m1f4qoi08jdlvntvyq" xml:space="preserve">{{Short description|မြန်မာနိုင်ငံ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးပေါင်း ၁၀၀ကျော်ရှိသော အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံဖြစ်ပြီး အိန္ဒိယ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ တရုတ်၊ လာအိုနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ တို့နှင့် နယ်နိမိတ်ချင်းထိစပ်နေသည်။}}{{Infobox country
| conventional_long_name = ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်&lt;br&gt;Republic of the Union of Myanmar
| common_name = MM
| image_flag = Flag of Myanmar.svg
| flag_type = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ အလံတော်|အလံတော်]]
| image_coat = State seal of Myanmar.svg
| symbol_type = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော်အထိမ်းအမှတ်တံဆိပ်|တံဆိပ်တော်]]
| national_anthem = {{unbulleted list |&quot;[[ကမ္ဘာမကျေ]]&quot;}}&lt;div style=&quot;display:inline-block;margin-top:0.4em;&quot;&gt;[[File:U.S. Navy Band - Kaba Ma Kyei.oga|centre]]&lt;/div&gt;
| image_map = {{Switcher|[[File:Myanmar (orthographic projection).svg|frameless]]|ကမ္ဘာလုံးပုံပြရန်|[[File:Location Burma (Myanmar) ASEAN.svg|upright=1.15|frameless]]|အာဆီယံမြေပုံပြရန်|default=1}}
| map_caption = {{map caption |location_color=အစိမ်း |region=[[အာဆီယံ]] |region_color= ခဲ့ရင့်ရောင် |legend=Location Burma (Myanmar) ASEAN.svg}}
| image_map2 = 
| capital = [[နေပြည်တော်မြို့]]
| coordinates = {{Coord|19|45|N|96|6|E|type:city}}
| largest_city = [[ရန်ကုန်မြို့]]
| official_languages = [[မြန်မာစာ]]
| regional_languages = {{hlist| |[[ကချင်ဘာသာစကား|ကချင်]] |[[ကယားဘာသာစကား|ကယား]] |[[ကရင်ဘာသာစကား|ကရင်]] |[[ကူကီး-ချင်းနွယ် ဘာသာစကားများ|ချင်း]] |[[မွန်ဘာသာစကား|မွန်]] |[[ရခိုင်ဘာသာစကား|ရခိုင်]] |[[ရှမ်းဘာသာစကား|ရှမ်း]]}}
| languages_type = [[တရားဝင် အရေးအသားစနစ်]]
| languages = [[မြန်မာအက္ခရာ]]
| ethnic_groups = {{unbulleted list
| ၆၈% [[ဗမာလူမျိုး|ဗမာ]]
| ၉% [[ရှမ်းလူမျိုး|ရှမ်း]]
| ၇% [[ကရင်လူမျိုး|ကရင်]]
| ၄% [[ရခိုင်လူမျိုး|ရခိုင်]]
| ၃% [[တရုတ်လူမျိုး|တရုတ်]]
| ၂% [[မွန်လူမျိုး|မွန်]]
| ၅% အခြား
}}
| ethnic_groups_year = {{lower|0.45em|&lt;ref name=&quot;World Factbook&quot; /&gt;}}
| religion = [[ထေရဝါဒ]] [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဗုဒ္ဓဘာသာ|ဗုဒ္ဓဘာသာ]] ၈၇.၉%&lt;br /&gt; [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ ခရစ်ယာန်ဘာသာ|ခရစ်ယာန်]] ၆.၂%&lt;br /&gt; [[အစ္စလာမ်ဘာသာ|အစ္စလာမ်]] ၄.၃%&lt;br /&gt;[[မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု|အခြား]] ၁.၆%&lt;ref&gt;{{cite web |title=The 2014 Myanmar Population and Housing Census- The Union Report: Religion |url=https://myanmar.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/UNION_2-C_religion_EN_0.pdf |website=myanmar.unfpa.org |publisher=Department of Population Ministry of Labour, Immigration and Population MYANMAR |access-date=3 February 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180329011235/http://myanmar.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/UNION_2-C_religion_EN_0.pdf |archive-date=29 March 2018 |url-status=dead |accessdate=22 March 2020 |archivedate=29 March 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180329011235/http://myanmar.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/UNION_2-C_religion_EN_0.pdf }}&lt;/ref&gt;
| demonym = Myanmar/Burmese &lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.health.act.gov.au/sites/default/files/ACT%20Health%20Community%20Profile%20-%20Burma%20%282014%29.pdf|title=ACT Health Community Profile, pg. 1|publisher=Multicultural Health Policy Unit|access-date=5 August 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20150411161154/http://www.health.act.gov.au/sites/default/files/ACT%20Health%20Community%20Profile%20-%20Burma%20%282014%29.pdf|archive-date=11 April 2015|url-status=dead|accessdate=22 March 2020|archivedate=11 April 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150411161154/http://www.health.act.gov.au/sites/default/files/ACT%20Health%20Community%20Profile%20-%20Burma%20%282014%29.pdf}}&lt;/ref&gt;
| government_type = [[တစ်ပြည်ထောင်နိုင်ငံ|တစ်ပြည်ထောင်]] [[သီးခြားလွှတ်တော်စနစ်|သီးခြားလွှတ်တော်]] [[သမ္မတနိုင်ငံ]] (''တရားဝင်'') &lt;br /&gt; 
 [[စစ်အာဏာရှင်စနစ်]]လက်အောက်ခံ [[တစ်ပြည်ထောင်နိုင်ငံ|တစ်ပြည်ထောင်]] [[ကြားဖြတ်အစိုးရ]] [[သမ္မတနိုင်ငံ]] (''လက်တွေ့'')
| leader_title1 = [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ]]
| leader_name1 = [[မင်းအောင်လှိုင်]]
| leader_title2 = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|ယာယီသမ္မတ]]
| leader_name2 = [[မင်းအောင်လှိုင်]] (ယာယီ)
| legislature = [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ]]
| upper_house = 
| lower_house = 
| sovereignty_type = [[မြန်မာ့သမိုင်း|တည်ထောင်]]
| established_event1 = [[ပျူမြို့ပြနိုင်ငံများ]]
| established_date1 = ၁၈၀ ဘီစီခန့်
| established_event2 = [[ပုဂံခေတ်]]
| established_date2 = ၂၃ ဒီဇင်ဘာ ၈၄၉
| established_event3 = [[တောင်ငူခေတ်]]
| established_date3 = ၁၆ အောက်တိုဘာ ၁၅၁၀
| established_event4 = [[ကုန်းဘောင်ခေတ်]]
| established_date4 = ၂၉ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇၅၂
| established_event5 = [[ကိုလိုနီခေတ်]]
| established_date5 = ၁ ဇန်နဝါရီ ၁၈၈၆
| established_event6 = [[လွတ်လပ်ပြီးခေတ်မြန်မာနိုင်ငံ|ဗြိတိသျှထံမှလွတ်လပ်ရေးရခြင်း]]
| established_date6 = ၄ ဇန်နဝါရီ ၁၉၄၈
| established_event7 = [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|ပထမအကြိမ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း]]
| established_date7 = ၂ မတ် ၁၉၆၂
| established_event8 = [[ရှစ်လေးလုံးအရေးအခင်း#နဝတ_“အာဏာသိမ်းယူခြင်း”_နှင့်_နှိမ်နင်းခြင်း|ဒုတိယအကြိမ် အာဏာသိမ်းခံရခြင်း]]
| established_date8 = ၁၈ စက်တင်ဘာ ၁၉၈၈
| established_event9 = [[စကားရပ်များ ပြောင်းလဲသတ်မှတ်သည့် ဥပဒေ|&quot;Burma&quot; မှ &quot;Myanmar&quot; သို့ အမည်ပြောင်းခြင်း]]
| established_date9 = ၁၈ ဇွန် ၁၉၈၉
| established_event10 = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|သမ္မတစနစ်]] ပြန်လည်တည်ထောင်ခြင်း
| established_date10 = ၃၀ မတ် ၂၀၁၁
| area_km2 = ၆၇၆,၅၇၈
| area_rank = ၃၉
| area_sq_mi = ၂၆၁,၂၂၈ &lt;!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--&gt;
| percent_water = ၃.၀၆
| population_estimate = ၅၇,၅၂၆,၄၄၉&lt;ref&gt;{{Cite CIA World Factbook|country=Burma|access-date=24 September 2022|year=2022}}&lt;/ref&gt;
| population_estimate_year = ၂၀၂၂
| population_estimate_rank = ၂၆
| population_density_km2 = &lt;!--auto calculate--&gt;&lt;!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--&gt;
| population_density_sq_mi = ၁၉၆.၈
| population_density_rank = ၁၂၅
| GDP_PPP = {{increase}} $၂၇၈.၁၅၆&amp;nbsp;ဘီလီယံ&lt;ref name=&quot;IMFWEOMM&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/April/weo-report?c=518,&amp;s=NGDP_R,NGDP_RPCH,NGDP,NGDPD,PPPGDP,NGDP_D,NGDPRPC,NGDPRPPPPC,NGDPPC,NGDPDPC,PPPPC,PPPSH,PPPEX,NID_NGDP,NGSD_NGDP,PCPI,PCPIPCH,PCPIE,PCPIEPCH,TM_RPCH,TMG_RPCH,TX_RPCH,TXG_RPCH,LP,GGR,GGR_NGDP,GGX,GGX_NGDP,GGXCNL,GGXCNL_NGDP,GGXONLB,GGXONLB_NGDP,GGXWDG,GGXWDG_NGDP,NGDP_FY,BCA,BCA_NGDPD,&amp;sy=2021&amp;ey=2028&amp;ssm=0&amp;scsm=1&amp;scc=0&amp;ssd=1&amp;ssc=0&amp;sic=0&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1|title=World Economic Outlook Database, April 2023|date=April 2023|website=IMF.org|publisher=[[International Monetary Fund]]|access-date=April 22, 2023}}&lt;/ref&gt;
| GDP_PPP_year = ၂၀၂၃
| GDP_PPP_rank = ၆၄
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $၅,၁၃၂&lt;ref name=&quot;IMFWEOMM&quot; /&gt;
| GDP_PPP_per_capita_rank = ၁၄၆
| GDP_nominal = {{increase}} $၆၃.၉၈၈&amp;nbsp;ဘီလီယံ&lt;ref name=&quot;IMFWEOMM&quot; /&gt;
| GDP_nominal_year = ၂၀၂၃
| GDP_nominal_rank = ၉၀
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $၁,၁၈၀&lt;ref name=&quot;IMFWEOMM&quot; /&gt;
| GDP_nominal_per_capita_rank = ၁၆၇
| Gini = ၃၀.၇
| Gini_year = ၂၀၁၇
| Gini_change = decrease&lt;!--increase/decrease/steady--&gt;
| Gini_ref = &lt;ref&gt;{{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=MM |title=GINI index (World Bank estimate) |publisher=[[World Bank]] |website=data.worldbank.org |access-date=13 July 2021}}&lt;/ref&gt;
| Gini_rank = 
| HDI = ၀.၅၈၅&lt;!--number only--&gt;
| HDI_year = ၂၀၂၁&lt;!--Please use the year to which the data refers, not the publication year--&gt;
| HDI_change = decrease&lt;!--increase/decrease/steady--&gt;
| HDI_ref = &lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{cite web|url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22pdf_1.pdf|title=Human Development Report 2021/2022|language=en|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=8 September 2022|access-date=8 September 2022}}&lt;/ref&gt;
| HDI_rank = ၁၄၉
| currency = [[မြန်မာကျပ်ငွေ]] (K)
| currency_code = MMK
| time_zone = [[မြန်မာစံတော်ချိန်]]
| utc_offset = +06:30
| drives_on = ညာဘက်မောင်း
| calling_code = +95
| iso3166code = MM
| cctld = [[.mm]]
| footnote_a = 
| footnote_b = 
| national_languages = [[မြန်မာဘာသာစကား]]
| native_name = မြန်မာနိုင်ငံ
| name = Myanmar (Burma)
| linking_name = မြန်မာ
| established_event11 = [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|တတိယအကြိမ် အာဏာသိမ်းခံရခြင်း]]
| established_date11 = ၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁
| symbol_width = 100px
| flag_width = 115px
| leader_title3 = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်များ စာရင်း| နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်]]
| leader_name3 = [[မင်းအောင်လှိုင်]]
}}
'''မြန်မာနိုင်ငံ'''({{lang-en|Myanmar}})၊ တရားဝင်အားဖြင့် '''ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်'''({{lang-en|Republic of the Union of Myanmar}})သည် [[အရှေ့တောင်အာရှ]]ရှိ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ အနောက်နှင့် အနောက်မြောက်ဘက်တွင် [[ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ]]၊ [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]]၊ အရှေ့မြောက်ဘက်တွင် [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]]၊ ‌အရှေ့နှင့် အရှေ့တောင်ဘက်တွင် [[လာအိုနိုင်ငံ]]၊ [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]တို့နှင့် နယ်နမိတ်ချင်းထိစပ်ပြီး တောင်ဘက်နှင့် အနောက်တောင်ဘက်တွင် [[ကပ္ပလီပင်လယ်]]နှင့် [[ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်]]တို့ တည်ရှိသည်။ နိုင်ငံ၏မြို့တော်မှာ [[နေပြည်တော်မြို့|နေပြည်တော်]]ဖြစ်ပြီး စီးပွားရေးမြို့တော်မှာ [[ရန်ကုန်မြို့]]ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;World Factbook&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/burma/ |work=The World Factbook |title=Burma |date=27 September 2021 |publisher=U.S. Central Intelligence Agency}}&lt;/ref&gt;

မြန်မာနိုင်ငံရှိအစောဆုံးသော အခြေချမှုများသည် [[ပျူမြို့ပြနိုင်ငံများ]]နှင့် [[မွန်ဘုရင့်နိုင်ငံများ]]၌ဖြစ်ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite book | title=Early civilizations of Southeast Asia | url=https://archive.org/details/earlycivilizatio0000orei | publisher=Altamira Press | author=O'Reilly, Dougald JW | year=2007 | location=United Kingdom | isbn=978-0-7591-0279-8}}&lt;/ref&gt; အေဒီ ၉ရာစုခန့်တွင် [[မြန်မာလူမျိုး]]တို့သည် [[ဧရာဝတီမြစ်]]အနီး၌ [[ပုဂံပြည်]]ကိုတည်ထောင်ခဲ့ကြရာ [[မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှု]]၊ [[မြန်မာဘာသာစကား]]စသည်တို့ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ပထမမြန်မာနိုင်ငံတော် ပုဂံပြည်သည် [[မွန်ဂို-မြန်မာ စစ်|မွန်ဂိုကျူးကျော်စစ်]]ကြောင့် ကျဆုံးခဲ့ရသည်။ ၁၆ ရာစု‌တွင် ဒုတိယမြန်မာနိုင်ငံတော် [[တောင်ငူခေတ်|တောင်ငူအင်ပါယာ]]ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပြီး အရှေ့တောင်အာရှသမိုင်း၏ အကြီးဆုံးအင်ပါယာအဖြစ် ခေတ္တရပ်တည်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref name=Lieberman&gt;{{cite book |last=Lieberman |first=Victor B. |title=Strange Parallels: Southeast Asia in Global Context, c. 800–1830, volume 1, Integration on the Mainland |publisher=[[Cambridge University Press]] |year=2003 |isbn=978-0-521-80496-7 |ref=Lieberman}}&lt;/ref&gt; ၁၉ ရာစုတွင် တတိယမြန်မာနိုင်ငံတော် [[ကုန်းဘောင်ခေတ်|ကုန်းဘောင်အင်ပါယာ]]သည် မျက်မှောက်ခေတ် မြန်မာနိုင်ငံ၏ဒေသများကိုပါမက  [[အာသံပြည်နယ်|အာသံ]]နှင့် [[မဏိပူရပြည်နယ်|မဏိပူရ]]ဒေသများကိုပါ အုပ်ချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ဗြိတိသျှအင်ပါယာသည် မြန်မာနိုင်ငံကို [[အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ စစ်ပွဲများ|ကျူးကျော်စစ်များ]]ဆင်နွှဲပြီး သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ [[ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်|ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]အတွင်း၌ မြန်မာနိုင်ငံကို ဂျပန်တို့ကခေတ္တသိမ်းပိုက်ထားခဲ့ပြီး မဟာမိတ်နိုင်ငံတို့က ပြန်လည်သိမ်းယူခဲ့သည်။ ၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ဗြိတိသျှတို့ထံမှ [[လွတ်လပ်ရေးနေ့ (မြန်မာနိုင်ငံ)|လွတ်လပ်ရေးကိုရရှိ]]ခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် [[အရှေ့အာရှ ထိပ်သီးအစည်းအဝေး]]၊ [[ဘက်မလိုက်လှုပ်ရှားမှု]]၊ [[အာဆီယံ]]၊ [[ဘင်းမ်စတက်]]စသည်တို့၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံဖြစ်သည်။ [[ဗြိတိသျှအင်ပါယာ]]လက်အောက်သို့ ကျရောက်ခဲ့ဖူးသော်လည်း [[ဓနသဟာယနိုင်ငံများအဖွဲ့]]၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ မဟုတ်ပေ။ [[သဘာဝသံယံဇာတ]]ကြွယ်ဝသော နိုင်ငံဖြစ်သည်သာမက [[နေရောင်ခြည်စွမ်းအင်]] အသုံးချရန်အတွက် အလားအလာကောင်းမွန်သည်။&lt;ref&gt;Vakulchuk, Roman; Kyaw Kyaw Hlaing; Edward Ziwa Naing; Indra Overland; Beni Suryadi and Sanjayan Velautham (2017). [https://www.researchgate.net/publication/317954536 ''Myanmar's Attractiveness for Investment in the Energy Sector. A Comparative International Perspective''.] Norwegian Institute of International Affairs (NUPI) and Myanmar Institute of Strategic and International Studies (MISIS) Report. p. 8.&lt;/ref&gt; နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးအများစုကို [[တပ်မတော်|မြန်မာစစ်တပ်]]နှင့် ၎င်း၏[[ခရိုနီ]]များကချုပ်ကိုင်ထားသဖြင့် [[စီးပွားရေးမညီမမျှမှု]] များပြားသည်။&lt;ref name=IncomeGap&gt;{{cite news |url=http://www.nationmultimedia.com/aec/Income-gap-worlds-widest-30214106.html |title=Income Gap 'world's widest' |work=The Nation |access-date=15 September 2014 |author=Eleven Media |date=4 September 2013 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140915230853/http://www.nationmultimedia.com/aec/Income-gap-worlds-widest-30214106.html |archive-date=15 September 2014 |accessdate=23 July 2022 |archivedate=15 September 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140915230853/http://www.nationmultimedia.com/aec/Income-gap-worlds-widest-30214106.html }}&lt;br /&gt;{{cite news | url=https://www.dvb.no/analysis/income-inequality-in-burma/33726 | title=Income inequality in Burma | publisher=Democratic Voice of Burma | access-date=15 September 2014 | author=McCornac, Dennis | date=22 October 2013 | archive-url=https://web.archive.org/web/20140915230920/https://www.dvb.no/analysis/income-inequality-in-burma/33726 | archive-date=15 September 2014 | url-status=dead | df=dmy-all | accessdate=23 July 2022 | archivedate=15 September 2014 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20140915230920/https://www.dvb.no/analysis/income-inequality-in-burma/33726 }}&lt;/ref&gt;

== ဝေါဟာရဗေဒ ==
{{အဓိက|မြန်မာနိုင်ငံ၏ အမည်များ}}
၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် စစ်အစိုးရက အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် (‌Burma) ဘားမားကို မြန်မာဟု ပြောင်းလဲရန် [[စကားရပ်များ ပြောင်းလဲသတ်မှတ်သည့် ဥပဒေ|ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်]]။ 

အနောက်နိုင်ငံများက စစ်အစိုးရကို လက်မခံသည့်အတွက် [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာ]]ဖြင့် နိုင်ငံအမည်အား တရားဝင်ပြောင်းလဲရန် လုပ်ပိုင်ခွင့်မရှိဟု ယူဆကြသည်။&lt;ref name=&quot;steinberg&quot;&gt;{{cite book |last=Steinberg |first=David I. |date=2002 |title=Burma: The State of Myanmar |url=https://books.google.com/books?id=CSTuWZ0BMmMC |publisher=Georgetown University Press |page=xi |isbn=978-1-58901-285-1}}&lt;/ref&gt; ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့သည် မြန်မာဘာသာဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံဟု လက်ခံသုံးစွဲသော်လည်း အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် ဘားမားဟု ဆက်လက်သုံးစွဲလျက်ရှိသည်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သုံးနှုန်းသည့်အခါ သုံးစွဲသူအလိုက် &quot;ဘားမား&quot;သို့မဟုတ် &quot;မြန်မာ&quot;ကို ရွေးချယ်သုံးစွဲကြပြီး နည်းပညာအားဖြင့် အပြန်အလှန် ဖလှယ်သုံးစွဲနိုင်သော စကားလုံးများ ဖြစ်ကြသည်။

နိုင်ငံပြင်ပ [[သတင်း]]ဌာနကြီးများ ဖြစ်သည့် ဘီ⁠ဘီစီ (BBC)၊ ဝေါလ်စထရိဂျာနယ် (''Wall Street Journal'') နှင့် ဖိုင်နင်းရှယ်တိုင်မ်း (''Financial Times'') တို့အပြင် အမေရိကန်နှင့် ဂရိတ်ဗြိတိန်အစိုးရများကပါ မြန်မာနိုင်ငံကို ဘားမားဟု ဆက်လက်ခေါ်ဝေါ်လျက်ရှိပြီး စီအင်အင် (CNN)၊ အီကော်နော်မစ် (''[[The Economist]]'')၊ နှင့် နယူးယောက်တိုင်မ်း (''New York Times'') တို့ကမူ မြန်မာဟူသည့် အသုံးအနှုန်းကို တိုင်းပြည်အဖြစ်လည်း ‌‌ကောင်း၊ Burmese ဟူသည့် အင်္ဂလိပ်စကားလုံးကို နာမဝိသေသနအဖြစ်လည်းကောင်း လက်ခံကျင့်သုံးနေပြီဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;statedept&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/35910.htm |title=Background Note: Burma |accessdate = 2006-07-07 |year=2005 |month=August |work=Bureau of East Asian and Pacific Affairs |publisher=U.S. Department of State}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.fco.gov.uk/servlet/Front?pagename=OpenMarket/Xcelerate/ShowPage&amp;c=Page&amp;cid=1007029394365&amp;a=KCountryProfile&amp;aid=1018965307901#Bur|title=Country Profile: Burma|accessdate=2006-07-07|publisher=Foreign and Commonwealth Office|archiveurl=https://web.archive.org/web/20030731063202/http://www.fco.gov.uk/servlet/Front?pagename=OpenMarket%2FXcelerate%2FShowPage&amp;c=Page&amp;cid=1007029394365&amp;a=KCountryProfile&amp;aid=1018965307901#Bur|archivedate=31 July 2003}}&lt;/ref&gt;

ဂရိတ်ဗြိတိန်၊ [[ကနေဒါနိုင်ငံ]]၊ [[ဩစတြေးလျ]]နှင့် [[အမေရိက]][[အစိုးရ]]များသည် ဘားမား (''Burma'') ကို ဆက်လက်အသုံးပြုကြသည်။&lt;ref name=&quot;statedept&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.fco.gov.uk/servlet/Front?pagename=OpenMarket/Xcelerate/ShowPage&amp;c=Page&amp;cid=1007029394365&amp;a=KCountryProfile&amp;aid=1018965307901#Bur |title=Country Profile: Burma |accessdate=2006-07-07 |publisher=Foreign and Commonwealth Office |archiveurl=https://web.archive.org/web/20030731063202/http://www.fco.gov.uk/servlet/Front?pagename=OpenMarket%2FXcelerate%2FShowPage&amp;c=Page&amp;cid=1007029394365&amp;a=KCountryProfile&amp;aid=1018965307901#Bur |archivedate=31 July 2003 }}&lt;/ref&gt; သို့သော် [[ဥရောပသမဂ္ဂ]]သည် ဘားမား/မြန်မာ (''Burma''/''Myanmar'') နှစ်မျိုးလုံးကို တွဲသုံးသည်။&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{cite web |url=http://ec.europa.eu/comm/external_relations/myanmar/intro/index.htm |title=The EU's relations with Burma / Myanmar |accessdate=2007-01-11 |year=2006 |month=November |work=External relations |publisher=European Union |archivedate=25 July 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060725000750/http://ec.europa.eu/comm/external_relations/myanmar/intro/index.htm }}&lt;/ref&gt; [[တရုတ်နိုင်ငံ]]သည် မြန်မာဟု မသုံးဘဲ ၎င်းတို့ထုံးတမ်းအခေါ်အဝေါ်အတိုင်း မြန်တျန့် (缅甸) ဟုသုံးသည်။ ဂျပန်နိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံအား မြန်မာ (ミャンマー) ဟုခေါ်သော်လည်း မြန်မာလူမျိုးများအား ဘားမိစ် (''Burmese'') (ビルマ人) ဟု ဆက်လက်သုံးစွဲသည်။ [[ပြင်သစ်နိုင်ငံ]]သည် အခြားနိုင်ငံအများစုကဲ့သို့ပင် ယခင်သုံးစွဲနေကျ ဘာသာပြန်ကိုသုံးပြီး မြန်မာပြည်ကို ဗိရ်မနီ (''Birmanie'') ဟုခေါ်ကြသည်။&lt;ref&gt;[http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/magazine/7013943.stm Should it be Burma or Myanmar?], BBC News&lt;/ref&gt;&lt;ref name=dominion&gt;{{cite web |url=http://www.dominionpaper.ca/accounts/2005/02/16/burma_and_.html |title=Burma and Divestiture |accessdate=2007-10-01 |year=2005 |month=November |work=External relations |publisher=The Dominion |archive-date=4 March 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080304131656/http://www.dominionpaper.ca/accounts/2005/02/16/burma_and_.html }}&lt;/ref&gt;

၂၀၁၅ ခုနှစ် အစိုးရအသစ်တက်လာပြီး နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဒေါ်[[အောင်ဆန်းစုကြည်]]က ပြည်တွင်းအခြေစိုက် နိုင်ငံခြား သံရုံးအသီးသီးမှ သံအမတ်ကြီးများ၊ စစ်သံမှူးများ နှင့် ကောင်စစ်ဝန်များကို နေပြည်တော်တွင် တွေ့ဆုံကာ မြန်မာ ဟုခေါ်ခေါ် ဗမာ ဟုခေါ်ခေါ် အရေးမကြီးကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။&lt;ref name=scmp&gt;''South China Morning Post'', [http://www.scmp.com/news/asia/southeast-asia/article/1937886/whats-name-not-much-according-aung-san-suu-kyi-who-tells &quot;What's in a name? Not much, according to Aung San Suu Kyi, who tells diplomats they can use Myanmar or Burma&quot;], Saturday, 23 April 2016&lt;/ref&gt;

== သမိုင်း ==
{{main|မြန်မာ့သမိုင်း}}
===လူသားတို့အစပြုရာ===
လူသားတို့၏ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် အတွင်း လူသားဖြစ်လာမည့်လူတူ ပရိုင်းမိတ်များကို ဂန့်ဂေါမြို့နယ် ကျောမြို့ အနီး ပုံတောင် ပုံညာ တောင်တန်းများ တွင် စတင်တွေ့ရှိရာမှ မြန်မာနိုင်ငံ အခြားဒေသများတွင်ပါ ထပ်မံ တွေ့ရှိလာကြရခြင်းကြောင့် ကမ္ဘာတွင် လူသားတို့ စတင်ပေါ်ပေါက်လာသည်မှာ မြန်မာနိုင်ငံနေရာမှ ဖြစ်သည်ကို အခိုင်အမာ သိရှိကြပြီးဖြစ်သည်။ နှစ်သန်း လေးဆယ် သက်တမ်းရှိ လူတူပရိုင်းမိတ်တို့ တွေ့ရှိမှုကြောင့် လူတူပရိုင်းမိတ်မှ တဆင့်ဖြစ်ပေါ် တိုးတက်လာသည့် ကမ္ဘာတွင် အစောဆုံးသော ရှေးဦးလူသား မျိုးနွယ်တို့သည်လည်း မြန်မာနိုင်ငံတွင် နေထိုင်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် လူသားတို့ စတင် အချေခြ နေထိုင်နေခဲ့သည်မှာ နှစ်ပေါင်း သန်းချီရှိနေပြီဟု ဆိုနိုင်သည်။ {{ကိုးကားချက်လိုသည်}}

=== ခေတ်ဦး ===
{{main|ဗမာအကြိုသမိုင်း|ပျူမြို့ပြနိုင်ငံများ}}
လူတူပရိုင်းမိတ် များ တွေ့ရှိမှုနှင့် ဆက်စပ် စဉ်းစားနိုင်သည်မှ ကျောက်ခေတ် ဂူနံရံပန်းချီလက်ရာများ ရှိရာ [[ရှမ်းပြည်နယ်]] ရွာငံမြို့နယ်ရှိ [[ပြဒါးလင်းလိုဏ်ဂူ]]အမှတ် (၁) နှင့် အမှတ် (၂)၊ ကမ်းပါးနီလိုဏ်ဂူ၊ [[ဖယ်ခုံမြို့နယ်]]ရှိ [[လွယ်ဝန်းဂူ]]၊ ကျောက်ခေတ်လက်နက်ပစ္စည်းများ တွေ့ရှိရာ [[တောင်ကြီး]] [[အေးသာယာ]]ရှိ [[မုံတဝလိုဏ်ဂူ]] နှင့် [[ကလောမြို့နယ်]] [[မြင်းမထိ လိုဏ်ဂူ]] စသည့် အထောက်အထားများ ဖြစ်သည်။ အဆိုပါ ကျောက်ခေတ် အထောက်အထားများကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် နေထိုင်သူများသည် လူသားအဆင့် မရောက်မီ ပရိုင်းမိတ်အဆင့်မှာပင် မြန်မာနိုင်ငံတွင် နေထိုင်ခဲ့ကြပြီး ကမ္ဘာ့ ပထမဆုံး လူသားများအဖြစ် တိုးတက်ရောက်ရှိလာကာ ကျောက်ခေတ်၊ ကြေးခေတ်၊ ပျူခေတ်၊ ပုဂံခေတ် စသည်ဖြင့် ခေတ်အဆက်ဆက် နေထိုင်ခဲ့ကြကြောင်း အခိုင်အမာ ကောက်ချက်ချနိုင်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းမှ မွန်လူမျိုးများသည် မြန်မာနိုင်ငံ အောက်ပိုင်းဒေသများသို့ ရွှေ့ပြောင်းခဲ့ကြသူများ ဖြစ်သည်ဟု ယူဆကြပြီး ဘီစီ ၉၀၀ ခန့် တွင် မြန်မာနိုင်ငံတောင်ပိုင်းပင်လယ်နှင့် နီးရာ၊ မူလ နေထိုင်သူ မြန်မာလူမျိုးများ နည်းပါးရာ နေရာများတွင် ဝင်ရောက်နေထိုင်ကြသည်ဟု ယူဆရသည်။ မွန်လူမျိုးများသည်လည်း အခြားသော အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင်း လူမျိုးများနည်းတူ ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာကို အစောဆုံး ကိုးကွယ်ယုံကြည်ကြသည့် လူမျိုးဖြစ်သည်ဟုယူဆရသည်။ &lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.albany.edu/~gb661/monhist1.html |author=George Aaron Broadwell |publisher=Dept. of Anthropology; University at Albany, Albany, NY |title=Mon history |accessdate=2006-07-11 |archive-date=16 November 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181116082720/https://www.albany.edu/~gb661/monhist1.html }}&lt;/ref&gt; 

===ပျူခေတ် (ဘီစီ ၂၀၀၀ - အေဒီ ၇ ရာစု)===
ပျူခေတ်တွင် ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းတလျှောက် ပျူခေတ်မြို့ပြ၊ တိုင်းနိုင်ငံများကို ထူထောင်ခဲ့ကြသည်။ အင်အားအတောင့်တင်းဆုံးပျူခေတ်နိုင်ငံာ်မှာ [[သီရိခေတ္တရာ|သရေခေတ္တရာ]]ဖြစ်သည်။ အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်နိုင်ငံအကြား ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းပေါ်တွင် တည်ရှိသည်။  ပျူလူမျိုးများသည် ၆၅၆ ခုနှစ်ခန့်တွင် တစုံတခုသော အကြောင်းကြောင့် သရေခေတ္တရာကို စွန့်ခွာပြီး မြောက်ဘက်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ကြကာ ပုဂံဒေသတွင် မြို့ပြများ ထူထောင်ခဲ့ကြသည်။

=== ပုဂံခေတ် (၁၀၄၄-၁၂၈၇) ===
{{main|ပုဂံခေတ်}}
[[File:Baganmyo.jpg|thumb|ပုဂံမြို့ဟောင်းရှိ ပုဂံခေတ်မှ စေတီပုထိုးနှင့် ဘုရားကျောင်းများ။]]

ပျူ မြို့ပြများမှ ရွှေ့ပြောင်းလာသူများ နှင့် မြန်မာလူမျိုးများသည် ၇ ရာစုနှစ်ခန့်မှစ၍ ပုဂံဒေသ အနီးတဝိုက်တွင် အခြေချခဲ့ကြပြီး အေဒီ ၈၄၉ ခုနှစ်ခန့်တွင် [[ပုဂံ]]ကို အခြေပြု၍ အင်အားတောင့်တင်းသည့် မင်း[[နေပြည်တော်]]တစ်ခုကို ထူထောင်ခဲ့ကြသည်။ [[အနော်ရထာ]]မင်းတရားကြီး (၁၀၄၄ - ၁၀၇၇) နန်းတက်ခဲ့သည့်ကာလက ဗမာလူမျိုးများ၏ ဩဇာမှာ ယနေ့မြန်မာနိုင်ငံတစ်လွှားသက်ရောက်လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ ၁⁠၁၀၀-ခုနှစ်တွင်မူ အရှေ့တောင်အာရှတိုက်၏ ဒေသအတော်များ⁠များကို ပုဂံမင်းနေပြည်တော်မှ ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ယင်းကို အများက [[ပုဂံခေတ်|ပထမမြန်မာအင်ပါယာ]]အဖြစ်လက်ခံကြသည်။ ၁၂၀၀ ခုနှစ်အနှောင်းပိုင်းကာလတွင် [[ကူဗလိုင်ခန်]] ဦးဆောင်သော မွန်ဂိုတို့က ပုဂံနေပြည်တော်အား သိမ်းပိုက်ခဲ့ကြသည်။

=== ထီးပြိုင်နန်းပြိုင်ခေတ် (၁၂၈၇-၁၅၃၁) ===
သို့သော် ၁၃၆၄ ခုနှစ်တွင် မြန်မာများသည် [[အင်းဝ]]ဒေသတွင် မိမိတို့၏ မင်းနေပြည်တော်ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြပြီး မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှု၏ ရွှေရောင်လွှမ်းသော ခေတ်တစ်ခုကို ထူထောင်နိုင်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် [[၁၅၂၇]] ခုနှစ်တွင် [[ရှမ်း]]များက အင်းဝကို ဖျက်ဆီးပစ်ခဲ့ကြသည်။ တစ်ချိန်တည်းတွင် [[မွန်]]တို့သည် [[ပဲခူး]]ကို အခြေပြုပြီးအဓိကကျသော ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးနှင့် ဘာသာရေး ဗဟိုအချက်အချာအဖြစ် ပြန်လည်ရပ်တည်ခဲ့သည်။

=== တောင်ငူခေတ် (၁၅၃၁-၁၇၅၂) ===
{{main|တောင်ငူခေတ်}}
အင်းဝမှ ထွက်‌ပြေးခဲ့ကြသော ဗမာများသည် [[၁၅၃၁]] ခုနှစ်တွင် [[တောင်ငူမြို့|တောင်ငူ]]၌ တောင်ငူမင်းနေပြည်တော်ကို [[တပင်ရွှေထီး]]လက်အောက်တွင် ထူထောင်ခဲ့ကြသည်။ သူသည် မြန်မာနိုင်ငံကို စည်းရုံးပြီး ဒုတိယမြန်မာအင်ပါယာကို ထူထောင်ခဲ့သည်။ အရှေ့တောင်အာရှတွင် ဥရောပတိုက်သားများ၏ လွှမ်းမိုးမှုကြောင့် တောင်ငူမင်းနေပြည်တော်သည်လည်းကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေး ဗဟိုချက်အချာဖြစ်လာသည်။ [[ဘုရင့်နောင်]] မင်းတရားကြီးသည် [[မဏိပူရ]]၊ [[ဇင်းမယ်]]နှင့် [[အယုဒ္ဓယ|အယုဓျာ]]တို့အား သိမ်းသွင်း၍ နိုင်ငံတော်ကြီးအား ချဲ့ထွင်ခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း အတွင်းပုန်ကန်မှုများနှင့် သိမ်းပိုက်နယ်‌မြေများကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရန် လိုအပ်သော ဘုရင်မြစ်များ ချို့တဲ့မှုကြောင့်တောင်ငူနေပြည်တော်ကျဆုံးခဲ့ရသည်။ ပေါ်တူဂီများအား တိုက်ထုတ်ခဲ့သော [[အနောက်ဘက်လွန်မင်း]]တရားကြီးသည် ၁၆၁၃ ခုနှစ်တွင် မင်းဆက်သစ်တစ်ခုကို အင်းဝတွင် ထူထောင်ခဲ့သည်။ [[၁၇၅၂]] ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်တို့၏ အကူအညီဖြင့် ထကြွပုန်ကန်သော မွန်တို့ကြောင့်နေပြည်တော်ကျဆုံးခဲ့သည်။

=== ကုန်းဘောင်ခေတ် (၁၇၅၂-၁၈⁠၈၅) ===
{{main|ကုန်းဘောင်ခေတ်}}
[[File:Shwedagon pagoda.jpg|thumb|၁၂၈၅ lithography ပုံတွင် [[အင်္ဂလိပ်]]စစ်သားနှစ်ယောက်သည် [[ရွှေတိဂုံစေတီ]] နားကင်းလှည့်ကြသည်။]]

[[၁၇၅၂]] ခုနှစ်တွင် [[အလောင်းဘုရား]]သည် ကုန်းဘောင်မင်းဆက်ကို ထူထောင်ပြီး [[ကုန်းဘောင်ခေတ်|တတိယမြန်မာအင်ပါယာ]]ကြီးကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ၁၇၆၇ ခုနှစ်တွင် [[မြေဒူးမင်း]]တရားကြီးက [[အယုဒ္ဓယ|အယုဓျာ]]နိုင်ငံအား သိမ်းပိုက်အောင်မြင်ခဲ့ပြီး မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုက [[ထိုင်းယဉ်ကျေးမှု]]အပေါ်အတော်လွှမ်းမိုးစေခဲ့သည်။ [[တရုတ်ပြည်]] [[ချင်မင်းဆက်]]သည် မြန်မာတို့၏ ကြီးထွားလာသော အင်အားကို စိုးရိမ်းသဖြင့်မြန်မာကို ၁၇၆၅ ၁၇၆၉ ခုနှစ်ကာလတွင်း [[တရုတ် - မြန်မာ စစ်ပွဲများ]]လေးကြိမ်တိတိသိမ်းပိုက်ရန်ကြိုးစားအားထုတ်ခဲ့သော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ နောက်မင်းဆက်များက အယုဓျာအား စွန့်လွှတ်ခဲ့ရသော်လည်း [[ရခိုင်]]နှင့် [[တနင်္သာရီတိုင်း|တနင်္သာရီ]]တို့ကို ရရှိခဲ့သည်။

[[၁၈၂၄]] ခုနှစ်[[ဘကြီးတော်မင်း]]တရားလက်ထက်တွင် စစ်သူကြီး[[မဟာဗန္ဓုလ]]သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိဗြိတိသျှတို့၏ နယ်‌‌မြေနှင့် ထိစပ်နေသော အာသံပြည်နယ်ကို သိမ်းပိုက်ရာမှ စစ်မီးပွားခဲ့သည်။ [[ပထမ အင်္ဂလိပ် - မြန်မာစစ်]]ပွဲကို [[၁၈၂၆]] ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းမြင်းခြံမြို့ ရန္တပိုရွာတွင် စာချုပ်ချုပ်၍ ငြိမ်းစေခဲ့ပြီး ကမ်းရိုးတန်းဒေသများဖြစ်သည့်ရခိုင်နှင့် တနင်္သာရီဒေသများကို စွန့်လွှတ်ခဲ့ရသည်။ [[၁၈၅၂]] ခုနှစ်တွင် [[သာယာဝတီမင်း]]တရားကြီးသည် နယ်စပ်ပြဿနာများမှ ပေါ်ပေါက်လာသည့် အခင်းများမှ အင်္ဂလိပ်အရာရှိများအားဖမ်းဆီးခဲ့သည်ကို အကြောင်း ပြုပြီး[[ဒုတိယအင်္ဂလိပ်မြန်မာစစ်]]ပွဲဖန်တီးခဲ့ကြသည်။ ဤတစ်ကြိမ်တွင် အင်္ဂလိပ်တို့သည် ကျန်ရှိနေသေးသည့် ကမ်းရိုးတန်းဒေသများဖြစ်သည့် [[ဧရာဝတီ]]၊ [[ရန်ကုန်]]နှင့် [[ပဲခူး]]တို့အား သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ [[၁၈⁠၈၅]] ခုနှစ်တွင် မြန်မာကောက်တော်များသည် ဘုရင့်အမိန့်တော်အရ တာဝန်ဝတ္တရားများ ဆောင်ရွက်ရာမှ [[ဘုံဘေ-ဘားမားသစ်ကုမ္ပဏီ]]သည် သစ်များကို တရားမဝင်ခုတ်လှဲပြီး အခွန်တိမ်း ရှောင်ရန် ဝှက်ထားသည်ကို စစ်ဆေးတွေ့ရှိခဲ့သည်။ [[သီပေါမင်း]]သည် ကုမ္ပဏီအားဒဏ်ရိုက်အရေးယူခဲ့သည် ကို ဗြိတိသျှတို့ဘက်မှ ကျန်ရှိနေသေးသည့် မြန်မာနိုင်ငံအား သိမ်းပိုက်ရန် အခွင့်အရေးအဖြစ် ယူဆခဲ့ပြီး [[၁၈⁠၈၅]] ခုနှစ်နိုဝင်ဘာတွင် ရက်သတ္တ နှစ်ပတ်တည်းနှင့် [[တတိယ အင်္ဂလိပ် - မြန်မာစစ်]]ပွဲကို ဆင်နွှဲခဲ့လေသည်။ သီပေါမင်းတရားကြီးနှင့် တကွ တော်ဝင်မိသားစုဝင်များအား ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး မဒြစ်သို့ ပြည်နှင် ဒဏ်ပေးခဲ့၍ နောက်ဆုံးတွင် ရတနာဂီရိသို့ ပို့ဆောင်ခဲ့ကြသည်။

=== ဗြိတိသျှအုပ်ချုပ်ရေး (၁၈⁠၈၆-၁၉၄၈) ===
{{main|ကိုလိုနီခေတ်}}
[[File:High Court, Yangon, Myanmar.jpg|thumb|ယနေ့မြန်မာနိုင်ငံတွင်ရန်ကုန်မြို့ရှိ တရားရုံးချုပ်သည် ဗြိတိသျှကိုလိုနီခေတ်၏ ကြွင်းကျန် အမှတ်အသားများအနက် တစ်ခုဖြစ်သည်။]]

မြန်မာနိုင်ငံသည် [[၁၈⁠၈၅]] ခုနှစ် နိုဝင်ဘာကုန်ပိုင်းတွင် [[ဗြိတိသျှအိန္ဒိယ]]၏ လက်အောက်ခံဒေသတစ်ခုအဖြစ် ကျရောက်သွားခဲ့ပြီး ၁၈⁠၈၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁ရက်နေ့တွင် [[ဝိတိုရိယဘုရင်မ]]ကြီးအား နှစ်သစ်ကူးလက်ဆောင်အဖြစ် ဆက်သခဲ့ကြသည်။ [[၁၉၃၇]] ခုနှစ် ဧပြီ ၁ ရက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် သီးခြားအုပ်ချုပ်နယ်မြေဖြစ်လာပြီး အိန္ဒယနိုင်ငံနှင့် ခွဲခဲ့သည်။ တိုင်းပြည်အတွင်းခွဲရေးတွဲရေး အရေးအခင်းကြောင့် ပေါ်ပေါက်လာသော အက်ကွဲကြောင်းသည် [[လွတ်လပ်ရေး]]ရပြီး နောက်ပိုင်းဆက်ဖြစ်လာသည့် ပြည်တွင်းဆူပူသောင်းကျန်းမှုများ၏ မြစ်ဖျားခံရာအဖြစ် တွေ့ရှိရမည်ဖြစ်သည်။

[[၁၉၄၀]] ခုနှစ်တွင် [[အောင်ဆန်း|ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း]]ဦးဆောင်သည့် [[ရဲဘော်သုံးကျိပ်]]အဖွဲ့ဝင်တို့သည် [[ဗမာ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]] (ဘီအိုင်အေ) ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။&lt;ref name=&quot;aungsan&quot;&gt;{{cite book | first=Gustaaf | last=Houtman | year=1999 | title=Mental Culture in Burmese Crisis Politics: Aung San Suu Kyi and the National League for Democracy | id=ISBN 4-87297-748-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;aungsan&quot;/&gt; ရဲဘော်သုံးကျိပ်သည် [[ဂျပန်နိုင်ငံ]]တွင် စစ်သင်တန်းများတက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။&lt;ref name=&quot;aungsan&quot;/&gt;

[[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]ကာလ မြန်မာနိုင်ငံသည် အရှေ့တောင်အာရှစစ်မျက်နှာတွင် အရေးပါသည့် အခန်းကမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။ စစ်ပွဲ၏ ကနဦးပိုင်း မြန်မာပြည်စစ်ဆင်ရေးတွင် ဂျပန်ဦးဆောင်မှုသည် အောင်မြင်မှုများ ရရှိခဲ့ပြီး ဗြိတိသျှများအား မြန်မာပြည်အနှံ့မှ တိုက်ထုတ်နိုင်ခဲ့သည်။ သို့သော်မဟာမိတ်များက ပြန်လည်တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။ [[၁၉၄၅]] ခုနှစ် ဇူလိုင်တွင် မဟာမိတ်များက ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ မြန်မာတို့သည် နှစ်ဘက်စလုံးမှ ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။ မြန်မာများသည် အစပိုင်းတွင် ဂျပန်တို့ဘက်မှ ပါဝင်ခဲ့ကြသော်လည်း မြန်မာအချို့တို့သည် [[၁၉၄၁]]-[[၁၉၄၂]] ခုနှစ်များတွင် အင်္ဂလိပ်တို့ဘက်မှ ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ [[၁၉၄၃]] ခုနှစ်တွင် ချင်းတပ်နှင့် ကချင်တပ်များကို ဗြိတိသျှတို့ ထိန်းချုပ်သည့် နယ်စပ်ဒေသများတွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြသည်။ ဗမာ့သေနတ်ကိုင်တပ်ရင်းများသည် ၁၉၄၃-၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ်အော့်ဝင်းဂိတ်၏ လက်အောက်၌ ချင်းဒစ်တပ်ဖွဲ့များအဖြစ်ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် အမေရိကန်များကန်-ကချင်အထူးတပ်များအားဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး မဟာမိတ်တို့အောက်တွင် ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ အခြားများစွာသော တပ်ဖွဲ့များမှာ ဗြိတိသျှအထူးစစ်ဆင်ရေးအဖွဲ့များ အောက်တွင် ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။ ဗမာ့လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်သည် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် ရခိုင်အမျိုးသားတပ်မတော်နှင့် အတူဂျပန်တို့ဘက်မှ ပါဝင်၍ ၁၉၄၂-၁၉၄၄  ခုနှစ်များတွင် ပါဝင်တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြပြီး ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဂျပန်တို့အား ပြန်လှန်တွန်းလှန်ခဲ့ကြလေသည်။

၁၉၄၇ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ကြားဖြတ်အစိုးရအဖွဲ့၊ မြန်မာနိုင်ငံအမှုဆောင်ကောင်စီအဖွဲ့၏ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌဖြစ်ခဲ့သည်။ ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက်တွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ဆာမောင်ကြီး၊ ဗိုလ်မှူးအောင်၊ မြို့မ-ဦးသန်းကြွယ်၊ အခြားတိုင်းရင်းသား ခေါင်းဆောင်များနှင့် အတူ[[ပင်လုံညီလာခံ]] တွင် တက်ရောက်ခဲ့﻿ပြီး၊ စည်းလုံးညီညွတ်ရေးဖော်ဆောင်သည့် စာချုပ်လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ သို့သော် ၁၉၄၇ ဇူလိုင်တွင် နိုင်ငံရေးပြိုင်ဘက်များက ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့်တကွ အစိုးရအဖွဲ့ဝင်အချို့ကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခဲ့ကြသည်။&lt;ref name=&quot;aungsan&quot;/&gt;

=== ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ (၁၉၄၈-၁၉၆၂) ===
{{main|လွတ်လပ်ပြီးခေတ်မြန်မာနိုင်ငံ}}
[[File:Myanmar-Yangon-Independence Monument in Mahabandoola park.jpg|thumb|ရန်ကုန်မြို့ရှိ လွတ်လပ်ရေးကျောက်တိုင် ဗြိတိသျှတို့ထံမှ မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးရခြင်းကို အောက်မေ့ရန် တည်ထားခြင်းဖြစ်သည်။]]
[[၁၉၄၈]] ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၄ ရက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ပထမဦးဆုံး ပြည်ထောင်စုသမ္မတ အဖြစ် [[စဝ်ရွှေသိုက်၊ (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|စဝ်ရွှေသိုက်]] နှင့် ပထမဦးဆုံး ဝန်ကြီးချုပ်[[နု၊ ဦး|ဦးနု]] တို့ တာဝန်ယူခဲ့သော လွတ်လပ်သည့် သမ္မတနိုင်ငံဖြစ်သော ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံအဖြစ် ရပ်တည်ခဲ့လေသည်။ အခြားဗြိတိသျှကိုလိုနီနိုင်ငံများနှင့် မတူညီဘဲ [[ဓနသဟာယနိုင်ငံများအဖွဲ့]]ဝင်အဖြစ် မပါဝင်ခဲ့ချေ။ [[အထက်လွှတ်တော်]]နှင့် [[လူမျိုးစုလွှတ်တော်]]နှစ်ရပ် ပါဝင်သော ပါလီမန်စနစ်ကို ကျင့်သုံးခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;1947con&quot;&gt;{{cite web |url=http://english.dvb.no/e_docs/511947_con.htm |title=The Constitution of the Union of Burma |accessdate=2006-07-07 |year=1947 |publisher=DVB |archivedate=15 June 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060615072018/http://english.dvb.no/e_docs/511947_con.htm }}&lt;/ref&gt;

ယနေ့ မြင်တွေ့ရသော မြန်မာနိုင်ငံသည် [[အောက်မြန်မာပြည်]]နှင့် [[အထက်မြန်မာပြည်]]တို့ ပါဝင်သည့် ဗမာပြည်မနှင့် ဗြိတိသျှတို့သီးခြားအုပ်ချုပ်ခဲ့သည့် နယ်ခြားဒေသများတို့ကို ပူးပေါင်း၍ ဖွဲ့စည်းထားပြီး [[ပင်လုံစာချုပ်]]အရ ဖြစ်လာသော နယ်မြေအဖြစ်ဇစ်မြစ်လိုက်၍ ရလေသည်။&lt;ref&gt;{{cite book|first=Martin| last=Smith|year=1991| title=Burma -Insurgency and the Politics of Ethnicity|url=https://archive.org/details/burmainsurgencyp0000smit|publisher=Zed Books|location=London and New Jersey|pages=[https://archive.org/details/burmainsurgencyp0000smit/page/42 42]–43}}&lt;/ref&gt; [[၁၉၆၁]] ခုနှစ်တွင် ထိုစဉ်က မြန်မာနိုင်ငံ၏ [[ကုလသမဂ္ဂ]] အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အဖြစ်နှင့် ယခင်ဝန်ကြီးပေးခဲ့ဘူးသည့် [[သန့်၊ ဦး|ဦးသန့်]]သည် [[ကုလသမဂ္ဂ]]၏ [[အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်]]အဖြစ် အရွေးချယ်ခံခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=6123&amp;z=104|author=Aung Zaw|title=Can Another Asian Fill U Thant’s Shoes??publisher=''The Irrawaddy'' Sep 2006|accessdate=2006-09-12|archivedate=11 October 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071011122512/http://irrawaddy.org/article.php?art_id=6123&amp;z=104}}&lt;/ref&gt;

=== စစ်အုပ်ချုပ်ရေး (၁၉၆၂-၂၀၁၁) ===
နိုင်ငံကို ၂၆ နှစ်တိုင်⁠တိုင်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည့် [[နေဝင်း၊ ဦး|နေဝင်း]] ဦးဆောင်သော စစ်အစိုးရက အာဏာသိမ်းယူသည့် ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် ဒီမိုကရေစီအုပ်ချုပ်ရေးစနစ်ရပ်စဲသွားပြီး [[မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီ|မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်စနစ်လမ်းစဉ်]]ကို စတင်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;christinafink&quot;&gt;{{cite book | first=Christina | last=Fink | year=2001 | title=Living Silence:Burma under Military Rule | url=https://archive.org/details/livingsilence00chri | id=ISBN 1-85649-926-X}}&lt;/ref&gt; ၁၉၇၄ ခုနှစ်တွင် [[သန့်၊ ဦး|ဦးသန့်]]၏ ဈာပနအခမ်းအနားမှ စတင်၍ အစိုးရဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြမှုနှင့်အတူ သွေးထွက်သံယိုမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;christinafink&quot;/&gt; ၁၉၈၈ ခုနှစ် [[၈၈၈၈ အရေးအခင်း (ရှစ်လေးလုံး)|ရှစ်လေးလုံးအရေးတော်ပုံ]] (၈⁠၈၈၈) တွင် တော်လှန်ရေးတစ်ရပ်၏ ဖြစ်လုဆဲ⁠ဆဲအခြေအနေသို့ ရောက်ရှိသွားခဲ့သည်။ တန်ပြန်အနေနှင့် ဗိုလ်ချုပ်[[စောမောင်၊ ဦး|စောမောင်]]မှ အာဏာသိမ်းယူခဲ့သည်။ ၎င်းက နိုင်ငံတော်ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှုတည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့ (နဝတ) ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် ဆန္ဒပြပွဲများ ဖြစ်ပွားပြီး စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ဥပဒေကို ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။ ပြည်သူ့ကိုယ်စားလှယ်များအား ရွေးချယ်တင်မြောက်မည့် စီမံချက်များကို ၁၉၈၉ ခုနှစ် မေ ၃၁ တွင် အပြီးသတ် ရေးဆွဲခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.ibiblio.org/obl/docs/pyithu_hluttaw_election_law.htm |title=PYITHU HLUTTAW ELECTION LAW |accessdate=2006-07-11 |date=1989-05-31 |work=State Law and Order Restoration Council |publisher=iBiblio.org}}&lt;/ref&gt;

၁၉၉ဝ ခုနှစ် မေတွင် လွတ်လပ်သော ရွေးကောက်တင်မြောက်ပွဲကို နှစ် ၃၀ အတွင်းပထမဦးဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ကျင်းပခဲ့ကြသည်။ [[အောင်ဆန်းစုကြည်|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]]၏ [[အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်]]ပါတီမှ စုစုပေါင်း အမတ်နေရာ ၄၈၉ အနက် ၄၀၉ နေရာကို အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.ibiblio.org/obl/docs/Elections-02.htm |title=1990 MULTI-PARTY DEMOCRACY GENERAL ELECTIONS |author=Khin Kyaw Han |accessdate=2006-07-11 |date=2003-02-01 |work=National League for Democracy |publisher=iBiblio.org}}&lt;/ref&gt;
သို့သော်နဝတအစိုးရမှ ရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်များကို ငြင်းပယ်ခဲ့ပြီး ဆင်းပေးရန်ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ နဝတအဖွဲ့သည် အင်္ဂလိပ်အခေါ် ဘားမား (''Burma'') အားမြန်မာ (''Myanmar'') ဟု ၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ၁၉⁠၉၁ ခုနှစ်မှစ၍ [[သန်းရွှေ၊ (ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး)|ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသန်းရွှေ]]က ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးရယူခဲ့သည်။ ၁၉⁠၉၂ ခုနှစ်တွင် နဝတအဖွဲ့သည် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အ‌ခြေခံဥပဒေသစ် ရေးဆွဲရန် ဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီး [[အမျိုးသားညီလာခံ]]တစ်ရပ်ကို ၁၉⁠၉၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၉ ရက်နေ့တွင် စတင်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;natcon&quot;&gt;{{cite news | url =http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=3564 | title =The National Convention | publisher =The Irrawaddy | date =2004-03-31 | accessdate =2006-07-14 | archivedate =11 October 2007 | archiveurl =https://web.archive.org/web/20071011122457/http://irrawaddy.org/article.php?art_id=3564 }}&lt;/ref&gt; ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် နဝတကို [[နိုင်ငံတော်အေးချမ်းသာယာရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီ]] (နအဖ) ဟုပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ၁၉⁠၉၇ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံအား [[အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း]]မှ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအဖြစ် ဝင်ရောက်ခွင့်ပြုခဲ့သည်။ အမျိုးသားညီလာခံသည် ဆက်လက် ကျင်းပလိုက် ရပ်နားလိုက်ဖြင့် စခန်းသွားခဲ့သည်။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် အပါအဝင် နိုင်ငံရေးပါတီများစွာတို့မှာ ညီလာခံတွင် ပါဝင်ခြင်းမရှိဘဲ တိုးတက်မှုမှာလည်း မရှိသလောက်ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;natcon&quot; /&gt; 

၂၀⁠၀၆ ခုနှစ် မတ် ၁၇ ရက်တွင် နအဖစစ်အစိုးရသည် [[မြို့တော်]]ကို [[ပျဉ်းမနားမြို့|ပျဉ်းမနား]]အနီးရှိ ဒေသသို့ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ကာ မင်းတို့၏ နန်းစံရာ '[[နေပြည်တော်]]'ဟု တရားဝင်‌ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4848408.stm |title=Burma’s new capital stages parade |publisher=BBC News|date=2006-03-27 |accessdate=2006-06-24 }}&lt;/ref&gt; ၂၀၀၆ ခုနှစ် စက်တင်ဘာတွင် အမေရိကန်ဦးဆောင်သည့် မြန်မာနိုင်ငံအရေးအား [[ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ]] အာဂျင်ဒါတွင် ထည့်သွင်းရေးကြိုးပမ်းမှုအောင်မြင်ခဲ့ပြီး လုံခြုံရေး ကောင်စီတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ [[လူ့အခွင့်အရေး]]ချိုးဖောက်မှုများကို မည်သို့အရေးယူဆောင်ရွက်မည်ကို တရားဝင်ဆွေးနွေးရန် လမ်းစပေါ်ပေါက်ပြီဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;UN_S200714&quot;&gt;{{UN document |docid=S-2007-14 |type=စာတမ်း |body=လုံခြုံရေးကောင်စီ |year=2007 |document_number=14 |accessdate=2007-09-25| date=12 January 2007}}&lt;/ref&gt;

၂ဝဝ၆ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာတွင် [[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အလုပ်သမားအဖွဲ့|အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအလုပ်သမားအဖွဲ့]]မှ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဆက်တိုက်ကျူးလွန်ဖောက်ဖျက်နေသည့် စစ်တပ်မှ အဓမ္မလုပ်အားပေးခိုင်းမှုများအား အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံးချုပ်တွင် တိုင်တန်းအရေးယူနိုင်ရန် ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=http://in.today.reuters.com/news/newsArticle.aspx?type=worldNews&amp;storyID=2006-11-16T163442Z_01_NOOTR_RTRJONC_0_India-276537-1.xml&amp;archived=False |title=ILO seeks to charge Myanmar junta with atrocities |publisher=Reuters |date=2006-11-16 |accessdate=2006-11-17 }}{{Dead link|date=December 2020 }}&lt;/ref&gt;

၂၀၁၀ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် စစ်အစိုးရက [[မြန်မာနိုင်ငံ ရွေးကောက်ပွဲများ|ရွေးကောက်ပွဲ]]ကို ၂၀၁၀ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ (၇) ရက်နေ့တွင် ကျင်းပမည်ဟု ကြေညာသည်။

=== ၂၀၂၁ အာဏာသိမ်းမှုနှင့် နောက်ဆက်တွဲ ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ ===
{{See also|မြန်မာ့ပြည်တွင်းစစ် (၂၀၂၁-လက်ရှိ)|မြန်မာ့ပြည်တွင်းစစ် အချိန်မှတ်တမ်း (၂၀၂၁-လက်ရှိ)}}
၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပခဲ့သော [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၂၀|အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ]]တွင် [[အောင်ဆန်းစုကြည်|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]] ဦးဆောင်သည့် [[အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]] ပါတီက အပြတ်အသတ်အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;myanmar_election_2020_11_11_nytimes_com&quot;&gt;[https://www.nytimes.com/2020/11/11/world/asia/myanmar-election-aung-san-suu-kyi-results.html &quot;Myanmar Election Delivers Another Decisive Win for Aung San Suu Kyi,&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210301062240/https://www.nytimes.com/2020/11/11/world/asia/myanmar-election-aung-san-suu-kyi-results.html|date=1 March 2021}} 11 November 2020, ''The New York Times'', retrieved 18 December 2020&lt;/ref&gt; တပ်မတော်နှင့် နီးစပ်သော [[ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ]]မှာမူ ရွေးကောက်ခံ အမတ်နေရာ ၄၇၆ နေရာတွင် ၃၃ နေရာသာ ရရှိပြီး အရှက်ရဖွယ် ရှုံးနိမ့်ခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;defeated_2020_11_12_irrawaddy_com&quot;&gt;[https://www.irrawaddy.com/elections/military-backed-usdp-leaders-defeated-nld-myanmar-election.html &quot;Military-Backed USDP Leaders Defeated by NLD in Myanmar Election,&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210301160653/https://www.irrawaddy.com/elections/military-backed-usdp-leaders-defeated-nld-myanmar-election.html|date=1 March 2021}} 12 November 2020, ''[[The Irrawaddy]]'', retrieved 28 February 2021&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;commission_rejects_2021_01_29_apnews_com&quot;&gt;[https://apnews.com/article/aung-san-suu-kyi-elections-myanmar-cc1b225b806c27dda748d3ab51d0e47f &quot;Myanmar election commission rejects military's fraud claims,&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210203131321/https://apnews.com/article/aung-san-suu-kyi-elections-myanmar-cc1b225b806c27dda748d3ab51d0e47f|date=3 February 2021}} 29 January 2021, [[Associated Press]], retrieved 28 February 2021&lt;/ref&gt;

ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်များ ထွက်ပေါ်လာသည်နှင့်အမျှ ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီနှင့် တပ်မတော်တို့က မဲစာရင်းမှားယွင်းသည်ဟုဆိုကာ ရလဒ်များကို လက်မခံဘဲ တပ်မတော်၏ လေ့လာစောင့်ကြည့်မှုဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲပြန်လည်ကျင်းပရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;myanmar_election_2020_11_11_nytimes_com&quot; /&gt;သို့သော်လည်း နိုင်ငံတကာ ရွေးကောက်ပွဲလေ့လာသူများကမူ ကြီးကြီးမားမား မမှန်မကန်မှုများ မရှိခဲ့ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;defeated_2020_11_12_irrawaddy_com2&quot;&gt;[https://www.irrawaddy.com/elections/military-backed-usdp-leaders-defeated-nld-myanmar-election.html &quot;Military-Backed USDP Leaders Defeated by NLD in Myanmar Election,&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210301160653/https://www.irrawaddy.com/elections/military-backed-usdp-leaders-defeated-nld-myanmar-election.html|date=1 March 2021}} 12 November 2020, ''[[The Irrawaddy]]'', retrieved 28 February 2021&lt;/ref&gt;

==== ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီလ စစ်အာဏာသိမ်းမှု ====
{{Main article|၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း}}
၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့၊ လွှတ်တော်အစည်းအဝေး စတင်မည့်နေ့ နံနက်အစောပိုင်းတွင် တပ်မတော်က နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၊ သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်နှင့် အခြား NLD အစိုးရအဖွဲ့ဝင်များကို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;crisis_in_myanmar_2021_01_31_reuters&quot;&gt;[https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics-explainer/explainer-crisis-in-myanmar-after-army-alleges-election-fraud-idUSKBN2A113H &quot;Explainer: Crisis in Myanmar after army alleges election fraud,&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210228221918/https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics-explainer/explainer-crisis-in-myanmar-after-army-alleges-election-fraud-idUSKBN2A113H|date=28 February 2021}} 31 January 2021, updated 1 February 2021, [[Reuters News Service]], retrieved 28 February 2021&lt;/ref&gt;တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က အာဏာသိမ်းယူပြီး [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ]]ကို ဖွဲ့စည်းကာ နိုင်ငံကို စတင်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ တစ်နိုင်ငံလုံးကို တစ်နှစ်ကြာ အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာခဲ့ပြီးနောက် နယ်စပ်များကို ပိတ်ခြင်း၊ ခရီးသွားလာမှုနှင့် အင်တာနက်ဆက်သွယ်ရေးများကို ကန့်သတ်ခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

==== ပြည်သူလူထု၏ ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြမှုများ ====
{{See also|မြန်မာနိုင်ငံ ဆန္ဒပြမှုများ (၂၀၂၁-လက်ရှိ)}}
အာဏာသိမ်းပြီး နောက်တစ်နေ့တွင် [[ရန်ကုန်မြို့]]နှင့်တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် ထောင်ပေါင်းများစွာသော ပြည်သူလူထုက လမ်းပေါ်ထွက် ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။ အာဏာဖီဆန်ရေးလှုပ်ရှားမှု (Civil Disobedience Movement - CDM) တွင် နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းများ၊ ဆရာ၊ ဆရာမများ၊ ကျောင်းသားများ၊ အလုပ်သမားများ၊ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်များနှင့် တိုင်းရင်းသားများပင် ပူးပေါင်းပါဝင်ခဲ့ကြသည်။ &lt;ref name=&quot;myanmar_coup_2021_02_21_nikkei_com&quot;&gt;[https://asia.nikkei.com/Spotlight/Myanmar-Coup/Myanmar-coup-Week-of-Feb.1-to-Feb.-21-EU-action-in-focus-as-foreign-ministers-set-to-meet &quot;Myanmar coup: Week(s) of Feb.1 to Feb. 21, EU action in focus as foreign ministers set to meet; Candlelight vigil held in Yangon; Facebook removes military's 'True News' page,&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210302033544/https://asia.nikkei.com/Spotlight/Myanmar-Coup/Myanmar-coup-Week-of-Feb.1-to-Feb.-21-EU-action-in-focus-as-foreign-ministers-set-to-meet|date=2 March 2021}} (reverse chronology) 1 February through 21 February 2021, ''[[Nikkei Asia]]'', retrieved 1 March 2021&lt;/ref&gt;တပ်မတော်က ဆန္ဒပြသူများကို အင်အားသုံးဖြိုခွင်းခြင်း၊ ဖမ်းဆီးခြင်းနှင့် သတ်ဖြတ်ခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့ တစ်နေ့တည်းတွင်ပင် လူပေါင်း ၃၈ ဦး သေဆုံးခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite news|first=Helen|last=Regan|title=Chinese factories set on fire in Myanmar in deadliest day since coup|url=https://www.cnn.com/2021/03/15/asia/myanmar-deaths-chinese-factories-intl-hnk/index.html|access-date=15 March 2021|website=CNN|archive-date=15 March 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210315111827/https://www.cnn.com/2021/03/15/asia/myanmar-deaths-chinese-factories-intl-hnk/index.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

==== နိုင်ငံတကာ၏ တုံ့ပြန်မှု ====
ရှုတ်ချမှုနှင့် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ: ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်နှင့် အမေရိကန်အပါအဝင် ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများက အာဏာသိမ်းမှုကို ချက်ချင်းရှုတ်ချခဲ့သည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက စစ်ခေါင်းဆောင်များအပေါ် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများပြုလုပ်ရန်နှင့် အမေရိကန်တွင်ရှိသော မြန်မာအစိုးရပိုင် ရန်ပုံငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁ ဘီလီယံကို ထိန်းချုပ်ရန် ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။ ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီကလည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် ဖမ်းဆီးခံခေါင်းဆောင်အားလုံးကို လွှတ်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;teachers_join_2021_02_05_bbc&quot;&gt;[https://www.bbc.com/news/world-asia-55944482 &quot;Myanmar coup: Teachers join growing protests against military,&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210222185331/https://www.bbc.com/news/world-asia-55944482|date=22 February 2021}} 5 February 2021, BBC News, retrieved 28 February 2021&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;myanmar_coup_2021_02_21_nikkei_com2&quot;&gt;[https://asia.nikkei.com/Spotlight/Myanmar-Coup/Myanmar-coup-Week-of-Feb.1-to-Feb.-21-EU-action-in-focus-as-foreign-ministers-set-to-meet &quot;Myanmar coup: Week(s) of Feb.1 to Feb. 21, EU action in focus as foreign ministers set to meet; Candlelight vigil held in Yangon; Facebook removes military's 'True News' page,&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210302033544/https://asia.nikkei.com/Spotlight/Myanmar-Coup/Myanmar-coup-Week-of-Feb.1-to-Feb.-21-EU-action-in-focus-as-foreign-ministers-set-to-meet|date=2 March 2021}} (reverse chronology) 1 February through 21 February 2021, ''[[Nikkei Asia]]'', retrieved 1 March 2021&lt;/ref&gt;

အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန်၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ ရုရှား၊ ဗီယက်နမ်၊ ထိုင်း၊ ဖိလစ်ပိုင်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့မှာမူ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ဝေဖန်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခဲ့ကြသည်။.&lt;ref&gt;{{cite news|title=On Bloodiest Day for Myanmar Civilians, India Attends Military Parade by Coup Leaders|url=https://thewire.in/diplomacy/india-china-russia-pakistan-attend-myanmar-armed-forces-day-parade|work=[[The Wire (India)|The Wire]]|date=28 March 2021|access-date=15 June 2021|archive-date=28 March 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210328071814/https://thewire.in/diplomacy/india-china-russia-pakistan-attend-myanmar-armed-forces-day-parade|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|title=China Responds to Bloodshed in Myanmar With Deafening Silence|url=https://thediplomat.com/2021/03/china-responds-to-bloodshed-in-myanmar-with-deafening-silence/|work=The Diplomat|date=2 March 2021|access-date=15 June 2021|archive-date=16 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210616043203/https://thediplomat.com/2021/03/china-responds-to-bloodshed-in-myanmar-with-deafening-silence/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|title=India has a history of involvement in its neighbours' affairs. Why has it not condemned the Myanmar coup?|url=https://www.scmp.com/week-asia/opinion/article/3122841/india-has-history-involvement-its-neighbours-affairs-why-has-it|work=South China Morning Post|date=24 February 2021|access-date=15 June 2021|archive-date=16 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210616043304/https://www.scmp.com/week-asia/opinion/article/3122841/india-has-history-involvement-its-neighbours-affairs-why-has-it|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|title=Myanmar coup: ASEAN split over the way forward|url=https://www.dw.com/en/myanmar-coup-asean-ties/a-57042503|work=Deutsche Welle|date=29 March 2021|access-date=15 June 2021|archive-date=10 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210610152119/https://www.dw.com/en/myanmar-coup-asean-ties/a-57042503|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

==== ပြည်တွင်းစစ်သို့ ဦးတည်သွားခြင်း ====
အာဏာသိမ်းမှုကို လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရန်အတွက် [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ|အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ]] က ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ မေလ ၅ ရက်နေ့တွင် ၎င်း၏ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့အဖြစ် [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]] (People's Defence Force - PDF) ကို ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ PDF ၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ စစ်ကောင်စီ၏ တိုက်ခိုက်မှုများမှ ပြည်သူလူထုကို ကာကွယ်ရန်နှင့် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုတပ်မတော် တည်ထောင်ရေးအတွက် ပထမခြေလှမ်းအဖြစ် ဆောင်ရွက်ရန် ဖြစ်သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြည်တွင်းစစ် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ၂၀၂၅ ခုနှစ်အထိ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသည်။

== ပထဝီဝင် ==
{{main|မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထဝီဝင်}}
{{Myanmar Administrative Divisions Image Map}}
မြောက်ဘက်တွင် [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]]၊ အရှေ့ဘက်တွင် [[လာအိုနိုင်ငံ]]၊ အရှေ့တောင်ဘက်တွင် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ အနောက်ဘက်တွင် [[ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ]]၊ အနောက်မြောက်အရပ်တွင် [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]]၊ တောင်ဘက်တွင် [[ကပ္ပလီပင်လယ်]]နှင့် အနောက်တောင်ဘက်တွင် [[ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်]]တို့ဖြင့် ထိစပ်လျက်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံနယ်နိမိတ်၏ သုံးပုံတစ်ပုံ ၁၉၃ဝ ကီလိုမီတာ (၁⁠၁၉၉ မိုင်) မှာ တစ်ဆက်တစ်စပ်တည်းသော [[ကမ်းရိုးတန်း]]အဖြစ် တွေ့ရှိနိုင်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများတွင် မြေဧရိယာအားဖြင့် ဒုတိယအကြီးဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် အမှတ်စဉ် ၄၀ မြောက် မြေဧရိယာအကြီးဆုံး နိုင်ငံဖြစ်သည်။ ခေတ်သစ်ကာလအချိန်များတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကွဲပြားခြားနားသော လူဦးရေမှ ယင်း၏ နိုင်ငံရေး၊ သမိုင်းကြောင်းနှင့် လူသားရင်းမြစ်များအား အဓိကအခန်းကဏ္ဍများမှ ဖော်ဆောင်လျက်ရှိသည်။ [[၁၉⁠၉၂]] ခုနှစ်က အာဏာရယူခဲ့သော ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး [[သန်းရွှေ]] ဦးဆောင်သည့် [[နိုင်ငံတော် အေးချမ်းသာယာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီ]]၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ရှိနေခဲ့သည်။  [[၁၉၄၈]] ခုနှစ်အထိ [[ဗြိတိသျှအင်ပါယာ]] အောက်တွင် ရပ်တည်ခဲ့သော မြန်မာနိုင်ငံသည် ယနေ့အချိန်အထိ လူမျိုးရေးတင်းမာမှုနှင့် အာဏာသိမ်းရန် ကြိုးစားအားထုတ်မှုများကို ဆက်လက်ရင်ဆိုင်ရလျက်ရှိသည်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၏ လွှမ်းမိုးမှု နက်ရှိုင်းစွာခံနေရသည့် နိုင်ငံ၏ ယဉ်ကျေးမှုတွင် ထူးခြားသည့် ဗုဒ္ဓယဉ်ကျေးမှုနှင့် တိုင်းရင်သားဓလေ့များ ရောနှောလျက်ရှိသည်။

=== တည်နေရာ ===
ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်သည် အာရှတိုက် အရှေ့တောင်ပိုင်းတွင်တည်ရှိပြီး မြောက်လတ္တီတွဒ် ၉ ဒီဂရီ ၃၂ မိနစ်မှ ၂၈ ဒီဂရီ ၃၁ မိနစ်အထိနှင့် အရှေ့လောင်ဂျီတွဒ် ၉၂ ဒီဂရီ ၁ဝ မိနစ်မှ ၁ဝ၁ ဒီဂရီ ၁၁ မိနစ်အထိ ကျယ်ဝန်းသည်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများအဖြစ် မြောက်ဘက်နှင့် အရှေ့မြောက်ဘက်တွင် တရုတ်နိုင်ငံ၊ အရှေ့ဘက်နှင့် အရှေ့တောင်ဘက်တွင် လာအိုနိုင်ငံနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၊ အနောက်ဘက်တွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့နှင့် ဆက်စပ်လျက်ရှိပြီး တောင်ဘက်တွင် ကပ္ပလီပင်လယ်နှင့် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် တည်ရှိသည်။ ရန်ကုန်မြို့တော်ကို အရှေ့လောင်ဂျီတွဒ် ၉၆ ဒီဂရီ ၁၃ မိနစ် မျဉ်းကြောင်းနှင့် မြောက်လတ္တီတွဒ် ၁၆ ဒီဂရီ ၄၅ မိနစ်မျဉ်းကြောင်းတို့ ဖြတ်သန်းသွားကြသည်။ အရှေ့လောင်ဂျီတွဒ် ၉၇ ဒီဂရီ မိနစ် ၃ဝ မျဉ်းကို မြန်မာစံတော်ချိန်မျဉ်းအဖြစ် သတ်မှတ်ထားရာ မြန်မာစံတော်ချိန်သည် ဂရင်းနစ်စံတော်ချိန်ထက် ၆ နာရီ မိနစ် ၃ဝ စောသည်။ 

=== အကျယ်အဝန်း ===
မြန်မာနိုင်ငံ၏ အကျယ်အဝန်းမှာ ၂၆၁,၂⁠၂၈ စတုရန်းမိုင် (၆၇၆,၅၇၈ စတုရန်းကီလိုမီတာ) ရှိသည်။ အရှေ့တောင်အာရှတိုက်တွင် ဒုတိယအကြီးဆုံးဖြစ်ပြီး မြေပြင်တဆက်တည်းအကျယ်အဝန်းအရဆိုလျှင် အကြီးဆုံးဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာတွင် (ဇန်ဘီယာပြီးလျှင်) ၄၀ ခုမြောက် အကြီးဆုံးတိုင်းပြည်ဖြစ်သည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံရှိ တက္ကဆက်ပြည်နယ်ထက် အနည်းငယ်သေးပြီး အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံထက် အနည်းငယ်ကြီးမားသည်။ အရှေ့နှင့်အနောက် ၅၈၂ မိုင် (၉၃၆ ကီလိုမီတာ) ကျယ်ဝန်းပြီး တောင်နှင့်မြောက် ၁,၂၇၅ မိုင် (၂,ဝ၅၁ ကီလိုမီတာ) ရှည်လျားသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ နယ်နိမိတ်အရှည်သည် မိုင်ပေါင်း ၅,၂ဝဝ ခန့်ရှိပြီး အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့်မိုင်ပေါင်း ၃,၈ဝ၈ မိုင် ဆက်စပ်လျက်ရှိရာတရုတ်မြန်မာ နယ်စပ်မှာ အရှည်လျားဆုံးဖြစ်ပြီး ၂၁၈၅ ကီလိုမီတာ (၁,၃၅၇ မိုင်)၊&lt;ref name=&quot;CIA&quot;&gt;{{Cite web |title=CIA Factbook |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bm.html |accessdate=3 August 2008 |archivedate=6 October 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101006115241/https://cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bm.html }}&lt;/ref&gt; မြန်မာ-ထိုင်း ၁,၃၁၄ မိုင်၊ မြန်မာအိန္ဒိယ ၈၅၇ မိုင်၊ မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ၁၅၂ မိုင်နှင့် မြန်မာ-လာအို ၁၂၈ မိုင် အသီးသီး ရှိကြသည်။ ရေမိုင်နယ်နိမိတ်မှာ နတ်မြစ်ဝမှ ကော့သောင်းအထိ အလျား ၁,၃၈၅ မိုင်ခန့်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ တောင်ဘက်နှင့် အနောက်တောင်ဘက်တွင် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်နှင့် ကပ္ပလီပင်လယ်တို့ တည်ရှိကာ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းမှာ ၁၉၃ဝ ကီလိုမီတာ (၁⁠၁၉၉ မိုင်) ရှည်လျားသည်။ ကမ်းရိုးတန်း၏အလျားမှာ နိုင်ငံပတ်ပတ်လည် နယ်နိမိတ်တစ်ခုလုံး၏ သုံးပုံတစ်ပုံရှိသည်။  &lt;ref name=&quot;CIA&quot;/&gt;

=== မြေမျက်နှာသွင်ပြင် ===
မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြေမျက်နှာသွင်ပြင်ကို အကြမ်းအားဖြင့် အနောက်ဘက်တောင်တန်းကြီးများဒေသ၊ အလယ်ပိုင်း မြေနိမ့်မြစ်ဝှမ်း လွင်ပြင်ဒေသ၊ အရှေ့ဘက်ကုန်းမြင့်ဒေသဟူ၍ သုံးပိုင်းပိုင်းခြားနိုင်သည်။ ဟိမဝန္တာတောင်တန်းသည် မြန်မာနိုင်ငံနှင့်ဆက်စပ်နေပြီး အနောက်ရိုးမတောင်တန်းအဖြစ် တောင်ဘက်သို့
သွယ်တန်းလျက်ရှိသည်။ အနောက်ရိုးမတောင်တန်းဒေသ၏ မြန်မာနိုင်ငံမြောက်စွန်းတွင်ရှိသော [[ခါကာဘိုရာဇီ]]တောင်မှာ ၅၈⁠၈၁ မီတာ (၁၉၂၉၅ ပေ) မြင့်၍ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အမြင့်ဆုံးတောင်ထိပ်ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite book | editor = Dr. Patrick Hesp et al. | year=2000 | title=Geographica’s World Reference | publisher =Random House Australia | pages =738, 741}}&lt;/ref&gt; စာရာမေတိတောင်ထိပ်သည် ၁၂၅⁠၅၃ ပေမြင့်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဟိမဝန္တာတောင်မကြီး၏ မြောက်မှ တောင်သို့ ဖြာဆင်းလာသော တောင်တန်းကြီးသုံးခုရှိရာယင်းတို့မှာ [[ရခိုင်ရိုးမ]]၊ ပဲခူးရိုးမနှင့် ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်တို့ဖြစ်ကြလေသည်။&lt;ref name=&quot;myathan&quot;&gt;{{cite book | first=Mya | last=Than | year=2005 | title=Myanmar in ASEAN: Regional Co-operation Experience | id=ISBN 981-230-210-7}}&lt;/ref&gt; အနောက်ရိုးမတောင်တန်းကြီးသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့ကို တံတိုင်းသဖွယ် ကာဆီးထားလျက်ရှိသည်။ အလယ်ပိုင်းမြစ်ဝှမ်း မြေနိမ့်လွင်ပြင်ဒေသများတွင် ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းဒေသသည် အကျယ်ဆုံးဖြစ်၍ ပထမပိုင်းကို မြစ်ဖျားမှ မန္တလေးမြို့အထိ၊ ဒုတိယပိုင်းကို မန္တလေးမှ ပြည်မြို့အထိ၊ တတိယပိုင်းကို ပြည်မြို့မှ မြစ်ဝအထိ ပိုင်းခြားလေ့လာတွေ့ရှိနိုင်သည်။ အလယ်ပိုင်းမြစ်ဝှမ်း မြေနိမ့်လွင်ပြင်ဒေသတွင် စစ်တောင်းမြစ်ဝှမ်းဒေသနှင့် ချင်းတွင်းမြစ်ဝှမ်းဒေသတို့လည်း ပါဝင်သည်။ အလယ်ပိုင်းမြစ်ဝှမ်းမြေနိမ့်ဒေသ၌ ဇီးဖြူတောင်တန်း၊ မင်းဝံတောင်တန်း၊ မှန်ကင်းတောင်တန်းနှင့် ဂန့်ဂေါတောင်တန်းစသည့် တောင်တန်းငယ်များ တည်ရှိသည်။ ထိုဒေသ၌ [[ပဲခူးရိုးမ]]တောင်တန်းသည် မြောက်မှတောင်သို့ တွန့်ခေါက်သွယ်တန်းလျက် ရှိသည်။ အရှေ့ဘက် ကုန်းမြင့်ဒေသမှာ [[ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်]]ဒေသဖြစ်၍ ပျမ်းမျှ ပေပေါင်း ၃ဝ⁠ဝဝ မှ ၄ဝ⁠ဝဝ အထိ မြင့်သည်။ ကုန်းပြင်မြင့်ဆိုသော်လည်း ညီညာနေခြင်းမဟုတ်ဘဲ မြင့်မောက်သော တောင်တန်းကြီးများရှိပြီး [[သံလွင်မြစ်]]သည် ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်ဒေသမှ တနင်္သာရီကမ်းမြောင်မြောက်ပိုင်း မြေညီလွင်ပြင်သို့ စီးဆင်းသည်။ ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်၌ မြစ်ဖျားခံသော ရွှေလီ၊ မြစ်ငယ်၊ ဇော်ဂျီနှင့် ပန်းလောင်မြစ်တို့သည် ဧရာဝတီမြစ်ထဲသို့ စီးဝင်ကြသည်။ ဧရာဝတီမြစ်သည် မြန်မာ့ အရှည်ဆုံးမြစ်ဖြစ်ပြီး ၂၁၇ဝ ကီလိုမီတာ (၁၃၄၈ မိုင်‌) နီးပါးရှည်လျားပြီး [[မုတ္တမပင်လယ်]]ကွေ့အတွင်းသို့ စီးဝင်သွားသည်။ တောင်စဉ်တောင်တန်းကြီးအကြားတွင် မြေဩဇာကောင်းမွန်သော လွင်ပြင်ကျယ်ကြီးများ တည်ရှိလေသည်။&lt;ref name=&quot;myathan&quot;/&gt;  မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူဦးရေအများစုမှာ ရခိုင်ရိုးမတောင်တန်းနှင့် ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်ကြားတွင် ရှိသည့် ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းဒေသတလျှောက် နေထိုင်ကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုနှုန်းနှေးကွေးခြင်းသည် ၎င်း၏ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် ဂေဟစနစ်တို့အား ထိန်းသိမ်းပေးရာရောက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;BRMLIB&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.burmalibrary.org/reg.burma/archives/199909/msg00690.html |title=Myanmar’s Forest Law and Rules |publisher=BurmaLibrary.org |accessdate=2006-07-15}}&lt;/ref&gt; သစ်တောအုပ်ကြီးများ ထူထပ်သိပ်သည်းသည့် အမြဲစိမ်းသစ်တောများနှင့် ကျွန်းတောကြီးများသည် အောက်မြန်မာနိုင်ငံ၏ ၄၉ ရာခိုင်နှုန်း ‌ကျော်သော ဧရိယာကို ဖုံးလွှမ်းလျက်ရှိသည်။ ဤဒေသတွင် အလေ့ကျပေါက်ရောက်သော အပင်များတွင် ကြက်ပေါင်စေးပင်၊ [[ရှားပင်]]၊ [[ပျဉ်းကတိုးပင်]]၊ လမုတော၊ [[အုန်းပင်]]နှင့် [[ကွမ်းသီးပင်]]များ ပါဝင်လေသည်။ မြောက်ဘက်ကုန်းမြင့်ဒေသများတွင် ဝက်သစ်ချပင်၊ ထင်းရှူးပင်၊ [[ဇလပ်ပင်]]မျိုးစုံတို့ပေါက်ရောက်ကြသည်။ ကမ်းရိုးတန်း တစ်လျှောက်တွင်လည်း အပူပိုင်းဒေသသစ်သီးဝလံမျိုးစုံပေါက်ရောက်ကြသည်။&lt;ref name=&quot;BRMLIB&quot;/&gt; မိုးနည်းရပ်ဝန်းဒေသတွင်မူ အပင်များမှာ ကြဲပြီးလှီကြသည်။

=== သားရဲတိရစ္ဆာန်များ ===
တောင်တွင်းသားရဲ[[တိရစ္ဆာန်]]များအနက် [[ကျား]]နှင့် [[ကျားသစ်]]တို့သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တွေ့ရတတ်လေ့ရှိသည်။ အထက်မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကြံ့၊ [[ကျွဲ|ကျွဲရိုင်း]]၊ [[တောဝက်]]၊ [[သမင်]]၊ [[ဒရယ်]]နှင့် [[ဆင်]]များကို တွေ့နိုင်ပြီး ဆင်များကို ယဉ်အောင်မွေးယူ၍ သစ်လုပ်ငန်းများတွင် ခိုင်းစေအသုံးချကြသည်။ သေးငယ်သော [[နို့တိုက်သတ္တဝါ]]များမှာလည်း ပေါများလှပြီး မျောက်လွှဲကျော်နှင့် မျောက်များမှအစ ရှူးပျံနှင့် ကြံ့သူတော်များအဆုံး တွေ့မြင်ရသည်။ ငှက်မျိုးစုစုပေါင်း ၈၀⁠၀ ကျော်ခန့်တွင် [[ကြက်တူရွေး]]၊ [[ရစ်]]၊ ဥဒေါင်း၊ [[ကျီး|ကျီးကန်း]]၊ [[ငဟစ်]]နှင့် [[စပါးခင်းငှက်]]များ ပါဝင်သည်။ တွားသွားသတ္တဝါတွင်မူ မိချောင်း၊ တောက်တဲ့၊ ‌မြွေဟောက်၊ စပါးကြီးမြွေနှင့် လိပ်တို့ကို ပါတွေ့ရှိနိုင်သည်။ ရေချိုငါးမျိုးစုပေါင်း ရာနှင့်ချီ၍ တွေ့မြင်ရပြီး လွန်စွာမှ ပေါများကာ အရေးပါသည့် အစာအဟာရ ရင်းမြစ်လည်း ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;MNET&quot;&gt;{{Cite web |title=&quot;Flora and Fauna&quot; at Myanmars.net |url=http://www.myanmars.net/myanmar-culture/myanmar-flora-fauna.htm |accessdate=3 August 2008 |archivedate=14 May 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120514182454/http://www.myanmars.net/myanmar-culture/myanmar-flora-fauna.htm }}&lt;/ref&gt;

Global Forest Watch ၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ၂၀၂၄ ခုနှစ် တစ်နှစ်တည်းတွင် မြန်မာ့သစ်တောပြုန်းတီးမှုမှာ ဧက ၇ သိန်း ၁ သောင်းကျော် ရှိခဲ့ပါသည်။ ၎င်းပမာဏသည် [[ရန်ကုန်မြို့]]၏ ငါးဆနီးပါးနှင့် ညီမျှပါသည်။ မြန်မာ့သစ်တောပြုန်းတီးမှု ပြဿနာသည် ဆယ်စုနှစ်များစွာ ကြာမြင့်နေပြီဖြစ်ကာ ၂၀၀၂ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း စုစုပေါင်း ဧက ၁ သန်း ၉ သိန်း ၆ သောင်းကျော် ပြုန်းတီးခဲ့ကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။ ရှမ်း၊ တနင်္သာရီ၊ ကချင်၊ စစ်ကိုင်းနှင့် ကရင်ပြည်နယ်တို့သည် သစ်တောပြုန်းတီးမှု အများဆုံးနေရာများ ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/articles/c8e6j0rk4x7o|title=တစ်နှစ်တည်း ဧက ၇ သိန်းကျော်ပြုန်းတီးသွားတဲ့ မြန်မာ့သစ်တော|accessdate=2025-6-24|publisher=BBC Burmese|date=၁၁ ဇွန် ၂၀၂၅|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250624093805/https://www.bbc.com/burmese/articles/c8e6j0rk4x7o|archivedate=2025-6-24}}&lt;/ref&gt;

=== ရာသီဥတု ===
မြန်မာနိုင်ငံသည် များသောအားဖြင့် ဥတ္တရယဉ်စွန်းတန်းနှင့် အီကွေတာအကြားတွင် ကျရောက်တည်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် အာရှဒေသ၏ မှတ်သုံရပ်ဝန်းဒေသတွင် ကျရောက်ပြီး ၎င်း၏ ကမ်းရိုးတန်းဒေသများရရှိသော မိုးရေချိန်မှာ နှစ်စဉ် ၅ဝ⁠ဝဝ မမ (၁၉၇ လက်မ) ရှိသည်။ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသတွင် နှစ်စဉ်မိုးရေချိန်မှာ ၂၅ဝဝ မမ (၉၈ လက်မ)  ဖြစ်ပြီး၊ မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းတွင် တည်ရှိသော မိုးနည်းရပ်ဝန်းဒေသတွင် နှစ်စဉ်မိုးရေချိန် ၁၀⁠၀၀ မမ (၃၉ လက်မ) ထက်နည်းလေသည်။ မြောက်ဘက်ဒေသများသည် အအေးဆုံးဖြစ်ပြီး ပျမ်းမျှအပူအချိန် ၂၁ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် (၇၀ ဒီဂရီ ဖာရင်ဟိုက်) ရှိလေသည်။ ကမ်းရိုးတန်းနှင့် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသများ၏ ပျမ်းမျှအပူချိန်မှာ ၃၂ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် (၉ဝ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်) ရှိလေသည်။&lt;ref name=&quot;myathan&quot;/&gt; 

အကြမ်းအားဖြင့် နွေ၊ မိုး၊ ဆောင်း ဟူ၍ သုံးရာသီ ပိုင်းခြားထားသည်။ မတ်လမှ မေလလယ်အထိ နွေဥတု၊ မေလလယ်မှ အောက်တိုဘာလကုန်အထိ မိုးဥတုနှင့် နိုဝင်ဘာလမှ ဖေဖော်ဝါရီလကုန်အထိ ဆောင်းဥတုဟု သတ်မှတ်သည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် အပူပိုင်းမုတ်သုံရာသီဥတု ရှိသော်လည်း မြေမျက်နှာပြင်အနေအထား ကွဲပြားခြားနားမှုကြောင့် တစ်နေရာနှင့်တစ်နေရာ ရာသီဥတု ကွဲပြားသွားသည်။ ဥပမာအားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းတွင် တစ်နှစ်လျှင် စုစုပေါင်း မိုးရေချိန်လက်မ ၄ဝ အောက်သာရရှိပြီး ရခိုင်ကမ်းရိုးတန်းနှင့် တနင်္သာရီကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက်တွင် တစ်နှစ်လျှင် မိုးရေချိန် လက်မ ၂ဝဝ ခန့်ရရှိသည်။

နွေဥတုဖြစ်သော မတ်လနှင့်ဧပြီလများတွင် မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်းဒေသ၌ ပျမ်းမျှအမြင့်ဆုံး အပူချိန်မှာ ၁⁠၁ဝ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက် (၄၃ ဒသမ ၃ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်) အထက်ဖြစ်၍ မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် ၉၇ ဒီဂရီ ဖာရင်ဟိုက် (၃၆ ဒသမ ၁ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်) ခန့်နှင့် ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်တွင် ၈၅ မှ ၉၅ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက် (စင်တီဂရိတ် ၂၉ ဒသမ ၄ နှင့် ၃၅ ဒီဂရီ) အတွင်းရှိသည်။ မြို့များ၏ တည်နေရာနှင့် မြေမျက်နှာပြင် အနိမ့်အမြင့်ကိုလိုက်၍ အပူချိန်ကွာခြားသည်။ အပူချိန်မြင့်လွန်းခြင်း၊ နိမ့်ကျလွန်းခြင်းများ မရှိပေ။ တိုက်ခတ်သော လေကြောင်းနှင့် လေဖိအားအခြေအနေများကြောင့် မိုးရွာသွန်းမှုဖြစ်ပေါ်စေသည်။ အချို့နှစ်များတွင် မုန်တိုင်းပြင်းထန်စွာ ကျရောက်သဖြင့် ကမ်းရိုးတန်းဒေသများတွင် ရံဖန်ရံခါမုန်တိုင်းဒဏ်ခံရသည်။ မြန်မာ့သမိုင်းတစ်လျှောက် မြန်မာနိုင်ငံတွင်ပေါ်ပေါက်ကြုံတွေ့ခဲ့ရသော သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များတွင် အဆိုးရွား၊ အကြမ်းတမ်းဆုံးသော [[နာဂစ်မုန်တိုင်း|နာဂစ်ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်း]]ဒဏ်ကို မြန်မာနိုင်ငံသည် ၂ဝ⁠ဝ၈ ခုနှစ် မေလ ၂ရက်နေ့၌ ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။ ရာသီဥတုမှန်ကန်မျှတမှုကို အထောက်အကူပြုစေရန်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းဒေသ စိမ်းလန်းစိုပြည်ရေးလုပ်ငန်းများကို နိုင်ငံတော်က ဦးစားပေး အကောင်အထည်ဖော်လျက်ရှိသည်။

=== တိုင်းဒေသကြီးနှင့်ပြည်နယ်များ ===
{{main|မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေဒေသများ}}
[[File:Burma en.png|thumb|မြန်မာပြည်သည် တိုင်းဒေသကြီး ၇ ခု နှင့် ပြည်နယ် ၇ ခု ရှိသည်။]]
[[ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံဥပဒေ|၂၀၀၈ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ]] မြန်မာနိုင်ငံသည် ပြည်နယ်ခုနှစ်ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီးခုနှစ်တိုင်းတို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ထားသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2051.html |title=Administrative divisions |accessdate=2006-07-09 |date=2006-06-29 |work=The World Factbook |publisher=Central Intelligence Agency |archivedate=11 September 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070911231857/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2051.html }}&lt;/ref&gt; တိုင်းဒေသကြီးများတွင် ဗမာများ အဓိကနေထိုင်ကြပြီး ပြည်နယ်များတွင် မျိုးနွယ်စုတိုင်းရင်သားများ နေထိုင်ကြသည်။ အုပ်ချုပ်ရေးအရမြို့နယ်၊ ရပ်ကွက်နှင့် ကျေးရွာများအဖြစ် ထပ်မံခွဲထားသည်။ အဓိကမြို့ကြီးများ အားခရိုင်နှင့် မြို့နယ်များအဖြစ် ထပ်မံခွဲထားသည်။

==== တိုင်းဒေသကြီးများ ====

* [[ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး]]

* [[ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး]]
* [[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး]]
* [[မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး]]
* [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး]]
* [[တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး]]
* [[ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး]]

==== ပြည်နယ်များ ====

* [[ကချင်ပြည်နယ်]]
* [[ကယားပြည်နယ်‌]]
* [[ကရင်ပြည်နယ်]]
* [[ချင်းပြည်နယ်]]
* [[မွန်ပြည်နယ်]]
* [[ရခိုင်ပြည်နယ်]]
* [[ရှမ်းပြည်နယ်]]

==== တိုင်းဒေသကြီး၊ ပြည်နယ်၊ ခရိုင်၊ မြို့နယ်စသည်တို့ ခွဲခြားထားပုံ ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:centre&quot;
|-
! စဉ် !!  တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ်!! ခရိုင် !! မြို့နယ် !! မြို့ !!ရပ်ကွက် !! ကျေးရွာအုပ်စု !!  ကျေးရွာ
|-
| ၁ || [[ကချင်ပြည်နယ်]] ||၄|| ၁၈ ||၉ || ၁၄၃||၅၉၇||၂၅၈၃
|-
| ၂ ||  [[ကယားပြည်နယ်]]||၂ ||၇ || ၁ || ၃၁ || ၇၉|| ၆၂၀
|-
| ၃ ||  [[ကရင်ပြည်နယ်]] ||၄||၇ ||၆ || ၇၄ || ၃၇၄ || ၂၁၆၁
|-
| ၄ || [[ချင်းပြည်နယ်]] ||၃|| ၉ || ၄|| ၃၇ || ၄၇၁ || ၁၃၅၂
|-
| ၅ ||  [[မွန်ပြည်နယ်]] || ၂ ||၁၀ ||၂ ||၈၀ || ၃၈၃ || ၁၂၀၀
|-
| ၆ || [[ရခိုင်ပြည်နယ်]] || ၄ || ၁၇ || ၃ || ၁၃၃ || ၁၀၄၀ || ၃၈၆၀
|-
| ၇ ||  [[ရှမ်းပြည်နယ်]]|| ၁၃ || ၅၅ || ၂၀ || ၄၃၂ || ၁၆၂၉ || ၁၅၃၈၇
|-
|၈ ||  [[ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး]] || ၄ || ၂၈ || - ||၂၅၄ || ၁၄၂၃ || ၆၄၅၂
|-
| ၉ || [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး]] ||၈ ||၃၇ || ၃ || ၁၈၇ || ၁၇၆၈ || ၆၀၈၇
|-
| ၁၀ || [[တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး]] || ၃ ||၁၀ || ၆|| ၈၃ || ၂၆၄||၁၂၃၀
|-
| ၁၁ ||  [[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး]]|| ၅ || ၂၅ || ၁ || ၁၆၃ || ၁၅၄၁ || ၄၇⁠၇၁
|-
| ၁၂ ||  [[မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး]] ||၈ || ၃၆ || ၂ || ၂၉၇ || ၁၅၉၇ || ၅၄၂၄
|-
| ၁၃ ||  [[ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး]] || ၄ || ၄၅ || ၁ || ၇၄၂ || ၆၂၀ || ၂၀၈၉
|-
| ၁၄ ||  [[ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး]] || ၆ || ၂၆ || ၇ || ၂၃၅ || ၁၉၁၂ || ၁⁠၁၇၀၁
|-
|  ||  '''စုစုပေါင်း''' ||  '''၇၀''' ||  '''၃⁠၃၀''' || '''၆၄''' || '''၂၈၉၁''' || '''၁၃၆၉၈''' || '''၆၄၉၁၇'''
|}

&lt;ref&gt;Bi Weekly  Eleven Journal Vol3  No 43&lt;/ref&gt;

== နိုင်ငံရေးနှင့် အစိုးရ ==
{{main|မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး}}

[[မြန်မာနိုင်ငံဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ (၂၀၀၈)|၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ]]အရ မြန်မာနိုင်ငံသည် [[တစ်ပြည်ထောင်နိုင်ငံ|ပြည်ထောင်စု]] [[သီးခြားလွှတ်တော်စနစ်|သီးခြားလွှတ်တော်]] [[သမ္မတနိုင်ငံ]]ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် [[တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်]] [[ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး]] [[မင်းအောင်လှိုင်]]သည် [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၂၀|၂၀၂၀ ခုနှစ်ရွေးကောက်ပွဲ]]၌ မဲစာရင်းမသမာမှုများရှိသည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့ရာ[[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|နိုင်ငံတော်အာဏာကို သိမ်းယူ]]ခဲ့သည်။ ဒုတိယသမ္မတ[[မြင့်ဆွေ (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဦးမြင့်ဆွေ]]ကို ယာယီသမ္မတအဖြစ်ထားရှိခဲ့ပြီး ၂၀၂၁ ဩဂုတ်တွင် မိမိကိုယ်ကို ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web | last=Phillips | first=Kimberley | title=The last thing the Myanmar people need is false hope | website=The Canberra Times | date=20 February 2021 | url=https://www.canberratimes.com.au/story/7133580/the-last-thing-the-myanmar-people-need-is-false-hope/ | access-date=23 February 2021}}&lt;/ref&gt; ထိုသို့အာဏာသိမ်း၍ ဖွဲ့စည်းထားသောစစ်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ရန်အတွက်  ရွေးကောက်ပွဲတွင် ရွေးကောက်ခံခဲ့ရသော လွှတ်တော်အမတ်များနှင့် တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့များက [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ|အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ]]ကို စင်ပြိုင်အစိုးရအဖြစ် ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြသည်။ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရတွင် နိုင်ငံတော်သမ္မတ [[ဝင်းမြင့် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဦးဝင်းမြင့်]]၊ ဒုတိယသမ္မတ [[ဒူဝါလရှီးလ]]၊ နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် [[အောင်ဆန်းစုကြည်]]နှင့် ဝန်ကြီးချုပ် [[မန်းဝင်းခိုင်သန်း]]တို့က ဦးဆောင်လျက်ရှိကြသည်။&lt;ref name=&quot;Membership&quot;&gt;{{cite news |title=Who's Who in Myanmar's National Unity Government |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/whos-myanmars-national-unity-government.html |access-date=6 June 2021 |work=The Irrawaddy |date=16 April 2021}}&lt;/ref&gt;

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို စစ်ခေါင်းဆောင်များက ရေးဆွဲခဲ့သည့်အလျောက် ဥပဒေပြုလွှတ်တော်နေရာများ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကိုသာမက အခြားအရေးပါသည့် ဌာနနေရာများကိုလည်း တပ်မတော်ကရယူထားသည်။

=== နိုင်ငံရေးယဉ်ကျေးမှု ===
မြန်မာနိုင်ငံတွင် အဓိကပါတီကြီးများမှာ [[အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်]]နှင့် [[ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်|ရှမ်းအမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]] တို့ဖြစ်ကြသည်။ ယင်းတို့၏လှုပ်ရှားမှုများကိုမူ စစ်တပ်မှ တင်းကျပ်စွာ ချုပ်ကိုင်ထားသည်။ အခြား တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုများအား ကိုယ်စားပြုသော ပါတီငယ်များလည်းရှိသည်။ နိုင်ငံရေး အတိုက်အခံပြုလုပ်ခြင်းကို ခွင့်ပြုခြင်းမရှိသလောက်ဖြစ်ပြီး ပါတီများစွာမှာ တရားမဝင်အသင်း အဖြစ်ကြေညာထားခြင်ခံရသည်။ &lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.nationalreview.com/comment/comment-mccain061103.asp |title=Crisis in Rangoon |accessdate=2006-07-14 |last=McCain |first=John |authorlink=John McCain |date=2003-05-11 |publisher=National Review Online |archivedate=5 September 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080905005524/http://www.nationalreview.com/comment/comment-mccain061103.asp }}&lt;/ref&gt; 

[[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့|လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့]] (''Human Rights Watch'') နှင့် [[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာရေး အဖွဲ့]] (''Amnesty International'') အပါအဝင် အချို့အဖွဲ့အစည်းများ၏ အဆိုအ‌ရ စစ်အစိုးရ၏ [[လူ့အခွင့်အရေး]]မှတ်တမ်းများမှာ လွန်စွာဆိုးဝါးကြောင်းသိရှိရသည်။ &lt;ref&gt;{{cite web |url=http://hrw.org/english/docs/2004/09/01/burma9290.htm |title=Statement to the EU Development Committee |accessdate=2006-07-11 |author=Brad Adams |publisher=Human Rights Watch |archivedate=20 June 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060620074005/http://hrw.org/english/docs/2004/09/01/burma9290.htm }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://sciencemode.com/2007/09/28/satellite-images-verify-myanmar-forced-relocations-mounting-military-presence/ |title=Satellite Images Verify Myanmar Forced Relocations, Mounting Military Presence |accessdate=2007-10-01 |publisher=ScienceMode |archivedate=26 February 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080226124205/http://sciencemode.com/2007/09/28/satellite-images-verify-myanmar-forced-relocations-mounting-military-presence/ }}&lt;/ref&gt; လွတ်လပ်သည့် တရားစီရင်ခွင့်မရှိသည့်အပြင် စစ်အစိုးရအား ဆန့်ကျင်သည့် နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံမှန်သမျှအားလည်း ခွင့်မပြုချေ။ [[အင်တာနက်]]အသုံးအပြုမှုမှာလည်း များစွာကန့်သတ်ထားပြီး ပြည်သူများဝင်ရောက်ကြည့်ရှု နိုင်သည့် ဝက်ဘ်စာမျက်နှာများ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံနှင့် ဒီမိုကရေစီအရေး ဝက်ဘ်စာမျက်နှာများအား ပြည်သူတို့ ဝင်‌ရောက်ကြည့်ရှုနိုင်မှုကို ကန့်သတ်ချုပ်ချယ်ထားသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=http://www.opennetinitiative.net/studies/burma/ |title=Internet Filtering in Burma in 2005: A Country Study |publisher=OpenNet Initiative |accessdate=4 August 2008 |archivedate=19 November 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081119090055/http://www.opennetinitiative.net/studies/burma/ }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news| url=http://www.burmanet.org/news/2006/06/27/mizzima-news-burma-bans-google-and-gmail-mungpi/#more-4642| title=Burma bans Google and gmail| publisher=BurmaNet News| date=2006-06-27| accessdate=2006-06-28| archivedate=6 July 2006| archiveurl=https://web.archive.org/web/20060706152209/http://www.burmanet.org/news/2006/06/27/mizzima-news-burma-bans-google-and-gmail-mungpi/#more-4642}}&lt;/ref&gt; [[အဓမ္မလုပ်အားပေးစေမှု]]၊ လူကုန်ကူးခြင်းနှင့် [[ကလေးအလုပ်သမားကိစ္စ]]များမှာ နေ့စဉ်ဖြစ်ပျက်လျက်ရှိပြီး နိုင်ငံရေးဆန့်ကျင်မှုမှန်သမျှကို ခွင့်မပြုချေ။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://web.amnesty.org/library/index/ENGASA160201998 |title=Myanmar: 10th anniversary of military repression |accessdate=2006-07-14 |date=1998-08-07 |publisher=Amnesty International |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060824024228/http://web.amnesty.org/library/index/ENGASA160201998 |archivedate=24 August 2006 }}&lt;/ref&gt;

[[၁၉၈၈]] ခုနှစ်တွင် တပ်မတော်သည် စီးပွားရေးချွတ်ခြုံကျမှုနှင့် နိုင်ငံရေးဖိနှိပ်မှုများအား ဆန္ဒပြသည်ကို ရက်စက်ကြမ်း ကြုတ်စွာ နှိမ်နင်းခဲ့သည်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ် ဩဂုတ် ၈ ရက်၊ [[၈၈၈၈ အရေးအခင်း (ရှစ်လေးလုံး)|ရှစ်လေးလုံးအရေး]]တော်ပုံဟု လူသိများသည့်နေ့တွင် ဆန္ဒပြသူပြည်သူများအား ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ယင်းဆန္ဒပြမှုများက ၁၉၉၀ ပြည့်ရွေးကောက်ပွဲများအား လမ်းပွင့်စေခဲ့သည်။ ရလဒ်များကိုမူ စစ်အစိုးရက အသိအမှတ်မပြုခဲ့ချေ။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်သည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ဦးဆောင်မှုဖြင့် မဲအားလုံး၏ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် လွှတ်တော်အမတ်နေရာ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်အား နှစ်သုံးဆယ်အတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ်ကျင်းပခဲ့သည့် ၁၉⁠၉၀ ပြည့်နှစ် ရွေးချယ်တင်‌မြောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီစနစ် ပြန်လည်ထွန်းကားရေး ဆောင်ရွက်ချက်များကြောင့် နိုင်ငံတကာ၏ အားပေးထောက်ခံမှုကို ရရှိခဲ့ပြီး ၁၉⁠၉၁ ခုနှစ်တွင် [[နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆု|နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆု]]ကို ဆွတ်ခူးခဲ့သည်။ သူမသည် အကြိမ်ပေါင်းများစွာ နေအိမ်တွင် အကျယ်ချုပ်ကျခံခဲ့ရသည်။ ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် [[ကိုဖီအန်နန်]]မှ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသန်းရွှေထံ တိုက်ရိုက် တောင်းဆိုခြင်းပြုခဲ့သော်လည်း ၂၀⁠၀၆ ခုနှစ် မေ ၂၇ ရက်တွင် စစ်အစိုးရက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား အိမ်တွင်းအကျယ်ချုပ်ခြင်းကို နောက်တစ်နှစ်ထပ်မံတိုးလိုက်သည်။ [[၁၉၇၅]]ခုနှစ်နိုင်ငံကာကွယ်ရေးဥပဒေအရ နိုင်ငံတော်၏ တရားဝင်လုပ်ပိုင်ခွင့်ဖြင့် ခွင့်ပြုထားခြင်းကိုကျင့်သုံးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |author=''The Irrawaddy'' |url=http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=5797&amp;z=154 |title=Suu Kyi's Detention Extended, Supporters likely to Protest |publisher=''The Irrawaddy'' |date=2006-05-27 |accessdate=2006-05-27 |archivedate=16 January 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090116020020/http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=5797&amp;z=154 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |author=''The Irrawaddy'' |url=http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=5798&amp;z=154 |title=Opposition Condemns Extension of Suu Kyi's Detention |publisher=''The Irrawaddy'' |date=2006-05-27 |accessdate=2006-05-27 |archivedate=16 January 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090116020024/http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=5798&amp;z=154 }}&lt;/ref&gt; စစ်အစိုးရသည် နိုင်ငံတကာ မျက်နှာစာတွင် ဝိုင်းပယ်ခြင်းတိုးမြင့်၍ခံနေရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ လက်ရှိအ‌ခြေအနေကို ၂၀⁠၀၆-ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်[[ကုလသမဂ္ဂ]]တွင် အလွတ်သဘောဆွေးနွေးရန်တင်သွင်းခဲ့ကြသည်။ ၂ဝ⁠ဝ၆-ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် [[ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ|လုံခြုံရေးကောင်စီ]]ဝင် ၁၅ နိုင်ငံအနက် ၁၀ နိုင်ငံတို့က မြန်မာပြည်အရေးကို ကောင်စီ၏ တရားဝင်အဂျင်ဒါတွင် လက်ခံရန်ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite news|author=''The Irrawaddy''|url=http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=6176|title=UN Security Council Puts Burma on Agenda|first=Kim|last=Gamel|publisher=''The Irrawaddy'', 2006-09-16|accessdate=2006-10-11|archivedate=16 January 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090116020029/http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=6176}}&lt;/ref&gt; [[အာဆီယံ]]သည်လည်း မြန်မာအစိုးရနှင့် ပတ်သက်၍ များစွာစိတ်အနှောင့်ယှက်ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီကိစ္စကို ကိုင်တွယ်ဆုံးဖြတ်ရန် အာဆီယံနိုင်ငံရေး ပါလီမန်တွင်း ကော်မတီတစ်ရပ်ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.aseanmp.org/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=1&amp;Itemid=10 |title=About Us |accessdate=2006-07-09 |publisher=ASEAN Inter-Parliamentary Myanmar Caucus |archive-date=4 October 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071004220555/http://www.aseanmp.org/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=1&amp;Itemid=10 }}&lt;/ref&gt;  [[တရုတ်နိုင်ငံ]]ကဲ့သို့သော အဓိကနိုင်ငံကြီးက ထောက်ခံအားပေးနေသ၍ မြန်မာနိုင်ငံတွင် သိသာထင်ရှားသော ပြောင်းလဲမှုဖြစ်ပေါ်ရန် အလားအလာနည်းပါးလျက်ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.ibiblio.org/obl/docs2/Chinese_MM_Eco.pdf |title=The Political Economy of China-Myanmar Relations: Strategic and Economic Dimensions |accessdate=2006-07-14 |last=Poon |first=Khim Shee |date= |year=2002 | format=PDF |publisher=Ritsumeikan University}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.nwc.navy.mil/press/review/2002/spring/art3-sp2.htm|title=Burma and Superpower Rivalries in the Asia-Pacific|accessdate=2006-07-16|last=Selth|first=Andrew|year=Spring 2002|publisher=Naval War College Review|archivedate=13 December 2006|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061213095403/http://www.nwc.navy.mil/press/Review/2002/spring/art3-sp2.htm}}&lt;/ref&gt;

=== နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေးနှင့်စစ်ရေးကိစ္စများ ===
{{main|မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒနှင့် ဆက်ဆံရေး}}
[[File:Clinton and Aung San Suu Kyi after having dinner.jpg|right|thumb|220px|အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဟီလာရီကလင်တန်နှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]]
မြန်မာနိုင်ငံ၏ အထူးသဖြင့် အနောက်နိုင်ငံများနှင့် ဆက်ဆံရေးမှာ တင်းမာလျက်ရှိသော အခြေအနေမှ ယခု ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံ အဖြစ် ဒီမိုကရေစီစနစ်သို့ အသွင်ကူးပြောင်း လာသောအခါ ယခင်ကထက် ဆက်ဆံရေး အဆင်ပြေလာပြီဖြစ်သည်။ [[အမေရိကန်နိုင်ငံ]]သည် မြန်မာနိုင်ငံအား ကျယ်ပြန့်သော ပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ်မှုများကို ၁၉၈၈ ခုနှစ်အရေးတော်ပုံအပြီးနှင့် [[၁၉၉၀|၁၉⁠၉၀]] ပြည့်ရွေးကောင်ပွဲများအပြီးတွင် ကျင့်သုံးခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုများကို ဖြေလျှော့လာနေပြီဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.congress.gov/cgi-bin/bdquery/z?d108:SN01182:@@@L&amp;summ2=m&amp; |title=Burma Freedom and Democracy Act of 2003 |publisher=United States Library of Congress |accessdate=2007-02-04 |date=2003-06-04 |archivedate=25 January 2004 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20040125044621/http://www.congress.gov/cgi-bin/bdquery/z?d108%3ASN01182%3A%40%40%40L&amp;summ2=m&amp; }}&lt;/ref&gt; အလားတူပင် [[ဥရောပသမဂ္ဂ]] (အီးယူ) သည်လည်း ပိတ်ဆို့မှုတွင် လက်နက်ရောင်းချခြင်း [[ပိတ်ဆို့မှု]]၊ ကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးပိတ်ဆို့မှုနှင့် အတူလူသားချင်းစာနာ ထောင်ထားမှုကူညီပံ့ပိုးမှုမှ လွဲ၍ အခြားကူညီထောက်ပံ့မှုအားလုံးကို ပိတ်ဆို့ထားရှိခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ လက်နက်ရောင်းချခြင်းမှလွဲ၍ အခြားပိတ်ဆို့မှု အများအပြားကို ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့ပြီဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;EU&quot;&gt;{{cite web |url=http://ec.europa.eu/comm/external_relations/myanmar/intro/index.htm |title=The EU’s relations with Burma / Myanmar |accessdate=2006-07-13 |publisher=European Union |archivedate=25 July 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060725000750/http://ec.europa.eu/comm/external_relations/myanmar/intro/index.htm }}&lt;/ref&gt; အမေရိကန်နှင့် ဥရောပအစိုးရတို့၏ ပိတ်ဆို့မှုများ၊ သပိတ်မှောက်မှုနှင့် မြန်မာဒီမိုကရေစီအရေးလှုပ်ရှားမှုများအား ပံ့ပိုးပေးကြသည့်အဖွဲ့များ၏ တိုက်ရိုက်ဖိအားပေးမှုများကြောင့် အမေရိကန်နှင့် ဥရောပကုမ္ပဏီများ မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်ခွာသွားခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ဟာကွက် ပျော့ကွက်များ ကြောင့် အနောက်နိုင်ငံ ကုမ္ပဏီအချို့ ကျန်ရှိသေးလျက်ရှိသည်။ သို့သော် အာရှကုမ္ပဏီများကမူ သဘာဝသယံဇာတထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းများတွင် ရင်းနှီးမြှပ်နှံမူအသစ်များပါ ထပ်ပံတိုးချဲ့ကြပြီး ဆက်လက်၍ လုပ်ငန်းများလုပ်ကိုင်ကြရန် သာမန်အားဖြင့် ဆန္ဒရှိကြဆဲဖြစ်သည်။ ပြင်သစ်ရေနံကုမ္ပဏီတိုတယ်သည် မြန်မာနိုင်ငံအား အားယူမှ ပိတ်ဆို့သည့်ကြားထဲက မြန်မာပြည်နှင့် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]ကို သွယ်တန်းထားသော ရတနာဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်းကို အောင်မြင်စွာ လည်ပတ်စေနိုင်ခဲ့သည်။ တိုတယ်ကုမ္ပဏီသည် ယခုအခါတွင် ဘယ်လ်ဂျီယံနှင့် ပြင်သစ်နိုင်ငံတရားရုံးများတွင် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရတနာဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်းတည်ဆောက်စဉ်အခါက မြန်မာအရပ်သားများအား အဓမ္မအသုံးချခဲ့သည်ကို မသိကျိုးကျွန် ပြုလုပ်ခဲ့မှုများ ကြောင့် အမှုရင်ဆိုင်ရလျက်ရှိသည်။ နားလည်တတ်သူများက ပိုက်လိုင်းတစ်လျှောက်ကျူးလွန်ခဲ့သော လူ့အခွင့်အရေးချိုး ဖောက်မှုများသည် တပ်မတော်မှ လုပ်ငန်းအကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် ကူညီပံ့ပိုးခဲ့ပြီး တိုတယ်ကုမ္ပဏီနှင့် ယင်း၏ လုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်ရာတွင် အမေရိကန်အကျိုးတူလုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်ဘက် ချက်ဗရွန်ကုမ္ပဏီတို့၌ တိုက်ရိုက်တာဝန်ရှိသည်ဟု ဆိုသည်။ ချယ်ဗရွန်မှ မဝယ်ယူမီ ရှေ့က ယူနိုကယ်ကုမ္ပဏီသည်လည်း ဒေါ်လာ သန်းနှင့် ချီ၍လျော်ကြေးပေးခဲ့ရပြီး ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite news|lastname=Horsley |firstname=William |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/3761022.stm |title=Dilemma of dealing with Burma |publisher=BBC News|date=2004-10-20 |accessdate=2004-11-02 }}&lt;/ref&gt; အမေရိကန်ဦးဆောင်သည့် ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှုများသည် စစ်ခေါင်းဆောင်များနှင့် အရပ်သားများ မည်သူ့အား ထိခိုက်သည် ဆိုသည်မှာ အငြင်းပွားစရာမလိုပဲ ထင်သာမြင်သာရှိလှသည်။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုကြောင့် ယခင်စစ်ခေါင်းဆောင်များမှာ ထိခိုက်မှုမရှိသည့်အပြင် ချမ်းသာမြဲဖြစ်ပြီး၊ ပိတ်ဆို့ အရေးယူမှုကြောင့် မြန်မာပြည်သူလူထုကြီးသာ ဆင်းရဲကျပ်တည်းလျက်ရှိပြီး အလုပ်အကိုင်နှင့် လခကောင်း⁠ကောင်းရသော ပြည်ပနိုင်ငံများသို့သာ သွားရောက်အလုပ်လုပ်ကိုင်လျက်ရှိကြသည်။

၂၀၁၀ ခုနှစ် ဒီမိုကရေစီ အရပ်သားအစိုးရတက်လာပြီးနောက်ပိုင်း နိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေးပိုမိုကောင်းမွန်လာခဲ့သည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ပထမဦးဆုံး အာဆီယံ ဥက္ကဋ္ဌ ရာထူးကို လွှဲယူနိုင်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၄ ခုနှစ် မေလနှင့် နိုဝင်ဘာလများတွင် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးပွဲများကို အောင်မြင်စွာ အိမ်ရှင်နိုင်ငံအဖြစ် လက်ခံကျင်းပနိုင်ခဲ့သည်။ 

=== စစ်တပ် ===
မြန်မာစစ်တပ်ကို [[တပ်မတော်]]ဟု သိရှိကြပြီး မြန်မာ့ကြည်းတပ်တွင် စစ်သည်အင်အား ၄၉၂,၀⁠၀၀ ကျော်ရှိသည်‌။&lt;ref name=&quot;CIA&quot;/&gt; မြန်မာတပ်မတော်တွင် [[တပ်မတော် (ကြည်း)]]၊ [[တပ်မတော် (ရေ)]]၊ [[တပ်မတော် (လေ)]] တပ်ဖွဲ့များပါဝင်ကြသည်။
မြန်မာနိုင်ငံသည် ၎င်း၏ တပ်သားအရေအတွက်အရ ကမ္ဘာ့အဆင့် ၁၂ တွင် ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.commondreams.org/headlines05/0607-03.htm |title=World Military Spending Topped US$1 trillion in 2004 |accessdate=2006-07-19 |last=Starck |first=Peter |date=2005-06-07 |work=Reuters |publisher=Common Dreams NewsCenter |archivedate=20 June 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060620161837/http://www.commondreams.org/headlines05/0607-03.htm }}&lt;/ref&gt; စစ်တပ်သည် တိုင်းပြည်တွင် အထူးပင် အ‌ရှိန်အဝါကြီးမားသည်‌။&lt;ref name=&quot;CIA&quot;/&gt; နိုင်ငံတော်၏ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ပြည်ထဲရေး ဝန်ကြီးဌာန နှင့် နယ်စပ်ရေးရာ ဝန်ကြီးဌာန တို့ကို တပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် မှ ခန့်ထားရသည်။ &lt;ref name=&quot;CIA&quot;/&gt; မြန်မာ့စစ်အသုံးစရိတ်မှာ ၂၀၁၂−၂၀၁၃ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်အတွက် ၁၄.၄ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Defense &amp; Security Intelligence &amp; Analysis: IHS Jane's {{!}} IHS&lt;!-- Bot generated title --&gt; |url=http://articles.janes.com/articles/Janes-Sentinel-Security-Assessment-Southeast-Asia/Defence-budget-Myanmar.html |access-date=25 June 2012 |archive-date=2 April 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120402185336/http://articles.janes.com/articles/Janes-Sentinel-Security-Assessment-Southeast-Asia/Defence-budget-Myanmar.html }}&lt;/ref&gt;

== စီးပွားရေး ==
{{main|မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး}}
[[File:Silk designs, Mandalay, Myanmar.jpg|thumb|နိုင်ငံခြားခရီးသည်များ ဝယ်ယူနိုင်ရန် မန္တလေးရှိ souvenir ဆိုင်အချို့တွင် တင်ထားသည့် ပိုးဖျင်အင်္ကျီများ]]

မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အဆင်းရဲဆုံးနိုင်ငံများစာရင်းဝင် နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဆယ်စုနှစ်များစွာစီးပွားဆုတ်ယုတ်မှု၊ စီမံခန့်ခွဲမှု မှားယွင်းခြင်းနှင့် စီးပွားရေးအရ၊ နိုင်ငံရေးအရ တားဆီးပိတ်ဆို့မှုဒဏ် ခံနေရသည်။  မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဂျီဒီပီတိုးတက်နှုန်း (GDP) မှာ နှစ်စဉ် ၂.၉ ရာခိုင်းနှုန်းသာရှိသည်။&lt;ref name=&quot;CIA&quot;/&gt; မဟာမဲခေါင်မြစ်ဝှမ်း ဒေသခွဲနိုင်ငံများတွင် တိုးတက်မှု အနိမ့်ဆုံးဖြစ်သည်။

[[၁၉၄၈]] ခုနှစ်တွင် ပါလီမန်ဒီမိုကရေစီအစိုးရကို ဖွဲ့စည်းပြီးနောက်ဝန်ကြီးချုပ်[[နု၊ ဦး|ဦးနု]]သည် မြန်မာနိုင်ငံကို သာယာဝပြောသည့် ပြည်တော်သာနိုင်ငံတော်အဖြစ် ထူထောင်ရန် အားထုတ်ခဲ့သည်။ ဦးနု အစိုးရသည် နှစ်⁠နှစ်တာ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှုစီမံကိန်းကို ချမှတ်ဆောင်ရွက်ခဲ့သော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ချေ။ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းဦးဆောင်သည့် စစ်အစိုးရက [[၁၉၆၂]] ခုနှစ်တွင် အာဏာသိမ်းယူအပြီးတွင် [[မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်|မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်စနစ်]]ကို အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www2.sjsu.edu/faculty/watkins/burma.htm |title=Political and Economic History of Myanmar (Burma) Economics |accessdate=2006-07-08 |last=Watkins |first=Thayer |publisher=San José State University |archivedate=26 May 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060526144053/http://www2.sjsu.edu/faculty/watkins/burma.htm }}&lt;/ref&gt; လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းမှလွဲ၍ စက်မှုလက်မှုကဏ္ဍအားလုံးကို ပြည်သူပိုင်သိမ်းခဲ့သည်။ ၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် အစိုးရသည် စီးပွားရေးချုပ်ကိုင်မှုများကို  ‌လျှော့ချခဲ့သည်။ ပုဂ္ဂလိကပိုင် လုပ်ငန်းများအား အတင့်အသင့် တိုးချဲ့ခွင့်၊ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ခွင့်ပြုခဲ့သောကြောင့် နိုင်ငံအတွက် လိုအပ်နေသည့် နိုင်ငံခြားဝင်ငွေများ ရရှိခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{cite book | author=Stephen Codrington | year=2005 | title=Planet geography | url=https://archive.org/details/planetgeography0000codr | publisher =Solid Star Press | pages =[https://archive.org/details/planetgeography0000codr/page/559 559] | ID=ISBN 0-9579819-3-7}}&lt;/ref&gt; သို့သော်လည်း အမြတ်စွန်းများသော ကျောက်မျက်ရတနာ၊ ရေနံနှင့် သစ်လုပ်ငန်းကိုမူ ဆက်လက်၍ တင်းကျပ်စွာ ထိန်းချုပ်ထားဆဲဖြစ်သည်။ နိုင်ငံခြားကုမ္ပဏီများမှာ မြန်မာ့သယံဇာတများအားထုတ်လုပ်နိုင်ရန် အစိုးရနှင့် အကျိုးတူဖက်စပ်လုပ်ငန်းများ ထူထောင်ကာဝင်ရောက်နေရာယူကြသည်။

[[File:Blethrow Inle2.JPG|thumb|‌အင်းလေးကန်ရှိ ရေပေါ်ဈေး။]]

မြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၈၇ ခုနှစ်တွင် ဖွံ့ဖြိုးမှုအနည်းဆုံးတိုင်းပြည်များစာရင်းတွင် ထည့်သွင်းခြင်းခံခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |date=2005 |url=http://www.un.org/special-rep/ohrlls/ldc/list.htm |title=List of Least Developed Countries |publisher=UN-OHRLLS |archiveurl=https://archive.today/20120530015845/http://www.un.org/special-rep/ohrlls/ldc/list.htm |archivedate=30 May 2012 |accessdate=3 August 2008 }}&lt;/ref&gt; ၁၉၉၂ ခုနှစ်မှစ၍ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသန်းရွှေ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲဖြစ်လာပြီး နောက်တွင် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို အားပေးခဲ့သည်။ သို့သော်နှစ်စဉ်ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည် သွားရောက်လည်ပတ်မှုမှာ ဦးရေ ၇၅ဝ,ဝ⁠ဝဝ ပင် မပြည့်ပါ။ မကြာမီနှစ်များက တရုတ်နှင့်အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့သည် စီးပွားရေးအကျိုးအတွက်ငှာ စစ်အစိုးရနှင့်ဆက်နွယ်မှုများကို အားဖြည့်ရန်ကြိုးပမ်းခဲ့ကြသည်။ သို့သော် အမေရိကန်၊ အီးယူနှင့် ကနေဒါနိုင်ငံတို့က ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကုန်သွယ်ရေးပိတ်ပင်မှုများကို ချမှတ်လာကြသည်။ အဓိကနိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှာ တရုတ်၊ စင်ကာပူ၊ တောင်ကိုရီးယား၊ အိန္ဒိယနှင့် ထိုင်းတို့မှဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite news | first =David | last =Fullbrook | url =http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/FK04Ae03.html | title =So long US, hello China, India | publisher =Asia Times | date =2004-11-04 | accessdate =2006-07-14 | archivedate =6 July 2008 | archiveurl =https://web.archive.org/web/20080706173031/http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/FK04Ae03.html }}&lt;/ref&gt;

ဗြိတိသျှကိုလိုနီခေတ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် အရှေ့တောင်အာရှတွင် အချမ်းသာဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ခဲ့သည်။။&lt;ref name=&quot;steinberg&quot;/&gt; ထစ်ချိန်က မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာတွင် ဆန်တင်ပို့မှု အများဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ခဲ့သည်။ ဗြိတိသျှတို့ အုပ်ချုပ်စဉ်အခါက ရေနံကို ဘီအိုစီကုမ္ပဏီမှတစ်ဆင့် တင်ပို့ရောင်းချခဲ့သည်။ မြန်မာပြည်အနေနှင့် လူအားအရင်းအမြစ်နှင့် သဘာဝသယံဇာတများကိုပါ ပိုင်ဆိုင်ခဲ့သည်။ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ကျွန်းသစ် ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းကို မြန်မာနိုင်ငံမှ ထုတ်လုပ်ခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် စာတတ်မြောက်သည့် လူဦးရေမှာလည်း မြင့်မားလှသည်။&lt;ref name=&quot;steinberg&quot;/&gt; ထိုအချိန်က မြန်မာနိုင်ငံသည် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုလမ်းကြောင်းသို့ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ဦးတည်လျှောက်လှမ်းလျက်ရှိခဲ့သည်ဟု အများက ယုံကြည်လက်ခံခဲ့ကြသည်။

ယနေ့မြန်မာနိုင်ငံသည် အခြေခံ အဆောက်အအုံ လုံလောက်မှု မရှိသေးပေ။ ကုန်စည်များကို ဧရာဝတီမြစ်ကြောင်းတစ်လျှောက်နှင့် ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်မှတစ်ဆင့် ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားကြပြီး နယ်စပ်လမ်းကြောင်းမှပင် တရားမဝင်မူးယစ်ဆေးဝါးများအား ပြည်ပသို့ မှောင်ခိုတင်ပို့ကြသည်။  ရထားသံလမ်းများမှာလည်း ဟောင်းနွမ်း၊ ဆွေးမြေ့လျက်ရှိပြီး ၁၉⁠၉၀ ခုနှစ်တွင် စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ချိန်မှစ၍ မွန်းမံပြင်တင်မှု မရှိသလောက်ပင် ဖြစ်သည်။ &lt;ref name=&quot;idea&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.idea.int/asia_pacific/burma/upload/chap3.pdf |title=Challenges to Democratization in Burma |accessdate=2006-07-12 |year=2001 |month=November |format=PDF |publisher=International IDEA |archivedate=23 July 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060723083624/http://www.idea.int/asia_pacific/burma/upload/chap3.pdf }}&lt;/ref&gt; အဝေးပြေးလမ်းမကြီးများမှာလည်း မြို့ကြီးများမှလွဲ၍ သေချာခင်းထားခြင်းမရှိချေ။ ရန်ကုန်အပါအဝင် နိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံးတွင် လျှပ်စစ်မီး ပြတ်တောက်လျက်ရှိသည်။ &lt;ref name=&quot;idea&quot;/&gt; မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာတွင် ဘိန်းထုတ်လုပ်မှု ဒုတိယအမြင့်ဆုံး နိုင်ငံဖြစ်ပြီး၊ ကမ္ဘာ့ထုတ်လုပ်မှု၏ ၈ ရာခိုင်နှုန်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံမှဖြစ်ပြီး အမ်ဖက်တမင်း စိတ်ကြွဆေးပြား အပါအဝင်မူးယစ်ဆေးဝါးအဓိက မြစ်ဖျားခံရာလည်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.unodc.org/pdf/myanmar/myanmar_country_profile_2005.pdf |title=Myanmar Country Profile |accessdate=2006-07-09 |year=2005 |month=December |format=PDF |work=Office on Drugs and Crime | pages=5–6 | publisher=United Nations}}&lt;/ref&gt; အခြားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများတွင် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်ပစ္စည်းများ၊ ယက္ကန်းနှင့် အထည်အလိပ်၊ သစ်ထုတ်လုပ်ရေး၊ ဆောက်လုပ်ရေးပစ္စည်းများ၊ ကျောက်မျက်ရတနာနှင့် သတ္တုတူးဖော်ရေး၊ ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်းများ ပါဝင်သည်။

=== စိုက်ပျိုးရေး ===
အဓိကကျသော စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်မှာ ဆန်စပါး ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးမြေစုစုပေါင်း၏ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်တွင် စိုက်ပျိုးသည်။ ဆန်စပါးသည် စုစုပေါင်းသီးနှံထုတ်လုပ်မှု အလေးချိန်အားဖြင့် ၉၇ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိသည်။ ၁၉၆၆ နှင့် ၁၉⁠၉၇ ခုနှစ်အတွင်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဆန်စပါးသုတေသနဌာနနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအရ ခေတ်မီဆန်မျိုးရင်းပေါင်း ၅၂ မျိုးအား ဖြန့်ဖြူးခဲ့သည်။ ဤသို့ဖြင့် ဆန်စပါးထုတ်လုပ်မှုကို ၁၉၈၇ ခုနှစ်တွင် တန်ချိန် ၁၄ သန်းနှင့် ၁၉⁠၉၆ ခုနှစ်တွင် ခေတ်မီမျိုးစပါးများကို နိုင်ငံ၏ ထက်ဝက်ရှိ လယ်ကွင်းများစီသို့ ဖြန့်ကျက်စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ပြီး ရေသွင်းစိုက်ပျိုးမြေ၏ ၉၈ ရာခိုင်နှုန်းထိစိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[http://www.irri.org/media/facts/pdfs/myanmar.pdf Myanmar and IRRI] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050907011925/http://www.irri.org/media/facts/pdfs/myanmar.pdf |date=7 September 2005 }}|21.2&amp;nbsp;KiB&lt;!-- application/pdf, 21800 bytes --&gt;, Facts About Cooperation, International Rice Research Institute. Retrieved on 2007-09-25.&lt;/ref&gt; မြန်မာ့စီးပွားရေးကဏ္ဍတွင် ခေတ်မှီနည်းပညာ ကျွမ်းကျင်သူ ပညာတတ်လုပ်သားအင်အားချို့တဲ့ခြင်းမှာ ကြီးထွားလျက်ရှိသည့် ပြဿနာတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite book | first=Ian | last=Brown | year=2005 | title=A Colonial Economy In Crisis | url=https://archive.org/details/colonialeconomyi0000brow | publisher =Routledge | id=ISBN 0-415-30580-2}}&lt;/ref&gt;

== လူမှုပထဝီဝင် ==
=== လူဦးရေပျံ့နှံ့နေထိုင်မှု ===
[[File:Downtownflatsyangon.jpg|thumb|ရန်ကုန်မြို့တွင်း ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းဈေး မျက်နှာချင်းဆိုင်မှ တိုက်ခန်း။ ရန်ကုန်မြို့၏ လူဦးရေအများစုသည် လူနေထူထပ်သည့် တိုက်ခန်းများတွင် နေထိုင်ကြသည်။]]

ပြည်ထောင်စု မြန်မာနိုင်ငံတော်အတွင်း တိုင်းရင်းသားလူမျိုးပေါင်း ၁၃၅  မျိုးကျော်နေထိုင်ပြီး အဓိကအားဖြင့် ကချင်၊ ကယား၊ ကရင်၊ ချင်း၊ ဗမာ၊ မွန်၊ ရခိုင်နှင့်ရှမ်းစသည့် မျိုးနွယ်စုများ မှီတင်းနေထိုင်ကြသည်။ ၁၉⁠၉၈-၉⁠၉ခုနှစ်စာရင်းများအရ လူဦးရေ ၄၇ ဒသမ ၂၅ သန်းရှိပြီး လူဦးရေတိုးနှုန်းမှာ ၁ ဒသမ ၈၄ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်သည်။ ၁-၁ဝ–၂ဝ၁ဝ ရက်နေ့ရှိ ခန့်မှန်းလူဦးရေမှာ ၅၉ ဒသမ ၇၈ သန်းရှိသည်။ အမျိုးသားဦးရေ ၂၉ ဒသမ ၇၂ သန်းနှင့် အမျိုးသမီးဦးရေ ၃ဝ ဒသမ ဝ၆ သန်းရှိသည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ် လူဦးရေနှင့် အိမ်အကြောင်းအရာ သန်းခေါင်စာရင်းအရ လူဦးရေ ၅၁,၄၈၆,၂၅၃ ယောက် ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ လူဦးရေ၏ (၃၉.၈) ရာခိုင်နှုန်းသည် အသက် (၁၅) နှစ်မှ (၃၅) နှစ် အရွယ် လူငယ်များ ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ [[လူဦးရေ]]သည် သန်း ၄၀ မှ ၅၅ သန်းခန့်ရှိသည်‌။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.unescap.org/esid/psis/population/popin/profiles/myn.asp |title=POPULATION AND SOCIAL INTEGRATION SECTION (PSIS) |publisher=UN Economic and Social Commission for Asia and the Pacific |accessdate=3 August 2008 |archivedate=13 June 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080613225756/http://www.unescap.org/esid/psis/population/popin/profiles/myn.asp }}&lt;/ref&gt; လက်ရှိလူဦးရေစစ်တမ်းမှာ ခန့်မှန်းခြေမျှသာဖြစ်သည်။ အဘယ်ကြောင့် ဆိုသော် စစ်အစိုးရ၏ ပြည်ထဲရေးနှင့် [[သာသနာရေး ဝန်ကြီးဌာန]]မှ [[၁၉၈၃]] ခုနှစ်တွင် ကောက်ယူခဲ့သည့် မပြီးပြည့်စုံသော စစ်တမ်းပေါ်တွင် အခြေခံထားသောကြောင့် ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.ibiblio.org/obl/docs/Considered_responses-2.pdf | title=Conflict and Displacement in Karenni: The Need for Considered Responses |accessdate=2006-07-13 |year=2000 | month=May | format=PDF |publisher=Burma Ethnic Research Group}}&lt;/ref&gt; [[၁၉၃ဝ]] ခုနှစ်မှစ၍ တိကျခိုင်လုံသော ပြည်လုံးကျွတ်စစ်တမ်း ကောက်ယူခဲ့ခြင်း မရှိချေ။ [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]တွင် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမား ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံမှဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://web.amnesty.org/library/index/ENGASA390012005 |title=Thailand: The Plight of Burmese Migrant Workers |accessdate=2006-07-13 |date=2006-06-08 |publisher=Amnesty International |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060323221003/http://web.amnesty.org/library/index/ENGASA390012005 |archivedate=23 March 2006 }}&lt;/ref&gt; မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူဦးရေသိပ်သည်းနှုန်းမှာ တစ်စတုရန်းကီလိုမီတာလျှင် ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ပြီး [[အရှေ့တောင်အာရှ]]တွင် လူဦးရေထူထပ်မှု အနည်းဆုံးနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သည်။ [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ|အိန္ဒိယ]]မြန်မာနယ်စပ်၊ [[ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ|ဘင်္ဂလားဒေရှ်]]မြန်မာနယ်စပ်နှင့် [[ထိုင်းနိုင်ငံ|ထိုင်း]]မြန်မာနယ်စပ်များတစ်လျှောက်တွင် ဒုက္ခသည်စခန်းများရှိနေပြီး ထောင်ပေါင်းများစွာမှာလည်း [[မလေးရှားနိုင်ငံ]]တွင် ရှိလေသည်။ လျှော့⁠လျှော့ပေါ့ပေါ့ တွက်သည်ဆိုဦးတော့၊ တိုင်းတစ်ပါးရောက် မြန်မာဒုက္ခသည်ဦးရေ ၂၉၅,၈ဝ⁠ဝ ကျော်ရှိနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းရပြီး အများစုမှာ ကရင်နှင့် ကရင်နီများဖြစ်ကြလေသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.unhcr.org/cgi-bin/texis/vtx/publ/opendoc.pdf?tbl=PUBL&amp;id=449676844 | title=Myanmar Refugees in South East Asia |accessdate=2006-07-13 |year=2006 | month=April | format=PDF |publisher=UNHCR}}&lt;/ref&gt;

=== မျိုးနွယ်စုများ ===
{{main|မြန်မာတိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်များ}}
မြန်မာနိုင်ငံရှိ လူမျိုးနွယ်စုများမှာ များစွာကွဲပြားခြားနားကြသည်။ အစိုးရက လူမျိုးပေါင်း ၁၃၅ မျိုးအား တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုထားသော်လည်း လက်တွေ့မှာမူ အနည်းဆုံး ၁၀၈ မျိုးရှိနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ &lt;ref name=&quot;Gordon 2005&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=MM |title=Languages of Myanmar |accessdate=2006-07-14 |last=Gordon |first=Raymond G., Jr. |year=2005 |publisher=SIL International}}&lt;/ref&gt; [[ဗမာလူမျိုး]] သည် လူဦးရေ၏ ၆၈ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်။ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် [[ရှမ်းလူမျိုး]] ဖြစ်ပြီ၊ [[ကရင်လူမျိုး]] သည် ၇ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်။&lt;ref name=&quot;statedept&quot;/&gt; [[ရခိုင်လူမျိုး]]  သည် ၄ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်။ ပင်လယ်ရပ်ခြား [[တရုတ်လူမျိုး]]မှာ ၃ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးရှိသည်။&lt;ref name=&quot;statedept&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{cite book | author=Mya Than | editor=Leo Suryadinata | year=1997 | title=Ethnic Chinese As Southeast Asians | id=ISBN}}&lt;/ref&gt; [[မွန်လူမျိုး]]များမှာ ၂ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်‌။&lt;ref name=&quot;statedept&quot;/&gt; ကျန်မျိုးနွယ်စုများမှာ [[ကချင်လူမျိုး|ကချင်]]၊ [[ချင်းလူမျိုး|ချင်း]]၊ အိန္ဒိယနွယ်ဖွားနှင့် အခြားသော လူနည်းစု အုပ်စုများဖြစ်ကြသည်။&lt;ref name=&quot;statedept&quot;/&gt;

[[File:Karen Padaung Girl Portrait.jpg|thumb|မြန်မာပြည်ရှိ တိုင်းရင်းသားများအနက် လူမျိုးတစ်မျိုးဖြစ်သည့် [[ပဒေါင်လူမျိုး]] မိန်းကလေး။]]

=== ဘာသာစကားများ ===
{{main|မြန်မာဘာသာစကား|မြန်မာအက္ခရာ}}
မြန်မာနိုင်ငံတွင် အဓိကအားဖြင့် ဘာသာစကားအုပ်စုကြီး လေးမျိုးရှိသည်။&lt;ref name=&quot;ethno&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=90150 |title=Language Family Trees: Sino-Tibetan |accessdate=2006-07-09 |last=Gordon |first=Raymond G., Jr. |year=2005 |work=Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition |publisher=SIL International}}&lt;/ref&gt; ၎င်းတို့မှာ တရုတ်-တိဗက်၊ ဩစတြိုနီးရှန်း၊ တိုင်းကဒိုင်နှင့် အင်ဒို-ဥရောပတို့ဖြစ်ကြသည်‌။&lt;ref name=&quot;ethnologue_myanmar&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=MM |title=Languages of Myanmar |accessdate=2007-01-13 |last=Gordon |first=Raymond G., Jr. |year=2005 |work=Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition |publisher=SIL International}}&lt;/ref&gt; တရုတ်-တိဗက်သည် အကျယ်ပြန့်ဆုံးအသုံးပြုသော ဘာသာစကားဖြစ်သည်။ ယင်းတွင် [[မြန်မာဘာသာစကား|ဗမာ]]၊ [[ကရင်ဘာသာ|ကရင်]]၊ [[ကချင်ဘာသာ|ကချင်]]၊ [[ချင်းဘာသာ|ချင်း]]နှင့် [[တရုတ်ဘာသာ]]များ ပါဝင်သည်။ တိုင်-ကဒိုင်ဘာသာတွင် အဓိကမှာ [[ရှမ်းဘာသာ]]ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အဓိကပြောဆိုသည့် ဩစတြိုနီးရှန်းစကားမှာ [[မွန်ဘာသာ]]ဖြစ်သည်။ အဓိကကျသော အင်ဒို-ဥရောပဘာသာစကားနှစ်မျိုးမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာ စာပေသုံး[[ပါဠိဘာသာ]]နှင့် [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာ]]တို့ဖြစ်သည်။

[[မြန်မာဘာသာစကား]]သည် [[ဗမာ]]တို့၏ မိခင်ဘာသာစကားနှင့် ရုံးသုံးဘာသာစကားများ ဖြစ်ပြီး တိဗက်နှင့် တရုတ်ဘာသာစကားများနှင့်လည်း နီးစပ်လေသည်။&lt;ref name=&quot;Gordon 2005&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;ethno&quot;/&gt; ဗျည်းအက္ခရာ ရေးသားပုံစနစ်မှာ လခြမ်းပုံနှင့် စက်ဝိုင်းပုံများကို အခြေထားသော မွန်အက္ခရာစနစ်မှ ဆင်းသက်လာသည်။ [[မြန်မာအက္ခရာ]]အရေးအသားတွင် မွန်ပုံစံကို အခြေခံထားပြီး [[မွန်အက္ခရာ]]စနစ်သည် ၇၀၀ ပြည့်နှစ်က တောင်ပိုင်း[[ဗြဟ္မိအက္ခရာ]]စနစ်ပေါ်တွင် အခြေခံထားလေသည်။ ရှေးအကျဆုံးမြန်မာအရေးအသားကို လွန်ခဲ့သည့် နှစ် ၁၀⁠၀၀ ကျော်လောက်က တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဤအရေးအသားစနစ်ကို ထေရဝါဒ[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]၏ ကျမ်းဂံများ ရေးသားရာတွင် သုံးသည်။ [[ပါဠိ]]စာပေရေးသားရာတွင်လည်း အသုံးပြုသည်။ ရှမ်း၊ ကရင်နှင့် ကယားစာပေများ ရေးသားရာတွင်လည်း  မြန်မာအက္ခရာများနှင့်အတူ သီးခြားတီထွင်ထားသော ဗျည်းအက္ခရာများ၊ အသံထွက်ပြ သင်္ကေတများကိုလည်း အသုံးပြုထားသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://lwinmoe.friendsofburma.org/doc/myanmar_extension.pdf |title=Proposal for encoding characters for Myanmar minority languages in the UCS |accessdate=2006-07-09 |date=2006-04-02 |format=PDF |publisher=International Organization for Standardization |archivedate=23 July 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060723083627/http://lwinmoe.friendsofburma.org/doc/myanmar_extension.pdf }}&lt;/ref&gt; မြန်မာစကားသည် အရိုအသေပြုသုံးနှုန်းခြင်းနှင့် အသက်အရွယ်အလိုက်‌ပြောဆိုသုံးနှုန်းရခြင်းများပါဝင်သည်။&lt;ref name=&quot;Myam-ma&quot;/&gt; မြန်မာလူမှုရေးစနစ်သည် ပညာရေးကိုအလေးပေးသည်။ ကျေးရွာများတွင် [[လောကီပညာ]]များကို [[ဘုန်းကြီးကျောင်း|ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း]]များ၌ သင်ယူကြရသည်။ နိုင်ငံတော်က ဖွင့်လှစ်သည့် အစိုးရ ကျောင်းများက အလယ်တန်းများနှင့် အထက်တန်းပညာများအား တာဝန်ယူသင်ကြားပေးသည်။

=== ပညာရေး ===
{{main|မြန်မာနိုင်ငံ ပညာရေးစနစ်}}
ယူနက်စ်ကို (UNESCO) စာရင်းအင်းဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ မြန်မာနိုင်ငံ၏ တရားဝင်[[စာတတ်မြောက်မှုနှုန်း|စာတတ်မြောက်နှုန်း]]မှာ [[၂၀⁠၀၀]] ပြည့်နှစ်က ၈၉.၉ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.uis.unesco.org/TEMPLATE/html/Exceltables/education/Literacy_Regional_April2006.xls |title=Adult (15+) Literacy Rates and Illiterate Population by Region and Gender for |accessdate=2006-07-13 |year=2006 |month=April |format=XLS |publisher=UNESCO Institute of Statistics |archivedate=25 June 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070625071529/http://www.uis.unesco.org/TEMPLATE/html/Exceltables/education/Literacy_Regional_April2006.xls }}&lt;/ref&gt; မြန်မာနိုင်ငံသည် သမိုင်းအစဉ်အဆက်ကတည်းက စာတတ်မြောက်နှုန်း မြင့်မားခဲ့သည်။ သို့သော် [[ကုလသမဂ္ဂ]]၏ [[ဖွံ့ဖြိုးတိုးတတ်မှုအနိမ့်ဆုံးနိုင်ငံစာရင်း|ဖွံ့ဖြိုးမှုအနိမ့်ဆုံးနိုင်ငံစာရင်း]]ဝင်နိုင်ပြီး ကူညီထောက်ပံ့မှုများ ရရှိနိုင်ရန်အတွက် ဆိုရှယ်လစ်ပါတီအစိုးရက [[၁၉၈၇]] ခုနှစ် စာတတ်မြောက်နှုန်းကို ၇၈.၆ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၁၈.၇ ရာခိုင်နှုန်းသို့ လျှော့ချခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite book | editor=Robert I Rotberg | year=1998 | title=Burma: Prospects for a Democratic Future | url=https://archive.org/details/mexicoremakingof0000lust_r4k4 }}&lt;/ref&gt; သို့သော်အမေရိကန်အစိုးရ၏ နိုင်ငံခြားရေးဌာနကမူ အလုပ်ဖြစ်ရန် စာတတ်မြောက်နှုန်းကို ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းဟု ခန့်မှန်းထားသည်။&lt;ref name=&quot;statedept&quot; /&gt;

=== ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု ===
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ထွန်းကားသော [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]မှာ[[ထေရဝါဒ]] ဗုဒ္ဓဘာသာဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာသည် နိုင်ငံတော်ဘာသာ ဖြစ်သည် {{citation needed|October 2019}}။  စစ်အစိုးရ၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ၈၉ ရာခိုင်နှုန်းသော လူဦးရေက ကိုးကွယ်ယုံကြည်ကြပြီး အထူးသဖြင့် ဗမာ၊ ရခိုင်၊ ရှမ်း၊ ကရင်၊ မွန်နှင့် တရုတ်လူမျိုးအများစုဖြစ်ကြသည်။ [[ခရစ်ယာန်ဘာသာ]]ကို ၄ ရာခိုင်နှုန်းသော လူဦးရေက ကိုးကွယ်ပြီး အထူးသဖြင့် ကချင်၊ ချင်းနှင့် ကရင်အပြင် သာသနာပြုလုပ်ငန်းများ ထွန်းကားခဲ့သည့် ဒေသအသီးသီးရှိ ဥရောပ-အာရှမျိုးနွယ်စုများဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;CIA&quot;/&gt; မြန်မာနိုင်ငံ၏ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်များအနက် ငါးပုံလေးပုံမှာ ပရိုတက်စတင့်များ (''Protestants'') ဖြစ်ကြပြီး အဓိကအားဖြင့် မြန်မာနှစ်ခြင်းကွန်ဗင်ရှင်းအသင်းဝင် နှစ်ခြင်းခရစ်ယာန်များ ဖြစ်ကြသည်။ ကျန်သူများမှာ ရိုမန်ကက်သလစ်ဘာသာဝင် (''Roman Catholics'') များဖြစ်ကြသည်။

လူဦးရေ၏ ၄ ရာခိုင်နှုန်းမှာ [[အစ္စလာမ်ဘာသာ]] ကို ကိုးကွယ်ကြပြီး အများစုမှာ ဆူနီများဖြစ်သည်။ အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်တို့တွင် အိန္ဒိယတိုင်းရင်းသား၊ အိန္ဒိယ-မြန်မာ၊ ပါရှန်း၊ အာရပ်နှင့် ပန်းသေးများ ပါဝင်ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://tbbc.org/resources.html#reports |title=Internal Displacement in Eastern Burma 2006 Survey |accessdate=2207-02-04 |author=Thailand Burma Border Consortium |year=2007 |archivedate=15 May 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070515121040/http://www.tbbc.org/resources.html#reports }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=priestly&gt;{{cite news |first=Harry |last=Priestly |url=http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=5380 |title=The Outsiders |publisher=The Irrawaddy |date=2006-01-17 |accessdate=2006-07-07 |archivedate=19 January 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120119160146/http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=5380 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://isrc.payap.ac.th/document/papers/paper23.pdf |title=The Encounter of Missionary Christianity and Resurgent Buddhism in Post-colonial Myanmar |accessdate=2006-07-14 |author=Samuel Ngun Ling |year=2003 |format=PDF |publisher=Payap University |archivedate=2 March 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060302235658/http://isrc.payap.ac.th/document/papers/paper23.pdf }}&lt;/ref&gt; [[ဟိန္ဒူဘာသာ]]ကို ကိုးကွယ်သူ အနည်းငယ်မျှသာ ရှိသည်။

၁၉၆၁ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၂၉ ရက်တွင်  ပါလီမန်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာကို [[နိုင်ငံတော်ဘာသာ]] အဖြစ်ကြေညာခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် လွတ်လပ်စွာ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု အပြည့်အဝရှိပြီး ခြားနားသော ဘာသာအယူဝါဒများ လွတ်လပ်စွာရှင်သန်ထွန်းကားနိုင်မှုသည် ရှေးအစဉ်အဆက်ကပင် တည်ရှိခဲ့သော အစဉ်အလာဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဘာသာရေး အဆောက်အအုံများ၊ ဘာသာအယူဂိုဏ်းကွဲများ၊ ဘာသာရေးပွဲလမ်းများ၊ အခမ်းအနားများကို စည်ကားသိုက်မြိုက်စွာ ကျင်းပပြုလုပ်နိုင်ကြသည်။ ဘာသာဝင်အမျိုးအစားအားဖြင့် ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာဝင်မှာ လူဦးရေ၏ ၈၉ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်၍ အများစု ဖြစ်သော်လည်း အခြားဘာသာဝင်များလည်း လွတ်လပ်စွာ ကိုးကွယ်ခွင့်ရှိကြသည်။ ယင်းတို့တွင်ခရစ်ယာန် ဘာသာဝင် ၅ ဒသမ ဝ၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ အစ္စလာမ်ဘာသာဝင် ၃ ဒသမ ၈ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဟိန္ဒူ ဘာသာကိုးကွယ်သူ ဝ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ နတ်ကိုးကွယ်သူ ဝ ဒသမ ၂ ရာခိုင်နှုန်း ရှိကြသည်။&lt;ref&gt;နိုင်ငံတော် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု မှတ်တမ်း(၂၀၁၀)&lt;/ref&gt;

== ယဉ်ကျေးမှု ==
{{main|မြန်မာ့ ယဉ်ကျေးမှု}}
[[File:Earpiercingceremony.jpg|thumb|မန္တလေးမြို့၏ [[မဟာမုနိဘုရားကြီး|မဟာမုနိဘုရား]]တွင် တွေ့ရသည့် နားသမင်္ဂလာပွဲ။ ထိုမင်္ဂလာပွဲမှာ မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုတွင် မိန်းမငယ် လူလားမြောက်ကြောင်း အသိအမှတ်ပြုသည့် အစဉ်အလာ တရပ်ဖြစ်သည်။]]

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကွဲပြားခြားနားသည့် ဒေသခံရိုးရာယဉ်ကျေးမှုများစွာ ရှိသော်လည်း အဓိကပင်တိုင်မှာ ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် ဗမာယဉ်ကျေးမှုသာဖြစ်သည်‌။  [[ဗမာယဉ်ကျေးမှု|ဗမာ့ယဉ်ကျေးမှု]]သည်လည်း အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံ၏[[ယဉ်ကျေးမှု]]များက လွှမ်းမိုး လေသည်။ ဤသည်ကို ယင်း၏[[ဘာသာစကား]]၊ [[အစားအသောက်]]၊ [[ဂီတ]]၊ [[ပန်တျာ]]နှင့် ပြ[[ဇာတ်]]တို့က သက်သေထူလျက်ရှိသည် {{citation needed|October 2019}}။ [[အနုပညာ]]တွင် အထူးသဖြင့် [[စာပေ]]ကို မြန်မာ့ဟန်ဝင်နေသော ထေရဝါဒ[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]က လွှမ်းမိုးလျက်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ မော်ကွန်းတစ်ရပ်အဖြစ် ယူဆထားသော [[ရာမဇာတ်တော်ကြီး]] မှာ [[ရမ္မာရန]] မူရင်းမှ ကူးယူထားခြင်းဖြစ်ပြီး ထိုင်း၊ မွန်၊ အိန္ဒိယမူများ လွှမ်းမိုးခြင်းကို ကောင်းစွာခံထားရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.goldenlandpages.com/hotspots/rama/rama.htm |title=Ramayana in Myanmar’s heart |accessdate=2006-07-13 |date=2003-09-13 |publisher=Goldenland Pages |archivedate=29 October 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061029183721/http://www.goldenlandpages.com/hotspots/rama/rama.htm }}&lt;/ref&gt; ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် [[နတ်ကိုးကွယ်မှု]]တို့ ရောထွေးလျက်ရှိပြီး နတ်ကိုးကွယ်မှုတွင် [[၃၇ မင်း]]အနက် တစ်ပါးပါးကို ခမ်းနားကြီးကျယ်စွာ [[ပူဇော်]]ပသကြလေ့ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite book | first=R.C. | last=Temple| year=1906 | title=The Thirty-seven Nats-A Phase of Spirit-Worship prevailing in Burma| url=https://archive.org/details/dli.granth.99975 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://myanmartravelinformation.com/mti-myanmar-religion/nats.htm|title=The Worshipping of Nats — The Special Festival of Mount Popa|accessdate=3 August 2008|archivedate=23 June 2006|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060623011500/http://myanmartravelinformation.com/mti-myanmar-religion/nats.htm}}&lt;/ref&gt;

ရိုးရာဓလေ့ထွန်းကားသော မြန်မာ့ရွာတစ်ရွာတွင် ရွာဦး[[ဘုန်းကြီးကျောင်း]]မှာ ကျေးရွာယဉ်းကျေးမှုဘဝ၏ ဗဟိုချက်ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;kmc&quot;&gt;{{cite book | author=Khin Myo Chit | authorlink=Khin Myo Chit | year=1980 | title=Flowers and Festivals Round the Burmese Year }}&lt;/ref&gt; ဘုန်းတော်ကြီးများအား ဘာသာဝင်များက ရိုသေလေးစားပြီး [[ပစ္စည်းလေးပါး]]ကို ထောက်ပံ့ကြသည်။ အရွယ်ရောက်လာသည့်ယောက်ျားကလေးတစ်ယောက်၏ ဘဝတွင် [[ရှင်ပြု]]မင်္ဂလာမှာ အလွန်အရေးပါသည့် အခမ်းအနားတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာမိသားစုတိုင်းမှ ယောက်ျားကလေး မှန်သမျှသည် အသက် ၂၀ မတိုင်မီ [[ကိုရင်]]အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ အသက် ၂၀ ပြည့်လျှင် [[ရဟန်း]]အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း ခံယူကြရသည်။ ရဟန်းအဖြစ် အနည်းဆုံး တစ်ပတ်ခန့်ကြာမြင့်လေ့ရှိတတ်သည်။ မိန်းကလေးများမှာမူ နားထွင်းနားသခြင်း မင်္ဂလာကို ခံယူကြရသည်။&lt;ref name=&quot;kmc&quot; /&gt; မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုကို အဓိကမြင်တွေ့ရသည့် နေရာမှာ ကျေးရွာများတွင် နှစ်လုံးပေါက်ကျင်းပလေ့ရှိသည့် ဘုရားပွဲများတွင်ဖြစ်သည်&lt;ref name=&quot;Myam-ma&quot;&gt;{{cite book | author=Tsaya | year=1886 | title=Myam-ma, the home of the Burman | publisher =Thacker, Spink and Co. | location =Calcutta | pages = 36–37 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;sy&quot;&gt;{{cite book|author=Shway Yoe|year=1882|title=The Burman — His Life and Notions|publisher=Norton Library 1963|location=New York|pages=211–216,317–319}}&lt;/ref&gt; ရွာများတွင် ရွာစောင့်နတ်များရှိကြပြီး မြန်မာ့လူနေမှုဘဝတွင် အယူသည်းခြင်းနှင့် ပိတ်ပင်တားမြစ်ခြင်းများမှာလည်း မနည်းပေ။

[[File:Mahagandhayon Monastic Institution, Amarapura, Myanmar.jpg|thumb|အရမပူရမြို့၏ မဟာဂန္ဓရုံကျောင်းတွင် ကိုရင်များသည် သိပိတ်နှင့် ဆွမ်းခံကြွနေပုံ။]]

[[ဗြိတိသျှ]]ကိုလိုနီအုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုအတွင်းသို့ အနောက်တိုင်းဓလေ့များ စတင်ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ မြန်မာ့ပညာရေးစနစ်ကို ဗြိတိသျှ ပုံစံအတိုင်း ပုံတူကူးယူထားသည်။ [[ရန်ကုန်မြို့|ရန်ကုန်]]ကဲ့သို့သော မြို့များတွင် ကိုလိုနီပိုင်[[ဗိသုကာ]]ပုံစံများ လွှမ်းမိုးနေသည်ကိုတွှေ့ရှိရသည်။&lt;ref&gt;{{cite news | first =Steven | last =Martin | url =http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/3578993.stm | title =Burma maintains bygone buildings | publisher =BBC News | date =2004-03-30 | accessdate =2006-07-09 }}&lt;/ref&gt; တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စုများအနက် ခရစ်ယာန်ယုံကြည်ကိုးကွယ်မှုကို အရှေ့တောင်ဒေသရှိ [[ကရင်လူမျိုး|ကရင်]]များတွင်လည်းကောင်း၊ မြောက်ဘက်အရပ်နှင့် အနောက်မြောက်ဒေသ၌ [[ကချင်လူမျိုး|ကချင်]]နှင့် [[ချင်းလူမျိုး|ချင်း]]တိုင်းရင်းသားများတွင်လည်းကောင်း မြင်တွေ့နိုင်သည်။&lt;ref&gt;{{cite book|url=http://www.archive.org/details/TheSilkenEast|title=The Silken East — A Record of Life and Travel in Burma|first=V. C.|last=Scott O'Connor|year=1904|publisher=Kiscadale|location= Scotland 1993|pages=32}}&lt;/ref&gt;

'''&lt;big&gt;ဝတ်စားဆင်ယဉ်မှု&lt;/big&gt;'''

တိုင်းရင်းသားများ များပြားလှ၍ ရိုးရာဝတ်စုံဝတ်ဆင်မှုပုံစံများကွဲပြားသော်လည်း ဗမာယဉ်ကျေးမှုလွှမ်းမိုးသည့်အလျောက် ပုံမှန်လူထုကြားဝတ်စားဆင်ယဉ်ရာတွင် ဗမာတို့၏ရိုးရာဝတ်စုံအားဝတ်ဆင်ကြသည်သာများသည်။မျက်မောက် အာရှဝတ်စားဆင်ယဉ်မှုပိုင်းတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏   မိမိရိုးရာဝတ်စုံအားနေ့စဉ်သာမက နိုင်ငံတော်အဆင့်အခမ်းအနားများ၌ဝတ်ဆင်ကြခြင်းနှင့် နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်များ၏ ပြည်ပခရီးစဉ်များတွင်လည်းဝတ်ဆင်ကြခြင်းမှာလည်းထူးခြားမှုဖြစ်သည်။ ဗမာတို့၏ခေတ်အဆက်ဆက် ဝတ်စားဆင်ယဉ်ပုံမှာကွဲပြားလှသော်လည်း ယနေ့ခေတ်ဝတ်စားဆင်ယဉ်သည့်ပုံမှာ ကုန်းဘောင်ခေတ် ဆင်ယဉ်ပုံအားခေတ်နှင့်လျော်ညီအောင်ပြုပြင်ဝတ်ဆင်ကြခြင်းဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;

=== အစားအစာ ===
{{main|မြန်မာ့ အစားအစာ}}
[[File:Outdoor café, Yangon, Myanmar.jpg|thumb|ရန်ကုန်မြို့ရှိ လမ်းဘေးစားသောက်ဆိုင်]]
မြန်မာ့အစားအစာတွင် [[တရုတ်]]၊ [[အိန္ဒိယ]]၊ [[ထိုင်း]]နှင့် အခြားလူမျိုးစုများ၏ လွှမ်းမိုးမှုကို တွေ့ရှိနိုင်သည်။ [[ဆန်]]မှာ မြန်မာ၏ အဓိကအစားအစာဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;kong&quot;&gt;{{cite book | first=Foong Ling | last=Kong | year=2002 | title=Food of Asia | publisher=Tuttle Publishing | id=ISBN}}&lt;/ref&gt; [[ခေါက်ဆွဲ]]နှင့် [[ပေါင်မုန့်]]တို့ကိုလည်း စားသောက်သည်။&lt;ref name=&quot;kong&quot;/&gt; [[ဗမာလူမျိုး|ဗမာ့]]အစားအစာတွင် မပါမဖြစ်သည်မှာ ငါး၊ ပုစွန်၊ ငါးပိငံပြာရည်နှင့် ဝက်သား၊ ဆိတ်သားများ ဖြစ်သည်။ အမဲသားကိုမူ တချို့က ရှောင်ကြသည်။ ဟင်းချက်ရာတွင် မဆလာနှင့် ငရုတ်သီးတို့ကို အသုံးပြုသည်။&lt;ref&gt;{{cite book |author=Saw Myat Yin |title=Burma |url=https://archive.org/details/burma0000yins |year=1990 |publisher=M. Cavendish |isbn=ISBN}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book |author=D. N. Jha |title=The Myth of the Holy Cow |year=2004 |publisher=Verso |isbn=ISBN}}&lt;/ref&gt; မြန်မာ့အမျိုးသား အစားအစာဟုကျယ်ပျံ့စွာ ယူဆထားသည့် [[မုန့်ဟင်းခါး]]ချက်ရာတွင် ငါးခူဟင်းရည်တွင် ကုလားပဲမှုန့်၊ ဆန်ကြာဆံနှင့် [[ငံပြာရည်]]များ ရော၍ ချက်ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite news | url =http://planetguru.com/Articles/ArticleDetail.aspx?ArticleId=21273&amp;ChannelId=kitchenscience | title =Get a taste of Myanmar’s national dish | work =Indo-Asian News Service | publisher =PlanetGuru}}&lt;/ref&gt; အပူပိုင်း [[သစ်သီးဝလံ|အသီး]]အနှံများကို အချိုပွဲအဖြစ် တည်ခင်းသည်။ မြို့ကြီးပြကြီးများတွင် [[ရှမ်း]]စာ၊ တရုတ်စာနှင့် အိန္ဒိယအစားအစာများကိုပါ စုံလင်စွာ ရရှိနိုင်သည်။

=== တေးဂီတ ===
{{main|မြန်မာဂီတ}}
မြန်မာ့တေးဂီတကို ပတ်ဝိုင်း၊ ကြေးဝိုင်း၊ ပတ္တလားနှင့် လေမှုတ်တူရိယာများဖြစ်သည့် နှဲ၊ နှဲကြီး၊ ပလွေ၊ ဝါးလက်ခုပ်နှင့် ကြိုးတတ်တူရိယာများအား ဆိုင်းဝိုင်းခေါ် သံစုံတီးဝိုင်းဖွဲ့၍ တီးခတ်ကြသည်။&lt;ref name=&quot;kmc&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;sy&quot;/&gt; မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုတွင် လှေပုံသဏ္ဌာန် ကိုယ်ထည်တွင် ပိုးကြိုးသွယ်တန်းထားပြီး လည်တိုင်တွင် မှန်စီရွှေချထားသော စောင်းကောက်မှာ နှစ်ပေါင်းများစွာကတည်းကပင် ရှိခဲ့ပြီးအာရှတိုက်တွင် ယနေ့တိုင်အသုံးပြုကျန်နေမှုမှာ ထူးခြားလှသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.usd.edu/smm/GiftShop/Postcards3x5/BurmeseHarp.html |title=Postcard of Saung Gauk (arched harp) |accessdate=2006-07-15 |date=2004-10-18 |work=National Music Museum |publisher=University of South Dakota |archiveurl=https://archive.today/20120806000454/http://orgs.usd.edu/nmm/GiftShop/Postcards3x5/BurmeseHarp.html |archivedate=6 August 2012 }}&lt;/ref&gt; ၁၉၅၀ ပြည့်လွန်နှစ်မှစ၍ မြို့ကြီးပြကြီးများတွင် အနောက်တိုင်းတေးဂီတများ စတင်ရေပန်းစားလာသည်။&lt;ref&gt;{{cite news | url =http://www.burmanet.org/news/2005/09/28/agence-france-presse-myanmar-worries-as-rappers-upstage-traditional-xylophones/ | title =Myanmar worries as rappers upstage traditional xylophones | work =Agence France Presse | publisher =BurmaNet News | date =2005-09-28 | accessdate =2006-07-15 | archivedate =12 December 2007 | archiveurl =https://web.archive.org/web/20071212063046/http://www.burmanet.org/news/2005/09/28/agence-france-presse-myanmar-worries-as-rappers-upstage-traditional-xylophones/ }}&lt;/ref&gt;

=== ရုပ်ရှင် ===
{{main|မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရုပ်ရှင်လုပ်ငန်း}}

အနောက်နိုင်ငံများ၌ ရုပ်ရှင်လုပ်ငန်းပေါ်ပေါက်လာပြီးနောက် အနှစ်လေးဆယ်ခန့် အကြာတွင်မှ မြန်မာရုပ်ရှင် လုပ်ငန်းကို စတင်ပျိုးထောင်ခဲ့ရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ ပရိသတ်ရှေ့မှောက်တွင် ပထမဆုံးတင်ဆက်သော ဦးထွန်းရှိန်၏ ဈာပနသတင်းကားနှစ်ပိုင်းသည် ပထမမြန်မာရုပ်ရှင် ဖြစ်သည်ဟု ဆိုရပေမည်။ ပထမဆုံး ဇာတ်လမ်းနှင့်ဇာတ်ကားမှာ ''[[မေတ္တာ နှင့် သူရာ]]''ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကားဖြစ်ပြီး ပထမဦးဆုံးသော အသံတိတ် ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကားလည်း ဖြစ်သည်။ ပထမဆုံး မြန်မာအသံထွက် ဇာတ်ကားမှာ ''ငွေပေးလို့မရ'' ဖြစ်သည်။ ထိုကားကို ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ပြသခဲ့သည်။

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးအတွင်းက စစ်ရေးကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဖလင်လိပ်နှင့် ရုပ်ရှင်ကရိယာ ရှားပါးမှု တို့ကြောင့်လည်းကောင်း ရုပ်ရှင်ရိုက်ကူးခြင်း လုံးဝမပြုနိုင်ခဲ့ပေ။ [[၈၈၈၈ အရေးအခင်း (ရှစ်လေးလုံး)|၈၈၈၈ အရေးအခင်း]] ပြီးနောက်တွင် ရုပ်ရှင်လုပ်ငန်းကို အစိုးရမှ အများဆုံးထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုတွင် ပါဝင်ခဲ့သူများအား ရုပ်ရှင်ပါဝင်ရိုက်ကူးမှုကို တားမြစ်ခဲ့သည်။ ရုပ်ရှင်ဆင်ဆာကို တင်းကြပ်ခဲ့သလို ရုပ်ရှင်ထူးချွန်ဆုပေးအပ်ရာတွင်လည်း ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite journal|author=Zaw, Aung|title=Celluloid Disillusions|url=http://www.irrawaddy.org/database/2004/vol12.3/cover.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20050213182520/http://www.irrawaddy.org/database/2004/vol12.3/cover.html|archivedate=2005-02-13|journal=Irrawaddy|volume=12|issue=3|date=March 2004}} {{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=http://www.irrawaddy.org/database/2004/vol12.3/cover.html |access-date=28 October 2015 |archive-date=13 February 2005 |archive-url=https://web.archive.org/web/20050213182520/http://www.irrawaddy.org/database/2004/vol12.3/cover.html }}&lt;/ref&gt;

&lt;br /&gt;

=== '''နိုင်ငံတကာ အညွှန်းကိန်းများ''' ===
&lt;br /&gt;

==== '''စာနယ်ဇင်း လွတ်လပ်ခွင့် အညွှန်းကိန်း''' ====
ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာ နိုင်ငံ၏ ၂၀၂၀ [[စာနယ်ဇင်း လွတ်လပ်ခွင့်]] [[အညွှန်းကိန်း]]မှာ [[နယ်စည်း မခြား သတင်းထောက်များ အဖွဲ့  (R. S. F)]]၏ ထုတ်ပြန်ချက် အရ [[တိုင်းပြည်|နိုင်ငံ]]ပေါင်း (၁၈၀)အနက်တွင် [[အဆင့်]] (၁၃၉) ရှိသည်။&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;Page - 8, 7 Days Daily Newspaper, 26.4.2020&lt;/ref&gt; R. S. F ၏ အဆိုရ ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာ နိုင်ငံ၏ [[စာနယ်ဇင်း ကဏ္ဍ]]တွင် [[သတင်း]]များ [[ကိုယ်တိုင် ကန့်သတ်မှု]] (Self - Censorship) ရှိနေသည်ဟု ဆိုသည်။&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; 

၂၀၁၃ ခုနှစ် -[[တိုင်းပြည်|နိုင်ငံ]]ပေါင်း (၁၈၀) အနက် [[အဆင့်]] (၁၅၁)&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

၂၀၁၇ ခုနှစ် - [[တိုင်းပြည်|နိုင်ငံ]]ပေါင်း (၁၈၀) အနက် [[အဆင့်]] (၁၃၁)&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

၂၀၁၈ ခုနှစ် - [[တိုင်းပြည်|နိုင်ငံ]]ပေါင်း (၁၈၀) အနက် [[အဆင့်]] (၁၃၇)&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

၂၀၁၉ ခုနှစ် - [[တိုင်းပြည်|နိုင်ငံ]]ပေါင်း (၁၈၀) အနက် [[အဆင့်]] (၁၃၈)&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

== ရည်ညွှန်းချက်များ ==
{{reflist|3}}

== ပြင်ပလင့်ခ်များ ==
{{Sisterlinks|Myanmar|display=မြန်မာနိုင်ငံ}}
; အစိုးရ
* [http://www.president-office.gov.mm/ နိုင်ငံတော်သမ္မတရုံး] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210419170149/https://www.president-office.gov.mm/ |date=19 April 2021 }}
* [http://www.ministryofinformation.gov.mm/ ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120830012903/http://www.ministryofinformation.gov.mm/ |date=30 August 2012 }} 
* [http://www.mofa.gov.mm/ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန]
; အထွေထွေ
* [http://burmese.mizzima.com/ မဇ္ဈိမသတင်း] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080805014458/http://burmese.mizzima.com/ |date=5 August 2008 }}
* [http://www.burmalibrary.org/ အွန်လိုင်းမြန်မာစာကြည့်တိုက်]
* [http://www.mewashingtondc.com/ အမေရိက မြန်မာသံရုံး]
* [http://rangoon.usembassy.gov/ အမေရိကန်သံရုံး၊ မြန်မာနိုင်ငံ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080807135823/http://rangoon.usembassy.gov/ |date=7 August 2008 }}
* [http://www.worldstatesmen.org/Myanmar.htm ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးသမားများ - မြန်မာ]

{{ပထဝီဝင်တည်နေရာ
|Centre    = {{MYA}}
|North     = {{IND}} {{CHN}}
|Northeast = {{CHN}}
|East      = {{LAO}}
|Southeast = {{THA}}
|South     = {{THA}}&lt;br&gt;ကပ္ပလီပင်လယ်
|Southwest = ကပ္ပလီပင်လယ်
|West      = {{IND}}&lt;br&gt;{{BGD}}&lt;br&gt;[[ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်]]
|Northwest = {{IND}}
}}

{{မြန်မာနိုင်ငံ}}
{{ASEAN}}
{{အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ}}
{{Commonscat|Myanmar}}
{{Coord|22|N|96|E|type:country_region:MM|display=title}}

[[Category:မြန်မာနိုင်ငံ]]
[[Category:အာဆီယံအသင်းဝင်နိုင်ငံများ]]
[[Category:ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ]]
[[Category:အရှေ့တောင်အာရှရှိ နိုင်ငံများ]]
[[Category:ဖွံ့ဖြိုးမှုအနိမ့်ဆုံး နိုင်ငံများ]]
[[Category:သမ္မတနိုင်ငံများ]]</text>
      <sha1>23f8c0jbiuqu6m1f4qoi08jdlvntvyq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>နန္ဒဘုရင်</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4493</id>
    <revision>
      <id>879030</id>
      <parentid>868438</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T05:07:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>49.49.236.223</ip>
      </contributor>
      <comment>/* နန္ဒဘုရင်သားသမီး */</comment>
      <origin>879030</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="48312" sha1="5ptltwr5k6ma7weyrf10ggtex7si6dr" xml:space="preserve">{{Infobox royalty
| name            = နန္ဒဘုရင်
| image           = 
| caption         = 
| reign           = ၁၀ အောက်တိုဘာ ၁၅၈၁ – ၁၉ ဒီဇင်ဘာ ၁၅၉၉
| coronation      = ၁၅ အောက်တိုဘာ ၁၅၈၁
| succession      = {{collapsible list|titlestyle=background:transparent;text-align:center;| title=မြန်မာ ဘုရင် နှင့် အုပ်စိုးခဲ့သည့် ပြည်များ| 1=[[ပဲခူးမြို့|ပဲခူး]] (၁၅၈၁–၉၉)| 2=[[အင်းဝမင်းဆက်|အင်းဝ]] နှင့် [[ရှမ်းပြည်နယ်|ရှမ်းပြည်]] (၁၅၈၁–၉၇) | 3=[[တောင်ငူမြို့|တောင်ငူ]] (၁၅၉၁–၉၇) | 4=[[ပြည်မြို့|ပြည်]] (၁၅၈၁–၉၅) | 5=[[မဏိပူရပြည်နယ်|မဏိပူရ]] (၁၅၈၁–၉၃)}}
| predecessor     = [[ဘုရင့်နောင်]]
| successor       = [[ညောင်ရမ်းမင်းတရားကြီး|ညောင်ရမ်းမင်း]]
| suc-type        = ဆက်ခံသူ
| reg-type        = ဝန်ကြီးချုပ်
| regent          = ဗညားကျန်တော
| succession1     = ဇင်းမယ်ပြည်၏ ဘုရင်
| reign1          = ၁၀ အောက်တိုဘာ ၁၅၈၁ – {{circa}} ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅၉၇
| predecessor1    = [[ဘုရင့်နောင်]]
| successor1      = [[နရဲစွမ်]]
| reg-type1       = လက်အောက်ခံ ဘုရင်
| regent1         = [[နော်ရထာ မင်းစော]]
| succession2     = ယိုးဒယားပြည်၏ ဘုရင်
| reign2          = ၁၀ အောက်တိုဘာ ၁၅၈၁ – ၃ မေ ၁၅၈၄
| predecessor2    = [[ဘုရင့်နောင်]]
| successor2      = ဖျက်သိမ်း
| reg-type2       = လက်အောက်ခံ ဘုရင်
| regent2         = [[:en:Mahathammarachathirat (king of Ayutthaya)|Maha Thammarachathirat]]
| succession3     = [[လင်းဇင်းပြည်]]၏ ဘုရင်
| reign3          = ၁၀ အောက်တိုဘာ ၁၅၈၁ – ၁၉ ဒီဇင်ဘာ ၁၅၉၉
| predecessor3    = [[ဘုရင့်နောင်]]
| successor3      = ဖျက်သိမ်း
| reg-type3       = လက်အောက်ခံ ဘုရင်
| regent3         = Maha Ouparat (၁၅၈၁–၈၈) &lt;br&gt; Sen Soulintha (၁၅၈၈–၉၁) &lt;br&gt; Nokeo Koumane (၁၅၉၁–၉၅) &lt;br/&gt; Vorapita (၁၅၉၆–၉၉)
| spouse          = • ဟံသာဝတီ မိဖုရား &lt;br&gt; • မင်းဖြူ &lt;br&gt; • မင်းထွေး &lt;br&gt; • သီရိရာဇဒေဝီ &lt;br&gt; • မင်းတရား မယ်တော်
| issue           = ၂၀ ထက်ပိုပြီ
| issue-link      = #မိဖုရား၊ ကိုယ်လုပ်နှင့် သားသမီးများ
| issue-pipe      = အခြားသူများအကြား...
| full name       = 
| house           = [[တောင်ငူခေတ်|တောင်ငူ]]
| father          = [[ဘုရင့်နောင်]]
| mother          = အတုလသီရိ မဟာရာဇဒေဝီ (ခေါ်) သခင်ကြီး
| birth_date      = ၉ နိုဝင်ဘာ ၁၅၃၅ &lt;br&gt; အင်္ဂါနေ့၊ [[မြန်မာ သက္ကရာဇ်]] ၈၉၇ ခု၊ တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်
| birth_place     = [[တောင်ငူမြို့|တောင်ငူ]]
| death_date      = ၃၀ နိုဝင်ဘာ ၁၆၀၀  (သက်တော် ၆၅ နှစ်) &lt;br&gt; ကြာသပတေးနေ့၊ [[မြန်မာ သက္ကရာဇ်]] ၉၆၂ ခု၊ တန်ဆောင်မုန်း လဆုတ် ၁၀ ရက်&lt;ref name=hy-3-106&gt;မှန်နန်းရာဇဝင် အတွဲ (၃)၊ ၂၀၀၃&lt;/ref&gt;
| death_place     = [[တောင်ငူမြို့|တောင်ငူ]]
| burial_date  = ၁ ဒီဇင်ဘာ ၁၆၀၀
| burial_place = တောင်ငူ နန်းတော်
| religion        = [[ထေရဝါဒ|ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်]]
| signature       = 
}}

'''နန္ဒဘုရင်''' (ငါးဆူဒါယကာမင်း) (၁၅၈၁-၁၅၉၉) သည် [[ဘုရင့်နောင်]] ၏သားတော်အိမ်ရှေ့မင်းဖြစ်သည်။ ဘုရင့်နောင် လွန်လျှင် ဟံသာဝတီထီးနန်းကို စိုးစံအုပ်ချုပ်သည်။ ခမည်းတော် လက်ထက်အတိုင်းပင် [[တောင်ငူ]]၊ [[အင်းဝ]]၊ [[ပြည်]]၊ ဇင်းမယ် မှ အဆွေအမျိုးများကို အပြောင်းအလဲမရှိ ဆက်လက်အုပ်ချုပ်စေသည်။ ထို့အပြင် [[မိုးကုတ်]] ကျောက်တွင်းများကို [[မိုးမိတ်]] စော်ဘွားထံမှ တကောင်းဒေသ ကိုပေးပြီး အလဲအလှယ်လုပ်ခဲ့သည်။

သို့သော် နန္ဒဘုရင်သည် မအောင်မြင်သည့် ယိုးဒယားစစ်ကို အကြိမ်ကြိမ် ချီတက်စေသဖြင့် အင်အားကိုဖြုန်းတီးလေသည်။ ထို စစ်ပွဲတွင် သားတော်ကြီး မဟာဥပရာဇ် ကျဆုံးလေသောကြောင့် လက်စားချေလိုစိတ်ဖြင့် အကြိမ်ကြိမ် စစ်ပြုခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် လက်အောက်ခံ နိုင်ငံများကိုလည်း ပရိယာယ်ကင်းစွာအုပ်ချုပ်သဖြင့် သက္ကရာဇ် ၉၅၆ တွင် [[ထိုင်းနိုင်ငံ|ယိုးဒယား]]၊ [[ပြည်]]၊ [[မော်လမြိုင်]]၊ မှော်ပီ စသည့်ဒေသများမှ ပုန်ကန်လေသည်။

ထိုသို့သော် ပုန်ကန်မှုများကို နှိမ်နင်းရန်အတွက်လည်းကောင်း၊ မပုန်ကန်သေးသည့် လက်အောက်ခံတို့ကို မယုံကြည်သည့်အတွက်လည်းကောင်း နန္ဒဘုရင်သည် တောင်ငူအိမ်ရှေ့မင်း [[နတ်သျှင်နောင်]]အား ဆင်တော် ဥပေါသထ နှင့်တကွ လာရောက်အမှုထမ်းရမည် ဟုဆင့်ခေါ်သည်။ ထို့အတူပင် ဇင်းမယ်နော်ရထာအားလည်းကောင်း၊ ညောင်ရမ်း မင်းရဲနန္ဒမိတ်အားလည်းကောင်း အလားတူတောင်းဆိုသဖြင့် ဇင်းမယ်နှင့် အတူ တောင်ငူလည်း ပုန်ကန်လေသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ရခိုင်ဘုရင် [[မင်းရာဇာကြီး]]၊ တောင်ငူဘုရင် [[မင်းရဲသီဟသူ]]တို့ နှစ်ဖက်ညှပ်တိုက်သည်ကို မခံနိုင်သည့်အတွက်လည်းကောင်း သားတော် အိမ်ရှေ့မင်း မင်းရဲကျော်စွာ တောင်ငူတပ်မှ [[နတ်သျှင်နောင်]]ထံ လက်နက်ချ အညံ့ခံလိုက်သည့်အတွက် လည်းကောင်း အလွန်စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းပြီး ကိုယ်တိုင် အညံ့ခံလိုက်တော့သည်။

တောင်ငူသို့ နန္ဒဘုရင်ပါလျှင် ယိုးဒယားမင်း တောင်ငူသို့လာရောက်ပြီး နန္ဒဘုရင်အား ပေးရန်တောင်းသည်။ [[မင်းကြီးဆွေ|မင်းရဲသီဟသူ]]က မပေးသဖြင့် တောင်ငူကိုတိုက်သည်။ နတ်သျှင်နောင် ထွက်တိုက်သဖြင့် ယိုးဒယားတပ်ပျက်လေသည်။ နောက်တွင် [[နတ်သျှင်နောင်]] သည် နန္ဒဘုရင်အား ဆက်လက်ထားလျှင် အရေးထပ်ပေါ်မည်ကို တွေးပြီး မယ်တော်နှင့်တိုင်ပင်ကာ နန္ဒဘုရင်ကို အဆိပ်ခတ်လုပ်ကြံသည်။ သို့ဖြင့် နန္ဒဘုရင်သည် သက္ကရာဇ် ၉၆၂၊တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်ကျော် ၁၀ ရက်တွင် ကွယ်လွန်လေသည်။

နန္ဒဘုရင်  မိမိကိုယ်ကိုယ်ယုံကြည်မှုလွန်ကဲကာ တခြားမည်သည့်အကြံကိုမျှလက်ခံလိုစိတ်မရှိခြင်း။အသိအမှတ်ပြုထားသော ဘာသာရေးကျမ်းဂန်များနှင့် မကိုက်ညီကြောင်း ပြင်းထန်စွာ ဝေဖန်ခဲ့သည်။ ဘာသာရေး အဆောက်အအုံ အများအပြား ဖျက်ဆီးခံရပြီး ဘာသာရေး ပိုင်ဆိုင်မှု အများအပြား သိမ်းဆည်းခံခဲ့ရသည်။ ဘုန်းကြီးများကို လူဝတ်လဲခိုင်းခြင်းများရှိခဲ့သည်။ မွန်၊ မြန်မာ ၊ ရှမ်း လူမျိုးများအား ‌‌‌‌နေရပ်စွန့်ခွာ‌‌စေပြီး လူမျိုး‌‌ ရောထွေးခြင်းများလည်းရှိခဲ့သည်။ 

အထက်ပါအချက်လက်များကြောင့် ‌‌‌နယ်ပယ်ပေါင်းစုံ မှ ရဟန်းရှင်၊ပြည်သူများသည် နန္ဒဘုရင် အပေါ် မုန်းတီးမှုများ ကိန်း‌အောင်းလာ‌ခဲ့လေသည်။ ‌နောင်တွင်  ဘုန်းတန်ခိုးကျဆင်းလာကာ နန္ဒဘုရင်၏ ဘုန်းမီး‌နေလကို အပြီးတိုင် ငြိမ်းစေသော အခြေခံအချက်အလက်များဖြစ်လာခဲ့လေတေ့ာသည်။

==နန္ဒဘုရင်သားသမီး==

* * တောင်ငူရောက် မင်းတရား မိဖုရားခေါင်ကြီးကား မိဖုရားခေါင်ကြီး မနော်ဟရီ တပင်ရွှေထီးကတော်ခင်ဘုန်းစိုး ဓမ္မဒေဝီသမီး ** သမီးတော် မင်းအကြီး အမည်နှင့် ရတနာကန္ဓာ မြောက်သားတော်ကား ဒုတိယတောင်ငူမင်းရဲသီဟသူမင်းတရားကြီးညီတော် ကော်လိယ မင်းရဲကျော်ထင်။  ** ညီမတော် မင်းအထွေး အမည်နှင့် ကျမ်ဆုခြာ အိမ်ထောင်မကျ။  ** မောင်တော် မင်းကြီးစွာ အိမ်ရှေ့မင်း ပေးတော်မူသည်  မြောက်သားတော်ကား အင်းဝဘုရင့် သဒိုမင်းစော သမီး နတ်ရှင်မယ်တော် နောက် မြောက်သားတော်ကား ဆင်ဖြူရှင်မင်းတရားကြီးသမီး ရာဇ ဓာတု ကလျာ အိမ်ရှေ့မင်း သေနတ်နဲ့ပစ်ခံရတယ် စိန်ပြောင်း အားဖြင့် ယိုးဒယားမှာ သေဆုံးသွားတယ် ၃၄ နှစ်တွင်လွန်။  ** နှမတော် ခင်မနောင်း မင်းရာဇာကြီးရခိုင်သို့ ဆင်ဖြူနှင့်အတု တောင်ငူဘုရင့်က ပေးလေသည် သန်းဆောင်မိဖုရား ရခိုင်ဘုရင့်မင်းရာဇာကြီးတွင် ဖြစ်လာသည်။  ** နှမတော် ခင်မင်းပု ၁၉ နှစ်တွင် လွန်သည်   ** မောင်တော် မင်းရဲကျော်စွားစုန့် အင်းဝမင်းတရားကြီး နောက် မင်းကြီးစွာ သေဆုံးသွားတယ် သူ့ အိမ်ရှေ့မင်း ဖြစ်လာသည် နောက် မြောက်သားတော်ကား ဒုတိယတောင်ငူမင်းရဲသီဟသူသမီး တောင်ငူမိဖုရား ခင်ရွှေနန်း၊ လုပ်ကြံလေသည် ၃၂ နှစ်တွင်လွန်။  ** ညီတော်အငယ် မင်းကြီးနောင် ပြည်သဒိုဓမ္မရာဇာ ဖြစ်လာသည် ၂၆ နှစ်တွင်လွန်။    သားတော် သုံ သမီးတော် လေး ပေါင်း ခုနှစ် ပါးတည်။။    * ဒုတိယတောင်ငူမင်းခေါင်ဇေယနန္ဒာသမီး မြောက်နန်းတော်မိဖုရား သီရိရာဇာဒေဝီ ခေါ် အမည် မင်းဘုန်းထွဋ် နန်းထင်ရာတွင်   ** သမီးတော် မင်းရွှေတုံ အမည်နှင့် ခင်မရွှေထုံ တပါးသာတည်း၊ မြောက်သားတော်ကား ဒုတိယ တောင်ငူမင်းရဲသိဟသူ သားတော် ကောလိယ မင်းရဲကျော်ထင်။။  * အိမ်နိမ့်မင်းသမီး ဘုရင့်နောင်သမီး သူ့နှမ မဏီသာလာတွင်   ** သမီးတော် ရတနာကုမ္မာရီ တပါးသာတည်း၊ သုဝဏ္ဏဘူမိ မှာ ပိသာလောက်မိဖုရား၊ သုမ သုံချိပ်ရှစ် နှစ်တွင် လွန်။။   * ပုသိမ်မင်းသမီး ခင်မျိုးမြတ်ဘုန်း ပုသိမ်မင်းတရားကြီးနရသိင်္ခသူကတော်သမီး မွှေးလှမဏီ အနော်ရထာမင်းဆက်မင်းသမီးတွင်  ** သမီးတော် မင်္ဂလာဝံသာ အနော်ဝုရုဋ္ဌ အမည်နှင့်၊ ခမည်းတော်တွင်မြင်သည့် မြောက်သားတော်ကား ပုသိမ်စားနရသိင်္ခသူသားတော် မင်းရဲဘရက်ရှီ တပေါင်းကိုစားသည်။  ** မောင်တော် သီရိစွာကျော်ထင်၊ ခမည်းတော်တွင်မြင်သည့် တကောင်းကိုစား၊ မြောက်သားတော်ကား ခမည်းတော်သမီး ခင်ထွေးလှ။   သားတော် တစ် သမီးတော် တစ် ပေါင်း နှစ် ပါး လည်း    လုံးယူထားသည် ရခိုင်သို့။။   * စန္ဒားစော်ဘွားသိုကိုဘွားကတော်သမီး မဟဒေဝီ လိူင့်ဆိူ့တိုင်တွင် မင်းစန္ဒား ခ အမည် နှင်းဆင်လူ နန်းထင်ယာတွင်   ** သားတော် မင်းရဲမလှကျော် တပါးသာတည်း၊ အနောက်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် မြိက်ကိုစား ပေးတော်မူသည်။။  * ထိုင်တိုင်ခွန်းပြည့်မှာ လသာစော်ဘွား ချင်လော်ဘွားသမီး ကဝ်လံသာတွင်  ** သမီးတော် လုဒ္ဓသုတ္တာ တပါးသာတည်း၊ ခမည်းတော်မင်းတရားတွင် မိန်ကပ္ပုရိတောင်တွင် ရွှေဖြူနန်းတော်ပေးသည်။။  * ဇင်းမယ်မှာ နန်း‌စော်ဘွား ဗညားနော်ခမ်းသမီး ဟွမ်ရုန်တွင်   ** သားတော် မင်းရဲရန်နောင်၊ အနောက်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် သံတားဦး မြို့ ကိုစား ပေးတော်မူသည်။  ** သားတော် မင်းသား ထင်သီကျော်စံ၊ အနောက်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် မြင်စိုင်းမင်းသား၊ မြောက်သားတော်ကား  သန်လျင်းရောက်မင်း သမီးတော် ခင်မြတ်သက်။   မင်းသား ပေါင်း နှစ် ပါး တည်။။    * လင်းဇင်းမှာ မိုးဟုန့်‌စော်ဘွားထဝ်ဦဖန်တောင်သမီး နှင်းယောဒ်ကျိုင်းဖန့်တွင်  ** သားတော် နေမျိုးဒတ္ထ တပါးသာတည်း၊ ဟံသာဝတီ ပျက်လျှင် ရဟန်းပြု၍နေသည်၊ ရာဇာမဏိစူဠာ ဒါယကာတော် တင်မြင်သည့် မင်းရဲ‌ နော်ရထာခံသည် ဟင်္သာတမြို့ ကိုစား စည်၊ မြောက်သာတော်ကား ခမည်းတော် သမီးတော် ခင်တီဂုံ။။   * ဝါရီရူးနန်းရိုး ဟံသာဝတီမင်းတရားကြီးသမိန်ထောရာမ သမီးငယ် ခင်မထွေဒါး အမည်နှင့် မေနှင်းသြက္လဲဝတီတွင်   ** သားတော် မင်းသား ဧကသူ တပါးသာတည်း၊ အနော်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် ကျိုက်ထုံမြို့ ကို စား ပေးတော်မူသည်။။  * အိမ်နမ့် သမီးတော် သူ့နှမ ဘုရင့်နောင်ကတော်သမီး သီရိသုခန့်သာ ဇင်ရုံးစော်ဘွား စဝ်အုန့်မိုးသမီး ရတနာညွန့်သစ်တွင်   ** သမီးတော် ရတနာညွန့်ပေါင်းပုဥ်ညပ် တပါးသာတည်း၊   ငါးဆူဒါယကာ စိတ်ဆိုး ဝရမြတ်ဘော် အမည်ပြောင်းလဲ  နောက် သောင်ကျဉ်စော်ဘွား‌ဟောင် မိဖုရား ဖြစ်။။    * တိုင်ခုံမင်းသမီး ကျိုင်းတုံစော်ဘွားစဝ်ကဝ်ဘုန္နမ်သမီး နှင်းဣန်ခမ်းဒိုင်းတွင်   ** သားတော် ရှင်စည်သူ အမည်နှင့် စည်သူကျော်ထင် တပါးသာတည်း၊ အနော်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် မင်းရဲသင်္ခယာခံ၍ တောင်ငူကို ဝန် ပြုသည်၊ နှင့်စုံဖက်၍ ဖိလစ်ဒီဘရစ်တို ဒီနိကိုတေ သမီးတော် ထြွဲနတ္တလဖနုဝတီ၊ မဟရာဇာမဏိစူဠာ ဒါယကာတော်တွင်မြင်သည့် သီရိဓမ္မ‌သောကခံ၍၊ မြောက်သားတော်ကား မဟမြတ်မုနီ ဒါယကာတော် သမီးတော် မင်းခင်ပု။။   * ကျထတ်ရွာတွင်ငျဲတ္တသုရအစ်မ ခင်ငယ်စုံဗုံးတွင်   ** သားတော် မင်းရဲသီဟ တပါးသာတည်း၊ ရာဇာမဏိစူဠာ  ဒါယကာတော်တွင်မြင်သည့် ပြည်မြို့ကိုဝန်ပြုသည်၊ မြောက်သားတော်ကား မဟမြတ်မုနီ ဒါယကာတော်သမီး မင်းခင်လတ်။။  * ထိုင်တိုင်ခွန်းမှာ မိုးသီစော်ဘွားထဝ်လဝ်ယင်းသမီးတော် ချမ်ပီရက်ယမ်တွင်  ** သားတော် မင်းရဲအောင်နိုင် တပါးသာတည်း၊ အနော်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် သောင်းလင်းမြို့ ကို စား ပေး‌တော်မူသည်၊ မြောက်သားတော်ကား မဟမြတ်မုနီ ဒါယကာတော် သမီးတော် ခင်မင်းလှ။။   * အိမ်နိမ့် မွန်ရှမ်း ပြည့်မှာမင်းသမီး ပနတ္တာသလသမီး‌တော် ကျ‌နေ့ဘွားချောင်ချိုမ်တွင်   ** သားတော် မင်းရွှေလုံ တပါးသာတည်း၊ ‌မဟမြတ်မုနီ ဒါယကာတော်တွင်မြင်သည့် ကောင်းမူတော် သုံ နှစ် ရဟန်းပြု၍နေသည်၊ ‌နောက် ဇင်းခေါ် ဇင်းလုမ်း ‌‌မြောက်လင်းဇင်းမှာတွင် နေထိုင်၊ ရာဇာမဏိစူဠာတွင် မြ‌‌န်အောင်ကိုဝန် ပေးတော်မူသည်။။     * ထိုင်တိုင်ခွန်းမြည့်မှာ မိုးဝမ်အိမ်ရှေ့ လယ်တောင်နှမ နှင်းအမ်ခေါင်တွင်  ** သားတော် မင်းကြီးလိုင်၊ နောက် မိုးဝမ်စော်ဘွားဖြစ် တို့သိုမင်း။  ** မောင်တော် မင်းကြီးရန်ငူ နောက် မိုးဝမ်စော်ဘွားဖြစ် တို့သိုမိုး။  သားတော် ပေါင်း နှစ် ပါး သည်။။    * ရှမ်းစော်ဘွား ကတ်ကဝ်ပြည့် သိုကိုဘွားသမီး ဆိုင်းဂံဘွားတွင်  ** သားတော် ရွှေမြတ်စွာ တပါးသာတည်း၊ သူနဲ့ သူ့အမေး ကတ်ကျိုပို့တယ်၊ နောက် အနောက်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် ကတ်ကဝ်စော်ဘွားသိုခါပ်းဘွားဖြစ်။။    * မုတ္တမမင်းသမီး မင်းရဲနန္ဒမိတ်အစ်မ ရွှေနန်းချိုမြိန်တွင်  ** သားတော် မင်းကြီးခမည်းတော် တပါးသာသည်း၊ ခမည်းတော်မင်းတရားကြီးတွင် မုတ္တမကိုစား၊ သူနဲ့ သူ့အမေ ဖမ်းပြီး ရခိုင်ကို ပို့တယ်။။    * ဒါ့ခ်ကျိုမ် ကလူမ်စော်ဘွားမလ္လိကရာဇာသမီး မိုးမီး ဣစ်ဋ္ဌရိယာဖ နိရုဋ္ဌာတိ တရင့်၍ နန်းထင်ယာတွင်   ** သားတော် မင်းရဲရသာမန်း တပါးသာတည်း၊ ခမည်း‌‌တော်မင်းတရားကြီးတွင် တောင်လင်းဇင်းတွင် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးသည်၊ မဟရာဇာမဏိစူဠာ ဒါယကာတော်တွင် မြင်သည့် မြောက်သားတော်ကား ဥပရာဇာစကုမင်းရဲကျော်စွာသမီး နဝရာသီ နှင့် ခင်မခစား ပေးတော်မူသည်။။  * လင်းဇင်းသူ ဗြသေည်လုံသမီး သီရိလုသာတွင်  ** သားတော် မင်းသားငြိမ်းမောင် တပါးသာတည်း၊ ခမည်းတော်တွင်မြင်သည့် ငားစဉ့်ကူးကိုစား၊ အနော်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် မြောက်သားတော်ကား ပြည့်မင်းသား လွန်လျှင် ရှင်နေမျိုး သမီးတော် ရွှေမြတ်လှ။။   * လင်းဇင်းဇယဇေဋ္ဌာဓိရာဇ်နှင့်ဒိုင်လာဘုရင့်မက်တွင်းတောင်းသမီးဟိုမက်ဗ္ယုမြင့် သမီးတော် နှင်းအုံခမ်းလုံ   ** သားတော် မင်းရဲကျော်အရှေ့ တပါးသာတည်း၊ အနော်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် ဆီရီယမ်မြို့ ကို စား ပေးတော်မူသည်၊ နှင့်စုံဖက်၍ ဂိုဝါအိုက်ရီဇ်ဒီဆယ်ဒ မြေး ဖိလစ်ဒီဘရစ်တို ဒီနိကိုတေချွေးမ စည်မွန်မုဆိုးမဇနီးဟောင်း ဒေါ်ညာလီဇာဒီဆယ်ဒည နှင့်စုံဖက် ခင်ကြီး၊ နှစ် သမီး ခင်လတ် နှင့် ခင်စော။။   * ဇင်းမယ်ဘုရင့်ဗြစဲစစ်သမီး ခင်မီ ခေါ် အမည် နှင်းဆောမ်ဖော်တွင်  ** သမီးတော် ခင်ရွှေနန်း တပါးသာတည်း၊ မဟမြတ်မုနီ ဒါယကာတော် သိန္နီစော်ဘွား ခံးခိုင်နွဲ့ စုံဖက်ပေးသည်။။   * ဒိုင်လာလယ်မင်းဆက်ဘုရင့်တွင် လယ်အာလ်တောင်သမီး ဘီတရီငေါက်ဆူတွင်    ** သားတော် မင်းရဲကျော်ပ္တက်၊ အနော်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် ဗီးချိုလ္လာရှ် မင်းသား ကိုစား ရ။  ** နှမတော် ဆလုတာဝတီ၊ သူမသည် သူ့အမေနှင့်အတူ ဒိုင်လာသို့ ပြန်လာသည်။   သားတော် တစ် သမီးတော် တစ် ပေါင်း နှစ် ပါး လည်း။။    * ထိုင်တိုင်ခွန်းပြည့်မှာ ဥပ္ပလဒေဝီ ကျိုင်းမားစော်ဘွားစဝ်ခံးပြန်ဘွားမြေး နှင်းခေးလံတွင်   ** သမီးတော် ဣင်္စ‌နေ တပါးသာတည်း၊ ခမည်းတော်တွင်မြင်သည့် အတုလ စန္ဒဒေဝီခံ၊ မဟမြတ်မုနီ ဒါယကာတော် တွင်မြင်သည့် မြောက်သားတော်ကား သူမအမေရဲ့ညီလေး သူရဲကောင်း အရှေ့။။  * ဇင်းမယ်ပြည့်မှာ ဖာလူးဆိုင်းစလုံဣန္ထမိတ္တိုင်ရီသမီး ဦမာလာတွင်   ** သားတော် ဥပ္ပါပိရ တပါးသာတည်း၊ အနော်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် နေမျိုးကျော်ထင်ခံ၍ မိုးစံကိုစားသည်၊ မြောက်သားတော်ကား သူ့မြေး ဘုရင့်နောင် မိဖုရားငယ် အမျိုးရုံတွင် မြေးမတော် ဆင်းစံဝတီ သူတို့မှာရှိသည် သားတော် ဦးစံညီ သမီးတော် မဏီဩဃ မင်းသမီး နောက် စုံဖက်၍ ဒေဝေသဋ္ဌ မြင်သည့် သားတော် ဦးကုလား။။   * ပုဂံနန်းရိုး နရသီဟပတေ့မင်းမျိုးဆက် ၁၂ တစ်ချိပ်နှစ်  မျိုးဆက်ဖြစ်သော အိမ်နိမ့်မင်းသမီး ခင်‌‌ဗွဲလှတွင်   ** သမီးတော် ခင်ထွေးလှ တပါးသာတည်း၊ ခမည်းတော်မင်းတရားကြီးတွင် မြောက်သားတော်ကား ခမည်းတော်သားတပေါင်းမင်းသား၊ လုံးယူထားသည် ရခိုင်သို့။။   * ဒိုင်လာမှာ မိုးခန့်မင်းသမီး မိုးခန့်‌စော်ဘွားထဝ်ခမ်းယုက်ယော်သမီး လိုးထိမိုးတွင်   ** သမီးတော် ခင်တီဂုံ တပါးသာတည်း၊ ရာဇာမဏိစူဠာ ဒါယကာတော် ဟင်္သာတမိဖုရား။။  * ဇင်းမယ်မင်းသမီး လင်းဇင်းဘုရင့်ဗညားဖိုးဒိဆံရာ့ခ်ျသမီး  ခင်နန်းစူ ခေါ် အမည် နှင်းရွမ်းဗိုင်တွင်   ** သားတော် မင်းရဲနရသီဟ တပါးသာတည်း၊ ခမည်းတော်မင်းတရာကြီးတွင်မြင်သည့် မြောင်မြမင်းသား၊ ဟံသာဝတီ ကျဆုံးပြီးနောက် သူ နှင့် ညီတော်တို့နှင့်အတူ့ မင်းရဲအောင်နိုင် စ‌လေးမြို့သို့ တစ်ပါး စဉ့်ကူမြို့သို့ လွတ်မြောက်ခဲ့သည်၊ စကုမင်းရဲကျော်စွားတို့၌ သာဓကများရှိသည်၊ သူ့ရာထူးဟောင်းကို မြောင်းမြမြို့ကို ပေးစားတယ်၊ နောက် စုံဖက် ဝေသာလီလုံစော်ဘွား အို့ဖနယ့် သမီး သုလျဝတီ။။  * ဇင်းရယ်စော်ဘွားဗညားလုံကဝ်မနိုးသမီး ဒွမ်းယော်ဆိုင်း တွင်  ** သမီးတော် ဆုပုဏ္ဍးဝတီ တပါးသာတည်း၊ သူမသူအမေလုံးယူထားသည် ရခိုင်သို့။။   မပေါ်သော်လည်း ရခိုင် ရာဇဝင် တွင် ပေါ်လာသည်၍  * ဒဂုံမင်းသမီး၊ ဩက်ယာဖိခ်ျဟုန်း စက္ကီခံသမီး၊ ဒဝဒုန်းတွင်  ** သားတော် မောင်စောဖြူ တပါးသာတည်း၊ သူ့နှင့်သူ့အမေ ရခိုင်ပို့တယ်၊ သူ့သည် ပထမ မင်းတရားကြီး ဗုလ်မောင် မင်းဆက်တွင် ဖြစ်လာသည်၊ ရခိုင်ဘုရင်မင်းခမောင်း ပေးသည်၊ ရခိုင်ဘုရင်မင်းရာဇာကြီးသမီးတော် ရှင်ဒွေးနောင် စုံဖက်၍။။   * အင်္ဒီယာ ရှမ်း စော်ဘွား ဘိန္နက‌အမွေဆက်ခံသူ လုခရင်းထြရာဇာသမီး သီရိဘူဝဏာတွင်   ** သားတော် မင်းရဲရမုနာ ခမည်းတော်ဘုရားတင်မြင်သည့် နန္ဒကျော်ထင်ခံ၍ ပင်လယ်မြို့ ကိုစား ပေးတော်မူသည်၊ နောက် ဟံသာဝတီကျော်ထင်နော်ရထာခံ၍အသုံးပြု တောင်ငူမင်းရဲသီဟသူ ပေးတော်မူသည်၊ ညောင်ရမ်းဘုရားကြီးတွင် မြင်သည့် ကော့တောင် အနော်မြို့ ကို စားရ၊ မြောက်သားတော်ကား တပင်‌ရွှေထီး မြေးမတော် ကျော်ထင်နော်ရထာသမီးတော် မြတ်ဘုန်းဝဲ တစ်ပါး။   ** နှမတော် ရတနာရွှေဂုံ သူမတွင် စိတ်ဓာတ်ကျနေပါသည်၍ သူ့အကိုကြီးက သူ့ကို ဂရုစိုက်တယ်၍။   သားတော် တစ်၊ သမီးတော် တစ်၊ ပေါင်း နှစ် ပါး လည်း။။

**

___မိဖုရားကြီးနှင့် မိဖုရားငယ်နှင့် ကိုယ်လုပ်တော်

ဘယ်ဟာသားသမီးမရှိသော___

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; တောင်နန်းတော် မိဖုရား ဒုတိယတောင်ငူမင်းခေါင်ဇေယျနန္ဒားသမီးတော် မင်းဖြူ 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; တောင်နန်းတော် မိဖုရား မင်းဖြူ အစ်မ အလယ်နန်းတော် မိဖုရား မင်းထွေး 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; အနောက်နန်းတော် မိဖုရား ဒုတိယပြည့်သတိုးဓမ္မရာဇာ နန္ဒားယော်ဓား သမီးတော် မင်းတရား မယ်တော် 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; သရက်စည်သူသမီး စောမင်းညစ်  

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ဘဝသံသရာသမီး ရှင်ထွေးကျိုင်သစ်

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ဗညားဒလသမီး ခင်နဲယွန်

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ဗညားကျန်တော်သမီး အတူမယ် ကျမ္ထမိတော်

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; သကြာမြတ်ဆက်ရာမပျံချီသမီး ခင်မအင်ပျို့

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ခင်မအင်ပျို့အစ်မ ခင်မစိန်မြင့် 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; တနင်္သာရီမင်းသမီး သမိန်ဝိရတ်သမီး ဘုန်းဝဲဍူပ်

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; လိုဗီယးပြည့်မှာ ရဒေဝမိဖုရား ရဒေဝစော်ဘွားဋိပ်ဘွပ်မဏီသမီးတော် မဏီဝိချိုရား 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; မိုးနဲစော်ဘွားသိုပြမ်းဘွားသမီး ငွန်ပင့်ဘွား   

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; မိုးမိတ်စော်ဘွားသိုကျု့ဘွားသမီး နှင်းကဝ်ဟံယူး 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; သိုဆိုင်းဘွားဗန်းမော်စော်ဘွားသမီး ဒိပ္ဗယဆံသီ  

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ခံဟမ်းဘွားညောင်ရွှေစော်ဘွားသမီး ဣန့်ခံးဘွား 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; စံကားစော်ဘွားသိုဟုမ်ဘွားသမီး နှင်းဘွားနော်ဆိုင်းပန်   

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; သိုကြပ်ဘွားကလေးစော်ဘွားသမီး ဝိမန္တယာ သူမရခိုင်ကို ပို့တယ်

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; သောင်သွပ်စော်ဘွားသိုခဲန်းဘွားသမီး နှင်းသေဉ်လုံ သူမရခိုင်ကို ပို့တယ် 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ပိတ်သံဘွားမိုးကိုင်စော်ဘွားသမီးငယ် ကဝ်မင်းမားမိုး 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; မိုးဆင်ဥပရာဇာဟော်ခံးနွဲ့သမီး ဋကဝ်လုမ်ဘွား 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ကျိုင်းတုံစော်ဘွားစဝ်ကဝ်ဘုန္နမ်သမီး ကဝ်မင်းဖောင်းမိုး

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ကျိုင်းတုံစော်ဘွားစဝ်ကဝ်ဘုန္နမ်နောက်သမီးတစ်ဦးမှာ ကျမ်ထြာဖ   

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; မိုးဗြဲစော်ဘွားစဝ်မိုးကျိုင်သမီး ကဝ်ခံးခယိုင့် 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; အုန်ပေါင်းလေးမင်းသမီး အုန်ပေါင်းလေးစော်ဘွားသိုဟိုင်ဘွားသမီး ထိူးကဝ်ခိုင်ဘွား 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; မိုးပတ်စော်ဘွားသိုဆိူ့းဘွားသမီး ဒါဝ့်ကဝ်ခွဲဘွား။

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ကျိုင်းရုံးစော်ဘွားစဝ်ဣန့်မိုးသမီး စဝ်မန်ဣန်း

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; လင်းဇင်းဘုရင့်ဆိုင်းဆုလင်းလူးဆိုင်ယသမီး အံဖ‌ကေတ် သူမရခိုင်ကို ပို့တယ်

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ဒုတိယလင်းဇင်းမင်းသမီး ဗညားဖိုးဓိစလ္လာရှ်လင်းဇင်းဘုရင့် သမီး ထဲ့ခံးလောက် 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; လင်းဇင်းဆိကောင်းမှာ ပန်းခံးသမီး နှင်းခံးအွယင်း နန္ဒဘုရင်က သူမအရမ်းချစ်တယ်

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ထဝ်ဟံမိုး ဘော်လိခမ်စိုင် ပါ့ခ်စန် ပါ့ခ်စိန်း မှာ သမီး နှင်းခံးဟုံ့

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; လင်းဇင်းမှာ နှင်းထပ်ခံးလုံ

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ထဝ်ကံကျိုင်ယကျိုင်းသေဉ်စော်ဘွားသမီး ထိပ်ခံးမိုင် 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; မိုးဖန်းစော်ဘွားစဝ်လှာဣန္ထြသမီး အုံ့ဒါဝ့်ရင့် 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; လကွန်စားဗညားဝိရိယန်သမီး ဂာားသံဖြူ 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ကသည်းစော်ဘွားမန်းယန်ဂိမ်းဘွားသမီး ကွီးလိမ်းဘွား သူမရခိုင်ကို ပို့တယ် 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; သိင်္ဂိုမင်းသမီး တိုင်ခီရီဗန်ဒာရာသိင်္ဂိုဘုရင့်သမီးတော် ဝိရူပ်ပုဏ်ဝနာ သူမရခိုင်ကို ပို့တယ် 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ထိုင်တိုင်ခွန်းပြည့်မှာ မိုးရမ်စော်ဘွားခွန်ဖံခံးသမီး အင်းဖလုံမိုး

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ထိုင်တိုင်ခွန်းပြည့်မှာ မိုးလားစော်ဘွားစဝ်ဖာဆိုးဘွားနှမ ကျင်္တပါတီ မွေးရာပါ အမည် ဒေဝီပန်းနွဲ့ 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ထိုင်တိုင်ခွန်းပြည့်မှာ မိုးလားစော်ဘွားစဝ်ဖာ‌ဆောင်ဘွားသမီး ကဝ်ဣန္ထာ 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ထိုင်တိုင်ခွန်းပြည့်မှာ မိုးခံစလုံထဝ်မိုးယန်းသမီး ဣန်ဆိုင်းခိုး

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ထိုင်တိုင်ခွန်းပြည့်မှာ မိုးဟွမ်းစော်ဘွားစဝ်ဖန်းကျုမ်ဘွားသမီး ယေကျမ်ဖန်း

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ဒိုင်လာပြည်နယ် မိုးမွှေးစော်ဘွားစဝ်မန်မိုး သုံ သမီးတော် ခမ်းကျိုန်ဘွား၊ မန်ကဝ်၊ မန်ခမ်း

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; အိုင်လုံပြည့်နယ် မိုးယွန်းစော်ဘွားကွိုချင်ချိုင့်သမီး ခြယစည် 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; မိုးယွင်စော်ဘွားစဝ်ကျိုင်းမုန်သမီး ချိုချိုမ်ဘွား

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ကျိုင်းသူ့နောင်စပ်စော်ဘွား သိုဟေတ်ပို့းမိုးငမ်း သမီး စည်လိုဖုမ် နှင့် စဉ်ရုနိုး

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; တာမ္မလိတ္တတိုင်းမင်းသမီး ဂာမန်နရာယံသမီး ကေဇ်မာရာဇ်  

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; မဂိုအင်ပါယာမင်းဆက်သို့ တရုဝရာဇာသမီးနှစ်ယောက် ထိဝပါလီ နှင့် ကေဆံမာလာ

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; အာရူနာချယ်ထဝီပ်စော်ဘွားခမ်းခိုင်ဘွားသမီးသမီး ပန်းကောင်းဟိုင်‌ဘွား 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ဟိမဝန္တာတောင်ပေါ်ရှိ ဆိုလူခိုန်ဘူမှ အမျိုးသမီး ဘီဟာနာ့သင်ဆဘန်ထိတား

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ပုဏ္ဏား ဖီစမပိသာမဟသမီး ပထ္ထမနဟစ်စွာမိ

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; မိုးလော်မင်းသမီး ခွန်မိုးချိုင်မိုးလော်စားသမီး ဖန်းထဝိလှိုင်

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; မိုးလော်ထံမှ ဖန်းထဝိလှိုင်များ ဖန်းခံး  

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; လိုမ်ဆက်စားဗညားအဆင်းလူထိုင်သမီး ဖက်ခမ်းဆင်းမိုး 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ချောင်းဒွမ်သူ ချိုနှင်မိုး

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ယိုးဒယားဘုရင့်မဟဓ္မမရာဇာသမီး ဘုရင့်ဟောင်းတွင် မိဖုရားသားသမီးမရှိ အန္ဒြာဒေဝီ 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ယိုးဒယားမင်းသမီး ယိုးဒယားဘုရင့်ဖမဟင်ဒရာဒိရာ့ခ်ျသမီး ဖဖိကျစ်ကျင်းဒား၊ ဘုရင့်ဟောင်း မုဆိုးမ ကလေး မမွေးဘူး 

တောင်ငူရောက်မင်း အမည် နန္ဒဘုရင် တွင်မြင်သည့် သားတော် ၂၅ နှစ်ချိပ်ငါး သမိးတော် ၁၆ တစ်ချိပ်ချောက်

၊ ပေါင်း လေးချိပ်တစ် ၄၁ ပါးသည်။

&lt;ref&gt;မဟာ ရာဇဝင်တော်ကြီး၊ ဗားဂရား ဗိမာန်တော် မော်ကွန်းတိုက်၊ ငါးဆူဒါယကာမင်း အာမဘွန် ရာဇဝင်၊ တောင်ငူရာဇဝင်&lt;/ref&gt;
&lt;references responsive=&quot;1&quot;&gt;&lt;/references&gt;
*
&lt;ref&gt;မဟာ ရာဇဝင်တော်ကြီး၊ ဘားဂရာ ဗိမာန်တော် မော်ကွန်းတိုက်၊ ငါးဆူဒါယကာမင်း အာမဘွန် ရာဇဝင်၊ တောင်ငူရာဇဝင်&lt;/ref&gt;

==ကိုးကား==
{{reflist}}


[[Category:တောင်ငူ-ဟံသာဝတီခေတ်]]
[[Category:မြန်မာ ဘုရင်များ]]</text>
      <sha1>5ptltwr5k6ma7weyrf10ggtex7si6dr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879033</id>
      <parentid>879030</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T05:14:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>49.49.236.223</ip>
      </contributor>
      <comment>/* နန္ဒဘုရင်သားသမီး */</comment>
      <origin>879033</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="48421" sha1="emsaf7oxtx3hf7xrxwdhq38t02ppgvw" xml:space="preserve">{{Infobox royalty
| name            = နန္ဒဘုရင်
| image           = 
| caption         = 
| reign           = ၁၀ အောက်တိုဘာ ၁၅၈၁ – ၁၉ ဒီဇင်ဘာ ၁၅၉၉
| coronation      = ၁၅ အောက်တိုဘာ ၁၅၈၁
| succession      = {{collapsible list|titlestyle=background:transparent;text-align:center;| title=မြန်မာ ဘုရင် နှင့် အုပ်စိုးခဲ့သည့် ပြည်များ| 1=[[ပဲခူးမြို့|ပဲခူး]] (၁၅၈၁–၉၉)| 2=[[အင်းဝမင်းဆက်|အင်းဝ]] နှင့် [[ရှမ်းပြည်နယ်|ရှမ်းပြည်]] (၁၅၈၁–၉၇) | 3=[[တောင်ငူမြို့|တောင်ငူ]] (၁၅၉၁–၉၇) | 4=[[ပြည်မြို့|ပြည်]] (၁၅၈၁–၉၅) | 5=[[မဏိပူရပြည်နယ်|မဏိပူရ]] (၁၅၈၁–၉၃)}}
| predecessor     = [[ဘုရင့်နောင်]]
| successor       = [[ညောင်ရမ်းမင်းတရားကြီး|ညောင်ရမ်းမင်း]]
| suc-type        = ဆက်ခံသူ
| reg-type        = ဝန်ကြီးချုပ်
| regent          = ဗညားကျန်တော
| succession1     = ဇင်းမယ်ပြည်၏ ဘုရင်
| reign1          = ၁၀ အောက်တိုဘာ ၁၅၈၁ – {{circa}} ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅၉၇
| predecessor1    = [[ဘုရင့်နောင်]]
| successor1      = [[နရဲစွမ်]]
| reg-type1       = လက်အောက်ခံ ဘုရင်
| regent1         = [[နော်ရထာ မင်းစော]]
| succession2     = ယိုးဒယားပြည်၏ ဘုရင်
| reign2          = ၁၀ အောက်တိုဘာ ၁၅၈၁ – ၃ မေ ၁၅၈၄
| predecessor2    = [[ဘုရင့်နောင်]]
| successor2      = ဖျက်သိမ်း
| reg-type2       = လက်အောက်ခံ ဘုရင်
| regent2         = [[:en:Mahathammarachathirat (king of Ayutthaya)|Maha Thammarachathirat]]
| succession3     = [[လင်းဇင်းပြည်]]၏ ဘုရင်
| reign3          = ၁၀ အောက်တိုဘာ ၁၅၈၁ – ၁၉ ဒီဇင်ဘာ ၁၅၉၉
| predecessor3    = [[ဘုရင့်နောင်]]
| successor3      = ဖျက်သိမ်း
| reg-type3       = လက်အောက်ခံ ဘုရင်
| regent3         = Maha Ouparat (၁၅၈၁–၈၈) &lt;br&gt; Sen Soulintha (၁၅၈၈–၉၁) &lt;br&gt; Nokeo Koumane (၁၅၉၁–၉၅) &lt;br/&gt; Vorapita (၁၅၉၆–၉၉)
| spouse          = • ဟံသာဝတီ မိဖုရား &lt;br&gt; • မင်းဖြူ &lt;br&gt; • မင်းထွေး &lt;br&gt; • သီရိရာဇဒေဝီ &lt;br&gt; • မင်းတရား မယ်တော်
| issue           = ၂၀ ထက်ပိုပြီ
| issue-link      = #မိဖုရား၊ ကိုယ်လုပ်နှင့် သားသမီးများ
| issue-pipe      = အခြားသူများအကြား...
| full name       = 
| house           = [[တောင်ငူခေတ်|တောင်ငူ]]
| father          = [[ဘုရင့်နောင်]]
| mother          = အတုလသီရိ မဟာရာဇဒေဝီ (ခေါ်) သခင်ကြီး
| birth_date      = ၉ နိုဝင်ဘာ ၁၅၃၅ &lt;br&gt; အင်္ဂါနေ့၊ [[မြန်မာ သက္ကရာဇ်]] ၈၉၇ ခု၊ တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်
| birth_place     = [[တောင်ငူမြို့|တောင်ငူ]]
| death_date      = ၃၀ နိုဝင်ဘာ ၁၆၀၀  (သက်တော် ၆၅ နှစ်) &lt;br&gt; ကြာသပတေးနေ့၊ [[မြန်မာ သက္ကရာဇ်]] ၉၆၂ ခု၊ တန်ဆောင်မုန်း လဆုတ် ၁၀ ရက်&lt;ref name=hy-3-106&gt;မှန်နန်းရာဇဝင် အတွဲ (၃)၊ ၂၀၀၃&lt;/ref&gt;
| death_place     = [[တောင်ငူမြို့|တောင်ငူ]]
| burial_date  = ၁ ဒီဇင်ဘာ ၁၆၀၀
| burial_place = တောင်ငူ နန်းတော်
| religion        = [[ထေရဝါဒ|ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်]]
| signature       = 
}}

'''နန္ဒဘုရင်''' (ငါးဆူဒါယကာမင်း) (၁၅၈၁-၁၅၉၉) သည် [[ဘုရင့်နောင်]] ၏သားတော်အိမ်ရှေ့မင်းဖြစ်သည်။ ဘုရင့်နောင် လွန်လျှင် ဟံသာဝတီထီးနန်းကို စိုးစံအုပ်ချုပ်သည်။ ခမည်းတော် လက်ထက်အတိုင်းပင် [[တောင်ငူ]]၊ [[အင်းဝ]]၊ [[ပြည်]]၊ ဇင်းမယ် မှ အဆွေအမျိုးများကို အပြောင်းအလဲမရှိ ဆက်လက်အုပ်ချုပ်စေသည်။ ထို့အပြင် [[မိုးကုတ်]] ကျောက်တွင်းများကို [[မိုးမိတ်]] စော်ဘွားထံမှ တကောင်းဒေသ ကိုပေးပြီး အလဲအလှယ်လုပ်ခဲ့သည်။

သို့သော် နန္ဒဘုရင်သည် မအောင်မြင်သည့် ယိုးဒယားစစ်ကို အကြိမ်ကြိမ် ချီတက်စေသဖြင့် အင်အားကိုဖြုန်းတီးလေသည်။ ထို စစ်ပွဲတွင် သားတော်ကြီး မဟာဥပရာဇ် ကျဆုံးလေသောကြောင့် လက်စားချေလိုစိတ်ဖြင့် အကြိမ်ကြိမ် စစ်ပြုခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် လက်အောက်ခံ နိုင်ငံများကိုလည်း ပရိယာယ်ကင်းစွာအုပ်ချုပ်သဖြင့် သက္ကရာဇ် ၉၅၆ တွင် [[ထိုင်းနိုင်ငံ|ယိုးဒယား]]၊ [[ပြည်]]၊ [[မော်လမြိုင်]]၊ မှော်ပီ စသည့်ဒေသများမှ ပုန်ကန်လေသည်။

ထိုသို့သော် ပုန်ကန်မှုများကို နှိမ်နင်းရန်အတွက်လည်းကောင်း၊ မပုန်ကန်သေးသည့် လက်အောက်ခံတို့ကို မယုံကြည်သည့်အတွက်လည်းကောင်း နန္ဒဘုရင်သည် တောင်ငူအိမ်ရှေ့မင်း [[နတ်သျှင်နောင်]]အား ဆင်တော် ဥပေါသထ နှင့်တကွ လာရောက်အမှုထမ်းရမည် ဟုဆင့်ခေါ်သည်။ ထို့အတူပင် ဇင်းမယ်နော်ရထာအားလည်းကောင်း၊ ညောင်ရမ်း မင်းရဲနန္ဒမိတ်အားလည်းကောင်း အလားတူတောင်းဆိုသဖြင့် ဇင်းမယ်နှင့် အတူ တောင်ငူလည်း ပုန်ကန်လေသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ရခိုင်ဘုရင် [[မင်းရာဇာကြီး]]၊ တောင်ငူဘုရင် [[မင်းရဲသီဟသူ]]တို့ နှစ်ဖက်ညှပ်တိုက်သည်ကို မခံနိုင်သည့်အတွက်လည်းကောင်း သားတော် အိမ်ရှေ့မင်း မင်းရဲကျော်စွာ တောင်ငူတပ်မှ [[နတ်သျှင်နောင်]]ထံ လက်နက်ချ အညံ့ခံလိုက်သည့်အတွက် လည်းကောင်း အလွန်စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းပြီး ကိုယ်တိုင် အညံ့ခံလိုက်တော့သည်။

တောင်ငူသို့ နန္ဒဘုရင်ပါလျှင် ယိုးဒယားမင်း တောင်ငူသို့လာရောက်ပြီး နန္ဒဘုရင်အား ပေးရန်တောင်းသည်။ [[မင်းကြီးဆွေ|မင်းရဲသီဟသူ]]က မပေးသဖြင့် တောင်ငူကိုတိုက်သည်။ နတ်သျှင်နောင် ထွက်တိုက်သဖြင့် ယိုးဒယားတပ်ပျက်လေသည်။ နောက်တွင် [[နတ်သျှင်နောင်]] သည် နန္ဒဘုရင်အား ဆက်လက်ထားလျှင် အရေးထပ်ပေါ်မည်ကို တွေးပြီး မယ်တော်နှင့်တိုင်ပင်ကာ နန္ဒဘုရင်ကို အဆိပ်ခတ်လုပ်ကြံသည်။ သို့ဖြင့် နန္ဒဘုရင်သည် သက္ကရာဇ် ၉၆၂၊တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်ကျော် ၁၀ ရက်တွင် ကွယ်လွန်လေသည်။

နန္ဒဘုရင်  မိမိကိုယ်ကိုယ်ယုံကြည်မှုလွန်ကဲကာ တခြားမည်သည့်အကြံကိုမျှလက်ခံလိုစိတ်မရှိခြင်း။အသိအမှတ်ပြုထားသော ဘာသာရေးကျမ်းဂန်များနှင့် မကိုက်ညီကြောင်း ပြင်းထန်စွာ ဝေဖန်ခဲ့သည်။ ဘာသာရေး အဆောက်အအုံ အများအပြား ဖျက်ဆီးခံရပြီး ဘာသာရေး ပိုင်ဆိုင်မှု အများအပြား သိမ်းဆည်းခံခဲ့ရသည်။ ဘုန်းကြီးများကို လူဝတ်လဲခိုင်းခြင်းများရှိခဲ့သည်။ မွန်၊ မြန်မာ ၊ ရှမ်း လူမျိုးများအား ‌‌‌‌နေရပ်စွန့်ခွာ‌‌စေပြီး လူမျိုး‌‌ ရောထွေးခြင်းများလည်းရှိခဲ့သည်။ 

အထက်ပါအချက်လက်များကြောင့် ‌‌‌နယ်ပယ်ပေါင်းစုံ မှ ရဟန်းရှင်၊ပြည်သူများသည် နန္ဒဘုရင် အပေါ် မုန်းတီးမှုများ ကိန်း‌အောင်းလာ‌ခဲ့လေသည်။ ‌နောင်တွင်  ဘုန်းတန်ခိုးကျဆင်းလာကာ နန္ဒဘုရင်၏ ဘုန်းမီး‌နေလကို အပြီးတိုင် ငြိမ်းစေသော အခြေခံအချက်အလက်များဖြစ်လာခဲ့လေတေ့ာသည်။

==နန္ဒဘုရင်သားသမီး==

* တောင်ငူရောက် မင်းတရား မိဖုရားခေါင်ကြီးကား မိဖုရားခေါင်ကြီး မနော်ဟရီ တပင်ရွှေထီးကတော်ခင်ဘုန်းစိုး ဓမ္မဒေဝီသမီး 
*
* သမီးတော် မင်းအကြီး အမည်နှင့် ရတနာကန္ဓာ မြောက်သားတော်ကား ဒုတိယတောင်ငူမင်းရဲသီဟသူမင်းတရားကြီးညီတော် ကော်လိယ မင်းရဲကျော်ထင်။  
*
* ညီမတော် မင်းအထွေး အမည်နှင့် ကျမ်ဆုခြာ အိမ်ထောင်မကျ။  
*
* မောင်တော် မင်းကြီးစွာ အိမ်ရှေ့မင်း ပေးတော်မူသည်  မြောက်သားတော်ကား အင်းဝဘုရင့် သဒိုမင်းစော သမီး နတ်ရှင်မယ်တော် နောက် မြောက်သားတော်ကား ဆင်ဖြူရှင်မင်းတရားကြီးသမီး ရာဇ ဓာတု ကလျာ အိမ်ရှေ့မင်း သေနတ်နဲ့ပစ်ခံရတယ် စိန်ပြောင်း အားဖြင့် ယိုးဒယားမှာ သေဆုံးသွားတယ် ၃၄ နှစ်တွင်လွန်။  
*
* နှမတော် ခင်မနောင်း မင်းရာဇာကြီးရခိုင်သို့ ဆင်ဖြူနှင့်အတု တောင်ငူဘုရင့်က ပေးလေသည် သန်းဆောင်မိဖုရား ရခိုင်ဘုရင့်မင်းရာဇာကြီးတွင် ဖြစ်လာသည်။  
*
* နှမတော် ခင်မင်းပု ၁၉ နှစ်တွင် လွန်သည်   
*
* မောင်တော် မင်းရဲကျော်စွားစုန့် အင်းဝမင်းတရားကြီး နောက် မင်းကြီးစွာ သေဆုံးသွားတယ် သူ့ အိမ်ရှေ့မင်း ဖြစ်လာသည် နောက် မြောက်သားတော်ကား ဒုတိယတောင်ငူမင်းရဲသီဟသူသမီး တောင်ငူမိဖုရား ခင်ရွှေနန်း၊ လုပ်ကြံလေသည် ၃၂ နှစ်တွင်လွန်။  
*
* ညီတော်အငယ် မင်းကြီးနောင် ပြည်သဒိုဓမ္မရာဇာ ဖြစ်လာသည် ၂၆ နှစ်တွင်လွန်။    သားတော် သုံ သမီးတော် လေး ပေါင်း ခုနှစ် ပါးတည်။။    
* ဒုတိယတောင်ငူမင်းခေါင်ဇေယနန္ဒာသမီး မြောက်နန်းတော်မိဖုရား သီရိရာဇာဒေဝီ ခေါ် အမည် မင်းဘုန်းထွဋ် နန်းထင်ရာတွင်   
*
* သမီးတော် မင်းရွှေတုံ အမည်နှင့် ခင်မရွှေထုံ တပါးသာတည်း၊ မြောက်သားတော်ကား ဒုတိယ တောင်ငူမင်းရဲသိဟသူ သားတော် ကောလိယ မင်းရဲကျော်ထင်။။  
* အိမ်နိမ့်မင်းသမီး ဘုရင့်နောင်သမီး သူ့နှမ မဏီသာလာတွင်   
*
* သမီးတော် ရတနာကုမ္မာရီ တပါးသာတည်း၊ သုဝဏ္ဏဘူမိ မှာ ပိသာလောက်မိဖုရား၊ သုမ သုံချိပ်ရှစ် နှစ်တွင် လွန်။။   
* ပုသိမ်မင်းသမီး ခင်မျိုးမြတ်ဘုန်း ပုသိမ်မင်းတရားကြီးနရသိင်္ခသူကတော်သမီး မွှေးလှမဏီ အနော်ရထာမင်းဆက်မင်းသမီးတွင်  
*
* သမီးတော် မင်္ဂလာဝံသာ အနော်ဝုရုဋ္ဌ အမည်နှင့်၊ ခမည်းတော်တွင်မြင်သည့် မြောက်သားတော်ကား ပုသိမ်စားနရသိင်္ခသူသားတော် မင်းရဲဘရက်ရှီ တပေါင်းကိုစားသည်။  
*
* မောင်တော် သီရိစွာကျော်ထင်၊ ခမည်းတော်တွင်မြင်သည့် တကောင်းကိုစား၊ မြောက်သားတော်ကား ခမည်းတော်သမီး ခင်ထွေးလှ။   သားတော် တစ် သမီးတော် တစ် ပေါင်း နှစ် ပါး လည်း    လုံးယူထားသည် ရခိုင်သို့။။   
* စန္ဒားစော်ဘွားသိုကိုဘွားကတော်သမီး မဟဒေဝီ လိူင့်ဆိူ့တိုင်တွင် မင်းစန္ဒား ခ အမည် နှင်းဆင်လူ နန်းထင်ယာတွင်   
*
* သားတော် မင်းရဲမလှကျော် တပါးသာတည်း၊ အနောက်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် မြိက်ကိုစား ပေးတော်မူသည်။။  
* ထိုင်တိုင်ခွန်းပြည့်မှာ လသာစော်ဘွား ချင်လော်ဘွားသမီး ကဝ်လံသာတွင်  
*
* သမီးတော် လုဒ္ဓသုတ္တာ တပါးသာတည်း၊ ခမည်းတော်မင်းတရားတွင် မိန်ကပ္ပုရိတောင်တွင် ရွှေဖြူနန်းတော်ပေးသည်။။  
* ဇင်းမယ်မှာ နန်း‌စော်ဘွား ဗညားနော်ခမ်းသမီး ဟွမ်ရုန်တွင်   
*
* သားတော် မင်းရဲရန်နောင်၊ အနောက်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် သံတားဦး မြို့ ကိုစား ပေးတော်မူသည်။  
*
* သားတော် မင်းသား ထင်သီကျော်စံ၊ အနောက်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် မြင်စိုင်းမင်းသား၊ မြောက်သားတော်ကား  သန်လျင်းရောက်မင်း သမီးတော် ခင်မြတ်သက်။   မင်းသား ပေါင်း နှစ် ပါး တည်။။    
* လင်းဇင်းမှာ မိုးဟုန့်‌စော်ဘွားထဝ်ဦဖန်တောင်သမီး နှင်းယောဒ်ကျိုင်းဖန့်တွင်  
*
* သားတော် နေမျိုးဒတ္ထ တပါးသာတည်း၊ ဟံသာဝတီ ပျက်လျှင် ရဟန်းပြု၍နေသည်၊ ရာဇာမဏိစူဠာ ဒါယကာတော် တင်မြင်သည့် မင်းရဲ‌ နော်ရထာခံသည် ဟင်္သာတမြို့ ကိုစား စည်၊ မြောက်သာတော်ကား ခမည်းတော် သမီးတော် ခင်တီဂုံ။။   
* ဝါရီရူးနန်းရိုး ဟံသာဝတီမင်းတရားကြီးသမိန်ထောရာမ သမီးငယ် ခင်မထွေဒါး အမည်နှင့် မေနှင်းသြက္လဲဝတီတွင်   
*
* သားတော် မင်းသား ဧကသူ တပါးသာတည်း၊ အနော်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် ကျိုက်ထုံမြို့ ကို စား ပေးတော်မူသည်။။  
* အိမ်နမ့် သမီးတော် သူ့နှမ ဘုရင့်နောင်ကတော်သမီး သီရိသုခန့်သာ ဇင်ရုံးစော်ဘွား စဝ်အုန့်မိုးသမီး ရတနာညွန့်သစ်တွင်   
*
* သမီးတော် ရတနာညွန့်ပေါင်းပုဉ်ညပ် တပါးသာတည်း၊   ငါးဆူဒါယကာ စိတ်ဆိုး ဝရမြတ်ဘော် အမည်ပြောင်းလဲ  နောက် သောင်ကျဉ်စော်ဘွား‌ဟောင် မိဖုရား ဖြစ်။။    
* တိုင်ခုံမင်းသမီး ကျိုင်းတုံစော်ဘွားစဝ်ကဝ်ဘုန္နမ်သမီး နှင်းဣန်ခမ်းဒိုင်းတွင်   
*
* သားတော် ရှင်စည်သူ အမည်နှင့် စည်သူကျော်ထင် တပါးသာတည်း၊ အနော်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် မင်းရဲသင်္ခယာခံ၍ တောင်ငူကို ဝန် ပြုသည်၊ နှင့်စုံဖက်၍ ဖိလစ်ဒီဘရစ်တို ဒီနိကိုတေ သမီးတော် ထြွဲနတ္တလဖနုဝတီ၊ မဟရာဇာမဏိစူဠာ ဒါယကာတော်တွင်မြင်သည့် သီရိဓမ္မ‌သောကခံ၍၊ မြောက်သားတော်ကား မဟမြတ်မုနီ ဒါယကာတော် သမီးတော် မင်းခင်ပု။။   
* ကျထတ်ရွာတွင်ငျဲတ္တသုရအစ်မ ခင်ငယ်စုံဗုံးတွင်   
*
* သားတော် မင်းရဲသီဟ တပါးသာတည်း၊ ရာဇာမဏိစူဠာ  ဒါယကာတော်တွင်မြင်သည့် ပြည်မြို့ကိုဝန်ပြုသည်၊ မြောက်သားတော်ကား မဟမြတ်မုနီ ဒါယကာတော်သမီး မင်းခင်လတ်။။  
* ထိုင်တိုင်ခွန်းမှာ မိုးသီစော်ဘွားထဝ်လဝ်ယင်းသမီးတော် ချမ်ပီရက်ယမ်တွင်  
*
* သားတော် မင်းရဲအောင်နိုင် တပါးသာတည်း၊ အနော်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် သောင်းလင်းမြို့ ကို စား ပေး‌တော်မူသည်၊ မြောက်သားတော်ကား မဟမြတ်မုနီ ဒါယကာတော် သမီးတော် ခင်မင်းလှ။။   
* အိမ်နိမ့် မွန်ရှမ်း ပြည့်မှာမင်းသမီး ပနတ္တာသလသမီး‌တော် ကျ‌နေ့ဘွားချောင်ချိုမ်တွင်   
*
* သားတော် မင်းရွှေလုံ တပါးသာတည်း၊ ‌မဟမြတ်မုနီ ဒါယကာတော်တွင်မြင်သည့် ကောင်းမူတော် သုံ နှစ် ရဟန်းပြု၍နေသည်၊ ‌နောက် ဇင်းခေါ် ဇင်းလုမ်း ‌‌မြောက်လင်းဇင်းမှာတွင် နေထိုင်၊ ရာဇာမဏိစူဠာတွင် မြ‌‌န်အောင်ကိုဝန် ပေးတော်မူသည်။။     
* ထိုင်တိုင်ခွန်းမြည့်မှာ မိုးဝမ်အိမ်ရှေ့ လယ်တောင်နှမ နှင်းအမ်ခေါင်တွင်  
*
* သားတော် မင်းကြီးလိုင်၊ နောက် မိုးဝမ်စော်ဘွားဖြစ် တို့သိုမင်း။  
*
* မောင်တော် မင်းကြီးရန်ငူ နောက် မိုးဝမ်စော်ဘွားဖြစ် တို့သိုမိုး။  သားတော် ပေါင်း နှစ် ပါး သည်။။    
* ရှမ်းစော်ဘွား ကတ်ကဝ်ပြည့် သိုကိုဘွားသမီး ဆိုင်းဂံဘွားတွင်  
*
* သားတော် ရွှေမြတ်စွာ တပါးသာတည်း၊ သူနဲ့ သူ့အမေး ကတ်ကျိုပို့တယ်၊ နောက် အနောက်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် ကတ်ကဝ်စော်ဘွားသိုခါပ်းဘွားဖြစ်။။    
* မုတ္တမမင်းသမီး မင်းရဲနန္ဒမိတ်အစ်မ ရွှေနန်းချိုမြိန်တွင်  
*
* သားတော် မင်းကြီးခမည်းတော် တပါးသာသည်း၊ ခမည်းတော်မင်းတရားကြီးတွင် မုတ္တမကိုစား၊ သူနဲ့ သူ့အမေ ဖမ်းပြီး ရခိုင်ကို ပို့တယ်။။    
* ဒါ့ခ်ကျိုမ် ကလူမ်စော်ဘွားမလ္လိကရာဇာသမီး မိုးမီး ဣစ်ဋ္ဌရိယာဖ နိရုဋ္ဌာတိ တရင့်၍ နန်းထင်ယာတွင်   
*
* သားတော် မင်းရဲရသာမန်း တပါးသာတည်း၊ ခမည်း‌‌တော်မင်းတရားကြီးတွင် တောင်လင်းဇင်းတွင် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးသည်၊ မဟရာဇာမဏိစူဠာ ဒါယကာတော်တွင် မြင်သည့် မြောက်သားတော်ကား ဥပရာဇာစကုမင်းရဲကျော်စွာသမီး နဝရာသီ နှင့် ခင်မခစား ပေးတော်မူသည်။။  
* လင်းဇင်းသူ ဗြသေည်လုံသမီး သီရိလုသာတွင်  
*
* သားတော် မင်းသားငြိမ်းမောင် တပါးသာတည်း၊ ခမည်းတော်တွင်မြင်သည့် ငားစဉ့်ကူးကိုစား၊ အနော်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် မြောက်သားတော်ကား ပြည့်မင်းသား လွန်လျှင် ရှင်နေမျိုး သမီးတော် ရွှေမြတ်လှ။။   
* လင်းဇင်းဇယဇေဋ္ဌာဓိရာဇ်နှင့်ဒိုင်လာဘုရင့်မက်တွင်းတောင်းသမီးဟိုမက်ဗ္ယုမြင့် သမီးတော် နှင်းအုံခမ်းလုံ   
*
* သားတော် မင်းရဲကျော်အရှေ့ တပါးသာတည်း၊ အနော်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် ဆီရီယမ်မြို့ ကို စား ပေးတော်မူသည်၊ နှင့်စုံဖက်၍ ဂိုဝါအိုက်ရီဇ်ဒီဆယ်ဒ မြေး ဖိလစ်ဒီဘရစ်တို ဒီနိကိုတေချွေးမ စည်မွန်မုဆိုးမဇနီးဟောင်း ဒေါ်ညာလီဇာဒီဆယ်ဒည နှင့်စုံဖက် ခင်ကြီး၊ နှစ် သမီး ခင်လတ် နှင့် ခင်စော။။   
* ဇင်းမယ်ဘုရင့်ဗြစဲစစ်သမီး ခင်မီ ခေါ် အမည် နှင်းဆောမ်ဖော်တွင်  
*
* သမီးတော် ခင်ရွှေနန်း တပါးသာတည်း၊ မဟမြတ်မုနီ ဒါယကာတော် သိန္နီစော်ဘွား ခံးခိုင်နွဲ့ စုံဖက်ပေးသည်။။   
* ဒိုင်လာလယ်မင်းဆက်ဘုရင့်တွင် လယ်အာလ်တောင်သမီး ဘီတရီငေါက်ဆူတွင်    
*
* သားတော် မင်းရဲကျော်ပ္တက်၊ အနော်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် ဗီးချိုလ္လာရှ် မင်းသား ကိုစား ရ။  
*
* နှမတော် ဆလုတာဝတီ၊ သူမသည် သူ့အမေနှင့်အတူ ဒိုင်လာသို့ ပြန်လာသည်။   သားတော် တစ် သမီးတော် တစ် ပေါင်း နှစ် ပါး လည်း။။    
* ထိုင်တိုင်ခွန်းပြည့်မှာ ဥပ္ပလဒေဝီ ကျိုင်းမားစော်ဘွားစဝ်ခံးပြန်ဘွားမြေး နှင်းခေးလံတွင်   
*
* သမီးတော် ဣင်္စ‌နေ တပါးသာတည်း၊ ခမည်းတော်တွင်မြင်သည့် အတုလ စန္ဒဒေဝီခံ၊ မဟမြတ်မုနီ ဒါယကာတော် တွင်မြင်သည့် မြောက်သားတော်ကား သူမအမေရဲ့ညီလေး သူရဲကောင်း အရှေ့။။  
* ဇင်းမယ်ပြည့်မှာ ဖာလူးဆိုင်းစလုံဣန္ထမိတ္တိုင်ရီသမီး ဦမာလာတွင်   
*
* သားတော် ဥပ္ပါပိရ တပါးသာတည်း၊ အနော်ဘက်လွန်တွင်မြင်သည့် နေမျိုးကျော်ထင်ခံ၍ မိုးစံကိုစားသည်၊ မြောက်သားတော်ကား သူ့မြေး ဘုရင့်နောင် မိဖုရားငယ် အမျိုးရုံတွင် မြေးမတော် ဆင်းစံဝတီ သူတို့မှာရှိသည် သားတော် ဦးစံညီ သမီးတော် မဏီဩဃ မင်းသမီး နောက် စုံဖက်၍ ဒေဝေသဋ္ဌ မြင်သည့် သားတော် ဦးကုလား။။   
* ပုဂံနန်းရိုး နရသီဟပတေ့မင်းမျိုးဆက် ၁၂ တစ်ချိပ်နှစ်  မျိုးဆက်ဖြစ်သော အိမ်နိမ့်မင်းသမီး ခင်‌‌ဗွဲလှတွင်   
*
* သမီးတော် ခင်ထွေးလှ တပါးသာတည်း၊ ခမည်းတော်မင်းတရားကြီးတွင် မြောက်သားတော်ကား ခမည်းတော်သားတပေါင်းမင်းသား၊ လုံးယူထားသည် ရခိုင်သို့။။   
* ဒိုင်လာမှာ မိုးခန့်မင်းသမီး မိုးခန့်‌စော်ဘွားထဝ်ခမ်းယုက်ယော်သမီး လိုးထိမိုးတွင်   
*
* သမီးတော် ခင်တီဂုံ တပါးသာတည်း၊ ရာဇာမဏိစူဠာ ဒါယကာတော် ဟင်္သာတမိဖုရား။။  
* ဇင်းမယ်မင်းသမီး လင်းဇင်းဘုရင့်ဗညားဖိုးဒိဆံရာ့ခ်ျသမီး  ခင်နန်းစူ ခေါ် အမည် နှင်းရွမ်းဗိုင်တွင်   
*
* သားတော် မင်းရဲနရသီဟ တပါးသာတည်း၊ ခမည်းတော်မင်းတရာကြီးတွင်မြင်သည့် မြောင်မြမင်းသား၊ ဟံသာဝတီ ကျဆုံးပြီးနောက် သူ နှင့် ညီတော်တို့နှင့်အတူ့ မင်းရဲအောင်နိုင် စ‌လေးမြို့သို့ တစ်ပါး စဉ့်ကူမြို့သို့ လွတ်မြောက်ခဲ့သည်၊ စကုမင်းရဲကျော်စွားတို့၌ သာဓကများရှိသည်၊ သူ့ရာထူးဟောင်းကို မြောင်းမြမြို့ကို ပေးစားတယ်၊ နောက် စုံဖက် ဝေသာလီလုံစော်ဘွား အို့ဖနယ့် သမီး သုလျဝတီ။။  
* ဇင်းရယ်စော်ဘွားဗညားလုံကဝ်မနိုးသမီး ဒွမ်းယော်ဆိုင်း တွင်  
*
* သမီးတော် ဆုပုဏ္ဍးဝတီ တပါးသာတည်း၊ သူမသူအမေလုံးယူထားသည် ရခိုင်သို့။။   မပေါ်သော်လည်း ရခိုင် ရာဇဝင် တွင် ပေါ်လာသည်၍  
* ဒဂုံမင်းသမီး၊ ဩက်ယာဖိခ်ျဟုန်း စက္ကီခံသမီး၊ ဒဝဒုန်းတွင်  
*
* သားတော် မောင်စောဖြူ တပါးသာတည်း၊ သူ့နှင့်သူ့အမေ ရခိုင်ပို့တယ်၊ သူ့သည် ပထမ မင်းတရားကြီး ဗုလ်မောင် မင်းဆက်တွင် ဖြစ်လာသည်၊ ရခိုင်ဘုရင်မင်းခမောင်း ပေးသည်၊ ရခိုင်ဘုရင်မင်းရာဇာကြီးသမီးတော် ရှင်ဒွေးနောင် စုံဖက်၍။။   
* အင်္ဒီယာ ရှမ်း စော်ဘွား ဘိန္နက‌အမွေဆက်ခံသူ လုခရင်းထြရာဇာသမီး သီရိဘူဝဏာတွင်   
*
* သားတော် မင်းရဲရမုနာ ခမည်းတော်ဘုရားတင်မြင်သည့် နန္ဒကျော်ထင်ခံ၍ ပင်လယ်မြို့ ကိုစား ပေးတော်မူသည်၊ နောက် ဟံသာဝတီကျော်ထင်နော်ရထာခံ၍အသုံးပြု တောင်ငူမင်းရဲသီဟသူ ပေးတော်မူသည်၊ ညောင်ရမ်းဘုရားကြီးတွင် မြင်သည့် ကော့တောင် အနော်မြို့ ကို စားရ၊ မြောက်သားတော်ကား တပင်‌ရွှေထီး မြေးမတော် ကျော်ထင်နော်ရထာသမီးတော် မြတ်ဘုန်းဝဲ တစ်ပါး။   
*
* နှမတော် ရတနာရွှေဂုံ သူမတွင် စိတ်ဓာတ်ကျနေပါသည်၍ သူ့အကိုကြီးက သူ့ကို ဂရုစိုက်တယ်၍။   သားတော် တစ်၊ သမီးတော် တစ်၊ ပေါင်း နှစ် ပါး လည်း။။

**

___မိဖုရားကြီးနှင့် မိဖုရားငယ်နှင့် ကိုယ်လုပ်တော်

ဘယ်ဟာသားသမီးမရှိသော___

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; တောင်နန်းတော် မိဖုရား ဒုတိယတောင်ငူမင်းခေါင်ဇေယျနန္ဒားသမီးတော် မင်းဖြူ 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; တောင်နန်းတော် မိဖုရား မင်းဖြူ အစ်မ အလယ်နန်းတော် မိဖုရား မင်းထွေး 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; အနောက်နန်းတော် မိဖုရား ဒုတိယပြည့်သတိုးဓမ္မရာဇာ နန္ဒားယော်ဓား သမီးတော် မင်းတရား မယ်တော် 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; သရက်စည်သူသမီး စောမင်းညစ်  

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ဘဝသံသရာသမီး ရှင်ထွေးကျိုင်သစ်

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ဗညားဒလသမီး ခင်နဲယွန်

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ဗညားကျန်တော်သမီး အတူမယ် ကျမ္ထမိတော်

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; သကြာမြတ်ဆက်ရာမပျံချီသမီး ခင်မအင်ပျို့

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ခင်မအင်ပျို့အစ်မ ခင်မစိန်မြင့် 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; တနင်္သာရီမင်းသမီး သမိန်ဝိရတ်သမီး ဘုန်းဝဲဍူပ်

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; လိုဗီယးပြည့်မှာ ရဒေဝမိဖုရား ရဒေဝစော်ဘွားဋိပ်ဘွပ်မဏီသမီးတော် မဏီဝိချိုရား 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; မိုးနဲစော်ဘွားသိုပြမ်းဘွားသမီး ငွန်ပင့်ဘွား   

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; မိုးမိတ်စော်ဘွားသိုကျု့ဘွားသမီး နှင်းကဝ်ဟံယူး 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; သိုဆိုင်းဘွားဗန်းမော်စော်ဘွားသမီး ဒိပ္ဗယဆံသီ  

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ခံဟမ်းဘွားညောင်ရွှေစော်ဘွားသမီး ဣန့်ခံးဘွား 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; စံကားစော်ဘွားသိုဟုမ်ဘွားသမီး နှင်းဘွားနော်ဆိုင်းပန်   

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; သိုကြပ်ဘွားကလေးစော်ဘွားသမီး ဝိမန္တယာ သူမရခိုင်ကို ပို့တယ်

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; သောင်သွပ်စော်ဘွားသိုခဲန်းဘွားသမီး နှင်းသေဉ်လုံ သူမရခိုင်ကို ပို့တယ် 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ပိတ်သံဘွားမိုးကိုင်စော်ဘွားသမီးငယ် ကဝ်မင်းမားမိုး 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; မိုးဆင်ဥပရာဇာဟော်ခံးနွဲ့သမီး ဋကဝ်လုမ်ဘွား 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ကျိုင်းတုံစော်ဘွားစဝ်ကဝ်ဘုန္နမ်သမီး ကဝ်မင်းဖောင်းမိုး

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ကျိုင်းတုံစော်ဘွားစဝ်ကဝ်ဘုန္နမ်နောက်သမီးတစ်ဦးမှာ ကျမ်ထြာဖ   

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; မိုးဗြဲစော်ဘွားစဝ်မိုးကျိုင်သမီး ကဝ်ခံးခယိုင့် 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; အုန်ပေါင်းလေးမင်းသမီး အုန်ပေါင်းလေးစော်ဘွားသိုဟိုင်ဘွားသမီး ထိူးကဝ်ခိုင်ဘွား 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; မိုးပတ်စော်ဘွားသိုဆိူ့းဘွားသမီး ဒါဝ့်ကဝ်ခွဲဘွား။

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ကျိုင်းရုံးစော်ဘွားစဝ်ဣန့်မိုးသမီး စဝ်မန်ဣန်း

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; လင်းဇင်းဘုရင့်ဆိုင်းဆုလင်းလူးဆိုင်ယသမီး အံဖ‌ကေတ် သူမရခိုင်ကို ပို့တယ်

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ဒုတိယလင်းဇင်းမင်းသမီး ဗညားဖိုးဓိစလ္လာရှ်လင်းဇင်းဘုရင့် သမီး ထဲ့ခံးလောက် 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; လင်းဇင်းဆိကောင်းမှာ ပန်းခံးသမီး နှင်းခံးအွယင်း နန္ဒဘုရင်က သူမအရမ်းချစ်တယ်

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ထဝ်ဟံမိုး ဘော်လိခမ်စိုင် ပါ့ခ်စန် ပါ့ခ်စိန်း မှာ သမီး နှင်းခံးဟုံ့

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; လင်းဇင်းမှာ နှင်းထပ်ခံးလုံ

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ထဝ်ကံကျိုင်ယကျိုင်းသေဉ်စော်ဘွားသမီး ထိပ်ခံးမိုင် 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; မိုးဖန်းစော်ဘွားစဝ်လှာဣန္ထြသမီး အုံ့ဒါဝ့်ရင့် 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; လကွန်စားဗညားဝိရိယန်သမီး ဂာားသံဖြူ 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ကသည်းစော်ဘွားမန်းယန်ဂိမ်းဘွားသမီး ကွီးလိမ်းဘွား သူမရခိုင်ကို ပို့တယ် 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; သိင်္ဂိုမင်းသမီး တိုင်ခီရီဗန်ဒာရာသိင်္ဂိုဘုရင့်သမီးတော် ဝိရူပ်ပုဏ်ဝနာ သူမရခိုင်ကို ပို့တယ် 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ထိုင်တိုင်ခွန်းပြည့်မှာ မိုးရမ်စော်ဘွားခွန်ဖံခံးသမီး အင်းဖလုံမိုး

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ထိုင်တိုင်ခွန်းပြည့်မှာ မိုးလားစော်ဘွားစဝ်ဖာဆိုးဘွားနှမ ကျင်္တပါတီ မွေးရာပါ အမည် ဒေဝီပန်းနွဲ့ 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ထိုင်တိုင်ခွန်းပြည့်မှာ မိုးလားစော်ဘွားစဝ်ဖာ‌ဆောင်ဘွားသမီး ကဝ်ဣန္ထာ 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ထိုင်တိုင်ခွန်းပြည့်မှာ မိုးခံစလုံထဝ်မိုးယန်းသမီး ဣန်ဆိုင်းခိုး

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ထိုင်တိုင်ခွန်းပြည့်မှာ မိုးဟွမ်းစော်ဘွားစဝ်ဖန်းကျုမ်ဘွားသမီး ယေကျမ်ဖန်း

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ဒိုင်လာပြည်နယ် မိုးမွှေးစော်ဘွားစဝ်မန်မိုး သုံ သမီးတော် ခမ်းကျိုန်ဘွား၊ မန်ကဝ်၊ မန်ခမ်း

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; အိုင်လုံပြည့်နယ် မိုးယွန်းစော်ဘွားကွိုချင်ချိုင့်သမီး ခြယစည် 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; မိုးယွင်စော်ဘွားစဝ်ကျိုင်းမုန်သမီး ချိုချိုမ်ဘွား

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ကျိုင်းသူ့နောင်စပ်စော်ဘွား သိုဟေတ်ပို့းမိုးငမ်း သမီး စည်လိုဖုမ် နှင့် စဉ်ရုနိုး

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; တာမ္မလိတ္တတိုင်းမင်းသမီး ဂာမန်နရာယံသမီး ကေဇ်မာရာဇ်  

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; မဂိုအင်ပါယာမင်းဆက်သို့ တရုဝရာဇာသမီးနှစ်ယောက် ထိဝပါလီ နှင့် ကေဆံမာလာ

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; အာရူနာချယ်ထဝီပ်စော်ဘွားခမ်းခိုင်ဘွားသမီးသမီး ပန်းကောင်းဟိုင်‌ဘွား 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ဟိမဝန္တာတောင်ပေါ်ရှိ ဆိုလူခိုန်ဘူမှ အမျိုးသမီး ဘီဟာနာ့သင်ဆဘန်ထိတား

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ပုဏ္ဏား ဖီစမပိသာမဟသမီး ပထ္ထမနဟစ်စွာမိ

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; မိုးလော်မင်းသမီး ခွန်မိုးချိုင်မိုးလော်စားသမီး ဖန်းထဝိလှိုင်

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; မိုးလော်ထံမှ ဖန်းထဝိလှိုင်များ ဖန်းခံး  

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; လိုမ်ဆက်စားဗညားအဆင်းလူထိုင်သမီး ဖက်ခမ်းဆင်းမိုး 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ချောင်းဒွမ်သူ ချိုနှင်မိုး

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ယိုးဒယားဘုရင့်မဟဓ္မမရာဇာသမီး ဘုရင့်ဟောင်းတွင် မိဖုရားသားသမီးမရှိ အန္ဒြာဒေဝီ 

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ယိုးဒယားမင်းသမီး ယိုးဒယားဘုရင့်ဖမဟင်ဒရာဒိရာ့ခ်ျသမီး ဖဖိကျစ်ကျင်းဒား၊ ဘုရင့်ဟောင်း မုဆိုးမ ကလေး မမွေးဘူး 

တောင်ငူရောက်မင်း အမည် နန္ဒဘုရင် တွင်မြင်သည့် သားတော် ၂၅ နှစ်ချိပ်ငါး သမိးတော် ၁၆ တစ်ချိပ်ချောက်

၊ ပေါင်း လေးချိပ်တစ် ၄၁ ပါးသည်။

&lt;ref&gt;မဟာ ရာဇဝင်တော်ကြီး၊ ဗားဂရား ဗိမာန်တော် မော်ကွန်းတိုက်၊ ငါးဆူဒါယကာမင်း အာမဘွန် ရာဇဝင်၊ တောင်ငူရာဇဝင်&lt;/ref&gt;
&lt;references responsive=&quot;1&quot;&gt;&lt;/references&gt;
*
&lt;ref&gt;မဟာ ရာဇဝင်တော်ကြီး၊ ဘားဂရာ ဗိမာန်တော် မော်ကွန်းတိုက်၊ ငါးဆူဒါယကာမင်း အာမဘွန် ရာဇဝင်၊ တောင်ငူရာဇဝင်&lt;/ref&gt;

==ကိုးကား==
{{reflist}}


[[Category:တောင်ငူ-ဟံသာဝတီခေတ်]]
[[Category:မြန်မာ ဘုရင်များ]]</text>
      <sha1>emsaf7oxtx3hf7xrxwdhq38t02ppgvw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ဝင်းဝင်းမြင့် (နန်းတော်ရှေ့)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>5970</id>
    <revision>
      <id>879042</id>
      <parentid>292578</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T08:28:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>103.203.135.173</ip>
      </contributor>
      <origin>879042</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1141" sha1="obgf17u165ugtugp2f9hvym8y12t1s3" xml:space="preserve">စာရေးဆရာမ ဖြစ်သည်။ အမည်ရင်းမှာလည်း ဝင်းဝင်းမြင့် ဖြစ်သည်။ နေရပ်ဖြစ်သော [[မန္တလေး]] နန်းရှေ့ကို အစွဲပြု၍ ဝင်းဝင်းမြင့် (နန်းတော်ရှေ့) ဟူသော ကလောင်အမည်ကို ယူခဲ့သည်။ အထက်တန်းပြ ဆရာမအဖြစ် မန္တလေး အ.ထ.က (၁၈) ၊ အ.ထ.က (၁၇) တို့တွင် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် အငြိမ်းစားယူခဲ့ပြီး မန္တလေး၊ နန်းရှေ့တွင် နေထိုင်လျက် စာရေးသားလျက် ရှိသည်။ CAE တွင် ယခုစာသင်နေသည်။

[[Category:မြန်မာ စာရေးဆရာများ]]
[[Category:မြန်မာ အမျိုးသမီး စာရေးဆရာများ]]
{{Myanmar-bio-stub}}</text>
      <sha1>obgf17u165ugtugp2f9hvym8y12t1s3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>မျိုးဆက်သစ်လူငယ်များ အစည်းအရုံး</title>
    <ns>0</ns>
    <id>7869</id>
    <revision>
      <id>878992</id>
      <parentid>704697</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T14:10:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>43.252.80.111</ip>
      </contributor>
      <origin>878992</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4130" sha1="i9ftf58lf8glh8b5zk32z2hlnnsa81s" xml:space="preserve">{{Infobox အဖွဲ့အစည်း
|name           = မျိုးဆက်သစ်လူငယ်များ အစည်းအရုံး&lt;br/&gt;Generation Wave
|fgcolor        = 
|image          =
|image_border   = 
|size           = 
|alt            = 
|caption        = မျိုးဆက်သစ်လူငယ်များ အစည်းအရုံး၏ အမှတ်တံဆိပ်
|map            = 
|msize          = 
|malt           = 
|mcaption       = 
|map2           =
|abbreviation   = 
|motto          = 
|predecessor    =
|successor      =
|formation      =
|extinction     = 
|type           = 
|status         = 
|purpose        = 
|headquarters   = [[ရန်ကုန်]], [[မြန်မာ]]
|coords         = &lt;!-- {{Coord|LAT|LONG|type:landmark|display=inline,title}} --&gt;
|region_served  = {{မြန်မာ}}
|membership     = 
|language       = မြန်မာ
|general        =
|leader_title   = 
|leader_name    = 
|leader_title2  = 
|leader_name2   =
|leader_title3  =
|leader_name3   =
|leader_title4  =
|leader_name4   = 
|key_people     =
|main_organ     = 
|parent_organization = 
|affiliations   = 
|budget         = 
|num_staff      = 
|num_volunteers = 
|website        = &lt;!-- {{URL|example.com}} --&gt;
|remarks        = 
|former name    =
}}
{{မြန်မာ့ ဒီမိုကရေစီအရေး လှုပ်ရှားမှုများ}}
GW သည် ၂၀၀၇ ခုနှစ် ရွှေဝါရောင်တော်လှန်ရေးနှင့်အတူ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပြီး လူငယ်များနှင့် ဖွဲ့စည်းထားသည့် အဖွဲ့ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အတိုက်အခံလှုပ်ရှားမှုကို အရေးယူနိုင်သော ဥပဒေများ ပြဋ္ဌာန်းထားရာ အဖွဲ့အစည်းဖွဲ့လျှင် အစိုးရထံ မှတ်ပုံတင်ခွင့်ပြုချက်တောင်းယူရသည်။ သို့သော် အာဏာပိုင်များကိုယ်တိုင်ဦးစီးလုပ်ဆောင်သော အဖွဲ့အစည်းများကလွဲလျှင် ပုဂ္ဂလိကနှင့် လူထုအခြေခံအဖွဲ့အစည်း ဖွဲ့စည်းခွင့်ကို ပိတ်ပင်တားမြစ်ထားသည်။

စစ်အစိုးရဆန်ဆန့်ကျင်သည့် တေးသီချင်းများ GW က သီဆိုဖြန့်ဝေခဲ့ရာတွင် လျှို့ဝှက်အဖွဲ့အမည် Freedomfighter နှင့် တွဲဖက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည့် ''နိုးထကြလော့ အိုမြန်မာ&quot;၊ မေလက ဆန္ဒခံယူပွဲအား ကန့်ကွက်ဆန္ဒမဲ ပေးရန် မြန်မာလူထုအား လှုံ့ဆော်သည့် ''NO NO NO'' သီချင်းတို့ ပါဝင်သည်။ ကိုဇေယျာသော်သည် မျိုးဆက်သစ်လူငယ်များ အစည်းအရုံး (Generation Wave - GW) မှ အဖွဲ့ဝင်တဦးဟုဖြစ်သည်ဟု အဖွဲ့က ကြေညာထားသည်။GW အဖွဲ့ဝင် အနည်းဆုံး ၁၀ ဦးထက်မနည်း ဖမ်းဆီးခံထားရသည်။


{{မြန်မာ့ ဒီမိုကရေစီအရေး လှုပ်ရှားမှုများ}}
{{မြန်မာနိုင်ငံ}}

[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံအခြေစိုက် အဖွဲ့အစည်းများ]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံရှိ နိုင်ငံရေးပါတီများ]]</text>
      <sha1>i9ftf58lf8glh8b5zk32z2hlnnsa81s</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>878999</id>
      <parentid>878992</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T14:43:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>[[Special:Contributions/43.252.80.111|43.252.80.111]] ([[User talk:43.252.80.111|ဆွေးနွေး]]) ၏ တည်းဖြတ်မူ [[Special:Diff/878992|878992]] ကို ပြန်လည်ပယ်ဖျက်လိုက်သည်</comment>
      <origin>878999</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4012" sha1="kgi58ftmgsujgc3gcc4480y5cs5lqte" xml:space="preserve">{{Infobox အဖွဲ့အစည်း
|name           = မျိုးဆက်သစ်လူငယ်များ အစည်းအရုံး&lt;br/&gt;Generation Wave
|fgcolor        = 
|image          =
|image_border   = 
|size           = 
|alt            = 
|caption        = မျိုးဆက်သစ်လူငယ်များ အစည်းအရုံး၏ အမှတ်တံဆိပ်
|map            = 
|msize          = 
|malt           = 
|mcaption       = 
|map2           =
|abbreviation   = 
|motto          = 
|predecessor    =
|successor      =
|formation      =
|extinction     = 
|type           = 
|status         = 
|purpose        = 
|headquarters   = [[ရန်ကုန်]], [[မြန်မာ]]
|coords         = &lt;!-- {{Coord|LAT|LONG|type:landmark|display=inline,title}} --&gt;
|region_served  = {{မြန်မာ}}
|membership     = 
|language       = မြန်မာ
|general        =
|leader_title   = 
|leader_name    = 
|leader_title2  = 
|leader_name2   =
|leader_title3  =
|leader_name3   =
|leader_title4  =
|leader_name4   = 
|key_people     =
|main_organ     = 
|parent_organization = 
|affiliations   = 
|budget         = 
|num_staff      = 
|num_volunteers = 
|website        = &lt;!-- {{URL|example.com}} --&gt;
|remarks        = 
|former name    =
}}
GW သည် ၂၀၀၇ ခုနှစ် ရွှေဝါရောင်တော်လှန်ရေးနှင့်အတူ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပြီး လူငယ်များနှင့် ဖွဲ့စည်းထားသည့် အဖွဲ့ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အတိုက်အခံလှုပ်ရှားမှုကို အရေးယူနိုင်သော ဥပဒေများ ပြဋ္ဌာန်းထားရာ အဖွဲ့အစည်းဖွဲ့လျှင် အစိုးရထံ မှတ်ပုံတင်ခွင့်ပြုချက်တောင်းယူရသည်။ သို့သော် အာဏာပိုင်များကိုယ်တိုင်ဦးစီးလုပ်ဆောင်သော အဖွဲ့အစည်းများကလွဲလျှင် ပုဂ္ဂလိကနှင့် လူထုအခြေခံအဖွဲ့အစည်း ဖွဲ့စည်းခွင့်ကို ပိတ်ပင်တားမြစ်ထားသည်။

စစ်အစိုးရဆန်ဆန့်ကျင်သည့် တေးသီချင်းများ GW က သီဆိုဖြန့်ဝေခဲ့ရာတွင် လျှို့ဝှက်အဖွဲ့အမည် Freedomfighter နှင့် တွဲဖက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည့် ''နိုးထကြလော့ အိုမြန်မာ&quot;၊ မေလက ဆန္ဒခံယူပွဲအား ကန့်ကွက်ဆန္ဒမဲ ပေးရန် မြန်မာလူထုအား လှုံ့ဆော်သည့် ''NO NO NO'' သီချင်းတို့ ပါဝင်သည်။ ကိုဇေယျာသော်သည် မျိုးဆက်သစ်လူငယ်များ အစည်းအရုံး (Generation Wave - GW) မှ အဖွဲ့ဝင်တဦးဟုဖြစ်သည်ဟု အဖွဲ့က ကြေညာထားသည်။GW အဖွဲ့ဝင် အနည်းဆုံး ၁၀ ဦးထက်မနည်း ဖမ်းဆီးခံထားရသည်။


{{မြန်မာ့ ဒီမိုကရေစီအရေး လှုပ်ရှားမှုများ}}
{{မြန်မာနိုင်ငံ}}

[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံအခြေစိုက် အဖွဲ့အစည်းများ]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံရှိ နိုင်ငံရေးပါတီများ]]</text>
      <sha1>kgi58ftmgsujgc3gcc4480y5cs5lqte</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ဝီကီပီးဒီးယား:လက်ဖက်ရည်ဆိုင် (နည်းပညာ)</title>
    <ns>4</ns>
    <id>9992</id>
    <revision>
      <id>879021</id>
      <parentid>878336</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T23:19:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MediaWiki message delivery</username>
        <id>21591</id>
      </contributor>
      <comment>/* Tech News: 2025-26 */ အပိုင်းသစ်</comment>
      <origin>879021</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="136808" sha1="0ecv8ak6tpmobx4sxjh5q9n52w3gvu0" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;
{{လက်ဖက်ရည်ဆိုင် ခေါင်းစီး|နည်းပညာ|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်၏ '''နည်းပညာ''' အခန်းသည် '''ဝီကီပီးဒီးယား''' ''အကြောင်း'' နည်းပညာဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကို ဆွေးနွေးရန် ဖြစ်သည်။ ဝီကီဆော့ဖ်ဝဲလ်အမှားများ သတင်းပို့ရန်နှင့် အင်္ဂါရပ်အသစ်များ တောင်းဆိုရန်များကို [[mw:Phabricator|Phabricator]] တွင် ပြုလုပ်ပါ ( [[mw:How to report a bug|ဆော့ဖ်ဝဲလ်အမှားများ သတင်းပို့နည်း]] ကို ကြည့်ပါ)။
&lt;!-- All of the text for this top section is found at template:Villagepumppages --&gt;
မီဒီယာဝီကီ (MediaWiki) ဆိုင်ရာ အထွေထွေ မေးခွန်းများအတွက် [[mw:Project:Support desk|မီဒီယာဝီကီ အကူအညီ စားပွဲ]] သို့ သွားပါ။
|center=&lt;div id=&quot;villagepumpfaq&quot; style=&quot;padding-right: 30px; text-align: center; margin: 0 auto;&quot;&gt;{{FAQ|see also=[[Wikipedia:FAQ/Technical]]|style=margin: 0 auto; width: 85%;|collapsed=yes}}&lt;/div&gt;
|3=WP:VPT|4=WP:VP/T|5=WP:TECHPUMP|6=WP:PUMPTECH}}&lt;!--

--&gt;__NEWSECTIONLINK__&lt;!--

--&gt;
__TOC__
{{anchor|below_toc}}
{{clear}}&lt;!--

ကဏ္ဍကို စာမျက်နှာ အောက်ဆုံးသို့ ကျေးဇူးပြု၍ မရွှေ့ပါနှင့်။ စာမျက်နှာ မော်ကွန်းထိန်းသိမ်းရာတွင် ပါဝင်သွားနိုင်၍ ဖြစ်သည်။

--&gt;[[&lt;!-- OK --&gt;Category:ဝီကီပီးဒီးယား လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]


&lt;/noinclude&gt;&lt;!--

မေးခွန်းအသစ်များကို ကျေးဇူးပြု၍ စာမျက်နှာ အောက်ဆုံးတွင် ရေးသားပါ။ မေးခွန်းမေးမြန်းရန် အလွယ်ကူဆုံးနည်းလမ်းမှာ စာမျက်နှာအပေါ်ဖက်နားရှိ &quot;ဆွေးနွေးချက်အသစ်&quot; ကိုနှိပ်နိုင်ပါသည်။

--&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-03&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W03&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/03|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* The Single User Login system is being updated over the next few months. This is the system which allows users to fill out the login form on one Wikimedia site and get logged in on all others at the same time. It needs to be updated because of the ways that browsers are increasingly restricting cross-domain cookies. To accommodate these restrictions, login and account creation pages will move to a central domain, but it will still appear to the user as if they are on the originating wiki. The updated code will be enabled this week for users on test wikis. This change is planned to roll out to all users during February and March. See [[mw:Special:MyLanguage/MediaWiki Platform Team/SUL3#Deployment|the SUL3 project page]] for more details and a timeline.

'''Updates for editors'''
* On wikis with [[mw:Special:MyLanguage/Extension:PageAssessments|PageAssessments]] installed, you can now [[mw:Special:MyLanguage/Extension:PageAssessments#Search|filter search results]] to pages in a given WikiProject by using the &lt;code dir=ltr&gt;inproject:&lt;/code&gt; keyword. (These wikis: {{int:project-localized-name-arwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-enwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-enwikivoyage/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-frwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-huwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-newiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-trwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-zhwiki/en}}) [https://phabricator.wikimedia.org/T378868] 
* One new wiki has been created: a {{int:project-localized-name-group-wikipedia}} in [[d:Q34129|Tigre]] ([[w:tig:|&lt;code&gt;w:tig:&lt;/code&gt;]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T381377]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:35}} community-submitted {{PLURAL:35|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, there was a bug with updating a user's edit-count after making a rollback edit, which is now fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T382592]

'''Updates for technical contributors'''
* [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Wikimedia REST API users, such as bot operators and tool maintainers, may be affected by ongoing upgrades. Starting the week of January 13, we will begin rerouting [[phab:T374683|some page content endpoints]] from RESTbase to the newer MediaWiki REST API endpoints for all wiki projects. This change was previously available on testwiki and should not affect existing functionality, but active users of the impacted endpoints may raise issues directly to the [[phab:project/view/6931/|MediaWiki Interfaces Team]] in Phabricator if they arise.
* Toolforge tool maintainers can now share their feedback on Toolforge UI, an initiative to provide a web platform that allows creating and managing Toolforge tools through a graphic interface, in addition to existing command-line workflows. This project aims to streamline active maintainers’ tasks, as well as make registration and deployment processes more accessible for new tool creators. The initiative is still at a very early stage, and the Cloud Services team is in the process of collecting feedback from the Toolforge community to help shape the solution to their needs. [[wikitech:Wikimedia Cloud Services team/EnhancementProposals/Toolforge UI|Read more and share your thoughts about Toolforge UI]]. 
* [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] For tool and library developers who use the OAuth system: The identity endpoint used for [[mw:Special:MyLanguage/OAuth/For Developers#Identifying the user|OAuth 1]] and [[mw:Special:MyLanguage/OAuth/For Developers#Identifying the user 2|OAuth 2]] returned a JSON object with an integer in its &lt;code&gt;sub&lt;/code&gt; field, which was incorrect (the field must always be a string). This has been fixed; the fix will be deployed to Wikimedia wikis on the week of January 13. [https://phabricator.wikimedia.org/T382139]
* Many wikis currently use [[:mw:Parsoid/Parser Unification/Cite CSS|Cite CSS]] to render custom footnote markers in Parsoid output. Starting January 20 these rules will be disabled, but the developers ask you to ''not'' clean up your &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[MediaWiki:Common.css]]&lt;/bdi&gt; until February 20 to avoid issues during the migration. Your wikis might experience some small changes to footnote markers in Visual Editor and when using experimental Parsoid read mode, but if there are changes these are expected to bring the rendering in line with the legacy parser output. [https://phabricator.wikimedia.org/T370027]

'''Meetings and events'''
* The next meeting in the series of [[c:Special:MyLanguage/Commons:WMF support for Commons/Commons community calls|Wikimedia Foundation Community Conversations with the Wikimedia Commons community]] will take place on [[m:Special:MyLanguage/Event:Commons community discussion - 15 January 2025 08:00 UTC|January 15 at 8:00 UTC]] and [[m:Special:MyLanguage/Event:Commons community discussion - 15 January 2025 16:00 UTC|at 16:00 UTC]]. The topic of this call is defining the priorities in tool investment for Commons. Contributors from all wikis, especially users who are maintaining tools for Commons, are welcome to attend.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/03|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W03&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၀၁:၄၂၊ ၁၄ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28048614 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-04&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W04&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/04|Translations]] are available.

'''Updates for editors'''
* Administrators can mass-delete multiple pages created by a user or IP address using [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Nuke|Extension:Nuke]]. It previously only allowed deletion of pages created in the last 30 days. It can now delete pages from the last 90 days, provided it is targeting a specific user or IP address. [https://phabricator.wikimedia.org/T380846]
* On [[phab:P72148|wikis that use]] the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Patrolled edits|Patrolled edits]] feature, when the rollback feature is used to revert an unpatrolled page revision, that revision will now be marked as &quot;manually patrolled&quot; instead of &quot;autopatrolled&quot;, which is more accurate. Some editors that use [[mw:Special:MyLanguage/Help:New filters for edit review/Filtering|filters]] on Recent Changes may need to update their filter settings. [https://phabricator.wikimedia.org/T302140]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:31}} community-submitted {{PLURAL:31|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, the Visual Editor's &quot;Insert link&quot; feature did not always suggest existing pages properly when an editor started typing, which has now been [[phab:T383497|fixed]].

'''Updates for technical contributors'''
* The Structured Discussion extension (also known as Flow) is being progressively removed from the wikis. This extension is unmaintained and causes issues. It will be replaced by [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]], which is used on any regular talk page. [[mw:Special:MyLanguage/Structured Discussions/Deprecation#Deprecation timeline|The last group of wikis]] ({{int:project-localized-name-cawikiquote/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-fiwikimedia/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-gomwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-kabwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ptwikibooks/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-sewikimedia/en}}) will soon be contacted. If you have questions about this process, please ping [[m:User:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]] at your wiki. [https://phabricator.wikimedia.org/T380912]
* The latest quarterly [[mw:Technical_Community_Newsletter/2025/January|Technical Community Newsletter]] is now available. This edition includes: updates about services from the Data Platform Engineering teams, information about Codex from the Design System team, and more.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/04|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W04&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၀၁:၃၆၊ ၂၁ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28129769 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-05&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W05&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/05|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* Patrollers and admins - what information or context about edits or users could help you to make patroller or admin decisions more quickly or easily? The Wikimedia Foundation wants to hear from you to help guide its upcoming annual plan. Please consider sharing your thoughts on this and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Product &amp; Technology OKRs|13 other questions]] to shape the technical direction for next year.

'''Updates for editors'''
* iOS Wikipedia App users worldwide can now access a [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/iOS/Personalized Wikipedia Year in Review/How your data is used|personalized Year in Review]] feature, which provides insights based on their reading and editing history on Wikipedia. This project is part of a broader effort to help welcome new readers as they discover and interact with encyclopedic content.
* [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|class=skin-invert|Wishlist item]] Edit patrollers now have a new feature available that can highlight potentially problematic new pages. When a page is created with the same title as a page which was previously deleted, a tag ('Recreated') will now be added, which users can filter for in [[{{#special:RecentChanges}}]] and [[{{#special:NewPages}}]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T56145]
* Later this week, there will be a new warning for editors if they attempt to create a redirect that links to another redirect (a [[mw:Special:MyLanguage/Help:Redirects#Double redirects|double redirect]]). The feature will recommend that they link directly to the second redirect's target page. Thanks to the user SomeRandomDeveloper for this improvement. [https://phabricator.wikimedia.org/T326056]
* [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Wikimedia wikis allow [[w:en:WebAuthn|WebAuthn]]-based second factor checks (such as hardware tokens) during login, but the feature is [[m:Community Wishlist Survey 2023/Miscellaneous/Fix security key (WebAuthn) support|fragile]] and has very few users. The MediaWiki Platform team is temporarily disabling adding new WebAuthn keys, to avoid interfering with the rollout of [[mw:MediaWiki Platform Team/SUL3|SUL3]] (single user login version 3). Existing keys are unaffected. [https://phabricator.wikimedia.org/T378402]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:30}} community-submitted {{PLURAL:30|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''

* For developers that use the [[wikitech:Data Platform/Data Lake/Edits/MediaWiki history dumps|MediaWiki History dumps]]: The Data Platform Engineering team has added a couple of new fields to these dumps, to support the [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts|Temporary Accounts]] initiative. If you maintain software that reads those dumps, please review your code and the updated documentation, since the order of the fields in the row will change. There will also be one field rename: in the &lt;bdi lang=&quot;zxx&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;&lt;code&gt;mediawiki_user_history&lt;/code&gt;&lt;/bdi&gt; dump, the &lt;bdi lang=&quot;zxx&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;&lt;code&gt;anonymous&lt;/code&gt;&lt;/bdi&gt; field will be renamed to &lt;bdi lang=&quot;zxx&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;&lt;code&gt;is_anonymous&lt;/code&gt;&lt;/bdi&gt;. The changes will take effect with the next release of the dumps in February. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/LKMFDS62TXGDN6L56F4ABXYLN7CSCQDI/] 

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/05|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W05&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၂၂:၁၄၊ ၂၇ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28149374 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-06&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W06&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/06|Translations]] are available.

'''Updates for editors'''
* Editors who use the &quot;Special characters&quot; editing-toolbar menu can now see the 32 special characters you have used most recently, across editing sessions on that wiki. This change should help make it easier to find the characters you use most often. The feature is in both the 2010 wikitext editor and VisualEditor. [https://phabricator.wikimedia.org/T110722]
* Editors using the 2010 wikitext editor can now create sublists with correct indentation by selecting the line(s) you want to indent and then clicking the toolbar buttons.[https://phabricator.wikimedia.org/T380438] You can now also insert &lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;code&gt;&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt; tags using a new toolbar button.[https://phabricator.wikimedia.org/T383010] Thanks to user stjn for these improvements.
* Help is needed to ensure the [[mw:Special:MyLanguage/Citoid/Enabling Citoid on your wiki|citation generator]] works properly on each wiki.
** (1) Administrators should update the local versions of the page &lt;code dir=ltr&gt;MediaWiki:Citoid-template-type-map.json&lt;/code&gt; to include entries for &lt;code dir=ltr&gt;preprint&lt;/code&gt;, &lt;code dir=ltr&gt;standard&lt;/code&gt;, and &lt;code dir=ltr&gt;dataset&lt;/code&gt;; Here are example diffs to replicate [https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=MediaWiki%3ACitoid-template-type-map.json&amp;diff=1189164774&amp;oldid=1165783565 for 'preprint'] and [https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=MediaWiki%3ACitoid-template-type-map.json&amp;diff=1270832208&amp;oldid=1270828390 for 'standard' and 'dataset'].
** (2.1) If the citoid map in the citation template used for these types of references is missing, [[mediawikiwiki:Citoid/Enabling Citoid on your wiki#Step 2.a: Create a 'citoid' maps value for each citation template|one will need to be added]]. (2.2) If the citoid map does exist, the TemplateData will need to be updated to include new field names. Here are example updates [https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3ACitation%2Fdoc&amp;diff=1270829051&amp;oldid=1262470053 for 'preprint'] and [https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3ACitation%2Fdoc&amp;diff=1270831369&amp;oldid=1270829480 for 'standard' and 'dataset']. The new fields that may need to be supported are &lt;code dir=ltr&gt;archiveID&lt;/code&gt;, &lt;code dir=ltr&gt;identifier&lt;/code&gt;, &lt;code dir=ltr&gt;repository&lt;/code&gt;, &lt;code dir=ltr&gt;organization&lt;/code&gt;, &lt;code dir=ltr&gt;repositoryLocation&lt;/code&gt;, &lt;code dir=ltr&gt;committee&lt;/code&gt;, and &lt;code dir=ltr&gt;versionNumber&lt;/code&gt;. [https://phabricator.wikimedia.org/T383666]
* One new wiki has been created: a {{int:project-localized-name-group-wikipedia/en}} in [[d:Q15637215|Central Kanuri]] ([[w:knc:|&lt;code&gt;w:knc:&lt;/code&gt;]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T385181]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:27}} community-submitted {{PLURAL:27|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, the [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Help:Extension:Wikisource/Wikimedia OCR|OCR (optical character recognition) tool]] used for Wikisource now supports a new language, Church Slavonic. [https://phabricator.wikimedia.org/T384782]

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/06|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W06&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၀၀:၀၈၊ ၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28203495 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-07&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W07&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/07|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''

* The Product and Technology Advisory Council (PTAC) has published [[m:Special:MyLanguage/Product and Technology Advisory Council/February 2025 draft PTAC recommendation for feedback|a draft of their recommendations]] for the Wikimedia Foundation's Product and Technology department. They have recommended focusing on [[m:Special:MyLanguage/Product and Technology Advisory Council/February 2025 draft PTAC recommendation for feedback/Mobile experiences|mobile experiences]], particularly contributions. They request community [[m:Talk:Product and Technology Advisory Council/February 2025 draft PTAC recommendation for feedback|feedback at the talk page]] by 21 February.

'''Updates for editors'''
* The &quot;Special pages&quot; portlet link will be moved from the &quot;Toolbox&quot; into the &quot;Navigation&quot; section of the main menu's sidebar by default. This change is because the Toolbox is intended for tools relating to the current page, not tools relating to the site, so the link will be more logically and consistently located. To modify this behavior and update CSS styling, administrators can follow the instructions at [[phab:T385346|T385346]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T333211]
* As part of this year's work around improving the ways readers discover content on the wikis, the Web team will be running an experiment with a small number of readers that displays some suggestions for related or interesting articles within the search bar. Please check out [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Content Discovery Experiments#Experiment 1: Display article recommendations in more prominent locations, search|the project page]] for more information.
* [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Template editors who use TemplateStyles can now customize output for users with specific accessibility needs by using accessibility related media queries (&lt;code dir=ltr&gt;[https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/CSS/@media/prefers-reduced-motion prefers-reduced-motion]&lt;/code&gt;, &lt;code dir=ltr&gt;[https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/CSS/@media/prefers-reduced-transparency prefers-reduced-transparency]&lt;/code&gt;, &lt;code dir=ltr&gt;[https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/CSS/@media/prefers-contrast prefers-contrast]&lt;/code&gt;, and &lt;code dir=ltr&gt;[https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/CSS/@media/forced-colors forced-colors]&lt;/code&gt;). Thanks to user Bawolff for these improvements. [https://phabricator.wikimedia.org/T384175]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:22}} community-submitted {{PLURAL:22|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, the global blocks log will now be shown directly on the {{#special:CentralAuth}} page, similarly to global locks, to simplify the workflows for stewards. [https://phabricator.wikimedia.org/T377024]

'''Updates for technical contributors'''
* Wikidata [[d:Special:MyLanguage/Help:Default values for labels and aliases|now supports a special language as a &quot;default for all languages&quot;]] for labels and aliases. This is to avoid excessive duplication of the same information across many languages. If your Wikidata queries use labels, you may need to update them as some existing labels are getting removed. [https://phabricator.wikimedia.org/T312511]
* The function &lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;getDescription&lt;/code&gt; was invoked on every Wiki page read and accounts for ~2.5% of a page's total load time. The calculated value will now be cached, reducing load on Wikimedia servers. [https://phabricator.wikimedia.org/T383660]
* As part of the RESTBase deprecation [[mw:RESTBase/deprecation|effort]], the &lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;/page/related&lt;/code&gt; endpoint has been blocked as of February 6, 2025, and will be removed soon. This timeline was chosen to align with the deprecation schedules for older Android and iOS versions. The stable alternative is the &quot;&lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;morelike&lt;/code&gt;&quot; action API in MediaWiki, and [[gerrit:c/mediawiki/services/mobileapps/+/982154/13/pagelib/src/transform/FooterReadMore.js|a migration example]] is available. The MediaWiki Interfaces team [[phab:T376297|can be contacted]] for any questions. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/GFC2IJO7L4BWO3YTM7C5HF4MCCBE2RJ2/]

'''In depth'''

* The latest quarterly [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Language and Internationalization newsletter]] is available. It includes: Updates about the &quot;Contribute&quot; menu; details on some of the newest language editions of Wikipedia; details on new languages supported by the MediaWiki interface; updates on the Community-defined lists feature; and more. 
* The latest [[mw:Extension:Chart/Project/Updates#January 2025: Better visibility into charts and tabular data usage|Chart Project newsletter]] is available. It includes updates on the progress towards bringing better visibility into global charts usage and support for categorizing pages in the Data namespace on Commons.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/07|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W07&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၀၀:၁၁၊ ၁၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28231022 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-08&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W08&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/08|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* Communities using growth tools can now showcase one event on the &lt;code&gt;{{#special:Homepage}}&lt;/code&gt; for newcomers. This feature will help newcomers to be informed about editing activities they can participate in. Administrators can create a new event to showcase at &lt;code&gt;{{#special:CommunityConfiguration}}&lt;/code&gt;. To learn more about this feature, please read [[diffblog:2025/02/12/community-updates-module-connecting-newcomers-to-your-initiatives/|the Diff post]], have a look [[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Community updates module|at the documentation]], or contact [[mw:Talk:Growth|the Growth team]].

'''Updates for editors'''
[[File:Page Frame Features on desktop.png|thumb|Highlighted talk pages improvements]]
* Starting next week, talk pages at these wikis – {{int:project-localized-name-eswiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-frwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-itwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-jawiki/en}} – will get [[diffblog:2024/05/02/making-talk-pages-better-for-everyone/|a new design]]. This change was extensively tested as a Beta feature and is the last step of [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Feature summary|talk pages improvements]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T379102]
* You can now navigate to view a redirect page directly from its action pages, such as the history page. Previously, you were forced to first go to the redirect target. This change should help editors who work with redirects a lot. Thanks to user stjn for this improvement. [https://phabricator.wikimedia.org/T5324]
* When a Cite reference is reused many times, wikis currently show either numbers like &quot;1.23&quot; or localized alphabetic markers like &quot;a b c&quot; in the reference list. Previously, if there were so many reuses that the alphabetic markers were all used, [[MediaWiki:Cite error references no backlink label|an error message]] was displayed.  As part of the work to [[phab:T383036|modernize Cite customization]], these errors will no longer be shown and instead the backlinks will fall back to showing numeric markers like &quot;1.23&quot; once the alphabetic markers are all used.
* The log entries for each change to an editor's user-groups are now clearer by specifying exactly what has changed, instead of the plain before and after listings. Translators can [[phab:T369466|help to update the localized versions]]. Thanks to user Msz2001 for these improvements.
* A new filter has been added to the [[{{#special:Nuke}}]] tool, which allows administrators to mass delete pages, to enable users to filter for pages in a range of page sizes (in bytes). This allows, for example, deleting pages only of a certain size or below. [https://phabricator.wikimedia.org/T378488]
* Non-administrators can now check which pages are able to be deleted using the [[{{#special:Nuke}}]] tool. Thanks to user MolecularPilot for this and the previous improvements. [https://phabricator.wikimedia.org/T376378]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:25}} community-submitted {{PLURAL:25|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, a bug was fixed in the configuration for the AV1 video file format, which enables these files to play again. [https://phabricator.wikimedia.org/T382193]

'''Updates for technical contributors'''
* Parsoid Read Views is going to be rolling out to most Wiktionaries over the next few weeks, following the successful transition of Wikivoyage to Parsoid Read Views last year. For more information, see the [[mw:Special:MyLanguage/Parsoid/Parser Unification|Parsoid/Parser Unification]] project page. [https://phabricator.wikimedia.org/T385923][https://phabricator.wikimedia.org/T371640]
* Developers of tools that run on-wiki should note that &lt;code dir=ltr&gt;mw.Uri&lt;/code&gt; is deprecated. Tools requiring &lt;code dir=ltr&gt;mw.Uri&lt;/code&gt; must explicitly declare &lt;code dir=ltr&gt;mediawiki.Uri&lt;/code&gt; as a ResourceLoader dependency, and should migrate to the browser native &lt;code dir=ltr&gt;URL&lt;/code&gt; API soon. [https://phabricator.wikimedia.org/T384515]

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/08|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W08&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၂၁:၁၆၊ ၁၇ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28275610 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-09&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W09&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/09|Translations]] are available.

'''Updates for editors'''
* Administrators can now customize how the [[m:Special:MyLanguage/User language|Babel feature]] creates categories using [[{{#special:CommunityConfiguration/Babel}}]]. They can rename language categories, choose whether they should be auto-created, and adjust other settings. [https://phabricator.wikimedia.org/T374348]
* The &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[https://www.wikimedia.org/ wikimedia.org]&lt;/bdi&gt; portal has been updated – and is receiving some ongoing improvements – to modernize and improve the accessibility of our portal pages. It now has better support for mobile layouts, updated wording and links, and better language support. Additionally, all of the Wikimedia project portals, such as &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[https://wikibooks.org wikibooks.org]&lt;/bdi&gt;, now support dark mode when a reader is using that system setting. [https://phabricator.wikimedia.org/T373204][https://phabricator.wikimedia.org/T368221][https://meta.wikimedia.org/wiki/Project_portals]
* One new wiki has been created: a {{int:project-localized-name-group-wiktionary/en}} in [[d:Q33965|Santali]] ([[wikt:sat:|&lt;code&gt;wikt:sat:&lt;/code&gt;]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T386619]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:30}} community-submitted {{PLURAL:30|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, a bug was fixed that prevented clicking on search results in the web-interface for some Firefox for Android phone configurations. [https://phabricator.wikimedia.org/T381289]

'''Meetings and events'''
* The next Language Community Meeting is happening soon, February 28th at [https://zonestamp.toolforge.org/1740751200 14:00 UTC]. This week's meeting will cover: highlights and technical updates on keyboard and tools for the Sámi languages, Translatewiki.net contributions from the Bahasa Lampung community in Indonesia, and technical Q&amp;A. If you'd like to join, simply [[mw:Wikimedia Language and Product Localization/Community meetings#28 February 2025|sign up on the wiki page]].

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/09|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W09&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၀၀:၄၁၊ ၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28296129 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-10&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W10&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/10|Translations]] are available.

'''Updates for editors'''
* All logged-in editors using the mobile view can now edit a full page. The &quot;{{int:Minerva-page-actions-editfull}}&quot; link is accessible from the &quot;{{int:minerva-page-actions-overflow}}&quot; menu in the toolbar. This was previously only available to editors using the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Advanced mobile contributions|Advanced mobile contributions]] setting. [https://phabricator.wikimedia.org/T387180]
* Interface administrators can now help to remove the deprecated Cite CSS code matching &quot;&lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;mw-ref&lt;/code&gt;&quot; from their local &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[MediaWiki:Common.css]]&lt;/bdi&gt;. The list of wikis in need of cleanup, and the code to remove, [https://global-search.toolforge.org/?q=mw-ref%5B%5E-a-z%5D&amp;regex=1&amp;namespaces=8&amp;title=.*css can be found with this global search] and in [https://ace.wikipedia.org/w/index.php?title=MediaWiki:Common.css&amp;oldid=145662#L-139--L-144 this example], and you can learn more about how to help on the [[mw:Parsoid/Parser Unification/Cite CSS|CSS migration project page]]. The Cite footnote markers (&quot;&lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;[1]&lt;/code&gt;&quot;) are now rendered by [[mw:Special:MyLanguage/Parsoid|Parsoid]], and the deprecated CSS is no longer needed. The CSS for backlinks (&quot;&lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;mw:referencedBy&lt;/code&gt;&quot;) should remain in place for now. This cleanup is expected to cause no visible changes for readers. Please help to remove this code before March 20, after which the development team will do it for you.
* When editors embed a file (e.g. &lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;[[File:MediaWiki.png]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt;) on a page that is protected with cascading protection, the software will no longer restrict edits to the file description page, only to new file uploads.[https://phabricator.wikimedia.org/T24521] In contrast, transcluding a file description page (e.g. &lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;{{:File:MediaWiki.png}}&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt;) will now restrict edits to the page.[https://phabricator.wikimedia.org/T62109]
* When editors revert a file to an earlier version it will now require the same permissions as ordinarily uploading a new version of the file. The software now checks for 'reupload' or 'reupload-own' rights,[https://phabricator.wikimedia.org/T304474] and respects cascading protection.[https://phabricator.wikimedia.org/T140010]
* When administrators are listing pages for deletion with the Nuke tool, they can now also list associated talk pages and redirects for deletion, alongside pages created by the target, rather than needing to manually delete these pages afterwards. [https://phabricator.wikimedia.org/T95797]
* The [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/03|previously noted]] update to Single User Login, which will accommodate browser restrictions on cross-domain cookies by moving login and account creation to a central domain, will now roll out to all users during March and April. The team plans to enable it for all new account creation on [[wikitech:Deployments/Train#Tuesday|Group0]] wikis this week. See [[mw:Special:MyLanguage/MediaWiki Platform Team/SUL3#Deployment|the SUL3 project page]] for more details and an updated timeline.
* Since last week there has been a bug that shows some interface icons as black squares until the page has fully loaded. It will be fixed this week. [https://phabricator.wikimedia.org/T387351]
* One new wiki has been created: a {{int:project-localized-name-group-wikipedia/en}} in [[d:Q2044560|Sylheti]] ([[w:syl:|&lt;code&gt;w:syl:&lt;/code&gt;]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T386441]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:23}} community-submitted {{PLURAL:23|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, a bug was fixed with loading images in very old versions of the Firefox browser on mobile. [https://phabricator.wikimedia.org/T386400]

'''Updates for technical contributors'''
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.19|MediaWiki]]

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/10|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W10&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၀၂:၃၀၊ ၄ မတ် ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28334563 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-11&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W11&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/11|Translations]] are available.

'''Updates for editors'''
* Editors who use password managers at multiple wikis may notice changes in the future. The way that our wikis provide information to password managers about reusing passwords across domains has recently been updated, so some password managers might now offer you login credentials that you saved for a different Wikimedia site. Some password managers already did this, and are now doing it for more Wikimedia domains. This is part of the [[mw:Special:MyLanguage/MediaWiki Platform Team/SUL3|SUL3 project]] which aims to improve how our unified login works, and to keep it compatible with ongoing changes to the web-browsers we use. [https://phabricator.wikimedia.org/T385520][https://phabricator.wikimedia.org/T384844]
* The Wikipedia Apps Team is inviting interested users to help improve Wikipedia’s offline and limited internet use. After discussions in [[m:Afrika Baraza|Afrika Baraza]] and the last [[m:Special:MyLanguage/ESEAP Hub/Meetings|ESEAP call]], key challenges like search, editing, and offline access are being explored, with upcoming focus groups to dive deeper into these topics. All languages are welcome, and interpretation will be available. Want to share your thoughts? [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Improving Wikipedia Mobile Apps for Offline &amp; Limited Internet Use|Join the discussion]] or email &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;aramadan@wikimedia.org&lt;/bdi&gt;!
* All wikis will be read-only for a few minutes on March 19. This is planned at [https://zonestamp.toolforge.org/1742392800 14:00 UTC]. More information will be published in Tech News and will also be posted on individual wikis in the coming weeks.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:27}} community-submitted {{PLURAL:27|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.20|MediaWiki]]

'''In depth'''
* The latest quarterly [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Newsletters/33|Growth newsletter]] is available. It includes: the launch of the Community Updates module, the most recent changes in Community Configuration, and the upcoming test of in-article suggestions for first-time editors.
* An old API that was previously used in the Android Wikipedia app is being removed at the end of March. There are no current software uses, but users of the app with a version that is older than 6 months by the time of removal (2025-03-31), will no longer have access to the Suggested Edits feature, until they update their app. You can [[diffblog:2025/02/24/sunset-of-wikimedia-recommendation-api/|read more details about this change]].

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/11|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W11&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၂၃:၀၉၊ ၁၀ မတ် ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28372257 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-12&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W12&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/12|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* Twice a year, around the equinoxes, the Wikimedia Foundation's Site Reliability Engineering (SRE) team performs [[m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|a datacenter server switchover]], redirecting all traffic from one primary server to its backup. This provides reliability in case of a crisis, as we can always fall back on the other datacenter. [http://listen.hatnote.com/ Thanks to the Listen to Wikipedia] tool, you can hear the switchover take place: Before it begins, you'll hear the steady stream of edits; Then, as the system enters a brief read-only phase, the sound stops for a couple of minutes, before resuming after the switchover. You can [[diffblog:2025/03/12/hear-that-the-wikis-go-silent-twice-a-year/|read more about the background and details of this process on the Diff blog]]. If you want to keep an ear out for the next server switchover, listen to the wikis on [https://zonestamp.toolforge.org/1742392800 March 19 at 14:00 UTC].

'''Updates for editors'''

* The [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&amp;filter-type=automatic&amp;filter-id=previous-edits&amp;active-list=suggestions&amp;from=en&amp;to=es improved Content Translation tool dashboard] is now available in [[phab:T387820|10 Wikipedias]] and will be available for all Wikipedias [[phab:T387821|soon]]. With [[mw:Special:MyLanguage/Content translation#Improved translation experience|the unified dashboard]], desktop users can now: Translate new sections of an article; Discover and access topic-based [https://ig.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&amp;active-list=suggestions&amp;from=en&amp;to=ig&amp;filter-type=automatic&amp;filter-id=previous-edits article suggestion filters] (initially available only for mobile device users); Discover and access the [[mw:Special:MyLanguage/Translation suggestions: Topic-based &amp; Community-defined lists|Community-defined lists]] filter, also known as &quot;Collections&quot;, from wiki-projects and campaigns.
* On Wikimedia Commons, a [[c:Commons:WMF support for Commons/Upload Wizard Improvements#Improve category selection|new system to select the appropriate file categories]] has been introduced: if a category has one or more subcategories, users will be able to click on an arrow that will open the subcategories directly within the form, and choose the correct one. The parent category name will always be shown on top, and it will always be possible to come back to it. This should decrease the amount of work for volunteers in fixing/creating new categories. The change is also available on mobile. These changes are part of planned improvements to the UploadWizard.
* The Community Tech team is seeking wikis to join a pilot for the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2023/Multiblocks|Multiblocks]] feature and a refreshed Special:Block page in late March. Multiblocks enables administrators to impose multiple different types of blocks on the same user at the same time. If you are an admin or steward and would like us to discuss joining the pilot with your community, please leave a message on the [[m:Talk:Community Wishlist Survey 2023/Multiblocks|project talk page]].
* Starting March 25, the Editing team will test a new feature for Edit Check at [[phab:T384372|12 Wikipedias]]: [[mw:Special:MyLanguage/Help:Edit check#Multi-check|Multi-Check]]. Half of the newcomers on these wikis will see all [[mw:Special:MyLanguage/Help:Edit check#ref|Reference Checks]] during their edit session, while the other half will continue seeing only one. The goal of this test is to see if users are confused or discouraged when shown multiple Reference Checks (when relevant) within a single editing session. At these wikis, the tags used on edits that show References Check will be simplified, as multiple tags could be shown within a single edit. Changes to the tags are documented [[phab:T373949|on Phabricator]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T379131]
* The [[m:Special:MyLanguage/Global reminder bot|Global reminder bot]], which is a service for notifying users that their temporary user-rights are about to expire, now supports using the localized name of the user-rights group in the message heading. Translators can see the [[m:Global reminder bot/Translation|listing of existing translations and documentation]] to check if their language needs updating or creation.
* The [[Special:GlobalPreferences|GlobalPreferences]] gender setting, which is used for how the software should refer to you in interface messages, now works as expected by overriding the local defaults. [https://phabricator.wikimedia.org/T386584]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:26}} community-submitted {{PLURAL:26|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, the Wikipedia App for Android had a bug fixed for when a user is browsing and searching in multiple languages. [https://phabricator.wikimedia.org/T379777]

'''Updates for technical contributors'''
* Later this week, the way that Codex styles are loaded will be changing. There is a small risk that this may result in unstyled interface message boxes on certain pages. User generated content (e.g. templates) is not impacted. Gadgets may be impacted. If you see any issues [[phab:T388847|please report them]]. See the linked task for details, screenshots, and documentation on how to fix any affected gadgets.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.21|MediaWiki]]

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/12|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W12&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၂၃:၄၇၊ ၁၇ မတ် ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28412594 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-13&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W13&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/13|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* The Wikimedia Foundation is seeking your feedback on the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Product &amp; Technology OKRs|drafts of the objectives and key results that will shape the Foundation's Product and Technology priorities]] for the next fiscal year (starting in July). The objectives are broad high-level areas, and the key-results are measurable ways to track the success of their objectives. Please share your feedback on the talkpage, in any language, ideally before the end of April.

'''Updates for editors'''
* The [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]] will be released to multiple wikis (see [[m:Special:MyLanguage/CampaignEvents/Deployment status#Global Deployment Plan|deployment plan]] for details) in April 2025, and the team has begun the process of engaging communities on the identified wikis. The extension provides tools to organize, manage, and promote collaborative activities (like events, edit-a-thons, and WikiProjects) on the wikis. The extension has three tools: [[m:Special:MyLanguage/Event Center/Registration|Event Registration]], [[m:Special:MyLanguage/CampaignEvents/Collaboration list|Collaboration List]], and [[m:Special:MyLanguage/Campaigns/Foundation Product Team/Invitation list|Invitation Lists]]. It is currently on 13 Wikipedias, including English Wikipedia, French Wikipedia, and Spanish Wikipedia, as well as Wikidata. Questions or requests can be directed to the [[mw:Help talk:Extension:CampaignEvents|extension talk page]] or in Phabricator (with &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot;&gt;#campaigns-product-team&lt;/bdi&gt; tag).
* Starting the week of March 31st, wikis will be able to set which user groups can view private registrants in [[m:Special:MyLanguage/Event Center/Registration|Event Registration]], as part of the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents]] extension. By default, event organizers and the local wiki admins will be able to see private registrants. This is a change from the current behavior, in which only event organizers can see private registrants. Wikis can change the default setup by [[m:Special:MyLanguage/Requesting wiki configuration changes|requesting a configuration change]] in Phabricator (and adding the &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot;&gt;#campaigns-product-team&lt;/bdi&gt; tag). Participants of past events can cancel their registration at any time.
* Administrators at wikis that have a customized &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[MediaWiki:Sidebar]]&lt;/bdi&gt; should check that it contains an entry for the {{int:specialpages}} listing. If it does not, they should add it using &lt;code dir=ltr style=&quot;white-space: nowrap;&quot;&gt;* specialpages-url|specialpages&lt;/code&gt;. Wikis with a default sidebar will see the link moved from the page toolbox into the sidebar menu in April. [https://phabricator.wikimedia.org/T388927]
* The Minerva skin (mobile web) combines both Notice and Alert notifications within the bell icon ([[File:OOjs UI icon bell.svg|16px|link=|class=skin-invert]]). There was a long-standing bug where an indication for new notifications was only shown if you had unseen Alerts. This bug is now fixed. In the future, Minerva users will notice a counter atop the bell icon when you have 1 or more unseen Notices and/or Alerts. [https://phabricator.wikimedia.org/T344029]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:23}} community-submitted {{PLURAL:23|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* VisualEditor has introduced a [[mw:VisualEditor/Hooks|new client-side hook]] for developers to use when integrating with the VisualEditor target lifecycle. This hook should replace the existing lifecycle-related hooks, and be more consistent between different platforms. In addition, the new hook will apply to uses of VisualEditor outside of just full article editing, allowing gadgets to interact with the editor in DiscussionTools as well. The Editing Team intends to deprecate and eventually remove the old lifecycle hooks, so any use cases that this new hook does not cover would be of interest to them and can be [[phab:T355555|shared in the task]].
* Developers who use the &lt;code dir=ltr&gt;mw.Api&lt;/code&gt; JavaScript library, can now identify the tool using it with the &lt;code dir=ltr&gt;userAgent&lt;/code&gt; parameter: &lt;code dir=ltr&gt;var api = new mw.Api( { userAgent: 'GadgetNameHere/1.0.1' } );&lt;/code&gt;. If you maintain a gadget or user script, please set a user agent, because it helps with library and server maintenance and with differentiating between legitimate and illegitimate traffic. [https://phabricator.wikimedia.org/T373874][https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Wikimedia_Foundation_User-Agent_Policy]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.22|MediaWiki]]

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/13|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W13&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၂၂:၄၁၊ ၂၄ မတ် ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28443127 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-14&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W14&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/14|Translations]] are available.

'''Updates for editors'''
* The Editing team is working on a new [[mw:Special:MyLanguage/Edit Check|Edit check]]: [[mw:Special:MyLanguage/Edit check#26 March 2025|Peacock check]]. This check's goal is to identify non-neutral terms while a user is editing a wikipage, so that they can be informed that their edit should perhaps be changed before they publish it. This project is at the early stages, and the team is looking for communities' input: [[phab:T389445|in this Phabricator task]], they are gathering on-wiki policies, templates used to tag non-neutral articles, and the terms (jargon and keywords) used in edit summaries for the languages they are currently researching. You can participate by editing the table on Phabricator, commenting on the task, or directly messaging [[m:user:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]].
* [[mw:Special:MyLanguage/MediaWiki Platform Team/SUL3|Single User Login]] has now been updated on all wikis to move login and account creation to a central domain. This makes user login compatible with browser restrictions on cross-domain cookies, which have prevented users of some browsers from staying logged in.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:35}} community-submitted {{PLURAL:35|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* Starting on March 31st, the MediaWiki Interfaces team will begin a limited release of generated OpenAPI specs and a SwaggerUI-based sandbox experience for [[mw:Special:MyLanguage/API:REST API|MediaWiki REST APIs]]. They invite developers from a limited group of non-English Wikipedia communities (Arabic, German, French, Hebrew, Interlingua, Dutch, Chinese) to review the documentation and experiment with the sandbox in their preferred language. In addition to these specific Wikipedia projects, the sandbox and OpenAPI spec will be available on the [[testwiki:Special:RestSandbox|on the test wiki REST Sandbox special page]] for developers with English as their preferred language. During the preview period, the MediaWiki Interfaces Team also invites developers to [[mw:MediaWiki Interfaces Team/Feature Feedback/REST Sandbox|share feedback about your experience]]. The preview will last for approximately 2 weeks, after which the sandbox and OpenAPI specs will be made available across all wiki projects.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.23|MediaWiki]]

'''In depth'''
* Sometimes a small, [[gerrit:c/operations/cookbooks/+/1129184|one line code change]] can have great significance: in this case, it means that for the first time in years we're able to run all of the stack serving &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[http://maps.wikimedia.org/ maps.wikimedia.org]&lt;/bdi&gt; - a host dedicated to serving our wikis and their multi-lingual maps needs - from a single core datacenter, something we test every time we perform a [[m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|datacenter switchover]]. This is important because it means that in case one of our datacenters is affected by a catastrophe, we'll still be able to serve the site. This change is the result of [[phab:T216826|extensive work]] by two developers on porting the last component of the maps stack over to [[w:en:Kubernetes|kubernetes]], where we can allocate resources more efficiently than before, thus we're able to withstand more traffic in a single datacenter. This work involved a lot of complicated steps because this software, and the software libraries it uses, required many long overdue upgrades. This type of work makes the Wikimedia infrastructure more sustainable.

'''Meetings and events'''
* [[mw:Special:MyLanguage/MediaWiki Users and Developers Workshop Spring 2025|MediaWiki Users and Developers Workshop Spring 2025]] is happening in Sandusky, USA, and online, from 14–16 May 2025. The workshop will feature discussions around the usage of MediaWiki software by and within companies in different industries and will inspire and onboard new users. Registration and presentation signup is now available at the workshop's website.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/14|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W14&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၀၀:၀၄၊ ၁ ဧပြီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28473566 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-15&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W15&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/15|Translations]] are available.

'''Updates for editors'''
* From now on, [[m:Special:MyLanguage/Interface administrators|interface admins]] and [[m:Special:MyLanguage/Central notice administrators|centralnotice admins]] are technically required to enable [[m:Special:MyLanguage/Help:Two-factor authentication|two-factor authentication]] before they can use their privileges. In the future this might be expanded to more groups with advanced user-rights. [https://phabricator.wikimedia.org/T150898]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:20}} community-submitted {{PLURAL:20|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* The Design System Team is preparing to release the next major version of Codex (v2.0.0) on April 29. Editors and developers who use CSS from Codex should see the [[mw:Codex/Release Timeline/2.0|2.0 overview documentation]], which includes guidance related to a few of the breaking changes such as &lt;code dir=ltr style=&quot;white-space: nowrap;&quot;&gt;font-size&lt;/code&gt;, &lt;code dir=ltr style=&quot;white-space: nowrap;&quot;&gt;line-height&lt;/code&gt;, and &lt;code dir=ltr style=&quot;white-space: nowrap;&quot;&gt;size-icon&lt;/code&gt;.
* The results of the [[mw:Developer Satisfaction Survey/2025|Developer Satisfaction Survey (2025)]]  are now available. Thank you to all participants. These results help the Foundation decide what to work on next and to review what they recently worked on.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.24|MediaWiki]]

'''Meetings and events'''
* The [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Hackathon 2025|2025 Wikimedia Hackathon]] will take place in Istanbul, Turkey, between 2–4 May. Registration for attending the in-person event will close on 13 April. Before registering, please note the potential need for a [https://www.mfa.gov.tr/turkish-representations.en.mfa visa] or [https://www.mfa.gov.tr/visa-information-for-foreigners.en.mfa e-visa] to enter the country.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/15|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W15&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၁၈:၅၁၊ ၇ ဧပြီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28507470 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-16&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W16&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/16|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* Later this week, the default thumbnail size will be increased from 220px to 250px. This changes how pages are shown in all wikis and has been requested by some communities for many years, but wasn't previously possible due to technical limitations. [https://phabricator.wikimedia.org/T355914]
* File thumbnails are now stored in discrete sizes. If a page specifies a thumbnail size that's not among the standard sizes (20, 40, 60, 120, 250, 330, 500, 960), then MediaWiki will pick the closest larger thumbnail size but will tell the browser to downscale it to the requested size. In these cases, nothing will change visually but users might load slightly larger images. If it doesn't matter which thumbnail size is used in a page, please pick one of the standard sizes to avoid the extra in-browser down-scaling step. [https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Images#Thumbnail_sizes][https://phabricator.wikimedia.org/T355914]

'''Updates for editors'''
* The Wikimedia Foundation are working on a system called [[m:Edge Uniques|Edge Uniques]] which will enable [[:w:en:A/B testing|A/B testing]], help protect against [[:w:en:Denial-of-service attack|Distributed denial-of-service attacks]] (DDoS attacks), and make it easier to understand how many visitors the Wikimedia sites have. This is so that they can more efficiently build tools which help readers, and make it easier for readers to find what they are looking for.
* To improve security for users, a small percentage of logins will now require that the account owner input a one-time password [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:EmailAuth|emailed to their account]]. It is recommended that you [[Special:Preferences#mw-prefsection-personal-email|check]] that the email address on your account is set correctly, and that it has been confirmed, and that you have an email set for this purpose. [https://phabricator.wikimedia.org/T390662]
* &quot;Are you interested in taking a short survey to improve tools used for reviewing or reverting edits on your Wiki?&quot; This question will be [[phab:T389401|asked at 7 wikis starting next week]], on Recent Changes and Watchlist pages. The [[mw:Special:MyLanguage/Moderator Tools|Moderator Tools team]] wants to know more about activities that involve looking at new edits made to your Wikimedia project, and determining whether they adhere to your project's policies.
* On April 15, the full Wikidata graph will no longer be supported on &lt;bdi lang=&quot;zxx&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[https://query.wikidata.org/ query.wikidata.org]&lt;/bdi&gt;. After this date, scholarly articles will be available through &lt;bdi lang=&quot;zxx&quot; dir=&quot;ltr&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;[https://query-scholarly.wikidata.org/ query-scholarly.wikidata.org]&lt;/bdi&gt;, while the rest of the data hosted on Wikidata will be available through the &lt;bdi lang=&quot;zxx&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[https://query.wikidata.org/ query.wikidata.org]&lt;/bdi&gt; endpoint. This is part of the scheduled split of the Wikidata Graph, which was [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:SPARQL query service/WDQS backend update/September 2024 scaling update|announced in September 2024]]. More information is [[d:Wikidata:SPARQL query service/WDQS graph split|available on Wikidata]].
* The latest quarterly [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Newsletter/First quarter of 2025|Wikimedia Apps Newsletter]] is now available. It covers updates, experiments, and improvements made to the Wikipedia mobile apps.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:30}} community-submitted {{PLURAL:30|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* The latest quarterly [[mw:Technical Community Newsletter/2025/April|Technical Community Newsletter]] is now available. This edition includes: an invitation for tool maintainers to attend the Toolforge UI Community Feedback Session on April 15th; recent community metrics; and recent technical blog posts.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.25|MediaWiki]]

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/16|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W16&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၀၀:၂၃၊ ၁၅ ဧပြီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28540654 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-17&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W17&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/17|Translations]] are available.

'''Updates for editors'''
* [[f:Special:MyLanguage/Wikifunctions:Main Page|Wikifunctions]] is now integrated with [[w:dag:Solɔɣu|Dagbani Wikipedia]] since April 15. It is the first project that will be able to call [[f:Special:MyLanguage/Wikifunctions:Introduction|functions from Wikifunctions]] and integrate them in articles. A function is something that takes one or more inputs and transforms them into a desired output, such as adding up two numbers, converting miles into metres, calculating how much time has passed since an event, or declining a word into a case. Wikifunctions will allow users to do that through a simple call of [[f:Special:MyLanguage/Wikifunctions:Catalogue|a stable and global function]], rather than via a local template. [https://www.wikifunctions.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikifunctions:Status_updates/2025-04-16]
* A new type of lint error has been created: [[Special:LintErrors/empty-heading|{{int:linter-category-empty-heading}}]] ([[mw:Special:MyLanguage/Help:Lint errors/empty-heading|documentation]]). The [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Linter|Linter extension]]'s purpose is to identify wikitext patterns that must or can be fixed in pages and provide some guidance about what the problems are with those patterns and how to fix them. [https://phabricator.wikimedia.org/T368722]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:37}} community-submitted {{PLURAL:37|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* Following its publication on HuggingFace, the &quot;Structured Contents&quot; dataset, developed by Wikimedia Enterprise, is [https://enterprise.wikimedia.com/blog/kaggle-dataset/ now also available on Kaggle]. This Beta initiative is focused on making Wikimedia data more machine-readable for high-volume reusers. They are releasing this beta version in a location that open dataset communities already use, in order to seek feedback, to help improve the product for a future wider release. You can read more about the overall [https://enterprise.wikimedia.com/blog/structured-contents-snapshot-api/#open-datasets Structured Contents project], and about the [https://enterprise.wikimedia.com/blog/structured-contents-wikipedia-infobox/ first release that's freely usable].
* There is no new MediaWiki version this week.

'''Meetings and events'''
* The Editing and Machine Learning Teams invite interested volunteers to a video meeting to discuss [[mw:Special:MyLanguage/Edit check/Peacock check|Peacock check]], which is the latest [[mw:Special:MyLanguage/Edit check|Edit check]] that will detect &quot;peacock&quot; or &quot;overly-promotional&quot; or &quot;non-neutral&quot; language whilst an editor is typing. Editors who work with newcomers, or help to fix this kind of writing, or are interested in how we use artificial intelligence in our projects are encouraged to attend. The [[mw:Special:MyLanguage/Editing team/Community Conversations#Next Conversation|meeting will be on April 28, 2025]] at [https://zonestamp.toolforge.org/1745863200 18:00–19:00 UTC] and hosted on Zoom.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/17|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W17&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၂၀:၅၉၊ ၂၁ ဧပြီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28578245 --&gt;

== Sub-referencing: User testing ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
[[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]]
&lt;small&gt;''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''&lt;/small&gt;

Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further:

#'''Try it out and share your feedback'''
#:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher. 
#'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs'''
#:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''.

We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well.

Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! &lt;/div&gt; &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])&lt;/bdi&gt;  ၁၅:၀၃၊ ၂၈ ဧပြီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&amp;oldid=28628657 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-18&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W18&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/18|Translations]] are available.

'''Updates for editors'''
* Event organizers who host collaborative activities on [[m:Special:MyLanguage/CampaignEvents/Deployment status#Global Deployment Plan|multiple wikis]], including Bengali, Japanese, and Korean Wikipedias, will have access to the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]] this week. Also, admins in the Wikipedia where the extension is enabled will automatically be granted the event organizer right soon. They won't have to manually grant themselves the right before they can manage events as [[phab:T386861|requested by a community]].
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:19}} community-submitted {{PLURAL:19|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* The release of the next major version of [[mw:Special:MyLanguage/Codex|Codex]], the design system for Wikimedia, is scheduled for 29 April 2025. Technical editors will have access to the release by the week of 5 May 2025. This update will include a number of [[mw:Special:MyLanguage/Codex/Release_Timeline/2.0#Breaking_changes|breaking changes]] and minor [[mw:Special:MyLanguage/Codex/Release_Timeline/2.0#Visual_changes|visual changes]]. Instructions on handling the breaking and visual changes are documented on [[mw:Special:MyLanguage/Codex/Release Timeline/2.0#|this page]]. Pre-release testing is reported in [[phab:T386298|T386298]], with post-release issues tracked in [[phab:T392379|T392379]] and [[phab:T392390|T392390]].
* Users of [[wikitech:Special:MyLanguage/Help:Wiki_Replicas|Wiki Replicas]] will notice that the database views of &lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;ipblocks&lt;/code&gt;, &lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;ipblocks_ipindex&lt;/code&gt;, and &lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;ipblocks_compat&lt;/code&gt; are [[phab:T390767|now deprecated]]. Users can query the &lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[mw:Special:MyLanguage/Manual:Block_table|block]]&lt;/code&gt; and &lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[mw:Special:MyLanguage/Manual:Block_target_table|block_target]]&lt;/code&gt; new views that mirror the new tables in the production database instead. The deprecated views will be removed entirely from Wiki Replicas in June, 2025.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.27|MediaWiki]]

'''In depth'''
* The latest quarterly [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/April|Language and Internationalization Newsletter]] is now available. This edition includes an overview of the improved [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&amp;campaign=contributionsmenu&amp;to=es&amp;filter-type=automatic&amp;filter-id=previous-edits&amp;active-list=suggestions&amp;from=en#/ Content Translation Dashboard Tool], [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/April#Language Support for New and Existing Languages|support for new languages]], [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/April#Wiki Loves Ramadan Articles Made In Content Translation Mobile Workflow|highlights from the Wiki Loves Ramadan campaign]], [[m:Special:MyLanguage/Research:Languages Onboarding Experiment 2024 - Executive Summary|results from the Language Onboarding Experiment]], an analysis of topic diversity in articles, and information on upcoming community meetings and events.

'''Meetings and events'''
* The [[Special:MyLanguage/Grants:Knowledge_Sharing/Connect/Calendar|Let's Connect Learning Clinic]] will take place on [https://zonestamp.toolforge.org/1745937000 April 29 at 14:30 UTC]. This edition will focus on &quot;Understanding and Navigating Conflict in Wikimedia Projects&quot;. You can [[m:Special:MyLanguage/Event:Learning Clinic %E2%80%93 Understanding and Navigating Conflict in Wikimedia Projects (Part_1)|register now]] to attend.
* The [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Hackathon 2025|2025 Wikimedia Hackathon]], which brings the global technical community together to connect, brainstorm, and hack existing projects, will take place from May 2 to 4th, 2025, at Istanbul, Turkey.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/18|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W18&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၁၉:၃၀၊ ၂၈ ဧပြီ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28585685 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-19&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W19&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/19|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* The Wikimedia Foundation has shared the latest draft update to their [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026|annual plan]] for next year (July 2025–June 2026). This includes an [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026|executive summary]] (also on [[diffblog:2025/04/25/sharing-the-wikimedia-foundations-2025-2026-draft-annual-plan/|Diff]]), details about the three main [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Goals|goals]] ([[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Product &amp; Technology OKRs|Infrastructure]], [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Goals/Volunteer Support|Volunteer Support]], and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Goals/Effectiveness|Effectiveness]]), [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Global Trends|global trends]], and the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Budget Overview|budget]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Financial Model|financial model]]. Feedback and questions are welcome on the [[m:Talk:Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026|talk page]] until the end of May.

'''Updates for editors'''
* For wikis that have the [[m:Special:MyLanguage/CampaignEvents/Deployment status|CampaignEvents extension enabled]], two new feature improvements have been released:
** Admins can now choose which namespaces are permitted for [[m:Special:MyLanguage/Event Center/Registration|Event Registration]] via [[mw:Special:MyLanguage/Community Configuration|Community Configuration]] ([[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:CampaignEvents/Registration/Permitted namespaces|documentation]]). The default setup is for event registration to be permitted in the Event namespace, but other namespaces (such as the project namespace or WikiProject namespace) can now be added. With this change, communities like WikiProjects can now more easily use Event Registration for their collaborative activities.
** Editors can now [[mw:Special:MyLanguage/Transclusion|transclude]] the Collaboration List on a wiki page ([[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:CampaignEvents/Collaboration list/Transclusion|documentation]]). The Collaboration List is an automated list of events and WikiProjects on the wikis, accessed via {{#special:AllEvents}} ([[w:en:Special:AllEvents|example]]). Now, the Collaboration List can be added to all sorts of wiki pages, such as: a wiki mainpage, a WikiProject page, an affiliate page, an event page, or even a user page.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:27}} community-submitted {{PLURAL:27|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* Developers who use the &lt;code dir=ltr&gt;moment&lt;/code&gt; library in gadgets and user scripts should revise their code to use alternatives like the &lt;code dir=ltr&gt;Intl&lt;/code&gt; library or the new &lt;code dir=ltr&gt;mediawiki.DateFormatter&lt;/code&gt; library. The &lt;code dir=ltr&gt;moment&lt;/code&gt; library has been deprecated and will begin to log messages in the developer console. You can see a global search for current uses, and [[phab:T392532|ask related questions in this Phabricator task]].
* Developers who maintain a tool that queries the Wikidata term store tables (&lt;code dir=ltr style=&quot;white-space: nowrap;&quot;&gt;wbt_*&lt;/code&gt;) need to update their code to connect to a separate database cluster. These tables are being split into a separate database cluster. Tools that query those tables via the wiki replicas must be adapted to connect to the new cluster instead. [[wikitech:News/2025 Wikidata term store database split|Documentation and related links are available]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T390954]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.28|MediaWiki]]

'''In depth'''
* The latest [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project/Updates|Chart Project newsletter]] is available. It includes updates on preparing to expand the deployment to additional wikis as soon as this week (starting May 6) and scaling up over the following weeks, plus exploring filtering and transforming source data.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/19|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W19&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၀၀:၁၃၊ ၆ မေ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28665011 --&gt;

== We will be enabling the new Charts extension on your wiki soon! ==

''(Apologies for posting in English)''

Hi all! We have good news to share regarding the ongoing problem with graphs and charts affecting all wikis that use them.

As you probably know, the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|old Graph extension]] was disabled in 2023 [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/EWL4AGBEZEDMNNFTM4FRD4MHOU3CVESO/|due to security reasons]]. We’ve worked in these two years to find a solution that could replace the old extension, and provide a safer and better solution to users who wanted to showcase graphs and charts in their articles. We therefore developed the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Charts extension]], which will be replacing the old Graph extension and potentially also the [[:mw:Extension:EasyTimeline|EasyTimeline extension]].

After successfully deploying the extension on Italian, Swedish, and Hebrew Wikipedia, as well as on MediaWiki.org, as part of a pilot phase, we are now happy to announce that we are moving forward with the next phase of deployment, which will also include your wiki.

The deployment will happen in batches, and will start from '''May 6'''. Please, consult [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project#Deployment Timeline|our page on MediaWiki.org]] to discover when the new Charts extension will be deployed on your wiki. You can also [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|consult the documentation]] about the extension on MediaWiki.org.

If you have questions, need clarifications, or just want to express your opinion about it, please refer to the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension_talk:Chart/Project|project’s talk page on Mediawiki.org]], or ping me directly under this thread. If you encounter issues using Charts once it gets enabled on your wiki, please report it on the [[:mw:Extension_talk:Chart/Project|talk page]] or at [[phab:tag/charts|Phabricator]].

Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|User:Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|talk]])  ၁၅:၀၇၊ ၆ မေ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Sannita (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&amp;oldid=28663781 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-20&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W20&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/20|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia URL Shortener|&quot;Get shortened URL&quot;]] link on the sidebar now includes a [[phab:T393309|QR code]]. Wikimedia site users can now use it by scanning or downloading it to quickly share and access shared content from Wikimedia sites, conveniently.

'''Updates for editors'''
* The Wikimedia Foundation is working on a system called [[m:Edge Uniques|Edge Uniques]], which will enable [[w:en:A/B testing|A/B testing]], help protect against [[w:en:Denial-of-service attack|distributed denial-of-service attacks]] (DDoS attacks), and make it easier to understand how many visitors the Wikimedia sites have. This is to help more efficiently build tools which help readers, and make it easier for readers to find what they are looking for. Tech News has [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/16|previously written about this]]. The deployment will be gradual. Some might see the Edge Uniques cookie the week of 19 May. You can discuss this on the [[m:Talk:Edge Uniques|talk page]].
* Starting May 19, 2025, Event organisers in wikis with the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]] enabled can use [[m:Special:MyLanguage/Event Center/Registration|Event Registration]] in the project namespace (e.g., Wikipedia namespace, Wikidata namespace). With this change, communities don't need admins to use the feature. However, wikis that don't want this change can remove and add the permitted namespaces at [[Special:CommunityConfiguration/CampaignEvents]].
* The Wikipedia project now has a {{int:project-localized-name-group-wikipedia/en}} in [[d:Q36720|Nupe]] ([[w:nup:|&lt;code&gt;w:nup:&lt;/code&gt;]]). This is a language primarily spoken in the North Central region of Nigeria. Speakers of this language are invited to contribute to [[w:nup:Tatacin feregi|new Wikipedia]].
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:27}} community-submitted {{PLURAL:27|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* Developers can now access pre-parsed Dutch Wikipedia, amongst others (English, German, French, Spanish, Italian, and Portuguese) through the [https://enterprise.wikimedia.com/docs/snapshot/#structured-contents-snapshot-bundle-info-beta Structured Contents snapshots (beta)]. The content includes parsed Wikipedia abstracts, descriptions, main images, infoboxes, article sections, and references.
* The &lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;/page/data-parsoid&lt;/code&gt; REST API endpoint is no longer in use and will be deprecated. It is [[phab:T393557|scheduled to be turned off]] on June 7, 2025.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.45/wmf.1|MediaWiki]]

'''In depth'''
* The [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/News/2025_Cloud_VPS_VXLAN_IPv6_migration IPv6 support] is a newly introduced Cloud virtual network that significantly boosts Wikimedia platforms' scalability, security, and readiness for the future. If you are a technical contributor eager to learn more, check out [https://techblog.wikimedia.org/2025/05/06/wikimedia-cloud-vps-ipv6-support/ this blog post] for an in-depth look at the journey to IPv6.

'''Meetings and events'''
* The 2nd edition of 2025 of [[m:Special:MyLanguage/Afrika Baraza|Afrika Baraza]], a virtual platform for African Wikimedians to connect, will take place on [https://zonestamp.toolforge.org/1747328400 May 15 at 17:00 UTC]. This edition will focus on discussions regarding [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026|Wikimedia Annual planning and progress]].
* The [[m:Special:MyLanguage/MENA Connect Community Call|MENA Connect Community Call]], a virtual meeting for [[w:en:Middle East and North Africa|MENA]] Wikimedians to connect, will take place on [https://zonestamp.toolforge.org/1747501200 May 17 at 17:00 UTC]. You can [[m:Event:MENA Connect (Wiki_Diwan) APP Call|register now]] to attend.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/20|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W20&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၂၂:၃၆၊ ၁၂ မေ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28714188 --&gt;

== Join the 6th Wikipedia Pages Wanting Photos Campaign – 2025 Edition ==

Dear Wikipedia community,

(''Please help translate to your language'')

We invite your community to participate in the 6th edition of the [[:m:Wikipedia Pages Wanting Photos 2025|Wikipedia Pages Wanting Photos Campaign]], a global campaign taking place from July 1 to August 31, 2025.

Participants will choose among Wikipedia pages without photos, then add a suitable photo from among the many thousands of photos in the Wikimedia Commons, especially those uploaded from thematic contests ([[:m:Wiki Loves Africa|Wiki Loves Africa]], [[:m:Wiki Loves Earth|Wiki Loves Earth]], [[:m:Wiki Loves Folklore|Wiki Loves Folklore]], [[:m:Wiki Loves Monuments|Wiki Loves Monuments]], etc.) over the years.

More than 80 Wikimedia affiliates have participated since the campaign was launched in 2020 and have added images to more than 400,000 Wikipedia articles in over 245 Wikipedia languages. Thanks to the volunteer contributors!

We now invite your community to organize and lead the campaign within your community. As a local organizer, you may:

*Encourage individual members to take part by adding images to Wikipedia articles.
*Host edit-a-thons focused on improving visual content.
*Organize training workshops to teach contributors how to correctly integrate images into Wikipedia.

These activities will help build local capacity and increase visual content across Wikipedia.

Please note that for participants to be eligible to participate in the campaign, they need to have registered an account for at least a year before the official start date of the contest. That is, for the 2025  edition, they must have registered an account on or before July 1, 2025. The account can be from any Wikimedia project wikis.

The organizing team is looking for a contact person to coordinate WPWP participation at the Wikimedia user group or chapter level (geographically or thematically) or for a language Wikipedia. 

We would be glad for you to [[:m:Wikipedia Pages Wanting Photos 2025/Participating Communities|sign up directly]] at [[:m:Wikipedia Pages Wanting Photos 2025/Participating Communities|WPWP Participating Communities]]. 

With kind regards,

[[User:Reading Beans]]
On behalf of the Wikipedia Pages Wanting Photos campaign 2025. [[အသုံးပြုသူ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:MediaWiki message delivery|ဆွေးနွေး]])  ၂၁:၅၃၊ ၁၈ မေ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:T Cells@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Wikipedia_Pages_Wanting_Photos_2025/Call_for_participation_letter/Village_pump&amp;oldid=28751075 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-21&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W21&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/21|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* The Editing Team and the Machine Learning Team are working on a new check for newcomers: [[mw:Edit check/Peacock check|Peacock check]]. Using a prediction model, this check will encourage editors to improve the tone of their edits, using artificial intelligence. We invite volunteers to review the first version of the Peacock language model for the following languages: Arabic, Spanish, Portuguese, English, and Japanese. Users from these wikis interested in reviewing this model are [[mw:Edit check/Peacock check/model test|invited to sign up at MediaWiki.org]]. The deadline to sign up is on May 23, which will be the start date of the test.

'''Updates for editors'''

* From May 20, 2025, [[m:Special:MyLanguage/Oversight policy|oversighters]] and [[m:Special:MyLanguage/Meta:CheckUsers|checkusers]] will need to have their accounts secured with two-factor authentication (2FA) to be able to use their advanced rights. All users who belong to these two groups and do not have 2FA enabled have been informed. In the future, this requirement may be extended to other users with advanced rights. [[m:Special:MyLanguage/Mandatory two-factor authentication for users with some extended rights|Learn more]].
* [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|class=skin-invert|Wishlist item]]  [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2023/Multiblocks|Multiblocks]] will begin mass deployment by the end of the month: all non-Wikipedia projects plus Catalan Wikipedia will adopt Multiblocks in the week of May 26, while all other Wikipedias will adopt it in the week of June 2. Please [[m:Talk:Community Wishlist Survey 2023/Multiblocks|contact the team]] if you have concerns. Administrators can test the new user interface now on your own wiki by browsing to [{{fullurl:Special:Block|usecodex=1}} {{#special:Block}}?usecodex=1], and can test the full multiblocks functionality [[testwiki:Special:Block|on testwiki]]. Multiblocks is the feature that makes it possible for administrators to impose different types of blocks on the same user at the same time. See the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Manage blocks|help page]] for more information. [https://phabricator.wikimedia.org/T377121]
* Later this week, the [[{{#special:SpecialPages}}]] listing of almost all special pages will be updated with a new design. This page has been [[phab:T219543|redesigned]] to improve the user experience in a few ways, including: The ability to search for names and aliases of the special pages, sorting, more visible marking of restricted special pages, and a more mobile-friendly look. The new version can be [https://meta.wikimedia.beta.wmflabs.org/wiki/Special:SpecialPages previewed] at Beta Cluster now, and feedback shared in the task. [https://phabricator.wikimedia.org/T219543]
* The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Chart extension]] is being enabled on more wikis. For a detailed list of when the extension will be enabled on your wiki, please read the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project#Deployment Timeline|deployment timeline]].
* [[f:Special:MyLanguage/Wikifunctions:Main Page|Wikifunctions]] will be deployed on May 27 on five Wiktionaries: [[wikt:ha:|Hausa]], [[wikt:ig:|Igbo]], [[wikt:bn:|Bengali]], [[wikt:ml:|Malayalam]], and [[wikt:dv:|Dhivehi/Maldivian]]. This is the second batch of deployment planned for the project. After deployment, the projects will be able to call [[f:Special:MyLanguage/Wikifunctions:Introduction|functions from Wikifunctions]] and integrate them in their pages. A function is something that takes one or more inputs and transforms them into a desired output, such as adding up two numbers, converting miles into metres, calculating how much time has passed since an event, or declining a word into a case. Wikifunctions will allow users to do that through a simple call of [[f:Special:MyLanguage/Wikifunctions:Catalogue|a stable and global function]], rather than via a local template.
* Later this week, the Wikimedia Foundation will publish a hub for [[diffblog:2024/07/09/on-the-value-of-experimentation/|experiments]]. This is to showcase and get user feedback on product experiments. The experiments help the Wikimedia movement [[diffblog:2023/07/13/exploring-paths-for-the-future-of-free-knowledge-new-wikipedia-chatgpt-plugin-leveraging-rich-media-social-apps-and-other-experiments/|understand new users]], how they interact with the internet and how it could affect the Wikimedia movement. Some examples are [[m:Special:MyLanguage/Future Audiences/Generated Video|generated video]], the [[m:Special:MyLanguage/Future Audiences/Roblox game|Wikipedia Roblox speedrun game]] and [[m:Special:MyLanguage/Future Audiences/Discord bot|the Discord bot]].
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:29}} community-submitted {{PLURAL:29|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, there was a bug with creating an account using the API, which has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T390751]

'''Updates for technical contributors'''
* Gadgets and user scripts that interact with [[{{#special:Block}}]] may need to be updated to work with the new [[mw:Special:MyLanguage/Help:Manage blocks|manage blocks interface]]. Please review the [[mw:Help:Manage blocks/Developers|developer guide]] for more information. If you need help or are unable to adapt your script to the new interface, please let the team know on the [[mw:Help talk:Manage blocks/Developers|talk page]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T377121]
* The &lt;code dir=ltr&gt;mw.title&lt;/code&gt; object allows you to get information about a specific wiki page in the [[w:en:Wikipedia:Lua|Lua]] programming language. Starting this week, a new property will be added to the object, named &lt;code dir=ltr&gt;isDisambiguationPage&lt;/code&gt;. This property allows you to check if a page is a disambiguation page, without the need to write a custom function. [https://phabricator.wikimedia.org/T71441]
* [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] User script developers can use a [[toolforge:gitlab-content|new reverse proxy tool]] to load javascript and css from [[gitlab:|gitlab.wikimedia.org]] with &lt;code dir=ltr&gt;mw.loader.load&lt;/code&gt;. The tool's author hopes this will enable collaborative development workflows for user scripts including linting, unit tests, code generation, and code review on &lt;bdi lang=&quot;zxx&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;gitlab.wikimedia.org&lt;/bdi&gt; without a separate copy-and-paste step to publish scripts to a Wikimedia wiki for integration and acceptance testing. See [[wikitech:Tool:Gitlab-content|Tool:Gitlab-content on Wikitech]] for more information.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.45/wmf.2|MediaWiki]]

'''Meetings and events'''
* The 12th edition of [[m:Special:MyLanguage/Wiki Workshop 2025|Wiki Workshop 2025]], a forum that brings together researchers that explore all aspects of Wikimedia projects, will be held virtually on 21-22 May. Researchers can [https://pretix.eu/wikimedia/wikiworkshop2025/ register now].

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/21|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W21&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၂၃:၁၁၊ ၁၉ မေ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28724712 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-22&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W22&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/22|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* A community-wide discussion about a very delicate issue for the development of [[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]] is now open on Meta: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. The discussion is open until June 12 at [[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]], and every opinion is welcomed. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation.

'''Updates for editors'''
* Since last week, on all wikis except [[phab:T388604|the largest 20]], people using the mobile visual editor will have [[phab:T385851|additional tools in the menu bar]], accessed using the new &lt;code&gt;+&lt;/code&gt; toolbar button. To start, the new menu will include options to add: citations, hieroglyphs, and code blocks. Deployment to the remaining wikis is [[phab:T388605|scheduled]] to happen in June.
* [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] The &lt;code dir=ltr&gt;[[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:ParserFunctions##ifexist|#ifexist]]&lt;/code&gt; parser function will no longer register a link to its target page. This will improve the usefulness of [[{{#special:WantedPages}}]], which will eventually only list pages that are the target of an actual red link. This change will happen gradually as the source pages are updated. [https://phabricator.wikimedia.org/T14019]
* This week, the Moderator Tools team will launch [[mw:Special:MyLanguage/2025 RecentChanges Language Agnostic Revert Risk Filtering|a new filter to Recent Changes]], starting at Indonesian Wikipedia. This new filter highlights edits that are likely to be reverted. The goal is to help Recent Changes patrollers identify potentially problematic edits. Other wikis will benefit from this filter in the future.
* Upon clicking an empty search bar, logged-out users will see suggestions of articles for further reading. The feature will be available on both desktop and mobile. Readers of Catalan, Hebrew, and Italian Wikipedias and some sister projects will receive the change between May 21 and mid-June. Readers of other wikis will receive the change later. The goal is to encourage users to read the wikis more. [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Content Discovery Experiments/Search Suggestions|Learn more]].
* Some users of the Wikipedia Android app can use a new feature for readers, [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/Android/TrivaGame|WikiGames]], a daily trivia game based on real historical events. The release has started as an A/B test, available to 50% of users in the following languages: English, French, Portuguese, Russian, Spanish, Arabic, Chinese, and Turkish.
* The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Newsletter|Newsletter extension]] that is available on MediaWiki.org allows the creation of [[mw:Special:Newsletters|various newsletters]] for global users. The extension can now publish new issues as section links on an existing page, instead of requiring a new page for each issue. [https://phabricator.wikimedia.org/T393844]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:32}} community-submitted {{PLURAL:32|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* The previously deprecated &lt;code dir=ltr&gt;[[mw:Special:MyLanguage/Manual:Ipblocks table|ipblocks]]&lt;/code&gt; views in [[wikitech:Help:Wiki Replicas|Wiki Replicas]] will be removed in the beginning of June. Users are encouraged to query the new &lt;code dir=ltr&gt;[[mw:Special:MyLanguage/Manual:Block table|block]]&lt;/code&gt; and &lt;code dir=ltr&gt;[[mw:Special:MyLanguage/Manual:Block target table|block_target]]&lt;/code&gt; views instead.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.45/wmf.3|MediaWiki]]

'''Meetings and events'''
* [[d:Special:MyLanguage/Event:Wikidata and Sister Projects|Wikidata and Sister Projects]] is a multi-day online event that will focus on how Wikidata is integrated to Wikipedia and the other Wikimedia projects. The event runs from May 29 – June 1. You can [[d:Special:MyLanguage/Event:Wikidata and Sister Projects#Sessions|read the Program schedule]] and [[d:Special:RegisterForEvent/1291|register]].

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/22|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W22&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၂၀:၀၃၊ ၂၆ မေ ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28788673 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-23&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W23&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/23|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Chart extension]] is now available on all Wikimedia wikis. Editors can use this new extension to create interactive data visualizations like bar, line, area, and pie charts. Charts are designed to replace many of the uses of the legacy [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|Graph extension]].

'''Updates for editors'''
* It is now easier to configure automatic citations for your wiki within the visual editor's [[mw:Special:MyLanguage/Citoid/Enabling Citoid on your wiki|citation generator]]. Administrators can now set a default template by using the &lt;code dir=ltr&gt;_default&lt;/code&gt; key in the local &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[MediaWiki:Citoid-template-type-map.json]]&lt;/bdi&gt; page ([[mw:Special:Diff/6969653/7646386|example diff]]). Setting this default will also help to future-proof your existing configurations when [[phab:T347823|new item types]] are added in the future. You can still set templates for individual item types as they will be preferred to the default template. [https://phabricator.wikimedia.org/T384709]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:20}} community-submitted {{PLURAL:20|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* Starting the week of June 2, bots logging in using &lt;code dir=ltr&gt;action=login&lt;/code&gt; or &lt;code dir=ltr&gt;action=clientlogin&lt;/code&gt; will fail more often. This is because of stronger protections against suspicious logins. Bots using [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Bot passwords|bot passwords]] or using a loginless authentication method such as [[mw:Special:MyLanguage/OAuth/Owner-only consumers|OAuth]] are not affected. If your bot is not using one of those, you should update it; using &lt;code dir=ltr&gt;action=login&lt;/code&gt; without a bot password was deprecated [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/message/3EEMN7VQX5G7WMQI5K2GP5JC2336DPTD/|in 2016]]. For most bots, this only requires changing what password the bot uses. [https://phabricator.wikimedia.org/T395205]
* From this week, Wikimedia wikis will allow ES2017 features in JavaScript code for official code, gadgets, and user scripts. The most visible feature of ES2017 is &lt;bdi lang=&quot;zxx&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;&lt;code&gt;async&lt;/code&gt;/&lt;code&gt;await&lt;/code&gt;&lt;/bdi&gt; syntax, allowing for easier-to-read code. Until this week, the platform only allowed up to ES2016, and a few months before that, up to ES2015. [https://phabricator.wikimedia.org/T381537]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.45/wmf.4|MediaWiki]]

'''Meetings and events'''
* Scholarship applications to participate in the [[m:Special:MyLanguage/GLAM Wiki 2025|GLAM Wiki Conference 2025]] are now open. The conference will take place from 30 October to 1 November, in Lisbon, Portugal. GLAM contributors who lack the means to support their participation can [[m:Special:MyLanguage/GLAM Wiki 2025/Scholarships|apply here]]. Scholarship applications close on June 7th.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/23|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W23&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၂၃:၅၃၊ ၂ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28819186 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-24&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W24&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/24|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* The [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product|Trust and Safety Product team]] is finalizing work needed to roll out [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts|temporary accounts]] on large Wikipedias later this month. The team has worked with stewards and other users with extended rights to predict and address many use cases that may arise on larger wikis, so that community members can continue to effectively moderate and patrol temporary accounts. This will be the second of three phases of deployment – the last one will take place in September at the earliest. For more information about the recent developments on the project, [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/Updates|see this update]]. If you have any comments or questions, write on the [[mw:Talk:Trust and Safety Product/Temporary Accounts|talk page]], and [[m:Event:CEE Catch up Nr. 10 (June 2025)|join a CEE Catch Up]] this Tuesday.

'''Updates for editors'''
* [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|class=skin-invert|Wishlist item]] The [[mw:Special:MyLanguage/Help:Watchlist expiry|watchlist expiry]] feature allows editors to watch pages for a limited period of time. After that period, the page is automatically removed from your watchlist. Starting this week, you can set a preference for the default period of time to watch pages. The [[Special:Preferences#mw-prefsection-watchlist-pageswatchlist|preferences]] also allow you to set different default watch periods for editing existing pages, pages you create, and when using rollback. [https://phabricator.wikimedia.org/T265716]
[[File:Talk pages default look (April 2023).jpg|thumb|alt=Screenshot of the visual improvements made on talk pages|Example of a talk page with the new design, in French.]]
* The appearance of talk pages will change at almost all Wikipedias ([[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/19|some]] have already received this design change, [[phab:T379264|a few]] will get these changes later). You can read details about the changes [[diffblog:2024/05/02/making-talk-pages-better-for-everyone/|on ''Diff'']]. It is possible to opt out of these changes [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion|in user preferences]] (&quot;{{int:discussiontools-preference-visualenhancements}}&quot;). [https://phabricator.wikimedia.org/T319146][https://phabricator.wikimedia.org/T392121]
* Users with specific extended rights (including administrators, bureaucrats, checkusers, oversighters, and stewards) can now have IP addresses of all temporary accounts [[phab:T358853|revealed automatically]] during time-limited periods where they need to combat high-speed account-hopping vandalism. This feature was requested by stewards. [https://phabricator.wikimedia.org/T386492]
* This week, the Moderator Tools and Machine Learning teams will continue the rollout of [[mw:Special:MyLanguage/2025 RecentChanges Language Agnostic Revert Risk Filtering|a new filter to Recent Changes]], releasing it to several more Wikipedias. This filter utilizes the Revert Risk model, which was created by the Research team, to highlight edits that are likely to be reverted and help Recent Changes patrollers identify potentially problematic contributions. The feature will be rolled out to the following Wikipedias: {{int:project-localized-name-afwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-bewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-bnwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-cywiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-hawwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-iswiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-kkwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-simplewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-trwiki/en}}. The rollout will continue in the coming weeks to include [[mw:Special:MyLanguage/2025 RecentChanges Language Agnostic Revert Risk Filtering|the rest of the Wikipedias in this project]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T391964]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:27}} community-submitted {{PLURAL:27|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* AbuseFilter editors active on Meta-Wiki and large Wikipedias are kindly asked to update AbuseFilter to make it compatible with temporary accounts. A link to the instructions and the private lists of filters needing verification are [[phab:T369611|available on Phabricator]].
* Lua modules now have access to the name of a page's associated thumbnail image, and on [https://gerrit.wikimedia.org/g/operations/mediawiki-config/+/2e4ab14aa15bb95568f9c07dd777065901eb2126/wmf-config/InitialiseSettings.php#10849 some wikis] to the WikiProject assessment information. This is possible using two new properties on [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Scribunto/Lua reference manual#added-by-extensions|mw.title objects]], named &lt;code dir=ltr&gt;pageImage&lt;/code&gt; and &lt;code dir=ltr&gt;pageAssessments&lt;/code&gt;. [https://phabricator.wikimedia.org/T131911][https://phabricator.wikimedia.org/T380122]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.45/wmf.5|MediaWiki]]

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/24|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W24&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၀၁:၁၅၊ ၁၀ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28846858 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-25&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W25&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/25|Translations]] are available.

'''Updates for editors'''
* You can [https://wikimediafoundation.limesurvey.net/359761?lang=en nominate your favorite tools] for the sixth edition of the [[m:Special:MyLanguage/Coolest Tool Award|Coolest Tool Award]]. Nominations are anonymous and will be open until June 25. You can re-use the survey to nominate multiple tools.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:33}} community-submitted {{PLURAL:33|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.45/wmf.6|MediaWiki]]

'''In depth'''
* Foundation staff and technical volunteers use Wikimedia APIs to build the tools, applications, features, and integrations that enhance user experiences. Over the coming years, the MediaWiki Interfaces team will be investing in Wikimedia web (HTTP) APIs to better serve technical volunteer needs and protect Wikimedia infrastructure from potential abuse. You can [https://techblog.wikimedia.org/2025/06/12/apis-as-a-product-investing-in-the-current-and-next-generation-of-technical-contributors/ read more about their plans to evolve the APIs in this Techblog post].

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/25|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W25&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၂၃:၃၇၊ ၁၆ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28870688 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-26&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W26&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/26|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* This week, the Moderator Tools and Machine Learning teams will continue the rollout of [[mw:Special:MyLanguage/2025 RecentChanges Language Agnostic Revert Risk Filtering|a new filter to Recent Changes]], releasing it to the third and last batch of Wikipedias. This filter utilizes the Revert Risk model, which was created by the Research team, to highlight edits that are likely to be reverted and help Recent Changes patrollers identify potentially problematic contributions. The feature will be rolled out to the following Wikipedias: {{int:project-localized-name-azwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-lawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-mkwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-mlwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-mrwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-nnwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-pawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-swwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-tewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-tlwiki/en}}. The rollout will continue in the coming weeks to include [[mw:Special:MyLanguage/2025 RecentChanges Language Agnostic Revert Risk Filtering|the rest of the Wikipedias in this project]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T391964]

'''Updates for editors'''
* Last week, [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts|temporary accounts]] were rolled out on Czech, Korean, and Turkish Wikipedias. This and next week, deployments on larger Wikipedias will follow. [[mw:Talk:Trust and Safety Product/Temporary Accounts|Share your thoughts]] about the project. [https://phabricator.wikimedia.org/T340001]
* Later this week, the Editing team will release [[mw:Special:MyLanguage/Help:Edit check#Multi check|Multi Check]] to all Wikipedias (except English Wikipedia). This feature shows multiple [[mw:Special:MyLanguage/Help:Edit check#Reference check|Reference checks]] within the editing experience. This encourages users to add citations when they add multiple new paragraphs to a Wikipedia article. This feature was previously available as an A/B test. [https://analytics.wikimedia.org/published/reports/editing/multi_check_ab_test_report_final.html#summary-of-results The test shows] that users who are shown multiple checks are 1.3 times more likely to add a reference to their edit, and their edit is less likely to be reverted (-34.7%). [https://phabricator.wikimedia.org/T395519]
* A few pages need to be renamed due to software updates and to match more recent Unicode standards. All of these changes are related to title-casing changes. Approximately 71 pages and 3 files will be renamed, across 15 wikis; the complete list is in [[phab:T396903|the task]]. The developers will rename these pages next week, and they will fix redirects and embedded file links a few minutes later via a system settings update.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:24}} community-submitted {{PLURAL:24|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, a bug was fixed that had caused pages to scroll upwards when text near the top was selected. [https://phabricator.wikimedia.org/T364023]

'''Updates for technical contributors'''
* Editors can now use Lua modules to filter and transform tabular data for use with [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Extension:Chart]]. This can be used for things like selecting a subset of rows or columns from the source data, converting between units, statistical processing, and many other useful transformations. [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Transforms|Information on how to use transforms is available]]. [https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project/Updates]
* The &lt;code dir=ltr&gt;all_links&lt;/code&gt; variable in [[Special:AbuseFilter|AbuseFilter]] is now renamed to &lt;code dir=ltr&gt;new_links&lt;/code&gt; for consistency with other variables. Old usages will still continue to work. [https://phabricator.wikimedia.org/T391811]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.45/wmf.7|MediaWiki]]

'''In depth'''
* The latest quarterly [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Newsletters/34|Growth newsletter]] is available. It includes: the recent updates for the &quot;Add a Link&quot; Task, two new Newcomer Engagement Features, and updates to Community Configuration.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/26|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W26&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt;  ၂၃:၁၉၊ ၂၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28870688 --&gt;</text>
      <sha1>0ecv8ak6tpmobx4sxjh5q9n52w3gvu0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အ.ထ.က(၁)ဒဂုံ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12812</id>
    <revision>
      <id>879001</id>
      <parentid>860093</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T14:52:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>/* ကျောင်းသားကျောင်းသူဟောင်းများ */</comment>
      <origin>879001</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6074" sha1="deimwlry7y1sprbgdrxedxeh621uwe4" xml:space="preserve">{{Infobox school
| name = အ.ထ.က(၁)ဒဂုံ
| image= 
| caption = 
| logo =Dagon-one.png
| logo_size = 100px
| motto = 
| motto_translation = Do we learn not for school but for life
| established = ၁၈၈၂
| type = အများဆိုင်
| founder   = 
| principal = 
| faculty = ၁၅၀
| students = ၇,၀၀၀ ခန့်&lt;ref&gt;{{cite news | first = ကျောင်းအုပ်ဆရာကြီး | last = ဦးအောင်ကိုကို | title = ၂၀၁၄-၂၀၁၅ ပညာသင်နှစ်တွင် သင်ကြားမှုပုံစံများ ပြောင်းလဲသွားမည့်အပေါ် ကျောင်းအုပ်ဆရာကြီး ဦးအောင်ကိုကို(အထက-၁၊ဒဂုံ)နှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခြင်း | url = http://www.popularmyanmar.com/mpaper/2014/05/%E1%81%82%E1%80%9D%E1%81%81%E1%81%84-%E1%81%82%E1%80%9D%E1%81%81%E1%81%85-%E1%80%95%E1%80%8A%E1%80%AC%E1%80%9E%E1%80%84%E1%80%B9%E1%82%8F%E1%80%BD%E1%80%85%E1%80%B9%E1%80%90%E1%80%BC%E1%80%84%E1%80%B9/ | work = Popular Myanmar | accessdate = 9 September 2014 | archivedate = 19 August 2014 | archiveurl = https://archive.today/20140819010419/http://www.popularmyanmar.com/mpaper/2014/05/%E1%81%82%E1%80%9D%E1%81%81%E1%81%84-%E1%81%82%E1%80%9D%E1%81%81%E1%81%85-%E1%80%95%E1%80%8A%E1%80%AC%E1%80%9E%E1%80%84%E1%80%B9%E1%82%8F%E1%80%BD%E1%80%85%E1%80%B9%E1%80%90%E1%80%BC%E1%80%84%E1%80%B9/ }}&lt;/ref&gt;
| mascot = 
| colors = 
| city = [[ရန်ကုန်မြို့]]
| state = [[ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး]]
| country = [[မြန်မာနိုင်ငံ]]
| website =
| grades = KG to 12
| address = ၅၇၊ အလံပြဘုရားလမ်း၊ [[ဒဂုံမြို့နယ်]]
| newspaper = 
| yearbook = 
| nickname = 
| schoolnumber = 1
| schoolboard =
}}
{{Designation list|right|designation1=Yangon}}

'''အမှတ် (၁) အခြေခံပညာ အထက်တန်းကျောင်း၊ ဒဂုံ''' သည် မြန်မာနိုင်ငံ၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ ဒဂုံမြို့နယ်တွင် တည်ရှိသည်။ ၁၈၈၄ ခုနှစ်တွင် စတင်တည်ထောင်ခဲ့ရာမှ ၁၉၆၅ ခုနှစ် ပြည်သူပိုင်သိမ်းဆည်းသည်အထိ အင်္ဂလိပ်မက်သဒစ် အထက်တန်းကျောင်း အမည်တွင်ခဲ့သည်။ ပြည်သူပိုင်သိမ်းပြီးနောက် အမှတ်(၁)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း၊ ဒဂုံမြို့နယ်အဖြစ် တည်ရှိခဲ့သည်။

== ကျောင်းသားကျောင်းသူဟောင်းများ ==
'''&lt;big&gt;နိုင်ငံရေးသမားများ&lt;/big&gt;'''

* [[အောင်ဆန်းစုကြည်]]
* [[ထင်ကျော် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ထင်ကျော်]]

=== သရုပ်ဆောင်များ ===
* [[ကျော်သူ]]
* ခန့်စည်သူ
* [[စိုးသူ]]
* [[ဒွေး]]
* [[ဖြိုးငွေစိုး]]
* [[မင်းမော်ကွန်း]]
* ရဲအောင်
* [[ရာဇာနေဝင်း]]
* [[:en:Thinzar_Wint_Kyaw|သင်ဇာဝင့်ကျော်]]
*[[ဝါဝါဝင်းရွှေ]]
* ဝင်းစည်သူ
* နှင်းအိဖြူ
* [[နန်းဆုရတီစိုး]] &lt;ref&gt;{{cite news | first = နန်းဆု | last = ရတီစိုး | title = ကျောင်းဖွင့်ချိန် ရင်ခုန် လှုပ်ရှားမှုနှင့် ကျောင်းသားဘဝ ဖြတ်သန်းခဲ့သူ တို့ စကားသံ | url = http://www.popularmyanmar.com/mpaper/2014/05/%E1%80%B1%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%B8%E1%80%96%E1%80%BC%E1%80%84%E1%80%B7%E1%80%B9%E1%80%81%E1%80%BA%E1%80%AD%E1%80%94%E1%80%B9-%E1%80%9B%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%81%E1%80%AF/ | work = Popular Myanmar | date = May 25-30 | accessdate = 30 August 2014 | archivedate = 15 June 2014 | archiveurl = https://archive.today/20140615110038/http://www.popularmyanmar.com/mpaper/2014/05/%E1%80%B1%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%B8%E1%80%96%E1%80%BC%E1%80%84%E1%80%B7%E1%80%B9%E1%80%81%E1%80%BA%E1%80%AD%E1%80%94%E1%80%B9-%E1%80%9B%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%81%E1%80%AF/ }}&lt;/ref&gt;
* ပန်းဖြူ
* မေသဉ္ဇာဦး
* Yee Ywe Hnyun
* [[ဝိုင်းစုခိုင်သိန်း]]
* သဇင်
* [[အိန္ဒြာကျော်ဇင်]]
* [[ဆုထက်]]

=== ဒါရိုက်တာများ ===
* စင်ရော်မောင်မောင်
* [[သူရ]] (ခ) ဇာဂနာ
*ဏကြီး

=== အဆိုတော်များ ===
* [[:en:Raymond_(singer)|ရေမွန် IDIOTS]] 
* Victor ခင်ညို
* သာစိုး
* [[အနဂ္ဂ]]
* [[အောင်ရင်]]
* နှင်းအိဖြူ
* [[မေဆွိ]]
* bobby soxer
* [[ဝိုင်းစုခိုင်သိန်း]]
* [[ဟေမာနေဝင်း]]
* ရတနာမိုင်
* စာ​ရေးဆရာများ
* မြေမူန်လွင် (ငါတို့စာပေပုံနှိပ့်တိုက်တည်ထောင်)

== ကိုးကား ==
&lt;references/&gt;

[[Category:ရန်ကုန်မြို့ရှိ အထက်တန်းကျောင်းများ|ဒဂုံ]]
[[Category:ရန်ကုန်မြို့ရှိ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ် အဆောက်အအုံများ]]</text>
      <sha1>deimwlry7y1sprbgdrxedxeh621uwe4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ဗင်နီတို မူဆိုလီနီ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>15062</id>
    <revision>
      <id>879052</id>
      <parentid>811145</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T09:06:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:သမိုင်း]]ကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်</comment>
      <origin>879052</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29830" sha1="mvn76ingn37xdi93gpsw6q1vbybfamw" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| birth_name    = Benito Amilcare Andrea Mussolini
| name          = Benito Mussolini
| image         = Mussolini biografia.jpg
| office        = ၂၇ ယောက်မြောက် အီတလီ ဝန်ကြီးချုပ်
| monarch       = Victor Emmanuel III
| term_start    = ၃၁ အောက်တိုဘာ ၁၉၂၂
| term_end      = ၂၅ ဇူလိုင် ၁၉၄၃
| predecessor   = Luigi Facta
| successor     = Pietro Badoglio
| office2       = Duce of Fascism
| term_start2   = 9 November 1921
| term_end2     = 25 July 1943
| predecessor2  = Position created
| successor2    = Position abolished
| office3       = Duce of the Italian Social Republic
| term_start3   = 23 September 1943
| term_end3     = 25 April 1945
| predecessor3  = Position created
| successor3    = Position abolished
| office4       = First Marshal of the Empire
| term_start4   = 30 March 1938
| term_end4     = 25 July 1943
| predecessor4  = Position created
| successor4    = Position abolished
| order5        = Italian Minister of Foreign Affairs
| term_start5   = 5 February 1943
| term_end5     = 25 July 1943
| predecessor5  = Galeazzo Ciano
| successor5    = Raffaele Guariglia
| term_start6   = 20 July 1932
| term_end6     = 9 June 1936
| predecessor6  = Dino Grandi
| successor6    = Galeazzo Ciano
| term_start7   = 30 October 1922
| term_end7     = 12 September 1929
| predecessor7  = Carlo Schanzer
| successor7    = Dino Grandi
| office8       = Minister of the Italian Africa
| term_start8   = 20 November 1937
| term_end8     = 31 October 1939
| predecessor8  = Alessandro Lessona
| successor8    = ၈Attilio Teruzzi
| term_start9   = 17 January 1935
| term_end9     = 11 June 1936
| predecessor9  = Emilio De Bono
| successor9    = Alessandro Lessona
| term_start10  = 18 December 1928
| term_end10    = 12 September 1929
| predecessor10 = Luigi Federzoni
| successor10   = Emilio De Bono
| office11      = အီတလီ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာ
| term_start11  = 22 July 1933
| term_end11    = 25 July 1943
| predecessor11 = Pietro Gazzera
| successor11   = Antonio Sorice
| term_start12  = 4 April 1925
| term_end12    = 12 September 1929
| predecessor12 = Antonino Di Giorgio
| successor12   = Pietro Gazzera
| office13      = Italian Minister of the Interior
| term_start13  = 6 November 1926
| term_end13    = 25 July 1943
| predecessor13 = Luigi Federzoni
| successor13   = Bruno Fornaciari
| term_start14  = 31 October 1922
| term_end14    = 17 June 1924
| predecessor14 = Paolino Taddei
| successor14   = Luigi Federzoni
| office15      = Duce of the Fascist Party
| term_start15  = 23 March 1919
| term_end15    = 28 April 1945
| predecessor15 = Position created
| successor15   = Position abolished
&lt;!--Personal data--&gt;
| birth_date    = {{Birth date|df=yes|1883|7|29}}
| birth_place   = Predappio, Kingdom of Italy
| death_date    = {{Death date and age|df=yes|1945|4|28|1883|7|29}}
| death_place   = Giulino di Mezzegra, Kingdom of Italy
| resting_place = San Cassiano cemetery, [[Predappio]], Italian Republic
| height        = 5' 6½&quot; (1.69&amp;nbsp;m)
| nationality   = အီတလီလမျိုး
| party         = National Fascist Party&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(1921–1943)&lt;/small&gt;
| otherparty    = Italian Socialist Party&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(1901–1914)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;Fasci of Revolutionary Action&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(1914–1919)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;Italian Fasci of Combat&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(1919–1921)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;Republican Fascist Party&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(1943–1945)&lt;/small&gt;
| spouse        = {{marriage|Rachele Guidi|1915|1945}}
| relations     = {{hlist|Ida Dalser|Margherita Sarfatti|Clara Petacci}}
| children      = {{hlist|Benito Albino Mussolini|Edda Mussolini|Vittorio Mussolini|Bruno Mussolini|Romano Mussolini|Anna Maria Mussolini}}
| profession    = Politician, journalist, novelist, teacher
| signature     = Benito Mussolini Signature.svg
&lt;!--Military service--&gt;
| branch        = {{army|Kingdom of Italy}}
| serviceyears  = active: 1915–1917
| rank          = အင်ပါယာ၏ပထမဆုံး စစ်သေနာပတိချုပ်&lt;br /&gt;တပ်ကြပ်ကြီး
| unit          = 11th [[Bersaglieri]] Regiment
| battles       = {{hlist|[[ပထမကမ္ဘာစစ်]]|[[Second Italo-Ethiopian War]]|[[Italian invasion of Albania]]|[[Greco-Italian War]]|[[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]}}
}}
မူဆိုလီနီ (Benito Amilcare Andrea Mussolini ) သည် [[အီတလီနိုင်ငံ]]၏ (၄၀) ဦးမြောက် ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်သည်။ [[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]အတွင်းက အီတလီနိုင်ငံ၏ အမျိုးသား ဖက်ဆစ်ပါတီကို ဦးဆောင်ခဲ့သူ ဖြစ်ပြီး အီတလီနိုင်ငံအတွင်း ဖက်ဆစ်မျိုးစေ့ ချပေးခဲ့သူလည်း ဖြစ်သည်။

== ဘဝဇာတ်ကြောင်း ==
[[ပထမကမ္ဘာစစ်]]နှင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အကြား ကမ္ဘာတလွှားတွင် အတော်ပင် တန်ခိုးထွားခဲ့သော [[အီတလီနိုင်ငံ]] အာဏာရှင်ဗင်နီတိုမူဆိုလီနီ၏ အတ္ထုပ္ပတ္တိမှာ ထူးဆန်းအံ့ဩဖွယ်ကောင်းလှသည်။ သူသည် အသက် ၄၀ မကျော်မီကပင် ကျောင်းဆရာ၊ နွားသတ်သမား၏တပည့်၊ အုတ်စီသူ၏အကူ၊ သတင်းစာဆရာ၊ ပြင်သစ်ဘာသာပြဆရာ၊ စစ်သား၊ ပါလီမန်အမတ်၊ တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်၊စသည်ဖြင့် သူ၏ဘဝတွင် အခြေတကျမဟုတ်ဘဲ အလုပ်အမျိုးမျိုး ဆောင်ရွက်ခဲ့ဘူးလေသည်။ နောက်ဆုံးတွင် အီတလီနိုင်ငံ၏ အာဏာရှင်အဖြစ်ဖြင့် ဇာတ်သိမ်းခဲ့ရလေသည်။ 
မူဆိုလီနီသည် ၁၈၈၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၉ ရက်နေ့တွင် လူ့လောကကြီးသို့ စတင်ရောက်ရှိလာသည်။ သူ၏မွေးရာဌာနမှာ အီတလီနိုင်ငံ ဒိုဗီးယားအရပ်ရှိ ဖော်လီမြို့ဖြစ်၏။ သူ၏ဖခင် အယ်လက်ဇန်းဒယား မူဆိုလီနီသည် ပန်းဘဲဆရာဖြစ်၍ မိခင်ဖြစ်သူ ရိုဆာမာတိုနီမှာ ကျောင်းဆရာမဖြစ်လေသည်။
မူဆိုလီနီကို မက္ကဆီကိုတော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင် ဗင်နီတိုဟွားရေး၏အမည်မှ ဗင်နီတိုကို ယူ၍ မှည့်ခေါ်ထားခဲ့သည်။ မူဆိုလီနီသည် ကျောင်း၌နေစဉ်မှာပင် ဉာဏ်ကောင်းသူ ဖြစ်၏။ ထို့ပြင် သူ့တွင် အောက်ကြို့ခံလိုသော စိတ်မျိုးမရှိချေ။
သူသည် အသက် ၁၈ နှစ်ခန့်တွင် ကျောင်းဆရာအဖြစ် လက်မှတ်ရရှိခဲ့လေသည်။ ဆရာအတတ်သင်ခဲ့သော်လည်း မူဆိုလီနီသည် ပညာရေးတွင် စိတ်မဝင်စားဘဲ နိုင်ငံရေးလုပ်ရန်သာ စိတ်ထက်သန်နေခဲ့သည်။ ရှေးဦးစွာ သူသည် အယူသည်းသော ဆိုရှယ်လစ်တဦးဖြစ်ခဲ့၏။ ကျောင်းဆရာအဖြစ် တနှစ်ခန့် အလုပ်လုပ်ပြီးနောက် ထိုအလုပ်ထက်သာသော အလုပ်ကို ရှာရန် [[ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ]]သို့ ထွက်သွားလေသည်။ ဆွစ်ဇာလန်တွင် ငတ်တလှည့်ပြတ်တလှည့်နှင့် အလုပ်အမျိုးမျိုးလုပ်ရင်း ပညာသင်ကြား၍ ဗဟုသုတအဖြာဖြာ ရှာမှီးခဲ့သည်။ သို့သော် တော်လှန်ရေးစိတ်၊ နိုင်ငံရေးစိတ် ပြင်းထန်သောကြောင့် ဆွစ်ဇာလန်အစိုးရက သူ့အား နယ်နှင်လိုက်သည်။ အီတလီနိုင်ငံသို့ ပြန်ရောက်သောအခါ သူသည် စစ်တပ်သို့ ဝင်ရောက်အမှုထမ်းသည်။ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီတွင်လည်း အရေးပါသော ပါတီဝင် ဖြစ်လာလေသည်။ တခါက ထောင် ၁၀ ရက်မျှ အကျခံရ၍ ပုလိပ်များ မျက်ခြေမပြတ် လိုက်လံကြည့်ရှုခြင်းကိုပင် ခံခဲ့ရသေးသည်။
၁၉၀၉ ခုနှစ်တွင်မူ မူဆိုလီနီသည် ထရင်တိုမြို့သို့ သွားပြန်သည်။ ထရင်တိုမြို့တွင် သတင်းစာဆရာလုပ်ရင်း စာအုပ်စာတမ်းများရေးသားထုတ်ဝေခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် သူ၏သတင်းစာတွင် အီတာလျံလူမျိုးနှင့် အီတာလျံစကားပြောသူများနေထိုင်ရာ အရပ်များကို အီတလီနိုင်ငံတွင်း သွတ်သွင်းရန် ရေးသားသောကြောင့် နယ်နှင်ဒဏ်ခံရပြန်သည်။ 
၁၉၁၀ ပြည့်နှစ်တွင် မူဆိုလီနီသည် ဖော်လီမြို့မှ အီတလီဆိုရှယ်လစ်ပါတီ၏ အတွင်းရေးမှူးဖြစ်လာခဲ့သည်။ ရက်သတ္တပတ်စဉ် သတင်းစာတစောင်၏ အယ်ဒီတာလည်း ဖြစ်ခဲ့၏။ ၁၉၁၁ ခုနှစ်တွင် အလုပ်သမားများအား တော်လှန်အောင်သွေးဆောင်မှုကြောင့် ထောင်ဒဏ် ၅ လ အပြစ်ပေးခြင်းခံရသည်။ ၁၉၁၂ ခုနှစ်တွင်ကား သူ့အား လက်ဝဲခေါင်းဆောင်တဦးဟု အသိအမှတ်ပြုကြလေပြီ။ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီ၏ အာဘော်ဖြစ်သော 'အဗန်တီ' သတင်းစာတွင်လည်း အယ်ဒီတာအဖြစ် ခန့်အပ်ခြင်း ခံရလေသည်။ ၁၉၁၃ ခုနှစ်တွင် 'ယူတိုးပီးယား' ခေါ် သတင်းစဉ်ကို တည်ထောင်သည်။ ထိုနှစ်မှာပင်အမျိုးသမီးတဦးနှင့် လက်ထပ်ခဲ့ရာ သားသမီး ၆ ယောက် ထွန်းကားလေသည်။ သူ၏ သမီးအကြီးဆုံးသည် ကောင့်ရှာနို၏ ဇနီးဖြစ်လေသည်။

==နိုင်ငံရေး==

[[File:Bundesarchiv Bild 183-2007-1022-506, Italien, deutsche Frontkämpfer in Rom crop.jpg|thumb|left|မူဆိုလီနီ]]
၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် ပထမကမ္ဘာစစ်ကြီး ဖြစ်ပွားသောအခါ မူဆိုလီနီသည် သူ၏ ဘဝသစ်ကို ဖန်တီးမည့် ပြောင်းလဲမှုများကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ သူသည် အစပထမ၌ ကြားနေရေးဝါဒကို ထောက်ခံသော်လည်း နောင်သောအခါ မဟာမိတ်တို့ဖက်မှ ဝင်တိုက်ရန် လှုံဆော်ပေးလေသည်။ မူဆိုလီနီ၏ စစ်ထဲပါဝင်ရေးဝါဒသည် ဆိုရှယ်လစ်တို့၏ စစ်မတိုက်ရေးဝါဒနှင့် ဆန့်ကျင်နေရာ မူဆိုလီနီသည် ဆိုရှယ်လစ်ပါတီနှင့် အိုးစားကွဲကာ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီမှ၎င်း၊ ပါတီသတင်းစာ အယ်ဒီတာ အဖြစ်မှ၎င်း နုတ်ထွက်ရလေသည်။ ထိုနောက် သူသည် 'ပိုပိုလိုဒီတာလိယ' ခေါ် နေ့စဉ်သတင်းစာတစောင်ကို တည်ထောင်၍ မဟာမိတ်များဖက်မှ ပါဝင်တိုက်ရေးဝါဒကို ဖြန့်လေတော့၏။ သူကိုယ်တိုင်လည်း သာမန်စစ်သားအဖြစ် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ဒဏ်ရာအပြင်းအထန် ရရှိခဲ့သည်။ ဒဏ်ရာမှ ပျောက်ကင်းသောအခါ ဆေးရုံမှ ဆင်း၍ အယ်ဒီတာပြန်လုပ်ကာ စစ်အောင်မြင်ရေးကို ကြိုးပမ်းပြန်လေသည်။ 
၁၉၁၉ ခုနှစ် စစ်ပြေငြိမ်းပြီးနောက် မူဆိုလီနီသည် ဖက်ဆစ်ပါတီကို ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က အီတလီနိုင်ငံ၏အခြေအနေမှာ အတော်ပင် စိတ်ပျက်ဖွယ်ရာ ကောင်းနေ၏။ အစိုးရမှာ အကြွေးပင်လယ်ဝေနေပြီးလျှင် နိုင်ငံတွင်း၌လည်း သပိတ်မှောက်မှုများ၊ အဓမ္မအကြမ်းဖက်မှုများ အတော်ထကြွနေသည်။ ၁၉၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် မီလန်မြို့၌ ကွန်မြူနစ်တို့ ပုန်ကန်ထကြွကြ၏။ ထို့နောက် ဗလုံးညားမြို့တွင်လည်း ထကြွပြန်၏။ သို့ဖြစ်ရာတွင် ကွန်မြူနစ်တော်လှန်ရေးကို စိုးရိမ်သောအရင်းရှင်များနှင့် စစ်ပြေငြိမ်းရေးစည်းကမ်းချက်များကို မကျေနပ်သော စစ်သားဟောင်းများသည် မူဆိုလီနီအား ငွေအား လူအားဖြင့် ထောက်ခံကြလေသည်။ 
ဖက်ဆစ်ပါတီဝင်များသည် အမျိုးသားရေးဝါဒစိတ် လွန်ကဲသူများဖြစ်၍ အာဏာကြီးမားသော ဗဟိုအစိုးရနှင့် စည်းကမ်းသေဝပ်ရေးကို လိုလားသည်။ မူဆိုလီနီသည် ၁၉၂၀ ပြည့်နှစ်မှစ၍ ဖက်ဆစ်အဖွဲ့များကို နေရာအနှံ့အပြားတွင် ဖွဲ့စည်းလေသည်။ ရှပ်နက်တပ်ဖွဲ့များကို ဖွဲ့စည်းကာ အတိုက်အခံဂိုဏ်းများကို ဖြိုဖျက်သည်။ နယ်များရှိ ဖက်ဆစ်အဖွဲ့များသည် ကွန်မြူနစ်များနှင့် မင်းမဲ့ဝါဒီတို့၏အစည်းအဝေးများကို နှောင့်ယှက်ဖျက်ဆီးခြင်း၊ ထိုအဖွဲ့များ၏ ဌာနချုပ်များနှင့် အဖွဲ့များနှင့်ဆိုင်သော စာအုပ်စာတမ်းများရောင်းချရာဆိုင်များကို ဝင်ရောက်လုယူဖျက်ဆီးခြင်း စသည်တို့ကို ပြုလုပ်လေသည်။ နောက်တွင် တဆင့်တက်ကာ ခေါင်းမာသော ခေါင်းဆောင်များကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ကြ၏။ ထိုအချိန်တွင် ဥပဒေပြုလွှတ်တော်တွင် ဖက်ဆစ်အမတ် ဦးရေ ၃၅ ယောက်ခန့် ရှိနေပြီဖြစ်သည်။ 
၁၉၂၁ ခုနှစ်တွင် ဖက်ဆစ်အဖွဲ့ကို နိုင်ငံရေးပါတီအသွင်သို့ ပြောင်းလဲလိုက်သည်။ မူဆိုလီနီအားလည်း 'အီးဒူးချေး' (ခေါင်းဆောင်ကြီး)ဟု အသိအမှတ်ပြုကြသည်။ 
နိုင်ငံအခြေအနေမှာ တဖြည်းဖြည်းဆိုးရွားလာရာ ဆိုရှယ်လစ်တို့သည် ဖက်ဆစ်တို့ကို အစိုးရက နှိမ်စေရန် အထွေထွေသပိတ်မှောက်မှုကြီး ပေါ်ပေါက်လာအောင် ဖန်တီးလေတော့သည်။ လက်ရှိအစိုးရအဖွဲ့သည် မည်သို့မျှမတတ်နိုင်ရှာပေ။ ၁၉၂၂ ခုနှစ်အောက်တိုဘာလတွင် နေပယ်လ်မြို့၌ ဖက်ဆစ်အဖွဲ့ကြီးညီလာခံတရပ် ကျင်းပလေသည်။ ထိုလ ၂၀ ရက်နေ့တွင် မူဆိုလီနီနှင့်သူ၏ နောက်လိုက်များသည် [[ရောမမြို့]]သို့ ချီတက်ကြရာ မည်သူမျှ အတိုက်အခံမပြုလုပ်ကြပေ။ တတိယ အီမန်းနျူးအယ်ဘုရင်သည် လက်ရှိအစိုးရအဖွဲ့ကို ဖြုတ်ချကာ မူဆိုလီနီကို အစိုးရဖွဲ့ရန် ဖိတ်ခေါ်ရ၏။ သို့ဖြစ်၍ သွေးတစက်မျှ မကျသော တော်လှန်ရေးဖြင့် မူဆိုလီနီသည် အာဏာသိမ်းပွဲခံကာ အစိုးရအဖွဲ့ဖွဲ့စည်းလေသည်။ 
[[ဖိုင်:Mussolini e Petacci a Piazzale Loreto, 1945.jpg|thumb|left|ဘယ်ညာကနေ ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံရေးသမားဟောင်း Nicola Bombacci၊ Duce Benito Mussolini၊ သူ့ရဲ့သစ္စာရှိချစ်သူ Clara Petacci၊ ဝန်ကြီး Alessandro Pavolini နဲ့ ကျော်ကြားတဲ့ ဖက်ဆစ်နိုင်ငံရေးသမား Achille Starace တို့ရဲ့ အသက်မဲ့ရုပ်အလောင်းတွေကို Plaza Loreto မှာ ခင်းကျင်းပြသထားပါတယ်။ 1945 ခုနှစ်တွင် Milan မြို့။]]
မူဆိုလီနီသည် အာဏာသိမ်းပိုက်ပြီးနောက် အစိုးရကို အကြီးအကျယ်ပြောင်းလဲလိုက်သည်။ နိုင်ငံ၏ အထွတ်အထိပ်အဖြစ် ရှင်ဘုရင်ကို ဆက်လက်ထားရှိသော်လည်း တကယ့်အာဏာကိုမူကား သူ၏ လက်ထဲတွင်ထားသည်။ အထက်လွှတ်တော်သည် လုံးဝအာဏာမရှိတော့ချေ။ အောက်လွှတ်တော်ကိုမူကား ‘ဖက်ဆစ်ကောင်စီအဖွဲ့ကြီး’က ချုပ်ကိုင်ထားသည်။ အစိုးရအဖွဲ့ဝင် ဝန်ကြီးများမှာလည်း ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်သူ မူဆိုလီနီ၏ ကိုယ်စားလှယ်များ ဖြစ်ကြလေတော့သည်။ မူဆိုလီနီကိုယ်တိုင်လည်း ဝန်ကြီးဌာန ၈ ဌာနကို တယောက်တည်း ကိုင်ထားလေသည်။ ၁၉၃၄ ခုနှစ်တွင် တရားဥပဒေအရ အသင်းများကို အလုပ်အကိုင်အလိုက် ဖွဲ့စည်း၍ နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးကို ခန့်ခွဲသည်။ ယင်းသို့အားဖြင့် မူဆိုလီနီသည် တရားဥပဒေအရ ဖွဲ့စည်းသောအသင်းများနိုင်ငံကို ထူထောင်လေသည်။
၁၉၂၅-၂၆ ခုနှစ်များတွင် ဆိုရှယ်လစ်၊ ကွန်မြူနစ်စသော အတိုက်အခံအဖွဲ့များကို ဖြိုဖျက်ရန် ဥပဒေအမျိုးမျိုး ထုတ်လေသည်။ အကြမ်းဖက်၍လည်း နှိမ်နင်း၏။ ဆိုရှယ်လစ်၊ ကွန်မြူနစ်နှင့် ရီပတ်ဗလစ်ကင် ပါတီများကို ဖွဲ့စည်းခွင့်မပေးတော့ချေ။ အတိုက်အခံသတင်းစာများကိုလည်း ပိတ်ပစ်လေသည်။ ထိုသို့ ပိတ်ပင်ချုပ်ကိုင်မှုများ ရှိလင့်ကစား နိုင်ငံအတော်ပင် နိုးကြားတိုးတက် လာသည်မှာ မူဆိုလီနီ၏ ကျေးဇူးကြောင့်ပင် ဖြစ်သည်ဟု ဆိုရချေမည်။ သူသည် တနိုင်ငံလုံးတွင် ပျံ့နှံ့နေသော လာဘ်ပေးလာဘ်ယူခြင်းများ အလဟဿဖြုန်းတီးခြင်းများနှင့် ဝတ်တရားမကျေပြွန်မှုများကို ပပျောက်အောင် ဆောင်ရွက်သည်။ အလုပ်ရပ်စဲခြင်း၊ သပိတ်မှောက်ခြင်းများကို ပိတ်ပင်သည်။ စိုက်ပျိုးရေး ပါရဂူများကို လယ်သမားများထံ စေလွှတ်ညွှန်ကြား ပြသစေရာ ကောက်ပဲသီးနှံ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမိုထွက်သည်။ နိုင်ငံတွင် သူ့ကို ကြည်ညိုသူများလာသည်။ သို့သော် သူ့အားသေကြောင်းကြံမှုများလည်း ရှိခဲ့လေသည်။ ကြံစည်မှုများ အထမမြောက်သည်နှင့်အမျှ နာမည်ကြီးကာ ကြည်ညိုသူများလာလေသည်။
တိုင်းပြည်တွင် အာဏာရှင် ဖြစ်နေပြီဖြစ်သော မူဆိုလီနီသည် ပြည်တွင်းရေး၌သာမက ပြည်ပရေးတွင်လည်း တွင်ကျယ်စပြုတော့သည်။ ၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် ဂရိလူမျိုးတို့ပိုင်သော ကောဖူးကျွန်းကို သိမ်းရန်ကြံစည်ရာ ဥရောပအနောက်နိုင်ငံများက ကန့်ကွက်သောကြောင့် နောက်ဆုတ်လိုက်ရသည်။ ၁၉၃၆ ခုနှစ်တွင်မူ [[အီသီယိုးပီးယားနိုင်ငံ]]ကို တိုက်ခိုက်သိမ်းယူသည်။ ၁၉၃၆-၃၉ ခုနှစ်များတွင် ဖြစ်ပွားသော စပိန်ပြည်တွင်းစစ်တွင်လည်း ဝင်ရောက်စွက်ဖက်လေသည်။ ဂျာမနီအာဏာရှင် [[ဟစ်တလာ]]နှင့်လည်း ပူးပေါင်း၍ စာချုပ်များချုပ်ဆိုသည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် [[အယ်ဘေးနီးယားနိုင်ငံ]]ကို သိမ်းယူသည်။ ၁၉၄၀ ပြည့်နှစ် ဇွန်လတွင် အီတလီနိုင်ငံသည် [[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]တွင် ဟစ်တလာ၏ ဘက်တော်သားအဖြစ် ပါဝင်လေတော့သည်။ 
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ဖြစ်စ၌ မူဆိုလီနီသည် အောင်ပွဲများခံခဲ့ရသော်လည်း နောက်နောင်တွင်ကား တဖြည်းဖြည်း အရှုံးပေးရလေသည်။ မြောက်အာဖရိက တိုက်ပွဲများတွင် အီတာလျံတို့ ရှုံးနိမ့်ခြင်း၊ စစ္စလီကျွန်းကို မဟာမိတ်တို့ တက်ရောက်ခြင်း၊ ပြည်တွင်းအုံကြွမှုများ ပြင်းထန်လာခြင်းတို့ကြောင့် ၁၉၄၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် မူဆိုလီနီသည် ရာထူးမှ နုတ်ထွက်ရပြီးလျှင် အကျဉ်းချထားခြင်း ခံရလေသည်။ ထိုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် [[စကော်ဇနီ၊ အော်တို|အော်တို  စကော်ဇနီ]]ပါဝင်သည့် နာဇီလေထီးတပ်သားများက မူဆိုလီနီအား အချုပ်မှ ကယ်တင်ခဲ့ပြီးနောက် အီတလီနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် ဖွဲ့စည်းသော ‘ဖက်ဆစ်သမ္မတ’အစိုးရ၏ခေါင်းဆောင်အဖြစ် တင်မြှောက်လေသည်။ သို့သော် ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် မူဆိုလီနီနှင့် သူ၏ဇနီးတို့သည် အရေးမလှသဖြင့် နိုင်ငံမှ ထွက်ပြေးရန်ကြိုးစားနေခိုက် နောက်ဖွဲ့သည့် အီတာလျံအစိုးရလူများက ကိုးမိုအိုင်အနီးရှိ ရွာတရွာတွင် မူဆိုလီနီတို့ကို ဖမ်းမိပြီးနောက် ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် အဆုံးစီရင်လိုက်ကြလေသည်။ ။

==ကိုးကား==
{{reflist|
&lt;ref&gt;မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း အတွဲ (၉) အပိုင်း (က)&lt;/ref&gt;
}}

{{lifetime|၁၈၈၃|၁၉၄၅}}
[[Category:ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်]]
[[Category:ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်များ]]</text>
      <sha1>mvn76ingn37xdi93gpsw6q1vbybfamw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879053</id>
      <parentid>879052</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T09:06:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:အီတလီ]]ကို ပေါင်းထည့်ခဲ့သည်</comment>
      <origin>879053</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29863" sha1="6t7dsxylqgc418z83lwq7fe5lynmtxj" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| birth_name    = Benito Amilcare Andrea Mussolini
| name          = Benito Mussolini
| image         = Mussolini biografia.jpg
| office        = ၂၇ ယောက်မြောက် အီတလီ ဝန်ကြီးချုပ်
| monarch       = Victor Emmanuel III
| term_start    = ၃၁ အောက်တိုဘာ ၁၉၂၂
| term_end      = ၂၅ ဇူလိုင် ၁၉၄၃
| predecessor   = Luigi Facta
| successor     = Pietro Badoglio
| office2       = Duce of Fascism
| term_start2   = 9 November 1921
| term_end2     = 25 July 1943
| predecessor2  = Position created
| successor2    = Position abolished
| office3       = Duce of the Italian Social Republic
| term_start3   = 23 September 1943
| term_end3     = 25 April 1945
| predecessor3  = Position created
| successor3    = Position abolished
| office4       = First Marshal of the Empire
| term_start4   = 30 March 1938
| term_end4     = 25 July 1943
| predecessor4  = Position created
| successor4    = Position abolished
| order5        = Italian Minister of Foreign Affairs
| term_start5   = 5 February 1943
| term_end5     = 25 July 1943
| predecessor5  = Galeazzo Ciano
| successor5    = Raffaele Guariglia
| term_start6   = 20 July 1932
| term_end6     = 9 June 1936
| predecessor6  = Dino Grandi
| successor6    = Galeazzo Ciano
| term_start7   = 30 October 1922
| term_end7     = 12 September 1929
| predecessor7  = Carlo Schanzer
| successor7    = Dino Grandi
| office8       = Minister of the Italian Africa
| term_start8   = 20 November 1937
| term_end8     = 31 October 1939
| predecessor8  = Alessandro Lessona
| successor8    = ၈Attilio Teruzzi
| term_start9   = 17 January 1935
| term_end9     = 11 June 1936
| predecessor9  = Emilio De Bono
| successor9    = Alessandro Lessona
| term_start10  = 18 December 1928
| term_end10    = 12 September 1929
| predecessor10 = Luigi Federzoni
| successor10   = Emilio De Bono
| office11      = အီတလီ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာ
| term_start11  = 22 July 1933
| term_end11    = 25 July 1943
| predecessor11 = Pietro Gazzera
| successor11   = Antonio Sorice
| term_start12  = 4 April 1925
| term_end12    = 12 September 1929
| predecessor12 = Antonino Di Giorgio
| successor12   = Pietro Gazzera
| office13      = Italian Minister of the Interior
| term_start13  = 6 November 1926
| term_end13    = 25 July 1943
| predecessor13 = Luigi Federzoni
| successor13   = Bruno Fornaciari
| term_start14  = 31 October 1922
| term_end14    = 17 June 1924
| predecessor14 = Paolino Taddei
| successor14   = Luigi Federzoni
| office15      = Duce of the Fascist Party
| term_start15  = 23 March 1919
| term_end15    = 28 April 1945
| predecessor15 = Position created
| successor15   = Position abolished
&lt;!--Personal data--&gt;
| birth_date    = {{Birth date|df=yes|1883|7|29}}
| birth_place   = Predappio, Kingdom of Italy
| death_date    = {{Death date and age|df=yes|1945|4|28|1883|7|29}}
| death_place   = Giulino di Mezzegra, Kingdom of Italy
| resting_place = San Cassiano cemetery, [[Predappio]], Italian Republic
| height        = 5' 6½&quot; (1.69&amp;nbsp;m)
| nationality   = အီတလီလမျိုး
| party         = National Fascist Party&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(1921–1943)&lt;/small&gt;
| otherparty    = Italian Socialist Party&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(1901–1914)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;Fasci of Revolutionary Action&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(1914–1919)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;Italian Fasci of Combat&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(1919–1921)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;Republican Fascist Party&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(1943–1945)&lt;/small&gt;
| spouse        = {{marriage|Rachele Guidi|1915|1945}}
| relations     = {{hlist|Ida Dalser|Margherita Sarfatti|Clara Petacci}}
| children      = {{hlist|Benito Albino Mussolini|Edda Mussolini|Vittorio Mussolini|Bruno Mussolini|Romano Mussolini|Anna Maria Mussolini}}
| profession    = Politician, journalist, novelist, teacher
| signature     = Benito Mussolini Signature.svg
&lt;!--Military service--&gt;
| branch        = {{army|Kingdom of Italy}}
| serviceyears  = active: 1915–1917
| rank          = အင်ပါယာ၏ပထမဆုံး စစ်သေနာပတိချုပ်&lt;br /&gt;တပ်ကြပ်ကြီး
| unit          = 11th [[Bersaglieri]] Regiment
| battles       = {{hlist|[[ပထမကမ္ဘာစစ်]]|[[Second Italo-Ethiopian War]]|[[Italian invasion of Albania]]|[[Greco-Italian War]]|[[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]}}
}}
မူဆိုလီနီ (Benito Amilcare Andrea Mussolini ) သည် [[အီတလီနိုင်ငံ]]၏ (၄၀) ဦးမြောက် ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်သည်။ [[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]အတွင်းက အီတလီနိုင်ငံ၏ အမျိုးသား ဖက်ဆစ်ပါတီကို ဦးဆောင်ခဲ့သူ ဖြစ်ပြီး အီတလီနိုင်ငံအတွင်း ဖက်ဆစ်မျိုးစေ့ ချပေးခဲ့သူလည်း ဖြစ်သည်။

== ဘဝဇာတ်ကြောင်း ==
[[ပထမကမ္ဘာစစ်]]နှင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အကြား ကမ္ဘာတလွှားတွင် အတော်ပင် တန်ခိုးထွားခဲ့သော [[အီတလီနိုင်ငံ]] အာဏာရှင်ဗင်နီတိုမူဆိုလီနီ၏ အတ္ထုပ္ပတ္တိမှာ ထူးဆန်းအံ့ဩဖွယ်ကောင်းလှသည်။ သူသည် အသက် ၄၀ မကျော်မီကပင် ကျောင်းဆရာ၊ နွားသတ်သမား၏တပည့်၊ အုတ်စီသူ၏အကူ၊ သတင်းစာဆရာ၊ ပြင်သစ်ဘာသာပြဆရာ၊ စစ်သား၊ ပါလီမန်အမတ်၊ တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်၊စသည်ဖြင့် သူ၏ဘဝတွင် အခြေတကျမဟုတ်ဘဲ အလုပ်အမျိုးမျိုး ဆောင်ရွက်ခဲ့ဘူးလေသည်။ နောက်ဆုံးတွင် အီတလီနိုင်ငံ၏ အာဏာရှင်အဖြစ်ဖြင့် ဇာတ်သိမ်းခဲ့ရလေသည်။ 
မူဆိုလီနီသည် ၁၈၈၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၉ ရက်နေ့တွင် လူ့လောကကြီးသို့ စတင်ရောက်ရှိလာသည်။ သူ၏မွေးရာဌာနမှာ အီတလီနိုင်ငံ ဒိုဗီးယားအရပ်ရှိ ဖော်လီမြို့ဖြစ်၏။ သူ၏ဖခင် အယ်လက်ဇန်းဒယား မူဆိုလီနီသည် ပန်းဘဲဆရာဖြစ်၍ မိခင်ဖြစ်သူ ရိုဆာမာတိုနီမှာ ကျောင်းဆရာမဖြစ်လေသည်။
မူဆိုလီနီကို မက္ကဆီကိုတော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင် ဗင်နီတိုဟွားရေး၏အမည်မှ ဗင်နီတိုကို ယူ၍ မှည့်ခေါ်ထားခဲ့သည်။ မူဆိုလီနီသည် ကျောင်း၌နေစဉ်မှာပင် ဉာဏ်ကောင်းသူ ဖြစ်၏။ ထို့ပြင် သူ့တွင် အောက်ကြို့ခံလိုသော စိတ်မျိုးမရှိချေ။
သူသည် အသက် ၁၈ နှစ်ခန့်တွင် ကျောင်းဆရာအဖြစ် လက်မှတ်ရရှိခဲ့လေသည်။ ဆရာအတတ်သင်ခဲ့သော်လည်း မူဆိုလီနီသည် ပညာရေးတွင် စိတ်မဝင်စားဘဲ နိုင်ငံရေးလုပ်ရန်သာ စိတ်ထက်သန်နေခဲ့သည်။ ရှေးဦးစွာ သူသည် အယူသည်းသော ဆိုရှယ်လစ်တဦးဖြစ်ခဲ့၏။ ကျောင်းဆရာအဖြစ် တနှစ်ခန့် အလုပ်လုပ်ပြီးနောက် ထိုအလုပ်ထက်သာသော အလုပ်ကို ရှာရန် [[ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ]]သို့ ထွက်သွားလေသည်။ ဆွစ်ဇာလန်တွင် ငတ်တလှည့်ပြတ်တလှည့်နှင့် အလုပ်အမျိုးမျိုးလုပ်ရင်း ပညာသင်ကြား၍ ဗဟုသုတအဖြာဖြာ ရှာမှီးခဲ့သည်။ သို့သော် တော်လှန်ရေးစိတ်၊ နိုင်ငံရေးစိတ် ပြင်းထန်သောကြောင့် ဆွစ်ဇာလန်အစိုးရက သူ့အား နယ်နှင်လိုက်သည်။ အီတလီနိုင်ငံသို့ ပြန်ရောက်သောအခါ သူသည် စစ်တပ်သို့ ဝင်ရောက်အမှုထမ်းသည်။ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီတွင်လည်း အရေးပါသော ပါတီဝင် ဖြစ်လာလေသည်။ တခါက ထောင် ၁၀ ရက်မျှ အကျခံရ၍ ပုလိပ်များ မျက်ခြေမပြတ် လိုက်လံကြည့်ရှုခြင်းကိုပင် ခံခဲ့ရသေးသည်။
၁၉၀၉ ခုနှစ်တွင်မူ မူဆိုလီနီသည် ထရင်တိုမြို့သို့ သွားပြန်သည်။ ထရင်တိုမြို့တွင် သတင်းစာဆရာလုပ်ရင်း စာအုပ်စာတမ်းများရေးသားထုတ်ဝေခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် သူ၏သတင်းစာတွင် အီတာလျံလူမျိုးနှင့် အီတာလျံစကားပြောသူများနေထိုင်ရာ အရပ်များကို အီတလီနိုင်ငံတွင်း သွတ်သွင်းရန် ရေးသားသောကြောင့် နယ်နှင်ဒဏ်ခံရပြန်သည်။ 
၁၉၁၀ ပြည့်နှစ်တွင် မူဆိုလီနီသည် ဖော်လီမြို့မှ အီတလီဆိုရှယ်လစ်ပါတီ၏ အတွင်းရေးမှူးဖြစ်လာခဲ့သည်။ ရက်သတ္တပတ်စဉ် သတင်းစာတစောင်၏ အယ်ဒီတာလည်း ဖြစ်ခဲ့၏။ ၁၉၁၁ ခုနှစ်တွင် အလုပ်သမားများအား တော်လှန်အောင်သွေးဆောင်မှုကြောင့် ထောင်ဒဏ် ၅ လ အပြစ်ပေးခြင်းခံရသည်။ ၁၉၁၂ ခုနှစ်တွင်ကား သူ့အား လက်ဝဲခေါင်းဆောင်တဦးဟု အသိအမှတ်ပြုကြလေပြီ။ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီ၏ အာဘော်ဖြစ်သော 'အဗန်တီ' သတင်းစာတွင်လည်း အယ်ဒီတာအဖြစ် ခန့်အပ်ခြင်း ခံရလေသည်။ ၁၉၁၃ ခုနှစ်တွင် 'ယူတိုးပီးယား' ခေါ် သတင်းစဉ်ကို တည်ထောင်သည်။ ထိုနှစ်မှာပင်အမျိုးသမီးတဦးနှင့် လက်ထပ်ခဲ့ရာ သားသမီး ၆ ယောက် ထွန်းကားလေသည်။ သူ၏ သမီးအကြီးဆုံးသည် ကောင့်ရှာနို၏ ဇနီးဖြစ်လေသည်။

==နိုင်ငံရေး==

[[File:Bundesarchiv Bild 183-2007-1022-506, Italien, deutsche Frontkämpfer in Rom crop.jpg|thumb|left|မူဆိုလီနီ]]
၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် ပထမကမ္ဘာစစ်ကြီး ဖြစ်ပွားသောအခါ မူဆိုလီနီသည် သူ၏ ဘဝသစ်ကို ဖန်တီးမည့် ပြောင်းလဲမှုများကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ သူသည် အစပထမ၌ ကြားနေရေးဝါဒကို ထောက်ခံသော်လည်း နောင်သောအခါ မဟာမိတ်တို့ဖက်မှ ဝင်တိုက်ရန် လှုံဆော်ပေးလေသည်။ မူဆိုလီနီ၏ စစ်ထဲပါဝင်ရေးဝါဒသည် ဆိုရှယ်လစ်တို့၏ စစ်မတိုက်ရေးဝါဒနှင့် ဆန့်ကျင်နေရာ မူဆိုလီနီသည် ဆိုရှယ်လစ်ပါတီနှင့် အိုးစားကွဲကာ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီမှ၎င်း၊ ပါတီသတင်းစာ အယ်ဒီတာ အဖြစ်မှ၎င်း နုတ်ထွက်ရလေသည်။ ထိုနောက် သူသည် 'ပိုပိုလိုဒီတာလိယ' ခေါ် နေ့စဉ်သတင်းစာတစောင်ကို တည်ထောင်၍ မဟာမိတ်များဖက်မှ ပါဝင်တိုက်ရေးဝါဒကို ဖြန့်လေတော့၏။ သူကိုယ်တိုင်လည်း သာမန်စစ်သားအဖြစ် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ဒဏ်ရာအပြင်းအထန် ရရှိခဲ့သည်။ ဒဏ်ရာမှ ပျောက်ကင်းသောအခါ ဆေးရုံမှ ဆင်း၍ အယ်ဒီတာပြန်လုပ်ကာ စစ်အောင်မြင်ရေးကို ကြိုးပမ်းပြန်လေသည်။ 
၁၉၁၉ ခုနှစ် စစ်ပြေငြိမ်းပြီးနောက် မူဆိုလီနီသည် ဖက်ဆစ်ပါတီကို ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က အီတလီနိုင်ငံ၏အခြေအနေမှာ အတော်ပင် စိတ်ပျက်ဖွယ်ရာ ကောင်းနေ၏။ အစိုးရမှာ အကြွေးပင်လယ်ဝေနေပြီးလျှင် နိုင်ငံတွင်း၌လည်း သပိတ်မှောက်မှုများ၊ အဓမ္မအကြမ်းဖက်မှုများ အတော်ထကြွနေသည်။ ၁၉၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် မီလန်မြို့၌ ကွန်မြူနစ်တို့ ပုန်ကန်ထကြွကြ၏။ ထို့နောက် ဗလုံးညားမြို့တွင်လည်း ထကြွပြန်၏။ သို့ဖြစ်ရာတွင် ကွန်မြူနစ်တော်လှန်ရေးကို စိုးရိမ်သောအရင်းရှင်များနှင့် စစ်ပြေငြိမ်းရေးစည်းကမ်းချက်များကို မကျေနပ်သော စစ်သားဟောင်းများသည် မူဆိုလီနီအား ငွေအား လူအားဖြင့် ထောက်ခံကြလေသည်။ 
ဖက်ဆစ်ပါတီဝင်များသည် အမျိုးသားရေးဝါဒစိတ် လွန်ကဲသူများဖြစ်၍ အာဏာကြီးမားသော ဗဟိုအစိုးရနှင့် စည်းကမ်းသေဝပ်ရေးကို လိုလားသည်။ မူဆိုလီနီသည် ၁၉၂၀ ပြည့်နှစ်မှစ၍ ဖက်ဆစ်အဖွဲ့များကို နေရာအနှံ့အပြားတွင် ဖွဲ့စည်းလေသည်။ ရှပ်နက်တပ်ဖွဲ့များကို ဖွဲ့စည်းကာ အတိုက်အခံဂိုဏ်းများကို ဖြိုဖျက်သည်။ နယ်များရှိ ဖက်ဆစ်အဖွဲ့များသည် ကွန်မြူနစ်များနှင့် မင်းမဲ့ဝါဒီတို့၏အစည်းအဝေးများကို နှောင့်ယှက်ဖျက်ဆီးခြင်း၊ ထိုအဖွဲ့များ၏ ဌာနချုပ်များနှင့် အဖွဲ့များနှင့်ဆိုင်သော စာအုပ်စာတမ်းများရောင်းချရာဆိုင်များကို ဝင်ရောက်လုယူဖျက်ဆီးခြင်း စသည်တို့ကို ပြုလုပ်လေသည်။ နောက်တွင် တဆင့်တက်ကာ ခေါင်းမာသော ခေါင်းဆောင်များကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ကြ၏။ ထိုအချိန်တွင် ဥပဒေပြုလွှတ်တော်တွင် ဖက်ဆစ်အမတ် ဦးရေ ၃၅ ယောက်ခန့် ရှိနေပြီဖြစ်သည်။ 
၁၉၂၁ ခုနှစ်တွင် ဖက်ဆစ်အဖွဲ့ကို နိုင်ငံရေးပါတီအသွင်သို့ ပြောင်းလဲလိုက်သည်။ မူဆိုလီနီအားလည်း 'အီးဒူးချေး' (ခေါင်းဆောင်ကြီး)ဟု အသိအမှတ်ပြုကြသည်။ 
နိုင်ငံအခြေအနေမှာ တဖြည်းဖြည်းဆိုးရွားလာရာ ဆိုရှယ်လစ်တို့သည် ဖက်ဆစ်တို့ကို အစိုးရက နှိမ်စေရန် အထွေထွေသပိတ်မှောက်မှုကြီး ပေါ်ပေါက်လာအောင် ဖန်တီးလေတော့သည်။ လက်ရှိအစိုးရအဖွဲ့သည် မည်သို့မျှမတတ်နိုင်ရှာပေ။ ၁၉၂၂ ခုနှစ်အောက်တိုဘာလတွင် နေပယ်လ်မြို့၌ ဖက်ဆစ်အဖွဲ့ကြီးညီလာခံတရပ် ကျင်းပလေသည်။ ထိုလ ၂၀ ရက်နေ့တွင် မူဆိုလီနီနှင့်သူ၏ နောက်လိုက်များသည် [[ရောမမြို့]]သို့ ချီတက်ကြရာ မည်သူမျှ အတိုက်အခံမပြုလုပ်ကြပေ။ တတိယ အီမန်းနျူးအယ်ဘုရင်သည် လက်ရှိအစိုးရအဖွဲ့ကို ဖြုတ်ချကာ မူဆိုလီနီကို အစိုးရဖွဲ့ရန် ဖိတ်ခေါ်ရ၏။ သို့ဖြစ်၍ သွေးတစက်မျှ မကျသော တော်လှန်ရေးဖြင့် မူဆိုလီနီသည် အာဏာသိမ်းပွဲခံကာ အစိုးရအဖွဲ့ဖွဲ့စည်းလေသည်။ 
[[ဖိုင်:Mussolini e Petacci a Piazzale Loreto, 1945.jpg|thumb|left|ဘယ်ညာကနေ ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံရေးသမားဟောင်း Nicola Bombacci၊ Duce Benito Mussolini၊ သူ့ရဲ့သစ္စာရှိချစ်သူ Clara Petacci၊ ဝန်ကြီး Alessandro Pavolini နဲ့ ကျော်ကြားတဲ့ ဖက်ဆစ်နိုင်ငံရေးသမား Achille Starace တို့ရဲ့ အသက်မဲ့ရုပ်အလောင်းတွေကို Plaza Loreto မှာ ခင်းကျင်းပြသထားပါတယ်။ 1945 ခုနှစ်တွင် Milan မြို့။]]
မူဆိုလီနီသည် အာဏာသိမ်းပိုက်ပြီးနောက် အစိုးရကို အကြီးအကျယ်ပြောင်းလဲလိုက်သည်။ နိုင်ငံ၏ အထွတ်အထိပ်အဖြစ် ရှင်ဘုရင်ကို ဆက်လက်ထားရှိသော်လည်း တကယ့်အာဏာကိုမူကား သူ၏ လက်ထဲတွင်ထားသည်။ အထက်လွှတ်တော်သည် လုံးဝအာဏာမရှိတော့ချေ။ အောက်လွှတ်တော်ကိုမူကား ‘ဖက်ဆစ်ကောင်စီအဖွဲ့ကြီး’က ချုပ်ကိုင်ထားသည်။ အစိုးရအဖွဲ့ဝင် ဝန်ကြီးများမှာလည်း ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်သူ မူဆိုလီနီ၏ ကိုယ်စားလှယ်များ ဖြစ်ကြလေတော့သည်။ မူဆိုလီနီကိုယ်တိုင်လည်း ဝန်ကြီးဌာန ၈ ဌာနကို တယောက်တည်း ကိုင်ထားလေသည်။ ၁၉၃၄ ခုနှစ်တွင် တရားဥပဒေအရ အသင်းများကို အလုပ်အကိုင်အလိုက် ဖွဲ့စည်း၍ နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးကို ခန့်ခွဲသည်။ ယင်းသို့အားဖြင့် မူဆိုလီနီသည် တရားဥပဒေအရ ဖွဲ့စည်းသောအသင်းများနိုင်ငံကို ထူထောင်လေသည်။
၁၉၂၅-၂၆ ခုနှစ်များတွင် ဆိုရှယ်လစ်၊ ကွန်မြူနစ်စသော အတိုက်အခံအဖွဲ့များကို ဖြိုဖျက်ရန် ဥပဒေအမျိုးမျိုး ထုတ်လေသည်။ အကြမ်းဖက်၍လည်း နှိမ်နင်း၏။ ဆိုရှယ်လစ်၊ ကွန်မြူနစ်နှင့် ရီပတ်ဗလစ်ကင် ပါတီများကို ဖွဲ့စည်းခွင့်မပေးတော့ချေ။ အတိုက်အခံသတင်းစာများကိုလည်း ပိတ်ပစ်လေသည်။ ထိုသို့ ပိတ်ပင်ချုပ်ကိုင်မှုများ ရှိလင့်ကစား နိုင်ငံအတော်ပင် နိုးကြားတိုးတက် လာသည်မှာ မူဆိုလီနီ၏ ကျေးဇူးကြောင့်ပင် ဖြစ်သည်ဟု ဆိုရချေမည်။ သူသည် တနိုင်ငံလုံးတွင် ပျံ့နှံ့နေသော လာဘ်ပေးလာဘ်ယူခြင်းများ အလဟဿဖြုန်းတီးခြင်းများနှင့် ဝတ်တရားမကျေပြွန်မှုများကို ပပျောက်အောင် ဆောင်ရွက်သည်။ အလုပ်ရပ်စဲခြင်း၊ သပိတ်မှောက်ခြင်းများကို ပိတ်ပင်သည်။ စိုက်ပျိုးရေး ပါရဂူများကို လယ်သမားများထံ စေလွှတ်ညွှန်ကြား ပြသစေရာ ကောက်ပဲသီးနှံ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမိုထွက်သည်။ နိုင်ငံတွင် သူ့ကို ကြည်ညိုသူများလာသည်။ သို့သော် သူ့အားသေကြောင်းကြံမှုများလည်း ရှိခဲ့လေသည်။ ကြံစည်မှုများ အထမမြောက်သည်နှင့်အမျှ နာမည်ကြီးကာ ကြည်ညိုသူများလာလေသည်။
တိုင်းပြည်တွင် အာဏာရှင် ဖြစ်နေပြီဖြစ်သော မူဆိုလီနီသည် ပြည်တွင်းရေး၌သာမက ပြည်ပရေးတွင်လည်း တွင်ကျယ်စပြုတော့သည်။ ၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် ဂရိလူမျိုးတို့ပိုင်သော ကောဖူးကျွန်းကို သိမ်းရန်ကြံစည်ရာ ဥရောပအနောက်နိုင်ငံများက ကန့်ကွက်သောကြောင့် နောက်ဆုတ်လိုက်ရသည်။ ၁၉၃၆ ခုနှစ်တွင်မူ [[အီသီယိုးပီးယားနိုင်ငံ]]ကို တိုက်ခိုက်သိမ်းယူသည်။ ၁၉၃၆-၃၉ ခုနှစ်များတွင် ဖြစ်ပွားသော စပိန်ပြည်တွင်းစစ်တွင်လည်း ဝင်ရောက်စွက်ဖက်လေသည်။ ဂျာမနီအာဏာရှင် [[ဟစ်တလာ]]နှင့်လည်း ပူးပေါင်း၍ စာချုပ်များချုပ်ဆိုသည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် [[အယ်ဘေးနီးယားနိုင်ငံ]]ကို သိမ်းယူသည်။ ၁၉၄၀ ပြည့်နှစ် ဇွန်လတွင် အီတလီနိုင်ငံသည် [[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]တွင် ဟစ်တလာ၏ ဘက်တော်သားအဖြစ် ပါဝင်လေတော့သည်။ 
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ဖြစ်စ၌ မူဆိုလီနီသည် အောင်ပွဲများခံခဲ့ရသော်လည်း နောက်နောင်တွင်ကား တဖြည်းဖြည်း အရှုံးပေးရလေသည်။ မြောက်အာဖရိက တိုက်ပွဲများတွင် အီတာလျံတို့ ရှုံးနိမ့်ခြင်း၊ စစ္စလီကျွန်းကို မဟာမိတ်တို့ တက်ရောက်ခြင်း၊ ပြည်တွင်းအုံကြွမှုများ ပြင်းထန်လာခြင်းတို့ကြောင့် ၁၉၄၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် မူဆိုလီနီသည် ရာထူးမှ နုတ်ထွက်ရပြီးလျှင် အကျဉ်းချထားခြင်း ခံရလေသည်။ ထိုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် [[စကော်ဇနီ၊ အော်တို|အော်တို  စကော်ဇနီ]]ပါဝင်သည့် နာဇီလေထီးတပ်သားများက မူဆိုလီနီအား အချုပ်မှ ကယ်တင်ခဲ့ပြီးနောက် အီတလီနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် ဖွဲ့စည်းသော ‘ဖက်ဆစ်သမ္မတ’အစိုးရ၏ခေါင်းဆောင်အဖြစ် တင်မြှောက်လေသည်။ သို့သော် ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် မူဆိုလီနီနှင့် သူ၏ဇနီးတို့သည် အရေးမလှသဖြင့် နိုင်ငံမှ ထွက်ပြေးရန်ကြိုးစားနေခိုက် နောက်ဖွဲ့သည့် အီတာလျံအစိုးရလူများက ကိုးမိုအိုင်အနီးရှိ ရွာတရွာတွင် မူဆိုလီနီတို့ကို ဖမ်းမိပြီးနောက် ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် အဆုံးစီရင်လိုက်ကြလေသည်။ ။

==ကိုးကား==
{{reflist|
&lt;ref&gt;မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း အတွဲ (၉) အပိုင်း (က)&lt;/ref&gt;
}}

{{lifetime|၁၈၈၃|၁၉၄၅}}
[[Category:ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်]]
[[Category:ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်များ]]
[[ကဏ္ဍ:အီတလီ]]</text>
      <sha1>6t7dsxylqgc418z83lwq7fe5lynmtxj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879054</id>
      <parentid>879053</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T09:06:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:အီတလီ]]ကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်</comment>
      <origin>879054</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29830" sha1="mvn76ingn37xdi93gpsw6q1vbybfamw" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| birth_name    = Benito Amilcare Andrea Mussolini
| name          = Benito Mussolini
| image         = Mussolini biografia.jpg
| office        = ၂၇ ယောက်မြောက် အီတလီ ဝန်ကြီးချုပ်
| monarch       = Victor Emmanuel III
| term_start    = ၃၁ အောက်တိုဘာ ၁၉၂၂
| term_end      = ၂၅ ဇူလိုင် ၁၉၄၃
| predecessor   = Luigi Facta
| successor     = Pietro Badoglio
| office2       = Duce of Fascism
| term_start2   = 9 November 1921
| term_end2     = 25 July 1943
| predecessor2  = Position created
| successor2    = Position abolished
| office3       = Duce of the Italian Social Republic
| term_start3   = 23 September 1943
| term_end3     = 25 April 1945
| predecessor3  = Position created
| successor3    = Position abolished
| office4       = First Marshal of the Empire
| term_start4   = 30 March 1938
| term_end4     = 25 July 1943
| predecessor4  = Position created
| successor4    = Position abolished
| order5        = Italian Minister of Foreign Affairs
| term_start5   = 5 February 1943
| term_end5     = 25 July 1943
| predecessor5  = Galeazzo Ciano
| successor5    = Raffaele Guariglia
| term_start6   = 20 July 1932
| term_end6     = 9 June 1936
| predecessor6  = Dino Grandi
| successor6    = Galeazzo Ciano
| term_start7   = 30 October 1922
| term_end7     = 12 September 1929
| predecessor7  = Carlo Schanzer
| successor7    = Dino Grandi
| office8       = Minister of the Italian Africa
| term_start8   = 20 November 1937
| term_end8     = 31 October 1939
| predecessor8  = Alessandro Lessona
| successor8    = ၈Attilio Teruzzi
| term_start9   = 17 January 1935
| term_end9     = 11 June 1936
| predecessor9  = Emilio De Bono
| successor9    = Alessandro Lessona
| term_start10  = 18 December 1928
| term_end10    = 12 September 1929
| predecessor10 = Luigi Federzoni
| successor10   = Emilio De Bono
| office11      = အီတလီ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာ
| term_start11  = 22 July 1933
| term_end11    = 25 July 1943
| predecessor11 = Pietro Gazzera
| successor11   = Antonio Sorice
| term_start12  = 4 April 1925
| term_end12    = 12 September 1929
| predecessor12 = Antonino Di Giorgio
| successor12   = Pietro Gazzera
| office13      = Italian Minister of the Interior
| term_start13  = 6 November 1926
| term_end13    = 25 July 1943
| predecessor13 = Luigi Federzoni
| successor13   = Bruno Fornaciari
| term_start14  = 31 October 1922
| term_end14    = 17 June 1924
| predecessor14 = Paolino Taddei
| successor14   = Luigi Federzoni
| office15      = Duce of the Fascist Party
| term_start15  = 23 March 1919
| term_end15    = 28 April 1945
| predecessor15 = Position created
| successor15   = Position abolished
&lt;!--Personal data--&gt;
| birth_date    = {{Birth date|df=yes|1883|7|29}}
| birth_place   = Predappio, Kingdom of Italy
| death_date    = {{Death date and age|df=yes|1945|4|28|1883|7|29}}
| death_place   = Giulino di Mezzegra, Kingdom of Italy
| resting_place = San Cassiano cemetery, [[Predappio]], Italian Republic
| height        = 5' 6½&quot; (1.69&amp;nbsp;m)
| nationality   = အီတလီလမျိုး
| party         = National Fascist Party&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(1921–1943)&lt;/small&gt;
| otherparty    = Italian Socialist Party&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(1901–1914)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;Fasci of Revolutionary Action&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(1914–1919)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;Italian Fasci of Combat&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(1919–1921)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;Republican Fascist Party&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(1943–1945)&lt;/small&gt;
| spouse        = {{marriage|Rachele Guidi|1915|1945}}
| relations     = {{hlist|Ida Dalser|Margherita Sarfatti|Clara Petacci}}
| children      = {{hlist|Benito Albino Mussolini|Edda Mussolini|Vittorio Mussolini|Bruno Mussolini|Romano Mussolini|Anna Maria Mussolini}}
| profession    = Politician, journalist, novelist, teacher
| signature     = Benito Mussolini Signature.svg
&lt;!--Military service--&gt;
| branch        = {{army|Kingdom of Italy}}
| serviceyears  = active: 1915–1917
| rank          = အင်ပါယာ၏ပထမဆုံး စစ်သေနာပတိချုပ်&lt;br /&gt;တပ်ကြပ်ကြီး
| unit          = 11th [[Bersaglieri]] Regiment
| battles       = {{hlist|[[ပထမကမ္ဘာစစ်]]|[[Second Italo-Ethiopian War]]|[[Italian invasion of Albania]]|[[Greco-Italian War]]|[[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]}}
}}
မူဆိုလီနီ (Benito Amilcare Andrea Mussolini ) သည် [[အီတလီနိုင်ငံ]]၏ (၄၀) ဦးမြောက် ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်သည်။ [[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]အတွင်းက အီတလီနိုင်ငံ၏ အမျိုးသား ဖက်ဆစ်ပါတီကို ဦးဆောင်ခဲ့သူ ဖြစ်ပြီး အီတလီနိုင်ငံအတွင်း ဖက်ဆစ်မျိုးစေ့ ချပေးခဲ့သူလည်း ဖြစ်သည်။

== ဘဝဇာတ်ကြောင်း ==
[[ပထမကမ္ဘာစစ်]]နှင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အကြား ကမ္ဘာတလွှားတွင် အတော်ပင် တန်ခိုးထွားခဲ့သော [[အီတလီနိုင်ငံ]] အာဏာရှင်ဗင်နီတိုမူဆိုလီနီ၏ အတ္ထုပ္ပတ္တိမှာ ထူးဆန်းအံ့ဩဖွယ်ကောင်းလှသည်။ သူသည် အသက် ၄၀ မကျော်မီကပင် ကျောင်းဆရာ၊ နွားသတ်သမား၏တပည့်၊ အုတ်စီသူ၏အကူ၊ သတင်းစာဆရာ၊ ပြင်သစ်ဘာသာပြဆရာ၊ စစ်သား၊ ပါလီမန်အမတ်၊ တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်၊စသည်ဖြင့် သူ၏ဘဝတွင် အခြေတကျမဟုတ်ဘဲ အလုပ်အမျိုးမျိုး ဆောင်ရွက်ခဲ့ဘူးလေသည်။ နောက်ဆုံးတွင် အီတလီနိုင်ငံ၏ အာဏာရှင်အဖြစ်ဖြင့် ဇာတ်သိမ်းခဲ့ရလေသည်။ 
မူဆိုလီနီသည် ၁၈၈၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၉ ရက်နေ့တွင် လူ့လောကကြီးသို့ စတင်ရောက်ရှိလာသည်။ သူ၏မွေးရာဌာနမှာ အီတလီနိုင်ငံ ဒိုဗီးယားအရပ်ရှိ ဖော်လီမြို့ဖြစ်၏။ သူ၏ဖခင် အယ်လက်ဇန်းဒယား မူဆိုလီနီသည် ပန်းဘဲဆရာဖြစ်၍ မိခင်ဖြစ်သူ ရိုဆာမာတိုနီမှာ ကျောင်းဆရာမဖြစ်လေသည်။
မူဆိုလီနီကို မက္ကဆီကိုတော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင် ဗင်နီတိုဟွားရေး၏အမည်မှ ဗင်နီတိုကို ယူ၍ မှည့်ခေါ်ထားခဲ့သည်။ မူဆိုလီနီသည် ကျောင်း၌နေစဉ်မှာပင် ဉာဏ်ကောင်းသူ ဖြစ်၏။ ထို့ပြင် သူ့တွင် အောက်ကြို့ခံလိုသော စိတ်မျိုးမရှိချေ။
သူသည် အသက် ၁၈ နှစ်ခန့်တွင် ကျောင်းဆရာအဖြစ် လက်မှတ်ရရှိခဲ့လေသည်။ ဆရာအတတ်သင်ခဲ့သော်လည်း မူဆိုလီနီသည် ပညာရေးတွင် စိတ်မဝင်စားဘဲ နိုင်ငံရေးလုပ်ရန်သာ စိတ်ထက်သန်နေခဲ့သည်။ ရှေးဦးစွာ သူသည် အယူသည်းသော ဆိုရှယ်လစ်တဦးဖြစ်ခဲ့၏။ ကျောင်းဆရာအဖြစ် တနှစ်ခန့် အလုပ်လုပ်ပြီးနောက် ထိုအလုပ်ထက်သာသော အလုပ်ကို ရှာရန် [[ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ]]သို့ ထွက်သွားလေသည်။ ဆွစ်ဇာလန်တွင် ငတ်တလှည့်ပြတ်တလှည့်နှင့် အလုပ်အမျိုးမျိုးလုပ်ရင်း ပညာသင်ကြား၍ ဗဟုသုတအဖြာဖြာ ရှာမှီးခဲ့သည်။ သို့သော် တော်လှန်ရေးစိတ်၊ နိုင်ငံရေးစိတ် ပြင်းထန်သောကြောင့် ဆွစ်ဇာလန်အစိုးရက သူ့အား နယ်နှင်လိုက်သည်။ အီတလီနိုင်ငံသို့ ပြန်ရောက်သောအခါ သူသည် စစ်တပ်သို့ ဝင်ရောက်အမှုထမ်းသည်။ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီတွင်လည်း အရေးပါသော ပါတီဝင် ဖြစ်လာလေသည်။ တခါက ထောင် ၁၀ ရက်မျှ အကျခံရ၍ ပုလိပ်များ မျက်ခြေမပြတ် လိုက်လံကြည့်ရှုခြင်းကိုပင် ခံခဲ့ရသေးသည်။
၁၉၀၉ ခုနှစ်တွင်မူ မူဆိုလီနီသည် ထရင်တိုမြို့သို့ သွားပြန်သည်။ ထရင်တိုမြို့တွင် သတင်းစာဆရာလုပ်ရင်း စာအုပ်စာတမ်းများရေးသားထုတ်ဝေခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် သူ၏သတင်းစာတွင် အီတာလျံလူမျိုးနှင့် အီတာလျံစကားပြောသူများနေထိုင်ရာ အရပ်များကို အီတလီနိုင်ငံတွင်း သွတ်သွင်းရန် ရေးသားသောကြောင့် နယ်နှင်ဒဏ်ခံရပြန်သည်။ 
၁၉၁၀ ပြည့်နှစ်တွင် မူဆိုလီနီသည် ဖော်လီမြို့မှ အီတလီဆိုရှယ်လစ်ပါတီ၏ အတွင်းရေးမှူးဖြစ်လာခဲ့သည်။ ရက်သတ္တပတ်စဉ် သတင်းစာတစောင်၏ အယ်ဒီတာလည်း ဖြစ်ခဲ့၏။ ၁၉၁၁ ခုနှစ်တွင် အလုပ်သမားများအား တော်လှန်အောင်သွေးဆောင်မှုကြောင့် ထောင်ဒဏ် ၅ လ အပြစ်ပေးခြင်းခံရသည်။ ၁၉၁၂ ခုနှစ်တွင်ကား သူ့အား လက်ဝဲခေါင်းဆောင်တဦးဟု အသိအမှတ်ပြုကြလေပြီ။ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီ၏ အာဘော်ဖြစ်သော 'အဗန်တီ' သတင်းစာတွင်လည်း အယ်ဒီတာအဖြစ် ခန့်အပ်ခြင်း ခံရလေသည်။ ၁၉၁၃ ခုနှစ်တွင် 'ယူတိုးပီးယား' ခေါ် သတင်းစဉ်ကို တည်ထောင်သည်။ ထိုနှစ်မှာပင်အမျိုးသမီးတဦးနှင့် လက်ထပ်ခဲ့ရာ သားသမီး ၆ ယောက် ထွန်းကားလေသည်။ သူ၏ သမီးအကြီးဆုံးသည် ကောင့်ရှာနို၏ ဇနီးဖြစ်လေသည်။

==နိုင်ငံရေး==

[[File:Bundesarchiv Bild 183-2007-1022-506, Italien, deutsche Frontkämpfer in Rom crop.jpg|thumb|left|မူဆိုလီနီ]]
၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် ပထမကမ္ဘာစစ်ကြီး ဖြစ်ပွားသောအခါ မူဆိုလီနီသည် သူ၏ ဘဝသစ်ကို ဖန်တီးမည့် ပြောင်းလဲမှုများကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ သူသည် အစပထမ၌ ကြားနေရေးဝါဒကို ထောက်ခံသော်လည်း နောင်သောအခါ မဟာမိတ်တို့ဖက်မှ ဝင်တိုက်ရန် လှုံဆော်ပေးလေသည်။ မူဆိုလီနီ၏ စစ်ထဲပါဝင်ရေးဝါဒသည် ဆိုရှယ်လစ်တို့၏ စစ်မတိုက်ရေးဝါဒနှင့် ဆန့်ကျင်နေရာ မူဆိုလီနီသည် ဆိုရှယ်လစ်ပါတီနှင့် အိုးစားကွဲကာ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီမှ၎င်း၊ ပါတီသတင်းစာ အယ်ဒီတာ အဖြစ်မှ၎င်း နုတ်ထွက်ရလေသည်။ ထိုနောက် သူသည် 'ပိုပိုလိုဒီတာလိယ' ခေါ် နေ့စဉ်သတင်းစာတစောင်ကို တည်ထောင်၍ မဟာမိတ်များဖက်မှ ပါဝင်တိုက်ရေးဝါဒကို ဖြန့်လေတော့၏။ သူကိုယ်တိုင်လည်း သာမန်စစ်သားအဖြစ် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ဒဏ်ရာအပြင်းအထန် ရရှိခဲ့သည်။ ဒဏ်ရာမှ ပျောက်ကင်းသောအခါ ဆေးရုံမှ ဆင်း၍ အယ်ဒီတာပြန်လုပ်ကာ စစ်အောင်မြင်ရေးကို ကြိုးပမ်းပြန်လေသည်။ 
၁၉၁၉ ခုနှစ် စစ်ပြေငြိမ်းပြီးနောက် မူဆိုလီနီသည် ဖက်ဆစ်ပါတီကို ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က အီတလီနိုင်ငံ၏အခြေအနေမှာ အတော်ပင် စိတ်ပျက်ဖွယ်ရာ ကောင်းနေ၏။ အစိုးရမှာ အကြွေးပင်လယ်ဝေနေပြီးလျှင် နိုင်ငံတွင်း၌လည်း သပိတ်မှောက်မှုများ၊ အဓမ္မအကြမ်းဖက်မှုများ အတော်ထကြွနေသည်။ ၁၉၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် မီလန်မြို့၌ ကွန်မြူနစ်တို့ ပုန်ကန်ထကြွကြ၏။ ထို့နောက် ဗလုံးညားမြို့တွင်လည်း ထကြွပြန်၏။ သို့ဖြစ်ရာတွင် ကွန်မြူနစ်တော်လှန်ရေးကို စိုးရိမ်သောအရင်းရှင်များနှင့် စစ်ပြေငြိမ်းရေးစည်းကမ်းချက်များကို မကျေနပ်သော စစ်သားဟောင်းများသည် မူဆိုလီနီအား ငွေအား လူအားဖြင့် ထောက်ခံကြလေသည်။ 
ဖက်ဆစ်ပါတီဝင်များသည် အမျိုးသားရေးဝါဒစိတ် လွန်ကဲသူများဖြစ်၍ အာဏာကြီးမားသော ဗဟိုအစိုးရနှင့် စည်းကမ်းသေဝပ်ရေးကို လိုလားသည်။ မူဆိုလီနီသည် ၁၉၂၀ ပြည့်နှစ်မှစ၍ ဖက်ဆစ်အဖွဲ့များကို နေရာအနှံ့အပြားတွင် ဖွဲ့စည်းလေသည်။ ရှပ်နက်တပ်ဖွဲ့များကို ဖွဲ့စည်းကာ အတိုက်အခံဂိုဏ်းများကို ဖြိုဖျက်သည်။ နယ်များရှိ ဖက်ဆစ်အဖွဲ့များသည် ကွန်မြူနစ်များနှင့် မင်းမဲ့ဝါဒီတို့၏အစည်းအဝေးများကို နှောင့်ယှက်ဖျက်ဆီးခြင်း၊ ထိုအဖွဲ့များ၏ ဌာနချုပ်များနှင့် အဖွဲ့များနှင့်ဆိုင်သော စာအုပ်စာတမ်းများရောင်းချရာဆိုင်များကို ဝင်ရောက်လုယူဖျက်ဆီးခြင်း စသည်တို့ကို ပြုလုပ်လေသည်။ နောက်တွင် တဆင့်တက်ကာ ခေါင်းမာသော ခေါင်းဆောင်များကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ကြ၏။ ထိုအချိန်တွင် ဥပဒေပြုလွှတ်တော်တွင် ဖက်ဆစ်အမတ် ဦးရေ ၃၅ ယောက်ခန့် ရှိနေပြီဖြစ်သည်။ 
၁၉၂၁ ခုနှစ်တွင် ဖက်ဆစ်အဖွဲ့ကို နိုင်ငံရေးပါတီအသွင်သို့ ပြောင်းလဲလိုက်သည်။ မူဆိုလီနီအားလည်း 'အီးဒူးချေး' (ခေါင်းဆောင်ကြီး)ဟု အသိအမှတ်ပြုကြသည်။ 
နိုင်ငံအခြေအနေမှာ တဖြည်းဖြည်းဆိုးရွားလာရာ ဆိုရှယ်လစ်တို့သည် ဖက်ဆစ်တို့ကို အစိုးရက နှိမ်စေရန် အထွေထွေသပိတ်မှောက်မှုကြီး ပေါ်ပေါက်လာအောင် ဖန်တီးလေတော့သည်။ လက်ရှိအစိုးရအဖွဲ့သည် မည်သို့မျှမတတ်နိုင်ရှာပေ။ ၁၉၂၂ ခုနှစ်အောက်တိုဘာလတွင် နေပယ်လ်မြို့၌ ဖက်ဆစ်အဖွဲ့ကြီးညီလာခံတရပ် ကျင်းပလေသည်။ ထိုလ ၂၀ ရက်နေ့တွင် မူဆိုလီနီနှင့်သူ၏ နောက်လိုက်များသည် [[ရောမမြို့]]သို့ ချီတက်ကြရာ မည်သူမျှ အတိုက်အခံမပြုလုပ်ကြပေ။ တတိယ အီမန်းနျူးအယ်ဘုရင်သည် လက်ရှိအစိုးရအဖွဲ့ကို ဖြုတ်ချကာ မူဆိုလီနီကို အစိုးရဖွဲ့ရန် ဖိတ်ခေါ်ရ၏။ သို့ဖြစ်၍ သွေးတစက်မျှ မကျသော တော်လှန်ရေးဖြင့် မူဆိုလီနီသည် အာဏာသိမ်းပွဲခံကာ အစိုးရအဖွဲ့ဖွဲ့စည်းလေသည်။ 
[[ဖိုင်:Mussolini e Petacci a Piazzale Loreto, 1945.jpg|thumb|left|ဘယ်ညာကနေ ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံရေးသမားဟောင်း Nicola Bombacci၊ Duce Benito Mussolini၊ သူ့ရဲ့သစ္စာရှိချစ်သူ Clara Petacci၊ ဝန်ကြီး Alessandro Pavolini နဲ့ ကျော်ကြားတဲ့ ဖက်ဆစ်နိုင်ငံရေးသမား Achille Starace တို့ရဲ့ အသက်မဲ့ရုပ်အလောင်းတွေကို Plaza Loreto မှာ ခင်းကျင်းပြသထားပါတယ်။ 1945 ခုနှစ်တွင် Milan မြို့။]]
မူဆိုလီနီသည် အာဏာသိမ်းပိုက်ပြီးနောက် အစိုးရကို အကြီးအကျယ်ပြောင်းလဲလိုက်သည်။ နိုင်ငံ၏ အထွတ်အထိပ်အဖြစ် ရှင်ဘုရင်ကို ဆက်လက်ထားရှိသော်လည်း တကယ့်အာဏာကိုမူကား သူ၏ လက်ထဲတွင်ထားသည်။ အထက်လွှတ်တော်သည် လုံးဝအာဏာမရှိတော့ချေ။ အောက်လွှတ်တော်ကိုမူကား ‘ဖက်ဆစ်ကောင်စီအဖွဲ့ကြီး’က ချုပ်ကိုင်ထားသည်။ အစိုးရအဖွဲ့ဝင် ဝန်ကြီးများမှာလည်း ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်သူ မူဆိုလီနီ၏ ကိုယ်စားလှယ်များ ဖြစ်ကြလေတော့သည်။ မူဆိုလီနီကိုယ်တိုင်လည်း ဝန်ကြီးဌာန ၈ ဌာနကို တယောက်တည်း ကိုင်ထားလေသည်။ ၁၉၃၄ ခုနှစ်တွင် တရားဥပဒေအရ အသင်းများကို အလုပ်အကိုင်အလိုက် ဖွဲ့စည်း၍ နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးကို ခန့်ခွဲသည်။ ယင်းသို့အားဖြင့် မူဆိုလီနီသည် တရားဥပဒေအရ ဖွဲ့စည်းသောအသင်းများနိုင်ငံကို ထူထောင်လေသည်။
၁၉၂၅-၂၆ ခုနှစ်များတွင် ဆိုရှယ်လစ်၊ ကွန်မြူနစ်စသော အတိုက်အခံအဖွဲ့များကို ဖြိုဖျက်ရန် ဥပဒေအမျိုးမျိုး ထုတ်လေသည်။ အကြမ်းဖက်၍လည်း နှိမ်နင်း၏။ ဆိုရှယ်လစ်၊ ကွန်မြူနစ်နှင့် ရီပတ်ဗလစ်ကင် ပါတီများကို ဖွဲ့စည်းခွင့်မပေးတော့ချေ။ အတိုက်အခံသတင်းစာများကိုလည်း ပိတ်ပစ်လေသည်။ ထိုသို့ ပိတ်ပင်ချုပ်ကိုင်မှုများ ရှိလင့်ကစား နိုင်ငံအတော်ပင် နိုးကြားတိုးတက် လာသည်မှာ မူဆိုလီနီ၏ ကျေးဇူးကြောင့်ပင် ဖြစ်သည်ဟု ဆိုရချေမည်။ သူသည် တနိုင်ငံလုံးတွင် ပျံ့နှံ့နေသော လာဘ်ပေးလာဘ်ယူခြင်းများ အလဟဿဖြုန်းတီးခြင်းများနှင့် ဝတ်တရားမကျေပြွန်မှုများကို ပပျောက်အောင် ဆောင်ရွက်သည်။ အလုပ်ရပ်စဲခြင်း၊ သပိတ်မှောက်ခြင်းများကို ပိတ်ပင်သည်။ စိုက်ပျိုးရေး ပါရဂူများကို လယ်သမားများထံ စေလွှတ်ညွှန်ကြား ပြသစေရာ ကောက်ပဲသီးနှံ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမိုထွက်သည်။ နိုင်ငံတွင် သူ့ကို ကြည်ညိုသူများလာသည်။ သို့သော် သူ့အားသေကြောင်းကြံမှုများလည်း ရှိခဲ့လေသည်။ ကြံစည်မှုများ အထမမြောက်သည်နှင့်အမျှ နာမည်ကြီးကာ ကြည်ညိုသူများလာလေသည်။
တိုင်းပြည်တွင် အာဏာရှင် ဖြစ်နေပြီဖြစ်သော မူဆိုလီနီသည် ပြည်တွင်းရေး၌သာမက ပြည်ပရေးတွင်လည်း တွင်ကျယ်စပြုတော့သည်။ ၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် ဂရိလူမျိုးတို့ပိုင်သော ကောဖူးကျွန်းကို သိမ်းရန်ကြံစည်ရာ ဥရောပအနောက်နိုင်ငံများက ကန့်ကွက်သောကြောင့် နောက်ဆုတ်လိုက်ရသည်။ ၁၉၃၆ ခုနှစ်တွင်မူ [[အီသီယိုးပီးယားနိုင်ငံ]]ကို တိုက်ခိုက်သိမ်းယူသည်။ ၁၉၃၆-၃၉ ခုနှစ်များတွင် ဖြစ်ပွားသော စပိန်ပြည်တွင်းစစ်တွင်လည်း ဝင်ရောက်စွက်ဖက်လေသည်။ ဂျာမနီအာဏာရှင် [[ဟစ်တလာ]]နှင့်လည်း ပူးပေါင်း၍ စာချုပ်များချုပ်ဆိုသည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် [[အယ်ဘေးနီးယားနိုင်ငံ]]ကို သိမ်းယူသည်။ ၁၉၄၀ ပြည့်နှစ် ဇွန်လတွင် အီတလီနိုင်ငံသည် [[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]တွင် ဟစ်တလာ၏ ဘက်တော်သားအဖြစ် ပါဝင်လေတော့သည်။ 
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ဖြစ်စ၌ မူဆိုလီနီသည် အောင်ပွဲများခံခဲ့ရသော်လည်း နောက်နောင်တွင်ကား တဖြည်းဖြည်း အရှုံးပေးရလေသည်။ မြောက်အာဖရိက တိုက်ပွဲများတွင် အီတာလျံတို့ ရှုံးနိမ့်ခြင်း၊ စစ္စလီကျွန်းကို မဟာမိတ်တို့ တက်ရောက်ခြင်း၊ ပြည်တွင်းအုံကြွမှုများ ပြင်းထန်လာခြင်းတို့ကြောင့် ၁၉၄၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် မူဆိုလီနီသည် ရာထူးမှ နုတ်ထွက်ရပြီးလျှင် အကျဉ်းချထားခြင်း ခံရလေသည်။ ထိုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် [[စကော်ဇနီ၊ အော်တို|အော်တို  စကော်ဇနီ]]ပါဝင်သည့် နာဇီလေထီးတပ်သားများက မူဆိုလီနီအား အချုပ်မှ ကယ်တင်ခဲ့ပြီးနောက် အီတလီနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် ဖွဲ့စည်းသော ‘ဖက်ဆစ်သမ္မတ’အစိုးရ၏ခေါင်းဆောင်အဖြစ် တင်မြှောက်လေသည်။ သို့သော် ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် မူဆိုလီနီနှင့် သူ၏ဇနီးတို့သည် အရေးမလှသဖြင့် နိုင်ငံမှ ထွက်ပြေးရန်ကြိုးစားနေခိုက် နောက်ဖွဲ့သည့် အီတာလျံအစိုးရလူများက ကိုးမိုအိုင်အနီးရှိ ရွာတရွာတွင် မူဆိုလီနီတို့ကို ဖမ်းမိပြီးနောက် ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် အဆုံးစီရင်လိုက်ကြလေသည်။ ။

==ကိုးကား==
{{reflist|
&lt;ref&gt;မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း အတွဲ (၉) အပိုင်း (က)&lt;/ref&gt;
}}

{{lifetime|၁၈၈၃|၁၉၄၅}}
[[Category:ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်]]
[[Category:ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်များ]]</text>
      <sha1>mvn76ingn37xdi93gpsw6q1vbybfamw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879055</id>
      <parentid>879054</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T09:07:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:အီတလီနိုင်ငံ နိုင်ငံရေးသမားများ]]ကို ပေါင်းထည့်ခဲ့သည်</comment>
      <origin>879055</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29939" sha1="lqz0nm5egs68lq3kabdt6i7x2pvzsa1" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| birth_name    = Benito Amilcare Andrea Mussolini
| name          = Benito Mussolini
| image         = Mussolini biografia.jpg
| office        = ၂၇ ယောက်မြောက် အီတလီ ဝန်ကြီးချုပ်
| monarch       = Victor Emmanuel III
| term_start    = ၃၁ အောက်တိုဘာ ၁၉၂၂
| term_end      = ၂၅ ဇူလိုင် ၁၉၄၃
| predecessor   = Luigi Facta
| successor     = Pietro Badoglio
| office2       = Duce of Fascism
| term_start2   = 9 November 1921
| term_end2     = 25 July 1943
| predecessor2  = Position created
| successor2    = Position abolished
| office3       = Duce of the Italian Social Republic
| term_start3   = 23 September 1943
| term_end3     = 25 April 1945
| predecessor3  = Position created
| successor3    = Position abolished
| office4       = First Marshal of the Empire
| term_start4   = 30 March 1938
| term_end4     = 25 July 1943
| predecessor4  = Position created
| successor4    = Position abolished
| order5        = Italian Minister of Foreign Affairs
| term_start5   = 5 February 1943
| term_end5     = 25 July 1943
| predecessor5  = Galeazzo Ciano
| successor5    = Raffaele Guariglia
| term_start6   = 20 July 1932
| term_end6     = 9 June 1936
| predecessor6  = Dino Grandi
| successor6    = Galeazzo Ciano
| term_start7   = 30 October 1922
| term_end7     = 12 September 1929
| predecessor7  = Carlo Schanzer
| successor7    = Dino Grandi
| office8       = Minister of the Italian Africa
| term_start8   = 20 November 1937
| term_end8     = 31 October 1939
| predecessor8  = Alessandro Lessona
| successor8    = ၈Attilio Teruzzi
| term_start9   = 17 January 1935
| term_end9     = 11 June 1936
| predecessor9  = Emilio De Bono
| successor9    = Alessandro Lessona
| term_start10  = 18 December 1928
| term_end10    = 12 September 1929
| predecessor10 = Luigi Federzoni
| successor10   = Emilio De Bono
| office11      = အီတလီ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာ
| term_start11  = 22 July 1933
| term_end11    = 25 July 1943
| predecessor11 = Pietro Gazzera
| successor11   = Antonio Sorice
| term_start12  = 4 April 1925
| term_end12    = 12 September 1929
| predecessor12 = Antonino Di Giorgio
| successor12   = Pietro Gazzera
| office13      = Italian Minister of the Interior
| term_start13  = 6 November 1926
| term_end13    = 25 July 1943
| predecessor13 = Luigi Federzoni
| successor13   = Bruno Fornaciari
| term_start14  = 31 October 1922
| term_end14    = 17 June 1924
| predecessor14 = Paolino Taddei
| successor14   = Luigi Federzoni
| office15      = Duce of the Fascist Party
| term_start15  = 23 March 1919
| term_end15    = 28 April 1945
| predecessor15 = Position created
| successor15   = Position abolished
&lt;!--Personal data--&gt;
| birth_date    = {{Birth date|df=yes|1883|7|29}}
| birth_place   = Predappio, Kingdom of Italy
| death_date    = {{Death date and age|df=yes|1945|4|28|1883|7|29}}
| death_place   = Giulino di Mezzegra, Kingdom of Italy
| resting_place = San Cassiano cemetery, [[Predappio]], Italian Republic
| height        = 5' 6½&quot; (1.69&amp;nbsp;m)
| nationality   = အီတလီလမျိုး
| party         = National Fascist Party&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(1921–1943)&lt;/small&gt;
| otherparty    = Italian Socialist Party&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(1901–1914)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;Fasci of Revolutionary Action&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(1914–1919)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;Italian Fasci of Combat&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(1919–1921)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;Republican Fascist Party&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(1943–1945)&lt;/small&gt;
| spouse        = {{marriage|Rachele Guidi|1915|1945}}
| relations     = {{hlist|Ida Dalser|Margherita Sarfatti|Clara Petacci}}
| children      = {{hlist|Benito Albino Mussolini|Edda Mussolini|Vittorio Mussolini|Bruno Mussolini|Romano Mussolini|Anna Maria Mussolini}}
| profession    = Politician, journalist, novelist, teacher
| signature     = Benito Mussolini Signature.svg
&lt;!--Military service--&gt;
| branch        = {{army|Kingdom of Italy}}
| serviceyears  = active: 1915–1917
| rank          = အင်ပါယာ၏ပထမဆုံး စစ်သေနာပတိချုပ်&lt;br /&gt;တပ်ကြပ်ကြီး
| unit          = 11th [[Bersaglieri]] Regiment
| battles       = {{hlist|[[ပထမကမ္ဘာစစ်]]|[[Second Italo-Ethiopian War]]|[[Italian invasion of Albania]]|[[Greco-Italian War]]|[[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]}}
}}
မူဆိုလီနီ (Benito Amilcare Andrea Mussolini ) သည် [[အီတလီနိုင်ငံ]]၏ (၄၀) ဦးမြောက် ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်သည်။ [[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]အတွင်းက အီတလီနိုင်ငံ၏ အမျိုးသား ဖက်ဆစ်ပါတီကို ဦးဆောင်ခဲ့သူ ဖြစ်ပြီး အီတလီနိုင်ငံအတွင်း ဖက်ဆစ်မျိုးစေ့ ချပေးခဲ့သူလည်း ဖြစ်သည်။

== ဘဝဇာတ်ကြောင်း ==
[[ပထမကမ္ဘာစစ်]]နှင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အကြား ကမ္ဘာတလွှားတွင် အတော်ပင် တန်ခိုးထွားခဲ့သော [[အီတလီနိုင်ငံ]] အာဏာရှင်ဗင်နီတိုမူဆိုလီနီ၏ အတ္ထုပ္ပတ္တိမှာ ထူးဆန်းအံ့ဩဖွယ်ကောင်းလှသည်။ သူသည် အသက် ၄၀ မကျော်မီကပင် ကျောင်းဆရာ၊ နွားသတ်သမား၏တပည့်၊ အုတ်စီသူ၏အကူ၊ သတင်းစာဆရာ၊ ပြင်သစ်ဘာသာပြဆရာ၊ စစ်သား၊ ပါလီမန်အမတ်၊ တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်၊စသည်ဖြင့် သူ၏ဘဝတွင် အခြေတကျမဟုတ်ဘဲ အလုပ်အမျိုးမျိုး ဆောင်ရွက်ခဲ့ဘူးလေသည်။ နောက်ဆုံးတွင် အီတလီနိုင်ငံ၏ အာဏာရှင်အဖြစ်ဖြင့် ဇာတ်သိမ်းခဲ့ရလေသည်။ 
မူဆိုလီနီသည် ၁၈၈၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၉ ရက်နေ့တွင် လူ့လောကကြီးသို့ စတင်ရောက်ရှိလာသည်။ သူ၏မွေးရာဌာနမှာ အီတလီနိုင်ငံ ဒိုဗီးယားအရပ်ရှိ ဖော်လီမြို့ဖြစ်၏။ သူ၏ဖခင် အယ်လက်ဇန်းဒယား မူဆိုလီနီသည် ပန်းဘဲဆရာဖြစ်၍ မိခင်ဖြစ်သူ ရိုဆာမာတိုနီမှာ ကျောင်းဆရာမဖြစ်လေသည်။
မူဆိုလီနီကို မက္ကဆီကိုတော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင် ဗင်နီတိုဟွားရေး၏အမည်မှ ဗင်နီတိုကို ယူ၍ မှည့်ခေါ်ထားခဲ့သည်။ မူဆိုလီနီသည် ကျောင်း၌နေစဉ်မှာပင် ဉာဏ်ကောင်းသူ ဖြစ်၏။ ထို့ပြင် သူ့တွင် အောက်ကြို့ခံလိုသော စိတ်မျိုးမရှိချေ။
သူသည် အသက် ၁၈ နှစ်ခန့်တွင် ကျောင်းဆရာအဖြစ် လက်မှတ်ရရှိခဲ့လေသည်။ ဆရာအတတ်သင်ခဲ့သော်လည်း မူဆိုလီနီသည် ပညာရေးတွင် စိတ်မဝင်စားဘဲ နိုင်ငံရေးလုပ်ရန်သာ စိတ်ထက်သန်နေခဲ့သည်။ ရှေးဦးစွာ သူသည် အယူသည်းသော ဆိုရှယ်လစ်တဦးဖြစ်ခဲ့၏။ ကျောင်းဆရာအဖြစ် တနှစ်ခန့် အလုပ်လုပ်ပြီးနောက် ထိုအလုပ်ထက်သာသော အလုပ်ကို ရှာရန် [[ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ]]သို့ ထွက်သွားလေသည်။ ဆွစ်ဇာလန်တွင် ငတ်တလှည့်ပြတ်တလှည့်နှင့် အလုပ်အမျိုးမျိုးလုပ်ရင်း ပညာသင်ကြား၍ ဗဟုသုတအဖြာဖြာ ရှာမှီးခဲ့သည်။ သို့သော် တော်လှန်ရေးစိတ်၊ နိုင်ငံရေးစိတ် ပြင်းထန်သောကြောင့် ဆွစ်ဇာလန်အစိုးရက သူ့အား နယ်နှင်လိုက်သည်။ အီတလီနိုင်ငံသို့ ပြန်ရောက်သောအခါ သူသည် စစ်တပ်သို့ ဝင်ရောက်အမှုထမ်းသည်။ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီတွင်လည်း အရေးပါသော ပါတီဝင် ဖြစ်လာလေသည်။ တခါက ထောင် ၁၀ ရက်မျှ အကျခံရ၍ ပုလိပ်များ မျက်ခြေမပြတ် လိုက်လံကြည့်ရှုခြင်းကိုပင် ခံခဲ့ရသေးသည်။
၁၉၀၉ ခုနှစ်တွင်မူ မူဆိုလီနီသည် ထရင်တိုမြို့သို့ သွားပြန်သည်။ ထရင်တိုမြို့တွင် သတင်းစာဆရာလုပ်ရင်း စာအုပ်စာတမ်းများရေးသားထုတ်ဝေခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် သူ၏သတင်းစာတွင် အီတာလျံလူမျိုးနှင့် အီတာလျံစကားပြောသူများနေထိုင်ရာ အရပ်များကို အီတလီနိုင်ငံတွင်း သွတ်သွင်းရန် ရေးသားသောကြောင့် နယ်နှင်ဒဏ်ခံရပြန်သည်။ 
၁၉၁၀ ပြည့်နှစ်တွင် မူဆိုလီနီသည် ဖော်လီမြို့မှ အီတလီဆိုရှယ်လစ်ပါတီ၏ အတွင်းရေးမှူးဖြစ်လာခဲ့သည်။ ရက်သတ္တပတ်စဉ် သတင်းစာတစောင်၏ အယ်ဒီတာလည်း ဖြစ်ခဲ့၏။ ၁၉၁၁ ခုနှစ်တွင် အလုပ်သမားများအား တော်လှန်အောင်သွေးဆောင်မှုကြောင့် ထောင်ဒဏ် ၅ လ အပြစ်ပေးခြင်းခံရသည်။ ၁၉၁၂ ခုနှစ်တွင်ကား သူ့အား လက်ဝဲခေါင်းဆောင်တဦးဟု အသိအမှတ်ပြုကြလေပြီ။ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီ၏ အာဘော်ဖြစ်သော 'အဗန်တီ' သတင်းစာတွင်လည်း အယ်ဒီတာအဖြစ် ခန့်အပ်ခြင်း ခံရလေသည်။ ၁၉၁၃ ခုနှစ်တွင် 'ယူတိုးပီးယား' ခေါ် သတင်းစဉ်ကို တည်ထောင်သည်။ ထိုနှစ်မှာပင်အမျိုးသမီးတဦးနှင့် လက်ထပ်ခဲ့ရာ သားသမီး ၆ ယောက် ထွန်းကားလေသည်။ သူ၏ သမီးအကြီးဆုံးသည် ကောင့်ရှာနို၏ ဇနီးဖြစ်လေသည်။

==နိုင်ငံရေး==

[[File:Bundesarchiv Bild 183-2007-1022-506, Italien, deutsche Frontkämpfer in Rom crop.jpg|thumb|left|မူဆိုလီနီ]]
၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် ပထမကမ္ဘာစစ်ကြီး ဖြစ်ပွားသောအခါ မူဆိုလီနီသည် သူ၏ ဘဝသစ်ကို ဖန်တီးမည့် ပြောင်းလဲမှုများကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ သူသည် အစပထမ၌ ကြားနေရေးဝါဒကို ထောက်ခံသော်လည်း နောင်သောအခါ မဟာမိတ်တို့ဖက်မှ ဝင်တိုက်ရန် လှုံဆော်ပေးလေသည်။ မူဆိုလီနီ၏ စစ်ထဲပါဝင်ရေးဝါဒသည် ဆိုရှယ်လစ်တို့၏ စစ်မတိုက်ရေးဝါဒနှင့် ဆန့်ကျင်နေရာ မူဆိုလီနီသည် ဆိုရှယ်လစ်ပါတီနှင့် အိုးစားကွဲကာ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီမှ၎င်း၊ ပါတီသတင်းစာ အယ်ဒီတာ အဖြစ်မှ၎င်း နုတ်ထွက်ရလေသည်။ ထိုနောက် သူသည် 'ပိုပိုလိုဒီတာလိယ' ခေါ် နေ့စဉ်သတင်းစာတစောင်ကို တည်ထောင်၍ မဟာမိတ်များဖက်မှ ပါဝင်တိုက်ရေးဝါဒကို ဖြန့်လေတော့၏။ သူကိုယ်တိုင်လည်း သာမန်စစ်သားအဖြစ် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ဒဏ်ရာအပြင်းအထန် ရရှိခဲ့သည်။ ဒဏ်ရာမှ ပျောက်ကင်းသောအခါ ဆေးရုံမှ ဆင်း၍ အယ်ဒီတာပြန်လုပ်ကာ စစ်အောင်မြင်ရေးကို ကြိုးပမ်းပြန်လေသည်။ 
၁၉၁၉ ခုနှစ် စစ်ပြေငြိမ်းပြီးနောက် မူဆိုလီနီသည် ဖက်ဆစ်ပါတီကို ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က အီတလီနိုင်ငံ၏အခြေအနေမှာ အတော်ပင် စိတ်ပျက်ဖွယ်ရာ ကောင်းနေ၏။ အစိုးရမှာ အကြွေးပင်လယ်ဝေနေပြီးလျှင် နိုင်ငံတွင်း၌လည်း သပိတ်မှောက်မှုများ၊ အဓမ္မအကြမ်းဖက်မှုများ အတော်ထကြွနေသည်။ ၁၉၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် မီလန်မြို့၌ ကွန်မြူနစ်တို့ ပုန်ကန်ထကြွကြ၏။ ထို့နောက် ဗလုံးညားမြို့တွင်လည်း ထကြွပြန်၏။ သို့ဖြစ်ရာတွင် ကွန်မြူနစ်တော်လှန်ရေးကို စိုးရိမ်သောအရင်းရှင်များနှင့် စစ်ပြေငြိမ်းရေးစည်းကမ်းချက်များကို မကျေနပ်သော စစ်သားဟောင်းများသည် မူဆိုလီနီအား ငွေအား လူအားဖြင့် ထောက်ခံကြလေသည်။ 
ဖက်ဆစ်ပါတီဝင်များသည် အမျိုးသားရေးဝါဒစိတ် လွန်ကဲသူများဖြစ်၍ အာဏာကြီးမားသော ဗဟိုအစိုးရနှင့် စည်းကမ်းသေဝပ်ရေးကို လိုလားသည်။ မူဆိုလီနီသည် ၁၉၂၀ ပြည့်နှစ်မှစ၍ ဖက်ဆစ်အဖွဲ့များကို နေရာအနှံ့အပြားတွင် ဖွဲ့စည်းလေသည်။ ရှပ်နက်တပ်ဖွဲ့များကို ဖွဲ့စည်းကာ အတိုက်အခံဂိုဏ်းများကို ဖြိုဖျက်သည်။ နယ်များရှိ ဖက်ဆစ်အဖွဲ့များသည် ကွန်မြူနစ်များနှင့် မင်းမဲ့ဝါဒီတို့၏အစည်းအဝေးများကို နှောင့်ယှက်ဖျက်ဆီးခြင်း၊ ထိုအဖွဲ့များ၏ ဌာနချုပ်များနှင့် အဖွဲ့များနှင့်ဆိုင်သော စာအုပ်စာတမ်းများရောင်းချရာဆိုင်များကို ဝင်ရောက်လုယူဖျက်ဆီးခြင်း စသည်တို့ကို ပြုလုပ်လေသည်။ နောက်တွင် တဆင့်တက်ကာ ခေါင်းမာသော ခေါင်းဆောင်များကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ကြ၏။ ထိုအချိန်တွင် ဥပဒေပြုလွှတ်တော်တွင် ဖက်ဆစ်အမတ် ဦးရေ ၃၅ ယောက်ခန့် ရှိနေပြီဖြစ်သည်။ 
၁၉၂၁ ခုနှစ်တွင် ဖက်ဆစ်အဖွဲ့ကို နိုင်ငံရေးပါတီအသွင်သို့ ပြောင်းလဲလိုက်သည်။ မူဆိုလီနီအားလည်း 'အီးဒူးချေး' (ခေါင်းဆောင်ကြီး)ဟု အသိအမှတ်ပြုကြသည်။ 
နိုင်ငံအခြေအနေမှာ တဖြည်းဖြည်းဆိုးရွားလာရာ ဆိုရှယ်လစ်တို့သည် ဖက်ဆစ်တို့ကို အစိုးရက နှိမ်စေရန် အထွေထွေသပိတ်မှောက်မှုကြီး ပေါ်ပေါက်လာအောင် ဖန်တီးလေတော့သည်။ လက်ရှိအစိုးရအဖွဲ့သည် မည်သို့မျှမတတ်နိုင်ရှာပေ။ ၁၉၂၂ ခုနှစ်အောက်တိုဘာလတွင် နေပယ်လ်မြို့၌ ဖက်ဆစ်အဖွဲ့ကြီးညီလာခံတရပ် ကျင်းပလေသည်။ ထိုလ ၂၀ ရက်နေ့တွင် မူဆိုလီနီနှင့်သူ၏ နောက်လိုက်များသည် [[ရောမမြို့]]သို့ ချီတက်ကြရာ မည်သူမျှ အတိုက်အခံမပြုလုပ်ကြပေ။ တတိယ အီမန်းနျူးအယ်ဘုရင်သည် လက်ရှိအစိုးရအဖွဲ့ကို ဖြုတ်ချကာ မူဆိုလီနီကို အစိုးရဖွဲ့ရန် ဖိတ်ခေါ်ရ၏။ သို့ဖြစ်၍ သွေးတစက်မျှ မကျသော တော်လှန်ရေးဖြင့် မူဆိုလီနီသည် အာဏာသိမ်းပွဲခံကာ အစိုးရအဖွဲ့ဖွဲ့စည်းလေသည်။ 
[[ဖိုင်:Mussolini e Petacci a Piazzale Loreto, 1945.jpg|thumb|left|ဘယ်ညာကနေ ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံရေးသမားဟောင်း Nicola Bombacci၊ Duce Benito Mussolini၊ သူ့ရဲ့သစ္စာရှိချစ်သူ Clara Petacci၊ ဝန်ကြီး Alessandro Pavolini နဲ့ ကျော်ကြားတဲ့ ဖက်ဆစ်နိုင်ငံရေးသမား Achille Starace တို့ရဲ့ အသက်မဲ့ရုပ်အလောင်းတွေကို Plaza Loreto မှာ ခင်းကျင်းပြသထားပါတယ်။ 1945 ခုနှစ်တွင် Milan မြို့။]]
မူဆိုလီနီသည် အာဏာသိမ်းပိုက်ပြီးနောက် အစိုးရကို အကြီးအကျယ်ပြောင်းလဲလိုက်သည်။ နိုင်ငံ၏ အထွတ်အထိပ်အဖြစ် ရှင်ဘုရင်ကို ဆက်လက်ထားရှိသော်လည်း တကယ့်အာဏာကိုမူကား သူ၏ လက်ထဲတွင်ထားသည်။ အထက်လွှတ်တော်သည် လုံးဝအာဏာမရှိတော့ချေ။ အောက်လွှတ်တော်ကိုမူကား ‘ဖက်ဆစ်ကောင်စီအဖွဲ့ကြီး’က ချုပ်ကိုင်ထားသည်။ အစိုးရအဖွဲ့ဝင် ဝန်ကြီးများမှာလည်း ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်သူ မူဆိုလီနီ၏ ကိုယ်စားလှယ်များ ဖြစ်ကြလေတော့သည်။ မူဆိုလီနီကိုယ်တိုင်လည်း ဝန်ကြီးဌာန ၈ ဌာနကို တယောက်တည်း ကိုင်ထားလေသည်။ ၁၉၃၄ ခုနှစ်တွင် တရားဥပဒေအရ အသင်းများကို အလုပ်အကိုင်အလိုက် ဖွဲ့စည်း၍ နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးကို ခန့်ခွဲသည်။ ယင်းသို့အားဖြင့် မူဆိုလီနီသည် တရားဥပဒေအရ ဖွဲ့စည်းသောအသင်းများနိုင်ငံကို ထူထောင်လေသည်။
၁၉၂၅-၂၆ ခုနှစ်များတွင် ဆိုရှယ်လစ်၊ ကွန်မြူနစ်စသော အတိုက်အခံအဖွဲ့များကို ဖြိုဖျက်ရန် ဥပဒေအမျိုးမျိုး ထုတ်လေသည်။ အကြမ်းဖက်၍လည်း နှိမ်နင်း၏။ ဆိုရှယ်လစ်၊ ကွန်မြူနစ်နှင့် ရီပတ်ဗလစ်ကင် ပါတီများကို ဖွဲ့စည်းခွင့်မပေးတော့ချေ။ အတိုက်အခံသတင်းစာများကိုလည်း ပိတ်ပစ်လေသည်။ ထိုသို့ ပိတ်ပင်ချုပ်ကိုင်မှုများ ရှိလင့်ကစား နိုင်ငံအတော်ပင် နိုးကြားတိုးတက် လာသည်မှာ မူဆိုလီနီ၏ ကျေးဇူးကြောင့်ပင် ဖြစ်သည်ဟု ဆိုရချေမည်။ သူသည် တနိုင်ငံလုံးတွင် ပျံ့နှံ့နေသော လာဘ်ပေးလာဘ်ယူခြင်းများ အလဟဿဖြုန်းတီးခြင်းများနှင့် ဝတ်တရားမကျေပြွန်မှုများကို ပပျောက်အောင် ဆောင်ရွက်သည်။ အလုပ်ရပ်စဲခြင်း၊ သပိတ်မှောက်ခြင်းများကို ပိတ်ပင်သည်။ စိုက်ပျိုးရေး ပါရဂူများကို လယ်သမားများထံ စေလွှတ်ညွှန်ကြား ပြသစေရာ ကောက်ပဲသီးနှံ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမိုထွက်သည်။ နိုင်ငံတွင် သူ့ကို ကြည်ညိုသူများလာသည်။ သို့သော် သူ့အားသေကြောင်းကြံမှုများလည်း ရှိခဲ့လေသည်။ ကြံစည်မှုများ အထမမြောက်သည်နှင့်အမျှ နာမည်ကြီးကာ ကြည်ညိုသူများလာလေသည်။
တိုင်းပြည်တွင် အာဏာရှင် ဖြစ်နေပြီဖြစ်သော မူဆိုလီနီသည် ပြည်တွင်းရေး၌သာမက ပြည်ပရေးတွင်လည်း တွင်ကျယ်စပြုတော့သည်။ ၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် ဂရိလူမျိုးတို့ပိုင်သော ကောဖူးကျွန်းကို သိမ်းရန်ကြံစည်ရာ ဥရောပအနောက်နိုင်ငံများက ကန့်ကွက်သောကြောင့် နောက်ဆုတ်လိုက်ရသည်။ ၁၉၃၆ ခုနှစ်တွင်မူ [[အီသီယိုးပီးယားနိုင်ငံ]]ကို တိုက်ခိုက်သိမ်းယူသည်။ ၁၉၃၆-၃၉ ခုနှစ်များတွင် ဖြစ်ပွားသော စပိန်ပြည်တွင်းစစ်တွင်လည်း ဝင်ရောက်စွက်ဖက်လေသည်။ ဂျာမနီအာဏာရှင် [[ဟစ်တလာ]]နှင့်လည်း ပူးပေါင်း၍ စာချုပ်များချုပ်ဆိုသည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် [[အယ်ဘေးနီးယားနိုင်ငံ]]ကို သိမ်းယူသည်။ ၁၉၄၀ ပြည့်နှစ် ဇွန်လတွင် အီတလီနိုင်ငံသည် [[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]တွင် ဟစ်တလာ၏ ဘက်တော်သားအဖြစ် ပါဝင်လေတော့သည်။ 
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ဖြစ်စ၌ မူဆိုလီနီသည် အောင်ပွဲများခံခဲ့ရသော်လည်း နောက်နောင်တွင်ကား တဖြည်းဖြည်း အရှုံးပေးရလေသည်။ မြောက်အာဖရိက တိုက်ပွဲများတွင် အီတာလျံတို့ ရှုံးနိမ့်ခြင်း၊ စစ္စလီကျွန်းကို မဟာမိတ်တို့ တက်ရောက်ခြင်း၊ ပြည်တွင်းအုံကြွမှုများ ပြင်းထန်လာခြင်းတို့ကြောင့် ၁၉၄၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် မူဆိုလီနီသည် ရာထူးမှ နုတ်ထွက်ရပြီးလျှင် အကျဉ်းချထားခြင်း ခံရလေသည်။ ထိုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် [[စကော်ဇနီ၊ အော်တို|အော်တို  စကော်ဇနီ]]ပါဝင်သည့် နာဇီလေထီးတပ်သားများက မူဆိုလီနီအား အချုပ်မှ ကယ်တင်ခဲ့ပြီးနောက် အီတလီနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် ဖွဲ့စည်းသော ‘ဖက်ဆစ်သမ္မတ’အစိုးရ၏ခေါင်းဆောင်အဖြစ် တင်မြှောက်လေသည်။ သို့သော် ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် မူဆိုလီနီနှင့် သူ၏ဇနီးတို့သည် အရေးမလှသဖြင့် နိုင်ငံမှ ထွက်ပြေးရန်ကြိုးစားနေခိုက် နောက်ဖွဲ့သည့် အီတာလျံအစိုးရလူများက ကိုးမိုအိုင်အနီးရှိ ရွာတရွာတွင် မူဆိုလီနီတို့ကို ဖမ်းမိပြီးနောက် ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် အဆုံးစီရင်လိုက်ကြလေသည်။ ။

==ကိုးကား==
{{reflist|
&lt;ref&gt;မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း အတွဲ (၉) အပိုင်း (က)&lt;/ref&gt;
}}

{{lifetime|၁၈၈၃|၁၉၄၅}}
[[Category:ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်]]
[[Category:ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်များ]]
[[ကဏ္ဍ:အီတလီနိုင်ငံ နိုင်ငံရေးသမားများ]]</text>
      <sha1>lqz0nm5egs68lq3kabdt6i7x2pvzsa1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ဝီကီပီးဒီးယား ဆွေးနွေးချက်:လက်ရှိလုပ်ငန်းများ</title>
    <ns>5</ns>
    <id>17171</id>
    <revision>
      <id>879008</id>
      <parentid>478332</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T15:59:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>/* Current Events */ အပိုင်းသစ်</comment>
      <origin>879008</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5814" sha1="29c7tv897gort3u6wkt83o723kgnmor" xml:space="preserve">လူထပ်ခေါ်ကြပါဦး။ တက်တက်ကြွကြွ ဝင်ပြင်နေတာဆိုလို့ တလအတွင်း အယောက် ၆၀ မကျော်ပါဘူး။ (ဒါတောင် ဘော့တွေထည့်ရေထားလို့ပါ)  ဒီလိုနဲ့ ဆောင်းပါးပေါင်း သောင်းရှစ်ထောင် ရေးမယ်ဆိုတာ လူရီစရာပါ။ အသစ်တွေ အတွက်အခက်အခဲက ဘယ်လိုပြင်ရမယ် ဆိုတာ မသိလို့ပါ။ ပြီးတော့ ဖောင့်အကြောင်း၊ ကီးဘုတ်အကြောင်း နဲ့ လင့်ခ် ဘယ်လိုချိတ်ရတယ် ဆိုတာ ရှင်းပြထားတဲ့ ဆောင်းပါးရှိရင် သိပ်ကောင်းမှာပဲလို့ တွေးမိပါတယ်။ ပြီးတော့ နီနေတဲ့ စာမျက်နှာတွေချည်းပဲ ရှာလို့မရဘူးလား။ကျတော်တို့လို အင်္ဂလိပ်စာ အားနည်းပြီး လိုက်ဖက်ရမှာ ပျင်းတဲ့ သူတွေ အတွက် မြန်မာလိုပြောတာပါ။

မြန်မာလို နာမည်ပေးတဲ့ စနစ်မရှိဘူးလား။ ဒေါက်တာ တို့ သခင်တို့ ပါလာရင် နောက်မှာတပ်ရမှာလား ရှေ့မှာ တပ်ရမှလား ရယ်၊ နာမည်ရှည်တဲ့ အခါ ကျရင် ဘယ်နား စပေ့စ် ခံရမယ် ဆိုတာ သတ်သတ်မှတ်မှတ် မရှိတော့ အကြောင်းအရာ ရေးထားပြီးသား ရှိရဲ့သားနဲ့ လင့်ခ် က နီနေတာ များတယ်။[[User:Aunghtike|Aunghtike]]  ၀၈:၁၁၊ ၂၇ ဇူ​လိုင်​ ၂၀၁၁ (UTC)


== စက်တင်ဘာ ၂၀၁၉ ==
ကမ္ဘာကျော်အောင် မစွမ်းဆောင်နိုင်သေးတဲ့ မြန်မာဘောသမားတွေအကြောင်း ဘာသာပြန်ရေးတော့ လက်ညောင်း ရုံပဲ ရှိမှာပါ ။ နိုင်ငံနှင့် စာပေ ဖွံ့ဖြိုးဖို့ တို့တက်ဖို့ အင်္ဂလိပ် ဝီကီပီးဒီးယားထဲမှာ ဘာသာပြန်သင့်တဲ့ ဆောင်းပါးတွေ အများကြီး ရှိပါတယ်။ ဥပမာ-အင်္ဂလိပ် ဝီကီပီးဒီးယားရှိ သိပ္ပံနှင့်နည်းပညာဆိုင်ရာ ဆောင်းပါးများကို ပညာရပ်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူများမှ မပြည့်အစုံ ဘာသာပြန်ပေး သင့်ပါသည်။ သို့မှသာ အနာဂတ်မြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာလိမ့်မည်ဟု ယုံကြည်မိပါသည်။ {{unsigned|Ko Kyaw (Kawa)}}
:{{ping|Ko Kyaw (Kawa)}} အကြံပြုတဲ့အတွက် ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ [[Wikipedia:မြန်မာဝီကီတွင် ရှိသင့်သော ဆောင်းပါးများ|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ရှိသင့်တဲ့ဆောင်းပါးစာရင်း]] နဲ့ [[m:List of articles every Wikipedia should have|ဝီကီပီးဒီးယားတိုင်းမှာ ရှိသင့်တဲ့ ဆောင်းပါးစာရင်း]]တွေထဲက မရေးရသေးတဲ့ ဆောင်းပါးတွေ အတော်များများကျန်နေပါသေးတယ်။ ကျနော်တို့ ကြိုးစားဖြည့်ဆည်းပေးနေပါတယ်။ [[User:Ninjastrikers|&lt;span style=&quot;font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;&quot;&gt;Ninja&lt;span style=&quot;color:red&quot;&gt;✮&lt;/span&gt;Strikers&lt;/span&gt;]] &lt;sup&gt;&lt;span style=&quot;color:Red;font-size:85%;&quot;&gt;«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»&lt;/span&gt;&lt;/sup&gt;  ၀၉:၃၇၊ ၁၉ စက်တင်ဘာ ၂၀၁၉ (UTC)

== Current Events  ==

English Wikipedia တွေမှာက လက်တလောဖြစ်ရပ်များ (Current Events) tab မှာက current issue pages (အီရန်-အစ္စရေး၊ မြန်မာငလျင် ၂၀၂၅) စသဖြင့် စာမျက်နှာအကြောင်းအရာ ဆောင်းပါတွေ ထည့်ထားပါတယ်။ မြန်မာဝီကီးမှာ ဘာဖြစ်လို့ လတ်တလော အဖြစ်အပျက် ဆောင်းပါးတွေ မဟုတ်ပဲနဲ့ လက်ရှိလုပ်ငန်းများကို redirect လုပ်ထားပါသလဲခင်ဗျာ။  [[အသုံးပြုသူ:Salai Rungtoi|Salai Rungtoi]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Salai Rungtoi|ဆွေးနွေး]])  ၁၅:၅၉၊ ၂၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>29c7tv897gort3u6wkt83o723kgnmor</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>မဇ္ဈိမ သတင်းဌာန</title>
    <ns>0</ns>
    <id>29784</id>
    <revision>
      <id>878991</id>
      <parentid>695090</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T14:07:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>43.252.80.111</ip>
      </contributor>
      <origin>878991</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3929" sha1="25en55o41vyi03ha6q65tkwkz57bb1z" xml:space="preserve">{{Infobox magazine
| title              = မဇ္ဈိမ 
| image_file =
| editor             = စိုးမြင့်
| editor_title       =
| category           = အွန်လိုင်းသတင်း
| company            = 
| publisher          =
| founded            = ၁၉၉၈
| country            = [[မြန်မာနိုင်ငံ]]၊ [[ရန်ကုန်မြို့]]
| based              = ရန်ကုန်၊ ပုဇွန်တောင်မြို့နယ်
| language           = မြန်မာ၊ အင်္ဂလိပ်
| website            = {{URL|http://www.mizzima.com}}
| issn               = 
}}
{{မြန်မာ့ ဒီမိုကရေစီအရေး လှုပ်ရှားမှုများ}}

'''မဇ္ဈိမ သတင်းဌာန''' ({{lang-en|Mizzima News}}) သည် မြန်မာနိုင်ငံမှ သတင်းဌာန တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ်တွင် ပြည်ပ ရောက်နေသော မြန်မာ သတင်းစာဆရာ တစ်စုတို့က စတင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|author=Jeremy Wagstaff|title=Southeast Asian Media: Patterns of Production and Consumption|url=https://www.opensocietyfoundations.org/sites/default/files/production-consumption-20100212.pdf|work=Open Society|access-date=9 May 2016|date=2010|page=19}}&lt;/ref&gt; နိုင်ငံတကာ သတင်း အင်စတီကျုမှ မဇ္ဈိမ သတင်းဌာန အား ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် ဖရီး မီဒီယာ ပိုင်အိုးနီးယားဆုကို ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.freemedia.at/cms/ipi/award.html |title=IPI (International Press Institute)&lt;!-- Bot generated title --&gt; |access-date=2007-09-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070926235454/http://www.freemedia.at/cms/ipi/award.html |archive-date=2007-09-26 |url-status=dead |accessdate=18 September 2021 |archivedate=26 September 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070926235454/http://www.freemedia.at/cms/ipi/award.html }}&lt;/ref&gt;

==အဖွဲ့အစည်း==
မဇ္ဈိမ သတင်းဌာန၏ ရုံးချုပ်မှာ [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]]၊ ဒေလီမြို့ တွင် ရှိပြီး သတင်းဌာနခွဲတစ်ခုမှာ [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ချင်းမိုင်မြို့]] တွင် ရှိသည်။ မဇ္ဈိမ သတင်းဌာနတွင် ဝန်ထမ်းပေါင်း ၆၀ ကျော် ရှိပြီး [[ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ]]၊ [[မြန်မာနိုင်ငံ]]၊ [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]]၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ နှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့မှ သတင်းပေးပို့ကြသည်။ ၂၀၁၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် မဇ္ဈိမ သတင်းဌာန၏ အယ်ဒီတာချုပ် စိုးမြင့်မှ ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေရေး လုပ်ငန်းကို တိုးချဲ့ရန် မဇ္ဈိမ သတင်းဌာန၏ ရုံးခွဲတစ်ခုကို ရန်ကုန်တွင် ဖွင့်လှစ်မည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။

==ကိုးကား==
{{reflist}}

[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံရှိ မီဒီယာ]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး]]</text>
      <sha1>25en55o41vyi03ha6q65tkwkz57bb1z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မြန်မာ့လေကြောင်း</title>
    <ns>0</ns>
    <id>46113</id>
    <revision>
      <id>879034</id>
      <parentid>866121</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T05:58:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>/* လေယာဉ်အရေအတွက် */</comment>
      <origin>879034</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22332" sha1="qua39ocnt7fi27r38qw2b0w6cglpuf6" xml:space="preserve">{{Infobox Airline
| airline        = Myanmar Airways International&lt;br/&gt;အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မြန်မာ့လေကြောင်း
| logo           = Myanmar Airways International Logo.svg
| logo_size      = 150
| fleet_size     = ၄
| destinations   = ၉
| IATA           = 8M
| ICAO           = MMA
| callsign       = MYANMAR
| parent         = ကမ္ဘောဇအုပ်စု
| company_slogan = Modern Comforts, Gentle Traditions
| founded        = ၁၉၄၆ (Union of Burma Airways အမည်ဖြင့်)
| commenced      = ၁၉၉၃
| headquarters   = [[ရန်ကုန်မြို့]]၊ [[မြန်မာနိုင်ငံ]]
| key_people     = တင်မောင်ထွန်း (Chairman)&lt;br&gt; စည်သူ (MD/CEO)
| hubs           = [[ရန်ကုန် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်]]
| secondary_hubs =
| focus_cities   = စင်ကာပူ၊ ဘန်ကောက်
| frequent_flyer = တိမ်လွှာအပြုံး (Sky Smile)

| website        = [http://www.maiair.com/ www.maiair.com]
}}

'''အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မြန်မာ့လေကြောင်း''' ({{lang-en|Myanmar Airways International}})သည် ရန်ကုန်မြို့၌ ဌာနချုပ်ထား၍ နိုင်ငံတကာခရီးစဉ်များကို ပြေးဆွဲနေသောလေကြောင်းလိုင်း ဖြစ်သည်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မြန်မာ့လေကြောင်း၏ နိုင်ငံတကာခရီးစဉ်အများစုမှာ အရှေ့တောင်အာရှ ဒေသများဖြစ်သည်။ [[ရန်ကုန်အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်]]ကို အခြေပြု၍ ခရီးစဉ်များ ပျံသန်းလျက်ရှိသည်။

==ဖြစ်ပေါ်လာပုံသမိုင်းအကျဉ်း==
၁၉၄၆ လွတ်လပ်ရေးမရမီကာလက အစိုးရမှ Union of Burma Airways အနေဖြင့် ပြည်တွင်းခရီးစဉ်များ စတင်ပျံသန်းခဲ့သည်။ ၁၉၅၀တွင် နိုင်ငံတကာခရီးစဉ်များ စတင်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၂ ဒီဇင်ဘာတွင် Burma Airways ဟုခေါ်ဆိုခဲ့ပြီး ၁၉၈၉ ဧပြီ ၁တွင် ဘားမားမှ မြန်မာသို့ အမည်ပြောင်းပြီးသည့်နောက်တွင် မြန်မာ့လေကြောင်း ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၉၃တွင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မြန်မာ့လေကြောင်း တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ပြည်ပခရီးစဉ်များ အားလုံးကို ၎င်းအောက်သို့ လွှဲပြောင်းခဲ့သည်။

၁၉၉၃ ဩဂုတ်လတွင် စတင်ပျံသန်းခဲ့သော အမ်အေအိုင်သည် [[တော်ဝင်ဘရူနိုင်းလေကြောင်း]]၏ အကူအညီဖြင့် [[မြန်မာ့လေကြောင်း]]နှင့် စင်ကာပူအခြေစိုက် Highsonic Enterprises တို့၏ အကျိုးတူ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုမှ ပေါ်ပေါက်လာခြင်းဖြစ်သည်။ မူလတွင် စင်ကာပူအုပ်ချုပ်မှုအဖွဲ့ ([[စင်ကာပူ လေကြောင်းလိုင်း]] ဝန်ထမ်းဟောင်းများ)၊ ဘိုးရင်းလေယာဉ်အသစ်များ၊ အတွေ့အကြုံရှိ လေယာဉ်အမှုထမ်းများ၊ လေယာဉ်မောင်မယ်အသစ် သင်တန်းများ၊ အင်္ဂလန်လေကြောင်းအဖွဲ့အစည်း၏ လေယာဉ်ပျံသန်းမှုဆိုင်ရာ လိုအပ်သောအရည်အချင်းများ စသည်တို့ဖြင့် ၀င့်ကြွားခဲ့သည်။ တဖြည်းဖြည်း မူလ အကျိုးတူပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုမှာ ရပ်ဆိုင်းခဲ့ပြီး မြန်မာအပြည့်အ၀ပိုင် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ 

၂၀၀၁ ဇန်နဝါရီတွင် အကျိုးတူပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အသစ်တစ်ခုပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပြီး ထိုသဘောတူညီမှုအရ Region Air Myanmar (HK) Ltd., မှ ၄၉ ရာခိုင်နှုန်း၊ ပြည်တွင်းစီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးမှ သူ၏ကုမ္ပဏီဖြစ်သော Zan Co.အမည်ဖြင့် ၁၁ ရာခိုင်နှုန်း၊ [[မြန်မာ့လေကြောင်း]]မှ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း ထိန်းသိမ်းထားခဲ့သည်။ ၂၀၀၁တွင် လေကြောင်းလိုင်း၏ အမှတ်တံဆိပ်နှင့် လေယာဉ်ဆေးခြယ်သမှု ပုံစံအသစ်များ ထွက်ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပြီး အကြီးစား လေယာဉ်မောင်မယ် အဆင့်မြှင့်တင်မှုသင်တန်းများ ပြီးမြောက်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၂ တွင်အမ်အေအိုင်သည် အိုင်အေတီအေ(IATA)မှ ချပေးသော သီးသန့်ကုဒ်ကို ရရှိခဲ့သည်။ ယခင်က [[မြန်မာ့လေကြောင်း]]၏ သီးသန့်ကုဒ်ဖြစ်သော UNIONAIR '''UB''' ဖြင့်သာ ပျံသန်းနေခြင်း ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် အိုင်အေတီအေ၏ ဘုံအသွားအလာသဘောတူညီမှု (Multilateral Interline Traffic Agreement (MITA)) နှင့် IATA Clearing House တို့တွင်လည်း အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ [[မလေးရှား လေကြောင်းလိုင်း]] နှင့် [[တော်ဝင်ဘရူနိုင်း လေကြောင်းလိုင်း]]တို့တွင် သင်တန်းများတက်ရောက်ရန် ဝန်ထမ်း ၁၂၂ ယောက် စေလွှတ်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၃ တွင် ဘန်ကောက် - ရန်ကုန် - ဘန်ကောက် ခရီးစဉ်တွင် [[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာထိုင်း လေကြောင်းလိုင်း]]နှင့် ကုဒ်ရှယ်ရာ အစီအစဉ်စတင်ခဲ့သည်။ အမ်အေအိုင်သည် [[မလေးရှား လေကြောင်းလိုင်း]]၊ [[ကာတာ လေကြောင်းလိုင်း]]နှင့် [[ဂျက်စတားအေးရှား လေကြောင်းလိုင်း]]တို့နှင့်လည်း ကုဒ်ရှယ်ရာ အစီအစဉ်ရှိခဲ့ဖူးသည်။ ၂၀၀၄ တွင် မြေပြင်ဝန်ထမ်းများအတွက် တူညီဝတ်စုံအသစ်များ မှာယူခဲ့ပြီးလေယာဉ်မောင်မယ် သင်တန်းနည်းပြ ၁၆ဦး ထပ်မံခေါ်ယူခဲ့သည်။ 

၂၀၀၇ ဖေဖော်ဝါရီတွင် Region Air Myanmar (HK) Ltd., နိုင်ငံခြားအုပ်ချုပ်မှုဌာနမှ အမ်အေအိုင်သို့ အုပ်ချုပ်ရေးတာဝန်များ ပြန်လည်လွှဲပြောင်းခဲ့သည်။[[File:MAI Boeing 737-800 KCS-1.jpg|thumb|right|250px|အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာမြန်မာ့လေကြောင်း ဘိုးရင်း၇၃၇-၈၀၀လေယာဉ်တစ်စီး(၂၀၀၃)၊ ထိုလေယာဉ်ဆေးခြယ်သမှုပုံစံကို ၂၀၀၁မှ၂၀၀၉အထိ အသုံးပြုခဲ့သည်[[File:Myanmar Airways International Boeing 737-400 Maiwald.jpg|thumb|left|250px|ဟောင်ကောင်သို့ဆင်းသက်နေသော အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာမြန်မာ့လေကြောင်း ဘိုးရင်း၇၃၇-၄၀၀လေယာဉ်တစ်စီး(၁၉၉၇)]]]] 
[[File:MAI MD-82 KCS-1.jpg|thumb|right|250px|အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာမြန်မာ့လေကြောင်း [[McDonnell Douglas MD-82]]လေယာဉ်(၂၀၀၄)၊ ထိုလေယာဉ်ဆေးခြယ်သမှုပုံစံကို ၂၀၀၁မှ၂၀၀၉အထိ အသုံးပြုခဲ့သည်]]

==လေကြောင်းလိုင်းချဲ့ထွင်မှုနှင့် အဆင့်မြှင့်တင်မှုများ (၂၀၀၉ မှ ယနေ့အထိ)==
၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီ အစိုးရမှ အမ်အေအိုင်၏ အစုရှယ်ရာ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကို မြန်မာနိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံး ပုဂ္ဂလိကဘဏ်ကြီးတစ်ခုဖြစ်သော ကမ္ဘောဇဘဏ်သို့ လွှဲပြောင်းခဲ့သည်။ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာမူ [[မြန်မာ့လေကြောင်း]]မှ ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားသည်။ [[မြန်မာ့လေကြောင်း]] လက်အောက်တွင်ရှိစဉ်က အမ်အေအိုင်သည် ကိုယ်ပိုင်လေယာဉ်ဟူ၍ မရှိပဲ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများမှ လေယာဉ်အသေးစားများဖြင့် ငှားရမ်းပျံသန်းခဲ့သည်။ ၂၀၀၉ခုနှစ်တွင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မြန်မာ့လေကြောင်း အတွက် ပထမဦးဆုံးလေယာဉ် လက်ခံရရှိခဲ့ပြီး နှစ်ကုန်ပိုင်းတွင် ဒုတိယအစီးရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ အမ်အေအိုင်၏ လေယာဉ်အရေအတွက် များပြားလာခဲ့ပြီး ယနေ့တွင် အဲဘတ်စ်A320 လေယာဉ် (၇) စီး၊ အဲဘတ်စ်  A319 လေယာဉ် (၁) စီး ရှိလာပြီဖြစ်သည်။ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ ဆောင်းရာသီတွင် ဘန်ကောက် - စင်ကာပူ လမ်းကြောင်း၌ အသုံးပြုရန် အဲမက်ဒစ်တရေးနီး (Air Mediterraneein)မှ Airbus A321 လေယာဉ် ငှားရန်းပျံသန်းခဲ့သည်။ အခြေစိုက်ရာဌာန မဟုတ်သည့် မြို့များအကြား ပြေးဆွဲပျံသန်းမှုအဖြစ် ၂၀၁၀တွင် ဘန်ကောက်-စင်ကာပူခရီးစဉ် ကိုလည်းကောင်း၊ ၂၀၁၁တွင် စီရန်ရိ - ဖနွမ်းပင် ခရီးစဉ် ကိုလည်းကောင်း အောင်မြင်စွာပျံသန်းနိုင်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၂ အောက်တိုဘာတွင် အမ်အေအိုင်သည် ဘီအိပ်ရှ်အဲ (ဘော်လကန် အားလပ်ရက်များ လေကြောင်းလိုင်း)မှ Airbus A320 လေယာဉ် နှစ်စီး ငှားရမ်းခဲ့ပြီး လက်ရှိခရီးစဉ် အခေါက်ရေ တိုးချဲ့ရာတွင်လည်းကောင်း၊ ခရီးစဉ်အသစ်များပျံသန်းရာတွင်လည်းကောင်း အသုံးပြုလျက်ရှိသည်။

==တိမ်လွှာအပြုံးအကျိုးခံစားခွင့်အစီအစဉ်==
ဤဖောက်သည် အစီအစဉ်တွင် စိန်နှင့် ပတ္တမြား ဟူ၍ အသင်းဝင် အဆင့်နှစ်မျိုး ရှိသည်။ တစ်နှစ်အတွင်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မြန်မာ့လေကြောင်းဖြင့် အသွားအပြန်ခရီး ၃ ခေါက် ပျံသန်းပြီးသူများသည် ပတ္တမြားအသင်းဝင် အဖြစ်လျောက်ထားနိုင်ပြီး နောက်တစ်ဆင့်အတွက် လိုအပ်သော အမှတ်များကို စတင်စုဆောင်း နိုင်ပြီဖြစ်သည်။ ပတ္တမြားအသင်းဝင် အဖြစ်ဖြင့် အနည်းဆုံး အသွားအပြန်ခရီး ၆ ခေါက် ပျံသန်းပြီးပါက အလိုအလျောက် စိန်အဆင့် အသင်းဝင် သို့ တိုးမြင့်သွားမည် ဖြစ်သည်။ တိမ်လွှာအပြုံး အသင်းဝင်များသည် အမ်အေအိုင်ဖြင့် ပျံသန်း၍ရရှိသော အမှတ်များနှင့် ညီမျှသည့် အခမဲ့လေယာဉ်လက်မှတ်များ ထုတ်ယူနိုင်မည်ဖြစ်သည်။
&lt;center&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot;  style=&quot;font-size:85%; width:725px;&quot;
|+ '''တိမ်လွှာအပြုံးအကျိုးခံစားခွင့်အဆင့်ဆင့်'''
!အဆင့် ||အကျိုးခံစားခွင့်||လိုအပ်ချက်
|-
| style=&quot;background:silver; text-align:center;&quot;|စိန်
|
* ရိုးရိုးတန်းနေရာအတွက် ထွက်ခွာမည့်ရက် မတိုင်မီ၁၀ရက်အထိကပ်၍ ဘွတ်ကင်လုပ်ပေးနိုင်သည်
* တိမ်လွှာအပြုံးကောင်တာတွင် check-in လုပ်နိုင်သည်
* အခြားအဆင့်မြှင့်တင်မှုများသို့ အခမဲ့တိုးမြှင့်ခွင့်
* [[ရန်ကုန် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်]] ရှိတိမ်လွှာအပြုံး ခန်းမဆောင်အခမဲ့ အသုံးပြုခွင့်
* ဦးစားပေး လက်ဆွဲအိတ်အမှတ်အသား
* ကီလို၂၀ အပိုသယ်ဆောင်ခွင့်
| ပတ္တမြားအဆင့်ဖြစ်ပြီးနောက် အသွားအပြန်ခရီး ၆ခေါက်
|-
|  style=&quot;background:#C82536; text-align:center;&quot;|ပတ္တမြား
|
* ရိုးရိုးတန်းနေရာအတွက် ထွက်ခွာမည့်ရက် မတိုင်မီ၁၄ရက်အထိကပ်၍ ဘွတ်ကင်လုပ်ပေးနိုင်သည်
* တိမ်လွှာအပြုံးကောင်တာတွင် check-in လုပ်နိုင်သည်
* ဦးစားပေး လက်ဆွဲအိတ်အမှတ်အသား
* ၁၀ကီလို အပိုသယ်ဆောင်ခွင့်
* စိန်အဆင့်တိုးမြှင့်ခွင့်
| တစ်နှစ်အတွင်း အသွားအပြန်ခရီး ၃ခေါက်
|}
&lt;/center&gt;

==တိမ်လွှာအပြုံး ခန်းမဆောင်==

[[ရန်ကုန် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်]] ရှိတိမ်လွှာအပြုံး ခန်းမဆောင်သည် စိန်အဆင့် အသင်းဝင်များ နှင့် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များအတန်း (business class) ခရီးသည်များ အတွက်ဖြစ်ပြီး အစားအစာများ၊ ဖျော်ဖြေရေးအစီအစဉ်များ နှင့် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များ အတွက် လိုအပ်သည့် ဝန်ဆောင်မှုများပါဝင်သည်။

==ပြေးဆွဲသည့် မြို့ပေါင်း==

;{{flag|China}} 
* [[ကွမ်ကျိုးမြို့]] - [[ကွမ်ကျိုး အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်]]
;{{flag|အိန္ဒိယနိုင်ငံ}}
* [[ဂယာမြို့]] - [[ဂယာ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်]] [seasonal]
;{{flag|မလေးရှားနိုင်ငံ}}
* [[ကွာလာလမ်ပူမြို့]] - [[ကွာလာလမ်ပူ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်]]
;{{flag|Myanmar}}
* [[ရန်ကုန်]] - [[ရန်ကုန် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်]] '''အဓိကအခြေစိုက်ရာကွင်း'''
* [[မန္တလေး]]-  [[မန္တလေး အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်]]  '''အခြေစိုက်ရာကွင်း'''
;{{flag| စင်ကာပူနိုင်ငံ}}
* [[စင်ကာပူ ချန်ဂီလေဆိပ်]]
;{{flag|Thailand}}
* [[ဘန်ကောက်မြို့]] - [[သုဝဏ္ဏဘူမိလေဆိပ်]]
&lt;ref&gt;[http://www.maiair.com]&lt;/ref&gt;

==လေယာဉ်အရေအတွက်==
[[File:MAI Airbus A321 Bidini-2.jpg|thumb|200px|
[[အဲမက်ဒစ်တရေးနီး]](Air Mediterraneein)မှ ငှားရမ်းထားသော အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မြန်မာလေကြောင်း Airbus A321လေယာဉ်တစ်စီး ]][[File:Myanmar Airways International Airbus A320 Prasertwit.jpg|thumb|200px|
[[ရန်ကုန်အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်]]တွင်တွေ့ရသောအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မြန်မာလေကြောင်း Airbus A320လေယာဉ်တစ်စီး]]
{|class=&quot;toccolours&quot; border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;3&quot; style=&quot;border-collapse:collapse;text-align:center&quot;
|+'''အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မြန်မာလေကြောင်း လေယာဉ်စာရင်း'''
!  style=&quot;width:100pt; background:lightblue;&quot;| လေယာဉ်အမျိုးအစား
!  style=&quot;width:50pt; background:lightblue;&quot;| အရည်အတွက်
!  style=&quot;width:50pt; background:lightblue;&quot;| မှာယူတင်သွင်းမှု
!  style=&quot;width:50pt; background:lightblue;&quot;| မှတ်ချက်များ
|-
|[[Airbus A320 family|Airbus A320-200]]
| style=&quot;text-align:center;&quot;| ၄ စီး
| style=&quot;text-align:center;&quot;| ၀
| style=&quot;text-align:center;&quot;|
|-
|[[Airbus A320 family|Airbus A319-100]]
| style=&quot;text-align:center;&quot;| ၆ စီး
| style=&quot;text-align:center;&quot;| ၀
| style=&quot;text-align:center;&quot;|
|-
|[[Embraer ERJ-190]]
|၂ စီး
|၀
|
|-
|ATR72-600
|၁ စင်း
|
|
|-
|Boeing 737-400F
|၁ စင်း
|
|
|-
|'''Total'''
| style=&quot;text-align:center;&quot; |
| style=&quot;text-align:center;&quot; | ၀
| style=&quot;text-align:center;&quot; |
|}
&lt;ref&gt;https://www.planespotters.net/airline/Myanmar-Airways-International&lt;/ref&gt;


၂၀၂၅ ဇွန် ၂၃ ရက်တွင် MAI က Airbus A319 လေယာဉ်တစ်စင်းကို ရန်ကုန်လေဆိပ်၌ တရားဝင်လက်ခံလိုက်သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မြန်မာလေကြောင်း (MA) လေကြောင်းလိုင်း၏ သတ္တမမြောက် Airbus လေယာဉ်ရောက်ရှိ|publisher=ကြေးမုံ|page=၁၇|date=၂၄ ဇွန် ၂၀၂၅}}&lt;/ref&gt;


==ကိုးကား==
{{commonscat|Myanmar Airways International}}
{{reflist}}

[[Category:မြန်မာနိုင်ငံအခြေစိုက် လေကြောင်းလိုင်းများ]]</text>
      <sha1>qua39ocnt7fi27r38qw2b0w6cglpuf6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>တမ်းပလိတ်:Infobox body of water</title>
    <ns>10</ns>
    <id>53082</id>
    <revision>
      <id>878997</id>
      <parentid>690552</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T14:26:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>878997</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10043" sha1="82b2677meis1yi1ogafya8r1d9vpwmg" xml:space="preserve">{{infobox
| child          = {{lc:{{{child|{{{embed|}}}}}}}}
| bodyclass      = vcard
| bodystyle      = {{#ifeq:{{{align}}}|left|float: {{{align}}}; clear: {{{align}}}; margin-left:0; margin-right: 1em; }}
| headerstyle    = border-bottom: #cedeff 1px solid

| abovestyle     = background-color: #cedeff; font-size: 125%;
| aboveclass     = fn org
| above          = {{#if:{{{name|}}}
 |{{{name}}}
 |{{{lake_name|{{{ocean_name|{{{Ocean_name|{{{bay_name| &lt;includeonly&gt;{{PAGENAME}}&lt;/includeonly&gt; }}}}}}}}}}}}
 }}{{#if:{{{native_name|}}}|&lt;br /&gt;&lt;span class=&quot;nickname&quot; {{#if:{{{native_name_lang|}}}|lang=&quot;{{{native_name_lang}}}&quot;}}&gt;{{{native_name}}}&lt;/span&gt;}}

&lt;!-- The following is only activated when child = yes or embed = yes --&gt;
| titleclass     = fn org
| title          = {{#ifeq:{{lc:{{{child|{{{embed|}}}}}}}}|yes|{{#if:{{{name|}}}
 |{{{name}}}
 |&lt;includeonly&gt;{{PAGENAME}}&lt;/includeonly&gt;
 }}{{#if:{{{native_name|}}}|&lt;br /&gt;&lt;span class=&quot;nickname&quot; {{#if:{{{native_name_lang|}}}|lang=&quot;{{{native_name_lang}}}&quot;}}&gt;{{{native_name}}}&lt;/span&gt;}}}}

| subheaderclass = nickname
| subheaderstyle = font-size:100%; border-bottom: 1px solid #cedeff;
| subheader      = {{{other_name|}}}

| imagestyle     = line-height: 1.2; border-bottom: 1px solid #cedeff;

| image    = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|{{{image_lake|{{{image_ocean|{{{image_Ocean|{{{image_bay|}}}}}}}}}}}}}}}|size={{{image_size|}}}|sizedefault=frameless|upright=1.1|border=yes|alt={{{alt|{{{alt_lake|{{{alt_ocean|{{{alt_bay|}}}}}}}}}}}} }}
| caption  = {{{caption|{{{caption_lake|{{{caption_ocean|{{{caption_Ocean|{{{caption_bay|}}}}}}}}}}}}}}}

| image2   = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image_map|}}}|size={{{map_size|{{{image_size|}}}}}}|sizedefault=frameless|upright=1.1|border=yes|alt={{{alt_map|}}}}}
| caption2 = {{{caption_map|}}}

| image3   = {{#if:{{both| {{{pushpin_map|}}} | {{{coordinates|}}}{{{coords|}}}{{#property:P625}} }}|
{{location map|{{{pushpin_map|}}}
|coordinates = {{ifempty|{{{coordinates|}}}|{{{coords|}}}}}
|border = infobox
|alt = {{{pushpin_map_alt|}}}
|caption = {{{pushpin_map_caption|}}}
|float = center
|width = {{{pushpin_mapsize|}}}
|default_width = 250
|relief= {{yesno|{{{pushpin_relief|yes}}}|yes=yes|no=}}
|AlternativeMap = {{{pushpin_image|}}}
 |label = {{#ifeq: {{lc: {{{pushpin_label_position|}}} }} | none | | {{ifempty|{{{pushpin_label|}}}|{{{name|}}}|{{PAGENAMEBASE}} }} }}
 |marksize =6
 |position = {{{pushpin_label_position|}}}
}}}}

| image4   = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image_bathymetry|}}}|size={{{bathymetry_size|{{{image_size|}}}}}}|sizedefault=frameless|upright=1.1|border=yes|alt={{{alt_bathymetry|}}}}}
| caption4 = {{{caption_bathymetry|}}}

| rowclass1 = adr
| label1 = တည်နေရာ
| class1 = region
| data1  = {{{location|}}}

| label2 = အုပ်စု
| data2  = {{{group|}}}
| class2 = category

| label3 = &lt;span title=&quot;Geographical coordinates&quot;&gt;ကိုဩဒိနိတ်&lt;/span&gt;
| data3  = {{#if:{{{coordinates|}}}{{{coords|}}}
   | {{#invoke:Coordinates|coordinsert|{{ifempty|{{{coordinates|}}}|{{{coords|}}}}}|type:waterbody}}{{{coordinates_footnotes|}}}
   }}

| label4 = {{#if:{{{lake_type|}}}
  | ရေအိုင်အမျိုးအစား
  | {{#if:{{{ocean_type|}}}
    | သမုဒ္ဒရာ အမျိုးအစား
    | အမျိုးအစား
    }}
  }}
| data4 = {{#if:{{{lake_type|}}}
  | {{{lake_type|}}}
  | {{#if:{{{ocean_type|}}}
    | {{{ocean_type}}}
    | {{{type|}}}
    }}
  }}
| class4 = category

| label5     = ဝေါဟာရသမိုင်း
| data5      = {{{etymology|}}}

| label6     = အစိတ်အပိုင်း
| data6      = {{{part_of|{{{parent|}}}}}}

| label7     = ပင်မ ရေဝင်စီးကြောင်း
| data7      = {{{inflow|}}}

| label8     = မြစ်ချောင်းရင်းမြစ်
| data8      = {{{rivers|}}}

| label9     = ပင်မ ရေထွက်စီးကြောင်း
| data9      = {{{outflow|}}}

| label10     = &lt;span title=&quot;Primary outflows: oceans, seas, straights&quot;&gt;သမုဒ္ဒရာ/ပင်လယ်ရင်းမြစ်&lt;/span&gt;
| data10      = {{{oceans|}}}

| label11    = ရေစုဝေးရာ နေရာ
| data11     = {{#if:{{{catchment_km2|{{{catchment|}}}}}}|{{Infobox body of water/convert|{{{catchment_km2|{{{catchment|}}}}}}|km2|sqmi}}{{{catchment_ref|}}}}}

| label12    = [[ရေဝေကြော]]ရှိရာ နိုင်ငံများ 
| data12     = {{{basin_countries|{{{countries|}}}}}}

| label13    = စီမံခန့်ခွဲသော အဖွဲ့အစည်း
| data13     = {{{agency|}}}
| class13    = agent

| label14    = သတ်မှတ်ချက်
| data14     = {{{designation|}}}
| class14    = category

| label15    = တည်ဆောက်ခြင်း
| data15     = {{{date-built|}}}

| label16    = တည်ဆောက်ရေး အင်ဂျင်နီယာ
| data16     = {{{engineer|}}}

| label17    = ပထမဆုံး ရေလွှမ်းမိုးမှု
| data17     = {{{date-flooded|}}}

| header21   = {{#if:{{{length_km|{{{length|}}}}}}{{{width_km|{{{width|}}}}}}{{{area_km2|{{{area|}}}}}}{{{depth_m|{{{depth|}}}}}}{{{max-depth_m|{{{max-depth|}}}}}}{{{volume_km3|{{{volume|}}}}}}{{{residence_time|}}}{{{salinity|}}}{{{shore_km|{{{shore|}}}}}}{{{elevation_m|{{{elevation|}}}}}}|{{#ifeq:{{lc:{{{child|{{{embed|}}}}}}}}|yes||&lt;nowiki /&gt;}}}}

| label22    = အကျယ်ဆုံး အလျား
| rowclass22 = note
| data22     = {{#if:{{{length_km|{{{length|}}}}}}|{{Infobox body of water/convert|{{{length_km|{{{length|}}}}}}|km|mi}}{{{length_ref|}}}}}

| label23    = အကျယ်ဆုံး အနံ
| rowclass23 = note
| data23     = {{#if:{{{width_km|{{{width|}}}}}}|{{Infobox body of water/convert|{{{width_km|{{{width|}}}}}}|km|mi}}{{{width_ref|}}}}}

| label24    = {{#if:{{{lake_type|}}}|[[ဧရိယာအလိုက် ရေအိုင်များ စာရင်း|မျက်နှာပြင် ဧရိယာ]]|မျက်နှာပြင် ဧရိယာ}}
| rowclass24 = note
| data24     = {{#if:{{{area_km2|{{{area|}}}}}}|{{Infobox body of water/convert|{{{area_km2|{{{area|}}}}}}|km2|sqmi}}{{{area_ref|}}}}}

| label25    = ပျမ်းမျှအနက်
| rowclass25 = note
| data25     = {{#if:{{{depth_m|{{{depth|}}}}}}|{{Infobox body of water/convert|{{{depth_m|{{{depth|}}}}}}|m|ft}}{{{depth_ref|}}}}}

| label26    = အနက်ဆုံး အနက်အရှိုင်း
| rowclass26 = note
| data26     = {{#if:{{{max-depth_m|{{{max-depth|}}}}}}|{{Infobox body of water/convert|{{{max-depth_m|{{{max-depth|}}}}}}|m|ft}}{{{max-depth_ref|}}}}}

| label27    = {{#if:{{{lake_type|}}}|[[ထုထည်အလိုက် ရေအိုင်များ စာရင်း|ရေထုထည်]]|ရေထုထည်}}
| rowclass27 = note
| data27     = {{#if:{{{volume_km3|{{{volume|}}}}}}|{{Infobox body of water/convert|{{{volume_km3|{{{volume|}}}}}}|km3|acre.ft}}{{{volume_ref|}}}}}

| label28    = Residence&amp;nbsp;time
| rowclass28 = note
| data28     = {{#if:{{{residence_time|}}}|{{#iferror:{{#expr:{{{residence_time}}}}}
  |{{{residence_time}}}
  |{{{residence_time}}} year{{#ifeq:{{{residence_time}}}|1||s}}
  }}}}

| label29    = [[ဆားဓါတ်ပါဝင်မှု]]
| rowclass29 = note
| data29     = {{{salinity|}}}

| label30    = ကမ်းခြေအလျား&lt;sup&gt;၁&lt;/sup&gt;
| rowclass30 = note
| data30     = {{#if:{{{shore_km|{{{shore|}}}}}}|{{Infobox body of water/convert|{{{shore_km|{{{shore}}}}}}|km|mi}}{{{shore_ref|}}}}}

| label31    = ပင်လယ်ရေ မျက်နှာပြင်အမြင့်
| rowclass31 = note
| data31     = {{#if:{{{elevation_m|{{{elevation|}}}}}}|{{Infobox body of water/convert|{{{elevation_m|{{{elevation}}}}}}|m|ft}}{{{elevation_ref|}}}}}

| header36   = {{#if:{{{temperature_high_C|}}}{{{temperature_high_F|}}}{{{temperature_high|}}}{{{temperature_low_C|}}}{{{temperature_low_F|}}}{{{temperature_low|}}}{{{frozen|}}}{{{islands|}}}{{{sections|}}}{{{cities|}}}{{{website|}}}{{{reference|}}}|&lt;nowiki /&gt;}}

| label37    = အမြင့်ဆုံး အပူချိန်
| rowclass37 = note
| data37     = {{#if:{{{temperature_high_C|}}}{{{temperature_high_F|}}}|{{convinfobox|{{{temperature_high_C|}}}|C|{{{temperature_high_F|}}}|F}}{{{temperature_high_ref|}}}|{{{temperature_high|}}}}}

| label38    = အနိမ့်ဆုံး အပူချိန်
| rowclass38 = note
| data38     = {{#if:{{{temperature_low_C|}}}{{{temperature_low_F|}}}|{{convinfobox|{{{temperature_low_C|}}}|C|{{{temperature_low_F|}}}|F}}{{{temperature_low_ref|}}}|{{{temperature_low|}}}}}

| label39    = ရေခဲမှု
| data39     = {{{frozen|}}}

| label41    = ကျွန်းများ
| data41     = {{{islands|}}}

| label42    = Sections/sub-basins
| data42     = {{{sections|}}}

| label43    = ချောက်များ
| rowclass43 = note
| data43     = {{{trenches|}}}

| label44    = Benches
| rowclass44 = note
| data44     = {{{benches|}}}

| label45    = အနီးရှိမြို့များ
| data45     = {{{cities|}}}

| label46    = ဝက်ဘ်ဆိုဒ်
| data46     = {{{website|}}}

| label47    = ရည်ညွှန်းကိုးကား
| class47    = note
| data47     = {{{reference|}}}

| data48     = {{{extra|{{{nrhp|{{{embedded|}}}}}}}}}

| belowstyle = font-size: smaller; border-bottom: 1px solid #cedeff; border-top: 1px solid #cedeff
| below      = {{#if:{{{shore_km|{{{shore|}}}}}}|&lt;sup&gt;၁&lt;/sup&gt; ကမ်းခြေအလျားသည် တိတိကျကျ တိုင်းတာထားခြင်း မဟုတ်ပေ။}}

}}&lt;!--- {{main other|{{#invoke:Infobox body of water tracking|tracking}}}} ---&gt;&lt;noinclude&gt;
{{Documentation}}
&lt;!-- PLEASE ADD THIS TEMPLATE'S CATEGORIES AND INTERWIKIS TO THE /doc SUBPAGE, THANKS --&gt;
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>82b2677meis1yi1ogafya8r1d9vpwmg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း</title>
    <ns>0</ns>
    <id>56145</id>
    <revision>
      <id>879014</id>
      <parentid>876901</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T17:18:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>SucsfulAct</username>
        <id>130840</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>စာလုံးပေါင်း ပြင်ခဲ့သည်</comment>
      <origin>879014</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="119177" sha1="ahoc5znk4nfv0vzz150ht503q8tluk3" xml:space="preserve">{{Multiple image
| direction         = vertical
| image1            = Male masturbation.svg
| caption1          = တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေနေသော အမျိုးသားတစ်ဦး
| image2            = Woman masturbating.tif
| caption2          = တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေနေသော အမျိုးသမီးတစ်ဦး
}}
'''တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း''' သို့မဟုတ် '''တစ်ကိုယ်ရေ လိင်ဆန္ဒဖြေဖျောက်ခြင်း''' ({{lang-en|Masturbation}}) ဆိုသည်မှာ လူတစ်ဦးသည် [[လိင်စိတ် နိုးထခြင်း]] သို့မဟုတ် အခြား[[လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ သာယာမှု]]အတွက် ၎င်းတို့၏ [[လိင်အင်္ဂါ]]များကို [[လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှု|လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်ပေးသည့်]] autoeroticism ပုံစံတစ်ခုဖြစ်ပြီး များသောအားဖြင့် [[လိင်ဆန္ဒ ပြီးမြောက်ခြင်း|အထွတ်အထိပ်]]သို့ ရောက်သည်အထိ ပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။&lt;ref name=&quot;webmd&quot;&gt;{{cite web|first=Jennifer|last=Robinson|url=http://www.webmd.com/sex-relationships/guide/masturbation-guide |title=Masturbation – Is Masturbation Normal or Harmful? Who Masturbates? Why Do People Masturbate? |website=[[WebMD]]|date=4 March 2010 |access-date=17 August 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Lehmiller&quot;&gt;{{cite book |last=Lehmiller|first=Justin J.|title=The Psychology of Human Sexuality|edition=Second|publisher=[[John Wiley &amp; Sons]]|isbn=978-1-119-16470-8|year=2017|page=402|url=https://books.google.com/books?id=ytk5DwAAQBAJ&amp;pg=PT402|quote=Masturbation refers to all solo forms of self-stimulation focusing on the genitals. Masturbation practices vary widely depending upon the individual's body and personal preferences. For instance, masturbation among women may involve manipulation of the clitoris and labia, stimulation of the breasts, or vaginal penetration with a sex toy. [...] Among men, masturbation most frequently involves using one or both hands to stimulate the penis. Of course, men sometimes utilize sex toys too (e.g., masturbation sleeves, butt-plugs, etc.).}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Nadal&quot;&gt;{{cite book |first1=Christin P.|last1=Bowman|editor-last1=Nadal|editor-first1=Kevin L.|editor-last2=Mazzula|editor-first2=Silvia L.|editor-last3=Rivera|editor-first3=David P.|title=The SAGE Encyclopedia of Psychology and Gender|publisher=[[SAGE Publishing|SAGE]]|isbn=978-1-4833-8427-6|year=2017|page=1123|url=https://books.google.com/books?id=lVYoDwAAQBAJ&amp;pg=PA1123|quote=Masturbation is the act of touching or otherwise stimulating one's own body, particularly one's genitals, for the purpose of sexual pleasure and/or orgasm. The term is most commonly used to describe solitary masturbation, in which people provide themselves with sexual stimulation while they are physically alone. Mutual masturbation is when two or more people manually stimulate their own body or each other's bodies.}}&lt;/ref&gt; လှုံ့ဆော်မှုတွင် လက်များ၊ နေ့စဉ်သုံးပစ္စည်းများ၊ [[လိင်ကစားစရာ]]များ သို့မဟုတ် ပါးစပ် ([[autofellatio]] နှင့် [[autocunnilingus]]) ကို အသုံးပြုခြင်း ပါဝင်နိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;webmd&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Lehmiller&quot; /&gt; တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းကို [[လိင်ဆက်ဆံဖော်]]နှင့်အတူလည်း ပြုလုပ်နိုင်ပြီး၊ အတူတကွ တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း သို့မဟုတ် အခြားလက်တွဲဖော် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေနေသည်ကို ကြည့်ရှုခြင်းကို &quot;[[အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း]]&quot; ဟုလူသိများသည်။&lt;ref name=&quot;Bruess&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Upton&quot;&gt;{{cite book |vauthors=Upton D|title=Nursing &amp; Health Survival Guide: Health Promotion|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-1-317-90617-9|year=2014|page=52|url=https://books.google.com/books?id=VnvJAwAAQBAJ&amp;pg=PA52}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|last=Brynie|first=Faith Hickman|title=101 Questions about Sex and Sexuality, 2nd Edition: With Answers for the Curious, Cautious, and Confused|publisher=Lerner Publishing Group|isbn=978-0-76132-634-2|year=2013|page=24|access-date=December 17, 2023|url=https://books.google.com/books?id=PQ6YAgAAQBAJ&amp;pg=PA24}}&lt;/ref&gt;

တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းသည် ကျားမနှစ်ဦးစလုံးတွင် အဖြစ်များသည်။ ယေဘူယျအားဖြင့် [[လူသားတို့၏ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အပြုအမူ|လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှု]]နှင့် အထူးသဖြင့် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းအပေါ် ကျန်းမာသော သဘောထားကြောင့် အမျိုးမျိုးသော ဆေးဘက်ဆိုင်ရာနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကျိုးကျေးဇူးများကို ရရှိသည်ဟု ဆိုကြသည်။ တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းနှင့် မည်သည့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ သို့မဟုတ် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ချို့ယွင်းမှုပုံစံနှင့်မဆို အကြောင်းအကျိုးဆက် ဆက်စပ်မှုကို မတွေ့ရှိရပါ။&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Coleman |first1=Eli |year=2012|orig-year=2002 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781317787587_sample_833458.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20150722160223/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781317787587_sample_833458.pdf |url-status=dead |archive-date=2015-07-22 |editor1-last=Bockting |editor1-first=Walter O. |editor2-last=Coleman |editor2-first=Eli | title=Masturbation as a Means of Achieving Sexual Health |location=New York |publisher=Routledge, Taylor &amp; Francis Group |page=7 |isbn=978-0-7890-2047-5 |oclc=50913590 |quote=Despite the scientific evidence indicating that masturbation is generally a normal variant of sexual expression and that it does not seem to have a causal relationship with sexual pathology, negative attitudes about masturbation persist and it remains stigmatized.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;OllendickSchroeder2012&quot;/&gt; တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းကို ဆရာဝန်များက ကျန်းမာသော၊ ပုံမှန် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ သာယာမှု၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဟု ယူဆကြသည်။ &quot;တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းသည် မည်သည့်အန္တရာယ်ကိုမျှ မဖြစ်စေပါ&quot; ဟူသောအချက်၏ တစ်ခုတည်းသောခြွင်းချက်များမှာ Peyronie's disease&lt;ref name=&quot;i968&quot;&gt;{{cite book | last=Wells | first=Ken R. | editor-last=Krapp | editor-first=Kristine M. | editor-last2=Wilson | editor-first2=Jeffrey | title=The Gale Encyclopedia of Children's Health | publisher=Gale Cengage | publication-place=Detroit | date=2005 | isbn=0-7876-9429-0 | oclc=ocm57626126 | volume=3 | page=1150 | chapter=Masturbation}}&lt;/ref&gt; နှင့် hard flaccid syndrome&lt;ref name=&quot;HF&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Abdessater |first1=Maher |last2=Kanbar |first2=Anthony |last3=Akakpo |first3=William |last4=Beley |first4=Sebastien |date=December 2020 |title=Hard flaccid syndrome: state of current knowledge |journal=Basic and Clinical Andrology |language=en |volume=30 |issue=1 |doi=10.1186/s12610-020-00105-5 |doi-access=free |issn=2051-4190 |pmc=7271516 |pmid=32518654}}&lt;/ref&gt; တို့၏ အချို့ကိစ္စများဖြစ်သည်။

တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းကို သမိုင်းမတင်မီခေတ်ကတည်းက အနုပညာတွင် ပုံဖော်ခဲ့ပြီး အစောပိုင်းစာပေများတွင်လည်း ဖော်ပြရေးသားထားသည်။ ဘာသာတရားများသည် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းဆိုင်ရာ ၎င်းတို့၏ အမြင်များတွင် ကွဲပြားကြသည်။ ၁၈ ရာစုနှင့် ၁၉ ရာစုများတွင် ဥရောပဘုန်းတော်ကြီးများနှင့် ဆရာဝန်အချို့က ၎င်းကို အနုတ်လက္ခဏာအသုံးအနှုန်းများဖြင့် ဖော်ပြခဲ့သော်လည်း ၂၀ ရာစုအတွင်း ဤတားမြစ်ချက်များသည် ယေဘုယျအားဖြင့် လျော့နည်းသွားခဲ့သည်။ အနုပညာ၊ လူကြိုက်များသော ဂီတ၊ ရုပ်မြင်သံကြား၊ ရုပ်ရှင်နှင့် စာပေများတွင် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးမှုနှင့် ပုံဖော်မှုများ တိုးလာခဲ့သည်။ တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း၏ တရားဝင်အခြေအနေသည်လည်း သမိုင်းတစ်လျှောက် ကွဲပြားခဲ့ပြီး အများသူငှာရှေ့တွင် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းသည် နိုင်ငံအများစုတွင် တရားမဝင်ပါ။&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Hallikeri |first1=Vinay R. |last2=Gouda |first2=Hareesh S. |last3=Aramani |first3=Sunil C. |last4=Vijaykumar |first4=A.G. |last5=Ajaykumar |first5=T.S. |date=July–December 2010 |title=MASTURBATION—AN OVERVIEW |url=http://www.jfmtonline.org/current/masterbation_an_overview.php |journal=Journal of Forensic Medicine and Toxicology |volume=27 |issue=2 |pages=46–49 |issn=0971-1929 |quote=Today, masturbatory act is considered as a healthy practice when done in private and an offence if done in the public in most of the countries. |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160821082841/http://www.jfmtonline.org/current/masterbation_an_overview.php |archive-date=21 August 2016 |df=dmy-all }}&lt;/ref&gt; လူမဟုတ်သော တိရစ္ဆာန်များတွင် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းကို တောတွင်းတွင် နေထိုင်စဉ်နှင့် ဖမ်းဆီးခံထားရစဉ် နှစ်မျိုးစလုံး၌ တွေ့ရှိရသည်။&lt;ref name=&quot;Poiani2010&quot;&gt;{{cite book|first=Aldo|last=Poiani|title=Animal Homosexuality: A Biosocial Perspective|url=https://books.google.com/books?id=EftT_1bsPOAC&amp;q=%28masturbation+OR+masturbate%29|date=19 August 2010|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-139-49038-2|pages=232–235, 394}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.petplace.com/horses/breeding-soundness-examination-of-the-stallion/page2.aspx |title=Breeding Soundness Examination of the Stallion |website=Petplace.com |access-date=29 May 2011 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110905032903/http://www.petplace.com/horses/breeding-soundness-examination-of-the-stallion/page2.aspx |archive-date=5 September 2011 |date=2014-12-10 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Bagemihl, 1999&quot;&gt;{{cite book |last=Bagemihl|first=Bruce |url=https://archive.org/details/biologicalexuber00bage|url-access=registration|quote=(masturbate OR masturbation).|title=Biological Exuberance: Animal Homosexuality and Natural Diversity|publisher=St. Martin's Press |year=1999 |isbn=978-0-312-19239-6 |access-date=21 October 2015 }}&lt;/ref&gt;

==ဝေါဟာရ==
''masturbation'' ဟူသော စကားလုံးကို လက်တင်ကြိယာ {{Lang|la|masturbari}} ကို အခြေခံ၍ ၁၈ ရာစုတွင် စတင်မိတ်ဆက်ခဲ့ပြီး အနည်းငယ်စောသော ''onanism'' နှင့်အတူဖြစ်သည်။

''တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း''သည် ဤအလေ့အကျင့်အတွက် စကားလုံးဖြစ်သော်လည်း အခြားသော အသုံးအနှုန်းများစွာကို အများအားဖြင့် အသုံးပြုကြသည်။ ''ကိုယ့်ဘာသာ ကစားခြင်း''၊ ''ကိုယ့်ဘာသာ ပျော်ရွှင်စေခြင်း'' နှင့် ''wanking'' &lt;ref name=&quot;Darby pp. 205–210&quot;&gt;{{cite journal | last=Darby | first=Robert | title=A Post-Modernist Theory of Wanking: Solitary Sex: A Cultural History of Masturbation. By Thomas Laqueur (New York: Zone Books, 2003. 501pp.) | journal=Journal of Social History | publisher=Oxford University Press (OUP) | volume=38 | issue=1 | date=1 September 2004 | issn=0022-4529 | doi=10.1353/jsh.2004.0083 | pages=205–210| s2cid=142231558 }}&lt;/ref&gt;၊ ''jerking off''၊ ''jacking off''၊ ''fapping''&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.dictionary.com/browse/fap|title=Fap Definition &amp; Meaning|website=Dictionary.com|access-date=May 9, 2022}}&lt;/ref&gt; နှင့် ''frigging'' ကဲ့သို့သော အရပ်သုံးစကားများကိုလည်း သုံးစွဲကြသည်။

==နည်းလမ်းများ==

===အထွေထွေ===
တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းတွင် လက်များ၊ လက်ချောင်းများ သို့မဟုတ် ခေါင်းအုံးကဲ့သို့သော အရာဝတ္ထုတစ်ခုနှင့် ပွတ်တိုက်ခြင်းဖြင့် မိမိ၏ [[လိင်အင်္ဂါ]]နေရာကို ထိတွေ့ခြင်း၊ ဖိခြင်း၊ ပွတ်ခြင်း သို့မဟုတ် နှိပ်နယ်ခြင်း ပါဝင်သည်။ လက်ချောင်းများ သို့မဟုတ် အရာဝတ္ထုတစ်ခုကို [[မိန်းမကိုယ်]] သို့မဟုတ် [[လူသား စအို|စအို]]အတွင်းသို့ ထည့်သွင်းခြင်း ([[စအိုဖြင့် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း]]ကို ကြည့်ပါ)၊ လိင်တံ သို့မဟုတ် [[မိန်းမကိုယ်အပြင်လိင်အင်္ဂါ]]ကို လျှပ်စစ်တုန်ခါစက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်းတို့ ပါဝင်ပြီး ၎င်းကို မိန်းမကိုယ် သို့မဟုတ် စအိုအတွင်းသို့လည်း ထည့်သွင်းနိုင်သည်။ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနေစဉ် [[နို့သီးခေါင်း]] သို့မဟုတ် အခြားသော [[လိင်အာရုံခံစားမှုရှိသော နေရာ]]များကို ထိတွေ့ခြင်း၊ ပွတ်ခြင်း သို့မဟုတ် ဆိတ်ဆွဲခြင်းတို့လည်း ပါဝင်နိုင်သည်။ ကျားမနှစ်ဦးစလုံးသည် ပွတ်တိုက်မှုကို လျှော့ချရန် ချောဆီများကို တစ်ခါတစ်ရံ အသုံးပြုကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.ippf.org/blogs/lube-5-great-reasons#:~:text=Lube%20can%20be%20used%20by%20anyone%2C%20for%20anything&amp;text=It%20can%20and%20is%20used,also%20be%20used%20during%20masturbation.&amp;text=Lube%20can%20be%20water%2D%2C%20oil,any%20sex%20toys%20you%20use.|title=5 great reasons to use lube the next time you're getting intimate|website=[[International Planned Parenthood Federation]]|date=10 May 2019|access-date=1 November 2021}}&lt;/ref&gt;
[[File:Édouard-Henri Avril (22).jpg|thumb|အဲဒူအာ-ဟင်နရီ အေဗရီလ်၏ De figuris Veneris အတွက် ပုံဥပမာတစ်ခု။ ၎င်းသည် လိင်စိတ်ကူးယဉ်နေစဉ် ၎င်း၏ လိင်တံကို လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်းဖြင့် အမျိုးသားတစ်ဦး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနေပုံကို ပုံဖော်ထားသည်။]]
ညစ်ညမ်းစာပေဖတ်ခြင်း သို့မဟုတ် ကြည့်ရှုခြင်း၊ [[လိင်စိတ်ကူးယဉ်ခြင်း]] သို့မဟုတ် အခြားသော လိင်စိတ်နိုးကြားစေသော လှုံ့ဆော်မှုများသည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းကဲ့သို့သော လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာစိတ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ ညစ်ညမ်းစာပေကို တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေရန်နှင့် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း၏ အတွေ့အကြုံကို တိုးတက်စေရန်အတွက်လည်း အသုံးပြုကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.advocate.com/sexy-beast/2017/2/23/masturbation-matters-15-better-ways-get#media-gallery-media-1|title=Masturbation Matters: 15 Better Ways to Get Off|website=[[The Advocate (LGBT magazine)|The Advocate]]|date=23 February 2017|access-date=1 November 2021|last1=Cleves|first1=Alexander}}&lt;/ref&gt; အချို့လူများသည် [[ဆီးလမ်းကြောင်း]]အတွင်းသို့ (ဆီးနှင့် အမျိုးသားများတွင် သုက်ရည်စီးဆင်းသော ပြွန်) urethral sounds ကဲ့သို့သော အရာဝတ္ထုများကို ထည့်သွင်းခြင်းဖြင့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ သာယာမှုကို ရရှိကြပြီး&lt;ref name=&quot;Alice05&quot;&gt;{{cite web | title=Go Ask Alice!: &quot;Cock-stuffing&quot; | website=goaskalice.columbia.edu | date=18 February 2005 | url=http://www.goaskalice.columbia.edu/3516.html | archive-url=https://web.archive.org/web/20050219153312/http://www.goaskalice.columbia.edu/3516.html | archive-date=19 February 2005 | url-status=dead | access-date=12 October 2019}}&lt;/ref&gt;၊ ၎င်းကို urethral play သို့မဟုတ် &quot;sounding&quot; ဟုခေါ်သည်။&lt;ref name=&quot;BME06&quot;&gt;{{cite web |last = Various authors |title = Urethral Sound |publisher = Body Modification Ezine |date = 21 April 2006 |url = http://wiki.bme.com/index.php?title=Urethral_Sound |access-date = 29 July 2006}}&lt;/ref&gt; ဘောပင်များနှင့် သာမိုမီတာကဲ့သို့သော အခြားအရာဝတ္ထုများကို တစ်ခါတစ်ရံ အသုံးပြုကြသော်လည်း ဤအလေ့အကျင့်သည် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခြင်း သို့မဟုတ် ကူးစက်ရောဂါဖြစ်ပွားခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;JAAPA06&quot;&gt;{{cite journal |last1=McPartlin |first1=Daniel |last2=Klausner |first2=Adam P. |last3=Berry |first3=Tristan T. |last4=Mulcahy |first4=Maurice |title=Case report: A foreign body in the urethra |journal=International Journal of Surgery Case Reports |volume=4 |issue=11 |pages=1052–4 |date=9 September 2005 |doi=10.1016/j.ijscr.2013.07.017 |pmid=24055017 |pmc=3825963 | issn=2210-2612 }}&lt;/ref&gt; အချို့လူများသည် လိင်ဆက်ဆံခြင်းကို တုပရန် လိင်စက်များကို အသုံးပြုကြသည်။&lt;ref name=&quot;leung&quot;&gt;Leung, Isaac (2009). The Cultural Production of Sex Machines and the Contemporary Technosexual Practices. In [[Johannes Grenzfurthner|Grenzfurthner, J.]] et al., eds. ''Do androids sleep with electric sheep? Critical perspectives on sexuality and pornography in science and social fiction.'' [[RE/SEARCH]], {{ISBN|978-1-889307-23-7}}&lt;/ref&gt;

အမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီးများသည် အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ခါနီးအထိ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနိုင်ပြီး၊ စိတ်လှုပ်ရှားမှုကို လျှော့ချရန် ခဏရပ်ပြီးနောက် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းကို ပြန်လည်စတင်နိုင်သည်။ ၎င်းတို့သည် ဤစက်ဝန်းကို အကြိမ်ပေါင်းများစွာ ထပ်ခါထပ်ခါ ပြုလုပ်နိုင်သည်။ &quot;Edging&quot; ဟုလူသိများသော ဤ &quot;ရပ်တန့်ခြင်းနှင့် ဆက်သွားခြင်း&quot; တည်ဆောက်မှုသည် ပိုမိုအားကောင်းသော အထွတ်အထိပ်များကိုပင် ရရှိစေနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;SXED1&quot;&gt;{{cite web|title=Sex Editorials |date=16 March 2004 |url=http://sexeditorials.com/masturbation/male/stop-and-go.html |access-date=15 January 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120101205321/http://sexeditorials.com/masturbation/male/stop-and-go.html |archive-date= 1 January 2012 |df=dmy }} &quot;The Stop-And-Go Masturbation Technique for Men and Women&quot;&lt;/ref&gt; ရှားရှားပါးပါး၊ လူများသည် အထွတ်အထိပ်မတိုင်မီ လှုံ့ဆော်မှုကို ရပ်တန့်ကာ အထွတ်အထိပ်ပြီးနောက် ပုံမှန်အားဖြင့် လျော့ကျသွားသော မြင့်မားသော စွမ်းအင်ကို ထိန်းသိမ်းထားရန် ပြုလုပ်ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|first=Margo|last=Woods|url=http://www.onehearttantra.com/uploads/1/0/7/4/10748619/amasturbation_self_love_tantra.pdf|title=Masturbation, Tantra and Self-love|access-date=27 August 2014|archive-date=17 December 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141217040429/http://www.onehearttantra.com/uploads/1/0/7/4/10748619/amasturbation_self_love_tantra.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

=== အမျိုးသမီး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း ===

==== လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်း (လက်ဖြင့် ပွတ်သပ်ခြင်း) ====
{{See also|လက်ဖြင့် ပွတ်သပ်ခြင်း}}
[[File:Klimt Mulher sentada.jpg|thumb|အမျိုးသမီးတစ်ဦးသည် ၎င်း၏ အမျိုးသမီးလိင်အင်္ဂါကို လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်းဖြင့် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနေပုံကို ပုံဖော်ထားခြင်း – ဂူစတာ့ဗ် ကလင်းမ်၏ ''ပေါင်ကားလျက် ထိုင်နေသော အမျိုးသမီး'' (၁၉၁၆)]]
အမျိုးသမီးများအကြား တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေရန်အတွက် လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်းတွင် [[လက်ညှိုး]] သို့မဟုတ် [[လက်ခလယ်]] သို့မဟုတ် နှစ်ခုလုံးဖြင့် မိန်းမကိုယ်လိင်အင်္ဂါအပြင်ပိုင်း၊ အထူးသဖြင့် [[မလိင်စေ့]]ကို ပွတ်သပ်ခြင်း သို့မဟုတ် ပွတ်တိုက်ခြင်း ပါဝင်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံ လက်ချောင်းတစ်ချောင်း သို့မဟုတ် တစ်ချောင်းထက်ပို၍ မိန်းမကိုယ်အတွင်းသို့ ထည့်သွင်းကာ [[G-spot]] တည်ရှိနိုင်သော ၎င်း၏ ရှေ့နံရံကို ပွတ်သပ်နိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;Keesling99&quot;&gt;{{cite magazine |last = Keesling |first = Barbara |title = Beyond Orgasmatron |magazine = Psychology Today |date = November 1999|url = http://www.psychologytoday.com/articles/199911/beyond-orgasmatron |access-date = 29 July 2006}}&lt;/ref&gt;

====အခြားနည်းလမ်းများ====

တုန်ခါစက်၊ [[လိင်တံအတု]] သို့မဟုတ် ဘင်ဝါဘောလုံးများကဲ့သို့သော တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေရန် အထောက်အကူပစ္စည်းများကိုလည်း မိန်းမကိုယ်နှင့် မလိင်စေ့ကို လှုံ့ဆော်ရန် အသုံးပြုနိုင်သည်။ အမျိုးသမီးအများအပြားသည် ၎င်းတို့၏ ရင်သားများကို ပွတ်သပ်ခြင်း သို့မဟုတ် လက်တစ်ဖက်ဖြင့် နို့သီးခေါင်းကို လှုံ့ဆော်ကြပြီး အချို့က စအိုကို လှုံ့ဆော်ခြင်းကိုလည်း နှစ်သက်ကြသည်။ အထူးသဖြင့် [[လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိုးဖောက်မှု|ထိုးသွင်းခြင်း]]ပါဝင်သောအခါ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေစဉ် ချောဆီကို တစ်ခါတစ်ရံ အသုံးပြုကြသော်လည်း ဤအရာသည် အားလုံးအတွက် မဟုတ်ဘဲ အမျိုးသမီးအများအပြားသည် ၎င်းတို့၏ [[မိန်းမကိုယ်ချောဆီ|သဘာဝချောဆီ]]သည် လုံလောက်သည်ဟု ယူဆကြသည်။

အမျိုးသမီး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေရန်အတွက် အဖြစ်များသော ကိုယ်နေဟန်ထားများတွင် ပက်လက် သို့မဟုတ် မှောက်လျက်လှဲလျောင်းခြင်း၊ ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်ခြင်း၊ ဒူးထောက်ခြင်း သို့မဟုတ် မတ်တပ်ရပ်ခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။ ရေချိုးခန်းတွင် အမျိုးသမီးတစ်ဦးသည် လက်ကိုင်ရေပန်းခေါင်းမှ ရေဖြင့် ၎င်း၏ မလိင်စေ့၊ မိန်းမကိုယ် သို့မဟုတ် perineum သို့ ညွှန်နိုင်သည်။ မှောက်လျက်လှဲလျောင်းခြင်းဖြင့် လက်များကို အသုံးပြုနိုင်သည်၊ ခေါင်းအုံး၊ ကုတင်၏ထောင့် သို့မဟုတ် အစွန်း၊ လက်တွဲဖော်၏ ခြေထောက် သို့မဟုတ် အဝတ်အစားအချို့ကို စုစည်းကာ မိန်းမကိုယ်နှင့် မလိင်စေ့ကို ၎င်းနှင့် ပွတ်တိုက်နိုင်သည်။ မတ်တပ်ရပ်ခြင်းဖြင့် ကုလားထိုင်၊ ပရိဘောဂပစ္စည်းတစ်ခု၏ ထောင့် သို့မဟုတ် အဝတ်လျှော်စက်ကိုပင် နှုတ်ခမ်းသားနှင့် အဝတ်အစားမှတဆင့် မလိင်စေ့ကို လှုံ့ဆော်ရန် အသုံးပြုနိုင်သည်။ အချို့သည် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့မှုမရှိဘဲ မလိင်စေ့ပေါ်တွင် ဖိအားသက်ရောက်ခြင်းဖြင့်သာ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေကြသည်၊ ဥပမာ လက်ဖဝါး သို့မဟုတ် လက်ဖဝါး၏အောက်ပိုင်းကို အတွင်းခံ သို့မဟုတ် အခြားအဝတ်အစားများပေါ်တွင် ဖိခြင်းဖြင့်ဖြစ်သည်။ ၁၉၂၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင် ဟာဗဲလော့ခ် အဲလစ်က ခြေနင်းဖြင့် လည်ပတ်သော အပ်ချုပ်စက်များကို အသုံးပြုသော ရာစုနှစ်အစောပိုင်း အပ်ချုပ်ဆရာမများသည် ၎င်းတို့၏ ကုလားထိုင်အစွန်းအနီးတွင် ထိုင်ခြင်းဖြင့် အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Bulleted list|Ellis, Havelock (1927), Studies in the Psychology of Sex (3rd edition), Volume I; Auto-Eroticism: A Study of the Spontaneous Manifestations of the Sexual Impulse; section I; &quot;The Sewing-machine and the Bicycle:&quot; quotes one Pouillet as saying &quot;it is a well-recognized fact that to work a sewing-machine with the body in a certain position produces sexual excitement leading to the orgasm. The occurrence of the orgasm is indicated to the observer by the machine being worked for a few seconds with uncontrollable rapidity. This sound is said to be frequently heard in large French workrooms, and it is part of the duty of the superintendents of the rooms to make the girls sit properly.&quot;|{{Gutenberg|no=13610|name=Studies in the Psychology of Sex, v. I, by Havelock Ellis|bullet=none}}}}&lt;/ref&gt;

အမျိုးသမီးများသည် ၎င်းတို့၏ ခြေထောက်များကို တင်းတင်းကြပ်ကြပ် ချိတ်ကာ ခြေထောက်ရှိ ကြွက်သားများကို တင်းတင်းဆုပ်ခြင်းဖြင့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှုကို ရရှိနိုင်သည်။ ၎င်းသည် အများသူငှာရှေ့တွင် အခြားသူများ သတိမထားမိဘဲ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသည်။ ယခင် စိတ်လှုပ်ရှားမှုနှင့် အထွတ်အထိပ်ရရှိမှုဆိုင်ရာ အတွေးများ၊ စိတ်ကူးယဉ်မှုများနှင့် အမှတ်တရများသည် လိင်စိတ်နိုးကြားမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ အချို့အမျိုးသမီးများသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှုမပါဝင်သောကြောင့် ၎င်းကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းဟု မသတ်မှတ်နိုင်သော်လည်း စိတ်ဓာတ်ခွန်အားဖြင့် တစ်ကိုယ်တည်း အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;Koedt70&quot;&gt;{{cite web |last = Koedt |first = Anne |title = The Myth of the Vaginal Orgasm |publisher = Chicago Women's Liberation Union |year = 1970 |url = https://www.cwluherstory.org/classic-feminist-writings-articles/myth-of-the-vaginal-orgasm |access-date = 18 November 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=kins&gt;{{cite web | title=The Kinsey Institute - Kinsey Study Data &amp;#91;Research Program&amp;#93; | website=kinseyinstitute.org | date=6 March 2011 | url=http://www.kinseyinstitute.org/research/ak-data.html | archive-url=https://web.archive.org/web/20110306155751/http://www.kinseyinstitute.org/research/ak-data.html | archive-date=6 March 2011 | url-status=dead | access-date=11 October 2019}}&lt;/ref&gt;

လိင်ကုထုံးပညာရှင်များသည် တစ်ခါတစ်ရံ အမျိုးသမီးလူနာများအား အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သည်အထိ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေရန် အချိန်ယူရန် အကြံပြုလေ့ရှိသည်၊ ဥပမာ လိင်ကျန်းမာရေးနှင့် ဆက်ဆံရေးကို တိုးတက်စေရန်၊ ၎င်းတို့အတွက် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ သာယာမှုရှိသောအရာကို ဆုံးဖြတ်ရန်နှင့် အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ပိုမိုကျေနပ်ဖွယ်ကောင်းသော လိင်ဆက်ဆံရေးနှင့် ရင်းနှီးမှုပိုမိုလာစေသောကြောင့်ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;Shuman06&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;Knowles02&quot;/&gt;

===အမျိုးသား တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း===

====လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်း====
[[File:Egon Schiele 073.jpg|thumb|343x343px|အမျိုးသားတစ်ဦးသည် ၎င်း၏ လိင်တံကို လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်းဖြင့် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနေပုံကို ပုံဖော်ထားခြင်း – အီဂွန် ရှိးလ်၏ ''Selbstbefriedigung'' (၁၉၁၁)]]

အဖြစ်အများဆုံး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနည်းမှာ [[ယောက်ျား အင်္ဂါတံ|လိင်တံ]]ကို လက်ဖြင့် ဆုပ်ကိုင်ထားပြီး [[လိင်တံထိပ်]]နှင့် လိင်တံရိုးပေါ်တွင် လက်ကို အပေါ်အောက် ရွှေ့ခြင်းဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;OS&quot;&gt;{{Cite book |last1=Crooks |first1=Robert L. |url=https://books.google.com/books?id=MpRnPtmdRVwC&amp;q=The+clitoral+glans+in+particular+is+highly+sensitive&amp;pg=PA54 |title=Our Sexuality |last2=Baur |first2=Karla |date=2010-01-01 |publisher=Cengage Learning |isbn=978-0-495-81294-4 |language=en}}&lt;/ref&gt; ဤလှုံ့ဆော်မှုပုံစံသည် [[လိင်ဆန္ဒ ပြီးမြောက်ခြင်း|အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိခြင်း]]နှင့် [[သုက်ပန်းခြင်း|သုက်လွှတ်ခြင်း]]ကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ လက်လှုပ်ရှားမှုနှင့် လုပ်ဆောင်မှု၏ အရှိန်သည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေချိန်တလျှောက် ကွဲပြားနိုင်သည်။ အမျိုးသားအချို့သည် ကျန်လက်တစ်ဖက်ကို ၎င်းတို့၏ [[ဝှေးစေ့]]နှင့် [[ကပ်ပယ်အိတ်]]၊ perineum နှင့် အခြားခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများကို ပွတ်သပ်ရန် သို့မဟုတ် လက်နှစ်ဖက်စလုံးကို လိင်တံပေါ်တွင် တိုက်ရိုက်တင်ထားနိုင်သည်။ အဖြစ်များသော ကိုယ်နေဟန်ထားများတွင် မတ်တပ်ရပ်ခြင်း၊ ထိုင်ခြင်း၊ ပက်လက်လှဲလျောင်းခြင်း သို့မဟုတ် မှောက်လျက်လှဲလျောင်းခြင်း၊ ထိုင်လျက် သို့မဟုတ် ဒူးထောက်ခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။ အချို့ကိစ္စများတွင် ပွတ်တိုက်မှုနှင့် ယားယံမှုကို ရှောင်ရှားရန် သို့မဟုတ် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခံစားမှုကို မြှင့်တင်ရန်အတွက် အမျိုးသားများသည် ပုဂ္ဂိုလ်ရေး ချောဆီ သို့မဟုတ် [[တံတွေး]]ကို အသုံးပြုရန် ပိုနှစ်သက်ကြသည်။&lt;ref name=&quot;OS&quot; /&gt; အမျိုးသားများသည် ၎င်းတို့၏ လိင်တံထိပ်၏ မတူညီသောနေရာများ၊ ၎င်း၏ အောက်မျက်နှာပြင်၊ ဘယ်နှင့်ညာဘက်ခြမ်း၊ corona ဟုခေါ်သော လုံးဝန်းသော အစွန်းနှင့် မေးသိုင်းကြိုး ပတ်လည်ကိုလည်း ပွတ်သပ်ခြင်း သို့မဟုတ် နှိပ်နယ်ခြင်း ပြုလုပ်နိုင်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Schober |first1=Justine M. |last2=Meyer-Bahlburg |first2=Heino F. L. |last3=Dolezal |first3=Curtis |date=2009 |title=Self-ratings of genital anatomy, sexual sensitivity and function in men using the 'Self-Assessment of Genital Anatomy and Sexual Function, Male' questionnaire |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19245445/ |journal=BJU International |volume=103 |issue=8 |pages=1096–1103 |doi=10.1111/j.1464-410X.2008.08166.x |issn=1464-410X |pmid=19245445|s2cid=38304794 }}&lt;/ref&gt; အမျိုးသားအချို့သည် မှောက်လျက်လှဲလျောင်းကာ ၎င်းတို့၏ လိင်တံကို မွေ့ယာ သို့မဟုတ် ခေါင်းအုံးကဲ့သို့သော သက်တောင့်သက်သာရှိသော မျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် ညင်သာစွာ ပွတ်တိုက်ကြပြီး ၎င်းကို ''မှောက်လျက် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း''ဟု သိကြသည်။&lt;ref name=&quot;OS&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Prone Masturbation&quot;&gt;{{cite web|author=Kinsey Confidential|title=Prone masturbation a threat?|url=http://www.idsnews.com/article/2015/10/prone-masturbation-a-threat-probably-not|website=Indiana Daily Student|access-date=30 March 2017}}&lt;/ref&gt;

==== အခြားနည်းလမ်းများ ====
[[ဆီးကျိတ်ကို နှိပ်နယ်ခြင်း]]သည် အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရန် မကြာခဏ အသုံးပြုသော လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှုအတွက် အခြားနည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ [[ဆီးကျိတ်]]ကို တစ်ခါတစ်ရံ &quot;အမျိုးသား [[G-spot]]&quot; သို့မဟုတ် P-spot ဟု ရည်ညွှန်းကြသည်။&lt;ref name=&quot;Psychology Today 2014&quot;&gt;{{cite web | first=Naveed | last=Saleh | title=Hitting the P-Spot | website=Psychology Today | date=16 October 2014 | url=http://www.psychologytoday.com/blog/the-red-light-district/201410/hitting-the-p-spot | access-date=26 April 2020}}&lt;/ref&gt; အမျိုးသားအချို့သည် စအိုမှတဆင့် စအိုလမ်းကြောင်းအတွင်းသို့ ချောဆီကောင်းစွာ လိမ်းထားသော လက်ချောင်း သို့မဟုတ် လိင်တံအတုကို ထည့်သွင်းကာ ဆီးကျိတ်ကို လှုံ့ဆော်ခြင်းဖြင့် အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်သည်။ ဆီးကျိတ်ကို လှုံ့ဆော်ခံစားရကြောင်း ပြောကြားသော အမျိုးသားများသည် အမျိုးသမီးများ၏ G-spot လှုံ့ဆော်မှုဆိုင်ရာ ဖော်ပြချက်များနှင့် ဆင်တူသော ဖော်ပြချက်များကို မကြာခဏ ပေးလေ့ရှိသည်။&lt;ref name=&quot;Rosenthal&quot;&gt;{{cite book |first=Martha |last= Rosenthal| title = Human Sexuality: From Cells to Society | publisher =[[Cengage Learning]]|year = 2012|pages=133–135|access-date = May 18, 2014| isbn = 978-0-618-75571-4|url =https://books.google.com/books?id=d58z5hgQ2gsC&amp;pg=PT153}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Ladas&gt;{{cite book |last=Ladas |first=AK |author2=Whipple, B |author3=Perry, JD |title=The G spot and other discoveries about human sexuality |publisher=Holt, Rinehart, and Winston |location=New York |year=1982 |isbn=978-0-440-13040-6 |url=https://archive.org/details/gspototherrecent00lada }}&lt;/ref&gt; အမျိုးသားအချို့တွင် ဆီးကျိတ်ကို လှုံ့ဆော်ခြင်းသည် လိင်တံကို လှုံ့ဆော်ခြင်းထက် ပိုမိုပြင်းထန်သော အထွတ်အထိပ်များကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;Rosenthal&quot;/&gt; perineum ပေါ်တွင် ဖိအားပေးခြင်းဖြင့် အပြင်မှ ဆီးကျိတ်ကို လှုံ့ဆော်ခြင်းသည်လည်း သာယာနိုင်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Shafik |first1=Ahmed |last2=Shafik |first2=Ali A |last3=Shafik |first3=Ismail A |last4=Sibai |first4=Olfat El |date=2008 |title=Percutaneous Perineal Electrostimulation Induces Erection: Clinical Significance in Patients With Spinal Cord Injury and Erectile Dysfunction |journal=The Journal of Spinal Cord Medicine |volume=31 |issue=1 |pages=40–43 |doi=10.1080/10790268.2008.11753979 |issn=1079-0268 |pmc=2435023 |pmid=18533410 |quote=&quot;Approximately one third to one half of the penis is embedded in the pelvis and can be felt through the scrotum and in the perineum. The main arteries and nerves enter the penis through this perineal part of the penis, which seems to represent a highly sensitive area.&quot;}}&lt;/ref&gt; မည်သည့် ဆီးကျိတ်လှုံ့ဆော်မှုမှမပါဘဲ လက်ချောင်းများ သို့မဟုတ် အခြားနည်းဖြင့် စအိုကို တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည်လည်း အမျိုးသားအချို့ နှစ်သက်သော နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိစဉ် စအို၏ ကြွက်သားများ ကျုံ့သွားသောကြောင့် sphincter ကို ဖွင့်ထားသော အရာဝတ္ထုတစ်ခုရှိနေခြင်းသည် ကျုံ့ခြင်း၏ ခံစားမှုကို အားကောင်းစေပြီး အထွတ်အထိပ်ကို ပိုမိုပြင်းထန်စေနိုင်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|author=Sinclair Intimacy Institute|url=http://health.discovery.com/centers/sex/sexpedia/analsex.html |title=Discovery: Health |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20020613200634/http://health.discovery.com/centers/sex/sexpedia/analsex.html |archive-date=2002-06-13 }}&lt;/ref&gt;

အမျိုးသားအချို့သည် [[လိင်ဆက်ဆံခြင်း]]၏ လှုပ်ရှားမှုများကို တုပရန် တင်ပါးဆုံရိုးကို တွန်းထုတ်ခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့၏ လက်များကို ငြိမ်သက်စွာထားရှိကြသည်။ [[နို့သီးခေါင်း]]များသည် [[လိင်အာရုံခံစားမှုရှိသော နေရာများ]]ဖြစ်ပြီး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေစဉ် ၎င်းတို့ကို ပြင်းထန်စွာ လှုံ့ဆော်ခြင်းသည် လိင်စိတ်နိုးကြားမှုကို တိုးမြှင့်စေနိုင်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Levin |first1=Roy |last2=Meston |first2=Cindy |date=2006 |title=Nipple/Breast stimulation and sexual arousal in young men and women |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16681470/ |journal=The Journal of Sexual Medicine |volume=3 |issue=3 |pages=450–454 |doi=10.1111/j.1743-6109.2006.00230.x |issn=1743-6095 |pmid=16681470}}&lt;/ref&gt; အခြားသူများသည် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှုအတွက် တုန်ခါစက်များနှင့် အခြားသော လိင်ကိရိယာများကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်သည်။ ကိရိယာကို လိင်တံနှင့် ကပ်ပယ်အိတ်၊ perineum သို့မဟုတ် စအိုကဲ့သို့သော အခြားနေရာများကို လှုံ့ဆော်ရန် အသုံးပြုနိုင်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Rullo |first1=Jordan E. |last2=Lorenz |first2=Tierney |last3=Ziegelmann |first3=Matthew J. |last4=Meihofer |first4=Laura |last5=Herbenick |first5=Debra |last6=Faubion |first6=Stephanie S. |date=2018 |title=Genital vibration for sexual function and enhancement: a review of evidence |journal=Sexual and Relationship Therapy: Journal of the British Association for Sexual and Relationship Therapy |volume=33 |issue=3 |pages=263–274 |doi=10.1080/14681994.2017.1419557 |issn=1468-1994 |pmc=7678782 |pmid=33223960 |quote=&quot;Vibrator use for male genitalia primarily focuses on the penis as the target for vibratory stimulation. However, vibratory stimulation of other sexual organs including the testicles or scrotum, perineum, and anus has been described as well&quot;}}&lt;/ref&gt; အမျိုးသားများအတွက် အခြားသော [[လိင်ကစားစရာ]]များမှာ [[:en:fleshlights|fleshlights]] သို့မဟုတ် အခြားတူသော ပုံစံများကဲ့သို့သော အမျိုးသမီးလိင်အင်္ဂါအတုများဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Döring |first1=N. |last2=Pöschl |first2=S. |date=2018-07-01 |title=Sex toys, sex dolls, sex robots: Our under-researched bed-fellows |url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S115813601830080X |journal=Sexologies |series=Sexualité et nouvelles technologies Sexuality and new technologies |language=en |volume=27 |issue=3 |pages=e51–e55 |doi=10.1016/j.sexol.2018.05.009 |s2cid=150027875 |issn=1158-1360}}&lt;/ref&gt; ရေချိုးခန်းတွင် အမျိုးသားတစ်ဦးသည် လက်ကိုင်ရေပန်းခေါင်းမှ ရေကို ၎င်း၏ frenulum၊ ဝှေးစေ့ သို့မဟုတ် perineum သို့ ညွှန်နိုင်သည်။ အနည်းငယ် အငြင်းပွားဖွယ်ရာ သုက်လွှတ်ထိန်းချုပ်နည်းမှာ သုက်လွှတ်ခါနီးတွင် ကပ်ပယ်အိတ်နှင့် စအိုကြား အလယ်ခန့်ရှိ perineum ပေါ်တွင် ပြင်းထန်သော ဖိအားကို ပေးခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော် ၎င်းသည် သုက်ရည်ကို ဆီးအိမ်အတွင်းသို့ ပြန်လည် ဝင်ရောက်နိုင်သည် (ယင်းကို [[:en:retrograde ejaculation|retrograde ejaculation]] ဟုခေါ်သည်)။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2020-10-19 |title=What happens when you block sperm from coming out? |url=https://www.medicalnewstoday.com/articles/what-happens-when-you-block-sperm-from-coming-out |access-date=2022-12-16 |website=www.medicalnewstoday.com |language=en}}&lt;/ref&gt;

==အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း==
{{See also|မထိုးသွင်းသော လိင်ဆက်ဆံခြင်း}}
[[မထိုးသွင်းသော_လိင်ဆက်ဆံခြင်း#အပြန်အလှန်_တစ်ကိုယ်ရေ_အာသာဖြေခြင်း|အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း]]တွင် တစ်ချိန်တည်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း သို့မဟုတ် အချင်းချင်း လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်ပေးခြင်း (များသောအားဖြင့် လက်ဖြင့်) နှစ်ဦး သို့မဟုတ် နှစ်ဦးထက်ပိုသော လူများ ပါဝင်သည်။ ၎င်းကို မည်သည့် လိင်စိတ်ခံယူမှုရှိသူများမဆို ပြုလုပ်နိုင်ပြီး အခြားသော လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှု၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်နိုင်သည်။ ၎င်းကို [[လိင်စိတ်ဆွခြင်း]]အဖြစ် သို့မဟုတ် [[လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိုးဖောက်မှု|လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိုးသွင်းခြင်း]]အတွက် အစားထိုးအဖြစ် အသုံးပြုနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;Nadal&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Bruess&quot;&gt;{{cite book |vauthors=Bruess CE, Schroeder E|title=Sexuality Education Theory And Practice|publisher=[[Jones &amp; Bartlett Publishers]]|isbn=978-1-4496-4928-9|year=2013|page=151|url=https://books.google.com/books?id=WWFW6-kkAVoC&amp;pg=PA151}}&lt;/ref&gt; လိင်တံဖြင့် မိန်းမကိုယ်ကို ထိုးဖောက်ခြင်းအတွက် အစားထိုးအဖြစ် အသုံးပြုသောအခါ ရည်ရွယ်ချက်မှာ အပျိုစင်ဘဝကို ထိန်းသိမ်းရန် သို့မဟုတ် ကိုယ်ဝန်ရနိုင်ခြေကို ရှောင်ရှားရန် ဖြစ်နိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;Carpenter&quot;&gt;See here [https://books.google.com/books?id=6qNCeI2AcY4C&amp;pg=PT11] and [https://books.google.com/books?id=pXXZn_qSoDoC&amp;pg=PA48 pages 47–49] for views on what constitutes virginity loss and therefore sexual intercourse or other sexual activity; source discusses how gay and lesbian individuals define virginity loss, and how the majority of researchers and heterosexuals define virginity loss/&quot;technical virginity&quot; by whether or not a person has engaged in penile-vaginal sex. {{Cite book |author=Laura M. Carpenter |url=https://books.google.com/books?id=pXXZn_qSoDoC |title=Virginity Lost: An Intimate Portrait of First Sexual Experiences |publisher=[[New York University|NYU Press]] |year=2005 |isbn=978-0-8147-1652-6 |pages=295 pages |access-date=9 October 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Intimate&quot;&gt;{{Cite book|author1=Bryan Strong |author2=Christine DeVault |author3=Theodore F. Cohen |title=The Marriage and Family Experience: Intimate Relationship in a Changing Society| publisher = [[Cengage Learning]]|year = 2010|access-date=8 October 2011 |page = 186| isbn = 978-0-534-62425-5|url=https://books.google.com/books?id=qjvoSOMB5JMC&amp;pg=PA186|quote=Most people agree that we maintain virginity as long as we refrain from sexual (vaginal) intercourse. ...But occasionally we hear people speak of 'technical virginity' ... Other research, especially research looking into virginity loss, reports that 35% of virgins, defined as people who have never engaged in vaginal intercourse, have nonetheless engaged in one or more other forms of heterosexual activity (e.g. oral sex, anal sex, or mutual masturbation). ... Data indicate that 'a very significant proportion of teens ha[ve] had experience with oral sex, even if they haven't had sexual intercourse, and may think of themselves as virgins'.}}&lt;/ref&gt;

အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း၏ ပုံစံများတွင်-

* ထိတွေ့မှုမရှိသော အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း – လူနှစ်ဦးသည် အချင်းချင်းရှိနေစဉ် ထိတွေ့မှုမရှိဘဲ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း။
* ထိတွေ့မှုရှိသော အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း – လူတစ်ဦးသည် အခြားလူတစ်ဦးကို ထိတွေ့၍ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း။ အခြားလူသည် အလားတူလုပ်ဆောင်နေခြင်း သို့မဟုတ် ပြီးနောက် လုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်။
* ထိတွေ့မှုမရှိသော အုပ်စု – နှစ်ဦးထက်ပိုသော လူများသည် အုပ်စုလိုက် အချင်းချင်းရှိနေစဉ် ထိတွေ့မှုမရှိဘဲ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း။
* ထိတွေ့မှုရှိသော အုပ်စု – နှစ်ဦးထက်ပိုသော လူများသည် အုပ်စုလိုက် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေရန် အချင်းချင်း ကိုယ်ထိလက်ရောက် ထိတွေ့ခြင်း။
* အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း အကြိုကစားခြင်း – နောက်ဆုံးတွင် လိင်ဆက်ဆံခြင်းသို့ ဦးတည်သွားသော အချင်းချင်း၏ လိင်အင်္ဂါများကို လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ကြခြင်း။&lt;ref name=&quot;MUTUAL&quot;&gt;{{cite web | title = Mutual Masturbation | date = 12 June 2006 | access-date = 7 August 2010 | url = http://advancedmasturbation.com/mutual | url-status=dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160522234752/http://advancedmasturbation.com/mutual/ | archive-date = 22 May 2016 | df = dmy-all }} — A biographical collection of data for a sociological repository on the topic of mutual masturbating to study changes on the activity over time.&lt;/ref&gt;
* အဝေးမှ အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း – အချို့သော အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် အင်တာနက်ဖြင့် ချိတ်ဆက်ထားသော ကိရိယာများဖြင့် အထောက်အပံ့ပေးထားသော မတူညီသော နေရာများရှိ လူများအကြား လုပ်လေ့ရှိကြပြီး တစ်ခါတစ်ရံ [[:en:teledildonics|teledildonics]] ဟု ရည်ညွှန်းသည်။

==အကြိမ်ရေ၊ အသက်နှင့် လိင်==
တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း၏ အကြိမ်ရေကို လိင်စိတ်တင်းအားကို ခံနိုင်ရည်ရှိမှု၊ [[လိင်စိတ် နိုးထခြင်း|လိင်စိတ်နိုးကြားမှု]]ကို လွှမ်းမိုးသော [[ဟော်မုန်း]]အဆင့်များ၊ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အလေ့အထများ၊ အပေါင်းအသင်းများ၏ လွှမ်းမိုးမှုများ၊ ကျန်းမာရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုမှ ပုံဖော်ထားသော တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းအပေါ် သဘောထား စသည့် အကြောင်းရင်းများစွာဖြင့် ဆုံးဖြတ်သည်။&lt;ref name=Heiby80&gt;{{cite journal|doi=10.1007/BF01542263|last1=Heiby|first1=Elaine|last2=Becker |first2=James D.|date=April 1980|title=Effect of filmed modeling on the self-reported frequency of masturbation|url=https://archive.org/details/sim_archives-of-sexual-behavior_1980-04_9_2/page/n38|journal=Arch. Sex. Behav.|volume=9|issue=2|pages=115–21|pmid=7396686|s2cid=25846450}}&lt;/ref&gt; ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အကြောင်းရင်းများသည်လည်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းနှင့် ဆက်စပ်နေပြီး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် အကြောင်းရင်းမဟုတ်ဘဲ အကျိုးဆက်&lt;ref name=ceylon&gt;{{cite journal |last1=De Alwis |first1=AC |last2=Senaratne |first2=AM |last3=De Silva |first3=SM |last4=Rodrigo |first4=VS |title=Bladder calculus presenting as excessive masturbation |journal=Ceylon Med. J. |volume=51 |issue=3 |pages=121–2 |date=September 2006 |pmid=17315592 |doi=10.4038/cmj.v51i3.1258 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Ozmen Erdogan Duvenci Ozyurt 2004 pp. 133–136&quot;&gt;{{cite journal | last1=Ozmen | first1=Mine | last2=Erdogan | first2=Ayten | last3=Duvenci | first3=Sirin | last4=Ozyurt | first4=Emin | last5=Ozkara | first5=Cigdem | title=Excessive masturbation after epilepsy surgery | journal=Epilepsy &amp; Behavior | volume=5 | issue=1 | year=2004 | issn=1525-5050 | doi=10.1016/j.yebeh.2003.10.009 | pmid=14751219 | pages=133–136| s2cid=39640813 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;LOPEZ-MEZA CORONA-VAZQUEZ RUANO-CALDERON RAMIREZ-BERMUDEZ 2005 pp. 739–742&quot;&gt;{{cite journal | last1=Lopez-Meza | first1=Elmer | last2=Corona-Vasquez | first2=Teresa | last3=Ruano-Calderon | first3=Luis A. | last4=Ramirez-Bermudez | first4=Jesus | title=Severe impulsiveness as the primary manifestation of multiple sclerosis in a young female | journal=Psychiatry and Clinical Neurosciences | volume=59 | issue=6 | year=2005 | issn=1323-1316 | doi=10.1111/j.1440-1819.2005.01446.x | pmid=16401253 | pages=739–742| s2cid=20468990 | doi-access=free }}&lt;/ref&gt; ဖြစ်ပြီး ဆီးအိမ်အတွင်းသို့ ပြင်ပအရာဝတ္ထုများ ထည့်သွင်းခြင်းမှလွဲ၍ ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;Wenger&quot;/&gt;

မတူညီသော လေ့လာမှုများအရ လူသားများတွင် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် အဖြစ်များကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ အဲလ်ဖရက် ကင်ဆေး၏ ၁၉၅၀ ပြည့်လွန်နှစ်များအတွင်း အမေရိကန်လူဦးရေအပေါ် လေ့လာမှုများအရ အမျိုးသား ၉၂% နှင့် အမျိုးသမီး ၆၂% သည် ၎င်းတို့၏ တစ်သက်တာအတွင်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။&lt;ref name=&quot;kins&quot; /&gt; ၂၀၀၇ ခုနှစ် ဗြိတိသျှ အမျိုးသား ဖြစ်နိုင်ခြေ စစ်တမ်းတွင်လည်း အလားတူရလဒ်များ တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အသက် ၁၆ နှစ်မှ ၄၄ နှစ်ကြားရှိသူများအနက် အမျိုးသား ၉၅% နှင့် အမျိုးသမီး ၇၁% သည် ၎င်းတို့၏ ဘဝတစ်ချိန်ချိန်တွင် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အမျိုးသား ၇၃% နှင့် အမျိုးသမီး ၃၇% သည် ၎င်းတို့၏ အင်တာဗျူးမတိုင်မီ လေးပတ်အတွင်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး အမျိုးသား ၅၃% နှင့် အမျိုးသမီး ၁၈% သည် ယခင် ခုနစ်ရက်အတွင်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ &lt;ref name=gerr&gt;{{cite journal | last1=Gerressu | first1=Makeda | last2=Mercer | first2=Catherine H. | last3=Graham | first3=Cynthia A. | last4=Wellings | first4=Kaye | last5=Johnson | first5=Anne M. | title=Prevalence of Masturbation and Associated Factors in a British National Probability Survey | journal=Archives of Sexual Behavior | volume=37 | issue=2 | date=2007-02-27 | issn=0004-0002 | doi=10.1007/s10508-006-9123-6 | pmid=17333329 | pages=266–278| s2cid=7372754 | url=http://bura.brunel.ac.uk/handle/2438/4767 }}&lt;/ref&gt;

Merck Manual တွင် အမျိုးသား ၉၇% နှင့် အမျိုးသမီး ၈၀% သည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြပြီး ယေဘုယျအားဖြင့် အမျိုးသားများသည် အမျိုးသမီးများထက် ပိုမို တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေကြသည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.merckmanuals.com/home/mental_health_disorders/sexuality/overview_of_sexuality.html|title=Overview of Sexuality|first=George R.|last=Brown, MD|website=Merck Manuals Consumer Version|access-date=26 July 2015|archive-date=20 February 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150220055106/http://www.merckmanuals.com/home/mental_health_disorders/sexuality/overview_of_sexuality.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Merck Manuals Professional Edition 2021&quot;&gt;{{cite web | first=George R. | last=Brown | title=Overview of Sexuality - Special Subjects | website=Merck Manuals Professional Edition | url=https://www.merckmanuals.com/professional/special-subjects/sexuality/overview-of-sexuality | access-date=17 September 2021 | date=April 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;a823&quot;&gt;{{cite web | last=Brown | first=George R. | title=Overview of Sexuality | website=MSD Manual Consumer Version | date=3 July 2023 | url=https://www.msdmanuals.com/home/special-subjects/sexuality/overview-of-sexuality#Changing-Attitudes-about-Sex-and-Sexuality_v53074011 | access-date=23 January 2025}}&lt;/ref&gt; လူဦးရေ၏ တစ်ဝက်နီးပါးသည် လွန်ခဲ့သော လေးပတ်အတွင်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြောင်း အစီရင်ခံထားသည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။&lt;ref name=&quot;Brown 2023 e686&quot;&gt;{{cite web | last=Brown | first=George R. | title=Overview of Sexuality | website=Merck Manuals Professional Edition | date=4 July 2023 | url=https://www.merckmanuals.com/professional/special-subjects/sexuality/overview-of-sexuality | access-date=19 January 2024}}&lt;/ref&gt;

ကလေးများပြုလုပ်သော တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ပုံမှန်ဟု သတ်မှတ်ထားပြီး&lt;ref name=&quot;Longe2011&quot;&gt;{{cite book|first1=Gail B.|last1=Slap, MD|first2=Laura Jean|last2=Cataldo, RN, Ed.D.|editor-first=Jacqueline L.|editor-last=Longe|title=The Gale Encyclopedia of Children's Health: Infancy Through Adolescence|chapter-url=https://books.google.com/books?id=PQ-7cQAACAAJ|volume=4|date=7 June 2011|publisher=Cengage Gale|isbn=978-1-4144-8641-3|page=1404|edition=Second|chapter=Masturbation|oclc=712621295|location=Detroit, Mich.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;OllendickSchroeder2012&quot;&gt;{{cite book|first1=Drew C.|last1=Messer|first2=C. Eugene|last2=Walker|editor-first1=Thomas H.|editor-last1=Ollendick|editor-first2=Carolyn S.|editor-last2=Schroeder|title=Encyclopedia of Clinical Child and Pediatric Psychology|chapter-url=https://books.google.com/books?id=h_7SBwAAQBAJ&amp;pg=PA359|date=6 December 2012|orig-year=2003|publisher=Springer Science &amp; Business Media|isbn=978-1-4615-0107-7|page=359|chapter=Masturbation|oclc=913623298|location=Boston, MA}} Note: Messer's and Walker's article cannot be protected by copyright.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Hansen|first1=J.K.|last2=Balslev|first2=T.|date=November 2009|orig-year=2008|title=Hand activities in infantile masturbation: a video analysis of 13 cases|journal=European Journal of Paediatric Neurology|volume=13|issue=6|pages=508–10|doi=10.1016/j.ejpn.2008.10.007|issn=1090-3798|pmid=19010071|quote=Infantile masturbation is considered a variant of normal behaviour.}}&lt;/ref&gt; ငယ်ရွယ်စဉ်ကလေးဘဝတွင်ပင် ပြုလုပ်တတ်ကြသည်။&lt;ref name=ceylon /&gt;&lt;ref name=&quot;CS Mott Childrens Hospital&quot;&gt;{{cite web | editor-last=Laule, MD | editor-first=Sara | title=Masturbation and Young Children - Michigan Medicine | website=CS Mott Children's Hospital, University of Michigan Health | url=https://www.mottchildren.org/posts/your-child/masturbation-and-young-children | date=November 2020 | access-date=4 May 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Jacoby Youngson Marshall Cavendish Corporation 2004 p. 1162&quot;&gt;{{cite book | last1=Jacoby | first1=David B. | last2=Youngson | first2=Robert M. | author3=Marshall Cavendish Corporation | title=Encyclopedia of Family Health | publisher=Marshall Cavendish | year=2004 | isbn=978-0-7614-7486-9 | url=https://books.google.com/books?id=VUA8DQCONgUC&amp;pg=PA1162 | access-date=5 May 2022 | edition=3 | volume=9 | page=1162}}&lt;/ref&gt; ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် [[:en:Sheffield Teaching Hospitals NHS Foundation Trust|Sheffield NHS Health Trust]] သည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း၏ ကျန်းမာရေးအကျိုးကျေးဇူးများကို ဆွေးနွေးထားသော &quot;Pleasure&quot; ဟုခေါ်သော လက်ကမ်းစာစောင်ကို ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ၎င်းကို ဆယ်ကျော်သက် ကိုယ်ဝန်နှင့် [[လိင်မှတဆင့် ကူးစက်တတ်သော ရောဂါများ]] (STDs) ကို လျှော့ချရန်နှင့် ကျန်းမာသောအလေ့အထများကို မြှင့်တင်ရန်အတွက် အခြား EU အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများမှ အချက်အလက်များနှင့် အတွေ့အကြုံများကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Nikkhah 2009&quot;/&gt;

''New Oxford Textbook of Psychiatry'' (ပထမအကြိမ်ထုတ်ဝေခြင်း) အရ &quot;အရွယ်မရောက်မီ အချိန်များစွာကတည်းက တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းနှင့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကစားခြင်းသည် အဖြစ်များသည်။ ငယ်ရွယ်သော ကလေးများတွင် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အပြုအမူသည် အဖြစ်များပြီး၊ အခြေအနေနှင့် မညီညွတ်ဘဲ မသင့်လျော်သောအခါမှသာ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အလွဲသုံးစားပြုခြင်း၏ လက္ခဏာအဖြစ် သတ်မှတ်သင့်သည်။&quot;&lt;ref name=&quot;Gelder 2000 p. &quot;&gt;{{cite book | editor-last1=Gelder | editor-first1=Michael G. | editor-first2=Juan J. | editor-last2=López-Ibor | editor-first3=Nancy | editor-last3=Andreasen | last=Yule | first=William | title=New Oxford textbook of psychiatry | url=https://archive.org/details/newoxfordtexbook0002unse | publisher=Oxford University Press | publication-place=Oxford | year=2000 | isbn=978-0-19-852818-0 | oclc=45697867 | chapter=2.5.1.1 Developmental psychology through infancy, childhood, and adolescence}}&lt;/ref&gt;

Strong, Devault နှင့် Sayad တို့၏ ''Human Sexuality: Diversity in Contemporary America'' စာအုပ်တွင် စာရေးသူများက &quot;ကလေးငယ်တစ်ဦးသည် ၎င်း၏ လိင်တံထောင်မတ်ခြင်းဖြင့် ကစားနေစဉ် ပုခက်ထဲတွင် ရယ်မောနိုင်သည်&quot; ဟု ထောက်ပြသည်။ &quot;ကလေးမလေးများသည် တစ်ခါတစ်ရံ ၎င်းတို့၏ ခန္ဓာကိုယ်ကို စည်းချက်ညီညီ၊ အလွန်အမင်း လှုပ်ရှားစေပြီး အထွတ်အထိပ်ကို ခံစားနေရပုံရသည်။&quot;&lt;ref name=&quot;Strong Yarber DeVault Sayad 2008 p. &quot;&gt;{{cite book | last1=Strong | first1=Bryan | last2=Yarber | first2=William | last3=DeVault | first3=Christine | last4=Sayad | first4=Barbara | title=Human Sexuality: Diversity in Contemporary America | publisher=McGraw-Hill Companies, Incorporated | year=2008 | isbn=978-0-07-312911-2 | url=https://books.google.com/books?id=QijYAAAAMAAJ | access-date=6 March 2022 | page=280}}&lt;/ref&gt; အီတလီသား မီးယပ်ဆရာဝန်များဖြစ်သော ဂျော်ဂျီယို ဂျော်ဂျီနှင့် မာကို ဆစ်ကာဒီတို့သည် အာထရာဆောင်းဖြင့် အမျိုးသမီးသန္ဓေသားသည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနေပုံနှင့် အထွတ်အထိပ်ဟု ထင်ရသော အရာကို ခံစားနေရပုံကို လေ့လာတွေ့ရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Giorgi|first1=Giorgio|last2=Siccardi|first2=Marco |title=Ultrasonographic observation of a female fetus' sexual behavior in utero |journal=Am. J. Obstet. Gynecol. |volume=175 |issue=3 Pt 1 |page=753 |date=September 1996 |pmid=8828451|doi=10.1053/ob.1996.v175.aob17503a10|doi-access=free }}&lt;/ref&gt;

လိင်စိတ်တက်ကြွသော ဆက်ဆံရေး မရှိသော ကျားမ မရွေး လူများသည် ရှိသူများထက် ပိုမို မကြာခဏ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေလေ့ရှိသည်ဟု လူအများယုံကြည်ကြသည်။ သို့သော် အများအားဖြင့် ၎င်းသည် မမှန်ပါ၊ အကြောင်းမှာ တစ်ကိုယ်တည်း သို့မဟုတ် လက်တွဲဖော်နှင့်အတူ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ဆက်ဆံရေး၏ အင်္ဂါရပ်တစ်ခု အနေဖြင့် ဖြစ်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဤယုံကြည်ချက်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့် လေ့လာမှုများစွာသည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း၏ အကြိမ်ရေနှင့် လိင်ဆက်ဆံခြင်း၏ အကြိမ်ရေအကြား အပြုသဘောဆောင်သော ဆက်စပ်မှုကို ဖော်ပြသည်။ လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ဆက်ဆံရေးတွင်ရှိသော လိင်တူချစ်သူ အမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီးများတွင် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနှုန်း သိသိသာသာ ပိုမိုမြင့်မားကြောင်း အစီရင်ခံထားသည်။&lt;ref name=gerr /&gt;&lt;ref name=&quot;Heilborn Cabral 2006 pp. 1471–1481&quot;&gt;{{cite journal | last1=Heilborn | first1=Maria Luiza | last2=Cabral | first2=Cristiane S. | title=Sexual practices in youth: analysis of lifetime sexual trajectory and last sexual intercourse | journal=Cadernos de Saúde Pública | volume=22 | issue=7 | year=2006 | issn=0102-311X | doi=10.1590/s0102-311x2006000700011 | pmid=16791346 | pages=1471–1481| doi-access=free }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Menon Williams Watson pp. 125–127&quot;&gt;{{cite journal | last1=Menon | first1=Anuradha | last2= McAllister-Williams | first2=R. Hamish | last3=Watson | first3=Stuart | title=Increased libido associated with quetiapine | journal=Journal of Psychopharmacology | volume=20 | issue=1 | date=2005-10-04 | issn=0269-8811 | doi=10.1177/0269881106059732 | pmid=16354735 | pages=125–127| s2cid=33333941 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Burleson Trevathan Gregory 2002 pp. 489–503&quot;&gt;{{cite journal | last1=Burleson | first1=Mary H | last2=Trevathan | first2=Wenda R | last3=Gregory | first3=W.Larry | title=Sexual behavior in lesbian and heterosexual women: relations with menstrual cycle phase and partner availability | url=https://archive.org/details/sim_psychoneuroendocrinology_2002-05_27_4/page/n75 | journal=Psychoneuroendocrinology | volume=27 | issue=4 | year=2002 | issn=0306-4530 | doi=10.1016/s0306-4530(01)00066-x | pmid=11912001 | pages=489–503| s2cid=24519130 }}&lt;/ref&gt;

Coon နှင့် Mitterer တို့က &quot;အိမ်ထောင်သည် အမျိုးသမီးနှင့် အမျိုးသား ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သည် အနည်းဆုံး တစ်ခါတစ်ရံ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေကြသည်&quot; ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;CoonMitterer2014&quot;&gt;{{cite book|last1=Coon|first1=Dennis|last2=Mitterer|first2=John O.|title=Psychology: Modules for Active Learning|url=https://books.google.com/books?id=eOnKAgAAQBAJ&amp;pg=PA406|date=1 January 2014|publisher=Cengage Learning|isbn=978-1-305-16173-3|page=406}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CoonMitterer2016&quot;&gt;{{cite book|last1=Coon|first1=Dennis|last2=Mitterer|first2=John O.|last3=Martini|first3=Tanya S.|title=Psychology: Modules for Active Learning|url=https://books.google.com/books?id=oPS5DQAAQBAJ&amp;pg=PA407|date=5 December 2016|publisher=Cengage Learning|isbn=978-1-337-51708-9|page=407}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Coon Mitterer Martini 2021 p. 360&quot;&gt;{{cite book | last1=Coon | first1=Dennis | last2=Mitterer | first2=John O. | last3=Martini | first3=Tanya S. | title=Introduction to Psychology: Gateways to Mind and Behavior | publisher=Cengage Learning | year=2021 | edition=16 | isbn=978-0-357-37149-7 | url=https://books.google.com/books?id=6OUXEAAAQBAJ&amp;pg=PA360 | access-date=2022-03-05 | page=360}}&lt;/ref&gt;

Mitterer, Coon နှင့် Martini တို့သည် ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် &quot;အမျိုးသားများသည် အမျိုးသမီးများထက် ပိုမို တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေကြပါသလား။ ဟုတ်ကဲ့။ အမျိုးသမီး ၈၉ ရာခိုင်နှုန်းက တစ်ချိန်ချိန်တွင် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သော်လည်း အမျိုးသားများအတွက် ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်။ (အချို့သော အပြစ်မြင်သူများက 'ကျန် ၅ ရာခိုင်နှုန်းက လိမ်ညာခဲ့တာ!' ဟု ထပ်လောင်းပြောကြားကြသည်။)&quot; ဟု ရေးသားခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Mitterer Coon Martini 2015 p. &quot;&gt;{{cite book | last1=Mitterer | first1=John O. | last2=Coon | first2=Dennis | last3=Martini | first3=Tanya | title=Psychology: A Modular Approach | publisher=Nelson Education Limited | year=2015 | isbn=978-0-17-650345-1 | url=https://books.google.com/books?id=yQgUogEACAAJ | language=en | access-date=2022-03-05 | page=424 | quote=''Do more men masturbate than women?'' Yes. While 89 percent of women reported that they had masturbated at some time, the figure was 95 percent for men. (Some cynics add, “And the other 5 percent lied!”)}}&lt;/ref&gt;

==ကျန်းမာရေးအကျိုးသက်ရောက်မှုများ==
[[:en:American Medical Association|အမေရိကန် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအသင်း]]သည် ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် သဘောတူညီချက်ဖြင့် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ပုံမှန်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Planned Parenthood Federation of America|author-link1=Planned Parenthood|date=March 2003|title=Masturbation: From myth to sexual health|journal=Contemporary Sexuality|volume=37|issue=3|page=v|issn=1094-5725|oclc=37229308|quote=Finally, the American medical community pronounced masturbation as normal in 1972 American Medical Association publication, ''Human Sexuality'' (Rowan, 2000).}}&lt;/ref&gt; ၎င်းသည် ခန္ဓာကိုယ်၏ စွမ်းအင်ကို မကုန်ခမ်းစေ&lt;ref&gt;{{cite web|author=McKinley Health Center|url=http://www.mckinley.illinois.edu/Handouts/pdfs/masturbation.pdf |title=Masturbation: Questions and Answers |publisher=University of Illinois at Urbana-Champaign |date=2 April 2008 |access-date=9 June 2017 |url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20151228181238/http://www.mckinley.illinois.edu/Handouts/pdfs/masturbation.pdf |archive-date=28 December 2015 |df=dmy-all }}&lt;/ref&gt; သို့မဟုတ် စောစီးစွာ သုက်လွှတ်ခြင်းကို မဖြစ်စေပါ။&lt;ref name=&quot;Strassberg2015&quot;&gt;{{cite book|last1=Strassberg|first1=Donald S.|last3=Perelman|first3=Michael A.|last2=Mackaronis|first2=Julia E.|year=2015|chapter=Sexual dysfunctions|chapter-url=https://books.google.com/books?id=VoEZBAAAQBAJ&amp;q=editions:n7U-Dq0ClTsC&amp;pg=PA442|editor1-last=Blaney|editor1-first=Paul H.|editor3-last=Millon|editor3-first=Theodore|editor2-last=Krueger|editor2-first=Robert F.|edition=Third|title=Oxford textbook of psychopathology|location=NY|publisher=Oxford University Press|pages=441–442|isbn=978-0-19-981177-9|oclc=879552995}}&lt;/ref&gt; ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်မှာ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ဆေးပညာအရ ကျန်းမာပြီး စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ပုံမှန်အလေ့အထတစ်ခုဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;Coon2014&quot;&gt;{{cite book|last1=Coon|first1=Dennis|last2=Mitterer|first2=John O.|title=Introduction to Psychology: Gateways to Mind and Behavior|edition=14|chapter=11. Gender and Sexuality|chapter-url=https://books.google.com/books?id=-4jCBAAAQBAJ&amp;pg=PA363|year=2014|publisher=Cengage Learning|isbn=978-1-305-54500-7|page=363|quote=Is there any way that masturbation can cause harm? Seventy years ago, a child might have been told that masturbation would cause insanity, acne, sterility, or other such nonsense. &quot;Self-abuse,&quot; as it was then called, has enjoyed a long and unfortunate history of religious and medical disapproval (Caroll, 2013). The modern view is that masturbation is a normal sexual behavior (Hogarth &amp; Ingham, 2009). Enlightened parents are well aware of this fact. Still, many children are punished or made to feel guilty for touching their genitals. This is unfortunate because masturbation itself is harmless. Typically, its only negative effects are feelings of fear, guilt, or anxiety that arise from learning to think of masturbation as &quot;bad&quot; or &quot;wrong.&quot; In an age when people are urged to practice &quot;[[safer sex]],&quot; masturbation remains the safest sex of all.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Sigel2004&quot;&gt;{{cite journal|last=Sigel|first=Lisa Z.|date=Summer 2004|title=Masturbation: The History of the Great Terror. By Jean Stengers and Anne Van Neck. Translated by Kathryn Hoffmann (New York: Palgrave, 2001. ix plus 232 pp.)|journal=Journal of Social History|volume=37|issue=4|pages=1065–1066|issn=0022-4529|quote=Stengers and Van Neck follow the illness to its fairly abrupt demise; they liken the shift to finally seeing the emperor without clothes as doctors began to doubt masturbation as a cause of illness at the turn of the twentieth century. Once doubt set in, scientists began to accumulate statistics about the practice, finding that a large minority and then a large majority of people masturbated. The implications were clear: if most people masturbated and did not experience insanity, debility, and early death, then masturbation could not be held accountable to the etiology that had been assigned it. Masturbation quickly lost its hold over the medical community, and parents followed in making masturbation an ordinary part of first childhood and then human sexuality.|jstor=3790078|doi=10.1353/jsh.2004.0065|s2cid=141801392|doi-access=free}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Wood2005&quot;&gt;{{cite journal|last=Wood|first=Kate|date=March 2005|title=Masturbation as a Means of Achieving Sexual Health by Walter Bockting; Eli Coleman|journal=Culture, Health &amp; Sexuality|volume=7|issue=2|pages=182–184|jstor=4005453|issn=1369-1058|quote=In the collection's introductory chapter, Eli Coleman describes how Kinsey's research half a century ago was the first in a series of studies to challenge widely prevalent cultural myths relating to the 'harmful' effects of masturbation, revealing the practice to be both common and non-pathological. Subsequent research, outlined by Coleman in this chapter, has shown masturbation to be linked to healthy sexual development, sexual well-being in relationships, self-esteem and bodily integrity (an important sexual right). As such, the promotion and de-stigmatization of the practice continue to be important strategies within sexology for the achievement of healthy sexual development and well-being.&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;The collection concludes with two surveys among US college students. The first of these was based on limited quantitative questions relating to masturbation. The findings suggest that masturbation is not a substitute for sexual intercourse, as has often been posited, but is associated with increased sexual interest and greater number of partners. The second of these surveys asks whether masturbation could be useful in treating low sexual desire, by examining the relationship between masturbation, libido and sexual fantasy.}}&lt;/ref&gt; ''[[:en:Merck Manual of Diagnosis and Therapy|Merck Manual of Diagnosis and Therapy]]'' အရ &quot;၎င်းသည် လက်တွဲဖော်ကို ဦးတည်သော အပြုအမူကို ဟန့်တားသောအခါ၊ အများသူငှာ ပြုလုပ်သောအခါ သို့မဟုတ် စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေလောက်အောင် အတင်းအကျပ်ပြုလုပ်သောအခါမှသာ ပုံမှန်မဟုတ်ဟု သတ်မှတ်သည်။&quot;&lt;ref name=&quot;Merck Manuals Professional Edition 2021&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.merckmanuals.com/professional/psychiatric-disorders/sexuality,-gender-dysphoria,-and-paraphilias/overview-of-sexual-behavior|title=Overview of Sexuality|author=George R. Brown, MD|date=July 2019|work=Merck Manuals Professional Version|access-date=4 March 2020|archive-date=24 December 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151224004746/http://www.merckmanuals.com/professional/psychiatric-disorders/sexuality,-gender-dysphoria,-and-paraphilias/overview-of-sexual-behavior|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

တစ်ကိုယ်တည်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် [[လိင်မှတဆင့် ကူးစက်တတ်သော ရောဂါ]]ကူးစက်နိုင်ခြေ အလွန်နည်းသော လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;PlannedParenthood&quot;&gt;{{Cite web |url=https://www.plannedparenthood.org/learn/teens/sex/masturbation/masturbation-good-you |title=Is Masturbation Good For You? |website=www.plannedparenthood.org |language=en |access-date=2019-04-28}}&lt;/ref&gt; ပါဝင်သူ နှစ်ဦး သို့မဟုတ် နှစ်ဦးထက်ပိုသောအခါ လိင်မှတစ်ဆင့် ကူးစက်တတ်သော ရောဂါကူးစက်နိုင်ခြေသည် လုံးဝမပျောက်ကွယ်သွားသော်လည်း ထိုးသွင်းသည့် လိင်ဆက်ဆံမှုပုံစံအများစုထက် နည်းပါးနေဆဲဖြစ်သည်။ ထိုသို့သော အမြင်နှင့် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းကို အမေရိကန် လိင်ပညာပေးသင်ရိုးညွှန်းတမ်း၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအဖြစ် ထည့်သွင်းရန် ထောက်ခံမှုကြောင့် ကလင်တန်အစိုးရလက်ထက်တွင် အမေရိကန် ဆရာဝန်ချုပ် ဂျွိုက်စလင် အဲလ်ဒါးစ်ကို ရာထူးမှ ထုတ်ပယ်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Elders&quot;/&gt;

===အကျိုးကျေးဇူးများ===
ဆယ်ကျော်သက်များတွင် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ၎င်းတို့၏ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှုများကို ကျွမ်းကျင်စွာ ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်းကို တိုးတက်စေရန် အထောက်အကူပြုပြီး အရွယ်မရောက်သေးသူများနှင့် အရွယ်ရောက်စပြုသူများ၏ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွင် အခန်းကဏ္ဍတစ်ခု ပါဝင်သည်။&lt;ref name=Datta&gt;{{cite book|first=Parul|last=Datta|title=Pediatric Nursing|url=https://books.google.com/books?id=Um1_7gM-E1wC&amp;pg=PA189|publisher=Jaypee Brothers Medical Publishers|year=2007|access-date=27 August 2011|page=189|isbn=978-81-8061-970-0}}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

လိင်ကုထုံးပညာရှင်များသည် တစ်ခါတစ်ရံ အမျိုးသမီးလူနာများအား အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သည်အထိ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းအတွက် အချိန်ယူရန် အကြံပြုလေ့ရှိသည်၊ ဥပမာ လိင်ကျန်းမာရေးနှင့် ဆက်ဆံရေးကို တိုးတက်စေရန်၊ ၎င်းတို့အတွက် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ သာယာမှုရှိသောအရာကို ဆုံးဖြတ်ရန်နှင့် အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ပိုမိုကျေနပ်ဖွယ်ကောင်းသော လိင်ဆက်ဆံရေးနှင့် ရင်းနှီးမှုပိုမိုလာစေသောကြောင့်ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;Shuman06&quot;&gt;{{cite web |last = Shuman |first = Tracy |title = Your Guide to Masturbation |publisher = WebMD, Inc./The Cleveland Clinic Department of Obstetrics and Gynecology |date = February 2006 |url = http://www.webmd.com/sex-relationships/guide/masturbation-guide |access-date = 29 July 2006}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Knowles02&quot;&gt;{{cite web |last = Knowles |first = Jon |title = Masturbation — From Stigma to Sexual Health |publisher = Katharine Dexter McCormick Library/Planned Parenthood Federation of America, Inc. |date = November 2002 |url = https://www.plannedparenthood.org/files/5513/9611/7867/masturbation_11-02.pdf |access-date = 29 July 2006}}&lt;/ref&gt; ''[[:en:Encyclopædia Britannica|Encyclopedia Britannica]]'' တွင် လိင်ကုထုံးအတွင်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းကို အသုံးပြုခြင်းအကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။&lt;ref name=&quot;Britannica&quot;&gt;{{cite web |url= https://www.britannica.com/topic/masturbation|title= Masturbation|author= ((The Editors of Encyclopaedia Britannica))|date= 9 January 2014|website= Encyclopædia Britannica|publisher= Encyclopædia Britannica, Inc.|access-date= 11 September 2019}}&lt;/ref&gt; ''Human Sexuality: An Encyclopedia'' တွင်လည်း ဖော်ပြထားသည်။&lt;ref name=&quot;j269&quot;&gt;{{cite book | editor-last=Bullough | editor-first=Vern L. | editor-last2=Bullough | editor-first2=Bonnie | title=Human Sexuality: An Encyclopedia | publisher=Taylor &amp; Francis | publication-place=New York London | date=1994 | isbn=978-0-8240-7972-7 | first=Julian W. |last=Slowinski |url=http://www2.hu-berlin.de/sexology/GESUND/ARCHIV/SEN/CH23.HTM#b1-TAOISM%20AND%20SEX |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20021216190909/http://www2.hu-berlin.de/sexology/GESUND/ARCHIV/SEN/CH23.HTM |archive-date=16 December 2002 | chapter=Therapy: Sex Therapy | page=577}}&lt;/ref&gt; ''Britannica'' က တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ အန္တရာယ်ရှိသည်ဟူသော အယူအဆကို &quot;ဒဏ္ဍာရီ&quot; ဟုလည်း ခေါ်ဆိုပြီး ၎င်းသည် ရင့်ကျက်မှုမရှိသော အပြုအမူဖြစ်ကြောင်း သက်သေမရှိဟု ဖော်ပြထားသည်။&lt;ref name=&quot;Encyclopedia Britannica&quot;&gt;{{cite web | first=Paul Henry | last=Gebhard | title=human sexual activity - Definition, Types, Examples, &amp; Facts | website=Encyclopedia Britannica | url=https://www.britannica.com/topic/human-sexual-activity | access-date=11 July 2020 | date=17 April 2019}}&lt;/ref&gt;

စိတ်ကျန်းမာရေးနယ်ပယ်များစွာတွင် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းကို သက်သာစေပြီး မိမိကိုယ်ကို တန်ဖိုးထားမှု မြင့်မားလာစေသည်ဟု ယူဆကြသည်။&lt;ref name=&quot;Krapp Wilson Gale Group 2005 p. 1148&quot;&gt;{{cite book | first=Ken R. | last=Wells | editor-last1=Krapp | editor-first1=Kristine M. | editor-last2=Wilson | editor-first2=Jeffrey | editor3=Gale Group | title=The Gale Encyclopedia of Children's Health: Infancy Through Adolescence | publisher=Thomson Gale | series=Gale virtual reference library | year=2005 | isbn=978-0-7876-9427-2 | chapter=Masturbation | page=1148 | volume=3}}&lt;/ref&gt; ဆက်ဆံရေးတွင် လက်တွဲဖော်တစ်ဦးသည် အခြားတစ်ဦးထက် လိင်ဆက်ဆံမှုကို ပိုလိုချင်သောအခါ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် မျှတစေသော အကျိုးသက်ရောက်မှုကို ပေးစွမ်းနိုင်ပြီး ပိုမို သဟဇာတဖြစ်သော ဆက်ဆံရေးကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;BadgerHerald&quot;&gt;{{cite web |first1=Chris|last1=Daniels|first2=Jes|last2=Levatter|title = Masturbation key to healthy, functional sexual relationships |date = 19 April 2007 |url = http://badgerherald.com/oped/2007/04/19/masturbation-key-to/ | website=The Badger Herald, Daily campus newspaper | location=Madison, Wisconsin, US |publisher=Badger Herald, Inc. |access-date = 1 July 2007}}&lt;/ref&gt;

၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် [[:en:The Cancer Council Australia|ဩစတြေးလျကင်ဆာကောင်စီ]] မှ ဂရေဟမ် ဂိုင်းလ်စ် ဦးဆောင်သော သြစတြေးလျ သုတေသနအဖွဲ့&lt;ref name=&quot;Giles Severi English McCredie pp. 211–216&quot;&gt;{{cite journal | last1=Giles | first1=G.G. | last2=Severi | first2=G. | last3=English | first3=D.R. | last4=McCredie | first4=M.R.E. | last5=Borland | first5=R. | last6=Boyle | first6=P. | last7=Hopper | first7=J.L. | title=Sexual factors and prostate cancer | journal=BJU International | publisher=Wiley | volume=92 | issue=3 | date=23 July 2003 | issn=1464-4096 | doi=10.1046/j.1464-410x.2003.04319.x | pages=211–216 | pmid=12887469| s2cid=29430415 | doi-access=free }}&lt;/ref&gt;သည် မကြာခဏ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေသော အမျိုးသားများသည် [[ဆီးကျိတ်ကင်ဆာ]]ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ နည်းပါးကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သော်လည်း ၎င်းတို့သည် တိုက်ရိုက်အကြောင်းအကျိုးဆက်ကို သက်သေမပြနိုင်ခဲ့ပေ။ ၂၀၀၈ ခုနှစ် လေ့လာမှုတစ်ခုက အသက် ၂၀ နှင့် ၄၀ ကြား မကြာခဏ သုက်လွှတ်ခြင်းသည် ဆီးကျိတ်ကင်ဆာဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ ပိုမိုမြင့်မားခြင်းနှင့် ဆက်စပ်နေကြောင်း ကောက်ချက်ချခဲ့ပြီး အသက် ၆၀ ကျော်တွင် မကြာခဏ သုက်လွှတ်ခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်ခြေနည်းပါးခြင်းနှင့် ဆက်စပ်နေကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite journal | first1=Polyxeni|last1=Dimitropoulou | first2=Douglas|last2=Easton | first3=Richard|last3=Pocock | first4=David P.|last4=Dearnaley | first5=Michelle|last5=Guy | first6=Steven|last6=Edwards | first7=Lynne|last7=O'Brien | first8=Amanda|last8=Hall | first9=Rosemary|last9=Wilkinson | first10=Rosalind|last10=Eeles |author-link10=Rosalind Eeles| first11=Kenneth R.|last11=Muir | first12=Artitaya|last12=Lophatananon |date=11 November 2008 | title=Sexual activity and prostate cancer risk in men diagnosed at a younger age | journal=BJU International | volume=103 | issue=2 | pages=178–185 | doi=10.1111/j.1464-410X.2008.08030.x | pmid=19016689|s2cid=6339070 | doi-access=free }}&lt;/ref&gt; သို့သော် ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် ပိုမိုကြီးမားသော လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ပုံမှန်သုက်လွှတ်ခြင်းသည် အသက်အရွယ်အားလုံးရှိ ဆီးကျိတ်ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို သိသိသာသာ လျှော့ချပေးကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite journal |title= Ejaculation Frequency and Risk of Prostate Cancer: Updated Results with an Additional Decade of Follow-up |vauthors=Rider JR, Wilson KM, Sinnott JA, Kelly RS, Mucci LA, Giovannucci EL |date=2016 |journal= European Urology |volume= 70 |issue= 6 |pages= 974–982 |doi= 10.1016/j.eururo.2016.03.027 |pmid= 27033442 |pmc= 5040619 }}&lt;/ref&gt;

Tabriz ဆေးတက္ကသိုလ်၏ ၂၀၀၈ ခုနှစ် လေ့လာမှုတစ်ခုအရ သုက်လွှတ်ခြင်းသည် ရောင်ရမ်းနေသော နှာခေါင်းသွေးကြောများကို လျှော့ချပေးပြီး ပုံမှန်အသက်ရှူရန် လေလမ်းကြောင်းကို ပွင့်စေကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ၎င်း၏ လုပ်ဆောင်မှုသည် sympathetic အာရုံကြောစနစ်ကို လှုံ့ဆော်ခြင်းဖြင့်ဖြစ်ပြီး ကြာရှည်ခံသည်။ လေ့လာမှုပြုလုပ်သူက &quot;လူနာသည် ရောဂါလက္ခဏာများ၏ ပြင်းထန်မှုပေါ်မူတည်၍ လိင်ဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေမှု အရေအတွက်ကို ချိန်ညှိနိုင်သောကြောင့် အချိန်အခါအလိုက် ပြုလုပ်နိုင်သည်&quot; ဟု အကြံပြုသည်။&lt;ref name=&quot;New Scientist&quot;&gt;{{cite web | first = David | last = Robson | title=Masturbation could bring hay fever relief for men | website=New Scientist | date = April 2008 | url=https://www.newscientist.com/article/dn16872-masturbation-could-bring-hay-fever-relief-for-men.html?DCMP=OTC-rss&amp;nsref=online-news | access-date= 30 August 2009}}&lt;/ref&gt;

လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အထွတ်အထိပ်သည် လူတစ်ဦးအား စိတ်သက်သာရာရပြီး ကျေနပ်သော အခြေအနေသို့ ရောက်စေကာ မကြာခဏ ငိုက်မျဉ်းခြင်းနှင့် အိပ်ပျော်ခြင်းတို့ ဖြစ်ပေါ်စေသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|last=Sutherland|first=Tammy|title=Six healthy reasons to masturbate|url=http://www.besthealthmag.ca/get-healthy/girlfriends-guide/6-healthy-reasons-to-masturbate|website=Best Health Magazine|publisher=Reader's Digest Magazines (Canada)|access-date=4 July 2013|quote=&quot;Just as people fall into a deep sleep after sex with a partner, because blood pressure is lowered and relaxation is increased through the release of endorphins, masturbation is a good sleeping pill,&quot; says Golden. &quot;It is relied on by many as a nightly occurrence.&quot;|date=2015-06-08}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|first1=Kathleen|last1=Doheny|first2=Marina|last2=Katz|title=Five Things You Didn't Know About Masturbation |url=http://women.webmd.com/features/5-things-you-didnt-know-about-masturbation?page=2 |website=WebMD |access-date=4 July 2013 |quote=Masturbation can help you relax. |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130515072737/http://women.webmd.com/features/5-things-you-didnt-know-about-masturbation?page=2 |archive-date=15 May 2013 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|last=Wenner|first=Melinda|title=Why do guys get sleepy after sex?|url=http://scienceline.org/2006/09/ask-wenner-sex/|publisher=NYU Journalism (New York University)|access-date=4 July 2013|year=2006|quote=The bottom line is this: there are many potential biochemical and evolutionary reasons for post-sex sleepiness, some direct and some indirect}}&lt;/ref&gt;

အချို့သော ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များက တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် နှလုံးသွေးကြောလေ့ကျင့်ခန်းနှင့် တူညီသည်ဟု ယူဆကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite journal |first1=Benjamin |last1=Graber |first2=Scott |last2=Balogh |first3=Denis |last3=Fitzpatrick |first4=Shelton |last4=Hendricks
 | title = Cardiovascular changes associated with sexual arousal and orgasm in men
 | journal = Sexual Abuse
 | volume = 4
 | issue = 2
 | pages = 151–165
 |date=June 1991
 | doi = 10.1007/BF00851611
 |s2cid=198916412 |issn=1079-0632
 }}&lt;/ref&gt;

===အန္တရာယ်များ===

တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ယေဘုယျအားဖြင့် ဘေးကင်းပြီး&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Is Masturbation Healthy? |url=https://www.plannedparenthood.org/learn/sex-pleasure-and-sexual-dysfunction/masturbation/masturbation-healthy |access-date=2023-10-26 |website=www.plannedparenthood.org |language=en}}&lt;/ref&gt;၊ နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများမှာ ရှားပါးသည်။ ပြဿနာများ ဖြစ်ပေါ်လာသောအခါ ယေဘုယျအားဖြင့် နည်းလမ်း&lt;ref name=&quot;Medscape Reference 2018&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;FO&quot;&gt;{{Cite web |title=Foreign Objects in the Rectum - Digestive Disorders |url=https://www.merckmanuals.com/home/digestive-disorders/anal-and-rectal-disorders/foreign-objects-in-the-rectum |access-date=2023-10-26 |website=Merck Manuals Consumer Version |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;FB&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Moon |first1=Seung Jin |last2=Kim |first2=Dai Hee |last3=Chung |first3=Jae Hoon |last4=Jo |first4=Jung Ki |last5=Son |first5=Young Woo |last6=Choi |first6=Hong Yong |last7=Moon |first7=Hong Sang |title=Unusual Foreign Bodies in the Urinary Bladder and Urethra Due to Autoerotism. |journal=International Neurourology Journal |date=2010 |language=English |volume=14 |issue=3 |pages=186–189 |doi=10.5213/inj.2010.14.3.186 |issn=2093-4777 |pmc=2998407 |pmid=21179338}}&lt;/ref&gt; သို့မဟုတ် အခြေခံ စိတ်ရောဂါကြောင့်ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;American Psychiatric Association 2022 ch. 16&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;MS&quot; /&gt;

တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေရန် အထောက်အကူပစ္စည်းများအဖြစ် အရာဝတ္ထုများ ထည့်သွင်းသူများသည် အရွယ်အစား၊ နည်းပညာ သို့မဟုတ် ခန္ဓာဗေဒ (စအိုအတွင်းရှိ ပြင်ပအရာဝတ္ထုများနှင့်&lt;ref name=&quot;FO&quot; /&gt; ဆီးလမ်းကြောင်းအတွင်းရှိ ပြင်ပအရာဝတ္ထုများ&lt;ref name=&quot;FB&quot; /&gt;အပါအဝင်) ကြောင့် ၎င်းတို့ ကပ်ငြိသွားနိုင်ခြေရှိပြီး ပျက်စီးမှုကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ထိုသို့သော အန္တရာယ်များသည် အမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီးနှစ်ဦးစလုံးကို သက်ရောက်နိုင်ပြီး၊ အမျိုးသမီးတစ်ဦးသည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေစဉ် ခဲတံနှစ်ချောင်းထည့်သွင်းပြီးနောက် ၎င်း၏ ဆီးလမ်းကြောင်းကို ထိုးဖောက်ခံရသည့် ဖြစ်ရပ်နှင့်&lt;ref name=&quot;Wenger&quot;&gt;{{cite journal|last=Wegner|first=HE|author2=Franke M |author3=Schick V. |date=May 1997|title=Endoscopic removal of intravesical pencils using percutaneous nephrolithotomy sheath and forceps|journal=[[Journal of Urology]]|issue=5|volume=157|page=1842|pmid=9112540|url=http://www.masturbationhorror.com/women.shtml&lt;!-- more direct link needed --&gt;|doi=10.1016/s0022-5347(01)64878-x}}&lt;/ref&gt; အမျိုးသားတစ်ဦးသည် နားကြပ်တစ်စုံကို ၎င်း၏ ဆီးအိမ်အတွင်းသို့ ထည့်သွင်းပြီးနောက် ပြင်းထန်သော ကုသမှုခံယူခဲ့ရသည့် ဖြစ်ရပ်&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Saputra |first1=Haviv Muris |last2=Kloping |first2=Yudhistira Pradnyan |last3=Renaldo |first3=Johan |last4=Hakim |first4=Lukman |date=2022-05-01 |title=An earphone wire inside the urinary bladder: A case report and comprehensive literature review of genitourinary polyembolokoilamania |journal=Radiology Case Reports |volume=17 |issue=5 |pages=1457–1463 |doi=10.1016/j.radcr.2022.01.080 |issn=1930-0433 |pmc=8899127 |pmid=35265240}}&lt;/ref&gt;အပါအဝင် အမှုပေါင်းများစွာ၏ အစီရင်ခံစာများ ရရှိနိုင်သည်။

လိင်ဆက်ဆံခြင်း သို့မဟုတ် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းအတွင်း လိင်တံကို တုံးတိတိ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသော အမျိုးသားတစ်ဦးသည် ရှားရှားပါးပါး လိင်တံကျိုးခြင်း၊&lt;ref name=&quot;Medscape Reference 2018&quot;&gt;{{cite web | first= Richard A. | last = Santucci | title=Penile Fracture and Trauma: Background, History of the Procedure, Epidemiology | website=Medscape Reference | date=2018-06-06 | url=https://emedicine.medscape.com/article/456305-overview | access-date=2018-10-28}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal
| last3 = Benslama
| last4 = Amine | first1 = R.
| last2 = Sfaxi | first2 = M. | first3 = R.
| last6 = Mouelli | first4 = D.
| last7 = Chebil
| last8 = Zmerli
| last5 = Ayed
| last1 = El Atat | first5 = M. | first6 = B. | first7 = M. | first8 = S.
| title = Fracture of the penis: management and long-term results of surgical treatment. Experience in 300 cases
| journal = Journal of Trauma
| volume = 64
| issue = 1
| pages = 121–125
| date=Jan 2008 | issn = 0022-5282
| pmid = 18188109
| doi = 10.1097/TA.0b013e31803428b3
}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal| last1 = Asgari | first1 = S.| last2 = Roshani | first2 = A.| last3 = Falahatkar | first3 = S.| last4 = Mokhtari | first4 = G.| last5 = Pourreza | first5 = F.| title = MP-21.01: Report on the early and late complications of 169 penile fractures| journal = Urology| volume = 70| issue = 3| pages = 160–161| year = 2007| doi = 10.1016/j.urology.2007.06.119 }}&lt;/ref&gt; Peyronie's disease ဖြစ်ပွားခြင်း&lt;ref name=&quot;i968&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |vauthors=Fitkin J, Ho GT |title=Peyronie's disease: current management |journal=Am. Fam. Physician |volume=60 |issue=2 |pages=549–52, 554 |date=August 1999 |pmid=10465229 |url=http://www.aafp.org/afp/1999/0801/p549.html}}&lt;/ref&gt; သို့မဟုတ် hard flaccid syndrome&lt;ref name=&quot;HF&quot; /&gt; ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ ဤကိစ္စများတွင် လိင်တံကို မည်သည့် ပြင်းထန်သော ကိုင်တွယ်မှုမဆို မသက်မသာဖြစ်စေခြင်း သို့မဟုတ် ပိုမိုပျက်စီးစေနိုင်သည်။

အမျိုးသားအနည်းငယ်ရာခိုင်နှုန်းသည် postorgasmic illness syndrome (POIS) ကို ခံစားရနိုင်ပြီး၊ ၎င်းသည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း သို့မဟုတ် လက်တွဲဖော်နှင့် လိင်ဆက်ဆံခြင်းကြောင့်ဖြစ်စေ သုက်လွှတ်ပြီးနောက် ချက်ချင်း ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့ ပြင်းထန်သော ကြွက်သားနာကျင်ခြင်းနှင့် အခြားလက္ခဏာများကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ရောဂါလက္ခဏာများသည် တစ်ပတ်အထိ ခံစားရနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;Balon2005&quot;&gt;{{cite book | title=Handbook of Sexual Dysfunction | url=https://archive.org/details/handbookofsexual0000unse_d3f6 | publisher=Taylor &amp; Francis |veditors=Balon R, Segraves RT | year=2005 | isbn=978-0-8247-5826-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Wylie2015&quot;&gt;{{cite book | url=https://books.google.com/books?id=oH64CAAAQBAJ&amp;q=Post-orgasmic+illness+syndrome&amp;pg=PA75 | title=ABC of Sexual Health | publisher=John Wiley &amp; Sons | year=2015 | page=75 | isbn=978-1-118-66556-5 | editor=Wylie KR | access-date=21 October 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;GARD&quot;&gt;{{cite encyclopedia | title=Postorgasmic illness syndrome | encyclopedia=Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) | publisher=[[National Institutes of Health]] | access-date=30 July 2015 |year=2015 |url=https://rarediseases.info.nih.gov/gard/10809/postorgasmic-illness-syndrome/resources/1 |archive-date=5 March 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305193016/https://rarediseases.info.nih.gov/gard/10809/postorgasmic-illness-syndrome/resources/1 |url-status=dead}}&lt;/ref&gt; ဆရာဝန်အချို့က POIS ၏ လူဦးရေအတွင်း ဖြစ်ပွားမှုနှုန်းသည် &quot;ပညာရပ်ဆိုင်ရာ စာပေများတွင် ဖော်ပြထားသည်ထက် ပိုမိုများပြားနိုင်သည်&quot;&lt;ref name=&quot;Ashby2010&quot;&gt;{{cite journal |title=Postorgasm illness syndrome--a spectrum of illnesses |vauthors=Ashby J, Goldmeier D |journal=J. Sex. Med. |date=May 2010 |volume=7 |issue=5 |pages=1976–81 |doi=10.1111/j.1743-6109.2010.01707.x |pmid=20214722}}&lt;/ref&gt; နှင့် အမှုများစွာသည် ရောဂါရှာဖွေမခံရကြောင်း ခန့်မှန်းကြသည်။&lt;ref name=&quot;McMahon2014&quot;&gt;{{cite journal |url=https://www.statusplus.net/issm/saopaulo2014/presentations/082.pdf |title=Post-Orgasmic Illness Syndrome |author=McMahon CG |journal=16th World Meeting on Sexual Medicine |date=October 2014 |access-date=11 August 2015 |archive-date=4 March 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304110554/https://www.statusplus.net/issm/saopaulo2014/presentations/082.pdf |url-status=dead }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304110554/https://www.statusplus.net/issm/saopaulo2014/presentations/082.pdf |date=4 March 2016 }}&lt;/ref&gt;

အတင်းအကျပ် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းနှင့် အခြားအတင်းအကျပ် ပြုမူခြင်းများသည် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာ၏ လက္ခဏာများဖြစ်နိုင်ပြီး စိတ်ကျန်းမာရေး ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးမှ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်နိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;MS&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.vpul.upenn.edu/ohe/library/Sexhealth/articles/masturbating.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20100820190232/http://www.vpul.upenn.edu/ohe/library/Sexhealth/articles/masturbating.htm|archive-date=20 August 2010 |author=Office of Health Education|publisher=University of Pennsylvania|title=Masturbation|access-date=29 May 2011}}&lt;/ref&gt; မည်သည့် &quot;အာရုံကြောအလေ့အထ&quot; နှင့်မဆို အတင်းအကျပ်ပြုမူခြင်း၏ အကြောင်းရင်းများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းသည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းကို ဖိနှိပ်ရန် ကြိုးစားခြင်းထက် ပိုမိုအထောက်အကူဖြစ်စေသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.chmed.com/behavioral-care/child-development/masturbation/ |author=Children's Medical Office of North Andover, P.C. |title=Masturbation in Early Childhood |website=Chmed.com |access-date=29 May 2011 |archive-date=5 April 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210405024213/https://www.chmed.com/behavioral-care/child-development/masturbation/ |url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

==ကိုးကား==
{{Reflist}}

{{တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း}}

[[ကဏ္ဍ:အလေ့အထများ]]
[[ကဏ္ဍ:တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း|*]]
[[ကဏ္ဍ:အမျိုးသမီး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း]]
[[ကဏ္ဍ:အမျိုးသား တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း]]
[[ကဏ္ဍ:လိင်အပြုအမူများ]]</text>
      <sha1>ahoc5znk4nfv0vzz150ht503q8tluk3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879015</id>
      <parentid>879014</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T17:22:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>SucsfulAct</username>
        <id>130840</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း */ စာလုံးပေါင်း ပြင်ခဲ့သည်</comment>
      <origin>879015</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="119219" sha1="qh4t2oa3a7d31597vy5lrdn4ebg22hd" xml:space="preserve">{{Multiple image
| direction         = vertical
| image1            = Male masturbation.svg
| caption1          = တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေနေသော အမျိုးသားတစ်ဦး
| image2            = Woman masturbating.tif
| caption2          = တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေနေသော အမျိုးသမီးတစ်ဦး
}}
'''တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း''' သို့မဟုတ် '''တစ်ကိုယ်ရေ လိင်ဆန္ဒဖြေဖျောက်ခြင်း''' ({{lang-en|Masturbation}}) ဆိုသည်မှာ လူတစ်ဦးသည် [[လိင်စိတ် နိုးထခြင်း]] သို့မဟုတ် အခြား[[လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ သာယာမှု]]အတွက် ၎င်းတို့၏ [[လိင်အင်္ဂါ]]များကို [[လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှု|လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်ပေးသည့်]] autoeroticism ပုံစံတစ်ခုဖြစ်ပြီး များသောအားဖြင့် [[လိင်ဆန္ဒ ပြီးမြောက်ခြင်း|အထွတ်အထိပ်]]သို့ ရောက်သည်အထိ ပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။&lt;ref name=&quot;webmd&quot;&gt;{{cite web|first=Jennifer|last=Robinson|url=http://www.webmd.com/sex-relationships/guide/masturbation-guide |title=Masturbation – Is Masturbation Normal or Harmful? Who Masturbates? Why Do People Masturbate? |website=[[WebMD]]|date=4 March 2010 |access-date=17 August 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Lehmiller&quot;&gt;{{cite book |last=Lehmiller|first=Justin J.|title=The Psychology of Human Sexuality|edition=Second|publisher=[[John Wiley &amp; Sons]]|isbn=978-1-119-16470-8|year=2017|page=402|url=https://books.google.com/books?id=ytk5DwAAQBAJ&amp;pg=PT402|quote=Masturbation refers to all solo forms of self-stimulation focusing on the genitals. Masturbation practices vary widely depending upon the individual's body and personal preferences. For instance, masturbation among women may involve manipulation of the clitoris and labia, stimulation of the breasts, or vaginal penetration with a sex toy. [...] Among men, masturbation most frequently involves using one or both hands to stimulate the penis. Of course, men sometimes utilize sex toys too (e.g., masturbation sleeves, butt-plugs, etc.).}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Nadal&quot;&gt;{{cite book |first1=Christin P.|last1=Bowman|editor-last1=Nadal|editor-first1=Kevin L.|editor-last2=Mazzula|editor-first2=Silvia L.|editor-last3=Rivera|editor-first3=David P.|title=The SAGE Encyclopedia of Psychology and Gender|publisher=[[SAGE Publishing|SAGE]]|isbn=978-1-4833-8427-6|year=2017|page=1123|url=https://books.google.com/books?id=lVYoDwAAQBAJ&amp;pg=PA1123|quote=Masturbation is the act of touching or otherwise stimulating one's own body, particularly one's genitals, for the purpose of sexual pleasure and/or orgasm. The term is most commonly used to describe solitary masturbation, in which people provide themselves with sexual stimulation while they are physically alone. Mutual masturbation is when two or more people manually stimulate their own body or each other's bodies.}}&lt;/ref&gt; လှုံ့ဆော်မှုတွင် လက်များ၊ နေ့စဉ်သုံးပစ္စည်းများ၊ [[လိင်ကစားစရာ]]များ သို့မဟုတ် ပါးစပ် ([[autofellatio]] နှင့် [[autocunnilingus]]) ကို အသုံးပြုခြင်း ပါဝင်နိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;webmd&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Lehmiller&quot; /&gt; တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းကို [[လိင်ဆက်ဆံဖော်]]နှင့်အတူလည်း ပြုလုပ်နိုင်ပြီး၊ အတူတကွ တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း သို့မဟုတ် အခြားလက်တွဲဖော် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေနေသည်ကို ကြည့်ရှုခြင်းကို &quot;[[အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း]]&quot; ဟုလူသိများသည်။&lt;ref name=&quot;Bruess&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Upton&quot;&gt;{{cite book |vauthors=Upton D|title=Nursing &amp; Health Survival Guide: Health Promotion|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-1-317-90617-9|year=2014|page=52|url=https://books.google.com/books?id=VnvJAwAAQBAJ&amp;pg=PA52}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|last=Brynie|first=Faith Hickman|title=101 Questions about Sex and Sexuality, 2nd Edition: With Answers for the Curious, Cautious, and Confused|publisher=Lerner Publishing Group|isbn=978-0-76132-634-2|year=2013|page=24|access-date=December 17, 2023|url=https://books.google.com/books?id=PQ6YAgAAQBAJ&amp;pg=PA24}}&lt;/ref&gt;

တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းသည် ကျားမနှစ်ဦးစလုံးတွင် အဖြစ်များသည်။ ယေဘူယျအားဖြင့် [[လူသားတို့၏ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အပြုအမူ|လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှု]]နှင့် အထူးသဖြင့် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းအပေါ် ကျန်းမာသော သဘောထားကြောင့် အမျိုးမျိုးသော ဆေးဘက်ဆိုင်ရာနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကျိုးကျေးဇူးများကို ရရှိသည်ဟု ဆိုကြသည်။ တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းနှင့် မည်သည့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ သို့မဟုတ် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ချို့ယွင်းမှုပုံစံနှင့်မဆို အကြောင်းအကျိုးဆက် ဆက်စပ်မှုကို မတွေ့ရှိရပါ။&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Coleman |first1=Eli |year=2012|orig-year=2002 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781317787587_sample_833458.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20150722160223/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781317787587_sample_833458.pdf |url-status=dead |archive-date=2015-07-22 |editor1-last=Bockting |editor1-first=Walter O. |editor2-last=Coleman |editor2-first=Eli | title=Masturbation as a Means of Achieving Sexual Health |location=New York |publisher=Routledge, Taylor &amp; Francis Group |page=7 |isbn=978-0-7890-2047-5 |oclc=50913590 |quote=Despite the scientific evidence indicating that masturbation is generally a normal variant of sexual expression and that it does not seem to have a causal relationship with sexual pathology, negative attitudes about masturbation persist and it remains stigmatized.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;OllendickSchroeder2012&quot;/&gt; တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းကို ဆရာဝန်များက ကျန်းမာသော၊ ပုံမှန် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ သာယာမှု၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဟု ယူဆကြသည်။ &quot;တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းသည် မည်သည့်အန္တရာယ်ကိုမျှ မဖြစ်စေပါ&quot; ဟူသောအချက်၏ တစ်ခုတည်းသောခြွင်းချက်များမှာ Peyronie's disease&lt;ref name=&quot;i968&quot;&gt;{{cite book | last=Wells | first=Ken R. | editor-last=Krapp | editor-first=Kristine M. | editor-last2=Wilson | editor-first2=Jeffrey | title=The Gale Encyclopedia of Children's Health | publisher=Gale Cengage | publication-place=Detroit | date=2005 | isbn=0-7876-9429-0 | oclc=ocm57626126 | volume=3 | page=1150 | chapter=Masturbation}}&lt;/ref&gt; နှင့် hard flaccid syndrome&lt;ref name=&quot;HF&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Abdessater |first1=Maher |last2=Kanbar |first2=Anthony |last3=Akakpo |first3=William |last4=Beley |first4=Sebastien |date=December 2020 |title=Hard flaccid syndrome: state of current knowledge |journal=Basic and Clinical Andrology |language=en |volume=30 |issue=1 |doi=10.1186/s12610-020-00105-5 |doi-access=free |issn=2051-4190 |pmc=7271516 |pmid=32518654}}&lt;/ref&gt; တို့၏ အချို့ကိစ္စများဖြစ်သည်။

တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းကို သမိုင်းမတင်မီခေတ်ကတည်းက အနုပညာတွင် ပုံဖော်ခဲ့ပြီး အစောပိုင်းစာပေများတွင်လည်း ဖော်ပြရေးသားထားသည်။ ဘာသာတရားများသည် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းဆိုင်ရာ ၎င်းတို့၏ အမြင်များတွင် ကွဲပြားကြသည်။ ၁၈ ရာစုနှင့် ၁၉ ရာစုများတွင် ဥရောပဘုန်းတော်ကြီးများနှင့် ဆရာဝန်အချို့က ၎င်းကို အနုတ်လက္ခဏာအသုံးအနှုန်းများဖြင့် ဖော်ပြခဲ့သော်လည်း ၂၀ ရာစုအတွင်း ဤတားမြစ်ချက်များသည် ယေဘုယျအားဖြင့် လျော့နည်းသွားခဲ့သည်။ အနုပညာ၊ လူကြိုက်များသော ဂီတ၊ ရုပ်မြင်သံကြား၊ ရုပ်ရှင်နှင့် စာပေများတွင် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးမှုနှင့် ပုံဖော်မှုများ တိုးလာခဲ့သည်။ တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း၏ တရားဝင်အခြေအနေသည်လည်း သမိုင်းတစ်လျှောက် ကွဲပြားခဲ့ပြီး အများသူငှာရှေ့တွင် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းသည် နိုင်ငံအများစုတွင် တရားမဝင်ပါ။&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Hallikeri |first1=Vinay R. |last2=Gouda |first2=Hareesh S. |last3=Aramani |first3=Sunil C. |last4=Vijaykumar |first4=A.G. |last5=Ajaykumar |first5=T.S. |date=July–December 2010 |title=MASTURBATION—AN OVERVIEW |url=http://www.jfmtonline.org/current/masterbation_an_overview.php |journal=Journal of Forensic Medicine and Toxicology |volume=27 |issue=2 |pages=46–49 |issn=0971-1929 |quote=Today, masturbatory act is considered as a healthy practice when done in private and an offence if done in the public in most of the countries. |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160821082841/http://www.jfmtonline.org/current/masterbation_an_overview.php |archive-date=21 August 2016 |df=dmy-all }}&lt;/ref&gt; လူမဟုတ်သော တိရစ္ဆာန်များတွင် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းကို တောတွင်းတွင် နေထိုင်စဉ်နှင့် ဖမ်းဆီးခံထားရစဉ် နှစ်မျိုးစလုံး၌ တွေ့ရှိရသည်။&lt;ref name=&quot;Poiani2010&quot;&gt;{{cite book|first=Aldo|last=Poiani|title=Animal Homosexuality: A Biosocial Perspective|url=https://books.google.com/books?id=EftT_1bsPOAC&amp;q=%28masturbation+OR+masturbate%29|date=19 August 2010|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-139-49038-2|pages=232–235, 394}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.petplace.com/horses/breeding-soundness-examination-of-the-stallion/page2.aspx |title=Breeding Soundness Examination of the Stallion |website=Petplace.com |access-date=29 May 2011 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110905032903/http://www.petplace.com/horses/breeding-soundness-examination-of-the-stallion/page2.aspx |archive-date=5 September 2011 |date=2014-12-10 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Bagemihl, 1999&quot;&gt;{{cite book |last=Bagemihl|first=Bruce |url=https://archive.org/details/biologicalexuber00bage|url-access=registration|quote=(masturbate OR masturbation).|title=Biological Exuberance: Animal Homosexuality and Natural Diversity|publisher=St. Martin's Press |year=1999 |isbn=978-0-312-19239-6 |access-date=21 October 2015 }}&lt;/ref&gt;

==ဝေါဟာရ==
''masturbation'' ဟူသော စကားလုံးကို လက်တင်ကြိယာ {{Lang|la|masturbari}} ကို အခြေခံ၍ ၁၈ ရာစုတွင် စတင်မိတ်ဆက်ခဲ့ပြီး အနည်းငယ်စောသော ''onanism'' နှင့်အတူဖြစ်သည်။

''တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း''သည် ဤအလေ့အကျင့်အတွက် စကားလုံးဖြစ်သော်လည်း အခြားသော အသုံးအနှုန်းများစွာကို အများအားဖြင့် အသုံးပြုကြသည်။ ''ကိုယ့်ဘာသာ ကစားခြင်း''၊ ''ကိုယ့်ဘာသာ ပျော်ရွှင်စေခြင်း'' နှင့် ''wanking'' &lt;ref name=&quot;Darby pp. 205–210&quot;&gt;{{cite journal | last=Darby | first=Robert | title=A Post-Modernist Theory of Wanking: Solitary Sex: A Cultural History of Masturbation. By Thomas Laqueur (New York: Zone Books, 2003. 501pp.) | journal=Journal of Social History | publisher=Oxford University Press (OUP) | volume=38 | issue=1 | date=1 September 2004 | issn=0022-4529 | doi=10.1353/jsh.2004.0083 | pages=205–210| s2cid=142231558 }}&lt;/ref&gt;၊ ''jerking off''၊ ''jacking off''၊ ''fapping''&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.dictionary.com/browse/fap|title=Fap Definition &amp; Meaning|website=Dictionary.com|access-date=May 9, 2022}}&lt;/ref&gt; နှင့် ''frigging'' ကဲ့သို့သော အရပ်သုံးစကားများကိုလည်း သုံးစွဲကြသည်။

==နည်းလမ်းများ==

===အထွေထွေ===
တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းတွင် လက်များ၊ လက်ချောင်းများ သို့မဟုတ် ခေါင်းအုံးကဲ့သို့သော အရာဝတ္ထုတစ်ခုနှင့် ပွတ်တိုက်ခြင်းဖြင့် မိမိ၏ [[လိင်အင်္ဂါ]]နေရာကို ထိတွေ့ခြင်း၊ ဖိခြင်း၊ ပွတ်ခြင်း သို့မဟုတ် နှိပ်နယ်ခြင်း ပါဝင်သည်။ လက်ချောင်းများ သို့မဟုတ် အရာဝတ္ထုတစ်ခုကို [[မိန်းမကိုယ်]] သို့မဟုတ် [[လူသား စအို|စအို]]အတွင်းသို့ ထည့်သွင်းခြင်း ([[စအိုဖြင့် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း]]ကို ကြည့်ပါ)၊ လိင်တံ သို့မဟုတ် [[မိန်းမကိုယ်အပြင်လိင်အင်္ဂါ]]ကို လျှပ်စစ်တုန်ခါစက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်းတို့ ပါဝင်ပြီး ၎င်းကို မိန်းမကိုယ် သို့မဟုတ် စအိုအတွင်းသို့လည်း ထည့်သွင်းနိုင်သည်။ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနေစဉ် [[နို့သီးခေါင်း]] သို့မဟုတ် အခြားသော [[လိင်အာရုံခံစားမှုရှိသော နေရာ]]များကို ထိတွေ့ခြင်း၊ ပွတ်ခြင်း သို့မဟုတ် ဆိတ်ဆွဲခြင်းတို့လည်း ပါဝင်နိုင်သည်။ ကျားမနှစ်ဦးစလုံးသည် ပွတ်တိုက်မှုကို လျှော့ချရန် ချောဆီများကို တစ်ခါတစ်ရံ အသုံးပြုကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.ippf.org/blogs/lube-5-great-reasons#:~:text=Lube%20can%20be%20used%20by%20anyone%2C%20for%20anything&amp;text=It%20can%20and%20is%20used,also%20be%20used%20during%20masturbation.&amp;text=Lube%20can%20be%20water%2D%2C%20oil,any%20sex%20toys%20you%20use.|title=5 great reasons to use lube the next time you're getting intimate|website=[[International Planned Parenthood Federation]]|date=10 May 2019|access-date=1 November 2021}}&lt;/ref&gt;
[[File:Édouard-Henri Avril (22).jpg|thumb|အဲဒူအာ-ဟင်နရီ အေဗရီလ်၏ De figuris Veneris အတွက် ပုံဥပမာတစ်ခု။ ၎င်းသည် လိင်စိတ်ကူးယဉ်နေစဉ် ၎င်း၏ လိင်တံကို လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်းဖြင့် အမျိုးသားတစ်ဦး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနေပုံကို ပုံဖော်ထားသည်။]]
ညစ်ညမ်းစာပေဖတ်ခြင်း သို့မဟုတ် ကြည့်ရှုခြင်း၊ [[လိင်စိတ်ကူးယဉ်ခြင်း]] သို့မဟုတ် အခြားသော လိင်စိတ်နိုးကြားစေသော လှုံ့ဆော်မှုများသည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းကဲ့သို့သော လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာစိတ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ ညစ်ညမ်းစာပေကို တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေရန်နှင့် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း၏ အတွေ့အကြုံကို တိုးတက်စေရန်အတွက်လည်း အသုံးပြုကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.advocate.com/sexy-beast/2017/2/23/masturbation-matters-15-better-ways-get#media-gallery-media-1|title=Masturbation Matters: 15 Better Ways to Get Off|website=[[The Advocate (LGBT magazine)|The Advocate]]|date=23 February 2017|access-date=1 November 2021|last1=Cleves|first1=Alexander}}&lt;/ref&gt; အချို့လူများသည် [[ဆီးလမ်းကြောင်း]]အတွင်းသို့ (ဆီးနှင့် အမျိုးသားများတွင် သုက်ရည်စီးဆင်းသော ပြွန်) urethral sounds ကဲ့သို့သော အရာဝတ္ထုများကို ထည့်သွင်းခြင်းဖြင့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ သာယာမှုကို ရရှိကြပြီး&lt;ref name=&quot;Alice05&quot;&gt;{{cite web | title=Go Ask Alice!: &quot;Cock-stuffing&quot; | website=goaskalice.columbia.edu | date=18 February 2005 | url=http://www.goaskalice.columbia.edu/3516.html | archive-url=https://web.archive.org/web/20050219153312/http://www.goaskalice.columbia.edu/3516.html | archive-date=19 February 2005 | url-status=dead | access-date=12 October 2019}}&lt;/ref&gt;၊ ၎င်းကို urethral play သို့မဟုတ် &quot;sounding&quot; ဟုခေါ်သည်။&lt;ref name=&quot;BME06&quot;&gt;{{cite web |last = Various authors |title = Urethral Sound |publisher = Body Modification Ezine |date = 21 April 2006 |url = http://wiki.bme.com/index.php?title=Urethral_Sound |access-date = 29 July 2006}}&lt;/ref&gt; ဘောပင်များနှင့် သာမိုမီတာကဲ့သို့သော အခြားအရာဝတ္ထုများကို တစ်ခါတစ်ရံ အသုံးပြုကြသော်လည်း ဤအလေ့အကျင့်သည် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခြင်း သို့မဟုတ် ကူးစက်ရောဂါဖြစ်ပွားခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;JAAPA06&quot;&gt;{{cite journal |last1=McPartlin |first1=Daniel |last2=Klausner |first2=Adam P. |last3=Berry |first3=Tristan T. |last4=Mulcahy |first4=Maurice |title=Case report: A foreign body in the urethra |journal=International Journal of Surgery Case Reports |volume=4 |issue=11 |pages=1052–4 |date=9 September 2005 |doi=10.1016/j.ijscr.2013.07.017 |pmid=24055017 |pmc=3825963 | issn=2210-2612 }}&lt;/ref&gt; အချို့လူများသည် လိင်ဆက်ဆံခြင်းကို တုပရန် လိင်စက်များကို အသုံးပြုကြသည်။&lt;ref name=&quot;leung&quot;&gt;Leung, Isaac (2009). The Cultural Production of Sex Machines and the Contemporary Technosexual Practices. In [[Johannes Grenzfurthner|Grenzfurthner, J.]] et al., eds. ''Do androids sleep with electric sheep? Critical perspectives on sexuality and pornography in science and social fiction.'' [[RE/SEARCH]], {{ISBN|978-1-889307-23-7}}&lt;/ref&gt;

အမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီးများသည် အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ခါနီးအထိ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနိုင်ပြီး၊ စိတ်လှုပ်ရှားမှုကို လျှော့ချရန် ခဏရပ်ပြီးနောက် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းကို ပြန်လည်စတင်နိုင်သည်။ ၎င်းတို့သည် ဤစက်ဝန်းကို အကြိမ်ပေါင်းများစွာ ထပ်ခါထပ်ခါ ပြုလုပ်နိုင်သည်။ &quot;Edging&quot; ဟုလူသိများသော ဤ &quot;ရပ်တန့်ခြင်းနှင့် ဆက်သွားခြင်း&quot; တည်ဆောက်မှုသည် ပိုမိုအားကောင်းသော အထွတ်အထိပ်များကိုပင် ရရှိစေနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;SXED1&quot;&gt;{{cite web|title=Sex Editorials |date=16 March 2004 |url=http://sexeditorials.com/masturbation/male/stop-and-go.html |access-date=15 January 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120101205321/http://sexeditorials.com/masturbation/male/stop-and-go.html |archive-date= 1 January 2012 |df=dmy }} &quot;The Stop-And-Go Masturbation Technique for Men and Women&quot;&lt;/ref&gt; ရှားရှားပါးပါး၊ လူများသည် အထွတ်အထိပ်မတိုင်မီ လှုံ့ဆော်မှုကို ရပ်တန့်ကာ အထွတ်အထိပ်ပြီးနောက် ပုံမှန်အားဖြင့် လျော့ကျသွားသော မြင့်မားသော စွမ်းအင်ကို ထိန်းသိမ်းထားရန် ပြုလုပ်ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|first=Margo|last=Woods|url=http://www.onehearttantra.com/uploads/1/0/7/4/10748619/amasturbation_self_love_tantra.pdf|title=Masturbation, Tantra and Self-love|access-date=27 August 2014|archive-date=17 December 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141217040429/http://www.onehearttantra.com/uploads/1/0/7/4/10748619/amasturbation_self_love_tantra.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

=== အမျိုးသမီး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း ===

==== လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်း (လက်ဖြင့် ပွတ်သပ်ခြင်း) ====
{{See also|လက်ဖြင့် ပွတ်သပ်ခြင်း}}
[[File:Klimt Mulher sentada.jpg|thumb|အမျိုးသမီးတစ်ဦးသည် ၎င်း၏ အမျိုးသမီးလိင်အင်္ဂါကို လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်းဖြင့် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနေပုံကို ပုံဖော်ထားခြင်း – ဂူစတာ့ဗ် ကလင်းမ်၏ ''ပေါင်ကားလျက် ထိုင်နေသော အမျိုးသမီး'' (၁၉၁၆)]]
အမျိုးသမီးများအကြား တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေရန်အတွက် လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်းတွင် [[လက်ညှိုး]] သို့မဟုတ် [[လက်ခလယ်]] သို့မဟုတ် နှစ်ခုလုံးဖြင့် မိန်းမကိုယ်လိင်အင်္ဂါအပြင်ပိုင်း၊ အထူးသဖြင့် [[မလိင်စေ့]]ကို ပွတ်သပ်ခြင်း သို့မဟုတ် ပွတ်တိုက်ခြင်း ပါဝင်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံ လက်ချောင်းတစ်ချောင်း သို့မဟုတ် တစ်ချောင်းထက်ပို၍ မိန်းမကိုယ်အတွင်းသို့ ထည့်သွင်းကာ [[G-spot]] တည်ရှိနိုင်သော ၎င်း၏ ရှေ့နံရံကို ပွတ်သပ်နိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;Keesling99&quot;&gt;{{cite magazine |last = Keesling |first = Barbara |title = Beyond Orgasmatron |magazine = Psychology Today |date = November 1999|url = http://www.psychologytoday.com/articles/199911/beyond-orgasmatron |access-date = 29 July 2006}}&lt;/ref&gt;

====အခြားနည်းလမ်းများ====

တုန်ခါစက်၊ [[လိင်တံအတု]] သို့မဟုတ် ဘင်ဝါဘောလုံးများကဲ့သို့သော တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေရန် အထောက်အကူပစ္စည်းများကိုလည်း မိန်းမကိုယ်နှင့် မလိင်စေ့ကို လှုံ့ဆော်ရန် အသုံးပြုနိုင်သည်။ အမျိုးသမီးအများအပြားသည် ၎င်းတို့၏ ရင်သားများကို ပွတ်သပ်ခြင်း သို့မဟုတ် လက်တစ်ဖက်ဖြင့် နို့သီးခေါင်းကို လှုံ့ဆော်ကြပြီး အချို့က စအိုကို လှုံ့ဆော်ခြင်းကိုလည်း နှစ်သက်ကြသည်။ အထူးသဖြင့် [[လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိုးဖောက်မှု|ထိုးသွင်းခြင်း]]ပါဝင်သောအခါ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေစဉ် ချောဆီကို တစ်ခါတစ်ရံ အသုံးပြုကြသော်လည်း ဤအရာသည် အားလုံးအတွက် မဟုတ်ဘဲ အမျိုးသမီးအများအပြားသည် ၎င်းတို့၏ [[မိန်းမကိုယ်ချောဆီ|သဘာဝချောဆီ]]သည် လုံလောက်သည်ဟု ယူဆကြသည်။

အမျိုးသမီး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေရန်အတွက် အဖြစ်များသော ကိုယ်နေဟန်ထားများတွင် ပက်လက် သို့မဟုတ် မှောက်လျက်လှဲလျောင်းခြင်း၊ ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်ခြင်း၊ ဒူးထောက်ခြင်း သို့မဟုတ် မတ်တပ်ရပ်ခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။ ရေချိုးခန်းတွင် အမျိုးသမီးတစ်ဦးသည် လက်ကိုင်ရေပန်းခေါင်းမှ ရေဖြင့် ၎င်း၏ မလိင်စေ့၊ မိန်းမကိုယ် သို့မဟုတ် perineum သို့ ညွှန်နိုင်သည်။ မှောက်လျက်လှဲလျောင်းခြင်းဖြင့် လက်များကို အသုံးပြုနိုင်သည်၊ ခေါင်းအုံး၊ ကုတင်၏ထောင့် သို့မဟုတ် အစွန်း၊ လက်တွဲဖော်၏ ခြေထောက် သို့မဟုတ် အဝတ်အစားအချို့ကို စုစည်းကာ မိန်းမကိုယ်နှင့် မလိင်စေ့ကို ၎င်းနှင့် ပွတ်တိုက်နိုင်သည်။ မတ်တပ်ရပ်ခြင်းဖြင့် ကုလားထိုင်၊ ပရိဘောဂပစ္စည်းတစ်ခု၏ ထောင့် သို့မဟုတ် အဝတ်လျှော်စက်ကိုပင် နှုတ်ခမ်းသားနှင့် အဝတ်အစားမှတဆင့် မလိင်စေ့ကို လှုံ့ဆော်ရန် အသုံးပြုနိုင်သည်။ အချို့သည် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့မှုမရှိဘဲ မလိင်စေ့ပေါ်တွင် ဖိအားသက်ရောက်ခြင်းဖြင့်သာ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေကြသည်၊ ဥပမာ လက်ဖဝါး သို့မဟုတ် လက်ဖဝါး၏အောက်ပိုင်းကို အတွင်းခံ သို့မဟုတ် အခြားအဝတ်အစားများပေါ်တွင် ဖိခြင်းဖြင့်ဖြစ်သည်။ ၁၉၂၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင် ဟာဗဲလော့ခ် အဲလစ်က ခြေနင်းဖြင့် လည်ပတ်သော အပ်ချုပ်စက်များကို အသုံးပြုသော ရာစုနှစ်အစောပိုင်း အပ်ချုပ်ဆရာမများသည် ၎င်းတို့၏ ကုလားထိုင်အစွန်းအနီးတွင် ထိုင်ခြင်းဖြင့် အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Bulleted list|Ellis, Havelock (1927), Studies in the Psychology of Sex (3rd edition), Volume I; Auto-Eroticism: A Study of the Spontaneous Manifestations of the Sexual Impulse; section I; &quot;The Sewing-machine and the Bicycle:&quot; quotes one Pouillet as saying &quot;it is a well-recognized fact that to work a sewing-machine with the body in a certain position produces sexual excitement leading to the orgasm. The occurrence of the orgasm is indicated to the observer by the machine being worked for a few seconds with uncontrollable rapidity. This sound is said to be frequently heard in large French workrooms, and it is part of the duty of the superintendents of the rooms to make the girls sit properly.&quot;|{{Gutenberg|no=13610|name=Studies in the Psychology of Sex, v. I, by Havelock Ellis|bullet=none}}}}&lt;/ref&gt;

အမျိုးသမီးများသည် ၎င်းတို့၏ ခြေထောက်များကို တင်းတင်းကြပ်ကြပ် ချိတ်ကာ ခြေထောက်ရှိ ကြွက်သားများကို တင်းတင်းဆုပ်ခြင်းဖြင့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှုကို ရရှိနိုင်သည်။ ၎င်းသည် အများသူငှာရှေ့တွင် အခြားသူများ သတိမထားမိဘဲ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသည်။ ယခင် စိတ်လှုပ်ရှားမှုနှင့် အထွတ်အထိပ်ရရှိမှုဆိုင်ရာ အတွေးများ၊ စိတ်ကူးယဉ်မှုများနှင့် အမှတ်တရများသည် လိင်စိတ်နိုးကြားမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ အချို့အမျိုးသမီးများသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှုမပါဝင်သောကြောင့် ၎င်းကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းဟု မသတ်မှတ်နိုင်သော်လည်း စိတ်ဓာတ်ခွန်အားဖြင့် တစ်ကိုယ်တည်း အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;Koedt70&quot;&gt;{{cite web |last = Koedt |first = Anne |title = The Myth of the Vaginal Orgasm |publisher = Chicago Women's Liberation Union |year = 1970 |url = https://www.cwluherstory.org/classic-feminist-writings-articles/myth-of-the-vaginal-orgasm |access-date = 18 November 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=kins&gt;{{cite web | title=The Kinsey Institute - Kinsey Study Data &amp;#91;Research Program&amp;#93; | website=kinseyinstitute.org | date=6 March 2011 | url=http://www.kinseyinstitute.org/research/ak-data.html | archive-url=https://web.archive.org/web/20110306155751/http://www.kinseyinstitute.org/research/ak-data.html | archive-date=6 March 2011 | url-status=dead | access-date=11 October 2019}}&lt;/ref&gt;

လိင်ကုထုံးပညာရှင်များသည် တစ်ခါတစ်ရံ အမျိုးသမီးလူနာများအား အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သည်အထိ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေရန် အချိန်ယူရန် အကြံပြုလေ့ရှိသည်၊ ဥပမာ လိင်ကျန်းမာရေးနှင့် ဆက်ဆံရေးကို တိုးတက်စေရန်၊ ၎င်းတို့အတွက် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ သာယာမှုရှိသောအရာကို ဆုံးဖြတ်ရန်နှင့် အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ပိုမိုကျေနပ်ဖွယ်ကောင်းသော လိင်ဆက်ဆံရေးနှင့် ရင်းနှီးမှုပိုမိုလာစေသောကြောင့်ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;Shuman06&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;Knowles02&quot;/&gt;

===အမျိုးသား တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း===

====လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်း====
[[File:Egon Schiele 073.jpg|thumb|343x343px|အမျိုးသားတစ်ဦးသည် ၎င်း၏ လိင်တံကို လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်းဖြင့် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနေပုံကို ပုံဖော်ထားခြင်း – အီဂွန် ရှိးလ်၏ ''Selbstbefriedigung'' (၁၉၁၁)]]

အဖြစ်အများဆုံး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနည်းမှာ [[ယောက်ျား အင်္ဂါတံ|လိင်တံ]]ကို လက်ဖြင့် ဆုပ်ကိုင်ထားပြီး [[လိင်တံထိပ်]]နှင့် လိင်တံရိုးပေါ်တွင် လက်ကို အပေါ်အောက် ရွှေ့ခြင်းဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;OS&quot;&gt;{{Cite book |last1=Crooks |first1=Robert L. |url=https://books.google.com/books?id=MpRnPtmdRVwC&amp;q=The+clitoral+glans+in+particular+is+highly+sensitive&amp;pg=PA54 |title=Our Sexuality |last2=Baur |first2=Karla |date=2010-01-01 |publisher=Cengage Learning |isbn=978-0-495-81294-4 |language=en}}&lt;/ref&gt; ဤလှုံ့ဆော်မှုပုံစံသည် [[လိင်ဆန္ဒ ပြီးမြောက်ခြင်း|အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိခြင်း]]နှင့် [[သုက်ပန်းခြင်း|သုက်လွှတ်ခြင်း]]ကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ လက်လှုပ်ရှားမှုနှင့် လုပ်ဆောင်မှု၏ အရှိန်သည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေချိန်တလျှောက် ကွဲပြားနိုင်သည်။ အမျိုးသားအချို့သည် ကျန်လက်တစ်ဖက်ကို ၎င်းတို့၏ [[ဝှေးစေ့]]နှင့် [[ကပ်ပယ်အိတ်]]၊ perineum နှင့် အခြားခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများကို ပွတ်သပ်ရန် သို့မဟုတ် လက်နှစ်ဖက်စလုံးကို လိင်တံပေါ်တွင် တိုက်ရိုက်တင်ထားနိုင်သည်။ အဖြစ်များသော ကိုယ်နေဟန်ထားများတွင် မတ်တပ်ရပ်ခြင်း၊ ထိုင်ခြင်း၊ ပက်လက်လှဲလျောင်းခြင်း သို့မဟုတ် မှောက်လျက်လှဲလျောင်းခြင်း၊ ထိုင်လျက် သို့မဟုတ် ဒူးထောက်ခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။ အချို့ကိစ္စများတွင် ပွတ်တိုက်မှုနှင့် ယားယံမှုကို ရှောင်ရှားရန် သို့မဟုတ် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခံစားမှုကို မြှင့်တင်ရန်အတွက် အမျိုးသားများသည် ပုဂ္ဂိုလ်ရေး ချောဆီ သို့မဟုတ် [[တံတွေး]]ကို အသုံးပြုရန် ပိုနှစ်သက်ကြသည်။&lt;ref name=&quot;OS&quot; /&gt; အမျိုးသားများသည် ၎င်းတို့၏ လိင်တံထိပ်၏ မတူညီသောနေရာများ၊ ၎င်း၏ အောက်မျက်နှာပြင်၊ ဘယ်နှင့်ညာဘက်ခြမ်း၊ corona ဟုခေါ်သော လုံးဝန်းသော အစွန်းနှင့် မေးသိုင်းကြိုး ပတ်လည်ကိုလည်း ပွတ်သပ်ခြင်း သို့မဟုတ် နှိပ်နယ်ခြင်း ပြုလုပ်နိုင်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Schober |first1=Justine M. |last2=Meyer-Bahlburg |first2=Heino F. L. |last3=Dolezal |first3=Curtis |date=2009 |title=Self-ratings of genital anatomy, sexual sensitivity and function in men using the 'Self-Assessment of Genital Anatomy and Sexual Function, Male' questionnaire |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19245445/ |journal=BJU International |volume=103 |issue=8 |pages=1096–1103 |doi=10.1111/j.1464-410X.2008.08166.x |issn=1464-410X |pmid=19245445|s2cid=38304794 }}&lt;/ref&gt; အမျိုးသားအချို့သည် မှောက်လျက်လှဲလျောင်းကာ ၎င်းတို့၏ လိင်တံကို မွေ့ယာ သို့မဟုတ် ခေါင်းအုံးကဲ့သို့သော သက်တောင့်သက်သာရှိသော မျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် ညင်သာစွာ ပွတ်တိုက်ကြပြီး ၎င်းကို ''မှောက်လျက် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း''ဟု သိကြသည်။&lt;ref name=&quot;OS&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Prone Masturbation&quot;&gt;{{cite web|author=Kinsey Confidential|title=Prone masturbation a threat?|url=http://www.idsnews.com/article/2015/10/prone-masturbation-a-threat-probably-not|website=Indiana Daily Student|access-date=30 March 2017}}&lt;/ref&gt;

==== အခြားနည်းလမ်းများ ====
[[ဆီးကျိတ်ကို နှိပ်နယ်ခြင်း]]သည် အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရန် မကြာခဏ အသုံးပြုသော လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှုအတွက် အခြားနည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ [[ဆီးကျိတ်]]ကို တစ်ခါတစ်ရံ &quot;အမျိုးသား [[G-spot]]&quot; သို့မဟုတ် P-spot ဟု ရည်ညွှန်းကြသည်။&lt;ref name=&quot;Psychology Today 2014&quot;&gt;{{cite web | first=Naveed | last=Saleh | title=Hitting the P-Spot | website=Psychology Today | date=16 October 2014 | url=http://www.psychologytoday.com/blog/the-red-light-district/201410/hitting-the-p-spot | access-date=26 April 2020}}&lt;/ref&gt; အမျိုးသားအချို့သည် စအိုမှတဆင့် စအိုလမ်းကြောင်းအတွင်းသို့ ချောဆီကောင်းစွာ လိမ်းထားသော လက်ချောင်း သို့မဟုတ် လိင်တံအတုကို ထည့်သွင်းကာ ဆီးကျိတ်ကို လှုံ့ဆော်ခြင်းဖြင့် အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်သည်။ ဆီးကျိတ်ကို လှုံ့ဆော်ခံစားရကြောင်း ပြောကြားသော အမျိုးသားများသည် အမျိုးသမီးများ၏ G-spot လှုံ့ဆော်မှုဆိုင်ရာ ဖော်ပြချက်များနှင့် ဆင်တူသော ဖော်ပြချက်များကို မကြာခဏ ပေးလေ့ရှိသည်။&lt;ref name=&quot;Rosenthal&quot;&gt;{{cite book |first=Martha |last= Rosenthal| title = Human Sexuality: From Cells to Society | publisher =[[Cengage Learning]]|year = 2012|pages=133–135|access-date = May 18, 2014| isbn = 978-0-618-75571-4|url =https://books.google.com/books?id=d58z5hgQ2gsC&amp;pg=PT153}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Ladas&gt;{{cite book |last=Ladas |first=AK |author2=Whipple, B |author3=Perry, JD |title=The G spot and other discoveries about human sexuality |publisher=Holt, Rinehart, and Winston |location=New York |year=1982 |isbn=978-0-440-13040-6 |url=https://archive.org/details/gspototherrecent00lada }}&lt;/ref&gt; အမျိုးသားအချို့တွင် ဆီးကျိတ်ကို လှုံ့ဆော်ခြင်းသည် လိင်တံကို လှုံ့ဆော်ခြင်းထက် ပိုမိုပြင်းထန်သော အထွတ်အထိပ်များကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;Rosenthal&quot;/&gt; perineum ပေါ်တွင် ဖိအားပေးခြင်းဖြင့် အပြင်မှ ဆီးကျိတ်ကို လှုံ့ဆော်ခြင်းသည်လည်း သာယာနိုင်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Shafik |first1=Ahmed |last2=Shafik |first2=Ali A |last3=Shafik |first3=Ismail A |last4=Sibai |first4=Olfat El |date=2008 |title=Percutaneous Perineal Electrostimulation Induces Erection: Clinical Significance in Patients With Spinal Cord Injury and Erectile Dysfunction |journal=The Journal of Spinal Cord Medicine |volume=31 |issue=1 |pages=40–43 |doi=10.1080/10790268.2008.11753979 |issn=1079-0268 |pmc=2435023 |pmid=18533410 |quote=&quot;Approximately one third to one half of the penis is embedded in the pelvis and can be felt through the scrotum and in the perineum. The main arteries and nerves enter the penis through this perineal part of the penis, which seems to represent a highly sensitive area.&quot;}}&lt;/ref&gt; မည်သည့် ဆီးကျိတ်လှုံ့ဆော်မှုမှမပါဘဲ လက်ချောင်းများ သို့မဟုတ် အခြားနည်းဖြင့် စအိုကို တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည်လည်း အမျိုးသားအချို့ နှစ်သက်သော နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိစဉ် စအို၏ ကြွက်သားများ ကျုံ့သွားသောကြောင့် sphincter ကို ဖွင့်ထားသော အရာဝတ္ထုတစ်ခုရှိနေခြင်းသည် ကျုံ့ခြင်း၏ ခံစားမှုကို အားကောင်းစေပြီး အထွတ်အထိပ်ကို ပိုမိုပြင်းထန်စေနိုင်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|author=Sinclair Intimacy Institute|url=http://health.discovery.com/centers/sex/sexpedia/analsex.html |title=Discovery: Health |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20020613200634/http://health.discovery.com/centers/sex/sexpedia/analsex.html |archive-date=2002-06-13 }}&lt;/ref&gt;

အမျိုးသားအချို့သည် [[လိင်ဆက်ဆံခြင်း]]၏ လှုပ်ရှားမှုများကို တုပရန် တင်ပါးဆုံရိုးကို တွန်းထုတ်ခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့၏ လက်များကို ငြိမ်သက်စွာထားရှိကြသည်။ [[နို့သီးခေါင်း]]များသည် [[လိင်အာရုံခံစားမှုရှိသော နေရာများ]]ဖြစ်ပြီး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေစဉ် ၎င်းတို့ကို ပြင်းထန်စွာ လှုံ့ဆော်ခြင်းသည် လိင်စိတ်နိုးကြားမှုကို တိုးမြှင့်စေနိုင်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Levin |first1=Roy |last2=Meston |first2=Cindy |date=2006 |title=Nipple/Breast stimulation and sexual arousal in young men and women |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16681470/ |journal=The Journal of Sexual Medicine |volume=3 |issue=3 |pages=450–454 |doi=10.1111/j.1743-6109.2006.00230.x |issn=1743-6095 |pmid=16681470}}&lt;/ref&gt; အခြားသူများသည် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှုအတွက် တုန်ခါစက်များနှင့် အခြားသော လိင်ကိရိယာများကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်သည်။ ကိရိယာကို လိင်တံနှင့် ကပ်ပယ်အိတ်၊ perineum သို့မဟုတ် စအိုကဲ့သို့သော အခြားနေရာများကို လှုံ့ဆော်ရန် အသုံးပြုနိုင်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Rullo |first1=Jordan E. |last2=Lorenz |first2=Tierney |last3=Ziegelmann |first3=Matthew J. |last4=Meihofer |first4=Laura |last5=Herbenick |first5=Debra |last6=Faubion |first6=Stephanie S. |date=2018 |title=Genital vibration for sexual function and enhancement: a review of evidence |journal=Sexual and Relationship Therapy: Journal of the British Association for Sexual and Relationship Therapy |volume=33 |issue=3 |pages=263–274 |doi=10.1080/14681994.2017.1419557 |issn=1468-1994 |pmc=7678782 |pmid=33223960 |quote=&quot;Vibrator use for male genitalia primarily focuses on the penis as the target for vibratory stimulation. However, vibratory stimulation of other sexual organs including the testicles or scrotum, perineum, and anus has been described as well&quot;}}&lt;/ref&gt; အမျိုးသားများအတွက် အခြားသော [[လိင်ကစားစရာ]]များမှာ [[:en:fleshlights|fleshlights]] သို့မဟုတ် အခြားတူသော ပုံစံများကဲ့သို့သော အမျိုးသမီးလိင်အင်္ဂါအတုများဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Döring |first1=N. |last2=Pöschl |first2=S. |date=2018-07-01 |title=Sex toys, sex dolls, sex robots: Our under-researched bed-fellows |url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S115813601830080X |journal=Sexologies |series=Sexualité et nouvelles technologies Sexuality and new technologies |language=en |volume=27 |issue=3 |pages=e51–e55 |doi=10.1016/j.sexol.2018.05.009 |s2cid=150027875 |issn=1158-1360}}&lt;/ref&gt; ရေချိုးခန်းတွင် အမျိုးသားတစ်ဦးသည် လက်ကိုင်ရေပန်းခေါင်းမှ ရေကို ၎င်း၏ frenulum၊ ဝှေးစေ့ သို့မဟုတ် perineum သို့ ညွှန်နိုင်သည်။ အနည်းငယ် အငြင်းပွားဖွယ်ရာ သုက်လွှတ်ထိန်းချုပ်နည်းမှာ သုက်လွှတ်ခါနီးတွင် ကပ်ပယ်အိတ်နှင့် စအိုကြား အလယ်ခန့်ရှိ perineum ပေါ်တွင် ပြင်းထန်သော ဖိအားကို ပေးခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော် ၎င်းသည် သုက်ရည်ကို ဆီးအိမ်အတွင်းသို့ ပြန်လည် ဝင်ရောက်နိုင်သည် (ယင်းကို [[:en:retrograde ejaculation|retrograde ejaculation]] ဟုခေါ်သည်)။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2020-10-19 |title=What happens when you block sperm from coming out? |url=https://www.medicalnewstoday.com/articles/what-happens-when-you-block-sperm-from-coming-out |access-date=2022-12-16 |website=www.medicalnewstoday.com |language=en}}&lt;/ref&gt;

==အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း==
{{See also|မထိုးသွင်းသော လိင်ဆက်ဆံခြင်း}}
[[မထိုးသွင်းသော_လိင်ဆက်ဆံခြင်း#အပြန်အလှန်_တစ်ကိုယ်ရည်_အာသာဖြေခြင်း|အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း]]တွင် တစ်ချိန်တည်း တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း သို့မဟုတ် အချင်းချင်း လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်ပေးခြင်း (များသောအားဖြင့် လက်ဖြင့်) နှစ်ဦး သို့မဟုတ် နှစ်ဦးထက်ပိုသော လူများ ပါဝင်သည်။ ၎င်းကို မည်သည့် လိင်စိတ်ခံယူမှုရှိသူများမဆို ပြုလုပ်နိုင်ပြီး အခြားသော လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှု၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်နိုင်သည်။ ၎င်းကို [[လိင်စိတ်ဆွခြင်း]]အဖြစ် သို့မဟုတ် [[လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိုးဖောက်မှု|လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိုးသွင်းခြင်း]]အတွက် အစားထိုးအဖြစ် အသုံးပြုနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;Nadal&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Bruess&quot;&gt;{{cite book |vauthors=Bruess CE, Schroeder E|title=Sexuality Education Theory And Practice|publisher=[[Jones &amp; Bartlett Publishers]]|isbn=978-1-4496-4928-9|year=2013|page=151|url=https://books.google.com/books?id=WWFW6-kkAVoC&amp;pg=PA151}}&lt;/ref&gt; လိင်တံဖြင့် မိန်းမကိုယ်ကို ထိုးဖောက်ခြင်းအတွက် အစားထိုးအဖြစ် အသုံးပြုသောအခါ ရည်ရွယ်ချက်မှာ အပျိုစင်ဘဝကို ထိန်းသိမ်းရန် သို့မဟုတ် ကိုယ်ဝန်ရနိုင်ခြေကို ရှောင်ရှားရန် ဖြစ်နိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;Carpenter&quot;&gt;See here [https://books.google.com/books?id=6qNCeI2AcY4C&amp;pg=PT11] and [https://books.google.com/books?id=pXXZn_qSoDoC&amp;pg=PA48 pages 47–49] for views on what constitutes virginity loss and therefore sexual intercourse or other sexual activity; source discusses how gay and lesbian individuals define virginity loss, and how the majority of researchers and heterosexuals define virginity loss/&quot;technical virginity&quot; by whether or not a person has engaged in penile-vaginal sex. {{Cite book |author=Laura M. Carpenter |url=https://books.google.com/books?id=pXXZn_qSoDoC |title=Virginity Lost: An Intimate Portrait of First Sexual Experiences |publisher=[[New York University|NYU Press]] |year=2005 |isbn=978-0-8147-1652-6 |pages=295 pages |access-date=9 October 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Intimate&quot;&gt;{{Cite book|author1=Bryan Strong |author2=Christine DeVault |author3=Theodore F. Cohen |title=The Marriage and Family Experience: Intimate Relationship in a Changing Society| publisher = [[Cengage Learning]]|year = 2010|access-date=8 October 2011 |page = 186| isbn = 978-0-534-62425-5|url=https://books.google.com/books?id=qjvoSOMB5JMC&amp;pg=PA186|quote=Most people agree that we maintain virginity as long as we refrain from sexual (vaginal) intercourse. ...But occasionally we hear people speak of 'technical virginity' ... Other research, especially research looking into virginity loss, reports that 35% of virgins, defined as people who have never engaged in vaginal intercourse, have nonetheless engaged in one or more other forms of heterosexual activity (e.g. oral sex, anal sex, or mutual masturbation). ... Data indicate that 'a very significant proportion of teens ha[ve] had experience with oral sex, even if they haven't had sexual intercourse, and may think of themselves as virgins'.}}&lt;/ref&gt;

အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း၏ ပုံစံများတွင်-

* ထိတွေ့မှုမရှိသော အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း – လူနှစ်ဦးသည် အချင်းချင်းရှိနေစဉ် ထိတွေ့မှုမရှိဘဲ တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း။
* ထိတွေ့မှုရှိသော အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း – လူတစ်ဦးသည် အခြားလူတစ်ဦးကို ထိတွေ့၍ တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း။ အခြားလူသည် အလားတူလုပ်ဆောင်နေခြင်း သို့မဟုတ် ပြီးနောက် လုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်။
* ထိတွေ့မှုမရှိသော အုပ်စု – နှစ်ဦးထက်ပိုသော လူများသည် အုပ်စုလိုက် အချင်းချင်းရှိနေစဉ် ထိတွေ့မှုမရှိဘဲ တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း။
* ထိတွေ့မှုရှိသော အုပ်စု – နှစ်ဦးထက်ပိုသော လူများသည် အုပ်စုလိုက် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေရန် အချင်းချင်း ကိုယ်ထိလက်ရောက် ထိတွေ့ခြင်း။
* အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း အကြိုကစားခြင်း – နောက်ဆုံးတွင် လိင်ဆက်ဆံခြင်းသို့ ဦးတည်သွားသော အချင်းချင်း၏ လိင်အင်္ဂါများကို လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ကြခြင်း။&lt;ref name=&quot;MUTUAL&quot;&gt;{{cite web | title = Mutual Masturbation | date = 12 June 2006 | access-date = 7 August 2010 | url = http://advancedmasturbation.com/mutual | url-status=dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160522234752/http://advancedmasturbation.com/mutual/ | archive-date = 22 May 2016 | df = dmy-all }} — A biographical collection of data for a sociological repository on the topic of mutual masturbating to study changes on the activity over time.&lt;/ref&gt;
* အဝေးမှ အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း – အချို့သော အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းသည် အင်တာနက်ဖြင့် ချိတ်ဆက်ထားသော ကိရိယာများဖြင့် အထောက်အပံ့ပေးထားသော မတူညီသော နေရာများရှိ လူများအကြား လုပ်လေ့ရှိကြပြီး တစ်ခါတစ်ရံ [[:en:teledildonics|teledildonics]] ဟု ရည်ညွှန်းသည်။

==အကြိမ်ရေ၊ အသက်နှင့် လိင်==
တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း၏ အကြိမ်ရေကို လိင်စိတ်တင်းအားကို ခံနိုင်ရည်ရှိမှု၊ [[လိင်စိတ် နိုးထခြင်း|လိင်စိတ်နိုးကြားမှု]]ကို လွှမ်းမိုးသော [[ဟော်မုန်း]]အဆင့်များ၊ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အလေ့အထများ၊ အပေါင်းအသင်းများ၏ လွှမ်းမိုးမှုများ၊ ကျန်းမာရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုမှ ပုံဖော်ထားသော တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းအပေါ် သဘောထား စသည့် အကြောင်းရင်းများစွာဖြင့် ဆုံးဖြတ်သည်။&lt;ref name=Heiby80&gt;{{cite journal|doi=10.1007/BF01542263|last1=Heiby|first1=Elaine|last2=Becker |first2=James D.|date=April 1980|title=Effect of filmed modeling on the self-reported frequency of masturbation|url=https://archive.org/details/sim_archives-of-sexual-behavior_1980-04_9_2/page/n38|journal=Arch. Sex. Behav.|volume=9|issue=2|pages=115–21|pmid=7396686|s2cid=25846450}}&lt;/ref&gt; ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အကြောင်းရင်းများသည်လည်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းနှင့် ဆက်စပ်နေပြီး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် အကြောင်းရင်းမဟုတ်ဘဲ အကျိုးဆက်&lt;ref name=ceylon&gt;{{cite journal |last1=De Alwis |first1=AC |last2=Senaratne |first2=AM |last3=De Silva |first3=SM |last4=Rodrigo |first4=VS |title=Bladder calculus presenting as excessive masturbation |journal=Ceylon Med. J. |volume=51 |issue=3 |pages=121–2 |date=September 2006 |pmid=17315592 |doi=10.4038/cmj.v51i3.1258 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Ozmen Erdogan Duvenci Ozyurt 2004 pp. 133–136&quot;&gt;{{cite journal | last1=Ozmen | first1=Mine | last2=Erdogan | first2=Ayten | last3=Duvenci | first3=Sirin | last4=Ozyurt | first4=Emin | last5=Ozkara | first5=Cigdem | title=Excessive masturbation after epilepsy surgery | journal=Epilepsy &amp; Behavior | volume=5 | issue=1 | year=2004 | issn=1525-5050 | doi=10.1016/j.yebeh.2003.10.009 | pmid=14751219 | pages=133–136| s2cid=39640813 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;LOPEZ-MEZA CORONA-VAZQUEZ RUANO-CALDERON RAMIREZ-BERMUDEZ 2005 pp. 739–742&quot;&gt;{{cite journal | last1=Lopez-Meza | first1=Elmer | last2=Corona-Vasquez | first2=Teresa | last3=Ruano-Calderon | first3=Luis A. | last4=Ramirez-Bermudez | first4=Jesus | title=Severe impulsiveness as the primary manifestation of multiple sclerosis in a young female | journal=Psychiatry and Clinical Neurosciences | volume=59 | issue=6 | year=2005 | issn=1323-1316 | doi=10.1111/j.1440-1819.2005.01446.x | pmid=16401253 | pages=739–742| s2cid=20468990 | doi-access=free }}&lt;/ref&gt; ဖြစ်ပြီး ဆီးအိမ်အတွင်းသို့ ပြင်ပအရာဝတ္ထုများ ထည့်သွင်းခြင်းမှလွဲ၍ ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;Wenger&quot;/&gt;

မတူညီသော လေ့လာမှုများအရ လူသားများတွင် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် အဖြစ်များကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ အဲလ်ဖရက် ကင်ဆေး၏ ၁၉၅၀ ပြည့်လွန်နှစ်များအတွင်း အမေရိကန်လူဦးရေအပေါ် လေ့လာမှုများအရ အမျိုးသား ၉၂% နှင့် အမျိုးသမီး ၆၂% သည် ၎င်းတို့၏ တစ်သက်တာအတွင်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။&lt;ref name=&quot;kins&quot; /&gt; ၂၀၀၇ ခုနှစ် ဗြိတိသျှ အမျိုးသား ဖြစ်နိုင်ခြေ စစ်တမ်းတွင်လည်း အလားတူရလဒ်များ တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အသက် ၁၆ နှစ်မှ ၄၄ နှစ်ကြားရှိသူများအနက် အမျိုးသား ၉၅% နှင့် အမျိုးသမီး ၇၁% သည် ၎င်းတို့၏ ဘဝတစ်ချိန်ချိန်တွင် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အမျိုးသား ၇၃% နှင့် အမျိုးသမီး ၃၇% သည် ၎င်းတို့၏ အင်တာဗျူးမတိုင်မီ လေးပတ်အတွင်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး အမျိုးသား ၅၃% နှင့် အမျိုးသမီး ၁၈% သည် ယခင် ခုနစ်ရက်အတွင်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ &lt;ref name=gerr&gt;{{cite journal | last1=Gerressu | first1=Makeda | last2=Mercer | first2=Catherine H. | last3=Graham | first3=Cynthia A. | last4=Wellings | first4=Kaye | last5=Johnson | first5=Anne M. | title=Prevalence of Masturbation and Associated Factors in a British National Probability Survey | journal=Archives of Sexual Behavior | volume=37 | issue=2 | date=2007-02-27 | issn=0004-0002 | doi=10.1007/s10508-006-9123-6 | pmid=17333329 | pages=266–278| s2cid=7372754 | url=http://bura.brunel.ac.uk/handle/2438/4767 }}&lt;/ref&gt;

Merck Manual တွင် အမျိုးသား ၉၇% နှင့် အမျိုးသမီး ၈၀% သည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြပြီး ယေဘုယျအားဖြင့် အမျိုးသားများသည် အမျိုးသမီးများထက် ပိုမို တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေကြသည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.merckmanuals.com/home/mental_health_disorders/sexuality/overview_of_sexuality.html|title=Overview of Sexuality|first=George R.|last=Brown, MD|website=Merck Manuals Consumer Version|access-date=26 July 2015|archive-date=20 February 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150220055106/http://www.merckmanuals.com/home/mental_health_disorders/sexuality/overview_of_sexuality.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Merck Manuals Professional Edition 2021&quot;&gt;{{cite web | first=George R. | last=Brown | title=Overview of Sexuality - Special Subjects | website=Merck Manuals Professional Edition | url=https://www.merckmanuals.com/professional/special-subjects/sexuality/overview-of-sexuality | access-date=17 September 2021 | date=April 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;a823&quot;&gt;{{cite web | last=Brown | first=George R. | title=Overview of Sexuality | website=MSD Manual Consumer Version | date=3 July 2023 | url=https://www.msdmanuals.com/home/special-subjects/sexuality/overview-of-sexuality#Changing-Attitudes-about-Sex-and-Sexuality_v53074011 | access-date=23 January 2025}}&lt;/ref&gt; လူဦးရေ၏ တစ်ဝက်နီးပါးသည် လွန်ခဲ့သော လေးပတ်အတွင်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြောင်း အစီရင်ခံထားသည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။&lt;ref name=&quot;Brown 2023 e686&quot;&gt;{{cite web | last=Brown | first=George R. | title=Overview of Sexuality | website=Merck Manuals Professional Edition | date=4 July 2023 | url=https://www.merckmanuals.com/professional/special-subjects/sexuality/overview-of-sexuality | access-date=19 January 2024}}&lt;/ref&gt;

ကလေးများပြုလုပ်သော တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ပုံမှန်ဟု သတ်မှတ်ထားပြီး&lt;ref name=&quot;Longe2011&quot;&gt;{{cite book|first1=Gail B.|last1=Slap, MD|first2=Laura Jean|last2=Cataldo, RN, Ed.D.|editor-first=Jacqueline L.|editor-last=Longe|title=The Gale Encyclopedia of Children's Health: Infancy Through Adolescence|chapter-url=https://books.google.com/books?id=PQ-7cQAACAAJ|volume=4|date=7 June 2011|publisher=Cengage Gale|isbn=978-1-4144-8641-3|page=1404|edition=Second|chapter=Masturbation|oclc=712621295|location=Detroit, Mich.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;OllendickSchroeder2012&quot;&gt;{{cite book|first1=Drew C.|last1=Messer|first2=C. Eugene|last2=Walker|editor-first1=Thomas H.|editor-last1=Ollendick|editor-first2=Carolyn S.|editor-last2=Schroeder|title=Encyclopedia of Clinical Child and Pediatric Psychology|chapter-url=https://books.google.com/books?id=h_7SBwAAQBAJ&amp;pg=PA359|date=6 December 2012|orig-year=2003|publisher=Springer Science &amp; Business Media|isbn=978-1-4615-0107-7|page=359|chapter=Masturbation|oclc=913623298|location=Boston, MA}} Note: Messer's and Walker's article cannot be protected by copyright.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Hansen|first1=J.K.|last2=Balslev|first2=T.|date=November 2009|orig-year=2008|title=Hand activities in infantile masturbation: a video analysis of 13 cases|journal=European Journal of Paediatric Neurology|volume=13|issue=6|pages=508–10|doi=10.1016/j.ejpn.2008.10.007|issn=1090-3798|pmid=19010071|quote=Infantile masturbation is considered a variant of normal behaviour.}}&lt;/ref&gt; ငယ်ရွယ်စဉ်ကလေးဘဝတွင်ပင် ပြုလုပ်တတ်ကြသည်။&lt;ref name=ceylon /&gt;&lt;ref name=&quot;CS Mott Childrens Hospital&quot;&gt;{{cite web | editor-last=Laule, MD | editor-first=Sara | title=Masturbation and Young Children - Michigan Medicine | website=CS Mott Children's Hospital, University of Michigan Health | url=https://www.mottchildren.org/posts/your-child/masturbation-and-young-children | date=November 2020 | access-date=4 May 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Jacoby Youngson Marshall Cavendish Corporation 2004 p. 1162&quot;&gt;{{cite book | last1=Jacoby | first1=David B. | last2=Youngson | first2=Robert M. | author3=Marshall Cavendish Corporation | title=Encyclopedia of Family Health | publisher=Marshall Cavendish | year=2004 | isbn=978-0-7614-7486-9 | url=https://books.google.com/books?id=VUA8DQCONgUC&amp;pg=PA1162 | access-date=5 May 2022 | edition=3 | volume=9 | page=1162}}&lt;/ref&gt; ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် [[:en:Sheffield Teaching Hospitals NHS Foundation Trust|Sheffield NHS Health Trust]] သည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း၏ ကျန်းမာရေးအကျိုးကျေးဇူးများကို ဆွေးနွေးထားသော &quot;Pleasure&quot; ဟုခေါ်သော လက်ကမ်းစာစောင်ကို ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ၎င်းကို ဆယ်ကျော်သက် ကိုယ်ဝန်နှင့် [[လိင်မှတဆင့် ကူးစက်တတ်သော ရောဂါများ]] (STDs) ကို လျှော့ချရန်နှင့် ကျန်းမာသောအလေ့အထများကို မြှင့်တင်ရန်အတွက် အခြား EU အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများမှ အချက်အလက်များနှင့် အတွေ့အကြုံများကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Nikkhah 2009&quot;/&gt;

''New Oxford Textbook of Psychiatry'' (ပထမအကြိမ်ထုတ်ဝေခြင်း) အရ &quot;အရွယ်မရောက်မီ အချိန်များစွာကတည်းက တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းနှင့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကစားခြင်းသည် အဖြစ်များသည်။ ငယ်ရွယ်သော ကလေးများတွင် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အပြုအမူသည် အဖြစ်များပြီး၊ အခြေအနေနှင့် မညီညွတ်ဘဲ မသင့်လျော်သောအခါမှသာ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အလွဲသုံးစားပြုခြင်း၏ လက္ခဏာအဖြစ် သတ်မှတ်သင့်သည်။&quot;&lt;ref name=&quot;Gelder 2000 p. &quot;&gt;{{cite book | editor-last1=Gelder | editor-first1=Michael G. | editor-first2=Juan J. | editor-last2=López-Ibor | editor-first3=Nancy | editor-last3=Andreasen | last=Yule | first=William | title=New Oxford textbook of psychiatry | url=https://archive.org/details/newoxfordtexbook0002unse | publisher=Oxford University Press | publication-place=Oxford | year=2000 | isbn=978-0-19-852818-0 | oclc=45697867 | chapter=2.5.1.1 Developmental psychology through infancy, childhood, and adolescence}}&lt;/ref&gt;

Strong, Devault နှင့် Sayad တို့၏ ''Human Sexuality: Diversity in Contemporary America'' စာအုပ်တွင် စာရေးသူများက &quot;ကလေးငယ်တစ်ဦးသည် ၎င်း၏ လိင်တံထောင်မတ်ခြင်းဖြင့် ကစားနေစဉ် ပုခက်ထဲတွင် ရယ်မောနိုင်သည်&quot; ဟု ထောက်ပြသည်။ &quot;ကလေးမလေးများသည် တစ်ခါတစ်ရံ ၎င်းတို့၏ ခန္ဓာကိုယ်ကို စည်းချက်ညီညီ၊ အလွန်အမင်း လှုပ်ရှားစေပြီး အထွတ်အထိပ်ကို ခံစားနေရပုံရသည်။&quot;&lt;ref name=&quot;Strong Yarber DeVault Sayad 2008 p. &quot;&gt;{{cite book | last1=Strong | first1=Bryan | last2=Yarber | first2=William | last3=DeVault | first3=Christine | last4=Sayad | first4=Barbara | title=Human Sexuality: Diversity in Contemporary America | publisher=McGraw-Hill Companies, Incorporated | year=2008 | isbn=978-0-07-312911-2 | url=https://books.google.com/books?id=QijYAAAAMAAJ | access-date=6 March 2022 | page=280}}&lt;/ref&gt; အီတလီသား မီးယပ်ဆရာဝန်များဖြစ်သော ဂျော်ဂျီယို ဂျော်ဂျီနှင့် မာကို ဆစ်ကာဒီတို့သည် အာထရာဆောင်းဖြင့် အမျိုးသမီးသန္ဓေသားသည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနေပုံနှင့် အထွတ်အထိပ်ဟု ထင်ရသော အရာကို ခံစားနေရပုံကို လေ့လာတွေ့ရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Giorgi|first1=Giorgio|last2=Siccardi|first2=Marco |title=Ultrasonographic observation of a female fetus' sexual behavior in utero |journal=Am. J. Obstet. Gynecol. |volume=175 |issue=3 Pt 1 |page=753 |date=September 1996 |pmid=8828451|doi=10.1053/ob.1996.v175.aob17503a10|doi-access=free }}&lt;/ref&gt;

လိင်စိတ်တက်ကြွသော ဆက်ဆံရေး မရှိသော ကျားမ မရွေး လူများသည် ရှိသူများထက် ပိုမို မကြာခဏ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေလေ့ရှိသည်ဟု လူအများယုံကြည်ကြသည်။ သို့သော် အများအားဖြင့် ၎င်းသည် မမှန်ပါ၊ အကြောင်းမှာ တစ်ကိုယ်တည်း သို့မဟုတ် လက်တွဲဖော်နှင့်အတူ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ဆက်ဆံရေး၏ အင်္ဂါရပ်တစ်ခု အနေဖြင့် ဖြစ်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဤယုံကြည်ချက်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့် လေ့လာမှုများစွာသည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း၏ အကြိမ်ရေနှင့် လိင်ဆက်ဆံခြင်း၏ အကြိမ်ရေအကြား အပြုသဘောဆောင်သော ဆက်စပ်မှုကို ဖော်ပြသည်။ လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ဆက်ဆံရေးတွင်ရှိသော လိင်တူချစ်သူ အမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီးများတွင် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနှုန်း သိသိသာသာ ပိုမိုမြင့်မားကြောင်း အစီရင်ခံထားသည်။&lt;ref name=gerr /&gt;&lt;ref name=&quot;Heilborn Cabral 2006 pp. 1471–1481&quot;&gt;{{cite journal | last1=Heilborn | first1=Maria Luiza | last2=Cabral | first2=Cristiane S. | title=Sexual practices in youth: analysis of lifetime sexual trajectory and last sexual intercourse | journal=Cadernos de Saúde Pública | volume=22 | issue=7 | year=2006 | issn=0102-311X | doi=10.1590/s0102-311x2006000700011 | pmid=16791346 | pages=1471–1481| doi-access=free }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Menon Williams Watson pp. 125–127&quot;&gt;{{cite journal | last1=Menon | first1=Anuradha | last2= McAllister-Williams | first2=R. Hamish | last3=Watson | first3=Stuart | title=Increased libido associated with quetiapine | journal=Journal of Psychopharmacology | volume=20 | issue=1 | date=2005-10-04 | issn=0269-8811 | doi=10.1177/0269881106059732 | pmid=16354735 | pages=125–127| s2cid=33333941 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Burleson Trevathan Gregory 2002 pp. 489–503&quot;&gt;{{cite journal | last1=Burleson | first1=Mary H | last2=Trevathan | first2=Wenda R | last3=Gregory | first3=W.Larry | title=Sexual behavior in lesbian and heterosexual women: relations with menstrual cycle phase and partner availability | url=https://archive.org/details/sim_psychoneuroendocrinology_2002-05_27_4/page/n75 | journal=Psychoneuroendocrinology | volume=27 | issue=4 | year=2002 | issn=0306-4530 | doi=10.1016/s0306-4530(01)00066-x | pmid=11912001 | pages=489–503| s2cid=24519130 }}&lt;/ref&gt;

Coon နှင့် Mitterer တို့က &quot;အိမ်ထောင်သည် အမျိုးသမီးနှင့် အမျိုးသား ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သည် အနည်းဆုံး တစ်ခါတစ်ရံ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေကြသည်&quot; ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;CoonMitterer2014&quot;&gt;{{cite book|last1=Coon|first1=Dennis|last2=Mitterer|first2=John O.|title=Psychology: Modules for Active Learning|url=https://books.google.com/books?id=eOnKAgAAQBAJ&amp;pg=PA406|date=1 January 2014|publisher=Cengage Learning|isbn=978-1-305-16173-3|page=406}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CoonMitterer2016&quot;&gt;{{cite book|last1=Coon|first1=Dennis|last2=Mitterer|first2=John O.|last3=Martini|first3=Tanya S.|title=Psychology: Modules for Active Learning|url=https://books.google.com/books?id=oPS5DQAAQBAJ&amp;pg=PA407|date=5 December 2016|publisher=Cengage Learning|isbn=978-1-337-51708-9|page=407}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Coon Mitterer Martini 2021 p. 360&quot;&gt;{{cite book | last1=Coon | first1=Dennis | last2=Mitterer | first2=John O. | last3=Martini | first3=Tanya S. | title=Introduction to Psychology: Gateways to Mind and Behavior | publisher=Cengage Learning | year=2021 | edition=16 | isbn=978-0-357-37149-7 | url=https://books.google.com/books?id=6OUXEAAAQBAJ&amp;pg=PA360 | access-date=2022-03-05 | page=360}}&lt;/ref&gt;

Mitterer, Coon နှင့် Martini တို့သည် ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် &quot;အမျိုးသားများသည် အမျိုးသမီးများထက် ပိုမို တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေကြပါသလား။ ဟုတ်ကဲ့။ အမျိုးသမီး ၈၉ ရာခိုင်နှုန်းက တစ်ချိန်ချိန်တွင် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သော်လည်း အမျိုးသားများအတွက် ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်။ (အချို့သော အပြစ်မြင်သူများက 'ကျန် ၅ ရာခိုင်နှုန်းက လိမ်ညာခဲ့တာ!' ဟု ထပ်လောင်းပြောကြားကြသည်။)&quot; ဟု ရေးသားခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Mitterer Coon Martini 2015 p. &quot;&gt;{{cite book | last1=Mitterer | first1=John O. | last2=Coon | first2=Dennis | last3=Martini | first3=Tanya | title=Psychology: A Modular Approach | publisher=Nelson Education Limited | year=2015 | isbn=978-0-17-650345-1 | url=https://books.google.com/books?id=yQgUogEACAAJ | language=en | access-date=2022-03-05 | page=424 | quote=''Do more men masturbate than women?'' Yes. While 89 percent of women reported that they had masturbated at some time, the figure was 95 percent for men. (Some cynics add, “And the other 5 percent lied!”)}}&lt;/ref&gt;

==ကျန်းမာရေးအကျိုးသက်ရောက်မှုများ==
[[:en:American Medical Association|အမေရိကန် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအသင်း]]သည် ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် သဘောတူညီချက်ဖြင့် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ပုံမှန်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Planned Parenthood Federation of America|author-link1=Planned Parenthood|date=March 2003|title=Masturbation: From myth to sexual health|journal=Contemporary Sexuality|volume=37|issue=3|page=v|issn=1094-5725|oclc=37229308|quote=Finally, the American medical community pronounced masturbation as normal in 1972 American Medical Association publication, ''Human Sexuality'' (Rowan, 2000).}}&lt;/ref&gt; ၎င်းသည် ခန္ဓာကိုယ်၏ စွမ်းအင်ကို မကုန်ခမ်းစေ&lt;ref&gt;{{cite web|author=McKinley Health Center|url=http://www.mckinley.illinois.edu/Handouts/pdfs/masturbation.pdf |title=Masturbation: Questions and Answers |publisher=University of Illinois at Urbana-Champaign |date=2 April 2008 |access-date=9 June 2017 |url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20151228181238/http://www.mckinley.illinois.edu/Handouts/pdfs/masturbation.pdf |archive-date=28 December 2015 |df=dmy-all }}&lt;/ref&gt; သို့မဟုတ် စောစီးစွာ သုက်လွှတ်ခြင်းကို မဖြစ်စေပါ။&lt;ref name=&quot;Strassberg2015&quot;&gt;{{cite book|last1=Strassberg|first1=Donald S.|last3=Perelman|first3=Michael A.|last2=Mackaronis|first2=Julia E.|year=2015|chapter=Sexual dysfunctions|chapter-url=https://books.google.com/books?id=VoEZBAAAQBAJ&amp;q=editions:n7U-Dq0ClTsC&amp;pg=PA442|editor1-last=Blaney|editor1-first=Paul H.|editor3-last=Millon|editor3-first=Theodore|editor2-last=Krueger|editor2-first=Robert F.|edition=Third|title=Oxford textbook of psychopathology|location=NY|publisher=Oxford University Press|pages=441–442|isbn=978-0-19-981177-9|oclc=879552995}}&lt;/ref&gt; ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်မှာ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ဆေးပညာအရ ကျန်းမာပြီး စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ပုံမှန်အလေ့အထတစ်ခုဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;Coon2014&quot;&gt;{{cite book|last1=Coon|first1=Dennis|last2=Mitterer|first2=John O.|title=Introduction to Psychology: Gateways to Mind and Behavior|edition=14|chapter=11. Gender and Sexuality|chapter-url=https://books.google.com/books?id=-4jCBAAAQBAJ&amp;pg=PA363|year=2014|publisher=Cengage Learning|isbn=978-1-305-54500-7|page=363|quote=Is there any way that masturbation can cause harm? Seventy years ago, a child might have been told that masturbation would cause insanity, acne, sterility, or other such nonsense. &quot;Self-abuse,&quot; as it was then called, has enjoyed a long and unfortunate history of religious and medical disapproval (Caroll, 2013). The modern view is that masturbation is a normal sexual behavior (Hogarth &amp; Ingham, 2009). Enlightened parents are well aware of this fact. Still, many children are punished or made to feel guilty for touching their genitals. This is unfortunate because masturbation itself is harmless. Typically, its only negative effects are feelings of fear, guilt, or anxiety that arise from learning to think of masturbation as &quot;bad&quot; or &quot;wrong.&quot; In an age when people are urged to practice &quot;[[safer sex]],&quot; masturbation remains the safest sex of all.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Sigel2004&quot;&gt;{{cite journal|last=Sigel|first=Lisa Z.|date=Summer 2004|title=Masturbation: The History of the Great Terror. By Jean Stengers and Anne Van Neck. Translated by Kathryn Hoffmann (New York: Palgrave, 2001. ix plus 232 pp.)|journal=Journal of Social History|volume=37|issue=4|pages=1065–1066|issn=0022-4529|quote=Stengers and Van Neck follow the illness to its fairly abrupt demise; they liken the shift to finally seeing the emperor without clothes as doctors began to doubt masturbation as a cause of illness at the turn of the twentieth century. Once doubt set in, scientists began to accumulate statistics about the practice, finding that a large minority and then a large majority of people masturbated. The implications were clear: if most people masturbated and did not experience insanity, debility, and early death, then masturbation could not be held accountable to the etiology that had been assigned it. Masturbation quickly lost its hold over the medical community, and parents followed in making masturbation an ordinary part of first childhood and then human sexuality.|jstor=3790078|doi=10.1353/jsh.2004.0065|s2cid=141801392|doi-access=free}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Wood2005&quot;&gt;{{cite journal|last=Wood|first=Kate|date=March 2005|title=Masturbation as a Means of Achieving Sexual Health by Walter Bockting; Eli Coleman|journal=Culture, Health &amp; Sexuality|volume=7|issue=2|pages=182–184|jstor=4005453|issn=1369-1058|quote=In the collection's introductory chapter, Eli Coleman describes how Kinsey's research half a century ago was the first in a series of studies to challenge widely prevalent cultural myths relating to the 'harmful' effects of masturbation, revealing the practice to be both common and non-pathological. Subsequent research, outlined by Coleman in this chapter, has shown masturbation to be linked to healthy sexual development, sexual well-being in relationships, self-esteem and bodily integrity (an important sexual right). As such, the promotion and de-stigmatization of the practice continue to be important strategies within sexology for the achievement of healthy sexual development and well-being.&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;The collection concludes with two surveys among US college students. The first of these was based on limited quantitative questions relating to masturbation. The findings suggest that masturbation is not a substitute for sexual intercourse, as has often been posited, but is associated with increased sexual interest and greater number of partners. The second of these surveys asks whether masturbation could be useful in treating low sexual desire, by examining the relationship between masturbation, libido and sexual fantasy.}}&lt;/ref&gt; ''[[:en:Merck Manual of Diagnosis and Therapy|Merck Manual of Diagnosis and Therapy]]'' အရ &quot;၎င်းသည် လက်တွဲဖော်ကို ဦးတည်သော အပြုအမူကို ဟန့်တားသောအခါ၊ အများသူငှာ ပြုလုပ်သောအခါ သို့မဟုတ် စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေလောက်အောင် အတင်းအကျပ်ပြုလုပ်သောအခါမှသာ ပုံမှန်မဟုတ်ဟု သတ်မှတ်သည်။&quot;&lt;ref name=&quot;Merck Manuals Professional Edition 2021&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.merckmanuals.com/professional/psychiatric-disorders/sexuality,-gender-dysphoria,-and-paraphilias/overview-of-sexual-behavior|title=Overview of Sexuality|author=George R. Brown, MD|date=July 2019|work=Merck Manuals Professional Version|access-date=4 March 2020|archive-date=24 December 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151224004746/http://www.merckmanuals.com/professional/psychiatric-disorders/sexuality,-gender-dysphoria,-and-paraphilias/overview-of-sexual-behavior|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

တစ်ကိုယ်တည်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် [[လိင်မှတဆင့် ကူးစက်တတ်သော ရောဂါ]]ကူးစက်နိုင်ခြေ အလွန်နည်းသော လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;PlannedParenthood&quot;&gt;{{Cite web |url=https://www.plannedparenthood.org/learn/teens/sex/masturbation/masturbation-good-you |title=Is Masturbation Good For You? |website=www.plannedparenthood.org |language=en |access-date=2019-04-28}}&lt;/ref&gt; ပါဝင်သူ နှစ်ဦး သို့မဟုတ် နှစ်ဦးထက်ပိုသောအခါ လိင်မှတစ်ဆင့် ကူးစက်တတ်သော ရောဂါကူးစက်နိုင်ခြေသည် လုံးဝမပျောက်ကွယ်သွားသော်လည်း ထိုးသွင်းသည့် လိင်ဆက်ဆံမှုပုံစံအများစုထက် နည်းပါးနေဆဲဖြစ်သည်။ ထိုသို့သော အမြင်နှင့် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းကို အမေရိကန် လိင်ပညာပေးသင်ရိုးညွှန်းတမ်း၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအဖြစ် ထည့်သွင်းရန် ထောက်ခံမှုကြောင့် ကလင်တန်အစိုးရလက်ထက်တွင် အမေရိကန် ဆရာဝန်ချုပ် ဂျွိုက်စလင် အဲလ်ဒါးစ်ကို ရာထူးမှ ထုတ်ပယ်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Elders&quot;/&gt;

===အကျိုးကျေးဇူးများ===
ဆယ်ကျော်သက်များတွင် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ၎င်းတို့၏ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှုများကို ကျွမ်းကျင်စွာ ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်းကို တိုးတက်စေရန် အထောက်အကူပြုပြီး အရွယ်မရောက်သေးသူများနှင့် အရွယ်ရောက်စပြုသူများ၏ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွင် အခန်းကဏ္ဍတစ်ခု ပါဝင်သည်။&lt;ref name=Datta&gt;{{cite book|first=Parul|last=Datta|title=Pediatric Nursing|url=https://books.google.com/books?id=Um1_7gM-E1wC&amp;pg=PA189|publisher=Jaypee Brothers Medical Publishers|year=2007|access-date=27 August 2011|page=189|isbn=978-81-8061-970-0}}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

လိင်ကုထုံးပညာရှင်များသည် တစ်ခါတစ်ရံ အမျိုးသမီးလူနာများအား အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သည်အထိ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းအတွက် အချိန်ယူရန် အကြံပြုလေ့ရှိသည်၊ ဥပမာ လိင်ကျန်းမာရေးနှင့် ဆက်ဆံရေးကို တိုးတက်စေရန်၊ ၎င်းတို့အတွက် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ သာယာမှုရှိသောအရာကို ဆုံးဖြတ်ရန်နှင့် အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ပိုမိုကျေနပ်ဖွယ်ကောင်းသော လိင်ဆက်ဆံရေးနှင့် ရင်းနှီးမှုပိုမိုလာစေသောကြောင့်ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;Shuman06&quot;&gt;{{cite web |last = Shuman |first = Tracy |title = Your Guide to Masturbation |publisher = WebMD, Inc./The Cleveland Clinic Department of Obstetrics and Gynecology |date = February 2006 |url = http://www.webmd.com/sex-relationships/guide/masturbation-guide |access-date = 29 July 2006}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Knowles02&quot;&gt;{{cite web |last = Knowles |first = Jon |title = Masturbation — From Stigma to Sexual Health |publisher = Katharine Dexter McCormick Library/Planned Parenthood Federation of America, Inc. |date = November 2002 |url = https://www.plannedparenthood.org/files/5513/9611/7867/masturbation_11-02.pdf |access-date = 29 July 2006}}&lt;/ref&gt; ''[[:en:Encyclopædia Britannica|Encyclopedia Britannica]]'' တွင် လိင်ကုထုံးအတွင်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းကို အသုံးပြုခြင်းအကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။&lt;ref name=&quot;Britannica&quot;&gt;{{cite web |url= https://www.britannica.com/topic/masturbation|title= Masturbation|author= ((The Editors of Encyclopaedia Britannica))|date= 9 January 2014|website= Encyclopædia Britannica|publisher= Encyclopædia Britannica, Inc.|access-date= 11 September 2019}}&lt;/ref&gt; ''Human Sexuality: An Encyclopedia'' တွင်လည်း ဖော်ပြထားသည်။&lt;ref name=&quot;j269&quot;&gt;{{cite book | editor-last=Bullough | editor-first=Vern L. | editor-last2=Bullough | editor-first2=Bonnie | title=Human Sexuality: An Encyclopedia | publisher=Taylor &amp; Francis | publication-place=New York London | date=1994 | isbn=978-0-8240-7972-7 | first=Julian W. |last=Slowinski |url=http://www2.hu-berlin.de/sexology/GESUND/ARCHIV/SEN/CH23.HTM#b1-TAOISM%20AND%20SEX |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20021216190909/http://www2.hu-berlin.de/sexology/GESUND/ARCHIV/SEN/CH23.HTM |archive-date=16 December 2002 | chapter=Therapy: Sex Therapy | page=577}}&lt;/ref&gt; ''Britannica'' က တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ အန္တရာယ်ရှိသည်ဟူသော အယူအဆကို &quot;ဒဏ္ဍာရီ&quot; ဟုလည်း ခေါ်ဆိုပြီး ၎င်းသည် ရင့်ကျက်မှုမရှိသော အပြုအမူဖြစ်ကြောင်း သက်သေမရှိဟု ဖော်ပြထားသည်။&lt;ref name=&quot;Encyclopedia Britannica&quot;&gt;{{cite web | first=Paul Henry | last=Gebhard | title=human sexual activity - Definition, Types, Examples, &amp; Facts | website=Encyclopedia Britannica | url=https://www.britannica.com/topic/human-sexual-activity | access-date=11 July 2020 | date=17 April 2019}}&lt;/ref&gt;

စိတ်ကျန်းမာရေးနယ်ပယ်များစွာတွင် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းကို သက်သာစေပြီး မိမိကိုယ်ကို တန်ဖိုးထားမှု မြင့်မားလာစေသည်ဟု ယူဆကြသည်။&lt;ref name=&quot;Krapp Wilson Gale Group 2005 p. 1148&quot;&gt;{{cite book | first=Ken R. | last=Wells | editor-last1=Krapp | editor-first1=Kristine M. | editor-last2=Wilson | editor-first2=Jeffrey | editor3=Gale Group | title=The Gale Encyclopedia of Children's Health: Infancy Through Adolescence | publisher=Thomson Gale | series=Gale virtual reference library | year=2005 | isbn=978-0-7876-9427-2 | chapter=Masturbation | page=1148 | volume=3}}&lt;/ref&gt; ဆက်ဆံရေးတွင် လက်တွဲဖော်တစ်ဦးသည် အခြားတစ်ဦးထက် လိင်ဆက်ဆံမှုကို ပိုလိုချင်သောအခါ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် မျှတစေသော အကျိုးသက်ရောက်မှုကို ပေးစွမ်းနိုင်ပြီး ပိုမို သဟဇာတဖြစ်သော ဆက်ဆံရေးကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;BadgerHerald&quot;&gt;{{cite web |first1=Chris|last1=Daniels|first2=Jes|last2=Levatter|title = Masturbation key to healthy, functional sexual relationships |date = 19 April 2007 |url = http://badgerherald.com/oped/2007/04/19/masturbation-key-to/ | website=The Badger Herald, Daily campus newspaper | location=Madison, Wisconsin, US |publisher=Badger Herald, Inc. |access-date = 1 July 2007}}&lt;/ref&gt;

၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် [[:en:The Cancer Council Australia|ဩစတြေးလျကင်ဆာကောင်စီ]] မှ ဂရေဟမ် ဂိုင်းလ်စ် ဦးဆောင်သော သြစတြေးလျ သုတေသနအဖွဲ့&lt;ref name=&quot;Giles Severi English McCredie pp. 211–216&quot;&gt;{{cite journal | last1=Giles | first1=G.G. | last2=Severi | first2=G. | last3=English | first3=D.R. | last4=McCredie | first4=M.R.E. | last5=Borland | first5=R. | last6=Boyle | first6=P. | last7=Hopper | first7=J.L. | title=Sexual factors and prostate cancer | journal=BJU International | publisher=Wiley | volume=92 | issue=3 | date=23 July 2003 | issn=1464-4096 | doi=10.1046/j.1464-410x.2003.04319.x | pages=211–216 | pmid=12887469| s2cid=29430415 | doi-access=free }}&lt;/ref&gt;သည် မကြာခဏ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေသော အမျိုးသားများသည် [[ဆီးကျိတ်ကင်ဆာ]]ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ နည်းပါးကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သော်လည်း ၎င်းတို့သည် တိုက်ရိုက်အကြောင်းအကျိုးဆက်ကို သက်သေမပြနိုင်ခဲ့ပေ။ ၂၀၀၈ ခုနှစ် လေ့လာမှုတစ်ခုက အသက် ၂၀ နှင့် ၄၀ ကြား မကြာခဏ သုက်လွှတ်ခြင်းသည် ဆီးကျိတ်ကင်ဆာဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ ပိုမိုမြင့်မားခြင်းနှင့် ဆက်စပ်နေကြောင်း ကောက်ချက်ချခဲ့ပြီး အသက် ၆၀ ကျော်တွင် မကြာခဏ သုက်လွှတ်ခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်ခြေနည်းပါးခြင်းနှင့် ဆက်စပ်နေကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite journal | first1=Polyxeni|last1=Dimitropoulou | first2=Douglas|last2=Easton | first3=Richard|last3=Pocock | first4=David P.|last4=Dearnaley | first5=Michelle|last5=Guy | first6=Steven|last6=Edwards | first7=Lynne|last7=O'Brien | first8=Amanda|last8=Hall | first9=Rosemary|last9=Wilkinson | first10=Rosalind|last10=Eeles |author-link10=Rosalind Eeles| first11=Kenneth R.|last11=Muir | first12=Artitaya|last12=Lophatananon |date=11 November 2008 | title=Sexual activity and prostate cancer risk in men diagnosed at a younger age | journal=BJU International | volume=103 | issue=2 | pages=178–185 | doi=10.1111/j.1464-410X.2008.08030.x | pmid=19016689|s2cid=6339070 | doi-access=free }}&lt;/ref&gt; သို့သော် ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် ပိုမိုကြီးမားသော လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ပုံမှန်သုက်လွှတ်ခြင်းသည် အသက်အရွယ်အားလုံးရှိ ဆီးကျိတ်ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို သိသိသာသာ လျှော့ချပေးကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite journal |title= Ejaculation Frequency and Risk of Prostate Cancer: Updated Results with an Additional Decade of Follow-up |vauthors=Rider JR, Wilson KM, Sinnott JA, Kelly RS, Mucci LA, Giovannucci EL |date=2016 |journal= European Urology |volume= 70 |issue= 6 |pages= 974–982 |doi= 10.1016/j.eururo.2016.03.027 |pmid= 27033442 |pmc= 5040619 }}&lt;/ref&gt;

Tabriz ဆေးတက္ကသိုလ်၏ ၂၀၀၈ ခုနှစ် လေ့လာမှုတစ်ခုအရ သုက်လွှတ်ခြင်းသည် ရောင်ရမ်းနေသော နှာခေါင်းသွေးကြောများကို လျှော့ချပေးပြီး ပုံမှန်အသက်ရှူရန် လေလမ်းကြောင်းကို ပွင့်စေကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ၎င်း၏ လုပ်ဆောင်မှုသည် sympathetic အာရုံကြောစနစ်ကို လှုံ့ဆော်ခြင်းဖြင့်ဖြစ်ပြီး ကြာရှည်ခံသည်။ လေ့လာမှုပြုလုပ်သူက &quot;လူနာသည် ရောဂါလက္ခဏာများ၏ ပြင်းထန်မှုပေါ်မူတည်၍ လိင်ဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေမှု အရေအတွက်ကို ချိန်ညှိနိုင်သောကြောင့် အချိန်အခါအလိုက် ပြုလုပ်နိုင်သည်&quot; ဟု အကြံပြုသည်။&lt;ref name=&quot;New Scientist&quot;&gt;{{cite web | first = David | last = Robson | title=Masturbation could bring hay fever relief for men | website=New Scientist | date = April 2008 | url=https://www.newscientist.com/article/dn16872-masturbation-could-bring-hay-fever-relief-for-men.html?DCMP=OTC-rss&amp;nsref=online-news | access-date= 30 August 2009}}&lt;/ref&gt;

လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အထွတ်အထိပ်သည် လူတစ်ဦးအား စိတ်သက်သာရာရပြီး ကျေနပ်သော အခြေအနေသို့ ရောက်စေကာ မကြာခဏ ငိုက်မျဉ်းခြင်းနှင့် အိပ်ပျော်ခြင်းတို့ ဖြစ်ပေါ်စေသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|last=Sutherland|first=Tammy|title=Six healthy reasons to masturbate|url=http://www.besthealthmag.ca/get-healthy/girlfriends-guide/6-healthy-reasons-to-masturbate|website=Best Health Magazine|publisher=Reader's Digest Magazines (Canada)|access-date=4 July 2013|quote=&quot;Just as people fall into a deep sleep after sex with a partner, because blood pressure is lowered and relaxation is increased through the release of endorphins, masturbation is a good sleeping pill,&quot; says Golden. &quot;It is relied on by many as a nightly occurrence.&quot;|date=2015-06-08}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|first1=Kathleen|last1=Doheny|first2=Marina|last2=Katz|title=Five Things You Didn't Know About Masturbation |url=http://women.webmd.com/features/5-things-you-didnt-know-about-masturbation?page=2 |website=WebMD |access-date=4 July 2013 |quote=Masturbation can help you relax. |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130515072737/http://women.webmd.com/features/5-things-you-didnt-know-about-masturbation?page=2 |archive-date=15 May 2013 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|last=Wenner|first=Melinda|title=Why do guys get sleepy after sex?|url=http://scienceline.org/2006/09/ask-wenner-sex/|publisher=NYU Journalism (New York University)|access-date=4 July 2013|year=2006|quote=The bottom line is this: there are many potential biochemical and evolutionary reasons for post-sex sleepiness, some direct and some indirect}}&lt;/ref&gt;

အချို့သော ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များက တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် နှလုံးသွေးကြောလေ့ကျင့်ခန်းနှင့် တူညီသည်ဟု ယူဆကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite journal |first1=Benjamin |last1=Graber |first2=Scott |last2=Balogh |first3=Denis |last3=Fitzpatrick |first4=Shelton |last4=Hendricks
 | title = Cardiovascular changes associated with sexual arousal and orgasm in men
 | journal = Sexual Abuse
 | volume = 4
 | issue = 2
 | pages = 151–165
 |date=June 1991
 | doi = 10.1007/BF00851611
 |s2cid=198916412 |issn=1079-0632
 }}&lt;/ref&gt;

===အန္တရာယ်များ===

တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ယေဘုယျအားဖြင့် ဘေးကင်းပြီး&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Is Masturbation Healthy? |url=https://www.plannedparenthood.org/learn/sex-pleasure-and-sexual-dysfunction/masturbation/masturbation-healthy |access-date=2023-10-26 |website=www.plannedparenthood.org |language=en}}&lt;/ref&gt;၊ နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများမှာ ရှားပါးသည်။ ပြဿနာများ ဖြစ်ပေါ်လာသောအခါ ယေဘုယျအားဖြင့် နည်းလမ်း&lt;ref name=&quot;Medscape Reference 2018&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;FO&quot;&gt;{{Cite web |title=Foreign Objects in the Rectum - Digestive Disorders |url=https://www.merckmanuals.com/home/digestive-disorders/anal-and-rectal-disorders/foreign-objects-in-the-rectum |access-date=2023-10-26 |website=Merck Manuals Consumer Version |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;FB&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Moon |first1=Seung Jin |last2=Kim |first2=Dai Hee |last3=Chung |first3=Jae Hoon |last4=Jo |first4=Jung Ki |last5=Son |first5=Young Woo |last6=Choi |first6=Hong Yong |last7=Moon |first7=Hong Sang |title=Unusual Foreign Bodies in the Urinary Bladder and Urethra Due to Autoerotism. |journal=International Neurourology Journal |date=2010 |language=English |volume=14 |issue=3 |pages=186–189 |doi=10.5213/inj.2010.14.3.186 |issn=2093-4777 |pmc=2998407 |pmid=21179338}}&lt;/ref&gt; သို့မဟုတ် အခြေခံ စိတ်ရောဂါကြောင့်ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;American Psychiatric Association 2022 ch. 16&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;MS&quot; /&gt;

တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေရန် အထောက်အကူပစ္စည်းများအဖြစ် အရာဝတ္ထုများ ထည့်သွင်းသူများသည် အရွယ်အစား၊ နည်းပညာ သို့မဟုတ် ခန္ဓာဗေဒ (စအိုအတွင်းရှိ ပြင်ပအရာဝတ္ထုများနှင့်&lt;ref name=&quot;FO&quot; /&gt; ဆီးလမ်းကြောင်းအတွင်းရှိ ပြင်ပအရာဝတ္ထုများ&lt;ref name=&quot;FB&quot; /&gt;အပါအဝင်) ကြောင့် ၎င်းတို့ ကပ်ငြိသွားနိုင်ခြေရှိပြီး ပျက်စီးမှုကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ထိုသို့သော အန္တရာယ်များသည် အမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီးနှစ်ဦးစလုံးကို သက်ရောက်နိုင်ပြီး၊ အမျိုးသမီးတစ်ဦးသည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေစဉ် ခဲတံနှစ်ချောင်းထည့်သွင်းပြီးနောက် ၎င်း၏ ဆီးလမ်းကြောင်းကို ထိုးဖောက်ခံရသည့် ဖြစ်ရပ်နှင့်&lt;ref name=&quot;Wenger&quot;&gt;{{cite journal|last=Wegner|first=HE|author2=Franke M |author3=Schick V. |date=May 1997|title=Endoscopic removal of intravesical pencils using percutaneous nephrolithotomy sheath and forceps|journal=[[Journal of Urology]]|issue=5|volume=157|page=1842|pmid=9112540|url=http://www.masturbationhorror.com/women.shtml&lt;!-- more direct link needed --&gt;|doi=10.1016/s0022-5347(01)64878-x}}&lt;/ref&gt; အမျိုးသားတစ်ဦးသည် နားကြပ်တစ်စုံကို ၎င်း၏ ဆီးအိမ်အတွင်းသို့ ထည့်သွင်းပြီးနောက် ပြင်းထန်သော ကုသမှုခံယူခဲ့ရသည့် ဖြစ်ရပ်&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Saputra |first1=Haviv Muris |last2=Kloping |first2=Yudhistira Pradnyan |last3=Renaldo |first3=Johan |last4=Hakim |first4=Lukman |date=2022-05-01 |title=An earphone wire inside the urinary bladder: A case report and comprehensive literature review of genitourinary polyembolokoilamania |journal=Radiology Case Reports |volume=17 |issue=5 |pages=1457–1463 |doi=10.1016/j.radcr.2022.01.080 |issn=1930-0433 |pmc=8899127 |pmid=35265240}}&lt;/ref&gt;အပါအဝင် အမှုပေါင်းများစွာ၏ အစီရင်ခံစာများ ရရှိနိုင်သည်။

လိင်ဆက်ဆံခြင်း သို့မဟုတ် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းအတွင်း လိင်တံကို တုံးတိတိ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသော အမျိုးသားတစ်ဦးသည် ရှားရှားပါးပါး လိင်တံကျိုးခြင်း၊&lt;ref name=&quot;Medscape Reference 2018&quot;&gt;{{cite web | first= Richard A. | last = Santucci | title=Penile Fracture and Trauma: Background, History of the Procedure, Epidemiology | website=Medscape Reference | date=2018-06-06 | url=https://emedicine.medscape.com/article/456305-overview | access-date=2018-10-28}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal
| last3 = Benslama
| last4 = Amine | first1 = R.
| last2 = Sfaxi | first2 = M. | first3 = R.
| last6 = Mouelli | first4 = D.
| last7 = Chebil
| last8 = Zmerli
| last5 = Ayed
| last1 = El Atat | first5 = M. | first6 = B. | first7 = M. | first8 = S.
| title = Fracture of the penis: management and long-term results of surgical treatment. Experience in 300 cases
| journal = Journal of Trauma
| volume = 64
| issue = 1
| pages = 121–125
| date=Jan 2008 | issn = 0022-5282
| pmid = 18188109
| doi = 10.1097/TA.0b013e31803428b3
}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal| last1 = Asgari | first1 = S.| last2 = Roshani | first2 = A.| last3 = Falahatkar | first3 = S.| last4 = Mokhtari | first4 = G.| last5 = Pourreza | first5 = F.| title = MP-21.01: Report on the early and late complications of 169 penile fractures| journal = Urology| volume = 70| issue = 3| pages = 160–161| year = 2007| doi = 10.1016/j.urology.2007.06.119 }}&lt;/ref&gt; Peyronie's disease ဖြစ်ပွားခြင်း&lt;ref name=&quot;i968&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |vauthors=Fitkin J, Ho GT |title=Peyronie's disease: current management |journal=Am. Fam. Physician |volume=60 |issue=2 |pages=549–52, 554 |date=August 1999 |pmid=10465229 |url=http://www.aafp.org/afp/1999/0801/p549.html}}&lt;/ref&gt; သို့မဟုတ် hard flaccid syndrome&lt;ref name=&quot;HF&quot; /&gt; ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ ဤကိစ္စများတွင် လိင်တံကို မည်သည့် ပြင်းထန်သော ကိုင်တွယ်မှုမဆို မသက်မသာဖြစ်စေခြင်း သို့မဟုတ် ပိုမိုပျက်စီးစေနိုင်သည်။

အမျိုးသားအနည်းငယ်ရာခိုင်နှုန်းသည် postorgasmic illness syndrome (POIS) ကို ခံစားရနိုင်ပြီး၊ ၎င်းသည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း သို့မဟုတ် လက်တွဲဖော်နှင့် လိင်ဆက်ဆံခြင်းကြောင့်ဖြစ်စေ သုက်လွှတ်ပြီးနောက် ချက်ချင်း ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့ ပြင်းထန်သော ကြွက်သားနာကျင်ခြင်းနှင့် အခြားလက္ခဏာများကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ရောဂါလက္ခဏာများသည် တစ်ပတ်အထိ ခံစားရနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;Balon2005&quot;&gt;{{cite book | title=Handbook of Sexual Dysfunction | url=https://archive.org/details/handbookofsexual0000unse_d3f6 | publisher=Taylor &amp; Francis |veditors=Balon R, Segraves RT | year=2005 | isbn=978-0-8247-5826-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Wylie2015&quot;&gt;{{cite book | url=https://books.google.com/books?id=oH64CAAAQBAJ&amp;q=Post-orgasmic+illness+syndrome&amp;pg=PA75 | title=ABC of Sexual Health | publisher=John Wiley &amp; Sons | year=2015 | page=75 | isbn=978-1-118-66556-5 | editor=Wylie KR | access-date=21 October 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;GARD&quot;&gt;{{cite encyclopedia | title=Postorgasmic illness syndrome | encyclopedia=Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) | publisher=[[National Institutes of Health]] | access-date=30 July 2015 |year=2015 |url=https://rarediseases.info.nih.gov/gard/10809/postorgasmic-illness-syndrome/resources/1 |archive-date=5 March 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305193016/https://rarediseases.info.nih.gov/gard/10809/postorgasmic-illness-syndrome/resources/1 |url-status=dead}}&lt;/ref&gt; ဆရာဝန်အချို့က POIS ၏ လူဦးရေအတွင်း ဖြစ်ပွားမှုနှုန်းသည် &quot;ပညာရပ်ဆိုင်ရာ စာပေများတွင် ဖော်ပြထားသည်ထက် ပိုမိုများပြားနိုင်သည်&quot;&lt;ref name=&quot;Ashby2010&quot;&gt;{{cite journal |title=Postorgasm illness syndrome--a spectrum of illnesses |vauthors=Ashby J, Goldmeier D |journal=J. Sex. Med. |date=May 2010 |volume=7 |issue=5 |pages=1976–81 |doi=10.1111/j.1743-6109.2010.01707.x |pmid=20214722}}&lt;/ref&gt; နှင့် အမှုများစွာသည် ရောဂါရှာဖွေမခံရကြောင်း ခန့်မှန်းကြသည်။&lt;ref name=&quot;McMahon2014&quot;&gt;{{cite journal |url=https://www.statusplus.net/issm/saopaulo2014/presentations/082.pdf |title=Post-Orgasmic Illness Syndrome |author=McMahon CG |journal=16th World Meeting on Sexual Medicine |date=October 2014 |access-date=11 August 2015 |archive-date=4 March 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304110554/https://www.statusplus.net/issm/saopaulo2014/presentations/082.pdf |url-status=dead }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304110554/https://www.statusplus.net/issm/saopaulo2014/presentations/082.pdf |date=4 March 2016 }}&lt;/ref&gt;

အတင်းအကျပ် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းနှင့် အခြားအတင်းအကျပ် ပြုမူခြင်းများသည် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာ၏ လက္ခဏာများဖြစ်နိုင်ပြီး စိတ်ကျန်းမာရေး ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးမှ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်နိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;MS&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.vpul.upenn.edu/ohe/library/Sexhealth/articles/masturbating.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20100820190232/http://www.vpul.upenn.edu/ohe/library/Sexhealth/articles/masturbating.htm|archive-date=20 August 2010 |author=Office of Health Education|publisher=University of Pennsylvania|title=Masturbation|access-date=29 May 2011}}&lt;/ref&gt; မည်သည့် &quot;အာရုံကြောအလေ့အထ&quot; နှင့်မဆို အတင်းအကျပ်ပြုမူခြင်း၏ အကြောင်းရင်းများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းသည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းကို ဖိနှိပ်ရန် ကြိုးစားခြင်းထက် ပိုမိုအထောက်အကူဖြစ်စေသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.chmed.com/behavioral-care/child-development/masturbation/ |author=Children's Medical Office of North Andover, P.C. |title=Masturbation in Early Childhood |website=Chmed.com |access-date=29 May 2011 |archive-date=5 April 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210405024213/https://www.chmed.com/behavioral-care/child-development/masturbation/ |url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

==ကိုးကား==
{{Reflist}}

{{တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း}}

[[ကဏ္ဍ:အလေ့အထများ]]
[[ကဏ္ဍ:တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း|*]]
[[ကဏ္ဍ:အမျိုးသမီး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း]]
[[ကဏ္ဍ:အမျိုးသား တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း]]
[[ကဏ္ဍ:လိင်အပြုအမူများ]]</text>
      <sha1>qh4t2oa3a7d31597vy5lrdn4ebg22hd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879016</id>
      <parentid>879015</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T17:24:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>SucsfulAct</username>
        <id>130840</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* နည်းလမ်းများ */ စာလုံးပေါင်း ပြင်ခဲ့သည်</comment>
      <origin>879016</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="119228" sha1="duvdixg1du1yax0w5s5hd9y6k2fu9y0" xml:space="preserve">{{Multiple image
| direction         = vertical
| image1            = Male masturbation.svg
| caption1          = တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေနေသော အမျိုးသားတစ်ဦး
| image2            = Woman masturbating.tif
| caption2          = တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေနေသော အမျိုးသမီးတစ်ဦး
}}
'''တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း''' သို့မဟုတ် '''တစ်ကိုယ်ရေ လိင်ဆန္ဒဖြေဖျောက်ခြင်း''' ({{lang-en|Masturbation}}) ဆိုသည်မှာ လူတစ်ဦးသည် [[လိင်စိတ် နိုးထခြင်း]] သို့မဟုတ် အခြား[[လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ သာယာမှု]]အတွက် ၎င်းတို့၏ [[လိင်အင်္ဂါ]]များကို [[လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှု|လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်ပေးသည့်]] autoeroticism ပုံစံတစ်ခုဖြစ်ပြီး များသောအားဖြင့် [[လိင်ဆန္ဒ ပြီးမြောက်ခြင်း|အထွတ်အထိပ်]]သို့ ရောက်သည်အထိ ပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။&lt;ref name=&quot;webmd&quot;&gt;{{cite web|first=Jennifer|last=Robinson|url=http://www.webmd.com/sex-relationships/guide/masturbation-guide |title=Masturbation – Is Masturbation Normal or Harmful? Who Masturbates? Why Do People Masturbate? |website=[[WebMD]]|date=4 March 2010 |access-date=17 August 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Lehmiller&quot;&gt;{{cite book |last=Lehmiller|first=Justin J.|title=The Psychology of Human Sexuality|edition=Second|publisher=[[John Wiley &amp; Sons]]|isbn=978-1-119-16470-8|year=2017|page=402|url=https://books.google.com/books?id=ytk5DwAAQBAJ&amp;pg=PT402|quote=Masturbation refers to all solo forms of self-stimulation focusing on the genitals. Masturbation practices vary widely depending upon the individual's body and personal preferences. For instance, masturbation among women may involve manipulation of the clitoris and labia, stimulation of the breasts, or vaginal penetration with a sex toy. [...] Among men, masturbation most frequently involves using one or both hands to stimulate the penis. Of course, men sometimes utilize sex toys too (e.g., masturbation sleeves, butt-plugs, etc.).}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Nadal&quot;&gt;{{cite book |first1=Christin P.|last1=Bowman|editor-last1=Nadal|editor-first1=Kevin L.|editor-last2=Mazzula|editor-first2=Silvia L.|editor-last3=Rivera|editor-first3=David P.|title=The SAGE Encyclopedia of Psychology and Gender|publisher=[[SAGE Publishing|SAGE]]|isbn=978-1-4833-8427-6|year=2017|page=1123|url=https://books.google.com/books?id=lVYoDwAAQBAJ&amp;pg=PA1123|quote=Masturbation is the act of touching or otherwise stimulating one's own body, particularly one's genitals, for the purpose of sexual pleasure and/or orgasm. The term is most commonly used to describe solitary masturbation, in which people provide themselves with sexual stimulation while they are physically alone. Mutual masturbation is when two or more people manually stimulate their own body or each other's bodies.}}&lt;/ref&gt; လှုံ့ဆော်မှုတွင် လက်များ၊ နေ့စဉ်သုံးပစ္စည်းများ၊ [[လိင်ကစားစရာ]]များ သို့မဟုတ် ပါးစပ် ([[autofellatio]] နှင့် [[autocunnilingus]]) ကို အသုံးပြုခြင်း ပါဝင်နိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;webmd&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Lehmiller&quot; /&gt; တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းကို [[လိင်ဆက်ဆံဖော်]]နှင့်အတူလည်း ပြုလုပ်နိုင်ပြီး၊ အတူတကွ တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း သို့မဟုတ် အခြားလက်တွဲဖော် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေနေသည်ကို ကြည့်ရှုခြင်းကို &quot;[[အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း]]&quot; ဟုလူသိများသည်။&lt;ref name=&quot;Bruess&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Upton&quot;&gt;{{cite book |vauthors=Upton D|title=Nursing &amp; Health Survival Guide: Health Promotion|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-1-317-90617-9|year=2014|page=52|url=https://books.google.com/books?id=VnvJAwAAQBAJ&amp;pg=PA52}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|last=Brynie|first=Faith Hickman|title=101 Questions about Sex and Sexuality, 2nd Edition: With Answers for the Curious, Cautious, and Confused|publisher=Lerner Publishing Group|isbn=978-0-76132-634-2|year=2013|page=24|access-date=December 17, 2023|url=https://books.google.com/books?id=PQ6YAgAAQBAJ&amp;pg=PA24}}&lt;/ref&gt;

တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းသည် ကျားမနှစ်ဦးစလုံးတွင် အဖြစ်များသည်။ ယေဘူယျအားဖြင့် [[လူသားတို့၏ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အပြုအမူ|လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှု]]နှင့် အထူးသဖြင့် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းအပေါ် ကျန်းမာသော သဘောထားကြောင့် အမျိုးမျိုးသော ဆေးဘက်ဆိုင်ရာနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကျိုးကျေးဇူးများကို ရရှိသည်ဟု ဆိုကြသည်။ တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းနှင့် မည်သည့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ သို့မဟုတ် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ချို့ယွင်းမှုပုံစံနှင့်မဆို အကြောင်းအကျိုးဆက် ဆက်စပ်မှုကို မတွေ့ရှိရပါ။&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Coleman |first1=Eli |year=2012|orig-year=2002 |url=http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781317787587_sample_833458.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20150722160223/http://samples.sainsburysebooks.co.uk/9781317787587_sample_833458.pdf |url-status=dead |archive-date=2015-07-22 |editor1-last=Bockting |editor1-first=Walter O. |editor2-last=Coleman |editor2-first=Eli | title=Masturbation as a Means of Achieving Sexual Health |location=New York |publisher=Routledge, Taylor &amp; Francis Group |page=7 |isbn=978-0-7890-2047-5 |oclc=50913590 |quote=Despite the scientific evidence indicating that masturbation is generally a normal variant of sexual expression and that it does not seem to have a causal relationship with sexual pathology, negative attitudes about masturbation persist and it remains stigmatized.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;OllendickSchroeder2012&quot;/&gt; တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းကို ဆရာဝန်များက ကျန်းမာသော၊ ပုံမှန် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ သာယာမှု၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဟု ယူဆကြသည်။ &quot;တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းသည် မည်သည့်အန္တရာယ်ကိုမျှ မဖြစ်စေပါ&quot; ဟူသောအချက်၏ တစ်ခုတည်းသောခြွင်းချက်များမှာ Peyronie's disease&lt;ref name=&quot;i968&quot;&gt;{{cite book | last=Wells | first=Ken R. | editor-last=Krapp | editor-first=Kristine M. | editor-last2=Wilson | editor-first2=Jeffrey | title=The Gale Encyclopedia of Children's Health | publisher=Gale Cengage | publication-place=Detroit | date=2005 | isbn=0-7876-9429-0 | oclc=ocm57626126 | volume=3 | page=1150 | chapter=Masturbation}}&lt;/ref&gt; နှင့် hard flaccid syndrome&lt;ref name=&quot;HF&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Abdessater |first1=Maher |last2=Kanbar |first2=Anthony |last3=Akakpo |first3=William |last4=Beley |first4=Sebastien |date=December 2020 |title=Hard flaccid syndrome: state of current knowledge |journal=Basic and Clinical Andrology |language=en |volume=30 |issue=1 |doi=10.1186/s12610-020-00105-5 |doi-access=free |issn=2051-4190 |pmc=7271516 |pmid=32518654}}&lt;/ref&gt; တို့၏ အချို့ကိစ္စများဖြစ်သည်။

တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းကို သမိုင်းမတင်မီခေတ်ကတည်းက အနုပညာတွင် ပုံဖော်ခဲ့ပြီး အစောပိုင်းစာပေများတွင်လည်း ဖော်ပြရေးသားထားသည်။ ဘာသာတရားများသည် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းဆိုင်ရာ ၎င်းတို့၏ အမြင်များတွင် ကွဲပြားကြသည်။ ၁၈ ရာစုနှင့် ၁၉ ရာစုများတွင် ဥရောပဘုန်းတော်ကြီးများနှင့် ဆရာဝန်အချို့က ၎င်းကို အနုတ်လက္ခဏာအသုံးအနှုန်းများဖြင့် ဖော်ပြခဲ့သော်လည်း ၂၀ ရာစုအတွင်း ဤတားမြစ်ချက်များသည် ယေဘုယျအားဖြင့် လျော့နည်းသွားခဲ့သည်။ အနုပညာ၊ လူကြိုက်များသော ဂီတ၊ ရုပ်မြင်သံကြား၊ ရုပ်ရှင်နှင့် စာပေများတွင် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးမှုနှင့် ပုံဖော်မှုများ တိုးလာခဲ့သည်။ တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း၏ တရားဝင်အခြေအနေသည်လည်း သမိုင်းတစ်လျှောက် ကွဲပြားခဲ့ပြီး အများသူငှာရှေ့တွင် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းသည် နိုင်ငံအများစုတွင် တရားမဝင်ပါ။&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Hallikeri |first1=Vinay R. |last2=Gouda |first2=Hareesh S. |last3=Aramani |first3=Sunil C. |last4=Vijaykumar |first4=A.G. |last5=Ajaykumar |first5=T.S. |date=July–December 2010 |title=MASTURBATION—AN OVERVIEW |url=http://www.jfmtonline.org/current/masterbation_an_overview.php |journal=Journal of Forensic Medicine and Toxicology |volume=27 |issue=2 |pages=46–49 |issn=0971-1929 |quote=Today, masturbatory act is considered as a healthy practice when done in private and an offence if done in the public in most of the countries. |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160821082841/http://www.jfmtonline.org/current/masterbation_an_overview.php |archive-date=21 August 2016 |df=dmy-all }}&lt;/ref&gt; လူမဟုတ်သော တိရစ္ဆာန်များတွင် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းကို တောတွင်းတွင် နေထိုင်စဉ်နှင့် ဖမ်းဆီးခံထားရစဉ် နှစ်မျိုးစလုံး၌ တွေ့ရှိရသည်။&lt;ref name=&quot;Poiani2010&quot;&gt;{{cite book|first=Aldo|last=Poiani|title=Animal Homosexuality: A Biosocial Perspective|url=https://books.google.com/books?id=EftT_1bsPOAC&amp;q=%28masturbation+OR+masturbate%29|date=19 August 2010|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-139-49038-2|pages=232–235, 394}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.petplace.com/horses/breeding-soundness-examination-of-the-stallion/page2.aspx |title=Breeding Soundness Examination of the Stallion |website=Petplace.com |access-date=29 May 2011 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110905032903/http://www.petplace.com/horses/breeding-soundness-examination-of-the-stallion/page2.aspx |archive-date=5 September 2011 |date=2014-12-10 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Bagemihl, 1999&quot;&gt;{{cite book |last=Bagemihl|first=Bruce |url=https://archive.org/details/biologicalexuber00bage|url-access=registration|quote=(masturbate OR masturbation).|title=Biological Exuberance: Animal Homosexuality and Natural Diversity|publisher=St. Martin's Press |year=1999 |isbn=978-0-312-19239-6 |access-date=21 October 2015 }}&lt;/ref&gt;

==ဝေါဟာရ==
''masturbation'' ဟူသော စကားလုံးကို လက်တင်ကြိယာ {{Lang|la|masturbari}} ကို အခြေခံ၍ ၁၈ ရာစုတွင် စတင်မိတ်ဆက်ခဲ့ပြီး အနည်းငယ်စောသော ''onanism'' နှင့်အတူဖြစ်သည်။

''တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း''သည် ဤအလေ့အကျင့်အတွက် စကားလုံးဖြစ်သော်လည်း အခြားသော အသုံးအနှုန်းများစွာကို အများအားဖြင့် အသုံးပြုကြသည်။ ''ကိုယ့်ဘာသာ ကစားခြင်း''၊ ''ကိုယ့်ဘာသာ ပျော်ရွှင်စေခြင်း'' နှင့် ''wanking'' &lt;ref name=&quot;Darby pp. 205–210&quot;&gt;{{cite journal | last=Darby | first=Robert | title=A Post-Modernist Theory of Wanking: Solitary Sex: A Cultural History of Masturbation. By Thomas Laqueur (New York: Zone Books, 2003. 501pp.) | journal=Journal of Social History | publisher=Oxford University Press (OUP) | volume=38 | issue=1 | date=1 September 2004 | issn=0022-4529 | doi=10.1353/jsh.2004.0083 | pages=205–210| s2cid=142231558 }}&lt;/ref&gt;၊ ''jerking off''၊ ''jacking off''၊ ''fapping''&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.dictionary.com/browse/fap|title=Fap Definition &amp; Meaning|website=Dictionary.com|access-date=May 9, 2022}}&lt;/ref&gt; နှင့် ''frigging'' ကဲ့သို့သော အရပ်သုံးစကားများကိုလည်း သုံးစွဲကြသည်။

==နည်းလမ်းများ==

===အထွေထွေ===
တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းတွင် လက်များ၊ လက်ချောင်းများ သို့မဟုတ် ခေါင်းအုံးကဲ့သို့သော အရာဝတ္ထုတစ်ခုနှင့် ပွတ်တိုက်ခြင်းဖြင့် မိမိ၏ [[လိင်အင်္ဂါ]]နေရာကို ထိတွေ့ခြင်း၊ ဖိခြင်း၊ ပွတ်ခြင်း သို့မဟုတ် နှိပ်နယ်ခြင်း ပါဝင်သည်။ လက်ချောင်းများ သို့မဟုတ် အရာဝတ္ထုတစ်ခုကို [[မိန်းမကိုယ်]] သို့မဟုတ် [[လူသား စအို|စအို]]အတွင်းသို့ ထည့်သွင်းခြင်း ([[စအိုဖြင့် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း]]ကို ကြည့်ပါ)၊ လိင်တံ သို့မဟုတ် [[မိန်းမကိုယ်အပြင်လိင်အင်္ဂါ]]ကို လျှပ်စစ်တုန်ခါစက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်းတို့ ပါဝင်ပြီး ၎င်းကို မိန်းမကိုယ် သို့မဟုတ် စအိုအတွင်းသို့လည်း ထည့်သွင်းနိုင်သည်။ တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေနေစဉ် [[နို့သီးခေါင်း]] သို့မဟုတ် အခြားသော [[လိင်အာရုံခံစားမှုရှိသော နေရာ]]များကို ထိတွေ့ခြင်း၊ ပွတ်ခြင်း သို့မဟုတ် ဆိတ်ဆွဲခြင်းတို့လည်း ပါဝင်နိုင်သည်။ ကျားမနှစ်ဦးစလုံးသည် ပွတ်တိုက်မှုကို လျှော့ချရန် ချောဆီများကို တစ်ခါတစ်ရံ အသုံးပြုကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.ippf.org/blogs/lube-5-great-reasons#:~:text=Lube%20can%20be%20used%20by%20anyone%2C%20for%20anything&amp;text=It%20can%20and%20is%20used,also%20be%20used%20during%20masturbation.&amp;text=Lube%20can%20be%20water%2D%2C%20oil,any%20sex%20toys%20you%20use.|title=5 great reasons to use lube the next time you're getting intimate|website=[[International Planned Parenthood Federation]]|date=10 May 2019|access-date=1 November 2021}}&lt;/ref&gt;
[[File:Édouard-Henri Avril (22).jpg|thumb|အဲဒူအာ-ဟင်နရီ အေဗရီလ်၏ De figuris Veneris အတွက် ပုံဥပမာတစ်ခု။ ၎င်းသည် လိင်စိတ်ကူးယဉ်နေစဉ် ၎င်း၏ လိင်တံကို လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်းဖြင့် အမျိုးသားတစ်ဦး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနေပုံကို ပုံဖော်ထားသည်။]]
ညစ်ညမ်းစာပေဖတ်ခြင်း သို့မဟုတ် ကြည့်ရှုခြင်း၊ [[လိင်စိတ်ကူးယဉ်ခြင်း]] သို့မဟုတ် အခြားသော လိင်စိတ်နိုးကြားစေသော လှုံ့ဆော်မှုများသည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းကဲ့သို့သော လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာစိတ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ ညစ်ညမ်းစာပေကို တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေရန်နှင့် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း၏ အတွေ့အကြုံကို တိုးတက်စေရန်အတွက်လည်း အသုံးပြုကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.advocate.com/sexy-beast/2017/2/23/masturbation-matters-15-better-ways-get#media-gallery-media-1|title=Masturbation Matters: 15 Better Ways to Get Off|website=[[The Advocate (LGBT magazine)|The Advocate]]|date=23 February 2017|access-date=1 November 2021|last1=Cleves|first1=Alexander}}&lt;/ref&gt; အချို့လူများသည် [[ဆီးလမ်းကြောင်း]]အတွင်းသို့ (ဆီးနှင့် အမျိုးသားများတွင် သုက်ရည်စီးဆင်းသော ပြွန်) urethral sounds ကဲ့သို့သော အရာဝတ္ထုများကို ထည့်သွင်းခြင်းဖြင့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ သာယာမှုကို ရရှိကြပြီး&lt;ref name=&quot;Alice05&quot;&gt;{{cite web | title=Go Ask Alice!: &quot;Cock-stuffing&quot; | website=goaskalice.columbia.edu | date=18 February 2005 | url=http://www.goaskalice.columbia.edu/3516.html | archive-url=https://web.archive.org/web/20050219153312/http://www.goaskalice.columbia.edu/3516.html | archive-date=19 February 2005 | url-status=dead | access-date=12 October 2019}}&lt;/ref&gt;၊ ၎င်းကို urethral play သို့မဟုတ် &quot;sounding&quot; ဟုခေါ်သည်။&lt;ref name=&quot;BME06&quot;&gt;{{cite web |last = Various authors |title = Urethral Sound |publisher = Body Modification Ezine |date = 21 April 2006 |url = http://wiki.bme.com/index.php?title=Urethral_Sound |access-date = 29 July 2006}}&lt;/ref&gt; ဘောပင်များနှင့် သာမိုမီတာကဲ့သို့သော အခြားအရာဝတ္ထုများကို တစ်ခါတစ်ရံ အသုံးပြုကြသော်လည်း ဤအလေ့အကျင့်သည် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခြင်း သို့မဟုတ် ကူးစက်ရောဂါဖြစ်ပွားခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;JAAPA06&quot;&gt;{{cite journal |last1=McPartlin |first1=Daniel |last2=Klausner |first2=Adam P. |last3=Berry |first3=Tristan T. |last4=Mulcahy |first4=Maurice |title=Case report: A foreign body in the urethra |journal=International Journal of Surgery Case Reports |volume=4 |issue=11 |pages=1052–4 |date=9 September 2005 |doi=10.1016/j.ijscr.2013.07.017 |pmid=24055017 |pmc=3825963 | issn=2210-2612 }}&lt;/ref&gt; အချို့လူများသည် လိင်ဆက်ဆံခြင်းကို တုပရန် လိင်စက်များကို အသုံးပြုကြသည်။&lt;ref name=&quot;leung&quot;&gt;Leung, Isaac (2009). The Cultural Production of Sex Machines and the Contemporary Technosexual Practices. In [[Johannes Grenzfurthner|Grenzfurthner, J.]] et al., eds. ''Do androids sleep with electric sheep? Critical perspectives on sexuality and pornography in science and social fiction.'' [[RE/SEARCH]], {{ISBN|978-1-889307-23-7}}&lt;/ref&gt;

အမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီးများသည် အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ခါနီးအထိ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနိုင်ပြီး၊ စိတ်လှုပ်ရှားမှုကို လျှော့ချရန် ခဏရပ်ပြီးနောက် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းကို ပြန်လည်စတင်နိုင်သည်။ ၎င်းတို့သည် ဤစက်ဝန်းကို အကြိမ်ပေါင်းများစွာ ထပ်ခါထပ်ခါ ပြုလုပ်နိုင်သည်။ &quot;Edging&quot; ဟုလူသိများသော ဤ &quot;ရပ်တန့်ခြင်းနှင့် ဆက်သွားခြင်း&quot; တည်ဆောက်မှုသည် ပိုမိုအားကောင်းသော အထွတ်အထိပ်များကိုပင် ရရှိစေနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;SXED1&quot;&gt;{{cite web|title=Sex Editorials |date=16 March 2004 |url=http://sexeditorials.com/masturbation/male/stop-and-go.html |access-date=15 January 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120101205321/http://sexeditorials.com/masturbation/male/stop-and-go.html |archive-date= 1 January 2012 |df=dmy }} &quot;The Stop-And-Go Masturbation Technique for Men and Women&quot;&lt;/ref&gt; ရှားရှားပါးပါး၊ လူများသည် အထွတ်အထိပ်မတိုင်မီ လှုံ့ဆော်မှုကို ရပ်တန့်ကာ အထွတ်အထိပ်ပြီးနောက် ပုံမှန်အားဖြင့် လျော့ကျသွားသော မြင့်မားသော စွမ်းအင်ကို ထိန်းသိမ်းထားရန် ပြုလုပ်ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|first=Margo|last=Woods|url=http://www.onehearttantra.com/uploads/1/0/7/4/10748619/amasturbation_self_love_tantra.pdf|title=Masturbation, Tantra and Self-love|access-date=27 August 2014|archive-date=17 December 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141217040429/http://www.onehearttantra.com/uploads/1/0/7/4/10748619/amasturbation_self_love_tantra.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

=== အမျိုးသမီး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း ===

==== လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်း (လက်ဖြင့် ပွတ်သပ်ခြင်း) ====
{{See also|လက်ဖြင့် ပွတ်သပ်ခြင်း}}
[[File:Klimt Mulher sentada.jpg|thumb|အမျိုးသမီးတစ်ဦးသည် ၎င်း၏ အမျိုးသမီးလိင်အင်္ဂါကို လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်းဖြင့် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနေပုံကို ပုံဖော်ထားခြင်း – ဂူစတာ့ဗ် ကလင်းမ်၏ ''ပေါင်ကားလျက် ထိုင်နေသော အမျိုးသမီး'' (၁၉၁၆)]]
အမျိုးသမီးများအကြား တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေရန်အတွက် လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်းတွင် [[လက်ညှိုး]] သို့မဟုတ် [[လက်ခလယ်]] သို့မဟုတ် နှစ်ခုလုံးဖြင့် မိန်းမကိုယ်လိင်အင်္ဂါအပြင်ပိုင်း၊ အထူးသဖြင့် [[မလိင်စေ့]]ကို ပွတ်သပ်ခြင်း သို့မဟုတ် ပွတ်တိုက်ခြင်း ပါဝင်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံ လက်ချောင်းတစ်ချောင်း သို့မဟုတ် တစ်ချောင်းထက်ပို၍ မိန်းမကိုယ်အတွင်းသို့ ထည့်သွင်းကာ [[G-spot]] တည်ရှိနိုင်သော ၎င်း၏ ရှေ့နံရံကို ပွတ်သပ်နိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;Keesling99&quot;&gt;{{cite magazine |last = Keesling |first = Barbara |title = Beyond Orgasmatron |magazine = Psychology Today |date = November 1999|url = http://www.psychologytoday.com/articles/199911/beyond-orgasmatron |access-date = 29 July 2006}}&lt;/ref&gt;

====အခြားနည်းလမ်းများ====

တုန်ခါစက်၊ [[လိင်တံအတု]] သို့မဟုတ် ဘင်ဝါဘောလုံးများကဲ့သို့သော တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေရန် အထောက်အကူပစ္စည်းများကိုလည်း မိန်းမကိုယ်နှင့် မလိင်စေ့ကို လှုံ့ဆော်ရန် အသုံးပြုနိုင်သည်။ အမျိုးသမီးအများအပြားသည် ၎င်းတို့၏ ရင်သားများကို ပွတ်သပ်ခြင်း သို့မဟုတ် လက်တစ်ဖက်ဖြင့် နို့သီးခေါင်းကို လှုံ့ဆော်ကြပြီး အချို့က စအိုကို လှုံ့ဆော်ခြင်းကိုလည်း နှစ်သက်ကြသည်။ အထူးသဖြင့် [[လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိုးဖောက်မှု|ထိုးသွင်းခြင်း]]ပါဝင်သောအခါ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေစဉ် ချောဆီကို တစ်ခါတစ်ရံ အသုံးပြုကြသော်လည်း ဤအရာသည် အားလုံးအတွက် မဟုတ်ဘဲ အမျိုးသမီးအများအပြားသည် ၎င်းတို့၏ [[မိန်းမကိုယ်ချောဆီ|သဘာဝချောဆီ]]သည် လုံလောက်သည်ဟု ယူဆကြသည်။

အမျိုးသမီး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေရန်အတွက် အဖြစ်များသော ကိုယ်နေဟန်ထားများတွင် ပက်လက် သို့မဟုတ် မှောက်လျက်လှဲလျောင်းခြင်း၊ ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်ခြင်း၊ ဒူးထောက်ခြင်း သို့မဟုတ် မတ်တပ်ရပ်ခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။ ရေချိုးခန်းတွင် အမျိုးသမီးတစ်ဦးသည် လက်ကိုင်ရေပန်းခေါင်းမှ ရေဖြင့် ၎င်း၏ မလိင်စေ့၊ မိန်းမကိုယ် သို့မဟုတ် perineum သို့ ညွှန်နိုင်သည်။ မှောက်လျက်လှဲလျောင်းခြင်းဖြင့် လက်များကို အသုံးပြုနိုင်သည်၊ ခေါင်းအုံး၊ ကုတင်၏ထောင့် သို့မဟုတ် အစွန်း၊ လက်တွဲဖော်၏ ခြေထောက် သို့မဟုတ် အဝတ်အစားအချို့ကို စုစည်းကာ မိန်းမကိုယ်နှင့် မလိင်စေ့ကို ၎င်းနှင့် ပွတ်တိုက်နိုင်သည်။ မတ်တပ်ရပ်ခြင်းဖြင့် ကုလားထိုင်၊ ပရိဘောဂပစ္စည်းတစ်ခု၏ ထောင့် သို့မဟုတ် အဝတ်လျှော်စက်ကိုပင် နှုတ်ခမ်းသားနှင့် အဝတ်အစားမှတဆင့် မလိင်စေ့ကို လှုံ့ဆော်ရန် အသုံးပြုနိုင်သည်။ အချို့သည် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့မှုမရှိဘဲ မလိင်စေ့ပေါ်တွင် ဖိအားသက်ရောက်ခြင်းဖြင့်သာ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေကြသည်၊ ဥပမာ လက်ဖဝါး သို့မဟုတ် လက်ဖဝါး၏အောက်ပိုင်းကို အတွင်းခံ သို့မဟုတ် အခြားအဝတ်အစားများပေါ်တွင် ဖိခြင်းဖြင့်ဖြစ်သည်။ ၁၉၂၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင် ဟာဗဲလော့ခ် အဲလစ်က ခြေနင်းဖြင့် လည်ပတ်သော အပ်ချုပ်စက်များကို အသုံးပြုသော ရာစုနှစ်အစောပိုင်း အပ်ချုပ်ဆရာမများသည် ၎င်းတို့၏ ကုလားထိုင်အစွန်းအနီးတွင် ထိုင်ခြင်းဖြင့် အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Bulleted list|Ellis, Havelock (1927), Studies in the Psychology of Sex (3rd edition), Volume I; Auto-Eroticism: A Study of the Spontaneous Manifestations of the Sexual Impulse; section I; &quot;The Sewing-machine and the Bicycle:&quot; quotes one Pouillet as saying &quot;it is a well-recognized fact that to work a sewing-machine with the body in a certain position produces sexual excitement leading to the orgasm. The occurrence of the orgasm is indicated to the observer by the machine being worked for a few seconds with uncontrollable rapidity. This sound is said to be frequently heard in large French workrooms, and it is part of the duty of the superintendents of the rooms to make the girls sit properly.&quot;|{{Gutenberg|no=13610|name=Studies in the Psychology of Sex, v. I, by Havelock Ellis|bullet=none}}}}&lt;/ref&gt;

အမျိုးသမီးများသည် ၎င်းတို့၏ ခြေထောက်များကို တင်းတင်းကြပ်ကြပ် ချိတ်ကာ ခြေထောက်ရှိ ကြွက်သားများကို တင်းတင်းဆုပ်ခြင်းဖြင့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှုကို ရရှိနိုင်သည်။ ၎င်းသည် အများသူငှာရှေ့တွင် အခြားသူများ သတိမထားမိဘဲ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသည်။ ယခင် စိတ်လှုပ်ရှားမှုနှင့် အထွတ်အထိပ်ရရှိမှုဆိုင်ရာ အတွေးများ၊ စိတ်ကူးယဉ်မှုများနှင့် အမှတ်တရများသည် လိင်စိတ်နိုးကြားမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ အချို့အမျိုးသမီးများသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှုမပါဝင်သောကြောင့် ၎င်းကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းဟု မသတ်မှတ်နိုင်သော်လည်း စိတ်ဓာတ်ခွန်အားဖြင့် တစ်ကိုယ်တည်း အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;Koedt70&quot;&gt;{{cite web |last = Koedt |first = Anne |title = The Myth of the Vaginal Orgasm |publisher = Chicago Women's Liberation Union |year = 1970 |url = https://www.cwluherstory.org/classic-feminist-writings-articles/myth-of-the-vaginal-orgasm |access-date = 18 November 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=kins&gt;{{cite web | title=The Kinsey Institute - Kinsey Study Data &amp;#91;Research Program&amp;#93; | website=kinseyinstitute.org | date=6 March 2011 | url=http://www.kinseyinstitute.org/research/ak-data.html | archive-url=https://web.archive.org/web/20110306155751/http://www.kinseyinstitute.org/research/ak-data.html | archive-date=6 March 2011 | url-status=dead | access-date=11 October 2019}}&lt;/ref&gt;

လိင်ကုထုံးပညာရှင်များသည် တစ်ခါတစ်ရံ အမျိုးသမီးလူနာများအား အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သည်အထိ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေရန် အချိန်ယူရန် အကြံပြုလေ့ရှိသည်၊ ဥပမာ လိင်ကျန်းမာရေးနှင့် ဆက်ဆံရေးကို တိုးတက်စေရန်၊ ၎င်းတို့အတွက် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ သာယာမှုရှိသောအရာကို ဆုံးဖြတ်ရန်နှင့် အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ပိုမိုကျေနပ်ဖွယ်ကောင်းသော လိင်ဆက်ဆံရေးနှင့် ရင်းနှီးမှုပိုမိုလာစေသောကြောင့်ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;Shuman06&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;Knowles02&quot;/&gt;

===အမျိုးသား တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း===

====လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်း====
[[File:Egon Schiele 073.jpg|thumb|343x343px|အမျိုးသားတစ်ဦးသည် ၎င်း၏ လိင်တံကို လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခြင်းဖြင့် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနေပုံကို ပုံဖော်ထားခြင်း – အီဂွန် ရှိးလ်၏ ''Selbstbefriedigung'' (၁၉၁၁)]]

အဖြစ်အများဆုံး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနည်းမှာ [[ယောက်ျား အင်္ဂါတံ|လိင်တံ]]ကို လက်ဖြင့် ဆုပ်ကိုင်ထားပြီး [[လိင်တံထိပ်]]နှင့် လိင်တံရိုးပေါ်တွင် လက်ကို အပေါ်အောက် ရွှေ့ခြင်းဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;OS&quot;&gt;{{Cite book |last1=Crooks |first1=Robert L. |url=https://books.google.com/books?id=MpRnPtmdRVwC&amp;q=The+clitoral+glans+in+particular+is+highly+sensitive&amp;pg=PA54 |title=Our Sexuality |last2=Baur |first2=Karla |date=2010-01-01 |publisher=Cengage Learning |isbn=978-0-495-81294-4 |language=en}}&lt;/ref&gt; ဤလှုံ့ဆော်မှုပုံစံသည် [[လိင်ဆန္ဒ ပြီးမြောက်ခြင်း|အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိခြင်း]]နှင့် [[သုက်ပန်းခြင်း|သုက်လွှတ်ခြင်း]]ကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ လက်လှုပ်ရှားမှုနှင့် လုပ်ဆောင်မှု၏ အရှိန်သည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေချိန်တလျှောက် ကွဲပြားနိုင်သည်။ အမျိုးသားအချို့သည် ကျန်လက်တစ်ဖက်ကို ၎င်းတို့၏ [[ဝှေးစေ့]]နှင့် [[ကပ်ပယ်အိတ်]]၊ perineum နှင့် အခြားခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများကို ပွတ်သပ်ရန် သို့မဟုတ် လက်နှစ်ဖက်စလုံးကို လိင်တံပေါ်တွင် တိုက်ရိုက်တင်ထားနိုင်သည်။ အဖြစ်များသော ကိုယ်နေဟန်ထားများတွင် မတ်တပ်ရပ်ခြင်း၊ ထိုင်ခြင်း၊ ပက်လက်လှဲလျောင်းခြင်း သို့မဟုတ် မှောက်လျက်လှဲလျောင်းခြင်း၊ ထိုင်လျက် သို့မဟုတ် ဒူးထောက်ခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။ အချို့ကိစ္စများတွင် ပွတ်တိုက်မှုနှင့် ယားယံမှုကို ရှောင်ရှားရန် သို့မဟုတ် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခံစားမှုကို မြှင့်တင်ရန်အတွက် အမျိုးသားများသည် ပုဂ္ဂိုလ်ရေး ချောဆီ သို့မဟုတ် [[တံတွေး]]ကို အသုံးပြုရန် ပိုနှစ်သက်ကြသည်။&lt;ref name=&quot;OS&quot; /&gt; အမျိုးသားများသည် ၎င်းတို့၏ လိင်တံထိပ်၏ မတူညီသောနေရာများ၊ ၎င်း၏ အောက်မျက်နှာပြင်၊ ဘယ်နှင့်ညာဘက်ခြမ်း၊ corona ဟုခေါ်သော လုံးဝန်းသော အစွန်းနှင့် မေးသိုင်းကြိုး ပတ်လည်ကိုလည်း ပွတ်သပ်ခြင်း သို့မဟုတ် နှိပ်နယ်ခြင်း ပြုလုပ်နိုင်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Schober |first1=Justine M. |last2=Meyer-Bahlburg |first2=Heino F. L. |last3=Dolezal |first3=Curtis |date=2009 |title=Self-ratings of genital anatomy, sexual sensitivity and function in men using the 'Self-Assessment of Genital Anatomy and Sexual Function, Male' questionnaire |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19245445/ |journal=BJU International |volume=103 |issue=8 |pages=1096–1103 |doi=10.1111/j.1464-410X.2008.08166.x |issn=1464-410X |pmid=19245445|s2cid=38304794 }}&lt;/ref&gt; အမျိုးသားအချို့သည် မှောက်လျက်လှဲလျောင်းကာ ၎င်းတို့၏ လိင်တံကို မွေ့ယာ သို့မဟုတ် ခေါင်းအုံးကဲ့သို့သော သက်တောင့်သက်သာရှိသော မျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် ညင်သာစွာ ပွတ်တိုက်ကြပြီး ၎င်းကို ''မှောက်လျက် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း''ဟု သိကြသည်။&lt;ref name=&quot;OS&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Prone Masturbation&quot;&gt;{{cite web|author=Kinsey Confidential|title=Prone masturbation a threat?|url=http://www.idsnews.com/article/2015/10/prone-masturbation-a-threat-probably-not|website=Indiana Daily Student|access-date=30 March 2017}}&lt;/ref&gt;

==== အခြားနည်းလမ်းများ ====
[[ဆီးကျိတ်ကို နှိပ်နယ်ခြင်း]]သည် အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရန် မကြာခဏ အသုံးပြုသော လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှုအတွက် အခြားနည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ [[ဆီးကျိတ်]]ကို တစ်ခါတစ်ရံ &quot;အမျိုးသား [[G-spot]]&quot; သို့မဟုတ် P-spot ဟု ရည်ညွှန်းကြသည်။&lt;ref name=&quot;Psychology Today 2014&quot;&gt;{{cite web | first=Naveed | last=Saleh | title=Hitting the P-Spot | website=Psychology Today | date=16 October 2014 | url=http://www.psychologytoday.com/blog/the-red-light-district/201410/hitting-the-p-spot | access-date=26 April 2020}}&lt;/ref&gt; အမျိုးသားအချို့သည် စအိုမှတဆင့် စအိုလမ်းကြောင်းအတွင်းသို့ ချောဆီကောင်းစွာ လိမ်းထားသော လက်ချောင်း သို့မဟုတ် လိင်တံအတုကို ထည့်သွင်းကာ ဆီးကျိတ်ကို လှုံ့ဆော်ခြင်းဖြင့် အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်သည်။ ဆီးကျိတ်ကို လှုံ့ဆော်ခံစားရကြောင်း ပြောကြားသော အမျိုးသားများသည် အမျိုးသမီးများ၏ G-spot လှုံ့ဆော်မှုဆိုင်ရာ ဖော်ပြချက်များနှင့် ဆင်တူသော ဖော်ပြချက်များကို မကြာခဏ ပေးလေ့ရှိသည်။&lt;ref name=&quot;Rosenthal&quot;&gt;{{cite book |first=Martha |last= Rosenthal| title = Human Sexuality: From Cells to Society | publisher =[[Cengage Learning]]|year = 2012|pages=133–135|access-date = May 18, 2014| isbn = 978-0-618-75571-4|url =https://books.google.com/books?id=d58z5hgQ2gsC&amp;pg=PT153}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Ladas&gt;{{cite book |last=Ladas |first=AK |author2=Whipple, B |author3=Perry, JD |title=The G spot and other discoveries about human sexuality |publisher=Holt, Rinehart, and Winston |location=New York |year=1982 |isbn=978-0-440-13040-6 |url=https://archive.org/details/gspototherrecent00lada }}&lt;/ref&gt; အမျိုးသားအချို့တွင် ဆီးကျိတ်ကို လှုံ့ဆော်ခြင်းသည် လိင်တံကို လှုံ့ဆော်ခြင်းထက် ပိုမိုပြင်းထန်သော အထွတ်အထိပ်များကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;Rosenthal&quot;/&gt; perineum ပေါ်တွင် ဖိအားပေးခြင်းဖြင့် အပြင်မှ ဆီးကျိတ်ကို လှုံ့ဆော်ခြင်းသည်လည်း သာယာနိုင်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Shafik |first1=Ahmed |last2=Shafik |first2=Ali A |last3=Shafik |first3=Ismail A |last4=Sibai |first4=Olfat El |date=2008 |title=Percutaneous Perineal Electrostimulation Induces Erection: Clinical Significance in Patients With Spinal Cord Injury and Erectile Dysfunction |journal=The Journal of Spinal Cord Medicine |volume=31 |issue=1 |pages=40–43 |doi=10.1080/10790268.2008.11753979 |issn=1079-0268 |pmc=2435023 |pmid=18533410 |quote=&quot;Approximately one third to one half of the penis is embedded in the pelvis and can be felt through the scrotum and in the perineum. The main arteries and nerves enter the penis through this perineal part of the penis, which seems to represent a highly sensitive area.&quot;}}&lt;/ref&gt; မည်သည့် ဆီးကျိတ်လှုံ့ဆော်မှုမှမပါဘဲ လက်ချောင်းများ သို့မဟုတ် အခြားနည်းဖြင့် စအိုကို တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည်လည်း အမျိုးသားအချို့ နှစ်သက်သော နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိစဉ် စအို၏ ကြွက်သားများ ကျုံ့သွားသောကြောင့် sphincter ကို ဖွင့်ထားသော အရာဝတ္ထုတစ်ခုရှိနေခြင်းသည် ကျုံ့ခြင်း၏ ခံစားမှုကို အားကောင်းစေပြီး အထွတ်အထိပ်ကို ပိုမိုပြင်းထန်စေနိုင်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|author=Sinclair Intimacy Institute|url=http://health.discovery.com/centers/sex/sexpedia/analsex.html |title=Discovery: Health |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20020613200634/http://health.discovery.com/centers/sex/sexpedia/analsex.html |archive-date=2002-06-13 }}&lt;/ref&gt;

အမျိုးသားအချို့သည် [[လိင်ဆက်ဆံခြင်း]]၏ လှုပ်ရှားမှုများကို တုပရန် တင်ပါးဆုံရိုးကို တွန်းထုတ်ခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့၏ လက်များကို ငြိမ်သက်စွာထားရှိကြသည်။ [[နို့သီးခေါင်း]]များသည် [[လိင်အာရုံခံစားမှုရှိသော နေရာများ]]ဖြစ်ပြီး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေစဉ် ၎င်းတို့ကို ပြင်းထန်စွာ လှုံ့ဆော်ခြင်းသည် လိင်စိတ်နိုးကြားမှုကို တိုးမြှင့်စေနိုင်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Levin |first1=Roy |last2=Meston |first2=Cindy |date=2006 |title=Nipple/Breast stimulation and sexual arousal in young men and women |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16681470/ |journal=The Journal of Sexual Medicine |volume=3 |issue=3 |pages=450–454 |doi=10.1111/j.1743-6109.2006.00230.x |issn=1743-6095 |pmid=16681470}}&lt;/ref&gt; အခြားသူများသည် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှုအတွက် တုန်ခါစက်များနှင့် အခြားသော လိင်ကိရိယာများကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်သည်။ ကိရိယာကို လိင်တံနှင့် ကပ်ပယ်အိတ်၊ perineum သို့မဟုတ် စအိုကဲ့သို့သော အခြားနေရာများကို လှုံ့ဆော်ရန် အသုံးပြုနိုင်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Rullo |first1=Jordan E. |last2=Lorenz |first2=Tierney |last3=Ziegelmann |first3=Matthew J. |last4=Meihofer |first4=Laura |last5=Herbenick |first5=Debra |last6=Faubion |first6=Stephanie S. |date=2018 |title=Genital vibration for sexual function and enhancement: a review of evidence |journal=Sexual and Relationship Therapy: Journal of the British Association for Sexual and Relationship Therapy |volume=33 |issue=3 |pages=263–274 |doi=10.1080/14681994.2017.1419557 |issn=1468-1994 |pmc=7678782 |pmid=33223960 |quote=&quot;Vibrator use for male genitalia primarily focuses on the penis as the target for vibratory stimulation. However, vibratory stimulation of other sexual organs including the testicles or scrotum, perineum, and anus has been described as well&quot;}}&lt;/ref&gt; အမျိုးသားများအတွက် အခြားသော [[လိင်ကစားစရာ]]များမှာ [[:en:fleshlights|fleshlights]] သို့မဟုတ် အခြားတူသော ပုံစံများကဲ့သို့သော အမျိုးသမီးလိင်အင်္ဂါအတုများဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Döring |first1=N. |last2=Pöschl |first2=S. |date=2018-07-01 |title=Sex toys, sex dolls, sex robots: Our under-researched bed-fellows |url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S115813601830080X |journal=Sexologies |series=Sexualité et nouvelles technologies Sexuality and new technologies |language=en |volume=27 |issue=3 |pages=e51–e55 |doi=10.1016/j.sexol.2018.05.009 |s2cid=150027875 |issn=1158-1360}}&lt;/ref&gt; ရေချိုးခန်းတွင် အမျိုးသားတစ်ဦးသည် လက်ကိုင်ရေပန်းခေါင်းမှ ရေကို ၎င်း၏ frenulum၊ ဝှေးစေ့ သို့မဟုတ် perineum သို့ ညွှန်နိုင်သည်။ အနည်းငယ် အငြင်းပွားဖွယ်ရာ သုက်လွှတ်ထိန်းချုပ်နည်းမှာ သုက်လွှတ်ခါနီးတွင် ကပ်ပယ်အိတ်နှင့် စအိုကြား အလယ်ခန့်ရှိ perineum ပေါ်တွင် ပြင်းထန်သော ဖိအားကို ပေးခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော် ၎င်းသည် သုက်ရည်ကို ဆီးအိမ်အတွင်းသို့ ပြန်လည် ဝင်ရောက်နိုင်သည် (ယင်းကို [[:en:retrograde ejaculation|retrograde ejaculation]] ဟုခေါ်သည်)။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2020-10-19 |title=What happens when you block sperm from coming out? |url=https://www.medicalnewstoday.com/articles/what-happens-when-you-block-sperm-from-coming-out |access-date=2022-12-16 |website=www.medicalnewstoday.com |language=en}}&lt;/ref&gt;

==အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း==
{{See also|မထိုးသွင်းသော လိင်ဆက်ဆံခြင်း}}
[[မထိုးသွင်းသော_လိင်ဆက်ဆံခြင်း#အပြန်အလှန်_တစ်ကိုယ်ရည်_အာသာဖြေခြင်း|အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း]]တွင် တစ်ချိန်တည်း တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း သို့မဟုတ် အချင်းချင်း လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်ပေးခြင်း (များသောအားဖြင့် လက်ဖြင့်) နှစ်ဦး သို့မဟုတ် နှစ်ဦးထက်ပိုသော လူများ ပါဝင်သည်။ ၎င်းကို မည်သည့် လိင်စိတ်ခံယူမှုရှိသူများမဆို ပြုလုပ်နိုင်ပြီး အခြားသော လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှု၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်နိုင်သည်။ ၎င်းကို [[လိင်စိတ်ဆွခြင်း]]အဖြစ် သို့မဟုတ် [[လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိုးဖောက်မှု|လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိုးသွင်းခြင်း]]အတွက် အစားထိုးအဖြစ် အသုံးပြုနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;Nadal&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Bruess&quot;&gt;{{cite book |vauthors=Bruess CE, Schroeder E|title=Sexuality Education Theory And Practice|publisher=[[Jones &amp; Bartlett Publishers]]|isbn=978-1-4496-4928-9|year=2013|page=151|url=https://books.google.com/books?id=WWFW6-kkAVoC&amp;pg=PA151}}&lt;/ref&gt; လိင်တံဖြင့် မိန်းမကိုယ်ကို ထိုးဖောက်ခြင်းအတွက် အစားထိုးအဖြစ် အသုံးပြုသောအခါ ရည်ရွယ်ချက်မှာ အပျိုစင်ဘဝကို ထိန်းသိမ်းရန် သို့မဟုတ် ကိုယ်ဝန်ရနိုင်ခြေကို ရှောင်ရှားရန် ဖြစ်နိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;Carpenter&quot;&gt;See here [https://books.google.com/books?id=6qNCeI2AcY4C&amp;pg=PT11] and [https://books.google.com/books?id=pXXZn_qSoDoC&amp;pg=PA48 pages 47–49] for views on what constitutes virginity loss and therefore sexual intercourse or other sexual activity; source discusses how gay and lesbian individuals define virginity loss, and how the majority of researchers and heterosexuals define virginity loss/&quot;technical virginity&quot; by whether or not a person has engaged in penile-vaginal sex. {{Cite book |author=Laura M. Carpenter |url=https://books.google.com/books?id=pXXZn_qSoDoC |title=Virginity Lost: An Intimate Portrait of First Sexual Experiences |publisher=[[New York University|NYU Press]] |year=2005 |isbn=978-0-8147-1652-6 |pages=295 pages |access-date=9 October 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Intimate&quot;&gt;{{Cite book|author1=Bryan Strong |author2=Christine DeVault |author3=Theodore F. Cohen |title=The Marriage and Family Experience: Intimate Relationship in a Changing Society| publisher = [[Cengage Learning]]|year = 2010|access-date=8 October 2011 |page = 186| isbn = 978-0-534-62425-5|url=https://books.google.com/books?id=qjvoSOMB5JMC&amp;pg=PA186|quote=Most people agree that we maintain virginity as long as we refrain from sexual (vaginal) intercourse. ...But occasionally we hear people speak of 'technical virginity' ... Other research, especially research looking into virginity loss, reports that 35% of virgins, defined as people who have never engaged in vaginal intercourse, have nonetheless engaged in one or more other forms of heterosexual activity (e.g. oral sex, anal sex, or mutual masturbation). ... Data indicate that 'a very significant proportion of teens ha[ve] had experience with oral sex, even if they haven't had sexual intercourse, and may think of themselves as virgins'.}}&lt;/ref&gt;

အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း၏ ပုံစံများတွင်-

* ထိတွေ့မှုမရှိသော အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း – လူနှစ်ဦးသည် အချင်းချင်းရှိနေစဉ် ထိတွေ့မှုမရှိဘဲ တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း။
* ထိတွေ့မှုရှိသော အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း – လူတစ်ဦးသည် အခြားလူတစ်ဦးကို ထိတွေ့၍ တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း။ အခြားလူသည် အလားတူလုပ်ဆောင်နေခြင်း သို့မဟုတ် ပြီးနောက် လုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်။
* ထိတွေ့မှုမရှိသော အုပ်စု – နှစ်ဦးထက်ပိုသော လူများသည် အုပ်စုလိုက် အချင်းချင်းရှိနေစဉ် ထိတွေ့မှုမရှိဘဲ တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း။
* ထိတွေ့မှုရှိသော အုပ်စု – နှစ်ဦးထက်ပိုသော လူများသည် အုပ်စုလိုက် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေရန် အချင်းချင်း ကိုယ်ထိလက်ရောက် ထိတွေ့ခြင်း။
* အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း အကြိုကစားခြင်း – နောက်ဆုံးတွင် လိင်ဆက်ဆံခြင်းသို့ ဦးတည်သွားသော အချင်းချင်း၏ လိင်အင်္ဂါများကို လက်ဖြင့် လှုံ့ဆော်ကြခြင်း။&lt;ref name=&quot;MUTUAL&quot;&gt;{{cite web | title = Mutual Masturbation | date = 12 June 2006 | access-date = 7 August 2010 | url = http://advancedmasturbation.com/mutual | url-status=dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160522234752/http://advancedmasturbation.com/mutual/ | archive-date = 22 May 2016 | df = dmy-all }} — A biographical collection of data for a sociological repository on the topic of mutual masturbating to study changes on the activity over time.&lt;/ref&gt;
* အဝေးမှ အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်း – အချို့သော အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရည် အာသာဖြေခြင်းသည် အင်တာနက်ဖြင့် ချိတ်ဆက်ထားသော ကိရိယာများဖြင့် အထောက်အပံ့ပေးထားသော မတူညီသော နေရာများရှိ လူများအကြား လုပ်လေ့ရှိကြပြီး တစ်ခါတစ်ရံ [[:en:teledildonics|teledildonics]] ဟု ရည်ညွှန်းသည်။

==အကြိမ်ရေ၊ အသက်နှင့် လိင်==
တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း၏ အကြိမ်ရေကို လိင်စိတ်တင်းအားကို ခံနိုင်ရည်ရှိမှု၊ [[လိင်စိတ် နိုးထခြင်း|လိင်စိတ်နိုးကြားမှု]]ကို လွှမ်းမိုးသော [[ဟော်မုန်း]]အဆင့်များ၊ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အလေ့အထများ၊ အပေါင်းအသင်းများ၏ လွှမ်းမိုးမှုများ၊ ကျန်းမာရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုမှ ပုံဖော်ထားသော တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းအပေါ် သဘောထား စသည့် အကြောင်းရင်းများစွာဖြင့် ဆုံးဖြတ်သည်။&lt;ref name=Heiby80&gt;{{cite journal|doi=10.1007/BF01542263|last1=Heiby|first1=Elaine|last2=Becker |first2=James D.|date=April 1980|title=Effect of filmed modeling on the self-reported frequency of masturbation|url=https://archive.org/details/sim_archives-of-sexual-behavior_1980-04_9_2/page/n38|journal=Arch. Sex. Behav.|volume=9|issue=2|pages=115–21|pmid=7396686|s2cid=25846450}}&lt;/ref&gt; ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အကြောင်းရင်းများသည်လည်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းနှင့် ဆက်စပ်နေပြီး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် အကြောင်းရင်းမဟုတ်ဘဲ အကျိုးဆက်&lt;ref name=ceylon&gt;{{cite journal |last1=De Alwis |first1=AC |last2=Senaratne |first2=AM |last3=De Silva |first3=SM |last4=Rodrigo |first4=VS |title=Bladder calculus presenting as excessive masturbation |journal=Ceylon Med. J. |volume=51 |issue=3 |pages=121–2 |date=September 2006 |pmid=17315592 |doi=10.4038/cmj.v51i3.1258 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Ozmen Erdogan Duvenci Ozyurt 2004 pp. 133–136&quot;&gt;{{cite journal | last1=Ozmen | first1=Mine | last2=Erdogan | first2=Ayten | last3=Duvenci | first3=Sirin | last4=Ozyurt | first4=Emin | last5=Ozkara | first5=Cigdem | title=Excessive masturbation after epilepsy surgery | journal=Epilepsy &amp; Behavior | volume=5 | issue=1 | year=2004 | issn=1525-5050 | doi=10.1016/j.yebeh.2003.10.009 | pmid=14751219 | pages=133–136| s2cid=39640813 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;LOPEZ-MEZA CORONA-VAZQUEZ RUANO-CALDERON RAMIREZ-BERMUDEZ 2005 pp. 739–742&quot;&gt;{{cite journal | last1=Lopez-Meza | first1=Elmer | last2=Corona-Vasquez | first2=Teresa | last3=Ruano-Calderon | first3=Luis A. | last4=Ramirez-Bermudez | first4=Jesus | title=Severe impulsiveness as the primary manifestation of multiple sclerosis in a young female | journal=Psychiatry and Clinical Neurosciences | volume=59 | issue=6 | year=2005 | issn=1323-1316 | doi=10.1111/j.1440-1819.2005.01446.x | pmid=16401253 | pages=739–742| s2cid=20468990 | doi-access=free }}&lt;/ref&gt; ဖြစ်ပြီး ဆီးအိမ်အတွင်းသို့ ပြင်ပအရာဝတ္ထုများ ထည့်သွင်းခြင်းမှလွဲ၍ ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;Wenger&quot;/&gt;

မတူညီသော လေ့လာမှုများအရ လူသားများတွင် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် အဖြစ်များကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ အဲလ်ဖရက် ကင်ဆေး၏ ၁၉၅၀ ပြည့်လွန်နှစ်များအတွင်း အမေရိကန်လူဦးရေအပေါ် လေ့လာမှုများအရ အမျိုးသား ၉၂% နှင့် အမျိုးသမီး ၆၂% သည် ၎င်းတို့၏ တစ်သက်တာအတွင်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။&lt;ref name=&quot;kins&quot; /&gt; ၂၀၀၇ ခုနှစ် ဗြိတိသျှ အမျိုးသား ဖြစ်နိုင်ခြေ စစ်တမ်းတွင်လည်း အလားတူရလဒ်များ တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အသက် ၁၆ နှစ်မှ ၄၄ နှစ်ကြားရှိသူများအနက် အမျိုးသား ၉၅% နှင့် အမျိုးသမီး ၇၁% သည် ၎င်းတို့၏ ဘဝတစ်ချိန်ချိန်တွင် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အမျိုးသား ၇၃% နှင့် အမျိုးသမီး ၃၇% သည် ၎င်းတို့၏ အင်တာဗျူးမတိုင်မီ လေးပတ်အတွင်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး အမျိုးသား ၅၃% နှင့် အမျိုးသမီး ၁၈% သည် ယခင် ခုနစ်ရက်အတွင်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ &lt;ref name=gerr&gt;{{cite journal | last1=Gerressu | first1=Makeda | last2=Mercer | first2=Catherine H. | last3=Graham | first3=Cynthia A. | last4=Wellings | first4=Kaye | last5=Johnson | first5=Anne M. | title=Prevalence of Masturbation and Associated Factors in a British National Probability Survey | journal=Archives of Sexual Behavior | volume=37 | issue=2 | date=2007-02-27 | issn=0004-0002 | doi=10.1007/s10508-006-9123-6 | pmid=17333329 | pages=266–278| s2cid=7372754 | url=http://bura.brunel.ac.uk/handle/2438/4767 }}&lt;/ref&gt;

Merck Manual တွင် အမျိုးသား ၉၇% နှင့် အမျိုးသမီး ၈၀% သည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြပြီး ယေဘုယျအားဖြင့် အမျိုးသားများသည် အမျိုးသမီးများထက် ပိုမို တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေကြသည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.merckmanuals.com/home/mental_health_disorders/sexuality/overview_of_sexuality.html|title=Overview of Sexuality|first=George R.|last=Brown, MD|website=Merck Manuals Consumer Version|access-date=26 July 2015|archive-date=20 February 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150220055106/http://www.merckmanuals.com/home/mental_health_disorders/sexuality/overview_of_sexuality.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Merck Manuals Professional Edition 2021&quot;&gt;{{cite web | first=George R. | last=Brown | title=Overview of Sexuality - Special Subjects | website=Merck Manuals Professional Edition | url=https://www.merckmanuals.com/professional/special-subjects/sexuality/overview-of-sexuality | access-date=17 September 2021 | date=April 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;a823&quot;&gt;{{cite web | last=Brown | first=George R. | title=Overview of Sexuality | website=MSD Manual Consumer Version | date=3 July 2023 | url=https://www.msdmanuals.com/home/special-subjects/sexuality/overview-of-sexuality#Changing-Attitudes-about-Sex-and-Sexuality_v53074011 | access-date=23 January 2025}}&lt;/ref&gt; လူဦးရေ၏ တစ်ဝက်နီးပါးသည် လွန်ခဲ့သော လေးပတ်အတွင်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြောင်း အစီရင်ခံထားသည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။&lt;ref name=&quot;Brown 2023 e686&quot;&gt;{{cite web | last=Brown | first=George R. | title=Overview of Sexuality | website=Merck Manuals Professional Edition | date=4 July 2023 | url=https://www.merckmanuals.com/professional/special-subjects/sexuality/overview-of-sexuality | access-date=19 January 2024}}&lt;/ref&gt;

ကလေးများပြုလုပ်သော တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ပုံမှန်ဟု သတ်မှတ်ထားပြီး&lt;ref name=&quot;Longe2011&quot;&gt;{{cite book|first1=Gail B.|last1=Slap, MD|first2=Laura Jean|last2=Cataldo, RN, Ed.D.|editor-first=Jacqueline L.|editor-last=Longe|title=The Gale Encyclopedia of Children's Health: Infancy Through Adolescence|chapter-url=https://books.google.com/books?id=PQ-7cQAACAAJ|volume=4|date=7 June 2011|publisher=Cengage Gale|isbn=978-1-4144-8641-3|page=1404|edition=Second|chapter=Masturbation|oclc=712621295|location=Detroit, Mich.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;OllendickSchroeder2012&quot;&gt;{{cite book|first1=Drew C.|last1=Messer|first2=C. Eugene|last2=Walker|editor-first1=Thomas H.|editor-last1=Ollendick|editor-first2=Carolyn S.|editor-last2=Schroeder|title=Encyclopedia of Clinical Child and Pediatric Psychology|chapter-url=https://books.google.com/books?id=h_7SBwAAQBAJ&amp;pg=PA359|date=6 December 2012|orig-year=2003|publisher=Springer Science &amp; Business Media|isbn=978-1-4615-0107-7|page=359|chapter=Masturbation|oclc=913623298|location=Boston, MA}} Note: Messer's and Walker's article cannot be protected by copyright.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Hansen|first1=J.K.|last2=Balslev|first2=T.|date=November 2009|orig-year=2008|title=Hand activities in infantile masturbation: a video analysis of 13 cases|journal=European Journal of Paediatric Neurology|volume=13|issue=6|pages=508–10|doi=10.1016/j.ejpn.2008.10.007|issn=1090-3798|pmid=19010071|quote=Infantile masturbation is considered a variant of normal behaviour.}}&lt;/ref&gt; ငယ်ရွယ်စဉ်ကလေးဘဝတွင်ပင် ပြုလုပ်တတ်ကြသည်။&lt;ref name=ceylon /&gt;&lt;ref name=&quot;CS Mott Childrens Hospital&quot;&gt;{{cite web | editor-last=Laule, MD | editor-first=Sara | title=Masturbation and Young Children - Michigan Medicine | website=CS Mott Children's Hospital, University of Michigan Health | url=https://www.mottchildren.org/posts/your-child/masturbation-and-young-children | date=November 2020 | access-date=4 May 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Jacoby Youngson Marshall Cavendish Corporation 2004 p. 1162&quot;&gt;{{cite book | last1=Jacoby | first1=David B. | last2=Youngson | first2=Robert M. | author3=Marshall Cavendish Corporation | title=Encyclopedia of Family Health | publisher=Marshall Cavendish | year=2004 | isbn=978-0-7614-7486-9 | url=https://books.google.com/books?id=VUA8DQCONgUC&amp;pg=PA1162 | access-date=5 May 2022 | edition=3 | volume=9 | page=1162}}&lt;/ref&gt; ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် [[:en:Sheffield Teaching Hospitals NHS Foundation Trust|Sheffield NHS Health Trust]] သည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း၏ ကျန်းမာရေးအကျိုးကျေးဇူးများကို ဆွေးနွေးထားသော &quot;Pleasure&quot; ဟုခေါ်သော လက်ကမ်းစာစောင်ကို ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ၎င်းကို ဆယ်ကျော်သက် ကိုယ်ဝန်နှင့် [[လိင်မှတဆင့် ကူးစက်တတ်သော ရောဂါများ]] (STDs) ကို လျှော့ချရန်နှင့် ကျန်းမာသောအလေ့အထများကို မြှင့်တင်ရန်အတွက် အခြား EU အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများမှ အချက်အလက်များနှင့် အတွေ့အကြုံများကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Nikkhah 2009&quot;/&gt;

''New Oxford Textbook of Psychiatry'' (ပထမအကြိမ်ထုတ်ဝေခြင်း) အရ &quot;အရွယ်မရောက်မီ အချိန်များစွာကတည်းက တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းနှင့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကစားခြင်းသည် အဖြစ်များသည်။ ငယ်ရွယ်သော ကလေးများတွင် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အပြုအမူသည် အဖြစ်များပြီး၊ အခြေအနေနှင့် မညီညွတ်ဘဲ မသင့်လျော်သောအခါမှသာ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အလွဲသုံးစားပြုခြင်း၏ လက္ခဏာအဖြစ် သတ်မှတ်သင့်သည်။&quot;&lt;ref name=&quot;Gelder 2000 p. &quot;&gt;{{cite book | editor-last1=Gelder | editor-first1=Michael G. | editor-first2=Juan J. | editor-last2=López-Ibor | editor-first3=Nancy | editor-last3=Andreasen | last=Yule | first=William | title=New Oxford textbook of psychiatry | url=https://archive.org/details/newoxfordtexbook0002unse | publisher=Oxford University Press | publication-place=Oxford | year=2000 | isbn=978-0-19-852818-0 | oclc=45697867 | chapter=2.5.1.1 Developmental psychology through infancy, childhood, and adolescence}}&lt;/ref&gt;

Strong, Devault နှင့် Sayad တို့၏ ''Human Sexuality: Diversity in Contemporary America'' စာအုပ်တွင် စာရေးသူများက &quot;ကလေးငယ်တစ်ဦးသည် ၎င်း၏ လိင်တံထောင်မတ်ခြင်းဖြင့် ကစားနေစဉ် ပုခက်ထဲတွင် ရယ်မောနိုင်သည်&quot; ဟု ထောက်ပြသည်။ &quot;ကလေးမလေးများသည် တစ်ခါတစ်ရံ ၎င်းတို့၏ ခန္ဓာကိုယ်ကို စည်းချက်ညီညီ၊ အလွန်အမင်း လှုပ်ရှားစေပြီး အထွတ်အထိပ်ကို ခံစားနေရပုံရသည်။&quot;&lt;ref name=&quot;Strong Yarber DeVault Sayad 2008 p. &quot;&gt;{{cite book | last1=Strong | first1=Bryan | last2=Yarber | first2=William | last3=DeVault | first3=Christine | last4=Sayad | first4=Barbara | title=Human Sexuality: Diversity in Contemporary America | publisher=McGraw-Hill Companies, Incorporated | year=2008 | isbn=978-0-07-312911-2 | url=https://books.google.com/books?id=QijYAAAAMAAJ | access-date=6 March 2022 | page=280}}&lt;/ref&gt; အီတလီသား မီးယပ်ဆရာဝန်များဖြစ်သော ဂျော်ဂျီယို ဂျော်ဂျီနှင့် မာကို ဆစ်ကာဒီတို့သည် အာထရာဆောင်းဖြင့် အမျိုးသမီးသန္ဓေသားသည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနေပုံနှင့် အထွတ်အထိပ်ဟု ထင်ရသော အရာကို ခံစားနေရပုံကို လေ့လာတွေ့ရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Giorgi|first1=Giorgio|last2=Siccardi|first2=Marco |title=Ultrasonographic observation of a female fetus' sexual behavior in utero |journal=Am. J. Obstet. Gynecol. |volume=175 |issue=3 Pt 1 |page=753 |date=September 1996 |pmid=8828451|doi=10.1053/ob.1996.v175.aob17503a10|doi-access=free }}&lt;/ref&gt;

လိင်စိတ်တက်ကြွသော ဆက်ဆံရေး မရှိသော ကျားမ မရွေး လူများသည် ရှိသူများထက် ပိုမို မကြာခဏ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေလေ့ရှိသည်ဟု လူအများယုံကြည်ကြသည်။ သို့သော် အများအားဖြင့် ၎င်းသည် မမှန်ပါ၊ အကြောင်းမှာ တစ်ကိုယ်တည်း သို့မဟုတ် လက်တွဲဖော်နှင့်အတူ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ဆက်ဆံရေး၏ အင်္ဂါရပ်တစ်ခု အနေဖြင့် ဖြစ်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဤယုံကြည်ချက်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့် လေ့လာမှုများစွာသည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း၏ အကြိမ်ရေနှင့် လိင်ဆက်ဆံခြင်း၏ အကြိမ်ရေအကြား အပြုသဘောဆောင်သော ဆက်စပ်မှုကို ဖော်ပြသည်။ လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ဆက်ဆံရေးတွင်ရှိသော လိင်တူချစ်သူ အမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီးများတွင် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေနှုန်း သိသိသာသာ ပိုမိုမြင့်မားကြောင်း အစီရင်ခံထားသည်။&lt;ref name=gerr /&gt;&lt;ref name=&quot;Heilborn Cabral 2006 pp. 1471–1481&quot;&gt;{{cite journal | last1=Heilborn | first1=Maria Luiza | last2=Cabral | first2=Cristiane S. | title=Sexual practices in youth: analysis of lifetime sexual trajectory and last sexual intercourse | journal=Cadernos de Saúde Pública | volume=22 | issue=7 | year=2006 | issn=0102-311X | doi=10.1590/s0102-311x2006000700011 | pmid=16791346 | pages=1471–1481| doi-access=free }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Menon Williams Watson pp. 125–127&quot;&gt;{{cite journal | last1=Menon | first1=Anuradha | last2= McAllister-Williams | first2=R. Hamish | last3=Watson | first3=Stuart | title=Increased libido associated with quetiapine | journal=Journal of Psychopharmacology | volume=20 | issue=1 | date=2005-10-04 | issn=0269-8811 | doi=10.1177/0269881106059732 | pmid=16354735 | pages=125–127| s2cid=33333941 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Burleson Trevathan Gregory 2002 pp. 489–503&quot;&gt;{{cite journal | last1=Burleson | first1=Mary H | last2=Trevathan | first2=Wenda R | last3=Gregory | first3=W.Larry | title=Sexual behavior in lesbian and heterosexual women: relations with menstrual cycle phase and partner availability | url=https://archive.org/details/sim_psychoneuroendocrinology_2002-05_27_4/page/n75 | journal=Psychoneuroendocrinology | volume=27 | issue=4 | year=2002 | issn=0306-4530 | doi=10.1016/s0306-4530(01)00066-x | pmid=11912001 | pages=489–503| s2cid=24519130 }}&lt;/ref&gt;

Coon နှင့် Mitterer တို့က &quot;အိမ်ထောင်သည် အမျိုးသမီးနှင့် အမျိုးသား ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သည် အနည်းဆုံး တစ်ခါတစ်ရံ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေကြသည်&quot; ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;CoonMitterer2014&quot;&gt;{{cite book|last1=Coon|first1=Dennis|last2=Mitterer|first2=John O.|title=Psychology: Modules for Active Learning|url=https://books.google.com/books?id=eOnKAgAAQBAJ&amp;pg=PA406|date=1 January 2014|publisher=Cengage Learning|isbn=978-1-305-16173-3|page=406}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CoonMitterer2016&quot;&gt;{{cite book|last1=Coon|first1=Dennis|last2=Mitterer|first2=John O.|last3=Martini|first3=Tanya S.|title=Psychology: Modules for Active Learning|url=https://books.google.com/books?id=oPS5DQAAQBAJ&amp;pg=PA407|date=5 December 2016|publisher=Cengage Learning|isbn=978-1-337-51708-9|page=407}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Coon Mitterer Martini 2021 p. 360&quot;&gt;{{cite book | last1=Coon | first1=Dennis | last2=Mitterer | first2=John O. | last3=Martini | first3=Tanya S. | title=Introduction to Psychology: Gateways to Mind and Behavior | publisher=Cengage Learning | year=2021 | edition=16 | isbn=978-0-357-37149-7 | url=https://books.google.com/books?id=6OUXEAAAQBAJ&amp;pg=PA360 | access-date=2022-03-05 | page=360}}&lt;/ref&gt;

Mitterer, Coon နှင့် Martini တို့သည် ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် &quot;အမျိုးသားများသည် အမျိုးသမီးများထက် ပိုမို တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေကြပါသလား။ ဟုတ်ကဲ့။ အမျိုးသမီး ၈၉ ရာခိုင်နှုန်းက တစ်ချိန်ချိန်တွင် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သော်လည်း အမျိုးသားများအတွက် ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်။ (အချို့သော အပြစ်မြင်သူများက 'ကျန် ၅ ရာခိုင်နှုန်းက လိမ်ညာခဲ့တာ!' ဟု ထပ်လောင်းပြောကြားကြသည်။)&quot; ဟု ရေးသားခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Mitterer Coon Martini 2015 p. &quot;&gt;{{cite book | last1=Mitterer | first1=John O. | last2=Coon | first2=Dennis | last3=Martini | first3=Tanya | title=Psychology: A Modular Approach | publisher=Nelson Education Limited | year=2015 | isbn=978-0-17-650345-1 | url=https://books.google.com/books?id=yQgUogEACAAJ | language=en | access-date=2022-03-05 | page=424 | quote=''Do more men masturbate than women?'' Yes. While 89 percent of women reported that they had masturbated at some time, the figure was 95 percent for men. (Some cynics add, “And the other 5 percent lied!”)}}&lt;/ref&gt;

==ကျန်းမာရေးအကျိုးသက်ရောက်မှုများ==
[[:en:American Medical Association|အမေရိကန် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအသင်း]]သည် ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် သဘောတူညီချက်ဖြင့် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ပုံမှန်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Planned Parenthood Federation of America|author-link1=Planned Parenthood|date=March 2003|title=Masturbation: From myth to sexual health|journal=Contemporary Sexuality|volume=37|issue=3|page=v|issn=1094-5725|oclc=37229308|quote=Finally, the American medical community pronounced masturbation as normal in 1972 American Medical Association publication, ''Human Sexuality'' (Rowan, 2000).}}&lt;/ref&gt; ၎င်းသည် ခန္ဓာကိုယ်၏ စွမ်းအင်ကို မကုန်ခမ်းစေ&lt;ref&gt;{{cite web|author=McKinley Health Center|url=http://www.mckinley.illinois.edu/Handouts/pdfs/masturbation.pdf |title=Masturbation: Questions and Answers |publisher=University of Illinois at Urbana-Champaign |date=2 April 2008 |access-date=9 June 2017 |url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20151228181238/http://www.mckinley.illinois.edu/Handouts/pdfs/masturbation.pdf |archive-date=28 December 2015 |df=dmy-all }}&lt;/ref&gt; သို့မဟုတ် စောစီးစွာ သုက်လွှတ်ခြင်းကို မဖြစ်စေပါ။&lt;ref name=&quot;Strassberg2015&quot;&gt;{{cite book|last1=Strassberg|first1=Donald S.|last3=Perelman|first3=Michael A.|last2=Mackaronis|first2=Julia E.|year=2015|chapter=Sexual dysfunctions|chapter-url=https://books.google.com/books?id=VoEZBAAAQBAJ&amp;q=editions:n7U-Dq0ClTsC&amp;pg=PA442|editor1-last=Blaney|editor1-first=Paul H.|editor3-last=Millon|editor3-first=Theodore|editor2-last=Krueger|editor2-first=Robert F.|edition=Third|title=Oxford textbook of psychopathology|location=NY|publisher=Oxford University Press|pages=441–442|isbn=978-0-19-981177-9|oclc=879552995}}&lt;/ref&gt; ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်မှာ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ဆေးပညာအရ ကျန်းမာပြီး စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ပုံမှန်အလေ့အထတစ်ခုဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;Coon2014&quot;&gt;{{cite book|last1=Coon|first1=Dennis|last2=Mitterer|first2=John O.|title=Introduction to Psychology: Gateways to Mind and Behavior|edition=14|chapter=11. Gender and Sexuality|chapter-url=https://books.google.com/books?id=-4jCBAAAQBAJ&amp;pg=PA363|year=2014|publisher=Cengage Learning|isbn=978-1-305-54500-7|page=363|quote=Is there any way that masturbation can cause harm? Seventy years ago, a child might have been told that masturbation would cause insanity, acne, sterility, or other such nonsense. &quot;Self-abuse,&quot; as it was then called, has enjoyed a long and unfortunate history of religious and medical disapproval (Caroll, 2013). The modern view is that masturbation is a normal sexual behavior (Hogarth &amp; Ingham, 2009). Enlightened parents are well aware of this fact. Still, many children are punished or made to feel guilty for touching their genitals. This is unfortunate because masturbation itself is harmless. Typically, its only negative effects are feelings of fear, guilt, or anxiety that arise from learning to think of masturbation as &quot;bad&quot; or &quot;wrong.&quot; In an age when people are urged to practice &quot;[[safer sex]],&quot; masturbation remains the safest sex of all.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Sigel2004&quot;&gt;{{cite journal|last=Sigel|first=Lisa Z.|date=Summer 2004|title=Masturbation: The History of the Great Terror. By Jean Stengers and Anne Van Neck. Translated by Kathryn Hoffmann (New York: Palgrave, 2001. ix plus 232 pp.)|journal=Journal of Social History|volume=37|issue=4|pages=1065–1066|issn=0022-4529|quote=Stengers and Van Neck follow the illness to its fairly abrupt demise; they liken the shift to finally seeing the emperor without clothes as doctors began to doubt masturbation as a cause of illness at the turn of the twentieth century. Once doubt set in, scientists began to accumulate statistics about the practice, finding that a large minority and then a large majority of people masturbated. The implications were clear: if most people masturbated and did not experience insanity, debility, and early death, then masturbation could not be held accountable to the etiology that had been assigned it. Masturbation quickly lost its hold over the medical community, and parents followed in making masturbation an ordinary part of first childhood and then human sexuality.|jstor=3790078|doi=10.1353/jsh.2004.0065|s2cid=141801392|doi-access=free}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Wood2005&quot;&gt;{{cite journal|last=Wood|first=Kate|date=March 2005|title=Masturbation as a Means of Achieving Sexual Health by Walter Bockting; Eli Coleman|journal=Culture, Health &amp; Sexuality|volume=7|issue=2|pages=182–184|jstor=4005453|issn=1369-1058|quote=In the collection's introductory chapter, Eli Coleman describes how Kinsey's research half a century ago was the first in a series of studies to challenge widely prevalent cultural myths relating to the 'harmful' effects of masturbation, revealing the practice to be both common and non-pathological. Subsequent research, outlined by Coleman in this chapter, has shown masturbation to be linked to healthy sexual development, sexual well-being in relationships, self-esteem and bodily integrity (an important sexual right). As such, the promotion and de-stigmatization of the practice continue to be important strategies within sexology for the achievement of healthy sexual development and well-being.&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;The collection concludes with two surveys among US college students. The first of these was based on limited quantitative questions relating to masturbation. The findings suggest that masturbation is not a substitute for sexual intercourse, as has often been posited, but is associated with increased sexual interest and greater number of partners. The second of these surveys asks whether masturbation could be useful in treating low sexual desire, by examining the relationship between masturbation, libido and sexual fantasy.}}&lt;/ref&gt; ''[[:en:Merck Manual of Diagnosis and Therapy|Merck Manual of Diagnosis and Therapy]]'' အရ &quot;၎င်းသည် လက်တွဲဖော်ကို ဦးတည်သော အပြုအမူကို ဟန့်တားသောအခါ၊ အများသူငှာ ပြုလုပ်သောအခါ သို့မဟုတ် စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေလောက်အောင် အတင်းအကျပ်ပြုလုပ်သောအခါမှသာ ပုံမှန်မဟုတ်ဟု သတ်မှတ်သည်။&quot;&lt;ref name=&quot;Merck Manuals Professional Edition 2021&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.merckmanuals.com/professional/psychiatric-disorders/sexuality,-gender-dysphoria,-and-paraphilias/overview-of-sexual-behavior|title=Overview of Sexuality|author=George R. Brown, MD|date=July 2019|work=Merck Manuals Professional Version|access-date=4 March 2020|archive-date=24 December 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151224004746/http://www.merckmanuals.com/professional/psychiatric-disorders/sexuality,-gender-dysphoria,-and-paraphilias/overview-of-sexual-behavior|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

တစ်ကိုယ်တည်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် [[လိင်မှတဆင့် ကူးစက်တတ်သော ရောဂါ]]ကူးစက်နိုင်ခြေ အလွန်နည်းသော လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;PlannedParenthood&quot;&gt;{{Cite web |url=https://www.plannedparenthood.org/learn/teens/sex/masturbation/masturbation-good-you |title=Is Masturbation Good For You? |website=www.plannedparenthood.org |language=en |access-date=2019-04-28}}&lt;/ref&gt; ပါဝင်သူ နှစ်ဦး သို့မဟုတ် နှစ်ဦးထက်ပိုသောအခါ လိင်မှတစ်ဆင့် ကူးစက်တတ်သော ရောဂါကူးစက်နိုင်ခြေသည် လုံးဝမပျောက်ကွယ်သွားသော်လည်း ထိုးသွင်းသည့် လိင်ဆက်ဆံမှုပုံစံအများစုထက် နည်းပါးနေဆဲဖြစ်သည်။ ထိုသို့သော အမြင်နှင့် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းကို အမေရိကန် လိင်ပညာပေးသင်ရိုးညွှန်းတမ်း၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအဖြစ် ထည့်သွင်းရန် ထောက်ခံမှုကြောင့် ကလင်တန်အစိုးရလက်ထက်တွင် အမေရိကန် ဆရာဝန်ချုပ် ဂျွိုက်စလင် အဲလ်ဒါးစ်ကို ရာထူးမှ ထုတ်ပယ်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Elders&quot;/&gt;

===အကျိုးကျေးဇူးများ===
ဆယ်ကျော်သက်များတွင် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ၎င်းတို့၏ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှုများကို ကျွမ်းကျင်စွာ ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်းကို တိုးတက်စေရန် အထောက်အကူပြုပြီး အရွယ်မရောက်သေးသူများနှင့် အရွယ်ရောက်စပြုသူများ၏ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွင် အခန်းကဏ္ဍတစ်ခု ပါဝင်သည်။&lt;ref name=Datta&gt;{{cite book|first=Parul|last=Datta|title=Pediatric Nursing|url=https://books.google.com/books?id=Um1_7gM-E1wC&amp;pg=PA189|publisher=Jaypee Brothers Medical Publishers|year=2007|access-date=27 August 2011|page=189|isbn=978-81-8061-970-0}}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

လိင်ကုထုံးပညာရှင်များသည် တစ်ခါတစ်ရံ အမျိုးသမီးလူနာများအား အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သည်အထိ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းအတွက် အချိန်ယူရန် အကြံပြုလေ့ရှိသည်၊ ဥပမာ လိင်ကျန်းမာရေးနှင့် ဆက်ဆံရေးကို တိုးတက်စေရန်၊ ၎င်းတို့အတွက် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ သာယာမှုရှိသောအရာကို ဆုံးဖြတ်ရန်နှင့် အပြန်အလှန် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ပိုမိုကျေနပ်ဖွယ်ကောင်းသော လိင်ဆက်ဆံရေးနှင့် ရင်းနှီးမှုပိုမိုလာစေသောကြောင့်ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;Shuman06&quot;&gt;{{cite web |last = Shuman |first = Tracy |title = Your Guide to Masturbation |publisher = WebMD, Inc./The Cleveland Clinic Department of Obstetrics and Gynecology |date = February 2006 |url = http://www.webmd.com/sex-relationships/guide/masturbation-guide |access-date = 29 July 2006}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Knowles02&quot;&gt;{{cite web |last = Knowles |first = Jon |title = Masturbation — From Stigma to Sexual Health |publisher = Katharine Dexter McCormick Library/Planned Parenthood Federation of America, Inc. |date = November 2002 |url = https://www.plannedparenthood.org/files/5513/9611/7867/masturbation_11-02.pdf |access-date = 29 July 2006}}&lt;/ref&gt; ''[[:en:Encyclopædia Britannica|Encyclopedia Britannica]]'' တွင် လိင်ကုထုံးအတွင်း တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းကို အသုံးပြုခြင်းအကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။&lt;ref name=&quot;Britannica&quot;&gt;{{cite web |url= https://www.britannica.com/topic/masturbation|title= Masturbation|author= ((The Editors of Encyclopaedia Britannica))|date= 9 January 2014|website= Encyclopædia Britannica|publisher= Encyclopædia Britannica, Inc.|access-date= 11 September 2019}}&lt;/ref&gt; ''Human Sexuality: An Encyclopedia'' တွင်လည်း ဖော်ပြထားသည်။&lt;ref name=&quot;j269&quot;&gt;{{cite book | editor-last=Bullough | editor-first=Vern L. | editor-last2=Bullough | editor-first2=Bonnie | title=Human Sexuality: An Encyclopedia | publisher=Taylor &amp; Francis | publication-place=New York London | date=1994 | isbn=978-0-8240-7972-7 | first=Julian W. |last=Slowinski |url=http://www2.hu-berlin.de/sexology/GESUND/ARCHIV/SEN/CH23.HTM#b1-TAOISM%20AND%20SEX |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20021216190909/http://www2.hu-berlin.de/sexology/GESUND/ARCHIV/SEN/CH23.HTM |archive-date=16 December 2002 | chapter=Therapy: Sex Therapy | page=577}}&lt;/ref&gt; ''Britannica'' က တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ အန္တရာယ်ရှိသည်ဟူသော အယူအဆကို &quot;ဒဏ္ဍာရီ&quot; ဟုလည်း ခေါ်ဆိုပြီး ၎င်းသည် ရင့်ကျက်မှုမရှိသော အပြုအမူဖြစ်ကြောင်း သက်သေမရှိဟု ဖော်ပြထားသည်။&lt;ref name=&quot;Encyclopedia Britannica&quot;&gt;{{cite web | first=Paul Henry | last=Gebhard | title=human sexual activity - Definition, Types, Examples, &amp; Facts | website=Encyclopedia Britannica | url=https://www.britannica.com/topic/human-sexual-activity | access-date=11 July 2020 | date=17 April 2019}}&lt;/ref&gt;

စိတ်ကျန်းမာရေးနယ်ပယ်များစွာတွင် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းကို သက်သာစေပြီး မိမိကိုယ်ကို တန်ဖိုးထားမှု မြင့်မားလာစေသည်ဟု ယူဆကြသည်။&lt;ref name=&quot;Krapp Wilson Gale Group 2005 p. 1148&quot;&gt;{{cite book | first=Ken R. | last=Wells | editor-last1=Krapp | editor-first1=Kristine M. | editor-last2=Wilson | editor-first2=Jeffrey | editor3=Gale Group | title=The Gale Encyclopedia of Children's Health: Infancy Through Adolescence | publisher=Thomson Gale | series=Gale virtual reference library | year=2005 | isbn=978-0-7876-9427-2 | chapter=Masturbation | page=1148 | volume=3}}&lt;/ref&gt; ဆက်ဆံရေးတွင် လက်တွဲဖော်တစ်ဦးသည် အခြားတစ်ဦးထက် လိင်ဆက်ဆံမှုကို ပိုလိုချင်သောအခါ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် မျှတစေသော အကျိုးသက်ရောက်မှုကို ပေးစွမ်းနိုင်ပြီး ပိုမို သဟဇာတဖြစ်သော ဆက်ဆံရေးကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;BadgerHerald&quot;&gt;{{cite web |first1=Chris|last1=Daniels|first2=Jes|last2=Levatter|title = Masturbation key to healthy, functional sexual relationships |date = 19 April 2007 |url = http://badgerherald.com/oped/2007/04/19/masturbation-key-to/ | website=The Badger Herald, Daily campus newspaper | location=Madison, Wisconsin, US |publisher=Badger Herald, Inc. |access-date = 1 July 2007}}&lt;/ref&gt;

၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် [[:en:The Cancer Council Australia|ဩစတြေးလျကင်ဆာကောင်စီ]] မှ ဂရေဟမ် ဂိုင်းလ်စ် ဦးဆောင်သော သြစတြေးလျ သုတေသနအဖွဲ့&lt;ref name=&quot;Giles Severi English McCredie pp. 211–216&quot;&gt;{{cite journal | last1=Giles | first1=G.G. | last2=Severi | first2=G. | last3=English | first3=D.R. | last4=McCredie | first4=M.R.E. | last5=Borland | first5=R. | last6=Boyle | first6=P. | last7=Hopper | first7=J.L. | title=Sexual factors and prostate cancer | journal=BJU International | publisher=Wiley | volume=92 | issue=3 | date=23 July 2003 | issn=1464-4096 | doi=10.1046/j.1464-410x.2003.04319.x | pages=211–216 | pmid=12887469| s2cid=29430415 | doi-access=free }}&lt;/ref&gt;သည် မကြာခဏ တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေသော အမျိုးသားများသည် [[ဆီးကျိတ်ကင်ဆာ]]ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ နည်းပါးကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သော်လည်း ၎င်းတို့သည် တိုက်ရိုက်အကြောင်းအကျိုးဆက်ကို သက်သေမပြနိုင်ခဲ့ပေ။ ၂၀၀၈ ခုနှစ် လေ့လာမှုတစ်ခုက အသက် ၂၀ နှင့် ၄၀ ကြား မကြာခဏ သုက်လွှတ်ခြင်းသည် ဆီးကျိတ်ကင်ဆာဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ ပိုမိုမြင့်မားခြင်းနှင့် ဆက်စပ်နေကြောင်း ကောက်ချက်ချခဲ့ပြီး အသက် ၆၀ ကျော်တွင် မကြာခဏ သုက်လွှတ်ခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်ခြေနည်းပါးခြင်းနှင့် ဆက်စပ်နေကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite journal | first1=Polyxeni|last1=Dimitropoulou | first2=Douglas|last2=Easton | first3=Richard|last3=Pocock | first4=David P.|last4=Dearnaley | first5=Michelle|last5=Guy | first6=Steven|last6=Edwards | first7=Lynne|last7=O'Brien | first8=Amanda|last8=Hall | first9=Rosemary|last9=Wilkinson | first10=Rosalind|last10=Eeles |author-link10=Rosalind Eeles| first11=Kenneth R.|last11=Muir | first12=Artitaya|last12=Lophatananon |date=11 November 2008 | title=Sexual activity and prostate cancer risk in men diagnosed at a younger age | journal=BJU International | volume=103 | issue=2 | pages=178–185 | doi=10.1111/j.1464-410X.2008.08030.x | pmid=19016689|s2cid=6339070 | doi-access=free }}&lt;/ref&gt; သို့သော် ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် ပိုမိုကြီးမားသော လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ပုံမှန်သုက်လွှတ်ခြင်းသည် အသက်အရွယ်အားလုံးရှိ ဆီးကျိတ်ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို သိသိသာသာ လျှော့ချပေးကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite journal |title= Ejaculation Frequency and Risk of Prostate Cancer: Updated Results with an Additional Decade of Follow-up |vauthors=Rider JR, Wilson KM, Sinnott JA, Kelly RS, Mucci LA, Giovannucci EL |date=2016 |journal= European Urology |volume= 70 |issue= 6 |pages= 974–982 |doi= 10.1016/j.eururo.2016.03.027 |pmid= 27033442 |pmc= 5040619 }}&lt;/ref&gt;

Tabriz ဆေးတက္ကသိုလ်၏ ၂၀၀၈ ခုနှစ် လေ့လာမှုတစ်ခုအရ သုက်လွှတ်ခြင်းသည် ရောင်ရမ်းနေသော နှာခေါင်းသွေးကြောများကို လျှော့ချပေးပြီး ပုံမှန်အသက်ရှူရန် လေလမ်းကြောင်းကို ပွင့်စေကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ၎င်း၏ လုပ်ဆောင်မှုသည် sympathetic အာရုံကြောစနစ်ကို လှုံ့ဆော်ခြင်းဖြင့်ဖြစ်ပြီး ကြာရှည်ခံသည်။ လေ့လာမှုပြုလုပ်သူက &quot;လူနာသည် ရောဂါလက္ခဏာများ၏ ပြင်းထန်မှုပေါ်မူတည်၍ လိင်ဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေမှု အရေအတွက်ကို ချိန်ညှိနိုင်သောကြောင့် အချိန်အခါအလိုက် ပြုလုပ်နိုင်သည်&quot; ဟု အကြံပြုသည်။&lt;ref name=&quot;New Scientist&quot;&gt;{{cite web | first = David | last = Robson | title=Masturbation could bring hay fever relief for men | website=New Scientist | date = April 2008 | url=https://www.newscientist.com/article/dn16872-masturbation-could-bring-hay-fever-relief-for-men.html?DCMP=OTC-rss&amp;nsref=online-news | access-date= 30 August 2009}}&lt;/ref&gt;

လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အထွတ်အထိပ်သည် လူတစ်ဦးအား စိတ်သက်သာရာရပြီး ကျေနပ်သော အခြေအနေသို့ ရောက်စေကာ မကြာခဏ ငိုက်မျဉ်းခြင်းနှင့် အိပ်ပျော်ခြင်းတို့ ဖြစ်ပေါ်စေသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|last=Sutherland|first=Tammy|title=Six healthy reasons to masturbate|url=http://www.besthealthmag.ca/get-healthy/girlfriends-guide/6-healthy-reasons-to-masturbate|website=Best Health Magazine|publisher=Reader's Digest Magazines (Canada)|access-date=4 July 2013|quote=&quot;Just as people fall into a deep sleep after sex with a partner, because blood pressure is lowered and relaxation is increased through the release of endorphins, masturbation is a good sleeping pill,&quot; says Golden. &quot;It is relied on by many as a nightly occurrence.&quot;|date=2015-06-08}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|first1=Kathleen|last1=Doheny|first2=Marina|last2=Katz|title=Five Things You Didn't Know About Masturbation |url=http://women.webmd.com/features/5-things-you-didnt-know-about-masturbation?page=2 |website=WebMD |access-date=4 July 2013 |quote=Masturbation can help you relax. |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130515072737/http://women.webmd.com/features/5-things-you-didnt-know-about-masturbation?page=2 |archive-date=15 May 2013 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|last=Wenner|first=Melinda|title=Why do guys get sleepy after sex?|url=http://scienceline.org/2006/09/ask-wenner-sex/|publisher=NYU Journalism (New York University)|access-date=4 July 2013|year=2006|quote=The bottom line is this: there are many potential biochemical and evolutionary reasons for post-sex sleepiness, some direct and some indirect}}&lt;/ref&gt;

အချို့သော ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များက တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် နှလုံးသွေးကြောလေ့ကျင့်ခန်းနှင့် တူညီသည်ဟု ယူဆကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite journal |first1=Benjamin |last1=Graber |first2=Scott |last2=Balogh |first3=Denis |last3=Fitzpatrick |first4=Shelton |last4=Hendricks
 | title = Cardiovascular changes associated with sexual arousal and orgasm in men
 | journal = Sexual Abuse
 | volume = 4
 | issue = 2
 | pages = 151–165
 |date=June 1991
 | doi = 10.1007/BF00851611
 |s2cid=198916412 |issn=1079-0632
 }}&lt;/ref&gt;

===အန္တရာယ်များ===

တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းသည် ယေဘုယျအားဖြင့် ဘေးကင်းပြီး&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Is Masturbation Healthy? |url=https://www.plannedparenthood.org/learn/sex-pleasure-and-sexual-dysfunction/masturbation/masturbation-healthy |access-date=2023-10-26 |website=www.plannedparenthood.org |language=en}}&lt;/ref&gt;၊ နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများမှာ ရှားပါးသည်။ ပြဿနာများ ဖြစ်ပေါ်လာသောအခါ ယေဘုယျအားဖြင့် နည်းလမ်း&lt;ref name=&quot;Medscape Reference 2018&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;FO&quot;&gt;{{Cite web |title=Foreign Objects in the Rectum - Digestive Disorders |url=https://www.merckmanuals.com/home/digestive-disorders/anal-and-rectal-disorders/foreign-objects-in-the-rectum |access-date=2023-10-26 |website=Merck Manuals Consumer Version |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;FB&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Moon |first1=Seung Jin |last2=Kim |first2=Dai Hee |last3=Chung |first3=Jae Hoon |last4=Jo |first4=Jung Ki |last5=Son |first5=Young Woo |last6=Choi |first6=Hong Yong |last7=Moon |first7=Hong Sang |title=Unusual Foreign Bodies in the Urinary Bladder and Urethra Due to Autoerotism. |journal=International Neurourology Journal |date=2010 |language=English |volume=14 |issue=3 |pages=186–189 |doi=10.5213/inj.2010.14.3.186 |issn=2093-4777 |pmc=2998407 |pmid=21179338}}&lt;/ref&gt; သို့မဟုတ် အခြေခံ စိတ်ရောဂါကြောင့်ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;American Psychiatric Association 2022 ch. 16&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;MS&quot; /&gt;

တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေရန် အထောက်အကူပစ္စည်းများအဖြစ် အရာဝတ္ထုများ ထည့်သွင်းသူများသည် အရွယ်အစား၊ နည်းပညာ သို့မဟုတ် ခန္ဓာဗေဒ (စအိုအတွင်းရှိ ပြင်ပအရာဝတ္ထုများနှင့်&lt;ref name=&quot;FO&quot; /&gt; ဆီးလမ်းကြောင်းအတွင်းရှိ ပြင်ပအရာဝတ္ထုများ&lt;ref name=&quot;FB&quot; /&gt;အပါအဝင်) ကြောင့် ၎င်းတို့ ကပ်ငြိသွားနိုင်ခြေရှိပြီး ပျက်စီးမှုကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ထိုသို့သော အန္တရာယ်များသည် အမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီးနှစ်ဦးစလုံးကို သက်ရောက်နိုင်ပြီး၊ အမျိုးသမီးတစ်ဦးသည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေစဉ် ခဲတံနှစ်ချောင်းထည့်သွင်းပြီးနောက် ၎င်း၏ ဆီးလမ်းကြောင်းကို ထိုးဖောက်ခံရသည့် ဖြစ်ရပ်နှင့်&lt;ref name=&quot;Wenger&quot;&gt;{{cite journal|last=Wegner|first=HE|author2=Franke M |author3=Schick V. |date=May 1997|title=Endoscopic removal of intravesical pencils using percutaneous nephrolithotomy sheath and forceps|journal=[[Journal of Urology]]|issue=5|volume=157|page=1842|pmid=9112540|url=http://www.masturbationhorror.com/women.shtml&lt;!-- more direct link needed --&gt;|doi=10.1016/s0022-5347(01)64878-x}}&lt;/ref&gt; အမျိုးသားတစ်ဦးသည် နားကြပ်တစ်စုံကို ၎င်း၏ ဆီးအိမ်အတွင်းသို့ ထည့်သွင်းပြီးနောက် ပြင်းထန်သော ကုသမှုခံယူခဲ့ရသည့် ဖြစ်ရပ်&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Saputra |first1=Haviv Muris |last2=Kloping |first2=Yudhistira Pradnyan |last3=Renaldo |first3=Johan |last4=Hakim |first4=Lukman |date=2022-05-01 |title=An earphone wire inside the urinary bladder: A case report and comprehensive literature review of genitourinary polyembolokoilamania |journal=Radiology Case Reports |volume=17 |issue=5 |pages=1457–1463 |doi=10.1016/j.radcr.2022.01.080 |issn=1930-0433 |pmc=8899127 |pmid=35265240}}&lt;/ref&gt;အပါအဝင် အမှုပေါင်းများစွာ၏ အစီရင်ခံစာများ ရရှိနိုင်သည်။

လိင်ဆက်ဆံခြင်း သို့မဟုတ် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းအတွင်း လိင်တံကို တုံးတိတိ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသော အမျိုးသားတစ်ဦးသည် ရှားရှားပါးပါး လိင်တံကျိုးခြင်း၊&lt;ref name=&quot;Medscape Reference 2018&quot;&gt;{{cite web | first= Richard A. | last = Santucci | title=Penile Fracture and Trauma: Background, History of the Procedure, Epidemiology | website=Medscape Reference | date=2018-06-06 | url=https://emedicine.medscape.com/article/456305-overview | access-date=2018-10-28}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal
| last3 = Benslama
| last4 = Amine | first1 = R.
| last2 = Sfaxi | first2 = M. | first3 = R.
| last6 = Mouelli | first4 = D.
| last7 = Chebil
| last8 = Zmerli
| last5 = Ayed
| last1 = El Atat | first5 = M. | first6 = B. | first7 = M. | first8 = S.
| title = Fracture of the penis: management and long-term results of surgical treatment. Experience in 300 cases
| journal = Journal of Trauma
| volume = 64
| issue = 1
| pages = 121–125
| date=Jan 2008 | issn = 0022-5282
| pmid = 18188109
| doi = 10.1097/TA.0b013e31803428b3
}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal| last1 = Asgari | first1 = S.| last2 = Roshani | first2 = A.| last3 = Falahatkar | first3 = S.| last4 = Mokhtari | first4 = G.| last5 = Pourreza | first5 = F.| title = MP-21.01: Report on the early and late complications of 169 penile fractures| journal = Urology| volume = 70| issue = 3| pages = 160–161| year = 2007| doi = 10.1016/j.urology.2007.06.119 }}&lt;/ref&gt; Peyronie's disease ဖြစ်ပွားခြင်း&lt;ref name=&quot;i968&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |vauthors=Fitkin J, Ho GT |title=Peyronie's disease: current management |journal=Am. Fam. Physician |volume=60 |issue=2 |pages=549–52, 554 |date=August 1999 |pmid=10465229 |url=http://www.aafp.org/afp/1999/0801/p549.html}}&lt;/ref&gt; သို့မဟုတ် hard flaccid syndrome&lt;ref name=&quot;HF&quot; /&gt; ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ ဤကိစ္စများတွင် လိင်တံကို မည်သည့် ပြင်းထန်သော ကိုင်တွယ်မှုမဆို မသက်မသာဖြစ်စေခြင်း သို့မဟုတ် ပိုမိုပျက်စီးစေနိုင်သည်။

အမျိုးသားအနည်းငယ်ရာခိုင်နှုန်းသည် postorgasmic illness syndrome (POIS) ကို ခံစားရနိုင်ပြီး၊ ၎င်းသည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း သို့မဟုတ် လက်တွဲဖော်နှင့် လိင်ဆက်ဆံခြင်းကြောင့်ဖြစ်စေ သုက်လွှတ်ပြီးနောက် ချက်ချင်း ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့ ပြင်းထန်သော ကြွက်သားနာကျင်ခြင်းနှင့် အခြားလက္ခဏာများကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ရောဂါလက္ခဏာများသည် တစ်ပတ်အထိ ခံစားရနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;Balon2005&quot;&gt;{{cite book | title=Handbook of Sexual Dysfunction | url=https://archive.org/details/handbookofsexual0000unse_d3f6 | publisher=Taylor &amp; Francis |veditors=Balon R, Segraves RT | year=2005 | isbn=978-0-8247-5826-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Wylie2015&quot;&gt;{{cite book | url=https://books.google.com/books?id=oH64CAAAQBAJ&amp;q=Post-orgasmic+illness+syndrome&amp;pg=PA75 | title=ABC of Sexual Health | publisher=John Wiley &amp; Sons | year=2015 | page=75 | isbn=978-1-118-66556-5 | editor=Wylie KR | access-date=21 October 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;GARD&quot;&gt;{{cite encyclopedia | title=Postorgasmic illness syndrome | encyclopedia=Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) | publisher=[[National Institutes of Health]] | access-date=30 July 2015 |year=2015 |url=https://rarediseases.info.nih.gov/gard/10809/postorgasmic-illness-syndrome/resources/1 |archive-date=5 March 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305193016/https://rarediseases.info.nih.gov/gard/10809/postorgasmic-illness-syndrome/resources/1 |url-status=dead}}&lt;/ref&gt; ဆရာဝန်အချို့က POIS ၏ လူဦးရေအတွင်း ဖြစ်ပွားမှုနှုန်းသည် &quot;ပညာရပ်ဆိုင်ရာ စာပေများတွင် ဖော်ပြထားသည်ထက် ပိုမိုများပြားနိုင်သည်&quot;&lt;ref name=&quot;Ashby2010&quot;&gt;{{cite journal |title=Postorgasm illness syndrome--a spectrum of illnesses |vauthors=Ashby J, Goldmeier D |journal=J. Sex. Med. |date=May 2010 |volume=7 |issue=5 |pages=1976–81 |doi=10.1111/j.1743-6109.2010.01707.x |pmid=20214722}}&lt;/ref&gt; နှင့် အမှုများစွာသည် ရောဂါရှာဖွေမခံရကြောင်း ခန့်မှန်းကြသည်။&lt;ref name=&quot;McMahon2014&quot;&gt;{{cite journal |url=https://www.statusplus.net/issm/saopaulo2014/presentations/082.pdf |title=Post-Orgasmic Illness Syndrome |author=McMahon CG |journal=16th World Meeting on Sexual Medicine |date=October 2014 |access-date=11 August 2015 |archive-date=4 March 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304110554/https://www.statusplus.net/issm/saopaulo2014/presentations/082.pdf |url-status=dead }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304110554/https://www.statusplus.net/issm/saopaulo2014/presentations/082.pdf |date=4 March 2016 }}&lt;/ref&gt;

အတင်းအကျပ် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းနှင့် အခြားအတင်းအကျပ် ပြုမူခြင်းများသည် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာ၏ လက္ခဏာများဖြစ်နိုင်ပြီး စိတ်ကျန်းမာရေး ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးမှ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်နိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;MS&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.vpul.upenn.edu/ohe/library/Sexhealth/articles/masturbating.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20100820190232/http://www.vpul.upenn.edu/ohe/library/Sexhealth/articles/masturbating.htm|archive-date=20 August 2010 |author=Office of Health Education|publisher=University of Pennsylvania|title=Masturbation|access-date=29 May 2011}}&lt;/ref&gt; မည်သည့် &quot;အာရုံကြောအလေ့အထ&quot; နှင့်မဆို အတင်းအကျပ်ပြုမူခြင်း၏ အကြောင်းရင်းများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းသည် တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်းကို ဖိနှိပ်ရန် ကြိုးစားခြင်းထက် ပိုမိုအထောက်အကူဖြစ်စေသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.chmed.com/behavioral-care/child-development/masturbation/ |author=Children's Medical Office of North Andover, P.C. |title=Masturbation in Early Childhood |website=Chmed.com |access-date=29 May 2011 |archive-date=5 April 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210405024213/https://www.chmed.com/behavioral-care/child-development/masturbation/ |url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

==ကိုးကား==
{{Reflist}}

{{တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း}}

[[ကဏ္ဍ:အလေ့အထများ]]
[[ကဏ္ဍ:တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း|*]]
[[ကဏ္ဍ:အမျိုးသမီး တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း]]
[[ကဏ္ဍ:အမျိုးသား တစ်ကိုယ်ရေ အာသာဖြေခြင်း]]
[[ကဏ္ဍ:လိင်အပြုအမူများ]]</text>
      <sha1>duvdixg1du1yax0w5s5hd9y6k2fu9y0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်</title>
    <ns>0</ns>
    <id>56367</id>
    <revision>
      <id>879062</id>
      <parentid>875361</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:08:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879062</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19467" sha1="9g4ygv3fihf2h4nq0wf0iq4ufq9fess" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}  

==သမိုင်းကြောင်း==
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် ဝဇိရာဝုဓသည် ၎င်း၏ခမည်းတော်ဖြစ်သော ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏ (ချူလာလောင်ကွန်း) ကို ရည်ရွယ်၍ ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်ကို တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၀၂ ခုနှစ်တွင် ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏသည် နန်းတော်၌ တော်ဝင်လူငယ်သင်တန်းကျောင်း (Civil Service Training School) ကို တည်ထောင်ခဲ့ရာ ၎င်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အဆင့်မြင့်ပညာရေးစီမံကိန်း၏ အစအဦးပင်ဖြစ်သည်။ ၁၉ ရာစုတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဗျူရိုကရေစီစနစ် ပြောင်းလဲရန် လိုအပ်လာပြီး ပဒေသရာဇ်စနစ်မှ ခေတ်မီနိုင်ငံအဖြစ် တည်ထောင်လိုသော ဆန္ဒများကြောင့် ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏသည် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်း (The Civil Service College) ကို တည်ထောင်၍ တော်ဝင်နန်းတော်တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်မည့် လူငယ်များကို မွေးထုတ်ပေးခဲ့သည်။

ဤစီမံကိန်း ကြီးထွားလာပြီးနောက် ဘုရင်ဝဇီရာဝုဓလက်ထက်တွင် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်းကို ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ် (Civil Service College of King Chulalongkorn - CSCKC) ဟု အမည်ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ရော့ခ်ကဖဲလား ဖောင်ဒေးရှင်း၏ အကူအညီဖြင့် ပညာရေးစနစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ခေတ်နှင့်လျော်ညီသော သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများကို ချမှတ်နိုင်ခဲ့သည်။

ဖခင်ဘုရင်ကြီး စုဠာလင်္ကရဏ နတ်ရွာစံပြီးနောက် သားတော် ဝဇီရာဝုဓ နန်းတက်သောအခါ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ်ကို စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ် (Chulalongkorn University) ဟု အမည်ပြောင်းလဲကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ယခင်ကထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ပညာရေးစနစ် ဖြစ်ပေါ်စေရန် လူတန်းစားမရွေး ခေတ်ပညာများကို သင်ယူနိုင်အောင် စီစဉ်ခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့ရှိ ခေတ်ပညာသင်ကြားနေသော ကျောင်းများကို စုစည်းခဲ့ပြီး ဘုရင် ဝဇိရာဝုဓ ကိုယ်တိုင် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ငွေများကို စိုက်ထုတ်ကာ တက္ကသိုလ်အဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၁၉၄၃ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ် ပိုင်ဘွန်းက ဆေးပညာ၊ သွားဘက်ဆိုင်ရာ၊ ဆေးဝါးပညာနှင့် တိရစ္ဆာန်ဆေးသိပ္ပံ မဟာဌာနများကို ခွဲထုတ်၍ စုဠာလင်္ကရဏ ဆေးသိပ္ပံ တက္ကသိုလ်ဟု အမည်ပေးခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ [[မဟီတလတက္ကသိုလ်|မဟီဒေါလ်တက္ကသိုလ်]]ဟူ၍ သီးခြားတက္ကသိုလ်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်၌ ဆေးပညာရပ်များကို ပြန်လည်သင်ကြားပေးခဲ့သည်။

ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်မှ ဘွဲ့ရရှိသူများကို ထိုင်းဘုရင်ကိုယ်တိုင် ဘွဲ့လက်မှတ်ပေးအပ်ချီးမြှင့်သော အစဉ်အလာကို သတ္တမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၇|ပြဇာဓိပက]] လက်ထက်၌ စတင်ခဲ့သည်။ 

==တက္ကသိုလ်နယ်မြေ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်၏ တက္ကသိုလ်နယ်မြေအားလုံးသည် ဘန်ကောက်မြို့တော်တွင် ရှိသည်။ အဆောက်အအုံများသည် ၁၉-ရာစုလက်ရာများသာမက ဘုရင့်တက္ကသိုလ်ဖြစ်သည့်အားလျှော်စွာ ခမ်းနားထည်ဝါသော အဆောက်အအုံများသာမက ခေတ်သစ်ဗိသုကာပညာရှင်များ၏ လက်ရာများစွာရှိပါသည်။

==ဌာနများ==
၁၉၁၇-ခုနှစ်တွင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံမဟာဌာန (Arts and Sciences)၊ ပြည်သူ့စီမံခန့်ခွဲရေးမဟာဌာန (Public Administration)၊ အင်ဂျင်နီယာမဟာဌာန (Engineering)နှင့် ဆေးသိပ္ပံမဟာဌာန (Medicine) စသည့် မဟာဌာန လေးခုသာရှိခဲ့ပေမဲ့ ယခုအခါ ပညာရပ်ဆိုင်ရာ မဟာဌာနပေါင်း (၁၉)ခု၊ စိုက်ပျိုးရေးကျောင်း တစ်ကျောင်း၊ ကောလိပ် (၃)ခု၊ အင်စတီကျု (၁၀)ခုနှင့် ဆရာအတတ်သင်ကျောင်း တစ်ကျောင်း ရှိပါသည်။

==ကျောင်းဝင်ခွင့်==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်း တက္ကသိုလ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ အထက်ကျောင်းများမှာ Top Ten ဝင်သူများကိုသာ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်က ရွေးချယ် လက်ခံလေ့ရှိသည်။ ကျောင်းသားများအတွက် ကျောင်းဝင်ခွင့်ပုံစံကို အုပ်စု ၂ ခု ခွဲထားသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်း ပြည်နယ်များမှ ကျောင်းသားများအုပ်စုနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အခြားနေရာများ အုပ်စုတို့ ဖြစ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းပြည်နယ်များသည် ဖွံ့ဖြိုးမှုအားနည်းသောကြောင့် မြောက်ပိုင်းသားများအတွက် ဝင်ခွင့်ပုံစံ၊ အခြားနေရာများမှ ကျောင်းသားများဝင်ခွင့်ပုံစံဟူ၍ ခွဲခြားထားခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုသို့ ခွဲခြားထားသောကြောင့် ဖွံ့ဖြိုးမှုအတိုင်းအတာ ညီမျှသွားစေသည်ဟု ယုံကြည်ထားကြသည်။

==ဝတ်စုံ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားရတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ဆင်တူယူနီဖောင်းများကို ဝတ်ဆင်ရလေ့ရှိပြီး ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများကလည်း ဂုဏ်ယူစွာနဲ့ ဝတ်ဆင်ကြတာပါ။  ထိုင်းနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ ဘောင်းဘီရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပြီး ကျောင်းသူများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ စကတ်အရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပါတယ်။ စကတ်အနေအထားတိုခဲ့ပါက ပြစ်ဒဏ်ခံရလေ့ရှိပါတယ်။ 

အားကစားပြုလုပ်ချိန်များ၊ လက်တွေ့ကွင်းဆင်းရတဲ့ စာသင်ချိန်များမှာတော့ တီရှပ်အဖြူရောင်ကို ဝတ်ဆင်ခွင့်ပေးထားပါတယ်။ နိုင်ငံတကာမှ ကျောင်းသား ကျောင်းသူများအတွက်လည်း ယူနီဖောင်းဝတ်ဆင်ရမှု မရှိပေမဲ့ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကန့်သတ်ချက်တွေကို ထားရှိထားပါတယ်။

==ပညာသင်ဆု==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ပညာတော်သင်ဆုများစွာကို လျှောက်ထားနိုင်ကြပါတယ်။ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ အာစီယံနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်ဆုများစွာရှိသလို ဥရောပနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်သင်ဆုအစီအစဉ်များလည်းရှိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအတွက် ဘာသာရပ် အသီးသီးမှ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှု လေ့လာရေး မဟာဘွဲ့သင်တန်းကို ဂျာမနီနိုင်ငံမှ ဟိန်းနရစ်ချ်ဘော ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ပညာတော်သင်ဆု ထောက်ပံ့ပေးမှုအဖြစ် နှစ်စဉ်ပေးအပ်နေမှုများလည်း ရှိတဲ့အတွက် မြန်မာကျောင်းသားများအနေနဲ့ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ် ပညာတော်သင်ဆုများကို လျှောက်ထားနိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးများလည်းရှိနေပါတယ်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ ဘာသာရပ်တွေကို ထိုင်းဘာသာနဲ့ အဓိက သင်ကြား နေသော်လည်း တချို့ ဘာသာရပ်များကိုတော့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွေနဲ့ သင်ကြားပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သင်ကြားတဲ့ ပရိုဂရမ်ကို သင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ IELTS ရမှတ် ၅ ကျော်ဖို့လည်းလိုအပ် ပါတယ်။ 

ကျောင်းလခအနေနဲ့ သင်ယူတဲ့ ဘာသာရပ်အလိုက် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုတွေရှိသော်လည်း အချိန်ပြည့်သင်တန်းကို တက်ရောက်မဲ့ ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားများအတွက် စီမစ်စတာ (Semester) တစ်ခုလျှင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံအစရှိသော ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၄ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၈ထောင်ခန့်၊ နိ်ုင်ငံတကာကျောင်းသားများအတွက်ကတော့ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ အစရှိသော ဘာသာရပ်များ အတွက်ထိုင်းဘတ် ၅သောင်း ၉ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များ အတွက် ထိုင်းဘတ် ၆သောင်း ၂ထောင်ခန့် ကုန်ကျမှာပါ။

==ထူးခြားထင်ရှားသူများ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခြင်းများ ရှိခဲ့ပြီး၊ အမေရိကန် သမ္မတ နှစ်ဦးဖြစ်သော လင်ဒန် ဂျွန်ဆင်နှင့် ဘီလ် ကလင်တန်တို့အား ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့သလို နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းဆုရှင် နယ်လ်ဆင် မင်ဒဲလား ကိုလည်း ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားဟောင်းများတွင် ထင်ရှားသူများမှာ လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံဘုရင်ကြီး ဘူမိဗလ အဒူလျာဒက်၏ ခမည်းတော် မဟီတလ အတုလျေတေဇ၊ ထိုင်းနိုင်ငံမင်းသမီး မဟာ ချက်ကရီ သီရိဒုံ၊ အရှေ့တောင်အာရှ စာရေးဆရာဆု (၂) ကြိမ်ရ ဝင်း လိုင်ယိုဗာရင်၊ ထိုင်းနိုင်ငံဘောလုံးသမား အကျော်အမော် ကီယာတီဆက်၊ ထိုင်းချေဂွေဗားရားဟု တင်စားကြသော ချစ် ဖူမီဆက် စသူတို့ ပါဝင်သည်။

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>9g4ygv3fihf2h4nq0wf0iq4ufq9fess</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879063</id>
      <parentid>879062</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:09:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879063</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13844" sha1="f78dgk99xc2eqpd7x170ban0rd13yly" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}   

==တက္ကသိုလ်နယ်မြေ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်၏ တက္ကသိုလ်နယ်မြေအားလုံးသည် ဘန်ကောက်မြို့တော်တွင် ရှိသည်။ အဆောက်အအုံများသည် ၁၉-ရာစုလက်ရာများသာမက ဘုရင့်တက္ကသိုလ်ဖြစ်သည့်အားလျှော်စွာ ခမ်းနားထည်ဝါသော အဆောက်အအုံများသာမက ခေတ်သစ်ဗိသုကာပညာရှင်များ၏ လက်ရာများစွာရှိပါသည်။

==ဌာနများ==
၁၉၁၇-ခုနှစ်တွင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံမဟာဌာန (Arts and Sciences)၊ ပြည်သူ့စီမံခန့်ခွဲရေးမဟာဌာန (Public Administration)၊ အင်ဂျင်နီယာမဟာဌာန (Engineering)နှင့် ဆေးသိပ္ပံမဟာဌာန (Medicine) စသည့် မဟာဌာန လေးခုသာရှိခဲ့ပေမဲ့ ယခုအခါ ပညာရပ်ဆိုင်ရာ မဟာဌာနပေါင်း (၁၉)ခု၊ စိုက်ပျိုးရေးကျောင်း တစ်ကျောင်း၊ ကောလိပ် (၃)ခု၊ အင်စတီကျု (၁၀)ခုနှင့် ဆရာအတတ်သင်ကျောင်း တစ်ကျောင်း ရှိပါသည်။

==ကျောင်းဝင်ခွင့်==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်း တက္ကသိုလ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ အထက်ကျောင်းများမှာ Top Ten ဝင်သူများကိုသာ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်က ရွေးချယ် လက်ခံလေ့ရှိသည်။ ကျောင်းသားများအတွက် ကျောင်းဝင်ခွင့်ပုံစံကို အုပ်စု ၂ ခု ခွဲထားသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်း ပြည်နယ်များမှ ကျောင်းသားများအုပ်စုနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အခြားနေရာများ အုပ်စုတို့ ဖြစ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းပြည်နယ်များသည် ဖွံ့ဖြိုးမှုအားနည်းသောကြောင့် မြောက်ပိုင်းသားများအတွက် ဝင်ခွင့်ပုံစံ၊ အခြားနေရာများမှ ကျောင်းသားများဝင်ခွင့်ပုံစံဟူ၍ ခွဲခြားထားခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုသို့ ခွဲခြားထားသောကြောင့် ဖွံ့ဖြိုးမှုအတိုင်းအတာ ညီမျှသွားစေသည်ဟု ယုံကြည်ထားကြသည်။

==ဝတ်စုံ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားရတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ဆင်တူယူနီဖောင်းများကို ဝတ်ဆင်ရလေ့ရှိပြီး ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများကလည်း ဂုဏ်ယူစွာနဲ့ ဝတ်ဆင်ကြတာပါ။  ထိုင်းနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ ဘောင်းဘီရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပြီး ကျောင်းသူများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ စကတ်အရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပါတယ်။ စကတ်အနေအထားတိုခဲ့ပါက ပြစ်ဒဏ်ခံရလေ့ရှိပါတယ်။ 

အားကစားပြုလုပ်ချိန်များ၊ လက်တွေ့ကွင်းဆင်းရတဲ့ စာသင်ချိန်များမှာတော့ တီရှပ်အဖြူရောင်ကို ဝတ်ဆင်ခွင့်ပေးထားပါတယ်။ နိုင်ငံတကာမှ ကျောင်းသား ကျောင်းသူများအတွက်လည်း ယူနီဖောင်းဝတ်ဆင်ရမှု မရှိပေမဲ့ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကန့်သတ်ချက်တွေကို ထားရှိထားပါတယ်။

==ပညာသင်ဆု==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ပညာတော်သင်ဆုများစွာကို လျှောက်ထားနိုင်ကြပါတယ်။ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ အာစီယံနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်ဆုများစွာရှိသလို ဥရောပနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်သင်ဆုအစီအစဉ်များလည်းရှိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအတွက် ဘာသာရပ် အသီးသီးမှ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှု လေ့လာရေး မဟာဘွဲ့သင်တန်းကို ဂျာမနီနိုင်ငံမှ ဟိန်းနရစ်ချ်ဘော ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ပညာတော်သင်ဆု ထောက်ပံ့ပေးမှုအဖြစ် နှစ်စဉ်ပေးအပ်နေမှုများလည်း ရှိတဲ့အတွက် မြန်မာကျောင်းသားများအနေနဲ့ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ် ပညာတော်သင်ဆုများကို လျှောက်ထားနိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးများလည်းရှိနေပါတယ်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ ဘာသာရပ်တွေကို ထိုင်းဘာသာနဲ့ အဓိက သင်ကြား နေသော်လည်း တချို့ ဘာသာရပ်များကိုတော့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွေနဲ့ သင်ကြားပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သင်ကြားတဲ့ ပရိုဂရမ်ကို သင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ IELTS ရမှတ် ၅ ကျော်ဖို့လည်းလိုအပ် ပါတယ်။ 

ကျောင်းလခအနေနဲ့ သင်ယူတဲ့ ဘာသာရပ်အလိုက် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုတွေရှိသော်လည်း အချိန်ပြည့်သင်တန်းကို တက်ရောက်မဲ့ ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားများအတွက် စီမစ်စတာ (Semester) တစ်ခုလျှင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံအစရှိသော ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၄ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၈ထောင်ခန့်၊ နိ်ုင်ငံတကာကျောင်းသားများအတွက်ကတော့ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ အစရှိသော ဘာသာရပ်များ အတွက်ထိုင်းဘတ် ၅သောင်း ၉ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များ အတွက် ထိုင်းဘတ် ၆သောင်း ၂ထောင်ခန့် ကုန်ကျမှာပါ။

==ထူးခြားထင်ရှားသူများ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခြင်းများ ရှိခဲ့ပြီး၊ အမေရိကန် သမ္မတ နှစ်ဦးဖြစ်သော လင်ဒန် ဂျွန်ဆင်နှင့် ဘီလ် ကလင်တန်တို့အား ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့သလို နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းဆုရှင် နယ်လ်ဆင် မင်ဒဲလား ကိုလည်း ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားဟောင်းများတွင် ထင်ရှားသူများမှာ လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံဘုရင်ကြီး ဘူမိဗလ အဒူလျာဒက်၏ ခမည်းတော် မဟီတလ အတုလျေတေဇ၊ ထိုင်းနိုင်ငံမင်းသမီး မဟာ ချက်ကရီ သီရိဒုံ၊ အရှေ့တောင်အာရှ စာရေးဆရာဆု (၂) ကြိမ်ရ ဝင်း လိုင်ယိုဗာရင်၊ ထိုင်းနိုင်ငံဘောလုံးသမား အကျော်အမော် ကီယာတီဆက်၊ ထိုင်းချေဂွေဗားရားဟု တင်စားကြသော ချစ် ဖူမီဆက် စသူတို့ ပါဝင်သည်။

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>f78dgk99xc2eqpd7x170ban0rd13yly</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879064</id>
      <parentid>879063</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:09:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879064</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13108" sha1="n2vl4g8ukptyp8oha1rv3r6jg167i59" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}   

==ဌာနများ==
၁၉၁၇-ခုနှစ်တွင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံမဟာဌာန (Arts and Sciences)၊ ပြည်သူ့စီမံခန့်ခွဲရေးမဟာဌာန (Public Administration)၊ အင်ဂျင်နီယာမဟာဌာန (Engineering)နှင့် ဆေးသိပ္ပံမဟာဌာန (Medicine) စသည့် မဟာဌာန လေးခုသာရှိခဲ့ပေမဲ့ ယခုအခါ ပညာရပ်ဆိုင်ရာ မဟာဌာနပေါင်း (၁၉)ခု၊ စိုက်ပျိုးရေးကျောင်း တစ်ကျောင်း၊ ကောလိပ် (၃)ခု၊ အင်စတီကျု (၁၀)ခုနှင့် ဆရာအတတ်သင်ကျောင်း တစ်ကျောင်း ရှိပါသည်။

==ကျောင်းဝင်ခွင့်==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်း တက္ကသိုလ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ အထက်ကျောင်းများမှာ Top Ten ဝင်သူများကိုသာ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်က ရွေးချယ် လက်ခံလေ့ရှိသည်။ ကျောင်းသားများအတွက် ကျောင်းဝင်ခွင့်ပုံစံကို အုပ်စု ၂ ခု ခွဲထားသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်း ပြည်နယ်များမှ ကျောင်းသားများအုပ်စုနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အခြားနေရာများ အုပ်စုတို့ ဖြစ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းပြည်နယ်များသည် ဖွံ့ဖြိုးမှုအားနည်းသောကြောင့် မြောက်ပိုင်းသားများအတွက် ဝင်ခွင့်ပုံစံ၊ အခြားနေရာများမှ ကျောင်းသားများဝင်ခွင့်ပုံစံဟူ၍ ခွဲခြားထားခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုသို့ ခွဲခြားထားသောကြောင့် ဖွံ့ဖြိုးမှုအတိုင်းအတာ ညီမျှသွားစေသည်ဟု ယုံကြည်ထားကြသည်။

==ဝတ်စုံ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားရတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ဆင်တူယူနီဖောင်းများကို ဝတ်ဆင်ရလေ့ရှိပြီး ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများကလည်း ဂုဏ်ယူစွာနဲ့ ဝတ်ဆင်ကြတာပါ။  ထိုင်းနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ ဘောင်းဘီရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပြီး ကျောင်းသူများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ စကတ်အရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပါတယ်။ စကတ်အနေအထားတိုခဲ့ပါက ပြစ်ဒဏ်ခံရလေ့ရှိပါတယ်။ 

အားကစားပြုလုပ်ချိန်များ၊ လက်တွေ့ကွင်းဆင်းရတဲ့ စာသင်ချိန်များမှာတော့ တီရှပ်အဖြူရောင်ကို ဝတ်ဆင်ခွင့်ပေးထားပါတယ်။ နိုင်ငံတကာမှ ကျောင်းသား ကျောင်းသူများအတွက်လည်း ယူနီဖောင်းဝတ်ဆင်ရမှု မရှိပေမဲ့ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကန့်သတ်ချက်တွေကို ထားရှိထားပါတယ်။

==ပညာသင်ဆု==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ပညာတော်သင်ဆုများစွာကို လျှောက်ထားနိုင်ကြပါတယ်။ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ အာစီယံနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်ဆုများစွာရှိသလို ဥရောပနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်သင်ဆုအစီအစဉ်များလည်းရှိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအတွက် ဘာသာရပ် အသီးသီးမှ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှု လေ့လာရေး မဟာဘွဲ့သင်တန်းကို ဂျာမနီနိုင်ငံမှ ဟိန်းနရစ်ချ်ဘော ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ပညာတော်သင်ဆု ထောက်ပံ့ပေးမှုအဖြစ် နှစ်စဉ်ပေးအပ်နေမှုများလည်း ရှိတဲ့အတွက် မြန်မာကျောင်းသားများအနေနဲ့ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ် ပညာတော်သင်ဆုများကို လျှောက်ထားနိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးများလည်းရှိနေပါတယ်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ ဘာသာရပ်တွေကို ထိုင်းဘာသာနဲ့ အဓိက သင်ကြား နေသော်လည်း တချို့ ဘာသာရပ်များကိုတော့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွေနဲ့ သင်ကြားပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သင်ကြားတဲ့ ပရိုဂရမ်ကို သင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ IELTS ရမှတ် ၅ ကျော်ဖို့လည်းလိုအပ် ပါတယ်။ 

ကျောင်းလခအနေနဲ့ သင်ယူတဲ့ ဘာသာရပ်အလိုက် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုတွေရှိသော်လည်း အချိန်ပြည့်သင်တန်းကို တက်ရောက်မဲ့ ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားများအတွက် စီမစ်စတာ (Semester) တစ်ခုလျှင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံအစရှိသော ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၄ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၈ထောင်ခန့်၊ နိ်ုင်ငံတကာကျောင်းသားများအတွက်ကတော့ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ အစရှိသော ဘာသာရပ်များ အတွက်ထိုင်းဘတ် ၅သောင်း ၉ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များ အတွက် ထိုင်းဘတ် ၆သောင်း ၂ထောင်ခန့် ကုန်ကျမှာပါ။

==ထူးခြားထင်ရှားသူများ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခြင်းများ ရှိခဲ့ပြီး၊ အမေရိကန် သမ္မတ နှစ်ဦးဖြစ်သော လင်ဒန် ဂျွန်ဆင်နှင့် ဘီလ် ကလင်တန်တို့အား ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့သလို နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းဆုရှင် နယ်လ်ဆင် မင်ဒဲလား ကိုလည်း ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားဟောင်းများတွင် ထင်ရှားသူများမှာ လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံဘုရင်ကြီး ဘူမိဗလ အဒူလျာဒက်၏ ခမည်းတော် မဟီတလ အတုလျေတေဇ၊ ထိုင်းနိုင်ငံမင်းသမီး မဟာ ချက်ကရီ သီရိဒုံ၊ အရှေ့တောင်အာရှ စာရေးဆရာဆု (၂) ကြိမ်ရ ဝင်း လိုင်ယိုဗာရင်၊ ထိုင်းနိုင်ငံဘောလုံးသမား အကျော်အမော် ကီယာတီဆက်၊ ထိုင်းချေဂွေဗားရားဟု တင်စားကြသော ချစ် ဖူမီဆက် စသူတို့ ပါဝင်သည်။

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>n2vl4g8ukptyp8oha1rv3r6jg167i59</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879065</id>
      <parentid>879064</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:10:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879065</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12207" sha1="buxgtvt7l41azhcjla685p47o58e86a" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}   

==ကျောင်းဝင်ခွင့်==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်း တက္ကသိုလ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ အထက်ကျောင်းများမှာ Top Ten ဝင်သူများကိုသာ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်က ရွေးချယ် လက်ခံလေ့ရှိသည်။ ကျောင်းသားများအတွက် ကျောင်းဝင်ခွင့်ပုံစံကို အုပ်စု ၂ ခု ခွဲထားသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်း ပြည်နယ်များမှ ကျောင်းသားများအုပ်စုနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အခြားနေရာများ အုပ်စုတို့ ဖြစ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းပြည်နယ်များသည် ဖွံ့ဖြိုးမှုအားနည်းသောကြောင့် မြောက်ပိုင်းသားများအတွက် ဝင်ခွင့်ပုံစံ၊ အခြားနေရာများမှ ကျောင်းသားများဝင်ခွင့်ပုံစံဟူ၍ ခွဲခြားထားခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုသို့ ခွဲခြားထားသောကြောင့် ဖွံ့ဖြိုးမှုအတိုင်းအတာ ညီမျှသွားစေသည်ဟု ယုံကြည်ထားကြသည်။

==ဝတ်စုံ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားရတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ဆင်တူယူနီဖောင်းများကို ဝတ်ဆင်ရလေ့ရှိပြီး ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများကလည်း ဂုဏ်ယူစွာနဲ့ ဝတ်ဆင်ကြတာပါ။  ထိုင်းနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ ဘောင်းဘီရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပြီး ကျောင်းသူများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ စကတ်အရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပါတယ်။ စကတ်အနေအထားတိုခဲ့ပါက ပြစ်ဒဏ်ခံရလေ့ရှိပါတယ်။ 

အားကစားပြုလုပ်ချိန်များ၊ လက်တွေ့ကွင်းဆင်းရတဲ့ စာသင်ချိန်များမှာတော့ တီရှပ်အဖြူရောင်ကို ဝတ်ဆင်ခွင့်ပေးထားပါတယ်။ နိုင်ငံတကာမှ ကျောင်းသား ကျောင်းသူများအတွက်လည်း ယူနီဖောင်းဝတ်ဆင်ရမှု မရှိပေမဲ့ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကန့်သတ်ချက်တွေကို ထားရှိထားပါတယ်။

==ပညာသင်ဆု==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ပညာတော်သင်ဆုများစွာကို လျှောက်ထားနိုင်ကြပါတယ်။ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ အာစီယံနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်ဆုများစွာရှိသလို ဥရောပနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်သင်ဆုအစီအစဉ်များလည်းရှိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအတွက် ဘာသာရပ် အသီးသီးမှ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှု လေ့လာရေး မဟာဘွဲ့သင်တန်းကို ဂျာမနီနိုင်ငံမှ ဟိန်းနရစ်ချ်ဘော ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ပညာတော်သင်ဆု ထောက်ပံ့ပေးမှုအဖြစ် နှစ်စဉ်ပေးအပ်နေမှုများလည်း ရှိတဲ့အတွက် မြန်မာကျောင်းသားများအနေနဲ့ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ် ပညာတော်သင်ဆုများကို လျှောက်ထားနိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးများလည်းရှိနေပါတယ်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ ဘာသာရပ်တွေကို ထိုင်းဘာသာနဲ့ အဓိက သင်ကြား နေသော်လည်း တချို့ ဘာသာရပ်များကိုတော့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွေနဲ့ သင်ကြားပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သင်ကြားတဲ့ ပရိုဂရမ်ကို သင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ IELTS ရမှတ် ၅ ကျော်ဖို့လည်းလိုအပ် ပါတယ်။ 

ကျောင်းလခအနေနဲ့ သင်ယူတဲ့ ဘာသာရပ်အလိုက် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုတွေရှိသော်လည်း အချိန်ပြည့်သင်တန်းကို တက်ရောက်မဲ့ ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားများအတွက် စီမစ်စတာ (Semester) တစ်ခုလျှင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံအစရှိသော ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၄ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၈ထောင်ခန့်၊ နိ်ုင်ငံတကာကျောင်းသားများအတွက်ကတော့ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ အစရှိသော ဘာသာရပ်များ အတွက်ထိုင်းဘတ် ၅သောင်း ၉ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များ အတွက် ထိုင်းဘတ် ၆သောင်း ၂ထောင်ခန့် ကုန်ကျမှာပါ။

==ထူးခြားထင်ရှားသူများ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခြင်းများ ရှိခဲ့ပြီး၊ အမေရိကန် သမ္မတ နှစ်ဦးဖြစ်သော လင်ဒန် ဂျွန်ဆင်နှင့် ဘီလ် ကလင်တန်တို့အား ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့သလို နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းဆုရှင် နယ်လ်ဆင် မင်ဒဲလား ကိုလည်း ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားဟောင်းများတွင် ထင်ရှားသူများမှာ လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံဘုရင်ကြီး ဘူမိဗလ အဒူလျာဒက်၏ ခမည်းတော် မဟီတလ အတုလျေတေဇ၊ ထိုင်းနိုင်ငံမင်းသမီး မဟာ ချက်ကရီ သီရိဒုံ၊ အရှေ့တောင်အာရှ စာရေးဆရာဆု (၂) ကြိမ်ရ ဝင်း လိုင်ယိုဗာရင်၊ ထိုင်းနိုင်ငံဘောလုံးသမား အကျော်အမော် ကီယာတီဆက်၊ ထိုင်းချေဂွေဗားရားဟု တင်စားကြသော ချစ် ဖူမီဆက် စသူတို့ ပါဝင်သည်။

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>buxgtvt7l41azhcjla685p47o58e86a</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879066</id>
      <parentid>879065</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:10:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879066</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10409" sha1="td7tb09061i1xaphqxn83igk6p90nro" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}   

==ဝတ်စုံ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားရတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ဆင်တူယူနီဖောင်းများကို ဝတ်ဆင်ရလေ့ရှိပြီး ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများကလည်း ဂုဏ်ယူစွာနဲ့ ဝတ်ဆင်ကြတာပါ။  ထိုင်းနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ ဘောင်းဘီရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပြီး ကျောင်းသူများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ စကတ်အရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပါတယ်။ စကတ်အနေအထားတိုခဲ့ပါက ပြစ်ဒဏ်ခံရလေ့ရှိပါတယ်။ 

အားကစားပြုလုပ်ချိန်များ၊ လက်တွေ့ကွင်းဆင်းရတဲ့ စာသင်ချိန်များမှာတော့ တီရှပ်အဖြူရောင်ကို ဝတ်ဆင်ခွင့်ပေးထားပါတယ်။ နိုင်ငံတကာမှ ကျောင်းသား ကျောင်းသူများအတွက်လည်း ယူနီဖောင်းဝတ်ဆင်ရမှု မရှိပေမဲ့ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကန့်သတ်ချက်တွေကို ထားရှိထားပါတယ်။

==ပညာသင်ဆု==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ပညာတော်သင်ဆုများစွာကို လျှောက်ထားနိုင်ကြပါတယ်။ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ အာစီယံနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်ဆုများစွာရှိသလို ဥရောပနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်သင်ဆုအစီအစဉ်များလည်းရှိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအတွက် ဘာသာရပ် အသီးသီးမှ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှု လေ့လာရေး မဟာဘွဲ့သင်တန်းကို ဂျာမနီနိုင်ငံမှ ဟိန်းနရစ်ချ်ဘော ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ပညာတော်သင်ဆု ထောက်ပံ့ပေးမှုအဖြစ် နှစ်စဉ်ပေးအပ်နေမှုများလည်း ရှိတဲ့အတွက် မြန်မာကျောင်းသားများအနေနဲ့ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ် ပညာတော်သင်ဆုများကို လျှောက်ထားနိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးများလည်းရှိနေပါတယ်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ ဘာသာရပ်တွေကို ထိုင်းဘာသာနဲ့ အဓိက သင်ကြား နေသော်လည်း တချို့ ဘာသာရပ်များကိုတော့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွေနဲ့ သင်ကြားပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သင်ကြားတဲ့ ပရိုဂရမ်ကို သင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ IELTS ရမှတ် ၅ ကျော်ဖို့လည်းလိုအပ် ပါတယ်။ 

ကျောင်းလခအနေနဲ့ သင်ယူတဲ့ ဘာသာရပ်အလိုက် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုတွေရှိသော်လည်း အချိန်ပြည့်သင်တန်းကို တက်ရောက်မဲ့ ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားများအတွက် စီမစ်စတာ (Semester) တစ်ခုလျှင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံအစရှိသော ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၄ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၈ထောင်ခန့်၊ နိ်ုင်ငံတကာကျောင်းသားများအတွက်ကတော့ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ အစရှိသော ဘာသာရပ်များ အတွက်ထိုင်းဘတ် ၅သောင်း ၉ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များ အတွက် ထိုင်းဘတ် ၆သောင်း ၂ထောင်ခန့် ကုန်ကျမှာပါ။

==ထူးခြားထင်ရှားသူများ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခြင်းများ ရှိခဲ့ပြီး၊ အမေရိကန် သမ္မတ နှစ်ဦးဖြစ်သော လင်ဒန် ဂျွန်ဆင်နှင့် ဘီလ် ကလင်တန်တို့အား ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့သလို နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းဆုရှင် နယ်လ်ဆင် မင်ဒဲလား ကိုလည်း ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားဟောင်းများတွင် ထင်ရှားသူများမှာ လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံဘုရင်ကြီး ဘူမိဗလ အဒူလျာဒက်၏ ခမည်းတော် မဟီတလ အတုလျေတေဇ၊ ထိုင်းနိုင်ငံမင်းသမီး မဟာ ချက်ကရီ သီရိဒုံ၊ အရှေ့တောင်အာရှ စာရေးဆရာဆု (၂) ကြိမ်ရ ဝင်း လိုင်ယိုဗာရင်၊ ထိုင်းနိုင်ငံဘောလုံးသမား အကျော်အမော် ကီယာတီဆက်၊ ထိုင်းချေဂွေဗားရားဟု တင်စားကြသော ချစ် ဖူမီဆက် စသူတို့ ပါဝင်သည်။

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>td7tb09061i1xaphqxn83igk6p90nro</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879067</id>
      <parentid>879066</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:10:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879067</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8563" sha1="0blf17616437b8vgwd6javfuisd7uew" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}   

==ပညာသင်ဆု==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ပညာတော်သင်ဆုများစွာကို လျှောက်ထားနိုင်ကြပါတယ်။ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ အာစီယံနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်ဆုများစွာရှိသလို ဥရောပနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်သင်ဆုအစီအစဉ်များလည်းရှိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအတွက် ဘာသာရပ် အသီးသီးမှ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှု လေ့လာရေး မဟာဘွဲ့သင်တန်းကို ဂျာမနီနိုင်ငံမှ ဟိန်းနရစ်ချ်ဘော ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ပညာတော်သင်ဆု ထောက်ပံ့ပေးမှုအဖြစ် နှစ်စဉ်ပေးအပ်နေမှုများလည်း ရှိတဲ့အတွက် မြန်မာကျောင်းသားများအနေနဲ့ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ် ပညာတော်သင်ဆုများကို လျှောက်ထားနိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးများလည်းရှိနေပါတယ်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ ဘာသာရပ်တွေကို ထိုင်းဘာသာနဲ့ အဓိက သင်ကြား နေသော်လည်း တချို့ ဘာသာရပ်များကိုတော့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွေနဲ့ သင်ကြားပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သင်ကြားတဲ့ ပရိုဂရမ်ကို သင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ IELTS ရမှတ် ၅ ကျော်ဖို့လည်းလိုအပ် ပါတယ်။ 

ကျောင်းလခအနေနဲ့ သင်ယူတဲ့ ဘာသာရပ်အလိုက် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုတွေရှိသော်လည်း အချိန်ပြည့်သင်တန်းကို တက်ရောက်မဲ့ ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားများအတွက် စီမစ်စတာ (Semester) တစ်ခုလျှင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံအစရှိသော ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၄ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၈ထောင်ခန့်၊ နိ်ုင်ငံတကာကျောင်းသားများအတွက်ကတော့ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ အစရှိသော ဘာသာရပ်များ အတွက်ထိုင်းဘတ် ၅သောင်း ၉ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များ အတွက် ထိုင်းဘတ် ၆သောင်း ၂ထောင်ခန့် ကုန်ကျမှာပါ။

==ထူးခြားထင်ရှားသူများ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခြင်းများ ရှိခဲ့ပြီး၊ အမေရိကန် သမ္မတ နှစ်ဦးဖြစ်သော လင်ဒန် ဂျွန်ဆင်နှင့် ဘီလ် ကလင်တန်တို့အား ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့သလို နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းဆုရှင် နယ်လ်ဆင် မင်ဒဲလား ကိုလည်း ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားဟောင်းများတွင် ထင်ရှားသူများမှာ လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံဘုရင်ကြီး ဘူမိဗလ အဒူလျာဒက်၏ ခမည်းတော် မဟီတလ အတုလျေတေဇ၊ ထိုင်းနိုင်ငံမင်းသမီး မဟာ ချက်ကရီ သီရိဒုံ၊ အရှေ့တောင်အာရှ စာရေးဆရာဆု (၂) ကြိမ်ရ ဝင်း လိုင်ယိုဗာရင်၊ ထိုင်းနိုင်ငံဘောလုံးသမား အကျော်အမော် ကီယာတီဆက်၊ ထိုင်းချေဂွေဗားရားဟု တင်စားကြသော ချစ် ဖူမီဆက် စသူတို့ ပါဝင်သည်။

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>0blf17616437b8vgwd6javfuisd7uew</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879068</id>
      <parentid>879067</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:10:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879068</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4401" sha1="6klcl46rdgkziz80jdomyrilhegi9jj" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}   

==ထူးခြားထင်ရှားသူများ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခြင်းများ ရှိခဲ့ပြီး၊ အမေရိကန် သမ္မတ နှစ်ဦးဖြစ်သော လင်ဒန် ဂျွန်ဆင်နှင့် ဘီလ် ကလင်တန်တို့အား ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့သလို နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းဆုရှင် နယ်လ်ဆင် မင်ဒဲလား ကိုလည်း ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားဟောင်းများတွင် ထင်ရှားသူများမှာ လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံဘုရင်ကြီး ဘူမိဗလ အဒူလျာဒက်၏ ခမည်းတော် မဟီတလ အတုလျေတေဇ၊ ထိုင်းနိုင်ငံမင်းသမီး မဟာ ချက်ကရီ သီရိဒုံ၊ အရှေ့တောင်အာရှ စာရေးဆရာဆု (၂) ကြိမ်ရ ဝင်း လိုင်ယိုဗာရင်၊ ထိုင်းနိုင်ငံဘောလုံးသမား အကျော်အမော် ကီယာတီဆက်၊ ထိုင်းချေဂွေဗားရားဟု တင်စားကြသော ချစ် ဖူမီဆက် စသူတို့ ပါဝင်သည်။

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>6klcl46rdgkziz80jdomyrilhegi9jj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879069</id>
      <parentid>879068</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:11:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879069</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2627" sha1="f2nvkcbkhmq3f2rw4f1q2ba45p3ttpk" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}   

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>f2nvkcbkhmq3f2rw4f1q2ba45p3ttpk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879070</id>
      <parentid>879069</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:11:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879070</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2186" sha1="09q8e0w7hzhlo708c4n5xxbgo0yew8r" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}   

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>09q8e0w7hzhlo708c4n5xxbgo0yew8r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879071</id>
      <parentid>879070</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:11:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879071</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2054" sha1="qnlsycqekvac0ndz9bbb589qahahtot" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}   


[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>qnlsycqekvac0ndz9bbb589qahahtot</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879072</id>
      <parentid>879071</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:11:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <comment>အကြောင်းအရာ &quot;[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]&quot; ဖြင့် အစားထိုးခဲ့သည်</comment>
      <origin>879072</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="138" sha1="hsbqf6tnejpps1rd69lroxqasnl50bs" xml:space="preserve">[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>hsbqf6tnejpps1rd69lroxqasnl50bs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879073</id>
      <parentid>879072</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:11:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Quinlan83</username>
        <id>93319</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/203.131.217.181|203.131.217.181]] ([[User talk:203.131.217.181|ဆွေးနွေး]]) ၏ ပြင်ဆင်မှုများကို [[User:Salai Rungtoi|Salai Rungtoi]] ၏ နောက်ဆုံးတည်းဖြတ်မူသို့ နောက်ပြန် ပြန်ပြင်ခဲ့သည်</comment>
      <origin>875361</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21133" sha1="qyqbl2kvudr19tmtvr3jm9gfphw1jh4" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}
'''ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်''' ([[ပါဠိ]]: စုဠာလင်္ကရဏ; [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]]: Chulalongkorn University) သည် အာရှဒေသတွင်း ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်တစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရှေးအကျဆုံးနှင့် ခေတ်သစ်ပညာရေးစနစ်တွင် ပထမဆုံး အဆင့်မြင့်ပညာ စတင်ဆည်းပူးရာနေရာဖြစ်သည်။  

ထိုင်းနိုင်ငံ [[ဘန်ကောက်မြို့|ဘန်ကောက်မြို့တော်]]၌ တည်ရှိပြီး &quot;ချူလာ&quot; ဟု အတိုကောက်ခေါ်ဝေါ်ကြသော ဤတက္ကသိုလ်ကြီးကို ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၆|ဝဇိရာဝုဓ]]က တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၄၅၆ ဧက ကျယ်ဝန်းသော ဤတက္ကသိုလ်တွင် မြက်ခင်းစိမ်းများ၊ မိုးမခပင်ကြီးများ၊ ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများနှင့် ခေတ်မီအဆောက်အအုံများလည်း တည်ရှိသည်။ 

==သမိုင်းကြောင်း==
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် ဝဇိရာဝုဓသည် ၎င်း၏ခမည်းတော်ဖြစ်သော ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏ (ချူလာလောင်ကွန်း) ကို ရည်ရွယ်၍ ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်ကို တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၀၂ ခုနှစ်တွင် ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏသည် နန်းတော်၌ တော်ဝင်လူငယ်သင်တန်းကျောင်း (Civil Service Training School) ကို တည်ထောင်ခဲ့ရာ ၎င်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အဆင့်မြင့်ပညာရေးစီမံကိန်း၏ အစအဦးပင်ဖြစ်သည်။ ၁၉ ရာစုတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဗျူရိုကရေစီစနစ် ပြောင်းလဲရန် လိုအပ်လာပြီး ပဒေသရာဇ်စနစ်မှ ခေတ်မီနိုင်ငံအဖြစ် တည်ထောင်လိုသော ဆန္ဒများကြောင့် ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏသည် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်း (The Civil Service College) ကို တည်ထောင်၍ တော်ဝင်နန်းတော်တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်မည့် လူငယ်များကို မွေးထုတ်ပေးခဲ့သည်။

ဤစီမံကိန်း ကြီးထွားလာပြီးနောက် ဘုရင်ဝဇီရာဝုဓလက်ထက်တွင် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်းကို ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ် (Civil Service College of King Chulalongkorn - CSCKC) ဟု အမည်ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ရော့ခ်ကဖဲလား ဖောင်ဒေးရှင်း၏ အကူအညီဖြင့် ပညာရေးစနစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ခေတ်နှင့်လျော်ညီသော သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများကို ချမှတ်နိုင်ခဲ့သည်။

ဖခင်ဘုရင်ကြီး စုဠာလင်္ကရဏ နတ်ရွာစံပြီးနောက် သားတော် ဝဇီရာဝုဓ နန်းတက်သောအခါ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ်ကို စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ် (Chulalongkorn University) ဟု အမည်ပြောင်းလဲကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ယခင်ကထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ပညာရေးစနစ် ဖြစ်ပေါ်စေရန် လူတန်းစားမရွေး ခေတ်ပညာများကို သင်ယူနိုင်အောင် စီစဉ်ခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့ရှိ ခေတ်ပညာသင်ကြားနေသော ကျောင်းများကို စုစည်းခဲ့ပြီး ဘုရင် ဝဇိရာဝုဓ ကိုယ်တိုင် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ငွေများကို စိုက်ထုတ်ကာ တက္ကသိုလ်အဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၁၉၄၃ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ် ပိုင်ဘွန်းက ဆေးပညာ၊ သွားဘက်ဆိုင်ရာ၊ ဆေးဝါးပညာနှင့် တိရစ္ဆာန်ဆေးသိပ္ပံ မဟာဌာနများကို ခွဲထုတ်၍ စုဠာလင်္ကရဏ ဆေးသိပ္ပံ တက္ကသိုလ်ဟု အမည်ပေးခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ [[မဟီတလတက္ကသိုလ်|မဟီဒေါလ်တက္ကသိုလ်]]ဟူ၍ သီးခြားတက္ကသိုလ်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်၌ ဆေးပညာရပ်များကို ပြန်လည်သင်ကြားပေးခဲ့သည်။

ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်မှ ဘွဲ့ရရှိသူများကို ထိုင်းဘုရင်ကိုယ်တိုင် ဘွဲ့လက်မှတ်ပေးအပ်ချီးမြှင့်သော အစဉ်အလာကို သတ္တမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၇|ပြဇာဓိပက]] လက်ထက်၌ စတင်ခဲ့သည်။ 

==တက္ကသိုလ်နယ်မြေ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်၏ တက္ကသိုလ်နယ်မြေအားလုံးသည် ဘန်ကောက်မြို့တော်တွင် ရှိသည်။ အဆောက်အအုံများသည် ၁၉-ရာစုလက်ရာများသာမက ဘုရင့်တက္ကသိုလ်ဖြစ်သည့်အားလျှော်စွာ ခမ်းနားထည်ဝါသော အဆောက်အအုံများသာမက ခေတ်သစ်ဗိသုကာပညာရှင်များ၏ လက်ရာများစွာရှိပါသည်။

==ဌာနများ==
၁၉၁၇-ခုနှစ်တွင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံမဟာဌာန (Arts and Sciences)၊ ပြည်သူ့စီမံခန့်ခွဲရေးမဟာဌာန (Public Administration)၊ အင်ဂျင်နီယာမဟာဌာန (Engineering)နှင့် ဆေးသိပ္ပံမဟာဌာန (Medicine) စသည့် မဟာဌာန လေးခုသာရှိခဲ့ပေမဲ့ ယခုအခါ ပညာရပ်ဆိုင်ရာ မဟာဌာနပေါင်း (၁၉)ခု၊ စိုက်ပျိုးရေးကျောင်း တစ်ကျောင်း၊ ကောလိပ် (၃)ခု၊ အင်စတီကျု (၁၀)ခုနှင့် ဆရာအတတ်သင်ကျောင်း တစ်ကျောင်း ရှိပါသည်။

==ကျောင်းဝင်ခွင့်==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်း တက္ကသိုလ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ အထက်ကျောင်းများမှာ Top Ten ဝင်သူများကိုသာ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်က ရွေးချယ် လက်ခံလေ့ရှိသည်။ ကျောင်းသားများအတွက် ကျောင်းဝင်ခွင့်ပုံစံကို အုပ်စု ၂ ခု ခွဲထားသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်း ပြည်နယ်များမှ ကျောင်းသားများအုပ်စုနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အခြားနေရာများ အုပ်စုတို့ ဖြစ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းပြည်နယ်များသည် ဖွံ့ဖြိုးမှုအားနည်းသောကြောင့် မြောက်ပိုင်းသားများအတွက် ဝင်ခွင့်ပုံစံ၊ အခြားနေရာများမှ ကျောင်းသားများဝင်ခွင့်ပုံစံဟူ၍ ခွဲခြားထားခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုသို့ ခွဲခြားထားသောကြောင့် ဖွံ့ဖြိုးမှုအတိုင်းအတာ ညီမျှသွားစေသည်ဟု ယုံကြည်ထားကြသည်။

==ဝတ်စုံ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားရတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ဆင်တူယူနီဖောင်းများကို ဝတ်ဆင်ရလေ့ရှိပြီး ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများကလည်း ဂုဏ်ယူစွာနဲ့ ဝတ်ဆင်ကြတာပါ။  ထိုင်းနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ ဘောင်းဘီရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပြီး ကျောင်းသူများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ စကတ်အရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပါတယ်။ စကတ်အနေအထားတိုခဲ့ပါက ပြစ်ဒဏ်ခံရလေ့ရှိပါတယ်။ 

အားကစားပြုလုပ်ချိန်များ၊ လက်တွေ့ကွင်းဆင်းရတဲ့ စာသင်ချိန်များမှာတော့ တီရှပ်အဖြူရောင်ကို ဝတ်ဆင်ခွင့်ပေးထားပါတယ်။ နိုင်ငံတကာမှ ကျောင်းသား ကျောင်းသူများအတွက်လည်း ယူနီဖောင်းဝတ်ဆင်ရမှု မရှိပေမဲ့ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကန့်သတ်ချက်တွေကို ထားရှိထားပါတယ်။

==ပညာသင်ဆု==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ပညာတော်သင်ဆုများစွာကို လျှောက်ထားနိုင်ကြပါတယ်။ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ အာစီယံနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်ဆုများစွာရှိသလို ဥရောပနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်သင်ဆုအစီအစဉ်များလည်းရှိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအတွက် ဘာသာရပ် အသီးသီးမှ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှု လေ့လာရေး မဟာဘွဲ့သင်တန်းကို ဂျာမနီနိုင်ငံမှ ဟိန်းနရစ်ချ်ဘော ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ပညာတော်သင်ဆု ထောက်ပံ့ပေးမှုအဖြစ် နှစ်စဉ်ပေးအပ်နေမှုများလည်း ရှိတဲ့အတွက် မြန်မာကျောင်းသားများအနေနဲ့ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ် ပညာတော်သင်ဆုများကို လျှောက်ထားနိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးများလည်းရှိနေပါတယ်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ ဘာသာရပ်တွေကို ထိုင်းဘာသာနဲ့ အဓိက သင်ကြား နေသော်လည်း တချို့ ဘာသာရပ်များကိုတော့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွေနဲ့ သင်ကြားပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သင်ကြားတဲ့ ပရိုဂရမ်ကို သင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ IELTS ရမှတ် ၅ ကျော်ဖို့လည်းလိုအပ် ပါတယ်။ 

ကျောင်းလခအနေနဲ့ သင်ယူတဲ့ ဘာသာရပ်အလိုက် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုတွေရှိသော်လည်း အချိန်ပြည့်သင်တန်းကို တက်ရောက်မဲ့ ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားများအတွက် စီမစ်စတာ (Semester) တစ်ခုလျှင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံအစရှိသော ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၄ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၈ထောင်ခန့်၊ နိ်ုင်ငံတကာကျောင်းသားများအတွက်ကတော့ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ အစရှိသော ဘာသာရပ်များ အတွက်ထိုင်းဘတ် ၅သောင်း ၉ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များ အတွက် ထိုင်းဘတ် ၆သောင်း ၂ထောင်ခန့် ကုန်ကျမှာပါ။

==ထူးခြားထင်ရှားသူများ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခြင်းများ ရှိခဲ့ပြီး၊ အမေရိကန် သမ္မတ နှစ်ဦးဖြစ်သော လင်ဒန် ဂျွန်ဆင်နှင့် ဘီလ် ကလင်တန်တို့အား ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့သလို နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းဆုရှင် နယ်လ်ဆင် မင်ဒဲလား ကိုလည်း ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားဟောင်းများတွင် ထင်ရှားသူများမှာ လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံဘုရင်ကြီး ဘူမိဗလ အဒူလျာဒက်၏ ခမည်းတော် မဟီတလ အတုလျေတေဇ၊ ထိုင်းနိုင်ငံမင်းသမီး မဟာ ချက်ကရီ သီရိဒုံ၊ အရှေ့တောင်အာရှ စာရေးဆရာဆု (၂) ကြိမ်ရ ဝင်း လိုင်ယိုဗာရင်၊ ထိုင်းနိုင်ငံဘောလုံးသမား အကျော်အမော် ကီယာတီဆက်၊ ထိုင်းချေဂွေဗားရားဟု တင်စားကြသော ချစ် ဖူမီဆက် စသူတို့ ပါဝင်သည်။

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>qyqbl2kvudr19tmtvr3jm9gfphw1jh4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879074</id>
      <parentid>879073</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:13:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879074</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20397" sha1="awherzbu137x7t5j199exnwwkf3v0wd" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}
'''ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်''' ([[ပါဠိ]]: စုဠာလင်္ကရဏ; [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]]: Chulalongkorn University) သည် အာရှဒေသတွင်း ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်တစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရှေးအကျဆုံးနှင့် ခေတ်သစ်ပညာရေးစနစ်တွင် ပထမဆုံး အဆင့်မြင့်ပညာ စတင်ဆည်းပူးရာနေရာဖြစ်သည်။  

ထိုင်းနိုင်ငံ [[ဘန်ကောက်မြို့|ဘန်ကောက်မြို့တော်]]၌ တည်ရှိပြီး &quot;ချူလာ&quot; ဟု အတိုကောက်ခေါ်ဝေါ်ကြသော ဤတက္ကသိုလ်ကြီးကို ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၆|ဝဇိရာဝုဓ]]က တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၄၅၆ ဧက ကျယ်ဝန်းသော ဤတက္ကသိုလ်တွင် မြက်ခင်းစိမ်းများ၊ မိုးမခပင်ကြီးများ၊ ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများနှင့် ခေတ်မီအဆောက်အအုံများလည်း တည်ရှိသည်။ 

==သမိုင်းကြောင်း==
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် ဝဇိရာဝုဓသည် ၎င်း၏ခမည်းတော်ဖြစ်သော ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏ (ချူလာလောင်ကွန်း) ကို ရည်ရွယ်၍ ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်ကို တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၀၂ ခုနှစ်တွင် ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏသည် နန်းတော်၌ တော်ဝင်လူငယ်သင်တန်းကျောင်း (Civil Service Training School) ကို တည်ထောင်ခဲ့ရာ ၎င်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အဆင့်မြင့်ပညာရေးစီမံကိန်း၏ အစအဦးပင်ဖြစ်သည်။ ၁၉ ရာစုတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဗျူရိုကရေစီစနစ် ပြောင်းလဲရန် လိုအပ်လာပြီး ပဒေသရာဇ်စနစ်မှ ခေတ်မီနိုင်ငံအဖြစ် တည်ထောင်လိုသော ဆန္ဒများကြောင့် ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏသည် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်း (The Civil Service College) ကို တည်ထောင်၍ တော်ဝင်နန်းတော်တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်မည့် လူငယ်များကို မွေးထုတ်ပေးခဲ့သည်။

ဤစီမံကိန်း ကြီးထွားလာပြီးနောက် ဘုရင်ဝဇီရာဝုဓလက်ထက်တွင် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်းကို ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ် (Civil Service College of King Chulalongkorn - CSCKC) ဟု အမည်ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ရော့ခ်ကဖဲလား ဖောင်ဒေးရှင်း၏ အကူအညီဖြင့် ပညာရေးစနစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ခေတ်နှင့်လျော်ညီသော သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများကို ချမှတ်နိုင်ခဲ့သည်။

ဖခင်ဘုရင်ကြီး စုဠာလင်္ကရဏ နတ်ရွာစံပြီးနောက် သားတော် ဝဇီရာဝုဓ နန်းတက်သောအခါ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ်ကို စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ် (Chulalongkorn University) ဟု အမည်ပြောင်းလဲကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ယခင်ကထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ပညာရေးစနစ် ဖြစ်ပေါ်စေရန် လူတန်းစားမရွေး ခေတ်ပညာများကို သင်ယူနိုင်အောင် စီစဉ်ခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့ရှိ ခေတ်ပညာသင်ကြားနေသော ကျောင်းများကို စုစည်းခဲ့ပြီး ဘုရင် ဝဇိရာဝုဓ ကိုယ်တိုင် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ငွေများကို စိုက်ထုတ်ကာ တက္ကသိုလ်အဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၁၉၄၃ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ် ပိုင်ဘွန်းက ဆေးပညာ၊ သွားဘက်ဆိုင်ရာ၊ ဆေးဝါးပညာနှင့် တိရစ္ဆာန်ဆေးသိပ္ပံ မဟာဌာနများကို ခွဲထုတ်၍ စုဠာလင်္ကရဏ ဆေးသိပ္ပံ တက္ကသိုလ်ဟု အမည်ပေးခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ [[မဟီတလတက္ကသိုလ်|မဟီဒေါလ်တက္ကသိုလ်]]ဟူ၍ သီးခြားတက္ကသိုလ်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်၌ ဆေးပညာရပ်များကို ပြန်လည်သင်ကြားပေးခဲ့သည်။

ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်မှ ဘွဲ့ရရှိသူများကို ထိုင်းဘုရင်ကိုယ်တိုင် ဘွဲ့လက်မှတ်ပေးအပ်ချီးမြှင့်သော အစဉ်အလာကို သတ္တမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၇|ပြဇာဓိပက]] လက်ထက်၌ စတင်ခဲ့သည်။ 

==ဌာနများ==
၁၉၁၇-ခုနှစ်တွင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံမဟာဌာန (Arts and Sciences)၊ ပြည်သူ့စီမံခန့်ခွဲရေးမဟာဌာန (Public Administration)၊ အင်ဂျင်နီယာမဟာဌာန (Engineering)နှင့် ဆေးသိပ္ပံမဟာဌာန (Medicine) စသည့် မဟာဌာန လေးခုသာရှိခဲ့ပေမဲ့ ယခုအခါ ပညာရပ်ဆိုင်ရာ မဟာဌာနပေါင်း (၁၉)ခု၊ စိုက်ပျိုးရေးကျောင်း တစ်ကျောင်း၊ ကောလိပ် (၃)ခု၊ အင်စတီကျု (၁၀)ခုနှင့် ဆရာအတတ်သင်ကျောင်း တစ်ကျောင်း ရှိပါသည်။

==ကျောင်းဝင်ခွင့်==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်း တက္ကသိုလ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ အထက်ကျောင်းများမှာ Top Ten ဝင်သူများကိုသာ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်က ရွေးချယ် လက်ခံလေ့ရှိသည်။ ကျောင်းသားများအတွက် ကျောင်းဝင်ခွင့်ပုံစံကို အုပ်စု ၂ ခု ခွဲထားသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်း ပြည်နယ်များမှ ကျောင်းသားများအုပ်စုနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အခြားနေရာများ အုပ်စုတို့ ဖြစ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းပြည်နယ်များသည် ဖွံ့ဖြိုးမှုအားနည်းသောကြောင့် မြောက်ပိုင်းသားများအတွက် ဝင်ခွင့်ပုံစံ၊ အခြားနေရာများမှ ကျောင်းသားများဝင်ခွင့်ပုံစံဟူ၍ ခွဲခြားထားခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုသို့ ခွဲခြားထားသောကြောင့် ဖွံ့ဖြိုးမှုအတိုင်းအတာ ညီမျှသွားစေသည်ဟု ယုံကြည်ထားကြသည်။

==ဝတ်စုံ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားရတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ဆင်တူယူနီဖောင်းများကို ဝတ်ဆင်ရလေ့ရှိပြီး ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများကလည်း ဂုဏ်ယူစွာနဲ့ ဝတ်ဆင်ကြတာပါ။  ထိုင်းနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ ဘောင်းဘီရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပြီး ကျောင်းသူများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ စကတ်အရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပါတယ်။ စကတ်အနေအထားတိုခဲ့ပါက ပြစ်ဒဏ်ခံရလေ့ရှိပါတယ်။ 

အားကစားပြုလုပ်ချိန်များ၊ လက်တွေ့ကွင်းဆင်းရတဲ့ စာသင်ချိန်များမှာတော့ တီရှပ်အဖြူရောင်ကို ဝတ်ဆင်ခွင့်ပေးထားပါတယ်။ နိုင်ငံတကာမှ ကျောင်းသား ကျောင်းသူများအတွက်လည်း ယူနီဖောင်းဝတ်ဆင်ရမှု မရှိပေမဲ့ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကန့်သတ်ချက်တွေကို ထားရှိထားပါတယ်။

==ပညာသင်ဆု==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ပညာတော်သင်ဆုများစွာကို လျှောက်ထားနိုင်ကြပါတယ်။ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ အာစီယံနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်ဆုများစွာရှိသလို ဥရောပနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်သင်ဆုအစီအစဉ်များလည်းရှိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအတွက် ဘာသာရပ် အသီးသီးမှ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှု လေ့လာရေး မဟာဘွဲ့သင်တန်းကို ဂျာမနီနိုင်ငံမှ ဟိန်းနရစ်ချ်ဘော ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ပညာတော်သင်ဆု ထောက်ပံ့ပေးမှုအဖြစ် နှစ်စဉ်ပေးအပ်နေမှုများလည်း ရှိတဲ့အတွက် မြန်မာကျောင်းသားများအနေနဲ့ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ် ပညာတော်သင်ဆုများကို လျှောက်ထားနိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးများလည်းရှိနေပါတယ်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ ဘာသာရပ်တွေကို ထိုင်းဘာသာနဲ့ အဓိက သင်ကြား နေသော်လည်း တချို့ ဘာသာရပ်များကိုတော့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွေနဲ့ သင်ကြားပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သင်ကြားတဲ့ ပရိုဂရမ်ကို သင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ IELTS ရမှတ် ၅ ကျော်ဖို့လည်းလိုအပ် ပါတယ်။ 

ကျောင်းလခအနေနဲ့ သင်ယူတဲ့ ဘာသာရပ်အလိုက် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုတွေရှိသော်လည်း အချိန်ပြည့်သင်တန်းကို တက်ရောက်မဲ့ ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားများအတွက် စီမစ်စတာ (Semester) တစ်ခုလျှင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံအစရှိသော ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၄ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၈ထောင်ခန့်၊ နိ်ုင်ငံတကာကျောင်းသားများအတွက်ကတော့ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ အစရှိသော ဘာသာရပ်များ အတွက်ထိုင်းဘတ် ၅သောင်း ၉ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များ အတွက် ထိုင်းဘတ် ၆သောင်း ၂ထောင်ခန့် ကုန်ကျမှာပါ။

==ထူးခြားထင်ရှားသူများ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခြင်းများ ရှိခဲ့ပြီး၊ အမေရိကန် သမ္မတ နှစ်ဦးဖြစ်သော လင်ဒန် ဂျွန်ဆင်နှင့် ဘီလ် ကလင်တန်တို့အား ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့သလို နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းဆုရှင် နယ်လ်ဆင် မင်ဒဲလား ကိုလည်း ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားဟောင်းများတွင် ထင်ရှားသူများမှာ လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံဘုရင်ကြီး ဘူမိဗလ အဒူလျာဒက်၏ ခမည်းတော် မဟီတလ အတုလျေတေဇ၊ ထိုင်းနိုင်ငံမင်းသမီး မဟာ ချက်ကရီ သီရိဒုံ၊ အရှေ့တောင်အာရှ စာရေးဆရာဆု (၂) ကြိမ်ရ ဝင်း လိုင်ယိုဗာရင်၊ ထိုင်းနိုင်ငံဘောလုံးသမား အကျော်အမော် ကီယာတီဆက်၊ ထိုင်းချေဂွေဗားရားဟု တင်စားကြသော ချစ် ဖူမီဆက် စသူတို့ ပါဝင်သည်။

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>awherzbu137x7t5j199exnwwkf3v0wd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879075</id>
      <parentid>879074</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:13:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879075</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19496" sha1="m4v9l0vxfqkebzwrnaxyjme877hz170" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}
'''ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်''' ([[ပါဠိ]]: စုဠာလင်္ကရဏ; [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]]: Chulalongkorn University) သည် အာရှဒေသတွင်း ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်တစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရှေးအကျဆုံးနှင့် ခေတ်သစ်ပညာရေးစနစ်တွင် ပထမဆုံး အဆင့်မြင့်ပညာ စတင်ဆည်းပူးရာနေရာဖြစ်သည်။  

ထိုင်းနိုင်ငံ [[ဘန်ကောက်မြို့|ဘန်ကောက်မြို့တော်]]၌ တည်ရှိပြီး &quot;ချူလာ&quot; ဟု အတိုကောက်ခေါ်ဝေါ်ကြသော ဤတက္ကသိုလ်ကြီးကို ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၆|ဝဇိရာဝုဓ]]က တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၄၅၆ ဧက ကျယ်ဝန်းသော ဤတက္ကသိုလ်တွင် မြက်ခင်းစိမ်းများ၊ မိုးမခပင်ကြီးများ၊ ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများနှင့် ခေတ်မီအဆောက်အအုံများလည်း တည်ရှိသည်။ 

==သမိုင်းကြောင်း==
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် ဝဇိရာဝုဓသည် ၎င်း၏ခမည်းတော်ဖြစ်သော ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏ (ချူလာလောင်ကွန်း) ကို ရည်ရွယ်၍ ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်ကို တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၀၂ ခုနှစ်တွင် ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏသည် နန်းတော်၌ တော်ဝင်လူငယ်သင်တန်းကျောင်း (Civil Service Training School) ကို တည်ထောင်ခဲ့ရာ ၎င်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အဆင့်မြင့်ပညာရေးစီမံကိန်း၏ အစအဦးပင်ဖြစ်သည်။ ၁၉ ရာစုတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဗျူရိုကရေစီစနစ် ပြောင်းလဲရန် လိုအပ်လာပြီး ပဒေသရာဇ်စနစ်မှ ခေတ်မီနိုင်ငံအဖြစ် တည်ထောင်လိုသော ဆန္ဒများကြောင့် ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏသည် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်း (The Civil Service College) ကို တည်ထောင်၍ တော်ဝင်နန်းတော်တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်မည့် လူငယ်များကို မွေးထုတ်ပေးခဲ့သည်။

ဤစီမံကိန်း ကြီးထွားလာပြီးနောက် ဘုရင်ဝဇီရာဝုဓလက်ထက်တွင် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်းကို ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ် (Civil Service College of King Chulalongkorn - CSCKC) ဟု အမည်ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ရော့ခ်ကဖဲလား ဖောင်ဒေးရှင်း၏ အကူအညီဖြင့် ပညာရေးစနစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ခေတ်နှင့်လျော်ညီသော သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများကို ချမှတ်နိုင်ခဲ့သည်။

ဖခင်ဘုရင်ကြီး စုဠာလင်္ကရဏ နတ်ရွာစံပြီးနောက် သားတော် ဝဇီရာဝုဓ နန်းတက်သောအခါ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ်ကို စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ် (Chulalongkorn University) ဟု အမည်ပြောင်းလဲကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ယခင်ကထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ပညာရေးစနစ် ဖြစ်ပေါ်စေရန် လူတန်းစားမရွေး ခေတ်ပညာများကို သင်ယူနိုင်အောင် စီစဉ်ခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့ရှိ ခေတ်ပညာသင်ကြားနေသော ကျောင်းများကို စုစည်းခဲ့ပြီး ဘုရင် ဝဇိရာဝုဓ ကိုယ်တိုင် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ငွေများကို စိုက်ထုတ်ကာ တက္ကသိုလ်အဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၁၉၄၃ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ် ပိုင်ဘွန်းက ဆေးပညာ၊ သွားဘက်ဆိုင်ရာ၊ ဆေးဝါးပညာနှင့် တိရစ္ဆာန်ဆေးသိပ္ပံ မဟာဌာနများကို ခွဲထုတ်၍ စုဠာလင်္ကရဏ ဆေးသိပ္ပံ တက္ကသိုလ်ဟု အမည်ပေးခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ [[မဟီတလတက္ကသိုလ်|မဟီဒေါလ်တက္ကသိုလ်]]ဟူ၍ သီးခြားတက္ကသိုလ်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်၌ ဆေးပညာရပ်များကို ပြန်လည်သင်ကြားပေးခဲ့သည်။

ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်မှ ဘွဲ့ရရှိသူများကို ထိုင်းဘုရင်ကိုယ်တိုင် ဘွဲ့လက်မှတ်ပေးအပ်ချီးမြှင့်သော အစဉ်အလာကို သတ္တမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၇|ပြဇာဓိပက]] လက်ထက်၌ စတင်ခဲ့သည်။ 

==ကျောင်းဝင်ခွင့်==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်း တက္ကသိုလ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ အထက်ကျောင်းများမှာ Top Ten ဝင်သူများကိုသာ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်က ရွေးချယ် လက်ခံလေ့ရှိသည်။ ကျောင်းသားများအတွက် ကျောင်းဝင်ခွင့်ပုံစံကို အုပ်စု ၂ ခု ခွဲထားသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်း ပြည်နယ်များမှ ကျောင်းသားများအုပ်စုနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အခြားနေရာများ အုပ်စုတို့ ဖြစ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းပြည်နယ်များသည် ဖွံ့ဖြိုးမှုအားနည်းသောကြောင့် မြောက်ပိုင်းသားများအတွက် ဝင်ခွင့်ပုံစံ၊ အခြားနေရာများမှ ကျောင်းသားများဝင်ခွင့်ပုံစံဟူ၍ ခွဲခြားထားခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုသို့ ခွဲခြားထားသောကြောင့် ဖွံ့ဖြိုးမှုအတိုင်းအတာ ညီမျှသွားစေသည်ဟု ယုံကြည်ထားကြသည်။

==ဝတ်စုံ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားရတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ဆင်တူယူနီဖောင်းများကို ဝတ်ဆင်ရလေ့ရှိပြီး ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများကလည်း ဂုဏ်ယူစွာနဲ့ ဝတ်ဆင်ကြတာပါ။  ထိုင်းနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ ဘောင်းဘီရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပြီး ကျောင်းသူများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ စကတ်အရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပါတယ်။ စကတ်အနေအထားတိုခဲ့ပါက ပြစ်ဒဏ်ခံရလေ့ရှိပါတယ်။ 

အားကစားပြုလုပ်ချိန်များ၊ လက်တွေ့ကွင်းဆင်းရတဲ့ စာသင်ချိန်များမှာတော့ တီရှပ်အဖြူရောင်ကို ဝတ်ဆင်ခွင့်ပေးထားပါတယ်။ နိုင်ငံတကာမှ ကျောင်းသား ကျောင်းသူများအတွက်လည်း ယူနီဖောင်းဝတ်ဆင်ရမှု မရှိပေမဲ့ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကန့်သတ်ချက်တွေကို ထားရှိထားပါတယ်။

==ပညာသင်ဆု==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ပညာတော်သင်ဆုများစွာကို လျှောက်ထားနိုင်ကြပါတယ်။ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ အာစီယံနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်ဆုများစွာရှိသလို ဥရောပနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်သင်ဆုအစီအစဉ်များလည်းရှိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအတွက် ဘာသာရပ် အသီးသီးမှ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှု လေ့လာရေး မဟာဘွဲ့သင်တန်းကို ဂျာမနီနိုင်ငံမှ ဟိန်းနရစ်ချ်ဘော ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ပညာတော်သင်ဆု ထောက်ပံ့ပေးမှုအဖြစ် နှစ်စဉ်ပေးအပ်နေမှုများလည်း ရှိတဲ့အတွက် မြန်မာကျောင်းသားများအနေနဲ့ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ် ပညာတော်သင်ဆုများကို လျှောက်ထားနိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးများလည်းရှိနေပါတယ်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ ဘာသာရပ်တွေကို ထိုင်းဘာသာနဲ့ အဓိက သင်ကြား နေသော်လည်း တချို့ ဘာသာရပ်များကိုတော့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွေနဲ့ သင်ကြားပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သင်ကြားတဲ့ ပရိုဂရမ်ကို သင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ IELTS ရမှတ် ၅ ကျော်ဖို့လည်းလိုအပ် ပါတယ်။ 

ကျောင်းလခအနေနဲ့ သင်ယူတဲ့ ဘာသာရပ်အလိုက် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုတွေရှိသော်လည်း အချိန်ပြည့်သင်တန်းကို တက်ရောက်မဲ့ ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားများအတွက် စီမစ်စတာ (Semester) တစ်ခုလျှင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံအစရှိသော ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၄ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၈ထောင်ခန့်၊ နိ်ုင်ငံတကာကျောင်းသားများအတွက်ကတော့ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ အစရှိသော ဘာသာရပ်များ အတွက်ထိုင်းဘတ် ၅သောင်း ၉ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များ အတွက် ထိုင်းဘတ် ၆သောင်း ၂ထောင်ခန့် ကုန်ကျမှာပါ။

==ထူးခြားထင်ရှားသူများ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခြင်းများ ရှိခဲ့ပြီး၊ အမေရိကန် သမ္မတ နှစ်ဦးဖြစ်သော လင်ဒန် ဂျွန်ဆင်နှင့် ဘီလ် ကလင်တန်တို့အား ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့သလို နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းဆုရှင် နယ်လ်ဆင် မင်ဒဲလား ကိုလည်း ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားဟောင်းများတွင် ထင်ရှားသူများမှာ လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံဘုရင်ကြီး ဘူမိဗလ အဒူလျာဒက်၏ ခမည်းတော် မဟီတလ အတုလျေတေဇ၊ ထိုင်းနိုင်ငံမင်းသမီး မဟာ ချက်ကရီ သီရိဒုံ၊ အရှေ့တောင်အာရှ စာရေးဆရာဆု (၂) ကြိမ်ရ ဝင်း လိုင်ယိုဗာရင်၊ ထိုင်းနိုင်ငံဘောလုံးသမား အကျော်အမော် ကီယာတီဆက်၊ ထိုင်းချေဂွေဗားရားဟု တင်စားကြသော ချစ် ဖူမီဆက် စသူတို့ ပါဝင်သည်။

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>m4v9l0vxfqkebzwrnaxyjme877hz170</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879076</id>
      <parentid>879075</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:13:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879076</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17698" sha1="bimbvg01yoocrl6wlg5lbis2obp0yth" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}
'''ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်''' ([[ပါဠိ]]: စုဠာလင်္ကရဏ; [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]]: Chulalongkorn University) သည် အာရှဒေသတွင်း ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်တစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရှေးအကျဆုံးနှင့် ခေတ်သစ်ပညာရေးစနစ်တွင် ပထမဆုံး အဆင့်မြင့်ပညာ စတင်ဆည်းပူးရာနေရာဖြစ်သည်။  

ထိုင်းနိုင်ငံ [[ဘန်ကောက်မြို့|ဘန်ကောက်မြို့တော်]]၌ တည်ရှိပြီး &quot;ချူလာ&quot; ဟု အတိုကောက်ခေါ်ဝေါ်ကြသော ဤတက္ကသိုလ်ကြီးကို ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၆|ဝဇိရာဝုဓ]]က တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၄၅၆ ဧက ကျယ်ဝန်းသော ဤတက္ကသိုလ်တွင် မြက်ခင်းစိမ်းများ၊ မိုးမခပင်ကြီးများ၊ ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများနှင့် ခေတ်မီအဆောက်အအုံများလည်း တည်ရှိသည်။ 

==သမိုင်းကြောင်း==
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် ဝဇိရာဝုဓသည် ၎င်း၏ခမည်းတော်ဖြစ်သော ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏ (ချူလာလောင်ကွန်း) ကို ရည်ရွယ်၍ ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်ကို တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၀၂ ခုနှစ်တွင် ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏသည် နန်းတော်၌ တော်ဝင်လူငယ်သင်တန်းကျောင်း (Civil Service Training School) ကို တည်ထောင်ခဲ့ရာ ၎င်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အဆင့်မြင့်ပညာရေးစီမံကိန်း၏ အစအဦးပင်ဖြစ်သည်။ ၁၉ ရာစုတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဗျူရိုကရေစီစနစ် ပြောင်းလဲရန် လိုအပ်လာပြီး ပဒေသရာဇ်စနစ်မှ ခေတ်မီနိုင်ငံအဖြစ် တည်ထောင်လိုသော ဆန္ဒများကြောင့် ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏသည် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်း (The Civil Service College) ကို တည်ထောင်၍ တော်ဝင်နန်းတော်တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်မည့် လူငယ်များကို မွေးထုတ်ပေးခဲ့သည်။

ဤစီမံကိန်း ကြီးထွားလာပြီးနောက် ဘုရင်ဝဇီရာဝုဓလက်ထက်တွင် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်းကို ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ် (Civil Service College of King Chulalongkorn - CSCKC) ဟု အမည်ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ရော့ခ်ကဖဲလား ဖောင်ဒေးရှင်း၏ အကူအညီဖြင့် ပညာရေးစနစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ခေတ်နှင့်လျော်ညီသော သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများကို ချမှတ်နိုင်ခဲ့သည်။

ဖခင်ဘုရင်ကြီး စုဠာလင်္ကရဏ နတ်ရွာစံပြီးနောက် သားတော် ဝဇီရာဝုဓ နန်းတက်သောအခါ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ်ကို စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ် (Chulalongkorn University) ဟု အမည်ပြောင်းလဲကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ယခင်ကထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ပညာရေးစနစ် ဖြစ်ပေါ်စေရန် လူတန်းစားမရွေး ခေတ်ပညာများကို သင်ယူနိုင်အောင် စီစဉ်ခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့ရှိ ခေတ်ပညာသင်ကြားနေသော ကျောင်းများကို စုစည်းခဲ့ပြီး ဘုရင် ဝဇိရာဝုဓ ကိုယ်တိုင် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ငွေများကို စိုက်ထုတ်ကာ တက္ကသိုလ်အဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၁၉၄၃ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ် ပိုင်ဘွန်းက ဆေးပညာ၊ သွားဘက်ဆိုင်ရာ၊ ဆေးဝါးပညာနှင့် တိရစ္ဆာန်ဆေးသိပ္ပံ မဟာဌာနများကို ခွဲထုတ်၍ စုဠာလင်္ကရဏ ဆေးသိပ္ပံ တက္ကသိုလ်ဟု အမည်ပေးခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ [[မဟီတလတက္ကသိုလ်|မဟီဒေါလ်တက္ကသိုလ်]]ဟူ၍ သီးခြားတက္ကသိုလ်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်၌ ဆေးပညာရပ်များကို ပြန်လည်သင်ကြားပေးခဲ့သည်။

ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်မှ ဘွဲ့ရရှိသူများကို ထိုင်းဘုရင်ကိုယ်တိုင် ဘွဲ့လက်မှတ်ပေးအပ်ချီးမြှင့်သော အစဉ်အလာကို သတ္တမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၇|ပြဇာဓိပက]] လက်ထက်၌ စတင်ခဲ့သည်။ 

==ဝတ်စုံ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားရတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ဆင်တူယူနီဖောင်းများကို ဝတ်ဆင်ရလေ့ရှိပြီး ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများကလည်း ဂုဏ်ယူစွာနဲ့ ဝတ်ဆင်ကြတာပါ။  ထိုင်းနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ ဘောင်းဘီရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပြီး ကျောင်းသူများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ စကတ်အရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပါတယ်။ စကတ်အနေအထားတိုခဲ့ပါက ပြစ်ဒဏ်ခံရလေ့ရှိပါတယ်။ 

အားကစားပြုလုပ်ချိန်များ၊ လက်တွေ့ကွင်းဆင်းရတဲ့ စာသင်ချိန်များမှာတော့ တီရှပ်အဖြူရောင်ကို ဝတ်ဆင်ခွင့်ပေးထားပါတယ်။ နိုင်ငံတကာမှ ကျောင်းသား ကျောင်းသူများအတွက်လည်း ယူနီဖောင်းဝတ်ဆင်ရမှု မရှိပေမဲ့ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကန့်သတ်ချက်တွေကို ထားရှိထားပါတယ်။

==ပညာသင်ဆု==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ပညာတော်သင်ဆုများစွာကို လျှောက်ထားနိုင်ကြပါတယ်။ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ အာစီယံနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်ဆုများစွာရှိသလို ဥရောပနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်သင်ဆုအစီအစဉ်များလည်းရှိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအတွက် ဘာသာရပ် အသီးသီးမှ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှု လေ့လာရေး မဟာဘွဲ့သင်တန်းကို ဂျာမနီနိုင်ငံမှ ဟိန်းနရစ်ချ်ဘော ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ပညာတော်သင်ဆု ထောက်ပံ့ပေးမှုအဖြစ် နှစ်စဉ်ပေးအပ်နေမှုများလည်း ရှိတဲ့အတွက် မြန်မာကျောင်းသားများအနေနဲ့ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ် ပညာတော်သင်ဆုများကို လျှောက်ထားနိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးများလည်းရှိနေပါတယ်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ ဘာသာရပ်တွေကို ထိုင်းဘာသာနဲ့ အဓိက သင်ကြား နေသော်လည်း တချို့ ဘာသာရပ်များကိုတော့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွေနဲ့ သင်ကြားပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သင်ကြားတဲ့ ပရိုဂရမ်ကို သင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ IELTS ရမှတ် ၅ ကျော်ဖို့လည်းလိုအပ် ပါတယ်။ 

ကျောင်းလခအနေနဲ့ သင်ယူတဲ့ ဘာသာရပ်အလိုက် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုတွေရှိသော်လည်း အချိန်ပြည့်သင်တန်းကို တက်ရောက်မဲ့ ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားများအတွက် စီမစ်စတာ (Semester) တစ်ခုလျှင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံအစရှိသော ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၄ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၈ထောင်ခန့်၊ နိ်ုင်ငံတကာကျောင်းသားများအတွက်ကတော့ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ အစရှိသော ဘာသာရပ်များ အတွက်ထိုင်းဘတ် ၅သောင်း ၉ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များ အတွက် ထိုင်းဘတ် ၆သောင်း ၂ထောင်ခန့် ကုန်ကျမှာပါ။

==ထူးခြားထင်ရှားသူများ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခြင်းများ ရှိခဲ့ပြီး၊ အမေရိကန် သမ္မတ နှစ်ဦးဖြစ်သော လင်ဒန် ဂျွန်ဆင်နှင့် ဘီလ် ကလင်တန်တို့အား ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့သလို နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းဆုရှင် နယ်လ်ဆင် မင်ဒဲလား ကိုလည်း ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားဟောင်းများတွင် ထင်ရှားသူများမှာ လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံဘုရင်ကြီး ဘူမိဗလ အဒူလျာဒက်၏ ခမည်းတော် မဟီတလ အတုလျေတေဇ၊ ထိုင်းနိုင်ငံမင်းသမီး မဟာ ချက်ကရီ သီရိဒုံ၊ အရှေ့တောင်အာရှ စာရေးဆရာဆု (၂) ကြိမ်ရ ဝင်း လိုင်ယိုဗာရင်၊ ထိုင်းနိုင်ငံဘောလုံးသမား အကျော်အမော် ကီယာတီဆက်၊ ထိုင်းချေဂွေဗားရားဟု တင်စားကြသော ချစ် ဖူမီဆက် စသူတို့ ပါဝင်သည်။

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>bimbvg01yoocrl6wlg5lbis2obp0yth</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879077</id>
      <parentid>879076</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:14:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879077</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15852" sha1="4wyt8y8bgkyxin3hxf0sks5o3eb4ixm" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}
'''ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်''' ([[ပါဠိ]]: စုဠာလင်္ကရဏ; [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]]: Chulalongkorn University) သည် အာရှဒေသတွင်း ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်တစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရှေးအကျဆုံးနှင့် ခေတ်သစ်ပညာရေးစနစ်တွင် ပထမဆုံး အဆင့်မြင့်ပညာ စတင်ဆည်းပူးရာနေရာဖြစ်သည်။  

ထိုင်းနိုင်ငံ [[ဘန်ကောက်မြို့|ဘန်ကောက်မြို့တော်]]၌ တည်ရှိပြီး &quot;ချူလာ&quot; ဟု အတိုကောက်ခေါ်ဝေါ်ကြသော ဤတက္ကသိုလ်ကြီးကို ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၆|ဝဇိရာဝုဓ]]က တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၄၅၆ ဧက ကျယ်ဝန်းသော ဤတက္ကသိုလ်တွင် မြက်ခင်းစိမ်းများ၊ မိုးမခပင်ကြီးများ၊ ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများနှင့် ခေတ်မီအဆောက်အအုံများလည်း တည်ရှိသည်။ 

==သမိုင်းကြောင်း==
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် ဝဇိရာဝုဓသည် ၎င်း၏ခမည်းတော်ဖြစ်သော ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏ (ချူလာလောင်ကွန်း) ကို ရည်ရွယ်၍ ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်ကို တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၀၂ ခုနှစ်တွင် ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏသည် နန်းတော်၌ တော်ဝင်လူငယ်သင်တန်းကျောင်း (Civil Service Training School) ကို တည်ထောင်ခဲ့ရာ ၎င်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အဆင့်မြင့်ပညာရေးစီမံကိန်း၏ အစအဦးပင်ဖြစ်သည်။ ၁၉ ရာစုတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဗျူရိုကရေစီစနစ် ပြောင်းလဲရန် လိုအပ်လာပြီး ပဒေသရာဇ်စနစ်မှ ခေတ်မီနိုင်ငံအဖြစ် တည်ထောင်လိုသော ဆန္ဒများကြောင့် ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏသည် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်း (The Civil Service College) ကို တည်ထောင်၍ တော်ဝင်နန်းတော်တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်မည့် လူငယ်များကို မွေးထုတ်ပေးခဲ့သည်။

ဤစီမံကိန်း ကြီးထွားလာပြီးနောက် ဘုရင်ဝဇီရာဝုဓလက်ထက်တွင် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်းကို ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ် (Civil Service College of King Chulalongkorn - CSCKC) ဟု အမည်ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ရော့ခ်ကဖဲလား ဖောင်ဒေးရှင်း၏ အကူအညီဖြင့် ပညာရေးစနစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ခေတ်နှင့်လျော်ညီသော သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများကို ချမှတ်နိုင်ခဲ့သည်။

ဖခင်ဘုရင်ကြီး စုဠာလင်္ကရဏ နတ်ရွာစံပြီးနောက် သားတော် ဝဇီရာဝုဓ နန်းတက်သောအခါ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ်ကို စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ် (Chulalongkorn University) ဟု အမည်ပြောင်းလဲကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ယခင်ကထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ပညာရေးစနစ် ဖြစ်ပေါ်စေရန် လူတန်းစားမရွေး ခေတ်ပညာများကို သင်ယူနိုင်အောင် စီစဉ်ခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့ရှိ ခေတ်ပညာသင်ကြားနေသော ကျောင်းများကို စုစည်းခဲ့ပြီး ဘုရင် ဝဇိရာဝုဓ ကိုယ်တိုင် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ငွေများကို စိုက်ထုတ်ကာ တက္ကသိုလ်အဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၁၉၄၃ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ် ပိုင်ဘွန်းက ဆေးပညာ၊ သွားဘက်ဆိုင်ရာ၊ ဆေးဝါးပညာနှင့် တိရစ္ဆာန်ဆေးသိပ္ပံ မဟာဌာနများကို ခွဲထုတ်၍ စုဠာလင်္ကရဏ ဆေးသိပ္ပံ တက္ကသိုလ်ဟု အမည်ပေးခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ [[မဟီတလတက္ကသိုလ်|မဟီဒေါလ်တက္ကသိုလ်]]ဟူ၍ သီးခြားတက္ကသိုလ်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်၌ ဆေးပညာရပ်များကို ပြန်လည်သင်ကြားပေးခဲ့သည်။

ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်မှ ဘွဲ့ရရှိသူများကို ထိုင်းဘုရင်ကိုယ်တိုင် ဘွဲ့လက်မှတ်ပေးအပ်ချီးမြှင့်သော အစဉ်အလာကို သတ္တမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၇|ပြဇာဓိပက]] လက်ထက်၌ စတင်ခဲ့သည်။ 

==ပညာသင်ဆု==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ပညာတော်သင်ဆုများစွာကို လျှောက်ထားနိုင်ကြပါတယ်။ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ အာစီယံနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်ဆုများစွာရှိသလို ဥရောပနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်သင်ဆုအစီအစဉ်များလည်းရှိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအတွက် ဘာသာရပ် အသီးသီးမှ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှု လေ့လာရေး မဟာဘွဲ့သင်တန်းကို ဂျာမနီနိုင်ငံမှ ဟိန်းနရစ်ချ်ဘော ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ပညာတော်သင်ဆု ထောက်ပံ့ပေးမှုအဖြစ် နှစ်စဉ်ပေးအပ်နေမှုများလည်း ရှိတဲ့အတွက် မြန်မာကျောင်းသားများအနေနဲ့ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ် ပညာတော်သင်ဆုများကို လျှောက်ထားနိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးများလည်းရှိနေပါတယ်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ ဘာသာရပ်တွေကို ထိုင်းဘာသာနဲ့ အဓိက သင်ကြား နေသော်လည်း တချို့ ဘာသာရပ်များကိုတော့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွေနဲ့ သင်ကြားပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သင်ကြားတဲ့ ပရိုဂရမ်ကို သင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ IELTS ရမှတ် ၅ ကျော်ဖို့လည်းလိုအပ် ပါတယ်။ 

ကျောင်းလခအနေနဲ့ သင်ယူတဲ့ ဘာသာရပ်အလိုက် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုတွေရှိသော်လည်း အချိန်ပြည့်သင်တန်းကို တက်ရောက်မဲ့ ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားများအတွက် စီမစ်စတာ (Semester) တစ်ခုလျှင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံအစရှိသော ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၄ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၈ထောင်ခန့်၊ နိ်ုင်ငံတကာကျောင်းသားများအတွက်ကတော့ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ အစရှိသော ဘာသာရပ်များ အတွက်ထိုင်းဘတ် ၅သောင်း ၉ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များ အတွက် ထိုင်းဘတ် ၆သောင်း ၂ထောင်ခန့် ကုန်ကျမှာပါ။

==ထူးခြားထင်ရှားသူများ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခြင်းများ ရှိခဲ့ပြီး၊ အမေရိကန် သမ္မတ နှစ်ဦးဖြစ်သော လင်ဒန် ဂျွန်ဆင်နှင့် ဘီလ် ကလင်တန်တို့အား ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့သလို နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းဆုရှင် နယ်လ်ဆင် မင်ဒဲလား ကိုလည်း ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားဟောင်းများတွင် ထင်ရှားသူများမှာ လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံဘုရင်ကြီး ဘူမိဗလ အဒူလျာဒက်၏ ခမည်းတော် မဟီတလ အတုလျေတေဇ၊ ထိုင်းနိုင်ငံမင်းသမီး မဟာ ချက်ကရီ သီရိဒုံ၊ အရှေ့တောင်အာရှ စာရေးဆရာဆု (၂) ကြိမ်ရ ဝင်း လိုင်ယိုဗာရင်၊ ထိုင်းနိုင်ငံဘောလုံးသမား အကျော်အမော် ကီယာတီဆက်၊ ထိုင်းချေဂွေဗားရားဟု တင်စားကြသော ချစ် ဖူမီဆက် စသူတို့ ပါဝင်သည်။

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>4wyt8y8bgkyxin3hxf0sks5o3eb4ixm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879078</id>
      <parentid>879077</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:14:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Quinlan83</username>
        <id>93319</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/203.131.217.181|203.131.217.181]] ([[User talk:203.131.217.181|ဆွေးနွေး]]) ၏ ပြင်ဆင်မှုများကို [[User:Quinlan83|Quinlan83]] ၏ နောက်ဆုံးတည်းဖြတ်မူသို့ နောက်ပြန် ပြန်ပြင်ခဲ့သည်</comment>
      <origin>875361</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21133" sha1="qyqbl2kvudr19tmtvr3jm9gfphw1jh4" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}
'''ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်''' ([[ပါဠိ]]: စုဠာလင်္ကရဏ; [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]]: Chulalongkorn University) သည် အာရှဒေသတွင်း ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်တစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရှေးအကျဆုံးနှင့် ခေတ်သစ်ပညာရေးစနစ်တွင် ပထမဆုံး အဆင့်မြင့်ပညာ စတင်ဆည်းပူးရာနေရာဖြစ်သည်။  

ထိုင်းနိုင်ငံ [[ဘန်ကောက်မြို့|ဘန်ကောက်မြို့တော်]]၌ တည်ရှိပြီး &quot;ချူလာ&quot; ဟု အတိုကောက်ခေါ်ဝေါ်ကြသော ဤတက္ကသိုလ်ကြီးကို ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၆|ဝဇိရာဝုဓ]]က တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၄၅၆ ဧက ကျယ်ဝန်းသော ဤတက္ကသိုလ်တွင် မြက်ခင်းစိမ်းများ၊ မိုးမခပင်ကြီးများ၊ ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများနှင့် ခေတ်မီအဆောက်အအုံများလည်း တည်ရှိသည်။ 

==သမိုင်းကြောင်း==
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် ဝဇိရာဝုဓသည် ၎င်း၏ခမည်းတော်ဖြစ်သော ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏ (ချူလာလောင်ကွန်း) ကို ရည်ရွယ်၍ ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်ကို တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၀၂ ခုနှစ်တွင် ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏသည် နန်းတော်၌ တော်ဝင်လူငယ်သင်တန်းကျောင်း (Civil Service Training School) ကို တည်ထောင်ခဲ့ရာ ၎င်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အဆင့်မြင့်ပညာရေးစီမံကိန်း၏ အစအဦးပင်ဖြစ်သည်။ ၁၉ ရာစုတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဗျူရိုကရေစီစနစ် ပြောင်းလဲရန် လိုအပ်လာပြီး ပဒေသရာဇ်စနစ်မှ ခေတ်မီနိုင်ငံအဖြစ် တည်ထောင်လိုသော ဆန္ဒများကြောင့် ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏသည် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်း (The Civil Service College) ကို တည်ထောင်၍ တော်ဝင်နန်းတော်တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်မည့် လူငယ်များကို မွေးထုတ်ပေးခဲ့သည်။

ဤစီမံကိန်း ကြီးထွားလာပြီးနောက် ဘုရင်ဝဇီရာဝုဓလက်ထက်တွင် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်းကို ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ် (Civil Service College of King Chulalongkorn - CSCKC) ဟု အမည်ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ရော့ခ်ကဖဲလား ဖောင်ဒေးရှင်း၏ အကူအညီဖြင့် ပညာရေးစနစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ခေတ်နှင့်လျော်ညီသော သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများကို ချမှတ်နိုင်ခဲ့သည်။

ဖခင်ဘုရင်ကြီး စုဠာလင်္ကရဏ နတ်ရွာစံပြီးနောက် သားတော် ဝဇီရာဝုဓ နန်းတက်သောအခါ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ်ကို စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ် (Chulalongkorn University) ဟု အမည်ပြောင်းလဲကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ယခင်ကထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ပညာရေးစနစ် ဖြစ်ပေါ်စေရန် လူတန်းစားမရွေး ခေတ်ပညာများကို သင်ယူနိုင်အောင် စီစဉ်ခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့ရှိ ခေတ်ပညာသင်ကြားနေသော ကျောင်းများကို စုစည်းခဲ့ပြီး ဘုရင် ဝဇိရာဝုဓ ကိုယ်တိုင် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ငွေများကို စိုက်ထုတ်ကာ တက္ကသိုလ်အဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၁၉၄၃ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ် ပိုင်ဘွန်းက ဆေးပညာ၊ သွားဘက်ဆိုင်ရာ၊ ဆေးဝါးပညာနှင့် တိရစ္ဆာန်ဆေးသိပ္ပံ မဟာဌာနများကို ခွဲထုတ်၍ စုဠာလင်္ကရဏ ဆေးသိပ္ပံ တက္ကသိုလ်ဟု အမည်ပေးခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ [[မဟီတလတက္ကသိုလ်|မဟီဒေါလ်တက္ကသိုလ်]]ဟူ၍ သီးခြားတက္ကသိုလ်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်၌ ဆေးပညာရပ်များကို ပြန်လည်သင်ကြားပေးခဲ့သည်။

ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်မှ ဘွဲ့ရရှိသူများကို ထိုင်းဘုရင်ကိုယ်တိုင် ဘွဲ့လက်မှတ်ပေးအပ်ချီးမြှင့်သော အစဉ်အလာကို သတ္တမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၇|ပြဇာဓိပက]] လက်ထက်၌ စတင်ခဲ့သည်။ 

==တက္ကသိုလ်နယ်မြေ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်၏ တက္ကသိုလ်နယ်မြေအားလုံးသည် ဘန်ကောက်မြို့တော်တွင် ရှိသည်။ အဆောက်အအုံများသည် ၁၉-ရာစုလက်ရာများသာမက ဘုရင့်တက္ကသိုလ်ဖြစ်သည့်အားလျှော်စွာ ခမ်းနားထည်ဝါသော အဆောက်အအုံများသာမက ခေတ်သစ်ဗိသုကာပညာရှင်များ၏ လက်ရာများစွာရှိပါသည်။

==ဌာနများ==
၁၉၁၇-ခုနှစ်တွင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံမဟာဌာန (Arts and Sciences)၊ ပြည်သူ့စီမံခန့်ခွဲရေးမဟာဌာန (Public Administration)၊ အင်ဂျင်နီယာမဟာဌာန (Engineering)နှင့် ဆေးသိပ္ပံမဟာဌာန (Medicine) စသည့် မဟာဌာန လေးခုသာရှိခဲ့ပေမဲ့ ယခုအခါ ပညာရပ်ဆိုင်ရာ မဟာဌာနပေါင်း (၁၉)ခု၊ စိုက်ပျိုးရေးကျောင်း တစ်ကျောင်း၊ ကောလိပ် (၃)ခု၊ အင်စတီကျု (၁၀)ခုနှင့် ဆရာအတတ်သင်ကျောင်း တစ်ကျောင်း ရှိပါသည်။

==ကျောင်းဝင်ခွင့်==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်း တက္ကသိုလ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ အထက်ကျောင်းများမှာ Top Ten ဝင်သူများကိုသာ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်က ရွေးချယ် လက်ခံလေ့ရှိသည်။ ကျောင်းသားများအတွက် ကျောင်းဝင်ခွင့်ပုံစံကို အုပ်စု ၂ ခု ခွဲထားသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်း ပြည်နယ်များမှ ကျောင်းသားများအုပ်စုနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အခြားနေရာများ အုပ်စုတို့ ဖြစ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းပြည်နယ်များသည် ဖွံ့ဖြိုးမှုအားနည်းသောကြောင့် မြောက်ပိုင်းသားများအတွက် ဝင်ခွင့်ပုံစံ၊ အခြားနေရာများမှ ကျောင်းသားများဝင်ခွင့်ပုံစံဟူ၍ ခွဲခြားထားခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုသို့ ခွဲခြားထားသောကြောင့် ဖွံ့ဖြိုးမှုအတိုင်းအတာ ညီမျှသွားစေသည်ဟု ယုံကြည်ထားကြသည်။

==ဝတ်စုံ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားရတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ဆင်တူယူနီဖောင်းများကို ဝတ်ဆင်ရလေ့ရှိပြီး ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများကလည်း ဂုဏ်ယူစွာနဲ့ ဝတ်ဆင်ကြတာပါ။  ထိုင်းနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ ဘောင်းဘီရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပြီး ကျောင်းသူများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ စကတ်အရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပါတယ်။ စကတ်အနေအထားတိုခဲ့ပါက ပြစ်ဒဏ်ခံရလေ့ရှိပါတယ်။ 

အားကစားပြုလုပ်ချိန်များ၊ လက်တွေ့ကွင်းဆင်းရတဲ့ စာသင်ချိန်များမှာတော့ တီရှပ်အဖြူရောင်ကို ဝတ်ဆင်ခွင့်ပေးထားပါတယ်။ နိုင်ငံတကာမှ ကျောင်းသား ကျောင်းသူများအတွက်လည်း ယူနီဖောင်းဝတ်ဆင်ရမှု မရှိပေမဲ့ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကန့်သတ်ချက်တွေကို ထားရှိထားပါတယ်။

==ပညာသင်ဆု==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ပညာတော်သင်ဆုများစွာကို လျှောက်ထားနိုင်ကြပါတယ်။ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ အာစီယံနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်ဆုများစွာရှိသလို ဥရောပနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်သင်ဆုအစီအစဉ်များလည်းရှိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအတွက် ဘာသာရပ် အသီးသီးမှ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှု လေ့လာရေး မဟာဘွဲ့သင်တန်းကို ဂျာမနီနိုင်ငံမှ ဟိန်းနရစ်ချ်ဘော ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ပညာတော်သင်ဆု ထောက်ပံ့ပေးမှုအဖြစ် နှစ်စဉ်ပေးအပ်နေမှုများလည်း ရှိတဲ့အတွက် မြန်မာကျောင်းသားများအနေနဲ့ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ် ပညာတော်သင်ဆုများကို လျှောက်ထားနိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးများလည်းရှိနေပါတယ်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ ဘာသာရပ်တွေကို ထိုင်းဘာသာနဲ့ အဓိက သင်ကြား နေသော်လည်း တချို့ ဘာသာရပ်များကိုတော့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွေနဲ့ သင်ကြားပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သင်ကြားတဲ့ ပရိုဂရမ်ကို သင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ IELTS ရမှတ် ၅ ကျော်ဖို့လည်းလိုအပ် ပါတယ်။ 

ကျောင်းလခအနေနဲ့ သင်ယူတဲ့ ဘာသာရပ်အလိုက် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုတွေရှိသော်လည်း အချိန်ပြည့်သင်တန်းကို တက်ရောက်မဲ့ ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားများအတွက် စီမစ်စတာ (Semester) တစ်ခုလျှင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံအစရှိသော ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၄ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၈ထောင်ခန့်၊ နိ်ုင်ငံတကာကျောင်းသားများအတွက်ကတော့ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ အစရှိသော ဘာသာရပ်များ အတွက်ထိုင်းဘတ် ၅သောင်း ၉ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များ အတွက် ထိုင်းဘတ် ၆သောင်း ၂ထောင်ခန့် ကုန်ကျမှာပါ။

==ထူးခြားထင်ရှားသူများ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခြင်းများ ရှိခဲ့ပြီး၊ အမေရိကန် သမ္မတ နှစ်ဦးဖြစ်သော လင်ဒန် ဂျွန်ဆင်နှင့် ဘီလ် ကလင်တန်တို့အား ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့သလို နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းဆုရှင် နယ်လ်ဆင် မင်ဒဲလား ကိုလည်း ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားဟောင်းများတွင် ထင်ရှားသူများမှာ လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံဘုရင်ကြီး ဘူမိဗလ အဒူလျာဒက်၏ ခမည်းတော် မဟီတလ အတုလျေတေဇ၊ ထိုင်းနိုင်ငံမင်းသမီး မဟာ ချက်ကရီ သီရိဒုံ၊ အရှေ့တောင်အာရှ စာရေးဆရာဆု (၂) ကြိမ်ရ ဝင်း လိုင်ယိုဗာရင်၊ ထိုင်းနိုင်ငံဘောလုံးသမား အကျော်အမော် ကီယာတီဆက်၊ ထိုင်းချေဂွေဗားရားဟု တင်စားကြသော ချစ် ဖူမီဆက် စသူတို့ ပါဝင်သည်။

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>qyqbl2kvudr19tmtvr3jm9gfphw1jh4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879079</id>
      <parentid>879078</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:14:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879079</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20232" sha1="6ub7r86ru5fkuu1a071irh66jgpzcgm" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}
'''ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်''' ([[ပါဠိ]]: စုဠာလင်္ကရဏ; [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]]: Chulalongkorn University) သည် အာရှဒေသတွင်း ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်တစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရှေးအကျဆုံးနှင့် ခေတ်သစ်ပညာရေးစနစ်တွင် ပထမဆုံး အဆင့်မြင့်ပညာ စတင်ဆည်းပူးရာနေရာဖြစ်သည်။  

ထိုင်းနိုင်ငံ [[ဘန်ကောက်မြို့|ဘန်ကောက်မြို့တော်]]၌ တည်ရှိပြီး &quot;ချူလာ&quot; ဟု အတိုကောက်ခေါ်ဝေါ်ကြသော ဤတက္ကသိုလ်ကြီးကို ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၆|ဝဇိရာဝုဓ]]က တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၄၅၆ ဧက ကျယ်ဝန်းသော ဤတက္ကသိုလ်တွင် မြက်ခင်းစိမ်းများ၊ မိုးမခပင်ကြီးများ၊ ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများနှင့် ခေတ်မီအဆောက်အအုံများလည်း တည်ရှိသည်။ 

==သမိုင်းကြောင်း==
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် ဝဇိရာဝုဓသည် ၎င်း၏ခမည်းတော်ဖြစ်သော ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏ (ချူလာလောင်ကွန်း) ကို ရည်ရွယ်၍ ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်ကို တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၀၂ ခုနှစ်တွင် ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏသည် နန်းတော်၌ တော်ဝင်လူငယ်သင်တန်းကျောင်း (Civil Service Training School) ကို တည်ထောင်ခဲ့ရာ ၎င်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အဆင့်မြင့်ပညာရေးစီမံကိန်း၏ အစအဦးပင်ဖြစ်သည်။ ၁၉ ရာစုတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဗျူရိုကရေစီစနစ် ပြောင်းလဲရန် လိုအပ်လာပြီး ပဒေသရာဇ်စနစ်မှ ခေတ်မီနိုင်ငံအဖြစ် တည်ထောင်လိုသော ဆန္ဒများကြောင့် ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏသည် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်း (The Civil Service College) ကို တည်ထောင်၍ တော်ဝင်နန်းတော်တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်မည့် လူငယ်များကို မွေးထုတ်ပေးခဲ့သည်။

ဤစီမံကိန်း ကြီးထွားလာပြီးနောက် ဘုရင်ဝဇီရာဝုဓလက်ထက်တွင် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်းကို ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ် (Civil Service College of King Chulalongkorn - CSCKC) ဟု အမည်ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ရော့ခ်ကဖဲလား ဖောင်ဒေးရှင်း၏ အကူအညီဖြင့် ပညာရေးစနစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ခေတ်နှင့်လျော်ညီသော သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများကို ချမှတ်နိုင်ခဲ့သည်။

ဖခင်ဘုရင်ကြီး စုဠာလင်္ကရဏ နတ်ရွာစံပြီးနောက် သားတော် ဝဇီရာဝုဓ နန်းတက်သောအခါ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ်ကို စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ် (Chulalongkorn University) ဟု အမည်ပြောင်းလဲကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ယခင်ကထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ပညာရေးစနစ် ဖြစ်ပေါ်စေရန် လူတန်းစားမရွေး ခေတ်ပညာများကို သင်ယူနိုင်အောင် စီစဉ်ခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့ရှိ ခေတ်ပညာသင်ကြားနေသော ကျောင်းများကို စုစည်းခဲ့ပြီး ဘုရင် ဝဇိရာဝုဓ ကိုယ်တိုင် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ငွေများကို စိုက်ထုတ်ကာ တက္ကသိုလ်အဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၁၉၄၃ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ် ပိုင်ဘွန်းက ဆေးပညာ၊ သွားဘက်ဆိုင်ရာ၊ ဆေးဝါးပညာနှင့် တိရစ္ဆာန်ဆေးသိပ္ပံ မဟာဌာနများကို ခွဲထုတ်၍ စုဠာလင်္ကရဏ ဆေးသိပ္ပံ တက္ကသိုလ်ဟု အမည်ပေးခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ [[မဟီတလတက္ကသိုလ်|မဟီဒေါလ်တက္ကသိုလ်]]ဟူ၍ သီးခြားတက္ကသိုလ်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်၌ ဆေးပညာရပ်များကို ပြန်လည်သင်ကြားပေးခဲ့သည်။

ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်မှ ဘွဲ့ရရှိသူများကို ထိုင်းဘုရင်ကိုယ်တိုင် ဘွဲ့လက်မှတ်ပေးအပ်ချီးမြှင့်သော အစဉ်အလာကို သတ္တမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၇|ပြဇာဓိပက]] လက်ထက်၌ စတင်ခဲ့သည်။ 

==တက္ကသိုလ်နယ်မြေ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်၏ တက္ကသိုလ်နယ်မြေအားလုံးသည် ဘန်ကောက်မြို့တော်တွင် ရှိသည်။ အဆောက်အအုံများသည် ၁၉-ရာစုလက်ရာများသာမက ဘုရင့်တက္ကသိုလ်ဖြစ်သည့်အားလျှော်စွာ ခမ်းနားထည်ဝါသော အဆောက်အအုံများသာမက ခေတ်သစ်ဗိသုကာပညာရှင်များ၏ လက်ရာများစွာရှိပါသည်။

==ကျောင်းဝင်ခွင့်==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်း တက္ကသိုလ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ အထက်ကျောင်းများမှာ Top Ten ဝင်သူများကိုသာ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်က ရွေးချယ် လက်ခံလေ့ရှိသည်။ ကျောင်းသားများအတွက် ကျောင်းဝင်ခွင့်ပုံစံကို အုပ်စု ၂ ခု ခွဲထားသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်း ပြည်နယ်များမှ ကျောင်းသားများအုပ်စုနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အခြားနေရာများ အုပ်စုတို့ ဖြစ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းပြည်နယ်များသည် ဖွံ့ဖြိုးမှုအားနည်းသောကြောင့် မြောက်ပိုင်းသားများအတွက် ဝင်ခွင့်ပုံစံ၊ အခြားနေရာများမှ ကျောင်းသားများဝင်ခွင့်ပုံစံဟူ၍ ခွဲခြားထားခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုသို့ ခွဲခြားထားသောကြောင့် ဖွံ့ဖြိုးမှုအတိုင်းအတာ ညီမျှသွားစေသည်ဟု ယုံကြည်ထားကြသည်။

==ဝတ်စုံ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားရတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ဆင်တူယူနီဖောင်းများကို ဝတ်ဆင်ရလေ့ရှိပြီး ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများကလည်း ဂုဏ်ယူစွာနဲ့ ဝတ်ဆင်ကြတာပါ။  ထိုင်းနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ ဘောင်းဘီရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပြီး ကျောင်းသူများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ စကတ်အရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပါတယ်။ စကတ်အနေအထားတိုခဲ့ပါက ပြစ်ဒဏ်ခံရလေ့ရှိပါတယ်။ 

အားကစားပြုလုပ်ချိန်များ၊ လက်တွေ့ကွင်းဆင်းရတဲ့ စာသင်ချိန်များမှာတော့ တီရှပ်အဖြူရောင်ကို ဝတ်ဆင်ခွင့်ပေးထားပါတယ်။ နိုင်ငံတကာမှ ကျောင်းသား ကျောင်းသူများအတွက်လည်း ယူနီဖောင်းဝတ်ဆင်ရမှု မရှိပေမဲ့ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကန့်သတ်ချက်တွေကို ထားရှိထားပါတယ်။

==ပညာသင်ဆု==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ပညာတော်သင်ဆုများစွာကို လျှောက်ထားနိုင်ကြပါတယ်။ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ အာစီယံနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်ဆုများစွာရှိသလို ဥရောပနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်သင်ဆုအစီအစဉ်များလည်းရှိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအတွက် ဘာသာရပ် အသီးသီးမှ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှု လေ့လာရေး မဟာဘွဲ့သင်တန်းကို ဂျာမနီနိုင်ငံမှ ဟိန်းနရစ်ချ်ဘော ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ပညာတော်သင်ဆု ထောက်ပံ့ပေးမှုအဖြစ် နှစ်စဉ်ပေးအပ်နေမှုများလည်း ရှိတဲ့အတွက် မြန်မာကျောင်းသားများအနေနဲ့ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ် ပညာတော်သင်ဆုများကို လျှောက်ထားနိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးများလည်းရှိနေပါတယ်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ ဘာသာရပ်တွေကို ထိုင်းဘာသာနဲ့ အဓိက သင်ကြား နေသော်လည်း တချို့ ဘာသာရပ်များကိုတော့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွေနဲ့ သင်ကြားပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သင်ကြားတဲ့ ပရိုဂရမ်ကို သင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ IELTS ရမှတ် ၅ ကျော်ဖို့လည်းလိုအပ် ပါတယ်။ 

ကျောင်းလခအနေနဲ့ သင်ယူတဲ့ ဘာသာရပ်အလိုက် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုတွေရှိသော်လည်း အချိန်ပြည့်သင်တန်းကို တက်ရောက်မဲ့ ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားများအတွက် စီမစ်စတာ (Semester) တစ်ခုလျှင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံအစရှိသော ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၄ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၈ထောင်ခန့်၊ နိ်ုင်ငံတကာကျောင်းသားများအတွက်ကတော့ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ အစရှိသော ဘာသာရပ်များ အတွက်ထိုင်းဘတ် ၅သောင်း ၉ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များ အတွက် ထိုင်းဘတ် ၆သောင်း ၂ထောင်ခန့် ကုန်ကျမှာပါ။

==ထူးခြားထင်ရှားသူများ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခြင်းများ ရှိခဲ့ပြီး၊ အမေရိကန် သမ္မတ နှစ်ဦးဖြစ်သော လင်ဒန် ဂျွန်ဆင်နှင့် ဘီလ် ကလင်တန်တို့အား ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့သလို နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းဆုရှင် နယ်လ်ဆင် မင်ဒဲလား ကိုလည်း ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားဟောင်းများတွင် ထင်ရှားသူများမှာ လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံဘုရင်ကြီး ဘူမိဗလ အဒူလျာဒက်၏ ခမည်းတော် မဟီတလ အတုလျေတေဇ၊ ထိုင်းနိုင်ငံမင်းသမီး မဟာ ချက်ကရီ သီရိဒုံ၊ အရှေ့တောင်အာရှ စာရေးဆရာဆု (၂) ကြိမ်ရ ဝင်း လိုင်ယိုဗာရင်၊ ထိုင်းနိုင်ငံဘောလုံးသမား အကျော်အမော် ကီယာတီဆက်၊ ထိုင်းချေဂွေဗားရားဟု တင်စားကြသော ချစ် ဖူမီဆက် စသူတို့ ပါဝင်သည်။

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>6ub7r86ru5fkuu1a071irh66jgpzcgm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879080</id>
      <parentid>879079</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:14:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879080</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18434" sha1="gl09dkwmyryiz99h5tcg6rrpi7fe3ee" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}
'''ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်''' ([[ပါဠိ]]: စုဠာလင်္ကရဏ; [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]]: Chulalongkorn University) သည် အာရှဒေသတွင်း ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်တစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရှေးအကျဆုံးနှင့် ခေတ်သစ်ပညာရေးစနစ်တွင် ပထမဆုံး အဆင့်မြင့်ပညာ စတင်ဆည်းပူးရာနေရာဖြစ်သည်။  

ထိုင်းနိုင်ငံ [[ဘန်ကောက်မြို့|ဘန်ကောက်မြို့တော်]]၌ တည်ရှိပြီး &quot;ချူလာ&quot; ဟု အတိုကောက်ခေါ်ဝေါ်ကြသော ဤတက္ကသိုလ်ကြီးကို ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၆|ဝဇိရာဝုဓ]]က တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၄၅၆ ဧက ကျယ်ဝန်းသော ဤတက္ကသိုလ်တွင် မြက်ခင်းစိမ်းများ၊ မိုးမခပင်ကြီးများ၊ ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများနှင့် ခေတ်မီအဆောက်အအုံများလည်း တည်ရှိသည်။ 

==သမိုင်းကြောင်း==
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် ဝဇိရာဝုဓသည် ၎င်း၏ခမည်းတော်ဖြစ်သော ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏ (ချူလာလောင်ကွန်း) ကို ရည်ရွယ်၍ ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်ကို တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၀၂ ခုနှစ်တွင် ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏသည် နန်းတော်၌ တော်ဝင်လူငယ်သင်တန်းကျောင်း (Civil Service Training School) ကို တည်ထောင်ခဲ့ရာ ၎င်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အဆင့်မြင့်ပညာရေးစီမံကိန်း၏ အစအဦးပင်ဖြစ်သည်။ ၁၉ ရာစုတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဗျူရိုကရေစီစနစ် ပြောင်းလဲရန် လိုအပ်လာပြီး ပဒေသရာဇ်စနစ်မှ ခေတ်မီနိုင်ငံအဖြစ် တည်ထောင်လိုသော ဆန္ဒများကြောင့် ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏသည် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်း (The Civil Service College) ကို တည်ထောင်၍ တော်ဝင်နန်းတော်တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်မည့် လူငယ်များကို မွေးထုတ်ပေးခဲ့သည်။

ဤစီမံကိန်း ကြီးထွားလာပြီးနောက် ဘုရင်ဝဇီရာဝုဓလက်ထက်တွင် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်းကို ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ် (Civil Service College of King Chulalongkorn - CSCKC) ဟု အမည်ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ရော့ခ်ကဖဲလား ဖောင်ဒေးရှင်း၏ အကူအညီဖြင့် ပညာရေးစနစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ခေတ်နှင့်လျော်ညီသော သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများကို ချမှတ်နိုင်ခဲ့သည်။

ဖခင်ဘုရင်ကြီး စုဠာလင်္ကရဏ နတ်ရွာစံပြီးနောက် သားတော် ဝဇီရာဝုဓ နန်းတက်သောအခါ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ်ကို စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ် (Chulalongkorn University) ဟု အမည်ပြောင်းလဲကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ယခင်ကထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ပညာရေးစနစ် ဖြစ်ပေါ်စေရန် လူတန်းစားမရွေး ခေတ်ပညာများကို သင်ယူနိုင်အောင် စီစဉ်ခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့ရှိ ခေတ်ပညာသင်ကြားနေသော ကျောင်းများကို စုစည်းခဲ့ပြီး ဘုရင် ဝဇိရာဝုဓ ကိုယ်တိုင် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ငွေများကို စိုက်ထုတ်ကာ တက္ကသိုလ်အဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၁၉၄၃ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ် ပိုင်ဘွန်းက ဆေးပညာ၊ သွားဘက်ဆိုင်ရာ၊ ဆေးဝါးပညာနှင့် တိရစ္ဆာန်ဆေးသိပ္ပံ မဟာဌာနများကို ခွဲထုတ်၍ စုဠာလင်္ကရဏ ဆေးသိပ္ပံ တက္ကသိုလ်ဟု အမည်ပေးခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ [[မဟီတလတက္ကသိုလ်|မဟီဒေါလ်တက္ကသိုလ်]]ဟူ၍ သီးခြားတက္ကသိုလ်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်၌ ဆေးပညာရပ်များကို ပြန်လည်သင်ကြားပေးခဲ့သည်။

ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်မှ ဘွဲ့ရရှိသူများကို ထိုင်းဘုရင်ကိုယ်တိုင် ဘွဲ့လက်မှတ်ပေးအပ်ချီးမြှင့်သော အစဉ်အလာကို သတ္တမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၇|ပြဇာဓိပက]] လက်ထက်၌ စတင်ခဲ့သည်။ 

==တက္ကသိုလ်နယ်မြေ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်၏ တက္ကသိုလ်နယ်မြေအားလုံးသည် ဘန်ကောက်မြို့တော်တွင် ရှိသည်။ အဆောက်အအုံများသည် ၁၉-ရာစုလက်ရာများသာမက ဘုရင့်တက္ကသိုလ်ဖြစ်သည့်အားလျှော်စွာ ခမ်းနားထည်ဝါသော အဆောက်အအုံများသာမက ခေတ်သစ်ဗိသုကာပညာရှင်များ၏ လက်ရာများစွာရှိပါသည်။

==ဝတ်စုံ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားရတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ဆင်တူယူနီဖောင်းများကို ဝတ်ဆင်ရလေ့ရှိပြီး ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများကလည်း ဂုဏ်ယူစွာနဲ့ ဝတ်ဆင်ကြတာပါ။  ထိုင်းနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ ဘောင်းဘီရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပြီး ကျောင်းသူများအနေနဲ့ အကျီအဖြူရောင်၊ စကတ်အရှည် နက်ပြာရောင်ကို ဝတ်ဆင်ရပါတယ်။ စကတ်အနေအထားတိုခဲ့ပါက ပြစ်ဒဏ်ခံရလေ့ရှိပါတယ်။ 

အားကစားပြုလုပ်ချိန်များ၊ လက်တွေ့ကွင်းဆင်းရတဲ့ စာသင်ချိန်များမှာတော့ တီရှပ်အဖြူရောင်ကို ဝတ်ဆင်ခွင့်ပေးထားပါတယ်။ နိုင်ငံတကာမှ ကျောင်းသား ကျောင်းသူများအတွက်လည်း ယူနီဖောင်းဝတ်ဆင်ရမှု မရှိပေမဲ့ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကန့်သတ်ချက်တွေကို ထားရှိထားပါတယ်။

==ပညာသင်ဆု==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ပညာတော်သင်ဆုများစွာကို လျှောက်ထားနိုင်ကြပါတယ်။ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ အာစီယံနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်ဆုများစွာရှိသလို ဥရောပနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်သင်ဆုအစီအစဉ်များလည်းရှိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအတွက် ဘာသာရပ် အသီးသီးမှ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှု လေ့လာရေး မဟာဘွဲ့သင်တန်းကို ဂျာမနီနိုင်ငံမှ ဟိန်းနရစ်ချ်ဘော ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ပညာတော်သင်ဆု ထောက်ပံ့ပေးမှုအဖြစ် နှစ်စဉ်ပေးအပ်နေမှုများလည်း ရှိတဲ့အတွက် မြန်မာကျောင်းသားများအနေနဲ့ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ် ပညာတော်သင်ဆုများကို လျှောက်ထားနိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးများလည်းရှိနေပါတယ်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ ဘာသာရပ်တွေကို ထိုင်းဘာသာနဲ့ အဓိက သင်ကြား နေသော်လည်း တချို့ ဘာသာရပ်များကိုတော့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွေနဲ့ သင်ကြားပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သင်ကြားတဲ့ ပရိုဂရမ်ကို သင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ IELTS ရမှတ် ၅ ကျော်ဖို့လည်းလိုအပ် ပါတယ်။ 

ကျောင်းလခအနေနဲ့ သင်ယူတဲ့ ဘာသာရပ်အလိုက် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုတွေရှိသော်လည်း အချိန်ပြည့်သင်တန်းကို တက်ရောက်မဲ့ ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားများအတွက် စီမစ်စတာ (Semester) တစ်ခုလျှင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံအစရှိသော ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၄ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၈ထောင်ခန့်၊ နိ်ုင်ငံတကာကျောင်းသားများအတွက်ကတော့ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ အစရှိသော ဘာသာရပ်များ အတွက်ထိုင်းဘတ် ၅သောင်း ၉ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များ အတွက် ထိုင်းဘတ် ၆သောင်း ၂ထောင်ခန့် ကုန်ကျမှာပါ။

==ထူးခြားထင်ရှားသူများ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခြင်းများ ရှိခဲ့ပြီး၊ အမေရိကန် သမ္မတ နှစ်ဦးဖြစ်သော လင်ဒန် ဂျွန်ဆင်နှင့် ဘီလ် ကလင်တန်တို့အား ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့သလို နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းဆုရှင် နယ်လ်ဆင် မင်ဒဲလား ကိုလည်း ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားဟောင်းများတွင် ထင်ရှားသူများမှာ လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံဘုရင်ကြီး ဘူမိဗလ အဒူလျာဒက်၏ ခမည်းတော် မဟီတလ အတုလျေတေဇ၊ ထိုင်းနိုင်ငံမင်းသမီး မဟာ ချက်ကရီ သီရိဒုံ၊ အရှေ့တောင်အာရှ စာရေးဆရာဆု (၂) ကြိမ်ရ ဝင်း လိုင်ယိုဗာရင်၊ ထိုင်းနိုင်ငံဘောလုံးသမား အကျော်အမော် ကီယာတီဆက်၊ ထိုင်းချေဂွေဗားရားဟု တင်စားကြသော ချစ် ဖူမီဆက် စသူတို့ ပါဝင်သည်။

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>gl09dkwmyryiz99h5tcg6rrpi7fe3ee</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879081</id>
      <parentid>879080</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:15:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879081</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16597" sha1="h3joogqjbgvkyz3ekffywi0wibr77ys" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}
'''ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်''' ([[ပါဠိ]]: စုဠာလင်္ကရဏ; [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]]: Chulalongkorn University) သည် အာရှဒေသတွင်း ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်တစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရှေးအကျဆုံးနှင့် ခေတ်သစ်ပညာရေးစနစ်တွင် ပထမဆုံး အဆင့်မြင့်ပညာ စတင်ဆည်းပူးရာနေရာဖြစ်သည်။  

ထိုင်းနိုင်ငံ [[ဘန်ကောက်မြို့|ဘန်ကောက်မြို့တော်]]၌ တည်ရှိပြီး &quot;ချူလာ&quot; ဟု အတိုကောက်ခေါ်ဝေါ်ကြသော ဤတက္ကသိုလ်ကြီးကို ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၆|ဝဇိရာဝုဓ]]က တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၄၅၆ ဧက ကျယ်ဝန်းသော ဤတက္ကသိုလ်တွင် မြက်ခင်းစိမ်းများ၊ မိုးမခပင်ကြီးများ၊ ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများနှင့် ခေတ်မီအဆောက်အအုံများလည်း တည်ရှိသည်။ 

==သမိုင်းကြောင်း==
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် ဝဇိရာဝုဓသည် ၎င်း၏ခမည်းတော်ဖြစ်သော ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏ (ချူလာလောင်ကွန်း) ကို ရည်ရွယ်၍ ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်ကို တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၀၂ ခုနှစ်တွင် ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏသည် နန်းတော်၌ တော်ဝင်လူငယ်သင်တန်းကျောင်း (Civil Service Training School) ကို တည်ထောင်ခဲ့ရာ ၎င်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အဆင့်မြင့်ပညာရေးစီမံကိန်း၏ အစအဦးပင်ဖြစ်သည်။ ၁၉ ရာစုတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဗျူရိုကရေစီစနစ် ပြောင်းလဲရန် လိုအပ်လာပြီး ပဒေသရာဇ်စနစ်မှ ခေတ်မီနိုင်ငံအဖြစ် တည်ထောင်လိုသော ဆန္ဒများကြောင့် ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏသည် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်း (The Civil Service College) ကို တည်ထောင်၍ တော်ဝင်နန်းတော်တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်မည့် လူငယ်များကို မွေးထုတ်ပေးခဲ့သည်။

ဤစီမံကိန်း ကြီးထွားလာပြီးနောက် ဘုရင်ဝဇီရာဝုဓလက်ထက်တွင် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်းကို ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ် (Civil Service College of King Chulalongkorn - CSCKC) ဟု အမည်ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ရော့ခ်ကဖဲလား ဖောင်ဒေးရှင်း၏ အကူအညီဖြင့် ပညာရေးစနစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ခေတ်နှင့်လျော်ညီသော သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများကို ချမှတ်နိုင်ခဲ့သည်။

ဖခင်ဘုရင်ကြီး စုဠာလင်္ကရဏ နတ်ရွာစံပြီးနောက် သားတော် ဝဇီရာဝုဓ နန်းတက်သောအခါ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ်ကို စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ် (Chulalongkorn University) ဟု အမည်ပြောင်းလဲကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ယခင်ကထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ပညာရေးစနစ် ဖြစ်ပေါ်စေရန် လူတန်းစားမရွေး ခေတ်ပညာများကို သင်ယူနိုင်အောင် စီစဉ်ခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့ရှိ ခေတ်ပညာသင်ကြားနေသော ကျောင်းများကို စုစည်းခဲ့ပြီး ဘုရင် ဝဇိရာဝုဓ ကိုယ်တိုင် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ငွေများကို စိုက်ထုတ်ကာ တက္ကသိုလ်အဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၁၉၄၃ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ် ပိုင်ဘွန်းက ဆေးပညာ၊ သွားဘက်ဆိုင်ရာ၊ ဆေးဝါးပညာနှင့် တိရစ္ဆာန်ဆေးသိပ္ပံ မဟာဌာနများကို ခွဲထုတ်၍ စုဠာလင်္ကရဏ ဆေးသိပ္ပံ တက္ကသိုလ်ဟု အမည်ပေးခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ [[မဟီတလတက္ကသိုလ်|မဟီဒေါလ်တက္ကသိုလ်]]ဟူ၍ သီးခြားတက္ကသိုလ်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်၌ ဆေးပညာရပ်များကို ပြန်လည်သင်ကြားပေးခဲ့သည်။

ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်မှ ဘွဲ့ရရှိသူများကို ထိုင်းဘုရင်ကိုယ်တိုင် ဘွဲ့လက်မှတ်ပေးအပ်ချီးမြှင့်သော အစဉ်အလာကို သတ္တမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၇|ပြဇာဓိပက]] လက်ထက်၌ စတင်ခဲ့သည်။ 

==တက္ကသိုလ်နယ်မြေ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်၏ တက္ကသိုလ်နယ်မြေအားလုံးသည် ဘန်ကောက်မြို့တော်တွင် ရှိသည်။ အဆောက်အအုံများသည် ၁၉-ရာစုလက်ရာများသာမက ဘုရင့်တက္ကသိုလ်ဖြစ်သည့်အားလျှော်စွာ ခမ်းနားထည်ဝါသော အဆောက်အအုံများသာမက ခေတ်သစ်ဗိသုကာပညာရှင်များ၏ လက်ရာများစွာရှိပါသည်။

==ယ==

==ပညာသင်ဆု==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ပညာတော်သင်ဆုများစွာကို လျှောက်ထားနိုင်ကြပါတယ်။ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ အာစီယံနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်ဆုများစွာရှိသလို ဥရောပနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်သင်ဆုအစီအစဉ်များလည်းရှိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအတွက် ဘာသာရပ် အသီးသီးမှ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှု လေ့လာရေး မဟာဘွဲ့သင်တန်းကို ဂျာမနီနိုင်ငံမှ ဟိန်းနရစ်ချ်ဘော ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ပညာတော်သင်ဆု ထောက်ပံ့ပေးမှုအဖြစ် နှစ်စဉ်ပေးအပ်နေမှုများလည်း ရှိတဲ့အတွက် မြန်မာကျောင်းသားများအနေနဲ့ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ် ပညာတော်သင်ဆုများကို လျှောက်ထားနိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးများလည်းရှိနေပါတယ်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ ဘာသာရပ်တွေကို ထိုင်းဘာသာနဲ့ အဓိက သင်ကြား နေသော်လည်း တချို့ ဘာသာရပ်များကိုတော့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွေနဲ့ သင်ကြားပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သင်ကြားတဲ့ ပရိုဂရမ်ကို သင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ IELTS ရမှတ် ၅ ကျော်ဖို့လည်းလိုအပ် ပါတယ်။ 

ကျောင်းလခအနေနဲ့ သင်ယူတဲ့ ဘာသာရပ်အလိုက် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုတွေရှိသော်လည်း အချိန်ပြည့်သင်တန်းကို တက်ရောက်မဲ့ ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားများအတွက် စီမစ်စတာ (Semester) တစ်ခုလျှင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံအစရှိသော ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၄ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၈ထောင်ခန့်၊ နိ်ုင်ငံတကာကျောင်းသားများအတွက်ကတော့ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ အစရှိသော ဘာသာရပ်များ အတွက်ထိုင်းဘတ် ၅သောင်း ၉ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များ အတွက် ထိုင်းဘတ် ၆သောင်း ၂ထောင်ခန့် ကုန်ကျမှာပါ။

==ထူးခြားထင်ရှားသူများ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခြင်းများ ရှိခဲ့ပြီး၊ အမေရိကန် သမ္မတ နှစ်ဦးဖြစ်သော လင်ဒန် ဂျွန်ဆင်နှင့် ဘီလ် ကလင်တန်တို့အား ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့သလို နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းဆုရှင် နယ်လ်ဆင် မင်ဒဲလား ကိုလည်း ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားဟောင်းများတွင် ထင်ရှားသူများမှာ လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံဘုရင်ကြီး ဘူမိဗလ အဒူလျာဒက်၏ ခမည်းတော် မဟီတလ အတုလျေတေဇ၊ ထိုင်းနိုင်ငံမင်းသမီး မဟာ ချက်ကရီ သီရိဒုံ၊ အရှေ့တောင်အာရှ စာရေးဆရာဆု (၂) ကြိမ်ရ ဝင်း လိုင်ယိုဗာရင်၊ ထိုင်းနိုင်ငံဘောလုံးသမား အကျော်အမော် ကီယာတီဆက်၊ ထိုင်းချေဂွေဗားရားဟု တင်စားကြသော ချစ် ဖူမီဆက် စသူတို့ ပါဝင်သည်။

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>h3joogqjbgvkyz3ekffywi0wibr77ys</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879082</id>
      <parentid>879081</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:15:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879082</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14823" sha1="id8l7r2fb0jkg59yuovrlmaunevay6g" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}
'''ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်''' ([[ပါဠိ]]: စုဠာလင်္ကရဏ; [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]]: Chulalongkorn University) သည် အာရှဒေသတွင်း ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်တစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရှေးအကျဆုံးနှင့် ခေတ်သစ်ပညာရေးစနစ်တွင် ပထမဆုံး အဆင့်မြင့်ပညာ စတင်ဆည်းပူးရာနေရာဖြစ်သည်။  

ထိုင်းနိုင်ငံ [[ဘန်ကောက်မြို့|ဘန်ကောက်မြို့တော်]]၌ တည်ရှိပြီး &quot;ချူလာ&quot; ဟု အတိုကောက်ခေါ်ဝေါ်ကြသော ဤတက္ကသိုလ်ကြီးကို ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၆|ဝဇိရာဝုဓ]]က တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၄၅၆ ဧက ကျယ်ဝန်းသော ဤတက္ကသိုလ်တွင် မြက်ခင်းစိမ်းများ၊ မိုးမခပင်ကြီးများ၊ ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများနှင့် ခေတ်မီအဆောက်အအုံများလည်း တည်ရှိသည်။ 

==သမိုင်းကြောင်း==
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် ဝဇိရာဝုဓသည် ၎င်း၏ခမည်းတော်ဖြစ်သော ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏ (ချူလာလောင်ကွန်း) ကို ရည်ရွယ်၍ ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်ကို တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၀၂ ခုနှစ်တွင် ပဉ္စမြောက် ရာမဘုရင် စုဠာလင်္ကရဏသည် နန်းတော်၌ တော်ဝင်လူငယ်သင်တန်းကျောင်း (Civil Service Training School) ကို တည်ထောင်ခဲ့ရာ ၎င်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အဆင့်မြင့်ပညာရေးစီမံကိန်း၏ အစအဦးပင်ဖြစ်သည်။ ၁၉ ရာစုတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဗျူရိုကရေစီစနစ် ပြောင်းလဲရန် လိုအပ်လာပြီး ပဒေသရာဇ်စနစ်မှ ခေတ်မီနိုင်ငံအဖြစ် တည်ထောင်လိုသော ဆန္ဒများကြောင့် ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏသည် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်း (The Civil Service College) ကို တည်ထောင်၍ တော်ဝင်နန်းတော်တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်မည့် လူငယ်များကို မွေးထုတ်ပေးခဲ့သည်။

ဤစီမံကိန်း ကြီးထွားလာပြီးနောက် ဘုရင်ဝဇီရာဝုဓလက်ထက်တွင် ဝန်ထမ်းလေ့ကျင့်ရေးကျောင်းကို ဘုရင်စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ် (Civil Service College of King Chulalongkorn - CSCKC) ဟု အမည်ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ရော့ခ်ကဖဲလား ဖောင်ဒေးရှင်း၏ အကူအညီဖြင့် ပညာရေးစနစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ခေတ်နှင့်လျော်ညီသော သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများကို ချမှတ်နိုင်ခဲ့သည်။

ဖခင်ဘုရင်ကြီး စုဠာလင်္ကရဏ နတ်ရွာစံပြီးနောက် သားတော် ဝဇီရာဝုဓ နန်းတက်သောအခါ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် စုဠာလင်္ကရဏ ဝန်ထမ်းကောလိပ်ကို စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ် (Chulalongkorn University) ဟု အမည်ပြောင်းလဲကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ယခင်ကထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ပညာရေးစနစ် ဖြစ်ပေါ်စေရန် လူတန်းစားမရွေး ခေတ်ပညာများကို သင်ယူနိုင်အောင် စီစဉ်ခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့ရှိ ခေတ်ပညာသင်ကြားနေသော ကျောင်းများကို စုစည်းခဲ့ပြီး ဘုရင် ဝဇိရာဝုဓ ကိုယ်တိုင် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်ငွေများကို စိုက်ထုတ်ကာ တက္ကသိုလ်အဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၁၉၄၃ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ် ပိုင်ဘွန်းက ဆေးပညာ၊ သွားဘက်ဆိုင်ရာ၊ ဆေးဝါးပညာနှင့် တိရစ္ဆာန်ဆေးသိပ္ပံ မဟာဌာနများကို ခွဲထုတ်၍ စုဠာလင်္ကရဏ ဆေးသိပ္ပံ တက္ကသိုလ်ဟု အမည်ပေးခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ [[မဟီတလတက္ကသိုလ်|မဟီဒေါလ်တက္ကသိုလ်]]ဟူ၍ သီးခြားတက္ကသိုလ်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်၌ ဆေးပညာရပ်များကို ပြန်လည်သင်ကြားပေးခဲ့သည်။

ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်မှ ဘွဲ့ရရှိသူများကို ထိုင်းဘုရင်ကိုယ်တိုင် ဘွဲ့လက်မှတ်ပေးအပ်ချီးမြှင့်သော အစဉ်အလာကို သတ္တမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၇|ပြဇာဓိပက]] လက်ထက်၌ စတင်ခဲ့သည်။ 

==တက္ကသိုလ်နယ်မြေ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်၏ တက္ကသိုလ်နယ်မြေအားလုံးသည် ဘန်ကောက်မြို့တော်တွင် ရှိသည်။ အဆောက်အအုံများသည် ၁၉-ရာစုလက်ရာများသာမက ဘုရင့်တက္ကသိုလ်ဖြစ်သည့်အားလျှော်စွာ ခမ်းနားထည်ဝါသော အဆောက်အအုံများသာမက ခေတ်သစ်ဗိသုကာပညာရှင်များ၏ လက်ရာများစွာရှိပါသည်။

==ယ==

==ပညာသင်ဆု==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ပညာတော်သင်ဆုများစွာကို လျှောက်ထားနိုင်ကြပါတယ်။ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ အာစီယံနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်ဆုများစွာရှိသလို ဥရောပနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်သင်ဆုအစီအစဉ်များလည်းရှိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအတွက် ဘာသာရပ် အသီးသီးမှ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှု လေ့လာရေး မဟာဘွဲ့သင်တန်းကို ဂျာမနီနိုင်ငံမှ ဟိန်းနရစ်ချ်ဘော ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ပညာတော်သင်ဆု ထောက်ပံ့ပေးမှုအဖြစ် နှစ်စဉ်ပေးအပ်နေမှုများလည်း ရှိတဲ့အတွက် မြန်မာကျောင်းသားများအနေနဲ့ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ် ပညာတော်သင်ဆုများကို လျှောက်ထားနိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးများလည်းရှိနေပါတယ်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ ဘာသာရပ်တွေကို ထိုင်းဘာသာနဲ့ အဓိက သင်ကြား နေသော်လည်း တချို့ ဘာသာရပ်များကိုတော့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွေနဲ့ သင်ကြားပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သင်ကြားတဲ့ ပရိုဂရမ်ကို သင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ IELTS ရမှတ် ၅ ကျော်ဖို့လည်းလိုအပ် ပါတယ်။ 

ကျောင်းလခအနေနဲ့ သင်ယူတဲ့ ဘာသာရပ်အလိုက် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုတွေရှိသော်လည်း အချိန်ပြည့်သင်တန်းကို တက်ရောက်မဲ့ ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားများအတွက် စီမစ်စတာ (Semester) တစ်ခုလျှင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံအစရှိသော ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၄ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၈ထောင်ခန့်၊ နိ်ုင်ငံတကာကျောင်းသားများအတွက်ကတော့ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ အစရှိသော ဘာသာရပ်များ အတွက်ထိုင်းဘတ် ၅သောင်း ၉ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များ အတွက် ထိုင်းဘတ် ၆သောင်း ၂ထောင်ခန့် ကုန်ကျမှာပါ။

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>id8l7r2fb0jkg59yuovrlmaunevay6g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879083</id>
      <parentid>879082</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:15:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879083</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9200" sha1="2z5vz0jzqjzhyzg40493gmcynhxkrrh" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}
'''ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်''' ([[ပါဠိ]]: စုဠာလင်္ကရဏ; [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]]: Chulalongkorn University) သည် အာရှဒေသတွင်း ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်တစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရှေးအကျဆုံးနှင့် ခေတ်သစ်ပညာရေးစနစ်တွင် ပထမဆုံး အဆင့်မြင့်ပညာ စတင်ဆည်းပူးရာနေရာဖြစ်သည်။  

ထိုင်းနိုင်ငံ [[ဘန်ကောက်မြို့|ဘန်ကောက်မြို့တော်]]၌ တည်ရှိပြီး &quot;ချူလာ&quot; ဟု အတိုကောက်ခေါ်ဝေါ်ကြသော ဤတက္ကသိုလ်ကြီးကို ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၆|ဝဇိရာဝုဓ]]က တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၄၅၆ ဧက ကျယ်ဝန်းသော ဤတက္ကသိုလ်တွင် မြက်ခင်းစိမ်းများ၊ မိုးမခပင်ကြီးများ၊ ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများနှင့် ခေတ်မီအဆောက်အအုံများလည်း တည်ရှိသည်။  

==တက္ကသိုလ်နယ်မြေ==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်၏ တက္ကသိုလ်နယ်မြေအားလုံးသည် ဘန်ကောက်မြို့တော်တွင် ရှိသည်။ အဆောက်အအုံများသည် ၁၉-ရာစုလက်ရာများသာမက ဘုရင့်တက္ကသိုလ်ဖြစ်သည့်အားလျှော်စွာ ခမ်းနားထည်ဝါသော အဆောက်အအုံများသာမက ခေတ်သစ်ဗိသုကာပညာရှင်များ၏ လက်ရာများစွာရှိပါသည်။

==ယ==

==ပညာသင်ဆု==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ပညာတော်သင်ဆုများစွာကို လျှောက်ထားနိုင်ကြပါတယ်။ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ အာစီယံနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်ဆုများစွာရှိသလို ဥရောပနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်သင်ဆုအစီအစဉ်များလည်းရှိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအတွက် ဘာသာရပ် အသီးသီးမှ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှု လေ့လာရေး မဟာဘွဲ့သင်တန်းကို ဂျာမနီနိုင်ငံမှ ဟိန်းနရစ်ချ်ဘော ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ပညာတော်သင်ဆု ထောက်ပံ့ပေးမှုအဖြစ် နှစ်စဉ်ပေးအပ်နေမှုများလည်း ရှိတဲ့အတွက် မြန်မာကျောင်းသားများအနေနဲ့ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ် ပညာတော်သင်ဆုများကို လျှောက်ထားနိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးများလည်းရှိနေပါတယ်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ ဘာသာရပ်တွေကို ထိုင်းဘာသာနဲ့ အဓိက သင်ကြား နေသော်လည်း တချို့ ဘာသာရပ်များကိုတော့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွေနဲ့ သင်ကြားပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သင်ကြားတဲ့ ပရိုဂရမ်ကို သင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ IELTS ရမှတ် ၅ ကျော်ဖို့လည်းလိုအပ် ပါတယ်။ 

ကျောင်းလခအနေနဲ့ သင်ယူတဲ့ ဘာသာရပ်အလိုက် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုတွေရှိသော်လည်း အချိန်ပြည့်သင်တန်းကို တက်ရောက်မဲ့ ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားများအတွက် စီမစ်စတာ (Semester) တစ်ခုလျှင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံအစရှိသော ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၄ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၈ထောင်ခန့်၊ နိ်ုင်ငံတကာကျောင်းသားများအတွက်ကတော့ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ အစရှိသော ဘာသာရပ်များ အတွက်ထိုင်းဘတ် ၅သောင်း ၉ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များ အတွက် ထိုင်းဘတ် ၆သောင်း ၂ထောင်ခန့် ကုန်ကျမှာပါ။

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>2z5vz0jzqjzhyzg40493gmcynhxkrrh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879084</id>
      <parentid>879083</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:15:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879084</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8464" sha1="ia4csq36bbjw7demou3rjec00hkmw1r" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}
'''ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်''' ([[ပါဠိ]]: စုဠာလင်္ကရဏ; [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]]: Chulalongkorn University) သည် အာရှဒေသတွင်း ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်တစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရှေးအကျဆုံးနှင့် ခေတ်သစ်ပညာရေးစနစ်တွင် ပထမဆုံး အဆင့်မြင့်ပညာ စတင်ဆည်းပူးရာနေရာဖြစ်သည်။  

ထိုင်းနိုင်ငံ [[ဘန်ကောက်မြို့|ဘန်ကောက်မြို့တော်]]၌ တည်ရှိပြီး &quot;ချူလာ&quot; ဟု အတိုကောက်ခေါ်ဝေါ်ကြသော ဤတက္ကသိုလ်ကြီးကို ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၆|ဝဇိရာဝုဓ]]က တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၄၅၆ ဧက ကျယ်ဝန်းသော ဤတက္ကသိုလ်တွင် မြက်ခင်းစိမ်းများ၊ မိုးမခပင်ကြီးများ၊ ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများနှင့် ခေတ်မီအဆောက်အအုံများလည်း တည်ရှိသည်။  

==ယ==

==ပညာသင်ဆု==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ပညာတော်သင်ဆုများစွာကို လျှောက်ထားနိုင်ကြပါတယ်။ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ အာစီယံနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်ဆုများစွာရှိသလို ဥရောပနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်သင်ဆုအစီအစဉ်များလည်းရှိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအတွက် ဘာသာရပ် အသီးသီးမှ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှု လေ့လာရေး မဟာဘွဲ့သင်တန်းကို ဂျာမနီနိုင်ငံမှ ဟိန်းနရစ်ချ်ဘော ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ပညာတော်သင်ဆု ထောက်ပံ့ပေးမှုအဖြစ် နှစ်စဉ်ပေးအပ်နေမှုများလည်း ရှိတဲ့အတွက် မြန်မာကျောင်းသားများအနေနဲ့ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ် ပညာတော်သင်ဆုများကို လျှောက်ထားနိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးများလည်းရှိနေပါတယ်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ ဘာသာရပ်တွေကို ထိုင်းဘာသာနဲ့ အဓိက သင်ကြား နေသော်လည်း တချို့ ဘာသာရပ်များကိုတော့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွေနဲ့ သင်ကြားပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သင်ကြားတဲ့ ပရိုဂရမ်ကို သင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ IELTS ရမှတ် ၅ ကျော်ဖို့လည်းလိုအပ် ပါတယ်။ 

ကျောင်းလခအနေနဲ့ သင်ယူတဲ့ ဘာသာရပ်အလိုက် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုတွေရှိသော်လည်း အချိန်ပြည့်သင်တန်းကို တက်ရောက်မဲ့ ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားများအတွက် စီမစ်စတာ (Semester) တစ်ခုလျှင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံအစရှိသော ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၄ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၈ထောင်ခန့်၊ နိ်ုင်ငံတကာကျောင်းသားများအတွက်ကတော့ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ အစရှိသော ဘာသာရပ်များ အတွက်ထိုင်းဘတ် ၅သောင်း ၉ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များ အတွက် ထိုင်းဘတ် ၆သောင်း ၂ထောင်ခန့် ကုန်ကျမှာပါ။

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>ia4csq36bbjw7demou3rjec00hkmw1r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879085</id>
      <parentid>879084</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:15:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879085</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8455" sha1="h6gfq55xyzgxrmklntcuo44yy20b4bb" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}
'''ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်''' ([[ပါဠိ]]: စုဠာလင်္ကရဏ; [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]]: Chulalongkorn University) သည် အာရှဒေသတွင်း ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်တစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရှေးအကျဆုံးနှင့် ခေတ်သစ်ပညာရေးစနစ်တွင် ပထမဆုံး အဆင့်မြင့်ပညာ စတင်ဆည်းပူးရာနေရာဖြစ်သည်။  

ထိုင်းနိုင်ငံ [[ဘန်ကောက်မြို့|ဘန်ကောက်မြို့တော်]]၌ တည်ရှိပြီး &quot;ချူလာ&quot; ဟု အတိုကောက်ခေါ်ဝေါ်ကြသော ဤတက္ကသိုလ်ကြီးကို ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၆|ဝဇိရာဝုဓ]]က တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၄၅၆ ဧက ကျယ်ဝန်းသော ဤတက္ကသိုလ်တွင် မြက်ခင်းစိမ်းများ၊ မိုးမခပင်ကြီးများ၊ ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများနှင့် ခေတ်မီအဆောက်အအုံများလည်း တည်ရှိသည်။  

==ပညာသင်ဆု==
စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ ပညာတော်သင်ဆုများစွာကို လျှောက်ထားနိုင်ကြပါတယ်။ ထူးခြားချက်အနေနဲ့ အာစီယံနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်ဆုများစွာရှိသလို ဥရောပနိုင်ငံများမှ ကျောင်းသားများအတွက် ပညာတော်သင်ဆုအစီအစဉ်များလည်းရှိပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောင်းသားများအတွက် ဘာသာရပ် အသီးသီးမှ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှု လေ့လာရေး မဟာဘွဲ့သင်တန်းကို ဂျာမနီနိုင်ငံမှ ဟိန်းနရစ်ချ်ဘော ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ပညာတော်သင်ဆု ထောက်ပံ့ပေးမှုအဖြစ် နှစ်စဉ်ပေးအပ်နေမှုများလည်း ရှိတဲ့အတွက် မြန်မာကျောင်းသားများအနေနဲ့ စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ် ပညာတော်သင်ဆုများကို လျှောက်ထားနိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးများလည်းရှိနေပါတယ်။

စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်မှာ ဘာသာရပ်တွေကို ထိုင်းဘာသာနဲ့ အဓိက သင်ကြား နေသော်လည်း တချို့ ဘာသာရပ်များကိုတော့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွေနဲ့ သင်ကြားပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သင်ကြားတဲ့ ပရိုဂရမ်ကို သင်ကြားလိုတဲ့ ကျောင်းသားများအနေနဲ့ IELTS ရမှတ် ၅ ကျော်ဖို့လည်းလိုအပ် ပါတယ်။ 

ကျောင်းလခအနေနဲ့ သင်ယူတဲ့ ဘာသာရပ်အလိုက် အနည်းငယ်ကွဲပြားမှုတွေရှိသော်လည်း အချိန်ပြည့်သင်တန်းကို တက်ရောက်မဲ့ ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားများအတွက် စီမစ်စတာ (Semester) တစ်ခုလျှင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံအစရှိသော ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၄ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များအတွက် ထိုင်းဘတ် ၁သောင်း ၈ထောင်ခန့်၊ နိ်ုင်ငံတကာကျောင်းသားများအတွက်ကတော့ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ၊ ဥပဒေ၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ အစရှိသော ဘာသာရပ်များ အတွက်ထိုင်းဘတ် ၅သောင်း ၉ထောင်ခန့်၊ ဆေးသိပ္ပံအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်များ အတွက် ထိုင်းဘတ် ၆သောင်း ၂ထောင်ခန့် ကုန်ကျမှာပါ။

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>h6gfq55xyzgxrmklntcuo44yy20b4bb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879086</id>
      <parentid>879085</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:16:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879086</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4293" sha1="i3k3vwgh8h816awa0grxeje4qwcqzys" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}
'''ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်''' ([[ပါဠိ]]: စုဠာလင်္ကရဏ; [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]]: Chulalongkorn University) သည် အာရှဒေသတွင်း ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်တစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရှေးအကျဆုံးနှင့် ခေတ်သစ်ပညာရေးစနစ်တွင် ပထမဆုံး အဆင့်မြင့်ပညာ စတင်ဆည်းပူးရာနေရာဖြစ်သည်။  

ထိုင်းနိုင်ငံ [[ဘန်ကောက်မြို့|ဘန်ကောက်မြို့တော်]]၌ တည်ရှိပြီး &quot;ချူလာ&quot; ဟု အတိုကောက်ခေါ်ဝေါ်ကြသော ဤတက္ကသိုလ်ကြီးကို ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၆|ဝဇိရာဝုဓ]]က တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၄၅၆ ဧက ကျယ်ဝန်းသော ဤတက္ကသိုလ်တွင် မြက်ခင်းစိမ်းများ၊ မိုးမခပင်ကြီးများ၊ ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများနှင့် ခေတ်မီအဆောက်အအုံများလည်း တည်ရှိသည်။  

==အဆင့်သတ်မှတ်ချက်==
ကမ္ဘာ့အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များအရ (၂၀၁၄/၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွက်) စုဠာလင်္ကရဏ တက္ကသိုလ်သည် ကမ္ဘာ့တွင် အဆင့်(၂၄၃) ရှိပြီး၊ အာရှဒေသအတွင်း အဆင့်(၅၃) ရှိသည်။

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>i3k3vwgh8h816awa0grxeje4qwcqzys</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879087</id>
      <parentid>879086</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:16:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879087</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3852" sha1="l239ef0fx8mf2xytukxr2ajo7xwgib6" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}
'''ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်''' ([[ပါဠိ]]: စုဠာလင်္ကရဏ; [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]]: Chulalongkorn University) သည် အာရှဒေသတွင်း ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်တစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရှေးအကျဆုံးနှင့် ခေတ်သစ်ပညာရေးစနစ်တွင် ပထမဆုံး အဆင့်မြင့်ပညာ စတင်ဆည်းပူးရာနေရာဖြစ်သည်။  

ထိုင်းနိုင်ငံ [[ဘန်ကောက်မြို့|ဘန်ကောက်မြို့တော်]]၌ တည်ရှိပြီး &quot;ချူလာ&quot; ဟု အတိုကောက်ခေါ်ဝေါ်ကြသော ဤတက္ကသိုလ်ကြီးကို ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၆|ဝဇိရာဝုဓ]]က တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၄၅၆ ဧက ကျယ်ဝန်းသော ဤတက္ကသိုလ်တွင် မြက်ခင်းစိမ်းများ၊ မိုးမခပင်ကြီးများ၊ ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများနှင့် ခေတ်မီအဆောက်အအုံများလည်း တည်ရှိသည်။  

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
{{ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များ}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>l239ef0fx8mf2xytukxr2ajo7xwgib6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879088</id>
      <parentid>879087</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:16:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <origin>879088</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3720" sha1="qlgr3z6sug5i9nbm8gvp8u16iolr2st" xml:space="preserve">{{Infobox တက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(မြန်မာအက္ခရာ) = စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်
|တက္ကသိုလ်အမည်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) = Chulalongkorn University
|တက္ကသိုလ်အမည်(အခြားအက္ခရာ) = จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
|ဒေသအခေါ်အမည် =
|တံဆိပ် =Phra_Kiao.svg
|တံဆိပ်စာသား =
|ဆောင်ပုဒ်(မြန်မာအက္ခရာ) = 
|ဆောင်ပုဒ်(အင်္ဂလိပ်အက္ခရာ) =Knowledge with Virtue
|ဆောင်ပုဒ်(အခြားအက္ခရာ) =
|တည်ထောင်ခုနှစ် =၁၉၁၇
|ပါမောက္ခချုပ် =ပါမောက္ခ ပိရုမ် ကမလ်-ရတနကုလ်,အမ်.ဒီ.
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
|ဘွဲ့ကြို ဦးရေ = ၂၄,၈၅၁
|ဘွဲ့လွန် ဦးရေ= ၉,၄၅၈
|အချိန်ပိုင်းကျောင်းသား ဦးရေ = ၃၇,၅၂၅
|တည်နေရာ =[[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်မြို့]]
|အကျယ်အဝန်း =
|ပိုင်ဆိုင်မှု =
|ရန်ပုံငွေ =
|အဖွဲ့အစည်း =
|သတင်းစာ =
|အထိမ်းအမှတ်အရောင် =  ပန်း
|အထိမ်းအမှတ်သတ္တဝါ =
|အားကစားအမည် =
|အားကစားအသင်း =
|ကွန်ယက် =Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning
|ဝဘ်ဆိုတ် ={{url|www.chula.ac.th}}
 }}
'''ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်''' ([[ပါဠိ]]: စုဠာလင်္ကရဏ; [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]]: Chulalongkorn University) သည် အာရှဒေသတွင်း ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်တစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရှေးအကျဆုံးနှင့် ခေတ်သစ်ပညာရေးစနစ်တွင် ပထမဆုံး အဆင့်မြင့်ပညာ စတင်ဆည်းပူးရာနေရာဖြစ်သည်။  

ထိုင်းနိုင်ငံ [[ဘန်ကောက်မြို့|ဘန်ကောက်မြို့တော်]]၌ တည်ရှိပြီး &quot;ချူလာ&quot; ဟု အတိုကောက်ခေါ်ဝေါ်ကြသော ဤတက္ကသိုလ်ကြီးကို ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက် ရာမဘုရင် [[ရာမ ၆|ဝဇိရာဝုဓ]]က တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၄၅၆ ဧက ကျယ်ဝန်းသော ဤတက္ကသိုလ်တွင် မြက်ခင်းစိမ်းများ၊ မိုးမခပင်ကြီးများ၊ ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံများနှင့် ခေတ်မီအဆောက်အအုံများလည်း တည်ရှိသည်။  


[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>qlgr3z6sug5i9nbm8gvp8u16iolr2st</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879089</id>
      <parentid>879088</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:16:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>203.131.217.181</ip>
      </contributor>
      <comment>အကြောင်းအရာ &quot;[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]&quot; ဖြင့် အစားထိုးခဲ့သည်</comment>
      <origin>879089</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="138" sha1="hsbqf6tnejpps1rd69lroxqasnl50bs" xml:space="preserve">[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်နှင့် ကောလိပ်များ]]</text>
      <sha1>hsbqf6tnejpps1rd69lroxqasnl50bs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထဝီဝင်</title>
    <ns>0</ns>
    <id>57357</id>
    <revision>
      <id>879057</id>
      <parentid>873812</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T09:39:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>/* သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် */</comment>
      <origin>879057</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="86621" sha1="qxgea1g42anfynp7t318gcgl51qrwdf" xml:space="preserve">{{Infobox country geography
|name =မြန်မာနိုင်ငံ
|map =Burma topo en.jpg
|continent =[[အာရှ]]
|region =[[အရှေ့တောင်အာရှ]]
|coordinates ={{coord|22|00|N|98|00|E|type:country|display=inline}}
|area ranking =၄၀
|km area =676577 
|percent land= 96.94
|km coastline =2228.941
|borders =စုစုပေါင်းကုန်းနယ်နမိတ်:&lt;br /&gt;{{convert|6522|km|mi|abbr=on}}&lt;br /&gt; [[ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ]]:&lt;br/&gt; {{convert|271|km|mi|abbr=on}}&lt;br/&gt;[[တရုတ်နိုင်ငံ]]:&lt;br/&gt; {{convert|2129|km|mi|abbr=on}}&lt;br/&gt;[[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]]:&lt;br/&gt; {{convert|1468|km|mi|abbr=on}}&lt;br/&gt;[[လာအိုနိုင်ငံ]]&lt;br/&gt; {{convert|238|km|mi|abbr=on}}&lt;br/&gt;[[ထိုင်းနိုင်ငံ]]:&lt;br/&gt; {{convert|2416|km|mi|abbr=on}}
|highest point= [[ခါကာဘိုရာဇီတောင်]]&lt;br /&gt;၅၈၈၁&amp;nbsp;မီတာ (၁၉,၂၉၆&amp;nbsp;ပေ)
|lowest point= [[ကပ္ပလီပင်လယ်]]&lt;br /&gt;၀&amp;nbsp;မီတာ (၀&amp;nbsp;ပေ)&lt;br&gt;([[ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်]])
|longest river=[[ဧရာဝတီမြစ်]]
|largest lake=[[အင်းတော်ကြီး]]
}}

[[Image:Fires in Burma, Thailand, Laos, and Vietnam.jpg|thumb|မြန်မာ၊ ထိုင်း၊ လာအိုနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံများ၏ တောင်ကုန်း၊ တောင်ကြားဒေသများတွင် ရာပေါင်းများစွာသော တောမီးများလောင်ကျွမ်းနေမှုကို တွေ့မြင်ရစဉ် (အနီရောင်အစက်များဖြင့် ပြထားသည်)။]]

[[မြန်မာနိုင်ငံ]] သည် [[အင်ဒိုချိုင်းနားကျွန်းဆွယ်]]ပေါ်တွင် တည်ရှိသော [[အရှေ့တောင်အာရှ]] ကုန်းမကြီး၏ အနောက်မြောက်ဘက်အကျဆုံးနိုင်ငံဖြစ်သည်။ ဧရိယာ ၂၆၁,၂၂၈ စတုရန်းမိုင် (၆၇၆,၅၇၈ စတုရန်းကီလိုမီတာ) ဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှတွင် ဒုတိယအကြီးဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ပြီး အရှေ့တောင်အာရှ ကုန်းမကြီးပေါ်တွင် အကြီးဆုံးနိုင်ငံဖြစ်သည်။&lt;ref name=cia/&gt; စွန်ပုံသဏ္ဌာန်ရှိသော ဤနိုင်ငံသည် ၁၀ ဒီဂရီမြောက်လတ္တီကျုမှ ၂၀ ဒီဂရီမြောက်လတ္တီကျုအထိ ၁,၂၇၅ မိုင် (၂,၀၅၀ ကီလိုမီတာ) ရှည်လျားပြီး [[မလေးကျွန်းဆွယ်]]၏ အနောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက် ရှည်လျားသော အမြီးပိုင်းတစ်ခုရှိသည်။&lt;ref name=&quot;btnnc&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Myanmar|title=Myanmar|publisher=Britannica|website=britannica.com|language=en|access-date=16 March 2022|archive-date=4 May 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210504062055/https://www.britannica.com/place/Myanmar|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

မြန်မာနိုင်ငံသည် [[တိဘက်ကုန်းပြင်မြင့်]]၏ အရှေ့တောင်ဘက်ရှိ [[အိန္ဒိယမြေလွှာချပ်]]နှင့် [[ယူရေးရှားမြေလွှာချပ်]]တလျှောက် တည်ရှိသည်။ ၎င်း၏ အနောက်ဘက်တွင် [[ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်]]နှင့် တောင်ဘက်တွင် [[ကပ္ပလီပင်လယ်]]တို့ တည်ရှိသည်။ နိုင်ငံသည် အနောက်ဘက်တွင် [[ရခိုင်ရိုးမ]]နှင့် အရှေ့ဘက်တွင် [[ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်]]တို့ဖြင့် လွှမ်းမိုးထားသော တောင်တန်းများစွာကြားတွင် တည်ရှိသည်။ အလယ်ပိုင်းချိုင့်ဝှမ်းသည် [[ဧရာဝတီမြစ်]] ဖြတ်သန်းစီးဆင်းပြီး ၎င်းမြစ်ဝှမ်းဒေသတွင် လူဦးရေ ၃၉.၅ သန်း နေထိုင်ကာ အကြီးဆုံးမြို့ဖြစ်သော [[ရန်ကုန်မြို့]]လည်း ပါဝင်သည့်အတွက် နိုင်ငံအတွက် စီးပွားရေးအရ အရေးပါဆုံးမြစ်ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;cgiar-irr&quot;&gt;{{cite web|url=https://wle-mekong.cgiar.org/changes/where-we-work/irrawaddy-river-basin/|title=Irrawaddy River Basin|publisher=WLE Greater Mekong|website=WLE Great Mekong|access-date=16 March 2022|archive-date=16 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220316201457/https://wle-mekong.cgiar.org/changes/where-we-work/irrawaddy-river-basin/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; နိုင်ငံသည် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးပေါင်းစုံတို့၏ နေထိုင်ရာဖြစ်ပြီး တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုထားသော [[မြန်မာတိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်များ|အုပ်စု ၁၃၅ ခု]] ရှိသည်။ [[အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ]]ရှိ အဓိကရေကြောင်းလမ်းကြောင်းများအနီးတွင် မဟာဗျူဟာမြောက်စွာ တည်ရှိပြီး သမိုင်းကြောင်းအရ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်မှ တရုတ်နိုင်ငံသို့ ကုန်းလမ်းကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများ၏ အိမ်ရှင်ဖြစ်သည်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများမှာ [[တရုတ်နိုင်ငံ|တရုတ်]]၊ [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ|အိန္ဒိယ]]၊ [[ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ|ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်]]၊ [[ထိုင်းနိုင်ငံ|ထိုင်း]]နှင့် [[လာအိုနိုင်ငံ]]တို့ ဖြစ်ကြသည်။

== ဧရိယာနှင့် နယ်နမိတ်များ ==
;ဧရိယာ:
:*စုစုပေါင်း: {{convert|676,578|km2|abbr=on}}
:**ကမ္ဘာ့အဆင့်: ''39th''
:*ကုန်းမြေ: {{convert|653,508|km2|abbr=on}}
:*ရေထု: {{convert|23,070|km2|abbr=on}}

=== ပင်လယ်ပြင် နယ်နိမိတ်များ===
မြန်မာနိုင်ငံ၏ တောင်ဘက် ပင်လယ်ပြင် နယ်နိမိတ်သည် မြန်မာနှင့် ထိုင်းနှစ်နိုင်ငံလုံးမှ သတ်မှတ်ထားသော ကိုဩဒိနိတ်များကို လိုက်နာ၍ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ အန်ဒမန်နှင့် နီကိုဘာကျွန်းများမှ သုံးနိုင်ငံနယ်နိမိတ် ဆုံမှတ်ဆီသို့ ဦးတည်သွားသည်။ အိန္ဒိယ-မြန်မာ ပင်လယ်ပြင်နယ်နိမိတ်သည် [[ကိုကိုးကျွန်း]]များ၏ တောင်ဘက်တွင် ဆက်လက်တည်ရှိပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတကာ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် ရေပြင်နှင့် ကျဉ်းမြောင်းသော နယ်နိမိတ်ဆီသို့ ဦးတည်သွားသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် စုစုပေါင်း ကမ်းရိုးတန်း မိုင် ၁,၃၈၄ မိုင် (၂,၂၂၇ ကီလိုမီတာ) ရှည်လျားပြီး ကျွန်းများနှင့် ကျွန်းစုများစွာ (အထင်ရှားဆုံးမှာ မြိတ်ကျွန်းစု) ရှိသည်။ နိုင်ငံ၏ စုစုပေါင်း ရေဧရိယာမှာ ၈,၉၁၀ စတုရန်းမိုင် (၂၃,၁၀၀ စတုရန်းကီလိုမီတာ) ရှိပြီး သီးသန့်စီးပွားရေးဇုန်မှာ ၂၀၅,၇၀၆ စတုရန်းမိုင် (၅၃၂,၇၈၀ စတုရန်းကီလိုမီတာ) ကျယ်ဝန်းသည်။&lt;ref name=cia/&gt;

=== ကုန်းမြေ နယ်နိမိတ်များ ===
မြန်မာနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံ ၅ နိုင်ငံနှင့် ထိစပ်နေသော စုစုပေါင်း ကုန်းမြေနယ်နိမိတ် {{Convert|4053|mi|km}} ရှိပြီး စုစုပေါင်း ကုန်းမြေဧရိယာ {{Convert|261228|mi2|km2}} ရှိသည်။&lt;ref name=cia&gt;{{Cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/burma/|title=The World Factbook — Central Intelligence Agency|website=www.cia.gov|language=en|access-date=3 April 2018|archive-date=10 February 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210210200835/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/burma/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

[[ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်-မြန်မာ နယ်စပ်]]သည် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်ရှိ [[နတ်မြစ်]]ဝမှ စတင်ပြီး မယူတောင်တန်းတစ်ဝိုက်တွင် ကျယ်ပြန့်သော ကွေးညွှတ်မှုဖြင့် မြောက်ဘက်သို့ ဦးတည်ကာ [[စစ်တကောင်းတောင်တန်းဒေသ|စစ်တကောင်းတောင်တန်း]]များကို ဖြတ်သန်း၍ အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် သုံးနိုင်ငံနယ်နိမိတ်ဆုံမှတ်ဖြစ်သော တိန်းမတ္တာ (Teen Matha) တောင်ထိပ်သို့ ပြန်လည်ဦးတည်သွားပြီး စုစုပေါင်း {{Convert|168|mi|km}} ရှိသည်။

[[မြန်မာ-အိန္ဒိယ နယ်စပ်|အိန္ဒိယ-မြန်မာ နယ်နိမိတ်]] သည် [[ချင်းတောင်တန်း]]များကို ဖြတ်သန်း၍ တီအူးမြစ် (Tiau River) ဆီသို့ မြောက်ဘက်သို့ ဦးတည်သွားသည်။ ၎င်းမြစ်ကို မြစ်ညာသို့ လိုက်ပါစီးဆင်းပြီးနောက် မဏိပူရအနီးရှိ မြစ်အမျိုးမျိုးကို ဖြတ်သန်းကာ [[ပတ်ကွိုင်တောင်တန်း]]ကို ဖြတ်၍ အရှေ့မြောက်ဘက်သို့ ချောက်ခန်းဖြတ်လမ်း (Chaukan Pass) နှင့် မစ်ရှ်မီတောင်တန်းများ (Mishmi Hills) ဆီသို့ ဦးတည်သွားပြီး စုစုပေါင်း {{Convert|912|mi|km}} ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=International Boundary Study No. 80 Burma – India Boundary |url=https://fall.law.fsu.edu/collection/LimitsinSeas/IBS080.pdf |publisher=US Department of State |date=15 May 1968 |access-date=22 September 2020 |archive-date=31 January 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200131143245/https://fall.law.fsu.edu/collection/LimitsinSeas/IBS080.pdf |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

တရုတ်-အိန္ဒိယ နယ်စပ်အငြင်းပွားမှုကြောင့် တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယတို့နှင့် သုံးနိုင်ငံနယ်နိမိတ်ဆုံမှတ်ကို အငြင်းပွားနေရသော်လည်း လက်တွေ့တွင် ဒီဖူဖြတ်လမ်း (Diphu Pass) ၏ မြောက်ဘက်တွင် တည်ရှိသည်။ တရုတ်-မြန်မာ နယ်နိမိတ် သည် [[ခါကာဘိုရာဇီ]]တောင်ထိပ်မှ တစ်မိုင်အကွာ အနောက်ဘက်သို့ အရှေ့မြောက်ဘက်သို့ ဦးတည်သွားသည်။ ထို့နောက် ဟန်ဒူဝမ် (Hengduan) နှင့် ဂေါလီဂုံး (Gaoligong) တောင်တန်းများကို ဖြတ်၍ မူမမှန်သော နယ်နိမိတ်မျဉ်းများစွာဖြင့် [[တာပိန်မြစ်]] နှင့် [[ရွှေလီမြစ်]]ဆီသို့ အရှေ့တောင်ဘက်သို့ ကွေ့သည်။ ထို့နောက် ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်၏ အဝေးဆုံးအပိုင်းကို ဖြတ်ကျော်၍ တောင်ကုန်းများနှင့် မြစ်များတလျောက် [[မဲခေါင်မြစ်]]သို့ မရောက်မချင်း အရှေ့တောင်ဘက်သို့ ဦးတည်သွားသည်။ မဲခေါင်မြစ်ကို လာအိုနိုင်ငံနှင့် သုံးနိုင်ငံနယ်နိမိတ်ဆုံမှတ်အထိ လိုက်နာပြီး စုစုပေါင်း {{Convert|1333|mi|km}} ရှိသည်။

[[မြန်မာ-လာအို နယ်စပ်]] သည် တရုတ်နှင့် သုံးနိုင်ငံနယ်နိမိတ်ဆုံမှတ်မှ ကွေးမြစ်နှင့် မဲခေါင်မြစ်တို့ ဆုံရာ ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် သုံးနိုင်ငံနယ်နိမိတ်ဆုံမှတ်အထိ မဲခေါင်မြစ်တစ်လျှောက်လုံးတွင် {{Convert|148|mi|km}} ရှည်လျားစွာ တည်ရှိသည်။

[[ထိုင်း-မြန်မာ နယ်စပ်]] သည် ကွေးမြစ် နှင့် ဆိုင်မြစ် တလျောက်အနည်းငယ်သွားပြီးနောက် ဒယ်အန်လာအိုတောင်တန်းကို ဖြတ်၍ တောင်ဘက်သို့ မူမမှန်သော မျဉ်းကြောင်းများအတိုင်း ကုန်းလမ်းခရီး ဆက်လက်သွားပြီး သံလွင်မြစ်ဆီသို့ အနောက်တောင်ဘက်သို့ ဦးတည်သည်။ နယ်နိမိတ်သည် သံလွင်မြစ် တလျောက် [[သောင်ရင်းမြစ်]]ကို လိုက်နာကာ တနင်္သာရီရိုးမကို ဖြတ်၍ မလေးကျွန်းဆွယ်ဆီသို့ ကုန်းလမ်းခရီး ပြန်လည်သွားသည်။ ပရာချူပ်ခီရီခန်အနီးတွင် နယ်နိမိတ်သည် ထိုင်းပင်လယ်ကွေ့နှင့် {{Convert|6.81|mi|km|abbr=on}} အတွင်း ရောက်ရှိနေသည်။ ထို့နောက် တောင်ဘက်သို့ ကရဘူရီမြစ်ဆီသို့ ဦးတည်ကာ ၎င်းမြစ်ကို ကျယ်ပြန့်သော မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသသို့ လိုက်နာပြီးနောက် ကပ္ပလီပင်လယ်တွင် ဆုံးခန်းတိုင်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ၏ အရှည်ဆုံးနယ်နိမိတ်ဖြစ်သော {{Convert|1501|mi|km}} ရှည်လျားသည်။

==ရာသီဥတု==
{{See also|မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရာသီဥတု}}
အောက်ပိုင်းဒေသများတွင် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အထက် {{convert|1000|m|ft|0|abbr=on}} အောက်၌ အပူပိုင်း[[မုတ်သုန်|မုတ်သုံ]]ရာသီဥတု ရှိပြီး တိမ်ထူထပ်၊ မိုးများ၊ ပူပြင်းစိုစွတ်သော နွေရာသီ (အနောက်တောင်မုတ်သုံ၊ ဇွန်လမှ စက်တင်ဘာလ) နှင့် တိမ်နည်း၊ မိုးနည်း၊ အပူချိန်မျှတ၊ စိုထိုင်းဆနည်းသော ဆောင်းရာသီ (အရှေ့မြောက်မုတ်သုံ၊ ဒီဇင်ဘာလမှ ဧပြီလ) တို့ ရှိသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရာသီဥတု သုံးမျိုးရှိသည်။ အေးမြခြောက်သွေ့သော အရှေ့မြောက်မုတ်သုံရာသီ (အောက်တိုဘာလနှောင်းပိုင်းမှ ဖေဖော်ဝါရီလလယ်အထိ)၊ ပူပြင်းခြောက်သွေ့သော မုတ်သုံအကူးအပြောင်းရာသီ (ဖေဖော်ဝါရီလလယ်မှ မေလလယ်အထိ) နှင့် မိုးများသော အနောက်တောင်မုတ်သုံရာသီ (မေလလယ်မှ အောက်တိုဘာလနှောင်းပိုင်းအထိ) တို့ ဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;btnnc&quot;/&gt; ယေဘုယျအားဖြင့် ၎င်းတို့ကို [[ဆောင်းရာသီ]]၊ [[နွေရာသီ]]နှင့် [[မိုးရာသီ]]ဟု ခေါ်ဆိုကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://policy.asiapacificenergy.org/sites/default/files/MCCSAP-Feb-Version.pdf|title=Myanmar Climate Strategy and Action Plan (MCCSAP) 2016–2030|date=2 December 2018|website=asiapacificenergy.org|access-date=16 March 2022|archive-date=11 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211111042045/https://policy.asiapacificenergy.org/sites/default/files/MCCSAP-Feb-Version.pdf|url-status=live}}&lt;/ref&gt; တောင်တန်းများနှင့် ချိုင့်ဝှမ်းများ၏ တလှည့်စီ တည်ရှိမှုကြောင့် မုတ်သုံရာသီအတွင်း မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းခြင်းနှင့် မိုးနည်းခြင်းဇုန်များ ဖြစ်ပေါ်စေပြီး နိုင်ငံ၏ မိုးရေချိန် အများစုသည် အနောက်တောင်မုတ်သုံမှ လာခြင်းဖြစ်သည်။

ကုန်းမြင့်ဒေသများတွင် ရာသီဥတုသည် အမြင့်ပေပေါ်မူတည်၍ ကွဲပြားသည်။ {{convert|2500|m|ft|0|abbr=on}} ခန့်တွင် အပူပိုင်းသမပိုင်းရာသီဥတု၊ {{convert|3000|m|ft|0|abbr=on}} တွင် သမပိုင်း၊  {{convert|3500|m|ft|0|abbr=on}} နှင့် အထက် အယ်လ်ပိုင်းဇုန်အထက်တွင် အေးမြ၊ ကြမ်းတမ်းသော တန်ဒြာနှင့် အာတိတ်ရာသီဥတုတို့ ရှိသည်။ အမြင့်ပိုင်းဒေသများသည် အထူးသဖြင့် မြောက်ဘက်တွင် နှင်းကျခြင်းများ အများအပြား ခံစားရသည်။ ပင်လယ်နှင့် ဝေးကွာခြင်းသည် အပူချိန်ကိုလည်း သက်ရောက်မှုရှိပြီး အပူပိုင်းလတ္တီကျုတွင် တည်ရှိသော်လည်း ကုန်းတွင်းပိုင်း ကုန်းမြင့်ဒေသများသည် နေ့စဉ် အပူချိန် ကွာခြားမှု ၂၂ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက် (၁၂ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်) အထိ ရှိနိုင်သည်။

{{Weather box
|location = ရန်ကုန် (ကမ္ဘာအေး) ၁၉၈၁-၂၀၁၀၊ extremes 1881–1990
|width = auto
| single line  = Yes
| metric first = Yes
| collapsed = Yes
| Jan record high C = 38.9
| Feb record high C = 38.9
| Mar record high C = 40.0
| Apr record high C = 41.1
| May record high C = 42.0
| Jun record high C = 37.8
| Jul record high C = 37.8
| Aug record high C = 34.4
| Sep record high C = 38.9
| Oct record high C = 37.8
| Nov record high C = 38.9
| Dec record high C = 35.6
| year record high C = 42.0
| Jan high C = 33.2
| Feb high C = 35.2
| Mar high C = 36.7
| Apr high C = 37.5
| May high C = 34.2
| Jun high C = 30.8
| Jul high C = 30.3
| Aug high C = 30.0
| Sep high C = 30.9
| Oct high C = 32.2
| Nov high C = 33.1
| Dec high C = 32.5
| year high C = 33.1
| Jan mean C = 24.8
| Feb mean C = 26.5
| Mar mean C = 28.6
| Apr mean C = 31.0
| May mean C = 29.2
| Jun mean C = 27.4
| Jul mean C = 26.8
| Aug mean C = 26.9
| Sep mean C = 27.5
| Oct mean C = 27.6
| Nov mean C = 27.3
| Dec mean C = 25.0
| year mean C = 27.4
| Jan low C = 16.7
| Feb low C = 18.4
| Mar low C = 21.0
| Apr low C = 23.8
| May low C = 24.3
| Jun low C = 23.6
| Jul low C = 23.2
| Aug low C = 23.2
| Sep low C = 23.2
| Oct low C = 23.1
| Nov low C = 21.3
| Dec low C = 17.8
| year low C = 21.6
| Jan record low C = 12.2
| Feb record low C = 13.3
| Mar record low C = 16.1
| Apr record low C = 20.0
| May record low C = 20.0
| Jun record low C = 20.0
| Jul record low C = 21.1
| Aug record low C = 20.0
| Sep record low C = 20.0
| Oct record low C = 20.0
| Nov record low C = 15.0
| Dec record low C = 9.2
| year record low C = 9.2
| rain colour = green
| Jan rain mm = 0.4
| Feb rain mm = 3.1
| Mar rain mm = 12.4
| Apr rain mm = 37.8
| May rain mm = 328.1
| Jun rain mm = 565.6
| Jul rain mm = 605.8
| Aug rain mm = 570.7
| Sep rain mm = 393.7
| Oct rain mm = 200.3
| Nov rain mm = 58.6
| Dec rain mm = 6.8
| year rain mm = 2783.3
| Jan rain days = 0.2
| Feb rain days = 0.2
| Mar rain days = 0.4
| Apr rain days = 1.6
| May rain days = 12.6
| Jun rain days = 25.3
| Jul rain days = 26.2
| Aug rain days = 26.1
| Sep rain days = 19.5
| Oct rain days = 12.2
| Nov rain days = 4.8
| Dec rain days = 0.2
| year rain days = 129.3
| Jan humidity = 62
| Feb humidity = 66
| Mar humidity = 69
| Apr humidity = 66
| May humidity = 73
| Jun humidity = 85
| Jul humidity = 86
| Aug humidity = 87
| Sep humidity = 85
| Oct humidity = 78
| Nov humidity = 71
| Dec humidity = 65
| year humidity = 74
| Jan sun = 300
| Feb sun = 272
| Mar sun = 290
| Apr sun = 292
| May sun = 181
| Jun sun = 80
| Jul sun = 77
| Aug sun = 92
| Sep sun = 97
| Oct sun = 203
| Nov sun = 280
| Dec sun = 288
| year sun = 2452
| source 1 = [[Norwegian Meteorological Institute]] (average high and average low, and precipitation 1981–2010),&lt;ref name=&quot;metnoyangon&quot;&gt;{{cite web | archive-url = https://web.archive.org/web/20181008145507/http://met-xpprod.customer.enonic.io/publikasjoner/met-report/met-report-2017/_/attachment/download/a3bf1468-4e93-486a-aa3f-4bea3871cffa:b8f39ba9ecfbde7d7c6da8ca769f4a1a96d61d39/MyanmarClimateReportFINAL24Oct2017.pdf | archive-date = 8 October 2018 |url=http://met-xpprod.customer.enonic.io/publikasjoner/met-report/met-report-2017/_/attachment/download/a3bf1468-4e93-486a-aa3f-4bea3871cffa:b8f39ba9ecfbde7d7c6da8ca769f4a1a96d61d39/MyanmarClimateReportFINAL24Oct2017.pdf |title=Myanmar Climate Report |publisher=Norwegian Meteorological Institute |pages=26–36 | access-date = 8 October 2018}}&lt;/ref&gt; World Meteorological Organization (rainy days 1961–1990),&lt;ref name=&quot;YangonWMO&quot;&gt;{{cite web | archive-url = https://web.archive.org/web/20161219094453/http://www.worldweather.org/180/c00232.htm| archive-date = 19 December 2016 |url=http://www.worldweather.org/180/c00232.htm |title=World Weather Information Service – Yangon |publisher=[[World Meteorological Organization]] | access-date = 8 May 2012}}&lt;/ref&gt; [[Deutscher Wetterdienst]] (extremes)&lt;ref name = yangonDWD&gt;{{cite web |url=https://www.dwd.de/DWD/klima/beratung/ak/ak_480970_kt.pdf |title=Klimatafel von Yangon (Rangun) / Myanmar (Birma) |work=Baseline climate means (1961–1990) from stations all over the world |publisher=Deutscher Wetterdienst |language=de |access-date=26 April 2018 |archive-date=10 March 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210310021101/https://www.dwd.de/DWD/klima/beratung/ak/ak_480970_kt.pdf |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| source 2 = [[Danish Meteorological Institute]] (sun and relative humidity 1931–1960),&lt;ref name=DMIyangon&gt;{{cite web |last1=Cappelen |first1=John |last2=Jensen |first2=Jens | archive-url = https://web.archive.org/web/20130427173827/http://www.dmi.dk/dmi/tr01-17.pdf | archive-date=27 April 2013 |url=http://www.dmi.dk/dmi/tr01-17.pdf |work=Climate Data for Selected Stations (1931–1960) |title=Myanmar – Rangoon |page=189 |publisher=Danish Meteorological Institute |language=da | access-date = 23 February 2013}}&lt;/ref&gt; Myanmar Times (May record high and December record low)&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Cho |first1=Myo |url=http://www.myanmar.gov.mm/myanmartimes/no197/MyanmarTimes10-197/003.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20070927184155/http://www.myanmar.gov.mm/myanmartimes/no197/MyanmarTimes10-197/003.htm |archive-date=27 September 2007 |title=High of 40C, low of 13C in Yangon for 2003 |publisher=Government of Myanmar |access-date=23 October 2016}}&lt;/ref&gt; Tokyo Climate Center (mean temperatures 1981–2010)&lt;ref name=TCCyangon&gt;
{{cite web| archive-url = https://web.archive.org/web/20190113230104/https://ds.data.jma.go.jp/gmd/tcc/tcc/products/climate/normal/parts/NrmMonth_e.php?stn=48097| archive-date = 13 January 2019 |url=https://ds.data.jma.go.jp/gmd/tcc/tcc/products/climate/normal/parts/NrmMonth_e.php?stn=48097 |title=Normals Data: YANGON – MYANMAR Latitude: 16.77°N Longitude: 96.17°E Height: 14 (m) |publisher=Japan Meteorological Agency| access-date = 13 January 2019}}&lt;/ref&gt;
| date     = March 2011}}

{{Weather box
|width = auto
|location = နေပြည်တော်
|collapsed= yes
|metric first = yes
|single line = yes
|Jan high C = 30
|Feb high C = 34
|Mar high C = 36
|Apr high C = 38
|May high C = 35
|Jun high C = 32
|Jul high C = 31
|Aug high C = 30
|Sep high C = 32
|Oct high C = 32
|Nov high C = 31
|Dec high C = 29
|year high C = 32.5
|Jan low C = 14
|Feb low C = 16
|Mar low C = 20
|Apr low C = 24
|May low C = 25
|Jun low C = 24
|Jul low C = 24
|Aug low C = 24
|Sep low C = 24
|Oct low C = 23
|Nov low C = 20
|Dec low C = 16
|year low C = 21.2
|precipitation colour = green
|Jan precipitation mm = 5
|Feb precipitation mm = 2
|Mar precipitation mm = 9
|Apr precipitation mm = 33
|May precipitation mm = 154
|Jun precipitation mm = 160
|Jul precipitation mm = 198
|Aug precipitation mm = 229
|Sep precipitation mm = 186
|Oct precipitation mm = 131
|Nov precipitation mm = 37
|Dec precipitation mm = 7
|Jan precipitation days = 1
|Feb precipitation days = 0
|Mar precipitation days = 1
|Apr precipitation days = 3
|May precipitation days = 14
|Jun precipitation days = 21
|Jul precipitation days = 23
|Aug precipitation days = 24
|Sep precipitation days = 19
|Oct precipitation days = 12
|Nov precipitation days = 4
|Dec precipitation days = 1
|unit rain days = 0.2 mm
|source 1 = Weather2Travel.com. Retrieved 26 March 2013
}}

{{Weather box
| width = auto
| location     = မန္တလေး (၁၉၈၁-၂၀၁၀, ၁၈၈၉-လက်ရှိ)
| metric first = yes
| single line  = yes
| collapsed = yes
|Jan record high C = 37.2
|Feb record high C = 39.2
|Mar record high C = 42.8
|Apr record high C = 48.0
|May record high C = 45.0
|Jun record high C = 42.0
|Jul record high C = 41.6
|Aug record high C = 39.8
|Sep record high C = 43.4
|Oct record high C = 39.2
|Nov record high C = 38.5
|Dec record high C = 34.0
|year record high C = 48.0
| Jan high C = 29.6
| Feb high C = 32.7
| Mar high C = 36.6
| Apr high C = 38.9
| May high C = 36.9
| Jun high C = 35.2
| Jul high C = 35.1
| Aug high C = 34.3
| Sep high C = 34.0
| Oct high C = 33.4
| Nov high C = 31.1
| Dec high C = 29.1
|year high C = 33.9
| Jan mean C = 21.9
| Feb mean C = 24.4
| Mar mean C = 28.8
| Apr mean C = 31.9
| May mean C = 31.3
| Jun mean C = 30.8
| Jul mean C = 30.8
| Aug mean C = 30.2
| Sep mean C = 29.7
| Oct mean C = 28.8
| Nov mean C = 25.7
| Dec mean C = 22.2
|year mean C = 28.0
| Jan low C = 13.7
| Feb low C = 16.0
| Mar low C = 20.4
| Apr low C = 24.7
| May low C = 25.9
| Jun low C = 26.1
| Jul low C = 26.2
| Aug low C = 25.8
| Sep low C = 25.4
| Oct low C = 24.0
| Nov low C = 19.9
| Dec low C = 15.4
|year low C = 22.0
|Jan record low C = 8.0
|Feb record low C = 10.0
|Mar record low C = 12.8
|Apr record low C = 13.0
|May record low C = 17.4
|Jun record low C = 20.0
|Jul record low C = 20.0
|Aug record low C = 19.5
|Sep record low C = 20.5
|Oct record low C = 18.5
|Nov record low C = 11.1
|Dec record low C = 7.6
|year record low C = 7.6
| rain colour = green
| Jan rain mm = 0.9
| Feb rain mm = 3.8
| Mar rain mm = 5.8
| Apr rain mm = 40.4
| May rain mm = 130.0
| Jun rain mm = 99.5
| Jul rain mm = 74.7
| Aug rain mm = 132.9
| Sep rain mm = 157.1
| Oct rain mm = 130.7
| Nov rain mm = 36.4
| Dec rain mm = 4.9
| year rain mm = 817.1
| Jan rain days = 0.4
| Feb rain days = 0.4
| Mar rain days = 0.4
| Apr rain days = 3.3
| May rain days = 8.3
| Jun rain days = 7.2
| Jul rain days = 5.9
| Aug rain days = 8.7
| Sep rain days = 8.1
| Oct rain days = 6.8
| Nov rain days = 2.8
| Dec rain days = 0.7
| year rain days = 53.0
| Jan humidity = 68
| Feb humidity = 58
| Mar humidity = 49
| Apr humidity = 50
| May humidity = 66
| Jun humidity = 73
| Jul humidity = 71
| Aug humidity = 76
| Sep humidity = 76
| Oct humidity = 77
| Nov humidity = 74
| Dec humidity = 72
| year humidity = 68
| Jan sun = 309
| Feb sun = 280
| Mar sun = 301
| Apr sun = 291
| May sun = 267
| Jun sun = 208
| Jul sun = 182
| Aug sun = 168
| Sep sun = 215
| Oct sun = 223
| Nov sun = 269
| Dec sun = 278
| year sun = 2991
| source 1 = [[Norwegian Meteorological Institute]] (average high and average low, and rainfall 1981–2010),&lt;ref name=&quot;metnomandalay&quot;&gt;{{cite web |archive-url = https://web.archive.org/web/20181008145507/http://met-xpprod.customer.enonic.io/publikasjoner/met-report/met-report-2017/_/attachment/download/a3bf1468-4e93-486a-aa3f-4bea3871cffa:b8f39ba9ecfbde7d7c6da8ca769f4a1a96d61d39/MyanmarClimateReportFINAL24Oct2017.pdf |archive-date = 8 October 2018 |url=http://met-xpprod.customer.enonic.io/publikasjoner/met-report/met-report-2017/_/attachment/download/a3bf1468-4e93-486a-aa3f-4bea3871cffa:b8f39ba9ecfbde7d7c6da8ca769f4a1a96d61d39/MyanmarClimateReportFINAL24Oct2017.pdf |title=Myanmar Climate Report |publisher=Norwegian Meteorological Institute |pages=26–36 |access-date = 8 October 2018}}&lt;/ref&gt; World Meteoroglogical Organization (rainy days 1961–1990),&lt;ref name=&quot;WMOmandalay&quot;&gt;{{cite web |archive-url = https://web.archive.org/web/20120506125832/http://worldweather.wmo.int/180/c00588.htm| archive-date = 6 May 2012 |url=http://worldweather.wmo.int/180/c00588.htm |title=World Weather Information Service – Mandalay |publisher=World Meteorological Organization |access-date = 23 February 2013}}&lt;/ref&gt; [[Deutscher Wetterdienst]] (mean temperatures 1991–2010)&lt;ref name = mandalayDWD&gt;{{cite web |url=https://www.dwd.de/DWD/klima/beratung/ak/ak_480420_kt.pdf |title=Klimatafel von Mandale (Mandalay) / Myanmar (Birma) |work=Baseline climate means (1961–1990) from stations all over the world |publisher=Deutscher Wetterdienst |language=de |access-date=6 November 2018 |archive-date=24 February 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200224193000/https://www.dwd.de/DWD/klima/beratung/ak/ak_480420_kt.pdf |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

| source 2 = Danish Meteorological Institute (sun and relative humidity, 1931–1960),&lt;ref name=DMImandalay&gt;{{cite web |last1=Cappelen |first1=John |last2=Jensen |first2=Jens |archive-url = https://web.archive.org/web/20130427173827/http://www.dmi.dk/dmi/tr01-17.pdf |archive-date=27 April 2013 |url=http://www.dmi.dk/dmi/tr01-17.pdf |work=Climate Data for Selected Stations (1931–1960) |title=Myanmar – Mandalay |page=188 |publisher=Danish Meteorological Institute |language=da |access-date = 23 February 2013}}&lt;/ref&gt; Meteo Climat (record highs and lows),&lt;ref name = meteoclimatmandalay&gt;{{cite web |url=http://meteo-climat-bzh.dyndns.org/index.php?page=stati&amp;id=1512 |title=Station Mandalay |publisher=Meteo Climat |language=fr |access-date=11 June 2016 |archive-date=28 March 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200328202103/http://meteo-climat-bzh.dyndns.org/index.php?page=stati&amp;id=1512 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| date     = January 2016}}

{{Weather box
|width = auto
|location = မြစ်ကြီးနား (၁၉၈၁-၂၀၁၀, extremes 1951-present)
|metric first = Yes 
|single line = Yes
|collapsed = Yes
|Jan record high C = 35.0
|Feb record high C = 35.0
|Mar record high C = 38.0
|Apr record high C = 41.1
|May record high C = 42.0
|Jun record high C = 40.2
|Jul record high C = 38.3
|Aug record high C = 38.5
|Sep record high C = 37.5
|Oct record high C = 36.2
|Nov record high C = 38.5
|Dec record high C = 35.5
|year record high C = 42.0
|Jan high C = 25.3
|Feb high C = 27.5
|Mar high C = 30.4
|Apr high C = 32.6
|May high C = 33.3
|Jun high C = 31.6
|Jul high C = 30.5
|Aug high C = 32.0
|Sep high C = 31.7
|Oct high C = 30.9
|Nov high C = 28.4
|Dec high C = 25.8
|year high C = 30.0
| Jan mean C = 18.0
| Feb mean C = 20.3
| Mar mean C = 23.9
| Apr mean C = 26.6
| May mean C = 27.6
| Jun mean C = 27.9
| Jul mean C = 27.7
| Aug mean C = 28.3
| Sep mean C = 28.1
| Oct mean C = 26.2
| Nov mean C = 22.5
| Dec mean C = 18.8
| year mean C = 24.9
|Jan low C = 10.4
|Feb low C = 12.9
|Mar low C = 16.3
|Apr low C = 19.7
|May low C = 22.3
|Jun low C = 24.3
|Jul low C = 24.5
|Aug low C = 24.6
|Sep low C = 23.9
|Oct low C = 21.5
|Nov low C = 16.2
|Dec low C = 11.9
|year low C = 19.0
|Jan record low C = 3.0
|Feb record low C = 7.5
|Mar record low C = 10.0
|Apr record low C = 10.0
|May record low C = 16.1
|Jun record low C = 18.1
|Jul record low C = 18.0
|Aug record low C = 20.0
|Sep record low C = 19.8
|Oct record low C = 15.0
|Nov record low C = 8.0
|Dec record low C = 3.0
|year record low C = 3.0
|rain colour = green
|Jan rain mm = 9.9
|Feb rain mm = 21.0
|Mar rain mm = 24.0
|Apr rain mm = 54.0
|May rain mm = 218.5
|Jun rain mm = 549.2
|Jul rain mm = 543.0
|Aug rain mm = 398.3
|Sep rain mm = 294.7
|Oct rain mm = 170.6
|Nov rain mm = 25.1
|Dec rain mm = 11.7
|year rain mm = 2320.0
|unit rain days = 0.3 mm
| Jan rain days = 2
| Feb rain days = 7
| Mar rain days = 5
| Apr rain days = 8
| May rain days = 15
| Jun rain days = 25
| Jul rain days = 27
| Aug rain days = 28
| Sep rain days = 19
| Oct rain days = 11
| Nov rain days = 3
| Dec rain days = 2
| year rain days = 152
| Jan humidity = 77
| Feb humidity = 68
| Mar humidity = 64
| Apr humidity = 64
| May humidity = 72
| Jun humidity = 83
| Jul humidity = 89
| Aug humidity = 87
| Sep humidity = 85
| Oct humidity = 83
| Nov humidity = 79
| Dec humidity = 78
| year humidity = 77
| source 1 = [[Norwegian Meteorological Institute]],&lt;ref name=&quot;metno&quot;&gt;{{cite web | archive-url = https://web.archive.org/web/20181008145507/http://met-xpprod.customer.enonic.io/publikasjoner/met-report/met-report-2017/_/attachment/download/a3bf1468-4e93-486a-aa3f-4bea3871cffa:b8f39ba9ecfbde7d7c6da8ca769f4a1a96d61d39/MyanmarClimateReportFINAL24Oct2017.pdf | archive-date = 8 October 2018 | url = http://met-xpprod.customer.enonic.io/publikasjoner/met-report/met-report-2017/_/attachment/download/a3bf1468-4e93-486a-aa3f-4bea3871cffa:b8f39ba9ecfbde7d7c6da8ca769f4a1a96d61d39/MyanmarClimateReportFINAL24Oct2017.pdf | title = Myanmar Climate Report | publisher = Norwegian Meteorological Institute | pages =26–36  | access-date = 8 October 2018}}&lt;/ref&gt; [[Deutscher Wetterdienst]] (mean temperatures 1991–2010, rainy days 1896–1940, humidity 1963–1988)&lt;ref&gt;{{cite web
| url = https://www.dwd.de/DWD/klima/beratung/ak/ak_480080_kt.pdf
| title = Klimatafel von Myitkyina / Myanmar (Birma)
| work = Baseline climate means (1961-1990) from stations all over the world
| publisher = Deutscher Wetterdienst
| language = de
| access-date = 6 November 2018
| archive-date = 2 January 2020
| archive-url = https://web.archive.org/web/20200102212223/https://www.dwd.de/DWD/klima/beratung/ak/ak_480080_kt.pdf
| url-status = live
}}&lt;/ref&gt;
|source 2 = Meteo Climat (record highs and lows)&lt;ref name = meteoclimat&gt;{{cite web 
| url = http://meteo-climat-bzh.dyndns.org/station-1511-Myitkyina.php 
| title = Station Myitkyina 
| publisher = Meteo Climat 
| language = fr 
| access-date = 10 October 2018 
| archive-date = 2 January 2020 
| archive-url = https://web.archive.org/web/20200102212215/http://meteo-climat-bzh.dyndns.org/station-1511-Myitkyina.php 
| url-status = live 
}}&lt;/ref&gt;
}}

== တောင်တန်းများ ==
{{see also|မြန်မာနိုင်ငံရှိ တောင်များစာရင်း}}
မြန်မာနိုင်ငံ၏ တောင်တန်းများသည် ထူးခြားသော မြေမျက်နှာသွင်ပြင်ဒေသကြီး ၅ ခုကို ဖန်တီးထားသည်။

'''မြောက်ပိုင်းတောင်တန်းများ'''

[[File:Mount Popa 13.jpg|thumb|အလယ်ပိုင်း မြေနိမ့်ပိုင်းရှိ မီးငြိမ်းတောင် [[ပုပ္ပါးတောင်|ပုပ္ပားတောင်]]]]
[[File:Mountains near Pindaya, Myanmar.jpg|thumb|ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်ရှိ [[ပင်းတယမြို့|ပင်းတယ]]အနီး တောင်များ]]
[[File:Zwegabin Monastery view to Hpa An 3.jpg|thumb|အရှေ့တောင်ပိုင်း တောင်ကုန်းများရှိ [[ဇွဲကပင်တောင်]]မှ လှမ်းမြင်ရသော ဘားအံရှုခင်း]]

မြောက်ပိုင်းတောင်တန်းများသည် ဟိမဝန္တာ၏ အရှေ့ဘက်စွန်းများနှင့် အိန္ဒိယ-ဩစတြေးလျ မြေထုလွှာ၏ အရှေ့မြောက်ပိုင်းအစွန်းတို့ ပတ်ပတ်လည်တွင် ရှုပ်ထွေးသော တောင်တန်းများဖြင့် ထူးခြားသည်။&lt;ref name=&quot;btnnc&quot;/&gt; ဟန်ဒူဝမ်စနစ် (Hengduan System) ၏ တောင်ဘက်စွန်းရှိ တောင်တန်းများသည် မြန်မာနှင့် တရုတ်နိုင်ငံကြား နယ်နိမိတ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ နိုင်ငံ၏ အမြင့်ဆုံးနေရာဖြစ်သော {{convert|5881|m|ft|0|abbr=on}} မြင့်သည့် [[ခါကာဘိုရာဇီ]]သည် နိုင်ငံ၏ မြောက်ဘက်အစွန်းတွင် တည်ရှိသည်။ ဤတောင်သည် ဟိမဝန္တာ၏ တောင်ခြေများမှ အာသံ၊ နာဂလန်းနှင့် မီဇိုရမ်တို့နှင့် နယ်စပ်ဒေသများကို ဖြတ်သန်းစီးဆင်းသော တပြေးညီ တောင်တန်းများ၏ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည်။

'''အလယ်ပိုင်း မြေနိမ့်ပိုင်း'''

မြန်မာနိုင်ငံသည် တောင်-မြောက် စီးဆင်းနေသော မတူညီသော တောင်တန်းများစွာကြားရှိ အလယ်ပိုင်း မြေနိမ့်ပိုင်းများဖြင့် ထူးခြားသည်။ ဤဒေသတွင် ဧရာဝတီ၊ ချင်းတွင်းနှင့် စစ်တောင်းမြစ်များကဲ့သို့သော အဓိကမြစ်များ၏ မြစ်ဝှမ်းဒေသကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ [[ပဲခူးရိုးမတောင်|ပဲခူးရိုးမ]]သည် အောက်ပိုင်း-အလယ်ပိုင်း မြန်မာပြည်ရှိ ဧရာဝတီမြစ်နှင့် စစ်တောင်းမြစ်ကြားတွင် ထင်ရှားသော်လည်း နှိုင်းယှဉ်ပါက နိမ့်သော တောင်တန်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ [[ဇီးဖြူတောင်တန်း]]၊ [[မင်းဝံတောင်တန်း]]၊ [[မှန်ကင်းတောင်တန်း]]နှင့် [[ဂန့်ဂေါတောင်တန်း]]ကဲ့သို့သော သေးငယ်သော တောင်တန်းများစွာသည် ဤမြေနိမ့်ပိုင်းများကို ဖြတ်သန်းစီးဆင်းသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.csostat.gov.mm/myanmar.asp |title=Myanmar in brief |access-date=27 February 2012 |archive-date=4 June 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190604165535/https://www.csostat.gov.mm/myanmar.asp |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; ငြိမ်းသေသွားသော မီးတောင်တစ်ခုဖြစ်ပြီး နတ်ကိုးကွယ်ရာ ဘုရားဖူးနေရာဖြစ်သည့် [[ပုပ္ပါးတောင်|ပုပ္ပားတောင်]]သည် ဤမြေနိမ့်ပိုင်းရှိ ပတ်ဝန်းကျင်မြေနိမ့်ပိုင်းများမှ ထင်ရှားစွာ မြင့်တက်နေသည်။

'''အနောက်ပိုင်း တောင်တန်းများ'''

အနောက်ပိုင်း တောင်တန်းများသည် [[မဏိပူရပြည်နယ်|မဏိပူရ]]မှ အနောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံသို့ ရခိုင်ပြည်နယ်ကို ဖြတ်သန်း၍ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးရှိ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် ကမ်းရိုးတန်းရှိ [[မော်တင်စွန်းအငူ]]အနီးအထိ တောင်ဘက်သို့ စီးဆင်းနေသော [[ရခိုင်ရိုးမ]]ဖြင့် ထူးခြားသည်။ ဤတောင်တန်းများသည် [[ကပ္ပလီပင်လယ်]]အတွင်းသို့ ထပ်မံ၍ [[ကပ္ပလီကျွန်း|အန်ဒမန်နှင့် နီကိုဘာကျွန်းစုများ]]အဖြစ် ပြန်လည်ပေါ်ပေါက်လာသည်။ ဤတောင်တန်းများသည် ရခိုင်ကမ်းရိုးတန်းကို နိုင်ငံ၏ ကျန်အပိုင်းများမှ ခွဲခြားထားသော ရှေးဟောင်းကျောက်တောင်များဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;btnnc&quot;/&gt;  ရခိုင်ရိုးမတွင် [[နာဂတောင်တန်း]]များ၊ [[ချင်းတောင်တန်း|ချင်းတောင်တန်းများ]]နှင့် [[လူရှိုင်းတောင်တန်း|လူရှိုင်းတောင်တန်းများ]] ပါဝင်သော [[ပတ်ကွိုင်တောင်တန်း]]တို့ ပါဝင်သည်။&lt;ref name=&quot;britannica.com&quot;&gt;[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/31961/Arakan-Mountain-Range &quot;Rakhine Mountains&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090711122059/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/31961/Arakan-Mountain-Range |date=11 July 2009 }} ''Encyclopædia Britannica''&lt;/ref&gt; [[ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်]]၏ ရခိုင်ကမ်းရိုးတန်းသည် ဤတောင်တန်းများ၏ အနောက်ဘက်တွင် တည်ရှိပြီး ထင်ရှားသော ကျွန်းစုများနှင့် သန္တာကျောက်တန်းများ ရှိသည်။

'''ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်'''

မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့ပိုင်းတွင် ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်သည် အလယ်ပိုင်း မြေနိမ့်ပိုင်းမှ ပေ ၂,၀၀၀ (မီတာ ၆၀၀) ခန့် မြင့်မားသော တစ်ဆင့်ချင်းစီ ရုတ်တရက် မြင့်တက်လာသည်။ [[ရှမ်းရိုးမ]]၏ အမြင့်ဆုံးနေရာမှာ ၂,၅၆၃ မီတာ မြင့်သော [[လွယ်ပန်နောင်]]ဖြစ်ပြီး အရှေ့တောင်အာရှ၏ ထင်ရှားသော အမြင့်ဆုံးတောင်ထွဋ်များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.chinci.com/travel/pax/q/1847763/Loi+Pangnao/MM/Myanmar/0/ |title=Loi Pangnao (mountain) – Region: Shan State, Myanmar |access-date=29 December 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120423165234/http://www.chinci.com/travel/pax/q/1847763/Loi+Pangnao/MM/Myanmar/0/ |archive-date=23 April 2012 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://peaklist.org/WWlists/ultras/burma.html |title=Peaklist – Burma and Eastern India |access-date=24 May 2016 |archive-date=17 November 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171117064710/http://www.peaklist.org/WWlists/ultras/burma.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ရှမ်းရိုးမသည် [[ကရင်တောင်တန်း]]များ၊ [[ဒေါနတောင်တန်း]]များနှင့် [[တနင်္သာရီ တောင်တန်း|တနင်္သာရီရိုးမ]]တို့နှင့်အတူ ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် သဘာဝနယ်နိမိတ်အဖြစ်လည်းကောင်း၊&lt;ref&gt;[http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/greatermekong/discovering_the_greater_mekong/ecoregions/kayah_karen_tenasserim/ Kayah Karen Tenasserim Ecoregion] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110326171548/http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/greatermekong/discovering_the_greater_mekong/ecoregions/kayah_karen_tenasserim/ |date=26 March 2011 }}&lt;/ref&gt; ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေး ဦးစားပေးဒေသအဖြစ် [[ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ရန်ပုံငွေအဖွဲ့|ကမ္ဘာ့တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်ရန်ပုံငွေအဖွဲ့]] (WWF) မှ သတ်မှတ်ထားသော ဂေဟဒေသ ၂၀၀ စာရင်းတွင် ပါဝင်သော ကယား-ကရင် တောင်ပေါ်မိုးသစ်တောဂေဟစနစ်အဖြစ်လည်းကောင်း ဖြစ်ပေါ်စေသည်။&lt;ref&gt;{{WWF ecoregion|id=im0163|name=Tenasserim-South Thailand semi-evergreen rain forests}}&lt;/ref&gt; ဤကုန်းပြင်မြင့်သည် Mesozoic ခေတ်အတွင်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ၏ အခြားတောင်တန်းများထက် များစွာ ပိုမိုသက်တမ်းရင့်ကာ မြင့်မားသော တောင်တန်းများနှင့် ချိုင့်ဝှမ်းများကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။&lt;ref name=&quot;btnnc&quot;/&gt; အထင်ရှားဆုံးမှာ သံလွင်မြစ်ဝှမ်းဖြစ်ပြီး ၁၀၉,၂၆၆ စတုရန်းမိုင် (၂၈၃,၀၀၀ စတုရန်းကီလိုမီတာ) ကျယ်ဝန်းသည်။&lt;ref name=&quot;cgiar-sal&quot;&gt;{{cite web|url=https://wle-mekong.cgiar.org/changes/where-we-work/salween-river-basin/|title=Salween River Basin|publisher=WLE Greater Mekong|website=WLE Great Mekong|access-date=16 March 2022|archive-date=16 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220316202007/https://wle-mekong.cgiar.org/changes/where-we-work/salween-river-basin/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

'''အရှေ့တောင်ပိုင်း တောင်ကုန်းများ'''

မြန်မာနိုင်ငံ၏ အရှေ့တောင်ပိုင်း တောင်ကုန်းများနှင့် [[တနင်္သာရီလွင်ပြင်]]တို့သည် [[တနင်္သာရီ တောင်တန်း|တနင်္သာရီရိုးမ]]၏ အနောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းများဖြင့် အသီးသီး ထောက်ပံ့ထားသည်။&lt;ref name=&quot;btnnc&quot;/&gt;  တနင်္သာရီလွင်ပြင်သည် တနင်္သာရီရိုးမ၏ အမြင့်ဆုံးအပိုင်းဖြစ်သော ဘီလောက်တောင်၏ အနောက်ဘက် တောင်စောင်းများဖြင့် အများစု ပါဝင်ပြီး [[မလေး ကျွန်းဆွယ်|မလေးကျွန်းဆွယ်]]၏ ဗဟိုတောင်တန်းကို ဖြစ်ပေါ်စေရန် တောင်ဘက်သို့ ကျယ်ပြန့်သွားသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.geographia.com/myanmar/ |title=An Introduction to Burma (Myanmar) |access-date=7 August 2011 |archive-date=7 August 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110807212438/http://www.geographia.com/myanmar/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ဒေါနတောင်တန်းသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ တနင်္သာရီအမြီးပိုင်း၏ မြောက်ပိုင်းတစ်လျှောက်တွင်လည်း ကျယ်ပြန့်သည်။ ဤဒေသရှိ [[ဇွဲကပင်တောင်]]နှင့် [[ကျိုက်ထီးရိုးဘုရား]]ကဲ့သို့သော တောင်ကုန်းများစွာသည် အရေးကြီးသော ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ နေရာများဖြစ်သည်။ ကမ်းရိုးတန်းကျွန်းများသည် ပင်လယ်မှ ထင်ရှားစွာ မြင့်တက်နေပြီး အထူးသဖြင့် [[မြိတ်ကျွန်းစု]]တွင် သန္တာကျောက်တန်းများစွာရှိသော ကျွန်းစုပေါင်းများစွာကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။

===အဓိကတောင်ထိပ်များ===
*[[ခါကာဘိုရာဇီ]]၊ ၅,၈၈၁ မီတာ
*[[ဂမ်လန်ရာဇီ]]၊ ၅,၈၇၀ မီတာ
*[[စာရာမေတိတောင်]]၊ ၃,၈၂၆ မီတာ
*[[Bumhpa Bum]]၊ ၃,၄၁၁ မီတာ
*[[Mol Len]]၊ ၃,၀၈၈ မီတာ
*[[နတ်မတောင်]] (ဝိတိုရိယတောင်)၊ ၃,၀၅၃ မီတာ
*[[ကနေဒီတောင်ထွတ်]]၊ ၂,၇၀၃ မီတာ
*[[Sangpang Bum]]၊ ၂,၆၉၂ မီတာ
*[[Loi Leng]]၊ ၂,၆၇၃ မီတာ
*[[Mong Ling Shan]]၊ ၂,၆၄၁ မီတာ
*[[နတ်တောင်]]၊ ၂,၆၂၃ မီတာ
*[[Loi Pangnao]]၊ ၂,၅၆၃ မီတာ
*[[Point 2519]]၊ ၂,၅၁၉ မီတာ
*[[Loi Lan]]၊ ၂,၁၃၁ မီတာ
*[[မယ်လတောင်]]၊ ၂,၀၈၀ မီတာ
*[[မြင်းမိုရ်လက်ခတ်တောင်]]၊ ၂,၀၇၂ မီတာ
*[[မူလာရစ်တောင်]]၊ ၂,၀၀၅ မီတာ
*[[Mawhpung Bum]]၊ ၁,၈၇၄ မီတာ
*[[ပုပ္ပါးတောင်]]၊ ၁,၅၁၈ မီတာ
*[[Mowdok Mual]]၊ ၁,၀၅၂ မီတာ

== မြစ်များ ==
[[File:Nyaung-U, Bagan, Myanmar, The shores of Irrawaddy River.jpg|thumb|ပုဂံအနီးရှိ ဧရာဝတီမြစ်]]
[[ဧရာဝတီမြစ်]]သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အဓိကမြစ်ကြီးတစ်စင်းဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ဘက်မှ စတင်စီးဆင်းကာ အလယ်ပိုင်းမြစ်ဝှမ်းဒေသကိုဖြတ်ပြီး တောင်ဘက်တွင် [[ဧရာဝတီ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ]]အဖြစ် အဆုံးသတ်သွားသည်။ မဲခေါင်မြစ်သည် [[တိဘတ်ကုန်းပြင်မြင့်]]မှ စတင်စီးဆင်းကာ [[တရုတ်နိုင်ငံ]]၊ [[ယူနန်ပြည်နယ်]]မှတဆင့် မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့မြောက်ဘက်ခြမ်းကို ဖြတ်ကာ [[လာအိုနိုင်ငံ]]အတွင်းသို့ စီးဝင်သည်။ ၎င်းမြစ်ဝှမ်းဒေသတွင် အရေးပါသော သတ္တုတူးဖော်ရေး သယံဇာတများနှင့် သစ်တော ဂေဟစနစ်များ ရှိသည်။ မြစ်ဝှမ်းဒေသ၏ မြေဩဇာကောင်းမွန်သော မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသသည် နှစ်စဉ် ဆန်ထွက်ကုန်၏ ၆၀% ကို ထုတ်လုပ်ပေးသည်။ ဧရာဝတီမြစ်သည် ၎င်း၏ကမ်းပါးပေါ်ရှိ ပုဂံဘုရားကျောင်းများနှင့် မြစ်ဖျားခံရာ (မေခနှင့် မလိခမြစ်များ ဆုံရာ) အနီးရှိ ကချင်လူမျိုးများ၏ ဇာတိမြေတို့ကြောင့် သမိုင်းကြောင်းအရ အရေးပါခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite EB1911 |wstitle=Irrawaddy |volume=14 |page=839| first=James George |last=Scott}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;cgiar-irr&quot;/&gt;

[[File:Salawin river at Mae Sam Laep (detail).jpg|thumb|ထိုင်း-မြန်မာ နယ်စပ်အနီးရှိ သံလွင်မြစ်]]
အရှေ့ဘက်တွင် [[သံလွင်မြစ်]]နှင့် [[စစ်တောင်းမြစ်]]တို့သည် [[ရှမ်းရိုးမ|ရှမ်းကုန်းမြေမြင့်]]၏ အနောက်ဘက်နှင့် [[ဒေါနတောင်တန်း]]၏ မြောက်ဘက်စွန်းမှ စီးဆင်းသည်။ သံလွင်မြစ်သည် တရုတ်နိုင်ငံမှ စတင်ခဲ့ပြီး ထိုနေရာတွင် Nu မြစ် {{zh|c=怒江|p=Nù Jiāng}} ဟုခေါ်ကာ ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်ကို ဖြတ်သန်း၍ လတ္တီကျု ၁၇ ဒီဂရီကို ဖြတ်သန်းကာ တောင်ဘက်သို့ စီးဆင်းသည်။ သံလွင်မြစ်ကို မန်ဒရင်းဘာသာစကားဖြင့် &quot;ဒေါသထွက်နေသောမြစ်&quot; ဟု ခေါ်ဆိုကြပြီး ၎င်း၏ မိုင် ၁,၄၉၁ မိုင် (၂,၄၀၀ ကီလိုမီတာ) ရှည်လျားသော အလျား၏ အများစုကို တောင်တန်းဒေသများကို ဖြတ်သန်း၍ လျင်မြန်စွာ စီးဆင်းနေသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကျဉ်းမြောင်းသော အရှေ့တောင်ဘက်အပိုင်းတွင် [[ရေးမြစ်]]၊ Heinze မြစ်၊ [[ထားဝယ်မြစ်]]၊ [[တနင်္သာရီမြစ်]]နှင့် [[လေညာမြစ်]]များသည် တိုတောင်းသောမြစ်များဖြစ်ပြီး [[ကပ္ပလီပင်လယ်]]တွင်းသို့ စီးဝင်သည်။ တောင်ဘက်ဆုံးတွင် ကရဘူရီမြစ်သည် ထိုင်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့၏ တောင်ပိုင်းနယ်နိမိတ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။&lt;ref&gt;Avijit Gupta, ''အရှေ့တောင်အာရှ၏ ရူပပထဝီဝင်''၊ အောက်စဖို့တက္ကသိုလ်ပုံနှိပ်တိုက်၊ ၂၀၀၅။ ISBN 978-0-19-924802-5&lt;/ref&gt;

==ပင်လယ်ပြင်ဆိုင်ရာ ပိုင်နက်နယ်မြေများ==
[[File:Grandfather Island.jpg|thumb|ထားဝယ်ရှိ ဂေါ့ဖားသားကျွန်း]]
မြန်မာနိုင်ငံသည် {{convert|205706|mi2|km2|abbr=off}} ကျယ်ဝန်းသော ၅၀ ခုမြောက် အကြီးဆုံး သီးသန့်စီးပွားရေးဇုန်ကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။ ၎င်းတွင် ကျွန်းပေါင်း ၁၆ ကျွန်းကျော်နှင့် မြိတ်ကျွန်းစုတို့ ပါဝင်သည်။

''ထိစပ်ဇုန်'' : ၂၄ ရေမိုင် (၂၇.၆ မိုင်၊ ၄၄.၄ ကီလိုမီတာ)&lt;br /&gt;
''ပင်လယ်အောက် ကုန်းမြေလွှာ'': ၂၀၀ ရေမိုင် (၂၃၀.၂ မိုင်၊ ၃၇၀.၄ ကီလိုမီတာ) သို့မဟုတ် ကုန်းမြေလွှာအစွန်းအထိ&lt;br /&gt;
''သီးသန့်စီးပွားရေးဇုန်'': ၂၀၅,၇၀၆ စတုရန်းမိုင် (၅၃၂,၇၈၀ စတုရန်းကီလိုမီတာ)၊ ၂၀၀ ရေမိုင် (၂၃၀.၂ မိုင်၊ ၃၇၀.၄ ကီလိုမီတာ)

=== ကျွန်းများ ===
မြန်မာနိုင်ငံရှိကျွန်းများအနက် [[ရမ်းဗြဲကျွန်း]] မှာအကြီးဆုံးဖြစ်၍ အခြားထင်ရှားသောကျွန်းများမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။
{{div col|colwidth=10cm}}
*[[အပေါ်ရဲကျွန်း]]
*[[Calventuras Islands]]
*[[မာန်အောင်ကျွန်း]]
*[[ကိုကိုးကျွန်း]]
*[[ဖရုံကာကျွန်းများ]]
*[[ကလဂုတ်ကျွန်း]]
*[[ကိုင်းသောင်ကျွန်း]]
*[[ကလေးကောက်ကျွန်း]]
*[[Kokunye Kyun]]
*[[ကျွန်းကြီးကျွန်း]]
*[[မော့စကော့ကျွန်းများ]]
*[[မြေငူကျွန်း]]
*[[နံ့သာကျွန်း]]
*[[Preparis]]
*[[ရမ်းဗြဲကျွန်း]]
*[[အန်ဂွမ်]]
*[[ဝကျွန်း]]
*[[ဇလပ်တောင်ကျွန်း]]
*[[မြိတ်ကျွန်းစု]]
**[[အော်ရိယိုကျွန်း]]
**[[ဘန်တင့်ကျွန်း]]
**[[ခရစ္စတီးကျွန်း]]၊ ကျွန်းစုတွင်းရှိ တောင်ဘက်အကျဆုံးကျွန်း
**[[ကတန်ကျွန်း]]၊ မြိတ်ကျွန်းစုအတွင်းရှိ အကြီးဆုံးကျွန်း
**[[လန်ပိကျွန်း]]
**[[လက်စွပ်အော်ကျွန်း]]
**[[မလိကျွန်း]]၊ ကျွန်းစုတွင်းရှိ မြောက်ဘက်အကျဆုံးကျွန်း
**[[စခန်းသစ်ကျွန်း]]
**[[သံကျွန်း]]
**[[သရောသဟန်ကျွန်း]]
**[[ဇဒတ်ကြီးကျွန်း]]
{{div col end}}

==မြေအသုံးချမှုနှင့် သဘာဝအရင်းအမြစ်များ==
[[File:A large company Jade Mine in Hpakant 2018 January .jpg|thumb|right|[[ဖားကန့်မြို့နယ်]]ရှိ ကျောက်စိမ်းလုပ်ကွက်များ]]

{|class=&quot;wikitable&quot;
|-
! စိုက်ပျိုးနိုင်သော မြေ
| ၁၆.၅၆%
|-
! အမြဲတမ်းကောက်ပဲသီးနှံများ
| ၂.၂၄%
|-
! အခြား
| ၈၁.၂၀% (၂၀၁၂)
|-
! ဆည်ဧရိယာ
| ၂၁,၁၀၀ km² (၂၀၀၄)
|-
! စုစုပေါင်း ပြည့်ဖြိုးမြဲရေအရင်းအမြစ်
| {{convert|1168|km3|0|abbr=on}} (၂၀၁၁)
|-
! ရေထုတ်ယူသုံးစွဲမှု၊ စုစုပေါင်း (အိမ်သုံး၊ စက်ရုံသုံး၊ စိုက်ပျိုးရေးသုံး)
| {{convert|33.23|km3/a|abbr=on|lk=on}} (၁၀%/၁%/၈၉%)
|-
! Freshwater withdrawal, per capita
| {{convert|728.6|km3/a|0|abbr=on}} (၂၀၀၅)
|}
မြန်မာနိုင်ငံသည် ရှေးပဝေသဏီကတည်းက သဘာဝသယံဇာတ ပေါကြွယ်ဝမှုကြောင့် ကျော်ကြားခဲ့သည်။ သက္ကတဘာသာဖြင့် ''သုဝဏ္ဏဘူမိ'' (Suvarnabhumi) ဟူသော အမည်ကို ယနေ့ခေတ် မြန်မာနိုင်ငံအောက်ပိုင်းနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့နှင့် သက်ဆိုင်သည့် ဒေသကို ထောင်စုနှစ်ပေါင်းများစွာကတည်းက အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ ယနေ့ခေတ်တွင် အဓိက သယံဇာတများမှာ [[ရေနံ]]၊ [[သစ်]]၊ [[ခဲမဖြူ]]၊ [[ခနောက်စိမ်း]]၊ [[သွပ်]]၊ [[ကြေးနီ]]၊ [[တန်စတင်]]၊ [[ခဲ]]၊ [[စကျင်ကျောက်]]၊ [[ထုံးကျောက်]]၊ [[ကျောက်မီးသွေး]]၊ [[ကျောက်မျက် ရတနာ]]၊ [[သဘာဝဓာတ်ငွေ့]]နှင့် [[ရေအားလျှပ်စစ်]]တို့ ပါဝင်သည်။ ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်မှစ၍ မြန်မာနိုင်ငံတွင် သယံဇာတတူးဖော်ရေးကဏ္ဍ၌ နိုင်ငံခြားတိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ အကြီးအကျယ် မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ ကျောက်ဖြူပိုက်လိုင်းနှင့် မြစ်ဆုံဆည်ကဲ့သို့သော ကြီးမားသည့် အခြေခံအဆောက်အအုံ စီမံကိန်းအသစ်များသည် နိုင်ငံအတွင်း အငြင်းပွားဖွယ်ရာများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပြီး အထူးသဖြင့် စီမံကိန်းများတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အခန်းကဏ္ဍနှင့် ပတ်သက်၍ ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |last=Fawthrop |first=Tom |date=11 March 2019 |title=Myanmar's Myitsone Dam Dilemma |url=https://thediplomat.com/2019/03/myanmars-myitsone-dam-dilemma/ |access-date=12 July 2022 |website=The Diplomat |archive-date=11 July 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220711071003/https://thediplomat.com/2019/03/myanmars-myitsone-dam-dilemma/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://amti.csis.org/kyaukpyu-china-indian-ocean/ |title=Kyaukphyu: Connecting China to the Indian Ocean |last=Poling |first=Gregory |date=4 April 2018 |website=Asia Maritime Transparency Initiative |publisher=Center for Strategic and International Studies |access-date=12 July 2022 |archive-date=10 July 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220710085009/https://amti.csis.org/kyaukpyu-china-indian-ocean/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

== သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များ ==
[[File:Mingun stupa 1839 earthquake damage.jpg|180px|thumb|right|[[၁၈၃၉ အင်းဝငလျင်]]ကြောင့် အက်ကွဲကြောင်းကြီး ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသော [[မင်းကွန်းပုထိုးတော်ကြီး]]]]
သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များတွင် အဖျက်စွမ်းအားကြီးမားသော [[ငလျင်]]များနှင့် [[ဆိုင်ကလုံးမုန်တိုင်း|မုန်တိုင်း]]များ ပါဝင်သည်။ ဇွန်လမှ စက်တင်ဘာလအထိ မိုးရာသီအတွင်း [[ရေကြီးခြင်း]]နှင့် [[မြေပြိုခြင်း]]တို့ မကြာခဏ ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသည်။ ရာသီအလိုက် မိုးခေါင်ခြင်းများလည်း ဖြစ်ပေါ်တတ်သည်။

=== ငလျင်များ ===
{{See also|မြန်မာနိုင်ငံတွင် လှုပ်ခတ်ခဲ့သည့် ငလျင်များစာရင်း}}
မြန်မာနိုင်ငံသည် [[အိန္ဒိယမြေလွှာချပ်]]၊ [[ယူရေးရှားမြေလွှာချပ်]]နှင့် [[ဗမာမိုက်ခရိုမြေလွှာချပ်]]တို့ ပေါင်းဆုံရာတွင် တည်ရှိသည်။ အိန္ဒိယ-ယူရေးရှား နိမ့်ဆင်းရာဇုန်နှင့် အိန္ဒိယ-ဗမာ မြေလွှာချပ်နယ်နိမိတ်နှစ်ခုစလုံးသည် ငလျင်များ မကြာခဏ ဗဟိုပြုရာနေရာများဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Hurukawa |first1=Nubuo |last2=Pa Pa Tun |last3=Shibazaki |first2=Bunichiro |date=25 May 2012 |title=Detailed geometry of the subducting Indian Plate beneath the Burma Plate and subcrustal seismicity in the Burma Plate derived from joint hypocenter relocation |url=https://link.springer.com/content/pdf/10.5047/eps.2011.10.011.pdf |journal=Earth Planets Space |volume=64 |issue=4 |pages=333–343 |doi=10.5047/eps.2011.10.011 |bibcode=2012EP&amp;S...64..333H |s2cid=54041617 |access-date=13 July 2022}}&lt;/ref&gt; တိုက်ကြီးများအတွင်း ညာဘက်သို့ရွေ့လျားသော [[စစ်ကိုင်းပြတ်ရွေ့ကြော]]သည် နိုင်ငံအလယ်ပိုင်းကို ဖြတ်သန်း၍ မြောက်-တောင် တည်ရှိသည်။ စစ်ကိုင်းပြတ်ရွေ့သည် [[၁၈၃၉ အင်းဝငလျင်]]ကဲ့သို့ နိုင်ငံသမိုင်းတစ်လျှောက် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများစွာ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သော ငလျင်များစွာကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ပြင်းအား ၆-၈ ရှိသော ငလျင်များစွာသည် နိုင်ငံအတွင်း ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ၁၈၈၁ ခုနှစ် နီကိုဘာကျွန်းစု ငလျင်၊ ၁၉၄၁ ခုနှစ် အန်ဒမန်ကျွန်းစု ငလျင်နှင့် ၂၀၀၄ ခုနှစ် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ ငလျင်တို့ ဖြစ်သည်။

=== မုန်တိုင်းများ ===
မြန်မာနိုင်ငံသည် နှစ်နှစ်လျှင် တစ်ကြိမ်ခန့် ပြင်းထန်သော မုန်တိုင်းဒဏ်ကိုလည်း ခံရသည်။ ပြင်းထန်သော မုန်တိုင်းများ အများဆုံးဖြစ်ပွားသည့်အချိန်မှာ နိုဝင်ဘာလနှင့် မေလတို့ဖြစ်သည်။ မြောက်[[အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ]]ရှိ လွန်ခဲ့သောရာစုနှစ်က မုန်တိုင်းဖြစ်ပေါ်မှု အချက်အလက်များအရ ထိုနှစ်လအတွင်း မုန်တိုင်းဖြစ်ပေါ်မှု သိသိသာသာ မြင့်တက်လာသည်ကို တွေ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Singh |first1=O.P. |last2=Khan |first2=Masood Ali |last3=Rahman |first3=Mohammed Sazedur |date=25 February 2001 |title=Has the frequency of intense tropical cyclones increased in the north Indian Ocean? |url=https://www.jstor.org/stable/24104250 |journal=Current Science |volume=80 |issue=4 |pages=575–580 |jstor=24104250 |access-date=13 July 2022 |archive-date=13 July 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220713171520/https://www.jstor.org/stable/24104250 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; မြန်မာနိုင်ငံကို ထိမှန်ခဲ့သည့် အကြီးမားဆုံးသော ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုရှိသော မုန်တိုင်းမှာ ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဧပြီ-မေလအတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သော [[နာဂစ်မုန်တိုင်း]]ဖြစ်သည်။ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသဖြင့် သမုဒ္ဒရာများ ပိုမိုပူနွေးလာမည်ဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် မုန်တိုင်းများ ပိုမိုပြင်းထန်လာကာ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများ ပိုမိုများပြားလာစေနိုင်သည်။&lt;ref&gt;Stokke, Kristian; Vakulchuk, Roman and Indra Overland (2018) [https://www.researchgate.net/publication/323018961 Myanmar: A Political Economy Analysis.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200728150758/https://www.researchgate.net/publication/323018961_Myanmar_A_Political_Economy_Analysis |date=28 July 2020 }} Norwegian Institute of International Affairs (NUPI). Report commissioned by the Norwegian Ministry of Foreign Affairs.&lt;/ref&gt;

== သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ==
[[File:Burma031.jpg|thumb|[[ကိုလိုနီခေတ်|ဗြိတိသျှ ကိုလိုနီခေတ်]]အတွင်း [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ သစ်တောပြုန်းတီးမှု]]]]
[[မြန်မာနိုင်ငံရှိ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ပြဿနာများ|သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ပြဿနာများ]]တွင် [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ သစ်တောပြုန်းတီးမှု|သစ်တောပြုန်းတီးခြင်း]]၊ လေထု၊ မြေဆီလွှာနှင့် ရေထုညစ်ညမ်းမှုများ၊ မလုံလောက်သော မိလ္လာစနစ်နှင့် ရေသန့်စင်မှုတို့ကြောင့် ဖြစ်ပွားသော ရောဂါများ ပါဝင်သည်။ [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရာသီဥတု|ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု]]သည်လည်း မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ကြီးမားသော သက်ရောက်မှုများ ရှိလာမည်ဟု ခန့်မှန်းရပြီး မိုးခေါင်ရေရှားမှုနှင့် အပူချိန်လွန်ကဲသော ရာသီဥတုတို့၏ ပြင်းထန်မှုနှင့် ဖြစ်ပွားမှုနှုန်းကို မြင့်တက်စေမည်ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=World Bank Climate Change Knowledge Portal |url=https://climateknowledgeportal.worldbank.org/ |access-date=2023-03-14 |website=climateknowledgeportal.worldbank.org |language=en |archive-date=27 November 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221127191008/https://climateknowledgeportal.worldbank.org/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် IUCN ဂေဟစနစ်များဆိုင်ရာ အနီရောင်စာရင်း အကဲဖြတ်မှုတစ်ခု ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ဂေဟစနစ် ၁၀ မျိုးတွင် ကုန်းနေဂေဟစနစ် ၆၄ မျိုးကို အကဲဖြတ်ခဲ့သည်။ ထိုဂေဟစနစ် ၆၄ မျိုးအနက် ၁ မျိုးမှာ ပျက်စီးသွားပြီဟု အတည်ပြုခဲ့ပြီး ၈ မျိုးမှာ အလွန်အန္တရာယ်ရှိသော အခြေအနေ၊ ၉ မျိုးမှာ အန္တရာယ်ရှိသော အခြေအနေ၊ ၁၂ မျိုးမှာ ထိခိုက်လွယ်သော အခြေအနေ၊ ၃ မျိုးမှာ အန္တရာယ်နီးစပ်သော အခြေအနေ၊ ၁၄ မျိုးမှာ စိုးရိမ်စရာမရှိသော အခြေအနေနှင့် ၁၇ မျိုးမှာ အချက်အလက် မလုံလောက်ဟု သတ်မှတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Murray |first1=N.J. |last2=Keith |first2=D.A. |last3=Tizard |first3=R. |last4=Duncan |first4=A. |last5=Htut |first5=W.T. |last6=Hlaing |first6=N. |last7=Oo |first7=A.H. |last8=Ya |first8=K.Z. |last9=Grantham |first9=H. |title=Threatened Ecosystems of Myanmar. An IUCN Red List of Ecosystems Assessment. Version 1.0 |date=2020 |publisher=Wildlife Conservation Society |isbn=978-0-9903852-5-7 |url=https://iucnrle.org/static/media/uploads/references/published-assessments/myanmar_red_list_of_ecosystems_final_report_v1_0_3_low.pdf |access-date=3 August 2021 |archive-date=18 September 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210918005526/https://www.iucnrle.org/static/media/uploads/references/published-assessments/myanmar_red_list_of_ecosystems_final_report_v1_0_3_low.pdf |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ထိုကုန်းနေဂေဟစနစ် ၆၄ မျိုးတွင် ရေငန်ဒီရေစနစ် ၅ မျိုး၊ မြေအောက်ခြောက်သွေ့စနစ် ၁ မျိုး၊ ရေကန် ၁ မျိုး၊ ရေဝပ်ဒေသ ၅ မျိုး၊ ဝင်ရိုးစွန်း/အယ်လ်ပိုင်းစနစ် ၄ မျိုး၊ ဆာဗားနားနှင့် မြက်ခင်းပြင် ၁၂ မျိုး၊ ကမ်းရိုးတန်းစနစ် ၂ မျိုး၊ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းစနစ် ၂ မျိုး၊ သမပိုင်း-ဘိုရယ် သစ်တောများနှင့် သစ်တောငယ် ၇ မျိုးနှင့် အပူပိုင်းနှင့် အပူပိုင်းဒေသခွဲ သစ်တော ၂၅ မျိုးတို့ ပါဝင်သည်။&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Murray |first1=Nicholas J. |last2=Keith |first2=David A. |last3=Duncan |first3=Adam |last4=Tizard |first4=Robert |last5=Ferrer-Paris |first5=Jose R. |last6=Worthington |first6=Thomas A. |last7=Armstrong |first7=Kate |last8=Hlaing |first8=Nyan |last9=Htut |first9=Win Thuya |last10=Oo |first10=Kyaw Zay |last11=Grantham |first11=Hedley |title=Myanmar's terrestrial ecosystems: Status, threats and conservation opportunities |journal=Biological Conservation |date=2020 |volume=252 |page=108834 |doi=10.1016/j.biocon.2020.108834 |bibcode=2020BCons.25208834M |s2cid=228850408 |url=https://www.biorxiv.org/content/biorxiv/early/2020/08/20/2020.08.18.256750.full.pdf}}&lt;/ref&gt;

မကြာသေးမီက ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အဝေးမှ အာရုံခံစနစ်ဖြင့် ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုအရ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒီရေရောက် ရွှံ့မြေဧရိယာ ၃,၃၁၆ စတုရန်းကီလိုမီတာ ရှိကြောင်း တွေ့ရှိရပြီး ဒီရေရောက် ရွှံ့မြေဧရိယာအားဖြင့် အဆင့် ၈ နေရာတွင် ရပ်တည်နေသည်။&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Murray |first1=N.J. |last2=Phinn |first2=S.R. |last3=DeWitt |first3=M. |last4=Ferrari |first4=R. |last5=Johnston |first5=R. |last6=Lyons |first6=M.B. |last7=Clinton |first7=N. |last8=Thau |first8=D. |last9=Fuller |first9=R.A. |title=The global distribution and trajectory of tidal flats |journal=Nature |date=2019 |volume=565 |issue=7738 |pages=222–225 |doi=10.1038/s41586-018-0805-8 |pmid=30568300 |s2cid=56481043 |url=https://www.nature.com/articles/s41586-018-0805-8 |access-date=3 August 2021 |archive-date=24 November 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211124213205/https://www.nature.com/articles/s41586-018-0805-8 |url-status=live |url-access=subscription }}&lt;/ref&gt;

Global Forest Watch ၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ၂၀၂၄ ခုနှစ် တစ်နှစ်တည်းတွင် မြန်မာ့သစ်တောပြုန်းတီးမှုမှာ ဧက ၇ သိန်း ၁ သောင်းကျော် ရှိခဲ့ပါသည်။ ၎င်းပမာဏသည် [[ရန်ကုန်မြို့]]၏ ငါးဆနီးပါးနှင့် ညီမျှပါသည်။ မြန်မာ့သစ်တောပြုန်းတီးမှု ပြဿနာသည် ဆယ်စုနှစ်များစွာ ကြာမြင့်နေပြီဖြစ်ကာ ၂၀၀၂ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း စုစုပေါင်း ဧက ၁ သန်း ၉ သိန်း ၆ သောင်းကျော် ပြုန်းတီးခဲ့ကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။ ရှမ်း၊ တနင်္သာရီ၊ ကချင်၊ စစ်ကိုင်းနှင့် ကရင်ပြည်နယ်တို့သည် သစ်တောပြုန်းတီးမှု အများဆုံးနေရာများ ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/articles/c8e6j0rk4x7o|title=တစ်နှစ်တည်း ဧက ၇ သိန်းကျော်ပြုန်းတီးသွားတဲ့ မြန်မာ့သစ်တော|accessdate=2025-6-24|publisher=BBC Burmese|date=၁၁ ဇွန် ၂၀၂၅|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250624093805/https://www.bbc.com/burmese/articles/c8e6j0rk4x7o|archivedate=2025-6-24}}&lt;/ref&gt;

==သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် - နိုင်ငံတကာသဘောတူညီချက်များ==
''ပါဝင်လက်မှတ်ရေးထိုးထားသည်များ-'' [[ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲ]]များ၊ သဲကန္တာရဖြစ်ထွန်းမှု၊ မျိုးသုဉ်းလုနီးပါးမျိုးစိတ်များ၊ ပင်လယ်ဥပဒေ၊ နျူကလီးယားစမ်းသပ်မှုပိတ်ပင်ရေး၊ အိုဇုန်းလွှာကာကွယ်ရေး၊ သင်္ဘောညစ်ညမ်းမှု၊ အပူပိုင်းသစ်မာ ၈၃၊ အပူပိုင်းသစ်မာ ၉၄။

== ကိုးကား ==
{{reflist}}

== ပြင်ပလင့်ခ်များ ==
*[http://ramsar.wetlands.org/Portals/15/Burma.pdf မြန်မာ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110825154200/http://ramsar.wetlands.org/Portals/15/Burma.pdf |date=25 August 2011 }}
*[http://www.rothwell.force9.co.uk/burmaweb/geography.htm မြန်မာနိုင်ငံ - ပထဝီဝင်] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120207053642/http://www.rothwell.force9.co.uk/burmaweb/geography.htm |date=7 February 2012 }}
*[http://www.dtic.mil/cgi-bin/GetTRDoc?AD=ADA487552 မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဘူမိဗေဒ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120913134256/http://www.dtic.mil/cgi-bin/GetTRDoc?AD=ADA487552 |date=13 September 2012 }}


{{မြန်မာနိုင်ငံ}}

[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထဝီဝင်]]</text>
      <sha1>qxgea1g42anfynp7t318gcgl51qrwdf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ဧရာဝတီယူနိုက်တက် ဘောလုံးအသင်း</title>
    <ns>0</ns>
    <id>62770</id>
    <revision>
      <id>879043</id>
      <parentid>773246</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T08:43:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>103.197.198.86</ip>
      </contributor>
      <comment>manager change</comment>
      <origin>879043</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17423" sha1="gwu8autruhqv0uob2d2vqx9baavga74" xml:space="preserve">{{Infobox football club
| clubname = ဧရာဝတီယူနိုက်တက် ဘောလုံးအသင်း &lt;br/&gt;Ayeyawady United FC
| current = 2016 Ayeyawady United F.C. season
| image = [[File:Ayeyawady United logo.png|225px]]
| fullname = ဧရာဝတီယူနိုက်တက် ဘောလုံးအသင်း
| nickname = The Fishermen
| founded = {{Start date and age|2009}}
| ground = [[ကျောက်တိုင် အားကစားကွင်း|ဧရာ အားကစားကွင်း]]
| capacity = ၃,၀၀၀
| owner = {{flagicon|MYA}} ဦးဇော်ဝင်းရှိန်&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://soccermyanmar.com/sm/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=2011:delta-uniteds-owner-changed-officially&amp;catid=54:myanmar-national-league&amp;Itemid=104 | title=Delta United Owner Changed | date=2009-04-11 | accessdate=2009-05-14 | work=Soccer Myanmar.com | language=Burmese | archivedate=16 July 2011 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20110716101407/http://soccermyanmar.com/sm/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=2011%3Adelta-uniteds-owner-changed-officially&amp;catid=54%3Amyanmar-national-league&amp;Itemid=104 }}&lt;/ref&gt;
| chairman = 
| chrtitle = 
| manager = {{flagicon|Myanmar}} ဦးချစ်နိုင်
| captain = {{flagicon|MYA}} [[မင်းမင်းသူ (ဘောလုံးသမား)|မင်းမင်းသူ]]
| league = [[မြန်မာ နေရှင်နယ် လိဂ်]]
| season = [[၂၀၁၅ မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်|၂၀၁၅]]
| position = စတုတ္ထ
}}
'''ဧရာဝတီယူနိုက်တက် ဘောလုံးအသင်း''' သည် မြန်မာဘောလုံးအသင်းတစ်သင်းဖြစ်ပြီး [[ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး]]၊[[ပုသိမ်မြို့]]ကို အခြေပြုတည်ထောင်ခဲ့သည်။ အိမ်ကွင်းမှာ [[ပုသိမ် အားကစားကွင်း]]ဖြစ်သည်။ ၂၀၀၉ ခုနှစ် [[မြန်မာ နေရှင်နယ် လိဂ်|မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်]]စတင် တည်ထောင်ခဲ့စဉ်ကတည်းက ပါဝင်ခဲ့သော အသင်းတစ်သင်း ဖြစ်ပြီး ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးကို ကိုယ်စားပြုသည်။ စတင်ကစားခဲ့သော [[၂၀၀၉ မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်]]တွင် အောက်ဆုံးအဆင့်သာ ရရှိခဲ့သည်။ ဒယ်တာယူနိုက်တက် အသင်း၏ ပိုင်ရှင်သည် လေးကြိမ်မျှ ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ လက်ရှိတွင် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးမှ လုပ်ငန်းရှင် ၂၆ ဦးသည် ကလပ်အသင်းအား အောင်မြင်စွာ မောင်းနှင် ဆောင်ရွက်နိုင်လာခဲ့ကြသည်။ ဧရာဝတီယူနိုက်တက် ဘောလုံးအသင်း ၂၅ ပွဲ ရှုံးပွဲမရှိပဲ ဒုတိယနေရာကို ရရှိခဲ့သည် မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်၏ ပထမဆုံး အသင်းတစ်သင်း ဖြစ်သည်။ ရှုံးပွဲမရှိစံချိန်သည် [[ဇေယျာရွှေမြေ ဘောလုံးအသင်း]]နှင့်ကစားသောပွဲတွင် ကျိုးပျက်ခဲ့သည်။ ကလပ်အသင်းသည် မူလနာမည် ဒယ်တာယူနိုက်တက်မှ ဧရာဝတီယူနိုက်တက်သို့ ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် ပြောင်းလဲခဲ့သည်။

==ပြည်တွင်လိဂ်ပြိုင်ပွဲ==
{|class=&quot;wikitable&quot;
|- style=&quot;background:#efefef;&quot;
! rowspan=&quot;2&quot; | ဘောလုံးရာသီ
! colspan=&quot;9&quot; | လိဂ်
! rowspan=&quot;2&quot; | [[မြန်မာနိုင်ငံဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်ဖလား|MFF Cup]]
! colspan=&quot;2&quot; | ဂိုးအများဆုံးသွင်းသူ
|-
! Div.
! Pos.
! Pl.
! W
! D
! L
! GS
! GA
! P
! အမည်
! သွင်းဂိုး
|-
|align=center|[[၂၀၀၉ မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်|၂၀၀၉]]
|align=center|1st
|align=center|'''၈'''
|align=center|၇
|align=center|၁
|align=center|၁
|align=center|၅
|align=center|၄
|align=center|၁၂
|align=center|'''၄'''
|align=center|
|align=center|
|align=center|
|-
|align=center|[[၂၀၀၉-၁၀ မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်|၂၀၀၉-၁၀]]
|align=center|1st
|align=center bgcolor=Silver|'''၂'''
|align=center|၁၄
|align=center|၈
|align=center|၂
|align=center|၄
|align=center|၂၂
|align=center|၁၅
|align=center|'''၂၆'''
|align=center|
|align=center|
|align=center|
|-
|align=center|[[၂၀၁၀ မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်|၂၀၁၀]]
|align=center|1st
|align=center|'''၈'''
|align=center|၂၀
|align=center|၇
|align=center|၃
|align=center|၁၀
|align=center|၂၈
|align=center|၃၄
|align=center|'''၂၄'''
|align=center|
|align=center|
|align=center|
|-
|align=center|[[၂၀၁၁ မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်|၂၀၁၁]]
|align=center|1st
|align=center bgcolor=Silver|'''၂'''
|align=center|၂၂
|align=center|၁၅
|align=center|၇
|align=center|၀
|align=center|၄၁
|align=center|၁၁
|align=center|'''၅၂'''
|align=center|
|align=center|
|align=center|
|-
|align=center|[[၂၀၁၂ မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်|၂၀၁၂]]
|align=center|1st
|align=center|'''၅'''
|align=center|၂၆
|align=center|၁၃
|align=center|၇
|align=center|၆
|align=center|၄၅
|align=center|၃၁
|align=center|'''၄၆'''
|align=center bgcolor=Gold|[[၂၀၁၂ မြန်မာနိုင်ငံဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်ဖလား|ချန်ပီယံ]]
|align=center|
|align=center|
|-
|align=center|[[၂၀၁၃ မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်|၂၀၁၃]]
|align=center|1st
|align=center|'''၇'''
|align=center|၂၂
|align=center|၆
|align=center|၁၁
|align=center|၅
|align=center|၃၆
|align=center|၃၃
|align=center|'''၂၉'''
|align=center|
|align=center|{{flagicon|BRA}} Leandro Duarte
|align=center|၁၁
|-
|align=center|[[၂၀၁၄ မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်|၂၀၁၄]]
|align=center|1st
|align=center|'''၅'''
|align=center|၂၁
|align=center|၉
|align=center|၆
|align=center|၆
|align=center|၃၇
|align=center|၃၀
|align=center|'''၃၃'''
|align=center bgcolor=Gold|[[၂၀၁၄ မြန်မာနိုင်ငံဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်ဖလား|ချန်ပီယံ]]
|align=center|{{flagicon|Serbia}} Saša Ranković
|align=center|11
|-
|align=center|[[၂၀၁၅ မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်|၂၀၁၅]]
|align=center|1st
|align=center|'''၄'''
|align=center|၂၂
|align=center|၁၀
|align=center|၆
|align=center|၆
|align=center|၃၈
|align=center|၂၉
|align=center|'''၃၆'''
|align=center bgcolor=Gold|[[၂၀၁၅ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းဒိုင်း|ချန်ပီယံ]]
|align=center| {{flagicon|MKD}} Riste Naumov
|align=center|၁၀
|}
[[File:Delta United FC.gif|thumb|ဒယ်တာယူနိုက်တက်၏ ယခင်လိုဂိုဟောင်း]]
==အောင်မြင်မှုများ==
*[[၂၀၀၉-၁၀ မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်]] : ဒုတိယ ( ဦးဆန်းဝင်း/ နည်းပြချုပ် )
*[[၂၀၁၁ မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်]] : ဒုတိယ ( Mr. Jozef Heral /  နည်းပြချုပ်  )
*[[မြန်မာနိုင်ငံဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ် ရန်ပုံငွေဖလား|၂၀၁၂ ရန်ပုံငွေဖလား]] Myanmar Super Cup 2012 : '''ချန်ပီယံ''' ( Mr. Jozef Heral /  နည်းပြချုပ်  )
*[[၂၀၁၂ မြန်မာနိုင်ငံဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်ဖလား|အော်ရီဒူး ဖလား]] MFF Digicel Cup 2012 Myanmar National Cup 2012: '''ချန်ပီယံ''' ( Mr. Marjan Sekulovski /  နည်းပြချုပ်  )
*[[မြန်မာနိုင်ငံဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ် ရန်ပုံငွေဖလား|၂၀၁၃ ရန်ပုံငွေဖလား]] Myanmar Super Cup 2013: ဒုတိယ ( Mr. Marjan Sekulovski /  နည်းပြချုပ်  )
*[[၂၀၁၄ မြန်မာနိုင်ငံဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်ဖလား|အော်ရီဒူး ဖလား]] Myanmar National Cup 2014: '''ချန်ပီယံ''' ( ဦးဆန်းဝင်း /  နည်းပြချုပ်  )
*[[မြန်မာနိုင်ငံဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ် ရန်ပုံငွေဖလား|၂၀၁၅ ရန်ပုံငွေဖလား]] Myanmar Super Cup 2015: '''ချန်ပီယံ''' ( Mr. Marjan Sekulovski /  နည်းပြချုပ်  )
*[[၂၀၁၅ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းဒိုင်း]] Myanmar National Cup 2015: '''ချန်ပီယံ''' ( Mr. Marjan Sekulovski /  နည်းပြချုပ်  )

==အေအက်ဖ်စီဖလား==
*'''အေအက်ဖ်စီဖလား: ၃ ကြိမ်ဝင်ရောက်နိုင်ခဲ့'''
:{| class=&quot;wikitable collapsible collapsed&quot;
|-
| [[၂၀၁၂ အေအက်ဖ်စီဖလား|၂၀၁၂]]
| align=&quot;left&quot; |''အုပ်စုအဆင့်'' (Mr. Jozef Heral / Head Coach)
|-
| [[၂၀၁၃ အေအက်ဖ်စီဖလား|၂၀၁၃]]
| align=&quot;left&quot; |''အုပ်စုအဆင့်'' ( Mr. [Marjan Sekulovski / Head Coach )
|-
| [[၂၀၁၅ အေအက်ဖ်စီဖလား|၂၀၁၅]]
| align=&quot;left&quot; |''၁၆ သင်းအဆင့်'' ( Mr. [[Marjan Sekulovski]] / Head Coach )
|}

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ဘောလုံးရာသီ
! ပြိုင်ပွဲ
! Round
!
! ကလပ်
! အိမ်ကွင်း
! အဝေးကွင်း
|-
|rowspan=&quot;3&quot;|[[၂၀၁၂ အေအက်ဖ်စီဖလား|၂၀၁၂]]
|rowspan=&quot;6&quot;|[[အေအက်ဖ်စီဖလား]]
|rowspan=&quot;3&quot;|အုပ်စု
|{{flagicon|MAS}}
|Kelantan FA
| style=&quot;background:#dfd;&quot;|၃–၁
| style=&quot;background:#fdd;&quot;|၀–၁
|-
|{{flagicon|IDN}}
|Arema FC
| style=&quot;background:#fdd;&quot;|၀–၃
| style=&quot;background:#ffd;&quot;|၁–၁
|-
|{{flagicon|VIE}}
|Navibank Saigon F.C.
| style=&quot;background:#dfd;&quot;|၂–၀
| style=&quot;background:#fdd;&quot;|၁–၄
|-
|rowspan=&quot;3&quot;|[[၂၀၁၃ အေအက်ဖ်စီဖလား|၂၀၁၃]]
|rowspan=&quot;3&quot;|အုပ်စု
|{{flagicon|MAS}}
|Kelantan FA
| style=&quot;background:#fdd;&quot;|၁–၃
| style=&quot;background:#fdd;&quot;|၁–၃
|-
|{{flagicon|VIE}}
|SHB Da Nang F.C.
| style=&quot;background:#fdd;&quot;|၂–၃
| style=&quot;background:#fdd;&quot;|၁–၂
|-
|{{flagicon|MDV}}
|Maziya S&amp;RC
| style=&quot;background:#dfd;&quot;|၃–၀
| style=&quot;background:#fdd;&quot;|၁–၃
|-
|rowspan=&quot;4&quot;|[[၂၀၁၅ အေအက်ဖ်စီဖလား|၂၀၁၅]]
|rowspan=&quot;4&quot;|[[အေအက်ဖ်စီဖလား]]
|rowspan=&quot;3&quot;|အုပ်စု
|{{flagicon|IDN}}
|Persib Bandung
| style=&quot;background:#ffd;&quot;|၁–၁
| style=&quot;background:#ffd;&quot;|၃–၃
|-
|{{flagicon|MDV}}
|New Radiant S.C.
| style=&quot;background:#ffd;&quot;|၀–၀
| style=&quot;background:#dfd;&quot;|၃–၀
|-
|{{flagicon|LAO}}
|Lao Toyota F.C.
| style=&quot;background:#dfd;&quot;|၄–၃
| style=&quot;background:#ffd;&quot;|၂–၂
|-
|၁၆ သင်းအဆင့်
|{{flagicon|MAS}}
|Johor Darul Ta'zim F.C.
|style=&quot;background:#fdd;text-align:center;&quot; colspan=2|၀–၅
|-
|rowspan=&quot;3&quot;|[[၂၀၁၆ အေအက်ဖ်စီဖလား|၂၀၁၆]]
|rowspan=&quot;3&quot;|[[အေအက်ဖ်စီဖလား]]
|rowspan=&quot;3&quot;|အုပ်စု
|{{flagicon|MAS}}
|Johor Darul Ta'zim
| style=&quot;background:#ffd;&quot;|
| style=&quot;background:#ffd;&quot;|၁-၈
|-
|{{flagicon|India}}
|Bengaluru FC
| style=&quot;background:#ffd;&quot;|
| style=&quot;background:#dfd;&quot;|
|-
|{{flagicon|LAO}}
|Lao Toyota F.C.|Lao Toyota FC
| style=&quot;background:#dfd;&quot;|
| style=&quot;background:#ffd;&quot;|
|}

==ကမကထပြုကုမ္ပဏီများ==
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center&quot;
|-
!ကာလ
!အာကစားဝတ်စုံ
!ကမကထပြုသူ
|-
|2015–
|{{flagicon|Thailand}} [[FBT (ကုမ္ပဏီ)|FBT]]
|rowspan=1|
|}

==ကစားသမားစာရင်း (၂၀၁၆)==
{{Fs start}}
{{Fs player|no= 1|nat=MYA|name=Vanlal Hruala|pos=GK}}
{{Fs player|no=18|nat=MYA|name=ထွန်းလင်းစိုး|pos=GK}}
{{Fs player|no=25|nat=MYA|name=အောင်မင်းခန့်|pos=GK}}
{{Fs break}}
{{Fs player|no= 2|nat=MYA|name=ဆန်းမျိုးဦး|pos=DF}}
{{Fs player|no= 3|nat=MYA|name=[[မိုးဝင်း (ဘောလုံးသမား)|မိုးဝင်း]]|pos=DF}}
{{Fs player|no= 5|nat=MYA|name=သိန်းနိုင်ဦး|pos=DF}}
{{Fs player|no=6|nat=MYA|name=အာကာနိုင်|pos=DF}}
{{Fs player|no=12|nat=MYA|name=သက်လွင်ဝင်း|pos=DF}}
{{Fs player|no=15|nat=MYA|name=ဝေဖြိုး|pos=DF}}
{{Fs player|no=16|nat=MYA|name=[[အောင်ဟိန်းကျော် (ဘောလုံးသမား)|အောင်ဟိန်းကျော်]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=20|nat=MYA|name=[[ဖြိုးကိုကိုသိန်း (ဘောလုံးသမား)|ဖြိုးကိုကိုသိန်း]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=21|nat=MYA|name=နိုင်လင်းထွန်း|pos=DF}}
{{Fs player|no=26|nat=Ghana|name=Hanson Samuel|pos=DF}}
{{Fs break}}
{{Fs player|no= 4|nat=MYA|name=[[နိုင်လင်းဦး (ဘောလုံးသမား)|နိုင်လင်းဦး]]|pos=MF}}
{{Fs player|no= 7|nat=MYA|name=[[မင်းမင်းသူ (ဘောလုံးသမား)|မင်းမင်းသူ]]|pos=MF|other=[[captain (association football)|captain]]}}
{{Fs player|no=9|nat=MYA|name=[[ကျော်ဇေယျာဝင်း (ဘောလုံးသမား)|ကျော်ဇေယျာဝင်း]]|pos=MF}}
{{Fs mid}}
{{Fs player|no=10|nat=MYA|name=[[သီဟဇော် (ဘောလုံးသမား)|သီဟဇော်]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=11|nat=MYA|name=ရန်ပိုင်စိုး|pos=MF}}
{{Fs player|no=14|nat=MYA|name=ချစ်သက်ဦး|pos=MF}}
{{Fs player|no=17|nat=MYA|name=နေမိုးနိုင်|pos=MF}}
{{Fs player|no=19|nat=MYA|name=[[အောင်ကျော်နိုင် (ဘောလုံးသမား)|အောင်ကျော်နိုင်]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=22|nat=MYA|name=စိုးမင်းအောင်|pos=MF}}
{{Fs player|no=23|nat=MYA|name=အောင်ရဲထွဋ်|pos=MF}}
{{Fs player|no=24|nat=Ghana|name=Yakubu Abubakar|pos=MF}}
{{Fs player|no=28|nat=MYA|name=ဇင်မျိုးအောင်|pos=MF}}
{{Fs break}}
{{Fs player|no=13|nat=MYA|name=စထက်နိုင်ဝင်း|pos=FW}}
{{Fs player|no=27|nat=JPN|name=Nishihara Takuma|pos=FW}}
{{Fs player|no=29|nat=MYA|name=အောင်ကောင်းမာန်|pos=FW}}
{{Fs player|no=30|nat=Nigeria|name=Chizoba Christopher|pos=FW}}
{{Fs end}}


==ကိုးကား==
{{reflist}}

==ပြင်ပလင့်များ==
* [http://www.ayeyawadyutd.com/ ဧရာဝတီယူနိုက်တက်] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130815213957/http://www.ayeyawadyutd.com/ |date=15 August 2013 }}
* [http://www.facebook.com/ayeyawadyunitedfc]
* [http://www.first-11.com/ First Eleven Journal] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131116112226/http://www.first-11.com/ |date=16 November 2013 }} 
* [http://soccermyanmar.com/sm/ Soccer Myanmar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151119171336/http://soccermyanmar.com/sm/ |date=19 November 2015 }} 
* [http://www.deltaunitedfootballclub.com/ ဒယ်တာယူနိုက်တက်] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120421235528/http://www.deltaunitedfootballclub.com/ |date=21 April 2012 }}
{{မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်}}


[[Category:မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ် ဘောလုံးအသင်းများ]]</text>
      <sha1>gwu8autruhqv0uob2d2vqx9baavga74</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ဇန်ညှပ်လူမျိုး</title>
    <ns>0</ns>
    <id>66706</id>
    <revision>
      <id>879059</id>
      <parentid>331825</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T09:59:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>879059</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2649" sha1="hfrrf9oe8ws4x2l02cyc22z0e5gpdjh" xml:space="preserve">'''ဇန်ညှပ်လူမျိုး''' ([[ဖလမ်းဘာသာစကား|ဖလမ်း-ချင်း]]: Zanniat) သည် [[မြန်မာနိုင်ငံ]]အစိုးရမှ တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုထားသည့် တိုင်းရင်းသား (၁၃၅) မျိုးထဲတွင် ပါဝင်လေသည်။ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးကြီး (၈)မျိုးအနက်၊ [[ချင်းလူမျိုး|ချင်း]]လူမျိုးထဲမှ မျိုးနွယ်စု တစ်စုဖြစ်သည်။ [[၂၀၁၄ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံသန်းခေါင်စာရင်း|မြန်မာနိုင်ငံ သန်းခေါင်စာရင်း]]အရ လူမျိုးကုဒ်နံပါတ်သည် ၄၂၂ ဖြစ်သည်။ 

ဇန်ညှပ်(ဇန်နီယပ်) မျိုးနွယ်စု ဖြစ်ပေါ်လာပုံနှင့် ပတ်သက်သော ရှေးရိုးစဉ်လာစကားမှာ ကလေးမြို့(ကောလ်ပီး)တွင် ဖိုးလုံးဆိုသူ အဘိုးကြီးတစ်ဦး၏ အချစ်ဆုံးမြေး ဇန်ညှပ်(ဇန်နီယပ်)သည် ခရီးထွက်ခဲ့ရာ တီဗန်ရေအိုင်အနီးသို့ ရောက်သော် ထမင်းဆာသဖြင့် သစ်ပင်တစ်ပင်၏ အသီးကို ဆွတ်စားသည်။ ထိုသစ်သီးမှာ ဇီးဖြူသီးဖြစ်သည်။ ဇန်ညှပ်(ဇန်နီယပ်)သည် ဇီးဖြူသီးကို စားပြီးရေသောက်ရာ ရေမှာချိုနေသောကြောင့် ထိုဒေသမှာပင် ရွာတည်နေသည်။ ယင်း၏ အဆက်အနွယ်များကို ဇန်ညှပ်(ဇန်နီယပ်) မျိုးနွယ်စုဟု တွင်လေသည်။ &lt;ref&gt;မောင်ပုဆိုးကြမ်း ရေး တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ အဘိဓာန်&lt;/ref&gt;

==ကိုးကား==
&lt;references /&gt;
{{မြန်မာပြည် လူမျိုးများ}}
[[Category:မြန်မာနိုင်ငံလူမျိုးများ]]</text>
      <sha1>hfrrf9oe8ws4x2l02cyc22z0e5gpdjh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ဂုဏ်တော်ကွန်ချာ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>69370</id>
    <revision>
      <id>879041</id>
      <parentid>848130</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T08:07:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>103.181.26.70</ip>
      </contributor>
      <comment>/* ကိုးကား */</comment>
      <origin>879041</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8605" sha1="nlwcz6cci2osfhcxzyhddks6h0y10a0" xml:space="preserve">{{ဗုဒ္ဓဘာသာ}}

၁။ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ အရဟံ၊ အရဟံဝတ သော ဘဂဝါ၊ အရဟန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ 
အရဟန္တံ သိရသာ နမာမိ၊ ပထမော ဝဇီရပါကာရော၊ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ အရဟံ။

၂။ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊  သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝတ သော ဘဂဝါ၊ သမ္မာ သမ္ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ 
သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ သိရသာ နမာမိ၊ ဒုတိယော ဝဇီရပါကာရော၊ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။

၃။ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ ဝိဇ္ဇာစရဏ သမ္ပန္နော၊ ဝိဇ္ဇာစရဏ သမ္ပန္နော ဝတ သော ဘဂဝါ၊ ဝိဇ္ဇာစရဏ သမ္ပန္နံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ 
ဝိဇ္ဇာစရဏ သမ္ပန္နံ သိရသာ နမာမိ၊ တတိယော ဝဇီရပါကာရော၊ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ ဝိဇ္ဇာစရဏ သမ္ပန္နော။

၄။ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ သုဂတော၊ သုဂတော ဝတသော ဘဂဝါ၊ သုဂတံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ 
သုဂတံ သိရသာ နမာမိ၊ စတုတ္ထော ဝဇီရပါကာရော၊ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ သုဂတော။

၅။ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ လောကဝိဒူ၊ လောကဝိဒူ ဝတ သော ဘဂဝါ၊ လောကဝိဒုံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ 
လောကဝိဒုံ သိရသာ နမာမိ၊ ပဉ္စမော ဝဇီရပါကာရော၊ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ လောကဝိဒူ။

၆။ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ အနုတ္တရောပုရိသဒမ္မသာရထိ၊ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ ဝတ သော ဘဂဝါ၊ အနုတ္တရံပုရိသဒမ္မသာရထိံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ 
အနုတ္တရံပုရိသဒမ္မသာရထိံ သိရသာ နမာမိ၊ ဆဋ္ဌမော ဝဇီရပါကာရော၊ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ။

၇။ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ၊ သတ္ထာဒေဝမနုဿာနံ ဝတ သော ဘဂဝါ၊ သတ္ထာရံဒေဝမနုဿာနံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ 
သတ္ထာရံဒေဝမနုဿာနံ သိရသာ နမာမိ၊ သတ္တမော ဝဇီရပါကာရော၊ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ သတ္ထာဒေဝမနုဿာနံ။

၈။ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ ဗုဒ္ဓေါ၊ ဗုဒ္ဓေါ ဝတ သော ဘဂဝါ၊ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ 
ဗုဒ္ဓံ သိရသာ နမာမိ၊ အဋ္ဌမော ဝဇီရပါကာရော၊ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ ဗုဒ္ဓေါ။

၉။ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ ဘဂဝါ၊ ဘဂဝါ ဝတ သော ဘဂဝါ၊ ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ 
ဘဂဝန္တံ သိရသာ နာမာမိ၊ နဝမော ဝဇီရပါကာရော၊ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ ဘဂဝါ။

၁၀။ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ လောကဝိဒူ၊ လောကဝိဒူ ဝတ သော ဘဂဝါ၊ လောကဝိဒုံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ 
လောကဝိဒုံ သိရသာ နမာမိ၊ ပဉ္စမော ဝဇီရပါကာရော၊ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ လောကဝိဒူ။

၁၁။ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ သုဂတော၊ သုဂတော ဝတသော ဘဂဝါ၊ သုဂတံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ 
သုဂတံ သိရသာ နမာမိ၊ စတုတ္ထော ဝဇီရပါကာရော၊ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ သုဂတော။

၁၂။ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ အနုတ္တရောပုရိသဒမ္မသာရထိ၊ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ ဝတ သော ဘဂဝါ၊ အနုတ္တရံပုရိသဒမ္မသာရထိံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ 
အနုတ္တရံပုရိသဒမ္မသာရထိံ သိရသာ နမာမိ၊ ဆဋ္ဌမော ဝဇီရပါကာရော၊ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ။

၁၃။ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ ဝိဇ္ဇာစရဏ သမ္ပန္နော၊ ဝိဇ္ဇာစရဏ သမ္ပန္နော ဝတ သော ဘဂဝါ၊ ဝိဇ္ဇာစရဏ သမ္ပန္နံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ 
ဝိဇ္ဇာစရဏ သမ္ပန္နံ သိရသာ နမာမိ၊ တတိယော ဝဇီရပါကာရော၊ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ ဝိဇ္ဇာစရဏ သမ္ပန္နော။

၁၄။ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ၊ သတ္ထာဒေဝမနုဿာနံ ဝတ သော ဘဂဝါ၊ သတ္ထာရံဒေဝမနုဿာနံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ 
သတ္ထာရံဒေဝမနုဿာနံ သိရသာ နမာမိ၊ သတ္တမော ဝဇီရပါကာရော၊ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ သတ္ထာဒေဝမနုဿာနံ။

၁၅။ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊  သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝတ သော ဘဂဝါ၊ သမ္မာ သမ္ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊
သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ သိရသာ နမာမိ၊ ဒုတိယော ဝဇီရပါကာရော၊ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။

၁၆။ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ ဗုဒ္ဓေါ၊ ဗုဒ္ဓေါ ဝတ သော ဘဂဝါ၊ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ 
ဗုဒ္ဓံ သိရသာ နမာမိ၊ အဋ္ဌမော ဝဇီရပါကာရော၊ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ ဗုဒ္ဓေါ။

၁၇။ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ အရဟံ၊ အရဟံဝတ သော ဘဂဝါ၊ အရဟန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ 
အရဟန္တံ သိရသာ နမာမိ၊ ပထမော ဝဇီရပါကာရော၊ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ အရဟံ။

၁၈။ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ ဘဂဝါ၊ ဘဂဝါ ဝတ သော ဘဂဝါ၊ ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ 
ဘဂဝန္တံ သိရသာ နာမာမိ၊ နဝမော ဝဇီရပါကာရော၊ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ ဘဂဝါ။

== ကိုးကာ; ==
{{reflist|
&lt;ref name=&quot;ဘုရားရှိခိုး အမျိုးမျိုး&quot;&gt;{{cite book|title=ဆရာကြီးဦးမြတ်ကျော် ရေးသားသော ဘုရားရှိခိုး အမျိုးမျိုးမူဟောင်းနှင့် ဝတ်ရွတ်စဉ်|publisher=ရွှေပုရပိုက်စာပေ|location=၅ တင့်ဆန်းလမ်း၊ ဆရာစံရပ်ကွက်၊ ဗဟန်း၊ ရန်ကုန်မြို့|date=ဩဂုတ်လ၊ ၁၉၉၂ ခုနှစ်|edition=တတိယအကြိမ်|series=|volume=|pages=၂၁|url=}}&lt;/ref&gt;
}}

[[Category:ဗုဒ္ဓဘာသာ]]</text>
      <sha1>nlwcz6cci2osfhcxzyhddks6h0y10a0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ဆေးရွက်ကြီး၏ ကျန်းမာရေးအပေါ် သက်ရောက်မှုများ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>82406</id>
    <revision>
      <id>879047</id>
      <parentid>770807</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T08:55:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>202.165.82.9</ip>
      </contributor>
      <origin>879047</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9396" sha1="1pvv3x9lnvtldzx14fjj6gb1a0f3i37" xml:space="preserve">[[File:Risks form smoking-smoking can damage every part of the body.png|thumb|upright=1.4|ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်၏ များစွာသော အစိတ်အပိုင်းများ ပျက်စီးနိုင်သည်။]]

ဆေးရွက်ကြီးမှ ထုတ်လုပ်သည့် ဆေးလိပ်နှင့် ဆက်စပ်ပစ္စည်းများသည် ကမ္ဘာပေါ်ရှိလူသားများအပေါ် မကောင်းသည့် ကျန်းမာရေး သက်ရောက်မှုများဖြင့် ချုပ်ကိုင်လွှမ်းမိုးလျက် ရှိသည်။ ဆေးရွက်ကြီး၏ လူသားတို့အပေါ်သက်ရောက်ခဲ့သည့် ကာလမှာ မနေ့တနေ့ကမဟုတ်ဘဲ အချိန်အတော် ကြာမြင့်ခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။
ထို့ကြောင့် လူသားတို့အပေါ်သက်ရောက်မှုများကို သိရှိနိုင်ရန် သုတေသနလေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဆေးရွက်ကြီးပါသည့် စီးကရက်သောက်ခြင်းကို မူလပထမ အနေဖြင့် လေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;WHOPrevalenceAdultsAge15&quot;&gt;{{cite web | url = http://www.who.int/whosis/indicators/compendium/2008/2ptu/en/ | title = Prevalence of current tobacco use among adults aged=15 years (percentage) | accessdate = 2009-01-02 | publisher = World Health Organization | archivedate = 11 December 2008 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20081211143334/http://www.who.int/whosis/indicators/compendium/2008/2ptu/en/ }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;WHOMayoReport&quot;&gt;{{cite web | url = http://www.who.int/tobacco/resources/publications/mayo/en/index.html | title = Mayo report on addressing the worldwide tobacco epidemic through effective, evidence-based treatment | accessdate = 2009-01-02 | publisher = World Health Organization | page = 2 | archivedate = 2 February 2014 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20140202144529/http://www.who.int/tobacco/resources/publications/mayo/en/index.html }}&lt;/ref&gt; ၁၉၅၀ တွင် ဗြိတိသျှနိုင်ငံ၏ ဆေးပညာဂျာနယ် (British Medical Journal) က Richard Dollpublished research ဟုအမည်ပေးထားသည့် လေ့လာမှုပြုလုပ်ခဲ့ရာ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းနှင့် အဆုတ်ကင်ဆာသည် အလွန်ဆက်စပ်မှု ရှိသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့ကြသည်။ နောက်လေးနှစ်အကြာတွင် ဗြိတိသျှနိုင်ငံရှိ ဆရာဝန်များ၏ လေ့လာမှု (British Doctors Study) ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ထိုလေ့လာမှုတွင် အသက်နှစ်ဆယ်ကျော် ဆရာဝန် လေးသောင်းခန့် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းနှင့် အဆုတ်ကင်ဆာတို့၏ ဆက်နွယ်မှုရှိသည်ဟူသော အစိုးရကထုတ်ပြန်ထားသည့် အကြံပြုချက်ကို အတည်ပြုနိုင်ခဲ့သည်။လီးပေါ့။

&lt;!-- သေဆုံးခြင်း --&gt;
ဆေးရွက်ကြီးစားသုံးမှုသည် ကမ္ဘာအဝှမ်း အကြီးမားအထိရောက်ဆုံး ကာကွယ်ရမည့် တစ်ခုတည်းသော အကြောင်းအရင်း ဖြစ်သည်။ &lt;ref name=&quot;isbn92-4-159628-7&quot;&gt;{{cite book | author = World Health Organization | title = WHO Report on the Global Tobacco Epidemic 2008: The MPOWER Package | edition = | publisher = World Health Organization | location = Geneva | year = 2008 | pages = 8 | isbn = 92-4-159628-7 | url = http://www.who.int/tobacco/mpower/mpower_report_full_2008.pdf }}&lt;/ref&gt; ဆေးရွက်ကြီးအသုံးပြုသူများ၏ ထက်ဝက်သည် အသုံးပြုမှု၏ ရလဒ်ကြောင့်ပင် သေဆုံးရသည်။ &lt;ref name=WHO2014&gt;{{cite web|title=Tobacco  Fact sheet N°339|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs339/en/|accessdate=13 May 2015|date=May 2014}}&lt;/ref&gt; ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်း (WHO) ၏ ခန်မှန်းချက်အရ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ သေဆုံးသူစုစုပေါင်း၏ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ဖြစ်သည့် လူ ၆ သန်းခန့်သည် ဆေးရွက်ကြီး သုံးစွဲမှုကြောင့် နှစ်စဉ် သေဆုံးနေရသည်။ ဆေးလိပ်မသောက်သော်လည်း ဆေးလိပ်ငွေ့ကို ရှုရှိုက်မိသဖြင့် လူ ၆၀၀,၀၀၀ ခန့်လည်း သေဆုံးနေရပေသည်။ &lt;ref name=WHO2014/&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=The top 10 causes of death|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs310/en/index2.html|accessdate=13 May 2015|archivedate=4 November 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121104134125/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs310/en/index2.html}}&lt;/ref&gt; ၂၀ ရာစုသို့ရောက်ရှိလာချိန်အထိ ဆေးရွက်ကြီးကြောင့် သေဆုံးသူအရေအတွက်သည် သန်း ၁၀၀ ရှိခဲ့သည်။ &lt;ref name=WHO2014/&gt; အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ ရောဂါထိန်းချုပ်ကာကွယ်ရေးစင်တာသည် ဆေးရွက်ကြီး စားသုံးမှုသည် ဖွံဖြိုးပြီးနိုင်ငံများတွင် အဓိကကာကွယ်ရမည့် တစ်ခုတည်းသော ပြဿနာဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာတစ်ဝန်း အချိန်မတိုင်ခင် သေဆုံးရခြင်း၏ အကြောင်းရင်းတစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;fn1&quot;&gt;&quot;[https://www.cdc.gov/tobacco/quit_smoking/you_can_quit/nicotine.htm Nicotine: A Powerful Addiction].&quot; Centers for Disease Control and Prevention.&lt;/ref&gt;

&lt;!-- Morbidity --&gt;
ဆေးရွက်ကြီးစားသုံးမှုသည် နှလုံး၊ အသည်း၊ အဆုတ်တို့ကို ထိခိုက်စေသည့် ရောဂါများကို ဖြစ်ပွားစေသည်။ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းသည် heart attack, လေသင်တုန်းဖြတ်ခြင်း၊ နာတာရှည်အဆုတ်ပိတ်ဆို့ခြင်း (chronic obstructive pulmonary disease - CODP) နှင့် ကင်ဆာရောဂါ - အထူးသဖြင့် အဆုတ်ကင်ဆာကို ပိုမို ဖြစ်ပွားစေသည်။ ကျန်းမာရေးအပေါ်သက်ရောက်မှု အတိုင်းအတာမှာ လူတစ်ဦးသည် အချိန်မည်မျှကြာအောင် သောက်ခဲ့သည်၊ အရေအတွက်မည်မျှသောက်နေသည် စသည့်အချက်များပေါ်တွင် မူတည်သည်။ ဆေးလိပ်စတင်ကာ စတင်သောက်သည့်အချိန်မှ စတင်ကာ ဆေးချေးများသည် များပြားလာကာ ရောဂါများဖြစ်ပွားမှုကို တိုးပွားလာစေသည်။ ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ ဆေးလိပ်သောက်သုံးသုများထံမှတစ်ဆင့် ရှုရှိုက်မိပါက အသက်အရွယ်မရွေး ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;pmid3303311&quot;&gt;{{cite journal | author = Vainio H | title = Is passive smoking increasing cancer risk? | url = https://archive.org/details/sim_scandinavian-journal-of-work-environment-health_1987-06_13_3/page/193 | journal = Scandinavian Journal of Work, Environment &amp; Health | volume = 13 | issue = 3 | pages = 193–6 | date = Jun 1987 | pmid = 3303311 | doi = 10.5271/sjweh.2066 }}&lt;/ref&gt;

==ကိုးကား==
{{reflist}}

[[Category:ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း]]</text>
      <sha1>1pvv3x9lnvtldzx14fjj6gb1a0f3i37</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879048</id>
      <parentid>879047</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T08:57:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>202.165.82.9</ip>
      </contributor>
      <origin>879048</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9371" sha1="qaz8ewh8bdlt52hx3q89t8ha8bl0iou" xml:space="preserve">[[File:Risks form smoking-smoking can damage every part of the body.png|thumb|upright=1.4|ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်၏ များစွာသော အစိတ်အပိုင်းများ ပျက်စီးနိုင်သည်။]]

ဆေးရွက်ကြီးမှ ထုတ်လုပ်သည့် ဆေးလိပ်နှင့် ဆက်စပ်ပစ္စည်းများသည် ကမ္ဘာပေါ်ရှိလူသားများအပေါ် မကောင်းသည့် ကျန်းမာရေး သက်ရောက်မှုများဖြင့် ချုပ်ကိုင်လွှမ်းမိုးလျက် ရှိသည်။ ဆေးရွက်ကြီး၏ လူသားတို့အပေါ်သက်ရောက်ခဲ့သည့် ကာလမှာ မနေ့တနေ့ကမဟုတ်ဘဲ အချိန်အတော် ကြာမြင့်ခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။
ထို့ကြောင့် လူသားတို့အပေါ်သက်ရောက်မှုများကို သိရှိနိုင်ရန် သုတေသနလေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဆေးရွက်ကြီးပါသည့် စီးကရက်သောက်ခြင်းကို မူလပထမ အနေဖြင့် လေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;WHOPrevalenceAdultsAge15&quot;&gt;{{cite web | url = http://www.who.int/whosis/indicators/compendium/2008/2ptu/en/ | title = Prevalence of current tobacco use among adults aged=15 years (percentage) | accessdate = 2009-01-02 | publisher = World Health Organization | archivedate = 11 December 2008 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20081211143334/http://www.who.int/whosis/indicators/compendium/2008/2ptu/en/ }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;WHOMayoReport&quot;&gt;{{cite web | url = http://www.who.int/tobacco/resources/publications/mayo/en/index.html | title = Mayo report on addressing the worldwide tobacco epidemic through effective, evidence-based treatment | accessdate = 2009-01-02 | publisher = World Health Organization | page = 2 | archivedate = 2 February 2014 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20140202144529/http://www.who.int/tobacco/resources/publications/mayo/en/index.html }}&lt;/ref&gt; ၁၉၅၀ တွင် ဗြိတိသျှနိုင်ငံ၏ ဆေးပညာဂျာနယ် (British Medical Journal) က Richard Dollpublished research ဟုအမည်ပေးထားသည့် လေ့လာမှုပြုလုပ်ခဲ့ရာ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းနှင့် အဆုတ်ကင်ဆာသည် အလွန်ဆက်စပ်မှု ရှိသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့ကြသည်။ နောက်လေးနှစ်အကြာတွင် ဗြိတိသျှနိုင်ငံရှိ ဆရာဝန်များ၏ လေ့လာမှု (British Doctors Study) ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ထိုလေ့လာမှုတွင် အသက်နှစ်ဆယ်ကျော် ဆရာဝန် လေးသောင်းခန့် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းနှင့် အဆုတ်ကင်ဆာတို့၏ ဆက်နွယ်မှုရှိသည်ဟူသော အစိုးရကထုတ်ပြန်ထားသည့် အကြံပြုချက်ကို အတည်ပြုနိုင်ခဲ့သည်..

&lt;!-- သေဆုံးခြင်း --&gt;
ဆေးရွက်ကြီးစားသုံးမှုသည် ကမ္ဘာအဝှမ်း အကြီးမားအထိရောက်ဆုံး ကာကွယ်ရမည့် တစ်ခုတည်းသော အကြောင်းအရင်း ဖြစ်သည်။ &lt;ref name=&quot;isbn92-4-159628-7&quot;&gt;{{cite book | author = World Health Organization | title = WHO Report on the Global Tobacco Epidemic 2008: The MPOWER Package | edition = | publisher = World Health Organization | location = Geneva | year = 2008 | pages = 8 | isbn = 92-4-159628-7 | url = http://www.who.int/tobacco/mpower/mpower_report_full_2008.pdf }}&lt;/ref&gt; ဆေးရွက်ကြီးအသုံးပြုသူများ၏ ထက်ဝက်သည် အသုံးပြုမှု၏ ရလဒ်ကြောင့်ပင် သေဆုံးရသည်။ &lt;ref name=WHO2014&gt;{{cite web|title=Tobacco  Fact sheet N°339|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs339/en/|accessdate=13 May 2015|date=May 2014}}&lt;/ref&gt; ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်း (WHO) ၏ ခန်မှန်းချက်အရ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ သေဆုံးသူစုစုပေါင်း၏ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ဖြစ်သည့် လူ ၆ သန်းခန့်သည် ဆေးရွက်ကြီး သုံးစွဲမှုကြောင့် နှစ်စဉ် သေဆုံးနေရသည်။ ဆေးလိပ်မသောက်သော်လည်း ဆေးလိပ်ငွေ့ကို ရှုရှိုက်မိသဖြင့် လူ ၆၀၀,၀၀၀ ခန့်လည်း သေဆုံးနေရပေသည်။ &lt;ref name=WHO2014/&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=The top 10 causes of death|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs310/en/index2.html|accessdate=13 May 2015|archivedate=4 November 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121104134125/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs310/en/index2.html}}&lt;/ref&gt; ၂၀ ရာစုသို့ရောက်ရှိလာချိန်အထိ ဆေးရွက်ကြီးကြောင့် သေဆုံးသူအရေအတွက်သည် သန်း ၁၀၀ ရှိခဲ့သည်။ &lt;ref name=WHO2014/&gt; အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ ရောဂါထိန်းချုပ်ကာကွယ်ရေးစင်တာသည် ဆေးရွက်ကြီး စားသုံးမှုသည် ဖွံဖြိုးပြီးနိုင်ငံများတွင် အဓိကကာကွယ်ရမည့် တစ်ခုတည်းသော ပြဿနာဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာတစ်ဝန်း အချိန်မတိုင်ခင် သေဆုံးရခြင်း၏ အကြောင်းရင်းတစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;fn1&quot;&gt;&quot;[https://www.cdc.gov/tobacco/quit_smoking/you_can_quit/nicotine.htm Nicotine: A Powerful Addiction].&quot; Centers for Disease Control and Prevention.&lt;/ref&gt;

&lt;!-- Morbidity --&gt;
ဆေးရွက်ကြီးစားသုံးမှုသည် နှလုံး၊ အသည်း၊ အဆုတ်တို့ကို ထိခိုက်စေသည့် ရောဂါများကို ဖြစ်ပွားစေသည်။ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းသည် heart attack, လေသင်တုန်းဖြတ်ခြင်း၊ နာတာရှည်အဆုတ်ပိတ်ဆို့ခြင်း (chronic obstructive pulmonary disease - CODP) နှင့် ကင်ဆာရောဂါ - အထူးသဖြင့် အဆုတ်ကင်ဆာကို ပိုမို ဖြစ်ပွားစေသည်။ ကျန်းမာရေးအပေါ်သက်ရောက်မှု အတိုင်းအတာမှာ လူတစ်ဦးသည် အချိန်မည်မျှကြာအောင် သောက်ခဲ့သည်၊ အရေအတွက်မည်မျှသောက်နေသည် စသည့်အချက်များပေါ်တွင် မူတည်သည်။ ဆေးလိပ်စတင်ကာ စတင်သောက်သည့်အချိန်မှ စတင်ကာ ဆေးချေးများသည် များပြားလာကာ ရောဂါများဖြစ်ပွားမှုကို တိုးပွားလာစေသည်။ ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ ဆေးလိပ်သောက်သုံးသုများထံမှတစ်ဆင့် ရှုရှိုက်မိပါက အသက်အရွယ်မရွေး ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်။&lt;ref name=&quot;pmid3303311&quot;&gt;{{cite journal | author = Vainio H | title = Is passive smoking increasing cancer risk? | url = https://archive.org/details/sim_scandinavian-journal-of-work-environment-health_1987-06_13_3/page/193 | journal = Scandinavian Journal of Work, Environment &amp; Health | volume = 13 | issue = 3 | pages = 193–6 | date = Jun 1987 | pmid = 3303311 | doi = 10.5271/sjweh.2066 }}&lt;/ref&gt;

==ကိုးကား==
{{reflist}}

[[Category:ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း]]</text>
      <sha1>qaz8ewh8bdlt52hx3q89t8ha8bl0iou</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>မြန်မာ့ပြည်တွင်းစစ် (၂၀၂၁-လက်ရှိ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>224346</id>
    <revision>
      <id>879009</id>
      <parentid>877238</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T16:00:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>ရင်းမြစ် 186 ခုကို ကယ်ဆယ်ပြီး 0 ခုကို လင့်ခ်သေအဖြစ် စာတွဲပြီးပါပြီ) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>879009</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="439601" sha1="nu3byscyjvvxg2u3hoevcpjhp3ky7kv" xml:space="preserve">{{Infobox military conflict
| conflict          = မြန်မာပြည်တွင်းစစ်
| width             = 
| partof            = [[မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ]]
| image             = [[File:Mon State Kyomaro Township bombed 2024-03-28 (cropped).jpg|320px]]&lt;br&gt;[[File:Myanmar civil war.svg|320px]]
| image_size        = 300px
| alt               = 
|caption           = '''အပေါ်ပုံ ''' ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း [[ကျိုက်မရောမြို့နယ်]]၊ [[ဓမ္မဿရွာ၊ ကျိုက်မရောမြို့နယ်|ဓမ္မဿကျေးရွာ]]တွင် နေအိမ်များ မီးလောင်ကျွမ်းနေစဉ်&lt;br&gt;'''အောက်ပုံ''' ၅ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၅ အထိ စစ်ရေးအခြေအနေများ
'''[[နိုင်ငံတော် စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ]] နှင့် မဟာမိတ်များ'''
{{legend|#ebc0b3|[[တပ်မတော်]] နှင့် မဟာမိတ်များ{{Efn|[[နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့]]၊ [[ပျူစောထီးပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့]]၊ [[ရှမ်းနီအမျိုးသားများတပ်မတော်]]၊ [[လီဆူအမျိုးသားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးပါတီ|ဝူယန်းပြည်သူ့စစ်]]၊ [[ရိုဟင်ဂျာ]]ပြည်သူ့စစ်နှင့် ဒေသခံလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ငယ်များ}}}}
{{legend|#cf959cff|[[ကရင်အမျိုးသားတပ်မတော်]]}}
{{legend|#e899b7ff|[[ပအိုဝ်းအမျိုးသားတပ်မတော်]]}}
{{legend|#fade69ff|[[ဇိုမီးတော်လှန်ရေးတပ်မတော်]]{{Efn|name=fn2|အိန္ဒိယနိုင်ငံ အခြေစိုက်}}}}

'''[[အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ]] နှင့် မဟာမိတ်များ'''
{{legend|#cae7c4|[[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]] နှင့် မဟာမိတ်များ {{Efn|[[မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာကျောင်းသားများဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဦး]]၊ [[ဗမာပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်တော်]]၊ [[ဗမာအမျိုးသားတော်လှန်ရေးတပ်မတော်]]၊ [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (ကလေး)]]၊ [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ|ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]၊ [[လူထုတော်လှန်ရေး မဟာမိတ်အင်အားစု]]၊ [[ကျောင်းသားလက်ရုံးတပ်တော်]]၊ [[အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]၊ နှင့် ဒေသခံ အဖွဲ့ငယ်များ}}}}
{{legend|#c1c1c1ff|[[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]}}
{{legend|#f3eba5ff|[[ရက္ခိုင့်တပ်တော်]]}}
{{legend|#88c0f2ff|[[ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]] နှင့် မဟာမိတ်များ{{Efn|[[ကရင်အမျိုးသားကာကွယ်ရေးအဖွဲ့]], [[ဒီမိုကရက်တစ် ကရင်အကျိုးပြုတပ်မတော်]], [[ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် (ငြိမ်းချမ်းရေးကောင်စီ)]], [[ရခိုင်ပြည်တပ်မတော်]]၊ ဒေသခံ ပီဒီအက်ဖ်များ၊ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့ငယ်များ}}}}
{{legend|#96efefff|[[ကရင်နီပြည် ကြားကာလအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ|ကရင်နီ အိုင်အီးစီ]] ခုခံရေးတပ်ဖွဲ့များ{{Efn|[[ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]], [[ကရင်နီ တပ်မတော်]], [[ကရင်နီလူမျိုးပေါင်းစုံ ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်ဦး]], [[ကယန်းအမျိုးသားတပ်မတော်]]၊ ဒေသခံ ပီဒီအက်ဖ်များ၊ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့ငယ်များ}}}}
{{legend|#cd7c7cff|[[တအောင်း အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]]}}
{{legend|#a9e89bff|[[ချင်းပြည်ကောင်စီ]]နှင့် မဟာမိတ်များ{{Efn|[[ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော်]]၊ [[ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]]နှင့် ဇိုမီး မဟာမိတ်အဖွဲ့များ၊ ဒေသခံ ပီဒီအက်ဖ်များ၊ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့ငယ်များ}}}}
{{legend|#6bc681ff|[[ချင်းညီနောင်]]{{Efn|[[ချင်းအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]၊ [[ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]]နှင့် ဇိုမီး မဟာမိတ်အဖွဲ့များ၊ ဒေသခံ ပီဒီအက်ဖ်များ၊ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့ငယ်များ}}}}
{{legend|#c190dfff|[[ပအိုဝ်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]}}
{{legend|#c1e745ff|[[ဓနုပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်တော်]] နှင့် မဟာမိတ်များ{{Efn|ဓနုပြည်နယ်အမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်၊ ဒေသခံ ပီဒီအက်ဖ်များ၊ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့ငယ်များ}}}}
{{legend|#86deccff|ရာမညပူးပေါင်းစစ်ကြောင်းနှင့် မဟာမိတ်များ&lt;ref&gt;{{cite news |title=Four Mon resistance forces to launch military operations under ‘Ramanya Joint Column’ |url=https://mmpeacemonitor.org/en/en-news/four-mon-resistance-forces-to-launch-military-operations-under-ramanya-joint-column/ |work=Myanmar Peace Monitor |date=19 January 2025}}&lt;/ref&gt;{{Efn|[[မွန်ပြည်သစ်ပါတီ (စစ်အာဏာရှင်တိုက်ဖျက်ရေး)|မွန်ပြည်သစ်ပါတီ]]၊ မွန်ပြည်တော်လှန်ရေးတပ်၊ မွန်ပြည်ဖဒရယ်ကောင်စီ၊ မွန်ပြည်ကာကွယ်ရေးတပ်၊ မွန်လွတ်မြောက်ရေးတပ်}}}}

'''အခြား တိုက်ပွဲဝင်သူများ'''
{{legend|#f7f0b0ff|အိန္ဒိယ သောင်းကျန်းသူအဖွဲ့များ{{Efn|[[United National Liberation Front of Western South East Asia]] ([[National Socialist Council of Nagaland]], [[United Liberation Front of Asom]], [[Kamtapur Liberation Organisation]]), [[Coordination Committee]] ([[Kangleipak Communist Party]], [[Kanglei Yawol Kanna Lup]], [[People's Revolutionary Party of Kangleipak]], [[People's Liberation Army of Manipur]], [[United National Liberation Front]], [[United Peoples Party of Kangleipak]]), အဖွဲ့ငယ်များ}}}}

'''တိုက်ပွဲမဝင်သော [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများ|တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များ]]'''
{{legend|#ed9595ff|[[ဝပြည် သွေးစည်းညီညွတ်ရေး တပ်မတော်]]}}
{{legend|#ff7f2aff|[[မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်]]}}
{{legend|#cceaddff|[[ရှမ်းပြည်တပ်မတော်-မြောက်ပိုင်း]]}}
{{legend|#e2e21dff|[[ရှမ်းပြည်တပ်မတော်-တောင်ပိုင်း]]}}
{{legend|#d8abe7ff|[[အမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်]]}}
{{legend|#f289e3ff|[[မွန်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]}}

ပိုမိုတိကျသော အသေးစိတ်မြေပုံအတွက် [[တမ်းပလိတ်:မြန်မာ့ပြည်တွင်းစစ် အသေးစိတ်မြေပုံ|ဤနေရာ]] တွင်ကြည့်ပါ။
ထိတွေ့တိုက်ပွဲများစာရင်းအတွက် [[မြန်မာပြည်တွင်းစစ် (၂၀၂၁-လက်ရှိ) အတွင်း ထိတွေ့ဖြစ်စဉ်များ|ဤနေရာ]] တွင်ကြည့်ပါ။
| date              = ၅ မေ ၂၀၂၁ – လက်ရှိ&lt;br /&gt;({{age in years, months, weeks and days|month1=5|day1=5|year1=2021}})
| place             = {{flagdeco|Myanmar}}[[မြန်မာနိုင်ငံ]]&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Tharoor |first1=Ishaan |title=In the shadow of Ukraine, Myanmar's crisis gets worse |url=https://www.washingtonpost.com/world/2023/02/03/myanmar-junta-coup-anniversary-ukraine/ |access-date=4 February 2023 |newspaper=[[Washington Post]] |date=3 February 2023 |accessdate=17 May 2023 |archivedate=3 February 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230203201930/https://www.washingtonpost.com/world/2023/02/03/myanmar-junta-coup-anniversary-ukraine/ }}&lt;/ref&gt;
| territory    = *[[တပ်မတော်]]၏ ထိန်းချုပ်နိုင်မှုမှာ မြို့နယ် ၃၃၀ တွင် ၇၂-၂၂၀ ခန့်ရှိပြီး အဓိကကျသည့် မြို့များကို စိုးမိုးထားနေဆဲ&lt;ref name=&quot;AFP Feb 2023&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;SCMP&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Nikkei Asia&quot;&gt;{{cite news |last1=Faulder |first1=Dominic |title=Myanmar's iron-fisted ruler Min Aung Hlaing fights to stay on his throne |url=https://asia.nikkei.com/Spotlight/The-Big-Story/Myanmar-s-iron-fisted-ruler-Min-Aung-Hlaing-fights-to-stay-on-his-throne |access-date=4 February 2023 |work=[[Nikkei Asia]] |date=1 February 2023 |location=[[Bangkok, Thailand]] |accessdate=17 May 2023 |archivedate=7 February 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230207223635/https://asia.nikkei.com/Spotlight/The-Big-Story/Myanmar-s-iron-fisted-ruler-Min-Aung-Hlaing-fights-to-stay-on-his-throne }}&lt;/ref&gt;
*ခရိုင်အဆင့် မြို့ ၁၈ မြို့အပါအဝင် ၈၉ မြို့အား တော်လှန်ရေးတပ်များမှ သိမ်းပိုက်ထား (ဒီဇင်ဘာ ၂၅ အရ)&lt;ref name=kawlin/&gt;&lt;ref name=laukkai/&gt; 
* [[ချင်းပြည်]]နှင့် [[ကရင်နီပြည် ကြားကာလအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ]] အပါအဝင် ဒေသခံ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်းထား&lt;ref name = &quot;Chinland&quot;&gt;{{cite news |title=Resistance Sets up the Chin People's Administrative Committee to Govern Chinland |url=https://www.bnionline.net/en/news/resistance-sets-chin-peoples-administrative-committee-govern-chinland |access-date=8 February 2023 |work=[[Burma News International|BNI]] |date=29 January 2024 |archive-date=29 January 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240129091956/https://www.bnionline.net/en/news/resistance-sets-chin-peoples-administrative-committee-govern-chinland |url-status=live |accessdate=26 January 2025 |archivedate=29 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240129091956/https://www.bnionline.net/en/news/resistance-sets-chin-peoples-administrative-committee-govern-chinland }}&lt;/ref&gt;
| coordinates       = &lt;!--Use the {{coord}} template --&gt;
| map_type          = 
| map_relief        = 
| map_size          = 
| map_marksize      = 
| map_caption       = 
| map_label         = 
| result            = 
| status            = ဖြစ်ပွားနေဆဲ
| combatants_header = 
| combatant1        = [[File:State seal of Myanmar.svg|19px|link=]] '''[[အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ]]'''
* {{flagicon image|Flag of PDF Myanmar.svg}} [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]]&lt;ref&gt;{{cite web |url= https://www.rfa.org/english/news/myanmar/militia-05252021091305.html/ampRFA |title= Interview: 'Our Strength is in the People' |last=  |first=  |date= 25 May 2021 |website= Radio Free Asia (RFA) |publisher=  |access-date= 25 May 2021 |quote=  |archive-date= 28 June 2021 |archive-url= https://web.archive.org/web/20210628155121/https://www.rfa.org/english/news/myanmar/militia-05252021091305.html/ampRFA |url-status= live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name = &quot;SGNMGW&quot;&gt;{{cite news |title=Sagaing and Magway PDFs launch guerrilla attacks on military columns |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/sagaing-and-magway-pdfs-launch-guerrilla-attacks-on-military-columns |access-date=27 December 2021 |work=Myanmar Now |date=12 October 2021 |archive-date=28 November 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211128160101/https://www.myanmar-now.org/en/news/sagaing-and-magway-pdfs-launch-guerrilla-attacks-on-military-columns |url-status=live |accessdate=12 November 2023 |archivedate=28 November 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20211128160101/https://www.myanmar-now.org/en/news/sagaing-and-magway-pdfs-launch-guerrilla-attacks-on-military-columns }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name = &quot;YGN&quot;&gt;{{cite news|title=Yangon PDF Central Command announces attacks after Kyimyindine crackdown|url=https://www.bnionline.net/en/news/yangon-pdf-central-command-announces-attacks-after-kyimyindine-crackdown|access-date=27 December 2021|work=Burma News International|date=7 December 2021|archive-date=27 December 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211227003332/https://www.bnionline.net/en/news/yangon-pdf-central-command-announces-attacks-after-kyimyindine-crackdown|url-status=live|accessdate=12 November 2023|archivedate=27 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211227003332/https://www.bnionline.net/en/news/yangon-pdf-central-command-announces-attacks-after-kyimyindine-crackdown}}&lt;/ref&gt;
*{{flagicon image|Flag of Chin State.svg}} [[ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]]
*{{flagicon image|CNO-CNDF Flag.svg}} [[ချင်းအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]

'''[[မြန်မာနိုင်ငံရှိ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများ|မဟာမိတ် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ]]'''&lt;br&gt;
* '''[[မြန်မာပြည်မြောက်ပိုင်း မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့]]'''&lt;ref&gt;{{cite news|last1=Lynn|first1=Kyaw Ye|title=Curfew imposed after clashes near Myanmar-China border|url=http://aa.com.tr/en/asia-pacific/curfew-imposed-after-clashes-near-myanmar-china-border/689281|access-date=21 November 2016|agency=Anadolu Agency|archive-date=24 May 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200524111335/https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/curfew-imposed-after-clashes-near-myanmar-china-border/689281|url-status=live|accessdate=7 May 2024|archivedate=24 May 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200524111335/https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/curfew-imposed-after-clashes-near-myanmar-china-border/689281}}&lt;/ref&gt;
** {{flagicon image|Kachin Independence Army flag.svg}} [[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]
** '''[[ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့|ညီနောင်မဟာမိတ်]]'''
*** {{flagicon image|Flag of the Myanmar National Democratic Alliance Army.svg}} [[မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်]]
*** {{flagicon image|Flag of the Ta'ang National Liberation Army.svg}} [[တအောင်း အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]]
*** {{flagicon image|ULA-AA_Flag.svg}} [[ရက္ခိုင့်တပ်တော်]]{{efn|ဧပြီ – နိုဝင်ဘာ ၂၀၂၂; အောက်တိုဘာ ၂၀၂၃ - လက်ရှိ}}
* '''[[4K မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့]]&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://burmese.dvb.no/archives/599992|title=Intense clash in Mese, Karenni State|date=20 June 2023|work=[[Democratic Voice of Burma]]|lang=Burmese|access-date=30 July 2023|archive-date=25 June 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230625083220/https://burmese.dvb.no/archives/599992|url-status=live|accessdate=7 May 2024|archivedate=25 June 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230625083220/https://burmese.dvb.no/archives/599992}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.ludunwayoo.com/feature-mm/2023/06/20/79886/|title=The 4K, the clash in Mese, and the military movement of Karenni State|date=20 June 2023|work=People's Spring|lang=Burmese|access-date=30 July 2023|archive-date=2 July 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230702091642/https://www.ludunwayoo.com/feature-mm/2023/06/20/79886/|url-status=live|accessdate=7 May 2024|archivedate=2 July 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230702091642/https://www.ludunwayoo.com/feature-mm/2023/06/20/79886/}}&lt;/ref&gt;'''
** {{flagicon image|Flag of the KNLA.svg}} [[ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]]
** {{flagicon image|Flag of the Karenni Army.png}} [[ကရင်နီ တပ်မတော်]]
** {{flagicon image|Karenni National People's Liberation Front flag.png}} [[ကရင်နီလူမျိုးပေါင်းစုံ ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်ဦး]]&lt;br&gt;
** {{flagicon image|KNDF_Flag.jpg}} [[ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]
* {{flagicon image|Flag of the Karen National Defence Organisation.svg}} [[ကရင်အမျိုးသားကာကွယ်ရေးအဖွဲ့]]
* {{flagicon image|Flag of the Bamar People's Liberation Army.svg}} [[ဗမာပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်တော်]]
* {{flagicon image|Chin National Army Flag.svg}} [[ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော်]]
* {{flagicon image|Flag of the Pa-O National Liberation Army.svg}} [[ပအိုဝ်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]
* [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများ|တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့ငယ်များ]]

&lt;/br&gt;'''အခြား အဖွဲ့အစည်းများ'''&lt;/br&gt;
* {{flagicon image|Flag of the People's Liberation Army (Myanmar).png}} [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ#၂၀၂၁ စစ်အာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်း ပြန်လည်ဦးမော့လာခြင်း|ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]
* {{flagicon image|Fighting peacock flag.svg}} [[မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာကျောင်းသားများဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဦး]]
* စစ်အာဏာရှင် ဆန့်ကျင်ရေး ပြောက်ကျားအဖွဲ့ငယ်များ
| combatant2        = [[File:State seal of Myanmar.svg|19px|link=]] '''[[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ]]'''
*{{armed forces|MYA}}
**{{army|MYA}}
**{{Navy|MYA}}
**{{air force|MYA}}
** {{coast guard|MYA}}
**{{flagicon image|Flag of Myanmar Border Guard Forces.png}} [[နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့]]
**{{flagicon image|Flag of the Myanmar Police Force.svg}} [[မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့]]
**{{flagicon image|Myanmar Police Emblem.png}} [[နယ်ခြားစောင့်ရဲတပ်ဖွဲ့]]
**{{flagicon image|Sasana Flag – Buddhist flag in Myanmar.png}} [[ပျူစောထီးပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့|ပျူစောထီး]]&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.myanmar-now.org/en/topics/5558|title=Pyu Saw Htee militia|website=Myanmar NOW|access-date=15 September 2022|archive-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220512221709/https://www.myanmar-now.org/en/topics/5558}}&lt;/ref&gt;
**{{flagicon image|Sasana Flag – Buddhist flag in Myanmar.png}} [[သွေးသောက်အဖွဲ့]]&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/murders-in-yangon-and-mandalay-linked-to-thwe-thout|work=Myanmar Now|title=Murders in Yangon and Mandalay linked to Thwe Thout|date=23 May 2022|access-date=22 June 2022|accessdate=15 September 2022|archivedate=23 May 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220523140737/https://www.myanmar-now.org/en/news/murders-in-yangon-and-mandalay-linked-to-thwe-thout}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://asiatimes.com/2022/06/myanmar-raising-bloodthirsty-death-squads/|work=Asia Times|first=David Scott|last=Mathieson|title=Myanmar raising bloodthirsty death squads|date=10 June 2022|access-date=22 June 2022|accessdate=15 September 2022|archivedate=13 June 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220613154553/https://asiatimes.com/2022/06/myanmar-raising-bloodthirsty-death-squads/}}&lt;/ref&gt;
{{flagicon image|Flag of the Pa-O National Organisation.svg|size=25px}} [[ပအိုဝ်းအမျိုးသားတပ်မတော်]]&lt;br&gt;
{{flagicon image|Flag of the Shanni Nationalities Army.png}} [[ရှမ်းနီအမျိုးသားများတပ်မတော်]]&lt;br&gt;
{{flagicon image|Flag of Zomi Re-unification Organisation.svg}} [[ဇိုမီးတော်လှန်ရေးတပ်မတော်]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Paul Lu: ZRO/ZRA Has Abducted And Killed Our CJDC Members |url=https://www.bnionline.net/en/news/paul-lu-zrozra-has-abducted-and-killed-our-cjdc-members |access-date=2022-06-28 |website=Burma News International |language=en |archive-date=28 June 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220628210211/https://www.bnionline.net/en/news/paul-lu-zrozra-has-abducted-and-killed-our-cjdc-members |url-status=live }}&lt;/ref&gt;{{EngvarB|date=December 2021}}

| combatant3        = 
| commander1        = {{plainlist|
*[[File:State seal of Myanmar.svg|19px|link=]] '''[[ဒူဝါလရှီးလ]]'''
*[[File:State seal of Myanmar.svg|19px|link=]] [[မန်းဝင်းခိုင်သန်း]]
*{{flagicon image|Flag of PDF Myanmar.svg}} [[ရည်မွန်]]
*{{flagicon image|KNDF_Flag.jpg}} [[ခွန်ဘီထူး]]
*{{flagicon image|Kachin Independence Army flag.svg|link=ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်}} [[ဂမ်ရှောင်]]
*{{flagicon image|Flag of the KNLA.svg|link=ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်}} [[ပဒိုကွယ်ထူးဝင်း]]
*{{flagicon image|Fighting Peacock Flag.png}} [[သံခဲ]]
* {{flagicon image|Flag of the Karenni Army.png}} [[ခူးဦးရယ်]]
* {{flagicon image|Karenni National People's Liberation Front flag.png}} [[ထွန်းကျော်]]&lt;ref&gt;{{cite news |title=KNPLF Says No Fake Peace |url=https://www.bnionline.net/en/news/knplf-says-no-fake-peace |access-date=29 June 2023 |work=BNI |date=6 March 2020 |language=en |accessdate=12 November 2023 |archivedate=29 June 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230629040134/https://www.bnionline.net/en/news/knplf-says-no-fake-peace }}&lt;/ref&gt;
*{{flagicon image|Chin National Army Flag.svg|link=ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော်}} [[ပူးဇင်ကျုံး]]
* {{flagicon image|Flag of the Myanmar National Democratic Alliance Army.svg|link=မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်}} [[ဖုန်တာရွှင်]]
* {{flagicon image|Flag of the Ta'ang National Liberation Army.svg|link=တအောင်း အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်}} [[တာဘုန်းကျော်]]
* {{flagicon image|Infobox AA.png|link=ရက္ခိုင့်တပ်တော်}} [[ထွန်းမြတ်နိုင်]]
* {{flagicon image|Flag of the Bamar People's Liberation Army.svg}} [[မောင်ဆောင်းခ]]
* {{flagicon image|Flag of the People's Liberation Army (Myanmar).png}} [[ဖိုးသံချောင်း]]
}}
| commander2        = {{plainlist|
*[[File:State seal of Myanmar.svg|19px|link=]]{{flagdeco|MYA|army}} '''[[မင်းအောင်လှိုင်]]'''
*[[File:State seal of Myanmar.svg|19px|link=]]{{flagdeco|MYA|army}} [[စိုးဝင်း (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး)|စိုးဝင်း]]
*{{flagdeco|MYA|army}} [[မောင်မောင်အေး]]
*{{flagdeco|MYA|army}} [[တင်အောင်စန်း]]
*{{flagdeco|MYA|army}} [[ရာပြည့်]]
*{{flagdeco|MYA|army}} [[နီလင်းအောင်]]
*{{flagdeco|MYA|army}} [[အောင်လင်းဒွေး]]
*{{flagicon image|Flag of the Pa-O National Organisation.svg|size=25px}} [[အောင်ခမ်းထီ]]
* {{flagicon image|Flag of DKBA.svg}} [[စောချစ်သူ]]
* {{flagicon image|Flag of the Shanni Nationalities Army.png}} Sao Meim Liam

}}
| commander3        = 
| units1            = 
| units2            = 
| units3            = 
| strength1         = ၁၀၀,၀၀၀ (PDF, ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၄ ခန့်မှန်း)&lt;ref&gt;{{cite news |title=With Conscription Law, Myanmar's Generals Are Digging Their Own Graves |url=https://www.irrawaddy.com/opinion/editorial/with-conscription-law-myanmars-generals-are-digging-their-own-graves.html |access-date=14 February 2024 |work=The irrawaddy |date=14 February 2024 |archive-date=14 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240214003318/https://www.irrawaddy.com/opinion/editorial/with-conscription-law-myanmars-generals-are-digging-their-own-graves.html |url-status=live |accessdate=2 May 2024 |archivedate=14 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240214003318/https://www.irrawaddy.com/opinion/editorial/with-conscription-law-myanmars-generals-are-digging-their-own-graves.html }}&lt;/ref&gt; နှင့် ၁၃၅,၀၀၀ (ပကဖ နှင့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ)
| strength2         = {{plainlist| 
* ၃၅၀,၀၀၀–၄၀၀,၀၀၀ (၂၀၂၁ အစောပိုင်း ခန့်မှန်း)&lt;ref name = &quot;lowyinstitute&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.lowyinstitute.org/the-interpreter/myanmar-s-military-numbers|title=Myanmar's military numbers|website=www.lowyinstitute.org|access-date=3 August 2022|archive-date=17 July 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220717075827/https://www.lowyinstitute.org/the-interpreter/myanmar-s-military-numbers}}&lt;/ref&gt;
* ၂၀၀,၀၀၀–၂၅၀,၀၀၀ (၂၀၂၂ ဖေဖော်ဝါရီ ခန့်မှန်း)&lt;ref name = &quot;lowyinstitute&quot;&gt;&lt;/ref&gt;
* ၁၅၀,၀၀၀ ခန့် (၂၀၂၃ မေ ခန့်မှန်း)&lt;ref name = &quot;usip&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.usip.org/publications/2023/05/myanmars-military-smaller-commonly-thought-and-shrinking-fast|title=Myanmar’s Military Is Smaller Than Commonly Thought — and Shrinking Fast|website=www.usip.org|access-date=17 May 2023|archive-date=16 May 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230516155020/https://www.usip.org/publications/2023/05/myanmars-military-smaller-commonly-thought-and-shrinking-fast}}&lt;/ref&gt;
}}
| strength3         = 
| casualties1       = 
| casualties2       = 
| casualties3       = {{plainlist|
* '''စုစုပေါင်း သေဆုံးသူ''' ၇၃,၀၆၉+ ([[:en:Armed Conflict Location and Event Data Project|ACLED]]၊ ၅ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၅ အရ)&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard|title=ACLED Dashboard|work=ACLED|date=22 April 2022|access-date=1 May 2022|archive-date=1 November 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221101211737/https://acleddata.com/dashboard#/dashboard|url-status=live|accessdate=3 August 2022|archivedate=1 November 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20221101211737/https://acleddata.com/dashboard#/dashboard}}&lt;/ref&gt;
* ပြည်သူ ၆,၀၈၇ ဦး အသတ်ခံရ၊ ၂၈,၀၅၁ ဦး ဖမ်းဆီးခံရ ([[နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေး အသင်း|AAPP]]၊ ၃၁ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၄ အရ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://aappb.org/|title=AAPP &amp;#124; Assistance Association for Political Prisoners|website=AAPP &amp;#124; Assistance Association for Political Prisoners|access-date=14 February 2022|archive-date=6 February 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206105846/https://aappb.org/}}&lt;/ref&gt;
* စစ်ဘေးရှောင် ၃,၂၀၆,၈၀၀ – ၃,၄၈၄,၃၀၀ နှင့် ဒုက္ခသည် ၁၄၉,၀၀၀ (ကုလသမဂ္ဂ၊ ၂၀ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၄ အရ)&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://reliefweb.int/report/myanmar/myanmar-emergency-update-end-november-2024 |title=Myanmar Emergency Update (as of end of November 2024) |date=20 Dec 2024 |website=Reliefweb.com |access-date=22 Dec 2024 |archive-date=20 December 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20241220044825/https://reliefweb.int/report/myanmar/myanmar-emergency-update-end-november-2024 }}&lt;/ref&gt;
*နေအိမ် ၈၃,၇၄၆ ဖျက်ဆီးခံရ (ISP–Myanmar and Data for Myanmar, ၁၄ ဧပြီ ၂၀၂၄ အရ)&lt;ref name=&quot;thediplomat.com&quot;&gt;{{cite web |url=https://thediplomat.com/2022/06/myanmars-total-displaced-population-tops-1-million-says-un/ |title=Myanmar's Total Displaced Population Tops 1 Million, Says UN |work=The Diplomat |first=Sebastian |last=Strangio |date=3 June 2022 |access-date=19 August 2022 |archive-date=14 July 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220714151231/https://thediplomat.com/2022/06/myanmars-total-displaced-population-tops-1-million-says-un/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar junta has burnt down 83,746 houses since the coup |url=https://eng.mizzima.com/2024/04/18/9096 |work=Mizzima |date=18 April 2024}}&lt;/ref&gt;
*နေအိမ်နှင့် အဆောက်အဦး ၄၄၀ ချိတ်ပိတ်ခံထားရ ([[နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေး အသင်း|AAPP]]၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ အရ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url = https://aappb.org/?p=20793|title = Daily Briefing in Relation to the Military Coup|date = 28 March 2022|access-date = 3 August 2022|archive-date = 28 March 2022|archive-url = https://web.archive.org/web/20220328144739/https://aappb.org/?p=20793}}&lt;/ref&gt;}}
| notes             = 
| campaignbox       = 
}}
{{Campaignbox Myanmar Civil War (2021-2023)}}
'''မြန်မာပြည်တွင်းစစ်''' သို့မဟုတ် '''ပြည်သူ့ခုခံတော်လှန်စစ်'''&lt;ref&gt;{{ကိုးကားခြင်း|title=ပြည်သူ့ခုခံ တော်လှန်စစ်သတင်းများ|url=https://www.youtube.com/watch?v=Px_ou2j5aGE|language=en|access-date=2022-02-03|archive-date=4 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220204072038/https://www.youtube.com/watch?v=Px_ou2j5aGE|url-status=live}}&lt;/ref&gt; သို့မဟုတ် '''နွေဦးတော်လှန်ရေး''' သည် ၂၀၂၁ခုနှစ်မှစ၍ [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ]]နှင့် [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ]]အပါအဝင် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအား ဆန့်ကျင်သော တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်‌တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများအကြား ဖြစ်ပွားသော ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်သည်။

မြန်မာပြည်တွင်းစစ်သည် မြန်မာနိုင်ငံ တစ်ဝှမ်းတွင် [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံဆန္ဒပြမှုများ|အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒထုတ်ဖော်မှုများ]] ကို [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ|နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ(နစက)]] က လိုက်လျောခြင်းမရှိပဲ လုံခြုံရေးအင်အားအလွန်အကျွံသုံးကာ အဓိကရုဏ်း ဖြိုခွင်းရေးလက်နက်များသာမက  စစ်မြေပြင်လက်နက်များကို အသုံးပြုကာ နှိမ်နင်း ဖြိုခွင်းမှုအား တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် [[မြန်မာနိုင်ငံ]] အနှံ့ ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသော [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ]]၊ [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]] ၏ လက်နက်ကိုင် တိုက်ခိုက်မှုများ ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar Violence Escalates With Rise of 'Self-defense' Groups, Report Says|url=https://www.voanews.com/a/east-asia-pacific_myanmar-violence-escalates-rise-self-defense-groups-report-says/6207546.html|date=June 27, 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=8 January 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220108225946/https://www.voanews.com/a/east-asia-pacific_myanmar-violence-escalates-rise-self-defense-groups-report-says/6207546.html}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar anti-coup insurgents destroy police post, kill security forces -media|url=https://www.euronews.com/2021/05/23/us-myanmar-politics|date=May 23, 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=5 January 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220105220135/https://www.euronews.com/2021/05/23/us-myanmar-politics}}&lt;/ref&gt; ဤပဋိပက္ခကို ထကြွခြင်းထက် ပြည်တွင်းစစ်ဟု ကုလလူ့အခွင့်အရေး အကြီးအကဲက သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=The deadly battles that tipped Myanmar into civil war|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-60144957/|date=2022-02-01|accessdate=14 February 2022|archivedate=10 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220210065357/https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-60144957}}&lt;/ref&gt; [[:en:Armed Conflict Location and Event Data Project|ACLED]]  ၏ ၂၀၂၂ ခုနှစ် မတ်လတွင် ထုတ်ပြန်ချက်အရ ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းမှုအပြီး လူပေါင်း ၁၁,၀၀၀ ဦးခန့် သေဆုံးခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Bynum |first1=Elliott |title=10 Conflicts to Worry About in 2022: Myanmar |url=https://acleddata.com/10-conflicts-to-worry-about-in-2022/myanmar/ |website=ACLED |access-date=8 March 2022 |archive-date=1 August 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220801085156/https://acleddata.com/10-conflicts-to-worry-about-in-2022/myanmar/ }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=UCDP_candidates_2021&gt;{{Cite web|title=UCDP Candidates data set January to December 2021: Version 21.01.21.12|url=https://ucdp.uu.se/downloads/index.html|date=31 January 2022|access-date=14 February 2022|archive-date=7 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220207011757/https://ucdp.uu.se/downloads/index.html}}&lt;/ref&gt;

အာဏာသိမ်းပြီး လများအကြာတွင် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရက စစ်ကောင်စီအား တိုက်ခိုက်မှုများ စတင်ခဲ့သည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် အတိုက်အခံများက နယ်မြေဒေသအချို့ကို စိုးမိုးနိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;CNN 7/9/21&quot;&gt;{{cite news |last1=Regan |first1=Helen |last2=Olarn |first2=Kocha |title=Myanmar's shadow government launches 'people's defensive war' against the military junta |url=https://www.cnn.com/2021/09/07/asia/myanmar-nug-peoples-war-intl-hnk/index.html |access-date=23 September 2022 |work=[[CNN]] |accessdate=24 May 2023 |archivedate=23 September 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220923230625/https://www.cnn.com/2021/09/07/asia/myanmar-nug-peoples-war-intl-hnk/index.html }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |author=&lt;!--Staff writer(s)/no by-line.--&gt; |title=The deadly battles that tipped Myanmar into civil war |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-60144957/ |work=The BBC |agency=The BBC |date=1 February 2022 |access-date=2 February 2022 |accessdate=14 February 2022 |archivedate=10 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220210065357/https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-60144957 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Hutt |first1=David |title=The World Must Respond to Myanmar's Civil War Rather Than Its Coup |url=https://thediplomat.com/2022/09/the-world-must-respond-to-myanmars-civil-war-rather-than-its-coup/ |access-date=21 September 2022 |work=[[The Diplomat]] |date=14 September 2022 |accessdate=24 May 2023 |archivedate=21 September 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220921070825/https://thediplomat.com/2022/09/the-world-must-respond-to-myanmars-civil-war-rather-than-its-coup/ }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Tharoor |first1=Ishaan |title=Myanmar's junta can't win the civil war it started |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/07/21/mynanmar-junta-military-civil-war-coup/ |access-date=21 September 2022 |newspaper=[[The Washington Post]] |date=21 July 2022 |accessdate=24 May 2023 |archivedate=16 August 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220816114829/https://www.washingtonpost.com/world/2022/07/21/mynanmar-junta-military-civil-war-coup/ }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Ebbighausen |first1=Rodion |title=Who is winning Myanmar's civil war? |url=https://www.dw.com/en/who-is-winning-myanmars-civil-war/a-62326822 |access-date=21 September 2022 |work=[[Deutsche Welle]] |date=1 July 2022 |accessdate=24 May 2023 |archivedate=21 September 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220921190522/https://www.dw.com/en/who-is-winning-myanmars-civil-war/a-62326822 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Davis |first1=Anthony |title=Is Myanmar's military starting to lose the war? |url=https://asiatimes.com/2022/05/is-myanmars-military-starting-to-lose-the-war/ |access-date=21 September 2022 |work=[[Asia Times]] |date=30 May 2022 |accessdate=24 May 2023 |archivedate=21 September 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220921190524/https://asiatimes.com/2022/05/is-myanmars-military-starting-to-lose-the-war/ }}&lt;/ref&gt; ကျေးရွာများနှင့် မြို့ငယ်များတွင် စစ်ကောင်စီ၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် လူပေါင်းများစွာ ထွက်ပြေးနေခဲ့ရသည်။ ၂၀၂၃ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် မြို့နယ်များ၏ သုံးပုံတစ်ပုံထက်ပို၍ လက်လွှတ်နေရပြီဖြစ်ကြောင်း မင်းအောင်လှိုင်က ဝန်ခံခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;AFP Feb 2023&quot;&gt;{{cite news |title=Myanmar junta extends state of emergency, effectively delaying polls |url=https://www.france24.com/en/live-news/20230201-myanmar-marks-coup-anniversary-with-eyes-on-junta-election-plan |access-date=1 February 2023 |work=[[Agence France-Presse]] |publisher=[[France24]] |date=4 February 2023 |location=[[Yangon]] |accessdate=24 May 2023 |archivedate=2 February 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230202232853/https://www.france24.com/en/live-news/20230201-myanmar-marks-coup-anniversary-with-eyes-on-junta-election-plan }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;SCMP&quot;&gt;{{cite news |last1=Jones |first1=Aidan |title=Myanmar junta 'losing control' as armed resistance digs in, rights experts say |url=https://www.scmp.com/week-asia/article/3191402/myanmar-junta-losing-control-armed-resistance-digs-rights-experts-say |access-date=4 February 2023 |work=[[South China Morning Post]] |date=5 September 2022 |accessdate=24 May 2023 |archivedate=4 February 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230204042636/https://www.scmp.com/week-asia/article/3191402/myanmar-junta-losing-control-armed-resistance-digs-rights-experts-say }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Nikkei Asia&quot;/&gt;

၂၀၂၂ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလအရ လူပေါင်း ၁.၃ သန်းသည် စစ်ဘေးရှောင်နေရပြီး ကလေးသူငယ် ၁၃,၀၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့သည်။ ၂၀၂၃ မတ်လအထိ မြန်မာနိုင်ငံရှိ လူပေါင်း ၁၇.၆ သန်းသည် လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီများ လိုအပ်လျက်ရှိကာ ၁.၆ သန်းမှာ စစ်ဘေးရှောင်လျက်ရှိပြီး အရပ်သားနေအိမ် ၅၅,၀၀၀ ဖျက်ဆီးခံထားရကြောင်း ကုလသမဂ္ဂက ခန့်မှန်းထားသည်။ လူပေါင်း ၄၀,၀၀၀ ကျော်သည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများသို့ ထွက်ပြေးခိုလှုံလျက်ရှိသည်ဟု [[UNOCHA]] က ဆိုသည်။&lt;ref name=&quot;Mike&quot;&gt;{{Cite web |last=Mike |date=15 September 2022 |title=Mass Exodus: Successive Military Regimes in Myanmar Drive Out Millions of People |url=https://www.irrawaddy.com/opinion/editorial/mass-exodus-successive-military-regimes-in-myanmar-drive-out-millions-of-people.html |access-date=2022-09-22 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=26 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221026014123/https://www.irrawaddy.com/opinion/editorial/mass-exodus-successive-military-regimes-in-myanmar-drive-out-millions-of-people.html }}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၃ တွင် နိုင်ငံ၏ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းကိုသာ တပ်မတော်က ထိန်းထားနိုင်ကြောင်း မီဒီယာများက ဖော်ပြကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The civil war in Myanmar: No end in sight |url=https://www.brookings.edu/articles/the-civil-war-in-myanmar-no-end-in-sight/ |access-date=2023-10-10 |website=Brookings |language=en-US |archive-date=13 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231013033325/https://www.brookings.edu/articles/the-civil-war-in-myanmar-no-end-in-sight/ }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Myanmar’s Junta Is Losing the Civil War |url=https://www.cfr.org/article/myanmars-junta-losing-civil-war |access-date=2023-10-10 |website=Council on Foreign Relations |language=en |archive-date=13 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231013033325/https://www.cfr.org/article/myanmars-junta-losing-civil-war }}&lt;/ref&gt; ၂၀၂၃ အောက်တိုဘာလတွင် တပ်မတော်အနေဖြင့် အင်အားနည်းပါးမှုပြဿနာများ၊ တပ်ပြေးများနှင့် စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းမှုပြဿနာများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=Myanmar Junta Troops Lost Will to Fight: Brotherhood Alliance |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-troops-lost-will-to-fight-brotherhood-alliance.html |access-date=2023-11-05 |website=The Irrawaddy |date=4 November 2023 |archive-date=7 November 2023 |archive-url=https://archive.today/20231107030942/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-troops-lost-will-to-fight-brotherhood-alliance.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt; [[ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့]]နှင့် ပီဒီအက်ဖ်များ၏ အဓိကထိုးစစ်ဖြစ်သည့် [[၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး]]သည် နိုဝင်ဘာလကုန်အထိ စစ်ကောင်စီ အခြေစိုက်စခန်း ၂၂၀ ကျော်၊ နှင့် မြို့အများအပြားကို သိမ်းပိုက်ရရှိထားသည်။

၂၀၂၃ အောက်တိုဘာနှင့် နိုဝင်ဘာလတွင် [[လွိုင်ကော်မြို့]]ကို ထိုးစစ်ဆင်သော [[၁၁၁၁ စစ်ဆင်ရေး]]နှင့်အတူ ရခိုင်နှင့် ချင်းပြည်နယ်များတွင်လည်း ထိုးစစ်များ ပြင်းထန်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Fishbein |first1=Emily |last2=Hkawng |first2=Jaw Tu |last3=Awng |first3=Zau Myet |title=Northern offensive brings 'new energy' to Myanmar's anti-coup resistance |url=https://www.aljazeera.com/news/2023/11/3/northern-offensive-brings-new-energy-to-myanmars-anti-coup-resistance |access-date=6 November 2023 |agency=Reuters |date=3 November 2023 |archive-date=5 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231105001619/https://www.aljazeera.com/news/2023/11/3/northern-offensive-brings-new-energy-to-myanmars-anti-coup-resistance |url-status=live |accessdate=17 December 2023 |archivedate=5 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231105001619/https://www.aljazeera.com/news/2023/11/3/northern-offensive-brings-new-energy-to-myanmars-anti-coup-resistance }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=irrloikaw&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-11-15 |title=Kayah Resistance Seizes Myanmar Junta Bases in State Capital |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/kayah-resistance-seizes-myanmar-junta-bases-in-state-capital.html |access-date=2023-11-15 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=16 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231116062451/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/kayah-resistance-seizes-myanmar-junta-bases-in-state-capital.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=rakceasefire2&gt;{{cite news |title=ရသေ့တောင်မြို့နယ် နယ်ခြားစောင့်ရဲစခန်းနှစ်ခုကို ရက္ခိုင့်တပ်တော် ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် ဒုံးပိုက်စခန်းကိုသိမ်းပိုက်ရရှိပြီဟုဆို |trans-title=Two Rathedaung Township Border Guard Military Posts attacked by Arakan Army with Dong Paik camp being captured |date=13 November 2023 |url=https://burmese.narinjara.com/news/detail/65516f28a30cc94f1526a1e6 |language=my |work=Narinjara News |access-date=13 November 2023 |archive-date=13 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231113013729/https://burmese.narinjara.com/news/detail/65516f28a30cc94f1526a1e6 |url-status=live |accessdate=19 November 2023 |archivedate=13 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231113013729/https://burmese.narinjara.com/news/detail/65516f28a30cc94f1526a1e6 }}&lt;/ref&gt; ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးတွင် MNDAA အဖွဲ့သည် [[ကိုးကန့်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ]]၏ မြို့တော် [[လောက်ကိုင်မြို့]]ကို ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ အစောပိုင်းတွင်လည်းကောင်း သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့သည်။&lt;ref name=kawlin/&gt;&lt;ref name=laukkai/&gt; ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းတွင် အပစ်ရပ်သည့် ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးသည် ရက္ခိုင့်တပ်တော်၏ မြောက်ဦးမြို့နှင့်  အခြားနေရာများအား ထိုးစစ်ဆက်လက် ဆင်နွဲခဲ့သည်။&lt;ref name=mrauku/&gt; ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလအထိ စစ်ကောင်စီတပ်မှ ဗိုလ်ချုပ် ၆ ဦးအပါအဝင် တပ်သားထောင်နှင့်ချီ၍ လက်နက်ချမှုများ ရှိခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;BBC-losing-24-1-2024&quot;/&gt; စစ်ကောင်စီက ပြည်သူလူထုအပေါ် မီးရှို့ခြင်း၊ ခေါင်းဖြတ်သတ်ခြင်း၊ အဓမ္မပြုကျင့်ခြင်းနှင့် လေကြောင်းမှ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခြင်းများအပါအဝင် အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်များဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ လူဦးရေ သုံးသန်းနီးပါး စစ်ဘေးရှောင်ဖြစ်ခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|author1=Helen Regan|author2=Angus Watson|author3=Anna Coren|author4=Su Chay|author5=Pallabi Munsi|url=https://edition.cnn.com/2024/03/27/asia/myanmar-military-junta-civilian-attacks-intl-hnk-dst/index.html|title=Burnings and beheadings: Myanmar junta escalates terror tactics against its people|date=2024-03-27|work=CNN|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240402140504/https://edition.cnn.com/2024/03/27/asia/myanmar-military-junta-civilian-attacks-intl-hnk-dst/index.html|archive-date=April 2, 2024}}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၄ ခုနှစ် မတ်လနှောင်းပိုင်းတွင် မြန်မာနို်င်ငံအရှေ့တောင်ပိုင်းရှိ ဒီးမော့ဆိုနှင့် ဖာပွန်မြို့များကို တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=demoso/&gt;&lt;ref name=hpa/&gt;

== နောက်ခံ ==

===ရှိနှင့်ပြီးသော ပဋိပက္ခ===
{{main|မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ}}
{{see also|မြန်မာနိုင်ငံရှိ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများ}}

၁၉၄၈ ခုနှစ်မှစတင်ကာ မြန်မာနိုင်ငံတွင်း တော်လှန်ပုန်ကန်မှုများ ဖြစ်ပွားနေဆဲ ဖြစ်သည်။ ဗဟိုအစိုးရကို ဆန့်ကျင်နေသူများတွင် ကွန်မြူနစ်သူပုန်များနှင့် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံးတို့သည် အဓိက အတိုက်အခံများ ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite journal|last=Hensengerth|first=Oliver|title=The Burmese Communist Party and the State-to-State Relations between China and Burma|url=http://www.smlc.leeds.ac.uk/eas/eas_content/resources/documents/67LEAP.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20080528034733/http://www.smlc.leeds.ac.uk/eas/eas_content/resources/documents/67LEAP.pdf|archive-date=28 May 2008|year=2005|journal=Leeds East Asia Papers|volume=67}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080528034733/http://www.smlc.leeds.ac.uk/eas/eas_content/resources/documents/67LEAP.pdf |date=28 May 2008 }} {{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=http://www.smlc.leeds.ac.uk/eas/eas_content/resources/documents/67LEAP.pdf |access-date=31 May 2023 |archive-date=28 May 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080528034733/http://www.smlc.leeds.ac.uk/eas/eas_content/resources/documents/67LEAP.pdf }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Callahan |first1=Mary Patricia |title=Making Enemies: War and State Building in Burma |date=2003 |publisher=Cornell University Press |location=Ithaca, NY |isbn=978-0-8014-7267-1 |url=https://books.google.com/books?id=NrCK8a6tcEgC |language=en}}&lt;/ref&gt; ၂၀ ရာစုနှစ်တစ်ခုလုံးတွင် ထင်ရှားသော [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများ|တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများ]]သည် လွှမ်းမိုးနေဆဲ ဖြစ်သည်။ [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဦးနေဝင်း]]၏ [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း]]နှင့် အရှိန်မြင့်လာသော နိုင်ငံရေးအခြေအနေများကြောင့် ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်ကဲ့သို့သော အဖွဲ့အစည်းများ ပေါက်ပွားလာခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Pavković, 2011: 476&quot;&gt;Pavković, 2011: 476&lt;/ref&gt; [[ရှစ်လေးလုံးအရေးအခင်း]]ပြီးနောက် ဆန္ဒပြသူများမှ ဗမာလက်နက်ကိုင်စစ်အဖွဲ့များပေါ်ပေါက်လာပြီး တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များ ထိန်းချုပ်ရာ ဒေသများသို့ ရောက်ရှိသွားခဲ့သည်။

ရှစ်လေးလုံး လူထုအုံကြွမှုအပြီးတွင် [[နိုင်ငံတော် ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှု တည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့]] (နောက်ပိုင်းတွင် [[နိုင်ငံတော်အေးချမ်းသာယာရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီ]]) သည် စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို စတင်ခဲ့သည်။ ၁၉၉၀ ဆယ်စုနှစ်တလျောက် [[တပ်မတော်]]သည် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ၏ စခန်းများ၊ အခြေစိုက်စခန်းများကို ဖျက်ဆီးကာ ယင်းတို့ကို အင်အားချိနဲ့စေခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Flint |first1=Colin |last2=Kirsch |first2=Scott |title=Reconstructing Conflict: Integrating War and Post-war Geographies |date=2011 |publisher=Ashgate Publishing |location=Farnham |isbn=978-1-4094-0470-5 |url=https://books.google.com/books?id=M__6c49rdz4C |language=en}}&lt;/ref&gt; ၂၀၁၁-၂၀၁၅ မြန်မာ့နိုင်ငံရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကာလတွင် စစ်အစိုးရသည် [[ကိုးကန့်]]နှင့် [[ကရင်ပြည်နယ်]]ကဲ့သို့သော နေရာဒေသများကို ပြန်လည်စိုးမိုးနိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;CNN-2t&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.cnn.com/2015/02/12/asia/myanmar-violence/index.html|title=Myanmar says Kokang rebels killed 47 of its soldiers|first1=Jethro|last1=Mullen|first2=Mitra|last2=Mobasherat|date=13 February 2015|publisher=CNN|access-date=31 May 2023|archive-date=28 September 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220928164322/https://www.cnn.com/2015/02/12/asia/myanmar-violence/index.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Ray Pagnucco and Jennifer Peters&quot;&gt;{{cite news|title=Myanmar's National Ceasefire Agreement isn't all that national|url=https://news.vice.com/article/myanmars-national-ceasefire-agreement-to-end-68-year-civil-war-isnt-all-that-national|access-date=18 October 2015|newspaper=Vice News|date=15 October 2015|author=Ray Pagnucco and Jennifer Peters|accessdate=31 May 2023|archivedate=16 October 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151016125220/https://news.vice.com/article/myanmars-national-ceasefire-agreement-to-end-68-year-civil-war-isnt-all-that-national}}&lt;/ref&gt;

နိုင်ငံရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးနှင့် ဒီမိုကရေစီဖြစ်ထွန်းရေးတို့၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် [[မြန်မာနိုင်ငံဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ (၂၀၀၈)|၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံ]]က ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် [[တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေးသဘောတူစာချုပ်]] (NCA) ကို ဗဟိုအစိုးရနှင့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ရှစ်ဖွဲ့တို့က လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;rfaNCA&quot;&gt;{{cite news|title=Myanmar Signs Historic Cease-Fire Deal With Eight Ethnic Armies|url=http://www.rfa.org/english/news/myanmar/deal-10152015175051.html|access-date=15 October 2017|work=Radio Free Asia|language=en|accessdate=31 May 2023|archivedate=25 March 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160325160018/http://www.rfa.org/english/news/myanmar/deal-10152015175051.html}}&lt;/ref&gt; သို့သော်လည်း ၂၀၁၈ တွင် တပ်မတော်စစ်သားများက လမ်းဖောက်လုပ်ရန်အတွက် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တို့၏ နယ်မြေများသို့ ဝင်ရောက်သည်မှ အစပြု၍ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးသဘောတူညီချက်မှာ ပျက်ပြယ်ရန် လမ်းစဖြစ်စေခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Sandford |first1=Steve |title=Conflict Resumes in Karen State After Myanmar Army Returns |url=https://www.voanews.com/a/conflict-resumes-in-karen-state-after-myanmar-army-returns/4417421.html |access-date=3 June 2018 |publisher=Voice of America |date=31 May 2018 |language=en |accessdate=31 May 2023 |archivedate=3 June 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180603065724/https://www.voanews.com/a/conflict-resumes-in-karen-state-after-myanmar-army-returns/4417421.html }}&lt;/ref&gt; လက်မှတ်မရေးထိုးထားသော အဖွဲ့များသည် ပဋိပက္ခများကို ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ နိုင်ငံတကာက အာရုံစိုက်မိစေခဲ့သည်မှာ [[အာရကန်ရိုဟင်ဂျာ ကယ်တင်ရေးတပ်မတော်]]ဖြစ်ပြီး ၂၀၁၆ တွင်ဖြစ်ပွားသော ပဋိပက္ခမှသည် ၂၀၁၇ တွင် ဗဟိုအစိုးရ၏ [[ရိုဟင်ဂျာ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု]]ကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;BBC4&quot;&gt;{{cite news|title=Myanmar tensions: Dozens dead in Rakhine militant attack|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-41046729|work=BBC News|access-date=25 August 2017|date=25 August 2017|accessdate=31 May 2023|archivedate=25 August 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170825223806/http://www.bbc.com/news/world-asia-41046729}}&lt;/ref&gt; ၂၀၁၆ နှောင်းပိုင်းတွင် [[ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်]]နှင့် [[ရက္ခိုင့်တပ်တော်]]အပါအဝင် NCA မရေးထိုးထားသည့် အဖွဲ့များက [[မြန်မာပြည်မြောက်ပိုင်း မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့]]ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ကာ ဗဟိုအစိုးရနှင့် အခြားတိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များနှင့် ထိတွေ့မှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Nadi&quot;&gt;{{cite news|last1=Nadi|first1=Nang Mya|title=8 killed as ethnic rebels hit Muse- DVB Multimedia Group|url=http://www.dvb.no/news/8-killed-ethnic-rebels-hit-muse/72729|access-date=3 May 2018|work=DVB Multimedia Group|date=22 November 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20180504010454/http://www.dvb.no/news/8-killed-ethnic-rebels-hit-muse/72729|archive-date=4 May 2018|url-status=dead|accessdate=31 May 2023|archivedate=4 May 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180504010454/http://www.dvb.no/news/8-killed-ethnic-rebels-hit-muse/72729}}&lt;/ref&gt; ၂၀၂၀ တွင် တိုက်ခိုက်မှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့ကာ တပ်မတော်သည် ရက္ခိုင့်တပ်တော်နှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title= |script-title=my:မီးဝစခန်းအား ရက်ပေါင်း ၄၀ ကျော်ကြာ ဝိုင်းပတ်ပိတ်ဆို့ထားသည့် AA အကြမ်းဖက် သောင်းကျန်း သူများ အကျဆုံးများစွာဖြင့် ဆုတ်ခွာ ထွက်ပြေး၊ |url=http://www.cincds.gov.mm/node/6885 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200716133529/http://www.cincds.gov.mm/node/6885 |archive-date=16 July 2020 |access-date=4 August 2020 |website=Office of the Commander-in-Chief of Defence Services |language=my}}&lt;/ref&gt;

===၂၀၂၁ အာဏာသိမ်းခြင်းနှင့် ဆန္ဒပြမှုများ ===
{{See also|၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|၂၀၂၁-၂၀၂၂ မြန်မာနိုင်ငံ ဆန္ဒပြမှုများ}}
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ မနက်ပိုင်းတွင် ပြည်သူလူထုမှ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားသော အစိုးရကို စစ်တပ် မှ ဖြုတ်ချပြီး [[စစ်တပ်အဖွဲ့အစည်းစနစ်|စစ်အာဏာရှင်အစိုးရ]]ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ နိုင်ငံတော်သမ္မတ ဦး[[ဝင်းမြင့် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဝင်းမြင့်]] ကို [[ကိုဗစ် ၁၉|COVID-19]] ကန့်သတ်ချက် ဖောက်ဖျက်မှုကြောင့်ဟုစွပ်စွဲကာ ဖမ်းဆီးခံခဲ့သလို နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂုလ် [[အောင်ဆန်းစုကြည်|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]]ကို ဝေါ်ကီတော်ကီပိုင်ဆိုင်မှုဖြင့် စွပ်စွဲဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ ဒုတိယသမ္မတ(၁) ဦး[[မြင့်ဆွေ (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|မြင့်ဆွေ]]မှ အပ အခြားသော ဝန်ကြီးများနှင့် အစိုးရအကြီးအကဲများကိုလည်း ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ ထို့နောက်တွင် ဦး[[မြင့်ဆွေ (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|မြင့်ဆွေ]]က မည်သူကမှ အတည်ပြုခန့်အပ်ခြင်းမရှိပဲ ယင်းက ယာယီသမ္မတဖြစ်ကြောင်းနှင့် နိုင်ငံတော်အရေးပေါ် အခြေအနေဟု ကြေညာကာ နိုင်ငံ့အာဏာ ၃ ရပ် အား [[တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရုံး|ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်]] [[မင်းအောင်လှိုင်]]ကို လွှဲအပ်ကြောင်း စစ်တပ်ပိုင် [[မြဝတီရုပ်မြင်သံကြား|မြဝတီ]]မှ ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2 February 2021|title=Myanmar military announces new State Administrative Council|url=https://www.mmtimes.com/news/myanmar-military-announces-new-state-administrative-council.html|accessdate=14 February 2022|archivedate=3 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210203131316/https://www.mmtimes.com/news/myanmar-military-announces-new-state-administrative-council.html}}&lt;/ref&gt;သို့သော်ငြားလည်း စစ်တပ်၏ အစိုးရအဖွဲ့ကို မည်သည့်နိုင်ငံကမှ အသိအမှတ် ပြုထားခြင်းမရှိပေ။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://www.youtube.com/watch?v=JLLYejOcv5U |accessdate=15 February 2022 |archivedate=15 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220215080417/https://www.youtube.com/watch?v=JLLYejOcv5U }}&lt;/ref&gt;

အာဏာသိမ်းမှု၏ နောက်ကွယ်မှ ရည်ရွယ်ချက် အတိအကျကို ရှင်းလင်းစွာ မသိရသေးပေ။  [[တပ်မတော်|စစ်တပ်]]မှ [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၂၀|၂၀၂၀ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ]] တွင် မဲပေါင်း ၈.၆သန်းကျော် ကွာဟကာ မဲမသမာမှုရှိသည် ဟု စွပ်စွဲပြောဆိုခဲ့သော်လည်း သက်သေအထောက်အထားပြနိုင်ခြင်း မရှိပေ။ အများစုကမူ လွန်ခဲ့သည် ၁၀ နှစ်တွင် ပြီးဆုံးခဲ့သော [[တပ်မတော်|စစ်တပ်]]၏ [[နိုင်ငံတော်အေးချမ်းသာယာရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီ|စစ်အာဏာရှင်]]စနစ်ကို ပြန်လည်ကျင့်သုံးလိုသောကြောင့်ဖြစ်သည် ဟု ခန့်မှန်းကြသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|date=1 February 2021|title=Min Aung Hlaing: the heir to Myanmar's military junta|url=https://www.france24.com/en/asia-pacific/20210201-min-aung-hlaing-the-heir-to-myanmar-s-military-junta|language=en|accessdate=14 February 2022|archivedate=1 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210201211206/https://www.france24.com/en/asia-pacific/20210201-min-aung-hlaing-the-heir-to-myanmar-s-military-junta}}&lt;/ref&gt;

အာဏာသိမ်းဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြပွဲများကို ရဲနှင့်စစ်တပ်အင်အားအလွန်အကျွံဖြင့် သွေးထွက်သံယို ဖိနှိပ်မှုများကြောင့် [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ|စစ်ကောင်စီ]] နှင့် [[အိမ်စောင့်အစိုးရ (၂၀၂၁)|စစ်အစိုးရအဖွဲ့]]ကို တွန်းလှန်ရန် လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များ ထူထောင်ခဲ့သည်။ အာဏာသိမ်းမှုပြီးနောက် [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၂၀|အနိုင်ရလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်]] အများစုဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီ]]မှ [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ|အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ]] (NUG) ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ၎င်း၏ ကွပ်ကဲမှုအောက်တွင် [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်|ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]] (PDF) အမည်ဖြင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၅ ရက်နေ့တွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး  ၂၀၂၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် စစ်အစိုးရကို ခုခံဆန့်ကျင်သော &quot;ခုခံစစ်&quot; ကို တရားဝင်ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar shadow government calls for uprising against military|url=https://www.aljazeera.com/news/2021/9/7/myanmar-shadow-government-launches-peoples-defensive-war|publisher=aljazeera.com|date=7 Sep 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=8 September 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210908001916/https://www.aljazeera.com/news/2021/9/7/myanmar-shadow-government-launches-peoples-defensive-war}}&lt;/ref&gt;

==ရှေးဦးဖြစ်စဉ်များ==
{{main|မြန်မာနိုင်ငံ ဆန္ဒပြမှုများ (၂၀၂၁-လက်ရှိ)}}

===လက်နက်ကိုင် ဆန္ဒပြမှုများ===

မတ်လနှောင်းပိုင်းတွင် ဆန္ဒပြသူများစွာတို့သည် မြန်မာနိုင်ငံ နယ်စပ်ဒေသများသို့ သွားရောက်ကာ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များထံ ခိုလှုံ၍ သင်တန်းတက်ရောက်ခဲ့ခြင်းမှစကာ&lt;ref name=fishbeinetal2021&gt;{{Cite web |url=https://www.frontiermyanmar.net/en/the-last-fight-with-growing-support-for-federal-army-kachin-prepares-for-war/ |title='The last fight': With growing support for federal army, Kachin prepares for war |date=3 April 2021 |access-date=4 April 2021 |archive-date=3 April 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210403142738/https://www.frontiermyanmar.net/en/the-last-fight-with-growing-support-for-federal-army-kachin-prepares-for-war/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt; တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် ပြည်တွင်းစစ်အခြေအနေကို မြင့်တက်စေခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=UN envoy urges action to prevent Myanmar 'civil war' |url=https://elevenmyanmar.com/news/un-envoy-urges-action-to-prevent-myanmar-civil-war |access-date=1 April 2021 |work=The Straits Times via Eleven Myanmar |date=1 April 2021 |archive-date=23 May 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210523052132/https://elevenmyanmar.com/news/un-envoy-urges-action-to-prevent-myanmar-civil-war |url-status=live |accessdate=14 February 2022 |archivedate=23 May 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210523052132/https://elevenmyanmar.com/news/un-envoy-urges-action-to-prevent-myanmar-civil-war }}&lt;/ref&gt; [[ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီ]]ကလည်း စစ်အာဏာရှင်အား တိုက်ထုတ်ရန် &quot;ဖက်ဒရယ်လက်နက်ကိုင်တပ်မတော်&quot; ဖွဲ့စည်းရေးကို အဆိုပြုခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;MMN30321&quot;&gt;{{cite news |title=As slaughter of civilians continues, some decide it's time to take up arms |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/as-slaughter-of-civilians-continues-some-decide-its-time-to-take-up-arms |access-date=1 April 2021 |work=Myanmar Now |date=30 March 2021 |language=en |archive-date=30 March 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210330105416/https://myanmar-now.org/en/news/as-slaughter-of-civilians-continues-some-decide-its-time-to-take-up-arms |url-status=live |accessdate=14 February 2022 |archivedate=30 March 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210330105416/https://myanmar-now.org/en/news/as-slaughter-of-civilians-continues-some-decide-its-time-to-take-up-arms }}&lt;/ref&gt; မတ်လမှာပင် &quot;အရပ်သားများအား သတ်ဖြတ်နေခြင်း&quot;ကြောင့် တပ်မတော်နှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအား ပြီးဆုံးစေနိုင်သည်ဟု ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=brotherhoodthreat2021&gt;{{Cite web |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/brotherhood-alliance-tells-military-to-stop-killings-threatens-to-abandon-ceasefire |title=Brotherhood Alliance tells military to stop killings, threatens to abandon ceasefire |access-date=4 April 2021 |archive-date=30 March 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210330145217/https://www.myanmar-now.org/en/news/brotherhood-alliance-tells-military-to-stop-killings-threatens-to-abandon-ceasefire |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

မတ်လနှောင်းပိုင်းမှာပင် တပ်မတော်၏ တိုက်ခိုက်မှုများအား ခုခံနိုင်ရန်အတွက် ဆန္ဒပြသူများသည် လက်လုပ်သေနတ်များကို သုံးစွဲမှုများ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ တဆက်တည်းမှာပင် အစိုးရအုပ်ချုပ်ရေးအဆောက်အဦများနှင့် ရဲစခန်းများအား  လက်လုပ်မိုင်းများဖြင့် တိုက်ခိုက်ခြင်းနှင့် စစ်ကောင်စီတပ်သားများနှင့် ထိတွေ့တိုက်ခိုက်ခြင်းများ မကြာခဏ ဖြစ်ပွားလာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2 April 2021|title=The Junta Is Dragging Myanmar Into Full-Blown Civil War|url=https://www.irrawaddy.com/opinion/commentary/junta-dragging-myanmar-full-blown-civil-war.html|access-date=10 April 2021|website=The Irrawaddy|language=en-US|archive-date=10 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210410165357/https://www.irrawaddy.com/opinion/commentary/junta-dragging-myanmar-full-blown-civil-war.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

===တကျော့ပြန် တိုင်းရင်းသား ပဋိပက္ခများ===

ယခင်က ငြိမ်းချမ်းပြီးသော မြို့ပြနေရာများတွင် စစ်ကောင်စီတပ်များ လိုအပ်ချက်ရှိလာခြင်းက တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များအတွက် အင်အားဖြစ်စေခဲ့သည်။ ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် (ကေအိုင်အေ)သည် ဖေဖော်ဝါရီလမှ စတင်ကာ စစ်ကောင်စီနှင့် ထိတွေ့တိုက်ခိုက်မှုများ ရှိနေခဲ့ပြီးဖြစ်ကာ မတ်လ ၂၅ ရက်နေ့တွင် [[လိုင်ဇာမြို့]]အနီးရှိ [[အလောဘွမ်ရွာ၊ မိုးမောက်မြို့နယ်|အလောဘွမ်]]ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref name=KIAbizasusual2021&gt;{{Cite web |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/kia-says-more-clashes-likely-despite-juntas-ceasefire-announcement |title=KIA says more clashes likely despite junta's ceasefire announcement |access-date=4 April 2021 |archive-date=2 April 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210402113940/https://www.myanmar-now.org/en/news/kia-says-more-clashes-likely-despite-juntas-ceasefire-announcement |url-status=live }}&lt;/ref&gt; နောက်တစ်ရက်မှာပင် ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (ကေအန်အယ်အေ)က စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းတစ်ခုအား တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်သား ဆယ်ဦးသေဆုံးကာ ဖမ်းဆီးရမိသူများလည်း ရှိခဲ့ပြီး ဆန္ဒပြမှုစတင်ချိန်မှစ၍ ပထမဆုံးတိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Lynn |first1=Kyaw Ye |title=10 soldiers killed in Myanmar base attack: Rebel group |url=https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/10-soldiers-killed-in-myanmar-base-attack-rebel-group/2190195 |access-date=10 April 2021 |agency=[[Anadolu Agency]] |date=27 March 2021 |archive-date=10 April 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210410122729/https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/10-soldiers-killed-in-myanmar-base-attack-rebel-group/2190195 |url-status=live |accessdate=14 February 2022 |archivedate=10 April 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210410122729/https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/10-soldiers-killed-in-myanmar-base-attack-rebel-group/2190195 }}&lt;/ref&gt; နောက်ရက်တွင် ပထမဆုံး လက်နက်ကိုင်ဆောင်ထားသော စစ်ကောင်စီဆန့်ကျင် ဆန္ဒပြသူများနှင့် စစ်ကောင်စီတပ်များအကြား ထိတွေ့တိုက်ခိုက်မှုများ ဖြစ်ခဲ့ကာ [[၂၀၂၁ ကလေး ထိတွေ့တိုက်ပွဲများ]] ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ ဆန္ဒပြသပိတ်စခန်းကို ဝင်ရောက်စီးနင်းသော စစ်ကောင်စီတပ်သားများနှင့် လုံခြုံရေးအဖွဲ့များအား ဆန္ဒပြသူများက လက်လုပ်လက်နက်များဖြင့် ခုခံခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2 April 2021|title=Myanmar Villagers Take Up Homemade Weapons Against Regime's Security Forces|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-villagers-take-homemade-weapons-regimes-security-forces.html|access-date=10 April 2021|website=The Irrawaddy|language=en-US|archive-date=10 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210410172353/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-villagers-take-homemade-weapons-regimes-security-forces.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

မတ်လ ၂၉ ရက်နေ့တွင် စစ်ကောင်စီက စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများအားလုံးကို ရပ်ဆိုင်းကြောင်း ကြေညာခဲ့သော်လည်း တပ်မတော် (ကြည်း)၏ ထိုးစစ်ဆင်နေမှုများကြောင့် ကေအိုင်အေအနေဖြင့် ဆက်လက်ခုခံနေခဲ့ရသည်။&lt;ref name=KIAbizasusual2021/&gt; ဧပြီလတလျောက် ထိတွေ့တိုက်ခိုက်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ဧပြီ ၈ ရက်နေ့တွင် ဆန္ဒပြသူများက အမဲလိုက်ရိုင်ဖယ်များနှင့် မီးလောင်ဗုံးများဖြင့် စစ်ကောင်စီတပ်သားများအား ပြန်လည်ခုခံခဲ့ရာမှ ဆန္ဒပြသူ ၁၁ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ ထိုနေ့မှာပင် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်ခဲ့သော စစ်အာဏာသိမ်းဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြပွဲများနှင့် ဆက်စပ်၍ သေဆုံးသူဦးရေမှာ တနိုင်ငံလုံးတွင် ၆၀၀ ကျော်ရှိသွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Eleven killed as Myanmar protesters fight troops with hunting rifles, firebombs – media |url=https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics/eleven-killed-as-myanmar-protesters-fight-troops-with-hunting-rifles-firebombs-media-idUSKBN2BV0EH |access-date=8 April 2021 |work=Reuters |date=8 April 2021 |archive-date=8 April 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210408082100/https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics/eleven-killed-as-myanmar-protesters-fight-troops-with-hunting-rifles-firebombs-media-idUSKBN2BV0EH |url-status=live |accessdate=14 February 2022 |archivedate=8 April 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210408082100/https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics/eleven-killed-as-myanmar-protesters-fight-troops-with-hunting-rifles-firebombs-media-idUSKBN2BV0EH }}&lt;/ref&gt;

[[မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာကျောင်းသားများဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဦး]]နှင့် [[ကရင် အမျိုးသား အစည်းအရုံး]]အပါအဝင် [[တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေးသဘောတူစာချုပ်]]တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးထားသော အဖွဲ့ခုနစ်ဖွဲ့မှာ [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီ]]နှင့် ညှိနှိုင်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=MYANMAR'S MEDIATION BLUES: Negotiation or zero-sum game? |url=https://www.bnionline.net/en/news/myanmars-mediation-blues-negotiation-or-zero-sum-game |work=BNI |date=3 June 2021 |access-date=3 June 2021 |archive-date=3 June 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210603040243/https://www.bnionline.net/en/news/myanmars-mediation-blues-negotiation-or-zero-sum-game |url-status=live |accessdate=14 February 2022 |archivedate=3 June 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210603040243/https://www.bnionline.net/en/news/myanmars-mediation-blues-negotiation-or-zero-sum-game }}&lt;/ref&gt; ရက္ခိုင့်တပ်တော်၊ [[တအောင်း အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]]နှင့် [[မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်]]တို့ပါဝင်သော [[မြန်မာပြည်မြောက်ပိုင်း မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့]]က ရှမ်းပြည်နယ် [[နောင်မွန်ရွာ၊ လားရှိုးမြို့နယ်|နောင်မွန်]]ရဲကင်းစခန်းကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၀ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Ten Myanmar policemen killed in attack by ethnic armies opposed to junta-report |url=https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics-armies/ten-myanmar-policemen-killed-in-attack-by-ethnic-armies-opposed-to-junta-report-idUSKBN2BX056 |access-date=10 April 2021 |work=Reuters |date=10 April 2021 |archive-date=10 April 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210410075547/https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics-armies/ten-myanmar-policemen-killed-in-attack-by-ethnic-armies-opposed-to-junta-report-idUSKBN2BX056 |url-status=live |accessdate=14 February 2022 |archivedate=10 April 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210410075547/https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics-armies/ten-myanmar-policemen-killed-in-attack-by-ethnic-armies-opposed-to-junta-report-idUSKBN2BX056 }}&lt;/ref&gt; ထိုဖြစ်ရပ်ကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းပစ်ခတ်မှုများနှင့် မြေပြင်တပ်ဖွဲ့များအသုံးပြုကာ အလော့ဘွမ်စခန်းအား ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း အထိအခိုက်များစွာဖြင့် ပြန်လည်ဆုတ်ခွာသွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/juntas-armed-forces-launch-attack-to-reclaim-base-seized-by-kia |title=Junta's armed forces launch attack to reclaim base seized by KIA |access-date=3 June 2021 |archive-date=3 June 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210603024127/https://www.myanmar-now.org/en/news/juntas-armed-forces-launch-attack-to-reclaim-base-seized-by-kia |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

ဧပြီ ၂၆ တွင် ဖြစ်ပွားသော [[မင်းတပ်တိုက်ပွဲ]]မှာ ၂၀၂၁ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ပထမဆုံး ပြင်းထန်သည့် ထိတွေ့တိုက်ပွဲတစ်ခု ဖြစ်သည်။ [[ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]] (CDF) သည် [[ချင်းပြည်နယ်]]၊ [[မင်းတပ်မြို့နယ်]]တွင် လက်နက်ကိုင်ခုခံမှုကို စတင်ခဲ့သည်။ အကျိုးဆက်အနေဖြင့် [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ|စစ်ကောင်စီ]]က ရိက္ခာနှင့် ရေ ဖြတ်တောက်ခဲ့ကာ စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite ]]news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-57197081|title=Myanmar: The small embattled town that stood up to the army|access-date=3 June 2021|archive-date=2 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602213654/https://www.bbc.com/news/world-asia-57197081|url-status=live}}&lt;/ref&gt; မြို့ပြင်ရှိ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းရုပ်တုအနီးတွင် ဆန္ဒပြသူများက ဖမ်းဆီးခံထားရသော ဆန္ဒပြသူ ခြောက်ဦးအားလွှတ်ပေးရန် တောင်းဆိုနေကြစဉ် လက်နက်ကိုင်စစ်သားတစ်ဦးက စတင်ပစ်ခတ်ခဲ့ရာမှ တိုက်ခိုက်မှုများ စတင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/at-least-30-regime-soldiers-killed-by-mindat-locals-in-four-day-battle|title=At least 30 regime soldiers killed by Mindat locals in four-day battle|website=Myanmar NOW|access-date=31 May 2023|archive-date=24 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220324070731/https://www.myanmar-now.org/en/news/at-least-30-regime-soldiers-killed-by-mindat-locals-in-four-day-battle}}&lt;/ref&gt;
အကူအညီပေးရေးဝန်ထမ်းတစ်ဦး၏ အဆိုအရ ဒေသခံ ၁၀,၀၀၀ ကျော်သည် ထိတွေ့တိုက်ပွဲများကြောင့် မင်းတပ်မှ ထွက်ပြေးနေရသည်ဟု ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://militarycoupmyanmar.com/2021/06/03/junta-cuts-off-water-and-food-supplies-to-rebel-town-of-mindat-2/|title=Junta cuts off water and food supplies to rebel town of Mindat|date=3 June 2021|access-date=31 May 2023|archive-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220512221724/https://militarycoupmyanmar.com/2021/06/03/junta-cuts-off-water-and-food-supplies-to-rebel-town-of-mindat-2/}}&lt;/ref&gt; တိုက်ပွဲသည် လေးရက်ခန့်ကြာခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီတပ်သား ၃၀ သေဆုံးကာ CDF ဖက်မှ အကျအဆုံးမရှိခဲ့သော်လည်း မင်းတပ်မြို့သည် လူသူကင်းမဲ့ကာ ခြောက်ကပ်သွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.myanmarspeaks.com/posts/who-are-the-chin-defence-force-myanmar|title=Who are the Chinland Defense Force (CDF), Chin Myanmar|website=www.myanmarspeaks.com|access-date=24 March 2022|archive-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220512221723/https://www.myanmarspeaks.com/posts/who-are-the-chin-defence-force-myanmar|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

== ခုခံမှု စတင်ခြင်း ==
{{see also|မြန်မာ့ပြည်တွင်းစစ် အချိန်မှတ်တမ်း (၂၀၂၁-လက်ရှိ)}}

ဧပြီ ၁၆ ရက်နေ့တွင် ဒီမိုကရေစီအရေးလှုပ်ရှားသူ နိုင်ငံရေးသမား မင်းကိုနိုင်က ထိန်းသိမ်းခံ [[ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]]နှင့် [[ဝင်းမြင့် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဦးဝင်းမြင့်]]တို့၏ မူလရာထူးများအတိုင်းပါဝင်ပြီး ကချင်နှင့် ကရင်တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့အစည်း ခေါင်းဆောင်များ ပါဝင်သော[[အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ]] ဖွဲ့စည်းခြင်းကို ကြေညာခဲ့သည်။ ထိုကြေညာချက်မှာပင် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းအနေဖြင့် ထောက်ခံမှုပေးရန်လည်း တောင်းဆိုထားသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Aung San Suu Kyi supporters unveil Myanmar 'national unity government' |url=https://www.ft.com/content/65d18000-f728-441e-8197-d637ac73cece |access-date=17 April 2021 |work=[[Financial Times]] |date=16 April 2021 |archive-date=16 April 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210416161137/https://www.ft.com/content/65d18000-f728-441e-8197-d637ac73cece |url-status=live |accessdate=14 February 2022 |archivedate=16 April 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210416161137/https://www.ft.com/content/65d18000-f728-441e-8197-d637ac73cece }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=Opponents of Myanmar's junta set up national unity government |url=https://www.france24.com/en/asia-pacific/20210416-opponents-of-myanmar-s-junta-set-up-national-unity-government |access-date=17 April 2021 |work=[[France24]] |date=16 April 2021 |archive-date=9 May 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210509175927/https://www.france24.com/en/asia-pacific/20210416-opponents-of-myanmar-s-junta-set-up-national-unity-government |url-status=live |accessdate=14 February 2022 |archivedate=9 May 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210509175927/https://www.france24.com/en/asia-pacific/20210416-opponents-of-myanmar-s-junta-set-up-national-unity-government }}&lt;/ref&gt;

အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရက လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းခြင်းကို မေလ ၅ ရက်နေ့တွင် ကြေညာခဲ့ကာ ယင်းရက်အား မြန်မာ့ပြည်တွင်းစစ် ၂၀၂၁ စတင်ရာ ရက်အဖြစ် ရည်ညွှန်းကြသည်။ စစ်အာဏာရှင်၏ တိုက်ခိုက်မှုမှ အကာအကွယ်ပေးရန်နှင့် ဖက်ဒရယ်တပ်မတော် ပေါ်ပေါက်ရေးအတွက် ပထမအဆင့်အနေဖြင့် ဖြစ်ရန်အတွက် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့အား [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]] (People's Defence Force, အတိုကောက် PDF) ဟု ခေါ်ဝေါ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Can Myanmar's New 'People's Defense Force' Succeed? |url=https://thediplomat.com/2021/05/can-myanmars-new-peoples-defense-force-succeed/ |agency=The Diplomat |date=26 April 2021 |access-date=3 June 2021 |archive-date=9 May 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210509135933/https://thediplomat.com/2021/05/can-myanmars-new-peoples-defense-force-succeed/ |url-status=live |accessdate=14 February 2022 |archivedate=9 May 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210509135933/https://thediplomat.com/2021/05/can-myanmars-new-peoples-defense-force-succeed/ }}&lt;/ref&gt; မေလ ၂၃ ရက်နေ့တွင် [[မူဆယ်မြို့]]၌ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်နှင့် စစ်ကောင်စီတပ်မတော်တို့အကြား ထိတွေ့မှုဖြစ်ပွားခဲ့ကာ မြန်မာလုံခြုံရေးအဖွဲ့ဝင် အနည်းဆုံး ၁၃ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar rebels claim police killings as Aung San Suu Kyi appears in court |url=https://www.theguardian.com/world/2021/may/24/myanmar-police-clashes-anti-coup-movement-deaths-peoples-defence-force |access-date=26 May 2021 |work=The Guardian |date=24 May 2021 |language=en |archive-date=25 May 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210525013456/https://www.theguardian.com/world/2021/may/24/myanmar-police-clashes-anti-coup-movement-deaths-peoples-defence-force |url-status=live |accessdate=14 February 2022 |archivedate=25 May 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210525013456/https://www.theguardian.com/world/2021/may/24/myanmar-police-clashes-anti-coup-movement-deaths-peoples-defence-force }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar: 13 security forces members killed in clash with anti-coup bloc's defence force |url=https://www.aninews.in/news/world/asia/myanmar-13-security-forces-members-killed-in-clash-with-anti-coup-blocs-defence-force20210524083029 |access-date=26 May 2021 |work=ANI News |date=24 May 2021 |archive-date=26 May 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210526074425/https://www.aninews.in/news/world/asia/myanmar-13-security-forces-members-killed-in-clash-with-anti-coup-blocs-defence-force20210524083029/ |url-status=live |accessdate=14 February 2022 |archivedate=26 May 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210526074425/https://www.aninews.in/news/world/asia/myanmar-13-security-forces-members-killed-in-clash-with-anti-coup-blocs-defence-force20210524083029/ }}&lt;/ref&gt; ဇွန်လအစောပိုင်းတွင် [[မြဝတီခရိုင်]]အတွင်း စစ်ကောင်စီတပ်နှင့် ကရင်[[နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့|နယ်ခြားစောင့်တပ်]]တို့ကို ကရင်တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် PDF ပူးပေါင်းတပ်များက တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်မှ တစ်ဒါဇင်ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Irr6321&quot;&gt;{{cite news |title=Karen Rebel Leader Warns Myanmar Regime of More Fighting |url=https://www.irrawaddy.com/in-person/interview/karen-rebel-leader-warns-myanmar-regime-of-more-fighting.html |date=3 June 2021 |access-date=5 June 2021 |archive-date=5 June 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210605233950/https://www.irrawaddy.com/in-person/interview/karen-rebel-leader-warns-myanmar-regime-of-more-fighting.html |url-status=live |accessdate=14 February 2022 |archivedate=5 June 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210605233950/https://www.irrawaddy.com/in-person/interview/karen-rebel-leader-warns-myanmar-regime-of-more-fighting.html }}&lt;/ref&gt;

ကယားပြည်နယ်ရှိ ကရင်နီပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (KPDF) က [[လွိုင်ကော်မြို့]]အနီးရှိ တပ်မတော် စစ်စခန်းများကို တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက် ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Karenni resistance fighters open new front against junta |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/karenni-resistance-fighters-open-new-front-against-junta |access-date=26 May 2021 |work=Myanmar Now |date=26 May 2021 |language=en |archive-date=26 May 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210526202734/https://www.myanmar-now.org/en/news/karenni-resistance-fighters-open-new-front-against-junta |url-status=live |accessdate=14 February 2022 |archivedate=26 May 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210526202734/https://www.myanmar-now.org/en/news/karenni-resistance-fighters-open-new-front-against-junta }}&lt;/ref&gt; မေလအကုန်တွင် လွိုင်ကော်နှင့် [[ဒီးမော့ဆိုမြို့]]များရှိ PDF နှင့် KPDF များကို တိုက်ခိုက်ရာတွင် တပ်မတော်က လက်နက်ကြီးနှင့် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ အသုံးပြုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar carries out air strikes after militia attacks – witnesses |url=https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/myanmar-carries-out-air-strikes-after-militia-attacks-witnesses-2021-05-31 |access-date=1 June 2021 |work=Reuters |date=31 May 2021 |archive-date=1 June 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210601034353/https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/myanmar-carries-out-air-strikes-after-militia-attacks-witnesses-2021-05-31/ |url-status=live |accessdate=14 February 2022 |archivedate=1 June 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210601034353/https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/myanmar-carries-out-air-strikes-after-militia-attacks-witnesses-2021-05-31/ }}&lt;/ref&gt; မေလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် [[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]] ကေအိုင်အေက စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်နေသော ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်နှင့် ပူးပေါင်းကာ [[ကသာမြို့နယ်]]ရှိ စစ်ကောင်စီတပ်များအား တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်သား ရှစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ ပူတာအို၊ ဖားကန့်နှင့် မိုးမောက်မြို့နယ်များတွင်လည်း တိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-forces-and-kia-in-fresh-fighting-in-northern-myanmar.html |title=Myanmar Junta Forces and KIA in Fresh Fighting in Northern Myanmar |date=31 May 2021 |access-date=3 June 2021 |archive-date=2 June 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210602234925/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-forces-and-kia-in-fresh-fighting-in-northern-myanmar.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

ဇွန်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် စစ်ကောင်စီတပ်များက [[မန္တလေးမြို့]]ရှိ PDF များခိုလှုံရာနေအိမ်အား ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ပြီး တော်လှန်ရေးသမား အများအပြားကို ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Troops Battle Civilian Resistance Fighters in Mandalay |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-troops-battle-civilian-resistance-fighters-in-mandalay.html |date=22 June 2021 |access-date=17 January 2022 |archive-date=14 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220214075443/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-troops-battle-civilian-resistance-fighters-in-mandalay.html |url-status=live |accessdate=14 February 2022 |archivedate=14 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214075443/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-troops-battle-civilian-resistance-fighters-in-mandalay.html }}&lt;/ref&gt; [[ဒီပဲယင်းမြို့]]တွင် စစ်ကောင်စီတပ်များနှင့် ထိပ်တိုက်တွေ့ခဲ့သော လူ ၂၅ ဦးအား စစ်ကောင်စီတပ်များက သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.aljazeera.com/news/2021/7/5/myanmar-military-kill-at-least-25-people-in-raid-on-central-town |title=Myanmar military kills at least 25 people in raid on central town
|access-date=16 July 2021 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210705011706/https://www.aljazeera.com/news/2021/7/5/myanmar-military-kill-at-least-25-people-in-raid-on-central-town |archive-date=5 July 2021 }}&lt;/ref&gt; [[ဂန့်ဂေါမြို့နယ်]]အတွင်းတွင် တော်လှန်ရေးသမားများ၏ မိုင်းဆွဲတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၅၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။&lt;ref&gt;50 Myanmar Junta Soldiers Killed in Landmine Attacks https://www.irrawaddy.com/news/burma/50-myanmar-junta-soldiers-killed-in-landmine-attacks.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220214061731/https://www.irrawaddy.com/news/burma/50-myanmar-junta-soldiers-killed-in-landmine-attacks.html |date=14 February 2022 }}&lt;/ref&gt; ဤတိုက်ခိုက်မှုများသည် ယခင်က လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်း မရှိသလောက်ဖြစ်ခဲ့သော မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း အညာဒေသတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

===စစ်ကြေညာခြင်း===

စက်တင်ဘာလ ၇ ရက်နေ့တွင် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရက နိုင်ငံတော်၏ အရေးပေါ်အခြေအနေအဖြစ် ကြေညာခဲ့ပြီး စစ်အာဏာရှင် ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူလူထု၏ တော်လှန်ရေး စတင်ပြီဖြစ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=တော်လှန်ရေး စတင်ကြောင်း NUG ကြေညာ
 – ဘီဘီစီ မြန်မာ |url=https://www.bbc.com/burmese/live/burma-58396049/page/16 |work=BBC News မြန်မာ |language=my-MM |access-date=17 January 2022 |accessdate=22 June 2023 |archivedate=22 June 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230622043443/https://www.bbc.com/burmese/live/burma-58396049/page/16 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2021/sep/07/myanmar-opposition-announces-defensive-war-against-junta|title=Myanmar opposition announces 'defensive war' against junta|first=Rebecca|last=Ratcliffe|location=[[Yangon]]|work=[[The Guardian]]|date=7 September 2021|access-date=7 September 2021|archive-date=2 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220202134355/https://www.theguardian.com/world/2021/sep/07/myanmar-opposition-announces-defensive-war-against-junta|url-status=live|accessdate=14 February 2022|archivedate=2 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220202134355/https://www.theguardian.com/world/2021/sep/07/myanmar-opposition-announces-defensive-war-against-junta}}&lt;/ref&gt;

နိုင်ငံအဝှမ်း စစ်ကောင်စီတပ်များ၊ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် PDF တို့အကြား တိုက်ပွဲများ ပိုမိုဖြစ်ပွားလာခဲ့သည်။&lt;ref name=iiss&gt;{{cite web|url=https://myanmar.iiss.org/analysis|title=Post-coup Myanmar in six warscapes|website=International Institute for Strategic Studies|access-date=28 October 2022|archive-date=28 October 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221028203220/https://myanmar.iiss.org/analysis|url-status=live}}&lt;/ref&gt; စက်တင်ဘာလ ၁၀ ရက်နေ့တွင် မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မြင်သာရွာရှိ ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့နှင့် စစ်ကောင်စီတပ်အကြား ထိတွေ့တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ လူအနည်းဆုံး ၁၇ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Deadly unrest reported in Myanmar after opposition urges 'defensive war' |url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/deadly-unrest-reported-myanmar-after-opposition-urges-defensive-war-2021-09-10 |work=reuters |access-date=17 January 2022 |archive-date=18 January 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220118194903/https://www.reuters.com/world/asia-pacific/deadly-unrest-reported-myanmar-after-opposition-urges-defensive-war-2021-09-10/ |url-status=live |accessdate=14 February 2022 |archivedate=18 January 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220118194903/https://www.reuters.com/world/asia-pacific/deadly-unrest-reported-myanmar-after-opposition-urges-defensive-war-2021-09-10/ }}&lt;/ref&gt; စက်တင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့တွင် လွန်ခဲ့သော သုံးလအတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သော တိုက်ပွဲများကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၁၇၀၀ ကျော် သေဆုံးပြီး ၆၃၀ ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်ဟု အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရက ပြောကြားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-1700-myanmar-junta-soldiers-killed-in-past-three-months-civilian-govt-says.html|title=Over 1700 Junta Soldiers Killed in Past Three Months, Civilian Government Says|publisher=[[The Irrawaddy]]|date=14 September 2021|accessdate=16 September 2021|archive-date=13 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220213184102/https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-1700-myanmar-junta-soldiers-killed-in-past-three-months-civilian-govt-says.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt; စက်တင်ဘာလမှ အောက်တိုဘာလအကြား [[ချင်းပြည်နယ်]]၊ [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး]]၊ [[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး]]၊ [[ကယားပြည်နယ်]]နှင့် [[ရှမ်းပြည်နယ်]]တို့တွင် တိုက်ပွဲများစွာ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-30-myanmar-junta-troops-killed-in-fierce-weekend-fighting.html|title=Over 30 Junta Soldiers Killed In Fierce Weekend Fighting|publisher=The Irrawaddy|date=27 September 2021|accessdate=7 October 2021|archive-date=14 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220214005244/https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-30-myanmar-junta-troops-killed-in-fierce-weekend-fighting.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-40-myanmar-junta-soldiers-killed-in-ambush.html|title=Over 40 Myanmar Soldiers Killed in Ambush|publisher=The Irrawaddy|date=6 October 2021|accessdate=7 October 2021|archive-date=6 October 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211006085942/https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-40-myanmar-junta-soldiers-killed-in-ambush.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ခုခံတော်လှန်ရေးသမားများကြောင့် စစ်ကောင်စီအမာခံသတင်းပေး အနည်းဆုံး ၄၀၆ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး ၂၈၅ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်ဟု စစ်ကောင်စီနိုင်ငံပိုင် မီဒီယာက အောက်တိုဘာလ ၇ ရက်နေ့တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/hundreds-of-myanmar-junta-informants-killed-or-wounded.html|title=Hundreds Of Myanmar Junta Informants Killed Or Wounded|publisher=The Irrawaddy|date=7 October 2021|accessdate=7 October 2021|archive-date=7 October 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211007103445/https://www.irrawaddy.com/news/burma/hundreds-of-myanmar-junta-informants-killed-or-wounded.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ထိုနေ့မှာပင် [[အနောက်မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်]] တိုင်းမှူး ဗိုလ်မှူးချုပ် [[ဖြိုးသန့်]]သည် [[အာဏာဖီဆန်ရေး ပြည်သူ့လှုပ်ရှားမှု|အာဏာ ဖီဆန်ရေး လှုပ်ရှားမှု]]ပြုလုပ်ရန် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များနှင့် ဆက်သွယ်သည်ဟုဆိုကာ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-detains-north-western-commander-for-planning-to-defect-ethnic-insurgent-sources.html|title=Myanmar Military Detains North-Western Commander For Planning to Defect: Ethnic Insurgent Sources|publisher=The Irrawaddy|date=7 October 2021|accessdate=7 October 2021|archive-date=7 October 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211007102131/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-detains-north-western-commander-for-planning-to-defect-ethnic-insurgent-sources.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

စက်တင်ဘာလနှောင်းပိုင်းတွင် ချင်းပြည်နယ်၊ [[ထန်တလန်မြို့]]မှ မြို့ခံလူဦးရေ ၈,၀၀၀ ခန့်သည် စစ်ကောင်စီတပ်များ၏ နေအိမ်မီးရှို့မှုများကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ [[မီဇိုရမ်ပြည်နယ်]]သို့ ထွက်ပြေးခိုလှုံခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|date=22 September 2021|title=Myanmar: Whole town flees amid fierce fighting|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-58650762|url-status=live|website=[[BBC]]|language=en-GB|archive-url=https://web.archive.org/web/20210922140946/https://www.bbc.com/news/world-asia-58650762 |archive-date=22 September 2021 }}&lt;/ref&gt;

စက်တင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့တွင် ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်း အငိုက်တိုက်ခိုက်ခံရမှုကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်သား အနည်းဆုံး ၂၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။ ထိတွေ့တိုက်ခိုက်မှုအတွင်း တော်လှန်ရေးသမား အနည်းဆုံး ၄ ဦးနှင့် အသက် ၇၀ အရွယ် အရပ်သားတစ်ဦးတို့လဲ သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-troops-ambushed-in-shan-state.html|title=Myanmar Junta Troops Ambushed in Shan State|publisher=The Irrawaddy|date=28 September 2021|accessdate=7 October 2021|archive-date=14 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220214005113/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-troops-ambushed-in-shan-state.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

နိုဝင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့တွင် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ကလေးမြို့နယ်]]ရှိ [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (ကလေး)|ကလေး PDF]] အခြေစိုက်စခန်းအား စစ်ကောင်စီတပ်များ ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ရာ ကလေး PDF တပ်ရင်း ၃ မှ တော်လှန်ရေးသမား နှစ်ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး ဆေးတပ်သား ၉ ဦး ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Soldiers capture PDF medics during a raid on resistance base camp in Kalay|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/soldiers-capture-pdf-medics-during-raid-on-resistance-base-camp-in-kalay|access-date=17 January 2022|archive-date=28 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220128121442/https://www.myanmar-now.org/en/news/soldiers-capture-pdf-medics-during-raid-on-resistance-base-camp-in-kalay|url-status=live|accessdate=14 February 2022|archivedate=28 January 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220128121442/https://www.myanmar-now.org/en/news/soldiers-capture-pdf-medics-during-raid-on-resistance-base-camp-in-kalay}}&lt;/ref&gt;

== အစောပိုင်း ပဋိပက္ခများ ==
=== ၂၀၂၁–၂၀၂၂ နွေရာသီ စစ်ရေးအခြေအနေများ ===

====ရှမ်းနှင့် ကယားပြည်နယ်====
{{see also|မိုဆို လူသတ်ပွဲ}}
နိုဝင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့တွင် ရှမ်းပြည်နယ် [[ဖယ်ခုံမြို့နယ်]]အတွင်းရှိ [[မိုးဗြဲ]] PDF စခန်းတစ်ခုကို [[တပ်မတော် (ကြည်း)|ခမရ ၄၄၂]]မှ တပ်သားများက ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ရာ လူအင်အားမမျှသဖြင့် PDF တပ်သားများ စခန်းကို စွန့်ခွာထွက်ပြေးခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Esther J. |date=18 November 2021 |title=Dozens of junta troops ambush Moebye PDF outpost |work=Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/en/news/dozens-of-junta-troops-ambush-moebye-pdf-outpost/ |access-date=13 April 2023 |archive-date=13 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230413061212/https://myanmar-now.org/en/news/dozens-of-junta-troops-ambush-moebye-pdf-outpost/ |url-status=live |accessdate=22 June 2023 |archivedate=13 April 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230413061212/https://myanmar-now.org/en/news/dozens-of-junta-troops-ambush-moebye-pdf-outpost/ }}&lt;/ref&gt; နိုဝင်ဘာလ နှောင်းပိုင်းတွင် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ပလ္လင်ရွာ၊ ကနီမြို့နယ်|ပလ္လင်ကျေးရွာ]]အနီးရှိ မုံရွာ PDF တပ်ခွဲ ၂၀၅ ၏ စခန်းတစ်ခုအား စစ်ကောင်စီတပ်များက ဝင်ရောက်စီးနင်းကာ ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ စီးနင်းမှုအတွင်း PDF များ၏ ဖောက်ခွဲရေးပစ္စည်းများ ထုတ်လုပ်ရာ အလုပ်ရုံတစ်ခုလည်း ပျက်စီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Military raid destroys resistance base in Monywa, PDF says|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/military-raid-destroys-resistance-base-in-monywa-pdf-says|access-date=17 January 2022|archive-date=27 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220127221223/https://www.myanmar-now.org/en/news/military-raid-destroys-resistance-base-in-monywa-pdf-says|url-status=live|accessdate=14 February 2022|archivedate=27 January 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220127221223/https://www.myanmar-now.org/en/news/military-raid-destroys-resistance-base-in-monywa-pdf-says}}&lt;/ref&gt; နိုဝင်ဘာလ ၂၅ ရက်နေ့တွင် ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ် [[ဟိုဖိတ်ရွာ၊ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်|ဟိုဖိတ်ရွာ]]အနီးရှိ [[ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]] (KNDF) ၏ ရှေ့ပြေးတပ်သား လေးဦးအား စစ်ကောင်စီတပ်များက သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Military kills four KNDF members in Demoso|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/military-kills-four-kndf-members-in-demoso|access-date=17 January 2022|archive-date=3 December 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211203102554/https://www.myanmar-now.org/en/news/military-kills-four-kndf-members-in-demoso|url-status=live|accessdate=14 February 2022|archivedate=3 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211203102554/https://www.myanmar-now.org/en/news/military-kills-four-kndf-members-in-demoso}}&lt;/ref&gt; ဒီဇင်ဘာလလယ်တွင် [[ဖရူဆိုမြို့နယ်]]တွင် KNDF နှင့် [[ကရင်နီ တပ်မတော်]] ပူးပေါင်းအဖွဲ့နှင့် စစ်ကောင်စီတပ်များအကြား လေးရက်ကြာဖြစ်ပွားသော တိုက်ပွဲအတွင်း ခမရ ၄၂၈ မှ စစ်ကောင်စီတပ်သား အနည်းဆုံး လေးဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Swe |first=Nyein |date=15 December 2021 |title=Clashes in Kayah State kill at least four regime soldiers: KNDF |work=Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/en/news/clashes-in-kayah-state-kill-at-least-four-regime-soldiers-kndf/ |access-date=13 April 2023 |archive-date=13 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230413061211/https://myanmar-now.org/en/news/clashes-in-kayah-state-kill-at-least-four-regime-soldiers-kndf/ |url-status=live |accessdate=22 June 2023 |archivedate=13 April 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230413061211/https://myanmar-now.org/en/news/clashes-in-kayah-state-kill-at-least-four-regime-soldiers-kndf/ }}&lt;/ref&gt;

ဒီဇင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့တွင် မြန်မာ-ထိုင်းနယ်စပ်အနီးရှိ [[ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး]] ထိန်းချုပ်နယ်မြေ [[လေးကေ့ကော်|လေးကေ့ကော်မြို့သစ်]]ကို စစ်ကောင်စီတပ်သား ၂၀၀ ခန့်က ဝင်ရောက်ရှာဖွေခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများနှင့် PDF အဖွဲ့ဝင်များကို ရှာဖွေခဲ့ကြပြီး [[မြောင်းမြမြို့နယ်]] လွှတ်တော်အမတ် [[ဝေလင်းအောင်]] အပါအဝင် စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေးနှင့် ဆက်စပ်သော လူအများအပြားကို ဖမ်းဆီးသွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=14 December 2021 |title=Military arrests NLD lawmaker in KNU territory |work=Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/en/news/military-arrests-nld-lawmaker-in-knu-territory/ |access-date=13 April 2023 |archive-date=13 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230413062716/https://myanmar-now.org/en/news/military-arrests-nld-lawmaker-in-knu-territory/ |url-status=live |accessdate=22 June 2023 |archivedate=13 April 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230413062716/https://myanmar-now.org/en/news/military-arrests-nld-lawmaker-in-knu-territory/ }}&lt;/ref&gt; ဒီဇင်ဘာလ ၂၀ ရက်နေ့တွင် လွိုင်ကော်မြို့နယ် [[ကွန်နားရွာ၊ လွိုင်ကော်မြို့နယ်|ကွန်နားရွာ]]ရှိ နေအိမ်များအား စစ်ကောင်စီတပ်များက မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Esther J |date=20 December 2021 |title=More houses torched as junta troops leave Loikaw village |work=Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/en/news/more-houses-torched-as-junta-troops-leave-loikaw-village/ |access-date=13 April 2023 |archive-date=13 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230413062712/https://myanmar-now.org/en/news/more-houses-torched-as-junta-troops-leave-loikaw-village/ |url-status=live |accessdate=22 June 2023 |archivedate=13 April 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230413062712/https://myanmar-now.org/en/news/more-houses-torched-as-junta-troops-leave-loikaw-village/ }}&lt;/ref&gt;

ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့တွင် [[ကယားပြည်နယ်]]၊ [[မိုဆိုရွာ၊ ဖရူဆိုမြို့နယ်|မိုဆိုကျေးရွာ]]အနီးတွင် စစ်ကောင်စီတပ်များနှင့် ဆုံတွေ့ခဲ့သော [[မိုဆို လူသတ်ပွဲ|ဒေသခံ ၃၅ ဦးမှာ အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံခဲ့]]ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |last=J. |first=Esther |date=24 January 2022 |title=As details of Christmas Eve massacre emerge, calls for justice grow |work=[[Myanmar Now]] |url=https://myanmar-now.org/en/news/as-details-of-christmas-eve-massacre-emerge-calls-for-justice-grow/ |access-date=7 June 2023 |accessdate=13 October 2023 |archivedate=7 June 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230607003223/https://myanmar-now.org/en/news/as-details-of-christmas-eve-massacre-emerge-calls-for-justice-grow/ }}&lt;/ref&gt; သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသူများတွင် Save the Children ၏ ဝန်ထမ်းနှစ်ဦး ပါဝင်ခဲ့ကာ အဖွဲ့အနေဖြင့် ကယားပြည်နယ်တွင်း လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်နေမှုများအား ရပ်တန့်ခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=28 December 2021 |title=Save the Children confirms staff killed in Myanmar massacre |work=[[Al Jazeera]] |url=https://www.aljazeera.com/news/2021/12/28/save-the-children-confirms-staff-killed-in-myanmar-massacre |access-date=7 June 2023 |accessdate=13 October 2023 |archivedate=7 June 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230607003216/https://www.aljazeera.com/news/2021/12/28/save-the-children-confirms-staff-killed-in-myanmar-massacre }}&lt;/ref&gt; [[ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ]]က ထိုဖြစ်ရပ်အပေါ် ဝမ်းနည်းရကြောင်းနှင့် ပွင့်လင်းမြင်သာသော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု ပြုလုပ်ရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=26 December 2021 |title=UN 'horrified' by massacre of dozens of civilians in Myanmar |work=[[Al Jazeera]] |url=https://www.aljazeera.com/news/2021/12/26/united-nations-horrified-myanmar-massacre-dozens-civilians |access-date=7 June 2023 |accessdate=14 February 2022 |archivedate=26 December 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20211226231042/https://www.aljazeera.com/news/2021/12/26/united-nations-horrified-myanmar-massacre-dozens-civilians }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |date=29 December 2021 |title=Myanmar: Security Council condemns attack killing dozens |work=UN News |url=https://news.un.org/en/story/2021/12/1108842 |access-date=7 June 2023 |accessdate=13 October 2023 |archivedate=7 June 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230607003216/https://news.un.org/en/story/2021/12/1108842 }}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၂ ခုနှစ် မတ်လနှင့် ဖေဖော်ဝါရီလတလျောက်တွင် စစ်ကောင်စီက ကရင်ပြည်နယ်နှင့် ကယားပြည်နယ်တို့ရှိ အရပ်သားကျေးရွာများအပေါ် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ အကြိမ်ကြိမ် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ကျေးရွာခြောက်ရွာမှ မျက်မြင်သက်သေများအဆိုအရ စစ်ကောင်စီတပ်သားများက ကျေးရွာအတွင်းဝင်ရောက်ကာ ရွှေ၊ ငွေကြေး၊ ယာဉ်နှင့် အခြားတန်ဖိုးရှိ ပစ္စည်းများ လုယက်ယူငင်ခဲ့ကြသည်ဟု ဆိုသည်။ [[မြန်မာတိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်များ|တိုင်းရင်းသားလူနည်းစု]]အပေါ် ကျူးလွန်နေမှုများအတွက် [[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အဖွဲ့]]က စစ်ကောင်စီအား စွပ်စွဲပြောဆိုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |date=31 May 2022 |title=Myanmar: Military onslaught in eastern states amounts to collective punishment |url=https://www.amnesty.org/en/latest/news/2022/05/myanmar-military-onslaught-in-eastern-states-amounts-to-collective-punishment/ |access-date=2022-10-22 |website=Amnesty International |language=en |archive-date=22 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221022174506/https://www.amnesty.org/en/latest/news/2022/05/myanmar-military-onslaught-in-eastern-states-amounts-to-collective-punishment/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

====ကချင်ပြည်နယ်====
နိုဝင်ဘာလနှောင်းပိုင်းတွင် [[ရွှေကူမြို့]]၏ အရှေ့ဘက် ၁၆ ကီလိုမီတာအကွာ၌ [[ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်]] (ကေအိုင်အေ) နှင့် စစ်ကောင်စီတပ်တို့ တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ကေအိုင်အေက ပီဒီအက်ဖ်တို့နှင့် ပူးတွဲလုပ်ဆောင်နေသည်ဟူသော ကောလဟာလများကို ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ မြန်မာစစ်တပ်က စမ်းသပ်လျက်ရှိသော [[ဆူခွိုင်း ၃၀]] ဖိုက်တာဂျက်လေယာဉ်နှစ်စီးဖြင့် လေကြောင်းဗုံးကျဲမှုများ ပြုလုပ်ပြီးနောက်တွင် ထိတွေ့တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Military deploys Russian-made fighter jets against KIA targets|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/military-deploys-russian-made-fighter-jets-against-kia-targets|access-date=17 January 2022|archive-date=6 December 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211206010220/https://myanmar-now.org/en/news/military-deploys-russian-made-fighter-jets-against-kia-targets|url-status=live|accessdate=14 February 2022|archivedate=6 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211206010220/https://myanmar-now.org/en/news/military-deploys-russian-made-fighter-jets-against-kia-targets}}&lt;/ref&gt; ထိုနေ့မှာပင် [[ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]]-မတူပီ က [[ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော်]]နှင့် ပူးတွဲကာ ပလက်ဝ-မတူပီ ကားလမ်းပေါ်ရှိ အမှတ် ၃၀၄ ခြေမြန်တပ်ရင်းစခန်းတစ်ခုကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ယင်းတိုက်ခို်က်မှုတွင် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၂ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;auto&quot;&gt;{{Cite news|title=Chinland Defence Force attacks junta soldiers in Matupi|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/chinland-defence-force-attacks-junta-soldiers-in-matupi|access-date=17 January 2022|archive-date=1 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220201001003/https://www.myanmar-now.org/en/news/chinland-defence-force-attacks-junta-soldiers-in-matupi|url-status=live|accessdate=14 February 2022|archivedate=1 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220201001003/https://www.myanmar-now.org/en/news/chinland-defence-force-attacks-junta-soldiers-in-matupi}}&lt;/ref&gt; ဒီဇင်ဘာလတွင် သိမ်းမင်းပီဒီအက်ဖ် စခန်းတစ်ခုအား ညအချိန်တွင် စစ်ကောင်စီက ဝင်ရောက်စီးနင်းကာ စခန်းအား မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ ခုခံရေးသမားများ ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်ခဲ့ကာ သိမ်းမင်းပီဒီအက်ဖ်မှ ၂ ဦးသေဆုံးပြီး အများအပြား ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;Waiting for official news report to be used as citation&lt;/ref&gt; မိုးညှင်းမြို့နယ်တွင် ကေအိုင်အေအား စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းမှ တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်အပြီး ရက်သတ္တပတ်အနည်းငယ်အကြာတွင် တပ်မတော်၏ အမှတ် ၄၂ ခြေလျင်တပ်ရင်းမှ တပ်သား ၅၀ ခန့်သည် [[မိုးညှင်းမြို့နယ်]]ရှိ ညောင်ထောက်ရွာအနီး ကေအိုင်အေနယ်မြေကို ဝင်ရောက်တို်က်ခိုက်ခဲ့သည်။ ထိုနေ့မှာပင် [[ဖားကန့်မြို့]]လည်မှ ၁၇ မိုင်ခန့်အကွာ မိုးညှင်း-ဖားကန့် လမ်းပေါ်ရှိ ဝယ်လုံရွာအနီးတွင်လည်း ထိတွေ့တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ထိုတိုက်ပွဲတွင် စစ်ကောင်စီမှ လက်နက်ကြီးဖြင့် အချက် ၃၀ ခန့် ပစ်ခတ်ခဲ့သေးသည်။ ကေအိုင်အေ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ထိခိုက်သေဆုံးမှုအသေးစိတ်ကို ပြောဆိုရန် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=KIA clashes with junta soldiers in Hpakant and Mohnyin|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/kia-clashes-with-junta-soldiers-in-hpakant-and-mohnyin|access-date=17 January 2022|archive-date=6 December 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211206011605/https://www.myanmar-now.org/en/news/kia-clashes-with-junta-soldiers-in-hpakant-and-mohnyin|url-status=live|accessdate=14 February 2022|archivedate=6 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211206011605/https://www.myanmar-now.org/en/news/kia-clashes-with-junta-soldiers-in-hpakant-and-mohnyin}}&lt;/ref&gt;

ဖေဖော်ဝါရီလ အစောပိုင်းတွင် ဖားကန့်မြို့နယ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော သုံးရက်တာတိုက်ပွဲအတွင်း တပ်ရင်းမှူးအပါအဝင် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၂၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ကြောင်း [[ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်]] က ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |date=7 February 2022 |title=Over 200 Myanmar Junta Troops Killed in Three Days: Kachin Independence Army |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-200-myanmar-junta-troops-killed-in-three-days-kachin-independence-army.html |accessdate=7 February 2022 |publisher=The Irrawaddy |archive-date=14 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220214193909/https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-200-myanmar-junta-troops-killed-in-three-days-kachin-independence-army.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

====မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်း====
[[File:PDF in Sagaing (January 2022).jpg|thumb|၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်း ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်က တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်နေစဉ်]]
ဒီဇင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့တွင် [[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး]]ရှိ [[မြိုင်မြို့|မြိုင်]]ပီဒီအက်ဖ်အဖွဲ့က စစ်ကောင်စီယာဉ်နှစ်စီးအား လက်လုပ်မိုင်း ၃ လုံးဖြင့် အလစ်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ယင်းတိုက်ခိုက်မှုတွင် စစ်ကောင်စီတပ်သား အနည်းဆုံး သုံးဦးသေဆုံးခဲ့ကြောင်း ပီဒီအက်ဖ်က ဆိုသည်။ နေ့လယ်ပိုင်းတွင် မင်းသားကျရွာမှ ခြေလျင်ထွက်ခွာသွားသော စစ်ကောင်စီတပ်အား ထပ်မံတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Soldiers target villagers after ambush by Myaing PDF|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/soldiers-target-villagers-after-ambush-by-myaing-pdf|access-date=17 January 2022|archive-date=17 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220117130024/https://myanmar-now.org/en/news/soldiers-target-villagers-after-ambush-by-myaing-pdf|url-status=live|accessdate=14 February 2022|archivedate=17 January 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220117130024/https://myanmar-now.org/en/news/soldiers-target-villagers-after-ambush-by-myaing-pdf}}&lt;/ref&gt; စစ်ကောင်စီယာဉ်တန်းအား မိုင်းဆွဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၁၀၀ ခန့်က ကျေးရွာတွင်းဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ဆားလင်းကြီး G-Z ဒေသခံပီဒီအက်ဖ် တိုက်ခိုက်ရေးသမားများနှင့် အရပ်သားတစ်ဦးကို ဖမ်းဆီးမီးရှို့သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Junta soldiers massacre and burn 11, including teenagers, during raid on village in Sagaing|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/junta-soldiers-massacre-and-burn-11-including-teenagers-during-raid-on-village-in-sagaing|access-date=17 January 2022|archive-date=28 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220128222014/https://www.myanmar-now.org/en/news/junta-soldiers-massacre-and-burn-11-including-teenagers-during-raid-on-village-in-sagaing|url-status=live|accessdate=13 October 2023|archivedate=28 January 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220128222014/https://www.myanmar-now.org/en/news/junta-soldiers-massacre-and-burn-11-including-teenagers-during-raid-on-village-in-sagaing}}&lt;/ref&gt; ဒီဇင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့တွင် [[အရာတော်မြို့နယ်]]ရှိ [[ကဲဘာရွာ၊ အရာတော်မြို့နယ်|ကဲဘာရွာ]]ရှိ ပီဒီအက်ဖ်အဖွဲ့များအား တပ်မတော်က လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်မှုအပါအဝင် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ တပ်မတော်နှင့် လက်နက်အင်အား မမျှတမှုကြောင့် တော်လှန်ရေးသမားများ ဆုတ်ခွာခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar military torches 100 homes in Sagaing Region village|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/myanmar-military-torches-100-homes-in-sagaing-region-village|access-date=17 January 2022|archive-date=15 December 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211215064637/https://www.myanmar-now.org/en/news/myanmar-military-torches-100-homes-in-sagaing-region-village|url-status=live|accessdate=14 February 2022|archivedate=15 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211215064637/https://www.myanmar-now.org/en/news/myanmar-military-torches-100-homes-in-sagaing-region-village}}&lt;/ref&gt;

ဒီဇင်ဘာလအတွင်း စစ်ကောင်စီက ရဟတ်ယာဉ်ခြောက်စင်းဖြင့် [[ဒီပဲယင်းမြို့နယ်]] အနောက်ပိုင်းသို့ တပ်သား ၁၅၀ ခန့်ပို့ဆောင်ခဲ့ပြီး ပီဒီအက်ဖ်များ ရှိနိုင်သည့် ဒီပဲယင်းမြို့နယ်အား ဝိုင်းရံထားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Junta soldiers murder three more villagers in Depayin|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/junta-soldiers-murder-three-more-villagers-in-depayin|access-date=17 January 2022|archive-date=10 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220210222452/https://www.myanmar-now.org/en/news/junta-soldiers-murder-three-more-villagers-in-depayin|url-status=live|accessdate=14 February 2022|archivedate=10 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220210222452/https://www.myanmar-now.org/en/news/junta-soldiers-murder-three-more-villagers-in-depayin}}&lt;/ref&gt; ဒီဇင်ဘာ ၁၇ ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်နှင့် [[ပျူစောထီးပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့]]သည် မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ဂန့်ဂေါမြို့နယ်]]ရှိ [[နှမ်းခါးရွာ၊ ဂန့်ဂေါမြို့နယ်|နှမ်းခါးရွာ]]အား လေကြောင်းမှ အလစ်ဝင်ရောက်တို်က်ခိုက်ခဲ့ရာ ယောဒေသကာကွယ်ရေးအဖွဲ့မှ တော်လှန်ရေးသမား ၂၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=At least 20 killed in air raid on Magway village|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/at-least-20-killed-in-air-raid-on-magway-village|access-date=17 January 2022|archive-date=27 December 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211227131155/https://www.myanmar-now.org/en/news/at-least-20-killed-in-air-raid-on-magway-village|url-status=live|accessdate=14 February 2022|archivedate=27 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211227131155/https://www.myanmar-now.org/en/news/at-least-20-killed-in-air-raid-on-magway-village}}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ကနီမြို့နယ်]]ရှိ ပီဒီအက်ဖ် ပူးပေါင်းအဖွဲ့၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် စစ်ကောင်စီနှင့် ပျူစောထီးအဖွဲ့မှ အနည်းဆုံး ၃၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။ စစ်ကောင်စီ၏ ရေကြောင်းသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးယာဉ်များကိုလည်း တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ အနည်းဆုံး ရေယာဉ်တစ်စင်း မီးလောင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |date=1 February 2022 |title=Thirty Junta Soldiers reportedly killed in Upper Myanmar |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/thirty-junta-soldiers-reportedly-killed-in-upper-myanmar.html |accessdate=1 February 2022 |publisher=The Irrawaddy |archive-date=14 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220214193946/https://www.irrawaddy.com/news/burma/thirty-junta-soldiers-reportedly-killed-in-upper-myanmar.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ဖေဖော်ဝါရီလ ၇ ရက်နေ့တွင် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးရှိ ဒေသခံပီဒီအက်ဖ်များက စစ်ကောင်စီတပ်များကို အလစ်ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်သားများ သေဆုံးခဲ့သည်။ ဤတိုက်ခိုက်မှုများသည် တော်လှန်ရေးသမားများက မောင်းသူမဲ့ဒရုန်းများ အသုံးပြုသော ပထမဆုံး တိုက်ခိုက်မှုတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |date=7 February 2022 |title=38 Junta Soldiers Reported Killed in Upper Myanmar |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/38-junta-soldiers-reported-killed-in-upper-myanmar.html |accessdate=7 February 2022 |publisher=The Irrawaddy |archive-date=13 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220213140304/https://www.irrawaddy.com/news/burma/38-junta-soldiers-reported-killed-in-upper-myanmar.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

ဖေဖော်ဝါရီ ၉ ရက်နေ့တွင် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးရှိ သုံးမြို့နယ်တွင် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့များ၏ တို်က်ခိုက်မှုကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၅၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |date=10 February 2022 |title=Resistance Fighters Claim To Have Killed Around 50 Myanmar Junta Personnel |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/resistance-fighters-claim-to-have-killed-around-50-myanmar-junta-personnel.html |accessdate=11 February 2022 |publisher=The Irrawaddy |archive-date=13 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220213130332/https://www.irrawaddy.com/news/burma/resistance-fighters-claim-to-have-killed-around-50-myanmar-junta-personnel.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ဖေဖော်ဝါရီနှောင်းပိုင်းတွင် [[ရှမ်းပြည်နယ်]]တောင်ပိုင်း၊ [[မိုးဗြဲ]]နှင့် [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး]]၊ [[ခင်ဦးမြို့နယ်]]တို့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော တိုက်ပွဲများကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၃၂ ဦးနှင့် တော်လှန်ရေးသမား ၂၀ သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |date=18 February 2022 |title=Both Sides Sustain Casualties as Fighting Rages Between PDFs and Myanmar Junta |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/both-sides-sustain-casualties-as-fighting-rages-between-pdfs-and-myanmar-junta.html |accessdate=22 February 2022 |publisher=The Irrawaddy |archive-date=22 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220222012752/https://www.irrawaddy.com/news/burma/both-sides-sustain-casualties-as-fighting-rages-between-pdfs-and-myanmar-junta.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |date=18 February 2022 |title=Resistance Fighters Suffer Heavy Losses During Sagaing Clash With Myanmar Junta |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/resistance-fighters-suffer-heavy-losses-during-sagaing-clash-with-myanmar-junta.html |accessdate=22 February 2022 |publisher=The Irrawaddy |archive-date=22 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220222012425/https://www.irrawaddy.com/news/burma/resistance-fighters-suffer-heavy-losses-during-sagaing-clash-with-myanmar-junta.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

[[မန္တလေးမြို့]]ပေါ်တွင်လည်း မြို့ပြပျောက်ကြားအဖွဲ့များက ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့များနှင့်အတူ [[မဟာအောင်မြေမြို့နယ်|မဟာအောင်မြေ]]နှင့် [[ပြည်ကြီးတံခွန်မြို့နယ်]]များတွင် လက်လုပ်ဗုံးများဖြင့် တိုက်ခိုက်ခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ တပ်မတော်က တော်လှန်ရေးသမားများ ပုန်းခိုသော နေရာနှစ်ခုကို ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ပြီး မြို့ပြပျောက်ကြားအဖွဲ့ဝင် ၈ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar Junta Claims to Have Killed 8 Resistance Fighters in Mandalay Raids|work=Myanmar NOW|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-claims-to-have-killed-8-resistance-fighters-in-mandalay-raids.html|access-date=17 January 2022|archive-date=13 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220213180339/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-claims-to-have-killed-8-resistance-fighters-in-mandalay-raids.html|url-status=live|accessdate=14 February 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213180339/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-claims-to-have-killed-8-resistance-fighters-in-mandalay-raids.html}}&lt;/ref&gt; ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၂ ရက်နေ့တွင် ပီဒီအက်ဖ်များ၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် [[နေပြည်တော်]]တွင် စစ်ကောင်စီတပ်သား အနည်းဆုံး လေးဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ [[ပြည်ထောင်စုနေ့]]ကာလအတွင်း မြို့အများအပြားတွင် ထိတွေ့တိုက်ခိုက်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |date=14 February 2022 |title=Junta Soldiers Killed; Social Media Users Boycott Myanmar Coup Leader's Parade |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/junta-soldiers-killed-social-media-users-boycott-myanmar-coup-leaders-parade.html |accessdate=14 February 2022 |publisher=The Irrawaddy |archive-date=14 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220214143540/https://www.irrawaddy.com/news/burma/junta-soldiers-killed-social-media-users-boycott-myanmar-coup-leaders-parade.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

====ချင်းပြည်နယ်====
ဒီဇင်ဘာ ၈ ရက်နေ့တွင်  [[ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]] (စီဒီအက်ဖ်) နှင့် တပ်မတော်တို့သည် တပ်မတော်က တပ်စွဲထားသော [[ထန်တလန်မြို့]]တွင် မိနစ် ၉၀ ကြာ ထိတွေ့တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ တိုက်ပွဲအတွင်း စီဒီအက်ဖ်မှ သုံးဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ ထိုရက်သတ္တပတ်တွင် ထန်တလန်မြို့အတွင်း နေအိမ်များ ထပ်မံမီးလောင်ကျွမ်းခဲ့ပြီး မြို့၏ လေးပုံတစ်ပုံကျော် ပျက်စီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Well over a quarter of Thantlang now destroyed by fire as rebel group vows to 'drive out' junta soldiers|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/well-over-a-quarter-of-thantlang-now-destroyed-by-fire-as-rebel-group-vows-to-drive-out-junta|access-date=17 January 2022|archive-date=10 December 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211210154834/https://www.myanmar-now.org/en/news/well-over-a-quarter-of-thantlang-now-destroyed-by-fire-as-rebel-group-vows-to-drive-out-junta|url-status=live|accessdate=14 February 2022|archivedate=10 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211210154834/https://www.myanmar-now.org/en/news/well-over-a-quarter-of-thantlang-now-destroyed-by-fire-as-rebel-group-vows-to-drive-out-junta}}&lt;/ref&gt;

မတ်လ ၃၀ ရက်နေ့တွင် [[ချင်းပြည်နယ်]]၊ [[မင်းတပ်မြို့နယ်]]ရှိ စစ်ကောင်စိစစ်ကြောင်းအား အလစ်တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၂၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |date=30 March 2022 |title=Myanmar Junta Convoy Under Repeated Attack in Chin State |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-convoy-under-repeated-attack-in-chin-state.html |accessdate=30 April 2022 |publisher=The Irrawaddy |archive-date=30 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220430071122/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-convoy-under-repeated-attack-in-chin-state.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

====ရန်ကုန်====
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်မြို့၊ [[တာမွေမြို့နယ်]]တွင် စစ်ကားတစ်စင်းပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး စစ်သားအများအပြား သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://myanmar-now.org/en/news/army-truck-with-soldiers-inside-blown-up-in-yangon/ |access-date=13 October 2023 |archive-date=22 August 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230822054540/https://myanmar-now.org/en/news/army-truck-with-soldiers-inside-blown-up-in-yangon/ }}&lt;/ref&gt; [[လှိုင်သာယာမြို့နယ်]]အတွင်း ပေါက်ကွဲမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် ဒီဇင်ဘာ ၁၄ ရက်နေ့တွင် သံသယရှိသူ ၁၂ ဦးအား တပ်မတော်က ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ လွတ်မြောက်သွားခဲ့သူနှစ်ဦးမှာလည်း နောက်ပိုင်းတွင် အရပ်ဝတ်များက ဖမ်းဆီးခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းတွင် လက်လုပ်ဗုံး မတော်တဆမှုကြောင့် ပျောက်ကြားအဖွဲ့ဝင်အများအပြား သေဆုံးမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Esther J |date=14 December 2021 |title=Three injured guerrilla fighters among 12 arrested after accidental explosion in Yangon |work=Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/en/news/three-injured-guerrilla-fighters-among-12-arrested-after-accidental-explosion-in-yangon/ |access-date=13 April 2023 |archive-date=13 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230413062719/https://myanmar-now.org/en/news/three-injured-guerrilla-fighters-among-12-arrested-after-accidental-explosion-in-yangon/ |url-status=live |accessdate=13 October 2023 |archivedate=13 April 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230413062719/https://myanmar-now.org/en/news/three-injured-guerrilla-fighters-among-12-arrested-after-accidental-explosion-in-yangon/ }}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီလမှ စ၍ စစ်ကောင်စီအရာရှိ ၃၆၇ ဦးမှာ လုပ်ကြံခံရမှုများကြောင့် သေဆုံးခဲ့ကြောင်း စစ်ကောင်စီသတင်းရင်းမြစ်များက ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |date=2 February 2022 |title=Almost 370 Junta Officials Assassinated Since Coup |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/almost-370-myanmar-junta-officials-assassinated-since-coup.html |accessdate=3 February 2022 |publisher=The Irrawaddy |archive-date=14 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220214194001/https://www.irrawaddy.com/news/burma/almost-370-myanmar-junta-officials-assassinated-since-coup.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt; အရပ်သားများအပေါ် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများအား တုံ့ပြန်ရန်အတွက် တော်လှန်ရေးသမားများသည် [[ရန်ကုန်မြို့]]အတွင်းရှိ စစ်ကောင်စီအဖွဲ့ဝင်များ၏ နေအိမ်များကို ပစ်မှတ်ထားလာခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |date=9 February 2022 |title=Resistance Fighters Target Homes of Myanmar Junta Pilots After Airstrikes on Civilians |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/resistance-fighters-target-homes-of-myanmar-junta-pilots-after-airstrikes-on-civilians.html |accessdate=11 February 2022 |archive-date=10 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220210114656/https://www.irrawaddy.com/news/burma/resistance-fighters-target-homes-of-myanmar-junta-pilots-after-airstrikes-on-civilians.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

==== ကရင်ပြည်နယ် ====
မတ်လ ၂၁ ရက်နေ့ညနေပိုင်းတွင် [[ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်|ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]] (ကေအန်အယ်လ်အေ) တပ်မဟာ ၆ သည် ကရင်ပြည်နယ်၊ [[မြဝတီခရိုင်]]၊ ဝေါလေမြိုင်မြို့နယ်ခွဲ၊ [[မောခီးရွာ၊ မြဝတီမြို့နယ်|မောခီးရွာ]]ရှိ တပ်မတော်စခန်းတစ်ခုအား ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက် သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ မောခီးစခန်းသည် မြဝတီမြို့မှ မိုင် ၅၀ အကွာနှင့် ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်မှ သုံးမိုင်ခန့်အကွာတွင် တည်ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |author1=Maung Shwe Wah |date=22 March 2022 |title=KNU rebels kill soldier and seize 'great number of weapons' in attack on junta base near Thai border |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/knu-rebels-kill-soldier-and-seize-great-number-of-weapons-in-attack-on-junta-base-near-thai |access-date=29 March 2022 |website=Myanmar NOW |language=en |archive-date=28 March 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220328005236/https://myanmar-now.org/en/news/knu-rebels-kill-soldier-and-seize-great-number-of-weapons-in-attack-on-junta-base-near-thai |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ခေတ်သစ်မီဒီယာ၏ အဆိုအရ တပ်မတော်မှ ရှစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Irrawaddy – Burmese Edition |url=https://www.facebook.com/theirrawaddyburmese/ |website=www.facebook.com |access-date=26 March 2022 |archive-date=26 March 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220326043753/https://www.facebook.com/theirrawaddyburmese/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;{{better source needed|reason=No specific article given.|date=March 2022}}

ဧပြီ ၁၄ ရက်နေ့တွင် [[လွိုင်ကော်မြို့]]အတွင်း တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Myanmar: Additional armed clashes between military and armed groups likely in Kayah State through mid-May /update 9 |url=https://crisis24.garda.com/alerts/2022/04/myanmar-additional-armed-clashes-between-military-and-armed-groups-likely-in-kayah-state-through-mid-may-update-9 |access-date=2022-04-19 |website=Myanmar: Additional armed clashes between military and armed groups likely in Kayah State through mid-May /update 9 {{!}} Crisis24 |language=en |archive-date=19 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220419054427/https://crisis24.garda.com/alerts/2022/04/myanmar-additional-armed-clashes-between-military-and-armed-groups-likely-in-kayah-state-through-mid-may-update-9 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ကရင်ပြည်နယ်အတွင်း တိုက်ပွဲများကြောင့် ထိုင်းနယ်စပ်ရှိ ဒုက္ခသည်စခန်းများတွင် စစ်ရှောင်ဦးရေများ များပြားလာနေသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fighting in Myanmar's Kayin state drives thousands to Thai border |url=https://www.rfa.org/english/news/myanmar/border-03292022192931.html |access-date=2022-04-19 |website=Radio Free Asia |language=en |archive-date=19 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220419155711/https://www.rfa.org/english/news/myanmar/border-03292022192931.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

ဧပြီ ၁၅ ရက်နေ့တွင် [[လေးကေ့ကော်]]တွင် ကေအန်အယ်လ်အေနှင့် ဖြစ်ပွားသော တိုက်ပွဲတွင် စစ်ကောင်စီမှ အနည်းဆုံး ၃၀ ခန့် ထိခိုက်သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=Regime troops retreat with heavy causalities&lt;!--sic--&gt; in Lay Kay Kaw |url=https://www.bnionline.net/en/news/regime-troops-retreat-heavy-causalities-lay-kay-kaw |website=Burma News International |language=en |access-date=21 April 2022 |archive-date=22 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220422000430/https://www.bnionline.net/en/news/regime-troops-retreat-heavy-causalities-lay-kay-kaw |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ဧပြီလနှောင်းပိုင်းတွင် စစ်ကောင်စီအရာရှိနှစ်ဦးနှင့် လျှပ်စစ်ဌာနမှ ဝန်ထမ်း ၂၄ ဦးအား ကေအန်ဒီအက်ဖ်အဖွဲ့များက [[ဖယ်ခုံမြို့နယ်]]တွင် ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |date=27 April 2022 |title=Karenni Resistance Force Captures Junta Personnel in Roadside Ambush |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/karenni-resistance-force-captures-junta-personnel-in-roadside-ambush |accessdate=28 April 2022 |publisher=Myanmar Now |archive-date=27 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220427134136/https://www.myanmar-now.org/en/news/karenni-resistance-force-captures-junta-personnel-in-roadside-ambush |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

==== အခြားဒေသများ ====
ဇန်နဝါရီ ၃၁ ရက်နေ့တွင် မကွေး၊ စစ်ကိုင်းနှင့် တနင်္သာရီ တိုင်းဒေသကြီးများ၊ ချင်း၊ ရှမ်းနှင့် ကယားပြည်နယ်တို့တွင် သုံးရက်အတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သော တိုက်ပွဲများတွင် စစ်ကောင်စီတပ်သား အနည်းဆုံး သုံးဒါဇင်ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |date=31 January 2022 |title=Myanmar Resistance Kills Dozens of Junta Soldiers in Three Days of Clashes |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-resistance-kills-dozens-of-junta-soldiers-in-three-days-of-clashes.html |accessdate=1 February 2022 |publisher=The Irrawaddy |archive-date=13 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220213140918/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-resistance-kills-dozens-of-junta-soldiers-in-three-days-of-clashes.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt; မတ်လတွင် တနင်္သာရီတို်င်းဒေသကြီးရှိ ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့က ကော့သောင်းခရိုင်အတွင်း စစ်ကောင်စီတပ်သား သုံးဦးအား သတ်ဖြတ်နိုင်ခဲ့ပြီး လက်နက်များ သိမ်းယူရရှိခဲ့ကြောင်း ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=Resistance Force Claims Victory in Clashes With Military in Myanmar's Southernmost District |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/resistance-force-claims-victory-in-clashes-with-military-in-myanmars-southernmost-district |accessdate=28 April 2022 |publisher=Myanmar Now |archive-date=27 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220427140403/https://www.myanmar-now.org/en/news/resistance-force-claims-victory-in-clashes-with-military-in-myanmars-southernmost-district |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၂ ခုနှစ် အစောပိုင်းတွင် [[ရခိုင်ပြည်နယ်]]မြောက်ပိုင်းတွင် [[ရက္ခိုင့်တပ်တော်]]နှင့် တပ်မတော်တို့အကြား ထိတွေ့တိုက်ခိုက်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၈ ရက်နေ့တွင် ရခိုင်ပြည်နယ်၊ [[မောင်တောမြို့နယ်]]အတွင်း နှစ်ကြိမ်ခန့် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၄ ရက်နေ့တွင် စစ်ကောင်စီက [[မီးတိုက်ရွာ]]၏ အရှေ့မြောက်ဘက် လက်ပံတောင်အနီး အေအေ၏ စခန်းများအား အလစ်ဝင်ရောက်တိုက်ခို်က်ခဲ့ရာအေအေ၏ ရှေ့တန်းကင်းတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း ရက္ခိုင့်တပ်တော် ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ [[ခိုင်သုခ]]က ဆိုသည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၆ ရက်နေ့တွင်လည်း သုံးနာရီကြာ တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ တိုက်ပွဲများကြောင့် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် နိုဝင်ဘာလက အေအေနှင့် တပ်မတော်တို့အကြား သဘောတူခဲ့သော အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအား ပျက်စီးမည်ကို စိုးရိမ်မှုများ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |date=8 February 2022 |title=Junta Troops Clash With Arakan Army in Western Myanmar |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/junta-troops-clash-with-arakan-army-in-western-myanmar.html |accessdate=11 February 2022 |publisher=The Irrawaddy |archive-date=13 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220213140146/https://www.irrawaddy.com/news/burma/junta-troops-clash-with-arakan-army-in-western-myanmar.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ဖေဖော်ဝါရီလ ၇ ရက်နေ့ညက မောင်တောမြို့နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် ဖြစ်ပွားသော တိုက်ပွဲများကြောင့် အရပ်သား နှစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |date=8 February 2022 |title=Two Civilians Dead in Clash Between AA, Regime Troops in Myanmar's Rakhine State |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/two-civilians-dead-in-clash-between-aa-regime-troops-in-myanmars-rakhine-state.html |accessdate=11 February 2022 |publisher=The Irrawaddy |archive-date=13 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220213142004/https://www.irrawaddy.com/news/burma/two-civilians-dead-in-clash-between-aa-regime-troops-in-myanmars-rakhine-state.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt; တိုက်ခိုက်မှုအတွင်း ဗိုလ်မှူးတစ်ဦးအပါအဝင် စစ်ကောင်စီတပ်သား အများပြား သေဆုံးခဲ့သည်.&lt;ref&gt;{{cite web |date=11 February 2022 |title=Fighting With AA Claims Heavy Casualties Including Officers, Video Shows |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/fighting-with-aa-claims-heavy-regime-casualties-including-officers-video-shows.html |accessdate=11 February 2022 |publisher=The Irrawaddy |archive-date=11 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220211123144/https://www.irrawaddy.com/news/burma/fighting-with-aa-claims-heavy-regime-casualties-including-officers-video-shows.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

=== ၂၀၂၂ မုတ်သုန်ရာသီ စစ်ရေးအခြေအနေများ ===
[[File:KNDF 2022-09.jpg|thumb|left|၂၀၂၂ စက်တင်ဘာလအတွင်း တွေ့ရသော KNDF တပ်သားများ]]
မိုးရွာသွန်းမှုများနှင့် ရွှံ့နွံများကြောင့် စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများမှာ မိုးရာသီတွင် နည်းပါးလေ့ရှိသည်။&lt;ref name=iiss/&gt; လက်နက်ကိုင်တော်လှန်မှု ပထမနှစ်ပတ်လည်အချိန်တွင် စစ်ကောင်စီအနေဖြင့် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများကို မိုးရာသီတွင် အလွယ်တကူ မပြုလုပ်နိုင်တော့ချေ။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Resistance Leader in Sagaing Says Monsoon Will Bring Victories |url=https://www.irrawaddy.com/in-person/interview/myanmar-resistance-leader-in-sagaing-says-monsoon-will-bring-victories.html |work=The Irrawaddy |date=13 June 2022 |access-date=28 October 2022 |archive-date=6 August 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220806025854/https://www.irrawaddy.com/in-person/interview/myanmar-resistance-leader-in-sagaing-says-monsoon-will-bring-victories.html |url-status=live |accessdate=14 October 2023 |archivedate=6 August 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220806025854/https://www.irrawaddy.com/in-person/interview/myanmar-resistance-leader-in-sagaing-says-monsoon-will-bring-victories.html }}&lt;/ref&gt;

မေလ ၃၁ ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်မြို့၊ [[ဆူးလေစေတီတော်|ဆူးလေစေတီ]]အနီးတွင် ဗုံးပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး တစ်ဦးသေဆုံးကာ ၉ ဦးဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။ နိုင်ငံပိုင် မီဒီယာများက [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]]က လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်သည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သော်လည်း ပီဒီအက်ဖ်များက ငြင်းဆိုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=1 June 2022 |title=Accusations fly after Myanmar bombing kills 1, injures 9 |url=https://apnews.com/article/education-myanmar-yangon-bombings-aung-san-suu-kyi-924a199c207a78d620b9fb7fa1ec1421 |access-date=2022-09-21 |website=AP NEWS |language=en |archive-date=22 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922073551/https://apnews.com/article/education-myanmar-yangon-bombings-aung-san-suu-kyi-924a199c207a78d620b9fb7fa1ec1421 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

ဇွန်လတွင် နိုင်ငံ၏ ၄၀ မှ ၅၀ % အထိ တော်လှန်ရေးသမားများက ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ [[ရခိုင်ပြည်နယ်]]၏ နေရာအတော်များများအား လွတ်လပ်သော အစိုးရအနေဖြင့် အုပ်ချုပ်ထားနိုင်ကြောင်း [[ရက္ခိုင့်တပ်တော်]]က ဆိုသည်။ [[ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး]] နှင့် [[ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]] တို့ကလည်း အစိုးရသစ်အတွက် အစီအစဉ်များ ချမှတ်ခဲ့သည်။ [[ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်]] နှင့် [[ဝပြည် သွေးစည်းညီညွတ်ရေး တပ်မတော်]]တို့ မဟာမိတ် ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite journal |title=Is Myanmar's Military on Its Last Legs? |last=Martin |first=Michael |url=https://www.csis.org/analysis/myanmars-military-its-last-legs |website=Center for Strategic and International Studies |access-date=2022-10-22 |date=21 June 2022 |language=en |archive-date=22 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221022174503/https://www.csis.org/analysis/myanmars-military-its-last-legs |url-status=live }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221022174503/https://www.csis.org/analysis/myanmars-military-its-last-legs |date=22 October 2022 }}&lt;/ref&gt; သို့သော်လည်း တပ်မတော်အနေဖြင့် နိုင်ငံ၏ မြို့ပေါ်နေရာအားလုံးနီးပါးကို ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခဲ့ပြီး ကျောက်စိမ်းလုပ်ကွက်များအပါအဝင် နိုင်ငံ၏ ရင်းမြစ်များကိုလည်း ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ဆဲ ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar's resistance is at risk of believing its own propaganda |access-date=2022-10-22 |newspaper=The Economist |url=https://www.economist.com/asia/2022/05/19/myanmars-resistance-is-at-risk-of-believing-its-own-propaganda |date=19 May 2022 |archive-date=22 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221022174503/https://www.economist.com/asia/2022/05/19/myanmars-resistance-is-at-risk-of-believing-its-own-propaganda |url-status=live |accessdate=14 October 2023 |archivedate=22 October 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221022174503/https://www.economist.com/asia/2022/05/19/myanmars-resistance-is-at-risk-of-believing-its-own-propaganda }}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှစတင်ကာ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၂,၂၀၀ ကျော်ကို သုတ်သင်နိုင်ခဲ့ကြောင်း [[ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး]] က ဇူလိုင်လတွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/2200-myanmar-junta-soldiers-killed-since-january-knu.html|title=2,200 Myanmar Junta Soldiers Killed Since January: KNU|date=6 July 2022|publisher=The Irrawaddy|accessdate=6 July 2022|archive-date=6 July 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220706125953/https://www.irrawaddy.com/news/burma/2200-myanmar-junta-soldiers-killed-since-january-knu.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt; [[ရှမ်းပြည်နယ်]]၊ [[ဖယ်ခုံမြို့နယ်]]အတွင်း တိုက်ပွဲများတွင် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၄၀ ခန့်နှင့် ပီဒီအက်ဖ် ၁၁ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/dozens-of-myanmar-troops-11-pdf-fighters-killed-in-clash-in-shan-state.html|title=Dozens of Myanmar Troops, 11 PDF Fighters Killed in Clash in Shan State|publisher=The Irrawaddy|date=6 July 2022|accessdate=9 July 2022|archive-date=8 July 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220708162105/https://www.irrawaddy.com/news/burma/dozens-of-myanmar-troops-11-pdf-fighters-killed-in-clash-in-shan-state.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး [[စိုးဝင်း (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး)|စိုးဝင်း]]၏ ဆရာဖြစ်သူ အငြိမ်းစားဗိုလ်ချုပ်[[အုန်းသွင်]]အား မြို့ပြပျောက်ကြားအဖွဲ့က စက်တင်ဘာလတွင် လုပ်ကြံခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |author=&lt;!--not stated--&gt; |date=27 September 2022 |title=Retired Myanmar Brigadier General Shot Dead by Yangon Resistance Group |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/retired-myanmar-brigadier-general-shot-dead-by-yangon-resistance-group.html |work=The Irrawaddy |location=Yangon |access-date=19 October 2022 |archive-date=19 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221019102837/https://www.irrawaddy.com/news/burma/retired-myanmar-brigadier-general-shot-dead-by-yangon-resistance-group.html |url-status=live |accessdate=14 October 2023 |archivedate=19 October 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221019102837/https://www.irrawaddy.com/news/burma/retired-myanmar-brigadier-general-shot-dead-by-yangon-resistance-group.html }}&lt;/ref&gt;

===ရခိုင်တွင် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ပျက်ပြယ်ခြင်း===
ဇွန်လနှင့် ဩဂုတ်လများတွင် [[ရက္ခိုင့်တပ်တော်]] (အေအေ)နှင့် စစ်ကောင်စီတို့အကြား ၂၀၂၀ နှောင်းပိုင်းတွင် ထားရှိခဲ့သည့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ပျက်ပြယ်ခဲ့သည်။ ထိုကာလအတွင်း [[ရခိုင်ပြည်နယ်]]မြောက်ပိုင်းတွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ပြည်သူ့ရေးရာ ဝန်ဆောင်မှုများနှင့် ဒေသတွင်း အုပ်ချုပ်ရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ခဲ့ကာ စစ်ပွဲဖြစ်ပွားမှုများကို ရှောင်ရှားခဲ့သည်။ အခြားနေရာများတွင် ခုခံတော်လှန်မှု များပြားလာခြင်းနှင့် NUG နှင့် ပူးပေါင်းရန် လူထုထောက်ခံမှု ပိုမိုလာခြင်းအပေါ် ရက္ခိုင့်တပ်တော်အား တပ်မတော်က ပိုမိုအာရုံစိုက်လာခဲ့သလို ရက္ခိုင့်တပ်တော်အနေဖြင့်လည်း ရခိုင်ပြည်နယ် တောင်ပိုင်းသို့ ၎င်း၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှု ချဲ့ထွင်ရန် စတင်ကြိုးပမ်းလာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=Avoiding a Return to War in Myanmar's Rakhine State |date=1 June 2022 |url=https://www.crisisgroup.org/asia/south-east-asia/myanmar/avoiding-return-war-myanmars-rakhine-state |website=International Crisis Group |location=Brussels, Belgium |language=en |access-date=6 January 2023 |archive-date=6 January 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230106140951/https://www.crisisgroup.org/asia/south-east-asia/myanmar/avoiding-return-war-myanmars-rakhine-state |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ရက္ခိုင့်တပ်တော်ခေါင်းဆောင် [[ထွန်းမြတ်နိုင်]]၏ ဇွန်လအတွင်း ပြောကြားချက်များအရ ရက္ခိုင့်တပ်တော်အနေဖြင့် ပဋိပက္ခတွင်းသို့ ပါဝင်စေလာနေကြောင်း ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=Arakan Army on Collision Course with the Military in Myanmar's Rakhine State |last=Kean |first=Thomas |url=https://thediplomat.com/2022/06/arakan-army-on-collision-course-with-the-military-in-myanmars-rakhine-state/ |date=7 June 2022 |access-date=6 January 2023 |website=The Diplomat |archive-date=6 January 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230106140955/https://thediplomat.com/2022/06/arakan-army-on-collision-course-with-the-military-in-myanmars-rakhine-state/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

ဇူလိုင်လနောက်ပိုင်းတွင် [[ကရင်ပြည်နယ်]]ရှိ ရက္ခိုင့်တပ်တော်စခန်းတစ်ခုအား တပ်မတော်မှ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု ပြုလုပ်ခဲ့ရာ ခြောက်ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီးနောက် တိုက်ပွဲများ ပြန်လည် စတင်လာခဲ့သည်။ ဇူလိုင်လနှောင်းပိုင်းနှင့် ဩဂုတ်လ အစောပိုင်းတို့တွင် [[မောင်တောမြို့နယ်]]နှင့် [[ချင်းပြည်နယ်]]အနောက်ပိုင်းတို့တွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော်က လက်တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဩဂုတ်လနှောင်းပိုင်းတွင် ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းအတွင်း ခရီးသွားလာရာတွင် စစ်ဆေးရေးဂိတ်များစွာကို အကြောင်းကြားမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ရသလို မြစ်ကြောင်းပိတ်ဆို့မှုများကြောင့် အများပြည်သူသုံး ရေကြောင်းပို့ဆောင်ရေးယာဉ်များ ရပ်နားခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=Insurgents in Myanmar's Rakhine State Return to War on the Military |date=3 October 2022 |url=https://www.usip.org/publications/2022/10/insurgents-myanmars-rakhine-state-return-war-military |author=Kyaw Hsan Hlaing |website=US Institute of Peace |language=en |access-date=6 January 2023 |archive-date=6 January 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230106140953/https://www.usip.org/publications/2022/10/insurgents-myanmars-rakhine-state-return-war-military |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

== ပြည်တွင်းစစ် အရှိန်တက်လာခြင်း ==

===ခုခံတွန်းလှန်မှု အားကောင်းလာခြင်း===
တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် ခုခံစစ်မှ ထိုးစစ်သို့ ပြောင်းလဲကာ ၂၀၂၃ နှစ်အကုန်တွင် [[မြန်မာနိုင်ငံ ဆန္ဒပြမှုများ (၂၀၂၁-လက်ရှိ)|နွေဦးတော်လှန်ရေး]] အောင်မြင်အဆုံးသတ်ရန် ရည်မှန်းကြောင်း အောက်တိုဘာလလယ်တွင် [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ]]က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ အဆိုပါထုတ်ပြန်မှုအပြီးတွင် မြို့ပြနေရာများနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့တောင်ပိုင်းတို့တွင် တိုက်ခိုက်မှုများ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;at20221104&quot;&gt;{{cite news |first=Anthony |last=Davis |title=Myanmar's NUG going for broke before its time |url=https://asiatimes.com/2022/11/myanmars-nug-going-for-broke-before-its-time/?fbclid=IwAR05DLA_u3Wj36rVzbn0sqQrLuZX2J6KXdBE1DPQcLh8JL-I-tS68MC2Vu0 |date=4 November 2022 |work=Asia Times |access-date=5 November 2022 |archive-date=5 November 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221105215701/https://asiatimes.com/2022/11/myanmars-nug-going-for-broke-before-its-time/?fbclid=IwAR05DLA_u3Wj36rVzbn0sqQrLuZX2J6KXdBE1DPQcLh8JL-I-tS68MC2Vu0 |url-status=live |accessdate=16 October 2023 |archivedate=5 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221105215701/https://asiatimes.com/2022/11/myanmars-nug-going-for-broke-before-its-time/?fbclid=IwAR05DLA_u3Wj36rVzbn0sqQrLuZX2J6KXdBE1DPQcLh8JL-I-tS68MC2Vu0 }}&lt;/ref&gt; စစ်ကောင်စီကလည်း [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး|စစ်ကိုင်း]]နှင့် [[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး]]များရှိ ကျေးရွာ ၂၀ ကျော်ကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးကာ စစ်ကောင်စီဆန့်ကျင်ရေးအားပျော့စေရန် &quot;[[ဖြတ်လေးဖြတ်]]&quot;ဗျူဟာကို ကျင့်သုံးခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း စစ်ကိုင်းအခြေစိုက် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များ၏ အဆိုအရ မီးရှို့ဖျက်ဆီးခံရသူများသည် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့သို့ ဝင်ရောက်လာကြသည်ဟု ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |author=Nay Thit |title=Why Myanmar Junta's 'Four Cuts' Arson Strategy is Failing to Quell Resistance |url=https://www.irrawaddy.com/opinion/analysis/why-myanmar-juntas-four-cuts-arson-strategy-is-failing-to-quell-resistance.html |work=The Irrawaddy |date=22 October 2022 |access-date=2022-10-22 |language=en |archive-date=22 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221022174503/https://www.irrawaddy.com/opinion/analysis/why-myanmar-juntas-four-cuts-arson-strategy-is-failing-to-quell-resistance.html |url-status=live |accessdate=16 October 2023 |archivedate=22 October 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221022174503/https://www.irrawaddy.com/opinion/analysis/why-myanmar-juntas-four-cuts-arson-strategy-is-failing-to-quell-resistance.html }}&lt;/ref&gt;

ခုခံတော်လှန်ရေးတပ်များတွင် တိုးတက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လာနေသည်။ [[ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]]သည် မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့မြောက်ပိုင်းတွင် တိုက်ခိုက်မှုများ တိုးမြှင့်လာပြီး ခုခံတော်လှန်ရေးသမားများက ပထမဆုံးသိမ်းပိုက်နိုင်သောမြို့အဖြစ် [[ကော့ကရိတ်မြို့]]ကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;at20221104&quot;/&gt; အောက်တိုဘာလ ၂၁ ရက်နေ့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်ကာ အာရှအဝေးပြေးလမ်းမကြီးတွင် အလစ်အငိုက်တိုက်ခိုက်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ကာ မြို့နှင့် မြို့တွင်းရှိ အစိုးရရုံးများတွင်ပါ တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ နှစ်ရက်အကြာတွင် စစ်ကောင်စီ၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ပြန်လည်ဆုတ်ခွာသွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Heavy Fighting Between Myanmar Junta, Resistance Reported in Karen's Kawkareik |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/heavy-fighting-between-myanmar-junta-resistance-reported-in-karens-kawkareik.html |work=The Irrawaddy |date=21 October 2022 |access-date=5 November 2022 |archive-date=5 November 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221105215659/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/heavy-fighting-between-myanmar-junta-resistance-reported-in-karens-kawkareik.html |url-status=live |accessdate=18 October 2023 |archivedate=20 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240220212821/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/heavy-fighting-between-myanmar-junta-resistance-reported-in-karens-kawkareik.html }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar's KNU attacks key border town of Kawkareik |url=https://www.mizzima.com/article/myanmars-knu-attacks-key-border-town-kawkareik |author=AFP |work=Mizzima |date=22 October 2022 |access-date=5 November 2022 |archive-date=2 November 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102082617/https://mizzima.com/article/myanmars-knu-attacks-key-border-town-kawkareik |url-status=live |accessdate=18 October 2023 |archivedate=2 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221102082617/https://mizzima.com/article/myanmars-knu-attacks-key-border-town-kawkareik }}&lt;/ref&gt; လေးရက်အကြာတွင် [[ကရင်ပြည်နယ် တရားလွှတ်တော်|ကရင်ပြည်နယ်]]၊ [[ကြာအင်းဆိပ်ကြီးမြို့နယ်]]ရှိ အမှတ် ၃၃၉ ခြေမြန်တပ်ရင်းစခန်းတစ်ခုကို ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်ဦးဆောင်သော အဖွဲ့မှ ဝင်ရောက်သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ပြန်သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Karen Resistance Forces Seize Myanmar Junta Base, Capture 17 Soldiers |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/karen-resistance-forces-seize-myanmar-junta-base-capture-17-soldiers.html |work=The Irrawaddy |date=27 October 2022 |access-date=27 October 2022 |archive-date=27 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221027144636/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/karen-resistance-forces-seize-myanmar-junta-base-capture-17-soldiers.html |url-status=live |accessdate=18 October 2023 |archivedate=27 October 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221027144636/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/karen-resistance-forces-seize-myanmar-junta-base-capture-17-soldiers.html }}&lt;/ref&gt; အောက်တိုဘာလ ၂၈ ရက်နေ့က ကော့ကရိတ်မြို့အနီး ဆည်တစ်ခုတွင် စစ်ကောင်စီ၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဆည်တွင် ပျက်စီးမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=21 October 2022 |title=Resistance Besieges Karen Town; Myanmar Junta Counters With Airstrikes |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/resistance-besieges-karen-town-myanmar-junta-counters-with-airstrikes.html |access-date=2022-10-28 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=28 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221028152540/https://www.irrawaddy.com/news/burma/resistance-besieges-karen-town-myanmar-junta-counters-with-airstrikes.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt; [[ချင်းပြည်နယ်]]ရှိ ခုခံတော်လှန်ရေးအဖွဲ့များက [[ဖလမ်းမြို့နယ်]]ရှိ စစ်စခန်းတစ်ခုအား ဒရုန်းများ အသုံးပြုကာ တိုက်ခိုက်ခဲ့သဖြင့် စခန်းရှိ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၇၄% ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။ [[တပ်မတော် (လေ)|စစ်ကောင်စီလေတပ်]]၏ ဗုံးဆက်တိုက်ကြဲချမှုကြောင့် စခန်းအား သိမ်းပိုက်နိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Chin resistance forces fail to take outpost after week-long siege |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/chin-resistance-forces-fail-to-take-outpost-after-week-long-siege |date=22 November 2022 |language=en |work=Myanmar Now |access-date=26 November 2022 |archive-date=26 November 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221126133119/https://www.myanmar-now.org/en/news/chin-resistance-forces-fail-to-take-outpost-after-week-long-siege |url-status=live |accessdate=18 October 2023 |archivedate=26 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221126133119/https://www.myanmar-now.org/en/news/chin-resistance-forces-fail-to-take-outpost-after-week-long-siege }}&lt;/ref&gt;

နိုဝင်ဘာလအတွင်း [[ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး]]တလျောက် ခုခံတော်လှန်မှုများ တိုးမြင့်လာသည်ကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။ ပဲခူးတိုင်းအနောက်ပိုင်း [[မိုးညိုမြို့နယ်]]တွင် ရဲစခန်းအဆောက်အဦးတစ်ခုအား ပီဒီအက်ဖ်များက ဆင့်ပွားဗုံးများဖြင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Nearly 60 Myanmar Regime Forces Killed in Two Days of Resistance Attacks |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/nearly-60-myanmar-regime-forces-killed-in-two-days-of-resistance-attacks.html |work=The Irrawaddy |date=24 November 2022 |language=en |access-date=29 November 2022 |archive-date=29 November 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221129183848/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/nearly-60-myanmar-regime-forces-killed-in-two-days-of-resistance-attacks.html |url-status=live |accessdate=20 October 2023 |archivedate=29 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221129183848/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/nearly-60-myanmar-regime-forces-killed-in-two-days-of-resistance-attacks.html }}&lt;/ref&gt; ပဲခူးအရှေ့ပိုင်းတွင် [[ရေတာရှည်မြို့နယ်]]ရှိ ရဲစခန်းတစ်ခုအား ပဲခူးပီဒီအက်ဖ်အဖွဲ့များက ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၁၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/over-70-myanmar-junta-forces-killed-in-three-days-of-resistance-attacks.html |title=Over 70 Myanmar Junta Forces Killed in Three Days of Resistance Attacks |work=The Irrawaddy |language=en |date=28 November 2022 |access-date=29 November 2022 |archive-date=29 November 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221129183850/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/over-70-myanmar-junta-forces-killed-in-three-days-of-resistance-attacks.html |url-status=live |accessdate=20 October 2023 |archivedate=29 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221129183850/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/over-70-myanmar-junta-forces-killed-in-three-days-of-resistance-attacks.html }}&lt;/ref&gt; တော်လှန်ရေးသမားများက စစ်ကောင်စီ စစ်စခန်းသုံးခုအား ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့သဖြင့် [[ရွှေကျင်မြို့နယ်]]အတွင်းမှ ဒေသခံအရပ်သာထောင်နှင့်ချီ ထွက်ပြေးခဲ့ကြရသည်။ ဤစီးနင်းမှုကို [[ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး|ကေအင်ယူ]]နှင့် [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ]]၊ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၏ တိုက်ရိုက်ထိန်းကွပ်မှုအောက်တွင်ရှိသော မြို့နယ်ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့တစ်ခုတို့ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Thousands flee as resistance forces seize three Myanmar military bases in Bago Region |url=https://myanmar-now.net/en/news/thousands-flee-as-resistance-forces-seize-three-myanmar-military-bases-in-bago-region |work=Myanmar NOW |date=15 November 2022 |language=en |access-date=29 November 2022 |archive-date=29 November 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221129183932/https://myanmar-now.net/en/news/thousands-flee-as-resistance-forces-seize-three-myanmar-military-bases-in-bago-region |url-status=dead |accessdate=20 October 2023 |archivedate=29 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221129183932/https://myanmar-now.net/en/news/thousands-flee-as-resistance-forces-seize-three-myanmar-military-bases-in-bago-region }}&lt;/ref&gt;

ဒီဇင်ဘာလအစောပိုင်းတွင် [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်|ပီဒီအက်ဖ်]]အဖွဲ့များက အမျိုးသမီးတစ်ဦးအား ရိုက်နှက်၍ ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခဲ့သော ဗီဒီယိုတစ်ခုမှာ လူမှုကွန်ယက်တွင် ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ]]၏ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက အဆိုပါဖြစ်ရပ်သည် [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး]]၊ [[တမူးမြို့နယ်]]တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ပါဝင်သူများကို ဖမ်းဆီးကာ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်နေကြောင်း သတင်းထောက်များအား ပြောကြားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=NUG opens probe into brutal killing of woman by members of its resistance force |url=https://myanmar-now.org/en/news/nug-opens-probe-into-brutal-killing-of-woman-by-members-of-its-resistance-force |author=Khin Yi Yi Zaw |date=6 December 2022 |access-date=31 December 2022 |archive-date=31 December 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221231140942/https://myanmar-now.org/en/news/nug-opens-probe-into-brutal-killing-of-woman-by-members-of-its-resistance-force |url-status=live |accessdate=20 October 2023 |archivedate=31 December 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221231140942/https://myanmar-now.org/en/news/nug-opens-probe-into-brutal-killing-of-woman-by-members-of-its-resistance-force }}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၁ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းစဉ်ကစ၍ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၁၆၉၂ ဦးနှင့် ခုခံတော်လှန်ရေးသမား ၂၁၁ ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း [[ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]] (ကေအန်ဒီအက်ဖ်)က ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၇ ရက်နေ့တွင် ပြောဆိုသည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်း [[ကယားပြည်နယ်]]နှင့် [[ရှမ်းပြည်နယ်]]တို့တွင် အရပ်သား ၂၉၃ ဦးအား စစ်ကောင်စီက သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး အရပ်သား ၁၂၆ ဦးမှာ နေအိမ်များမှ စစ်ဘေးရှောင်နေစဉ် သေဆုံးခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/kayah-resistance-797-myanmar-junta-troops-killed-last-year.html |access-date=20 October 2023 |archive-date=9 January 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230109144027/https://www.irrawaddy.com/news/burma/kayah-resistance-797-myanmar-junta-troops-killed-last-year.html }}&lt;/ref&gt;

ဇန်နဝါရီလ အစောပိုင်းတွင် ကနီမြို့နယ်ရှိ ပီဒီအက်ဖ်အုပ်စုများက စစ်ကောင်စီ၏ ထောက်ပို့ရေယာဉ်များကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ အနည်းဆုံး စစ်ကောင်စီဖက်မှ ၂၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ ခုခံရေးသမားများက ကုန်းလမ်းအများစုကို ထိန်းချုပ်ထားသဖြင့် စစ်ကောင်စီက လက်နက်ပစ္စည်းများကို ရေကြောင်းသုံး၍ ပို့ဆောင်မှုများ များပြားလာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Sagaing Resistance Groups Hail River Attacks on Myanmar Junta |date=6 January 2023 |work=The Irrawaddy |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/sagaing-resistance-groups-hail-river-attacks-on-myanmar-junta.html |access-date=9 January 2023 |archive-date=9 January 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230109144834/https://www.irrawaddy.com/news/burma/sagaing-resistance-groups-hail-river-attacks-on-myanmar-junta.html |url-status=live |accessdate=20 October 2023 |archivedate=9 January 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230109144834/https://www.irrawaddy.com/news/burma/sagaing-resistance-groups-hail-river-attacks-on-myanmar-junta.html }}&lt;/ref&gt; ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် [[ယင်းမာပင်ခရိုင်]] ပီဒီအက်ဖ်တပ်ရင်း ၁ ဦးဆောင်သော ပူးပေါင်းအဖွဲ့က [[ကနီမြို့နယ်]]ရှိ တာဝါတိုင်ကုန်း စစ်စခန်းတစ်ခုကို ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၃၀ သေဆုံးပြီး လက်နက်ခဲယမ်းအများအပြား သိမ်းဆည်းရမိခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{cite news |title=More Than a Dozen Myanmar Junta Troops Killed in Four Days of Resistance Attacks |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/more-than-a-dozen-myanmar-junta-troops-killed-in-four-days-of-resistance-attacks.html |access-date=29 June 2023 |date=19 April 2023 |work=The Irrawaddy |language=en |accessdate=20 October 2023 |archivedate=6 June 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230606161625/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/more-than-a-dozen-myanmar-junta-troops-killed-in-four-days-of-resistance-attacks.html }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=ကနီ တာဝါတိုင်စခန်းကုန်းတိုက်ပွဲတွင် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၃၀ ဦး သေဆုံးပြီး ၃ ယောက် ထွက်ပြေးလွတ်မြောက် |url=https://www.mizzimaburmese.com/article/127193 |access-date=29 June 2023 |date=19 April 2023 |work=Mizzima |language=my |last1=Nway |first1=Maung Khet |accessdate=20 October 2023 |archivedate=6 April 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240406152829/https://www.mizzimaburmese.com/article/127193 }}&lt;/ref&gt;

[[ရှမ်းပြည်နယ်]]တွင် [[အင်းလေးကန်]]အနီး ပီဒီအက်ဖ်များနှင့် [[ပအိုဝ်း အမျိုးသား အဖွဲ့ချုပ်|ပအိုဝ်းအမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ်]]တို့အကြား ထိတွေ့မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Fighting Breaks Out Near Inle Lake in Southern Shan State |author=Hein Htoo Zan |date=5 January 2023 |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/fighting-breaks-out-near-inle-lake-in-southern-shan-state.html |work=The Irrawady |access-date=9 January 2023 |archive-date=9 January 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230109200852/https://www.irrawaddy.com/news/burma/fighting-breaks-out-near-inle-lake-in-southern-shan-state.html |url-status=live |accessdate=22 October 2023 |archivedate=9 January 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230109200852/https://www.irrawaddy.com/news/burma/fighting-breaks-out-near-inle-lake-in-southern-shan-state.html }}&lt;/ref&gt; 

၂၀၂၃ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် [[ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော်]]က [[ထန်တလန်မြို့]]ရဲစခန်းကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ကာ မြို့အား ထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news|title=Chin Resistance: Myanmar Junta Trying to Retake Thantlang|url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/chin-resistance-myanmar-junta-trying-to-retake-thantlang.html|date=18 February 2023|work=The Irrawaddy|language=en|last1=Zan|first1=Hein Htoo|access-date=5 July 2023|accessdate=22 October 2023|archivedate=5 July 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230705123127/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/chin-resistance-myanmar-junta-trying-to-retake-thantlang.html}}&lt;/ref&gt; ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် [[ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော်]]၊ [[ချင်းအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]နှင့် [[ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]]တို့ ပါဝင်သော ချင်းတော်လှန်ရေးပေါင်းစုံအဖွဲ့က [[ကလေးမြို့]]မှ [[ဖလမ်းမြို့]]နှင့် [[ဟားခါးမြို့]]သို့ စစ်ကူ၊ စစ်လက်နက်နှင့် ရိက္ခာများ တင်ဆောင်လာသော အစီး ၃၀ ပါ စစ်ကောင်စီယာဉ်တန်းကို ကြားဖြတ်တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news|title=Regime Convoy Stopped In Chin State|url=https://www.bnionline.net/en/news/regime-convoy-stopped-chin-state|date=20 March 2023|work=BNI|language=en|access-date=5 July 2023|accessdate=22 October 2023|archivedate=5 July 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230705123127/https://www.bnionline.net/en/news/regime-convoy-stopped-chin-state}}&lt;/ref&gt; တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များက ယာဉ်တန်းအား နှောက်ယှက်တိုက်ခိုက်နိုင်ခဲ့သလို သံချပ်ကာ ကားနှစ်စင်းကိုလည်း ဖျက်ဆီးနိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;awardforconvoy&quot;&gt;{{cite news|title=သံချပ်ကာယာဉ် (၂) စီး ချေမှုန်းနိုင်ခဲ့သော CNDF ပူးပေါင်းတပ်ကို NUG က ကျပ်သိန်း ၄၀၀၀ ချီးမြှင့်|url=https://www.bnionline.net/en/news/regime-convoy-stopped-chin-state|date=5 July 2023|work=BNI|language=my|access-date=5 July 2023|accessdate=22 October 2023|archivedate=5 July 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230705123127/https://www.bnionline.net/en/news/regime-convoy-stopped-chin-state}}&lt;/ref&gt; သံချပ်ကာ ကားနှစ်စင်းကို ဖျက်ဆီးနိုင်သည့်အတွက် [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ]]က ချင်းတော်လှန်ရေးအဖွဲ့များအား ငွေကျပ်သိန်း ၄၀၀၀ ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;awardforconvoy&quot;/&gt; ဖလမ်းမြို့နယ်၊ ကလေး-ဖလမ်းကားလမ်းပေါ်ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းတစ်ခုကို ျင်းအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့က ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီဖက်မှ ၁၁ ဦးသေဆုံးပြီး ၁၄ ဦး ဖမ်းဆီးရမိခဲ့ကာ လက်နက်ခဲယမ်းများကိုလည်း သိမ်းဆည်းရမိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news|title=Two Dozen Myanmar Junta Troops Killed in Chin State Camp Raid|url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/two-dozen-myanmar-junta-troops-killed-in-chin-state-camp-raid.html|date=11 April 2023|work=The Irrawaddy|language=en|access-date=5 July 2023|accessdate=22 October 2023|archivedate=5 July 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230705124631/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/two-dozen-myanmar-junta-troops-killed-in-chin-state-camp-raid.html}}&lt;/ref&gt; အလားတူ စစ်သား ၈၀ ခန့်ပါဝင်သော စစ်ကောင်စီယာဉ်တန်းကို မတူပီနှင့် ပလက်ဝမြို့အကြားတွင် ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော်နှင့် မတူပီ-ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်မတော် တို့က အကြိမ်များစွာ တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်သား ၅၀ ခန့်သာ ကျန်ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite news|title=Convoy of Myanmar Junta Reinforcements Decimated Near Matupi: Chin Resistance|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/convoy-of-myanmar-junta-reinforcements-decimated-near-matupi-chin-resistance.html|date=27 March 2023|work=The Irrawaddy|language=en|access-date=5 July 2023|accessdate=22 October 2023|archivedate=5 July 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230705123126/https://www.irrawaddy.com/news/burma/convoy-of-myanmar-junta-reinforcements-decimated-near-matupi-chin-resistance.html}}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၃ ခုနှစ်သည် မြို့ပြတိုက်ပွဲများ တိုးမြင့်လာသည်ကို တွေ့မြင်ခဲ့ရသည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ် မတ်လတွင် &quot;Urban Owls&quot; ဟု အမည်ပေးထားသော ပျောက်ကြားအဖွဲ့က စစ်ဗိုလ်ချုပ်များ၏ ဥပဒေအကြံပေးဆောင်ရွက်နေသူ မင်းတေဇာညွန့်တင်ကို ပစ်ခတ်လုပ်ကြံခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;UrbanOwls1&quot;&gt;{{cite news|title=Yangon Guerrillas Kill Myanmar Junta Money Laundering Chief|url=https://www.irrawaddy.com/news/yangon-guerrillas-kill-myanmar-junta-money-laundering-chief.html|date=25 March 2023|access-date=28 June 2023|work=The Irrawaddy|language=en|accessdate=22 October 2023|archivedate=28 June 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230628144316/https://www.irrawaddy.com/news/yangon-guerrillas-kill-myanmar-junta-money-laundering-chief.html}}&lt;/ref&gt; ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၂ ရက်နေ့တွင်လည်း [[ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်|ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်]] ဒု-ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် အငြိမ်းစား ဒုဗိုလ်မှူး ကြး ဦးစိုင်းကျော်သူအား For the Yangon မြို့ပြတော်လှန်ရေးအဖွဲ့က ပစ်သတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=BAP တစ်ပတ်အတွင်း သတင်း ကောက်နုတ်ချက် |url=https://www.bapnews.org/posts/9iMRWzVrSyzl2TzlGvAvB |access-date=၂၂ အောက်တိုဘာ ၂၀၂၃ |work=bapnews.org |language=en}}&lt;/ref&gt;

===စစ်ကောင်စီ၏ လက်တုံ့ပြန်မှုများနှင့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများ===
{{See also|ဖားကန့် အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု}}
အောက်တိုဘာလအတွင်းတွင် တိုက်ပွဲများနှင့် ထိတွေ့မှုများ ပိုမိုဖြစ်ပွားလာခဲ့သလို စစ်ကောင်စီ၏ အရပ်သားများအပေါ် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများကိုလည်း တွေ့မြင်ခဲ့ရသည်။ အောက်တိုဘာလ ၂၁ ရက်နေ့က [[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး]]၊ [[တောင်မြင့်ရွာ၊ ပေါက်မြို့နယ်|တောင်မြင့်ရွာ]]တွင် စစ်ကောင်စီတပ်သားများက ကျေးရွာအား ဝင်ရောက်မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့သလို အထက်တန်းကျောင်းဆရာတစ်ဦးဖြစ်သူ စောထွန်းမိုးအာ ခေါင်းဖြတ်သတ်ဖြတ်ခဲ့ကာ ဦးခေါင်းအား [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ]]၏ စာသင်ကျောင်းခြံစည်းရိုးတွင် ချိတ်ဆွဲထားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar villagers say army beheaded high school teacher |last=Peck |first=Grant |url=https://apnews.com/article/aung-san-suu-kyi-myanmar-813a18fd0ab77cd6ccdaaa36a0bf8965 |work=AP News |date=21 October 2022 |access-date=2022-10-22 |language=en |archive-date=22 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221022174502/https://apnews.com/article/aung-san-suu-kyi-myanmar-813a18fd0ab77cd6ccdaaa36a0bf8965 |url-status=live |accessdate=24 October 2023 |archivedate=22 October 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221022174502/https://apnews.com/article/aung-san-suu-kyi-myanmar-813a18fd0ab77cd6ccdaaa36a0bf8965 }}&lt;/ref&gt; နှစ်ရက်အကြာ၊ အောက်တိုဘာလ ၂၃ ရက်နေ့တွင် [[ကချင်ပြည်နယ်]]၊ [[ဖားကန့်မြို့နယ်]]ရှိ အနန့်ပါဒေသတွင် ကေအိုင်အေ၏ ၆၂ နှစ်မြောက် အခမ်းအနားပြုလုပ်နေစဉ် စစ်ကောင်စီက [[ဖားကန့် အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု|လေကြောင်းမှ ပစ်ခတ်မှု]]ကြောင့် လူ ၈၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့သည်။ ကုလသမဂ္ဂက ထိုဖြစ်ရပ်အပေါ် ရှုံ့ချခဲ့သော်လည်း စစ်ကောင်စီကမူ အရပ်သားများသေဆုံးခြင်းအပေါ် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Ethnic group says Myanmar air attack kills 80 at celebration |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/ethnic-group-myanmar-air-attack-kills-60-celebration-91995775 |last=Peck |first=Grant |work=ABCNews |date=23 October 2022 |access-date=2022-10-24 |language=en |archive-date=24 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221024125159/https://abcnews.go.com/International/wireStory/ethnic-group-myanmar-air-attack-kills-60-celebration-91995775 |url-status=live |accessdate=24 October 2023 |archivedate=24 October 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221024125159/https://abcnews.go.com/International/wireStory/ethnic-group-myanmar-air-attack-kills-60-celebration-91995775 }}&lt;/ref&gt; နိုဝင်ဘာလတွင် စစ်ကောင်စီက [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး]]အတွင်းရှိ ကျေးရွာများအား ဆက်လက်မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့ကာ မြန်မာနိုင်ငံ ကတ်သလစ်သာသနာပိုင် ချားလ်မောင်ဘို၏ ကျေးရွာလည်း ပါဝင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-torches-home-village-of-catholic-cardinal.html |title=Myanmar Junta Torches Home Village of Catholic Cardinal |language=en |work=The Irrawaddy |access-date=26 November 2022 |archive-date=26 November 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221126131302/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-torches-home-village-of-catholic-cardinal.html |url-status=live |accessdate=24 October 2023 |archivedate=26 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221126131302/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-torches-home-village-of-catholic-cardinal.html }}&lt;/ref&gt; [[ရွှေဘိုမြို့နယ်]]အတွင်းတွင် စစ်ကောင်စီတပ်သားများက အလုပ်သမားများအဖြစ် ဟန်ဆောင်ကာ အရပ်သားယာဉ်များပေါ်တွင် ပုန်းခို၍ ဒေသခံတော်လှန်ရေးအဖွဲ့များအား တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Several people killed in Myanmar military ambush of Sagaing resistance checkpoint |url=https://myanmar-now.org/en/news/several-people-killed-in-myanmar-military-ambush-of-sagaing-resistance-checkpoint |author=Thura Maung |date=31 December 2022 |access-date=31 December 2022 |archive-date=31 December 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221231140611/https://myanmar-now.org/en/news/several-people-killed-in-myanmar-military-ambush-of-sagaing-resistance-checkpoint |url-status=live |accessdate=24 October 2023 |archivedate=31 December 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221231140611/https://myanmar-now.org/en/news/several-people-killed-in-myanmar-military-ambush-of-sagaing-resistance-checkpoint }}&lt;/ref&gt;

နိုဝင်ဘာလတွင်  ခုခံတော်လှန်ရေးအဖွဲ့များက အချက်အခြာကျသည့် နေရာများနှင့် စခန်းများအား ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခဲ့သလို စစ်ကောင်စီ၏ လေကြောင်းသုံးတိုက်ခိုက်မှုများလည်း များပြားလာခဲ့သည်။ နိုဝင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့ရက်သတ္တပတ်တွင် [[မိုးညှင်းမြို့နယ်]]နှင့် [[ဗန်းမောက်မြို့နယ်]]အနီး [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး|စစ်ကိုင်း]]-[[ကချင်ပြည်နယ်|ကချင်]] နယ်နမိတ်တွင် စစ်ကောင်စီ၏ လေကြောင်းဖြင့် မကြာခဏ တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ၈၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သလို ကုန်စည်စီးဆင်းမှုလည်း ပြတ်တောက်သွားခဲ့သည်။ လေ့လာသူများ၏အဆိုအရ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု ပိုမိုအသုံးပြုလာခြင်းသည် စစ်ကောင်စီ၏ ကုန်းကြောင်းတိုက်ခိုက်နိုင်စွမ်း ကျဆင်းနေသည်ကို ညွှန်ပြနေသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-jets-target-kachin-resistance-forces.html |title=Myanmar Junta Jets Target Kachin Resistance Forces |date=25 November 2022 |language=en |work=The Irrawaddy |access-date=26 November 2022 |archive-date=26 November 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221126125028/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-jets-target-kachin-resistance-forces.html |url-status=live |accessdate=24 October 2023 |archivedate=26 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221126125028/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-jets-target-kachin-resistance-forces.html }}&lt;/ref&gt; မြေပြင်တွင် စစ်ကောင်စီတပ်များက မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် ဆက်လက်မြေလှန်ထိုးစစ်ဆင်နေပြီး ယင်းတို့ မကာကွယ်နိုင်တော့သော စခန်းများကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့ခြင်းများ ပြုလုပ်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar military torches own police station in Magway |author=Maung Shwe Wah |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/myanmar-military-torches-own-police-station-in-magway |work=Myanmar Now |date=22 November 2022 |access-date=26 November 2022 |archive-date=26 November 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221126133111/https://www.myanmar-now.org/en/news/myanmar-military-torches-own-police-station-in-magway |url-status=live |accessdate=24 October 2023 |archivedate=26 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221126133111/https://www.myanmar-now.org/en/news/myanmar-military-torches-own-police-station-in-magway }}&lt;/ref&gt; ယင်းထိုးစစ်များကြောင့် ဒေသခံအရပ်သားအများအပြား နေရပ်စွန့်ခွာတိမ်းရှောင်မှုများ များပြားလာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=In Pictures: Sagaing locals flee Myanmar junta's arson campaign |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/in-pictures-sagaing-locals-flee-myanmar-juntas-arson-campaign |work=Myanmar Now |date=22 November 2022 |access-date=26 November 2022 |archive-date=26 November 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221126133109/https://www.myanmar-now.org/en/news/in-pictures-sagaing-locals-flee-myanmar-juntas-arson-campaign |url-status=live |accessdate=24 October 2023 |archivedate=26 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221126133109/https://www.myanmar-now.org/en/news/in-pictures-sagaing-locals-flee-myanmar-juntas-arson-campaign }}&lt;/ref&gt; စစ်ကောင်စီမြေပြင်တပ်များ ရှုံးနိမ့်ခြင်းနှင့် တိုက်ခိုက်ခံရခြင်းများရှိချိန်တွင် လက်နက်ကြီးများ ပစ်ခတ်ခြင်းနှင့် လေကြောင်းမှ တိုက်ခိုက်ခြင်းများမှာ ပုံမှန်လို ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ပိတ်မိနေသော စစ်ကောင်စီတပ်သားများ လေကြောင်းပစ်ကူရရှိပါက မြေလှန်ထိုးစစ်ပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=As Sagaing attacks continue, Myanmar junta's scorched earth tactics earn WWII comparison |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/as-sagaing-attacks-continue-myanmar-juntas-scorched-earth-tactics-earn-wwii-comparison |author=Thura Maung |author2=Nyein Swe |language=en |date=24 November 2022 |work=Myanmar Now |access-date=26 November 2022 |archive-date=26 November 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221126133109/https://www.myanmar-now.org/en/news/as-sagaing-attacks-continue-myanmar-juntas-scorched-earth-tactics-earn-wwii-comparison |url-status=live |accessdate=24 October 2023 |archivedate=26 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221126133109/https://www.myanmar-now.org/en/news/as-sagaing-attacks-continue-myanmar-juntas-scorched-earth-tactics-earn-wwii-comparison }}&lt;/ref&gt; စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးရှိ စစ်ကောင်စီ၏ စစ်ရေးတွင် [[ဆားလင်းကြီးမြို့နယ်]]ရှိ [[လက်ပံတောင်းတောင် ကြေးနီသတ္တုတွင်း]]ကို လုံခြုံရေးပေးရန်လည်း တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |author=Khin Yi Yi Zaw |url=https://myanmar-now.org/en/news/thousands-flee-as-myanmar-military-secures-letpadaung-area-for-chinese-workers |date=15 December 2022 |title=Thousands flee as Myanmar military secures Letpadaung area for Chinese workers |work=Myanmar NOW |access-date=31 December 2022 |archive-date=31 December 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221231140940/https://myanmar-now.org/en/news/thousands-flee-as-myanmar-military-secures-letpadaung-area-for-chinese-workers |url-status=live |accessdate=24 October 2023 |archivedate=31 December 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221231140940/https://myanmar-now.org/en/news/thousands-flee-as-myanmar-military-secures-letpadaung-area-for-chinese-workers }}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၃ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂ ရက်နေ့တွင် ခုခံတော်လှန်မှုများရှိနေသည့် မြို့နယ် ၃၇ မြို့နယ်အား စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကြေညာခဲ့ရာ ဒေသခံသန်းပေါင်းများစွာအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |author1=Khine Lin Kyaw |title=Myanmar Junta Imposes Martial Law in Resistance Strongholds |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2023-02-02/myanmar-junta-imposes-martial-law-in-resistance-strongholds#xj4y7vzkg |access-date=8 February 2023 |work=[[Bloomberg News]] |date=2 February 2023 |accessdate=24 October 2023 |archivedate=17 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240217073518/https://www.bloomberg.com/news/articles/2023-02-02/myanmar-junta-imposes-martial-law-in-resistance-strongholds#xj4y7vzkg }}&lt;/ref&gt; စစ်ကောင်စီက အရပ်သားများအား လက်နက်ကိုင်ဆောင်ခွင့် ခွင့်ပြုမည်ဟူသော ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ပေါက်ကြားလာသည့် စာရွက်စာတမ်းများတွင် ဖော်ပြထားကြောင်း ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၂ ရက်နေ့တွင် သတင်းထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar junta to let 'loyal' civilians carry licensed arms -media, document |url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-junta-let-loyal-civilians-carry-licensed-arms-media-document-2023-02-12/ |access-date=12 February 2023 |work=[[Reuters]] |date=12 February 2023 |archive-date=12 February 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230212105737/https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-junta-let-loyal-civilians-carry-licensed-arms-media-document-2023-02-12/ |url-status=live |accessdate=24 October 2023 |archivedate=12 February 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230212105737/https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-junta-let-loyal-civilians-carry-licensed-arms-media-document-2023-02-12/ }}&lt;/ref&gt;

မတ်လနှင့် ဧပြီလများတွင် စစ်ကောင်စီ၏ ရက်စက်မှုများစွာကို တွေ့မြင်ခဲ့ရသည်။ မတ်လတွင် [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး]]၊ [[တာတိုင် အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု]]တွင် စစ်ကောင်စီတပ်များက ကျေးရွာသား ၁၇ ဦးအား သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web |last=Maung Shwe Wah |date=11 March 2023 |title=In Myanmar's heartland, new horrors from a junta struggling for control |url=https://myanmar-now.org/en/news/in-myanmars-heartland-new-horrors-from-a-junta-struggling-for-control |access-date=2023-03-11 |website=Myanmar NOW |language=en |archive-date=11 March 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230311150651/https://myanmar-now.org/en/news/in-myanmars-heartland-new-horrors-from-a-junta-struggling-for-control |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ထို့အပြင် [[ရှမ်းပြည်နယ်]]၊ [[ပင်လောင်း အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု]]တွင်လည်း ရဟန်းသုံးပါးအပါအဝင် ရွာသား အနည်းဆုံး ၃၀ ကိုလည် သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Esther J |date=16 March 2023 |title=Bodies of monks killed in Pinlaung massacre showed signs of torture |url=https://myanmar-now.org/en/news/bodies-of-monks-killed-in-pinlaung-massacre-showed-signs-of-torture |access-date=2023-03-16 |website=Myanmar Now |language=en |archive-date=16 March 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230316175602/https://myanmar-now.org/en/news/bodies-of-monks-killed-in-pinlaung-massacre-showed-signs-of-torture |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ဧပြီလလယ်တွင် စစ်ကောင်စီလေတပ်က [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး]]၊ [[ပဇီကြီးရွာ၊ ကန့်ဘလူမြို့နယ်|ပဇီကြီးကျေးရွာ]]တွင် အခမ်းအနားပြုလုပ်နေသည့်အပေါ် [[ပဇီကြီး အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု|ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှု]]ကြောင့် ကလေးငယ်များအပါအဝင် အရပ်သား အနည်းဆုံး ၁၆၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Paddock |first1=Richard C. |title=Airstrike in Rebel-Held Region of Myanmar Kills at Least 100 |url=https://www.nytimes.com/2023/04/11/world/asia/myanmar-airstrike.html |work=The New York Times |date=11 April 2023 |access-date=12 April 2023 |archive-date=12 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412112258/https://www.nytimes.com/2023/04/11/world/asia/myanmar-airstrike.html |url-status=live |accessdate=24 October 2023 |archivedate=12 April 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230412112258/https://www.nytimes.com/2023/04/11/world/asia/myanmar-airstrike.html }}&lt;/ref&gt; စစ်ကောင်စီ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်ချုပ်[[ဇော်မင်းထွန်း]]က ပီဒီအက်ဖ်များ၏ ရုံးခန်းဖွင့်ပွဲပြုလုပ်နေခြင်းကြောင့် ကျေးရွာအား တိုက်ခိုက်ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ [[ကုလသမဂ္ဂ]]က အဆိုပါ တိုက်ခိုက်မှုအား ရှုံ့ချခဲ့ပြီး အရပ်သားများအား ကာကွယ်မှုပေးရန် ပြောဆိုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar military airstrike: More than 100 people feared dead |date=12 April 2023 |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-65238250 |last1=Head |first1=Jonathan |last2=Yong |first2=Nicholas |work=BBC |access-date=12 April 2023 |archive-date=12 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412175329/https://www.bbc.com/news/world-asia-65238250 |url-status=live |accessdate=24 October 2023 |archivedate=12 April 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230412175329/https://www.bbc.com/news/world-asia-65238250 }}&lt;/ref&gt;

== မတိုးသာမဆုတ်သာ ယာယီ အခြေအနေများ ==
=== ရခိုင်အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေးနှင့် ရှေ့တန်းမျက်နှာပြင်အသစ်များ ===
နိုဝင်ဘာလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် [[ရက္ခိုင့်တပ်တော်]]နှင့် စစ်ကောင်စီတို့အကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအတွက် သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအတွက် နီပွန်ဖောင်ဒေးရှင်းဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူ ဆာဆာကာဝါ က ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ လူသားချင်းစာနာမှုအရ အပစ်အခတ်ရပ်စဲခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာဖိအားကြောင့်မဟုတ်ကြောင်း ရက္ခိုင့်တပ်တော် ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပြောဆိုခဲ့သည်။ အပစ်အခတ်ရပ်စဲလိုက်သော်လည်း တပ်စွဲထားသည်များကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ရုပ်သိမ်းခဲ့ခြင်းမရှိပေ။&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.rfa.org/english/news/myanmar/ceasefire-11282022182711.html |title=Myanmar military, Arakan Army halt hostilities on humanitarian grounds |last=Lipes |first=Joshua |language=en |access-date=29 November 2022 |archive-date=29 November 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221129183932/https://www.rfa.org/english/news/myanmar/ceasefire-11282022182711.html |url-status=live |accessdate=11 November 2023 |archivedate=29 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221129183932/https://www.rfa.org/english/news/myanmar/ceasefire-11282022182711.html }}&lt;/ref&gt; စစ်ကောင်စီပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ရက္ခိုင့်တပ်တော်နှင့် အမြဲတမ်းအပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအတွက် ပထမအဆင့် ဖြစ်သည်ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Military and Arakan Army Agree Temporary Truce in Rakhine State |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-military-and-arakan-army-agree-temporary-truce-in-rakhine-state.html |date=28 November 2022 |work=The Irrawaddy |access-date=29 November 2022 |archive-date=29 November 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221129183848/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-military-and-arakan-army-agree-temporary-truce-in-rakhine-state.html |url-status=live |accessdate=11 November 2023 |archivedate=29 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221129183848/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-military-and-arakan-army-agree-temporary-truce-in-rakhine-state.html }}&lt;/ref&gt; ဒီဇင်ဘာလလယ်အထိ [[ရခိုင်ပြည်နယ်]]မြောက်ပိုင်းတွင် နှစ်ဖက်တပ်စွဲထားမှုများ ဆက်လက်ရှိနေခဲ့ပြီး တင်းမာမှုများ ရှိနေဆဲ ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Tensions remain high in Rakhine State despite military, AA truce |author=Thein San |date=6 December 2022 |url=https://myanmar-now.org/en/news/tensions-remain-high-in-rakhine-state-despite-military-aa-truce |work=Myanmar NOW |access-date=31 December 2022 |archive-date=31 December 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221231140941/https://myanmar-now.org/en/news/tensions-remain-high-in-rakhine-state-despite-military-aa-truce |url-status=live |accessdate=11 November 2023 |archivedate=31 December 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221231140941/https://myanmar-now.org/en/news/tensions-remain-high-in-rakhine-state-despite-military-aa-truce }}&lt;/ref&gt;

နိုဝင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် [[တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်|တရုတ်မြန်မာနယ်စပ်]]၊ [[ချင်းရွှေဟော်မြို့]]အနီးရှိ ကိုးကန့် [[မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်]]၏ စခန်းတစ်ခုအား [[တပ်မတော်]]က လက်နက်ကြီးများဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။ ဤတိုက်ခိုက်မှုသည် ဒီဇင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့အထိ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီတပ်သား ၅၀၀ ကိုလည်း ပို့ဆောင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Military launches major assault on Kokang base on China-Myanmar border |url=https://myanmar-now.org/en/news/military-launches-major-assault-on-kokang-base-on-china-myanmar-border |work=Myanmar NOW |date=2 December 2022 |language=en |author=Nyein Swe |access-date=31 December 2022 |archive-date=31 December 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221231140615/https://myanmar-now.org/en/news/military-launches-major-assault-on-kokang-base-on-china-myanmar-border |url-status=live |accessdate=11 November 2023 |archivedate=31 December 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221231140615/https://myanmar-now.org/en/news/military-launches-major-assault-on-kokang-base-on-china-myanmar-border }}&lt;/ref&gt;

စစ်ကောင်စီက [[တအောင်း အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]] (TNLA) နှင့်လည်း [[ရှမ်းပြည်နယ်]] မြောက်ပိုင်းတွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ဒီဇင်ဘာလ ၇ ရက်နေ့တွင် စစ်ကောင်စီက [[နမ့်ဆန်မြို့]]တွင် TNLA ဖြစ်ပွားသော တိုက်ပွဲတွင် လေကြောင်းမှ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar army drops massive aerial bombs during northern Shan State clashes, TNLA says |url=https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-army-drops-massive-aerial-bombs-during-northern-shan-state-clashes-tnla-says |date=13 December 2022 |author=Nyein Swe |access-date=31 December 2022 |archive-date=31 December 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221231140613/https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-army-drops-massive-aerial-bombs-during-northern-shan-state-clashes-tnla-says |url-status=live |accessdate=11 November 2023 |archivedate=31 December 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221231140613/https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-army-drops-massive-aerial-bombs-during-northern-shan-state-clashes-tnla-says }}&lt;/ref&gt; ခြောက်ရက်ကြာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားပြီးနောက် စစ်ကောင်စီဘက်မှ ၇၀ ခန့်ကျဆုံးခဲ့ကာ ၂၈ ဦးအား TNLA က ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီထိန်းချုပ်ထားသော ကျေးရွာ လေးရွာကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဒီဇင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့တွင် စစ်ကောင်စီက PDF ကို ပစ်မှတ်ထားခြင်းဖြစ်ပြီး TNLA နှင့် မှားယွင်းတိုက်ခိုက်မိခြင်းဖြစ်ကြောင်းဆိုကာ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာသွားခဲ့သော်လည်း TNLA ကမူ စစ်ကောင်စီထုတ်ပြန်ချက်ကို ငြင်းဆိုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Calls Ta'ang Army Battle a 'Misunderstanding' |date=19 December 2022 |work=Irrawaddy |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-calls-taang-army-battle-a-misunderstanding.html |access-date=9 January 2023 |archive-date=9 January 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230109143629/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-calls-taang-army-battle-a-misunderstanding.html |url-status=live |accessdate=11 November 2023 |archivedate=9 January 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230109143629/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-calls-taang-army-battle-a-misunderstanding.html }}&lt;/ref&gt; ဒီဇင်ဘာနှောင်းပိုင်းအထိ ထိတွေ့တိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေခဲ့ကာ အရပ်သားထောင်ပေါင်းများစွာသည် [[မိုးကုတ်မြို့]]သို့ စစ်ဘေးရှောင်ခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=Military Council suffered massive casualties Battle of Namhsan |url=https://www.bnionline.net/en/news/military-council-suffered-massive-casualties-battle-namhsan |work=BNI |date=14 December 2022 |access-date=9 January 2023 |archive-date=9 January 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230109143631/https://www.bnionline.net/en/news/military-council-suffered-massive-casualties-battle-namhsan |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် စစ်ကောင်စီက [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး]]ရှိ ကျေးရွာတစ်ရွာအား လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုပြုလုပ်ခဲ့ရာ အရပ်သား ၇ ဦးသေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |last= |date=19 January 2023 |title=Myanmar military bombs village, killing seven, sources say |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-military-bombs-village-killing-seven-sources-2023-01-19/ |access-date=2023-01-22 |archive-date=22 January 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230122223148/https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-military-bombs-village-killing-seven-sources-2023-01-19/ |url-status=live |accessdate=11 November 2023 |archivedate=22 January 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230122223148/https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-military-bombs-village-killing-seven-sources-2023-01-19/ }}&lt;/ref&gt; ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၃ ရက်နေ့တွင် စစ်ကောင်စီတပ်များက [[ဧရာဝတီမြစ်|ဧရာဝတီ]]နှင့် [[မူးမြစ်]]တလျောက် ကျေးရွာများအား ဆက်တိုက် စီးနင်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;:1&quot;/&gt; ထိုကာလအတွင်း [[အမှတ်(၉၉)ခြေမြန်တပ်မဌာနချုပ်|အမှတ် ၉၉ ခြေမြန်တပ်မ]]မှ တပ်သားများက [[တာတိုင် အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု]]တွင် ရွာသား ၁၇ ဦးအား သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၃ ရက်နေ့မှ မတ်လ ၅ ရက်နေ့အထိ စစ်ကောင်စီတပ်များက စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးတွင် ရွာသူရွာသား ၉၉ ဦးကို သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး တော်လှန်ရေးသမား ၂၀ ကို ခေါင်းဖြတ်သတ်ဖြတ်ခဲ့သလို အမျိုးသမီး အနည်းဆုံး သုံးဦးကိုလည်း အဓမ္မပြုကျင့်ခဲ့ကြသည်။&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web |last= |first= |date=11 March 2023 |title=Prominent Myanmar Monk Disappears After Being Detained by Regime Forces |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/prominent-myanmar-monk-disappears-after-being-detained-by-regime-forces.html |access-date=2023-03-11 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=11 March 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230311185343/https://www.irrawaddy.com/news/burma/prominent-myanmar-monk-disappears-after-being-detained-by-regime-forces.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

အရပ်သားများ၊ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းများနှင့် စစ်မှုထမ်းများအပါအဝင် &quot;နိုင်ငံအား သစ္စာစောင့်သိသူများ&quot;နှင့် အဖွဲ့အစည်းများအား လက်နက်ကိုင်ဆောင်ခွင့်ပြုမည့် ကြေညာချက်ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃၁ ရက်နေ့တွင် [[ပြည်ထဲရေး ဝန်ကြီးဌာန]]က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web |last=Aung Zay |date=17 February 2023 |title=Hundreds apply for firearms licenses days after introduction of new policy |url=https://myanmar-now.org/en/news/hundreds-apply-for-firearms-licenses-days-after-introduction-of-new-policy |access-date=2023-03-16 |website=Myanmar NOW |language=en |archive-date=16 March 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230316200427/https://myanmar-now.org/en/news/hundreds-apply-for-firearms-licenses-days-after-introduction-of-new-policy |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite web |last=Tin Htet Paing |date=13 February 2023 |title=Myanmar regime issues right to arms policy enabling easier weapons access for pro-junta individuals and militias |url=https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-regime-issues-right-to-arms-policy-enabling-easier-weapons-access-for-pro-junta |access-date=2023-03-16 |website=Myanmar NOW |language=en |archive-date=16 March 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230316191848/https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-regime-issues-right-to-arms-policy-enabling-easier-weapons-access-for-pro-junta |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ကြေညာချက်တွင် အသက် ၁၈ နှစ် ပြည့်မြောက်ပြီး ပုဂ္ဂိုလ်ရေးရာ လုံခြုံရေးအတွက် လက်နက်ကိုင်ဆောင်ရန် လိုအပ်သူများအနေဖြင့် ကိုင်ဆောင်ခွင့် လျောက်ထားနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။&lt;ref name=&quot;:02&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Leaked document confirms Myanmar junta is arming anti-resistance militias |url=https://myanmar-now.org/en/news/leaked-document-confirms-myanmar-junta-is-arming-anti-resistance-militias |access-date=2023-03-16 |website=Myanmar NOW |language=en |archive-date=16 March 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230316200425/https://myanmar-now.org/en/news/leaked-document-confirms-myanmar-junta-is-arming-anti-resistance-militias |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Htoon |first=Kyaw Lin |date=2 August 2018 |title=Firearms and the law in Myanmar |url=https://www.frontiermyanmar.net/en/firearms-and-the-law-in-myanmar/ |access-date=2023-03-16 |website=Frontier Myanmar |language=en-US |archive-date=16 March 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230316204933/https://www.frontiermyanmar.net/en/firearms-and-the-law-in-myanmar/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Myanmar junta revives 1977 law allowing 'loyal' civilians to bear arms |url=https://www.rfa.org/english/news/myanmar/guns-02132023190430.html |access-date=2023-03-16 |website=Radio Free Asia |language=en |archive-date=16 March 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230316200625/https://www.rfa.org/english/news/myanmar/guns-02132023190430.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

===ပြောက်ကျားတိုက်ပွဲများ===
[[File:Burning Car in Lashio.jpg|thumb|၂၀၂၃ ဧပြီလက လားရှိုးမြို့အတွင်း မီးလောင်ကျွမ်းလျက်ရှိသော ကားများအား တွေ့ရစဉ်]]
[[ရေးမြို့နယ်]]အခြေစိုက် ဒေသခံတော်လှန်ရေးအဖွဲ့ ရေးဘီလူးသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇွန်လအတွင် ပြောက်ကျားတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ဇွန်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် ချောင်းတောင်တံတားစစ်ဆေးရေးဂိတ်ကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်သား လေးဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ရေးမြို့နယ်နှင့် လမိုင်းတွင် ရေးဘီလူးအဖွဲ့ ပစ်ခတ်မှုများပြုလုပ်ရာ စစ်သား ၄ ဦး သေဆုံး |url=https://www.mizzimaburmese.com/article/129915 |last1=Chan |first1=Juu |access-date=29 June 2023 |work=Mizzima |date=22 June 2023 |language=my |accessdate=22 November 2023 |archivedate=6 April 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240406154722/https://www.mizzimaburmese.com/article/129915 }}&lt;/ref&gt; ဇွန်လ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ရေးမြို့နယ်၊ [[ဒူးယားရွာ၊ ရေးမြို့နယ်|ဒူးယားရွာ]]ရှိ [[ပျူစောထီးပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့|ပျူစောထီး]]ခေါင်းဆောင်ကို ပစ်ခတ်လုပ်ကြံခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ရေးမြို့နယ်တွင် စစ်မှုထမ်းဟောင်း ပျူစောထီးခေါင်းဆောင်အား ရေးဘီလူးအဖွဲ့ပစ်ခတ်ရှင်းလင်း |url=https://www.mizzimaburmese.com/article/130104 |last1=Chan |first1=Juu |access-date=29 June 2023 |work=Mizzima |date=27 June 2023 |language=my |accessdate=22 November 2023 |archivedate=6 April 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240406160007/https://www.mizzimaburmese.com/article/130104 }}&lt;/ref&gt; ဇွန်လ ၂၈ ရက်နေ့တွင် [[အမှတ်(၁၉)စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်]]မှ ယာဉ်တန်းကို အလစ်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီဖက်မှ ငါးဦးသေဆုံးခဲ့ပြီး အများအပြား ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ရေးမြို့နယ်တွင် စကခ (၁၉) လှည့်ကင်းအား ရေးဘီလူးအဖွဲ့ ပစ်ခတ် |url=https://mizzimaburmese.com/article/130149 |last1=Chan |first1=Juu |access-date=29 June 2023 |work=Mizzima |date=28 June 2023 |language=my |accessdate=22 November 2023 |archivedate=6 April 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240406160251/https://mizzimaburmese.com/article/130149 }}&lt;/ref&gt; ထိုတိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် [[လမိုင်းမြို့]]၊ [[ခေါဇာမြို့]]နှင့် [[ရေးမြို့]]ရှိ အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးရုံးများကို ပိတ်ထားခဲ့ရသည်။ [[ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]]၏ ဦးဆောင်မှုဖြင့် ရေးဘီလူးနှင့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် ပူးပေါင်းအဖွဲ့များက မော်လမြိုင်-ရေး-ထားဝယ် အမှတ် ၈ ပြည်ထောင်စုလမ်းမကြီးပေါ်တွင် စစ်ဆေးရေးဂိတ်များဖွင့်လှစ်ကာ စစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ရေး၊ လမိုင်းနှင့် ခေါဇာမြို့က စစ်ကောင်စီ ဌာနဆိုင်ရာရုံးများ ပိတ်လိုက်ရ |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2023/06/27/261187.html |access-date=29 June 2023 |work=The Irrawaddy |date=27 June 2023 |language=my |accessdate=22 November 2023 |archivedate=28 June 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230628091316/https://burma.irrawaddy.com/news/2023/06/27/261187.html }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=Four Military Council Soldiers Arrested During KNLA/ PDF Inspection of Vehicles on Ye-Thanbyuzayat Highway |url=https://www.bnionline.net/en/news/four-military-council-soldiers-arrested-during-knla-pdf-inspection-vehicles-ye-thanbyuzayat |access-date=29 June 2023 |work=BNI |date=22 June 2023 |language=en |accessdate=22 November 2023 |archivedate=29 June 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230629035217/https://www.bnionline.net/en/news/four-military-council-soldiers-arrested-during-knla-pdf-inspection-vehicles-ye-thanbyuzayat }}&lt;/ref&gt;

မြို့ပေါ်နေရာများတွင်လည်း ပြောက်ကျားတိုက်ခိုက်မှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၉ ရက်နေ့တွင် [[ရန်ကုန် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်]] လုံခြုံရေးအကြီးအကဲ ဗိုလ်မှူးဟောင်း ဦးရဲခိုင်ကို ရန်ကုန်အခြေစိုက် မြို့ပြပြောက်ကျားအဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်သည့် Urban Owls က ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;UrbanOwls2&quot;&gt;{{cite news|title=Head of security for Yangon International Airport assassinated|url=https://myanmar-now.org/en/news/head-of-security-for-yangon-international-airport-assassinated/|date=21 June 2023|access-date=28 June 2023|work=The Irrawaddy|language=en|last1=Thit|first1=Han|accessdate=22 November 2023|archivedate=17 February 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240217073450/https://myanmar-now.org/en/news/head-of-security-for-yangon-international-airport-assassinated/}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;UrbanOwls3&quot;&gt;{{cite news |title=Yangon Airport security chief assassinated |url=https://www.mizzima.com/article/yangon-airport-security-chief-assassinated |date=22 June 2023 |access-date=28 June 2023 |work=Mizzima |accessdate=22 November 2023 |archivedate=3 July 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230703053839/https://www.mizzima.com/article/yangon-airport-security-chief-assassinated }}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇွန်လအစောပိုင်းတွင် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၏ ပထမဆုံးသော ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် တပ်ရင်း ၅၁၀၁ ဖွဲ့စည်းလိုက်ကြောင်း အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရက ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=NUG's first Yangon PDF battalion is preparatory measure: NUG PM Office spokesperson |url=https://mizzima.com/article/nugs-first-yangon-pdf-battalion-preparatory-measure-nug-pm-office-spokesperson |last=Pan |first=Pan |access-date=28 June 2023 |work=Myanmar Now |date=8 June 2023 |accessdate=22 November 2023 |archivedate=8 June 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230608205910/https://www.mizzima.com/article/nugs-first-yangon-pdf-battalion-preparatory-measure-nug-pm-office-spokesperson }}&lt;/ref&gt;

=== ၂၀၂၃ မုတ်သုန်ရာသီ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ ===

ဇန်နဝါရီလမှ ဇူလိုင်လအထိ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၃,၀၁၂ ဦးအား သုတ်သင်နိုင်ခဲ့ကြောင်း အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရက ဩဂုတ်လတွင် ဆိုသည်။ ကယားပြည်နယ်တွင် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၆၆၇ ဦးနှင့် တော်လှန်ရေးသမား ၉၉ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး&lt;ref&gt;{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/over-3000-myanmar-junta-troops-killed-in-first-half-of-2023-nug.html |access-date=11 November 2023 |archive-date=14 August 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230814062947/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/over-3000-myanmar-junta-troops-killed-in-first-half-of-2023-nug.html }}&lt;/ref&gt; ကေအင်ယူ ထိန်းချုပ်နယ်မြေတွင် တိုက်ပွဲပေါင်း ၂,၄၉၅ ခု ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

စက်တင်ဘာ ၁၅ ရက်နေ့တွင် သံတောင်မြောက်ပိုင်း ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့က [[နေပြည်တော် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်]]အနီးရှိ ဧလာစစ်စခန်းအား ဒရုန်းဖြင့် လက်လုပ်ဗုံးနှစ်လုံး ကြဲချခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-09-18 |title=Naypyitaw Junta Airbase Hit by Myanmar Resistance Drone Strike |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/naypyitaw-junta-airbase-hit-by-myanmar-resistance-drone-strike.html |access-date=2023-09-18 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=20 September 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230920120606/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/naypyitaw-junta-airbase-hit-by-myanmar-resistance-drone-strike.html }}&lt;/ref&gt;

စက်တင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့က ပြုလုပ်သော အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် ယာယီသမ္မတ ဒူဝါလရှီးလက တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များအနေဖြင့် နိုင်ငံ၏ ၆၀% အထိ ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Star |first=The |date=2023-09-29 |title=Myanmar resistance leader claims majority control over territory in the country |url=https://www.thestar.com.my/aseanplus/aseanplus-news/2023/09/29/myanmar-resistance-leader-claims-majority-control-over-territory-in-the-country |access-date=2023-10-06 |website=[[The Star (Malaysia)|The Star]] |language=en-US |archive-date=10 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231010222154/https://www.thestar.com.my/aseanplus/aseanplus-news/2023/09/29/myanmar-resistance-leader-claims-majority-control-over-territory-in-the-country }}&lt;/ref&gt;

====ကနောင်စစ်ဆင်ရေး====
{{main|ကနောင်စစ်ဆင်ရေး}}
[[တအောင်း အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်|တအောင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]နှင့် [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်|မန္တလေးပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]]တို့ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်သော [[ကနောင်စစ်ဆင်ရေး]]တွင် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်မှ စက်တင်ဘာလအထိ စစ်ကောင်စီတပ်သား အနည်းဆုံး ၇၆ သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Irrawaddy |first1=The |title=Myanmar Junta Loses 76 Soldiers as PDF Kicks Off Special Operation in Mandalay, Shan |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-loses-76-soldiers-as-pdf-kicks-off-special-operation-in-mandalay-shan.html |access-date=15 October 2023 |work=The Irrawaddy |date=12 September 2023 |accessdate=19 November 2023 |archivedate=17 October 2023 |archiveurl=https://ghostarchive.org/archive/20231017211041/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-loses-76-soldiers-as-pdf-kicks-off-special-operation-in-mandalay-shan.html }}&lt;/ref&gt;


== ၂၀၂၃ နှောင်းပိုင်း အဓိက စစ်ရေးအခြေအနေများ ==
ပြည်တွင်းစစ်၏ သွေးစွန်းခဲ့သော မလူးသာမလှုပ်သာ နှစ်နှစ်တာကာလသည် တိုင်းရင်းသား ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့ (တအာင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်၊ မြန်မာအမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ်မဟာမိတ်တပ်မတော်နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော်) ၏ အောင်မြင်သော ထိုးစစ်နှင့်အတူ ချိုးဖြတ်ခဲ့သည်ဟု ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ အစောပိုင်းတွင် ဘီဘီစီသတင်းက ဆိုသည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် စတင်ခဲ့သော ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးသည် ကိုးကန့်ဒေသ၏ မြို့တော် လောက်ကိုင်မြို့ ကျဆုံးခြင်း၊ ထောင်ပေါင်းများစွာသော စစ်ကောင်စီတပ်သားများ လက်နက်ချခြင်းတို့နှင့်အတူ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။&lt;ref name=laukkai/&gt;&lt;ref name=&quot;BBC-losing-24-1-2024&quot;&gt;{{cite news |last1=Head |first1=Jonathan |title=Myanmar's army is losing – and facing fire from a militant monk |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68038513 |access-date=24 January 2024 |agency=BBC |date=23 January 2024 |accessdate=6 February 2024 |archivedate=23 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240123224556/https://www.bbc.com/news/world-asia-68038513 }}&lt;/ref&gt; 

===၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး===
{{main|၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး}}
[[File:Kawlin 2023-11-06.jpg|thumb|၂၀၂၃ နိုဝင်ဘာလက ကောလင်းမြို့တွင် သိမ်းဆည်းရမိသော တပ်မတော် စစ်လက်နက်ပစ္စည်းများ]]
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် မြောက်ပိုင်းဒေသ ညီနောင်မဟာမိတ်အဖွဲ့များဖြစ်သော မြန်မာအမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ်မဟာမိတ်တပ်မတော်(MNDAA)၊ တအောင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်(TNLA) နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော်(AA)တို့က ရှမ်းပြည်နယ်၊ မြောက်ပိုင်းရှိ စစ်ကောင်စီ၏ ရှေ့တန်းစခန်းများ၊ အခြေချစခန်းများ၊ ယာယီစခန်းများ၊ တပ်ရင်းတပ်ဖွဲ့များကို တစ်ပြိုင်နက် အင်အားအလုံးအရင်းဖြင့် ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့ပြီး ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးကို စတင်ကြောင်းပူးတွဲကြေညာခဲ့သည်။ ညီနောင်မဟာမိတ်အဖွဲ့များက စစ်အာဏာရှင်စနစ် အမြစ်ပြတ်ရန်၊ တရုတ်-မြန်မာ နယ်စပ်အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ကျယ်ပြန့်လာသော အွန်လိုင်းလောင်းကစားလိမ်လည်မှု ပပျောက်ဖို့၊ Online Game (ကျဖျင်) ကုမ္ပဏီများနှင့် အဆိုပါ လုပ်ငန်းများကို လုပ်ဆောင်နေသည့် စစ်ကောင်စီနဲ့ ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့များကို နှိမ်နင်းနိုင်ရန် ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးကို စတင်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးစတင်ပြီးနောက် ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးကို ကြိုဆိုကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့အပြားတွင် ပြည်သူများက အသိပေးကြသည်။ ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးကြောင့် စစ်ကောင်စီ၏ အရှေ့မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်နယ်မြေအတွင်း ပြင်းပြင်းထန်ထန် အထိနာခဲ့သည်။ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် ပြည်သူ့စစ်အားကောင်းခြင်း၊ အပစ်အခတ်ရပ်စဲထားခြင်းနှင့် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များပြားခြင်းတို့ကြောင့် စစ်ကောင်စီ၏ တိုက်ခိုက်ရေးတပ်များမှာ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် အင်အားလုံလောက်စွာ မရှိကြခြင်း၊ ခံစစ်များပြင်ဆင်ထားမှုမရှိခြင်း၊ စိတ်ဓာတ်ပျက်ပြားနေခြင်းတို့ကြောင့် ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး၏ အစပိုင်းမှာပင် စစ်ကောင်စီ၏ တပ်ဖွဲ့ဝင် ရာနှင့်ချီသေဆုံးခဲ့သည်။ 

အောက်တိုဘာလ ၂၈ ရက် နေ့လယ်ပိုင်းတွင် ညီနောင်မဟာမိတ်အဖွဲ့များထိန်းချုပ်ထားသော ချင်းရွှေဟော်မြို့သို့ စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းမှတစ်ဆင့် လေထီးတပ်သား ၈၀ ခန့်ကို စစ်ကူချပေးခဲ့ရာ  မြန်မာအမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ်မဟာမိတ်တပ်မတော်က လက်ဦးမှုရယူပြီး ပစ်ခတ်ချေမှုန်းခဲ့ရာ ၇၀ ကျော်သေဆုံးပြီး ၃ ဦးကို အရှင်ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။

နိုဝင်ဘာလ ၁၁ ရက်နေ့နေ့လယ်ပိုင်းတွင် စစ်ကောင်စီလေတပ်၏ ရုရှားနိုင်ငံထုတ် YAK-130 အမျိုးအစား အဆင့်မြင့်လေ့ကျင့်ရေးတိုက်လေယာဉ်တစ်စီးကို ပွိုင့်-၅ လေယာဉ်ပစ်လက်နက်ဖြင့် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များက ပစ်ခတ်ခဲ့ရာ ပျက်ကျသွားပြီး လေယာဉ်မှူးနှစ်ဦးမှာ ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်သွားခဲ့သည်။

တော်လှန်ရေးမဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့များ၏ ပိုမိုပြင်းထန်လာသော မြို့သိမ်းထိုးစစ်များကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်များမှာ ပို၍အထိနာလျက်ရှိရာ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၄ ရက်တွင် ဒေသကွပ်ကဲမှုစစ်ဌာနချုပ်(လောက်ကိုင်) လက်အောက်ခံ အမှတ်(၁၂၉)ခြေမြန်တပ်ရင်းမှ တပ်ရင်းမှူးဦးဆောင်၍ တပ်ဖွဲ့ဝင် (၁၂၆) ဦး နှင့် မိသားစုဝင် (၁၃၄) ဦး စုစုပေါင်း (၂၆၂) ဦးသည် ညီနောင်မဟာမိတ်အဖွဲ့များထံ ဆက်သွယ်လာကာ လက်နက်များနှင့်တကွ အညံ့ခံအလင်းဝင်လာခဲ့သည်။ အလင်းဝင်လာသူများအား စစ်သားတစ်ဦးလျှင် ၁၀ သိန်းနှင့် မိသားစုဝင်တစ်ဦးလျှင် ၁ သိန်းစီ ညီနောင်မဟာမိတ်အဖွဲ့များက ချီးမြှင့်ခဲ့ကြသည်။

နိုဝင်ဘာလနှောင်းပိုင်းနှင့် ဒီဇင်ဘာလတွင် ကိုးကန့်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ၏ မြို့တော် လောက်ကိုင်မြို့အထိ MNDAA က နီးကပ်လာခဲ့ပြီး [[လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ]]အတွင်း ဗျူဟာကျသော စစ်စခန်းပေါင်းများစွာကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Resistance Forces Close In On Key Northeastern Town |url=https://thediplomat.com/2023/11/myanmar-resistance-forces-close-in-on-key-northeastern-town/ |last=Strangio |first=Sebastian |work=The Diplomat |date=16 November 2023 |accessdate=11 January 2024 |archivedate=15 December 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231215051619/https://thediplomat.com/2023/11/myanmar-resistance-forces-close-in-on-key-northeastern-town/ }}&lt;/ref&gt; MNDAA တပ်ဖွဲ့များက လောက်ကိုင်မြို့၏တောင်ဘက်အနီး ဘုရားကုန်းပေါ်ရှိ စစ်စခန်းအပါအဝင် မြို့ပတ်လည်ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းများကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-12-05 |title=Ethnic Army Battles to Seize Another Base From Myanmar Junta Near Border With China |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/ethnic-army-battles-to-seize-another-base-from-myanmar-junta-near-border-with-china.html |access-date=2023-12-07 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=6 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231206134554/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/ethnic-army-battles-to-seize-another-base-from-myanmar-junta-near-border-with-china.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ဒီဇင်ဘာ ၂၆ ရက်နေ့တွင် အမှတ် ၅၅ ခြေမြန်တပ်ရင်းမှ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၉၀ ကျော်သည် MNDAA ထံတွင် လက်နက်ချခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Infantry Division Surrenders in Laukkai, Shan State: Reports |author=Saw Reh |work=The Irrawaddy |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-infantry-division-surrenders-in-laukkai-shan-state-reports.html |language=en |date=26 December 2023 |accessdate=11 January 2024 |archivedate=27 December 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231227230442/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-infantry-division-surrenders-in-laukkai-shan-state-reports.html }}&lt;/ref&gt; ဒီဇင်ဘာ ၂၈ ရက်နေ့တွင် လောက်ကိုင်မြို့အား MNDAA က သိမ်းပိုက်ထိန်းချုပ်လိုက်သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Most of Laukkai now under MNDAA control |url=https://myanmar-now.org/en/news/most-of-laukkai-now-under-mndaa-control/ |date=28 December 2023 |author=Kyaw Oo |work=Myanmar Now |language=en |accessdate=11 January 2024 |archivedate=30 December 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231230153043/https://myanmar-now.org/en/news/most-of-laukkai-now-under-mndaa-control/ }}&lt;/ref&gt; ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၅ ရက်နေ့တွင် လောက်ကိုင်မြို့ရှိ အရှေ့မြောက်ပိုင်းတိုင်း စစ်ဌာနချုပ်အား MNDAA က သိမ်းပိုက်လိုက်ပြီးနောက် လောက်ကိုင်မြို့သည် MNDAA လက်အောက်သို့ အလုံးစုံ ရောက်ရှိသွားခဲ့သည်။&lt;ref name=laukkai&gt;{{cite news |title=MNDAA captures military command centre outside Laukkai, taking full control of city |url=https://myanmar-now.org/en/news/mndaa-captures-military-command-centre-outside-laukkai-taking-full-control-of-city/ |date=5 January 2024 |language=en |work=Myanmar Now |accessdate=11 January 2024 |archivedate=11 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240111142130/https://myanmar-now.org/en/news/mndaa-captures-military-command-centre-outside-laukkai-taking-full-control-of-city/ }}&lt;/ref&gt;

ရက်အနည်းငယ်အကြာတွင် သိန္နီမြို့ရှိ အမှတ် ၁၆ စစ်ဆင်ရေးဌာနချုပ်ကို တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီးနောက် [[ကွတ်ခိုင်မြို့|ကွတ်ခိုင်]]နှင့် [[သိန္နီမြို့]]များကို သိမ်းပိုက်ရရှိပြီဖြစ်ကြောင်း ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |author=Hein Htoo Zan |title=Myanmar’s Brotherhood Alliance Seizes Two More Towns in Shan State |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmars-brotherhood-alliance-seizes-two-more-towns-in-shan-state.html |access-date=8 January 2024 |work=The Irrawaddy |date=8 January 2024 |accessdate=11 January 2024 |archivedate=8 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240108104603/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmars-brotherhood-alliance-seizes-two-more-towns-in-shan-state.html }}&lt;/ref&gt;

=== တောင်သမန် စစ်ဆင်ရေး ===
{{main|တောင်သမန် စစ်ဆင်ရေး}}


=== ၁၁၀၇ နှင့် ၁၁၁၁ စစ်ဆင်ရေး ===
{{main|၁၁၀၇ စစ်ဆင်ရေး}}

၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးရိုက်ခတ်လာသည့် ကရင်နီပြည်နယ်၊ လွိုင်ကော်မြို့တွင် နိုဝင်ဘာလ ၁၁ ရက်နေ့တွင် ၁၁၁၁ စစ်ဆင်ရေးအဖြစ် ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့နှင့် ကရင်နီတပ်မတော်တို့က တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များနှင့်အတူ လွိုင်ကော်မြို့တွင် တိုက်ပွဲများ စတင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-11-14 |title=Tens of Thousands Trapped as Myanmar Resistance Strikes Kayah State Capital |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/tens-of-thousands-trapped-as-myanmar-resistance-strikes-kayah-state-capital.html |access-date=2023-11-14 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=2023-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231114143014/https://www.irrawaddy.com/news/burma/tens-of-thousands-trapped-as-myanmar-resistance-strikes-kayah-state-capital.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt; စစ်ဆင်ရေးပထမရက်တွင် တပ်မတော် (လေ) တိုက်လေယာဉ်တစ်စင်းအား KNDF က ပစ်ချနိုင်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ စစ်ကောင်စီကမူ စက်ချို့ယွင်းမှုကြောင့် ပျက်ကျခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=A military jet crashes in eastern Myanmar. Ethnic resistance groups claim they shot it down |url=https://apnews.com/article/myanmar-kayah-karenni-resistance-jet-fighter-crash-57bea1e41f43313abe5095f9c9c3a9c6 |last=Peck |first=Grant |date=11 November 2023 |language=en |accessdate=19 November 2023 |archivedate=11 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231111174038/https://apnews.com/article/myanmar-kayah-karenni-resistance-jet-fighter-crash-57bea1e41f43313abe5095f9c9c3a9c6 }}&lt;/ref&gt;

နိုဝင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့တစ်နေ့လုံး ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့(KNDF)က လွိုင်ကော်တက္ကသိုလ်အခြေချထားသော အမှတ်(၄၂၅)ခြေမြန်တပ်ရင်းနှင့် အမှတ်(၆)ခြေမြန်တပ်ရင်းတို့ကို ဝင်ရောက်တိုက်ခဲ့သည်။ အမှတ်(၄၂၅)ခြေမြန်တပ်ရင်းမှ တပ်ရင်းမှူး၊ ဒုတိယတပ်ရင်းမှူးအပါအဝင် တပ်ရင်းတစ်ရင်းလုံးနီးပါးနှင့် အမှတ်(၆)ခြေမြန်တပ်ရင်းမှ တပ်ရင်းတစ်ဝက်နီးပါး သေဆုံးခဲ့ပြီးနောက် နိုဝင်ဘာလ ၁၄ ရက်တွင် [[လွိုင်ကော်တက္ကသိုလ်]]အတွင်း ကျန်ရှိနေသည့် အမှတ်(၆)ခြေမြန်တပ်ရင်းတပ်ဖွဲ့ဝင်များကို အပြီးသတ်ချေမှုန်းရန် စစ်ဆင်ရေးဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ ကျန်ရှိနေသည့် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များကို လက်နက်ချအညံ့ခံရန် အခွင့်အရင်းပေးခဲ့သဖြင့် ဗိုလ်ကြီးတစ်ဦး ဦးစီးသော စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင် ၃၂ ဦးသည် လက်နက်ချအညံ့ခံခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-11-15 |title=Kayah Resistance Seizes Myanmar Junta Bases in State Capital |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/kayah-resistance-seizes-myanmar-junta-bases-in-state-capital.html |access-date=2023-11-15 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=16 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231116062451/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/kayah-resistance-seizes-myanmar-junta-bases-in-state-capital.html }}&lt;/ref&gt;

===တကျော့ပြန် ရခိုင်စစ်===
၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးသည် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် စတင်လာပြီးနောက် ကျောက်တော်မြို့နယ်ရှိ အပေါက်ဝရဲစခန်းကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်က လက်နက်မချလျှင် တိုက်ခိုက်မည်ဟု အကြောင်းကြားပြီးနောက် အပေါက်ဝရဲစခန်းမှ စခန်းမှူးအပါအဝင် စခန်းတစ်ခုလုံးသည် လက်နက်ချအလင်းဝင်ခဲ့သည်။

နိုဝင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့ နံနက်ပိုင်းတွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ရသေ့တောင်မြို့နယ်ရှိ နယ်ခြားစောင့်ရဲစခန်းနှစ်ခုကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာမှ စစ်ကောင်စီနှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော်တို့အကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ပျက်ပြားခဲ့သည်။ ဒုံးပိုက်စခန်းအား နံနက် ၆ နာရီခွဲတွင် သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ရသေ့တောင်မြို့နယ် နယ်ခြားစောင့်ရဲစခန်းနှစ်ခုကို ရက္ခိုင့်တပ်တော် ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် ဒုံးပိုက်စခန်းကိုသိမ်းပိုက်ရရှိပြီဟုဆို |trans-title=Two Rathedaung Township Border Guard Military Posts attacked by Arakan Army with Dong Paik camp being captured |date=13 November 2023 |url=https://burmese.narinjara.com/news/detail/65516f28a30cc94f1526a1e6 |language=my |work=Narinjara News |accessdate=19 November 2023 |archivedate=13 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231113013729/https://burmese.narinjara.com/news/detail/65516f28a30cc94f1526a1e6 }}&lt;/ref&gt;

နိုဝင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့တွင် ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ စစ်စခန်း ၄၀ ကျော်အား စစ်ကောင်စီအဖွဲ့များ စွန့်ပစ်သွားကြသည်ဟု ဆိုသည်။ သို့သော်လည်း ရက္ခိုင့်တပ်တော်လက်အောက်သို့ ချက်ခြင်းကျရောက်ခြင်း မဟုတ်ခဲ့ပေ။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-11-14 |title=Almost 40 Myanmar Junta Positions Abandoned in Rakhine: Arakan Army |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/almost-40-myanmar-junta-positions-abandoned-in-rakhine-arakan-army.html |access-date=2023-11-14 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=14 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231114141415/https://www.irrawaddy.com/news/burma/almost-40-myanmar-junta-positions-abandoned-in-rakhine-arakan-army.html }}&lt;/ref&gt; နောက်ရက်တွင် မြန်မာစစ်ကောင်စီ လုံခြုံရေးအဖွဲ့ဝင်အများအပြား ရက္ခိုင့်တပ်တော်ထံ လက်နက်ချ ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;reuters15nov&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-rebels-says-dozens-junta-forces-surrender-captured-2023-11-15/|title=Myanmar rebels says dozens of junta forces surrender, captured|journal=Reuters|date=2023-11-15}}&lt;/ref&gt;

ထိုညတွင် ပေါက်တောမြို့နယ် ရဲစခန်းကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်က တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ နိုဝင်ဘာ ၁၆ ရက်နေ့နံနက်တွင် မြို့အား ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ စစ်ကောင်စီက ရေကြောင်းနှင့် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=AA Captures Town in Rakhine, Prompting Bombardment by Myanmar Military |date=16 November 2023 |author=Hein Htoo Zan |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/aa-captures-town-in-rakhine-prompting-bombardment-by-myanmar-military.html |language=en |work=The Irrawaddy |accessdate=19 November 2023 |archivedate=17 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231117203523/https://www.irrawaddy.com/news/burma/aa-captures-town-in-rakhine-prompting-bombardment-by-myanmar-military.html }}&lt;/ref&gt;

=== ချင်း ထိုးစစ်ဆင်မှု ===
[[ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော်]]နှင့် ဒေသခံ [[ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်မတော်|ချင်းကာကွယ်ရေးအဖွဲ့များ]]က နှစ်ရက်ကြာ တိုက်ခိုက်ပြီးနော် နိုဝင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့တွင် အိန္ဒိယ-မြန်မာနယ်စပ်ရှိ [[ရိဒ်ခေါဒါရ်မြို့]]ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-11-14 |title=Chin Resistance Seizes Indian Border Town From Myanmar Junta |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/chin-resistance-seizes-indian-border-town-from-myanmar-junta.html |access-date=2023-12-01 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=30 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231130192412/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/chin-resistance-seizes-indian-border-town-from-myanmar-junta.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt; စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် လက်နက်ကိုင်ခုခံတော်လှန်မှုဖြစ်ပွားချိန်မှစ၍ ချင်းပြည်နယ်တွင် ပထမဆုံး သိမ်းပိုက်ရမိသော မြို့ဖြစ်သည်။ စစ်ကောင်စီတပ်သားနှင့် ရဲတပ်သား အနည်းဆုံး ၄၀ ခန့်မှာ အိမ်နီးချင်းအိန္ဒိယနိုင်ငံတွင်းသို့ ထွက်ပြေးသွားခဲ့ကြသည်။ ယင်းတို့အား ဒေသခံရဲအဖွဲ့က အာသံရိုင်ဖယ်တပ်သို့ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ရာ မြန်မာနိုင်ငံတွင်းသို့ ပြန်ပို့ခံခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2023-11-15 |title=40 Myanmar army personnel who fled to Mizoram amid conflict sent back |url=https://indianexpress.com/article/india/40-myanmar-army-personnel-who-fled-to-mizoram-amid-conflict-sent-back-9026986/ |access-date=2023-12-01 |website=The Indian Express |language=en |archive-date=2 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231202043349/https://indianexpress.com/article/india/40-myanmar-army-personnel-who-fled-to-mizoram-amid-conflict-sent-back-9026986/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

နိုဝင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့တွင် ချင်း-ရခိုင်နယ်စပ်ရှိ [[ပလက်ဝမြို့နယ်]]တွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့သည်။ အဆိုပါထိုးစစ်အတွင်း တပ်မတော်က ဓာတုလက်နက်များ အသုံးပြုခဲ့သည်ဟု ရက္ခိုင့်တပ်တော်က စွပ်စွဲထားသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Zan |first=Hein Htoo |date=2023-12-05 |title=Myanmar Junta Uses Chemical Warfare: Arakan Army |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-uses-chemical-warfare-arakan-army.html |access-date=2023-12-06 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=7 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231207021538/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-uses-chemical-warfare-arakan-army.html }}&lt;/ref&gt; ဒီဇင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့တွင် မြို့နယ်တွင်းရှိ စစ်စခန်းကြီးတစ်ခုကို သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့ကြောင်း ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-12-06 |title=Arakan Army Declares Seizure of Major Myanmar Junta Base |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/arakan-army-declares-seizure-of-major-myanmar-junta-base.html |access-date=2023-12-06 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=7 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231207024830/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/arakan-army-declares-seizure-of-major-myanmar-junta-base.html }}&lt;/ref&gt;

နိုဝင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့တွင် ဒေသခံချင်းကာကွယ်ရေးအဖွဲ့များက [[ကနေဒီတောင်|ကနေဒီတောင်ထိပ်]]ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-11-22 |title=PDF Seizes Hilltop Base in Chin State, Captures 12 Myanmar Junta Soldiers |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/pdf-seizes-hilltop-base-in-chin-state-captures-12-myanmar-junta-soldiers.html |access-date=2023-12-01 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=1 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231201042525/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/pdf-seizes-hilltop-base-in-chin-state-captures-12-myanmar-junta-soldiers.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

[[မတူပီမြို့နယ်]]ရှိ [[လိုင်လင်းပီမြို့]]ကို သုံးရက်ကြာ တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော်က နိုဝင်ဘာလ ၂၅ ရက်နေ့တွင် သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Now |first=Myanmar |date=2023-11-25 |title=Another town on the India-Myanmar border falls to the resistance |url=https://myanmar-now.org/en/news/another-town-on-the-india-myanmar-border-falls-to-the-resistance/ |access-date=2023-12-01 |website=Myanmar Now |language=en-US |archive-date=27 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231127132400/https://myanmar-now.org/en/news/another-town-on-the-india-myanmar-border-falls-to-the-resistance/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

နိုဝင်ဘာလ ၂၉ ရက်နေ့တွင် မတူပီမြို့နယ်ရှိ [[ရေဇွာမြို့]]ကို ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော်နှင့် ချင်းကာကွယ်ရေးအဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Chin allied resistance claims big junta losses in western Myanmar |url=https://www.rfa.org/english/news/myanmar/chin-fighting-11302023071854.html |access-date=2023-12-01 |website=Radio Free Asia |language=en |archive-date=2 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231202043350/https://www.rfa.org/english/news/myanmar/chin-fighting-11302023071854.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;


===တပ်မတော်အပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှု===
[[File:ATR-42 of Myanmar Air Force at Mawlamyine Airport.jpg|thumb|မော်လမြိုင်လေဆိပ်တွင် တွေ့ရသော တပ်မတော်(လေ)၏  ATR-42 လေယာဉ်နှစ်စင်း]]
တပ်မတော်သည် [[နေပြည်တော်]]အား ကာကွယ်ရန် အခြားတိုင်းဒေသကြီးများမှ စစ်သည်များ ရွှေ့ပြောင်းခြင်း၊ ဝန်ထမ်းများအား လက်နက်တပ်ဆင်ခြင်းများအပါအဝင် တပ်သား ၁၄,၀၀၀ ဖြင့် ပြင်ဆင်လျက်ရှိသည်ဟု နိုဝင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့တွင် ''ဧရာဝတီသတင်းဌာန''က ဖော်ပြခဲ့သည်။ ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး စတင်ပြီး မကြာမီ ယင်းသို့ ပြင်ဆင်နေခြင်း ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် မန္တလေး၊ ပဲခူးနှင့် ရန်ကုန်အား ကာကွယ်ရန် တပ်သား ၁၀,၀၀၀ ဖြင့်လည်း ပြင်ဆင်လျက်ရှိသည်။ နေပြည်တော် ရဲစခန်းများတွင် ကွန်ကရစ်တုံးများ ချခြင်း၊ သဲအိတ်များကာရံခြင်းများအပါအဝင် အကာအရံအတားအဆီးများ ပြင်ဆင်ခြင်းများလည်း ပါဝင်သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-regime-prepping-14000-troops-to-defend-naypyitaw-sources.html |title=Myanmar Regime Prepping 14,000 Troops to Defend Naypyitaw: Sources |author=Hein Htoo Zan |date=22 November 2023 |journal=The Irrawaddy |publisher= |access-date=1 December 2023 |quote= |archive-date=1 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231201093217/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-regime-prepping-14000-troops-to-defend-naypyitaw-sources.html |url-status=live |accessdate=8 December 2023 |archivedate=1 December 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231201093217/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-regime-prepping-14000-troops-to-defend-naypyitaw-sources.html }}&lt;/ref&gt;

ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအတွင်း ဒရုန်းနှင့် ဆက်စပ်ပစ္စည်းများ ရောင်းဝယ်ခြင်းနှင့် တရားမဝင်ပျံသန်းခြင်းများကို တားမြစ်ကြောင်း အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာနက နိုဝင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့တွင် ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Authorities issue local order to ban the sale of drones and drone accessories and unauthorized flights within Yangon Region |date=22 November 2023 |url=https://elevenmyanmar.com/news/authorities-issue-local-order-to-ban-the-sale-of-drones-and-drone-accessories-and-unauthorized |work=Eleven Myanmar |access-date=1 December 2023 |language=en |archive-date=22 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231122134850/https://elevenmyanmar.com/news/authorities-issue-local-order-to-ban-the-sale-of-drones-and-drone-accessories-and-unauthorized |url-status=live |accessdate=8 December 2023 |archivedate=22 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231122134850/https://elevenmyanmar.com/news/authorities-issue-local-order-to-ban-the-sale-of-drones-and-drone-accessories-and-unauthorized }}&lt;/ref&gt;

သာမန်ပြစ်မှုကျူးလွန်ခဲ့သည့် ခွင့်မဲ့ နှင့် စစ်ပြေးများအား နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေးအတွက် စစ်မှုထမ်းနိုင်ရန် လက်ခံမည်ဟု တပ်မတော်က ဒီဇင်ဘာလ အစောပိုင်းတွင် ကြေညာသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/depleted-myanmar-military-urges-deserters-to-return-to-barracks.html |title=Depleted Myanmar Military Urges Deserters to Return to Barracks |access-date=5 December 2023 |archive-date=5 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231205084238/https://www.irrawaddy.com/news/burma/depleted-myanmar-military-urges-deserters-to-return-to-barracks.html |url-status=live |accessdate=8 December 2023 |archivedate=5 December 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231205084238/https://www.irrawaddy.com/news/burma/depleted-myanmar-military-urges-deserters-to-return-to-barracks.html }}&lt;/ref&gt;

==== ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့များ ====
စစ်တပ်ထောက်ခံသော [[ပျူစောထီးပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့]]သည်  အရပ်သားများအပေါ် ကျူးလွန်သော စစ်ရာဇဝတ်မှုများနှင့် ဒေသခံများအား ပါဝင်ရန်အင်အားသုံးခြင်းတို့တွင် ပါဝင်ခဲ့သည်ဟု ဘီဘီစီသတင်းက ဆိုသည်။&lt;ref name=&quot;BBC-losing-24-1-2024&quot;/&gt;

== ၂၀၂၄ စစ်ရေးအခြေအနေများ ==
အသက် ၁၈ မှ ၃၅ ကြား အမျိုးသားများနှင့် အသက် ၁၈ မှ ၂၇ ကြား အမျိုးသမီးများ စစ်မှုထမ်းရမည့် [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေ|ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေ]]ကို ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့တွင် အာဏာတည်ကြောင်း စစ်ကောင်စီက ကြေညာသည်။ စစ်မှုထမ်းရန်ပျက်ကွက်ပါက ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ်အထိ ချနိုင်မည်ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-junta-enforces-mandatory-military-service-young-people-2024-02-11/|title=Myanmar junta enforces mandatory military service for young people|date=February 11, 2024|website=Reuters|access-date=11 February 2024|archive-date=16 March 2024|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20240316030303/https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-junta-enforces-mandatory-military-service-young-people-2024-02-11/}}&lt;/ref&gt;

===လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ===
{{main|လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ}}
[[File:Myanmar-China Border Yanlonkyine Gate.jpg|thumb|လောက်ကိုင်မြို့အနီး တရုတ်-မြန်မာ နယ်စပ်ဝင်ပေါက်]]
နိုဝင်ဘာလနှင့် ဒီဇင်ဘာလနှောင်းပိုင်းတွင် [[မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်]] (MNDAA) သည် [[ကိုးကန့်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ]]၏ မြို့တော် [[လောက်ကိုင်မြို့]]တွင် [[၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး]]ကို ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် [[လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ]]အတွင်း ဗျူဟာမြောက် နေရာအများအပြားကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Resistance Forces Close In On Key Northeastern Town |url=https://thediplomat.com/2023/11/myanmar-resistance-forces-close-in-on-key-northeastern-town/ |last=Strangio |first=Sebastian |work=The Diplomat |date=16 November 2023 |accessdate=11 January 2024 |archivedate=15 December 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231215051619/https://thediplomat.com/2023/11/myanmar-resistance-forces-close-in-on-key-northeastern-town/ }}&lt;/ref&gt; MNDAA တပ်ဖွဲ့များသည် လောက်ကိုင်တောင်ဘက်ရှိ ဘုရားလေးဆူ ကင်းစခန်းအပါအဝင် မြို့တဝိုက်ရှိ စစ်အခြေစိုက်စခန်းများကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ဒီဇင်ဘာလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် စစ်အစိုးရ၏ အမှတ် ၅၅ ခြေလျင်တပ်မမှ တပ်သားပေါင်း ၉၀ ကျော် MNDAA သို့ လက်နက်ချခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Infantry Division Surrenders in Laukkai, Shan State: Reports |author=Saw Reh |work=The Irrawaddy |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-infantry-division-surrenders-in-laukkai-shan-state-reports.html |language=en |date=26 December 2023 |accessdate=11 January 2024 |archivedate=27 December 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231227230442/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-infantry-division-surrenders-in-laukkai-shan-state-reports.html }}&lt;/ref&gt; လောက်ကိုင်မြို့တွင်း အမြောက်မြားဖြင့် ပစ်ခတ်မှု ရပ်တန့်ခဲ့ပြီး မြို့ဧရိယာအများစုမှာ MNDAA ထိန်းချုပ်မှုအောက်သို့ ဒီဇင်ဘာ ၂၈ ရက်က ကျရောက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Most of Laukkai now under MNDAA control |url=https://myanmar-now.org/en/news/most-of-laukkai-now-under-mndaa-control/ |date=28 December 2023 |author=Kyaw Oo |work=Myanmar Now |language=en |accessdate=11 January 2024 |archivedate=30 December 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231230153043/https://myanmar-now.org/en/news/most-of-laukkai-now-under-mndaa-control/ }}&lt;/ref&gt; ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၅ ရက်နေ့တွင် MNDAA မှ လောက်ကိုင်ရှိ [[အရှေ့မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်|အရှေ့မြောက်တိုင်း စစ်ဌာနချုပ်]] ဌာနချုပ်အား သိမ်းပိုက်ပြီး မြို့ကို အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref name=laukkai/&gt;

ရက်အနည်းငယ်အကြာတွင် [[ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့]]သည် သိန္နီမြို့ရှိ [[အမှတ်(၁၆)စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်|အမှတ် ၁၆ စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်]]အပါအဝင် မြို့ပေါ်ရှိ စစ်အစိုးရတပ်စခန်းများကို သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် ဇန်နဝါရီ ၈ ရက်တွင် [[ကွတ်ခိုင်မြို့|ကွတ်ခိုင်]]နှင့် [[သိန္နီမြို့]]များကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |author=Hein Htoo Zan |title=Myanmar's Brotherhood Alliance Seizes Two More Towns in Shan State |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmars-brotherhood-alliance-seizes-two-more-towns-in-shan-state.html |access-date=8 January 2024 |work=The Irrawaddy |date=8 January 2024 |accessdate=11 January 2024 |archivedate=8 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240108104603/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmars-brotherhood-alliance-seizes-two-more-towns-in-shan-state.html }}&lt;/ref&gt; လောက်ကိုင်တွင် လက်နက်ချခဲ့သော ဗိုလ်မှူးချုပ် ၃ ဦးကို ဇန်နဝါရီလ ၂၃ ရက်နေ့တွင် သေဒဏ် ချမှတ်ခဲ့ပြီး ကျန် ၃ ဦးကိုလည်း စစ်ဥပဒေဖြင့် ထောင်ဒဏ် တစ်သက်တစ်ကျွန်း ချမှတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/defeated-myanmar-junta-generals-given-death-sentences.html|website=The Irrawaddy|title=Defeated Myanmar Generals Given Death Sentences|date=January 23, 2024|access-date=January 26, 2024|archive-date=24 January 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240124033009/https://www.irrawaddy.com/news/burma/defeated-myanmar-junta-generals-given-death-sentences.html}}&lt;/ref&gt;

===ပြင်းထန်သည့် အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေး===
ဒီဇင်ဘာလအစောပိုင်းတွင် တပ်မတော်သည် ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးကို ရပ်တန့်ရန် [[ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့]]အား ဖိအားပေးရန် တရုတ်နိုင်ငံထံ အကြောင်းကြားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Asks China to Pressure Brotherhood Alliance to End Offensive |url=https://www.irrawaddy.com/specials/myanmar-china-watch/myanmar-junta-asks-china-to-pressure-brotherhood-alliance-to-end-offensive.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20231209232206/https://www.irrawaddy.com/specials/myanmar-china-watch/myanmar-junta-asks-china-to-pressure-brotherhood-alliance-to-end-offensive.html |archive-date=9 December 2023 |accessdate=11 March 2024 |archivedate=9 December 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231209232206/https://www.irrawaddy.com/specials/myanmar-china-watch/myanmar-junta-asks-china-to-pressure-brotherhood-alliance-to-end-offensive.html }}&lt;/ref&gt; ဇန်နဝါရီလ ၁၂ ရက်နေ့တွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် စစ်အစိုးရနှင့် ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့တို့အကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ညှိနှိုင်းခဲ့ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ နှစ်ဘက်စလုံး ပစ်ခတ်မှုများ ရပ်တန့်ထားရန် သဘောတူခဲ့ပြီး တရုတ်နယ်စပ်နေထိုင်သူများ၏ လုံခြုံရေးကို မထိခိုက်စေရန် ကတိပြုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar rebel alliance agrees to ceasefire with ruling military |url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-rebel-alliance-agree-ceasefire-with-ruling-military-rebel-group-tnla-2024-01-12/ |work=Reuters |date=12 January 2024 |language=en |accessdate=11 March 2024 |archivedate=26 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240226150119/https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-rebel-alliance-agree-ceasefire-with-ruling-military-rebel-group-tnla-2024-01-12/ }}&lt;/ref&gt; ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့၏ အဆိုအရ ၎င်းတို့သည် ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းရှိ မြို့များကို ထပ်မံသိမ်းယူခြင်းမပြုရန် သဘောတူထားပြီး စစ်ကောင်စီက ထိုဒေသကို ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ခြင်းမပြုရန် သဘောတူထားသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.irrawaddy.com/specials/myanmar-china-watch/brotherhood-alliance-myanmar-junta-agree-to-ceasefire-in-northern-shan.html |title=Brotherhood Alliance, Myanmar Junta Agree to Ceasefire in Northern Shan |language=en |work=The Irrawaddy |access-date=13 January 2024 |archive-date=13 January 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240113105403/https://www.irrawaddy.com/specials/myanmar-china-watch/brotherhood-alliance-myanmar-junta-agree-to-ceasefire-in-northern-shan.html |url-status=live |accessdate=11 March 2024 |archivedate=13 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240113105403/https://www.irrawaddy.com/specials/myanmar-china-watch/brotherhood-alliance-myanmar-junta-agree-to-ceasefire-in-northern-shan.html }}&lt;/ref&gt; နောက်တစ်နေ့တွင် လားရှိုးမြို့နယ်နှင့် ကျောက်မဲမြို့နယ် အပါအဝင် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းရှိ မြို့နယ်အသီးသီးတွင် စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများပြုလုပ်ခဲ့ပြီး အပစ်ရပ်စာချုပ်ကို ချိုးဖောက်ခဲ့ကြောင်း TNLA က ဆိုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Breaks Chinese-Brokered Ceasefire: TNLA |author=Yuzana |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-breaks-chinese-brokered-ceasefire-tnla.html |date=13 January 2024 |work=The Irrawaddy |language=en |access-date=13 January 2024 |archive-date=13 January 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240113144010/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-breaks-chinese-brokered-ceasefire-tnla.html |url-status=live |accessdate=11 March 2024 |archivedate=13 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240113144010/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-breaks-chinese-brokered-ceasefire-tnla.html }}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၄ ခုနှစ် မတ်လ ၅ ရက်နေ့တွင် [[ဟိုင်ဂင်သဘောတူညီချက်|အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးစာချုပ်]]အရ TNLA ၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ရှိနေသော မြို့နယ်သုံးမြို့နယ်အား တပ်မတော်ပ စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Number of Townships Placed Under Martial Law by Myanmar Junta Rises to 61 |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/number-of-townships-placed-under-martial-law-by-myanmar-junta-rises-to-61.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=5 March 2024 |accessdate=11 March 2024 |archivedate=11 March 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240311051705/https://www.irrawaddy.com/news/burma/number-of-townships-placed-under-martial-law-by-myanmar-junta-rises-to-61.html }}&lt;/ref&gt;

=== ၂၀၂၄ ရခိုင် ထိုးစစ် ===
{{Further|ရခိုင်ပဋိပက္ခ (၂၀၁၆-လက်ရှိ)|ချင်း စစ်မြေပြင်}}
[[File:Paletwa seen from the Kaladan River 2015.jpg|thumb|[[ကုလားတန်မြစ်]]နှင့် [[ပလက်ဝမြို့]] (၂၀၁၅)]]
၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၈ ရက်နေ့တွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော်မှ ရခိုင်ပြည်နယ် [[ကျောက်တော်မြို့နယ်]]ရှိ တောင်ရှည်အခြေစိုက်စခန်းနှင့် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၂၀၀ တို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၎င်းတို့သည် အင်ဒို-မြန်မာ ကုလားတန် ဘက်စုံ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး စီမံကိန်းအတွက် အချက်အချာကျသော [[ပလက်ဝမြို့]]ကို သိမ်းပိုက်ရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် [[ပလက်ဝမြို့နယ်]]သို့ ထိုးစစ်အရှိန်မြှင့်ခဲ့သည်။&lt;ref name=aakt&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Loses Nearly 50 Troops, More Bases in Three Days of Resistance Attacks |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-loses-nearly-50-troops-more-bases-in-three-days-of-resistance-attacks.html |date=10 January 2024 |language=en |work=The Irrawaddy |access-date=15 January 2024 |archive-date=15 January 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240115022517/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-loses-nearly-50-troops-more-bases-in-three-days-of-resistance-attacks.html |url-status=live |accessdate=22 February 2024 |archivedate=15 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240115022517/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-loses-nearly-50-troops-more-bases-in-three-days-of-resistance-attacks.html }}&lt;/ref&gt; ဇန်နဝါရီ ၁၅ ရက်နေ့၌ ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ပလက်ဝမြို့နယ်တစ်ခုလုံးကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး “စစ်ကောင်စီကင်းမဲ့နယ်မြေ” ဟုကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army resistance force says it has taken control of a strategic township in western Myanmar |url=https://apnews.com/article/myanmar-arakan-army-paletwa-chin-rakhine-e124bb0ff3dbfef6c84b39f141e972ca |last=Peck |first=Grant |date=15 January 2024 |work=AP News |language=en |access-date=25 January 2024 |archive-date=25 January 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240125142403/https://apnews.com/article/myanmar-arakan-army-paletwa-chin-rakhine-e124bb0ff3dbfef6c84b39f141e972ca |url-status=live |accessdate=22 February 2024 |archivedate=25 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240125142403/https://apnews.com/article/myanmar-arakan-army-paletwa-chin-rakhine-e124bb0ff3dbfef6c84b39f141e972ca }}&lt;/ref&gt; တစ်ပတ်အကြာတွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော်သည် ရခိုင်ပြည်နယ် [[ပေါက်တောမြို့]]ကိုလည်း သုံးလကြာ တိုက်ပွဲအပြီးတွင် ထပ်မံသိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 25, 2024 |title=Arakan Army Captures Key Town From Junta in Myanmar's Rakhine State |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/arakan-army-captures-key-town-from-junta-in-myanmars-rakhine-state.html |website=The Irrawaddy |access-date=25 January 2024 |archive-date=26 January 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240126031058/https://www.irrawaddy.com/news/burma/arakan-army-captures-key-town-from-junta-in-myanmars-rakhine-state.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၇ ရက်နေ့တွင် အိန္ဒိယနယ်စပ် ဖလမ်းလမ်းပေါ်ရှိ တိုင်ဂျင်စခန်းအား ချင်းတော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်ခဲ့ရာ လက်နက်ခဲယမ်းများ သိမ်းဆည်းရမိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/around-30-myanmar-junta-personnel-killed-in-chin-state-resistance.html|title=Around 30 Myanmar Junta Personnel Killed in Chin State: Resistance|access-date=January 20, 2024|date=January 17, 2024|website=The Irrawaddy|archive-date=18 January 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240118135631/https://www.irrawaddy.com/news/burma/around-30-myanmar-junta-personnel-killed-in-chin-state-resistance.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt; စစ်ကောင်စိစစ်သားနှင့် ဒုက္ခသည် ၆၀၀ ကျော်တို့ အိန္ဒိယ-မြန်မာနယ်စပ်ကို ဖြတ်ကျော်ဝင်ရောက်ခြင်းများ ဖြစ်ပွားပြီးနောက် ၁၆၄၃ ကီလိုမီတာ အရှည်ရှိသော နယ်စပ်ခြံစည်းရိုးခတ်မည့် အစီအစဉ်ကို အိန္ဒိယအစိုးရက ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်တွင် ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=India-Myanmar border to be fenced soon, says Home Minister Amit Shah |url=https://www.thehindu.com/news/national/will-protect-myanmar-border-like-that-of-bangladesh-amit-shah/article67759383.ece |date=20 January 2024 |work=The Hindu |language=en |access-date=26 January 2024 |archive-date=26 January 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240126182417/https://www.thehindu.com/news/national/will-protect-myanmar-border-like-that-of-bangladesh-amit-shah/article67759383.ece |url-status=live |accessdate=22 February 2024 |archivedate=26 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240126182417/https://www.thehindu.com/news/national/will-protect-myanmar-border-like-that-of-bangladesh-amit-shah/article67759383.ece }}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၄ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက်နေ့တွင် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် တပ်မတော်နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော်တို့အကြား တိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားလျက်ရှိရာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်မြေအတွင်းသို့ မော်တာကျည်ဆန်များနှင့် ကျည်ဆန်အများအပြား ကျရောက်လာခဲ့ကာ ဒေသခံအချို့ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။ ကော့ဘဇားမြို့ Ukhia မှ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်-မြန်မာနယ်စပ်တစ်လျှောက် သေနတ်သံများနှင့် ပေါက်ကွဲသံများကို ထပ်ခါတလဲလဲ ကြားနေခဲ့ရသည်။&lt;ref name=&quot;DS&quot;&gt;{{cite web|last=Alamgir|first=Nur Uddin|title=Tension mounts as war rages on BD-Myanmar frontier|url=https://www.daily-sun.com/post/733524|website=Daily Sun|date=February 2024|access-date=5 February 2024|archive-date=5 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240205133710/https://www.daily-sun.com/post/733524|url-status=live}}&lt;/ref&gt; [[နယ်ခြားစောင့်ရဲတပ်ဖွဲ့|မြန်မာနယ်ခြားစောင့်ရဲတပ်ဖွဲ့]] (BGP) မှ တပ်ဖွဲ့ဝင် ၂၂၉ ဦးထက်မနည်းသည် Tumbru နယ်စပ်ဂိတ်မှတဆင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသို့ ထွက်ပြေးဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နယ်ခြားစောင့်တပ် က ၎င်းတို့အား လက်နက်ဖြုတ်သိမ်းကာ ဘန်ဒါဘန်ခရိုင်တွင် ခိုလှုံခွင့်ပေးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=95 Myanmar Border Guards take shelter in Bangladesh amid clashes with insurgents |url=https://bdnews24.com/bangladesh/5j9il1tdie |website=bdnews24.com |access-date=5 February 2024 |archive-date=5 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240205061832/https://bdnews24.com/bangladesh/5j9il1tdie |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၅ ရက်နေ့တွင် မြန်မာဘက်မှ ပစ်ခတ်ခဲ့သော မော်တာကျည် ကျရောက်ခဲ့သောကြောင့် ဘန်ဒါဘန်နယ်စပ် Ghumdum တွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အမျိုးသမီးတစ်ဦးနှင့် ရိုဟင်ဂျာ အမျိုးသားတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;DT&quot;&gt;{{cite web |last=Aziz |first=Abdul |title=Tension at border: Fear grips residents in Bandarban |url=https://www.dhakatribune.com/bangladesh/nation/338753/tension-at-border-fear-grips-residents-in |website=Dhaka Tribune |date=6 February 2024 |access-date=6 February 2024 |archive-date=6 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240206093034/https://www.dhakatribune.com/bangladesh/nation/338753/tension-at-border-fear-grips-residents-in |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

ရက္ခိုင့်တပ်တော်သည် မင်းပြားမြို့နယ်အတွင်း ကျန်ရှိနေသည့် တပ်မတော်ခြေကုပ်စခန်းများကို ဖေဖော်ဝါရီ ၆ ရက်က သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ပြီး [[မင်းပြားမြို့နယ်]]ကို ထိန်းချုပ်လိုက်သည်။ ထိုနေ့တွင်ပင် AA သည် [[မောင်တောမြို့နယ်]] ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နယ်စပ်ရှိ တောင်ပြိုစစ်စခန်းအား သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmars-military-driven-out-of-township-in-northern-rakhine-reports-say.html|title=Myanmar's Military Driven Out of Township in Northern Rakhine, Reports Say|access-date=7 February 2024|website=The Irrawaddy|archive-date=7 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240207113816/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmars-military-driven-out-of-township-in-northern-rakhine-reports-say.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ရက္ခိုင့်တပ်တော်သည် ဖေဖေါ်ဝါရီလ ၇ ရက်နေ့တွင် [[ကျောက်တော်မြို့]]ကို ထပ်မံသိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး [[မြောက်ဦးမြို့|မြောက်ဦး]]နှင့် [[ရမ်းဗြဲမြို့|ရမ်းဗြဲ]]တို့တွင် တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်စွာ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.narinjara.com/news/detail/65c4752be20c36ccd92cf253|title=AA captures six towns so far, two more waits for coming under their control|access-date=8 February 2024|website=Narinjara News|archive-date=8 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240208171938/https://www.narinjara.com/news/detail/65c4752be20c36ccd92cf253|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ဖေဖော်ဝါရီလ ၉ ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်သည် ကျောက်ဖြူသို့သွားရန်အတွက် [[မြေပုံမြို့နယ်]]ကို ဆုတ်ခွာ စွန့်လွှတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |date=12 February 2024 |url=https://www.narinjara.com/news/detail/65ca224a333fc8585bc935fc |title=Police and junta soldiers abandoned their Myebon stations |language=en |work=Narinjara News |access-date=15 February 2024 |archive-date=13 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240213214548/https://www.narinjara.com/news/detail/65ca224a333fc8585bc935fc |url-status=live |accessdate=22 February 2024 |archivedate=13 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240213214548/https://www.narinjara.com/news/detail/65ca224a333fc8585bc935fc }}&lt;/ref&gt; နောက်တစ်နေ့တွင် အေအေ သည် [[မြောက်ဦးမြို့နယ်]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=mrauku&gt;{{Cite web |date=February 9, 2024 |title=AA: Historic Mrauk U Seized From Myanmar's Junta |last=Htoo Zan |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/aa-historic-mrauk-u-seized-from-myanmars-junta.html |website=The Irrawaddy |access-date=11 February 2024 |archive-date=11 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240211184344/https://www.irrawaddy.com/news/burma/aa-historic-mrauk-u-seized-from-myanmars-junta.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |author1=Kyaw Hsan Hlaing |title=A New Era is Dawning For the People of Myanmar's Rakhine State |url=https://thediplomat.com/2024/02/a-new-era-is-dawning-for-the-people-of-myanmars-rakhine-state/ |access-date=14 February 2024 |work=[[The Diplomat]] |date=13 February 2024 |archive-date=14 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240214025007/https://thediplomat.com/2024/02/a-new-era-is-dawning-for-the-people-of-myanmars-rakhine-state/ |url-status=live |accessdate=22 February 2024 |archivedate=14 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240214025007/https://thediplomat.com/2024/02/a-new-era-is-dawning-for-the-people-of-myanmars-rakhine-state/ }}&lt;/ref&gt; တိုက်ပွဲအတွင်း မြန်မာ့ရေတပ်၏ ကမ်းတက်ရေယာဉ် ၃ စီး နစ်မြုပ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar military blows bridge to Rakhine State capital as AA advances |author=Hein Htoo Zan |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-blows-bridges-to-rakhine-state-capital-as-aa-advances.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=12 February 2024 |access-date=13 February 2024 |archive-date=13 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240213161248/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-blows-bridges-to-rakhine-state-capital-as-aa-advances.html |url-status=live |accessdate=22 February 2024 |archivedate=13 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240213161248/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-blows-bridges-to-rakhine-state-capital-as-aa-advances.html }}&lt;/ref&gt; မြို့သုံးမြို့ သိမ်းယူမှုကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ကျောက်တော်မြို့နယ်နှင့် ပြည်နယ်၏မြို့တော် စစ်တွေရှိ တံတားများကို စစ်အစိုးရက ဖောက်ဖျက်ခဲ့သည်။

ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၅ ရက်နေ့တွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော်က [[မြေပုံမြို့]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army captures another Rakhine State town, warns locals clashes may continue |url=https://myanmar-now.org/en/news/arakan-army-captures-another-rakhine-state-town-warns-locals-clashes-may-continue/ |work=Myannmar Now |language=en |date=16 February 2024 |access-date=17 February 2024 |archive-date=17 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240217073534/https://myanmar-now.org/en/news/arakan-army-captures-another-rakhine-state-town-warns-locals-clashes-may-continue/ |url-status=live |accessdate=22 February 2024 |archivedate=17 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240217073534/https://myanmar-now.org/en/news/arakan-army-captures-another-rakhine-state-town-warns-locals-clashes-may-continue/ }}&lt;/ref&gt;ရမ်းဗြဲမြို့နယ်သို့ ထိုးစစ်ကို အရှိန်မြှင့်ခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄ မှ ၂၆ အကြားတွင် စစ်ကောင်စီ၏ စစ်ကူတပ်သား ၈၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Suffers Disaster in Battle for Rakhine Township: AA |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-suffers-disaster-in-battle-for-rakhine-township-aa.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=27 February 2024 |accessdate=11 March 2024 |archivedate=24 April 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240424115557/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-suffers-disaster-in-battle-for-rakhine-township-aa.html }}&lt;/ref&gt; ဖေဖော်ဝါရီ ၂၈ ရက်နေ့တွင် [[မင်းပြားမြို့နယ်]]ရှိ စစ်ကောင်စီ၏ နောက်ဆုံးလက်ကျန် စစ်စခန်းကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး တစ်မြို့နယ်လုံးအား ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=AA seizes last junta base in Minbya Township, Rakhine State |url=https://myanmar-now.org/en/news/aa-seizes-last-junta-base-in-minbya-township-rakhine-state/ |work=Myanmar Now |language=en |date=28 February 2024}}&lt;/ref&gt;

မတ်လ ၅ ရက်နေ့တွင် [[ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ်]]အား ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ဆက်လက်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=AA confirms capture of Ponnagyun township near Sittwe |url=https://www.narinjara.com/news/detail/65e6c10706ecccb92de35b51 |access-date=2024-03-05 |website=www.narinjara.com |language=en |archive-date=6 March 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240306021739/https://www.narinjara.com/news/detail/65e6c10706ecccb92de35b51 }}&lt;/ref&gt; တိုက်ပွဲအတွင်း စစ်ကောင်စီ၏ တိုက်ရေယာဉ်များနှင့် ဖိုက်တာဂျက်လေယာဉ်များက မြို့အား ပစ်ခတ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ပုဏ္ဏားကျွန်းနှင့် [[ရသေ့တောင်မြို့]]အား ဆက်သွယ်ထားသော စေတီပြင်တံတား ပျက်စီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Villages engulfed in flames, bridges damaged in Ponnagyun after junta’s airstrikes |url=https://www.narinjara.com/news/detail/65e6c1bc06ecccb92de35ce6 |work=Narinjara |language=en |date=5 March 2024 |accessdate=11 March 2024 |archivedate=11 March 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240311092659/https://www.narinjara.com/news/detail/65e6c1bc06ecccb92de35ce6 }}&lt;/ref&gt; ရသေ့တောင်နှင့် ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်များအား ဆက်လက် ထိုးစစ်ဆင်သွားမည်ဟု ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့အား သိမ်းပိုက်ခဲ့သည့်အတွက် အရှေ့မြောက်ဘက် ၃၃ ကီလိုမီတာအကွာရှိ ပြည်နယ်၏ မြို့တော် [[စစ်တွေမြို့]]ကို ခြိမ်းခြောက်ထားနိုင်သည့် အခြေအနေ ဖြစ်စေသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=AA Seizes Ponnagyun, Stepping Stone to Capital of Myanmar’s Rakhine State |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/aa-seizes-ponnagyun-stepping-stone-to-capital-of-myanmars-rakhine-state.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=5 March 2024 |accessdate=11 March 2024 |archivedate=11 March 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240311092657/https://www.irrawaddy.com/news/burma/aa-seizes-ponnagyun-stepping-stone-to-capital-of-myanmars-rakhine-state.html }}&lt;/ref&gt;

စစ်ကောင်စီက ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ [[ရိုဟင်ဂျာ]]များအား တပ်သားသစ်အဖြစ် စုဆောင်းမှုများ ပြုလုပ်နေသဖြင့် ရိုဟင်ဂျာများအနေဖြင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော် ထိန်းချုပ်ရာဒေသများသို့ ထွက်ပြေးကြရန် ရက္ခိုင့်တပ်တော်က မတ်လ ၆ ရက်နေ့တွင် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=AA Offers Save Haven to Rohingya Targeted for Conscription by Myanmar Junta |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/aa-offers-save-haven-to-rohingya-targeted-for-conscription-by-myanmar-junta.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=6 March 2024 |accessdate=11 March 2024 |archivedate=10 March 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240310213037/https://www.irrawaddy.com/news/burma/aa-offers-save-haven-to-rohingya-targeted-for-conscription-by-myanmar-junta.html }}&lt;/ref&gt; ပလက်ဝမြို့နယ်တွင် အရပ်သားအုပ်ချုပ်ရေး စတင်နိုင်ရန်အတွက် ဒေသခံချင်းခေါင်းဆောင်များနှင့် ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်နေကြောင်း မတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army to launch public administration in Paletwa Township, Chin State |url=https://myanmar-now.org/en/news/arakan-army-to-launch-public-administration-in-paletwa-township-chin-state/ |work=Myanmar Now |language=en |date=8 March 2024}}&lt;/ref&gt;

မတ်လ ၁၂ ရက်နေ့တွင် [[ရမ်းဗြဲမြို့]]အား ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ၈၅ ရက်ကြာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားပြီးနောက် သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army captures Ramree after months of fighting |url=https://myanmar-now.org/en/news/arakan-army-captures-ramree-after-months-of-fighting/ |work=Myanmar Now |language=en |date=12 March 2024}}&lt;/ref&gt; [[မောင်တောမြို့နယ်]]တွင် နယ်စပ်စခန်းတစ်ခုအား ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၁၇၉ ဦးမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတွင်းသို့ ထွက်ပြေးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army Claims Seizure of Myanmar Junta Border Outpost |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/arakan-army-claims-seizure-of-myanmar-junta-border-outpost.html |work=The Irrawaddy |language=en |date= 13 March 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240313152401/https://www.irrawaddy.com/news/burma/arakan-army-claims-seizure-of-myanmar-junta-border-outpost.html|archive-date=March 13, 2024}}&lt;/ref&gt;

=== ကချင် ထိုးစစ်များ ===
{{main|၀၃၀၇ စစ်ဆင်ရေး}}
ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်သည် [[မြန်မာပြည်မြောက်ပိုင်း မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့|မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်အဖွဲ့]]တွင် ပါဝင်ထားပြီး ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့နှင့် စစ်ရေးနိုင်ငံရေး နီးကပ်မှုရှိသော်လည်း [[၁၀၂၇_စစ်ဆင်ရေး#ဇန်နဝါရီ_၁၂|တရုတ်နိုင်ငံက ကြားဝင်စေ့စပ်ထားသော အပစ်ရပ်စဲရေး]]တွင် မပါဝင်ပေ။ ကေအိုင်အေ၊ အေဘီအက်စ်ဒီအက်ဖ်နှင့် ကချင်ပီဒီအက်ဖ်များ ပါဝင်သော ပူးပေါင်းအဖွဲ့သည် ဇန်နဝါရီလ ၁၉ ရက်နေ့တွင် [[မိုးမိတ်မြို့]]နှင့် ဇန်နဝါရီလ ၂၀ ရက်နေ့တွင် [[မဘိမ်းမြို့]]များကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဇန်နဝါရီလ ၂၁ ရက်နေ့တွင် နမ့်ခမ်း-[[ရွှေလီ]]လမ်းပေါ်ရှိ ဗျူဟာကျသော မန်ဝိန်းကြီးစခန်းကို ဆက်လက်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Kachin Independence Army Seizes Myanmar Military Base Near Chinese Border |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/kachin-independence-army-seizes-myanmar-military-base-near-chinese-border.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=20 February 2024 |accessdate=11 March 2024 |archivedate=24 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240224184126/https://www.irrawaddy.com/news/burma/kachin-independence-army-seizes-myanmar-military-base-near-chinese-border.html }}&lt;/ref&gt; ၃ ရက်ကြာပြီးနောက် [[နမ့်ဖတ်ကာ (၂)ရွာ၊ ကွတ်ခိုင်မြို့နယ်|နမ့်ဖတ်ကာရွာ]]ကို ကေအိုင်အေ က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဇန်နဝါရီလ ၂၅ ရက်နေ့တွင် မိုးမိတ်မြို့ကို စစ်ကောင်စီတပ်များက ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဇန်နဝါရီနှောင်းပိုင်းမှ စတင်ကာ [[ဖားကန့်မြို့နယ်]]အတွင်း တိုက်ခိုက်မှုများကို ကေအိုင်အေက တိုးမြှင့်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=KIA, PDF Seize Two Myanmar Junta Outposts in Kachin State Within a Week |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/kia-pdf-seize-two-myanmar-junta-outposts-in-kachin-state-within-a-week.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=6 February 2024 |accessdate=11 March 2024 |archivedate=13 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240213160055/https://www.irrawaddy.com/news/burma/kia-pdf-seize-two-myanmar-junta-outposts-in-kachin-state-within-a-week.html }}&lt;/ref&gt; ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်နေ့တွင် [[ဖားကန့်မြို့]] အနောက်တောင်ဘက်ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းကို ကေအိုင်အေက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Kachin forces capture military camp outside jade-rich town of Hpakant |url=https://myanmar-now.org/en/news/kachin-forces-capture-military-camp-outside-jade-rich-town-of-hpakant/ |work=Myanmar Now |language=en |date=22 January 2024 |accessdate=11 March 2024 |archivedate=19 September 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240919004511/https://myanmar-now.org/en/news/kachin-forces-capture-military-camp-outside-jade-rich-town-of-hpakant/ }}&lt;/ref&gt; ဖေဖော်ဝါရီလ ၂ ရက်နေ့တွင် ကေအို်င်အေနှင့် ကချင်ပီဒီအက်ဖ်များက [[နမ့်တိန်ရွာ၊ မိုးမောက်မြို့နယ်|နမ့်တိန်]]စစ်စခန်းကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ကာ ဖားကန့်မှ မြစ်ကြီးနားလမ်းကို ခြိမ်းခြောက်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Kachin Independence Army captures two junta camps in one day |url=https://myanmar-now.org/en/news/kachin-independence-army-captures-two-junta-camps-in-one-day/ |work=Myanmar Now |language=en |date=5 February 2024 |accessdate=11 March 2024 |archivedate=19 September 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240919005322/https://myanmar-now.org/en/news/kachin-independence-army-captures-two-junta-camps-in-one-day/ }}&lt;/ref&gt; ထိုနေ့တွင်ပင် မံစီမြို့နယ်ရှိ [[ဘလောင်ဒိန်ဆာရွာ၊ မံစီမြို့နယ်|ဘလောင်ဒိန်ဆာကျေးရွာ]]အခြေစိုက် စစ်စခန်းကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၆ ရက်နေ့တွင် စစ်ကောင်စီမှ နှစ် ၃၀ ကြာစခန်းချထားသော [[စီခမ်းကြီးရွာ၊ မံစီမြို့နယ်|စီခမ်းကြီး]]အခြေစိုက်စခန်းကို ကေအိုင်အေက စတင်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ လေးရက်အကြာတွင် စီခမ်းကြီးစခန်းကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Kachin Independence Army Seizes Myanmar Military Base Near Chinese Border |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/kachin-independence-army-seizes-myanmar-military-base-near-chinese-border.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=20 February 2024 |accessdate=11 March 2024 |archivedate=24 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240224184126/https://www.irrawaddy.com/news/burma/kachin-independence-army-seizes-myanmar-military-base-near-chinese-border.html }}&lt;/ref&gt; သုံးရက်ကြာတိုက်ခိုက်ပြီးနောက် မံစီမြို့နယ်ရှိ မဂျီဂုံကြီးဗျူဟာ တောင်ကုန်းသုံးခုကို ကေအိုင်အေက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=KIA Seizes Three Hilltop Bases From Myanmar Junta in Kachin State |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/kia-seizes-three-hilltop-bases-from-myanmar-junta-in-kachin-state.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=4 March 2024 |accessdate=11 March 2024 |archivedate=15 March 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240315030446/https://www.irrawaddy.com/news/burma/kia-seizes-three-hilltop-bases-from-myanmar-junta-in-kachin-state.html }}&lt;/ref&gt;

မတ်လ ၇ ရက်နေ့တွင် ကချင်ပြည်နယ် အရှေ့ပိုင်းရှိ စစ်ကောင်စီစခန်း ဆယ်ခုကျော်ကို ကေအိုင်အေက တပြိုင်နက် စတင်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ကချင်ပြည်နယ်၏ မြို့တော် မြစ်ကြီးနားနှင့် [[ဗန်းမော်မြို့]] အဝေးပြေးလမ်းတလျောက်နှင့် [[လိုင်ဇာမြို့]]တဝိုက်တွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news|title=KIA mounts new offensive, targeting air base, outposts near Myitkyina and Laiza|url=https://myanmar-now.org/en/news/kia-mounts-new-offensive-targeting-air-base-outposts-near-myitkyina-and-laiza/|work=Myanmar Now|language=en|date=7 March 2024|accessdate=11 March 2024|archivedate=17 March 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240317105454/https://myanmar-now.org/en/news/kia-mounts-new-offensive-targeting-air-base-outposts-near-myitkyina-and-laiza/}}&lt;/ref&gt; မတ်လ ၈ ရက်အထိ ကေအိုင်အေက စစ်ကောင်စီ၏ အဓိက အခြေစိုက်စခန်း သုံးခုနှင့် ရှေ့တန်းစခန်းများစွာကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=KIA and allies seize three large Myanmar army bases near Laiza |author1=Maung Shwe Wah |author2=Min Maung |url=https://myanmar-now.org/en/news/kia-and-allies-seize-three-large-myanmar-army-bases-near-laiza/ |work=Myanmar NOW |date=8 March 2024 |language=en}}&lt;/ref&gt; တိုက်ပွဲများအတွင်း လီဆူအမျိုးသားတိုးတက်ရေးပါတီမှ ပြည်သူ့စစ်ခေါင်းဆောင် သည် [[အောင်မြေ (၂)ရွာ၊ ဝိုင်းမော်မြို့နယ်|အောင်မြေ ၂]]ရွာတွင် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Junta-allied Lisu militia leader killed in battle with Kachin forces |url=https://myanmar-now.org/en/news/junta-allied-lisu-militia-leader-killed-in-battle-with-kachin-forces/ |work=Myanmar Now |language=en |date=8 March 2024 |accessdate=11 March 2024 |archivedate=8 March 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240308151624/https://myanmar-now.org/en/news/junta-allied-lisu-militia-leader-killed-in-battle-with-kachin-forces/ }}&lt;/ref&gt;

=== မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့တောင်ပိုင်း ===
==== ကရင်ပြည်နယ် ====
အောက်တိုဘာလတွင် ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးနှင့် ကော့ကရိတ်တိုက်ပွဲပြီးနောက် KNLA သည် [[ကရင်ပြည်နယ်]]၊ [[မွန်ပြည်နယ်]]၊ [[ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး]]နှင့် [[တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး]]များတွင် နယ်မြေစိုးမိုးနိုင်ရန် ဆက်လက်ကြိုးပမ်းနေခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Karen Brigades Take More Territory From Myanmar Junta: KNU |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/karen-brigades-take-more-territory-from-myanmar-junta-knu.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=23 February 2024 |accessdate=11 March 2024 |archivedate=10 March 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240310052653/https://www.irrawaddy.com/news/burma/karen-brigades-take-more-territory-from-myanmar-junta-knu.html }}&lt;/ref&gt; ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၉ ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်မှ Eurocopter AS365 ရဟတ်ယာဉ် ဆင်းသက်နေစဉ် KNLA နှင့် PDF တပ်ဖွဲ့များက ပစ်ချသဖြင့် အမှတ် (၄၄) ခြေမြန်တပ်ရင်းမှ ဗိုလ်မှူးချုပ် အေးမင်းနောင်နှင့် အခြားလေးဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.barrons.com/news/sniper-shoots-dead-myanmar-brigadier-general-in-helicopter-6e829146 Sniper Shoots Dead Myanmar Brigadier-general In Helicopter]. January 29, 2024. [[Agence France-Presse|AFP]]. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240129194457/https://www.barrons.com/news/sniper-shoots-dead-myanmar-brigadier-general-in-helicopter-6e829146|archive-date=January 29, 2024}}&lt;/ref&gt; ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ဒေသခံပီဒီအက်ဖ်များနှင့် KNLA တပ်များသည် [[ထားဝယ်မြို့]]၏ အရှေ့ဘက် မိုင် ၃၀ အကွာရှိ [[မေတ္တာမြို့]]၏ ဧရိယာအများစုကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Resistance forces close to capturing town between Dawei and Thai border |url=https://myanmar-now.org/en/news/resistance-forces-close-to-capturing-town-between-dawei-and-thai-border/ |work=Myanmar Now |language=en |date= 27 February 2024}}&lt;/ref&gt; ၂၀၂၁ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း စစ်ကောင်စီ အထိနာဆုံးဖြစ်ရပ်ဖြစ်သည့် ယာဉ်ငါးစီးပျက်စီးပြီး ၁၈ ဦးသေဆုံးခဲ့သည့် ဖြစ်ရပ်ပြီးနောက် လေးရက်အကြာတွင် သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Resistance forces capture five army trucks in attack on junta convoy near Dawei |url=https://myanmar-now.org/en/news/resistance-forces-capture-five-army-trucks-in-attack-on-junta-convoy-near-dawei/ |work=Myanmar Now |language=en |date=23 February 2024}}&lt;/ref&gt; ဖေဖော်ဝါရီ ၂၉ ရက်နေ့အထိ KNLA နှင့် မဟာမိတ်ကရင်တပ်များသည် [[ကော့ကရိတ်မြို့နယ်]]၏ ထက်ဝက်ခန့်ကို စိုးမိုးထားနိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar-Thai Border Trade Plummets Again as Fighting, Restrictions Take Toll |url=https://www.irrawaddy.com/business/myanmar-thai-border-trade-plummets-again-as-fighting-restrictions-take-toll.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=29 February 2024 |accessdate=11 March 2024 |archivedate=7 March 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240307074637/https://www.irrawaddy.com/business/myanmar-thai-border-trade-plummets-again-as-fighting-restrictions-take-toll.html }}&lt;/ref&gt; မတ်လ ၉ ရက်နေ့တွင် ကော့ကရိတ်-မြဝတီ အဝေးပြေးလမ်းပေါ်ရှိ [[သင်္ဃန်းညီနောင်ရွာ၊ မြဝတီမြို့နယ်|သင်္ဃန်းညီနောင်]]ကို KNLA တပ်များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Karen Resistance Hails Victories Over Myanmar Junta Near Thai Border |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/karen-resistance-hails-victories-over-myanmar-junta-near-thai-border.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=9 March 2024 |accessdate=11 March 2024 |archivedate=11 March 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240311060016/https://www.irrawaddy.com/news/burma/karen-resistance-hails-victories-over-myanmar-junta-near-thai-border.html }}&lt;/ref&gt;

[[နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့|ကရင်နယ်ခြားစောင့်တပ်]]သည် တိုက်ပွဲတွင် ပါဝင်ရန် စစ်အစိုးရ၏ အမိန့်ကို ငြင်းဆိုခြင်းကြောင့် အစိုးရတပ်နှင့် ကရင် နယ်ခြားစောင့်တပ် (BGF) အကြား တင်းမာမှုများ မြင့်တက်လာသည်။ ဇန်နဝါရီလ ၂၃ ရက်နေ့တွင် ဒု-စစ်ဦးစီးချုပ် စိုးဝင်းသည် ဘားအံသို့ သွားရောက်ကာ ကရင်ပြည်နယ် BGF ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်မှူးကြီး [[စောချစ်သူ]]နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ရာ နေပြည်တော်သို့ လာရောက်ပြီး စစ်အစိုးရနှင့် တွေ့ဆုံရန် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ဒုတိယ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးစိုးဝင်း ကရင်ပြည်နယ်ကို နေ့ချင်းပြန်သွားရောက် |trans-title=Vice Senior General goes on day trip to Karen State |url=https://www.bbc.com/burmese/articles/cy953kl3q95o |work=BBC Burmese |language=my |date=24 January 2024 |accessdate=11 February 2024 |archivedate=24 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240124221520/https://www.bbc.com/burmese/articles/cy953kl3q95o }}&lt;/ref&gt; ကရင်နယ်ခြားစောင့်တပ်သည် စစ်ကောင်စီထံမှ လစာနှင့် စရိတ်များမယူတော့ဘဲ ကြားနေအဖြစ် ရပ်တည်သွားမည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။ မတ်လ ၆ ရက်နေ့တွင် &quot;ကရင်အမျိုးသားတပ်မတော်&quot; ဟု အမည်ပြောင်းလဲမည်ဖြစ်ကြောင်း နယ်ခြားစောင့်တပ်က ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Karen BGF to rename itself ‘Karen National Army’ |url=https://myanmar-now.org/en/news/karen-bgf-to-rename-itself-karen-national-army/ |work=Myanmar Now |language=en |date=6 March 2024}}&lt;/ref&gt;

==== မွန်နှင့် ကရင်နီ ဒေသများ ====

=== စစ်ကိုင်းတိုင်းရှိ တပ်မတော်၏ တန်ပြန်ထိုးစစ် ===
၁၀ ရက်နီးပါး တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားပြီးနောက် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့တွင် [[ကောလင်းမြို့]]အား တပ်မတော်က ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-retakes-town-from-civilian-government-in-sagaing-region.html Myanmar Junta Retakes Town From Civilian Government in Sagaing Region]. [[The Irrawaddy]]. February 13, 2024 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240213160046/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-retakes-town-from-civilian-government-in-sagaing-region.html|date=February 13, 2024}}&lt;/ref&gt; ယင်းနောက် ကောလင်းမြို့ပေါ်နှင့် အနီးနား ကျေးရွာများအား စစ်ကောင်စီတပ်များက ဖျက်ဆီးခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Town Almost Razed to Ground After Being Retaken by Myanmar Junta Troops |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/town-almost-razed-to-ground-after-being-retaken-by-myanmar-junta-troops.html |work=The Irrawaddy |date=27 February 2024 |language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240307115156/https://www.irrawaddy.com/news/burma/town-almost-razed-to-ground-after-being-retaken-by-myanmar-junta-troops.html|archive-date=March 7, 2024}}&lt;/ref&gt; ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၂ ရက်နေ့တွင် [[မော်လူးမြို့]]အား ကေအိုင်အေနှင့် အေဘီအက်စ်ဒီအက်ဖ် တို့ထံမှ ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ရန် တပ်မတော်က ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar army launches offensive to retake Maw Luu from resistance |url=https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-army-launches-offensive-to-retake-maw-luu-from-resistance/ |work=Myanmar Now |date=22 February 2024 |language=en |accessdate=16 March 2024 |archivedate=22 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240222203614/https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-army-launches-offensive-to-retake-maw-luu-from-resistance/ }}&lt;/ref&gt; ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးအတွင်း အရေးပါသောမြို့ကို တော်လှန်ရေးပူးပေါင်းအဖွဲ့များက ၂၀၂၃ ဒီဇင်ဘာလအတွင်းက သိမ်းပိုက်ထားခဲ့ကာ ရွှေဘို-မြစ်ကြီးနားလမ်းကို ပိတ်ဆို့ထားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Resistance Forces Seize Fourth Sagaing Town |author=Hein Htoo Zan |work=The Irrawaddy |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-resistance-forces-seize-fourth-sagaing-town.html |language=en |date=13 December 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20231217155204/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-resistance-forces-seize-fourth-sagaing-town.html|archive-date=December 17, 2023}}&lt;/ref&gt; မတ်လ ၁၄ ရက်နေ့တွင် ကလေးမြို့နယ်ရှိ ကမ်းပါးနီရွာကို စစ်ကောင်စီတပ်များက ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Resistance's 'Final Warning' to Junta Sparks Civilian Exodus in Kale Warzone |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-resistances-final-warning-to-junta-sparks-civilian-exodus-in-kale-warzone.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=14 March 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240315030445/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-resistances-final-warning-to-junta-sparks-civilian-exodus-in-kale-warzone.html|archive-date=March 15, 2024}}&lt;/ref&gt;

စစ်ကောင်စီ၏ တန်ပြန်ထိုးစစ်ဆင်နေစဉ်အတွင်း မတ်လ ၇ ရက်နေ့တွင် [[ကနီမြို့]]အား တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Resistance Fighters Poised to Capture Key Town in Sagaing Region |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-resistance-fighters-poised-to-capture-key-town-in-sagaing-region.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=7 March 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240308071445/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-resistance-fighters-poised-to-capture-key-town-in-sagaing-region.html|archive-date=March 8, 2024}}&lt;/ref&gt; ၁၀ ရက်နီးပါးကြာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားပြီးနောက် စစ်ကောင်စီ၏ ထိုးစစ်များကြောင့် ကနီမြို့မှ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များ ဆုတ်ခွာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Battle for control of Kani ends with retreat by anti-regime forces |url=https://myanmar-now.org/en/news/battle-for-control-of-kani-ends-with-retreat-by-anti-regime-forces/ |work=Myanmar Now |language=en |date=15 March 2024}}&lt;/ref&gt;

== ၂၀၂၅ စစ်ရေးအခြေအနေများ ==

=== နောင်ချိုမြို့ တစ်ကျော့ပြန် တိုက်ပွဲများ ===
တအာင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (TNLA) ထိန်းချုပ်ထားသော ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ [[နောင်ချိုမြို့]]ကို ပြန်လည်ရရှိရန် စစ်ကောင်စီတပ်က ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ပထမပတ်မှစတင်၍ အင်အားအလုံးအရင်းဖြင့် ထိုးစစ်ဆင်နေပါသည်။ ရှမ်းတောင်နှင့် ရှမ်းမြောက်အစပ် နောင်ချိုမြို့နယ်ရှိ တောင်ခမ်း စစ်ရေးခွင်တွင် စစ်ကောင်စီက အသာစီးရပြီးနောက် နောင်ချိုမြို့ဘက်သို့ ဦးတည်လာခြင်းဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;:022&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/articles/cd629872e0lo|title=TNLA ထိန်းချုပ် နောင်ချိုမြို့ကို ပြန်ရဖို့ စစ်တပ်က အလုံးအရင်းနဲ့ ထိုးစစ်ဆင်|accessdate=2025-6-10|publisher=BBC Burmese|date=၉ ဇွန် ၂၀၂၅|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250610123040/https://www.bbc.com/burmese/articles/cd629872e0lo|archivedate=2025-6-10}}&lt;/ref&gt;

နောင်ချိုမြို့သည် ရှမ်းတောင်ပိုင်း၊ မန္တလေးတိုင်း (ပြင်ဦးလွင်) တို့နှင့် ဆက်စပ်နေသလို လားရှိုးမြို့သို့ ပေါက်သည့် ပြည်ထောင်စုလမ်းမကြီးပေါ်တွင် တည်ရှိသောကြောင့် နှစ်ဖက်စလုံးအတွက် အရေးပါသော မဟာဗျူဟာမြောက် နေရာတစ်ခုဖြစ်သည်။

TNLA နှင့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ် (PDF) ပူးပေါင်းအဖွဲ့များသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး ဒုတိယအကျော့တွင် နောင်ချိုမြို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ သို့သော် နောင်ချိုမြို့နယ်အတွင်းရှိ စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းများ အခြေချရာ တောင်ခမ်းရွာကိုမူ မသိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ပေ။ တောင်ခမ်းရွာတွင်ရှိသော အမှတ် ၉၀၂ အ‌မြောက်စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှု ဌာနချုပ်နှင့် အမြောက်တပ်ရင်း ၃၅၄၊ ၂၀၆၊ ၄၀၆ တို့ကို ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လမှစ၍ TNLA ဦးဆောင်သော တော်လှန်ရေးပူးပေါင်းတပ်များက ထိုးစစ်ဆင် သိမ်းပိုက်ရန် ကြိုးစားခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;:023&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/articles/cd629872e0lo|title=TNLA ထိန်းချုပ် နောင်ချိုမြို့ကို ပြန်ရဖို့ စစ်တပ်က အလုံးအရင်းနဲ့ ထိုးစစ်ဆင်|accessdate=2025-6-10|publisher=BBC Burmese|date=၉ ဇွန် ၂၀၂၅|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250610123040/https://www.bbc.com/burmese/articles/cd629872e0lo|archivedate=2025-6-10}}&lt;/ref&gt;

နောင်ချိုမြို့နှင့် တောင်ခမ်းရွာသည် မိုင် ၂၀ ဝန်းကျင် ကွာဝေးပြီး တောင်ခမ်းကိုသာ သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ပါက ရှမ်းမြောက်ဘက်ခြမ်းသာမက ပြင်ဦးလွင်နှင့် မန္တလေးဘက်ခြမ်းအထိ တော်လှန်ရေးအင်အားစုများ ထိန်းချုပ်နိုင်ရန် ရည်ရွယ်ခဲ့ကြောင်း မြေပြင်စစ်ရေးရင်းမြစ်များက ပြောသည်။ သို့ရာတွင် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလမှစ၍ တောင်ခမ်းကို ထိုးစစ်ဆင်နေသည့် TNLA နှင့် ပူးပေါင်းအဖွဲ့များကို စစ်ကောင်စီက အလုံးအရင်းဖြင့် တန်ပြန်ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့ရာ စစ်ရေးအသာစီးရခဲ့ပြီး တပ်နေရာအချို့ကို ပြန်လည်ရရှိခဲ့ကြောင်း စစ်တပ်ထောက်ခံသူများက ဓာတ်ပုံမှတ်တမ်းများဖြင့် ဖော်ပြခဲ့သည်။ ထိုအခြေအနေမှ အင်အားပြန်လည်စုဖွဲ့ပြီးနောက် စစ်ကောင်စီတပ်များသည် နောင်ချိုမြို့ဘက်သို့ ဦးတည်ထိုးစစ်ဆင်လာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ TNLA ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ လွေးယေဦးက &quot;အပစ်ခတ်ရပ်စဲတယ်လို့ စစ်ကောင်စီက ကြေညာထားပေမဲ့ အခု နောင်ချိုဘက်ကို ဦးတည်ပြီး ထိုးစစ်ဆင်လာလို့ တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်နေပါတယ်&quot; ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ တရုတ်အကူအညီဖြင့် စစ်ကောင်စီက လားရှိုးမြို့ကို ပြန်လည်ရရှိပြီးနောက် မြန်မာ-တရုတ် ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းအတွက် အဓိကကျသော ပြည်ထောင်စုလမ်းမကြီး ပြန်လည်ပွင့်ရန်အတွက် နောင်ချိုမြို့သည် အဓိကသော့ချက်ဖြစ်နေကြောင်း စစ်ရေးရင်းမြစ်များက သုံးသပ်သည်။ ထို့ကြောင့်လည်း စစ်ကောင်စီက ဤမြို့ကို ပြန်လည်ရယူရန် ကြိုးစားနေခြင်းဖြစ်သည်။&lt;ref name=&quot;:024&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/articles/cd629872e0lo|title=TNLA ထိန်းချုပ် နောင်ချိုမြို့ကို ပြန်ရဖို့ စစ်တပ်က အလုံးအရင်းနဲ့ ထိုးစစ်ဆင်|accessdate=2025-6-10|publisher=BBC Burmese|date=၉ ဇွန် ၂၀၂၅|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250610123040/https://www.bbc.com/burmese/articles/cd629872e0lo|archivedate=2025-6-10}}&lt;/ref&gt;

== လူသားချင်းစာနာမှု အခြေအနေများနှင့် စစ်ရာဇဝတ်မှုများ ==

{{Main|မြန်မာပြည်တွင်းစစ် (၂၀၂၁-လက်ရှိ) ကာလအတွင်း စစ်ရာဇဝတ်မှုများ}}
[[File:Southern Shan State hospital bombed.jpg|thumb|ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်းရှိ ဆေးရုံတစ်ရုံအား စစ်ကောင်စီ၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုအပြီး တွေ့မြင်ရစဉ် (မေ ၂၀၂၄)]]
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြည်တွင်းစစ် စတင်ဖြစ်ပွားစဉ်ကတည်းက လူ့အခွင့်အရေး အခြေအနေသည် သိသိသာသာ ဆိုးရွားလာခဲ့သည်။ မြန်မာစစ်တပ်သည် လူသတ်မှု၊ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှု၊ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှုနှင့် အရပ်သားများကို ပစ်မှတ်ထားမှုအပါအဝင် စစ်ရာဇဝတ်မှုများကို အရှိန်မြှင့်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |date=12 September 2022 |title=Myanmar: Increasing evidence of crimes against humanity since coup |url=https://news.un.org/en/story/2022/09/1126451 |access-date=22 September 2022 |website=UN News |archive-date=22 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922030654/https://news.un.org/en/story/2022/09/1126451 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; စစ်အစိုးရသည် ရာနှင့်ချီသော မိသားစုများကို ခြိမ်းခြောက်သည့် နည်းဗျူဟာ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် နိုင်ငံရေး ပြိုင်ဘက်များ၏ ပိုင်ဆိုင်မှုများကို သိမ်းယူခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |date=13 September 2022 |title='This is robbery': junta's property seizure spree |url=https://www.frontiermyanmar.net/en/this-is-robbery-juntas-property-seizure-spree/ |access-date=22 September 2022 |website=Frontier Myanmar |language=en-US |archive-date=1 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221001020347/https://www.frontiermyanmar.net/en/this-is-robbery-juntas-property-seizure-spree/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

ပြည်တွင်း ပဋိပက္ခ စတင်ချိန်မှစ၍ မြန်မာစစ်တပ်နှင့် တော်လှန်ရေး အင်အားစု နှစ်ခုစလုံးသည် ပညာရေးဆိုင်ရာ အဆောက်အအုံများကို အခြေစိုက်စခန်းများနှင့် ထိန်းသိမ်းရေးစခန်းများအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။&lt;ref name=&quot;:1b&quot;&gt;{{cite web |title=Education in the Crossfire in Myanmar: Attacks on Schools, Use by Military and Armed Groups, Skyrocketed after 2021 Takeover |url=https://www.savethechildren.org/us/about-us/media-and-news/2022-press-releases/education-in-the-crossfire-in-myanmar |access-date=22 September 2022 |website=Save the Children |language=en |archive-date=22 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922030634/https://www.savethechildren.org/us/about-us/media-and-news/2022-press-releases/education-in-the-crossfire-in-myanmar |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီး ၁၃ ခုတွင် စာသင်ကျောင်းများ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်ခံရမှု ၁၉၀ ကျော်ရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။.&lt;ref name=&quot;:1b&quot; /&gt; ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇွန်လ စာရင်းအရ ကလေး ၇.၈ သန်းမှာ ကျောင်းပြင်ပတွင် ရောက်ရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Myanmar: Crisis taking an enormous toll on children, UN committee warns |url=https://www.ohchr.org/en/statements/2022/06/myanmar-crisis-taking-enormous-toll-children-un-committee-warns |access-date=22 September 2022 |website=OHCHR |language=en |archive-date=8 November 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221108131611/http://www.ohchr.org/en/statements/2022/06/myanmar-crisis-taking-enormous-toll-children-un-committee-warns |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစနစ်သည် သိသာစွာ ပြိုလဲသွားခဲ့ပြီး&lt;ref&gt;{{cite web |date=25 March 2021 |title=Myanmar's post-coup healthcare collapse |url=https://www.thenewhumanitarian.org/news/2021/3/25/myanmars-post-coup-healthcare-breakdown |access-date=22 September 2022 |website=The New Humanitarian |language=en |archive-date=22 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922032057/https://www.thenewhumanitarian.org/news/2021/3/25/myanmars-post-coup-healthcare-breakdown |url-status=live}}&lt;/ref&gt; ပြည်တွင်းစစ်သည် နိုင်ငံ၏ စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေး အကျပ်အတည်းကို ပိုမိုဆိုးရွားစေကာ လူလေးဦးတွင် တစ်ဦးသည် စားနပ်ရိက္ခာ မလုံလောက်မှု ကြုံတွေ့နေရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=FAO Myanmar Response Overview – June 2022 {{!}} United Nations in Myanmar |url=https://myanmar.un.org/en/188281-fao-myanmar-response-overview-june-2022,%20https://myanmar.un.org/en/188281-fao-myanmar-response-overview-june-2022 |access-date=22 September 2022 |publisher=United Nations |archive-date=5 June 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230605152435/https://myanmar.un.org/sites/default/files/2022-06/FAO_cc0700en.pdf }}&lt;/ref&gt; ဆင်းရဲမွဲတေမှုနှင့် စားနပ်ရိက္ခာမလုံလောက်မှုသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးမြေဧရိယာ၏ ၈၀% ကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံ၏လူဦးရေ၏ သုံးပုံတစ်ပုံနေထိုင်သည့် ဧရာဝတီမြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသနှင့် အပူပိုင်းဇုန်တို့ကို အချိုးမညီမျှစွာ ထိခိုက်စေခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |date=19 October 2021 |title=Myanmar's hidden hunger |url=https://www.thenewhumanitarian.org/news/2021/10/19/Myanmar-hidden-hunger-humanitarian-needs-rise-away-from-conflict-front-lines |access-date=22 September 2022 |website=The New Humanitarian |archive-date=22 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922032107/https://www.thenewhumanitarian.org/news/2021/10/19/Myanmar-hidden-hunger-humanitarian-needs-rise-away-from-conflict-front-lines |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၂ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလအထိ လူပေါင်း ၁.၃ သန်းသည် ပြည်တွင်း ရွှေ့ပြောင်းခဲ့ရပြီး ကလေး ၁၃,၀၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ရသည်။&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite web |date=21 September 2022 |title=Myanmar spiralling 'from bad to worse, to horrific', Human Rights Council hears |url=https://news.un.org/en/story/2022/09/1127361 |access-date=22 September 2022 |website=UN News |archive-date=22 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922030649/https://news.un.org/en/story/2022/09/1127361 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Mike&quot;/&gt; အာဏာသိမ်းပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံတွင် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီများ လိုအပ်နေပြီး လူပေါင်း ၁၇.၆ သန်းခန့် ပြည်တွင်း အိုးအိမ်မဲ့ဖြစ်ခဲ့ရကာ အရပ်ဘက် အဆောက်အအုံ ၅၅,၀၀၀ ပျက်ဆီးသွားကြောင်း ကုလသမဂ္ဂက ၂၀၂၃ ခုနှစ် မတ်လတွင် ခန့်မှန်းတွက်ချက်ထားသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |date=16 March 2023 |title=More than two years on, impact of Myanmar military coup 'devastating' |url=https://news.un.org/en/story/2023/03/1134682 |access-date=21 March 2023 |website=UN News |archive-date=21 March 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230321020930/https://news.un.org/en/story/2023/03/1134682 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

== အခြားရှုထောင့်များ ==
===နိုင်ငံရေးပြစ်ဒဏ်များနှင့် နိုင်ငံတကာ အာရုံစိုက်မှု===
အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ၏ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ဦး[[ရည်မွန်]]က နိုင်ငံတကာအနေဖြင့် [[ယူကရိန်းနိုင်ငံ|ယူကရိန်း]]အား ထောက်ပံ့မှုပေးသကဲ့သို့ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များအား အကူအညီပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-resistance-urges-west-provide-arms-fight-against-junta-2022-05-17/ |title=Myanmar resistance urges West to provide arms for fight against junta |date=17 May 2022 |access-date=2022-10-22 |editor=Martin Petty |work=Reuters |language=en |archive-date=22 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221022174503/https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-resistance-urges-west-provide-arms-fight-against-junta-2022-05-17/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၃ ရက်နေ့တွင် [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ]]က ဦး[[ဇေယျာသော်|ဖြိုးဇေယျာသော်]]နှင့် ဦး[[ကျော်မင်းယု]]အပါအဝင် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားလေးဦးအား ကွပ်မျက်ပြီးဖြစ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့ရာ ၁၉၈၀ နောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ပထမဆုံး ပြန်လည်ကျင့်သုံးသော သေဒဏ်စီချင်ရက် ဖြစ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 July 2022 |title=Myanmar: First executions in decades mark atrocious escalation in state repression |url=https://www.amnesty.org/en/latest/news/2022/07/myanmar-first-executions-in-decades-mark-atrocious-escalation-in-state-repression/ |access-date=2022-09-22 |website=Amnesty International |language=en |archive-date=22 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922030634/https://www.amnesty.org/en/latest/news/2022/07/myanmar-first-executions-in-decades-mark-atrocious-escalation-in-state-repression/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |author1=Helen Regan |author2=Rhea Mogul |title=Myanmar junta executes leading democracy activists |url=https://www.cnn.com/2022/07/24/asia/myanmar-executions-pro-democracy-figures-intl-hnk/index.html |access-date=25 July 2022 |website=Cnn.com |date=25 July 2022 |archive-date=25 July 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220725031728/https://www.cnn.com/2022/07/24/asia/myanmar-executions-pro-democracy-figures-intl-hnk/index.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Myanmar: First executions in decades mark atrocious escalation in state repression – Myanmar {{!}} ReliefWeb |url=https://reliefweb.int/report/myanmar/myanmar-first-executions-decades-mark-atrocious-escalation-state-repression |access-date=2022-09-22 |website=reliefweb.int |language=en |archive-date=22 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922030633/https://reliefweb.int/report/myanmar/myanmar-first-executions-decades-mark-atrocious-escalation-state-repression |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=26 July 2022 |title=Myanmar executions: US presses China to rein in junta, saying it cannot be 'business as usual' |url=https://www.theguardian.com/world/2022/jul/26/myanmar-executions-us-presses-china-to-rein-in-junta-saying-it-cannot-be-business-as-usual |access-date=2022-09-22 |website=the Guardian |language=en |archive-date=22 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922030633/https://www.theguardian.com/world/2022/jul/26/myanmar-executions-us-presses-china-to-rein-in-junta-saying-it-cannot-be-business-as-usual |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ကွပ်မျက်မှုအပေါ် [[ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်]]၊ ဂျီ-၇ နိုင်ငံများဖြစ်သည့် [[ကနေဒါနိုင်ငံ|ကနေဒါ]]၊ [[ပြင်သစ်နိုင်ငံ|ပြင်သစ်]]၊ [[ဂျာမနီနိုင်ငံ|ဂျာမနီ]]၊ [[အီတလီနိုင်ငံ|အီတလီ]]၊ [[ဂျပန်နိုင်ငံ|ဂျပန်]]၊ [[ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ|ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်း]]နှင့် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]၊ နှင့် [[ဥရောပ သမဂ္ဂ]]တို့က အလွန်ဝမ်းနည်းရကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=G7 Foreign Ministers' Statement on the Myanmar Military Junta's Executions |url=https://www.state.gov/g7-foreign-ministers-statement-on-the-myanmar-military-juntas-executions/ |access-date=2022-08-05 |website=United States Department of State |language=en |archive-date=31 August 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220831155515/https://www.state.gov/g7-foreign-ministers-statement-on-the-myanmar-military-juntas-executions/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |date=26 July 2022 |title=World condemns Myanmar junta for 'cruel' execution of activists |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-junta-execute-four-democracy-activists-state-media-2022-07-25/ |access-date=2022-09-22 |archive-date=14 February 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230214025934/https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-junta-execute-four-democracy-activists-state-media-2022-07-25/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

[[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ|စစ်ကောင်စီ]]၏ တရားရုံးက နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်[[အောင်ဆန်းစုကြည်]]အား အဂတိလိုက်စားမှုဖြင့် ထောင်ဒဏ် ခြောက်နှစ်ကို ဇူလိုင်လတွင် ချမှတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 August 2022 |title=Myanmar junta court jails Suu Kyi for six years for corruption |url=https://www.france24.com/en/live-news/20220815-myanmar-junta-court-jails-suu-kyi-for-six-years-for-corruption |access-date=2022-09-21 |website=France 24 |language=en |archive-date=4 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221004090813/https://www.france24.com/en/live-news/20220815-myanmar-junta-court-jails-suu-kyi-for-six-years-for-corruption |url-status=live }}&lt;/ref&gt; စက်တင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ရွေးကောက်ပွဲ မဲသမာမှုဖြင့် နောက်ထပ် ထောင်ဒဏ် သုံးနှစ်ကို  ချမှတ်ခဲ့ရာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အတွက် ပုဒ်မအမျိုးမျိုးဖြင့် စုစုပေါင်းထောင်ဒဏ် နှစ် ၂၀ ချမှတ်ခံခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Myanmar's Aung San Suu Kyi gets 3 years' jail for election fraud |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/9/2/myanmars-aung-san-suu-kyi-gets-3-years-prison-for-election-fraud |access-date=2022-09-21 |website=www.aljazeera.com |language=en |archive-date=19 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221019052656/https://www.aljazeera.com/news/2022/9/2/myanmars-aung-san-suu-kyi-gets-3-years-prison-for-election-fraud |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

ဩဂုတ်လ ၁၆ ရက်နေ့တွင် [[ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ]]ရှိ [[ရိုဟင်ဂျာ]]ဒုက္ခသည်စခန်းတစ်ခုသို့ တပ်မတော်က ပစ်ခတ်လိုက်သော မော်တာကျည်နှစ်လုံး ကျရောက်ပေါက်ကွဲခဲ့ရာ တစ်ဦးသေဆုံးပြီး ငါးဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။ [[တပ်မတော် (လေ)]]၏ ရဟတ်ယာဉ်များသည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်လေပိုင်နက်သို့ ဝင်ရောက်ကာ [[ရက္ခိုင့်တပ်တော်]]အား တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ နှစ်ရက်အကြာတွင် မြန်မာသံအမတ် အောင်ကျော်စိုးအား ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံက ဆင့်ခေါ်ကာ သတိပေးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last=Chowdhury |first=Tanvir |date=23 September 2022 |title=Tensions as Bangladesh accuses Myanmar of firing in its territory |url=https://www.youtube.com/watch?v=-cuADbo6VyI |work=Al Jazeera |location=Tumbru, Bangladesh |access-date=19 October 2022 |archive-date=19 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221019204856/https://www.youtube.com/watch?v=-cuADbo6VyI |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Daily Star&quot;&gt;{{cite news |author=&lt;!--not stated--&gt; |date=19 September 2022 |title=Dhaka summons Myanmar ambassador again, protests land, airspace violation |url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/diplomacy/news/bangladesh-summons-myanmar-ambassador-strongly-protests-land-airspace-violation-3122161 |work=The Daily Star |location=Dhaka |access-date=19 October 2022 |archive-date=19 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221019204856/https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/diplomacy/news/bangladesh-summons-myanmar-ambassador-strongly-protests-land-airspace-violation-3122161 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; အောက်တိုဘာလနှောင်းပိုင်းတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး [[:en:AK Abdul Momen|အေကေ အဘူမိုမန်]]က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဆိုင်ရာ တရုတ်သံအမတ်နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ပြီးနောက် နယ်စပ်ဒေသတွင် မြန်မာမှ ဗုံးကြဲနေမှုများ ရပ်တန့်ရန် ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Bangladesh Credits Chinese Intervention With Stopping Myanmar Border Blasts |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/bangladesh-credits-chinese-intervention-with-stopping-myanmar-border-blasts.html |last=Rashid |first=Muktadir |work=The Irrawaddy |date=21 October 2022 |access-date=2022-10-22 |language=en |archive-date=22 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221022174504/https://www.irrawaddy.com/news/burma/bangladesh-credits-chinese-intervention-with-stopping-myanmar-border-blasts.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၂ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့တွင် [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး]]၊ [[လက်ယက်ကုန်းရွာ၊ ဒီပဲယင်းမြို့နယ်|လက်ယက်ကုန်းရွာ]]ရှိ စာသင်ကျောင်းတစ်ခုအား တပ်မတော်က [[လက်ယက်ကုန်း အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု|လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု]] ပြုလုပ်ခဲ့ရာ ကလေး ၁၁ ဦးသေဆုံးခဲ့ပြီး ၁၇ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Myanmar army helicopters fire on school, killing 6: reports |url=https://asia.nikkei.com/Politics/Myanmar-army-helicopters-fire-on-school-killing-6-reports |access-date=2022-09-22 |website=Nikkei Asia |language=en-GB |archive-date=19 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220919182346/https://asia.nikkei.com/Politics/Myanmar-army-helicopters-fire-on-school-killing-6-reports |url-status=live }}&lt;/ref&gt; တပ်မတော်ကမူ အဆိုပါရွာအတွင်း [[ကေအိုင်အေ]]နှင့် [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်|ပီဒီအက်ဖ်]]များ ခိုအောင်းနေသဖြင့် တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=20 September 2022 |title=Myanmar army helicopters fire on school, killing 13, media and residents say |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-army-helicopters-fire-school-killing-six-media-residents-2022-09-19/ |access-date=2022-09-22 |archive-date=22 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922030633/https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-army-helicopters-fire-school-killing-six-media-residents-2022-09-19/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt; အဆိုပါတိုက်ခိုက်မှုအပေါ် [[ကုလသမဂ္ဂ]]နှင့် [[ဥရောပ သမဂ္ဂ]]အပါအဝင် နိုင်ငံတကာက ရှုတ်ချခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2022 |title=Myanmar: Guterres strongly condemns army attacks which left 11 children dead |url=https://news.un.org/en/story/2022/09/1127201 |access-date=2022-09-22 |website=UN News |language=en |archive-date=22 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922030644/https://news.un.org/en/story/2022/09/1127201 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Myanmar: Statement by the spokesperson on the latest attack against a school in Tabayin {{!}} EEAS Website |url=https://www.eeas.europa.eu/eeas/myanmar-statement-spokesperson-latest-attack-against-school-tabayin_en |access-date=2022-09-22 |website=www.eeas.europa.eu |archive-date=22 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922030635/https://www.eeas.europa.eu/eeas/myanmar-statement-spokesperson-latest-attack-against-school-tabayin_en |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

===ကြားကာလ ဗဟိုဘဏ် ===
စီမံကိန်း၊ ဘဏ္ဍာရေးနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရေးဝန်ကြီး ဦး[[တင်ထွန်းနိုင်]]ဦးဆောင်သော ကြားကာလဗဟိုဘဏ်ကို အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရက တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ရည်ရွယ်ချက်မှာ နေပြည်တော်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်က ထိန်းချုပ်ထားသော နိုင်ငံခြား အရံငွေများများ ပြန်လည်ရယူရန် ရည်ရွယ်သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url= https://www.irrawaddy.com/news/myanmars-crisis-the-world/myanmar-juntas-central-bank-had-6-8-bn-in-reserves-at-14-intl-banks-in-march.html|title=Myanmar Junta's Central Bank Had $6.8 Bn in Reserves at 14 Int'l Banks in March}}&lt;/ref&gt; အခြားဘဏ်များမှ ကျပ်ငွေ ၄၄ ဘီလီယံကို ကြားကာလဗဟိုဘဏ်က ထိန်းချုပ်လိုက်သည်ဟု သတင်းများက ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.irrawaddy.com/business/economy/myanmars-civilian-government-takes-control-of-seized-funds.html|title=Myanmar's Civilian Government Takes Control of Seized Funds}}&lt;/ref&gt;

ကြားကာလဗဟိုဘဏ်၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် နွေဦးဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ်ကိုလည်း တည်ထောင်ထားသည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://bnn.network/finance-nav/spring-development-bank-myanmars-first-crypto-and-blockchain-based-bank-set-for-soft-launch/|title=Spring Development Bank, Myanmar's First Crypto and Blockchain-Based Bank, Set for Soft Launch|date=21 July 2023|access-date=11 January 2024|archive-date=3 December 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231203193210/https://bnn.network/finance-nav/spring-development-bank-myanmars-first-crypto-and-blockchain-based-bank-set-for-soft-launch/}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;rfa.org&quot;/&gt;

== ဒေသအလိုက် ထိတွေ့မှုများနှင့် အဖွဲ့အစည်းများ ==

{| class=&quot;wikitable&quot;
|+
!
!နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ(SAC)
!အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ(NUG)
!အခြားအဖွဲ့အစည်း
|-
|'''ကချင်ပြည်နယ်'''
|'''တပ်မတော်'''
#{{flagicon image|Shoulder_sleeve_insignia_of_Northern_Command_of_Myanmar_Army.svg}} မြောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်
#{{flagicon image|Shoulder_sleeve_insignia_of_Northern_Command_of_Myanmar_Army.svg}} ဒေသကွပ်ကဲမှုစစ်ဌာနချုပ်(တနိုင်း)
#{{flagicon image|Shoulder_sleeve_insignia_of_Northern_Command_of_Myanmar_Army.svg}} အမှတ်(၃)စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်
#{{flagicon image|Shoulder_sleeve_insignia_of_Northern_Command_of_Myanmar_Army.svg}} အမှတ်(၂၁)စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်
#{{flagicon image|Myanmar_Artillery_Corps.svg}} အမှတ်(၉၀၄)အမြောက်စခန်းကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်
#{{flagicon image|Shoulder_sleeve_insignia_of_Northern_Command_of_Myanmar_Army.svg}} အမှတ်(၃)ခြေလျင်တပ်မဟာဌာနချုပ်
#{{flagicon image|Emblem_of_the_Myanmar_Air_Force.svg}} မြစ်ကြီးနားလေတပ်စခန်းဌာနချုပ်
'''နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့'''
#{{flagicon image|Shoulder_sleeve_insignia_of_the_Myanmar_Border_Guard_Forces.svg}} ကချင်ဒီမိုကရေစီသစ်တပ်မတော်
##{{flagicon image|Shoulder_sleeve_insignia_of_the_Myanmar_Border_Guard_Forces.svg}} အမှတ်(၁၀၀၁)တပ်ရင်း
##{{flagicon image|Shoulder_sleeve_insignia_of_the_Myanmar_Border_Guard_Forces.svg}} အမှတ်(၁၀၀၂)တပ်ရင်း
##{{flagicon image|Shoulder_sleeve_insignia_of_the_Myanmar_Border_Guard_Forces.svg}} အမှတ်(၁၀၀၃)တပ်ရင်း
'''ရှမ်းနီအမျိုးသားများတပ်မတော်'''
#{{flagicon image|Flag_of_the_Shanni_Nationalities_Army.svg}} အမှတ်(၆၁၄)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Flag_of_the_Shanni_Nationalities_Army.svg}} အမှတ်(၇၅၃)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Flag_of_the_Shanni_Nationalities_Army.svg}} အမှတ်(၈၉၁)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Flag_of_the_Shanni_Nationalities_Army.svg}} အမှတ်(၉၇၂)တပ်မဟာ
|'''ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန'''
#{{flagicon image|Flag_of_PDF_Myanmar.svg}} ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်
'''ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်'''
#{{flagicon image|Kachin_Independence_Army_flag.svg}} အမှတ်(၁)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Kachin_Independence_Army_flag.svg}} အမှတ်(၂)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Kachin_Independence_Army_flag.svg}} အမှတ်(၃)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Kachin_Independence_Army_flag.svg}} အမှတ်(၅)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Kachin_Independence_Army_flag.svg}} အမှတ်(၇)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Kachin_Independence_Army_flag.svg}} အမှတ်(၈)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Kachin_Independence_Army_flag.svg}} အမှတ်(၉)တပ်မဟာ
|
|-
|'''မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး'''
|တပ်မတော်
#{{flagicon image|Shoulder_sleeve_insignia_of_Central_Command.svg}} အလယ်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်
#{{flagicon image|Shoulder_sleeve_insignia_of_No.(99)_Light_Infantry_Division_of_the_Myanmar_Army.svg}} အမှတ်(၉၉)ခြေမြန်တပ်မဌာနချုပ်
#{{flagicon image|Myanmar_Artillery_Corps.svg}}  အမှတ်(၇၀၇)အမြောက်စခန်းကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်
#{{flagicon image|Emblem_of_the_Myanmar_Air_Force.svg}} မိတ္ထီလာလေတပ်စခန်းဌာနချုပ်
#{{flagicon image|Emblem_of_the_Myanmar_Air_Force.svg}} လေကြောင်းအတတ်သင်လေတပ်စခန်းဌာနချုပ်
မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့
#{{flagicon image|Myanmar_Police_Emblem.png}} မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးရဲတပ်ဖွဲ့မှူးရုံး
#{{flagicon image|Shoulder_Insignia_of_Security_Police_Force_Myanmar.png}} အမှတ်(၃)လုံခြုံရေးရဲကွပ်ကဲမှုအဖွဲ့မှူးရုံး
အမျိုးသား၊ ဘာသာ၊ သာသနာ စောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့
#{{flagicon image|Sasana_Flag_–_Buddhist_flag_in_Myanmar.png}} ပျူစောထီး
|'''ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန'''
#{{flagicon image|Flag_of_PDF_Myanmar.svg}} အလယ်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်
'''ဒေသဆိုင်ရာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များ'''
#{{flagicon image|Flag_of_PDF_Myanmar.svg}} မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး ဒေသဆိုင်ရာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များ
|
|-
|'''ပြည်ထောင်စုနယ်မြေ'''
|'''တပ်မတော်'''
#{{flagicon image|Shoulder_Sleeve_of_Myanmar_Army.svg}} စစ်ရုံး(ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန)
#{{flagicon image|Shoulder_Sleeve_of_Myanmar_Army.svg}} အထူးချေမှုန်းရေးတပ်ဖွဲ့(SOTF)
#{{flagicon image|Shoulder_sleeve_insignia_of_Nay_Pyi_Daw_Command.svg}} နေပြည်တော်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်
#{{flagicon image|Shoulder_sleeve_insignia_of_Nay_Pyi_Daw_Command.svg}} အမှတ်(၆)စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်
#{{flagicon image|Myanmar_Artillery_Corps.svg}}  အမှတ်(၈)လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးစစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်
'''မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့'''
#{{flagicon image|Myanmar_Police_Emblem.png}} မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့ဌာနချုပ်
#{{flagicon image|Myanmar_Police_Emblem.png}} နေပြည်တော်ရဲတပ်ဖွဲ့မှူးရုံး
#{{flagicon image|Shoulder_Insignia_of_Security_Police_Force_Myanmar.png}} အမှတ်(၁)လုံခြုံရေးရဲကွပ်ကဲမှုအဖွဲ့မှူးရုံး
|'''ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန'''
#{{flagicon image|Flag_of_PDF_Myanmar.svg}} အလယ်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်
'''ဒေသဆိုင်ရာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များ'''
#{{flagicon image|Flag_of_PDF_Myanmar.svg}} ‌နေပြည်တော် ဒေသဆိုင်ရာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များ
|
|-
|'''ရှမ်းပြည်နယ်(မြောက်ပိုင်း)'''
|'''တပ်မတော်'''
#{{flagicon image|Shoulder_sleeve_insignia_of_Northern_East_Command_of_Myanmar_Army.svg}} အရှေ့မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်
#{{flagicon image|Shoulder_sleeve_insignia_of_Northern_East_Command_of_Myanmar_Army.svg}} ဒေသကွပ်ကဲမှုစစ်ဌာနချုပ်(လောက်ကိုင်)
#{{flagicon image|Shoulder_sleeve_insignia_of_Myanmar_Infantry_Corps_with_shape.svg}} အမှတ်(၁)စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်
#{{flagicon image|Shoulder_sleeve_insignia_of_Myanmar_Infantry_Corps_with_shape.svg}} အမှတ်(၁၆)ခြေလျင်တပ်မဟာဌာနချုပ်
#{{flagicon image|Shoulder_Sleeve_Insignia_of_Myanmar_Armour_Corps.svg}} အမှတ်(၇၃)သံချပ်ကာစစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်
#{{flagicon image|Myanmar_Artillery_Corps.svg}}  အမှတ်(၉၀၂)အမြောက်စခန်းကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်
#{{flagicon image|Emblem_of_the_Myanmar_Air_Force.svg}} အရှေ့ပိုင်းလေတပ်ကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်
'''ပြည်သူ့စစ်'''
#ကိုးကန့်ပြည်သူ့စစ်
'''မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့'''
#{{flagicon image|Myanmar_Police_Emblem.png}} ရှမ်းပြည်နယ် ဒုတိယပြည်နယ်ရဲတပ်ဖွဲ့မှူးရုံး
|'''ဒေသဆိုင်ရာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များ'''
#{{flagicon image|Flag_of_PDF_Myanmar.svg}} ‌ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း ဒေသဆိုင်ရာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များ
'''ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်'''
#{{flagicon image|Kachin_Independence_Army_flag.svg}} အမှတ်(၄)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Kachin_Independence_Army_flag.svg}} အမှတ်(၆)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Kachin_Independence_Army_flag.svg}} အမှတ်(၁၀)တပ်မဟာ
'''မြန်မာအမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ်မဟာမိတ်တပ်မတော်'''
#{{flagicon image|Flag_of_the_Myanmar_National_Democratic_Alliance_Army.svg}} အမှတ်(၂၁၁)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Flag_of_the_Myanmar_National_Democratic_Alliance_Army.svg}} အမှတ်(၃၁၁)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Flag_of_the_Myanmar_National_Democratic_Alliance_Army.svg}} အမှတ်(၅၁၁)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Flag_of_the_Myanmar_National_Democratic_Alliance_Army.svg}} အမှတ်(၆၁၁)တပ်မဟာ
'''တအောင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်'''
#{{flagicon image|Flag_of_the_Ta'ang_National_Liberation_Army.svg}} အမှတ်(၁)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Flag_of_the_Ta'ang_National_Liberation_Army.svg}} အမှတ်(၂)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Flag_of_the_Ta'ang_National_Liberation_Army.svg}} အမှတ်(၃)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Flag_of_the_Ta'ang_National_Liberation_Army.svg}} အမှတ်(၄)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Flag_of_the_Ta'ang_National_Liberation_Army.svg}} အမှတ်(၅)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Flag_of_the_Ta'ang_National_Liberation_Army.svg}} အမှတ်(၆)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Flag_of_the_Ta'ang_National_Liberation_Army.svg}} အမှတ်(၇)တပ်မဟာ
|'''ရှမ်းပြည်တပ်မတော်(မြောက်ပိုင်း)'''
#{{flagicon image|Flag_of_the_Shan_State_Army-North.svg}} အမှတ်(၁)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Flag_of_the_Shan_State_Army-North.svg}} အမှတ်(၂၇)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Flag_of_the_Shan_State_Army-North.svg}} အမှတ်(၃၆)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Flag_of_the_Shan_State_Army-North.svg}} အမှတ်(၇၂)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Flag_of_the_Shan_State_Army-North.svg}} အမှတ်(၇၄)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Flag_of_the_Shan_State_Army-North.svg}} အမှတ်(၁၅၃)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Flag_of_the_Shan_State_Army-North.svg}} အမှတ်(၆၁၂)တပ်မဟာ
#{{flagicon image|Flag_of_the_Shan_State_Army-North.svg}} အမှတ်(၇၀၂)တပ်မဟာ
|-
|'''ရခိုင်ပြည်နယ်'''
|'''တပ်မတော်'''
#{{flagicon image|MM_Western_RMC_Badge.svg}} အနောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်
#{{flagicon image|MM_Western_RMC_Badge.svg}} ဒေသကွပ်ကဲမှုစစ်ဌာနချုပ်(စစ်တွေ)
#{{flagicon image|MM_Western_RMC_Badge.svg}} အမှတ်(၉)စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်
#{{flagicon image|MM_Western_RMC_Badge.svg}} အမှတ်(၁၅)စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်
#{{flagicon image|Arm_Badge_or_Shoulder_Sleeve_of_Myanmar_Navy.svg}} ဓညဝတီရေတပ်စခန်းဌာနချုပ်
'''မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့'''
#{{flagicon image|Myanmar_Police_Emblem.png}} ရခိုင်ပြည်နယ်ရဲတပ်ဖွဲ့မှူးရုံး
#{{flagicon image|Myanmar_Police_Emblem.png}} အမှတ်(၁)နယ်ခြားစောင့်ရဲကွပ်ကဲမှုအဖွဲ့မှူးရုံး
#{{flagicon image|Myanmar_Police_Emblem.png}} အမှတ်(၄)လုံခြုံရေးရဲကွပ်ကဲမှုအဖွဲ့မှူးရုံး
'''ရခိုင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်
#{{flagicon image|Flag_of_the_Arakan_Liberation_Party.svg}} အမှတ်(၉)တပ်ရင်း
#{{flagicon image|Flag_of_the_Arakan_Liberation_Party.svg}} ဓညဝတီတပ်ရင်း
#{{flagicon image|Flag_of_the_Arakan_Liberation_Party.svg}} ရခိုင်ရိန်းဂျားတပ်ရင်း
#{{flagicon image|Flag_of_the_Arakan_Liberation_Party.svg}} ရာမဝတီတပ်ရင်း

|'''ရက္ခိုင့်တပ်တော်'''
#{{flagicon image|ULA-AA_Flag.svg}} အာလဇာစစ်ဒေသ
#{{flagicon image|ULA-AA_Flag.svg}} နိုဗာစစ်ဒေသ
#{{flagicon image|ULA-AA_Flag.svg}} ဗီတာစစ်ဒေသ
|
|}

==နှစ်ဖက်အင်အား==
===နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ===
{{main|တပ်မတော်}}
[[တပ်မတော် (ကြည်း)]]တွင် တိုက်ခိုက်ရေးတပ်များဖြစ်သည့် တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်၊ ဒေသကွပ်ကဲမှုစစ်ဌာနချုပ်၊ ခြေမြန်တပ်မဌာနချုပ်၊ စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်များ လက်အောက်ခံ ခြေလျင်/ခြေမြန်တပ်ရင်းပေါင်း ၅၂၂ ရင်းရှိပြီး ပျှမ်းမျှအင်အား ခြေလျင်/ခြေမြန်တပ်ရင်းတစ်ရင်းလျှင် အင်အား ၁၄၀ ခန့်ဖြင့် စုစုပေါင်း အင်အား ၇၅,၀၀၀ အောက်သာရှိသည်။ လက်ရုံး/ဝန်ထမ်း/အကူ တပ်ရင်း/တပ်ဖွဲ့များမှာ ခြေလျင်/ခြေမြန်တပ်ရင်းများထက် ခိုင်မာသဖြင့် တပ်ရင်းတစ်ရင်းလျှင် အင်အား ၂၀၀ မှ ၃၀၀ ကျော်အထိ ရှိပြီး တပ်ရင်းပေါင်း ၂၀၀ ကျော်ဖြင့် လက်ရုံး/ဝန်ထမ်း/အကူတပ်ရင်းများ စုစုပေါင်း အင်အား ၆၀,၀၀၀ ခန့်ရှိသည်။ စစ်ရုံးအပါအဝင်၊ တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်များ၊ ဒေသကွပ်ကဲမှုစစ်ဌာနချုပ်များ၊ လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးစစ်ဆင်ရေးဌာနချုပ်များ၊ အမြှောက်စခန်းဌာနချုပ်များ၊ သံချပ်ကာစစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်များ၊ ခြေမြန်တပ်မဌာနချုပ်များ၊ စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်များ၊ ကာကွယ်ရေးပစ္စည်းစက်ရုံများ၊ စစ်ကြောရေးစခန်းများ၊ စစ်ဖက်ဆိုင်ရာ တက္ကသိုလ်/ကျောင်းများ၊ တပ်မတော်ဆေးရုံများ၊ အခြားဌာနများ အစရှိသည်တို့တွင် ဦးစီးတာဝန်(ရုံးလုပ်ငန်း) ထမ်းဆောင်သူများ၊ အခြားဝန်ထမ်းများ စုစုပေါင်း အင်အား ၂၀,၀၀၀ အောက်တွင် ရှိသည်။ တပ်မတော်(ကြည်း)က ဖွဲ့စည်းထားသော အထူးတပ်ဖွဲ့မှာ အင်အား ၂,၀၀၀ အောက်တွင် ရှိသည်။ သို့ဖြစ်၍ တပ်မတော်(ကြည်း)၏ အင်အားမှာ ၁၅၀,၀၀၀ ဝန်းကျင်တွင် ရှိသည်။{{cn}} [[တပ်မတော် (ရေ)]]တွင် ရေတပ်စခန်းဌာနချုပ်များ၊ ရေတပ်သင်္ဘောကျင်းများ၊ ရေယာဉ်စုများ၊ ရေတပ်တပ်ရင်းများရှိပြီး စုစုပေါင်း အင်အား ၂၀,၀၀၀ ကျော်ရှိသည်။{{cn}} [[တပ်မတော် (လေ)]]တွင် လေတပ်ကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်များ၊ လေတပ်စခန်းဌာနချုပ်များ၊ လေတပ်နှင့်သက်ဆိုင်သည့် ရုံး/စခန်း/ဌာန/တပ်များရှိပြီး စုစုပေါင်း အင်အား ၂၀,၀၀၀ ကျော်ရှိသည်။{{cn}}

ထို့ကြောင့် တပ်မတော်၏ စုစုပေါင်းအင်အားမှာ ၂၀၀,၀၀၀ အောက်တွင်ရှိသည်။ ထို့အပြင် တပ်မတော်တွင် တက္ကသိုလ်လေ့ကျင့်ရေးတပ်(UTC)များ ဖွဲ့စည်းထားရှိခဲ့ရာ တပ်ဖွဲ့ဝင်သင်တန်းသားပေါင်း သောင်းဂဏန်းအထိ ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့မှာ အင်အား ၇၀,၀၀၀ အောက်ရှိသည်။ နယ်ခြားစောင့်တပ်များ၊ ပြည်သူ့စစ်များမှာ နိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံး၌ ၁၀,၀၀၀ ကျော် ရှိသည်။ အမျိုးသားရေးသမားများ၊ စစ်တပ်ထောက်ခံသူများကို အခြေပြုထားသော ပျူစောထီးများမှာ နိုင်ငံအနှံ့တွင် အင်အား သောင်းကျော် ရှိသည်။

မြန်မာနိုင်ငံစစ်မှုထမ်းဟောင်းအဖွဲ့၊ အရန်မီးသတ်တပ်ဖွဲ့၊ မြန်မာနိုင်ငံကြက်ခြေနီအသင်း စသော အဖွဲ့အစည်းများကိုလည်း စစ်ကောင်စီက လုံခြုံရေးအဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်းထားရန် ညွှန်ကြားထားပြီး လက်နက်တပ်ဆင်ခြင်းမရှိသော်လည်း ရပ်ကွက်/ကျေးရွာ၊ မြို့နယ်လုံခြုံရေးများတွင် ဖွဲ့စည်းပေးထားရာ တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် စုစုပေါင်း အင်အား ၂၀၀,၀၀၀ ဝန်းကျင်ရှိသည်။

စစ်ကောင်စီ၏ နောက်ထပ်အင်အားအရင်းအမြစ်မှာ အစိုးရတာဝန်ထမ်းဆောင်နေသည့် နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းများဖြစ်သည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလအတွင်း ပေါက်ကြားလာသော လျှို့ဝှက်အမိန့်စာများအရ အစိုးရဌာနဆိုင်ရာတိုင်းတွင် ဝန်ထမ်းများဖြင့် တပ်ခွဲ ၂ ခွဲစီ ဖွဲ့စည်းပြီး လုံခြုံရေးတာဝန်ပေးအပ်ရန်ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ပြင်ဆင်ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သော လက်နက်ခဲယမ်းကိုင်ဆောင်ခွင့်မူ အရ အစိုးရဝန်ထမ်းများသည် လိုင်စင်မလိုအပ်ဘဲ ပါမစ်ဖြင့် လက်နက်ကိုင်ဆောင်နိုင်ကြောင်း ပြဋ္ဌာန်းထားရာ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းများအား စစ်ကောင်စီက စစ်ရေးအင်အားအဖြစ် ပြောင်းလဲလာနိုင်ကြောင်း အများက ရှုမြင်သုံးသပ်ကြသည်။ သို့သော် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဦးစီးဌာန၊ သစ်တောဦးစီးဌာန၊ အကျဉ်းဦးစီးဌာန၊ အထူးစုံစမ်းစစ်ဆေးရေးဦးစီးဌာန အစရှိသော ဌာနများမှာ အစကပင် ကန့်သတ်ချက်ဖြင့် လက်နက်ကိုင်ဆောင်ခွင့်ရရှိထားပြီး တပ်မတော်နှင့် စစ်ရေးအရ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်းများအပါအဝင် နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းဦးရေ ၂ သန်းကျော်ရှိသည်။

တပ်မတော်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက်တွင် တပ်ပြေးနှင့် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များနှင့်ပူးပေါင်းသွားသူ(CDM) ဦးရေမှာ ၁၅,၀၀၀ ကျော်အထိရှိပြီး တပ်တွင်း၌ပင် အခါအခွင့်သင့်လျှင် စွန့်ခွာရန် စောင့်ဆိုင်းနေသူများ ရှိကြသည်။ သို့ရာတွင် ရှေ့တန်းစစ်ဆင်ရေးမထွက်ရသော တပ်မတော်(ရေ)နှင့် တပ်မတော်(လေ)ကဲ့သို့ တပ်ဖွဲ့များမှာ တပ်မတော်(ကြည်း)နှင့်ယှဉ်လျှင် အင်အားပြုန်းတီးမှု နည်းပါးသည်။ ပြည်သူအများစုမှာ တပ်မတော်ကိုလက်မခံကြသဖြင့် တပ်မတော်၏ စစ်သားစုဆောင်းရေးအပြင် အရာရှိလောင်းများမှာလည်း သိသိသာသာ ကျဆင်းလျက်ရှိသည်။ အမျိုးသားရေးသမားများ၊ စစ်တပ်ထောက်ခံသူများ၊ ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီဝင်များ၊ ၎င်းတို့နှင့်ပတ်သက်ဆက်နွယ်သူများပင် တပ်မတော်၏ ရင်ဆိုင်နေရသော အခြေအနေများကြောင့် တပ်မတော်ထဲဝင်ရန် ဆန္ဒမရှိကြပေ။ သို့ရာတွင် ၎င်းတို့အပါအဝင် အစိုးရဝန်ထမ်းများ၊ ရပ်ကျေးအဖွဲ့များမှာ မူဝါဒအရ တပ်မတော်ကို ထောက်ခံကြသူများလည်း ရှိကြသည်။။ ခရိုနီ (ခေါ်) နိုင်ငံထိပ်တန်းစီးပွားရေးလုပ်ငန်းယှဉ်များမှာလည်း တပ်မတော်ကို ငွေကြေး၊ နည်းပညာ အစရှိသည်တို့ဖြင့် ကူညီထောက်ပံ့ကြသည်။ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်အချို့မှာလည်း လက်ရှိ စစ်ကောင်စီ၏ အကြီးအကဲများနှင့် ရင်းနှီးသော ဆက်ဆံရေးများ ရှိကြသည်။

===အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ===
{{Main article|အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ|ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်}}
အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရတွင် အဓိက စစ်ရေးအင်အားမှာ သန္ဓေပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များ (တစ်နည်းအားဖြင့် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနကွပ်ကဲမှုကို ခံယူသော PDF များ) နှင့် ဒေသခံပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များ (Local PDF) ဟူ၍ ရှိသည်။ သန္ဓေပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များကို တပ်ရင်း ၃၀၀ ကျော်၊ မြို့နယ်များအလိုက် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့(ပကဖ)များဖွဲ့စည်းထားပြီး ဒေသခံပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များမှာမူ ကျေးလက်/မြို့ပြဒေသ နေရာအနှံ့အပြားတွင် ရှိသည်။ အင်အားအားဖြင့် ဒေသခံပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များမှာ ဒေသခံပြည်သူများပါဝင်ကြသဖြင့် သန္ဓေပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များထက် အင်အားများကြသည်။ သို့ရာတွင် ဒေသခံပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များ၏ အားနည်းချက်မှာ လက်နက်၊ ရိက္ခာလုံလောက်စွာ မရရှိကြပေ။ အချို့တပ်ဖွဲ့များမှာ ခေတ်မီလက်နက်များ ကိုင်ဆောင်နိုင်သော်လည်း အချို့တပ်ဖွဲ့များမှာ လက်လုပ်လက်နက်များကိုသာ အသုံးပြုကြရသည်။ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနကွပ်ကဲမှုအောက်ရှိ တပ်ဖွဲ့များမှာမူ လက်နက်၊ ရိက္ခာပိုမိုလုံလောက်ကြပြီး ဖွဲ့စည်းပုံလည်း ကျစ်လျစ်ကြသည်။
အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ၏ မဟာမိတ် စစ်ရေးအင်အားမှာ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ ဖြစ်ကြသည်။ ကချင်ပြည်နယ်တွင် ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်၊ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော်၊ ချင်းပြည်နယ်တွင် ချင်းအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့နှင့် ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်မတော်၊ ရှမ်းပြည်နယ်တွင် တအောင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်၊ မြန်မအမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ်မဟာမိတ်တပ်မတော်၊ ကယားပြည်နယ်တွင် ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့၊ ကရင်နီတပ်မတော်၊ ကရင်ပြည်နယ်တွင် ကရင်အမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့၊ ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်၊ ကော်သူးလေတပ်မတော် အစရှိသည်တို့ဖြင့် စစ်ရေးမဟာမိတ်အဖြစ်သော်လည်းကောင်း၊ သက်ဆိုင်ရာ တိုင်း/ပြည်နယ်၏ အစိုးရနှင့် ဖက်ဒရယ်အစိုးရကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအဖြစ်သော်လည်းကောင်း၊ ဖက်ဒရယ်အစိုးရ၏ အစိတ်အပိုင်းအဖြစ်သော်လည်းကောင်း နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီနှင့် ၎င်းအင်အားစုများကို တော်လှန်တိုက်ခိုက်လျက်ရှိသည်။

== အခြားကြည့်ရန် ==

* [[မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ]]
* [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း]]
* [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံဆန္ဒပြမှုများ|၂၀၁၂-၂၀၂၂ မြန်မာဆန္ဒပြမှုများ]]
* [[မြန်မာ့ပြည်တွင်းစစ် အချိန်မှတ်တမ်း (၂၀၂၁-လက်ရှိ)]]

[[မြန်မာ့ပြည်တွင်းစစ် အချိန်မှတ်တမ်း (၂၀၂၁-လက်ရှိ)|&lt;br /&gt;]]
==မှတ်စုများ==
{{notelist}}

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ]]
[[ကဏ္ဍ:၂၀၂၁ ရှိ ပဋိပက္ခများ]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာ့ပြည်တွင်းစစ် (၂၀၂၁-လက်ရှိ)]]</text>
      <sha1>nu3byscyjvvxg2u3hoevcpjhp3ky7kv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ပေထုံတန် ရှင်နာဝပ်</title>
    <ns>0</ns>
    <id>243584</id>
    <revision>
      <id>879006</id>
      <parentid>878535</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T15:56:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>/* ကိုးကား */</comment>
      <origin>879006</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14660" sha1="2btyzznf25m8mvtyik4vrezmbm5j0sd" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| name                = ပေထုံတန် ရှင်နာဝပ်&lt;br&gt;Paethongtarn Shinawatra
| native_name         = แพทองธาร ชินวัตร
| image               = Paetongtarn Shinawatra, Feb 13, 2024 01 (cropped).jpg
| image_size          =
| alt                 = 
| caption             = ပေထုံတန် ရှင်နာဝပ် အား ၂၀၂၄ ဇူလိုင်လ က တွေ့ရစဉ်
| office1             = (၃၁)ဦးမြောက် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ဝန်ကြီးချုပ်
| monarch1             = [[မဟာဝဇိရာလင်္ကရဏ]]
| term_start1         = ၁၆ ဩဂုတ်၂၀၂၄
| term_end1           =
| predecessor1        = [[ဆေထာ ထဝီဆင်]]
| successor1          = 
| office2             = ဖူထိုင်းပါတီ ခေါင်းဆောင်
| term_start2         = ၂၇ အောက်တိုဘာ ၂၀၂၃
| term_end2           = ၁၈ ဩဂုတ်၂၀၂၄
| predecessor2        = 
| successor2          = 
| birth_date          = {{Birth date and age|df=y|1986|08|21}}
| birth_place         = [[ဘန်ကောက်မြို့]]၊ [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]
| father              = [[သက်ဆင် ရှင်နာဝပ်]]
| mother              = Potjaman Na Pombejra
| relatives           = ပန်ထုံတန် ရှင်နာဝပ်(အကို)&lt;br&gt;[[ယင်လပ် ရှင်နာဝပ်]] (အဒေါ်)
| education           = [[စုဠာလင်္ကရဏတက္ကသိုလ်|ချူလာလောင်ကွန်း တက္ကသိုလ်]] (BA)&lt;br&gt;ဆရီတက္ကသိုလ်(MSc)
| party               = ဖူထိုင်းပါတီ
| other_names         = 
| spouse              = Pitaka Suksawat
| children            = ၂
}}
'''ပေထုံတန် ရှင်နာဝပ်''' ({{lang-en|Paethongtarn Shinawatra}}၊ {{lang-th|แพทองธาร ชินวัตร}})(၂၉ ဩဂုတ် ၁၉၈၆ ဖွား)  သည် ထိုင်းနိုင်ငံ အမျိုးသမီးနိုင်ငံရေးသမားတစ်ဦးဖြစ်ပြီး (၃၁) ဦးမြောက် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်သည်။သူသည် အသက် (၃၇) နှစ် နှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အသက်ငယ်ဆုံး ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာပြီး၊ သူ့ အဒေါ်  [[ယင်လပ် ရှင်နာဝပ်|ယင်လပ်]] ပြီးနောက် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဒုတိယမြောက် အမျိုးသမီးဝန်ကြီးချုပ်လည်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/articles/cdey2rgk325o|title=ထိုင်းနဲ့ အာရှရဲ့ အသက်အငယ်ဆုံးအမျိုးသမီးဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာတဲ့ပေထုန်တန်|accessdate=2025-6-23|publisher=BBC Burmese}}&lt;/ref&gt; ၂၀၀၆ခုနှစ်တွင် စစ်တပ်မှ ဖြုတ်ချခြင်းခံခဲ့ရသော ဝန်ကြီးချုပ် [[သက်ဆင် ရှင်နာဝပ်]]၏ သမီးဖြစ်ကာ ၂၀၁၄ခုနှစ်တွင် စစ်တပ်မှဖြုတ်ချခံခဲ့ရသော ဝန်ကြီးချုပ် [[ယင်လပ် ရှင်နာဝပ်]]၏ တူမ လည်းဖြစ်သည်။ [[ထိုင်းအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၂၃|၂၀၂၃ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ]]တွင် [[ဖွေထိုင်းပါတီ]] (Pheu Thai Party)မှ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ပြီး [[ဆေထာ ထဝီဆင်]] ရာထူးမှ ရပ်စဲခံရပြီးနောက် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာသူ ဖြစ်သည်။

== ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဘဝ ==
ပေထုံတန်ရှင်နာဝပ်ကို ၁၉၈၆ခုနှစ် ဩဂုတ်လ (၂၁)ရက်နေ့တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ဘန်ကောက်မြို့၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံမှ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်ကြီး သက်ဆင်ရှင်နာဝပ်၏ အငယ်ဆုံးသမီးဖြစ်သည်။ ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်မှ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ၊ လူမှုဗေဒ၊ မနုဿဗေဒဘာသာရပ်များဆိုင်ရာ ဘွဲ့ရရှိခဲ့သည်။ ထို့နောက် အင်္ဂလန်နိုင်ငံ ဆရီတက္ကသိုလ်မှ ဟိုတယ်စီမံခန့်ခွဲမှုဆိုင်ရာ ဘွဲ့လွန်ဘွဲ့ရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=matichon |date=2022-03-22 |title=เปิดประวัติ อุ๊งอิ๊ง-แพทองธาร ทายาทชินวัตร หัวหน้าครอบครัวเพื่อไทย |url=https://www.matichon.co.th/politics/news_3245808 |access-date= |website=มติชนออนไลน์ |language=th}}&lt;/ref&gt;
ပေထုံတန်သည် SC Asset ကော်ပိုရေးရှင်း၏ နံပါတ်တစ် ရှယ်ယာရှင်ဖြစ်ကာ ထိုင်းကွန်းဖောင်ဒေးရှင်း၏ ဒါရိုက်တာလည်းဖြစ်သည်။ Pitaka Suksawat နှင့် လက်ထပ်ခဲ့ကာ သားတစ်ယောက်နှင့် သမီးတစ်ယောက် ထွန်းကားခဲ့သည်။

==နိုင်ငံရေး==
၂၀၂၂ခုနှစ် မတ်လ ၂၀ရက်နေ့တွင် ပြုလုပ်သော အစည်းအဝေး၌ ပေထုံတန်အား ဖူထိုင်းပါတီမိသားစု၏ အကြီးအကဲအဖြစ် တင်မြှောက်ခဲ့သည်။ ၂၀၂၂ခုနှစ် ဧပြီလတွင်ကျင်းပသော နှစ်ပတ်လည်တွေ့ဆုံပွဲ၌ ၎င်းအနေဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် စစ်အုပ်စုအပြောင်းအလဲကို မြင်လိုပြီး ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးအတွက် မယှဉ်ပြိုင်မီ အတွေ့အကြုံအများကြီးလိုကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ကြိုတင်စစ်တမ်းများအရ ပေထုံတန်သည် ဖူထိုင်းပါတီ၏ လူကြိုက်အများဆုံး ဝန်ကြီးချုပ်လောင်း ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၂၀၂၃ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ပေထုံတန်သည် အခြားသူနှစ်ဦးနှင့်အတူ ဖူထိုင်းပါတီ၏ ၂၀၂၃ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ဝန်ကြီးချုပ်လောင်း (၃)ဦးအနက် တစ်ဦး ဖြစ်လာခဲ့သည်။

မဲဆွယ်စည်းရုံးနေစဉ်ကာလတွင် ကိုယ်ဝန်အရင့်အမာဖြင့်ဖြစ်ပြီး ရွေးကောက်ပွဲရက်ရောက်ရန် နှစ်ပတ်အလိုခန့်တွင် ကလေးမီးဖွားခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် ကလေးမီးဖွားပြီး ရက်ပိုင်းတွင် မဲဆွယ်စည်းရုံးမှုများ ပြန်လည်စတင်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;bbc1&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.bbc.com/burmese/articles/cpr52x3x81lo|title=စစ်တပ်ကအသာစီးယူထားတဲ့ ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲ}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bbc2&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.bbc.com/burmese/articles/c190wr2ggp2o|title=ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲ - ထိုင်းနိုင်ငံရေးကို ကိုင်လှုပ်နေကြတဲ့ လူငယ်တွေ}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;ele2&quot;&gt;{{cite news|url=https://news-eleven.com/article/246679|title=ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲအတွက် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း အမည်စာရင်းတင်သွင်းမှု စတင်ခဲ့ပြီး ဖွဲ့စည်းပုံကိုပြင်ဆင်မည်ဟု အတိုက်အခံများ ကတိပြု}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;ele1&quot;&gt;{{cite news|url=https://news-eleven.com/article/247532|title=ထိုင်းမဲဆန္ဒရှင်များက ရှင်နာဝပ် တတိယမျိုးဆက်ကို အာဏာပြန်ရစေမှာလား}}&lt;/ref&gt;

== ဝန်ကြီးချုပ် သက်တမ်း ==
သူသည် ၂၀၂၃ ထိုင်းနိုင်ငံအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ တွင် ဖူထိုင်းပါတီကိုယ်စားပြုပြီး ဝင်ပြိုင်ခဲ့သည်။မဲနိုင်ခဲ့ပြီး ဖူထိုင်းပါတီ ၏ ဝန်ကြီးချုပ်လောင်း အဖြစ် ရေပန်းစားခဲ့သည်။သို့သော်လည်း သူ သည် ဝန်ကြီးချုပ် အမည်စာရင်း မတင်သွင်းခဲ့ဘဲ [[ဆေထာ ထဝီဆင်]] ကိုသာ အမည်တင်သွင်းခဲ့သည်။ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ၃၀ ဦးမြောက် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာသည့်   ဆေထာ ထဝီဆင် သည်  အစိုးရအဖွဲ့ထဲ ဝန်ကြီးတစ်ဦး ခန့်အပ်ခဲ့မှုနှင့်စပ်လျဉ်းပြီး ဥပဒေချိုးဖောက်သည်ဟု ဆိုကာ  ထိုင်းအခြေခံဥပဒေတရားရုံး က ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁၄ ရက်တွင် ရာထူးမှရပ်ဆိုင်းခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အာဏာရဖြူထိုင်းပါတီက  သက်ဆင်ရှင်နာဝပ်၏ သမီးဖြစ်သူ  ၎င်းအား ဝန်ကြီးချုပ်လောင်းအဖြစ်ရွေးချယ်ကြောင်း ဩဂုတ် ၁၅ ရက်တွင် ကြေညာခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၂၀၂၄ ဩဂုတ်လ ၁၆ ရက် တွင် ထိုင်းလွှတ်တော် က မဲခွဲဆုံးဖြတ်ပြီး သူ့အား ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ၃၁ ဦးမြောက် ဝန်ကြီးချုပ် အဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2024/8/16/thailands-ruling-coalition-nominates-paetongtarn-as-pm-parliament-to-vote|title=Paetongtarn Shinawatra becomes Thailand’s next PM, youngest ever|work=aljazeera|access-date=16 Aug 2024|date=16 Aug 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.bangkokpost.com/thailand/politics/2848292/paetongtarn-shinawatra-elected-thailands-31st-prime-minister|title=Paetongtarn Shinawatra elected Thailand’s 31st prime minister|work=bangkokpost|access-date=16 Aug 2024|date=16 Aug 2024}}&lt;/ref&gt;

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ထိုင်းအောက်လွှတ်တော် အတိုက်အခံခေါင်းဆောင် Natthaphong Ruengpanyawut က ဝန်ကြီးချုပ်ပေထုံတန် အား ပြဿနာများစွာကို ဖြေရှင်းရန် ပျက်ကွက်ခြင်းနှင့် သူမ၏ မိသားစုနှင့် [[သက်ဆင် ရှင်နာဝပ်|သက်ဆင်ရှင်နာဝပ်]]၏ အကျိုးစီးပွားကို ဆောင်ရွက်နေခြင်းတို့ဖြင့် စွပ်စွဲကာ အယုံအကြည်မရှိ အဆိုကို တင်သွင်းခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{cite news|title=Thailand's prime minister faces a no-confidence vote over alleged influence by her father|url=https://apnews.com/article/thailand-paetongtarn-thaksin-confidence-vote-4c4dd0be876b9df503b29b1bc06465f3|work=AP News|date=24 March 2025}}&lt;/ref&gt; သို့သော် မတ်လ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် မဲခွဲဆုံးဖြတ်မှု၌ ဖယ်သောင်းတန်က ၃၁၉ မဲဖြင့် အနိုင်ရရှိခဲ့သဖြင့် အဆိုမှာ ရှုံးနိမ့်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Thai prime minister survives a challenge by rivals who say her father is pulling the strings|url=https://apnews.com/article/thailand-no-confidence-vote-paetongtarn-fda1ba87ea3aaf920ee65c447e77a08f|access-date=2025-03-26|website=AP News|date=26 March 2025|language=en}}&lt;/ref&gt;

==ကိုးကား==
{{reflist}}


{{Lifetime|၁၉၈၆||}}
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်း နိုင်ငံရေးသမားများ]]
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်များ]]</text>
      <sha1>2btyzznf25m8mvtyik4vrezmbm5j0sd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>မြန်မာ့ပြည်တွင်းစစ် အချိန်မှတ်တမ်း (၂၀၂၁-လက်ရှိ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>243995</id>
    <revision>
      <id>879010</id>
      <parentid>878884</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T16:19:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>ရင်းမြစ် 176 ခုကို ကယ်ဆယ်ပြီး 10 ခုကို လင့်ခ်သေအဖြစ် စာတွဲပြီးပါပြီ) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>879010</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="459408" sha1="qp35v4tlxnry5ycjnsiq8fjmuyoft0l" xml:space="preserve">{{Campaignbox Myanmar Civil War (2021-present)}}

အောက်ပါသည် [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း]]နှင့် [[မြန်မာနိုင်ငံ ဆန္ဒပြမှုများ (၂၀၂၁-လက်ရှိ)|ဆန္ဒပြပွဲများ]] ပြီးနောက် '''[[ပြည်သူ့ခုခံတော်လှန်စစ်|မြန်မာ့ပြည်တွင်းစစ် (၂၀၂၁-လက်ရှိ)]]၏ ထင်ရှားသော ဖြစ်ရပ်များ မှတ်တမ်း''' ဖြစ်သည်။ ယင်းသည် ရှိနှင့်ပြီးသော [[မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ]] ပြန်လည်အစပြုခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။

== ၂၀၂၁ ==

=== မတ်လ ===

* မတ်လနှောင်းပိုင်းတွင် လူငယ်ပေါင်းများစွာ သည် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များအနက်မှ တစ်ခုအောက်တွင် စာရင်းသွင်းရန်နှင့် လေ့ကျင့်ရန် မြန်မာနိုင်ငံနယ်စပ်ဒေသများသို့ သွားရောက်ခဲ့ကြောင်းနှင့် &lt;ref name=&quot;fishbeinetal2021&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.frontiermyanmar.net/en/the-last-fight-with-growing-support-for-federal-army-kachin-prepares-for-war/|title='The last fight': With growing support for federal army, Kachin prepares for war|date=3 April 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=3 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210403142738/https://www.frontiermyanmar.net/en/the-last-fight-with-growing-support-for-federal-army-kachin-prepares-for-war/}}&lt;/ref&gt; နိုင်ငံတစ်ဝန်း ပြည်တွင်းစစ်အန္တရာယ်ကို မြင့်တက်စေနိုင်သည်ဟု သတင်းများက ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=UN envoy urges action to prevent Myanmar 'civil war'|url=https://elevenmyanmar.com/news/un-envoy-urges-action-to-prevent-myanmar-civil-war|date=1 April 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=23 May 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210523052132/https://elevenmyanmar.com/news/un-envoy-urges-action-to-prevent-myanmar-civil-war}}&lt;/ref&gt; CRPH သည် စစ်တပ်ကို တိုက်ဖျက်ရန်အတွက် &quot;ဖက်ဒရယ်လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့&quot; ဖွဲ့စည်းရန်လည်း အဆိုပြုခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;MMN30321&quot;&gt;{{Cite news|title=As slaughter of civilians continues, some decide it's time to take up arms|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/as-slaughter-of-civilians-continues-some-decide-its-time-to-take-up-arms|date=30 March 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=30 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210330105416/https://myanmar-now.org/en/news/as-slaughter-of-civilians-continues-some-decide-its-time-to-take-up-arms}}&lt;/ref&gt; [[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်|ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်]] (KIA) &lt;ref name=&quot;KIAbizasusual2021&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/kia-says-more-clashes-likely-despite-juntas-ceasefire-announcement|title=KIA says more clashes likely despite junta's ceasefire announcement|accessdate=14 February 2022|archivedate=2 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210402113940/https://www.myanmar-now.org/en/news/kia-says-more-clashes-likely-despite-juntas-ceasefire-announcement}}&lt;/ref&gt; သည် ဖေဖော်ဝါရီလမှ စတင်ကာ  စစ်တပ်ကို ထိုးစစ်ဆင်နေပြီး မတ်လနှောင်းပိုင်းတွင် [[ရက္ခိုင့်တပ်တော်]] သည် [[တပ်မတော်|စစ်တပ်]]မှ မှ အရပ်သားများကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်နေခြင်းကို မရပ်တန့်ပါက စစ်ပွဲ ထပ်မံ ဖြစ်မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;brotherhoodthreat2021&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/brotherhood-alliance-tells-military-to-stop-killings-threatens-to-abandon-ceasefire|title=Brotherhood Alliance tells military to stop killings, threatens to abandon ceasefire|accessdate=14 February 2022|archivedate=30 March 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210330145217/https://www.myanmar-now.org/en/news/brotherhood-alliance-tells-military-to-stop-killings-threatens-to-abandon-ceasefire}}&lt;/ref&gt;
* မတ်လနှောင်းပိုင်းမှစ၍ ပြည်သူများသည် စစ်တပ်ကို ခုခံကာကွယ်ရန် ကြိုးပမ်းသည့်အနေဖြင့် တူမီးကဲ့သို့သော လက်လုပ်လက်နက်များ ကိုင်ဆောင်လာကြသည်။ ပြည်သူများနှင့် စစ်တပ် ကြား လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲများ ပိုမိုဖြစ်ပွားလာနေသလို [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]] မှလည်း စစ်တပ်၏ အုပ်ချုပ်ရေး အဆောက်အအုံများနှင့် ရဲစခန်းများကို တိုက်ခိုက်မှုများနှင့် မိုင်းထောင်ဖောက်ခွဲခြင်းများလည်း ပိုမိုဖြစ်ပွားလာခဲ့သည်။  &lt;ref&gt;{{Cite web|date=2 April 2021|title=The Junta Is Dragging Myanmar Into Full-Blown Civil War|url=https://www.irrawaddy.com/opinion/commentary/junta-dragging-myanmar-full-blown-civil-war.html|language=en-US|accessdate=14 February 2022|archivedate=10 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210410165357/https://www.irrawaddy.com/opinion/commentary/junta-dragging-myanmar-full-blown-civil-war.html}}&lt;/ref&gt;
* မတ်လ ၂၅ ရက်နေ့တွင် လိုင်ဇာ အနီးရှိ အလောဘွမ် စစ်စခန်းအား [[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]] မှ သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဧပြီလ (၁၁)ရက်နေ့တွင် [[တပ်မတော်|စစ်တပ်]]သည် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုနှင့် မြေပြင်တပ်များကို အသုံးပြုကာ အခြေစိုက်စခန်းအား ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ရန် တိုက်ခိုက်ခဲ့သော်လည်း အသေအပျောက်အများအပြာနှင့်အတူ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာခဲ့ရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/juntas-armed-forces-launch-attack-to-reclaim-base-seized-by-kia|title=Junta's armed forces launch attack to reclaim base seized by KIA|accessdate=14 February 2022|archivedate=3 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210603024127/https://www.myanmar-now.org/en/news/juntas-armed-forces-launch-attack-to-reclaim-base-seized-by-kia}}&lt;/ref&gt;
* [[ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်|ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]သည် မတ်လ ၂၆ ရက်က စစ်စခန်းတစ်ခုအား တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်သား ၁၀ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး အခြားသူများကို စစ်သုံ့ပန်းအဖြစ် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခဲ့သည်။  &lt;ref&gt;{{Cite news|title=10 soldiers killed in Myanmar base attack: Rebel group|url=https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/10-soldiers-killed-in-myanmar-base-attack-rebel-group/2190195|date=27 March 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=10 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210410122729/https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/10-soldiers-killed-in-myanmar-base-attack-rebel-group/2190195}}&lt;/ref&gt;
* အာဏာသိမ်းမှုအား ပြောင်ပြောင်တင်းတင်းဆန့်ကျင်သော ပထမဆုံး လက်နက်ကိုင်ပစ်ခတ်မှုမှာ မတ်လ ၂၈ ရက်နေ့တွင် ကလေး မြို့၌ ဆန္ဒပြသပိတ်စခန်းတစ်ခုအား စစ်သားများနှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များတိုက်ခိုက်မှုကို ပြန်လည်ခုခံ တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ယင်းနောက် ကလေးမြို့နယ်အတွင်းရှိ ကျေးရွာများတွင်လည်း တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|date=2 April 2021|title=Myanmar Villagers Take Up Homemade Weapons Against Regime's Security Forces|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-villagers-take-homemade-weapons-regimes-security-forces.html|language=en-US|accessdate=14 February 2022|archivedate=10 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210410172353/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-villagers-take-homemade-weapons-regimes-security-forces.html}}&lt;/ref&gt;

=== ဧပြီလ ===

* ဧပြီ ၈ ရက်က ပြည်သူများသည် အမဲလိုက်ရိုင်ဖယ်များနှင့် မီးလောင်ဗုံးများဖြင့် စစ်သားများကို ပြန်လည်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ခုခံသူ ၁၁ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး စစ်တပ်မှလည်း အများအပြား ဒါဏ်ရာရခဲ့သည်။ ထို့နောက်တွင် တန့်ဆည်မြို့သည် မကြာခဏ တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားရာ နေရာတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်မှစ၍ အာဏာသိမ်းဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြမှုများကြောင့် နိုင်ငံအတွင်း သေဆုံးသူ မှာ ဧပြီ ၈ ရက်နေ့အထိ ၆၀၀ ကျော်အထိ ရှိလာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Eleven killed as Myanmar protesters fight troops with hunting rifles, firebombs – media|url=https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics/eleven-killed-as-myanmar-protesters-fight-troops-with-hunting-rifles-firebombs-media-idUSKBN2BV0EH|work=Reuters|date=8 April 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=8 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210408082100/https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics/eleven-killed-as-myanmar-protesters-fight-troops-with-hunting-rifles-firebombs-media-idUSKBN2BV0EH}}&lt;/ref&gt;
* [[တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေးသဘောတူစာချုပ်|တစ်နိုင်ငံလုံး အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး]] စာချုပ်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးထားသည့် [[မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာကျောင်းသားများဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဦး|မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကျောင်းသား ဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဦး]] နှင့် [[ကရင် အမျိုးသား အစည်းအရုံး|ကရင်အမျိုးသား အစည်းအရုံး]] တို့ အပါအဝင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ၇ ဖွဲ့သည်  ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြု ကော်မတီနှင့် ညှိနှိုင်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=MYANMAR'S MEDIATION BLUES: Negotiation or zero-sum game?|url=https://www.bnionline.net/en/news/myanmars-mediation-blues-negotiation-or-zero-sum-game|work=BNI|date=3 June 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=3 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210603040243/https://www.bnionline.net/en/news/myanmars-mediation-blues-negotiation-or-zero-sum-game}}&lt;/ref&gt;
* ဧပြီလ ၁၀ ရက်နေ့က [[ရက္ခိုင့်တပ်တော်]] ၊ [[တအောင်း အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်|တအာင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]] နှင့် [[မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်]] တို့ ပါဝင်သော [[မြန်မာပြည်မြောက်ပိုင်း မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့|မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်အဖွဲ့]] က ရှမ်းပြည်နယ် [[နောင်မွန်ရွာ၊ လားရှိုးမြို့နယ်|နောင်မွန်]]ရဲကင်းစခန်းကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၀ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Ten Myanmar policemen killed in attack by ethnic armies opposed to junta-report|url=https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics-armies/ten-myanmar-policemen-killed-in-attack-by-ethnic-armies-opposed-to-junta-report-idUSKBN2BX056|work=Reuters|date=10 April 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=10 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210410075547/https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics-armies/ten-myanmar-policemen-killed-in-attack-by-ethnic-armies-opposed-to-junta-report-idUSKBN2BX056}}&lt;/ref&gt;
* ဒီမိုကရေစီအရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ နိုင်ငံရေးသမား [[မင်းကိုနိုင်]]က ဧပြီလ ၁၆ ရက်နေ့တွင် [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ]]ကို ဖွဲ့စည်းကြောင်း ကြေညာခဲ့ပြီး ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခံရသော [[အောင်ဆန်းစုကြည်|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]] နှင့် [[ဝင်းမြင့် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဦးဝင်းမြင့်]] တို့မှာ ၎င်းတို့၏ မူလရာထူးများအတိုင်းပင် ဖြစ်သည်။ စင်ပြိုင်အစိုးရသစ်တွင် ကချင်နှင့် ကရင်လူနည်းစုများက ထိပ်တန်းဦးစားပေးနေရာများတွင် ရှိနေသည်။ အဆိုပါကြေညာချက်တွင် မင်းကိုနိုင်သည် စင်ပြိုင်အစိုးရကို အသိအမှတ်ပြုရန် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Aung San Suu Kyi supporters unveil Myanmar 'national unity government'|url=https://www.ft.com/content/65d18000-f728-441e-8197-d637ac73cece|work=[[Financial Times]]|date=16 April 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=16 April 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210416161137/https://www.ft.com/content/65d18000-f728-441e-8197-d637ac73cece}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Opponents of Myanmar's junta set up national unity government|url=https://www.france24.com/en/asia-pacific/20210416-opponents-of-myanmar-s-junta-set-up-national-unity-government|work=[[France24]]|date=16 April 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=9 May 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210509175927/https://www.france24.com/en/asia-pacific/20210416-opponents-of-myanmar-s-junta-set-up-national-unity-government}}&lt;/ref&gt;
* ဧပြီလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ချင်းပြည်နယ် ကာကွယ်ရေး တပ်ဖွဲ့သည် [[မင်းတပ်မြို့|မင်းတပ်]] တွင် လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေး စတင်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-57197081|title=Archived copy|accessdate=14 February 2022|archivedate=2 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210602213654/https://www.bbc.com/news/world-asia-57197081}}&lt;/ref&gt; မေလ ၁၂ ရက်နေ့တွင် စစ်တပ်သည် ဆန့်ကျင်မှုကို နှိမ်နင်းရန် အင်အားသုံးပြီး မြို့တွင်သို့ ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

=== မေလ ===

* မေလ ၁၆ ရက်နေ့က ချင်းပြည်နယ် ဟားခါးမြို့တွင် ချင်းပြည်နယ် ကာကွယ်ရေးတပ်က ခြုံခိုတိုက်ခိုက်ရာ စစ်သား ၆ ဦး ကျဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;Jazeera42721&quot;&gt;{{Cite news|title=Fighting erupts in eastern Myanmar near Thai border|url=https://www.aljazeera.com/news/2021/4/27/fighting-erupts-in-eastern-myanmar-near-thai-border|work=www.aljazeera.com|accessdate=14 February 2022|archivedate=12 May 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210512120546/https://www.aljazeera.com/news/2021/4/27/fighting-erupts-in-eastern-myanmar-near-thai-border}}&lt;/ref&gt;ထိုနေ့တွင်ပင် ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်မှ စစ်တပ် အခြေစိုက် စခန်းတခုအား သိမ်းယူခြင်းအား တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် စစ်တပ်မှ ကရင်ပြည်နယ်အတွင်း လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှု ပြုလုပ်ခဲ့သည်။
* စစ်တပ် ၏ တိုက်ခိုက်မှုများမှ ကာကွယ်ရန်နှင့် ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု တပ်မတော်ဆီသို့ ပထမဆုံး ခြေလှမ်းအဖြစ် အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရက မေလ ၅ ရက်နေ့တွင် ပြည်သူ့ ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် (PDF) ကို ဖွဲ့စည်းကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Can Myanmar's New 'People's Defense Force' Succeed?|url=https://thediplomat.com/2021/05/can-myanmars-new-peoples-defense-force-succeed/|date=26 April 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=9 May 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210509135933/https://thediplomat.com/2021/05/can-myanmars-new-peoples-defense-force-succeed/}}&lt;/ref&gt;
* မူဆယ်မြို့တွင် မေလ ၂၃ ရက်က စစ်တပ်ာ်နှင့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၃ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar rebels claim police killings as Aung San Suu Kyi appears in court|url=https://www.theguardian.com/world/2021/may/24/myanmar-police-clashes-anti-coup-movement-deaths-peoples-defence-force|work=The Guardian|date=24 May 2021|language=en|accessdate=14 February 2022|archivedate=25 May 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210525013456/https://www.theguardian.com/world/2021/may/24/myanmar-police-clashes-anti-coup-movement-deaths-peoples-defence-force}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar: 13 security forces members killed in clash with anti-coup bloc's defence force|url=https://www.aninews.in/news/world/asia/myanmar-13-security-forces-members-killed-in-clash-with-anti-coup-blocs-defence-force20210524083029|work=ANI News|date=24 May 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=26 May 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210526074425/https://www.aninews.in/news/world/asia/myanmar-13-security-forces-members-killed-in-clash-with-anti-coup-blocs-defence-force20210524083029/}}&lt;/ref&gt;
* ကယားပြည်နယ် ရှိ ကရင်နီပြည်သူ့ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (KPDF) မှ အဖွဲ့ဝင်များသည် ပြည်နယ်မြို့တော် လွိုင်ကော် အနီးရှိ စစ်တပ် စခန်းအချို့ကိုလည်း ဝင်ရောက် သိမ်းပိုက် ခဲ့သည်။  &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Karenni resistance fighters open new front against junta|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/karenni-resistance-fighters-open-new-front-against-junta|work=Myanmar Now|date=26 May 2021|language=en|accessdate=14 February 2022|archivedate=26 May 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210526202734/https://www.myanmar-now.org/en/news/karenni-resistance-fighters-open-new-front-against-junta}}&lt;/ref&gt;
* ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၂၉ ရက်နေ့ နှင့် ၃၀ ရက်နေ့တို့တွင် စစ်တပ် သည် အမြောက်နှင့် ရဟတ်ယာဉ်များကို အသုံးပြု၍ လွိုင်ကော်နှင့် ဒီမောဆိုးရှိ PDF နှင့် KPDF စခန်းများကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/myanmar-carries-out-air-strikes-after-militia-attacks-witnesses-2021-05-31 |accessdate=14 February 2022 |archivedate=1 June 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210601034353/https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/myanmar-carries-out-air-strikes-after-militia-attacks-witnesses-2021-05-31/ }}&lt;/ref&gt;
* မေလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် (KIA) မှ အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့နှင့် ပူးပေါင်းကာ ကသာမြို့နယ်တွင် စစ်ကောင်စီတပ်များနှင့် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားရာ စစ်သား ၈ ဦး ကျဆုံးခဲ့သည်။ ပူတာအို၊ ဖားကန့်နှင့် မိုးမောက်မြို့နယ်များတွင်လည်း တိုက်ပွဲတွေ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-forces-and-kia-in-fresh-fighting-in-northern-myanmar.html|title=Myanmar Junta Forces and KIA in Fresh Fighting in Northern Myanmar|date=31 May 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=2 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210602234925/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-forces-and-kia-in-fresh-fighting-in-northern-myanmar.html}}&lt;/ref&gt;

=== ဇွန်လ ===

* ဇွန် ၁ ရက်မှ ၃ ရက်အထိ စစ်တပ်နှင့် [[နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့|ကရင်နယ်ခြားစောင့်တပ်]] (BGF) ပူးပေါင်းအဖွဲ့သည် ကရင်တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် PDF ပူးပေါင်းအဖွဲ့တို့ဖြင့် [[မြဝတီခရိုင်]] အတွင်း တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင် ဒါဇင်နှင့်ချီ၍ ကျဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;Irr6321&quot;&gt;{{Cite news|title=Karen Rebel Leader Warns Myanmar Regime of More Fighting|url=https://www.irrawaddy.com/in-person/interview/karen-rebel-leader-warns-myanmar-regime-of-more-fighting.html|date=3 June 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=5 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210605233950/https://www.irrawaddy.com/in-person/interview/karen-rebel-leader-warns-myanmar-regime-of-more-fighting.html}}&lt;/ref&gt;
* ဇွန်လ ၂၂ ရက်နေ့က မန္တလေးမြို့ရှိ ပီဒီအက်ဖ်၏ လုံခြုံစိတ်ချရသော အဆောက်အအုံကို စစ်တပ်က သံချပ်ကာယာဉ်များ အပါအဝင် အသုံးပြု၍ ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ပြီး တိုက်ခိုက်ရေးသမား အများအပြားကို ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။  &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar Junta Troops Battle Civilian Resistance Fighters in Mandalay|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-troops-battle-civilian-resistance-fighters-in-mandalay.html|date=22 June 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=14 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214075443/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-troops-battle-civilian-resistance-fighters-in-mandalay.html}}&lt;/ref&gt;

=== ဇူလိုင်လ ===

* ဇူလိုင်လ ၂ ရက်နေ့ က [[ဒီပဲယင်းမြို့]]လယ်တွင် တော်လှန်ရေးတပ် များနှင့် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များ ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှုအတွင်း လူ ၂၅ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ကြောင်း  သိရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2021/7/5/myanmar-military-kill-at-least-25-people-in-raid-on-central-town|title=Myanmar military kills at least 25 people in raid on central town|accessdate=14 February 2022|archivedate=3 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220203013141/https://www.aljazeera.com/news/2021/7/5/myanmar-military-kill-at-least-25-people-in-raid-on-central-town}}&lt;/ref&gt;
*

=== ဩဂုတ်လ ===

* ဩဂုတ်လ ၂၀ ရက်နေ့တွင် [[ဂန့်ဂေါမြို့နယ်]]တွင် တော်လှန်ရေးသမားများက မြေမြှုပ်မိုင်းများဖြင့် ဆက်တိုက် တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီ တပ်သား ၅၀ ခန့် ကျဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။  &lt;ref&gt;50 Myanmar Junta Soldiers Killed in Landmine Attacks https://www.irrawaddy.com/news/burma/50-myanmar-junta-soldiers-killed-in-landmine-attacks.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220214061731/https://www.irrawaddy.com/news/burma/50-myanmar-junta-soldiers-killed-in-landmine-attacks.html |date=14 February 2022 }}&lt;/ref&gt;

=== စက်တင်ဘာလ ===

* စက်တင်ဘာလ ၇ ရက်နေ့တွင် NUG သည် တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် [[နိုင်ငံတော် အရေးပေါ်အခြေအနေ|အရေးပေါ်အခြေအနေ]] အဖြစ် ကြေညာခဲ့ပြီး စစ်အာဏာရှင်ကိုဆန့်ကျင်သည့် ပြည်သူ့ ခုခံတော်လှန်စစ်ကို စတင်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=၂၀၂၁ မြန်မာစစ်အာဏာသိမ်း - NUG က နိုင်ငံတော်ကို အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာ - ဘီဘီစီ မြန်မာ|url=https://www.bbc.com/burmese/live/burma-58396049?ns_mchannel=social&amp;ns_source=twitter&amp;ns_campaign=bbc_live&amp;ns_linkname=6136cfb33fa7c437236bc4cf%26%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%BA%E1%80%9C%E1%80%BE%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%B8%20%E1%80%85%E1%80%90%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%20NUG%20%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%B1%E1%80%8A%E1%80%AC%262021-09-07T02%3A34%3A28.599Z&amp;ns_fee=0&amp;pinned_post_locator=urn:asset:16c20cc4-1cd3-4a66-80fe-fa39eacd5f09&amp;pinned_post_asset_id=6136cfb33fa7c437236bc4cf&amp;pinned_post_type=share|accessdate=14 February 2022|archivedate=19 January 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220119131047/https://www.bbc.com/burmese/live/burma-58396049?ns_mchannel=social&amp;ns_source=twitter&amp;ns_campaign=bbc_live&amp;ns_linkname=6136cfb33fa7c437236bc4cf%26%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%BA%E1%80%9C%E1%80%BE%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%B8%20%E1%80%85%E1%80%90%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%20NUG%20%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%B1%E1%80%8A%E1%80%AC%262021-09-07T02:34:28.599Z&amp;ns_fee=0&amp;pinned_post_locator=urn:asset:16c20cc4-1cd3-4a66-80fe-fa39eacd5f09&amp;pinned_post_asset_id=6136cfb33fa7c437236bc4cf&amp;pinned_post_type=share}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2021/sep/07/myanmar-opposition-announces-defensive-war-against-junta|title=Myanmar opposition announces 'defensive war' against junta|date=7 September 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=2 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220202134355/https://www.theguardian.com/world/2021/sep/07/myanmar-opposition-announces-defensive-war-against-junta}}&lt;/ref&gt;
* [[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး]]၊ ဂန့်ဂေါမြို့နယ်၊ [[မြင်သားရွာ၊ ဂန့်ဂေါမြို့နယ်|မြင်သားကျေးရွာ]]တွင် စက်တင်ဘာ ၁၀ ရက်က စစ်တပ်နှင့် တော်လှန်ရေးတပ်တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားရာ အနည်းဆုံး လူ ၁၇ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;Deadly unrest reported in Myanmar after opposition urges 'defensive war' https://www.reuters.com/world/asia-pacific/deadly-unrest-reported-myanmar-after-opposition-urges-defensive-war-2021-09-10 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220118194903/https://www.reuters.com/world/asia-pacific/deadly-unrest-reported-myanmar-after-opposition-urges-defensive-war-2021-09-10/ |date=18 January 2022 }}&lt;/ref&gt;
* လွန်ခဲ့သည့် သုံးလတာကာလအတွင်း တိုက်ပွဲများတွင် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၁၇၀၀ ကျော် ကျဆုံးပြီး ၆၃၀ ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရက စက်တင်ဘာ ၁၄ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-1700-myanmar-junta-soldiers-killed-in-past-three-months-civilian-govt-says.html|title=Over 1700 Junta Soldiers Killed in Past Three Months, Civilian Government Says|date=14 September 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213184102/https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-1700-myanmar-junta-soldiers-killed-in-past-three-months-civilian-govt-says.html}}&lt;/ref&gt;
* စက်တင်ဘာ ၂၁ ရက်က ကယားပြည်နယ်နှင့် စစ်ကိုင်းတိုင်း ဒေသကြီးတို့တွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၄၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ တိုက်ပွဲများအတွင်း အရပ်သား တိုက်ခိုက်ရေးသမား ၆ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/scores-of-myanmar-regime-troops-killed-in-clashes-with-civilian-ethnic-groups.html|title=Scores of Myanmar Regime Troops Killed in Clashes With Civilian/Ethnic Groups|date=21 September 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=14 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214055356/https://www.irrawaddy.com/news/burma/scores-of-myanmar-regime-troops-killed-in-clashes-with-civilian-ethnic-groups.html}}&lt;/ref&gt;
* စက်တင်ဘာ ၂၂ ရက်က ချင်းပြည်နယ် ထန်တလန်မြို့မှ ဒေသခံ ၈,၀၀၀ နီးပါးသည် စစ်တပ်မှ နေအိမ်များ လက်နက်ကြီးများဖြင့်ပစ်ခတ်ခြင်း မီးရှို့ခြင်း တို့ကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ မီဇိုရမ်မြို့သို့ ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်ခဲ့ကြရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Myanmar: Whole town flees amid fierce fighting|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-58650762|accessdate=14 February 2022|archivedate=26 November 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211126130250/https://www.bbc.com/news/world-asia-58650762}}&lt;/ref&gt;
* ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်အတွင်း စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ချင်းပြည်နယ်နှင့် ကယားပြည်နယ်ရှိ မြို့နယ်အချို့တွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၃၀ ကျော်နှင့် တော်လှန်ရေးတပ်သား ၁၄ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-30-myanmar-junta-troops-killed-in-fierce-weekend-fighting.html|title=Over 30 Junta Soldiers Killed In Fierce Weekend Fighting|date=27 September 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=14 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214005244/https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-30-myanmar-junta-troops-killed-in-fierce-weekend-fighting.html}}&lt;/ref&gt;
* စက်တင်ဘာ ၂၈ ရက်ကလည်း ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်း ခြုံခိုတိုက်ခိုက်မှုအတွင်း စစ်တပ်မှ စစ်သား ၂၀ ထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ တိုက်ပွဲများအတွင်း ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမား ၄ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့သလို လက်နက်မဲ့ အသက် ၇၀ အရွယ် အရပ်သားတစ်ဦးလည်း စစ်တပ်၏ လက်ချက်ဖြင့် သေဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-troops-ambushed-in-shan-state.html|title=Myanmar Junta Troops Ambushed in Shan State|date=28 September 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=14 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214005113/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-troops-ambushed-in-shan-state.html}}&lt;/ref&gt;

=== အောက်တိုဘာလ ===

* အောက်တိုဘာလ အောက်တိုဘာလ ၆ ရက်နေ့က မကွေးတိုင်း ဂန့်ဂေါမြို့နယ်တွင် ခြုံခိုတိုက်ခိုက်ခံရခြင်းကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၄၀ ကျော် ကျဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-40-myanmar-junta-soldiers-killed-in-ambush.html|title=Over 40 Myanmar Soldiers Killed in Ambush|publisher=The Irrawaddy|date=6 October 2021|accessdate=7 October 2021|archivedate=6 October 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211006085942/https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-40-myanmar-junta-soldiers-killed-in-ambush.html}}&lt;/ref&gt;
* ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှစပြီး တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များ၏ ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် အနည်းဆုံး စစ်တပ်သတင်းပေးသူ/ဒလန် ၄၀၆ ဦး သေဆုံးပြီး ၂၈၅ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း စစ်အစိုးရထိန်းချုပ်ထားသော မီဒီယာများက အောက်တိုဘာ ၇ ရက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/hundreds-of-myanmar-junta-informants-killed-or-wounded.html|title=Hundreds Of Myanmar Junta Informants Killed Or Wounded|publisher=The Irrawaddy|date=7 October 2021|accessdate=7 October 2021|archivedate=7 October 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211007103445/https://www.irrawaddy.com/news/burma/hundreds-of-myanmar-junta-informants-killed-or-wounded.html}}&lt;/ref&gt; ထိုနေ့တွင်ပင် [[အနောက်မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်]] တိုင်းမှူး ဗိုလ်မှူးချုပ် ဖြိုးသန့်အား ဘက်ပြောင်းရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့နှင့် ဆက်သွယ်ခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲကာ ဖမ်းဆီးခြင်း ခံခဲ့ရကာ ယခုအချိန်အထိ ရာထူးမှ လွတ်မြောက်ရန် ကြိုးပမ်းသည့် အဆင့်အမြင့်ဆုံး အရာရှိ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-detains-north-western-commander-for-planning-to-defect-ethnic-insurgent-sources.html|title=Myanmar Military Detains North Western Commander For Planning to Defect: Ethnic Insurgent Sources|publisher=The Irrawaddy|date=7 October 2021|accessdate=7 October 2021|archivedate=7 October 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211007102131/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-detains-north-western-commander-for-planning-to-defect-ethnic-insurgent-sources.html}}&lt;/ref&gt;
* ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်ကုန်က စစ်ကိုင်းတိုင်းနှင့် မကွေးတိုင်း ဒေသကြီးနှင့် ကယားပြည်နယ်တို့၌ တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ စစ်အစိုးရ စစ်သည် ၉၀ ခန့် ကျဆုံးခဲ့ကြောင်း အောက်တိုဘာလ ၁၁ ရက်နေ့တွင် သိရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/some-90-myanmar-junta-soldiers-killed-during-intense-weekend-fighting.html|title=Some 90 Junta Soldiers Killed During Intense Weekend Fighting|date=11 October 2021|accessdate=14 February 2022|archivedate=14 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214003054/https://www.irrawaddy.com/news/burma/some-90-myanmar-junta-soldiers-killed-during-intense-weekend-fighting.html}}&lt;/ref&gt;

=== နိုဝင်ဘာလ ===

* နိုဝင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့တွင် စစ်ကိုင်းတိုင်း ဒေသကြီး [[ကလေးမြို့]] ပီဒီအက်ဖ် အခြေစိုက် စခန်းအား စစ်အစိုးရ တပ်ဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ ကလေးပီဒီအက်ဖ်မှ ဆေးတပ်သား ၉ ဦး ဖမ်းမိခဲ့ကာ ကလေး PDF တပ်ရင်း ၃ မှ တိုက်ခိုက်ရေးသမား ၂ ဦး ကျဆုံးခဲ့သည်။  &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Soldiers capture PDF medics during raid on resistance base camp in Kalay|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/soldiers-capture-pdf-medics-during-raid-on-resistance-base-camp-in-kalay|accessdate=14 February 2022|archivedate=28 January 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220128121442/https://www.myanmar-now.org/en/news/soldiers-capture-pdf-medics-during-raid-on-resistance-base-camp-in-kalay}}&lt;/ref&gt;
* နိုဝင်ဘာ ၁၇ ရက်ကလည်း ရှမ်းပြည်နယ် တောင်ပိုင်း [[ဖယ်ခုံမြို့နယ်]]ရှိ မိုးဗြဲပြည်သူ့ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (PDF) ၏ ကင်းစခန်းအား ဒါဇင်နှင့်ချီသော အစိုးရ တပ်ဖွဲ့များက ခြုံခိုတိုက်ခိုက် သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ကင်းစခန်းအား စောင့်ကြပ်နေသော PDF တိုက်ခိုက်ရေးသမားများ အိပ်ပျော်နေစဉ် ခြေမြန်တပ်ရင်း (ခမရ) ၄၂၂ မှ တပ်ဖွဲ့ဝင်များ ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ စစ်အစိုးရတပ်များက ဝိုင်းရံထားသောကြောင့် ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမားများသည် ကင်းစခန်းမှ ဆုတ်ခွာခဲ့ရသည်။  &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Dozens of junta troops ambush Moebye PDF outpost|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/dozens-of-junta-troops-ambush-moebye-pdf-outpost|accessdate=14 February 2022|archivedate=20 January 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220120192337/https://www.myanmar-now.org/en/news/dozens-of-junta-troops-ambush-moebye-pdf-outpost}}&lt;/ref&gt;
* နိုဝင်ဘာ ၂၃ ရက်ကလည်း စစ်ကိုင်းတိုင်း မုံရွာခရိုင် [[ပလ္လင်ရွာ၊ ကနီမြို့နယ်|ပလ္လင်ကျေးရွာ]]အနီးရှိ ပီဒီအက်ဖ် နယ်မြေခံတပ်ရင်း ၂၀၅ အား ဘူဒိုဇာမြေထိုးစက်များအပါအဝင် စစ်ကား ၁၀ စီး၊ စစ်သား ၃၀ ခန့်က ချောင်းမြောင်းဖျက်ဆီးခဲ့သဖြင့် ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမားများ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့သည်။ အခြေစိုက်စခန်းသည် PDF မှ ဖောက်ခွဲရေးပစ္စည်းများပြုလုပ်သည့် အလုပ်ရုံနေရာလည်းဖြစ်သည်။ စီးနင်းမှုအတွင်း စစ်အစိုးရတပ်များက လက်နက်များ သိုလှောင်ထားသည့် အဆောက်အအုံနှစ်ခုကို မီးရှို့ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Military raid destroys resistance base in Monywa, PDF says|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/military-raid-destroys-resistance-base-in-monywa-pdf-says|accessdate=14 February 2022|archivedate=27 January 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220127221223/https://www.myanmar-now.org/en/news/military-raid-destroys-resistance-base-in-monywa-pdf-says}}&lt;/ref&gt;
* နိုဝင်ဘာ ၂၅ ရက်နေ့တွင် ကယားပြည်နယ် ဒီမောဆိုးမြို့နယ် [[ဟိုဖိတ်ရွာ၊ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်|ဟိုဖိတ်ကျေးရွာ]]အနီးတွင် စစ်ကောင်စီတပ်များက ခြုံခိုတိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ကရင်နီအမျိုးသား ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (KNDF) မှ ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမား ၄ ဦး ကျဆုံးခဲ့သည်။ အဆိုပါ ၄ ဦးမှာ နံနက် ၅ နာရီ ၃၀ ခန့်တွင် ခြေမြန်တပ်ရင်း ၄၂၇ မှ တပ်ဖွဲ့ဝင်များ၏ ခြုံခိုတိုက်ခိုက်ခံရသော ကင်းထောက်အဖွဲ့မှ တပ်သား ၆ ဦးဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Military kills four KNDF members in Demoso|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/military-kills-four-kndf-members-in-demoso|accessdate=14 February 2022|archivedate=3 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211203102554/https://www.myanmar-now.org/en/news/military-kills-four-kndf-members-in-demoso}}&lt;/ref&gt;
* ထို့အပြင်[[ရွှေကူမြို့]]အရှေ့ဘက် ၁၆ ကီလိုမီတာအကွာရှိ ကချင်အေးကျေးရွာအနီးတွင် ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် နှင့် စစ်တပ်မှ စစ်သား ၁၀၀ ခန့် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ကေအိုင်အေက ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့နှင့် ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်သည်ဟူသော ကောလာဟလများကို ငြင်းဆိုခဲ့ပြီး တိုက်ပွဲကြောင့် KIA ၏ ကျဆုံးသူစာရင်းကို ထုတ်ဖော်ပြောကြားခြင်းမရှိပေ။ မကြာသေးမီက ရရှိထားသော [[ဆူခွိုင်း ၃၀|Su-30]] ဂျက်တိုက်လေယာဉ် ၂ စင်းက စမ်းသပ်ပစ်လွှတ်ခဲ့သည့် လေကြောင်းမှ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပွားပြီးနောက် တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Military deploys Russian-made fighter jets against KIA targets|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/military-deploys-russian-made-fighter-jets-against-kia-targets|accessdate=14 February 2022|archivedate=6 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211206010220/https://myanmar-now.org/en/news/military-deploys-russian-made-fighter-jets-against-kia-targets}}&lt;/ref&gt;
* ထိုနေ့တွင်ပင် မတူပီ CDF သည် [[ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော်]]နှင့် ပူးပေါင်းကာ [[မတူပီမြို့]]နှင့် [[ပလက်ဝမြို့]]ကို ဆက်သွယ်သည့် လမ်းပေါ်တွင် ခြေမြန်တပ်ရင်း ၃၀၄ ကင်းစခန်းအား တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ဆုတ်ခွာသွားခြင်းမပြုမီတွင် ခုခံရေးတပ်ဖွဲ့များက အစောင့်တပ်သား ၂ ဦးကိုသာ သတ်ဖြတ်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;auto&quot; /&gt;
* နိုဝင်ဘာ ၂၆ ရက်က ချင်းပြည်နယ် [[မတူပီမြို့]]အနီးတွင် တပ်စွဲထားသည့် ချင်းပြည်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (CDF) မှ ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမားများက စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၀ ဦးအား တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်သား ၂ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref name=&quot;auto&quot;&gt;{{Cite news|title=Chinland Defence Force attacks junta soldiers in Matupi|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/chinland-defence-force-attacks-junta-soldiers-in-matupi|accessdate=14 February 2022|archivedate=1 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220201001003/https://www.myanmar-now.org/en/news/chinland-defence-force-attacks-junta-soldiers-in-matupi}}&lt;/ref&gt;
* [[မတ္တရာမြို့နယ်]] အရှေ့တောင်ဘက် တောတောင်ကုန်းများတွင် ယခင်က ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရသော PDF တိုက်ခိုက်ရေးသမားတစ်ဦး၏ ရုပ်အလောင်းကို နိုဝင်ဘာ ၂၈ ရက်က တွေ့ရှိခဲ့သည်။ PDF တိုက်ခိုက်ရေးသမား ရဲသူနိုင်အား နိုဝင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့တွင် ဖမ်းမိခဲ့ပြီး စစ်သားများက စခန်းအား မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့သည့် PDF အခြေစိုက်စခန်းသို့ အတင်းအဓမ္မ ပို့ဆောင်ခိုင်းခဲ့သည်။  &lt;ref&gt;{{Cite news|title=PDF member in Mandalay Region killed in junta custody|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/pdf-member-in-mandalay-region-killed-in-junta-custody|accessdate=14 February 2022|archivedate=3 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211203102555/https://www.myanmar-now.org/en/news/pdf-member-in-mandalay-region-killed-in-junta-custody}}&lt;/ref&gt;

=== ဒီဇင်ဘာလ ===

* မိုးညှင်းတွင် လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှု ပြုလုပ်ပြီး တစ်ပတ်ခန့်အကြာ ဒီဇင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်  ခြေမြန်တပ်ရင်း (၄၂) မှ စစ်သား ၅၀ ခန့်က [[မိုးညှင်းမြို့နယ်]] ညောင်ထောက်ရွာအနီး KIA နယ်မြေကို နံနက် ၈ နာရီ ဝန်းကျင်တွင် တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ညနေ ၆ နာရီခန့်တွင် ပြီးဆုံးခဲ့သည်။ KIA ပြန်ကြားရေးတာဝန်ခံက ၎င်းတို့ဘက်မှ ထိခိုက်ကျဆုံးမှု အသေးစိတ်ကို ထုတ်ဖော်ပြောကြားခြင်း မရှိပေ။ ဖားကန့်မြို့လယ် ၁၇ မိုင်ခန့်အကွာ၊ [[ဖားကန့်မြို့]]နှင့် [[မိုးညှင်းမြို့]]ကို ဆက်သွယ်သည့် ကားလမ်းတစ်လျှောက်ရှိ ဝေလုံကျေးရွာအနီး၌လည်း တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ခြေလျင်တပ်ရှေ့တိုးနိုင်ရေးအတွက် ညနေ ၃ နာရီမှ ၈ နာရီအထိ လက်နက်ကြီး အမြောက်အချက်ရေ ၃၀ ခန့်ဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=KIA clashes with junta soldiers in Hpakant and Mohnyin|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/kia-clashes-with-junta-soldiers-in-hpakant-and-mohnyin|accessdate=14 February 2022|archivedate=6 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211206011605/https://www.myanmar-now.org/en/news/kia-clashes-with-junta-soldiers-in-hpakant-and-mohnyin}}&lt;/ref&gt; စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များကလည်း ညလုံးပေါက် စစ်ဆင်ရေးပြုလုပ်ခဲ့ရာ တိုက်ပွဲပြင်းထန်စွာ ဖြစ်ပွားပြီးနောက် သိန်းမင်း PDF (TM-PDF) စခန်းကို သိမ်းပိုက်ပြီး မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမားများ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာခဲ့ရပြီး TM-PDF တိုက်ခိုက်ရေးသမား ၂ ဦး သေဆုံးကာ အခြားအများအပြား ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;Awaiting for official news report to be used as citation&lt;/ref&gt;
* ဒီဇင်ဘာ ၇ ရက်က [[ဆားလင်းကြီးမြို့နယ်]] [[ဒုံးတောရွာ၊ ဆားလင်းကြီးမြို့နယ်|ဒုံးတောရွာ]]အတွင်း၌ စစ်တပ်မှ အရပ်သား ၁၁ ဦးအား ဖမ်းဆီး၍ မီးရှို့သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီးနောက် မီးလောင်ကျွမ်းဆဲဖြစ်သော အလောင်းများကို ဒေသခံများက တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အနီးနားတွင် သွားလာနေသော စစ်ကောင်စီယာဉ်တန်းအား PDF တိုက်ခိုက်ရေးသမားများက ဖောက်ခွဲရေးပစ္စည်းများဖြင့် ဖောက်ခွဲတိုက်ခိုက်ခဲ့မှုအပြီးတွင် စစ်အစိုးရစစ်သား ၁၀၀ ခန့်က ရွာကို ဝင်ရောက်မွှေနှောက်သွားခဲ့သည်။ မီးလောင်မှုတွင် နောက်ထပ်လူတစ်ဦးမှာ အရပ်သားတစ်ဦးဖြစ်ပြီး မည်သူမည်ဝါဖြစ်သည်ကို မသိရပေ။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=လူအစုလိုက် မီးရှို့သတ်ခံရသည့် ဆားလင်းကြီးတွင် ရုပ်အလောင်းထပ်တွေ့|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/mm/news/9596|author=မောင်ရွှေဝါ|date=၈ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၁|accessdate=14 February 2022|archivedate=14 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214152914/https://www.myanmar-now.org/mm/news/9596}}&lt;/ref&gt;
* ဒီဇင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင် စစ်တပ်က သိမ်းပိုက်ထားသော ထန်တလန်မြို့တွင် စစ်တပ် နှင့် CDF တပ်ဖွဲ့တို့ မိနစ် ၉၀ ကြာ တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ စစ်တပ်က CDF မှ မြို့ကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်စေရန် ဦးတည်သည့် ကြီးမားသော ထိုးစစ်ကို ထပ်မံထိုးစစ်ဆင်ပြီးနောက်၊ တိုက်ပွဲအတွင်း CDF တိုက်ခိုက်ရေးသမား ၃ ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ အဆိုပါသီတင်းပတ်အတွင်း စစ်တပ်သိမ်းပိုက်ထားသည့် ထန်တလန်မြို့တွင် နေအိမ် ၁၂ လုံး မီးလောင်ပျက်စီးခဲ့ပြီး ချင်းပြည်နယ် မြို့တွင်း အဆောက်အအုံ လေးပုံတစ်ပုံကျော် ပျက်စီးခဲ့ကာ ၂ဘက်လုံးမှ အကာအကွယ်ယူ ပစ်ခတ်ရန် ခက်ခဲသွားသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Well over a quarter of Thantlang now destroyed by fire as rebel group vows to 'drive out' junta soldiers|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/well-over-a-quarter-of-thantlang-now-destroyed-by-fire-as-rebel-group-vows-to-drive-out-junta|accessdate=14 February 2022|archivedate=10 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211210154834/https://www.myanmar-now.org/en/news/well-over-a-quarter-of-thantlang-now-destroyed-by-fire-as-rebel-group-vows-to-drive-out-junta}}&lt;/ref&gt;
* မကွေးတိုင်းဒေသကြီး မြိုင်ပြည်သူ့ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (PDF) မှ ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမားများက ဒီဇင်ဘာ ၉ ရက် နံနက်အစောပိုင်းက လက်လုပ်ဗုံး ၃ လုံးဖြင့် စစ်ကားနှစ်စီးအား ခြုံခိုတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ခြုံခိုတိုက်ခိုက်မှုတွင် အနည်းဆုံး စစ်သား ၃ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း PDF တွင်က ဆိုသည်။ မွန်းတည့်အချိန်၌ PDF သည် [[မင်းသားကျ (တောင်)ရွာ၊ မြိုင်မြို့နယ်|မင်းသားကျကျေးရွာ]]သို့ ခြေလျင်ထွက်ခွာလာသော စစ်သားများအား ထပ်မံတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး နှစ်ဖက်အပြန်အလှန် ပစ်ခတ်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ သို့သော် ထိုတိုက်ပွဲနှင့် ပတ်သက်၍ အသေအပျောက် သတင်းများ မရှိခဲ့ပေ။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Soldiers target villagers after ambush by Myaing PDF|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/soldiers-target-villagers-after-ambush-by-myaing-pdf|accessdate=14 February 2022|archivedate=17 January 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220117130024/https://myanmar-now.org/en/news/soldiers-target-villagers-after-ambush-by-myaing-pdf}}&lt;/ref&gt;
* KNDF နှင့် ကရင်နီတပ်မတော် (ကေအေ) တပ်ဖွဲ့များနှင့် တပ်မတော် ခြေမြန်တပ်ရင်း (၄၂၈) မှ တပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့တို့ တိုက်ပွဲများ ၄ ရက်ကြာ တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်ခဲ့ပြီးနောက် စစ်ကောင်စီတပ်သား (၄)ဦး ကျဆုံးခဲ့ကြောင်း  KNDF ကဆိုသည်။ &quot;သေသွားတာလားတော့ မသိဘူး။ အနည်းဆုံးခန့်မှန်းခြေကတော့ သုံးယောက်နဲ့ လေးယောက်ကြားမှာ စစ်တပ်ဘက်က ပြင်းပြင်းထန်ထန် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရထားတယ်လို့ ယူဆထားတယ်&quot; ဟု KNDF ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပြောကြားခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{cite web |title=ကယားပြည်နယ်အတွင်း တိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ပြင်းထန်နေ |url=https://www.myanmar-now.org/mm/news/9658 |website=Myanmar NOW |language=my |accessdate=14 February 2022 |archivedate=14 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214144642/https://www.myanmar-now.org/mm/news/9658 }}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Clashes in Kayah State kill at least four regime soldiers: KNDF|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/clashes-in-kayah-state-kill-at-least-four-regime-soldiers-kndf|accessdate=14 February 2022|archivedate=25 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211225174335/https://www.myanmar-now.org/en/news/clashes-in-kayah-state-kill-at-least-four-regime-soldiers-kndf}}&lt;/ref&gt; နှစ်ရက်ကြာဖြစ်ပွားခဲ့သော တိုက်ပွဲများအတွင်း စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး [[ခေါင်းကွဲရွာ၊ မြောင်မြို့နယ်|ခေါင်းကွဲကျေးရွာ]]၌ တပ်မတော်မှ တပ်ဖွဲ့ဝင် ၄ ဦးနှင့် PDF တိုက်ခိုက်ရေးသမား ၃ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး ၃ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ ထို့နောက် တပ်မတော်မှ လက်နက်ကြီးများနှင့် စနိုက်ပါများဖြင့် အင်အားအလွန်အကျွံ အသုံးပြုပြီးနောက် ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမားများသည် ရွာမှ ဆုတ်ခွာခဲ့ရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Soldiers kill and burn five people in Sagaing Region village after clashes with PDF|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/soldiers-kill-and-burn-five-people-in-sagaing-region-village-after-clashes-with-pdf|accessdate=14 February 2022|archivedate=8 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220208210310/https://www.myanmar-now.org/en/news/soldiers-kill-and-burn-five-people-in-sagaing-region-village-after-clashes-with-pdf}}&lt;/ref&gt;
* ထိုနေ့တွင်ပင် ခုခံ ခိုအောင်းရာ နေရာ နှစ်ခုကို စစ်တပ်က ဝင်ရောက် စီးနင်းမှု ကြောင့် မန္တလေး အရပ်ဘက် ပြောက်ကျားတပ်သား ၈ ဦးကို သေဆုံးခဲ့သည်။ စစ်တပ် တပ်ဖွဲ့ဝင်များက မဟာအောင်မြေနှင့် ပြည်ကြီးတံခွန်မြို့နယ်များရှိ ပြည်သူ့ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (PDF) များကို ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ရာ တပ်မတော်တပ်သားများအား တိုက်ခိုက်မှုတွင် ပါဝင်ခဲ့သူဟု သံသယရှိသူတစ်ဦးမှ ဝန်ခံပြီးနောက် အဆိုပါစီးနင်းမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ မဟာအောင်မြေစခန်း၌ ဖြစ်ပွားသော တိုက်ပွဲတွင် PDF အဖွဲ့ဝင် ၇ ဦး ကျဆုံးကာ စစ်ကောင်စီတပ်သားတစ်ဦး ဝမ်းဗိုက်တွင် ကျည်ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပြီး ပြည်ကြီးတံခွန်စခန်း၌ စစ်အစိုးရတပ်များအား လက်လုပ်ဗုံးဖြင့် ပစ်ပေါက်ကာ ထွက်ပြေးကြစဉ် PDF တိုက်ခိုက်ရေးသမားတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar Junta Claims to Have Killed 8 Resistance Fighters in Mandalay Raids|work=Myanmar NOW|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-claims-to-have-killed-8-resistance-fighters-in-mandalay-raids.html|accessdate=14 February 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213180339/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-claims-to-have-killed-8-resistance-fighters-in-mandalay-raids.html}}&lt;/ref&gt;
* ဒီဇင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့တွင် စစ်တပ်က အမြောက်မြားဖြင့် ပစ်ခတ်ကူညီနေသည့် စစ်ကိုင်းတိုင်း အရာတော်မြို့နယ် [[ကဲဘာရွာ၊ အရာတော်မြို့နယ်|ကဲဘာကျေးရွာ]]တွင် ဇေယျာ ၇ ဟု ခေါ်သည့် အခြား ဒေသခံ တော်လှန်ရေးသမားများအား ထိုးစစ်ဆင် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမားများသည် စစ်တပ်၏ လက်နက်အင်အား သာလွန်ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ဆုတ်ခွာခဲ့ရသည်။  &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar military torches 100 homes in Sagaing Region village|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/myanmar-military-torches-100-homes-in-sagaing-region-village|accessdate=14 February 2022|archivedate=15 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211215064637/https://www.myanmar-now.org/en/news/myanmar-military-torches-100-homes-in-sagaing-region-village}}&lt;/ref&gt;
* ထို့အပြင် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး [[လှိုင်သာယာမြို့နယ်]]တွင် ဗုံးအများအပြား ပေါက်ကွဲမှုကြောင့် ဒဏ်ရာရရှိသူ ၃ ဦး အပါအဝင် သံသယရှိသူ ၁၂ ဦးကို တပ်မတော်မှ PDF ဟုစွပ်စွဲပြီး ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်သွားသည့် နောက်ထပ် ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမား ၂ ဦးကိုလည်း ကျည်ကာအင်္ကျီများ ဝတ်ဆင်ထားသည့် အရပ်ဝတ် လက်နက်ကိုင် စစ်ကောင်စီတပ်သားများက ဖမ်းဆီးရမိခဲ့သည်။ လက်လုပ်ဖောက်ခွဲရေးပစ္စည်းများကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းတွင် အခြားပြောက်ကျားတိုက်ခိုက်ရေးသမားများ သေဆုံးမှုများလည်း ရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Three injured guerrilla fighters among 12 arrested after accidental explosion in Yangon|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/three-injured-guerrilla-fighters-among-12-arrested-after-accidental-explosion-in-yangon|accessdate=14 February 2022|archivedate=15 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211215064635/https://www.myanmar-now.org/en/news/three-injured-guerrilla-fighters-among-12-arrested-after-accidental-explosion-in-yangon}}&lt;/ref&gt;ဒီပဲယင်း PDF တိုက်ခိုက်ရေးသမားများ နေရာယူထားသည့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး ဒီပဲယင်းမြို့နယ်ကို တပ်မတော်မှ ဝိုင်းရံထားသည်ဟု ဒီပဲယင်း PDF ခေါင်းဆောင်က သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ “တော်တော်အခြေအနေဆိုးနေပြီ။ မနားတော့ဘူးဗျ။ စစ်ကြောင်းက တစ်ကြောင်းပြီးတစ်ကြောင်း လာနေတာ။ တစ်ကြောင်းက ဒီရွာကို ဖြတ်သွားရင် နောက်ထပ်တစ်ကြောင်းက ဒီရွာကို ဦးတည်နေပြီ။ အဲဒီလိုမျိုးဖြစ်နေတာ” ဟု ဒီပဲယင်း PDF ခေါင်းဆောင်မှ Myanmar NOW သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။ လွန်ခဲ့သည့်လမှစတင်၍ တပ်မတော်သည် လေကြောင်း ချေမှုန်းရေး မစ်ရှင်များ ဆောင်ရွက်ရန်အတွက် ဒီပဲယင်းမြို့ အနောက်ဘက်သို့ ရဟတ်ယာဉ် ခြောက်စီးဖြင့် လေကြောင်းချီတပ်မှ စစ်သား ၁၅၀ ခန့် စေလွှတ်ခဲ့သည်။  &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Junta soldiers murder three more villagers in Depayin|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/junta-soldiers-murder-three-more-villagers-in-depayin|accessdate=14 February 2022|archivedate=10 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220210222452/https://www.myanmar-now.org/en/news/junta-soldiers-murder-three-more-villagers-in-depayin}}&lt;/ref&gt;
* ကေအဲန်ယူ တပ်မဟာ ၆ လက်အောက်ရှိ ထိုင်းနယ်စပ်အနီး [[လေးကေ့ကော်|လေးကကော်မြို့သစ်]]တွင် ဒီဇင်ဘာ ၁၄ ရက်က တပ်မတော်မှ  စစ်သား ၂၀၀ ခန့်ဖြင့် ရှာဖွေစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ NLD အမတ် ဝေလင်းအောင် အပါအဝင် စစ်အစိုးရ ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုများနှင့် ဆက်စပ်နေသည်ဟု ယူဆရသော လူအများအပြားကို စစ်တပ်က ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ ခြေမြန်တပ်ရင်း ၅၆၀ မှ ယာဉ်တန်းလေးစီးဖြင့် ရောက်ရှိလာသည့်  တပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် လေးကေကော်မြို့ ငြိမ်းချမ်းရေး ရပ်ကွက်တွင် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများနှင့် ပြည်သူ့ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များကို ရှာဖွေခဲ့သည်။ အဆိုပါ စီးနင်းမှုကို ခွင့်ပြုထားခြင်း ရှိ၊ မရှိ မေးမြန်းရန် ဖုန်းခေါ်ဆိုမှုများကို KNU တပ်မဟာ (၆) မှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ဖြေကြားခြင်း မရှိပေ။
* ယောဒေသကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (YDF) အစည်းဝေးကျင်းပနေသည့် မကွေးတိုင်းဒေသကြီး ဂန့်ဂေါမြို့နယ် [[နှမ်းခါးရွာ၊ ဂန့်ဂေါမြို့နယ်|နှမ်းခါးကျေးရွာ]]ကို တပ်မတော်က လေကြောင်းမှ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဒီဇင်ဘာ ၁၇ ရက်က ယောကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့မှ ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမား ၂၀ ကျဆုံးခဲ့သည်။ ရွာကို လေကြောင်းထိုးစစ်ဆင်ရာတွင် ရဟတ်ယာဉ်သုံးစင်း ပါဝင်ခဲ့သည်။ နှမ်းခါးရွာကို စစ်အစိုးရ ကျောထောက်နောက်ခံပြု ပျူစောထီးပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့ဝင် ၁၅၀ ခန့်က သိမ်းပိုက်ထားသည်ဟု ရွာခံတစ်ဦးက ပြောသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=At least 20 killed in air raid on Magway village|work=Myanmar NOW|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/at-least-20-killed-in-air-raid-on-magway-village|accessdate=14 February 2022|archivedate=27 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211227131155/https://www.myanmar-now.org/en/news/at-least-20-killed-in-air-raid-on-magway-village}}&lt;/ref&gt; ထို့အပြင် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး [[သန်လျင်မြို့နယ်]]တွင် တပ်မတော်က ဝင်ရောက်စီးနင်းမှုအတွင်း ဒေသခံ လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေး အဖွဲ့ ဝင်တစ်ဦး ပစ်သတ်ခံရပြီး အခြား သုံးဦးကိုလည်း ဖမ်းဆီးရမိခဲ့သည်။ နံနက် ၉ နာရီခန့်တွင် [[လဟာယက်|လဟာရပ်ကျေးရွာ]]အနီးရှိ နေအိမ်တစ်လုံးအား စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အဆိုပါအဖွဲ့မှ အသက် ၃၀ အရွယ် အမျိုးသားတစ်ဦး ရင်ဘတ်နှင့် ပေါင်တို့တွင် သေနတ်ဒဏ်ရာဖြင့် သေဆုံးခဲ့ပြီး အမျိုးသားနှစ်ဦးနှင့် အမျိုးသမီးတစ်ဦးတို့ကို ဖမ်းဆီးရမိခဲ့သည်။ သေဆုံးနေသည့် ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမား၏ ရုပ်အလောင်းကို စစ်သားများက သိမ်းယူသွားကာ သေဆုံးသူမှာ ဖြိုးမောင်မောင်ဦးဖြစ်ကြောင်း သန်လျင်အခြေစိုက် ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်စာမျက်နှာတစ်ခုက ဆိုသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=One resistance fighter killed, three arrested in Thanlyin raid|work=Myanmar NOW|url=https://myanmar-now.org/en/news/one-resistance-fighter-killed-three-arrested-in-thanlyin-raid|accessdate=14 February 2022|archivedate=21 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211221031550/https://www.myanmar-now.org/en/news/one-resistance-fighter-killed-three-arrested-in-thanlyin-raid}}&lt;/ref&gt;
* ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်နှောင်းပိုင်းတွင် ကရင်နီအမျိုးသား ကာကွယ်ရေးတပ် (KNDF) မှ သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် ကယား(ကရင်နီ)ပြည်နယ် လွိုင်ကော်မြို့နယ် [[ကွန်နားရွာ၊ လွိုင်ကော်မြို့နယ်|ကွန်နားကျေးရွာ]]မှ တပ်မတော် တပ်ဖွဲ့ဝင်များ ဒီဇင်ဘာ ၂၀ ရက်တွင် ထွက်ခွာသွားခဲ့သည်။ KNDF အဖွဲ့ဝင်များ၏ ပြောကြားချက်အရ သီတင်းပတ်ကုန်တွင် ခွန်းနား တွင် တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၃၀ ခန့် တပ်စွဲထားကြောင်း သိရသည်။ ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်က တနင်္လာနေ့နှင့် ကြာသပတေးနေ့များတွင် တိုက်ပွဲ နှစ်ကြိမ်ဖြစ်ပွားပြီးနောက်ပိုင်း တိုက်ပွဲများ ထပ်မံဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်း မရှိဟု ၎င်းက ဆက်လက်ပြောသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |author1=အက်စတာဂျေ |title=လွိုင်ကော်မြို့နယ် ကွန်နားရွာတွင် နေအိမ်အများအပြား မီးထပ်ရှို့ခံရ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/9737 |website=Myanmar NOW |access-date=၁၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |language=my |date=၂၀ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၁ |accessdate=15 February 2022 |archivedate=15 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220215081334/https://myanmar-now.org/mm/news/9737 }}&lt;/ref&gt;

==== ခရစ္စမတ်အကြို လူသတ်ပွဲ ====
{{main|မိုဆို လူသတ်ပွဲ}}

* ကယားပြည်နယ် ဖရူဆိုမြို့နယ် [[မိုဆိုရွာ၊ ဖရူဆိုမြို့နယ်|မိုဆိုရွာ]]အနီးတွင် စစ်ဘေးရှောင်ယာဉ်တန်းကို [[တပ်မတော်|စစ်တပ်]]က ဒီဇင်ဘာ ၂၄ ရက်က အလစ်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ လူ ၃၅ ဦးထက်မနည်း သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသည်။ အဆိုပါသေဆုံးမှုများတွင် အကျိုးအမြတ်မယူသော Save the Children အဖွဲ့မှ ဝန်ထမ်းနှစ်ဦး ပါဝင်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|title=UN 'horrified' by massacre of dozens of civilians in Myanmar|work=Myanmar NOW|url=https://www.aljazeera.com/news/2021/12/26/united-nations-horrified-myanmar-massacre-dozens-civilians|date=December 26, 2021|accessdate=February 1, 2022|archivedate=26 December 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211226231042/https://www.aljazeera.com/news/2021/12/26/united-nations-horrified-myanmar-massacre-dozens-civilians}}&lt;/ref&gt; အဆိုပါဖြစ်ရပ်နှင့်ပတ်သက်၍ 'စေ့စေ့စပ်စပ် ပွင့်လင်းမြင်သာသော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု' ပြုလုပ်ရန် ကုလသမဂ္ဂက တောင်းဆိုထားသည်။

== ၂၀၂၂ ==

=== ဇန်နဝါရီလ ===

* ဇန်နဝါရီ ၃၁ ရက်က မကွေး၊ စစ်ကိုင်းနှင့် တနင်္သာရီတိုင်း ဒေသကြီးနှင့် ချင်းပြည်နယ်၊ ရှမ်းနှင့် ကယားပြည်နယ်တို့တွင် သုံးရက်ကြာ ခြုံခိုတိုက်ခိုက်ခံရမှုအတွင်း စစ်ကောင်စီတပ်သား အနည်းဆုံး ၃ ဒါဇင်ထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-resistance-kills-dozens-of-junta-soldiers-in-three-days-of-clashes.html|title=Myanmar Resistance Kills Dozens of Junta Soldiers in Three Days of Clashes|publisher=The Irrawaddy|date=January 31, 2022|accessdate=February 1, 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213140918/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-resistance-kills-dozens-of-junta-soldiers-in-three-days-of-clashes.html}}&lt;/ref&gt;

=== ဖေဖော်ဝါရီ ===
* ၁ ဖေဖော်ဝါရီ - စစ်ကိုင်းတိုင်း ကနီမြို့နယ်အတွင်း စစ်ကောင်စီ တပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် မဟာမိတ်ပျူစောထီးပြည်သူ့တပ်ဖွဲ့ဝင် အယောက် ၃၀ ထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ကြောင်း ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်က သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ စစ်အစိုးရက ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းများနှင့် စစ်သည်များ သယ်ဆောင်သည့် သင်္ဘောများကို ခြုံခိုတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး တိုက်ခိုက်မှုအတွင်း အနည်းဆုံး သင်္ဘောတစ်စီး မီးလောင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/thirty-junta-soldiers-reportedly-killed-in-upper-myanmar.html|title=Thirty Junta Soldiers reportedly killed in Upper Myanmar|accessdate=14 February 2022|archivedate=14 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214193946/https://www.irrawaddy.com/news/burma/thirty-junta-soldiers-reportedly-killed-in-upper-myanmar.html}}&lt;/ref&gt;
* ၂ ဖေဖော်ဝါရီ - စစ်အစိုးရလိုလားသော လူထုစုဝေးပွဲတွင် ဗုံးဖြင့် တိုက်ခိုက်ခံရမှုကြောင့် လူ ၂ ဦး သေဆုံးပြီး ၃၈ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/two-killed-38-injured-at-rally-attack-on-myanmar-coup-anniversary.html|title=Two Killed, 38 Injured at Rally Attack on Myanmar Coup Anniversary|publisher=The Irrawaddy|date=February 2, 2022|accessdate=February 2, 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213140526/https://www.irrawaddy.com/news/burma/two-killed-38-injured-at-rally-attack-on-myanmar-coup-anniversary.html}}&lt;/ref&gt;
* ၃ ဖေဖော်ဝါရီ - ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်၏ ပြောကြားချက်အရ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက် အာဏာသိမ်းမှုမှ စတင်ကာ ပစ်မှတ်ထားသော တိုက်ခိုက်မှုများတွင် စစ်အစိုးရက ခန့်အပ်ထားသော အရာရှိ ၃၆၇ ဦး လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/almost-370-myanmar-junta-officials-assassinated-since-coup.html|title=Almost 370 Junta Officials Assassinated Since Coup|publisher=The Irrawaddy|date=February 2, 2022|accessdate=February 3, 2022|archivedate=14 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214194001/https://www.irrawaddy.com/news/burma/almost-370-myanmar-junta-officials-assassinated-since-coup.html}}&lt;/ref&gt;
* ၇ ဖေဖော်ဝါရီ - စစ်ကိုင်းတိုင်း ဒေသကြီးအတွင်း နယ်မြေခံ PDF များ၏ လျပ်တပြတ် တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် စစ်သား ၃၈ ဦး ကျဆုံးခဲ့သည်။ အဆိုပါ တိုက်ခိုက်မှုများတွင် ဒရုန်းများ အသုံးပြုမှုလည်း ပါဝင်သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/38-junta-soldiers-reported-killed-in-upper-myanmar.html|title=38 Junta Soldiers Reported Killed in Upper Myanmar|publisher=The Irrawaddy|date=February 7, 2022|accessdate=February 7, 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213140304/https://www.irrawaddy.com/news/burma/38-junta-soldiers-reported-killed-in-upper-myanmar.html}}&lt;/ref&gt; ကချင်ပြည်နယ် ဖားကန့်မြို့နယ်တွင် သုံးရက်ကြာ တိုက်ပွဲများအတွင်း တပ်ရင်းမှူး အပါအဝင် စစ်ကောင်စီ စစ်သည် ၂၀၀ ခန့် ကျဆုံးခဲ့ကြောင်း [[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်|ကချင်လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]]က ပြောဆိုထားသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-200-myanmar-junta-troops-killed-in-three-days-kachin-independence-army.html|title=Over 200 Myanmar Junta Troops Killed in Three Days: Kachin Independence Army|publisher=The Irrawaddy|date=February 7, 2022|accessdate=February 7, 2022|archivedate=14 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214193909/https://www.irrawaddy.com/news/burma/over-200-myanmar-junta-troops-killed-in-three-days-kachin-independence-army.html}}&lt;/ref&gt;
* ၈ ဖေဖော်ဝါရီ - [[ရခိုင်ပြည်နယ်]] [[မောင်တောမြို့နယ်]]တွင် [[ရက္ခိုင့်တပ်တော်]] နှင့် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့တို့ တိုက်ပွဲ အနည်းဆုံး နှစ်ကြိမ် ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ [[မီးတိုက်ရွာ|မီးတိုက်ကျေးရွာ]] အရှေ့မြောက်ဘက် လက်ပံတောင်အနီးရှိ AA ကင်းစခန်းအား ဖေဖော်ဝါရီ ၄ ရက်က ခိုးဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ AA ကင်းသမားတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း AA ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ [[ခိုင်သုခ]]က ပြောသည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၆ ရက်နေ့အထိ ၃ နာရီကြာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ တိုက်ပွဲများကြောင့် AA နှင့်စစ်တပ်တို့ကြား ၂၀၂၀ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလမှ စတင်၍ အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သော အလွတ်သဘော အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ပျက်ပြားသွားမည့်အရေးကို စိုးရိမ်မှုများ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/junta-troops-clash-with-arakan-army-in-western-myanmar.html|title=Junta Troops Clash With Arakan Army in Western Myanmar|publisher=The Irrawaddy|date=February 8, 2022|accessdate=February 11, 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213140146/https://www.irrawaddy.com/news/burma/junta-troops-clash-with-arakan-army-in-western-myanmar.html}}&lt;/ref&gt; မောင်တောမြို့နယ် မြောက်ပိုင်းတွင် ဖေဖော်ဝါရီ ၇ ရက် ညက ဖြစ်ပွားခဲ့သော တိုက်ပွဲများကြောင့် အရပ်သား နှစ်ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=ဧရာဝတီ |title=စစ်တပ်နှင့် AA တို့ တိုက်ပွဲကြား အရပ်သား ၂ ဦး သေဆုံး |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2022/02/08/249707.html |website=ဧရာဝတီ |access-date=၁၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |date=၈ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |accessdate=15 February 2022 |archivedate=15 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220215124905/https://burma.irrawaddy.com/news/2022/02/08/249707.html }}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/two-civilians-dead-in-clash-between-aa-regime-troops-in-myanmars-rakhine-state.html|title=Two Civilians Dead in Clash Between AA, Regime Troops in Myanmar's Rakhine State|publisher=The Irrawaddy|date=February 8, 2022|accessdate=February 11, 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213142004/https://www.irrawaddy.com/news/burma/two-civilians-dead-in-clash-between-aa-regime-troops-in-myanmars-rakhine-state.html}}&lt;/ref&gt;
*၉ ဖေဖော်ဝါရီ - စစ်ကိုင်းနှင့် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးများတွင် နယ်မြေခံ PDF များ ၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် စစ်သား ၃၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/resistance-groups-claim-to-kill-35-myanmar-junta-troops.html|title=Resistance Groups Claim to Kill 35 Myanmar Junta Troops|publisher=The Irrawaddy|date=February 9, 2022|accessdate=February 11, 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213140059/https://www.irrawaddy.com/news/burma/resistance-groups-claim-to-kill-35-myanmar-junta-troops.html}}&lt;/ref&gt; အရပ်သားများကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုအတွက် တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များသည် [[ရန်ကုန်မြို့]]ရှိ [[တပ်မတော် (လေ)|လေတပ်]] လေယာဉ်မှူးများ၏ နေအိမ်များကို ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=ဧရာဝတီ |title=လေတပ်အရာရှိ နေအိမ်များကို တိုက်ခိုက်မှုများ ဆက်တိုက်ပြုလုပ် ဟု PDF ဆို |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2022/02/09/249720.html |website=ဧရာဝတီ |access-date=၁၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |date=၉ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |accessdate=15 February 2022 |archivedate=15 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220215081530/https://burma.irrawaddy.com/news/2022/02/09/249720.html }}&lt;/ref&gt;
* ၁၀ ဖေဖေော်ဝါရီ - စစ်ကိုင်းတိုင်း ဒေသကြီး မြို့နယ် ၃ ခုတွင် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များက ဝင်ရောက် စီးနင်း တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင် ၅၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/resistance-fighters-claim-to-have-killed-around-50-myanmar-junta-personnel.html|title=Resistance Fighters Claim To Have Killed Around 50 Myanmar Junta Personnel|publisher=The Irrawaddy|date=February 10, 2022|accessdate=February 11, 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213130332/https://www.irrawaddy.com/news/burma/resistance-fighters-claim-to-have-killed-around-50-myanmar-junta-personnel.html}}&lt;/ref&gt;
*၁၁ ဖေဖော်ဝါရီလ - ရခိုင်ပြည်နယ် မောင်တောမြို့နယ်ရှိ AA ၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဗိုလ်မှူးတစ်ဦး အပါအဝင် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင် အများအပြား ကျဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=ဧရာဝတီ |title=တကျော့ပြန် ရခိုင်တိုက်ပွဲ ဗိုလ်မှူးအဆင့် အပါအဝင် စစ်တပ်အကျအဆုံးများ |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2022/02/10/249756.html |website=ဧရာဝတီ |access-date=၁၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |date=၁၀ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |accessdate=15 February 2022 |archivedate=15 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220215081245/https://burma.irrawaddy.com/news/2022/02/10/249756.html }}&lt;/ref&gt; ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀ ရက်နှင့် ၁၁ ရက်တို့တွင် စစ်ကိုင်းတိုင်း ဒေသကြီးနှင့် ကယားပြည်နယ်တို့၌ ဖြစ်ပွားခဲ့သော တိုက်ပွဲများတွင် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင် ၃၈ ဦးနှင့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ဝင် ၅ ဦး ကျဆုံးခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/dozens-of-junta-soldiers-killed-in-sagaing-kayah-myanmar-resistance-groups-say.html|title=Dozens of Junta Soldiers Killed in Sagaing, Kayah, Myanmar Resistance Groups Say|publisher=The Irrawaddy|date=February 11, 2022|accessdate=February 11, 2022|archivedate=13 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220213122752/https://www.irrawaddy.com/news/burma/dozens-of-junta-soldiers-killed-in-sagaing-kayah-myanmar-resistance-groups-say.html}}&lt;/ref&gt;
* ၁၃ ဖေဖော်ဝါရီ - နေပြည်တော်၊ မကွေး၊ စစ်ကိုင်း၊ မန္တလေးနှင့် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးတို့တွင် PDF တပ်ဖွဲ့များက တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ နှင့် ၁၃ ရက်များတွင် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၄၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/junta-soldiers-killed-social-media-users-boycott-myanmar-coup-leaders-parade.html|title=Junta Soldiers Killed; Social Media Users Boycott Myanmar Coup Leader’s Parade|publisher=The Irrawaddy|date=14 February 2022|accessdate=14 February 2022|archivedate=14 February 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220214143540/https://www.irrawaddy.com/news/burma/junta-soldiers-killed-social-media-users-boycott-myanmar-coup-leaders-parade.html}}&lt;/ref&gt;
*၁၇ ဖေဖော်ဝါရီ - စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ခင်ဦးမြို့နယ်၊ [[မြို့သစ်ရွာ၊ ခင်ဦးမြို့နယ်|မြို့သစ်ရွာ]]အနီး၌ စစ်သားနှင့် ပျူစောထီးအင်အား ၈၀ ခန့်နှင့် ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ဝင်များ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ရာ အသက် ၁၅ နှစ်အရွယ် နှစ်ဦးအပါအဝင် ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ဝင် ၁၄ ဦးကျဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=ခင်ဦးမြို့ တိုက်ပွဲတွင် လူငယ် ၁၄ ဦး သေဆုံး |url=https://www.myanmar-now.org/mm/news/10499 |website=Myanmar NOW |access-date=၂၀ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |language=my |date=၁၈ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |accessdate=20 February 2022 |archivedate=20 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220220093932/https://www.myanmar-now.org/mm/news/10499 }}&lt;/ref&gt; ထိုနေ့မှာပင် ရှမ်းပြည်တောင်ပိုင်း၊ ဖယ်ခုံမြို့နယ်၊ မိုးဗြဲ ဝါရီဆူးပလိုင်ရွာအနီးတွင် ထိုးစစ်ဆင်လာသော စစ်ကောင်စီတပ်နှင့် ကရင်နီပူးပေါင်းတပ်များ တိုက်ပွဲပြင်းထန်စွာ ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင် ၂၀ ဝန်းကျင်ခန့် ကျဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=ဧရာဝတီ |title=တိုက်ပွဲပြင်းထန်ခဲ့သည့် မိုးဗြဲနှင့် ခင်ဦးတွင် PDF ၃၀ ဝန်းကျင် ကျဆုံး |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2022/02/18/250030.html |website=ဧရာဝတီ |access-date=၂၀ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |date=၁၈ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |accessdate=20 February 2022 |archivedate=20 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220220093950/https://burma.irrawaddy.com/news/2022/02/18/250030.html }}&lt;/ref&gt;
* ၂၃ ဖေဖော်ဝါရီ - မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပေါက်မြို့နယ် ရေပြာရွာ ရဲစခန်းကို ပေါက်၊ မြိုင်၊ ရေစကြိုမြို့နယ်တို့မှ PDF အဖွဲ့များ ပူးပေါင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စခန်းမှူးအပါဝင် ရဲ ၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |author1=မောင်ရွှေဝါ |title=ပေါက်မြို့ ရေပြာရဲစခန်းကို PDF ၃ ဖွဲ့ ဝင်တိုက်၊ စခန်းမှူးအပါအဝင် ၅ ဦး သေ |url=https://www.myanmar-now.org/mm/news/10567 |website=Myanmar NOW |access-date=၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |language=my |date=၂၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225041955/https://www.myanmar-now.org/mm/news/10567 }}&lt;/ref&gt; ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ကချင်ပြည်နယ် ကာမိုင်းမြို့အနီးရှိ စစ်ဆေးရေးဂိတ်တစ်ခုကို KIA တပ်မဟာ ၉ လက်အောက်ခံ တပ်ရင်း ၄၄ နှင့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် ပူးပေါင်းတပ်များက ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်မှ ၂ ဦးနှင့် အရပ်သား ၁ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=ကချင် ကာမိုင်းစစ်ဆေးရေးဂိတ်ကို KIA နှင့် PDF ဝင်တိုက် |url=https://www.myanmar-now.org/mm/news/10569 |website=Myanmar NOW |access-date=၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |language=my |date=၂၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂}}&lt;/ref&gt;
* ၂၄ ဖေဖော်ဝါရီ - စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ရွှေဘိုမြို့နယ်]]၊ [[ငါးပိအိုးရွာ၊ ရွှေဘိုမြို့နယ်|ငါးပိအိုးကျေးရွာ]]သို့ စစ်ကောင်စီတပ်များ ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်သဖြင့် လူတစ်ဦးသေဆုံးကာ အိမ်ခြေ ၄၀ ကျော် မီးလောင်ကျွမ်းခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |author1=ကိုချို |title=ရွှေဘိုမြို့ ငပိအိုးရွာကို စစ်တပ်ဝင်၊ အိမ် ၄၀ မီးလောင်ပြီး လူငယ် ၁ ဦး သေဆုံး |url=https://www.myanmar-now.org/mm/news/10575 |website=Myanmar NOW |access-date=၂၇ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |language=my |date=၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂}}&lt;/ref&gt; ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၅ ရက်နေ့တွင် ရွှေဘိုမြို့နယ်၊ [[နှမစားရစ်ရွာ၊ ရွှေဘိုမြို့နယ်|နှမစားရစ်ရွာ]]သို့ စစ်ကောင်စီတပ်များနှင့် ပျူစောထီးပူးပေါင်းအဖွဲ့တို့ လေးကြိမ်မြောက် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ဒေသခံ ၃ ဦးသေဆုံးခဲ့ပြီး အိမ်ခြေ ၄၀၀ ကျော် မီးလောင်ကျွမ်းခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |author1=ကိုချို |title=စစ်တပ်ဝင်သည့် ရွှေဘိုမြို့ နှမစားရစ်ရွာတွင် ၃ ဦးသေ၊ အိမ် ၄၀၀ မီးလောင် |url=https://www.myanmar-now.org/mm/news/10585 |website=Myanmar NOW |access-date=၂၇ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ |language=my |date=၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂}}&lt;/ref&gt;

===မတ်===
လွန်ခဲ့သော ရက်သတ္တပတ်အတွင်း ကယားပြည်နယ်၊ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်တွင် ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့နှင့် ကရင်နီပူးပေါင်းအဖွဲ့တို့နှင့် ဖြစ်ပွားခဲ့သော တိုက်ပွဲများကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၈၅ ဦး သေဆုံးပြီး နှစ်ဦး ဖမ်းဆီးရမိကြောင်း မတ်လ ၇ ရက်နေ့တွင် သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-suffers-heavy-losses-in-kayah-state-resistance.html|title=Myanmar Junta Suffers Heavy Losses in Kayah State: Resistance|publisher=The Irrawaddy|date=March 7, 2022|accessdate=March 7, 2022|archive-date=18 January 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240118022742/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-suffers-heavy-losses-in-kayah-state-resistance.html}}&lt;/ref&gt;

=== စက်တင်ဘာ ===
* ၂ စက်တင်ဘာ - 
** ရွေးကောက်ပွဲ မဲသမာမှုတွင် အပြစ်ရှိသည်ဟုဆိုကာ ဒေါ်[[အောင်ဆန်းစုကြည်]]အား ထောင်ဒဏ် သုံးနှစ် ချမှတ်ခဲ့သည်။ ယင်းအတွက်ကြောင့် သူမသည် အမှုမျိုးစုံမှ ပြစ်ဒဏ်စုစုပေါင်း ထောင်ဒဏ် ၂၀ နှစ် ကျခံနေရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Myanmar's Aung San Suu Kyi gets 3 years' jail for election fraud |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/9/2/myanmars-aung-san-suu-kyi-gets-3-years-prison-for-election-fraud |access-date=2022-09-21 |website=www.aljazeera.com |language=en |archive-date=19 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221019052656/https://www.aljazeera.com/news/2022/9/2/myanmars-aung-san-suu-kyi-gets-3-years-prison-for-election-fraud }}&lt;/ref&gt;
** [[ဗန်းမောက်မြို့နယ်]]နှင့် [[ဟုမ္မလင်းမြို့နယ်]]ရှိ [[ရှမ်းနီအမျိုးသားများတပ်မတော်]]စခန်းများအား ကေအိုင်အေနှင့် [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]]က လက်နက်ကြီးများဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar junta ally attacked in northern Sagaing |url=https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-junta-ally-attacked-in-northern-sagaing |date=2 September 2022 |author=Nyein Swe |work=Myanmar Now |language=en |accessdate=23 May 2023 |archivedate=10 August 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230810051933/https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-junta-ally-attacked-in-northern-sagaing/ }}&lt;/ref&gt;
* ၁၆ စက်တင်ဘာလ ၁၆ - [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး]]၊ [[ဒီပဲယင်းမြို့နယ်]]၊ [[လက်ယက်ကုန်းရွာ၊ ဒီပဲယင်းမြို့နယ်|လက်ယက်ကုန်းရွာ]]ရှိ စာသင်ကျောင်းအား [[တပ်မတော်|မြန်မာစစ်တပ်]]မှ [[လက်ယက်ကုန်းရွာ ပစ်ခတ်မှု|လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုများ]] ပြုလုပ်ခဲ့ရာ ကလေးငယ် ၁၁ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး ၁၇ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Myanmar army helicopters fire on school, killing 6: reports |url=https://asia.nikkei.com/Politics/Myanmar-army-helicopters-fire-on-school-killing-6-reports |access-date=2022-09-22 |website=Nikkei Asia |language=en-GB |archive-date=19 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220919182346/https://asia.nikkei.com/Politics/Myanmar-army-helicopters-fire-on-school-killing-6-reports }}&lt;/ref&gt; လက်ယက်ကုန်းရွာတွင် [[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]နှင့် [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]]တို့ရှိနေသည့်အတွက် တိုက်ခိုက်ရခြင်းဖြစ်သည်ဟု မြန်မာစစ်တပ်က ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Reuters |date=2022-09-20 |title=Myanmar army helicopters fire on school, killing 13, media and residents say |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-army-helicopters-fire-school-killing-six-media-residents-2022-09-19/ |access-date=2022-09-22 |accessdate=23 May 2023 |archivedate=22 September 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220922030633/https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-army-helicopters-fire-school-killing-six-media-residents-2022-09-19/ }}&lt;/ref&gt; [[ကုလသမဂ္ဂ|ကုလသမဂ္ဂနှင့်]] [[ဥရောပ သမဂ္ဂ|ဥရောပသမဂ္ဂတို့အပါအဝင်]] နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများက တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ထိခိုက်သေဆုံးမှုများအတွက် ဝမ်းနည်းကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2022-09-20 |title=Myanmar: Guterres strongly condemns army attacks which left 11 children dead |url=https://news.un.org/en/story/2022/09/1127201 |access-date=2022-09-22 |website=UN News |language=en |archive-date=22 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922030644/https://news.un.org/en/story/2022/09/1127201 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Myanmar: Statement by the spokesperson on the latest attack against a school in Tabayin {{!}} EEAS Website |url=https://www.eeas.europa.eu/eeas/myanmar-statement-spokesperson-latest-attack-against-school-tabayin_en |access-date=2022-09-22 |website=www.eeas.europa.eu |archive-date=22 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922030635/https://www.eeas.europa.eu/eeas/myanmar-statement-spokesperson-latest-attack-against-school-tabayin_en }}&lt;/ref&gt;
* ၂၃ စက်တင်ဘာ - [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ]] ဒုဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သော ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး[[စိုးဝင်း (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး)|စိုးဝင်း]]၏ ဆရာဖြစ်သူ အငြိမ်းစား ဗိုလ်ချုပ်[[အုန်းသွင်]] အား ရန်ကုန်မြို့ပြပျောက်ကြားအဖွဲ့တစ်ခုက လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။ ဤလုပ်ကြံမှုသည် သတ်ဖြတ်ခံရသော တပ်မတော်၏ အမြင့်ဆုံးရာထူးဖြစ်သောကြောင့် ရာထူးကြီးစစ်တပ်ခေါင်းဆောင်များအနေဖြင့် လုံခြုံရေးအား တိုးမြှင့်စေခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |author=&lt;!--not stated--&gt; |date=27 September 2022 |title=Retired Myanmar Brigadier General Shot Dead by Yangon Resistance Group |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/retired-myanmar-brigadier-general-shot-dead-by-yangon-resistance-group.html |work=The Irrawaddy |location=Yangon |access-date=19 October 2022 |accessdate=23 May 2023 |archivedate=19 October 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221019102837/https://www.irrawaddy.com/news/burma/retired-myanmar-brigadier-general-shot-dead-by-yangon-resistance-group.html }}&lt;/ref&gt;

=== အောက်တိုဘာ ===
{{See also|ဖားကန့် အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု}}

* ၈ အောက်တိုဘာ - စစ်အာဏာရှင် ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ အားနည်းစေရန်ရည်ရွယ်သော &quot;[[ဖြတ်လေးဖြတ်]]&quot;ဗျူဟာအား အကောင်အထည်ဖော်သည့်အနေဖြင့် စစ်ကိုင်းနှင့် မကွေးတိုင်းဒေသကြီးရှိ အနည်းဆုံး ရွာ ၂၀ ကျော်အား စစ်ကောင်စီတပ်များက မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့ကြသည်။ သို့သော်လည်း စစ်ကိုင်းအခြေစိုက် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များ၏ အဆိုအရ ယင်းသို့ မီးရှို့ဖျက်ဆီးခံရသဖြင့် အားလုံးဆုံးရှုံးသွားခဲ့သူများမှာ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များသို့ ဝင်ရောက်လာခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |author=Nay Thit |title=Why Myanmar Junta's 'Four Cuts' Arson Strategy is Failing to Quell Resistance |url=https://www.irrawaddy.com/opinion/analysis/why-myanmar-juntas-four-cuts-arson-strategy-is-failing-to-quell-resistance.html |work=The Irrawaddy |date=22 October 2022 |access-date=2022-10-22 |language=en |accessdate=23 May 2023 |archivedate=22 October 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221022174503/https://www.irrawaddy.com/opinion/analysis/why-myanmar-juntas-four-cuts-arson-strategy-is-failing-to-quell-resistance.html }}&lt;/ref&gt;
* အောက်တိုဘာလ အလယ်ပိုင်း - ၂၀၂၃ ခုနှစ် အကုန်တွင် နွေဦးတော်လှန်ရေး အောင်ပွဲရမည်ဟု [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ]]က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ယင်းအတွက် မြို့ပြနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့တောင်ပိုင်းဒေသများတွင် တိုက်ပွဲများ အရှိန်မြင့်လာခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;at20221104&quot;&gt;{{cite news |first=Anthony |last=Davis |title=Myanmar's NUG going for broke before its time |url=https://asiatimes.com/2022/11/myanmars-nug-going-for-broke-before-its-time/?fbclid=IwAR05DLA_u3Wj36rVzbn0sqQrLuZX2J6KXdBE1DPQcLh8JL-I-tS68MC2Vu0 |date=4 November 2022 |work=Asia Times |accessdate=23 May 2023 |archivedate=5 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221105215701/https://asiatimes.com/2022/11/myanmars-nug-going-for-broke-before-its-time/?fbclid=IwAR05DLA_u3Wj36rVzbn0sqQrLuZX2J6KXdBE1DPQcLh8JL-I-tS68MC2Vu0 }}&lt;/ref&gt;
* ၁၆ အောက်တိုဘာ - မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ [[တောင်မြင့်ရွာ၊ ပေါက်မြို့နယ်|တောင်မြင့်ရွာ]]အား စစ်ကောင်စီတပ်များက ဝင်ရောက်စီနင်းခဲ့ကာ ကျောင်းဆရာ ဦးစောထွန်းမိုးအား ခေါင်းဖြတ်သတ်ဖြတ်ကာ ဦးခေါင်းအား [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ|NUG]]၏ စာသင်ကျောင်းဝင်ပေါက်တွင် ချိတ်ဆွဲထားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar villagers say army beheaded high school teacher |last=Peck |first=Grant |url=https://apnews.com/article/aung-san-suu-kyi-myanmar-813a18fd0ab77cd6ccdaaa36a0bf8965 |work=AP News |date=21 October 2022 |access-date=2022-10-22 |language=en |accessdate=23 May 2023 |archivedate=22 October 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221022174502/https://apnews.com/article/aung-san-suu-kyi-myanmar-813a18fd0ab77cd6ccdaaa36a0bf8965 }}&lt;/ref&gt;
* ၂၁ အောက်တိုဘာ - [[ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]] ဦးဆောင်သော တပ်များက ကော့ကရိတ်မြို့ကို ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့သည်။ မြို့အနီး အာရှလမ်းမကြီးနှင့် မြို့တွင်းရှိ အစိုးရအဆောက်အဦများတွင် တိုက်ပွဲများ ဆက်တိုက် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Heavy Fighting Between Myanmar Junta, Resistance Reported in Karen's Kawkareik |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/heavy-fighting-between-myanmar-junta-resistance-reported-in-karens-kawkareik.html |work=The Irrawaddy |date=21 October 2022 |accessdate=23 May 2023 |archivedate=20 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240220212821/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/heavy-fighting-between-myanmar-junta-resistance-reported-in-karens-kawkareik.html }}&lt;/ref&gt;
* ၂၂ အောက်တိုဘာ - ညနေပိုင်းတွင် ကော့ကရိတ်မြို့မှ [[ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]] ဦးဆောင်သော တပ်များ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာခဲ့သည်။ အနီးတဝိုက်တွင် တိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;at20221104&quot;/&gt;
* ၂၃ အောက်တိုဘာ - ဖားကန့်မြို့နယ်တွင် [[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်|ကေအိုင်အေ]]၏ ၆၂ နှစ်မြောက်အခမ်းအနားကျင်းပနေစဉ် [[ဖားကန့် အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု|လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု]]ကြောင့် လူအနည်းဆုံး ၈၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။ ယင်းသည် ဤပြည်တွင်းစစ် ပြန်လည်စတင်ချိန်မှစ၍ အရပ်သားအများဆုံး သေဆုံးခဲ့သော ပထမဆုံး တိုက်ခိုက်မှုတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ကုလသမဂ္ဂက တိုက်ခိုက်မှုအတွက် ဝမ်းနည်းကြောင်းပြောဆိုခဲ့သော်လည်း စစ်ကောင်စီက အရပ်သားသေဆုံးမှုအား ငြင်းဆိုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Ethnic group says Myanmar air attack kills 80 at celebration |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/ethnic-group-myanmar-air-attack-kills-60-celebration-91995775 |last=Peck |first=Grant |work=ABCNews |date=23 October 2022 |access-date=2022-10-24 |language=en |accessdate=23 May 2023 |archivedate=24 October 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221024125159/https://abcnews.go.com/International/wireStory/ethnic-group-myanmar-air-attack-kills-60-celebration-91995775 }}&lt;/ref&gt;
* ၂၇ အောက်တိုဘာ - [[ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]] ဦးဆောင်သော တပ်ဖွဲ့များက ကြာအင်းဆိပ်ကြီးမြို့နယ်ရှိ အမှတ် ၃၃၉ ခြေမြန်တပ်ရင်းအား ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Karen Resistance Forces Seize Myanmar Junta Base, Capture 17 Soldiers |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/karen-resistance-forces-seize-myanmar-junta-base-capture-17-soldiers.html |work=The Irrawaddy |date=27 October 2022 |accessdate=23 May 2023 |archivedate=27 October 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221027144636/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/karen-resistance-forces-seize-myanmar-junta-base-capture-17-soldiers.html }}&lt;/ref&gt;

=== နိုဝင်ဘာ ===

* ၁၃ နိုဝင်ဘာ - [[တပ်မတော် (လေ)]]၏ [[Mil Mi-24|Mi-34]] ရဟတ်ယာဉ်က စစ်ကောင်စီတပ်အပေါ် မှားယွင်းပစ်ခတ်မှုကြောင့် တပ်သား ၆၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Regime Helicopter Kills At Least 60 Junta Troops in Sagaing Region: Resistance |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-regime-helicopter-kills-at-least-60-junta-troops-in-sagaing-region-resistance.html |work=The Irrawaddy |author=Hein Htoo Zan |date=14 November 2022 |accessdate=23 May 2023 |archivedate=18 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240118022742/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-regime-helicopter-kills-at-least-60-junta-troops-in-sagaing-region-resistance.html }}&lt;/ref&gt;
* ၁၄ နိုဝင်ဘာ - [[ပျူစောထီးပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့|ပျူစောထီး]]အဖွဲ့သို့ ဝင်ရောက်ရမည်စိုးသဖြင့် ထွက်ပြေးခဲ့သော မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ပေါက်မြို့နယ်]]ရှိ ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူးများအား စစ်ကောင်စီက ဒဏ်ငွေတပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar's military punishes families of administrators who fled militia training |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/myanmars-military-punishes-families-of-administrators-who-fled-militia-training |author=Maung Shwe Wah |date=15 November 2022 |accessdate=23 May 2023 |archivedate=14 January 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230114112736/https://myanmar-now.org/en/news/myanmars-military-punishes-families-of-administrators-who-fled-militia-training }}&lt;/ref&gt;
* ၁၅ နိုဝင်ဘာ - စစ်ကောင်စီကားတစ်စီးသည် ရက္ခိုင့်တပ်တော်မှ ထောင်ထားသော မြေမြှပ်မိုင်းထိခဲ့သဖြင့် ရခိုင်ပြည်နယ် ရန်ကုန်-စစ်တွေကားလမ်းပေါ်ရှိ ကျေးရွာများအား စစ်ကောင်စီက လက်နက်ကြီးဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။ ဒေသခံများမှာ ပုဏ္ဏားကျွန်း သို့မဟုတ် စစ်တွေမြို့ပေါ်သို့ ထွက်ပြေးခဲ့ကြရသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Thousands of Rakhine Villagers Flee Myanmar Junta's Deadly Wrath |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/thousands-of-rakhine-villagers-flee-myanmar-juntas-deadly-wrath.html |date=15 November 2022 |work=The Irrawaddy |accessdate=23 May 2023 |archivedate=4 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240204230917/https://www.irrawaddy.com/news/burma/thousands-of-rakhine-villagers-flee-myanmar-juntas-deadly-wrath.html }}&lt;/ref&gt;
* ၁၆–၂၂ နိုဝင်ဘာ - ချင်းပြည်နယ် ဒေသကာကွယ်ရေးအဖွဲ့များက ဒရုန်းများ အသုံးပြုကာ ဖလမ်းမြို့နယ်ရှိ ရှေ့တန်းစစ်စခန်းအား တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ အခြေစိုက်စစ်ကောင်စီတပ်သား ၇၄ % ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။ လေကြောင်းမှ ပစ်ခတ်မှုများကြောင့် [[ချင်းအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]] အနေဖြင့် စခန်းအား သိမ်းပိုက်နိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Chin resistance forces fail to take outpost after week-long siege |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/chin-resistance-forces-fail-to-take-outpost-after-week-long-siege |date=22 November 2022 |language=en |work=Myanmar Now |accessdate=23 May 2023 |archivedate=26 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221126133119/https://www.myanmar-now.org/en/news/chin-resistance-forces-fail-to-take-outpost-after-week-long-siege }}&lt;/ref&gt;
* ၁၉ နိုဝင်ဘာ - [[ခင်ဦးမြို့နယ်]]ရှိ ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့စခန်းအား ဝင်ရောက်စီးနင်းရာတွင် နေအိမ်များနှင့် ဒေသခံပြည်သူများ သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=IN PICTURES : Sagaing locals flee Myanmar junta's arson campaign |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/in-pictures-sagaing-locals-flee-myanmar-juntas-arson-campaign |work=Myanmar Now |date=22 November 2022 |accessdate=23 May 2023 |archivedate=26 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221126133109/https://www.myanmar-now.org/en/news/in-pictures-sagaing-locals-flee-myanmar-juntas-arson-campaign }}&lt;/ref&gt; 
* ၂၁–၂၅ နိုဝင်ဘာ - [[မိုးညှင်းမြို့နယ်|မိုးညှင်း]]၊ [[ဗန်းမောက်မြို့နယ်|ဗန်းမောက်]]နှင့် [[ကသာမြို့နယ်]]ရှိ [[ကေအိုင်အေ]]စခန်းများအား [[တပ်မတော် (လေ)]]က ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။.&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-jets-target-kachin-resistance-forces.html |title=Myanmar Junta Jets Target Kachin Resistance Forces |date=25 November 2022 |language=en |work=The Irrawaddy |accessdate=23 May 2023 |archivedate=26 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221126125028/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-jets-target-kachin-resistance-forces.html }}&lt;/ref&gt;
* ၂၂ နိုဝင်ဘာ
** [[မြိုင်မြို့နယ်]]ရှိ ရဲစခန်းတစ်ခုအား ဆက်လက်နေထိုင်နိုင်ခြင်း မရှိတော့သောကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်များက မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar military torches own police station in Magway |author=Maung Shwe Wah |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/myanmar-military-torches-own-police-station-in-magway |work=Myanmar Now |date=22 November 2022 |accessdate=23 May 2023 |archivedate=26 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221126133111/https://www.myanmar-now.org/en/news/myanmar-military-torches-own-police-station-in-magway }}&lt;/ref&gt;
** [[ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး]]၊ [[မိုးညိုမြို့နယ်]]ရှိ ရဲစခန်း အဆောက်အဦတစ်ခုအား ပီဒီအက်ဖ်က ဗုံးဖြင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Nearly 60 Myanmar Regime Forces Killed in Two Days of Resistance Attacks |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/nearly-60-myanmar-regime-forces-killed-in-two-days-of-resistance-attacks.html |work=The Irrawaddy |date=24 November 2022 |language=en |accessdate=23 May 2023 |archivedate=29 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221129183848/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/nearly-60-myanmar-regime-forces-killed-in-two-days-of-resistance-attacks.html }}&lt;/ref&gt;
* ၂၄ နိုဝင်ဘာ - ကာဒီနယ် [[ချားလ်မောင်ဘို]]၏ နေအိမ်အပါအဝင် [[မုံလှရွာ၊ ခင်ဦးမြို့နယ်|မုံလှရွာ]]ရှိ နေအိမ်များအား စစ်ကောင်စီတပ်များက မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-torches-home-village-of-catholic-cardinal.html |title=Myanmar Junta Torches Home Village of Catholic Cardinal |language=en |work=The Irrawaddy |accessdate=23 May 2023 |archivedate=26 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221126131302/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-torches-home-village-of-catholic-cardinal.html }}&lt;/ref&gt;
* ၂၆ နိုဝင်ဘာ - ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ရေတာရှည်မြို့နယ်]]ရှိ ရဲစခန်းတစ်ခုအား ပဲခူးပီဒီအက်ဖ်များက ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၁၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/over-70-myanmar-junta-forces-killed-in-three-days-of-resistance-attacks.html |title=Over 70 Myanmar Junta Forces Killed in Three Days of Resistance Attacks |work=The Irrawaddy |language=en |date=28 November 2022 |accessdate=23 May 2023 |archivedate=29 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221129183850/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/over-70-myanmar-junta-forces-killed-in-three-days-of-resistance-attacks.html }}&lt;/ref&gt;
* ၂၇ နိုဝင်ဘာ - [ရက္ခိုင့်တပ်တော်]]နှင့် စစ်ကောင်စီတပ်များ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Military and Arakan Army Agree Temporary Truce in Rakhine State |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-military-and-arakan-army-agree-temporary-truce-in-rakhine-state.html |date=28 November 2022 |work=The Irrawaddy |accessdate=23 May 2023 |archivedate=29 November 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221129183848/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-military-and-arakan-army-agree-temporary-truce-in-rakhine-state.html }}&lt;/ref&gt;
* ၃၀ နိုဝင်ဘာ - [[ချင်းရွှေဟော်မြို့]]အနီးရှိ [[မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်]]၏ စခန်းတစ်ခုအား စစ်ကောင်စီတပ်များက တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Military launches major assault on Kokang base on China-Myanmar border |url=https://myanmar-now.org/en/news/military-launches-major-assault-on-kokang-base-on-china-myanmar-border |work=Myanmar NOW |date=2 December 2022 |language=en |author=Nyein Swe |accessdate=23 May 2023 |archivedate=31 December 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221231140615/https://myanmar-now.org/en/news/military-launches-major-assault-on-kokang-base-on-china-myanmar-border }}&lt;/ref&gt;

=== ဒီဇင်ဘာ ===

* ၆ ဒီဇင်ဘာ - ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော [[မိုဆို လူသတ်ပွဲ]]အတွက် တာဝန်ရှိသူ စစ်ကောင်စီအရာရှိ သုံးဦးနှင့် တပ်သားတစ်ဦးကို [[ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]က ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Karenni forces capture soldiers linked to last year's Christmas Eve massacre |url=https://myanmar-now.org/en/news/karenni-forces-capture-soldiers-linked-to-last-years-christmas-eve-massacre |author=Esther J |date=6 December 2022 |accessdate=24 May 2023 |archivedate=4 January 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230104141538/https://myanmar-now.org/en/news/karenni-forces-capture-soldiers-linked-to-last-years-christmas-eve-massacre }}&lt;/ref&gt;
* ၇ ဒီဇင်ဘာ - နမ့်ဆန်မြို့နယ်ရှိ [[တအောင်း အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]]နှင့် တပ်မတော် (ကြည်း)တို့ မြေပြင်တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=Military Council suffered massive casualties Battle of Namhsan |url=https://www.bnionline.net/en/news/military-council-suffered-massive-casualties-battle-namhsan |work=BNI |date=14 December 2022 |access-date=24 May 2023 |archive-date=9 January 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230109143631/https://www.bnionline.net/en/news/military-council-suffered-massive-casualties-battle-namhsan }}&lt;/ref&gt;
* ၁၃ ဒီဇင်ဘာ - နမ့်ဆန်တိုက်ပွဲတွင် တပ်မတော်က လေကြောင်းမှ ဗုံးများဖြင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar army drops massive aerial bombs during northern Shan State clashes, TNLA says |url=https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-army-drops-massive-aerial-bombs-during-northern-shan-state-clashes-tnla-says |date=13 December 2022 |author=Nyein Swe |accessdate=24 May 2023 |archivedate=31 December 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221231140613/https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-army-drops-massive-aerial-bombs-during-northern-shan-state-clashes-tnla-says }}&lt;/ref&gt;
* ၁၆ ဒီဇင်ဘာ - [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း]]တွင် ပါဝင်ပတ်သက်သူများအား ပိတ်ဆို့အရေးယူမည့် BURMA Act အား ချမှတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://foreignaffairs.house.gov/2022/4/meeks-issues-statement-on-house-passage-of-burma-act |title=Meeks Issues Statement on House Passage of BURMA Act |date=6 April 2022 |website=House Foreign Affairs Committee |access-date=24 May 2023 |archive-date=31 December 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221231150112/https://foreignaffairs.house.gov/2022/4/meeks-issues-statement-on-house-passage-of-burma-act }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=U.S. Senate Passes Burma Act Bill |url=https://www.abc-usa.org/2022/12/u-s-senate-passes-burma-act-bill/ |website=American Baptist Churches USA |date=16 December 2022 |access-date=24 May 2023 |archive-date=2 February 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230202184408/https://www.abc-usa.org/2022/12/u-s-senate-passes-burma-act-bill/ }}&lt;/ref&gt;
* ၁၇ ဒီဇင်ဘာ - တပ်သား ၉၈ ဦးသေဆုံးခဲ့ပြီးနောက် စစ်ကောင်စီတပ်များက နန့်ဆန်တိုက်ပွဲမှ ဆုတ်ခွာခဲ့ကာ TNLA နှင့် နားလည်မှုလွဲမှားခြင်းဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ TNLA က ယင်းထုတ်ပြန်ချက်ကို ငြင်းဆိုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Calls Ta'ang Army Battle a 'Misunderstanding' |date=19 December 2022 |work=Irrawaddy |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-calls-taang-army-battle-a-misunderstanding.html |accessdate=24 May 2023 |archivedate=9 January 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230109143629/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-calls-taang-army-battle-a-misunderstanding.html }}&lt;/ref&gt;
* ၂၇ ဒီဇင်ဘာ - [[ရွှေဘိုမြို့နယ်]]ရှိ ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့များက အလစ်တိုက်ခိုက်ရန်အတွက် စစ်ကောင်စီတပ်သားများက အရပ်သုံးထရပ်ကားတွင် အလုပ်သမားများအဖြစ် ပုန်းခိုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Several people killed in Myanmar military ambush of Sagaing resistance checkpoint |url=https://myanmar-now.org/en/news/several-people-killed-in-myanmar-military-ambush-of-sagaing-resistance-checkpoint |author=Thura Maung |date=31 December 2022 |accessdate=24 May 2023 |archivedate=31 December 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221231140611/https://myanmar-now.org/en/news/several-people-killed-in-myanmar-military-ambush-of-sagaing-resistance-checkpoint }}&lt;/ref&gt;
* ၂၉ ဒီဇင်ဘာ - ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဦး[[လှမိုးအောင်]]အပါအဝင် [[ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး]] အစိုးရအဖွဲ့ဝင်ဟောင်းများအား နေအိမ်အကျယ်ချုပ်မှ လွှတ်ပေးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/ayeyarwady-regions-nld-ministers-released.html |title=Ayeyarwady Region's NLD Ministers Released |date=30 December 2022 |work=The Irrawaddy |accessdate=24 May 2023 |archivedate=22 September 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230922151244/https://www.irrawaddy.com/news/burma/ayeyarwady-regions-nld-ministers-released.html }}&lt;/ref&gt;
* ၃၀ ဒီဇင်ဘာ - ဒေါ်[[အောင်ဆန်းစုကြည်]]အား ထောင်ဒဏ် ၃၃ နှစ် ချမှတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar court extends Aung San Suu Kyi's prison sentence to 33 years |url=https://www.cnn.com/2022/12/30/asia/myanmar-aung-san-suu-kyi-court-verdict-intl-hnk/index.html |last=Mogul |first=Rhea |work=CNN |date=30 December 2022 |accessdate=24 May 2023 |archivedate=19 May 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230519081122/https://www.cnn.com/2022/12/30/asia/myanmar-aung-san-suu-kyi-court-verdict-intl-hnk/index.html }}&lt;/ref&gt;

==၂၀၂၃==
=== ဇန်နဝါရီ ===

* ၅ ဇန်နဝါရီ - [[ပအိုဝ်း အမျိုးသား အဖွဲ့ချုပ်]]က ကျေးရွာများအား စပိဘုတ်ထောက်ပံ့ပေးရန်နှင့် ပျူစောထီးအဖွဲ့သို့ ဝင်ရန် ဖိအားပေးမှုများကြောင့် [[အင်းလေး]]ဒေသ ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့များနှင့် ပအိုဝ်းအမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ်တို့အကြား ထိတွေ့တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Fighting Breaks Out Near Inle Lake in Southern Shan State |author=Hein Htoo Zan |date=5 January 2023 |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/fighting-breaks-out-near-inle-lake-in-southern-shan-state.html |work=The Irrawady |accessdate=24 May 2023 |archivedate=9 January 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230109200852/https://www.irrawaddy.com/news/burma/fighting-breaks-out-near-inle-lake-in-southern-shan-state.html }}&lt;/ref&gt;
* ၃၁ ဇန်နဝါရီ - &quot;နိုင်ငံတော်အား သစ္စာစောင့်သိသော&quot; နိုင်ငံသားများအား လိုင်စင်ဖြင့် လက်နက်ကိုင်ဆောင်ခွင့်ပြုမည်ဖြစ်ကြောင်း စစ်ကောင်စီ [[ပြည်ထဲရေး ဝန်ကြီးဌာန]]က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tin Htet Paing |date=2023-02-13 |title=Myanmar regime issues right to arms policy enabling easier weapons access for pro-junta individuals and militias |url=https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-regime-issues-right-to-arms-policy-enabling-easier-weapons-access-for-pro-junta |access-date=2023-03-16 |website=Myanmar NOW |language=en |archive-date=16 March 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230316191848/https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-regime-issues-right-to-arms-policy-enabling-easier-weapons-access-for-pro-junta }}&lt;/ref&gt;

=== ဖေဖော်ဝါရီ ===

* ၇ ဖေဖော်ဝါရီ - [[အမျိုးသား ကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီ]]က နိုင်ငံတော်၏ အရေးပေါ်အခြေအနေအား နောက်ထပ် ခြောက်လ သက်တမ်းထပ်တိုးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Myanmar regime extends military rule for another six months |url=https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-regime-extends-military-rule-for-another-six-months |access-date=2023-03-12 |website=Myanmar NOW |language=en |archive-date=11 August 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230811023532/https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-regime-extends-military-rule-for-another-six-months/ }}&lt;/ref&gt;
* ၂၃ ဖေဖော်ဝါရီ - [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး]]ရှိ နောက်ထပ် မြို့နယ် ၃ မြို့နယ်အား စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last= |first= |date=2023-02-23 |title=Myanmar Junta Extends Martial Law in Resistance Stronghold Sagaing Region |url=https://www.irrawaddy.com/news/myanmar-junta-extends-martial-law-in-resistance-stronghold-sagaing-region.html |access-date=2023-03-11 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=6 April 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240406111742/https://www.irrawaddy.com/news/myanmar-junta-extends-martial-law-in-resistance-stronghold-sagaing-region.html }}&lt;/ref&gt; တပ်မတော် (ကြည်း)၏ [[အမှတ်(၉၉)ခြေမြန်တပ်မဌာနချုပ်|အမှတ် ၉၉ ခြေမြန်တပ်မ]]သည် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးရှိ ကျေးရွာများအား စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web |date=2023-03-06 |title=Myanmar army killed 17 people in 2 villages, residents say |url=https://apnews.com/article/myanmar-burma-army-village-killings-beheading-f67a2070a43cfa60c5800881a38f0b82 |access-date=2023-03-11 |website=AP NEWS |language=en |archive-date=13 September 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913161001/https://apnews.com/article/myanmar-burma-army-village-killings-beheading-f67a2070a43cfa60c5800881a38f0b82 }}&lt;/ref&gt;
* ၂၆ ဖေဖော်ဝါရီ - ကန်တော်ကျေးရွာတွင် ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့များနှင့် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ရာ လူငယ် နှစ်ဦးအပါအဝင် ခုခံရေးသမား လေးဦး ခေါင်းဖြတ်သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသည်။&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web |date=2023-03-03 |title=Child fighters beheaded as Myanmar killings rise after martial law |url=https://www.rfa.org/english/news/myanmar/myanmar-beheading-sagaing-03032023151949.html |access-date=2023-03-11 |website=Radio Free Asia |language=en |archive-date=3 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240203184532/https://www.rfa.org/english/news/myanmar/myanmar-beheading-sagaing-03032023151949.html }}&lt;/ref&gt;

=== မတ် ===
{{See also|တာတိုင် အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု|ပင်လောင်း အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု}}

* ၂ မတ် - စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးတွင် [[အမှတ်(၉၉)ခြေမြန်တပ်မဌာနချုပ်|အမှတ် ၉၉ ခြေမြန်တပ်မ]]တပ်သားများက [[တာတိုင် အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု]]အတွင်း ရွာသူရွာသား ၁၇ ဦးအား သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။ နှစ်ဦးမှာ ခေါင်းဖြတ်သတ်ခံခဲ့ရပြီး အမျိုးသမီးသုံးဦးမှာ အသတ်မခံရမီ မုဒိမ်းကျင့်ခံခဲ့ရသည်။&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web |last=Maung Shwe Wah |date=2023-03-11 |title=In Myanmar's heartland, new horrors from a junta struggling for control |url=https://myanmar-now.org/en/news/in-myanmars-heartland-new-horrors-from-a-junta-struggling-for-control |access-date=2023-03-11 |website=Myanmar NOW |language=en |archive-date=11 March 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230311150651/https://myanmar-now.org/en/news/in-myanmars-heartland-new-horrors-from-a-junta-struggling-for-control }}&lt;/ref&gt;
* ၁၁ မတ် - [[ပင်လောင်း အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု]]တွင် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းတော်ကြီး သုံးပါးအပါအဝင် ရွာသူရွာသား အနည်းဆုံး ၃၀ သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Esther J |date=2023-03-16 |title=Bodies of monks killed in Pinlaung massacre showed signs of torture |url=https://myanmar-now.org/en/news/bodies-of-monks-killed-in-pinlaung-massacre-showed-signs-of-torture |access-date=2023-03-16 |website=Myanmar NOW |language=en |archive-date=16 March 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230316175602/https://myanmar-now.org/en/news/bodies-of-monks-killed-in-pinlaung-massacre-showed-signs-of-torture }}&lt;/ref&gt;

=== ဧပြီ ===
{{see also | ပဇီကြီး အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု}}
* ၁၁ ဧပြီ - စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ကန့်ဘလူမြို့နယ်]]၊ [[ပဇီကြီးရွာ၊ ကန့်ဘလူမြို့နယ်|ပဇီကြီးရွာ]]တွင် ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးရုံးဖွင့်ပွဲ ပြုလုပ်နေစဉ်အတွင်း [[တပ်မတော် (လေ)]]က လေကြောင်းမှ ပစ်ခတ်ခဲ့သဖြင့် ကလေးသူငယ်များအပါအဝင် အရပ်သား အနည်းဆုံး ၁၂၀ သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Paddock |first1=Richard C. |title=Airstrike in Rebel-Held Region of Myanmar Kills at Least 100 |url=https://www.nytimes.com/2023/04/11/world/asia/myanmar-airstrike.html |work=The New York Times |date=11 April 2023 |accessdate=24 May 2023 |archivedate=12 April 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230412112258/https://www.nytimes.com/2023/04/11/world/asia/myanmar-airstrike.html }}&lt;/ref&gt;

=== မေ ===
* ၇ မေ - စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ [[မုံရွာမြို့]]အရှေ့မြောက်ဘက် [[ရေကန်စုရွာ၊ မုံရွာမြို့နယ်|ရေကန်စုရွာ]]အနီးရှိ မုံရွာခရိုင် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ရင်း အမှတ် (၂၇) လက်အောက်ခံတပ်ခွဲ (၂) စခန်းကို စစ်ကောင်စီတပ် အင်အား ၈၀ ခန့်က ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ရာ ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ဝင် ၄ ဦးနှင့် အရပ်သား ၂ ဦးတို့ကို ပစ်သတ်ကာ မီးရှို့ခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=မောင်ရွှေဝါ |title=မုံရွာ PDF စခန်း စစ်တပ်ဝင်စီး၊ အမျိုးသမီး ၂ ဦး အပါအဝင် ၆ ဦးကို သတ်ဖြတ် – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37726/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၈ ဇွန် ၂၀၂၃ |archive-date=17 June 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230617142156/https://myanmar-now.org/mm/news/37726/ }}&lt;/ref&gt;
* ၂၅ မေ - မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ပခုက္ကူမြို့နယ်]]အခြေစိုက် ဒေသခံကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့မှ ခေါင်းဆောင် အပါအဝင် တပ်ဖွဲ့ဝင်ရှစ်ဦးသည် လက်နက်၊ ငွေကြေးတွေများ ယူဆောင်ကာ စစ်ကောင်စီထံ လက်နက်ချအညံ့ခံ ထွက်ပြေးသွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=ပခုက္ကူ ဒေသကာကွယ်ရေးအဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့က ခေါင်းဆောင်နဲ့ အဖွဲ့ဝင်ရှစ်ဦး စစ်ကောင်စီထံထွက်ပြေး |url=https://www.rfa.org/burmese/news/pakokku-pdf-05282023052944.html |website=Radio Free Asia |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my |archive-date=1 June 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230601080519/https://www.rfa.org/burmese/news/pakokku-pdf-05282023052944.html }}&lt;/ref&gt;
* ၂၆ မေ
** [[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး]]၊ [[ရေစကြိုမြို့နယ်]]အတွင်းရှိ ဧရာဝတီနှင့် ချင်းတွင်းမြစ်ဆုံရာ ရေလယ်ကျွန်းဒေသအား စစ်တပ်က သုံးရက်ကြာ ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ရာ ဒေသခံ ၅ ဦးသတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရပြီး ကျေးရွာ ၂၇ ရွာ မီးရှို့ခံခဲ့ရကာ နေအိမ် ၆၀၀ ကျော်မီးလောင်ပျက်စီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=သူရမောင် |title=ဧရာဝတီနှင့် ချင်းတွင်းမြစ်ဆုံ၌ လူ ၅ ဦး အသတ်ခံရကာ ရွာ ၃၀ နီးပါး မီးရှို့ခံရ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37413/ |website=Myanmar Now |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=1 ဇွန် 2023}}&lt;/ref&gt;
** အမျိုးသားရေးအမည်ခံသည့် လှုပ်ရှားမှုများ၊ စစ်တပ်ထောက်ခံပွဲများကို ဦးဆောင်ပြုလုပ်လေ့ရှိသည့် မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အမျိုးသားရေးအစည်းအရုံး (MNO) ဥက္ကဋ္ဌ&lt;ref&gt;{{cite news |first1=RFA Burmese |title=စစ်တပ်ထောက်ခံသူ သေနတ်ပစ်ခတ်ခံရပြီး အရေးပေါ်ဆေးကုသနေ |url=https://www.rfa.org/burmese/news/army-supporter-shoot-05312023164924.html |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |work=Radio Free Asia |agency=RFA Burmese |language=my}}&lt;/ref&gt; ဦးတင့်လွင်အား သေနတ်သမားတစ်ဦးမှ ပစ်ခတ်လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=ဟန်သစ် |first2=မြတ်သွယ် |title=ရန်ကုန်တွင် နာမည်ကြီးစစ်တပ်ထောက်ခံသူနှစ်ဦး ရှေ့ဆင့်နောက်ဆင့် ပစ်သတ်ခံရ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37395/ |website=Myanmar Now |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=31 မေ 2023}}&lt;/ref&gt;
* ၂၇ မေ
** ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း [[ဖယ်ခုံမြို့နယ်]]၊ [[မိုးဗြဲရွာ၊ ဖယ်ခုံမြို့နယ်|မိုးဗြဲမြို့]]တွင် စစ်ကောင်စီတပ်နှင့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေး တပ်မတော်တို့အကြား သုံးရက်ဆက်တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ကလေးငယ်နှစ်ဦး အပါအဝင် လေးဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=အက်စတာဂျေ |title=တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေသည့် မိုးဗြဲတွင် ကလေး ၂ ဦးအပါအဝင် ၄ ဦးသေဆုံး |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37317/ |website=Myanmar Now |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=30 မေ 2023}}&lt;/ref&gt;
** ကရင်နီတော်လှန်ရေးတပ်ပေါင်းစု (KRU) မှ ဆေးမှူးတပ်ဖွဲ့ဝင် လူငယ်လေးဦးသည် ကယားပြည်နယ် ရှေ့တန်းစစ်မြေပြင်တွင် ဒဏ်ရာရသူများအား ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ဆောင်နေစဉ် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=တိုက်ပွဲကြား ကရင်နီဆေးမှူးတပ်ဖွဲ့ဝင် လေးဦးသေဆုံး |url=https://www.rfa.org/burmese/news/youth-died-in-karenni-battle-05282023170555.html |website=Radio Free Asia |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my |archive-date=1 June 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230601080532/https://www.rfa.org/burmese/news/youth-died-in-karenni-battle-05282023170555.html }}&lt;/ref&gt;
* ၂၉ မေ - ချင်းပြည်နယ် [[ဟားခါးမြို့]]နှင့် [[ထန်တလန်မြို့]]ကြား သီးမစ်လွင်ပြင်တွင် [[ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော်]] (CNA) နှင့် [[ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]] ပူးပေါင်းအဖွဲ့နှင့် စစ်ကောင်စီကြား တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်စွာဖြစ်ပွားနေရာ တော်လှန်ရေးသမား ၁၁ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Now |first1=Myanmar |title=ချင်းပြည်နယ် ဟားခါး၊ ထန်တလန်ကြားတွင် တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37330/ |website=Myanmar Now |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=30 မေ 2023}}&lt;/ref&gt;
* ၃၀ မေ
** [[ဝက်လက်မြို့]]အရှေ့မြောက်ဘက်ရှိ [[စခမ်းသာရွာ၊ ရေဦးမြို့နယ်|စခန်းသာ (ရှပ်ပြဲ) ရွာ]]အနီး ရောက်လာသော စစ်ကြောင်းကို [[ရွှေဘိုမြို့နယ်]]အခြေစိုက် ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့များဖြစ်သည့် Black Wolf Army နှင့် WHO AM I – ARMY တို့က ဒရုန်းဖြင့် ဗုံးသီး ၇ ခုချ၍ တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စိစစ်ကြောင်းသည် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရပြီးနောက် ဝက်လက်မြို့ဘက်သို့ ပြန်ဆုတ်သွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=မောင်ရွှေဝါ |title=ဝက်လက်တွင် စစ်ကောင်စိစစ်ကြောင်းနှစ်ခု ချုံခိုတိုက်ခိုက်ခံရ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37375/ |website=Myanmar Now |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=31 မေ 2023 |archive-date=1 June 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230601075511/https://myanmar-now.org/mm/news/37375/ }}&lt;/ref&gt;
** မွန်ပြည်နယ်၊ [[ဘီးလင်းမြို့နယ်]]၊ [[အဝန်းကြီးရွာ၊ ဘီးလင်းမြို့နယ်|အဝန်းကြီးကျေးရွာ]]ကို တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းမရှိဘဲ ဘီးလင်းမြို့အခြေစိုက် စစ်ကောင်စီ၏ အမှတ် (၃၁၄) အမြောက်တပ်ရင်းက လက်နက်ကြီးဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့ရာ သံဃာတော် ၃ ပါးနှင့် အရပ်သား ၂ ဦးတို့ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=လင်းထင် |first2=ငြိမ်းဆွေ |title=ဘီးလင်းတွင် စစ်တပ်လက်နက်ကြီးကြောင့် သံဃာနှင့် သာမဏေများ ဒဏ်ရာရ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37322/ |website=Myanmar Now |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=30 မေ 2023 }}{{Dead link|date=June 2025 }}&lt;/ref&gt;
** တပ်မတော် ထောက်ခံသူနှင့် အမျိုးသားရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ၊ အဆိုတော် လီလီနိုင်ကျော်အား သေနတ်ဖြင့် ပစ်ခတ်ခံရသဖြင့် အရေးပေါ်ဆေးကုသမှုခံယူနေရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=အဆိုတော် ဒေါ်လီလီနိုင်ကျော် သေနတ်ဖြင့် ပစ်ခတ်လုပ်ကြံခံရ |url=https://news-eleven.com/article/248964 |website=Eleven Media Group Co., Ltd |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
** စစ်ကိုင်းတိုင်း မြို့နယ် ၂၈ မြို့နယ်မှ စစ်အာဏာရှင် ဆန့်ကျင်ရေးတွင် ပါဝင်နေသော နိုင်ငံရေး၊ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းပေါင်း ၁၇၃ ဖွဲ့နှင့် လေ့လာသူ ၃၁ ဦးတို့ပါဝင်သော ပထမအကြိမ် စစ်ကိုင်းဖိုရမ်ကို နှစ်ရက်ကြာ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=စစ်ကိုင်းတိုင်း အတိုင်ပင်ခံကောင်စီ ဖွဲ့စည်းမည် |url=https://www.rfa.org/burmese/news/sagaing-counsalor-council-05312023171137.html |website=Radio Free Asia |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
** ကရင်ပြည်နယ်၊ [[ကျုံဒိုးမြို့|ကျုံဒိုးရဲစခန်း]]ကို [[KNLA]] ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့များက ဒရုန်းနှင့် ဗုံးချတိုက်ခိုက်ခဲ့သဖြင့် ခလရ (၅၄၆) စစ်တပ်က လက်နက်ကြီး ပြန်လည်ပစ်ခတ်ရာတွင် ဒေသခံတစ်ဦး သေဆုံးပြီး တစ်ဦးဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=စစ်တပ် လက်နက်ကြီးကြောင့် ကျုံဒိုးဒေသခံတစ်ဦး သေဆုံး၊ တစ်ဦးဒဏ်ရာရ |url=https://www.rfa.org/burmese/news/karen-military-battle-05312023115429.html |website=Radio Free Asia |access-date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my |archive-date=1 June 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230601080531/https://www.rfa.org/burmese/news/karen-military-battle-05312023115429.html }}&lt;/ref&gt;
* ၃၁ မေ 
** ကန့်ဘလူမြို့နယ် [[ဖုတ်ကုန်းရွာ၊ ကန့်ဘလူမြို့နယ်|ဖုတ်ကုန်းရွာ]] ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့စခန်းကို စစ်သား ၆၀ ဝန်းကျင်က ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ တော်လှန်ရေးသမားလေးဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;mmnow8&quot;/&gt;
** ချောင်းဦးမြို့မြောက်ဘက် သုံးမိုင်အကွာ ခင်မွန်ရွာအနီးရှိ Area 71 People Defense Force Monywa စခန်းကို စစ်ကောင်စီ အင်အား ၁၀၀ ဝန်းကျင်ခန့်က ဝင်ရောက်စီးနင်းရာ တော်လှန်ရေးသမားတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;mmnow8&quot;&gt;{{cite web |first1=မောင်ရွှေဝါ |first2=သူရမောင် |title=စစ်ကိုင်းတွင် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့ စခန်းနှစ်ခု စီးနင်းခံရ၊ ငါးဦး သေဆုံး – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37442/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၁ ဇွန် ၂၀၂၃ |archive-date=18 June 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230618025229/https://myanmar-now.org/mm/news/37442/ }}&lt;/ref&gt;

=== ဇွန် ===
* ၂ ဇွန် - ကရင်ပြည်နယ်၊ ကြာအင်းဆိပ်ကြီးမြို့နယ်အတွင်းရှိ စစ်ကောင်စီလက်အောက်ခံ အုပ်ချုပ်ရေးရုံးများကို ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်နှင့် ပူးပေါင်းတပ်များက ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ကြာအင်းဆိပ်ကြီးကို KNU ဝင်တိုက် – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37481/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၂ ဇွန် ၂၀၂၃ |accessdate=17 June 2023 |archivedate=20 June 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230620181743/https://myanmar-now.org/mm/news/37481/ }}&lt;/ref&gt;
* ၃ ဇွန် - ဖယ်ခုံမြို့နယ်အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာသော တပ်မ (၆၆) လက်အောက်ခံတပ်ကို မြို့အနောက်ဘက် ၅ မိုင်ခန့်အကွာရှိ [[ခေါင်းအီရွာမရွာ၊ ဖယ်ခုံမြို့နယ်|ခေါင်းအိရွာ]]နှင့် [[စက်တော်ရွာ၊ ဖယ်ခုံမြို့နယ်|စက်တော်ရွာ]]အကြားတွင် ကို ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် ဖယ်ခုံအခြေစိုက် အမှတ်(၁၀၀၂) တပ်ရင်း၊ ဒီးမော့ဆိုအခြေစိုက် အမှတ် (၁၁၀၁)၊ (၁၁၀၂)၊ (၁၁၀၇) တပ်ရင်းများ၊ မိုးမြို့ဗြဲအခြေစိုက် အမှတ် (၁၀၀၅)၊ (၁၀၀၇)၊ (၁၀၀၈)၊ (၁၀၀၉)၊ လွိုင်ကော်အခြေစိုက် PDF တပ်ရင်း (LKPDF) များနှင့် ကရင်နီအမျိုးသားများကာကွယ်ရေးတပ် (KNDF)၊ ကယား(ကရင်နီ)တော်လှန်ရေးတပ်ပေါင်းစု (KRU) တို့ ပူးပေါင်း ပိတ်ဆို့တိုက်ခိုက်ရာမှ ဇွန်လ ၁၁ ရက်နေ့အထိတိုက်ပွဲများ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=လင်းထင် |title=ဖယ်ခုံမြို့နယ်တွင် တိုက်ပွဲ ဆက်တိုက်ဖြစ်နေပြီး နှစ်ဖက် အထိအခိုက်ရှိ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37998/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၁၅ ဇွန် ၂၀၂၃ |archive-date=17 June 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230617150534/https://myanmar-now.org/mm/news/37998/ }}&lt;/ref&gt;
* ၅ ဇွန်
** ရှမ်းပြည်နယ်၊ လားရှိုးမြို့၊ အမှတ် (၁၂) ရပ်ကွက် ရဲစခန်း၊ အမှတ် (၅) ရပ်ကွက်ရှိ (၅၀၇) စစ်တပ်စခန်း၊ [[ပန်ဟုန်းရွာ၊ လားရှိုးမြို့နယ်|ပန်ဟုန်းရွာ]]ရှိ စစ်တပ်စခန်းတို့ကို [[မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်]]က တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=မြတ်ပန်း |title=လားရှိုးမြို့ပေါ် ရဲစခန်းနှင့် စစ်တပ်စခန်းများ တိုက်ခိုက်ခံရ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37605/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၆ ဇွန် ၂၀၂၃ }}{{Dead link|date=June 2025 }}&lt;/ref&gt;
** ကလေးမြို့နယ်၊ လက်ပံချောင်း-ရာဇဂြိုဟ်လမ်းမကြီးဘေးရှိ [[ရှုခင်းသာရွာ၊ ကလေးမြို့နယ်|ရှုခင်းသာကျေးရွာ]]ရှိ စာသင်ကျောင်းကို စစ်တပ်က MI 35 အမျိုးအစား တိုက်ခိုက်ရေးရဟတ်ယာဉ်ဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့ရာ လူ ၄ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=မြတ်သွယ် |title=ကလေးမြို့နယ်တွင် စာသင်ကျောင်း တိုက်ခိုက်ခံရပြီး ၄ ဦး ဒဏ်ရာရ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37534/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၅ ဇွန် ၂၀၂၃ }}{{Dead link|date=June 2025 }}&lt;/ref&gt;
* ၆ ဇွန်
** ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း မိုးဗြဲမြို့တွင် စစ်ကောင်စီတပ် ပစ်ခတ်သဖြင့် အရပ်သား သုံးဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=အက်စတာဂျေ |title=မိုးဗြဲမြို့တွင် တစ်ရက်အတွင်း အရပ်သား သုံးဦး အသတ်ခံရ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37673/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |archive-date=17 June 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230617145205/https://myanmar-now.org/mm/news/37673/ }}&lt;/ref&gt;
** ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ကျောက်ကြီးမြို့နယ်]]ရှိ [[နတ်သံကွင်းမြို့]] ရဲစခန်း၊ တံတားရဲကင်း နှစ်ခု၊ ရေတွင်းကုန်းရွာနှင့် ဘုံသတောရွာအနီးရှိ အခြားစစ်ရေးပစ်မှတ် နှစ်ခုတို့ကို KNU တပ်မဟာ ၃ လက်အောက်ခံတပ်များ၊ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်၏ တပ်ဖွဲ့များက ဝင်တိုက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး နတ်သံကွင်းတံတားကို ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ တိုက်ပွဲတွင် စစ်ကောင်စီတပ်ဘက်မှ ၃၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့ကာ KNU,PDF ပူးပေါင်းတပ်ဘက်မှ ၄ ဦးသေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=လင်းထင် |title=စစ်တောင်းမြစ်ကူး နတ်သံကွင်းတံတား ဖျက်ဆီးခံရ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37664/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |archive-date=19 June 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230619182335/https://myanmar-now.org/mm/news/37664/ }}&lt;/ref&gt;
* ၇ ဇွန်
** ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ကျောက်တံခါးမြို့နယ်]] စစ်ကောင်စီအဖွဲ့ဝင် ဗိုလ်မှူးနေလင်းဦးနှင့် [[ဗောဓိကွင်းရွာ၊ ကျောက်တံခါးမြို့နယ်|ဗောဓိကွင်းရွာ]]အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးသူရတို့ကို တော်လှန်ရေးပူးပေါင်းအဖွဲ့များက ပစ်သတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=အောင်နိုင် |title=ကျောက်တံခါးတွင် ဗိုလ်မှူးနှင့် ရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူး ပစ်သတ်ခံရ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37721/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၈ ဇွန် ၂၀၂၃ |accessdate=17 June 2023 |archivedate=17 June 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230617115133/https://myanmar-now.org/mm/news/37721/ }}&lt;/ref&gt;
** ပဇီကြီးရွာတွင် စစ်ကောင်စီတပ်၏ [[ပဇီကြီး အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု|လေကြာင်း တိုက်ခိုက်မှု]]ကြောင့် သေဆုံးခဲ့သူများအတွက် ဝမ်းနည်းကြောင်း လူမှုကွန်ရက်ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်စာမျက်နှာမှာ ရေးသားခဲ့ခြင်းကြောင့် သရုပ်ဆောင် မေပန်းချီကို အင်းစိန်အကျဉ်းထောင်တွင်း စစ်ခုံရုံးက ပုဒ်မ ၅၀၅ (က) ဖြင့် ထောင်ဒဏ်သုံးနှစ်ချမှတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=သရုပ်ဆောင် မေပန်းချီကို စစ်ခုံရုံးက ထောင်သုံးနှစ်ချ |url=https://www.rfa.org/burmese/news/may-panche-three-years-in-prison-06122023030210.html |access-date=၂၀ ဇွန် ၂၀၂၃ |work=Radio Free Asia |date=၁၂ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my |accessdate=20 June 2023 |archivedate=20 June 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230620153215/https://www.rfa.org/burmese/news/may-panche-three-years-in-prison-06122023030210.html }}&lt;/ref&gt;
* ၉ ဇွန် - ဆားလင်းကြီးမြို့နယ်၊ [[ညောင်ပင်ကြီးရွာ၊ ဆားလင်းကြီးမြို့နယ်|ညောင်ပင်ကြီးရွာ]] ရဲစခန်းကို ဒေသကာကွယ်ရေးပူးပေါင်းအဖွဲ့များက စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;mmnow9&quot;&gt;{{cite web |title=ဆားလင်းကြီးတွင် စစ်တပ်က နေ့စဉ် ရွာမီးရှို့၊ ရွာသား ၁ ဦးကို ပစ်သတ် – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37959/ |publisher=Myanmar Now |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၁၄ ဇွန် ၂၀၂၃ |archive-date=17 June 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230617142159/https://myanmar-now.org/mm/news/37959/ }}&lt;/ref&gt;
* ၁၂ ဇွန် - ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း၊ ဖယ်ခုံမြို့နယ် မိုးဗြဲမြို့ ရပ်ကွက်များအတွင်း စစ်တပ် ဝင်ရောက်တပ်စွဲထားစဉ် မေ ၂၇ မှ ဇွန် ၉ အတွင်း အရပ်သား ၁၃ ဦးထက်မနည်း ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=အက်စတာဂျေ |title=စစ်တပ် တပ်စွဲထားသည့် မိုးဗြဲတွင် ပစ်သတ်ခံရသူ ၁၃ ဦးထက်မနည်း ရှိလာ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37834/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |archive-date=17 June 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230617182106/https://myanmar-now.org/mm/news/37834/ }}&lt;/ref&gt;
* ၁၃ ဇွန်
** ကယားပြည်နယ်၊ မယ်စဲ့မြို့နယ်ရှိ သံလွင်မြစ်အရှေ့ဘက်ကမ်း [[တောင်လှရွာ၊ မယ်စဲမြို့နယ်|တောင်လှကျေးရွာ]]အနီးရှိ တောင်လှစခန်း၊ မယ်လနွယ်စခန်းနှင့် မြန်မာ-ထိုင်း နှစ်နိုင်ငံနယ်ခြားမှတ်တိုင်အမှတ် ၁၄ ရှိ BP 14 စခန်းကုန်းနှင့် မြို့မရဲစခန်းတို့ကို ကရင်နီတော်လှန်ရေးပူးပေါင်းတပ်များက တစ်ပြိုင်တည်း ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ မြို့နယ်ရဲမှူး သေဆုံးပြီး၊ စခန်း ၃ ခုမှ မောင်းပြန်သေနတ် ၄၀ ခန့် ရရှိခဲ့ကြောင်း KMIC ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ခူးညေးရယ်က ပြောကြားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |first1=အက်စတာဂျေ |title=မယ်စဲ့မြို့ရှိ စစ်ကောင်စီ စခန်းလေးခု တစ်ပြိုင်တည်း တိုက်ခိုက်ခံရ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37939/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၁၄ ဇွန် ၂၀၂၃ |archive-date=17 June 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230617152040/https://myanmar-now.org/mm/news/37939/ }}&lt;/ref&gt;
** ဇာမဏီအမည်ရှိ မြင်းမူနှင့် မြောင်မြို့နယ် အခြေစိုက် ဒေသကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ ခေါင်းဆောင် ကိုဇော်မိုးနှင့် အခြား ၃ ဦးကို အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ လက်အောက်ခံ မြောင်ပြည်သူ့လုံခြုံရေးအဖွဲ့ အဖွဲ့က လူသတ်မှုသံသယဖြင့် ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးနေစဉ် သေဆုံးသွားကြောင်း မြန်မာနောင်း မီဒီယာ က ဖော်ပြခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |author1=မိုးဦး |author2=သူရမောင် |title=မြောင်ပလဖ ဖမ်းဆီးထားသော တော်လှန်ရေးသမား ၄ ဦး သေဆုံး – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/37899/ |access-date=၁၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၁၃ ဇွန် ၂၀၂၃ |archive-date=17 June 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230617145032/https://myanmar-now.org/mm/news/37899/ }}&lt;/ref&gt;
* ၁၅ ဇွန် - မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မင်းဘူးခရိုင်၊ [[စေတုတ္တရာမြို့နယ်]]၊ [[တပွင်ရွာ၊ စေတုတ္ထရာမြို့နယ်|တပွင်ရွာ]]ရဲစခန်းကို ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် မင်းဘူးခရိုင် တပ်ရင်း-၃ က တိုက်ခိုက် မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး [[ပျူစောထီးပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့|ပျူစောထီး]] ၂ ယောက်ကို စစ်သုံ့ပန်းအဖြစ် ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=စေတုတ္တရာ တပွင်ရွာရဲစခန်းကို PDF မီးရှို့ဖျက်ဆီးပြီး ပျူစောထီး ၂ ဦး ဖမ်းမိ (ရုပ်သံ) |url=https://burmese.dvb.no/archives/600035 |access-date=၂၀ ဇွန် ၂၀၂၃ |work=DVB |date=၂၀ ဇွန် ၂၀၂၃}}&lt;/ref&gt;
* ၁၇ ဇွန် - စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ရွှေဘိုမြို့နယ်၊ [[ကင်းပြားရွာ၊ ရွှေဘိုမြို့နယ်|ကင်းဗျားကျေးရွာ]]တွင် စစ်ကောင်စီတပ်က ဓားစာခံအဖြစ် ဖမ်းဆီးသွားသည့် အမျိုးသားများအနက် ၅ ဦး၏ ရုပ်အလောင်းများကို ဒေသခံများက ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=သူရမောင် |title=ရွှေဘိုတွင် စစ်တပ်ဖမ်းသွားသော ရွာသား ၅ ဦး အသတ်ခံရ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/38221/ |access-date=၂၀ ဇွန် ၂၀၂၃ |date=၁၉ ဇွန် ၂၀၂၃ |accessdate=20 June 2023 |archivedate=20 June 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230620154719/https://myanmar-now.org/mm/news/38221/ }}&lt;/ref&gt;
* ၁၉ ဇွန်
** ရန်ကုန်အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ် လုံခြုံရေးအကြီးအကဲ ဗိုလ်မှူးဟောင်း ဦးရဲခိုင်ကို ရန်ကုန်အခြေစိုက် မြို့ပြပြောက်ကျားအဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်သည့် Urban Owls က ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=ဟန်သစ် |title=ရန်ကုန်လေဆိပ် လုံခြုံရေးအကြီးအကဲ ဗိုလ်မှူးဟောင်း ပစ်သတ်ခံရ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/38244/ |access-date=၂၀ ဇွန် ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၂၀ ဇွန် ၂၀၂၃ |accessdate=20 June 2023 |archivedate=20 June 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230620181745/https://myanmar-now.org/mm/news/38244/ }}&lt;/ref&gt;
** ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးများတွင် [[အောင်ဆန်းစုကြည်|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]]၏ မွေးနေ့ကို ဂုဏ်ပြုသည့်အနေဖြင့် ပန်းကိုင်ဆောင် သွားလာခြင်း၊ ပန်းပန်ခြင်း ပြုလုပ်ခဲ့သူများကို စစ်ကောင်စီ တပ်သားများက ဖမ်းဆီးခဲ့ရာ လူပေါင်း ၁၃၀ ကျော် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မွေးနေ့ ပန်းသပိတ်လှုပ်ရှားမှု လူပေါင်း ၁၃၀ ကျော်ဖမ်းဆီးခံရ |url=https://www.rfa.org/burmese/program_2/dassk-birthday-activists-arrested-06202023070640.html |access-date=၂၀ ဇွန် ၂၀၂၃ |work=Radio Free Asia |date=၂၀ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
* ၂၀ ဇွန် - မြင်းခြံမြို့နယ်၊ [[ယုန်ထိုးရွာ၊ မြင်းခြံမြို့နယ်|ယုန်ထိုးရွာ]]အနီးတွင် စစ်ကောင်စီ ကင်းပုန်းအဖွဲ့၏ ကြားဖြတ်ပစ်ခတ်ခဲ့မှုကြောင့် PDF တပ်ရင်း (၁) နှင့် (၈) ပူးပေါင်းအဖွဲ့မှ ၁၀ ဦး တိုက်ခိုက်ခံရပြီး ၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=မိုးဦး |first2=သူရမောင် |title=မြင်းခြံတွင် PDF များ ချုံခိုတိုက်ခံရ၊ ၅ ဦး သေဆုံး – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/38408/ |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |date=၂၂ ဇွန် ၂၀၂၃ |accessdate=3 July 2023 |archivedate=3 July 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230703040849/https://myanmar-now.org/mm/news/38408/ }}&lt;/ref&gt;
* ၂၁ ဇွန် - [[မြောင်မြို့]]ပေါ်ရှိ မြို့မရဲစခန်း၊ မြို့နယ်အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရုံးနှင့် ရဲဝန်ထမ်းအိမ်ရာတို့ကို PDF မြင်းခြံခရိုင် အမှတ် (၈) တပ်ရင်းအပါအဝင် မြောင်မြို့နယ်အတွင်း အခြေစိုက်သည့် တော်လှန်ရေးပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့ ၉ ဖွဲ့က တစ်နာရီနီးပါး တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=မိုးဦး |title=မြောင်မြို့ စစ်ကောင်စီပစ်မှတ် ၃ ခုကို တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များ ဝင်တိုက် – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/38403/ |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |date=၂၂ ဇွန် ၂၀၂၃ |accessdate=3 July 2023 |archivedate=3 July 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230703040848/https://myanmar-now.org/mm/news/38403/ }}&lt;/ref&gt;
* ၂၄ ဇွန် - မယ်စဲ့မြို့နယ်ရှိ စစ်ကောင်စီအခြေစိုက်စခန်း ၆ ခုကို ကရင်နီတပ်ပေါင်းစုက ဇွန် ၁၃ မှ ၂၄ အတွင်း သိမ်းယူနိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=အက်စတာဂျေ |title=မယ်စဲ့မြို့နယ်ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းအားလုံး ကရင်နီတပ်ပေါင်းစု သိမ်းယူ – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/38487/ |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |date=၂၄ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |accessdate=3 July 2023 |archivedate=3 July 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230703042353/https://myanmar-now.org/mm/news/38487/ }}&lt;/ref&gt;
* ၂၅ ဇွန် - စစ်ကိုင်းမြို့နယ်၊ [[ကင်းတော်ရွာ၊ စစ်ကိုင်းမြို့နယ်|ကင်းတော်ရွာ]]အနီးရှိ ဒေသခံကာကွယ်ရေး တပ်စခန်းတစ်ခုကို စစ်တပ်က ဝင်ရောက်စီးနင်း တိုက်ခိုက်ခဲ့သဖြင့် ဒေသခံကာကွယ်ရေး တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၅ ဦးနှင့် အရပ်သား ၃ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ကင်းတော်ရွာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးစခန်း စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခံရမှု ၁ ဒါဇင်ခန့်သေဆုံး |url=https://burmese.voanews.com/a/about-1-dozen-pdfs-were-killed-in-the-attack-on-kintaw-village/7153236.html |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=ဗွီအိုအေ |date=၂၆ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
* ၂၇ ဇွန်
** စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ပုလဲမြို့နယ်၊ [[ညောင်ကုန်းရွာ၊ ပုလဲမြို့နယ်|ညောင်ကုန်းရွာ]]နှင့် [[ချင်ပြစ်ရွာ၊ ပုလဲမြို့နယ်|ချင်ပြစ်ရွာ]]ကို စစ်တပ်က လေကြောင်းမှ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့သဖြင့် သံဃာတော်တစ်ပါးအပါအဝင် အရပ်သား ၁၀ ဦးသေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=စစ်ကိုင်းတိုင်းအတွင်း လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ အရပ်သားထိခိုက်သေဆုံးမှုရှိ |url=https://burmese.voanews.com/a/sagaing-pearl-airstrikes-civillian-deaths/7155156.html |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=ဗွီအိုအေ |date=၂၈ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my |accessdate=3 July 2023 |archivedate=3 July 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230703032047/https://burmese.voanews.com/a/sagaing-pearl-airstrikes-civillian-deaths/7155156.html }}&lt;/ref&gt;
** စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ မြောင်မြို့နယ်အနောက်ခြမ်းတွင် စစ်ကောင်စီတပ်က ဖမ်းဆီးသွားသည့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် (PDF) ခရိုင်တပ်ရင်းခေါင်းဆောင် အသတ်ခံခဲ့ရပြီး လိုက်လံကယ်တင်ရန် ကြိုးပမ်းသည့် သားဖြစ်သူအပါအဝင် ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ဝင် ၃ ဦးလည်း သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=သူရမောင် |title=မြောင်တွင် PDF ခေါင်းဆောင် အပါအဝင် တပ်ဖွဲ့ဝင် ၄ ဦး သေဆုံး – Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/38623/ |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |date=၂၇ ဇွန် ၂၀၂၃ |accessdate=3 July 2023 |archivedate=3 July 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230703040901/https://myanmar-now.org/mm/news/38623/ }}&lt;/ref&gt;
* ၂၈ ဇွန်
** မွန်ပြည်နယ်၊ [[ဘီးလင်းမြို့]]နှင့် [[သထုံမြို့]]အကြားက ရွှေရောင်ပြတံတားကို ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ် KNLA/PDF ပူးပေါင်းတပ်များက မိုင်းခွဲ ဖျက်ဆီးခဲ့ရာ အိမ်စီးကား ၃ စီး တံတားအောက် ထိုးကျကာ လူတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=သထုံ၊ ဘီးလင်းလမ်း KNU တိုက်ခိုက်မှု ထိခိုက်သေဆုံးသူတချို့ရှိ |url=https://burmese.voanews.com/a/ethnic-armed-knu-launches-an-roadsite-attack-on-a-highway-in-karen-state/7159908.html |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=ဗွီအိုအေ |date=၂၉ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my |accessdate=3 July 2023 |archivedate=3 July 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230703032053/https://burmese.voanews.com/a/ethnic-armed-knu-launches-an-roadsite-attack-on-a-highway-in-karen-state/7159908.html }}&lt;/ref&gt; တံတားပေါက်ကွဲမှုအပြီး စစ်ကောင်စီဘက်က ပြန်လည်ပြင်ဆင်မှုသွားရောက်လုပ်ကိုင်နေစဉ်အတွင်း ထပ်မံပစ်ခတ်ခံရမှုကြောင့် လူ၂၀ ကျော် ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပြီး ခရိုင်အင်ဂျင်နီယာတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ဇွန် ၂၉ ရက်ထိပ်တန်းသတင်းများ-ဘီးလင်းကျုံအိတ်တံတား ဖောက်ခွဲခံရမှု အနည်းဆုံး နှစ်ဦး သေ၊ ၂၀ ကျော်ဒဏ်ရာရ |url=https://www.bbc.com/burmese/articles/cq5g1p7wnqzo |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=BBC News မြန်မာ |date=၂၉ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my |accessdate=3 July 2023 |archivedate=3 July 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230703032047/https://www.bbc.com/burmese/articles/cq5g1p7wnqzo }}&lt;/ref&gt;
** စစ်ကိုင်းမြို့နယ်၊ [[စဉ့်ကိုင်ရွာ၊ စစ်ကိုင်းမြို့နယ်|စဉ့်ကိုင်ရွာ]]အနီးရှိ ဒေသခံကာကွယ်ရေးတပ်စခန်းတစ်ခုကို စစ်တပ်က ဝင်ရောက် စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ကာကွယ်ရေး တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၄ ဦးသေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=စစ်ကိုင်း စဉ့်ကိုင်ရွာအနီးတိုက်ပွဲ ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ဝင် ၁၄ဦးသေဆုံး |url=https://burmese.voanews.com/a/myanmar-military-raid-saging-pda-camp/7158813.html |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=ဗွီအိုအေ |date=၂၉ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my |accessdate=3 July 2023 |archivedate=3 July 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230703032051/https://burmese.voanews.com/a/myanmar-military-raid-saging-pda-camp/7158813.html }}&lt;/ref&gt;
* ၂၉ ဇွန်
** စစ်ကိုင်းမြို့နယ် [[စမွန်းရွာ၊ စစ်ကိုင်းမြို့နယ်|စမွန်းရွာ]]ကို စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့က ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ရာ အရပ်သားလေးဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=စစ်ကိုင်းမြို့နယ် စမွန်းရွာ စီးနင်းခံရပြီး အရပ်သားလေးဦးသေဆုံး |url=https://www.rfa.org/burmese/news/death-samun-village-07012023070514.html |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=Radio Free Asia |date=၁ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |language=my |accessdate=3 July 2023 |archivedate=3 July 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230703032046/https://www.rfa.org/burmese/news/death-samun-village-07012023070514.html }}&lt;/ref&gt;
** ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း [[မူဆယ်မြို့နယ်]] ကြူကုတ် (ပန်ဆိုင်း) အနီး မုံးပေါ်ရွာအနီးတွင် စစ်ကောင်စီတပ်နှင့် MNDAA ကိုးကန့်တပ်အကြား တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=စစ်ကောင်စီ နဲ့ ကိုးကန့်တပ် ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းမှာ တိုက်ပွဲပြင်းထန် |url=https://burmese.voanews.com/a/myanmar-military-council-and-the-kokant-army-fought-fiercely-in-northern-shan-state/7161806.html |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=ဗွီအိုအေ |date=၃၀ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my |accessdate=3 July 2023 |archivedate=3 July 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230703032049/https://burmese.voanews.com/a/myanmar-military-council-and-the-kokant-army-fought-fiercely-in-northern-shan-state/7161806.html }}&lt;/ref&gt;
* ၃၀ ဇွန်
** စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ [[မော်လိုက်မြို့နယ်]]၊ [[တောင်းအင်ရွာ၊ မော်လိုက်မြို့နယ်|တောင်းအင်ရွာ]]အနီးရှိ စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းကို ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ အမှတ် ၁ စစ်ဒေသ၊ မော်လိုက်ခရိုင် တပ်ရင်း ၂ က ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်မှ ၁၀ ဦး သေဆုံးပြီး လက်နက်ခဲယမ်းများ သိမ်းဆည်းရရှိခဲ့သည်ဟု NUG ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=မော်လိုက်မြို့နယ် တောင်းအင်ရွာ စစ်ကောင်စီတပ်စခန်း စီးနင်းခံရ |url=https://www.rfa.org/burmese/news/occupied-military-camp-07022023043408.html |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=Radio Free Asia |date=၂ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
** စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ [[ကောလင်းမြို့]]ပေါ်တွင် လက်နက်ကြီးကျည် ကျရောက်ပေါက်ကွဲခဲ့ရာ အသက် ရှစ်နှစ်အရွယ် မိန်းကလေးတစ်ဦး အပါအဝင် မြို့ခံလေးဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ကောလင်းမြို့ပေါ်လက်နက်ကြီးကျပြီး ကလေးအပါ လေးဦးသေဆုံး |url=https://www.rfa.org/burmese/news/kawlin-weapon-died-07012023074419.html |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=Radio Free Asia |date=၂ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;
** [[ရန်ကုန် စီးပွားရေး တက္ကသိုလ်|ရန်ကုန်စီးပွားရေးတက္ကသိုလ်]] ကျောင်းသားသမဂ္ဂ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ကိုထက်ပိုင်စိုးကို စစ်ကောင်စီက အကြမ်းဖက်မှုတိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေ ပုဒ်မ ၅၀ (ည)ဖြင့် ထောင်ဒဏ် ဆယ်နှစ် ချမှတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ဖမ်းဆီးခံ ကျောင်းသားသမဂ္ဂ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ထောင် ဆယ်နှစ်ချမှတ်ခံရ |url=https://www.rfa.org/burmese/news/student-prison-06302023123037.html |access-date=၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=Radio Free Asia |date=၃၀ ဇွန် ၂၀၂၃ |language=my}}&lt;/ref&gt;

=== ဇူလိုင် ===
* ၁၅ ဇူလိုင် - မန္တလေးတိုင်း၊ မတ္တရာမြို့နယ်အရှေ့ခြမ်း အမှတ် (၁၀၁၄) လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးတပ် အခြေစိုက်စခန်းနှင့် ကင်းစခန်းတို့ကို ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်က တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=မိုးဦး |title=မတ္တရာမြို့နယ်ရှိ လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးစခန်းကို PDF တိုက်ခိုက် |url=https://myanmar-now.org/mm/news/39642/ |access-date=၂၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၁၇ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |accessdate=23 July 2023 |archivedate=23 July 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230723145935/https://myanmar-now.org/mm/news/39642/ }}&lt;/ref&gt;
* ၂၀ ဇူလိုင် - စစ်ကောင်စိစစ်ကြောင်းတစ်ခုသည် ချင်းပြည်နယ်၊ ဟားခါးခရိုင်၊ ထန်တလန်မြို့အနီး တောင်ကုန်းပေါ်ရှိ [[ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်မတော်|ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးအဖွဲ့]] (CDF) စခန်းငယ်တစ်ခုကို လေတပ်အကူအညီဖြင့် စီးနင်းသိမ်းယူခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Now |first1=Myanmar |title=ထန်တလန် CDF စခန်းတစ်ခုကို စစ်ကောင်စီတပ် သိမ်းပိုက် |url=https://myanmar-now.org/mm/news/39859/ |access-date=၂၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၂၁ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |accessdate=23 July 2023 |archivedate=23 July 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230723145933/https://myanmar-now.org/mm/news/39859/ }}&lt;/ref&gt;
* ၂၁ ဇူလိုင်
** ကရင်ပြည်နယ်၊ မြဝတီမြို့အနီးရှိ လက်ခတ်တောင်ကြောပေါ်တွင် အခြေစိုက်ထားသည့် စစ်ကောင်စီ စခန်းကုန်းကို ဇူလိုင် ၂၁ ရက်နေ့ နံနက်ပိုင်းတွင် KNU လက်အောက်ရှိ ကော်ဘရာစစ်ကြောင်း၊ ကျားသစ်နက်စစ်ကြောင်း၊ Federal Wings စသည့် ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့က သိမ်းယူခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=လင်းထင် |title=မြဝတီမြို့ရှိ စစ်ကောင်စီ၏ လက်ခတ်တောင်စခန်းကုန်း အသိမ်းခံရ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/39883/ |access-date=၂၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၂၁ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ }}{{Dead link|date=June 2025 }}&lt;/ref&gt;
** စစ်ကောင်စီတပ်မှ အင်အား ၈၀ ခန့်ပါသည့် စစ်ကြောင်းသည် ယင်းမာပင်မြို့နယ်၊ စုန်းချောင်းရွာအား နံနက် ၂ နာရီခန့်တွင် ရုတ်တရက် ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ပြီး ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ဝင် ၃ ဦး ပစ်သတ်ခံရခဲ့ကာ ရွာခံ ၁၁ ဦးကို ဖမ်းဆီးသွားခဲ့ပြီး ရွာမှ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာစဉ် ပစ်သတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Now |first1=Myanmar |title=ယင်းမာပင်၊ စုန်းချောင်းရွာ စစ်တပ်ဝင်စီးပြီး အသက်မပြည့်သေးသူ ၃ ဦးအပါအဝင် အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ခံရ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/39903/ |access-date=၂၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၂၂ ဇူလိုင် ၂၀၂၃ }}{{Dead link|date=June 2025 }}&lt;/ref&gt;

=== ဩဂုတ် ===
* ၄ ဩဂုတ် - [[ကနောင်စစ်ဆင်ရေး]]အရ နောင်ချိုမြို့အနီးတွင် အရာရှိတစ်ဦးအပါအဝင် အင်အား ၁၅ ဦးပါ စစ်ကားတစ်စီးကို PDF က ချုံခိုတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး ကားပေါ်ပါ အားလုံး သေဆုံးခဲ့ကာ လက်နက်ခဲယမ်းများ ရခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;kanaung&quot;&gt;{{cite news |last1=သူရမောင် |first1=မိုးဦး, မြတ်ပန်း |title=တိုက်ပွဲများတွင် စစ်ကောင်စီတပ် အထိနာဟု မန္တလေး PDF ပြော |url=https://myanmar-now.org/mm/news/41819/ |access-date=၁၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၁၂ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |accessdate=17 September 2023 |archivedate=29 September 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230929234718/https://myanmar-now.org/mm/news/41819/ }}&lt;/ref&gt;
* ၇ ဩဂုတ် - စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ [[ဘုတလင်မြို့]]လယ်ရှိ မီးသတ်စခန်းကို ဒေသခံကာကွယ်ရေးတပ်များက ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ပြီး မြို့နယ်မီးသတ်ဦးစီးမှူးအပါအဝင် စခန်းအတွင်းနေထိုင်သူ ၂၁ ဦးကို ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Now |first1=Myanmar |title=ဘုတလင်မြို့ မီးသတ်စခန်းကို PDF စီးနင်းပြီး မီးသတ်သမားများကို ဖမ်းဆီး |url=https://myanmar-now.org/mm/news/40502/ |access-date=၁၄ ဩဂုတ် ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၃ |accessdate=14 August 2023 |archivedate=14 August 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230814165302/https://myanmar-now.org/mm/news/40502/ }}&lt;/ref&gt;
* ၁၁ ဩဂုတ် - အင်အား ၅၀ ပါ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့တစ်ခုကို နောင်ချိုမြို့နယ်အတွင်းတွင် မိုင်းဖြင့် တိုက်ခိုက်ရာ စစ်ကြောင်းမှူး အပါအဝင် ၁၀ ဦး သေဆုံးပြီး ၆ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;kanaung&quot;/&gt;
* ၁၂ ဩဂုတ် - ဘုတလင်မြို့နယ် [[သခွတ္တနယ်ရွာ၊ ဘုတလင်မြို့နယ်|သခွတ္တနယ်ကျေးရွာ]] ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းဝင်းအတွင်း ဖွင့်လှစ်ထားသည့် အခမဲ့ဆေးခန်းနှင့် ထိုရွာရှိ နေအိမ် ၄၀ ဝန်းကျင်ကို အင်အား ၇၀ နီးပါးပါသည့် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့က မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ဘုတလင်တွင် ပရဟိတဆေးခန်းနှင့် အိမ်များ မီးရှို့ခံရ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/40691/ |access-date=၁၄ ဩဂုတ် ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၁၄ ဩဂုတ် ၂၀၂၃ }}{{Dead link|date=June 2025 }}&lt;/ref&gt;
* ၁၄ ဩဂုတ် - ချင်းပြည်နယ်၊ ထန်တလန်မြို့နယ်တွင် စစ်ကောင်စီ တပ်စွဲထားသည့် တောင်ကုန်းကို [[ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်မတော်|ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးပူးပေါင်းအဖွဲ့များ]]က စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ လက်နက် ၆ လက် သိမ်းဆည်းရမိခဲ့ကာ ချင်းကာကွယ်ရေးပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့ဝင် ၃ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Now |first1=Myanmar |title=ထန်တလန် စစ်ကောင်စီစခန်းကို တော်လှန်ရေးတပ်များ ဝင်ရောက်စီးနင်း |url=https://myanmar-now.org/mm/news/40730/ |access-date=၁၄ ဩဂုတ် ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၁၄ ဩဂုတ် ၂၀၂၃ |accessdate=14 August 2023 |archivedate=14 August 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230814165252/https://myanmar-now.org/mm/news/40730/ }}&lt;/ref&gt;
* ၃၁ ဩဂုတ် - ချင်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ [[တွန်းဇံမြို့နယ်]]အတွင်းရှိ [[ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်မတော်|ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]] ယာယီစခန်းတစ်ခု အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့အဖြစ် ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းထားသည့် [[ဇိုမီးတော်လှန်ရေးတပ်မတော်]] (ZRA) က စီးနင်းခဲ့ရာ CDF တပ်ဖွဲ့ဝင် တစ်ဦး သေဆုံးပြီး ဒရုန်းများ၊ လက်နက်ကြီးများ ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;cdf&quot;&gt;{{cite news |last1=Now |first1=Myanmar |title=ချင်းပြည်နယ် တော်လှန်ရေးစခန်းနှစ်ခုကို ဇိုမီးနယ်ခြားစောင့်တပ် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက် |url=https://myanmar-now.org/mm/news/41872/ |access-date=၁၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၁၃ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ }}{{Dead link|date=June 2025 }}&lt;/ref&gt;

=== စက်တင်ဘာ ===
* ၃ စက်တင်ဘာ - [[မြဝတီမြို့]]ရှိ ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးရုံးကို ဗုံးတပ်ဒရုန်းလေယာဉ်ငယ်ဖြင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ယာယီတပ်ရင်းမှူး ဒုဗိုလ်မှူးကြီးတစ်ဦး၊ ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတစ်ဦး အပါအဝင် ၅ ဦး သေဆုံးပြီး၊ ဒဏ်ရာပြင်းထန်သူ ၅ ဦး ရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=ကိုချို |title=မြဝတီခရိုင် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးရုံး ဗုံးကြဲခံရပြီးနောက် လုံခြုံရေးတင်းကျပ် |url=https://myanmar-now.org/mm/news/41640/ |access-date=၁၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၆ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |accessdate=17 September 2023 |archivedate=6 September 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230906152506/https://myanmar-now.org/mm/news/41640/ }}&lt;/ref&gt;
* ၆ စက်တင်ဘာ - မုံရွာမြို့နယ်တောင်ပိုင်းရှိ ဒေသကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ စခန်းတစ်ခုကို စစ်ကောင်စီတပ်က ဝင်ရောက် စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ဝင် ၄ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=မောင်ရွှေဝါ |title=မုံရွာတောင်ပိုင်း ကာကွယ်ရေးစခန်းတစ်ခု စီးနင်းခံရ၊ ၄ ဦး သေဆုံး |url=https://myanmar-now.org/mm/news/41719/ |access-date=၁၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၈ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |accessdate=17 September 2023 |archivedate=8 September 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230908100342/https://myanmar-now.org/mm/news/41719/ }}&lt;/ref&gt;
* ၈ စက်တင်ဘာ - ပြင်ဦးလွင်-မိုးကုတ်ကားလမ်းဘေး၊ တောင်နီကျေးရွာအနီးရှိ တာဝါတိုင်ကုန်းရှိ စစ်ကောင်စီတပ်များအား ကနောင်စစ်ဆင်ရေးအဖွဲ့ဝင်များက တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်ဘက်မှ ၁၃ ဦး နှင့် PDF တစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;kanaung&quot;/&gt;
* ၁၀ စက်တင်ဘာ
** တွန်းဇံမြို့နယ်အတွင်းရှိ ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ ယာယီစခန်းတစ်ခုကို ဇိုမီးတော်လှန်ရေးတပ်မတော်က ထပ်မံတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ CDF တပ်ဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး သေဆုံးပြီး မောင်းပြန်သေနတ် ၁ လက် ဆုံးရှုံးခဲ့သည်ဟု CDF (တွန်းဇံ) က ဆိုသည်။&lt;ref name=&quot;cdf&quot;/&gt;
** မကွေးတိုင်း ရေစကြိုမြို့ဘက်မှ လာသည့် စစ်သင်္ဘောတစ်စီးသည် ချင်းတွင်းမြစ်ကမ်းကျေးရွာများကို ပစ်ခတ်ခဲ့ရာ ဖောင်းကတာကျေးရွာရှိ နေအိမ်နှစ်လုံးပေါ် လက်နက်ကြီးကျည် ကျရောက် ပေါက်ကွဲခဲ့ပြီး တစ်ဦးသေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Now |first1=Myanmar |title=စစ်သင်္ဘောပစ်ခတ်မှုကြောင့် ဆားလင်းကြီးဒေသခံ တစ်ဦးသေ၊ နှစ်ဦး ဒဏ်ရာရ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/41786/ |access-date=၁၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၁၁ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |accessdate=17 September 2023 |archivedate=12 September 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230912053546/https://myanmar-now.org/mm/news/41786/ }}&lt;/ref&gt;
* ၁၁ စက်တင်ဘာ - မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ချမ်းမြသာစည်မြို့နယ်]]ရှိ [[ပြည်တွင်းအခွန်များ ဦးစီးဌာန|ပြည်တွင်းအခွန်များဦးစီးဌာန]]ရုံးကို လက်ပစ်ဗုံးဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ခံရသော်လည်း အထိအခိုက်မရှိခဲ့ပေ။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=နေမင်းနီ |title=မန္တလေးတွင် အခွန်ဦးစီးဌာနရုံး ဗုံးဖြင့် တိုက်ခိုက်ခံရ |url=https://myanmar-now.org/mm/news/41892/ |access-date=၁၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၁၃ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |accessdate=17 September 2023 |archivedate=13 September 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230913090008/https://myanmar-now.org/mm/news/41892/ }}&lt;/ref&gt;
* ၁၄ စက်တင်ဘာ
**စစ်ကိုင်းမြို့နယ်၊ [[ကင်းတော်ရွာ၊ စစ်ကိုင်းမြို့နယ်|ကင်းတော်ကျေးရွာ]]၊ [[တံတားဦးရွာ၊ စစ်ကိုင်းမြို့နယ်|တံတားဦးကျေးရွာ]]တို့အနီးတွင် ရှိသည့် ကျေးရွာပကဖအဖွဲ့တို့၏ စခန်းများကို အင်အား ၁၀၀ ခန့်ပါ စစ်ကောင်စီတပ်က ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကာ [[မြင်းဆည်ရွာ၊ စစ်ကိုင်းမြို့နယ်|မြင်းဆည်ရွာ]]မှ အရပ်သား ၄ ဦးအား ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=မိုးဦး |title=စစ်ကိုင်းတွင် အမျိုးသား ၄ ဦးကို စစ်ကောင်စီတပ် သတ်ဖြတ် |url=https://myanmar-now.org/mm/news/42050/ |access-date=၁၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၁၅ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |accessdate=17 September 2023 |archivedate=11 October 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231011065251/https://myanmar-now.org/mm/news/42050/ }}&lt;/ref&gt;
** [[ကြာအင်းဆိပ်ကြီးမြို့နယ်]] အရှေ့တောင်ဘက် မိုင် ၃၀ ကျော်ခန့်အကွာ ထိုင်း-မြန်မာ နယ်စပ်မျဉ်းအနီးတွင် တည်ရှိသည့် စစ်ကောင်စီ၏ ရေတံလျှောက်စခန်းကုန်းကို [[ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]] ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့ဝင်များက တိုက်ခိုက်သိမ်းယူခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီဘက်မှ ၁၄ ဦးသေဆုံးခဲ့ပြီး ပူးပေါင်းအဖွဲ့မှ ၁ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |first1=လင်းထင် |title=ထိုင်းနယ်စပ် စခန်းကုန်းတစ်ခုကို KNU တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက် |url=https://myanmar-now.org/mm/news/42027/ |access-date=၁၇ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |work=Myanmar Now |date=၁၅ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃ |accessdate=17 September 2023 |archivedate=15 September 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230915104351/https://myanmar-now.org/mm/news/42027/ }}&lt;/ref&gt;

=== အောက်တိုဘာ ===
{{main article |လိုင်ဇာ အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု}}
*၉ အောက်တိုဘာ - စစ်ကောင်စီ [[တပ်မတော် (ကြည်း)|တပ်မတော်]]က [[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]၏ မြို့ဖြစ်သော [[လိုင်ဇာမြို့]]ပေါ်သို့ လက်နက်ကြီးဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။ ပစ်ခတ်မှုကြောင့် မုန်လိုင်ခတ်စစ်ဘေးရှောင်စခန်းအား ထိမှန်ခဲ့ပြီး ကလေးငယ် ၁၃ ဦးအပါအဝင် အရပ်သား အနည်းဆုံး ၂၉ ဦး သေဆုံးကာ အများအပြား ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Dozens killed and injured in military attack on Myanmar refugee camp |url=https://www.aljazeera.com/news/2023/10/10/dozens-killed-and-injured-in-military-attack-on-myanmar-refugee-camp |agency=Al Jazeera |date=October 10, 2023 |accessdate=22 October 2023 |archivedate=7 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240207001508/https://www.aljazeera.com/news/2023/10/10/dozens-killed-and-injured-in-military-attack-on-myanmar-refugee-camp }}&lt;/ref&gt;

{{main article|၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး}}
*၂၇ အောက်တိုဘာ
**[[ရက္ခိုင့်တပ်တော်]]၊ [[မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်]]နှင့် [[တအောင်း အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]] တို့ပါဝင်သော [[ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့]] က [[၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး]]ကို စတင်ခဲ့သည်။ မဟာမိတ်အဖွဲ့များက ရှမ်းပြည်နယ်နှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးရှိ မြို့များတွင် စစ်ကောင်စီစခန်းများကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး&lt;ref&gt;{{cite news |title=Alliance of 3 ethnic rebel groups carries out coordinated attacks in northeastern Myanmar |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/alliance-3-ethnic-rebel-groups-carries-coordinated-attacks-104431614 |access-date=October  27, 2023 |agency=ABC News |accessdate=22 November 2023 |archivedate=4 November 2023 |archiveurl=https://archive.today/20231104221713/https://abcnews.go.com/International/wireStory/alliance-3-ethnic-rebel-groups-carries-coordinated-attacks-104431614 }}&lt;/ref&gt; စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ကချင်ပြည်နယ်တို့တွင်လည်း တိုက်ခိုက်မှုများ ဆက်လက် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=Myanmar: Escalation of clashes in northern Shan and the Southeast Flash Update #1 (As of 30 October 2023) |url=https://www.unocha.org/publications/report/myanmar/myanmar-escalation-clashes-northern-shan-and-southeast-flash-update-1-30-october-2023 |website=UNOCHA |access-date=October 30, 2023}}&lt;/ref&gt;
** KNLA နှင့် ပီဒီအက်ဖ် ပူးပေါင်းအဖွဲ့များက ကော့ကရိတ်မြို့တွင် တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-10-29 |title=ကော့ကရိတ်တိုက်ပွဲအတွင်း လက်နက်ကြီးကျလို့ ဒေသခံ ၆ ဦးသေဆုံး |language=Burmese |work=BBC Burmese |url=https://www.bbc.com/burmese/articles/czd08g301xvo |access-date=2023-10-30 |accessdate=23 November 2023 |archivedate=30 October 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231030042923/https://www.bbc.com/burmese/articles/czd08g301xvo }}&lt;/ref&gt;
*၃၀ အောက်တိုဘာ 
** ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: [[နောင်ချိုမြို့]]နှင့် ဂုတ်တွင်းတံတားကို မဟာမိတ်တပ်များ စီးနင်းထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-10-30 |title=နောင်ချိုမြို့နဲ့ ဂုတ်တွင်းတံတားကို မဟာမိတ်တပ်တွေ စီးနင်းထိန်းချုပ် |language=Burmese |work=The Irrawaddy |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2023/10/30/375890.html |access-date=2023-10-30 |accessdate=23 November 2023 |archivedate=4 November 2023 |archiveurl=https://archive.today/20231104222309/https://burma.irrawaddy.com/news/2023/10/30/375890.html }}&lt;/ref&gt; 
** ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: [[ကွမ်းလုံမြို့]]တွင် စစ်ကောင်စီမှ ခလရ ၁၄၃ တပ်ရင်းက လက်နက်ချခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-01 |title=ခလရ ၁၄၃ တပ်ရင်းတရင်းလုံး လက်နက်ချခဲ့ကြောင်း ညီနောင်မဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့ထုတ်ပြန် |language=Burmese |work=VOA |url=https://burmese.voanews.com/a/7336659.html |access-date=2023-11-01 |accessdate=23 November 2023 |archivedate=1 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231101103323/https://burmese.voanews.com/a/7336659.html }}&lt;/ref&gt;

=== နိုဝင်ဘာ ===
[[File:Operation 1027.svg|thumb|၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး အခြေအနေ (၂၀၂၄ ဇန်နဝါရီ ၉ အထိ)]]
*၁ နိုဝင်ဘာ - 
**၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: စစ်ကောင်စ်ီက နောင်ချိုမြို့သို့ စစ်ကူယာဉ်တန်းပို့ဆောင်ခဲ့ရာ မဟာမိတ်အဖွဲ့များနှင့် ထိတွေ့တိုက်ခိုက်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ကြာ သံချပ်ကာကားတစ်စင်း ပေါက်ကွဲပျက်စီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-02 |title=နောင်ချိုမြို့အနီး စစ်ကောင်စီယာဉ်တန်းကို TNLAနှင့် MDY PDFတို့စစ်ဆင် |language=Burmese |work=The Irrawaddy |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2023/11/02/376015.html |access-date=2023-11-02 |accessdate=23 November 2023 |archivedate=2 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231102152449/https://burma.irrawaddy.com/news/2023/11/02/376015.html }}&lt;/ref&gt;
**၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: [[ချင်းရွှေဟော်မြို့]]၊ [[ပန်ဆန်းမြို့]] နှင့် [[သိန္နီမြို့]]များကို မဟာမိတ်အဖွဲ့များ သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-02 |title=မြို့သုံးမြို့ကျသွားပြီဟု စစ်ကောင်စီဝန်ခံ |language=Burmese |work=DVB |url=https://burmese.dvb.no/post/623052 |access-date=2023-11-02 |accessdate=23 November 2023 |archivedate=7 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231107103759/https://burmese.dvb.no/post/623052 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-02 |title=ညီနောင်မဟာမိတ်များ၏ စစ်ဆင်ရေး၇ရက်မြောက်နေ့တွင် မြို့လေးမြို့ကို အပြီးတိုင်သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ |language=Burmese |work=Ayeyarwaddy Times |url=https://ayartimes.com/?p=27362 |access-date=2023-11-02 |accessdate=23 November 2023 |archivedate=3 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231103150134/https://ayartimes.com/?p=27362 }}&lt;/ref&gt;

*၃ နိုဝင်ဘာ - ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: နမ့်ခမ်းမြို့အနီး ရွှေလီကြိုးတံတားကို တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-03 |title=နမ့်ခမ်းမြို့မှာ TNLA နဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်တို့ တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေ၊စစ်တပ်ကလေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုလုပ် |language=Burmese |work=BBC Burmese |url=https://www.bbc.com/burmese/articles/ck5xg61z3ppo |access-date=2023-11-03 |accessdate=23 November 2023 |archivedate=3 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231103102012/https://www.bbc.com/burmese/articles/ck5xg61z3ppo }}&lt;/ref&gt;

*၆ နိုဝင်ဘာ - 
** ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: ခရိုင်မြို့ဖြစ်သော [[ကောလင်းမြို့]]ကို အေအေ၊ ကေအိုင်အေနှင့် ပီဒီအက်ဖ် ပူးပေါင်းအဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-06 |title=Myanmar Resistance Seizes First District Level Town in Sagaing as Offensive Expands |language=English |work=The Irrawaddy |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-resistance-seizes-first-district-level-town-in-sagaing-as-offensive-expands.html |accessdate=23 November 2023 |archivedate=7 November 2023 |archiveurl=https://archive.today/20231107031740/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-resistance-seizes-first-district-level-town-in-sagaing-as-offensive-expands.html }}&lt;/ref&gt;
** ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: [[နမ့်ခမ်းမြို့]]တစ်မြို့လုံးနီးပါးကို တီအန်လယ်အေက ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-06 |title=နမ့်ခမ်းတစ်မြို့လုံးနီးပါး TNLAထိန်းချုပ် |language=Burmese |work=Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/44666/ |accessdate=23 November 2023 |archivedate=7 November 2023 |archiveurl=https://archive.today/20231107031753/https://myanmar-now.org/mm/news/44666/ }}&lt;/ref&gt;

*၇ နိုဝင်ဘာ - 
{{main article |၁၁၀၇ စစ်ဆင်ရေး}}
** [[၁၁၀၇ စစ်ဆင်ရေး]] ကို ကရင်နီပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့များက စတင်ခဲ့ကာ [[မယ်စဲ့မြို့နယ်]]ရှိ နယ်ခြားစောင့်စခန်းများကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2023-11-09 |title=ကရင်နီဒေသ ၁၁၀၇ စစ်ဆင်ရေး တိုက်ပွဲ ဆင်နွှဲ |url=https://www.bbc.com/burmese/articles/cyx2379qdz9o |access-date=2023-11-10 |website=BBC News မြန်မာ |language=my |archive-date=10 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231110124854/https://www.bbc.com/burmese/articles/cyx2379qdz9o }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2023-11-08 |title=ကရင်နီဒေသ ၁၁၀၇ စစ်ဆင်ရေး စတင် |url=https://burmese.voanews.com/a/7346374.html |access-date=2023-11-10 |website=ဗွီအိုအေ |language=my |archive-date=10 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231110130401/https://burmese.voanews.com/a/7346374.html }}&lt;/ref&gt;
** ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး အနောက်ခြမ်း [[တမူးမြို့နယ်]]ရှိ [[ခမ်းပါတ်မြို့]]ကို ပီဒီအက်ဖ်အဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-07 |title=ကလေး- တမူးလမ်းပေါ်ရှိ ခါမ်းပါတ်မြို့ကို PDF သိမ်း |language=Burmese |work=The Irrawaddy |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2023/11/07/376153.html |access-date=2023-11-07 |accessdate=23 November 2023 |archivedate=7 November 2023 |archiveurl=https://archive.today/20231107165647/https://burma.irrawaddy.com/news/2023/11/07/376153.html }}&lt;/ref&gt;
** ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: [[ကွမ်းလုံမြို့နယ်]] မုံးကိုးတိုက်ပွဲတွင် တပ်မ ၉၉ ဗျူဟာမှူး ဗိုလ်မှူးကြီးအောင်ကျော်လွင် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-07 |title=မုံးကိုးတိုက်ပွဲတွင် တပ်မ(၉၉)ဗျူဟာမှူးအပါအဝင် အရာရှိစစ်သည် ၃၀ကျော် သေဆုံး |language=Burmese |work=DVB |url=https://burmese.dvb.no/post/623785 |access-date=2023-11-07 |accessdate=23 November 2023 |archivedate=8 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231108131804/https://burmese.dvb.no/post/623785 }}&lt;/ref&gt;
** ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: MNDAA က ကွမ်းလုံနှင့် [[မုံးကိုးမြို့]]များကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-08 |title=မုံးကိုးမြို့ကို အလုံးစုံထိန်းချုပ်နိုင်ပြီဖြစ်ကြောင်း MNDAAပြော |language=Burmese |work=Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/44791/ |access-date=2023-11-08 |accessdate=23 November 2023 |archivedate=8 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231108131848/https://myanmar-now.org/mm/news/44791/ }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-07 |title=ကွမ်းလုံနဲ့ နမ့်ခမ်းမြို့ကို ညီနောင်မဟာမိတ်တပ်ထိန်းချုပ် |language=Burmese |work=The Irrawaddy |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2023/11/07/376163.html |access-date=2023-11-07 |accessdate=23 November 2023 |archivedate=8 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231108135526/https://burma.irrawaddy.com/news/2023/11/07/376163.html }}&lt;/ref&gt;

*၈ နိုဝင်ဘာ - ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: TNLA နှင့် MDY-PDF တို့ [[ဂုတ်ထိပ်တံတား]]အနီး စစ်တပ်စခန်းကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-08 |title=ဂုတ်ထိပ်တံတားအနီးရှိ စစ်တပ်စခန်းကို TNLA/PDFပူးပေါင်းအဖွဲ့တိုက်ခိုက်နေ |language=Burmese |work=Myanmar Now |url=https://myanmar-now.org/mm/news/44780/ |access-date=2023-11-08 |accessdate=23 November 2023 |archivedate=8 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231108131918/https://myanmar-now.org/mm/news/44780/ }}&lt;/ref&gt;

*၁၁ နိုဝင်ဘာ -
{{main article |၁၁၁၁ စစ်ဆင်ရေး}}
** ကယားပြည်နယ်မြို့တော် လွိုင်ကော်မြို့အား သိမ်းပိုက်နိုင်ရန် [[၁၁၁၁ စစ်ဆင်ရေး]] ကို  KNDF, KA နှင့် မဟာမိတ်အဖွဲ့များ စတင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-11-14 |title=Tens of Thousands Trapped as Myanmar Resistance Strikes Kayah State Capital |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/tens-of-thousands-trapped-as-myanmar-resistance-strikes-kayah-state-capital.html |access-date=2023-11-14 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=2023-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231114143014/https://www.irrawaddy.com/news/burma/tens-of-thousands-trapped-as-myanmar-resistance-strikes-kayah-state-capital.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
** ၁၁၁၁ စစ်ဆင်ရေး - [[တပ်မတော် (လေ)]]၏ တိုက်ခိုက်ရေးဂျက်လေယာဉ်တစ်စင်း ကယားပြည်နယ်တွင် ပျက်ကျခဲ့သည်။ KNDF က ပစ်ချခဲ့သည်ဟုဆိုသော်လည်း စက်ချို့ယွင်းမှုကြောင့် ပျက်ကျသည်ဟု တပ်မတော်က ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=A military jet crashes in eastern Myanmar. Ethnic resistance groups claim they shot it down |url=https://apnews.com/article/myanmar-kayah-karenni-resistance-jet-fighter-crash-57bea1e41f43313abe5095f9c9c3a9c6 |last=Peck |first=Grant |date=11 November 2023 |language=en |accessdate=23 November 2023 |archivedate=11 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231111174038/https://apnews.com/article/myanmar-kayah-karenni-resistance-jet-fighter-crash-57bea1e41f43313abe5095f9c9c3a9c6 }}&lt;/ref&gt;

*၁၂ နိုဝင်ဘာ - ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: TNLA က [[သီပေါမြို့]]အနီးရှိ ကျင်သီတံတားဂိတ်စခန်းကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2023-11-12 |title=သီပေါ ကျင်တီတံတားတပ်စခန်းကို TNLAသိမ်းပိုက် |language=Burmese |work=The Irrawaddy |url=https://burma.irrawaddy.com/news/short-news/2023/11/12/376307.html |access-date=2023-11-12 |archive-date=12 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231112050203/https://burma.irrawaddy.com/news/short-news/2023/11/12/376307.html |url-status=live |accessdate=23 November 2023 |archivedate=12 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231112050203/https://burma.irrawaddy.com/news/short-news/2023/11/12/376307.html }}&lt;/ref&gt;

*၁၃ နိုဝင်ဘာ - [[ရသေ့တောင်မြို့နယ်]]ရှိ နယ်ခြားစောင့်ရဲစခန်းနှစ်ခုကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်က တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ရသေ့တောင်မြို့နယ် နယ်ခြားစောင့်ရဲစခန်းနှစ်ခုကို ရက္ခိုင့်တပ်တော် ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် ဒုံးပိုက်စခန်းကိုသိမ်းပိုက်ရရှိပြီဟုဆို |trans-title=Two Rathedaung Township Border Guard Military Posts attacked by Arakan Army with Dong Paik camp being captured |date=13 November 2023 |url=https://burmese.narinjara.com/news/detail/65516f28a30cc94f1526a1e6 |language=my |work=Narinjara News |accessdate=23 November 2023 |archivedate=13 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231113013729/https://burmese.narinjara.com/news/detail/65516f28a30cc94f1526a1e6 }}&lt;/ref&gt;

*၁၅ နိုဝင်ဘာ -
**၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: ရှမ်းပြည်နယ်တွင် မိသားစုဝင်များအပါအဝင် စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းတစ်ခုလုံး အလင်းဝင်လက်နက်ချခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2023-11-15 |title=An ethnic resistance group in northern Myanmar says an entire army battalion surrendered to it |url=https://www.nbcnews.com/news/world/entire-army-battalion-surrendered-myanmar-rcna125275 |access-date=2023-11-16 |website=NBC News |language=en |archive-date=30 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231130093234/https://www.nbcnews.com/news/world/entire-army-battalion-surrendered-myanmar-rcna125275 }}&lt;/ref&gt;
**၁၁၁၁ စစ်ဆင်ရေး: KNDF က [[လွိုင်ကော်တက္ကသိုလ်]]ကို တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီဘက်မှ ၁၁၀ ကျော်သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-11-15 |title=Kayah Resistance Seizes Myanmar Junta Bases in State Capital |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/kayah-resistance-seizes-myanmar-junta-bases-in-state-capital.html |access-date=2023-11-15 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=16 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231116062451/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/kayah-resistance-seizes-myanmar-junta-bases-in-state-capital.html }}&lt;/ref&gt;

*၁၆ နိုဝင်ဘာ - 
**စစ်တွေမြို့နှင့် မဝေးသော [[ပေါက်တောမြို့]]ကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ထိန်းချုပ်လိုက်သည်။ စစ်ကောင်စီက ရေတပ်နှင့် လေတပ်အသုံးပြု၍ ပစ်ခတ်မှုမျာ ပြုလုပ်ခဲ့ရာ အရပ်သားနေအိမ်များ ထိမှန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=AA Captures Town in Rakhine, Prompting Bombardment by Myanmar Military |date=16 November 2023 |author=Hein Htoo Zan |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/aa-captures-town-in-rakhine-prompting-bombardment-by-myanmar-military.html |work=The Irrawaddy |accessdate=23 November 2023 |archivedate=17 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231117203523/https://www.irrawaddy.com/news/burma/aa-captures-town-in-rakhine-prompting-bombardment-by-myanmar-military.html }}&lt;/ref&gt;
**၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: အွန်လိုင်းရာဇဝတ်မှုခေါင်းဆောင် မြီရှောက်ချန်းနှင့် မိသားစုအာ စစ်ကောင်စီက ဖမ်းဆီးကာ တရုတ်နိုင်ငံသို့ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.nbd.com.cn/articles/2023-11-17/3118050.html|title=最新消息！缅北电诈头目明学昌，已自杀身亡|work=National Business Daily|date=2023-11-17|language=zh-cn|access-date=23 November 2023|archive-date=4 December 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231204173627/https://www.nbd.com.cn/articles/2023-11-17/3118050.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Former lawmaker dies in police custody after arrest for Myanmar scams |url=https://www.rfa.org/english/news/myanmar/lawmaker-11162023165911.html |access-date=2023-11-17 |website=Radio Free Asia |language=en |archive-date=18 January 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240118082258/https://www.rfa.org/english/news/myanmar/lawmaker-11162023165911.html }}&lt;/ref&gt;
* ၂၁ နိုဝင်ဘာ - ချင်းပြည်နယ် တီးတိန်မြို့၊ [[ကနေဒီတောင်]]ပေါ်တွင် တပ်စွဲထားသော စစ်ကောင်စီ တပ်စခန်းကို ချင်းကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ PDF – Zoland က တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ကနေဒီတောင် စစ်ကောင်စီစခန်း ချင်းကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ သိမ်းပိုက် |url=https://burmese.voanews.com/a/the-chin-defense-forces-occupied-the-kennedy-peak-myanmar-military-base/7364067.html |access-date=၂၃ နိုဝင်ဘာ ၂၀၂၃ |work=ဗွီအိုအေ |date=၂၁ နိုဝင်ဘာ ၂၀၂၃ |language=my |accessdate=23 November 2023 |archivedate=28 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240228064921/https://burmese.voanews.com/a/the-chin-defense-forces-occupied-the-kennedy-peak-myanmar-military-base/7364067.html }}&lt;/ref&gt;

*၂၄ နိုဝင်ဘာ - ရန်ကုန်မြို့တွင် ညအချိန် သံချပ်ကာကားများ လှည့်လည်နေခြင်းကြောင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ညဉ့်မနက်မီ စောစီးစွာပိတ်သိမ်းကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Reports of Forced Conscription by Myanmar's Military Spark Panic in Yangon |author=Yuzana |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/reports-of-forced-conscription-by-myanmars-military-spark-panic-in-yangon.html |date=24 November 2023 |work=The Irrawaddy |language=en |accessdate=12 January 2024 |archivedate=9 April 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240409133020/https://www.irrawaddy.com/news/burma/reports-of-forced-conscription-by-myanmars-military-spark-panic-in-yangon.html }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |date=24 November 2023 |title=Parents Pull Children From Schools in Yangon as Myanmar Junta Troops Move In |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/parents-pull-children-from-schools-in-yangon-as-myanmar-junta-troops-move-in.html |work=The Irrawaddy |access-date=25 November 2023 |accessdate=12 January 2024 |archivedate=9 April 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240409133018/https://www.irrawaddy.com/news/burma/parents-pull-children-from-schools-in-yangon-as-myanmar-junta-troops-move-in.html }}&lt;/ref&gt;
*၂၅ နိုဝင်ဘာ - ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော်က မတူပီမြို့နယ်ရှိ လိုင်လင်းပီမြို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Now |first=Myanmar |date=2023-11-25 |title=Another town on the India-Myanmar border falls to the resistance |url=https://myanmar-now.org/en/news/another-town-on-the-india-myanmar-border-falls-to-the-resistance/ |access-date=2023-12-01 |website=Myanmar Now |language=en-US |archive-date=27 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231127132400/https://myanmar-now.org/en/news/another-town-on-the-india-myanmar-border-falls-to-the-resistance/ }}&lt;/ref&gt;

*၂၈ နိုဝင်ဘာ -
**၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: စစ်သည် ၁၈၆ ဦးပါဝင်သော အမှတ် ၁၂၅ ခြေမြန်တပ်ရင်းသည် MNDAA ထံ လက်နက်ချခဲ့သည်။ ကုန်းကြမ်းမြို့နယ်အား MNDAA က ထိန်းချုပ်လိုက်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-11-29 |title=Another Entire Junta Battalion Raises the White Flag in Myanmar's Northern Shan State |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/another-entire-junta-battalion-raises-the-white-flag-in-myanmars-northern-shan-state.html |access-date=2023-12-06 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=29 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129205115/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/another-entire-junta-battalion-raises-the-white-flag-in-myanmars-northern-shan-state.html }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-11-30 |title=After Over 30 Years of Control, Myanmar Junta Loses Grip on Township Near China Border |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/after-over-30-years-of-control-myanmar-junta-loses-grip-on-township-near-china-border.html |access-date=2023-12-06 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=1 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231201023257/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/after-over-30-years-of-control-myanmar-junta-loses-grip-on-township-near-china-border.html }}&lt;/ref&gt;
**၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့သည် မူဆယ်မြို့သို့ ဦးတည်သော ကုန်းလမ်းများအား ထိန်းချုပ်ထားပြီးဖြစ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Regan |first1=Helen |title=Opponents vow 'beginning of the end' for Myanmar's junta as resistance launches nationwide offensive |url=https://www.cnn.com/2023/11/28/asia/myanmar-nationwide-offensive-junta-intl-hnk/index.html |access-date=28 November 2023 |agency=CNN |date=28 November 2023 |archive-date=28 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231128025624/https://www.cnn.com/2023/11/28/asia/myanmar-nationwide-offensive-junta-intl-hnk/index.html |url-status=live |accessdate=12 January 2024 |archivedate=28 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231128025624/https://www.cnn.com/2023/11/28/asia/myanmar-nationwide-offensive-junta-intl-hnk/index.html }}&lt;/ref&gt;

*၂၉ နိုဝင်ဘာ - 
** CDF နှင့် CNA တို့က မတူပီမြို့နယ်ရှိ ရေဇွာမြို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Chin allied resistance claims big junta losses in western Myanmar |url=https://www.rfa.org/english/news/myanmar/chin-fighting-11302023071854.html |access-date=2023-12-01 |website=Radio Free Asia |language=en |archive-date=2 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231202043350/https://www.rfa.org/english/news/myanmar/chin-fighting-11302023071854.html }}&lt;/ref&gt;
** [[သျှမ်းပြည်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကောင်စီ]]နှင့် [[ရှမ်းပြည်တပ်မတော်-မြောက်ပိုင်း|ရှမ်းပြည်တိုးတက်ရေးပါတီ]]တို့အကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cho |first=Ko |date=2023-11-30 |title=Rival Shan armies declare truce as other ethnic armed groups gain ground |url=https://myanmar-now.org/en/news/rival-shan-armies-declare-truce-as-other-ethnic-armed-groups-gain-ground/ |access-date=2023-12-01 |website=Myanmar Now |language=en-US |archive-date=27 March 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240327180609/https://myanmar-now.org/en/news/rival-shan-armies-declare-truce-as-other-ethnic-armed-groups-gain-ground/ }}&lt;/ref&gt;

=== ဒီဇင်ဘာ ===
{{see also|လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ}}

* ၁ ဒီဇင်ဘာ - [[လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ]]: လောက်ကိုင်မြို့အရှေ့တောင်ပိုင်းကို MNDAA က စတင်ထိုးစစ်ဆင်သည်။ အရပ်သားများစွာ မြို့အတွင်း ပိတ်မိနေကာ ရန်ကုန်မြို့ရှိ တရုတ်သံရုံးက တရုတ်နိုင်ငံသားများ မြို့အတွင်းမှ ထွက်ခွာကြရန် ဆော်ဩသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=After weeks of preparation, MNDAA says it has entered Laukkai |url=https://myanmar-now.org/en/news/after-weeks-of-preparation-mndaa-says-it-has-entered-laukkai/ |date=1 December 2023 |language=en |work=Myanmar Now |access-date=6 January 2024 |archive-date=1 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231201131025/https://myanmar-now.org/en/news/after-weeks-of-preparation-mndaa-says-it-has-entered-laukkai/ |url-status=live |accessdate=12 January 2024 |archivedate=1 December 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231201131025/https://myanmar-now.org/en/news/after-weeks-of-preparation-mndaa-says-it-has-entered-laukkai/ }}&lt;/ref&gt;

* ၃ ဒီဇင်ဘာ - လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ: လောက်ကိုင်မြို့တောင်ဘက်ရှိ ဘုရားလေးဆူကုန်းရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းကို MNDAA က တိုက်ခိုက်သည်။ တိုက်ပွဲမှာ ရှစ်နာရီခန့် ကြာမြင့်ခဲ့သည်။&lt;ref name=4bsh&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-12-05 |title=Ethnic Army Battles to Seize Another Base From Myanmar Junta Near Border With China |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/ethnic-army-battles-to-seize-another-base-from-myanmar-junta-near-border-with-china.html |access-date=2023-12-07 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=6 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231206134554/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/ethnic-army-battles-to-seize-another-base-from-myanmar-junta-near-border-with-china.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

* ၄ ဒီဇင်ဘာ - 
** ၁၁၀၇ စစ်ဆင်ရေး: KNLA နှင့် ဒေသခံ PDF များက ကျောက်ကြီးမြို့နယ်ရှိ မုန်းမြို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ရာ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း ပထမဆုံး သိမ်းပိုက်နိုင်သော မြို့ဖြစ်လာသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-12-05 |title=Myanmar Resistance Seizes First Town in Bago Region: KNU |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-resistance-seizes-first-town-in-bago-region-knu.html |access-date=2023-12-06 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=15 April 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240415180748/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-resistance-seizes-first-town-in-bago-region-knu.html }}&lt;/ref&gt;
** လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ: လောက်ကိုင်မှ ထွက်ပြေးသော စစ်ကောင်စီတပ်များအား MNDAA က လိုက်လံတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=4bsh/&gt;

* ၅ ဒီဇင်ဘာ - ပလက်ဝမြို့နယ်ရှိ တရွန်အိုင် ဗျူဟာစခန်းကုန်းအား ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2023-12-06 |title=Arakan Army Declares Seizure of Major Myanmar Junta Base |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/arakan-army-declares-seizure-of-major-myanmar-junta-base.html |access-date=2023-12-06 |website=The Irrawaddy |language=en-US |archive-date=7 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231207024830/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/arakan-army-declares-seizure-of-major-myanmar-junta-base.html }}&lt;/ref&gt;

* ၆ ဒီဇင်ဘာ - လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ: ဘုရားလေးဆူကုန်းအား MNDAA က သိမ်းပိုက်ခဲ့ရာ လောက်ကိုင်မြို့ တောင်ပိုင်းကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://myanmar-now.org/en/news/mndaa-seizes-key-outpost-south-of-laukkai/ |title=MNDAA seizes key outpost south of Laukkai |date=6 December 2023 |access-date=6 December 2023 |archive-date=8 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208173510/https://myanmar-now.org/en/news/mndaa-seizes-key-outpost-south-of-laukkai/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

* ၇ ဒီဇင်ဘာ - [[အမှတ်(၁၂)စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်|အမှတ် (၁၂) စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်]] ဌာနချုပ်မှူးဗိုလ်မှူးချုပ် အောင်ဇော်လင်းကို အသေရမိခဲ့သည်ဟု ကိုးကန့်မီဒီယာများက ဖော်ပြခဲ့သော်လည်း သေဆုံးမှုအား အတည်မပြုနိုင်ခဲ့ပေ။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=敏昂萊武裝第12野戰旅旅長在果敢戰場被擊斃 |url=https://kokang123.blogspot.com/2023/12/12.html |access-date=2023-12-08 |website=果敢资讯网 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231209231216/https://kokang123.blogspot.com/2023/12/12.html|archive-date=December 9, 2023|trans-title=Tatmadaw's 12th Military Operations Brigadier General Shot Dead in Kokang Battlefield|lang=zh}}&lt;/ref&gt;{{Better source needed|date=December 2023}}

* ၁၁ ဒီဇင်ဘာ - ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့နှင့် တပ်မတော်တို့အကြား ဆွေးနွေးပွဲကို တရုတ်နိုင်ငံက လက်ခံကျင်းပခဲ့ရာ 'အပြုသဘောဆောင်သော ရလဒ်များ' ရရှိခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=China brokers talks in Myanmar between military junta and rebel groups that yield 'positive results' |url=https://www.scmp.com/news/asia/southeast-asia/article/3244699/china-brokers-talks-myanmar-between-military-junta-and-rebel-groups-yield-positive-results |access-date=11 December 2023 |date=December 11, 2023 |accessdate=12 January 2024 |archivedate=11 December 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231211145421/https://www.scmp.com/news/asia/southeast-asia/article/3244699/china-brokers-talks-myanmar-between-military-junta-and-rebel-groups-yield-positive-results }}&lt;/ref&gt;

* ၁၃ ဒီဇင်ဘာ - တရုတ်ဦးဆောင်သော ဆွေးနွေးပွဲမှာ &quot;၁၀ မိနစ်ခန့်သာ ကြာမြင့်ခဲ့သည်&quot; ဟု ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့က ဆိုခဲ့ကာ ဆက်လက်တိုက်ပွဲဝင်သွားမည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Brotherhood Alliance Denies Myanmar Junta Peace Deal Rumors |work=The Irrawaddy |date=13 December 2023 |url=https://www.irrawaddy.com/news/politics/brotherhood-alliance-denies-myanmar-junta-peace-deal-rumors.html |language=en |accessdate=12 January 2024 |archivedate=1 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240101211111/https://www.irrawaddy.com/news/politics/brotherhood-alliance-denies-myanmar-junta-peace-deal-rumors.html }}&lt;/ref&gt;

* ၁၅ ဒီဇင်ဘာ - ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: [[နမ့်ဆန်မြို့]]အား TNLA က သိမ်းပိုက်ရရှိသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2023-12-16 |title=Myanmar rebels seize town from military junta despite China-backed ceasefire |url=https://www.france24.com/en/asia-pacific/20231216-myanmar-s-three-brotherhood-alliance-seizes-town-from-military-despite-china-backed-ceasefire |access-date=2023-12-18 |website=France 24 |language=en |archive-date=23 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231223164727/https://www.france24.com/en/asia-pacific/20231216-myanmar-s-three-brotherhood-alliance-seizes-town-from-military-despite-china-backed-ceasefire }}&lt;/ref&gt;

* ၁၈ ဒီဇင်ဘာ - လောက်ကိုင်မြို့ မြောက်ဘက်ဝင်ပေါက်အနီးရှိ [[ထန်ပါကျိုင်းရွာ၊ လောက်ကိုင် (အထူးဒေသ ၁)မြို့နယ်|ထန်ပါကျိုင်းရွာ]]ရှိ MNDAA အပေါ် တပ်မတော်က လေကြောင်းမှ သုံးကြိမ် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |date=20 November 2023 |author=Kyaw Oo |url=https://myanmar-now.org/en/news/fighting-restarts-near-laukkai-as-mndaa-seizes-border-gate-and-trade-zone/ |title=Fighting restarts near Laukkai as MNDAA seizes border gate and trade zone |work=Myanmar Now |language=en |access-date=6 January 2024 |archive-date=26 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231226191555/https://myanmar-now.org/en/news/fighting-restarts-near-laukkai-as-mndaa-seizes-border-gate-and-trade-zone/ |url-status=live |accessdate=12 January 2024 |archivedate=26 December 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231226191555/https://myanmar-now.org/en/news/fighting-restarts-near-laukkai-as-mndaa-seizes-border-gate-and-trade-zone/ }}&lt;/ref&gt; 

* ၁၉ ဒီဇင်ဘာ - လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ: တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်ဝင်ပေါက် ရန်လုံးကြိုင်နယ်စပ်ဂိတ်ကို MNDAA က သိမ်းပိုက်ရရှိသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last= |first= |title=Myanmar ethnic armed group seizes another crossing point along the Chinese border, reports say |url=https://www.abc27.com/international/ap-myanmar-ethnic-armed-group-seizes-another-crossing-point-along-the-chinese-border-reports-say/ |access-date=2024-01-05 |website=ABC News |date=20 December 2023 |language=en |archive-date=31 January 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240131114238/https://www.abc27.com/international/ap-myanmar-ethnic-armed-group-seizes-another-crossing-point-along-the-chinese-border-reports-say/ }}&lt;/ref&gt;

* ၂၂ ဒီဇင်ဘာ - ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး: မန်တုံမြို့ကို TNLA က သိမ်းပိုက်ရရှိပြီးနောက် [[ပလောင်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ]]သည် TNLA ၏ အလုံးစုံထိန်းချုပ်မှုအောက် ရောက်ရှိသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |author=Hein Htoo Zan |date=23 December 2023 |title=Brotherhood Alliance Seizes Another Ethnic Zone in Myanmar's northern Shan State |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/brotherhood-alliance-seizes-another-ethnic-zone-in-myanmars-northern-shan-state.html |access-date=25 December 2023 |website=The Irrawaddy |archive-date=23 December 2023 |archive-url=https://archive.today/20231223205345/https://www.irrawaddy.com/news/burma/brotherhood-alliance-seizes-another-ethnic-zone-in-myanmars-northern-shan-state.html }}&lt;/ref&gt;

* ၂၅ ဒီဇင်ဘာ - လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ: လောက်ကိုင်မြို့ပေါ်သို့ စစ်ကောင်စီ၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုနှင့် လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်မှုကြောင့် အရပ်သား ၈ ဦးသေဆုံးကာ ၂၄ ဦး ဒဏ်ရာရရှိသည်။&lt;ref name=most&gt;{{cite news |title=Most of Laukkai now under MNDAA control |url=https://myanmar-now.org/en/news/most-of-laukkai-now-under-mndaa-control/ |date=28 December 2023 |author=Kyaw Oo |work=Myanmar Now |language=en |access-date=6 January 2024 |archive-date=30 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231230153043/https://myanmar-now.org/en/news/most-of-laukkai-now-under-mndaa-control/ |url-status=live |accessdate=12 January 2024 |archivedate=30 December 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231230153043/https://myanmar-now.org/en/news/most-of-laukkai-now-under-mndaa-control/ }}&lt;/ref&gt;

* ၂၆ ဒီဇင်ဘာ - လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ: စုစုပေါင်း လူဦးရေ ၉၀ ပါဝင်သော တပ်မတော်၏ အမှတ် ၅၅ ခြေမြန်တပ်ရင်းနှင့် ဒေသခံ နယ်ခြားစောင့်တပ်မှူး ပယ်ဆောက်ချိန်တို့အပါဝင် နယ်ခြားစောင့်တပ် MNDAA ထံတွင် လက်နက်ချသည်။ လက်နက်ချပြီးနောက် MNDAA က မြို့အား ကင်းလှည့်လည်သည်။&lt;ref name=cas&gt;{{cite news |title=Myanmar Infantry Division Surrenders in Laukkai, Shan State: Reports |author=Saw Reh |work=The Irrawaddy |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-infantry-division-surrenders-in-laukkai-shan-state-reports.html |language=en |date=26 December 2023 |access-date=6 January 2024 |archive-date=27 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231227230442/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-infantry-division-surrenders-in-laukkai-shan-state-reports.html |url-status=live |accessdate=12 January 2024 |archivedate=27 December 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231227230442/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-infantry-division-surrenders-in-laukkai-shan-state-reports.html }}&lt;/ref&gt;

* ၂၇ ဒီဇင်ဘာ - ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးရှိ နတ်သံကွင်းမြို့အား KNLA ဦးဆောင်သောအဖွဲ့မှ သိမ်းပိုက်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-loses-another-town-in-bago-region-kills-four-children-in-airstrike.html |access-date=12 January 2024 |archive-date=18 January 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240118022540/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-loses-another-town-in-bago-region-kills-four-children-in-airstrike.html }}&lt;/ref&gt;

* ၂၉ ဒီဇင်ဘာ - စစ်ကောင်စီတပ်သား ၁၅၁ ဦး အိန္ဒိယနိုင်ငံ မီဇီုရမ်ပြည်နယ်ဘက်သို့ ထွက်ပြေးသွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://theprint.in/india/151-myanmar-soldiers-flee-to-mizoram-border-village-after-rebel-forces-capture-military-base/1905269/ |access-date=12 January 2024 |archive-date=14 January 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240114105949/https://theprint.in/india/151-myanmar-soldiers-flee-to-mizoram-border-village-after-rebel-forces-capture-military-base/1905269/ }}&lt;/ref&gt;

== ၂၀၂၄ ==

=== ဇန်နဝါရီ ===
* ၄ ဇန်နဝါရီ - လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲ: လောက်ကိုင်မြို့ရှိ ဒေသကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်သည် လက်နက်ချခဲ့ရာ လက်နက်ခဲယမ်း အများအပြားကို MNDAA က သိမ်းပိုက်ရရှိသည်။ စစ်ကောင်စီတပ်သားနှင့် မိသားစုဝင်များ လားရှိုးမြို့သို့ ထွက်ခွာသည်။&lt;ref name=end&gt;{{cite news |title=Myanmar Regime Raises the White Flag in Kokang Zone on China Border in Shan State |date=5 January 2024 |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-regime-raises-the-white-flag-in-kokang-zone-on-china-border-in-shan-state.html |language=en |work=The Irrawaddy |accessdate=12 January 2024 |archivedate=18 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240118021858/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-regime-raises-the-white-flag-in-kokang-zone-on-china-border-in-shan-state.html }}&lt;/ref&gt;

* ၅ ဇန်နဝါရီ - လောက်ကိုင်တိုက်ပွဲပြီးဆုံးကာ [[ကိုးကန့်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ]]နှင့် [[လောက်ကိုင်မြို့]]အား MNDAA က အလုံးစုံ ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=MNDAA captures military command centre outside Laukkai, taking full control of city |url=https://myanmar-now.org/en/news/mndaa-captures-military-command-centre-outside-laukkai-taking-full-control-of-city/ |date=5 January 2024 |language=en |work=Myanmar Now |accessdate=12 January 2024 |archivedate=11 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240111142130/https://myanmar-now.org/en/news/mndaa-captures-military-command-centre-outside-laukkai-taking-full-control-of-city/ }}&lt;/ref&gt; စစ်ကောင်စီတပ်သား ၂၃၈၉ ဦးနှင့် မိသားစုဝင် ၁၆၀၀ ဦး လက်နက်ချသည်ဟု MNDAA က ထုတ်ပြန်သည်။ မိသားစုဝင်များ၏ အသက်အန္တရာယ်လုံခြုံရေးအတွက် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု စစ်ကောင်စီ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ဆိုသည်။&lt;ref name=surr2&gt;{{cite news |title=Myanmar ethnic minority armed groups: Over 2,300 military personnel surrendered |date=6 January 2024 |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240106_21/ |work=NHK World- Japan |language=en |accessdate=12 January 2024 |archivedate=7 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240107114044/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240106_21/ }}&lt;/ref&gt;

* ၈ ဇန်နဝါရီ - ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ကျောက်တော်မြို့နယ်ရှိ တောင်ရှည်တောင်စစ်စခန်းကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းယူသည်။ ယင်းတိုက်ပွဲအတွင်း စစ်ကောင်စီတပ်သား ၂၀၀ ခန့် လက်နက်ချသည်။&lt;ref name=aakt&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Loses Nearly 50 Troops, More Bases in Three Days of Resistance Attacks |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-loses-nearly-50-troops-more-bases-in-three-days-of-resistance-attacks.html |date=10 January 2024 |language=en |work=The Irrawaddy |accessdate=20 January 2024 |archivedate=15 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240115022517/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-loses-nearly-50-troops-more-bases-in-three-days-of-resistance-attacks.html }}&lt;/ref&gt;

* ၉ ဇန်နဝါရီ - အင်ဒို-မြန်မာ [[ကုလားတန်မြစ်ကြောင်း ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးရေး စီမံကိန်း]]တွင် ဗျူဟာကျသော မြို့တစ်မြို့ဖြစ်သည့် [[ပလက်ဝမြို့]]ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ရန် ရည်ရွယ်သော [[ပလက်ဝမြို့နယ်]]တွင်း တိုက်ပွဲများတွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော် ပါဝင်ခဲ့သည်။&lt;ref name=aakt/&gt;

* ၁၂ ဇန်နဝါရီ - ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့နှင့် စစ်ကောင်စီတို့အကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးတွင် ကြားဝင်စေ့စပ်ခဲ့ကြောင်း တရုတ်နိုင်ငံက ကြေညာသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://www.theguardian.com/world/2024/jan/12/myanmar-junta-and-armed-rebels-agree-ceasefire |access-date=20 January 2024 |archive-date=28 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240228144830/https://www.theguardian.com/world/2024/jan/12/myanmar-junta-and-armed-rebels-agree-ceasefire }}&lt;/ref&gt;

* ၁၃ ဇန်နဝါရီ - [[လားရှိုးမြို့နယ်]]နှင့် [[ကျောက်မဲမြို့နယ်]]များအပါအဝင် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ကာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို ချိုးဖောက်ခဲ့သည်ဟု TNLA က ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Breaks Chinese-Brokered Ceasefire: TNLA |author=Yuzana |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-breaks-chinese-brokered-ceasefire-tnla.html |date=13 January 2024 |work=The Irrawaddy |language=en |accessdate=20 January 2024 |archivedate=13 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240113144010/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-breaks-chinese-brokered-ceasefire-tnla.html }}&lt;/ref&gt;

* ၁၅ ဇန်နဝါရီ - ၂၀၂၃ နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့မှ စတင်ခဲ့သော တိုက်ပွဲများဖြင့် ချင်းပြည်နယ်၊ ပလက်ဝမြို့ကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/arakan-army-declares-victory-in-paletwa-myanmars-chin-state.html |access-date=20 January 2024 |archive-date=27 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240227180712/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/arakan-army-declares-victory-in-paletwa-myanmars-chin-state.html }}&lt;/ref&gt;

* ၁၈ ဇန်နဝါရီ - ရက္ခိုင့်တပ်တော်နှင့် ဖြစ်ပွားသော တိုက်ပွဲများဖြင့် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၂၇၆ ဦးသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံဘက်သို့ ထွက်ပြေးကာ လက်နက်ချခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://www.ndtv.com/india-news/more-myanmar-soldiers-enter-mizoram-amid-conflict-with-armed-ethnic-group-4888638 |access-date=20 January 2024 |archive-date=19 January 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240119102953/https://www.ndtv.com/india-news/more-myanmar-soldiers-enter-mizoram-amid-conflict-with-armed-ethnic-group-4888638 }}&lt;/ref&gt;

* ၂၀ ဇန်နဝါရီ - 
** စစ်ကောင်စီတပ်သား ၆၀၀ ကျော်သည် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်က အိန္ဒိယစစ်တပ်ထံ ခိုလှုံမှုများနှင့် စစ်ဘေးရှောင်များ ဝင်ရောက်ခြင်းကြောင့် မြန်မာနှင့် အိန္ဒိယနယ်စပ် ၁,၆၄၃ ကီလိုမီတာအား ခြံစည်းရိုးကာရန် အိန္ဒိယအစိုးရက ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=India-Myanmar border to be fenced soon, says Home Minister Amit Shah |url=https://www.thehindu.com/news/national/will-protect-myanmar-border-like-that-of-bangladesh-amit-shah/article67759383.ece |date=20 January 2024 |work=The Hindu |language=en |accessdate=6 February 2024 |archivedate=26 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240126182417/https://www.thehindu.com/news/national/will-protect-myanmar-border-like-that-of-bangladesh-amit-shah/article67759383.ece }}&lt;/ref&gt;
** တပ်မတော်နှင့် [[ပအိုဝ်းအမျိုးသားတပ်မတော်]]တို့သည် [[ဟိုပုံးမြို့နယ်]]တွင် [[ပအိုဝ်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]နှင့် တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/firefight-erupts-as-myanmar-junta-troops-halt-pnlo-arms-convoy-in-shan-state.html Firefight Erupts as Myanmar Junta Troops Halt PNLO Arms Convoy in Shan State]. Brian Wei. January 23, 2024. [[The Irrawaddy]] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240124045933/https://www.irrawaddy.com/news/burma/firefight-erupts-as-myanmar-junta-troops-halt-pnlo-arms-convoy-in-shan-state.html|date=January 24, 2024}}&lt;/ref&gt;

* ၂၄ ဇန်နဝါရီ - 
** [[ပအိုဝ်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]နှင့် ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တို့သည် ပအိုဝ်းအမျိုးသားတပ်မတော်နှင့် တပ်မတော်တို့ ထိန်းချုပ်ထားသော ဆီဆိုင်မြို့ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ တပ်မတော်မှ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုနှင့် လက်နက်ကြီးများဖြင့် တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-now-at-war-with-ethnic-pa-o-army-and-allies-in-southern-shan-state.html Myanmar Military Now at War With Ethnic Pa-O Army And Allies in Southern Shan State]. Brian Wei. January 26, 2024. [[The Irrawaddy]] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240126163421/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-now-at-war-with-ethnic-pa-o-army-and-allies-in-southern-shan-state.html|date=January 26, 2024}}&lt;/ref&gt;
** ရေးမြို့နယ်တွင် စစ်ကောင်စီနှင့် နီးစပ်သော မွန်ငြိမ်းချမ်းရေးကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ပိုင် ကားတစ်စီးကို ပီဒီအက်ဖ်များက တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ မွန်ငြိမ်းချမ်းရေးကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်သုံးဦးသေဆုံးပြီး လက်နက်နှင့် ဗုံးပစ်လောင်ချာတို့ သိမ်းဆည်းရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|title=မွန်ငြိမ်းချမ်းရေးကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင် ၃ ဦး ပစ်သတ်ခံရ|trans-title=Three members of the Mon Peace Defense Force were shot dead|lang=my|url=https://burmese.monnews.org/2024/01/24/%E1%80%99%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%84%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BD/|date=January 24, 2024|archiveurl=https://ghostarchive.org/archive/20240126160153/https://burmese.monnews.org/2024/01/24/%E1%80%99%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%84%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BD/|archive-date=|access-date=6 February 2024|archivedate=26 January 2024}}&lt;/ref&gt;

* ၂၅ ဇန်နဝါရီ - စစ်ကောင်စီတပ်များနှင့် အပြင်းအထန်တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် ပေါက်တောမြို့ကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။ မြို့ပေါ်ရှိ အဆောက်အုံအများအပြား ပျက်စီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 25, 2024 |title=Arakan Army Captures Key Town From Junta in Myanmar's Rakhine State |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/arakan-army-captures-key-town-from-junta-in-myanmars-rakhine-state.html |website=The Irrawaddy |access-date=6 February 2024 |archive-date=26 January 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240126031058/https://www.irrawaddy.com/news/burma/arakan-army-captures-key-town-from-junta-in-myanmars-rakhine-state.html }}&lt;/ref&gt;

* ၂၆ ဇန်နဝါရီ - ရှမ်းပြည်နယ်၊ [[ဆီဆိုင်မြို့]]အား ပအိုဝ်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် က ထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Pa-O, Karenni forces seize control of town in southern Shan State |url=https://myanmar-now.org/en/news/pa-o-karenni-forces-seize-control-of-town-in-southern-shan-state/ |author=Aung Naing |date=26 January 2024 |work=Myanmar Now |language=en |accessdate=6 February 2024 |archivedate=26 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240126121405/https://myanmar-now.org/en/news/pa-o-karenni-forces-seize-control-of-town-in-southern-shan-state/ }}&lt;/ref&gt;

* ၂၉ ဇန်နဝါရီ -
** KNLA နှင့် PDF တပ်ဖွဲ့များက တပ်မတော်၏ [[:en:Eurocopter AS365|ရဟတ်ယာဉ်]]တစ်စင်းအား စက်သေနတ်များ၊ စနိုက်ပါနှင့် ဒုံးပစ်လက်နက်တို့ဖြင့် ပစ်ချနိုင်ခဲ့သည်။  ဗိုလ်မှူးချုပ်အေးမင်းနောင်၊ ဗိုလ်မှူးစိုးလွင်ထွန်း၊ ဗိုလ်မှူး တိုးဦးနှင့် အခြားနှစ်ဦးတို့ သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/in-karen-state-another-myanmar-junta-chopper-shot-down.html In Karen State, Another Myanmar Junta Chopper Shot Down]. January 29, 2024. [[The Irrawaddy]]. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240129142812/https://www.irrawaddy.com/news/burma/in-karen-state-another-myanmar-junta-chopper-shot-down.html|date=January 29, 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt; [https://www.barrons.com/news/sniper-shoots-dead-myanmar-brigadier-general-in-helicopter-6e829146 Sniper Shoots Dead Myanmar Brigadier-general In Helicopter]. January 29, 2024. [[Agence France-Presse|AFP]]. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240129194457/https://www.barrons.com/news/sniper-shoots-dead-myanmar-brigadier-general-in-helicopter-6e829146|archive-date=January 29, 2024}}&lt;/ref&gt;
** မင်းပြားမြို့နယ်ရှိ စစ်ကောင်စီ၏ အမှတ် ၃၈၀ ခြေမြန်တပ်ရင်းဌာနချုပ်အား ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Junta's infantry base seized by Arakan Army|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/arakan-army-myanmar-junta-infantry-base-seized.html|access-date=2024-01-29|website=Irrawady|accessdate=6 February 2024|archivedate=4 February 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240204054158/https://www.irrawaddy.com/news/burma/arakan-army-myanmar-junta-infantry-base-seized.html}}&lt;/ref&gt;

===  ဖေဖော်ဝါရီ ===

* ၁ ဖေဖော်ဝါရီ - [[မြောက်ဦးမြို့နယ်|ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မြောက်ဦးမြို့နယ်]]ရှိ အမှတ် ၅၄၀ ခြေမြန်တပ်ရင်းအား ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Another myanmar battalion base captured|url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/another-myanmar-battalion-routed-in-rakhine-as-aa-eyes-state-capital.html|access-date=2024-02-01|website=Irrawady|accessdate=6 February 2024|archivedate=4 May 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240504195023/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/another-myanmar-battalion-routed-in-rakhine-as-aa-eyes-state-capital.html}}&lt;/ref&gt;
* ၅ ဖေဖော်ဝါရီ -  ကယားပြည်နယ်၊ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်၊ [[ဒေါဆီအီရွာ၊ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်|ဒေါဆီအီရွာ]]ရှိ စာသင်ကျောင်းအား စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းဖြင့် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့သည့်အတွက် ကလေးငယ် အနည်းဆုံး လေးဦး သေဆုံးကာ ၁၀ ဦးဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar Junta Warplanes Bomb School in Karenni State, Killing 4 Children|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-warplanes-bomb-school-in-karenni-state-killing-4-children.html|access-date=2024-02-06|website=Irrawady|accessdate=6 February 2024|archivedate=8 May 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240508031855/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-warplanes-bomb-school-in-karenni-state-killing-4-children.html}}&lt;/ref&gt;
* ၆ ဖေဖော်ဝါရီ - [[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]နှင့် [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]] ပူးပေါင်းအဖွဲ့သည် [[ဖားကန့်မြို့နယ်|ဖားကန့်]]နှင့် [[မံစီမြို့နယ်]]များရှိ စစ်ကောင်စီ စစ်စခန်းနှစ်ခုကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=KIA, PDF Seize Two Myanmar Junta Outposts in Kachin State Within a Week|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/kia-pdf-seize-two-myanmar-junta-outposts-in-kachin-state-within-a-week.html|access-date=2024-02-06|website=Irrawaddy|accessdate=11 February 2024|archivedate=13 February 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240213160055/https://www.irrawaddy.com/news/burma/kia-pdf-seize-two-myanmar-junta-outposts-in-kachin-state-within-a-week.html}}&lt;/ref&gt;
* ၇ ဖေဖော်ဝါရီ -
** မင်းပြားမြို့နယ်ရှိ စစ်ကောင်စီ၏ တပ်ရင်းဌာနချုပ် လက်ကျန်နှစ်ခုအား သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် မင်းပြားမြို့နယ်အား ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ထိန်းချုပ်လိုက်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmars-military-driven-out-of-township-in-northern-rakhine-reports-say.html |access-date=11 February 2024 |archive-date=7 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240207113816/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmars-military-driven-out-of-township-in-northern-rakhine-reports-say.html }}&lt;/ref&gt;
** မြောက်ဦးနှင့် [[ရမ်းဗြဲမြို့နယ်]]များတွင် တိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားလျက်ရှိကာ ကျောက်တော်မြို့အား ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ထိန်းချုပ်လိုက်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.narinjara.com/news/detail/65c4752be20c36ccd92cf253|title=AA captures six towns so far, two more waits for coming under their control|access-date=8 February 2024|website=Narinjara News|archive-date=8 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240208171938/https://www.narinjara.com/news/detail/65c4752be20c36ccd92cf253}}&lt;/ref&gt;
* ၁၀  ဖေဖော်ဝါရီ - 
** အသက် ၁၈ နှစ်မှ ၃၅ နှစ်အကြား အမျိုးသားနှင့် အသက် ၁၈ နှစ်မှ ၂၇ နှစ်ကြား အမျိုးသမီး အရွယ်ရောက်သူတိုင်း စစ်မှုထမ်းရမည့် [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေ|ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေ]]ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့တွင် အာဏာတည်ကြောင်း စစ်ကောင်စီက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar junta enforces compulsory military service law: Report|url=https://www.hindustantimes.com/world-news/myanmar-junta-enforces-compulsory-military-service-law-report-101707581223173-amp.html|access-date=2024-02-10|website=[[Hindustan Times]]|accessdate=11 February 2024|archivedate=11 February 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240211051317/https://www.hindustantimes.com/world-news/myanmar-junta-enforces-compulsory-military-service-law-report-101707581223173-amp.html}}&lt;/ref&gt;
** ရက္ခိုင့်တပ်တော်က မြောက်ဦးမြို့အား သိမ်းပိုက်လို်က်ကာ တပ်မတော်၏ ကမ်းတက်ရေယာဉ်သုံးစင်းကို နှစ်မြှုပ်ခဲ့သည်။
* ၁၁ ဖေဖော်ဝါရီ -  ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ မြို့သုံးမြို့ သိမ်းပိုက်ခံရခြင်းအပေါ် တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် [[ကျောက်တော်မြို့နယ်]] [[ကုလားတန်မြစ်]]ကူးတံတားဖြစ်သော ကစ္ဆပနဒီတံတားကို စစ်ကောင်စီက ဖောက်ခွဲမှု ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ယင်းနေ့အစောပိုင်းတွင်လည်း စစ်တွေမြို့အဝင်ရှိ မီးချောင်းတံတားကိုလည်း ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar military blows bridge to Rakhine State capital as AA advances |author=Hein Htoo Zan |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-blows-bridges-to-rakhine-state-capital-as-aa-advances.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=12 February 2024 |accessdate=15 February 2024 |archivedate=13 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240213161248/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-blows-bridges-to-rakhine-state-capital-as-aa-advances.html }}&lt;/ref&gt;
* ၁၃ ဖေဖော်ဝါရီ - အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရက ထိန်းချုပ်ထားသော [[ကောလင်းမြို့]]ကို စစ်ကောင်စီတပ်များက ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-retakes-town-from-civilian-government-in-sagaing-region.html Myanmar Junta Retakes Town From Civilian Government in Sagaing Region]. [[The Irrawaddy]]. February 13, 2024 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240213160046/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-retakes-town-from-civilian-government-in-sagaing-region.html|date=February 13, 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၁၄ ဖေဖော်ဝါရီ - 
** အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး လက်မှတ်ထိုးထားသော [[မွန်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]နှင့် ယင်း၏ နိုင်ငံရေးပါတီ [[မွန်ပြည်သစ်ပါတီ]] မှ  &quot;မွန်ပြည်သစ်ပါတီ (စစ်အာဏာရှင်တိုက်ဖျက်ရေး)&quot; အမည်ဖြင့် ခွဲထွက်ကာ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များနှင့် ပူးပေါင်းကာ စစ်ကောင်စီအား တိုက်ခိုက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=အာဏာသိမ်းစစ်တပ်ကို တိုက်ခိုက်မည်ဟု  မွန်ပြည်သစ်ပါတီ နိုင်ငံရေးစစ်ရေးဦးဆောင်အဖွဲ့  ကြေညာ |url=https://burmese.dvb.no/post/638482 |work=Democratic Voice of Burma |language=my |access-date=14 February 2024 |date=14 February 2024 |accessdate=15 February 2024 |archivedate=29 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240229120629/https://burmese.dvb.no/post/638482 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=မွန်ပြည်သစ်ပါတီမှအတွင်းရေးမှူး၊ ဒုစစ်ဦးစီးချုပ်တို့မှ ပါတီတွင်းမှ ယုံကြည်ချက်တူသူများနှင့် လက်တွဲ၍ စစ်ကောင်စီကို တိုက်ခိုက်သွားမည်ဟု ကြေညာချက်ထုတ် |url=https://burmese.narinjara.com/local-news/detail/65cc4d61a17cfc013770fe67 |work=Narinjara |language=my |access-date=14 February 2024 |date=14 February 2024 |accessdate=15 February 2024 |archivedate=22 March 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240322032425/https://burmese.narinjara.com/local-news/detail/65cc4d61a17cfc013770fe67 }}&lt;/ref&gt;
** [[ကရင်နီ တပ်မတော်]]နှင့် [[ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]သည် [[ရှားတောမြို့]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ကာ ကယားပြည်နယ်အတွင်း ကရင်နီအဖွဲ့များက ထိန်းချုပ်နိုင်သော ဒုတိယမြောက်မြို့ ဖြစ်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/karenni-resistance-forces-capture-shadaw-as-hilltop-junta-base-falls.html Karenni Resistance Forces Capture Shadaw as Hilltop Junta Base Falls]. [[The Irrawaddy]]. Hein Htoo Zan. February 14, 2024. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240214152425/https://www.irrawaddy.com/news/burma/karenni-resistance-forces-capture-shadaw-as-hilltop-junta-base-falls.html|date=February 14, 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၁၅ ဖေဖော်ဝါရီ - စစ်ကောင်စီတပ်များ စွန့်ခွာသွားပြီးနောက် [[မြေပုံမြို့]]အား ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army captures another Rakhine State town, warns locals clashes may continue |url=https://myanmar-now.org/en/news/arakan-army-captures-another-rakhine-state-town-warns-locals-clashes-may-continue/ |work=Myannmar Now |language=en |date=16 February 2024 |accessdate=17 February 2024 |archivedate=17 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240217073534/https://myanmar-now.org/en/news/arakan-army-captures-another-rakhine-state-town-warns-locals-clashes-may-continue/ }}&lt;/ref&gt;
* ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈-၁၉ : ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်ရှိ ရွာလေးရွာမှ [[ရိုဟင်ဂျာ]] ၁၀၀ ခန့်ကို နိုင်ငံသားအဖြစ် လျှောက်ထားသော်လည်း စစ်အစိုးရက စစ်မှုထမ်းစေခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အား မှတ်ပုံတင်ကတ်များ၊ ဆန်တစ်အိတ်နှင့် လစဉ် လစာ ၄၁ ဒေါ်လာ ပေးမည်ဟု စစ်အစိုးရက ကတိပြုထားသော်လည်း ၎င်းတို့သည် ၁၄ ရက်ကြာ အခြေခံသင်တန်းကို တက်ရောက်ခဲ့ရသည်။ ရှောင်တိမ်းနေသော ရိုဟင်ဂျာ အများအပြားသည် [[အာရကန်ရိုဟင်ဂျာ ကယ်တင်ရေးတပ်မတော်|ARSA]] သို့မဟုတ် RSO ကို ကျော်ပြီး ရက္ခိုင့်တပ်မတော်သို့ ဝင်ရောက်ရန် ကြိုးပမ်းကြသည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/rohingya-men-in-myanmar-are-being-forcibly-recruited-by-the-juntas-military.html Rohingya Men in Myanmar Are Being Forcibly Recruited by The Junta’s Military] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240507140422/https://www.irrawaddy.com/news/burma/rohingya-men-in-myanmar-are-being-forcibly-recruited-by-the-juntas-military.html |date=7 May 2024 }}. [[The Irrawaddy]]. Hein Htoo Zan. February 23, 2024.&lt;/ref&gt;  &lt;ref&gt;[https://www.narinjara.com/news/detail/65d7032ace78abb409ae8bc8 Junta forces abduct 100 young Muslims from Buthidaung to enroll in conscription] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240404225520/https://www.narinjara.com/news/detail/65d7032ace78abb409ae8bc8 |date=4 April 2024 }}. Narinjara News. February 22, 2024.&lt;/ref&gt; တချိန်တည်းတွင် အသက် ၁၈ နှစ်မှ ၅၅ နှစ်ကြား အမျိုးသားများကို ပြည်သူ့စစ်များအဖြစ် မဝင်ရောက်ပါက နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့်ကို ရုပ်သိမ်းမည်ဟု စစ်အစိုးရ တာဝန်ရှိသူများက ကျောက်ဖြူမြို့ရှိ [[ကမန်လူမျိုး|ကမန်]]စစ်ဘေးရှောင်များကို ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://myanmar-now.org/en/news/kaman-idps-in-rakhine-state-told-to-form-pro-junta-militia/|title=Kaman IDPs in Rakhine State told to form pro-junta militia|date=February 21, 2024|publisher=[[Myanmar Now]]|url-access=subscription|author=Jessy Wolf|access-date=29 February 2024|archive-date=24 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240224175618/https://myanmar-now.org/en/news/kaman-idps-in-rakhine-state-told-to-form-pro-junta-militia/}}&lt;/ref&gt;
  
* ၂၀ ဖေဖော်ဝါရီ:
** KIA တပ်ဖွဲ့များသည် ၄ ရက်ကြာ တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် Jehkam စစ်အခြေစိုက်စခန်းအား သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။
** [[ရှမ်းပြည်တိုးတက်ရေးပါတီ|ရှမ်းပြည် တိုးတက်ရေးပါတီ]] (SSPP) နှင့် ၎င်း၏ လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များသည် စစ်အစိုးရ ဆန့်ကျင်ရေး အင်အားစုများနှင့် ပူးပေါင်းမည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Agency |first=Yangon Khit Thit News |date=2024-02-23 |title=အာဏာရှင်စနစ်ကျဆုံးရေး၊ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စု ပေါ်ထွန်း လာရေး တိုက်ပွဲဝင်နေဟု SSPP/SSA ကြေညာ၊ တော်လှန်လိုသော ပြည်သူများကို ကြိုဆိုလက်ခံမည်ဟု ဖိတ်ခေါ် |url=https://yktnews.com/2024/02/147102/ |access-date=2024-02-24 |website=Khit Thit Media |language=en-US |archive-date=24 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240224160442/https://yktnews.com/2024/02/147102/ }}&lt;/ref&gt;
* ၂၂ ဖေဖော်ဝါရီ:
** ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် KIA နှင့် ABSDF မှ သိမ်းပိုက်ခံထားရသော မော်လူးမြို့ကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ရန်အတွက် စစ်အစိုးရတပ်များက ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar army launches offensive to retake Maw Luu from resistance |url=https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-army-launches-offensive-to-retake-maw-luu-from-resistance/ |work=Myanmar Now |date=22 February 2024 |language=en |accessdate=29 February 2024 |archivedate=22 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240222203614/https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-army-launches-offensive-to-retake-maw-luu-from-resistance/ }}&lt;/ref&gt;
**  အစိုးရ/PNA တပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် [[ပအိုဝ်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်|PNLA]] တပ်ဖွဲ့များကို တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် ဟိုပန်မြို့အရှေ့ဘက်တွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ နာရီများစွာကြာပြီးနောက် စစ်အစိုးရတပ်များ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar army soldiers killed as fighting continues near Shan State capital |url=https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-army-soldiers-killed-as-fighting-continues-near-shan-state-capital/ |date=22 February 2024 |work=Myanmar Now |language=en |accessdate=29 February 2024 |archivedate=22 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240222145811/https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-army-soldiers-killed-as-fighting-continues-near-shan-state-capital/ }}&lt;/ref&gt;

* ၂၃ ဖေဖော်ဝါရီ: SSPP နှင့် မဟာမိတ်တပ်များသည် ဟိုပန်နှင့် မိုင်းပွန်ကြားရှိ စစ်စခန်းတစ်ခုကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Agency |first=Yangon Khit Thit News |date=2024-02-23 |title=ဟိုပုံးမြိုနှင့် မိုင်းပွန်မြို အကြားရှိ စစ်ကောင်စီ၏ လွယ်ဝိုးတုတ်စခန်းကို SSPP နှင့်မဟာမိတ်တပ်များ သိမ်းပိုက် |url=https://yktnews.com/2024/02/147203/ |access-date=2024-02-24 |website=Khit Thit Media |language=en-US |archive-date=24 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240224160513/https://yktnews.com/2024/02/147203/ }}&lt;/ref&gt;

* ၂၆ ဖေဖော်ဝါရီ: ရမ်းဗြဲမြို့နယ်တွင် AA နှင့် တပ်မတော်တို့ တိုက်ပွဲပြင်းထန်ခဲ့ပြီး သုံးရက်အတွင်း စစ်ကောင်စီတပ်သား ၈၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Suffers Disaster in Battle for Rakhine Township: AA |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-suffers-disaster-in-battle-for-rakhine-township-aa.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=27 February 2024 |accessdate=6 March 2024 |archivedate=24 April 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240424115557/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-suffers-disaster-in-battle-for-rakhine-township-aa.html }}&lt;/ref&gt;
* ၂၇ ဖေဖော်ဝါရီ: ကောလင်းမြို့၏ နေရာအတော်များများကို စစ်ကောင်စီတပ်များက ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Town Almost Razed to Ground After Being Retaken by Myanmar Junta Troops |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/town-almost-razed-to-ground-after-being-retaken-by-myanmar-junta-troops.html |work=The Irrawaddy |date=27 February 2024 |language=en |accessdate=6 March 2024 |archivedate=7 March 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240307115156/https://www.irrawaddy.com/news/burma/town-almost-razed-to-ground-after-being-retaken-by-myanmar-junta-troops.html }}&lt;/ref&gt;
* ၂၈ ဖေဖော်ဝါရီ: မင်းပြားမြို့နယ်တွင် နောက်ဆုံးကျန်ရှိသော စစ်ကောင်စီအခြေစိုက်စခန်းကို အေအေက သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီးနောက် မင်းပြားမြို့နယ်အား ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=AA seizes last junta base in Minbya Township, Rakhine State |url=https://myanmar-now.org/en/news/aa-seizes-last-junta-base-in-minbya-township-rakhine-state/ |work=Myanmar Now |language=en |date=28 February 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၂၉ ဖေဖော်ဝါရီ: [[ကုလားတန်မြစ်ကြောင်း ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးရေး စီမံကိန်း|ကုလားတန်လမ်းဖောက်လုပ်ရေး]]အတွက် အေအေ အဖွဲ့ဝင်များနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် [[:en:K. Vanlalvena|K. Vanlalvena]] တို့ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army meets with Indian officials to discuss resumption of Kaladan road |url=https://myanmar-now.org/en/news/arakan-army-meets-with-indian-officials-to-discuss-resumption-of-kaladan-road/ |work=Myanmar Now |language=en |date=4 March 2024 |accessdate=6 March 2024 |archivedate=4 March 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240304171458/https://myanmar-now.org/en/news/arakan-army-meets-with-indian-officials-to-discuss-resumption-of-kaladan-road/ }}&lt;/ref&gt;

=== မတ် ===
* ၂ မတ်: မုဒုံမြို့နယ်ရှိ [[ကမာဝက်မြို့|ကမာဝက်]]နှင့် [[ကော့ပီထော်ရွာ၊ မုဒုံမြို့နယ်|ကော့ပိထော]]ရှိ ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်သုံးဦးအား မွန်ပြည်သစ်ပါတီ-စစ်အာဏာရှင်တိုက်ဖျက်ရေးအဖွဲ့ (NMSP-AMD) မှ ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Military Junta Forces Extends Presence Across Mudon Township |url=https://www.bnionline.net/en/news/military-junta-forces-extends-presence-across-mudon-township |work=Independent Mon News Agency |language=en |date=7 March 2024 |accessdate=16 March 2024 |archivedate=9 May 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240509114158/https://www.bnionline.net/en/news/military-junta-forces-extends-presence-across-mudon-township }}&lt;/ref&gt;
* ၄-၅ မတ်: NMSP-AMD ၏ လုပ်ဆောင်မှုများအား တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် စစ်ကောင်စီသည် မုဒုံနှင့် ကမာဝက်မြို့များတွင် စစ်အင်အား ၁၆၀ ကို တိုးမြှင့်ချထားခဲ့သည်။
* ၅ မတ်: TNLA သိမ်းပိုက်ထားသော မြို့နယ်များဖြစ်သည့် [[မန်တုံမြို့နယ်]]၊ [[နမ့်ဆန်မြို့နယ်]]နှင့် [[နမ္မတူမြို့နယ်]]များကို တပ်မတော်က စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Number of Townships Placed Under Martial Law by Myanmar Junta Rises to 61 |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/number-of-townships-placed-under-martial-law-by-myanmar-junta-rises-to-61.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=5 March 2024 |accessdate=6 March 2024 |archivedate=11 March 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240311051705/https://www.irrawaddy.com/news/burma/number-of-townships-placed-under-martial-law-by-myanmar-junta-rises-to-61.html }}&lt;/ref&gt;
* ၇ မတ်: [[လီဆူအမျိုးသားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးပါတီ]]၏ ပြည်သူ့စစ်ခေါင်းဆောင် ဦးရွှေမင်းသည် အောင်မြေသစ်ရွာအနီးတွင် KIA ၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://myanmar-now.org/en/news/junta-allied-lisu-militia-leader-killed-in-battle-with-kachin-forces/ Junta-allied Lisu militia leader killed in battle with Kachin forces]. [[Myanmar Now]]. March 8, 2024. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240308151624/https://myanmar-now.org/en/news/junta-allied-lisu-militia-leader-killed-in-battle-with-kachin-forces/|date=March 8, 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၈ မတ်: [[ပလက်ဝမြို့နယ်]]တွင် အရပ်သားအစိုးရဖွဲ့စည်းနိုင်ရေးအတွက် ဒေသခံချင်းခေါင်းဆောင်များနှင့် ဆွေးနွေးလျက်ရှိသည်ဟု ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army to launch public administration in Paletwa Township, Chin State |url=https://myanmar-now.org/en/news/arakan-army-to-launch-public-administration-in-paletwa-township-chin-state/ |work=Myanmar Now |language=en |date=8 March 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၁၁ မတ်: ယခင်အပတ်မှ စတင်သော စစ်ဆင်ရေးတွင် ကချင်ပြည်နယ်ရှိ စစ်ကောင်စီ အခြေစိုက်စခန်းနှင့် ရှေ့တန်းစခန်း ၂၀ ကျော်ကို သိမ်းပို်က်ထားပြီးဖြစ်ကြောင်း ကေအိုင်အေက ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Military Loses Major Bases as KIA Continues Offensive in Kachin State |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-loses-major-bases-as-kia-continues-offensive-in-kachin-state.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=11 March 2024 |accessdate=16 March 2024 |archivedate=21 March 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240321012725/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-military-loses-major-bases-as-kia-continues-offensive-in-kachin-state.html }}&lt;/ref&gt;
* ၁၂ မတ်: 
** ရခိုင်ပြည်နယ် [[ရမ်းဗြဲမြို့]]ကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=AA Seizes Rakhine Town Near Key Chinese Port Project |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/aa-seizes-rakhine-town-near-key-chinese-port-project.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=12 March 2024 |accessdate=16 March 2024 |archivedate=6 April 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240406123333/https://www.irrawaddy.com/news/burma/aa-seizes-rakhine-town-near-key-chinese-port-project.html }}&lt;/ref&gt;
** [[မောင်တောမြို့နယ်]]ရှိ အောင်သပြေနယ်စပ်စခန်းကို သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့ကာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတွင်းသို့ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၁၇၉ ဦး ထွက်ပြေးခဲ့သည်ဟု ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army Claims Seizure of Myanmar Junta Border Outpost |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/arakan-army-claims-seizure-of-myanmar-junta-border-outpost.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=13 March 2024 |accessdate=16 March 2024 |archivedate=13 March 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240313152401/https://www.irrawaddy.com/news/burma/arakan-army-claims-seizure-of-myanmar-junta-border-outpost.html }}&lt;/ref&gt;
* ၁၄ မတ်:
** ချင်းရွှေဟော်နှင့် ကြူကုတ်နယ်စပ်စခန်းများကို MNDAAA က ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=MNDAA reopens two Myanmar-China border trading points |url=https://myanmar-now.org/en/news/mndaa-reopens-two-myanmar-china-border-trading-points/ |work=Myanmar Now |language=en |date=14 March 2024 }}{{Dead link|date=June 2025 }}&lt;/ref&gt;
** ကရင်နီတပ်များက [[ဖားဆောင်းမြို့]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Karenni resistance fighters occupy Thailand-Myanmar border town of Hpasawng |url=https://myanmar-now.org/en/news/karenni-resistance-fighters-occupy-thailand-myanmar-border-town-of-hpasawng/ |work=Myanmar Now |language=en |date=14 March 2024 }}{{Dead link|date=June 2025 }}&lt;/ref&gt;
**ကလေးမြို့ရှိ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များအား ထိုးစစ်ဆင်သည့်အနေဖြင့် စစ်ကောင်စီတပ်များက စခန်းနှင့် ကမ်းပါးနီရွာများကို ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့ပြီး ကမ်းပါးနီရွာကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Resistance’s ‘Final Warning’ to Junta Sparks Civilian Exodus in Kale Warzone |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-resistances-final-warning-to-junta-sparks-civilian-exodus-in-kale-warzone.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=14 March 2024 |accessdate=16 March 2024 |archivedate=15 March 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240315030445/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-resistances-final-warning-to-junta-sparks-civilian-exodus-in-kale-warzone.html }}&lt;/ref&gt;
* ၁၅ မတ်: [[ဗန်းမော်ခရိုင်]]ရှိ အမှတ် ၂၃၇ ခြေလျင်တပ်ရင်း ဌာနချုပ်ကို ကေအိုင်အေက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=KIA: Myanmar Junta Battalion Headquarters Seized |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/kia-myanmar-junta-battalion-headquarters-seized.html |work=The Irrawaddy |language=en |date=15 March 2024 |accessdate=16 March 2024 |archivedate=9 May 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240509072930/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/kia-myanmar-junta-battalion-headquarters-seized.html }}&lt;/ref&gt;
* ၁၇ မတ်: ရသေ့တောင်မြို့ကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့ကာ စစ်တွေမြို့အား ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းနှင့် ဖြတ်တောက်ထားနိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army takes Rathedaung, its eighth town seizure in Rakhine State |url=https://myanmar-now.org/en/news/arakan-army-takes-rathedaung-its-eighth-town-seizure-in-rakhine-state/ |work=Myanmar Now |language=en |date=18 March 2024 }}{{Dead link|date=June 2025 }}&lt;/ref&gt;
* ၁၉ မတ်: ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေကြောင့် လူစုဆောင်းရခြင်းအတွက် သံတွဲမြို့နယ်ရှိ အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ၂၁ ဦး နုတ်ထွက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.rfa.org/english/news/myanmar/resignations-03192024163107.html|title=Village heads quit in anger over military recruitment in Myanmar's Rakhine state|date=2024-03-19|work=RFA|access-date=2 May 2024|archive-date=7 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240407002128/https://www.rfa.org/english/news/myanmar/resignations-03192024163107.html}}&lt;/ref&gt;
* ၂၂ မတ်
** လိုင်ဇာမြို့ဝန်းကျင်ရှိ ရှေ့တန်းစခန်းများအားလုံး၊ မြို့နယ် ၅ မြို့နယ်ရှိ တပ်ရင်းဌာနချုပ်များနှင့် [[ပါဂျောင်ရွာ၊ ဝိုင်းမော်မြို့နယ်|ပါဂျောင်]]အနီးရှိ စခန်းများအပါအဝင် မြစ်ကြီးနား-ဗန်းမော်လမ်းရှိ စစ်ကောင်စီ၏ စစ်စခန်း ၅၀ ကျော်နှင့် ဗျူဟာကုန်း ၁၃ ခုအား ကေအိုင်အေက သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=KIA: Nine Myanmar Junta Strongholds Seized in Two Days |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/kia-nine-myanmar-junta-strongholds-seized-in-two-days.html |work=The Irrawaddy |date=23 March 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240406111740/https://www.irrawaddy.com/news/burma/kia-nine-myanmar-junta-strongholds-seized-in-two-days.html|archive-date=April 6, 2024}}&lt;/ref&gt;
** မွန်ပြည်တော်လှန်ရေးတပ်သည် အခြားသော မွန်ပြည်နယ်အခြေစိုက် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များနှင့် ပူးပေါင်းကာ မလွှဲတောင်နှင့် [[ကလိန်အောင်မြို့|ကလိန်အောင်]]အကြား လမ်းတလျောက်တွင် စစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=MSRF Vows to Cut Off Junta's Logistic Routes |url=https://www.bnionline.net/en/news/msrf-vows-cut-juntas-logistic-routes |work=Karen Information Center |date=22 March 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240406070646/https://www.bnionline.net/en/news/msrf-vows-cut-juntas-logistic-routes|archive-date=April 6, 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၂၄ မတ်: [[အနောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်]]တည်ရှိရာ [[အမ်းမြို့နယ်]]တွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော်က ထိုးစစ်စတင်ခဲ့သည်။ တဆက်တည်းမှာပင် မကွေးတိုင်း၊ [[ငဖဲမြို့နယ်]]တွင်လည်း တိုက်ခိုက်မှုများကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army Attacks Myanmar Junta's Rakhine Power Base |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/arakan-army-attacks-myanmar-juntas-rakhine-power-base.html |work=The Irrawaddy |date=29 March 2024 |accessdate=2 May 2024 |archivedate=6 April 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240406111814/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/arakan-army-attacks-myanmar-juntas-rakhine-power-base.html }}&lt;/ref&gt;
* ၂၅ မတ် : မွန်ပြည်သစ်ပါတီ (စစ်အာဏာရှင်တိုက်ဖျက်ရေး) သည် မွန်အမျိုးသားတပ်မတော်အပါအဝင် မဟာမိတ်များဖြင့် [[ကော့ကရိတ်မြို့နယ်]]ရှိ [[ကော့ဘိန်းရွာ၊ ကော့ကရိတ်မြို့နယ်|ကော့ဘိန်း]]ရဲစခန်းကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Revolutionary Group Captures Kawt Bein Police Station, Seizes Weapons and Ammunition |url=https://www.bnionline.net/en/news/revolutionary-group-captures-kawt-bein-police-station-seizes-weapons-and-ammunition |work=Independent Mon News Agency |date=27 March 2024 |accessdate=2 May 2024 |archivedate=9 May 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240509094009/https://www.bnionline.net/en/news/revolutionary-group-captures-kawt-bein-police-station-seizes-weapons-and-ammunition }}&lt;/ref&gt; စစ်ကောင်စီက ကော့ဘိန်းနှင့် အနီးတဝိုက်အား လက်နက်ကြီးများဖြင့် ပြန်လည် ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Warships Unleash Firestorm on Mon Village After Police Station Seized |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-warships-unleash-firestorm-on-mon-village-after-police-station-seized.html |work=The Irrawaddy |date=29 March 2024 |accessdate=2 May 2024 |archivedate=29 April 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240429155525/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-warships-unleash-firestorm-on-mon-village-after-police-station-seized.html }}&lt;/ref&gt;
* ၂၇ မတ်: အမ်းမြို့နယ်ရှိ ဂဲလောင်နှင့် လုံးကောက်ရွာအနီးရှိ စစ်စခန်းများကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|date=2024-03-28|url=https://www.rfa.org/english/news/myanmar/arakan-army-ninth-township-03282024045722.html|title=Myanmar ethnic army sets eyes on ninth township in Rakhine state|work=RFA|access-date=2 May 2024|archive-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403204637/https://www.rfa.org/english/news/myanmar/arakan-army-ninth-township-03282024045722.html}}&lt;/ref&gt; 
* ၂၈ မတ်:
** မတ်လ ၂၀ ရက်နေ့မှ စတင်ခဲ့သော တိုက်ပွဲများဖြင့် [[ဖာပွန်မြို့]]အား KNLA က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/knla-claims-seizure-of-karen-town-while-myanmar-junta-celebrates.html|title=knla claims seizure of karen town while myanmar junta celebrates|date=2024-03-19|work=RFA|access-date=2 May 2024|archive-date=2 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240402112349/https://www.irrawaddy.com/news/burma/knla-claims-seizure-of-karen-town-while-myanmar-junta-celebrates.html}}&lt;/ref&gt;
** [[မိုးမောက်မြို့နယ်]]ရှိ တရုတ်နယ်စပ်ပေါ်ရှိ [[လွယ်ဂျယ်မြို့]]အနီးရှိ စစ်ကောင်စီစခန်း နှစ်ခုကို ကေအိုင်အေက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;ir329&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-loses-another-town-more-bases-in-four-days-of-resistance-attacks.html|title=Myanmar Junta Loses Another Town, More Bases in Four Days of Resistance Attacks|date=2024-03-29|work=The Irrawaddy|access-date=2 May 2024|archive-date=24 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240424112802/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-loses-another-town-more-bases-in-four-days-of-resistance-attacks.html}}&lt;/ref&gt;
** နွားထိုးကြီး ပီဒီအက်ဖ်နှင့် အခြားတော်လှန်ရေးအဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့တို့ပူးပေါင်း၍ နွားထိုးကြီးမြို့ အရှေ့ဘက်ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;ir329&quot; /&gt;
* ၂၉ မတ် : [[နွားထိုးကြီးမြို့]] ရဲစခန်းနှင့် ဆောက်လုပ်ရေးရုံးတွင် အခြေချထားသော စစ်ကောင်စီတပ်များအား နွားထိုးကြီး ပီဒီအက်ဖ်နှင့် အခြားတော်လှန်ရေးအဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့တို့ပူးပေါင်း တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;ir329&quot; /&gt;
* ၃၁ မတ် : [[ထားဝယ်မြို့နယ်]]ရှိ စစ်ကောင်စီ၏ စစ်ကူများအား KNLA နှင့် ဘထူးတပ်ဖွဲ့တို့က အလစ်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Loses More Bases, Scores of Troops in Five Days of Resistance Attacks |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-loses-more-bases-scores-of-troops-in-five-days-of-resistance-attacks.html |work=The Irrawaddy |date=1 April 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240406111832/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-loses-more-bases-scores-of-troops-in-five-days-of-resistance-attacks.html|archive-date=April 6, 2024}}&lt;/ref&gt;

=== ဧပြီ ===
* ၁ ဧပြီ - ဗန်းမော်-လွယ်ဂျယ်လမ်းအား ကေအိုင်အေက အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Loses More Bases, Scores of Troops in Five Days of Resistance Attacks |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-loses-more-bases-scores-of-troops-in-five-days-of-resistance-attacks.html |work=The Irrawaddy |date=1 April 2024 |accessdate=2 May 2024 |archivedate=6 April 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240406111832/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-loses-more-bases-scores-of-troops-in-five-days-of-resistance-attacks.html }}&lt;/ref&gt;

* ၄ ဧပြီ - [[နေပြည်တော်မြို့|နေပြည်တော်]] အေလာလေတပ်စခန်း၊ တပ်မတော်စစ်ရုံးနှင့် မင်းအောင်လှိုင်၏နေအိမ်များသို့ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်က အသေခံဒရုံးများဖြင့် တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဒရုံး ၃၀ ခန့်အသုံးပြုခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီက ၇ စင်းအား ပစ်ချနိုင်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar's military-ruled capital attacked by drones|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68730993|work=[[British Broadcasting Corporation|BBC]]|date=4 April 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Resistance Drones Target Junta Chief's Residence, Military HQ and Airbase in Naypyitaw|url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-resistance-drones-target-junta-chiefs-residence-military-hq-and-airbase-in-naypyitaw.html|work=The Irrawaddy |date=4 April 2024}}&lt;/ref&gt;

* ၅ ဧပြီ - မြဝတီရှိ စစ်ကောင်စီမြို့စောင့်တပ်သည် KNLA ထံတွင် လက်နက်ချခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://www.bbc.com/news/world-asia-68750528 Myanmar military loses border town in another big defeat]. April 6, 2024. [[British Broadcasting Corporation|BBC]]. Jonathan Head. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240406171044/https://www.bbc.com/news/world-asia-68750528|date=April 6, 2024}}&lt;/ref&gt;

* ၇ ဧပြီ - မြဝတီမြို့သိမ်းတိုက်ပွဲအတွင်း မြို့ပေါ်ရှိအစိုးရဝန်ထမ်းအချို့မှာ ထိုင်းနိုင်ငံတွင်းသို့ ထွက်ပြေးခဲ့ကြသည်။ ဝန်ထမ်းများနှင့် အခြားစစ်ပွဲရှောင်များအား သယ်ဆောင်ရန် [[မဲဆောက်မြို့]]သို့ လေယာဉ်ဆင်းသက်ရန် စစ်ကောင်စီက ထိုင်းအစိုးရအား တောင်းဆိုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.khaosodenglish.com/news/2024/04/08/myanmar-army-in-myawaddy-asks-thailand-to-shelter-its-officials/ |title=Myanmar Army in Myawaddy Asks Thailand to Shelter its Officials |date=8 April 2024 |work=[[Khaosod]] |language=en}}&lt;/ref&gt;

* ၈ ဧပြီ - [[မော်လမြိုင်မြို့]]ရှိ [[အရှေ့တောင်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်]]သို့ ဒုတိယတပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး [[စိုးဝင်း (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး)|စိုးဝင်း]] ရောက်ရှိနေစဉ် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်က ဒရုံးဖြင့် တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.irrawaddy.com/news/resistance-drones-strike-myanmar-militarys-se-command-during-junta-no-2s-visit.html |date=10 April 2024 |author=Ei Thinzar Myint |work=The Irrawaddy|title= Resistance Drones Strike Myanmar Military’s SE Command During Junta No. 2’s Visit|archiveurl= https://web.archive.org/web/20240413025342/https://www.irrawaddy.com/news/resistance-drones-strike-myanmar-militarys-se-command-during-junta-no-2s-visit.html |archive-date=April 13, 2024|language=en}}&lt;/ref&gt;

* ၉ ဧပြီ - 
** နံနက်ပိုင်းတွင် မြဝတီမြို့ အရှေ့မြောက်ဘက်ရှိ ထိုင်း-မြန်မာ ချစ်ကြည်ရေးတံတားအား KNLA တပ်များက ထိန်းချုပ်ထားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Karen Ethnic Army Launches Final Push to Capture Myawaddy on Thai Border |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/karen-ethnic-army-launches-final-push-to-capture-myawaddy-on-thai-border.html |date=9 April 2024 |work=The Irrawaddy |language=en}}&lt;/ref&gt; ယင်းနောက် ခလရ ၂၇၅ ခြေလျင်တပ်အား တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ [[ကရင်အမျိုးသားတပ်မတော်]] (ယခင် ကရင်ပြည်နယ် [[နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့]])က မြို့တွင်းတွင် လှည့်လည်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Military Battling to Prevent Complete Defeat in Town Near Thai Border |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-military-battling-to-prevent-complete-defeat-in-town-near-thai-border.html |work=The Irrawaddy |date=10 April 2024}}&lt;/ref&gt; 
** [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အတိုင်ပင်ခံကောင်စီ]]၏ ဒုတိယအကြိမ်မြောက် ပြည်သူ့ညီလာခံက ၁၉၈၂ ခုနှစ် [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံသားဥပဒေ|မြန်မာနိုင်ငံသား ဥပဒေ]]ကို ရုပ်သိမ်းရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=BHRN welcomes pledge by People’s Assembly to revoke 1982 Myanmar Citizenship Law |url=https://eng.mizzima.com/2024/04/18/9102 |work=Mizzima |date=18 April 2024}}&lt;/ref&gt;

* ၁၀ ဧပြီ - ည ၁၀ နာရီခန့်တွင် ခလရ ၂၇၅ အား KNLA တပ်များက သိမ်းပိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၂၀၀ ကျော်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံ မဲဆောက်မြို့သို့ ထွက်ပြေးခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံက နယ်စပ်တွင် လုံခြုံရေးများ တိုးမြှင့်ချထားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Troops Withdraw From Myawaddy Following Clashes |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-troops-withdraw-from-myawaddy-following-clashes.html |work=The Irrawaddy |date=11 April 2024}}&lt;/ref&gt; မြို့အား သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် မြဝတီအား ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ရန် စစ်ကောင်စီက အောင်ဇေယျစစ်ဆင်ရေးဖြင့် စစ်ကူများ ပို့ဆောင်ခဲ့သော်လည်း ကျုံဒိုးမြို့အနီးတွင် ရပ်တန့်နေခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Spotlight on Thailand as Cornered Myanmar Junta Threatens Disaster on Border |url=https://www.irrawaddy.com/opinion/guest-column/spotlight-on-thailand-as-cornered-myanmar-junta-threatens-disaster-on-border.html |work=The Irrawaddy |date=11 April 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=KNLA and Allied Forces Complete Epic Victory over all Junta |url=https://www.bnionline.net/en/news/knla-and-allied-forces-complete-epic-victory-over-all-junta |work=Than Lwin Times |date=11 April 2024}}&lt;/ref&gt;

* ၁၄ ဧပြီ -
**မန္တလေးမြို့ သင်္ကြန်ပွဲကျင်းပနေစဉ် ဗုံးပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး လူ ၁၂ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://news-eleven.com/article/290879 မန္တလေးမြို့  လမ်းလျှောက်သင်္ကြန် ပွဲတော် ဆိုင်ကယ်အပ်နှံရာ နေရာများတွင် ဗုံးပေါက်ကွဲမှု၌ ကလေးငါးဦး အပါအဝင် ၁၂ ဦး ဒဏ်ရာ ရရှိပြီး ၂၇ လမ်းနှင့် ၇၁ လမ်းထောင့်အား ယာဉ်ဝင်ခွင့် မပြုဘဲ လုံခြုံရေးတင်းကျပ်]. April 14, 2024. Eleven News {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240414153706/https://news-eleven.com/article/290879|date=April 14, 2024}}&lt;/ref&gt;
** တချိန်တည်းမှာပင် ၁၀၇ မီလီမီတာ ရှော့တိုက်ဒုံးများကို [[စစ်တက္ကသိုလ် (ပြင်ဦးလွင်)|စစ်တက္ကသိုလ်]]အတွင်းသို့ ပီဒီအက်ဖ်များက မင်းအောင်လှိုင်အား ထိခိုက်စေရန် ပစ်လွှတ်ခဲ့သည်။ ဒုံးအချို့မှာ ပြင်ဦးလွင်ပြည်သူ့ဆေးရုံအား ထိမှန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://www.bbc.com/burmese/articles/cn03r8kg7p0o How did the missile attack on Pyin Oo Lwin's DSA happen?] [[British Broadcasting Corporation|BBC]]. April 15, 2024. {{Webarchive|url=https://ghostarchive.org/archive/3Ezkg|date=April 16, 2024}}&lt;/ref&gt;

*၁၅ ဧပြီ - ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်ရှိ [[အာရကန်ရိုဟင်ဂျာ ကယ်တင်ရေးတပ်မတော်]]နှင့် [[အာရက္ခတပ်တော်]]တို့ ထိတွေ့တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ရိုဟင်ဂျာ ၂၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.rfa.org/burmese/program_2/rohingya-killed-buthidaung-04152024043904.html ဘူးသီးတောင်တိုက်ပွဲ ရိုဟင်ဂျာ ၂၅ ဦးသေဆုံး၊ ၃၀၀၀ နီးပါး ထွက်ပြေးနေရ]. April 15, 2024. [[Radio Free Asia]] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240415131654/https://www.rfa.org/burmese/program_2/rohingya-killed-buthidaung-04152024043904.html|date=April 15, 2024}}&lt;/ref&gt;

*၂၄ ဧပြီ - KNLA တပ်များ ဆုတ်ခွာသွားပြီးနောက် မြဝတီမြို့အား စစ်ကောင်စီက ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar’s Junta Recaptures Town That Was a Significant Gain for Rebels|url=https://www.nytimes.com/2024/04/24/world/asia/myanmar-junta-rebels-myawaddy.html|access-date=2024-04-26|website=[[NY Times]]}}&lt;/ref&gt;

*၂၇ ဧပြီ - ဖာပွန်မြို့နယ်ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းနှင့် ထောက်ပို့စခန်းအား KNLA က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Karen Troops Capture Another Myanmar Junta Base Near Thai Border|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/karen-troops-capture-another-myanmar-junta-base-near-thai-border.html|access-date=2024-04-28|website=[[Irrawaddy]]}}&lt;/ref&gt;


=== မေ ===
* ၂ မေ – စစ်မှုထမ်းသက်အတွင်းရှိသော အမျိုးသားများကို နိုင်ငံရပ်ခြားသို့ အလုပ်လုပ်ခွင့်ကို စစ်ကောင်စီက ကန့်သတ်လိုက်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-05-03 |title=Myanmar bans citizens leaving for work amid conscription drive |url=https://www.bbc.com/news/articles/cw8q9vx93q6o |access-date=2024-05-13 |website=BBC News |language=en-GB|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240510063056/https://www.bbc.com/news/articles/cw8q9vx93q6o|archive-date=May 10, 2024}}&lt;/ref&gt; 
* ၇ မေ – ထိုင်းနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင်သည် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ ခေါင်းဆောင်းများ၊ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်း ခေါင်းဆောင်များနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-05-07 |title=Former Thai PM Thaksin seeks mediation role in Myanmar conflict |url=https://www.voanews.com/a/former-thai-pm-thaksin-seeks-mediation-role-in-myanmar-conflict/7601736.html |access-date=2024-05-13 |website=Voice of America |language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240513103532/https://www.voanews.com/a/former-thai-pm-thaksin-seeks-mediation-role-in-myanmar-conflict/7601736.html|archive-date=May 13, 2024}}&lt;/ref&gt; 
* ၉ မေ – မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ဆောမြို့နယ်ရှိ [[အကြည်ပန်းပလွန်းရွာ၊ ဆောမြို့နယ်|အကြည်ပန်းပလွန်းရွာ]]အား စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းမှ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ အနည်းဆုံး ၁၅ ဦး သေဆုံးပြီး ၃၀ ခန့် ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Now |first1=Myanmar |title=At least 15 killed in junta airstrike on Magway Region monastery |url=https://myanmar-now.org/en/news/at-least-15-killed-in-junta-airstrike-magway-region-monastery/ |access-date=11 May 2024 |work=Myanmar Now |date=10 May 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=ဆောမြို့နယ် အကြည်ပန်းပလွန်းရွာ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု သေဆုံးသူထပ်တိုးနိုင် |url=https://www.rfa.org/burmese/program_2/saw-ahkyipanpalun-airstrikes-killed-05102024062647.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240510105003/https://www.rfa.org/burmese/program_2/saw-ahkyipanpalun-airstrikes-killed-05102024062647.html|archive-date=May 10, 2024|access-date=11 May 2024 |agency=Radio Free Asia |date=10 May 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=မကွေးတိုင်း၊ ကျောက်ထုမှာ စစ်ကောင်စီလေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ၁၅ ဦးထက်အနည်း သေဆုံး |url=https://burmese.voanews.com/a/airstrike-in-magway/7605817.html |access-date=11 May 2024 |work=VOA Burmese |date=10 May 2024 |language=my|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240511033822/https://burmese.voanews.com/a/airstrike-in-magway/7605817.html|archive-date=May 11, 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၁၁ မေ - စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ [[လက်ထုတ္တောရွာ၊ မြင်းမူမြို့နယ်|လက်ထုတ္တောရွာ]]တွင် ရွာသား ၃၂ ဦးအား စစ်ကောင်စီတပ်သားများက သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Zan |first1=Hein Htoo |title=Myanmar NUG Condemns Junta Forces’ Massacre of 32 Civilians in Sagaing |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-nug-condemns-junta-forces-massacre-of-32-civilians-in-sagaing.html |access-date=14 May 2024 |publisher=The Irrawaddy|archiveurl= https://web.archive.org/web/20240515185531/https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-nug-condemns-junta-forces-massacre-of-32-civilians-in-sagaing.html |date=13 May 2024|archive-date=May 15, 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;dvb&quot;&gt;{{cite news |title=Jailed anti-coup protest leader given another 20 years; Military kills 30 in raid against People's Defense Force |url=https://english.dvb.no/jailed-anti-coup-protest-leader-given-another-20-years-military-kills-30-in-raid-against-peoples-defense-force/ |access-date=14 May 2024|archiveurl= https://web.archive.org/web/20240514212416/https://english.dvb.no/jailed-anti-coup-protest-leader-given-another-20-years-military-kills-30-in-raid-against-peoples-defense-force/|archive-date=May 14, 2024 |work=DVB |date=13 May 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Blazevic |first1=Igor |title=Who carries responsibility for the atrocities in Myanmar? |url=https://eng.mizzima.com/2024/05/13/9844 |access-date=14 May 2024 |publisher=Mizzima |date=13 May 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240526144626/https://eng.mizzima.com/2024/05/13/9844|archive-date=May 26, 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၁၈ မေ - [[ဘူးသီးတောင်မြို့]]အား [[အာရက္ခတပ်တော်]]က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=18 May 2024 |title=AA Claims Seizure of Buthidaung Near Bangladesh Border |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/aa-claims-seizure-of-buthidaung-near-bangladesh-border.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240518132145/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/aa-claims-seizure-of-buthidaung-near-bangladesh-border.html |archive-date=18 May 2024 |access-date=20 May 2024 |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၂၀ မေ - 
** [[ကျီခါးမြို့]]နှင့် [[တွန်းဇံမြို့]]များကို ချင်းတော်လှန်ရေးအဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=20 May 2024 |title=Two towns Near India Border in Myanmar Captured by Chin Resistance Groups |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/two-towns-near-india-border-in-myanmar-captured-by-chin-resistance-groups.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240520104736/https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/two-towns-near-india-border-in-myanmar-captured-by-chin-resistance-groups.html |archive-date=20 May 2024 |access-date=20 May 2024 |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
** မွန်ပြည်ကာကွယ်ရေးတပ်နှင့် မွန်ပြည်တော်လှန်ရေးတပ်တို့ စစ်ရေးအရ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ စတင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |date=20 May 2024 |title=Two Mon Armies Unite to Defeat Anti Junta Forces in Mon State |url=https://www.bnionline.net/en/news/two-mon-armies-unite-defeat-anti-junta-forces-mon-state |work=Than Lwin Times}}&lt;/ref&gt;

===ဇွန်===
* ၂ ဇွန် - [[သံတွဲမြို့နယ်]]၊ [[ငပလီကမ်းခြေ]]အနီး သံတွဲ-တောင်ကုတ်လမ်းတလျောက် ထိတွေ့တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ အေအေ က [[ဂေါ့ရွာ]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army 'Less Than 2 KM' From Myanmar's Thandwe Airport |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/arakan-army-less-than-2-km-from-myanmars-thandwe-airport.html |date=4 June 2024 |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၇ ဇွန် – ရခိုင်ပြည်နယ်၊ [[သံတွဲမြို့နယ်]] [[ဆင်ခေါင်းရွာ၊ ဆင်ခေါင်း|ဆင်ခေါင်းရွာ]]တွင် အာရက္ခတပ်တော်နှင့် ဆက်သွယ်မှုရှိသည်ဟုဆိုကာ ရွာသား ၆၀ ကျော်အား စစ်ကောင်စီက သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Myanmar Junta Attacks Kill Over 60 Rakhine Villagers|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-attacks-kill-over-60-rakhine-villagers.html|access-date=2024-06-11|website=[[The Irrawaddy|Irrawady]]}}&lt;/ref&gt;
* ၈ ဇွန် - မြန်မာနိုင်ငံတောင်ပိုင်းနှင့် တစ်နိုင်ငံလုံးအား ဆက်သွယ်ပေးထားသည့် အမှတ် ၈ ပြည်ထောင်စု အဝေးပြေးလမ်းအား ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်ရန် တပ်မတော်က ထိုးစစ်စတင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/junta-launches-fierce-offensive-to-retake-only-highway-in-southern-myanmar.html Junta Launches Fierce Offensive to Retake Only Highway in Southern Myanmar]. June 14, 2024. [[The Irrawaddy]]&lt;/ref&gt;
* ၉ ဇွန် -  ပြည်နယ်တွင်းမှ စစ်ကောင်စီအား တွန်းထုတ်နိုင်ရန် ရည်ရွယ်သော ချင်းညီနောင် စစ်ဆင်ရေး အား စတင်ကြောင်း ချင်းတော်လှန်ရေးအဖွဲ့များက ကြေညာခဲ့သည်။ ယင်းနောက် [[မတူပီမြို့]]ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=15 June 2024 |title=Operation Chin Brotherhood Sees Swift Success Against Myanmar Junta Troops |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/operation-chin-brotherhood-sees-swift-success-against-myanmar-junta-troops.html |access-date=16 June 2024 |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၁၁ ဇွန် - [[ဆဒုံးမြို့]]အား [[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]က သိမ်းပိုက်ခဲ့ရာ ကချင်ပြည်နယ်တွင်းရှိ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းများအားလုံးအား စစ်ကောင်စီက လက်လွှတ်ခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/kia-seizes-myanmar-juntas-last-remaining-china-trade-route-in-kachin-state.html KIA Seizes Myanmar Junta’s Last Remaining China Trade Route in Kachin State]. June 14, 2024. [[The Irrawaddy]].&lt;/ref&gt;

[[အနောက်မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်|အနောက်မြောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်]]မှ တစ်မိုင်အကွာတွင်ရှိသော စစ်စခန်းအား တော်လှန်ရေးပူးပေါင်းအဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://myanmar-now.org/en/news/resistance-forces-capture-outpost-prisoners-near-myanmar-armys-northwestern-regional-headquarters/  Resistance forces capture outpost, prisoners near Myanmar army’s northwestern regional headquarters]. [[Myanmar Now]]. June 14, 2024&lt;/ref&gt;

* ၁၅ ဇွန် - အာရက္ခတပ်တော်သည် [[တောင်ကုတ်မြို့]]အား သိမ်းပိုက်နိုင်ရန် ထိုးစစ်စတင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=AA Launches Offensive to Capture Tanungup |url=https://www.bnionline.net/en/news/aa-launches-offensive-capture-tanungup |date=17 June 2024 |work=Narinjara}}&lt;/ref&gt; 
*၁၇ ဇွန် - [[သိုင်းချောင်းရွာ]]အနီးရှိ ဒွါရဝတီရေတပ်စခန်းကို စစ်ကောင်စီက စွန့်ခွာခဲ့ရာ [[ကျောက်ဖြူမြို့]]ပြင်ပတွင် တိုက်ပွဲပြင်းထန်ခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီဖက်မှ ၁၀ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Fierce fighting breaks out near Myanmar naval base in Rakhine |url=https://myanmar-now.org/en/news/fierce-fighting-breaks-out-near-myanmar-naval-base-in-rakhine/ |date=18 June 2024 |work=Myanmar Now}}&lt;/ref&gt;
* ၂၀ ဇွန် - တောင်ကုတ်-ပန်းတောင်းလမ်းပေါ်ရှိ စစ်ကောင်စိစစ်ကြောင်းအား အေအေတပ်ဖွဲ့ဝင်များက တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီဖက်မှ ၆၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=AA Ambushes Junta Troops en route to Taungup |url=https://www.bnionline.net/en/news/aa-ambushes-junta-troops-en-route-taungup |date=22 June 2024 |work=Narinjara}}&lt;/ref&gt;
* ၂၃ ဇွန် - [[သံတွဲလေဆိပ်]]အား [[အာရက္ခတပ်တော်]]က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/aa-seizes-thandwe-airport-near-rakhines-ngapali-beach-local-sources-say.html AA Seizes Thandwe Airport Near Rakhine’s Ngapali Beach, Local Sources Say] [[The Irrawaddy]]. Roe Kyaw. June 24, 2024&lt;/ref&gt;
* ၂၄ ဇွန် - [[အမ်းမြို့နယ်]]ရှိ တောဟိန်းတောင် စခန်းအား အာရက္ခတပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.narinjara.com/news/detail/66797e0c452b71b584792349 AA fully captures Taw Hein Taung tactical operation command in Ann]. Thinzar New. June 24, 2024. Narinjara News.&lt;/ref&gt;
* ၂၆ ဇွန်
** အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအား ချိုးဖောက်မှုများကြောင့် စစ်ကောင်စီအား ဆန့်ကျင်ရေးအတွက် စစ်ဆင်ရေးများ စတင်မည်ဖြစ်ကြောင်း [[တအာင်း အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်|တအာင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]က ကြေညာပြီး နောက်တစ်ရက်တွင် [[နောင်ချိုမြို့]]အား သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=26 June 2024 |title=TNLA Seizes Town and Myanmar Regime Positions in Northern Shan State |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/tnla-seizes-town-and-myanmar-regime-positions-in-northern-shan-state.html |url-status=live |access-date=27 June 2024 |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
** သံတွဲမြို့ရှိ လက်ကျန်စစ်ကောင်စီစခန်းနှစ်ခုနှင့် ငပလီကမ်းခြေတို့အား အေအေက စတင်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Fighting on Famous Ngapali Beach -AA Army tries to Knock Out 2 last Junta bases in Thandwe |url=https://www.bnionline.net/en/news/fighting-famous-ngapali-beach-aa-army-tries-knock-out-2-last-junta-bases-thandwe |date=27 June 2024 |work=Development Media Group}}&lt;/ref&gt;

=== ဇူလိုင် ===

* ၃ ဇူလိုင် - [[တအာင်း အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]]  က [[ကျောက်မဲမြို့]]အား သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 July 2024 |title=Myanmar's MNDAA Launches Offensive to Seize Northern Shan Capital |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmars-mndaa-launches-offensive-to-seize-northern-shan-capital.html |access-date=15 July 2024 |website=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၇ ဇူလိုင် - [[အာရက္ခတပ်တော်]]က သံတွဲလေဆိပ်အား သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး တိုက်ပွဲအတွင်း စစ်ကောင်စီတပ်သား ၄၀၀ ခန့်သေဆုံးခဲ့ကြောင်း အတည်ပြုခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=AA captures Thandao Airport; More than 400 members of the military council were killed and the remaining battalion continued to attack |url=https://bur.mizzima.com/2024/07/07/26608 |date=7 July 2024 |work=Mizzima |language=my}}&lt;/ref&gt;
* ၉ ဇူလိုင် - ငပလီကမ်းခြေအား အာရက္ခတပ်တော် က သိမ်းပို်က်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army: Final Myanmar Junta Base Seized in Ngapali |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/arakan-army-final-myanmar-junta-base-seized-in-ngapali.html |date=13 July 2024 |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၁၁ ဇူလိုင် - စစ်ကောင်စီနှင့် သဘောတူညီမှုရယူပြီးနောက် [[ဝပြည် သွေးစည်းညီညွတ်ရေး တပ်မတော်|ဝပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေးတပ်မတော်]]သည် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း တန့်ယန်းမြို့ကို ထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Maung |first=Myat Pan, Min |date=2024-07-12 |title=Wa army takes control of town in northern Shan State |url=https://myanmar-now.org/en/news/wa-army-takes-control-of-town-in-northern-shan-state/ |access-date=2024-07-15 |website=Myanmar Now |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
* ၁၃ ဇူလိုင် - ရှမ်းပြည်နယ်၊ [[မိုင်းရယ်မြို့]]အား [[ရှမ်းပြည်တပ်မတော်-မြောက်ပိုင်း]]က ထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Wansai |first=Sai |date=2024-07-15 |title=CHANGING CONFLICT PATTERN IN NORTHERN SHAN STATE: Tangyan, Mongyai and ethnic rivalry |url=https://english.shannews.org/archives/27234 |access-date=2024-07-15 |website=Shan Herald Agency for News |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
* ၁၇ ဇူလိုင် - 
**[[နေပြည်တော်လေဆိပ်]]အား ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်က ရှော့တိုက်ဒုံးများဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့သော်လည်း အသေအပျောက် မရှိခဲ့ပေ။&lt;ref&gt;[https://www.straitstimes.com/asia/se-asia/myanmar-junta-opponents-launch-rocket-attack-on-capital-airport Myanmar junta opponents launch rocket attack on capital airport]. [[Agence-France Presse]]. July 17, 2024.&lt;/ref&gt;
** [[စဉ့်ကူးမြို့]]အား မန္တလေးပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Mandalay PDF Seizes Singu Township From Myanmar Junta |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/mandalay-pdf-seizes-singu-township-from-myanmar-junta.html|work=The Irrawaddy |date=20 July 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၂၀ ဇူလိုင် - 
** &quot;Operation Rung&quot; စစ်ဆင်ရေးအဖြစ် CDF-ဟားခါး သည် ဟားခါးမြို့မရဲစခန်းကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး ဖမ်းဆီးခံ ၆၂ ဦးအား ပြန်လွှတ်ပေးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Resistance Forces Raid Police Station in Hakha, Chin State, Freeing Over 60 Detainees |url=https://www.bnionline.net/en/news/resistance-forces-raid-police-station-hakha-chin-state-freeing-over-60-detainees |date=22 July 2024 |work=Khonumthung News}}&lt;/ref&gt; 
** ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့သည် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို ဇူလိုင် ၃၁ အထိ သက်တမ်းတိုးခဲ့ရာ တရုတ်၏ ဖိအားများကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု သတင်းများက ဖော်ပြခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Alliance Agrees to Extend Ceasefire With Junta in Shan State |url=https://www.irrawaddy.com/news/politics/myanmar-alliance-agrees-to-extend-ceasefire-with-junta-in-shan-state.html |work=The Irrawaddy |date=22 July 2024}}&lt;/ref&gt; On the same day, despite the ceasefire, junta reinforcements launched renewed attacks on Kyaukme.&lt;ref&gt;{{cite news |title=At least eight civilians killed in Myanmar junta attacks near Shan State town |url=https://myanmar-now.org/en/news/at-least-eight-civilians-killed-in-myanmar-junta-attacks-near-shan-state-town/ |work=Myanmar Now |date=22 July 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၂၂ ဇူလိုင် - ထန်တလန်မြို့ရှိ လက်ကျန် စစ်ကောင်စီစခန်းများအား သိမ်းပိုက်ရန်အတွက် ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦးနှင့် မဟာမိတ်များက ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့ပြီး ထန်တလန်-ဟားခါးလမ်းပေါ်ရှိ စခန်းအများအပြားကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=thantlang2024&gt;{{cite news |title=CNA Warns Myanmar Junta Troops to Surrender in Thantlang After Last Base Falls |url= https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/cna-warns-myanmar-junta-troops-to-surrender-in-thantlang-after-last-base-falls.html |work=The Irrawaddy |date=7 August 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၂၅ ဇူလိုင် - [[မိုးကုတ်မြို့]]အား [[တအာင်း အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]] က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=TNLA, PDF Seize Myanmar's Ruby Hub Mogoke From Junta |url= https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/tnla-pdf-seize-myanmars-ruby-hub-mogoke-from-junta.html |work=The Irrawaddy |date=25 July 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၂၇ ဇူလိုင် -
** ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး နှင့် ဇိုမီးတော်လှန်ရေးအဖွဲ့တို့ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် [[အိုက်ဇောမြို့]]တွင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title= Chin National Front and Zomi Revolutionary Group meeting agreed on 3 points |url= https://bur.mizzima.com/2024/07/28/28515 |date=28 July 2024 |work=Mizzima |language=my}}&lt;/ref&gt;
** ပြင်ပဆက်ဆံရေးရုံးများအား ကာကွယ်ရန်အတွက် ဝ တပ်ဖွဲ့များသည် MNDAA နှင့် စစ်ကောင်စီတို့ထံမှ ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် လားရှိုးမြို့တွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title= Myanmar's Wa Army Moves Forces Into Lashio |url= https://www.irrawaddy.com/news/ethnic-issues/myanmars-wa-army-moves-forces-into-lashio.html |work=The Irrawaddy |date=29 July 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၃၀ ဇူလိုင် - လားရှိုးမြို့သို့ စစ်ကူလာရောက်သော စစ်ကောင်စီတပ်အား  MNDAA တပ်ဖွဲ့များက တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ အများအပြားထိခိုက်သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=MNDAA Ambushes Junta Reinforcement Convoy Heading to Lashio, Inflicts Heavy Casualties |url= https://www.bnionline.net/en/news/mndaa-ambushes-junta-reinforcement-convoy-heading-lashio-inflicts-heavy-casualties |work=Shan Herald Agency for News |date=31 July 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၃၁ ဇူလိုင် - 
**[[အင်းလေးကန်]]အနီး စစ်ကောင်စီစခန်းအား [[ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]နှင့် မဟာမိတ်များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။
** မြို့တွင်းရှိ စစ်ကောင်စီလက်ကျန်စခန်းကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီးနောက် TNLA တပ်ဖွဲ့များသည် [[မိုးမိတ်မြို့]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar Junta Surrenders Third Town to TNLA in Northern Shan State |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-surrenders-third-town-to-tnla-in-northern-shan-state.html |work=The Irrawaddy |date=1 August 2024}}&lt;/ref&gt;

=== ဩဂုတ် ===


=== စက်တင်ဘာ ===

* ၄ စက်တင်ဘာ - [[လွိုင်ကော်မြို့]]သို့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး [[မင်းအောင်လှိုင်]]ရောက်ရှိနေစဉ်အတွင်း [[ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]က လက်နက်ကြီးများဖြင့် လုပ်ကြံရန် ကြိုးစားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-09-05 |title=Myanmar Junta Boss Targeted in Artillery Attack While Visiting Karenni Capital|url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-boss-targeted-in-artillery-attack-while-visiting-karenni-capital.html|access-date=2024-09-06 |website=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၈ နှင့် ၉ စက်တင်ဘာ - ပေါက်တောမြို့နှင့် မောင်တောမြို့ရှိ ဆေးခန်းတစ်လုံး၊ ကုလသမဂ္ဂ အဆောက်အဦးတစ်ခုနှင့် အကျဉ်းစခန်းနှစ်ခုတို့အား စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု အာရက္ခတပ်တော်က ဆိုသည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-airstrikes-kill-regime-detainees-arakan-army.html Myanmar Junta Airstrikes Kill Regime Detainees: Arakan Army]. [[The Irrawaddy]]. September 10, 2024&lt;/ref&gt;
* ၁၀ စက်တင်ဘာ - ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ပြောင်းရွှေ့ရန် ရည်ရွယ်သူ ၂၇ ဦးအပါအဝင် စစ်မှုထမ်းရန် ခေါ်ဆောင်ခြင်းခံရသူ ၂၉ ဦးသည် စစ်ကောင်စီတပ်သားနှစ်ဦးအား သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး အများစုသည် ကေအန်ယူထိန်းချုပ်နယ်မြေသို့ ထွက်ပြေးခဲ့ပြီး ၂၂ ဦးမှာ ကရင်အမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/knu-myanmar-junta-conscripts-kill-guards-and-escape.html KNU: Myanmar Junta Conscripts Kill Guards and Escape]. Brian Wei. September 12, 2024. [[The Irrawaddy]]&lt;/ref&gt;
*၁၂ စက်တင်ဘာ- [[ဖားကန့်မြို့]]ပြင် [[ဆိုင်းတောင် (ရွာဟောင်း)ရွာ၊ ဖားကန့်မြို့နယ်|ဆိုင်းတောင်]]ရှိ ရဲစခန်းအား ကေအိုင်အေ က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/kia-seize-police-station-near-myanmars-ruby-hub-hpakant.html KIA Seize Police Station Near Myanmar’s Ruby Hub Hpakant] Brian Wei. September 13, 2024. [[The Irrawaddy]]&lt;/ref&gt;
*၁၃ စက်တင်ဘာ - သင်တန်းလေ့ကျင့်ခန်းဆင်းနေစဉ်အတွင်း ယာဂီမုန်တိုင်းကြောင့် ရေကြီးမှုအတွင်း ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၈ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/18-myanmar-resistance-medics-die-in-karenni-floods.html 18 Myanmar Resistance Medics Die in Karenni Floods] September 14, 2024. [[The Irrawaddy]]&lt;/ref&gt;
*၁၈ စက်တင်ဘာ- [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ]] သို့မဟုတ် တရုတ်နှင့် မြန်မာအစိုးရကို ဆန့်ကျင်သူများနှင့် ပူးပေါင်းမည်မဟုတ်ကြောင်း MNDAA က ကြေညာခဲ့သည်။ မိမိကိုယ်ကို ကာကွယ်ရန်မှလွဲ၍ စစ်ကောင်စီအစိုးရအား တိုက်ခိုက်မည့် စစ်ရေးများအားလုံးကိုလည်း ရပ်တန့်ကြောင်း ထပ်မံကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.bnionline.net/en/news/mndaa-declares-no-military-or-political-alliance-nug-will-not-launch-offensives-mandalay-and MNDAA Declares No Military or Political Alliance with NUG, Will Not Launch Offensives in Mandalay and Taunggyi Cities] September 19, 2024. [[Mizzima]]&lt;/ref&gt;
*၂၀ စက်တင်ဘာ - [[မိုင်းပြင်းမြို့နယ်]]ရှိ [[သျှမ်းပြည်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကောင်စီ]]အခြေစိုက်စခန်းတစ်ခုအား လားဟူပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့က တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.bnionline.net/en/news/junta-and-militia-launch-joint-attack-rcss-base-mongping-shan-state Junta and militia launch joint attack on RCSS base in Mongping, Shan State] [[Burma News International|Shan State Herald for News]]. September 20, 2024&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.bbc.com/burmese/articles/c78dw7v9jjeo September 21st Nationwide News Summary: What RCSS Says About the Military Council Resuming Battle] [[British Broadcasting Corporation]]. September 21, 2024&lt;/ref&gt;
*၂၆ စက်တင်ဘာ- တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် PDF များအား လက်နက်စွန့်ကာ ရွေးကောက်ပွဲတွင် ပါဝင်ကြရန် စစ်ကောင်စီက ဖိတ်ခေါ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.france24.com/en/live-news/20240926-myanmar-junta-invites-armed-groups-to-stop-fighting-start-talks Myanmar junta invites armed groups to stop fighting, start talks]. September 26, 2024. [[Agence-France Presse]]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-junta-urges-armed-opposition-join-political-fold-elections-2024-09-26/ Myanmar junta urges armed opposition to join political fold in elections] September 26, 2024. [[Reuters]].&lt;/ref&gt;
*၂၉ စက်တင်ဘာ - [[ချီဖွေမြို့]]အား ကေအိုင်အေ က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/kia-says-it-controls-rare-earth-mining-hub-chipwi-in-myanmars-kachin.html KIA Says It Controls Rare-Earth Mining Hub Chipwi in Myanmar’s Kachin] Brian Wei. October 1, 2024. [[The Irrawaddy]]&lt;/ref&gt;

=== အောက်တိုဘာ ===
*၁ အောက်တိုဘာ – MNDAA ထိန်းချုပ်ထားသော [[လားရှိုးမြို့]]ကို [[တပ်မတော် (လေ)]] က ဗုံးကြဲခဲ့သဖြင့် ၈၃ ဦး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/residents-flee-lashio-amid-indiscriminate-air-raids-by-myanmar-junta.html Residents Flee Lashio Amid Indiscriminate Air Raids by Myanmar Junta] [[The Irrawaddy]]. October 4, 2024&lt;/ref&gt;
* ၃ အောက်တိုဘာ - အာဆီယံ၊ ဥရောပသမဂ္ဂ၊ ကုလသမဂ္ဂနှင့် NUG တို့သည် ဂျကာတာတွင်ပြုလုပ်မည့် ဒေသတွင်းဆွေးနွေးပွဲတွင် တွေ့ဆုံကြလိမ့်မည်ဟု အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက ကြေညာခဲ့သည်။ စစ်ကောင်စီအစိုးရသည် ယင်းဆွေးနွေးပွဲအား တက်ရောက်မည်မဟုတ်ပေ။&lt;ref&gt; [https://www.reuters.com/world/asia-pacific/indonesia-hosts-international-meeting-myanmar-with-un-junta-rivals-sources-say-2024-10-04/ Indonesia hosts international meeting on Myanmar with UN, junta rivals, sources say] Shoon Naing and Poppy Mcpherson. October 4, 2024. [[Reuters]]&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt; [https://myanmar-now.org/en/news/indonesia-to-host-discussions-on-myanmar-conflict-diplomat/ Indonesia to host discussions on Myanmar conflict: diplomat]. October 4, 2024. [[Agence France-Presse]]&lt;/ref&gt;
*၈ အောက်တိုဘာ – စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ကချင်ပြည်နယ် နယ်စပ်ရှိ ပင်လည်ဘူးမြို့ကို တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဩဂုတ် ၁၅ ရက်နေ့တွင် ပင်လည်ဘူးကို စစ်ဆင်ရေးစတင်ခဲ့ပြီး ရက် ၅၀ ကျော်အကြာတွင် မြို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/in-person/interview/resistance-hails-huge-blow-for-myanmar-junta-in-pinlebu.html Resistance Hails Huge Blow for Myanmar Junta in Pinlebu]&lt;/ref&gt;
*၉ အောက်တိုဘာ – သီပေါမြို့နယ်ရှိ လက်ကျန်စစ်ကောင်စီစခန်းတစ်ခုအား တအာင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်က သိမ်းပိုက်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/tnla-targets-final-myanmar-junta-stronghold-in-hsipaw-township.html TNLA Targets Final Myanmar Junta Stronghold in Hsipaw Township] [[The Irrawaddy]]&lt;/ref&gt;
*၁၀ အောက်တိုဘာ –  စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ဘုတလင်မြို့နယ်တွင်းရှိ [[ကျောက်အိုး (မြောက်)ရွာ၊ ဘုတလင်မြို့နယ်|ကျောက်အိုး (မြောက်)ရွာ]]ကို စစ်ကောင်စီတပ်များက မီးရှို့ခဲ့သည်ဟု ဒေသခံများက ဆိုသည်။
* ၁၅ အောက်တိုဘာ – 
** သီပေါမြို့နယ်ရှိ ခမရ ၅၀၃ နှင့် ၅၀၄ တို့အား တိုက်ခိုက်ခဲ့စဉ်က ဖမ်းဆီးရမိသော စစ်ကောင်စီမိသားစုဝင် ၁၉၁ ဦးအား လွှတ်ပေးခဲ့သည်ဟု တအာင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် က ဆိုသည်။
** [[ပန်ဝါမြို့]]အနီးရှိ စစ်ကောင်စီ[[နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့|နယ်ခြားစောင့်တပ်]] (ယခင် [[ကချင်ဒီမိုကရေစီသစ် တပ်မတော်]]) တပ်ရင်းကို ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-allied-border-battalion-falls-in-kachin-rare-earth-hub.html Myanmar Junta-Allied Border Battalion Falls in Kachin Rare Earth Hub]&lt;/ref&gt;
*၁၆ အောက်တိုဘာ – သုံးလအကြာတိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် သီပေါမြို့ရှိ နောက်ဆုံးလက်ကျန် စစ်ကောင်စီစခန်း အမှတ် ၂၃ ခြေမြန်တပ်ရင်းကို တအာင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။
** ချင်းပြည်နယ်တွင်းရှိ စစ်ကောင်စီဆန့်ကျင်ရေးအဖွဲ့များအား သင်တန်းပေးမည့် [[ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး နိုင်ငံတကာတပ်ဦး]] ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.telegraph.co.uk/world-news/2024/11/13/why-i-left-us-deep-south-to-fight-in-myanmar-civil-war/ Why I left the US Deep South to fight in Myanmar’s brutal civil war]. [[The Daily Telegraph|The Telegraph]]. Sarah Newey. November 13, 2024&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://illwill.com/the-revolution-in-myanmar The Revolution in Myanmar]. Ill Will. September 13, 2024&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://libcom.org/article/statement-anti-fascist-internationalist-front-myanmar-15th-october-2024 Statement from &quot;Anti-Fascist Internationalist Front&quot; Myanmar]. [[Libcom.org]]. October 15, 2024&lt;/ref&gt;
* ၁၇ အောက်တိုဘာ – မူဆယ်မြို့မှ မိနစ်သုံးဆယ်အကွာရှိ ကျေးရွာတွင် စစ်ကောင်စီနှင့် MNDAA တို့ တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်ဟု ဒေသခံများက ဆိုသည်။
* ၂၁ အောက်တိုဘာ – တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ် [[ကန်ပိုက်တီမြို့]]ရှိ နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့  (ယခင် [[ကချင်ဒီမိုကရေစီသစ် တပ်မတော်]]) တပ်ရင်း ၁၀၀၃ ကို ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ကချင်ဒီမိုကရေစီသစ် တပ်မတော်အောက်တွင် တပ်ရင်း ၁၀၀၁ သာ ကျန်ရှိတော့သည်။
* ၂၅ အောက်တိုဘာ – 
** တပ်မတော် [[အနောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်]] တည်ရှိရာ အမ်းမြို့ကို အာရက္ခတပ်တော်က ဝိုင်းဝန်းပိတ်ဆို့ထားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Arakan Army Encircle Myanmar Junta Western Command in Rakhine State |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/arakan-army-encircle-myanmar-junta-western-command-in-rakhine-state.html |work=The Irrawaddy |language=en}}&lt;/ref&gt;
** ဖလမ်းမြို့အနီးတွင် စစ်ကောင်စီတပ်များနှင့် ချင်းအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တို့ ထိတွေ့တို်က်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=About 90 Per Cent of Falam Town Residents Flee Fighting |url= https://www.bnionline.net/en/news/about-90-cent-falam-town-residents-flee-fighting |work=Khonumthung News |date=8 November 2024}}&lt;/ref&gt;
* ၂၇ အောက်တိုဘာ – ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး တစ်နှစ်ပြည့်ကာလတွင် [[ဗမာပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်တော်]]က [[အညာ]]ဒေသတွင် စစ်ဆင်ရေးများ ဖော်ဆောင်မည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://myanmar-now.org/en/news/bpla-troops-to-relocate-to-myanmars-dry-zone/ BPLA troops to relocate to Myanmar’s dry zone] Maung Shwe Wah. [[Myanmar Now]]. October 28, 2024&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.bbc.com/burmese/articles/c7896ej9qv5o အညာဒေသမှာ စစ်ဆင်ရေးတွေ လုပ်မယ်လို့ BPLA ပြော] [[British Broadcasting Corporation|BBC]]. October 28, 2024&lt;/ref&gt;
* ၂၈ အောက်တိုဘာ - လားရှိုးမြို့ရှိ အကျဉ်းထောင်မှ ဖမ်းဆီးခံ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၈၀ ကျော် ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်သွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=80 Junta Soldiers Break Out of Jail in Lashio|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/80-junta-soldiers-break-out-of-jail-in-lashio.html|date=November 11, 2024|work=The Irrawaddy |language=en}}&lt;/ref&gt;
* ၂၉ အောက်တိုဘာ – ကရင်နီလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ငယ်များ စုပေါင်းကာ [[ကယန်းအမျိုးသားတပ်မတော်]]ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.rfa.org/burmese/news/kayan-national-army-10292024140039.html ကယန်းအမျိုးသားတပ်မတော် ဖွဲ့စည်း]. [[Radio Free Asia]]. October 29, 2024&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://moemaka.net/eng/2024/10/formation-of-the-kayan-national-army-kna/ Formation of the Kayan National Army (KNA)]. MoemaKa: Burmese Community News. October 31, 2024&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/in-person/interview/new-ethnic-army-hopes-to-represent-all-kayan-people.html/ New Ethnic Army Hopes to Represent All Kayan People]. Saw Lwin. November 6, 2024. [[The Irrawaddy]]&lt;/ref&gt;
* ၃၁ အောက်တိုဘာ- ကေအိုင်အေနှင့် ပီဒီအက်ဖ်တပ်ဖွဲ့များသည် မြစ်ကြီးနားခရိုင်ရှိ နယ်ခြားစောင့်တပ် တပ်ရင်း ၁၀၀၁ ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ စစ်ကောင်စီတပ်သားများ တရုတ်နယ်စပ်ဖက်သို့ ထွက်ပြေးသွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/kia-seizes-final-border-force-hq-despite-chinese-pressure.html KIA Seizes Final Border Force HQ Despite Chinese Pressure] [[The Irrawaddy]]. November 1, 2024&lt;/ref&gt;

=== နိုဝင်ဘာ ===

*၁ နိုဝင်ဘာ - မန္တလေးလားရှိုးလမ်းမကြီးပေါ်ရှိ ရှမ်းမြောက်နှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးအစပ်ကို ပြန်လည်ထိန်းချုပ်နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းသော စစ်ကောင်စီတပ်များအား [[တအာင်း အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]] နှင့် အခြားအဖွဲ့များက ဝိုင်းဝန်းပိတ်ဆို့ထားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/tnla-fights-myanmar-junta-for-key-road-junction.html TNLA Fights Myanmar Junta for Key Road Junction] [[The Irrawaddy]]&lt;/ref&gt;
*၂ နိုဝင်ဘာ - ချီဖွေမြို့နယ်ရှိ ဖီမောမြို့ကို ကေအိုင်အေနှင့် မဟာမိတ်တပ်များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/kia-seizes-town-on-chinese-border.html &quot;KIA Seizes Town on Chinese Border&quot; by The Irrawaddy, November 4, 2024]&lt;/ref&gt;
* ၅ နိုဝင်ဘာ - နေပြည်တော် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်မှ တရုတ်နိုင်ငံသို့ သွားရောက်မည့် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်အား လုပ်ကြံရန် ရည်ရွယ်ပျံသန်းလာသည့် ဒရုန်းသုံးစင်းကို တပ်မတော်က လယ်ဝေးမြို့နယ်တွင် ပစ်ချနိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-junta-foils-drone-attack-on-min-aung-hlaing.html Myanmar Junta Foils Drone Attack on Min Aung Hlaing]. November 6, 2024. [[The Irrawaddy]].&lt;/ref&gt;
*၇ နိုဝင်ဘာ - မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မြိုင်မြို့ရှိ ရဲစခန်းကို ဂျိုကာပြောက်ကျားတပ်ဖွဲ့နှင့် ပီဒီအက်ဖ်များက ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ရာ ရဲအရာရှိနှစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://eng.mizzima.com/2024/11/10/16085 Two police officers killed in resistance attack in Myanmar’s Myaing township] [[Mizzima]]. November 10, 2024&lt;/ref&gt;
*၉ နိုဝင်ဘာ - တပ်မတော်၏ ကျူဆိပ် အခြေစိုက်စခန်းကို KNLA က သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး ဖာပွန်မြို့သို့ ရိက္ခာလမ်းကြောင်းကို ဖြတ်တောက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/karen-rebels-seize-key-junta-base-near-papun.html Karen Rebels Seize Key Junta Base Near Papun] November 13, 2024. [[The Irrawaddy]]&lt;/ref&gt;
*၁၃ နိုဝင်ဘာ - တောင်သာမြို့နယ်ရှိ ရဲစခန်းတစ်ခုအား ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည့် ရုပ်သံမှတ်တမ်းကို မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးရှိ ပီဒီအက်ဖ်တပ်ဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.instagram.com/reel/DCTKGPvsMxB/?igsh=MWxoeXg0bGxoZG00eQ== | title=Instagram }}&lt;/ref&gt;
*၁၄ နိုဝင်ဘာ - သရုပ်ဆောင် ရန်အောင်၏ နေအိမ်အား မိုင်းဖြင့် ဖောက်ခွဲခဲ့ရာ အနည်းငယ် ပျက်စီးမှုများ ရှိခဲ့သည်။ စစ်ကောင်စီနှင့် ပူးပေါင်းနေသည့် ဖျော်ဖြေရေးသမားများအား သတိပေးသည့်အနေဖြင့် ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု Dark Shadow အဖွဲ့က ဆိုသည်။&lt;ref&gt;[https://www.narinjara.com/news/detail/67376cd58ba19a5164db656e Residence of Renowned Actor Yan Aung, Host to Junta Leader Min Aung Hlaing at Airport, Targeted with Minor Explosive Incident]. Narinjara News. November 14, 2024. Lu Htet Naing&lt;/ref&gt;
*၂၁ နိုဝင်ဘာ - တရုတ်နိုင်ငံ နယ်စပ်ရှိ ကန်ပိုက်တီမြို့ကို ကေအိုင်အေက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် မိသားစုများ တရုတ်နိုင်ငံတွင်းသို့ ထွက်ပြေးသွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/kia-seizes-chinese-border-town-from-myanmar-junta.html KIA Seizes Chinese Border Town From Myanmar Junta]&lt;/ref&gt;
*၂၄ နိုဝင်ဘာ - ၁၇ ရက်ကြာ တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် ရခိုင်ပြည်နယ်တောင်ပိုင်း တောင်ကုတ်မြို့ကို အာရက္ခတပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/aa-seizes-rakhines-taungup-but-battle-continues.html AA Seizes Rakhine’s Taungup, but Battle Continues]&lt;/ref&gt;
*၂၅ နိုဝင်ဘာ - နိုဝင်ဘာ ၂၅ နှင့် ၂၆ ရက်များအတွင်း လွိုင်ကော်မြို့၏ ကျေးရွာဒေသများတွင် ကရင်နီတပ်မတော်နှင့် ဖြစ်ပွားသော တိုက်ပွဲများကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၃၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/burma/karenni-resistance-prevents-myanmar-junta-army-unit-from-reaching-loikaw.html Karenni Resistance Prevents Myanmar Junta Army Unit from Reaching Loikaw]&lt;/ref&gt;
*၂၆ နိုဝင်ဘာ - [[၂၀၂၄]] ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂၆ ရက် နေ့လယ်ပိုင်းက ချင်းပြည်နယ်၊ [[ဖလမ်းမြို့နယ်]]ရှိ လုမ်သဲ (Lumte) ရွာကို လေကြောင်းမှ တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ အနည်းဆုံး ခြောက်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အိမ်ခြေ ၈၀ ခန့်ရှိ လုံသဲမ်ရွာ ကျေးရွာဆေးပေးခန်း၊ ဘုရားကျောင်း အပါအဝင် နေအိမ်ခြောက်လုံးခန့် ပျက်စီးသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://myanmar-now.org/mm/news/59487/|title=ဖလမ်းမြို့၊လုံသဲမ်ကျေးရွာကျန်းမာရေးဆေးပေးခန်းကိုစစ်ကောင်စီ ဗုံးကြဲ၊ ၆ ဦးသေဆုံး|accessdate=2025-6-22|publisher=Myanmar Now|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250622135026/https://myanmar-now.org/mm/news/59487/|archivedate=2025-6-22}}&lt;/ref&gt;

===ဒီဇင်ဘာ===

*၄ ဒီဇင်ဘာ - ဗန်းမော်နှင့် မန်စီမြို့များရှိ စစ်ကောင်စီတပ်များကို ကေအိုင်အေနှင့် မဟာမိတ်များက တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ဗန်းမော်မြို့အနီးရှိ ခြေလျင်တပ်ရင်း ၄၇ ၏ ရှေ့တန်းစခန်းများကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |author=Hein Htoo Zan |date=4 December 2024 |title=KIA Advances in Kachin State, Captures Junta outposts |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/kia-advances-in-kachin-state-captures-junta-outposts.html |language=en}}&lt;/ref&gt;
* ၈ ဒီဇင်ဘာ - 
**မောင်တောမြို့ပြင်ရှိ နယ်ခြားစောင့်တပ်ရင်း ၅ ၏ စခန်းကို အာရက္ခတပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး မောင်တောမြို့နယ်ကို အလုံးစုံ ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/aa-takes-complete-control-of-myanmar-bangladesh-border-after-seizing-maungdaw.html AA Takes Complete Control of Myanmar-Bangladesh Border After Seizing Maungdaw]&lt;/ref&gt;
**ချင်းပြည်နယ်၏ မြို့တော် ဟားခါးနှင့် ထန်တလန်မြို့အကြား သီးမစ်လွင်ပြင်ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းကို [[ချင်းပြည်ကောင်စီ]]က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/chin-forces-capture-strategic-myanmar-plain-between-hakha-and-thantlang.html Chin Forces Capture Strategic Myanmar Plain Between Hakha and Thantlang]&lt;/ref&gt;
**တပ်မတော်၏ လက်နက်ကြီးကြောင့် [[မွန်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]]မှ နှစ်ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.bnionline.net/en/news/two-nmsp-soldiers-injured-explosion-caused-military-junta-shelling Two NMSP Soldiers Injured in Explosion Caused by Military Junta Shelling] [[Burma News International|Independent Mon News Agency]]. December 23, 2024&lt;/ref&gt;
*၁၀ ဒီဇင်ဘာ - ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၀ ရက် နံနက်ပိုင်းတွင် ချင်းပြည်နယ်မြို့တော် ဟားခါး၏ မြောက်ဘက် ၁၀ မိုင်ခန့်အကွာတွင်ရှိသည့် [[ချွန်ကျုံးရွာ၊ ဟားခါးမြို့နယ်|ချွန်ကျုံးရွာ]]ကို လေတပ်က ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ မိသားစုဝင်လေးဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ အဆိုပါတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ကလေးငယ်တစ်ဦးအပါအဝင် ဒေသခံ ၄ ဦး သေဆုံးပြီး ၉ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်ဟု သတင်းများက ဖော်ပြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=ဟားခါး ချွန်ကျုံးကျေးရွာ စစ်ကောင်စီ ဗုံး ၂ ကြိမ်ကြဲ ၄ ဦး သေဆုံး၊ ၉ ဦး ဒဏ်ရာရ|url=https://burmese.voanews.com/a/sac-airstrike-on-chin-village/7895668.html|publisher=VOA Burmese|accessdate=2025-6-22|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250622133332/https://burmese.voanews.com/a/sac-airstrike-on-chin-village/7895668.html|archivedate=2025-6-22}}&lt;/ref&gt;
*၂၁ ဒီဇင်ဘာ  - [[ချင်းညီနောင်]]အဖွဲ့သည် [[ကန်ပက်လက်မြို့]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.bnionline.net/en/news/chin-resistance-forces-take-kanpetlet-town Chin Resistance Forces Take Kanpetlet Town] [[Burma News International|Khonumthung News]] December 23, 2024&lt;/ref&gt;
*၂၉ ဒီဇင်ဘာ - [[ဂွမြို့]]ကို အာရက္ခတပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite web|title=Myanmar's Army takes a major town, says ready for talks|url=https://www.rfa.org/english/myanmar/2024/12/30/rakhine-arakan-army-gwa/|website=Radio Free Asia|access-date=2 Jan 2025|date=30 December 2024}}&lt;/ref&gt;

== ၂၀၂၅ ==
===ဇန်နဝါရီ===

=== ဖေဖော်ဝါရီ ===
* ၃ ဖေဖော်ဝါရီ - မွန်ပြည်နယ်၊ [[ဘီးလင်းမြို့နယ်]]ရှိ မယ်ပလဲ့ စစ်ကောင်စီစခန်းကို [[ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်|ကေအန်အယ်လ်အေ]]ဦးဆောင်သော တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Irrawady |first=The |date=3 February 2025 |title=Karen-Led Rebels Seize Myanmar Junta Base in Mon State |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/karen-led-rebels-seize-myanmar-junta-base-in-mon-state.html |work=The Irrawady}}&lt;/ref&gt; 
* ၄ ဖေဖော်ဝါရီ - ကချင်ပြည်နယ်၊ [[ဗန်းမော်မြို့]]ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းတစ်ခုကို [[ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်|ကေအိုင်အေ]]က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |last=The Irrawady |title=Myanmar Junta Headquarters Falls in Key Kachin Town |url=https://www.irrawaddy.com/category/news/war-against-the-junta |work=The Irrwaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၆ ဖေဖော်ဝါရီ - ကယားပြည်နယ်၊ [[လွိုင်ကော်မြို့]]ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းတစ်ခုအား [[ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]က စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ စစ်ကောင်စီတပ်သားများစွာ သေဆုံးခဲ့ပြီး အချို့ကို ဖမ်းဆီးရမိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |author=War Noir |date=6 February 2025 |title=#Myanmar (#Burma): Karenni Forces (#KNDF) raided Military Junta Base in #Loikaw, #Kayah State. Several soldiers were killed and captured.|url=https://x.com/war_noir/status/1887461602376487327|website=Twitter}}&lt;/ref&gt;{{Better source needed|date=February 2025}}
* ၇ ဖေဖော်ဝါရီ - [[ကယားပြည်နယ်]]နှင့် [[ရှမ်းပြည်နယ်]] အစပ်ရှိ [[မိုးဗြဲမြို့]]ကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ရန် ကြိုးပမ်းသော စစ်ကောင်စီတပ်အား ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့က ကြားဖြတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းမှ ပြန်လည်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Htoo Zan |first=Hein |date=7 February 2025 |title=Karenni Rebels Advance on Key Shan Town |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/karenni-rebels-advance-on-key-shan-town.html |work=The Irrawaddy}}&lt;/ref&gt;
* ၈ ဖေဖော်ဝါရီ - မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ [[စလင်းမြို့နယ်]]တွင် စစ်ကောင်စီ၏ ရေယာဉ်ကို [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]]က အလစ်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title= #Myanmar (#Burma) 🇲🇲: People's Defense Forces (#PDF) conducted an ambush on a Military Council Boat in Salin Township, #Magway Region. Fighters were armed with 7.62mm K-09 assault rifle (Kachin-made Type 81 clone) and 5.56mm MA-3 MK 2 assault rifle.|url=https://x.com/war_noir/status/1888232506526249306}}&lt;/ref&gt;{{Better source needed|date=February 2025}}
* ၁၈ ဖေဖော်ဝါရီ - မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ညောင်ဦးမြို့နယ်]]ရှိ [[ပုဂံ]] [[ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာ|ယူနက်စကို ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာ]]ရှိ [[အလိုတော်ပြည့်ဂူဘုရား]]အနီးတွင် ဆိုင်ကယ်စီးလာသော ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်နှစ်ဦး ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသည်။ ကျန်တစ်ဦးမှာ လွတ်မြောက်သွားခဲ့သည်။ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များက သေနတ်နှစ်လက်နှင့် ခဲယမ်းများ သိမ်းဆည်းရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |last=The Irrawaddy |date=18 February 2025 |title=Junta police killed in ambush at Myanmar's Bagan world heritage site |url=https://www.instagram.com/p/DGNjYXLt0cU/?igsh=MWN2cmVmaThoaWpkcA==}}&lt;/ref&gt;{{Better source needed|date=February 2025}}
* ၁၉ ဖေဖော်ဝါရီ - [[ချင်းပြည်ကောင်စီ]]နှင့် [[ချင်းညီနောင်|ကြားကာလချင်းအမျိုးသားအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ]]တို့ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်တွင် တွေ့ဆုံကာ ချင်းအမျိုးသားကောင်စီအဖြစ် ပူးပေါင်းရန် သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;[https://www.ludunwayoo.com/news-mm/2025/02/26/113134/ ချင်းတော်လှန်ရေးအင်အားစုနှစ်ခုကို ချင်းအမျိုးသားကောင်စီ အဖြစ် ပေါင်းစည်းရန် ချင်းပြည်ကောင်စီ နှင့် ICNCC /ချင်းညီနောင် သဘောတူ] People's Spring. February 26, 2025&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://myanmar-now.org/mm/news/61392/ Rival Chin Groups agree to form unified ‘Chin National Council’ after years of tension] February 27, 2025. [[Myanmar Now]].&lt;/ref&gt;
* ၂၇ ဖေဖော်ဝါရီ - [[လှိုင်းဘွဲ့မြို့နယ်]] ထိုင်းနယ်စပ်အနီးရှိ စစ်ကောင်စီရှေ့တန်းစခန်းတစ်ခုကို ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်နှင့် မဟာမိတ်အဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.instagram.com/p/DGw2pooTdHV/?igsh=MXU2aGxzMHVyYW82OA== KNLA seizes regime outpost near Thai border]
&lt;/ref&gt;

=== မတ် ===
* ၁ မတ် - ကျောက်ဖြူမြို့နယ်ရှိ ဓညဝတီရေတပ်စခန်းတွင် စစ်ကောင်စီနှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော်တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့သည်ဟု ဧရာဝတီသတင်းဌာနက ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Zan |first=Hein Htoo |date=2025-03-01 |title=Arakan Army Renews Attacks on Kyaukphyu Naval Base |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/arakan-army-renews-attacks-on-kyaukphyu-naval-base.html |access-date=2025-03-01 |website=The Irrawaddy |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
* ၉ မတ် - နွားထိုးကြီးမြို့နယ်တွင် နွားထိုးကြီး ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့က စစ်ကောင်စီတပ်သား ၅၀ နီးပါးကို သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး ၁၄ ဦးအား ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ တော်လှန်ရေးသမား သုံးဦး သေဆုံးပြီး ခုနစ်ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-03-11 |title=PDF: Almost 50 Myanmar Junta Troops Killed in Mandalay |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/pdf-almost-50-myanmar-junta-troops-killed-in-mandalay.html  |website=The Irrawaddy |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
* ၁၁ မတ် - TNLA, PDF တပ်ဖွဲ့များနှင့် တိုက်ပွဲပြင်းထန်ခဲ့ပြီးနောက် နောင်ချိုမြို့နယ်ရှိ [[တောင်ခမ်းရွာ၊ နောင်ချိုမြို့နယ်|တောင်ခမ်း]]ကို တပ်မတော်က ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;[https://www.youtube.com/watch?v=Y0uPemDAN1Y တောင်ခမ်းဒေသက စစ်ကြောင်းတွေ နောက်တန်းပြန်ပို့၊ အောင်ပွဲရပုံစံ ကြိုဆို]. [[Democratic Voice of Burma]]. March 12, 2025&lt;/ref&gt;
*၁၇ မတ် - ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး [[ညောင်ကျိုးရွာ၊ ပန်းတောင်းမြို့နယ်|ညောင်ကျိုး]]ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းကို အာရက္ခတပ်တော်နှင့် မဟာမိတ်များက တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-03-17 |title=Rakhine Rebels Attack Myanmar Junta Base in Bago |url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/rakhine-rebels-attack-myanmar-junta-base-in-bago.html |website=The Irrawaddy |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
*၂၆ မတ် - လေးမျက်နှာမြို့နယ်သို့ အေအေက ဝင်ရောက်ကာ ပုသိမ်-မုံရွာလမ်းပိုင်းအဝေးပြေးလမ်းအနီး ကျေးရွာများတွင် စစ်ကောင်စီနှင့် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့ကာ ရွာအချို့ကို အေအေက ထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=လေးမျက်နှာမြို့နယ်မှ ရွာတချို့ AA တို့ ထိန်းချုပ် |url=https://burma.irrawaddy.com/news/2025/03/26/399012.html |work=The Irrawaddy |date=26 March 2025}}&lt;/ref&gt;
* ၂၈ မတ် - 
** ပြင်းအား ၇.၇ ရှိ [[၂၀၂၅ မြန်မာ ငလျင်]] လှုပ်ခတ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် မန္တလေးမြို့အပါအဝင် နေရာများတွင် ပျက်စီးဆုံးရှုံးကာ အများအပြား သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news |date=March 28, 2025 |title=Thailand, Myanmar Earthquake highlights: 144 dead in Myanmar, 732 injured; Trump says US to offer help |url=https://www.firstpost.com/world/bangkok-thailand-earthquake-live-updates-7-7-magnitude-earthquake-hits-myanmar-tremors-rescue-operation-liveblog-13875286.html |access-date=March 28, 2025 |publisher=[[Firstpost]] |language=en}}&lt;/ref&gt;
** ရခိုင်ပြည်နယ်သို့ စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ ဆက်လက်ပြုလုပ်လျက်ရှိပြီး ပုဏ္ဏားကျွန်းဆေးရုံ၏ အဆောင်အချို့ ပျက်စီးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=ပုဏ္ဏားကျွန်းဆေးရုံကို စစ်ကောင်စီက အတွဲလိုက်ဒုံးဖြင့် ပစ်ခတ်၍ အဆောင်အချို့ ပျက်စီး |trans-title=Ponnakyun Hospital bombed by cluster missiles, destroyed |url=https://burmese.narinjara.com/news/detail/67e64193b2eb6403451ac0a3 |work=Narinjara}}&lt;/ref&gt;
* ၂၉ မတ် - 
** ငလျင်လှုပ်အပြီး နောက်တစ်ရက်တွင် KNU ဌာနချုပ်အနီးအပါအဝင် ရှမ်းမြောက်၊ ပဲခူးနှင့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးများတွင် စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=မြန်မာပြည်သူများအားလုံး အတိဒုက္ခရောက်နေသည့် ငလျင်လှုပ်ခတ်ပြီးနောက် စစ်ကောင်စီက KNU ဌာနချုပ်အနီး ၊ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ရှမ်းမြောက်နှင့်ပဲခူးတိုင်းတို့ကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ လုပ်ဆောင် |url=https://yktnews.com/2025/03/209348/ |trans-title=During troubling times for all Myanmar people, junta conducts aerial attacks on KNU HQ, Sagaing Region, North Shan and Bago Regions |date=29 March 2025}}&lt;/ref&gt;
**  ကုလသမဂ္ဂနှင့် အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့များနှင့် လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီများ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ရန်အတွက် ထိုးစစ်များ နှစ်ပတ်ကြာ ရပ်နားထားမည်ဟု အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရက ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref name=quakecf&gt;{{cite news |title=Myanmar resistance movement announces partial ceasefire to aid quake relief as death toll tops 1,600 |url=https://www.latimes.com/world-nation/story/2025-03-29/myanmars-earthquake-death-toll-jumps-to-1-644-as-more-bodies-are-recovered-from-the-rubble |last1=Rising |first1=David |last2=Saksornchai |first2=Jintamas |work=LA Times |date=29 March 2025}}&lt;/ref&gt;
* ၃၀ မတ် - 
** စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး ပေါက်မြို့နယ်အတွင်း စစ်ရဟတ်ယာဉ်ဖြင့် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://yktnews.com/2025/03/209498/ |title=NUG က ငလျင်ဒဏ်ကယ်ဆယ်ရေးအတွက် နှစ်ပတ် အပစ်ရပ်ထားသော်လည်း ပေါက်မြို့နယ်အတွင်းတွင် စစ်တပ်က စစ်ရဟတ်ယာဉ်ဖြင့် ဗုံးကျဲပစ်ခတ်တိုက်ခိုက် |trans-title=Despite NUG 2-week ceasefire to aid with earthquake relief, military uses helicopters to continue bombings in Pauk Township |date=30 March 2025}}&lt;/ref&gt;
** ကျောက်ဖြူမြို့နယ်ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းတစ်ခုအား အေအေ က ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=အရပ်သားကျေးရွာများကို စစ်ကောင်စီက ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်နေ၍ ကျောက်ဖြူရှိ စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းကို AA ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက် |trans-title=Local villages continue being bombed by SAC, AA sieges SAC military outpost |url=https://burmese.narinjara.com/news/detail/67eb6cb2b2eb64034577f9d6 |work=Narinjara}}&lt;/ref&gt;

=== ဧပြီ ===
* ၁ ဧပြီ - 
** [[ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့]]က တစ်လကြာ တဖက်သတ်အပစ်အခတ်ရပ်စဲကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ညီနောင်သုံးဖွဲ့တစ်လတဖက်သတ်အပစ်အခတ်ရပ်စဲကြောင်းကြေညာ |url=https://burmese.narinjara.com/local-news/detail/67ebec29b2eb64034584742b?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTEAAR0LLfZRyD2kTOfBcDtyoFhelNoJ14e1BTb4ZCWszYcsKyA8TNx-U1ZnFHI_aem_B-yhV4Muw6ws6yjynRRhpg |access-date=2025-04-01 |website=နိရဉ္ဇရာ |language=my}}&lt;/ref&gt;
** စစ်ကောင်စီအား ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်နေကြသည့် ပီဒီအက်ဖ်များနှင့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များကို စစ်ရေးအရ ဆက်လက်တိုက်ခိုက်သွားမည်ဟု ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး [[မင်းအောင်လှိုင်]]က [[မြဝတီရုပ်မြင်သံကြား]]မှတဆင့် ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=အပစ်ရပ် ထားသည့်အဖွဲ့များကို ဆက်လက်တိုက်ခိုက်မည်ဟု စစ် ခေါင်း ဆောင် တုံ့ပြန် |trans-title=Junta leader announces he will continue to attack groups that paused operations |url=https://bur.mizzima.com/2025/04/01/51842 |work=[[Mizzima]]|lang=my}}&lt;/ref&gt;
* ၂ ဧပြီ -
** တရုတ်နိုင်ငံ ကြက်ခြေနီအဖွဲ့၏ အကူအညီယာဉ်တန်းကို စစ်ကောင်စီက သတိပေးသည့်အနေဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=Myanmar junta admits to firing on Chinese Red Cross aid convoy |url=https://myanmar-now.org/en/news/myanmar-junta-admits-to-firing-on-chinese-red-cross-aid-convoy/ |access-date=2 April 2025 |work=Myanmar Now |date=2 April 2025}}&lt;/ref&gt;
** ဧပြီလ ၂၂ ရက်နေ့အထိ ရက် ၂၀ ကြာ အပစ်အခတ်ရပ်နားမည်ဖြစ်ကြောင်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ဆိုသည်။&lt;ref&gt;{{cite news|title=‌Myanmar holds minute's silence for more than 2,700 dead in devastating earthquake |url=https://www.france24.com/en/live-news/20250402-myanmar-quake-victim-rescued-after-5-days-as-aid-calls-grow |publisher=France 24 |date=2 April 2025}}&lt;/ref&gt;
** မိမိကိုယ်ကို ခုခံကာကွယ်သည်မှလွဲ၍ အပစ်အခတ် ရပ်တန့်သည်ဟု ကေအိုင်အေ က ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news|title=Myanmar earthquake death toll rises to 3,085 as more bodies found |url=https://apnews.com/article/myanmar-thailand-earthquake-71d51dfc7339e017b1d116c105effab4 |access-date=3 April 2025|work=AP News |date=3 April 2025|language=en}}&lt;/ref&gt;
** ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးအစပ်ရှိ တောင်ငူ-ပန်းတနော်ကားလမ်းပေါ်ရှိ ညောင်ကျိုးဗျူဟာစခန်းကို အာရက္ခတပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ပဲခူးတိုင်း ညောင်ကျိုးဗျူဟာစခန်းကို အလုံးစုံသိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့ကြောင်း AA သတင်းထုတ်ပြန် |url=https://burmese.narinjara.com/news/detail/67f1683797881a25824d6467 |access-date=2025-04-06 |website=နိရဉ္ဇရာ |language=my}}&lt;/ref&gt;
* ၃ ဧပြီ - ကချင်ပြည်နယ်၊ ဗန်းမော်မြို့တွင် စစ်ကောင်စီက လက်နက်ကြီးဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့သလို စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ အင်းတော်မြို့နယ်တွင်လည်း လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများကို ဆက်လက် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title= စစ်ကောင်စီက ရက် ၂၀ ကြာ အပစ်ရပ်မည်ဟု ကြေညာပြီး နောက် ဝိုင်းမော်တွင်စ စ်ရေးလှုပ်ရှားသဖြင့်တို က်ပွဲဖြစ်ပွား၊ အင်းတော်မြို့ကိုလည်း စစ်တပ်က လေယာဉ်ဖြင့်ဗုံး ကျဲ |trans-title=Military junta announces 20 day ceasefire and then takes military action in Bhamo battle, military also aerial bombs Intaw |date=3 April 2025 |url=https://yktnews.com/2025/04/210005/ |work=Khit Thit Media}}&lt;/ref&gt;
* ၄ ဧပြီ -
**တရုတ်နိုင်ငံ၏ စေ့စပ်မှုဖြင့် လားရှိုးခရိုင်အား MNDAA နှင့် စစ်ကောင်စီတို့ ပူးတွဲအုပ်ချုပ်ရန် သဘောတူညီခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://burma.irrawaddy.com/news/2025/04/04/399520.html တရုတ်ဖိအားကြောင့် လားရှိုးမှ ကိုးကန့်တို့ ဆုတ်ခွာတော့မည်]. [[The Irrawaddy]]. April 4, 2025.&lt;/ref&gt;
** ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နယ်စပ်အနီး မောင်တောမြို့နယ်တွင် စစ်ဆင်ရေးတစ်ခု ပြုလုပ်နေစဉ်အတွင်း [[အာရကန်ရိုဟင်ဂျာ ကယ်တင်ရေးတပ်မတော်]] အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးအား အေအေက သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး သေနတ်နှစ်လက်နှင့် ကျည်အချို့ သိမ်းဆည်းရမိခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်းသို့ ARSA စစ်သွေးကြွများ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှတဆင့် ဝင်ရောက်လာခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ARSA member killed, AA seizes 2 guns, some ammunition during an operation in Maungdaw North|url=https://www.narinjara.com/news/detail/67f170ca97881a25824e16e6|date= April 5, 2025|work= Narinjara News |language=english}}&lt;/ref&gt;
* ၇ ဧပြီ - 
** နောက်ဆုံးလက်ကျန်စစ်စခန်းဖြစ်သော [[ခလရ(၂၆၈)|ခလရ ၂၆၈]]ကို သိမ်းပိုက်ရရှိပြီးနောက် ချင်းပြည်နယ်၊ ဖလမ်းမြို့အား ချင်းညီနောင်အဖွဲ့က ထိန်းချုပ်ရရှိခဲ့သည်။ တိုက်ပွဲတွင် [[ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး နိုင်ငံတကာတပ်ဦး]] အပါအဝင်အဖွဲ့များစွာက ပူးပေါင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Irrawaddy |first=The |date=2025-04-08 |title=Chin Rebels Rout Myanmar Junta From Falam After Five-Month Battle |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/chin-rebels-rout-myanmar-junta-from-falam-after-five-month-battle.html?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTEAAR5FR4WRjQmAXmht0CIaEt6X1PAZxdbxkWo5iutGTT_XXOqT-qY-haSch3XmFA_aem_f9_lgAOpeKrp0MmLORXH4w |access-date=2025-04-09 |website=The Irrawaddy |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
** ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်၊ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်နှင့် [[မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာကျောင်းသားများဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဦး]] ပူးပေါင်းအဖွဲ့များက စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး အင်းတော်မြို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://burmese.narinjara.com/local-news/detail/67f4239a97881a25827b5623 အင်းတော်မြို့ကိုတော်လှန်ရေးတပ်များသိမ်းပိုက်]. Narinjara News (in Burmese). Khiang Lu Hla.&lt;/ref&gt; [[ပဲခူး အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု]]ကို ကျူးလွန်ခဲ့သော တပ်မ ၇၇ တပ်မမှူး ဗိုလ်မှူးချုပ် အောင်သက်ဦးကို အရှင်ဖမ်းဆီးရမိခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://yktnews.com/2025/04/210781/ ပဲခူးမြို့ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှု ၄ နှစ်ပြည့်နေ့တွင် ဦးဆောင်နှိမ်နင်းခဲ့သော တပ်မ ၇၇ တပ်မမှူး ဗိုလ်မှူးချုပ် အောင်သက်ဦးနှင့် စစ်သား ၁၅၀ ကျော်ကို အရှင်ဖမ်းမိပြီး တပ်မ ၇၇ တစ်တပ်လုံးကို PDF က ချေမှုန်း] (in Burmese). April 10, 2025. [[Khit Thit Media]].&lt;/ref&gt;
* ၁၀ ဧပြီ - အမှတ် ၂၄ ကာကွယ်ရေးပစ္စည်းစက်ရုံ မှ ဗိုလ်မှူး သော်ဇင်ဦး လိုက်ပါလာသော ကားအား ပခုက္ကူမြို့တွင် Earthquake People’s Defense Force က ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ဗိုလ်မှူး သော်ဇင်ဦးနှင့် ယာဉ်ပေါ်ပါ နောက်ထပ် အမျိုးသား တစ်ဦးတို့ သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Myanmar junta vehicle attacked in Magway’s Pakokku, killing two individuals, including a major|url=https://eng.mizzima.com/2025/04/13/21317 |date= April 13, 2025|work= Mizzima |language=english}}&lt;/ref&gt;
* ၁၄ ဧပြီ - ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်နှင့် ပီဒီအက်ဖ် ပူးပေါင်းအဖွဲ့သည် ကျုံဒုံးမြို့နှင့် ကော့ကရိတ်မြို့များရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းများကို ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Military Headquarters and Bases in Kyone Doe, Kawkareik Township, Targeted in Recent Coordinated Attacks|url=https://www.bnionline.net/en/news/military-headquarters-and-bases-kyone-doe-kawkareik-township-targeted-recent-coordinated|date= April 24, 2025|work= Burma News Agency|language=english}}&lt;/ref&gt;
* ၁၇ ဧပြီ - ၂၀၂၅ ဖေဖော်ဝါရီတွင် စတင်ခဲ့သော CDF-KKG စစ်ဆင်ရေး၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် ကလေးနှင့် ဂန့်ဂေါမြို့အကြားရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းများကို သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့သည်ဟု ချင်းပြည်ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့-ကလေး၊ ကဘော်၊ ဂန့်ဂေါ က ကြေညာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CDF-KKG claims control of 4 junta bases between Kale and Ganga in 2 months|url=https://mmpeacemonitor.org/en/en-news/cdf-kkg-claims-control-of-4-junta-bases-between-kale-and-ganga-in-2-months/|date= April 17, 2025|work= Myanamr Peace Monitor|language=english}}&lt;/ref&gt;
* ၁၈ ဧပြီ - အပစ်အခတ်ရပ်စဲမှုစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့စာတန်းနှင့် တရုတ်အလံပါ ကားတန်းသည် တရုတ်နိုင်ငံမှ လားရှိုးမြို့တွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။&lt;ref name=lashio/&gt;
* ၂၀ ဧပြီ - နောင်ချိုမြို့နယ်၊ တောင်ခမ်းရွာဒေသရှိ တိုက်ပွဲများတွင် စစ်ကောင်စီက ဓာတုလက်နက်များ သုံးစွဲခဲ့သည်ဟု [[ဓနုပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်တော်]]က စွပ်စွဲခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Junta Uses Chemical Weapons in Southern Shan State|url=https://www.bnionline.net/en/news/junta-uses-chemical-weapons-southern-shan-state|date= April 22, 2025|work= Burma News Agency|language=english}}&lt;/ref&gt;
* ၂၁ ဧပြီ - လားရှိုးမြို့ပေါ်ရှိ MNDAA အလံများအား ရုတ်သိမ်းပြီး မြို့၏ မြောက်ဘက် ငါးမိုင်အကွာနှင့် တောင်ဘက် သုံးမိုင်အကွာရှိ စစ်ဆေးရေးစခန်းများသို့ MNDAA က ဆုတ်ခွာခဲ့သည်။&lt;ref name=lashio&gt;{{cite news |author=Nora Pyae |title=Chinese monitors deployed to strategic Lashio as junta slowly retakes town |url=https://myanmar-now.org/en/news/chinese-monitors-deployed-to-strategic-lashio-as-junta-slowly-retakes-town/ |date=21 April 2025 |work=Myanmar Now}}&lt;/ref&gt;
* ၂၂ ဧပြီ - ရှမ်းပြည်တောင်ပိုင်း တော်လှန်ရေးတပ်ပေါင်းစုမှ ရှမ်းပြည်‌ (တောင်ပိုင်း) ဒေသခံတော်လှန်ရေးတပ်ပေါင်းစု (SSLRU)၊ Special Operation Drone Force (SODF) တို့သည် [[ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]လက်အောက်တွင်  ဗျူဟာအမှတ် (၉) အဖြစ် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=KNDF TOC-9 focuses on military operations in southern Shan State|url=https://mmpeacemonitor.org/en/en-news/kndf-toc-9-focuses-on-military-operations-in-southern-shan-state/|date= April 22, 2025|work= Myanamr Peace Monitor|language=english}}&lt;/ref&gt;
* ၂၆ ဧပြီ - တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး၊ ထားဝယ်မြို့နယ်၊ [[မောင်မယ်ရှောင်ရွာ၊ ထားဝယ်မြို့နယ်|မောင်မယ်ရှောင်ရွာ]]အနီးရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းအား ထားဝယ်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်က ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Dawei’s Hali Gui camp falls: captain commits suicide, 16 troops surrender|url=https://eng.mizzima.com/2025/04/29/21806|date= April 28, 2025|work= Mizzima |language=english}}&lt;/ref&gt;
* ၂၈ ဧပြီ - ကျောက်ဖြူမြို့နယ်၊ လိပ်ခမော်ရွာအနီးတွင် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီအလောင်းအချို့နှင့် လက်နက်များကို အာရက္ခတပ်တော်က သိမ်းဆည်းရမိခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ကျောက်ဖြူ လိပ်ခမော်ကျေးရွာအနီးတိုက်ပွဲအတွင်း စစ်ကောင်စီအလောင်းတချို့နှင့် လက်နက်တချို့ကို အာရက္ခတပ်တော် သိမ်းဆည်းရမိ |url=https://burmese.narinjara.com/news/detail/6810c834d08f26ee8369b7ea?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTEAAR6mr8mo4BlHNn92aV9JljpWvKZAzfS86gsv8rWorjSJ1yIFx8W1FAacyljHsA_aem_T4d7dLCKF7cn0rWxlePD6Q |access-date=2025-04-29 |website=နိရဉ္ဇရာ |language=my}}&lt;/ref&gt;
* ၂၉ ဧပြီ - စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ကလေးမြို့နယ်တောင်ပိုင်းရှိ ကျေးရွာများအား လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုပြုလုပ်ရန် ပျံသန်းလာသော စစ်ကောင်စီ၏ [[Mi-35]] တိုက်ခိုက်ရေးရဟတ်ယာဉ်အား ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော်က ပစ်ခတ်ခဲ့ရာ အရေးပေါ် ဆင်းသက်ခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resistance Forces Down Junta Helicopter|url=https://www.bnionline.net/en/news/resistance-forces-down-junta-helicopter|date= April 29, 2025|work= Burma News Agency|language=english}}&lt;/ref&gt;

=== မေ ===

* ၁ မေ - ငလျင်နောက်ဆက်တွဲ တိုက်တာအဆောက်အအုံများရှင်းလင်းရေးနှင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားရေးလုပ်ငန်းများ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးတို့အတွက် အပစ်ရပ်ကာလအား မေလ ၁ ရက်နေ့မှ မေလ ၃၁ ရက်နေ့အထိ သက်တမ်းထပ်တိုးကြောင်း မြောက်ပိုင်းညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့က မေလ ၁ ရက်နေ့ရက်စွဲဖြင့် ထုတ်ပြန်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://bur.mizzima.com/2025/05/02/54864|title=မြောက်ပိုင်းညီနောင်မဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့ အပစ်ရပ်ကာလ မေလကုန်ထိ ထပ်တိုး|author=Mizzima|publisher=Mizzima Media|access-date=3 may 2025}}&lt;/ref&gt;
* ၂ မေ - ပဲခူးတိုင်း [[ကျောက်ကြီးမြို့နယ်]]ရှိ စစ်ကောင်စီတပ်စွဲထားသော နေရာ ၆ ခုနှင့် နတ်တလင်းမြို့နယ်ရှိ ရဲကင်းစခန်းတစ်ခုကို တော်လှန်ရေးပူးပေါင်းအဖွဲ့များက သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့သည်ဟု တောင်ပိုင်းစစ်ဒေသ အမှတ် -၂ စစ်ဒေသခွဲက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/articles/c4g214jzypqo|title=ပဲခူးတိုင်း ကျောက်ကြီးနဲ့ နတ်တလင်းက တပ်စခန်း ၇ ခုကို တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေ သိမ်းပိုက်|date=3|year=2025|month=May|author=BBC Burmese|publisher=BBC}}&lt;/ref&gt;
* ၈ မေ - [[ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်]]နှင့် [[ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်]] ပူးပေါင်းအဖွဲ့သည် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ ရွှေကျင်မြို့နယ်၊ ညောင်ခြေထောက်ရွာရှိ စစ်ကောင်စီ ခြေမြန်တပ်ရင်း ၅၉၈ ဌာနချုပ်ကို တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-13 |title=Myanmar Resistance Briefly Captures Junta Battalion HQ in Bago|url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-resistance-briefly-captures-junta-battalion-hq-in-bago.html|website=The Irrawaddy|language=en-US}}&lt;/ref&gt;
* ၆ မေ - တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရုံး က  ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေ ၆ ရက်မှ ၃၁ ရက် အထိကာလကို ယာယီပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေးကာလအဖြစ် ထပ်မံတိုးမြှင့်ကြောင်း ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=တပ်မတော်က ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေ ၆ ရက်မှ ၃၁ ရက် အထိကာလကို ယာယီပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေးကာလအဖြစ် ထပ်မံတိုးမြှင့်|url=https://www.mmnationalpost.com/2025/05/blog-post_138.html|author=Myanmar National Post}}&lt;/ref&gt;
* ၉ မေ -
** ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံးနှင့် မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့များသည် တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ထားဝယ်မြို့နယ်]]ရှိ ထိုင်းမြန်မာ နယ်စပ် [[ထီးခီး]] အခြေစိုက်စခန်းကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-04-09 |title=KNU Hails Seizure of Myanmar Junta Base on Thai Border|url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/knu-hails-seizure-of-myanmar-junta-base-on-thai-border.html |website=The Irrawaddy |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
** နောင်ချိုမြို့နယ်၊ [[သရက်ချိုရွာ၊ နောင်ချိုမြို့နယ်|သရက်ချိုရွာ]]အနီးရှိ TNLA ၏ ရှေ့တန်းစခန်းရှစ်ခုကို စစ်ကောင်စီတပ်များက ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-09 |title=Myanmar Junta 'Seizes Eight TNLA Positions'|url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-seizes-eight-tnla-positions.html|website=The Irrawaddy|language=en-US}}&lt;/ref&gt;
* ၁၁ မေ - ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ကျောက်ဖြူမြို့နယ်ရှိ လိပ်ခမော်နှင့် မလိကျွန်းရွာများသို့ ချီတက်လာသည့် စစ်ကြောင်းအား အာရက္ခတပ်တော်က ကြားဖြတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-13 |title=Kyaukphyu Conflict Escalates Daily|url=https://www.bnionline.net/en/news/kyaukphyu-conflict-escalates-daily|website=Burma News International|language=en-US}}&lt;/ref&gt;
* ၁၂ မေ - စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ [[ဒီပဲယင်းမြို့နယ်]]အတွင်းရှိ [[အိုးထိမ်းကွင်း (တောင်)ရွာ၊ ဒီပဲယင်းမြို့နယ်|အိုးထိန်းတွင်းကျေးရွာ]]မှ စာသင်ကျောင်းကို ဗုံးကျဲသဖြင့် မေလ ၁၃ ရက် မနက်ပိုင်းအထိ သေဆုံးသူဦးရေ ၂၂ ဦးရှိခဲ့ပြီး၊ အထဲမှ ၂၀ ဦးမှာ ကျောင်းသားကလေးငယ်များဖြစ်ကြသည်။ ကျန်သော ၂ ဦးမှာ ဆရာမများဖြစ်ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|title=အိုးထိန်းတွင်းရွာ ဗုံးကြဲခံရမှု - သေဆုံးခဲ့တဲ့ကျောင်းသူတွေက ဘယ်အတန်းတွေမှာ ပညာသင်‌နေကြတာလဲ|author=BBC Burmese|url=https://www.bbc.com/burmese/live/cy8n7lljdngt|accessdate=13 May 2025}}&lt;/ref&gt; စစ်ကောင်စီကမူ သတင်းမှားဖြစ်သည်ဟုဆိုကာ ငြင်းဆိုထားသည်။&lt;ref&gt;{{cite web |title=ဒီပဲယင်းမြို့နယ်၊ အိုးထိမ်းကွင်းကျေးရွာ စာသင်ကျောင်းအား လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များက လေကြောင်းဖြင့် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဆရာ၊ ဆရာမများနှင့် ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများ ထိခိုက်သေဆုံးခဲ့ရကြောင်း တရားမဝင်ပြည်ဖျက်မီဒီယာများက မဟုတ်မမှန် ရေးသားဖြန့်ဝေလျက်ရှိ {{!}} Ministry Of Information |url=https://www.moi.gov.mm/index.php/news/69761 |website=www.moi.gov.mm |access-date=၁၃ မေ ၂၀၂၅ |language=en |date=၁၂ မေ ၂၀၂၅}}&lt;/ref&gt;
* ၁၄ မေ- တမူး ပကဖ အဖွဲ့ဝင် ၁၀ ဦးကို အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ အာသံရိုင်ဖယ်တပ်ရင်းက ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt; [https://www.reuters.com/world/india/indian-army-operation-myanmar-border-kills-10-insurgents-2025-05-15/ Indian army operation on Myanmar border kills 10 insurgents] [[Reuters]]. May 14, 2025. &lt;/ref&gt;&lt;ref&gt; [https://myanmar-now.org/mm/news/63778/ အိန္ဒိယတွင် ရဲဘော် ၁၀ ဦး အသတ်ခံရကြောင်း တမူးခရိုင်ပအဖ အတည်ပြု]. [[Myanmar Now]]. May 20, 2025.&lt;/ref&gt;
* ၁၅ မေ -
** စစ်ကောင်စီ၏ ထိုင်းမြန်မာနယ်စပ်ရှိ မယ်လစခန်းကို [[KNLA]] က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=KNLA seizes junta's Mae La camp near Myanmar-Thai border in day-long assault|url=https://eng.mizzima.com/2025/05/17/22443|date= May 17, 2025|work= Mizzima |language=english}}&lt;/ref&gt;
** စစ်ကောင်စီက ၃၉ နှစ်ကြာ တပ်စွဲခဲ့သည့် [[လှိုင်းဘွဲ့မြို့နယ်]]ရှိ တညာကျိုး ဗျူဟာစခန်းကို ကရင်တပ်များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=၃၉ နှစ်ကြာ စစ်ကောင်စီတပ်စွဲခဲ့သည့် ဖားအံခရိုင် တညာကျိုး(ခ)တာလယ် ဗျုဟာစခန်းကို ကရင်တပ်များသိမ်းပိုက် |url=https://burmese.narinjara.com/local-news/detail/68258f02c8875ede024c0db5 |access-date=2025-05-15 |website=နိရဉ္ဇရာ |language=my}}&lt;/ref&gt;
** စစ်ကူများနှင့် စစ်ပစ္စည်းများတင်ဆောင်လာသော တပ်မတော် (ရေ)၏ ရေယာဉ်တစ်စီး ကျောက်ဖြူဆိပ်ကမ်းသို့ ဆိုက်ကပ်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Myanmar junta reinforces Kyaukphyu to protect Chinese-backed deep-sea port amid AA offensive|url=https://eng.mizzima.com/2025/05/16/22419|date= May 16, 2025|work= Mizzima |language=english}}&lt;/ref&gt;
* ၁၆ မေ - နွားထိုးကြီး ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့နှင့် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် စစ်ကောင်စီတပ်များသည် [[နွားထိုးကြီးမြို့]]၏ အရှေ့ဖက်ရှိ တရုတ်ဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်းစခန်းမှ ဆုတ်ခွာသွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-13 |title=Myanmar Junta Abandons Chinese Pipeline Amid Resistance Attacks|url=https://www.irrawaddy.com/news/war-against-the-junta/myanmar-junta-abandons-chinese-pipeline-amid-resistance-attacks.html|website=The Irrawaddy|language=en-US}}&lt;/ref&gt;
* ၁၈ မေ - ချင်းပြည်မြောက်ပိုင်း တီးတိန်မြို့နယ်သို့တက်လာသည့် စစ်ကောင်စီစစ်ကြောင်းကို ကလေး- သိုင်းငင်းလမ်းမပေါ် တီးတိန်မြို့အဝင် မွှာလ်ပီးကျေးရွာနှင့် ‌ဟဲန်ဇိန်ရွာကြားတွင် ချင်းတော်လှန်ရေးပူးပေါင်းတပ်များ ဝိုင်းဝန်းပိတ်ဆို့ တိုက်ခိုက်နေသဖြင့် မေ ၂၁ ရက်မှ ယနေ့အထိ တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://burma.irrawaddy.com/news/2025/05/27/401392.html|publisher=The Irrawaddy|accessdate=28 May 2025|title=ချင်းပြည်တက်သည့်စစ်ကြောင်း တီးတိန်အဝင်၌ ပိတ်ဆို့ ခံထားရ|author=မေရီခိုင်း}}&lt;/ref&gt;
* ၁၉ မေ 
** - [[ကျောက်ဖြူမြို့နယ်]]ရှိ စစ်ကောင်စီစခန်းနှစ်ခုကို အာရက္ခတပ်တော်က သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web |title=&quot;AA ကျရှုံးပါစေ&quot;ဟု စစ်ကောင်စီက ယတြာချေပြီးနောက် ကျောက်ဖြူရှိ စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းနှစ်ခုကို AA သိမ်းပိုက် |url=https://burmese.narinjara.com/news/detail/682c39d9c8875ede02ad3dd5|access-date=2025-05-20 |website=နိရဉ္ဇရာ |language=my}}&lt;/ref&gt;
**မြန်မာ-အိန္ဒိယနယ်စပ်၊ တမူးမြို့နယ်တွင် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင် (PDF) ၁၀ ဦးကို အိန္ဒိယအာသံရိုင်ဖယ်တပ်ဖွဲ့ဝင်များက ရက်ပိုင်းအတွင်း သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြောင်း တမူး PDF အဖွဲ့နှင့် နီးစပ်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/articles/cy90v2x0nz0o|title=အိန္ဒိယ မြန်မာ နယ်စပ်မှာ တမူး PDF ၁၀ ယောက် သတ်ဖြတ်ခံရ|accessdate=20 May 2025|publisher=BBC Burmese|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250521130503/https://www.bbc.com/burmese/articles/cy90v2x0nz0o|archivedate=21 May 2025}}&lt;/ref&gt;
* ၂၀ မေ - [[ရွှေကူမြို့နယ်]]တွင် စစ်ကောင်စီ၏ ရဟတ်ယာဉ်တစ်စင်းကို ကေအိုင်အေက ပစ်ချခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{cite news |title=KIA က ပစ်ချလိုက်သည့် ရဟတ်ယာဉ် ၁ စီးကို ရွှေကူမြို့နယ်၊ စည်ငန်းရွာ အနောက်ဘက်ရှိ တောထဲတွင် တွေ့ရှိခဲ့ပြီး လေယာဉ်မှူး မိုးထက်အောင်၏ ရုပ်အ‌လောင်းကို ရှာတွေ့ |url=https://yktnews.com/2025/05/215192/ |trans-title=KIA shoots down 1 helicopter, finds body of pilot Moe Htet Aung on west side of Shwegu Township Sinngan village |language=my |work=Khit Thit Media}}&lt;/ref&gt;
*၃၁ မေ - ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေ ၃၁ ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရုံးက ငလျင်ဒဏ်သင့်ဒေသများ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ရန်နှင့် လွတ်လပ်၍ တရားမျှတသော ပါတီစုံဒီမိုကရေစီ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို အောင်မြင်စွာကျင်းပနိုင်ရန်အတွက် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့မှ ၃၀ ရက်နေ့အထိ ယာယီပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေးကာလကို ထပ်မံတိုးမြှင့်လိုက်ကြောင်း ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Citenews|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250602074400/https://xinhuamyanmar.com/news/myanmar/nm-2553019/|archivedate=2025-6-2|title=မြန်မာနိုင်ငံ၌ ယာယီပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေးကာလကို ဇွန် ၃၀ ရက်ထိ ထပ်မံတိုးမြှင့်|publisher=Xinhua Myanmar|accessdate=2025-6-2|date=2025-6-1|url=https://xinhuamyanmar.com/news/myanmar/politics-law-military/mm-256104/}}&lt;/ref&gt;

=== ဇွန် ===

* ၃ ဇွန် - ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်၊ ကရင်ပြည်နယ်က သေ့ဘောဘိုး မဆုတ်တမ်းခံစစ်စခန်းသိမ်းတိုက်ပွဲမှာ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင် ၇၂ ဦး ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်‌ရေးတပ်(KNLA) နဲ့ PDF ပူးပေါင်းတပ်ဆီ လက်နက်ချခဲ့သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.dvb.no/post/708417|title=သေ့ဘောဘိုးစခန်းကို KNLA နှင့် တပ်ပေါင်းစုများ သိမ်းပိုက်|date=2025-6-3|accessdate=2025-6-6|publisher=DVB Burmese}}&lt;/ref&gt;
* ၁၀ ဇွန် - ထိုင်း - မြန်မာနယ်စပ်၊ ထားဝယ်မြို့နယ်ထဲက အမိုနယ်စပ် (ခေါ်) ပွိုင့် ၂၆၅၅ စစ်ကောင်စီစခန်းကို ကရင်တော်လှန်ရေးပူးပေါင်းအဖွဲ့တွေက ဇွန် ၁၀ ရက်မှာ သိမ်းပိုက်နိုင်တယ်လို့ ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး(KNU) ဘက်က ပြောသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/live/c753071rnpvt|title=စစ်တပ်လက်ထဲ နှစ် ၃၀ နီးပါးရောက်ခဲ့တဲ့ ထိုင်း -မြန်မာနယ်စပ်က အမိုစခန်းကို သိမ်း - KNU|publisher=BBC Burmese|accessdate=2025-6-10|date=2025-6-10}}&lt;/ref&gt;

* ၁၀ ဇွန် - စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ပုလဲမြို့နယ်အတွင်း ကန်ထောင့်နယ်မြေရဲစခန်းသိမ်းတိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားနေစဉ်အတွင်း စစ်ကောင်စီ၏ တိုက်လေယာဉ်တစ်စင်းကို ယနေ့ (ဇွန်လ ၉ ရက်) နေ့လယ်ပိုင်းက ပစ်ချခဲ့ကြောင်း ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ် (PLA) က ဘီဘီစီကို ပြောကြားခဲ့သည်။ PLA က တိုက်လေယာဉ်ကို ပစ်ချနိုင်ခဲ့ကြောင်း ထုတ်ပြန်ပြီး နာရီပိုင်းအကြာတွင် စစ်ကောင်စီကမူ ပုလဲမြို့နယ်အတွင်း ပျက်ကျခဲ့သည့် တိုက်လေယာဉ်သည် လေ့ကျင့်ရေးပြုလုပ်နေစဉ် စက်ချို့ယွင်းမှုကြောင့် ပျက်ကျခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ဤဖြစ်စဉ်သည် ကန်ထောင့်နယ်မြေရဲစခန်း သိမ်းပိုက်ရေးတိုက်ပွဲအတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/live/c753071rnpvt|title=ပုလဲတိုက်ပွဲမှာ စစ်တပ်တိုက်လေယာဉ်ကို ပစ်ချခဲ့တယ်လို့ PLA ပြော|publisher=BBC Burmese|accessdate=2025-6-10|date=2025-6-10}}&lt;/ref&gt;
* ၁၁ ဇွန် - ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ [[ရေကြည်မြို့နယ်]]၊ [[ငသိုင်းချောင်းမြို့]]နှင့် ၁၀ မိုင်ခန့်အကွာရှိ အမြောက်တပ်ရင်း (၃၄၄) ကို ဇွန်လ ၁၁ ရက်နေ့ ညပိုင်းမှစ၍ [[အာရက္ခတပ်တော်]] (AA) ဦးဆောင်သော တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များက တိုက်ခိုက်နေပြီး တပ်ရင်းအတွင်းအထိ တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်နေကြောင်း ဒေသခံသတင်းရင်းမြစ်များက ပြောကြားခဲ့သည်။ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့် ငသိုင်းချောင်းမြို့ခံများနှင့် ရခိုင်စစ်ရှောင်အများစုမှာ ဘေးလွတ်ရာသို့ တိမ်းရှောင်နေကြရကာ အဆိုပါတပ်ရင်းအနီးတွင် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေသည်မှာ တစ်ပတ်ခန့်ရှိပြီဖြစ်ကြောင်းနှင့် AA က [[ကျားကိုက်ရွာ၊ ပန်းတောင်းမြို့နယ်|ကျားကိုက်ရွာ]]ကို သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် ယခုကဲ့သို့ တိုက်ခိုက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ လက်ရှိတွင် အမြောက်တပ်ရင်း ၃၄၄ နှင့် ဆက်သွယ်ရေးပြတ်တောက်နေပြီး တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များဘက်မှ သတင်းထုတ်ပြန်ခြင်း မရှိသေးပေ။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://burmese.narinjara.com/news/detail/684b7a6f3f3269dd224a26db|title=ဧရာဝတီ ငသိုင်းချောင်းအမြောက်တပ် (၃၄၄)ကို AA ဦးဆောင်သည့် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များက ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်နေပြီဟုဆို|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250613141829/https://burmese.narinjara.com/news/detail/684b7a6f3f3269dd224a26db|archivedate=2025-6-13|publisher=နိရဉ္စရာ|accessdate=2025-6-13}}&lt;/ref&gt;
* ၂၀ ဇွန် - စစ်ကိုင်းမြို့နယ်မြောက်ပိုင်းသို့ စစ်တပ်က သံချပ်ကာယာဉ်များဖြင့် စစ်ကြောင်းထိုးလျက်ရှိရာ ဇွန် ၂၀ ရက်၊ နံနက်ပိုင်းတွင် [[ကျော်ဇေယျာရွာ၊ စစ်ကိုင်းမြို့နယ်|ကျော်ဇေယျာရွာ]]အနီး၌ တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်စွာ ဖြစ်ပွားခဲ့ပါသည်။ ယင်းကြောင့် မန္တလေးနှင့် ရွှေဘိုမြို့များသို့ ပြေးဆွဲနေသော ခရီးသည်တင်ယာဉ်များကို [[ဆားတောင်မြို့]]အဝင်နှင့် [[ရုံးပင်ကန်ရွာ၊ စစ်ကိုင်းမြို့နယ်|ရုံးပင်ကန်ရွာ]]တို့မှ ဖြတ်သန်းသွားလာခွင့် ပိတ်ပင်ထားကြောင်း သိရပါသည်။ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်များ ထိန်းချုပ်ထားသော [[ဝက်လက်မြို့နယ်]]နှင့် နယ်နိမိတ်ထိစပ်လျက်ရှိသည့် စစ်ကိုင်းမြို့နယ်မြောက်ပိုင်းကို စစ်တပ်က ဇွန်လ ၁၁ ရက်နေ့ကတည်းက နယ်မြေရှင်းလင်းရေး ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။ ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့တွင်မူ အင်အားထပ်မံဖြည့်တင်း၍ [[အုန်းတော (မြောက်)ရွာ၊ စစ်ကိုင်းမြို့နယ်|အုန်းတောရွာမြောက်]]ဘက် ရုံးပင်ကန်ရွာမှစတင်ကာ လက်နက်ကြီးပစ်ကူဖြင့် စစ်ကြောင်းထပ်မံထိုးစစ်ဆင်နေခြင်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://burma.irrawaddy.com/news/2025/06/20/402514.html|title=စစ်ကိုင်း- ရွှေဘိုလမ်း တိုက်ပွဲ သံချပ်ကာကားများပါ သုံးလာ|accessdate=2025-6-22|publisher=The Irrawaddy|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250622130614/https://burma.irrawaddy.com/news/2025/06/20/402514.html|archivedate=2025-6-22}}&lt;/ref&gt;
* ၂၂ ဇွန် - တနင်္သာရီတိုင်းရှိ [[ထားဝယ်မြို့နယ်]]နှင့် [[တနင်္သာရီမြို့နယ်]]တို့ကို စစ်ကောင်စီက စစ်ကြောင်းထိုး၍ ထိုးစစ်ဆင်နေကြောင်း ဒေသတွင်း ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ တာဝန်ရှိသူများက ပြောသည်။ ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU) တပ်မဟာ (၄) ၏ ခရိုင်အတွင်းရေးမှူး ပဒိုစောအယ်နာက စစ်ကောင်စီသည် ထီးခီးနယ်စပ်လမ်းကြောင်းတစ်လျှောက် လက်လွှတ်ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည့် တပ်စခန်းများကို ပြန်လည်ရယူရန်နှင့် ထားဝယ်-ထီးခီး ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းကို အပြည့်အဝ ပြန်လည်စိုးမိုးနိုင်ရန်အတွက် စစ်ကြောင်းထိုးလာခြင်းဖြစ်သည် ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://bur.mizzima.com/2025/06/22/59800|title=တနင်္သာရီနှင့် ထားဝယ်မြို့နယ်ကို စစ်ကောင်စီ ထိုးစစ်ဆင်|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250622114830/https://bur.mizzima.com/2025/06/22/59800|archivedate=2025-6-22|publisher=Mizzima|accessdate=2025-6-22}}&lt;/ref&gt;


==ကိုးကား==
{{Reflist|3}}

[[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ]]
[[ကဏ္ဍ:မြန်မာ့ပြည်တွင်းစစ် (၂၀၂၁-လက်ရှိ)]]</text>
      <sha1>qp35v4tlxnry5ycjnsiq8fjmuyoft0l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>မီဒီယာဝီကီ:GrowthExperimentsSuggestedEdits.json</title>
    <ns>8</ns>
    <id>259652</id>
    <revision>
      <id>879011</id>
      <parentid>839190</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T16:44:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Maintenance script</username>
        <id>28069</id>
      </contributor>
      <comment>Adding version data</comment>
      <origin>879011</origin>
      <model>json</model>
      <format>application/json</format>
      <text bytes="1859" sha1="53fpzakx8f6zjgd0ieinympk9vpab71" xml:space="preserve">{
	&quot;$version&quot;: &quot;1.0.0&quot;,
	&quot;GEInfoboxTemplates&quot;: [],
	&quot;copyedit&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;templates&quot;: [
			&quot;Copy edit&quot;,
			&quot;Inappropriate tone&quot;
		],
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;
	},
	&quot;expand&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;templates&quot;: [
			&quot;Stub&quot;,
			&quot;Expand section&quot;
		],
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;Wikipedia:ဆောင်းပါးကောင်းများ ရေးသားနည်းလမ်းညွှန်&quot;
	},
	&quot;image_recommendation&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;,
		&quot;maxTasksPerDay&quot;: 25,
		&quot;templates&quot;: []
	},
	&quot;link_recommendation&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;,
		&quot;maximumLinksToShowPerTask&quot;: 3,
		&quot;excludedSections&quot;: [],
		&quot;maxTasksPerDay&quot;: 25,
		&quot;underlinkedWeight&quot;: 0.5,
		&quot;minimumLinkScore&quot;: 0.6,
		&quot;maximumEditsTaskIsAvailable&quot;: &quot;no&quot;
	},
	&quot;links&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;templates&quot;: [
			&quot;Underlinked&quot;,
			&quot;Dead end&quot;
		],
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;အကူအညီ:မျက်မြင်တည်းဖြတ်ဖြင့် တည်းဖြတ်ခြင်း မိတ်ဆက်/၃&quot;
	},
	&quot;references&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;templates&quot;: [
			&quot;Unreferenced&quot;,
			&quot;Unreferenced section&quot;
		],
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;Wikipedia:စိစစ်အတည်ပြုခံနိုင်မှု&quot;
	},
	&quot;section_image_recommendation&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;,
		&quot;maxTasksPerDay&quot;: 25
	},
	&quot;update&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;templates&quot;: [
			&quot;Outdated&quot;
		],
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;
	}
}</text>
      <sha1>53fpzakx8f6zjgd0ieinympk9vpab71</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879013</id>
      <parentid>879011</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T17:09:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Maintenance script</username>
        <id>28069</id>
      </contributor>
      <comment>Migrating data to new format</comment>
      <origin>879013</origin>
      <model>json</model>
      <format>application/json</format>
      <text bytes="1859" sha1="elvvzs95cin73q18ofuyhsb7vfoeqvj" xml:space="preserve">{
	&quot;$version&quot;: &quot;2.0.0&quot;,
	&quot;GEInfoboxTemplates&quot;: [],
	&quot;copyedit&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;templates&quot;: [
			&quot;Copy edit&quot;,
			&quot;Inappropriate tone&quot;
		],
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;
	},
	&quot;expand&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;templates&quot;: [
			&quot;Stub&quot;,
			&quot;Expand section&quot;
		],
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;Wikipedia:ဆောင်းပါးကောင်းများ ရေးသားနည်းလမ်းညွှန်&quot;
	},
	&quot;image_recommendation&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;,
		&quot;maxTasksPerDay&quot;: 25,
		&quot;templates&quot;: []
	},
	&quot;link_recommendation&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;,
		&quot;maximumLinksToShowPerTask&quot;: 3,
		&quot;excludedSections&quot;: [],
		&quot;maxTasksPerDay&quot;: 25,
		&quot;underlinkedWeight&quot;: 0.5,
		&quot;minimumLinkScore&quot;: 0.6,
		&quot;maximumEditsTaskIsAvailable&quot;: &quot;no&quot;
	},
	&quot;links&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;templates&quot;: [
			&quot;Underlinked&quot;,
			&quot;Dead end&quot;
		],
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;အကူအညီ:မျက်မြင်တည်းဖြတ်ဖြင့် တည်းဖြတ်ခြင်း မိတ်ဆက်/၃&quot;
	},
	&quot;references&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;templates&quot;: [
			&quot;Unreferenced&quot;,
			&quot;Unreferenced section&quot;
		],
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;Wikipedia:စိစစ်အတည်ပြုခံနိုင်မှု&quot;
	},
	&quot;section_image_recommendation&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;,
		&quot;maxTasksPerDay&quot;: 25
	},
	&quot;update&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;templates&quot;: [
			&quot;Outdated&quot;
		],
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;
	}
}</text>
      <sha1>elvvzs95cin73q18ofuyhsb7vfoeqvj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Divinations</title>
    <ns>3</ns>
    <id>263539</id>
    <revision>
      <id>879031</id>
      <parentid>852625</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T05:13:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AramilFeraxa</username>
        <id>115939</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Jet Pilot]] စာမျက်နှာကို [[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Divinations]] သို့ AramilFeraxaက ရွှေ့ခဲ့သည်: အသုံးပြုသူ &quot;[[Special:CentralAuth/Jet Pilot|Jet Pilot]]&quot; ကို &quot;[[Special:CentralAuth/Divinations|Divinations]]&quot; သို့ အမည်ပြောင်းလဲစဉ် စာမျက်နှာအား အလိုအလျောက် ရွှေ့ပြောင်းခြင်း</comment>
      <origin>850956</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8544" sha1="l19jb0u62n3606w4bmqzs0qi4rrgn4r" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Tres Libras ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၈:၄၉၊ ၁၂ နိုဝင်ဘာ ၂၀၂၄ (UTC)</text>
      <sha1>l19jb0u62n3606w4bmqzs0qi4rrgn4r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>နတ်စာရင်း</title>
    <ns>0</ns>
    <id>268134</id>
    <revision>
      <id>879061</id>
      <parentid>873642</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T10:07:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Myat Htoo Kywel</username>
        <id>130626</id>
      </contributor>
      <origin>879061</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9459" sha1="4921urpnvv4vkm5e2e6n4r8hvyyvndf" xml:space="preserve">{{merge|နတ် (ဝိညာဉ်)}}

မြန်မာနတ်များကိုခွဲခြားရာ၌ အတွင်း၃၇မင်း၊အပြင်၃၇မင်း၊အဝန်း၃၇မင်း (ခေါ်) အရံ၃၇မင်း၊မဟာအာဋာနဋိယသုတ်တော်လာ နတ်စစ်သူကြီး၃၇ပါး၊ကျောက်တွင်းနတ်များ၊ထီးစောင့်နတ်များ၊ရွှေတိုက်စာရင်းဝင်နတ်များဟူ၍ အမျိုးမျိုးခွဲခြားသတ်မှတ်ကြသည်။ [[တရုတ်၃၇မင်း]]ဟူ၍လည်းရှိသေး၏။ဤစာရင်း၌မဟာအာဋာနဋိယသုတ်တော်လာ နတ်စစ်သူကြီး၇ပါး၊အတွင်း၃၇မင်း၊အပြင်၃၇မင်း၊အဝန်း၃၇မင်းတည်းဟူ​သည့် နတ်ပေါင်း၁၄၈ပါး၌မပါဝင်သောနတ်များကိုထည့်သွင်းထားပါသည်။

* ဖထီး
* ကရင်အမိုး (လက်ထဲ၌ သပွတ်သီးကိုင်ထားသည်)
* ကဝေသာရဘိုးတော်ကြီး
* ကသည်းမယ်တော်၄ပါး
* ကူနီဒေဝီ (မင်းလှစည်သူ၏ မိဖုရားကြီး၊ကိုးမြို့ရှင်၏ မိခင်)
* ကိုးမြို့ရှင်
* ကိုးသန်းရှင်
* ကိုးသိန်းရှင်
* ကန္နီမြင်းဖြူရှင်
* ခေါကတော်
* ခွန်ချို (ကိုးမြို့ရှင်နှင့်ပုလဲယဉ်၏ မွေးစားသား)
* ခွန်သာ (ကိုးမြို့ရှင်နှင့်ပုလဲယဉ်၏ မွေးစားသား)
* ဂူတော်ရှင်မ
* ဂိဇ္ဈကုဋ်အရှင်ကြီး (ကျောက်တွင်းနတ်)
* စကားကတော်
* စောမွန်လှ
* စောဥမ္မာ (အကောက်တောင်)
* စိန်ညောင်ပင်ဘိုးဘိုးကြီး (ရွှေပြည်သာမြို့)
* စမ်းမောင်နှမ (အလုံဒီပါတောရ)
* ဆူးလေဘိုးဘိုးကြီး
* ဆောကတော်
* တကောင်းဘိုးဘိုးကြီး
* တလိုင်းဘိုးကြီးဘွားကြီး 
* တလိုင်းမယ်တော် (ပဲခူးမယ်တော် မဟုတ်၊မဟာဆေးဝင်္ကဘာဘုရား၌ ရှိသည်)
* တံတားဦးမြင်းဖြူရှင်
* တက်သိမ်းအမေနီ
* တောင်တော်သခင်မ မမယ်ဥ
* နဂါးတစ်ထောင်မယ်တော်
* နှဲကတော်
* နှောကတော်
* နှောဘိုးတော်ကြီး (နှောနတ်ကြီး၊ယင်းမာပင်ခရိုင်)
* ပုလဲယဉ် (ကိုးမြို့ရှင်၏ နှမ)
* ပဲခူးမယ်တော် (နံကရိုင်းမယ်တော်)
* ပေါက်ကတော် ဒေါ်ဆိပ်
* ပုန်းမကြည်ရှင်မ (ပုဗ္ဗကြယ်နတ်)
* ပျဉ်ထောင်ကတော်
* ပြာပုံတော်ရှင်မ မယ်ဖြူ
* ပြေလည်ပြင်မောင်နှမ
* ဖိုးဦးတောင်ပိုင် (ပြည်မြို့)
* ဖိုလ်ဝင်းတောင်ရှင်မ
* ဖျာလိပ်နတ် မအာင်ဖြူ
* ဗိဿနိုးနတ်သမီး (မဟာမြိုင်နတ်သမီး၊ပန်ထွာဘုရင်မ)
* ဗောင်းဆောင်းကတော်
* ဗျဂ္ဃရှင်မ
* ဘိုးဘိုးနီ (ကျိုက်ထီးရိုး)
* ဘိုးသော့မင်း (ကျောက်တွင်းနတ်)
* ဗိုလ်တစ်ထောင်ဘိုးဘိုးကြီး (ဗိုလ်တစ်ထောင်စေတီတော်)
* ဘိုးဘိုးကြီး (ကျောက်တွင်းနတ်)
* ဘိုးမင်းကြီး (ကျောက်တွင်းနတ်)
* မကြာဥ (ကလေးနတ်)
* မငွေတောင်
* မစိမ်းကား (ကဝ​မြို့၊ကျိုက်မတ်ကော်စေတီတော်)
* မဏိကုဏ္ဍလသိုက်ချုပ်ဘိုးတော် (ဒေးစွန်ပါတောင်)
* မနန်းရှင် (မြင်းခြံမြို့၊နဘူးအိုင်ရွာ)
* မနှင်းချို (ဖိုလ်ဝန်းတောင် ဥစ္စာစောင့်)
* မနှင်းဆီ (ဝါပခြင်းနတ်)
* မမြစိမ်း (ပန်းတောင်းမြို့၊ရွှေဘုံသာမုနိစေတီတော်)
* မသလဲကျော် (ကလေးနတ်)
* မသဲညှာ
* မဟာဘောဂဘိုးဘိုးကြီး (ရွှေမော်ဓောစေတီတော်)
* မိကျောင်းမောင်နှမ
* မင်္ဂလာဒုံဘိုးဘိုးကြီး
* မိုင်းနင်းရှင်မ
* မိတ္ထီလာကန်စောင့်ညီအစ်မ၇ဖော်
* မန်ကျည်းကန်ဘွားအေကြီး (မြင်းခြံမြို့၊နဘူးအိုင်ရွာ)
* မန္တလေးဘိုးဘိုးကြီး (မန္တလေးတောင်)
* မယ်ဖြူ (ရေငံပိုင်ဦးရှင်ကြီး၏ အမေ)
* မြနန်းနွယ် (ဗိုလ်တစ်ထောင်စေတီတော်)
* မြစ်တူးမြင်းဖြူရှင်
* မှော်ဘီဘိုးဘိုးကြီး (ဥသျှစ်ပင်စွန်းနတ်ကြီး)
* ယမားမြင်းဖြူရှင်
* ယောကတော်
* ယက္ခညီနောင်၂ပါး (သင်္ဃန်းကျွန်းမြို့၊ကျိုက္ကစံစေတီတော်)
* ရေငံပိုင် ဦးရှင်ကြီး
* ရေယာဉ်ကတော် (အနောက်မယ်တော်)
* ရန်ကုန်ဘိုးဘိုးကြီး
* ရှင်စောပု
* ရှမ်းတလိုင်းဘိုးတော်
* ရှမ်းတလိုင်းဘွားတော်
* ရှမ်းဘိုးတော်ကြီး
* ရွှေကရင်မောင်နှမ
* ရွှေကိုင်ချောင်းဆုံအရှင်ကြီး (ကျောက်တွင်းနတ်)
* ရွှေကိုင်းကတော်
* ရွှေကျွန်းပင်မောင်နှမ
* ရွှေညောင်ပင်ဘိုးဘိုးကြီး (ထောက်ကြံ့မြို့)
* ရွှေတိဂုံဘိုးဘိုးကြီး (ရွှေတိဂုံစေတီတော်)
* ရွှေပြည့်ရှင်မြင်းဖြူရှင်
* ရွှေဖရုံမယ်
* ရွှေဘုန်းပွင့်ဘိုးဘိုးကြီး 
* ရွှေဝက်လှကတော် (သုံးမြို့ရှင်၏ နှမ)
* ရွှေသော့ကိုင်သခင်မ (ကျောက်တွင်းနတ်)
* လီဆန်းမိခင် (တရုတ်ရိုးရာနတ်)
* လေးကျွန်းမောင်မောင် (ကိုဒွေးလေး)
* လယ်တီရုက္ခစိုးဘိုးဘိုးကြီး 
* သီတာမောင်နှမ
* သူရဿတီဒေဝီမယ်တော်
* သဲသဲကလေး (ပုလဲယဉ်၏ သမီး)
* သင်္ဃန်းကျွန်းဘိုးဘိုးကြီး (ကျိုက္ကစံဘိုးဘိုကြီး) (ကျိုက္ကစံစေတီတော်)
* သန္တာမကြီး (မသန္တာ) (မြင်းခြံမြို့၊နဘူးအိုင်ရွာ)
* သန်လျင်မင်းတရားကြီးနတ်
* သုံးမြို့ရှင်
* သုဿာန်စောင့် မဖဲဝါ
* အမေဂျမ်း (ဖွားချမ်းသာ)
* အမေနီ (အောက်လမ်းပညာရပ်များကိုချုပ်ကိုင်ထားသူ)
* အလုံဘိုးဘိုးကြီး (ရန်မျိုးအောင်ဘိုးဘိုးကြီး) (အလုံမြို့)
* အကောက်တောင်မောင်နှမ</text>
      <sha1>4921urpnvv4vkm5e2e6n4r8hvyyvndf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အထက(သုဝဏ္ဏ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>268365</id>
    <revision>
      <id>879000</id>
      <parentid>878984</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T14:48:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>879000</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6390" sha1="qtazxm0v8mn4l0gek3pm3m77s6m1pls" xml:space="preserve">{{Infobox school
| name = အ.ထ.က-သုဝဏ္ဏ
| image=
| caption = Basic Education High School(THUWANNA)
| logo =အထက(သုဝဏ္ဏ).jpg 
| motto = ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သော နိုင်ငံတော်ကြီးကို တည်ဆောက်အံ့
| motto_translation =
| established =1948 
| type =အများဆိုင်
| acres =
| founder = 
| principal = ဒေါ်‌အေးမြင့်စန်း
| faculty = 
| students = ၂၂၀၀ ဦး
| mascot = 
| colors = အဖြူ နှင့် အစိမ်း
| city = [[ရန်ကုန်မြို့]]
| state = [[ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး]]
| country = [[မြန်မာနိုင်ငံ]]
| website =
| grades = သူငယ်တန်း - ဒွာဒဿမတန်း
KG - Grade 12
| address = သံသုမာလမ်း,၂၅ရပ်ကွက်,သင်္ဃန်းကျွန်းမြို့နယ်
| newspaper = 
| yearbook = 
| nickname = ထ(သု)
| schoolnumber = 1
| schoolboard =
}}
[[ကဏ္ဍ:ရန်ကုန်မြို့ရှိ အထက်တန်းကျောင်းများ]]
'''အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း (သုဝဏ္ဏ)''' သည် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ သင်္ဃန်းကျွန်းမြို့နယ်၊ သုဝဏ္ဏမြို့၊ ၂၅ ရပ်ကွက်၊ သံသုမာလမ်းမဘေးတွင် တည်ရှိသည်။ ဤကျောင်းသည် သူငယ်တန်းမှ ဒွါဒသမတန်း (Kindergarten to Grade 12) အထိ ပညာသင်ကြားပေးလျက်ရှိသည်။

== သင်ရိုးညွှန်းတမ်း ပြောင်းလဲမှု ==
၂၀၂၃-၂၄ ပညာသင်နှစ်မှစတင်၍ ကျောင်း၏အမည်ကို '''အခြေခံပညာနှင့် စက်မှု၊ စိုက်ပျိုး၊ မွေးမြူရေးအထက်တန်းကျောင်း''' အဖြစ် တရားဝင် ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ဤပြောင်းလဲမှုကြောင့် နဝမတန်း (Grade 9) အောင်မြင်ပြီးသော ကျောင်းသားများသည် သာမန်အထက်တန်းပညာအပြင် စက်မှု၊ စိုက်ပျိုး၊ မွေးမြူရေးဘာသာရပ်များကိုလည်း ရွေးချယ်သင်ယူနိုင်ပြီဖြစ်သည်။

== ကျောင်းဆောင်များ ==
[[ဖိုင်:အထက((သုဝဏ္ဏ)).jpg|thumb|အထက (သုဝဏ္ဏ)]]
ကျောင်းဝင်းအတွင်း အဓိကကျောင်းဆောင်များနှင့် အဆောက်အအုံများမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်–

* '''အဆောင် ၁'''
** ပထမအထပ်: ဓာတုဗေဒလက်တွေ့ခန်း၊ ကျောင်းဆေးခန်း၊ ကွန်ပျူတာအခန်း
** မြေညီအထပ်: ကျောင်းအုပ်ကြီးရုံးခန်း၊ VIP ဧည့်ခန်း၊ အခန်းလွတ်များ၊ စာရေးမရုံးခန်း
* '''ကံ့ကော်ဆောင်'''
** ပထမအထပ်: စာသင်ခန်း ၅ ခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၅ ခန်း၊ လှေကား ၁ ခု၊ အမျိုးသားသန့်စင်ခန်း ၅ ခန်း၊ အမျိုးသမီးသန့်စင်ခန်း ၅ ခန်း
* '''အင်းကြင်းဆောင်'''
** ပထမအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း၊ လှေကား ၂ ခု
* '''ခရေအဆောင်'''
** ပထမအထပ်: စာကြည့်တိုက် ၂ ခန်း၊ ဘုရားခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း၊ လှေကား ၂ ခု၊ အမျိုးသားသန့်စင်ခန်း ၃ ခန်း၊ အမျိုးသမီးသန့်စင်ခန်း ၃ ခန်း၊ ဆရာ/မ သန့်စင်ခန်း
* '''သရဖီဆောင်'''
** ပထမအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း၊ လှေကား ၂ ခု၊ အမျိုးသားသန့်စင်ခန်း ၃ ခန်း၊ အမျိုးသမီးသန့်စင်ခန်း ၃ ခန်း
* '''စပယ်ဆောင်'''
** ပထမအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း၊ လှေကား ၂ ခု၊ သန့်စင်ခန်း ၃ ခန်း
* '''သပြေအဆောင်'''
** ပထမအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း၊ လှေကား ၂ ခု၊ သန့်စင်ခန်း ၂ ခန်း
* '''အဆောင်အသစ် (၁)'''
** မြေညီထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း၊ သန့်စင်ခန်း ၃ ခန်း
* '''အဆောင်အသစ် (၂)'''
** ဒုတိယအထပ်: စာသင်ခန်း ၅ ခန်း
** ပထမအထပ်: စာသင်ခန်း ၅ ခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၅ ခန်း၊ လှေကား ၁ ခု
* '''ဟောပြောခန်းမ'''

ကျောင်းဝင်းအတွင်းသို့ ဝင်ထွက်နိုင်သော ဂိတ်ပေါက် ၆ ခု ရှိသည်။</text>
      <sha1>qtazxm0v8mn4l0gek3pm3m77s6m1pls</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879004</id>
      <parentid>879000</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T15:46:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Zeuuzu</username>
        <id>130266</id>
      </contributor>
      <origin>879004</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6398" sha1="arrhiy4bpjgbbgb2rq7oao9r5lkzl3v" xml:space="preserve">{{Infobox school
| name = အ.ထ.က-သုဝဏ္ဏ
| image=
| caption = Basic Education High School(THUWANNA)
| logo =အထက(သုဝဏ္ဏ).jpg 
| motto = ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သော နိုင်ငံတော်ကြီးကို တည်ဆောက်အံ့
| motto_translation =
| established =1948 
| type =အများဆိုင်
| acres =
| founder = 
| principal = ဒေါ်‌အေးမြင့်စန်း
| faculty = 
| students = ၂၂၀၀ ဦး
| mascot = 
| colors = အဖြူ နှင့် အစိမ်း
| city = [[ရန်ကုန်မြို့]]
| state = [[ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး]]
| country = [[မြန်မာနိုင်ငံ]]
| website =
| grades = သူငယ်တန်း - ဒွာဒဿမတန်း
KG - Grade 12
| address = သံသုမာလမ်း,၂၅ရပ်ကွက်,သင်္ဃန်းကျွန်းမြို့နယ်
| newspaper = 
| yearbook = 
| nickname = ထ(သု)
| schoolnumber = 1
| schoolboard =
}}
[[ကဏ္ဍ:ရန်ကုန်မြို့ရှိ အထက်တန်းကျောင်းများ]]
'''အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း (သုဝဏ္ဏ)''' သည် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ သင်္ဃန်းကျွန်းမြို့နယ်၊ သုဝဏ္ဏမြို့၊ ၂၅ ရပ်ကွက်၊ သံသုမာလမ်းမဘေးတွင် တည်ရှိသည်။ ဤကျောင်းသည် သူငယ်တန်းမှ ဒွါဒသမတန်း (Kindergarten to Grade 12) အထိ ပညာသင်ကြားပေးလျက်ရှိသည်။

== သင်ရိုးညွှန်းတမ်း ပြောင်းလဲမှု ==
၂၀၂၃-၂၄ ပညာသင်နှစ်မှစတင်၍ ကျောင်း၏အမည်ကို '''အခြေခံပညာနှင့် စက်မှု၊ စိုက်ပျိုး၊ မွေးမြူရေးအထက်တန်းကျောင်း''' အဖြစ် တရားဝင် ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ဤပြောင်းလဲမှုကြောင့် နဝမတန်း (Grade 9) အောင်မြင်ပြီးသော ကျောင်းသားများသည် သာမန်အထက်တန်းပညာအပြင် စက်မှု၊ စိုက်ပျိုး၊ မွေးမြူရေးဘာသာရပ်များကိုလည်း ရွေးချယ်သင်ယူနိုင်ပြီဖြစ်သည်။

== ကျောင်းဆောင်များ ==
[[ဖိုင်:အထက((သုဝဏ္ဏ)).jpg|thumb|အထက (သုဝဏ္ဏ)]]
ကျောင်းဝင်းအတွင်း အဓိကကျောင်းဆောင်များနှင့် အဆောက်အအုံများမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်–

* '''အဆောင် ၁'''
** ပထမအထပ်: ရူပဗေဒလက်တွေ့ခန်းဓာတုဗေဒလက်တွေ့ခန်း၊ ကျောင်းဆေးခန်း
** မြေညီအထပ်: ကျောင်းအုပ်ကြီးရုံးခန်း၊ VIP ဧည့်ခန်း၊ ကွန်ပျူတာအခန်း၊ စာရေးမရုံးခန်း
* '''ကံ့ကော်ဆောင်'''
** ပထမအထပ်: စာသင်ခန်း ၅ ခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၅ ခန်း၊ လှေကား ၁ ခု၊ အမျိုးသားသန့်စင်ခန်း ၅ ခန်း၊ အမျိုးသမီးသန့်စင်ခန်း ၅ ခန်း
* '''အင်းကြင်းဆောင်'''
** ပထမအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း၊ လှေကား ၂ ခု
* '''ခရေအဆောင်'''
** ပထမအထပ်: စာကြည့်တိုက် ၂ ခန်း၊ ဘုရားခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း၊ လှေကား ၂ ခု၊ အမျိုးသားသန့်စင်ခန်း ၃ ခန်း၊ အမျိုးသမီးသန့်စင်ခန်း ၃ ခန်း၊ ဆရာ/မ သန့်စင်ခန်း
* '''သရဖီဆောင်'''
** ပထမအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း၊ လှေကား ၂ ခု၊ အမျိုးသားသန့်စင်ခန်း ၃ ခန်း၊ အမျိုးသမီးသန့်စင်ခန်း ၃ ခန်း
* '''စပယ်ဆောင်'''
** ပထမအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း၊ လှေကား ၂ ခု၊ သန့်စင်ခန်း ၃ ခန်း
* '''သပြေအဆောင်'''
** ပထမအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း၊ လှေကား ၂ ခု၊ သန့်စင်ခန်း ၂ ခန်း
* '''အဆောင်အသစ် (၁)'''
** မြေညီထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း၊ သန့်စင်ခန်း ၃ ခန်း
* '''အဆောင်အသစ် (၂)'''
** ဒုတိယအထပ်: စာသင်ခန်း ၅ ခန်း
** ပထမအထပ်: စာသင်ခန်း ၅ ခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၅ ခန်း၊ လှေကား ၁ ခု
* '''ဟောပြောခန်းမ'''

ကျောင်းဝင်းအတွင်းသို့ ဝင်ထွက်နိုင်သော ဂိတ်ပေါက် ၆ ခု ရှိသည်။</text>
      <sha1>arrhiy4bpjgbbgb2rq7oao9r5lkzl3v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879005</id>
      <parentid>879004</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T15:47:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Zeuuzu</username>
        <id>130266</id>
      </contributor>
      <origin>879005</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6386" sha1="7fe79ba74j3lgbu61g6d2u3pnaxg1z6" xml:space="preserve">{{Infobox school
| name = အ.ထ.က-သုဝဏ္ဏ
| image=
| caption = Basic Education High School(THUWANNA)
| logo =အထက(သုဝဏ္ဏ).jpg 
| motto = ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သော နိုင်ငံတော်ကြီးကို တည်ဆောက်အံ့
| motto_translation =
| established =1948 
| type =အများဆိုင်
| acres =
| founder = 
| principal = ဒေါ်‌အေးမြင့်စန်း
| faculty = 
| students = ၂၂၀၀ ဦး
| mascot = 
| colors = အဖြူ နှင့် အစိမ်း
| city = [[ရန်ကုန်မြို့]]
| state = [[ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး]]
| country = [[မြန်မာနိုင်ငံ]]
| website =
| grades = သူငယ်တန်း - ဒွာဒဿမတန်း
KG - Grade 12
| address = သံသုမာလမ်း,၂၅ရပ်ကွက်,သင်္ဃန်းကျွန်းမြို့နယ်
| newspaper = 
| yearbook = 
| nickname = ထ(သု)
| schoolnumber = 1
| schoolboard =
}}
[[ကဏ္ဍ:ရန်ကုန်မြို့ရှိ အထက်တန်းကျောင်းများ]]
'''အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း (သုဝဏ္ဏ)''' သည် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ သင်္ဃန်းကျွန်းမြို့နယ်၊ သုဝဏ္ဏမြို့၊ ၂၅ ရပ်ကွက်၊ သံသုမာလမ်းမဘေးတွင် တည်ရှိသည်။ ဤကျောင်းသည် သူငယ်တန်းမှ ဒွါဒသမတန်း (Kindergarten to Grade 12) အထိ ပညာသင်ကြားပေးလျက်ရှိသည်။

== သင်ရိုးညွှန်းတမ်း ပြောင်းလဲမှု ==
၂၀၂၃-၂၄ ပညာသင်နှစ်မှစတင်၍ ကျောင်း၏အမည်ကို '''အခြေခံပညာနှင့် စက်မှု၊ စိုက်ပျိုး၊ မွေးမြူရေးအထက်တန်းကျောင်း''' အဖြစ် တရားဝင် ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ဤပြောင်းလဲမှုကြောင့် နဝမတန်း (Grade 9) အောင်မြင်ပြီးသော ကျောင်းသားများသည် သာမန်အထက်တန်းပညာအပြင် စက်မှု၊ စိုက်ပျိုး၊ မွေးမြူရေးဘာသာရပ်များကိုလည်း ရွေးချယ်သင်ယူနိုင်ပြီဖြစ်သည်။

== ကျောင်းဆောင်များ ==
[[ဖိုင်:အထက((သုဝဏ္ဏ)).jpg|thumb|အထက (သုဝဏ္ဏ)]]
ကျောင်းဝင်းအတွင်း အဓိကကျောင်းဆောင်များနှင့် အဆောက်အအုံများမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်–

* '''အဆောင် ၁'''
** ပထမအထပ်: ရူပဗေဒလက်တွေ့ခန်းဓာတုဗေဒလက်တွေ့ခန်း၊ ကျောင်းဆေးခန်း
** မြေညီအထပ်: ကျောင်းအုပ်ကြီးရုံးခန်း၊ VIP ဧည့်ခန်း၊ ကွန်ပျူတာအခန်း၊ စာရေးမရုံးခန်း
* '''ကံ့ကော်ဆောင်'''
** ပထမအထပ်: စာသင်ခန်း ၅ ခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၅ ခန်း၊ လှေကား ၁ ခု၊ အမျိုးသားသန့်စင်ခန်း ၅ ခန်း၊ အမျိုးသမီးသန့်စင်ခန်း ၅ ခန်း
* '''အင်းကြင်းဆောင်'''
** ပထမအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း၊ လှေကား ၂ ခု
* '''ခရေဆောင်'''
** ပထမအထပ်: စာကြည့်တိုက် ၂ ခန်း၊ ဘုရားခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း၊ လှေကား ၂ ခု၊ အမျိုးသားသန့်စင်ခန်း ၃ ခန်း၊ အမျိုးသမီးသန့်စင်ခန်း ၃ ခန်း၊ ဆရာ/မ သန့်စင်ခန်း
* '''သရဖီဆောင်'''
** ပထမအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း၊ လှေကား ၂ ခု၊ အမျိုးသားသန့်စင်ခန်း ၃ ခန်း၊ အမျိုးသမီးသန့်စင်ခန်း ၃ ခန်း
* '''စပယ်ဆောင်'''
** ပထမအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း၊ လှေကား ၂ ခု၊ သန့်စင်ခန်း ၃ ခန်း
* '''သပြေဆောင်'''
** ပထမအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း၊ လှေကား ၂ ခု၊ သန့်စင်ခန်း ၂ ခန်း
* '''အဆောင်သစ် (၁)'''
** မြေညီထပ်: စာသင်ခန်း ၃ ခန်း၊ သန့်စင်ခန်း ၃ ခန်း
* '''အဆောင်သစ် (၂)'''
** ဒုတိယအထပ်: စာသင်ခန်း ၅ ခန်း
** ပထမအထပ်: စာသင်ခန်း ၅ ခန်း
** မြေညီအထပ်: စာသင်ခန်း ၅ ခန်း၊ လှေကား ၁ ခု
* '''ဟောပြောခန်းမ'''

ကျောင်းဝင်းအတွင်းသို့ ဝင်ထွက်နိုင်သော ဂိတ်ပေါက် ၆ ခု ရှိသည်။</text>
      <sha1>7fe79ba74j3lgbu61g6d2u3pnaxg1z6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အီရန်–အစ္စရေး စစ်ပွဲ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>271436</id>
    <revision>
      <id>879044</id>
      <parentid>878830</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T08:47:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>/* ၂၂ ဇွန် */</comment>
      <origin>879044</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="38513" sha1="65yf1d5oyyts64xblsqvxaftvm71ota" xml:space="preserve">{{ဖြစ်နေဆဲ|date=ဇွန် ၂၀၂၅}} 
{{Infobox military conflict
| conflict          = အီရန်–အစ္စရေး စစ်ပွဲ
| partof            = [[:en:Middle Eastern crisis (2023–present)|အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ အရေးအခင်း (၂၀၂၃–လက်ရှိ)]]
| image             = {{Multiple image
                      | border            = infobox
                      | total_width       = 300
                      | perrow            = 2/2
                      | image1 = Pictures of the Israeli attack on Tehran 1 Mehr (2).jpg
                      | image2 = The Israel Attack on Tehran - Patrice Lumumba Street 22 Tasnim.jpg
                      | image3 = June 2025 Iranian strikes on Ramat Gan (cropped).jpg
                      | image4 = Batch 3 Avash 15.jpg
                      }}
Clockwise from top left: aerial view of [[Tehran]] following Israeli airstrikes; damage in Tehran due to the strikes; explosions in Tehran during the war; a building in [[Ramat Gan]] after Iranian missile strikes.
| date              = ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ – ယနေ့ထိ ({{Age in years, months and days|year=2025|month=6|day=13}})
| place             = {{flatlist|
* [[အီရန်]]
* [[အစ္စရေး]]
* [[:en:West Bank|အနောက်ဘက်ကမ်းဒေသ]]
* [[အီရတ်]]
* [[ဂျော်ဒန်နိုင်ငံ|ဂျော်ဒန်]]
* [[ဆီးရီးယား]]
* [[ဆော်ဒီအာရေဗျ]]
* [[ယီမင်နိုင်ငံ|ယီမင်]]
}}
| result            = ဇွန် ၂၀၂၅ အီရန်မှ အစ္စရေးအား တိုက်ခိုက်မှု
| status            = ဖြစ်ပွားနေဆဲ
| combatant1        = {{flag|Israel}}&lt;br /&gt;{{flag|United States|name=အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု}} (&lt;small&gt;၂၂ ဇွန် ၂၀၂၅ ကစပြီး&lt;/small&gt;) {{efn|အီရန်-အစ္စရေးစစ်ပွဲ စတင်ခဲ့သည့် ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့မှစ၍ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{cite web |title=US helps Israel shoot down barrage of Iranian missiles |url=https://apnews.com/article/iran-israel-strikes-us-troops-973bc18970689bac42d82342bd29f601 |website=AP News |publisher=[[Associated Press]] |access-date=17 June 2025 |date=13 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=US air defense systems, naval destroyer help down Iranian missiles fired at Israel |url=https://www.timesofisrael.com/us-air-defense-systems-naval-destroyer-help-down-iranian-missiles-fired-at-israel/ |website=[[The Times of Israel]] |access-date=17 June 2025 |date=14 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Carter |first1=Brian |last2=Rezaei |first2=Ben |last3=Reddy |first3=Ria |last4=Borens |first4=Avery |last5=Schmida |first5=Ben |last6=Moorman |first6=Carolyn |last7=Parry |first7=Andie |title=Iran Update Special Report, June 16, 2025, Evening Edition |url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/iran-update-special-report-june-16-2025-evening-edition |website=Critical Threats Project |publisher=[[Institute for the Study of War]] |access-date=17 June 2025 |location=[[Washington, D.C.]] |date=16 June 2025}}&lt;/ref&gt;}}
| combatant2        = {{tree list}}
* {{flag|Iran}}
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} ဟူသီလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့
{{tree list/end}}
| commander1        = {{plainlist|
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[ဘင်ဂျမင် နေတန်ယာဟု]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Isaac Herzog|Isaac Herzog]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Israel Katz|Israel Katz]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Eyal Zamir|Eyal Zamir]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Tomer Bar|Tomer Bar]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:David Barnea|David Barnea]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[ဒေါ်နယ်လ် ထရမ့်]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[:en:Pete Hegseth|Pete Hegseth]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[:en:Dan Caine|Dan Caine]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[:en:Michael Kurilla|Michael Kurilla]]}}
}}
| commander2        = {{plainlist|
* {{nowrap|{{flagdeco|Iran}} [[:en:Ali Khamenei|Ali Khamenei]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Iran}} [[:en:Masoud Pezeshkian|Masoud Pezeshkian]]}}
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Mohammad-Reza Gharaei Ashtiani|Mohammad-Reza Gharaei Ashtiani]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Aziz Nasirzadeh|Aziz Nasirzadeh]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Mohammad Bagheri (general)|Mohammad Bagheri]]{{Assassinated}}
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Abdolrahim Mousavi|Abdolrahim Mousavi]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Alireza Sabahifard|Alireza Sabahifard]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Hossein Salami|Hossein Salami]]{{Assassinated}}
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Esmail Qaani|Esmail Qaani]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Amir Ali Hajizadeh|Amir Ali Hajizadeh]]{{Assassinated}}
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Abdul-Malik al-Houthi]]
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Mahdi al-Mashat]]
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Muhammad Abd al-Karim al-Ghamari]]
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Mohamed al-Atifi]]
}}
| casualties1       = '''အစ္စရေးသတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- (၂၄)ဦး သေဆုံး&lt;ref&gt;{{Cite news |date=16 June 2025 |title= IDF: 80-90% of Iranian missiles intercepted, but 24 Israelis killed in attacks |url=https://www.jpost.com/israel-news/defense-news/article-857892 |access-date=17 June 2025 |work=The Jerusalem Post}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- (၂,၃၆၂)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref name=&quot;treated19june&quot;&gt;{{Cite web |title=271 people treated in hospitals this morning due to Iranian missile attack, says Health Ministry |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/271-people-treated-in-hospitals-this-morning-due-to-iranian-missile-attack-says-health-ministry/ |access-date=19 June 2025 |website=The Times of Israel |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://aje.io/asdg2r?update=3788281|title=Injuries from Iranian attacks on Israel grow|work=Al Jazeera English |date=20 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[:en:Elbit Hermes 900|အားမာ့ဇ် ဒရုန်း]](၁)စင်း ပစ်ချခံရ&lt;ref name=&quot;hermesdowned&quot;&gt;{{Cite web |date=18 June 2025 |title=Israel says drone downed in Iran |url=https://aje.io/fcyxah?update=3783202 |website=Al Jazeera English}}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;&lt;br /&gt;
'''အီရန် သတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- [[အက်ဖ်-၃၅ လိုက်တနင်း ၂|အက်ဖ်–၃၅ တိုက်လေယာဉ်]](၅)စင်း ပစ်ချခံရ&lt;ref name=&quot;f35downed&quot;&gt;{{Cite web |date=18 June 2025 |title=Iran shoots down Israeli drone, F-35 jet: Reports |url=https://aje.io/fcyxah?update=3783154 |website=[[Al Jazeera English]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://news.az/news/iran-claims-to-have-shot-down-fifth-israeli-f-35|title=Iran claims to have shot down fifth Israeli F-35|work=Newz.az|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- လေယာဉ်မှူး(၂)ဦး အဖမ်းခံရ&lt;ref&gt;{{cite news | url=https://www.arabnews.com/node/2604851/middle-east | title=Iran will reportedly share images of captured Israeli fighter jet pilots 'soon' | work=Arab News | date=18 June 2025 }}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[မောင်းသူမဲ့လေယာဉ်|ယူအေဗွီ]] အစီး(၆၀)ကျော်နှင့် [[:en:cruise missiles|ခရုဇ်ဒုံးကျည်များ]] ဖျက်ဆီးခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://ifpnews.com/air-defense-hq-over-60-israeli-uavs-missiles-destroyed-by-iran/|title=Air Defense HQ: Over 60 Israeli UAVs, Missiles Destroyed by Iran|work=Iran Front Page |date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- မော့ဆက် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ဝင်အေးဂျင့် ၄၄ ဦးကျော် အဖမ်းခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.thenationalnews.com/news/mena/2025/06/18/how-many-alleged-mossad-agents-has-iran-arrested-and-where/|title=How many alleged Mossad agents has Iran arrested and where?|work=The National|date=19 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- မော့ဆက် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ဝင်အေးဂျင့် ၁ ဦး အကွပ်မျက်ခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.siasat.com/iran-executes-mossad-agent-for-spying-2-others-arrested-3234263/|title=Iran executes Mossad agent for spying, 2 others arrested|work=The Siasat Daily|date=16 June 2025|access-date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- စစ်တပ်နှင့် ထောက်လှမ်းရေးဌာနဆိုင်ရာ နေရာပေါင်း ၁၅၀ ကျော် ပျက်စီး (သို့) ဖျက်ဆီးခံရ&lt;ref name=&quot;ThirdF35JetDowned&quot;&gt;{{Cite news |date=14 June 2025 |title=Third F-35 fighter jet downed in Iranian territory, two Israeli pilots now in custody |url=https://www.tehrantimes.com/news/514337/Third-F-35-fighter-jet-downed-in-Iranian-territory-two-Israeli |access-date=14 June 2025 |work=[[Tehran Times]]}}&lt;/ref&gt;
| casualties2       = '''အီရန် သတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- (၂၂၄)ဦး သေဆုံး&lt;ref&gt;{{Cite news |date=17 June 2025 |title= Israel-Iran live updates: IDF says it killed Iran's new wartime chief of staff |url= https://www.nbcnews.com/world/middle-east/live-blog/israel-iran-live-updates-idf-says-killed-irans-new-wartime-chief-staff-rcna213420 |access-date=17 June 2025 |work=[[NBC News]]}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- (၁,၂၇၇)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 June 2025 |title=Iran launches new strikes on Israel as Israeli attack widens|url=https://www.bbc.com/news/articles/cy7575lv4ddo |website= [[BBC]] |archive-url=https://archive.today/20250615234333/https://www.bbc.com/news/articles/cy7575lv4ddo|archive-date=15 June 2025 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;&lt;br /&gt;
'''&lt;small&gt;အီရန် လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူများအဖွဲ့ သတင်းများအရ&lt;/small&gt;:'''&lt;br /&gt;
- (၆၃၉)ဦးကျော် သေဆုံး (အရပ်သား(၂၆၃)ဦးကျော်၊ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်(၁၅၄) ဦးကျော်)&lt;ref name=&quot;639killed&quot;&gt;{{Cite web|date=19 June 2025|title= Israeli attacks on Iran kill at least 639, injure more than 1,320: Rights group |url= https://aje.io/ac1txh?update=3785162 |website=Al Jazeera English|access-date=19 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- (၁,၃၂၀)ဦးကျော် ဒဏ်ရာရ&lt;ref name=&quot;639killed&quot;/&gt;&lt;br&gt;&lt;br /&gt;
'''အစ္စရေး သတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- ဒရုန်း အစင်းရေ(၄၈၀)ကျော် ပစ်ချခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/israel-has-shot-down-480-drones-from-iran-since-friday-says-idf/|title=Israel has shot down 480 drones from Iran since Friday, says IDF|work=The Times of Israel|date=19 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည်(၂၀၀)ကျော်နှင့် မြေပြင်–ဝေဟင်ပစ် ဒုံးကျည်(၁၂၀)ကျော် ဖျက်ဆီးခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/israel-will-achieve-its-objectives-against-iran-within-a-week-or-two-say-idf-officials|title=Israel will achieve its objectives against Iran within a week or two, say IDF officials|first=Emanuel|last=Fabian|work=The Times of Israel|date=17 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;thirtypercent&quot;&gt;{{Cite web |date=16 June 2025 |title=Israeli army claims it destroyed 30% of Iran's missile launchers |url=https://aje.io/p8ugy8?update=3778947 |website=[[Al Jazeera English]]}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[:en:Bell AH-1 SuperCobra|AH-1]] ရဟတ်ယာဉ်(၈)စီး ပျက်စီး&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-says-it-bombed-5-iranian-ah-1-helicopters-at-kermanshah-airbase/|title=IDF says it bombed 5 Iranian AH-1 helicopters at Kermanshah airbase|first=Emanuel|last=Fabian|work=The Times of Israel|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-says-it-destroyed-three-more-iranian-military-helicopters/|title=IDF says it destroyed three more Iranian military helicopters|first=Emanuel|last=Fabian|work=The Times of Israel|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[:en:Boeing 707|ဘိုးအင်း ၇၀၇]]လေယာဉ်(၁)စီး ပျက်စီး&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/iran-update-special-report-june-18-2025-evening-edition|title=Iran Update Special Report, June 18, 2025, Evening Edition|work=Institute for the Study of War|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ပျံသန်းမှုမပြုလုပ်နိုင်သော [[:en:Grumman F-14 Tomcat|အက်ဖ်-၁၄အေ တွမ်ကတ်]](၂)စီး ပျက်စီး&lt;ref name=&quot;TWZTomcats&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.twz.com/air/irans-f-14-persian-tomcats-obliterated-in-israeli-airstrike|work=TWZ|date=16 June 2025|title=Iranian F-14 'Persian Tomcats' obliterated in Israeli airstrike|first=Tyler|last=Rogoway}}&lt;/ref&gt;
| casualties3       = - အစ္စရေး ၃၈၀၀ ကျော် ဘေးလွတ်ရာသို့ ရွေ့ပြောင်း&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.aa.com.tr/en/middle-east/iranian-missiles-force-evacuation-of-3-800-people-in-israel/3602784|title=Iranian missiles force evacuation of 3,800 people in Israel|work=Anadolu Agency|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- အစ္စရေး ၈၀၀၀ ကျော် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်&lt;ref&gt;{{cite news|url= https://aje.io/asdg2r?update=3787793|title=More than 8,000 Israelis left homeless due to conflict with Iran: Report|work=Al Jazeera English|date=20 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;
- ဆီးရီးယားနိုင်ငံသား (၁)ဦး သေဆုံး&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/rights-group-says-woman-killed-in-western-syria-likely-by-iranian-drone/|title=Rights group says woman killed in western Syria, likely by Iranian drone|work=The Times of Israel|date=16 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ဂျော်ဒန်လူမျိုး အရပ်သား (၅)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Husseini |first=Rana |date=14 June 2025 |title=Five people injured from falling object in Irbid — PSD |url=http://jordantimes.com/news/breaking-news/psd-3-persons-injured-from-a-falling-object-on-their-house-on-the-northern-city-of-irbid-psd-said-the-injured-were-transferred-to-hospital-and-were-reported-to-be-in-good-condition |access-date=15 June 2025 |website=[[Jordan Times]] |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ပါလက်စတိုင်းလူမျိုး အရပ်သား (၅)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref name =&quot;YEMEN_MISSLE&quot;&gt;{{Cite news |date=14 June 2025 |title=Israel says missile launched from Yemen fell in Hebron; at least 5 Palestinians hurt |url=https://www.straitstimes.com/world/middle-east/israel-says-missile-launched-from-yemen-fell-in-hebron-at-least-5-palestinians-hurt |work=[[The Straits Times]]}}&lt;/ref&gt;
| units1            = {{tree list}}
* {{armed forces|Israel}}
** {{air force|Israel|name=အစ္စရေး လေတပ်}}
** {{flagicon image|Flag of IDF Home Front Command.svg}} ပြည်တွင်းရှေ့တန်းစစ်ဌာနချုပ်
* [[File:Mossad seal.svg|20px]] [[မော့ဆက် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့]]
{{tree list/end}}
| units2            = {{tree list}}
* {{flagicon image|Flag of the General Staff of the Armed Forces of the Islamic Republic of Iran.svg}} [[အီရန်အစ္စလာမ်မစ် သမ္မတနိုင်ငံ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ|အီရန် တပ်မတော်]]
** {{flagicon image|Flag of the Islamic Republic of Iran Army.svg}} [[အီရန် အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံ ကြည်းတပ်|အီရန် ကြည်းတပ်]]
*** {{flagicon image|Flag of the Islamic Republic of Iran Air Defense Force.svg}} [[အီရန် အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံ လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့|လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]
** {{flagicon image|Flag of the Army of the Guardians of the Islamic Revolution.svg}} [[အစ္စလာမ္မစ်တော်လှန်ရေး အစောင့်တပ်ဖွဲ့|အီရန်တော်လှန်ရေးအစောင့်တပ်ဖွဲ့]]
*** {{flagicon image|Flag of the Aerospace Force of the Army of the Guardians of the Islamic Revolution.svg}} [[အစ္စလာမ္မစ်တော်လှန်ရေး အစောင့်တပ် လေကြောင်းအာကာသတပ်ဖွဲ့|လေကြောင်းအာကာသတပ်ဖွဲ့]]
*** {{flagicon image|Flag of Quds Force.svg}} [[ကွတ်တပ်ဖွဲ့]]
*** {{flagicon image|Flag of Basij.svg}} အရံတပ်ဖွဲ့&lt;ref&gt;{{cite web |title=IRAN'S BASIJ INCREASES SECURITY, SETS UP MORE CHECKPOINTS |url=https://iranwire.com/en/news/142219-irans-basij-increases-security-sets-up-more-checkpoints/ |website=Iranwire |access-date=17 June 2025 |date=16 June 2025 }}&lt;/ref&gt;
* {{flagicon image|Flag of the Yemen Armed Forces.svg}} [[ယီမင် တပ်မတော်]]([[:en:Supreme Political Council|SPC]])
** {{flagicon image|Flag of the Yemeni Air Force.svg}} [[ယီမင် လေတပ်]]
** {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[:en:Houthis|ဟူသီလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့]]
** {{ill|:en:Strategic Reserve Forces (Yemen){{!}}ဗျူဟာမြောက် အရန်တပ်ဖွဲ့|ar|قوات الاحتياط الاستراتيجي (اليمن)}}
*** {{ill|:en:Missile Brigades Group (Yemen){{!}}ဒုံးတပ်ပေါင်းစု|ar|مجموعة ألوية الصواريخ (اليمن)}}
{{tree list/end}}
| campaignbox       = &lt;!-- {{Campaignbox Middle Eastern crisis (2023–present)}}
{{Campaignbox Iran–Israel proxy conflict}} --&gt;
}}

'''အီရန်–အစ္စရေး စစ်ပွဲ'''သည် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် [[အစ္စရေးနိုင်ငံ]]မှ Operation Rising Lion ဟုအမည်ပေးထားသော စစ်ဆင်ရေးဖြင့် [[အီရန်နိုင်ငံ]]သို့ တိုက်ခိုက်မှုများပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက် စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|last=Powell|first=Oren Liebermann, Jeremy Diamond, Helen Regan, Nectar Gan, Chris Lau, Lauren Izso, Tamar Michaelis, Piper Hudspeth Blackburn, Rhea Mogul, Jessie Yeung, Nadeen Ebrahim, Mostafa Salem, Aditi Sangal, Tori B.|date=2025-06-13|title=Live updates: Israel attacks Iran, explosions in Tel Aviv and Tehran, US position|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-strikes-news-06-12-25-hnk-intl|access-date=2025-06-17|website=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Graham-Harrison|first=Emma|date=2025-06-15|title=Israel and Iran broaden strikes during third day of escalating war|language=en-GB|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/world/2025/jun/15/israel-hits-iran-energy-defence-ministry-conflict-escalates|access-date=2025-06-17|issn=0261-3077}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Adil|first=Ted Regencia,Alastair McCready,Ali Harb,Erin Hale,Tim Hume,Umut Uras,Virginia Pietromarchi,Nils Adler,Caolán Magee,Abby Seiff,Usaid Siddiqui,Jillian Kestler-D'Amours,Hafsa|title=Updates: Iran hits Israel with air strikes after nuclear site attacks|url=https://www.aljazeera.com/news/liveblog/2025/6/13/live-explosions-reported-in-iran-amid-israel-tensions|access-date=2025-06-17|website=Al Jazeera|language=en}}&lt;/ref&gt; ၎င်းသည် [[:en:2024_Iran–Israel_conflict|၂၀၂၄ ခုနှစ်]]နောက်ပိုင်း ထိုနိုင်ငံနှစ်ဘက်အကြား ထိပ်တိုက်ဖြစ်ပွားသည့် ပထမဦးဆုံး ပဋိပက္ခဖြစ်သော်လည်း အတိုင်းအတာအားဖြင့် ကြီးမား၏။ အီရန်သည် (Operation True Promise III ဟု အမည်ဝှက်ပေးထားသည့် စစ်ဆင်ရေးဖြင့်) အစ္စရေးနိုင်ငံပေါ်သို့ တိုက်ချင်းပစ် ဒုံးကျည်များဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်၍ လက်တုံ့ပြန်ခဲ့ပြီး အများအားဖြင့် တဲလ်အဗ္ဗစ်မြို့နှင့်[[ဂျေရုဆလင်မြို့]]များကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Cornwell|first=Alexander|last2=Hafezi|first2=Parisa|last3=Holland|first3=Steve|last4=Cornwell|first4=Alexander|date=2025-06-13|title=Iran strikes back at Israel with missiles over Jerusalem, Tel Aviv|language=en|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/israel-says-it-strikes-iran-amid-nuclear-tensions-2025-06-13/|access-date=2025-06-17}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-13|title=Israel strikes Iran's nuclear sites and kills top generals. Iran retaliates with missile barrages|url=https://apnews.com/article/iran-explosions-israel-tehran-00234a06e5128a8aceb406b140297299|access-date=2025-06-17|website=AP News|language=en}}&lt;/ref&gt; ဇွန်လ ၂၀ ရက်နေ့အထိ နှစ်ဖက်စလုံးတွင် ဒဏ်ရာရရှိသူနှင့် ထိခိုက်သေဆုံးသူ ဦးရေ ထောင်ဂဏန်းကျော်ရှိလာခဲ့ပြီး အီရန်ဘက်၌ ၂၂၄ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး အစ္စရေးဘက်၌ ၂၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Sangal|first=Eugenia Yosef, Lex Harvey, Jessie Yeung, Antoinette Radford, Christian Edwards, Mostafa Salem, Maureen Chowdhury, Elise Hammond, Aditi|date=2025-06-16|title=Israel-Iran attacks, missile strikes on Tehran, Tel Aviv, Haifa, rising death tolls: Live updates|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-attack-strikes-news-06-16-25-intl-hnk|access-date=2025-06-17|website=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Israel strikes Iranian state TV in new attack on Tehran – DW – 06/17/2025|url=https://www.dw.com/en/israel-strikes-iranian-state-tv-in-new-attack-on-tehran/live-72919550|access-date=2025-06-17|website=dw.com|language=en}}&lt;/ref&gt;

ဤစစ်ပွဲသည် အီရန်က ထောက်ပံ့ပေးထားသော [[Palestinian movements|ပါလက်စတိုင်း နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများ]]နှင့် [[ဟားမတ်စ်]]အဖွဲ့တို့နှင့် ဖြစ်ပွားသည့် [[:en:Gaza_War_(2023–present)|ဂါဇာစစ်ပွဲ]]တွင် အစ္စရေး ပါဝင်လာချိန်မှ အစပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အီရန်သည် အစ္စရေးအား ပါလက်စတိုင်း အရပ်သားများကို သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်ဟုလည်း စွပ်စွဲထားသည်။ နှစ်ဖက်စလုံးအနေဖြင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၏ ဧပြီလတွင် တစ်ကြိမ်နှင့် အောက်တိုဘာလတွင် တစ်ကြိမ် ရင်ဆိုင်တိုက်ခိုက်မှုများဖြစ်ပွားထားပြီး ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ပိုမိုပြင်းထန်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=How effective was Iran’s attack? The Israeli public doesn’t have the full picture|url=https://www.timesofisrael.com/how-effective-was-irans-attack-the-israeli-public-doesnt-have-the-full-picture/|access-date=2025-06-17|work=www.timesofisrael.com|language=en-US}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news|last=Boxerman|first=Aaron|date=2024-04-13|title=Israel Reports Light Damage After Iran Launches Large Strike|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/live/2024/04/13/world/israel-iran-gaza-war-news}}&lt;/ref&gt; အစ္စရေး၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အီရန်နိုင်ငံ၏ စစ်ဗိုလ်ချုပ်များနှင့် သိပ္ပံပညာရှင် အများအပြား သေဆုံးခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Regalado|first=Francesca|date=2025-06-13|title=These Are Iranian Generals and Scientists Killed by Israel|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2025/06/13/world/middleeast/iran-military-generals-killed-israel.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Sutherland|first=Callum|date=2025-06-13|title=Israel Kills Top Iranian General Days After Appointment to War Command|url=https://time.com/7293886/iranian-generals-scientists-targets-killed-by-israeli-strikes/|access-date=2025-06-19|work=TIME|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Ebrahim|first=Ross Adkin, Tamar Michaelis, Nadeen|date=2025-06-13|title=Hossein Salami, Mohammad Bagheri, Ali Shamkhani killed as Israel targets Iranian military and nuclear leadership|url=https://www.cnn.com/2025/06/13/middleeast/israel-iran-strikes-military-deaths-intl-hnk|access-date=2025-06-19|work=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;

== အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ပါဝင်မှု ==
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု သမ္မတ [[ဒေါ်နယ်လ် ထရမ့်]] လက်ထက်တွင် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]အနေဖြင့် [[အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ]]၏ လက်ရှိအခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်မိကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။ အမေရိကန်သည် အစ္စရေး၏ [[United States–Israel relations|အဓိက မဟာမိတ်]]ဖြစ်ပြီး အစ္စရေးအား ဆယ်စုနှစ်များစွာ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့ပြီး၊ အီရန်၏ ဒုံးကျည်များကို ပစ်ချရာတွင်လည်း ပါဝင်ခဲ့၏။ အီရန်နှင့် အစ္စရေး စစ်ပွဲတွင် အစ္စရေးဘက်မှ ပါဝင်နေသည်ဟု သုံးသပ်ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Israel-Iran Live Updates: Trump Privately Approved of Attack Plans for Iran but Has Withheld Final Order|url=https://www.wsj.com/livecoverage/iran-israel-conflict-news|access-date=2025-06-19|work=WSJ|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-19|title=Trump approves Iran attack plan but has not made final decision, reports say|url=https://www.bbc.com/news/articles/c4g8r8rj87vo|access-date=2025-06-19|work=www.bbc.com|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Sangal|first=Lex Harvey, Chris Lau, Laura Sharman, Aditi|date=2025-06-19|title=Live updates: Israel-Iran conflict, ballistic missile attacks, Trump weighs US involvement|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-conflict-06-19-25-intl-hnk|access-date=2025-06-19|work=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-18|title=Trump says no decision yet on U.S. joining Israel's attacks on Iran, after Iran warns it would risk &quot;all-out war&quot; - CBS News|url=https://www.cbsnews.com/news/iran-israel-war-us-trump-nuclear-sites-risk-all-out-war/|access-date=2025-06-19|work=www.cbsnews.com|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran warns US intervention in conflict with Israel risks ‘all out war’|url=https://www.aljazeera.com/news/2025/6/18/iran-warns-us-intervention-in-conflict-with-israel-risks-all-out-war|access-date=2025-06-19|work=Al Jazeera|language=en}}&lt;/ref&gt; အစ္စရေးမှ တိုက်ခိုက်မှုများ မပြုလုပ်ခင်က အမေရိကန်နှင့် အီရန်နိုင်ငံတို့သည် နျူကလီးယား ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်အတွက် ညှိနှိုင်းထားခဲ့ကြပြီးဖြစ်သော်လည်း&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-03|title=Analysis: An outline is emerging of the US offer to Iran in their high-stakes nuclear negotiations|url=https://apnews.com/article/iran-us-nuclear-talks-analysis-israel-mideast-2cbea2d6982bd8806d7e8fa7771afc37|access-date=2025-06-19|work=AP News|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran-US nuclear talks: Is a new deal imminent? – DW – 05/27/2025|url=https://www.dw.com/en/iran-us-nuclear-talks-is-a-new-deal-imminent/a-72687249|access-date=2025-06-19|work=dw.com|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Wintour|first=Patrick|date=2025-05-23|title=Iran-US nuclear talks end with no agreement but ‘possibility of progress’|language=en-GB|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/world/2025/may/23/iran-us-nuclear-talks-end-no-agreement-possibility-progress-}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite news|last=Swan|first=Jonathan|date=2025-06-17|title=How Trump Shifted on Iran Under Pressure From Israel|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2025/06/17/us/politics/trump-iran-israel-nuclear-talks.html}}&lt;/ref&gt; တိုက်ခိုက်မှုများ အပြီးနောက် အီရန်မှ နုတ်ထွက်သွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=MacFarquhar|first=Neil|date=2025-06-14|title=Next Round of Nuclear Talks Between U.S. and Iran Is Off|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2025/06/14/world/middleeast/us-iran-nuclear-talks.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran cancels US nuclear talks next round amid ‘barbarous’ Israeli attacks|url=https://www.aljazeera.com/news/2025/6/14/iran-says-nuclear-talks-with-us-meaningless-as-trump-pushes-for-a-deal|access-date=2025-06-19|work=Al Jazeera|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ၂၂ ဇွန် ===
ဇွန်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် အီရန်-အစ္စရေးစစ်ပွဲတွင် အစ္စရေးဘက်မှ ပါဝင်ခဲ့သည်။ အမေရိကန်သည် B-2 ဗုံးကြဲလေယာဉ်များ စေလွှတ်၍ အီရန်ရှိ နျူကလီးယားစခန်းသုံးခုဖြစ်သည့် Fordow၊ Natanz နှင့် Isfahan တို့ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;NYTimesLive20250621&quot;&gt;{{Cite news|last=null|date=21 June 2025|title=Update from David E. Sanger|url=https://www.nytimes.com/live/2025/06/21/world/iran-israel-trump|access-date=22 June 2025|work=The New York Times|language=en-US|issn=0362-4331}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BBCLive20250621&quot;&gt;{{Cite web|date=21 June 2025|title=Trump says US has bombed Fordo nuclear plant in attack on Iran|url=https://www.bbc.com/news/live/ckg3rzj8emjt?post=asset%3Af6daf816-8c93-4d56-bec5-b35bb8e6bb5e#post|access-date=22 June 2025|website=BBC News|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;

နယူးယောက်တိုင်းမ်သတင်းစာနှင့် ပြောဆိုခဲ့သော အီရန်အရာရှိ သုံးဦး၏ ပြောကြားချက်အရ ၎င်းတိုက်ခိုက်မှုများသည် ဒေသစံတော်ချိန် နံနက် ၂:၃၀ (ယခင်နေ့ UTC ၂၃:၀၀) တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Fassihi|first=Farnaz|date=21 June 2025|title=Live Updates: U.S. Enters War With Iran, Bombing Key Nuclear Sites|url=https://www.nytimes.com/live/2025/06/21/world/iran-israel-trump/2a205f90-d1e7-56bf-935e-ea05b8263359?smid=url-share|access-date=21 June 2025|work=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt;

=== ၂၃ ဇွန် ===
၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ ရက်နေ့၊ အာရေးဘီးယား စံတော်ချိန် ၁၉:၃၉ ခန့်တွင် အီရန်နိုင်ငံက [[ကာတာနိုင်ငံ]]ရှိ [[ဒိုဟာမြို့]]အနီးရှိ အမိရိကန်လေတပ်အသုံးပြုသော Al Udeid Air Base လေတပ်စခန်းကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ယခင်နေ့က အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှ အီရန်၏ [[အဏုမြူ လက်နက်|နျူကလီးယား]]စခန်းများကို တိုက်ခိုက်မှုအပေါ် တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Axios: Iran launches six missiles toward US bases in Qatar|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/axios-iran-launches-six-missiles-toward-us-bases-qatar-2025-06-23/|access-date=23 June 2025|work=Reuters|language=en}}&lt;/ref&gt; ၎င်းသည် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်း အီရန်က အမေရိကန်စစ်ရေးနေရာတစ်ခုကို ဒုတိယအကြိမ်မြောက် တိုက်ခိုက်ခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran retaliates, fires missiles at US bases in Qatar, Iraq - AL-Monitor: The Middle Eastʼs leading independent news source since 2012|url=https://www.al-monitor.com/originals/2025/06/iran-retaliates-fires-missiles-us-bases-qatar-iraq|access-date=2025-06-24|website=www.al-monitor.com|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran launches Ops 'Glad Tidings of Victory' against US: Tehran fires missiles at US base in Qatar, explosions heard in Doha|url=https://www.wionews.com/world/iran-launches-ops-glad-tidings-of-victory-against-us-tehran-fires-missiles-at-us-base-in-qatar-explosions-heard-in-doha-1750697514731|access-date=2025-06-24|website=Wion|language=en}}&lt;/ref&gt;

== နိုင်ငံတကာ တုံ့ပြန်မှု ==
နိုင်ငံအများစုမှ အစ္စရေး၏ စတင်တိုက်ခိုက်မှုကို ဝေဖန်ရှုတ်ချခဲ့ကြပြီး နှစ်နိုင်ငံစလုံးမှ နိုင်ငံသားများအား ဘေးလွတ်ရာသို့ ထွက်ခွာကြရန် ပြောကြားထားသည်။ နိုင်ငံသားအားလုံး နိုင်ငံတွင်းမှ ထွက်ခွါခြင်းမပြုကြရန်နှင့် နိုင်ငံအတွင်း၌သာ နေထိုင်ကြရန် အစ္စရေးအစိုးရက သတိပေးထားသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Israel has barred its citizens from leaving the country – Middle East Monitor|url=https://www.middleeastmonitor.com/20250617-israel-has-barred-its-citizens-from-leaving-the-country/|access-date=2025-06-19|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=With Israel’s Major Airport Shut Down, Citizens and Tourists Scramble to Get Home|url=https://www.wsj.com/world/middle-east/with-israels-major-airport-shut-down-citizens-tourists-stuck-scramble-to-get-home-1b660d83|access-date=2025-06-19|language=en-US}}&lt;/ref&gt; လူအများစုက ဤစစ်ပွဲအား [[တတိယ ကမ္ဘာစစ်|တတိယကမ္ဘာစစ်]]၏ ပထမအဆင့်ဟုလည်း ပြောဆိုလျက်ရှိကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Some US diplomats leave Israel; embassy prepares to evacuate citizens who want to go {{!}} The Times of Israel|url=https://www.timesofisrael.com/us-embassy-working-on-plans-to-evacuate-american-citizens-seeking-to-leave-israel/amp/|access-date=2025-06-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=world war III: A list of 'safest' countries to seek shelter as World War III fear looms - The Economic Times|url=https://m.economictimes.com/news/international/global-trends/a-list-of-safest-countries-to-seek-shelter-as-world-war-iii-fear-looms/amp_articleshow/121934172.cms|access-date=2025-06-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Is World War Three coming?|url=https://theweek.com/92967/are-we-heading-towards-world-war-3|access-date=2025-06-19|language=en}}&lt;/ref&gt;

== မှတ်စုများ ==
{{Notelist}}

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

[[ကဏ္ဍ:အီရန်နိုင်ငံ၏ သမိုင်း]]
[[ကဏ္ဍ:အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ သမိုင်း]]
[[ကဏ္ဍ:အစ္စရေးနိုင်ငံသမိုင်း]]</text>
      <sha1>65yf1d5oyyts64xblsqvxaftvm71ota</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879045</id>
      <parentid>879044</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T08:52:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>/* ၂၃ ဇွန် */</comment>
      <origin>879045</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="42545" sha1="83wqxdvg3wk1ljcq8n1cwi0svfswczf" xml:space="preserve">{{ဖြစ်နေဆဲ|date=ဇွန် ၂၀၂၅}} 
{{Infobox military conflict
| conflict          = အီရန်–အစ္စရေး စစ်ပွဲ
| partof            = [[:en:Middle Eastern crisis (2023–present)|အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ အရေးအခင်း (၂၀၂၃–လက်ရှိ)]]
| image             = {{Multiple image
                      | border            = infobox
                      | total_width       = 300
                      | perrow            = 2/2
                      | image1 = Pictures of the Israeli attack on Tehran 1 Mehr (2).jpg
                      | image2 = The Israel Attack on Tehran - Patrice Lumumba Street 22 Tasnim.jpg
                      | image3 = June 2025 Iranian strikes on Ramat Gan (cropped).jpg
                      | image4 = Batch 3 Avash 15.jpg
                      }}
Clockwise from top left: aerial view of [[Tehran]] following Israeli airstrikes; damage in Tehran due to the strikes; explosions in Tehran during the war; a building in [[Ramat Gan]] after Iranian missile strikes.
| date              = ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ – ယနေ့ထိ ({{Age in years, months and days|year=2025|month=6|day=13}})
| place             = {{flatlist|
* [[အီရန်]]
* [[အစ္စရေး]]
* [[:en:West Bank|အနောက်ဘက်ကမ်းဒေသ]]
* [[အီရတ်]]
* [[ဂျော်ဒန်နိုင်ငံ|ဂျော်ဒန်]]
* [[ဆီးရီးယား]]
* [[ဆော်ဒီအာရေဗျ]]
* [[ယီမင်နိုင်ငံ|ယီမင်]]
}}
| result            = ဇွန် ၂၀၂၅ အီရန်မှ အစ္စရေးအား တိုက်ခိုက်မှု
| status            = ဖြစ်ပွားနေဆဲ
| combatant1        = {{flag|Israel}}&lt;br /&gt;{{flag|United States|name=အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု}} (&lt;small&gt;၂၂ ဇွန် ၂၀၂၅ ကစပြီး&lt;/small&gt;) {{efn|အီရန်-အစ္စရေးစစ်ပွဲ စတင်ခဲ့သည့် ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့မှစ၍ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{cite web |title=US helps Israel shoot down barrage of Iranian missiles |url=https://apnews.com/article/iran-israel-strikes-us-troops-973bc18970689bac42d82342bd29f601 |website=AP News |publisher=[[Associated Press]] |access-date=17 June 2025 |date=13 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=US air defense systems, naval destroyer help down Iranian missiles fired at Israel |url=https://www.timesofisrael.com/us-air-defense-systems-naval-destroyer-help-down-iranian-missiles-fired-at-israel/ |website=[[The Times of Israel]] |access-date=17 June 2025 |date=14 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Carter |first1=Brian |last2=Rezaei |first2=Ben |last3=Reddy |first3=Ria |last4=Borens |first4=Avery |last5=Schmida |first5=Ben |last6=Moorman |first6=Carolyn |last7=Parry |first7=Andie |title=Iran Update Special Report, June 16, 2025, Evening Edition |url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/iran-update-special-report-june-16-2025-evening-edition |website=Critical Threats Project |publisher=[[Institute for the Study of War]] |access-date=17 June 2025 |location=[[Washington, D.C.]] |date=16 June 2025}}&lt;/ref&gt;}}
| combatant2        = {{tree list}}
* {{flag|Iran}}
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} ဟူသီလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့
{{tree list/end}}
| commander1        = {{plainlist|
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[ဘင်ဂျမင် နေတန်ယာဟု]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Isaac Herzog|Isaac Herzog]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Israel Katz|Israel Katz]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Eyal Zamir|Eyal Zamir]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Tomer Bar|Tomer Bar]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:David Barnea|David Barnea]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[ဒေါ်နယ်လ် ထရမ့်]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[:en:Pete Hegseth|Pete Hegseth]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[:en:Dan Caine|Dan Caine]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[:en:Michael Kurilla|Michael Kurilla]]}}
}}
| commander2        = {{plainlist|
* {{nowrap|{{flagdeco|Iran}} [[:en:Ali Khamenei|Ali Khamenei]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Iran}} [[:en:Masoud Pezeshkian|Masoud Pezeshkian]]}}
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Mohammad-Reza Gharaei Ashtiani|Mohammad-Reza Gharaei Ashtiani]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Aziz Nasirzadeh|Aziz Nasirzadeh]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Mohammad Bagheri (general)|Mohammad Bagheri]]{{Assassinated}}
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Abdolrahim Mousavi|Abdolrahim Mousavi]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Alireza Sabahifard|Alireza Sabahifard]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Hossein Salami|Hossein Salami]]{{Assassinated}}
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Esmail Qaani|Esmail Qaani]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Amir Ali Hajizadeh|Amir Ali Hajizadeh]]{{Assassinated}}
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Abdul-Malik al-Houthi]]
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Mahdi al-Mashat]]
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Muhammad Abd al-Karim al-Ghamari]]
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Mohamed al-Atifi]]
}}
| casualties1       = '''အစ္စရေးသတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- (၂၄)ဦး သေဆုံး&lt;ref&gt;{{Cite news |date=16 June 2025 |title= IDF: 80-90% of Iranian missiles intercepted, but 24 Israelis killed in attacks |url=https://www.jpost.com/israel-news/defense-news/article-857892 |access-date=17 June 2025 |work=The Jerusalem Post}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- (၂,၃၆၂)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref name=&quot;treated19june&quot;&gt;{{Cite web |title=271 people treated in hospitals this morning due to Iranian missile attack, says Health Ministry |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/271-people-treated-in-hospitals-this-morning-due-to-iranian-missile-attack-says-health-ministry/ |access-date=19 June 2025 |website=The Times of Israel |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://aje.io/asdg2r?update=3788281|title=Injuries from Iranian attacks on Israel grow|work=Al Jazeera English |date=20 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[:en:Elbit Hermes 900|အားမာ့ဇ် ဒရုန်း]](၁)စင်း ပစ်ချခံရ&lt;ref name=&quot;hermesdowned&quot;&gt;{{Cite web |date=18 June 2025 |title=Israel says drone downed in Iran |url=https://aje.io/fcyxah?update=3783202 |website=Al Jazeera English}}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;&lt;br /&gt;
'''အီရန် သတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- [[အက်ဖ်-၃၅ လိုက်တနင်း ၂|အက်ဖ်–၃၅ တိုက်လေယာဉ်]](၅)စင်း ပစ်ချခံရ&lt;ref name=&quot;f35downed&quot;&gt;{{Cite web |date=18 June 2025 |title=Iran shoots down Israeli drone, F-35 jet: Reports |url=https://aje.io/fcyxah?update=3783154 |website=[[Al Jazeera English]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://news.az/news/iran-claims-to-have-shot-down-fifth-israeli-f-35|title=Iran claims to have shot down fifth Israeli F-35|work=Newz.az|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- လေယာဉ်မှူး(၂)ဦး အဖမ်းခံရ&lt;ref&gt;{{cite news | url=https://www.arabnews.com/node/2604851/middle-east | title=Iran will reportedly share images of captured Israeli fighter jet pilots 'soon' | work=Arab News | date=18 June 2025 }}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[မောင်းသူမဲ့လေယာဉ်|ယူအေဗွီ]] အစီး(၆၀)ကျော်နှင့် [[:en:cruise missiles|ခရုဇ်ဒုံးကျည်များ]] ဖျက်ဆီးခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://ifpnews.com/air-defense-hq-over-60-israeli-uavs-missiles-destroyed-by-iran/|title=Air Defense HQ: Over 60 Israeli UAVs, Missiles Destroyed by Iran|work=Iran Front Page |date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- မော့ဆက် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ဝင်အေးဂျင့် ၄၄ ဦးကျော် အဖမ်းခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.thenationalnews.com/news/mena/2025/06/18/how-many-alleged-mossad-agents-has-iran-arrested-and-where/|title=How many alleged Mossad agents has Iran arrested and where?|work=The National|date=19 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- မော့ဆက် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ဝင်အေးဂျင့် ၁ ဦး အကွပ်မျက်ခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.siasat.com/iran-executes-mossad-agent-for-spying-2-others-arrested-3234263/|title=Iran executes Mossad agent for spying, 2 others arrested|work=The Siasat Daily|date=16 June 2025|access-date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- စစ်တပ်နှင့် ထောက်လှမ်းရေးဌာနဆိုင်ရာ နေရာပေါင်း ၁၅၀ ကျော် ပျက်စီး (သို့) ဖျက်ဆီးခံရ&lt;ref name=&quot;ThirdF35JetDowned&quot;&gt;{{Cite news |date=14 June 2025 |title=Third F-35 fighter jet downed in Iranian territory, two Israeli pilots now in custody |url=https://www.tehrantimes.com/news/514337/Third-F-35-fighter-jet-downed-in-Iranian-territory-two-Israeli |access-date=14 June 2025 |work=[[Tehran Times]]}}&lt;/ref&gt;
| casualties2       = '''အီရန် သတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- (၂၂၄)ဦး သေဆုံး&lt;ref&gt;{{Cite news |date=17 June 2025 |title= Israel-Iran live updates: IDF says it killed Iran's new wartime chief of staff |url= https://www.nbcnews.com/world/middle-east/live-blog/israel-iran-live-updates-idf-says-killed-irans-new-wartime-chief-staff-rcna213420 |access-date=17 June 2025 |work=[[NBC News]]}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- (၁,၂၇၇)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 June 2025 |title=Iran launches new strikes on Israel as Israeli attack widens|url=https://www.bbc.com/news/articles/cy7575lv4ddo |website= [[BBC]] |archive-url=https://archive.today/20250615234333/https://www.bbc.com/news/articles/cy7575lv4ddo|archive-date=15 June 2025 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;&lt;br /&gt;
'''&lt;small&gt;အီရန် လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူများအဖွဲ့ သတင်းများအရ&lt;/small&gt;:'''&lt;br /&gt;
- (၆၃၉)ဦးကျော် သေဆုံး (အရပ်သား(၂၆၃)ဦးကျော်၊ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်(၁၅၄) ဦးကျော်)&lt;ref name=&quot;639killed&quot;&gt;{{Cite web|date=19 June 2025|title= Israeli attacks on Iran kill at least 639, injure more than 1,320: Rights group |url= https://aje.io/ac1txh?update=3785162 |website=Al Jazeera English|access-date=19 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- (၁,၃၂၀)ဦးကျော် ဒဏ်ရာရ&lt;ref name=&quot;639killed&quot;/&gt;&lt;br&gt;&lt;br /&gt;
'''အစ္စရေး သတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- ဒရုန်း အစင်းရေ(၄၈၀)ကျော် ပစ်ချခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/israel-has-shot-down-480-drones-from-iran-since-friday-says-idf/|title=Israel has shot down 480 drones from Iran since Friday, says IDF|work=The Times of Israel|date=19 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည်(၂၀၀)ကျော်နှင့် မြေပြင်–ဝေဟင်ပစ် ဒုံးကျည်(၁၂၀)ကျော် ဖျက်ဆီးခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/israel-will-achieve-its-objectives-against-iran-within-a-week-or-two-say-idf-officials|title=Israel will achieve its objectives against Iran within a week or two, say IDF officials|first=Emanuel|last=Fabian|work=The Times of Israel|date=17 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;thirtypercent&quot;&gt;{{Cite web |date=16 June 2025 |title=Israeli army claims it destroyed 30% of Iran's missile launchers |url=https://aje.io/p8ugy8?update=3778947 |website=[[Al Jazeera English]]}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[:en:Bell AH-1 SuperCobra|AH-1]] ရဟတ်ယာဉ်(၈)စီး ပျက်စီး&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-says-it-bombed-5-iranian-ah-1-helicopters-at-kermanshah-airbase/|title=IDF says it bombed 5 Iranian AH-1 helicopters at Kermanshah airbase|first=Emanuel|last=Fabian|work=The Times of Israel|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-says-it-destroyed-three-more-iranian-military-helicopters/|title=IDF says it destroyed three more Iranian military helicopters|first=Emanuel|last=Fabian|work=The Times of Israel|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[:en:Boeing 707|ဘိုးအင်း ၇၀၇]]လေယာဉ်(၁)စီး ပျက်စီး&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/iran-update-special-report-june-18-2025-evening-edition|title=Iran Update Special Report, June 18, 2025, Evening Edition|work=Institute for the Study of War|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ပျံသန်းမှုမပြုလုပ်နိုင်သော [[:en:Grumman F-14 Tomcat|အက်ဖ်-၁၄အေ တွမ်ကတ်]](၂)စီး ပျက်စီး&lt;ref name=&quot;TWZTomcats&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.twz.com/air/irans-f-14-persian-tomcats-obliterated-in-israeli-airstrike|work=TWZ|date=16 June 2025|title=Iranian F-14 'Persian Tomcats' obliterated in Israeli airstrike|first=Tyler|last=Rogoway}}&lt;/ref&gt;
| casualties3       = - အစ္စရေး ၃၈၀၀ ကျော် ဘေးလွတ်ရာသို့ ရွေ့ပြောင်း&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.aa.com.tr/en/middle-east/iranian-missiles-force-evacuation-of-3-800-people-in-israel/3602784|title=Iranian missiles force evacuation of 3,800 people in Israel|work=Anadolu Agency|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- အစ္စရေး ၈၀၀၀ ကျော် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်&lt;ref&gt;{{cite news|url= https://aje.io/asdg2r?update=3787793|title=More than 8,000 Israelis left homeless due to conflict with Iran: Report|work=Al Jazeera English|date=20 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;
- ဆီးရီးယားနိုင်ငံသား (၁)ဦး သေဆုံး&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/rights-group-says-woman-killed-in-western-syria-likely-by-iranian-drone/|title=Rights group says woman killed in western Syria, likely by Iranian drone|work=The Times of Israel|date=16 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ဂျော်ဒန်လူမျိုး အရပ်သား (၅)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Husseini |first=Rana |date=14 June 2025 |title=Five people injured from falling object in Irbid — PSD |url=http://jordantimes.com/news/breaking-news/psd-3-persons-injured-from-a-falling-object-on-their-house-on-the-northern-city-of-irbid-psd-said-the-injured-were-transferred-to-hospital-and-were-reported-to-be-in-good-condition |access-date=15 June 2025 |website=[[Jordan Times]] |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ပါလက်စတိုင်းလူမျိုး အရပ်သား (၅)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref name =&quot;YEMEN_MISSLE&quot;&gt;{{Cite news |date=14 June 2025 |title=Israel says missile launched from Yemen fell in Hebron; at least 5 Palestinians hurt |url=https://www.straitstimes.com/world/middle-east/israel-says-missile-launched-from-yemen-fell-in-hebron-at-least-5-palestinians-hurt |work=[[The Straits Times]]}}&lt;/ref&gt;
| units1            = {{tree list}}
* {{armed forces|Israel}}
** {{air force|Israel|name=အစ္စရေး လေတပ်}}
** {{flagicon image|Flag of IDF Home Front Command.svg}} ပြည်တွင်းရှေ့တန်းစစ်ဌာနချုပ်
* [[File:Mossad seal.svg|20px]] [[မော့ဆက် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့]]
{{tree list/end}}
| units2            = {{tree list}}
* {{flagicon image|Flag of the General Staff of the Armed Forces of the Islamic Republic of Iran.svg}} [[အီရန်အစ္စလာမ်မစ် သမ္မတနိုင်ငံ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ|အီရန် တပ်မတော်]]
** {{flagicon image|Flag of the Islamic Republic of Iran Army.svg}} [[အီရန် အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံ ကြည်းတပ်|အီရန် ကြည်းတပ်]]
*** {{flagicon image|Flag of the Islamic Republic of Iran Air Defense Force.svg}} [[အီရန် အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံ လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့|လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]
** {{flagicon image|Flag of the Army of the Guardians of the Islamic Revolution.svg}} [[အစ္စလာမ္မစ်တော်လှန်ရေး အစောင့်တပ်ဖွဲ့|အီရန်တော်လှန်ရေးအစောင့်တပ်ဖွဲ့]]
*** {{flagicon image|Flag of the Aerospace Force of the Army of the Guardians of the Islamic Revolution.svg}} [[အစ္စလာမ္မစ်တော်လှန်ရေး အစောင့်တပ် လေကြောင်းအာကာသတပ်ဖွဲ့|လေကြောင်းအာကာသတပ်ဖွဲ့]]
*** {{flagicon image|Flag of Quds Force.svg}} [[ကွတ်တပ်ဖွဲ့]]
*** {{flagicon image|Flag of Basij.svg}} အရံတပ်ဖွဲ့&lt;ref&gt;{{cite web |title=IRAN'S BASIJ INCREASES SECURITY, SETS UP MORE CHECKPOINTS |url=https://iranwire.com/en/news/142219-irans-basij-increases-security-sets-up-more-checkpoints/ |website=Iranwire |access-date=17 June 2025 |date=16 June 2025 }}&lt;/ref&gt;
* {{flagicon image|Flag of the Yemen Armed Forces.svg}} [[ယီမင် တပ်မတော်]]([[:en:Supreme Political Council|SPC]])
** {{flagicon image|Flag of the Yemeni Air Force.svg}} [[ယီမင် လေတပ်]]
** {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[:en:Houthis|ဟူသီလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့]]
** {{ill|:en:Strategic Reserve Forces (Yemen){{!}}ဗျူဟာမြောက် အရန်တပ်ဖွဲ့|ar|قوات الاحتياط الاستراتيجي (اليمن)}}
*** {{ill|:en:Missile Brigades Group (Yemen){{!}}ဒုံးတပ်ပေါင်းစု|ar|مجموعة ألوية الصواريخ (اليمن)}}
{{tree list/end}}
| campaignbox       = &lt;!-- {{Campaignbox Middle Eastern crisis (2023–present)}}
{{Campaignbox Iran–Israel proxy conflict}} --&gt;
}}

'''အီရန်–အစ္စရေး စစ်ပွဲ'''သည် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် [[အစ္စရေးနိုင်ငံ]]မှ Operation Rising Lion ဟုအမည်ပေးထားသော စစ်ဆင်ရေးဖြင့် [[အီရန်နိုင်ငံ]]သို့ တိုက်ခိုက်မှုများပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက် စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|last=Powell|first=Oren Liebermann, Jeremy Diamond, Helen Regan, Nectar Gan, Chris Lau, Lauren Izso, Tamar Michaelis, Piper Hudspeth Blackburn, Rhea Mogul, Jessie Yeung, Nadeen Ebrahim, Mostafa Salem, Aditi Sangal, Tori B.|date=2025-06-13|title=Live updates: Israel attacks Iran, explosions in Tel Aviv and Tehran, US position|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-strikes-news-06-12-25-hnk-intl|access-date=2025-06-17|website=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Graham-Harrison|first=Emma|date=2025-06-15|title=Israel and Iran broaden strikes during third day of escalating war|language=en-GB|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/world/2025/jun/15/israel-hits-iran-energy-defence-ministry-conflict-escalates|access-date=2025-06-17|issn=0261-3077}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Adil|first=Ted Regencia,Alastair McCready,Ali Harb,Erin Hale,Tim Hume,Umut Uras,Virginia Pietromarchi,Nils Adler,Caolán Magee,Abby Seiff,Usaid Siddiqui,Jillian Kestler-D'Amours,Hafsa|title=Updates: Iran hits Israel with air strikes after nuclear site attacks|url=https://www.aljazeera.com/news/liveblog/2025/6/13/live-explosions-reported-in-iran-amid-israel-tensions|access-date=2025-06-17|website=Al Jazeera|language=en}}&lt;/ref&gt; ၎င်းသည် [[:en:2024_Iran–Israel_conflict|၂၀၂၄ ခုနှစ်]]နောက်ပိုင်း ထိုနိုင်ငံနှစ်ဘက်အကြား ထိပ်တိုက်ဖြစ်ပွားသည့် ပထမဦးဆုံး ပဋိပက္ခဖြစ်သော်လည်း အတိုင်းအတာအားဖြင့် ကြီးမား၏။ အီရန်သည် (Operation True Promise III ဟု အမည်ဝှက်ပေးထားသည့် စစ်ဆင်ရေးဖြင့်) အစ္စရေးနိုင်ငံပေါ်သို့ တိုက်ချင်းပစ် ဒုံးကျည်များဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်၍ လက်တုံ့ပြန်ခဲ့ပြီး အများအားဖြင့် တဲလ်အဗ္ဗစ်မြို့နှင့်[[ဂျေရုဆလင်မြို့]]များကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Cornwell|first=Alexander|last2=Hafezi|first2=Parisa|last3=Holland|first3=Steve|last4=Cornwell|first4=Alexander|date=2025-06-13|title=Iran strikes back at Israel with missiles over Jerusalem, Tel Aviv|language=en|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/israel-says-it-strikes-iran-amid-nuclear-tensions-2025-06-13/|access-date=2025-06-17}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-13|title=Israel strikes Iran's nuclear sites and kills top generals. Iran retaliates with missile barrages|url=https://apnews.com/article/iran-explosions-israel-tehran-00234a06e5128a8aceb406b140297299|access-date=2025-06-17|website=AP News|language=en}}&lt;/ref&gt; ဇွန်လ ၂၀ ရက်နေ့အထိ နှစ်ဖက်စလုံးတွင် ဒဏ်ရာရရှိသူနှင့် ထိခိုက်သေဆုံးသူ ဦးရေ ထောင်ဂဏန်းကျော်ရှိလာခဲ့ပြီး အီရန်ဘက်၌ ၂၂၄ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး အစ္စရေးဘက်၌ ၂၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Sangal|first=Eugenia Yosef, Lex Harvey, Jessie Yeung, Antoinette Radford, Christian Edwards, Mostafa Salem, Maureen Chowdhury, Elise Hammond, Aditi|date=2025-06-16|title=Israel-Iran attacks, missile strikes on Tehran, Tel Aviv, Haifa, rising death tolls: Live updates|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-attack-strikes-news-06-16-25-intl-hnk|access-date=2025-06-17|website=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Israel strikes Iranian state TV in new attack on Tehran – DW – 06/17/2025|url=https://www.dw.com/en/israel-strikes-iranian-state-tv-in-new-attack-on-tehran/live-72919550|access-date=2025-06-17|website=dw.com|language=en}}&lt;/ref&gt;

ဤစစ်ပွဲသည် အီရန်က ထောက်ပံ့ပေးထားသော [[Palestinian movements|ပါလက်စတိုင်း နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများ]]နှင့် [[ဟားမတ်စ်]]အဖွဲ့တို့နှင့် ဖြစ်ပွားသည့် [[:en:Gaza_War_(2023–present)|ဂါဇာစစ်ပွဲ]]တွင် အစ္စရေး ပါဝင်လာချိန်မှ အစပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အီရန်သည် အစ္စရေးအား ပါလက်စတိုင်း အရပ်သားများကို သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်ဟုလည်း စွပ်စွဲထားသည်။ နှစ်ဖက်စလုံးအနေဖြင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၏ ဧပြီလတွင် တစ်ကြိမ်နှင့် အောက်တိုဘာလတွင် တစ်ကြိမ် ရင်ဆိုင်တိုက်ခိုက်မှုများဖြစ်ပွားထားပြီး ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ပိုမိုပြင်းထန်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=How effective was Iran’s attack? The Israeli public doesn’t have the full picture|url=https://www.timesofisrael.com/how-effective-was-irans-attack-the-israeli-public-doesnt-have-the-full-picture/|access-date=2025-06-17|work=www.timesofisrael.com|language=en-US}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news|last=Boxerman|first=Aaron|date=2024-04-13|title=Israel Reports Light Damage After Iran Launches Large Strike|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/live/2024/04/13/world/israel-iran-gaza-war-news}}&lt;/ref&gt; အစ္စရေး၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အီရန်နိုင်ငံ၏ စစ်ဗိုလ်ချုပ်များနှင့် သိပ္ပံပညာရှင် အများအပြား သေဆုံးခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Regalado|first=Francesca|date=2025-06-13|title=These Are Iranian Generals and Scientists Killed by Israel|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2025/06/13/world/middleeast/iran-military-generals-killed-israel.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Sutherland|first=Callum|date=2025-06-13|title=Israel Kills Top Iranian General Days After Appointment to War Command|url=https://time.com/7293886/iranian-generals-scientists-targets-killed-by-israeli-strikes/|access-date=2025-06-19|work=TIME|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Ebrahim|first=Ross Adkin, Tamar Michaelis, Nadeen|date=2025-06-13|title=Hossein Salami, Mohammad Bagheri, Ali Shamkhani killed as Israel targets Iranian military and nuclear leadership|url=https://www.cnn.com/2025/06/13/middleeast/israel-iran-strikes-military-deaths-intl-hnk|access-date=2025-06-19|work=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;

== အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ပါဝင်မှု ==
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု သမ္မတ [[ဒေါ်နယ်လ် ထရမ့်]] လက်ထက်တွင် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]အနေဖြင့် [[အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ]]၏ လက်ရှိအခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်မိကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။ အမေရိကန်သည် အစ္စရေး၏ [[United States–Israel relations|အဓိက မဟာမိတ်]]ဖြစ်ပြီး အစ္စရေးအား ဆယ်စုနှစ်များစွာ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့ပြီး၊ အီရန်၏ ဒုံးကျည်များကို ပစ်ချရာတွင်လည်း ပါဝင်ခဲ့၏။ အီရန်နှင့် အစ္စရေး စစ်ပွဲတွင် အစ္စရေးဘက်မှ ပါဝင်နေသည်ဟု သုံးသပ်ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Israel-Iran Live Updates: Trump Privately Approved of Attack Plans for Iran but Has Withheld Final Order|url=https://www.wsj.com/livecoverage/iran-israel-conflict-news|access-date=2025-06-19|work=WSJ|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-19|title=Trump approves Iran attack plan but has not made final decision, reports say|url=https://www.bbc.com/news/articles/c4g8r8rj87vo|access-date=2025-06-19|work=www.bbc.com|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Sangal|first=Lex Harvey, Chris Lau, Laura Sharman, Aditi|date=2025-06-19|title=Live updates: Israel-Iran conflict, ballistic missile attacks, Trump weighs US involvement|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-conflict-06-19-25-intl-hnk|access-date=2025-06-19|work=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-18|title=Trump says no decision yet on U.S. joining Israel's attacks on Iran, after Iran warns it would risk &quot;all-out war&quot; - CBS News|url=https://www.cbsnews.com/news/iran-israel-war-us-trump-nuclear-sites-risk-all-out-war/|access-date=2025-06-19|work=www.cbsnews.com|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran warns US intervention in conflict with Israel risks ‘all out war’|url=https://www.aljazeera.com/news/2025/6/18/iran-warns-us-intervention-in-conflict-with-israel-risks-all-out-war|access-date=2025-06-19|work=Al Jazeera|language=en}}&lt;/ref&gt; အစ္စရေးမှ တိုက်ခိုက်မှုများ မပြုလုပ်ခင်က အမေရိကန်နှင့် အီရန်နိုင်ငံတို့သည် နျူကလီးယား ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်အတွက် ညှိနှိုင်းထားခဲ့ကြပြီးဖြစ်သော်လည်း&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-03|title=Analysis: An outline is emerging of the US offer to Iran in their high-stakes nuclear negotiations|url=https://apnews.com/article/iran-us-nuclear-talks-analysis-israel-mideast-2cbea2d6982bd8806d7e8fa7771afc37|access-date=2025-06-19|work=AP News|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran-US nuclear talks: Is a new deal imminent? – DW – 05/27/2025|url=https://www.dw.com/en/iran-us-nuclear-talks-is-a-new-deal-imminent/a-72687249|access-date=2025-06-19|work=dw.com|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Wintour|first=Patrick|date=2025-05-23|title=Iran-US nuclear talks end with no agreement but ‘possibility of progress’|language=en-GB|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/world/2025/may/23/iran-us-nuclear-talks-end-no-agreement-possibility-progress-}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite news|last=Swan|first=Jonathan|date=2025-06-17|title=How Trump Shifted on Iran Under Pressure From Israel|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2025/06/17/us/politics/trump-iran-israel-nuclear-talks.html}}&lt;/ref&gt; တိုက်ခိုက်မှုများ အပြီးနောက် အီရန်မှ နုတ်ထွက်သွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=MacFarquhar|first=Neil|date=2025-06-14|title=Next Round of Nuclear Talks Between U.S. and Iran Is Off|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2025/06/14/world/middleeast/us-iran-nuclear-talks.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran cancels US nuclear talks next round amid ‘barbarous’ Israeli attacks|url=https://www.aljazeera.com/news/2025/6/14/iran-says-nuclear-talks-with-us-meaningless-as-trump-pushes-for-a-deal|access-date=2025-06-19|work=Al Jazeera|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ၂၂ ဇွန် ===
ဇွန်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် အီရန်-အစ္စရေးစစ်ပွဲတွင် အစ္စရေးဘက်မှ ပါဝင်ခဲ့သည်။ အမေရိကန်သည် B-2 ဗုံးကြဲလေယာဉ်များ စေလွှတ်၍ အီရန်ရှိ နျူကလီးယားစခန်းသုံးခုဖြစ်သည့် Fordow၊ Natanz နှင့် Isfahan တို့ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;NYTimesLive20250621&quot;&gt;{{Cite news|last=null|date=21 June 2025|title=Update from David E. Sanger|url=https://www.nytimes.com/live/2025/06/21/world/iran-israel-trump|access-date=22 June 2025|work=The New York Times|language=en-US|issn=0362-4331}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BBCLive20250621&quot;&gt;{{Cite web|date=21 June 2025|title=Trump says US has bombed Fordo nuclear plant in attack on Iran|url=https://www.bbc.com/news/live/ckg3rzj8emjt?post=asset%3Af6daf816-8c93-4d56-bec5-b35bb8e6bb5e#post|access-date=22 June 2025|website=BBC News|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;

နယူးယောက်တိုင်းမ်သတင်းစာနှင့် ပြောဆိုခဲ့သော အီရန်အရာရှိ သုံးဦး၏ ပြောကြားချက်အရ ၎င်းတိုက်ခိုက်မှုများသည် ဒေသစံတော်ချိန် နံနက် ၂:၃၀ (ယခင်နေ့ UTC ၂၃:၀၀) တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Fassihi|first=Farnaz|date=21 June 2025|title=Live Updates: U.S. Enters War With Iran, Bombing Key Nuclear Sites|url=https://www.nytimes.com/live/2025/06/21/world/iran-israel-trump/2a205f90-d1e7-56bf-935e-ea05b8263359?smid=url-share|access-date=21 June 2025|work=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt;

=== ၂၃ ဇွန် ===
၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ ရက်နေ့၊ အာရေးဘီးယား စံတော်ချိန် ၁၉:၃၉ ခန့်တွင် အီရန်နိုင်ငံက [[ကာတာနိုင်ငံ]]ရှိ [[ဒိုဟာမြို့]]အနီးရှိ အမိရိကန်လေတပ်အသုံးပြုသော Al Udeid Air Base လေတပ်စခန်းကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ယခင်နေ့က အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှ အီရန်၏ [[အဏုမြူ လက်နက်|နျူကလီးယား]]စခန်းများကို တိုက်ခိုက်မှုအပေါ် တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Axios: Iran launches six missiles toward US bases in Qatar|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/axios-iran-launches-six-missiles-toward-us-bases-qatar-2025-06-23/|access-date=23 June 2025|work=Reuters|language=en}}&lt;/ref&gt; ၎င်းသည် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်း အီရန်က အမေရိကန်စစ်ရေးနေရာတစ်ခုကို ဒုတိယအကြိမ်မြောက် တိုက်ခိုက်ခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran retaliates, fires missiles at US bases in Qatar, Iraq - AL-Monitor: The Middle Eastʼs leading independent news source since 2012|url=https://www.al-monitor.com/originals/2025/06/iran-retaliates-fires-missiles-us-bases-qatar-iraq|access-date=2025-06-24|website=www.al-monitor.com|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran launches Ops 'Glad Tidings of Victory' against US: Tehran fires missiles at US base in Qatar, explosions heard in Doha|url=https://www.wionews.com/world/iran-launches-ops-glad-tidings-of-victory-against-us-tehran-fires-missiles-at-us-base-in-qatar-explosions-heard-in-doha-1750697514731|access-date=2025-06-24|website=Wion|language=en}}&lt;/ref&gt;

တိုက်ခိုက်မှုအပြီးတွင် ကာတာနိုင်ငံသည် ၎င်း၏ လေပိုင်နက်ကို ပိတ်ခဲ့ပြီး လေယာဉ်ခရီးစဉ်များလည်း လမ်းကြောင်းပြောင်းခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Qatar closes airspace amid threats of Iranian retaliation against US; Diverts incoming flights|url=https://economictimes.indiatimes.com/nri/latest-updates/qatar-closes-airspace-amid-threats-of-iranian-retaliation-against-us-diverts-incoming-flights/articleshow/122030110.cms?from=mdr|access-date=23 June 2025|work=The Economic Times|issn=0013-0389}}&lt;/ref&gt;

သတင်းရင်းမြစ်များစွာ၏ ဖော်ပြချက်အရ အီရန်နိုင်ငံသည် တိုက်ခိုက်မှုမပြုလုပ်မီ နာရီပိုင်းအလိုကတည်းက ကာတာအစိုးရကို အကြောင်းကြားခဲ့သည်ဟု သိရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|last=Mills|first=Andrew|last2=Hafezi|first2=Parisa|last3=Cornwell|first3=Alexander|last4=Cornwell|first4=Alexander|date=23 June 2025|title=Iran fires missiles at US airbase in Qatar, Doha says attack intercepted, no casualties|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/iran-weighs-retaliation-against-us-strikes-nuclear-sites-2025-06-23/|access-date=23 June 2025|work=Reuters|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Iran gave Qatar advance notice of pending attack on US bases|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-us-strikes-06-23-25-intl-hnk#cmc9dp6zl000n3b6ua9icncaq|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20250623065058/https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-us-strikes-06-23-25-intl-hnk#cmc9dp6zl000n3b6ua9icncaq|archive-date=23 June 2025|access-date=23 June 2025|work=CNN|language=en-US}}&lt;/ref&gt; တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်ပွားပြီးနောက် [[အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ|အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စု]]၊ [[ဘာရိန်းနိုင်ငံ|ဘာရိန်း၊]] [[ကူဝိတ်နိုင်ငံ|ကူဝိတ်]]နှင့် [[အီရတ်နိုင်ငံ|အီရတ်]] တို့သည်လည်း ၎င်းတို့၏ လေပိုင်နက်များကို ပိတ်ခဲ့သည်။.&lt;ref&gt;{{Cite web|date=23 June 2025|title=Qatar Unites with UAE, Bahrain, Kuwait, Saudi Arabia, Jordan in Shutting Down Airspace Amid Regional Tensions, New Travel Chaos is Here, Latest Update Now|publisher=Travel and Tour World|url=https://www.travelandtourworld.com/news/article/qatar-unites-with-uae-bahrain-kuwait-saudi-arabia-jordan-in-shutting-down-airspace-amid-regional-tensions-new-travel-chaos-is-here-latest-update-now/|access-date=23 June 2025|language=en-US|archive-date=23 June 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250623182813/https://www.travelandtourworld.com/news/article/qatar-unites-with-uae-bahrain-kuwait-saudi-arabia-jordan-in-shutting-down-airspace-amid-regional-tensions-new-travel-chaos-is-here-latest-update-now/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Update from Anushka Patil|url=https://www.nytimes.com/live/2025/06/23/world/iran-trump-israel-news|access-date=23 June 2025|work=The New York Times|language=en-US|issn=0362-4331|archive-date=23 June 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250623093534/https://www.nytimes.com/live/2025/06/23/world/iran-trump-israel-news|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

ဤတိုက်ခိုက်မှုကို [[အာရပ်ကမ္ဘာ]]တစ်ဝန်းလုံးမှ ပြစ်တင်ရှုတ်ချခဲ့ကြသည်။

== နိုင်ငံတကာ တုံ့ပြန်မှု ==
နိုင်ငံအများစုမှ အစ္စရေး၏ စတင်တိုက်ခိုက်မှုကို ဝေဖန်ရှုတ်ချခဲ့ကြပြီး နှစ်နိုင်ငံစလုံးမှ နိုင်ငံသားများအား ဘေးလွတ်ရာသို့ ထွက်ခွာကြရန် ပြောကြားထားသည်။ နိုင်ငံသားအားလုံး နိုင်ငံတွင်းမှ ထွက်ခွါခြင်းမပြုကြရန်နှင့် နိုင်ငံအတွင်း၌သာ နေထိုင်ကြရန် အစ္စရေးအစိုးရက သတိပေးထားသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Israel has barred its citizens from leaving the country – Middle East Monitor|url=https://www.middleeastmonitor.com/20250617-israel-has-barred-its-citizens-from-leaving-the-country/|access-date=2025-06-19|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=With Israel’s Major Airport Shut Down, Citizens and Tourists Scramble to Get Home|url=https://www.wsj.com/world/middle-east/with-israels-major-airport-shut-down-citizens-tourists-stuck-scramble-to-get-home-1b660d83|access-date=2025-06-19|language=en-US}}&lt;/ref&gt; လူအများစုက ဤစစ်ပွဲအား [[တတိယ ကမ္ဘာစစ်|တတိယကမ္ဘာစစ်]]၏ ပထမအဆင့်ဟုလည်း ပြောဆိုလျက်ရှိကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Some US diplomats leave Israel; embassy prepares to evacuate citizens who want to go {{!}} The Times of Israel|url=https://www.timesofisrael.com/us-embassy-working-on-plans-to-evacuate-american-citizens-seeking-to-leave-israel/amp/|access-date=2025-06-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=world war III: A list of 'safest' countries to seek shelter as World War III fear looms - The Economic Times|url=https://m.economictimes.com/news/international/global-trends/a-list-of-safest-countries-to-seek-shelter-as-world-war-iii-fear-looms/amp_articleshow/121934172.cms|access-date=2025-06-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Is World War Three coming?|url=https://theweek.com/92967/are-we-heading-towards-world-war-3|access-date=2025-06-19|language=en}}&lt;/ref&gt;

== မှတ်စုများ ==
{{Notelist}}

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

[[ကဏ္ဍ:အီရန်နိုင်ငံ၏ သမိုင်း]]
[[ကဏ္ဍ:အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ သမိုင်း]]
[[ကဏ္ဍ:အစ္စရေးနိုင်ငံသမိုင်း]]</text>
      <sha1>83wqxdvg3wk1ljcq8n1cwi0svfswczf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879046</id>
      <parentid>879045</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T08:54:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>/* နိုင်ငံတကာ တုံ့ပြန်မှု */</comment>
      <origin>879046</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44042" sha1="ceu4ow2efu4dtmhq85wolbq48cpvhw1" xml:space="preserve">{{ဖြစ်နေဆဲ|date=ဇွန် ၂၀၂၅}} 
{{Infobox military conflict
| conflict          = အီရန်–အစ္စရေး စစ်ပွဲ
| partof            = [[:en:Middle Eastern crisis (2023–present)|အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ အရေးအခင်း (၂၀၂၃–လက်ရှိ)]]
| image             = {{Multiple image
                      | border            = infobox
                      | total_width       = 300
                      | perrow            = 2/2
                      | image1 = Pictures of the Israeli attack on Tehran 1 Mehr (2).jpg
                      | image2 = The Israel Attack on Tehran - Patrice Lumumba Street 22 Tasnim.jpg
                      | image3 = June 2025 Iranian strikes on Ramat Gan (cropped).jpg
                      | image4 = Batch 3 Avash 15.jpg
                      }}
Clockwise from top left: aerial view of [[Tehran]] following Israeli airstrikes; damage in Tehran due to the strikes; explosions in Tehran during the war; a building in [[Ramat Gan]] after Iranian missile strikes.
| date              = ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ – ယနေ့ထိ ({{Age in years, months and days|year=2025|month=6|day=13}})
| place             = {{flatlist|
* [[အီရန်]]
* [[အစ္စရေး]]
* [[:en:West Bank|အနောက်ဘက်ကမ်းဒေသ]]
* [[အီရတ်]]
* [[ဂျော်ဒန်နိုင်ငံ|ဂျော်ဒန်]]
* [[ဆီးရီးယား]]
* [[ဆော်ဒီအာရေဗျ]]
* [[ယီမင်နိုင်ငံ|ယီမင်]]
}}
| result            = ဇွန် ၂၀၂၅ အီရန်မှ အစ္စရေးအား တိုက်ခိုက်မှု
| status            = ဖြစ်ပွားနေဆဲ
| combatant1        = {{flag|Israel}}&lt;br /&gt;{{flag|United States|name=အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု}} (&lt;small&gt;၂၂ ဇွန် ၂၀၂၅ ကစပြီး&lt;/small&gt;) {{efn|အီရန်-အစ္စရေးစစ်ပွဲ စတင်ခဲ့သည့် ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့မှစ၍ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{cite web |title=US helps Israel shoot down barrage of Iranian missiles |url=https://apnews.com/article/iran-israel-strikes-us-troops-973bc18970689bac42d82342bd29f601 |website=AP News |publisher=[[Associated Press]] |access-date=17 June 2025 |date=13 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=US air defense systems, naval destroyer help down Iranian missiles fired at Israel |url=https://www.timesofisrael.com/us-air-defense-systems-naval-destroyer-help-down-iranian-missiles-fired-at-israel/ |website=[[The Times of Israel]] |access-date=17 June 2025 |date=14 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Carter |first1=Brian |last2=Rezaei |first2=Ben |last3=Reddy |first3=Ria |last4=Borens |first4=Avery |last5=Schmida |first5=Ben |last6=Moorman |first6=Carolyn |last7=Parry |first7=Andie |title=Iran Update Special Report, June 16, 2025, Evening Edition |url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/iran-update-special-report-june-16-2025-evening-edition |website=Critical Threats Project |publisher=[[Institute for the Study of War]] |access-date=17 June 2025 |location=[[Washington, D.C.]] |date=16 June 2025}}&lt;/ref&gt;}}
| combatant2        = {{tree list}}
* {{flag|Iran}}
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} ဟူသီလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့
{{tree list/end}}
| commander1        = {{plainlist|
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[ဘင်ဂျမင် နေတန်ယာဟု]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Isaac Herzog|Isaac Herzog]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Israel Katz|Israel Katz]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Eyal Zamir|Eyal Zamir]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Tomer Bar|Tomer Bar]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:David Barnea|David Barnea]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[ဒေါ်နယ်လ် ထရမ့်]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[:en:Pete Hegseth|Pete Hegseth]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[:en:Dan Caine|Dan Caine]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[:en:Michael Kurilla|Michael Kurilla]]}}
}}
| commander2        = {{plainlist|
* {{nowrap|{{flagdeco|Iran}} [[:en:Ali Khamenei|Ali Khamenei]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Iran}} [[:en:Masoud Pezeshkian|Masoud Pezeshkian]]}}
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Mohammad-Reza Gharaei Ashtiani|Mohammad-Reza Gharaei Ashtiani]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Aziz Nasirzadeh|Aziz Nasirzadeh]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Mohammad Bagheri (general)|Mohammad Bagheri]]{{Assassinated}}
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Abdolrahim Mousavi|Abdolrahim Mousavi]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Alireza Sabahifard|Alireza Sabahifard]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Hossein Salami|Hossein Salami]]{{Assassinated}}
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Esmail Qaani|Esmail Qaani]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Amir Ali Hajizadeh|Amir Ali Hajizadeh]]{{Assassinated}}
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Abdul-Malik al-Houthi]]
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Mahdi al-Mashat]]
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Muhammad Abd al-Karim al-Ghamari]]
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Mohamed al-Atifi]]
}}
| casualties1       = '''အစ္စရေးသတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- (၂၄)ဦး သေဆုံး&lt;ref&gt;{{Cite news |date=16 June 2025 |title= IDF: 80-90% of Iranian missiles intercepted, but 24 Israelis killed in attacks |url=https://www.jpost.com/israel-news/defense-news/article-857892 |access-date=17 June 2025 |work=The Jerusalem Post}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- (၂,၃၆၂)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref name=&quot;treated19june&quot;&gt;{{Cite web |title=271 people treated in hospitals this morning due to Iranian missile attack, says Health Ministry |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/271-people-treated-in-hospitals-this-morning-due-to-iranian-missile-attack-says-health-ministry/ |access-date=19 June 2025 |website=The Times of Israel |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://aje.io/asdg2r?update=3788281|title=Injuries from Iranian attacks on Israel grow|work=Al Jazeera English |date=20 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[:en:Elbit Hermes 900|အားမာ့ဇ် ဒရုန်း]](၁)စင်း ပစ်ချခံရ&lt;ref name=&quot;hermesdowned&quot;&gt;{{Cite web |date=18 June 2025 |title=Israel says drone downed in Iran |url=https://aje.io/fcyxah?update=3783202 |website=Al Jazeera English}}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;&lt;br /&gt;
'''အီရန် သတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- [[အက်ဖ်-၃၅ လိုက်တနင်း ၂|အက်ဖ်–၃၅ တိုက်လေယာဉ်]](၅)စင်း ပစ်ချခံရ&lt;ref name=&quot;f35downed&quot;&gt;{{Cite web |date=18 June 2025 |title=Iran shoots down Israeli drone, F-35 jet: Reports |url=https://aje.io/fcyxah?update=3783154 |website=[[Al Jazeera English]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://news.az/news/iran-claims-to-have-shot-down-fifth-israeli-f-35|title=Iran claims to have shot down fifth Israeli F-35|work=Newz.az|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- လေယာဉ်မှူး(၂)ဦး အဖမ်းခံရ&lt;ref&gt;{{cite news | url=https://www.arabnews.com/node/2604851/middle-east | title=Iran will reportedly share images of captured Israeli fighter jet pilots 'soon' | work=Arab News | date=18 June 2025 }}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[မောင်းသူမဲ့လေယာဉ်|ယူအေဗွီ]] အစီး(၆၀)ကျော်နှင့် [[:en:cruise missiles|ခရုဇ်ဒုံးကျည်များ]] ဖျက်ဆီးခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://ifpnews.com/air-defense-hq-over-60-israeli-uavs-missiles-destroyed-by-iran/|title=Air Defense HQ: Over 60 Israeli UAVs, Missiles Destroyed by Iran|work=Iran Front Page |date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- မော့ဆက် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ဝင်အေးဂျင့် ၄၄ ဦးကျော် အဖမ်းခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.thenationalnews.com/news/mena/2025/06/18/how-many-alleged-mossad-agents-has-iran-arrested-and-where/|title=How many alleged Mossad agents has Iran arrested and where?|work=The National|date=19 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- မော့ဆက် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ဝင်အေးဂျင့် ၁ ဦး အကွပ်မျက်ခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.siasat.com/iran-executes-mossad-agent-for-spying-2-others-arrested-3234263/|title=Iran executes Mossad agent for spying, 2 others arrested|work=The Siasat Daily|date=16 June 2025|access-date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- စစ်တပ်နှင့် ထောက်လှမ်းရေးဌာနဆိုင်ရာ နေရာပေါင်း ၁၅၀ ကျော် ပျက်စီး (သို့) ဖျက်ဆီးခံရ&lt;ref name=&quot;ThirdF35JetDowned&quot;&gt;{{Cite news |date=14 June 2025 |title=Third F-35 fighter jet downed in Iranian territory, two Israeli pilots now in custody |url=https://www.tehrantimes.com/news/514337/Third-F-35-fighter-jet-downed-in-Iranian-territory-two-Israeli |access-date=14 June 2025 |work=[[Tehran Times]]}}&lt;/ref&gt;
| casualties2       = '''အီရန် သတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- (၂၂၄)ဦး သေဆုံး&lt;ref&gt;{{Cite news |date=17 June 2025 |title= Israel-Iran live updates: IDF says it killed Iran's new wartime chief of staff |url= https://www.nbcnews.com/world/middle-east/live-blog/israel-iran-live-updates-idf-says-killed-irans-new-wartime-chief-staff-rcna213420 |access-date=17 June 2025 |work=[[NBC News]]}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- (၁,၂၇၇)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 June 2025 |title=Iran launches new strikes on Israel as Israeli attack widens|url=https://www.bbc.com/news/articles/cy7575lv4ddo |website= [[BBC]] |archive-url=https://archive.today/20250615234333/https://www.bbc.com/news/articles/cy7575lv4ddo|archive-date=15 June 2025 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;&lt;br /&gt;
'''&lt;small&gt;အီရန် လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူများအဖွဲ့ သတင်းများအရ&lt;/small&gt;:'''&lt;br /&gt;
- (၆၃၉)ဦးကျော် သေဆုံး (အရပ်သား(၂၆၃)ဦးကျော်၊ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်(၁၅၄) ဦးကျော်)&lt;ref name=&quot;639killed&quot;&gt;{{Cite web|date=19 June 2025|title= Israeli attacks on Iran kill at least 639, injure more than 1,320: Rights group |url= https://aje.io/ac1txh?update=3785162 |website=Al Jazeera English|access-date=19 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- (၁,၃၂၀)ဦးကျော် ဒဏ်ရာရ&lt;ref name=&quot;639killed&quot;/&gt;&lt;br&gt;&lt;br /&gt;
'''အစ္စရေး သတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- ဒရုန်း အစင်းရေ(၄၈၀)ကျော် ပစ်ချခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/israel-has-shot-down-480-drones-from-iran-since-friday-says-idf/|title=Israel has shot down 480 drones from Iran since Friday, says IDF|work=The Times of Israel|date=19 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည်(၂၀၀)ကျော်နှင့် မြေပြင်–ဝေဟင်ပစ် ဒုံးကျည်(၁၂၀)ကျော် ဖျက်ဆီးခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/israel-will-achieve-its-objectives-against-iran-within-a-week-or-two-say-idf-officials|title=Israel will achieve its objectives against Iran within a week or two, say IDF officials|first=Emanuel|last=Fabian|work=The Times of Israel|date=17 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;thirtypercent&quot;&gt;{{Cite web |date=16 June 2025 |title=Israeli army claims it destroyed 30% of Iran's missile launchers |url=https://aje.io/p8ugy8?update=3778947 |website=[[Al Jazeera English]]}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[:en:Bell AH-1 SuperCobra|AH-1]] ရဟတ်ယာဉ်(၈)စီး ပျက်စီး&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-says-it-bombed-5-iranian-ah-1-helicopters-at-kermanshah-airbase/|title=IDF says it bombed 5 Iranian AH-1 helicopters at Kermanshah airbase|first=Emanuel|last=Fabian|work=The Times of Israel|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-says-it-destroyed-three-more-iranian-military-helicopters/|title=IDF says it destroyed three more Iranian military helicopters|first=Emanuel|last=Fabian|work=The Times of Israel|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[:en:Boeing 707|ဘိုးအင်း ၇၀၇]]လေယာဉ်(၁)စီး ပျက်စီး&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/iran-update-special-report-june-18-2025-evening-edition|title=Iran Update Special Report, June 18, 2025, Evening Edition|work=Institute for the Study of War|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ပျံသန်းမှုမပြုလုပ်နိုင်သော [[:en:Grumman F-14 Tomcat|အက်ဖ်-၁၄အေ တွမ်ကတ်]](၂)စီး ပျက်စီး&lt;ref name=&quot;TWZTomcats&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.twz.com/air/irans-f-14-persian-tomcats-obliterated-in-israeli-airstrike|work=TWZ|date=16 June 2025|title=Iranian F-14 'Persian Tomcats' obliterated in Israeli airstrike|first=Tyler|last=Rogoway}}&lt;/ref&gt;
| casualties3       = - အစ္စရေး ၃၈၀၀ ကျော် ဘေးလွတ်ရာသို့ ရွေ့ပြောင်း&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.aa.com.tr/en/middle-east/iranian-missiles-force-evacuation-of-3-800-people-in-israel/3602784|title=Iranian missiles force evacuation of 3,800 people in Israel|work=Anadolu Agency|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- အစ္စရေး ၈၀၀၀ ကျော် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်&lt;ref&gt;{{cite news|url= https://aje.io/asdg2r?update=3787793|title=More than 8,000 Israelis left homeless due to conflict with Iran: Report|work=Al Jazeera English|date=20 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;
- ဆီးရီးယားနိုင်ငံသား (၁)ဦး သေဆုံး&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/rights-group-says-woman-killed-in-western-syria-likely-by-iranian-drone/|title=Rights group says woman killed in western Syria, likely by Iranian drone|work=The Times of Israel|date=16 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ဂျော်ဒန်လူမျိုး အရပ်သား (၅)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Husseini |first=Rana |date=14 June 2025 |title=Five people injured from falling object in Irbid — PSD |url=http://jordantimes.com/news/breaking-news/psd-3-persons-injured-from-a-falling-object-on-their-house-on-the-northern-city-of-irbid-psd-said-the-injured-were-transferred-to-hospital-and-were-reported-to-be-in-good-condition |access-date=15 June 2025 |website=[[Jordan Times]] |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ပါလက်စတိုင်းလူမျိုး အရပ်သား (၅)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref name =&quot;YEMEN_MISSLE&quot;&gt;{{Cite news |date=14 June 2025 |title=Israel says missile launched from Yemen fell in Hebron; at least 5 Palestinians hurt |url=https://www.straitstimes.com/world/middle-east/israel-says-missile-launched-from-yemen-fell-in-hebron-at-least-5-palestinians-hurt |work=[[The Straits Times]]}}&lt;/ref&gt;
| units1            = {{tree list}}
* {{armed forces|Israel}}
** {{air force|Israel|name=အစ္စရေး လေတပ်}}
** {{flagicon image|Flag of IDF Home Front Command.svg}} ပြည်တွင်းရှေ့တန်းစစ်ဌာနချုပ်
* [[File:Mossad seal.svg|20px]] [[မော့ဆက် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့]]
{{tree list/end}}
| units2            = {{tree list}}
* {{flagicon image|Flag of the General Staff of the Armed Forces of the Islamic Republic of Iran.svg}} [[အီရန်အစ္စလာမ်မစ် သမ္မတနိုင်ငံ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ|အီရန် တပ်မတော်]]
** {{flagicon image|Flag of the Islamic Republic of Iran Army.svg}} [[အီရန် အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံ ကြည်းတပ်|အီရန် ကြည်းတပ်]]
*** {{flagicon image|Flag of the Islamic Republic of Iran Air Defense Force.svg}} [[အီရန် အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံ လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့|လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]
** {{flagicon image|Flag of the Army of the Guardians of the Islamic Revolution.svg}} [[အစ္စလာမ္မစ်တော်လှန်ရေး အစောင့်တပ်ဖွဲ့|အီရန်တော်လှန်ရေးအစောင့်တပ်ဖွဲ့]]
*** {{flagicon image|Flag of the Aerospace Force of the Army of the Guardians of the Islamic Revolution.svg}} [[အစ္စလာမ္မစ်တော်လှန်ရေး အစောင့်တပ် လေကြောင်းအာကာသတပ်ဖွဲ့|လေကြောင်းအာကာသတပ်ဖွဲ့]]
*** {{flagicon image|Flag of Quds Force.svg}} [[ကွတ်တပ်ဖွဲ့]]
*** {{flagicon image|Flag of Basij.svg}} အရံတပ်ဖွဲ့&lt;ref&gt;{{cite web |title=IRAN'S BASIJ INCREASES SECURITY, SETS UP MORE CHECKPOINTS |url=https://iranwire.com/en/news/142219-irans-basij-increases-security-sets-up-more-checkpoints/ |website=Iranwire |access-date=17 June 2025 |date=16 June 2025 }}&lt;/ref&gt;
* {{flagicon image|Flag of the Yemen Armed Forces.svg}} [[ယီမင် တပ်မတော်]]([[:en:Supreme Political Council|SPC]])
** {{flagicon image|Flag of the Yemeni Air Force.svg}} [[ယီမင် လေတပ်]]
** {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[:en:Houthis|ဟူသီလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့]]
** {{ill|:en:Strategic Reserve Forces (Yemen){{!}}ဗျူဟာမြောက် အရန်တပ်ဖွဲ့|ar|قوات الاحتياط الاستراتيجي (اليمن)}}
*** {{ill|:en:Missile Brigades Group (Yemen){{!}}ဒုံးတပ်ပေါင်းစု|ar|مجموعة ألوية الصواريخ (اليمن)}}
{{tree list/end}}
| campaignbox       = &lt;!-- {{Campaignbox Middle Eastern crisis (2023–present)}}
{{Campaignbox Iran–Israel proxy conflict}} --&gt;
}}

'''အီရန်–အစ္စရေး စစ်ပွဲ'''သည် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် [[အစ္စရေးနိုင်ငံ]]မှ Operation Rising Lion ဟုအမည်ပေးထားသော စစ်ဆင်ရေးဖြင့် [[အီရန်နိုင်ငံ]]သို့ တိုက်ခိုက်မှုများပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက် စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|last=Powell|first=Oren Liebermann, Jeremy Diamond, Helen Regan, Nectar Gan, Chris Lau, Lauren Izso, Tamar Michaelis, Piper Hudspeth Blackburn, Rhea Mogul, Jessie Yeung, Nadeen Ebrahim, Mostafa Salem, Aditi Sangal, Tori B.|date=2025-06-13|title=Live updates: Israel attacks Iran, explosions in Tel Aviv and Tehran, US position|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-strikes-news-06-12-25-hnk-intl|access-date=2025-06-17|website=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Graham-Harrison|first=Emma|date=2025-06-15|title=Israel and Iran broaden strikes during third day of escalating war|language=en-GB|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/world/2025/jun/15/israel-hits-iran-energy-defence-ministry-conflict-escalates|access-date=2025-06-17|issn=0261-3077}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Adil|first=Ted Regencia,Alastair McCready,Ali Harb,Erin Hale,Tim Hume,Umut Uras,Virginia Pietromarchi,Nils Adler,Caolán Magee,Abby Seiff,Usaid Siddiqui,Jillian Kestler-D'Amours,Hafsa|title=Updates: Iran hits Israel with air strikes after nuclear site attacks|url=https://www.aljazeera.com/news/liveblog/2025/6/13/live-explosions-reported-in-iran-amid-israel-tensions|access-date=2025-06-17|website=Al Jazeera|language=en}}&lt;/ref&gt; ၎င်းသည် [[:en:2024_Iran–Israel_conflict|၂၀၂၄ ခုနှစ်]]နောက်ပိုင်း ထိုနိုင်ငံနှစ်ဘက်အကြား ထိပ်တိုက်ဖြစ်ပွားသည့် ပထမဦးဆုံး ပဋိပက္ခဖြစ်သော်လည်း အတိုင်းအတာအားဖြင့် ကြီးမား၏။ အီရန်သည် (Operation True Promise III ဟု အမည်ဝှက်ပေးထားသည့် စစ်ဆင်ရေးဖြင့်) အစ္စရေးနိုင်ငံပေါ်သို့ တိုက်ချင်းပစ် ဒုံးကျည်များဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်၍ လက်တုံ့ပြန်ခဲ့ပြီး အများအားဖြင့် တဲလ်အဗ္ဗစ်မြို့နှင့်[[ဂျေရုဆလင်မြို့]]များကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Cornwell|first=Alexander|last2=Hafezi|first2=Parisa|last3=Holland|first3=Steve|last4=Cornwell|first4=Alexander|date=2025-06-13|title=Iran strikes back at Israel with missiles over Jerusalem, Tel Aviv|language=en|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/israel-says-it-strikes-iran-amid-nuclear-tensions-2025-06-13/|access-date=2025-06-17}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-13|title=Israel strikes Iran's nuclear sites and kills top generals. Iran retaliates with missile barrages|url=https://apnews.com/article/iran-explosions-israel-tehran-00234a06e5128a8aceb406b140297299|access-date=2025-06-17|website=AP News|language=en}}&lt;/ref&gt; ဇွန်လ ၂၀ ရက်နေ့အထိ နှစ်ဖက်စလုံးတွင် ဒဏ်ရာရရှိသူနှင့် ထိခိုက်သေဆုံးသူ ဦးရေ ထောင်ဂဏန်းကျော်ရှိလာခဲ့ပြီး အီရန်ဘက်၌ ၂၂၄ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး အစ္စရေးဘက်၌ ၂၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Sangal|first=Eugenia Yosef, Lex Harvey, Jessie Yeung, Antoinette Radford, Christian Edwards, Mostafa Salem, Maureen Chowdhury, Elise Hammond, Aditi|date=2025-06-16|title=Israel-Iran attacks, missile strikes on Tehran, Tel Aviv, Haifa, rising death tolls: Live updates|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-attack-strikes-news-06-16-25-intl-hnk|access-date=2025-06-17|website=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Israel strikes Iranian state TV in new attack on Tehran – DW – 06/17/2025|url=https://www.dw.com/en/israel-strikes-iranian-state-tv-in-new-attack-on-tehran/live-72919550|access-date=2025-06-17|website=dw.com|language=en}}&lt;/ref&gt;

ဤစစ်ပွဲသည် အီရန်က ထောက်ပံ့ပေးထားသော [[Palestinian movements|ပါလက်စတိုင်း နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများ]]နှင့် [[ဟားမတ်စ်]]အဖွဲ့တို့နှင့် ဖြစ်ပွားသည့် [[:en:Gaza_War_(2023–present)|ဂါဇာစစ်ပွဲ]]တွင် အစ္စရေး ပါဝင်လာချိန်မှ အစပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အီရန်သည် အစ္စရေးအား ပါလက်စတိုင်း အရပ်သားများကို သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်ဟုလည်း စွပ်စွဲထားသည်။ နှစ်ဖက်စလုံးအနေဖြင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၏ ဧပြီလတွင် တစ်ကြိမ်နှင့် အောက်တိုဘာလတွင် တစ်ကြိမ် ရင်ဆိုင်တိုက်ခိုက်မှုများဖြစ်ပွားထားပြီး ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ပိုမိုပြင်းထန်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=How effective was Iran’s attack? The Israeli public doesn’t have the full picture|url=https://www.timesofisrael.com/how-effective-was-irans-attack-the-israeli-public-doesnt-have-the-full-picture/|access-date=2025-06-17|work=www.timesofisrael.com|language=en-US}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news|last=Boxerman|first=Aaron|date=2024-04-13|title=Israel Reports Light Damage After Iran Launches Large Strike|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/live/2024/04/13/world/israel-iran-gaza-war-news}}&lt;/ref&gt; အစ္စရေး၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အီရန်နိုင်ငံ၏ စစ်ဗိုလ်ချုပ်များနှင့် သိပ္ပံပညာရှင် အများအပြား သေဆုံးခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Regalado|first=Francesca|date=2025-06-13|title=These Are Iranian Generals and Scientists Killed by Israel|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2025/06/13/world/middleeast/iran-military-generals-killed-israel.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Sutherland|first=Callum|date=2025-06-13|title=Israel Kills Top Iranian General Days After Appointment to War Command|url=https://time.com/7293886/iranian-generals-scientists-targets-killed-by-israeli-strikes/|access-date=2025-06-19|work=TIME|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Ebrahim|first=Ross Adkin, Tamar Michaelis, Nadeen|date=2025-06-13|title=Hossein Salami, Mohammad Bagheri, Ali Shamkhani killed as Israel targets Iranian military and nuclear leadership|url=https://www.cnn.com/2025/06/13/middleeast/israel-iran-strikes-military-deaths-intl-hnk|access-date=2025-06-19|work=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;

== အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ပါဝင်မှု ==
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု သမ္မတ [[ဒေါ်နယ်လ် ထရမ့်]] လက်ထက်တွင် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]အနေဖြင့် [[အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ]]၏ လက်ရှိအခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်မိကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။ အမေရိကန်သည် အစ္စရေး၏ [[United States–Israel relations|အဓိက မဟာမိတ်]]ဖြစ်ပြီး အစ္စရေးအား ဆယ်စုနှစ်များစွာ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့ပြီး၊ အီရန်၏ ဒုံးကျည်များကို ပစ်ချရာတွင်လည်း ပါဝင်ခဲ့၏။ အီရန်နှင့် အစ္စရေး စစ်ပွဲတွင် အစ္စရေးဘက်မှ ပါဝင်နေသည်ဟု သုံးသပ်ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Israel-Iran Live Updates: Trump Privately Approved of Attack Plans for Iran but Has Withheld Final Order|url=https://www.wsj.com/livecoverage/iran-israel-conflict-news|access-date=2025-06-19|work=WSJ|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-19|title=Trump approves Iran attack plan but has not made final decision, reports say|url=https://www.bbc.com/news/articles/c4g8r8rj87vo|access-date=2025-06-19|work=www.bbc.com|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Sangal|first=Lex Harvey, Chris Lau, Laura Sharman, Aditi|date=2025-06-19|title=Live updates: Israel-Iran conflict, ballistic missile attacks, Trump weighs US involvement|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-conflict-06-19-25-intl-hnk|access-date=2025-06-19|work=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-18|title=Trump says no decision yet on U.S. joining Israel's attacks on Iran, after Iran warns it would risk &quot;all-out war&quot; - CBS News|url=https://www.cbsnews.com/news/iran-israel-war-us-trump-nuclear-sites-risk-all-out-war/|access-date=2025-06-19|work=www.cbsnews.com|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran warns US intervention in conflict with Israel risks ‘all out war’|url=https://www.aljazeera.com/news/2025/6/18/iran-warns-us-intervention-in-conflict-with-israel-risks-all-out-war|access-date=2025-06-19|work=Al Jazeera|language=en}}&lt;/ref&gt; အစ္စရေးမှ တိုက်ခိုက်မှုများ မပြုလုပ်ခင်က အမေရိကန်နှင့် အီရန်နိုင်ငံတို့သည် နျူကလီးယား ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်အတွက် ညှိနှိုင်းထားခဲ့ကြပြီးဖြစ်သော်လည်း&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-03|title=Analysis: An outline is emerging of the US offer to Iran in their high-stakes nuclear negotiations|url=https://apnews.com/article/iran-us-nuclear-talks-analysis-israel-mideast-2cbea2d6982bd8806d7e8fa7771afc37|access-date=2025-06-19|work=AP News|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran-US nuclear talks: Is a new deal imminent? – DW – 05/27/2025|url=https://www.dw.com/en/iran-us-nuclear-talks-is-a-new-deal-imminent/a-72687249|access-date=2025-06-19|work=dw.com|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Wintour|first=Patrick|date=2025-05-23|title=Iran-US nuclear talks end with no agreement but ‘possibility of progress’|language=en-GB|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/world/2025/may/23/iran-us-nuclear-talks-end-no-agreement-possibility-progress-}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite news|last=Swan|first=Jonathan|date=2025-06-17|title=How Trump Shifted on Iran Under Pressure From Israel|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2025/06/17/us/politics/trump-iran-israel-nuclear-talks.html}}&lt;/ref&gt; တိုက်ခိုက်မှုများ အပြီးနောက် အီရန်မှ နုတ်ထွက်သွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=MacFarquhar|first=Neil|date=2025-06-14|title=Next Round of Nuclear Talks Between U.S. and Iran Is Off|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2025/06/14/world/middleeast/us-iran-nuclear-talks.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran cancels US nuclear talks next round amid ‘barbarous’ Israeli attacks|url=https://www.aljazeera.com/news/2025/6/14/iran-says-nuclear-talks-with-us-meaningless-as-trump-pushes-for-a-deal|access-date=2025-06-19|work=Al Jazeera|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ၂၂ ဇွန် ===
ဇွန်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် အီရန်-အစ္စရေးစစ်ပွဲတွင် အစ္စရေးဘက်မှ ပါဝင်ခဲ့သည်။ အမေရိကန်သည် B-2 ဗုံးကြဲလေယာဉ်များ စေလွှတ်၍ အီရန်ရှိ နျူကလီးယားစခန်းသုံးခုဖြစ်သည့် Fordow၊ Natanz နှင့် Isfahan တို့ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;NYTimesLive20250621&quot;&gt;{{Cite news|last=null|date=21 June 2025|title=Update from David E. Sanger|url=https://www.nytimes.com/live/2025/06/21/world/iran-israel-trump|access-date=22 June 2025|work=The New York Times|language=en-US|issn=0362-4331}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BBCLive20250621&quot;&gt;{{Cite web|date=21 June 2025|title=Trump says US has bombed Fordo nuclear plant in attack on Iran|url=https://www.bbc.com/news/live/ckg3rzj8emjt?post=asset%3Af6daf816-8c93-4d56-bec5-b35bb8e6bb5e#post|access-date=22 June 2025|website=BBC News|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;

နယူးယောက်တိုင်းမ်သတင်းစာနှင့် ပြောဆိုခဲ့သော အီရန်အရာရှိ သုံးဦး၏ ပြောကြားချက်အရ ၎င်းတိုက်ခိုက်မှုများသည် ဒေသစံတော်ချိန် နံနက် ၂:၃၀ (ယခင်နေ့ UTC ၂၃:၀၀) တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Fassihi|first=Farnaz|date=21 June 2025|title=Live Updates: U.S. Enters War With Iran, Bombing Key Nuclear Sites|url=https://www.nytimes.com/live/2025/06/21/world/iran-israel-trump/2a205f90-d1e7-56bf-935e-ea05b8263359?smid=url-share|access-date=21 June 2025|work=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt;

=== ၂၃ ဇွန် ===
၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ ရက်နေ့၊ အာရေးဘီးယား စံတော်ချိန် ၁၉:၃၉ ခန့်တွင် အီရန်နိုင်ငံက [[ကာတာနိုင်ငံ]]ရှိ [[ဒိုဟာမြို့]]အနီးရှိ အမိရိကန်လေတပ်အသုံးပြုသော Al Udeid Air Base လေတပ်စခန်းကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ယခင်နေ့က အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှ အီရန်၏ [[အဏုမြူ လက်နက်|နျူကလီးယား]]စခန်းများကို တိုက်ခိုက်မှုအပေါ် တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Axios: Iran launches six missiles toward US bases in Qatar|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/axios-iran-launches-six-missiles-toward-us-bases-qatar-2025-06-23/|access-date=23 June 2025|work=Reuters|language=en}}&lt;/ref&gt; ၎င်းသည် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်း အီရန်က အမေရိကန်စစ်ရေးနေရာတစ်ခုကို ဒုတိယအကြိမ်မြောက် တိုက်ခိုက်ခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran retaliates, fires missiles at US bases in Qatar, Iraq - AL-Monitor: The Middle Eastʼs leading independent news source since 2012|url=https://www.al-monitor.com/originals/2025/06/iran-retaliates-fires-missiles-us-bases-qatar-iraq|access-date=2025-06-24|website=www.al-monitor.com|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran launches Ops 'Glad Tidings of Victory' against US: Tehran fires missiles at US base in Qatar, explosions heard in Doha|url=https://www.wionews.com/world/iran-launches-ops-glad-tidings-of-victory-against-us-tehran-fires-missiles-at-us-base-in-qatar-explosions-heard-in-doha-1750697514731|access-date=2025-06-24|website=Wion|language=en}}&lt;/ref&gt;

တိုက်ခိုက်မှုအပြီးတွင် ကာတာနိုင်ငံသည် ၎င်း၏ လေပိုင်နက်ကို ပိတ်ခဲ့ပြီး လေယာဉ်ခရီးစဉ်များလည်း လမ်းကြောင်းပြောင်းခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Qatar closes airspace amid threats of Iranian retaliation against US; Diverts incoming flights|url=https://economictimes.indiatimes.com/nri/latest-updates/qatar-closes-airspace-amid-threats-of-iranian-retaliation-against-us-diverts-incoming-flights/articleshow/122030110.cms?from=mdr|access-date=23 June 2025|work=The Economic Times|issn=0013-0389}}&lt;/ref&gt;

သတင်းရင်းမြစ်များစွာ၏ ဖော်ပြချက်အရ အီရန်နိုင်ငံသည် တိုက်ခိုက်မှုမပြုလုပ်မီ နာရီပိုင်းအလိုကတည်းက ကာတာအစိုးရကို အကြောင်းကြားခဲ့သည်ဟု သိရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|last=Mills|first=Andrew|last2=Hafezi|first2=Parisa|last3=Cornwell|first3=Alexander|last4=Cornwell|first4=Alexander|date=23 June 2025|title=Iran fires missiles at US airbase in Qatar, Doha says attack intercepted, no casualties|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/iran-weighs-retaliation-against-us-strikes-nuclear-sites-2025-06-23/|access-date=23 June 2025|work=Reuters|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Iran gave Qatar advance notice of pending attack on US bases|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-us-strikes-06-23-25-intl-hnk#cmc9dp6zl000n3b6ua9icncaq|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20250623065058/https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-us-strikes-06-23-25-intl-hnk#cmc9dp6zl000n3b6ua9icncaq|archive-date=23 June 2025|access-date=23 June 2025|work=CNN|language=en-US}}&lt;/ref&gt; တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်ပွားပြီးနောက် [[အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ|အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စု]]၊ [[ဘာရိန်းနိုင်ငံ|ဘာရိန်း၊]] [[ကူဝိတ်နိုင်ငံ|ကူဝိတ်]]နှင့် [[အီရတ်နိုင်ငံ|အီရတ်]] တို့သည်လည်း ၎င်းတို့၏ လေပိုင်နက်များကို ပိတ်ခဲ့သည်။.&lt;ref&gt;{{Cite web|date=23 June 2025|title=Qatar Unites with UAE, Bahrain, Kuwait, Saudi Arabia, Jordan in Shutting Down Airspace Amid Regional Tensions, New Travel Chaos is Here, Latest Update Now|publisher=Travel and Tour World|url=https://www.travelandtourworld.com/news/article/qatar-unites-with-uae-bahrain-kuwait-saudi-arabia-jordan-in-shutting-down-airspace-amid-regional-tensions-new-travel-chaos-is-here-latest-update-now/|access-date=23 June 2025|language=en-US|archive-date=23 June 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250623182813/https://www.travelandtourworld.com/news/article/qatar-unites-with-uae-bahrain-kuwait-saudi-arabia-jordan-in-shutting-down-airspace-amid-regional-tensions-new-travel-chaos-is-here-latest-update-now/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Update from Anushka Patil|url=https://www.nytimes.com/live/2025/06/23/world/iran-trump-israel-news|access-date=23 June 2025|work=The New York Times|language=en-US|issn=0362-4331|archive-date=23 June 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250623093534/https://www.nytimes.com/live/2025/06/23/world/iran-trump-israel-news|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

ဤတိုက်ခိုက်မှုကို [[အာရပ်ကမ္ဘာ]]တစ်ဝန်းလုံးမှ ပြစ်တင်ရှုတ်ချခဲ့ကြသည်။

== နိုင်ငံတကာ တုံ့ပြန်မှု ==
နိုင်ငံအများစုမှ အစ္စရေး၏ စတင်တိုက်ခိုက်မှုကို ဝေဖန်ရှုတ်ချခဲ့ကြပြီး နှစ်နိုင်ငံစလုံးမှ နိုင်ငံသားများအား ဘေးလွတ်ရာသို့ ထွက်ခွာကြရန် ပြောကြားထားသည်။ နိုင်ငံသားအားလုံး နိုင်ငံတွင်းမှ ထွက်ခွါခြင်းမပြုကြရန်နှင့် နိုင်ငံအတွင်း၌သာ နေထိုင်ကြရန် အစ္စရေးအစိုးရက သတိပေးထားသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Israel has barred its citizens from leaving the country – Middle East Monitor|url=https://www.middleeastmonitor.com/20250617-israel-has-barred-its-citizens-from-leaving-the-country/|access-date=2025-06-19|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=With Israel’s Major Airport Shut Down, Citizens and Tourists Scramble to Get Home|url=https://www.wsj.com/world/middle-east/with-israels-major-airport-shut-down-citizens-tourists-stuck-scramble-to-get-home-1b660d83|access-date=2025-06-19|language=en-US}}&lt;/ref&gt; လူအများစုက ဤစစ်ပွဲအား [[တတိယ ကမ္ဘာစစ်|တတိယကမ္ဘာစစ်]]၏ ပထမအဆင့်ဟုလည်း ပြောဆိုလျက်ရှိကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Some US diplomats leave Israel; embassy prepares to evacuate citizens who want to go {{!}} The Times of Israel|url=https://www.timesofisrael.com/us-embassy-working-on-plans-to-evacuate-american-citizens-seeking-to-leave-israel/amp/|access-date=2025-06-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=world war III: A list of 'safest' countries to seek shelter as World War III fear looms - The Economic Times|url=https://m.economictimes.com/news/international/global-trends/a-list-of-safest-countries-to-seek-shelter-as-world-war-iii-fear-looms/amp_articleshow/121934172.cms|access-date=2025-06-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Is World War Three coming?|url=https://theweek.com/92967/are-we-heading-towards-world-war-3|access-date=2025-06-19|language=en}}&lt;/ref&gt;

တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်ပွားပြီးနောက် တရုတ်၊ ရုရှား၊ ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်း (UK) နှင့် ပြင်သစ် အပါအဝင် နိုင်ငံများစွာက နှစ်ဖက်တင်းမာမှုများကို လျှော့ချရန် တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။ ထို့အပြင် ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံသားများကို ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေးအတွက် မိခင်နိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ခေါ်ယူရန် ကြိုးပမ်းမှုများလည်း လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။ နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်းက အခြေအနေ ပိုမိုဆိုးရွားမလာစေရန် အထူးစိုးရိမ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Peled|first=Summer Said, Benoit Faucon and Anat|title=Exclusive {{!}} A Battered Iran Signals It Wants to De-Escalate Hostilities With Israel and Negotiate|url=https://www.wsj.com/world/middle-east/a-battered-iran-signals-it-wants-to-de-escalate-hostilities-with-israel-and-negotiate-9feab4ae|access-date=2025-06-19|website=WSJ|language=en-US}}&lt;/ref&gt;

== မှတ်စုများ ==
{{Notelist}}

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

[[ကဏ္ဍ:အီရန်နိုင်ငံ၏ သမိုင်း]]
[[ကဏ္ဍ:အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ သမိုင်း]]
[[ကဏ္ဍ:အစ္စရေးနိုင်ငံသမိုင်း]]</text>
      <sha1>ceu4ow2efu4dtmhq85wolbq48cpvhw1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879050</id>
      <parentid>879046</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T09:02:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:အစ္စရေးနိုင်ငံသမိုင်း]]ကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်</comment>
      <origin>879050</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="43961" sha1="hae5ig7evok5p9a0o2mayll9yfuqy96" xml:space="preserve">{{ဖြစ်နေဆဲ|date=ဇွန် ၂၀၂၅}} 
{{Infobox military conflict
| conflict          = အီရန်–အစ္စရေး စစ်ပွဲ
| partof            = [[:en:Middle Eastern crisis (2023–present)|အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ အရေးအခင်း (၂၀၂၃–လက်ရှိ)]]
| image             = {{Multiple image
                      | border            = infobox
                      | total_width       = 300
                      | perrow            = 2/2
                      | image1 = Pictures of the Israeli attack on Tehran 1 Mehr (2).jpg
                      | image2 = The Israel Attack on Tehran - Patrice Lumumba Street 22 Tasnim.jpg
                      | image3 = June 2025 Iranian strikes on Ramat Gan (cropped).jpg
                      | image4 = Batch 3 Avash 15.jpg
                      }}
Clockwise from top left: aerial view of [[Tehran]] following Israeli airstrikes; damage in Tehran due to the strikes; explosions in Tehran during the war; a building in [[Ramat Gan]] after Iranian missile strikes.
| date              = ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ – ယနေ့ထိ ({{Age in years, months and days|year=2025|month=6|day=13}})
| place             = {{flatlist|
* [[အီရန်]]
* [[အစ္စရေး]]
* [[:en:West Bank|အနောက်ဘက်ကမ်းဒေသ]]
* [[အီရတ်]]
* [[ဂျော်ဒန်နိုင်ငံ|ဂျော်ဒန်]]
* [[ဆီးရီးယား]]
* [[ဆော်ဒီအာရေဗျ]]
* [[ယီမင်နိုင်ငံ|ယီမင်]]
}}
| result            = ဇွန် ၂၀၂၅ အီရန်မှ အစ္စရေးအား တိုက်ခိုက်မှု
| status            = ဖြစ်ပွားနေဆဲ
| combatant1        = {{flag|Israel}}&lt;br /&gt;{{flag|United States|name=အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု}} (&lt;small&gt;၂၂ ဇွန် ၂၀၂၅ ကစပြီး&lt;/small&gt;) {{efn|အီရန်-အစ္စရေးစစ်ပွဲ စတင်ခဲ့သည့် ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့မှစ၍ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{cite web |title=US helps Israel shoot down barrage of Iranian missiles |url=https://apnews.com/article/iran-israel-strikes-us-troops-973bc18970689bac42d82342bd29f601 |website=AP News |publisher=[[Associated Press]] |access-date=17 June 2025 |date=13 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=US air defense systems, naval destroyer help down Iranian missiles fired at Israel |url=https://www.timesofisrael.com/us-air-defense-systems-naval-destroyer-help-down-iranian-missiles-fired-at-israel/ |website=[[The Times of Israel]] |access-date=17 June 2025 |date=14 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Carter |first1=Brian |last2=Rezaei |first2=Ben |last3=Reddy |first3=Ria |last4=Borens |first4=Avery |last5=Schmida |first5=Ben |last6=Moorman |first6=Carolyn |last7=Parry |first7=Andie |title=Iran Update Special Report, June 16, 2025, Evening Edition |url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/iran-update-special-report-june-16-2025-evening-edition |website=Critical Threats Project |publisher=[[Institute for the Study of War]] |access-date=17 June 2025 |location=[[Washington, D.C.]] |date=16 June 2025}}&lt;/ref&gt;}}
| combatant2        = {{tree list}}
* {{flag|Iran}}
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} ဟူသီလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့
{{tree list/end}}
| commander1        = {{plainlist|
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[ဘင်ဂျမင် နေတန်ယာဟု]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Isaac Herzog|Isaac Herzog]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Israel Katz|Israel Katz]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Eyal Zamir|Eyal Zamir]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Tomer Bar|Tomer Bar]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:David Barnea|David Barnea]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[ဒေါ်နယ်လ် ထရမ့်]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[:en:Pete Hegseth|Pete Hegseth]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[:en:Dan Caine|Dan Caine]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[:en:Michael Kurilla|Michael Kurilla]]}}
}}
| commander2        = {{plainlist|
* {{nowrap|{{flagdeco|Iran}} [[:en:Ali Khamenei|Ali Khamenei]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Iran}} [[:en:Masoud Pezeshkian|Masoud Pezeshkian]]}}
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Mohammad-Reza Gharaei Ashtiani|Mohammad-Reza Gharaei Ashtiani]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Aziz Nasirzadeh|Aziz Nasirzadeh]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Mohammad Bagheri (general)|Mohammad Bagheri]]{{Assassinated}}
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Abdolrahim Mousavi|Abdolrahim Mousavi]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Alireza Sabahifard|Alireza Sabahifard]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Hossein Salami|Hossein Salami]]{{Assassinated}}
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Esmail Qaani|Esmail Qaani]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Amir Ali Hajizadeh|Amir Ali Hajizadeh]]{{Assassinated}}
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Abdul-Malik al-Houthi]]
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Mahdi al-Mashat]]
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Muhammad Abd al-Karim al-Ghamari]]
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Mohamed al-Atifi]]
}}
| casualties1       = '''အစ္စရေးသတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- (၂၄)ဦး သေဆုံး&lt;ref&gt;{{Cite news |date=16 June 2025 |title= IDF: 80-90% of Iranian missiles intercepted, but 24 Israelis killed in attacks |url=https://www.jpost.com/israel-news/defense-news/article-857892 |access-date=17 June 2025 |work=The Jerusalem Post}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- (၂,၃၆၂)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref name=&quot;treated19june&quot;&gt;{{Cite web |title=271 people treated in hospitals this morning due to Iranian missile attack, says Health Ministry |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/271-people-treated-in-hospitals-this-morning-due-to-iranian-missile-attack-says-health-ministry/ |access-date=19 June 2025 |website=The Times of Israel |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://aje.io/asdg2r?update=3788281|title=Injuries from Iranian attacks on Israel grow|work=Al Jazeera English |date=20 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[:en:Elbit Hermes 900|အားမာ့ဇ် ဒရုန်း]](၁)စင်း ပစ်ချခံရ&lt;ref name=&quot;hermesdowned&quot;&gt;{{Cite web |date=18 June 2025 |title=Israel says drone downed in Iran |url=https://aje.io/fcyxah?update=3783202 |website=Al Jazeera English}}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;&lt;br /&gt;
'''အီရန် သတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- [[အက်ဖ်-၃၅ လိုက်တနင်း ၂|အက်ဖ်–၃၅ တိုက်လေယာဉ်]](၅)စင်း ပစ်ချခံရ&lt;ref name=&quot;f35downed&quot;&gt;{{Cite web |date=18 June 2025 |title=Iran shoots down Israeli drone, F-35 jet: Reports |url=https://aje.io/fcyxah?update=3783154 |website=[[Al Jazeera English]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://news.az/news/iran-claims-to-have-shot-down-fifth-israeli-f-35|title=Iran claims to have shot down fifth Israeli F-35|work=Newz.az|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- လေယာဉ်မှူး(၂)ဦး အဖမ်းခံရ&lt;ref&gt;{{cite news | url=https://www.arabnews.com/node/2604851/middle-east | title=Iran will reportedly share images of captured Israeli fighter jet pilots 'soon' | work=Arab News | date=18 June 2025 }}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[မောင်းသူမဲ့လေယာဉ်|ယူအေဗွီ]] အစီး(၆၀)ကျော်နှင့် [[:en:cruise missiles|ခရုဇ်ဒုံးကျည်များ]] ဖျက်ဆီးခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://ifpnews.com/air-defense-hq-over-60-israeli-uavs-missiles-destroyed-by-iran/|title=Air Defense HQ: Over 60 Israeli UAVs, Missiles Destroyed by Iran|work=Iran Front Page |date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- မော့ဆက် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ဝင်အေးဂျင့် ၄၄ ဦးကျော် အဖမ်းခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.thenationalnews.com/news/mena/2025/06/18/how-many-alleged-mossad-agents-has-iran-arrested-and-where/|title=How many alleged Mossad agents has Iran arrested and where?|work=The National|date=19 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- မော့ဆက် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ဝင်အေးဂျင့် ၁ ဦး အကွပ်မျက်ခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.siasat.com/iran-executes-mossad-agent-for-spying-2-others-arrested-3234263/|title=Iran executes Mossad agent for spying, 2 others arrested|work=The Siasat Daily|date=16 June 2025|access-date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- စစ်တပ်နှင့် ထောက်လှမ်းရေးဌာနဆိုင်ရာ နေရာပေါင်း ၁၅၀ ကျော် ပျက်စီး (သို့) ဖျက်ဆီးခံရ&lt;ref name=&quot;ThirdF35JetDowned&quot;&gt;{{Cite news |date=14 June 2025 |title=Third F-35 fighter jet downed in Iranian territory, two Israeli pilots now in custody |url=https://www.tehrantimes.com/news/514337/Third-F-35-fighter-jet-downed-in-Iranian-territory-two-Israeli |access-date=14 June 2025 |work=[[Tehran Times]]}}&lt;/ref&gt;
| casualties2       = '''အီရန် သတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- (၂၂၄)ဦး သေဆုံး&lt;ref&gt;{{Cite news |date=17 June 2025 |title= Israel-Iran live updates: IDF says it killed Iran's new wartime chief of staff |url= https://www.nbcnews.com/world/middle-east/live-blog/israel-iran-live-updates-idf-says-killed-irans-new-wartime-chief-staff-rcna213420 |access-date=17 June 2025 |work=[[NBC News]]}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- (၁,၂၇၇)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 June 2025 |title=Iran launches new strikes on Israel as Israeli attack widens|url=https://www.bbc.com/news/articles/cy7575lv4ddo |website= [[BBC]] |archive-url=https://archive.today/20250615234333/https://www.bbc.com/news/articles/cy7575lv4ddo|archive-date=15 June 2025 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;&lt;br /&gt;
'''&lt;small&gt;အီရန် လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူများအဖွဲ့ သတင်းများအရ&lt;/small&gt;:'''&lt;br /&gt;
- (၆၃၉)ဦးကျော် သေဆုံး (အရပ်သား(၂၆၃)ဦးကျော်၊ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်(၁၅၄) ဦးကျော်)&lt;ref name=&quot;639killed&quot;&gt;{{Cite web|date=19 June 2025|title= Israeli attacks on Iran kill at least 639, injure more than 1,320: Rights group |url= https://aje.io/ac1txh?update=3785162 |website=Al Jazeera English|access-date=19 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- (၁,၃၂၀)ဦးကျော် ဒဏ်ရာရ&lt;ref name=&quot;639killed&quot;/&gt;&lt;br&gt;&lt;br /&gt;
'''အစ္စရေး သတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- ဒရုန်း အစင်းရေ(၄၈၀)ကျော် ပစ်ချခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/israel-has-shot-down-480-drones-from-iran-since-friday-says-idf/|title=Israel has shot down 480 drones from Iran since Friday, says IDF|work=The Times of Israel|date=19 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည်(၂၀၀)ကျော်နှင့် မြေပြင်–ဝေဟင်ပစ် ဒုံးကျည်(၁၂၀)ကျော် ဖျက်ဆီးခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/israel-will-achieve-its-objectives-against-iran-within-a-week-or-two-say-idf-officials|title=Israel will achieve its objectives against Iran within a week or two, say IDF officials|first=Emanuel|last=Fabian|work=The Times of Israel|date=17 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;thirtypercent&quot;&gt;{{Cite web |date=16 June 2025 |title=Israeli army claims it destroyed 30% of Iran's missile launchers |url=https://aje.io/p8ugy8?update=3778947 |website=[[Al Jazeera English]]}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[:en:Bell AH-1 SuperCobra|AH-1]] ရဟတ်ယာဉ်(၈)စီး ပျက်စီး&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-says-it-bombed-5-iranian-ah-1-helicopters-at-kermanshah-airbase/|title=IDF says it bombed 5 Iranian AH-1 helicopters at Kermanshah airbase|first=Emanuel|last=Fabian|work=The Times of Israel|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-says-it-destroyed-three-more-iranian-military-helicopters/|title=IDF says it destroyed three more Iranian military helicopters|first=Emanuel|last=Fabian|work=The Times of Israel|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[:en:Boeing 707|ဘိုးအင်း ၇၀၇]]လေယာဉ်(၁)စီး ပျက်စီး&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/iran-update-special-report-june-18-2025-evening-edition|title=Iran Update Special Report, June 18, 2025, Evening Edition|work=Institute for the Study of War|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ပျံသန်းမှုမပြုလုပ်နိုင်သော [[:en:Grumman F-14 Tomcat|အက်ဖ်-၁၄အေ တွမ်ကတ်]](၂)စီး ပျက်စီး&lt;ref name=&quot;TWZTomcats&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.twz.com/air/irans-f-14-persian-tomcats-obliterated-in-israeli-airstrike|work=TWZ|date=16 June 2025|title=Iranian F-14 'Persian Tomcats' obliterated in Israeli airstrike|first=Tyler|last=Rogoway}}&lt;/ref&gt;
| casualties3       = - အစ္စရေး ၃၈၀၀ ကျော် ဘေးလွတ်ရာသို့ ရွေ့ပြောင်း&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.aa.com.tr/en/middle-east/iranian-missiles-force-evacuation-of-3-800-people-in-israel/3602784|title=Iranian missiles force evacuation of 3,800 people in Israel|work=Anadolu Agency|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- အစ္စရေး ၈၀၀၀ ကျော် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်&lt;ref&gt;{{cite news|url= https://aje.io/asdg2r?update=3787793|title=More than 8,000 Israelis left homeless due to conflict with Iran: Report|work=Al Jazeera English|date=20 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;
- ဆီးရီးယားနိုင်ငံသား (၁)ဦး သေဆုံး&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/rights-group-says-woman-killed-in-western-syria-likely-by-iranian-drone/|title=Rights group says woman killed in western Syria, likely by Iranian drone|work=The Times of Israel|date=16 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ဂျော်ဒန်လူမျိုး အရပ်သား (၅)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Husseini |first=Rana |date=14 June 2025 |title=Five people injured from falling object in Irbid — PSD |url=http://jordantimes.com/news/breaking-news/psd-3-persons-injured-from-a-falling-object-on-their-house-on-the-northern-city-of-irbid-psd-said-the-injured-were-transferred-to-hospital-and-were-reported-to-be-in-good-condition |access-date=15 June 2025 |website=[[Jordan Times]] |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ပါလက်စတိုင်းလူမျိုး အရပ်သား (၅)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref name =&quot;YEMEN_MISSLE&quot;&gt;{{Cite news |date=14 June 2025 |title=Israel says missile launched from Yemen fell in Hebron; at least 5 Palestinians hurt |url=https://www.straitstimes.com/world/middle-east/israel-says-missile-launched-from-yemen-fell-in-hebron-at-least-5-palestinians-hurt |work=[[The Straits Times]]}}&lt;/ref&gt;
| units1            = {{tree list}}
* {{armed forces|Israel}}
** {{air force|Israel|name=အစ္စရေး လေတပ်}}
** {{flagicon image|Flag of IDF Home Front Command.svg}} ပြည်တွင်းရှေ့တန်းစစ်ဌာနချုပ်
* [[File:Mossad seal.svg|20px]] [[မော့ဆက် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့]]
{{tree list/end}}
| units2            = {{tree list}}
* {{flagicon image|Flag of the General Staff of the Armed Forces of the Islamic Republic of Iran.svg}} [[အီရန်အစ္စလာမ်မစ် သမ္မတနိုင်ငံ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ|အီရန် တပ်မတော်]]
** {{flagicon image|Flag of the Islamic Republic of Iran Army.svg}} [[အီရန် အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံ ကြည်းတပ်|အီရန် ကြည်းတပ်]]
*** {{flagicon image|Flag of the Islamic Republic of Iran Air Defense Force.svg}} [[အီရန် အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံ လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့|လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]
** {{flagicon image|Flag of the Army of the Guardians of the Islamic Revolution.svg}} [[အစ္စလာမ္မစ်တော်လှန်ရေး အစောင့်တပ်ဖွဲ့|အီရန်တော်လှန်ရေးအစောင့်တပ်ဖွဲ့]]
*** {{flagicon image|Flag of the Aerospace Force of the Army of the Guardians of the Islamic Revolution.svg}} [[အစ္စလာမ္မစ်တော်လှန်ရေး အစောင့်တပ် လေကြောင်းအာကာသတပ်ဖွဲ့|လေကြောင်းအာကာသတပ်ဖွဲ့]]
*** {{flagicon image|Flag of Quds Force.svg}} [[ကွတ်တပ်ဖွဲ့]]
*** {{flagicon image|Flag of Basij.svg}} အရံတပ်ဖွဲ့&lt;ref&gt;{{cite web |title=IRAN'S BASIJ INCREASES SECURITY, SETS UP MORE CHECKPOINTS |url=https://iranwire.com/en/news/142219-irans-basij-increases-security-sets-up-more-checkpoints/ |website=Iranwire |access-date=17 June 2025 |date=16 June 2025 }}&lt;/ref&gt;
* {{flagicon image|Flag of the Yemen Armed Forces.svg}} [[ယီမင် တပ်မတော်]]([[:en:Supreme Political Council|SPC]])
** {{flagicon image|Flag of the Yemeni Air Force.svg}} [[ယီမင် လေတပ်]]
** {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[:en:Houthis|ဟူသီလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့]]
** {{ill|:en:Strategic Reserve Forces (Yemen){{!}}ဗျူဟာမြောက် အရန်တပ်ဖွဲ့|ar|قوات الاحتياط الاستراتيجي (اليمن)}}
*** {{ill|:en:Missile Brigades Group (Yemen){{!}}ဒုံးတပ်ပေါင်းစု|ar|مجموعة ألوية الصواريخ (اليمن)}}
{{tree list/end}}
| campaignbox       = &lt;!-- {{Campaignbox Middle Eastern crisis (2023–present)}}
{{Campaignbox Iran–Israel proxy conflict}} --&gt;
}}

'''အီရန်–အစ္စရေး စစ်ပွဲ'''သည် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် [[အစ္စရေးနိုင်ငံ]]မှ Operation Rising Lion ဟုအမည်ပေးထားသော စစ်ဆင်ရေးဖြင့် [[အီရန်နိုင်ငံ]]သို့ တိုက်ခိုက်မှုများပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက် စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|last=Powell|first=Oren Liebermann, Jeremy Diamond, Helen Regan, Nectar Gan, Chris Lau, Lauren Izso, Tamar Michaelis, Piper Hudspeth Blackburn, Rhea Mogul, Jessie Yeung, Nadeen Ebrahim, Mostafa Salem, Aditi Sangal, Tori B.|date=2025-06-13|title=Live updates: Israel attacks Iran, explosions in Tel Aviv and Tehran, US position|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-strikes-news-06-12-25-hnk-intl|access-date=2025-06-17|website=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Graham-Harrison|first=Emma|date=2025-06-15|title=Israel and Iran broaden strikes during third day of escalating war|language=en-GB|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/world/2025/jun/15/israel-hits-iran-energy-defence-ministry-conflict-escalates|access-date=2025-06-17|issn=0261-3077}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Adil|first=Ted Regencia,Alastair McCready,Ali Harb,Erin Hale,Tim Hume,Umut Uras,Virginia Pietromarchi,Nils Adler,Caolán Magee,Abby Seiff,Usaid Siddiqui,Jillian Kestler-D'Amours,Hafsa|title=Updates: Iran hits Israel with air strikes after nuclear site attacks|url=https://www.aljazeera.com/news/liveblog/2025/6/13/live-explosions-reported-in-iran-amid-israel-tensions|access-date=2025-06-17|website=Al Jazeera|language=en}}&lt;/ref&gt; ၎င်းသည် [[:en:2024_Iran–Israel_conflict|၂၀၂၄ ခုနှစ်]]နောက်ပိုင်း ထိုနိုင်ငံနှစ်ဘက်အကြား ထိပ်တိုက်ဖြစ်ပွားသည့် ပထမဦးဆုံး ပဋိပက္ခဖြစ်သော်လည်း အတိုင်းအတာအားဖြင့် ကြီးမား၏။ အီရန်သည် (Operation True Promise III ဟု အမည်ဝှက်ပေးထားသည့် စစ်ဆင်ရေးဖြင့်) အစ္စရေးနိုင်ငံပေါ်သို့ တိုက်ချင်းပစ် ဒုံးကျည်များဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်၍ လက်တုံ့ပြန်ခဲ့ပြီး အများအားဖြင့် တဲလ်အဗ္ဗစ်မြို့နှင့်[[ဂျေရုဆလင်မြို့]]များကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Cornwell|first=Alexander|last2=Hafezi|first2=Parisa|last3=Holland|first3=Steve|last4=Cornwell|first4=Alexander|date=2025-06-13|title=Iran strikes back at Israel with missiles over Jerusalem, Tel Aviv|language=en|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/israel-says-it-strikes-iran-amid-nuclear-tensions-2025-06-13/|access-date=2025-06-17}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-13|title=Israel strikes Iran's nuclear sites and kills top generals. Iran retaliates with missile barrages|url=https://apnews.com/article/iran-explosions-israel-tehran-00234a06e5128a8aceb406b140297299|access-date=2025-06-17|website=AP News|language=en}}&lt;/ref&gt; ဇွန်လ ၂၀ ရက်နေ့အထိ နှစ်ဖက်စလုံးတွင် ဒဏ်ရာရရှိသူနှင့် ထိခိုက်သေဆုံးသူ ဦးရေ ထောင်ဂဏန်းကျော်ရှိလာခဲ့ပြီး အီရန်ဘက်၌ ၂၂၄ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး အစ္စရေးဘက်၌ ၂၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Sangal|first=Eugenia Yosef, Lex Harvey, Jessie Yeung, Antoinette Radford, Christian Edwards, Mostafa Salem, Maureen Chowdhury, Elise Hammond, Aditi|date=2025-06-16|title=Israel-Iran attacks, missile strikes on Tehran, Tel Aviv, Haifa, rising death tolls: Live updates|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-attack-strikes-news-06-16-25-intl-hnk|access-date=2025-06-17|website=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Israel strikes Iranian state TV in new attack on Tehran – DW – 06/17/2025|url=https://www.dw.com/en/israel-strikes-iranian-state-tv-in-new-attack-on-tehran/live-72919550|access-date=2025-06-17|website=dw.com|language=en}}&lt;/ref&gt;

ဤစစ်ပွဲသည် အီရန်က ထောက်ပံ့ပေးထားသော [[Palestinian movements|ပါလက်စတိုင်း နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများ]]နှင့် [[ဟားမတ်စ်]]အဖွဲ့တို့နှင့် ဖြစ်ပွားသည့် [[:en:Gaza_War_(2023–present)|ဂါဇာစစ်ပွဲ]]တွင် အစ္စရေး ပါဝင်လာချိန်မှ အစပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အီရန်သည် အစ္စရေးအား ပါလက်စတိုင်း အရပ်သားများကို သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်ဟုလည်း စွပ်စွဲထားသည်။ နှစ်ဖက်စလုံးအနေဖြင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၏ ဧပြီလတွင် တစ်ကြိမ်နှင့် အောက်တိုဘာလတွင် တစ်ကြိမ် ရင်ဆိုင်တိုက်ခိုက်မှုများဖြစ်ပွားထားပြီး ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ပိုမိုပြင်းထန်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=How effective was Iran’s attack? The Israeli public doesn’t have the full picture|url=https://www.timesofisrael.com/how-effective-was-irans-attack-the-israeli-public-doesnt-have-the-full-picture/|access-date=2025-06-17|work=www.timesofisrael.com|language=en-US}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news|last=Boxerman|first=Aaron|date=2024-04-13|title=Israel Reports Light Damage After Iran Launches Large Strike|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/live/2024/04/13/world/israel-iran-gaza-war-news}}&lt;/ref&gt; အစ္စရေး၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အီရန်နိုင်ငံ၏ စစ်ဗိုလ်ချုပ်များနှင့် သိပ္ပံပညာရှင် အများအပြား သေဆုံးခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Regalado|first=Francesca|date=2025-06-13|title=These Are Iranian Generals and Scientists Killed by Israel|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2025/06/13/world/middleeast/iran-military-generals-killed-israel.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Sutherland|first=Callum|date=2025-06-13|title=Israel Kills Top Iranian General Days After Appointment to War Command|url=https://time.com/7293886/iranian-generals-scientists-targets-killed-by-israeli-strikes/|access-date=2025-06-19|work=TIME|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Ebrahim|first=Ross Adkin, Tamar Michaelis, Nadeen|date=2025-06-13|title=Hossein Salami, Mohammad Bagheri, Ali Shamkhani killed as Israel targets Iranian military and nuclear leadership|url=https://www.cnn.com/2025/06/13/middleeast/israel-iran-strikes-military-deaths-intl-hnk|access-date=2025-06-19|work=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;

== အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ပါဝင်မှု ==
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု သမ္မတ [[ဒေါ်နယ်လ် ထရမ့်]] လက်ထက်တွင် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]အနေဖြင့် [[အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ]]၏ လက်ရှိအခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်မိကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။ အမေရိကန်သည် အစ္စရေး၏ [[United States–Israel relations|အဓိက မဟာမိတ်]]ဖြစ်ပြီး အစ္စရေးအား ဆယ်စုနှစ်များစွာ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့ပြီး၊ အီရန်၏ ဒုံးကျည်များကို ပစ်ချရာတွင်လည်း ပါဝင်ခဲ့၏။ အီရန်နှင့် အစ္စရေး စစ်ပွဲတွင် အစ္စရေးဘက်မှ ပါဝင်နေသည်ဟု သုံးသပ်ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Israel-Iran Live Updates: Trump Privately Approved of Attack Plans for Iran but Has Withheld Final Order|url=https://www.wsj.com/livecoverage/iran-israel-conflict-news|access-date=2025-06-19|work=WSJ|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-19|title=Trump approves Iran attack plan but has not made final decision, reports say|url=https://www.bbc.com/news/articles/c4g8r8rj87vo|access-date=2025-06-19|work=www.bbc.com|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Sangal|first=Lex Harvey, Chris Lau, Laura Sharman, Aditi|date=2025-06-19|title=Live updates: Israel-Iran conflict, ballistic missile attacks, Trump weighs US involvement|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-conflict-06-19-25-intl-hnk|access-date=2025-06-19|work=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-18|title=Trump says no decision yet on U.S. joining Israel's attacks on Iran, after Iran warns it would risk &quot;all-out war&quot; - CBS News|url=https://www.cbsnews.com/news/iran-israel-war-us-trump-nuclear-sites-risk-all-out-war/|access-date=2025-06-19|work=www.cbsnews.com|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran warns US intervention in conflict with Israel risks ‘all out war’|url=https://www.aljazeera.com/news/2025/6/18/iran-warns-us-intervention-in-conflict-with-israel-risks-all-out-war|access-date=2025-06-19|work=Al Jazeera|language=en}}&lt;/ref&gt; အစ္စရေးမှ တိုက်ခိုက်မှုများ မပြုလုပ်ခင်က အမေရိကန်နှင့် အီရန်နိုင်ငံတို့သည် နျူကလီးယား ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်အတွက် ညှိနှိုင်းထားခဲ့ကြပြီးဖြစ်သော်လည်း&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-03|title=Analysis: An outline is emerging of the US offer to Iran in their high-stakes nuclear negotiations|url=https://apnews.com/article/iran-us-nuclear-talks-analysis-israel-mideast-2cbea2d6982bd8806d7e8fa7771afc37|access-date=2025-06-19|work=AP News|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran-US nuclear talks: Is a new deal imminent? – DW – 05/27/2025|url=https://www.dw.com/en/iran-us-nuclear-talks-is-a-new-deal-imminent/a-72687249|access-date=2025-06-19|work=dw.com|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Wintour|first=Patrick|date=2025-05-23|title=Iran-US nuclear talks end with no agreement but ‘possibility of progress’|language=en-GB|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/world/2025/may/23/iran-us-nuclear-talks-end-no-agreement-possibility-progress-}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite news|last=Swan|first=Jonathan|date=2025-06-17|title=How Trump Shifted on Iran Under Pressure From Israel|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2025/06/17/us/politics/trump-iran-israel-nuclear-talks.html}}&lt;/ref&gt; တိုက်ခိုက်မှုများ အပြီးနောက် အီရန်မှ နုတ်ထွက်သွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=MacFarquhar|first=Neil|date=2025-06-14|title=Next Round of Nuclear Talks Between U.S. and Iran Is Off|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2025/06/14/world/middleeast/us-iran-nuclear-talks.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran cancels US nuclear talks next round amid ‘barbarous’ Israeli attacks|url=https://www.aljazeera.com/news/2025/6/14/iran-says-nuclear-talks-with-us-meaningless-as-trump-pushes-for-a-deal|access-date=2025-06-19|work=Al Jazeera|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ၂၂ ဇွန် ===
ဇွန်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် အီရန်-အစ္စရေးစစ်ပွဲတွင် အစ္စရေးဘက်မှ ပါဝင်ခဲ့သည်။ အမေရိကန်သည် B-2 ဗုံးကြဲလေယာဉ်များ စေလွှတ်၍ အီရန်ရှိ နျူကလီးယားစခန်းသုံးခုဖြစ်သည့် Fordow၊ Natanz နှင့် Isfahan တို့ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;NYTimesLive20250621&quot;&gt;{{Cite news|last=null|date=21 June 2025|title=Update from David E. Sanger|url=https://www.nytimes.com/live/2025/06/21/world/iran-israel-trump|access-date=22 June 2025|work=The New York Times|language=en-US|issn=0362-4331}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BBCLive20250621&quot;&gt;{{Cite web|date=21 June 2025|title=Trump says US has bombed Fordo nuclear plant in attack on Iran|url=https://www.bbc.com/news/live/ckg3rzj8emjt?post=asset%3Af6daf816-8c93-4d56-bec5-b35bb8e6bb5e#post|access-date=22 June 2025|website=BBC News|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;

နယူးယောက်တိုင်းမ်သတင်းစာနှင့် ပြောဆိုခဲ့သော အီရန်အရာရှိ သုံးဦး၏ ပြောကြားချက်အရ ၎င်းတိုက်ခိုက်မှုများသည် ဒေသစံတော်ချိန် နံနက် ၂:၃၀ (ယခင်နေ့ UTC ၂၃:၀၀) တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Fassihi|first=Farnaz|date=21 June 2025|title=Live Updates: U.S. Enters War With Iran, Bombing Key Nuclear Sites|url=https://www.nytimes.com/live/2025/06/21/world/iran-israel-trump/2a205f90-d1e7-56bf-935e-ea05b8263359?smid=url-share|access-date=21 June 2025|work=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt;

=== ၂၃ ဇွန် ===
၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ ရက်နေ့၊ အာရေးဘီးယား စံတော်ချိန် ၁၉:၃၉ ခန့်တွင် အီရန်နိုင်ငံက [[ကာတာနိုင်ငံ]]ရှိ [[ဒိုဟာမြို့]]အနီးရှိ အမိရိကန်လေတပ်အသုံးပြုသော Al Udeid Air Base လေတပ်စခန်းကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ယခင်နေ့က အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှ အီရန်၏ [[အဏုမြူ လက်နက်|နျူကလီးယား]]စခန်းများကို တိုက်ခိုက်မှုအပေါ် တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Axios: Iran launches six missiles toward US bases in Qatar|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/axios-iran-launches-six-missiles-toward-us-bases-qatar-2025-06-23/|access-date=23 June 2025|work=Reuters|language=en}}&lt;/ref&gt; ၎င်းသည် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်း အီရန်က အမေရိကန်စစ်ရေးနေရာတစ်ခုကို ဒုတိယအကြိမ်မြောက် တိုက်ခိုက်ခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran retaliates, fires missiles at US bases in Qatar, Iraq - AL-Monitor: The Middle Eastʼs leading independent news source since 2012|url=https://www.al-monitor.com/originals/2025/06/iran-retaliates-fires-missiles-us-bases-qatar-iraq|access-date=2025-06-24|website=www.al-monitor.com|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran launches Ops 'Glad Tidings of Victory' against US: Tehran fires missiles at US base in Qatar, explosions heard in Doha|url=https://www.wionews.com/world/iran-launches-ops-glad-tidings-of-victory-against-us-tehran-fires-missiles-at-us-base-in-qatar-explosions-heard-in-doha-1750697514731|access-date=2025-06-24|website=Wion|language=en}}&lt;/ref&gt;

တိုက်ခိုက်မှုအပြီးတွင် ကာတာနိုင်ငံသည် ၎င်း၏ လေပိုင်နက်ကို ပိတ်ခဲ့ပြီး လေယာဉ်ခရီးစဉ်များလည်း လမ်းကြောင်းပြောင်းခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Qatar closes airspace amid threats of Iranian retaliation against US; Diverts incoming flights|url=https://economictimes.indiatimes.com/nri/latest-updates/qatar-closes-airspace-amid-threats-of-iranian-retaliation-against-us-diverts-incoming-flights/articleshow/122030110.cms?from=mdr|access-date=23 June 2025|work=The Economic Times|issn=0013-0389}}&lt;/ref&gt;

သတင်းရင်းမြစ်များစွာ၏ ဖော်ပြချက်အရ အီရန်နိုင်ငံသည် တိုက်ခိုက်မှုမပြုလုပ်မီ နာရီပိုင်းအလိုကတည်းက ကာတာအစိုးရကို အကြောင်းကြားခဲ့သည်ဟု သိရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|last=Mills|first=Andrew|last2=Hafezi|first2=Parisa|last3=Cornwell|first3=Alexander|last4=Cornwell|first4=Alexander|date=23 June 2025|title=Iran fires missiles at US airbase in Qatar, Doha says attack intercepted, no casualties|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/iran-weighs-retaliation-against-us-strikes-nuclear-sites-2025-06-23/|access-date=23 June 2025|work=Reuters|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Iran gave Qatar advance notice of pending attack on US bases|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-us-strikes-06-23-25-intl-hnk#cmc9dp6zl000n3b6ua9icncaq|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20250623065058/https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-us-strikes-06-23-25-intl-hnk#cmc9dp6zl000n3b6ua9icncaq|archive-date=23 June 2025|access-date=23 June 2025|work=CNN|language=en-US}}&lt;/ref&gt; တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်ပွားပြီးနောက် [[အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ|အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စု]]၊ [[ဘာရိန်းနိုင်ငံ|ဘာရိန်း၊]] [[ကူဝိတ်နိုင်ငံ|ကူဝိတ်]]နှင့် [[အီရတ်နိုင်ငံ|အီရတ်]] တို့သည်လည်း ၎င်းတို့၏ လေပိုင်နက်များကို ပိတ်ခဲ့သည်။.&lt;ref&gt;{{Cite web|date=23 June 2025|title=Qatar Unites with UAE, Bahrain, Kuwait, Saudi Arabia, Jordan in Shutting Down Airspace Amid Regional Tensions, New Travel Chaos is Here, Latest Update Now|publisher=Travel and Tour World|url=https://www.travelandtourworld.com/news/article/qatar-unites-with-uae-bahrain-kuwait-saudi-arabia-jordan-in-shutting-down-airspace-amid-regional-tensions-new-travel-chaos-is-here-latest-update-now/|access-date=23 June 2025|language=en-US|archive-date=23 June 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250623182813/https://www.travelandtourworld.com/news/article/qatar-unites-with-uae-bahrain-kuwait-saudi-arabia-jordan-in-shutting-down-airspace-amid-regional-tensions-new-travel-chaos-is-here-latest-update-now/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Update from Anushka Patil|url=https://www.nytimes.com/live/2025/06/23/world/iran-trump-israel-news|access-date=23 June 2025|work=The New York Times|language=en-US|issn=0362-4331|archive-date=23 June 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250623093534/https://www.nytimes.com/live/2025/06/23/world/iran-trump-israel-news|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

ဤတိုက်ခိုက်မှုကို [[အာရပ်ကမ္ဘာ]]တစ်ဝန်းလုံးမှ ပြစ်တင်ရှုတ်ချခဲ့ကြသည်။

== နိုင်ငံတကာ တုံ့ပြန်မှု ==
နိုင်ငံအများစုမှ အစ္စရေး၏ စတင်တိုက်ခိုက်မှုကို ဝေဖန်ရှုတ်ချခဲ့ကြပြီး နှစ်နိုင်ငံစလုံးမှ နိုင်ငံသားများအား ဘေးလွတ်ရာသို့ ထွက်ခွာကြရန် ပြောကြားထားသည်။ နိုင်ငံသားအားလုံး နိုင်ငံတွင်းမှ ထွက်ခွါခြင်းမပြုကြရန်နှင့် နိုင်ငံအတွင်း၌သာ နေထိုင်ကြရန် အစ္စရေးအစိုးရက သတိပေးထားသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Israel has barred its citizens from leaving the country – Middle East Monitor|url=https://www.middleeastmonitor.com/20250617-israel-has-barred-its-citizens-from-leaving-the-country/|access-date=2025-06-19|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=With Israel’s Major Airport Shut Down, Citizens and Tourists Scramble to Get Home|url=https://www.wsj.com/world/middle-east/with-israels-major-airport-shut-down-citizens-tourists-stuck-scramble-to-get-home-1b660d83|access-date=2025-06-19|language=en-US}}&lt;/ref&gt; လူအများစုက ဤစစ်ပွဲအား [[တတိယ ကမ္ဘာစစ်|တတိယကမ္ဘာစစ်]]၏ ပထမအဆင့်ဟုလည်း ပြောဆိုလျက်ရှိကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Some US diplomats leave Israel; embassy prepares to evacuate citizens who want to go {{!}} The Times of Israel|url=https://www.timesofisrael.com/us-embassy-working-on-plans-to-evacuate-american-citizens-seeking-to-leave-israel/amp/|access-date=2025-06-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=world war III: A list of 'safest' countries to seek shelter as World War III fear looms - The Economic Times|url=https://m.economictimes.com/news/international/global-trends/a-list-of-safest-countries-to-seek-shelter-as-world-war-iii-fear-looms/amp_articleshow/121934172.cms|access-date=2025-06-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Is World War Three coming?|url=https://theweek.com/92967/are-we-heading-towards-world-war-3|access-date=2025-06-19|language=en}}&lt;/ref&gt;

တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်ပွားပြီးနောက် တရုတ်၊ ရုရှား၊ ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်း (UK) နှင့် ပြင်သစ် အပါအဝင် နိုင်ငံများစွာက နှစ်ဖက်တင်းမာမှုများကို လျှော့ချရန် တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။ ထို့အပြင် ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံသားများကို ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေးအတွက် မိခင်နိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ခေါ်ယူရန် ကြိုးပမ်းမှုများလည်း လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။ နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်းက အခြေအနေ ပိုမိုဆိုးရွားမလာစေရန် အထူးစိုးရိမ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Peled|first=Summer Said, Benoit Faucon and Anat|title=Exclusive {{!}} A Battered Iran Signals It Wants to De-Escalate Hostilities With Israel and Negotiate|url=https://www.wsj.com/world/middle-east/a-battered-iran-signals-it-wants-to-de-escalate-hostilities-with-israel-and-negotiate-9feab4ae|access-date=2025-06-19|website=WSJ|language=en-US}}&lt;/ref&gt;

== မှတ်စုများ ==
{{Notelist}}

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

[[ကဏ္ဍ:အီရန်နိုင်ငံ၏ သမိုင်း]]
[[ကဏ္ဍ:အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ သမိုင်း]]</text>
      <sha1>hae5ig7evok5p9a0o2mayll9yfuqy96</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879051</id>
      <parentid>879050</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T09:02:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:အစ္စရေးနိုင်ငံ၏ သမိုင်း]]ကို ပေါင်းထည့်ခဲ့သည်</comment>
      <origin>879051</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44046" sha1="k3t418204a64gxw5qusg9kfv3upwhlt" xml:space="preserve">{{ဖြစ်နေဆဲ|date=ဇွန် ၂၀၂၅}} 
{{Infobox military conflict
| conflict          = အီရန်–အစ္စရေး စစ်ပွဲ
| partof            = [[:en:Middle Eastern crisis (2023–present)|အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ အရေးအခင်း (၂၀၂၃–လက်ရှိ)]]
| image             = {{Multiple image
                      | border            = infobox
                      | total_width       = 300
                      | perrow            = 2/2
                      | image1 = Pictures of the Israeli attack on Tehran 1 Mehr (2).jpg
                      | image2 = The Israel Attack on Tehran - Patrice Lumumba Street 22 Tasnim.jpg
                      | image3 = June 2025 Iranian strikes on Ramat Gan (cropped).jpg
                      | image4 = Batch 3 Avash 15.jpg
                      }}
Clockwise from top left: aerial view of [[Tehran]] following Israeli airstrikes; damage in Tehran due to the strikes; explosions in Tehran during the war; a building in [[Ramat Gan]] after Iranian missile strikes.
| date              = ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ – ယနေ့ထိ ({{Age in years, months and days|year=2025|month=6|day=13}})
| place             = {{flatlist|
* [[အီရန်]]
* [[အစ္စရေး]]
* [[:en:West Bank|အနောက်ဘက်ကမ်းဒေသ]]
* [[အီရတ်]]
* [[ဂျော်ဒန်နိုင်ငံ|ဂျော်ဒန်]]
* [[ဆီးရီးယား]]
* [[ဆော်ဒီအာရေဗျ]]
* [[ယီမင်နိုင်ငံ|ယီမင်]]
}}
| result            = ဇွန် ၂၀၂၅ အီရန်မှ အစ္စရေးအား တိုက်ခိုက်မှု
| status            = ဖြစ်ပွားနေဆဲ
| combatant1        = {{flag|Israel}}&lt;br /&gt;{{flag|United States|name=အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု}} (&lt;small&gt;၂၂ ဇွန် ၂၀၂၅ ကစပြီး&lt;/small&gt;) {{efn|အီရန်-အစ္စရေးစစ်ပွဲ စတင်ခဲ့သည့် ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့မှစ၍ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{cite web |title=US helps Israel shoot down barrage of Iranian missiles |url=https://apnews.com/article/iran-israel-strikes-us-troops-973bc18970689bac42d82342bd29f601 |website=AP News |publisher=[[Associated Press]] |access-date=17 June 2025 |date=13 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=US air defense systems, naval destroyer help down Iranian missiles fired at Israel |url=https://www.timesofisrael.com/us-air-defense-systems-naval-destroyer-help-down-iranian-missiles-fired-at-israel/ |website=[[The Times of Israel]] |access-date=17 June 2025 |date=14 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Carter |first1=Brian |last2=Rezaei |first2=Ben |last3=Reddy |first3=Ria |last4=Borens |first4=Avery |last5=Schmida |first5=Ben |last6=Moorman |first6=Carolyn |last7=Parry |first7=Andie |title=Iran Update Special Report, June 16, 2025, Evening Edition |url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/iran-update-special-report-june-16-2025-evening-edition |website=Critical Threats Project |publisher=[[Institute for the Study of War]] |access-date=17 June 2025 |location=[[Washington, D.C.]] |date=16 June 2025}}&lt;/ref&gt;}}
| combatant2        = {{tree list}}
* {{flag|Iran}}
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} ဟူသီလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့
{{tree list/end}}
| commander1        = {{plainlist|
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[ဘင်ဂျမင် နေတန်ယာဟု]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Isaac Herzog|Isaac Herzog]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Israel Katz|Israel Katz]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Eyal Zamir|Eyal Zamir]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Tomer Bar|Tomer Bar]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:David Barnea|David Barnea]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[ဒေါ်နယ်လ် ထရမ့်]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[:en:Pete Hegseth|Pete Hegseth]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[:en:Dan Caine|Dan Caine]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[:en:Michael Kurilla|Michael Kurilla]]}}
}}
| commander2        = {{plainlist|
* {{nowrap|{{flagdeco|Iran}} [[:en:Ali Khamenei|Ali Khamenei]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Iran}} [[:en:Masoud Pezeshkian|Masoud Pezeshkian]]}}
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Mohammad-Reza Gharaei Ashtiani|Mohammad-Reza Gharaei Ashtiani]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Aziz Nasirzadeh|Aziz Nasirzadeh]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Mohammad Bagheri (general)|Mohammad Bagheri]]{{Assassinated}}
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Abdolrahim Mousavi|Abdolrahim Mousavi]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Alireza Sabahifard|Alireza Sabahifard]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Hossein Salami|Hossein Salami]]{{Assassinated}}
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Esmail Qaani|Esmail Qaani]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Amir Ali Hajizadeh|Amir Ali Hajizadeh]]{{Assassinated}}
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Abdul-Malik al-Houthi]]
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Mahdi al-Mashat]]
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Muhammad Abd al-Karim al-Ghamari]]
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Mohamed al-Atifi]]
}}
| casualties1       = '''အစ္စရေးသတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- (၂၄)ဦး သေဆုံး&lt;ref&gt;{{Cite news |date=16 June 2025 |title= IDF: 80-90% of Iranian missiles intercepted, but 24 Israelis killed in attacks |url=https://www.jpost.com/israel-news/defense-news/article-857892 |access-date=17 June 2025 |work=The Jerusalem Post}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- (၂,၃၆၂)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref name=&quot;treated19june&quot;&gt;{{Cite web |title=271 people treated in hospitals this morning due to Iranian missile attack, says Health Ministry |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/271-people-treated-in-hospitals-this-morning-due-to-iranian-missile-attack-says-health-ministry/ |access-date=19 June 2025 |website=The Times of Israel |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://aje.io/asdg2r?update=3788281|title=Injuries from Iranian attacks on Israel grow|work=Al Jazeera English |date=20 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[:en:Elbit Hermes 900|အားမာ့ဇ် ဒရုန်း]](၁)စင်း ပစ်ချခံရ&lt;ref name=&quot;hermesdowned&quot;&gt;{{Cite web |date=18 June 2025 |title=Israel says drone downed in Iran |url=https://aje.io/fcyxah?update=3783202 |website=Al Jazeera English}}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;&lt;br /&gt;
'''အီရန် သတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- [[အက်ဖ်-၃၅ လိုက်တနင်း ၂|အက်ဖ်–၃၅ တိုက်လေယာဉ်]](၅)စင်း ပစ်ချခံရ&lt;ref name=&quot;f35downed&quot;&gt;{{Cite web |date=18 June 2025 |title=Iran shoots down Israeli drone, F-35 jet: Reports |url=https://aje.io/fcyxah?update=3783154 |website=[[Al Jazeera English]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://news.az/news/iran-claims-to-have-shot-down-fifth-israeli-f-35|title=Iran claims to have shot down fifth Israeli F-35|work=Newz.az|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- လေယာဉ်မှူး(၂)ဦး အဖမ်းခံရ&lt;ref&gt;{{cite news | url=https://www.arabnews.com/node/2604851/middle-east | title=Iran will reportedly share images of captured Israeli fighter jet pilots 'soon' | work=Arab News | date=18 June 2025 }}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[မောင်းသူမဲ့လေယာဉ်|ယူအေဗွီ]] အစီး(၆၀)ကျော်နှင့် [[:en:cruise missiles|ခရုဇ်ဒုံးကျည်များ]] ဖျက်ဆီးခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://ifpnews.com/air-defense-hq-over-60-israeli-uavs-missiles-destroyed-by-iran/|title=Air Defense HQ: Over 60 Israeli UAVs, Missiles Destroyed by Iran|work=Iran Front Page |date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- မော့ဆက် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ဝင်အေးဂျင့် ၄၄ ဦးကျော် အဖမ်းခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.thenationalnews.com/news/mena/2025/06/18/how-many-alleged-mossad-agents-has-iran-arrested-and-where/|title=How many alleged Mossad agents has Iran arrested and where?|work=The National|date=19 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- မော့ဆက် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ဝင်အေးဂျင့် ၁ ဦး အကွပ်မျက်ခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.siasat.com/iran-executes-mossad-agent-for-spying-2-others-arrested-3234263/|title=Iran executes Mossad agent for spying, 2 others arrested|work=The Siasat Daily|date=16 June 2025|access-date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- စစ်တပ်နှင့် ထောက်လှမ်းရေးဌာနဆိုင်ရာ နေရာပေါင်း ၁၅၀ ကျော် ပျက်စီး (သို့) ဖျက်ဆီးခံရ&lt;ref name=&quot;ThirdF35JetDowned&quot;&gt;{{Cite news |date=14 June 2025 |title=Third F-35 fighter jet downed in Iranian territory, two Israeli pilots now in custody |url=https://www.tehrantimes.com/news/514337/Third-F-35-fighter-jet-downed-in-Iranian-territory-two-Israeli |access-date=14 June 2025 |work=[[Tehran Times]]}}&lt;/ref&gt;
| casualties2       = '''အီရန် သတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- (၂၂၄)ဦး သေဆုံး&lt;ref&gt;{{Cite news |date=17 June 2025 |title= Israel-Iran live updates: IDF says it killed Iran's new wartime chief of staff |url= https://www.nbcnews.com/world/middle-east/live-blog/israel-iran-live-updates-idf-says-killed-irans-new-wartime-chief-staff-rcna213420 |access-date=17 June 2025 |work=[[NBC News]]}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- (၁,၂၇၇)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 June 2025 |title=Iran launches new strikes on Israel as Israeli attack widens|url=https://www.bbc.com/news/articles/cy7575lv4ddo |website= [[BBC]] |archive-url=https://archive.today/20250615234333/https://www.bbc.com/news/articles/cy7575lv4ddo|archive-date=15 June 2025 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;&lt;br /&gt;
'''&lt;small&gt;အီရန် လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူများအဖွဲ့ သတင်းများအရ&lt;/small&gt;:'''&lt;br /&gt;
- (၆၃၉)ဦးကျော် သေဆုံး (အရပ်သား(၂၆၃)ဦးကျော်၊ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်(၁၅၄) ဦးကျော်)&lt;ref name=&quot;639killed&quot;&gt;{{Cite web|date=19 June 2025|title= Israeli attacks on Iran kill at least 639, injure more than 1,320: Rights group |url= https://aje.io/ac1txh?update=3785162 |website=Al Jazeera English|access-date=19 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- (၁,၃၂၀)ဦးကျော် ဒဏ်ရာရ&lt;ref name=&quot;639killed&quot;/&gt;&lt;br&gt;&lt;br /&gt;
'''အစ္စရေး သတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- ဒရုန်း အစင်းရေ(၄၈၀)ကျော် ပစ်ချခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/israel-has-shot-down-480-drones-from-iran-since-friday-says-idf/|title=Israel has shot down 480 drones from Iran since Friday, says IDF|work=The Times of Israel|date=19 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည်(၂၀၀)ကျော်နှင့် မြေပြင်–ဝေဟင်ပစ် ဒုံးကျည်(၁၂၀)ကျော် ဖျက်ဆီးခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/israel-will-achieve-its-objectives-against-iran-within-a-week-or-two-say-idf-officials|title=Israel will achieve its objectives against Iran within a week or two, say IDF officials|first=Emanuel|last=Fabian|work=The Times of Israel|date=17 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;thirtypercent&quot;&gt;{{Cite web |date=16 June 2025 |title=Israeli army claims it destroyed 30% of Iran's missile launchers |url=https://aje.io/p8ugy8?update=3778947 |website=[[Al Jazeera English]]}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[:en:Bell AH-1 SuperCobra|AH-1]] ရဟတ်ယာဉ်(၈)စီး ပျက်စီး&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-says-it-bombed-5-iranian-ah-1-helicopters-at-kermanshah-airbase/|title=IDF says it bombed 5 Iranian AH-1 helicopters at Kermanshah airbase|first=Emanuel|last=Fabian|work=The Times of Israel|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-says-it-destroyed-three-more-iranian-military-helicopters/|title=IDF says it destroyed three more Iranian military helicopters|first=Emanuel|last=Fabian|work=The Times of Israel|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[:en:Boeing 707|ဘိုးအင်း ၇၀၇]]လေယာဉ်(၁)စီး ပျက်စီး&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/iran-update-special-report-june-18-2025-evening-edition|title=Iran Update Special Report, June 18, 2025, Evening Edition|work=Institute for the Study of War|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ပျံသန်းမှုမပြုလုပ်နိုင်သော [[:en:Grumman F-14 Tomcat|အက်ဖ်-၁၄အေ တွမ်ကတ်]](၂)စီး ပျက်စီး&lt;ref name=&quot;TWZTomcats&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.twz.com/air/irans-f-14-persian-tomcats-obliterated-in-israeli-airstrike|work=TWZ|date=16 June 2025|title=Iranian F-14 'Persian Tomcats' obliterated in Israeli airstrike|first=Tyler|last=Rogoway}}&lt;/ref&gt;
| casualties3       = - အစ္စရေး ၃၈၀၀ ကျော် ဘေးလွတ်ရာသို့ ရွေ့ပြောင်း&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.aa.com.tr/en/middle-east/iranian-missiles-force-evacuation-of-3-800-people-in-israel/3602784|title=Iranian missiles force evacuation of 3,800 people in Israel|work=Anadolu Agency|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- အစ္စရေး ၈၀၀၀ ကျော် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်&lt;ref&gt;{{cite news|url= https://aje.io/asdg2r?update=3787793|title=More than 8,000 Israelis left homeless due to conflict with Iran: Report|work=Al Jazeera English|date=20 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;
- ဆီးရီးယားနိုင်ငံသား (၁)ဦး သေဆုံး&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/rights-group-says-woman-killed-in-western-syria-likely-by-iranian-drone/|title=Rights group says woman killed in western Syria, likely by Iranian drone|work=The Times of Israel|date=16 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ဂျော်ဒန်လူမျိုး အရပ်သား (၅)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Husseini |first=Rana |date=14 June 2025 |title=Five people injured from falling object in Irbid — PSD |url=http://jordantimes.com/news/breaking-news/psd-3-persons-injured-from-a-falling-object-on-their-house-on-the-northern-city-of-irbid-psd-said-the-injured-were-transferred-to-hospital-and-were-reported-to-be-in-good-condition |access-date=15 June 2025 |website=[[Jordan Times]] |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ပါလက်စတိုင်းလူမျိုး အရပ်သား (၅)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref name =&quot;YEMEN_MISSLE&quot;&gt;{{Cite news |date=14 June 2025 |title=Israel says missile launched from Yemen fell in Hebron; at least 5 Palestinians hurt |url=https://www.straitstimes.com/world/middle-east/israel-says-missile-launched-from-yemen-fell-in-hebron-at-least-5-palestinians-hurt |work=[[The Straits Times]]}}&lt;/ref&gt;
| units1            = {{tree list}}
* {{armed forces|Israel}}
** {{air force|Israel|name=အစ္စရေး လေတပ်}}
** {{flagicon image|Flag of IDF Home Front Command.svg}} ပြည်တွင်းရှေ့တန်းစစ်ဌာနချုပ်
* [[File:Mossad seal.svg|20px]] [[မော့ဆက် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့]]
{{tree list/end}}
| units2            = {{tree list}}
* {{flagicon image|Flag of the General Staff of the Armed Forces of the Islamic Republic of Iran.svg}} [[အီရန်အစ္စလာမ်မစ် သမ္မတနိုင်ငံ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ|အီရန် တပ်မတော်]]
** {{flagicon image|Flag of the Islamic Republic of Iran Army.svg}} [[အီရန် အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံ ကြည်းတပ်|အီရန် ကြည်းတပ်]]
*** {{flagicon image|Flag of the Islamic Republic of Iran Air Defense Force.svg}} [[အီရန် အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံ လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့|လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]
** {{flagicon image|Flag of the Army of the Guardians of the Islamic Revolution.svg}} [[အစ္စလာမ္မစ်တော်လှန်ရေး အစောင့်တပ်ဖွဲ့|အီရန်တော်လှန်ရေးအစောင့်တပ်ဖွဲ့]]
*** {{flagicon image|Flag of the Aerospace Force of the Army of the Guardians of the Islamic Revolution.svg}} [[အစ္စလာမ္မစ်တော်လှန်ရေး အစောင့်တပ် လေကြောင်းအာကာသတပ်ဖွဲ့|လေကြောင်းအာကာသတပ်ဖွဲ့]]
*** {{flagicon image|Flag of Quds Force.svg}} [[ကွတ်တပ်ဖွဲ့]]
*** {{flagicon image|Flag of Basij.svg}} အရံတပ်ဖွဲ့&lt;ref&gt;{{cite web |title=IRAN'S BASIJ INCREASES SECURITY, SETS UP MORE CHECKPOINTS |url=https://iranwire.com/en/news/142219-irans-basij-increases-security-sets-up-more-checkpoints/ |website=Iranwire |access-date=17 June 2025 |date=16 June 2025 }}&lt;/ref&gt;
* {{flagicon image|Flag of the Yemen Armed Forces.svg}} [[ယီမင် တပ်မတော်]]([[:en:Supreme Political Council|SPC]])
** {{flagicon image|Flag of the Yemeni Air Force.svg}} [[ယီမင် လေတပ်]]
** {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[:en:Houthis|ဟူသီလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့]]
** {{ill|:en:Strategic Reserve Forces (Yemen){{!}}ဗျူဟာမြောက် အရန်တပ်ဖွဲ့|ar|قوات الاحتياط الاستراتيجي (اليمن)}}
*** {{ill|:en:Missile Brigades Group (Yemen){{!}}ဒုံးတပ်ပေါင်းစု|ar|مجموعة ألوية الصواريخ (اليمن)}}
{{tree list/end}}
| campaignbox       = &lt;!-- {{Campaignbox Middle Eastern crisis (2023–present)}}
{{Campaignbox Iran–Israel proxy conflict}} --&gt;
}}

'''အီရန်–အစ္စရေး စစ်ပွဲ'''သည် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် [[အစ္စရေးနိုင်ငံ]]မှ Operation Rising Lion ဟုအမည်ပေးထားသော စစ်ဆင်ရေးဖြင့် [[အီရန်နိုင်ငံ]]သို့ တိုက်ခိုက်မှုများပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက် စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|last=Powell|first=Oren Liebermann, Jeremy Diamond, Helen Regan, Nectar Gan, Chris Lau, Lauren Izso, Tamar Michaelis, Piper Hudspeth Blackburn, Rhea Mogul, Jessie Yeung, Nadeen Ebrahim, Mostafa Salem, Aditi Sangal, Tori B.|date=2025-06-13|title=Live updates: Israel attacks Iran, explosions in Tel Aviv and Tehran, US position|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-strikes-news-06-12-25-hnk-intl|access-date=2025-06-17|website=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Graham-Harrison|first=Emma|date=2025-06-15|title=Israel and Iran broaden strikes during third day of escalating war|language=en-GB|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/world/2025/jun/15/israel-hits-iran-energy-defence-ministry-conflict-escalates|access-date=2025-06-17|issn=0261-3077}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Adil|first=Ted Regencia,Alastair McCready,Ali Harb,Erin Hale,Tim Hume,Umut Uras,Virginia Pietromarchi,Nils Adler,Caolán Magee,Abby Seiff,Usaid Siddiqui,Jillian Kestler-D'Amours,Hafsa|title=Updates: Iran hits Israel with air strikes after nuclear site attacks|url=https://www.aljazeera.com/news/liveblog/2025/6/13/live-explosions-reported-in-iran-amid-israel-tensions|access-date=2025-06-17|website=Al Jazeera|language=en}}&lt;/ref&gt; ၎င်းသည် [[:en:2024_Iran–Israel_conflict|၂၀၂၄ ခုနှစ်]]နောက်ပိုင်း ထိုနိုင်ငံနှစ်ဘက်အကြား ထိပ်တိုက်ဖြစ်ပွားသည့် ပထမဦးဆုံး ပဋိပက္ခဖြစ်သော်လည်း အတိုင်းအတာအားဖြင့် ကြီးမား၏။ အီရန်သည် (Operation True Promise III ဟု အမည်ဝှက်ပေးထားသည့် စစ်ဆင်ရေးဖြင့်) အစ္စရေးနိုင်ငံပေါ်သို့ တိုက်ချင်းပစ် ဒုံးကျည်များဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်၍ လက်တုံ့ပြန်ခဲ့ပြီး အများအားဖြင့် တဲလ်အဗ္ဗစ်မြို့နှင့်[[ဂျေရုဆလင်မြို့]]များကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Cornwell|first=Alexander|last2=Hafezi|first2=Parisa|last3=Holland|first3=Steve|last4=Cornwell|first4=Alexander|date=2025-06-13|title=Iran strikes back at Israel with missiles over Jerusalem, Tel Aviv|language=en|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/israel-says-it-strikes-iran-amid-nuclear-tensions-2025-06-13/|access-date=2025-06-17}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-13|title=Israel strikes Iran's nuclear sites and kills top generals. Iran retaliates with missile barrages|url=https://apnews.com/article/iran-explosions-israel-tehran-00234a06e5128a8aceb406b140297299|access-date=2025-06-17|website=AP News|language=en}}&lt;/ref&gt; ဇွန်လ ၂၀ ရက်နေ့အထိ နှစ်ဖက်စလုံးတွင် ဒဏ်ရာရရှိသူနှင့် ထိခိုက်သေဆုံးသူ ဦးရေ ထောင်ဂဏန်းကျော်ရှိလာခဲ့ပြီး အီရန်ဘက်၌ ၂၂၄ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး အစ္စရေးဘက်၌ ၂၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Sangal|first=Eugenia Yosef, Lex Harvey, Jessie Yeung, Antoinette Radford, Christian Edwards, Mostafa Salem, Maureen Chowdhury, Elise Hammond, Aditi|date=2025-06-16|title=Israel-Iran attacks, missile strikes on Tehran, Tel Aviv, Haifa, rising death tolls: Live updates|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-attack-strikes-news-06-16-25-intl-hnk|access-date=2025-06-17|website=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Israel strikes Iranian state TV in new attack on Tehran – DW – 06/17/2025|url=https://www.dw.com/en/israel-strikes-iranian-state-tv-in-new-attack-on-tehran/live-72919550|access-date=2025-06-17|website=dw.com|language=en}}&lt;/ref&gt;

ဤစစ်ပွဲသည် အီရန်က ထောက်ပံ့ပေးထားသော [[Palestinian movements|ပါလက်စတိုင်း နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများ]]နှင့် [[ဟားမတ်စ်]]အဖွဲ့တို့နှင့် ဖြစ်ပွားသည့် [[:en:Gaza_War_(2023–present)|ဂါဇာစစ်ပွဲ]]တွင် အစ္စရေး ပါဝင်လာချိန်မှ အစပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အီရန်သည် အစ္စရေးအား ပါလက်စတိုင်း အရပ်သားများကို သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်ဟုလည်း စွပ်စွဲထားသည်။ နှစ်ဖက်စလုံးအနေဖြင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၏ ဧပြီလတွင် တစ်ကြိမ်နှင့် အောက်တိုဘာလတွင် တစ်ကြိမ် ရင်ဆိုင်တိုက်ခိုက်မှုများဖြစ်ပွားထားပြီး ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ပိုမိုပြင်းထန်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=How effective was Iran’s attack? The Israeli public doesn’t have the full picture|url=https://www.timesofisrael.com/how-effective-was-irans-attack-the-israeli-public-doesnt-have-the-full-picture/|access-date=2025-06-17|work=www.timesofisrael.com|language=en-US}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news|last=Boxerman|first=Aaron|date=2024-04-13|title=Israel Reports Light Damage After Iran Launches Large Strike|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/live/2024/04/13/world/israel-iran-gaza-war-news}}&lt;/ref&gt; အစ္စရေး၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အီရန်နိုင်ငံ၏ စစ်ဗိုလ်ချုပ်များနှင့် သိပ္ပံပညာရှင် အများအပြား သေဆုံးခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Regalado|first=Francesca|date=2025-06-13|title=These Are Iranian Generals and Scientists Killed by Israel|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2025/06/13/world/middleeast/iran-military-generals-killed-israel.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Sutherland|first=Callum|date=2025-06-13|title=Israel Kills Top Iranian General Days After Appointment to War Command|url=https://time.com/7293886/iranian-generals-scientists-targets-killed-by-israeli-strikes/|access-date=2025-06-19|work=TIME|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Ebrahim|first=Ross Adkin, Tamar Michaelis, Nadeen|date=2025-06-13|title=Hossein Salami, Mohammad Bagheri, Ali Shamkhani killed as Israel targets Iranian military and nuclear leadership|url=https://www.cnn.com/2025/06/13/middleeast/israel-iran-strikes-military-deaths-intl-hnk|access-date=2025-06-19|work=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;

== အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ပါဝင်မှု ==
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု သမ္မတ [[ဒေါ်နယ်လ် ထရမ့်]] လက်ထက်တွင် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]အနေဖြင့် [[အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ]]၏ လက်ရှိအခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်မိကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။ အမေရိကန်သည် အစ္စရေး၏ [[United States–Israel relations|အဓိက မဟာမိတ်]]ဖြစ်ပြီး အစ္စရေးအား ဆယ်စုနှစ်များစွာ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့ပြီး၊ အီရန်၏ ဒုံးကျည်များကို ပစ်ချရာတွင်လည်း ပါဝင်ခဲ့၏။ အီရန်နှင့် အစ္စရေး စစ်ပွဲတွင် အစ္စရေးဘက်မှ ပါဝင်နေသည်ဟု သုံးသပ်ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Israel-Iran Live Updates: Trump Privately Approved of Attack Plans for Iran but Has Withheld Final Order|url=https://www.wsj.com/livecoverage/iran-israel-conflict-news|access-date=2025-06-19|work=WSJ|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-19|title=Trump approves Iran attack plan but has not made final decision, reports say|url=https://www.bbc.com/news/articles/c4g8r8rj87vo|access-date=2025-06-19|work=www.bbc.com|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Sangal|first=Lex Harvey, Chris Lau, Laura Sharman, Aditi|date=2025-06-19|title=Live updates: Israel-Iran conflict, ballistic missile attacks, Trump weighs US involvement|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-conflict-06-19-25-intl-hnk|access-date=2025-06-19|work=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-18|title=Trump says no decision yet on U.S. joining Israel's attacks on Iran, after Iran warns it would risk &quot;all-out war&quot; - CBS News|url=https://www.cbsnews.com/news/iran-israel-war-us-trump-nuclear-sites-risk-all-out-war/|access-date=2025-06-19|work=www.cbsnews.com|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran warns US intervention in conflict with Israel risks ‘all out war’|url=https://www.aljazeera.com/news/2025/6/18/iran-warns-us-intervention-in-conflict-with-israel-risks-all-out-war|access-date=2025-06-19|work=Al Jazeera|language=en}}&lt;/ref&gt; အစ္စရေးမှ တိုက်ခိုက်မှုများ မပြုလုပ်ခင်က အမေရိကန်နှင့် အီရန်နိုင်ငံတို့သည် နျူကလီးယား ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်အတွက် ညှိနှိုင်းထားခဲ့ကြပြီးဖြစ်သော်လည်း&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-03|title=Analysis: An outline is emerging of the US offer to Iran in their high-stakes nuclear negotiations|url=https://apnews.com/article/iran-us-nuclear-talks-analysis-israel-mideast-2cbea2d6982bd8806d7e8fa7771afc37|access-date=2025-06-19|work=AP News|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran-US nuclear talks: Is a new deal imminent? – DW – 05/27/2025|url=https://www.dw.com/en/iran-us-nuclear-talks-is-a-new-deal-imminent/a-72687249|access-date=2025-06-19|work=dw.com|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Wintour|first=Patrick|date=2025-05-23|title=Iran-US nuclear talks end with no agreement but ‘possibility of progress’|language=en-GB|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/world/2025/may/23/iran-us-nuclear-talks-end-no-agreement-possibility-progress-}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite news|last=Swan|first=Jonathan|date=2025-06-17|title=How Trump Shifted on Iran Under Pressure From Israel|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2025/06/17/us/politics/trump-iran-israel-nuclear-talks.html}}&lt;/ref&gt; တိုက်ခိုက်မှုများ အပြီးနောက် အီရန်မှ နုတ်ထွက်သွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=MacFarquhar|first=Neil|date=2025-06-14|title=Next Round of Nuclear Talks Between U.S. and Iran Is Off|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2025/06/14/world/middleeast/us-iran-nuclear-talks.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran cancels US nuclear talks next round amid ‘barbarous’ Israeli attacks|url=https://www.aljazeera.com/news/2025/6/14/iran-says-nuclear-talks-with-us-meaningless-as-trump-pushes-for-a-deal|access-date=2025-06-19|work=Al Jazeera|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ၂၂ ဇွန် ===
ဇွန်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် အီရန်-အစ္စရေးစစ်ပွဲတွင် အစ္စရေးဘက်မှ ပါဝင်ခဲ့သည်။ အမေရိကန်သည် B-2 ဗုံးကြဲလေယာဉ်များ စေလွှတ်၍ အီရန်ရှိ နျူကလီးယားစခန်းသုံးခုဖြစ်သည့် Fordow၊ Natanz နှင့် Isfahan တို့ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;NYTimesLive20250621&quot;&gt;{{Cite news|last=null|date=21 June 2025|title=Update from David E. Sanger|url=https://www.nytimes.com/live/2025/06/21/world/iran-israel-trump|access-date=22 June 2025|work=The New York Times|language=en-US|issn=0362-4331}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BBCLive20250621&quot;&gt;{{Cite web|date=21 June 2025|title=Trump says US has bombed Fordo nuclear plant in attack on Iran|url=https://www.bbc.com/news/live/ckg3rzj8emjt?post=asset%3Af6daf816-8c93-4d56-bec5-b35bb8e6bb5e#post|access-date=22 June 2025|website=BBC News|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;

နယူးယောက်တိုင်းမ်သတင်းစာနှင့် ပြောဆိုခဲ့သော အီရန်အရာရှိ သုံးဦး၏ ပြောကြားချက်အရ ၎င်းတိုက်ခိုက်မှုများသည် ဒေသစံတော်ချိန် နံနက် ၂:၃၀ (ယခင်နေ့ UTC ၂၃:၀၀) တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Fassihi|first=Farnaz|date=21 June 2025|title=Live Updates: U.S. Enters War With Iran, Bombing Key Nuclear Sites|url=https://www.nytimes.com/live/2025/06/21/world/iran-israel-trump/2a205f90-d1e7-56bf-935e-ea05b8263359?smid=url-share|access-date=21 June 2025|work=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt;

=== ၂၃ ဇွန် ===
၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ ရက်နေ့၊ အာရေးဘီးယား စံတော်ချိန် ၁၉:၃၉ ခန့်တွင် အီရန်နိုင်ငံက [[ကာတာနိုင်ငံ]]ရှိ [[ဒိုဟာမြို့]]အနီးရှိ အမိရိကန်လေတပ်အသုံးပြုသော Al Udeid Air Base လေတပ်စခန်းကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ယခင်နေ့က အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှ အီရန်၏ [[အဏုမြူ လက်နက်|နျူကလီးယား]]စခန်းများကို တိုက်ခိုက်မှုအပေါ် တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Axios: Iran launches six missiles toward US bases in Qatar|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/axios-iran-launches-six-missiles-toward-us-bases-qatar-2025-06-23/|access-date=23 June 2025|work=Reuters|language=en}}&lt;/ref&gt; ၎င်းသည် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်း အီရန်က အမေရိကန်စစ်ရေးနေရာတစ်ခုကို ဒုတိယအကြိမ်မြောက် တိုက်ခိုက်ခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran retaliates, fires missiles at US bases in Qatar, Iraq - AL-Monitor: The Middle Eastʼs leading independent news source since 2012|url=https://www.al-monitor.com/originals/2025/06/iran-retaliates-fires-missiles-us-bases-qatar-iraq|access-date=2025-06-24|website=www.al-monitor.com|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran launches Ops 'Glad Tidings of Victory' against US: Tehran fires missiles at US base in Qatar, explosions heard in Doha|url=https://www.wionews.com/world/iran-launches-ops-glad-tidings-of-victory-against-us-tehran-fires-missiles-at-us-base-in-qatar-explosions-heard-in-doha-1750697514731|access-date=2025-06-24|website=Wion|language=en}}&lt;/ref&gt;

တိုက်ခိုက်မှုအပြီးတွင် ကာတာနိုင်ငံသည် ၎င်း၏ လေပိုင်နက်ကို ပိတ်ခဲ့ပြီး လေယာဉ်ခရီးစဉ်များလည်း လမ်းကြောင်းပြောင်းခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Qatar closes airspace amid threats of Iranian retaliation against US; Diverts incoming flights|url=https://economictimes.indiatimes.com/nri/latest-updates/qatar-closes-airspace-amid-threats-of-iranian-retaliation-against-us-diverts-incoming-flights/articleshow/122030110.cms?from=mdr|access-date=23 June 2025|work=The Economic Times|issn=0013-0389}}&lt;/ref&gt;

သတင်းရင်းမြစ်များစွာ၏ ဖော်ပြချက်အရ အီရန်နိုင်ငံသည် တိုက်ခိုက်မှုမပြုလုပ်မီ နာရီပိုင်းအလိုကတည်းက ကာတာအစိုးရကို အကြောင်းကြားခဲ့သည်ဟု သိရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|last=Mills|first=Andrew|last2=Hafezi|first2=Parisa|last3=Cornwell|first3=Alexander|last4=Cornwell|first4=Alexander|date=23 June 2025|title=Iran fires missiles at US airbase in Qatar, Doha says attack intercepted, no casualties|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/iran-weighs-retaliation-against-us-strikes-nuclear-sites-2025-06-23/|access-date=23 June 2025|work=Reuters|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Iran gave Qatar advance notice of pending attack on US bases|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-us-strikes-06-23-25-intl-hnk#cmc9dp6zl000n3b6ua9icncaq|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20250623065058/https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-us-strikes-06-23-25-intl-hnk#cmc9dp6zl000n3b6ua9icncaq|archive-date=23 June 2025|access-date=23 June 2025|work=CNN|language=en-US}}&lt;/ref&gt; တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်ပွားပြီးနောက် [[အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ|အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စု]]၊ [[ဘာရိန်းနိုင်ငံ|ဘာရိန်း၊]] [[ကူဝိတ်နိုင်ငံ|ကူဝိတ်]]နှင့် [[အီရတ်နိုင်ငံ|အီရတ်]] တို့သည်လည်း ၎င်းတို့၏ လေပိုင်နက်များကို ပိတ်ခဲ့သည်။.&lt;ref&gt;{{Cite web|date=23 June 2025|title=Qatar Unites with UAE, Bahrain, Kuwait, Saudi Arabia, Jordan in Shutting Down Airspace Amid Regional Tensions, New Travel Chaos is Here, Latest Update Now|publisher=Travel and Tour World|url=https://www.travelandtourworld.com/news/article/qatar-unites-with-uae-bahrain-kuwait-saudi-arabia-jordan-in-shutting-down-airspace-amid-regional-tensions-new-travel-chaos-is-here-latest-update-now/|access-date=23 June 2025|language=en-US|archive-date=23 June 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250623182813/https://www.travelandtourworld.com/news/article/qatar-unites-with-uae-bahrain-kuwait-saudi-arabia-jordan-in-shutting-down-airspace-amid-regional-tensions-new-travel-chaos-is-here-latest-update-now/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Update from Anushka Patil|url=https://www.nytimes.com/live/2025/06/23/world/iran-trump-israel-news|access-date=23 June 2025|work=The New York Times|language=en-US|issn=0362-4331|archive-date=23 June 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250623093534/https://www.nytimes.com/live/2025/06/23/world/iran-trump-israel-news|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

ဤတိုက်ခိုက်မှုကို [[အာရပ်ကမ္ဘာ]]တစ်ဝန်းလုံးမှ ပြစ်တင်ရှုတ်ချခဲ့ကြသည်။

== နိုင်ငံတကာ တုံ့ပြန်မှု ==
နိုင်ငံအများစုမှ အစ္စရေး၏ စတင်တိုက်ခိုက်မှုကို ဝေဖန်ရှုတ်ချခဲ့ကြပြီး နှစ်နိုင်ငံစလုံးမှ နိုင်ငံသားများအား ဘေးလွတ်ရာသို့ ထွက်ခွာကြရန် ပြောကြားထားသည်။ နိုင်ငံသားအားလုံး နိုင်ငံတွင်းမှ ထွက်ခွါခြင်းမပြုကြရန်နှင့် နိုင်ငံအတွင်း၌သာ နေထိုင်ကြရန် အစ္စရေးအစိုးရက သတိပေးထားသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Israel has barred its citizens from leaving the country – Middle East Monitor|url=https://www.middleeastmonitor.com/20250617-israel-has-barred-its-citizens-from-leaving-the-country/|access-date=2025-06-19|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=With Israel’s Major Airport Shut Down, Citizens and Tourists Scramble to Get Home|url=https://www.wsj.com/world/middle-east/with-israels-major-airport-shut-down-citizens-tourists-stuck-scramble-to-get-home-1b660d83|access-date=2025-06-19|language=en-US}}&lt;/ref&gt; လူအများစုက ဤစစ်ပွဲအား [[တတိယ ကမ္ဘာစစ်|တတိယကမ္ဘာစစ်]]၏ ပထမအဆင့်ဟုလည်း ပြောဆိုလျက်ရှိကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Some US diplomats leave Israel; embassy prepares to evacuate citizens who want to go {{!}} The Times of Israel|url=https://www.timesofisrael.com/us-embassy-working-on-plans-to-evacuate-american-citizens-seeking-to-leave-israel/amp/|access-date=2025-06-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=world war III: A list of 'safest' countries to seek shelter as World War III fear looms - The Economic Times|url=https://m.economictimes.com/news/international/global-trends/a-list-of-safest-countries-to-seek-shelter-as-world-war-iii-fear-looms/amp_articleshow/121934172.cms|access-date=2025-06-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Is World War Three coming?|url=https://theweek.com/92967/are-we-heading-towards-world-war-3|access-date=2025-06-19|language=en}}&lt;/ref&gt;

တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်ပွားပြီးနောက် တရုတ်၊ ရုရှား၊ ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်း (UK) နှင့် ပြင်သစ် အပါအဝင် နိုင်ငံများစွာက နှစ်ဖက်တင်းမာမှုများကို လျှော့ချရန် တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။ ထို့အပြင် ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံသားများကို ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေးအတွက် မိခင်နိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ခေါ်ယူရန် ကြိုးပမ်းမှုများလည်း လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။ နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်းက အခြေအနေ ပိုမိုဆိုးရွားမလာစေရန် အထူးစိုးရိမ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Peled|first=Summer Said, Benoit Faucon and Anat|title=Exclusive {{!}} A Battered Iran Signals It Wants to De-Escalate Hostilities With Israel and Negotiate|url=https://www.wsj.com/world/middle-east/a-battered-iran-signals-it-wants-to-de-escalate-hostilities-with-israel-and-negotiate-9feab4ae|access-date=2025-06-19|website=WSJ|language=en-US}}&lt;/ref&gt;

== မှတ်စုများ ==
{{Notelist}}

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

[[ကဏ္ဍ:အီရန်နိုင်ငံ၏ သမိုင်း]]
[[ကဏ္ဍ:အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ သမိုင်း]]
[[ကဏ္ဍ:အစ္စရေးနိုင်ငံ၏ သမိုင်း]]</text>
      <sha1>k3t418204a64gxw5qusg9kfv3upwhlt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>879056</id>
      <parentid>879051</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T09:21:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>879056</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45447" sha1="k9wxg7xp9tbw9piatwi410ij6jaqmcp" xml:space="preserve">{{ဖြစ်နေဆဲ|date=ဇွန် ၂၀၂၅}} 
{{Infobox military conflict
| conflict          = အီရန်–အစ္စရေး စစ်ပွဲ
| partof            = [[:en:Middle Eastern crisis (2023–present)|အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ အရေးအခင်း (၂၀၂၃–လက်ရှိ)]]
| image             = {{Multiple image
                      | border            = infobox
                      | total_width       = 300
                      | perrow            = 2/2
                      | image1 = Pictures of the Israeli attack on Tehran 1 Mehr (2).jpg
                      | image2 = The Israel Attack on Tehran - Patrice Lumumba Street 22 Tasnim.jpg
                      | image3 = June 2025 Iranian strikes on Ramat Gan (cropped).jpg
                      | image4 = Batch 3 Avash 15.jpg
                      }}
Clockwise from top left: aerial view of [[Tehran]] following Israeli airstrikes; damage in Tehran due to the strikes; explosions in Tehran during the war; a building in [[Ramat Gan]] after Iranian missile strikes.
| date              = ၁၃ ဇွန် ၂၀၂၅ – ယနေ့ထိ ({{Age in years, months and days|year=2025|month=6|day=13}})
| place             = {{flatlist|
* [[အီရန်]]
* [[အစ္စရေး]]
* [[:en:West Bank|အနောက်ဘက်ကမ်းဒေသ]]
* [[အီရတ်]]
* [[ဂျော်ဒန်နိုင်ငံ|ဂျော်ဒန်]]
* [[ဆီးရီးယား]]
* [[ဆော်ဒီအာရေဗျ]]
* [[ယီမင်နိုင်ငံ|ယီမင်]]
}}
| result            = ဇွန် ၂၀၂၅ အီရန်မှ အစ္စရေးအား တိုက်ခိုက်မှု
| status            = ဖြစ်ပွားနေဆဲ
| combatant1        = {{flag|Israel}}&lt;br /&gt;{{flag|United States|name=အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု}} (&lt;small&gt;၂၂ ဇွန် ၂၀၂၅ ကစပြီး&lt;/small&gt;) {{efn|အီရန်-အစ္စရေးစစ်ပွဲ စတင်ခဲ့သည့် ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့မှစ၍ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{cite web |title=US helps Israel shoot down barrage of Iranian missiles |url=https://apnews.com/article/iran-israel-strikes-us-troops-973bc18970689bac42d82342bd29f601 |website=AP News |publisher=[[Associated Press]] |access-date=17 June 2025 |date=13 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=US air defense systems, naval destroyer help down Iranian missiles fired at Israel |url=https://www.timesofisrael.com/us-air-defense-systems-naval-destroyer-help-down-iranian-missiles-fired-at-israel/ |website=[[The Times of Israel]] |access-date=17 June 2025 |date=14 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Carter |first1=Brian |last2=Rezaei |first2=Ben |last3=Reddy |first3=Ria |last4=Borens |first4=Avery |last5=Schmida |first5=Ben |last6=Moorman |first6=Carolyn |last7=Parry |first7=Andie |title=Iran Update Special Report, June 16, 2025, Evening Edition |url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/iran-update-special-report-june-16-2025-evening-edition |website=Critical Threats Project |publisher=[[Institute for the Study of War]] |access-date=17 June 2025 |location=[[Washington, D.C.]] |date=16 June 2025}}&lt;/ref&gt;}}
| combatant2        = {{tree list}}
* {{flag|Iran}}
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} ဟူသီလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့
{{tree list/end}}
| commander1        = {{plainlist|
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[ဘင်ဂျမင် နေတန်ယာဟု]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Isaac Herzog|Isaac Herzog]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Israel Katz|Israel Katz]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Eyal Zamir|Eyal Zamir]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:Tomer Bar|Tomer Bar]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Israel}} [[:en:David Barnea|David Barnea]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[ဒေါ်နယ်လ် ထရမ့်]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[:en:Pete Hegseth|Pete Hegseth]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[:en:Dan Caine|Dan Caine]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|US}} [[:en:Michael Kurilla|Michael Kurilla]]}}
}}
| commander2        = {{plainlist|
* {{nowrap|{{flagdeco|Iran}} [[:en:Ali Khamenei|Ali Khamenei]]}}
* {{nowrap|{{flagdeco|Iran}} [[:en:Masoud Pezeshkian|Masoud Pezeshkian]]}}
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Mohammad-Reza Gharaei Ashtiani|Mohammad-Reza Gharaei Ashtiani]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Aziz Nasirzadeh|Aziz Nasirzadeh]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Mohammad Bagheri (general)|Mohammad Bagheri]]{{Assassinated}}
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Abdolrahim Mousavi|Abdolrahim Mousavi]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Alireza Sabahifard|Alireza Sabahifard]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Hossein Salami|Hossein Salami]]{{Assassinated}}
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Esmail Qaani|Esmail Qaani]]
* {{flagdeco|Iran}} [[:en:Amir Ali Hajizadeh|Amir Ali Hajizadeh]]{{Assassinated}}
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Abdul-Malik al-Houthi]]
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Mahdi al-Mashat]]
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Muhammad Abd al-Karim al-Ghamari]]
* {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[Mohamed al-Atifi]]
}}
| casualties1       = '''အစ္စရေးသတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- (၂၄)ဦး သေဆုံး&lt;ref&gt;{{Cite news |date=16 June 2025 |title= IDF: 80-90% of Iranian missiles intercepted, but 24 Israelis killed in attacks |url=https://www.jpost.com/israel-news/defense-news/article-857892 |access-date=17 June 2025 |work=The Jerusalem Post}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- (၂,၃၆၂)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref name=&quot;treated19june&quot;&gt;{{Cite web |title=271 people treated in hospitals this morning due to Iranian missile attack, says Health Ministry |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/271-people-treated-in-hospitals-this-morning-due-to-iranian-missile-attack-says-health-ministry/ |access-date=19 June 2025 |website=The Times of Israel |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://aje.io/asdg2r?update=3788281|title=Injuries from Iranian attacks on Israel grow|work=Al Jazeera English |date=20 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[:en:Elbit Hermes 900|အားမာ့ဇ် ဒရုန်း]](၁)စင်း ပစ်ချခံရ&lt;ref name=&quot;hermesdowned&quot;&gt;{{Cite web |date=18 June 2025 |title=Israel says drone downed in Iran |url=https://aje.io/fcyxah?update=3783202 |website=Al Jazeera English}}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;&lt;br /&gt;
'''အီရန် သတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- [[အက်ဖ်-၃၅ လိုက်တနင်း ၂|အက်ဖ်–၃၅ တိုက်လေယာဉ်]](၅)စင်း ပစ်ချခံရ&lt;ref name=&quot;f35downed&quot;&gt;{{Cite web |date=18 June 2025 |title=Iran shoots down Israeli drone, F-35 jet: Reports |url=https://aje.io/fcyxah?update=3783154 |website=[[Al Jazeera English]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://news.az/news/iran-claims-to-have-shot-down-fifth-israeli-f-35|title=Iran claims to have shot down fifth Israeli F-35|work=Newz.az|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- လေယာဉ်မှူး(၂)ဦး အဖမ်းခံရ&lt;ref&gt;{{cite news | url=https://www.arabnews.com/node/2604851/middle-east | title=Iran will reportedly share images of captured Israeli fighter jet pilots 'soon' | work=Arab News | date=18 June 2025 }}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[မောင်းသူမဲ့လေယာဉ်|ယူအေဗွီ]] အစီး(၆၀)ကျော်နှင့် [[:en:cruise missiles|ခရုဇ်ဒုံးကျည်များ]] ဖျက်ဆီးခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://ifpnews.com/air-defense-hq-over-60-israeli-uavs-missiles-destroyed-by-iran/|title=Air Defense HQ: Over 60 Israeli UAVs, Missiles Destroyed by Iran|work=Iran Front Page |date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- မော့ဆက် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ဝင်အေးဂျင့် ၄၄ ဦးကျော် အဖမ်းခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.thenationalnews.com/news/mena/2025/06/18/how-many-alleged-mossad-agents-has-iran-arrested-and-where/|title=How many alleged Mossad agents has Iran arrested and where?|work=The National|date=19 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- မော့ဆက် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ဝင်အေးဂျင့် ၁ ဦး အကွပ်မျက်ခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.siasat.com/iran-executes-mossad-agent-for-spying-2-others-arrested-3234263/|title=Iran executes Mossad agent for spying, 2 others arrested|work=The Siasat Daily|date=16 June 2025|access-date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- စစ်တပ်နှင့် ထောက်လှမ်းရေးဌာနဆိုင်ရာ နေရာပေါင်း ၁၅၀ ကျော် ပျက်စီး (သို့) ဖျက်ဆီးခံရ&lt;ref name=&quot;ThirdF35JetDowned&quot;&gt;{{Cite news |date=14 June 2025 |title=Third F-35 fighter jet downed in Iranian territory, two Israeli pilots now in custody |url=https://www.tehrantimes.com/news/514337/Third-F-35-fighter-jet-downed-in-Iranian-territory-two-Israeli |access-date=14 June 2025 |work=[[Tehran Times]]}}&lt;/ref&gt;
| casualties2       = '''အီရန် သတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- (၂၂၄)ဦး သေဆုံး&lt;ref&gt;{{Cite news |date=17 June 2025 |title= Israel-Iran live updates: IDF says it killed Iran's new wartime chief of staff |url= https://www.nbcnews.com/world/middle-east/live-blog/israel-iran-live-updates-idf-says-killed-irans-new-wartime-chief-staff-rcna213420 |access-date=17 June 2025 |work=[[NBC News]]}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- (၁,၂၇၇)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 June 2025 |title=Iran launches new strikes on Israel as Israeli attack widens|url=https://www.bbc.com/news/articles/cy7575lv4ddo |website= [[BBC]] |archive-url=https://archive.today/20250615234333/https://www.bbc.com/news/articles/cy7575lv4ddo|archive-date=15 June 2025 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;&lt;br /&gt;
'''&lt;small&gt;အီရန် လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူများအဖွဲ့ သတင်းများအရ&lt;/small&gt;:'''&lt;br /&gt;
- (၆၃၉)ဦးကျော် သေဆုံး (အရပ်သား(၂၆၃)ဦးကျော်၊ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်(၁၅၄) ဦးကျော်)&lt;ref name=&quot;639killed&quot;&gt;{{Cite web|date=19 June 2025|title= Israeli attacks on Iran kill at least 639, injure more than 1,320: Rights group |url= https://aje.io/ac1txh?update=3785162 |website=Al Jazeera English|access-date=19 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- (၁,၃၂၀)ဦးကျော် ဒဏ်ရာရ&lt;ref name=&quot;639killed&quot;/&gt;&lt;br&gt;&lt;br /&gt;
'''အစ္စရေး သတင်းများအရ:'''&lt;br /&gt;
- ဒရုန်း အစင်းရေ(၄၈၀)ကျော် ပစ်ချခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/israel-has-shot-down-480-drones-from-iran-since-friday-says-idf/|title=Israel has shot down 480 drones from Iran since Friday, says IDF|work=The Times of Israel|date=19 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည်(၂၀၀)ကျော်နှင့် မြေပြင်–ဝေဟင်ပစ် ဒုံးကျည်(၁၂၀)ကျော် ဖျက်ဆီးခံရ&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/israel-will-achieve-its-objectives-against-iran-within-a-week-or-two-say-idf-officials|title=Israel will achieve its objectives against Iran within a week or two, say IDF officials|first=Emanuel|last=Fabian|work=The Times of Israel|date=17 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;thirtypercent&quot;&gt;{{Cite web |date=16 June 2025 |title=Israeli army claims it destroyed 30% of Iran's missile launchers |url=https://aje.io/p8ugy8?update=3778947 |website=[[Al Jazeera English]]}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[:en:Bell AH-1 SuperCobra|AH-1]] ရဟတ်ယာဉ်(၈)စီး ပျက်စီး&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-says-it-bombed-5-iranian-ah-1-helicopters-at-kermanshah-airbase/|title=IDF says it bombed 5 Iranian AH-1 helicopters at Kermanshah airbase|first=Emanuel|last=Fabian|work=The Times of Israel|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-says-it-destroyed-three-more-iranian-military-helicopters/|title=IDF says it destroyed three more Iranian military helicopters|first=Emanuel|last=Fabian|work=The Times of Israel|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- [[:en:Boeing 707|ဘိုးအင်း ၇၀၇]]လေယာဉ်(၁)စီး ပျက်စီး&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/iran-update-special-report-june-18-2025-evening-edition|title=Iran Update Special Report, June 18, 2025, Evening Edition|work=Institute for the Study of War|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ပျံသန်းမှုမပြုလုပ်နိုင်သော [[:en:Grumman F-14 Tomcat|အက်ဖ်-၁၄အေ တွမ်ကတ်]](၂)စီး ပျက်စီး&lt;ref name=&quot;TWZTomcats&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.twz.com/air/irans-f-14-persian-tomcats-obliterated-in-israeli-airstrike|work=TWZ|date=16 June 2025|title=Iranian F-14 'Persian Tomcats' obliterated in Israeli airstrike|first=Tyler|last=Rogoway}}&lt;/ref&gt;
| casualties3       = - အစ္စရေး ၃၈၀၀ ကျော် ဘေးလွတ်ရာသို့ ရွေ့ပြောင်း&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.aa.com.tr/en/middle-east/iranian-missiles-force-evacuation-of-3-800-people-in-israel/3602784|title=Iranian missiles force evacuation of 3,800 people in Israel|work=Anadolu Agency|date=18 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- အစ္စရေး ၈၀၀၀ ကျော် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်&lt;ref&gt;{{cite news|url= https://aje.io/asdg2r?update=3787793|title=More than 8,000 Israelis left homeless due to conflict with Iran: Report|work=Al Jazeera English|date=20 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;
- ဆီးရီးယားနိုင်ငံသား (၁)ဦး သေဆုံး&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/rights-group-says-woman-killed-in-western-syria-likely-by-iranian-drone/|title=Rights group says woman killed in western Syria, likely by Iranian drone|work=The Times of Israel|date=16 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ဂျော်ဒန်လူမျိုး အရပ်သား (၅)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Husseini |first=Rana |date=14 June 2025 |title=Five people injured from falling object in Irbid — PSD |url=http://jordantimes.com/news/breaking-news/psd-3-persons-injured-from-a-falling-object-on-their-house-on-the-northern-city-of-irbid-psd-said-the-injured-were-transferred-to-hospital-and-were-reported-to-be-in-good-condition |access-date=15 June 2025 |website=[[Jordan Times]] |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
- ပါလက်စတိုင်းလူမျိုး အရပ်သား (၅)ဦး ဒဏ်ရာရ&lt;ref name =&quot;YEMEN_MISSLE&quot;&gt;{{Cite news |date=14 June 2025 |title=Israel says missile launched from Yemen fell in Hebron; at least 5 Palestinians hurt |url=https://www.straitstimes.com/world/middle-east/israel-says-missile-launched-from-yemen-fell-in-hebron-at-least-5-palestinians-hurt |work=[[The Straits Times]]}}&lt;/ref&gt;
| units1            = {{tree list}}
* {{armed forces|Israel}}
** {{air force|Israel|name=အစ္စရေး လေတပ်}}
** {{flagicon image|Flag of IDF Home Front Command.svg}} ပြည်တွင်းရှေ့တန်းစစ်ဌာနချုပ်
* [[File:Mossad seal.svg|20px]] [[မော့ဆက် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့]]
{{tree list/end}}
| units2            = {{tree list}}
* {{flagicon image|Flag of the General Staff of the Armed Forces of the Islamic Republic of Iran.svg}} [[အီရန်အစ္စလာမ်မစ် သမ္မတနိုင်ငံ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ|အီရန် တပ်မတော်]]
** {{flagicon image|Flag of the Islamic Republic of Iran Army.svg}} [[အီရန် အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံ ကြည်းတပ်|အီရန် ကြည်းတပ်]]
*** {{flagicon image|Flag of the Islamic Republic of Iran Air Defense Force.svg}} [[အီရန် အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံ လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့|လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့]]
** {{flagicon image|Flag of the Army of the Guardians of the Islamic Revolution.svg}} [[အစ္စလာမ္မစ်တော်လှန်ရေး အစောင့်တပ်ဖွဲ့|အီရန်တော်လှန်ရေးအစောင့်တပ်ဖွဲ့]]
*** {{flagicon image|Flag of the Aerospace Force of the Army of the Guardians of the Islamic Revolution.svg}} [[အစ္စလာမ္မစ်တော်လှန်ရေး အစောင့်တပ် လေကြောင်းအာကာသတပ်ဖွဲ့|လေကြောင်းအာကာသတပ်ဖွဲ့]]
*** {{flagicon image|Flag of Quds Force.svg}} [[ကွတ်တပ်ဖွဲ့]]
*** {{flagicon image|Flag of Basij.svg}} အရံတပ်ဖွဲ့&lt;ref&gt;{{cite web |title=IRAN'S BASIJ INCREASES SECURITY, SETS UP MORE CHECKPOINTS |url=https://iranwire.com/en/news/142219-irans-basij-increases-security-sets-up-more-checkpoints/ |website=Iranwire |access-date=17 June 2025 |date=16 June 2025 }}&lt;/ref&gt;
* {{flagicon image|Flag of the Yemen Armed Forces.svg}} [[ယီမင် တပ်မတော်]]([[:en:Supreme Political Council|SPC]])
** {{flagicon image|Flag of the Yemeni Air Force.svg}} [[ယီမင် လေတပ်]]
** {{flagicon image|Slogan of the Houthi Movement.svg}} [[:en:Houthis|ဟူသီလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့]]
** {{ill|:en:Strategic Reserve Forces (Yemen){{!}}ဗျူဟာမြောက် အရန်တပ်ဖွဲ့|ar|قوات الاحتياط الاستراتيجي (اليمن)}}
*** {{ill|:en:Missile Brigades Group (Yemen){{!}}ဒုံးတပ်ပေါင်းစု|ar|مجموعة ألوية الصواريخ (اليمن)}}
{{tree list/end}}
| campaignbox       = &lt;!-- {{Campaignbox Middle Eastern crisis (2023–present)}}
{{Campaignbox Iran–Israel proxy conflict}} --&gt;
}}

'''အီရန်–အစ္စရေး စစ်ပွဲ'''သည် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် [[အစ္စရေးနိုင်ငံ]]မှ Operation Rising Lion ဟုအမည်ပေးထားသော စစ်ဆင်ရေးဖြင့် [[အီရန်နိုင်ငံ]]သို့ တိုက်ခိုက်မှုများပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက် စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|last=Powell|first=Oren Liebermann, Jeremy Diamond, Helen Regan, Nectar Gan, Chris Lau, Lauren Izso, Tamar Michaelis, Piper Hudspeth Blackburn, Rhea Mogul, Jessie Yeung, Nadeen Ebrahim, Mostafa Salem, Aditi Sangal, Tori B.|date=2025-06-13|title=Live updates: Israel attacks Iran, explosions in Tel Aviv and Tehran, US position|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-strikes-news-06-12-25-hnk-intl|access-date=2025-06-17|website=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Graham-Harrison|first=Emma|date=2025-06-15|title=Israel and Iran broaden strikes during third day of escalating war|language=en-GB|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/world/2025/jun/15/israel-hits-iran-energy-defence-ministry-conflict-escalates|access-date=2025-06-17|issn=0261-3077}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Adil|first=Ted Regencia,Alastair McCready,Ali Harb,Erin Hale,Tim Hume,Umut Uras,Virginia Pietromarchi,Nils Adler,Caolán Magee,Abby Seiff,Usaid Siddiqui,Jillian Kestler-D'Amours,Hafsa|title=Updates: Iran hits Israel with air strikes after nuclear site attacks|url=https://www.aljazeera.com/news/liveblog/2025/6/13/live-explosions-reported-in-iran-amid-israel-tensions|access-date=2025-06-17|website=Al Jazeera|language=en}}&lt;/ref&gt; ၎င်းသည် [[:en:2024_Iran–Israel_conflict|၂၀၂၄ ခုနှစ်]]နောက်ပိုင်း ထိုနိုင်ငံနှစ်ဘက်အကြား ထိပ်တိုက်ဖြစ်ပွားသည့် ပထမဦးဆုံး ပဋိပက္ခဖြစ်သော်လည်း အတိုင်းအတာအားဖြင့် ကြီးမား၏။ အီရန်သည် (Operation True Promise III ဟု အမည်ဝှက်ပေးထားသည့် စစ်ဆင်ရေးဖြင့်) အစ္စရေးနိုင်ငံပေါ်သို့ တိုက်ချင်းပစ် ဒုံးကျည်များဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်၍ လက်တုံ့ပြန်ခဲ့ပြီး အများအားဖြင့် တဲလ်အဗ္ဗစ်မြို့နှင့်[[ဂျေရုဆလင်မြို့]]များကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Cornwell|first=Alexander|last2=Hafezi|first2=Parisa|last3=Holland|first3=Steve|last4=Cornwell|first4=Alexander|date=2025-06-13|title=Iran strikes back at Israel with missiles over Jerusalem, Tel Aviv|language=en|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/israel-says-it-strikes-iran-amid-nuclear-tensions-2025-06-13/|access-date=2025-06-17}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-13|title=Israel strikes Iran's nuclear sites and kills top generals. Iran retaliates with missile barrages|url=https://apnews.com/article/iran-explosions-israel-tehran-00234a06e5128a8aceb406b140297299|access-date=2025-06-17|website=AP News|language=en}}&lt;/ref&gt; ဇွန်လ ၂၀ ရက်နေ့အထိ နှစ်ဖက်စလုံးတွင် ဒဏ်ရာရရှိသူနှင့် ထိခိုက်သေဆုံးသူ ဦးရေ ထောင်ဂဏန်းကျော်ရှိလာခဲ့ပြီး အီရန်ဘက်၌ ၂၂၄ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး အစ္စရေးဘက်၌ ၂၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Sangal|first=Eugenia Yosef, Lex Harvey, Jessie Yeung, Antoinette Radford, Christian Edwards, Mostafa Salem, Maureen Chowdhury, Elise Hammond, Aditi|date=2025-06-16|title=Israel-Iran attacks, missile strikes on Tehran, Tel Aviv, Haifa, rising death tolls: Live updates|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-attack-strikes-news-06-16-25-intl-hnk|access-date=2025-06-17|website=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Israel strikes Iranian state TV in new attack on Tehran – DW – 06/17/2025|url=https://www.dw.com/en/israel-strikes-iranian-state-tv-in-new-attack-on-tehran/live-72919550|access-date=2025-06-17|website=dw.com|language=en}}&lt;/ref&gt;

ဤစစ်ပွဲသည် အီရန်က ထောက်ပံ့ပေးထားသော [[Palestinian movements|ပါလက်စတိုင်း နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများ]]နှင့် [[ဟားမတ်စ်]]အဖွဲ့တို့နှင့် ဖြစ်ပွားသည့် [[:en:Gaza_War_(2023–present)|ဂါဇာစစ်ပွဲ]]တွင် အစ္စရေး ပါဝင်လာချိန်မှ အစပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အီရန်သည် အစ္စရေးအား ပါလက်စတိုင်း အရပ်သားများကို သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်ဟုလည်း စွပ်စွဲထားသည်။ နှစ်ဖက်စလုံးအနေဖြင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၏ ဧပြီလတွင် တစ်ကြိမ်နှင့် အောက်တိုဘာလတွင် တစ်ကြိမ် ရင်ဆိုင်တိုက်ခိုက်မှုများဖြစ်ပွားထားပြီး ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ပိုမိုပြင်းထန်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=How effective was Iran’s attack? The Israeli public doesn’t have the full picture|url=https://www.timesofisrael.com/how-effective-was-irans-attack-the-israeli-public-doesnt-have-the-full-picture/|access-date=2025-06-17|work=www.timesofisrael.com|language=en-US}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news|last=Boxerman|first=Aaron|date=2024-04-13|title=Israel Reports Light Damage After Iran Launches Large Strike|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/live/2024/04/13/world/israel-iran-gaza-war-news}}&lt;/ref&gt; အစ္စရေး၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အီရန်နိုင်ငံ၏ စစ်ဗိုလ်ချုပ်များနှင့် သိပ္ပံပညာရှင် အများအပြား သေဆုံးခဲ့ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Regalado|first=Francesca|date=2025-06-13|title=These Are Iranian Generals and Scientists Killed by Israel|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2025/06/13/world/middleeast/iran-military-generals-killed-israel.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Sutherland|first=Callum|date=2025-06-13|title=Israel Kills Top Iranian General Days After Appointment to War Command|url=https://time.com/7293886/iranian-generals-scientists-targets-killed-by-israeli-strikes/|access-date=2025-06-19|work=TIME|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Ebrahim|first=Ross Adkin, Tamar Michaelis, Nadeen|date=2025-06-13|title=Hossein Salami, Mohammad Bagheri, Ali Shamkhani killed as Israel targets Iranian military and nuclear leadership|url=https://www.cnn.com/2025/06/13/middleeast/israel-iran-strikes-military-deaths-intl-hnk|access-date=2025-06-19|work=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;

== အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ပါဝင်မှု ==
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု သမ္မတ [[ဒေါ်နယ်လ် ထရမ့်]] လက်ထက်တွင် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]အနေဖြင့် [[အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ]]၏ လက်ရှိအခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်မိကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။ အမေရိကန်သည် အစ္စရေး၏ [[United States–Israel relations|အဓိက မဟာမိတ်]]ဖြစ်ပြီး အစ္စရေးအား ဆယ်စုနှစ်များစွာ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့ပြီး၊ အီရန်၏ ဒုံးကျည်များကို ပစ်ချရာတွင်လည်း ပါဝင်ခဲ့၏။ အီရန်နှင့် အစ္စရေး စစ်ပွဲတွင် အစ္စရေးဘက်မှ ပါဝင်နေသည်ဟု သုံးသပ်ရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Israel-Iran Live Updates: Trump Privately Approved of Attack Plans for Iran but Has Withheld Final Order|url=https://www.wsj.com/livecoverage/iran-israel-conflict-news|access-date=2025-06-19|work=WSJ|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-19|title=Trump approves Iran attack plan but has not made final decision, reports say|url=https://www.bbc.com/news/articles/c4g8r8rj87vo|access-date=2025-06-19|work=www.bbc.com|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Sangal|first=Lex Harvey, Chris Lau, Laura Sharman, Aditi|date=2025-06-19|title=Live updates: Israel-Iran conflict, ballistic missile attacks, Trump weighs US involvement|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-conflict-06-19-25-intl-hnk|access-date=2025-06-19|work=CNN|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-18|title=Trump says no decision yet on U.S. joining Israel's attacks on Iran, after Iran warns it would risk &quot;all-out war&quot; - CBS News|url=https://www.cbsnews.com/news/iran-israel-war-us-trump-nuclear-sites-risk-all-out-war/|access-date=2025-06-19|work=www.cbsnews.com|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran warns US intervention in conflict with Israel risks ‘all out war’|url=https://www.aljazeera.com/news/2025/6/18/iran-warns-us-intervention-in-conflict-with-israel-risks-all-out-war|access-date=2025-06-19|work=Al Jazeera|language=en}}&lt;/ref&gt; အစ္စရေးမှ တိုက်ခိုက်မှုများ မပြုလုပ်ခင်က အမေရိကန်နှင့် အီရန်နိုင်ငံတို့သည် နျူကလီးယား ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်အတွက် ညှိနှိုင်းထားခဲ့ကြပြီးဖြစ်သော်လည်း&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-06-03|title=Analysis: An outline is emerging of the US offer to Iran in their high-stakes nuclear negotiations|url=https://apnews.com/article/iran-us-nuclear-talks-analysis-israel-mideast-2cbea2d6982bd8806d7e8fa7771afc37|access-date=2025-06-19|work=AP News|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran-US nuclear talks: Is a new deal imminent? – DW – 05/27/2025|url=https://www.dw.com/en/iran-us-nuclear-talks-is-a-new-deal-imminent/a-72687249|access-date=2025-06-19|work=dw.com|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Wintour|first=Patrick|date=2025-05-23|title=Iran-US nuclear talks end with no agreement but ‘possibility of progress’|language=en-GB|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/world/2025/may/23/iran-us-nuclear-talks-end-no-agreement-possibility-progress-}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite news|last=Swan|first=Jonathan|date=2025-06-17|title=How Trump Shifted on Iran Under Pressure From Israel|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2025/06/17/us/politics/trump-iran-israel-nuclear-talks.html}}&lt;/ref&gt; တိုက်ခိုက်မှုများ အပြီးနောက် အီရန်မှ နုတ်ထွက်သွားခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=MacFarquhar|first=Neil|date=2025-06-14|title=Next Round of Nuclear Talks Between U.S. and Iran Is Off|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2025/06/14/world/middleeast/us-iran-nuclear-talks.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran cancels US nuclear talks next round amid ‘barbarous’ Israeli attacks|url=https://www.aljazeera.com/news/2025/6/14/iran-says-nuclear-talks-with-us-meaningless-as-trump-pushes-for-a-deal|access-date=2025-06-19|work=Al Jazeera|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ၂၂ ဇွန် ===
ဇွန်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် အီရန်-အစ္စရေးစစ်ပွဲတွင် အစ္စရေးဘက်မှ ပါဝင်ခဲ့သည်။ အမေရိကန်သည် B-2 ဗုံးကြဲလေယာဉ်များ စေလွှတ်၍ အီရန်ရှိ နျူကလီးယားစခန်းသုံးခုဖြစ်သည့် Fordow၊ Natanz နှင့် Isfahan တို့ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။&lt;ref name=&quot;NYTimesLive20250621&quot;&gt;{{Cite news|last=null|date=21 June 2025|title=Update from David E. Sanger|url=https://www.nytimes.com/live/2025/06/21/world/iran-israel-trump|access-date=22 June 2025|work=The New York Times|language=en-US|issn=0362-4331}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BBCLive20250621&quot;&gt;{{Cite web|date=21 June 2025|title=Trump says US has bombed Fordo nuclear plant in attack on Iran|url=https://www.bbc.com/news/live/ckg3rzj8emjt?post=asset%3Af6daf816-8c93-4d56-bec5-b35bb8e6bb5e#post|access-date=22 June 2025|website=BBC News|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;

နယူးယောက်တိုင်းမ်သတင်းစာနှင့် ပြောဆိုခဲ့သော အီရန်အရာရှိ သုံးဦး၏ ပြောကြားချက်အရ ၎င်းတိုက်ခိုက်မှုများသည် ဒေသစံတော်ချိန် နံနက် ၂:၃၀ (ယခင်နေ့ UTC ၂၃:၀၀) တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Fassihi|first=Farnaz|date=21 June 2025|title=Live Updates: U.S. Enters War With Iran, Bombing Key Nuclear Sites|url=https://www.nytimes.com/live/2025/06/21/world/iran-israel-trump/2a205f90-d1e7-56bf-935e-ea05b8263359?smid=url-share|access-date=21 June 2025|work=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt;

=== ၂၃ ဇွန် ===
၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ ရက်နေ့၊ အာရေးဘီးယား စံတော်ချိန် ၁၉:၃၉ ခန့်တွင် အီရန်နိုင်ငံက [[ကာတာနိုင်ငံ]]ရှိ [[ဒိုဟာမြို့]]အနီးရှိ အမိရိကန်လေတပ်အသုံးပြုသော Al Udeid Air Base လေတပ်စခန်းကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ယခင်နေ့က အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှ အီရန်၏ [[အဏုမြူ လက်နက်|နျူကလီးယား]]စခန်းများကို တိုက်ခိုက်မှုအပေါ် တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ဖြစ်သည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Axios: Iran launches six missiles toward US bases in Qatar|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/axios-iran-launches-six-missiles-toward-us-bases-qatar-2025-06-23/|access-date=23 June 2025|work=Reuters|language=en}}&lt;/ref&gt; ၎င်းသည် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်း အီရန်က အမေရိကန်စစ်ရေးနေရာတစ်ခုကို ဒုတိယအကြိမ်မြောက် တိုက်ခိုက်ခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran retaliates, fires missiles at US bases in Qatar, Iraq - AL-Monitor: The Middle Eastʼs leading independent news source since 2012|url=https://www.al-monitor.com/originals/2025/06/iran-retaliates-fires-missiles-us-bases-qatar-iraq|access-date=2025-06-24|website=www.al-monitor.com|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Iran launches Ops 'Glad Tidings of Victory' against US: Tehran fires missiles at US base in Qatar, explosions heard in Doha|url=https://www.wionews.com/world/iran-launches-ops-glad-tidings-of-victory-against-us-tehran-fires-missiles-at-us-base-in-qatar-explosions-heard-in-doha-1750697514731|access-date=2025-06-24|website=Wion|language=en}}&lt;/ref&gt;

တိုက်ခိုက်မှုအပြီးတွင် ကာတာနိုင်ငံသည် ၎င်း၏ လေပိုင်နက်ကို ပိတ်ခဲ့ပြီး လေယာဉ်ခရီးစဉ်များလည်း လမ်းကြောင်းပြောင်းခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Qatar closes airspace amid threats of Iranian retaliation against US; Diverts incoming flights|url=https://economictimes.indiatimes.com/nri/latest-updates/qatar-closes-airspace-amid-threats-of-iranian-retaliation-against-us-diverts-incoming-flights/articleshow/122030110.cms?from=mdr|access-date=23 June 2025|work=The Economic Times|issn=0013-0389}}&lt;/ref&gt;

သတင်းရင်းမြစ်များစွာ၏ ဖော်ပြချက်အရ အီရန်နိုင်ငံသည် တိုက်ခိုက်မှုမပြုလုပ်မီ နာရီပိုင်းအလိုကတည်းက ကာတာအစိုးရကို အကြောင်းကြားခဲ့သည်ဟု သိရသည်။ &lt;ref&gt;{{Cite news|last=Mills|first=Andrew|last2=Hafezi|first2=Parisa|last3=Cornwell|first3=Alexander|last4=Cornwell|first4=Alexander|date=23 June 2025|title=Iran fires missiles at US airbase in Qatar, Doha says attack intercepted, no casualties|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/iran-weighs-retaliation-against-us-strikes-nuclear-sites-2025-06-23/|access-date=23 June 2025|work=Reuters|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Iran gave Qatar advance notice of pending attack on US bases|url=https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-us-strikes-06-23-25-intl-hnk#cmc9dp6zl000n3b6ua9icncaq|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20250623065058/https://www.cnn.com/world/live-news/israel-iran-us-strikes-06-23-25-intl-hnk#cmc9dp6zl000n3b6ua9icncaq|archive-date=23 June 2025|access-date=23 June 2025|work=CNN|language=en-US}}&lt;/ref&gt; တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်ပွားပြီးနောက် [[အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ|အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စု]]၊ [[ဘာရိန်းနိုင်ငံ|ဘာရိန်း၊]] [[ကူဝိတ်နိုင်ငံ|ကူဝိတ်]]နှင့် [[အီရတ်နိုင်ငံ|အီရတ်]] တို့သည်လည်း ၎င်းတို့၏ လေပိုင်နက်များကို ပိတ်ခဲ့သည်။.&lt;ref&gt;{{Cite web|date=23 June 2025|title=Qatar Unites with UAE, Bahrain, Kuwait, Saudi Arabia, Jordan in Shutting Down Airspace Amid Regional Tensions, New Travel Chaos is Here, Latest Update Now|publisher=Travel and Tour World|url=https://www.travelandtourworld.com/news/article/qatar-unites-with-uae-bahrain-kuwait-saudi-arabia-jordan-in-shutting-down-airspace-amid-regional-tensions-new-travel-chaos-is-here-latest-update-now/|access-date=23 June 2025|language=en-US|archive-date=23 June 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250623182813/https://www.travelandtourworld.com/news/article/qatar-unites-with-uae-bahrain-kuwait-saudi-arabia-jordan-in-shutting-down-airspace-amid-regional-tensions-new-travel-chaos-is-here-latest-update-now/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|date=23 June 2025|title=Update from Anushka Patil|url=https://www.nytimes.com/live/2025/06/23/world/iran-trump-israel-news|access-date=23 June 2025|work=The New York Times|language=en-US|issn=0362-4331|archive-date=23 June 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250623093534/https://www.nytimes.com/live/2025/06/23/world/iran-trump-israel-news|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

ဤတိုက်ခိုက်မှုကို [[အာရပ်ကမ္ဘာ]]တစ်ဝန်းလုံးမှ ပြစ်တင်ရှုတ်ချခဲ့ကြသည်။

=== ၂၄ ဇွန် ===
ရိုက်တာသတင်း၏ ဖော်ပြချက်အရ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က အစ္စရေး-အီရန် ၁၂ ရက်ကြာ စစ်ပွဲအတွက် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက် စတင်အသက်ဝင်ပြီဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့အပြင် နှစ်ဖက်စလုံးအနေဖြင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို ချိုးဖောက်ခြင်းမပြုရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ဤသို့ဖြင့် နှစ်နိုင်ငံအကြား အသေအပျောက်များပြားခဲ့သည့် ၁၂ ရက်ကြာ စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်နိုင်ရန် မျှော်လင့်ချက်များ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://bur.mizzima.com/2025/06/24/60025|title=အစ္စရေး-အီရန် ၁၂ ရက်ကြာစစ်ပွဲ အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေး စတင် အသက်ဝင်|accessdate=2025-6-24|publisher=Mizzima}}&lt;/ref&gt;

== နိုင်ငံတကာ တုံ့ပြန်မှု ==
နိုင်ငံအများစုမှ အစ္စရေး၏ စတင်တိုက်ခိုက်မှုကို ဝေဖန်ရှုတ်ချခဲ့ကြပြီး နှစ်နိုင်ငံစလုံးမှ နိုင်ငံသားများအား ဘေးလွတ်ရာသို့ ထွက်ခွာကြရန် ပြောကြားထားသည်။ နိုင်ငံသားအားလုံး နိုင်ငံတွင်းမှ ထွက်ခွါခြင်းမပြုကြရန်နှင့် နိုင်ငံအတွင်း၌သာ နေထိုင်ကြရန် အစ္စရေးအစိုးရက သတိပေးထားသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Israel has barred its citizens from leaving the country – Middle East Monitor|url=https://www.middleeastmonitor.com/20250617-israel-has-barred-its-citizens-from-leaving-the-country/|access-date=2025-06-19|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=With Israel’s Major Airport Shut Down, Citizens and Tourists Scramble to Get Home|url=https://www.wsj.com/world/middle-east/with-israels-major-airport-shut-down-citizens-tourists-stuck-scramble-to-get-home-1b660d83|access-date=2025-06-19|language=en-US}}&lt;/ref&gt; လူအများစုက ဤစစ်ပွဲအား [[တတိယ ကမ္ဘာစစ်|တတိယကမ္ဘာစစ်]]၏ ပထမအဆင့်ဟုလည်း ပြောဆိုလျက်ရှိကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Some US diplomats leave Israel; embassy prepares to evacuate citizens who want to go {{!}} The Times of Israel|url=https://www.timesofisrael.com/us-embassy-working-on-plans-to-evacuate-american-citizens-seeking-to-leave-israel/amp/|access-date=2025-06-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=world war III: A list of 'safest' countries to seek shelter as World War III fear looms - The Economic Times|url=https://m.economictimes.com/news/international/global-trends/a-list-of-safest-countries-to-seek-shelter-as-world-war-iii-fear-looms/amp_articleshow/121934172.cms|access-date=2025-06-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Is World War Three coming?|url=https://theweek.com/92967/are-we-heading-towards-world-war-3|access-date=2025-06-19|language=en}}&lt;/ref&gt;

တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်ပွားပြီးနောက် တရုတ်၊ ရုရှား၊ ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်း (UK) နှင့် ပြင်သစ် အပါအဝင် နိုင်ငံများစွာက နှစ်ဖက်တင်းမာမှုများကို လျှော့ချရန် တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။ ထို့အပြင် ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံသားများကို ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေးအတွက် မိခင်နိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ခေါ်ယူရန် ကြိုးပမ်းမှုများလည်း လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။ နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်းက အခြေအနေ ပိုမိုဆိုးရွားမလာစေရန် အထူးစိုးရိမ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Peled|first=Summer Said, Benoit Faucon and Anat|title=Exclusive {{!}} A Battered Iran Signals It Wants to De-Escalate Hostilities With Israel and Negotiate|url=https://www.wsj.com/world/middle-east/a-battered-iran-signals-it-wants-to-de-escalate-hostilities-with-israel-and-negotiate-9feab4ae|access-date=2025-06-19|website=WSJ|language=en-US}}&lt;/ref&gt;

== မှတ်စုများ ==
{{Notelist}}

== ကိုးကား ==
{{Reflist}}

[[ကဏ္ဍ:အီရန်နိုင်ငံ၏ သမိုင်း]]
[[ကဏ္ဍ:အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ သမိုင်း]]
[[ကဏ္ဍ:အစ္စရေးနိုင်ငံ၏ သမိုင်း]]</text>
      <sha1>k9wxg7xp9tbw9piatwi410ij6jaqmcp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Gplopplop</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271473</id>
    <revision>
      <id>878985</id>
      <timestamp>2025-06-23T12:56:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>878985</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8530" sha1="7qv7636o2kklqbx9lqjgfxnurksu0tf" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Gplopplop ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၂:၅၆၊ ၂၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>7qv7636o2kklqbx9lqjgfxnurksu0tf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Mwmonk</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271474</id>
    <revision>
      <id>878986</id>
      <timestamp>2025-06-23T12:56:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>878986</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8527" sha1="f6y3m6memrwsrm2x32ua3gu11rcsw2s" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Mwmonk ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၂:၅၆၊ ၂၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>f6y3m6memrwsrm2x32ua3gu11rcsw2s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Pratikprakashpatil16</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271475</id>
    <revision>
      <id>878987</id>
      <timestamp>2025-06-23T12:56:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>878987</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8541" sha1="a1logxeuqlslf8pgh174guhfnhxk9ob" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Pratikprakashpatil16 ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၂:၅၆၊ ၂၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>a1logxeuqlslf8pgh174guhfnhxk9ob</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Mef.ellingen</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271476</id>
    <revision>
      <id>878988</id>
      <timestamp>2025-06-23T13:56:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>878988</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8533" sha1="nlmwp7dfl2zeoip1lqcbkiejjoyrj91" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Mef.ellingen ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၃:၅၆၊ ၂၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>nlmwp7dfl2zeoip1lqcbkiejjoyrj91</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Bajhan</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271477</id>
    <revision>
      <id>878989</id>
      <timestamp>2025-06-23T13:57:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>878989</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8527" sha1="bn5y9ohgplb2wl63jug34lyikta6xkb" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Bajhan ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၃:၅၇၊ ၂၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>bn5y9ohgplb2wl63jug34lyikta6xkb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Podo o2</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271478</id>
    <revision>
      <id>878990</id>
      <timestamp>2025-06-23T13:57:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>878990</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8528" sha1="j8p20i11nl7ifl5l14xq4ipx05xa006" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Podo o2 ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၃:၅၇၊ ၂၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>j8p20i11nl7ifl5l14xq4ipx05xa006</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ဟော်မုဇ် ရေလက်ကြား</title>
    <ns>0</ns>
    <id>271479</id>
    <revision>
      <id>878993</id>
      <timestamp>2025-06-23T14:10:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1296985470|Strait of Hormuz]]&quot; စာမျက်နှာကို ဘာသာပြန်ရင်း ဖန်တီးခဲ့သည်</comment>
      <origin>878993</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6399" sha1="me9f2d9b4a6pqqwlebzoh1pypk2zjvv" xml:space="preserve">
{{Infobox body of water|name=Strait of Hormuz|other_name=|image=Straße von Hormuz.jpg|alt=|caption=Satellite image|image_bathymetry=|alt_bathymetry=|caption_bathymetry=|location=[[Persian Gulf]]–[[Gulf of Oman]]|coords={{coord|26.6|N|56.5|E|type:waterbody_scale:1000000|display=title,inline}}|type=[[Strait]]|etymology=|part_of=|inflow=|outflow=|catchment=|basin_countries=[[Iran]], [[Oman]], [[United Arab Emirates]]|agency=|length=|width=|area=|depth=|max-depth=|volume=|residence_time=|shore=|elevation=|frozen=|islands=[[Hormuz Island]]&lt;br/&gt;[[Qeshm Island]]|islands_category=|cities={{Collapsible list
| list_style = text-align:left;
| 1 = {{flagicon|Iran}} [[Bandar Abbas]] &lt;br /&gt;
{{flagicon|Oman}} [[Khasab]] &lt;br /&gt;
}}|pushpin_map_alt=Topographic map of Iran and surrounding areas, including the Strait of Hormuz|pushpin_map_caption=}}
[[ဖိုင်:Strait_of_hormuz.jpg|thumb|362x362px| ဟော်မုဇ်ရေလက်ကြားသည် မြောက်ဘက်တွင် [[အီရန်နိုင်ငံ|အီရန်]] နှင့် တောင်ဘက်တွင် အိုမန်၏ Musandam အုပ်ချုပ်ရေးမှူးရုံး နှင့် [[အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ|ယူအေအီးနိုင်ငံတို့ကို]] ပိုင်းခြားထားသည်။ မြေပုံ (၁၈၉၂)၊]]
[[ဖိုင်:Strait_of_hormuz_full.jpg|thumb|270x270px| ရေကြောင်းနိုင်ငံရေးနယ်နိမိတ်များပါရှိသော ဟောမုဇ်ရေလက်ကြားမြေပုံ (၂၀၀၄)]]
ဟော်မုဇ် ရေလက်ကြား (အင်္ဂလိပ်: The Strait of Hormuz) သည် ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့နှင့် အိုမန်ပင်လယ်ကွေ့ကြားရှိ ရေလက်ကြားတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့မှ ပွင့်လင်းသမုဒ္ဒရာသို့ တစ်ခုတည်းသော ပင်လယ်လမ်းကြောင်းကို ပံ့ပိုးပေးပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် မဟာဗျူဟာမြောက် အရေးအပါဆုံးသော လမ်းဆုံလမ်းခွများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ မြောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းတွင် အီရန်နိုင်ငံ တည်ရှိပြီး တောင်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းတွင် အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စုနှင့် အိုမန်နိုင်ငံ၏ နယ်မြေအစိတ်အပိုင်းဖြစ်သော မူဆန်ဒမ် အုပ်ချုပ်ရေးဒေသတို့ ပူးတွဲပိုင်ဆိုင်သည့် မူဆန်ဒမ်ကျွန်းဆွယ် တည်ရှိသည်။ အဆိုပါ ရေလက်ကြားသည် ၁၀၄ မိုင် (၉၀ ရေမိုင်၊ ၁၆၇ ကီလိုမီတာ) ရှည်လျားပြီး အကျယ်အားဖြင့် ၆၀ မိုင် (၅၂ ရေမိုင်၊ ၉၇ ကီလိုမီတာ) မှ ၂၄ မိုင် (၂၁ ရေမိုင်၊ ၃၉ ကီလိုမီတာ) အထိ ကွဲပြားခြားနားသည်။

၂၀၁၉ ခုနှစ်အထိ ကမ္ဘာ့အရည်ဓာတ်ပြု သဘာဝဓာတ်ငွေ့၏ သုံးပုံတစ်ပုံနှင့် ကမ္ဘာ့စုစုပေါင်းရေနံသုံးစွဲမှု၏ ၂၅% နီးပါးသည် ဤရေလက်ကြားကို ဖြတ်သန်းသွားလာခဲ့ရာ နိုင်ငံတကာ ကုန်သွယ်မှုအတွက် အလွန်အရေးကြီးသော မဟာဗျူဟာမြောက် နေရာတစ်ခု ဖြစ်လာစေသည်။ ဘာဘူရ်၏ မှတ်တမ်းများတွင် တန်ဖိုးနည်းသော အခွံမာသီးများကို ဝေးလံသော ဖာဂါနာဒေသမှ ဟော်မုဇ်သို့ စျေးကွက်များသို့ ရောက်ရှိရန် သယ်ဆောင်ခဲ့ပုံကို ပြန်ပြောင်းပြောပြထားသည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် အီရန်ပါလီမန်သည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက အီရန်နျူကလီးယားစက်ရုံများအား တိုက်ခိုက်မှုအပေါ် တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ဟော်မုဇ်ရေလက်ကြားကို ပိတ်ပစ်ရန် မဲခွဲဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ထိုဆုံးဖြတ်ချက်သည် အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီချုပ်၏ အတည်ပြုချက်ကို စောင့်ဆိုင်းနေဆဲဖြစ်သည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လအထိ အဆိုပါရေလက်ကြားကို အရှေ့အလယ်ပိုင်း ပဋိပက္ခများအတွင်း တစ်ခါမျှ ပိတ်ပစ်ခဲ့ခြင်း မရှိသေးပါ။
[[ကဏ္ဍ:ဝီကီဒေတာရှိ ကိုဩဒိနိတ်များ]]
[[ကဏ္ဍ:အာရပ်ဘာသာစကား ပါဝင်သော ဆောင်းပါးများ]]
[[ကဏ္ဍ:ပါရှန်းဘာသာစကား ပါဝင်သော ဆောင်းပါးများ]]</text>
      <sha1>me9f2d9b4a6pqqwlebzoh1pypk2zjvv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>878994</id>
      <parentid>878993</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T14:15:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>878994</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6575" sha1="r8wsqi5ulplhr6vuvw0s58w43bw5p3c" xml:space="preserve">
{{Infobox body of water|name=Strait of Hormuz|other_name=|image=Straße von Hormuz.jpg|alt=|caption=Satellite image|image_bathymetry=|alt_bathymetry=|caption_bathymetry=|location=[[Persian Gulf]]–[[Gulf of Oman]]|coords={{coord|26.6|N|56.5|E|type:waterbody_scale:1000000|display=title,inline}}|type=[[Strait]]|etymology=|part_of=|inflow=|outflow=|catchment=|basin_countries=[[Iran]], [[Oman]], [[United Arab Emirates]]|agency=|length=|width=|area=|depth=|max-depth=|volume=|residence_time=|shore=|elevation=|frozen=|islands=[[Hormuz Island]]&lt;br/&gt;[[Qeshm Island]]|islands_category=|cities={{Collapsible list
| list_style = text-align:left;
| 1 = {{flagicon|Iran}} [[Bandar Abbas]] &lt;br /&gt;
{{flagicon|Oman}} [[Khasab]] &lt;br /&gt;
}}|pushpin_map_alt=Topographic map of Iran and surrounding areas, including the Strait of Hormuz|pushpin_map_caption=}}
[[ဖိုင်:Strait_of_hormuz.jpg|thumb|362x362px| ဟော်မုဇ်ရေလက်ကြားသည် မြောက်ဘက်တွင် [[အီရန်နိုင်ငံ|အီရန်]] နှင့် တောင်ဘက်တွင် အိုမန်၏ Musandam အုပ်ချုပ်ရေးမှူးရုံး နှင့် [[အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ|ယူအေအီးနိုင်ငံတို့ကို]] ပိုင်းခြားထားသည်။ မြေပုံ (၁၈၉၂)၊]]
[[ဖိုင်:Strait_of_hormuz_full.jpg|thumb|270x270px| ရေကြောင်းနိုင်ငံရေးနယ်နိမိတ်များပါရှိသော ဟောမုဇ်ရေလက်ကြားမြေပုံ (၂၀၀၄)]]
'''ဟော်မုဇ် ရေလက်ကြား''' (အင်္ဂလိပ်: The Strait of Hormuz) သည် ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့နှင့် အိုမန်ပင်လယ်ကွေ့ကြားရှိ [[ရေလက်ကြား]]တစ်ခု ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့မှ ပွင့်လင်းသမုဒ္ဒရာသို့ တစ်ခုတည်းသော ပင်လယ်လမ်းကြောင်းကို ပံ့ပိုးပေးပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် မဟာဗျူဟာမြောက် အရေးအပါဆုံးသော လမ်းဆုံလမ်းခွများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ မြောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းတွင် [[အီရန်နိုင်ငံ]] တည်ရှိပြီး တောင်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းတွင် [[အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ|အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စု]]နှင့် [[အိုမန်နိုင်ငံ]]၏ နယ်မြေအစိတ်အပိုင်းဖြစ်သော မူဆန်ဒမ် အုပ်ချုပ်ရေးဒေသတို့ ပူးတွဲပိုင်ဆိုင်သည့် မူဆန်ဒမ်ကျွန်းဆွယ် တည်ရှိသည်။ အဆိုပါ ရေလက်ကြားသည် ၁၀၄ မိုင် (၉၀ ရေမိုင်၊ ၁၆၇ ကီလိုမီတာ) ရှည်လျားပြီး အကျယ်အားဖြင့် ၆၀ မိုင် (၅၂ ရေမိုင်၊ ၉၇ ကီလိုမီတာ) မှ ၂၄ မိုင် (၂၁ ရေမိုင်၊ ၃၉ ကီလိုမီတာ) အထိ ကွဲပြားခြားနားသည်။

၂၀၁၉ ခုနှစ်အထိ ကမ္ဘာ့အရည်ဓာတ်ပြု [[သဘာဝဓာတ်ငွေ့]]၏ သုံးပုံတစ်ပုံနှင့် ကမ္ဘာ့စုစုပေါင်းရေနံသုံးစွဲမှု၏ ၂၅% နီးပါးသည် ဤရေလက်ကြားကို ဖြတ်သန်းသွားလာခဲ့ရာ နိုင်ငံတကာ ကုန်သွယ်မှုအတွက် အလွန်အရေးကြီးသော မဟာဗျူဟာမြောက် နေရာတစ်ခု ဖြစ်လာစေသည်။ ဘာဘူရ်၏ မှတ်တမ်းများတွင် တန်ဖိုးနည်းသော အခွံမာသီးများကို ဝေးလံသော ဖာဂါနာဒေသမှ ဟော်မုဇ်သို့ စျေးကွက်များသို့ ရောက်ရှိရန် သယ်ဆောင်ခဲ့ပုံကို ပြန်ပြောင်းပြောပြထားသည်။

== ဖြစ်ရပ်များ ==
၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် အီရန်ပါလီမန်သည် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]က အီရန်နျူကလီးယားစက်ရုံများအား တိုက်ခိုက်မှုအပေါ် တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ဟော်မုဇ်ရေလက်ကြားကို ပိတ်ပစ်ရန် မဲခွဲဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ထိုဆုံးဖြတ်ချက်သည် အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီချုပ်၏ အတည်ပြုချက်ကို စောင့်ဆိုင်းနေဆဲဖြစ်သည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လအထိ အဆိုပါရေလက်ကြားကို အရှေ့အလယ်ပိုင်း ပဋိပက္ခများအတွင်း တစ်ခါမျှ ပိတ်ပစ်ခဲ့ခြင်း မရှိသေးပါ။
[[ကဏ္ဍ:ဝီကီဒေတာရှိ ကိုဩဒိနိတ်များ]]
[[ကဏ္ဍ:အာရပ်ဘာသာစကား ပါဝင်သော ဆောင်းပါးများ]]
[[ကဏ္ဍ:ပါရှန်းဘာသာစကား ပါဝင်သော ဆောင်းပါးများ]]</text>
      <sha1>r8wsqi5ulplhr6vuvw0s58w43bw5p3c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>878995</id>
      <parentid>878994</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T14:19:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>878995</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8129" sha1="ab244purhge6jy8psyfe6ixzlndjql5" xml:space="preserve">
{{Infobox body of water|name=Strait of Hormuz|other_name=|image=Straße von Hormuz.jpg|alt=|caption=Satellite image|image_bathymetry=|alt_bathymetry=|caption_bathymetry=|location=[[Persian Gulf]]–[[Gulf of Oman]]|coords={{coord|26.6|N|56.5|E|type:waterbody_scale:1000000|display=title,inline}}|type=[[Strait]]|etymology=|part_of=|inflow=|outflow=|catchment=|basin_countries=[[Iran]], [[Oman]], [[United Arab Emirates]]|agency=|length=|width=|area=|depth=|max-depth=|volume=|residence_time=|shore=|elevation=|frozen=|islands=[[Hormuz Island]]&lt;br/&gt;[[Qeshm Island]]|islands_category=|cities={{Collapsible list
| list_style = text-align:left;
| 1 = {{flagicon|Iran}} [[Bandar Abbas]] &lt;br /&gt;
{{flagicon|Oman}} [[Khasab]] &lt;br /&gt;
}}|pushpin_map_alt=Topographic map of Iran and surrounding areas, including the Strait of Hormuz|pushpin_map_caption=}}
[[ဖိုင်:Strait_of_hormuz.jpg|thumb|362x362px| ဟော်မုဇ်ရေလက်ကြားသည် မြောက်ဘက်တွင် [[အီရန်နိုင်ငံ|အီရန်]] နှင့် တောင်ဘက်တွင် အိုမန်၏ Musandam အုပ်ချုပ်ရေးမှူးရုံး နှင့် [[အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ|ယူအေအီးနိုင်ငံတို့ကို]] ပိုင်းခြားထားသည်။ မြေပုံ (၁၈၉၂)၊]]
[[ဖိုင်:Strait_of_hormuz_full.jpg|thumb|270x270px| ရေကြောင်းနိုင်ငံရေးနယ်နိမိတ်များပါရှိသော ဟောမုဇ်ရေလက်ကြားမြေပုံ (၂၀၀၄)]]
'''ဟော်မုဇ် ရေလက်ကြား''' (အင်္ဂလိပ်: The Strait of Hormuz) သည် ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့နှင့် အိုမန်ပင်လယ်ကွေ့ကြားရှိ [[ရေလက်ကြား]]တစ်ခု ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့မှ ပွင့်လင်းသမုဒ္ဒရာသို့ တစ်ခုတည်းသော ပင်လယ်လမ်းကြောင်းကို ပံ့ပိုးပေးပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် မဟာဗျူဟာမြောက် အရေးအပါဆုံးသော လမ်းဆုံလမ်းခွများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ မြောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းတွင် [[အီရန်နိုင်ငံ]] တည်ရှိပြီး တောင်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းတွင် [[အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ|အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စု]]နှင့် [[အိုမန်နိုင်ငံ]]၏ နယ်မြေအစိတ်အပိုင်းဖြစ်သော မူဆန်ဒမ် အုပ်ချုပ်ရေးဒေသတို့ ပူးတွဲပိုင်ဆိုင်သည့် မူဆန်ဒမ်ကျွန်းဆွယ် တည်ရှိသည်။ အဆိုပါ ရေလက်ကြားသည် ၁၀၄ မိုင် (၉၀ ရေမိုင်၊ ၁၆၇ ကီလိုမီတာ) ရှည်လျားပြီး အကျယ်အားဖြင့် ၆၀ မိုင် (၅၂ ရေမိုင်၊ ၉၇ ကီလိုမီတာ) မှ ၂၄ မိုင် (၂၁ ရေမိုင်၊ ၃၉ ကီလိုမီတာ) အထိ ကွဲပြားခြားနားသည်။

၂၀၁၉ ခုနှစ်အထိ ကမ္ဘာ့အရည်ဓာတ်ပြု [[သဘာဝဓာတ်ငွေ့]]၏ သုံးပုံတစ်ပုံနှင့် ကမ္ဘာ့စုစုပေါင်းရေနံသုံးစွဲမှု၏ ၂၅% နီးပါးသည် ဤရေလက်ကြားကို ဖြတ်သန်းသွားလာခဲ့ရာ နိုင်ငံတကာ ကုန်သွယ်မှုအတွက် အလွန်အရေးကြီးသော မဟာဗျူဟာမြောက် နေရာတစ်ခု ဖြစ်လာစေသည်။ ဘာဘူရ်၏ မှတ်တမ်းများတွင် တန်ဖိုးနည်းသော အခွံမာသီးများကို ဝေးလံသော ဖာဂါနာဒေသမှ ဟော်မုဇ်သို့ စျေးကွက်များသို့ ရောက်ရှိရန် သယ်ဆောင်ခဲ့ပုံကို ပြန်ပြောင်းပြောပြထားသည်။

== ဖြစ်ရပ်များ ==
၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် အီရန်ပါလီမန်သည် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]က အီရန်နျူကလီးယားစက်ရုံများအား တိုက်ခိုက်မှုအပေါ် တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ဟော်မုဇ်ရေလက်ကြားကို ပိတ်ပစ်ရန် မဲခွဲဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ထိုဆုံးဖြတ်ချက်သည် အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီချုပ်၏ အတည်ပြုချက်ကို စောင့်ဆိုင်းနေဆဲဖြစ်သည်။ &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.france24.com/en/middle-east/20250622-israel-iran-war-day-10-us-has-struck-three-iranian-nuclear-sites-usa-bombing|title=Live: US bases used to strike Iran are 'legitimate' targets, Khamenei's advisor says|date=22 June 2025|website=France 24|accessdate=22 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite news|last1=Cleave|first1=Iona|last2=Crilly|first2=Rob|last3=Smith|first3=Benedict|last4=Kelly|first4=Kieran|last5=Hymas|first5=Charles|last6=Henderson|first6=Cameron|date=2025-06-22|title=US-Iran attack latest: Operation Midnight Hammer inflicted 'extreme damage and destruction'|url=https://www.telegraph.co.uk/us/news/2025/06/22/us-strikes-iran-latest-updates/|access-date=2025-06-22|work=The Telegraph|language=en-GB|issn=0307-1235}}&lt;/ref&gt;၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လအထိ အဆိုပါရေလက်ကြားကို အရှေ့အလယ်ပိုင်း ပဋိပက္ခများအတွင်း တစ်ခါမျှ ပိတ်ပစ်ခဲ့ခြင်း မရှိသေးပါ။&lt;ref&gt;{{cite web|title=Oil Prices Jump, But Middle East Oil Keeps Flowing Uninterrupted|url=https://oilprice.com/Energy/Crude-Oil/Oil-Prices-Jump-But-Middle-East-Oil-Keeps-Flowing-Uninterrupted.html|website=OilPrice.com|language=en|date=17 June 2025|quote=the narrow lane has never been blocked in any previous conflict in the Middle East.}}&lt;/ref&gt;


== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ဝီကီဒေတာရှိ ကိုဩဒိနိတ်များ]]
[[ကဏ္ဍ:အာရပ်ဘာသာစကား ပါဝင်သော ဆောင်းပါးများ]]
[[ကဏ္ဍ:ပါရှန်းဘာသာစကား ပါဝင်သော ဆောင်းပါးများ]]
[[ကဏ္ဍ:အာရှရှိ ရေလက်ကြားများ]]
[[ကဏ္ဍ:အီရန်နိုင်ငံ၏ ပထဝီဝင်]]
[[ကဏ္ဍ:အိုမန်နိုင်ငံ၏ ပထဝီဝင်]]
[[ကဏ္ဍ:အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ၏ ပထဝီဝင်]]</text>
      <sha1>ab244purhge6jy8psyfe6ixzlndjql5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>878996</id>
      <parentid>878995</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T14:22:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Salai Rungtoi</username>
        <id>22844</id>
      </contributor>
      <origin>878996</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8428" sha1="7doz9nj2kzsawpsqr409fubhzjh59ni" xml:space="preserve">
{{Infobox body of water|name=ဟော်မုဇ် ရေလက်ကြား &lt;br&gt;Strait of Hormuz|other_name=|image=Straße von Hormuz.jpg|alt=|caption=Satellite image|image_bathymetry=|alt_bathymetry=|caption_bathymetry=|location=[[ပါရှန် ပင်လယ်ကွေ့]]–[[အိုမန် ပင်လယ်ကွေ့]]|coords={{coord|26.6|N|56.5|E|type:waterbody_scale:1000000|display=title,inline}}|type=[[ရေလက်ကြား]]|etymology=|part_of=|inflow=|outflow=|catchment=|basin_countries=[[အီရန်နိုင်ငံ]], [[အိုမန်နိုင်ငံ]], [[အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စု]]|agency=|length=|width=|area=|depth=|max-depth=|volume=|residence_time=|shore=|elevation=|frozen=|islands=Hormuz Island&lt;br/&gt;Qeshm Island|islands_category=|cities={{Collapsible list
| list_style = text-align:left;
| 1 = {{flagicon|Iran}} Bandar Abbas မြို့ &lt;br /&gt;
{{flagicon|Oman}} Khasab မြို့ &lt;br /&gt;
}}|pushpin_map_alt=Topographic map of Iran and surrounding areas, including the Strait of Hormuz|pushpin_map_caption=}}
[[ဖိုင်:Strait_of_hormuz.jpg|thumb|362x362px| ဟော်မုဇ်ရေလက်ကြားသည် မြောက်ဘက်တွင် [[အီရန်နိုင်ငံ|အီရန်]] နှင့် တောင်ဘက်တွင် အိုမန်၏ Musandam အုပ်ချုပ်ရေးမှူးရုံး နှင့် [[အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ|ယူအေအီးနိုင်ငံတို့ကို]] ပိုင်းခြားထားသည်။ မြေပုံ (၁၈၉၂)၊]]
[[ဖိုင်:Strait_of_hormuz_full.jpg|thumb|270x270px| ရေကြောင်းနိုင်ငံရေးနယ်နိမိတ်များပါရှိသော ဟောမုဇ်ရေလက်ကြားမြေပုံ (၂၀၀၄)]]
'''ဟော်မုဇ် ရေလက်ကြား''' (အင်္ဂလိပ်: The Strait of Hormuz) သည် ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့နှင့် အိုမန်ပင်လယ်ကွေ့ကြားရှိ [[ရေလက်ကြား]]တစ်ခု ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့မှ ပွင့်လင်းသမုဒ္ဒရာသို့ တစ်ခုတည်းသော ပင်လယ်လမ်းကြောင်းကို ပံ့ပိုးပေးပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် မဟာဗျူဟာမြောက် အရေးအပါဆုံးသော လမ်းဆုံလမ်းခွများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ မြောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းတွင် [[အီရန်နိုင်ငံ]] တည်ရှိပြီး တောင်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းတွင် [[အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ|အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စု]]နှင့် [[အိုမန်နိုင်ငံ]]၏ နယ်မြေအစိတ်အပိုင်းဖြစ်သော မူဆန်ဒမ် အုပ်ချုပ်ရေးဒေသတို့ ပူးတွဲပိုင်ဆိုင်သည့် မူဆန်ဒမ်ကျွန်းဆွယ် တည်ရှိသည်။ အဆိုပါ ရေလက်ကြားသည် ၁၀၄ မိုင် (၉၀ ရေမိုင်၊ ၁၆၇ ကီလိုမီတာ) ရှည်လျားပြီး အကျယ်အားဖြင့် ၆၀ မိုင် (၅၂ ရေမိုင်၊ ၉၇ ကီလိုမီတာ) မှ ၂၄ မိုင် (၂၁ ရေမိုင်၊ ၃၉ ကီလိုမီတာ) အထိ ကွဲပြားခြားနားသည်။

၂၀၁၉ ခုနှစ်အထိ ကမ္ဘာ့အရည်ဓာတ်ပြု [[သဘာဝဓာတ်ငွေ့]]၏ သုံးပုံတစ်ပုံနှင့် ကမ္ဘာ့စုစုပေါင်းရေနံသုံးစွဲမှု၏ ၂၅% နီးပါးသည် ဤရေလက်ကြားကို ဖြတ်သန်းသွားလာခဲ့ရာ နိုင်ငံတကာ ကုန်သွယ်မှုအတွက် အလွန်အရေးကြီးသော မဟာဗျူဟာမြောက် နေရာတစ်ခု ဖြစ်လာစေသည်။ ဘာဘူရ်၏ မှတ်တမ်းများတွင် တန်ဖိုးနည်းသော အခွံမာသီးများကို ဝေးလံသော ဖာဂါနာဒေသမှ ဟော်မုဇ်သို့ စျေးကွက်များသို့ ရောက်ရှိရန် သယ်ဆောင်ခဲ့ပုံကို ပြန်ပြောင်းပြောပြထားသည်။

== ဖြစ်ရပ်များ ==
၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် အီရန်ပါလီမန်သည် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]က အီရန်နျူကလီးယားစက်ရုံများအား တိုက်ခိုက်မှုအပေါ် တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ဟော်မုဇ်ရေလက်ကြားကို ပိတ်ပစ်ရန် မဲခွဲဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ထိုဆုံးဖြတ်ချက်သည် အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီချုပ်၏ အတည်ပြုချက်ကို စောင့်ဆိုင်းနေဆဲဖြစ်သည်။ &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.france24.com/en/middle-east/20250622-israel-iran-war-day-10-us-has-struck-three-iranian-nuclear-sites-usa-bombing|title=Live: US bases used to strike Iran are 'legitimate' targets, Khamenei's advisor says|date=22 June 2025|website=France 24|accessdate=22 June 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite news|last1=Cleave|first1=Iona|last2=Crilly|first2=Rob|last3=Smith|first3=Benedict|last4=Kelly|first4=Kieran|last5=Hymas|first5=Charles|last6=Henderson|first6=Cameron|date=2025-06-22|title=US-Iran attack latest: Operation Midnight Hammer inflicted 'extreme damage and destruction'|url=https://www.telegraph.co.uk/us/news/2025/06/22/us-strikes-iran-latest-updates/|access-date=2025-06-22|work=The Telegraph|language=en-GB|issn=0307-1235}}&lt;/ref&gt;၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လအထိ အဆိုပါရေလက်ကြားကို အရှေ့အလယ်ပိုင်း ပဋိပက္ခများအတွင်း တစ်ခါမျှ ပိတ်ပစ်ခဲ့ခြင်း မရှိသေးပါ။&lt;ref&gt;{{cite web|title=Oil Prices Jump, But Middle East Oil Keeps Flowing Uninterrupted|url=https://oilprice.com/Energy/Crude-Oil/Oil-Prices-Jump-But-Middle-East-Oil-Keeps-Flowing-Uninterrupted.html|website=OilPrice.com|language=en|date=17 June 2025|quote=the narrow lane has never been blocked in any previous conflict in the Middle East.}}&lt;/ref&gt;


== ကိုးကား ==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ဝီကီဒေတာရှိ ကိုဩဒိနိတ်များ]]
[[ကဏ္ဍ:အာရပ်ဘာသာစကား ပါဝင်သော ဆောင်းပါးများ]]
[[ကဏ္ဍ:ပါရှန်းဘာသာစကား ပါဝင်သော ဆောင်းပါးများ]]
[[ကဏ္ဍ:အာရှရှိ ရေလက်ကြားများ]]
[[ကဏ္ဍ:အီရန်နိုင်ငံ၏ ပထဝီဝင်]]
[[ကဏ္ဍ:အိုမန်နိုင်ငံ၏ ပထဝီဝင်]]
[[ကဏ္ဍ:အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ၏ ပထဝီဝင်]]</text>
      <sha1>7doz9nj2kzsawpsqr409fubhzjh59ni</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:User34790</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271480</id>
    <revision>
      <id>879002</id>
      <timestamp>2025-06-23T14:57:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>879002</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8530" sha1="s3ylbf36qgalh4dcl6wg0ftn3j6jrxv" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် User34790 ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၄:၅၇၊ ၂၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>s3ylbf36qgalh4dcl6wg0ftn3j6jrxv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Kyaw win 1981</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271481</id>
    <revision>
      <id>879003</id>
      <timestamp>2025-06-23T14:57:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>879003</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8534" sha1="qdatywz6jpb57jed2jwhjtqi4gc07gy" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Kyaw win 1981 ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၄:၅၇၊ ၂၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>qdatywz6jpb57jed2jwhjtqi4gc07gy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:YaMin03</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271482</id>
    <revision>
      <id>879007</id>
      <timestamp>2025-06-23T15:57:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>879007</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8528" sha1="3w148kqymzyjx5fddiwvta4zw34sgll" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် YaMin03 ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၅:၅၇၊ ၂၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>3w148kqymzyjx5fddiwvta4zw34sgll</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Moona-is</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271483</id>
    <revision>
      <id>879012</id>
      <timestamp>2025-06-23T16:57:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>879012</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8529" sha1="pt4ojwfhv2zhq1sndt9effr1wxezsou" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Moona-is ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၆:၅၇၊ ၂၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>pt4ojwfhv2zhq1sndt9effr1wxezsou</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Kyaw Giy</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271484</id>
    <revision>
      <id>879017</id>
      <timestamp>2025-06-23T17:58:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>879017</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8529" sha1="8r9ksh75r84evxtwaimpdpva5ve5dvb" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Kyaw Giy ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၇:၅၈၊ ၂၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>8r9ksh75r84evxtwaimpdpva5ve5dvb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:J.A vvicth</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271485</id>
    <revision>
      <id>879018</id>
      <timestamp>2025-06-23T18:58:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>879018</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8531" sha1="0iig98rzedzxy7r0l5um3tuk895m000" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် J.A vvicth ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၈:၅၈၊ ၂၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>0iig98rzedzxy7r0l5um3tuk895m000</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Same 1888</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271486</id>
    <revision>
      <id>879019</id>
      <timestamp>2025-06-23T22:58:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>879019</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8530" sha1="nic5prosrv96q1ru5bpvsqxlq59cesg" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Same 1888 ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၂၂:၅၈၊ ၂၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>nic5prosrv96q1ru5bpvsqxlq59cesg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Thurain18214</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271487</id>
    <revision>
      <id>879020</id>
      <timestamp>2025-06-23T22:59:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>879020</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8533" sha1="rkmh4mfd205lco2ctwu5p8qslaw9not" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Thurain18214 ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၂၂:၅၉၊ ၂၃ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>rkmh4mfd205lco2ctwu5p8qslaw9not</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:GalacticVelocity08</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271488</id>
    <revision>
      <id>879022</id>
      <timestamp>2025-06-24T00:59:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>879022</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8539" sha1="3i4q9x5hp57yndage00moxh2sb4ahxk" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် GalacticVelocity08 ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၀၀:၅၉၊ ၂၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>3i4q9x5hp57yndage00moxh2sb4ahxk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Anderson198369</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271489</id>
    <revision>
      <id>879023</id>
      <timestamp>2025-06-24T01:59:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>879023</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8535" sha1="5c2iexch5278m9vrlv0rmaioriy1ko5" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Anderson198369 ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၀၁:၅၉၊ ၂၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>5c2iexch5278m9vrlv0rmaioriy1ko5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:SeinAungThan</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271490</id>
    <revision>
      <id>879024</id>
      <timestamp>2025-06-24T01:59:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>879024</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8533" sha1="6voqsnwvqgfduqaareabt9acexiu4ql" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် SeinAungThan ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၀၁:၅၉၊ ၂၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>6voqsnwvqgfduqaareabt9acexiu4ql</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:SherLink0223</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271491</id>
    <revision>
      <id>879025</id>
      <timestamp>2025-06-24T02:59:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>879025</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8533" sha1="qouhspwlbsh108hyzxz1e2lc3wazs9a" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် SherLink0223 ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၀၂:၅၉၊ ၂၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>qouhspwlbsh108hyzxz1e2lc3wazs9a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:ပြည်ဟိန်း</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271492</id>
    <revision>
      <id>879026</id>
      <timestamp>2025-06-24T04:00:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>879026</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8548" sha1="kwr6fe1no72iqd9fcp18kedaczbp7y2" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် ပြည်ဟိန်း ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၀၄:၀၀၊ ၂၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>kwr6fe1no72iqd9fcp18kedaczbp7y2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Jet Pilot</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271494</id>
    <redirect title="အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Divinations" />
    <revision>
      <id>879032</id>
      <timestamp>2025-06-24T05:13:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AramilFeraxa</username>
        <id>115939</id>
      </contributor>
      <comment>[[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Jet Pilot]] စာမျက်နှာကို [[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Divinations]] သို့ AramilFeraxaက ရွှေ့ခဲ့သည်: အသုံးပြုသူ &quot;[[Special:CentralAuth/Jet Pilot|Jet Pilot]]&quot; ကို &quot;[[Special:CentralAuth/Divinations|Divinations]]&quot; သို့ အမည်ပြောင်းလဲစဉ် စာမျက်နှာအား အလိုအလျောက် ရွှေ့ပြောင်းခြင်း</comment>
      <origin>879032</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="93" sha1="c9ukfyvv7k7kmg47jsea1kmcl6cbcq5" xml:space="preserve">#REDIRECT [[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Divinations]]</text>
      <sha1>c9ukfyvv7k7kmg47jsea1kmcl6cbcq5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Mikegio27</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271496</id>
    <revision>
      <id>879040</id>
      <timestamp>2025-06-24T08:00:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>879040</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8530" sha1="kdvmtxp38mrmcvrmquokw1vqgwgwctl" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Mikegio27 ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၀၈:၀၀၊ ၂၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>kdvmtxp38mrmcvrmquokw1vqgwgwctl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Zdfret</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271497</id>
    <revision>
      <id>879049</id>
      <timestamp>2025-06-24T09:00:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>879049</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8527" sha1="5vy3dnd1uqtvr35y29a1inklezvqwd7" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Zdfret ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၀၉:၀၀၊ ၂၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>5vy3dnd1uqtvr35y29a1inklezvqwd7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:RickR1978</title>
    <ns>3</ns>
    <id>271498</id>
    <revision>
      <id>879060</id>
      <timestamp>2025-06-24T10:01:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Welcome-Bot</username>
        <id>40494</id>
      </contributor>
      <comment>ကြိုဆိုပါသည်!</comment>
      <origin>879060</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8530" sha1="agqf76vwf00lbl44fmcf6eny0mkmn46" xml:space="preserve">== ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် RickR1978 ! ==

{| class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0 0 1em; width:100%;&quot;
| style=&quot;width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။
* ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။
* တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ 
* သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။
* ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
* ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။
&lt;/div&gt;
| style=&quot;padding:0 0.5em;&quot; |
| style=&quot;width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;&quot; |
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
* စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။
* ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။
* ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။
* [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။
* [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
* ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။
* သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
* [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;&quot;&gt;[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;padding:0.4em 1em 0.3em;&quot;&gt;
[[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese.  However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can!  Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you.
&lt;/div&gt;
|}&lt;!-- Template:Welcome --&gt; --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]])  ၁၀:၀၁၊ ၂၄ ဇွန် ၂၀၂၅ (UTC)</text>
      <sha1>agqf76vwf00lbl44fmcf6eny0mkmn46</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>