ဝီကီရင်းမြစ် mywikisource https://my.wikisource.org/wiki/%E1%80%97%E1%80%9F%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%85%E1%80%AC%E1%80%99%E1%80%BB%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%94%E1%80%BE%E1%80%AC MediaWiki 1.45.0-wmf.4 first-letter မီဒီယာ အထူး ဆွေးနွေးချက် အသုံးပြုသူ အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက် ဝီကီရင်းမြစ် ဝီကီရင်းမြစ် ဆွေးနွေးချက် ဖိုင် ဖိုင် ဆွေးနွေးချက် မီဒီယာဝီကီ မီဒီယာဝီကီ ဆွေးနွေးချက် တမ်းပလိတ် တမ်းပလိတ် ဆွေးနွေးချက် အကူအညီ အကူအညီ ဆွေးနွေးချက် ကဏ္ဍ ကဏ္ဍ ဆွေးနွေးချက် မုခ်ဝ မုခ်ဝ ဆွေးနွေးချက် စာရေးသူ စာရေးသူ ဆွေးနွေးချက် ဘာသာပြန် ဘာသာပြန် ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာ စာမျက်နှာ ဆွေးနွေးချက် အညွှန်း အညွှန်း ဆွေးနွေးချက် TimedText TimedText talk မော်ဂျူး မော်ဂျူး ဆွေးနွေးချက် 250 5726 18749 2025-06-07T12:56:19Z Ninjastrikers 39 /* ပရုဖ်ဖတ်ပြီး */ 18749 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Ninjastrikers" /></noinclude>{{RunningHeader | left = {{small|'''၃၂'''}} | center = {{small|'''မဟာဂီတပေါင်းချုပ်ကျမ်း'''}} }} {{noindent}} <p>သန်း ထောင်ရာ၊ ရင့်ငြာ ရင့်ငြာလျှမ်းမျှလေး × ဟေမာ ချိန်ခါဆန်းစလေးxနှင်းနှင့် လေညှင်း ဝင်လာပုံမောင်း၊ ဒေဝါပဇ္ဇုန်လောင်းပါလို့ ရေကြောင်းမှိုင်းရီရီလေတည့်မှ အောင်ပွဲတပ်တော်ချီ။{{gap}}။</p> {{rule|6em|heihgt=2px}} {{c|{{small|တကောင်းမြို့ ကောင်းစားစဉ်ရေးသော}}}} {{c|'''၃၀။ ဖေါင်လားကြိုးဟောင်း'''}} <p>ဘယ်ဘယ်တဲ့။ ဘယ်ကမ္ဘာတွင် ကြားရဘူးဘဲ × စိုးမိုး စိုးမိုးပိုင်သည်လေ လောက လောင်းမင်း×လောင်းထွတ်ချာစက်ဘုန်း ဝါ ညီးလို့လင်းလင်းx မူးရေပင် စီးလာဝင်ဖြိုး ပြည့်လျှမ်းလျှမ်း × ဘောင်နန်းစကြာလေ စီးကြမင်းပေါင်း ဝင်းဝင်းဖူးစ လျှပ်လားလျှပ်လား တွေးမိယိုးမှား × ပျော်ပျော်မြန်းလို့ စံရွှင်ကာ x လာမည်သာ လာမည်သာ မှာလို့လို့လေး x ထင်ယောင်ကာ ထင်ယောင်ကာ မြှော်မိမိလေး x လာမည်သာ လာမည်သာ မှာလို့လို့လေး x ထင်ယောင်ကာ ထင်ယောင်ကာမျှော်မိမိ ထဲပိုက်ကာလေတည့် ထဲပိုက်ကာ။{{gap}}။</p> {{rule|6em|heihgt=2px}} {{c|'''၃၁။ ဖေါင်ငင်ကြိုးဟောင်း'''}} <p>ကမ်းက ကမ်းကခွာ၊ စည်ငြာခြိမ့်သဲ၊ ကြေညာ ပတ်တန်းလို့၊ ဆွဲကြကြ ရွှေလှေလျှံဝင်းမှူး x နန်းမဆောင်မှာ၊ မသာဘိဘဲ ခွေယိုင်ပတ်ဆိုင်းဆွဲလို့လို့၊ ထွေတလာဆန်းထူးxဦးနှင့်ပဲ့မှာ ရွှေနီကြာ၊ ထုံဆံမွှေး မြူးလို့ပျံမည်စေ ကျူးလို့ပျံ့မည်စေ၊ ဘုံနန်းဆောင်မှာ၊အာနီစွဲလို့၊နန်းညွန့်ရွှင်စံမြဲ ရွှေစက်တင်အရှင်လားလို့၊ တွေးကြမှတ်ယူမှား၊ ဘယ်ရာဝင်ဆန်းလို့တူမဆွယ်ဘူးဝေး × နန္ဒမူ လိုဏ်ကသာ မြူးတွန်လို့လေး၊ ရွှေဟင်းသာဖေါင်တော်မှာ၊ လူးလွန့်လေး x ဖေါင်ဝန်မှာ ကြိမ်ကိုင်ကာ ဆော်ခါနှိုးလို့လေး × ဖေါင်တော်မှာ ရွှေသော်တာ ပေါ်လာထွန်းသို့၊ တိမ်းစွန်း လကို သယ်လေတည့်မှ တိမ်းစွန်း လ ကိုသယ်။{{gap}}။</p> {{rule|6em|heihgt=2px}} {{c|'''၃၂။ဖေါင်ဆိုက်ကြိုးဟောင်း'''}} <p>ဖျော်ဖြေလို့ နေပါရင်လေး၊ ပြောင်းပြန်သံထူး မိုးလုံးမိုးလုံး ဝေမှောင်လေ လောင်းဆင့်ကဲမိုး၊ ချမ်းဧးမြတောင်း လွမ်းကပေါင်း ပျော်ကြောင်းဖြေကာ၊ တန်နိုင်ပါ၊မင်းရှင်လေ ချစ်ဟောင်း ယွင်းတိမ်းစောင်း၊သံပြောင်းညွတ်ကာ ဆန်းမာယာ၊ လာမည်သာ လာမည်သာ မှာလို့လေး × ထင်ယောင်ကာ ထင်ယောင်ကာ မြှော်မိမိ ထဲပိုက်ကာလေတည့် ထဲပိုက်ကာ။{{gap}}။</p><noinclude></noinclude> p14low2rjwmalttvbg6huaiv60gzlj4 0 5727 18750 2025-06-07T22:28:20Z Tejinda 173 "{{header | title = [[တောကိုသာ ရှင်းလင်းပါ]] | author = သာသနာရေးဦးစီးဌာန | override_author = | editor = | translator = | contribuor = | override_contributor = | section = <b>တောကိုသာ ရှင်းလင်းပါ</b> | previous = အလှူမြစ..." အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည် 18750 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[တောကိုသာ ရှင်းလင်းပါ]] | author = သာသနာရေးဦးစီးဌာန | override_author = | editor = | translator = | contribuor = | override_contributor = | section = <b>တောကိုသာ ရှင်းလင်းပါ</b> | previous = [[အလှူမြစ်တား သုံးပါးအန္တရာယ်]] | previous2 = | next = [[တောကိုသာ ရှင်းလင်းပါ-ဒု]] | next2 = | year = | notes = | edition = | categories = ဖားအောက်တောရ | shortcut = | portal = }} <h3>တောကိုသာ ရှင်းလင်းပါ</h3> <p><b>နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။</b></p> --- <h3>မွန်မြတ်သော အသက်ရှင်ခြင်း</h3> <p><b>ယော စ ဝဿသတံ ဇီဝေ၊ ဒုဿီလော အသမာဟိတော၊</b></p> <p><b>ဧကာဟံ ဇီဝိတံ သေယျော၊ သီလဝန္တဿ စျာယိနော။၁</b></p> <p><b>ယော စ</b> = အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား။ <b>ဒုဿီလော</b> = ကိုယ်ကျင့်သီလ မရှိပါဘဲလျက်။ <b>အသမာဟိတော</b> = ဥပစာရ အပ္ပနာ နှစ်ဖြာသော တည်ကြည် သော သမာဓိ မရှိပါဘဲလျက်။ <b>ဝဿသတံ</b> = နှစ်ပေါင်း (၁၀၀) ကာလကြာ အောင်။ <b>စေ ဇီဝေ</b> = အကယ်၍ အသက်ရှင်ကာ နေရစေကာမူ။ <b>တဿ</b> = ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ <b>ဝဿသတံ</b> = နှစ်ပေါင်း (၁၀၀) ကာလကြာအောင်။ <b>ဇီဝိတံ</b> = အသက်ရှင်နေရခြင်းသည်ကား။ <b>န သေယျော</b> = မမြတ်သည်သာတည်း။ <b>တဿ ဒုဿီလဿ</b> = ထိုကိုယ်ကျင့်သီလ မရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ <b>ဝဿသတံ</b> = နှစ်ပေါင်း (၁၀၀) ကာလကြာအောင်။ <b>ဇီဝနတော</b> = အသက်ရှင်ကာ နေရ ခြင်းထက်။ <b>သီလဝန္တဿ</b> = ကိုယ်ကျင့်သီလနှင့် ပြည့်စုံသော။ <b>စျာယိနော</b> = အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနစျာန် လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနစျာန်ဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော နှစ်မျိုး သော စျာန်တို့ကို ဝင်စားလေ့ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ <b>ဧကာဟံ</b> = တစ်နေ့တစ်ရက် တစ်နံနက်မျှ။ <b>ဇီဝိတံ</b> = အသက်ရှင်နေရခြင်းသည်ကား။ <b>သေယျော</b> = သာလွန် ၍ မွန်မြတ်လှပါပေ၏။</p> <p>ကိုယ်ကျင့်သီလလည်း မရှိသော, ဥပစာရစျာန်သမာဓိ အပ္ပနာစျာန် သမာဓိဆိုသည့် နှစ်မျိုးသော သမာဓိတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော သမာဓိဖြင့် စိတ်တည်ကြည်မှု သမာဓိလည်း မရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ နှစ်ပေါင်း (၁၀၀) ကာလ ကြာအောင် အသက်ရှင်နေရခြင်းသည်ကား မမြတ်သော အသက်ရှင်နေခြင်း သာ ဖြစ်ပါသည်။ ဤကဲ့သို့ ကိုယ်ကျင့်သီလ မရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ နှစ်ပေါင်း (၁၀၀) ကာလကြာအောင် အသက်ရှင်နေရခြင်းထက် ကိုယ်ကျင့်သီလနှင့် လည်း ပြည့်စုံသော, <b>အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနစျာန် လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနစျာန်</b>ဆိုသည့် နှစ်မျိုးသော စျာန်တွေကိုလည်း ဝင်စားနေလေ့ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ တစ်နေ့ တစ်ရက် တစ်နံနက်မျှ အသက်ရှင်နေရခြင်းသည်ကား သာလွန်၍ မွန်မြတ်လှ ပါပေသည်။၁</p> <p>ဤကဲ့သို့ <b>ဓမ္မပဒ ဒေသနာတော်မြတ်</b>၌ ဘုရားရှင် ညွှန်ကြားပြသ ဆိုဆုံးမ ထားတော်မူသည့်အတိုင်း တရားဘာဝနာကို လေ့လာလိုက်စားနေတော်မူကြ သည့် သူတော်ကောင်းတို့၏ သန္တာန်၌ ကိုယ်ကျင့်သီလတွေနှင့် ပြည့်စုံလာနိုင် ရေးအတွက်လည်း အခါအခွင့်သင့်လျှင် သင့်သလို အဆုံးအမ ဩဝါဒစကား များကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ပေးခဲ့ဖူးပါသည်။ အလားတူပင် <b>အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနစျာန် လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနစျာန်</b>ဆိုသည့် နှစ်မျိုးသော စျာန်တွေ ကို ဝင်စားနိုင်ရေးအတွက်လည်း <b>မဂ္ဂ</b> ခေါ်သည့့် လမ်းမှန်နှင့် <b>ကုမ္မဂ္ဂ</b> ခေါ်ဆို သည့် လမ်းမှားကို ခွဲခြားစိတ်ဖြာသိရှိနိုင်ရန် ရည်သန်တောင့်တကာ အခါ အခွင့်သင့်လျှင် သင့်သလို အဆုံးအမ ဩဝါဒစကားများကိုလည်း ပေးခဲ့ဖူး ပါသည်။</p> --- <h3>အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနစျာန် လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနစျာန်</h3> <p>ဤနေရာတွင် အဋ္ဌသာလိနီအဋ္ဌကထာက၂ <b>အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနစျာန်</b>နှင့် <b>လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနစျာန်</b>တို့ကို ဤကဲ့သို့ ရှင်းလင်းတင်ပြထား၏။</p> <p><b>စျာနန္တိ ဒုဝိဓံ စျာနံ --- အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနံ လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနန္တိ။ တတ္ထ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော ပထဝိကသိဏာဒိအာရမ္မဏံ ဥပနိဇ္ဈာယန္တီတိ အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနန္တိ သင်္ချံ ဂတာ။ ဝိပဿနာမဂ္ဂဖလာနိ ပန လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနံ နာမ။ တတ္ထ ဝိပဿနာ အနိစ္စာဒိလက္ခဏဿ ဥပနိဇ္ဈာနတော လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနံ။ ဝိပဿနာယ ကတကိစ္စဿ မဂ္ဂေန ဣဇ္ဈနတော မဂ္ဂေါ လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနံ။ ဖလံ ပန နိရောဓသစ္စံ တထလက္ခဏံ ဥပနိဇ္ဈာယတီတိ လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနံ နာမ။၂</b></p> <p>စျာန်ဟူသည် <b>အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနစျာန် လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနစျာန်</b>ဟု စျာန် (၂)မျိုး ရှိ၏။ ထို (၂)မျိုးတို့တွင် လောကီစျာန်သမာပတ် (၈)ပါးတို့ကို -- ပထဝီကသိုဏ်းစသော သမထနိမိတ်အာရုံကို ကပ်၍ စိုက်စိုက်စူးစူး ရှုတတ် ကုန်သောကြောင့် <b>အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနစျာန်</b> ဟူ၍ ခေါ်ဆို၏။ ဝိပဿနာဉာဏ် မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်တို့သည် <b>လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနစျာန်</b> မည်၏။ ထိုတွင် ဝိပဿနာဉာဏ်သည် သင်္ခါရတရားတို့၏ <b>အနိစ္စစသော လက္ခဏာ</b>ကို ကပ်၍ စူးစူး စိုက်စိုက် ရှုတတ်သောကြောင့် <b>လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနစျာန်</b> မည်၏။ ဝိပဿနာဉာဏ်၏ ပြုသင့်ပြုထိုက်သော သင်္ခါရတရားတို့၏ <b>အနိစ္စစသော လက္ခဏာ</b>ကို စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုခြင်းလုပ်ငန်းကိစ္စ၏ မဂ်ဉာဏ်ကြောင့် ပြီးစီးပြည့်စုံလာရကား မဂ်ဉာဏ်သည် <b>လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနစျာန်</b> မည်၏။ အရိယမဂ်တရားသည် အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီး၏ <b>အာရမ္မဏပစ္စယ သတ္တိ</b>ဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးမှု သတ္တိအရှိန်အဝါကို ရရှိသဖြင့် သင်္ခါရတရားတို့၏ <b>အနိစ္စစသော လက္ခဏာ</b>ကို မသိအောင် ဖုံးလွှမ်းထားတတ်သော မောဟကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်သတ်လိုက်၏။ မသိမှုကို ပယ်သတ်လိုက်သဖြင့် သိမှုသည် ပြီးစီး ပြည့်စုံသွား၏။ ဤသို့ ပြီးစီး ပြည့်စုံခြင်းကို <b>ကိစ္စသိဒ္ဓိ</b>အားဖြင့် ပြီးစီး ပြည့်စုံခြင်းဟု ဆို၏။ ထိုကြောင့် အရိယမဂ်တရားသည် <b>ကိစ္စသိဒ္ဓိ</b>အားဖြင့် <b>လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနစျာန်</b> မည်၏ဟု ဆိုလိုပါသည်။ အရိယဖိုလ်တရားသည်ကား <b>နိရောဓသစ္စာ</b>အမည်ရသော အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော် မြတ်၏ ဟုတ်မှန်တိုင်းသော <b>သန္တိလက္ခဏာ</b>ကို ကပ်၍ စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုတတ် သောကြောင့် <b>လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနစျာန်</b> မည်၏။၂</p> <p>ဤကဲ့သို့သော <b>အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနစျာန်</b>နှင့် <b>လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနစျာန်</b>တို့ကို မျက်မှောက်ခေတ်တွင် တရားဘာဝနာကို လေ့လာလိုက်စားနေကြကုန်သော သူတော်စင်တို့ကိုလည်း ဝင်စားကာ နေထိုင်စေလိုသော ဦးတည်ချက်ဖြင့် <b>မဂ္ဂ</b> ခေါ်သည့့် လမ်းမှန်နှင့် <b>ကုမ္မဂ္ဂ</b> ခေါ်ဆိုသည့် လမ်းမှားကို ခွဲခြားကာ အခါအခွင့်သင့်လျှင် သင့်သလို ရှင်းလင်းတင်ပြပေးခဲ့ပါသည်။ အားပေးစကား တိုက်တွန်းစကားတွေကိုလည်း အကြိမ်များစွာ ပြောဟောပေးခဲ့ရပါသည်။</p> <p>ဤကဲ့သို့ အဆုံးအမပေးထားသော တရားစကားများ ဟောကြားပေး ထားသော တရားစကားများကို နာယူရသော ယောဂီသူတော်စင်အချို့တွေက စာအုပ်စာတမ်းအဖြစ် မှတ်တမ်းတင်ထားသည်ကို ဖတ်ရှုလိုပါကြောင်း တင်ပြ လျှောက်ထားလာကြပါသည်။ ဤကဲ့သို့ တင်ပြလျှောက်ထားလာကြသည့် အတွက် သင့်တော်သော ဩဝါဒစကားများနှင့် သင့်တော်သော ဟောကြား ထားသည့် တရားစကားများကို ပေါင်းစုကာ သင့်လျော်သော အစီအစဉ်ဖြင့် <b>မဂ္ဂ</b> ခေါ်သည့် လမ်းမှန်နှင့် <b>ကုမ္မဂ္ဂ</b> ခေါ်ဆိုသည့် လမ်းမှားကို ခွဲခြားသိရှိ နိုင်ရေးအတွက် ရည်ရွယ်တောင့်တကာ တောကိုတော့ ရှင်းလင်းပါ၊ သစ်ပင်ကိုတော့ မခုတ်လှဲပါနှင့် ..ဆိုသည့်ဤကျမ်းစာငယ်ကို ရေးသား ပြုစုပေးလိုက်ရခြင်း ဖြစ်ပါသည်။</p> <p>ဤကျမ်းစာငယ်၌ လမ်းမှားနှင့် လမ်းမှန်ကိုသာ ဦးစားပေးကာ ရှင်းလင်း တင်ပြထားသည့်အတွက် ကျင့်စဉ်အရပ်ရပ်ကိုကား အသေးစိတ် ဖော်ပြထားမှု မရှိပါ။ သမထပိုင်းဆိုင်ရာကျင့်စဉ်များ ဝိပဿနာပိုင်းဆိုင်ရာကျင့်စဉ်များကို <b>နိဗ္ဗာနဂါမိနိပဋိပဒါ</b> အမည်ရှိသည့် ကျမ်းစာကြီး (၅)တွဲနှင့် ကျမ်းစာငယ် (၉)တွဲ တို့တွင် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖော်ပြထားပြီးသည့်အတွက်ကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။ ထိုကြောင့် သမထပိုင်းဆိုင်ရာကျင့်စဉ်နှင့် ဝိပဿနာပိုင်းဆိုင်ရာကျင့်စဉ်တို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ သိရှိလိုပါက ထိုကျမ်းစာများ၌ ကြည့်ရှုကြပါကုန်။</p> <p>ဤကျမ်းစာငယ်ကို ဖတ်ရှုနေကြကုန်သော သူတော်ကောင်းအပေါင်း တို့သည်လည်း ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် စိုက်ပျိုးတည်ထောင်ထားတော် မူခဲ့သည့် သာသနာ့အင်ကြင်းတောဥယျာဉ်ကြီးအတွင်း၌ အေးမြသည့် အရိပ်အာဝါသ ရှိနေကြသည့် သာသနာ့အင်ကြင်းပင်ကြီးတို့၏ အရိပ်ကို ခိုလှုံကာ <b>အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနစျာန် လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနစျာန်</b>တို့ကို အောင်အောင် မြင်မြင် ဝင်စားနိုင်ကြသည့် သူတော်ကောင်း သူမြတ်လောင်းများ ဖြစ်ကြ ပါစေသောဝ် ...</p> <p>အာသီသပတ္ထနာဖြင့် ဖြန့်ကြက်လျက် ...</p> <p>ဖားအောက်တောရဆရာတော်</p> <p>၁၃၇၁-ခု၊ ကဆုန်လပြည့်၊ ဗုဒ္ဓနေ့</p> <p>၈.၅.၂၀၀၉</p> --- <h3>ပဏာမ ဝန္ဒနာ</h3> <p><b>မဂ္ဂင်္ဂနာဝံ မုနိဒက္ခနာဝိကော၊</b></p> <p><b>ဤဟာဖိယံ ဉာဏကရေန ဂါဟကော။</b></p> <p><b>အာရုယှ ယော တာယ ဗဟူ ဘဝဏ္ဏဝါ၊</b></p> <p><b>တာရေသိ တံ ဗုဒ္ဓမဃပ္ပဟံ နမေ။၃</b></p> <p><b>ဤဟာဖိယံ</b> = ဝီရိယတည်းဟူသော တက်မကို။</p> <p><b>ဉာဏကရေန</b> = သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်မြတ်တည်းဟူသော လက်တော်ဖြင့်။</p> <p><b>ဂါဟကော</b> = မြဲမြံစွာ ကိုင်စွဲထားတော်မူသော။</p> <p><b>ယော မုနိဒက္ခနာဝိကော</b> = အကြင် မုနိထွတ်ထား မြတ်စွာဘုရားတည်း ဟူသော လိမ္မာလှစွာသော သင်္ဘောလှေမှူးသည်။</p> <p><b>မဂ္ဂင်္ဂနာဝံ</b> = မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး အကျင့်မြတ်တရားတည်းဟူသော သင်္ဘော လှေထက်သို့။</p> <p><b>အာရုယှ</b> = တက်စီးတော်မူပြီး၍။</p> <p><b>တာယ</b> = ထိုမဂ္ဂင်ရှစ်ပါး အကျင့်မြတ်တရားတည်းဟူသော သင်္ဘောလှေဖြင့်။</p> <p><b>ဗဟူ</b> = ကျွတ်ထိုက်သသူ နတ် လူ ဗြဟ္မာ ဝေနေယျများစွာ သတ္တဝါတို့ကို။</p> <p><b>ဘဝဏ္ဏဝါ</b> = ကူးခတ်လွန်မြောက်ဖို့ရန် အလွန် ခဲယဉ်းလှစွာသော, အပြောကျယ်သည့် ဘဝသုံးဖြာ ပင်လယ်မဟာသမုဒ္ဒရာမှ။</p> <p><b>တာရေသိ</b> = နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော ထိုမှာဘက်ကမ်းသို့ ရောက်အောင် ထုတ်ဆောင် ကယ်တင်တော်မူခဲ့လေပြီ။</p> <p><b>အဃပ္ပဟံ</b> = ပြောထူများစွာ သတ္တဝါတို့၏ ကိလေသာဝဋ်ဆင်းရဲ သံသရာ ဝဋ်ဆင်းရဲကို အမြစ် မကြွင်းအောင် ပယ်ရှင်းပေးတော်မူတတ်ထသော။</p> <p><b>ဗုဒ္ဓံ</b> = သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်ကို ကိုယ်တော်တိုင် ထွင်းဖောက် သိမြင်တော် မူပြီးသည်ဖြစ်၍ ကျွတ်ထိုက်သသူ နတ်လူဗြဟ္မာ ဝေနေယျကြာ သတ္တဝါတို့ကိုလည်း ထွင်းဖောက် သိမြင်စေတော်မူတတ်ထသော။</p> <p><b>တံ မုနိဒက္ခံ</b> = ထို မုနိထွတ်ထား မြတ်စွာဘုရားတည်းဟူသော လိမ္မာလှစွာ သော သင်္ဘောလှေမှူးကို။</p> <p><b>အဟံ</b> = တရားဟော တရားနာဟု ခေါ်ဆိုသမုတ်အပ်သော တပည့်တော် သည်။</p> <p><b>နမေ</b> = <b>နမာမိ</b> = ကာယ ဝစီ မနောချီလျက် အဉ္ဇလီရိုကျိုး လက်ဆယ်ဖြာ ထိပ်မှာမိုး၍ ရှိခိုးဦးညွှတ်ပါ၏ မြတ်စွာဘုရား ..။၃</p> <p>သာဓု သာဓု သာဓု</p> <p>__________</p> --- <h3>အခန်း (၁)</h3> <h3>ဝနံ ဆိန္ဒထ = တောကိုသာ ရှင်းလင်းပါ</h3> <p><b>ဝနံ ဆိန္ဒထ မာ ရုက္ခံ၊ ဝနတော ဇာယတေ ဘယံ။</b></p> <p><b>ဆေတွာ ဝနဉ္စ ဝနထဉ္စ၊ နိဗ္ဗနာ ဟောထ ဘိက္ခဝေါ။၄</b></p> <p>ဒီဂါထာကို လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း (၂၅၀၀)ကျော်က ဇေတဝန် ကျောင်းတိုက်တော်မှာ မြတ်စွာဘုရား သီတင်းသုံးစံနေတော်မူစဉ် သက်တော် ရွယ်တော် ကြီးရင့်မှ ရှင်ရဟန်းပြုတော်မူလာကြတဲ့ ရဟန်းတော်ကြီးများကို အကြောင်းပြုပြီးတော့ မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူခဲ့တဲ့ ဂါထာဒေသနာ တော်တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီဒေသနာတော်မြတ်ဟာ ယနေ့ တရား နာယူနေကြတဲ့ အချို့သော ရဟန်းယောဂီတွေ ရှင်သာမဏေယောဂီတွေ သီလရှင်ယောဂီတွေ အမျိုးသားယောဂီတွေ အမျိုးသမီးယောဂီတွေနဲ့တော့ အံဝင်ခွင်ကျ ဖြစ်နေပုံရပါတယ်။ ဒီဂါထာဒေသနာတော်ရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို နာကြားကြည့်ကြရအောင် ..။</p> <p><b>ဘိက္ခဝေါ</b> = ရဟန်းတော်များ အို ချစ်သားတို့ ...။ <b>ဝနံ</b> = တောချုံကို။ <b>ဆိန္ဒထ</b> = ရှင်းလင်းကြ ဖြတ်တောက်ကြပါကုန်လော့။ <b>ရုက္ခံ</b> = သစ်ပင်ကို။ <b>မာ ဆိန္ဒထ</b> = မခုတ်လှဲကြပါကုန်လင့်။</p> <p>ချစ်သားရဟန်းတို့ ...တောချုံကိုတော့ ရှင်းလင်းကြ ဖြတ်တောက် ကြပါ။ သို့မဟုတ် ခုတ်ထွင်ကြပါ ရှင်းလင်းကြပါ။ သို့သော် သစ်ပင်ကိုတော့ မခုတ်လှဲကြပါနဲ့ ..တဲ့။</p> <p>ဘယ့်နှယ်တုံး တရားနာပရိသတ်တွေ နားလည်ကြသလား? တောချုံ ကိုတော့ ရှင်းလင်းပါ။ သစ်ပင်တော့ မခုတ်လှဲပါနဲ့တဲ့။ နားလည်ကြသလား? နောက်တစ်ခု --- မြတ်စွာဘုရား ဆက်လက်ပြီး ဟောကြားတော်မူပြန်တယ်။</p> <p><b>ဝနတော ဇာယတေ ဘယံ။၄</b></p> <p><b>ဝနတော</b> = တောချုံကြောင့်။ <b>ဘယံ</b> = ဘေးဒုက္ခ အမျိုးမျိုးသည်။ <b>ဇာယတေ</b> = ဖြစ်ပေါ်၍ လာတတ်ပေ၏။</p> <p>တောချုံပုတ်ကို ဘာကြောင့် ဘုရားရှင်က အရှင်းခိုင်းတော်မူရသလဲ? တောချုံပုတ်ကြောင့် ဘေးဒုက္ခအမျိုးမျိုး ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တယ်တဲ့ .. ဒါကြောင့် တောချုံပုတ်ကိုတော့ ရှင်းပါ။ သစ်ပင်ကိုတော့ မခုတ်လှဲပါနဲ့တဲ့။ နားလည်ကြသလား? နောက်တစ်ခု --- ဆက်လက်ပြီး ဟောကြားတော် မူပြန်တယ် ..။</p> <p><b>ဆေတွာ ဝနဉ္စ ဝနထဉ္စ၊ နိဗ္ဗနာ ဟောထ ဘိက္ခဝေါ။၄</b></p> <p><b>ဘိက္ခဝေါ</b> = ရဟန်းတော်များ အို ချစ်သားတို့ ...။ <b>ဝနဉ္စ</b> = တောချုံကို လည်းကောင်း။ <b>ဝနထဉ္စ</b> = တောချုံမှ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အဆွယ်အပွား သစ်ပင်ငယ် ချုံနွယ် ပိတ်ပေါင်းကိုလည်းကောင်း။ <b>ဆေတွာ</b> = ဖြတ်တောက်နိုင်ကြကုန် သည်ဖြစ်၍။ <b>နိဗ္ဗနာ</b> = အပူမီး ငြိမ်းအေးကြကုန်သည်။ <b>ဟောထ</b> = ဖြစ်ကြပါ ကုန်လော့။</p> <p>တောချုံကိုလည်း ဖြတ်တောက်ပစ်ပါ ရှင်းလင်းပါ။ အဲဒီတောချုံက ထပ်ဆင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အဆွယ်အပွားကလေးတွေ ရှိကြတယ်။ အဲဒီ အဆွယ် အပွားကလေးတွေကိုလည်း ဖြတ်တောက်ပစ်ပါ ရှင်းလင်းပါ။ အဲဒီလို ဖြတ်တောက်ပစ်မည် ရှင်းလင်းပစ်မည်ဆိုလို့ရှိရင်တော့ အပူမီးတွေ ငြိမ်းအေး သွားကြပါလိမ့်မည် .. ဆိုပြီးတော့ ဒီလို ဘုရားရှင်က ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဘယ်လိုအကြောင်းကြောင့် ဘုရားရှင်က ယခုလို ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမတော်မူရပါသလဲ? အကြောင်းရင်း နိဒါန်းကတော့ ဒီလိုပါ ..။၅</p> --- <h3>ပစ္စုပ္ပန်ဇာတ်ကြောင်းဝတ္ထု</h3> <p>တစ်ချိန်မှာ .. ဘုန်းကြီးတို့ရဲ့ ဆရာတစ်ဆူ ဖြစ်တော်မူတဲ့ မြတ်စွာဘုရား ကိုယ်တော်မြတ်ကြီးဟာ သာဝတ္ထိပြည်မွန် ဇေတဝန်ကျောင်းတိုက်တော်မှာ သီတင်းသုံးစံနေတော်မူခဲ့ပါတယ်။ သာဝတ္ထိမှာလည်း ကြွယ်ဝချမ်းသာကြတဲ့ ကောင်းမှုကုသိုလ် အတူပြုဘက်ဖြစ်ကြတဲ့ ခင်မင်ရင်းနှီးကြတဲ့ အမျိုးကောင်းသား မိတ်ဆွေအပေါင်းအသင်းငါးဦးတို့ ရှိကြတယ်။ ဘုရားရှင်ရဲ့ထံတော်မှောက်မှာ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းဖြစ်တဲ့ <b>နိယျာနိက</b> တရားကောင်းတို့ကို နာကြားခွင့် ရရှိကြတဲ့အခါ သူတို့တစ်တွေဟာ သတိ သံဝေဂတွေ ရရှိသွားကြတဲ့အတွက် ငါတို့တစ်တွေဟာ အသက်အရွယ်ကြီးရင့် ကြကုန်ပြီ ဖြစ်ကြတယ်၊ တို့တစ်တွေ အိမ်ရာတည်ထောင် လူ့ဘောင်မှာ နေထိုင်ကြခြင်းဖြင့် ဘာအကျိုးရှိနိုင်ကြတော့မှာလဲ ..၊ အိမ်ရာတည်ထောင် လူ့ဘောင်ကို စွန့်ခွာပြီးတော့ အိမ်ရာမထောင်တဲ့ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက် ကာ ရှင်ရဟန်းပြုပြီး သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခရဲ့ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို တို့ကြိုးစားအားထုတ်ကြစို့ဟု --- ဒီလို အညီအညွတ် တိုင်ပင်ကြတယ်။ တိုင်ပင်လိုက်တဲ့အခါ အားလုံး သဘောတူညီမှုလည်း ရရှိသွားကြတယ်၊ ရှိနေကြတဲ့ စည်းစိမ်ဥစ္စာနှစ်တွေကို သားမယားတို့အား အပ်နှင်းပြီးတော့ ဘုရားရှင်ထံတော်မှာ ရှင်ရဟန်းပြုခွင့် ရရှိရန် ခွင့်ပန် လျှောက်ထားပြီးနောက် သာသနာ့ဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကာ ရှင်ရဟန်း ပြုတော်မူကြတယ်။ ရှင်ရဟန်း ပြုပြီးကြတဲ့ အချိန်အခါမှာ .. ဘာတွေ ဖြစ်လာကြသလဲ ..?</p> <p>ရှင်ရဟန်းပြုပြီးတဲ့အခါ ရှင်ရဟန်းတွေနှင့် လျော်လျောက်ပတ် ကောင်းမြတ်တဲ့ <b>သမဏဓမ္မ</b> အမည်ရတဲ့ <b>သမထ ဝိပဿနာ</b>ဆိုတဲ့ ရဟန်းတရားတွေကို စွမ်းစွမ်းတမံ ကြိုးစားအားထုတ်နိုင်တဲ့ စွမ်းအားတွေလည်း မရှိ ဖြစ်နေ ကြတယ်။</p> <p>သက်တော် ရွယ်တော် ကြီးရင့်ကြပါမှ သာသနာ့ဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကာ ရှင်ရဟန်းပြုလာကြရတဲ့အတွက် <b>ပရိယတ်တရားတော်မြတ်</b>ကို သင်ယူဖို့ရန် မစွမ်းနိုင်လည်း ဖြစ်နေကြတယ်။ မစွမ်းနိုင်ကြတဲ့အတွက် ဇေတဝန်ကျောင်း တိုက်တော်ရဲ့ အစွန်အဖျားကျတဲ့ နေရာဒေသတစ်ခုမှာ သက်ရွက်မိုးကျောင်း ငယ်များ ဆောက်လုပ်ကာ စုပေါင်း နေထိုင် သီတင်းသုံးတော်မူကြတယ်။</p> <p>ဆွမ်းခံကြွတော်မူကြတဲ့အခါမှာလည်း ဆွမ်းခံ၍ ရရသမျှ အစာ အာဟာရဖြင့် မမျှတနိုင် မစားနိုင် ဖြစ်နေကြတယ်။ တရားနာယူနေကြတဲ့ ယောဂီတွေထဲက အချို့သော အချို့သော ယောဂီတွေနဲ့တော့ တူနေကြပုံ ပေါ်တယ်။ မစားနိုင်ကြတဲ့အခါကျတော့ ဘာတွေ လုပ်ကြသလဲ ..? များသောအားဖြင့် မိမိတို့ရဲ့ အိမ်ရှင်မဟောင်းတွေရဲ့ လက်ရာဟောင်းတွေကို ပြန်ပြောင်းကာ အမှတ်ရနေကြတဲ့အတွက် မိမိတို့ရဲ့ သားသမီးများ အိမ်ရှင်မ ဟောင်းများ ရှိရာ အိမ်သို့ပဲ သွားသွားပြီး ဆွမ်းခံကာ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးကြတယ်။ နောက်ပိုင်းကျတော့ သူတို့တစ်တွေ စနစ်ပြောင်းလိုက်ကြတယ်။ ဘယ်လို စနစ်ပြောင်းကြသလဲ ..?</p> <p>ကိုယ်တော်တစ်ပါးရဲ့ <b>မဓုရပါစိကာ</b> အမည်ရှိတဲ့ အိမ်ရှင်မဟောင်းက တော်တော်ကလေး ချမ်းသာကြွယ်ဝပုံ ရပါတယ်၊ သဒ္ဓါတရားလည်း အလွန် ကောင်းမွန်ပါတယ်။ အားလုံးသော ရဟန်းမိတ်ဆွေတစ်စုတို့အတွက် အလွန် ကျေးဇူးများတဲ့ ဥပါသိကာမတစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီတော့ ထိုရဟန်းတော်တွေဟာ သာဝတ္ထိမြို့ထဲ ဆိုင်ရာ ဆိုင်ရာ သား သမီးများ အိမ်ရှင်မဟောင်းများ ရှိရာ အိမ်တွေမှာ လှည့်လည်ပြီး ဆွမ်းခံ လိုက်ကြတယ်။ ဆွမ်းခံလို့ ရရှိကြတဲ့ ပစ္စည်းတွေကို <b>မဓုရပါစိကာ</b>အိမ်သို့ သယ်ဆောင်သွားကြပြီး ကိုယ်တော်တွေအားလုံး စုပြုံပြီးတော့ ဘုဉ်းပေးတော် မူကြတယ်။ အိမ်ရှင်မကလည်း လှူနိုင် ဒါန်းနိုင်တဲ့ အိမ်ရှင်မ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ကိုယ်တော်အားလုံးကိုပဲ ရိုရိုသေသေနဲ့ မျှတအောင် ပြုစုလုပ်ကျွေးပါတယ်။ ဒီနည်းစနစ်နဲ့ နေထိုင်လိုက်ကြတော့ စားဝတ်နေရေးတွေကတော့ ပြေလည် သွားကြပြီဖြစ်တယ်။ အဲဒီလိုပြေလည်သွားကြတဲ့အခါ အချိန်တွေကို အလဟဿ မဖြုန်းတီးကြဘဲ စွမ်းအားရှိသလောက် <b>သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာ</b>တွေကို ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ဖို့တော့ အလွန်ကောင်းနေပါတယ်။ သို့သော် စွမ်းစွမ်းတမံ ကြိုးစားအားထုတ်မှုကတော့ မရှိ ဖြစ်နေကြတယ်။</p> <p>ဒီလို နေထိုင်သီတင်းသုံးလာရာက တစ်နေ့မှာ ဘာဖြစ်လာသလဲဆိုတော့ <b>မဓုရပါစိကာ</b> အမည်ရှိတဲ့ အိမ်ရှင်မကလေးဟာ မမျှော်လင့်တဲ့ ရောဂါဝေဒနာ တစ်ခု စွဲကပ်လာတဲ့အတွက် ကွယ်လွန်သွားပြန်တယ်။ ကွယ်လွန်သွားတော့ <b>မဓုရပါစိကာ ဥပါသိကာမ</b>တော့ ကွယ်လွန်သွားပြီ .. ဆိုပြီးတော့ အဲဒီ ကိုယ်တော်တွေဟာ ဇေတဝန်ကျောင်းတိုက်သို့ ပြန်ကြွသွားကြကာ <b>မဓုရပါစိကာ</b>ရဲ့ အိမ်ရှင်ဟောင်းဖြစ်တဲ့ ကိုယ်တော်ကြီးရဲ့ကျောင်းမှာ စုပေါင်းကာ တစ်ပါးရဲ့လည်ပင်းကို တစ်ပါး ဖက်ပြီးတော့ ငိုယိုနေကြတယ် ..တဲ့။</p> <p>ဒီနေရာမှာ ပြောချင်တာကတော့ ရရသမျှနှင့် ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်း = <b>သန္တုဋ္ဌိဂုဏ်</b>, အာဟာရအပေါ်၌ တွယ်တာမက်မောနေတဲ့ တဏှာကိလေသာကို ခေါင်းပါးအောင် ကျင့်ခြင်း <b>သလ္လေခဂုဏ်</b>တို့ မရှိခြင်းကို အကြောင်းပြုပြီးတော့ အာဟာရအပေါ်၌ တွယ်တာမက်မောမှုကို အခြေခံကာ ရဟန်းတော်များနှင့် မသင့်လျော်တဲ့ ငိုပွဲဆင်ခြင်း စတဲ့ ပုံစံကလေးတွေ ဖြစ်လာကြတယ်။ သာသနာတော်မှာ ဝင်ရောက်ပြီး ရှင်ရဟန်းပြုကာ နေထိုင်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုတာ <b>သန္တုဋ္ဌိဂုဏ် သလ္လေခဂုဏ်</b>တွေနဲ့ ပြည့်စုံဖို့တော့ လိုအပ်ပါတယ်။ ရတာနဲ့ ရောင့်ရဲနိုင်တဲ့ စိတ်ထားကို မွေးမြူပေးရတယ်။ ကိလေသာတွေကို ခေါင်းပါးသွားအောင် ငါ ခါတွက်ပစ်မည် ဆိုပြီးတော့ စွဲမြဲတဲ့ အဓိဋ္ဌာန်ချက်နဲ့ ကိလေသာတွေကို တကယ်တမ်း ခေါင်းပါးသွားစေတတ်တဲ့ ဂုဏ်အပေါင်းတို့နှင့် ပြည့်စုံလျက်ရှိတဲ့ ဘုရားရှင် ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမထားတော်မူတဲ့ <b>သီလကျင့်စဉ် သမာဓိ ကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ်</b>တွေကို တကယ်လက်တွေ့ကျင့်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒီလို ကျင့်ခြင်းဖြင့် မိမိမှာ ရှိနေတဲ့ ကိလေသာတွေကို ခေါင်းပါးသွားအောင် မိမိက ခါတွက်ပေးရမှာ ဖြစ်တယ်။ ဒီလို ခါတွက်နိုင်ခြင်းကို <b>သလ္လေခဂုဏ်</b>လို့ ဆိုလိုရင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>အဲဒီလို ငိုယိုနေကြတဲ့ အသံကို ဝန်းကျင်ပတ်ချာမှာ ရှိနေကြတဲ့ ရဟန်းတော်တွေက ကြားကြတဲ့အခါ ပြေးလာကြပြီးတော့ ငိုယိုကြခြင်းရဲ့ အကြောင်းရင်းကို မေးမြန်းလျှောက်ထားကြတဲ့အခါ ထိုငိုပွဲဆင်နေကြတဲ့ ရဟန်းတွေက ဒီလို ပြန်ပြောကြတယ် --- တပည့်တော်တို့မိတ်ဆွေတစ်ဦးရဲ့ အိမ်ရှင်မဟောင်းဖြစ်တဲ့ <b>မဓုရပါစိကာ</b>ကတော့ ကွယ်လွန်သွားပြီ ဖြစ်တယ်။ ထိုဥပါသိကာမဟာ တပည့်တော်တို့အတွက် အလွန်ကျေးဇူးများပါတယ်။ ယခုအခါမှာ ဒီလို ဥပါသိကာမမျိုးကို ဘယ်နေရာမှာ သွားပြီး ရှာဖွေလို့ ရရှိနိုင်ကြပါ့မလဲ?လို့ သူတို့ ငိုပွဲဆင်ရခြင်းရဲ့အကြောင်းကို ပြန်ပြောပြကြတယ်။</p> <p>အဲဒါနဲ့ ဒီကိုယ်တော်တွေ ဖောက်ဖောက်ပြန်ပြန် ဖြစ်နေကြတဲ့အကြောင်း, ငိုပွဲကြီး ဆင်နွှဲနေကြတဲ့အကြောင်းကို ထိုရဟန်းတော်တွေက ဓမ္မသဘင်မှာ မြတ်စွာဘုရားထံ တင်ပြလျှောက်ထားကြတော့ .. မြတ်စွာဘုရားက ထိုငိုပွဲ ဆင်နေကြတဲ့ ရဟန်းတော်တို့ရဲ့ ရှေးဖြစ်ဟောင်းအောက်မေ့ဖွယ် အတိတ် ဇာတ်လမ်းတစ်ခုကို ထုတ်ဖော်ကာ ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမပေးတော်မူ ပါတယ်။၅</p> --- <h3>ရှေးဖြစ်ဟောင်းအောက်မေ့ဖွယ် ဇာတ်လမ်း</h3> <p>ထိုရဟန်းတော်တွေဟာ တစ်ချိန်က တစ်ခုသော ဘဝမှာ ကျီးကန်း အမျိုးအနွယ်၌ ကျီးကန်းများ ဖြစ်ခဲ့ကြဖူးတယ်။ တစ်နေ့မှာ သူတို့တစ်တွေဟာ သမုဒ္ဒရာကမ်းစပ် တစ်နေရာမှာ ကျက်စားနေခဲ့ကြတယ်။ အဲဒီနေ့မှာ ရွာသူ ရွာသား တချို့ဟာ နို့ဃနာထမင်းတွေ သားငါးဟင်းလျာတွေနဲ့ သေရည် သေရက် စသည်တို့ကို ယူဆောင်ကာ သမုဒ္ဒရာကမ်းစပ် တစ်နေရာမှာ <b>နာဂဗလိ</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ နဂါးတွေကို <b>ဗလိနတ်စာ</b>ကျွေးတဲ့ ပူဇော်ပွဲ တစ်ခုကို ပြုလုပ်ကြပြီးနောက် ပြန်သွားကြတယ်။ အဲဒီအခါမှာ <b>မဓုရပါစိကာ ဥပါသိကာမ</b> အလောင်းအလျာဖြစ်တဲ့ ကျီးမနှင့် အိမ်ရှင်ယောက်ျားဟောင်း ဖြစ်တဲ့ ကျီးဖိုတို့ဟာ အဲဒီ <b>နာဂဗလိနတ်စာ</b>ကျွေးတဲ့ အရပ်ကို သွားပြီးတော့ တဝကြီး လွေးလိုက်ကြတယ်၊ အရက်တွေကိုလည်း တဝကြီး သောက်လိုက်ကြ တယ်။ မတွေ့ရတာ ကြာပြီဖြစ်တဲ့အတွက် အားရပါးရ တဝကြီး လွေးလိုက်တဲ့ ပွဲကြီးပွဲကောင်း တစ်ခုပဲ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အရက်တွေကို အလွန်အကျွံ သောက်ထားတဲ့အတွက် ကျီးမက တော်တော်ကလေး မူးနေရှာတယ်၊ သမုဒ္ဒရာထဲမှာ ရေကစားမည်ဆိုတဲ့ ဦးတည်ချက်ဖြင့် ကျီးမက သမုဒ္ဒရာကမ်းစပ် တစ်နေရာသို့ သက်ဆင်းသွားလိုက်တယ်။ ထိုအချိန်အခါမှာ သမုဒ္ဒရာရေ လှိုင်းတံပိုး တစ်ခုရဲ့ ရိုက်ခတ်မှုကြောင့် ကမ်းစပ်မှာ ကျက်စားနေတဲ့ ဒီကျီးမ ဟာ သမုဒ္ဒရာရေထဲ မျောပါသွားပြီးတော့ သေကျေပျက်စီးသွားခဲ့တယ်။ အဲဒီအခါမှာ ကျီးဖိုကလည်း ငါရဲ့ အိမ်ရှင်မတော့ ကွယ်လွန်ပျက်စီးခဲ့လေပြီ ပေါ့လို့ ငိုယိုမြည်တမ်းပြန်တယ်၊ အော်ဟစ်ပြန်တယ်။ အခြားကျီးကန်းတွေ လည်း ဒီအသံကို ကြားရတဲ့အတွက် စုပြုံရောက်ရှိလာကြကာ အလားတူပဲ ငိုယိုကြပြန်တယ်၊ မြည်တမ်းကြပြန်တယ်။ ဒီသမုဒ္ဒရာရေဟာ တို့အတွက် ဘာမှုလောက်မှာလဲ၊ သမုဒ္ဒရာရေကို ကုန်ခန်းသွားအောင် သွန်ပစ်ကြပြီးတော့ ကျီးမကို တို့ ထုတ်ဆောင် ကယ်တင်ကြမည်လို့ တိုင်ပင်ကြကာ သမုဒ္ဒရာရေ ကို နှုတ်သီးပါးစပ်ဖြင့် သယ်ဆောင်ကာ ကုန်းပေါ်မှာ သွားသွားပြီး ထွေးပစ် ကြတယ်။ သို့သော် သမုဒ္ဒရာရေကား မကုန်ခန်းနိုင် ဖြစ်ခဲ့တယ်။ ဆားငန်ရေရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် ကျီးကန်းတွေရဲ့ လည်ချောင်းတွေလည်း ခြောက်ကပ်ကုန်ကြ တယ်၊ မျက်စိတွေလည်း နီကုန်ကြတယ်၊ ကျီးကန်းအပေါင်းတွေဟာ အလွန့် အလွန် ပင်ပန်းဆင်းရဲခဲ့ကြတယ်။</p> <p>အဲဒီအချိန်အခါမှာ ဘုန်းကြီးတို့ရဲ့ ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ ထို သမုဒ္ဒရာကမ်းစပ်တစ်နေရာမှာပဲ နတ်သားတစ်ဦး ဖြစ်နေခဲ့တယ်။ ထိုဘုရားအလောင်းတော် နတ်သားက ကျီးကန်းအပေါင်းတို့ရဲ့ အကျိုးမဲ့ ပျက်စီးမှုကို မကြည့်ရှုလိုတဲ့အတွက် မသိ မလိမ္မာ မိုက်မဲလွန်းလှတဲ့ နားလည်မှု ခေါင်းပါး လွန်းလှတဲ့ ကျီးကန်းတို့အပေါ်မှာ သနားကြင်နာမှုကို အကြောင်းပြုကာ ကြောက်လန့်ဖွယ်ကောင်းလှတဲ့ အသံအမျိုးမျိုးကို ဖန်ဆင်းပြီးတော့ ကျီးကန်း တွေကို ခြောက်လှန့်လွှတ်လိုက်တယ်။ အဲဒီအခါမှာ ကျီးကန်းအပေါင်းတို့ လည်း အကျိုးမဲ့ သေကျေပျက်စီးခြင်းမှ လွတ်မြောက်သွားခဲ့ကြတယ်။ ထိုအချိန်အခါက <b>မဓုရပါစိကာ</b>ကတော့ သေကျေပျက်စီးသွားတဲ့ ကျီးမ ဖြစ်ခဲ့ ဖူးတယ်။ <b>မဓုရပါစိကာ</b>ရဲ့ အိမ်ရှင်ယောက်ျားဟောင်းဖြစ်တဲ့ ရဟန်းတော်ကြီးကတော့ ကျီးဖို ဖြစ်ခဲ့ဖူးတယ်။ ကျန်ရဟန်းတော်ကြီးတွေကတော့ ထိုကျီးမ သေကျေပျက်စီးတဲ့ပွဲမှာ ဝိုင်းငိုကြတဲ့ မြည်တမ်းကြတဲ့ ကျီးကန်းတွေ ဖြစ်ခဲ့ကြ ဖူးတယ် စသည်ဖြင့် မြတ်စွာဘုရားက ရှေးဖြစ်ဟောင်း အောက်မေ့ဖွယ် ဇာတ်လမ်းတစ်ခုဖြစ်တဲ့ <b>ကာကဇာတ်တော်</b>ကို၆ အကျယ်ထုတ်ဆောင်ကာ ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမပေးတော်မူပါတယ်။</p> <p>ဘဝတစ်ခုမှာ လက်ခံကျင့်သုံးခဲ့တဲ့ <b>ဝါသနာဓာတ်ငွေ့</b> အရှိန်အဝါတွေ ဟာ ဘဝအဆက်ဆက်သို့ လိုက်ပါသွားတတ်ပုံကိုတော့ တရားနာပရိသတ် ဖြစ်ကြတဲ့ ယောဂီသူတော်စင်တွေ အထူးသတိပြုသင့်ကြပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမတော်မူပြီးနောက် .. ဘုရားရှင်က ဆက်လက်ကာ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...<b>ရာဂ ဒေါသ မောဟ</b>တည်းဟူသော တောချုံပုတ်ကို အမှီပြုပြီးတော့ သင်ချစ်သားတို့တစ်တွေဟာ ဒီလို ဆင်းရဲ ဒုက္ခသို့ ရောက်ရှိကြခြင်း ဖြစ်တယ်။ ထို<b>ရာဂ ဒေါသ မောဟ</b>တည်းဟူသော တောချုံပုတ်ကို ရှင်းလင်းဖြတ်တောက်ဖို့ရန် သင့်တင့်လှပေတယ်။ ဒီလို ဖြတ်တောက်နိုင်ခဲ့မည်ဆိုလျှင် သင်ချစ်သားတို့တစ်တွေဟာ ဆင်းရဲဒုက္ခ မရှိ ချမ်းသာအတိ ပြီးပြည့်စုံကြမှာ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ၇</p> <p>ဒီလို ဆိုဆုံးမတော်မူပြီးနောက် မြတ်စွာဘုရားက တရားနိဒါန်းမှာ အစပျိုးခဲ့တဲ့ ဒီဂါထာဒေသနာကို ဟောကြားပေးတော်မူပါတယ်။ ထပ်ပြီး နာကြားကြည့်ကြရအောင် ..။</p> --- <h3>ကိလေသာ တောချုံပုတ်နှင့် အဆွယ်အပွားများကို ရှင်းလင်းကြပါ</h3> <p><b>ဝနံ ဆိန္ဒထ မာ ရုက္ခံ၊ ဝနတော ဇာယတေ ဘယံ။</b></p> <p><b>ဆေတွာ ဝနဉ္စ ဝနထဉ္စ၊ နိဗ္ဗနာ ဟောထ ဘိက္ခဝေါ။၄</b></p> <p><b>ဘိက္ခဝေါ</b> = ရဟန်းတော်များ အို ချစ်သားတို့ ... ။ <b>ဝနံ</b> = တောချုံကို။ <b>ဆိန္ဒထ</b> = ရှင်းလင်းကြ ဖြတ်တောက်ကြပါကုန်လော့။ <b>ရုက္ခံ</b> = သစ်ပင်ကို။ <b>မာ ဆိန္ဒထ</b> = မခုတ်လှဲကြပါကုန်လင့်။ <b>ဝနတော</b> = တောချုံကြောင့်။ <b>ဘယံ</b> = ဘေးဒုက္ခ အမျိုးမျိုးသည်။ <b>ဇာယတေ</b> = ဖြစ်ပေါ်၍ လာတတ်ပေ၏။ <b>ဝနဉ္စ</b> = တောချုံကိုလည်းကောင်း။ <b>ဝနထဉ္စ</b> = တောချုံမှ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အဆွယ်အပွား သစ်ပင်ငယ် ချုံနွယ် ပိတ်ပေါင်းကိုလည်းကောင်း။ <b>ဆေတွာ</b> = ဖြတ်တောက်နိုင် ကြကုန်သည်ဖြစ်၍။ <b>နိဗ္ဗနာ</b> = အပူမီး ငြိမ်းအေးကြကုန်သည်။ <b>ဟောထ</b> = ဖြစ်ကြပါကုန်လော့။</p> <p>ဘုရားရှင်က ဒီတရားတော်ကို ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမတော်မူလိုက် တော့ အသက်အရွယ် ကြီးရင့်မှ ရှင်ရဟန်းပြုလာကြတဲ့ ကိုယ်တော်ကြီးတွေက ဘုရားရှင်က တို့ကိုတော့ တောအရှင်းခိုင်းနေပြီ၊ တို့တော့ ပေါက်တူးတွေ တူရွင်းတွေ သွားရှာရတော့မည် ဒီလို နားလည်သွားကြတယ်။ အဲဒီလို နားလည်ကြတဲ့အတွက် ငါဘုရားရှင် ဆိုလိုတဲ့ တောက ဘာလဲ ..ဆိုတာကို သိရှိသွားအောင် မြတ်စွာဘုရားက ဆက်လက်ပြီး ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမ တော်မူပါတယ်။</p> <h3>ကိလေသာ တောချုံပုတ်နှင့် အဆွယ်အပွားများ</h3> <p>ဒီနေရာမှာ ဆိုလိုတာက ကိလေသာတွေကို ဘုရားရှင်က တောချုံနဲ့ ဥပမာ ပေးထားတော်မူပါတယ်။ ကိလေသာတွေက ဆယ်မျိုး ရှိနေတယ်။</p> <p>၁။ <b>လောဘ</b> (= <b>ရာဂ</b>) = ဆွမ်း သင်္ကန်း ကျောင်း ဆေး စတဲ့ သက်ရှိသက်မဲ့ အာရုံအမျိုးမျိုးတို့အပေါ်မှာ တွယ်တာမက်မောမှုသဘော၊</p> <p>၂။ <b>ဒေါသ</b> = သက်ရှိသက်မဲ့ အာရုံအမျိုးမျိုးတို့အပေါ်မှာ စိတ်ဓာတ် ခက်ထန်ကြမ်းတမ်းမှု ဖျက်ဆီးလိုမှုသဘော၊</p> <p>၃။ <b>မောဟ</b> = ရုပ်နာမ်ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် မသိဘဲ အပေါ်ယံ ပညတ်မှာသာ သောင်တင်ကာ ယောက်ျား မိန်းမ ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါ စသည်ဖြင့် အသိမှားမှုသဘော၊</p> <p>၄။ <b>မာန</b> = စိတ်ဓာတ် တက်ကြွမြင့်မောက်မှုသဘော, အပေါ်စီးက အမြဲ တမ်း နေလိုမှုသဘော, အညံ့မခံလိုတဲ့သဘော၊</p> <p>၅။ <b>ဒိဋ္ဌိ</b> = အယူမှားမှု, ငါ သူတစ်ပါး ယောက်ျား မိန်းမ ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါ လူ နတ် ဗြဟ္မာ အသက်ကောင် လိပ်ပြာကောင် ဝိညာဏ်ကောင် အတ္တကောင် တကယ်ထင်ရှား ရှိတယ်လို့ စွဲလမ်းယုံကြည်မှု အယူမှားမှု သဘော, ကံ-ကံရဲ့အကျိုးတရား မရှိဘူးလို့ စွဲလမ်းယုံကြည်မှု စသည်ဖြင့် အယူမှားမှုအမျိုးမျိုး၊</p> <p>၆။ <b>ဝိစိကိစ္ဆာ</b> = ရတနာသုံးတန် ကံ-ကံရဲ့အကျိုးတရား စသည်တို့အပေါ်မှာ ယုံမှားသံသယရှိမှုသဘော၊</p> <p>၇။ <b>ထိန (မိဒ္ဓ)</b> = သမထ ဝိပဿနာ စတဲ့ ကုသိုလ်ရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ စိတ်ဓာတ် တက်တက်ကြွကြွ ထက်ထက်သန်သန် မရှိဘဲ စိတ်ဓာတ် ပျော့ညံ့နေမှု တွန့်ဆုတ်နေမှု ပျင်းရိနေမှု လေးလံထိုင်းမှိုင်းမှုသဘော၊</p> <p>၈။ <b>ဥဒ္ဓစ္စ</b> = သမထ ဝိပဿနာ စတဲ့ ကုသိုလ်ရေးဆိုင်ရာ အာရုံတို့အပေါ်မှာ စိတ်ဓာတ် ငြိမ်ဝပ်တည်ကြည်မှု မရှိဘဲ ပြင်ပအာရုံအမျိုးမျိုးတို့အပေါ်မှာ စိတ်ဓာတ် ပျံ့လွင့်နေမှုသဘော၊</p> <p>၉။ <b>အဟိရိက</b> = အကုသိုလ်တရားတွေ ဖြစ်ရမှာကို မရှက်မှု, ဒုစရိုက်မှု အမျိုးမျိုးတွေကို လွန်ကျူးရမှာကို မရှက်မှုသဘော၊</p> <p>၁၀။ <b>အနောတ္တပ္ပ</b> = အကုသိုလ်တရားတွေ ဖြစ်ရမှာကို မကြောက်မှု, ဒုစရိုက်မှု အမျိုးမျိုးတွေကို လွန်ကျူးရမှာကို မကြောက်လန့်မှုသဘော ---</p> <p>အားလုံးပေါင်းလိုက်တော့ ကိလေသာ ဆယ်မျိုးတို့ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>ဒီကိလေသာ ဆယ်မျိုးထဲမှာ <b>လောဘ ဒေါသ မောဟ</b> -- ဒီကိလေသာ သုံးမျိုးကိုတော့ <b>ဝန</b> (= တောချုံပုတ်)ဆိုတဲ့ အမည်နဲ့ ဘုရားရှင်က ဟောကြား ထားတော်မူပါတယ်။ ကျန်ကိလေသာ (၇)မျိုးနဲ့ မဖော်ပြရသေးတဲ့ အကုသိုလ် တရားအမျိုးမျိုးတွေကိုတော့ <b>ဝနထ</b> = တောချုံပုတ်ရဲ့ အဆွယ်အပွား ချုံနွယ် ပိတ်ပေါင်း သစ်ပင်ငယ်များအဖြစ် တင်စားကာ ဟောကြားထားတော်မူပါ တယ်။</p> <p>နောက်တစ်နည်း အဋ္ဌကထာက ဖွင့်ဆိုထားတာကတော့ --- အပါယ် လေးဘုံသို့ ရောက်စေကြောင်းဖြစ်ကြတဲ့, အပါယ်လေးဘုံမှာ ပဋိသန္ဓေ တည်နေရကြောင်းဖြစ်ကြတဲ့ စွမ်းအင် အလွန့်အလွန် ကြီးမားကြတဲ့ ကိလေသာတွေကို <b>ဝန</b> (= ကိလေသာတောချုံပုတ်)လို့ ဟောကြားထားတော် မူပါတယ်။ အပါယ်လေးဘုံနှင့်တကွ လူ့ဘုံ နတ်ဘုံတွေမှာ ပဋိသန္ဓေနှင့် စုတိအကြား တစ်နည်းပြောရလျှင်တော့ <b>ပဝတ္တိ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ဘဝတစ်လျှောက်မှာ မကောင်းတဲ့ ဆင်းရဲတဲ့ အကျိုးအမျိုးမျိုး ကို ပေးခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်တဲ့ ကိလေသာတွေကိုတော့ <b>ဝနထ</b> (= ကိလေသာ တောချုံပုတ်ရဲ့ အဆွယ်အပွား ချုံနွယ်ပိတ်ပေါင်း သစ်ပင်ငယ်များ)အဖြစ် တင်စားကာ ဟောကြားထားတော်မူပါတယ်။ တစ်နည်းပြောရလျှင်တော့ ရှေးဦးအစဖြစ်ပေါ်နေကြတဲ့ ကိလေသာတွေကိုတော့ <b>ဝန</b> (= ကိလေသာ တောချုံပုတ်), နောက်ပိုင်းကာလ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ကိလေသာ တွေကိုတော့ <b>ဝနထ</b> (= ကိလေသာတောချုံပုတ်ရဲ့အဆွယ်အပွား ကိလေသာ တွေ)လို့ ဟောကြားထားတော်မူပါတယ်။၈</p> <h3>ထပ်မံရှင်းလင်းချက်</h3> <p>ထပ်ပြီးတော့ ရှင်းပြဦးမည်။ <b>လောဘ ဒေါသ မောဟ</b> -- ဒီကိလေသာ (၃)မျိုးကတော့ အကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့ရဲ့ အခြေခံအကြောင်း အရင်း အမြစ် (<b>ဟေတုပစ္စည်း</b>)ဖြစ်တဲ့အတွက် တောချုံပုတ်ကြီးအသွင် တင်စားကာ ဟောကြားတော်မူခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ <b>လောဘ ဒေါသ မောဟ</b> -- ဒီတရား (၃)မျိုးထဲမှာလည်း <b>မောဟ</b>က ပိုပြီး အခြေခံ အကြောင်းရင်း ကျပါတယ်။ ဒီ<b>မောဟ</b>ကိုပဲ <b>အဝိဇ္ဇာ</b>ဆိုတဲ့ အမည်တစ်မျိုးနဲ့လည်း ဘုရားရှင် ဟောကြား ထားတော်မူပါတယ်။ <b>အဝိဇ္ဇာ</b>ဆိုတဲ့ စကားလုံးရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို နားလည်အောင် ထပ်ပြီး ရှင်းလင်းကြရအောင် ..။</p> --- <h3>အဝိဇ္ဇာဆိုတာ ဘာလဲ?</h3> <p><b>အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇာတိ ဘန္တေ ဝုစ္စတိ။ ကတမာ နု ခေါ ဘန္တေ အဝိဇ္ဇာ, ကိတ္တာဝတာ စ အဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီတိ? ဣဓ ဘိက္ခု အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော ရူပံ နပ္ပဇာနာတိ၊ ရူပသမုဒယံ နပ္ပဇာနာတိ၊ ရူပနိရောဓံ နပ္ပဇာနာတိ၊ ရူပနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ နပ္ပဇာနာတိ။ ဝေဒနံ နပ္ပဇာနာတိ။ သညံ။ သင်္ခါရေ နပ္ပဇာနာတိ။ ပ။ ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ နပ္ပဇာနာတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ဘိက္ခុ အဝိဇ္ဇာ။ ဧတ္တာဝတာ စ အဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီတိ။၉</b></p> <p>တစ်ချိန်မှာ ရဟန်းတော်တစ်ပါးက ဘုရားရှင်ထံတော်သို့ ချဉ်းကပ် ပြီးတော့ ဒီလို လျှောက်ထားမေးမြန်းတော်မူတယ် --- မြတ်စွာဘုရား ... <b>အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇာ</b>လို့ ပြောဆိုနေပါတယ် မြတ်စွာဘုရား၊ အဘယ်ကို <b>အဝိဇ္ဇာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါသလဲ မြတ်စွာဘုရား? အဘယ်မျှသော အတိုင်းအရှည်ဖြင့် <b>အဝိဇ္ဇာ</b>သို့ ဆိုက်ရောက်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်လို့ ခေါ်ဆိုပါသလဲ မြတ်စွာဘုရား?.. ဒီလို သူက မေးမြန်းလျှောက်ထားတယ်။ အဲဒီလို မေးမြန်းလျှောက်ထားတဲ့အခါမှာ မြတ်စွာဘုရားက ဒီလို အဖြေပေးတော်မူပါတယ် ..။</p> <p>ချစ်သားရဟန်း ... ငါဘုရားရှင်ရဲ့ သာသနာတော်မှာ သင်သိ (=<b>ပရိယတ္တိအသိ</b>), ကျင့်သိ (= <b>ပဋိဝေဓအသိ</b>)၁၀လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ အသိ နှစ်မျိုးဖြင့် အကြား+အမြင် = <b>ဗဟုဿုတ</b>မရှိတဲ့ ပုထုဇန်တစ်ဦးဟာ ---</p> <p>၁။ ရုပ် ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ်လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ခန္ဓာငါးပါး <b>ဒုက္ခသစ္စာတရား</b>ကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိခြင်း၊</p> <p>၂။ ဒီ<b>ဒုက္ခသစ္စာတရား</b>ကို ဖြစ်ပေါ်စေတတ်တဲ့ အကြောင်းရင်း <b>သမုဒယသစ္စာတရား</b>ကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိခြင်း၊</p> <p>၃။ ဒီ<b>ဒုက္ခသစ္စာတရား</b>ရဲ့ ချုပ်ငြိမ်းရာ <b>နိရောဓသစ္စာတရား</b>ကို ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ မသိခြင်း၊</p> <p>၄။ ဒီ<b>ဒုက္ခသစ္စာတရား</b>ရဲ့ ချုပ်ငြိမ်းရာ <b>နိရောဓသစ္စာ</b>သို့ ဆိုက်ရောက်ကြောင်း ကျင့်စဉ်ဖြစ်တဲ့ မဂ္ဂင် (၈)ပါး = <b>မဂ္ဂသစ္စာတရား</b>ကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိခြင်း ---</p> <p>ဒီလို မသိခြင်းမျိုးကို <b>အဝိဇ္ဇာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီလို မသိခြင်းမျိုးသို့ ဆိုက်ရောက်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကို <b>အဝိဇ္ဇာ</b>သို့ ဆိုက်ရောက်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီလို ဘုရားရှင်က မိန့်ကြားတော်မူလိုက်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ဘုရားရှင်ရဲ့ ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူချက်ကို အခြေတည်ကာ <b>သမ္မောဟဝိနောဒနီ</b>နှင့် <b>ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ</b>တို့က <b>အဝိဇ္ဇာ</b>ဆိုတဲ့ စကားလုံးရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို ဒီလို ထပ်ဆင့်ပြီးတော့ ရှင်းလင်း တင်ပြထားတော်မူပြန်တယ်။</p> <p>ပရမတ္ထအားဖြင့် တကယ်ထင်ရှားရှိနေတဲ့ သိသင့်သိထိုက်တဲ့ ခန္ဓာငါးပါး <b>ဒုက္ခသစ္စာတရား</b>စတဲ့ သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့၌ တကယ်မသိဘဲ .. ရုပ်တရားနာမ်တရားလို့ မသိဘဲ, အကြောင်းတရား အကျိုးတရားလို့ မသိဘဲ, <b>အနိစ္စတရားအစုအပုံ ဒုက္ခတရားအစုအပုံ အနတ္တတရားအစုအပုံ</b>လို့ မသိဘဲ ပြောင်းပြန်လှန်ကာ ယောက်ျား မိန်းမ ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါ လူ နတ် ဗြဟ္မာ စသည်ဖြင့် အသိမှားနေမှုသဘော, ယင်းခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတွေထဲက ခန္ဓာတစ်ပါးပါးကို သို့မဟုတ် ခန္ဓာအများစုကို အသက်ကောင် လိပ်ပြာကောင် ဝိညာဏ်ကောင် အတ္တကောင်လို့ အသိမှားနေမှုသဘောကို <b>အဝိဇ္ဇာ</b>လို့ ခေါ်ဆို ကြောင်း ရှင်းလင်းတင်ပြထားပါတယ်။၁၁</p> --- <h3>အဝိဇ္ဇာနောက်သို့ အစဉ်လိုက်နေတဲ့ အကုသိုလ်တရားဆိုးများ</h3> <p><b>အဝိဇ္ဇာ</b> = <b>မောဟ</b>ကတော့ အကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့ရဲ့ ရှေ့သွား ခေါင်းဆောင်ကြီး တစ်ဦး ဖြစ်တယ်။ ယင်း<b>အဝိဇ္ဇာ</b>သို့ ဆိုက်ရောက်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့သန္တာန်မှာ ယင်း အသိမှားမှု <b>အဝိဇ္ဇာ</b> = <b>မောဟ</b>ကို အခြေတည်ကာ ဒုစရိုက်တရားတို့ကို လွန်ကျူးရမှာကို, အကုသိုလ်တရားတွေ စိတ်အစဉ်မှာ ဖြစ်ပေါ်လာရမှာကို မရှက်မှု (= <b>အဟိရိက</b>), မကြောက်လန့်မှု (= <b>အနောတ္တပ္ပ</b>) ဒီတရားနှစ်ပါးဟာလည်း <b>အဝိဇ္ဇာ</b>နောက်သို့ အစဉ်လိုက်ကာ ဖြစ်ပေါ်လာ တတ်ကြပြန်တယ်။ ဒါတွင်ပဲလားဆိုတော့ မကသေးဘူး၊ အများကြီး ရှိနေ သေးတယ်။ ဘာတွေလဲ ..?</p> <p>ယင်း<b>အဝိဇ္ဇာ</b>သို့ ဆိုက်ရောက်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့သန္တာန်မှာ ယောက်ျား မိန်းမ ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါ လူ နတ် ဗြဟ္မာ စသည်ဖြင့် အသိမှားနေမှုသဘော, ယင်းခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတွေထဲက ခန္ဓာတစ်ပါးပါးကို သို့မဟုတ် ခန္ဓာအများစုကို အသက်ကောင် လိပ်ပြာကောင် ဝိညာဏ်ကောင် အတ္တကောင်လို့ အသိမှားမှုသဘော, <b>နိစ္စ သုခ သုဘ</b>လို့ အသိမှားမှုသဘော --- ဒီလို အသိမှားမှုဆိုတဲ့ <b>အဝိဇ္ဇာ မောဟ</b>ကို အမှီပြုကာ ယောက်ျား မိန်းမ ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါ လူ နတ် ဗြဟ္မာ စသည်ဖြင့် တကယ်ထင်ရှား ရှိတယ်လို့ စွဲလမ်း ယုံကြည်မှု (= အယူမှားမှု = ခံယူချက်မှားမှု)သဘော, ယင်းခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ် တရားတွေထဲက ခန္ဓာတစ်ပါးပါးကို သို့မဟုတ် ခန္ဓာအများစုကို အသက်ကောင် လိပ်ပြာကောင် ဝိညာဏ်ကောင် အတ္တကောင်ဟု စွဲလမ်းယုံကြည်မှု (= အယူမှားမှု = ခံယူချက်မှားမှု)သဘော, ယင်းခန္ဓာတစ်ပါးပါးထဲမှာ သို့မဟုတ် ခန္ဓာအများစုထဲမှာ အသက်ကောင် လိပ်ပြာကောင် ဝိညာဏ်ကောင် အတ္တကောင် တကယ်ထင်ရှားရှိတယ်လို့ စွဲလမ်းယုံကြည်မှု (= အယူမှားမှု = ခံယူချက် မှားမှု)သဘော, <b>နိစ္စ သုခ သုဘ</b>လို့ စွဲလမ်းယုံကြည်မှု (= အယူမှားမှု = ခံယူ ချက်မှားမှု)သဘောဆိုတဲ့ ဒီလို အယူမှားမှု <b>မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသဘောတရား</b> အမျိုးမျိုး တွေလည်း ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာကြပြန်တယ်။</p> <p>အသိမှားမှုကား <b>အဝိဇ္ဇာ</b> ဖြစ်တယ်။ အယူမှားမှုကတော့ <b>မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ</b> ဖြစ်တယ်။ အသိမှားမှု <b>အဝိဇ္ဇာ</b>ဆိုတဲ့ တောချုံပုတ်ကို အမှီပြုပြီးတော့ အယူမှားမှု <b>ဒိဋ္ဌိ</b>, မရှက်မှု မကြောက်မှု <b>အဟိရိက အနောတ္တပ္ပ</b>ဆိုတဲ့ ဒီတောချုံပုတ်ရဲ့ အဆွယ်အပွား ချုံနွယ်ပိတ်ပေါင်း သစ်ပင်ငယ်များ တိုးပွားလာခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> --- <h3>အဝိဇ္ဇာနောက်သို့ အစဉ်လိုက်နေတဲ့ မိစ္ဆာမဂ္ဂင်များ</h3> <p><b>မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ</b> ထင်ရှားရှိနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ <b>မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ မှားယွင်းတဲ့ ကြံစည်စိတ်ကူးမှု အမျိုးမျိုးတွေလည်း ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာတတ် ပြန်တယ်။ <b>မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ</b> ထင်ရှားရှိနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ <b>မိစ္ဆာဝါစာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ဝစီဒုစရိုက်အမျိုးမျိုးတွေလည်း ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာတတ်ပြန်တယ်။ <b>မိစ္ဆာဝါစာ</b>ထင်ရှားရှိနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ <b>မိစ္ဆာကမ္မန္တ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ကာယဒုစရိုက်အမျိုးမျိုးတွေလည်း ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာတတ်ပြန်တယ်။ <b>မိစ္ဆာကမ္မန္တ</b> ထင်ရှားရှိနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ <b>မိစ္ဆာအာဇီဝ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ မှားယွင်းတဲ့ အသက်မွေးမှု အမျိုးမျိုးတွေလည်း ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာတတ် ပြန်တယ်။ <b>မိစ္ဆာအာဇီဝ</b> ထင်ရှားရှိနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ <b>မိစ္ဆာဝါယာမ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ မှားယွင်းတဲ့ ကြိုးစားအားထုတ်မှု အမျိုးမျိုးတွေလည်း ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်လာတတ်ပြန်တယ်။ <b>မိစ္ဆာဝါယာမ</b> ထင်ရှားရှိနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ <b>မိစ္ဆာသတိ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ မှားယွင်းတဲ့ အသိမှားမှု <b>မောဟ</b>နဲ့ ယှဉ်တွဲနေတဲ့ <b>အကုသလသညာ</b> အမျိုးမျိုးတွေလည်း ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာတတ်ပြန်တယ်။ <b>မိစ္ဆာသတိ</b> ထင်ရှားရှိနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ <b>မိစ္ဆာသမာဓိ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ အကုသိုလ်ဖြစ်ကြောင်း အာရုံအမျိုးမျိုးတို့အပေါ်၌ စိတ်ဓာတ်စူးစိုက် တည်ငြိမ်နေမှု အမျိုးမျိုးလည်း ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာတတ်ပြန်တယ်။ <b>အဝိဇ္ဇာ မောဟ</b>ဆိုတဲ့ တောချုံပုတ်ကို အမှီပြု၍ အစဉ်တစိုက်ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ချုံနွယ် ပိတ်ပေါင်း အဆွယ်အပွား သစ်ပင်ငယ်များပင် ဖြစ်ကြပါတယ်။၁၂</p> <p>ဒီတရားတွေထဲက <b>အဝိဇ္ဇာ</b>နောက်သို့ အစဉ်တစိုက် လိုက်ပါနေတဲ့ <b>အဟိရိက အနောတ္တပ္ပ</b> တရားနှစ်ပါးကို အမှီပြုပြီးတော့ ဒုစရိုက်အမျိုးမျိုးတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာပုံ, အကုသိုလ်တရားအမျိုးမျိုးတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ် လာပုံကို ထပ်ပြီး ပြောဦးမည်။</p> --- <h3>အဟိရိက အနောတ္တပ္ပတို့၏ စွမ်းအားများ</h3> <p>ဒီကိလေသာတွေထဲမှာ <b>အဝိဇ္ဇာ</b>နောက်သို့ အစဉ်တစိုက် လိုက်ပါနေတဲ့ <b>အဟိရိက အနောတ္တပ္ပ</b> ကိလေသာ နှစ်မျိုးကတော့ ကိလေသာတရားအားလုံး ဖြစ်ပေါ်လာဖို့ရန် အကုသိုလ်တရားအားလုံး ဖြစ်ပေါ်လာဖို့ရန်အတွက် အခြေခံကျတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေထဲက ထူးခြားတဲ့ ကိလေသာ နှစ်မျိုး ဖြစ်ပါ တယ်။ အစာအာဟာရအပေါ်မှာ တွယ်တာမက်မောမှုတွေ ဖြစ်နေရတာကို မရှက်တတ်ဘူး မကြောက်တတ်ဘူး၊ အဝတ်အစားအမျိုးမျိုးတို့အပေါ်မှာ တွယ်တာမက်မောမှုတွေ ဖြစ်နေရတာကို မရှက်တတ်ဘူး မကြောက်တတ်ဘူး၊ အဆောက်အဦးအမျိုးမျိုးအပေါ်မှာ တွယ်တာမက်မောမှုတွေ ဖြစ်နေရတာကို မရှက်တတ်ဘူး မကြောက်တတ်ဘူးဆိုလျှင် .. အစာအာဟာရအပေါ်မှာ တွယ်တာမက်မောမှုတွေ အားကောင်းလာဖို့, အဝတ်အစားအမျိုးမျိုးတို့အပေါ် မှာ တွယ်တာမက်မောမှုတွေ အားကောင်းလာဖို့, အဆောက်အဦးအမျိုးမျိုး အပေါ်မှာ တွယ်တာမက်မောမှုတွေ အားကောင်းလာဖို့ပဲ ဖြစ်တယ်။</p> <p>ဒီလို .. တွယ်တာမက်မောမှုတွေ ဖြစ်ရတာကို မရှက်တတ်ဘူး မကြောက်တတ်ဘူးဆိုလျှင် ..အစားချင်း ပြိုင်ချင်တဲ့ စိတ်ထား, အဝတ်ချင်း ပြိုင်ချင်တဲ့ စိတ်ထား, အဆောက်အဦးချင်း ပြိုင်ချင်တဲ့ စိတ်ထား, တရားချင်း ပြိုင်ချင်တဲ့ စိတ်ထား စတဲ့ ပြိုင်ဆိုင်လိုတဲ့ စိတ်ထား <b>မာန်မာနတရား</b>တွေလည်း အားကောင်းလာတတ်ပါတယ်။ ဒါတွင်လားဆိုတော့ မကသေးဘူး၊ ငါပဲ သူပဲ ဆိုတဲ့ <b>ဒိဋ္ဌိ</b>တွေလည်း အားကောင်းလာတတ်ပါတယ်။</p> <p>မုသားပြောရမှာ မရှက်တတ် မကြောက်တတ်တဲ့အတွက် မုသားတွေ တွင်တွင်ပြောလာတတ်တယ်။ တရားတွေ လိမ်လျှောက်ရမှာ မရှက်တတ် မကြောက်တတ်တဲ့အတွက် ဆရာသမားထံသို့ တရားများ တင်ပြလျှောက် ထားတဲ့အခါ တရားတွေကို တကယ်မသိဘဲနဲ့ သိသယောင် လိမ်ညာပြီးတော့ လျှောက်တတ်ကြပြန်တယ်။ သမာဓိတွေကို တကယ်တမ်း အောင်အောင် မြင်မြင် ထူထောင်လို့ မရပါဘဲလျက် ရပါတယ်လို့ လျှောက်ထားကြပြန်တယ်၊ ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတွေကို တကယ်တမ်း ဉာဏ်ပညာနဲ့ ထိုးထွင်း မသိဘဲ သိပါတယ်လို့ လျှောက်ထားကြပြန်တယ်၊ <b>ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု</b> (= <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>)သဘောတရားတွေကိုလည်း တကယ်တမ်း ဉာဏ်ပညာနဲ့ ထိုးထွင်း မသိဘဲ သိပါတယ်လို့ လျှောက်ထားကြပြန်တယ်။ ဝစီဒုစရိုက်တွေကို လွန်ကျူး ရမှာကို မရှက်တတ် မကြောက်တတ်တဲ့အတွက် အချင်းချင်းတွေ မသင့်မတင့် ဖြစ်အောင် ကုန်းစကားတွေ ပြောတတ်ကြပြန်တယ်၊ ကြမ်းတမ်းတဲ့ စကားတွေ ကို ပြောတတ်ကြပြန်တယ်၊ အနှစ်မရှိတဲ့ စကားတွေကိုလည်း ဝိုင်းဖွဲ့ကာ ပြောနေတတ်ကြပြန်တယ်၊ ဒီလို ပြုမူပြောဆိုနေကြခြင်းဟာ အချင်းချင်း ညီညွတ်မှုကို ပျက်ပြားစေတတ်တဲ့ လုပ်ငန်းရပ်တွေသာ ဖြစ်ကြတယ်၊ တရား ဂုဏ်သိက္ခာတွေကို ထိခိုက်ဖို့, ကျောင်းတိုက်ဂုဏ်သိက္ခာတွေကို ထိခိုက်ဖို့ အကြောင်းတရားတွေလည်း ဖြစ်ကြတယ်၊ တရားအားထုတ်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ဆိုတာ ဒီလိုပုဂ္ဂိုလ်တွေလားလို့ ပညာရှိသူတော်ကောင်းတွေက ကဲ့ရဲ့ဖို့ အကြောင်းတရားတွေလည်း ဖြစ်ကြတယ်။</p> <p>နောက်ထပ် <b >အဝိဇ္ဇာ</b>နောက်သို့ အစဉ်တစိုက် လိုက်ပါနေတဲ့ <b >ရာဂ</b>, <b >ဒေါသ</b>, <b >ဣဿာ</b>, <b >မစ္ဆရိယ</b>, <b >မာန်မာန</b> အစရှိတဲ့ ဒီကိလေသာတွေအကြောင်းကိုလည်း ဆက်ပြောဦးမည်။ ကိလေသာတရားအားလုံးကတော့ <b >အဝိဇ္ဇာ မောဟ</b> နောက်သို့ အစဉ်တစိုက် လိုက်ပါနေတဲ့ ကိလေသာတရားဆိုးတွေသာ ဖြစ်ကြပါ တယ်။ ဒီကိလေသာတွေထဲမှာ <b >ရာဂ</b>, <b >ဒေါသ</b>, <b >မောဟ</b> (= <b >အဝိဇ္ဇာ</b>) ကိလေသာ သုံးပါးကိုတော့ တောချုံပုတ်အသွင်နဲ့ ဟောကြားထားတော်မူတယ်။ ကျန် ကိလေသာတွေကိုတော့ တောချုံပုတ်ရဲ့ အဆွယ်အပွား ချုံနွယ်ပိတ်ပေါင်း သစ်ပင်ငယ်များအဖြစ် တင်စားကာ ဟောကြားထားတော်မူခြင်း ဖြစ်တယ်။ <b >အယူမှားမှု မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ</b> စတဲ့ ကိလေသာတရားဆိုးများ, <b >ပြိုင်ဆိုင်လိုမှု မာန်မာန</b> စတဲ့ ကိလေသာတရားဆိုးများ, <b >ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်မှ စိတ်ဓာတ်တွေ တွန့်ဆုတ်နေမှု ပျင်းရိနေမှု ထိနမိဒ္ဓ</b>ဆိုတဲ့ ကိလေသာတရားဆိုးများကတော့ <b >ရာဂ</b>, <b >မောဟ</b>ဆိုတဲ့ တောချုံပုတ်ရဲ့ အဆွယ်အပွားတွေသာ ဖြစ်ကြတယ်။ <b >ဣဿာ</b> = ကိုယ့်ထက်သာ မနာလိုတဲ့ စိတ်ထား, <b >မစ္ဆရိယ</b> = ကိုယ့်စည်းစိမ် အထိမခံနိုင်တဲ့ စိတ်ထား စတဲ့ ကိလေသာတွေကတော့ <b >ဒေါသ</b>, <b >မောဟ</b>ဆိုတဲ့ တောချုံပုတ်ရဲ့ အဆွယ်အပွားတွေသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p><b >ရာဂ</b>တွေ တစ်ပုံကြီးဖြင့် ပစ္စည်းလာဘ်လာဘတွေ ရလိုကြောင်းကို သွယ်ဝိုက်၍ဖြစ်စေ, တိုက်ရိုက်ဖြစ်စေ ဆွေမျိုးမတော်သူ မဖိတ်ကြားထားသူတို့ ထံမှာ ပြောဆိုနေခြင်း၊ <b >ဒေါသ</b>တွေ တစ်ပုံကြီးဖြင့်, <b >မာန်မာန ဣဿာ မစ္ဆရိယ</b> တွေ တစ်ပုံကြီးဖြင့် အချင်းချင်း ပြုမူပြောဆိုဆက်ဆံနေခြင်းတို့ကို ဘုရားရှင်ဟာ အလွန်ရွံရှာစက်ဆုပ်တော်မူပါတယ်။ ဘုရားရှင်ရဲ့ သာသနာတော်ကို မှီခို ဆည်းကပ်ပြီး နေထိုင်နေတဲ့ သူတော်ကောင်း မှန်ခဲ့လျှင် ဘုရားရှင် ရွံရှာ စက်ဆုပ်တော်မူတဲ့ လုပ်ငန်းရပ်တွေကို ရှောင်ရှားဖို့ ပယ်ရှားဖို့ သင့်တင့်လှပါ ပေတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ --- ရှင်ရဟန်းတွေ .. သီလရှင်တွေ ..အတုယူသင့်တဲ့ လိုက်နာသင့်တဲ့ ရှောင်ကြဉ်သင့်တဲ့ ဝတ္ထုဇာတ်ကြောင်းကလေးတွေကို ထပ်မံပြီး ပြောကြရအောင် ..။</p> <h3>အတောင်းအရမ်း ထူပြောလှတဲ့ အာဠဝီရဟန်းတော်များ</h3> <p>တစ်ချိန်မှာ <b >အာဠဝီပြည်</b>က ရဟန်းတော်တချို့ဟာ ဆောက်လုပ် လှူဒါန်းမည့် အလှူရှင် ကျောင်းဒါယကာ မရှိဘဲ ကိုယ်တိုင်ကြီးကြပ်ကာ အတိုင်းအတာ ပမာဏကို လွန်နေတဲ့ ကျောင်းတွေကို ဆောက်လုပ်ကြပြန် တယ်။ နွားလှည်းပေးကြပါ၊ ဝါးပေးကြပါ၊ သစ်ပေးကြပါ၊ မြေညက်ပေးကြပါ စသည်ဖြင့် ကျောင်းဆောက်လုပ်ရေးအတွက် လိုအပ်တဲ့ ပစ္စည်းများကို <b >အာဠဝီပြည်သူ</b>တို့ထံမှာ တောင်းခံကြပြန်တယ်။ <b >အာဠဝီပြည်သူ</b>တို့လည်း ပစ္စည်း အမျိုးမျိုးတွေကို အတောင်းခံရမှုဖြင့် အညှဉ်းပန်း အနှိပ်စက် ခံနေကြရတဲ့ အတွက် ရဟန်းတော်တွေနှင့် တွေ့ဆုံရမှာကို ထိတ်လန့် ကြောက်ရွံ့လာ ကြတယ်၊ ရဟန်းတော်တွေကို မြင်လျှင် အိမ်ကို တံခါးပိတ်ကာ ပုန်းနေတတ်ကြ တယ်၊ သို့မဟုတ် အခြားတစ်နေရာသို့ ရှောင်တိမ်းထွက်ခွာသွားတတ်ကြတယ်၊ အကယ်၍ မလွှဲမရှောင်သာ ဖြစ်နေခဲ့လျှင်လည်း မျက်နှာလွှဲကာ ကျောခိုင်းနေ တတ်ကြတယ်။ ယုတ်စွအဆုံးအားဖြင့် အဝါရောင်ရှိနေတဲ့ နွားမတွေကို မြင်လျှင်တောင် ရဟန်းတွေလို့ အထင်မှားကာ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်သွားတတ် ကြပြန်တယ်။</p> <p>တစ်ချိန်မှာ <b >အရှင်မဟာကဿပ</b> ကိုယ်တော်မြတ်ကြီးဟာ သီတင်းဝါလ ကျွတ်သဖြင့် ခရီးဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူလာရာ <b >အာဠဝီပြည် အဂ္ဂါဠဝစေတီ</b> မှာ သီတင်းသုံးတော်မူခဲ့ပါတယ်။ နောက်တစ်နေ့ <b >အာဠဝီပြည်</b>တွင်းသို့ ဆွမ်းခံ ကြွဝင်တော်မူတဲ့အခါ ဆွမ်းလောင်းလှူသူ မရှိလောက်အောင် <b >အာဠဝီပြည်သူ ပြည်သား</b>တို့ရဲ့ ရဟန်းသံဃာတော်တို့အပေါ်မှာ <b >သဒ္ဓါတရား</b> ပျက်စီးနေပုံကို လည်း ကိုယ်တိုင် သိရှိသွားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ <b >အာဠဝီပြည်</b>ရှိ အချို့ရဟန်းတော် တို့ရဲ့ တင်ပြလျှောက်ထားချက်အရ <b >အာဠဝီပြည်</b>ရှိ ရဟန်းတော်အချို့ရဲ့ အတောင်းအရမ်း ထူပြောနေပုံ အကြောင်းခြင်းရာ အစုံအလင်ကိုလည်း ကုန်စင်အောင် သိရှိသွားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်မြတ်ကြီးလည်း <b >ရာဇဂြိုဟ်ပြည်</b>မှာ ဝါကျွတ်တော် မူပြီးနောက် ခရီးဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူလာရာ <b >အာဠဝီပြည် အဂ္ဂါဠဝ စေတီတော်</b>သို့ပဲ ဆိုက်ရောက်တော်မူလာပြန်ပါတယ်။ ထိုအချိန်အခါမှာ <b >အရှင်မဟာကဿပ မထေရ်မြတ်</b>က <b >အာဠဝီပြည်သူ</b>တို့ရဲ့ ရဟန်းသံဃာတော် တို့အပေါ်မှာ <b >သဒ္ဓါတရား</b> ပျက်စီးနေပုံ, <b >အာဠဝီပြည်</b>ရှိ ရဟန်းတော်အချို့ရဲ့ အတောင်းအရမ်း ထူပြောပုံ အကြောင်းခြင်းရာ အစုံအလင်ကို ကုန်စင်အောင် ဘုရားရှင်အား တင်ပြ လျှောက်ထားတော်မူပါတယ်။ ထိုအချိန်အခါမှာ ဘုရားရှင်က ရဟန်းသံဃာအစည်းအဝေးကို ခေါ်ယူတော်မူစေကာ ရဟန်းတော်တို့ကို ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချတော်မူပြီးနောက် ဝတ္ထုဇာတ်ကြောင်း အမျိုးမျိုးဖြင့် ရဟန်းတော်တို့ကို ဆိုဆုံးမတော်မူပါတယ်။</p> <p>အတောင်းအရမ်း ထူပြောမှုကို တိရစ္ဆာန်များသော်ပင် မနှစ်သက်ပါ</p> <p>ရှေးအတိတ်က ဖြစ်ခဲ့ဖူးတဲ့ ဇာတ်လမ်းတစ်ခုကို ဘုရားရှင်က ရှေးဦးစွာ ဟောပြတော်မူပါတယ်။ တစ်ချိန်မှာ --- <b >ရသေ့ညီနောင် နှစ်ပါး</b>တို့ဟာ သင့်လျော် လျောက်ပတ်တဲ့ <b >ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်းပါး</b> တစ်နေရာမှာ တစ်ပါးစီ ခွဲကာ သီတင်းသုံး တော်မူကြပါတယ်။ ညီငယ်ဖြစ်တဲ့ ရသေ့ကတော့ <b >မေတ္တာစျာန်</b> ဆိုက်သည် အထိ <b >မေတ္တာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို အလေးဂရုပြုကာ စီးဖြန်း ပွားများတော်မူ လေ့ရှိပါတယ်။ သူ့ရဲ့ <b >မေတ္တာဘာဝနာ</b>စွမ်းအားကြောင့် <b >ဂင်္ဂါမြစ်</b>ရဲ့ အခြား တစ်ဘက်ကမ်းပါးမှာ တည်ရှိနေတဲ့ <b >မဏိကဏ္ဌနဂါးမင်း</b>ဟာ <b >ဂင်္ဂါမြစ်</b>ကို ကူးခတ် ပြီး ဒီရသေ့ငယ်ထံသို့ လာရောက်ကာ ဆည်းကပ်ခစားလေ့ရှိပါတယ်။ ဒီနဂါးကို <b >မဏိကဏ္ဌနဂါးမင်း</b>လို့ ခေါ်ဆိုတာကတော့ သူရဲ့လည်ပင်းမှာ အလွန်တန်ခိုး အာနိသင် ကြီးမားတဲ့ <b >ပတ္တမြားရတနာ</b> တစ်ခုကို ဆင်မြန်းထားတဲ့အတွက် ကြောင့် <b >မဏိကဏ္ဌနဂါးမင်း</b>လို့ ခေါ်ဆိုခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနဂါးမင်းဟာ နတ်သားအသွင် ဖန်ဆင်းပြီးတော့ ရှင်ရသေ့ငယ်နှင့် ပဋိသန္ထာရစကားများ ပြောကြားလျှောက်ထားပြီးနောက် မိမိရဲ့ မူလနဂါးအသွင်ကိုပင် ယူကာ ရသေ့ငယ်အား ဆည်းကပ်ခစားလေ့ ရှိပါတယ်။ ဒီနဂါးမင်းဟာ ရသေ့ တရား ဘာဝနာ ပွားများနေတဲ့အချိန်အခါမှာ ရသေ့ရဲ့ခန္ဓာကိုယ်ကို သူ့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ် ဖြင့် ခုနစ်ခွေ ပတ်ကာ ရသေ့ရဲ့ ဦးခေါင်းပေါ်မှာ ပါးပျဉ်းကို မိုးလျက် ဆည်းကပ် ခစားလေ့ ရှိပါတယ်။ ဒီလို ဆည်းကပ်ခစားမှုကို ရသေ့ငယ်ကား အလွန် ကြောက်ရွံ့လျက် ရှိနေခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို ကြောက်ရွံ့မှုကို အကြောင်းပြုကာ ရသေ့ငယ်လည်း တဖြည်းဖြည်း ကျုံလှီပြီးတော့ ရုပ်အဆင်းတွေလည်း ဖောက်ပြန်ပျက်စီးလာတယ်၊ အသားအရောင်အဆင်းတွေလည်း ဖက်ရွက်လျော်ကဲ့သို့ ဖျော့တော့သော အရောင်အဆင်းတွေ ရှိလာတယ်၊ အကြော ပြိုင်းပြိုင်းထတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်လည်း ဖြစ်ပေါ်လာတယ်။</p> <p>တစ်နေ့မှာ နောင်တော်ရသေ့က ညီငယ်ရသေ့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ် ဖောက်ပြန် ပျက်စီးနေပုံကို မြင်တွေ့ရတဲ့အခါ အကြောင်းအခြင်းရာကို မေးမြန်းကြည့် တော်မူပါတယ်။ ထိုအခါမှာ ညီငယ်ရသေ့ရဲ့ တင်ပြချက်အရ နောင်တော် ရသေ့ကလည်း အကြောင်းခြင်းရာ အစုံအလင်ကို ကုန်စင်အောင် သိရှိသွား တော်မူခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ နောင်တော်ရသေ့က ညီငယ်ရသေ့ကို အကြံ ဉာဏ်တစ်ခု ပေးသနားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒီအကြံပေးချက်ကတော့ သာသနာတော်ကို မှီတင်းနေထိုင်ကြတဲ့ သာသနာ့ဝန်ထမ်း ရှင်ရဟန်းတွေနှင့် သီလရှင်တွေ အထူးသတိပြုသင့်တဲ့ အထူးရှောင်ရှားသင့်တဲ့ အကြံပေးချက် တစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်လို အကြံပေးသလဲ?</p> <p>ညီငယ် ... သင်ဟာ ဒီနဂါးလာနေတာကို သင်က အလိုမရှိဘူး ဆိုလျှင် အဲဒီနဂါးမှာ ဘယ်လိုပစ္စည်းတွေ ဆင်မြန်းထားတာကို သင် တွေ့မြင်ပါသလဲ ..?လို့ ဒီလို မေးမြန်းတော်မူလိုက်ပါတယ်။</p> <p>အဲဒီအခါမှာ ညီငယ်ရသေ့က နဂါးမင်းရဲ့လည်ပင်းမှာ <b >ပတ္တမြားရတနာ</b> တစ်ခု ဆွဲထားတာကို မြင်တွေ့ပါကြောင်း တင်ပြလျှောက်ထားလိုက်ပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ နောင်တော်ရသေ့က ညီငယ်ရသေ့ကို ဒီနဂါးမင်း လာတဲ့အခါမှာ ဒီ<b >ပတ္တမြားရတနာ</b>ကို တောင်းခံဖို့ အလှူခံယူဖို့ အကြံပြုလိုက်ပါတယ်။</p> <p>ညီငယ်ရသေ့ကလည်း နောင်တော်ရသေ့ရဲ့ အကြံပေးချက်အတိုင်း နောက်တစ်နေ့ <b >မဏိကဏ္ဌနဂါးမင်း</b> ဆည်းကပ်ခစားဖို့ရန် လာရောက်တဲ့ အခါမှာ <b >ပတ္တမြားရတနာ</b>ကို အလိုရှိတဲ့အတွက် <b >ပတ္တမြားရတနာ</b>ကို ပေးလှူပါ ဟု တောင်းခံလိုက်ပါတယ်။ နဂါးမင်းလည်း ခပ်မြန်မြန်ပဲ ပြန်သွားလိုက် ပါတယ်။ နောက်တစ်နေ့ ဒုတိယအကြိမ် လာတဲ့အခါလည်း အလားတူ အလှူ ခံပြန်တယ်။ နဂါးမင်းလည်း နောက်ကြောင်းလှည့်ကာ ပြန်သွားလိုက်ပါတယ်။ နောက်တစ်နေ့ တတိယအကြိမ် လာတဲ့အခါမှာလည်း <b >ဂင်္ဂါမြစ်</b>ကို ဖြတ်ကူး နေတုန်းဆဲဆဲမှာပဲ လှမ်းပြီးတော့ အလှူခံပြန်တယ်။ အဲဒီအခါမှာ နဂါးမင်းက ဒီ<b >ပတ္တမြားရတနာ</b>ရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် သူ့မှာ တန်ခိုးအမျိုးမျိုးနဲ့ ပြည့်စုံနေတာ ဖြစ်ကြောင်း, ဒီ<b >ပတ္တမြားရတနာ</b>ကို မလှူဒါန်းနိုင်ကြောင်း, အတောင်းအရမ်း ထူပြောလွန်းလှတဲ့ ဒီလိုပုဂ္ဂိုလ်မျိုးထံသို့ နောက်ထပ် ဘယ်တော့မှ မလာလို ကြောင်း စသည်တို့ကို ပြောဆိုကာ ပြန်သွားလိုက်ပါတယ်။ နောက်ထပ်လည်း ရသေ့ငယ်ထံသို့ ဘယ်တော့မှ မလာရောက်တော့ပါ။</p> <p>ထိုအခါကျမှ ရသေ့ငယ်လည်း နဂါးမင်းမလာတော့တဲ့အတွက် စိတ် မကောင်းဖြစ်ကာ ရှေးကထက် ပို၍ပို၍ ကျုံလှီသွားခဲ့တယ်၊ ရုပ်အဆင်းတွေ လည်း ပို၍ပို၍ ဖောက်ပြန်ပျက်စီးလာတယ်၊ အသားအရောင်အဆင်းတွေ လည်း ဖက်ရွက်လျော်ကဲ့သို့ ပို၍ပို၍ ဖျော့တော့လာတယ်၊ ခန္ဓာကိုယ်လည်း ပို၍ပို၍ အကြောပြိုင်းပြိုင်း ထလာတယ်။</p> <p>ဒီလိုအခြင်းအရာကို မြင်တွေ့ရတဲ့အခါ နောင်တော်ရသေ့က နည်း အမျိုးမျိုးဖြင့် တရားဓမ္မပြကာ ဆိုဆုံးမပေးတော်မူပါတယ်။</p> <p>ဒီဝတ္ထုဇာတ်ကြောင်းကို ဟောကြားတော်မူပြီးနောက် ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်တွေကို ဆက်လက်ကာ ဒီလို ဆိုဆုံးမတော်မူပါတယ် ..။</p> <p><b>တေသဥှိ နာမ ဘိက္ခဝေ တိရစ္ဆာနဂတာနံ ပါဏာနံ အမနာပါ ဘဝိဿတိ ယာစနာ အမနာပါ ဝိညတ္တိ။ ကိမင်္ဂံ ပန မနုဿဘူတာနံ!</b> ၁၃</p> <p>ရဟန်းတို့ ...<b >တိရစ္ဆာန်</b>ဖြစ်ကြတဲ့ သတ္တဝါတွေသော်မှလည်း တောင်းရမ်းခြင်းကို မနှစ်ခြိုက်ခြင်း ဖြစ်တုံသေး၏၊ တောင်းဆိုမှုကို အလိုမရှိခြင်း ဖြစ်တုံသေး၏။ <b >လူသား</b>ဖြစ်ကြတဲ့ သူတွေမှာ အဘယ်မှာလျှင် ပြောဆိုဖွယ် ရှိနိုင်ပါတော့အံ့နည်း .. ၁၃</p> <p>ဒီလို ဘုရားရှင်က ဆက်လက်ကာ ဆိုဆုံးမတော်မူလိုက်ပါတယ်။</p> <p>ငှက်တွေသော်မှလည်း တောင်းရမ်းခြင်းကို မနှစ်ခြိုက်ကြပါ</p> <p>တစ်ချိန်မှာ ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ <b >ဟိမဝန္တာတော</b>အတွင်း တောင်ဝှမ်း တစ်နေရာမှာ သီတင်းသုံးတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီရဟန်းတော် သီတင်းသုံးတော် မူတဲ့ နေရာဒေသနှင့် မလှမ်းမကမ်းမှာ <b >ညွန်အိုင်ကြီး</b> တစ်ခု ရှိနေတယ်။ ထို <b >ညွန်အိုင်</b>ကို အမှီပြုကာ <b >ညွန်အိုင်ဝန်းကျင်</b>မှာ တည်ရှိတဲ့ <b >တောအုပ်ကြီး</b>အတွင်း မှာ ဒီငှက်တွေက နေထိုင်ကြတယ်။ ဒီ<b >ညွန်အိုင်ကြီး</b>မှာ နေ့အခါ ကျက်စားပြီး တော့ ညအခါ <b >တောအုပ်ကြီး</b>အတွင်းသို့ ပြန်လာကြတယ်။ ညဉ့်ဦးယာမ်မှာ ရော မိုးသောက်ယာမ်မှာရော ဒီငှက်တွေက ဆူညံမှု အမျိုးမျိုးတွေကို ပြုလုပ် ကြတယ်။ ဒီငှက်သံတွေရဲ့ ဆူညံမှုကြောင့် ရဟန်းတော်ဟာ ထို<b >တောအုပ်</b> အတွင်းမှာ မပျော်မွေ့မှု ဖြစ်လာတယ်။ ဝါဆိုဝါကပ်ဖို့ရန် အချိန် နီးကပ် လာတဲ့အခါ ထိုရဟန်းတော်ဟာ ဘုရားရှင်ထံတော်မှောက်သို့ ပြန်လည် ကြွရောက်သွားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ မိမိနေထိုင်သီတင်းသုံးရာ <b >တောအုပ်</b>အတွင်း မှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ငှက်တွေရဲ့ ဆူညံမှု အမျိုးမျိုးကိုလည်း ဘုရားရှင်အား တင်ပြလျှောက်ထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ထိုအခါမှာ ဘုရားရှင်က ချစ်သားရဟန်း ... သင်ဟာ ဒီငှက်တွေရဲ့ ဒီ<b >တောအုပ်</b>အတွင်းသို့ မလာခြင်းကို အလိုရှိပါသလား? -- ဒီလို ဘုရားရှင်က မေးမြန်းတော်မူလိုက်ပါတယ်။ အလိုရှိပါကြောင်းကို ဒီရဟန်းတော်က ဘုရားရှင်အား တင်ပြလျှောက်ထားလိုက်တဲ့အခါ ဘုရားရှင်က ထိုတောသို့ တစ်ဖန် ပြန်သွားကာ ညဉ့်ဦးယာမ်၌ သုံးကြိမ်, မဇ္ဈိမယာမ်၌ သုံးကြိမ်, မိုးသောက်ယာမ်၌ သုံးကြိမ် - တစ်ညလျှင် ကိုးကြိမ် ကိုးကြိမ် အောက်ပါ အတိုင်း ရွတ်ဆိုရန် တောင်းခံရန် အကြံပေးတော်မူလိုက်ပါတယ်။</p> <p><b>သုဏန္တု မေ ဘောန္တော သကုဏာ၊ ယာဝတိကာ ဣမသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ ဝါသံ ဥပဂတာ၊ ပတ္တေန မေ အတ္ထော။ ဧကေကံ မေ ဘောန္တော ပတ္တံ ဒဒန္တု။</b>၁၄</p> <p>ဤ<b >တောအုပ်</b>အတွင်း မှီတင်းနေထိုင်ကြကုန်သော <b >အိုငှက်အပေါင်းတို့</b>... ငါ၏ စကားကို နားထောင်ကြပါကုန်လော့၊ ငါ့အား <b >ငှက်တောင်</b>ဖြင့် အလိုရှိ၏၊ ငှက်တစ်ကောင် တစ်ကောင်သည် <b >အတောင်</b> တစ်ခုစီ တစ်ခုစီ ငါ့အား ပေးလှူကြပါ။၁၄</p> <p>ဒီလို ဘုရားရှင်က အကြံပေးတော်မူလိုက်ပါတယ်။ ဘုရားရှင်ရဲ့ အကြံ ပေးတော်မူချက်အတိုင်း ဒီရဟန်းက ထို<b >တောအုပ်</b>သို့ပင် တစ်ဖန် ပြန်ကြွတော် မူကာ တစ်ညလျှင် ကိုးကြိမ် ကိုးကြိမ် အထက်ပါအတိုင်း ရွတ်ဆိုကာ <b >ငှက်တောင်များ</b>ကို အလှူခံတော်မူပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ ဒီရဟန်းရဲ့ တောင်းခံမှုကို <b >ငှက်အပေါင်းတို့</b> ကြားသိနိုင်ရန် နားလည်နိုင်ရန်အတွက် ဘုရားရှင်က <b >တန်ခိုးအာနုဘော်</b>ဖြင့် အဓိဋ္ဌာန်ထား တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဘုရားရှင်၏ <b >တန်ခိုးအာနုဘော်</b>ကြောင့် <b >ငှက်အပေါင်းတို့</b> ကလည်း ရဟန်းတော်က <b >ငှက်တောင်</b>တွေကို အလှူခံယူနေကြောင်းကို နားလည်သဘောပေါက်ခဲ့ကြတယ်။ ထိုအချိန်အခါမှာ ထိုငှက်တွေဟာ ထို <b >တောအုပ်</b>အတွင်းမှာ မနေထိုင်ကြတော့ဘဲ အခြားတစ်နေရာသို့ ပြောင်းရွှေ့ သွားခဲ့ကြတယ်။ နောက်ထပ် ဘယ်တော့မှ ထို<b >တောအုပ်</b>သို့ ပြန်မလာကြ တော့ပါ။</p> <p>ဒီဝတ္ထုဇာတ်ကြောင်းကို ဟောကြားတော်မူပြီးနောက် ဘုရားရှင်က <b >အာဠဝီရဟန်းတော်များ</b>ကို ဆက်လက်ကာ ဒီလို ဆိုဆုံးမတော်မူပါတယ် ..။</p> <p><b>တေသဥှိ နာမ ဘိက္ခဝေ တိရစ္ဆာနဂတာနံ ပါဏာနံ အမနာပါ ဘဝိဿတိ ယာစနာ အမနာပါ ဝိညတ္တိ။ ကိမင်္ဂံ ပန မနုဿဘူတာနံ!</b> ၁၅</p> <p>ရဟန်းတို့ ... <b >တိရစ္ဆာန်</b>ဖြစ်ကြတဲ့ သတ္တဝါတွေသော်မှလည်း တောင်းရမ်းခြင်းကို မနှစ်ခြိုက်ခြင်း ဖြစ်တုံသေး၏၊ တောင်းဆိုမှုကို အလို မရှိခြင်း ဖြစ်တုံသေး၏။ <b >လူသား</b>ဖြစ်ကြတဲ့ သူတွေမှာ အဘယ်မှာလျှင် ပြောဆိုဖွယ် ရှိနိုင်ပါတော့အံ့နည်း ဒီလို ဘုရားရှင်က ဆက်လက်ကာ ဆိုဆုံးမ တော်မူလိုက်ပါတယ်။၁၅</p> <p>တောင်းရမ်းမှုကို ရွံရှာစက်ဆုပ်တော်မူတဲ့ <b >ရဋ္ဌပါလ ရှင်ရသေ့</b></p> <p>ရှေးယခင်တစ်ချိန်က ဖြစ်ခဲ့ဖူးတဲ့ ဇာတ်လမ်းတစ်ခုကို ထုတ်ဖော်ကာ ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်တွေကို ဆက်လက်ဆုံးမတော်မူပြန်တယ်။ တစ်ချိန်တုန်းက <b >ရဋ္ဌပါလ</b> အမည်ရှိတဲ့ ရှင်ရသေ့တစ်ဦး ရှိခဲ့ဖူးပါတယ်။ အဲဒီရှင်ရသေ့ရဲ့ ဖခင်ကား ကြွယ်ဝချမ်းသာသူ တစ်ဦးလည်း ဖြစ်တယ်။ <b >သဒ္ဓါတရား</b>လည်း ကောင်းမွန်သူဖြစ်တယ်။ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ် များထိုထိုတို့ကိုလည်း အယုတ်အမြတ် မရွေး အနည်းအများမရွေး ပေးကမ်းလှူဒါန်းလေ့ ရှိခဲ့တယ်၊ သားဖြစ်သူ <b >ရဋ္ဌပါလ ရှင်ရသေ့</b>ကိုလည်း အလိုရှိရာကို တောင်းခံပါရန် အကြိမ်ကြိမ် လျှောက်ထားခဲ့တယ်။ သို့သော် <b >ရဋ္ဌပါလ ရှင်ရသေ့</b>ကား ဖခင်ဖြစ်သူထံ၌ တစ်ကြိမ်တစ်ခါမျှသော်လည်းပဲ မတောင်းခံခဲ့စဖူးပါ။ တစ်နေ့မှာ ဖခင်ဖြစ်သူ က ရှင်ရသေ့အား အဘယ်အကြောင်းကြောင့် သူရဲ့ထံမှာ အလိုရှိရာပစ္စည်းကို မတောင်းခံပါသလဲလို့ မေးမြန်းလျှောက်ထားခဲ့တယ်။ အဲဒီအခါမှာ <b >ရဋ္ဌပါလ ရှင်ရသေ့</b>က အလွန်မှတ်သားဖွယ်ရာ ကြည်ညိုဖွယ်ရာ အတုယူဖွယ်ရာ ကောင်းလှတဲ့ ဂါထာကလေး တစ်ပုဒ်ဖြင့် အဖြေ ပြန်ပေးခဲ့တယ်။ ဒီဂါထာ ကလေးကို နာကြည့်ကြရအောင် ..။</p> <p><b>ယာစကော အပ္ပိယော ဟောတိ၊ ယာစံ အဒဒမပ္ပိယော။</b></p> <p><b>တသ္မာဟံ တံ န ယာစာမိ၊ မာ မေ ဝိဒေဿနာ အဟု။</b>၁၆</p> <p>ဒီဂါထာရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကတော့ ---</p> <p>၁။ တောင်းလျှင် မုန်းတတ်တယ်။ (<b>ယာစကော အပ္ပိယော ဟောတိ</b>)</p> <p>၂။ တောင်းလို့ မပေးလျှင်လည်း မုန်းတတ်တယ်။ (<b>ယာစံ အဒဒမပ္ပိယော</b>)</p> <p>၃။ ဒါကြောင့် ငါ မတောင်းခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ (<b>တသ္မာဟံ တံ န ယာစာမိ</b>)</p> <p>၄။ သင်နှင့် ငါတို့ မေတ္တာတရား ပျက်ပြားခြင်း မဖြစ်စေချင်ပါ။ (<b>မာ မေ ဝိဒေဿနာ အဟု</b>) ..</p> <p>ဒီလို ရှင်ရသေ့က ပြန်ပြီးတော့ အဖြေပေးတော်မူလိုက်ပါတယ်။</p> <p>ဒီထုံးဟောင်းကို အတုယူကာ ကျင့်စေတော်မူလိုတဲ့အတွက် ဘုရားရှင် ကလည်း ဒီထုံးဟောင်းကို ထုတ်ဆောင်ကာ ရဟန်းတော်တို့ကို ဆိုဆုံးမတော် မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ .. <b >ဝိနည်းဒေသနာတော်</b>ကို အလွန်ကြည်ညိုလေးစားတော် မူတဲ့, ဆွေမျိုးမတော်သူ မဖိတ်ကြားထားသူတို့ထံ၌ တောင်းခံမှုကိုလည်း အလွန် ရွံရှာစက်ဆုပ်တော်မူတဲ့, အမည်မဖော်လိုတဲ့ ရှေးဆရာတော်ကြီး တစ်ပါးရဲ့ အကြောင်းကို ပြောလိုက်ဦးမည်။</p> <h3>ကြည်ညိုဖွယ်ရာ ရှေးဆရာတော်ကြီးတစ်ပါး</h3> <p>ရှေးယခင်က မြန်မာပြည်မှာ <b >သံသပိတ်</b>တွေက အလွန်ကြီး ခေတ်မစား ကြသေးတဲ့အတွက် ရှေးရှေး ဆရာတော်ကြီးများဟာ များသောအားဖြင့် <b >မြေသပိတ်</b>တွေကိုပဲ ရိုရိုသေသေနဲ့ အသုံးပြုတော်မူခဲ့ကြပါတယ်။ တစ်နေ့မှာ ယင်းဆရာတော်ကြီးက မိခင်ဖြစ်သူ ကျောင်းသို့ရောက်ရှိလာတဲ့အခါ မိခင်ထံ၌ <b >မြေသပိတ်</b>တစ်လုံးကို အလိုရှိကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူလိုက်ပါတယ်။ မိခင် ဖြစ်သူကလည်း အရှင်ဘုရားရဲ့ ခမည်းတော်ထံမှာ တောင်းခံတော်မူပါ ဒီလို လျှောက်ထားပြီးတော့ ပြန်သွားခဲ့တယ်။ အချိန်တော်တော် ကြာညောင်းသွား တဲ့အခါ ဆရာတော်ကြီးက မိခင်ထံမှာ ဒုတိယအကြိမ် ထပ်မံပြီးတော့ တောင်းတော်မူပါတယ်။ ဒုတိယအကြိမ်မှာလည်း အရှင်ဘုရားရဲ့ ခမည်းတော်ထံမှာ တောင်းခံတော်မူပါလို့ ပြောဆိုကာ ပြန်သွားခဲ့ပြန်တယ်။ နောက် အချိန် တော်တော်ကြာသွားပြန်တဲ့အခါ တတိယအကြိမ် ထပ်မံပြီးတော့ မိခင်ထံ၌ ဆရာတော်ကြီးက သပိတ်ကို အလှူခံပြန်တယ်။ တတိယအကြိမ် မှာလည်း မိခင်ဖြစ်သူက အရှင်ဘုရားရဲ့ ခမည်းတော်ထံမှာပဲ တောင်းခံတော် မူပါလို့ ထပ်မံပြီး လျှောက်ထားပြန်တယ်။</p> <p>ဒီလို သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် တောင်းခံတော်မူတဲ့အခါ သုံးကြိမ်စလုံးမှာပဲ မိခင်ဖြစ်သူက ပုံစံတူ အဖြေပေးနေတဲ့အတွက် ဆရာတော်ကြီးက မိခင် ဖြစ်သူ အား မေးခွန်းတစ်ခုကို မေးကြည့်တော်မူပါတယ်။ ဘယ်လို မေးတော်မူသလဲ?</p> <p>ဒီဒါယကာကြီးဟာ ဘုန်းကြီးရဲ့ ဖခင်အရင်း ဟုတ်ပါရဲ့လား ..</p> <p>အဲဒီလို မေးမြန်းကြည့်တော်မူလိုက်ပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ မိခင်ဖြစ်သူက ဖခင်အရင်း ဖြစ်ပါကြောင်းကို ဝန်ခံလျှောက်ထားသွားခဲ့တယ်။</p> <p>ဆရာတော်ကြီးက ဘာကြောင့် ဒီလို မေးရတာလဲ? အကြောင်းကတော့ ဆွေမျိုးမတော်သူထံ မဖိတ်ကြားထားသူတို့ထံ၌ မတောင်းခံရန် ဘုရားရှင်က <b >သိက္ခာပုဒ်တော်</b>ဖြင့် ပညတ်ထားတော်မူပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဖခင် အရင်း မဟုတ်ခဲ့လျှင် ဆွေမျိုးမတော်သူဘဲ ဖြစ်နေပါတယ်။ <b >ဝိနည်းတော်</b>အရ ဒီလို ဆွေမျိုးမတော်သူထံ၌ မတောင်းခံလိုတဲ့အတွက် ယခုလို ဖခင်အရင်း ဟုတ်မဟုတ်ကို မိခင်ဖြစ်သူအား မေးမြန်းခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p><b >သာသနာတော်</b>မှာ မှီတင်းနေထိုင်ကြတဲ့ ရှင်ရဟန်းတွေဟာ ဒီလို <b >ဝိနည်း ဒေသနာတော်</b>ကို လေးစားကာ ဆွေမျိုးမတော်သူများထံ၌ မတောင်းခံခြင်း, ဆွေမျိုးတော်သူများထံ၌လည်း အတောင်းအရမ်း မထူပြောခြင်း <b >အလိုနည်းပါး</b> ခြင်းကို ဘုရားရှင်က နှစ်ခြိုက်တော်မူပါတယ်။</p> <p>ယခုလို အတောင်းအရမ်း ထူပြောလှခြင်း စတဲ့ အတောမသတ်နိုင်တဲ့ <b >လောဘ</b>ဦးဆောင်နေတဲ့ <b >ကိလေသာ တောချုံပုတ်</b>နှင့် <b >တောချုံပုတ်</b>ရဲ့ အစွယ် အပွားဖြစ်ကြတဲ့ <b >အကုသိုလ်တရား</b> အမျိုးမျိုးတွေကို ရှင်းလင်းသုတ်သင်ပစ် ဖို့ရန် ဒီသုတ္တန်မှာ မြတ်စွာဘုရားက ဆိုဆုံးမနေတော်မူတယ်။ ဘယ်လို ရှင်းကြမလဲ?</p> <p><b >မဂ္ဂင် ရှစ်ပါး ကျင့်စဉ်တရား</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ .. <b >သီလကျင့်စဉ် သမာဓိ ကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ်</b>တွေကို တကယ်လက်တွေ့ အောင်အောင်မြင်မြင် မှန်မှန်ကန်ကန် တိတိကျကျ <b >အရိယမဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်</b>သို့ ဆိုက်သည့် တိုင်အောင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ခြင်းဖြင့် ဒီ<b >ကိလေသာ တောချုံပုတ်</b>နှင့် အဆွယ်အပွားတွေကို ရှင်းလင်းပစ်ကြရမှာ ဖြစ်တယ်။ ဘုရား ရှင် ဟောကြားထားတော်မူတဲ့ <b >သီလကျင့်စဉ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဒေသနာ</b>တွေကတော့ အလွန်ကျယ်ဝန်းလှပါတယ်။ မိမိတို့စွမ်းအားရှိသလောက် လေ့လာကာ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ကြရမှာ ဖြစ်တယ်။ အလားတူပဲ <b >သမာဓိ ကျင့်စဉ်ပိုင်း</b>တွေကလည်း အထိုက်အလျောက် ကျယ်ဝန်းတဲ့သဘော ရှိပါ တယ်။ သို့သော်လည်း မိမိတို့စွမ်းအားရှိသလောက် <b >စျာန်သမာဓိ</b>တွေကို <b >ဝိပဿနာဉာဏ်</b>တွေရဲ့ အခြေခံပါဒက<b >စျာန်</b> ဖြစ်နိုင်လောက်အောင် ကျင့်ကြံ ကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ <b >ဝိပဿနာပိုင်းဆိုင်ရာ ကျင့်စဉ်</b>တွေကတော့ ပိုမိုပြီးတော့ နက်ရှိုင်းတဲ့ သဘောလည်း ရှိပါတယ်၊ ခက်ခဲတဲ့သဘောလည်း ရှိပါတယ်။</p> <p>ဘယ်လိုပင် နက်နဲခက်ခဲသော်လည်း ဖြူစင်သန့်ရှင်းနေတဲ့ <b >သီလ</b>ဆိုတဲ့ မြေပေါ်မှာ ရပ်တည်ပြီးတော့ <b >စျာန်သမာဓိ</b>ဆိုတဲ့ ကျောက်ဖျာထက်မှာ <b >ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ဆိုတဲ့ သန်လျက်ကို မြမြထက်သွားအောင် မလျော့တဲ့ <b >ဇွဲလုံ့လဝီရိယ</b>, မမေ့ပျောက်တတ်တဲ့ <b >ထင်လင်းတဲ့သတိ</b>တို့ အမြဲတမ်း ခြံရံကာ အဆက်မပြတ် သွေးနေခဲ့မည်ဆိုလျှင်တော့ တစ်နေ့မှာတော့ ဒီ<b >ဝိပဿနာ ဉာဏ်သန်လျက်</b>ဟာ ထက်မြက်စူးရှလာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီ<b >ဝိပဿနာ ဉာဏ်သန်လျက်</b>ဟာ ထက်မြက်စူးရှလာခဲ့လျှင် ဘယ်လိုပင် ခက်ခဲနက်နဲသော်လည်း တစ်နေ့မှာတော့ <b >သဒ္ဓါတရား</b> အပြည့်အဝဖြင့် အိမ်ရာတည်ထောင်တဲ့ လူ့ဘောင်ကို စွန့်ခွာကာ အိမ်ရာမတည်ထောင်တဲ့ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ပြီး ရှင်ရဟန်းပြုလာတဲ့ အမျိုးကောင်းသား အမျိုးကောင်းသမီးတို့ မျှော်မှန်းနေတဲ့ <b >အရဟတ္တဖိုလ်ပန်း</b>ကို ဆင်မြန်းနိုင်ကြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ <b >အရဟတ္တဖိုလ်</b>သို့ ဆိုက်ရောက်သွားပြီဆိုလျှင်တော့ .. <b >ကိလေသာ တောချုံပုတ်</b>နှင့် <b >ကိလေသာတောချုံပုတ်</b>ရဲ့ အဆွယ်အပွားတွေကို <b >အနုသယဓာတ်ငုတ်</b>ပါ မကျန် အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ရှင်းလင်းသုတ်သင်ပြီး ဖြစ်သွားပါလိမ့်မည်။</p> <p>ဒီကျင့်စဉ်အရပ်ရပ်တွေထဲက ရှေးဦးစွာ .. <b >ကထာဝတ္ထု ဆယ်ပါး</b> အကြောင်းကို တရားနာပရိသတ်တွေနဲ့ မိတ်ဆက်ပေးလိုပါတယ် ..။</p> <hr> <h3>အခန်း (၂)</h3> <h3>ကထာဝတ္ထု ဆယ်ပါး (ရှေ့ပိုင်း)</h3> <h3>ဘုရားရှင်ပြောကြားစေတော်မူလိုသော စကား ဆယ်ခွန်း</h3> <p>ရှေးဦးစွာ <b >သီလကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ်</b>တွေနှင့် ဆက်စပ် နေတဲ့ ဘုရားရှင်ဘက်က ပြောကြားစေတော်မူလိုတဲ့ စကား (၁၀)ခွန်း အကြောင်းကို ဆက်ပြီး ပြောကြရအောင် ..။</p> <p>ရပ်အကြောင်း ရွာအကြောင်း အစားအကြောင်း အဝတ်အကြောင်း ဆွေမျိုးအကြောင်း မိတ်ဆွေအကြောင်း စတဲ့ <b >မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်</b>သို့ သွားရာ လမ်းကြောင်းမှ ဖီလာကန့်လန့် ဖြစ်နေတဲ့, <b >မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်</b>သို့ ရောက်ကြောင်း ကျင့်စဉ်နှင့် ထိပ်တိုက် ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်နေကြတဲ့ <b >တိရစ္ဆာနကထာ</b>လို့ ဘုရားရှင်က ရှုတ်ချကာ ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲထားတော်မူတဲ့ စကားအမျိုးမျိုးတွေကို ဝိုင်းဖွဲ့ကာ ပြောဆိုနေတာမျိုးကိုတော့ ဘုရားရှင်က နှစ်ခြိုက်တော်မမူပါဘူး။ ဘုရားရှင် ပြောကြားစေတော်မူလိုတဲ့ စကား (၁၀)ခွန်းကိုတော့ <b >အင်္ဂုတ္တိုရ် ဒသကနိပါတ် ပဌမကထာဝတ္ထုသုတ္တန်</b>မှာ၁၇ မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားထား တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီစကား ဆယ်ခွန်းက ဘာတွေလဲ?</p> <p>၁။ <b >အပ္ပိစ္ဆကထာ</b> = အလိုနည်းပါးခြင်းနှင့်စပ်တဲ့ တရားစကား၊</p> <p>၂။ <b >သန္တုဋ္ဌိကထာ</b> = ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်းနှင့်စပ်တဲ့ တရားစကား၊</p> <p>၃။ <b >ပဝိဝေကကထာ</b> = ကင်းဆိတ်မှု ဝိဝေကသုံးဖြာနှင့်စပ်တဲ့ တရားစကား၊</p> <p>၄။ <b >အသံသဂ္ဂကထာ</b> = ရောရောနှောနှော မနေထိုင်ခြင်းနှင့်စပ်တဲ့ တရား စကား၊</p> <p>၅။ <b >ဝီရိယာရမ္ဘကထာ</b> = သမထ ဝိပဿနာ ဘာဝနာလုပ်ငန်းရပ်တို့၌ အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း လုံ့လဝီရိယနှင့်စပ်တဲ့ တရား စကား၊</p> <p>၆။ <b >သီလကထာ</b> = သီလကျင့်စဉ်နှင့်စပ်တဲ့ တရားစကား၊</p> <p>၇။ <b >သမာဓိကထာ</b> = သမာဓိကျင့်စဉ်နှင့်စပ်တဲ့ တရားစကား၊</p> <p>၈။ <b >ပညာကထာ</b> = ဝိပဿနာပညာကျင့်စဉ်နှင့်စပ်တဲ့ တရားစကား၊</p> <p>၉။ <b >ဝိမုတ္တိကထာ</b> = ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်မှု ဝိမုတ္တိနှင့်စပ်တဲ့ တရားစကား၊</p> <p>၁၀။ <b >ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနကထာ</b> = အရိယဖိုလ် အသီးအသီးကို ရပြီးနောက် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင်နှင့်စပ်တဲ့ တရားစကား -----</p> <p>အားလုံးပေါင်းလိုက်တော့ စကား (၁၀)မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီစကား (၁၀)မျိုးကိုတော့ ပြောသင့်တဲ့ အချိန်အခါမှာ ပြောသင့်တဲ့ အတိုင်းအတာ ပမာဏကို နှိုင်းချိန်ပြီးတော့ ပြောတန်သလောက် ပြောဆိုဖို့ရန် ဘုရားရှင်က ခွင့်ပြုထားတော်မူပါတယ်။ သို့သော် ပြောသင့်တဲ့ စကားတွေပဲ ဆိုပြီးတော့ ဝိုင်းဖွဲ့ကာ ပြောမဆုံးပေါင် တောသုံးတောင် လုပ်ကာ <b >ဟိမဝန္တာ ချီးမွမ်းခန်း</b> တွေ ဖွင့်ဆိုနေကြခြင်းမျိုးကိုတော့ မြတ်စွာဘုရား နှစ်ခြိုက်တော်မမူပါဘူး။ ဒီစကား (၁၀)ခွန်းတို့ရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို ထပ်မံပြီးတော့ ရှင်လင်းတင်ပြကြ ရအောင် ..။</p> <h3>၁။ အပ္ပိစ္ဆကထာ = အလိုနည်းပါးခြင်းနှင့် စပ်တဲ့ တရားစကား</h3> <p>ဘုရားရှင်ရဲ့ <b >သာသနာတော်</b>ကို မှီခိုအားထားပြီး နေထိုင်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုး ဆိုတာ အလိုလည်း <b >နည်းပါး</b>ရမည်၊ အလိုဆန္ဒ <b >နည်းပါး</b>တဲ့ စကားမျိုးကိုလည်း ပြောဆိုတတ်ရမည်၊ အလိုရမ္မက်တွေ အားကောင်းစေတဲ့ စကားမျိုးကို မပြောဆိုဘဲ ရှောင်ကြဉ်နိုင်ရမည်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ <b >အဋ္ဌကထာ ဋီကာများ</b>က၁၈ ရှင်းလင်းတင်ပြထားတော် မူကြတဲ့ <b >ဣစ္ဆာ</b> (= အလိုရှိပုံ) အမျိုးမျိုးတွေကို ပြောကြရအောင် ..။</p> <p>၁။ <b >အတြိစ္ဆ</b> = အပိုအလွန် အလိုရှိခြင်း၊</p> <p>၂။ <b >ပါပိစ္ဆ</b> = ယုတ်မာတဲ့ အလိုဆိုးရှိခြင်း၊</p> <p>၃။ <b >မဟိစ္ဆ</b> = မိမိရဲ့ အတိုင်းအတာပမာဏကို မသိဘဲ မကြည့်ဘဲ ခံယူခြင်း၊</p> <p>၄။ <b >အပ္ပိစ္ဆ</b> = အလိုနည်းပါးခြင်း ..</p> <p>ဒီလို (၄)မျိုးခွဲကာ ဖွင့်ဆိုထားကြပါတယ်။ ဒီ (၄)မျိုးကို တစ်ခုပြီးတစ်ခု အစဉ်အတိုင်း ရှင်းလင်းကြရအောင်။ ရှေးဦးစွာ <b >အတြိစ္ဆ</b> အကြောင်းကို စတင် ပြောကြစို့ ..။</p> <h3>အတြိစ္ဆ = အပိုအလွန် အလိုရှိခြင်း</h3> <p><b >အတြိစ္ဆ</b> ဆိုတာကတော့ မိမိရရှိတဲ့ <b >လာဘ်လာဘ</b>နှင့် မကျေနပ်ဘဲ အပိုတွေ ထပ်ခါထပ်ခါ လိုချင်မှုမျိုးကို ဆိုလိုတယ်။ ဥပမာ --- ဆွမ်းတစ်ကော် လောင်းလှူလိုက်လျှင် မကျေနပ်သေးဘူး၊ နှစ်ကော်လောက် လိုချင်ပြန်တယ်၊ သုံးကော်လောက် လိုချင်ပြန်တယ်၊ ဟင်းတစ်ခွက်လောက် လောင်းလှူ လိုက်လျှင် မကျေနပ်သေးဘူး၊ နှစ်ခွက် သုံးခွက်လောက် လိုချင်ပြန်တယ်၊ တစ်ဇွန်းလောက် လောင်းလှူလိုက်လျှင် မကျေနပ်သေးဘူး၊ နှစ်ဇွန်း သုံးဇွန်း လောက် လိုချင်ပြန်တယ်၊ ဒီလို ရရသမျှနှင့် မကျေနပ်နိုင်ဘဲ မျှတရုံနှင့် မကျေနပ်နိုင်ဘဲ အပိုအလွန်တွေကို လိုချင်နေတာမျိုးကို <b >အတြိစ္ဆ</b>လို့ ခေါ်ဆို တယ်။ ဘာကြောင့် ဒီလို အပိုအလွန်တွေကို လိုချင်နေရတာလဲ။ အားလုံး သိကြပါလိမ့်မည်၊ ဘာလေးတွေအတွက် ညာလေးတွေအတွက် ဒီလို အကြောင်းအမျိုးမျိုးတွေ ပြကာ အပိုအလွန်တွေကို လိုချင်နေကြခြင်း ဖြစ်တယ်၊ စားမကုန်တော့လည်း သွန်ပစ်ကြပြန်တယ်။</p> <p>ဒီလို အပိုအလွန်တွေကို လိုလားတောင့်တနေတဲ့ <b >အတြိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ်</b>မျိုး တွေကို ရည်ညွှန်းကာ ဘုရားရှင်က <b >မိတ္တဝိန္ဒကဇာတ်တော်များ</b>ကို၁၉ ဟောကြား ထားတော်မူခဲ့ကြောင်းကို <b >အဋ္ဌကထာ ဋီကာ</b>တို့က၁၈ ဖွင့်ဆိုထားတော်မူ ကြပါတယ်။</p> <h3>မိတ္တဝိန္ဒကဇာတ်</h3> <p>ဒီဇာတ်တော်ကတော့ <b >ကဿပမြတ်စွာဘုရားလက်ထက်တော်အခါ</b>က ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ ဇာတ်ကြောင်း ဝတ္ထု ဖြစ်ပါတယ်။ ထိုအချိန်အခါက ကုဋေ ရှစ်ဆယ်မက ကြွယ်ဝချမ်းသာတဲ့ မိသားစုတစ်ခု ရှိခဲ့တယ်။ ဇနီးမောင်နှံ နှစ်ဦးတို့ဟာ <b >ကဿပမြတ်စွာဘုရားရှင်</b>ရဲ့ တပည့်သာဝက <b >သောတာပန် အရိယာသူတော်ကောင်း</b>တွေ ဖြစ်ကြတယ်။ သူတို့မှာ သားတစ်ယောက် ရှိတယ်။ ဒီသားကတော့ <b >သာသနာတော်</b>ကို ကြည်ညိုလေးစားတဲ့စိတ်ထား မရှိ ဖြစ်ခဲ့တယ်။ ဒီသားကို <b >အဋ္ဌကထာများ</b>က <b >သောတာပန်အရိယာ သူတော် ကောင်း</b>ဖြစ်တဲ့ မိခင်ကဲ့သို့သော မိတ်ကောင်းဆွေကောင်းတွေကိုပင် ပြစ်မှား တတ်တဲ့အတွက် <b >မိတ္တဝိန္ဒက</b>လို့ ခေါ်ဆိုထားတယ်။ မိဘတွေက <b >ဒါန</b>ပြုဖို့ <b >သီလဆောက်တည်ကျင့်သုံး</b>ဖို့ <b >ဥပုသ်ဆောက်တည်ကျင့်သုံး</b>ဖို့ <b >သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာ</b>တွေကို ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ဖို့ အကြိမ်ကြိမ် တိုက်တွန်းသော်လည်း မိဘတွေရဲ့စကားကို မနာယူခဲ့ပေ။ ဖခင် ကွယ်လွန် သွားပြီးနောက် တစ်နေ့မှာ မိခင်ဖြစ်သူက ရှိနေတဲ့ စည်းစိမ်ဥစ္စာနှစ်တွေနှင့် အိမ်ကို စီမံကွပ်ကဲရန် တိုက်တွန်းပြန်တယ်။ မိခင်ရဲ့စကားကို မနာယူ ဖြစ်ခဲ့ ပြန်တယ်။ တစ်နေ့မှာတော့ မိခင်ဖြစ်သူက သားဖြစ်သူကို နင်ဟာ ... ဘုရားရှင်ရဲ့ ကျောင်းတော်သို့ သွားပြီးလျှင် တစ်နေ့တာ <b >ဥပုသ်ဆောက်တည် ကျင့်သုံးပါ</b>၊ ပြီးတော့ ညအခါ တရားနာယူပါ၊ တရားလည်း ကျင့်ပါ၊ ဒီလို ပြုလုပ်မည်ဆိုလျှင် မနက် အိမ်ကို ပြန်လာတဲ့အခါ နင့်ကို ငါ အသပြာ တစ်ထောင်ပေးမည်လို့ ချော့မော့ကာ ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ သားဖြစ်သူကလည်း <b >အသပြာတစ်ထောင်</b> ရမည်ဆိုသဖြင့် သဘောတူညီခဲ့တယ်။ နံနက်စာ စားပြီး နောက် ကျောင်းတော်သို့ သွားကာ ဥပုသ်ဆောက်တည်ကျင့်သုံးခဲ့တယ်၊ ဒါပေမဲ့ ညအခါမှာ တရားနာယူမှု မရှိဘဲ တရားလည်း မကျင့်ဘဲ တစ်နေရာ မှာ အိပ်စက်ကာ နံနက်မိုးလင်းတော့ အိမ်ကို ပြန်လာခဲ့တယ်။ အိမ်ကို ပြန်ရောက်တဲ့အခါ မိခင်ဖြစ်သူကလည်း ကတိအတိုင်း အသပြာ ထောင်ထုပ် ကို ပေးအပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီ<b >အသပြာတစ်ထောင်</b>ကို အရင်းတည်ကာ သားဖြစ်သူ က အရောင်းအဝယ် ပြုလုပ်လိုက်ရာ မကြာမီ အချိန်ကာလအတွင်းမှာပဲ သိန်းနှစ်ဆယ် ရရှိခဲ့ပါတယ်။ ထို<b >သိန်းနှစ်ဆယ်</b>မျှဖြင့် မရောင့်ရဲနိုင်သေး အားမရနိုင်သေး ဖြစ်နေပြန်တယ်။ ပင်လယ်ခရီးဖြင့် သွားရောက်ကာ ကုန်ကူးသန်း ရောင်းဝယ်လိုကြောင်း မိခင်ထံ တင်ပြလာခဲ့ပြန်တယ်။ မိခင်က လည်း သားတစ်ဦးတည်းသာ ရှိနေသည်က တစ်ကြောင်း အိမ်မှာလည်း စည်းစိမ်ဥစ္စာနှစ်တွေက များစွာ ရှိနေသည်က တစ်ကြောင်း ဒီလို အကြောင်းကြောင်းတွေကြောင့် အန္တရာယ်များလွန်းလှတဲ့ <b >ပင်လယ်ခရီး</b>ကို မသွားဖို့ရန် အကြိမ်ကြိမ် တားမြစ်ခဲ့တယ်၊ အကြိမ်ကြိမ် တောင်းပန်ခဲ့တယ်။ သို့သော် သားကတော့ မိခင်စကားကို မနာယူခဲ့ပါဘူး။ မိခင်က သားရဲ့လက်ကို ဆွဲကာ မသွားဖို့ရန် အတင်းတားမြစ်ခဲ့ပေမဲ့လည်း မိခင်ကို လဲသွားအောင် ရိုက်ပုတ် တွန်းလှဲကာ အိမ်ကနေ ထွက်ခွာပြီးတော့ လှေသင်္ဘောဖြင့် <b >ပင်လယ်ခရီး</b>ကို သွားခဲ့ပါတယ်။</p> <p>သို့သော် ခုနစ်ရက်လောက် ကြာညောင်းသွားတဲ့အခါ လှေသင်္ဘောဟာ ကျောက်ချထားသလို နေရာမရွေ့တော့ဘဲ ပင်လယ်ထဲမှာ ရပ်တန့် တည်နေခဲ့ ပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ <b >ကာဠကဏ္ဏီ</b>ခေါ်တဲ့ လူယုတ်မာစာရေးတံမဲ ကောက်ယူ ရန် အားလုံးက သဘောတူညီကြတဲ့အတွက် စာရေးတံမဲ ကောက်လေရာ သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ဒီစာရေးတံမဲဟာ <b >မိတ္တဝိန္ဒက</b>လက်ထဲကိုပဲ ရောက်ရှိသွားခဲ့ ပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ လှေသင်္ဘောသားများဟာ သစ်သားပျဉ်ချပ် တစ်ခုဖြင့် ဖောင်ဖွဲ့ချည်ပြီးတဲ့နောက် <b >မိတ္တဝိန္ဒက</b>ကို ဖောင်ပေါ်တင်ကာ ပင်လယ်ထဲကို မျှောလွှတ်လိုက်ကြတယ်။ ထိုအခါကျမှ လှေသင်္ဘောဟာ မြားကို လေးညှို့မှ ပစ်လွှတ်လိုက်သလို လျင်မြန်စွာ သွားလို့ ရရှိသွားခဲ့ပါတယ်။</p> <p><b >မိတ္တဝိန္ဒက</b>လည်း သစ်သားပျဉ်ချပ်ဖောင်ဖြင့် ပင်လယ်ထဲ မျောသွား လေရာ ကျွန်းတစ်ခုကို ဆိုက်ရောက်သွားခဲ့တယ်။ အဲဒီကျွန်းမှာ <b >ဝေမာနိက ပြိတ္တာအမျိုးသမီး (၄)ဦး</b>တို့ဟာ <b >ဖန်ဗိမာန်</b>နဲ့ နေထိုင်နေကြတယ်။ သူတို့ဟာ သူတို့ထူထောင်ခဲ့တဲ့ <b >အကုသိုလ်ကံ</b>ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဆင်းရဲဒုက္ခ အမျိုးမျိုးကို ခုနစ်ရက်တိုင်တိုင် ခံစားကြရပြီးနောက် သူတို့ ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ <b >ကုသိုလ်ကံ</b>ရဲ့စွမ်းအားကြောင့် အဲဒီ<b >ဖန်ဗိမာန်</b>ထဲမှာ ခုနစ်ရက်တိုင်တိုင် နတ်စည်းစိမ်လို စည်းစိမ်ချမ်းသာသုခအဝဝကို သုံးဆောင်ခံစားနေကြရတဲ့ <b >ဝေမာနိကပြိတ္တာ</b>မျိုးတွေ ဖြစ်ကြတယ်။ <b >မိတ္တဝိန္ဒက</b>လည်း ထိုအမျိုးသမီး (၄)ဦးတို့နှင့်အတူ အဲဒီ<b >ဖန်ဗိမာန်</b>ထဲမှာပဲ ခုနစ်ရက်တိုင်တိုင် စည်းစိမ်ချမ်းသာ တွေကို သုံးဆောင်ခံစားနေခဲ့ပါတယ်။ ခုနစ်ရက်ပြည့်တဲ့အခါ ထိုအမျိုးသမီး တွေဟာလည်း ဆင်းရဲဒုက္ခခံစားဖို့ရန်အတွက် ဗိမာန်မှ ထွက်ခွာခါနီးမှာ ခုနစ်ရက်ကြာလျှင် သူတို့ ပြန်လာမှာဖြစ်တဲ့အကြောင်း ဒီဗိမာန်မှ အခြား အရပ်တစ်ပါးသို့ မထွက်ခွာဖို့အကြောင်းတို့ကို မှာကြားပြီးနောက် ထွက်ခွာ သွားကြတယ်။</p> <p><b >မိတ္တဝိန္ဒက</b>လည်း ဒီစည်းစိမ်လောက်နဲ့ မရောင့်ရဲနိုင်သေးဘဲ နောက်ထပ် စည်းစိမ် အပိုအလွန်တွေကို လိုလားတဲ့အတွက် မိမိရဲ့ မူလပျဉ်ချပ်ဖောင်ဖြင့် မျှောကာ ပင်လယ်ခရီးကို ဆက်ခဲ့ပြန်တယ်။ ကျွန်းတစ်ကျွန်းကို ဆိုက်ရောက် သွားတဲ့အခါ <b >ငွေဗိမာန်</b>နဲ့ စည်းစိမ်ခံစံနေကြတဲ့ အလားတူ <b >ဝေမာနိက ပြိတ္တာအမျိုးသမီး (၈)ဦး</b>တို့နှင့် ဆုံစည်းမိပြန်တယ်။ ထို (၈)ဦးတို့နှင့် ခုနစ်ရက် တိုင်တိုင် စည်းစိမ်ခံစားနေရရုံမျှဖြင့် မတင်းတိမ် မရောင့်ရဲနိုင်သေးဘဲ ထိုအမျိုးသမီးတို့ ဆင်းရဲဒုက္ခခံဖို့ရန် ထွက်ခွာသွားကြတဲ့အခါ မိမိရဲ့ ပျဉ်ချပ် ဖောင်ငယ်ဖြင့် မျှောကာ ပင်လယ်ခရီးကို ဆက်ခဲ့ပြန်တယ်။ ကျွန်းတစ်ကျွန်းကို ဆိုက်ရောက်သွားတဲ့အခါ <b >ပတ္တမြားဗိမာန်</b>နဲ့ စည်းစိမ်ခံစားနေကြတဲ့ အလားတူ <b >ဝေမာနိကပြိတ္တာအမျိုးသမီး (၁၆)ဦး</b>တို့နှင့် ဆုံစည်းမိပြန်တယ်။ ထိုအမျိုးသမီး (၁၆)ဦးတို့နှင့် <b >ပတ္တမြားဗိမာန်</b>အတွင်းမှာ ခုနစ်ရက်တိုင်တိုင် စည်းစိမ်ခံစား နေရရုံမျှဖြင့် မရောင့်ရဲ မတင်းတိမ်နိုင်သေးတဲ့အတွက် ထိုအမျိုးသမီးတို့ ဆင်းရဲဒုက္ခခံဖို့ရန် ထွက်ခွာသွားကြတဲ့အခါ မိမိရဲ့ ပျဉ်ချပ်ဖောင်ငယ်ဖြင့် မျှောကာ ပင်လယ်ခရီးကို ဆက်ခဲ့ပြန်တယ်။ ကျွန်းတစ်ကျွန်းကို ဆိုက်ရောက် သွားတဲ့အခါ <b >ရွှေဗိမာန်</b>ထဲမှာ စည်းစိမ်ခံစံနေကြတဲ့ အလားတူ <b >ဝေမာနိက ပြိတ္တာအမျိုးသမီး (၃၂)ဦး</b>တို့နှင့် ဆုံစည်းမိပြန်တယ်။ ထိုအမျိုးသမီး (၃၂)ဦးတို့ နှင့်အတူ နတ်စည်းစိမ်တမျှ ကြီးကျယ်လှတဲ့ ချမ်းသာသုခအဝဝတွေကို ခုနစ်ရက်တိုင်တိုင် သုံးဆောင်ခံစားပြန်တယ်။ သို့သော် ဒီစည်းစိမ်မျှလောက် နဲ့လည်း မကျေနပ်နိုင်သေး မရောင့်ရဲနိုင်သေး မတင်းတိမ်နိုင်သေး ဖြစ်နေပြန် တယ်။ နောက်ထပ် အပိုအလွန်တွေကို ထပ်မံပြီးတော့ အလိုရှိနေပြန်တယ်။</p> <p>တရားနာပရိသတ်တွေ .. ဘယ်လိုများ သဘောရကြသလဲ၊ ဒီလောက် ဆိုရင် ကျေနပ်လောက်ဖို့တော့ မကောင်းဘူးလား။ သို့သော် အပိုအလွန် တွေကို အလိုရှိနေကြတဲ့ <b >အတြိစ္ဆသမား</b>တို့ရဲ့ <b >လောဘစွမ်းအား</b>ကတော့ မရောင့်ရဲနိုင်သေး ဖြစ်နေပြန်တယ်။ ဒီလို မရောင့်ရဲနိုင်ခြင်းဟာ နောက်ထပ် ဆင်းရဲဒုက္ခတွေ ရဖို့ရန် <b >အကြောင်းတရား</b>တွေ ဖြစ်နေတယ်ဆိုတာကိုလည်း <b >မောဟတရား</b>က ဖုံးအုပ်ထားတဲ့အတွက် <b >ဉာဏ်မျက်စိ</b>ဖြင့် မမြင်နိုင် မဆင်ခြင် နိုင် ဖြစ်နေတယ်။</p> <p>ဒီတော့ နောက်ထပ် သူဟာ ဘာတွေကို ဆက်လုပ်ပြန်သလဲ?</p> <p>အဲဒီ (၃၂)ဦးသော အမျိုးသမီးတို့ ဆင်းရဲဒုက္ခခံစားဖို့ရန်အလှည့်သို့ ရောက်ရှိလာကြတဲ့အတွက် <b >ရွှေဗိမာန်</b>မှ ထွက်ခွာသွားကြတဲ့အခါ မိမိရဲ့ ပျဉ်ချပ်ဖောင်ငယ်ဖြင့် မျှောကာ ပင်လယ်ခရီးကို ဆက်ခဲ့ပြန်တယ်။ မိမိ ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ အမိကို ပြစ်မှားခဲ့တဲ့ <b >အကုသိုလ်ကံ</b>တို့ရဲ့စွမ်းအားကြောင့် <b >ဥဿဒငရဲငယ်</b>တစ်ခုကို ဆိုက်ရောက်သွားခဲ့တယ်၊ <b >သေခါနီး ငရဲနိမိတ်</b> ထင်နေခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်အခါမှာ လူ့ဘဝ လူ့ခန္ဓာကိုယ်ကို အကျိုးပေးနေတဲ့ <b >ကုသိုလ်ကံအရှိန်အဝါ</b> ကုန်ခန်းသွားတဲ့အတွက် လူ့ဘဝ လူ့ခန္ဓာကိုယ် ပျောက်ကာ ငရဲဘဝကို အကျိုးပေးမည့် အမိကို စော်ကားခဲ့တဲ့ <b >အကုသိုလ်ကံ</b>တွေရဲ့စွမ်းအားကြောင့် ငရဲဘဝ ငရဲခန္ဓာကိုယ်ဟာ ဘွားကနဲ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်ခဲ့တယ်၊ <b >ကိုယ်ထင်ရှား ဘွားကနဲဖြစ်တဲ့ ဩပပါတိက ပဋိသန္ဓေမျိုး</b> ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ <b >မိတ္တဝိန္ဒက</b>ဟာ ခုလို <b >စိတ္တက္ခဏ</b> မခြားဘဲ ခန္ဓာကိုယ် ပြောင်းလဲသွားတာကို လျင်မြန်တဲ့အတွက် သတိမပြုမိလိုက် ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒီငရဲကိုလည်း တံတိုင်းလေးဘက် ကာရံထားတဲ့ လှပတင့်တယ်တဲ့ မြို့တစ်မြို့အဖြစ်နဲ့ သူ့အာရုံထဲမှာ ထင်မြင်နေတယ်။ အကျိုးပေးဖို့ရန် ရင့်ကျက်လာတဲ့ <b >အကုသိုလ်ကံ</b>တွေရဲ့စွမ်းအားကြောင့် ခုလို မကောင်းတဲ့ အာရုံကို ကောင်းတဲ့အာရုံအဖြစ်နဲ့ ထင်မြင်နေခြင်း ဖြစ်တယ်။ ဒီမြို့မှာ ငါ ဘုရင်ပြုလုပ်မည်ဆိုတဲ့ ဦးတည်ချက်ဖြင့် မြို့ထဲကို ဝင်ရောက်သွားခဲ့တယ်။ သူ့ကိုယ်သူ ငရဲသား ဖြစ်နေတာကိုရော ငရဲသို့ ရောက်နေတာကိုရော မသိ ဖြစ်နေတယ်၊ သူထူထောင်ထားခဲ့တဲ့ <b >အကုသိုလ်ကံ</b>တို့ရဲ့စွမ်းအားကြောင့်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်နေရာရောက်တော့ ဦးထိပ်ထက်၌ <b >သင်ဓုန်းစက်</b>ဖြင့် အခုတ် ခံနေရတဲ့ ငရဲသားတစ်ဦးကို သွားတွေ့တယ်။ သွေးတွေ ဖြာထွက်အောင် ခုတ်နေတဲ့ ဒီ<b >သင်ဓုန်းစက်</b>ကို <b >မိတ္တဝိန္ဒက</b>ရဲ့အာရုံထဲမှာ လှပတင့်တယ်တဲ့ <b >ပဒုမ္မာ ကြာပန်းကြီး</b>အသွင် ထင်မြင်နေတယ်။ ငရဲသားရဲ့လည်ပင်းမှ စီးကျလာတဲ့ သွေးတွေကိုလည်း <b >စန္ဒကူးနံ့သာရည်</b>တွေ လိမ်းကျံထားတယ်လို့ ထင်မြင် နေတယ်။ ရုန်းထွက်မပြေးနိုင်အောင် ငရဲသားရဲ့ရင်ဘတ်မှာ ချည်နှောင် ထားတဲ့ အနှောင်အဖွဲ့အမျိုးမျိုးတွေကိုလည်း <b >အဆင်းတန်ဆာအမျိုးမျိုး</b>တွေနဲ့ ဆင်မြန်းထားတယ်လို့ ထင်မြင်နေတယ်။ ဒါကြောင့် ငရဲသားအသစ်ဖြစ်နေတဲ့ <b >မိတ္တဝိန္ဒက</b>က အဲဒီ<b >သင်ဓုန်းစက်</b>ကို ငရဲသားထံမှ မရအရ တောင်းယူကာ သူ့ရဲ့ဦးထိပ်ထက်မှာ ပန်ဆင်ခိုင်းလိုက်ပါတယ်။ မူလငရဲသားလည်း <b >အကုသိုလ်ကံ</b> အရှိန်အဝါကုန်သဖြင့် ငရဲမှ ကျွတ်လွတ်ကာ ကွယ်ပျောက် သွားခဲ့ပါတယ်။ <b >မိတ္တဝိန္ဒကငရဲသား</b>လည်း ဆက်လက်ကာ ယခင်ငရဲသားကဲ့သို့ ငရဲဒုက္ခအမျိုးမျိုးကို ခံနေရပြန်တယ်။၁၉</p> <p>မိမိရရှိထိုက်တဲ့ အတိုင်းအတာပမာဏထက် ပိုလွန်ကာ အလိုရှိနေတဲ့ <b >အတြိစ္ဆ လောဘသမား</b>တို့ သွားရမည့်လမ်းကို ဘုရားရှင်က ထုတ်ဆောင်ကာ ရဟန်းတော်တို့ကို ဆိုဆုံးမထားတော်မူခဲ့တဲ့ ထုံးဟောင်းတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3><b>သဒ္ဓါဒေယျ ဝိနိပါတ</b></h3> <p><b>န စ ဘိက္ခဝေ သဒ္ဓါဒေယျံ ဝိနိပါတေတဗ္ဗံ။ ယော ဝိနိပါတေယျ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။</b>၂၀</p> <p>နောက်တစ်ခု ထပ်ပြောဦးမည်။ ဆွမ်းတွေကို အပိုအလွန် အလှူခံပြီးတော့ စားမကုန်လို့ စွန့်ပစ်ကြပြန်တယ်။ ဟိုနေရာမှာ သွားစွန့်ပစ်လိုက် ဒီနေရာမှာ သွားစွန့်ပစ်လိုက် ပြုလုပ်ကြတယ်။ ပတ်ဝန်းကျင် မသန့်ရှင်းမှုတွေလည်း ဖြစ်ပေါ်လာကြပြန်တယ်။ ဒီလို အပြုအမူမျိုးတွေကို ဘုရားရှင်ဟာ နှစ်ခြိုက် တော်မမူပါဘူး။ ဒီဆွမ်းတွေဟာ အလှူရှင်တို့က <b >ရတနာသုံးတန်</b>တို့ရဲ့ <b >ဂုဏ်ကျေး ဇူးတော်</b>တွေနှင့် <b >ကံ-ကံရဲ့အကျိုးတရား</b>တို့ကို ရည်မျှော်ကာ လှူဒါန်းပူဇော်ထား တဲ့ <b >ဒက္ခိဏ</b>ခေါ်တဲ့ မြတ်သော <b >အလှူဒါနပစ္စည်း</b>တွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒီလို <b >သဒ္ဓါတရား</b>ပြဓာန်းလျက် လှူဒါန်းပူဇော်ထားတဲ့ ပစ္စည်းတွေကို ဖရိုဖရဲ ဖြန့်ကျဲ လျက် ပျက်စီးအောင် ဖျက်ဆီးခဲ့လျှင်, တစ်နည်း ပြောရလျှင်တော့ <b >အလွဲသုံး စား</b>ပြုလုပ်ခဲ့လျှင် <b >ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်စေ</b>၂၀ ဆိုပြီးတော့ .. ဒီလို ဘုရားရှင်က <b >သိက္ခာပုဒ်တော်</b> ပညတ်ကာ တားမြစ်ထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဆွမ်းတွင် သာမက <b >ပစ္စည်းလေးပါး</b>စလုံးကိုပင် ရိုရိုသေသေ လေးလေးမြတ်မြတ် <b >ပစ္စဝေက္ခဏာ ဉာဏ်</b>ဖြင့် ဆင်ခြင်ကာ စည်းကမ်းတကျ အသုံးပြုနေတာမျိုးကိုသာ ဘုရားရှင် ဘက်က ကြည့်ရှုတော်မူလိုတယ်၊ မြင်တော်မူလိုတယ်။ <b >အလွဲသုံးစား</b>ပြုလုပ် တယ်ဆိုတာ မိဘကလွဲလျှင် မစွန့်သင့်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို စွန့်ခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို မစွန့်ဖို့ရန် ဘုရားရှင်က တားမြစ်ထားတော်မူခဲ့တဲ့ <b >သိက္ခာပုဒ်တော်</b> တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ <b >သာသနာတော်</b>ကို မှီတင်းနေထိုင်ကြတဲ့ <b >သူတော်ကောင်း</b>တွေကို ဆိုဆုံးမထားတော်မူခဲ့တဲ့ <b >အဆုံးအမ ဩဝါဒစကားတော်</b>တွေသာ ဖြစ်ကြ ပါတယ်။</p> <p>ရှေးရှေးဆရာတော်ကြီးများရဲ့ <b >အဆုံးအမ ဩဝါဒ</b> တစ်ခုကို ဒီနေရာမှာ ထပ်ပြီးတော့ ပြောပြဦးမည်။ ရှေးရှေး<b >ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် သူတော်စင်</b>တို့ရဲ့ <b >ယဉ်ကျေးမှု</b>အရ <b >မွန်မြတ်သော စိတ်စေတနာ</b> ခြံရံလျက်ရှိတဲ့ <b >သဒ္ဓါဓာတ်</b>ဖြင့် အချို့အချို့သော ကျေးရွာများရဲ့ သင့်တင့်လျောက်ပတ် ကောင်းမြတ်တဲ့ ရွာလယ်တစ်နေရာမှာ <b >သာလာယံ ဇရပ်</b>တွေကို ဆောက်လုပ်ကာ လှူဒါန်း ပူဇော်ထားကြတယ်။ ဦးတည်ချက်ကတော့ ရဟန်းရှင်လူ မည်သူမဆို <b >ဧည့်သည်အာဂန္တု</b>အဖြစ်နဲ့ ခေတ္တခဏ တည်းခိုရန်အတွက် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို <b >ဇရပ်</b>မျိုးတွေကို မည်သည့်သံဃာမဆို အရပ်လေးမျက်နှာမှ ဆိုက်ရောက်တော် မူလာတဲ့ သံဃာတော်များလည်း တည်းခိုရန်အတွက် ရည်ညွှန်းချက်လည်း ပူးတွဲပါဝင်နေခြင်းကြောင့် <b >သံဃိကအဆောက်အဦး</b>နှင့် အလားတူတဲ့အတွက် <b >သံဃိကအဆောက်အဦး</b>ကဲ့သို့ သဘောထားကာ <b >ဝိနည်းဒေသနာတော်</b>နှင့် အညီ <b >သံဃိကအဆောက်အဦး</b>ကို သုံးစွဲသလို သုံးစွဲရမည်လို့ ရှေးရှေးဆရာတော်ကြီးများက ဆိုဆုံးမထားတော်မူခဲ့ကြပါတယ်။</p> <p>အလားတူပဲ <b >ဖားအောက်တောရ</b>မှာ အလှူရှင်များက ဆွမ်းတွေ လာရောက်လှူဒါန်းပူဇော်ကြတယ်။ အလှူရှင်တွေရဲ့ ဦးတည်ချက်ကတော့ သံဃာတော်များကို အများဆုံး ဦးတည်ထားပါတယ်။ သို့သော်လည်း သီလရှင် ယောဂီ အမျိုးသားယောဂီ အမျိုးသမီးယောဂီတွေအတွက်လည်း ဦးတည်ချက် တစ်စိတ်တစ်ဒေသ ပါဝင်လျက်ရှိနေပါတယ်။ <b >သာလာယံဇရပ်</b>ကို ဆောက်လုပ် လှူဒါန်းပူဇော်တဲ့ ပုံစံမျိုးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုလိုတာကတော့ ဒီဆွမ်းတွေဟာ အရပ်လေးမျက်နှာမှ ဤကျောင်းတိုက်ကို ဆိုက်ရောက်တော်မူလာတဲ့ သံဃာတော်များအတွက် အဓိကရည်ညွှန်းချက် ပါဝင်နေခြင်းကြောင့် တစ်စိတ် တစ်ဒေသအားဖြင့် <b >သံဃိကပစ္စည်း</b>နှင့် အလားတူနေပါတယ်။ ဒီလို <b >သံဃိက ပစ္စည်း</b>မျိုးကို အလှူရှင်တွေရဲ့ <b >သဒ္ဓါတရား</b> ပျက်စီးလောက်အောင် ဖရိုဖရဲ ဖြန့်ကျဲကာ ဖျက်ဆီးခြင်းမျိုးကိုတော့ ဘုရားရှင်က <b >သိက္ခာပုဒ်တော်</b> ပညတ်ကာ တားမြစ်ထားတော်မူပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို <b >သံဃာ့လာဘ်လာဘ</b>တွေကို ဖျက်ဆီးပစ်ခြင်းဟာ အလွန်လည်း အပြစ်ကြီးပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ <b >လောသကတိဿမထေရ်</b>ရဲ့ ထုံးကလေးကို အတိုချုပ်ပြီးတော့ ထပ်ပြောဦးမည်။</p> <h3>လောသကတိဿမထေရ် အလောင်းအလျာ</h3> <p>လောသကတိဿမထေရ်အလောင်းအလျာ သူတော်ကောင်းဟာ ကဿပဘုရားရှင်ရဲ့ သာသနာတော်အတွင်းမှာ နှစ်ပေါင်း နှစ်သောင်းခန့် သီလကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ်တွေကို ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများ အားထုတ်ခဲ့တဲ့ တောနေရဟန်းတော်တစ်ပါး ဖြစ်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ မိမိရဲ့ ကျောင်းဒါယကာက အခြားရဟန်းသံဃာတော်တို့အပေါ်၌ ကြည်ညိုလေးစားမှုကို မကြည့်ရှုနိုင် မရှုစိမ့်နိုင်တဲ့ ကုလမစ္ဆရိယတရားရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုကြောင့် ရဟန္တာ အရှင်မြတ် တစ်ပါးအတွက် ကျောင်းဒါယကာက လှူဒါန်းပူဇော်လိုက်တဲ့ ဆွမ်းတွေကို လမ်းခုလတ် တစ်နေရာမှာ တောက်လောင်နေတဲ့ မီးပုံထဲသို့ စွန့်ပစ်ခဲ့ဖူးတယ်။ ကျောင်းကို ပြန်ရောက်တဲ့ အခါမှာ အာဂန္တုရဟန္တာအရှင်မြတ်ဟာ အရပ်တစ်ပါးကို ဖယ်ခွာကြွသွားပြီဆိုတာကို သိရှိလိုက်တဲ့အခါမှာ နောင်တတစ်ဖန် ပူပန်မှုတွေ များစွာ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်၊ မသေမီ ဘဝတစ်လျှောက် မှာလည်း အကြိမ်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီအကုသိုလ်ကံဟာ သေခါနီးကာလမှာ အကျိုးပေးဖို့ရန် ရင့်ကျက်လာပြန်တယ်။ နှစ်ပေါင်းများစွာ သူကျင့်ခဲ့တဲ့ သီလကုသိုလ် သမာဓိကုသိုလ် ပညာကုသိုလ်တရားတွေက ဒီအကုသိုလ်ကံရဲ့ စွမ်းအားကို မဖယ်ရှားနိုင် မတွန်းလှန်နိုင် ဖြစ်နေခဲ့ကြတယ်။ ဒီအကုသိုလ်ကံကြောင့်ပဲ ငရဲသို့ရောက်ရှိကာ ငရဲမှာ နှစ်သန်းပေါင်းများစွာ ဆင်းရဲဒုက္ခအမျိုးမျိုးတွေကို ခံစားရပြန်တယ်။ ငရဲမှ ကျွတ်လာပြန်တော့လည်း ပြိတ္တာဘဝ တိရစ္ဆာန်ဘဝ လူ့ဘဝဆိုတဲ့ ဘဝထိုထိုမှာ တစ်ကြိမ်တစ်ခါမျှသော် လည်း အစာကို ဝအောင် မစားခဲ့ရစဖူးဘူး။ အငတ်ငတ် အပြတ်ပြတ်နဲ့ပဲ ဘဝတွေကို အဆုံးသတ်ခဲ့ရတယ်။ နောက်ဆုံးဘဝမှာလည်း လှည့်လှည်သွား လာနိုင်တဲ့ အရွယ်ကို ရောက်တဲ့အခါ မိဘတွေရဲ့ စွန့်ပစ်မှုကို ခံယူရပြန်တယ်၊ အငတ်ငတ် အပြတ်ပြတ်နဲ့သာ ရှာဖွေစားသောက်နေခဲ့ရတယ်။</p> <p>ခုနစ်နှစ်သားအရွယ်သို့ ရောက်ရှိတဲ့အချိန်အခါမှာ .. လက်ဝယ် ခွက်စွဲလျက် လှည့်လှည်၍ တောင်းစားနေရာက တစ်နေ့မှာ သူတစ်ပါးတို့ အိုးခွက်ပန်းကန်တွေကို ဆေးပြီးနောက် စွန့်ပစ်လိုက်တဲ့ ပန်းကန်ဆေးရေထဲမှာ ပါလာတဲ့ မြေပေါ်မှာ ပြန့်ကျဲနေတဲ့ ထမင်းလုံးကလေးများကို တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ လိုက်ကောက်ကာ စားသုံးနေရတာကို အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော်မြတ်ကြီးက မြင်တွေ့တော်မူလိုက်တဲ့အခါ အလွန်သနားကရုဏာ သက်တော်မူတဲ့အတွက် ကျောင်းကို ခေါ်ဆောင်သွားကာ ရှင်ပြုပေးတော် မူလိုက်ပါတယ်။ ရှင်ဖြစ်ပြီးနောက် အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်မြတ်ကြီးက လောသကတိဿ သာမဏေကို ခေါ်ဆောင်ကာ ရွာတွင်းသို့ ဆွမ်းခံကြွခဲ့မည် ဆိုလျှင် လောင်းလှူသူ မရှိလောက်အောင် ဖြစ်နေပြန်တယ်။ အကယ်၍ လောင်းလှူလိုက်ပြန်တော့လည်း လောသကတိဿရဲ့ သပိတ်ထဲကို ရောက်ရှိ သွားတာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက်တည်း ဆွမ်းတွေဟာ ပျောက်ပျက်သွားကြပြန်တယ်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာကိုယ်တော်မြတ်ကြီးလည်း နောက်ပိုင်းမှာတော့ လောသကတိဿ သာမဏေကို မခေါ်ဆောင်တော့ဘဲ တစ်ပါးတည်းသာ ဆွမ်းခံကြွ တော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>သို့သော် လောသကတိဿဟာ ကဿပဘုရားရှင်လက်ထက်တော် အခါက ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ သီလကုသိုလ်ကံ သမာဓိကုသိုလ်ကံ ပညာ ကုသိုလ်ကံတို့ကလည်း အရှိန်အဝါကောင်းမွန်စွာဖြင့် အားပေးထောက်ပံ့နေ ကြတဲ့အတွက် ဆရာဖြစ်တော်မူတဲ့ အရှင်သာရိပုတ္တရာကိုယ်တော်မြတ်ကြီး ထံမှ သင်ကြားနာယူခဲ့ရတဲ့အတိုင်း သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာတွေကို အပတ် တကုတ် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်လေရာ တစ်နေ့မှာတော့ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်သွားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ရဟန္တာဖြစ်တော်မူပြီး နောက်လည်း အတိတ်က ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ အကုသိုလ်ကံအရှိန်အဝါက မကုန်ခန်းနိုင်သေးတဲ့အတွက် အငတ်ငတ် အပြတ်ပြတ်နဲ့ပဲ ဘဝခရီးကို ဆက်လက်ပြီး သွားနေရပြန်တယ်။ တစ်နေ့မှာတော့ အသက်ရှည်မှု အာယုသင်္ခါရကို ဆက်လက်တည်တံ့အောင် ပြုပြင်ဖန်တီးပေးနေတဲ့ အတိတ်က ထူထောင်ခဲ့တဲ့ ကုသိုလ်ကံတွေက အရှိန်အဝါ ကုန်ဆုံးလာပြီ ဖြစ်တဲ့အတွက် ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူဖို့ရန် နေ့ရက်အချိန်အခါသို့ ဆိုက်ရောက်လာခဲ့ပါတယ်။ ထိုနေ့မှာ ဆရာတစ်ဆူ ဖြစ်တော်မူတဲ့ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော်မြတ်ကြီး ထံသို့ ဆည်းကပ်ကာ ပရိနိဗ္ဗာန်စံဖို့ရန်အတွက် ခွင့်ပန်လျှောက်ထားခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ထိုနေ့မှာတော့ .. အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော်မြတ်ကြီးက ငါ့တပည့်ကို ဒီနေ့တော့ ဆွမ်းဝအောင် ငါကျွေးမည်ဆိုတဲ့ ဦးတည်ချက်ဖြင့် လောသကတိဿကို ဆွမ်းခံမကြွစေဘဲ ကျောင်းမှာသာ စောင့်ဆိုင်းနေရန် မှာကြားခဲ့ပြီးနောက် မြို့တွင်းသို့ ဆွမ်းခံကြွဝင်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ထိုနေ့မှာ ဒါယကာတစ်ဦးက အသင့်စီမံထားပြီးဖြစ်တဲ့ မွန်မြတ်တဲ့ ဆွမ်းခဲဖွယ် ဘောဇဉ် တွေကို အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော်မြတ်ကြီးအား သပိတ်အပြည့် လောင်းလှူပူဇော်လိုက်ပါတယ်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော်မြတ်ကြီးကလည်း ကျောင်းကို ပြန်ကြွရန် ပြင်ဆင်တော်မူလိုက်တဲ့အခါ ဒါယကာဖြစ်သူက မိမိ အိမ်မှာပဲ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးတော်မူပါရန် အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်မြတ်ကြီး အား တောင်းပန်လျှောက်ထားလိုက်ပါတယ်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော် မြတ်ကြီး ပေးလှူလိုတဲ့ လောသကတိဿမထေရ်အတွက်လည်း ဆွမ်းတွေ ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ပြင်ဆင်ကာ အလုပ်သမားတွေကို လောသကတိဿမထေရ် ရှိရာ ကျောင်းတော်သို့ အပို့ခိုင်းလိုက်ပါတယ်။ သို့သော် အလုပ်သမားတွေက ထိုအစာအာဟာရတွေကို လမ်းခုလတ် တစ်နေရာမှာ ထိုင်စားပြီးနောက် ပြန်လာခဲ့ကြပြန်တယ်။</p> <p>အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်မြတ်ကြီးလည်း ကျောင်းကို ပြန်လည်ရောက် ရှိတော်မူတဲ့အခါ လောသကတိဿမထေရ် ဆွမ်းမဘုဉ်းပေးရသေးတဲ့ အခြင်း အရာကိုလည်း သိရှိသွားတော်မူတဲ့အတွက် နေမွန်းလည်း လွဲသွားပြီဖြစ်ခြင်း ကြောင့် သပိတ်ကို ပိုက်တော်မူကာ ကောသလမင်းကြီးရဲ့ နန်းတော်သို့ ဆွမ်းခံ ကြွဝင်တော်မူပြန်တယ်။ မွန်းလွဲနေပြီဖြစ်ခြင်းကြောင့် နန်းတော်ကလည်း စတုမဓုဆွမ်းတွေကိုသာ သပိတ်အပြည့် လောင်းလှူပူဇော်လိုက်ကြပါတယ်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော်မြတ်ကြီးလည်း ကျောင်းကို ပြန်ကြွတော်မူကာ စတုမဓုများကို လောသကတိဿမထေရ်အား ပေးလှူတော်မူလိုက်ပါတယ်။ သို့သော် လောသကတိဿ မထေရ်လက်ထဲကို ရောက်ရှိသွားတာနဲ့ တစ်ပြိုင် နက်တည်း စတုမဓုတွေ ပျောက်ပျက်သွားမည်ဆိုတာကို သိရှိတော်မူတဲ့ အတွက် အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော်မြတ်ကြီးက မိမိရဲ့ တစ်ဖက်သော လက်တော်ဖြင့် စတုမဓုသပိတ်ကို ကိုင်ပေးထားတော်မူပါတယ်။ ထိုအချိန်အခါ မှာ စတုမဓုတွေလည်း ပျောက်ပျက်မသွားကြဘဲ သပိတ်ထဲမှာ တည်ရှိမြဲ တည်ရှိနေကြပါတယ်။</p> <p>အဲဒီအချိန်အခါမှာ လောသကတိဿ မထေရ်ကို အလိုရှိသလောက် စတုမဓုတွေကို ဘုဉ်းပေးတော်မူရန် မိန့်ကြားတော်မူလိုက်ပါတယ်။ လောသကတိဿ မထေရ်မြတ်လည်း စတုမဓုတွေကို မျှတပြည့်စုံသည့်တိုင်အောင် ဘုဉ်းပေးတော်မူပါတယ်။ လောသကတိဿ မထေရ်ရဲ့ ဘဝတစ်လျှောက်မှာ ဒီတစ်ကြိမ်သာလျှင် အာဟာရကို မျှတအောင် ပြည့်ဝစုံလင်အောင် ဘုဉ်းပေး တော်မူခဲ့ရဖူးပါတယ်။၂၁</p> <p>ဆွမ်းတွေကို အပိုအလွန် ခံယူကာ, အပို အလျှံပယ် မကုန်ခန်းနိုင်အောင် ခံယူကာ စွန့်ပစ်တတ်တဲ့ ယောဂီတွေ သတိရှိဖို့ အလွန်ကောင်းလှတဲ့ ဝတ္ထု ဇာတ်လမ်း တစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>ပါပိစ္ဆ = ယုတ်မာတဲ့ အလိုဆိုး</h3> <p>အတြိစ္ဆအကြောင်းကို ပြောပြီးနောက် <b>ပါပိစ္ဆ</b>အကြောင်းကို ဆက်လက်ပြီး ပြောကြရအောင် ..။</p> <p><b>ပါပိစ္ဆ</b> = ယုတ်မာတဲ့ အလိုဆိုးဆိုတာ ဘာလဲ?</p> <p>ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်ဟာ လာဘ်လာဘတွေကိုလည်း သိပ်လိုချင်တယ်၊ အရိုအသေ အလေးဂရုပြုကာ ပူဇော်မှု အမျိုးမျိုးတွေကိုလည်း သိပ်ပြီးတော့ ခံယူချင်နေတယ်၊ နာမည်လည်း သိပ်ကြီးချင်တယ်၊ ဂုဏ်သတင်းတွေလည်း သိပ်ကြီးချင်တယ်၊ သိပ်လည်း ကျော်ကြားချင်တယ်။ ဒီလို ယုတ်ညံ့တဲ့ အလို ဆန္ဒတွေကို အမှီပြုကာ မိမိမှာ ထင်ရှားမရှိတဲ့ ဂုဏ်ကျေးဇူးတွေကို ထုတ်ဖော် ကာ ချီးမွမ်းစကားတွေကို ပြောကြားနေပြန်တယ်။ ဒီလို စိတ်နေ စိတ်ထားမျိုး တွေကို ယုတ်ညံ့တဲ့ ယုတ်မာတဲ့ အလိုဆိုးလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၂၂</p> <p>ဆိုလိုတာကတော့ မိမိက ဘွဲ့မရဘဲ ဘွဲ့ရနေသယောင် ပြောဆိုတတ် တယ်၊ သီလတွေ တကယ် မစင်ကြယ်ဘဲ စင်ကြယ်နေသယောင် ပြောဆိုတတ် တယ်၊ စျာန်တရားတွေကို တကယ် မရဘဲ ရနေသယောင် ပြောဆိုတတ်တယ်၊ ရုပ်တရားတွေကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် ပညာမျက်စိဖြင့် တကယ် မသိ မမြင်ဘဲ သိနေသယောင် မြင်နေသယောင် ပြောဆိုတတ်တယ်၊ နာမ်တရား တွေကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် ပညာမျက်စိဖြင့် တကယ် မသိမမြင်ဘဲ သိနေသယောင် မြင်နေသယောင် ပြောဆိုတတ်တယ်၊ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်)သဘောတရားတွေကို ပညာမျက်စိဖြင့် တကယ် မသိမမြင်ဘဲ သိနေသယောင် မြင်နေသယောင် ပြောဆိုတတ်တယ်၊ ရုပ်-နာမ်-ကြောင်း-ကျိုး (= သင်္ခါရ) တရားတွေရဲ့ အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်း အရာ အနတ္တအခြင်းအရာ အသုဘအခြင်းအရာတွေကို ဝိပဿနာဉာဏ် ပညာမျက်စိဖြင့် တကယ်တမ်း မသိမမြင်ပါဘဲလျက် သိနေသယောင် မြင်နေ သယောင် ပြောဆိုတတ်ပြန်တယ်။</p> <p>ဘာကြောင့် ဒီလို ပြောဆိုနေရတာလဲ?</p> <p>လာဘ်လာဘတွေ များများရချင်လို့ ပြောဆိုတယ်။ သူတစ်ပါးတွေရဲ့ အရိုအသေကို ခံချင်လို့ ပြောဆိုတယ်။ သူတစ်ပါးတွေရဲ့ ပူဇော်မှု အမျိုးမျိုး တွေကို အလိုရှိလို့ ပြောဆိုတယ်။ ဒီကိုယ်တော်ကလေးက သိပ်တော်တာပဲ၊ ဒီဆရာလေးက သိပ်တော်တာပဲ၊ ဒီယောဂီက သိပ်တော်တာပဲလို့ ဒီလို သူတစ်ပါးတွေရဲ့ ချီးကျူးမှုကို အလိုရှိလို့ နာမည်ကြီးမှုကို အလိုရှိလို့ ကျော်ကြား မှုကို အလိုရှိလို့ ဂုဏ်သတင်း ကြီးမားမှုကို အလိုရှိလို့ ပြောဆိုတယ်။ ဒါတွင်လား ဆိုတော့ မကသေးဘူး။ တရားအားထုတ်သူအချင်းချင်း ပြိုင်ဆိုင်ချင်လာတယ်။ ယောဂီတစ်ယောက်က ရှုလို့ရပါတယ်လို့ ဆရာသမားကို လျှောက်ထားနေခဲ့ လျှင် မိမိက ရှုမရပါဘူးလို့ ဆရာသမားကို လျှောက်ထားရမှာကို ရှက်နေတယ်၊ အညံ့မခံချင် ဖြစ်နေတယ်။ မိမိရဲ့ဂုဏ်သိက္ခာ နိမ့်ကျမှုကို မခံနိုင်ဖြစ်နေတယ်။ ဂုဏ်သိက္ခာ နိမ့်ကျမှုကို မခံချင်ဘူးဆိုတာက ဂုဏ်သိက္ခာကြီးမားမှုကို အလိုရှိ တာနဲ့ အတူတူပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် စာတွေကို အလွတ်ရအောင် ကျက်ကျက်ပြီးတော့ တကယ်တမ်း ရှုမရပါဘဲလျက် ရှုရပါတယ်လို့ လိမ်ညာကာ ဆရာသမားတွေကို တင်ပြလျှောက်ထားနေတဲ့ ယောဂီတွေဟာ ဘယ်လို ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးတွေလဲ? <b>ပါပိစ္ဆ</b> (= ယုတ်မာတဲ့ အလိုဆိုးရှိနေတဲ့) ပုဂ္ဂိုလ်တွေ, <b>ဣစ္ဆာပကတ</b> (= ယုတ်မာတဲ့ အလိုဆိုးရဲ့ ဒဏ်ချက်ကို အလူးအလဲ ခံယူနေ ရတဲ့) ပုဂ္ဂိုလ်တွေလို့ ဒီလို ဘုရားရှင်က ရှုတ်ချကာ ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲထားတော် မူပါတယ်။၂၃</p> <p>အလားတူပဲ ဒီ<b>ပါပိစ္ဆ</b>တရားကို အကြောင်းခံကာ ဒီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ တရား ရနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ပဲလို့ သူတစ်ပါးတွေက အသိအမှတ် ပြုလာနိုင်လောက်အောင် အံ့ဩဖွယ်ရာ ကိုယ်အမူအရာ အမျိုးမျိုးတွေ နှုတ်အမူအရာ အမျိုးမျိုးတွေ ကိုလည်း ပြုလုပ်ပြတတ်ပြန်တယ်။ ဆိတ်ငြိမ်တဲ့ တောကျောင်းတောင်ကျောင်း တွေမှာလည်း သူတစ်ပါးတို့ အထင်ကြီးလာအောင်ဆိုတဲ့ ဦးတည်ချက်နဲ့, တရားရနေတဲ့သူပဲလို့ သူတစ်ပါးတွေ အသိအမှတ်ပြုလာအောင်ဆိုတဲ့ ဦးတည် ချက်နဲ့ သီတင်းသုံးနေပြနေပြန်တယ်။ ပစ္စည်းလာဘ်လာဘတွေ လှူချင်လာ အောင် ပစ္စည်းလာဘ်လာဘ ရရှိရေးနှင့် အလွန်နီးကပ်နေတဲ့ သွယ်ဝိုက်တဲ့ စကား အမျိုးမျိုးတွေကိုလည်း ပြောဆိုနေတတ်ပြန်တယ်။၂၄</p> <p>ဒီလိုယုတ်မာတဲ့ အလိုဆိုးတွေရှိနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို ရည်ညွှန်းတော် မူပြီးတော့ ဘုရားရှင်က ဝိဘင်းဒေသနာတော်မှာ၂၅ ဒီလို ဟောကြားထားတော် မူခဲ့ပါတယ်။</p> <h3>ယုတ်မာတဲ့ အလိုဆိုးရှိမှုဆိုတာ ဘာလဲ?</h3> <p>၁။ ဤသာသနာတော်မှာ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်ဟာ မိမိမှာ သဒ္ဓါတရား ထင်ရှားမရှိပါဘဲလျက် မိမိကို သဒ္ဓါတရားထင်ရှားရှိသူဟု လူအများက အသိအမှတ်ပြုတာကို အလိုရှိပြန်တယ်။</p> <p>၂။ မိမိက ဖြူစင်တဲ့သီလ မရှိပါဘဲလျက် မိမိကို ဖြူစင်တဲ့သီလရှိသူဟု လူအများက အသိအမှတ်ပြုတာကို အလိုရှိပြန်တယ်။</p> <p>၃။ (က) ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတွေကို (ခ) ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (=ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်) သဘောတရားတွေကို သင်သိလို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ ပရိယတ္တိအသိ, ကျင့်သိလို့ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ ပဋိဝေဓအသိ၂၆ - ဒီလို အသိ နှစ်မျိုးဆိုတဲ့ အကြား+အမြင် ဗဟုဿုတ မရှိပါဘဲလျက် မိမိကို အကြား+အမြင် ဗဟုဿုတရှိသူပါဟု လူအများက အသိအမှတ် ပြုတာကို အလိုရှိပြန်တယ်။</p> <p>၄။ မိမိက အပေါင်းအဖော်နှင့် ပျော်ပျော်ရွှင်ရွှင်နေရမှုကို မွေ့လျော် ပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက်သူဖြစ်ပါလျက် (က) တစ်ကိုယ်ရေ တစ်ကာယ ကင်းကင်းရှင်းရှင်း နေထိုင်လိုသူ (ခ) စျာန်သမာပတ်တွေကို ဝင်စားကာ စိတ်အစဉ်မှာ နီဝရဏအညစ်အကြေး ကင်းကင်းရှင်းရှင်းဖြင့် နေထိုင်လို သူ (ဂ) နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြုလျက် ဖလသမာပတ်ဝင်စားပြီးတော့ ဥပဓိ လေးဖြာမှ ကင်းဆိတ်ကာ နေထိုင်လိုသူဆိုတဲ့ ဝိဝေကသုံးဖြာ၌ မွေ့လျော် ပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက်သူဟု လူအများက အသိအမှတ်ပြုတာကို အလိုရှိ ပြန်တယ်။</p> <p>၅။ မိမိက အပျင်းကြောတွေ အမျိုးမျိုးထူနေသူ ဖြစ်ပါလျက် အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်တတ်တဲ့ လုံ့လဝီရိယရှိသူဟု လူအများက အသိ အမှတ်ပြုတာကို အလိုရှိပြန်တယ်။</p> <p>၆။ မိမိက သတိလက်လွတ်နေသူ တစ်ဦး ဖြစ်ပါလျက် သတိပဋ္ဌာန် လေးပါး ကို အစဉ်ပွားနေတဲ့ သတိတရားနှင့် ပြည့်စုံသူဟု လူအများက အသိ အမှတ်ပြုတာကို အလိုရှိပြန်တယ်။</p> <p>၇။ ဥပစာရ အပ္ပနာ နှစ်ဖြာသော စိတ်တည်ကြည်မှု သမာဓိတွေ မိမိမှာ ထင်ရှား မရှိပါဘဲလျက် ဥပစာရ အပ္ပနာ နှစ်ဖြာသော စိတ်တည်ကြည်မှု သမာဓိတွေ ထင်ရှားရှိနေသူဟု လူအများက အသိအမှတ်ပြုတာကို အလိုရှိပြန်တယ်။</p> <p>၈။ တကယ့် ပရမတ်အစစ် ဓာတ်အနှစ်ဖြစ်ကြတဲ့ ရုပ်-နာမ်-ကြောင်း-ကျိုး (= သင်္ခါရ) တရားတွေရဲ့ အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်းအရာ အနတ္တ အခြင်းအရာတွေကို တကယ်ထင်ထင်ရှားရှား ထိုးထွင်းသိမြင်တတ်တဲ့ တကယ့်ဝိပဿနာဉာဏ်ပညာ အစစ်တွေ မိမိမှာ တကယ်ထင်ရှား မရှိ ပါဘဲလျက်, ရုပ်နာမ်အတုအယောင်လောက်ကိုသာ ရှုနေတတ်သူ ဖြစ်ပါ လျက် တကယ့်ဝိပဿနာဉာဏ်ပညာ အစစ်တွေ ထင်ရှားရှိနေသူဟု လူအများက အသိအမှတ်ပြုတာကို အလိုရှိပြန်တယ်။</p> <p>၉။ မိမိက ကိလေသာအာသဝေါတရားတွေ ကင်းစင်နေတဲ့ တကယ့်ရဟန္တာ အစစ် မဟုတ်ပါဘဲလျက် ရဟန္တာအတုအယောင်မျှသာ ဖြစ်နေပါလျက် တကယ့်ရဟန္တာအစစ်ပါဟု လူအများက အသိအမှတ်ပြုတာကို အလိုရှိ ပြန်တယ်။</p> <p>ဒီလို အတုအယောင်အမျိုးမျိုးတွေအပေါ်မှာ တွယ်တာမက်မောတတ်တဲ့ ရာဂနှင့် အတူယှဉ်တွဲကာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ လိုလားတောင့်တမှုအမျိုးမျိုး ရှိနေ ခြင်းကို <b>ပါပိစ္ဆ</b> (= ယုတ်မာတဲ့ အလိုဆိုးရှိမှု)လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>ဒီလိုပုဂ္ဂိုလ်မျိုးတွေကို ရည်ညွှန်းပြီးတော့ ဘုရားရှင်က စတုတ္ထပါရာဇိက ပါဠိတော်မှာ၂၇ သူခိုးကြီး ငါးဦး အကြောင်းကို ထုတ်ဖော်ကာ .. ရဟန်းတော်တို့အား ဆိုဆုံးမထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီသူခိုးကြီး ငါးဦး အကြောင်းကို လိုရင်းအတိုချုပ်ကာ ပြောကြရအောင် ..။</p> <h3>သူခိုးကြီး ငါးဦး</h3> <p>တစ်နေ့မှာ သူခိုးဗိုလ်ကြီး တစ်ယောက်ဟာ မိမိရဲ့နောက်လိုက် သူခိုး ပေါင်း ရာထောင်တို့ ခြံရံလျက် မြို့ရွာတွေကို ဝင်ရောက်ကာ လုယက် တိုက်ခိုက်ပြီးတော့ ပစ္စည်းတွေ သိမ်းပိုက်ကာ စားသောက်နေထိုင်ဖို့ရန် အကြံ အစည် တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့တယ်။ ဒီလို ကြံစည်ထားခဲ့တဲ့အတိုင်း တစ်နေ့မှာတော့ နောက်လိုက် သူခိုးပေါင်း ရာထောင် ခြံရံလျက် မြို့ရွာတွေကို ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ကာ ပစ္စည်းတွေ သိမ်းပိုက်ပြီးတော့ စားသောက် နေထိုင်ခဲ့တယ်။</p> <p>ဒီသူခိုးကြီးအကြောင်းကိုတော့ ဥပမာအနေနဲ့ မြတ်စွာဘုရားက ထုတ်ဆောင်ကာ ဟောကြားတော်မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ဟောကြား တော်မူပြီးနောက် ရဟန်းတော်တွေကို ဘုရားရှင်က အောက်ပါအတိုင်း သာသနာတော်မှာ ထင်ရှားတည်ရှိနေတဲ့ သူခိုးကြီး ငါးဦးအကြောင်းကို ထုတ်ဖော်ကာ ဆိုဆုံးမတော်မူပါတယ်။</p> <p>အမှတ် (၁) သူခိုးကြီး --- အလားတူပဲ ချစ်သားရဟန်းတို့ ... ငါဘုရားရှင်ရဲ့ သာသနာတော်မှာလည်း ယုတ်ညံ့တဲ့စိတ်ထား ယုတ်မာတဲ့ စိတ်ထားရှိတဲ့ ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ ငါဟာ ဘယ်သောအခါကျမှ နောက်လိုက်ရဟန်းပေါင်း ရာထောင်တို့ခြံရံလျက် ရွာ နိဂုံး မင်းနေပြည်တော် တို့မှာ လှည့်လည်ပြီးတော့ ရဟန်းရှင်လူတို့ရဲ့ အရိုအသေပြုမှု အလေးဂရုပြုမှု မြတ်နိုးမှု ပူဇော်မှု ပသမှုတို့ကို ခံယူရပါ့မလဲ? သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်း ဆေးစတဲ့ လာဘ်လာဘတွေကို ပေါပေါများများ ရရှိပါ့မလဲ ..?လို့ ဒီလို သူက တစ်နေ့မှာ စဉ်းစားခန်း ဝင်မိခဲ့တယ်။</p> <p>တစ်ချိန်မှာတော့ အဲဒီရဟန်းဟာ နောက်လိုက်ရဟန်းပေါင်း ရာထောင် တို့ခြံရံလျက် ရွာ နိဂုံး မင်းနေပြည်တော်တို့မှာ လှည့်လည်ပြီးတော့ ရဟန်းရှင်လူ တို့ရဲ့ အရိုအသေပြုမှု အလေးဂရုပြုမှု မြတ်နိုးမှု ပူဇော်မှု ပသမှုတို့ကို ခံယူခဲ့ရ တယ်၊ သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်း ဆေးစတဲ့ ပစ္စည်း လာဘ်လာဘတွေကိုလည်း များစွာ ရရှိခဲ့တယ်။ ရဟန်းတို့ ... ဒီလိုရဟန်းမျိုးဟာ ငါဘုရားရှင်ရဲ့ သာသနာတော်မှာ အမှတ် (၁) ပထမသူခိုးကြီးပဲ ဖြစ်တယ်။</p> <p>အမှတ် (၂) သူခိုးကြီး --- ချစ်သားရဟန်းတို့ ... နောက်တစ်မျိုး ကတော့ ငါဘုရားရှင်ရဲ့ သာသနာတော်မှာ ယုတ်ညံ့တဲ့စိတ်ထား ယုတ်မာတဲ့ စိတ်ထားရှိတဲ့ ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ ငါဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူတဲ့ ဓမ္မဝိနယတရားတော်များကို ဆရာသမားများထံမှာ သင်ယူပြီးနောက် ပရိသတ်အလယ်သို့ ရောက်ရှိတဲ့အခါ ကိုယ်တွေ့ဉာဏ်မြင်တရား ပြုလုပ်ကာ အသံနေ အသံထား ကောင်းမွန်စွာဖြင့် ပရိသတ်နှစ်ခြိုက်အောင် တရားတော် ကို ဟောကြားပြသပြန်တယ်။ ရဟန်းတို့ ... ဒီလိုရဟန်းမျိုးဟာ ငါဘုရားရှင် ရဲ့ သာသနာတော်မှာ အမှတ် (၂) ဒုတိယသူခိုးကြီးပဲ ဖြစ်တယ်။</p> <p>ဒီဒုတိယသူခိုးကြီးကတော့ ဘုရားရှင်ရဲ့ တရားတော်များကို ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူတဲ့ တရားတော်တွေပဲလို့ ဝန်မခံလိုဘဲ မိမိရဲ့ ကိုယ်တွေ့ ဉာဏ်မြင်တရား ပြုလုပ်ကာ ဟောကြားပြသနေတဲ့အတွက် သူခိုးဘဝသို့ ရောက်ရှိသွားခြင်း ဖြစ်တယ်။၂၈</p> <p>အမှတ် (၃) သူခိုးကြီး --- ချစ်သားရဟန်းတို့ ... နောက်တစ်မျိုး ကတော့ ငါဘုရားရှင်ရဲ့ သာသနာတော်မှာ ယုတ်ညံ့တဲ့စိတ်ထား ယုတ်မာတဲ့ စိတ်ထားရှိတဲ့ ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ ငါဘုရားရှင်ရဲ့ သာသနာတော်မှာ သီလ တကယ်ဖြူစင်နေတဲ့, ဖြူစင်မြင့်မြတ်တဲ့ သီလကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ်တွေကို တကယ်လက်တွေ့ ဖြူဖြူစင်စင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်နေတဲ့ သီတင်းသုံးဖော် ရဟန်းတော် တစ်ပါးကို အခြေ အမြစ်မရှိတဲ့ မမှန်ကန်တဲ့စွဲချက်ဖြင့် မမြတ်တဲ့ မေထုန်အကျင့် <b>အဗြဟ္မစရိယ</b> သိက္ခာပုဒ်ဖြင့် စွပ်စွဲပြန်တယ်။ ရဟန်းတို့ ... ဒီလိုရဟန်းမျိုးဟာ ငါဘုရားရှင် ရဲ့ သာသနာတော်မှာ အမှတ် (၃) တတိယသူခိုးကြီးပဲ ဖြစ်တယ်။</p> <p>အမှတ် (၄) သူခိုးကြီး --- ချစ်သားရဟန်းတို့ ... နောက်တစ်မျိုး ကတော့ ငါဘုရားရှင်ရဲ့ သာသနာတော်မှာ ယုတ်ညံ့တဲ့စိတ်ထား ယုတ်မာတဲ့ စိတ်ထားရှိတဲ့ ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ ငါဘုရားရှင်ရဲ့ သာသနာတော်အတွင်း မှာ အရပ်လေးမျက်နှာမှာ တည်ရှိနေတဲ့ ရောက်ပြီးရောက်ဆဲ သံဃာတော်များ ကို ရည်ညွှန်းကာ လှူဒါန်းပူဇော်ထားတဲ့, အလွန်အလေးဂရုပြုကာ ရိုရို သေသေ လေးလေးစားစား ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ကာ သုံးစွဲရမည့် <b>ဂရုဘဏ္ဍာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ ကျောင်းအဆောက်အဦးများနှင့် ကုဋင် ညောင်စောင်း အိုးခွက် ပန်းကန် စတဲ့ ကျောင်းအသုံးအဆောင် ပစ္စည်းတွေကို လူ ဒကာ ဒကာမတို့အား ပေးကမ်းကာ ချီးမြှောက်မှုကို ပြုတယ်၊ ထိုပစ္စည်းတွေကို ပေးကမ်းခြင်းဖြင့် လူ ဒကာ ဒကာမတို့က မိမိအပေါ်မှာ ကြည်ညိုမြတ်နိုး လာအောင် ပစ္စည်းလာဘ်လာဘတွေ ပြန်လည်လှူဒါန်းလာအောင် သွေးဆောင်ပြန်တယ်၊ ဖြားယောင်းပြန်တယ်။ ရဟန်းတို့ ... ဒီလို ရဟန်းမျိုးဟာ ငါဘုရားရှင်ရဲ့ သာသနာတော်မှာ အမှတ် (၄) စတုတ္ထသူခိုးကြီးပဲ ဖြစ်တယ်။</p> <p>အမှတ် (၅) သူခိုးကြီး --- ချစ်သားရဟန်းတို့ ... ငါဘုရားရှင်ရဲ့ သာသနာတော်မှာ ယုတ်ညံ့တဲ့စိတ်ထား ယုတ်မာတဲ့စိတ်ထားရှိတဲ့ ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ မိမိမှာ ထင်ရှားမရှိတဲ့ စျာန်မဂ်ဖိုလ်တရားတွေကို ထင်ရှား ရှိနေသယောင် ဟန်ဆောင်ကာ ဝါကြွားပလွှားပြီး ပြောဆိုတယ်။ ဒီလို ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို <b>ကာမာဝစရနတ်ပြည်</b> ငါးထပ်နှင့်တကွသော <b>မာရ်နတ်သား</b> တည်ရှိရာ <b>ဝသဝတ္တီနတ်ပြည်</b>နှင့်တကွသော နတ်လောကမှာရော, <b>ဗြဟ္မာ့ပြည်</b> နှစ်ဆယ်လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ ဗြဟ္မာ့လောကမှာရော, <b>သမုတိနတ်</b>လို့ ခေါ်ဆို အပ်တဲ့ ရှင်ဘုရင်တွေနှင့်တကွ ရဟန်းပုဏ္ဏားတွေနှင့်တကွသော လူ့လောက မှာရော တိုင်းသူပြည်သားတို့ လှူဒါန်းပူဇော်နေတဲ့ ဆွမ်းကို ခိုးပြီး စားနေတဲ့ အတွက်ကြောင့် သူခိုးအားလုံးထဲမှာ ထိပ်တန်းအကျဆုံး အကြီးမားဆုံး အဆိုးဆုံး သူခိုးကြီး ဖြစ်တယ်။၂၉</p> <p>ဒီနံပါတ် (၅) သူခိုးကြီးနှင့် ဆက်စပ်ပြီးတော့ ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော် တို့ကို ဂါထာဒေသနာတော်တို့ဖြင့် ဆက်လက်ကာ ဆိုဆုံးမ ထားတော်မူ ပါတယ်။ ထိုဒေသနာတော်တို့ရဲ့ ဆိုလိုရင်းအဓိပ္ပာယ်ကတော့ ဒီလို တိုင်းသူ ပြည်သားတို့ရဲ့ ဆွမ်းတွေကို ခိုးပြီးတော့ စားနေမည့်အစား အလျှံတပြောင်ပြောင် မီးတဟုန်းဟုန်း တောက်လောင်နေတဲ့ သံတွေခဲတွေကို မျိုနေခြင်းက မြတ်သေးတယ်။ ဒီပုဂ္ဂိုလ်မျိုးဟာ သေသည်၏ အခြားမဲ့၌ ငရဲသို့ ကျရောက် ကာ ငရဲဒုက္ခမျိုးစုံကို ခံစားရမှာ ဖြစ်တယ် စသည်ဖြင့် ဆက်လက်ကာ ဆိုဆုံးမ တော်မူပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ .. ဘုန်းကြီးဘက်ကလည်း တရားနာပရိသတ်တွေကို တရားအားထုတ်ရင်းဖြင့် <b>မိတ္တဝိန္ဒက</b>ကဲ့သို့ ငရဲသို့ တစ်ခါတစ်ခေါက်လောက် အလည်အပတ် ခရီးဒေသစာရီ ကြွချီချင်ကြသလား? ဒီလို မေးခွန်း တစ်ခုတော့ မေးကြည့်ချင်ပါတယ်။ ဘယ်လို အဖြေပေးကြမလဲ? နဖူးပေါ်ကို လက်တင်၍ဖြစ်စေ, လက်ပေါ်ကို နဖူးတင်၍ဖြစ်စေ အဖြေပေးနိုင်အောင် သေသေချာချာ စဉ်းစားထားကြပါ။</p> <p>နောက်တစ်ခုကတော့ တရားစစ် တရားမှန်ကို တကယ်အလိုရှိနေကြတဲ့ ယောဂီသူတော်စင်တွေရဲ့ သန္တာန်မှာ တကယ်ထင်ရှား တည်ရှိနေရမည့် <b>ပဓာနိယင်္ဂတရား</b> ငါးပါး အကြောင်းကိုလည်း၃၀ ဒီနေရာမှာ ဆက်ပြီးတော့ ပြောချင်သေးတယ်။</p> <h3>ပဓာနိယင်္ဂတရား ငါးပါး</h3> <p>တစ်ချိန်မှာ <b>ဗောဓိမင်းသား</b>က မြတ်စွာဘုရားရှင်အား မေးခွန်းတစ်ခုကို မေးမြန်းလျှောက်ထားခဲ့ဖူးတယ်။ ဘယ်လိုလျှောက်ထားသလဲ ..?</p> <p>မြတ်စွာဘုရား... ဘုရားရှင်ကဲ့သို့သော ဆိုဆုံးမပေးတော်မူမည့်, နိဗ္ဗာန်ဟူသည့် ထိုမှာဘက်ကမ်းသို့ ရောက်အောင် ပို့ဆောင်ပေးတော်မူမည့် ဆရာတစ်ဆူကို ရရှိထားတဲ့ ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ အဘယ်မျှလောက် အတိုင်းအတာ ပမာဏ အချိန်ကာလအထိ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများ အားထုတ်ခဲ့မည်ဆိုလျှင်, အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရည်ညွှန်းကာ အိမ်ရာတည် ထောင်တဲ့ လူဘောင်ကို စွန့်ခွာပြီးတော့ အိမ်ရာမထောင်တဲ့ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကာ ရှင်ရဟန်းပြုလာကြတဲ့ အမျိုးကောင်းသား အမျိုးကောင်း သမီးတို့ ရောက်သင့်ရောက်ထိုက်တဲ့, အတုမရှိ လွန်မြတ်တဲ့ အရိယမဂ်တည်း ဟူသော မြတ်သော <b>မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယ</b>လျှင် အဆုံးအပိုင်းအခြား ရှိနေတဲ့ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်ပါသလဲ မြတ်စွာဘုရား ..? ဒီလို သူက ဘုရားရှင်အား မေးမြန်းလျှောက်ထားခဲ့တယ်။</p> <p>ထိုအခါမှာ ဘုရားရှင်က <b>ပဓာနိယင်္ဂတရား</b> ငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံအောင် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ အညီအညွတ် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်နေတဲ့ ရဟန်းတော်သာမှန်လျှင် (၇)နှစ်ကို အစထား၍ တစ်နေ့တာအတွင်းမှာပင် ညနေချမ်းအခါ၌ ဆိုဆုံးမတော်မူခဲ့လျှင် နံနက်မိုးသောက်ထအခါ၌, နံနက် မိုးသောက်ထအခါ၌ ဆိုဆုံးမတော်မူခဲ့လျှင် ညနေချမ်းအခါ၌ပင် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်ပါကြောင်းကို ပြန်လည်မိန့်ကြားတော်မူလိုက်ပါတယ်။ ဒီ<b>ပဓာနိယင်္ဂတရား</b> ငါးပါးအကြောင်းကို ဆက်လက်ပြီးတော့ ရှင်းလင်းကြ ရအောင် ..။</p> <h3>၁။ သဒ္ဓါတရားရှိခြင်း</h3> <p>ဒီနေရာမှာ သဒ္ဓါတရားက လေးမျိုး ရှိနေပါတယ် ..။</p> <p><b>သဗ္ဗညုဘုရားအလောင်းတော်</b>တို့ရဲ့ သန္တာန်မှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ သဒ္ဓါ တရားကတော့ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ရရှိဖို့ရန် ရည်သန်တောင့်တတော်မူကာ ဆုထူးပန်ထွာတော်မူခဲ့တဲ့အချိန်အခါကာလမှ စပြီးတော့ ဆင်းသက်လာတော် မူခြင်းကြောင့် <b>အာဂမနသဒ္ဓါ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတယ်။</p> <p><b>အရိယာသူတော်ကောင်း</b>တို့ရဲ့ သဒ္ဓါတရားကတော့ အရိယသစ္စာ လေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို ထိုးထွင်းသိမြင်ခြင်းဖြင့်, တစ်နည်းဆိုရလျှင် အရိယမဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ် နိဗ္ဗာန်တို့ကို ထိုးထွင်းသိမြင်ခြင်းဖြင့် ရရှိလာတဲ့ သဒ္ဓါတရားဖြစ်ခြင်းကြောင့် <b>အဓိဂမသဒ္ဓါ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတယ်။</p> <p>ပုထုဇန်သူတော်ကောင်းတို့ရဲ့ သန္တာန်ဝယ် -- <b>ဗုဒ္ဓေါ ဓမ္မော သံဃော</b>လို့ ပြောဆိုသံကို ကြားလိုက်တဲ့အခါ ရတနာသုံးပါးတို့အပေါ်၌ လှုပ်ရှားမှု မရှိတော့ဘဲ မတုန်မလှုပ် သက်ဝင်ယုံကြည်နေတဲ့ သဒ္ဓါတရားကိုတော့ <b>ဩကပ္ပနသဒ္ဓါ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတယ်။</p> <p>ပုထုဇန်သူတော်ကောင်းတို့ရဲ့ သန္တာန်ဝယ် ရတနာသုံးပါးတို့ အပေါ်၌ စိတ်ကြည်လင်ရုံမျှ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ သဒ္ဓါတရားကိုတော့ <b>ပသာဒသဒ္ဓါ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာကတော့ <b>ဩကပ္ပနသဒ္ဓါ</b>တရား ထင်ရှားရှိခြင်းကို ရည်ညွှန်း ထားတော်မူပါတယ်။၃၁</p> <p><b>အရဟံ</b>အစ <b>ဘဂဝါ</b>အဆုံးရှိတဲ့ ဘုရားရှင်ရဲ့ ဂုဏ်တော် ကိုးပါးလို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ <b>ဗောဓိဉာဏ်တော်</b>မြတ်အပေါ်၌ ယုံကြည်ချက် သဒ္ဓါတရား အပြည့်အဝ ရှိရမည်။ ဒီနေရာမှာ တရားအားထုတ်နေတဲ့ တပည့်သာဝက တစ်ဦးဟာ အထူးသဖြင့် ဘုရားရှင်ရဲ့ <b>သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော် ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော်</b> ဒီဂုဏ်တော် နှစ်မျိုးတို့အပေါ်၌ အထူးသဖြင့် ပို၍ ပို၍ ယုံကြည်ချက် သဒ္ဓါတရား အပြည့်အဝရှိဖို့ကတော့ အထူးလိုအပ်ပါတယ်။</p> <p>ဘုရားရှင်သည် ဆရာမကူ <b>သယမ္ဘူဉာဏ်တော်</b>မြတ်ဖြင့် အရိယသစ္စာ လေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်တော် မူခဲ့တယ်၊ ဒါကတော့ <b>သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော်</b> ဖြစ်ပါတယ်။ ဘုရားရှင်သည် ဆရာမကူ <b>သယမ္ဘူဉာဏ်တော်</b>မြတ်ဖြင့် အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ် တို့ကို ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်တော်မူပြီးတဲ့အခါ တပည့် သာဝကတို့ကိုလည်းပဲ အရိယာသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်အောင် ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမပေးတော် မူပါတယ်၊ ဒါကတော့ <b>ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော်</b> ဖြစ်ပါတယ်။ တရားအားထုတ်နေတဲ့ ဘုရားရှင်ရဲ့ တပည့်သာဝကတစ်ဦးဟာ ဒီဂုဏ်တော် နှစ်မျိုးတို့အပေါ်၌ အထူး အလေးဂရုပြုကာ ပို၍ပို၍ ယုံကြည်ချက် သဒ္ဓါတရား ထင်ရှားရှိဖို့ကတော့ အထူးလိုအပ်နေပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲ ..? <b>ပဓာနိယင်္ဂတရား</b> ငါးပါးလုံးကို ရှင်းလင်းတင်ပြပြီးတဲ့အခါ အဖြေကို ပြောကြရအောင် ..။</p> <h3>၂။ <b>အပ္ပါဗာဓ</b> = အနာရောဂါကင်းခြင်း = ကျန်းမာရေး ကောင်းမွန်ခြင်း</h3> <p>ဒီအင်္ဂါရပ်မှာတော့ ဘုရားရှင်က အနာရောဂါကင်းခြင်း (= ကျန်းမာရေး ကောင်းမွန်ခြင်း)ရဲ့ အကြောင်းရင်းဖြစ်တဲ့, စားလိုက်တဲ့အာဟာရတွေကို အညီ အမျှ ကြေကျက်စေနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ မပူလွန်း မအေးလွန်းတဲ့ <b>ပါစကဝမ်းမီး</b> နှင့် ပြည့်စုံမှုကို အဓိကရည်ညွှန်းပြီးတော့ ဟောကြားထားတော်မူပါတယ်။ <b>ပါစကဝမ်းမီး</b>ဆိုတာကတော့ အတိတ်က ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ ကုသိုလ်ကံရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ <b>ကမ္မဇရုပ်</b>တွေထဲမှာ အကျုံးဝင်နေတဲ့, ဇီဝိတ လျှင်ကိုးခုမြောက်ရှိတဲ့ <b>ဇီဝိတနဝကရုပ်ကလာပ်</b>တွေထဲမှာ ပါဝင်နေတဲ့ <b>တေဇောဓာတ်</b>တစ်မျိုးကိုပင် အစာကို ကြေကျက်သွားအောင် ချေချက်ပေးနိုင် တဲ့အတွက် <b>ပါစကဝမ်းမီး</b>လို့ ခေါ်ဆိုခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီ<b>ပါစကဝမ်းမီး</b>က အလွန်ပြင်းထန်လို့ အလွန်အရှိန်အဝါကောင်းလို့ စားလိုက်တဲ့ အစာအာဟာရ တွေကို တစ်ခဏချင်းအတွင်းမှာပင် ချေဖျက်ပစ်လိုက်မည်ဆိုလျှင် နောက်ထပ် အစာသစ်တွေကို ထပ်ခါထပ်ခါ ထည့်ပေးရမှာဖြစ်တယ်။ အကယ်၍ ထပ်ထည့်မပေးနိုင်လျှင် အစာသစ်အိမ် ဝမ်းရေလွှာကို လောင်မြိုက်နေတဲ့ အတွက် ကျန်းမာရေးတွေက ချို့တဲ့လာနိုင်တယ်၊ အစာအိမ်ရောဂါတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တယ်။ အကယ်၍ ဒီ<b>ပါစကဝမ်းမီး</b>က အလွန်အေးလွန်းလို့ အလွန်ညံ့လို့ အလွန်နုံ့လို့ စားလိုက်တဲ့ အစာအာဟာရတွေကို ကောင်းမွန်စွာ မချေဖျက်နိုင်ဘူးဆိုလျှင်လည်း အစာမကြေကျက်ခြင်းစတဲ့ ရောဂါအမျိုးမျိုး တွေ ဖြစ်ပေါ်လာကာ ခွန်အားတွေ ဆုတ်ယုတ်လာတတ်ပြန်တယ်။</p> <p>ဒီလို ကျန်းမာရေး မကောင်းမွန်တဲ့သူတွေဟာ တရားဘာဝနာကို စွမ်းစွမ်းတမံ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ကြိုးစားအားထုတ်မှုကို မပြုလုပ်နိုင် ကြတော့ဘူး။ ဒါကြောင့် ဒီအင်္ဂါရပ်မှာ အစာကို အညီအမျှ ကြေကျက် စေတတ်တဲ့ <b>ပါစကဝမ်းမီး</b> ရှိခြင်းကို ပဓာနထားကာ ဟောကြားတော်မူခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>၃။ <b>မာယာ သာဌေယျ</b> ကင်းစင်ခြင်း</h3> <p>မိမိမှာ ထင်ရှားရှိနေတဲ့ အပြစ်အနာအဆာတွေကို ဖုံးကွယ်ထားခြင်း ဖုံးကွယ်နေခြင်းသဘောကို <b>မာယာ</b>၊ မိမိမှာ ထင်ရှားမရှိတဲ့ သီလတရား စျာန်သမာဓိတရား ဝိပဿနာဉာဏ် မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ကို ထင်ရှား ရှိသယောင် ထုတ်ဖော်ပြနေခြင်း ချီးမွမ်းစကားတွေ ပြောဆိုနေခြင်းကို <b>သာဌေယျ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၃၂ <b>မာယာ သာဌေယျ</b> ဒီနှစ်မျိုးထဲမှာ <b>သာဌေယျ</b> က <b>မာယာ</b>ထက် သာလွန်အားကောင်းတဲ့ လှည့်ပတ်တတ်တဲ့ <b>ဝဉ္စနာ</b>ခေါ်တဲ့ လောဘဦးဆောင်တဲ့ အကုသိုလ်တစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။၃၃</p> <p><b>သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာ</b>တွေကို မဂ်ဆိုက်ဖိုလ်ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် တကယ်တမ်း အောင်အောင်မြင်မြင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ် လိုတဲ့ သူတော်ကောင်းမှန်လျှင် ဒီလို <b>မာယာ သာဌေယျ</b> အလှည့်အပတ်တွေ ကင်းကင်းရှင်းရှင်းနဲ့ ဘုရားရှင်ရဲ့ ထံတော်မှောက်၌ဖြစ်စေ သို့မဟုတ် ဆရာသမားရဲ့ထံ၌ဖြစ်စေ သီတင်းသုံးဖော်တို့ရဲ့ထံ၌ဖြစ်စေ သိလျှင် သိသည့် အတိုင်း, မသိလျှင်မသိသည့်အတိုင်း, ရှုလို့ရလျှင် ရှုလို့ရသည့်အတိုင်း, ရှုလို့ မရလျှင် ရှုလို့မရသည့်အတိုင်း, အမှန်ကို အမှန်အတိုင်းသာ ဝန်ခံ လျှောက်ထားပြောကြားရမှာဖြစ်တယ်။</p> <p>ဒီအင်္ဂါရပ်ကတော့ တရားစစ် တရားမှန်ကို တကယ်တမ်း အလိုရှိနေတဲ့ သူတော်ကောင်းတွေအတွက် အလွန်အရေးကြီးတဲ့ အင်္ဂါရပ် တစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါ တယ်။ စျာန်သမာဓိတွေကို တကယ်ထူထောင်လို့ မရဘဲ ထူထောင်လို့ ရပါ တယ်လို့, ရုပ်တရားတွေကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် တကယ်ရှုလို့မရဘဲ ရှုလို့ရ ပါတယ်လို့, နာမ်တရားတွေကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် တကယ်ရှုလို့ မရဘဲ ရှုလို့ရပါတယ်လို့, ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်) သဘော တရားတွေကို တကယ်ရှုလို့မရဘဲ ရှုလို့ရပါတယ်လို့, ရုပ်-နာမ်-ကြောင်း-ကျိုး (= သင်္ခါရ)တရားတွေရဲ့ အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်းအရာ အနတ္တအခြင်း အရာတွေကို တကယ်ရှုလို့မရဘဲ ရှုလို့ရပါတယ်လို့ -- ဒီလို အမှတ် (၅) သူခိုး အကြီးစား လုပ်နေတဲ့ ယောဂီတစ်ဦးကို ဆရာသမားတွေဘက်ကလည်း သစ္စာ လေးရပ် တရားမြတ်တွေကို ဉာဏ်ပညာမျက်စိဖြင့် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ထိုးထွင်း သိမြင်သည့်တိုင်အောင် ဘယ်ပုံဘယ်ပန်း ဘယ်နည်းလမ်းအားဖြင့် သင်ကြား ပေးလို့ ရနိုင်တော့မှာလဲ..? သူခိုးကြီးတွေ သွားတဲ့လမ်းအတိုင်းသာ ချောချောမောမော အေးအေးဆေးဆေးနဲ့ သွားပါတော့လို့ ပြောရတော့မလို ဖြစ်နေပါတယ်။</p> <h3>၄။ <b>အာရဒ္ဓဝီရိယ</b> = အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်တဲ့ လုံ့လဝီရိယရှိခြင်း</h3> <p>အကုသိုလ်တရားတွေကို ပယ်ရှားနိုင်ရေးအတွက် မရရှိသေးတဲ့ သီလ ကုသိုလ်, ဥပစာရ အပ္ပနာ နှစ်ဖြာသော စျာန်သမာဓိကုသိုလ်, ဝိပဿနာ ကုသိုလ်, အရိယမဂ်ကုသိုလ်လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ ကုသိုလ်တရား အမျိုးမျိုးတွေ ကို ရရှိရေးအတွက် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖြစ်ပေါ်လာစေရေးအတွက် စွမ်းအင်ကြီးမား တဲ့ လုံ့လဝီရိယ, မြဲမြံခိုင်ခံ့တဲ့ လုံ့လဝီရိယ, တစ်ဆင့်ထက် တစ်ဆင့် မြင့်သထက် မြင့်အောင် ကြိုးစားအားထုတ်တဲ့ လုံ့လဝီရိယ, နောက်ကြောင်းသို့ ဘယ်တော့ မှ ပြန်မဆုတ်တဲ့ ကုသိုလ်တရားတွေ ပြည့်စုံလာရေးအတွက် မိမိထမ်းဆောင်ရ မည့် သီလ သမာဓိ ပညာဆိုတဲ့ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးတွေကို ပစ်ချမထားတဲ့ အပြင်း အထန် ကြိုးစားအားထုတ်တဲ့ လုံ့လဝီရိယ ရှိရမည်။</p> <p>ဒီအင်္ဂါရပ်ကလည်း အလွန် လိုအပ်ပါတယ်။ ဟိုဟာတွေကို အကြောင်း ပြ, ထိုဟာတွေကို အကြောင်းပြ, ညောင်ညက်ညောင်ညက် လုပ်နေတာတွေကို တော့ ဘုရားရှင်က နှစ်ခြိုက်တော် မမူပါဘူး။ မဂ်ဖိုလ် နိဗ္ဗာန်ကို တကယ်လိုချင် လျှင် ဘုရားမကြိုက်တဲ့ အလုပ်ကိုတော့ မလုပ်မိအောင်သာ ကြိုးစားပါ။</p> <h3>၅။ ဝိပဿနာဉာဏ်ပညာနှင့် ပြည့်စုံခြင်း</h3> <p><b>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံ</b> စတဲ့ အကြောင်း <b>သမုဒယသစ္စာ</b> တရားတို့ရဲ့ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာငါးပါး <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားတို့ရဲ့ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာပုံကိုလည်းကောင်း, <b>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံ</b> စတဲ့ အကြောင်း <b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားတို့ရဲ့ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင် အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားခြင်းကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာငါးပါး <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b> တရားတို့ရဲ့ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းပုံကိုလည်းကောင်း, <b>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံ</b> စတဲ့ အကြောင်း <b>သမုဒယသစ္စာ</b> တရားတို့နှင့် တကွ အကျိုး ခန္ဓာငါးပါး <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားတို့ရဲ့ ခဏအားဖြင့် <b>ဥဒယ+ဝယ</b> သဘောကိုလည်းကောင်း ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ပိုင်းပိုင်းခြားခြား ထိုးထွင်းသိမြင် တတ်တဲ့ <b>ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်</b>နှင့်လည်း ပြည့်စုံရမည်။ အကြောင်းတရားနှင့် တကွသော ခန္ဓာငါးပါးတို့ရဲ့ ဖြစ်မှု ပျက်မှုကို ထိုးထွင်းသိနေတဲ့ <b>ဥပက္ကိလေသ</b> ဆယ်ပါးတို့မှ လွတ်မြောက်သွားတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်, ယင်း<b>သင်္ခါရ</b>တရားတို့ရဲ့ အပျက် သက်သက်ကို သိနေတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ် -- ဒီဝိပဿနာဉာဏ်တွေ ကတော့ ဖြူစင်မြင့်မြတ်တဲ့, ကိလေသာထု အစိုင်အခဲတွေကို တဒင်္ဂအားဖြင့် ဖြိုခွဲ ဖျက်ဆီးခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်တဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်ပညာတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒီလို ဝိပဿနာဉာဏ်တွေနဲ့လည်း ပြည့်စုံရမည်။၃၄</p> <p>ဒီစကားရပ်အားလုံးကတော့ ဝိပဿနာဉာဏ်အားလုံးကိုပင် ရည်ညွှန်း ထားကြောင်းကို အဋ္ဌကထာများက ဖွင့်ဆိုထားကြပါတယ်။၃၅</p> <p>ဒီလို ဝိပဿနာဉာဏ်အားလုံး အဝင်အပါဖြစ်နေတဲ့ <b>ပဓာနိယင်္ဂတရား</b> ငါးပါးစလုံးနှင့် ပြည့်စုံညီညွတ်နေတဲ့ ကျွတ်ထိုက်သသူ တပည့်ဝေနေယျ သာဝကတစ်ဦးကို ဘုရားရှင်ကဲ့သို့သော ဆရာတစ်ဆူက ညနေချမ်းအခါ၌ ဆိုဆုံးမတော်မူခဲ့လျှင် နံနက်မိုးသောက်ထအခါ၌, နံနက်မိုးသောက်ထအခါ၌ ဆိုဆုံးမတော်မူခဲ့လျှင် ညနေချမ်းအခါ၌ပင် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက် နိုင်ပါကြောင်းကို ဘုရားရှင်က ဒီ<b>ဗောဓိရာဇကုမာရသုတ္တန်</b>မှာ၃၀ ဟောကြားထား တော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p><b>သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော်</b>နှင့် <b>ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော်</b>တို့အပေါ်၌ ယုံကြည်မှု သဒ္ဓါတရား ရှိမှုရဲ့ အရေးကြီးပုံကို ဆက်ပြောကြရအောင် ..။</p> <p>__________</p> <h3>သစ္စာလေးပါးကို ရှင်းလင်းတင်ပြသည့်အပိုင်း</h3> <p>သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်</p> <p>ဒီအရဟတ္တဖိုလ်တိုင်အောင်သော အရိယမဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်အားလုံး တို့ဟာ အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို ထွင်းဖောက်သိမြင်တော်မူတဲ့ ဉာဏ်တော်မြတ်တွေကြီးသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒီလို အရိယမဂ်ဉာဏ်တွေက ထိုးထွင်းသိမြင်လိုက်တဲ့ သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ အကြောင်းကို အကျဉ်းချုပ်ကာ ဆက်လက်ပြီး ပြောကြရအောင် ..။</p> <h3>ပဌမကောဋိဂါမသုတ္တန်</h3> <p>ဘုရားရှင်ဟာ ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူမည့် နောက်ဆုံးနှစ်မှာ ပရိနိဗ္ဗာန် မစံတော်မူမီ အချိန်ကာလတို့၌ ဝဇ္ဇီတိုင်းအတွင်းရှိ ဝေသာလီပြည် ပတ်ဝန်းကျင်တို့၌ လှည့်လည်ကာ သီတင်းသုံးစံနေတော်မူလျက် ရှိခဲ့ပါတယ်။ တစ်ချိန်မှာတော့ ကောဋိဂါမရွာသို့ ဆိုက်ရောက်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ထိုရွာမှာ ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်တို့ကို သစ္စာလေးပါးနဲ့စပ်တဲ့ တရားစကားတော်ကို ဒီလို ဟောကြားပေးတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို <b>အနုဗောဓဉာဏ်</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့်လည်း ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ခါထပ်ခါ ထိုးထွင်း၍ မသိမမြင်ခြင်းကြောင့် <b>ပဋိဝေဓဉာဏ်</b>လို့ ခေါ်ဆို အပ်တဲ့ <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>ဖြင့်လည်း ထိုးထွင်း၍ မသိမမြင်ခြင်းကြောင့်၃၆, ၃၇ ငါဘုရားရှင်ရော သင်ချစ်သားတို့တစ်တွေရော ဤသို့ကလောက် ရှည်လျား လှတဲ့ သံသရာခရီးထဲမှာ ရှည်မြင့်လှစွာသော အချိန်ကာလတို့ပတ်လုံး ဤဘဝ မှ ထိုဘဝသို့, ထိုဘဝမှ ဤဘဝသို့ တပြောင်းပြန်ပြန် ကျင်လည်ကျက်စား ပြေးသွားခဲ့ရတယ်။ တစ်ခုသောဘဝမှာလည်း ထပ်ခါထပ်ခါ ကျင်လည် ကျက်စား ပြေးသွားခဲ့ရတယ်။</p> <p>အဘယ် အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်ကို မသိတာလဲ..? ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရားကို။ ပ ။ ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယအရိယသစ္စာ တရားကို။ ပ ။ ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓအရိယသစ္စာတရားကို။ ပ ။ ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ်ဖြစ်တဲ့ မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားကို <b>အနုဗောဓဉာဏ်</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့်လည်း ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ခါထပ်ခါ ထိုးထွင်း၍ မသိမမြင်ခြင်းကြောင့်, <b>ပဋိဝေဓဉာဏ်</b>လို့ ခေါ်ဆို အပ်တဲ့ <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>ဖြင့်လည်း ထိုးထွင်း၍ မသိမမြင်ခြင်းကြောင့် ငါဘုရားရှင်ရော သင်ချစ်သားတို့တစ်တွေရော ဤသို့ကလောက် ရှည်လျား လှတဲ့ သံသရာခရီးထဲမှာ ရှည်မြင့်လှစွာသော အချိန်ကာလတို့ပတ်လုံး ဤဘဝ မှ ထိုဘဝသို့, ထိုဘဝမှ ဤဘဝသို့ တပြောင်းပြန်ပြန် ကျင်လည် ကျက်စား ပြေးသွားခဲ့ရတယ်။ တစ်ခုသောဘဝမှာလည်း ထပ်ခါထပ်ခါ ကျင်လည် ကျက်စား ပြေးသွားခဲ့ရတယ်။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... ယခုအခါမှာတော့ ငါဘုရားရှင်ဟာ ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရား။ ပ ။ ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယအရိယသစ္စာတရား။ ပ။ ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓအရိယသစ္စာတရား။ ပ ။ ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ်ဖြစ်တဲ့ မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရား -- ဤအရိယသစ္စာ လေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို <b>အနုဗောဓဉာဏ်</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b> ဖြင့်လည်း ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ခါထပ်ခါ ထိုးထွင်း၍ သိမြင်အပ်ပြီးပြီ၊ <b>ပဋိဝေဓဉာဏ်</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>ဖြင့်လည်း ထိုးထွင်း၍ သိမြင်အပ် ပြီးပြီ၊ ဘဝရဲ့အရင်းအမြစ်ဖြစ်တဲ့ <b>တဏှာ</b>ကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်တောက်ပြီးပြီ၊ ဘဝကို သွယ်တန်းပေးနေတဲ့ မြောင်းနဲ့တူတဲ့ <b>တဏှာတရား</b>ကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်နုတ်အပ်ပြီးပြီ၊ ယခုအခါမှာ ဘဝသစ်၌ ထပ်မံဖြစ်ရခြင်းသည် မရှိတော့ပြီ ဟု ဒီလို မိန့်ကြားတော်မူပါတယ်။</p> <p>ဒီသုတ္တန်မှာ ဘုရားရှင်ဟာ မိမိကိုယ်တော်တိုင် အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို <b>အနုဗောဓဉာဏ်</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့် လည်း ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ခါထပ်ခါ ထိုးထွင်း၍ သိမြင်ပါကြောင်း, <b>ပဋိဝေဓဉာဏ်</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>ဖြင့်လည်း ထိုးထွင်း၍ သိမြင်ပါ ကြောင်း, ဒီလို ထိုးထွင်းသိမြင်တဲ့အတွက် ဘဝတွေရဲ့ အကြောင်းရင်းမြစ် ဖြစ်တဲ့ <b>တဏှာသမုဒယသစ္စာတရား</b>ကို ပယ်နုတ်နိုင်ကြောင်း, ဒီလို ပယ်နုတ်နိုင် တဲ့အတွက် ဘဝရဲ့ အဆုံးအပိုင်းအခြားသို့ ရောက်ရှိနေပါကြောင်းတို့ကို ဝန်ခံကာ ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။၃၈</p> <p>အလားတူပင် တပည့်သာဝကတွေကိုလည်း ဘဝအဆုံးအပိုင်းအခြားလို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခရဲ့ အဆုံးအပိုင်းအခြားသို့ ရောက် အောင် အတုလိုက်ကာ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်စေတော်မူလိုတဲ့ အတွက် ကူဋာဂါရသုတ္တန်မှာ၃၉ ဘုရားရှင်က ဒီလို တိုက်တွန်းထားတော်မူခဲ့ ပါတယ်။</p> <h3>ကူဋာဂါရသုတ္တန်</h3> <p>ချစ်သားရဟန်းတို့ ... ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်ကတော့ ပြောလာပြီ။ ဘယ်လို ပြောသလဲ? - ငါဟာ ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရားကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာ</b>ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိမမြင်ဘဲ, ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယအရိယသစ္စာတရားကို။ ပ ။ ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ အရိယသစ္စာတရားကို။ ပ ။ ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်း ကျင့်စဉ်ဖြစ်တဲ့ မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာ</b>ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိမမြင်ဘဲ ..ငါဟာ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခရဲ့ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ပြုလုပ်ပြမည်လို့ ဒီလို ပြောဆိုလာခဲ့မည်ဆိုလျှင် ပြောဆိုတဲ့အတိုင်း ဖြစ်နိုင်ရာတဲ့ ဒီအကြောင်း အရာမျိုးဟာ မရှိနိုင်ပါဘူး။</p> <p>ဒီလို ဟောကြားတော်မူပြီးနောက် ဘုရားရှင်က ဥပမာတစ်ခုပြကာ တရားတော်ကို ဆက်လက်ပြီး ဟောကြားတော်မူပါတယ်။ ဒီဥပမာရဲ့ ဆိုလိုရင်းကတော့ ဒီလိုပါ။</p> <p>အထွဋ်တပ်တဲ့ ပြာသာဒ်ဆောင်ပေါက်နေတဲ့ အိမ်တစ်အိမ်ကို ဆောက်လုပ်လိုတဲ့သူဟာ အိမ်ရဲ့ အောက်ပိုင်းအဆောက်အဦးတွေကို လုံးဝ မဆောက် လုပ်ဘဲ အိမ်ရဲ့ အပေါ်ပိုင်းအဆောက်အဦးသက်သက်ကိုသာ ဆောက်လုပ် ကာ အထွဋ်တပ်တဲ့ ပြာသာဒ်ဆောင်ပေါက်နေတဲ့ အိမ်ကို ဆောက်လုပ်မည် ဆိုလျှင် ဘယ်လိုမှ မဖြစ်နိုင်သလို -- အလားတူပဲ အရိယသစ္စာလေးရပ် တရား မြတ်တို့ကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာ</b>ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိမမြင်ဘဲ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခရဲ့ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ပြုလုပ်လို့ရနိုင်တဲ့ ဒီအကြောင်းအရာမျိုးဟာ ဘယ်လိုမှ မရှိနိုင်ပါဘူး။ ဒီလို ဥပမာပြကာ ဆက်လက်ဟောကြားတော်မူပါတယ်။ ဒီလို ဟောကြားတော်မူ ပြီးနောက် သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခရဲ့ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ပြုလုပ်လို့ရနိုင်တဲ့ အကြောင်းအရာကိုလည်း ဆက်လက်ကာ ဟောကြားတော်မူပါတယ်။</p> <p>ချစ်သားရဟန်းတို့ ... ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်ကတော့ ပြောလာပြီ။ ဘယ်လို ပြောသလဲ? -- ငါဟာ ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရားကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာ</b>ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်ပြီးတဲ့ အခါ၊ ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယအရိယသစ္စာတရားကို။ ပ ။ ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓအရိယသစ္စာတရားကို။ ပ ။ ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ်ဖြစ်တဲ့ မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာ</b>ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ပြီးတဲ့ အခါ..ငါဟာ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခရဲ့ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ပြုလုပ်ပြ မည်လို့ ဒီလို ပြောဆိုလာခဲ့မည်ဆိုလျှင် ပြောဆိုတဲ့အတိုင်း ဖြစ်နိုင်ရာတဲ့ ဒီအကြောင်းအရာမျိုးဟာ ထင်ရှားရှိနေပါတယ်။</p> <p>အလားတူပဲ ဥပမာပြကာ တရားတော်ကို ဆက်လက်ဟောကြားတော် မူပါတယ်။ ဒီဥပမာရဲ့ ဆိုလိုရင်းကတော့ ဒီလိုပါ။</p> <p>အထွဋ်တပ်တဲ့ ပြာသာဒ်ဆောင်ပေါက်နေတဲ့ အိမ်တစ်အိမ်ကို ဆောက် လုပ်လိုတဲ့သူဟာ အိမ်ရဲ့ အောက်ပိုင်းအဆောက်အဦးတွေကို ဆောက်လုပ်ပြီး မှ အိမ်ရဲ့ အပေါ်ပိုင်းအဆောက်အဦးတွေကို ဆောက်လုပ်ကာ အထွဋ်တပ်တဲ့ ပြာသာဒ်ဆောင်ပေါက်နေတဲ့ အိမ်ကို ဆောက်လုပ်မည်ဆိုလျှင် ဖြစ်နိုင်တဲ့ သဘောတရားရှိသလို -- အလားတူပဲ အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာ</b>ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်ပြီးတဲ့အခါ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခရဲ့ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ပြုလုပ်မည် ဆိုလျှင် ပြုလုပ်လို့ရနိုင်တဲ့ ဒီအကြောင်းအရာမျိုးဟာ ထင်ရှားရှိနေပါတယ်။ ဒီလို ဥပမာပြကာ ဟောကြားတော်မူပြီးနောက် ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော် တို့ကို အောက်ပါအတိုင်း ဆက်လက်ကာ တိုက်တွန်းတော်မူပါတယ်။</p> <p>ချစ်သားရဟန်းတို့ ... ဒါ့ကြောင့် သင်ချစ်သားတို့တစ်တွေဟာ .. ဤကား ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရားလို့ သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ကြစမ်းပါ၊ ဤကား ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယအရိယသစ္စာတရားလို့ သိအောင် ကြိုးစား အားထုတ်ကြစမ်းပါ၊ ဤကား ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓအရိယသစ္စာတရားလို့ သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ကြစမ်းပါ၊ ဤကား ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ်ဖြစ်တဲ့ မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားလို့ သိအောင် ကြိုးစား အားထုတ်ကြစမ်းပါ။</p> <p>ဒီလို ဘုရားရှင်က တိုက်တွန်းထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒါကြောင့် သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခရဲ့ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ပြုလုပ် လိုတဲ့, သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခရဲ့ အဆုံးအပိုင်းအခြားဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်ကို ရောက် လိုတဲ့ သူတော်ကောင်းတိုင်း သူတော်ကောင်းတိုင်းဟာ <b>အနုဗောဓဉာဏ်</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့်လည်း အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ် တို့ကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ခါထပ်ခါ ထိုးထွင်းသိမြင်အောင်, <b>ပဋိဝေဓဉာဏ်</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>ဖြင့်လည်း အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ် တို့ကို ထိုးထွင်းသိမြင်အောင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ရမှာ ဖြစ်တယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ သစ္စာလေးပါးကို အတိုချုပ်ကာ ပြောကြရအောင် ..။</p> <h3>ဝိပဿနာသမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်အပ်တဲ့ သစ္စာလေးပါး</h3> <p>ဒုက္ခသစ္စာ</p> <p><b>သံခိတ္တေန ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဒုက္ခာ</b>။၄၀</p> <p>ဒီလို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူခဲ့တဲ့အတိုင်း <b>ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓာ</b>, <b>ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓာ</b>, <b>သညုပါဒါနက္ခန္ဓာ</b>, <b>သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓာ</b>, <b>ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ ငါးပါးတို့ဟာ ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေ ဖြစ်ကြ ပါတယ်။</p> <p>ဘာကို <b>ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓာ</b>လို့။ ပ ။ <b>ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုသလဲ? ဒီမေးခွန်းရဲ့ အဖြေကိုတော့ ဘုရားရှင်က ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ်ပါဠိတော် ခန္ဓသုတ္တန် မှာ၄၁ --- အာသဝေါတရားတို့ရဲ့ အာရုံယူရာ (၃၁)ဘုံနယ်မြေအတွင်းမှာ တည်ရှိနေတဲ့, တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ကပ်ရောက်အပ်တဲ့ ကံက ငါရဲ့အကျိုးတရားလို့ စွဲယူအပ်တဲ့ အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်, အဇ္ဈတ္တ, ဗဟိဒ္ဓ, <b>ဩဠာရိက</b> (=အကြမ်း), <b>သုခုမ</b> (= အနု), <b>ဟီန</b> (= အယုတ်), <b>ပဏီတ</b> (= အမြတ်), <b>ဒူရ</b> (= အဝေး), <b>သန္တိက</b> (= အနီး)လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ (၁၁)မျိုးသော အခြင်းအရာ အားဖြင့် တည်နေကြတဲ့ ရုပ် ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ်တို့ကို <b>ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓာ</b>, <b>ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓာ</b>, <b>သညုပါဒါနက္ခန္ဓာ</b>, <b>သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓာ</b>, <b>ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓာ</b>လို့ အသီးအသီး ခေါ်ဆိုကြောင်းကို ရှင်းလင်းဟောကြား ထားတော်မူပါတယ်။</p> <p>ဒီလို (၁၁)မျိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်နေတဲ့ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ ငါးပါးတို့ဟာ ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒုက္ခသစ္စာ စာရင်းထဲမှာ အတိတ် ခန္ဓာငါးပါးတွေလည်း ပါဝင်ကြတယ်၊ အနာဂတ် ခန္ဓာငါးပါးတွေလည်း ပါဝင်ကြတယ်၊ ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာငါးပါးတွေလည်း ပါဝင် ကြတယ်၊ အဇ္ဈတ္တခန္ဓာငါးပါးတွေလည်း ပါဝင်ကြတယ်၊ ဗဟိဒ္ဓ ခန္ဓာငါးပါး တွေလည်း ပါဝင်ကြတယ် .. ဒီလိုစသည်ဖြင့် သဘောပေါက်ကြပါ။</p> <p>သမုဒယသစ္စာ</p> <p>ဘုရားရှင်သည် ကျွတ်ထိုတ်သသူ တပည့်ဝေနေယျတို့ရဲ့ အလိုအကြိုက် အဇ္ဈာသယဓာတ်ကို လိုက်ကာ, ဣန္ဒြေ အနုံ့အထက် အနုအရင့်သို့ လိုက်ကာ နည်းမျိုးစုံဖြင့် သမုဒယသစ္စာကို ဟောကြားပြသတော်မူခဲ့ပါတယ်။ နည်းမျိုးစုံ ဟောကြားထားတော်မူသော်လည်း ဆိုလိုရင်းအဓိပ္ပာယ်မှာ အားလုံးပင် တူညီလျက် ရှိပါတယ်။ အားလုံးကတော့ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (=<b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>)သဘောတရားကို ဦးတည်လျက်ပင် ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဘုရားရှင်က အင်္ဂုတ္တိုရ် တိကနိပါတ် တိတ္ထာယတနသုတ္တန်မှာ၄၂ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>)သဘောတရားတို့ရဲ့ အကြောင်းနှင့် အကျိုး ဆက်စပ်ကာ အထပ်ထပ် ဖြစ်ပေါ်ပုံအစဉ်ကို သမုဒယသစ္စာလို့ ဒီလို ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ရဟန်းတို့ ... အဘယ်ကို သမုဒယသစ္စာလို့ ခေါ်ဆိုပါသလဲ?</p> <p><b>အဝိဇ္ဇာဖြစ်ခြင်းကြောင့် သင်္ခါရဖြစ်၏</b>၊</p> <p><b>သင်္ခါရဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ်ဖြစ်၏</b>၊</p> <p><b>ဝိညာဏ်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် နာမ်-ရုပ်ဖြစ်၏</b>၊</p> <p><b>နာမ်-ရုပ်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် သဠာယတနဖြစ်၏</b>၊</p> <p><b>သဠာယတနဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဖဿဖြစ်၏</b>၊</p> <p><b>ဖဿဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဝေဒနာဖြစ်၏</b>၊</p> <p><b>ဝေဒနာဖြစ်ခြင်းကြောင့် တဏှာဖြစ်၏</b>၊</p> <p><b>တဏှာဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဥပါဒါန်ဖြစ်၏</b>၊</p> <p><b>ဥပါဒါန်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ကမ္မဘဝ+ဥပပတ္တိဘဝဖြစ်၏</b>၊</p> <p><b>ကမ္မဘဝဖြစ်ခြင်းကြောင့် ပဋိသန္ဓေတည်နေရခြင်း ဇာတိဖြစ်၏</b>၊</p> <p><b>ဇာတိဖြစ်ခြင်းကြောင့် အိုရခြင်း (= ဇရာ), သေရခြင်း (= မရဏ) ဖြစ်၏</b>၊ စိုးရိမ်ရခြင်း (= သောက), ငိုကြွေးမြည်တမ်းရခြင်း (= ပရိဒေဝ), ကိုယ်ဆင်းရဲ ရခြင်း (= ဒုက္ခ), စိတ်ဆင်းရဲရခြင်း (= ဒေါမနဿ), ပြင်းစွာ ပူပန်ရခြင်း (=ဥပါယာသ)တရားတို့ ထင်ရှားဖြစ်ကြကုန်၏။</p> <p>ဤသို့လျှင် ချမ်းသာသုခမဖက် သက်သက်သော ဆင်းရဲဒုက္ခ အစုအပုံ သည် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာ၏။ ရဟန်းတို့ ... ဤကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>)သဘောတရားတို့ရဲ့ ဖြစ်စဉ်ကို သမုဒယသစ္စာလို့ ခေါ်ဆို ပါတယ် --- ဒီလို ဘုရားရှင်က ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒီ<b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ဒေသနာတော်</b>ကို အကျဉ်းချုပ်လိုက်လျှင် <b>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံ</b>တို့က အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေ ဖြစ်ကြတယ်။ <b>ဝိညာဏ် နာမ်-ရုပ် သဠာယတန ဖဿ ဝေဒနာ</b>တို့က အကျိုး ဒုက္ခသစ္စာ တရားတွေ ဖြစ်ကြတယ်။</p> <p>အတိတ်က ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ <b>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံ</b>ဆိုတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေကြောင့် ဒီပစ္စုပ္ပန်ဘဝမှာ <b>ဝိညာဏ် နာမ်-ရုပ် သဠာယတန ဖဿ ဝေဒနာ</b>ဆိုတဲ့ အကျိုး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်လာကြရတယ်။</p> <p>အလားတူပဲ .. ဒီပစ္စုပ္ပန်ဘဝမှာ ပြုစုပျိုးထောင်နေတဲ့ <b>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံ</b>ဆိုတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေကြောင့် နောင်အနာဂတ်မှာ <b>ဝိညာဏ် နာမ်-ရုပ် သဠာယတန ဖဿ ဝေဒနာ</b>ဆိုတဲ့ အကျိုး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာကြလိမ့်မည်။</p> <p>အလားတူပဲ .. အတိတ်အဆက်ဆက်ဘဝတွေနှင့် သံသရာခရီး မဆုံးသေးသူတို့အတွက် အနာဂတ်ဘဝအဆက်ဆက်တွေကိုလည်း ပုံစံတူ သဘောပေါက်ပါ။</p> <p>ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဟာ ဒီလို သမုဒယသစ္စာတရားတွေကြောင့် ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်နေပုံကို <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာ</b>ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်အောင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများ အားထုတ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>နိရောဓသစ္စာ</p> <p>ဘုရားရှင်ဟာကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>) သဘော တရားတို့ရဲ့ ချုပ်ငြိမ်းမှုအစဉ်ကိုလည်း နိရောဓသစ္စာအဖြစ်နဲ့ ဒီတိတ္ထာယတနသုတ္တန်မှာပဲ၄၂ ဒီလို ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ရဟန်းတို့ ... အဘယ်ကို နိရောဓသစ္စာလို့ ခေါ်ဆိုပါသလဲ?</p> <p><b>အဝိဇ္ဇာရဲ့ (အရဟတ္တမဂ်ကြောင့်) အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကြောင့် သင်္ခါရချုပ်၏</b>၊</p> <p><b>သင်္ခါရချုပ်ခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ်ချုပ်၏</b>၊</p> <p><b>ဝိညာဏ်ချုပ်ခြင်းကြောင့် နာမ်-ရုပ်ချုပ်၏</b>၊</p> <p><b>နာမ်-ရုပ်ချုပ်ခြင်းကြောင့် သဠာယတနချုပ်၏</b>၊</p> <p><b>သဠာယတနချုပ်ခြင်းကြောင့် ဖဿချုပ်၏</b>၊</p> <p><b>ဖဿချုပ်ခြင်းကြောင့် ဝေဒနာချုပ်၏</b>၊</p> <p><b>ဝေဒနာချုပ်ခြင်းကြောင့် တဏှာချုပ်၏</b>၊</p> <p><b>တဏှာချုပ်ခြင်းကြောင့် ဥပါဒါန်ချုပ်၏</b>၊</p> <p><b>ဥပါဒါန်ချုပ်ခြင်းကြောင့် ကမ္မဘဝ+ဥပပတ္တိဘဝချုပ်၏</b>၊</p> <p><b>ကမ္မဘဝချုပ်ခြင်းကြောင့် (အနာဂတ်ဘဝဝယ်) ပဋိသန္ဓေတည်နေရခြင်း (= ဇာတိ) ချုပ်၏</b>၊</p> <p><b>ဇာတိချုပ်ခြင်းကြောင့် အိုရခြင်း (= ဇရာ), သေရခြင်း (= မရဏ) ချုပ်၏</b>၊ စိုးရိမ်ရခြင်း (= သောက), ငိုကြွေးမြည်တမ်းရခြင်း (= ပရိဒေဝ), ကိုယ်ဆင်းရဲ ရခြင်း (= ဒုက္ခ), စိတ်ဆင်းရဲရခြင်း (= ဒေါမနဿ), ပြင်းစွာ ပူပန်ရခြင်း (=ဥပါယာသ)တရားတို့ ချုပ်ကြကုန်၏။</p> <p>ဤသို့လျှင် ချမ်းသာသုခမဖက် သက်သက်သော ဆင်းရဲဒုက္ခအစုအပုံ၏ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းသည် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာ၏။ ရဟန်းတို့ ... ဤ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>) သဘောတရားတို့ရဲ့ ချုပ်ငြိမ်းမှုအစဉ်ကို နိရောဓသစ္စာလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ် ---</p> <p>ဒီလို ဘုရားရှင်က ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာလည်း <b>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံ</b>ဆိုတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတို့ရဲ့ (<b>အရဟတ္တမဂ်</b>ကြောင့်) အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင် အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားခြင်းကြောင့် <b>ဝိညာဏ် နာမ်-ရုပ် သဠာယတန ဖဿ ဝေဒနာ</b>ဆိုတဲ့ အကျိုး ခန္ဓာငါးပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတို့ရဲ့ အကြွင်းအကျန် မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားခြင်းကို နိရောဓသစ္စာလို့ ဘုရားရှင်က ဟောကြား ထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဘယ်အချိန်အခါမှာ ဒီလို အကြောင်း-အကျိုးတွေဟာ ချုပ်ငြိမ်းသွားကြမှာလဲ?</p> <h3>အကြောင်း-အကျိုးတို့ရဲ့ ချုပ်ငြိမ်းမည့်အချိန်</h3> <p>ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဟာ <b>ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို အစီ အစဉ်တကျ စီးဖြန်းလာလေရာ <b>ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်</b>ပိုင်းကို ရောက်ရှိတဲ့အခါ အထက်က ရှင်းပြခဲ့တဲ့အတိုင်း အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှား ဖြစ်ခြင်းကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာငါးပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတို့ရဲ့ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ် လာခြင်းကိုသာ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်ပညာမျက်စိ</b>ဖြင့် သိအောင် မြင်အောင် ရှုရသည်သာ မဟုတ်သေး၊ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတို့ရဲ့ အကြွင်း အကျန် မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားခြင်းကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာငါးပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတို့ရဲ့ အကြွင်းအကျန် မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားပုံ ကိုလည်း သိအောင် မြင်အောင် ရှုရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂ အဋ္ဌကထာနှင့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋီကာတို့ရဲ့၄၃,၄၄ ဖွင့်ဆိုချက်အရ ဒီ<b>ဥဒယဗ္ဗယ ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ပိုင်းကို အားသစ်လျက်ရှိနေတဲ့ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ဒီဘဝ မှာသော်လည်းကောင်း, နောင်အနာဂတ်ဘဝတစ်ခုခုမှာသော်လည်းကောင်း အနာဂတ်တစ်ချိန်ချိန်မှာ <b>အရဟတ္တမဂ်</b>ကို ရရှိတော့မှာ ဖြစ်တယ်။ ဒီလို <b>အရဟတ္တမဂ်</b>သို့ ဆိုက်ရောက်တဲ့အခါမှာ <b>အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်</b>ရဲ့ စွမ်းအား ကြောင့် <b>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်</b>တို့ဟာ အကြွင်းအကျန် မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားကြမှာဖြစ်တယ်။ ဒီလို <b>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်</b>တို့ အကြွင်းအကျန် မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားကြတဲ့အတွက် <b>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်</b>တို့ဟာ ဒီဘဝ<b>အရဟတ္တမဂ်</b>သို့ မဆိုက်ရောက်မီမှာဘဲဖြစ်စေ, အတိတ်ဘဝထိုထိုကပဲ ဖြစ်စေ ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ <b>သင်္ခါရ ကံ</b>တွေကို အထောက်အပံ့ မပေးနိုင်ကြ တော့ဘူး။ ဒီလို <b>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်</b>တို့ရဲ့ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို မရရှိ ကြတဲ့ သူပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ <b>သင်္ခါရ ကံ</b>တွေဟာ နောင်ဘဝသစ်လို့ ခေါ်ဆိုအပ် တဲ့ အနာဂတ်ဘဝ ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ စွမ်းအားတွေ ကုန်ခန်းသွား ကြတယ်၊ အကြွင်းအကျန်မရှိ ချုပ်ငြိမ်းသွားကြတယ်။ ဒီလို <b>အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်</b> ရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် <b>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံ</b>ဆိုတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေရဲ့ အကြွင်းအကျန် မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်း သွားကြတဲ့အတွက်, နောင်အနာဂတ်ဘဝ ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ အကြောင်းတရားတွေ ထင်ရှားမရှိကြခြင်းကြောင့် နောင်အနာဂတ်ဘဝသစ်မှာ အကျိုး ခန္ဓာငါးပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေလည်း ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ စွမ်းအားတွေ မရှိကြတော့ခြင်းကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာငါးပါး ဒုက္ခသစ္စာတရား တွေလည်း <b>ပရိနိဗ္ဗာနစုတိ</b>ကို နောက်ဆုံးထားကာ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင် အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားကြတယ်။ ဒီလို အကြောင်း-အကျိုး နှစ်ရပ်လုံးတို့ရဲ့ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းမှုကို နိရောဓသစ္စာလို့ ဒီတိတ္ထာယတနသုတ္တန်မှာ ဘုရားရှင်က ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီနိရောဓ သစ္စာတရားကတော့ <b>ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနာဉာဏ်</b> (= <b>ဥဒယဗ္ဗယဝိပဿနာ ဉာဏ်</b>)နဲ့ ထိုးထွင်းသိရမည့် နိရောဓသစ္စာတရား ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>ဝိပဿနာဉာဏ်ရဲ့ အရှုခံအာရုံဖြစ်တဲ့ သစ္စာတရား</h3> <p>သစ္စာလေးပါးထဲမှာ ဒုက္ခသစ္စာတရားနှင့် သမုဒယသစ္စာတရား နှစ်ပါး ကိုတော့ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခထဲမှာ အကြောင်းနှင့် အကျိုး ဆက်စပ်ကာ အထပ်ထပ် လည်ပတ်နေကြတဲ့ သစ္စာတရား (= အမှန်တရား)တွေ ဖြစ်ခြင်း ကြောင့် <b>ဝဋ္ဋသစ္စာတရား</b>တွေလို့ ခေါ်ဆိုတယ်။ နိရောဓသစ္စာတရား မဂ္ဂသစ္စာ တရား ဒီသစ္စာတရား နှစ်ပါးကိုတော့ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခအဝဝမှ လွတ်ကင်းရာဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်း သစ္စာတရား (= အမှန်တရား) တွေ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် <b>ဝိဝဋ္ဋသစ္စာတရား</b>တွေလို့ ခေါ်ဆိုတယ်။၄၅</p> <p>ဒီလို <b>ဝဋ္ဋသစ္စာတရား ဝိဝဋ္ဋသစ္စာတရား</b> နှစ်မျိုးရှိတဲ့အနက်က <b>ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို စီးဖြန်းနေတဲ့ ရဟန်းတော်ဟာ ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယ သစ္စာခေါ်တဲ့ ဝဋ္ဋသစ္စာ တရားနှစ်ပါးကို အာရုံယူကာ <b>ဝိပဿနာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို စီးဖြန်းရမည်လို့၄၅ ဒီလို သတ်မှတ်ချက်ပေးထားပါတယ်။ ဆိုလိုတာကတော့ ---</p> <p>၁။ အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်, အဇ္ဈတ္တ, ဗဟိဒ္ဓ, <b>ဩဠာရိက</b> (= အကြမ်း), <b>သုခုမ</b> (= အနု), <b>ဟီန</b> (= အယုတ်), <b>ပဏီတ</b> (= အမြတ်), <b>ဒူရ</b> (=အဝေး), <b>သန္တိက</b> (= အနီး)လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ (၁၁)မျိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်နေတဲ့ <b>ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး ဒုက္ခသစ္စာတရား</b>၊</p> <p>၂။ <b>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံ</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့, ဒုက္ခသစ္စာ ဖြစ်ပေါ်လာကြောင်း <b>သမုဒယသစ္စာတရား</b> ..</p> <p>ဒီသစ္စာတရားနှစ်ပါးဟာ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ရဲ့ အရှုခံအာရုံသစ္စာတရားတွေ ဖြစ်ကြတယ်။ ဒီသစ္စာတရားနှစ်ပါးကိုပင် ရည်ညွှန်းတော်မူကာ ဘုရားရှင်က <b>သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စ</b>ာ စသည်ဖြင့် ထိုထိုဒေသနာတွေမှာ အလျဉ်းသင့်သလို ဟောကြားထားတော်မူခဲ့တဲ့အတွက် ဒီသစ္စာတရားနှစ်ပါးကို <b>သင်္ခါရတရား</b> တွေလို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ အကြောင်းတရားတွေက အနိုင်နိုင် ပြုပြင်ပေးပါမှ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့စွမ်းအား ရှိကြခြင်းကြောင့် ဒီတရားတွေကို <b>သင်္ခါရတရား</b>တွေလို့ ခေါ်ဆိုခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>ဝိပဿနာဆိုတာ ဘာလဲ?</h3> <p>ယခုတင်ပြထားတဲ့ <b>ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ</b> အမည်ရတဲ့ <b>သင်္ခါရဓမ္မ</b> (= <b>သင်္ခါရတရား</b>)တွေကို <b>အနိစ္စ</b>လို့ <b>ဒုက္ခ</b>လို့ <b>အနတ္တ</b>လို့ စသည်ဖြင့် အမျိုးမျိုးသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် ရှုမြင်တတ်တဲ့ ဉာဏ်ကို <b>ဝိပဿနာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတယ်။၄၆</p> <p>ဆိုလိုတာကတော့ ဒီ<b>သင်္ခါရတရား</b>တွေရဲ့ ဖြစ်ပြီးပျက်နေတဲ့သဘော, ပြိုပြိုပျက်ပျက်နေတဲ့သဘော ဒီသဘောတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ကြည့်ပြီး တော့ <b>အနိစ္စ</b>လို့ ရှုရမည်၊ ဒီ<b>သင်္ခါရတရား</b>တွေရဲ့ ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်း ဒဏ်ချက် ဖြင့် အမြဲမပြတ် အညှဉ်းပန်း အနှိပ်စက်ခံနေရတဲ့သဘော, ပြိုပြိုပျက်ပျက် နေတဲ့အတွက် ကြောက်လန့်ဖွယ်ကောင်းတဲ့ အနက်သဘော ဒီသဘောတရား တွေကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ကြည့်ပြီးတော့ <b>ဒုက္ခ</b>လို့ ရှုရမည်၊ ဒီ<b>သင်္ခါရတရား</b> တွေဟာ ဖြစ်ပြီးပျက်နေတဲ့ <b>အနိစ္စတရား</b>, ပြိုပြိုပျက်ပျက်နေတဲ့ <b>အနိစ္စတရား</b>, ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်း ဒဏ်ချက်ဖြင့် အမြဲမပြတ် အညှဉ်းပန်း အနှိပ်စက်ခံနေရတဲ့ <b>ဒုက္ခတရား</b>, ပြိုပြိုပျက်ပျက်နေတဲ့အတွက် ကြောက်လန့်ဖွယ်ကောင်းတဲ့ <b>ဒုက္ခတရား</b> --- ဒီလို <b>အနိစ္စတရား ဒုက္ခတရား</b>တွေသာ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဒီ<b>သင်္ခါရ တရား</b>တွေထဲမှာ မပျက်စီးဘဲ အကျိတ်အခဲ အခိုင်အမာ အနှစ်သာရအားဖြင့် တည်နေတဲ့ <b>အတ္တ</b>ဆိုတာ ထင်ရှားမရှိပါဘူး။ ဒီလို ခိုင်မာတဲ့အနှစ်သာရ <b>အတ္တ</b> မရှိမှုသဘောကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ကြည့်ပြီးတော့ <b>အနတ္တ</b>လို့ ရှုရမည်၊ ဒီလို <b>သင်္ခါရတရား</b>တွေရဲ့ <b>အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်းအရာ အနတ္တ အခြင်းအရာ</b>တွေကို ဉာဏ်နဲ့ မြင်အောင် ကြည့်ပြီးတော့ <b>အနိစ္စ</b>လို့ <b>ဒုက္ခ</b>လို့ <b>အနတ္တ</b>လို့ ဒီလို အမျိုးမျိုး အဖုံဖုံ ရှုနေတတ်တဲ့ ရှုမြင်တတ်တဲ့ ဉာဏ်ကိုသာလျှင် <b>ဝိပဿနာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ <b>ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို စီးဖြန်းနေတဲ့ ယောဂါဝစရ သူတော်စင်တစ်ဦးဟာ ---</p> <p>၁။ <b>သင်္ခါရတရား</b>တွေကိုလည်း ဉာဏ်နဲ့ မြင်ရမည်။</p> <p>၂။ ဒီ<b>သင်္ခါရတရား</b>တွေရဲ့ <b>အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်းအရာ အနတ္တ အခြင်းအရာ</b>ကိုလည်း ဉာဏ်နဲ့ မြင်ရမည်။</p> <p>၃။ ဒီ<b>သင်္ခါရတရား</b>တွေရဲ့ ဒီလိုအခြင်းအရာတွေကို ဉာဏ်နဲ့ မြင်တွေ့ပြီးတဲ့ အခါကျမှ <b>အနိစ္စ</b>လို့ <b>ဒုက္ခ</b>လို့ <b>အနတ္တ</b>လို့ တစ်လှည့်စီ ရှုရမည်။</p> <p>ဒီလို <b>သင်္ခါရတရား</b>တွေရဲ့ <b>အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်းအရာ အနတ္တ အခြင်းအရာ</b>တွေကို ဉာဏ်နဲ့ မြင်အောင် ကြည့်ပြီးမှ <b>အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တ</b>ဆိုတဲ့ <b>လက္ခဏာရေးသုံးတန်</b>ကို တစ်လှည့်စီတင်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်တတ်တဲ့ ဉာဏ်ကို သာလျှင် <b>ဝိပဿနာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုလိုရင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>အလွန်ခက်ခဲတဲ့ လုပ်ငန်းရပ်</h3> <p><b>ပရမာဏုမြူခန့်</b> သေးငယ်တဲ့ <b>ရုပ်ကလာပ်</b>တစ်ခုတစ်ခုအတွင်းမှာ တည်ရှိ နေကြတဲ့ <b>ရုပ်ပရမတ်တရား</b>တွေကို <b>ပရမတ်</b>သို့ ဉာဏ်အမြင် ဆိုက်သည့် တိုင်အောင် ထိုးထွင်းသိမြင်ဖို့ဆိုတာလည်း အလွန်ခက်ခဲပါတယ်။ <b>နာမ်ပရမတ်</b> တရားတွေဆိုတာလည်း မျက်စိတစ်မှိတ် လျှပ်တစ်ပြက်အတွင်းမှာ <b>စိတ္တက္ခဏ</b> အကြိမ်ပေါင်း ကုဋေတစ်သိန်းခန့်မျှ အလွန် လျင်လျင်မြန်မြန် ဖြစ်ပြီးပျက်နေ ကြတဲ့ သဘာဝတရားတွေ ဖြစ်ကြခြင်းကြောင့် <b>စိတ္တက္ခဏ</b>တစ်ခု တစ်ခုအတွင်း မှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ <b>စိတ်-စေတသိက်နာမ်တရားစု</b>တွေကို <b>ပရမတ်</b>သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် ထိုးထွင်းသိမြင်ဖို့ဆိုတာလည်း အလွန် ခက်ခဲပါတယ်။၄၇</p> <p>ဒီ<b>ရုပ်နာမ်ပရမတ်</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ <b>ခန္ဓာငါးပါး ဒုက္ခသစ္စာတရား</b> တွေကိုသာ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးအနေဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်ဖို့ရန် ခက်ခဲ နက်နဲသည်သာ မဟုတ်သေး၊ အတိတ်က ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ <b>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံ</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ အကြောင်း <b>သမုဒယသစ္စာတရား</b>တွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာခြင်းကြောင့် ဒီပစ္စုပ္ပန်ဘဝမှာ အကျိုး <b>ခန္ဓာငါးပါး ဒုက္ခသစ္စာတရား</b>တွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာခြင်း, ပစ္စုပ္ပန်ဘဝမှာ ပြုစုပျိုးထောင် နေတဲ့ <b>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံ</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ အကြောင်း <b>သမုဒယသစ္စာတရား</b>တွေကြောင့် နောင်အနာဂတ်ဘဝမှာ အကျိုး <b>ခန္ဓာငါးပါး ဒုက္ခသစ္စာတရား</b>တွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဆိုတဲ့ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>) သဘောတရားဖြစ်တဲ့ <b>သမုဒယသစ္စာတရား</b> တွေကို ထိုးထွင်းသိမြင်ဖို့ရန် ဆိုတာလည်း အလွန် ခက်ခဲနက်နဲလှပါတယ်။</p> <p>အလားတူပဲ <b>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံ</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ အကြောင်း <b>သမုဒယသစ္စာတရား</b>တွေရဲ့ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားခြင်းကြောင့် အကျိုး <b>ခန္ဓာငါးပါး ဒုက္ခသစ္စာတရား</b>တွေရဲ့ အကြွင်း အကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းဆိုတဲ့ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>) သဘောတရားတို့ရဲ့ချုပ်စဉ်ဖြစ်တဲ့ <b>နိရောဓသစ္စာတရား</b>ကို <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်ဖို့ရန် ဆိုတာလည်း အလွန် ခက်ခဲ နက်နဲလှပါတယ်။</p> <p>ဒီ <b>သမုဒယသစ္စာ နိရောဓသစ္စာ</b> တရားနှစ်ပါးတို့ဟာလည်း မဟာ သမုဒ္ဒရာကဲ့သို့ အလွန်နက်နဲတဲ့ သဘောရှိတဲ့အတွက် မြင်းမိုရ်တောင်ဖြင့် ဖုံးအုပ်ထားတဲ့ မုန်ညင်းစေ့ကို ရှာဖွေတွေ့ရှိဖို့ရန် အလွန့်အလွန် ခက်ခဲသလို ဒီသစ္စာတရား နှစ်ပါးကို ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးအနေဖြင့် <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်ဖို့ဆိုတာ အလွန့်အလွန် ခက်ခဲတဲ့သဘော ရှိပါတယ်။</p> <p>ဒီလိုနက်နဲ ခက်ခဲတဲ့သဘော ရှိခြင်းကြောင့် ပညာမျက်စိမှာ ကိလေသာ မြူမှုန်တွေ ထူပြောနေတဲ့ သတ္တဝါတွေကို မြင်တွေ့တော်မူတဲ့အခါ ဘုရားရှင်ရဲ့ သန္တာန်တော်မှာ သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို ဟောကြားပြသမှု မပြု တော့ဘဲ ကြောင့်ကြမဲ့နေတော်မူရန် စိတ်အစဉ်များ ဖြစ်ပေါ်တော်မူခဲ့ဖူး ပါတယ်။၄၈</p> <p>သို့သော် နောက်ထပ်တစ်ဖန် <b>ဗုဒ္ဓစက္ခု</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ ဉာဏ်တော် မြတ်ဖြင့် သတ္တဝါတွေကို လှမ်းမြော်ကြည့်ရှုတော်မူလိုက်တဲ့အခါ ပညာမျက်စိ မှာ ကိလေသာမြူမှုန်တွေ နည်းပါးနေကြတဲ့ သတ္တဝါအချို့တွေကိုလည်း တွေ့မြင်တော်မူခဲ့ပြန်ပါတယ်။ ထိုအခါကျမှ သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမတော်မူရန် ဆန္ဒတော်များ ဘုရားရှင်ရဲ့သန္တာန်တော် မှာ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်တော်မူခဲ့ပါတယ်။၄၉</p> <p>ဤမျှခက်ခဲနက်နဲလှတဲ့ သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို တပည့် သာဝကတွေလည်း <b>ဝိပဿနာဉာဏ်ပညာမျက်စိ အရိယမဂ်ဉာဏ်ပညာ မျက်စိ</b>တို့ဖြင့် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ထိုးထွင်းသိမြင်နိုင်ရေးအတွက် ရည်သန် တောင့်တတော်မူကာ နည်းလမ်းကောင်းတစ်ခုကို ညွှန်ကြားပြသ ဆိုဆုံးမ ပေးသနားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဘုရားရှင်ပေးသနားတော်မူခဲ့တဲ့ ဒီနည်းလမ်း ကောင်းက ဘာလဲ ..?</p> <h3>သမာဓိကို ထူထောင်ပါ</h3> <p>ဘုရားရှင်သည် သစ္စသံယုတ် သမာဓိသုတ္တန်ဒေသနာတော်မှာ၅၀ သစ္စာ လေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ထိုးထွင်း သိမြင်နိုင်ရေးအတွက် သမာဓိကို ထူထောင်ကြပါရန် ရဟန်းတော်တို့ကို ဒီလို ဆိုဆုံးမထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ချစ်သားရဟန်းတို့ ... သမာဓိကို ထူထောင်ကြပါ၊ ပွားများကြပါ။ သမာဓိရှိတဲ့ ရဟန်းတော်ဟာ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြား သိပါတယ်။ ဘာကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိမှာလဲ? ဤကား ဒုက္ခသစ္စာတရားလို့ ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိမည်၊ ဤကား ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားလို့ ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိမည်၊ ဤကား ဒုက္ခချုပ်ကြောင်း နိရောဓသစ္စာတရားလို့ ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိမည်၊ ဤကား ဒုက္ခချုပ်ကြောင်း နိရောဓသို့ ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ် ဖြစ်တဲ့ မဂ္ဂသစ္စာတရားလို့ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိမည်။ ချစ်သားရဟန်းတို့ ... သမာဓိကို ထူထောင်ကြပါ၊ ပွားများကြပါ။ သမာဓိရှိတဲ့ ရဟန်းတော်ဟာ ဒီ သစ္စာလေးပါး တရားကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြား သိပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ဘုရားရှင်က တပည့်သာဝကတွေ သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်ရေးအတွက် သမာဓိကို ထူထောင်ခြင်းဆိုတဲ့ နည်းလမ်းကောင်း တစ်ခုကို ပေးသနားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒါကြောင့် သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ထိုးထွင်းသိမြင်လိုတဲ့ တပည့်သာဝကတစ်ဦးဟာ ဘုရားရှင် ပေးသနားတော်မူခဲ့တဲ့ နည်းလမ်းကောင်း တစ်ခုကို ရိုရိုသေသေ ဦးထိပ် ထက်မှာ ပန်ဆင်လျက် သမာဓိကို ထူထောင်ခြင်းဆိုတဲ့ လုပ်ငန်းရပ်ကို စတင်ပြီးတော့ အားသစ်ပါ။</p> <h3>သမာဓိထူထောင်ခြင်းလုပ်ငန်း</h3> <p>သမာဓိထူထောင်ပုံနည်းစနစ်တွေကိုတော့ ဤဌာနမှာ ဆရာသမား တွေက ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ တပည့်ယောဂီတွေကို သင်ကြားပေးနေလျက် ရှိပါ တယ်။ မိမိတို့ဆရာသမားတွေ သင်ကြားပေးတဲ့အတိုင်းသာလျှင် အောင်မြင်မှု တွေကို ရရှိအောင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ကြပါ။ သမထပိုင်းမှာ ကမ္မဋ္ဌာန်း (၄၀) ရှိနေတာမှန်သော်လည်း ဒီဌာနမှာတော့ အာနာပါနဿတိ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို စတင်အားထုတ်လိုတဲ့ ယောဂီသူတော်စင်တွေကို အာနာပါနဿတိကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် သမာဓိထူထောင်ပုံနည်းစနစ်တွေကို သင်ပေးလေ့ ရှိပါတယ်။ သို့မဟုတ် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍ သမာဓိထူထောင်လိုတဲ့ ယောဂီသူတော်စင်များကို လည်း ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကစ၍ ဥပစာရသမာဓိသို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် သမာဓိထူထောင်ပုံနည်းစနစ်တွေကို သင်ပေးလေ့ ရှိပါတယ်။ ထိုအာနာပါန စတုတ္ထစျာန်သမာဓိနဲ့ယှဉ်နေတဲ့ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ပညာရောင် ဉာဏ်ရောင်လို့ အင်္ဂုတ္တိုရ် စတုက္ကနိပါတ် အာလောကသုတ္တန်စသည်တို့မှာ၅၁ ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူတဲ့ ဉာဏ်အရောင်အလင်းရဲ့ အကူအညီဖြင့် ဆံပင်, မွေးညင်း, ခြေသည်း လက်သည်း, သွား, အရေစတဲ့ (၃၂)ကောဋ္ဌာသ အစုအပုံတွေကို မိမိရဲ့ ကိုယ်တွင်းအဇ္ဈတ္တသန္တာန်မှာရော အပြင်ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိ လောကသတ္တဝါတွေရဲ့ သန္တာန်မှာရော ဉာဏ်ဖြင့် သိမ်းဆည်းမည်ဆိုလျှင် သိမ်းဆည်းလို့ ရနိုင်ပါတယ်။</p> <p>အလားတူပဲ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းလမ်းစဉ်မှ ဥပစာရသမာဓိသို့ ဆိုက်အောင် အောင်အောင်မြင်မြင် သမာဓိကို ထူထောင်နိုင်တဲ့ ယောဂီသူတော်ကောင်း ဟာလည်း ထိုဥပစာရသမာဓိနဲ့ ယှဉ်နေတဲ့ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဉာဏ်အရောင်အလင်းရဲ့ အကူအညီဖြင့် (၃၂)ကောဋ္ဌာသအစုအပုံတွေကို အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာန်နှစ်မျိုးစလုံးမှာပဲ သိမ်းဆည်းမည်ဆိုလျှင် သိမ်းဆည်းလို့ ရနိုင်ပါတယ်။ သိမ်းဆည်းတယ်ဆိုတာကတော့ ပကတိသော မျက်စိဖြင့် တွေ့မြင်နေရသကဲ့သို့ ဉာဏ်မျက်စိဖြင့် ရှုမြင်လို့ရခြင်းကို ဆိုလိုပါတယ်။</p> <h3>လမ်းသုံးသွယ်</h3> <p>ဒီလို (၃၂)ကောဋ္ဌာသတွေကို အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာန်နှစ်မျိုးစလုံးမှာ နိုင်နိုင်နင်းနင်း အဝါးဝစွာ ဉာဏ်ပညာမျက်စိဖြင့် သိမ်းဆည်းနိုင် ပိုင်းခြားနိုင် ရှုလို့ရနိုင်တဲ့ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဟာ လမ်းသုံးသွယ်တို့တွင် ကြိုက်ရာ လမ်းကို ရွေးချယ်ကာ ရှုပွားနိုင်ကြောင်းကို သမ္မောဟဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာ မှာ၅၂ ဖွင့်ဆိုလျက် ရှိပါတယ်။ လမ်းသုံးသွယ်ဆိုတာကတော့ ဒီနေရာမှာ --</p> <p>၁။ ပဋိကူလမနသိကာရလမ်း၊</p> <p>၂။ အရောင်ကသိုဏ်းလမ်း၊</p> <p>၃။ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းအကျယ်ရှုပွားနည်းလမ်းတို့ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ အရောင်ကသိုဏ်းလမ်းကို ရှေးဦးစွာ ပြောကြရအောင် ..။</p> <p>အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာန်နှစ်မျိုးစလုံးမှာ (၃၂)ကောဋ္ဌာသတွေကို နိုင်နိုင် နင်းနင်း အဝါးဝစွာ ဉာဏ်ပညာမျက်စိဖြင့် သိမ်းဆည်းနိုင် ပိုင်းခြားနိုင် ရှုလိ့ု ရနိုင်တဲ့ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဟာ အဇ္ဈတ္တကောဋ္ဌာသတွေကို အာရုံယူလို့ ဖြစ်စေ, ဗဟိဒ္ဓကောဋ္ဌာသတွေကို အာရုံယူလို့ဖြစ်စေ ပို၍ ရှုလို့ ကောင်းတဲ့ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓကောဋ္ဌာသတွေကို အာရုံယူကာ အရောင်ကသိုဏ်းတွေကို ရှုနိုင်ပါတယ်။၅၃</p> <p>၁။ ဆံပင်ကဲ့သို့ အရောင်ညိုနေတဲ့ ကောဋ္ဌာသတစ်ခုခုကို အာရုံယူကာ အညိုရောင်ကသိုဏ်း = <b>နီလကသိုဏ်း</b>၊</p> <p>၂။ ကျင်ငယ်ကဲ့သို့သော အဝါရောင်ကောဋ္ဌာသတစ်ခုခုကို အာရုံယူကာ အဝါရောင်ကသိုဏ်း = <b>ပီတကသိုဏ်း</b>၊</p> <p>၃။ နှလုံးအိမ်အတွင်းရှိ သွေးကဲ့သို့သော အနီရောင်ကောဋ္ဌာသတစ်ခုခုကို အာရုံယူကာ အနီရောင်ကသိုဏ်း = <b>လောဟိတကသိုဏ်း</b>၊</p> <p>၄။ အရိုးစုကဲ့သို့ အထူးသဖြင့် ဦးခေါင်းခွံကဲ့သို့သော အဖြူရောင်ကောဋ္ဌာသ တစ်ခုခုကို အာရုံယူကာ အဖြူရောင်ကသိုဏ်း = <b>ဩဒါတကသိုဏ်း</b> --</p> <p>ဒီကသိုဏ်း (၄)မျိုးတို့ကို စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် ရှုနိုင်ပါတယ်။ ဒီကသိုဏ်း (၄)မျိုးထဲမှာလည်း အင်္ဂုတ္တိုရ် တတိယတွဲ ပဌမကောသလသုတ္တန်မှာ၅၄ ဘုရားရှင်က အဖြူရောင်ကသိုဏ်း (= ဩဒါတ ကသိုဏ်း)ကို အသာဆုံး အမြတ်ဆုံးကသိုဏ်းအဖြစ် ချီးမွမ်းမြှောက်စား ထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ အဖြူရောင်ကသိုဏ်းကို စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် အောင်အောင်မြင်မြင် ရှုပွားနိုင်ကြတဲ့ ယောဂီ အများစု ကလည်း အဖြူရောင်ကသိုဏ်းကို ရှုရတာ အခြားကသိုဏ်းတွေကို ပွားများရ တာထက် သမာဓိက ပို၍ပို၍ နက်ရှိုင်းကြောင်း စိတ်ဓာတ်ကလည်း အထူး သဖြင့် ပို၍ပို၍ ကြည်လင်ကြောင်းကို ဝန်ခံစကားပြောကြားကြပါတယ်။</p> <p>ဒီလို အရောင်ကသိုဏ်း (၄)မျိုးတို့ကို စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည့် တိုင်အောင် အောင်အောင်မြင်မြင် ရှုပွားနိုင်တဲ့ ယောဂီတစ်ဦးဟာ ကြွင်းကျန် နေသေးတဲ့ ပထဝီကသိုဏ်း, အာပေါကသိုဏ်း, တေဇောကသိုဏ်း, ဝါယော ကသိုဏ်း, အာလောကကသိုဏ်း, အာကာသကသိုဏ်းတို့ကို ရှုပွားမည် ဆိုရင်လည်း အောင်အောင်မြင်မြင် ရှုပွားလို့ရနိုင်ပါတယ်။</p> <p>ကသိုဏ်း (၁၀)ပါးတို့ကို တစ်ခုစီ တစ်ခုစီ အာရုံယူကာ ကသိုဏ်းတိုင်း ကသိုဏ်းတိုင်း၌ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် ပွားများ အားထုတ်ထားပြီးတဲ့ ယောဂီသူတော်စင်ဟာ အရူပစျာန် (၄)ပါးတို့ကို ဆက်လက်ကာ ရှုပွားမည်ဆိုလျှင်လည်း လွယ်ကူနေမည်သာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ရူပါဝစရစျာန် (၄)ပါး, အရူပါဝစရစျာန် (၄)ပါးဆိုတဲ့ စျာန်သမာပတ် (၈)ပါးတို့ကို ပထဝီကသိုဏ်းမှသည် အလင်းရောင် (= အာလောကကသိုဏ်း) သို့တိုင်အောင်သော ကသိုဏ်း (၉)မျိုးတို့၌ ရှုလို့ရနိုင်ပါတယ်။ အာကာသ ကသိုဏ်းကို အာရုံယူကာ ရှုမည်ဆိုလျှင်တော့ ရူပါဝစရစျာန် (၄)ပါးလောက် ကိုသာ ရရှိနိုင်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ကသိုဏ်း (၁၀)ပါး စျာန်သမာပတ် (၈)ပါးတို့ကို နိုင်နိုင်နင်းနင်း အောင်အောင်မြင်မြင် ရှုထားပြီးတဲ့ ယောဂီသူတော်ကောင်းရဲ့ သမာဓိဟာ အလွန်အားကောင်းတဲ့ သမာဓိအဆင့်သို့ ရောက်ရှိလာပြီဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို အားကောင်းတဲ့ စျာန်သမာဓိတွေကို အခြေခံပြီးတော့ မေတ္တာ ကရုဏာ မုဒိတာ ဥပေက္ခာဆိုတဲ့ ဗြဟ္မဝိဟာရစျာန်တွေကို အားထုတ်မည် ဆိုလျှင်လည်း အောင်အောင်မြင်မြင် အားထုတ်လို့ရနိုင်ပါတယ်။ လိင်တူ အလောင်းကောင်တစ်ခုကို အာရုံယူကာ အသုဘဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်း ခဲ့မည်ဆိုလျှင်လည်း ပထမစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်အထိ လွယ်လွယ်ကူကူ ပွားများလို့ ရနိုင်ပါတယ်။ အလားတူပင် ဗုဒ္ဓါနုဿတိ မရဏာနုဿတိ ကမ္မဋ္ဌာန်းတွေကို ဆက်လက်ကာ စီးဖြန်းမည်ဆိုလျှင်လည်း ဥပစာရသမာဓိသို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် အလွယ်တကူ စီးဖြန်းလို့ ရနိုင်ပါတယ်။ ဒီစျာန်သမာဓိ လုပ်ငန်းခွင် အဆင့်ဆင့်ကို အသေးစိတ် သိရှိလိုပါက ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်းကြီးနှင့် နိဗ္ဗာနဂါမိနိပဋိပဒါကျမ်းကြီးတို့မှာ ကြည့်ရှုပါလေ။</p> <h3>လမ်းနှစ်သွယ်</h3> <p>ဒီလို သမာဓိတွေကို အောင်အောင်မြင်မြင် အားထုတ်ပြီးတဲ့ ယောဂီ သူတော်ကောင်းဟာ ဝိပဿနာသို့ ကူးလိုပါက သမထစျာန်ယာဉ်ရှိနေတဲ့ သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်နေခြင်းကြောင့် တရားထိုင်တိုင်း ထိုင်တိုင်း မိမိ နှစ်ခြိုက်တဲ့ စျာန်သမာဓိတစ်ခုခုကို ဝိပဿနာရဲ့အခြေခံ စျာန်သမာဓိအဖြစ် ထူထောင်ပါ။ များသောအားဖြင့်တော့ ယောဂီ တော်တော်ခပ်များများဟာ အဖြူရောင်ကသိုဏ်းကို အာရုံယူကာ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည့် တိုင်အောင် သမာဓိကို ထူထောင်လေ့ရှိကြပါတယ်။</p> <p>သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ စျာန်အင်္ဂါတွေကို သိမ်းဆည်းတတ်ကြပြီး ဖြစ်တဲ့အတွက် စျာန်အင်္ဂါတွေကို စတင်သိမ်းဆည်းကာ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ပိုင်းခြားယူကာ ဒီစျာန်အင်္ဂါတွေနဲ့ စိတ္တက္ခဏတစ်ခုအတွင်းမှာ အတူ ယှဉ်တွဲ ကာ ဖြစ်ပေါ်နေကြတဲ့ စျာန်နာမ်တရားတွေကို ဆက်လက် သိမ်းဆည်းမည် ဆိုလျှင်လည်း သိမ်းဆည်းလို့ရနိုင်ပါတယ်။ အလားတူပဲ ယင်းစျာန်နာမ်တရား တွေနှင့် စျာနသမာပတ္တိဝီထိတစ်ခုရဲ့အတွင်းမှာ အတူတကွ ဖြစ်နေကြတဲ့ စျာနသမာပတ္တိဝီထိနာမ်တရားတွေကို ဆက်လက်ကာ သိမ်းဆည်းမည် ဆိုလျှင်လည်း သိမ်းဆည်းလို့ရနိုင်ပါတယ်။ ဆိုလိုတာကတော့ ဝိပဿနာသို့ ကူးရာ၌ နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကစ၍ ရှုခြင်း, ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကစ၍ ရှုခြင်း -- ဒီလို ရှုပွားခြင်း နှစ်မျိုးရှိတဲ့အနက် သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်ဟာ နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စပြီးတော့ နာမ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းမည် ရှုပွားမည်ဆိုလျှင်လည်း အောင်မြင်မှုကို ရရှိနိုင်တယ်လို့ ဆိုလိုပါတယ်။၅၅</p> <p>အကယ်၍ သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်ဟာ နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကစ၍ မရှုလိုတဲ့ အတွက် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကစပြီးတော့ ရှုချင်တယ်ဆိုလျှင်လည်း စျာန်သမထ ယာဉ်မရှိတဲ့ သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်လိုပဲ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးကို စတင်ကာ သိမ်းဆည်းရှုပွားရန် ဝိသုဒ္ဓိမဂ်အဋ္ဌကထာက၅၆ ညွှန်ကြားလျက်ရှိပါတယ်။</p> <p>ဘယ်လိုအကြောင်းကြောင့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ်အဋ္ဌကထာက ဒီလိုညွှန်ကြားချက် တွေကို ထုတ်ပြန်ကြေညာနေရပါသလဲ? ဒီမေးခွန်းရဲ့ အဖြေကိုတော့ သက္ကပဥှ သုတ္တန်ကို ဖွင့်ဆိုနေတဲ့ ဒီဃနိကာယ်အဋ္ဌကထာ, မဇ္ဈိမနိကာယ် မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန်ကို ဖွင့်ဆိုနေတဲ့ မဇ္ဈိမနိကာယ်အဋ္ဌကထာ, ခုဒ္ဒကနိကာယ် ဣတိဝုတ်အဋ္ဌကထာ, သတိပဋ္ဌာနဝိဘင်းကို ဖွင့်ဆိုနေတဲ့ ဝိဘင်းအဋ္ဌကထာ (= သမ္မောဟဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာ)တို့က၅၇ ဒီလို ရှင်းပြထားပါတယ်။</p> <p>ဝိပဿနာပိုင်းသို့ ရောက်ရှိလာတဲ့အခါ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်း နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းလို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ကမ္မဋ္ဌာန်းနှစ်မျိုး ရှိပါတယ်။ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို <b>ရူပပရိဂ္ဂဟ</b> (=ရုပ်တရားကို သိမ်းဆည်းခြင်း = ရုပ်တရားကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူခြင်း), နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို <b>အရူပပရိဂ္ဂဟ</b> (= နာမ်တရားကို သိမ်းဆည်းခြင်း = နာမ်တရားကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူခြင်း) ဒီလိုလည်း အမည်တစ်မျိုးစီနှင့် ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီနှစ်မျိုးထဲမှာ ဘုရားရှင်ဟာ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းရှုကွက်ကို ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမတော်မူတဲ့အခါ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းအကျဉ်းနည်းအားဖြင့် ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးကို စတင်ကာ သိမ်းဆည်းရှုပွားဖို့ရန်လည်း ဟောကြား တော်မူပါတယ်၊ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းအကျယ်နည်းဖြင့်လည်း ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးကို စတင်ကာ သိမ်းဆည်းရှုပွားဖို့ရန်လည်း ဟောကြားတော်မူပါတယ်။</p> <p>ဘုရားရှင်ဟာ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းအကျဉ်းရှုပွားနည်းကို နာမည်ကျော်ဖြစ်တဲ့ မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန် ဓာတုမနသိကာရပဗ္ဗပိုင်းမှာ၅၈ ဟောကြားထားတော် မူခဲ့ပါတယ်။ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းအကျယ်နည်းကိုတော့ မဟာရာဟုလောဝါဒ သုတ္တန်, ဓာတုဝိဘင်္ဂသုတ္တန်, အဘိဓမ္မာဝိဘင်္ဂ ဓာတုဝိဘင်းပါဠိတော်တွေမှာ၅၉ ဟောကြားပြသတော်မူခဲ့ပါတယ်။ အလားတူပင် အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော်မြတ်ကြီးကလည်း ခြေရာအပေါင်းတို့တွင် အကြီးမားဆုံးခြေရာဖြစ်တဲ့ ဆင်ခြေရာကြီးကို ဥပမာဆောင်ကာ ဟောပြထားတော်မူခဲ့တဲ့ မဟာဟတ္ထိပဒေါပမသုတ္တန်မှာ၆၀ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းအကျယ်ရှုပွားနည်းကို တစ်မျိုးတစ်ဖုံ တန်ဆာဆင်ပြီးတော့ ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒါ့ကြောင့် ဘုရားဟောဒေသနာတော်အရပ်ရပ်တွေကို ဦးထိပ်ရွက် ပန်ဆင်ကာ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်အဋ္ဌကထာက ဝိပဿနာပိုင်းသို့ ရောက်ရှိလာတဲ့ ယောဂီတစ်ဦးကို ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စတင်ကာ သိမ်းဆည်းလို ရှုပွားလိုခဲ့လျှင် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းအကျဉ်းနည်း ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းအကျယ်နည်း ဒီနည်းလမ်း နှစ်မျိုးတို့တွင် ကြိုက်နှစ်သက်ရာနည်းလမ်းဖြင့် ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးကို စတင် သိမ်းဆည်းရန် ညွှန်ကြားချက်ကို ထုတ်ပြန်ကြေညာထားတော်မူခြင်း ဖြစ်ပါ တယ်။ ယောဂီသူတော်ကောင်းတစ်ဦးဟာလည်း ဘုရားဟော ဒေသနာတော် အရပ်ရပ်တို့မှာ လာရှိတဲ့အတိုင်း ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူတဲ့ ရုပ်တရားတွေကို ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်လိုပါက ဘုရားရှင် ညွှန်ကြားပြသ ဆိုဆုံးမထားတော်မူသည့်အတိုင်းသာ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ခြင်းကသာလျှင် ပို၍ စိတ်ချယုံကြည်ရတဲ့ လုပ်ငန်းခွင် ဖြစ်တယ်လို့သာ ယုံကြည်ယူဆပါ။ ဘုရားဟောဒေသနာတော်ကို ကျောခိုင်း ကာ ဆရာ့အပြောနှင့်သာ အလွမ်းကြီးလွမ်းနေမည်ဆိုလျှင် ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူတဲ့ ရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိမြင် ရေးမှာ မမျှော်မှန်းအပ်တဲ့ ပန်းတိုင်တစ်ခုသာ ဖြစ်နေဖွယ်ရာ ရှိပါတယ်။ ဘုရားရှင် ညွှန်ကြားတော်မူတဲ့အတိုင်း မကျင့်တဲ့အတွက် ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူတဲ့ ရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို မသိမမြင်ခြင်းကတော့ ဘုရားရှင်ရဲ့အပြစ် မဟုတ်၊ မိမိရဲ့ ဘုရားဟောဒေသနာတော်ကို ကျောပေး ထားတဲ့ မလိုက်နာတဲ့ အပြစ်သာ ဖြစ်တယ်ဆိုတာကိုတော့ သဘောပေါက် သင့်ပါတယ်။</p> <h3>အကြည်ဓာတ်ဆိုတာ ဘာလဲ?</h3> <p>ဒီနေရာမှာ .. ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းအကျဉ်းနည်းကို အကျဉ်းချုပ်ကာ ဆွေးနွေးကြရအောင် ..။</p> <p>ဘုရားရှင်ဟာ ဓမ္မသင်္ဂဏီပါဠိတော်၆၁ စသည်တို့မှာ -----</p> <p>၁။ ပထဝီဓာတ်ဝယ် မာ-ကြမ်း-လေး-ပျော့-ချော-ပေါ့ဟု သဘောတရား (၆)မျိုး၊</p> <p>၂။ အာပေါဓာတ်ဝယ် ယိုစီး-ဖွဲ့စည်းဟု သဘောတရား (၂)မျိုး၊</p> <p>၃။ တေဇောဓာတ်ဝယ် ပူမှု အေးမှုဟု သဘောတရား (၂)မျိုး၊</p> <p>၄။ ဝါယောဓာတ်ဝယ် ထောက်ကန်မှု တွန်းကန်မှုဟု သဘောတရား (၂)မျိုး</p> <p>ဒီလို ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့မှာ အားလုံးပေါင်းလိုက်လျှင် ဓာတ်သဘော တရား (၁၂)မျိုးကို ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။၆၁</p> <p>ဒီဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းလိုတဲ့ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဟာ သမထ ယာနိကပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်ခဲ့မည်ဆိုလျှင် ထိုင်တိုင်း ထိုင်တိုင်း ကြိုက်နှစ်သက်ရာ စျာန်သမာဓိတစ်ခုခုကို ဝိပဿနာရဲ့အခြေခံ ပါဒကစျာန်အဖြစ် ပြန်လည် ထူထောင်ပါ၊ သို့မဟုတ် ဩဒါတကသိုဏ်းကို အာရုံယူကာ စတုတ္ထစျာန် သမာဓိသို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် သမာဓိကို ထူထောင်ပါ။ ထိုစျာန်သမာဓိ တွေနှင့် စျာန်စိတ္တက္ခဏတစ်ခုတစ်ခုအတွင်းဝယ် အတူယှဉ်တွဲကာ ဖြစ်ပေါ် နေတဲ့ ဉာဏ်ရဲ့စွမ်းအားကြောင့် အလင်းရောင်တွေက ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်တလက်လက် တောက်ပလာတဲ့အခါ စျာန်မှထကာ ---</p> <p>မာ-ကြမ်း-လေး-ပျော့-ချော-ပေါ့, ယိုစီး-ဖွဲ့စည်း, ပူ-အေး, ထောက်ကန်-တွန်းကန်ဆိုတဲ့ ဓာတ်သဘောတရား (၁၂)မျိုးကို တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ခြေဆုံး ခေါင်းဆုံး သွက်သွက်လက်လက် ဉာဏ်ဖြင့် မြင်နေအောင် သိမ်းဆည်း ရှုပွား ပါ။ အကယ်၍ သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်ခဲ့မည်ဆိုလျှင်လည်း ဒီဓာတ် သဘောတရား (၁၂)မျိုးကိုပဲ စတင်ကာ ပုံစံတူ ရှုပွားပါ။</p> <p>သွက်သွက်လက်လက် ရှုမြင်နိုင်တဲ့အခါ တစ်ကိုယ်လုံးကို ခြုံငုံ၍ ယင်း သဘောတရား (၁၂)မျိုးကို ဉာဏ်ထဲမှာ ပြိုင်တူလိုလို ထင်လာ မြင်လာသည့် တိုင်အောင် ဆက်လက် ရှုပွား သိမ်းဆည်းပါ။ ပြိုင်တူလိုလို ဉာဏ်ထဲမှာ ထင်လာ မြင်လာတဲ့အခါ ---</p> <p>၁။ မာ-ကြမ်း-လေး-ပျော့-ချော-ပေါ့ကို ကြည့်၍ <b>ပထဝီဓာတ်</b>၊</p> <p>၂။ ယိုစီး-ဖွဲ့စည်းကို ကြည့်၍ <b>အာပေါဓာတ်</b>၊</p> <p>၃။ ပူ-အေးကို ကြည့်၍ <b>တေဇောဓာတ်</b>၊</p> <p>၄။ ထောက်ကန်-တွန်းကန်ကို ကြည့်၍ <b>ဝါယောဓာတ်</b> - လို့</p> <p>ဒီလို (၄)အုပ်စု ခွဲကာ ယင်းဓာတ် (၄)ပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ပြီးတည်နေအောင် သမာဓိကို ဆက်လက်ထူထောင်ပါ။ သမာဓိက ပို၍ပို၍ အားကောင်းလာတဲ့အခါ နက်ရှိုင်းလာတဲ့အခါ ဓာတ် (၄)ပါးအာရုံ၌ အလွန်ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ပြီးတည်နေတဲ့အခါ ခန္ဓာကိုယ်ကြီးကို မတွေ့တော့ဘဲ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့ရဲ့ အစုအပုံကြီးကိုသာ ဉာဏ်ထဲမှာ တွေ့မြင်နေမည်ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်အခါမှာ ယင်းဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့ကို ပင် အာရုံယူကာ သမာဓိကို ဆက်လက်ထူထောင်လိုက်တဲ့အခါ သမာဓိ ကလည်း ရှေးကထက် ပို၍ပို၍ နက်ရှိုင်းသထက် နက်ရှိုင်းလာတဲ့အခါ ရေခဲတုံး ဖန်တုံး မှန်တုံးကဲ့သို့ ကြည်လင်နေတဲ့ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့ရဲ့ အကြည်ဓာတ် အတုံးအခဲ အစုအပုံကြီးကို စတင်တွေ့ရှိပါလိမ့်မည်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ အကြည်ဓာတ် အတုံးအခဲဆိုတာ ဘာလဲလို့ မေးစရာရှိတယ်။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်အဋ္ဌကထာက၆၂ ဒီလို အဖြေပေးထားပါတယ်။</p> <p>၁။ <b>စက္ခုပသာဒ</b> (= စက္ခုအကြည်ဓာတ် = မျက်စိအကြည်ဓာတ်)ဆိုတာ ရူပါရုံကို အာရုံယူတတ်တဲ့ စက္ခုဝိညာဏ်နာမ်တရားစုတို့ရဲ့ မှီရာ ဝတ္ထုရုပ် သာ ဖြစ်တယ်။</p> <p>၂။ <b>သောတပသာဒ</b> (= သောတအကြည်ဓာတ် = နားအကြည်ဓာတ်)ဆိုတာ အသံ သဒ္ဒါရုံကို အာရုံယူတတ်တဲ့ သောတဝိညာဏ်နာမ်တရားစုတို့ရဲ့ မှီရာ ဝတ္ထုရုပ်သာ ဖြစ်တယ်။</p> <p>၃။ <b>ဃာနပသာဒ</b> (= ဃာနအကြည်ဓာတ် = နှာခေါင်းအကြည်ဓာတ်)ဆိုတာ အနံ့ ဂန္ဓာရုံကို အာရုံယူနေတဲ့ ဃာနဝိညာဏ်နာမ်တရားစုတို့ရဲ့ မှီရာ ဝတ္ထုရုပ်သာ ဖြစ်တယ်။</p> <p>၄။ <b>ဇိဝှါပသာဒ</b> (= ဇိဝှါအကြည်ဓာတ် = လျှာအကြည်ဓာတ်)ဆိုတာ အရသာ ရသာရုံကို အာရုံယူနေတဲ့ ဇိဝှါဝိညာဏ်နာမ်တရားစုတို့ရဲ့ မှီရာ ဝတ္ထုရုပ် သာ ဖြစ်တယ်။</p> <p>၅။ <b>ကာယပသာဒ</b> (= ကာယအကြည်ဓာတ် = ကိုယ်အကြည်ဓာတ်)ဆိုတာ အတွေ့ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကို အာရုံယူနေတဲ့ ကာယဝိညာဏ်နာမ်တရားစုတို့ရဲ့ မှီရာ ဝတ္ထုရုပ်သာ ဖြစ်တယ်။</p> <p>ဒီစက္ခုပသာဒ စတဲ့ ပသာဒရုပ် အကြည်ရုပ် (၅)ခုတို့ဟာ ရူပါရုံစတဲ့ ဆိုင်ရာ အာရုံတို့ကို အာရုံယူတတ်တဲ့ စက္ခုဝိညာဏ်နာမ်တရားစု စတဲ့ ဆိုင်ရာ ဆိုင်ရာ နာမ်တရားစုတွေကို မှီရာ ဝတ္ထုရုပ်အဖြစ်ဖြင့် (ဝတ္ထုပုရေဇာတ ပစ္စယသတ္တိဖြင့်) ကျေးဇူးပြုပေးနေတဲ့ မှီရာ ဝတ္ထုရုပ်တရားတွေ ဖြစ်ကြတယ်။ ဒီလို မှီရာ ဝတ္ထုရုပ်ဖြစ်နေကြတဲ့ ပသာဒရုပ် အကြည်ရုပ်တွေဟာ ကြေးမုံမှန် အပြင်လို ကြည်လင်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် ပသာဒရုပ် (= အကြည်ရုပ်) တွေလို့ ခေါ်ဆိုခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။၆၂</p> <p>ဒီအကြည်ရုပ်တွေရဲ့ အပေါင်းအစုကို <b>ဃန</b>လို့ခေါ်ဆိုတဲ့ ရုပ်တုံးရုပ်ခဲ တွေကို ဉာဏ်နှင့် မဖြိုခွဲနိုင်မီ, ရုပ်ကလာပ်တွေကို ဉာဏ်နှင့် မတွေ့မြင်မီ အချိန်ကာလအတွင်းမှာ ယင်းအကြည်ရုပ်တွေကို အစုလိုက် အပြုံလိုက် အတုံးလိုက် အခဲလိုက် တွေ့မြင်နေခြင်းသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထိုအချိန်အခါမျိုးမှာ အာကာသဓာတ်ကို မြင်အောင် ရှုရန် ..အထက်မှာ ဖော်ပြထားခဲ့တဲ့ မဟာရာဟုလောဝါဒသုတ္တန်, ဓာတုဝိဘင်္ဂသုတ္တန်နှင့် အဘိဓမ္မာဝိဘင်္ဂ ဓာတုဝိဘင်းပါဠိတော်တို့မှာ၆၃ ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ အလားတူပင် အရှင်သာရိပုတ္တရာကိုယ်တော်မြတ်ကြီးကလည်း မဟာဟတ္ထိ ပဒေါပမသုတ္တန်မှာ၆၄ ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို ညွှန်ကြားတော် မူချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ မဟာရာဟုလောဝါဒသုတ္တန်ကို ဖွင့်ဆိုထားတဲ့ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသအဋ္ဌကထာက စာပိုဒ် (၁၁၄)မှာ၆၅ ဒီလို ရှင်းပြထားပါတယ်။</p> <p>၁။ အာကာသဓာတ်ကို ဦးတည်ကာ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု တစ်ခုအတွင်းမှာ တည်ရှိနေတဲ့ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးကို မှီတွယ် ဖြစ်ပေါ်နေကြတဲ့ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ ဥပါဒါရုပ်တွေကို သိမ်းဆည်းဖို့ ရန် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူဖို့ရန် ညွှန်ကြားပြသတော်မူလိုခြင်း၊</p> <p>၂။ ရုပ်တရားတွေကို ရုပ်ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် ရှုပွားသိမ်းဆည်းရာ၌ လွယ်ကူသော နည်းစနစ်ကို ညွှန်ကြားပြသတော်မူလိုခြင်း ..</p> <p>ဒီလို ဦးတည်ချက်နှစ်မျိုးဖြင့် အာကာသဓာတ်ကို ရှုပွားသိမ်းဆည်းရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူခြင်း ဖြစ်ကြောင်းကို ရှင်းလင်းဖွင့်ဆိုထားပါတယ်။</p> <h3>အာကာသဓာတ်ဆိုတာ ဘာလဲ?</h3> <p>အာကာသဓာတ်ဆိုတာ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ၆၆, မဟာဋီကာ၆၇, ၆၈နှင့် ပရမတ္ထဒီပနီ၆၉တို့က ရှင်းလင်းတင်ပြထားတော်မူတဲ့အတိုင်း ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုနှင့် ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုတို့ ရောယှက်ရှုပ်ထွေးမှု မရှိရန် ပိုင်းခြားပြကြောင်း ဖြစ်တဲ့ ပိုင်းခြားပေးသလိုဖြစ်နေတဲ့ ရုပ်ကလာပ်တွေရဲ့ နယ်ခြားဒေသ အပိုင်း အခြားကို <b>အာကာသဓာတ်</b>လို့ ဒီနေရာမှာ ခေါ်ဆိုလိုရင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ရှေ့ကပြောခဲ့တဲ့အတိုင်း ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများအားထုတ်လာရာ အကြည်ဓာတ်တွေကို အစုလိုက် အပြုံလိုက် အတုံးလိုက် အခဲလိုက် အပြင်လိုက် ဉာဏ်နဲ့တွေ့မြင်နေတဲ့အခါ ထိုအကြည်ပြင် အတုံးအခဲမှာ တည်ရှိနေတဲ့ အာကာသဓာတ်ကို မြင်အောင် စိုက်ရှုပါ။ ဒီလို စိုက်ရှုလိုက်တဲ့ အခါ အာကာသဓာတ် အကြားအပေါက်တွေကို တွေ့မြင်တာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက် တည်း ရုပ်ကလာပ်တွေကို စတင်ကာ တွေ့ရှိမှာဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>အနောက်တိုင်းသားတို့ရဲ့ သံသယ</h3> <p>ဒီနေရာမှာ အနောက်တိုင်းသားယောဂီတော်တော်များများကတော့ ဒီလို ရုပ်ကလာပ်တွေကို ဉာဏ်နဲ့မြင်အောင် ရှုရမှုနှင့် ပတ်သက်လို့ --- ဘုရားရှင်က ရုပ်ကလာပ်တွေကို ရှုဖို့ရန် ဘယ်သုတ္တန်မှာ ဟောကြားထားတော်မူပါသလဲ? ဒီမေးခွန်းကို ခဏခဏ မေးမြန်းတတ်ကြတယ်။</p> <p>ဘုရားရှင်ဟာ ရုပ်ကလာပ်ဆိုတဲ့ နာမည်တပ်ကာ ရှုပွားသိမ်းဆည်းဖို့ရန် သုတ္တန်ဒေသနာတော်တို့မှာ တိုက်ရိုက်ညွှန်ကြားမှု မပြုခဲ့သော်လည်း ရုပ်ကလာပ်တွေရဲ့ အကြားအပေါက် နယ်ခြားဒေသဖြစ်တဲ့, ရုပ်ကလာပ် တွေကို တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ရောယှက်မှု မရှိအောင် ပိုင်းခြားပေးကြောင်းဖြစ်တဲ့, <b>ပရိစ္ဆေဒရုပ်</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ အာကာသဓာတ်ကိုတော့ ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် သိမ်းဆည်းရှုပွားဖို့ရန် အထက်မှာတင်ပြထားတဲ့ မဟာရာဟုလောဝါဒ သုတ္တန်စတဲ့ ထိုထိုသုတ္တန်တွေမှာ ညွှန်ကြားထားတော်မူပြီး ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒါကြောင့် အင်္ဂလိပ်အစိုးရဆိုတဲ့ စကားလုံးနဲ့ ဗြိတိသျှအစိုးရဆိုတဲ့ စကားလုံးတို့ဟာ တူညီတဲ့အဓိပ္ပာယ်ရှိတဲ့ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုတည်း ကိုသာ ရည်ညွှန်းထားကြတဲ့ စကားလုံးတွေ ဖြစ်ကြသလို -- အလားတူပဲ ရုပ်ကလာပ်ကို ရှုပါဆိုတဲ့ စကားလုံးနဲ့ အာကာသဓာတ်ကို ရှုပါဆိုတဲ့ စကားလုံးတို့ဟာ တူညီတဲ့အနက်အဓိပ္ပာယ်ရှိနေတဲ့, ရုပ်တို့ရဲ့ အသေးဆုံး အဖွဲ့အစည်းကို မြင်အောင်ရှုခြင်းဆိုတဲ့ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းရှုကွက်လုပ်ငန်းခွင် တစ်ခုတည်းကိုသာ ရည်ညွှန်းနေတဲ့ စကားလုံးတွေ ဖြစ်ကြတယ်။ ဒီတော့ ရုပ်ကလာပ်ကို ရှုပါဆိုတာနဲ့ အာကာသဓာတ်ကို ရှုပါဆိုတာ အနက် အဓိပ္ပာယ် အတူတူပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲ? ရုပ်ကလာပ်ဆိုတာ ရုပ်တရားတို့ရဲ့ အသေးဆုံးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ယောဂီ တစ်ဦးဟာ အာကာသဓာတ်ကို ရှုလို့မြင်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက်တည်း ဒီရုပ်တရားတွေရဲ့ အသေးဆုံးအဖွဲ့အစည်းကိုလည်း ပြိုင်တူတွေ့မြင်နေပြီးသာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>ရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို စတင်သိတဲ့အချိန်</h3> <p>ဒီလို ရုပ်ကလာပ်တွေကို တွေ့မြင်တဲ့အခါ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုတစ်ခု အတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးကိုလည်း သိမ်းဆည်းပါ။ ဒီဓာတ်ကြီး (၄)ပါးကို မှီတွယ်ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ကလာပ်တူရုပ်တရားများ ဖြစ်ကြ တဲ့ အဆင်း အနံ့ အရသာ ဩဇာစတဲ့ ဥပါဒါရုပ်တွေကိုလည်း ဆက်လက် သိမ်းဆည်းပါ။ ဒီလိုသိမ်းဆည်းနိုင်ခဲ့လျှင်တော့ အဲဒီအချိန်အခါမှာ ရုပ်ပရမတ် တရားတွေကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် စတင် သိရှိပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို သိမ်းဆည်းနိုင်တဲ့အခါ မျက်စိ နား နှာ လျှာ ကိုယ် နှလုံးလို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ ဒွါရ (၆)ပါးတို့မှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ရုပ်ကလာပ်တွေကိုလည်း ဉာဏ်နဲ့ မြင်အောင် ရှုပါ၊ ယင်းရုပ်ကလာပ်တွေမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ဘူတရုပ်လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါး, ယင်းဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့ကို မှီတွယ်ဖြစ်ပေါ် နေကြတဲ့ ကလာပ်တူဥပါဒါရုပ်တွေကိုလည်း ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ။ ဒွါရ (၆)ပါးတို့မှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ရုပ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းခြင်း ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူခြင်းဆိုတဲ့ ဒီရှုကွက်ကတော့ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းအကျဉ်းရှုပွားနည်း ထဲမှာ အကျုံးဝင်နေပါတယ်။ ဆံပင် မွေးညင်းစတဲ့ (၄၂)ကောဋ္ဌာသ အစုအပုံ တွေမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ရုပ်ကလာပ်တွေကို မြင်အောင် ရှုခြင်း, ယင်း ရုပ်ကလာပ်တွေမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ဘူတရုပ် ဥပါဒါရုပ်တွေကို သိမ်းဆည်း ခြင်း ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူခြင်းဆိုတဲ့ ဒီလုပ်ငန်းခွင်ကတော့ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ်ရှုပွားနည်းထဲမှာ အကျုံးဝင်လျက် ရှိနေပါတယ်။</p> <h3>ဥပါဒါရုပ်ဆိုတာ</h3> <p>ကလာပ်တူ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့ကို မှီတွယ်ဖြစ်ပေါ်နေကြတဲ့ ကလာပ်တူ အဆင်း အနံ့ အရသာ ဩဇာစတဲ့ ရုပ်တရားတွေကို <b>ဥပါဒါရုပ်</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဘယ်လို မှီတွယ်ဖြစ်ပေါ်နေကြတာလဲ? ဥပမာ -- ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုအတွင်းမှာ တည်ရှိနေတဲ့ <b>ဝဏ္ဏ</b> (= အဆင်း)ဆိုတာ ကလာပ်တူဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့ရဲ့ အရောင်အဆင်းမျှသာ ဖြစ်တယ်၊ <b>ဂန္ဓ</b> (= အနံ့)ဆိုတာ ကလာပ်တူ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့ရဲ့ အနံ့မျှသာ ဖြစ်တယ်၊ <b>ရသ</b> (= အရသာ)ဆိုတာ ကလာပ်တူဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့ရဲ့ အရသာမျှသာ ဖြစ်တယ်၊ <b>ဩဇာ</b> (= အဆီ အစေး)ဆိုတာ ကလာပ်တူဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့ရဲ့ အဆီအစေးမျှသာ ဖြစ်တယ်၊ <b>ဇီဝိတ</b> (= အသက်ရှင်မှုသဘော)ဆိုတာ ကလာပ်တူဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့ရဲ့ အသက်ရှင်နေမှုသဘောမျှသာ ဖြစ်တယ်၊ <b>ပသာဒ</b> (= အကြည်ဓာတ်)ဆိုတာ ကလာပ်တူ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့ရဲ့ ကြည်နေတဲ့သဘောမျှသာ ဖြစ်တယ် -- ဤသို့စသည်ဖြင့် သဘောပေါက်ပါ။</p> <h3>နာမ်ပရမတ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းခြင်း</h3> <p>ရုပ်တရားတွေကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းပြီးတဲ့အခါ နာမ်တရားတွေကိုလည်း ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းရမှာဖြစ်တယ်။ သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်တွေကတော့ သမထစျာန်တွေကို ပွားများအားထုတ်စဉ် အခါကတည်းက စျာန်အင်္ဂါတွေကို ရှုတတ်ကြပြီးဖြစ်တဲ့အတွက် ယင်း စျာန်အင်္ဂါတွေကို ဦးတည်ကာ ယင်းစျာန်အင်္ဂါတွေနှင့် စိတ္တက္ခဏတစ်ခု အတွင်းမှာ အတူယှဉ်တွဲကာ ဖြစ်ပေါ်သွားကြတဲ့ စျာန်နာမ်တရားတွေကို ဆက်လက်ကာ သိမ်းဆည်းမည်ဆိုလျှင် လွယ်လွယ်ကူကူ သိမ်းဆည်းလို့ ရနိုင် ပါတယ်။ စျာန်နာမ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းပုံနဲ့ပတ်သက်လို့ အရှင်သာရိပုတ္တရာကိုယ်တော်မြတ်ကြီးရဲ့ စျာန်နာမ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းပုံ ဝိပဿနာ ရှုပွားပုံနည်းစနစ်တွေကို ဥပရိပဏ္ဏာသပါဠိတော် အနုပဒသုတ္တန်မှာရဝ ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင်က ထုတ်ဖော်ကာ ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>စျာန်သမာပတ်တစ်ခုတစ်ခုရဲ့အတွင်းမှာ စိတ္တက္ခဏတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိနေကြတဲ့ <b>ဖဿ ဝေဒနာ သညာ စေတနာ</b>စတဲ့ ဒီစျာန်နာမ်တရား တွေကို တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ အာရုံယူကာ ယင်းစျာန်နာမ်တရားတို့ရဲ့ ဖြစ်မှု ဥပါဒ်ကာလ တည်မှုဌီကာလ ပျက်မှုဘင်ကာလတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ကြည့်လျက် လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်နေတဲ့ ဝိပဿနာ ရှုနည်းကိုတော့ <b>အနုပဒဓမ္မ ဝိပဿနာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော်မြတ်ကြီးဟာ ပထမစျာန်ကနေ စပြီးတော့ အာကိဉ္စညာယတနစျာန်အထိ သမာပတ် (၇)ပါးတို့မှာ အနုပဒဓမ္မ ဝိပဿနာနည်းဖြင့် ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်တော်မူပါတယ်။</p> <p>သို့သော် နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်ကို ဆိုက်ရောက်တဲ့အခါ ယင်းစျာန်နာမ်တရားတွေက အလွန့်အလွန် သိမ်မွေ့တဲ့အတွက်ကြောင့် စျာန်နာမ်တရား တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီကို အာရုံယူကာ အနုပဒဓမ္မ ဝိပဿနာ နည်းဖြင့် ဝိပဿနာ မရှုတော့ဘဲ ယင်းနေဝသညာနာသညာယတနစျာန် အတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ စျာန်နာမ်တရားအားလုံးတို့ကို ပေါင်းစု ခြုံငုံကာ အပေါင်းလိုက် အစုလိုက် လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာရှုပွား သုံးသပ်တော်မူပါတယ်။ ဒီလို ဝိပဿနာရှုနည်းကိုတော့ <b>ကလာပသမ္မသန ဝိပဿနာ</b>ရှုနည်းလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ရဝ</p> <p>အနုပဒသုတ္တန်အဋ္ဌကထာကလည်းရ၁ ယခုကဲ့သို့ စျာန်နာမ်တရားတွေကို အရှင်သာရိပုတ္တရာကိုယ်တော်မြတ်ကြီး ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုပွားသုံးသပ် တော်မူနိုင်ခြင်းမှာ --- <b>ဝတ္ထာရမ္မဏာနံ ပရိဂ္ဂဟိတတာယ</b> .. ယင်းစျာန်နာမ် တရားတို့ရဲ့ မှီရာဝတ္ထုရုပ်နှင့် ယင်းစျာန်နာမ်တရားတို့ရဲ့ အာရုံဖြစ်တဲ့ ကသိုဏ်း ပဋိဘာဂနိမိတ်စတဲ့ ဆိုင်ရာအာရုံကို ပူးတွဲကာ ဉာဏ်ဖြင့် သိမ်းဆည်း ထားနိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် ယခုလို ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်တော်မူနိုင်ခြင်း ဖြစ်ကြောင်းကို ရှင်းလင်းတင်ပြထားပါတယ်။</p> <p>ဒီရှင်းလင်းတင်ပြချက်တွေကတော့ မျက်မှောက်ခေတ်မှာ နာမ်တရား တွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူကာ သိမ်းဆည်းလိုတဲ့ ဝိပဿနာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ရှုပွားသုံးသပ်လိုတဲ့ ယောဂါဝစရသူတော်မွန်တို့ အတုယူကာ ကျင့်သင့်ကျင့်ထိုက်တဲ့ နည်းလမ်းဥပဒေသကောင်းတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဥပမာ --- အာနာပါန ပထမစျာန်နာမ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းရှုပွားလိုတဲ့ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်မွန်ဟာ အာနာပါန ပထမစျာန်ကို ပြန်ဝင်စားပါ။ စျာန်မှ ထလျှင်ထချင်း ---</p> <p>၁။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံနှင့်</p> <p>၂။ အာနာပါန ပထမစျာန်နာမ်တရားတို့ရဲ့ စွဲမှီ၍ ဖြစ်ရာဖြစ်တဲ့ <b>ဘဝင်မနော အကြည်ဓာတ်</b> (= မနောဒွါရ)တို့ကို ပူးတွဲ သိမ်းဆည်းပါ။</p> <p>ဒီလို ပူးတွဲ သိမ်းဆည်းနိုင်ပါမှ အာနာပါနပထမစျာန်နာမ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းရှုပွားလို့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်ဆိုတာ ဘာလဲ?</h3> <p>ဘုရားရှင်ဟာ အင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော် အစ္ဆရာသင်္ဃာတဝဂ်တို့မှာရ၂ ဘဝင်စိတ်ကို --- <b>ပဘဿရမိဒံ ဘိက္ခဝေ စိတ္တံ</b> = သုဂတခေါ်ဆိုသည့် ထိုမြတ်စွာဘုရားကို။ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပတဲ့ အရောင်ရှိတဲ့စိတ်လို့ ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒီဟောကြားချက်ကိုလည်း အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့က ဒီဒေသနာတော်ဟာ မုချဒေသနာတော် မဟုတ်၊ ပရိယာယကထာ (= အကြောင်းပရိယာယ် တစ်မျိုး အားဖြင့် တင်စားကာ ဟောကြားထားတော်မူတဲ့) ဒေသနာတော် တစ်ခုသာ ဖြစ်ကြောင်းကို ရှင်းပြထားတော်မူကြပါတယ်။ အကြောင်းကတော့ ပြိုးပြိုး ပြက်ပြက် တလက်လက်တောက်ပမှု (= <b>ပဘဿရ</b>) ဆိုတာ ဝဏ္ဏဓာတ် (=ရူပါရုံ)၌ ရသင့်ရထိုက်တဲ့ ဂုဏ်ထူးဝိသေသ တစ်မျိုးသာ ဖြစ်တဲ့အတွက်, ဘဝင်စိတ်ကလည်း နာမ်တရားမျှသာ ဖြစ်နေတဲ့အတွက် ယင်းဘဝင်စိတ်မှာ အရောင်အလင်းကတော့ မရှိပါ။၇၃ ဒါပေမဲ့ ယင်းဘဝင်စိတ်ဟာ သမထ ဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့လို အရောင်အလင်းကို အထိုက် အလျောက်တော့ ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ စွမ်းအား ရှိနေပါတယ်။</p> <p>ဆိုလိုတာကတော့ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကို မှီတွယ်ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အိမ်ရှင် ဘဝင်စိတ်ဟာ စိတ္တက္ခဏတိုင်း စိတ္တက္ခဏတိုင်းမှာ စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်ပေါင်း များစွာကို အဆက်မပြတ် ဖြစ်စေနိုင်တဲ့စွမ်းအား ရှိပါတယ်။ ဒီလို ဘဝင်စိတ် တွေကြောင့် ဆက်ကာဆက်ကာ ဖြစ်ပေါ်နေကြတဲ့ စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တိုင်းမှာ ပါဝင်နေတဲ့ ဝဏ္ဏဓာတ်ရူပါရုံဟာ ယင်းဘဝင်စိတ်နှင့် ယှဉ်တွဲကာ ဖြစ်ပေါ် နေတဲ့ ပညာဉာဏ်က စွမ်းအင်ကြီးမားလျှင် ကြီးမားသလို ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက်တောက်ပတဲ့ အရောင်အဆင်း ရှိပါတယ်။ အဆက်မပြတ် ဆက်ကာဆက်ကာ ဖြစ်နေတဲ့ ယင်းဘဝင်စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်ပေါင်း များစွာတို့ ပေါင်းစည်းမိတဲ့အခါ ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့ရဲ့ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပနေတဲ့ အရောင်အဆင်းတွေဟာ တစ်စုတစ်ဝေးတည်း အစုလိုက် အပြုံလိုက် ရောယှက်ကာ ဆက်စပ်ကာ ဖြစ်ပေါ်လာကြပါတယ်။</p> <p>နောက်တစ်မျိုးကတော့ ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တွေရဲ့ အရောင်အဆင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဝီထိစိတ်တို့ရဲ့ အကြားအကြားမှာ ဒီလို အဆက်မပြတ် အကြိမ် များစွာ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပေါ်နေကြတဲ့ ဘဝင်စိတ်တွေကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာ ကြတဲ့ စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တိုင်း ရုပ်ကလာပ်တိုင်းမှာ တေဇောဓာတ်လည်း ပါဝင်လျက်ရှိပါတယ်။ ယင်းတေဇောဓာတ်ကိုလည်း ဥတုလို့ အမည်တစ်မျိုးနဲ့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ယင်းစိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တိုင်းမှာ တည်ရှိနေတဲ့ တေဇောဓာတ် ဥတုတိုင်း ဥတုတိုင်းကလည်း ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တွေကို ဆက်ကာဆက်ကာ ဖြစ်စေနိုင်တဲ့စွမ်းအား ရှိပါတယ်။ ယင်းဥတုဇရုပ်ကလာပ်တိုင်းမှာ ပါဝင်နေတဲ့ ဝဏ္ဏဓာတ်ရူပါရုံတိုင်းဟာလည်း မူလအကြောင်းရင်းခံ ဖြစ်နေတဲ့ ဘဝင်စိတ်နဲ့ ယှဉ်တွဲနေတဲ့ ပညာဉာဏ်က စွမ်းအင်ကြီးမားလျှင် ကြီးမားသလို ပြိုးပြိုး ပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပနေတဲ့သဘော ရှိပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပနေကြတဲ့ စိတ္တဇရုပ် ကလာပ်တို့ရဲ့ အရောင်အဆင်းနှင့် ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့ရဲ့ အရောင်အဆင်း ဒီနှစ်မျိုးသော ရုပ်ကလာပ်တို့ရဲ့ အပေါင်းအစုဖြစ်တဲ့ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပနေတဲ့ အရောင်အဆင်းကိုပဲ, အကျိုးဖြစ်တဲ့ အရောင် အဆင်းဆိုတဲ့ အမည်ကို အကြောင်းဖြစ်တဲ့ ဘဝင်နာမ်တရားစုတို့ အပေါ်မှာ တင်စားကာ --- မူလဘဝင်စိတ်ကို အကြောင်းခံကာ ဖြစ်ပေါ်လာကြတဲ့ အရောင်အဆင်းတွေ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် --- ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ် (=<b>မနောဒွါရ</b>)လို့ ခေါ်ဆိုခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>ဘဝင်စိတ်နဲ့ ယှဉ်နေတဲ့ ဉာဏ်ရဲ့ စွမ်းအင်ကြီးမားမှု</h3> <p>ဒီဘဝင်နာမ်တရားစုဟာ အတိတ်ဘဝက ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ လက်ရှိ ပစ္စုပ္ပန်ဝိပါက် ခန္ဓာငါးပါးကို ဖြစ်စေတဲ့ ကုသိုလ်ကံရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် ဖြစ်ပေါ် နေတဲ့ ဝိပါက်နာမ်တရားစု တစ်မျိုးသာ ဖြစ်ပါတယ်။ အတိတ်က ပြုစု ပိုးထောင်ခဲ့တဲ့ ယင်းကုသိုလ်နဲ့ ယှဉ်တွဲနေတဲ့ ဉာဏ်ပညာက စွမ်းအင် ကြီးမား ခဲ့လျှင် ဘဝင်နာမ်တရားစုနှင့် ယှဉ်တွဲနေတဲ့ ဉာဏ်ပညာဟာလည်း စွမ်းအင် ကြီးမားနေတတ်ပါတယ်။ အလားတူပဲ အတိတ်က ပြုစုပိုးထောင်ခဲ့တဲ့ ယင်း ကုသိုလ်နဲ့ ယှဉ်တွဲနေတဲ့ ဉာဏ်ပညာက နုံ့နေခဲ့လျှင် ဘဝင်နာမ်တရားစုနှင့် ယှဉ်တွဲနေတဲ့ ဉာဏ်ပညာဟာလည်း နုံ့နေတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဘဝင် နာမ်တရားစုနှင့် ယှဉ်တွဲနေတဲ့ ဉာဏ်ပညာက စွမ်းအင်ကြီးမားနေခဲ့လျှင် လည်း ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်ဟာ ပို၍ ကြည်လင်တောက်ပနေတဲ့ သဘော ရှိတတ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဘဝင်နာမ်တရားစုနှင့် ယှဉ်တွဲနေတဲ့ ဉာဏ်ပညာက စွမ်းအင်နုံ့နေလျှင်တော့ ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်ရဲ့ ကြည်လင်တောက်ပမှုဟာလည်း နုံ့နေတတ်ပါတယ်။</p> <p>ယင်းဘဝင်စိတ်တွေဟာ ဆိုင်ရာဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကိုသာ မှီတွယ် ဖြစ်ပေါ် နေကြတဲ့ နာမ်တရားစုတွေသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။ အလားတူပဲ စျာန်နာမ် တရားတွေ ဖြစ်ပေါ်လာကြတဲ့အခါမှာလည်း အခြားအခြားသော အသစ် အသစ်ဖြစ်ပေါ်နေကြတဲ့ ပုံစံတူ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်တွေကိုပဲ မှီတွယ်ကာ ဖြစ်ပေါ် လာကြရပါတယ်။ ကြွင်းကျန်နေတဲ့ မနောဓာတ် မနောဝိညာဏဓာတ် အမည် ရတဲ့ နာမ်တရားစုတွေဟာလည်း အသစ်အသစ်ဖြစ်ပေါ်နေကြတဲ့ ပုံစံတူ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်တွေကိုပဲ မှီတွယ်ကာ ဖြစ်ပေါ်လာကြရပါတယ်။ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ဆိုတဲ့ အမည်ချင်း တူညီသော်လည်း ဘဝင်စိတ်တို့ရဲ့ မှီရာ ဟဒယဝတ္ထုရုပ် က တခြား, စျာန်နာမ်တရားတို့ရဲ့ မှီရာဟဒယဝတ္ထုရုပ်က တခြား, ကျန်မနောဓာတ် မနောဝိညာဏဓာတ် အမည်ရတဲ့ နာမ်တရားစုတွေရဲ့ မှီရာ ဟဒယ ဝတ္ထုရုပ်က တစ်မျိုးတခြားသာ ဖြစ်ပါတယ်။ အမည်တူသော်လည်း မှီရာ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ချင်းကား ကွဲပြားလျက် ရှိနေကြပါတယ်။ ဘဝင်စိတ်တွေမှာ လည်း စိတ္တက္ခဏကွဲပြားသလို မှီရာဟဒယဝတ္ထုရုပ်တွေလည်း ကွဲပြားလျက်ပဲ ရှိနေပါတယ်။ အလားတူပဲ စျာန်နာမ်တရားတွေမှာလည်း စိတ္တက္ခဏ ကွဲပြား သလို မှီရာ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်တွေလည်း ကွဲပြားလျက်ပဲ ရှိကြပါတယ်။ ကျန်နေ တဲ့ မနောဓာတ် မနောဝိညာဏဓာတ် အမည်ရတဲ့ နာမ်တရားစုတွေမှာလည်း ပုံစံတူပဲ သဘောပေါက်ပါ။</p> <p>ဘဝင်နာမ်တရားပဲဖြစ်ဖြစ်, စျာန်နာမ်တရားပဲဖြစ်ဖြစ်, ကျန်နေတဲ့ မနောဓာတ် မနောဝိညာဏဓာတ် အမည်ရတဲ့ နာမ်တရားပဲဖြစ်ဖြစ် မိမိ မဖြစ်မီ ရှေ့စိတ္တက္ခဏက ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကိုသာ မှီတွယ်ကာ ဖြစ်ပေါ်လာရိုး ဓမ္မတာ ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဟဒယဝတ္ထုဆိုတဲ့ အမည်တူသော်လည်း မှီရာ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ချင်း ရှေ့နှင့်နောက် ကွဲပြားနေသည့်အတွက် မတူညီသည်ကို သဘောပေါက်ပါ။ ဒီဟဒယဝတ္ထုရုပ်တွေဟာလည်း အတိတ်က အကျိုးပေး နေတဲ့ ကံရဲ့စွမ်းအားကြောင့် စိတ္တက္ခဏတိုင်း စိတ္တက္ခဏတိုင်းရဲ့ ဥပါဒ်ကာလ တိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်းမှာ ဘဝတစ်လျှောက်လုံး အမြဲတမ်း ဖြစ်နေကြတဲ့ ကမ္မဇရုပ်တရားတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒီကမ္မဇရုပ်တွေဟာ စိတ္တက္ခဏ (၁၇)ချက် သက်တမ်းစေ့ကြလို့ ချုပ်ပျက်သွားကြပေမဲ့ စိတ္တက္ခဏ တိုင်းရဲ့ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်းမှာ အသစ်အသစ် တွေက ထပ်ခါထပ်ခါ ဖြစ်ကြလျက်ပဲ ရှိကြပါတယ်။ မနောဓာတ် မနောဝိညာဏဓာတ်အမည်ရတဲ့ စိတ်တိုင်း စိတ်တိုင်းဟာ မိမိ မိမိရဲ့ ရှေးရှေး စိတ္တက္ခဏက ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဟဒယဝတ္ထုရုပ် တစ်ခုတစ်ခုကိုသာ မှီတွယ်လျက် ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာ ရှိပါတယ်။</p> <h3>စျာန်နာမ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းပုံစနစ်</h3> <p>စျာန်နာမ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းလိုတဲ့ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ စျာန သမာပတ္တိစိတ်အစဉ်အတိုင်း ဖြစ်ပေါ်သွားကြတဲ့ စျာန်နာမ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းရမှာဖြစ်တယ်။ ဒီလိုသိမ်းဆည်းတဲ့အခါမှာ စျာန်အင်္ဂါတွေကိုသာ သိမ်းဆည်းရသည်မဟုတ်သေး၊ စျာန်အင်္ဂါတွေနဲ့ အတူယှဉ်တွဲဖြစ်နေကြတဲ့ စျာန်နာမ်တရားအားလုံးကို သိမ်းဆည်းရမှာဖြစ်တယ်။ ပုံစံတစ်ခု ထုတ်ပြော ကြစို့ ..။ အာနာပါနပထမစျာန်နာမ်တရားတွေကို ပုံစံထုတ်ကာ ရေတွက် ပြမည်။</p> <ul> <li>အသိစိတ် ၁-လုံး၊</li> <li>အညသမာန်းစေတသိက် ၁၃-လုံး၊</li> <li>သောဘဏသာဓာရဏစေတသိက် ၁၉-လုံး၊</li> <li>ပညိန္ဒြေစေတသိက် ၁-လုံး၊</li> </ul> <p>အားလုံးပေါင်းသော် စျာန်နာမ်တရား (၃၄)လုံးတို့ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>ဒီစျာန်နာမ်တရားတွေဟာ စျာနသမာပတ္တိဝီထိစဉ်တစ်ခုအတွင်းမှာ စိတ္တက္ခဏပေါင်း အကြိမ်များစွာ ဖြစ်ပေါ်နေကြတဲ့ စျာန်နာမ်တရားတွေသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒီစျာန်နာမ်တရားတွေကို စျာနသမာပတ္တိဝီထိစဉ်အတိုင်း သိမ်းဆည်းလိုတဲ့ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ရှေးဦးစွာ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို တစ်ဖန်ပြန်လည်ကာ စီးဖြန်းပါ။ ကြည်လင်တောက်ပနေတဲ့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အာရုံယူကာ ပထမစျာန်သမာဓိကို ဝင်စားပါ။ ယင်း ပထမစျာန်မှ ထလျှင်ထချင်း အထက်ကပြောခဲ့တဲ့ ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ် (= <b>မနောဒွါရ</b>)ကို သိမ်းဆည်းပါ။ ယင်း ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ် (=<b>မနောဒွါရ</b>)မှာ ကြည်လင်တောက်ပနေတဲ့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်က ရှေးရှုကျရောက်နေတဲ့အခါ ထင်နေတဲ့အခါ စျာန်အင်္ဂါ (၅)ပါးကို ဦးတည်ကာ (၃၄)လုံးသော စျာန်နာမ်တရားတွေကို -- <b>ပရိကံ ဥပစာ အနုလုံ ဂေါတြဘု</b>ဆိုတဲ့ ဥပစာရသမာဓိဇောတွေမှာရော အပ္ပနာစျာန်ဇောတွေမှာရော စိတ္တက္ခဏ တိုင်းမှာ ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် သိမ်းဆည်းရှုပွားပါ။</p> <p>ဒီလို သိမ်းဆည်းတဲ့နေရာမှာ စျာနသမာပတ္တိဝီထိရဲ့ အစဆုံး စိတ္တက္ခဏ ဖြစ်တဲ့ မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်းအခိုက်မှာတော့ --- အသိစိတ်က (၁)လုံး၊ သဗ္ဗစိတ္တသာဓာရဏစေတသိက်က (၇)လုံး၊ ဝိတက် ဝိစာရ အဓိမောက္ခ ဝီရိယဆိုတဲ့ ပကိဏ်းစေတသိက်က (၄)လုံး -- အားလုံးပေါင်းသော် စိတ်စေတသိက်က (၁၂)လုံးပဲ ရှိပါတယ်။ ခုပြောခဲ့သလို ဝတ္ထု (= <b>ဒွါရ</b>)နှင့် အာရုံကို ပူးတွဲ သိမ်းဆည်းလျက် စျာန်နာမ်တရားတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူကာ သိမ်းဆည်းရှုပွားမည်ဆိုလျှင် ရှုပွားလို့ရနိုင်တဲ့ထုံးကို အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော်မြတ်ကြီးက အနုပဒသုတ္တန်မှာ သက်သေသာဓက ထင်ရှားပြထား တော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဟာ စျာန်နာမ်တရားတွေကိုသာမက စက္ခုဒွါရဝီထိ စတဲ့ ထိုထိုဝီထိစိတ်အစဉ်တွေအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ နာမ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းမည်ဆိုလျှင်လည်း အလားတူပဲ ထိုထိုနာမ်တရားတို့ရဲ့ စွဲမှီရာ ဖြစ်ကြတဲ့ စက္ခုဒွါရ မနောဒွါရ စတဲ့ ထိုထိုဒွါရတွေနှင့် ရူပါရုံ စတဲ့ ထိုထို အာရုံတွေကို ပူးတွဲသိမ်းဆည်းပါ၊ စက္ခုဒွါရဝီထိနာမ်တရား စတဲ့ ထိုထို နာမ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းမည်ဆိုလျှင်လည်း သိမ်းဆည်းလို့ ရနိုင်ပါတယ်၊ ရှုလို့ရနိုင်ပါတယ်။ ဒီလို နာမ်တရားတွေကို ရှုပွားသိမ်းဆည်းနိုင်ပါမှ နာမ်တရားတွေကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် သိရှိသည်မည်ပါတယ်။</p> <h3>ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်အပ်တဲ့ သစ္စာလေးပါး</h3> <p>ဒီလို ရုပ်တွေ နာမ်တွေကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် ထိုးထွင်းသိရှိပါမှ ဒုက္ခသစ္စာကို စတင်ကာ သိရှိသည်မည်ပါတယ်။ သို့သော် ဒီလောက်နဲ့တော့ မလုံလောက်သေးပါ။ ဒီရုပ်နာမ်တွေထဲမှာ ရုပ်တရားတွေက ရူပက္ခန္ဓာ, နာမ်တရားတွေထဲမှာ အကျုံးဝင်နေတဲ့ .. ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ် တွေက ဝေဒနာက္ခန္ဓာ သညာက္ခန္ဓာ သင်္ခါရက္ခန္ဓာ ဝိညာဏက္ခန္ဓာ အသီးအသီး ဖြစ်ကြပါတယ်။ အားလုံးပေါင်းလိုက်တော့ ခန္ဓာ (၅)ပါး ဖြစ်တယ်။</p> <p>ဘုရားရှင်ဟာ မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန်ဒေသနာတော်တို့မှာရ၄ မိမိရဲ့ ကိုယ်တွင်းအဇ္ဈတ္တသန္တာန်မှာလည်း ကာယ ဝေဒနာ စိတ္တ ဓမ္မလို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်တရားနာမ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းရှုပွားရန်၊ အပြင်ဗဟိဒ္ဓ မှာလည်း ကာယ ဝေဒနာ စိတ္တ ဓမ္မလို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်တရား နာမ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းရှုပွားရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့တဲ့အတွက် ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ အဇ္ဈတ္တခန္ဓာ (၅)ပါး တွေကို သိမ်းဆည်းပြီးတဲ့အခါ ဗဟိဒ္ဓခန္ဓာ (၅)ပါးတွေကို ဆက်လက်ကာ သိမ်းဆည်းရှုပွားပါ။</p> <p>ဒီလောက်နဲ့တော့ မပြီးသေးဘူး၊ သမုဒယသစ္စာကြောင့် ဒုက္ခသစ္စာ ဖြစ်ပုံကို မိမိရဲ့ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်ရေးအတွက် အတိတ်ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်တရားနာမ်တရား, အနာဂတ်ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်တရားနာမ်တရားတွေကိုလည်း ဆက်လက်ကာ သိမ်းဆည်း ရှုပွား ပါ။ ဒီရှုကွက်ကိုလည်း ဘုရားရှင်က မဟာသတိပဋိဋ္ဌာနသုတ္တန် ဒေသနာတော် တွေမှာ ..</p> <p><b>သမုဒယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ကာယသ္မိံ ဝိဟရတိ၊ ဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ကာယသ္မိံ ဝိဟရတိ ..</b>၊ ၇၅</p> <p>ဤသို့ စသည်ဖြင့် ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>သမုဒယသစ္စာကြောင့် ဒုက္ခသစ္စာဖြစ်ပုံကို သိအောင်မြင်အောင် ရှုခြင်း နှင့် ကြောင်း-ကျိုး-ဆက် (= <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>)သဘောတရားတွေကို သိအောင် မြင်အောင် ရှုခြင်းမှာ သဘောအနက်အဓိပ္ပာယ် တစ်ခုတည်းသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘုရားရှင်ဟာ ဒီကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>သဘောတရား) ရှုကွက်ကို ကျွတ်ထိုက်သသူ တပည့်ဝေနေယျတို့ရဲ့ အလိုအကြိုက် စရိုက် ဝါသနာသို့လိုက်ကာ, ဣန္ဒြေ အနုံ့အထက် အနုအရင့်သို့ လိုက်ကာ နည်းမျိုးစုံ ဖြင့် ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီနည်းမျိုးစုံထဲက နိဒါနဝဂ္ဂ သံယုတ်ပါဠိတော် အာဟာရသုတ္တန်ဒေသနာတော်မှာရ၆ --- အနာဂတ်ဘဝသစ် ကို တာစူကာ ပြုစုပျိုးထောင်ထားတဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်ဆိုတဲ့ ကိလေသဝဋ်နာမ်တရားစု, သင်္ခါရ ကံလို့ဆိုအပ်တဲ့ ကမ္မဝဋ်နာမ်တရားစုတွေက စတင် ကာ သိမ်းဆည်းရှုပွားပုံစနစ်ကို --- ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ထိုစနစ်ကို စံထားကာ ရှုကွက်ကို နားလည်သဘောပေါက်စေရန် အတွက် ယောဂီတစ်ဦးရဲ့ ရှုကွက်ပုံစံကို ပြောကြရအောင် ..။</p> <p>ဒီယောဂီကတော့ ဒီဘဝမှာပဲ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်မှု, ဘဝမှ လွတ်မြောက်မှု အရဟတ္တဖိုလ်ဝိမုတ္တိကို လိုလားတောင့်တနေတဲ့အတွက် တရားဘာဝနာကို ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်နေတဲ့ သူတော် ကောင်း တစ်ဦးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီယောဂီက ဒီဘဝမှာ အရဟတ္တဖိုလ်ကို အကယ်၍ မရရှိခဲ့ဘူးဆိုလျှင် နောင်အနာဂတ်မှာ ဘဝတစ်ခုခုကို လက်ခံ ရတော့မှာဖြစ်တဲ့အတွက် တတိယစျာန်ဘုံ ဗြဟ္မာဘဝကိုပဲ သူက ရွေးချယ် ထားပါတယ်။ ဩဒါတကသိုဏ်း တတိယစျာန်ကို သူက ပိုနှစ်ခြိုက်နေတဲ့ အတွက် ဒီလို ရွေးချယ်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ ပရမတ္ထသစ္စာအားဖြင့် ယောက်ျား မိန်းမ ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါ လူ နတ် ဗြဟ္မာ မရှိ၊ ဖြစ်ပြီး ပျက်နေတဲ့ ရုပ်နာမ်အစုအပုံမျှသာ ရှိနေတဲ့အတွက် တတိယစျာန်ဘုံ ဗြဟ္မာလို့ သိနေခြင်းမှာ မှားယွင်းတဲ့အသိသာ ဖြစ်တယ်။ ဒီလိုမှားယွင်းတဲ့အသိကိုပဲ အဝိဇ္ဇာလို့ ခေါ်ဆိုခြင်း ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် ..</p> <ol> <li>ဗြဟ္မာလို့ အသိမှားခြင်းက အဝိဇ္ဇာ၊</li> <li>ယင်း ဗြဟ္မာဘဝကို တွယ်တာတပ်မက်နေခြင်းသဘောက တဏှာ၊</li> <li>ယင်း ဗြဟ္မာဘဝကို စိတ်ကပ်ရောက်စွဲနေခြင်းသဘောက ဥပါဒါန် အသီးအသီး ဖြစ်ကြတယ်။</li> </ol> <p>ယင်းကိလေသဝဋ် (၃)မျိုးကို အကြောင်းခံကာ တတိယစျာန်ဘုံ ဗြဟ္မာ ဘဝဆိုတဲ့ ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်တရားနာမ်တရားတွေကို ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ပြုပြင်ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ တတိယစျာန်ကုသိုလ်သင်္ခါရတရားတွေကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ခါထပ်ခါ ပြုစုပျိုးထောင်ပြန်တယ်။ သို့သော် ဒီတတိယ စျာန်ကုသိုလ်သင်္ခါရတရားတွေဟာလည်း ဖြစ်ပြီး ပျက်နေတဲ့ အနိစ္စတရား တွေသာဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပြီးတာနဲ့ ပျက်သွားကြပြန်တယ်။ သို့သော် ဒီလို ဖြစ်ပြီး ပျက်သွားတဲ့အခါမှာ နောင်အနာဂတ်ဝယ် သူမျှော်လင့် တောင့်တထား တဲ့ ဗြဟ္မာဘဝ ဗြဟ္မာခန္ဓာကို ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ စွမ်းအင် ကမ္မသတ္တိကို သူရဲ့ရုပ်နာမ် အစဉ်မှာ မြှုပ်နှံပြီးမှသာ ချုပ်ပျက်သွားကြတယ်။ ယင်းစွမ်းအင်ကမ္မသတ္တိကိုပဲ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စည်းဖြစ်တဲ့ ကံလို့ ပဋ္ဌာန်းဒေသနာတော် နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စည်းပိုင်းမှာရ၇ ဘုရားရှင်က ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>အားလုံးပေါင်းလိုက်တော့ --- အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့, နောင်အနာဂတ်ဘဝ ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေကို ဖြစ်ပေါ်လာ အောင် ပစ္စုပ္ပန်မှာ ပြုစုပျိုးထောင်နေတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေ ဟာ စုံညီသွားကြပြီဖြစ်တယ်။ ထိုယောဂီဟာ ဒီလို အနာဂတ်ဘဝအတွက် တာစူကာ ပြုစုပျိုးထောင်ထားတဲ့ ခုပြောခဲ့တဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်ဆိုတဲ့ ကိလေသဝဋ်နာမ်တရားစု, သင်္ခါရ ကံလို့ဆိုတဲ့ ကမ္မဝဋ်စျာန်နာမ်တရားစုတွေ ကို စတင်ကာ ရုပ်နာမ်တွေကို ပြန်လည်သိမ်းဆည်းပါတယ်။ ဒီလိုသိမ်းဆည်း ပြီးတဲ့နောက် ဒီဘဝအတိတ်ဘက်သို့ တာစူကာ ဒီဘဝပဋိသန္ဓေသို့တိုင်အောင် ရုပ်တွေနာမ်တွေကို တဖြည်းဖြည်း သိမ်းဆည်းသွားရာ ပဋိသန္ဓေရုပ်နာမ် တွေကို သိမ်းဆည်းနိုင်တဲ့အဆင့်အထိ ရောက်ရှိသွားတယ်။ ထိုမှတစ်ဆင့် အတိတ်ဘဝ စုတိနှင့် မရဏာသန္နဇောအခိုက် ရုပ်နာမ်တွေကို ဆက်လက်ကာ သိမ်းဆည်းလေရာ အတိတ်ဘဝ သေခါနီးကာလ မရဏာသန္နဇောရဲ့ အာရုံကို တွေ့ရှိပြန်တယ်။</p> <p>ဒီယောဂီရဲ့ မရဏာသန္နဇောအခိုက်မှာ ငှက်ကလေးတွေကို အဘယဒါန ဘေးမဲ့အလှူအဖြစ် ဇီဝိတဒါနအဖြစ် လွှတ်ခဲ့ဖူးတဲ့ ကံအာရုံဟာ အသစ် တစ်ဖန် ပြန်လည်ကာ ငှက်ကလေးတွေကို လွှတ်နေတဲ့အနေအထားအားဖြင့် ပြန်ပေါ်လာခဲ့ပါတယ်။ တစ်ဖန် တကယ် ငှက်တွေကို လွှတ်နေတဲ့အချိန်အခါ အထိ ရုပ်နာမ်တွေကို ဆက်လက် သိမ်းဆည်းလေရာ ငှက်တွေကို ဘေးမဲ့ ဇီဝိတဒါနပေးလှူခဲ့တဲ့ ကုသိုလ်သင်္ခါရကံတွေကိုသာ သိမ်းဆည်းလို့ရခဲ့တယ်၊ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်တွေကို ရှာဖွေလို့မရ သိမ်းဆည်းလို့မရ ဖြစ်ခဲ့တယ်။ ထိုအခါမှာ သေခါနီးကာလဘက်သို့ ဦးတည်ကာ ရုပ်နာမ်တွေကို တစ်ဖန် ပြန်၍ ဆက်လက်သိမ်းဆည်းလေရာ သေခါနီးကာလ မရဏာသန္နဇော မစောမီ အချိန်အခါမှာ ဘဝမှ လွတ်မြောက်မှုကို ရရှိနိုင်တဲ့ တစ်နည်းပြောရ လျှင်တော့ နိဗ္ဗာန်ကို ရရှိနိုင်တဲ့ အမျိုးသမီးဘဝဘက်သို့ စိတ်ဓာတ်တွေ ညွတ်ကိုင်းရှိုင်းနေတဲ့ နာမ်တရားစုတွေကို သိမ်းဆည်းလို့ ရရှိသွားခဲ့တယ်။</p> <p>ငှက်ကလေးတွေကို ဇီဝိတဒါန ဘေးမဲ့အလှူဆိုတဲ့ ကုသိုလ်သင်္ခါရတွေကို ပြုစုပျိုးထောင်နေစဉ်အချိန်အခါမှာ မလှူမီ ရှေ့အဖို့မှာရော လှူပြီး နောက်ပိုင်း မှာရော ဒီလိုဘဝတစ်ခုခုကို လိုလားတောင့်တတဲ့ စိတ်ထားတွေ မဖြစ်ပေါ်ခဲ့ ပေမဲ့လို့ ထိုကုသိုလ်ကံကို အဝိဇ္ဇာ တဏှာဆိုတဲ့ အနုသယဓာတ်ငုတ်တွေက ခြံရံလျက်ရှိနေတယ်လို့ ပြောနိုင်ပါတယ်။ ဒီအနုသယဓာတ်တွေရဲ့ စွမ်းအား ကြောင့် သေခါနီးကာလ မရဏာသန္နဇော မစောမီ အချိန်မှာ ဘဝ လွတ်မြောက်မှုကို ရရှိနိုင်တဲ့ အမျိုးသမီးဘဝဘက်သို့ စိတ်ဓာတ်တွေက ညွတ်ကိုင်းရှိုင်းခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ကံကို ထူထောင်စဉ်အချိန်အခါမှာ အဝိဇ္ဇာအနုသယ ခြံရံကာ ဘဝကို တွယ်တာမှု တဏှာအနုသယဓာတ်ကို အရင်းတည်လျက် ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ ကုသိုလ်သင်္ခါရ တရားမျိုးတွေကို ရည်ညွှန်းကာ အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ်က မိမိရဲ့ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟကျမ်းငယ်မှာရ၈ ----- <b>အဝိဇ္ဇာနုသယပရိက္ခိတ္တေန တဏှာနုသယမူလကေနေ သင်္ခါရေန ..</b> စသည်ဖြင့် ဖွင့်ဆိုထားတော်မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် ဒီဖွင့်ဆိုချက်ဟာ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ်ပါဠိတော် တတိယစေတနာသုတ္တန်မှာရ၉ ဘုရားရှင်ရဲ့ ဟောကြားတော်မူချက်နှင့် ညီညွတ်လျက်ပင် ရှိပါတယ်။ ဒီဒေသနာတော်ရဲ့ ကောက်နုတ်ချက်ကတော့ ဒီလိုပါ။</p> <p>ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဟာ ကုသိုလ်ကံတစ်ခုကို ပြုစုပျိုးထောင်စဉ်အချိန်အခါမှာ အထူးသဖြင့် ဝိပဿနာကုသိုလ်ကံကို ပြုစုပျိုးထောင်စဉ်အချိန်အခါမှာ ဘဝတစ်ခုကို လိုလားတပ်မက်နေတဲ့ တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ ခြံရံကာ ဒီကုသိုလ်ကံကို ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ပြုစုပျိုးထောင်မှုလည်း မရှိ၊ ကုသိုလ်စေတနာကို ဖြူဖြူ စင်စင်သာ ဖြစ်ပေါ်စေတယ်။ ဘဝတစ်ခုခုကို ရလိုကြောင်း တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် ပူးတွဲကာ ကြံစည်စိတ်ကူးမှုကလည်း မရှိ ဖြစ်ခဲ့တယ်။ သို့သော် ကုသိုလ်ကံကို ပြုစုပျိုးထောင်နေစဉ်အချိန်အခါမှာ တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ ခြံရံမှု မရှိသော်လည်း တစ်နည်းပြောရလျှင် အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်တို့ ဥပါဒ်-ဌီ-ဘင်အားဖြင့် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်ကာ ခြံရံထားမှု မရှိသော်လည်း ဒီအဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် တို့ဟာ အနုသယဓာတ်ငုတ်အနေအားဖြင့်တော့ ကိန်းဝပ်ကာ တည်ရှိနေ လျက်ပင် ရှိကြပါတယ်၊ အရိယမဂ်တရားဖြင့် မပယ်ရှားရသေးတဲ့အတွက် ကြောင့်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို အနုသယဓာတ်ငုတ်အနေအားဖြင့် တည်ရှိနေ ခြင်းသည်ပင် ဒီပုဂ္ဂိုလ် ထူထောင်ထားတဲ့ ကုသိုလ်ကံဟာ အထူးသဖြင့် ဝိပဿနာကုသိုလ်ကံဟာ နောင်တစ်ဖန်ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ စွမ်းအား ရှိတဲ့ ကမ္မဝိညာဏ်အရာ၌ တည်ရှိဖို့ရန် အကြောင်းတရားပဲ ဖြစ်ပါတယ်။၇၉</p> <p>ဒီလို ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူတဲ့အတွက် ..</p> <p>ဒီယောဂီသူတော်ကောင်းဟာလည်း ငှက်ကလေးတွေကို ဘေးမဲ့အလှူ ပေးလှူနေစဉ်အချိန်အခါမှာ ဘဝတစ်ခုခုကို ရလိုရောက်လိုတဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်တို့ ခြံရံကာ ဒီဘေးမဲ့အလှူကုသိုလ်စေတနာကို ပြုစုပျိုးထောင်မှုလည်း မရှိ ဖြစ်ခဲ့တယ်၊ ဘဝတစ်ခုခုကို ရချင်ရောက်ချင်တဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်တို့ ခြံရံကာ ကြံစည်စိတ်ကူးမှုတွေကလည်း မရှိ ဖြစ်ခဲ့တယ်။ သို့သော် ဒီဘေးမဲ့ အလှူကုသိုလ်စေတနာအုပ်စုကို ပြုစုပျိုးထောင်စဉ်အချိန်အခါမှာ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်တို့ဟာ ဥပါဒ်-ဌီ-ဘင်အားဖြင့် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ် မလာကြ ပေမယ့်လို့ အနုသယဓာတ်ငုတ်အနေအားဖြင့်တော့ ကိန်းဝပ်ကာ တည်ရှိနေ လျက်ပင် ရှိကြပါတယ်။ ဒီလို အနုသယဓာတ်ငုတ်အနေအားဖြင့် တည်ရှိနေ ခြင်းသည်ပင် ယင်းဘေးမဲ့အလှူကုသိုလ်စေတနာအုပ်စုဟာ နောင်တစ်ဖန် ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ ကမ္မဝိညာဏ်အရာ၌ တည်ရှိဖို့ရန် အကြောင်းတရားပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ ထိုယောဂီသူတော်ကောင်းရဲ့သန္တာန်မှာ ဇီဝိတဒါန ဘေးမဲ့ အလှူ ပေးလှူခဲ့စဉ်က ငှက်ကလေးတွေအပေါ်မှာ ကြင်နာသနားမှု ကရုဏာ တရားက ပြဓာန်းလျက် ရှိနေပါတယ်။ ယင်းကုသိုလ်သင်္ခါရတရားတွေကို ပြန်လည်ရေတွက်ကြည့်လိုက်တဲ့အခါ ရှေ့ကဖော်ပြခဲ့တဲ့ ပထမစျာန်နာမ်တရားတွေနဲ့ အလားတူနေတဲ့ ဇီဝိတဒါန ဘေးမဲ့အလှူ ဒါနကုသိုလ်စေတနာ အုပ်စု (၃၄)လုံးနှင့် နောက်ထပ်တိုးလာတဲ့ ငှက်တွေအပေါ် ကြင်နာသနားမှု ကရုဏာစေတသိက် (၁)လုံး -- အားလုံးရေတွက်လိုက်တော့ ဇီဝိတဒါန ကုသိုလ်စေတနာအုပ်စု (၃၅)လုံးတို့ကို သိမ်းဆည်းလို့ ရရှိသွားခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒီယောဂီသူတော်ကောင်း ပြုစုပျိုးထောင်ထားတဲ့ ဘေးမဲ့အလှူကုသိုလ် စေတနာအုပ်စု သင်္ခါရတရားတွေဟာ သူမျှော်လင့်တောင့်တနေတဲ့ ဘဝ လွတ်မြောက်မှုကို ရရှိနိုင်တဲ့ အမျိုးသမီးဘဝလို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်တရားနာမ်တရားတွေကို ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ပြုပြင်ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအား ရှိတဲ့ ကမ္မဝိညာဏ်အရာမှာ တည်ရှိသွားကြပါတယ်။ သို့သော်လည်း ဒီကုသိုလ် သင်္ခါရတရားတွေဟာ အနိစ္စတရားမျိုးတွေသာ ဖြစ်ကြတဲ့အတွက် ဖြစ်ဖြစ်ပြီး တာနဲ့ ပျက်ပျက်သွားကြပါတယ်။ ဒီကုသိုလ်သင်္ခါရတရားတွေ ချုပ်ပျက်သွားတဲ့ အခါမှာ သူ့ရဲ့ ရုပ်နာမ်အစဉ်မှာ မြှုပ်နှံထားခဲ့တဲ့ သူမျှော်လင့်တောင့်တနေတဲ့ ဘဝလွတ်မြောက်မှုကို ရရှိနိုင်တဲ့ အမျိုးသမီးဘဝဆိုတဲ့ ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်တရား နာမ်တရားတွေကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တဲ့ စွမ်းအင်ကမ္မသတ္တိကတော့ ကံတရားပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အားလုံးပေါင်းလိုက်တော့ ----</p> <ol> <li>ဘဝလွတ်မြောက်မှုကို ရရှိနိုင်တဲ့ အမျိုးသမီးဘဝလို့ အသိမှားမှု သဘောက အဝိဇ္ဇာ၊</li> <li>ယင်းအမျိုးသမီးဘဝကို တွယ်တာတပ်မက်နေတဲ့သဘောက တဏှာ၊</li> <li>ယင်းအမျိုးသမီးဘဝကို စိတ်ကပ်စွဲနေတဲ့သဘောက ဥပါဒါန်၊</li> <li>ငှက်တွေကို ဇီဝိတဒါန ဘေးမဲ့အလှူ ပေးလှူနေတဲ့ ကုသိုလ်စေတနာ အုပ်စု (၃၅)လုံးက သင်္ခါရ၊</li> <li>ယင်းကုသိုလ်သင်္ခါရတရားရဲ့ စွမ်းအင်ကမ္မသတ္တိက ကံ ---</li> </ol> <p>အားလုံးပေါင်းလိုက်တော့ အကြောင်းတရား (၅)ပါး စုံညီသွားပြီ ဖြစ်ပါ တယ်။ ဒီအကြောင်းတရားတွေကတော့ သမုဒယသစ္စာတရားတွေပဲ ဖြစ်ကြ ပါတယ်။</p> <p>ဒီအကြောင်းတရား (၅)ပါး သမုဒယသစ္စာတရားတွေကြောင့် ယခု ပစ္စုပ္ပန်ဘဝ ပဋိသန္ဓေအခိုက်မှာ ပဋိသန္ဓေခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်တရားနာမ်တရား တွေ ဖြစ်-မဖြစ်ကို ဉာဏ်ဖြင့် စူးစိုက်ကာ ရှုကြည့်လိုက်တဲ့အခါ ဖြစ်ပေါ်နေ တာကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်ခဲ့ ပါတယ်။ အလားတူပဲ ဘဝတစ်လျှောက်အတွင်းမှာ ဒွါရ (၆)ပါးမှာ ထိုက်သလို ဖြစ်ပေါ်နေကြတဲ့ ဝိပါက်နာမ်တရားအများစုနှင့် ကမ္မဇရုပ်တွေဟာလည်း ဒီသမုဒယသစ္စာကြောင့်ပင် ဖြစ်ပေါ်နေကြတာကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်ရှုလို့ ရရှိခဲ့ပါတယ်။</p> <p>စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းတဲ့ အချက်တစ်ခုကတော့ .. ဒီယောဂီ သူတော်ကောင်းဟာ အနောက်တိုင်းသူ တစ်ဦးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သူဟာ အတိတ်ဘဝက ရိုမန်ကက်သလစ်ဂိုဏ်းဝင် ခရစ်ယာန်တစ်ဦးပဲ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အတိတ်ဘဝက သူ ပညာသင်ခဲ့စဉ်အချိန်အခါက သူတို့ရဲ့ကျောင်းမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာအကြောင်းကိုလည်း သင်ကြားခဲ့ရတယ်။ ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် ပတ်သက်တဲ့ ပြတိုက်လို့ခေါ်ဆိုတဲ့ အခန်းတစ်ခန်းလည်း သူတို့ကျောင်း အဆောက်အဦး ထဲမှာ တည်ရှိခဲ့ပါတယ်။ ထိုအခန်းထဲမှာ ဂေါတမဘုရားအလောင်းတော်ရဲ့ ဘဝလွတ်မြောက်ရေးအတွက်, မသေရာအမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို ရရှိရန်ဆိုတဲ့ ဦးတည်ချက်ဖြင့် (၆)နှစ်တိုင်တိုင် ဒုက္ကရစရိယာကို ကျင့်နေတဲ့ ရုပ်ပုံတော်ဟာ သူ့ရဲ့စိတ်ဓာတ်ကို အလွန်ဆွဲဆောင်နေတဲ့ ရုပ်ပုံတော်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့တယ်။ ဘဝမှ လွတ်မြောက်ကြောင်း တရားကောင်းတွေကို အလားတူ ကျင့်လိုတဲ့ ကုသိုလ်ဆန္ဒဓာတ်တွေဟာ သူ့ရဲ့သန္တာန်မှာ အကြိမ်များစွာ ဖြစ်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဒါကြောင့် သေခါနီးကာလမှာ သူဟာ ဘဝမှ လွတ်မြောက်ရေးကို ရရှိနိုင်တဲ့ အမျိုးသမီးဘဝဘက်သို့ စိတ်ဓာတ်တွေက ညွတ်ကိုင်းရှိုင်းခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ အဖြူရောင် ဩဒါတကသိုဏ်း စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ ကို ဝိပဿနာရဲ့ အခြေပါဒကစျာန်အဖြစ် သမာဓိကို ထူထောင်ပြီးနောက် ရုပ်နာမ်တွေကို သိမ်းဆည်းလေရာ ရုပ်တရား နာမ်တရားတွေကို ရုပ်ပရမတ် နာမ်ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်သည်အထိ သိမ်းဆည်းရှုပွားနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အလားတူပဲ ဗဟိဒ္ဓ ခန္ဓာ (၅)ပါး (= ရုပ်တရားနာမ်တရား)တွေကို သိမ်းဆည်း နိုင်ခဲ့တယ်၊ အတိတ်ခန္ဓာ (၅)ပါး (= ရုပ်တရားနာမ်တရား), အနာဂတ်ခန္ဓာ (၅)ပါး (= ရုပ်တရားနာမ်တရား)တွေကိုလည်း သိမ်းဆည်းနိုင်ခဲ့တယ်။</p> <p>ဒါတွင်မကသေးဘူး၊ ရှေးက ရှင်းပြခဲ့တဲ့အတိုင်း အတိတ်က ပြုစု ပိုးထောင်ထားတဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေကြောင့် ယခုပစ္စုပ္ပန်ဘဝမှာ အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်နေတာကိုလည်း သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ရှုလို့ ရခဲ့တယ်။ အလားတူပဲ ယခုဘဝမှာ သူကိုယ်တိုင် ပြုစုပိုးထောင်ထားတဲ့ အထက်ကဖော်ပြခဲ့တဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် (တတိယစျာန်) သင်္ခါရ ကံ ဆိုတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေကြောင့် အနာဂတ် ဗြဟ္မာဘဝမှာ ခန္ဓာ (၅)ပါး (= ရုပ်တရားနာမ်တရား)ဆိုတဲ့ ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်လာမှာကိုလည်း သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ရှုမြင်လို့ ရရှိခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒါတွင်မကသေးဘူး၊ ဒီယောဂီသူတော်ကောင်းဟာ နောင်အနာဂတ် ဗြဟ္မာဘဝမှာ သူမျှော်လင့်တောင့်တနေတဲ့ ဘဝလွတ်မြောက်မှုကို ရရှိတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>နောင်အနာဂတ် ဗြဟ္မာဘဝသို့ ရောက်ရှိတဲ့အခါကျမှ ရရှိမှာဖြစ်တဲ့ အရဟတ္တမဂ်ရဲ့စွမ်းအားကြောင့် အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့ နောက်ထပ်အနာဂတ်ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေတတ်တဲ့ သမုဒယသစ္စာတရားတွေ ဟာ နောင်တစ်ဖန် ဘယ်တော့မှ ထပ်မဖြစ်ခြင်းဆိုတဲ့ အနုပ္ပါဒနိရောဓ သဘောအားဖြင့် အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားတဲ့အတွက် ကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေဟာလည်း နောင်တစ်ဖန် ဘယ်တော့မှ ထပ်မဖြစ်ခြင်းဆိုတဲ့ အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် အကြွင်း အကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းမှုကို သူရဲ့ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ရှုမြင်လို့ ရရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒီယောဂီဟာ သူမျှော်လင့် တောင့်တနေတဲ့ အိုနာသေရေး ဒုက္ခဘေးအဝဝတို့မှ အပြီးတိုင် ကျွတ်လွတ် ထွက်မြောက်ရတော့မည့်သဘောကို ဉာဏ်နဲ့ လှမ်းမြော်ကြည့်ပြီးတော့ ဝမ်းအသာကြီး သာနေခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ နားလည်မှု မလွဲစေချင်တဲ့အချက်တစ်ခုတော့ ရှိပါတယ်။ ဝိပဿနာဉာဏ်ဟာ အရဟတ္တမဂ်ကို အာရုံပြုနိုင်ပါသလားလို့ စာပေ ကျွမ်းကျင်ကြတဲ့ အချို့အချို့ ယောဂီသူတော်ကောင်းများက မေးမြန်းတော် မူလေ့ ရှိကြပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ ဝိပဿနာဉာဏ်က အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ကို အာရုံပြုနိုင်တယ်လို့ မဆိုလိုပါဘူး။ ဝိပဿနာဉာဏ်က အရဟတ္တမဂ်ရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အကြောင်းသမုဒယသစ္စာတရားတွေရဲ့ ချုပ်ငြိမ်းမှု, အကျိုးဒုက္ခသစ္စာတရားတွေရဲ့ ချုပ်ငြိမ်းမှုတွေကိုသာ ရှုမြင်တယ်လို့ ဆိုလိုရင်းဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီအဆင့်သို့ ရောက်ရှိနေတဲ့ ယောဂီသူတော်ကောင်းတစ်ဦးဟာ ခန္ဓာ (၅)ပါး (= ရုပ်တရားနာမ်တရား)တွေရဲ့ ဖြစ်မှု ပျက်မှုကို ခဏပစ္စုပ္ပန်သို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ကြည့်ကာ လက္ခဏာ ရေးသုံးတန် တင်ကာ ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ခါထပ်ခါ ဝိပဿနာ ရှုနေရမှာ ဖြစ်တယ်။ ဗဟိဒ္ဓခန္ဓာ (၅)ပါး, အတိတ်ခန္ဓာ (၅)ပါး, အနာဂတ်ခန္ဓာ (၅)ပါး ဆိုတဲ့ ရုပ်တရားနာမ်တရားတွေကိုလည်း အလားတူပဲ ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ခါထပ်ခါ ဝိပဿနာရှုပွားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်ဆိုတဲ့ ကာလ (၃)ပါး, အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ ဆိုတဲ့ သန္တာန် (၂)ပါးအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ရုပ်တရားနာမ်တရားတွေကို ခဏပစ္စုပ္ပန်သို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် ဖြစ်မှု ပျက်မှုတွေကို ဝိပဿနာဉာဏ် ဖြင့် မြင်အောင်ကြည့်ကာ လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တစ်လှည့်စီတင်ကာ ဝိပဿနာရှုပွားသုံးသပ်နေတဲ့ ယောဂီသူတော်ကောင်း တစ်ဦးရဲ့ ဝိပဿနာ ဉာဏ်အမြင်မှာ သစ္စာလေးပါး မြတ်တရားတို့ ထင်ရှားလာပုံကို ဝိသုဒ္ဓိမဂ် အဋ္ဌကထာနှင့် ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ်အဋ္ဌကထာတို့က၈၀ သတိပဋ္ဌာန်ပါဠိတော်နှင့် ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ်ပါဠိတော်တို့ကို ရည်ညွှန်းတော်မူကာ ဒီလို ရှင်းပြထားကြ ပါတယ်။ ဒီလို ရှင်းပြတဲ့အပိုင်းမှာ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ကို ငါးမျိုးငါးစားခွဲကာ ရှင်းပြထားတော်မူကြပါတယ် ..။</p> <ol> <li><b>ပစ္စယတော ဥဒယဒဿန</b></li> <li><b>ခဏတော ဥဒယဒဿန</b></li> <li><b>ပစ္စယတော ဝယဒဿန</b></li> <li><b>ခဏတော ဝယဒဿန</b></li> <li><b>ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿန + ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿန</b></li> </ol> <h3>၁။ ပစ္စယတော ဥဒယဒဿန</h3> <p><b>ပစ္စယတော ဥဒယဒဿန</b>ဉာဏ်ဆိုတာ အတိတ်က ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့ အကြောင်းတရားတွေကြောင့် ဒီဘဝမှာ ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပုံ, ဒီဘဝမှာ ပြုစုပျိုးထောင်လိုက်တဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့ အကြောင်းတရားတွေကြောင့် နောင်အနာဂတ်မှာ ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပုံကို ထိုးထွင်းသိမြင်နေတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်ကို <b>ပစ္စယတော ဥဒယဒဿန</b>ဉာဏ်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီလို <b>ပစ္စယတော ဥဒယဒဿန</b>ဉာဏ်ဖြင့် အကြောင်းတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်း ကြောင့် အကျိုးတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်နေပုံကို ရှုမြင်လိုက်တဲ့အခါ ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေကို တိုက်ရိုက်ဖြစ်ပေါ်စေတတ်တဲ့ ဇနကအကြောင်းလို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ သမုဒယသစ္စာတရားကို ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် ထိုအချိန်အခါမှာ ထိုယောဂီသူတော်ကောင်းရဲ့ သန္တာန်မှာ သမုဒယသစ္စာတရားဟာ ထင်ရှားလာပါတယ်။</p> <h3>၂။ ခဏတော ဥဒယဒဿန</h3> <p><b>ခဏတော ဥဒယဒဿန</b>ဉာဏ်ဆိုတာ ကတော့ ယင်းရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတို့ရဲ့ ခဏအားဖြင့် ဖြစ်နေမှုကို အဆက် မပြတ် အဖြစ်သက်သက်ကိုသာ ရှုမြင်နေတဲ့ဉာဏ်ကို <b>ခဏတော ဥဒယဒဿန</b> ဉာဏ်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီလို ကာလ (၃)ပါး, သန္တာန် (၂)ပါးအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတွေရဲ့ အဖြစ်သက်သက်ကို <b>ခဏတော ဥဒယဒဿန</b>ဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် ထိုအချိန်အခါမှာ ထိုယောဂီသူတော်ကောင်းရဲ့သန္တာန်မှာ ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရ တရားတို့ရဲ့ အဆက်မပြတ် ဖြစ်နေမှု ဇာတိဒုက္ခကို ထိုးထွင်းသိမြင်နေတဲ့ အတွက်ကြောင့် ဒုက္ခသစ္စာတရားဟာ ထင်ရှားလာပါတယ်။</p> <h3>၃။ ပစ္စယတော ဝယဒဿန</h3> <p><b>ပစ္စယတော ဝယဒဿန</b>ဉာဏ်ဆိုတာ ကတော့ --- ယခုဘဝမှာပဲ အရဟတ္တမဂ် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်မည့် သူတော်ကောင်းများအတွက် ယခုဘဝအနာဂတ်တစ်ချိန်ချိန်မှာ, နောင် အနာဂတ်ဘဝရောက်ရှိပါမှ အရဟတ္တမဂ် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်မည့် သူတော်ကောင်းများအတွက် နောင်အနာဂတ်ဘဝ တစ်ချိန်ချိန်မှာ ဖြစ်ပေါ် လာမည့် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ရဲ့စွမ်းအားကြောင့် အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေဟာ နောင်တစ်ဖန် ဘယ်တော့မှ ထပ်မဖြစ်ခြင်းဆိုတဲ့ အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် အကြွင်း အကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားတဲ့အတွက်ကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေဟာလည်း ပရိနိဗ္ဗာနစုတိကို နောက်ဆုံးထားကာ နောင်တစ်ဖန် ဘယ်တော့မှ ထပ်မဖြစ်ခြင်းဆိုတဲ့ အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘော အားဖြင့် အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားကြတယ်။ ---- ဒီလို ချုပ်ငြိမ်းမှုကို ထိုးထွင်း သိမြင်နေတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်ကို <b>ပစ္စယတော ဝယဒဿန</b>ဉာဏ်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီလို <b>ပစ္စယတော ဝယဒဿန</b>ဉာဏ် အမြင် ရှိနေတဲ့ ယောဂီသူတော်ကောင်းဟာ ---- အကြောင်းတရားတွေက နောင်တစ်ဖန် ဘယ်တော့မှ ထပ်မဖြစ်ခြင်းဆိုတဲ့ အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘော အားဖြင့် အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားတဲ့အတွက်ကြောင့် အကြောင်းတရားတွေ ထင်ရှားရှိပါမှ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ စွမ်းအား ရှိကြတဲ့ အကျိုးတရားတွေဟာလည်း ဖြစ်နိုင်တဲ့စွမ်းအားတွေ ကုန်ခန်းကာ နောင်တစ်ဖန် ဘယ်တော့မှ ထပ်မဖြစ်ခြင်းဆိုတဲ့ အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘော အားဖြင့် အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားခြင်းဆိုတဲ့ ဒီလို အကြောင်း အကျိုး နှစ်ရပ်လုံးရဲ့ ချုပ်ငြိမ်းမှုကိုသိမြင်နေတဲ့အတွက်ကြောင့်---ထိုအချိန်အခါမှာ ထိုယောဂီသူတော်ကောင်းရဲ့ သန္တာန်မှာ နိရောဓသစ္စာ တရားဟာ ထင်ရှားလာပါတယ်။</p> <h3>၄။ ခဏတော ဝယဒဿန</h3> <p><b>ခဏတော ဝယဒဿန</b>ဉာဏ်ဆိုတာ ကတော့ ---- ကာလ (၃)ပါး, သန္တာန် (၂)ပါးအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတွေရဲ့ ခဏဘင်အားဖြင့် အဆက်မပြတ် ပျက်နေမှုကို တွေ့မြင်နေတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်ကို <b>ခဏတော ဝယဒဿန</b>ဉာဏ်လို့ ခေါ်ဆိုပါ တယ်။ ဒီလို <b>ခဏတော ဝယဒဿန</b>ဉာဏ်အမြင်ကို ရရှိနေတဲ့ သူတော်ကောင်း ရဲ့သန္တာန်မှာ ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတို့ရဲ့ ခဏဘင်အားဖြင့် အဆက်မပြတ် သေကျေပျက်စီးနေမှု မရဏဒုက္ခကို ထိုးထွင်းကာ သိမြင်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် ဒုက္ခသစ္စာတရားဟာ ထင်ရှားလာပါတယ်။</p> <h3>၅။ ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿန + ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿန</h3> <p><b>ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿန</b>ဉာဏ်ဆိုတာကတော့ ---- အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှား ဖြစ်ခြင်းကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပုံ, အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေ ချုပ်ငြိမ်းပုံကို တစ်ဆက်တည်း ပူးတွဲသိမ်းဆည်းကာ ရှုနေတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်ကို <b>ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿန</b>ဉာဏ်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဥပမာ ..</p> <p>အဝိဇ္ဇာဖြစ်ခြင်းကြောင့် ရုပ်ဖြစ်၏၊ အဝိဇ္ဇာချုပ်ခြင်းကြောင့် ရုပ်ချုပ် ၏..</p> <p>စသည်ဖြင့် ဖြစ်ကြောင်းသဘောနှင့် ချုပ်ကြောင်းသဘောကို တစ်ခုပြီး တစ်ခု ပူးတွဲကာ ဆက်တိုက်ရှုနေတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်မျိုးကို ဆိုလိုပါတယ်။</p> <p><b>ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿန</b>ဉာဏ်ဆိုတာကတော့ ---- ကာလ (၃)ပါး သန္တာန် (၂)ပါးအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ အကြောင်းတရားနှင့်တကွသော ယင်းရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတွေရဲ့ ဖြစ်မှု ပျက်မှု နှစ်မျိုးစလုံးကို မြင်အောင် ကြည့်ကာ လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တစ်လှည့်စီတင်ကာ အဆက်မပြတ် ရှုမြင်နေတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်ကို <b>ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿန</b>ဉာဏ်လို့ ခေါ်ဆို ပါတယ်။ ဥပမာ ..</p> <p>အဝိဇ္ဇာဖြစ်ခြင်းကြောင့် ရုပ်ဖြစ်၏၊ အဝိဇ္ဇာချုပ်ခြင်းကြောင့် ရုပ်ချုပ်၏-</p> <p>ဤသို့စသည်ဖြင့် <b>ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿန</b>ဉာဏ်ဖြင့် ရှုမြင်ပြီးတဲ့ အခါ --</p> <p>အဝိဇ္ဇာလည်း ဖြစ်-ပျက် အနိစ္စ၊ ရုပ်လည်း ဖြစ်-ပျက် အနိစ္စ ..</p> <p>ဤသို့စသည်ဖြင့် ရှုမြင်တတ်တဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်ကို <b>ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿန</b>ဉာဏ်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>ယင်း <b>ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿန + ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿန</b> ဉာဏ်တို့ကား သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဖြစ်ပါတယ်၊ ဝိပဿနာသမ္မာဒိဋ္ဌိလို့ ဆိုလိုပါတယ်။ ယင်းဝိပဿနာသမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်နှင့် စိတ္တက္ခဏတစ်ခုအတွင်းမှာ အတူယှဉ်တွဲ ဖြစ်ပေါ်သွားကြတဲ့ သမ္မာသင်္ကပ္ပ (= <b>ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယ + ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ နှစ်မျိုးသော ဥဒယဗ္ဗယအာရုံပေါ်သို့ ဝိပဿနာ စိတ်ကို ရှေ့ရှုတင်ပေးခြင်းသဘော)၊ သမ္မာဝါယာမ (= နှစ်မျိုးသော ဥဒယဗ္ဗယ သဘောကို သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်နေခြင်းသဘော)၊ သမ္မာသတိ (=နှစ်မျိုးသော ဥဒယဗ္ဗယအာရုံကို အမှတ်ရနေခြင်းသဘော)၊ သမ္မာသမာဓိ (= နှစ်မျိုးသော ဥဒယဗ္ဗယအာရုံ၌ ဝိပဿနာစိတ်ရဲ့ တည်ငြိမ်နေမှုသဘော တည်ကြည်နေမှုသဘော) --- အားလုံးပေါင်းလိုက်တော့ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပ သမ္မာဝါယာမ သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိဆိုတဲ့ မဂ္ဂင်တရားကိုယ် (၅)ပါးတို့ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို မစီးဖြန်းမီ ကြိုတင်ဆောက် တည်ကာ ကျင့်သုံးနေတဲ့ သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တ သမ္မာအာဇီဝဆိုတဲ့ သီလ မဂ္ဂင် (၃)ပါးတို့ကိုပါ ထပ်ပြီးပေါင်းလိုက်လျှင် မဂ္ဂင် (၈)ပါး ဖြစ်သွားကြပါတယ်။ ဒီလောကီမဂ္ဂင်တရားကိုယ် (၈)ပါးကတော့ ဝိပဿနာဉာဏ်အခိုက်မှာ ဖြစ်ပေါ်နေကြတဲ့ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိပဋိပဒါ = ဒုက္ခချုပ်ရာနိရောဓသို့ ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ်လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ မဂ္ဂသစ္စာတရားတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>ဝိပဿနာရှုနေတဲ့ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်ဟာ အရူပသတ္တကဝိပဿနာ ရှုနည်းစတဲ့ ဝိပဿနာရှုကွက်တွေကို စေ့စေ့စုံစုံ ဝိပဿနာရှုနေတဲ့အခါ တစ်ခါတစ်ရံ မိမိရဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ ဝိပဿနာဇောဝီထိ စိတ်အစဉ်နာမ်တရားစုတွေကိုလည်း တစ်ဖန်ပြန်ကာ လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တစ်လှည့်စီတင်ကာ ဝိပဿနာရှုပေးရပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ဝိပဿနာဉာဏ် ဦးဆောင်နေတဲ့ ဝိပဿနာဇောဝီထိစိတ်အစဉ် နာမ်တရားစုတွေကို တစ်ဖန်ပြန်ကာ ဝိပဿနာရှုနိုင်တဲ့အခါ ဒီဝိပဿနာဇော နာမ်တရားစုတွေထဲမှာ အကျုံးဝင်နေတဲ့ အထက်ကဖော်ပြခဲ့တဲ့ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပ သမ္မာဝါယာမ သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိဆိုတဲ့ လောကီမဂ္ဂသစ္စာ တရားတွေကိုလည်း ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်က ထိုးထွင်းသိမြင်နေပါတယ်။ ယင်း လောကီမဂ္ဂသစ္စာတရားတွေဟာ ----</p> <ul> <li>ဒုက္ခသစ္စာအမည်ရတဲ့ ရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင် ဆိုက်သည်အထိ ထိုးထွင်းမသိမမြင်အောင် ဖုံးလွှမ်းထားတတ်တဲ့ မောဟ၊ နာမ်ပရမတ်တရားတွေကို ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်သည်အထိ ထိုးထွင်း မသိမမြင်အောင် ဖုံးလွှမ်းထားတတ်တဲ့ မောဟ၊</li> <li>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာ တရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး (= ရုပ်တရား နာမ်တရား = ဒုက္ခသစ္စာတရား)တွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဆိုတဲ့ သမုဒယ သစ္စာကို မသိမမြင်အောင် ဖုံးလွှမ်းထားတတ်တဲ့ မောဟ၊</li> <li>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာ တရားတွေ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး (= ရုပ်တရားနာမ်တရား = ဒုက္ခသစ္စာတရား)တွေ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းဆိုတဲ့ နိရောဓသစ္စာတရားကို မသိမမြင် အောင် ဖုံးလွှမ်းထားတတ်တဲ့ မောဟ၊</li> <li>ဝိပဿနာဉာဏ်နှင့် ယှဉ်တွဲနေတဲ့ လောကီမဂ္ဂသစ္စာတရားတွေကို မသိ မမြင်အောင် ဖုံးလွှမ်းထားတတ်တဲ့ မောဟ ----</li> </ul> <p>ဒီလို သစ္စာလေးပါးကို မသိမမြင်အောင် ဖုံးလွှမ်းထားတတ်တဲ့ မောဟ တရားကို တဒင်္ဂအားဖြင့် ပယ်ရှားနိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် ယင်းမဂ္ဂင်တရားကိုယ် (၅)ပါးတို့ကို လောကီမဂ္ဂသစ္စာတရားတွေလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပ သမ္မာဝါယာမ သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိလို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ လောကီမဂ္ဂင်တရားကိုယ်တွေကို ခြုံငုံကာ ပြောကြစို့ ဆိုလျှင် ဒီမဂ္ဂင်တရားကိုယ် (၅)ပါးတို့ဟာ ကာလ (၃)ပါး, သန္တာန် (၂)ပါး အတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ အကြောင်းတရားနှင့်တကွသော ယင်းရုပ်နာမ်ဓမ္မ သင်္ခါရတရားတို့ရဲ့ အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်းအရာ အနတ္တအခြင်းအရာ တွေကိုလည်း ထွင်းဖောက်ကာ သိမြင်နေကြပါတယ်။ ဒီလို သိမြင်နေတဲ့ အတွက်ကြောင့် ဒီလိုမသိမမြင်ရအောင် ဖုံးလွှမ်းထားတတ်တဲ့ မောဟတရား ကိုလည်း တဒင်္ဂအားဖြင့် ပယ်ရှားလျက်ပင် ရှိနေကြပါတယ်။</p> <p>အလားတူပဲ ကြိုတင်ဆောက်တည်ကာ ကျင့်သုံးနေဆဲဖြစ်တဲ့ သီလမဂ္ဂင် (၃)ပါးထဲမှာ သမ္မာဝါစာက မိစ္ဆာဝါစာဖြစ်အောင်, သမ္မာကမ္မန္တက မိစ္ဆာကမ္မန္တ ဖြစ်အောင်, သမ္မာအာဇီဝက မိစ္ဆာအာဇီဝဖြစ်အောင် တားမြစ်နှောင့်ယှက် တတ်တဲ့ ကိလေသာအညစ်အကြေးတွေကို တဒင်္ဂအားဖြင့် ပယ်ရှားနိုင်တဲ့ အတွက်ကြောင့် ယင်းသီလမဂ္ဂင် (၃)ပါးတို့ကိုလည်း လောကီမဂ္ဂသစ္စာ စာရင်း တွင် ထည့်သွင်းကာ လောကီမဂ္ဂသစ္စာတရားတွေလို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>အားလုံးပေါင်းလိုက်တော့ ဝိပဿနာဉာဏ်အခိုက်မှာ ဖြစ်ပေါ်နေကြတဲ့ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်နေတဲ့ သစ္စာလေးပါးတရားတို့ ဖြစ်ကြ ပါတယ်။</p> <p>ယခုပြောခဲ့တဲ့ <b>ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿန</b>ဉာဏ်နှင့် <b>ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿန</b>ဉာဏ်တို့ဖြင့် ရှုမြင်နေတဲ့ ဝိပဿနာလုပ်ငန်းခွင်ကို ရည်ညွှန်း တော်မူကာ ဘုရားရှင်က သတိပဋ္ဌာန်ဒေသနာတော်အားလုံးတို့မှာ <b>သမုဒယဓမ္မာနုပဿီ</b> = အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး (=ရုပ်တရားနာမ်တရား = ဒုက္ခသစ္စာတရား)တွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာပုံကို လည်းကောင်း, အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့ရဲ့ ခဏအားဖြင့် အဆက်မပြတ် ဖြစ်နေမှုသဘောကိုလည်းကောင်း အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုပွားသုံးသပ်၍ နေရန် ညွှန်ကြားတော်မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>နောက်တစ်ခု ပြောကြဦးစို့ --- <b>ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနဉာဏ်</b>နှင့် <b>ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနဉာဏ်</b>တို့ဖြင့် ရှုမြင်အပ်တဲ့ ဝိပဿနာလုပ်ငန်း ခွင်ကို ရည်ညွှန်းတော်မူကာ ဘုရားရှင်က သတိပဋ္ဌာန်ဒေသနာတော်အားလုံး တို့မှာ <b>ဝယဓမ္မာနုပဿီ</b> = အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး (=ရုပ်တရားနာမ်တရား = ဒုက္ခသစ္စာတရား)တွေ ချုပ်ငြိမ်းပုံကိုလည်းကောင်း, အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့ရဲ့ ခဏအားဖြင့် အဆက်မပြတ် ပျက်နေမှုသဘောကို လည်းကောင်း အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုပွားသုံးသပ်၍နေရန် ညွှန်ကြားတော် မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>နောက်တစ်ခု ပြောကြဦးစို့ --- <b>ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနဉာဏ်</b>နှင့် <b>ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနဉာဏ်</b>တို့ဖြင့် ရှုမြင်အပ်တဲ့ ဝိပဿနာလုပ်ငန်း ခွင်ကို ရည်ညွှန်းတော်မူကာ ဘုရားရှင်က သတိပဋ္ဌာန်ဒေသနာတော် အားလုံး တို့မှာ <b>သမုဒယဝယဓမ္မာနုပဿီ</b> = အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး (= ရုပ်တရားနာမ်တရား = ဒုက္ခသစ္စာတရား)တွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ် လာပုံ, အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာ တရားတွေ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး (= ရုပ်တရားနာမ်တရား = ဒုက္ခသစ္စာတရား)တွေ ချုပ်ငြိမ်းပုံကိုလည်းကောင်း, အကြောင်းတရားနှင့် တကွသော အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့ရဲ့ ခဏအားဖြင့် အဆက်မပြတ် ဖြစ်-ပျက်နေမှုသဘောကိုလည်းကောင်း အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုပွားသုံးသပ်၍ နေရန် ညွှန်ကြားတော်မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဆိုလိုတာကတော့ ခုတင်ပြနေတဲ့ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ပိုင်း ရှုကွက်အမျိုး မျိုးတွေဟာ သတိပဋ္ဌာန်ဒေသနာတော်မြတ်မှာ ဘုရားရှင် ညွှန်ကြားထားတော် မူသည့်အတိုင်းသာလျှင် ရှုနေတဲ့ ရှုကွက်အမျိုးမျိုးတွေသာ ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို ဘုရားရှင်ရဲ့ <b>ဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်</b>အပေါ်၌ အလေးအနက် မတုန်မလှုပ် သက်ဝင်ယုံကြည်နေတဲ့ <b>ဩကပ္ပနသဒ္ဓါတရား</b>ဖြင့် ယုံယုံကြည်ကြည် နာယူ မှတ်သားပါလေ။</p> <p><b>နိရောဓသစ္စာ</b>အကြောင်း</p> <p>ဒီလို ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်စတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တွေဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင် နေတဲ့ နိရောဓသစ္စာအကြောင်းကို ဆက်ပြီးတော့ ဆွေးနွေးကြရအောင် ..။</p> <p><b>ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်</b>ဟာ ယခုလို ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်သို့ ဆိုက်ရောက်လာတဲ့ အခါ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ကို အားသစ်နေဆဲ အားထုတ်နေဆဲအချိန်မှာ <b>ပုထုဇန်</b> အဆင့်မှာသာ တည်ရှိနေပါသေးတယ်။ ဆက်လက်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာ တွေကို အစဉ်အတိုင်း အဆက်မပြတ် အဆင့်ဆင့် ဆက်လက် ကြိုးစား အားထုတ်လိုက်တဲ့အခါ ပါရမီတွေကလည်း ရင့်ညောင်းလာခဲ့ပြီဆိုလျှင်တော့ ဒီဘဝ သို့မဟုတ် နောင်အနာဂတ်ဘဝဆိုတဲ့ အနာဂတ် တစ်ချိန်ချိန်မှာတော့ <b>အရဟတ္တမဂ် အရဟတ္တဖိုလ်</b>ကို ဆိုက်ရောက်မှာဖြစ်တယ်။ ဒီလို အနာဂတ်မှာ မိမိရရှိတော့မည့် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်တို့ ဦးဆောင်နေတဲ့ ကိလေသာထု အစိုင်အခဲတွေဟာ အကြွင်း အကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းမှုမျိုးကိုတော့ ဘုရားရှင်က -- <b>အဝိဇ္ဇာယ တွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ</b> .. စသည်ဖြင့် <b>အသေသဝိရာဂနိရောဓ</b>လို့ ဟောကြားတော်မူခဲ့ပါတယ်။၈၁ ဒီလို ကိလေသာတွေရဲ့ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို နောက်ထပ်တစ်ဖန် ပြန်လည်ကာ ဘယ်တော့မှ ဖြစ်ပေါ်ခြင်း အလျှင်းမရှိကြ တော့တဲ့အတွက် <b>အနုပ္ပါဒနိရောဓ</b>လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်၊ နောင်တစ်ဖန် ဖြစ်ပေါ်ခြင်း အလျှင်းမရှိတဲ့ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းလို့ ဆိုလိုပါတယ်။ ဒီလို ကိလေသာ တွေရဲ့ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို <b>ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန်</b>လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်၊ <b>သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာန်</b>လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်။ <b>သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာန်</b>ဆိုတာကတော့ ကိလေသာတွေက အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားသော် လည်း ခန္ဓာ (၅)ပါးက ကြွင်းကျန်နေသေးတဲ့အတွက် ပရိနိဗ္ဗာန်စံသည်အထိ ဆက်လက်တည်ရှိနေမှာဖြစ်ခြင်းကြောင့် <b>သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာန်</b>လို့ ခေါ်ဆိုခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>နောက်တစ်ခုကတော့ <b>ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်</b> ဖြစ်တယ်။ ဒီလို အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် ရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်ဆိုတဲ့ ကိလေသာထုတွေက အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားကြတဲ့အတွက် ဒီကိလေသာ တွေရဲ့ အထောက်အပံ့ကို မရရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် အတိတ်ဘဝထိုထိုမှာရော အရဟတ္တမဂ်ဆိုက်ရောက်မည့်ဘဝမှာရော အရဟတ္တမဂ်သို့ မဆိုက်ရောက်မီ ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ သင်္ခါရ ကံတွေလည်း နောင်တစ်ဖန် ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင် တဲ့ စွမ်းအင်တွေ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားကြတယ်။ ဒီလို အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာ တရားတွေက အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားကြတဲ့အတွက် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတို့ဟာလည်း ပရိနိဗ္ဗာနစုတိအခိုက်မှာ ပရိနိဗ္ဗာနစုတိကို နောက်ဆုံးထားပြီးတော့ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားကြတယ်။ ဒီလို ချုပ်ငြိမ်းမှုမျိုးကိုတော့ နောက်ထပ်တစ်ဖန် ဘယ်တော့မှ ဖြစ်ပေါ်ခြင်း အလျှင်းမရှိကြတော့တဲ့အတွက် <b>အနုပ္ပါဒနိရောဓ</b> လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်၊ <b>ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်</b>လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်၊ <b>အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတ်</b>သို့ ဝင်စံတော်မူတယ်လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်။ <b>အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာန်</b>ဆိုတာကတော့ အတိတ်က ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေကြောင့် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်နေကြတဲ့ အကျိုး ဝိပါက်ခန္ဓာ ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေရဲ့ အကြွင်း အကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းမှုကို <b>အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာန်</b>လို့ ခေါ်ဆို ပါတယ်။၈၂, ၈၃</p> <p>ဒီနေရာမှာ ဘုရားရှင်ကို ဦးတည်ကာ <b>ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန်</b>နှင့် <b>ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်</b>အကြောင်းကို ဆက်ပြောကြရအောင် ..။</p> <p>ဘုရားရှင်ဟာ မဟာသက္ကရာဇ် (၁၀၃)ခုနှစ်၊ ကဆုန်လပြည့်နေ့ည မိုး သောက်ယာမ်အဆုံး၌ ဗောဓိပင်ခြေ မြတ်သောပလ္လင်ဗွေထက်မှာ <b>သဗ္ဗညုတဉာဏ်</b>အထွတ်တပ်ထားတဲ့ <b>အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် အရဟတ္တဖိုလ်ဉာဏ်</b>တို့ကို ရရှိ တဲ့အတွက်ကြောင့် ကိလေသာတွေရဲ့ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းဆိုတဲ့ <b>ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန်</b> ကို ဝင်စံတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဘုရားအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိတော်မူပြီးနောက် (၄၅)ဝါ အချိန်ကာလကို လွန်မြောက်တော်မူပြီးတဲ့အခါ မဟာသက္ကရာဇ် (၁၄၈)ခုနှစ်၊ ကဆုန်လပြည့်နေ့ည မိုးသောက်ယာမ်ကာလရဲ့ နောက်ဆုံးပိုင်းမှာပဲ ကုသိနာရုံ ပြည် မလ္လာမင်းတို့ရဲ့ အင်ကြင်းဥယျာဉ်အတွင်းမှာပဲ ဝိပါက်ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့ရဲ့ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းဆိုတဲ့ <b>ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်</b>ကို ဝင်စံတော်မူခဲ့ပါတယ်။၈၄</p> <p>ဒါကြောင့် <b>ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန်</b> သို့မဟုတ် <b>သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတ်</b> ဝင်စံတော်မူရာ အချိန်ကာလနှင့် နေရာဒေသတို့ဟာလည်း ထင်ရှားတည်ရှိ နေခဲ့ပါတယ်။ အလားတူပဲ <b>ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်</b> သို့မဟုတ် <b>အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာန ဓာတ်</b> ဝင်စံတော်မူရာ အချိန်ကာလနှင့် နေရာဒေသတို့ဟာလည်း အထင် အရှား တည်ရှိနေခဲ့ပါတယ်။</p> <p>သို့သော် <b>အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ်နိဗ္ဗာန်</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့, <b>လောကုတ္တရာ အရိယမဂ်ဉာဏ် အရိယဖိုလ်ဉာဏ်</b>တို့ရဲ့ အာရုံဖြစ်တဲ့, <b>လောကုတ္တရာ နိရောဓသစ္စာ</b>အစစ်ဖြစ်တော်မူတဲ့ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးကတော့ <b>နိစ္စ ထာဝရ</b> အမြဲတည်ရှိနေတဲ့ အငြိမ်းဓာတ်တရားတော်ကြီးသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထို<b>လောကုတ္တရာ နိဗ္ဗာန်</b>တရားတော်မြတ်ကြီးဟာ အကြောင်းတရားတွေက ပြုပြင်လို့ဖြစ်ပေါ်လာရတဲ့ တရားမျိုး မဟုတ်ခြင်းကြောင့် ထိုနိဗ္ဗာန်တရားတော် မြတ်ကို <b>အသင်္ခတဓာတု (= အသင်္ခတဓာတ်)</b>လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်။၈၅ ထိုနိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ဟာ မပျက်မစီးဘဲ အမြဲထာဝရ တည်ရှိနေတဲ့တရား မျိုးဖြစ်ခြင်းကြောင့် လောကမှာ ဘုရားရှင်တို့ ပွင့်ထွန်းပေါ်ပေါက်လာတော်မူ သည်ပင်ဖြစ်စေ, လောကမှာ ဘုရားရှင်တို့ မပွင့်ထွန်း မပေါ်ပေါက်တော်မူခဲ့ သည်ပင်ဖြစ်စေ အမြဲထာဝရ တည်ရှိနေတဲ့ တရားမြတ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘုရားရှင်တို့ ပွင့်ထွန်းတော်မူလာတဲ့အခါ ထိုနိဗ္ဗာန်သို့ ပရိနိဗ္ဗာန် ဝင်စံတော် မူကြတဲ့ သူတော်ကောင်းတွေ များပြားခြင်းကြောင့် ထိုနိဗ္ဗာန်မှာ ပြည့်သွား သည်ဟူ၍ မရှိ၊ ဘုရားရှင်တို့ မပွင့်ထွန်းတော်မူတဲ့အခါ <b>သုညကမ္ဘာ</b> များစွာတို့၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူတဲ့ သူတော်ကောင်းတွေ မရှိခြင်းကြောင့် ထိုနိဗ္ဗာန်တရား တော်မြတ်ကြီးဟာ ယုတ်လျော့သွားသည်ဟူ၍ မရှိ၊၈၆ <b>နိစ္စထာဝရ</b> အမြဲတည်ရှိ နေတဲ့ တရားတော်မြတ်သာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထို<b>အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်</b>တရားတော်မြတ်ဟာ ဘယ်အချိန်အခါက စတင်ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ပြောဆို သတ်မှတ်ဖို့ရန် အချိန်ကာလလည်း မရှိ၊ ဘယ်နေရာ ဘယ်ဒေသမှာ ဖြစ်နေ ပါတယ်လို့ ပြောဆိုသတ်မှတ်ဖို့ရန် နေရာဒေသလည်း မရှိပါ၊ <b>နိစ္စထာဝရ</b> မပျက်စီးဘဲ အမြဲတည်နေတဲ့ တရားတော်မြတ်သာ ဖြစ်ပါတယ်။၈၇</p> <p>သို့သော် ကိလေသာတွေရဲ့ချုပ်ငြိမ်းမှု <b>ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန်</b> သို့မဟုတ် <b>သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာန်</b>တရားတော်မြတ်နှင့် ခန္ဓာတို့ရဲ့ချုပ်ငြိမ်းမှု <b>ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်</b> သို့မဟုတ် <b>အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာန်</b>တရားတော်မြတ်တို့မှာ ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ပြုပြင်ပေးနေကြတဲ့ အကြောင်းတရားတွေလည်း ထင်ရှားရှိနေကြတယ်၊ ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူရာ အချိန်ကာလနှင့် နေရာဒေသတို့လည်း ထင်ရှား ရှိနေကြတယ်။ ဘာအကြောင်းတရားတွေလဲ? <b>လောကီမဂ္ဂင် (၈)ပါး ကျင့်စဉ် တရား</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ ဝိပဿနာဘာဝနာကို ရင့်ကျက်လာအောင် ကျင့်ကြံ ကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်နိုင်ပါမှ ဒီလို ရင့်ကျက်လာတဲ့ အဆင့်ဆင့်သော ဝိပဿနာဉာဏ်တို့က အားကြီးသောမှီရာ <b>ဥပနိဿယပစ္စယသတ္တိ</b>ဖြင့် ကျေးဇူး ပြုပေးနိုင်ပါမှ ဒီလို ရင့်ကျက်လာတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တို့ရဲ့အဆုံးမှာ လေးဆင့် သော <b>အရိယမဂ်ဉာဏ် အရိယဖိုလ်ဉာဏ်</b>တို့ဟာ <b>လောကုတ္တရာ နိရောဓသစ္စာ</b> ဖြစ်တဲ့ <b>အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်</b>တရားတော်မြတ်ကြီးကို အာရုံယူ ကာ တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် (တစ်ဆင့်နှင့် တစ်ဆင့်အကြားတွင် <b>စိတ္တက္ခဏ</b>ပေါင်း များစွာ <b>ဝိပဿနာဇောဝီထိ</b>ပေါင်းများစွာ ခြားလျက်) ဖြစ်ပေါ်လာကြပါတယ်။</p> <p>လေးဆင့်သော <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>တို့က မိမိတို့ကို <b>အာရမ္မဏူပနိဿယ ပစ္စယသတ္တိ</b>ဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးနေတဲ့ <b>အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်</b> တရားတော်မြတ်ကြီးရဲ့ အငြိမ်းဓာတ် အအေးဓာတ် အရှိန်အဝါသတ္တိထူးကြီး အကူအညီကို ရယူကာ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ ကိလေသာအပူမီးတွေကို တစ်ဆင့်ပြီး တစ်ဆင့် <b>သမုစ္ဆေဒပဟာန်</b>ဆိုတဲ့ အကြွင်းမဲ့ ပယ်သတ်ခြင်းဖြင့် ငြိမ်းအေး အောင် ငြှိမ်းသတ်ကြပါတယ်။ လေးဆင့်သော <b>အရိယဖိုလ်ဉာဏ်</b>တို့ကလည်း အလားတူပဲ မိမိတို့ကို <b>အာရမ္မဏူပနိဿယပစ္စယသတ္တိ</b>ဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးနေ တဲ့ <b>အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်</b>တရားတော်မြတ်ကြီးရဲ့ အငြိမ်းဓာတ် အအေးဓာတ် အရှိန်အဝါသတ္တိထူးကြီးအကူအညီကို ရယူကာ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ ကိလေသာအပူမီးတွေကို တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် <b>ပဋိပဿဒ္ဓိ နိရောဓသဘော</b>ဖြင့် တစ်ဖန်ထပ်မံကာ ငြိမ်းသထက် ငြိမ်းအေးအောင် ငြှိမ်းသတ်ကြပါတယ်။ ဒီလို ငြှိမ်းသတ်ကြတဲ့အတွက်ကြောင့် ကိလေသာအပူမီးဆိုတဲ့ သမုဒယသစ္စာတရား တွေဟာ တစ်နည်းပြောရလျှင်တော့ အထက်ကရှင်းပြခဲ့တဲ့အတိုင်း အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့ <b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားတွေဟာ အကြွင်း အကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားကြပါတယ်။ ဒီလို အကြောင်းတရား တွေက အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားကြတဲ့အတွက် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေလည်း အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင် အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားကြပါတယ်။</p> <p>ဒါကြောင့် ကိလေသာအပူမီးတို့ရဲ့ ငြိမ်းအေးခြင်း <b>ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန်</b> သို့မဟုတ် <b>သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာန်</b>တို့မှာ ---</p> <p>၁။ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b></p> <p>၂။ <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b></p> <p>၃။ <b>အရိယဖိုလ်ဉာဏ်</b></p> <p>၄။ <b>အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်</b> ..</p> <p>ဆိုတဲ့ ဒီလိုအကြောင်းတရားတွေ ထင်ရှားရှိနေကြပါတယ်၊ ဒီလို အကြောင်းတရားတွေကြောင့် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာရတဲ့ သဘောတရား တွေသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဖြစ်ပေါ်လာရာ အချိန်ကာလနှင့် ဖြစ်ပေါ်လာရာ နေရာဒေသတို့ဟာလည်း အထင်အရှား ရှိနေကြပါတယ်။</p> <p>ခန္ဓာတို့ရဲ့ချုပ်ငြိမ်းခြင်း <b>ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်</b> သို့မဟုတ် <b>အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာန်</b> တို့မှာလည်း ကိလေသာတို့ရဲ့ ချုပ်ငြိမ်းခြင်း <b>ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန်</b>ဆိုတဲ့ အကြောင်းတရားဟာ ထင်ရှားရှိနေပါတယ်။ <b>ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန်</b> ဝင်စံရခြင်း ကြောင့်သာလျှင် <b>ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်</b> ဝင်စံနိုင်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ တစ်နည်းပြောရလျှင် <b>သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတ်</b>သို့ ဝင်စံနိုင်ခြင်းကြောင့်သာလျှင် <b>အနုပါဒိသေသ နိဗ္ဗာနဓာတ်</b>သို့ ဝင်စံနိုင်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာလည်း <b>ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်</b> ဝင်စံရာ သို့မဟုတ် <b>အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတ်</b> ဝင်စံရာ အချိန်ကာလနှင့် နေရာဒေသတို့ဟာလည်း ထင်ရှားရှိနေပါတယ်။</p> --- <h3>အရိယမဂ္ဂ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်အပ်တဲ့ သစ္စာလေးပါး</h3> <p>ဒီနေရာမှာ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်အပ်တဲ့ သစ္စာလေးပါး အကြောင်းကို ရှင်းပြပြီးတဲ့အခါ <b>လောကုတ္တရာ အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>ဖြင့် ထိုးထွင်း သိမြင်အပ်တဲ့ သစ္စာလေးပါးအကြောင်းကို ဆက်လက်ပြီးတော့ ဆွေးနွေးကြ ရအောင် ..။</p> <p><b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>ဟာ <b>အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်</b>တရားတော် မြတ်ကြီးဆိုတဲ့ <b>လောကုတ္တရာ နိရောဓသစ္စာ</b>တရားကို တိုက်ရိုက်အာရုံပြုကာ ထိုးထွင်းသိခြင်းဆိုတဲ့ <b>အာရမ္မဏပဋိဝေဓသဘော</b>အားဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင် ပါတယ်။ ဒီလို ထိုးထွင်းသိမြင်တဲ့အခါမှာ ယင်း<b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>က သစ္စာ လေးပါးကို မသိအောင် ဖုံးလွှမ်းထားတဲ့ မောဟတရားကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်ရှား လိုက် ပယ်သတ်လိုက်ပါတယ်။ သစ္စာလေးပါးကို မသိအောင် ဖုံးလွှမ်းထားတဲ့ မောဟတရားကို ပယ်ရှားလိုက်တဲ့အတွက် ပယ်သတ်လိုက်တဲ့အတွက် သစ္စာ လေးပါးကို မသိမှု မောဟ (= အဝိဇ္ဇာ)ပျောက်ကာ သိမှု <b>အမောဟ (=ဝိဇ္ဇာ)</b> တရားဟာ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာပါတယ်။ ဒီလိုသစ္စာလေးပါးကို မသိမှုပျောက် ကာ သိမှု ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းကိုပဲ <b>အသမ္မောဟပဋိဝေဓ (= မောဟမရှိသော အားဖြင့် သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်းသိမြင်ခြင်း)</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီလို သိခြင်း မျိုးကိုပဲ ရည်ရွယ်ကာ <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>ဟာ <b>နိရောဓသစ္စာ</b>တရားကို <b>အာရမ္မဏ ပဋိဝေဓ</b>အားဖြင့် ထိုးထွင်းသိတယ်၊ သစ္စာလေးပါးတို့ကို <b>အသမ္မောဟပဋိဝေဓ</b> အားဖြင့် ထိုးထွင်းသိတယ်လို့ မိန့်ဆိုတော်မူခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။၈၈, ၈၉</p> <p>ဆိုလိုတာကတော့ <b>အရိယာသူတော်ကောင်း</b>ဟာ မိမိရရှိခဲ့တဲ့ <b>အရိယ မဂ်တရား</b>က သစ္စာလေးပါးကို မသိအောင် ဖုံးလွှမ်းထားတဲ့ မောဟတရားကို အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ပယ်ရှားထားပြီးဖြစ်တဲ့အတွက် မိမိ အလိုရှိ တဲ့အခါ သစ္စာလေးပါးကို ရှုလိုက်လျှင် သစ္စာလေးပါးတို့ဟာ ထိုအရိယာ သူတော်ကောင်းရဲ့ ဉာဏ်အမြင်မှာ ရေပေါ်မှာ ဘူးတောင်းတွေ ပေါ်သလို ပေါလောပေါ်ကာ ထင်ရှားနေပါတယ်။</p> <p>၁။ ထို<b>အရိယာသူတော်ကောင်း</b>က <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>အမည်ရတဲ့ ရုပ်နာမ်ပရမတ် တရားတွေကို လှမ်းရှုလိုက်ပါက အချိန်မရွေး ရှုလို့ရနေပါတယ်။</p> <p>၂။ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့ အကြောင်း <b>သမုဒယသစ္စာ</b> တရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b> တရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဆိုတဲ့ <b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားတွေကို <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့် လှမ်းရှုလိုက်လျှင်လည်း အချိန်မရွေး ရှုလို့ ရနေ ပါတယ်။</p> <p>၃။ အကြောင်း <b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားတွေ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကြောင့် အကျိုး <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားတွေ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းဆိုတဲ့ <b>နိရောဓသစ္စာ</b>တရားကိုလည်း <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့် လှမ်းရှုလိုက်က အချိန်မရွေး ရှုလို့ရနေပါတယ်။</p> <p>ဒါတွင် မကသေးပါဘူး၊ မိမိရရှိထားတဲ့ <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>ကြောင့် ဖြစ်ပေါ် လာတဲ့ <b>အရိယဖိုလ်ဉာဏ်</b>ဖြင့် <b>အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်</b>ဆိုတဲ့ <b>လောကုတ္တရာ နိရောဓသစ္စာ</b>တရားတော်မြတ်ကြီးကို မျက်မှောက်ပြုကာ နေလိုတဲ့အတွက် <b>ဖလသမာပတ်</b>ကို ဝင်စားလိုတဲ့ဦးတည်ချက်ဖြင့် <b>ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို စီးဖြန်းလိုက်လျှင်လည်း <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>တို့ရဲ့အဆုံးမှာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ <b>ဖလသမာပတ်</b>လို့ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ <b>အရိယဖိုလ်စိတ်</b>တို့ဖြင့် အာရုံမျက်မှောက်ပြုကာ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးရဲ့ အငြိမ်းဓာတ်ချမ်းသာ <b>သန္တိသုခ အရသာကြီး</b>ကို အလိုရှိသလို သုံးဆောင်ခံစားလို့ ရရှိနိုင်ပါတယ်။ <b>လောကုတ္တရာနိရောဓသစ္စာ</b>သို့ ဆိုက်ရောက်ကာ မျက်မှောက်ပြုနေခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>၄။ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်အပ်တဲ့ <b>လောကီမဂ္ဂသစ္စာ</b>တရားတွေ ကိုလည်း အလိုရှိတဲ့အခါ အချိန်မရွေး ရှုလို့ရနေပါတယ်။ အလားတူပဲ မိမိရရှိခဲ့တဲ့ <b>လောကုတ္တရာ အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>အခိုက် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ <b>လောကုတ္တရာမဂ္ဂသစ္စာ</b>တရားတွေကိုလည်း <b>ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်</b>ဖြင့် ပြန်လည်ဆင်ခြင်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်လိုက်တဲ့အခါ အချိန်မရွေး ရှုလို့ ရနေပါတယ်။ <b>လောကီမဂ္ဂသစ္စာ</b>တရားတွေက သင်္ခါရတရားတွေကိုသာ အာရုံပြုကြသော်လည်း တစ်နည်းပြောရလျှင်တော့ သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်းအရာ အနတ္တအခြင်းအရာတွေကို အာရုံပြုနေကြသော်လည်း မိမိရရှိထားတဲ့ <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>နှင့် ယှဉ်တွဲ ဖြစ်ပေါ်သွားခဲ့ကြတဲ့ <b>မဂ္ဂင်တရားကိုယ် (၈)ပါး (= လောကုတ္တရာ မဂ္ဂ သစ္စာတရား)</b>တွေကတော့ <b>အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်</b>ဆိုတဲ့ <b>လောကုတ္တရာ နိရောဓသစ္စာ</b>တရားတော်မြတ်ကြီးကိုသာ အာရုံပြုနေကြ ပါတယ်။</p> <p>ခုပြောခဲ့တဲ့ သစ္စာလေးပါးကတော့ <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင် အပ်တဲ့ သစ္စာလေးပါးပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>ယခုလို တင်ပြပြောဆိုခဲ့ပြီးတဲ့အတိုင်း <b>အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်</b> တို့ကို <b>ဝိပဿနာသမ္မာဒိဋ္ဌိ အရိယမဂ္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ နှစ်မျိုးသော <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်</b>တို့ဖြင့် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် ကာ မသိမမြင်ခဲ့လျှင် သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခရဲ့ အဆုံးအပိုင်းအခြားဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်ကို ဘယ်လိုမှ မရောက်ရှိနိုင်ကြောင်း, ယင်း<b>အရိယသစ္စာ လေးရပ် တရားမြတ်</b>တို့ကို ယင်းနှစ်မျိုးသော <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်</b>တို့ဖြင့် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်ကာ သိပါမှ မြင်ပါမှ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲ ဒုက္ခရဲ့ အဆုံးအပိုင်းအခြားဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်ကို ရောက်နိုင်ကြောင်း ရနိုင်ကြောင်း ကို အထက်ကဖော်ပြခဲ့တဲ့ <b>ကူဋာဂါရသုတ္တန်</b>မှာ၉၀ ဘုရားရှင်က ဟောကြားထား တော်မူခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။</p> --- <h3>အဘိဓမ္မာကို ပယ်ရှားနေသူများ</h3> <p>အနောက်တိုင်းသား တော်တော်ခပ်များများကတော့ <b>အဘိဓမ္မာ ဒေသနာတော်</b>ကို ဘုရားဟောဒေသနာတော် မဟုတ်ပါဟု ငြင်းပယ်နေကြပါတယ်၊ နောက်ပိုင်းကျမှ ဖြည့်စွက်ထားတဲ့ ကျမ်းစာတွေသာ ဖြစ်တယ်လို့ သူတို့က ပြောဆိုလိုကြပါတယ်။ <b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>ကို ဘုရားဟော ဒေသနာ တော်အဖြစ် လက်မခံလိုကြတဲ့ ငြင်းပယ်လိုကြတဲ့ အနောက်တိုင်းသားတွေ ထဲမှာ ထင်ရှားတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးကတော့ မစ္စစ်ရိုက်ဒေးဗစ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအမျိုးသမီးဟာ အချို့သော သုတ္တန်ပါဠိတော်များနှင့် ဓမ္မသင်္ဂဏီပါဠိတော်ကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာသို့ ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့သူတစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း (၁၀၀) ဝန်းကျင်လောက်က မြန်မာနိုင်ငံမှ ရခိုင်အမျိုးသားတစ်ဦး ဖြစ်သူ ယစ်မျိုးမင်းကြီးဟောင်း ဒါယကာကြီး ဦးရွှေဇံအောင်က အင်္ဂလိပ်လို ဘာသာပြန်ဆိုထားတဲ့ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟကျမ်းငယ်ကို တည်းဖြတ်ခဲ့သူ အယ်ဒီတာတစ်ဦးလည်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒီကျမ်းငယ်ရဲ့နိဒါန်းမှာ.. သူက ထူးခြားတဲ့မှတ်ချက် တစ်ခုကို ရေးသား ထားခဲ့ပါတယ်။ ဒီမှတ်ချက်ကတော့ ဘာလဲ?</p> <p>သူဟာ <b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>ကို (၁၀)နှစ်တိုင်တိုင် လေ့လာခဲ့ပါ တယ်။ ဒီလိုလေ့လာတဲ့အခါမှာ ဒီ<b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>ဟာ လူသားတွေ အတွက် အဘယ်ကဲ့သို့သော အကျိုးကျေးဇူး တစ်စုံတစ်ရာကို ပြုပေးနေပါ သလဲလို့ သိလိုတဲ့စိတ်ဓာတ်ဖြင့် လေ့လာကြည့်ရှုလိုက်ရာ ဒီ<b>အဘိဓမ္မာဒေသနာ တော်</b>မှာ လူသားတွေအတွက် အကျိုးကျေးဇူး တစ်စုံတစ်ရာကို ပြုပေးနေတဲ့ အကြောင်းအရာကို သူ ရှာဖွေလို့ မတွေ့ရှိပါကြောင်း ...စသည်ဖြင့် သူက ဒီလိုမှတ်ချက် ရေးသားထားခဲ့ပါတယ်။</p> <p><b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>မှာ ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူတဲ့ ရုပ်ပရမတ်တရား နာမ်ပရမတ်တရားတွေဟာ <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားတွေ ဖြစ်ကြတယ်၊ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>) သဘောတရားတွေဟာ <b>သမုဒယ သစ္စာ</b>တရားတွေ ဖြစ်ကြတယ်။ ဒီ<b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရား <b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားလို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ <b>သင်္ခါရတရား</b>တွေဟာ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ရဲ့ အရှုခံအာရုံတရားတွေ ဖြစ်ကြတယ်။ <b>လောကုတ္တရာ နိရောဓသစ္စာ</b>ဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီး ကို သိလိုတဲ့ မြင်လိုတဲ့ ဆိုက်ရောက်လိုတဲ့ <b>ယောဂီသူတော်ကောင်း</b>တစ်ဦးဟာ ဒီ<b>သင်္ခါရတရား</b>တွေကို <b>အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တ လက္ခဏာရေး သုံးတန်</b>သို့ တစ်လှည့်စီ တင်ကာ <b>ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို တွင်တွင်ကြီး စီးဖြန်း ရမည်ဆိုတဲ့ ဒီလိုသဘောတရားမျှကိုပင် မသိရှိတဲ့ မသိသေးတဲ့ သူ တစ်ဦးသာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို မသိမှု <b>မောဟတရား</b>တွေကို တစ်ပုံကြီးထမ်းကာ <b>မောဟ</b>တွေ ထူပြောလွန်းလှတဲ့ <b>ကိလေသာတောချုံပုတ်</b>ထဲကနေပြီးတော့ ကမ္ဘာသူ ကမ္ဘာသား သတ္တဝါအများတို့ <b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>အပေါ်မှာ <b>ယုံမှား သံသယ</b>တွေ အမျိုးမျိုးဖြစ်အောင် ဟစ်အော်ကြွေးကျော်လိုက်တဲ့ ထုတ်ပြန် ကြေညာချက် တစ်မျိုးသာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ကုန်းအော်နေတဲ့ ကြွေးကျော်သံနောက်သို့ သံယောင်လိုက်ကာ <b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>နှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ ကြွေးကျော်သံအမျိုးမျိုးတွေကို လည်း ကြွေးကျော်နေကြတဲ့ အရှေ့တိုင်းသားအချို့တွေလည်း ရှိကြပါတယ်။ သို့သော် အချို့အချို့သော အရှေ့တိုင်းသားတွေကတော့ <b>အဘိဓမ္မာဒေသနာ တော်</b>ကို ဘုရားဟောမဟုတ်ပါလို့ ဒီလိုတော့ တိုက်ရိုက် မပယ်ရှားကြပါ။ ဒါပေမဲ့လို့ ဘုရားရှင်ဟာ ..<b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>ကို တာဝတိံသာ နတ်ပြည်မှာ နတ်ဗြဟ္မာတို့အတွက်သာ ဟောကြားတော်မူခဲ့ပါတယ်၊ လူသား တွေအတွက် ဟောကြားထားတော်မူတဲ့ ဒေသနာတော် မဟုတ်ပါလို့ အကြောင်းပြကာ <b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>မှာ ဘုရားရှင် ဟောကြားထား တော်မူတဲ့ ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတွေကို <b>ဝိပဿနာ</b> ရှုပွားသုံးသပ်မှုကို ငြင်းဆို နေကြပြန်တယ်။ ဒီလို ငြင်းဆိုနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေရဲ့ အကြောင်းပြချက်ကို ကောက်ချက်ချကြည့်လိုက်မည်ဆိုလျှင် ဒီလို သဘောတရားတွေကို တွေ့ရှိနိုင် ပါတယ်။</p> <p>နတ်ဗြဟ္မာတွေ သိရှိသွားကြတဲ့ ရုပ်နာမ်ပရမတ် <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားတွေက တစ်မျိုးတခြား ဖြစ်တယ်၊ လူသားတွေ သိရှိကြတဲ့ <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားတွေက (<b>အဘိဓမ္မာ</b>မှာ လာရှိတဲ့ ရုပ်ပရမတ် နာမ်ပရမတ်တရားတွေ မဟုတ်ကြတော့ တဲ့အတွက်) တစ်မျိုးတခြား ဖြစ်နေပြန်တယ်၊ သိရှိရမည့် <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားချင်း က မတူညီတဲ့ သဘော ရှိနေပြန်တယ်။ အလားတူပဲ နတ်ဗြဟ္မာတွေ သိရှိသွား ကြတဲ့ အတိတ်အကြောင်းတရား ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းတရား (နောက်ထပ် ဒုတိယအနာဂတ်စသည် ရှိနေကြသူတို့အတွက် အနာဂတ် အကြောင်းတရား) ဆိုတဲ့ <b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားတွေက တစ်မျိုးတခြား ဖြစ်တယ်၊ လူသားတွေ သိရှိရမည့် <b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားတွေက (အတိတ်နှင့် အနာဂတ်ကို မရှုကြ တော့တဲ့အတွက်) တစ်မျိုးတခြား ဖြစ်နေပြန်တယ်။ ဒီလို ကွဲပြားနေတဲ့အတွက် နတ်ဗြဟ္မာတွေရဲ့ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ရဲ့ အရှုခံအာရုံ ဖြစ်ကြတဲ့ <b>ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ <b>သင်္ခါရတရား</b>တွေက တစ်မျိုးတခြား ဖြစ်တယ်၊ လူသားတွေရဲ့ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ရဲ့ အရှုခံအာရုံ ဖြစ်ကြတဲ့ <b>ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယ သစ္စာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ <b>သင်္ခါရတရား</b>တွေက တစ်မျိုးတခြား ဖြစ်နေကြပြန်တယ်။ ဒီလို <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ရဲ့ အရှုခံအာရုံချင်းတွေက မတူညီကြတဲ့အတွက် ထိုးထွင်းသိမြင်ရမည့် သစ္စာလေးပါး တရားတို့မှာလည်း ကွဲပြားမှုတွေက ရှိနေကြပြန်တယ်။</p> <p><b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>ကို ငြင်းဆိုနေတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တွေရဲ့ အကြောင်းပြ ချက်ကို ကောက်ချက်ချကြည့်လိုက်မည်ဆိုလျှင် ဒီလို ကွဲပြားနေတဲ့ သဘော တရားတွေကို တွေ့ရှိနိုင်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ကွဲပြားမှုတွေဟာ ဘုရားရှင်ရဲ့ <b>ဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်</b>အပေါ်၌ မတုန်မလှုပ် သက်ဝင်ယုံကြည်မှု <b>ဩကပ္ပနသဒ္ဓါတရား</b> ထင်ရှားရှိခြင်းဆိုတဲ့ <b>ပဓာနိယင်္ဂတရား</b> ချို့တဲ့နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာကြတဲ့, ပိဋကတ်တော်မှာ မလာရှိတဲ့, ဘုရားရှင်ကလည်း ဟောကြားထားတော်မမူခဲ့တဲ့ မှားယွင်းနေတဲ့ ခံယူချက်အမျိုးမျိုးတွေကို အခြေတည်ကာ ဖြစ်ပေါ်လာကြတဲ့ ကွဲပြားမှု တွေသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။ တကယ်တမ်း အမှန်တရားကို ပြောကြစို့ဆိုလျှင် လူပဲဖြစ်ဖြစ် နတ်ပဲဖြစ်ဖြစ် ဗြဟ္မာပဲဖြစ်ဖြစ် မည်သည့်<b>အရိယာသူတော်ကောင်း</b> မဆို <b>အရိယာသူတော်ကောင်း</b>တိုင်း <b>အရိယာသူတော်ကောင်း</b>တိုင်း ထိုးထွင်း သိမြင်တော်မူကြတဲ့ သစ္စာလေးပါး မြတ်တရားတို့ကား အကွဲအပြား မရှိ အားလုံးပင် တူညီလျက် ရှိကြပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ငြင်းဆိုနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူတဲ့ ရုပ်နာမ်ပရမတ်အစစ်ဖြစ်ကြတဲ့ <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားကိုမျှ မသိရှိကြသေးတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးတွေသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒီလို <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားကိုမျှ မသိရှိကြ သေးတဲ့ သူတွေထဲမှာ အချို့အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးတွေက အတိတ် အနာဂတ် ရှုမှုကို အပြင်းအထန် ကန့်ကွက်နေကြပြန်တယ်။</p> <p>ဒီလို ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူတဲ့ <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားကိုလည်း <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာ</b>ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိကြသေးတဲ့, အတိတ် အနာဂတ် ရှုပွားမှုကိုလည်း အပြင်းအထန် ကန့်ကွက်နေကြတဲ့ <b>ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်</b>တွေအဖို့ ..အတိတ်က ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်း <b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားတွေကြောင့် ဒီဘဝ မှာ ရုပ်နာမ်ပရမတ်အစစ်ဖြစ်ကြတဲ့ အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာခြင်း၊ ဒီဘဝမှာ ပြုစုပျိုးထောင်လိုက်တဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်း <b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားတွေကြောင့် နောင် အနာဂတ်မှာ ရုပ်နာမ်ပရမတ်အစစ်ဖြစ်ကြတဲ့ ခန္ဓာ (၅)ပါး အကျိုး <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b> တရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာခြင်း စတဲ့ ဒီ<b>သမုဒယသစ္စာ</b> သဘောတရား ကို <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာ</b>ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်ရေးမှာ မမျှော်မှန်းအပ်တဲ့ အရာဌာနတစ်မျိုးသာ ဖြစ်နေပါတယ်။ အလားတူပဲ နောင်တစ်ချိန် မိမိရရှိတော့မည့် <b>အရဟတ္တမဂ်</b>ရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် မိမိတို့ ပြုစုပျိုးထောင်ထားတဲ့ အဝိဇ္Initialize the provided text with HTML formatting, changing subheadings to `<h3>` and bolding Pali terms as requested. ```html <p>နောက်တစ်ခု ပြောကြဦးစို့ --- <b>ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနဉာဏ်</b>နှင့် <b>ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနဉာဏ်</b>တို့ဖြင့် ရှုမြင်အပ်တဲ့ ဝိပဿနာလုပ်ငန်း ခွင်ကို ရည်ညွှန်းတော်မူကာ ဘုရားရှင်က သတိပဋ္ဌာန်ဒေသနာတော်အားလုံး တို့မှာ <b>ဝယဓမ္မာနုပဿီ</b> = အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး (=ရုပ်တရားနာမ်တရား = ဒုက္ခသစ္စာတရား)တွေ ချုပ်ငြိမ်းပုံကိုလည်းကောင်း, အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့ရဲ့ ခဏအားဖြင့် အဆက်မပြတ် ပျက်နေမှုသဘောကို လည်းကောင်း အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုပွားသုံးသပ်၍နေရန် ညွှန်ကြားတော် မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>နောက်တစ်ခု ပြောကြဦးစို့ --- <b>ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနဉာဏ်</b>နှင့် <b>ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနဉာဏ်</b>တို့ဖြင့် ရှုမြင်အပ်တဲ့ ဝိပဿနာလုပ်ငန်း ခွင်ကို ရည်ညွှန်းတော်မူကာ ဘုရားရှင်က သတိပဋ္ဌာန်ဒေသနာတော် အားလုံး တို့မှာ <b>သမုဒယဝယဓမ္မာနုပဿီ</b> = အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး (= ရုပ်တရားနာမ်တရား = ဒုက္ခသစ္စာတရား)တွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ် လာပုံ, အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာ တရားတွေ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး (= ရုပ်တရားနာမ်တရား = ဒုက္ခသစ္စာတရား)တွေ ချုပ်ငြိမ်းပုံကိုလည်းကောင်း, အကြောင်းတရားနှင့် တကွသော အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့ရဲ့ ခဏအားဖြင့် အဆက်မပြတ် ဖြစ်-ပျက်နေမှုသဘောကိုလည်းကောင်း အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုပွားသုံးသပ်၍ နေရန် ညွှန်ကြားတော်မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဆိုလိုတာကတော့ ခုတင်ပြနေတဲ့ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ပိုင်း ရှုကွက်အမျိုး မျိုးတွေဟာ သတိပဋ္ဌာန်ဒေသနာတော်မြတ်မှာ ဘုရားရှင် ညွှန်ကြားထားတော် မူသည့်အတိုင်းသာလျှင် ရှုနေတဲ့ ရှုကွက်အမျိုးမျိုးတွေသာ ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို ဘုရားရှင်ရဲ့ <b>ဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်</b>အပေါ်၌ အလေးအနက် မတုန်မလှုပ် သက်ဝင်ယုံကြည်နေတဲ့ <b>ဩကပ္ပနသဒ္ဓါတရား</b>ဖြင့် ယုံယုံကြည်ကြည် နာယူ မှတ်သားပါလေ။</p> <p><b>နိရောဓသစ္စာ</b>အကြောင်း</p> <p>ဒီလို ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်စတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တွေဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင် နေတဲ့ နိရောဓသစ္စာအကြောင်းကို ဆက်ပြီးတော့ ဆွေးနွေးကြရအောင် ..။</p> <p><b>ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်</b>ဟာ ယခုလို ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်သို့ ဆိုက်ရောက်လာတဲ့ အခါ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ကို အားသစ်နေဆဲ အားထုတ်နေဆဲအချိန်မှာ <b>ပုထုဇန်</b> အဆင့်မှာသာ တည်ရှိနေပါသေးတယ်။ ဆက်လက်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာ တွေကို အစဉ်အတိုင်း အဆက်မပြတ် အဆင့်ဆင့် ဆက်လက် ကြိုးစား အားထုတ်လိုက်တဲ့အခါ ပါရမီတွေကလည်း ရင့်ညောင်းလာခဲ့ပြီဆိုလျှင်တော့ ဒီဘဝ သို့မဟုတ် နောင်အနာဂတ်ဘဝဆိုတဲ့ အနာဂတ် တစ်ချိန်ချိန်မှာတော့ <b>အရဟတ္တမဂ် အရဟတ္တဖိုလ်</b>ကို ဆိုက်ရောက်မှာဖြစ်တယ်။ ဒီလို အနာဂတ်မှာ မိမိရရှိတော့မည့် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်တို့ ဦးဆောင်နေတဲ့ ကိလေသာထု အစိုင်အခဲတွေဟာ အကြွင်း အကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းမှုမျိုးကိုတော့ ဘုရားရှင်က -- <b>အဝိဇ္ဇာယ တွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ</b> .. စသည်ဖြင့် <b>အသေသဝိရာဂနိရောဓ</b>လို့ ဟောကြားတော်မူခဲ့ပါတယ်။၈၁ ဒီလို ကိလေသာတွေရဲ့ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို နောက်ထပ်တစ်ဖန် ပြန်လည်ကာ ဘယ်တော့မှ ဖြစ်ပေါ်ခြင်း အလျှင်းမရှိကြ တော့တဲ့အတွက် <b>အနုပ္ပါဒနိရောဓ</b>လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်၊ နောင်တစ်ဖန် ဖြစ်ပေါ်ခြင်း အလျှင်းမရှိတဲ့ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းလို့ ဆိုလိုပါတယ်။ ဒီလို ကိလေသာ တွေရဲ့ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို <b>ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန်</b>လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်၊ <b>သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာန်</b>လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်။ <b>သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာန်</b>ဆိုတာကတော့ ကိလေသာတွေက အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားသော် လည်း ခန္ဓာ (၅)ပါးက ကြွင်းကျန်နေသေးတဲ့အတွက် ပရိနိဗ္ဗာန်စံသည်အထိ ဆက်လက်တည်ရှိနေမှာဖြစ်ခြင်းကြောင့် <b>သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာန်</b>လို့ ခေါ်ဆိုခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>နောက်တစ်ခုကတော့ <b>ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်</b> ဖြစ်တယ်။ ဒီလို အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် ရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်ဆိုတဲ့ ကိလေသာထုတွေက အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားကြတဲ့အတွက် ဒီကိလေသာ တွေရဲ့ အထောက်အပံ့ကို မရရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် အတိတ်ဘဝထိုထိုမှာရော အရဟတ္တမဂ်ဆိုက်ရောက်မည့်ဘဝမှာရော အရဟတ္တမဂ်သို့ မဆိုက်ရောက်မီ ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ သင်္ခါရ ကံတွေလည်း နောင်တစ်ဖန် ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင် တဲ့ စွမ်းအင်တွေ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားကြတယ်။ ဒီလို အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာ တရားတွေက အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားကြတဲ့အတွက် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတို့ဟာလည်း ပရိနိဗ္ဗာနစုတိအခိုက်မှာ ပရိနိဗ္ဗာနစုတိကို နောက်ဆုံးထားပြီးတော့ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားကြတယ်။ ဒီလို ချုပ်ငြိမ်းမှုမျိုးကိုတော့ နောက်ထပ်တစ်ဖန် ဘယ်တော့မှ ဖြစ်ပေါ်ခြင်း အလျှင်းမရှိကြတော့တဲ့အတွက် <b>အနုပ္ပါဒနိရောဓ</b> လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်၊ <b>ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်</b>လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်၊ <b>အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတ်</b>သို့ ဝင်စံတော်မူတယ်လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်။ <b>အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာန်</b>ဆိုတာကတော့ အတိတ်က ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေကြောင့် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်နေကြတဲ့ အကျိုး ဝိပါက်ခန္ဓာ ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေရဲ့ အကြွင်း အကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းမှုကို <b>အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာန်</b>လို့ ခေါ်ဆို ပါတယ်။၈၂, ၈၃</p> <p>ဒီနေရာမှာ ဘုရားရှင်ကို ဦးတည်ကာ <b>ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန်</b>နှင့် <b>ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်</b>အကြောင်းကို ဆက်ပြောကြရအောင် ..။</p> <p>ဘုရားရှင်ဟာ မဟာသက္ကရာဇ် (၁၀၃)ခုနှစ်၊ ကဆုန်လပြည့်နေ့ည မိုး သောက်ယာမ်အဆုံး၌ ဗောဓိပင်ခြေ မြတ်သောပလ္လင်ဗွေထက်မှာ <b>သဗ္ဗညုတဉာဏ်</b>အထွတ်တပ်ထားတဲ့ <b>အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် အရဟတ္တဖိုလ်ဉာဏ်</b>တို့ကို ရရှိ တဲ့အတွက်ကြောင့် ကိလေသာတွေရဲ့ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းဆိုတဲ့ <b>ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန်</b> ကို ဝင်စံတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဘုရားအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိတော်မူပြီးနောက် (၄၅)ဝါ အချိန်ကာလကို လွန်မြောက်တော်မူပြီးတဲ့အခါ မဟာသက္ကရာဇ် (၁၄၈)ခုနှစ်၊ ကဆုန်လပြည့်နေ့ည မိုးသောက်ယာမ်ကာလရဲ့ နောက်ဆုံးပိုင်းမှာပဲ ကုသိနာရုံ ပြည် မလ္လာမင်းတို့ရဲ့ အင်ကြင်းဥယျာဉ်အတွင်းမှာပဲ ဝိပါက်ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့ရဲ့ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းဆိုတဲ့ <b>ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်</b>ကို ဝင်စံတော်မူခဲ့ပါတယ်။၈၄</p> <p>ဒါကြောင့် <b>ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန်</b> သို့မဟုတ် <b>သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတ်</b> ဝင်စံတော်မူရာ အချိန်ကာလနှင့် နေရာဒေသတို့ဟာလည်း ထင်ရှားတည်ရှိ နေခဲ့ပါတယ်။ အလားတူပဲ <b>ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်</b> သို့မဟုတ် <b>အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာန ဓာတ်</b> ဝင်စံတော်မူရာ အချိန်ကာလနှင့် နေရာဒေသတို့ဟာလည်း အထင် အရှား တည်ရှိနေခဲ့ပါတယ်။</p> <p>သို့သော် <b>အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ်နိဗ္ဗာန်</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့, <b>လောကုတ္တရာ အရိယမဂ်ဉာဏ် အရိယဖိုလ်ဉာဏ်</b>တို့ရဲ့ အာရုံဖြစ်တဲ့, <b>လောကုတ္တရာ နိရောဓသစ္စာ</b>အစစ်ဖြစ်တော်မူတဲ့ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးကတော့ <b>နိစ္စ ထာဝရ</b> အမြဲတည်ရှိနေတဲ့ အငြိမ်းဓာတ်တရားတော်ကြီးသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထို<b>လောကုတ္တရာ နိဗ္ဗာန်</b>တရားတော်မြတ်ကြီးဟာ အကြောင်းတရားတွေက ပြုပြင်လို့ဖြစ်ပေါ်လာရတဲ့ တရားမျိုး မဟုတ်ခြင်းကြောင့် ထိုနိဗ္ဗာန်တရားတော် မြတ်ကို <b>အသင်္ခတဓာတု (= အသင်္ခတဓာတ်)</b>လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်။၈၅ ထိုနိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ဟာ မပျက်မစီးဘဲ အမြဲထာဝရ တည်ရှိနေတဲ့တရား မျိုးဖြစ်ခြင်းကြောင့် လောကမှာ ဘုရားရှင်တို့ ပွင့်ထွန်းပေါ်ပေါက်လာတော်မူ သည်ပင်ဖြစ်စေ, လောကမှာ ဘုရားရှင်တို့ မပွင့်ထွန်း မပေါ်ပေါက်တော်မူခဲ့ သည်ပင်ဖြစ်စေ အမြဲထာဝရ တည်ရှိနေတဲ့ တရားမြတ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘုရားရှင်တို့ ပွင့်ထွန်းတော်မူလာတဲ့အခါ ထိုနိဗ္ဗာန်သို့ ပရိနိဗ္ဗာန် ဝင်စံတော် မူကြတဲ့ သူတော်ကောင်းတွေ များပြားခြင်းကြောင့် ထိုနိဗ္ဗာန်မှာ ပြည့်သွား သည်ဟူ၍ မရှိ၊ ဘုရားရှင်တို့ မပွင့်ထွန်းတော်မူတဲ့အခါ <b>သုညကမ္ဘာ</b> များစွာတို့၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူတဲ့ သူတော်ကောင်းတွေ မရှိခြင်းကြောင့် ထိုနိဗ္ဗာန်တရား တော်မြတ်ကြီးဟာ ယုတ်လျော့သွားသည်ဟူ၍ မရှိ၊၈၆ <b>နိစ္စထာဝရ</b> အမြဲတည်ရှိ နေတဲ့ တရားတော်မြတ်သာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထို<b>အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်</b>တရားတော်မြတ်ဟာ ဘယ်အချိန်အခါက စတင်ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ပြောဆို သတ်မှတ်ဖို့ရန် အချိန်ကာလလည်း မရှိ၊ ဘယ်နေရာ ဘယ်ဒေသမှာ ဖြစ်နေ ပါတယ်လို့ ပြောဆိုသတ်မှတ်ဖို့ရန် နေရာဒေသလည်း မရှိပါ၊ <b>နိစ္စထာဝရ</b> မပျက်စီးဘဲ အမြဲတည်နေတဲ့ တရားတော်မြတ်သာ ဖြစ်ပါတယ်။၈၇</p> <p>သို့သော် ကိလေသာတွေရဲ့ချုပ်ငြိမ်းမှု <b>ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန်</b> သို့မဟုတ် <b>သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာန်</b>တရားတော်မြတ်နှင့် ခန္ဓာတို့ရဲ့ချုပ်ငြိမ်းမှု <b>ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်</b> သို့မဟုတ် <b>အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာန်</b>တရားတော်မြတ်တို့မှာ ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ပြုပြင်ပေးနေကြတဲ့ အကြောင်းတရားတွေလည်း ထင်ရှားရှိနေကြတယ်၊ ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူရာ အချိန်ကာလနှင့် နေရာဒေသတို့လည်း ထင်ရှား ရှိနေကြတယ်။ ဘာအကြောင်းတရားတွေလဲ? <b>လောကီမဂ္ဂင် (၈)ပါး ကျင့်စဉ် တရား</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ ဝိပဿနာဘာဝနာကို ရင့်ကျက်လာအောင် ကျင့်ကြံ ကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်နိုင်ပါမှ ဒီလို ရင့်ကျက်လာတဲ့ အဆင့်ဆင့်သော ဝိပဿနာဉာဏ်တို့က အားကြီးသောမှီရာ <b>ဥပနိဿယပစ္စယသတ္တိ</b>ဖြင့် ကျေးဇူး ပြုပေးနိုင်ပါမှ ဒီလို ရင့်ကျက်လာတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တို့ရဲ့အဆုံးမှာ လေးဆင့် သော <b>အရိယမဂ်ဉာဏ် အရိယဖိုလ်ဉာဏ်</b>တို့ဟာ <b>လောကုတ္တရာ နိရောဓသစ္စာ</b> ဖြစ်တဲ့ <b>အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်</b>တရားတော်မြတ်ကြီးကို အာရုံယူ ကာ တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် (တစ်ဆင့်နှင့် တစ်ဆင့်အကြားတွင် <b>စိတ္တက္ခဏ</b>ပေါင်း များစွာ <b>ဝိပဿနာဇောဝီထိ</b>ပေါင်းများစွာ ခြားလျက်) ဖြစ်ပေါ်လာကြပါတယ်။</p> <p>လေးဆင့်သော <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>တို့က မိမိတို့ကို <b>အာရမ္မဏူပနိဿယ ပစ္စယသတ္တိ</b>ဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးနေတဲ့ <b>အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်</b> တရားတော်မြတ်ကြီးရဲ့ အငြိမ်းဓာတ် အအေးဓာတ် အရှိန်အဝါသတ္တိထူးကြီး အကူအညီကို ရယူကာ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ ကိလေသာအပူမီးတွေကို တစ်ဆင့်ပြီး တစ်ဆင့် <b>သမုစ္ဆေဒပဟာန်</b>ဆိုတဲ့ အကြွင်းမဲ့ ပယ်သတ်ခြင်းဖြင့် ငြိမ်းအေး အောင် ငြှိမ်းသတ်ကြပါတယ်။ လေးဆင့်သော <b>အရိယဖိုလ်ဉာဏ်</b>တို့ကလည်း အလားတူပဲ မိမိတို့ကို <b>အာရမ္မဏူပနိဿယပစ္စယသတ္တိ</b>ဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးနေ တဲ့ <b>အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်</b>တရားတော်မြတ်ကြီးရဲ့ အငြိမ်းဓာတ် အအေးဓာတ် အရှိန်အဝါသတ္တိထူးကြီးအကူအညီကို ရယူကာ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ ကိလေသာအပူမီးတွေကို တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် <b>ပဋိပဿဒ္ဓိ နိရောဓသဘော</b>ဖြင့် တစ်ဖန်ထပ်မံကာ ငြိမ်းသထက် ငြိမ်းအေးအောင် ငြှိမ်းသတ်ကြပါတယ်။ ဒီလို ငြှိမ်းသတ်ကြတဲ့အတွက်ကြောင့် ကိလေသာအပူမီးဆိုတဲ့ သမုဒယသစ္စာတရား တွေဟာ တစ်နည်းပြောရလျှင်တော့ အထက်ကရှင်းပြခဲ့တဲ့အတိုင်း အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့ <b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားတွေဟာ အကြွင်း အကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားကြပါတယ်။ ဒီလို အကြောင်းတရား တွေက အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားကြတဲ့အတွက် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေလည်း အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင် အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားကြပါတယ်။</p> <p>ဒါကြောင့် ကိလေသာအပူမီးတို့ရဲ့ ငြိမ်းအေးခြင်း <b>ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန်</b> သို့မဟုတ် <b>သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာန်</b>တို့မှာ ---</p> <p>၁။ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b></p> <p>၂။ <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b></p> <p>၃။ <b>အရိယဖိုလ်ဉာဏ်</b></p> <p>၄။ <b>အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်</b> ..</p> <p>ဆိုတဲ့ ဒီလိုအကြောင်းတရားတွေ ထင်ရှားရှိနေကြပါတယ်၊ ဒီလို အကြောင်းတရားတွေကြောင့် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာရတဲ့ သဘောတရား တွေသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဖြစ်ပေါ်လာရာ အချိန်ကာလနှင့် ဖြစ်ပေါ်လာရာ နေရာဒေသတို့ဟာလည်း အထင်အရှား ရှိနေကြပါတယ်။</p> <p>ခန္ဓာတို့ရဲ့ချုပ်ငြိမ်းခြင်း <b>ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်</b> သို့မဟုတ် <b>အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာန်</b> တို့မှာလည်း ကိလေသာတို့ရဲ့ ချုပ်ငြိမ်းခြင်း <b>ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန်</b>ဆိုတဲ့ အကြောင်းတရားဟာ ထင်ရှားရှိနေပါတယ်။ <b>ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန်</b> ဝင်စံရခြင်း ကြောင့်သာလျှင် <b>ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်</b> ဝင်စံနိုင်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ တစ်နည်းပြောရလျှင် <b>သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတ်</b>သို့ ဝင်စံနိုင်ခြင်းကြောင့်သာလျှင် <b>အနုပါဒိသေသ နိဗ္ဗာနဓာတ်</b>သို့ ဝင်စံနိုင်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာလည်း <b>ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်</b> ဝင်စံရာ သို့မဟုတ် <b>အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတ်</b> ဝင်စံရာ အချိန်ကာလနှင့် နေရာဒေသတို့ဟာလည်း ထင်ရှားရှိနေပါတယ်။</p> --- <h3>အရိယမဂ္ဂ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်အပ်တဲ့ သစ္စာလေးပါး</h3> <p>ဒီနေရာမှာ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်အပ်တဲ့ သစ္စာလေးပါး အကြောင်းကို ရှင်းပြပြီးတဲ့အခါ <b>လောကုတ္တရာ အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>ဖြင့် ထိုးထွင်း သိမြင်အပ်တဲ့ သစ္စာလေးပါးအကြောင်းကို ဆက်လက်ပြီးတော့ ဆွေးနွေးကြ ရအောင် ..။</p> <p><b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>ဟာ <b>အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်</b>တရားတော် မြတ်ကြီးဆိုတဲ့ <b>လောကုတ္တရာ နိရောဓသစ္စာ</b>တရားကို တိုက်ရိုက်အာရုံပြုကာ ထိုးထွင်းသိခြင်းဆိုတဲ့ <b>အာရမ္မဏပဋိဝေဓသဘော</b>အားဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင် ပါတယ်။ ဒီလို ထိုးထွင်းသိမြင်တဲ့အခါမှာ ယင်း<b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>က သစ္စာ လေးပါးကို မသိအောင် ဖုံးလွှမ်းထားတဲ့ မောဟတရားကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်ရှား လိုက် ပယ်သတ်လိုက်ပါတယ်။ သစ္စာလေးပါးကို မသိအောင် ဖုံးလွှမ်းထားတဲ့ မောဟတရားကို ပယ်ရှားလိုက်တဲ့အတွက် ပယ်သတ်လိုက်တဲ့အတွက် သစ္စာ လေးပါးကို မသိမှု မောဟ (= အဝိဇ္ဇာ)ပျောက်ကာ သိမှု <b>အမောဟ (=ဝိဇ္ဇာ)</b> တရားဟာ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာပါတယ်။ ဒီလိုသစ္စာလေးပါးကို မသိမှုပျောက် ကာ သိမှု ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းကိုပဲ <b>အသမ္မောဟပဋိဝေဓ (= မောဟမရှိသော အားဖြင့် သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်းသိမြင်ခြင်း)</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီလို သိခြင်း မျိုးကိုပဲ ရည်ရွယ်ကာ <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>ဟာ <b>နိရောဓသစ္စာ</b>တရားကို <b>အာရမ္မဏ ပဋိဝေဓ</b>အားဖြင့် ထိုးထွင်းသိတယ်၊ သစ္စာလေးပါးတို့ကို <b>အသမ္မောဟပဋိဝေဓ</b> အားဖြင့် ထိုးထွင်းသိတယ်လို့ မိန့်ဆိုတော်မူခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။၈၈, ၈၉</p> <p>ဆိုလိုတာကတော့ <b>အရိယာသူတော်ကောင်း</b>ဟာ မိမိရရှိခဲ့တဲ့ <b>အရိယ မဂ်တရား</b>က သစ္စာလေးပါးကို မသိအောင် ဖုံးလွှမ်းထားတဲ့ မောဟတရားကို အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ပယ်ရှားထားပြီးဖြစ်တဲ့အတွက် မိမိ အလိုရှိ တဲ့အခါ သစ္စာလေးပါးကို ရှုလိုက်လျှင် သစ္စာလေးပါးတို့ဟာ ထိုအရိယာ သူတော်ကောင်းရဲ့ ဉာဏ်အမြင်မှာ ရေပေါ်မှာ ဘူးတောင်းတွေ ပေါ်သလို ပေါလောပေါ်ကာ ထင်ရှားနေပါတယ်။</p> <p>၁။ ထို<b>အရိယာသူတော်ကောင်း</b>က <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>အမည်ရတဲ့ ရုပ်နာမ်ပရမတ် တရားတွေကို လှမ်းရှုလိုက်ပါက အချိန်မရွေး ရှုလို့ရနေပါတယ်။</p> <p>၂။ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့ အကြောင်း <b>သမုဒယသစ္စာ</b> တရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b> တရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဆိုတဲ့ <b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားတွေကို <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့် လှမ်းရှုလိုက်လျှင်လည်း အချိန်မရွေး ရှုလို့ ရနေ ပါတယ်။</p> <p>၃။ အကြောင်း <b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားတွေ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကြောင့် အကျိုး <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားတွေ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းဆိုတဲ့ <b>နိရောဓသစ္စာ</b>တရားကိုလည်း <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့် လှမ်းရှုလိုက်က အချိန်မရွေး ရှုလို့ရနေပါတယ်။</p> <p>ဒါတွင် မကသေးပါဘူး၊ မိမိရရှိထားတဲ့ <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>ကြောင့် ဖြစ်ပေါ် လာတဲ့ <b>အရိယဖိုလ်ဉာဏ်</b>ဖြင့် <b>အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်</b>ဆိုတဲ့ <b>လောကုတ္တရာ နိရောဓသစ္စာ</b>တရားတော်မြတ်ကြီးကို မျက်မှောက်ပြုကာ နေလိုတဲ့အတွက် <b>ဖလသမာပတ်</b>ကို ဝင်စားလိုတဲ့ဦးတည်ချက်ဖြင့် <b>ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို စီးဖြန်းလိုက်လျှင်လည်း <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>တို့ရဲ့အဆုံးမှာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ <b>ဖလသမာပတ်</b>လို့ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ <b>အရိယဖိုလ်စိတ်</b>တို့ဖြင့် အာရုံမျက်မှောက်ပြုကာ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးရဲ့ အငြိမ်းဓာတ်ချမ်းသာ <b>သန္တိသုခ အရသာကြီး</b>ကို အလိုရှိသလို သုံးဆောင်ခံစားလို့ ရရှိနိုင်ပါတယ်။ <b>လောကုတ္တရာနိရောဓသစ္စာ</b>သို့ ဆိုက်ရောက်ကာ မျက်မှောက်ပြုနေခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>၄။ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်အပ်တဲ့ <b>လောကီမဂ္ဂသစ္စာ</b>တရားတွေ ကိုလည်း အလိုရှိတဲ့အခါ အချိန်မရွေး ရှုလို့ရနေပါတယ်။ အလားတူပဲ မိမိရရှိခဲ့တဲ့ <b>လောကုတ္တရာ အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>အခိုက် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ <b>လောကုတ္တရာမဂ္ဂသစ္စာ</b>တရားတွေကိုလည်း <b>ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်</b>ဖြင့် ပြန်လည်ဆင်ခြင်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်လိုက်တဲ့အခါ အချိန်မရွေး ရှုလို့ ရနေပါတယ်။ <b>လောကီမဂ္ဂသစ္စာ</b>တရားတွေက သင်္ခါရတရားတွေကိုသာ အာရုံပြုကြသော်လည်း တစ်နည်းပြောရလျှင်တော့ သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်းအရာ အနတ္တအခြင်းအရာတွေကို အာရုံပြုနေကြသော်လည်း မိမိရရှိထားတဲ့ <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>နှင့် ယှဉ်တွဲ ဖြစ်ပေါ်သွားခဲ့ကြတဲ့ <b>မဂ္ဂင်တရားကိုယ် (၈)ပါး (= လောကုတ္တရာ မဂ္ဂ သစ္စာတရား)</b>တွေကတော့ <b>အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်</b>ဆိုတဲ့ <b>လောကုတ္တရာ နိရောဓသစ္စာ</b>တရားတော်မြတ်ကြီးကိုသာ အာရုံပြုနေကြ ပါတယ်။</p> <p>ခုပြောခဲ့တဲ့ သစ္စာလေးပါးကတော့ <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင် အပ်တဲ့ သစ္စာလေးပါးပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>ယခုလို တင်ပြပြောဆိုခဲ့ပြီးတဲ့အတိုင်း <b>အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်</b> တို့ကို <b>ဝိပဿနာသမ္မာဒိဋ္ဌိ အရိယမဂ္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ နှစ်မျိုးသော <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်</b>တို့ဖြင့် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် ကာ မသိမမြင်ခဲ့လျှင် သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခရဲ့ အဆုံးအပိုင်းအခြားဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်ကို ဘယ်လိုမှ မရောက်ရှိနိုင်ကြောင်း, ယင်း<b>အရိယသစ္စာ လေးရပ် တရားမြတ်</b>တို့ကို ယင်းနှစ်မျိုးသော <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်</b>တို့ဖြင့် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်ကာ သိပါမှ မြင်ပါမှ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲ ဒုက္ခရဲ့ အဆုံးအပိုင်းအခြားဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်ကို ရောက်နိုင်ကြောင်း ရနိုင်ကြောင်း ကို အထက်ကဖော်ပြခဲ့တဲ့ <b>ကူဋာဂါရသုတ္တန်</b>မှာ၉၀ ဘုရားရှင်က ဟောကြားထား တော်မူခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။</p> --- <h3>အဘိဓမ္မာကို ပယ်ရှားနေသူများ</h3> <p>အနောက်တိုင်းသား တော်တော်ခပ်များများကတော့ <b>အဘိဓမ္မာ ဒေသနာတော်</b>ကို ဘုရားဟောဒေသနာတော် မဟုတ်ပါဟု ငြင်းပယ်နေကြပါတယ်၊ နောက်ပိုင်းကျမှ ဖြည့်စွက်ထားတဲ့ ကျမ်းစာတွေသာ ဖြစ်တယ်လို့ သူတို့က ပြောဆိုလိုကြပါတယ်။ <b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>ကို ဘုရားဟော ဒေသနာ တော်အဖြစ် လက်မခံလိုကြတဲ့ ငြင်းပယ်လိုကြတဲ့ အနောက်တိုင်းသားတွေ ထဲမှာ ထင်ရှားတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးကတော့ မစ္စစ်ရိုက်ဒေးဗစ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအမျိုးသမီးဟာ အချို့သော သုတ္တန်ပါဠိတော်များနှင့် ဓမ္မသင်္ဂဏီပါဠိတော်ကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာသို့ ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့သူတစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း (၁၀၀) ဝန်းကျင်လောက်က မြန်မာနိုင်ငံမှ ရခိုင်အမျိုးသားတစ်ဦး ဖြစ်သူ ယစ်မျိုးမင်းကြီးဟောင်း ဒါယကာကြီး ဦးရွှေဇံအောင်က အင်္ဂလိပ်လို ဘာသာပြန်ဆိုထားတဲ့ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟကျမ်းငယ်ကို တည်းဖြတ်ခဲ့သူ အယ်ဒီတာတစ်ဦးလည်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒီကျမ်းငယ်ရဲ့နိဒါန်းမှာ.. သူက ထူးခြားတဲ့မှတ်ချက် တစ်ခုကို ရေးသား ထားခဲ့ပါတယ်။ ဒီမှတ်ချက်ကတော့ ဘာလဲ?</p> <p>သူဟာ <b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>ကို (၁၀)နှစ်တိုင်တိုင် လေ့လာခဲ့ပါ တယ်။ ဒီလိုလေ့လာတဲ့အခါမှာ ဒီ<b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>ဟာ လူသားတွေ အတွက် အဘယ်ကဲ့သို့သော အကျိုးကျေးဇူး တစ်စုံတစ်ရာကို ပြုပေးနေပါ သလဲလို့ သိလိုတဲ့စိတ်ဓာတ်ဖြင့် လေ့လာကြည့်ရှုလိုက်ရာ ဒီ<b>အဘိဓမ္မာဒေသနာ တော်</b>မှာ လူသားတွေအတွက် အကျိုးကျေးဇူး တစ်စုံတစ်ရာကို ပြုပေးနေတဲ့ အကြောင်းအရာကို သူ ရှာဖွေလို့ မတွေ့ရှိပါကြောင်း ...စသည်ဖြင့် သူက ဒီလိုမှတ်ချက် ရေးသားထားခဲ့ပါတယ်။</p> <p><b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>မှာ ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူတဲ့ ရုပ်ပရမတ်တရား နာမ်ပရမတ်တရားတွေဟာ <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားတွေ ဖြစ်ကြတယ်၊ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>) သဘောတရားတွေဟာ <b>သမုဒယ သစ္စာ</b>တရားတွေ ဖြစ်ကြတယ်။ ဒီ<b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရား <b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားလို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ <b>သင်္ခါရတရား</b>တွေဟာ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ရဲ့ အရှုခံအာရုံတရားတွေ ဖြစ်ကြတယ်။ <b>လောကုတ္တရာ နိရောဓသစ္စာ</b>ဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီး ကို သိလိုတဲ့ မြင်လိုတဲ့ ဆိုက်ရောက်လိုတဲ့ <b>ယောဂီသူတော်ကောင်း</b>တစ်ဦးဟာ ဒီ<b>သင်္ခါရတရား</b>တွေကို <b>အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တ လက္ခဏာရေး သုံးတန်</b>သို့ တစ်လှည့်စီ တင်ကာ <b>ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို တွင်တွင်ကြီး စီးဖြန်း ရမည်ဆိုတဲ့ ဒီလိုသဘောတရားမျှကိုပင် မသိရှိတဲ့ မသိသေးတဲ့ သူ တစ်ဦးသာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို မသိမှု <b>မောဟတရား</b>တွေကို တစ်ပုံကြီးထမ်းကာ <b>မောဟ</b>တွေ ထူပြောလွန်းလှတဲ့ <b>ကိလေသာတောချုံပုတ်</b>ထဲကနေပြီးတော့ ကမ္ဘာသူ ကမ္ဘာသား သတ္တဝါအများတို့ <b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>အပေါ်မှာ <b>ယုံမှား သံသယ</b>တွေ အမျိုးမျိုးဖြစ်အောင် ဟစ်အော်ကြွေးကျော်လိုက်တဲ့ ထုတ်ပြန် ကြေညာချက် တစ်မျိုးသာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ကုန်းအော်နေတဲ့ ကြွေးကျော်သံနောက်သို့ သံယောင်လိုက်ကာ <b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>နှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ ကြွေးကျော်သံအမျိုးမျိုးတွေကို လည်း ကြွေးကျော်နေကြတဲ့ အရှေ့တိုင်းသားအချို့တွေလည်း ရှိကြပါတယ်။ သို့သော် အချို့အချို့သော အရှေ့တိုင်းသားတွေကတော့ <b>အဘိဓမ္မာဒေသနာ တော်</b>ကို ဘုရားဟောမဟုတ်ပါလို့ ဒီလိုတော့ တိုက်ရိုက် မပယ်ရှားကြပါ။ ဒါပေမဲ့လို့ ဘုရားရှင်ဟာ ..<b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>ကို တာဝတိံသာ နတ်ပြည်မှာ နတ်ဗြဟ္မာတို့အတွက်သာ ဟောကြားတော်မူခဲ့ပါတယ်၊ လူသား တွေအတွက် ဟောကြားထားတော်မူတဲ့ ဒေသနာတော် မဟုတ်ပါလို့ အကြောင်းပြကာ <b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>မှာ ဘုရားရှင် ဟောကြားထား တော်မူတဲ့ ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတွေကို <b>ဝိပဿနာ</b> ရှုပွားသုံးသပ်မှုကို ငြင်းဆို နေကြပြန်တယ်။ ဒီလို ငြင်းဆိုနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေရဲ့ အကြောင်းပြချက်ကို ကောက်ချက်ချကြည့်လိုက်မည်ဆိုလျှင် ဒီလို သဘောတရားတွေကို တွေ့ရှိနိုင် ပါတယ်။</p> <p>နတ်ဗြဟ္မာတွေ သိရှိသွားကြတဲ့ ရုပ်နာမ်ပရမတ် <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားတွေက တစ်မျိုးတခြား ဖြစ်တယ်၊ လူသားတွေ သိရှိကြတဲ့ <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားတွေက (<b>အဘိဓမ္မာ</b>မှာ လာရှိတဲ့ ရုပ်ပရမတ် နာမ်ပရမတ်တရားတွေ မဟုတ်ကြတော့ တဲ့အတွက်) တစ်မျိုးတခြား ဖြစ်နေပြန်တယ်၊ သိရှိရမည့် <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားချင်း က မတူညီတဲ့ သဘော ရှိနေပြန်တယ်။ အလားတူပဲ နတ်ဗြဟ္မာတွေ သိရှိသွား ကြတဲ့ အတိတ်အကြောင်းတရား ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းတရား (နောက်ထပ် ဒုတိယအနာဂတ်စသည် ရှိနေကြသူတို့အတွက် အနာဂတ် အကြောင်းတရား) ဆိုတဲ့ <b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားတွေက တစ်မျိုးတခြား ဖြစ်တယ်၊ လူသားတွေ သိရှိရမည့် <b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားတွေက (အတိတ်နှင့် အနာဂတ်ကို မရှုကြ တော့တဲ့အတွက်) တစ်မျိုးတခြား ဖြစ်နေပြန်တယ်။ ဒီလို ကွဲပြားနေတဲ့အတွက် နတ်ဗြဟ္မာတွေရဲ့ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ရဲ့ အရှုခံအာရုံ ဖြစ်ကြတဲ့ <b>ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ <b>သင်္ခါရတရား</b>တွေက တစ်မျိုးတခြား ဖြစ်တယ်၊ လူသားတွေရဲ့ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ရဲ့ အရှုခံအာရုံ ဖြစ်ကြတဲ့ <b>ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယ သစ္စာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ <b>သင်္ခါရတရား</b>တွေက တစ်မျိုးတခြား ဖြစ်နေကြပြန်တယ်။ ဒီလို <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ရဲ့ အရှုခံအာရုံချင်းတွေက မတူညီကြတဲ့အတွက် ထိုးထွင်းသိမြင်ရမည့် သစ္စာလေးပါး တရားတို့မှာလည်း ကွဲပြားမှုတွေက ရှိနေကြပြန်တယ်။</p> <p><b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>ကို ငြင်းဆိုနေတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တွေရဲ့ အကြောင်းပြ ချက်ကို ကောက်ချက်ချကြည့်လိုက်မည်ဆိုလျှင် ဒီလို ကွဲပြားနေတဲ့ သဘော တရားတွေကို တွေ့ရှိနိုင်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ကွဲပြားမှုတွေဟာ ဘုရားရှင်ရဲ့ <b>ဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်</b>အပေါ်၌ မတုန်မလှုပ် သက်ဝင်ယုံကြည်မှု <b>ဩကပ္ပနသဒ္ဓါတရား</b> ထင်ရှားရှိခြင်းဆိုတဲ့ <b>ပဓာနိယင်္ဂတရား</b> ချို့တဲ့နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာကြတဲ့, ပိဋကတ်တော်မှာ မလာရှိတဲ့, ဘုရားရှင်ကလည်း ဟောကြားထားတော်မမူခဲ့တဲ့ မှားယွင်းနေတဲ့ ခံယူချက်အမျိုးမျိုးတွေကို အခြေတည်ကာ ဖြစ်ပေါ်လာကြတဲ့ ကွဲပြားမှု တွေသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။ တကယ်တမ်း အမှန်တရားကို ပြောကြစို့ဆိုလျှင် လူပဲဖြစ်ဖြစ် နတ်ပဲဖြစ်ဖြစ် ဗြဟ္မာပဲဖြစ်ဖြစ် မည်သည့်<b>အရိယာသူတော်ကောင်း</b> မဆို <b>အရိယာသူတော်ကောင်း</b>တိုင်း <b>အရိယာသူတော်ကောင်း</b>တိုင်း ထိုးထွင်း သိမြင်တော်မူကြတဲ့ သစ္စာလေးပါး မြတ်တရားတို့ကား အကွဲအပြား မရှိ အားလုံးပင် တူညီလျက် ရှိကြပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ငြင်းဆိုနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူတဲ့ ရုပ်နာမ်ပရမတ်အစစ်ဖြစ်ကြတဲ့ <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားကိုမျှ မသိရှိကြသေးတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးတွေသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒီလို <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားကိုမျှ မသိရှိကြ သေးတဲ့ သူတွေထဲမှာ အချို့အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးတွေက အတိတ် အနာဂတ် ရှုမှုကို အပြင်းအထန် ကန့်ကွက်နေကြပြန်တယ်။</p> <p>ဒီလို ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူတဲ့ <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားကိုလည်း <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာ</b>ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိကြသေးတဲ့, အတိတ် အနာဂတ် ရှုပွားမှုကိုလည်း အပြင်းအထန် ကန့်ကွက်နေကြတဲ့ <b>ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်</b>တွေအဖို့ ..အတိတ်က ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်း <b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားတွေကြောင့် ဒီဘဝ မှာ ရုပ်နာမ်ပရမတ်အစစ်ဖြစ်ကြတဲ့ အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာခြင်း၊ ဒီဘဝမှာ ပြုစုပျိုးထောင်လိုက်တဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်း <b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားတွေကြောင့် နောင် အနာဂတ်မှာ ရုပ်နာမ်ပရမတ်အစစ်ဖြစ်ကြတဲ့ ခန္ဓာ (၅)ပါး အကျိုး <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b> တရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာခြင်း စတဲ့ ဒီ<b>သမုဒယသစ္စာ</b> သဘောတရား ကို <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာ</b>ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်ရေးမှာ မမျှော်မှန်းအပ်တဲ့ အရာဌာနတစ်မျိုးသာ ဖြစ်နေပါတယ်။ အလားတူပဲ နောင်တစ်ချိန် မိမိရရှိတော့မည့် <b>အရဟတ္တမဂ်</b>ရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် မိမိတို့ ပြုစုပျိုးထောင်ထားတဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်း <b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားတွေရဲ့ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းခြင်း ကြောင့် နောင်အနာဂတ် <b>ပရိနိဗ္ဗာနစုတိ</b>အခိုက်ဝယ် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားတွေ အကြွင်းအကျန် မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းဆိုတဲ့ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်အပ်တဲ့ ဒီ<b>နိရောဓသစ္စာ</b>သဘောတရားကို လည်းပဲ အနာဂတ်ရှုကွက်ကို လုံးဝ ပယ်ရှားနေကြတဲ့အတွက် မိမိတို့ရဲ့ <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာ</b>ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ခြင်းဆိုတဲ့ ဒီအရာဌာနဟာလည်း မမျှော်မှန်းအပ်တဲ့ အရာဌာနမျိုး တစ်ခုသာ ဖြစ်နေ ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရား <b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားကိုမျှ <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာ</b> ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိမမြင်သေးတဲ့ <b>ယောဂီသူတော် ကောင်း</b>တစ်ဦးရဲ့သန္တာန်မှာ --- ဒီလို <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရား <b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားလို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ <b>သင်္ခါရတရား</b>တွေကို <b>လက္ခဏာရေး သုံးတန်</b>သို့ တစ်လှည့်စီ တင်ကာ တွင်တွင်ကြီး <b>ဝိပဿနာ</b>ရှုနိုင်ပါမှ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b> အမြင်တွေဟာလည်း ဖြစ်ပေါ်လာဖို့ရန် ပြည့်စုံလာဖို့ရန် ပို၍ပို၍ မမျှော်မှန်း အပ်တဲ့ အရာဌာနတစ်မျိုးသာ ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒီလို <b>ပဓာနိယင်္ဂတရား</b> အမျိုးမျိုးတွေ ချို့တဲ့နေတဲ့ <b>သူတော်ကောင်း</b>တစ်ဦးရဲ့သန္တာန်မှာ <b>အရဟတ္တဖိုလ် နိဗ္ဗာန်</b>ကို မျက်မှောက်ပြုရေးမှာ မိုးနှင့် မြေကြီးပမာ အလွန့်အလွန် ဝေးကွာ လျက်ပင် ရှိနေပါသေးတယ်။</p> <p>ဒါကြောင့် <b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>ကို ပယ်ရှားနေသူများကို <b>အဋ္ဌသာလိနီ အဋ္ဌကထာ</b>က၉၁ ဒီလို ပြင်းပြင်းထန်ထန် သတိပေးထားပါတယ် ..။</p> <p><b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>ကို တားမြစ်ကန့်ကွက်နေတဲ့သူဟာ.. ဘုရားရှင်ရဲ့ <b>ဓမ္မစကြာဒေသနာတော်</b>တို့ကဲ့သို့သော မြတ်သော တရားဓမ္မစက် ကို ပုတ်ခတ်စော်ကားမှုကို ပေးနေတဲ့သူသာ ဖြစ်ပါတယ်၊ <b>သဗ္ဗညုတဉာဏ် တော်မြတ်</b>ကို တားမြစ်ကန့်ကွက်နှောင့်ယှက်နေသူသာ ဖြစ်ပါတယ်၊ ဘုရားရှင် ရဲ့ ရဲရင့်တော်မူတဲ့ <b>ဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော်မြတ်</b>တွေကို နောက်ကြောင်းသို့ ပြန်လည်ဆုတ်နစ်စေတဲ့သူသာ ဖြစ်ပါတယ်၊ ဘုရားရှင်ရဲ့ <b>အဘိဓမ္မာဒေသနာ တော်</b>ကို လိုက်နာကာ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်လိုတဲ့ <b>သူတော် ကောင်း</b>ကို အမှားမှား အယွင်းယွင်း ဖြစ်အောင်, <b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>မှာ လာရှိတဲ့ ရုပ်နာမ်ပရမတ် <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားတွေကို ထိုးထွင်းသိအောင် ကျင့်လိုနေတဲ့<b>သူတော်ကောင်း</b>ကို မကျင့်မိအောင် ပြုကျင့်နေသူသာ ဖြစ်ပါ တယ်၊ ရသင့်ရထိုက်တဲ့ <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>ကို မရရှိအောင် တားမြစ်နှောင့်ယှက် ခြင်းဆိုတဲ့ အနှောင်အဖွဲ့ကို ဖွဲ့ချည်နေတဲ့ သူသာ ဖြစ်ပါတယ်။ <b>သံဃာကွဲပြား ကြောင်းဖြစ်တဲ့ ဘေဒကရဝတ္ထု (၁၈)မျိုး</b>တို့တွင်၉၂ --- ဘုရားရှင် ဟောကြား တော်မမူတဲ့ <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>မဟုတ်တဲ့ <b>အဓမ္မ</b>ကို <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>ပါဟု <b>ဓမ္မ</b>လုပ်ကာ ထင်ရှားပြခြင်း၊ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မမူတဲ့ <b>သမုဒယသစ္စာ</b>မဟုတ်တဲ့ <b>အဓမ္မ</b>ကို <b>သမုဒယသစ္စာ</b>ပါဟု <b>ဓမ္မ</b>လုပ်ကာ ထင်ရှားပြခြင်း၊ တပည့်သာဝက တွေဟာ သိအောင် ရှုပွားရမည်လို့ ဘုရားရှင်က ဟောကြားထားတော်မူတဲ့ ရုပ်နာမ်ပရမတ်အစစ်ဖြစ်တဲ့ <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>ဆိုတဲ့ <b>ဓမ္မ</b>အစစ်ကို -- ဒီလို<b>ဒုက္ခသစ္စာ</b> မျိုးကို သာဝကတွေ ရှုဖို့မလိုပါဘူး -- ဟု <b>အဓမ္မ</b>လုပ်ကာ ထင်ရှားပြခြင်း၊ တပည့်သာဝကတွေဟာ သိအောင် ရှုပွားရမည်လို့ ဘုရားရှင် ဟောကြား တော်မူတဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အတိတ်အကြောင်းတရား, ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းတရားများဖြစ်ကြတဲ့ တကယ့် <b>သမုဒယသစ္စာ</b>အစစ်ဖြစ်တဲ့ <b>ဓမ္မ</b>တွေကို -- အတိတ် အနာဂတ်ကို ရှုဖို့မလိုပါဘူး -- ဟု ပစ်ပယ်ကာ <b>သမုဒယ သစ္စာ အတုအယောင်ဖြစ်တဲ့ အဓမ္မ</b>တွေကို <b>သမုဒယသစ္စာ</b>ပါဟု <b>ဓမ္မ</b>လုပ်ကာ ထင်ရှားပြခြင်း -- ဒီလို <b>အဓမ္မ</b>ကို <b>ဓမ္မ</b>ဟု, <b>ဓမ္မ</b>ကို <b>အဓမ္မ</b>ဟု ထင်ရှားပြခြင်းဆိုတဲ့ လုပ်ငန်းခွင်ဟာလည်း <b>သံဃာကွဲပြားကြောင်းလုပ်ငန်းခွင်</b>တို့တွင် တစ်ခု အပါ အဝင် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို <b>အဓမ္မ</b>ကို <b>ဓမ္မ</b>ဟု, <b>ဓမ္မ</b>ကို <b>အဓမ္မ</b>ဟု ထင်ရှားပြနေခြင်း ဟာ <b>သံဃာကွဲပြားကြောင်း ဘေဒကရဝတ္ထု (၁၈)မျိုး</b>တို့တွင် <b>ဘေဒကရဝတ္ထု</b> တစ်မျိုးကို ထင်ရှား ဖော်ပြနေသူ တစ်ဦးသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို <b>သံဃာ ကွဲပြားကြောင်း ဘေဒကရဝတ္ထု</b>တစ်မျိုးမျိုးကို ထင်ရှားပြနေတဲ့ ရဟန်းတော်ကို သံဃာတော်က သံဃာ့ဘောင်မှ နှင်ထုတ်ပစ်ခြင်းဆိုတဲ့ <b>ဥက္ခေပနီယဝိနည်း ကံ</b>ကို ပြုလုပ်ပေးထိုက်ပါတယ်။ ဒီလို<b>ဝိနည်းကံ</b>ကို ပြုလုပ်ပြီးတဲ့အခါမှာ သံဃာတော်က ဒီလိုပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို ခြိမ်းခြောက်ခြင်းဆိုတဲ့ <b>တဇ္ဇနီယကံ</b>ကို ထပ်မံပြီးတော့ ပြုထိုက်ပါတယ်။ ဒီလို သံဃာ့ဘောင်မှ နှင်ထုတ်ခြင်း = <b>ဥက္ခေပနီယကံ</b>, သံဃာတော်က ခြိမ်းခြောက်ခြင်း = <b>တဇ္ဇနီယကံ</b>တွေကို ပြုလုပ်ပြီးတဲ့အခါ ဒီပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို သံဃာ့ဘောင်မှ နှင်ထုတ်လျက် အမောင် ယောက်ျား ...သွားပေတော့၊ စားကြွင်းစား လုပ်ကာ အသက်မွေးပေတော့-ဒီလို ပြောဆိုကာ မောင်းထုတ်လိုက်ပါ။ ၉၁</p> <p><b>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်</b>ကို ပယ်ရှားနေသူများကို ဒီလို ပြင်းပြင်း ထန်ထန် သတိပေးထားပါတယ်။</p> <p><b>သာသနာတော်</b>ကို ကွယ်ပျောက်အောင်လုပ်နေသူများ</p> <p>ဘုရားရှင်ကလည်း <b>အင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော်</b>မှာ ဒီလို ဟောကြားသွားတော်မူ ခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...အကြင်ရဟန်းတွေဟာ (က) <b>အဓမ္မ</b>ကို <b>ဓမ္မ</b>လို့ (ခ) <b>ဓမ္မ</b>ကို <b>အဓမ္မ</b>လို့ ထင်ရှားပြနေကြတယ်၊ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... အဲဒီ ရဟန်းတွေဟာ လူအများရဲ့ အစီးအပွားမဲ့ခြင်းငှာ လူအများရဲ့ ချမ်းသာ မဲ့ခြင်းငှာ လူအများရဲ့ အကျိုးမဲ့ခြင်းငှာ နတ်လူတွေရဲ့ အစီးအပွားမဲ့ခြင်းငှာ ဆင်းရဲခြင်းငှာ ကျင့်နေတဲ့သူတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... အဲဒီရဟန်းတွေဟာ များပြားလှတဲ့ အကုသိုလ်တရားတွေကိုလည်း ဖြစ်ပွား စေတဲ့သူတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်၊ အဲဒီရဟန်းတွေဟာ ဒီ<b>သာသနာတော်</b>ကိုလည်း ကွယ်ပျောက်စေတဲ့သူတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။၉၃</p> <p>တပည့်သာဝကတွေ သိသင့်သိထိုက်တဲ့ <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရား <b>သမုဒယသစ္စာ</b> တရားတွေကို မသိအောင် <b>အဓမ္မ</b>ကို <b>ဓမ္မ</b>လို့, <b>ဓမ္မ</b>ကို <b>အဓမ္မ</b>လို့ ထင်ရှားပြကာ တားမြစ်နှောင့်ယှက်နေတဲ့အတွက် ဒီလို တားမြစ်နှောင့်ယှက်ခြင်းဟာ တပည့် သာဝကတွေရဲ့သန္တာန်မှာ <b>ဝိပဿနာဉာဏ် မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်</b>ဆိုတဲ့ ရသင့် ရထိုက်တဲ့ အကျိုးစီးပွား ချမ်းသာသုခတွေကို မရအောင် ဆုတ်ယုတ် ပျက်စီး သွားအောင် ပြုကျင့်နေတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်၊ <b>သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်</b>ဆိုတဲ့ ဘုရားရှင်ရဲ့ အဆုံးအမ <b>သာသနာတော်မြတ်ကြီး</b>ကို ကွယ်ပျောက်အောင် ပြုလုပ်နေခြင်းသာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> --- <h3>ဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော်မြတ် (၄) ပါး</h3> <p>ဒီနေရာမှာ ဘုရားရှင်ရဲ့ ရဲရင့်တော်မူတဲ့ <b>ဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော်မြတ်</b> တွေကို နောက်ကြောင်းသို့ ပြန်လည်ဆုတ်နစ်စေတဲ့သူ ဖြစ်နေပုံကို ပိုမိုပြီးတော့ နားလည်သဘောပေါက်စေရန် <b>အင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော် စတုက္ကနိပါတ် ဝေသာရဇ္ဇသုတ္တန်</b>မှာ၉၄ ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့တဲ့ <b>ဝေသာရဇ္ဇ ဉာဏ်တော်မြတ် (၄)ပါး</b>အကြောင်းကို ကြည်ညိုဖွယ် နာယူဖွယ် မှတ်သားဖွယ် လိုက်နာဖွယ်ကောင်းလှတဲ့အတွက်ကြောင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော် မူတဲ့ မူရင်းအတိုင်း ဦးစားပေးကာ ရှင်းလင်း တင်ပြကြရအောင် ..။</p> <p><b>ဝေသာရဇ္ဇသုတ္တန်</b></p> <p>ရဟန်းတို့ ...မြတ်စွာဘုရား၏ ရဲရင့်ကြောင်း <b>ဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော်</b> တို့သည် ဤ (၄)မျိုးတို့တည်း။ ယင်း <b>ဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော်</b>တို့နှင့် ပြည့်စုံ တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် မြင့်မြတ်ကြောင်း <b>သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်</b> ရှင်၏ အဖြစ်ကို ဝန်ခံတော်မူ၏၊ ပရိသတ်တို့၌ ရဲဝံ့သော စကားကို မြွက်ဆို တော်မူ၏၊ (<b>ဓမ္မစကြာဒေသနာတော်</b>တို့ကဲ့သို့သော) မြတ်သော <b>တရားဓမ္မစက်</b> ကို လည်ပတ်စေတော်မူ၏။ အဘယ် (၄)မျိုးတို့နည်းဟူမူ ---</p> --- <h3>ပထမဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော်</h3> <p>အလုံးစုံသော တရားတို့ကို ဆရာမကူ <b>သယမ္ဘူဉာဏ်</b>ဖြင့် ကောင်းမွန် မှန်ကန်စွာ ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထိုးဖောက်သိမြင်တော်မူသည့် <b>သမ္မာ သမ္ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်</b>အဖြစ် ဝန်ခံတော်မူသော အရှင်ဘုရားသည် ဤမည်သော တရားတို့ကို ထိုးထွင်း၍ မသိအပ်ကုန်သေးဟု ငါဘုရားအပေါ်၌ <b>သမဏ</b> ဖြစ်စေ <b>ဗြာဟ္မဏ</b>ဖြစ်စေ နတ်ဖြစ်စေ <b>မာရ်နတ်</b>ဖြစ်စေ <b>ဗြဟ္မာ</b>ဖြစ်စေ လောက၌ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူပင်ဖြစ်စေ ထိုအရာ၌ အကြောင်းယုတ္တိနှင့်တကွ စောဒနာနိုင်မည့် အရိပ်နိမိတ်ကို ငါဘုရား မြင်တော်မမူသောကြောင့် ငြိမ်းအေးခြင်းသို့ ရောက်လျက် ဘေးကင်းခြင်းသို့ ရောက်လျက် ရဲရင့်ခြင်းသို့ ရောက်လျက် နေထိုင်ရပေ၏။</p> --- <h3>ဒုတိယဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော်</h3> <p><b>အာသဝေါတရား</b>တို့ ကုန်ပြီးသူ <b>ခီဏာသဝ (= ရဟန္တာ)</b>အဖြစ် ဝန်ခံတော် မူသော အရှင်ဘုရားအား -- ဤမည်သော <b>အာသဝေါတရား</b>တို့သည် မကုန် သေးကုန် - ဟု ငါဘုရားအပေါ်၌ <b>သမဏ</b>ဖြစ်စေ <b>ဗြာဟ္မဏ</b>ဖြစ်စေ နတ်ဖြစ် စေ <b>မာရ်နတ်</b>ဖြစ်စေ <b>ဗြဟ္မာ</b>ဖြစ်စေ လောက၌ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူပင် ဖြစ်စေ ထိုအရာ၌ အကြောင်းယုတ္တိနှင့်တကွ စောဒနာနိုင်မည့် အရိပ်နိမိတ်ကို ငါဘုရား မြင်တော်မမူသောကြောင့် ငြိမ်းအေးခြင်းသို့ ရောက်လျက် ဘေးကင်း ခြင်းသို့ ရောက်လျက် ရဲရင့်ခြင်းသို့ ရောက်လျက် နေထိုင်ရပေ၏။</p> --- <h3>တတိယဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော်</h3> <p>စျာန်-မဂ်-ဖိုလ်၏ အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ - ဟု အရှင်ဘုရား ဟောကြားထားတော်မူအပ်ကုန်သော (အမိကိုသတ်ခြင်း, အဖကိုသတ်ခြင်း, ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကိုသတ်ခြင်း, ဘုရားရှင်အား သွေးစိမ်းတည်စေခြင်း, သံဃာ သင်းခွဲခြင်းဟူသည့် <b>အနန္တရိယကံ ငါးပါး</b> စသည့်) ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော သူအား စျာန်-မဂ်-ဖိုလ်၏ အန္တရာယ်ကို မပြုနိုင်ကုန် - ဟု ငါဘုရားအပေါ်၌ <b>သမဏ</b>ဖြစ်စေ <b>ဗြာဟ္မဏ</b>ဖြစ်စေ နတ်ဖြစ်စေ <b>မာရ်နတ်</b>ဖြစ်စေ <b>ဗြဟ္မာ</b>ဖြစ်စေ လောက၌ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူပင်ဖြစ်စေ ထိုအရာ၌ အကြောင်းယုတ္တိ နှင့်တကွ စောဒနာနိုင်မည့် အရိပ်နိမိတ်ကို ငါဘုရားမြင်တော်မမူသောကြောင့် ငြိမ်းအေးခြင်းသို့ ရောက်လျက် ဘေးကင်းခြင်းသို့ ရောက်လျက် ရဲရင့်ခြင်းသို့ ရောက်လျက် နေထိုင်ရပေ၏။</p> --- <h3>စတုတ္ထဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော်</h3> <p>သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲ ဒုက္ခကုန်ခြင်းငှာ ဟောကြားထားတော်မူအပ်သော အရှင်ဘုရား၏ <b>နိယျာနိကတရားတော်</b>သည် ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ကျင့်သသူအား သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခမှ ကောင်းစွာ မထုတ်ဆောင်နိုင် -ဟု ငါဘုရားအပေါ်၌ <b>သမဏ</b>ဖြစ်စေ <b>ဗြာဟ္မဏ</b>ဖြစ်စေ နတ်ဖြစ်စေ <b>မာရ်နတ်</b> ဖြစ်စေ <b>ဗြဟ္မာ</b>ဖြစ်စေ လောက၌ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူပင်ဖြစ်စေ အကြောင်းယုတ္တိနှင့်တကွ စောဒနာနိုင်မည့် အရိပ်နိမိတ်ကို ငါဘုရား မြင်တော် မမူသောကြောင့် ငြိမ်းအေးခြင်းသို့ ရောက်လျက် ဘေးကင်းခြင်းသို့ ရောက်လျက် ရဲရင့်ခြင်းသို့ ရောက်လျက် နေထိုင်ရပေ၏။</p> <p>ရဟန်းတို့ ...မြတ်စွာဘုရား၏ ရဲရင့်ကြောင်း <b>ဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော်</b> တို့သည် ဤ (၄)မျိုးတို့တည်း။ ယင်း <b>ဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော်</b>တို့နှင့် ပြည့်စုံတော် မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် မြင့်မြတ်ကြောင်း <b>သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်</b>ရှင်၏ အဖြစ်ကို ဝန်ခံတော်မူ၏၊ ပရိသတ်တို့၌ ရဲဝံ့သော စကားကို မြွက်ဆိုတော်မူ၏၊ မြတ်သော <b>တရားဓမ္မစက်</b>ကို လည်ပတ်စေတော်မူ၏။၉၃</p> <p>ခုတင်ပြခဲ့တာကတော့ <b>ဝေသာရဇ္ဇသုတ္တန်</b>မူရင်းအတိုင်း တင်ပြလိုက် ခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီ<b>ဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော် (၄)ပါး</b>ထဲက (၄)ခုမြောက်ဖြစ်တဲ့ <b>စတုတ္ထဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော်</b>ကို ထပ်မံပြီးတော့ ဆွေးနွေးကြရအောင် ..။</p> <p><b>သဠာယတနဝဂ္ဂ သံယုတ်ပါဠိတော် အပရိဇာနနသုတ္တန်</b>နှင့် <b>ဣတိဝုတ် ပါဠိတော် သဗ္ဗပရိညာသုတ္တန်</b>တို့မှာ၉၅ ဘုရားရှင်က --- အလုံးစုံသော ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတို့ကို <b>နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ် ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်</b> ဆိုတဲ့ <b>ဉာတပရိညာ</b>, <b>သမ္မသနဉာဏ် ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်</b>ဆိုတဲ့ <b>တီရဏပရိညာ</b>, <b>ဘင်္ဂဉာဏ်</b>မှစ၍ အထက်ပိုင်း<b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>အားလုံးဆိုတဲ့ <b>ပဟာနပရိညာ</b>- ဒီလို<b>ပရိညာပညာ (၃)မျိုး</b>တို့ဖြင့် မဂ်ဆိုက် ဖိုလ်ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် ပိုင်းပိုင်း ခြားခြား မသိပါက သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ မကုန်နိုင် - လို့ ဟောကြားထား တော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>အလားတူပဲ ရှေ့အထက်က တင်ပြခဲ့တဲ့အတိုင်း <b>သစ္စသံယုတ်ပါဠိတော် ကူဋာဂါရသုတ္တန်</b>၃၉ စသည်တို့မှာလည်း ဘုရားရှင်က <b>အရိယသစ္စာ လေးရပ် တရားမြတ်</b>တို့ကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာ</b>ဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ပါမှ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခရဲ့ အဆုံးအပိုင်း အခြားဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ရှိနိုင်မည်၊ ယင်း<b>အရိယသစ္စာလေးရပ် တရား မြတ်</b>တို့ကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာ</b>ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်မသိမမြင်ပါက သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခရဲ့ အဆုံးအပိုင်းအခြား ဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်သို့ ဘယ်လိုမှ မရောက်ရှိနိုင်ကြောင်းကို ဟောကြားထားတော် မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒါ့ကြောင့် အလုံးစုံသော ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတို့ကို <b>ပရိညာပညာ (၃)မျိုး</b>တို့ဖြင့် ပိုင်းပိုင်းခြားခြား သိခြင်း, သို့မဟုတ် <b>အရိယသစ္စာ လေးရပ် တရားမြတ်</b>တို့ကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာ</b>ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ခြင်းတို့ဟာ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခမှ ထွက်မြောက်ကြောင်း <b>နိယျာနိကတရားကောင်း</b>တွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>ယင်းခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတို့ကို <b>ပရိညာပညာ (၃)မျိုး</b> တို့ဖြင့် ပိုင်းပိုင်းခြားခြား သိရေးအတွက် သို့မဟုတ် <b>အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်</b>တို့ကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာ</b>ဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ရေးအတွက် ဘယ်ကျင့်စဉ်တွေကို ကျင့်ရမှာ လဲလို့တော့ မေးစရာရှိတယ်။ ဘုရားရှင်က <b>ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိပဋိပဒါ (= ဒုက္ခ ချုပ်ရာနိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ်)</b>လို့ အမည်တပ်ကာ <b>မဂ္ဂင် (၈)ပါး ကျင့်စဉ်တရား</b>တွေကို ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ တစ်နည်းပြောရလျှင်တော့ ဒီ<b>မဂ္ဂင် (၈)ပါး ကျင့်စဉ်တရား</b>တွေဟာ သံသရာဝဋ် ဆင်းရဲဒုက္ခမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းဖြစ်တဲ့ <b>နိယျာနိက တရားကောင်း နိယျာနိကကျင့်စဉ်ကောင်း</b>တွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>ဒီ<b>မဂ္ဂင် (၈)ပါး ကျင့်စဉ်တရား</b>တွေဟာ <b>လောကီဝိပဿနာဉာဏ်</b>အခိုက် ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ <b>မဂ္ဂင် (၈)ပါး</b>, <b>လောကုတ္တရာမဂ်ဉာဏ်</b>အခိုက် ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ <b>မဂ္ဂင် (၈)ပါး</b> -- ဒီလို နှစ်မျိုးနှစ်စား ရှိပုံကို ရှေ့ပိုင်းက ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။ <b>လောကီဝိပဿနာဉာဏ်</b>အခိုက် ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ <b>မဂ္ဂင် (၈)ပါး</b>ကို <b>ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပဒါ (= အရိယမဂ်သို့ မဆိုက်မီ ကျင့်ရမည့် မဂ္ဂင် (၈)ပါး ကျင့်စဉ်တရား)</b>ဟု လည်းကောင်း, <b>ပုဗ္ဗဘာဂသတိပဋ္ဌာနမဂ် (= အရိယမဂ်သို့ မဆိုက်ရောက်မီ ရှေ့အဖို့၌ ကျင့်ရမည့် သတိပဋ္ဌာနမဂ်)</b>ဟုလည်းကောင်း ဒီလို ခေါ်ဆိုကြ ပါတယ်။ ဒီကျင့်စဉ်တွေဟာ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခမှ ထွက်မြောက်ကြောင်း <b>နိယျာနိကတရားကောင်း</b>တွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။ သို့သော် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက် က ဒီကျင့်စဉ်တွေဟာ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းဖြစ်တဲ့ <b>နိယျာနိကတရားကောင်း</b>တွေ မဟုတ်ပါလို့ ပြောဆိုလာခဲ့လျှင် ဘုရားရှင်ရဲ့ <b>စတုတ္ထမြောက် ဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော်</b>ကို တားမြစ် ကန့်ကွက်နေသူ, နောက်ကြောင်းသို့ ပြန်လည်ဆုတ်နစ်စေသူသာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>သို့သော် ဒီ<b>မဂ္ဂင် (၈)ပါးကျင့်စဉ်တရား</b>တွေဟာ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခမှ ထွက်မြောက်ကြောင်း <b>နိယျာနိကတရားကောင်း</b>တွေ မဟုတ်ပါလို့ ဒီလို တိုက်ရိုက်ပြောဆိုနေတဲ့သူကတော့ မရှိပါဘူး။ သွယ်ဝိုက်တဲ့ နည်းအမျိုးမျိုး ဖြင့်သာ ကန့်ကွက်ပြောဆိုနေတဲ့သူတွေသာ ရှိကြပါတယ်။ ဘယ်လို ပြောဆို ကန့်ကွက်ကြသလဲ?</p> <p>အချို့ပုဂ္ဂိုလ်တွေကတော့ <b>သန္တတိအမတ်ကြီး ရဟန္တာ</b>ဖြစ်သွားတော်မူတဲ့ ထုံးကို ကြည့်ပြီးတော့ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန် ရရှိရေးအတွက် (၅)ပါးသီလမြဲဖို့ မလိုပါ ဟု ပြောကြပြန်တယ်။ <b>သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တ သမ္မာအာဇီဝ</b>ဆိုတဲ့ ဒီ<b>သီလ မဂ္ဂင် (၃)ပါး</b>ကို သွယ်ဝိုက်တဲ့နည်းဖြင့် <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်</b> ရရှိရေး သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခမှ ထွက်မြောက်ရေးအတွက် <b>နိယျာနိကတရားကောင်း</b> မဟုတ်ပါဟု တိုက်ရိုက်မပြောသော်လည်း ပြောသလိုတော့ ဖြစ်နေပါတယ်။၉၆</p> <p>ဘုရားရှင်ဟာ မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန်မှာ အရိယမဂ်သို့ မဆိုက်ရောက် မီ အရိယမဂ်ရဲ့ရှေ့အဖို့၌ ဖြည့်ကျင့်ရမည့် ပုဗ္ဗဘာဂသတိပဋ္ဌာနမဂ်လို့ ခေါ်ဆို အပ်တဲ့ မဂ္ဂင် (၈)ပါး ကျင့်စဉ်တရားတွေကို ရှင်းလင်းတင်ပြတဲ့ အပိုင်းမှာ-- ပထမစျာန်သမာဓိ ဒုတိယစျာန်သမာဓိ တတိယစျာန်သမာဓိ စတုတ္ထစျာန် သမာဓိတို့ကို သမ္မာသမာဓိလို့ ခေါ်ဆိုကြောင်း --- ဟောကြားထားတော်မူ ခဲ့ပါတယ်။၉၇</p> <p>သို့သော် အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်တွေက ယခုခေတ်မှာ စျာန်တရားတွေကို အားထုတ်လို့ မရနိုင်တော့ဘူး စသည်ဖြင့် အကြောင်းပြကာ စျာန်သမာဓိ ထူထောင်မှုတွေကို မလိုလားအပ်တဲ့ ကျင့်စဉ်တစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ပြောဆို ကြပါတယ်။ ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူတဲ့ သမ္မာဝါယာမ သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိလို့ခေါ်ဆိုတဲ့ သမာဓိကျင့်စဉ်တွေကို သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခမှ ထွက်မြောက်ကြောင်း နိယျာနိကတရားကောင်းအဖြစ် အသိအမှတ် မပြုလို ကြပါ။ သမာဓိကျင့်စဉ်ကို သွယ်ဝိုက်တဲ့နည်းအားဖြင့် တားမြစ်ကန့်ကွက်နေမှု တစ်မျိုးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဘုရားရှင်ဟာ သတိပဋ္ဌာန်ကျင့်စဉ်ဒေသနာတော်၌ ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ် ပရမတ်တရားဆိုတဲ့ ဒုက္ခသစ္စာကို သိတဲ့ဉာဏ်, ယင်းဒုက္ခသစ္စာရဲ့ အကြောင်း ရင်းဖြစ်တဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့ သမုဒယသစ္စာကို သိတဲ့ဉာဏ်, ယင်းဒုက္ခသစ္စာရဲ့ ချုပ်ရာ နိရောဓသစ္စာကို သိတဲ့ဉာဏ်, ယင်း ဒုက္ခသစ္စာရဲ့ ချုပ်ရာ နိရောဓသို့ ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ်ကို သိတဲ့ဉာဏ် - ဒီဉာဏ် (၄)မျိုးကို သမ္မာဒိဋ္ဌိလို့ ခေါ်ဆိုကြောင်းကို ဟောကြားထားတော် မူခဲ့ပါတယ်။၉၈</p> <p>သို့သော် ဒီနေရာမှာလည်း အချို့အချို့သော ယောဂီသူတော်ကောင်း များက ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့တဲ့ ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်ပရမတ် တရားဆိုတဲ့ ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေဟာ ဘုရားရှင်သာ ထိုးထွင်းသိနိုင်တဲ့ တရားတွေ ဖြစ်ကြတယ်၊ သာဝကတွေဟာ ဒီရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတွေကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် ဘယ်လိုမှ ထိုးထွင်းမသိနိုင်ပါဟု ကန့်ကွက်ပြောဆို ကြပြန်တယ်။ အချို့သူတော်ကောင်းတွေကလည်း ဝိပဿနာရှုတဲ့အခါမှာ အတိတ် အနာဂတ်ကို ရှုဖို့မလိုပါဟု ညွှန်ကြားချက်အမျိုးမျိုးတွေ ထုတ်ဝေကာ အတိတ်ကပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ပစ္စုပ္ပန်မှာ အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပုံ, ပစ္စုပ္ပန်မှာ ပြုစုပျိုး ထောင်နေတဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့ အကြောင်း သမုဒယ သစ္စာတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် နောင်အနာဂတ်မှာ အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပုံဆိုတဲ့ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်) သဘောတရားတွေကို သိအောင် မြင်အောင် ရှုမှုကို ကန့်ကွက်ပြောဆိုကြပြန်တယ်။ ဒီလို ကန့်ကွက်ပြောဆိုနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ ဒုက္ခသစ္စာကို ထိုးထွင်းသိနေတဲ့ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်, သမုဒယသစ္စာကို ထိုးထွင်းသိ နေတဲ့ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်, ယင်းဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာဆိုတဲ့ သင်္ခါရတရား တွေကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်တတ်တဲ့ ဝိပဿနာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ် ..စတဲ့ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်အမျိုးမျိုးတွေကို သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲ ဒုက္ခမှ ထွက်မြောက်ကြောင်း နိယျာနိကတရားကောင်း ဖြစ်မှုကို သွယ်ဝိုက် သောနည်းတွေနဲ့ ကန့်ကွက်ပြောဆိုကြသူတွေသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>ဒီလို မဂ္ဂင် (၈)ပါး ကျင့်စဉ်တရားတွေကို သွယ်ဝိုက်သောနည်းလမ်းနဲ့ပဲ ဖြစ်စေ တိုက်ရိုက်ပဲဖြစ်စေ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခမှ ထွက်မြောက်ကြောင်း နိယျာနိကတရားကောင်းဖြစ်မှုကို ကန့်ကွက်ပြောဆိုနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ ဘုရားရှင်ရဲ့ စတုတ္ထမြောက် ဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော်မြတ်ကို နောက်ကြောင်းသို့ ပြန်လည်ဆုတ်နစ်စေတဲ့သူတွေသာ ဖြစ်ကြပါတယ်၊ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော် မြတ်ကို တားမြစ်ကန့်ကွက်နှောင့်ယှက်နေကြသူတွေသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ ထပ်မံပြီးတော့ အထူးသတိပေးချင်တဲ့အချက်ကတော့ -- ဒီလို ကန့်ကွက်နေတဲ့သူတွေဟာ ဘုရားရှင်ရဲ့ ဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော်မြတ်ကို တားမြစ်ကန့်ကွက်နိုင်တဲ့စွမ်းအား ရှိတဲ့ဉာဏ်, ဘုရားရှင်ရဲ့ သဗ္ဗညုတဉာဏ် တော်မြတ်ကို တားမြစ်ကန့်ကွက်နိုင်တဲ့စွမ်းအား ရှိတဲ့ဉာဏ် - ဒီလိုဉာဏ်အမြင် မျိုးတွေ မိမိရဲ့ သန္တာန်မှာ ထင်ရှား ရှိ-မရှိကိုတော့ အထူးပဲ စဉ်းစားဆင်ခြင်ကြ ပါလို့ သတိပေးလိုက်ပါတယ်။</p> <h3>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်ဟာ ဘုရားဟောဒေသနာတော်ဖြစ်ပါတယ်</h3> <p>ထေရဝါဒသာသနာတော်၌ ဘုရားရှင်သည် မိမိရဲ့ တပည့်သာဝက ရဟန်းတော်တွေကို အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်သည်အထိ သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်စေခြင်းငှာ ရည်သန်တောင့်တတော်မူလျက် သုတ် ဝိနည်း အဘိဓမ္မာ ဆိုတဲ့ ဒေသနာတော်အရပ်ရပ်တွေကို ကျွတ်ထိုက်သသူ ဝေနေယျတို့ရဲ့ အလို အကြိုက် စရိုက်ဝါသနာနှင့် ဣန္ဒြေ အနုံ့အထက် အနုအရင့်သို့လိုက်ကာ နည်းမျိုးစုံဖြင့် တန်ဆာဆင်ကာ ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမထားတော်မူ ခဲ့ပါတယ်။ သို့သော် အထက်က တင်ပြထားခဲ့တဲ့အတိုင်း အချို့အချို့သော သူတော်ကောင်းတွေက အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်ကို မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန် ရရှိရေး အတွက် အလိုမရှိအပ်တဲ့ တရားတစ်ခုအဖြစ် သဘောပိုက်ကာ, ဘုရားဟော ဒေသနာတော် မဟုတ်ဟု ပြောဆိုကာ, ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန် စံလွန်တော်မူပြီး နောက် သာသနာတော်ရဲ့ နောက်ပိုင်းကာလသို့ ရောက်ရှိလာတဲ့ အခါကျမှ ပိဋကတ်တော်စာရင်း၌ ထပ်မံထည့်သွင်းကာ ဖော်ပြထားတဲ့ နောက်တိုး ကျမ်းစာများအဖြစ် အသိအမှတ် ပြုချင်ကြပါတယ်။ ဒီလို စွပ်စွဲချက်နှင့် ပတ်သက်လို့ ဖြေရှင်းနိုင်ရန်အတွက် ဝိနည်းဒေသနာတော်၌ လာရှိတဲ့ အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်နှင့် ဆက်စပ်ကာ ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် သက်တော်ထင်ရှား ရှိတော်မူစဉ်အခါက ပညတ်ထားတော်မူခဲ့တဲ့ သိက္ခာပုဒ် တော် တစ်ခုကို ထုတ်ဆောင်ကာ ရှင်းပြလိုပါတယ်။</p> <p>ဘုရားရှင်ဟာ ဝိနည်းမဟာဝါပါဠိတော်မှာ၉၉, ၁၀၀ ဆရာဥပဇ္ဈာယ်ပြုကာ တပည့်ရဟန်းလောင်းတွေကို ရဟန်းပြုပေးထိုက်တဲ့, ဆရာဥပဇ္ဈာယ်ပြုကာ တပည့်ရှင်သာမဏေလောင်းတွေကို ရှင်သာမဏေပြုပေးထိုက်တဲ့ ဆရာ ဥပဇ္ဈာယ်ပြုလုပ်ထိုက်သူ ရဟန်းတော်တွေမှာ ရှိသင့်ရှိထိုက်တဲ့ အင်္ဂါရပ်တွေကို နည်းမျိုးစုံဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာကာ, သိက္ခာပုဒ်တော်များ ပညတ်ကာ သတ်မှတ် ပေးတော်မူခဲ့ပါတယ်။ အလားတူပဲ ငါးဝါ မပြည့်သေးတဲ့ တပည့်ရဟန်းတော် များကို မှီရာနိဿရည်းဆရာ ပြုကာ နိဿရည်းပေးထိုက်တဲ့ နိဿရည်းဆရာ ဖြစ်ထိုက်တဲ့ ရဟန်းတော်တွေမှာ ရှိသင့်ရှိထိုက်တဲ့ အင်္ဂါရပ်တွေကို နည်းမျိုး စုံဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာကာ, သိက္ခာပုဒ်တော်များ ပညတ်ကာ သတ်မှတ်ပေးတော် မူခဲ့ပါတယ်။ ထိုအင်္ဂါရပ်တွေကို ပေါင်းစုကာ လိုရင်းကို တင်ပြရမည်ဆိုလျှင် အရေးကြီးတဲ့ အင်္ဂါရပ်တွေကတော့ အောက်ပါအတိုင်းပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ နိဿရည်းဆရာ ဖြစ်ထိုက်တဲ့ ရဟန်းတော်ဟာ ..</p> <p>၁။ ရဟန်းဝါ (၁၀)ဝါ သို့မဟုတ် (၁၀)ဝါကျော် ရှိရမည်။</p> <p>၂။ ပါရာဇိကဏ်ပါဠိတော်နှင့် ပါစိတ်ပါဠိတော်လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ သို့မဟုတ် ဘိက္ခုဝိဘင်း ဘိက္ခုနီဝိဘင်းလို့လည်း ခေါ်ဆိုတဲ့ ဥဘတောဝိဘင်း (=ဝိဘင်းနှစ်ဖြာ)ကို နှုတ်ငုံဆောင်ထားနိုင်သူ, အဋ္ဌကထာ အနက် အဓိပ္ပာယ် အဆုံးအဖြတ်များနှင့်တကွ သိက္ခာပုဒ်တော် အားလုံးတို့ရဲ့ အနက်အဓိပ္ပာယ်ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ နားလည်ထားပြီးသူ, တပည့်သာဝက တို့ကိုလည်း ယင်းသိက္ခာပုဒ်အရပ်ရပ်တွေနှင့် ဆက်စပ်ကာ ဆိုဆုံးမပေး နိုင်သူ ဖြစ်ရမည်။</p> <p>၃။ မဟာဝါခန္ဓက စူဠဝါခန္ဓကနှင့် ပရိဝါပါဠိတော်တို့၌ လာရှိကြတဲ့ ဝိနည်းကံ လို့ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ ကံကြီး ကံငယ်အသွယ်သွယ်တို့ကို ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသူ တတ်သိနားလည်သူ ဖြစ်ရမည်။ တပည့်တွေကိုလည်း ယင်းကံကြီး ကံငယ်တို့နှင့် ပတ်သက်၍ သင်ကြားပေးနိုင်သူ ဆိုဆုံးမပေးနိုင်သူ ဖြစ်ရ မည်။ ဆရာသမားကျင့်ဝတ် တပည့်ကျင့်ဝတ် အစရှိတဲ့ မဟာဝါခန္ဓက စူဠဝါခန္ဓကတို့၌ လာရှိတဲ့ ဝတ်ကြီးဝတ်ငယ် အသွယ်သွယ်တို့နှင့် တကွ သော အဘိသမာစာရိက အမည်ရတဲ့ မွန်မြတ်သော ကျင့်ဝတ်အသွယ် သွယ်တို့၌ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသူ, တပည့်သာဝကတို့အား ဆိုဆုံးမနိုင်သူ ဖြစ်ရမည်။ အဘိဝိနယ အမည်ရတဲ့ ဝိနည်းဒေသနာတော်အားလုံးတို့၌ လာရှိတဲ့ သိက္ခာပုဒ်တော် အားလုံးတို့ကို တတ်သိနားလည်သူ, တပည့် သာဝကတို့အားလည်း သွန်သင်ပြသ ဆိုဆုံးမပေးနိုင်သူ ဖြစ်ရမည်။</p> <p>၄။ သောတာပန်အစရှိတဲ့ သေက္ခအရိယာသူတော်ကောင်းများ ဖြစ်ရေး အတွက် သာသနာတော်မှာ ရှေ့ဦးအစ ဖြည့်ကျင့်ရမည့် အာဒိဗြဟ္မ စရိယက အမည်ရတဲ့ သီလကျင့်စဉ် သီလသိက္ခာ, သမာဓိကျင့်စဉ် သမာဓိသိက္ခာ, ပညာကျင့်စဉ် ပညာသိက္ခာလို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ သိက္ခာ (၃)ရပ် အကျင့်မြတ်တို့ကို ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသူ တတ်သိနားလည်သူ, တပည့်သာဝကတို့အားလည်း ဆိုဆုံးမပေးနိုင်သူ ဖြစ်ရမည်။</p> <p>၅။ <b>အဘိဓမ္မေ ဝိနေတုံ</b>၉၉</p> <p><b>အဘိဓမ္မေတိ နာမရူပပရိစ္ဆေဒေ ဝိနေတုံ</b>၁၀၁</p> <p>အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်မှာ လာရှိတဲ့ ရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို ပရမတ် သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်အောင်, နာမ်ပရမတ်တရားတွေကိုလည်း ပရမတ် သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်အောင် ပိုင်းပိုင်းခြားခြား သိတတ်တဲ့ နာမရူပ ပရိစ္ဆေဒဉာဏ်မှ စ၍ အရဟတ္တဖိုလ်တိုင်အောင်သော ကျင့်စဉ်အရပ်ရပ် တွေကို တပည့်သာဝကတို့အားလည်း ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမနိုင်တဲ့ စွမ်းအား ရှိရမည်။</p> <p>၆။ တပည့်သာဝကတို့ရဲ့ သန္တာန်မှာ ကျရောက်နေတဲ့ ---- ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့အပေါ်၌ ငါ သူတစ်ပါး ယောက်ျား မိန်းမ ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါ လူ နတ် ဗြဟ္မာဟု စွဲလမ်းယုံကြည်မှု, အသက်ကောင် လိပ်ပြာ ကောင် ဝိညာဏ်ကောင် အတ္တကောင်ဟု စွဲလမ်းယုံကြည်မှု (= သက္ကာယ ဒိဋ္ဌိ) အစရှိတဲ့ ဒိဋ္ဌိအမျိုးမျိုးတွေကို ပယ်နုတ်ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအား ရှိရမည်။ ပယ်နုတ်ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ တရားဒေသနာတော် အမျိုးမျိုး ကျင့်စဉ်အမျိုးမျိုးတွေကို ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမကာ ယင်းဒိဋ္ဌိအမျိုးမျိုး တွေကို ပယ်နုတ်ပေးနိုင်တဲ့စွမ်းအား ရှိရမည်။</p> <p>ဤသို့စသည်ဖြင့် ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ ဖြစ်ထိုက်သူ နိဿရည်းဆရာ ဖြစ် ထိုက်သူ ရဟန်းတော်တို့ရဲ့ သန္တာန်မှာ ရှိသင့်ရှိထိုက်တဲ့ အင်္ဂါရပ် အမျိုးမျိုးတွေ ကို သိက္ခာပုဒ်တော်များ ပညတ်ကာ ပြည့်စုံအောင် ကျင့်ထားရန် ညွှန်ကြား ထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို ညွှန်ကြားထားတော်မူတဲ့ ညွှန်ကြားချက်တွေထဲက ဒီနေရာမှာ အလေးဂရုပြုကာ ဆွေးနွေးတင်ပြလိုတဲ့ အင်္ဂါရပ်ကတော့ အမှတ် (၅)မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်နှင့်</p> <p>ဆက်စပ်နေတဲ့ ညွှန်ကြားချက် သိက္ခာပုဒ်တော်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>အကယ်၍ ဘုရားရှင် သက်တော်ထင်ရှား ရှိတော်မူခဲ့စဉ်အခါကတည်း က အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်ဟာ သာသနာတော်မှာ တကယ်ထင်ရှား မရှိခဲ့ သေးဘူးဆိုလျှင်, လူ့ပြည်လူ့လောကမှာလည်း တကယ်ထင်ရှား မရှိခဲ့သေးဘူး ဆိုလျှင်, ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင်ကလည်းပဲ အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်ကို မဟောကြားရသေးဘူးဆိုလျှင် ဒီလိုသိက္ခာပုဒ်တော်များကို ပညတ်တော်မမူ ခဲ့လေရာ။ သို့သော် အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်ဟာ ဘုရားရှင် သက်တော် ထင်ရှား ရှိတော်မူစဉ်အခါကတည်းက သာသနာတော်မှာ တကယ်ထင်ရှား တည်ရှိနေခဲ့တဲ့အတွက် ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်တိုင်ကလည်းပဲ အဘိဓမ္မာ ဒေသနာတော်ကို ဟောကြားထားတော်မူပြီး ဖြစ်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် သာလျှင် ဒီလိုသိက္ခာပုဒ်တော်များကို ပညတ်တော်မူကာ ရဟန်းတော်တို့အား ညွှန်ကြားချက်ကို ပေးသနားတော်မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>အလားတူပဲ အချို့အချို့သော သုတ္တန်ဒေသနာတော်မြတ်တို့မှာ၁၀၂ အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်နှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ အကြောင်းအရာအချို့ကို ဖော်ပြ ထားတဲ့ ဒေသနာစကားရပ်များလည်း လာရှိကြပါတယ်။ ထိုသုတ္တန်တွေထဲက ထင်ရှားတဲ့ သုတ္တန်တစ်ခုကတော့ မဟာဂေါသိင်္ဂသုတ္တန်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ထို သုတ္တန်အကြောင်းကိုတော့ နောက်ပိုင်းသို့ ရောက်ရှိတဲ့အခါ ရှင်းလင်းတင်ပြ ပါမည်။</p> <h3>ကမ္မသတ္တိရဲ့စွမ်းအင်</h3> <p>နောက်တစ်ခု -- ကမ္မသတ္တိစွမ်းအင်အကြောင်းကို ဆက်လက်ကာ ဆွေးနွေးကြရအောင် ..။</p> <p>အချို့အချို့သော သူတော်ကောင်းများက အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေထဲမှာ အကျုံးဝင်နေတဲ့ ကံဆိုတဲ့ ကမ္မသတ္တိရဲ့စွမ်းအင်ကို ရှုပွားသုံးသပ်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ သံသယ ရှိနေကြပြန်တယ်။ အနုသယဓာတ်တွေဟာ သတ္တဝါတစ်ဦးရဲ့ ရုပ်နာမ်သန္တာန် အစဉ်မှာ အငုပ်ဓာတ်အနေအားဖြင့် ကိန်းဝပ်တည်နေကာ အစဉ်တစိုက် လိုက်ပါလျက် တည်ရှိနေကြပါတယ်။ ထိုအနုသယဓာတ်ကို သာဝကတွေဟာ ထိုးထွင်းမသိနိုင်ကြဘဲ သဗ္ဗညုသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်တို့သာ သိမြင်ကြပါတယ်။ သတ္တဝါတို့ရဲ့ အလိုအဇ္ဈာသယ အနုသယဓာတ်ကို ထိုးထွင်းသိမြင်တော်မူတဲ့ အာသယာနုသယဉာဏ်တော်မြတ်ဟာ သဗ္ဗညုဘုရားရှင်တို့ရဲ့ သန္တာန်မှာသာ သီးသန့်တည်ရှိနေတဲ့ အာဝေဏိကဂုဏ်တော်တစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>အလားတူပဲ သတ္တဝါတို့ ပြုစုပျိုးထောင်ထားတဲ့ ကုသိုလ်သင်္ခါရ အကုသိုလ်သင်္ခါရတရားတွေဟာလည်း အနိစ္စတရားတွေသာ ဖြစ်ကြခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပြီးနောက် ချုပ်ပျက်သွားကြတယ်။ သို့သော် ထိုသင်္ခါရတရားတို့ရဲ့ စွမ်းအင် ကမ္မသတ္တိကတော့ သတ္တဝါအသီးအသီးရဲ့ ရုပ်နာမ်သန္တာန်အစဉ် အသီးအသီး မှာ အစဉ်တစိုက် လိုက်ပါကာ ကိန်းဝပ်တည်နေလျက် ရှိပါတယ်။ ရုပ်နာမ် သန္တာန်အစဉ်မှာ အငုပ်ဓာတ်အနေဖြင့် ကိန်းဝပ်တည်နေတဲ့ အနုသယဓာတ် ကို သာဝကတွေ ထိုးထွင်းမသိနိုင်သလို ဒီလို ရုပ်နာမ်သန္တာန်အစဉ်မှာ အစဉ် တစိုက် လိုက်ပါကာ ကိန်းဝပ်တည်နေတဲ့ ဒီကမ္မသတ္တိကိုလည်းဥပါဒ် ဌီ ဘင် အနေအားဖြင့် ထင်ရှားတည်ရှိနေတဲ့ တရားမျိုး မဟုတ်ခြင်းကြောင့် သာဝက တစ်ဦးအနေဖြင့် ဒီကမ္မသတ္တိကို ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်း သိမြင်မှုကို အချို့သူတော်ကောင်းများက ငြင်းဆိုကြပြန်တယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ လူ့ဘဝသို့ ရောက်ရှိလာတော့မည့် ယောဂီ တစ်ဦးရဲ့ သန္တာန်မှာ အတိတ်ဘဝသေခါနီးအချိန်အခါကာလမှာ ထင်မြင်လာခဲ့တဲ့ .. (၁) ကံ, (၂) ကမ္မနိမိတ်, (၃) ဂတိနိမိတ်အကြောင်းကိုသာ ဦးတည်ကာ ဆွေးနွေးကြရအောင် ..။</p> <p>ယောဂီတစ်ဦးရဲ့သန္တာန်မှာ အတိတ်ဘဝထိုထိုက ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ ကုသိုလ်သင်္ခါရ+ကံ, အကုသိုလ်သင်္ခါရ+ကံတွေဟာ များစွာ ရှိကြပါတယ်။ ဒီကံတွေထဲမှာ ကုသိုလ်ကံ တစ်ခုခုက ရင့်ကျက်လာလို့ လူ့ဘဝ လူ့ခန္ဓာ (၅)ပါးကို ဖြစ်ပေါ်လာစေဖို့ရန် အဆင်သင့် ဖြစ်လာပြီဆိုလျှင်, ဒီလို အကျိုးပေး ဖို့ရန် ရင့်ကျက်လာတဲ့ ကုသိုလ်ကံရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် ကံ ကမ္မနိမိတ် ဂတိ နိမိတ်ဆိုတဲ့ နိမိတ် (၃)မျိုးထဲက တစ်မျိုးမျိုးဟာ အတိတ်ဘဝသေခါနီးကာလ မရဏသန္နဇောအခိုက်မှာ သို့မဟုတ် မရဏာသန္နဇော မစောမီ အချိန်အခါ ကတည်းက စတင်ကာ ထင်လာမြဲဓမ္မတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို နိမိတ် (၃)မျိုး တစ်မျိုးမျိုး ထင်လာခြင်းဟာ အကျိုးပေးတော့မည့် ကံရဲ့ စွမ်းအင်သတ္တိကြောင့် သာ ထင်လာခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။၁၀၃</p> <p>ဥပမာ --- ဒါနကုသိုလ်သင်္ခါရကံ တစ်ခုက ရင့်ကျက်လာလို့ အကျိုး ပေးတော့မည်ဆိုလျှင် ..</p> <p>၁။ ထိုကံကို အသစ်တစ်ဖန် ထပ်မံကာ ထူထောင်နေတဲ့ ကုသိုလ်ကံအာရုံ သော်လည်း ထင်လာတတ်ပါတယ်။ ဥပမာ --- သံဃာတော်အား ဆွမ်း လှူခဲ့တဲ့ ကုသိုလ်သင်္ခါရကံက ရင့်ကျက်လာလို့ အကျိုးပေးတော့မည် ဆိုလျှင် သေခါနီးကာလဝယ် သံဃာတော်အား အသစ်တစ်ဖန် ဆွမ်းလှူ နေတဲ့ ကံအာရုံသော်လည်း ထင်လာတတ်ပါတယ်။ သို့မဟုတ် ..</p> <p>၂။ ယင်းကုသိုလ်ကံကို ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့စဉ်က ပါဝင်နေတဲ့ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ် သို့မဟုတ် လှူဖွယ်ဝတ္ထုစတဲ့ ကမ္မနိမိတ်အာရုံသော်လည်း ထင်လာ တတ်ပါတယ်။ အကယ်၍ သမထကုသိုလ်ကံက အကျိုးပေးတော့မည် ဆိုလျှင်လည်း ထိုသမထကုသိုလ်ကံရဲ့ အာရုံနိမိတ်ဖြစ်တဲ့ ကသိုဏ်း ပဋိဘာဂနိမိတ်စတဲ့ ပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံတွေလည်း ထင်နေတတ်ပါတယ်။ အကယ်၍ ဝိပဿနာဘာဝနာကံက အကျိုးပေးတော့မည်ဆိုလျှင်လည်း ဝိပဿနာဉာဏ်ရဲ့ အရှုခံအာရုံဖြစ်ကြတဲ့ သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ အနိစ္စ အခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်းအရာ အနတ္တအခြင်းအရာဆိုတဲ့ အခြင်းအရာ (၃)မျိုးထဲက တစ်မျိုးမျိုးသော အခြင်းအရာဆိုတဲ့ ကမ္မနိမိတ်အာရုံဟာ ထင်လာတတ်ပါတယ်။ သို့မဟုတ် ..</p> <p>၃။ လူသားများအတွက် ဝကွက်ကာ ပြောဆိုရလျှင် မိမိသွားရောက်ရတော့ မည့် နေရာဒေသဖြစ်တဲ့ ကမ္ဗလာအနီရောင်အဆင်းရှိတဲ့ အမိဝမ်းရေ လွှာလို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ဂတိနိမိတ်သော်လည်း ထင်နေတတ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီ ကံ ကမ္မနိမိတ် ဂတိနိမိတ်တို့ဟာ အကျိုးပေးတော့မည့် ကုသိုလ်ကံရဲ့ စွမ်းအားကြောင့်သာလျှင် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာကြရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာ မှာ ကံအာရုံကို အလေးဂရုပြုကာ ပြောလိုပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ပဋိသန္ဓေကို ဖြစ်စေတော့မည့် ကုသိုလ်ကံရဲ့စွမ်းအင်သတ္တိကြောင့် ဒီကုသိုလ်ကံကို အသစ်တစ်ဖန် ထပ်မံကာ ပြုစုပျိုးထောင်နေတဲ့ အနေအထား အားဖြင့် ဒီကုသိုလ်ကံအာရုံဟာ သေခါနီးကာလ ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ် လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ မနောဒွါရမှာ ရှေးရှူကျရောက်ကာ ရှေးရှူဆိုက်ရောက်ကာ ထင်လာနေပါတယ်။၁၀၄ ဆိုလိုတာကတော့ သေခါနီးကာလမှာ အလားတူ ကုသိုလ်ကံတရားတွေဟာ သေမည့်သူရဲ့ မနောဒွါရကို အစွဲပြုပြီးတော့ အသစ်တစ်ဖန် ထပ်မံကာ ဖြစ်ပေါ်နေကြပါတယ်။ ဒီလို ထင်လာတဲ့အခါမှာ ဒီလိုကံကို ပြုစုပျိုးထောင်နေတဲ့ ကုသိုလ်ဇောဝီထိစိတ်အစဉ် နာမ်တရားစု တွေကို ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ် ဝိပဿနာဉာဏ်တို့ဖြင့် ပိုင်းခြားယူကာ သိမ်း ဆည်းလိုက်လျှင် အကျိုးပေးတော့မည့် ကုသိုလ်သင်္ခါရ နာမ်တရားစုတွေကို သိမ်းဆည်းလို့ ရနိုင်ပါတယ်။ ဒီလို သိမ်းဆည်းနိုင်တဲ့ အချိန်အခါမှာ မသေမီ အတိတ်ဘက်သို့ တာစူကာ ရုပ်နာမ်တွေကို ဆက်လက်ကာ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟ ဉာဏ် ဝိပဿနာဉာဏ်တို့ဖြင့် ရှုပွားသိမ်းဆည်းသွားလိုက်တဲ့အခါ အတိတ် ဘဝတစ်ချိန်မှာ ထိုကံကို တကယ်ထူထောင်နေစဉ်က ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ ရုပ်နာမ် တွေနှင့်တကွ ယင်းကုသိုလ်သင်္ခါရ နာမ်တရားစုတွေကိုပါ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူလို့ သိမ်းဆည်းရှုပွားလို့ ရရှိနိုင်ပါတယ်။</p> <p>ဥပမာ --- အထက်ကတင်ပြခဲ့တဲ့ ယောဂီတစ်ဦးဟာ မသေမီ ရှေ့ပိုင်း အချိန်ကာလတစ်ခုက ငှက်ကလေးတွေကို ဇီဝိတဒါန (= ဘေးမဲ့)အလှူ ပေးလှူခဲ့ဖူးပါတယ်။ သေခါနီးကာလမှာ ငှက်ကလေးတွေဟာ လှောင်အိမ် ပချုပ်ထဲမှ အစီအရီ ပျံထွက်နေတဲ့ ကမ္မနိမိတ်အာရုံဟာ ထိုယောဂီရဲ့ ဘဝင် မနောအကြည် (= မနောဒွါရ)မှာ ထင်နေခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို ကမ္မနိမိတ်အာရုံကို တွေ့ရှိတဲ့အခါ ငှက်ကလေးတွေကို တကယ် ဘေးမဲ့အလှူ လှူနေတဲ့ အချိန် အခါမှာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ ရုပ်နာမ်တွေကို ဆက်လက်သိမ်းဆည်းလိုက်တဲ့အခါ ဇီဝိတဒါန (= ဘေးမဲ့)အလှူ ပေးလှူနေတဲ့ ကရုဏာ ပြဓာန်းလျက်ရှိတဲ့ ကုသိုလ်သင်္ခါရ စေတနာအုပ်စု နာမ်တရား (၃၅)လုံးတို့ကို ဇောဝီထိစိတ် အစဉ်အတိုင်း သိမ်းဆည်းလို့ ရရှိခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနာမ်တရားတွေဟာ လှောင် အိမ်ပချုပ်ထဲမှ အစီအရီ ပျံထွက်နေတဲ့ ငှက်ကလေးတွေကို အာရုံယူကာ ဖြစ်ပေါ်နေခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီကုသိုလ်သင်္ခါရတရားတွေဟာလည်း အနိစ္စတရား တွေသာ ဖြစ်ကြတဲ့အတွက် ဖြစ်ပြီးတာနဲ့ ချုပ်ပျက်သွားကြတယ်။ ဒီလို ကုသိုလ် သင်္ခါရတရားတွေကို ပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင် ထပ်ကာထပ်ကာ သိမ်းဆည်းလိုက်တဲ့အခါ ဒီသင်္ခါရတရားတွေ ချုပ်ပျက်ပြီးနောက် ကျန်ရစ်ခဲ့တဲ့ နောင်ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေ နိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ စွမ်းအင်ကမ္မသတ္တိကိုပါ ဉာဏ်ဖြင့် သိမ်းဆည်းလို့ ရှုပွားလို့ ရခဲ့ပါတယ်၊ အကျိုးပေးတော့မည့် ကမ္မသတ္တိစွမ်းအားပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီစွမ်းအားဟာ အကျိုးပေးတော့မှာ ဖြစ်နေတဲ့အတွက် ထင်ရှားပေါ်လွင်လာ ပါတယ်။ ဒီလို ထင်ရှားပေါ်လွင်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် ခုလို ပစ္စယပရိဂ္ဂဟ ဉာဏ် ဝိပဿနာဉာဏ်တို့ဖြင့် သိမ်းဆည်းလို့ ရှုလို့ ရရှိခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒါကြောင့် အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့ သမုဒယသစ္စာကို ထိုးထွင်းသိမြင်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ သံယယ မရှိသင့်ပါ။ ဘုရားရှင်ရဲ့ ဗောဓိဉာဏ် တော်မြတ်အပေါ်၌ ယုံကြည်ချက်သဒ္ဓါတရားရှိဖို့ အထူး လိုအပ်ပါတယ်။</p> <h3>ပါပိစ္ဆ နိဂုံးချုပ်</h3> <p>ဒီနေရာမှာ <b>ပါပိစ္ဆ</b> (= ယုတ်မာတဲ့ အလိုဆိုး)နဲ့ ဆက်စပ်လို့ နိဂုံးချုပ် ပြောလိုတာကတော့ ယောဂီသူတော်ကောင်းတွေဟာ မိမိမှာ ထင်ရှားရှိနေတဲ့ အပြစ်တွေကို ဖုံးကွယ်ထားခြင်းဆိုတဲ့ မာယာတရားတွေ ကင်းစင်အောင် ကျင့်ကြပါ။ မိမိမှာ ထင်ရှားမရှိတဲ့ သီလဂုဏ်ကျေးဇူးတွေ စျာန်သမာဓိ ဂုဏ်ကျေးဇူးတွေကို ရှိသယောင်နှင့် ဟန်ဆောင်ကာ ထုတ်ဖော်ဝါကြွားမှု မပြုကြပါနှင့်၊ ဆရာသမားတွေကိုလည်း တကယ်တမ်း စျာန်သမာဓိတွေကို ထူထောင်လို့ မရဘဲနဲ့ ရပါတယ်လို့ မလျှောက်ထားကြပါနှင့်၊ ရုပ်နာမ်ပရမတ် တရားတွေကို တကယ်မသိဘဲ သိသယောင်, ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (=ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်)သဘောတရားတွေကို တကယ်မသိဘဲ သိသယောင်, ရုပ်-နာမ်-ကြောင်း-ကျိုး (= သင်္ခါရ)တရားတို့ရဲ့ အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်း အရာ အနတ္တအခြင်းအရာတွေကိုလည်း တကယ်တမ်း ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင် ထိုးထွင်းမသိဘဲ မမြင်ဘဲ သိသယောင် မြင်သယောင် ဟန်ဆောင် ကာ သူတစ်ပါးတို့အားလည်း ပြောကြားမှု မပြုကြပါနှင့်၊ ဆရာသမားတို့အား လည်း တင်ပြလျှောက်ထားမှု မပြုကြပါနှင့်၊ အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်မြတ် ကိုလည်း ဘုရားဟောဒေသနာတော် မဟုတ်ပါဟု သံယောင်လိုက်ကာ ကြွေးကြော်မှု မပြုကြပါနှင့်။ တရားဘာဝနာ အားထုတ်ရင်းဖြင့် ငရဲရွာခရီးကို စိတ်ပြေလက်ပျောက် တစ်ခါတစ်ခေါက်လောက် အလည်အပတ် သွားရောက် ကာ ပျော်ပွဲစားထွက်လိုတဲ့ ယုတ်မာတဲ့ စိတ်ထားကလေးတွေကိုတော့ ပယ်ရှား ကြပါလို့ နောက်ဆုံး တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။</p> <p>__________</p> <h3>ကထာဝတ္ထု ဆယ်ပါး (နောက်ပိုင်း)</h3> <p>ကထာဝတ္ထု ဆယ်ပါး (နောက်ပိုင်း)</p> <p>အပ္ပိစ္ဆကထာအဆက်</p> <p><b>ပါပိစ္ဆ</b>အကြောင်းကို ပြောပြပြီးတဲ့နောက် <b>မဟိစ္ဆ</b>အကြောင်းကို ဆက်လက်ပြီးတော့ ဆွေးနွေးကြရအောင် ..။</p> <h3>မဟိစ္ဆဆိုတာ ဘာလဲ?</h3> <p><b>မဟိစ္ဆ</b>ဆိုတာကတော့ မိမိမှာရှိတဲ့ ဂုဏ်တွေကို ထုတ်ဖော်ကာ မိမိ အကြောင်းကို မိမိကိုယ်တိုင် ချီးမွမ်းစကားတွေ ခပ်များများ ပြောချင်တယ်။ ပစ္စည်းလေးဖြာကို အလှူခံယူတဲ့နေရာမှာလည်း မိမိရဲ့ အတိုင်းအတာ ပမာဏ ကို မသိဘဲ ခပ်များများ အလှူခံယူပြန်တယ်။ ဒီလိုပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို <b>မဟိစ္ဆ</b> (=အလိုများပြားတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်)လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၁၀၅</p> <p>ဒီလိုပုဂ္ဂိုလ်မျိုးဟာ မိမိက တကယ်သီလဖြူစင်နေသူ ဖြစ်ခဲ့လျှင်လည်း မိမိသီလဖြူစင်ကြောင်းကို သူတစ်ပါးတွေကို သိပ်ပြီးတော့ သိစေချင်တယ်၊ သိအောင်လည်း ပြောတတ်ပြန်တယ်။ မိမိမှာ ဥပစာရ အပ္ပနာ နှစ်ဖြာသော စျာန်သမာဓိတွေ တကယ်ထင်ရှားရှိနေလျှင်လည်း မိမိမှာ ဥပစာရ အပ္ပနာ နှစ်ဖြာသော စျာန်သမာဓိတွေ ထင်ရှားရှိနေတာကို သူတစ်ပါးတွေကို သိပ် သိစေချင်တယ်၊ သိအောင်လည်း ပြောပြတတ်ပြန်တယ်။ မိမိမှာ တကယ့် ပရမတ်အစစ် ဓာတ်အနှစ်ဖြစ်ကြတဲ့ ရုပ်-နာမ်-ကြောင်း-ကျိုး (= သင်္ခါရ) တရားတွေရဲ့ အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်းအရာ အနတ္တအခြင်းအရာ တွေကို တကယ်ထင်ထင်ရှားရှား ထိုးထွင်းသိမြင်တတ်တဲ့ တကယ့်ဝိပဿနာ ဉာဏ်ပညာအစစ်တွေ တကယ်ထင်ရှားရှိနေပြန်လျှင်လည်း ဒီလို ဝိပဿနာ ဉာဏ်တွေ တကယ်ထင်ရှားရှိနေတာကို သူတစ်ပါးတွေကို သိပ်ပြီးတော့ သိစေချင်တယ်၊ သိအောင်လည်း ပြောပြတတ်ပြန်တယ်။ အလားတူပဲ မိမိမှာ ထင်ရှားရှိနေတဲ့ အခြားအခြားသော ဂုဏ်ပုဒ်တွေကိုလည်း ထုတ်ဖော်ကာ မိမိအကြောင်းကို မိမိကိုယ်တိုင် ဟိမဝန္တာချီးမွမ်းခန်းတွေ ဖွင့်ဆိုနေတတ် ပြန်တယ်။</p> <p>ဒါတွင်လားဆိုတော့ မကသေးပါဘူး ..။ ဒီလို <b>မဟိစ္ဆ</b>ပုဂ္ဂိုလ်နှင့် ပတ်သက်လို့ ဥဒါနအဋ္ဌကထာ စသည်တို့မှာ၁၀၆ အတိုင်းအရှည်ပမာဏကို မသိမှု, အလိုများပြားမှုနှင့် ဆက်စပ်ကာ လေးမျိုးလေးစား ဖွင့်ဆိုထားပါတယ်။</p> <p>၁။ ပရိယေသန = ရှာမှီးခြင်း,</p> <p>၂။ ပဋိဂ္ဂဟဏ = ခံယူခြင်း,</p> <p>၃။ ပရိဘောဂ = သုံးဆောင်ခြင်း,</p> <p>၄။ ဝိဿဇ္ဇန = စွန့်လွှတ်ခြင်း</p> <p>ဆိုပြီးတော့ လေးမျိုးလေးစား ဖွင့်ဆိုထားပါတယ်။</p> <p>၁။ ပရိယေသန = ရှာမှီးခြင်း ---- မိမိမှာ တကယ်လိုအပ်နေတဲ့ အတိုင်း အတာပမာဏလောက်ကိုသာ အပ်သောနည်းဖြင့် ရှာဖွေခြင်းကိုပဲ ဘုရားရှင် က ခွင့်ပြုထားတော်မူပါတယ်။ အပ်သောနည်းဖြင့် ရှာဖွေခြင်းဆိုတာကတော့ ဆွမ်းခံဝတ်ဖြင့် ရှာဖွေခြင်း, ဆွေမျိုးတော်စပ်သူ ပစ္စည်းလေးပါး အလှူခံရန် တောင်းခံရန် မိမိအား ဖိတ်ကြားထားသူတို့ထံ၌သာ မိမိမှာ တကယ်လိုအပ် နေတဲ့ အတိုင်းအတာပမာဏလောက်ကို နှိုင်းချိန်ပြီးတော့ ဆွမ်းပစ္စည်း ဆေးပစ္စည်း စတဲ့ ရဟန်းတော်တို့နှင့် အပ်စပ်တဲ့ ပစ္စည်းများကိုသာလျှင် အလှူခံယူခြင်း တောင်းခံခြင်းကို ဝိနည်းဒေသနာတော်နှင့်အညီ အပ်စပ်တဲ့ နည်းလမ်းဖြင့် ပစ္စည်းလေးပါးကို ရှာဖွေခြင်းလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>သို့သော် မိမိမှာ တကယ်တမ်းလိုအပ်နေတဲ့ အတိုင်းအတာပမာဏထက် ပို၍ အလှူခံယူခြင်း, ဆွေမျိုးမတော်သူ ပစ္စည်းလေးပါး တောင်းခံရန် မဖိတ် ကြားထားသူတို့ထံ၌ မိမိအလိုရှိတဲ့ ပစ္စည်းများကို တောင်းခံခြင်း အလှူခံယူ ခြင်းများကိုတော့ ဘုရားရှင်က တားမြစ်ထားတော်မူပါတယ်၊ မအပ်သော ရှာမှီးခြင်းလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ အလားတူပဲ သစ်သီးပေးခြင်း ပန်းပေးခြင်း ဆေးကုခြင်း ဗေဒင်ဟောခြင်းစသည်ဖြင့် ဒါယကာတို့ရဲ့ ရတနာသုံးပါးကို ကြည်ညိုနေတဲ့ စစ်မှန်တဲ့ သဒ္ဓါတရားကို ပျက်စီးသွားအောင် ဖျက်ဆီးကာ သစ်သီးပေးလို့ ပန်းပေးလို့ ဆေးကုလို့ ဗေဒင်ဟောလို့ မိမိအပေါ်မှာ ကြည်ညို လာခြင်း စတဲ့ သဒ္ဓါအတုအယောင်တွေ ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ပစ္စည်းလေးပါးကို ရရှိအောင် ရှာဖွေခြင်းကိုလည်း မအပ်သော ရှာဖွေခြင်းလို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီလို မအပ်သော ရှာမှီးခြင်းဖြင့် ပစ္စည်းလေးပါးကို ရှာဖွေခြင်း မျိုးကို ပစ္စည်းလေးပါးကို ရှာဖွေရာ၌ <b>မဟိစ္ဆ</b> (= အလိုရမ္မက် များပြားသူ)ဟု ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>၂။ ပဋိဂ္ဂဟဏ = ခံယူခြင်း ---- ပစ္စည်းလေးပါးကို အလှူခံယူတဲ့ နေရာမှာ လည်း အတိုင်းအတာပမာဏကို သိဖို့လိုပါတယ်။</p> <p>(က) လှူဖွယ်ဝတ္ထုကတော့ များနေတယ်၊ သို့သော် အလှူဒါယကာက နည်းနည်းပဲ လှူချင်တယ်ဆိုလျှင် နည်းနည်းပဲ လှူချင်နေတဲ့ ဒါယကာရဲ့ အလိုဆန္ဒကို လိုက်လျောကာ နည်းနည်းပဲ အလှူခံယူရပါတယ်။</p> <p>(ခ) အလှူဒါယကာကတော့ ခပ်များများပဲ လှူချင်တယ်၊ သို့သော် လှူဖွယ်ဝတ္ထုက နည်းနေတယ်ဆိုလျှင်လည်း လှူဖွယ်ဝတ္ထုနည်းပါးမှုကို ကြည့်ပြီးတော့ နည်းနည်းပဲ အလှူခံယူရပါတယ်။</p> <p>(ဂ) လှူဖွယ်ဝတ္ထုကလည်း များနေတယ်၊ အလှူဒါယကာကလည်း များများပဲ လှူချင်တယ်ဆိုလျှင်တော့ မိမိ စားသုံးနိုင်တဲ့ သုံးစွဲနိုင်တဲ့ အတိုင်း အတာပမာဏကို နှိုင်းချိန်ကာ မိမိနှင့် မျှတရုံလောက်ကိုသာ ခံယူပါ။</p> <p>ဒီလို အလှူခံယူတဲ့ နည်းစနစ်ကတော့ ဘုရားရှင်က တပည့်သာဝက တွေကို ပေးသနားသွားတော်မူတဲ့ အလှူခံယူပုံ နည်းစနစ်ကောင်းတစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အလှူခံယူရာ၌ အတိုင်းအရှည်ပမာဏကို သိတဲ့ အလှူခံယူ နည်းမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် ဒီလို ညွှန်ကြားထားတော်မူတဲ့ စည်းကမ်း သတ်မှတ်ချက် နည်းစနစ်ကို ကျော်လွန်ကာ မိမိအတိုင်းအတာပမာဏကို မသိဘဲ များများအလှူခံယူနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို <b>မဟိစ္ဆ</b> (= အလိုရမ္မက် များပြားသူ)လို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>၃။ ပရိဘောဂ = သုံးဆောင်ခြင်း ---- ပစ္စည်းလေးပါးကို သုံးစွဲတဲ့ အပိုင်းမှာလည်း ဘုရားရှင် ညွှန်ကြားထားတော်မူတဲ့ -- ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော စီဝရံ ပဋိသေဝါမိ .. စတဲ့ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ ပစ္စဝေက္ခဏာဆင်ခြင်ပုံ နည်းစနစ် တွေကို ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အသီးအသီးဖြင့် ဆင်ခြင်ကာ .. ပစ္စည်းလေးပါး ကို သုံးဆောင်ပါ။ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြင့် မဆင်ခြင်ဘဲ ပစ္စည်းလေးပါးကို သုံးစွဲမှုမျိုးကို ဘုရားရှင်ဟာ နှစ်ခြိုက်တော်မမူပါ၊ ဣဏပရိဘောဂ = ကြွေးမြီ ယူကာ သုံးစွဲသူ, ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အကြွေးတွေ တစ်ပုံကြီးဖြင့် ပစ္စည်း လေးပါးကို သုံးစွဲနေသူလို့ ဘုရားရှင်က သတ်မှတ်ထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို ပစ္စည်းလေးပါးကို သုံးဆောင်တဲ့အခါမှာ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြင့် ဆင်ခြင်မှု မပြုတော့ဘဲ -- ဟိုပစ္စည်းကို သုံးစွဲလိုက်, ဒီပစ္စည်းကို သုံးစွဲလိုက် စသည်ဖြင့် မိမိသုံးစွဲချင်တဲ့ ပစ္စည်းကို သုံးစွဲချင်သလို သုံးစွဲနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို <b>မဟိစ္ဆ</b> (= ပစ္စည်းလေးပါးကို သုံးဆောင်ရာ၌ အလိုရမ္မက် များပြားသူ)လို့ပဲ ခေါ်ဆို ပါတယ်။</p> <p>နောက်တစ်မျိုးကတော့ ဆေးပစ္စည်းအမျိုးမျိုးတွေကို အနာရောဂါဆိုတဲ့ အကြောင်းတရား ထင်ရှားရှိပါမှ သုံးစွဲဖို့ရန် ဘုရားရှင်က ခွင့်ပြုထားတော် မူခဲ့ပါတယ်။ စပါး (၇)မျိုးတို့ဖြင့် စီမံဖော်စပ်ထားတဲ့ ဘာလီဖျော်ရည်လို အဖျော်ယမကာအမျိုးမျိုး, သင်္ဂါယနာမထေရ်မြတ်တို့ ဝိနည်းမဟာပဒေသ (၄)ပါးနှင့် ညှိကာ ပယ်ရှားထားတော်မူခဲ့တဲ့ သခွားသုံးမျိုး ပိန္နဲနှစ်မျိုး အုန်းသီး ထန်းသီး ဘူး ဖရုံဆိုတဲ့ အသီးကြီး (၉)မျိုးတို့ဖြင့် စီမံပြုပြင်ထားတဲ့ ဖျော်ရည် အမျိုးမျိုး -- ဒီလို မအပ်တဲ့ ဖျော်ရည်အမျိုးမျိုးမှလွဲ၍ ရဟန်းတော်တို့နှင့် အပ်စပ်တဲ့ ရေအေးဖြင့် ဖျော်စပ်ထားတဲ့ အဖျော်ယမကာများကိုလည်း မွန်းလွဲပိုင်း၌ ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်းဆိုတဲ့ အကြောင်းတရား ထင်ရှားရှိပါမှ သာလျှင် သုံးဆောင်ရန် ဘုရားရှင်က ခွင့်ပြုထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>မကျန်းမာသူ ဂိလာနပုဂ္ဂိုလ်တို့အား တင်လဲခဲကို (= ထန်းလျက်ခဲကို = ကြံသကာခဲကို) သုံးဆောင်ရန်, ထောပတ် ဆီဥ ဆီ ပျားရည်တို့ကိုလည်း သုံးဆောင်ရန် ဘုရားရှင်က ခွင့်ပြုထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ သို့သော် ကျန်းမာ ရေးကောင်းမွန်နေတဲ့ ရဟန်း သာမဏေများကိုတော့ မွန်းလွဲအခါ၌ ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်းဆိုတဲ့ အကြောင်းတရားကြောင့် ယင်းတင်လဲခဲ (=ထန်းလျက်ခဲ = သကြားခဲ = သကြားလုံး = ကြံသကာခဲ)ကို သုံးဆောင်ခြင်း, ထောပတ် ဆီဥ ဆီ ပျားရည်တို့ကို သုံးဆောင်ခြင်းတို့ကို ဘုရားရှင်က တားမြစ် ထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျန်းမာရေးကောင်းနေတဲ့ ဆာလောင် မွတ်သိပ်နေတဲ့ ရဟန်းသာမဏေများကိုတော့ မွန်းလွဲပိုင်းအခါ၌ ရေဖြင့် ဖျော်စပ်ထားတဲ့ တင်လဲဖျော်ရည် (= ထန်းလျက်ဖျော်ရည် = ကြံသကာ ဖျော်ရည် = သကြားရည် = ကြံရည်)တို့ကို ဘုရားရှင်က ခွင့်ပြုတော်မူခဲ့ပါ တယ်။၁၀၇ ဒီနေရာမှာလည်း အနာရောဂါမရှိဘဲ ဆေးအမျိုးမျိုးကို သုံးစွဲခြင်း, မွန်းလွဲပိုင်း၌ ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်းဆိုတဲ့ အကြောင်းကြောင့် တင်လဲခဲ အမျိုးမျိုးနှင့် ထောပတ် ဆီဥ ဆီ ပျားရည်တို့ကို သုံးစွဲခြင်း, ဆာလောင်မွတ်သိပ် ခြင်းဆိုတဲ့ အကြောင်းတရား ထင်ရှားမရှိဘဲ မွန်းလွဲပိုင်း၌ ဖျော်ရည်အမျိုးမျိုးနှင့် တင်လဲဖျော်ရည် (= ထန်းလျက်ဖျော်ရည် = ကြံသကာဖျော်ရည် = ကြံရည်) တို့ကို သောက်သုံးခြင်း, ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်းဆိုတဲ့ အကြောင်းတရား ထင်ရှားရှိသည်ပင်ဖြစ်စေ မရှိသည်ပင်ဖြစ်စေ မွန်းလွဲပိုင်း၌ ဝိနည်းမဟာဝါ ပါဠိတော်၌၁၀၈ ဘုရားရှင် တားမြစ်ထားတော်မူပြီးဖြစ်တဲ့ <b>ပက္ကဍာကရသ</b>လို့၁၀၉ ခေါ်ဆိုတဲ့ မီးဖြင့် ကျိုချက်ထားတဲ့ သစ်ရွက်ဖျော်ရည် အမျိုးမျိုး သစ်သီး ဖျော်ရည်အမျိုးမျိုးတို့ကို သောက်သုံးခြင်းတို့ဟာလည်း <b>မဟိစ္ဆ</b> (= ဆေးပစ္စည်း ဖျော်ရည်ပစ္စည်းအမျိုးမျိုးတို့ကို သုံးဆောင်ရာ၌ အလိုရမ္မက် များပြားသူ)လို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>၄။ ဝိဿဇ္ဇန = စွန့်လွှတ်ခြင်း ---- ကျောင်းတည်ရာမြေ, ကျောင်း အဆောက်အဦး, ကျောင်းအသုံးအဆောင်ပရိဘောဂပစ္စည်းများ ဖြစ်ကြတဲ့ အိုးခွက်ပန်းကန် စတဲ့ ဂရုဘဏ်ပစ္စည်းအမျိုးမျိုးတွေကတော့ မည်သူ့ကိုမျှ မစွန့်လွှတ်ကောင်းတဲ့ ပစ္စည်းတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ သို့သော် ဆွမ်းပစ္စည်း ဆေးပစ္စည်း စတဲ့ ဂရုဘဏ် မဟုတ်တဲ့ အချို့အချို့သော ပစ္စည်းများကိုတော့ မိဘအရင်းဖြစ်သူတို့အား စွန့်လွှတ်ခြင်းကိုတော့ ဘုရားရှင်က ခွင့်ပြုထားတော် မူခဲ့ပါတယ်။၁၁၀ ကြွင်းကျန်နေတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ဒီပစ္စည်းအမျိုးမျိုးတွေကို စွန့်လွှတ်ခြင်းကိုတော့ ဘုရားရှင်က သိက္ခာပုဒ်တော်များ ပညတ်ကာ တားမြစ် ထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ သို့သော် ရဟန်းတော် တစ်ပါးဟာ ဘုရားရှင်က ဘယ်လိုပင် တားမြစ်ထားသော်လည်း လိုက်နာမှုမပြုဘဲ မိမိစွန့်ချင်တဲ့ပစ္စည်းကို မိမိပေးချင်တဲ့ပစ္စည်းကို မိမိစွန့်ချင်တဲ့ပုဂ္ဂိုလ်အား မိမိပေးချင်တဲ့ပုဂ္ဂိုလ်အား စွန့်ချင်သလိုစွန့်တယ် ပေးချင်သလိုပေးတယ်၊ ဒီလိုရဟန်းတော်မျိုးဟာ <b>မဟိစ္ဆ</b> (= ပစ္စည်းကို စွန့်ရာ၌ အလိုများပြားသူ)လို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ပစ္စည်းတွေကို မအပ်သောနည်းဖြင့် စွန့်ချင်သလိုစွန့်နေတဲ့ ရဟန်းတော်ရဲ့စိတ်ထားကို အကဲခတ်ကြည့်လိုက်လျှင် သူ့စိတ်ထားရဲ့ နောက်ခံ ဘက်ဂရောင်းမှာတော့ လျှို့ဝှက်ချက် အလိုဆန္ဒအမျိုးမျိုးတွေတော့ ရှိနေတယ် လို့ သုံးသပ်လို့ရနိုင်ပါတယ်၊ ငှက်ပျောသီးပေးလျှင် အုန်းသီးရလိမ့်မည်ဆိုတဲ့ မျှော်လင့်ချက်မျိုးကတော့ ရှိနေတတ်ပါတယ်။ ဒီလို အလိုဆန္ဒအမျိုးမျိုး တွေကိုပဲ <b>မဟိစ္ဆ</b> (= အလိုရမ္မက် များပြားသူ)လို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>ခုပြောခဲ့တဲ့ <b>မဟိစ္ဆ</b>ပုဂ္ဂိုလ် (၄)မျိုးထဲက ပစ္စည်းလေးပါးကို ခံယူရာ၌ မိမိရဲ့အတိုင်းအရှည်ပမာဏကို တတ်သိနားလည်မှု မရှိတဲ့, တင်းတိမ်ရောင့်ရဲ မှုလည်း မရှိတဲ့ <b>မဟိစ္ဆ</b>ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့အလိုဆန္ဒကို တင်းတိမ်ရောင့်ရဲသွားအောင် ပြုလုပ်ပေးဖို့ရန် အလွန်ခက်ခဲလှပါတယ်။ ဒီလို ခက်ခဲတဲ့အတွက်ကြောင့် မွေးမိခင်အရင်းကသော်လည်းပဲ သူ့ရဲ့စိတ်ဓာတ်ကို ကျေနပ်မှုရသွားအောင် သိမ်းသွင်းဆွဲဆောင်ဖို့ရန် မစွမ်းနိုင်ဖြစ်နေတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဥဒါန အဋ္ဌကထာက ဒီလို ဆက်လက်ကာ ဖွင့်ဆိုထားတော်မူပါတယ် ..။</p> <h3>မရောင့်ရဲနိုင်တဲ့ တရားသုံးမျိုး</h3> <p><b>အဂ္ဂိက္ခန္ဓော သမုဒ္ဒေါ စ၊ မဟိစ္ဆော စာပိ ပုဂ္ဂလော။</b></p> <p><b>သကဋေဟိ ပစ္စယေ ဒေန္တု၊ တယောပေတေ အတပ္ပိယာ။</b>၁၁၁</p> <p>၁။ <b>အဂ္ဂိက္ခန္ဓ</b> = မီးပုံကြီး</p> <p>၂။ <b>သမုဒ္ဒ</b> = သမုဒ္ဒရာပင်လယ်</p> <p>၃။ <b>မဟိစ္ဆ</b> = အလိုများပြားသူ ..</p> <p>ဒီ (၃)မျိုးတို့ကို ပစ္စည်းတွေကို လှည်းအပြည့်တင်ကာ ထပ်ကာထပ်ကာ ထည့်ပေးနေသော်လည်း ရောင့်ရဲသွားအောင် ပြုလုပ်ပေးဖို့ရန်ကား မစွမ်း နိုင်ပေ။</p> <p>မီးပုံကြီးထဲသို့ ပစ္စည်းတွေကို လှည်းအပြည့်တင်ကာ ထပ်ကာထပ်ကာ ထည့်ပေးနေသော်လည်း ဒီမီးပုံကြီးမှာ ရောင့်ရဲသွားတယ်လို့ မရှိပါ။ သမုဒ္ဒရာ ပင်လယ်ပြင်ကြီးထဲသို့ ပစ္စည်းတွေကို လှည်းအပြည့်တင်ကာ ထပ်ကာထပ်ကာ သွန်ချပေးနေပေမယ့်လို့ မဟာသမုဒ္ဒရာပင်လယ်ကြီးကလည်း ရောင့်ရဲသွား တယ်လို့ မရှိပါ။ အလားတူပဲ <b>မဟိစ္ဆ</b> (= အလိုများပြားသူ)ကို ပစ္စည်းတွေကို လှည်းအပြည့်တင်ကာ ထပ်ကာထပ်ကာ ပေးလှူနေသော်လည်း ထိုပုဂ္ဂိုလ်မျိုး ရဲ့ အလိုဆန္ဒတွေကို ရောင့်ရဲသွားအောင် တင်းတိမ်သွားအောင် မွေးမိခင်ရင်း ကသော်လည်း ပြုလုပ်ပေးဖို့ရန် မစွမ်းနိုင်ပါ။</p> <h3>အပ္ပိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ်</h3> <p><b>အပ္ပိစ္ဆ</b>ဆိုတာကတော့ ဒီလိုပါ။ ခုပြောခဲ့ပြီးတဲ့ ..</p> <p>၁။ အပိုအလွန်တွေကို အလိုရှိခြင်း <b>အတြိစ္ဆ</b></p> <p>၂။ ယုတ်မာတဲ့ အလိုဆိုးရှိခြင်း <b>ပါပိစ္ဆ</b></p> <p>၃။ အလိုရမ္မက်များပြားခြင်း <b>မဟိစ္ဆ</b> ..</p> <p>ဆိုတဲ့ ဒီလို ယုတ်ညံ့တဲ့ အကုသိုလ်အလိုဆိုး (၃)မျိုးကို ခပ်ဝေးဝေးက ရှောင်ရှားပြီးတော့ မိမိမှာ ထင်ရှားရှိနေတဲ့ သီလ သမာဓိ ပညာစတဲ့ ဂုဏ်ကျေးဇူးအရပ်ရပ်တွေကို ထုတ်ဖော်ချီးကျူးမှု ထင်ရှားဖော်ပြမှု မပြုလုပ်ဘဲ ပစ္စည်းလေးဖြာကို အလှူခံယူရာ၌ မိမိရဲ့ အတိုင်းအရှည်ပမာဏကို နှိုင်းရှည့် ကာ မိမိနှင့် မျှတလောက်ရုံမျှကိုသာ အလှူခံယူခြင်း အလိုရှိခြင်းမျိုးကို အလိုနည်းပါးခြင်း (= <b>အပ္ပိစ္ဆ</b>)လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီလို အလိုနည်းပါးနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကိုလည်း <b>အပ္ပိစ္ဆ</b>ပုဂ္ဂိုလ်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>ဒီလို <b>အပ္ပိစ္ဆ</b>ဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံနေတဲ့ အလိုနည်းပါးနေတဲ့ သူတော်ကောင်း ဟာ မိမိမှာ ထင်ရှားရှိနေတဲ့ ဂုဏ်တွေကို ဖုံးကွယ်ထားလိုတဲ့ ကောင်းမွန်တဲ့ မွန်မြတ်တဲ့ အလိုဆန္ဒတွေသာ ထင်ရှားရှိနေတဲ့အတွက် ..</p> <p>၁။ မိမိမှာ သဒ္ဓါတရား ထင်ရှားရှိနေသော်လည်း သဒ္ဓါတရား ထင်ရှား ရှိနေတဲ့ သူတော်ကောင်းတစ်ဦးပဲလို့ မိမိကို လူအများက အသိအမှတ် ပြုတာကို အလိုမရှိ၊</p> <p>၂။ မိမိမှာ သီလဂုဏ်ကျေးဇူးတရား ..</p> <p>၃။ အကြား+အမြင် ဗဟုဿုတများပြားခြင်း ဂုဏ်ကျေးဇူးတရား ..</p> <p>၄။ ဝိဝေကသုံးဖြာ၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက်ခြင်းဂုဏ်ကျေးဇူးတရား..</p> <p>၅။ အကုသိုလ်တရားတွေကို ပယ်ရှားနိုင်ရေး ကုသိုလ်တရားတွေ ပြည့်စုံ လာရေးအတွက် အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်တဲ့ လုံ့လဝီရိယ ဂုဏ်ကျေးဇူးတရား ..</p> <p>၆။ သတိပဋ္ဌာန် (၄)ပါးတို့၌ အစဉ်ပွားများနေတဲ့ ထင်လင်းတဲ့ သတိတရား ထင်ရှားရှိခြင်း ဂုဏ်ကျေးဇူးတရား ..</p> <p>၇။ ဥပစာရ အပ္ပနာ နှစ်ဖြာသော သမာဓိတရား ထင်ရှားရှိခြင်း ဂုဏ်ကျေးဇူး တရား ..</p> <p>၈။ ဝိပဿနာဉာဏ်ပညာအမျိုးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံနေခြင်း ဂုဏ်ကျေးဇူးတရား..</p> <p>ဒီလို အမျိုးမျိုးသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတရားတွေ မိမိမှာ တကယ်ထင်ရှား တည်ရှိနေသော်လည်း မိမိကို ဒီလို ဂုဏ်ကျေးဇူးအမျိုးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံနေတဲ့ သူတော်ကောင်းပါလို့ လူအများက အသိအမှတ်ပြုတာကို အလိုမရှိ။၁၁၂</p> <h3>အပ္ပိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ် လေးမျိုး</h3> <p>ဒီနေရာမှာ ဥဒါနအဋ္ဌကထာက အပ္ပိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ် လေးမျိုးအကြောင်းကို ဆက်လက်ကာ ရှင်းလင်းဖွင့်ဆိုထားပါတယ်။ ဒီအလိုနည်းပါးနေတဲ့ (= အပ္ပိစ္ဆ) ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးဆိုတာကတော့ ..</p> <p>၁။ ပစ္စယအပ္ပိစ္ဆ = ပစ္စည်းလေးပါး၌ အလိုနည်းပါးသူ</p> <p>၂။ ဓုတင်္ဂပ္ပိစ္ဆ = ဓုတင်ကျင့်ဝတ်ဂုဏ်ကျေးဇူး၌ အလိုနည်းပါးသူ</p> <p>၃။ ပရိယတ္တိအပ္ပိစ္ဆ = ပရိယတ်ဂုဏ်ကျေးဇူး၌ အလိုနည်းပါးသူ</p> <p>၄။ အဓိဂမအပ္ပိစ္ဆ = မိမိရရှိထားပြီတဲ့ လောကုတ္တရာတရားဂုဏ်ကျေးဇူး၌ အလိုနည်းပါးသူ</p> <p>ဒီလို အလိုနည်းပါးသူ (= အပ္ပိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ်) လေးမျိုး ရှိပါတယ်။၁၁၃</p> <p><b>၁။ ပစ္စယအပ္ပိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ်</b> ---- ဆွမ်း သင်္ကန်း ကျောင်း ဆေးဆိုတဲ့ ပစ္စည်း လေးပါးကို အလှူခံယူတဲ့အခါမှာ ..</p> <p>(က) အလှူရှင်ဒါယကာရဲ့ နည်းနည်းလှူလိုခြင်း များများလှူလိုခြင်းဆိုတဲ့ အလိုဆန္ဒကို တတ်သိနားလည်ကာ</p> <p>(ခ) လှူဖွယ်ဝတ္ထုပစ္စည်းစုရဲ့ အနည်းအများကို ကြည့်ရှုကာ</p> <p>(ဂ) မိမိနှင့် မျှတလောက်ရုံ အတိုင်းအတာပမာဏကို တတ်သိနားလည် ကာ ..</p> <p>အထက် မဟိစ္ဆကို ရှင်းလင်းတဲ့ အပိုင်းမှာ တင်ပြခဲ့တဲ့အတိုင်း၁၁၄ နည်းနည်းသာ အလှူခံယူခြင်း သို့မဟုတ် မိမိနှင့် မျှတရုံလောက်ကိုသာ အလှူခံယူခြင်းဆိုတဲ့ အလိုနည်းပါးသူကို ပစ္စယအပ္ပိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ်လို့ ဆိုလိုပါတယ်။</p> <p><b>၂။ ဓုတင်္ဂအပ္ပိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ်</b> ---- မိမိက ဓုတင်ကျင့်ဝတ်ပဋိပတ္တိကို အရိုအသေ ပြုကာ တကယ်လက်တွေ့ ကျင့်နေသူဖြစ်ပေမယ့်လို့ -- ဒီသူတော်ကောင်းဟာ ဓုတင်ကျင့်ဝတ် ပဋိပတ္တိတွေကို တကယ်လက်တွေ့ ကျင့်နေတဲ့ ဓုတင်အမျိုးမျိုး ကို ဆောင်နေတဲ့ သူတော်ကောင်းတစ်ဦးပါလို့ မိမိကို လူအများက အသိ အမှတ်ပြုတာကို အလိုမရှိ၊ ဒီလို အလိုနည်းပါးတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို ဓုတင်္ဂအပ္ပိစ္ဆ ပုဂ္ဂိုလ်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p><b>၃။ ပရိယတ္တိအပ္ပိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ်</b> ---- သူတော်ကောင်းတစ်ဦးဟာ သုတ် ဝိနည်း အဘိဓမ္မာဆိုတဲ့ ပရိယတ်တရားတော်တို့၌ အကြား+အမြင် ဗဟုဿုတ များပြားသူတစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။ ရှေးခေတ် စာပေကျမ်းဂန် သင်ယူပုံနည်းစနစ် အရ ပြောရလျှင် ရှေးယခင်တုန်းက စာပေကျမ်းဂန်များကို သင်ယူတဲ့အခါမှာ ဆရာသမားဖြစ်သူကလည်း နှုတ်တိုက်သင်ပေးရတယ်။ တပည့်ဖြစ်သူက လည်း ဆရာသမား သင်ပေးတဲ့အတိုင်း နှုတ်တိုက်ရအောင် နှုတ်ငုံရအောင် အလွတ်ရအောင် သင်ယူရပါတယ်။ စာအုပ်စာတမ်းများ ပေါပေါများများ မထွန်းကားသေးတဲ့အတွက်ကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို သင်ယူလိုက်တဲ့အခါမှာ သုတ် ဝိနည်း အဘိဓမ္မာဆိုတဲ့ ပရိယတ်တရားတော်တွေကိုလည်း အလွတ် ရအောင် သင်ယူတယ်၊ မိမိ အလွတ်ရထားပြီးတဲ့ ပါဠိတော်တွေရဲ့ အနက် အဓိပ္ပာယ်တွေကို ဖွင့်ဆိုကြောင်းဖြစ်တဲ့ အဋ္ဌကထာတွေကိုလည်း အလားတူပဲ အလွတ်ရအောင် သင်ယူရတယ်။ ဒီလို သင်ယူတဲ့အခါမှာ ဆရာသမားထံမှ ရှေးဦးစွာ နားဖြင့် နားထောင်ကာ သင်ယူမှုကို အကြားဗဟုဿုတလို့ ခေါ်ဆို ပါတယ်။ ပရိယတ္တိဗဟုဿုတလို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>သင်ယူထားတဲ့အတိုင်း ပါဠိတော်ရဲ့ အနက်အဓိပ္ပာယ်အရပ်ရပ်တွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်မှုမျိုးကိုတော့ အမြင်ဗဟုဿုတလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ဒုက္ခသစ္စာအမည်ရတဲ့ ရုပ်ပရမတ်တရား နာမ်ပရမတ်တရား, သမုဒယသစ္စာအမည်ရတဲ့ အကြောင်းတရားတွေကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်အောင် ကြိုးစားတယ်။၁၁၅ သစ္စာ လေးပါးစလုံးကို ထိုးထွင်းသိမြင်တဲ့ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်အမြင်ကို ရရှိခဲ့မည်ဆိုလျှင် တော့ အတိုင်းထက်အလွန် တံခွန်နှင့်ဘုရား ဖြစ်ပါတယ်။ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိနေတဲ့ အမြင်ဗဟုဿုတ ဖြစ်ပါတယ်၊ ပဋိဝေဓ ဗဟုဿုတလို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်။ သို့သော် ဒီနေရာမှာကတော့ ပရိယတ္တိဗဟုဿုတကို ဦးစားပေးကာ ပြောဆိုလိုရင်း ဖြစ်ပါတယ်။၁၁၆</p> <p>သူတော်ကောင်းတစ်ဦးဟာ ပရိယတ်တရားတော်အပေါ်၌ ဒီလို အကြားဗဟုဿုတ+အမြင်ဗဟုဿုတဆိုတဲ့ အကြား+အမြင် ဗဟုဿုတ များပြားနေသူ ဖြစ်သော်လည်းပဲ ဒီသူတော်ကောင်းဟာ အကြား+အမြင် ဗဟုဿုတများပြားသူပါလို့ မိမိကို လူအများက အသိအမှတ်ပြုတာကို အလိုမရှိ၊ ဂုဏ်ပြုပွဲအမျိုးမျိုး ချီးကျူးပွဲအမျိုးမျိုး ပူဇော်ပွဲအမျိုးမျိုးတွေကို ကျင်းပကာ ဒီသူတော်ကောင်းဟာ ပရိယတ်တရားတော်၌ အလွန်ကျွမ်းကျင် လိမ္မာတော်မူတဲ့ သူတော်ကောင်းတစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်လို့ လူအများက မိမိကို အသိအမှတ်ပြုတာကို အလိုမရှိ၊ ဒီလို အလိုနည်းပါးတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို ပရိယတ္တိ-အပ္ပိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p><b>၄။ အဓိဂမအပ္ပိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ်</b> ---- ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဟာ သောတာပန်အစရှိတဲ့ အရိယာသူတော်ကောင်းအဆင့်သို့ ရောက်ရှိနေပေမယ့်လို့ မိမိကို သူတစ်ပါး က မိမိကို လူအများက အရိယာသူတော်ကောင်းတစ်ဦးပါလို့ အသိအမှတ် ပြုတာကို အလိုမရှိ၊ မိမိကို အရိယာသူတော်ကောင်း ဖြစ်ပါတယ်လို့ လူအများ သိအောင် သို့မဟုတ် သူတစ်ပါးသိအောင် ထုတ်ဖော်ပြောကြားလိုတဲ့ အလို ဆန္ဒကား ကင်းရှင်းလျက်ပဲ ရှိတယ်။ ဒီလို ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို အဓိဂမအပ္ပိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ မိမိရရှိထားတဲ့ လောကုတ္တရာ တရားထူး တရားမြတ်ကို သူတစ်ပါးသိမှာကို အလွန်ရှက်နိုးတော်မူတဲ့ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ မူလပဏ္ဏာသအဋ္ဌကထာက အဓိဂမအပ္ပိစ္ဆအရာဝယ် အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိနေတော်မူတဲ့ မဇ္ဈန္တိက မထေရ်မြတ်ကြီးအကြောင်းကို ဖွင့်ဆိုထား ပါတယ်။</p> <h3>မဇ္ဈန္တိက မထေရ်မြတ်ကြီး</h3> <p>ဒီ မဇ္ဈန္တိက မထေရ်မြတ်ကြီးကတော့ ကိလေသာအာသဝေါ ကင်းစင် တော်မူပြီးတဲ့ ရဟန္တာအရှင်မြတ်ကြီး တစ်ပါး ဖြစ်တော်မူပါတယ်။ သို့သော် လည်း မထေရ်မြတ်ကြီး သုံးစွဲနေတော်မူတဲ့ သပိတ်တော်နှင့် ဝတ်ရုံထားတော် မူတဲ့ သင်္ကန်း (၃)ထည်တို့ကို တန်ဖိုးဖြတ်ကြည့်လိုက်လျှင် အားလုံးပေါင်း လိုက်ပါမှ အသပြာ တစ်မတ်မျှသာ ထိုက်တန်တဲ့ သပိတ် သင်္ကန်းတော်များ ဖြစ်ကြပါတယ်။ တန်ဖိုး အလွန့်အလွန် နည်းပါးလွန်းလှတဲ့ အဖိုးမထိုက်တန်တဲ့ အညံ့စား သပိတ် သင်္ကန်းကိုသာလျှင် သုံးစွဲတော်မူလေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဓမ္မာသောကလို့လည်း ခေါ်ဆိုတဲ့ အသောက မင်းတရားကြီးကား တတိယ သင်္ဂါယနာတင်ပွဲကြီး ဖြစ်မြောက်ရေးအတွက် ပဓာနအလှူဒါယကာကြီး တစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်၊ သီဟိုဠ်ကျွန်းမှာ သာသနာ့မျိုးစေ့ကို အောင်အောင် မြင်မြင် စတင်ကာ ကြဲချစိုက်ပျိုးသွားတော်မူခဲ့တဲ့ ရဟန္တာအရှင်မြတ် အရှင်မဟာမဟိန္ဒ မထေရ်မြတ်ကြီးနှင့် သီဟိုဠ်ကျွန်းမှာ ဘိက္ခုနီသာသနာ တော်ကို စတင်တည်ထောင်ထားတော်မူခဲ့တဲ့ ရဟန္တာအရှင်မ သံဃမိတ္တာ ထေရီမတို့ရဲ့ ဖခမည်းတော်ကြီးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီ အသောကမင်းတရား ကြီးဟာ အလွန်ကြီးကျယ်ခမ်းနားလှတဲ့ အသောကာရုံကျောင်းတိုက် တော်ကြီးကို ဆောက်လုပ်တော်မူပြီးနောက် တစ်နေ့မှာ ကျောင်းလွှတ်ပူဇော်ပွဲ ကြီးတစ်ခုကို ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ မဇ္ဈန္တိက မထေရ်မြတ်ကြီးကတော့ အဲဒီ ကျောင်းလွှတ်ပူဇော်ပွဲကြီးမှာ သိက္ခာဝါ အကြီးဆုံး သံဃာ့မထေရ်ကြီးတစ်ပါး ဖြစ်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ မထေရ်မြတ်ကြီးမှာ အသောကမင်းတရားကြီးရဲ့ အလှူ ဒါနပွဲကြီးကို ချီးမြှောက်တော်မူလိုတဲ့ မွန်မြတ်တဲ့ ဆန္ဒဓာတ်တရားများ ထင်ရှား ရှိခဲ့ပါတယ်။ သို့သော် အဲဒီ အလှူဒါနပွဲကြီးကို ချီးမြှောက်တော်မူမည်ဆိုတဲ့ ဦးတည်ချက်ဖြင့် အလှူဒါနပွဲသို့ ကြွရောက်တော်မူသွားတဲ့အခါမှာ အလွန် ခေါင်းပါးလွန်းလှတဲ့ အလွန်တန်ဖိုးနည်းလွန်းလှတဲ့ အညံ့စားဖြစ်တဲ့ သင်္ကန်း တော်ကို ဝတ်ရုံကာ အညံ့စားဖြစ်တဲ့ သပိတ်တော်ကို စွဲကိုင်လျက် ကြွတော်မူ လေရာ .. အလှူဒါနပွဲကို ကြီးကြပ်နေတဲ့ တာဝန်ရှိလူကြီးမင်းများက အဆင့်အတန်း နိမ့်လွန်းလှတဲ့ အညံ့စားသင်္ကန်းကို ဝတ်ရုံပြီးတော့ အညံ့စား သပိတ်ကို စွဲကိုင်ထားတာကို ကြည့်ပြီးတော့ အညံ့စား တောထွက်ကိုယ်တော် ကြီး တစ်ပါးလို့ ယူဆကာ အရှင်ဘုရား ...အလှူဒါနပွဲနဲ့ ခပ်လှမ်းလှမ်း သင့်တော်တဲ့တစ်နေရာမှာ ခဏလောက် စောင့်ဆိုင်းပြီး နေတော်မူပါလို့ လျှောက်ထားကြပါတယ်။ ဆိုလိုတာကတော့ အလှူအခမ်းအနား ပြီးတဲ့အခါမှ အကြွင်းအကျန်များကို လှူပေးပါ့မည်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို အဓိပ္ပာယ်မျိုးနှင့် တစ်နေရာမှာ ခေတ္တခဏ အလှူပွဲပြီးသည်အထိ စောင့်ဆိုင်း နေရန် ပြောကြားကြခြင်း ဖြစ်တယ်။ အလှူပွဲပြီးမှ သူတောင်းစားတွေကို ပေးလှူတဲ့ပုံစံမျိုးနဲ့ ပေးလှူလိုတဲ့သဘော ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>မဇ္ဈန္တိက မထေရ်မြတ်ကြီးကတော့ ဒီလိုစဉ်းစားတော်မူပါတယ် .. ငါကဲ့သို့သော ကိလေသာအာသဝေါ ကင်းကွာနေတဲ့ ရဟန္တာမထေရ်မြတ်ကြီး တစ်ပါးက အသောကမင်းတရားကြီးကဲ့သို့သော ဒီလို အလှူရှင်တစ်ဦးကို သာသနာတော်အတွက် အလွန်ကျေးဇူးကြီးမားလှတဲ့ ဒီလို အလှူဒါနပွဲ တစ်ခုမှာ ချီးမြှောက်မှုကို မပြုခဲ့ဘူးဆိုလျှင် အဘယ်ကဲ့သို့သော သူတော် ကောင်း တစ်ဦးဟာ ချီးမြှောက်သင့်တော့မှာလဲ.. ဒီလို စဉ်းစားဆင်ခြင် တော်မူကာ တန်ခိုးအမျိုးမျိုးကို ဖန်ဆင်းနိုင်တဲ့ ဣဒ္ဓိဝိဓအဘိညာဏ်ရဲ့ အခြေခံ အကြောင်းရင်းဖြစ်တဲ့ ပါဒကစျာန်ကို ဝင်စားတော်မူကာ အဘိညာဏ်တန်ခိုး တော်ဖြင့် မြေကြီးထဲသို့ ငုပ်လျှိုးကြွသွားတော်မူပြီးနောက် သံဃာ့ထေရ်ကြီးရဲ့ နေရာသို့အရောက်မှာ မြေကြီးထဲမှ ထွက်ပေါ်တော်မူလာကာ သံဃာ့ထေရ် ကြီးအား လောင်းလှူပူဇော်တဲ့ဆွမ်းကို အလှူခံယူတော်မူခဲ့ပါတယ်။ အလှူခံယူ တော်မူပြီးနောက် တစ်ဖန် အဘိညာဏ်တန်ခိုးတော်ဖြင့် မြေကြီးထဲသို့ ငုပ်လျှိုးကာ ပြန်ကြွသွားတော်မူခဲ့ပါတယ်။၁၁၇</p> <p>ဒီလို မဇ္ဈန္တိက မထေရ်မြတ်ကြီးဟာ ကိလေသာအာသဝေါ ကင်းစင်တော် မူတဲ့ ရဟန္တာစင်စစ် ဧကန်ပင် ဖြစ်တော်မူသော်လည်း မိမိကို လူများအပေါင်း က ကိလေသာအာသဝေါ ကင်းကွာတော်မူတဲ့ ရဟန္တာအရှင်မြတ်ပါလို့ အသိ အမှတ်ပြုတာကို အလိုရှိတော်မမူခဲ့ပါ။ ဒီလို အလိုမရှိတဲ့အတွက် အညံ့စား သပိတ်သင်္ကန်းကို အသုံးပြုကာ ခေါင်းခေါင်းပါးပါးနဲ့ နေထိုင်သီတင်းသုံး တော်မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို အလိုနည်းပါးတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို အဓိဂမအပ္ပိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ်လို့ ခေါ်ဆို ပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ ---- မိမိကိုယ်ကို မိမိ လောကုတ္တရာ တရားထူး တရားမြတ် တွေကို ရရှိထားပြီးပါပြီလို့ ဒီလို ယူဆယုံကြည်နေတဲ့ ယောဂီသူတော်ကောင်း တွေဟာလည်း ဒီမဇ္ဈန္တိက မထေရ်မြတ်ကြီးရဲ့ထုံးကို အတုယူကာ လိုက်နာ ပြုကျင့်သင့်ကြပါတယ်။ ဒီလို လိုက်နာပြုကျင့်နေတဲ့ အလိုနည်းပါးတဲ့ အပ္ပိစ္ဆဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံနေတဲ့ ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ သို့မဟုတ် ဆရာလေးတစ်ပါး ဟာ သို့မဟုတ် သူတော်ကောင်းတစ်ဦးဟာ မဖြစ်ပေါ်သေးတဲ့ လာဘ်လာဘ ကိုလည်း ဖြစ်ပေါ်စေတတ်ပါတယ်။ ဖြစ်ပေါ်လာပြီးတဲ့ လာဘ်လာဘကိုလည်း ထာဝရတည်တံ့အောင် ထာဝရအလှူဖြစ်အောင် အမြဲတမ်းလှူအောင် ပြုလုပ် နေသည်မည်တယ်။ တကယ်ပြုလုပ်နေတယ်လို့ ဆိုလိုတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး၊ ဒီလို အလိုနည်းပါးခြင်းဆိုတဲ့ဂုဏ်နှင့် မိမိရဲ့ အတိုင်းအတာပမာဏကို သိရှိကာ မျှတရုံကိုသာ အလှူခံယူခြင်းဆိုတဲ့ အလှူခံရာ၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိတတ်တဲ့ ဂုဏ်တွေဟာ ရရှိပြီးဖြစ်တဲ့ အမြဲနိစ္စဘတ် လှူဒါန်းနေတဲ့ အလှူဒါနမျိုးတွေကို တည်တံ့အောင် လုပ်နေသလို ဖြစ်နေတယ်လို့သာ ဆိုလိုရင်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတွင်မကသေးဘူး၊ ဒီလို အပ္ပိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ်မျိုးဟာ အလှူရှင်ဒါယကာတို့ရဲ့ စိတ်ဓာတ်ကို ကြည်လင်စေတတ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးလည်း ဖြစ်တယ်၊ နှစ်သက် ကျေနပ်စေတတ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးလည်း ဖြစ်တယ်။ ဒီလို အပ္ပိစ္ဆဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံ နေတဲ့ မျှတရုံ အနည်းငယ်လောက်ကိုသာ အလှူခံယူလေ့ရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို သူတကယ်လက်တွေ့ကျင့်နေတဲ့ မျှတရုံလောက်ကိုသာ အလှူခံယူခြင်းဆိုတဲ့ ကျင့်ဝတ်ပဋိပတ်ကို ကြည့်ပြီးတော့ အလှူရှင်တွေက ကြည်ညိုလေးစားသွား ကြတယ်။ ပို၍ပို၍ ထပ်ကာထပ်ကာ လှူဒါန်းလိုတဲ့ သဒ္ဓါတရားတွေလည်း ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာကြတဲ့အတွက် ပို၍ပို၍လည်း ထပ်ကာထပ်ကာ လှူဒါန်း လာတတ်ကြပါတယ်။၁၁၈</p> <p>ယခုလို အပ္ပိစ္ဆကထာရဲ့ အောက်မှာ အလွန်ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရှည်လျားစွာ တင်ပြထားတဲ့ အကြောင်းအရာတွေကတော့ ရှောင်သင့်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေနှင့် ဆောင်သင့်တဲ့အကြောင်းအရာတွေပဲ ဖြစ်ကြပါ တယ်။ သာသနာတော်ကို မှီတင်းနေထိုင်နေကြတဲ့ တပည့်သာဝကတွေကို ဘုရားရှင်ဟာ ရှောင်သင့်တဲ့အကြောင်းအရာတွေကိုလည်း နည်းမျိုးစုံဖြင့် ရှောင်ကြဉ်ရန် နည်းလမ်းကောင်းတွေကို ညွှန်ကြားပြသ ဆိုဆုံးမထားတော် မူခဲ့ပါတယ်၊ ဆောင်သင့်တဲ့ အကြောင်းအရာဖြစ်တဲ့ သီလကျင့်စဉ် သမာဓိ ကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ်တွေကိုလည်း လိုက်နာပြုကျင့်နိုင်အောင် လိုက်နာ ပြုကျင့်လာအောင် နည်းမျိုးစုံဖြင့် ညွှန်ကြားပြသ ဆိုဆုံးမထားတော်မူခဲ့ ပါတယ်။ ဘုရားရှင် ညွှန်ကြားပြသ ဆိုဆုံးမထားတော်မူခဲ့တဲ့အတိုင်း ရှောင်သင့်တဲ့အကြောင်းအရာတွေကို ရှောင်ကာ ဆောင်သင့်တဲ့အကြောင်း အရာတွေကို ဆောင်လျက် လိုက်နာပြုကျင့်ကြပါလို့ တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။</p> <p>အပ္ပိစ္ဆကထာအကြောင်းကိုတော့ ရှည်လျားစွာ ရှင်းလင်းတင်ပြလို့တော့ ပြီးသွားပါပြီ။ သန္တုဋ္ဌိကထာစသည်တို့ကို ဆက်လက်ပြီးတော့ ဆွေးနွေး ကြရအောင် ..။</p> --- <h3>၂။ သန္တုဋ္ဌိကထာ = ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်းနှင့် စပ်တဲ့ တရားစကား</h3> <p>ဘုရားရှင်ရဲ့ သာသနာတော်ကို မှီတင်းနေထိုင်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးဆိုတာ ရရသမျှဆွမ်း ရရသမျှသင်္ကန်း ရရသမျှကျောင်းအိပ်ရာနေရာနဲ့ တင်းတိမ် ရောင့်ရဲနိုင်တဲ့ စိတ်ထားမျိုးကို ခပ်များများ မွေးမြူပေးရတယ်။ ရရသမျှနဲ့ ရောင့်ရဲနိုင်လွယ်တဲ့ ဂုဏ်ကျေးဇူးနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကားမျိုးကိုလည်း ပြောဆိုတတ်ရမည်။ ရရသမျှဆွမ်းနှင့် မကျေနပ်နိုင်တဲ့စိတ်ထား မတင်းတိမ် နိုင်တဲ့စိတ်ထား၊ ရရသမျှသင်္ကန်း ရရသမျှကျောင်းအိပ်ရာနေရာ ရရသမျှ ဆေးပစ္စည်းနှင့် မရောင့်ရဲနိုင်တဲ့စိတ်ထား မတင်းတိမ်နိုင်တဲ့စိတ်ထား အပိုတွေ ထပ်ရှာဖွေနေတဲ့စိတ်ထား အပိုတွေ ထပ်စီမံဆောင်ရွက်နေတဲ့စိတ်ထား --- ဒီစိတ်ထားမျိုးတွေကိုတော့ ဘုရားရှင်ဟာ အလွန်စက်ဆုပ်ရွံရှာတော်မူပါ တယ်။ ဘုရားရှင် ရွံရှာစက်ဆုပ်တော်မူတဲ့ စိတ်နေစိတ်ထားမျိုးတွေ မိမိတို့ သန္တာန်မှာ မဖြစ်ပေါ်လာအောင် အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်ဖို့တော့ လိုပါတယ်။၁၁၉</p> <p>ဒီနေရာမှာ သန္တုဋ္ဌိဆိုတဲ့ စကားလုံးရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို အဋ္ဌကထာများက ဂါထာတစ်ပုဒ်ဖြင့် ဒီလို ဆိုဆုံးမထားတော်မူခဲ့တယ်။</p> <p><b>အတီတံ နာနုသောစန္တော၊ နပ္ပဇပ္ပမနာဂတံ။</b></p> <p><b>ပစ္စုပ္ပန္နေန ယာပေန္တော၊ သန္တုဋ္ဌောတိ ပဝုစ္စတိ။</b>၁၂၀</p> <p>အတိတ်က ရရှိခဲ့ဖူးတဲ့ ပစ္စည်းလေးဖြာကိုလည်း အစဉ်တွေးကာ ဆွေးမနေတော့ဘဲ အနာဂတ်မှာရလတ္တံ့ ပစ္စည်းလေးပါးကိုလည်း အမျှော်ကြီး မျှော်ကာ တောင့်တမှုမပြုတော့ဘဲ ပစ္စုပ္ပန်မှာ ရရသမျှ ပစ္စည်းလေးဖြာဖြင့် မျှတနေထိုင်တတ်တဲ့ သူတော်ကောင်းကို ရောင့်ရဲလွယ်တဲ့ သန္တုဋ္ဌိတရား ထင်ရှားရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၁၂၀</p> <p>ဒီနေရာမှာ သန္တောသတရား (၁၂)ပါးအကြောင်းကို အကျဉ်းချုပ်ကာ ဆွေးနွေးကြရအောင် ..။</p> <h3>သန္တောသတရား (၁၂) ပါး</h3> <p>ဆွမ်း သင်္ကန်း ကျောင်း ဆေးလို့ ပစ္စည်းလေးပါးရှိရာ တစ်ပါးတစ်ပါးမှာ</p> <p>၁။ ယထာလာဘသန္တောသ = ရရသမျှနှင့် ရောင့်ရဲခြင်း</p> <p>၂။ ယထာဗလသန္တောသ = မိမိရဲ့ ခွန်အားဗလနှင့် မျှတတဲ့ ပစ္စည်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း</p> <p>၃။ ယထာသာရုပ္ပသန္တောသ = မိမိနှင့် သာရုပ္ပဖြစ်တဲ့ ပစ္စည်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း</p> <p>ဒီလို ရောင့်ရဲခြင်း (၃)မျိုးစီ ရှိကြတဲ့အတွက် အားလုံးပေါင်းလိုက်သော် သန္တောသတရား (၁၂)ပါး ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p><b>၁။ သင်္ကန်း၌ ယထာလာဘသန္တောသ</b> ---- ဒီသာသနာတော်မှာ ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ ကောင်းသည်ဖြစ်စေ မကောင်းသည်ဖြစ်စေ သင်္ကန်း ကို ရရှိခဲ့လျှင် ရတဲ့သင်္ကန်းနှင့် ရောင့်ရဲတယ်၊ နောက်ထပ် သင်္ကန်းရလိုကြောင်း တောင့်တမှု မရှိဘူး၊ အကယ်၍ နောက်ထပ် သင်္ကန်းရခဲ့လျှင်လည်း အလှူမခံ ယူဘူး။ ဒီလို ရရသမျှသင်္ကန်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်းကို ယထာလာဘသန္တောသလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p><b>၂။ သင်္ကန်း၌ ယထာဗလသန္တောသ</b> ---- မိမိက ခွန်အားနည်းပါးနေ သည်ကတစ်ကြောင်း အနာရောဂါထူပြောနေသည်ကတစ်ကြောင်း ဒီလို အကြောင်းတွေကြောင့် လေးလံတဲ့ သင်္ကန်းကို ရရှိတဲ့အခါ မဝတ်ရုံ မသုံး ဆောင်နိုင်တဲ့အတွက် ရင်းနှီးတဲ့ သီတင်းသုံးဖော်တစ်ဦးဦးထံမှာ အကောင်း အညံ့ ရွေးချယ်မှု မပြုတော့ဘဲ ပေါ့ပါးတဲ့ သင်္ကန်းဖြင့် လဲလှယ်ကာ သုံးစွဲခြင်း မျိုးကိုတော့ ယထာဗလသန္တောသ (= မိမိရဲ့ ခွန်အားဗလနှင့် မျှတတဲ့ သင်္ကန်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း)လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p><b>၃။ သင်္ကန်း၌ ယထာသာရုပ္ပသန္တောသ</b> ---- ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ နှစ်ထပ်နှစ်လွှာပြုကာ ချုပ်လုပ်ထားတဲ့ အလွန်ကောင်းမွန်တဲ့ တန်ဖိုးကြီးမား လှတဲ့ အကောင်းစား သင်္ကန်းအမျိုးမျိုးတွေကို ရရှိတဲ့အခါ မိမိရရှိတဲ့ အကောင်းစား သင်္ကန်းတွေကို သံဃာ့ထေရ်ကြီးတို့အား လှူဒါန်းခြင်း, ပရိယတ် ပဋိပတ် နှစ်ဌာနတို့၌ အကြား+အမြင် ဗဟုဿုတ များပြားတော် မူကြတဲ့ ရဟန်းတော်တို့အား လှူဒါန်းခြင်း, မကျန်းမာတဲ့ ရဟန်းတော်တို့အား လှူဒါန်းခြင်း, ခွန်အားနည်းပါးတဲ့ ရဟန်းတော်တို့အား လှူဒါန်းခြင်း, လာဘ်လာဘနည်းပါးတဲ့ ရဟန်းတော်တို့အား လှူဒါန်းခြင်းစသည်ဖြင့် သင့်တော်တဲ့ ရဟန်းတော်တို့အား သင့်တော်သလို ခွဲခြားလှူဒါန်းပြီးနောက် မိမိကိုယ်တိုင်ကတော့ ပံသုကူသင်္ကန်းများကို ကောက်ယူကာ ဝတ်ရုံသုံးဆောင် ခြင်း, တခြားရဟန်းတော်တို့ရဲ့ သင်္ကန်းဟောင်းများကို အလှူခံယူကာ သုံးဆောင်ခြင်းကို ယထာသာရုပ္ပသန္တောသ (= မိမိနှင့် သာရုပ္ပဖြစ်တဲ့ သင်္ကန်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း)လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p><b>၄။ ဆွမ်း၌ ယထာလာဘသန္တောသ</b> ---- ဒီသာသနာတော်မှာ ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ ညံ့တဲ့ဆွမ်းကိုပင်ဖြစ်စေ မွန်မြတ်တဲ့ဆွမ်းကိုပင်ဖြစ်စေ ရရသမျှဆွမ်းဖြင့် ကျေနပ်ရောင့်ရဲတယ်။ နောက်ထပ် ဆွမ်းကို မျှော်လင့် တောင့်တမှု မရှိဘူး၊ နောက်ထပ်ရပြန်လျှင်လည်း နောက်တစ်ကြိမ် ထပ်စားဖို့ အလှူမခံယူဘူး။ ဒီလို ရရသမျှဆွမ်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်းကို ယထာလာဘ သန္တောသလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ရရသမျှနှင့် ရောင့်ရဲခြင်းဆိုတဲ့ ကျင့်စဉ်မျိုးကိုတော့ ဘုရားရှင်က အလွန်နှစ်ခြိုက်တော်မူပါတယ်။ ရတာနဲ့ မရောင့်ရဲနိုင်တဲ့အတွက် အလှူရှင်က လောင်းလှူလိုက်တဲ့ မုန့်ဟင်းခါးဟင်းရည်လောက်နှင့် မကျေနပ် မရောင့်ရဲ နိုင်သေးတဲ့အတွက် ဟိုဟာ ဒီဟာတွေကို ထပ်ဆောင်းကာ မုန့်ဟင်းခါး ဟင်းရည်ကို ကိုယ်တိုင်ချက်ပြီးတော့ ဇူဇကာပုဏ္ဏားကြီးရဲ့တပည့်ခံကာ တဝကြီး စားသုံးနေတာမျိုးကိုတော့ ဘုရားရှင်က အလွန်ရွံရှာစက်ဆုပ်တော် မူပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ တရားနာပရိသတ်တွေ .. ဟိုဟာ ဒီဟာတွေကို ထပ်ဆောင်းတယ်ဆိုတာကို နားလည်သဘောပေါက်ကြရဲ့လား ..? ဘုန်းကြီးကတော့ နားလည်ပြီးဖြစ်ကြတယ်လို့ ယူဆပါတယ်။</p> <p><b>၅။ ဆွမ်း၌ ယထာဗလသန္တောသ</b> ---- ဒီနေရာမှာ ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ မကျန်းမမာ ဖြစ်နေတယ်။ မိမိနှင့် မသင့်တော်တဲ့ ကြမ်းတမ်းတဲ့ အဆီဩဇာ နည်းပါးတဲ့ အာဟာရတွေကို စားသုံးခဲ့မည်ဆိုလျှင် အနာရောဂါတွေဟာ ပိုဆိုး လာနိုင်တဲ့ အခြေအနေမှာ ရှိနေတယ်။ ဒီလိုအခါမျိုးမှာ မိမိနှင့် မသင့်လျော်တဲ့ အာဟာရတွေကို မိမိနှင့်သဘာဂဖြစ်တဲ့ သီတင်းသုံးဖော် တစ်ပါးပါးထံမှာ သင့်လျော်တဲ့ အာဟာရဖြင့် လဲလှယ်ကာ ဘုဉ်းပေး သုံးဆောင်တော်မူပြီး နောက် သမဏဓမ္မအမည်ရတဲ့ သမထ ဝိပဿနာ ဘာဝနာတရားတွေကို ဆက်လက်ကာ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်တော်မူပါတယ်။ ဒီလို လဲလှယ်လို့ရရှိတဲ့ဆွမ်းမျှဖြင့် ကျေနပ်ရောင့်ရဲမှု ရှိခြင်းကို ယထာဗလသန္တောသ (= မိမိရဲ့ ကျန်းမာရေးစွမ်းအားနှင့် သင့်လျော်လျောက်ပတ်တဲ့ အာဟာရဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း)လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>ယခုပြောခဲ့တဲ့ ပုံစံမျိုးလောက်နှင့် မရောင့်ရဲနိုင်သေးတဲ့အတွက် ပုံစံ အမျိုးမျိုးဖြင့် ထပ်မံချက်ပြုတ်ကာ သုံးစွဲစားသောက်ခြင်းမျိုးကိုတော့ ယထာဗလသန္တောသလို့ မခေါ်ဆိုပါဘူး၊ ဘုရားရှင် ရွံရှာစက်ဆုပ်တော်မူတဲ့ လုပ်ငန်း ခွင်တစ်မျိုးသာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p><b>၆။ ဆွမ်း၌ ယထာသာရုပ္ပသန္တောသ</b> ---- ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ မွန်မြတ်တဲ့ ဆွမ်းခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တွေကို ဝိနည်းတော်နှင့်အညီ အလှူခံလို့ ရရှိတော်မူပြန်တယ်။ သို့သော် ဒီလို မွန်မြတ်တဲ့ ဆွမ်းခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ဆိုတာ သံဃာ့ထေရ်ကြီးများ, ပရိယတ် ပဋိပတ် နှစ်ဌာနတို့၌ အကြား+အမြင် ဗဟုဿုတများပြားတော်မူကြတဲ့ ရဟန်းတော်များ, ဂိလာနရဟန်းတော်များ, ခွန်အားနည်းပါးတဲ့ ရဟန်းတော်များ, သံဃာ့ဝန်ဆောင်ရဟန်းတော်များ စတဲ့ ရဟန်းတော်တို့နှင့်သာ သင့်တင့်လျောက်ပတ်ပါတယ်လို့ နှလုံးပိုက်ကာ ထိုကဲ့သို့သော ရဟန်းတော်တို့အား သင့်တော်သလို လှူဒါန်းပြီးနောက် ထိုရဟန်းတော်တို့ထံမှ ရရှိတဲ့ ဆွမ်းကိုဖြစ်စေ, ဆွမ်းခံဝတ်ဖြင့် ရရှိတဲ့ မိဿက ဘတ်လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ပတ္တပိုဏ်ဆွမ်းကိုဖြစ်စေ ဘုဉ်းပေးသုံးဆောင်ကာ မိမိနှင့် သာရုပ္ပဖြစ်ရာဆွမ်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်းကို ယထာသာရုပ္ပသန္တောသလို့ ခေါ်ဆို ပါတယ်။</p> <p><b>၇။ ကျောင်း၌ ယထာလာဘသန္တောသ</b> ---- ဒီသာသနာတော်မှာ ဘုရားရှင်က သံဃိကကျောင်းအဆောက်အဦးများကို ထေရ်စဉ်ဝါလိုက် အတိုင်း ကျောင်းကောင်းကျောင်းမြတ်တို့ကို ရွေးချယ်စိစစ်ကာ သုံးစွဲခြင်းကို ခွင့်ပြုထားတော်မူပါတယ်။ ဆိုလိုတာကတော့ အကောင်းဆုံးကျောင်းမှာ ဝါအကြီးဆုံး ရဟန်းတော်က သီတင်းသုံးပါ၊ အညံ့ဆုံးကျောင်းမှာ ဝါအငယ်ဆုံး ရဟန်းတော်က သီတင်းသုံးပါ၊ ဒီလို ထေရ်စဉ်ဝါလိုက်အတိုင်း ကျောင်းကောင်း ကျောင်းမြတ် ရွေးချယ်စိစစ်ကာ သီတင်းသုံးရန် ပညတ်ထားတော်မူပါတယ်။ သို့သော် နောက်တစ်နေ့မှာ ပို၍ ဝါကြီးတဲ့ မထေရ်ကြီးတစ်ပါးထိုကျောင်းတိုက် ကို ထပ်မံ ဆိုက်ရောက်လာခဲ့မည်ဆိုလျှင် အကောင်းဆုံး ကျောင်းကို အသင့် ရောက်ရှိလာတဲ့ ဝါအကြီးဆုံး မထေရ်ကြီးအား လဲလှယ်ကာ သီတင်းသုံးစေ ရပါတယ်။ ပထမသီတင်းသုံးတဲ့ ဝါအကြီးဆုံး ရဟန်းတော်က ဒုတိယ အကောင်းဆုံးဖြစ်တဲ့ နောက်တစ်ကျောင်းသို့ ပြောင်းရွှေ့ကာ သီတင်းသုံး ရပြန်ပါတယ်။ ဒီလို ထေရ်ကြီး ဝါကြီး အာဂန္တုက ရဟန်းတော်များ အသစ် ရောက်လာတိုင်း ရောက်လာတိုင်း ကျောင်းများကို ထေရ်စဉ်ဝါလိုက်အတိုင်း အကောင်းအမြတ် ရွေးချယ်ကာ နေရာ ပြောင်းကာ ပြောင်းကာ သီတင်းသုံးရ ပါတယ်။ ဒီလို နေထိုင်ပုံနည်းစနစ်ကတော့ ဘုရားရှင် ချမှတ်ပေးသွားတော်မူတဲ့ သံဃိကကျောင်းမှာ နေထိုင်သီတင်းသုံးပုံ စနစ်ဟောင်း တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ သာသနာတော်ကို မှီတင်းနေထိုင်ကြတဲ့ ရဟန်းတော်တိုင်း ရဟန်းတော် တိုင်းဟာ ဒီနေထိုင်ပုံနည်းစနစ် သိက္ခာပုဒ်တော်ကို ရိုသေစွာ လိုက်နာကျင့်သုံး ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ သာသနာ့နွယ်ဝင် သီလရှင်တွေနှင့် ယောဂီသူတော်စင် တွေလည်း ဒီနည်းစနစ်ကို လိုက်နာကျင့်သုံးနိုင်ပါက ငါ့နေရာ ငါ့ကျောင်းလို့ စွဲနေတဲ့ အစွဲတွေလည်း တဖြည်းဖြည်း လျော့ပါးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ ယခုလို ကျောင်းတွေကို ဝေဖန်လိုက်တဲ့အခါ အညံ့စားဖြစ်တဲ့ သစ်ရွက်မိုးကျောင်းငယ်တစ်ခုကို ရရှိတယ်ဆိုကြပါစို့ ..၊ ထိုရဟန်းတော်ဟာ မိမိရရှိတဲ့ ကျောင်းဖြင့်သာလျှင် ကျေနပ်ရောင့်ရဲနေတယ်၊ နောက်ထပ် ပိုကောင်းတဲ့ ကျောင်းတစ်ဆောင် ရရှိဖို့ဆိုတဲ့ ဒီလို အလိုဆန္ဒ တွေဟာ သူ့ရဲ့ စိတ်အစဉ်မှာ မဖြစ်ပေါ်ခဲ့ဘူး။ အကယ်၍ အာဂန္တု အသစ် အသစ်တွေ ရောက်လာလို့ ကျောင်းတွေကို ထပ်ကာထပ်ကာ ဝေဖန်လိုက်တဲ့ အခါ ထိုရဟန်းတော်က သိက္ခာဝါကြီးနေတဲ့အတွက် ကျောင်းကောင်းကောင်း တစ်ဆောင်ကို ရရှိခဲ့မည်ဆိုလျှင်လည်း အဲဒီရဟန်းတော်က မိမိထံသို့ အသင့် ရောက်ရှိလာတဲ့ ထိုကျောင်းကောင်းကောင်းကို မယူတော့ဘဲ မိမိရဲ့ မူလ သစ်ရွက်မိုးကျောင်းငယ်မှာသာ ကျေကျေနပ်နပ်ဖြင့် ရောင့်ရဲကာ သီတင်းသုံး နေထိုင်တယ်။ ဒီလို ရောင့်ရဲခြင်းမျိုးကို ယထာလာဘသန္တောသ (= ရရသမျှ သော ကျောင်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း)လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ မရောင့်ရဲနိုင်တဲ့ စိတ်နေ စိတ်ထားတွေကို တိုက်ဖျက်နေတဲ့ ကြည်ညိုဖွယ် ဂုဏ်ယူဖွယ်ကောင်းတဲ့ စနစ်ဟောင်း တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ ဝိနည်းစူဠဝါအဋ္ဌကထာ၁၂၁ ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ ခွဲခြား ဝေဖန်ပေးတဲ့အပိုင်းမှာ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းမှာ သီတင်းသုံးတော်မူကြတဲ့ ရှေးရှေး မထေရ်မြတ်ကြီးတို့ရဲ့ ကြည်ညိုဖွယ် ဂုဏ်ယူဖွယ် အတုယူဖွယ် ကောင်းလှတဲ့ သံဃိကကျောင်းမှာ နေထိုင်ပုံနည်းစနစ်တစ်ခုကို ဖော်ပြထားတော်မူပါတယ်။ ရှေးရှေးမထေရ်မြတ်ကြီးတွေဟာ --- ဘုန်းကြီးမွဲ တစ်လှည်းတိုက်ဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုးနဲ့ လှူသမျှပစ္စည်းတွေကို အများကြီး သိမ်းပိုက်ကာ သာသနာတော်မှာ နေထိုင်တဲ့ နည်းစနစ်မျိုးကို အထူး ရှောင်ရှားတော်မူလေ့ ရှိကြပါတယ်။ မိမိ ရရှိလာတဲ့ လာဘ်လာဘပစ္စည်းတွေကို သင့်တော်တဲ့ သီတင်းသုံးဖော်တို့အား လှူဒါန်းခြင်း, အရပ်လေးမျက်နှာမှ ဒီကျောင်းတိုက်သို့ ဆိုက်ရောက်တော်မူဆဲ ဆိုက်ရောက်တော်မူလတ္တံ့ ဖြစ်တော်မူကြတဲ့ သံဃာတော်တို့ အသုံးပြုပါရန် ဆိုတဲ့ ဦးတည်ချက်ဖြင့် သံဃာ့ဘဏ္ဍာတော်ထိန်းပုဂ္ဂိုလ်များထံ အပ်နှံကာ လှူဒါန်းထားခြင်း စသည်ဖြင့် စွန့်လွှတ်ကာ သပတ္တဘာရ .. ငှက်များဟာ မိမိရဲ့အတောင်ကိုသာလျှင် သယ်ဆောင်ကာ အလိုရှိရာအရပ်ကို ပျံသန်း သွားလာနေထိုင်သလို .. အလားတူပဲ ပရိက္ခရာ (၈)ပါးဆိုတဲ့ အတောင် ဝန်ထုပ်ကို ထမ်းဆောင်ကာ အရပ်လေးမျက်နှာ အလိုရှိရာအရပ်ကို ကြွသွား တော်မူခြင်းဆိုတဲ့ ပေါ့ပါးတဲ့ အသက်မွေးမှု ရှိခြင်း ကျင့်ဝတ်ပဋိပတ်ကို အရိုအသေ ဖြည့်ကျင့်လေ့ ရှိတော်မူကြပါတယ်။ ဒီလို ပေါ့ပါးတဲ့ အသက်မွေးမှု ရှိနေကြတဲ့အတွက် အာဂန္တုအသစ် ရောက်လာသည်ဖြစ်စေ မရောက်လာ သည်ဖြစ်စေ နေ့စဉ်ပင် ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ ပြောင်းရွှေ့ခြင်းဆိုတဲ့ ကျင့်ဝတ် ကို ဆောင်ရွက်တော်မူကြပါတယ်။ ဦးတည်ချက်ကတော့ နေရာတစ်ခုကို ငါ့နေရာ ငါ့အခန်း ငါ့ကျောင်းဆိုတဲ့ အစွဲတွေကို ဖြုတ်ချင်တာကလည်း တစ်ကြောင်း, နေရာတိုင်း သို့မဟုတ် အခန်းတိုင်း သို့မဟုတ် ကျောင်းတိုင်းဟာ ရဟန်းတော် တစ်ပါးအတွက် သပ္ပါယမျှတမှု ရှိသော်လည်း ရှိလေရာတယ်, မရှိသော်လည်း ဖြစ်လေရာတယ် - ဒီလို သပ္ပါယမျှတမှု သပ္ပါယမမျှတမှုတို့ကို အပြောင်းအလဲ ပြုလုပ်လိုတာကလည်း တစ်ကြောင်း ---- ဒီလို အကြောင်းတွေ ကြောင့် နေ့စဉ် ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ ပြောင်းရွှေ့ခြင်းကို ပြုတော်မူကြခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ နေရာစွဲ ကျောင်းစွဲကို တိုက်ဖျက်တော်မူတဲ့ စနစ်ကောင်းတစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p><b>၈။ ကျောင်း၌ ယထာဗလသန္တောသ</b> ---- ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ ကျန်းမာရေးချို့တဲ့နေတယ်၊ အနာရောဂါအမျိုးမျိုးဖြင့် နှိပ်စက်ခံနေရတယ်။ မိမိလက်ရှိသီတင်းသုံးရာကျောင်းမှာ ဆက်လက်နေထိုင်ခဲ့မည်ဆိုလျှင် ကျန်းမာ ရေးက ပို၍ပို၍ ချို့တဲ့ကာ အနာရောဂါတွေက ပို၍ပို၍ ဆိုးလာတယ်။ ဒီလိုအခါမျိုးမှာ မိမိနှင့် သဘာဂဖြစ်တဲ့ မိတ်ဆွေ သီတင်းသုံးဖော် တစ်ပါးရဲ့ ကျောင်းသို့ ပြောင်းရွှေ့ကာ ကျောင်းချင်း လဲလှယ်ပြီးတော့ သီတင်းသုံးလျက် ရဟန်းတရားတွေကို ဆက်လက် ပွားများအားထုတ်တယ်။ ဒီလို မိမိရဲ့ ကျန်းမာရေးစွမ်းအားနှင့် မျှတတဲ့ ကျောင်းကို ပြောင်းရွှေ့ကာ သီတင်းသုံးရ ခြင်းဖြင့် ကျေနပ်ရောင့်ရဲမှုမျိုးကို ရရှိခဲ့တယ်။ ဒီလို ကျေနပ်ရောင့်ရဲခြင်းကို ယထာဗလသန္တောသ (= မိမိရဲ့ ကျန်းမာရေးစွမ်းအားနှင့် မျှတတဲ့ ကျောင်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း)လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p><b>၉။ ကျောင်း၌ ယထာသာရုပ္ပသန္တောသ</b> ---- ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ ကျောင်းတိုက်တစ်ခုကို ရောက်ရှိသွားတဲ့အခါ မိမိက ထေရ်ကြီး ဝါကြီး ဖြစ်တဲ့ အတွက် ဘုန်းကံကြီးမားသူတို့သာ ရထိုက်တဲ့ အကောင်းဆုံး လိုဏ်ဂူကျောင်း ကို ရရှိတယ်။ ဒီလို ကျောင်းကောင်းကောင်းတွေဟာ သမထ ဝိပဿနာ ဘာဝနာစတဲ့ ကုသိုလ်တရားတွေရဲ့အပေါ်မှာ မေ့မေ့လျော့လျော့ နေထိုင်ဖို့ရန် အကြောင်းရင်းတစ်ခု ဖြစ်နေတယ်လို့ သူက သဘောပေါက်နေတယ်။ ဘာကြောင့်လဲ? ကျောင်းအပေါ်မှာ နှစ်သက်မှု သာယာမှုဟာ အနည်းငယ်မျှ သော်လည်း ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒီလို နှစ်သက်သာယာမှု ဖြစ်နေခြင်း ဟာ မိမိ ပွားများအားထုတ်ရမည့် သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာ ကုသိုလ်တရား တို့အပေါ်မှာ ခေတ္တခဏ မေ့လျော့နေခြင်း တစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို သဘောပေါက်နေတဲ့အတွက် ထိုကျောင်းကို မိမိက မခံယူဘဲ အခြား ထေရ်ကြီး ဝါကြီး တစ်ပါးပါးကို ဖြစ်စေ, ဗဟုဿုတများပြားတဲ့ ရဟန်းတော်တစ်ပါးပါးကို ဖြစ်စေ, ဂိလာနရဟန်းတော်တစ်ပါးပါးကို ဖြစ်စေ, ခွန်အားနည်းပါးတဲ့ ရဟန်းတော်တစ်ပါးပါးကို ဖြစ်စေ, လာဘ်လာဘ နည်းပါး တဲ့ ရဟန်းတော်တစ်ပါးပါးကို ဖြစ်စေ သင့်တော်တဲ့ ရဟန်းတော်တစ်ပါးပါးကို ထိုကျောင်းကို ခံယူစေကာ မိမိက သစ်ရွက်မိုးကျောင်းငယ်စတဲ့ အညံ့စား ကျောင်းတစ်ကျောင်းကျောင်းကို ခံယူကာ ရဟန်းတရားတွေကို ကြိုးစား အားထုတ်ခြင်းဖြင့် ကျေနပ်ရောင့်ရဲနေတယ်၊ ဒီလိုရောင့်ရဲခြင်းမျိုးကို ယထာသာရုပ္ပသန္တောသ (= မိမိနှင့် သာရုပ္ပဖြစ်ရာကျောင်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း)လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>အလွန်ကြည်ညိုဖွယ်ကောင်းလှတဲ့, စိတ်ဓာတ်သာယာအေးချမ်းမှု သဘောတရားကို အများဆုံး အကူအညီ အထောက်အပံ့ပေးနေတဲ့ ကျင့်ဝတ် ပဋိပတ်ကောင်း စိတ်နေစိတ်ထားကောင်း တစ်မျိုးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ကျင့်ဝတ်မျိုးကို ကြည်ညိုတတ်ကြစမ်းပါလို့ တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။</p> <p><b>၁၀။ ဆေး၌ ယထာလာဘသန္တောသ</b> ---- ဒီသာသနာတော်မှာ ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ တန်ဖိုးရှိတဲ့ ဆေးကိုပင်ဖြစ်စေ, တန်ဖိုးမရှိတဲ့ ဆေးကိုပင် ဖြစ်စေ, အလွန်မွန်မြတ်တဲ့ ဆေးကိုပင်ဖြစ်စေ, အဆီအနှစ် ခေါင်းပါးတဲ့ အာနိသင်ညံ့တဲ့ ဆေးကိုပင်ဖြစ်စေ ရရှိတဲ့အခါ မိမိမှာ ထင်ရှားရှိနေတဲ့ ရောဂါကို ပျောက်ကင်းစေနိုင်တဲ့ ဆေးသာမှန်လျှင် ရရှိတဲ့ ဆေးနဲ့ ကျေနပ် တယ်။ နွားကျင်ငယ်ပုပ်ဖြင့် စိမ်ထုံထားအပ်တဲ့ ဖန်ခါးသီးလို ဆေးက မိမိ ရောဂါကို ပျောက်ကင်းစေနိုင်ခဲ့လျှင် ဒီလိုဆေးမျိုးလောက်နဲ့ပဲ ရောင့်ရဲ တင်းတိမ်မှုရှိတယ်။ ရောဂါပျောက်ကင်းရိုးမှန်လျှင် ရလွယ်တဲ့ တန်ဖိုးနည်းပါး တဲ့ ဆေးဖြင့်သာ ရောင့်ရဲတဲ့သူဖြစ်တယ်။ နောက်ထပ် ဆေးအမျိုးမျိုးကို လိုလားတောင့်တမှု မရှိ၊ ရရှိသော်လည်း အလှူမခံ။ ဒီလို ရောင့်ရဲခြင်းဟာ ယထာလာဘသန္တောသ (= ဆေးပစ္စည်း၌ ရရသမျှဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း)လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p><b>၁၁။ ဆေး၌ ယထာဗလသန္တောသ</b> ---- ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ မိမိ ရောဂါပျောက်ကင်းရေးအတွက် ဆီကို အလိုရှိနေတယ်။ သို့သော် မိမိကို တင်လဲကိုသာလှူတဲ့သူ ရှိနေပြန်တယ်။ ဒီရဟန်းတော်ဟာ မိမိနှင့် သဘာဂ ဖြစ်နေတဲ့ သီတင်းသုံးဖော် ရဟန်းတော်တစ်ပါးထံကို ချဉ်းကပ်ကာ မိမိမှာရှိတဲ့ တင်လဲကို ဒီရဟန်းတော်အား ပေးလှူကာ ဒီရဟန်းတော်ထံမှာရှိနေတဲ့ ဆီကို အလှူခံယူပြီးနောက် ဆေးဖော်စပ်ကာ သုံးစွဲလျက် ရဟန်းတရားတွေကို ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်တော်မူပါတယ်။ ဟိုဟိုဒီဒီ လိုက်ပြီးတော့ အလှူခံမှု မပြုဘဲ ခုလို ရရှိတဲ့ဆေးနဲ့ပဲ ကျေနပ်ရောင့်ရဲခြင်းကို ယထာဗလသန္တောသ (= မိမိစွမ်းအားနှင့် အညီ ရရှိတဲ့ ဆေးပစ္စည်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း) လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p><b>၁၂။ ဆေး၌ ယထာသာရုပ္ပသန္တောသ</b> ---- ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ ရှေးရှေးအတိတ်ဘဝများက ပြုစုပျိုးထောင် ဆည်းပူး စုဆောင်းထားခဲ့ဖူးတဲ့ ကုသိုလ်ပါရမီ ဘုန်းကံအရှိန်အဝါတွေဟာ အလွန်အားကောင်းနေတဲ့အတွက် ကြောင့် ထောပတ် ဆီဥ ပျားရည် တင်လဲစတဲ့ အလွန်မွန်မြတ်တဲ့ ဆေးတွေကို ရရှိတော်မူလေ့ရှိပါတယ်။ ထိုရဟန်းတော်ဟာ ဒီလိုမွန်မြတ်တဲ့ ဆေးပစ္စည်း အမျိုးမျိုးတွေကို သံဃာထေရ်ကြီးများ, ပရိယတ် ပဋိပတ် နှစ်ဌာနတို့၌ အကြား+အမြင် ဗဟုဿုတများပြားတော်မူကြတဲ့ ရဟန်းတော်များ, ဂိလာန ရဟန်းတော်များ, ခွန်အားနည်းပါးတဲ့ ရဟန်းတော်များ, လာဘ်လာဘ နည်းပါးတဲ့ ရဟန်းတော်များ စတဲ့ သီတင်းသုံးဖော် သံဃာတော်တို့အား လှူဒါန်းပြီးနောက် မိမိကိုယ်တိုင်ကတော့ တန်ဖိုးနည်းပါးတဲ့ မိမိနဲ့ သာရုပ္ပ ဖြစ်နေတဲ့ ဆေးလောက်ကိုသာ သုံးစွဲတော်မူလေ့ရှိပါတယ်။ ဒီလို ရောင့်ရဲလွယ် ခြင်းမျိုးကို ယထာသာရုပ္ပသန္တောသ (= မိမိနှင့် သာရုပ္ပဖြစ်ရာ ဆေးပစ္စည်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း)လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ရဟန်းတော်မျိုးကို အလှူရှင်တစ်ဦးက နွားကျင်ငယ်ပုပ်ဖြင့် စိမ်ထုံ ထားအပ်တဲ့ ဖန်ခါးသီးဆေးတွေကို ခွက်တစ်ခုထဲမှာ ထည့်ကာ စတုမဓုဆေး တွေကိုလည်း အခြားခွက်တစ်ခုထဲမှာ ထည့်ပြီးတော့ ယင်းခွက်နှစ်ခုတို့ကို ကိုင်ဆောင်လျက် ..အရှင်ဘုရား ...အလိုရှိရာဆေးကို အလှူခံယူတော် မူပါ --- ဒီလို လျှောက်ထားခဲ့မည်ဆိုလျှင် ဒီဆေးနှစ်မျိုးထဲက ဘယ်ဆေးကိုပဲ ဖြစ်ဖြစ် သုံးစွဲခဲ့လျှင် မိမိမှာ ထင်ရှားရှိနေတဲ့ ရောဂါလည်း ပျောက်ကင်းသည် မှန်ပါက နွားကျင်ငယ်ပုပ်ဖြင့် စိမ်ထုံထားအပ်တဲ့ ဖန်ခါးသီးဆေးကိုသာ ရွေးချယ်တော်မူပါတယ်။ အကြောင်းကတော့ ဒီနွားကျင်ငယ်ပုပ်ဖြင့် စိမ်ထုံ ထားအပ်တဲ့ ဖန်ခါးသီးဆေးဟာ ဘုရားရှင် ချီးမွမ်းမြှောက်စားတော်မူတဲ့ ဆေးလည်း ဖြစ်တယ်၊ ရဟန်းပြုခဲ့စဉ် အချိန်အခါတုန်းက သိမ်ထဲမှာပဲ ဆရာ သမားတွေက ဘုရားရှင်ညွှန်ကြားထားတော်မူတဲ့အတိုင်း သင်ဟာ .. နွားကျင်ငယ်ပုပ်ဖြင့် စိမ်ထုံထားအပ်တဲ့ ဇီးဖြူသီး ဖန်ခါးသီးစတဲ့ ဆေးကို အမှီပြုပြီးတော့ ရဟန်းတရားတွေကို ပွားများအားထုတ်ရမည် --- ဒီလို ဆိုဆုံးမတော်မူခဲ့ပါတယ်၊ မိမိကလည်း အာမ ဘန္တေ ဆိုပြီးတော့ ပဋိညာဉ် ဝန်ခံချက်စကား လျှောက်ထားခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို မိမိရဲ့ ပဋိညာဉ်ခံဝန်ချက်နှင့် အညီ ငါဟာ နွားကျင်ငယ်ပုပ်ဖြင့် စိမ်ထုံထားအပ်တဲ့ ဖန်ခါးသီးဆေးကိုသာ သုံးစွဲတော့မည်လို့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချကာ စတုမဓုဆေးကို အလှူမခံယူဘဲ နွားကျင်ငယ်ပုပ်ဖြင့် စိမ်ထုံထားအပ်တဲ့ ဖန်ခါးသီးဆေးကိုသာ အလှူခံယူတော် မူတယ်။ ဒီလိုရဟန်းတော်မျိုးကိုတော့ ယထာသာရုပ္ပသန္တောသ (= မိမိနှင့် သာရုပ္ပဖြစ်တဲ့ ဆေးပစ္စည်းဖြင့် ရောင့်ရဲလွယ်တဲ့) သူတော်ကောင်းအပေါင်း တို့တွင် အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိနေတဲ့ ပရမသန္တုဋ္ဌ = အမြတ်ဆုံး သန္တုဋ္ဌ တရား ထင်ရှားရှိသူလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <h3>သန္တုဋ္ဌိကထာဆိုတာ</h3> <p>သာသနာတော်မှာ မှီတင်းနေထိုင်တဲ့ သူတော်ကောင်းတွေကို ဒီလို ရရ သမျှနှင့် ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်း စတဲ့ သန္တောသတရားအမျိုးမျိုးတွေနှင့် ပြည့်ပြည့် စုံစုံ ဖြည့်ကျင့်နေထိုင်ရန် ဘုရားရှင်က နည်းမျိုးစုံဖြင့် ညွှန်ကြားပြသ ဆိုဆုံးမ ထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ တရားဘာဝနာတွေကို ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများ အားထုတ်နေတဲ့ သူတော်ကောင်းတစ်ဦးဟာ ဒီသန္တောသတရား အမျိုးမျိုး တွေရဲ့ အကျိုးဂုဏ်အင်အာနိသင်တွေကို ထင်ရှားဖော်ပြနေတဲ့ တရားစကား၊ သန္တောသတရား ထင်ရှားမရှိကြတဲ့ အတြိစ္ဆ (= အလွန် အလိုကြီးမားသူ), ပါပိစ္ဆ (= ယုတ်မာတဲ့ အလိုဆိုးရှိသူ), မဟိစ္ဆ (= အလိုရမ္မက် များပြားသူ)တို့ ရရှိခံစားရမည့် အပြစ်အာဒီနဝ ဒုက္ခမျိုးစုံနှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကား- ဒီလို သန္တောသတရားတွေရဲ့ အကျိုးဂုဏ်အင်အာနိသင်တွေကိုလည်း ထင်ရှား ဖော်ပြနေတဲ့, သန္တောသတရားထင်ရှားမရှိသူတို့ရဲ့ အပြစ်အာဒီနဝတွေကို လည်း ထင်ရှားဖော်ပြနေတဲ့ တရားစကားအမျိုးမျိုးတွေကို သန္တုဋ္ဌိကထာ (=ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်းနှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကား)လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p><b>အာရောဂျပရမာ လာဘာ၊ သန္တုဋ္ဌိပရမံ ဓနံ။</b></p> <p><b>ဝိဿာသပရမာ ဉာတိ၊ နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခံ။</b>၁၂၂</p> <p>၁။ အနာရောဂါ ကင်းခြင်းကတော့ အမြတ်ဆုံးသော လာဘ်လာဘ ဖြစ်တယ်။</p> <p>(<b>အာရောဂျပရမာ လာဘာ</b>)</p> <p>၂။ ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်းကတော့ အမြတ်ဆုံးသော စည်းစိမ်ဥစ္စာ ဖြစ်တယ်။</p> <p>(<b>သန္တုဋ္ဌိပရမံ ဓနံ</b>)</p> <p>၃။ ချစ်ကျွမ်းဝင်သူကတော့ အမြတ်ဆုံးသော ဆွေမျိုး ဖြစ်တယ်။</p> <p>(<b>ဝိဿာသပရမာ ဉာတိ</b>)</p> <p>၄။ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကတော့ အမြတ်ဆုံးသော ချမ်းသာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>(<b>နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခံ</b>)</p> --- <h3>၃။ ပဝိဝေကကထာ = ကင်းဆိတ်မှု ဝိဝေကသုံးဖြာနှင့် စပ်တဲ့ တရားစကား</h3> <p>ဒီနေရာမှာ ဝိဝေက သုံးမျိုး ရှိပါတယ်။</p> <p>(က) ကာယဝိဝေက = တစ်ပါးထီးတည်း တစ်ကိုယ်ထီးတည်း နေထိုင်ခြင်း၊</p> <p>(ခ) စိတ္တဝိဝေက = လောကီစျာန်သမာပတ် (လောကုတ္တရာစျာန် သမာပတ်)တွေကို ဝင်စားကာ နီဝရဏ ကိလေသာအညစ်အကြေး အမျိုးမျိုးတို့မှ ကင်းဆိတ်နေတဲ့ စိတ်ဖြင့် နေထိုင်ခြင်း၊၁၂၃</p> <p>(ဂ) ဥပဓိဝိဝေက = ဥပဓိ လေးဖြာတို့မှ ကင်းဆိတ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံ ပြု၍ နေထိုင်ခြင်း ..</p> <p>ပေါင်းလိုက်တော့ ဝိဝေက သုံးပါး ဖြစ်တယ်။ ဒီ (၃)မျိုးကို ထပ်ပြီးတော့ ရှင်းလင်းကြရအောင် ..။</p> <p><b>ကာယဝိဝေက</b> ---- ဒီသာသနာတော်မှာ ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ .. တောကျောင်း, တောင်ကျောင်း, သစ်ပင်ရင်းကျောင်း, ချောက်ကမ်းပါး, လိုဏ်ဂူ, သုသာန်, တောအုပ်, လွင်တီးခေါင်, ကောက်ရိုးပုံ စတဲ့ ဆိတ်ငြိမ်တဲ့ ကျောင်းအိပ်ရာနေရာတွေကို မှီဝဲကာ တစ်ကိုယ်ရေ တစ်ကာယ နေထိုင်လေ့ ရှိတယ်၊ အပါင်းအဖော်တွေနှင့် ကင်းကင်းရှင်းရှင်း နေထိုင်လေ့ရှိတယ်။ တစ်ပါးတည်း သွားတယ်၊ တစ်ပါးတည်း ရပ်တယ်၊ တစ်ပါးတည်း ထိုင်တယ်၊ တစ်ပါးတည်း အိပ်တယ်၊ တစ်ပါးတည်း ဆွမ်းခံသွားတယ်၊ တစ်ပါးတည်း ဆွမ်းခံရွာမှ ပြန်လာတယ်၊ တစ်ပါးတည်း ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်မှာ နေထိုင် တယ်၊ ကမ္မဋ္ဌာန်း အာရုံပေါ်မှာ စိတ်ဓာတ်ကို ဆောက်တည်ထားကာ တစ်ပါးထီးတည်း စင်္ကြံကြွလေ့ရှိတယ်၊ တစ်ပါးထီးတည်း ကျောင်းဝင်းထဲမှာ လှည့်လည်သွားလာလေ့ရှိတယ်၊ တစ်ပါးထီးတည်း သီတင်းသုံးလေ့ရှိတယ်၊ တစ်ပါးထီးတည်း ဣရိယာပုထ်ကို မျှတအောင် စောင့်ရှောက်ကာ တရား ဘာဝနာကို ကြိုးစားအားထုတ်လေ့ရှိတယ်၊ ဒီလို တစ်ပါးထီးတည်း နေထိုင် တာမျိုးကိုတော့ ကာယဝိဝေက (= တစ်ကိုယ်ရေ တစ်ကာယ ကင်းကင်း ရှင်းရှင်း နေထိုင်ခြင်း)လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>သွားလည်း တစ်တွဲတွဲ, ရပ်လည်း တစ်တွဲတွဲ, ထိုင်လည်း တစ်တွဲတွဲ, အိပ်လည်း တစ်တွဲတွဲ, စားလည်း တစ်တွဲတွဲ စသည်ဖြင့် တစ်တွဲတွဲလုပ်နေတဲ့ အလုပ်မျိုးကို ဘုရားရှင်ဟာ နှစ်ခြိုက်တော်မမူပါဘူး။ တစ်ပါးထီးတည်း တစ်ကိုယ်ထီးတည်း အပေါင်းအဖော်တွေနှင့် ကင်းကင်းရှင်းရှင်း နေထိုင်တဲ့ လုပ်ငန်းမျိုးကိုသာ ဘုရားရှင်ဟာ နှစ်ခြိုက်တော်မူပါတယ်။</p> <p><b>စိတ္တဝိဝေက</b> ---- နောက်တစ်ခု .. စိတ္တဝိဝေကအကြောင်းကို ပြောကြ ရအောင် ..။</p> <p>အာရုံ ငါးပါး ကာမဂုဏ်တရားတို့အပေါ်မှာ လိုလားတပ်မက်မှု <b>ကာမစ္ဆန္ဒ နီဝရဏ</b>၊ သက်ရှိသက်မဲ့ ကာမဝတ္ထုအစုစုတို့အပေါ်၌ ဖျက်ဆီးပစ်လိုမှု သို့မဟုတ် သူတစ်ပါးတို့ ဂုဏ်သိက္ခာကျအောင် ဖျက်ဆီးလိုမှု <b>ဗျာပါဒနီဝရဏ</b>၊ ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်မှ စိတ်ဓာတ် တွန့်ဆုတ်နေမှု ပျင်းရိမှု <b>ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏ</b>၊ ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်အာရုံမှ ပြင်ပအာရုံအမျိုးမျိုးတွေမှာ စိတ်ဓာတ် ပျံ့လွင့် ပြေးသွားနေမှု + ပြုပြီးဒုစရိုက်အမျိုးမျိုး မပြုမိလိုက်တဲ့ သုစရိုက်အမျိုးမျိုးတို့ အပေါ်မှာ နောင်တတစ်ဖန် ပူပန်နေမှုဆိုတဲ့ <b>ဥဒ္ဓစ္စ+ကုက္ကုစ္စနီဝရဏ</b>၊ ရတနာ သုံးတန် ကံ-ကံရဲ့အကျိုးတရား စသည်တို့အပေါ်မှာ ဟုတ်လေသလား မဟုတ်လေသလား, ယခုလိုခေတ်မှာ စျာန်သမာပတ်တွေ ရမှရနိုင်ပါ့မလား မဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တွေကို ရမှရနိုင်ပါ့မလား စသည်ဖြင့် သို့လောသို့လော တွေးတောယုံမှားမှု <b>ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏ</b> --- ဒီနီဝရဏ ငါးပါးကတော့ စျာန်မဂ်ဖိုလ် တရားတွေကို မရအောင် တားမြစ်နှောင့်ယှက် ပိတ်ဆို့ထားတတ်တဲ့ ကိလေသာ အပိတ်အဖုံးတွေ ဖြစ်ကြတယ်။</p> <p>မိမိတို့ရဲ့ စိတ်အစဉ်မှာ ဒီ<b>နီဝရဏကိလေသာ</b> အညစ်အကြေးတွေမှ ကင်းဆိတ်သွားအောင် ကင်းဆိတ်ရာ ကင်းဆိတ်ကြောင်းဖြစ်တဲ့ ပထမစျာန် သမာပတ်ကို ဝင်စားလျက် နေထိုင်ခြင်းကို <b>စိတ္တဝိဝေက</b>လို့ ခေါ်ဆိုတယ်။ <b>ဝိတက် ဝိစာရ</b>တို့မှ ကင်းဆိတ်ရာဖြစ်တဲ့ ဒုတိယစျာန်သမာပတ်ကို, <b>ပီတိ</b>မှ ကင်းဆိတ်ရာဖြစ်တဲ့ တတိယစျာန်သမာပတ်ကို, <b>သုခဒုက္ခ</b>မှ ကင်းဆိတ်ရာ ဖြစ်တဲ့ စတုတ္ထစျာန်သမာပတ်ကို ဝင်စားလျက် နေထိုင်ခြင်းကိုလည်း <b>စိတ္တ ဝိဝေက</b>လို့ ခေါ်ဆိုတယ်။</p> <p>နောက်တစ်ခုကတော့ <b>အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်</b>ကို ဝင်စားလျက် နေထိုင်မည်ဆိုလျှင် <b>ရူပသညာ နာနတ္တသညာ ပဋိဃသညာ</b>တွေမှ ကင်းဆိတ် နေတယ်။ <b>ရူပသညာ</b>ဆိုတာကတော့ ပထဝီကသိုဏ်းမှသည် အာလောက ကသိုဏ်းသို့တိုင်အောင် ကိုးမျိုးသော ကသိုဏ်းရုပ်တွေကို အာရုံယူပြီး ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ <b>ရူပါဝစရစျာန်</b>တွေနဲ့ ယှဉ်တွဲနေတဲ့ သညာကို <b>ရူပသညာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတယ်။ ရူပါရုံ သဒ္ဒါရုံ ဂန္ဓာရုံ ရသာရုံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့ကို အာရုံပြုကာ ဖြစ်ပေါ်လာကြတဲ့, သက်ဆိုင်ရာဝတ္ထုနှင့် သက်ဆိုင်ရာအာရုံတို့ ထိခိုက်ခြင်း ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဥပမာ --- စက္ခုဝတ္ထုနှင့် ရူပါရုံ, သောတဝတ္ထုနှင့် သဒ္ဒါရုံ, ဃာနဝတ္ထုနှင့် ဂန္ဓာရုံ, ဇိဝှါဝတ္ထုနှင့် ရသာရုံ, ကာယဝတ္ထုနှင့် ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ တို့ ထိခိုက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ <b>စက္ခုဒွါရဝီထိ သောတဒွါရဝီထိ ဃာနဒွါရဝီထိ ဇိဝှါဒွါရဝီထိ ကာယဒွါရဝီထိ</b>တွေရဲ့အတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ကာမာဝစရစိတ်တွေနဲ့ ယှဉ်တွဲနေတဲ့ အဆင်း ရူပါရုံကို မှတ်သားတဲ့ <b>ရူပသညာ</b>, အသံ သဒ္ဒါရုံကို မှတ်သားတဲ့ <b>သဒ္ဒသညာ</b>, အနံ့ ဂန္ဓာရုံကို မှတ်သားတဲ့ <b>ဂန္ဓသညာ</b>, အရသာ ရသာရုံကို မှတ်သားတဲ့ <b>ရသသညာ</b>, အတွေ့ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ ကို မှတ်သားတဲ့ <b>ဖောဋ္ဌဗ္ဗသညာ</b> -- ဒီသညာအမျိုးမျိုးကိုတော့ ဝတ္ထုနှင့် အာရုံတို့ ထိခိုက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာကြတဲ့ သညာတွေ ဖြစ်နေကြတဲ့အတွက် <b>ပဋိဃသညာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတယ်။ မနောဓာတ် မနောဝိညာဏဓာတ်လို့ ခေါ်ဆို တဲ့ <b>ကာမာဝစရကုသိုလ် အကုသိုလ် ဝိပါက် ကိရိယာစိတ်</b>တွေ ရှိကြတယ်။ ဒီစိတ်တွေဟာ ရူပါရုံ သဒ္ဒါရုံ ဂန္ဓာရုံ ရသာရုံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ ဓမ္မာရုံလို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ အာရုံအမျိုးမျိုးတွေကို အာရုံပြုကြတဲ့အတွက် ယင်းစိတ်တွေနဲ့ ယှဉ်တွဲနေတဲ့ သညာကို အာရုံအမျိုးမျိုး ရှိနေတဲ့ <b>နာနတ္တသညာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတယ်၊ အာရုံ အမျိုးမျိုးရှိနေတဲ့ ထူးထွေကွဲပြားတဲ့ သညာလို့ ဆိုလိုတယ်။၁၂၄</p> <p><b>အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်</b>ကို ဝင်စားနေတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ ယင်း <b>အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်စိတ်</b>က ပထဝီကသိုဏ်းရုပ်စတဲ့ ကသိုဏ်းရုပ်ကို နှလုံးမသွင်းတော့ဘဲ ကသိုဏ်းရုပ်ကို ခွာပြီးမှ ရရှိလာတဲ့ <b>အနန္တအာကာသ</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ အဆုံးအပိုင်းအခြား မရှိတဲ့ ကောင်းကင်ပညတ်ကိုသာ အာရုံ ပြုနေတဲ့အတွက် <b>ရူပါဝစရစျာန်</b>တွေနှင့် <b>ရူပါဝစရစျာန်</b>တွေရဲ့ အာရုံမှလည်း ဆိတ်သုဉ်းနေတယ်၊ <b>ရူပသညာ ပဋိဃသညာ နာနတ္တသညာ</b>တို့မှလည်း ဆိတ်သုဉ်းနေတယ်။ ဒီလို ဆိတ်သုဉ်းနေတဲ့အတွက်ကြောင့် <b>အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်စိတ်</b>ကိုလည်း <b>စိတ္တဝိဝေက</b>လို့ ခေါ်ဆိုတယ်။ အလားတူပဲ <b>ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်</b>သို့ ဆိုက်ရောက်နေတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ <b>အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်</b>မှ ဆိတ်သုဉ်းနေတယ်၊ <b>အာကိဉ္စညာယတနစျာန်</b>သို့ ဆိုက်ရောက်နေတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ <b>ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်</b>မှ ဆိတ်သုဉ်း နေတယ်၊ <b>နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်</b>သို့ ဆိုက်ရောက်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ <b>အာကိဉ္စညာယတနစျာန်</b>မှ ဆိတ်သုဉ်းနေတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီ <b>ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန် အာကိဉ္စညာယတနစျာန် နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်</b>တွေကို ဝင်စားလျက် နေထိုင်ခြင်းကိုလည်း <b>စိတ္တဝိဝေက</b>လို့ ခေါ်ဆိုတယ်။၁၂၄</p> <p>ဒီလို <b>စိတ္တဝိဝေက</b>နယ်ပယ်မှာ သီတင်းသုံးနေထိုင်နေခြင်းကိုလည်း မြတ်စွာဘုရား နှစ်ခြိုက်တော်မူပါတယ်။ အချိန်တွေ ဖြုန်းပြီးတော့ အကျိုး မရှိတဲ့ စျာန်မဂ်ဖိုလ်နဲ့ မဆက်စပ်တဲ့ စကားအမျိုးမျိုးတွေကို ပြောဆိုကာ နေထိုင်နေခြင်းမျိုးကိုတော့ ဘုရားရှင်သည် အမြဲ ရွံရှာစက်ဆုပ်တော်မူ ပါတယ်။</p> <p><b>မဟာနိဒ္ဒေသပါဠိတော်</b>နှင့်၁၂၅ <b>မဟာနိဒ္ဒေသအဋ္ဌကထာ</b>တို့မှာတော့၁၂၆ ခုပြောခဲ့တဲ့ စျာန်သမာပတ် ရှစ်ပါးတွင်သာမက <b>လောကုတ္တရာစိတ်</b>တွေ ကိုလည်း မိမိတို့ ပယ်ရှားရမည့် ဆိုင်ရာ ဆိုင်ရာ ကိလေသာတို့မှ ကင်းဆိတ် နေကြတဲ့အတွက် <b>စိတ္တဝိဝေက</b>လို့ ခေါ်ဆိုကြောင်း ရှင်းလင်းတင်ပြထားတော် မူပါတယ်။</p> <p><b>သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်</b> ---- ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့အပေါ်၌ ငါ သူတစ်ပါး ယောက်ျား မိန်းမ ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါ လူ နတ် ဗြဟ္မာ စသည်ဖြင့် စွဲလမ်းယုံကြည်မှု (= အယူမှားမှု), အသက်ကောင် လိပ်ပြာကောင် ဝိညာဏ် ကောင် အတ္တကောင်လို့ စွဲလမ်းယုံကြည်မှု (= အယူမှားမှု) ..ဆိုတဲ့ <b>သက္ကာယ ဒိဋ္ဌိသံယောဇဉ်</b> (= <b>ဒိဋ္ဌာနုသယ</b>)၊ ရတနာသုံးတန် ကံ-ကံရဲ့ အကျိုးတရား စသည်တို့အပေါ်၌ ဟုတ်လေသလား မဟုတ်လေသလား, ယခုလိုခေတ်မှာ စျာန်သမာပတ်တွေ ရမှရနိုင်ပါ့မလား, မဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တွေကို ရမှရနိုင်ပါ့ မလား စသည်ဖြင့် သို့လောသို့လော တွေးတောယုံမှားမှု (= <b>ဝိစိကိစ္ဆာ သံယောဇဉ် = ဝိစိကိစ္ဆာနုသယ</b>)၊ နွားအကျင့် ခွေးအကျင့် စသည်တို့ဖြင့် ကိလေသာတို့မှ စင်ကြယ်နိုင်တယ် သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခမှ လွတ်မြောက် နိုင်တယ်လို့ ဒီလို အမှားမှား အယွင်းယွင်း သုံးသပ်တတ်တဲ့ <b>သီလဗ္ဗတပရာ မာသသံယောဇဉ်</b> - ဆိုတဲ့ ကိလေသာတွေကိုလည်းကောင်း, ယင်းကိလေသာ တို့နှင့် တူသောတည်ရာအာရုံ ရှိနေကြတဲ့ (<b>တဒေကဋ္ဌ</b>) ယင်းကိလေသာတို့ နောက်သို့ အစဉ်တစိုက် လိုက်ပါနေကြတဲ့ (<b>တဒနုဝတ္တက</b>) ကိလေသာ အပေါင်းအဖော်တွေနှင့် ယင်းကိလေသာတွေနဲ့ စိတ္တက္ခဏတစ်ခုအတွင်းမှာ အတူယှဉ်တွဲဖြစ်နေကြတဲ့ အကုသိုလ်ခန္ဓာတွေကိုလည်းကောင်း-ဒီအကုသိုလ် တရားအားလုံးကို <b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရတရား</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ <b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ယင်းအကုသိုလ်တရားအားလုံးကို <b>သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်</b>ကအကြွင်းမဲ့ ပယ်ရှားထားပြီးဖြစ်တဲ့အတွက် <b>သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်</b>ဟာ<b>အဇ္ဈတ္တ သင်္ခါရ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ယင်းအကုသိုလ်တရားအားလုံးမှ ကင်းဆိတ်နေတယ်။ အလားတူပဲ <b>သောတာပတ္တိဖလသမာပတ်</b>ကို ဝင်စားနေတဲ့ သောတာပန် အရိယာသူတော်ကောင်းရဲ့ သန္တာန်မှာလည်း <b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ယင်းအကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့မှ ကင်းဆိတ်လျက်ပဲ ရှိပါတယ်။</p> <p><b>သကဒါဂါမိမဂ်ဉာဏ်</b> ---- ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းတဲ့ <b>ကာမရာဂသံယောဇဉ်</b> (= <b>ကာမရာဂါနုသယ</b>)နှင့် ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းတဲ့ <b>ပဋိဃသံယောဇဉ်</b> (= <b>ပဋိဃာနုသယ</b>) - ဆိုတဲ့ ကိလေသာတွေကိုလည်းကောင်း, ယင်းကိလေသာတို့နှင့် တူသောတည်ရာအာရုံ ရှိနေကြတဲ့ (<b>တဒေကဋ္ဌ</b>) ယင်းကိလေသာတွေရဲ့ နောက်ကို အစဉ်တစိုက် လိုက်ပါနေကြတဲ့ (<b>တဒနုဝတ္တက</b>) ကိလေသာ အပေါင်းအဖော်တွေနှင့် ယင်းကိလေသာတွေနဲ့ စိတ္တက္ခဏတစ်ခုအတွင်းမှာ အတူယှဉ်တွဲဖြစ်နေကြတဲ့ အကုသိုလ်ခန္ဓာတွေကိုလည်းကောင်း- ဒီအကုသိုလ် တရားအားလုံးကို <b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရတရား</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ <b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းတဲ့ ယင်းအကုသိုလ်တရား အားလုံးကို <b>သကဒါဂါမိမဂ်ဉာဏ်</b>ကပယ်ရှားထားပြီးဖြစ်တဲ့အတွက် <b>သကဒါဂါမိမဂ်ဉာဏ်</b>ဟာ <b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းတဲ့ ယင်းအကုသိုလ်တရား အားလုံးတို့မှ ကင်းဆိတ်နေတယ်။ အလားတူပဲ<b>သကဒါဂါမိဖလသမာပတ်</b>ကို ဝင်စားနေတဲ့ သကဒါဂါမ်အရိယာသူတော်ကောင်းရဲ့ သန္တာန်မှာလည်း <b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းတဲ့ ယင်းအကုသိုလ်တရား အားလုံးတို့မှ ကင်းဆိတ်လျက်ပဲ ရှိပါတယ်။</p> <p><b>အနာဂါမိမဂ်ဉာဏ်</b> ---- သိမ်မွေ့နူးညံ့နေတဲ့ <b>ကာမရာဂသံယောဇဉ်</b> (=<b>ကာမရာဂါနုသယ</b>)နှင့် သိမ်မွေ့နူးညံ့နေတဲ့ <b>ပဋိဃသံယောဇဉ်</b> (= <b>ပဋိဃာနုသယ</b>) - ဆိုတဲ့ ကိလေသာတွေကိုလည်းကောင်း, ယင်းကိလေသာတို့နှင့် တူသောတည်ရာအာရုံ ရှိနေကြတဲ့ (<b>တဒေကဋ္ဌ</b>) ယင်းကိလေသာတွေရဲ့ နောက်ကို အစဉ်တစိုက် လိုက်ပါနေကြတဲ့ (<b>တဒနုဝတ္တက</b>) ကိလေသာ အပေါင်းအဖော်တွေနှင့် ယင်းကိလေသာတွေနဲ့ စိတ္တက္ခဏတစ်ခုအတွင်းမှာ အတူယှဉ်တွဲဖြစ်နေကြတဲ့ အကုသိုလ်ခန္ဓာတွေကိုလည်းကောင်း- ဒီအကုသိုလ် တရားအားလုံးကို <b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရတရား</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ <b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ သိမ်မွေ့နူးညံ့တဲ့ ယင်းအကုသိုလ်တရားအားလုံးကို <b>အနာဂါမိမဂ်ဉာဏ်</b>ကအကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ပယ်ရှားထားပြီးဖြစ်တဲ့ အတွက် <b>အနာဂါမိမဂ်ဉာဏ်</b>ဟာ <b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ သိမ်မွေ့နူးညံ့တဲ့ ယင်းအကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့မှ ကင်းဆိတ်နေတယ်။ အလားတူပဲ<b>အနာဂါမိဖလသမာပတ်</b>ကို ဝင်စားနေတဲ့ အနာဂါမ်အရိယာသူတော်ကောင်း ရဲ့ သန္တာန်မှာလည်း <b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရ</b>လို့ခေါ်ဆိုတဲ့ သိမ်မွေ့နူးညံ့တဲ့ ယင်း အကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့မှ ကင်းဆိတ်လျက်ပဲ ရှိပါတယ်။</p> <p><b>အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်</b> ---- <b>ရူပဘဝ</b>အပေါ်မှာ တွယ်တာမက်မောနေတဲ့ <b>ရူပရာဂသံယောဇဉ်</b>နှင့် <b>အရူပဘဝ</b>အပေါ်မှာ တွယ်တာမက်မောနေတဲ့ <b>အရူပရာဂသံယောဇဉ်</b>ဆိုတဲ့ <b>ဘဝရာဂါနုသယ</b>, စိတ်ဓာတ်တက်ကြွ ထောင်လွှားခြင်း <b>မာနသံယောဇဉ်</b> (= <b>မာနာနုသယ</b>), စိတ်ဓာတ်ပျံ့လွင့်မှု <b>ဥဒ္ဓစ္စသံယောဇဉ်</b>, သစ္စာလေးပါး အမှန်တရားတွေကို မသိမှု ပြောင်းပြန်လှန်ကာ ယောက်ျား မိန်းမ စသည်ဖြင့် အမှားတွေကို သိနေမှု <b>အဝိဇ္ဇာသံယောဇဉ်</b> (= <b>အဝိဇ္ဇာနုသယ</b>) - ဆိုတဲ့ ကိလေသာတွေကိုလည်းကောင်း, ယင်းကိလေသာတို့နှင့် တူသောတည်ရာအာရုံ ရှိနေကြတဲ့ (<b>တဒေကဋ္ဌ</b>) ယင်းကိလေသာတွေရဲ့ နောက်ကို အစဉ်တစိုက် လိုက်ပါနေကြတဲ့ (<b>တဒနုဝတ္တက</b>) ကိလေသာ အပေါင်းအဖော်တွေနှင့် ယင်းကိလေသာတွေနဲ့ စိတ္တက္ခဏတစ်ခုအတွင်းမှာ အတူယှဉ်တွဲဖြစ်နေကြတဲ့ အကုသိုလ်ခန္ဓာတွေကိုလည်းကောင်း- ဒီအကုသိုလ် တရားအားလုံးကို <b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရတရား</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ <b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ယင်းအကုသိုလ်တရားအားလုံးကို <b>အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်</b>ကအကြွင်း အကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ပယ်ရှားထားပြီးဖြစ်တဲ့အတွက် <b>အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်</b> ဟာ <b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ယင်းအကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့မှ ကင်းဆိတ်နေတယ်။ အလားတူပဲ<b>အရဟတ္တဖလသမာပတ်</b>ကို ဝင်စားတော်မူ နေတဲ့ ရဟန္တာအရိယာသူတော်ကောင်းရဲ့ သန္တာန်မှာလည်း <b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ယင်းအကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့မှ ကင်းဆိတ်လျက်ပဲ ရှိပါတယ်။</p> <p>ဒါတွင်မကသေးဘူး၊ <b>အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်</b>က အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင် အောင် ပယ်ရှားလိုက်ပြီးဖြစ်တဲ့ အကုသိုလ်တရား (= အကုသိုလ်ခန္ဓာ) အားလုံးကို <b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရတရား</b>လို့ ခေါ်ဆိုထားတဲ့အတွက် ယင်း<b>အဇ္ဈတ္တ သင်္ခါရ</b> (= အကုသိုလ်ခန္ဓာ)မှ ထောက်ဆကာ ကြွင်းကျန်နေကြတဲ့ ရုပ်နာမ်ဓမ္မ သင်္ခါရတရားအားလုံးတို့ကို (<b>အဇ္ဈတ္တသန္တာန်</b>မှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ သင်္ခါရတရား တွေပဲ ဖြစ်ချင်ဖြစ်ကြပါစေ, <b>ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်</b>မှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ သင်္ခါရတရား တွေပဲ ဖြစ်ချင်ဖြစ်ကြပါစေ အားလုံးကိုပဲ) <b>ဗဟိဒ္ဓ သဗ္ဗနိမိတ္တ</b> (= <b>ဗဟိဒ္ဓသင်္ခါရ</b> တရားတွေ)လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ <b>အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်</b>ဟာ ယင်း<b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရ</b> အမည်ရတဲ့ အကုသိုလ်ခန္ဓာနှင့် <b>ဗဟိဒ္ဓ သဗ္ဗနိမိတ္တ</b> အမည်ရတဲ့ <b>ဗဟိဒ္ဓသင်္ခါရ</b> တရားအားလုံးတို့မှ ကင်းဆိတ်လျက်ပဲ ရှိနေပါတယ်။ အလားတူပဲ<b>အရဟတ္တ ဖလသမာပတ်</b>ကို ဝင်စားတော်မူနေတဲ့ ရဟန္တာအရှင်မြတ်ရဲ့ သန္တာန်မှာလည်း ယင်း<b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရ</b>အမည်ရတဲ့ အကုသိုလ်ခန္ဓာနှင့် <b>ဗဟိဒ္ဓ သဗ္ဗနိမိတ္တ</b> အမည် ရတဲ့ <b>ဗဟိဒ္ဓသင်္ခါရ</b>တရားအားလုံးတို့မှ ကင်းဆိတ်လျက်ပဲ ရှိနေပါတယ်။၁၂၇</p> <p>သို့သော် <b>ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိတော်</b>နှင့် <b>ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ</b>တို့မှာတော့၁၂၈ အရိယမဂ်ဉာဏ် (၄)ပါးလုံးတို့မှာပဲ ---- မိမိတို့ဆိုင်ရာ အရိယမဂ်တရား အသီးအသီးက ပယ်ရှားထားပြီးဖြစ်တဲ့ <b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရ</b>အမည်ရတဲ့ အကုသိုလ် ခန္ဓာအားလုံးနှင့် <b>ဗဟိဒ္ဓ သဗ္ဗနိမိတ္တ</b> အမည်ရတဲ့ <b>ဗဟိဒ္ဓသင်္ခါရ</b>တရားအားလုံး တို့မှ ကင်းဆိတ်နေကြောင်းကို ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်၊ ဖွင့်ဆိုထား တော်မူခဲ့ပါတယ်။ အလားတူပဲ လေးမျိုးသော ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ <b>ဖလသမာပတ်</b> အသီးအသီးကို ဝင်စားတော်မူနေကြတဲ့ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ အရိယာသူတော် ကောင်းတွေရဲ့ သန္တာန်မှာလည်း ဖလသမာပတ်အသီးအသီးအခိုက်မှာ မိမိတို့ ဆိုင်ရာ <b>အရိယမဂ်တရား</b>အသီးအသီးက ပယ်ရှားထားပြီးဖြစ်တဲ့ <b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရ</b> အမည်ရတဲ့ အကုသိုလ်ခန္ဓာအသီးအသီးနှင့် <b>ဗဟိဒ္ဓ သဗ္ဗနိမိတ္တ</b> အမည်ရတဲ့ <b>ဗဟိဒ္ဓသင်္ခါရ</b>တရားအားလုံးတို့မှ ကင်းဆိတ်လျက်ပဲ ရှိနေပါတယ်။</p> <p>အကြောင်းပြချက်ကတော့ ဒီလိုပါ။ <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b>အားလုံးတို့နှင့် <b>အရိယဖိုလ်ဉာဏ်</b>အားလုံးတို့ဟာ <b>သဗ္ဗသင်္ခါရသမထ</b>အမည်ရတဲ့ သင်္ခါရတရား အားလုံးတို့မှ ငြိမ်းအေးရာဖြစ်တော်မူတဲ့ <b>အသင်္ခတဓာတ်</b> အငြိမ်းဓာတ် <b>နိဗ္ဗာန်</b> တရားတော်မြတ်ကို, <b>သဗ္ဗူပဓိနိဿဂ္ဂ</b>အမည်ရတဲ့ ဥပဓိလေးဖြာတို့ကို စွန့်လွှတ် ရာဖြစ်တဲ့ ဥပဓိလေးဖြာတို့မှ ကင်းဆိတ်ရာဖြစ်တဲ့ <b>အသင်္ခတဓာတ်</b> အငြိမ်း ဓာတ် <b>နိဗ္ဗာန်</b>တရားတော်မြတ်ကို အသီးအသီး အာရုံပြုကာ ဖြစ်ပေါ်နေကြတဲ့ <b>လောကုတ္တရာတရားထူး တရားမြတ်</b>တွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ မိမိတို့ရဲ့ အာရုံ ဖြစ်တဲ့ အငြိမ်းဓာတ် <b>နိဗ္ဗာန်</b>တရားတော်မြတ်ကြီးဟာလည်း သင်္ခါရတရား အားလုံးတို့မှ ကင်းဆိတ်လျက်ပဲ ရှိနေပါတယ်၊ မိမိတို့ဆိုင်ရာ <b>အရိယမဂ်ဉာဏ်</b> အသီးအသီး ဖြစ်ခိုက်မှာလည်း ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ <b>အရိယမဂ် စိတ်စေတသိက်</b> တွေသာ ဖြစ်ခွင့်ရှိကြတဲ့အတွက် အခြားသင်္ခါရတရားတွေလည်း ဖြစ်ခွင့်မရှိ ကြတဲ့အတွက် ပြောခဲ့ပြီးတဲ့ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ <b>အဇ္ဈတ္တသင်္ခါရ</b> အမည်ရတဲ့ အကုသိုလ် ခန္ဓာအသီးအသီးနှင့် <b>ဗဟိဒ္ဓ သဗ္ဗနိမိတ္တ</b> အမည်ရတဲ့ <b>ဗဟိဒ္ဓသင်္ခါရ</b> တရားအားလုံးတို့မှ ကင်းဆိတ်လျက်ပဲ ရှိနေပါတယ်။ အလားတူပဲ <b>အရိယ ဖိုလ်ဉာဏ်</b>အသီးအသီး ဖြစ်ခိုက်မှာလည်း ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ <b>အရိယဖိုလ် စိတ် စေတသိက်</b>တွေသာ ထင်ရှားဖြစ်နေကြတဲ့အတွက် အခြားသင်္ခါရတရားတွေ လည်း ဖြစ်ခွင့်မရှိကြတဲ့အတွက် ပြောခဲ့ပြီးတဲ့ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ <b>အဇ္ဈတ္တ သင်္ခါရ</b> အမည်ရတဲ့ အကုသိုလ်ခန္ဓာအသီးအသီးနှင့် <b>ဗဟိဒ္ဓ သဗ္ဗနိမိတ္တ</b> အမည်ရတဲ့ <b>ဗဟိဒ္ဓသင်္ခါရ</b>တရားအားလုံးတို့မှ ကင်းဆိတ်လျက်ပဲ ရှိနေပါတယ်။</p> <p>ဒီ<b>လောကုတ္တရာစိတ်</b>တွေကတော့ အကောင်းဆုံးသော အမြတ်ဆုံးသော ဘုရားရှင် အနှစ်ခြိုက်ဆုံး ဖြစ်တော်မူတဲ့ <b>စိတ္တဝိဝေက</b>တရားတွေ ဖြစ်ကြ ပါတယ်။</p> <p>ယခုလို အဆင့်အတန်း မြင့်မားလှတဲ့ <b>စိတ္တဝိဝေက</b>နှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကားတွေကို ဆွေးနွေးနေတာ တိုင်ပင်နေတာ ပြောကြားနေတာ တွေကိုလည်း ဘုရားရှင်က နှစ်ခြိုက်တော်မူပါတယ်၊ ကြားလည်း ကြားလိုတဲ့ သဘော ရှိတော်မူပါတယ်။</p> <p>ဘုရားရှင်ဘက်ကတော့ မိမိတည်ထောင်ထားတော်မူတဲ့ သာသနာတော် ကို မှီတင်းနေထိုင်ကြတဲ့ တပည့်သာဝကတွေဟာ ယခုလို အဆင့်အတန်း မြင့်မားလှတဲ့ <b>စိတ္တဝိဝေက</b>နယ်ပယ်မှာ နေထိုင်သီတင်းသုံးနေတာကို နှစ်ခြိုက် တော်မူပါတယ်၊ မြင်လည်း မြင်တော်မူလိုပါတယ်၊ နေထိုင်သီတင်းသုံးနိုင်တဲ့ သူတော်ကောင်းတွေ ဖြစ်မြောက်ရေးအတွက်လည်း ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ တိုက်တွန်းတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ချစ်သားရဟန်းတို့ ...ဤသည်တို့ကတော့ ..သစ်ပင်ရင်းကျောင်းတွေ ဖြစ်ကြတယ်၊ ဤသည်တို့ကတော့ .. ဆိတ်ငြိမ်တဲ့ တောကျောင်း တောင် ကျောင်းတွေ ဖြစ်ကြတယ်၊ ချစ်သားရဟန်းတို့ ... ဒီလို သစ်ပင်ရင်းကျောင်း တွေမှာ နေထိုင်ပြီးတော့ ဒီလိုဆိတ်ငြိမ်တဲ့ တောကျောင်း တောင်ကျောင်းတွေ မှာ နေထိုင်ပြီးတော့ <b>လောကီစျာန် လောကုတ္တရာစျာန်</b>တွေကို ဝင်စားကာ သင်ချစ်သားတို့ရဲ့သန္တာန်မှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ကိလေသာတောချုံပုတ်တွေကို လောင်ကျွမ်းသွားအောင် ရှို့မြှိုက်ကြစမ်းပါ၊ <b>သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာ</b> ကုသိုလ်တရားတို့၌ မေ့မေ့လျော့လျော့ ပေါ့ပေါ့ဆဆ မနေထိုင်ကြပါကုန်လင့်၊ နောင်သောအခါ သေခါနီးကာလကျမှ မကောင်းတဲ့ အာရုံနိမိတ်တွေ ထင်လာ တဲ့အတွက် ငါတော့ မှားခဲ့လေပြီပေါ့လို့ စိတ်နှလုံး မသာမယာ မဖြစ်ကြပါ ကုန်လင့် ..။ ဒီအဆုံးအမကတော့ သင်ချစ်သားတို့အတွက် ငါဘုရားရှင် တို့က ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ဆိုဆုံးမနေတဲ့ အဆုံးအမ (= <b>အနုသာသနီ</b>) တရားစကားတော်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။၁၂၉</p> <p>ဒီလို ဘုရားရှင်က ထပ်ကာထပ်ကာ တိုက်တွန်းတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>နောက်တစ်ခု --- <b>ဥပဓိဝိဝေက</b>အကြောင်းကို ပြောကြရအောင် ..။</p> <p><b>ဥပဓိ</b> လေးဖြာတို့မှ ကင်းဆိတ်နေတဲ့ <b>နိဗ္ဗာန်</b>တရားတော်မြတ်ကို <b>ဥပဓိဝိဝေက</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ <b>ဥပဓိ</b> လေးဖြာဆိုတာကတော့ <b>ကာမူပဓိ ခန္ဓူပဓိ ကိလေသူပဓိ အဘိသင်္ခါရူပဓိ</b>တို့ ဖြစ်ကြတယ်။</p> <p>အဆင်း အသံ အနံ့ အရသာ အတွေ့အထိလို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ အာရုံငါးပါး ကာမဂုဏ်တရားတွေကို ---- ယင်းအာရုံအသီးအသီးတို့အပေါ်၌ တွယ်တာ မက်မောမှု သာယာနှစ်သက်မှု ကာမတဏှာလျှင် အကြောင်းရင်းခံ ရှိနေတဲ့ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ခံစားမှု <b>သောမနဿ</b> (= <b>သုခဝေဒနာ</b>)ရဲ့ တည်ရာဖြစ်လို့ <b>ကာမူပဓိ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>ခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတွေကို ---- ယင်းခန္ဓာလျှင် အကြောင်းရင်းခံ ရှိနေတဲ့ ပဋိသန္ဓေတည်နေရခြင်း <b>ဇာတိဒုက္ခ</b>, အိုရခြင်း <b>ဇရာဒုက္ခ</b>, ဖျားနာရခြင်း <b>ဗျာဓိဒုက္ခ</b>, သေကျေပျက်စီးရခြင်း <b>မရဏဒုက္ခ</b>, အိုနာသေရေး ဒုက္ခဘေးမှ ကင်းဝေးရန် အလိုရှိပါသော်လည်း တောင့်တပါသော်လည်း အလိုရှိတိုင်း တောင့်တတိုင်း မရနိုင်တဲ့အတွက် စိတ်ဆင်းရဲရခြင်းဒုက္ခ, ချစ်နှစ်သက်အပ်တဲ့ သတ္တဝါ သင်္ခါရတွေနှင့် ကွေကွင်းခွဲခွာရလို့ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ စိတ်ဆင်းရဲရခြင်း ဒုက္ခ, မချစ်မနှစ်သက်အပ်တဲ့ သတ္တဝါ သင်္ခါရတွေနှင့် ပေါင်းသင်းဆက်ဆံ နေရလို့ ဖြစ်ပေါ်လာရတဲ့ စိတ်ဆင်းရဲရခြင်းဒုက္ခ, သက်ရှိ သက်မဲ့ ကာမဝတ္ထု အစုစုတွေ ဖောက်ပြန်ပျက်စီးမှုကို အကြောင်းပြုကာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ စိုးရိမ် ရခြင်း <b>သောက</b>, ငိုကြွေးမြည်တမ်းရခြင်း <b>ပရိဒေဝ</b>, ကိုယ်ဆင်းရဲရခြင်း <b>ဒုက္ခ</b>, စိတ်ဆင်းရဲရခြင်း <b>ဒေါမနဿ</b>, ပြင်းစွာပူပန်ရခြင်း <b>ဥပါယာသ</b>ဆိုတဲ့ ဆင်းရဲဒုက္ခ အမျိုးမျိုးနှင့် ရာဂမီး ဒေါသမီး မောဟမီး စတဲ့ ကိလေသာ အပူမီးတွေရဲ့ လောင်မြိုက်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရတဲ့ ဆင်းရဲဒုက္ခ --- ဒီဆင်းရဲဒုက္ခအဝဝတို့ရဲ့ တည်ရာဖြစ်လို့ <b>ခန္ဓူပဓိ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p><b>ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ, မာန်မာန</b> စတဲ့ ကိလေသာတွေကိုလည်း ---- အပါယ်သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲသို့ ရောက်ခြင်း ရခြင်းရဲ့ အကြောင်းရင်းစစ် ဧကန် ဖြစ်နေကြတဲ့အတွက် အပါယ်သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခအဝဝတို့ရဲ့ တည်ရာဖြစ် လို့ <b>ကိလေသူပဓိ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p><b>ကုသိုလ်သင်္ခါရ အကုသိုလ်သင်္ခါရ</b>တရားတွေဟာလည်း ဘဝသစ်ကို ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ပြုပြင်တည်ထောင်ပေးတတ်တဲ့ တရားတွေ ဖြစ်ခြင်း ကြောင့် <b>အဘိသင်္ခါရ</b>တရားတွေလို့ ခေါ်ဆိုတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီ <b>ကုသိုလ်အဘိသင်္ခါရတရား အကုသိုလ်အဘိသင်္ခါရတရား</b>တွေကိုလည်း ဘဝဒုက္ခ သံသရာ ဝဋ်ဒုက္ခအဝဝတို့ရဲ့ တည်ရာဖြစ်လို့ <b>အဘိသင်္ခါရူပဓိ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p><b>နိဗ္ဗာန်</b>တရားတော်မြတ်ကြီးမှာ ခုပြောခဲ့တဲ့ ဥပဓိ လေးပါးစလုံးတို့ဟာ မတည်ရှိကြဘူး၊ ဥပဓိ လေးဖြာတို့မှ အမြဲတမ်း ကင်းဆိတ်လျက် ရှိနေတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီ<b>နိဗ္ဗာန်</b>တရားတော်မြတ်ကို <b>ဥပဓိဝိဝေက</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၁၃၀, ၁၃၁</p> <p>ဒီလို ဥပဓိ လေးဖြာတို့မှ ကင်းဆိတ်ရာဖြစ်တဲ့ <b>နိဗ္ဗာန်</b>တရားတော်မြတ်ကို အာရုံပြုလျက် <b>ဖလသမာပတ်</b>တွေ ဝင်စားကာ နေထိုင်ခြင်းကိုလည်း ဘုရားရှင် က အလွန်နှစ်ခြိုက်တော်မူပါတယ်။ ဒီလို <b>ဥပဓိဝိဝေက</b>နှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကားတွေကို ဆွေးနွေးနေခြင်း တိုင်ပင်နေခြင်း ပြောကြားနေခြင်း ကိုလည်း ဘုရားရှင်က ကြည်ဖြူစွာ ခွင့်ပြုတော်မူလျက်ပင် ရှိနေပါတယ်။</p> <h3>၄။ အသံသဂ္ဂကထာ = ရောရောနှောနှော မနေထိုင်ခြင်းနှင့် စပ်တဲ့ တရားစကား</h3> <p>ဒီနေရာမှာ <b>ဥဒါနအဋ္ဌကထာ</b> စတဲ့ အဋ္ဌကထာများက၁၃၂ <b>သံသဂ္ဂ</b> (၅)မျိုး ဖွင့်ဆိုထားကြပါတယ်။</p> <p>၁။ <b>သဝနသံသဂ္ဂ</b> = ကြားရုံမျှဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ကိလေသာတို့နှင့် ရောနှော နေထိုင်ခြင်း</p> <p>၂။ <b>ဒဿနသံသဂ္ဂ</b> = မြင်ရရုံမျှဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ကိလေသာတို့နှင့် ရောနှောနေထိုင်ခြင်း</p> <p>၃။ <b>သမုလ္လပနသံသဂ္ဂ</b> = စကားပြောဆိုနေရရုံမျှဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ကိလေသာတို့နှင့် ရောနှောနေထိုင်ခြင်း</p> <p>၄။ <b>သမ္ဘောဂသံသဂ္ဂ</b> = ပစ္စည်းကို သုံးဆောင်ရရုံမျှဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ကိလေသာတို့နှင့် ရောနှောနေထိုင်ခြင်း</p> <p>၅။ <b>ကာယသံသဂ္ဂ</b> = ကိုယ်လက်နှီးနှောမိခြင်းဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ကိလေသာ တို့နှင့် ရောနှောနေထိုင်ခြင်း ..</p> <p>ဒီလို <b>သံသဂ္ဂ</b> (၅)မျိုး ဖွင့်ဆိုထားကြပါတယ်။</p> <p>၁။ <b>သဝနသံသဂ္ဂ</b> = ကြားရုံမျှဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ကိလေသာတို့နှင့် ရောနှောနေထိုင်ခြင်း ---- ဒီသာသနာတော်မှာ ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ ဤမည် ဤမည်သော ရွာမှာ ဤမည် ဤမည်သော အမျိုးသမီးတစ်ဦးဟာ ရုပ်အဆင်းက သိပ်လှတယ်၊ ကြည့်လို့လည်း သိပ်ကောင်းတယ်၊ ရှုမြင်ရသူတို့ရဲ့ စိတ်ဓာတ်ကို ကြည်လင်စေတတ်တယ်၊ အသားအရေ အရောင်အဆင်း ကလည်း သိပ်လှတယ်၊ လုံးရပ်သဏ္ဌာန်နှင့်လည်း ပြည့်စုံတယ် ---- ဒီလို ဂုဏ်သတင်းတွေကို သူတစ်ပါးတွေက ပြောပြလို့ ကြားလိုက်မိတယ်။ ဒီလို ကြားလိုက်ရရုံနဲ့ပဲ သာသနာတော်မှာ ရဟန်းဘဝဖြင့် ရဟန်းတရားတွေကို ဆက်လက်ကာ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ဖို့အတွက် စိတ်ဓာတ် တွေက ဆုတ်နစ်သွားတယ်၊ နစ်မြုပ်သွားတယ်၊ <b>သာသနဗြဟ္မစရိယ</b>ခေါ်တဲ့ မွန်မြတ်တဲ့ သီလကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ်တွေကို ဆက်လက် ကာ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ဖို့ရန် မစွမ်းနိုင် ဖြစ်သွားတယ်၊ နောက်ဆုံးတော့ သိက္ခာချပြီး လူဝတ်လဲသွားတယ်။ ဒီလို ဝိသဘာဂအာရုံ အကြောင်းကို ကြားလိုက်ရတဲ့အခါမှာပဲဖြစ်စေ, မိမိကိုယ်တိုင်က အမျိုးသမီးကို မြင်တွေ့လိုက်တဲ့အခါ ဒီအမျိုးသမီးရဲ့ ပြုံးရယ်နေတဲ့အသံ စကားပြောဆိုနေတဲ့ အသံ သီချင်းအမျိုးမျိုးတွေကို သီဆိုနေတဲ့ သီချင်းသံ --- ဒီလိုအသံအမျိုးမျိုး တွေကို ကြားလိုက်တဲ့အခါမှာပဲဖြစ်စေ မိမိရဲ့သန္တာန်မှာ ဒီီအမျိုးသမီးအပေါ်၌ တွယ်တာမက်မောနေတဲ့ သာယာနှစ်သက်နေတဲ့ ရာဂအမျိုးမျိုးတွေလည်း ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာပြန်တယ်။ ဒီလို ကြားလိုက်တဲ့အခါ <b>သောတဝိညာဏဝီထိ</b> နောက်ကို အစဉ်တစိုက်လိုက်ပါနေကြတဲ့ <b>မနောဒွါရဝီထိ</b>အမျိုးမျိုးတွေရဲ့ အတွင်းမှာ တည်ရှိကြတဲ့ <b>ဇောစိတ်</b>တွေနှင့် ယှဉ်တွဲကာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ရာဂအမျိုးမျိုးတွေနှင့် ပေါင်းဖော်ယှဉ်တွဲကာ ရောနှောနေထိုင်ခြင်းကိုပဲ <b>သဝနသံသဂ္ဂ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၁၃၂</p> <p>ဒီအပိုင်းမှာ အဋ္ဌကထာများက <b>အနိတ္ထိဂန္ဓ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါဘုရားအလောင်းတော်</b>ရဲ့ ဝတ္ထုဇာတ်ကြောင်းကို ပုံစံထုတ်ပြထားပါတယ်။ ဒီသူတော်ကောင်း ဟာ <b>ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်</b>ရရှိရေးအတွက် ရည်ရွယ်တောင့်တတော်မူကာ နှစ်သင်္ချေနှင့် ကမ္ဘာတစ်သိန်းတို့ကာလပတ်လုံး <b>ပါရမီ</b>အလီလီတို့ကို ဖြည့်ကျင့် ဆည်းပူးတော်မူခဲ့ပါတယ်။ သို့သော် ပါရမီတရားအပေါင်းတို့က မပြီးစီး မပြည့်စုံကြသေးတဲ့အတွက် <b>ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်</b>ကို မရရှိခင် စပ်ကြားကာလ တစ်ခုသောဘဝဝယ် <b>ကဿပဘုရားရှင်</b>ရဲ့ သာသနာတော်နှင့် ကြုံကြိုက်တဲ့အတွက် သာသနာတော်အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ကာ ရှင်ရဟန်း ပြုခဲ့ပါတယ်။ ရှင်ရဟန်းပြုတော်မူပြီးနောက် <b>ကသိုဏ်းပရိကံ</b>တွေကို လေ့ကျင့် တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ပထမစျာန်ကို ဦးစားပေးကာ ဝိပဿနာရဲ့ အခြေခံပါဒက စျာန်အဖြစ် ပွားများအားထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ ယင်းစျာန်သမာဓိကို ဝိပဿနာရဲ့ အခြေခံသမာဓိအဖြစ် ထူထောင်ပြီးနောက် ရုပ်-နာမ်-ကြောင်း-ကျိုး (=<b>သင်္ခါရ</b>) တရားတွေကို သိမ်းဆည်းကာ <b>လက္ခဏာရေးသုံးတန်</b>သို့ တင်ကာ အဆင့်ဆင့် သော <b>ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b>တွေကို ပွားများအားထုတ်တော်မူခဲ့ ပါတယ်။ သို့သော် <b>ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်</b> ရရှိရေးအတွက် ပါရမီတော်မြတ် အပေါင်းတို့က မရင့်ကျက်သေးတဲ့အတွက် <b>အရိယမဂ်</b>သို့ မဆိုက်ရောက်ဘဲ <b>ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး</b> ခြံရံကာ ပထမစျာန်ကို အမြတ်စား ပွားခဲ့တဲ့အတွက် ကွယ်လွန်တဲ့အခါ ပထမစျာန်ဘုံ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ ရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ ယင်း ဗြဟ္မာ့ပြည်မှ သက်တမ်းကုန်လို့ လူ့ပြည်ကို တစ်ဖန် ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ကပ်ရောက်လာတဲ့အခါ ဗာရာဏသီဘုရင်ရဲ့ မိဖုရားခေါင်ကြီးဝမ်းကြာ တိုက်မှာ ပဋိသန္ဓေ တည်နေခဲ့ပါတယ်။ မွေးဖွားလာပြီးနောက် ယောက်ျားနှင့် မိန်းမကို ခွဲခြားပြီး သိနိုင်တဲ့အချိန်က စ၍ အမျိုးသမီးတို့ရဲ့လက်တွင်းမှာ မပျော်မွေ့တဲ့အတွက် အမျိုးသားတွေကပဲ အစစ အရာရာ ပြုစုလုပ်ကျွေး ခဲ့ရတယ်။ နို့ချိုတိုက်ကျွေးတဲ့ အမျိုးသမီးတွေကလည်း ယောက်ျားအသွင် ဝတ်ဆင်ကာ ရင်သားများကို ဖုံးအုပ်ကာ နို့ချိုတိုက်ကျွေးကြရပါတယ်။ဒီကလေးဟာ အမျိုးသမီးအနံ့ကို ရလျှင်လည်း ငိုတတ်တယ်၊ အမျိုးသမီး အသံကို ကြားလျှင်လည်း ငိုတတ်တယ်၊ သိကြားလိမ္မာတဲ့အရွယ်ကို ရောက်ရှိ လာတဲ့အခါမှာလည်း အမျိုးသမီးများကို မြင်လိုတဲ့စိတ်ထားမရှိ ဖြစ်နေတယ်။ ဒါကြောင့် သူ့ကို <b>အနိတ္ထိဂန္ဓ</b>သူတို့သားလို့ အမည်ပေးထားကြပါတယ်။</p> <p>ဒီ<b>အနိတ္ထိဂန္ဓ</b>သူတို့သားလေး (၁၆)နှစ်အရွယ်ကို ရောက်ရှိလာတဲ့အခါမှာ မိဘနှစ်ပါးတို့က .. မင်းမျိုးမင်းနွယ် အစဉ်အဆက်ကို တည်တံ့အောင် ပြုလုပ်မည်လို့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချကာ အမျိုးသမီးအမျိုးမျိုးတွေဖြင့် နည်းမျိုးစုံ ပြုလုပ်ကာ ဖြားယောင်းသွေးဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ သို့သော်လည်း အောင်မြင်မှု မရရှိခဲ့ပါ။ တစ်နေ့မှာတော့ အလွန်အဆင်းလှပတဲ့ ရွှေစင်ရုပ်တစ်ခုကို ပြုလုပ် ကာ မင်းသားငယ်အား ပြလိုက်တဲ့အခါ မင်းသားငယ်က သဘောကျသွားတဲ့ အတွက် ဒီလို ရွှေစင်ရုပ်နှင့် တူညီတဲ့ အမျိုးသမီးငယ်ကို ရရှိမည်ဆိုလျှင် သူသဘောတူလက်ခံမည်ဖြစ်ကြောင်းကို မိဘတွေအား ပြောကြားလိုက်ပါ တယ်။ ဒီလို သဘောတူညီချက်ကို ရရှိတဲ့အခါ ဗာရာဏသီဘုရင်ကလည်း မှူးကြီးမတ်ရာတွေကို ဒီလို ရွှေစင်ရုပ်နှင့်တူညီတဲ့ အမျိုးသမီးငယ်ကို ဇမ္ဗူဒိပ် တစ်ကျွန်းလုံးမှာ လှည့်လည်ကာ ရှာဖွေရန် အမိန့်တော်မြတ် ချမှတ်ပေးလိုက် ပါတယ်။ မှူးကြီးမတ်ရာတို့ကလည်း ဇမ္ဗူဒိပ်တစ်ကျွန်းလုံးမှာ လှည့်လည်ပြီး ရှာဖွေလိုက်ကြတဲ့အခါ နောက်ဆုံးမှာတော့ <b>မဒ္ဒရာဇ်တိုင်း သာဂလမြို့ မဒ္ဒရာဇ်ဘုရင်မင်းမြတ်</b>ရဲ့ သမီးတော် မင်းသမီးကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ကြပါတယ်။ <b>မဒ္ဒရာဇ်ဘုရင်မင်းမြတ်</b>ရဲ့ သဘောတူညီမှုနှင့် ဗာရာဏသီဘုရင်ရဲ့ ခွင့်ပြုချက်အရ ထိုမင်းသမီးငယ်ကို ဗာရာဏသီမြို့သို့ သယ်ဆောင်ခဲ့ကြပါတယ်။</p> <p>ရွှေစင်ရုပ်ထက် ပိုမိုပြီး ချောမောလှပတဲ့ မင်းသမီးငယ်ကို ရရှိလာပြီဆိုတဲ့ သတင်းစကားကို ကြားလိုက်ရရုံမျှဖြင့် <b>အနိတ္ထိဂန္ဓ</b>သူတို့သားဟာ မိမိရရှိထားတဲ့ ပထမစျာန်သမာဓိမှ ချက်ချင်းပဲ လျှောကျသွားခဲ့တယ်။ မိမိရဲ့ မိဖုရားလောင်း မင်းသမီးငယ်အပေါ်မှာ တွယ်တာမက်မောနေတဲ့ နှစ်သက်မြတ်နိုးမှု ရာဂမီး တွေဟာ အရှိန်ပြင်းစွာ ဆက်တိုက် ဖြစ်ပေါ်နေခဲ့ပါတယ်။</p> <p>တစ်နေ့မှာ မှူးကြီးမတ်ရာတွေလည်း မင်းသမီးငယ်ကို သယ်ဆောင်ကာ ဗာရာဏသီမြို့သို့ ဆိုက်ရောက်ခဲ့ကြပါတယ်။ ကြီးကျယ်တဲ့ မင်းခမ်းမင်းနားဖြင့် မင်းသမီးငယ်ကို နန်းတွင်းသို့ သယ်ဆောင်ယူမည်ဆိုတဲ့ ဦးတည်ချက်ဖြင့် မြို့ကို ပြင်ဆင်နေတာကို စောင့်ဆိုင်းရင်းနဲ့ပဲ မင်းဥယျာဉ်တော်မှာ တစ်ညတာ မျှ တည်းခိုကြပါတယ်။</p> <p>သို့သော် ကံဆိုးမိုးမှောင်ကျရောက်ဖို့အတွက် အကြောင်းတစ်ခုက ပေါ်လာပြန်တယ်။ ထိုမင်းသမီးငယ်ကား နတ်အဆင်းတမျှ အလွန့်အလွန် ချောမောလှပတင့်တယ်ရုံသာမက အလွန့်အလွန် သိမ်မွေ့နူးညံ့တဲ့ ကိုယ်ခံ အားရှိနေတဲ့ အားနွဲ့သူ ဖြစ်နေသည်ကတစ်ကြောင်း, ကြမ်းတမ်းတဲ့ လမ်းခရီး ကို ရက်ပေါင်းများစွာ ဝေါယာဉ်စီးကာ ဖြတ်ကျော်လာခဲ့ရတာကလည်း တစ်ကြောင်း -- ဒီလိုအကြောင်းတွေကြောင့် အလွန့်အလွန် ပင်ပန်းနွမ်းနယ် ကာ အားကုန်ခန်းပြီးတော့ ထိုညမှာပဲ ကွယ်လွန်သွားခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဗာရာဏသီမင်းမြတ်နှင့်တကွ တိုင်းသူပြည်သားအားလုံးတို့လည်း ယူကျုံးမရဖြစ်ကာ ကြေကွဲဝမ်းနည်းဖွယ်ရာဇာတ်လမ်းနဲ့ ကြုံတွေ့နေကြရပြန် တယ်။ အထူးသဖြင့် မင်းသားငယ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ စိတ်ဆင်းရဲမှု <b>ဒေါမနဿ</b> တရားတွေက အလွန့်အလွန် ဖိစီးနှိပ်စက်နေခဲ့ပါတယ်။ သို့သော် <b>ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်</b>ကို ရရှိဖို့ရန် ပါရမီတော်မြတ်အပေါင်းတို့က ရင့်ညောင်း လာကြပြီ ဖြစ်တဲ့အတွက် .. ရှေးရှေးဘဝပေါင်းများစွာကရော အနီးကပ်ဆုံး ဖြစ်တဲ့ <b>ကဿပဘုရားရှင်</b>ရဲ့ သာသနာတော်အတွင်းကရော ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>) သဘောတရားတွေနှင့်တကွ ရုပ်နာမ်ဓမ္မ (=<b>သင်္ခါရ</b>)တရားတွေကို <b>လက္ခဏာရေးသုံးတန်</b>သို့ တင်ကာ ရှုပွားသုံးသပ် ထားခဲ့ဖူးတဲ့ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>တွေကလည်း အားပေးထောက်ပံ့နေကြတဲ့ အတွက် .. ပဋိသန္ဓေ တည်နေရမှု <b>ဇာတိ</b>ကို အကြောင်းခံကာ ဖြစ်ပေါ်လာ ခဲ့တဲ့ ယခုလို စိတ်ဆင်းရဲရခြင်း ဒုက္ခကိုလည်း <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာ</b>ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်တဲ့အထိ ရှုပွားလို့ ရရှိခဲ့ပါတယ်။ အလားတူပဲ ဇာတိရဲ့ အကြောင်းရင်းခံဖြစ်တဲ့ <b>ကမ္မဘဝ</b>, <b>ကမ္မဘဝ</b>ရဲ့ အကြောင်းရင်းခံဖြစ်တဲ့ <b>ဥပါဒါန်</b>စတဲ့ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>)သဘောတရားတွေကို <b>အနုလုံ ပဋိလုံ</b>အားဖြင့် အပြန်ပြန် အလှန်လှန် ရှုပွားသုံးသပ်လို့ ရရှိခဲ့ပါတယ်။ ရှေ့သို့တစ်ဆင့်တက်ကာ <b>ဝိပဿနာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်း</b>တွေကို အဆင့်ဆင့် စီးဖြန်းတော်မူလိုက်တဲ့အခါ <b>ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်</b>သို့ ဆိုက်ရောက်တော်မူကာ <b>ပစ္စေကဗုဒ္ဓါဘုရားရှင်</b>အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိသွားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>မင်းသမီးငယ်ရဲ့အကြောင်းကို ကြားရရုံမျှဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ တွယ်တာ မက်မောမှု သာယာတပ်မက်မှုဆိုတဲ့ <b>ရာဂတရား</b>နှင့် ပေါင်းဖော်ကာ ရောရော နှောနှော နေထိုင်မိခြင်းဆိုတဲ့ <b>သဝနသံသဂ္ဂဇာတ်လမ်း</b>တစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။၁၃၃</p> <p>၂။ <b>ဒဿနသံသဂ္ဂ</b> = မြင်ရရုံမျှဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ကိလေသာတို့နှင့် ရောနှောနေထိုင်ခြင်း ---- ဒီရဟန်းတော်ကတော့ အမျိုးသမီးအကြောင်းကို ကြားလိုက်မိတာတော့ မဟုတ်ဘူး၊ သူကိုယ်တိုင် မြင်တွေ့လိုက်မိတယ်။ ဒီ အမျိုးသမီးဟာ ရုပ်အဆင်းက သိပ်လှတယ်၊ ကြည့်လို့လည်း သိပ်ကောင်း တယ်၊ ရှုမြင်ရသူတို့ရဲ့စိတ်ဓာတ်ကို ကြည်လင်စေတတ်တယ်၊ အသားအရေ အရောင်အဆင်းကလည်း သိပ်လှတယ်၊ လုံးရပ်သဏ္ဌာန်နှင့်လည်း ပြည့်စုံ တယ်။ ဒီလိုအမျိုးသမီးကို မြင်တွေ့လိုက်ရတဲ့အခါ ဒီလိုမြင်လိုက်ရရုံနဲ့ပဲ သာသနာတော်မှာ ရဟန်းဘဝဖြင့် ရဟန်းတရားတွေကို ဆက်လက်ကာ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ဖို့အတွက် စိတ်ဓာတ်တွေက ဆုတ်နစ် သွားတယ်၊ နစ်မြုပ်သွားတယ်၊ <b>သာသနဗြဟ္မစရိယ</b>ခေါ်တဲ့ မွန်မြတ်တဲ့ သီလ ကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ်တွေကို ဆက်လက်ကာ ကျင့်ကြံ ကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ဖို့ရန် မစွမ်းနိုင် ဖြစ်သွားတယ်၊ နောက်ဆုံးတော့ သိက္ခာချပြီး လူဝတ်လဲသွားတယ်။ ဒီလို ဝိသဘာဂအာရုံကို မြင်လိုက်ရရုံမျှဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ကိလေသာတွေနှင့် ပေါင်းဖော်ယှဉ်တွဲကာ ရောနှောနေထိုင် ခြင်းကို <b>ဒဿနသံသဂ္ဂ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၁၃၄</p> <p>ဒီနေရာမှာ အထူးသဖြင့်တော့ အမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီးတို့ တစ်ဦးနှင့် တစ်ဦး မြင်တွေ့ကြရာဝယ် <b>စက္ခုဝိညာဏဝီထိစိတ်အစဉ်</b>များ ဖြစ်ပေါ်လာကြ ပါတယ်။ ဒီ<b>စက္ခုဝိညာဏဝီထိစိတ်အစဉ်</b>တွေနောက်သို့ အစဉ်တစိုက် လိုက်ကာ ဖြစ်ပေါ်နေကြတဲ့ <b>မနောဒွါရဝီထိစိတ်အစဉ်</b>တွေလည်း ရှိကြ ပါတယ်။ ဒီ<b>မနောဒွါရဝီထိဇောစိတ်အစဉ်</b>တွေနဲ့ ယှဉ်တွဲကာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး သာယာနှစ်သက်နေတဲ့ တွယ်တာမက်မောနေတဲ့ <b>ရာဂ</b>တွေ ကတော့ <b>စက္ခုဝိညာဏဝီထိ</b>အတွင်းမှာ ဖြစ်ပေါ်ကြတဲ့ <b>ရာဂ</b>တွေထက် ပိုမိုကာ အားကောင်းတဲ့သဘော ရှိပါတယ်။ ဒီလို ရူပါရုံကို တပ်မက်နေတဲ့ သာယာ နှစ်သက်နေတဲ့ စွမ်းအားကောင်းတဲ့ <b>ရာဂ</b>တွေနှင့် ယှဉ်တွဲနေတဲ့ စိတ်အစဉ် တွေနှင့် ပေါင်းဖော်ကာ ရောနှောနေထိုင်ခြင်းကို <b>ဒဿနသံသဂ္ဂ</b>လို့ ခေါ်ဆိုလို ရင်းဖြစ်ပါတယ်။၁၃၅</p> <p>ဒီနေရာမှာ အဋ္ဌကထာများက ဝတ္ထုအကြောင်းတစ်ခုကို ဖော်ပြထားကြ ပါတယ် ..။</p> <p>တစ်နေ့မှာ <b>သီဟိုဠ်ကျွန်း ကလျာဏီကျောင်းတိုက်</b>မှာ သီတင်းသုံးနေတဲ့ <b>ဒီဃနိကာယ် သုံးကျမ်း</b>ကို နှုတ်ငုံဆောင်ထားနိုင်တဲ့ <b>ဒီဃဘာဏက ရဟန်းတော်</b>ငယ်တစ်ပါးဟာ ပါဠိတော်များကို ဆက်လက်ကာ သင်ယူရန်အတွက် <b>ကာလဒီဃဝါပိဒွါရကျောင်းတိုက်</b>ကို ရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ ပါဠိတော်များကို သင်ယူရန်အတွက် ဆရာသမားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကာ လျှောက်ထားလိုက်တဲ့ အခါ သင်ကြားပေးမည့် ဆရာတော်ကြီးက ရဟန်းငယ်ရဲ့ အန္တရာယ်ကို <b>ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ဉာဏ်တော်မြတ်</b>ရဲ့ ဂိုဏ်းခွဲတစ်ခုဖြစ်တဲ့ အနာဂတ်ကို လှမ်းမျှော်ကြည့်ရှုလို့ရတဲ့ <b>အနာဂတံသအဘိညာဏ်ဉာဏ်တော်မြတ်</b>ဖြင့် မြင်တွေ့နေပြီးဖြစ်တဲ့အတွက် ပါဠိတော်ကို သင်ယူရန် ခွင့်မပြုခဲ့ပါ။ သို့သော် ရဟန်းတော်ငယ်က ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ လျှောက်ထားနေတဲ့ အတွက် ငါ့ရှင် ...ရွာထဲကို မသွားခဲ့ဘူးဆိုလျှင် သင်ပေးမည်လို့ ပြောဆို ကာ ဆရာတော်ကြီးက ခွင့်ပြုတော်မူလိုက်ပါတယ်။ ရဟန်းတော်ငယ်ကလည်း တပည့်တော် ရွာတွင်းကို မသွားပါဘူးလို့ ဝန်ခံစကား လျှောက်ကြားကာ ဆရာတော်ကြီးထံမှာ ပါဠိတော်များကို သင်ယူခဲ့ပါတယ်။ ပါဠိတော်ကို သင်ယူ ခြင်းကိစ္စ ပြီးဆုံးတဲ့အခါ ရဟန်းတော်ငယ်က မိမိရဲ့ မူလနေရင်း ကျောင်းတိုက် ဖြစ်တဲ့ <b>ကလျာဏီကျောင်းတိုက်</b>သို့ တစ်ဖန် ပြန်ကြွလာတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒီ<b>ကလျာဏီကျောင်းတိုက်</b>ကတော့ ဘုန်းကြီးတို့ မြန်မာပြည် သာသနာ တော်ဝင်သမိုင်းနှင့် ဆက်စပ်လျက်ရှိနေတဲ့ ကျောင်းတိုက်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ပဲခူး (= <b>ဟံသာဝတီ</b>)နေပြည်တော် <b>ဓမ္မစေတီမင်း</b>လက်ထက်က မြန်မာရဟန်း တော်များကို သီဟိုဠ်ကျွန်း ယင်း<b>ကလျာဏီကျောင်းတိုက်</b>သို့ စေလွှတ်တော်မူ ကာ ယင်း<b>ကလျာဏီကျောင်းတိုက်</b>ရဲ့ အနီးအပါးမှာ တည်ရှိနေတဲ့ <b>ကလျာဏီမြစ်</b>ထဲမှာ ရေသိမ်ကို စီမံကာ ယင်းရေသိမ်၌ ရဟန်းအသစ်ထပ်မံပြုခြင်းဆိုတဲ့ <b>ဥပသမ္ပဒကံ</b>ကို ဆောင်စေတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီကျောင်းတိုက်ဟာ မြန်မာ့သာသနာတော်ဝင်သမိုင်းနှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ ကျောင်းတိုက်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ထိုရဟန်းတော်ငယ်ဟာ မိမိရဲ့ မူလနေရင်းကျောင်းတိုက်ဖြစ်တဲ့ <b>ကလျာဏီကျောင်းတိုက်</b>ကို ပြန်လည်ကြွလာတဲ့အခါ လမ်းခုလတ် တစ်နေရာ မှာ ဘယ်လိုအကြောင်းကြောင့် ဆရာတော်ကြီးက ရွာတွင်းကို သွားဖို့ရန် ခွင့်မပြုခဲ့ပါသလဲလို့ သူက စဉ်းစားခဲ့တယ်၊ ခွင့်မပြုရခြင်းရဲ့ အကြောင်းရင်း ကိုလည်း သူက သိချင်နေတယ်။ ဒီလို သိချင်တဲ့အတွက် ရွာထဲကို ဆွမ်းခံဝင် လိုက်တယ်။ ထိုနေ့မှာ အဝါရောင်ဝတ်စုံတွေကို ဆင်မြန်းထားတဲ့ အမျိုးသမီး ငယ်တစ်ဦးက ထိုရဟန်းတော်ငယ်ကို မြင်လိုက်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက်တည်း ရဟန်းတော်ငယ်အပေါ်၌ အလွန်တွယ်တာမက်မောနေတဲ့ ထိန်းချုပ်လို့မရ နိုင်တဲ့ <b>ရာဂမီး</b>တွေဟာ အရှိန်ပြင်းထန်စွာဖြင့် တောက်လောင်လာခဲ့ပါတယ်။ ထိုအမျိုးသမီးငယ်က တစ်ယောက်ချိုမျှလောက်သော ယာဂုဆွမ်းတွေကို ခပ်မြန်မြန်ယူကာ ထိုရဟန်းငယ်အား လောင်းလှူလိုက်ပြီးနောက် မိမိအိပ်ရာ ထက်သို့ ခပ်မြန်မြန်သွားကာ လျောင်းစက်ပြီး နေလိုက်ပါတယ်။ ဒီလို ဗုန်းဗုန်းလဲနေတဲ့ အခြင်းအရာကို မိဘတွေက မြင်တွေ့လိုက်တဲ့အခါ သမီး ဖြစ်သူအား ကရုဏာသက်ကာ မေးမြန်းကြည့်ကြပါတယ်။ သမီးဖြစ်သူက လည်း အကျိုးအကြောင်း အစုံအလင်ကို ကုန်စင်အောင် ပြောပြလိုက်ပါ တယ်။ ဒီရဟန်းတော်ငယ်ကို မရရှိခဲ့လျှင် သေကျေပျက်စီးရမှာ အမှန်ဖြစ် ကြောင်းကို ထပ်လောင်းကာ ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။ မိဘတွေကလည်း တစ်ဦးတည်းသော သမီးရဲ့ သေကျေပျက်စီးသွားမှုကို မကြည့်ရှုနိုင်ကြတဲ့ အတွက် ရဟန်းတော်ငယ်နောက်ကို ခပ်မြန်မြန်လိုက်ကာ လူဝတ်လဲပြီးတော့ သမီးနှင့် လက်ဆက်ပါရန် အကြိမ်ကြိမ် တောင်းပန်ကြပါတယ်။ သို့သော် လည်း ရဟန်းငယ်က အကြိမ်ကြိမ် ငြင်းဆိုကာ <b>ကလျာဏီကျောင်းတိုက်</b>သို့ပင် ပြန်ကြွခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ထိုအမျိုးသမီးငယ်ဟာလည်း ဒီလို <b>ရာဂမီး</b>ရဲ့ လောင်မြိုက်မှု ဒဏ်ချက် ကြောင့် ခုနစ်ရက်တိုင်တိုင် မစားနိုင် မသောက်နိုင်ဖြစ်ကာ ကွယ်လွန်သွားခဲ့ ပါတယ်။ စျာပနအခမ်းအနား၌ ထိုအမျိုးသမီးငယ် ဝတ်ရုံသွားခဲ့တဲ့ အဝါရောင် ဝတ်စုံတွေကို မိဘတို့က ရဟန်းတော်တို့အား လှူဒါန်းပူဇော်ခဲ့ပါတယ်။ သံဃာ တော်များကလည်း <b>ဝိနည်းတော်</b>နှင့် အညီ ခွဲတမ်းချကာ ဝေဖန်တော်မူခဲ့ကြ ပါတယ်။ ထိုအဝါရောင်ပိတ်စဝေစုတစ်ခုကို အလှူခံရရှိခဲ့တဲ့ ရဟန်းတော်ကြီး တစ်ပါးဟာ ထိုဝေစုရတဲ့ပိတ်စကို ယူဆောင်ကာ <b>ကလျာဏီကျောင်းတိုက်</b>သို့ ပင် ကြွရောက်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ထိုရဟန်းငယ်ဟာလည်း <b>ကလျာဏီစေတီတော်</b>ကို ဖူးမြော်ကန်တော့မည်ဆိုတဲ့ ဦးတည်ချက်ဖြင့် <b>ကလျာဏီကျောင်းတိုက်</b>သို့ပင် ရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။</p> <p>တစ်နေ့မှာ ထိုရဟန်းငယ်ဟာ နေ့သန့်စင်ကာ သီတင်းသုံးနေတဲ့အချိန်မှာ ပိတ်စကို ဝေစုရလာတဲ့ ရဟန်းတော်ကြီးက ထိုရဟန်းငယ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်ကာ ထိုပိတ်စဖြင့် ရေစစ်ချုပ်ပေးပါရန် အကူအညီကို တောင်းခံခဲ့တယ်။ ထိုရဟန်း ငယ်ကလည်း ထိုပိတ်စရဲ့ ရာဇဝင်အကြောင်းကို သိလိုတဲ့စိတ်ထားဖြင့် မေးမြန်းကြည့်လိုက်တဲ့အခါ .. ထိုရဟန်းတော်ကြီးကလည်း ပိတ်စရဲ့ ရာဇဝင်အကြောင်းကို ကုန်စင်အောင် လွမ်းဖွယ်ဆွေးဖွယ်ကောင်းလှတဲ့ အဖွဲ့အနွဲ့တွေ ခပ်ကောင်းကောင်းဖြင့် ပြောပြလိုက်ပုံတော့ ရပါတယ်။</p> <p>ထိုသတင်းကို ကြားလိုက်ရတဲ့အခါ ထိုရဟန်းငယ်က ဒီပိတ်စရှင် အမျိုးသမီးငယ်ဟာ မိမိအပေါ်မှာ စွဲလမ်းခဲ့တဲ့ အမျိုးသမီးငယ်ပဲ ဖြစ်တယ်လို့ သိရှိတဲ့အတွက် စိတ်မကောင်းလည်း ဖြစ်မိတယ်၊ အမျိုးသမီးအပေါ်မှာ တွယ် တာမက်မောတဲ့ <b>ရာဂမီး</b>တွေလည်း တောက်လောင်လာပြန်တယ်။ ဒီ<b>ရာဂမီး</b>ရဲ့ အပူအရှိန်အဝါက အလွန်ပြင်းထန်စွာ တောက်လောင်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် ဒီရဟန်းတော်ငယ်လည်း ကွယ်လွန်သွားခဲ့ပါတယ်။၁၃၆</p> <p>ဒီလိုအကြောင်းအရာမျိုးကို ရည်ညွှန်းတော်မူပြီးတော့ ဘုရားရှင်က <b>အင်္ဂုတ္တိုရ် ဧကကနိပါတ်</b>မှာ၁၃၇ ဒီလို ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ချစ်သားရဟန်းတို့ ... အမျိုးသမီးရဲ့ ရုပ်အဆင်းဟာ အမျိုးသားရဲ့ စိတ်ဓာတ်ကို သိမ်းကျုံးယူငင်ကာ နှစ်သက်တပ်မက်မှု တည်တံ့နေအောင် ဆွဲဆောင်ထားနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိပါတယ်။ အမျိုးသားတစ်ဦးရဲ့ စိတ်ဓာတ်ကို သိမ်းကျုံးယူငင်ကာ နှစ်သက်တပ်မက်မှု တည်တံ့နေအောင် ဆွဲဆောင်ထား နိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ အမျိုးသမီးရဲ့ ရုပ်အဆင်းမှတစ်ပါး အခြားတစ်ပါးသော ဒီလို နှစ်သက်တပ်မက်မှု တည်တံ့နေအောင် ဆွဲဆောင်ထားနိုင်တဲ့ စွမ်းအား ရှိတဲ့ ရုပ်အဆင်းမျိုးကို ငါဘုရား မြင်တော်မမူပါဘူး။</p> <p>ချစ်သားရဟန်းတို့ ... အမျိုးသားရဲ့ ရုပ်အဆင်းဟာလည်း အမျိုးသမီး ရဲ့ စိတ်ဓာတ်ကို သိမ်းကျုံးယူငင်ကာ နှစ်သက်တပ်မက်မှု တည်တံ့နေအောင် ဆွဲဆောင်ထားနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိပါတယ်။ အမျိုးသမီး တစ်ဦးရဲ့ စိတ်ဓာတ်ကို သိမ်းကျုံးယူငင်ကာ နှစ်သက်တပ်မက်မှု တည်တံ့နေအောင် ဆွဲဆောင်ထား နိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ အမျိုးသားရဲ့ ရုပ်အဆင်းမှ တစ်ပါး အခြားတစ်ပါးသော ဒီလို နှစ်သက်တပ်မက်မှု တည်တံ့နေအောင် ဆွဲဆောင်ထားနိုင်တဲ့ စွမ်းအား ရှိတဲ့ ရုပ်အဆင်းမျိုးကို ငါဘုရား မြင်တော်မမူပါဘူး။၁၃၇</p> <p>၃။ <b>သမုလ္လပနသံသဂ္ဂ</b> = စကားပြောဆိုနေရရုံမျှဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ကိလေသာတို့နှင့် ရောနှောနေထိုင်ခြင်း ---- ဒီလို အမျိုးသမီးနဲ့ တွေ့မြင်ပြီးတဲ့ အခါ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး အပြန်အလှန် <b>အလ္လာပသလ္လာပ</b>စကားတွေ ပြောကြ တယ်။ ဒီလိုစကားပြောရင်းဖြင့် ရင်းနှီးကာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ တွယ်တာ မက်မော မှု ကိလေသာထုအစိုင်အခဲတွေနဲ့ ပေါင်းဖော်ယှဉ်တွဲကာ ရောနှော နေထိုင်ခြင်း ကို <b>သမုလ္လပနသံသဂ္ဂ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>ဒါတွင်ပဲလားဆိုတော့ မကသေးဘူး၊ ဒကာ ဒကာမတွေနှင့် ရောရော နှောနှော နေထိုင်ကာ ရယ်စရာမောစရာ ရယ်ရွှမ်းဖတ်ရွှမ်း အမျိုးမျိုးတွေကို ပုံကြီးချဲ့ကာ ပြောဆိုပြီးတော့ တဟားဟား ရယ်မောခြင်း စသည်တို့ကို ပြုကျင့်ကာ ဒီလို စကားပြောဆိုမှု၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက်နေတဲ့ ရာဂနှင့် ပေါင်းဖော်နေခြင်းကိုလည်း <b>သမုလ္လပနသံသဂ္ဂ</b>လို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၁၃၈</p> <p>၄။ <b>သမ္ဘောဂသံသဂ္ဂ</b> = ပစ္စည်းကို သုံးဆောင်ရရုံမျှဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ကိလေသာတို့နှင့် ရောနှောနေထိုင်ခြင်း ---- မိမိရဲ့ပစ္စည်းတစ်ခုခုကို အမျိုးသမီး တစ်ဦးဦးအား ပေးလို့ပဲဖြစ်ဖြစ် မပေးဘဲပဲဖြစ်ဖြစ် ထိုအမျိုးသမီးက မိမိအား ပေးလှူလိုက်တဲ့ တောထဲက ရှာဖွေစုဆောင်းလာခဲ့တဲ့ သစ်သီးဝလံ ဟင်းသီး ဟင်းရွက် ပန်းစတဲ့ လှူဖွယ်ဝတ္ထုအစုစုတွေကို မိမိက သုံးဆောင်လိုက်တယ်။ ဒီလို သုံးစွဲတဲ့အချိန်အခါမှာ <b>ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်</b>ဖြင့် ဆင်ခြင်မှုမရှိဘဲ သူလှူ လိုက်တဲ့ ပစ္စည်းပဲလို့ စိတ်ထဲမှာ စွဲလမ်းပြီးတော့ သုံးစွဲပြန်တယ်။ ဒီလို ကိလေသာနှင့် ပေါင်းဖော်ယှဉ်တွဲပြီး လှူဒါန်းတဲ့ ပစ္စည်းကို သုံးစွဲခြင်းမျိုးကို တော့ <b>သမ္ဘောဂသံသဂ္ဂ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး ပစ္စည်းချင်း အပေးအယူလုပ်ကာ တစ်ဦးအပေါ်တစ်ဦး သာယာတပ်မက်မှု <b>ရာဂတရား</b>တွေ တိုးပွားလာအောင် ပြုကျင့်နေတဲ့ ရောနှောမှု <b>သံသဂ္ဂ</b>တစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ အဋ္ဌကထာများက၁၃၉ ဝတ္ထုဇာတ်လမ်းတစ်ခုကို ဖော်ပြထား ပါတယ်။ ရင်သပ်ရှုမောဖွယ်ကောင်းတဲ့ ကြေကွဲဖွယ်ရာ ဇာတ်လမ်းတစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီဇာတ်လမ်းကတော့ သီဟိုဠ်ကျွန်းမှာ သာသနာတော်ခေတ်ဦးပိုင်းက အလွန်ထင်ရှားကျော်ကြားခဲ့ဖူးတဲ့ ဒုဋ္ဌဂါမဏိဘုရင်ရဲ့လက်ထက်တော်အခါက စတင်ခဲ့တဲ့ ဇာတ်လမ်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒုဋ္ဌဂါမဏိမင်းဟာ သာသနာတော်ကို အလွန်ကြည်ညိုလေးစားခဲ့တဲ့ မင်းတစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ မရိစဝဋ္ဋိ အမည် ရတဲ့ ကျောင်းတိုက်ကြီးတစ်ခုကို တည်ဆောက်ကာ ဘိက္ခုသံဃာ ဘိက္ခုနီ သံဃာလို့ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ နှစ်မျိုးသော သံဃာတို့ကို ပင့်ဖိတ်ကာ ကျောင်းရေ စက်ချပူဇော်ပွဲကြီး တစ်ခုကို ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ထိုရေစက်ချပွဲမှာ ဘိက္ခုသံဃာတော်ဘက်က သံဃာတစ်သိန်း, ဘိက္ခုနီသံဃာဘက်က သံဃာ ကိုးသောင်း -- နှစ်ရပ်ပေါင်းက နှစ်ဘက်သော သံဃာတော် တစ်သိန်းကိုးသောင်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒီအလှူခံသံဃာတော်တို့ရဲ့ အရေအတွက်ကို ကြည့်ခြင်း အားဖြင့် မရိစဝဋ္ဋိအမည်ရတဲ့ ဒီကျောင်းတိုက်ကြီးဟာလည်း အလွန်ကြီးကျယ် ခမ်းနားတဲ့ ကျောင်းတိုက်ကြီး တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့တော့ ခန့်မှန်းရပါတယ်။ ထိုအလှူခံသံဃာတော်တွေထဲမှာ အငယ်ဆုံးဖြစ်တဲ့ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ် နှစ်ဦးက တော့ ဘိက္ခုသံဃာဘက်မှာ ခုနစ်နှစ်သားအရွယ်သာ ရှိသေးတဲ့ ရှင်သာမဏေ ငယ်ကလေးတစ်ပါးနဲ့ ဘိက္ခုနီသံဃာဘက်မှာ ခုနစ်နှစ်သမီးအရွယ်သာ ရှိနေ သေးတဲ့ သာမဏေရီမငယ်ကလေး တစ်ပါးတို့ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ထိုကိုရင်ငယ် ကလေးဟာ လောလောပူနေတဲ့ ယာဂုဆွမ်းကို အလှူခံယူပြီးတဲ့အခါ သပိတ် က ပူလွန်းတဲ့အတွက် မိမိရဲ့ သင်္ကန်းစွန်းဖြင့် သပိတ်ကို ပွေ့ချီကာ မိမိ ထိုင်ရမည့်နေရာကို ရောက်ရှိတဲ့အခါ ကြမ်းပြင်ပေါ်မှာ သပိတ်အောက်က သင်္ကန်းကို ခံကာ ချထားလိုက်ပါတယ်။ ဒီလို အခြင်းအရာကို တွေ့မြင်နေတဲ့ မျက်နှာချင်းဆိုင် ဝါအငယ်ဆုံးနေရာမှာ ထိုင်နေတဲ့ ခုနစ်နှစ်သမီးအရွယ် သာမဏေရီမလေးက ကရုဏာသက်ကာ သူ့မှာပါရှိလာတဲ့ ဆင်စွယ်သပိတ် ခြေကလေးကို ကိုရင်ကလေးအား လှူဒါန်းပေးလိုက်ပါတယ်။ ဒီသပိတ်ခြေက အောင်သွယ်လုပ်ပေးမည့် သပိတ်ခြေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>သို့သော် သူတို့နှစ်ဦးတို့ဟာ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး နှစ်ပေါင်းများစွာ ထပ်မံ တွေ့ဆုံမှု မရှိကြတော့ဘဲ အသက် (၂၀)အရွယ်သို့ ရောက်ရှိတဲ့အခါ အသီး အသီး ရဟန်းပြုကြပါတယ်။ ရဟန်းပြုကြပြီးနောက် သက်တော် (၈၀) ဝါတော် (၆၀)အရွယ်သို့ ရောက်ရှိလာကြတဲ့အခါ ဗြာဟ္မဏတိဿ သူပုန်ဘေးကြောင့် သီဟိုဠ်ကျွန်းမှာ ဆက်လက်နေထိုင်သီတင်းသုံးဖို့ရန် အခက်အခဲ ရှိလာကြတဲ့ အတွက် အိန္ဒိယသို့ ပြောင်းရွှေ့ကာ သီတင်းသုံးတော်မူကြပါတယ်။ ဘိက္ခုနီမ ကြီးက အိန္ဒိယဘက်ကို အရင်ရောက်ရှိသွားခဲ့တယ်။ ဆရာတော်ကြီးကတော့ နောက်မှ ရောက်ရှိသွားခဲ့ပါတယ်။ ဘိက္ခုနီမကြီးကလည်း သီဟိုဠ်ကျွန်းမှ ဆရာတော်ကြီးတစ်ပါး ကြွရောက်တော်မူလာတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းစကားကို ကြားသိရတဲ့အခါ ဆရာတော်ကြီးအား သွားရောက် ဖူးမြော်ကန်တော့ပါ တယ်။ အဲဒီအခါမှာ သီဟိုဠ်ကျွန်းအကြောင်း ရှေးဖြစ်ဟောင်း အောက်မေ့ဖွယ် ဇာတ်လမ်းတွေကို ပြောကြရင်းဖြင့် မရိစဝဋ္ဋိ အမည်ရတဲ့ ကျောင်းရေစက်ချပွဲ အခမ်းအနားအကြောင်းအရာသို့ ရောက်ရှိသွားကြတယ်။ ထိုကျောင်းရေစက် ချပွဲမှာ အရှင်ဘုရားက ဘယ်အရွယ်ရှိနေပြီလဲ စသည်ဖြင့် တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး မေးမြန်းကြရာ ခုနစ်နှစ်သားအရွယ်သာ ရှိနေသေးတဲ့ အငယ်ဆုံး သာမဏေ ကလေးနှင့် ခုနစ်နှစ်သမီးအရွယ်သာ ရှိနေသေးတဲ့ အငယ်ဆုံး သာမဏေရီမ ကလေးတို့ ဖြစ်ခဲ့ကြတာကို သိရှိသွားကြတယ်။ အဲဒီအခါမှာ ဘိက္ခုနီမကြီးက ထိုအချိန်က ကိုရင်လေးတစ်ပါးအား ဆင်စွယ်သပိတ်ခြေတစ်ခု လှူခဲ့ဖူး ကြောင်းကို ပြောပြလိုက်တဲ့အခါ ဆရာတော်ကြီးက ထိုင်ရာနေရာမှ ထကာ တစ်သက်လုံး တရိုတသေ သိမ်းဆည်းထားခဲ့တဲ့ ဆင်စွယ်သပိတ်ခြေကလေး ကို သွားရောက်ယူငင်ကာ ဘိက္ခုနီမကြီးအား ပြသလိုက်ပါတယ်။</p> <p>အဲဒီအချိန်အခါမှာ .. ဘိက္ခုနီမကြီးကလည်း ဒီသပိတ်ခြေဟာ သူလှူဒါန်းခဲ့တဲ့ သပိတ်ခြေဖြစ်ကြောင်းကို ကောင်းကောင်းကြီး မှတ်မိတဲ့ အတွက် အလှူရှင်သာမဏေရီမလေးဟာ သူပင်ဖြစ်ကြောင်းကို ဆရာတော် ကြီးအား တင်ပြ လျှောက်ထားလိုက်ပါတယ်။ ဒီသပိတ်ခြေကလေးကပဲ အောင်သွယ်လုပ်ပေးလိုက်တဲ့အတွက် တစ်နေ့မှာ .. ဒီဘိက္ခုနီမကြီးနှင့် ဒီဆရာတော်ကြီးတို့ဟာ ရင်းနှီးမှုတွေ အလွန်အကျွံ ဖြစ်လာကြတဲ့အတွက် နှစ်ဦးစလုံးဟာ သက်တော် (၈၀)အရွယ်မှာပင် လူဝတ်လဲခဲ့ကြရပါတယ်။၁၃၉ ပစ္စည်းချင်း ပေါင်းဖော်မိရာက လူအချင်းချင်း ပေါင်းဖော်ကြတဲ့ အဆင့်သို့ ရောက်ရှိသွားခဲ့တဲ့ <b>သမ္ဘောဂသံသဂ္ဂ</b> ဇာတ်လမ်းဟောင်း တစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>လူပင် အိုသော်လည်း ရာဂကတော့ မအိုပါ</h3> <p>ဒီလို ဇာတ်လမ်းမျိုးကိုပင် ရည်ညွှန်းကာ ကုသဇာတ်အဋ္ဌကထာမှာ လာရှိတဲ့သိကြားမင်းကြီး ပြောကြားခဲ့တဲ့စကားကို မိတ်ဆက်ပေးရဦးမည်။ နန်းမွေကို ဆက်ခံရန် သားရတနာ သမီးရတနာ မရှိတဲ့အတွက် သီလဝတီ မိဖုရားကြီးကို သားဆုပန်ရန်အတွက် ရှင်ဘုရင်ကြီးက ခွင့်ပြုလိုက်ပါတယ်။ သို့သော် သီလဝတီမိဖုရားကြီးကား အလွန်သီလဖြူစင်တဲ့ အမျိုးကောင်းသမီး တစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ သီလတန်ခိုးအာနုဘော်ကြောင့် သိကြားမင်းကြီးရဲ့ ပဏ္ဍုကမ္ဗလာမြကျောက်ဖြာဟာ ပူလောင်တင်းမာတဲ့ အခြင်းအရာကို ထင်ရှား ပြခဲ့ပါတယ်။ သိကြားမင်းကြီးလည်း ဆင်ခြင်ကြည့်လိုက်တဲ့အခါ အကြောင်း အခြင်းအရာ အစုံအလင်ကို ကုန်စင်အောင် သိရှိတဲ့အတွက် ဘုရားအလောင်း အလျာဖြစ်တော်မူတဲ့ မင်းကုသအလောင်းအလျာ နတ်သားရဲ့ သဘောတူညီ ချက်ကို ရယူကာ ပုဏ္ဏားအိုအသွင်ကို ဖန်ဆင်းပြီးတော့ သီလဝတီမိဖုရားကြီး တို့ရဲ့ နန်းရင်ပြင်သို့ ဆိုက်ရောက်လာခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ထိုအချိန်အခါမှာ .. သီလဝတီမိဖုရားကြီး သားဆုပန်ရန်အတွက် အလိုရှိသူများ နန်းရင်ပြင်သို့ လာရောက်ကာ သီလဝတီမိဖုရားကြီးကို အလှူခံယူနိုင်ပါကြောင်းကို ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ထားပြီး ဖြစ်တဲ့အတွက် အလှူခံယူမည့်ပုဂ္ဂိုလ်တွေလည်း နန်းရင်ပြင်သို့ အသင့်ရောက်ရှိနေကြပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ထိုအချိန်အခါမှာ ပုဏ္ဏားအိုအသွင်ကို ဆောင်ယူထားတဲ့ သိကြား မင်းကြီးက ရှေ့တန်းမှာ မတ်တပ်ရပ်လျက် ရှိနေပါတယ်။ သူ့ရဲ့ ဘုန်းတန်ခိုး ကြောင့် ဘယ်သူမှ သူ့ရှေ့ကို ကျော်တက်လို့မရ ဖြစ်နေကြပါတယ်။ နောက်မှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ လူအများကလည်း ဒီသက်ကျားအိုကြီး တစ်ဦးရဲ့ မိဖုရားကြီး အပေါ်မှာ တွယ်တာမက်မောမှုကို ကြည့်ပြီးတော့ ပြက်ရယ်ပြုနေကြပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ ပုဏ္ဏားအိုအသွင်ဆောင်ထားတဲ့ သိကြားမင်းကြီးက <b>သစေပိ မေ သရီရံ ဇိဏ္ဏံ၊ ရာဂေါ ပန န ဇီရတိ</b> = ငါ့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ဟာ အိုနေသော်လည်း ငါ့ရဲ့ ရာဂကတော့ မအိုသေးပါလို့ မိမိကို ပြက်ရယ်ပြုနေတဲ့ လူအများကို ပြောပြလိုက်ပါတယ်။၁၄၀ အလားတူပဲ .. အထက်ပါ သပိတ်ခြေဇာတ်လမ်း ဟာလည်း လူပင်အိုသော်လည်း ရာဂမအိုသေးတဲ့ သတိပြုသင့်တဲ့ ဇာတ်လမ်း တစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>၅။ ကာယသံသဂ္ဂ = ကိုယ်လက်နှီးနှောမိခြင်းဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ကိလေသာတို့နှင့် ရောနှောနေထိုင်ခြင်း</h3> <p>အမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီးတို့ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး ကိုယ်လက်နှီးနှောမိခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ နှစ်သက် သာယာမှု တွယ်တာမက်မောမှု ရာဂနှင့် ပေါင်းဖော်ယှဉ်တွဲ မှီဝဲနေထိုင်ခြင်းကို <b>ကာယသံသဂ္ဂ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ အပဒါနအဋ္ဌကထာက၁၄၁ ဝမ်းနည်းကြေကွဲဖွယ်ရာ မြင်ကွင်း တစ်ခုကို ဖော်ပြထားပါတယ်။ တစ်ချိန်က သီဟိုဠ်ကျွန်း အနုရာဓမြို့မှာ အလွန် ထင်ရှားကျော်ကြားတော်မူခဲ့တဲ့ မဟာဝိဟာရအမည်ရတဲ့ ကျောင်း တိုက်ကြီးတစ်ခု တည်ရှိခဲ့ဖူးပါတယ်။ ထိုကျောင်းတိုက်ကြီးအတွင်းမှာ တည်ရှိ ခဲ့တဲ့ ဓမ္မာရုံကြီးတစ်ခုရဲ့အတွင်းဝယ် ဓမ္မာသနပလ္လင်ထက်မှာ ရဟန်းတော်ငယ် တစ်ပါးက တရားတော်များကို ဟောကြားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီဓမ္မကထိက ရဟန်းတော်ဟာ တင့်တယ်တဲ့ ဥပဓိသမ္ပတ္တိနှင့် အလွန်ပြည့်စုံရုံတွင်မက အသံ ဩဇာကောင်းမွန်စွာဖြင့် အနှစ်သာရရှိတဲ့ တရားတော်များကို တရားနာ ပရိသတ်တို့ နှစ်ခြိုက်ကျေနပ်လောက်အောင် ဟောကြားတော်မူနိုင်တဲ့ အကျော်အမော် ဓမ္မကထိကတစ်ဦးပင် ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီတရားပွဲကို အရပ် လေးမျက်နှာမှ အလွန်များပြားလှတဲ့ တရားနာပရိသတ်တွေက လာရောက် ကာ နာယူခဲ့ကြပါတယ်၊ ရှင်ဘုရင်ကြီးနှင့်တကွ မိဖုရားကြီးတို့ဟာလည်း သမီးဖြစ်သူ မင်းသမီးတစ်ဦးကိုပါ ခေါ်ဆောင်ပြီးတော့ လာရောက်ကာ တရားတော်ကို နာယူခဲ့ကြပါတယ်။</p> <p>ထိုအခါ မင်းသမီးငယ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ .. အလွန်တင့်တယ်တဲ့ ဥပဓိ သမ္ပတ္တိနှင့် ပြည့်စုံနေတဲ့ ဓမ္မကထိကရဟန်းတော်ရဲ့ ရုပ်အဆင်းနဲ့ အဆီဩဇာ ပြည့်ဝနေတဲ့ အလွန်ကောင်းမွန်တဲ့ အသံတို့အပေါ်မှာ တွယ်တာမက်မောမှု နှစ်သက်မြတ်နိုးမှု ရာဂတရားတွေက အရှိန်အဟုန် ပြင်းထန်စွာဖြင့် တဖွားဖွား ဖြစ်ပေါ်နေခဲ့ပါတယ်။ အလားတူပဲ ဓမ္မကထိကရဟန်းတော်ရဲ့ သန္တာန်မှာ လည်း မင်းသမီးအပေါ်မှာ တွယ်တာမက်မောနေတဲ့ နှစ်သက်မြတ်နိုးနေတဲ့ ရာဂတရားတွေဟာ အရှိန်အဟုန် ပြင်းထန်စွာဖြင့် တဖွားဖွား ဖြစ်ပေါ်နေခဲ့ ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ဓမ္မကထိကရဟန်းတော်နှင့် မင်းသမီးတို့ရဲ့ တစ်ဦးအပေါ်မှာ တစ်ဦးက တွယ်တာမက်မောမှု နှစ်သက်မြတ်နိုးမှု ရာဂတရားတွေ ထင်ရှား ဖြစ်ပွားနေတဲ့အခြင်းအရာကို ရှင်ဘုရင်ကြီးကလည်း တရားနာယူရင်းဖြင့် သတိပြုမိလျက် ရှိနေပါတယ်။ လူတွေရဲ့ အတွင်းသဘော စိတ်နေစိတ်ထားကို ကိုယ်အမူအရာ နှုတ်အမူအရာတွေကို ကြည့်ပြီးတော့ အကဲခတ်ကောင်းတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေထဲမှာ ဒီရှင်ဘုရင်ကြီးဟာလည်း လိမ္မာကျွမ်းကျင်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦး ဖြစ်တယ်လို့ ပြောနိုင်ပါတယ်။ ဒီလို အကဲခတ်မိတဲ့အတွက် တရားပွဲအပြီးမှာ ရှင်ဘုရင်ကြီးကလည်း ဓမ္မကထိကရဟန်းတော်ငယ်နှင့် မင်းသမီးတို့ နှစ်ဦးကို နှစ်ဦးချင်း အေးအေးဆေးဆေး တွေ့ဆုံခွင့်ရရှိရန် သင့်တော်တဲ့တစ်နေရာမှာ အစီအစဉ်တစ်ခုကို ပြုလုပ်ပေးလိုက်ပါတယ်။ သူတို့နှစ်ဦး တွေ့ဆုံတဲ့နေရာ ကိုလည်း အခြားသူများ မတွေ့ရအောင် တင်းတိမ်ကန့်လန့်ကာတွေနဲ့ ကာရံ ပေးထားလိုက်ပါတယ်။ အချိန် အတန်ငယ်ကြာညောင်းလို့ တင်းတိမ်ကန့်လန့် ကာများကို ဖယ်ရှားကာ ကြည့်လိုက်တဲ့အခါ နှစ်ဦးသားတို့ဟာ တစ်ဦးရဲ့ လည်ပင်းကို တစ်ဦးက ပွေ့ဖက်ကာ သေပွဲဝင်နေကြတာကိုပဲ မြင်တွေ့ကြရ တော့တယ်။၁၄၁</p> <p>ဒီလို အကြောင်းအရာမျိုးတွေကို ရည်ညွှန်းတော်မူကာ ဘုရားရှင် ကလည်း အင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော်မှာ၁၄၂ ဒီလို ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ချစ်သားရဟန်းတို့ ...အမျိုးသမီးရဲ့ အတွေ့ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံဟာ အမျိုးသား ရဲ့ စိတ်ဓာတ်ကို သိမ်းကျုံးယူငင်ကာ နှစ်သက်တပ်မက်မှု တည်တံ့နေအောင် ဆွဲဆောင်ထားနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိပါတယ်။ အမျိုးသားတစ်ဦးရဲ့ စိတ်ဓာတ်ကို သိမ်းကျုံးယူငင်ကာ နှစ်သက်တပ်မက်မှု တည်တံ့နေအောင် ဆွဲဆောင်ထားနိုင် တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ အမျိုးသမီးရဲ့ အတွေ့ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံမှတစ်ပါး အခြားတစ်ပါး သော ဒီလို နှစ်သက်တပ်မက်မှု တည်တံ့နေအောင် ဆွဲဆောင်ထားနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ အတွေ့ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံမျိုးကို ငါဘုရား မြင်တော်မမူပါဘူး။</p> <p>ချစ်သားရဟန်းတို့ ... အမျိုးသားရဲ့ အတွေ့ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံဟာလည်း အမျိုးသမီးရဲ့ စိတ်ဓာတ်ကို သိမ်းကျုံးယူငင်ကာ နှစ်သက်တပ်မက်မှု တည်တံ့ နေအောင် ဆွဲဆောင်ထားနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိပါတယ်။ အမျိုးသမီးတစ်ဦးရဲ့ စိတ်ဓာတ်ကို သိမ်းကျုံးယူငင်ကာ နှစ်သက်တပ်မက်မှု တည်တံ့နေအောင် ဆွဲဆောင်ထားနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ အမျိုးသားရဲ့ အတွေ့ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံမှတစ်ပါး အခြားတစ်ပါးသော ဒီလို နှစ်သက်တပ်မက်မှု တည်တံ့နေအောင် ဆွဲဆောင် ထားနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ အတွေ့ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံမျိုးကို ငါဘုရား မြင်တော်မမူ ပါဘူး။၁၄၂</p> <p>ခုပြောခဲ့တာတွေကတော့ သံသဂ္ဂ (၅)မျိုးနှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ အကြောင်း အရာတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတွင်မကသေးဘူး၊ ဥဒါနအဋ္ဌကထာက၁၄၃ ဘုရားရှင် နှစ်ခြိုက်တော်မမူတဲ့ သံသဂ္ဂအချို့ကိုလည်း ဆက်လက်ကာ ရှင်းပြ ထားပါတယ်။</p> <p>ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ .. ဒကာ ဒကာမတွေနှင့် ရောရောနှောနှော နေထိုင်လေ့ရှိတယ်၊ ဒကာ ဒကာမတွေ ချမ်းသာသုခအမျိုးမျိုးတွေနဲ့ ဆုံဆည်း နေရတဲ့အတွက် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်နေကြတဲ့အခါ မိမိက လည်း အတူရောကာ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ဖြစ်နေတယ်။ ဒကာ ဒကာမတွေ ဆင်းရဲဒုက္ခအမျိုးမျိုးတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ကြရလို့ ဝမ်းနည်းကြေကွဲမှုတွေ ဖြစ်ပေါ် နေကြတဲ့အခါ မိမိကလည်း အတူရောကာ ဝမ်းနည်းပြလိုက်တယ်။ ဒကာ ဒကာမတွေရဲ့ ကိစ္စကြီးငယ် အသွယ်သွယ်တွေမှာ ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ ပါဝင် ကာ အကျိုးတော်ဆောင်လုပ်ငန်းရပ်အမျိုးမျိုးတွေကို ပြုလုပ်ပေးတတ် ပြန်တယ်။၁၄၄</p> <p>ဒီလို ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့တဲ့အတိုင်း ရဟန်းတော်တို့နှင့် မလျော်မလျောက်ပတ်တဲ့, ဝိနည်းတော်နှင့် မလျော်မလျောက်ပတ်တဲ့ နေထိုင် ခြင်းဖြင့် ရောရောနှောနှော နေထိုင်ခြင်း = <b>သံသဂ္ဂ</b>၊</p> <p>အလားတူပဲ ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာလည်း ရဟန်းတော်တို့နှင့် မလျော် မလျောက်ပတ်တဲ့, ဝိနည်းတော်နှင့် မလျော်မလျောက်ပတ်တဲ့ နေထိုင်ခြင်းဖြင့် ဒကာ ဒကာမတွေနှင့် ရောရောနှောနှော နေထိုင်ပြန်တယ်၊ ဒီလို ရဟန်းတော် ရဲ့ ရောရောနှောနှော နေထိုင်မှု, ဝိနည်းတော်ကို မရိုသေ မလေးစားမှုတို့ကို မြင်တွေ့လိုက်ကြရတဲ့ သီတင်းသုံးဖော် ရဟန်းတော်တို့ရဲ့ သန္တာန်မှာ စိတ် မချမ်းသာမှုစတဲ့ အကုသိုလ်တရားတွေ တိုးပွားလာနိုင်လောက်အောင်, သီတင်းသုံးဖော်တို့ရဲ့မျက်လုံးမှာ ကြည့်လို့မကောင်း မြင်လို့မကောင်းနိုင် လောက်အောင် ရောရောနှောနှော နေထိုင်ခြင်း = <b>သံသဂ္ဂ</b> --</p> <p>ဒီလို <b>သံသဂ္ဂ</b>အမျိုးမျိုးတွေကို သာသနာတော်မှာ မှီတင်းနေထိုင်နေတဲ့ ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ ပယ်ရှားထားရမှာ ဖြစ်တယ်။ ဒီလို ပယ်ရှားပြီးတဲ့အခါ ပြောသင့်ပြောထိုက်တဲ့ အသံသဂ္ဂကထာ (= ရောရောနှောနှော မနေထိုင် ခြင်းနှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကားတွေ)ကို ပြောဆိုသင့်တဲ့ အတိုင်းအတာ ပမာဏကို နှိုင်းချိန်ကာ ပြောဆိုဖို့ရန် ဘုရားရှင်က ခွင့်ပြုထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအသံသဂ္ဂကထာ အမျိုးမျိုးကို ဆက်ပြီးတော့ ပြောကြရအောင် ..။</p> <h3>အသံသဂ္ဂကထာ (၅) မျိုး</h3> <p>၁။ အိုခြင်း နာခြင်း သေခြင်းစတဲ့ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခအဝဝတို့အပေါ်မှာ မြဲမြံခိုင်ခံ့တည်တံ့နေတဲ့ <b>သံဝေဂဉာဏ်</b>နှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကား၊</p> <p>၂။ ရုပ်-နာမ်-ကြောင်း-ကျိုး (= <b>သင်္ခါရ</b>)တရားတို့ရဲ့ <b>အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တ</b> သဘာဝတွေကို ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ကြည့်ရှုနိုင်တဲ့အတွက် ကြောင့် <b>သင်္ခါရ</b>တရားတို့အပေါ်မှာ ကြောက်ရွံ့ဖွယ် တရားတွေပါ လို့ ထင်မြင်နေတဲ့ <b>ဘယသညာ</b>နှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကား၊</p> <p>၃။ မိမိခန္ဓာအိမ်မှာ တည်ရှိတဲ့ (၃၂)<b>ကောဋ္ဌာသ</b>အစုအပုံ, ဗဟိဒ္ဓခန္ဓာအိမ်မှာ တည်ရှိတဲ့ (၃၂)<b>ကောဋ္ဌာသ</b>အစုအပုံ -- ဒီ (၃၂)<b>ကောဋ္ဌာသ</b> အစုအပုံ တွေရဲ့ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် <b>ပဋိကူလသဘော</b>ကို နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေတဲ့ <b>ပဋိကူလသညာ</b>နှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကား၊</p> <p>၄။ အကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့အပေါ်၌ ရွံရှာစက်ဆုပ်မှု, ထိုအကုသိုလ် အမျိုးမျိုးတို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာမည့် အပါယ်ဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ စတဲ့ ဆင်းရဲဒုက္ခအဝဝတို့အပေါ်မှာ ရွံရှာစက်ဆုပ်မှု, အကုသိုလ်အမျိုးမျိုးတို့ရဲ့ တည်ရာလုပ်ငန်းရပ်ဖြစ်တဲ့ ဒုစရိုက်အမျိုးမျိုးတို့အပေါ်မှာ ရွံရှာစက်ဆုပ် မှု, ဒုစရိုက်အမျိုးမျိုးတို့ကို အကြောင်းခံကာ ဖြစ်ပေါ်လာမည့် အပါယ်ဝဋ် ဆင်းရဲဒုက္ခစတဲ့ ဆင်းရဲဒုက္ခအဝဝတို့အပေါ်မှာ ရွံရှာစက်ဆုပ်မှု - ဒီလို ရွံရှာစက်ဆုပ်မှု အမျိုးမျိုး ရှေ့သွားပြဓာန်းလျက် ရှိနေတဲ့ အကုသိုလ် တရား ဒုစရိုက်တရားတို့မှ ရှက်တတ်တဲ့ <b>ဟိရိ</b>နှင့် ဒီလို အကုသိုလ်တရား ဒုစရိုက်တရားတို့မှ ကြောက်တတ်တဲ့ <b>ဩတ္တပ္ပ</b>တရားတွေဟာ လောကကို စောင့်ရှောက်ပေးနေတဲ့ <b>လောကပါလ</b>တရားတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒီလို <b>လောကပါလ</b>တရားဖြစ်ကြတဲ့ <b>ဟိရိ ဩတ္တပ္ပ</b>တို့နှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကား၊</p> <p>၅။ ရှေ့သို့တက်ခြင်း နောက်သို့ဆုတ်ခြင်း ကွေးခြင်း ဆန့်ခြင်းစတဲ့ ကိုယ် အမူအရာ နှုတ်အမူအရာ ဟူသမျှတို့မှာ မိမိက သမထကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများနေခိုက် ဖြစ်ခဲ့လျှင်လည်း မိမိရှုပွားနေတဲ့ သမထကမ္မဋ္ဌာန်း အာရုံပေါ်မှာ <b>သတိသမ္ပဇဉ်ဉာဏ်</b>ယှဉ်ကာ အမြဲတမ်း ရှုပွားနေခြင်း၊ မိမိက ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းနေတဲ့သူ ဖြစ်ခဲ့လျှင်လည်း ဝိပဿနာဉာဏ်ရဲ့ အရှုခံအာရုံဖြစ်ကြတဲ့ အကြောင်းတရားနှင့် တကွ သော ရုပ်-နာမ်ဓမ္မ <b>သင်္ခါရ</b>တရားတို့ရဲ့ <b>အနိစ္စ</b>အခြင်းအရာ <b>ဒုက္ခ</b>အခြင်း အရာ <b>အနတ္တ</b>အခြင်းအရာတွေကို <b>သတိသမ္ပဇဉ်ဉာဏ်</b>ယှဉ်ကာ ကြည့်ရှု ဆင်ခြင်လျက် ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းနေခြင်း --- ဒီလို <b>သတိသမ္ပဇဉ်ဉာဏ်</b>ယှဉ်ကာ <b>သမထ</b>ကမ္မဋ္ဌာန်း <b>ဝိပဿနာ</b>ကမ္မဋ္ဌာန်း တွေကို ပွားများအားထုတ်ပုံနှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကား ..</p> <p>အားလုံးပေါင်းလိုက်တော့ <b>အသံသဂ္ဂကထာ</b> စကား (၅)မျိုးတို့ ဖြစ်ကြ ပါတယ်။</p> <p>ဒီ<b>အသံသဂ္ဂကထာ</b> (၅)မျိုးနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ <b>သမထ ဝိပဿနာ</b>စတဲ့ လုပ်ငန်းခွင်အရပ်ရပ်တွေဟာ ပြုကျင့်လိုက်နာသူတို့ရဲ့ဉာဏ်မှာ အမြဲတမ်း ရှေ့ရှုတည်နေခဲ့မည်ဆိုလျှင် ထိုလုပ်ငန်းခွင်တွေက သံသဂ္ဂ (၅)မျိုးကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ကိလေသာအညစ်အကြေးတွေကို -- ပိန်းကြာဖက်ပေါ်တွင် ရေမတင်ဘဲ ကင်းစင်လျှောကျသွားသလို -- ကင်းစင်လျှောကျသွားအောင် ပြုလုပ်ပေးနိုင်ပါတယ်။၁၄၅</p> <h3>၅။ ဝီရိယာရမ္ဘကထာ = ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း လုံ့လဝီရိယနှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကား</h3> <p>အကုသိုလ်တရားတွေကို ပယ်ရှားနိုင်ရေးအတွက် ကုသိုလ်တရား အမျိုးမျိုးတို့နှင့် ပြီးပြည့်စုံလာရေးအတွက် <b>သမထ ဝိပဿနာ</b> အစဖြာတဲ့ <b>မဂ္ဂင် (၈)ပါး</b> ကျင့်စဉ်တရားတွေကို ရဲရဲဝံ့ဝံ့ နောက်မတွန့်ဘဲ ပြုကျင့်နေသူတို့ရဲ့ ရဲရင့်တဲ့လုပ်ငန်းရပ်ကို <b>ဝီရိယ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီလို ရဲရင့်တဲ့လုပ်ငန်းရပ်ကို ပြုလုပ်နေတဲ့ ရဲရင့်သူတို့ရဲ့ အကုသိုလ်တရားတွေကို ပယ်ရှားနိုင်ရေး ကုသိုလ် တရားအမျိုးမျိုးတို့ ပြီးပြည့်စုံလာရေးအတွက် ကြိုးစားအားထုတ်မှုမျိုးကို <b>ဝီရိယာရမ္ဘ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ <b>ကာယိကဝီရိယ စေတသိကဝီရိယ</b>လို့ <b>ဝီရိယ</b> (၂)မျိုး, <b>အာရမ္ဘ ဓာတု နိက္ကမဓာတု ပရက္ကမဓာတု</b>လို့ <b>ဝီရိယဓာတ်</b>က (၃)မျိုး, <b>သမ္မပ္ပဓာန်</b>နည်း အားဖြင့် <b>ဝီရိယ</b>က (၄)မျိုး -- ဒီလို <b>ဝီရိယ</b>အမျိုးမျိုးကို ဟောကြားထားတော် မူခဲ့ပါတယ်၊ အဋ္ဌကထာများကလည်း၁၄၆ ဖွင့်ဆိုထားတော်မူကြပါတယ်။</p> <h3>ကာယိကဝီရိယ</h3> <p>ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ အပေါင်းအဖော် ဂိုဏ်းဂဏကို ပယ်ရှားထား ပြီးတော့ ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း လုံ့လဝီရိယရဲ့ တည်ရာဖြစ်တဲ့ <b>ဝီရိယာရမ္ဘ ဝတ္ထု (၈)ခု</b>ကို ဆင်ခြင်တယ်။၁၄၇</p> <p>ဒီ<b>ဝီရိယာရမ္ဘဝတ္ထု (၈)ခု</b>တို့ရဲ့ အတိုချုပ်ကတော့ ..</p> <p>၁။ ခရီးသွားခါနီးနေခြင်း,</p> <p>၂။ ခရီးသွားပြီးစဖြစ်ခြင်း,</p> <p>၃။ တစ်စုံတစ်ခုအမှုကိစ္စကို ပြုခါနီးနေခြင်း,</p> <p>၄။ တစ်စုံတစ်ခုအမှုကိစ္စကို ပြုပြီးစဖြစ်ခြင်း,</p> <p>၅။ မကျန်းမမာစပြုနေခြင်း,</p> <p>၆။ ကျန်းမာပြီးစဖြစ်ခြင်း,</p> <p>၇။ ဆွမ်းလုံလောက်စွာ မရခြင်း,</p> <p>၈။ ဆွမ်းအလွန်ပေါများစွာ ရခြင်း၁၄၈</p> <p>ဒီ (၈)ပါးတို့ဟာ နည်းမှန်လမ်းမှန် နှလုံးသွင်း ဆင်ခြင်တတ်တဲ့ <b>ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်</b>အမြင် မရှိသူတို့အဖို့ အပျင်းကြောတွေ ထူနေဖို့ရန် အကြောင်းတရားတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ သို့သော် နည်းမှန်လမ်းမှန် နှလုံးသွင်း ဆင်ခြင်တတ်တဲ့ <b>ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်</b>အမြင် ရှိနေသူတို့အတွက်ကတော့ <b>ဝီရိယ</b>ဖြစ်ပေါ်လာဖို့ရန် အကြောင်းတရားတွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ <b>ဝီရိယ</b>ဖြစ်ပေါ်လာဖို့ရန် အကြောင်းတရားဖြစ်ပေါ်နေပုံကို သဘောပေါက် နားလည်နိုင်ရန် ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့တဲ့ ဒေသနာတော်မှ ကောက်နုတ်ချက် (၂)ခုကို မူရင်းအတိုင်း နာကြားကြည့်ကြရအောင် ..။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... ဒီသာသနာတော်မှာ ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ ခရီးသွားခါနီး ဖြစ်နေတယ်၊ အဲဒီရဟန်းရဲ့ သန္တာန်မှာ .. ငါဟာ ခရီးသွားရ တော့မည်၊ ခရီးသွားနေတဲ့ ငါဟာ ဘုရားရှင်တို့ရဲ့ အဆုံးအမကို နှလုံးသွင်းရန် မလွယ်ကူ၊ ယခု ငါဟာ မရောက်ရသေးတဲ့ (စျာန် ဝိပဿနာ မဂ် ဖိုလ်) တရားထူး တရားမြတ်တွေကို ရောက်ရှိရန်, မရသေးတဲ့ တရားထူး တရားမြတ် တွေကို ရရှိရန်, မျက်မှောက်မပြုရသေးတဲ့ တရားထူး တရားမြတ်တွေကို မျက်မှောက်ပြုရန် ခရီးမသွားမီ စောစောကပဲ ဝီရိယကို အားထုတ်တော့မည် လို့ ဒီလို စိတ်အကြံအစည် ဖြစ်ပေါ်လာတယ်။ အဲဒီရဟန်းဟာ မရောက်ရ သေးတဲ့ (စျာန် ဝိပဿနာ မဂ် ဖိုလ်) တရားထူး တရားမြတ်တွေကို ရောက်ရှိ ရန်, မရသေးတဲ့ တရားထူး တရားမြတ်တွေကို ရရှိရန်, မျက်မှောက် မပြုရ သေးတဲ့ တရားထူး တရားမြတ်တွေကို မျက်မှောက်ပြုရန် ဝီရိယကို ကြိုးစား အားထုတ်တယ်။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...ဒါကတော့ ပထမ ကြိုးစား အားထုတ်ခြင်း လုံ့လဝီရိယရဲ့ အကြောင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... နောက်တစ်မျိုးကတော့ ရဟန်းတော် တစ်ပါးဟာ ခရီးသွားပြီးခါစ ဖြစ်နေတယ်၊ အဲဒီရဟန်းရဲ့ သန္တာန်မှာ .. ငါဟာ ခရီးသွားခဲ့ပြီးပြီ၊ ခရီးသွားခဲ့တဲ့ ငါဟာ ဘုရားရှင်တို့ရဲ့ အဆုံးအမကို နှလုံးသွင်းရန် မစွမ်းနိုင် ဖြစ်ခဲ့တယ်၊ ယခု ငါဟာ မရောက်ရသေးတဲ့ (စျာန် ဝိပဿနာ မဂ် ဖိုလ်) တရားထူး တရားမြတ်တွေကို ရောက်ရှိရန်, မရသေးတဲ့ တရားထူး တရားမြတ်တွေကို ရရှိရန်, မျက်မှောက်မပြုရသေးတဲ့ တရားထူး တရားမြတ်တွေကို မျက်မှောက်ပြုရန် ဝီရိယကို အားထုတ်တော့မည်လို့ ဒီလို စိတ်အကြံအစည် ဖြစ်ပေါ်လာတယ်။ အဲဒီရဟန်းဟာ မရောက်ရသေးတဲ့ (စျာန် ဝိပဿနာ မဂ် ဖိုလ်) တရားထူး တရားမြတ်တွေကို ရောက်ရှိရန်, မရသေးတဲ့ တရားထူး တရားမြတ်တွေကို ရရှိရန်, မျက်မှောက်မပြုရသေးတဲ့ တရားထူး တရားမြတ်တွေကို မျက်မှောက်ပြုရန် ဝီရိယကို ကြိုးစားအားထုတ် တယ်။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...ဒါကတော့ ဒုတိယ ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း လုံ့လဝီရိယရဲ့ အကြောင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။၁၄၉</p> <p>ဒီလို နှလုံးသွင်းဆင်ခြင်တတ်မှုကိုပဲ နည်းမှန်လမ်းမှန် နှလုံးသွင်းဆင်ခြင် တတ်တဲ့ <b>ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်</b>အမြင်လို့ ဆိုလိုပါတယ်။ ဒီ<b>ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်</b> အမြင် ရှေ့သွားရှိနေတဲ့ ဆင်ခြင်တဲ့အတိုင်း ကြိုးစားအားထုတ်နေတဲ့ လုံ့လ <b>ဝီရိယ</b>ကို <b>ကာယိကဝီရိယ</b>လို့ ဆိုလိုရင်း ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်စုံတစ်ခု အမှုကိစ္စကို ပြုခါနီးနေခြင်း, ပြုပြီးစဖြစ်ခြင်း စသည်တို့မှာလည်း နည်းမှီကာ သဘော ပေါက်ပါ။</p> <p>ဒီလို <b>ဝီရိယာရမ္ဘဝတ္ထု (၈)ပါး</b>ကို နည်းမှန်လမ်းမှန် နှလုံးသွင်းဆင်ခြင်ကာ သွား ရပ် ထိုင် လျောင်းဆိုတဲ့ <b>ဣရိယာပုထ် (၄)ပါး</b>စလုံးတို့မှာ တစ်ပါးထီးတည်း နေထိုင်ကာ မဖြစ်ပေါ်သေးတဲ့ စျာန် မဂ် ဖိုလ် တရားထူး တရားမြတ်တွေကို ဖြစ်ပေါ်စေရမည်ဆိုတဲ့ ဦးတည်ချက်ဖြင့် <b>သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာ</b>တွေကို အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်တယ်။ ဒီလို ကြိုးစားအားထုတ်မှုမျိုးကို <b>ကာယိကဝီရိယ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတယ်။၁၅၀</p> <p>ညဉ့်နှင့်နေ့ နှစ်ရပ်ပေါင်းကို (၆)ပုံပုံလိုက်လျှင် တစ်ပုံတစ်ပုံမှာ (၄)နာရီစီ ရှိပါတယ်။ ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ ညဉ့်သုံးယာမ်မှာ မဇ္ဈိမယာမ်တစ်ပုံပဲ ကျိန်းစက်တယ်၊ တစ်နည်းပြောရလျှင်တော့ မဇ္ဈိမယာမ် (၄)နာရီမျှသာ ကျိန်းစက်တယ်။ ကျန်နေတဲ့ (၅)ပုံဆိုတဲ့ နာရီပေါင်း (၂၀)လုံးမှာ <b>သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာ</b>တွေကို အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်တယ်။ ဒီလို လုံ့လ<b>ဝီရိယ</b>မျိုးကိုလည်း <b>ကာယိကဝီရိယ</b>လို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၁၅၁</p> <h3>စေတသိကဝီရိယ</h3> <p>ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ မိမိရဲ့ စိတ်အစဉ်မှာ နီဝရဏအညစ်အကြေး ကိလေသာအညစ်အကြေးတွေနှင့် ပေါင်းဖော်နေထိုင်မှုကို ပယ်ရှားကာ စျာန် သမာပတ် (၈)ပါးတို့ကို ပွားများအားထုတ်လျက် စျာန်ဝင်စားလျက် တစ်ပါးထီး တည်း နေထိုင်သီတင်းသုံးတယ်။ စင်္ကြံသွားနေတဲ့ အချိန်အခါမှာ ဖြစ်ပေါ်လာ တဲ့ ကိလေသာကို စင်္ကြံသွားနေတဲ့ အချိန်အခါမှာပဲ စျာန်သမာပတ်ကို ဝင်စား လျက် နှိပ်ကွပ်ပစ်လိုက်တယ်၊ ရပ်တဲ့ဣရိယာပုထ်တိုင်အောင် ဆက်လက်ဖြစ် ပေါ်ခွင့်ကို မပေးဘူး။ အလားတူပဲ ရပ်တဲ့ဣရိယာပုထ်အခိုက်မှာ ဖြစ်ပေါ် နေတဲ့ ကိလေသာကိုလည်း ထိုင်တဲ့ဣရိယာပုထ်သို့တိုင်အောင်, ထိုင်တဲ့ ဣရိယာပုထ်အခိုက်မှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ကိလေသာကိုလည်း လျောင်းစက်တဲ့ ဣရိယာပုထ်သို့တိုင်အောင် ဖြစ်ပေါ်ခွင့်ကို မပေးဘူး၊ ထိုထိုဣရိယာပုထ် အခိုက်မှာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ ကိလေသာကို ထိုထိုဣရိယာပုထ်အခိုက်မှာပဲ စျာန် သမာပတ်ကို ဝင်စားလျက် ပယ်ရှားပစ်လိုက်တယ်။ အလားတူပဲ ဝိပဿနာ ဘာဝနာတွေကို ပွားများနေခိုက်မှာ ကိလေသာတွေ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့မည်ဆိုလျှင် လည်း ထိုထိုဣရိယာပုထ်အခိုက်မှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ကိလေသာတွေကို ထိုထို ဣရိယာပုထ်အခိုက်မှာပဲ <b>ဝိပဿနာဘာဝနာ</b>တွေကို ပွားများလျက် ပယ်ရှားပစ် လိုက်တယ်။ ဒီလိုကြိုးစားအားထုတ်နေတဲ့ လုံ့လ<b>ဝီရိယ</b>မျိုးကိုတော့ <b>စေတသိက ဝီရိယ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၁၅၂</p> <p>ဝိဘင်္ဂအဋ္ဌကထာနှင့် အင်္ဂုတ္တိုရ်အဋ္ဌကထာတို့မှာတော့၁၅၃ အထွတ် အထိပ်သို့ ရောက်ရှိနေတဲ့ <b>စေတသိကဝီရိယ</b> တစ်မျိုးကို ထပ်မံကာ ဖွင့်ဆိုထား တော်မူကြပါတယ်။</p> <p>ငါဟာ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မဆိုက်ရောက်သေးသမျှကာလပတ်လုံး ဒီလို ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေထိုင်နေတဲ့ <b>ဣရိယာပုထ်</b>ကို ဘယ်တော့မှ မဖျက်တော့ပေအံ့ = အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မရောက်သေးသမျှ ကာလပတ်လုံး ဒီနေရာမှ ငါ ဘယ်တော့မှ မထတော့ပေအံ့ ..ဒီလို <b>ကာယပယောဂ</b>မပါဘဲ စိတ်ဓာတ်ဖြင့် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဆောက်တည်ကာ ကြိုးစားအားထုတ်တဲ့ လုံ့လ<b>ဝီရိယ</b>မျိုးကို <b>စေတသိကဝီရိယ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>ငါဟာ ကိလေသာ<b>အာသဝေါတရား</b>တွေမှ မလွတ်မြောက်သေးသမျှ ကာလပတ်လုံး ဒီလိုဏ်ဂူအတွင်းမှ ဘယ်တော့မှ မထွက်ပေတော့အံ့ လို့ ကဿကလိုဏ်ဂူမှာ သီတင်းသုံးတော်မူတဲ့ မဟာမိတ္တ (အယျမိတ္တ) မထေရ် မြတ်ကြီးကဲ့သို့၁၅၄ မိမိသီတင်းသုံးရာ အရပ်ဒေသဖြင့် ပိုင်းခြားလို့ပဲဖြစ်စေ သို့မဟုတ် ငါဟာ ကိလေသာ<b>အာသဝေါတရား</b>တွေမှ မလွတ်မြောက်သေး သမျှကာလပတ်လုံး ဒီထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေထိုင်နေတဲ့ <b>ဣရိယာပုထ်</b>ကို ဘယ်တော့မှ မဖျက်တော့အံ့ .. ဒီလို <b>ဣရိယာပုထ်</b>ဖြင့် ပိုင်းခြားလို့ပဲဖြစ်စေ စိတ်ဓာတ်ကို မြဲမြံစွာ ဖွဲ့ချည်ပြီးတော့ <b>သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b>တွေကို အပတ် တကုတ် စေ့ဆော်ကာ ကြိုးစားအားထုတ်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ ဖြစ်ပေါ် နေတဲ့ လုံ့လ<b>ဝီရိယ</b>မျိုးကို <b>စေတသိကဝီရိယ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၁၅၅</p> <p>ဘုရားရှင်ဟာ အင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော် ဧကကနိပါတ် စတဲ့၁၅၆ ထိုထိုပါဠိတော် တို့မှာ <b>နီဝရဏ (၅)ပါး</b> ပယ်ရှားနိုင်ရေးအတွက် <b>အာရမ္ဘဓာတ်ဝီရိယ နိက္ကမ ဓာတ်ဝီရိယ ပရက္ကမဓာတ်ဝီရိယ</b>ဆိုတဲ့ <b>ဝီရိယလက်နက်</b>ကောင်းတွေကို အသုံးပြုရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p><b>အာရမ္ဘဓာတ်ဝီရိယ</b> ---- <b>နီဝရဏ</b>အညစ်အကြေး ကိလေသာ အညစ် အကြေးတွေကို ပယ်ရှားနိုင်ရေးဆိုတဲ့ ဦးတည်ချက်ဖြင့် မရရှိသေးတဲ့ စျာန် တရားတွေကို ရရှိရန်, မရရှိသေးတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တွေကို ရရှိရန်, မရရှိ သေးတဲ့ မဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တွေကို ရရှိရန် ရည်သန်တောင့်တကာ <b>သမထ ဘာဝနာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b>တွေကို ရှေ့ဦးအစ ကြိုးစားအားထုတ် ခြင်းဆိုတဲ့ လုံ့လ<b>ဝီရိယ</b>ကို <b>အာရမ္ဘဓာတ်ဝီရိယ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၁၅၇</p> <p><b>နိက္ကမဓာတ်ဝီရိယ</b> ---- ဒီလို ကြိုးစားအားထုတ်နေတဲ့အခါ တစ်ခါတစ်ရံ ဝယ် ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံမှ စိတ်ဓာတ်တွေ တွန့်ဆုတ်နေခြင်း အားထုတ်လိုတဲ့ ကုသိုလ်ဆန္ဒဓာတ်တွေ လျော့ပါးနေခြင်းကြောင့် ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံပေါ်မှာ အားမထုတ်လိုတဲ့ ပျင်းရိနေတဲ့ <b>ကောသဇ္ဇတရား</b>တွေဟာ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ် လာခဲ့ပြန်တယ်။ အဲဒီအခါမှာ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်က မိမိရဲ့ ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း ဆိုတဲ့ လုံ့လ<b>ဝီရိယ</b>ကို မြှင့်တင်ပေးလိုက်တယ်။ ဒီလို မြှင့်တင်ထားတဲ့ လုံ့လ <b>ဝီရိယ</b>ဖြင့် <b>သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာ</b>တွေကို ဆက်လက်ကာ ကြိုးပမ်း လိုက်တဲ့အခါ ပျင်းရိခြင်း<b>ကောသဇ္ဇတရား</b>ကို ကျော်လွှားလွန်မြောက်သွားခဲ့ တယ်။ ဒီလို ပျင်းရိခြင်း<b>ကောသဇ္ဇတရား</b>ကို ကျော်လွှားလွန်မြောက်သွားနိုင်တဲ့ အတွက်ကြောင့် <b>အာရမ္ဘဓာတ်ဝီရိယ</b>ထက် ပိုမိုကာ စွမ်းအင်ကြီးမားနေတဲ့ ထပ်ဆင့်ကာ မြှင့်တင်ထားတဲ့ လုံ့လ<b>ဝီရိယ</b>ကို <b>နိက္ကမဓာတ်ဝီရိယ</b>လို့ ခေါ်ဆို ပါတယ်။၁၅၇</p> <p><b>ပရက္ကမဓာတ်ဝီရိယ</b> ---- ဒီလို <b>သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b>တွေကို ဆက်လက်ကာ အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်လိုက်တဲ့အခါ ရှေးရှေး ဘာဝနာကုသိုလ်ဇောတွေမှာ တည်ရှိနေတဲ့ လုံ့လ<b>ဝီရိယ</b>ရဲ့ <b>အာသေဝနပစ္စယ သတ္တိ</b>ဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးမှုအရှိန်အဝါသတ္တိထူးကို ဆက်ခံနေရတဲ့ နောက် နောက်ဘာဝနာကုသိုလ်ဇောတွေနဲ့ ယှဉ်တွဲနေတဲ့ လုံ့လ<b>ဝီရိယ</b>ဟာ ပို၍ ပို၍ အားကောင်းလာပါတယ်။ အလားတူပဲ ရှေးရှေးဘာဝနာကုသိုလ် ဇောဝီထိစိတ် အစဉ်တွေမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ လုံ့လ<b>ဝီရိယ</b>တို့ကလည်း နောက်နောက်သော ဘာဝနာကုသိုလ်ဇောဝီထိစိတ်အစဉ်တွေမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ လုံ့လ<b>ဝီရိယ</b> တွေကို အားကြီးသောမှီရာ <b>ဥပနိဿယပစ္စယသတ္တိ</b>ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ တစ်ဆင့်ထက်တစ်ဆင့် မြင့်သထက်မြင့်အောင် စွမ်းအင် ပြည့်ဝနေတဲ့ <b>ဝီရိယ</b>တွေ ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ကျေးဇူးပြုပေးလျက်ပင် ရှိနေကြ ပါတယ်။ ဒီလို ကျေးဇူးပြုပေးမှု အရှိန်အဝါသတ္တိထူးကို ဆက်ခံနေကြရတဲ့ နောက်နောက်သော ဘာဝနာကုသိုလ်ဇော, နောက်နောက်သော ဘာဝနာ ကုသိုလ်ဇောဝီထိစိတ်အစဉ်တွေမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ လုံ့လ<b>ဝီရိယ</b>တွေဟာ တစ်ဆင့်ထက်တစ်ဆင့် မြင့်သထက်မြင့်ကာ စွမ်းအင်တွေ ပြည့်ဝစုံညီလာ ကြပါတယ်။</p> <p>ဒီလို စွမ်းအင်ပြည့်ဝနေတဲ့ <b>ဝီရိယ</b>တွေက ပထမစျာန်သမာဓိကို မရရှိ သေးလျှင် ပထမစျာန်သမာဓိကို ရရှိအောင်, ဒုတိယစျာန်သမာဓိကို မရရှိ သေးလျှင် ဒုတိယစျာန်သမာဓိကို ရရှိအောင် စသည်ဖြင့် တစ်ဆင့်ထက် တစ်ဆင့် မြင့်သထက်မြင့်နေတဲ့ အဆင့်ဆင့်သော အထက်အထက်စျာန်တရား တွေကို တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် ရရှိအောင် ရွက်ဆောင်ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအင်တွေ ပြည့်ဝစုံညီလာကြပါတယ်။ အလားတူပဲ <b>ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်တဲ့အခါမှာလည်း .. ရုပ်နာမ်ပရမတ် တရားတွေကို ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်သည်အထိ ထိုးထွင်း မသိမမြင် သေးလျှင်လည်း ထိုးထွင်းသိမြင်လာအောင်, ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (=<b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>) သဘောတရားတွေကိုလည်း <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာ</b>ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်မသိမမြင်သေးလျှင် ထွင်းဖောက် သိမြင် လာအောင်, ယင်းရုပ်-နာမ်-ကြောင်း-ကျိုး (= <b>သင်္ခါရတရား</b>)တို့ရဲ့ <b>အနိစ္စ</b>အခြင်း အရာ <b>ဒုက္ခ</b>အခြင်းအရာ <b>အနတ္တ</b>အခြင်းအရာတွေကို ထိုးထွင်းသိမြင်တတ်တဲ့ <b>သမ္မသနဉာဏ်</b>စတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တွေ မဖြစ်ပေါ်ခဲ့သေးဘူးဆိုလျှင်လည်း ယင်း<b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b>တွေ တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် မြင့်သထက်မြင့်ကာ အဆင့် ဆင့် ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ရွက်ဆောင်ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအင်တွေ ပြည့်ဝစုံညီလာ ကြပါတယ်။ အလားတူပဲ <b>သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်</b>ကို မရရှိသေးလျှင် <b>သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်</b>ကို ရရှိအောင်, <b>သကဒါဂါမိမဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်</b>ကို မရရှိသေးလျှင်လည်း <b>သကဒါဂါမိမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်</b>ကို ရရှိ အောင်, <b>အနာဂါမိမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်</b>ကို မရရှိသေးလျှင်လည်း <b>အနာဂါမိ မဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်</b>ကို ရရှိအောင်, <b>အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်</b>ကို မရရှိ သေးလျှင်လည်း <b>အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်</b>ကို ရရှိအောင် - ဒီလို တစ်ဆင့် ပြီးတစ်ဆင့် မြင့်သထက်မြင့်တဲ့ အရာဌာနတွေကို ရောက်ရှိသွားအောင် ရွက်ဆောင်ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအင်တွေလည်း ပြည့်ဝစုံညီလာကြပါတယ်။ ----- ဒီလို အဆင့်ဆင့်တွေကို တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် ကျော်လွှားကာ တစ်ဆင့်ပြီး တစ်ဆင့် မြင့်သထက်မြင့်တဲ့ အရာဌာနတွေသို့ ရောက်ရှိအောင် ပို့ဆောင် ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအင်ပြည့်ဝ စုံညီနေတဲ့ အလွန်အားကောင်းတဲ့ လုံ့လ<b>ဝီရိယ ဓာတ်</b>ကို <b>ပရက္ကမဓာတ်ဝီရိယ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၁၅၈</p> <p>အင်္ဂုတ္တရအဋ္ဌကထာမှာတော့၁၅၉ ရှေးရှေးမဟာအဋ္ဌကထာမှာ လာရှိတဲ့ အနက်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက် တစ်မျိုးကိုလည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ <b>အာရမ္ဘ ဓာတ်ဝီရိယ</b>ဆိုတာ စိတ်အစဉ်မှာ စွဲကပ်နေတဲ့ လိုလားတောင့်တမှု အမျိုးမျိုး တွေကို ပယ်နုတ်နိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ <b>ဝီရိယ</b>ကို ဆိုလိုပါတယ်။ <b>နိက္ကမဓာတ် ဝီရိယ</b>ဆိုတာ စိတ်အစဉ်မှာ စွဲကပ်နေတဲ့ တံခါးကျင်မင်းတုပ် ချထားသကဲ့သို့ မြဲမြံခိုင်ခံ့နေတဲ့ ကိလေသာထုတွေကို ပယ်ခွာနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ <b>ဝီရိယ</b>မျိုးကို ဆိုလိုပါတယ်။ <b>ပရက္ကမဓာတ်ဝီရိယ</b>ဆိုတာ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာန် နှစ်ပါး, အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန် ကာလသုံးပါးတို့ရဲ့ အတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ သက်ရှိသင်္ခါရ သက်မဲ့သင်္ခါရတရားတို့အပေါ်မှာ ရုန်းထွက်လို့မရနိုင်လောက် အောင် နှောင်ဖွဲ့ထားတတ်တဲ့ ကိလေသာ အနှောင်အဖွဲ့တွေကို ဖြတ်တောက် ပစ်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်တဲ့ လုံ့လ<b>ဝီရိယ</b>ကို ဆိုလိုပါတယ်လို့ ဒီလိုလည်း အဓိပ္ပာယ် တစ်မျိုး ဖွင့်ဆိုထားပါတယ်။</p> <h3>သမ္မပ္ပဓာနလုံ့လဝီရိယ (၄) မျိုး</h3> <p>၁။ ဒီသာသနာတော်မှာ ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ မိမိရဲ့သန္တာန်မှာ ထင်ရှား မဖြစ်ပေါ်လာသေးတဲ့ ယုတ်ညံ့တဲ့ အကုသိုလ်တရားတွေကို ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်မလာအောင် <b>ကုသိုလ်ဆန္ဒဓာတ်</b>ကို ဖြစ်စေတယ်၊ (<b>သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာ</b>တွေကို) အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်တယ်၊ လုံ့လပြုတယ်၊ စိတ်ဓာတ်ကို နောက်သို့ တွန့်ဆုတ်မသွားအောင် မြှင့်တင် ထားတယ်၊ ဆောက်တည်ထားတယ်။</p> <p>၂။ မိမိသန္တာန်မှာ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်ပြီးတဲ့ ယုတ်ညံ့တဲ့ အကုသိုလ်တရား တွေကို ပယ်ရှားနိုင်အောင် <b>ကုသိုလ်ဆန္ဒဓာတ်</b>ကို ဖြစ်စေတယ်၊ (<b>သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာ</b>တွေကို) အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်တယ်၊ လုံ့လပြုတယ်၊ စိတ်ဓာတ်ကို နောက်သို့တွန့်ဆုတ်မသွားအောင် မြှင့်တင် ထားတယ်၊ ဆောက်တည်ထားတယ်။</p> <p>၃။ မိမိသန္တာန်မှာ ထင်ရှားမဖြစ်ပေါ်လာသေးတဲ့ ကုသိုလ်တရားတွေကို ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာအောင် <b>ကုသိုလ်ဆန္ဒဓာတ်</b>ကို ဖြစ်စေတယ်၊ (<b>သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာ</b>တွေကို) အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်တယ်၊ လုံ့လပြုတယ်၊ စိတ်ဓာတ်ကို နောက်သို့တွန့်ဆုတ်မသွားအောင် မြှင့်တင် ထားတယ်၊ ဆောက်တည်ထားတယ်။</p> <p>၄။ မိမိသန္တာန်မှာ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်ပြီးတဲ့ ကုသိုလ်တရားတွေကို တည်မြဲ နေအောင် မပျောက်ပျက်အောင် တစ်ဆင့်ထက်တစ်ဆင့် မြင့်သထက် မြင့်ကာ တိုးတက်ပွားများလာအောင် ပြန့်ပြောများပြားကြီးပွားလာ အောင်, အရဟတ္တဖိုလ်တိုင်အောင်သော ဘာဝနာလုပ်ငန်းရပ်တွေကို ပြီးစီးပြည့်စုံလာအောင် <b>ကုသိုလ်ဆန္ဒဓာတ်</b>ကို ဖြစ်စေတယ်၊ (<b>သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာ</b>တွေကို) အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်တယ်၊ လုံ့လပြုတယ်၊ စိတ်ဓာတ်ကို နောက်သို့တွန့်ဆုတ်မသွားအောင် မြှင့်တင် ထားတယ်၊ ဆောက်တည်ထားတယ်။</p> <p>ဒီ(၄)မျိုးသော <b>ဝီရိယ</b>တွေကို <b>သမ္မပ္ပဓာနလုံ့လဝီရိယ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၁၆၀</p> <h3>အင်္ဂါလေးပါးရှိတဲ့ ဝီရိယ</h3> <p>ဒီသာသနာတော်မှာ သဒ္ဓါတရား အပြည့်အဝရှိနေတဲ့ ရဟန်းတော် တစ်ပါးဟာ တကယ်စင်စစ်အားဖြင့် ငါ့ရဲ့ ခန္ဓာအိမ်မှာ ..</p> <p>၁။ အရေ ကြွင်းစေ၊</p> <p>၂။ အကြော ကြွင်းစေ၊</p> <p>၃။ အရိုး ကြွင်းစေ၊</p> <p>၄။ အသားအသွေးတွေ အကုန်ခန်းခြောက်ချင် ခန်းခြောက်ပါစေ ..</p> <p>ယောက်ျားတို့ရဲ့ စွမ်းအားဖြင့်, ယောက်ျားတို့ရဲ့ ဇွဲလုံ့လ<b>ဝီရိယ</b>ဖြင့် ရနိုင်တဲ့ ရောက်နိုင်တဲ့ အရာဌာနသို့ မရရှိသေးသမျှကာလပတ်လုံး မရောက်ရှိသေး သမျှကာလပတ်လုံး ငါ့ရဲ့ ကြိုးစားအားထုတ်မှု လုံ့လ<b>ဝီရိယ</b>ရဲ့ ရပ်တန့်သွားခြင်း မည်သည် ဘယ်တော့မှ မဖြစ်စေရ--- လို့ ဒီလို စွဲမြဲစွာ <b>အဓိဋ္ဌာန်</b>ဆောက်တည် ကာ <b>အရဟတ္တဖိုလ်</b>ပန်းတိုင်ကို မျှော်မှန်းပြီးတော့ <b>သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာ</b> တွေကို အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်တယ်။ ဒီလို <b>ဝီရိယ</b>မျိုးကိုတော့ အင်္ဂါလေးပါးရှိတဲ့ <b>ဝီရိယ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၁၆၁</p> <p>ဘုရားအလောင်းတော်ဟာလည်းပဲ <b>ဗောဓိပင်ခြေ မြတ်သောပလ္လင်ဗွေ</b> ထက်မှာ ထိုင်တော်မူကာ ဒီလို အင်္ဂါလေးပါးရှိတဲ့ <b>ဝီရိယ</b>ခြံရံတော်မူလျက်.. ငါ မျှော်လင့်တောင့်တနေတဲ့ <b>သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်မြတ်</b>သို့ မရောက်ရှိသေး သမျှကာလပတ်လုံး ဒီထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေထိုင်နေတဲ့ <b>ဣရိယာပုထ်</b>ကို ဘယ်တော့မှ မဖျက်သိမ်းတော့အံ့ ဒီလို စွဲမြဲစွာ <b>အဓိဋ္ဌာန်</b>ဆောက်တည်ပြီးတော့ <b>သဗ္ဗညုတ ဉာဏ်တော်မြတ်</b>သို့ ဆိုက်ရောက်တော်မူသည်အထိ <b>သမထ ဝိပဿနာ ဘာဝနာ</b>တွေကို ညဉ့်လုံးပေါက် အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်တော်မူခဲ့ ပါတယ်။၁၆၂</p> <h3>အာရဒ္ဓဝီရိယ</h3> <p>ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ ခုတင်ပြခဲ့တဲ့ ကာယိကဝီရိယ စေတသိကဝီရိယ အာရမ္ဘဓာတ်ဝီရိယ နိက္ကမဓာတ်ဝီရိယ ပရက္ကမဓာတ်ဝီရိယ သမ္မပ္ပဓာန ဝီရိယဆိုတဲ့ လုံ့လဝီရိယအမျိုးမျိုးတွေကို အခြေတည်ကာ သမထ ဝိပဿနာ ဘာဝနာတွေကို အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်တယ်။ ဒီလို ကြိုးစား အားထုတ်တဲ့အခါမှာ သွားဆဲအချိန်အခါ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ကိလေသာတွေကို ရပ်ဆဲအချိန်သို့တိုင်အောင် ဖြစ်ပေါ်ခွင့်ကို မပေးဘဲ, ရပ်ဆဲအချိန်အခါ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ကိလေသာတွေကိုလည်း ထိုင်ဆဲအချိန်အခါသို့ရောက်သည့် တိုင်အောင် ထိုင်ဆဲအချိန်အခါ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ကိလေသာတွေကိုလည်း အိပ်ဆဲအချိန်အခါသို့ ရောက်သည့်တိုင်အောင် ဖြစ်ပေါ်ခွင့်ကို မပေးဘဲ .. ဆိတ်ခွာလှံကန်ဖြင့် ပါးပျဉ်းထောင်နေတဲ့ မြွေဟောက်ကို ဖမ်းယူ လိုက်သကဲ့ သို့, ထက်လှစွာသော သန်လျက်ဓားဖြင့် ရန်သူရဲ့လည်ပင်းကို ဖြတ်လိုက်ဘိ သကဲ့သို့ --- ထိုထိုဣရိယာပုထ်အခိုက်မှာပဲ ထိုထိုကိလေသာတွေကို နောက် ထပ်ခေါင်းထောင်မလာအောင် သမထဝိပဿနာဘာဝနာတွေကို အပြင်း အထန် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်းဆိုတဲ့ လုံ့လဝီရိယစွမ်းအားဖြင့် ပယ်ရှားပစ် လိုက်တယ်။ ဒီကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း လုံ့လဝီရိယမျိုးကို <b>အာရဒ္ဓဝီရိယ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီလို ကြိုးစားအားထုတ်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကိုလည်း <b>အာရဒ္ဓ ဝိပဿကပုဂ္ဂိုလ်</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီလို <b>အာရဒ္ဓဝီရိယ</b>နှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကားအမျိုးမျိုးကို <b>ဝီရိယာရမ္ဘကထာ</b> တရားစကားလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၁၆၃</p> <p>ဒီလို <b>ဝီရိယာရမ္ဘကထာ</b> တရားစကားမျိုးကိုလည်း ပြောသင့်တဲ့ အချိန် အခါကာလမှာ ပြောသင့်တဲ့အတိုင်းအတာပမာဏကို နှိုင်းချိန်ကာ ပြောကြား ဖို့ရန် ဘုရားရှင်က ခွင့်ပြုထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <hr> <h3>၆။ သီလကထာ = သီလကျင့်စဉ်နှင့် စပ်တဲ့ တရားစကား</h3> <p>ဒီနေရာမှာ .. <b>သီလ</b>က <b>လောကီသီလ</b>, <b>လောကုတ္တရာသီလ</b>လို့ နှစ်မျိုး ရှိနေပါတယ်။</p> <h3>လောကီသီလ</h3> <p><b>လောကီသီလ</b>ကတော့ ..</p> <p>၁။ <b>ပါတိမောက္ခသံဝရသီလ</b> = ဝိနည်းဒေသနာတော်မှာ လာရှိတဲ့ သီလကျင့်စဉ်အမျိုးမျိုး၊</p> <p>၂။ <b>ဣန္ဒြိယသံဝရသီလ</b> = မျက်စိ နှာ နား လျှာ ကိုယ် နှလုံးဆိုတဲ့ ဒွါရခြောက်ပါး တံခါးကြီးခြောက်ပေါက်တို့မှ ကိလေသာရန်သူတွေ ဝင်ရောက် မလာနိုင်အောင် ---- သမထဘာဝနာကို ပွားများနေခိုက်ဖြစ်ခဲ့လျှင် မိမိ ပွားများနေတဲ့ သမထကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံအပေါ်မှာ, ဝိပဿနာဘာဝနာကို ပွားများနေခိုက်ဖြစ်ခဲ့လျှင်လည်း ဝိပဿနာဉာဏ်ရဲ့ အရှုခံအာရုံ ဖြစ်ကြတဲ့ ရုပ်-နာမ်-ကြောင်း-ကျိုး (= သင်္ခါရ)တရားတို့ရဲ့ အနိစ္စအခြင်းအရာ သို့မဟုတ် ဒုက္ခအခြင်းအရာ သို့မဟုတ် အနတ္တအခြင်းအရာအာရုံအပေါ်မှာ ဘာဝနာ စိတ်ကို အမြဲတမ်း သွတ်သွင်းထားလျက် ကိလေသာမြေခွေးအိုတို့ရဲ့ ကိုက်ခဲ ခြင်းကို မခံစားရအောင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခြင်း စောင့်စည်းခြင်း၊၁၆၄</p> <p>၃။ <b>အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိသီလ</b> = ဝိနည်းဒေသနာတော်မှာ အသက်မွေး ဝမ်းကျောင်းစင်ကြယ်မှုနှင့် ဆက်စပ်ကာ ဘုရားရှင် ပညတ်ထားတော်မူခဲ့တဲ့ သိက္ခာပုဒ်တော်များကို ရိုရိုသေသေ လိုက်နာပြုကျင့်လျက် မိမိရဲ့ အသက်မွေး ဝမ်းကျောင်းသီလကို စင်ကြယ်အောင် သုတ်သင်ခြင်း၊</p> <p>၄။ <b>ပစ္စယသန္နိဿိတသီလ</b> = ပစ္စည်းလေးပါးကို သုံးဆောင်တဲ့အခါမှာ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြင့် ဆင်ခြင်ကာ သုံးစွဲခြင်း ..</p> <p>ဒီသီလ လေးမျိုးကတော့ အရိယမဂ်ရဲ့ရှေ့အဖို့မှာ ရဟန်းတော်များ လိုက်နာပြုကျင့်ရမည့် <b>လောကီသီလ</b>များ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>အမျိုးသားယောဂီ အမျိုးသမီးယောဂီတွေအတွက်ကတော့ အောက်ထစ် ဆုံးအားဖြင့် (၅)ပါးသီလကို ခါးဝတ်ပုဆိုးကဲ့သို့ မြဲအောင် ထိန်းသိမ်းစောင့် ရှောက်ကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ စွမ်းနိုင်ပါက (၈)ပါးသီလ, ဒီထက်ပိုစွမ်းနိုင်ပါက (၁၀)ပါးသီလတို့ကို ခါးဝတ်ပုဆိုးကဲ့သို့ မြဲအောင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက် နိုင်လျှင်ကား အတိုင်းထက်အလွန် တံခွန်နှင့်ဘုရားပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကတော့ <b>ပါတိမောက္ခသံဝရသီလ</b>ပဲ ဖြစ်ပါတယ်၊ <b>ဣန္ဒြိယသံဝရသီလ</b>နှင့် <b>ပစ္စယသန္နိဿိတသီလ</b>ကိုတော့ ရဟန်းတော်များနည်းတူ ကျင့်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ <b>အာဇီဝ ပါရိသုဒ္ဓိသီလ</b>ပိုင်းမှာတော့ နည်းနည်းကွဲပြားမှု ရှိပါတယ်။</p> <p>၁။ သူ့အသက်သတ်လို့ရရှိတဲ့ပစ္စည်း</p> <p>၂။ ခိုးလို့ ဝှက်လို့ တိုက်လို့ ခိုက်လို့ လာဘ်စားလို့ ရရှိတဲ့ပစ္စည်း</p> <p>၃။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရအမှုတွေ ပြုကျင့်လို့ ရရှိတဲ့ပစ္စည်း</p> <p>၄။ မုသားစကားတွေကို ပြောဆိုလို့ ရရှိတဲ့ပစ္စည်း</p> <p>၅။ ကုန်းတိုက်စကားတွေကို ပြောဆိုလို့ ရရှိတဲ့ပစ္စည်း</p> <p>၆။ ကြမ်းတမ်းတဲ့စကားတွေကို ပြောဆိုလို့ ရရှိတဲ့ပစ္စည်း</p> <p>၇။ တကယ်ထင်ရှားမဟုတ်တဲ့ ပုံဝတ္ထုအမျိုးမျိုးတွေကို ပြောဆိုခြင်း ရေးသား ခြင်းစတဲ့ ပြိန်ဖျင်းတဲ့စကားတွေကို ပြောဆိုလို့ ရရှိတဲ့ပစ္စည်း..</p> <p>ဒီလို ကာယဒုစရိုက် ဝစီဒုစရိုက် အမျိုးမျိုးတွေကြောင့် ရရှိတဲ့ပစ္စည်းကို လုံးဝသုံးစွဲမှု မပြုဘဲ ရှောင်ကြဉ်ရမည်။</p> <p>ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် သူတော်စင်ဖြစ်ကြတဲ့ ဥပါသကာ ဥပါသိကာမများ မပြု မကျင့် ရှောင်ကြဉ်ရန် ကုန်သွယ်မှု (၅)မျိုးကိုလည်း အင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော် ပဉ္စကနိပါတ် <b>ဝဏိဇ္ဇာသုတ္တန်</b>မှာ၁၆၅ ..</p> <p>၁။ <b>သတ္ထဝဏိဇ္ဇာ</b> = လက်နက်ကို ကုန်သွယ်ခြင်း</p> <p>၂။ <b>သတ္တဝဏိဇ္ဇာ</b> = လူကို ကုန်သွယ်ခြင်း</p> <p>၃။ <b>မံသဝဏိဇ္ဇာ</b> = (မွေးမြူရေး ပြုလုပ်ကာ) အသားငါးကိုကုန်သွယ်ခြင်း</p> <p>၄။ <b>မဇ္ဇဝဏိဇ္ဇာ</b> = မူးယစ်ဆေးဝါးကို ကုန်သွယ်ခြင်း</p> <p>၅။ <b>ဝိသဝဏိဇ္ဇာ</b> = (ပိုးသတ်ဆေးတို့လို) အဆိပ်ကို ကုန်သွယ်ခြင်း ..</p> <p>ဒီကုန်သွယ်ခြင်း (၅)မျိုးကို ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် သူတော်စင်တို့ မပြုမကျင့် ရှောင်ကြဉ်ရန် ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီကုန်သွယ်မှု (၅)မျိုး ကြောင့် ရရှိတဲ့ပစ္စည်းတွေကိုလည်း အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း စင်ကြယ်ရေး အတွက် မသုံးစွဲဖို့ရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒီသီလ လေးမျိုးကတော့ အရိယမဂ်ရဲ့ရှေ့အဖို့မှာ ဖြည့်ကျင့်ရမည့် <b>လောကီသီလ</b>တွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <h3>လောကုတ္တရာသီလ</h3> <p>အရိယမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့အခိုက်မှာ အရိယမဂ်စိတ် ဖိုလ်စိတ်တို့နှင့် ယှဉ်တွဲကာ မဂ္ဂင်တရားကိုယ် (၈)ပါး ကျင့်စဉ်တရားတွေဟာလည်း အထင် အရှား တည်ရှိနေခဲ့ကြပါတယ်။ ယင်းမဂ္ဂင်တရားကိုယ် (၈)ပါးထဲမှာ <b>သမ္မာ ဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တ သမ္မာအာဇီဝ</b>ဆိုတဲ့ သီလမဂ္ဂင် (၃)ပါးတို့လည်း ပူးတွဲကာ ပါဝင်လျက်ရှိနေကြပါတယ်။ ယင်း အရိယမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့နှင့် ယှဉ်တွဲ နေကြတဲ့ သီလမဂ္ဂင်တွေကတော့ <b>လောကုတ္တရာသီလ</b>တွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>ယင်း <b>လောကီသီလ လောကုတ္တရာသီလ</b>တို့နှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရား စကားအမျိုးမျိုးကို <b>သီလကထာ</b> တရားစကားလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၁၆၆ မဂ္ဂင် (၈)ပါး ကျင့်စဉ်တရားတွေကို နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ်အဖြစ် လက်ခံနိုင် ခဲ့ပါလျှင် မဂ္ဂင် (၈)ပါးတို့ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းများအဖြစ် ပါဝင်နေကြတဲ့ <b>သမ္မာ ဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တ သမ္မာအာဇီဝ</b>ဆိုတဲ့ သီလမဂ္ဂင်တွေကိုလည်း နိဗ္ဗာန်ရောက် ကြောင်းကျင့်စဉ်အဖြစ် လက်ခံဖို့ကတော့ လိုအပ်နေပါတယ်။</p> <hr> <h3>၇။ သမာဓိကထာ = သမာဓိကျင့်စဉ်နှင့် စပ်တဲ့ တရားစကား</h3> <p>ဝိပဿနာရဲ့ အခြေခံအကြောင်းရင်းဖြစ်တဲ့ <b>သမာဓိ</b>ကို <b>ပါဒကစျာန် သမာဓိ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ <b>ဥပစာရသမာဓိ</b>နှင့်တကွ <b>စျာန်သမာပတ် (၈)ပါး</b> စလုံးတို့ဟာ ဝိပဿနာရဲ့ အခြေခံအကြောင်းရင်းဖြစ်တဲ့ <b>ပါဒကစျာန်သမာဓိ</b> ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဆိုလိုတာကတော့ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းပွား များလိုတဲ့ ယောဂီသူတော်ကောင်းဟာ တရားထိုင်တိုင်း ထိုင်တိုင်း ရှေ့ဦးစွာ မိမိနှစ်ခြိုက်ရာ <b>ဥပစာရစျာန်သမာဓိ</b>တစ်ခုခုကိုပဲဖြစ်စေ သို့မဟုတ် အပ္ပနာစျာန် သမာဓိလို့ခေါ်ဆိုတဲ့ <b>ရူပါဝစရစျာန်သမာဓိ (၄)ပါး အရူပါဝစရစျာန်သမာဓိ (၄)ပါး</b>ထဲက မိမိနှစ်ခြိုက်ရာ စျာန်သမာဓိတစ်ခုခုကိုပဲဖြစ်စေ သမာဓိကို ပြန်လည်ထူထောင်ပေးရပါတယ်။ ဒီစျာန်သမာဓိနှင့်ယှဉ်တဲ့ ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဉာဏ်အလင်းရောင်တွေက ပြိုးပြိုးပြက် တလက်လက် တောက်ပလာတဲ့အခါ စျာန်မှထကာ ယင်းဉာဏ်အလင်းရောင်ရဲ့ အကူအညီ ကို ယူပြီးတော့ ရုပ်-နာမ်-ကြောင်း-ကျိုး (= သင်္ခါရတရား)တွေကို သိမ်းဆည်း ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများရပါတယ်။ ဒီလို သမာဓိမျိုးကို ဝိပဿနာရဲ့ အခြေခံအကြောင်းရင်းဖြစ်တဲ့ <b>ပါဒကစျာန်သမာဓိ</b>လို့ ခေါ်ဆို ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို <b>သမာဓိ</b>မျိုးကိုပင် ရည်ညွှန်းတော်မူပြီးတော့ ဘုရားရှင်က ခန္ဓဝဂ္ဂ သံယုတ်ပါဠိတော် <b>သမာဓိသုတ္တန်</b>မှာ၁၆၇ ..</p> <p>၁။ ခန္ဓာ (၅)ပါးကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိမြင်ရေးအတွက်</p> <p>၂။ ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့ရဲ့ ဖြစ်ကြောင်းသဘောနှင့် ဖြစ်ခြင်းသဘောကို ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိမြင်ရေးအတွက်</p> <p>၃။ ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့ရဲ့ ချုပ်ကြောင်းသဘောနှင့် ချုပ်ခြင်းသဘောကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိမြင်ရေးအတွက် ..</p> <p><b>သမာဓိ</b>ကို ထူထောင်ရန် ရဟန်းတော်တို့အား တိုက်တွန်းထားတော် မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>အလားတူပဲ သစ္စသံယုတ်ပါဠိတော် <b>သမာဓိသုတ္တန်</b> တရားဒေသနာ တော်မြတ်မှာလည်း၁၆၈ <b>အရိယသစ္စာလေးရပ်</b> တရားမြတ်တို့ကို <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာ</b>ဖြင့် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ထိုးထွင်းသိမြင်နိုင်ရေးအတွက် <b>သမာဓိ</b>ကို ထူထောင်ကြပါရန် ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင်က တိုက်တွန်းထားတော် မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ယင်း <b>ဥပစာရသမာဓိ</b>နှင့်တကွ <b>စျာန်သမာပတ် (၈)ပါး</b>တို့ကို <b>စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ</b> လို့လည်း အမည်တစ်မျိုးနဲ့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ <b>နီဝရဏကိလေသာ</b> အညစ် အကြေးတွေကို ခပ်ကြာကြာ ခွာထားနိုင်တဲ့အတွက် <b>နီဝရဏကိလေသာ</b> အညစ်အကြေးတွေမှ ကင်းစင်နေတဲ့ စိတ်တွေလို့ ဆိုလိုပါတယ်။</p> <h3>သမာဓိ၏ အကျိုးဂုဏ်အင်အာနိသင် (၅) ပါး</h3> <p>၁။ <b>ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရ</b> ---- ရဟန္တာအရှင်မြတ်များဟာ မျက်မှောက် ဘဝမှာပဲ စျာန်ချမ်းသာဖြင့် ချမ်းချမ်းသာသာ နေထိုင်လိုခဲ့လျှင် စျာန် သမာဓိတွေကို ထူထောင်ကြပါတယ်။ အရဟတ္တဖိုလ်တိုင်အောင်သော ပြုသင့် ပြုထိုက်တဲ့ ရဟန်းကိစ္စတွေကို ပြုလုပ်ပြီးစီးနေပြီး ဖြစ်နေကြတဲ့အတွက် စျာန်သမာဓိတွေကို အခြေခံကာ အခြားပြုလုပ်ဖွယ် လုပ်ငန်းကိစ္စဆိုတာ ရဟန္တာအရှင်မြတ်များအတွက် လုံးဝမရှိတော့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ မျက်မှောက် ဘဝမှာ စျာန်ချမ်းသာကို သုံးဆောင်ခံစားကာ နေထိုင်ခြင်းဆိုတဲ့ ဦးတည်ချက် တစ်မျိုးတည်းဖြစ်သာ ရဟန္တာဖြစ်တော်မူပြီးနောက် စျာန်သမာဓိတွေကို တစ်ဖန်ပြန်လည်ကာ ထူထောင်တော်မူကြခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>၂။ <b>ဝိပဿနာနိသံသ</b> ----- ဝိပဿနာဉာဏ်အမြင်တွေ သန့်ရှင်းစင်ကြယ် ရေးအတွက်လည်း စျာန်သမာဓိတွေကို ထူထောင်ရပါတယ်။</p> <p>၃။ <b>အဘိညာနိသံသ</b> ---- အဘိညာဏ်အမျိုးမျိုးကို အလိုရှိတဲ့ သူတော် ကောင်းတွေဟာလည်း ကသိုဏ်း (၈)ပါး သမာပတ် (၈)ပါးဆိုတဲ့ ဒီစျာန် သမာဓိတွေကို (၁၄)မျိုးသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ခါ ထပ်ခါ ဝင်စားကာ စိတ်ကို ဆုံးမပေးရပါတယ်။၁၆၉</p> <p>၄။ <b>ဘဝဝိသေသာနိသံသ</b> ----- ဗြဟ္မာဘဝကို အလိုရှိတဲ့ သူတော်ကောင်း တွေဟာလည်း သေသည့်တိုင်အောင် ဒီစျာန်တွေကို မလျှောကျအောင် ပွားများအားထုတ်ရပါတယ်။</p> <p>၅။ <b>နိရောဓာနိသံသ</b> ----- <b>နိရောဓသမာပတ်</b>ကို ဝင်စားတော်မူလိုတဲ့ အနာဂါမ် ရဟန္တာ သူတော်ကောင်းတွေဟာလည်း ဒီစျာန်သမာပတ် (၈)ပါး တို့ကိုပဲ နိရောဓသမာပတ်ရဲ့ အခြေခံအကြောင်းရင်းအဖြစ်နဲ့ ပွားများပြီး နောက် ပထမစျာန်နာမ်တရားစတဲ့ စျာန်နာမ်တရားတွေကို လက္ခဏာရေး သုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများအားထုတ်တော် မူကြရပါတယ်။၁၇၀</p> <p>ဒီလို အကျိုးဂုဏ်အင်အာနိသင်အမျိုးမျိုး ရှိနေတဲ့, ဘုရားရှင်ကိုယ်တော် တိုင် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့တဲ့, ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင်ကလည်း <b>သမာဓိ</b> ကို ထူထောင်ရန် တပည့်သာဝကတို့အား အကြိမ်ကြိမ် တိုက်တွန်းတော်မူ ထားတဲ့ ဒီစျာန်သမာဓိလုပ်ငန်းခွင်ကို လွယ်လွယ်ကလေးနှင့် မပစ်ပယ်မိဖို့ အထူးသတိပြုသင့်လှပါတယ်။ ပိုပြီးတော့ သတိပြုသင့်တဲ့အချက်ကတော့ <b>ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိပဋိပဒါ</b>အမည်ရတဲ့ ဒုက္ခချုပ်ရာနိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ကြောင်း ကျင့်စဉ်ဖြစ်ကြတဲ့ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကျင့်စဉ်တရားတွေထဲမှာ <b>သမ္မာသမာဓိ</b> အမည် ရတဲ့ စျာန်သမာဓိတွေကိုလည်း နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ကြောင်း ကျင့်စဉ်တစ်ခု အဖြစ်နဲ့ ထည့်သွင်းကာ ဟောကြားထားတော်မူခဲ့တဲ့အချက်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ယခုလို စျာန်သမာဓိတွေကို ဝိပဿနာရဲ့ အခြေခံအကြောင်းရင်းဖြစ်တဲ့ <b>ပါဒကစျာန်သမာဓိ</b>အဖြစ် <b>သမာဓိ</b>ထူထောင်ပြီးနောက် ဝိပဿနာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို အစဉ်အတိုင်း ပွားများအားထုတ်လာလေရာ ရင့်ကျက်လာတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တို့ရဲ့အဆုံးမှာ အရိယမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တွေဟာ နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံယူကာ ဖြစ်ပေါ်လာကြပါတယ်။ ထိုအရိယမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့နှင့် ယှဉ်တွဲနေတဲ့ <b>သမာဓိ</b>ကတော့ <b>လောကုတ္တရာသမာဓိ</b>ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို <b>လောကီသမာဓိ လောကုတ္တရာသမာဓိ</b>ဆိုတဲ့ သမာဓိတွေနှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကားကိုတော့ <b>သမာဓိကထာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၁၇၁</p> <hr> <h3>၈။ ပညာကထာ = ဝိပဿနာပညာကျင့်စဉ်နှင့် စပ်တဲ့ တရားစကား</h3> <p>စျာန်သမာဓိ အမျိုးမျိုးတွေနဲ့ ယှဉ်တွဲနေတဲ့ <b>စျာနသမ္မာဒိဋ္ဌိပညာ, အဘိညာဏ်ပညာ, ဝိပဿနာဉာဏ်</b>အမျိုးမျိုးတွေနဲ့ ယှဉ်တွဲနေတဲ့ <b>ဝိပဿနာ ပညာ</b> - ဒီပညာတွေကတော့ <b>လောကီပညာ</b>များ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p><b>လောကုတ္တရာအရိယမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်</b>တို့နဲ့ ယှဉ်တွဲနေတဲ့ ပညာတွေ ကတော့ <b>လောကုတ္တရာပညာ</b> ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို <b>လောကီပညာ လောကုတ္တရာပညာ</b>ဆိုတဲ့ ပညာတွေနှင့် ဆက်စပ် နေတဲ့ တရားစကားကိုတော့ <b>ပညာကထာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၁၇၂</p> <hr> <h3>၉။ ဝိမုတ္တိကထာ = ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်မှု ဝိမုတ္တိနှင့် စပ်တဲ့ တရားစကား</h3> <p>အရိယဖိုလ်အသီးအသီးကို ---- ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ အရိယမဂ်ဉာဏ်တို့က ပယ်ရှားထားပြီးတဲ့ ကိလေသာတို့မှ ကွင်းလုံးကျွတ် လွတ်မြောက်သွားတဲ့ အတွက်ကြောင့် (<b>ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိ</b>)<b>ဝိမုတ္တိ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်၊ အချို့အရာ၌ <b>ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိနိရောဓ</b>လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်။ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကိုလည်း တဏှာဦးဆောင်တဲ့ ကိလေသာအားလုံးတို့မှ ထွက်မြောက်ရာ ငြိမ်းအေးရာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် (<b>နိဿရဏ</b>)<b>ဝိမုတ္တိ</b>လို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါတယ်၊ <b>နိဿရဏ နိရောဓ</b>လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>သို့သော် ဒီနေရာမှာ အပရေဆရာတော်တို့ရဲ့ အယူအဆကိုလည်း ဥဒါနအဋ္ဌကထာက ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဥပစာရစျာန်သမာဓိနှင့် ဝိပဿနာ ဉာဏ်ကဲ့သို့သော မဟာကုသိုလ်တရားများကလည်း ကိလေသာတွေကို <b>တဒင်္ဂ</b> အားဖြင့် ပယ်ရှားထားနိုင်တဲ့ စွမ်းအား ရှိပါတယ်။ ဒီလို ပယ်ရှားလိုက်တဲ့ အတွက် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ကိလေသာတို့ရဲ့ <b>တဒင်္ဂ</b>အားဖြင့် မရှိမှု အဘာဝ သဘောကို <b>တဒင်္ဂဝိမုတ္တိ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်၊ <b>တဒင်္ဂနိရောဓ</b>လို့လည်း ခေါ်ဆို ပါတယ်။ မဟဂ္ဂုတ်ကုသိုလ်အမည်ရတဲ့ သမထစျာန်ကုသိုလ်တရားများက လည်း ကိလေသာတွေကို ခပ်ကြာကြာ ခွာထားနိုင်တဲ့စွမ်းအား ရှိပါတယ်။ ဒီလို ခွာထားလိုက်တဲ့အတွက်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ကိလေသာတို့ရဲ့ <b>ဝိက္ခမ္ဘန</b>အားဖြင့် မရှိမှု အဘာဝကို <b>ဝိက္ခမ္ဘနဝိမုတ္တိ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်၊ <b>ဝိက္ခမ္ဘန နိရောဓ</b>လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်။ အဆင့်ဆင့်သော အရိယမဂ်ဉာဏ် အသီး အသီးကလည်း ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ ကိလေသာတွေကို အကြွင်းအကျန် မရှိ ကုန်စင်အောင် <b>သမုစ္ဆေဒပဟာန်</b>ဖြင့် အပြီးတိုင် ပယ်ရှားထားနိုင်တဲ့စွမ်းအား ရှိပါတယ်။ ဒီလို <b>သမုစ္ဆေဒ</b>အားဖြင့် ပယ်ရှားလိုက်တဲ့အတွက် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ကိလေသာတို့ရဲ့ မရှိမှု အဘာဝကို <b>သမုစ္ဆေဒဝိမုတ္တိ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်၊ <b>သမုစ္ဆေဒနိရောဓ</b>လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်။၁၇၃</p> <p>ယင်း<b>ဝိမုတ္တိ</b>အမျိုးမျိုးတို့နှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကားတွေကို <b>ဝိမုတ္တိ ကထာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၁၇၄</p> <hr> <h3>၁၀။ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနကထာ = အရိယဖိုလ် အသီးအသီးကို ရပြီးနောက် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင်နှင့် စပ်တဲ့ တရားစကား</h3> <p>၁။ <b>သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်</b>ကို ရရှိပြီးတဲ့ <b>သောတာပန်အရိယာ</b> သူတော်ကောင်းရဲ့ သန္တာန်မှာ ..</p> <p>(က) <b>သောတာပတ္တိမဂ်</b>ကို ဆင်ခြင်ခြင်း၊</p> <p>(ခ) <b>သောတာပတ္တိဖိုလ်</b>ကို ဆင်ခြင်ခြင်း၊</p> <p>(ဂ) နိဗ္ဗာန်ကို ဆင်ခြင်ခြင်း၊</p> <p>(ဃ) ပယ်ပြီးကိလေသာကို ဆင်ခြင်ခြင်း၊</p> <p>(င) မပယ်ရသေးတဲ့ ကိလေသာကို ဆင်ခြင်ခြင်း ..</p> <p>ဒီလို <b>ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင် (၅)မျိုး</b> ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။</p> <p>အလားတူပဲ <b>သကဒါဂါမိမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်</b>ကို ရရှိပြီးတဲ့ <b>သကဒါဂါမ် အရိယာ</b>သူတော်ကောင်းရဲ့ သန္တာန်မှာလည်း <b>ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင် (၅)မျိုး</b>, <b>အနာဂါမိမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်</b>ကို ရရှိပြီးတဲ့ <b>အနာဂါမ်အရိယာ</b> သူတော် ကောင်းရဲ့ သန္တာန်မှာလည်း <b>ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင် (၅)မျိုး</b> အသီးအသီး ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြပါတယ်။</p> <p><b>အရဟတ္တမဂ် အရဟတ္တဖိုလ်</b> ရရှိတော်မူပြီးတဲ့ ရဟန္တာအရှင်မြတ်ရဲ့ သန္တာန်မှာတော့ ..</p> <p>(က) <b>အရဟတ္တမဂ်</b>ကို ဆင်ခြင်ခြင်း၊</p> <p>(ခ) <b>အရဟတ္တဖိုလ်</b>ကို ဆင်ခြင်ခြင်း၊</p> <p>(ဂ) နိဗ္ဗာန်ကို ဆင်ခြင်ခြင်း၊</p> <p>(ဃ) ပယ်ပြီးကိလေသာကို ဆင်ခြင်ခြင်း ..</p> <p>ဒီလို <b>ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင် (၄)မျိုး</b>တို့ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြပါတယ်။</p> <p><b>ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်</b>အားလုံးကို ပေါင်းလိုက်တော့ <b>ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ် အမြင် (၁၉)မျိုး</b>တို့ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒီ<b>ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်</b>အမြင် အမျိုးမျိုး တို့နှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကားကို <b>ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနကထာ</b>လို့ ခေါ်ဆို ပါတယ်။၁၇၅</p> <p>အားလုံးပေါင်းလိုက်တော့ <b>ကထာဝတ္ထု (၁၀)ပါး</b>တို့ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> --- 5r7ytp2l9hupzog4b0ggrvuk1owb3pu 0 5728 18751 2025-06-07T22:29:16Z Tejinda 173 "{{header | title = [[တောကိုသာ ရှင်းလင်းပါ]] | author = သာသနာရေးဦးစီးဌာန | override_author = | editor = | translator = | contribuor = | override_contributor = | section = <b>တောကိုသာ ရှင်းလင်းပါ-ဒု</b> | previous = တောက..." အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည် 18751 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[တောကိုသာ ရှင်းလင်းပါ]] | author = သာသနာရေးဦးစီးဌာန | override_author = | editor = | translator = | contribuor = | override_contributor = | section = <b>တောကိုသာ ရှင်းလင်းပါ-ဒု</b> | previous = [[တောကိုသာ ရှင်းလင်းပါ]] | previous2 = | next = [[လူမွဲတို့၏ ထွက်ရပ်လမ်း]] | next2 = | year = | notes = | edition = | categories = ဖားအောက်တောရ | shortcut = | portal = }} <h3>ကိလေသာတောချုံပုတ်ကို ရှင်းလင်းပုံနည်းစနစ်များအပိုင်း</h3> <h3>ကျွတ်ထိုက်သသူ ဝေနေယျတို့ရဲ့ အဆင့်အတန်းသို့ လိုက်ကာ တရားဟောကြားတော်မူပုံ</h3> <p>ဘုရားရှင်ဟာ မိမိချေချွတ်တော်မူရမည့် ကျွတ်ထိုက်သသူ တပည့် သာဝက <b>ဝေနေယျ</b>တစ်ဦးကို တွေ့ရှိတော်မူတဲ့အခါ ဒီသာဝကဖြစ်သူရဲ့ အတွင်းသဘော အလို<b>အဇ္ဈာသယဓာတ်ခံ</b>နှင့် <b>ဣန္ဒြေ အနုံ့အထက် အနုအရင့်</b> ကို ကြည့်ရှုတော်မူကာ နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် တရားတော်ကို ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမပေးတော်မူပါတယ်။ အချို့အချို့သော <b>ဝေနေယျ</b>တွေကိုတော့ <b>အနုပုဗ္ဗိကထာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ အစဉ်အတိုင်းသော တရားစကားတော်ကို ဟောကြားပြသတော်မူကာ ချေချွတ်ပေးတော်မူပါတယ်။ အများအားဖြင့်တော့ လူဝတ်ကြောင် ဥပါသကာ ဥပါသိကာမများကို လိုအပ်တဲ့အခါမှာ ဒီ <b>အနုပုဗ္ဗိ ကထာ</b> တရားစကားတော်ကို ဟောကြားတော်မူလေ့ရှိပါတယ်။</p> <h3>အနုပုဗ္ဗိကထာ = အစဉ်အတိုင်းသော တရားစကား</h3> <p><b>အနုပုဗ္ဗိကထာတရားစကား</b>ဆိုတာကတော့ တစ်ခုပြီးတစ်ခု အစဉ် အတိုင်း ဟောကြားသွားတော်မူတဲ့ တရားစကားတော် တစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>၁။ <b>ဒါနကထာ</b> = ဒါနနှင့် စပ်တဲ့ တရားစကား</p> <p>၂။ <b>သီလကထာ</b> = သီလနှင့် စပ်တဲ့ တရားစကား</p> <p>၃။ <b>သဂ္ဂကထာ</b> = နတ်ရွာသုဂတိနှင့် စပ်တဲ့ တရားစကား</p> <p>၄။ <b>ကာမာနံ အာဒီနဝကထာ</b> = ကာမဂုဏ်တို့ရဲ့ အပြစ်အမျိုးမျိုးတွေကို ဖော်ပြထားတဲ့ ကာမဂုဏ်တို့ရဲ့ ယုတ်ညံ့ပုံ ကာမဂုဏ်တို့ရဲ့ ညစ်နွမ်းပုံ တို့နှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကား</p> <p>၅။ <b>နေက္ခမ္မေ အာနိသံသကထာ</b> = ကာမဂုဏ်တို့မှ ထွက်မြောက်သွားခြင်း ကြောင့် လွတ်မြောက်သွားခြင်းကြောင့် ရရှိနိုင်တဲ့ အကျိုးအာနိသင် အမျိုးမျိုးကို ဖော်ပြနေတဲ့ (က) ရှင်ရဟန်းပြုခြင်းနှင့် ဆက်စပ်တဲ့ တရား စကား၊ (ခ) သမထ ဝိပဿနာအစဖြာတဲ့ ကုသိုလ်အမျိုးမျိုးတွေနှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကား၊ (ဂ) ကာမဂုဏ်တို့မှ လွတ်မြောက်ကြောင်း ဖြစ်တဲ့ ပထမစျာန်စတဲ့ စျာန်သမာဓိထူထောင်ပုံ ရရှိပုံ အမျိုးမျိုးတို့နှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကား၊ (ဃ) ယင်းစျာန်သမာဓိတွေကို ဝိပဿနာ ရဲ့ အခြေပါဒကပြုကာ ရှေ့သို့တစ်ဆင့် တက်လျက် ဝိပဿနာဘာဝနာ ပွားများအားထုတ်ပုံနှင့် ဆက်စပ်တဲ့ တရားစကား၊ (င) သံသရာဝဋ်ဆင်း ရဲဒုက္ခအဝဝမှ လွတ်မြောက်ကြောင်းဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်နှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကား ..</p> <p>ဒီလို အစဉ်အတိုင်းဖြစ်တဲ့ တရားစကားတော်တွေကို ကျွတ်ထိုက်သသူ <b>ဝေနေယျ</b>တို့နှင့် လျော်အောင် သင့်တော်သလို ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမပေး တော်မူပါတယ်။ ဒီလို ဟောကြားပြသပေးတော်မူပြီးတဲ့နောက် ကျွတ်ထိုက်သ သူ <b>ဝေနေယျ</b>တို့ရဲ့ စိတ်ဓာတ်တွေဟာ .. မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို ရနိုင်လောက် အောင် (= <b>သစ္စာလေးရပ်တရားမြတ်</b>ကို ထိုးထွင်းသိမြင်နိုင်လောက်အောင်) အခန့်သင့်ဖြစ်လာတဲ့အခါ နူးညံ့ပျော့ပျောင်းလာတဲ့အခါ <b>နီဝရဏကိလေသာ</b> တို့မှ ကင်းစင်နေတဲ့အတွက် စိတ်ဓာတ်တွေ ဖြူစင်နေတဲ့အခါ --- ဒီလိုအခါမျိုး တွေမှာ ဘုရားရှင်တို့ရဲ့ နှုတ်တော်မှ တိုက်ရိုက် ထွက်ပေါ်တော်မူလာတဲ့ <b>သာမုက္ကံသိက ဓမ္မဒေသနာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ <b>သစ္စာလေးပါး</b>နှင့် စပ်တဲ့ တရား စကားတော်တွေကို အစဉ်အတိုင်း ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမပေးတော်မူလိုက် ပါတယ်။ ဒီလို ဟောကြားတော်မူလိုက်တဲ့ ဒေသနာတော်မြတ်ရဲ့အဆုံးမှာ ကျွတ်ထိုက်တဲ့ ဝေနေယျသတ္တဝါတွေဟာလည်း <b>အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်</b>တို့ကို <b>ဝိပဿနာသမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ် အရိယမဂ္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်</b>တို့ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်သွားတော်မူခဲ့ကြပါတယ်။၁၇၆</p> <h3>သီလ+သမာဓိ+ပညာကထာ</h3> <p>နောက်တစ်မျိုးကတော့ သံယုတ်ပါဠိတော် <b>သတိပဋ္ဌာနသံယုတ် ဘိက္ခု သုတ္တန်</b>မှာ၁၇၇ လာရှိတဲ့ ရဟန်းတော်လို ကျွတ်ထိုက်သသူ <b>ဝေနေယျ</b> တစ်ဦးကို ရရှိတော်မူတဲ့အခါ ထိုရဟန်းတော်ရဲ့ သန္တာန်မှာ ဖြူစင်မြင့်မြတ်တဲ့ <b>သီလ</b> ကျင့်စဉ်တွေက ချို့တဲ့နေတာကို သိမြင်တော်မူတဲ့အတွက် ---- ချစ်သား ရဟန်း ... သင်ချစ်သားဟာ ရှေ့ဦးစွာ ကောင်းမွန်စင်ကြယ်တဲ့ သီလရှိသူ ဖြစ်အောင် ကြိုးစားပါ၊ ကံ-ကံရဲ့အကျိုးကို တတ်သိနားလည်နေတဲ့ <b>ကမ္မဿကတာသမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်</b>အမြင်တွေနဲ့လည်း ပြည့်စုံအောင် ကြိုးစားပါ၊ ဒီလို စင်ကြယ်နေတဲ့ <b>သီလ</b>တည်းဟူသော မြေပေါ်မှာ ရပ်တည်ပြီးတော့ ကာယ ဝေဒနာ စိတ္တ ဓမ္မလို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ <b>သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါး</b>တို့ကို (က) <b>အဇ္ဈတ္တ</b> မှာရော (ခ) <b>ဗဟိဒ္ဓ</b>မှာရော (ဂ) <b>အဇ္ဈတ္တ-ဗဟိဒ္ဓ</b>မှာရော -- ဒီလို သုံးမျိုးသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် ဆက်လက်ကာ ပွားများအားထုတ်ပါ စသည်ဖြင့် ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားပေးတော်မူလိုက်ပါတယ်။ <b>သီလ</b>မပြည့်စုံသေးတဲ့ သာဝကတစ်ဦးကို <b>သီလကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ်</b>တို့ကို အစဉ်အတိုင်းကျင့်ရန် ညွှန်ကြားပေးတော်မူခြင်း ဖြစ်ပါ တယ်။</p> <h3>သမာဓိ+ပညာကထာ</h3> <p>နောက်တစ်မျိုး ပြောကြရအောင် .. ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ်ပါဠိတော် <b>သမာဓိ သုတ္တန်</b>နှင့် သစ္စသံယုတ်ပါဠိတော် <b>သမာဓိသုတ္တန်</b>တွေမှာ၁၇၈ လာရှိကြတဲ့ တရားနာပရိသတ် ဖြစ်တော်မူကြတဲ့ ရဟန်းတော်တွေမှာ <b>သီလ</b>ကျင့်စဉ် တွေကတော့ ဖြူစင်နေကြပြီး ဖြစ်ကြတယ်။ သို့သော် <b>သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာ ကျင့်စဉ်</b>တို့က လိုအပ်လျက်ပင် ရှိနေကြပါသေးတယ်။ ဒီလိုသာဝကများကို <b>သမာဓိ</b>ကို ထူထောင်ရန် ဘုရားရှင်က တိုက်တွန်းတော်မူပြီးနောက် <b>သစ္စာ လေးရပ်</b> တရားမြတ်ကို ထိုးထွင်း သိမြင်အောင် <b>ပညာကျင့်စဉ်</b>တွေကို ဆက်လက်ကျင့်ဖို့ရန် ညွှန်ကြားပေးတော်မူလိုက်ပါတယ်။</p> <h3>ပညာကထာ</h3> <p><b>ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနသုတ္တန်</b>နှင့် <b>အနတ္တလက္ခဏသုတ္တန်</b>တို့ကို၁၇၉ နာယူတော် မူနေကြတဲ့ <b>ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတော်</b>တို့ကဲ့သို့ အချို့အချို့သော ကျွတ်ထိုက်သသူ တပည့်<b>ဝေနေယျ</b>သာဝကတွေရဲ့ သန္တာန်မှာ <b>သီလ</b>ပိုင်းတွေကလည်း ဖြူစင်ပြီး ဖြစ်နေကြတယ်၊ <b>သမာဓိ</b>ကျင့်စဉ်တွေကိုလည်း အောင်အောင်မြင်မြင် ကျင့် ထားပြီး ဖြစ်နေကြတယ်။ ထိုကဲ့သို့သော တပည့်သာဝကမျိုးတွေကို <b>သီလ</b> ကျင့်စဉ် <b>သမာဓိ</b>ကျင့်စဉ်တို့နှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ တရားစကားတော်တွေကို ဟောကြားတော်မမူတော့ဘဲ <b>ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနသုတ္တန် အနတ္တလက္ခဏသုတ္တန်</b> တို့ကဲ့သို့သော <b>သစ္စာလေးပါး</b>နဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ <b>ပညာကျင့်စဉ်</b>ပိုင်းဆိုင်ရာ တရားစကားတော်တွေကိုသာ ဘုရားရှင်က ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမပေးတော် မူပါတယ်။</p> <hr> <h3>အဇ္ဈာသယဓာတ်နှင့် လျော်ညီတဲ့ ညွှန်ကြားချက်များ</h3> <p>ဘုရားရှင်သည် ဥဒါန်းပါဠိတော် <b>မေဃိယသုတ္တန်</b>မှာ၁၈၀ ..</p> <p>၁။ <b>ရာဂစရိုက်</b>ထူပြောနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကို <b>ရာဂ</b>ကို ပယ်ရှားနိုင်ရေးအတွက် <b>အသုဘဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို စီးဖြန်းရန်</p> <p>၂။ <b>ဒေါသစရိုက်</b>ထူပြောနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကို <b>ဗျာပါဒဒေါသ</b>ကို ပယ်ရှားနိုင်ရေး အတွက် <b>မေတ္တာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို စီးဖြန်းရန်</p> <p>၃။ <b>အကုသလဝိတက်</b>တွေ ထူပြောနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကို <b>အကုသလဝိတက်</b> တွေကို ပယ်ရှားနိုင်ရေးအတွက် <b>အာနာပါနဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို ပွားများ အားထုတ်ရန်</p> <p>၄။ ငါ ငါလို့ ထောင်လွှားတက်ကြွနေတဲ့ <b>မာန်မာနတရား</b>ကို ပယ်ရှားနိုင်ရေး အတွက် <b>အနိစ္စာနုပဿနာဘာဝနာ</b>ကို ပွားများအားထုတ်ရန် ..</p> <p>ဒီလို ညွှန်ကြားထားတော်မူပါတယ်။</p> <p><b>အနိစ္စသညာ</b> ထင်ရှားတည်ရှိနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ <b>အနတ္တသညာ</b> ဟာ ကောင်းစွာတည်လာနိုင်ကြောင်းကိုလည်း ဆက်လက်ကာ ဟောကြား ထားတော်မူပါတယ်။ ဒီ<b>အနတ္တသညာ</b>ဟာ ငါဆိုတဲ့ ထောင်လွှားနေတဲ့ အစွဲကို ဖြိုခွဲနိုင်ရေးအတွက် အခြေခံအကျဆုံး အကြောင်းရင်းတစ်ခု ဖြစ်ပါ တယ်။ ဒါကြောင့် ဘုရားရှင်က <b>အနတ္တသညာ</b> ထင်ရှားတည်ရှိနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ ငါ ငါလို့ ထောင်လွှားတက်ကြွနေတဲ့ <b>မာနစွဲ</b>ကို ပယ်နုတ်နိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း, မျက်မှောက်ဘဝမှာပဲ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ရှိနိုင်ကြောင်းကို ဆက်လက်ကာ ဟောကြားထားတော်မူပါတယ်။</p> <p><b>ရာဂ ဒေါသ မာန်မာန</b>စတဲ့ ကိလေသာတောချုံပုတ်တွေကို ဘယ်ပုံ ဘယ်ပန်း ဘယ်နည်းလမ်းအားဖြင့် ခုတ်ထွင်ရှင်းလင်းရမည်ဆိုတဲ့ တောရှင်းပုံ နည်းစနစ်ကောင်းတွေကို ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါ တယ်။</p> <hr> <h3>ရာဂကို တိုက်ဖျက်ရေးနည်းလမ်း</h3> <p>ဘုရားရှင်ဟာ သုတ္တနိပါတ်ပါဠိတော် <b>ဝိဇယသုတ္တန်</b>မှာ၁၈၁ .. (၁) <b>သဝိညာ ဏကအသုဘ</b> = ရှင်အသုဘ, (၂) <b>အဝိညာဏကအသုဘ</b> = သေအသုဘ - လို့၁၈၂ <b>အသုဘဘာဝနာ</b> ရှုပွားပုံ နည်းစနစ် နှစ်မျိုးကို ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမ ထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>သက်ရှိသတ္တဝါတို့ရဲ့ သန္တာန်မှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ (၃၂)ကောဋ္ဌာသ အစုအပုံတို့ရဲ့ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ်သဘောကို အာရုံယူကာ <b>အသုဘဘာဝနာ</b>ကို ပွားများအားထုတ်ခဲ့လျှင် <b>သဝိညာဏကအသုဘ (= ရှင်အသုဘ)ဘာဝနာ</b>ကို ပွားများတယ်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ <b>ဂိရိမာနန္ဒသုတ္တန်</b>မှာတော့၁၈၃ ဒီရှုကွက်ကို <b>အသုဘသညာ</b>လို့ အမည်တစ်မျိုးနဲ့ ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်၊ အမည်ကွဲသော်လည်း အဓိပ္ပာယ်မှာ တူညီလျက်ပင်ရှိပါတယ်။</p> <p>သေနေတဲ့ အလောင်းကောင်မှာ တည်ရှိတဲ့ (၃၂)ကောဋ္ဌာသအစုအပုံ တို့ရဲ့ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ်သဘောကို သို့မဟုတ် အလောင်းကောင်တစ်ခုလုံးရဲ့ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ်သဘောကို အာရုံယူကာ <b>အသုဘဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို စီးဖြန်းခဲ့လျှင် <b>အဝိညာဏကအသုဘ (= သေအသုဘ)ဘာဝနာ</b>ကို ပွားများ တယ်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p><b>သဝိညာဏကအသုဘ (= ရှင်အသုဘ)ဘာဝနာ</b>ကို ပွားများအားထုတ်တဲ့ အပိုင်းမှာလည်း (က) သမထပိုင်း ပွားများအားထုတ်ပုံ နည်းစနစ်, (ခ) ဝိပဿနာပိုင်းပွားများအားထုတ်ပုံ နည်းစနစ်လို့ အသုဘဘာဝနာ ပွားများ အားထုတ်ပုံ နည်းစနစ် နှစ်မျိုး ရှိနေပါတယ်။ အလားတူပဲ <b>အဝိညာဏက အသုဘ (= သေအသုဘ)ဘာဝနာ</b>ကို ပွားများအားထုတ်တဲ့အပိုင်းမှာလည်း (က) သမထပိုင်း ပွားများအားထုတ်ပုံနည်းစနစ်, (ခ) ဝိပဿနာပိုင်း ပွားများ အားထုတ်ပုံနည်းစနစ်လို့ အသုဘဘာဝနာ ပွားများအားထုတ်ပုံ နည်းစနစ် နှစ်မျိုးပင် ရှိနေပါတယ်။</p> <p>သမထပိုင်းဆိုင်ရာ <b>သဝိညာဏကအသုဘ (= ရှင်အသုဘ) ဘာဝနာ</b> ပွားများအားထုတ်ပုံအကြောင်းကို ပြောကြရအောင် ..။</p> <h3>သမထပိုင်းဆိုင်ရာ သဝိညာဏကအသုဘ (= ရှင်အသုဘ) ရှုကွက်</h3> <p>သမ္မောဟဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာမှာတော့၁၈၄ ဒီလို ဖွင့်ဆိုထားပါတယ်။ အသက်ထင်ရှားရှိနေတဲ့ မိမိရဲ့ ကိုယ်တွင်း အဇ္ဈတ္တသန္တာန်မှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ (၃၂)ကောဋ္ဌာသအစုအပုံတွေထဲက အရိုးစုကဲ့သို့သော ကောဋ္ဌာသတစ်ခုကို ဖြစ်စေ သို့မဟုတ် ကောဋ္ဌာသအများစုကိုဖြစ်စေ သို့မဟုတ် ကောဋ္ဌာသ အားလုံးကိုဖြစ်စေ အာရုံယူကာ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် ပဋိကူလသဘောအားဖြင့် နှလုံးသွင်းရှုပွားခဲ့လျှင် ပထမစျာန်သမာဓိသို့လည်း ဆိုက်ရောက်နိုင်တယ်၊ သို့မဟုတ် ပထမစျာန်သမာဓိရဲ့ အနီးအပါးမှာ ဖြစ်နေတဲ့ ဥပစာရသမာဓိ သို့လည်း ဆိုက်ရောက်နိုင်တယ်။ ဒီလို ဖွင့်ဆိုထားပါတယ်။ သို့သော် ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိသတ္တဝါတွေရဲ့ (၃၂)ကောဋ္ဌာသအစုအပုံတွေထဲက အရိုးစုကဲ့သို့သော ကောဋ္ဌာသတစ်ခုကိုဖြစ်စေ သို့မဟုတ် ကောဋ္ဌာသအများစုကိုဖြစ်စေ သို့မဟုတ် ကောဋ္ဌာသအားလုံးကိုဖြစ်စေ အာရုံယူကာ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် ပဋိကူလသဘောအားဖြင့် နှလုံးသွင်းရှုပွားခဲ့လျှင်တော့ ပထမစျာန်သမာဓိ သို့လည်း မဆိုက်ရောက်နိုင်ကြောင်း, ပထမစျာန်သမာဓိရဲ့ အနီးအပါးမှာ ဖြစ်နေတဲ့ ဥပစာရသမာဓိသို့လည်း မဆိုက်ရောက်နိုင်ကြောင်းကို ဖွင့်ဆို ထားပါတယ်။ အကြောင်းပြချက်ကတော့ ဗဟိဒ္ဓကောဋ္ဌာသတွေအပေါ်မှာ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ်အခြင်းအရာက ဥပစာရသမာဓိသို့ ဆိုက်နိုင်လောက်အောင် ပထမစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်နိုင်လောက်အောင် ထင်ထင်ရှားရှား မထင်လာ မမြင်လာနိုင်သောကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဘာကြောင့် မထင်လာ မမြင်လာနိုင်သလဲ? ယောဂီတွေ ... ကြက်ရိုး ဝက်ရိုးတွေ ကိုက်ဖူးကြသလား? ကြက်သား ဝက်သားတွေ စားဖူးကြသလား? ငါးအမဲတွေကိုကော စားနေကြသလား? စားဖူးကြတယ်, စားနေကြပါတယ် ဆိုလျှင် ရွံရှာလို့လား? သို့မဟုတ် မရွံရှာလို့လား? ဒီမေးခွန်းတွေကို မိမိကိုယ်ကို မိမိ မေးကြည့်လိုက်လျှင်တော့ သဘောပေါက်နိုင်ပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ အဋ္ဌကထာက ဝေဖန်ဆန်းစစ်ပြထားတာ တစ်ခုတော့ ရှိနေ ပါတယ်။ ဗဟိဒ္ဓ သေနေတဲ့ အလောင်းကောင်တစ်ဦးရဲ့ သန္တာန်မှာ တည်ရှိနေ ကြတဲ့ (၃၂)ကောဋ္ဌာသအစုအပုံတွေထဲက အရိုးစုကဲ့သို့သော ကောဋ္ဌာသ တစ်ခုကိုဖြစ်စေ သို့မဟုတ် ကောဋ္ဌာသအများစုကိုဖြစ်စေ သို့မဟုတ် ကောဋ္ဌာသအားလုံးကိုဖြစ်စေ တစ်နည်းပြောရလျှင်တော့ အလောင်းကောင် တစ်ခုလုံးကိုဖြစ်စေ အာရုံယူကာ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် ပဋိကူလသဘောအားဖြင့် နှလုံးသွင်းရှုပွားခဲ့လျှင် ပထမစျာန်သမာဓိသို့လည်း ဆိုက်ရောက်နိုင်တယ်၊ ပထမစျာန်သမာဓိရဲ့ အနီးအပါးမှာ ဖြစ်နေတဲ့ ဥပစာရသမာဓိသို့လည်း ဆိုက်ရောက်နိုင်တယ်။ ဒီလို ဆိုက်ရောက်နိုင်ပါလျက် ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိသတ္တဝါ တွေရဲ့ (၃၂)ကောဋ္ဌာသအစုအပုံတွေကို အာရုံယူကာ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် ပဋိကူလသဘောအားဖြင့် နှလုံးသွင်းရှုပွားခဲ့လျှင် အဘယ်ကြောင်းကြောင့် ဥပစာရသမာဓိ အပ္ပနာသမာဓိသို့ မဆိုက်ရောက်ပါသလဲဆိုပြီးတော့ ဒီလို ဆန်းစစ်ပြထားပါတယ်။</p> <p>အကြောင်းပြချက်ကတော့ ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိသတ္တဝါတွေရဲ့ (၃၂)ကောဋ္ဌာသ တွေက <b>ဥပါဒိန္နကပက္ခ</b> (= သက်ရှိအဖို့အစု)မှာ တည်နေသောကြောင့် ဖြစ်ပါ တယ်။ ဗဟိဒ္ဓအလောင်းကောင်တွေရဲ့ (၃၂)ကောဋ္ဌာသအစုအပုံတွေကတော့ <b>အနုပါဒိန္နကပက္ခ</b> (= သက်မဲ့အဖို့အစု)မှာ တည်နေသောကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ ဒီလို အဋ္ဌကထာက ရှင်းလင်းတင်ပြထားပါတယ်။</p> <p>ဒီအကြောင်းပြချက်ကို နည်းမှီကာ မူလဋီကာဆရာတော်က မိမိရဲ့ မူလဋီကာမှာ၁၈၅ ဖြတ်ထုံးတစ်ခုကို တင်ပြထားပါတယ်။ ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိသတ္တဝါ တွေရဲ့ သန္တာန်မှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ (၃၂)ကောဋ္ဌာသအစုအပုံတွေကိုလည်း သေနေတဲ့ အလောင်းကောင်တစ်ခုမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ (၃၂) ကောဋ္ဌာသ အစုအပုံတွေကဲ့သို့ သဘောထားကာ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် ပဋိကူလသဘော အားဖြင့် နှလုံးသွင်းရှုပွားတတ်ခဲ့လျှင်လည်း ဥပစာရသမာဓိသို့ ဆိုက်ရောက် နိုင်ကြောင်းကို တင်ပြထားပါတယ်။</p> <p>ဒီတော့ ယောဂီတွေဘက်က ဒီရှုကွက်ကို လက်တွေ့ ရှုချင်တယ်ဆိုလျှင် မိမိတို့ ရရှိထားပြီးဖြစ်တဲ့ သမာဓိတစ်ခုခုကိုတော့ ပြန်လည်ကာ ထူထောင်ပါ။ ဥပမာ - ဩဒါတကသိုဏ်း စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့တိုင်အောင် သမာဓိကို ထူထောင်ထားပြီးတဲ့ ယောဂီဖြစ်ခဲ့လျှင် ယင်းစတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို တစ်ဖန် ပြန်ပြီး ထူထောင်ပါ။ ယင်းစတုတ္ထစျာန်သမာဓိနှင့် ယှဉ်နေတဲ့ ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဉာဏ်အရောင်အလင်းရဲ့ အကူအညီကိုယူကာ မိမိရဲ့ အဇ္ဈတ္တ သန္တာန်မှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ (၃၂)ကောဋ္ဌာသအစုအပုံတွေကို သိမ်းဆည်းပါ။ ယင်း (၃၂)ကောဋ္ဌာသအစုအပုံတွေထဲက ကောဋ္ဌာသတစ်ခုခုကိုဖြစ်စေ သို့မဟုတ် ကောဋ္ဌာသအများစုကိုဖြစ်စေ သို့မဟုတ် ကောဋ္ဌာသအားလုံးကို ဖြစ်စေ အာရုံယူကာ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် ပဋိကူလသဘောအားဖြင့် ရှုပွားပါ၊ ပထမစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်ပါတယ်။ အလားတူပဲ ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိ သတ္တဝါတွေရဲ့ (၃၂)ကောဋ္ဌာသအစုအပုံတွေထဲက ကောဋ္ဌာသတစ်ခုခုကို ဖြစ်စေ သို့မဟုတ် ကောဋ္ဌာသအများစုကိုဖြစ်စေ သို့မဟုတ် ကောဋ္ဌာသ အားလုံးကိုဖြစ်စေ အာရုံယူကာ ---- သက်မဲ့အလောင်းကောင်မှာ တည်ရှိနေတဲ့ ကောဋ္ဌာသကဲ့သို့ သဘောထားကာ --- ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် ပဋိကူလသဘော အားဖြင့် ရှုပွားခဲ့လျှင်လည်း ဥပစာရသမာဓိသို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ရှုပွားပုံစနစ်ကတော့ သမထပိုင်းဆိုင်ရာ သဝိညာဏကအသုဘ (= ရှင်အသုဘ) ရှုနည်း ဖြစ်ပါတယ်၊ ဂိရိမာနန္ဒသုတ္တန်နှင့် အညီပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>နောက်တစ်ခု .. သမထပိုင်းဆိုင်ရာ အဝိညာဏကအသုဘ (= သေ အသုဘ) ဘာဝနာ ရှုကွက်ကို ပြောကြရအောင် ..။</p> <h3>သမထပိုင်းဆိုင်ရာ အဝိညာဏကအသုဘ (= သေအသုဘ) ရှုကွက်</h3> <p>သေနေတဲ့ အလောင်းကောင်တစ်ခုကို အာရုံယူကာ ပထမစျာန် သမာဓိသို့ ဆိုက်အောင် သမာဓိကို ထူထောင်ချင်တယ်ဆိုလျှင်တော့ လိင်တူ အလောင်းကောင်တစ်ခုကို ရွေးချယ်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဒီလိင်တူ အလောင်း ကောင်တစ်ခုလုံးကိုဖြစ်စေ သို့မဟုတ် လိင်တူ အလောင်းကောင်မှာ တည်ရှိတဲ့ ကောဋ္ဌာသတစ်ခုခုကိုဖြစ်စေ သို့မဟုတ် ကောဋ္ဌာသအများစုကိုဖြစ်စေ အာရုံ ယူကာ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် ပဋိကူလသဘောအားဖြင့် နှလုံးသွင်းရှုပွားခဲ့လျှင် ပထမစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်ပါတယ်။</p> <p>ခုပြောခဲ့တာတွေကတော့ သမထပိုင်းဆိုင်ရာ သဝိညာဏကအသုဘ (= ရှင်အသုဘ)နှင့် အဝိညာဏကအသုဘ (= သေအသုဘ) ဘာဝနာ ရှုကွက် တွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>ဝိပဿနာပိုင်းဆိုင်ရာ အသုဘဘာဝနာ ရှုကွက်ကို ဆက်လက် ပြောကြ ရအောင် ..။</p> <h3>ဝိပဿနာပိုင်းဆိုင်ရာ အသုဘဘာဝနာ ရှုကွက်</h3> <p>ဘုရားရှင်ဟာ မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန် ဒေသနာတော်မြတ်မှာ၁၈၆ သုသာန်သင်္ချိုင်းနှင့်ဆက်စပ်နေတဲ့ အသုဘဘာဝနာ (၉)မျိုးကို ထည့်သွင်းကာ ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ယင်းအသုဘဘာဝနာ ရှုကွက်တွေမှာ ပထမစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် အသုဘဘာဝနာကို ပွားများပြီးမှ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆက်လက်ကာ ကြိုးစားအားထုတ်ရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူတဲ့ ဒေသနာတော်များ ဖြစ်ကြောင်းကို ရှေးအဋ္ဌကထာ များက ဖွင့်ဆိုထားတော်မူခဲ့ကြပါတယ်။ သို့သော် ရဟန္တာတစ်ဆူ ဖြစ်တော်မူတဲ့ မဟာသီဝမထေရ်မြတ်ကြီးကတော့ မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန်မှာ လာရှိတဲ့ အသုဘဘာဝနာရှုကွက် (၉)မျိုးတို့ဟာ <b>အာဒီနဝါနုပဿနာ</b> (= မိမိ သူတစ်ပါး နှစ်ဦးသားတို့ရဲ့ အပြစ်အာဒီနဝတွေကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုပွားသုံးသပ် ဖို့ရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့တဲ့) ဒေသနာတော်တွေသာ ဖြစ်ကြောင်းကို မိန့်ကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။၁၈၇</p> <p><b>အာဒီနဝါနုပဿနာ</b> ဆိုတာကတော့ ဒုက္ခာနုပဿနာရဲ့ အခြံအရံ အနုပဿနာတစ်မျိုးသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ တော(၄၀) ရှုကွက်တွေထဲက ဒုက္ခလက္ခဏာရှုကွက် (၂၅)ချက်ထဲမှာ ဒီ<b>အာဒီနဝါ နုပဿနာ</b>ဟာ တစ်ခုအပါအဝင် ဖြစ်ပါတယ်။၁၈၈</p> <p>ဒီနေရာမှာ မဟာသီဝမထေရ်မြတ် ဆိုလိုတာကတော့ ဒီလိုပါ ..။</p> <p>သေနေတဲ့ ဗဟိဒ္ဓ အသုဘအလောင်းကောင်တစ်ခုကို အာရုံယူကာ ပထမစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် ပွားများလိုတဲ့ ယောဂီ သူတော် ကောင်းဟာ ဗဟိဒ္ဓ လိင်တူ အလောင်းကောင်ရဲ့ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် သဘော ကိုသာ အာရုံယူကာ ပထမစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်အထိ စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုနေရတဲ့ လုပ်ငန်းခွင် တစ်ခုသာ ဖြစ်တယ်၊ မိမိရဲ့ အဇ္ဈတ္တအလောင်းကောင် ကို အာရုံယူကာ ပထမစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်အောင် ပုံစံတူ အသုဘဘာဝနာ ကို ရှုဖို့ မလိုပါ၊ အဇ္ဈတ္တအလောင်းကောင်ကို အာရုံယူကာ ရှုနေခဲ့လျှင်လည်း ပထမစျာန်သမာဓိသို့ မဆိုက်ရောက်နိုင်ပါ။ သို့သော် ဒီမဟာသတိပဋ္ဌာန သုတ္တန်မှာ ဘုရားရှင်က ဗဟိဒ္ဓအလောင်းကောင်ရဲ့ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ်သဘော ကို အာရုံယူကာ အသုဘဘာဝနာကို ပွားများပြီးနောက် -- <b>သော ဣမမေဝ ကာယံ ဥပသံဟရတိ</b> ..စသည်ဖြင့် မိမိရဲ့ အဇ္ဈတ္တခန္ဓာကိုယ်ကိုလည်း သေနေတဲ့ အလောင်းကောင်နည်းတူ သေနေတဲ့ပုံကို ဉာဏ်နဲ့ မြင်အောင် ကပ်ဆောင်ကြည့်ကာ အသုဘဘာဝနာကို ရှုပွားသုံးသပ်ဖို့ရန် ညွှန်ကြားထား တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် မဟာသတိပဋိဋ္ဌာနသုတ္တန်မှာ လာရှိတဲ့ အသုဘ ဘာဝနာရှုကွက်ဟာ <b>အာဒီနဝါနုပဿနာ</b>အနေဖြင့် ဘုရားရှင် ညွှန်ကြား ထားတော်မူခဲ့တဲ့ ရှုကွက်သာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီရှုကွက်ကို ရှုတဲ့အခါမှာလည်း ဗဟိဒ္ဓ သေနေတဲ့ အလောင်းကောင် ပုံစံနည်းတူ မိမိရဲ့ သေနေတဲ့ အလောင်းကောင်ပုံကိုလည်း ဉာဏ်နဲ့ မြင်အောင် ကပ်ဆောင်ကြည့်ကာ အဇ္ဈတ္တတစ်လှည့် ဗဟိဒ္ဓတစ်လှည့် လှည့်လည်ကာ အသုဘအခြင်းအရာ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ်အခြင်းအရာကို မြင်အောင် ရှုရမည့် လုပ်ငန်းခွင်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို မိမိ သူတစ်ပါး နှစ်ဦးသားတို့ရဲ့ သေကျေ ပျက်စီးနေတဲ့ အလောင်းကောင်ကို အာရုံယူကာ အသုဘဘာဝနာရှုကွက်ကို ရှုနိုင်တဲ့ ယောဂီသူတော်ကောင်းဟာ မိမိရာဂဖြစ်နေတဲ့ ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိသတ္တဝါ တစ်ဦးကိုလည်း ဉာဏ်နဲ့ ကပ်ဆောင်ကာ ပုံစံတူ ရှုလိုက်ပါက ထိုသက်ရှိ သတ္တဝါရဲ့ သေနေတဲ့ အလောင်းကောင်ကိုလည်း ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်နိုင် ပါတယ်။ ဒီလိုတွေ့မြင်တဲ့အခါမှာလည်း အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ တစ်လှည့်စီ လှည့်ကာ အသုဘဘာဝနာကို ဆက်လက်ကာ ပွားများနိုင်ပါတယ်။ အလားတူပဲ မိမိ ရာဂဖြစ်နေတဲ့ အခြားအခြားသော သက်ရှိသတ္တဝါတွေကိုလည်း တစ်ယောက် ပြီးတစ်ယောက် ပြောင်းရွှေ့ကာ ပုံစံတူပဲ ရှုနိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုရှုနေတဲ့ ရှုကွက်မျိုး ကို <b>အာဒီနဝါနုပဿနာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီလို <b>အာဒီနဝါနုပဿနာ</b>ကို ရှုနိုင်တဲ့ ယောဂီသူတော်ကောင်းဟာ မိမိရာဂဖြစ်နေတဲ့ နှစ်သက်မြတ်နိုးနေတဲ့ သက်ရှိသတ္တဝါတိုင်းကို ရှုလိုက်တိုင်း ရှုလိုက်တိုင်း သေကျေပျက်စီးနေတဲ့ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ်ကောင်းလှတဲ့ အသုဘအလောင်းကောင်တွေအဖြစ်နဲ့သာ အမြဲတမ်း မြင်တွေ့နေခဲ့မည်ဆိုလျှင် ရာဂကိလေသာ တောချုံပုတ်ကြီးကို တော်တော်လေး အောင်အောင်မြင်မြင် ရှင်းလင်းလို့ ရရှိသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် အနုသယဓာတ်လို့ ခေါ်ဆိုအပ်တဲ့ ဒီ တောချုံပုတ်ရဲ့ အမြစ်တွေက တော့ ဆက်လက်ကာ တည်ရှိနေပါသေးတယ်။ ဒီအမြစ်တွေကိုပါ ကုန်စင် သွားအောင် ဆက်လက်ကာ ရှင်းလင်းကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို <b>အာဒီနဝါနုပဿနာ</b>အနေနဲ့ မိမိ သူတစ်ပါး နှစ်ဦးသားတို့ရဲ့ ခန္ဓာအိမ်မှာ --- တစ်နေ့မှာ ကျိန်းသေဧကန် ဖြစ်လာတော့မည့် သေနေတဲ့ အလောင်းကောင်ရဲ့ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် အသုဘအခြင်းအရာဆိုတဲ့ အပြစ် အာဒီနဝတွေကို ဉာဏ်နဲ့ ကပ်ဆောင်ကာ ရှုနေတဲ့အပိုင်းမှာ လိင်တူ အလောင်းကောင် လိင်မတူ အလောင်းကောင်လို့ ခွဲခြားသတ်မှတ်ပြီးတော့ ရှုဖို့မလိုပါ။ လိင်တူသည်ဖြစ်စေ လိင်မတူသည်ဖြစ်စေ သက်ရှိသတ္တဝါတွေရဲ့ အလောင်းကောင်, တကယ်သေနေတဲ့ သက်မဲ့သတ္တဝါတွေရဲ့ အလောင်း ကောင် အားလုံးကိုပင် အာရုံယူကာ အသုဘဘာဝနာကို ရှုပွားနိုင်ပါတယ်။ ဘုရားရှင်သည် သုတ္တနိပါတ်ပါဠိတော် ဝိဇယသုတ္တန်မှာ၁၈၉ သိရိမာရဲ့ သေနေတဲ့ အလောင်းကောင်ကို အာရုံယူကာ ရဟန်းယောက်ျားပရိသတ် ရဟန်းမိန်းမပရိသတ် အမျိုးသားဥပါသကာပရိသတ် အမျိုးသမီးဥပါသိကာ ပရိသတ်ဆိုတဲ့ ပရိသတ် (၄)မျိုးတို့အား <b>အာဒီနဝါနုပဿနာ</b>အနေဖြင့် အသုဘဘာဝနာ ရှုကွက်ကို ရှုပွားရန် -- ဒီလို ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p><b>ယထာ ဣဒံ တထာ ဧတံ၊ ယထာ ဧတံ တထာ ဣဒံ။</b></p> <p><b>အဇ္ဈတ္တဉ္စ ဗဟိဒ္ဓါ စ၊ ကာယေ ဆန္ဒံ ဝိရာဇယေ။</b>၁၈၉</p> <p>သေနေတဲ့ သိရိမာဆိုတဲ့ အလောင်းကောင်ရဲ့ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် အသုဘအခြင်းအရာကို ဉာဏ်နဲ့ မြင်အောင် ရှုပါ။ အလားတူပဲ မိမိ သေနေတဲ့ အလောင်းကောင်ရဲ့ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် အသုဘအခြင်းအရာကိုလည်း ဉာဏ်နဲ့ ကပ်ဆောင်ကာ မြင်အောင် ရှုပါ။ အလားတူပဲ မိမိရဲ့ အဇ္ဈတ္တ အလောင်းကောင်နည်းတူ အခြား ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိသတ္တဝါတွေရဲ့ သေနေတဲ့ အလောင်းကောင်ကို ဉာဏ်နဲ့ ကပ်ဆောင်ကာ မြင်အောင်ကြည့်ပြီးတော့ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် အသုဘအခြင်းအရာကို ဆက်လက်ကာ မြင်အောင်ရှုပါ၊ အဇ္ဈတ္တတစ်လှည့် ဗဟိဒ္ဓတစ်လှည့် လှည့်လည်ကာ ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ရှုပါ။ ဒီလို ရှုတဲ့အခါမှာ လိင်တူသည်ဖြစ်စေ လိင်မတူသည်ဖြစ်စေ ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိသတ္တဝါတွေရဲ့ သေနေတဲ့ အလောင်းကောင်ကို တစ်ယောက်ပြီး တစ်ယောက် ပြောင်းရွှေ့ကာ အသုဘဘာဝနာကို ပုံစံတူ ရှုပါ။ ဒီလိုရှုနိုင်ခဲ့မည် ဆိုလျှင်တော့ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာန်နှစ်မျိုးလုံးမှာ လိုလားတပ်မက်နေတဲ့ ဆန္ဒရာဂတရားတွေဟာ ကင်းရှင်းသွားပါလိမ့်မည် -- ဒီလို ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။၁၈၉</p> <p>သို့သော် ဒီလို <b>အာဒီနဝါနုပဿနာ</b>အနေဖြင့် ရှုနိုင်ရုံမျှဖြင့်တော့ လိုလား တပ်မက်နေခြင်း ဆန္ဒရာဂဆိုတဲ့ ကိလေသာတောချုံပုတ်ကြီး ကင်းရှင်းသွား ပေမယ့်လို့ တောချုံပုတ်ကြီးရဲ့ အနုသယဓာတ်လို့ ကိန်းဝပ်နေတဲ့ အမြစ် တွေကတော့ ကျန်ရှိနေပါသေးတယ်။ ဒီအနုသယဓာတ်တွေကို လေးဆင့် သော အရိယမဂ်ဉာဏ်ဆိုတဲ့ မွေးညှပ်တွေဖြင့် ပယ်နုတ်နိုင်မှသာလျှင် ဒီ ကိလေသာတောချုံပုတ်ကြီးဟာ အမြစ်ပါမကျန် ကုန်စင်သွားမှာ ဖြစ်တယ်။ ဒီလိုအနုသယဓာတ်အမြစ်တွေကို ပယ်နုတ်နိုင်ရေး အရိယမဂ်သို့ ဆိုက်ရောက် နိုင်ရေးအတွက် ဆက်လက်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းတွေကို အဆင့် ဆင့် ကြိုးပမ်းကြရမှာဖြစ်တယ်။</p> <p>ဘယ်လို ကြိုးပမ်းကြမလဲ? ---</p> <h3>ချွင်းချက်တော့ မထားပါနဲ့</h3> <p>ရာဂကိလေသာတောချုံပုတ်ကြီးကို အမြစ်ပြတ် ဖြေရှင်းပစ်ချင်တယ် ဆိုလျှင်တော့ ချွင်းချက်မထားဖို့တော့ လိုအပ်ပါတယ်။ ခုပြောခဲ့တဲ့ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိသန္တာန် နှစ်မျိုးစလုံးမှာ သေနေတဲ့ အလောင်းကောင်အဖြစ် ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ကပ်ဆောင်ကြည့်ရှုကာ အသုဘဘာဝနာပွားများခြင်း ဆိုတဲ့ ရှုကွက်ကတော့ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်ဆိုတဲ့ ကာလ (၃)ပါး, အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓဆိုတဲ့ သန္တာန် (၂)ပါးအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ အကြောင်း တရားနှင့်တကွသော ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတွေကို အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တ လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ တွင်တွင်ကြီး ဝိပဿနာရှုနိုင်တဲ့ ယောဂီ သူတော်စင်များ ရှုရမည့် ရှုှုကွက်ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>တစ်ချိန်က ဝိပဿနာပိုင်းသို့ ရောက်ရှိနေတဲ့ ယောဂီတစ်ဦးကို ဒီ အသုဘဘာဝနာရှုကွက်ကို သင်ပေးခဲ့ဖူးပါတယ်။ ထိုယောဂီက အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာန်နှစ်မျိုးစလုံးမှာ ရင်းနှီးတဲ့မိတ်ဆွေ တော်တော်ခပ်များများကို သေနေတဲ့ အလောင်းကောင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိနေတာကို ဉာဏ်ဖြင့် ကပ်ဆောင်ကြည့် ကာ ဒီအလောင်းကောင်တွေရဲ့ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် အသုဘသဘောကို တွင်တွင်ကြီး ရှုနိုင်တဲ့ ယောဂီတစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် ထိုယောဂီက သူ့ရဲ့အမျိုးသားကိုတော့ ချွင်းချက်ထားထားပါတယ်။ သူ့အမျိုးသားဟာ သေနေတဲ့ အလောင်းကောင် ဖြစ်နေတာကို မကြည့်ရက်နိုင်တာကလည်း အကြောင်းတစ်ခု, သူ့မှာ ကလေးငယ်နှစ်ယောက် ရှိနေလေတော့ သူ့ အမျိုးသားသာ သေသွားခဲ့လျှင် ဒီကလေးနှစ်ယောက်နဲ့ ဘဝခရီးကို ဘယ်လို ဆက်လက်ကာ ချီတက်ရမလဲလို့ တွေးပူနေတာကလည်း အကြောင်းတစ်ခု- ဒီလို အကြောင်းနှစ်ခုကြောင့် သူ့အမျိုးသား သေနေတဲ့ အလောင်းကောင်ကို ဉာဏ်ဖြင့် ကပ်ဆောင်ကြည့်ကာ အသုဘဘာဝနာ ရှုဖို့ရန် မရှုရက် မရှုရဲ ဖြစ်နေခဲ့ပါတယ်။ သို့သော် တစ်နေ့မှာတော့ သူ့အမျိုးသားနဲ့ အကြီးအကျယ် ရန်ဖြစ်ခဲ့ကြတယ်၊ ရန်ဖြစ်ပြီးတဲ့နောက် တရားထိုင်တဲ့အခါကျတော့မှ ဖြစ်ချင် ရာဖြစ်ပါစေတော့လို့ သဘောပိုက်ကာ သူ့အမျိုးသား သေနေတဲ့ အလောင်း ကောင်ကို ဉာဏ်ဖြင့် ကပ်ဆောင်ကြည့်ကာ ဒီအလောင်းကောင်ရဲ့ ရွံရှာ စက်ဆုပ်ဖွယ်သဘောကို အာရုံယူကာ အသုဘဘာဝနာကို စီးဖြန်းခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအခါကျတော့မှပဲ သူ့အမျိုးသားကို အာရုံယူကာ အသုဘဘာဝနာကို အောင်အောင်မြင်မြင် ရှုပွားလို့ ရရှိခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာန်နှစ်မျိုးစလုံးမှာ အသုဘဘာဝနာကို ကြိမ်ဖန် များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ရှုပွားနိုင်တဲ့ ယောဂီသူတော်ကောင်းဟာ ကာလ (၃)ပါး, သန္တာန် (၂)ပါးအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ အကြောင်းတရားနှင့် တကွသော ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတွေကို အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တ လက္ခဏာ ရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ တွင်တွင်ကြီး ဝိပဿနာရှုထားပြီး ဖြစ်တဲ့အတွက်.. မိမိ ရှုနေတဲ့ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ အလောင်းကောင်တွေဟာလည်း မကြာမီအချိန် ကာလအတွင်းမှာပဲ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်တွေ ဖြစ်သွားတာကို ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင် နေတတ်ပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ ဒီအလောင်းကောင်တွေမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာလျက် ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု တစ်ခုအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ပထဝီ အာပေါ တေဇော ဝါယော အဆင်း အနံ့ အရသာ ဩဇာဆိုတဲ့ (၈)မျိုး (၈)မျိုးသော ရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို အာရုံယူကာ လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ဆက်လက်ပြီးတော့ ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းပါ။ ဒီလို ဝိပဿနာရှုတဲ့အပိုင်းရောက်လျှင်လည်း အဇ္ဈတ္တတစ်လှည့် ဗဟိဒ္ဓတစ်လှည့် အတိတ်တစ်လှည့် အနာဂတ်တစ်လှည့် လှည့်လည်ကာ ရုပ်-နာမ်-ကြောင်း-ကျိုး (= သင်္ခါရ)တရားတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပြီးတော့ လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တစ်လှည့်စီ တင်ကာ ကြိမ်ဖန် များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ဝိပဿနာ ရှုနေပါ။</p> <h3>သုံးဆယ့်နှစ်ကောဋ္ဌာသတို့ရဲ့ အသုဘအခြင်းအရာ</h3> <p>ဘုရားရှင်ဟာ အင်္ဂုတ္တိုရ် ဒသကနိပါတ် ဂိရိမာနန္ဒသုတ္တန်ဝယ်၁၉၀ (၃၂) ကောဋ္ဌာသတို့ရဲ့ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ်သဘောကို အာရုံယူကာ အသုဘသညာ ကို ပွားများရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ယင်းညွှန်ကြားချက်အရ ဝိပဿနာဘာဝနာကို အဝါးဝစွာ လေ့လာနေတဲ့ သူတော်ကောင်းဟာ တစ်ခါ တစ်ရံ (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့ရဲ့ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ်သဘောကို အာရုံယူကာ အသုဘ အသုဘလို့ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓဆိုတဲ့ သန္တာန်နှစ်မျိုးစလုံးမှာ ကြိမ်ဖန် များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ရှုပွားပါ။ ဒီလို ရှုပွားလိုက်တဲ့အခါမှာလည်း ဝိပဿနာ ဘာဝနာကို အဝါးဝစွာ လေ့လာထားပြီးဖြစ်နေတဲ့အတွက် မကြာမီ အချိန် ကာလအတွင်းမှာပဲ (၃၂)ကောဋ္ဌာသအစုအပုံတွေကို ရုပ်ကလာပ်တို့ရဲ့ အစု အပုံအဖြစ်နဲ့ တွေ့မြင်နေတတ်ပါတယ်။ ဒီလို ရုပ်ကလာပ်တွေကိုသာ တွေ့မြင် နေပြီဆိုလျှင်တော့ ဒွါရ (၆)ပါးနှင့် ယင်း(၃၂)ကောဋ္ဌာသ သို့မဟုတ် (၄၂) ကောဋ္ဌာသတို့မှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူကာ ယင်းရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တစ်လှည့်စီ တင်ပြီးတော့ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆက်လက်ကာ စီးဖြန်းပါ။ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာန်နှစ်မျိုးစလုံးတို့မှာ ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ဝိပဿနာ ရှုနေပါ။ ဒီလို ဝိပဿနာရှုတဲ့အပိုင်းရောက်လျှင်လည်း အဇ္ဈတ္တတစ်လှည့် ဗဟိဒ္ဓတစ်လှည့် အတိတ်တစ်လှည့် အနာဂတ်တစ်လှည့် လှည့်လည်ကာ ရုပ်-နာမ်-ကြောင်း-ကျိုး (= သင်္ခါရ)တရားတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပြီးတော့ လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တစ်လှည့်စီ တင်ကာ ကြိမ်ဖန် များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ဝိပဿနာ ရှုနေပါ။</p> <h3>ပိုးလောက်တွေနဲ့ ပြည့်နေတဲ့ ခန္ဓာအိမ်</h3> <p>ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ်ပါဠိတော် ဖေဏပိဏ္ဍူပမသုတ္တန်အဋ္ဌကထာမှာ၁၉၁ ပိုးလောက်အမျိုးမျိုးတွေနဲ့ ပြည့်နှက်နေတဲ့ မိမိ သူတစ်ပါး နှစ်ဦးသားတို့ရဲ့ ခန္ဓာအိမ်ရဲ့ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ်သဘောကို အာရုံယူကာ အသုဘဘာဝနာကို ရှုပွားရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီခန္ဓာအိမ်ကြီးဟာ ပိုးလောက် အမျိုးမျိုးတွေနဲ့ ပြည့်နှက်နေတဲ့ ခန္ဓာအိမ်ကြီးသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီပိုးလောက် တွေဟာ ဒီခန္ဓာအိမ်ကြီးထဲမှာပဲ ကျင်ကြီးစွန့်ကြတယ်၊ ကျင်ငယ်စွန့်ကြတယ်၊ အိမ်ထောင်ပြုကြတယ်၊ သားမွေးကြတယ်၊ ဖျားလျှင်နာလျှင် ဆေးကုကြတယ်၊ သေလျှင်လည်း ဒီခန္ဓာအိမ်ကြီးထဲမှာပဲ အသုဘချကြတယ်၊ အလောင်းကောင် တွေကို စွန့်ပစ်ကြတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီခန္ဓာအိမ်ကြီးဟာ ဒီပိုးလောက်တွေရဲ့ ကျင်ကြီးစွန့်ရာ ကျင်ငယ်စွန့်ရာအိမ်လည်း ဟုတ်တယ်၊ အိမ်ထောင်ပြုရာ သားမွေးရာအိမ်လည်း ဟုတ်တယ်၊ ဆေးကုဖို့ရာ လူနာရုံလည်း ဟုတ်တယ်၊ အသုဘချဖို့ရာ သုသာန်သင်္ချိုင်းလည်း ဟုတ်တယ်။</p> <p>ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဟာ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာန်နှစ်မျိုးစလုံးမှာပဲ ဒီလို ပိုးလောက်အမျိုးမျိုးတွေနဲ့ ပြည့်နှက်နေတဲ့ ဒီလို ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် အခြင်း အရာကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ကြည့်ပြီးတော့ အသုဘ အသုဘလို့ ကြိမ်ဖန် များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ရှုနေပါ၊ အဇ္ဈတ္တတစ်လှည့် ဗဟိဒ္ဓတစ်လှည့် ထပ်ကာ ထပ်ကာ ရှုပါ။ ဒီလို ရှုနေတဲ့အခါမှာလည်း .. ဝိပဿနာဘာဝနာကို အဝါးဝစွာ လေ့လာထားပြီးဖြစ်တဲ့အတွက် မကြာမီအချိန်ကာလအတွင်းမှာပဲ ပိုးလောက်တွေနဲ့ ပြည့်နှက်နေတဲ့ ခန္ဓာအိမ်ကို မတွေ့တော့ဘဲ ရုပ်ကလာပ် တွေရဲ့ အစုအပုံတွေကိုသာ ဉာဏ်နဲ့ တွေ့မြင်နေပါလိမ့်မည်။ အဲဒီအခါမှာ ရုပ်ကလာပ်တွေမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပြီးတော့ ယင်းရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တစ်လှည့်စီ တင်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကို ဆက်လက်ကာ ရှုပွားပါ။ ဒီလို ဝိပဿနာရှုတဲ့အပိုင်းရောက်လျှင်လည်း အဇ္ဈတ္တတစ်လှည့် ဗဟိဒ္ဓတစ်လှည့် အတိတ်တစ်လှည့် အနာဂတ်တစ်လှည့် လှည့်လည်ကာ ရုပ်-နာမ်-ကြောင်း-ကျိုး (= သင်္ခါရ)တရားတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပြီးတော့ လက္ခဏာရေး သုံးတန်သို့ တစ်လှည့်စီ တင်ကာ ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ဝိပဿနာ ရှုနေပါ။</p> <h3>ရုပ်ပရမတ်တရားတို့ရဲ့ အသုဘအခြင်းအရာ</h3> <p>သံယုတ်ပါဠိတော် ဖေဏပိဏ္ဍူပမသုတ္တန်အဋ္ဌကထာနှင့် အာသီဝိသော ပမသုတ္တန်အဋ္ဌကထာတို့မှာ၁၉၂ ရုပ်ပရမတ်တရားတွေရဲ့ အသုဘဘာဝနာ ရှုကွက်ကိုလည်း ဖွင့်ဆိုထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ရုပ်ပရမတ်တရားတွေမှာလည်း ..</p> <p>၁။ <b>ဒုဂ္ဂန္ဓ</b> =မကောင်းတဲ့ ပုပ်သိုးတဲ့ အနံ့ ရှိခြင်း,</p> <p>၂။ <b>အသုစိ</b> =မစင်မကြယ် ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် အရောင်အဆင်း ရှိခြင်း,</p> <p>၃။ <b>ဗျာဓိ</b> =ဖျားနာတဲ့သဘော ရှိခြင်း,</p> <p>၄။ <b>ဇရာ</b> = အိုမှု ရှိခြင်း = ရင့်ကျက်မှုဌီကာလ ရှိခြင်း,</p> <p>၅။ <b>မရဏ</b> =သေကျေပျက်စီးမှု ရှိခြင်း = ပျက်မှုဘင်ကာလ ရှိခြင်း ---</p> <p>ဒီလို ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် အသုဘသဘောတွေ ရှိကြပါတယ်။ ဒီလို ရုပ်ပရမတ်တရားတွေရဲ့ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် အသုဘအခြင်းအရာတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ကြည့်ပြီးတော့ အသုဘ အသုဘလို့ ရှုပါ။ အဇ္ဈတ္တ တစ်လှည့် ဗဟိဒ္ဓတစ်လှည့် ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ရှုပါ။ ဒီလို အသုဘဘာဝနာ ရှုနိုင်တဲ့အပိုင်းကို ရောက်ရှိနေလျှင်လည်း အဇ္ဈတ္တတစ်လှည့် ဗဟိဒ္ဓတစ်လှည့် အတိတ်တစ်လှည့် အနာဂတ်တစ်လှည့် လှည့်လည်ကာ ရုပ်-နာမ်-ကြောင်း-ကျိုး (= သင်္ခါရ)တရားတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပြီးတော့ လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တစ်လှည့်စီ တင်ကာ ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ဆက်လက်ကာ ဝိပဿနာ ရှုနေပါ။ ဒီနေရာမှာတော့ ဒီသင်္ခါရတရား တွေကို အနိစ္စလို့ ဒုက္ခလို့ အနတ္တလို့ အသုဘလို့ ..လေးမျိုးသော အခြင်း အရာတို့ဖြင့် ဝိပဿနာ ရှုပွားရမည့်အပိုင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>နာမ်ပရမတ်တရားတို့ရဲ့ အသုဘအခြင်းအရာ</h3> <p>စက္ခုဒွါရဝီထိစတဲ့ ဒွါရ (၆)မျိုးစလုံးတို့မှာ --- ရူပါရုံစတဲ့ ဆိုင်ရာအာရုံ တွေကို နည်းမှန်လမ်းမှန် နှလုံးမသွင်းတတ်မှု <b>အယောနိသောမနသိကာရ</b>ကို အကြောင်းခံကာ အကုသိုလ်ဇောနာမ်တရားစုတို့လည်း ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာ တတ်ကြပါတယ်။ ထိုအကုသိုလ်နာမ်တရားစုတို့ကား အပါယ်သံသရာဝဋ် ဆင်းရဲဒုက္ခအစရှိတဲ့ ဆင်းရဲဒုက္ခအမျိုးမျိုးကို ဖြစ်ပေါ်စေတတ်တဲ့ အကြောင်း ရင်းတရားတွေ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ်ကောင်းတဲ့ အသုဘတရား တွေသာ ဧကန်စင်စစ် ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ယင်းအကုသိုလ်နာမ်တရား စုတို့ကိုလည်း ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူကာ အသုဘ အသုဘလို့ ရှုပါ။ ရူပါရုံစတဲ့ ဆိုင်ရာအာရုံတွေကို နည်းမှန်လမ်းမှန် နှလုံးသွင်းတတ်မှု <b>ယောနိသော မနသိကာရ</b>ကို အကြောင်းခံကာ ဖြစ်ပေါ်လာကြတဲ့ စက္ခုဒွါရဝီထိစတဲ့ ကုသိုလ်ဇောဝီထိနာမ်တရားစုတို့လည်း ရှိကြပါတယ်။ အကယ်၍ ဒီကုသိုလ် နာမ်တရားစုတို့ကို အာရုံပြုပြီးတော့ ဒီကုသိုလ်နာမ်တရားစုတို့ကို အကြောင်း ပြုကာ အကုသိုလ်တရားတွေ ထပ်ဆင့်ဖြစ်ပွားလာခဲ့မည်ဆိုလျှင် ယင်းကုသိုလ် နာမ်တရားစုတွေဟာလည်း သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခအဝဝကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့တရားတွေသာ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် အသုဘ တရားတွေသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒီကုသိုလ်နာမ်တရားစုတို့ကိုလည်း အသုဘ အသုဘလို့ ရှုပါ။</p> <p>ဒီနေရာမှာ နည်းနည်းတော့ ထပ်ရှင်းဖို့ လိုလိမ့်မည်။</p> <p>ဒီလို ပဋ္ဌာန်းဒေသနာတော်မှာ၁၉၃ ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူ ခဲ့တဲ့အတိုင်း ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဟာလည်း မိမိပြုစုပျိုးထောင်ထားခဲ့ပြီးတဲ့ ဒါန သီလ သမထ ဝိပဿနာ စတဲ့ ကုသိုလ်တရားတွေကို တစ်နည်း ပြောရ လျှင်တော့ မိမိမှာ တည်ရှိခဲ့တဲ့ တည်ရှိနေဆဲဖြစ်တဲ့ သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂ ပညာတရားတွေကို အာရုံပြုပြီးတော့ အကြောင်းပြုပြီးတော့ ဒီကုသိုလ်တရား အမျိုးမျိုးတွေအပေါ်မှာ သာယာမှု တွယ်တာတပ်မက်မှု ရာဂတရားတွေ လည်း ဖြစ်နေတတ်တယ်၊ မကျေနပ်မှု စိတ်ခက်ထန်ကြမ်းတမ်းမှု ဒေါသတရား တွေလည်း ဖြစ်နေတတ်တယ်၊ ငါပဲ သူပဲ စတဲ့ အသိမှားမှု မောဟတရားတွေ လည်း ထင်ရှားဖြစ်နေတတ်တယ်၊ ဒီကုသိုလ်တရားတွေအပေါ်မှာ ဂုဏ်ယူ ဝင့်ကြွားနေတဲ့ မာန်မာနတရားတွေလည်း ထင်ရှား ဖြစ်နေတတ်တယ်၊ ဒီကုသိုလ်တရားတွေကို ငါ ပြုစုပျိုးထောင်ထားတာပဲ စတဲ့ ခံယူချက်မှားမှု ဒိဋ္ဌိတရားတွေလည်း ဖြစ်ပေါ်နေတတ်တယ်၊ ဒီကုသိုလ်တရားတွေကြောင့် နောင်အနာဂတ်မှာ လူတော်လူကောင်း နတ်ကောင်းနတ်မြတ် ဖြစ်ရေး စတဲ့ တောင့်တမှု ပတ္ထနာအမျိုးမျိုးတွေလည်း ဖြစ်ပေါ်နေတတ်တယ်။ ဒီပတ္ထနာ ဆိုတာကတော့ <b>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်</b>ဦးဆောင်နေတဲ့ ကိလေသဝဋ်တရား စုတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ လူတော်လူကောင်း နတ်ကောင်း နတ်မြတ်လို့ အသိ မှားနေတဲ့သဘောက အဝိဇ္ဇာ၊ ယင်းလူတော်လူကောင်း နတ်ကောင်းနတ်မြတ် ဘဝကို တွယ်တာမက်မောနေတဲ့သဘောက တဏှာ၊ ယင်းဘဝကို စိတ်ကပ် ရောက်စွဲနေတဲ့သဘောက ဥပါဒါန်တို့ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>အလားတူပဲ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ်ပါဠိတော်နှင့် အဋ္ဌကထာတို့မှာလည်း၁၉၄ .. အချို့အချို့သော ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ <b>သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်</b>ကဲ့သို့သော အလွန်အဆင့်အတန်း မြင့်မားနေတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တွေအပေါ်မှာသော် လည်းပဲ နှစ်သက်သာယာမှု တွယ်တာမက်မောမှု <b>နိကန္တိ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ တဏှာ လောဘတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ကြောင်းကို ဟောကြားထားတော် မူခဲ့ပါတယ်၊ ဖွင့်ဆိုထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို <b>သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်</b>ကို နှစ်သက်သာယာနေတဲ့ တွယ်တာမက်မောနေတဲ့ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အဖို့ သူ ထူထောင်ထားတဲ့ ကံတွေထဲမှာ ဒီ<b>သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်</b>လို့ခေါ်ဆိုတဲ့ ဝိပဿနာ ကံဟာ အားအကောင်းဆုံး <b>ဗလဝကုသိုလ်ကံ</b>တစ်ခု ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒီလို နှစ်သက်သာယာမှု တွယ်တာမက်မောမှု တဏှာလောဘရဲ့ အားပေးထောက် ပံ့မှုကို ရရှိနေတဲ့ <b>သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်</b>ဟာ နောင်တစ်ဖန် ဘဝသစ်မှာ ပဋိသန္ဓေ အကျိုးကို ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ ကုသိုလ်ကံတစ်မျိုး ဖြစ်လာပါတယ်၊ ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ပေးလည်းပေးပါတယ်။ နောင်တစ်ဖန် ဘဝသစ်မှာ ပဋိသန္ဓေတည်နေရခြင်း အိုခြင်း နာခြင်း သေခြင်းစတဲ့ ဆင်းရဲဒုက္ခအမျိုးမျိုးကို ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ ကုသိုလ်ကံမျိုး ဖြစ်သွားပါတယ်။</p> <p>ဒါကြောင့် ကုသိုလ်ကံတစ်ခုခုကို အမှီပြုပြီးတော့ အကုသိုလ်အမျိုးမျိုး တွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်ခဲ့မည်ဆိုလျှင်လည်း ယင်းကုသိုလ်တရားတွေဟာ ရွံရှာ စက်ဆုပ်ဖွယ်ကောင်းတဲ့ အသုဘတရားတွေသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီကုသိုလ်တရားစုမျိုးကိုလည်း အသုဘ အသုဘလို့ ရှုနိုင်ပါတယ်။</p> <h3>ဇာတိဒုက္ခ ဇရာဒုက္ခ မရဏဒုက္ခ</h3> <p>နောက်တစ်ခုကတော့ အကုသိုလ်နာမ်တရားပဲဖြစ်ဖြစ်, ကုသိုလ် နာမ်တရားပဲဖြစ်ဖြစ်, ဝိပါက်ကိရိယာဆိုတဲ့ အဗျာကတနာမ်တရားပဲဖြစ်ဖြစ် ဘယ်နာမ်တရားမဆို နာမ်တရားတိုင်း နာမ်တရားတိုင်းဟာ ..</p> <p>၁။ ဖြစ်ခြင်း ဥပါဒ်ဆိုတဲ့ <b>ဇာတိဒုက္ခ</b></p> <p>၂။ တည်ခြင်း ဌီဆိုတဲ့ <b>ဇရာဒုက္ခ</b></p> <p>၃။ ပျက်ခြင်း ဘင်ဆိုတဲ့ <b>မရဏဒုက္ခ</b> ..</p> <p>ဒီဒုက္ခ (၃)မျိုး ထင်ရှားရှိနေကြတဲ့ တရားတွေချည်းသာ ဖြစ်ကြပါတယ်၊ ဒီဒုက္ခ (၃)မျိုးဖြင့် အညှဉ်းပန်း အနှိပ်စက်ခံနေရတဲ့ တရားတွေချည်းသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒီလို ဒုက္ခ (၃)မျိုး ထင်ရှားရှိနေကြတဲ့ တရားတိုင်း တရားတိုင်း ဟာလည်း ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ်ကောင်းတဲ့ အသုဘတရားတွေချည်းသာ ဖြစ်ကြ ပါတယ်။ ဒါကြောင့် နာမ်တရားတိုင်းကိုလည်း အသုဘ အသုဘလို့ ရှုပါ။</p> <p>နိဂုံးချုပ်အနေနဲ့ ပြောရလျှင်တော့ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန် ကာလ (၃)ပါး, အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာန် (၂)ပါးအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ရုပ်တရား တွေကို နာမ်တရားတွေကို အနိစ္စလို့ ဒုက္ခလို့ အနတ္တလို့ အသုဘလို့ ကြိမ်ဖန် များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ဝိပဿနာ ရှုနေပါ။ ဒီလို ဝိပဿနာ ရှုနေခြင်းဟာ လည်း ရာဂဦးဆောင်နေတဲ့ ကိလေသာတောချုံပုတ်တွေကို ရှင်းလင်းနေတဲ့ လုပ်ငန်းခွင်တစ်မျိုးသာ ဖြစ်ပါတယ်။ <b>အစွဲပြုတ် တဲကုပ် ရွှေနန်းတော်</b> ဆိုတဲ့ နိဗ္ဗာန်နန်းသို့ ရောက်အောင် ပို့ဆောင်နေတဲ့ လုပ်ငန်းခွင်တွေသာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>အတိတ် အနာဂတ် ရှုမှု ပြဿနာ</h3> <p>ဘုရားရှင်သည် မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသပါဠိတော် ဝေခနသသုတ္တန်မှာ၁၉၅ ဒီလို ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p><b>ကစ္စာန ... အကြင် သမဏဗြာဟ္မဏတွေဟာ အတိတ်ရုပ်နာမ် အစဉ်ကို သိတတ်တဲ့ ဉာဏ်အမြင်လည်း မရှိဘဲ, အနာဂတ်ရုပ်နာမ်အစဉ်ကို သိတတ်တဲ့ ဉာဏ်အမြင်လည်း မရှိဘဲ .. ငါ့မှာ ပဋိသန္ဓေတည်နေရခြင်း ဇာတိတရား ကုန်ဆုံးသွားပြီ၊ ငါဟာ ကျင့်သင့်ကျင့်ထိုက်တဲ့ အရိယမဂ်ဆိုတဲ့ ကျင့်စဉ်ကို ကျင့်သုံးလို့ ပြီးစီးသွားပြီ၊ ငါဟာ ပြုသင့်ပြုထိုက်တဲ့ မဂ်ကိစ္စကို ပြုလုပ်ပြီးပြီ၊ ဒီအရိယမဂ် ရရှိရေးအတွက် နောက်ထပ်ပြုလုပ်ဖွယ်ကိစ္စ လုပ်ငန်းရပ်ဟာ ငါ့မှာ မရှိတော့ပြီလို့ သိနေပါတယ် လို့ .. ဒီလို ဝန်ခံစကား ပြောကြားနေကြတယ်။ ဒီလို ပြောဆိုနေကြတဲ့ သမဏဗြာဟ္မဏတွေကို တရားနှင့် လျော်ညီတဲ့ နှိပ်ကွပ်ခြင်းဖြင့်သာ နှိပ်ကွပ်ထိုက်ပါတယ်</b> ဒီလို ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။၁၉၅</p> <h3>တရားနှင့် လျော်ညီတဲ့ နှိပ်ကွပ်မှု တစ်မျိုး</h3> <p>အတိတ်ရုပ်နာမ်အစဉ်ကို ဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်းမသိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေရဲ့ သန္တာန်မှာ အတိတ်ရုပ်နာမ်အစဉ်ကို အမှီပြုကာ အစွဲပြုကာ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့တဲ့ <b>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံ</b>ဆိုတဲ့ အတိတ်ဘဝက ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ အကြောင်း<b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားတွေကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိမြင်တတ်တဲ့ ဉာဏ်အမြင်ကို ရရှိရေးမှာ ဘယ်လိုမှ မဖြစ်နိုင်တဲ့ အရာဌာနတစ်ခုသာ ဖြစ်နေပါတယ်၊ အလားတူပဲ အတိတ်က ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ သမုဒယသစ္စာ တရားကြောင့် ဒီဘဝမှာ ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်မှုကို ထိုးထွင်းသိမြင်တတ်တဲ့ ဉာဏ်အမြင်ကို ရရှိဖို့ဆိုတာလည်း ဘယ်လိုမှ မဖြစ် နိုင်တဲ့ အရာဌာနတစ်ခုသာ ဖြစ်နေပါတယ်။</p> <p>အလားတူပဲ အနာဂတ်ရုပ်နာမ်အစဉ်ကို ထိုးထွင်း သိမြင်တတ်တဲ့ ဉာဏ်အမြင် မရှိသူတို့အဖို့ ပစ္စုပ္ပန်မှာ ပြုစုပျိုးထောင်ထားလိုက်တဲ့ <b>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံ</b>ဆိုတဲ့ အကြောင်း<b>သမုဒယသစ္စာ</b>တရားတွေကြောင့် နောင်အနာဂတ်မှာ ခန္ဓာ (၅)ပါး <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပုံကို ထိုးထွင်းသိမြင်တတ်တဲ့ ဉာဏ်အမြင်ကို ရရှိဖို့ဆိုတာလည်း ဘယ်လိုမှ မဖြစ် နိုင်တဲ့ မမျှော်မှန်းအပ်တဲ့ အရာဌာနတစ်ခုသာ ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒီလို ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>) သဘောတရားတွေကို <b>အနုဗောဓဉာဏ် ပဋိဝေဓဉာဏ်</b>ဆိုတဲ့ အဆင့်ဆင့်သော ဝိပဿနာဉာဏ်တို့ဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိမမြင်ခဲ့လျှင် သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲ ဒုက္ခမှ မကျော် လွှား မလွန်မြောက်နိုင်ကြောင်းကို ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင်က မဟာနိဒါန သုတ္တန်မှာ၁၉၆ ဟောကြားထားတော်မူလျက် ရှိနေပါတယ်။ အဋ္ဌကထာကြီးများ ကလည်း ဒီလို ဆုံးဖြတ်ချက်ချထားတော်မူကြပါတယ်။</p> <p>သီလတည်းဟူသော မြေပေါ်မှာ ကောင်းစွာ ရပ်တည်ပြီးတော့ သမာဓိ တည်းဟူသော မြတ်သော ကျောက်ဖျာထက်မှာ မြမြထက်အောင် ကောင်းစွာ သွေးထားတဲ့ ဉာဏ်တည်းဟူသော သန်လျက်ဖြင့် .. မိုးကြိုးစက်ဝန်းကဲ့သို့ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခအဝဝမှ မကျွတ်နိုင် မလွတ်နိုင်အောင် သတ္တဝါတွေကို အမြဲမပြတ် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်နေတဲ့, သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခအဝဝကို အဆက် မပြတ် လည်ပတ်စေတတ်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့, ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (=<b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>) သဘောတရားလို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ သံသရာ ဘဝစက်ကြီးကို မဖောက်ခွဲ မဖျက်ဆီးနိုင်ဘဲ, ထိုးထွင်းမသိမမြင်ဘဲ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခမှ ကျော်လွှားလွန်မြောက်သွားတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးဆိုတာ အိပ်မက် ထဲမှာတောင်မှ တစ်ယောက်မျှ မရှိခဲ့စဖူးသေးပါဘူး။၁၉၇</p> <p>ဒီလို ဆုံးဖြတ်ထားတော်မူကြပါတယ်။</p> <p>ဒါကြောင့် အတိတ်ရုပ်နာမ်အစဉ်ကို ဉာဏ်ဖြင့် မသိမမြင်တဲ့, အနာဂတ် ရုပ်နာမ်အစဉ်ကို ဉာဏ်ဖြင့် မသိမမြင်တဲ့ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>) သဘောတရားတွေကို, တစ်နည်းဆိုရလျှင် <b>သမုဒယသစ္စာ</b>ကြောင့် <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>ဖြစ်ပုံကို <b>အနုဗောဓဉာဏ် ပဋိဝေဓဉာဏ်</b> တို့ဖြင့် ထိုးထွင်း မသိမမြင်နိုင်ကြတဲ့အတွက် သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခမှ ထွက်မြောက်ဖို့ဆိုတာ, သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခမှ ထွက်မြောက်ရာဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ရှိဖို့ဆိုတာ ဘယ်လိုမှ မဖြစ်နိုင်တဲ့ အရာဌာနတစ်ခုသာ ဖြစ်နေပါတယ်။ ဝေခနသသုတ္တန်နည်းအရ ပြောရလျှင်တော့ ဘယ်လိုမှ ရဟန္တာ မဖြစ်နိုင်တဲ့ သူတွေသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <h3>အနုဗောဓဉာဏ် ပဋိဝေဓဉာဏ်</h3> <p>ဒီနေရာမှာ <b>အနုဗောဓဉာဏ်</b>ဆိုတာကတော့ <b>နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်</b>နှင့် <b>ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်</b> -- နှစ်ပါးကို ဆိုလို်ပါတယ်။ <b>အဝိဇ္ဇာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ် နာမ်ရုပ်</b>စတဲ့ <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>အင်္ဂါရပ်အသီးအသီးကို လက္ခဏ-ရသ-ပစ္စုပဋ္ဌာန်-ပဒဋ္ဌာန်နည်းအားဖြင့် သိမ်းဆည်းတတ် ပိုင်းခြားယူတတ်တဲ့ ဉာဏ်ကို ဒီအပိုင်း မှာ <b>နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်</b>လို့ ဆိုလိုပါတယ်။ <b>အဝိဇ္ဇာ</b>ကြောင့် <b>သင်္ခါရ</b>ဖြစ်ပုံ, <b>သင်္ခါရ</b>ကြောင့် <b>ဝိညာဏ်</b> ဖြစ်ပုံ စတဲ့ <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>အင်္ဂါရပ်တို့ရဲ့ တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှုသဘောတရားကို သိမ်းဆည်းတတ် ပိုင်းခြားယူ တတ်တဲ့ဉာဏ်ကို <b>ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်</b>လို့ ဆိုလိုပါတယ်။ ဒီဉာဏ် နှစ်ပါးကို <b>အနု အနု ဗုဇ္ဈနေန အနုဗောဓော</b>၁၉၈ (= တစ်ကြိမ်တစ်ခါ ထိုးထွင်းသိရုံမျှဖြင့် လိုရင်းကိစ္စ မပြီး၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ထိုးထွင်းသိမြင်ပါမှ လိုရင်းကိစ္စ ပြီးနိုင်တဲ့အတွက်) <b>အနုဗောဓဉာဏ်</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ပဋိသန္ဓေ ဝိညာဏ်ကဲ့သို့သော ဝီထိမုတ်စိတ်များကလွဲလျှင် ဒီပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်အင်္ဂါရပ် နာမ်တရားတွေဟာလည်း ဝီထိစိတ်အစဉ်အတိုင်းသာ ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာ ရှိကြပါ တယ်။ ဖြစ်တဲ့အခါမှာလည်း ယှဉ်ဖက်စိတ်စေတသိက်တွေနှင့် စိတ္တက္ခဏ တိုင်းမှာ အတူယှဉ်တွဲကာ ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာ ရှိကြပါတယ်။ ဒီလို ဝီထိစိတ်အစဉ် အတိုင်း ယှဉ်ဖက်စိတ်စေတသိက်တွေနှင့် စိတ္တက္ခဏတိုင်းမှာ အတူယှဉ်တွဲ ကာ ဖြစ်ပေါ်နေကြတဲ့ <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>အင်္ဂါရပ်တို့ရဲ့ အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခ အခြင်းအရာ အနတ္တအခြင်းအရာတွေကိုလည်းကောင်း, <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>အင်္ဂါရပ် တွေနှင့် ဆက်စပ်နေကြတဲ့ ရုပ်တရားတို့ရဲ့ အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်း အရာ အနတ္တအခြင်းအရာတွေကိုလည်းကောင်း ထိုးထွင်းသိမြင်နေကြတဲ့ သမ္မသနဉာဏ်မှစပြီးတော့ အရိယမဂ်ဉာဏ်သို့တိုင်အောင်သော ဝိပဿနာ ဉာဏ်အားလုံးကိုတော့ သိသင့်သိထိုက်တဲ့ ယင်း<b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>အင်္ဂါရပ်ဖြစ်ကြတဲ့ သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်းအရာ အနတ္တအခြင်း အရာတွေကို အရိယမဂ်ဉာဏ်သို့ ဆိုက်ရောက်သည်အထိ ထိုးထွင်းသိမြင် တတ်တဲ့ ဉာဏ်တွေ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် <b>ပဋိဝေဓဉာဏ်</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၁၉၉ ဒီလို <b>အနုဗောဓဉာဏ် ပဋိဝေဓဉာဏ်</b>တို့ဖြင့် <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်</b>အင်္ဂါရပ်တွေကို ထိုးထွင်း မသိမမြင်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခမှ ဘယ်လိုမှ မကျော်လွှား မလွန်မြောက်နိုင်ဘူးဆိုတဲ့ အကြောင်းအရာကို ဘုရားရှင်က မဟာနိဒါနသုတ္တန်မှာ၁၉၆ ဟောကြားထားတော်မူလျက်ပဲ ရှိနေပါတယ်။</p> <h3>အဘိညာဏ်နှင့် ဝိပဿနာဉာဏ်</h3> <p>အတိတ် အနာဂတ်ကို ရှုမှုနှင့် ပတ်သက်လို့ အချို့အချို့သော ဆရာမြတ် တို့က <b>ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိအဘိညာဏ်</b>ကို ရရှိပါမှသာလျှင် အတိတ်ရုပ်နာမ် ခန္ဓာတွေကို ရှုလို့ ရနိုင်တယ်၊ <b>ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်</b>ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်တဲ့ <b>အနာဂတံသဉာဏ်</b>ကို ရရှိပါမှသာလျှင် အနာဂတ်ရုပ်နာမ်ခန္ဓာတွေကို ရှုလို့ ရနိုင်တယ်၊ ဒီလို သူတို့က အယူ ရှိကြပြန်တယ်။ အတိတ် အနာဂတ်ကို ရှုရာ၌ အဘိညာဏ်ဉာဏ်ဖြင့် ရှုနည်း, ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုနည်းလို့ ရှုနည်း နှစ်နည်း ရှိနေပါတယ်။ ဝိပဿနာဉာဏ်နဲ့ ရှုနည်းကို ဘုရားရှင်က ခန္ဓဝဂ္ဂ သံယုတ်ပါဠိတော် ခဇ္ဇနီယသုတ္တန်မှာ ဒီလို ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p><b>ယေ ဟိ ကေစိ ဘိက္ခဝေ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရမာနာ အနုဿရန္တိ၊ သဗ္ဗေတေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ အနုဿရန္တိ ဧတေသံ ဝါ အညတရံ။</b>၂၀၀</p> <p>ဒီပါဠိတော်ရဲ့ဆိုလိုရင်းကတော့ ဒီလိုပါ။</p> <p>အချို့အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတွေဟာ ရှေးကနေခဲ့ဖူးတဲ့ ရုပ်နာမ် ခန္ဓာအစဉ်တွေကို ဉာဏ်ဖြင့်အစဉ်လျှောက်ကာ အောက်မေ့လိုက်ကြတဲ့အခါ (= ရှုလိုက်ကြတဲ့အခါ) .. အတိတ်ဘဝ အတိတ်အဓွန့်ကာလက ငါ့ရဲ့ ရုပ် ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ်တွေဟာ ဒီလို ဖြစ်ခဲ့ဖူးပါတယ် .. ဒီလို ဉာဏ်ဖြင့်အစဉ်လျှောက်ကာ အောက်မေ့လိုက်မည်ဆိုလျှင်လည်း အောက်မေ့ လို့ ရကြပါတယ်။၂၀၀</p> <p>ဒီလို ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို ဟောကြားတော် မူချက်နှင့် ပတ်သက်လို့ အဋ္ဌကထာက၂၀၁ .. ဒီနေရာမှာ အဘိညာဏ်နဲ့ အတိတ်ခန္ဓာတွေကို (+ အနာဂတ်ခန္ဓာတွေကို) ရှုပုံနည်းစနစ်ကို ရည်ညွှန်း တော်မူပြီးတော့ ဘုရားရှင်က ဟောကြားထားတော်မူခဲ့တာ မဟုတ်ပါဘူး၊ ဝိပဿနာဉာဏ်နဲ့ အတိတ်ခန္ဓာတွေကို (+ အနာဂတ်ခန္ဓာတွေကို) ရှုပုံ နည်းစနစ်ကို ရည်ညွှန်းတော်မူပြီးတော့ ဘုရားရှင်က ဟောကြားထားတော် မူခဲ့ခြင်းသာ ဖြစ်ပါတယ် --- ဒီလို ဖွင့်ဆိုထားပါတယ်။</p> <p><b>ပုဗ္ဗေနိဝါသန္တိ န ဣဒံ အဘိညာဝသေန အနုဿရဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ ဝိပဿနာဝသေန ပန ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရန္တေ သမဏဗြာဟ္မဏေ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။</b>၂၀၁</p> <p>အကြောင်းပြချက်ကတော့ ဒီလိုပါ ...။ <b>ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ အဘိညာဏ်</b>နဲ့ အတိတ်ကနေခဲ့ဖူးတဲ့ ခန္ဓာအစဉ်တွေကို လှမ်းရှုလိုက်တဲ့ အခါမှာ ဒီအဘိညာဏ်က ..</p> <p>၁။ လောကုတ္တရာတရားများ ပါဝင်တဲ့ ခန္ဓာငါးပါးကိုလည်း သိနိုင်တယ်။</p> <p>၂။ လောကုတ္တရာတရားများ မပါဝင်တဲ့ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးကိုလည်း သိနိုင်တယ်။</p> <p>၃။ ခန္ဓာနှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ အမျိုးအနွယ် ရုပ်အဆင်း အစာအာဟာရ သုခ ဒုက္ခ အဝဝတွေကိုလည်း သိနိုင်တယ်။</p> <p>၄။ အမည် နာမစတဲ့ ပညတ်အမျိုးမျိုးတွေကိုလည်း သိနိုင်တယ်။</p> <p>သို့သော် ဝိပဿနာဉာဏ်ကတော့ <b>ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ</b>ငါးပါးလောက်ပဲ သိနိုင်ပါတယ်။</p> <p>ဘုရားရှင်ကလည်း ဒီခဇ္ဇနီယသုတ္တန်မှာ၂၀၀ <b>ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ</b>ငါးပါးတို့ကို ထိုးထွင်းသိခြင်းလောက်ကိုသာ ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီဟောကြားတော်မူချက်ဟာ အဘိညာဏ်နဲ့ အတိတ်ခန္ဓာတွေကို ထိုးထွင်း သိခြင်းကို ရည်ရွယ်တော်မမူဘဲ ဝိပဿနာဉာဏ်နဲ့ ထိုးထွင်းသိခြင်းကိုသာ ရည်ရွယ်ကာ ဟောကြားထားတော်မူတယ်လို့ သိရှိနိုင်ပါတယ်။၂၀၁</p> <h3>မဟာတိဿမထေရ်မြတ်ကြီး</h3> <p>ဒီနေရာမှာ သက်ရှိသတ္တဝါတို့ရဲ့ အရိုးစုကောဋ္ဌာသကို အာရုံယူကာ အသုဘဘာဝနာသညာကို ဝိပဿနာရဲ့ အခြေခံပါဒကစျာန်ပြုလျက် ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းတွေကို စနစ်တကျ စီးဖြန်းတော်မူနိုင်တဲ့အတွက် ရာဂဦးဆောင်တဲ့ ကိလေသာတောချုံပုတ်ကို အမြစ်ပါမကျန် ရှင်းလင်း သုတ်သင်တော်မူနိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ဆိုက်ရောက်သွား တော်မူတဲ့ မဟာတိဿမထေရ်မြတ်ကြီးရဲ့အကြောင်းကို၂၀၂ ပြောကြ ရအောင်..။</p> <p>မဟာတိဿမထေရ်မြတ်ကြီးဟာ အနုရာဓမြို့ရဲ့ မလှမ်းမကမ်းမှာ တည်ရှိနေတဲ့ စေတိယပဗ္ဗတခေါ်တဲ့ စေတိယတောင်ကျောင်းတိုက်မှာ နေထိုင်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ မထေရ်မြတ်ကြီးဟာ မိမိရဲ့ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်မှာ တည်ရှိနေတဲ့ အရိုးစုကောဋ္ဌာသကို အာရုံယူကာ ပထမစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် အသုဘသညာကို ပွားများအားထုတ်တော်မူခဲ့တဲ့ မထေရ်မြတ်ကြီးတစ်ပါး ဖြစ်ပါတယ်။ ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိသတ္တဝါတို့ရဲ့ အရိုးစု ကောဋ္ဌာသကိုလည်း အာရုံယူကာ ဥပစာရသမာဓိသို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် အသုဘသညာကို အဝါးဝစွာ လေ့လာထားပြီးသူလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ထိုပထမစျာန်သမာဓိကို ဝိပဿနာရဲ့ အခြေခံပါဒကစျာန်အဖြစ် သမာဓိကို ထူထောင်ကာ ရုပ်-နာမ်-ကြောင်း-ကျိုး (= သင်္ခါရ)တရားတွေကို သိမ်းဆည်း ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းတော်မူနေတဲ့ မထေရ်မြတ်ကြီး တစ်ပါးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန် ကာလ (၃)ပါး, အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာန် (၂)ပါးအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ အကြောင်းတရား နှင့်တကွသော ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတွေကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာဉာဏ်စဉ်အတိုင်း အဆင့်ဆင့် ဝိပဿနာရှုပွား သုံးသပ် တော်မူနိုင်တဲ့အတွက် သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်သို့တိုင်အောင် ဆိုက်ရောက်တော် မူနေတဲ့ မထေရ်မြတ်ကြီးတစ်ပါးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် ဝိပဿနာ ဉာဏ်တွေက မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်သို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်လောက်အောင် မရင့်ကျက် ကြသေးတဲ့အတွက် မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်သို့ကား မဆိုက်ရောက်သေးပါ၊ ကြိမ်ဖန် များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ဝိပဿနာ ရှုနေရဆဲပဲ ရှိနေပါသေးတယ်။</p> <p>တစ်နေ့မှာတော့ မိမိသီတင်းသုံးရာ စေတိယတောင်ကျောင်းတိုက်မှ အနုရာဓမြို့သို့ ဆွမ်းခံကြွလာတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဆွမ်းခံကြွလာတဲ့အခါမှာ လည်း မိမိနှလုံးသွင်းနေကျဖြစ်တဲ့ အရိုးစုကောဋ္ဌာသကို အာရုံယူကာ အသုဘ သညာကို ပွားများလျက် ကြွလာတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ထိုနေ့ နံနက်စောစောမှာ အမျိုးသမီးတစ်ဦးဟာလည်း အိမ်ရှင်ယောက်ျားနဲ့ အချင်းများကာ မိမိကိုယ်ကို နတ်သမီးကဲ့သို့ အလှဆုံးပြင်ဆင်ကာ အိမ်မှ ဆင်းလာခဲ့တယ်။ အနုရာဓမြို့မှ မိဘအိမ်ရှိရာဘက်သို့ လမ်းလျှောက်လာခဲ့ရာ လမ်းခုလတ်တစ်နေရာမှာ မဟာတိဿမထေရ်မြတ်ကြီးနှင့် ရင်ဆိုင် တွေ့ဆုံမိခဲ့တယ်။ အဲဒီအခါမှာ ဒီအမျိုးသမီးက မထေရ်မြတ်ကြီးအပေါ်မှာ ဖောက်ပြန်တဲ့စိတ်ထား ရှိနေတဲ့ အတွက် မိမိကို မထေရ်မြတ်ကြီးက သတိပြုလာနိုင်လောက်အောင် အသံ ထွက်ကာ ရယ်မောလိုက်ပါတယ်။ ထိုအချိန်အခါမှာ မထေရ်မြတ်ကြီးကလည်း အရိုးစုကို အာရုံယူကာ အသုဘသညာကို ပွားများနေဆဲပဲ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အသံကြားလိုက်တဲ့အခါ ဘာသံပါလိမ့်လို့ ဆင်ခြင်ကာ လှမ်းကြည့်ရှုလိုက်မိ တဲ့အခါ ပြုံးရယ်နေတဲ့ အမျိုးသမီးရဲ့ သွားတွေကို မြင်တွေ့ခဲ့ပါတယ်။ အသုဘ သညာကို ပွားလက်စရှိနေတဲ့အတွက် သွားကို အာရုံယူကာ လှမ်းရှုလိုက်သည် နှင့် တစ်ပြိုင်နက်တည်း ထိုအမျိုးသမီးရဲ့ တစ်ကိုယ်လုံးမှာ တည်ရှိနေတဲ့ အရိုးစု အစုအပုံကိုပဲ မြင်တွေ့နေပါတော့တယ်။ အဲဒီအခါမှာ ထိုအမျိုးသမီးရဲ့ သွားတွေနှင့်တကွ အရိုးစုတစ်ခုလုံးကိုပဲ အာရုံယူကာ အသုဘသညာကိုပင် ဆက်လက်ကာ ပွားများတော်မူလိုက်ပါတယ်။ ထိုအမျိုးသမီးရဲ့အရိုးစုအာရုံ အပေါ်မှာ အသုဘသညာကို ရရှိတော်မူပြီးနောက် မိမိရဲ့အရိုးစုကို တစ်ဖန် ပြန်အာရုံယူကာ အသုဘသညာကို ပထမစျာန်သို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် ဆက်လက်ကာ ပွားများအားထုတ်တော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ထိုပထမစျာန်သမာဓိကို အခြေခံလျက် ရုပ်-နာမ်-ကြောင်း-ကျိုး (=သင်္ခါရ) တရားတွေကို သိမ်းဆည်းကာ ဝိပဿနာဉာဏ်စဉ်အတိုင်း ဝိပဿနာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆက်လက်ကာ စီးဖြန်းတော်မူလေရာ ထိုအချိန်အခါမှာ ဝိပဿနာဉာဏ်တွေကလည်း ရင့်ကျက်လာကြပြီဖြစ်တဲ့အတွက် လေးဆင့် သော အရိယမဂ်ဉာဏ် လေးဆင့်သော အရိယဖိုလ်ဉာဏ်တို့သို့ တစ်ဆင့်ပြီး တစ်ဆင့် အစဉ်အတိုင်း ဆိုက်ရောက်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ အနုရာဓမြို့သို့ မဆိုက် ရောက်မီ လမ်းမကြီးပေါ်မှာပဲ ရဟန္တာအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိသွားတော်မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ရာဂဦးဆောင်နေတဲ့ ကိလေသာတောချုံပုတ်တွေကို အမြစ်ပါ မကျန် ရှင်းလင်းတော်မူနိုင်တဲ့အတွက် ကိလေသာတို့မှ ကွင်းလုံးကျွတ် ထွက်မြောက်တော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ထိုအချိန်မှာပဲ အိမ်ရှင်ယောက်ျားကလည်း အနုရာဓမြို့မှ ထွက်လာကာ အိမ်ရှင်မနောက်သို့ လိုက်လာခဲ့ပါတယ်။ လမ်းခုလတ်တစ်နေရာမှာပဲ မဟာ တိဿမထေရ်မြတ်ကြီးနှင့် တွေ့ဆုံတဲ့အခါ အမျိုးသမီးတစ်ယောက် ဒီလမ်း ပေါ်ကနေ လျှောက်သွားတာကို တွေ့မြင်လိုက်ပါသလားလို့ မထေရ်မြတ် ကြီးကို သူက မေးမြန်းလျှောက်ထားလိုက်ပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ မထေရ်မြတ် ကြီးက --- ဒကာ ... အမျိုးသမီးလား အမျိုးသားလားတော့ ငါမသိပါ၊ သို့သော် အရိုးစုကြီးတစ်ခု ဒီလမ်းပေါ်မှာ လျှောက်သွားနေတာကိုတော့ ငါ တွေ့မြင်လိုက်ပါတယ်လို့ ဒီလို ပြန်ပြီးတော့ အမိန့်ရှိတော်မူလိုက်ပါတယ်၊၊၂၀၂</p> <p>အသုဘသညာကို အောင်အောင်မြင်မြင် ပွားများအားထုတ်တော်မူ နိုင်တဲ့အတွက်, ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကိုလည်း စနစ်တကျ စီးဖြန်းတော် မူနိုင်တဲ့အတွက် ရာဂကို အောင်အောင်မြင်မြင် တိုက်ဖျက်သွားနိုင်ခဲ့တဲ့ ထုံးဟောင်းတစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> --- <h3>ဒေါသကို တိုက်ဖျက်ရေးနည်းလမ်း</h3> <p>ဘုရားရှင်သည် မေဃိယသုတ္တန်မှာ၂၀၃ ..</p> <p><b>မေတ္တာ ဘာဝေတဗ္ဗာ ဗျာပါဒဿ ပဟာနာယ</b> ..</p> <p>ဗျာပါဒဒေါသကို ပယ်ရှားနိုင်ရေးအတွက် မေတ္တာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဗျာပါဒဒေါသကို အောင်အောင် မြင်မြင် တိုက်ဖျက်လိုသူတိုင်း လိုက်နာရမည့် နည်းလမ်းကောင်းတစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> --- <h3>သာမာဝတီနှင့် မိဖုရား (၅၀၀)</h3> <p>သာမာဝတီမိဖုရားအမှူးရှိတဲ့ မိဖုရား (၅၀၀)တို့ဟာ မေတ္တာစျာန်တွေကို အောင်အောင်မြင်မြင် ပွားများအားထုတ်ကြပြီးနောက် ထိုမေတ္တာစျာန် သမာဓိကို အခြေခံကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို အောင်အောင်မြင်မြင် ဆက်လက်ကာ စီးဖြန်းနိုင်ကြတဲ့အတွက် သာမာဝတီမိဖုရားနှင့်တကွ အချို့ အချို့သော မိဖုရားတို့ကတော့ သောတာပန်အရိယာသူတော်ကောင်းတွေ ဖြစ်သွားကြတယ်၊ အချို့မိဖုရားတွေကတော့ သကဒါဂါမ်အရိယာသူတော် ကောင်းတွေ ဖြစ်သွားကြတယ်၊ အချို့မိဖုရားတွေကတော့ အနာဂါမ်အရိယာ သူတော်ကောင်းတွေ ဖြစ်သွားကြတယ်။ အနာဂါမ်အရိယာသူတော်ကောင်း အဆင့်သို့ ရောက်ရှိသွားကြတဲ့ သူတော်ကောင်းတွေကတော့ ဒေါသဦးဆောင် နေတဲ့ ကိလေသာတွေကို အနုသယဓာတ်ဆိုတဲ့ အမြစ်တွေပါမကျန်အောင် အောင်အောင်မြင်မြင် ပယ်ရှားဖျက်ဆီးသွားနိုင်တဲ့သူတွေ ဖြစ်သွားကြပါတယ်။ သို့သော် သောတာပန်အရိယာသူတော်ကောင်း သကဒါဂါမ်အရိယာသူတော် ကောင်းတွေလည်း ဒေါသအနုသယဓာတ်အမြစ်တွေကို အကြွင်းမဲ့ မပယ်နုတ် နိုင်သေးပေမဲ့လို့ ဒီဒေါသဦးဆောင်နေတဲ့ ကိလေသာတွေကို အလွန် ပါးသွားအောင် နည်းသွားအောင် ဖျက်ဆီးနိုင် နှိပ်ကွပ်နိုင်တဲ့သူတွေ ဖြစ်သွား ကြပါတယ်။</p> <p>တစ်နေ့မှာတော့ ..မိမိတို့ရဲ့ သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာတွေရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် ရရှိထားတဲ့ မိမိတို့ရဲ့ အရည်အချင်းကောင်းတွေကို အသုံးချ ဖို့ရန်အတွက် အကြောင်းအရာတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ပါတယ်။ မာဂဏ္ဍီမိဖုရားရဲ့ လှည့်ကွက်ကြောင့် သာမာဝတီမိဖုရားအမှူးရှိတဲ့ မိဖုရား (၅၀၀)တို့အပေါ်မှာ ဥတေနမင်းက အမျက်ဒေါသရှတဲ့အတွက် မြားဖြင့် ပစ်ခွင်းရန် အစီအစဉ် တစ်ခု ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်အခါမှာ သာမာဝတီမိဖုရားအမှူးရှိတဲ့ မိဖုရား (၅၀၀)တို့ဟာ မေတ္တာစျာန်တွေကို အောင်အောင်မြင်မြင် ဝင်စားနေ နိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီမေတ္တာစျာန်ကုသိုလ်တွေဟာ မိမိတို့သန္တာန်မှာ ဥတေနမင်း အပေါ်၌ ဖြစ်ပေါ်နိုင်ခွင့်ရှိနေတဲ့ ဒေါသတရားကို မဖြစ်ပေါ်လာအောင် အောင်အောင်မြင်မြင် တိုက်ဖျက်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဥတေနမင်းဘက်က မိမိတို့ အပေါ်၌ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ဒေါသတရားကိုလည်း အောင်အောင်မြင်မြင် တိုက်ဖျက်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။</p> <p>မိဖုရားတွေ ဝင်စားနေတဲ့ မေတ္တာစျာန်တို့ရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် --- ဥတေနမင်းက မိဖုရားတွေကို မြားဖြင့် ပစ်ခွင်းရန် ကြိုးစားလိုက်တဲ့အခါ လေးညှို့မှ မြားကို ပစ်လွှတ်လို့မရ ဖြစ်နေခဲ့တယ်။ အဲဒီအချိန်အခါမှာ ဥတေနမင်းရဲ့သန္တာန်မှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ဒေါသတရားတွေဟာ ပိန်းကြာဖက် ပေါ်မှ ရေလျှောကျသွားသလို လျှောကျပျောက်ပျက်သွားခဲ့ပါတယ်။ သာမာ ဝတီမိဖုရားနှင့် မိဖုရား (၅၀၀)တို့ထံမှာ မိမိရဲ့အပြစ်ကိုလည်း ဝန်ချတောင်း ပန်ခဲ့တယ်။၂၀၄</p> --- <h3>ဥတ္တရာ နန္ဒမာတာ</h3> <p>ဥတ္တရာနန္ဒမာတာ အမည်ရတဲ့ အမျိုးကောင်းသမီးဟာလည်း ဘုရားရှင် လက်ထက်တော်အချိန်အခါကာလက မေတ္တာစျာန်ကို လျင်လျင်မြန်မြန် ဝင်စားနိုင်တဲ့ ဥပါသိကာမအမျိုးသမီးအပေါင်းတို့တွင် အသာဆုံး အမြတ်ဆုံး ဧတဒဂ်ဘွဲ့ထူးကို ရရှိခဲ့တဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ဦး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ မေတ္တာစျာန်ကို အခြေခံကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို အောင်အောင်မြင်မြင် စီးဖြန်းနိုင် ခဲ့တဲ့အတွက် သောတာပန်အရိယာသူတော်ကောင်းအဆင့်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သူ တစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်နေ့မှာတော့ ဘုရားအမှူးရှိတဲ့ သံဃာတော် များကို (၁၅)ရက်တို့ကာလပတ်လုံး ဆွမ်းဖြင့် ပြုစုလုပ်ကျွေးလိုတဲ့အတွက် မိမိရဲ့အိမ်ရှင်ယောက်ျားကို မိမိကိုယ်စား ပြုစုလုပ်ကျွေးရန် သိရိမာကို ငှားရမ်း ခဲ့ပါတယ်။ အိမ်ရှင်ယောက်ျားကလည်း ဒီအစီအစဉ်ကို သဘောတူညီခဲ့ပါ တယ်။ သိရိမာကလည်း ဒီအိမ်ရှင်ယောက်ျားကို ပြုစုလုပ်ကျွေးရင်းဖြင့် -- ပမာဒစု လွှမ်းမိုးမှုကြောင့် သူ့ဟာကိုပင် ကိုယ့်ဟာထင်နေသူ တစ်ဦး ဖြစ်ခဲ့ပါ တယ်။ တစ်နေ့မှာတော့ မီးဖိုချောင်မှာ ဆွမ်းဝေယျာဝစ္စအတွက် အလုပ်များ နေတဲ့ ဥတ္တရာက .. မိမိအိမ်ရှင်ယောက်ျားနဲ့ သိရိမာတို့ လေသာပြူတင်း ပေါက်မှာ အတူတွဲကာ ရပ်နေကြတာကို ကြည့်ပြီးတော့ .. ပြုံးလိုက်မိခဲ့ တယ်။ ဥတ္တရာရဲ့ ဒီလိုပြုံးပြတဲ့အမူအရာကို သိရိမာကလည်း မခံနိုင်တဲ့ အတွက် ဒေါသတကြီးဖြင့်ဆင်းလာကာ ပွက်ပွက်ဆူနေတဲ့ ထောပတ်အိုးထဲမှ ထောပတ်တွေကို ယောက်ချိုဇွန်းကြီးဖြင့် ခပ်ယူကာ ဥတ္တရာရဲ့ ခေါင်းပေါ်ကို လောင်းချလိုက်ပါတယ်။ ဥတ္တရာကလည်း သိရိမာ ဒေါသတကြီးဖြင့် ဆင်းလာ တာကို မြင်ကတည်းက မေတ္တာစျာန်ကို လျင်လျင်မြန်မြန် ဝင်စားနေလိုက်ပါ တယ်။ ဒီမေတ္တာစျာန်ကုသိုလ်တို့ရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် သိရိမာလောင်းချလိုက် တဲ့ ထောပတ်ပူတွေဟာ အေးမြတဲ့ စန္ဒကူးနံ့သာရေကဲ့သို့ဖြစ်ကာ ဥတ္တရာရဲ့ ကိုယ်ပေါ်မှ လျှောကျသွားခဲ့ပါတယ်။</p> <p>မိမိရဲ့ သန္တာန်မှာ သိရိမာအပေါ်၌ ဖြစ်ပေါ်နိုင်ခွင့်ရှိနေတဲ့ ဒေါသတရား, သိရိမာဘက်က မိမိအပေါ်၌ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ဒေါသတရား -- ဒီနှစ်မျိုးလုံးသော ဒေါသတရားတွေကို မိမိဝင်စားနေတဲ့ မေတ္တာစျာန်တွေက အောင်အောင် မြင်မြင် တိုက်ခိုက်ဖျက်ဆီးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။၂၀၅</p> --- <h3>မေတ္တာသုတ်လာ ရဟန်းတော်များ</h3> <p>သမထကမ္မဋ္ဌာန်း (၄၀)တို့ကို ခွဲတမ်းချကြည့်လိုက်တဲ့အခါမှာ သဗ္ဗတ္ထက ကမ္မဋ္ဌာန်း, ပါရိဟာရိယကမ္မဋ္ဌာန်းဆိုပြီး ကမ္မဋ္ဌာန်း နှစ်မျိုး ရှိနေပါတယ်။ သဗ္ဗတ္ထကကမ္မဋ္ဌာန်းဆိုတာကတော့ တရားအားထုတ်တဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တိုင်း ပုဂ္ဂိုလ် တိုင်း အခါခပ်သိမ်း အလိုရှိအပ်တဲ့ ကမ္မဋ္ဌာန်းလို့ ဆိုလိုပါတယ်။ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ် တွေကို စောင့်ရှောက်ပေးတတ်တဲ့ ကမ္မဋ္ဌာန်းများဖြစ်လို့ စတုရာရက္ခကမ္မဋ္ဌာန်း (= အစောင့်လေးပါးကမ္မဋ္ဌာန်း)လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်၊ မေတ္တာကမ္မဋ္ဌာန်း ဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း မရဏာနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း အသုဘကမ္မဋ္ဌာန်းတို့ ဖြစ်ကြ ပါတယ်။</p> <p>ပါရိဟာရိယကမ္မဋ္ဌာန်းဆိုတာကတော့ ဝိပဿနာရဲ့ အခြေပါဒကအဖြစ် ထူထောင်ထားတဲ့, ဝိပဿနာပွားများတိုင်း ပွားများတိုင်း ရှေးဦးစွာ အမြဲတမ်း သမာဓိထူထောင်နေတဲ့, သွားလေရာ လာလေရာမှာ အမြဲဆောင်နေတဲ့ လက်သုံးကမ္မဋ္ဌာန်းတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္မဋ္ဌာန်း (၄၀)ထဲက မိမိနှစ်ခြိုက်ရာ ကမ္မဋ္ဌာန်းတစ်ခုကို ပါရိဟာရိယကမ္မဋ္ဌာန်းအဖြစ် အားထုတ်နိုင်ပါတယ်။၂၀၆</p> <p>မေတ္တသုတ္တန်မှာ လာရှိတဲ့ ရဟန်းတော် (၅၀၀)တို့ဟာ ဘုရားရှင် ထံတော်မှောက်မှ သမထကမ္မဋ္ဌာန်း ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာန်းများကို သင်ယူတော် မူကြပြီးနောက် သင့်တင့်လျောက်ပတ်တဲ့ တောကျောင်းတောင်ကျောင်းများကို ရှာဖွေရင်းဖြင့် ဟိမဝန္တာတောအရပ်သို့ ဆိုက်ရောက်လာခဲ့ကြပါတယ်။ ထို ရဟန်းတော်တွေဟာ စတုရာရက္ခကမ္မဋ္ဌာန်းများကို တစ်ခါတစ်ရံမှသာ ပွားများ ပြီးတော့ ကသိုဏ်း (၁၀)ပါး သမာပတ် (၈)ပါးတွေကို ပါရိဟာရိယကမ္မဋ္ဌာန်း အဖြစ် ပွားများ အားထုတ်နေတဲ့ ရဟန်းတော်တွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။၂၀၇ ထိုကသိုဏ်းစျာန်သမာပတ် (၈)ပါးတို့ကို အခြေခံကာ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် တိုင်အောင်သော ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းတွေကိုလည်း ဆက်လက်ကာ စီးဖြန်းနေတော်မူတဲ့ ရဟန်းတော်တွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဟိမဝန္တာအရပ်ရှိ တောအုပ်တစ်ခုအတွင်းမှာ သီတင်းသုံးတော်မူကြလျက် သမထဘာဝနာ ဝိပဿနာဘာဝနာတွေကို ကြိုးစားအားထုတ်နေကြရာဝယ် ညအခါမှာ နတ်တွေက ကြောက်ရွံ့ဖွယ်ရုပ်အဆင်းတွေနှင့် ကြောက်ရွံ့ထိတ်လန့်ဖွယ် အသံအမျိုးမျိုးတွေကို ပြုလုပ်ကာ ခြိမ်းခြောက်ကြတဲ့အတွက် ရဟန်းတော် တွေရဲ့ သန္တာန်မှာ ကြောက်ရွံ့ထိတ်လန့်မှု ဆုတ်နစ်တဲ့ ဒေါသတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ကြပါတယ်။</p> <p>သီလရှိတဲ့ ရဟန်းတော်တွေက သစ်ပင်အောက်တွေမှာ သီတင်းသုံး တော်မူကြလျက် ရဟန်းတရားတွေ ပွားများအားထုတ်နေကြတဲ့အခါ ရဟန်း တော်တွေရဲ့ သီလတန်ခိုးကြောင့် အချို့အချို့သော နတ်တွေဟာ သစ်ပင်တွေ ရဲ့ အထက်မှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ မိမိတို့ရဲ့ ဘုံဗိမာန်တွေထဲမှာ မနေနိုင် ဖြစ်လာ ကြတယ်။ မိမိတို့ရဲ့ သားငယ် သမီးငယ်တို့ကို လက်ဆွဲကာ တောထဲမှာပဲ လှည့်လည်နေထိုင်ကြရတယ်။ ဝါဆိုဝါကပ်တဲ့အချိန်အခါအထိ ရဟန်းတော် တွေက ပြန်မကြွကြဘဲ ဒီတောထဲမှာပဲ ဝါဆိုဝါကပ်ကာ ရဟန်းတရားတွေကို ဆက်လက် ပွားများအားထုတ်ကြတော့မည်ဆိုတာကို နတ်တွေက သိရှိကြတဲ့ အတွက် ရဟန်းတော်တွေကို ဒီတောထဲမှာ မနေနိုင်အောင် နတ်တွေက ခြောက်လှန့်ကြခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ရဟန်းတော်တွေကလည်း ဘုရားရှင်ထံသို့ ပြန်ကြွတော်မူကာ ဘုရားရှင် အား အကျိုးအကြောင်းကို တင်ပြလျှောက်ထားတော်မူကြပါတယ်။ ထိုအခါ မှာ ဘုရားရှင်က ထိုရဟန်းတော်တို့အား မေတ္တသုတ္တန်ဒေသနာတော်ကို သင်ကြားပေးတော်မူပါတယ်။ ဘုရားရှင်ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကတော့ ဒီမေတ္တ သုတ္တန်ဒေသနာတော်ကို ပရိတ်အရံအတားအဖြစ်ဖြင့်လည်း ရွတ်ဖတ်စေ တော်မူလိုတယ်၊ မေတ္တာကမ္မဋ္ဌာန်းကို အစောင့်ကမ္မဋ္ဌာန်း (= စတုရာရက္ခ ကမ္မဋ္ဌာန်း)အဖြစ်နဲ့သာ မပွားများတော့ဘဲ ဝိပဿနာရဲ့ အခြေပါဒကစျာန် ဖြစ်အောင် သွားလေရာ လာလေရာမှာ အမြဲတမ်း ဆောင်ထားရမည့် အမြဲတမ်း ပွားများနေရမည့် ပါရိဟာရိယကမ္မဋ္ဌာန်းအဖြစ်နဲ့လည်း ပွားများ အားထုတ်စေတော်မူလိုတယ်။ ဒီလို မေတ္တာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းတဲ့အခါမှာ လည်း မေတ္တသုတ္တန်မှာ ညွှန်ကြားထားတော်မူတဲ့ မေတ္တာဘာဝနာပွားများပုံ နည်းစနစ်တို့ဖြင့် ပွားများအားထုတ်စေတော်မူလိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်လည်း ရှိတော်မူပါတယ်။ ဒီလို ပွားများလို့ရရှိတဲ့ မေတ္တာစျာန်တွေကို ဝိပဿနာရဲ့ အခြေခံစျာန်အဖြစ် သမာဓိထူထောင်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းတွေ ကိုလည်း ဆက်လက်ကာ ကြိုးစားအားထုတ်စေတော်မူလိုတယ်။ ဒီလို ဦးတည် ချက်တွေဖြင့် ဒီမေတ္တသုတ္တန်ကို ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမပေးတော်မူလိုက်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ထိုရဟန်းတော်တွေလည်း ဘုရားရှင် ညွှန်ကြားတော်မူတဲ့အတိုင်း မေတ္တသုတ္တန်ကို သင်ယူတော်မူပြီးနောက် ထိုတောအုပ်ကိုပဲ တစ်ဖန်ပြန်လည် ကြွသွားတော်မူကြကာ မေတ္တသုတ္တန်ကို ရွတ်ဖတ်ခြင်း, မေတ္တသုတ္တန်မှာ လာရှိတဲ့အတိုင်း မေတ္တာစျာန်တွေကို ပွားများခြင်း, မေတ္တာစျာန်တွေကို ဝိပဿနာရဲ့ အခြေခံစျာန်အဖြစ် ပွားများကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း တွေကို ဆက်လက်ကာ စီးဖြန်းတော်မူကြခြင်းဆိုတဲ့ ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်တွေ ကို အဆင့်ဆင့် ကြိုးပမ်းတော်မူကြလေရာ ထိုဝါတွင်းမှာပဲ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်သွားတော်မူခဲ့ကြပါတယ်။ ကြောက်ရွံ့ခြင်းဆိုတဲ့ ဆုတ်နစ်တဲ့ ဒေါသတရားတွေနှင့်တကွ ကိလေသာအားလုံးတို့မှ အပြီးတိုင် လွတ်မြောက် သွားတော်မူခဲ့ကြပါတယ်။ နတ်တွေရဲ့ သန္တာန်မှာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြတဲ့ ဒေါသ တရားတွေကိုလည်း ထိုရဟန်းတော်တို့ ပွားများနေတဲ့ မေတ္တာစျာန်တွေက အောင်အောင်မြင်မြင် တိုက်ဖျက်နိုင်ခဲ့တဲ့အတွက် နတ်တွေရဲ့ စိတ်နေ စိတ်ထားတွေ ပြောင်းလဲကာ ရဟန်းတော်တို့ရဲ့ ဝေယျာဝစ္စသမားများအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိသွားခဲ့ကြပါတယ်။ ရဟန်းတော်တို့ အသုံးပြုရန်အတွက် သောက်ရေ သုံးရေ တည်ထားခြင်း, ပရိဝုဏ်ကို တံမြက်စည်းလှဲပေးခြင်းစတဲ့ ဝေယျာဝစ္စ ကုသိုလ်များကို ပြုလုပ်ပေးကြပါတယ်။၂၀၈</p> <p><b>သမ္ပတ္တိ</b>နှင့် <b>ဝိပတ္တိ</b> ---- မေတ္တာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းရာဝယ် မေတ္တာစျာန်တွေရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် ဗျာပါဒဒေါသရဲ့ ငြိမ်းအေးသွားခြင်းဟာ မေတ္တာဘာဝနာစွမ်းအားရဲ့ ပြည့်ဝစုံညီလာခြင်း သမ္ပတ္တိပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် မေတ္တာဘာဝနာရဲ့ အရှုခံအာရုံဖြစ်တဲ့ သတ္တဝါတစ်ဦးအပေါ်၌ သို့မဟုတ် သတ္တဝါအများစုအပေါ်၌ ချစ်မြတ်နိုးခြင်း သိနေဟတရားက မေတ္တာအယောင်ဆောင်ကာ လှည့်ဖြားတတ်တဲ့သဘောတော့ ရှိပါတယ်။ ဒီလို သိနေဟတရားက ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာပြီဆိုလျှင်တော့ မေတ္တာဘာဝနာရဲ့ ပျက်စီးခြင်း ဝိပတ္တိတရားပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> --- <h3>ဝိဟိံသကို တိုက်ဖျက်ရေးနည်းလမ်း</h3> <p>ဒီနေရာမှာ ဗျာပါဒဒေါသတရားဟာ နောက်လိုက်ဗိုလ်ပါ အပေါင်း အဖော်တွေ များပြားလှတဲ့ တရားတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒေါသနောက်သို့ အနီးကပ်လိုက်ပါနေတတ်တဲ့ တရားတစ်မျိုးကတော့ သတ္တဝါတစ်ဦးကို သို့မဟုတ် သတ္တဝါအများစုကို ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်လိုတဲ့ ဝိဟိံသတရားပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ကာယကံဖြင့် ကိုယ်ထိလက်ရောက် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှု, ဝစီကံ ဖြင့် တစ်ဘက်သားနာကြည်းသွားအောင် ရက်ရက်စက်စက် ပက်ပက်စက်စက် ပြောဆိုကာ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှု စသည်ဖြင့် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှုအမျိုးမျိုး ရှိကြပါတယ်။ တရားအားထုတ်နေသူ ယောဂီအချင်းချင်း တစ်ယောက်က တစ်ယောက်ကို နာကြည်းလောက်အောင် ရက်ရက်စက်စက် ပက်ပက် စက်စက် ပြောချလိုက်ပြီဆိုလျှင်တော့ အပြောခံရတဲ့သူဟာ တရားအားထုတ် လို့ မရနိုင်လောက်အောင် စိတ်အနှောင့်အယှက်အမျိုးမျိုးတွေနှင့် ရင်ဆိုင် နေရတတ်ပါတယ်၊ ရရှိထားပြီးတဲ့ သမာဓိတွေလည်း လျှောကျသွားတတ်ပါ တယ်၊ သူတစ်ပါးတွေ ရသင့်ရထိုက်တဲ့ တရားတွေကို မရရှိအောင် တားမြစ် နှောင့်ယှက်နေတဲ့ ဓမ္မန္တရာယ်တစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ဝိဟိံသတရားဆိုးမျိုး တွေကို ပယ်ရှားနိုင်ရေးအတွက် ကရုဏာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကိုလည်း စီးဖြန်း ရန် ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>မေတ္တာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စျာန်ရသည့်တိုင်အောင် အောင်အောင် မြင်မြင် ပွားများအားထုတ်ထားပြီးတဲ့ သူတော်ကောင်းဟာ ကရုဏာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုလည်း စျာန်ရသည့်တိုင်အောင် ပွားများအားထုတ်မည်ဆိုလျှင် လွယ်ကူနေမည်သာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကရုဏာစျာန်သမာဓိတွေကို အဝါးဝစွာ အောင်အောင်မြင်မြင် ထူထောင်နိုင်ခဲ့ပြီဆိုလျှင်တော့ ဒီဝိဟိံသတရားဆိုးကို ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်ဖြင့် ခပ်ကြာကြာ ပယ်ခွာကာ နှိပ်ကွပ်ထားနိုင်ပါလိမ့်မည်။ သို့သော် ဒီဝိဟိံသတရားဆိုးရဲ့ အနုသယအငုပ်ဓာတ်ဆိုတဲ့ အမြစ်တွေကိုပါ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ဖျက်ဆီးပစ်ချင်တယ်ဆိုလျှင်တော့ မိမိ ရရှိထားပြီးတဲ့ ဒီကရုဏာစျာန်သမာဓိတွေကို အထူးသဖြင့် ကရုဏာတတိယ စျာန်သမာဓိကို ဝိပဿနာရဲ့ အခြေခံပါဒကစျာန်အဖြစ် သမာဓိကို ထူထောင် ကာ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန် ကာလ (၃)ပါး, အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာန် (၂)ပါးအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ အကြောင်းတရားနှင့်တကွသော ရုပ်နာမ် ဓမ္မသင်္ခါရတရားတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူကာ သိမ်းဆည်းကာ ယင်း သင်္ခါရတရားတွေကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို အစဉ်အတိုင်း ပွားများအားထုတ်ခဲ့မည်ဆိုလျှင် ရင့်ကျက်လာတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တွေရဲ့အဆုံးမှာ အရိယမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တွေဟာ အသင်္ခတ အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးကို အာရုံယူကာ အဆင့်ဆင့် ဖြစ်ပေါ် လာကြပါလိမ့်မည်။ ယင်းအရိယမဂ်ဉာဏ်တွေထဲမှာ ပါဝင်နေတဲ့ အနာဂါမိ မဂ်ဉာဏ်ဟာ ယင်းဝိဟိံသတရားဆိုးကို အနုသယအငုပ်ဓာတ်ဆိုတဲ့ အမြစ်ပါ မကျန်ရအောင် ပယ်နုတ်ပစ်နိုင်တဲ့ ဖျက်ဆီးပစ်နိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိပါတယ်။ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်အထိ ဆိုက်ရောက်သွားခဲ့လျှင်တော့ ကိလေသာ အားလုံးတို့မှ ကွင်းလုံးကျွတ် လွတ်မြောက်သွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p><b>သမ္ပတ္တိ</b>နှင့် <b>ဝိပတ္တိ</b> ---- ဒီကရုဏာဘာဝနာကို တတိယစျာန်သမာဓိ ဆိုက်သည်အထိ အောင်အောင်မြင်မြင် ပွားများအားထုတ်နိုင်ခဲ့မည်ဆိုလျှင် ဒီကရုဏာစျာန်တရားတွေက ဝိဟိံသတရားဆိုးကို ပယ်ရှားနိုင်တဲ့ စွမ်းအား ရှိကြတဲ့အတွက် ဝိဟိံသတရားဆိုးရဲ့ ငြိမ်းအေးသွားခြင်းဟာ ဒီကရုဏာစျာန် တွေရဲ့ စွမ်းအင်နှင့် ပြည့်ဝစုံညီလာခြင်း သမ္ပတ္တိပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် ကရုဏာစျာန်ရဲ့ အရှုခံအာရုံဖြစ်တဲ့ သတ္တဝါတစ်ဦးအာရုံအပေါ်မှာ သို့မဟုတ် သတ္တဝါအများစုအာရုံအပေါ်မှာ ဆင်းရဲဒုက္ခရောက်ရှိနေမှုနှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ စိုးရိမ်ကြောင့်ကြမှု သောကတရားက ကရုဏာအယောင်ဆောင်ကာ လှည့်စား တတ်တဲ့ သဘောတော့ ရှိပါတယ်။ ဒီလို ကရုဏာအယောင်ဆောင်နေတဲ့ သောကတရား ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာပြီဆိုလျှင်တော့ ကရုဏာဘာဝနာရဲ့ ပျက်စီးခြင်း ဝိပတ္တိပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> --- <h3>ဣဿာ-မစ္ဆရိယကို တိုက်ဖျက်ရေးနည်းလမ်း</h3> <p>ဒေါသတရားဆိုးရဲ့ နောက်ထပ် နောက်လိုက်တပည့်ကြီး နှစ်ဦးကတော့ ဣဿာနှင့် မစ္ဆရိယတရားဆိုးတို့ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ရုပ်အဆင်း ပစ္စည်းဥစ္စာ နေရာအဆောက်အဦး တရားဓမ္မစတဲ့ ဂုဏ်ကျေးဇူး အရပ်ရပ်တွေဟာ တစ်ဘက်ပုဂ္ဂိုလ်မှာ မိမိထက် သာလွန်နေခဲ့လျှင် ထိုပုဂ္ဂိုလ်နှင့် ထိုဂုဏ်သိက္ခာ တွေကို ကြည့်လို့မရ ရှုလို့မရ မြင်လို့မရ ကြားလို့မရ ဖြစ်ကာ မကြည့်ချင် မရှုချင် မမြင်ချင် မကြားချင် ဖြစ်နေတဲ့ ကိုယ့်ထက်သာမနာလိုတဲ့ စိတ်ထားမျိုး ကို ဣဿာတရားလို့ ခေါ်ပါတယ်။ တရားအားထုတ်နေသူအချင်းချင်း တစ်ဘက်ပုဂ္ဂိုလ်က ကိုယ့်ထက်သာသွားပြီဆိုလျှင် မကြည့်ချင် မမြင်ချင် မကြားချင်တဲ့ မကျေနပ်တဲ့ စိတ်ထားမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ယောဂီအချင်းချင်းမှာ မရှိသင့်တဲ့ ယုတ်ညံ့တဲ့ စိတ်နေစိတ်ထားမျိုးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>အလားတူပဲ မိမိမှာ တည်ရှိနေတဲ့ ဂုဏ်သိရ် စည်းစိမ်အရပ်ရပ်တွေကို သူတစ်ပါးတို့နှင့် ဆက်ဆံနေတာကို ဆက်ဆံရမှာကို အလိုမရှိတဲ့သဘော ဝန်တိုနေတဲ့သဘောကတော့ မစ္ဆရိယတရားဆိုး ဖြစ်ပါတယ်။ မိမိသိနေတဲ့ တရားမျိုးကို, မိမိရှုလို့ရနေတဲ့ တရားမျိုးကို သူတစ်ပါးတွေလည်း အလားတူ သိသွားမှာကို ရှုလို့ရသွားမှာကို အလိုမရှိတဲ့စိတ်ထား သဝန်တိုနေတဲ့ စိတ်ထား မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီစိတ်ထားမျိုးဟာလည်း ယောဂီအချင်းချင်း တစ်ဦးအပေါ် မှာ တစ်ဦးက မထားရှိသင့်တဲ့ ယုတ်မာတဲ့ စိတ်နေစိတ်ထား တစ်မျိုးသာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ ကျမ်းဂန်များမှာ၂၀၉ မစ္ဆရိယ (၅)မျိုး ဖော်ပြထားပါတယ်။</p> --- <h3>မစ္ဆရိယ (၅) မျိုး</h3> <p>၁။ <b>အာဝါသမစ္ဆရိယ</b> ---- ကျောင်းကန်တိုက်တာ နေရာထိုင်ခင်းတွေမှာ ဝန်တိုနေတဲ့သဘောကတော့ အာဝါသမစ္ဆရိယပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အာဝါသ ဆိုတာကတော့ .. ကျောင်းတိုက်တစ်ခုလုံးကိုလည်း အာဝါသလို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါ တယ်။ ကျောင်းတိုက်ကြီးတစ်ခုအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ကျောင်းပရိဝုဏ် အသီးအသီး, ကျောင်းဆောင်အသီးအသီး, ကျောင်းဆောင် တစ်ခုအတွင်းမှာ တည်ရှိတဲ့ အခန်းအသီးအသီး, ညအခါ တရားအားထုတ်တဲ့ ညဉ့်သန့်စင်ရာ နေရာ, နေ့အခါ တရားအားထုတ်တဲ့ နေ့သန့်စင်ရာ နေရာတွေကိုလည်း အာဝါသလို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ အားလုံးကတော့ သံဃိကကျောင်း အိပ်ရာ နေရာတွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။ အဲဒီအာဝါသတွေမှာ နေထိုင်နေကြတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ် တွေဟာ ချမ်းချမ်းသာသာ နေကြရတယ်၊ ပစ္စည်းလေးပါးကို ရလွယ်တဲ့ သဘော ရှိတယ်။ ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ ကျင့်ဝတ်ပဋိပတ်နှင့် ပြည့်စုံနေတဲ့ သီလကိုချစ်မြတ်နိုးတဲ့ ရဟန်းတစ်ပါးပါးရဲ့ အဲဒီကျောင်းကို လာရောက်နေထိုင် ခြင်းကို အလိုမရှိ ဖြစ်နေတယ်၊ အကယ်၍ ရောက်လာပြန်ပါကလည်း ဒီကိုယ်တော် ခပ်မြန်မြန် ပြန်ပါစေဆိုတဲ့ စိတ်ထားမျိုး ရှိနေတယ်။ အလားတူပဲ ဆရာလေးတစ်ပါးဟာလည်း ကျင့်ဝတ်ပဋိပတ်နှင့် ပြည့်စုံနေတဲ့ သီလကို ချစ်မြတ်နိုးတဲ့ ဆရာလေးတစ်ပါးပါးရဲ့ အဲဒီကျောင်းကို လာရောက် နေထိုင်ခြင်းကို အလိုမရှိ ဖြစ်နေတယ်၊ အကယ်၍ ရောက်လာပြန်ပါကလည်း ဒီဆရာလေး ခပ်မြန်မြန် ပြန်ပါစေဆိုတဲ့ စိတ်ထားမျိုး ရှိနေတယ်။ ဥပကကြီး အား ဒေါ်ဆာဝါက သင်ပြပေးလိုက်တဲ့ ပညာပေးစနစ်တွေကို အတုယူကာ မိမိကလည်း အသင့်ရောက်ရှိလာသူအား ပညာပေးစနစ် အမျိုးမျိုးတွေကို သင်ပြပေးနေပြန်တယ်။ မိမိဟာ .. ဘုရားရှင် ပေးသနားတော်မူခဲ့တဲ့ အရိပ် အာဝါသအောက်မှာ မှီခိုနေထိုင်နေရသူ တစ်ဦးသာ ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို မေ့နေတယ်။ ဒီလိုမစ္ဆရိယမျိုးကတော့ ကျောင်းအိပ်ရာနေရာမှာ သူတစ်ပါး တွေနဲ့ ဆက်ဆံတာကို အလိုမရှိတဲ့ အာဝါသမစ္ဆရိယပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် ခိုက်ရန်ငြင်းခုံမှု ပြုတတ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးတွေကို ထိုကျောင်းတိုက်မှာ မနေထိုင် စေလိုတဲ့ စိတ်ထားမျိုးကတော့ အာဝါသမစ္ဆရိယ မဟုတ်ပါဘူး။</p> <p>၂။ <b>ကုလမစ္ဆရိယ</b> ---- ဆွေမျိုးဉာတိတွေကိုပဲဖြစ်စေ, မိမိရဲ့အလုပ်အကျွေး တပည့် ဒကာ ဒကာမတွေကိုပဲဖြစ်စေ သူတစ်ပါးတွေနဲ့ ဆက်ဆံတာကို အလိုမရှိတဲ့ သဘောကတော့ ကုလမစ္ဆရိယ ဖြစ်ပါတယ်။ မိမိကို ပစ္စည်း လေးပါးဖြင့် ပြုစုလုပ်ကျွေးနေတဲ့ ဒကာ ဒကာမ အမျိုးအနွယ်တွေဟာလည်း ကုလ မည်ပါတယ်၊ မိမိရဲ့ ဆွေမျိုးသားချင်းတွေဟာလည်း ကုလပဲ ဖြစ်ပါ တယ်။ ဒီလိုကုလအမျိုးမျိုးတွေအပေါ်မှာ အခြားပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်ရဲ့ ချဉ်းကပ်မှု, ရင်းရင်းနှီးနှီး ဆက်ဆံနေမှုကို အလိုမရှိတဲ့ သဘောကတော့ ကုလမစ္ဆရိယပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် ယုတ်မာတဲ့စိတ်ထား ယုတ်မာတဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားရှိနေတဲ့, ကိုယ်ကျင့်သီလပျက်စီးနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဦးရဲ့ အဲဒီဆွေမျိုးတွေနှင့် ဒကာ ဒကာမတွေကို ချဉ်းကပ်မှု, ရင်းရင်းနှီးနှီး ဆက်ဆံ နေမှုကို အလိုမရှိတဲ့ သဘောကတော့ ကုလမစ္ဆရိယ မဟုတ်ပါ။ ဒီလို ယုတ်မာ တဲ့စိတ်ထား ယုတ်မာတဲ့ကိုယ်ကျင့်တရားရှိနေတဲ့, ကိုယ်ကျင့်သီလ ပျက်စီး နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ထိုအမျိုး ဒကာ ဒကာမတွေရဲ့ သန္တာန်မှာ ထင်ရှားရှိနေတဲ့ ရတနာသုံးပါးတို့အပေါ်မှာ ကြည်ညိုနေတဲ့ သဒ္ဓါစစ် သဒ္ဓါမှန်ကို ပျက်စီးသွား အောင် ကျင့်တတ်တဲ့သဘော ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီလို ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးရဲ့ မိမိရဲ့ အလုပ်အကျွေး ဒကာ ဒကာမတွေ, ဆွေမျိုးတွေနှင့် ဆက်ဆံနေမှုကို အလိုမရှိ တဲ့ သဘောကတော့ ကုလမစ္ဆရိယ မဟုတ်ပါ။ ဆိုလိုတာကတော့ မိမိရဲ့ အလုပ်အကျွေး ဒကာ ဒကာမတွေ, ဆွေမျိုးတွေရဲ့ ရတနာသုံးပါးတို့အပေါ်မှာ ကြည်ညိုနေတဲ့ သဒ္ဓါစစ် သဒ္ဓါမှန်ကို တည်တံ့အောင် တိုးပွားအောင် စောင့် ရှောက်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်တဲ့ ရဟန်းတော်တစ်ပါးပါးရဲ့ သို့မဟုတ် ဆရာလေး တစ်ပါးပါးရဲ့ ဒီအလုပ်အကျွေး ဒကာ ဒကာမတွေ, ဆွေမျိုးတွေထံသို့ ချဉ်းကပ်ခြင်း ရင်းရင်းနှီးနှီး ဆက်ဆံနေခြင်းကို အလိုမရှိတဲ့သဘောကသာ ကုလမစ္ဆရိယ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>၃။ <b>လာဘမစ္ဆရိယ</b> ---- ပစ္စည်းလာဘ်လာဘရခြင်းနှင့် ဆက်စပ်ကာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဝန်တိုမှုသဘောကတော့ လာဘမစ္ဆရိယ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ လာဘဆိုတာကတော့ ပစ္စည်းလေးပါး ရခြင်းကို ဆိုလိုပါတယ်။ ဒီလို လာဘ်လာဘရခြင်းကို မိမိမှတစ်ပါး သီလမရှိတဲ့သူကို ထားလိုက်ဦး၊ သီလရှိနေတဲ့ သူတော်ကောင်းတစ်ဦးကပင် လာဘ်လာဘကို ရခဲ့မည်ဆိုလျှင် မရပါစေသတည်းလို့ ကြံစည်နေတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ စိတ်ထားမျိုးကတော့ လာဘ မစ္ဆရိယ ဖြစ်ပါတယ်။ မိမိလာဘ်လာဘ ရသလို သူတစ်ပါးတွေ မရစေလိုတဲ့ စိတ်ထားမျိုးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>သို့သော် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးကတော့ ဒကာ ဒကာမတွေက သဒ္ဓါပြဓာန်းကာ လှူဒါန်းထားတဲ့ သဒ္ဓါဒေယျ လှူဖွယ်ဝတ္ထုပစ္စည်းစုတွေကို ဖောက်ဖောက် ပြန်ပြန် သုံးစွဲတတ်တယ်၊ အလွဲသုံးစားပြုတတ်တယ်၊ မသုံးစွဲရက်ဘဲ ပုပ်သည့် တိုင်အောင် ခြတက်သည့်တိုင်အောင် ဆွေးမြည့်သည့်တိုင်အောင် သိုမှီး သိမ်းဆည်းထားတတ်တယ်၊ မပေးအပ်တဲ့လူတွေကို ပေးကမ်းတတ်တယ်၊ ဝိနည်းတော်နှင့် မလျော်ညီတဲ့နေရာတွေမှာ သုံးစွဲတတ်တယ်၊ မရိုမသေ မလေးမစား ပစ်စလက်ခတ် မကောင်းသဖြင့် သုံးစွဲပစ်တတ်တယ်၊ ဒီလို ဝိနည်းတော်နှင့် မညီမညွတ် မရိုမသေ သုံးစွဲခြင်း စသည်ဖြင့် ပစ္စည်းလာဘ် လာဘတွေကို ပျက်စီးအောင် ဖျက်ဆီးတတ်တယ်။ ပုပ်ဆွေးနေတဲ့ ပစ္စည်းပဲ ဖြစ်ချင်ဖြစ်ပါစေ သူတစ်ပါးတွေကို မပေးရက် ဖြစ်နေတယ်၊ မပုပ်ဆွေးတဲ့ ပစ္စည်းကိုတော့ ပြောနေဖွယ်တောင် မလိုတော့ပါ။ ဒီလို သူတစ်ပါးတို့အား လည်း မပေးရက် မိမိကိုယ်တိုင်လည်း မသုံးရက်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို မြင်တဲ့အခါ ဒီပစ္စည်းကို ဒီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ အကယ်၍ မရခဲ့ဘူးဆိုလျှင်, ဒီပုဂ္ဂိုလ်မှ တစ်ပါး အခြား သီလရှိတဲ့ သူတော်ကောင်းတစ်ဦးသာ အကယ်၍ ရရှိခဲ့မည်ဆိုလျှင် ဒီပစ္စည်းဟာ သာသနာတော်အတွက် အသုံးဝင်တဲ့ အသုံးကျတဲ့ အသုံးချလို့ ရတဲ့ ပစ္စည်းတစ်ခု ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ဒီလို ကြံစည်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ စိတ်ထားမျိုးကတော့ လာဘမစ္ဆရိယ မဟုတ်ပါ။</p> <p>၄။ <b>ဝဏ္ဏမစ္ဆရိယ</b> ---- ကိုယ်အဆင်းနှင့် ဂုဏ်သတင်းတွေအပေါ်မှာ ဝန်တို မှုသဘောကတော့ ဝဏ္ဏမစ္ဆရိယ ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုယ်အဆင်းကို သရီရဝဏ္ဏလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်၊ ဂုဏ်သတင်း ဂုဏ်ကျေးဇူးတွေကိုတော့ ဂုဏဝဏ္ဏလို့ ခေါ်ဆို ပါတယ်၊ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးကို တင့်တယ်သွားအောင် တန်ဆာဆင်ပေးနေတဲ့ သဘောတရား နှစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>အဲဒီနှစ်မျိုးထဲက ကိုယ်အဆင်းမှာ ဝန်တိုခြင်း မစ္ဆရိယရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဟာ.. အခြားပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဦးဟာ ဖူးမြင်ရသူတို့အား ကြည်ညိုခြင်းကို ဖြစ်စေတတ် တယ်၊ ကြည်ညိုဖွယ်လည်း ရှိတယ်၊ ရုပ်အဆင်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံတယ်၊ ဥပဓိ သမ္ပတ္တိဂုဏ်နှင့်လည်း ပြည့်စုံတယ် ..လို့ ဒီလို ပြောဆိုသံကို ကြားလိုက်ရတဲ့ အခါ ဒီလိုဂုဏ်ကို, ဒီလိုဂုဏ်အကြောင်းကို ပြောဆိုခြင်း ပြောကြားခြင်းငှာ အလိုမရှိ ဖြစ်နေတတ်တယ်၊ နားထောင်ခြင်းငှာလည်း အလိုမရှိ ဖြစ်နေတတ် ပါတယ်။</p> <p>နောက်တစ်ခု ပြောကြရအောင် ..သူတစ်ပါးရဲ့ ဂုဏ်ကျေးဇူး ဂုဏ်သ တင်းတွေမှာ ဝန်တိုခြင်း မစ္ဆရိယရှိနေတဲ့သူဟာ သူတစ်ပါးရဲ့ သီလဂုဏ် ဓုတင်ဂုဏ် သမာဓိဂုဏ် ပညာဂုဏ်ဆိုတဲ့ ပဋိပတ်ဂုဏ်ကျေးဇူးနှင့် မျိုးရိုးအကျင့် ကောင်းမွန်ခြင်းဆိုတဲ့ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ပြောဆိုလိုတဲ့ ဆန္ဒဓာတ်များ မရှိ ဖြစ်နေ တတ်တယ်၊ နားထောင်လိုတဲ့ စိတ်ထားလည်း မရှိ ဖြစ်နေတတ်ပါတယ်။</p> <p>၅။ <b>ဓမ္မမစ္ဆရိယ</b> ---- ပရိယတ္တိဓမ္မအပေါ်မှာ ဝန်တိုနေတဲ့သဘောကတော့ ဓမ္မမစ္ဆရိယ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာတော့ ပရိယတ္တိဓမ္မကိုလည်း ဓမ္မလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်၊ ပဋိဝေဓဓမ္မကိုလည်း ဓမ္မလို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါတယ်၊ ပဋိပတ္တိဓမ္မ ကတော့ ဝဏ္ဏမစ္ဆရိယပိုင်းမှာ ပါဝင်နေပါတယ်။</p> <p>သို့သော် အရိယာသာဝကတွေဟာ မိမိတို့ကိုယ်တိုင် သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ် ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ထားတဲ့ မဂ် ဖိုလ် နိဗ္ဗာန် ဆိုတဲ့ ပဋိဝေဓဓမ္မကို ဝန်မတိုကြပါ။ မိမိတို့ကိုယ်တိုင် ထွင်းဖောက် သိမြင်ထား ပြီးတဲ့ ဒီပဋိဝေဓဓမ္မကို .. နတ်နှင့်တကွသော တစ်လောကလုံးမှာ ရှိနေတဲ့ သတ္တဝါအပေါင်းရဲ့ ထိုးထွင်း၍ သိမြင်ခြင်းကို လိုလားတောင့်တတော်မူလျက် သာ ရှိနေကြပါတယ်။ သို့သော် မိမိတို့ ရရှိထားပြီးတဲ့ ဒီပဋိဝေဓတရားကို ဒီပုဂ္ဂိုလ်ကတော့ သောတာပန် ဖြစ်တယ်၊ ဒီပုဂ္ဂိုလ်ကတော့ သကဒါဂါမ် ဖြစ်တယ်၊ ဒီပုဂ္ဂိုလ်ကတော့ အနာဂါမ် ဖြစ်တယ်၊ ဒီပုဂ္ဂိုလ်ကတော့ ရဟန္တာ ဖြစ်တယ် စသည်ဖြင့် သူတစ်ပါးတွေ မသိကြပါစေနဲ့ဆိုတဲ့ ဒီလို စိတ်ထားမျိုး ကတော့ ရှိနေတော်မူကြပါတယ်။ မိမိအရိယာဖြစ်ကြောင်းကို သူတစ်ပါးတွေ မသိရှိစေလိုတဲ့ စိတ်ထားပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ တန္တိဓမ္မ ခေါ်တဲ့ ပရိယတ္တိတရားတော် နှင့် ပတ်သက်လို့သာလျှင် ဓမ္မမစ္ဆရိယခေါ်တဲ့ တရား၌ ဝန်တိုမှုသဘောဟာ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ပရိယတ္တိတရားတော်ကို မိမိ သိရှိသလို သူတစ်ပါးတို့ သိရှိတာကို မလိုလားတဲ့သဘော ဖြစ်ပါတယ်။၂၀၉</p> <p>ဒီလို ယုတ်ညံ့တဲ့ စိတ်နေစိတ်ထားတွေကို ပယ်ရှားစေတော်မူလိုတာ လည်း အကြောင်းတစ်ရပ်၊ သူတစ်ပါးတို့ရဲ့ ဂုဏ်သိရ် စည်းစိမ်တွေအပေါ်မှာ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်မှု (= ရတိ)တရား, မိမိတရားရသလို သူတစ်ပါးတို့လည်း တရားရနေတာကို မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်မှု (= ရတိ)တရား, မိမိဂုဏ်သိရ် စည်းစိမ် ကို သူတစ်ပါးတို့နှင့် ဆက်ဆံနေတာကို တွေ့မြင်ရတဲ့အတွက် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်မှု (= ရတိ)တရား -- ဒီလို သူတော်ကောင်းတို့မှာ ရှိသင့် ရှိထိုက်တဲ့ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်မှု (= ရတိ)တရား အမျိုးမျိုးတွေကို ဖြစ်ပေါ်လာ စေတော်မူလိုတာလည်း အကြောင်းတစ်ရပ် ---- ဒီလို အကြောင်းအရပ်ရပ် တွေကြောင့် မုဒိတာဘာဝနာဆိုတဲ့ ဗြဟ္မစိုရ်တရားကိုလည်း ပွားများ အားထုတ်ဖို့ရန် ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့ ပါတယ်။</p> <p>ခုပြောခဲ့ပြီးတဲ့ မေတ္တာစျာန် ကရုဏာစျာန်တွေကို တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည်အထိ အသီးအသီး ရှုပွားထားပြီးတဲ့ ယောဂီအဖို့ မုဒိတာစျာန် တွေကို တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည်အထိ ဆက်လက်ကာ ပွားများအားထုတ် မည်ဆိုလျှင်လည်း လွယ်ကူချောမောစွာဖြင့် အောင်အောင်မြင်မြင် ရှုပွားလို့ ရရှိနေမည်သာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီမုဒိတာဗြဟ္မစိုရ်တရားကို တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည်အထိ အဝါးဝစွာ နိုင်နိုင်နင်းနင်း အောင်အောင်မြင်မြင် ရှုပွား ထားနိုင်ခဲ့မည်ဆိုလျှင် ဒီဣဿာ-မစ္ဆရိယတရားဆိုးတွေကို အခြေခံကာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ သူတစ်ပါးတို့ရဲ့ ဂုဏ်သိရ် စည်းစိမ်တွေအပေါ်မှာ မမွေ့လျော် မပျော်ပိုက်မှု (= အရတိ)တရား, မိမိရဲ့ ဂုဏ်သိရ် စည်းစိမ်တွေအပေါ်မှာ သူတစ်ပါးတို့က ဆက်ဆံနေတာကို မမွေ့လျော် မပျော်ပိုက်မှု (= အရတိ) တရား -- ဒီလို အရတိတရားဆိုးတွေကို ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်ဖြင့် ပယ်ခွာနှိပ်ကွပ် ထားနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် ဒီဣဿာ-မစ္ဆရိယ တရားဆိုးတွေကို အနုသယအငုပ်ဓာတ်ဆိုတဲ့ အမြစ်တွေပါ မကျန်ရအောင် အကုန်အစင် ပယ်နုတ်ပစ်ချင်တယ်ဆိုလျှင် ဒီမုဒိတာစျာန်တွေကို ဝိပဿနာရဲ့ အခြေခံ ပါဒကစျာန်အဖြစ် သမာဓိကို ထူထောင်ကာ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန် ကာလ (၃)ပါး, အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာန် (၂)ပါးအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ အကြောင်းတရားနှင့်တကွသော ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူကာ သိမ်းဆည်းကာ ယင်းသင်္ခါရတရားတွေကို လက္ခဏာရေး သုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို အစဉ်အတိုင်း ပွားများ အားထုတ်ခဲ့မည်ဆိုလျှင် ရင့်ကျက်လာတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တွေရဲ့ အဆုံးမှာ အရိယမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တွေဟာ အသင်္ခတ အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရား တော်မြတ်ကြီးကို အာရုံယူကာ အဆင့်ဆင့် ဖြစ်ပေါ်လာကြပါလိမ့်မည်။ ယင်း အရိယမဂ်ဉာဏ်တွေထဲမှာ ပါဝင်နေတဲ့ သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ် သကဒါဂါမိ မဂ်ဉာဏ် အနာဂါမိမဂ်ဉာဏ်တွေက ယင်းဣဿာ-မစ္ဆရိယ တရားဆိုးတွေကို အနုသယအငုပ်ဓာတ်ဆိုတဲ့ အမြစ်ပါ မကျန်ရအောင် တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် ထပ်ကာထပ်ကာ ပယ်သတ်လိုက်ကြတဲ့အတွက် ယင်းတရားဆိုးတွေဟာ အကြွင်းအကျန်မရှိ ချုပ်ငြိမ်းသွားကြပါတယ်။ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ် အထိ ဆိုက်ရောက်သွားခဲ့လျှင်တော့ ကိလေသာအားလုံးတို့မှ ကွင်းလုံးကျွတ် လွတ်မြောက်သွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p><b>သမ္ပတ္တိ</b>နှင့် <b>ဝိပတ္တိ</b> ---- ခုပြောခဲ့တဲ့ မမွေ့လျော် မပျော်ပိုက်မှု (= အရတိ) တရားအမျိုးမျိုးတွေရဲ့ ငြိမ်းအေးသွားခြင်းဟာ ဒီမုဒိတာစျာန်တွေရဲ့ စွမ်းအင် နှင့် ပြည့်ဝစုံညီလာခြင်း သမ္ပတ္တိပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် မုဒိတာစျာန်ရဲ့ အရှုခံအာရုံဖြစ်တဲ့ ဂုဏ်သိရ် စည်းစိမ်အရပ်ရပ်တွေနဲ့ ပြည့်ဝစုံညီနေတဲ့ သတ္တဝါတစ်ဦး သို့မဟုတ် သတ္တဝါအများစုကို အာရုံယူကာ မုဒိတာဘာဝနာကို စီးဖြန်းနေရာက တစ်ခါတစ်ရံ ယင်းသတ္တဝါတို့ ပိုင်ဆိုင်နေတဲ့ ဂုဏ်သိရ် စည်းစိမ်အရပ်ရပ်တွေအပေါ်သို့ စိတ်ရောက်ကာ ယင်းဂုဏ်သိရ် စည်းစိမ် တွေကို ကြည့်ပြီးတော့ ရွှင်လန်းဝမ်းမြောက် ကြည်နူးနေခြင်းဆိုတဲ့ ကာမဂုဏ် စံအိမ်ကို မှီတွယ်ကာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ <b>ဂေဟဿိတပေမ</b>ခေါ်တဲ့ <b>ပဟာသ</b> တရားဟာ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာတတ်ပါတယ်။ ဒီလို ပဟာသတရား ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဟာ မုဒိတာဘာဝနာရဲ့ ပျက်စီးခြင်း ဝိပတ္တိပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> --- <h3>မုန်းခြင်း+ချစ်ခြင်းနှင့် မောဟကို တိုက်ဖျက်ရေးနည်းလမ်း</h3> <p>ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတွေကို ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်သည်တိုင် အောင် ထိုးထွင်းမသိတဲ့အတွက် ဒီလိုမသိမှု မောဟကို အကြောင်းခံကာ ယောက်ျား မိန်းမ ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါလို့ အသိမှားမှုတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ် လာကြပြန်တယ်။ ဒီအသိမှားမှုကို အကြောင်းခံကာ တစ်ဦးအပေါ်တစ်ဦး မုန်းခြင်း+ချစ်ခြင်းဆိုတဲ့ ကိလေသာတွေလည်း တိုးပွားလာကြပြန်တယ်။ ဒါတွင်လားဆိုတော့ မကသေးဘူး။ ကာမဂုဏ်စံအိမ်ကို မှီတွယ်ကာ ဖြစ်ပေါ် နေတဲ့, သတ္တဝါအသီးအသီးရဲ့ သန္တာန်မှာ ကံသာလျှင် ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာရှိမှုကို ထိုးထွင်းမသိမမြင်တတ်တဲ့ <b>အညာဏ</b>အမည်ရတဲ့ မောဟနဲ့ ယှဉ်တွဲနေတဲ့ သတ္တဝါတွေအပေါ်မှာ ဂရုမစိုက်မှုဆိုတဲ့ ဥပေက္ခာတစ်မျိုးလည်း ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်လာပြန်တယ်။ ယင်းဥပေက္ခာကို <b>အညာဏုပေက္ခာ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီ<b>အညာဏုပေက္ခာ</b>လို့ခေါ်ဆိုတဲ့ ဥပေက္ခာကတော့ မောဟဦးဆောင်တဲ့ စိတ် စေတသိက်တွေနဲ့ ယှဉ်တွဲနေတဲ့ ဥပေက္ခာတစ်မျိုးသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီမောဟကို ပယ်ရှားနိုင်ခဲ့လျှင် ဒီဥပေက္ခာကိုလည်း ပယ်ရှားပြီးပင် ဖြစ်ပါ တယ်။ ဒါကြောင့် ဒီမောဟကို ပယ်ရှားရေးက ပို၍ အရေးကြီးလှပါတယ်။ ဒီမောဟကိုပဲ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်စတဲ့ ထိုထိုဒေသနာတော်တွေမှာ <b>အဝိဇ္ဇာ</b>ဆိုတဲ့ အမည်တစ်မျိုးနဲ့လည်း ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ရှေ့ပိုင်းမှာ၂၁၀ ရှင်းပြခဲ့တဲ့အတိုင်း <b>အဝိဇ္ဇာ</b>ဆိုတာကတော့ သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်း မသိ တတ်တဲ့ မောဟတရားသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီ <b>အဝိဇ္ဇာ</b> (= မောဟ)တရားဟာ ဒုက္ခသစ္စာအမည်ရတဲ့ ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတွေကိုလည်း မသိဘူး၊ သမုဒယ သစ္စာအမည်ရတဲ့ <b>အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံ</b>ဆိုတဲ့ အကြောင်း တရားတွေကိုလည်း မသိဘူး၊ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှား ရှိနေခြင်းကြောင့် အကျိုး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်နေပုံကိုလည်း မသိဘူး၊ တစ်နည်းပြောရလျှင်တော့ ကံ-ကံရဲ့အကျိုးတရားကိုလည်း မသိဘူး၊ သတ္တဝါအသီးအသီးမှာ မိမိတို့ ပြုစုပျိုးထောင်ထားခဲ့တဲ့ ကံသာလျှင် ကိုယ်ပိုင် ဥစ္စာရှိမှုကိုလည်း မသိဘူး -- ဒီလို မသိတဲ့အတွက် သတ္တဝါတွေအပေါ်မှာ အလေးဂရုမပြု ဂရုမစိုက်ဘဲ လျစ်လျူရှုနေလိုက်တယ်။ ဒီလို လျစ်လျူရှုမှုကိုပဲ <b>အညာဏုပေက္ခာ</b>လို့ ဆိုလိုရင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို မသိမှု မောဟကိုပဲ အကြောင်းခံကာ အထက်ကပြောခဲ့တဲ့ မုန်းခြင်း+ချစ်ခြင်းတရားတွေလည်း ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို မုန်းခြင်း+ချစ်ခြင်းတရား တွေနှင့် <b>အညာဏုပေက္ခာ</b>လို့ခေါ်ဆိုတဲ့ မောဟကို ပယ်ရှားနိုင်ရေးအတွက် ဘုရားရှင်ဟာ သမထပိုင်းကျင့်စဉ် ဝိပဿနာပိုင်းကျင့်စဉ်ဆိုတဲ့ ကျင့်စဉ် အရပ်ရပ်တွေကို ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ရန် ညွှန်ကြားထားတော် မူခဲ့ပါတယ်။ သမထပိုင်းကျင့်စဉ်အရပ်ရပ်တွေထဲမှာ <b>ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ဗြဟ္မစိုရ်တရားကျင့်စဉ်ဟာ ယင်း မုန်းခြင်း+ချစ်ခြင်းနှင့် <b>အညာဏုပေက္ခာ</b>ကို ဖြိုဖျက်ရေးအတွက် ဦးတည်ထားတဲ့ ဗြဟ္မစိုရ်တရားတစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီ<b>ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရ</b>တရားကို ပွားများအားထုတ်လိုတဲ့ ယောဂီ သူတော်ကောင်းဟာ ဥပေက္ခာထားနိုင်လောက်တဲ့ မချစ်မမုန်း အလယ် အလတ် လိင်တူသတ္တဝါတစ်ဦးကိုပဲဖြစ်စေ အများစုကိုပဲဖြစ်စေ အာရုံယူကာ</p> <p>၁။ မေတ္တာဘာဝနာကို တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည်အထိ</p> <p>၂။ ကရုဏာဘာဝနာကို တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည်အထိ</p> <p>၃။ မုဒိတာဘာဝနာကို တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည်အထိ ..</p> <p>ဒီလို ပွားများပြီးတာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက်တည်း ယင်းသတ္တဝါကိုပင် သို့မဟုတ် သတ္တဝါအများစုကိုပင် ဆက်လက်အာရုံယူကာ ..ဤသူတော်ကောင်းသည် ကံသာလျှင် ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာရှိ၏၊ သို့မဟုတ် ဤသတ္တဝါတို့သည် ကံသာလျှင် ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာရှိကြကုန်၏ .. ဒီလို ထပ်ကာထပ်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်လိုက်လျှင် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်ရောက်သွားပါလိမ့်မည်၊ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရ စတုတ္ထစျာန်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ အရပ်ဆယ်မျက်နှာမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ သတ္တဝါအားလုံးတို့ကို အာရုံယူကာ ခုပြောခဲ့တဲ့အတိုင်း မေတ္တာ ကရုဏာ မုဒိတာ ဥပေက္ခာဆိုတဲ့ ဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာတရားတွေကို အစဉ်အတိုင်း ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရစတုတ္ထစျာန်သို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ အဝါးဝစွာ နိုင်နိုင်နင်းနင်း ရှုပွားနိုင်ခဲ့မည်ဆိုလျှင် ဒီဥပေက္ခာ ဗြဟ္မဝိဟာရစတုတ္ထစျာန်ဟာ စွမ်းအင်ပြည့်ဝစုံညီလာတဲ့ စျာန်တရားတစ်ခု ဖြစ်လာပါလိမ့်မည်။ သို့သော် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးက သမုဒယသစ္စာ ကြောင့် ဒုက္ခသစ္စာဖြစ်ပုံဆိုတဲ့ ကံကြောင့် ကံရဲ့အကျိုးတရားဖြစ်ပုံကို ထိုးထွင်း သိမြင်တတ်တဲ့ <b>ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်</b>အမည်ရတဲ့ ကံသာလျှင် ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ ရှိမှုကို ထိုးထွင်းသိမြင်တတ်တဲ့ <b>ကမ္မဿကတာသမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်</b>ကို ရရှိပြီးမှ ဒီ<b>ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာ</b>ကို ပွားများအားထုတ်မည်ဆိုလျှင်တော့ ဒီဘာဝနာကို ပို၍ပို၍ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း နားလည်သဘောပေါက်သွားမည် ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ခုပြောခဲ့တဲ့ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရစတုတ္ထစျာန်တရားကလည်း မုန်းခြင်း+ ချစ်ခြင်းနှင့် မောဟထုဦးဆောင်နေတဲ့ ကိလေသာထုအစိုင်အခဲတွေကို ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်ဖြင့် ခပ်ကြာကြာ ပယ်ခွာကာ နှိပ်ကွပ်ထားနိုင်ပါလိမ့်မည်။ သို့သော် ဒီမုန်းခြင်း+ချစ်ခြင်းနှင့် မောဟတရားဆိုးတို့ရဲ့ အနုသယအငုပ်ဓာတ် ဆိုတဲ့ အမြစ်တွေကိုပါ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ဖျက်ဆီးပစ်ချင် တယ်ဆိုလျှင်တော့ မိမိရရှိထားပြီးတဲ့ ဒီဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရစတုတ္ထစျာန် သမာဓိကို ဝိပဿနာရဲ့ အခြေခံပါဒကစျာန်အဖြစ် သမာဓိကို ထူထောင်ကာ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန် ကာလ (၃)ပါး, အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာန် (၂)ပါး အတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ အကြောင်းတရားနှင့်တကွသော ရုပ်နာမ်ဓမ္မ သင်္ခါရတရားတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူကာ သိမ်းဆည်းကာ ယင်းသင်္ခါရ တရားတွေကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း ကို အစဉ်အတိုင်း ပွားများအားထုတ်ခဲ့မည်ဆိုလျှင် ရင့်ကျက်လာတဲ့ ဝိပဿနာ ဉာဏ်တွေရဲ့အဆုံးမှာ အရိယမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တွေဟာ အသင်္ခတ အငြိမ်း ဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးကို အာရုံယူကာ အဆင့်ဆင့် ဖြစ်ပေါ်လာ ကြပါလိမ့်မည်။ ယင်းလေးဆင့်သော အရိယမဂ်ဉာဏ်တွေက မောဟထု ဦးဆောင်နေတဲ့ မုန်းခြင်း+ချစ်ခြင်းနှင့်တကွသော ကိလေသာထုအစိုင်အခဲ တွေကို အနုသယအငုပ်ဓာတ်ဆိုတဲ့ အမြစ်ပါ မကျန်ရအောင် တစ်ဆင့်ပြီး တစ်ဆင့် ဆင့်ကာဆင့်ကာ ပယ်ရှားလိုက်ကြတဲ့အခါ ယင်းမောဟထုဦးဆောင် နေတဲ့ မုန်းခြင်း+ချစ်ခြင်းနှင့်တကွသော ကိလေသာထုအစိုင်အခဲတွေမှ ကွင်းလုံးကျွတ် လွတ်မြောက်သွားပါလိမ့်မည်။</p> <p>သမ္ပတ္တိနှင့် ဝိပတ္တိ ---- ဒီဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရစတုတ္ထစျာန်ကုသိုလ်ဟာ မုန်းခြင်း+ချစ်ခြင်းဆိုတဲ့ ပဋိဃ+အနုနယကို ဝိက္ခမ္ဘနအားဖြင့် ပယ်ရှားနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် မုန်းခြင်း+ချစ်ခြင်းရဲ့ ငြိမ်းအေးသွားခြင်းဟာ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရစတုတ္ထစျာန်ရဲ့ စွမ်းအင်ပြည့်စုံနေတဲ့ သမ္ပတ္တိဂုဏ် တစ်မျိုးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် ရှင်းပြခဲ့တဲ့ အညာဏုပေက္ခာအမည်ရတဲ့ မောဟနဲ့ ယှဉ်တွဲနေတဲ့ ဥပေက္ခာ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့မည်ဆိုလျှင်တော့ ဒီဥပေက္ခာ ဗြဟ္မဝိဟာရတရားရဲ့ ပျက်စီးခြင်း ဝိပတ္တိပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ <b>ပဋိဃ</b> (= မုန်းခြင်း)ဆိုတာကတော့ ဒေါသတစ်မျိုးပဲ ဖြစ်ပါတယ်၊ <b>အနုနယ</b> (= ချစ်ခြင်း) ဆိုတာကတော့ လောဘ (= တဏှာ = ပေမ) တရားတစ်မျိုးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> --- <h3>အကုသလဝိတက်အမျိုးမျိုးကို တိုက်ဖျက်ရေးနည်းလမ်း</h3> <p>ဘုရားရှင်ဟာ မေဃိယသုတ္တန်မှာ၂၁၁ ..</p> <p><b>အာနာပါနဿတိ ဘာဝေတဗ္ဗာ ဝိတက္ကုပစ္ဆေဒါယ</b> = အကုသလဝိတက် အမျိုးမျိုးကို ပယ်ရှားနိုင်ရေးအတွက် အာနာပါနဿတိဘာဝနာကို ပွားများ အားထုတ်ရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ တရားဘာဝနာကို အားထုတ် တဲ့အခါမှာ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံမှ အပြင်အာရုံအမျိုးမျိုးသို့ စိတ်ပျံ့လွင့် ထွက်သွားမှု တွေက များပြားနေတဲ့အတွက် အကုသလဝိတက်အမျိုးမျိုးတို့ရဲ့ အနှောင့် အယှက် အမျိုးမျိုးကို ခံနေရတဲ့အခါ အာနာပါနဿတိဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းရန် အကောင်းဆုံးသော အချိန်အခါတစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘုရားရှင်ရဲ့ ညွှန်ကြားချက် ဒေသနာတော်အပေါ်မှာ ယုံကြည်ချက် သဒ္ဓါတရား အပြည့် အဝထားကာ အာနာပါနဿတိကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဘုရားရှင် ညွှန်ကြားပြသ ဆိုဆုံးမထားတော်မူခဲ့တဲ့အတိုင်း အစီအစဉ်တကျ အပြင်းအထန် ကြိုးစား အားထုတ်လိုက်ပါက အကုသလဝိတက်အမျိုးမျိုးကို ဖျက်ဆီးပယ်ခွာနိုင်ရုံ သာမက အာနာပါနအာရုံပေါ်မှာ နက်ရှိုင်းတဲ့သမာဓိကို ကောင်းစွာ ရရှိနိုင် ပါတယ်။ ဒီလို နက်ရှိုင်းစွာ ဆက်တိုက် အဆက်မပြတ် ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ သမာဓိနဲ့ ယှဉ်နေတဲ့ စိတ်ဓာတ်ရဲ့စွမ်းအားကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ကြည်လင်တောက်ပ နေတဲ့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အာရုံယူကာ သမာဓိကို ဆက်လက်ကာ ထူထောင်နိုင်ခဲ့လျှင် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိအထိ ဆိုက်ရောက်နိုင်ပါတယ်။ ဒီစတုတ္ထစျာန်သမာဓိနဲ့ ယှဉ်နေတဲ့ ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဉာဏ် အရောင်အလင်းတွေက ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပလာတဲ့ အခါ ယင်းဉာဏ်အရောင်အလင်းရဲ့ အကူအညီကို ရယူကာ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန် ကာလ (၃)ပါး, အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာန် (၂)ပါး အတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ အကြောင်းတရားနှင့်တကွသော ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရား တွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူကာ သိမ်းဆည်းကာ ယင်းသင်္ခါရတရားတွေကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို အစဉ် အတိုင်း ပွားများအားထုတ်ခဲ့မည်ဆိုလျှင် ရင့်ကျက်လာတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ် တွေရဲ့အဆုံးမှာ အရိယမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တွေဟာ အသင်္ခတ အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးကို အာရုံယူကာ အဆင့်ဆင့် ဖြစ်ပေါ်လာကြပါ လိမ့်မည်။ ယင်းလေးဆင့်သော အရိယမဂ်ဉာဏ်တွေက အကုသလဝိတက် အမျိုးမျိုးကို အနုသယအငုပ်ဓာတ်ဆိုတဲ့ အမြစ်ပါ မကျန်ရအောင် တစ်ဆင့်ပြီး တစ်ဆင့် ဆင့်ကာဆင့်ကာ ပယ်ရှားလိုက်ကြတဲ့အခါ ယင်းအကုသလဝိတက် အမျိုးမျိုးနှင့်တကွသော ကိလေသာထုအစိုင်အခဲတွေမှ ကွင်းလုံးကျွတ် လွတ်မြောက်သွားပါလိမ့်မည်။</p> <p>ဒီလို လွတ်မြောက်တဲ့အဆင့်အထိ အားထုတ်စေလိုတော်မူတဲ့အတွက် ဘုရားရှင်က အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဟောကြားထားတော်မူတဲ့အခါမှာ ဝင်သက်လေမှာ (၁၆)မျိုးသော အခြင်းအရာ, ထွက်သက်လေမှာ (၁၆)မျိုး သော အခြင်းအရာ -- နှစ်ရပ်ပေါင်းလိုက်ပါက (၃၂)မျိုးသော အခြင်းအရာ တို့ကို <b>စတုက္က</b> (၄)မျိုးတို့ဖြင့် ပိုင်းခြားကာ ဟောကြားတော်မူလေ့ရှိပါတယ်။</p> --- <h3>အာနာပါနစတုက္က (၄) မျိုး</h3> <h3>ပထမစတုက္က (= ကာယာနုပဿနာ)</h3> <p>၁။ <b>ဒီဃံ ဝါ အဿသန္တော ဒီဃံ အဿသာမီတိ ပဇာနာတိ၊</b></p> <p><b>ဒီဃံ ဝါ ပဿသန္တော ဒီဃံ ပဿသာမီတိ ပဇာနာတိ။</b></p> <p>၂။ <b>ရဿံ ဝါ အဿသန္တော ရဿံ အဿသာမီတိ ပဇာနာတိ၊</b></p> <p><b>ရဿံ ဝါ ပဿသန္တော ရဿံ ပဿသာမီတိ ပဇာနာတိ။</b></p> <p>၃။ <b>သဗ္ဗကာယပဋိသံဝေဒီ အဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ၊</b></p> <p><b>သဗ္ဗကာယပဋိသံဝေဒီ ပဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ။</b></p> <p>၄။ <b>ပဿမ္ဘယံ ကာယသင်္ခါရံ အဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ၊</b></p> <p><b>ပဿမ္ဘယံ ကာယသင်္ခါရံ ပဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ။</b>၂၁၂</p> <p>ဒီနေရာမှာ ..</p> <p>၁။ ဝင်လေ-ထွက်လေရဲ့ရှည်မှုကို <b>ဒီဃ</b></p> <p>၂။ ဝင်လေ-ထွက်လေရဲ့တိုမှုကို <b>ရဿ</b></p> <p>၃။ ဝင်လေ-ထွက်လေရဲ့ အစ-အလယ်-အဆုံး အကုန်လုံးကို <b>သဗ္ဗကာယ</b></p> <p>၄။ ဝင်လေ-ထွက်လေကို ငြိမ်အောင် သိမ်မွေ့အောင် ငြိမ်းအောင် ကျင့်ခြင်း ကို <b>ပဿမ္ဘယ</b>လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဟာ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို စတင်စီးဖြန်းရာမှာ ဝင်လေ-ထွက်လေက ရှည်နေလျှင်လည်း ရှည်နေတဲ့အတိုင်းသိနေအောင်, တိုနေလျှင်လည်း တိုနေတဲ့အတိုင်းသိနေအောင် ဝင်လေ-ထွက်လေအာရုံ ပေါ်မှာ သတိမြဲနေအောင် လေ့ကျင့်ရပါတယ်။ ဝင်လေ-ထွက်လေအာရုံ ပေါ်မှာ သတိက တော်တော်လေး ခိုင်မြဲလာတဲ့အခါ ဝင်လေ-ထွက်လေက ရှည်နေလျှင်လည်း ရှည်တဲ့အတိုင်း အစ-အလယ်-အဆုံး အကုန်လုံးကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင်, တိုနေလျှင်လည်း တိုတဲ့အတိုင်း အစ-အလယ်-အဆုံး အကုန်လုံးကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် တစ်ဆင့်တက်ကာ လေ့ကျင့် ရပါတယ်။ ဒီလို လေ့ကျင့်တဲ့အပိုင်းမှာ ဝင်လေ-ထွက်လေကို ရှည်အောင် တိုအောင် သက်သက်ပြုပြင်မှု မလုပ်ပါနှင့်၊ သဘာဝအတိုင်းသာ ရှည်လျှင် ရှည်တဲ့အတိုင်း တိုလျှင် တိုတဲ့အတိုင်း သိနေအောင်သာ ကြိုးစားပါ။</p> <p>ဝင်လေ-ထွက်လေအာရုံပေါ်မှာ ဘာဝနာစိတ်က ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်ပြီး အချိန်ကြာကြာ တည်ငြိမ်လာပြီဆိုလျှင်တော့ သမာဓိရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် ဝင်လေ-ထွက်လေဟာ သိမ်မွေ့နူးညံ့လာပါလိမ့်မည်၊ ငြိမ်သက်လာပါလိမ့် မည်။ ဒီလိုငြိမ်သက်နေတဲ့ ဝင်လေ-ထွက်လေကို ရှည်လျှင်လည်း ရှည်တဲ့ အတိုင်း တိုလျှင်လည်း တိုတဲ့အတိုင်း အစ-အလယ်-အဆုံး အကုန်လုံးကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင်သာ ဆက်လက်ကြိုးစားပါ၊ သမာဓိကို ခိုင်ခံ့အောင် ဆက်လက်ထူထောင်ပါ။ သိမ်မွေ့နေတဲ့ လေကို ထင်ရှားအောင် မပြုပြင် ပါနှင့်။ သိမ်မွေ့နေတဲ့ လေကို အစ-အဆုံး တောက်လျှောက် သိနေအောင် သာ ကြိုးစားလျက် ဝင်လေ-ထွက်လေအာရုံပေါ်မှာ သမာဓိကို ခိုင်ခံ့အောင် ဆက်လက်ထူထောင်နေပါ။ သမာဓိက တစ်နာရီ နှစ်နာရီစသည်ဖြင့် ထိုင်တိုင်း ထိုင်တိုင်း ဝင်လေ-ထွက်လေအာရုံပေါ်မှာ ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်ပြီး တည်လာပြီ ဆိုလျှင်တော့ အထက်ကပြောခဲ့တဲ့အတိုင်း ဝင်လေ-ထွက်လေဟာ အာနာပါန နိမိတ်အသွင်သို့ ပြောင်းလဲသွားတတ်ပါတယ်။ ယင်း အာနာပါနနိမိတ်ကို အာရုံယူကာ သမာဓိကို ဆက်လက်ထူထောင်နိုင်ခဲ့လျှင် ယင်းအာနာပါန နိမိတ်ဟာ ကြည်လင်တောက်ပနေတဲ့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အသွင်သို့ ရောက်ရှိသွားပါလိမ့်မည်။ ယင်းအာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အာရုံယူကာ သမာဓိကို ဆက်လက်ထူထောင်နိုင်ခဲ့လျှင် အထက်ကပြောခဲ့တဲ့အတိုင်း စတုတ္ထစျာန်သမာဓိအထိ ဆိုက်ရောက်သွားပါလိမ့်မည်။ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ သို့ ဆိုက်ရောက်သွားတဲ့အခါမှာ အထူးသဖြင့် အာနာပါနစတုတ္ထစျာန် သမာပတ်ကို ဝင်စားနေတဲ့အခါမှာ ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေဟာ ချုပ်ငြိမ်း တဲ့အဆင့်အထိ ရောက်ရှိသွားမည်ဖြစ်ကြောင်းကို အနုပုဗ္ဗနိရောဓသုတ္တန်၂၁၃ စသည်တို့မှာ ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>သို့သော် ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ ချုပ်ငြိမ်းသွားပေမဲ့ စတုတ္ထ စျာန်သမာဓိကို အခြေခံကာ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ကြည်လင်တောက်ပ နေတဲ့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကတော့ ထင်ရှားတည်ရှိလျက်ပဲ ရှိနေ ပါတယ်။၂၁၄</p> <h3>အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ဆိုတာ</h3> <p>ဒီနေရာမှာ ထပ်ရှင်းပြဖို့ကတော့ လိုလိမ့်မည်ထင်ပါတယ်။</p> <p>ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေဆိုတာ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကို မှီတွယ်ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ စိတ်တိုင်း စိတ်တိုင်းကြောင့် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တွေရဲ့ အပေါင်းအစုသာ ဖြစ်ပါတယ်။၂၁၅ အာနာပါနဘာဝ နာ သမာဓိက အလွန်စွမ်းအင်ထက်မြက်လာတဲ့အခါ ယင်းစိတ္တဇရုပ်ကလာပ် တွေမှာ ပါဝင်နေတဲ့ <b>ဝဏ္ဏဓာတ် ရူပါရုံ</b>တို့ရဲ့ အပေါင်းအစုကို နိမိတ်အသွင်ဖြင့် တွေ့မြင်တတ်ပါတယ်။ သို့သော် ဒီစိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တွေနှင့် စိတ္တဇရုပ် ကလာပ်တွေရဲ့ အရောင်အဆင်းတွေဟာ ကိုယ်တွင်းအဇ္ဈတ္တသန္တာန်မှာသာ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်နိုင်ကြတဲ့ တရားမျိုးတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ စိတ္တဇရုပ် ကလာပ်တိုင်း ရုပ်ကလာပ်တိုင်းမှာ ပါဝင်နေတဲ့ <b>ဥတု</b>ခေါ်တဲ့ တေဇောဓာတ် တိုင်း တေဇောဓာတ်တိုင်းကလည်း သမာဓိစွမ်းအင်က ကြီးလျှင်ကြီးသလို ရုပ်ကလာပ်ပေါင်းများစွာကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တဲ့စွမ်းအား ရှိကြပါတယ်။ ဒီဥတုဇ ရုပ်ကလာပ်တွေမှာ ပါဝင်နေတဲ့ ဝဏ္ဏဓာတ် ရူပါရုံတို့ရဲ့ အပေါင်းအစုတွေ ဟာလည်း သမာဓိနှင့်ယှဉ်တွဲနေတဲ့ ဉာဏ်က အာနုဘော် ကြီးလျှင်ကြီးသလို ပိုမိုကာ တောက်ပတတ်တဲ့သဘော ရှိကြပါတယ်။ ဒီဥတုဇရုပ်ကလာပ်တွေနှင့် ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့ရဲ့အရောင်အဆင်းတွေဟာ အဇ္ဈတ္တမှာသာမက ဗဟိဒ္ဓ အထိ ပျံ့နှံ့ကာ တည်ရှိနေတတ်ပါတယ်။ ယောဂီ အများစုတို့ တွေ့မြင်နေကျ ဖြစ်တဲ့ နှာသီးဖျား သို့မဟုတ် အထက်နှုတ်ခမ်း ပတ်ဝန်းကျင်တစ်လျှောက်မှာ တည်ရှိနေတဲ့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ဆိုတာကတော့ ခုပြောခဲ့တဲ့ ဥတုဇရုပ် ကလာပ်တွေထဲမှာ ပါဝင်တည်ရှိနေကြတဲ့ ကြည်လင်တောက်ပနေတဲ့ ဝဏ္ဏ ဓာတ် ရူပါရုံတို့ရဲ့ အပေါင်းအစုတွေသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။ သို့သော် ဒီအာနာပါနနိမိတ် အမျိုးမျိုးနှင့် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်တို့ဟာလည်း ဥပစာရ သမာဓိ အပ္ပနာသမာဓိခေါ်တဲ့ စိတ်ဓာတ်တွေကို အကြောင်းခံကာ ဖြစ်ပေါ် လာကြတဲ့အတွက် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာနှင့် မဟာဋီကာတို့က၂၁၆ ဘာဝနာ သညာကို အကြောင်းခံကာ ဖြစ်ပေါ်လာကြောင်းကို ဖွင့်ဆိုရှင်းလင်းထား တော်မူကြပါတယ်။ ဒီအာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်တို့ဟာလည်း စတုတ္ထစျာန် သမာဓိကဲ့သို့သော စျာန်သမာဓိကို အခြေခံကာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ နိမိတ်ဖြစ်ခဲ့ လျှင် အလွန်ကြည်လင်တောက်ပတတ်တဲ့သဘော ရှိပါတယ်။ ထိုအချိန်အခါ မှာ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ ဝန်းကျင်ပတ်ချာ အရပ်ဆယ်မျက်နှာမှာလည်း <b>ပညာ ရောင်</b> (= ဉာဏ်ရောင်)လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ အရောင်အလင်းတွေဟာလည်း ထင်ရှား တည်ရှိနေတတ်ကြပါတယ်။၂၁၇</p> <p>ဒါကြောင့် ဘုရားရှင်က ဒီစတုတ္ထစျာန်ကို ဂုဏ်တင်ကာ ချီးမွမ်းတော် မူတဲ့အပိုင်းမှာ <b>ပရိယောဒါတေ = ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်တလက်လက် တောက်ပလတ်သော်</b> .. စသည်ဖြင့် ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပတဲ့ အရောင်အလင်းရှိကြောင်းကို ဂုဏ်တင်ကာ ချီးမွမ်းထားတော် မူခဲ့ပါတယ်။၂၁၈</p> <h3>မေးမြန်းနေတဲ့ မေးခွန်းတစ်ရပ်</h3> <p>ခုရှင်းပြခဲ့တဲ့အတိုင်း .. နှာသီးဖျား သို့မဟုတ် အထက်နှုတ်ခမ်းဖျား ပတ်ဝန်းကျင်မှာ တည်ရှိနေတဲ့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်နှင့်တကွ အာနာပါန နိမိတ် အမျိုးမျိုးတို့ဟာ သမုတိသစ္စာနည်းအရ ပြောရလျှင် ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေဆိုတဲ့ <b>အဿာသ-ပဿာသ</b>လည်း မဟုတ်၊ ပရမတ္ထသစ္စာနည်းအရ ပြောရလျှင် ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ ဆိုတဲ့ ဝါယောဓာတ်လွန်ကဲနေတဲ့ စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်အများစုတို့ရဲ့ ဝဏ္ဏဓာတ် ရူပါရုံ တို့ရဲ့ အပေါင်းအစုလည်း မဟုတ်၊ စိတ္တဇတေဇောဓာတ် (= ဥတု)ကြောင့် ထင်ရှားဖြစ်ပွားလာကြတဲ့ ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တွေရဲ့ ဝဏ္ဏဓာတ် ရူပါရုံတို့ရဲ့ အပေါင်းအစုသာ ဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုလျှင် ဒီလို အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်နှင့် တကွသော အာနာပါနနိမိတ်အမျိုးမျိုးတွေကို အာရုံယူကာ ရှုပွားနေတဲ့ ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်ကို အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများနေပါတယ်လို့ ပြောဆို နိုင်ပါ့မလား? ဒါကတော့ မေးမြန်းတတ်တဲ့ မေးခွန်းတစ်ရပ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အဖြေကိုတော့ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋီကာက ဒီလို ရှင်းလင်းဖြေဆိုထားပါတယ်။</p> <p>ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေဆိုတဲ့ အဿာသ-ပဿာသ ကို အမှီပြုကာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်နှင့်တကွသော အာနာပါနနိမိတ်အမျိုးမျိုးကိုလည်း <b>အဿာသ-ပဿာသ</b>လို့ပဲ ခေါ်ဆိုနိုင် ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေကို အာရုံ ယူကာ သမာဓိကို စနစ်တကျ ထူထောင်လိုက်တဲ့အခါ ရင့်ကျက်လာတဲ့ သမာဓိရဲ့စွမ်းအားကြောင့် ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေက နိမိတ်အသွင်သို့ ပြောင်းလဲသွားတဲ့အခါ ဘာဝနာစိတ်က ယင်းနိမိတ်အပေါ်မှာ ကပ်ပြီးတည်နေတတ်ပါတယ်။ အလွန်သိမ်မွေ့နေတဲ့ ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေကို အာရုံမပြုတော့ဘဲ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ နိမိတ်ကို အာရုံ ယူကာ သမာဓိကို ဆက်လက်ကာ ထူထောင်လိုက်လျှင် ကြည်လင်တောက်ပ နေတဲ့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အသွင်သို့ ဆိုက်ရောက်သွားပါလိမ့်မည်။ ယင်းအာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အာရုံယူကာ သမာဓိကို ဆက်လက်ကာ ထူထောင်နိုင်ခဲ့လျှင် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိအထိ ဆိုက်ရောက်သွားနိုင်ပါတယ်။ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိအခိုက်မှာ ပကတိ ဝင်လေ ထွက်လေက ချုပ်ငြိမ်းသွားပေ မယ့်လို့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကတော့ ထင်ရှားတည်ရှိလျက်ပဲ ရှိနေပါ တယ်။ ဒီပဋိဘာဂနိမိတ်ကိုလည်း ပကတိ ဝင်လေ ထွက်လေကို အမှီပြုကာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ နိမိတ်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် <b>အဿာသ-ပဿာသ</b>လို့ပဲ ခေါ်ဆိုနိုင်ပါ တယ်။အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများနေတယ်လို့ပဲ ခေါ်ဆိုနိုင်ပါတယ်။၂၁၉</p> --- <h3>ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း</h3> <p>ဒီလို အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို စတုတ္ထစျာန်သမာဓိအထိ ဆိုက်အောင် ရှုပွားထားနိုင်တဲ့ ယောဂီရဟန်းတော်တစ်ပါးကို ရှေ့သို့ဆက်လက်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများအားထုတ်ရမည့် အစီအစဉ်ကို ဘုရားရှင်က မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန်မှာ၂၂၀ ဒီလို ညွှန်ကြားထားတော် မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>၁။ အဇ္ဈတ္တမှာလည်း ကာယ၌ ကာယလို့ အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုနေရန်,</p> <p>၂။ ဗဟိဒ္ဓမှာလည်း ကာယ၌ ကာယလို့ အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုနေရန်,</p> <p>၃။ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ - နှစ်မျိုးစလုံးမှာလည်း ကာယ၌ ကာယလို့ အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုနေရန် ..</p> <p>ဘုရားရှင်က ဆက်လက်ကာ ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ပဋိသမ္ဘိဒါ မဂ္ဂပါဠိတော်ကလည်း၂၂၁ ဒီနေရာမှာ <b>ကာယ</b>ဆိုတာ ..</p> <p>၁။ <b>ရူပကာယ</b> (= ရုပ်တရားအပေါင်းအစု)</p> <p>၂။ <b>နာမကာယ</b> (= နာမ်တရားအပေါင်းအစု) ..ကို</p> <p>ဆိုလိုကြောင်းကို ရှင်းလင်းတင်ပြထားတော်မူပါတယ်။ ဒါကြောင့် ယောဂီရဟန်းတော်ဟာ မိမိရရှိထားတဲ့ အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို ဝိပဿနာရဲ့ အခြေပါဒကစျာန်အဖြစ် ထူထောင်ကာ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာန် နှစ်မျိုးစလုံးမှာပဲ ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားကာ သိမ်းဆည်းရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရုပ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းပုံစနစ်ကတော့ ရှေ့ပိုင်းမှာ တင်ပြခဲ့တဲ့အတိုင်း ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုပဲ စတင်ကာ ရှုပွားရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို အောင်အောင်မြင်မြင် ရှုပွားနိုင်လို့ ရုပ်ပရမတ် တရားတွေကို သိမ်းဆည်းပြီးတဲ့အခါ နာမ်တရားတွေကိုလည်း ဆက်လက်ကာ သိမ်းဆည်းပုံနည်းစနစ်ကို ညွှန်ပြတော်မူလိုတဲ့အတွက် အာနာပါန ဒုတိယ စတုက္ကနှင့် တတိယစတုက္ကတို့ကို ဆက်လက်ကာ ဟောကြားတော်မူပါတယ်။</p> <h3>ဒုတိယစတုက္က (= ဝေဒနာနုပဿနာ)</h3> <p>၁။ <b>ပီတိပဋိသံဝေဒီ အဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ၊</b></p> <p><b>ပီတိပဋိသံဝေဒီ ပဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ။</b></p> <p>၂။ <b>သုခပဋိသံဝေဒီ ။ ပ ။</b></p> <p>၃။ <b>စိတ္တသင်္ခါရပဋိသံဝေဒီ ။ ပ ။</b></p> <p>၄။ <b>ပဿမ္ဘယံ စိတ္တသင်္ခါရံ ။ ပ ။</b>၂၂၂</p> <p>၁။ ပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် ဝင်လေကို ဖြစ်စေအံ့လို့ ကျင့်ပါ၊</p> <p>ပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် ထွက်လေကို ဖြစ်စေအံ့လို့ ကျင့်ပါ၊</p> <p>၂။ သုခကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက်။ ပ ။</p> <p>၃။ စိတ္တသင်္ခါရကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက်။ ပ ။</p> <p>၄။ စိတ္တသင်္ခါရကို ငြိမ်းစေလျက်။ ပ ။၂၂၂</p> <p>ဒီနေရာမှာ ပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှားသိကာ အသက်ရှူမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ သမထပိုင်း ဝိပဿနာပိုင်း နှစ်ပိုင်းခွဲပြီးတော့ ပြောကြရအောင်။ သမထပိုင်း ကတော့ ဒီလိုပါ။</p> <h3>ပီတိပဋိသံဝေဒီ (သမထပိုင်း)</h3> <p>အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အာရုံပြုကာ ပီတိနှင့်ယှဉ်တဲ့ ပထမစျာန်, ဒုတိယစျာန်တွေကို တစ်ခုပြီး တစ်ခု ဝင်စားတယ်။ ဒီလို ဝင်စားတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ စျာန်သမာပတ်ကို ဝင်စားနေဆဲခဏမှာ စျာန်ကိုရရှိနေတဲ့အတွက် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကို ထင်ထင်ရှားရှား သိနေပါတယ်။ ဒီလို သိနေတဲ့အတွက်ကြောင့် အာရုံကို အကြောင်းပြုကာ ဒီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ စျာန်ပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှား သိနေပါတယ်။ ဒီလို စျာန်ပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှား သိပြီး တော့ အသက်ရှူနေခဲ့မည်ဆိုလျှင် အာရုံကို အကြောင်းပြုကာ ပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှား သိနေတယ်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီလို ပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှား သိပြီးတော့ အသက်ရှူနေပါလို့ ဆိုလိုပါတယ်။</p> <h3>ပီတိပဋိသံဝေဒီ (ဝိပဿနာပိုင်း)</h3> <p>ရုပ်ပရမတ် နာမ်ပရမတ်တရားတွေကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် သဘာဝ မှန်အတိုင်း ထိုးထွင်းသိတတ်တဲ့ ဉာဏ်ဟာ <b>အသမ္မောဟ</b> မည်ပါတယ်။ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ပထမစျာန် ဒုတိယစျာန်တို့ကို ဝင်စားပြီးတော့ စျာန်မှ ထကာ ဒီစျာန်နှင့်ယှဉ်နေတဲ့ ပီတိကိုရော ပီတိကို ဦးတည်ပြီးတော့ စျာန်နာမ် တရားအားလုံးကိုရော သိမ်းဆည်းပြီးတော့ ယင်းစျာန်နာမ်တရားတွေရဲ့ ပြိုပြိုပျက်ပျက် ကုန်ကုန်ပျောက်ပျောက်သွားတတ်တဲ့သဘောကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ကြည့်ပြီးတော့ လက္ခဏာရေးသုံးတန် တစ်လှည့်စီ တင်ကာ ဝိပဿနာရှုပွားသုံးသပ်တယ်။ ဒီယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ဝိပဿနာဉာဏ်အခိုက်မှာ ဒီပီတိရဲ့ ပီတိနှင့် ယှဉ်တွဲနေတဲ့ စျာန်နာမ်တရားတွေရဲ့ သဘာဝလက္ခဏာ သာမညလက္ခဏာတွေကို ထိုးထွင်းသိမြင်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် မတွေမဝေ သိခြင်းဆိုတဲ့ အသမ္မောဟသဘောအားဖြင့် ပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှား သိနေ တယ် မည်ပါတယ်။ ဒီလို ပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှားသိပြီးတော့ အသက်ရှူနေ ပါလို့ ဆိုလိုပါတယ်။၂၂၃</p> <h3>သုခပဋိသံဝေဒီ (သမထပိုင်း+ဝိပဿနာပိုင်း)</h3> <p>သမထပိုင်းမှာ အာနာပါနပထမစျာန် ဒုတိယစျာန် တတိယစျာန်တွေကို အစဉ်အတိုင်း ဝင်စားပြီးတော့ အသက်ရှူနေခဲ့မည်ဆိုလျှင်, ဝိပဿနာပိုင်း မှာလည်း ဒီစျာန်တွေနှင့် ယှဉ်နေတဲ့ သုခကိုရော, သုခကို ဦးတည်ကာ စျာန်နာမ်တရားစုတွေကိုရော သိမ်းဆည်းပြီးတော့ ယင်းစျာန်နာမ်တရား တွေရဲ့ အပျက်ကို အာရုံယူကာ လက္ခဏာရေးသုံးတန် တင်ပြီးတော့ ဝိပဿနာရှုလျက် အသက်ရှူနေခဲ့မည်ဆိုလျှင် သုခကို ထင်ထင်ရှားရှား သိပြီးတော့ အသက်ရှူနေသည် မည်ပါတယ်။ ဒီလို သုခကို ထင်ထင်ရှားရှား သိပြီးတော့ အသက်ရှူနေပါလို့ ဆိုလိုပါတယ်။၂၂၄</p> <h3>စိတ္တသင်္ခါရပဋိသံဝေဒီ (သမထပိုင်း+ဝိပဿနာပိုင်း)</h3> <p>သမထပိုင်းမှာ အာနာပါနစျာန် (၄)ပါးစလုံးကို အစဉ်အတိုင်း ဝင်စား ပြီးတော့ အသက်ရှူနေခဲ့မည်ဆိုလျှင်, ဝိပဿနာပိုင်းမှာလည်း <b>စိတ္တသင်္ခါရ</b> အမည်ရတဲ့ ဝေဒနာ သညာ တရားနှစ်ပါးကိုရော သညာနှင့်ယှဉ်နေတဲ့ ဝေဒနာကို ဦးတည်ပြီးတော့ စျာန်နာမ်တရားအားလုံးကို သိမ်းဆည်းကာ ယင်းစျာန်နာမ်တရားတွေရဲ့ အပျက်ကို အာရုံယူပြီးတော့ လက္ခဏာတင်ကာ ဝိပဿနာရှုလျက် အသက်ရှူနေခဲ့မည်ဆိုလျှင် စိတ္တသင်္ခါရတရားကို ထင်ထင် ရှားရှားသိပြီးတော့ အသက်ရှူနေသည် မည်ပါတယ်။ ဒီလို အသက်ရှူနိုင် အောင် ကျင့်ပါလို့ ဆိုလိုပါတယ်။၂၂၄</p> <h3>ပဿမ္ဘယံ စိတ္တသင်္ခါရံ (သမထပိုင်း+ဝိပဿနာပိုင်း)</h3> <p>သမထပိုင်းမှာ အာနာပါနစျာန် (၄)ပါးတို့ကို အစဉ်အတိုင်း ဝင်စား ပြီးတော့ အသက်ရှူနေခဲ့မည်ဆိုလျှင် ရုန့်ရင်းရုန့်ရင်းတဲ့ စိတ္တသင်္ခါရတရား တွေကို ငြိမ်းစေလျက် ချုပ်စေလျက် အသက်ရှူနေသည် မည်ပါတယ်။ ဝိပဿနာပိုင်းမှာလည်း ဒီစျာန် (၄)ပါးတို့ကို အသီးအသီး ဝင်စားပြီးတော့ ယင်းစျာန်အသီးအသီးမှ ထတဲ့အခါ ဝေဒနာကို ဦးတည်ပြီးတော့ စျာန်နာမ် တရားတွေကို သိမ်းဆည်းကာ ယင်းစျာန်နာမ်တရားတွေရဲ့ အပျက်ကို အာရုံ ယူပြီးတော့ လက္ခဏာတင်ကာ ဝိပဿနာရှုနေခဲ့မည်ဆိုလျှင် ရုန့်ရင်းရုန့်ရင်းတဲ့ စိတ္တသင်္ခါရတရားတွေကို ငြိမ်းစေလျက် ချုပ်စေလျက် အသက်ရှူနေသည် မည်ပါတယ်။ ဒီလို အသက်ရှူနိုင်အောင် ကျင့်ပါလို့ ဆိုလိုပါတယ်။၂၂၄</p> <p><b>ပီတိပဋိသံဝေဒီ</b>-ပုဒ်မှာ ပီတိကို ဦးတည်ပြီးတော့ ဝေဒနာကို ဟောကြား ထားတော်မူပါတယ်။ <b>သုခပဋိသံဝေဒီ</b>-ပုဒ်မှာတော့ သုခဝေဒနာကို ဟော ကြားထားတော်မူပါတယ်။ <b>စိတ္တသင်္ခါရ</b> နှစ်ပုဒ်တို့မှာတော့ သညာ ဝေဒနာ တရားနှစ်ပါးဟာ စိတ္တသင်္ခါရမည်တဲ့အတွက် သညာနှင့်ယှဉ်တဲ့ ဝေဒနာကို ဦးတည်ပြီးတော့ ဟောကြားထားတော်မူပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီဒုတိယစတုက္က ကို ဝေဒနာနုပဿနာနည်းဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူတယ်လို့ သိရှိပါ။၂၂၄</p> --- <h3>တတိယစတုက္က (= စိတ္တာနုပဿနာ)</h3> <p>၁။ <b>စိတ္တပဋိသံဝေဒီ အဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ၊</b></p> <p><b>စိတ္တပဋိသံဝေဒီ ပဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ။</b></p> <p>၂။ <b>အဘိပ္ပမောဒယံ စိတ္တံ ။ ပ ။</b></p> <p>၃။ <b>သမာဒဟံ စိတ္တံ ။ ပ ။</b></p> <p>၄။ <b>ဝိမောစယံ စိတ္တံ ။ ပ ။</b> ၂၂၅</p> <p>၁။ စျာန်စိတ်ကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် ဝင်လေကို ဖြစ်စေအံ့လို့ ကျင့်ပါ၊၊</p> <p>စျာန်စိတ်ကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် ထွက်လေကို ဖြစ်စေအံ့လို့ ကျင့်ပါ၊၊</p> <p>၂။ စိတ်ကို လွန်စွာ ရွှင်လန်းတက်ကြွ ဝမ်းမြောက်စေလျက်။ ပ ။</p> <p>၃။ စိတ်ကို အာရုံ၌ အညီအညွတ် ကောင်းစွာထားလျက်။ ပ ။</p> <p>၄။ စိတ်ကို ဆန့်ကျင်ဘက်တရားတို့မှ လွတ်မြောက်စေလျက်။ ပ ။</p> <h3>စိတ္တပဋိသံဝေဒီ (သမထပိုင်း+ဝိပဿနာပိုင်း)</h3> <p>သမထပိုင်းမှာ အာနာပါနစျာန် (၄)ပါးတို့ကို အစဉ်အတိုင်း ဝင်စား ပြီးတော့ အသက်ရှူနေတယ်။ ဝိပဿနာပိုင်းမှာလည်း ယင်းစျာန်အသီးသီးကို ဝင်စားပြီးတော့ စျာန်မှ ထတိုင်း ထတိုင်း ယင်းစျာန်စိတ်ကိုရော, စျာန်စိတ်ကို ဦးတည်ပြီးတော့ စျာန်နာမ်တရားအားလုံးကိုရော သိမ်းဆည်းကာ ယင်းစျာန် နာမ်တရားတွေရဲ့အပျက်ကို မြင်အောင်ကြည့်ပြီးတော့ လက္ခဏာတင်ကာ ဝိပဿနာရှုလျက် အသက်ရှူနေခဲ့တယ်။ ဒီလို အသက်ရှူနေခဲ့မည်ဆိုလျှင် စျာန်စိတ်ကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် အသက်ရှူနေသည် မည်ပါတယ်။ ဒီလို အသက်ရှူနိုင်အောင် ကျင့်ပါ။</p> <h3>အဘိပ္ပမောဒယံ စိတ္တံ (သမထပိုင်း+ဝိပဿနာပိုင်း)</h3> <p>သမထပိုင်းမှာ ပီတိနှင့်ယှဉ်နေတဲ့ အာနာပါနပထမစျာန်ကို ဝင်စား ပြီးတော့ အသက်ရှူနေတယ်။ ပီတိနှင့်ယှဉ်နေတဲ့ အာနာပါနဒုတိယစျာန်ကို ဝင်စားပြီးတော့ အသက်ရှူနေတယ်။ ဒီစျာန်တွေကို ဝင်စားနေဆဲခဏမှာ စျာန်စိတ်နှင့်ယှဉ်တဲ့ ပီတိကြောင့် စျာန်စိတ်ဟာ လွန်စွာ ရွှင်လန်းတက်ကြွ ဝမ်းမြောက်လျက် ရှိနေပါတယ်။ ဒီလို စျာန်ပီတိဖြင့် စျာန်စိတ်ကို လွန်စွာ ရွှင်လန်းတက်ကြွ ဝမ်းမြောက်စေကာ အသက်ရှူနေပါ။ အသက်ရှူနိုင်အောင် ကျင့်ပါ။</p> <p>ဝိပဿနာပိုင်းမှာတော့ ပီတိနှင့်ယှဉ်နေတဲ့ အာနာပါနပထမစျာန်ကို ဝင်စားတယ်။ ဒီပထမစျာန်မှ ထပြီးတော့ စျာန်ပီတိကိုရော, စျာန်ပီတိကို ဦးတည်ပြီးတော့ စျာန်နာမ်တရားအားလုံးကိုရော သိမ်းဆည်းကာ ယင်းစျာန် နာမ်တရားတွေရဲ့အပျက်ကို မြင်အောင်ကြည့်ပြီးတော့ လက္ခဏာယာဉ် တင်ကာ ဝိပဿနာရှုနေတယ်။ ပီတိနှင့်ယှဉ်နေတဲ့ အာနာပါနဒုတိယစျာန်ကို ဝင်စားတယ်။ ဒီဒုတိယစျာန်မှ ထပြီးတော့ စျာန်ပီတိကိုရော, စျာန်ပီတိကို ဦးတည်ပြီးတော့ စျာန်နာမ်တရားအားလုံးကိုရော သိမ်းဆည်းကာ ယင်းစျာန် နာမ်တရားတွေရဲ့အပျက်ကို မြင်အောင်ကြည့်ပြီးတော့ လက္ခဏာယာဉ် တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုနေတယ်။ ဒီလိုဝိပဿနာရှုနေတဲ့အခိုက်မှာ စျာန်ပီတိ ကိုရော, စျာန်ပီတိနှင့် ယှဉ်တဲ့ စျာန်နာမ်တရားတွေကိုရော အာရုံပြုနေရတဲ့ အတွက် ရှုနေတဲ့ ဝိပဿနာစိတ်ဟာလည်း လွန်စွာ ရွှင်လန်းတက်ကြွ ဝမ်းမြောက်လျက်ပဲ ရှိနေပါတယ်။ ဒီလို သမထပိုင်း+ဝိပဿနာပိုင်း နှစ်ပိုင်း လုံးမှာပဲ စိတ်ကို လွန်စွာ ရွှင်လန်းတက်ကြွ ဝမ်းမြောက်စေကာ အသက်ရှူနိုင် အောင် ကျင့်ပါ၊ အသက်ရှူနေပါ။၂၂၆</p> <p>အလွန် ချစ်ခင်မြတ်နိုးအပ်တဲ့ ပြုံးရွှင်နေတဲ့ မိတ်ဆွေတစ်ဦးကို တွေ့မြင် ရတဲ့အခါ တွေ့မြင်နေရသူ မိမိရဲ့ သန္တာန်မှာလည်း အပြုံးပန်းများ ပွင့်လန်း လာသလိုပဲ မှတ်ပါ။</p> <h3>သမာဒဟံ စိတ္တံ (သမထပိုင်း+ဝိပဿနာပိုင်း)</h3> <p>စိတ်ကို အာရုံပေါ်မှာ ကောင်းကောင်းထားကာ အသက်ရှူပုံမှာလည်း သမထပိုင်း ဝိပဿနာပိုင်းလို့ နှစ်ပိုင်းပဲ ရှိနေပါတယ်။</p> <p>သမထပိုင်းမှာ အာနာပါနပထမစျာန်ကို ဝင်စားလျက် အသက်ရှူနေခဲ့ မည်ဆိုလျှင်, ဒုတိယစျာန်ကို ဝင်စားလျက် အသက်ရှူနေခဲ့မည်ဆိုလျှင်, တတိယစျာန်ကိုဝင်စားလျက် အသက်ရှူနေခဲ့မည်ဆိုလျှင်, စတုတ္ထစျာန်ကို ဝင်စားလျက် အသက်ရှူနေခဲ့မည်ဆိုလျှင် -- ဒီစျာန်တွေရဲ့ အာရုံဖြစ်တဲ့ အလွန်ကြည်လင်တောက်ပနေတဲ့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံပေါ်မှာ စျာန်စိတ်ကို အညီအညွတ် ကောင်းစွာ ထားပြီးတော့ အသက်ရှူနေသည်ပဲ မည်ပါတယ်။ ဒီလို အသက်ရှူနိုင်အောင် ကျင့်ပါ၊ အသက်ရှူနေပါ။</p> <p>ဒီနေရာမှာ ရှင်းလင်းပြဖို့ လိုအပ်နေပါတယ်။ အာနာပါနစတုတ္ထစျာန် သမာပတ်အခိုက်မှာ အသက်ကတော့ မရှူပါ။ ဒီလို အသက်မရှူပါဘဲလျက် ဘာကြောင့် အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်ကို ဝင်စားပြီးတော့ အာနာပါနပဋိဘာဂ နိမိတ်အာရုံပေါ်မှာ စျာန်စိတ်ကို ကောင်းစွာထားကာ အသက်ရှူရန် ညွှန်ကြား နေရပါသလဲလို့ မေးစရာရှိတယ်။ အဖြေကတော့ ဒီလိုပါ။ --- <b>အဿာသပဿာသေ နိဿာယ ဥပ္ပန္နနိမိတ္တမ္ပေတ္ထ အဿာသပဿာသသမညမေဝ ဝုတ္တံ၊</b>၂၂ရဆိုတဲ့ မဟာဋီကာအဖွင့်နှင့်အညီ အဿာသ ပဿာသကို အမှီပြုပြီး တော့ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ဟာလည်း အာနာပါန အမည် ရသည်သာ ဖြစ်တဲ့အတွက် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အာရုံပြုနေခြင်းဟာ လည်း အာနာပါနကိုပဲ အာရုံပြုနေသည် မည်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီလို ဖွင့်ဆို သွားခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဝိပဿနာပိုင်းကို ဆက်ပြောကြရအောင် ..။</p> <p>အာနာပါနပထမစျာန်ကို ဝင်စားပြီးတော့ စျာန်မှ ထတဲ့အခါ စျာန်စိတ် ကိုရော, စျာန်စိတ်ကို ဦးတည်ပြီးတော့ စျာန်နာမ်တရားအားလုံးကိုရော သိမ်းဆည်းကာ ယင်းစျာန်နာမ်တရားတွေရဲ့ အပျက်ကို မြင်အောင်ကြည့်ပြီး တော့ ဝိပဿနာရှုနေတယ်။ အလားတူပဲ ဒုတိယစျာန် တတိယစျာန် စတုတ္ထ စျာန်တွေကိုလည်း အသီးအသီး ဝင်စားပြီးတော့ ပုံစံတူပဲ ဝိပဿနာရှုနေ တယ်။ ဒီလိုဝိပဿနာရှုနေတဲ့အခါမှာ စျာန်စိတ်တွေရဲ့, စျာန်စိတ်တွေနှင့် ယှဉ်နေတဲ့ စျာန်နာမ်တရားတွေရဲ့ ကိုယ်ပိုင် သဘာဝလက္ခဏာကိုလည်း ဝိပဿနာဉာဏ်က သိနေပါတယ်။ ဒီစျာန်နာမ်တရားတွေရဲ့ <b>အနိစ္စ</b>အခြင်း အရာ <b>ဒုက္ခ</b>အခြင်းအရာ <b>အနတ္တ</b>အခြင်းအရာဆိုတဲ့ သာမညလက္ခဏာ ကိုလည်း ထိုးထိုးထွင်းထွင်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သိမြင်နေပါတယ်။ စျာန် စိတ္တက္ခဏတိုင်း စိတ္တက္ခဏတိုင်းမှာ ဒီလို ထိုးထွင်းသိမြင်နေတဲ့အတွက် ယင်း စျာနဓမ္မအမည်ရတဲ့ သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ အနိစ္စအခြင်းအရာ သို့မဟုတ် ဒုက္ခ အခြင်းအရာ သို့မဟုတ် အနတ္တအခြင်းအရာအပေါ်မှာ ဝိပဿနာဘာဝနာ စိတ်ဟာ ကောင်းစွာ တည်နေပါတယ်။ ဒီလို ကောင်းစွာ တည်နေတဲ့ ဝိပဿနာ ဉာဏ်နှင့်ယှဉ်နေတဲ့ သမာဓိကို <b>ခဏိကစိတ္တေကဂ္ဂတာ</b> (= <b>ခဏိကသမာဓိ</b>)လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ယင်းခဏိကစိတ္တေကဂ္ဂတာ (= ခဏိကသမာဓိ)ရဲ့ စွမ်းအား ဖြင့် စျာန်စိတ်ကို ဦးတည်ပြီးတော့ သိမ်းဆည်းထားအပ်တဲ့ စျာနဓမ္မသင်္ခါရ တရားစုတွေရဲ့ အနိစ္စအခြင်းအရာ သို့မဟုတ် ဒုက္ခအခြင်းအရာ သို့မဟုတ် အနတ္တအခြင်းအရာဆိုတဲ့ တစ်မျိုးမျိုးသော အခြင်းအရာအပေါ်မှာ ဝိပဿနာ စိတ်ကို အညီအညွတ် ကောင်းစွာထားပြီးတော့ အသက်ရှူနေပါ။ အသက်ရှူ နိုင်အောင် ကျင့်ပါ။၂၂၈</p> <h3>ဝိပဿနာပိုင်းမှာ ဆိုလိုတဲ့ ခဏိကသမာဓိ</h3> <p>ဒီနေရာမှာ သတိပြုသင့်တဲ့ အချက်တစ်ခုတော့ ရှိပါတယ်။ အာနာပါန စျာန် အသီးအသီးကို ဝင်စားပြီးတော့ စျာန်မှ ထကာ စျာန်စိတ်ကို ဦးတည်ပြီး တော့ စျာနဓမ္မ အမည်ရတဲ့ စျာန်သင်္ခါရတရားတွေကို ဝိပဿနာရှုနေခိုက်မှာ သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ အနိစ္စအခြင်းအရာ စတဲ့ အခြင်းအရာ တစ်မျိုးမျိုးအပေါ် မှာ ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်ပြီးတော့ တည်နေတဲ့ သမာဓိကိုသာ <b>ခဏိကစိတ္တေကဂ္ဂတာ</b> (= <b>ခဏိကသမာဓိ</b>)လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီအချက်ကိုတော့ သတိပြု မှတ်သား ထားပါ။ ဝိပဿနာပိုင်းမှာ ဆိုလိုတဲ့ ခဏိကသမာဓိဟာ ဘယ်လောက်အဆင့် အတန်း မြင့်မားနေတယ်ဆိုတာကို မှတ်သားထားစေလိုပါတယ်။</p> <h3>ဝိမောစယံ စိတ္တံ (သမထပိုင်း+ဝိပဿနာပိုင်း)</h3> <p>စိတ်ကို ဆန့်ကျင်ဘက်တရားတွေမှ လွတ်မြောက်စေပြီးတော့ အသက်ရှူ နေပါ။ ဒီနေရာမှာလည်း သမထပိုင်း ဝိပဿနာပိုင်းလို့ နှစ်ပိုင်းပဲ ရှိပါတယ်။ သမထပိုင်းမှာ ပထမစျာန်ဖြင့် <b>နီဝရဏ</b>တရားတို့မှ စိတ်ကို လွတ်မြောက် စေလျက်, ဒုတိယစျာန်ဖြင့် <b>ဝိတက် ဝိစာရ</b>တို့မှ, တတိယစျာန်ဖြင့် <b>ပီတိ</b>မှ, စတုတ္ထစျာန်ဖြင့် <b>သုခ ဒုက္ခ</b>တို့မှ စိတ်ကို လွတ်မြောက်စေလျက် ဒီစျာန်တွေကို ဝင်စားပြီးတော့ အသက်ရှူနေပါ။</p> <p>ဝိပဿနာပိုင်းမှာတော့ ဒီစျာန်တွေကို ဝင်စားပြီးတော့ စျာန်မှထကာ စျာန်စိတ်ကို ဦးတည်ပြီးတော့ စျာန်နာမ်တရားအားလုံးကို သိမ်းဆည်းကာ ယင်းစျာန်နာမ်တရားတွေရဲ့ ကုန်တတ် ပျက်တတ်တဲ့သဘောကို မြင်အောင် ကြည့်ပြီးတော့ ဝိပဿနာရှုနေပါ။ ဒီလို ဝိပဿနာရှုနေတဲ့ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ <b>အနိစ္စာနုပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့် <b>နိစ္စသညာ</b>မှ စိတ်ကို လွတ်မြောက်စေလျက် အသက်ရှူနေတယ်။ အလားတူပဲ <b>ဒုက္ခာနုပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့် <b>သုခသညာ</b>မှ, <b>အနတ္တာနုပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့် <b>အတ္တသညာ</b>မှ စိတ်ကို လွတ်မြောက်စေလျက် အသက်ရှူနေတယ်။ ဒီလို လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာရှုနေတဲ့ အတွက် သင်္ခါရတရားတွေအပေါ်မှာ ငြီးငွေ့တဲ့ အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေ တဲ့ <b>နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့် သင်္ခါရတရားတွေအပေါ်မှာ နှစ်သက်ရွှင်လန်း ဝမ်းမြောက်စွာဖြင့် တွယ်တာမက်မောတတ်တဲ့ <b>နန္ဒီရာဂ</b>မှ စိတ်ကို လွတ်မြောက် စေလျက် အသက်ရှူနေတယ်။ သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ ပျက်ခြင်း (= ဘင်)ကို အာရုံယူကာ အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် လက္ခဏာယာဉ် သုံးတန် တင်ကာ ဝိပဿနာရှုနေတဲ့အတွက် သင်္ခါရတရားတို့အပေါ်မှာ တပ်မက်ခြင်းကင်းတဲ့ အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေတဲ့ <b>ဝိရာဂါနုပဿနာဉာဏ်</b>ဟာ ဖြစ်ပေါ်လာ ပါတယ်။ အဲဒီ ဝိရာဂါနုပဿနာဉာဏ်ဖြင့် <b>ရာဂ</b>မှ စိတ်ကို လွတ်မြောက်စေ လျက် အသက်ရှူနေတယ်။ သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ ခဏအားဖြင့် ချုပ်ခြင်း (=ဘင်)ကို ရှုနေတဲ့ <b>နိရောဓာနုပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့် ဖြစ်ခြင်း (= သမုဒယ)မှ စိတ်ကို လွတ်မြောက်စေလျက် အသက်ရှူနေတယ်။ သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ ပျက်ခြင်း (= ဘင်)ကို လက္ခဏာယာဉ်တင်ကာ အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုနေတဲ့ အတွက် ကိလေသာတွေကို တဒင်္ဂအားဖြင့် စွန့်ပယ်တဲ့အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေတဲ့, နိဗ္ဗာန်ကို ညွတ်ကိုင်းရှိုင်းတဲ့အနေအားဖြင့် ပြေးဝင်တတ်တဲ့ <b>ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာဉာဏ်</b>ဖြင့် သင်္ခါရတရားတွေကို <b>နိစ္စ</b> စသည်ဖြင့် စွဲယူခြင်း <b>အာဒါန</b>မှ စိတ်ကို လွတ်မြောက်စေလျက် အသက်ရှူနေတယ်။</p> <p>ဒီလို အသက်ရှူနိုင်ခဲ့မည်ဆိုလျှင် ဆန့်ကျင်ဘက်တရားတို့မှ စိတ်ကို လွတ်မြောက်စေလျက် အသက်ရှူနေသည်ပဲ မည်ပါတယ်။ ဒီလို အသက်ရှူ နိုင်အောင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ပါ။၂၂၉</p> <p>ဒီတတိယစတုက္ကကို စိတ္တာနုပဿနာရဲ့ အစွမ်းဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောကြား ထားတော်မူတယ်လို့ သိရှိပါလေ။၂၂၉</p> --- <h3>စတုတ္ထစတုက္က (= ဓမ္မာနုပဿနာ)</h3> <p>၁။ <b>အနိစ္စာနုပဿီ အဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ၊</b></p> <p><b>အနိစ္စာနုပဿီ ပဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ။</b></p> <p>၂။ <b>ဝိရာဂါနုပဿီ ။ ပ ။</b></p> <p>၃။ <b>နိရောဓာနုပဿီ ။ ပ ။</b></p> <p>၄။ <b>ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿီ ။ ပ ။</b>၂၃၀</p> <p>၁။ သင်္ခါရတရားတွေကို <b>အနိစ္စ</b>လို့ အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုပြီးတော့ ဝင်သက်လေကို ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ကျင့်တယ်။ သင်္ခါရတရားတွေကို <b>အနိစ္စ</b>လို့ အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုပြီးတော့ ထွက်သက်လေကို ဖြစ်ပေါ် လာအောင် ကျင့်တယ်။</p> <p>၂။ သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ ပျက်ခြင်းဘင်နှင့် ရာဂရဲ့ကင်းပြတ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုပြီးတော့ (<b>ဝိရာဂါနုပဿနာ</b>)။ ပ ။</p> <p>၃။ သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ ခဏအားဖြင့် ချုပ်ခြင်း <b>ခဏဘင်</b>နှင့် ရာဂရဲ့ချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုပြီးတော့ (<b>နိရောဓာနုပဿနာ</b>)။ ပ။</p> <p>၄။ ကိလေသာတို့ကို တဒင်္ဂအားဖြင့် စွန့်လွှတ်တတ်တဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်, သမုစ္ဆေဒအားဖြင့် အကြွင်းမဲ့ စွန့်လွှတ်တတ်တဲ့ အရိယမဂ်ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံအောင် သင်္ခါရတရားတို့ရဲ့ ပျက်ခြင်းဘင်နှင့် သင်္ခါရတရားတို့ရဲ့ ချုပ်ရာ သင်္ခါရတရားတို့ကို စွန့်လွှတ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုပြီးတော့ ဝင်သက်လေကို ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ။ ပ ။ ထွက်သက်လေကို ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ကျင့်တယ်။၂၃၀</p> <p>ဒီစတုတ္ထ စတုက္ကကိုတော့ <b>သုဒ္ဓဝိပဿနာ</b>ရဲ့ အစွမ်းဖြင့် ဘုရားရှင် ဟော ကြားထားတော်မူပေတယ်။ ရှေးစတုက္က သုံးမျိုးတို့ကိုတော့ သမထ ဝိပဿနာ နှစ်ထွေရောနှောကာ ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူပါတယ်။</p> <p>ပထမစတုက္ကကိုတော့ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို အားထုတ်ခါစ <b>အာဒိကမ္မိကပုဂ္ဂိုလ်</b>အတွက် သမထကမ္မဋ္ဌာန်းအနေဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားထား တော်မူပါတယ်၊ <b>ကာယာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာန်</b>ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒုတိယစတုက္က, တတိယစတုက္က, စတုတ္ထစတုက္ကဆိုတဲ့ စတုက္က သုံးခုတို့ကိုတော့ ပထမစတုက္က မှာ ရအပ်ပြီးတဲ့ စျာန်ရှိတဲ့ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အတွက် <b>ဝေဒနာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာန်, စိတ္တာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာန်, ဓမ္မာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာန်</b>အနေဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူပါတယ်။၂၃၁</p> <p>ခုတင်ပြလိုက်တဲ့ အဋ္ဌကထာအဖွင့်တွေနှင့်အညီ ပြောရမည်ဆိုလျှင် ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ပထမစတုက္ကမှာ ဘုရားရှင် ညွှန်ကြားထားတော်မူတဲ့ အတိုင်း စျာန်ကိုရရှိအောင် ပထမ အားထုတ်ပါ။ စျာန်ရပြီးတဲ့အခါကျမှ ဒုတိယစတုက္က တတိယစတုက္က စတုတ္ထစတုက္ကတွေကို အဆင့်ဆင့် ကူးတက် ကာ အားထုတ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>အနိစ္စာနုပဿီ = အနိစ္စလို့ ရှုပြီးတော့ အသက်ရှူနေပါ</h3> <h3>အနိစ္စန္တိ ပဉ္စက္ခန္ဓာ</h3> <p>ဒီနေရာမှာ အနိစ္စလို့ ရှုရမည့် ဝိပဿနာဉာဏ်တွေရဲ့ အရှုခံအာရုံ တွေကတော့ ကာလသုံးပါး သန္တာန်နှစ်ပါးအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ အကြောင်းတရားတွေနှင့်တကွသော ခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်၊၂၃၂ စျာန်နာမ်တရားတွေလည်း ပါဝင်ကြပါတယ်။ စျာန်နာမ် တရားနှင့်တကွသော ယင်းခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတွေကို ပကိဏ္ဏကသင်္ခါရ (= ရောပြွမ်းနေတဲ့သင်္ခါရ) တရားတွေလို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီတရားတွေကို အနိစ္စလို့ ဝိပဿနာရှုပြီးတော့ အသက်ရှူနေရန် ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားထားတော်မူပါတယ်။ သို့သော် လက္ခဏာရေးသုံးတန်ရှိတဲ့အနက် အစဆုံးဖြစ်တဲ့ အနိစ္စလက္ခဏာကို ထင်ရှားဖော်ပြကာ ဟောကြားသွားတော် မူတဲ့ အာဒိဒီပကနည်းစနစ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒုက္ခလက္ခဏာ အနတ္တ လက္ခဏာတွေကိုလည်း တင်ကာ ဝိပဿနာရှုပွားရမည်သာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို အကြောင်းတရားတွေနှင့်တကွသော ခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတွေကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာရှုပွားလိုတဲ့ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ-</p> <p>၁။ ခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းတတ်တဲ့ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူတတ်တဲ့ နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်,</p> <p>၂။ အကြောင်းတရားတွေကို သိမ်းဆည်းတတ်တဲ့ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူ တတ်တဲ့ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ် ..</p> <p>ဒီဉာဏ်နှစ်ပါးကို ရရှိထားပြီးဖြစ်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဒီလို ရရှိနိုင်ရေးအတွက် ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ မိမိရရှိထားပြီးဖြစ်တဲ့ အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်ကို ဝိပဿနာ ရဲ့ အခြေပါဒကစျာန်အဖြစ် သမာဓိထူထောင်ကာ ..</p> <p>၁။ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း,</p> <p>၂။ နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း,</p> <p>၃။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ပိုင်း,</p> <p>၄။ လက္ခဏာဒိစတုက္ကပိုင်း ..</p> <p>တို့ကို ကျေကျေပွန်ပွန် သိမ်းဆည်းထားပြီး ရှုထားပြီးဖြစ်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဒီလို သိမ်းဆည်းထားပြီး ရှုထားပြီးဖြစ်ပါမှ အကြောင်းတရားတွေနှင့် တကွ သော ဒီခန္ဓာငါးပါးတွေကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ဝိပဿနာရှုတဲ့အပိုင်းမှာလည်း ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် အကျယ်ရှုပွားနည်းနှင့်တကွ ဥပက္ကိလေသအညစ်အကြေးတို့မှ ကျော်လွှား လွန်မြောက်သွားတဲ့ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်အရင့်ပိုင်းသို့တိုင်အောင် အလွန် အားကောင်းတဲ့ ဗလဝဝိပဿနာသို့ဆိုက်အောင် ဝိပဿနာရှုထားပြီးဖြစ်ဖို့ လိုပါတယ်။ အကြောင်းကတော့ ဝိရာဂါနုပဿီ, နိရောဓာနုပဿီ, ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿီ ဆိုတဲ့ရှုကွက်တွေဟာ ဘင်္ဂဉာဏ်စတဲ့ အထက်ပိုင်း ဝိပဿနာဉာဏ် တွေကိုသာ ရည်ညွှန်းထားတော်မူတဲ့ ဝိပဿနာရှုကွက်တွေ ဖြစ်နေတဲ့အတွက် ကြောင့်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဝိရာဂါနုပဿီ = ဝိရာဂသဘောကို ရှုပြီးတော့ အသက်ရှူနေပါ</p> <p>ဒီနေရာမှာ ဝိရာဂက ခယဝိရာဂ အစ္စန္တဝိရာဂ ဆိုပြီး နှစ်မျိုးရှိနေပါတယ်။ခယဝိရာဂဆိုတာကတော့ သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ ခဏအားဖြင့် ပျက်ခြင်းဘင်ကို ဆိုလိုပါတယ်။ အစ္စန္တဝိရာဂဆိုတာကတော့ တကယ်စင်စစ် ရာဂရဲ့ ကင်းပြတ် ချုပ်ငြိမ်းရာဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကို ဆိုလိုပါတယ်။ ဝိရာဂါနုပဿနာ ဆိုတာကတော့ သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ ပျက်ခြင်းဘင်ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုမြင်နေတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်နှင့် ရာဂရဲ့ ကင်းပြတ်ချုပ်ငြိမ်းရာဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်ကို ရှုမြင်တတ်တဲ့ အရိယမဂ်ဉာဏ်ကို ဆိုလိုပါတယ်။၂၃၃</p> <p>ဒါကြောင့် ဒီနေရာမှာ အရိယမဂ်သို့ မဆိုက်ရောက်သေးတဲ့ ယောဂီ သူတော်ကောင်းတစ်ဦးဟာ ဘင်္ဂဉာဏ်စတဲ့ အထက်ပိုင်း ဝိပဿနာဉာဏ် တွေကို ဆိုက်ရောက်လာတဲ့အခါမှာ သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ အပျက်သက်သက် ကို အာရုံယူကာ အနိစ္စလို့ ဒုက္ခလို့ အနတ္တလို့ လက္ခဏာရေးသုံးတန် တစ်လှည့်စီ တင်ကာ ဝိပဿနာရှုပွားပြီးတော့ အသက်ရှူနေပါ။ ဒီဝိပဿနာ ဉာဏ်တွေက ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ရှုနေတိုင်း ရှုနေတိုင်း ရာဂကို တဒင်္ဂအားဖြင့် ပယ်စွန့်လျက် ပယ်စွန့်လျက်ပဲ ရှိနေပါတယ်၊ ရာဂဟာ တဒင်္ဂ အားဖြင့် ကင်းပြတ်နေပါတယ်။ ဒီလို ရာဂကင်းပြတ်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် ဒီဝိပဿနာဉာဏ်တွေကို ဝိရာဂါနုပဿနာဉာဏ် (= ရာဂကင်းခြင်းငှာ အဖန် ဖန် အထပ်ထပ် ရှုနေတဲ့ ဉာဏ်)လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီလို ဝိရာဂါနုပဿနာ ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံလျက် အသက်ရှူနေသူတစ်ဦးဖြစ်အောင် ကျင့်ကြံ ကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ရန် ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများ အားထုတ်နေတဲ့ ယောဂီရဟန်းတော်တစ်ပါးကို ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားထား တော်မူနေပါတယ်။</p> <p>သို့သော် ဒီလောက်နဲ့ ရပ်တန့်ပြီးတော့ မနေစေလိုပါဘူး၊ ရာဂကို သမုစ္ဆေဒပဟာန်ဖြင့် အပြီးတိုင် ပယ်ရှားနိုင်တဲ့, ကင်းပြတ်စေနိုင်တဲ့ အရိယ မဂ်ဉာဏ်သို့ ဆိုက်ရောက်သည်အထိ ရှုပွားသုံးသပ်စေတော်မူလိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် အရိယမဂ်ဉာဏ်ကိုလည်း ဝိရာဂါနုပဿနာ (= ရာဂကို အပြီးတိုင် ကင်းပြတ်စေတဲ့ ရာဂကင်းရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရှုနေတဲ့ ဉာဏ်)လို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီလို အရိယမဂ်ဉာဏ်ဆိုတဲ့ ဝိရာဂါနုပဿနာဉာဏ်သို့ ဆိုက်ရောက်ကာ နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံယူလျက် အသက်ရှူနေသူတစ်ဦးဖြစ်အောင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ရန်ကိုလည်း ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားနေတော်မူပါတယ်။</p> <p>နိရောဓာနုပဿီ = နိရောဓသဘောကို ရှုပြီးတော့ အသက်ရှူနေပါ</p> <p>ဝိရာဂနှင့် အလားတူပဲ နိရောဓဟာလည်း ခယနိရောဓ အစ္စန္တနိရောဓ လို့ နှစ်မျိုးပဲ ရှိနေပါတယ်။ သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ ခဏအားဖြင့် ချုပ်ခြင်းဘင်ကို ခယနိရောဓလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ တကယ်စင်စစ် ရာဂရဲ့ ချုပ်ငြိမ်းရာဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကို အစ္စန္တနိရောဓလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ သင်္ခါရတရား တွေရဲ့ ချုပ်ခြင်းဘင်ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုမြင်နေတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်ကို တဒင်္ဂအားဖြင့် ရာဂကို ချုပ်ငြိမ်းစေတတ်တဲ့အတွက် နိရောဓာနုပဿနာ ဉာဏ်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ သမုစ္ဆေဒပဟာန်ဖြင့် ရာဂကို အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ငြိမ်း စေတတ်တဲ့ အရိယမဂ်ဉာဏ်ကိုလည်း တကယ်စင်စစ် ရာဂရဲ့ ချုပ်ငြိမ်းရာ ဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်ကို ရှုမြင်နေတဲ့ဉာဏ်ဖြစ်တဲ့အတွက် နိရောဓာနုပဿနာဉာဏ် လို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီလို နိရောဓာနုပဿနာဉာဏ်အမြင်နှစ်မျိုးဖြင့် ပြည့်စုံအောင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ကာ အသက်ရှူနေရန် ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားနေတော်မူပါတယ်။၂၃၃</p> <p>ဝိပဿနာဉာဏ်အခိုက်မှာတော့ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ ချုပ်ခြင်းဘင်ကို ဉာဏ်နဲ့ မြင်အောင်ကြည့်ပြီးတော့ လက္ခဏာရေးသုံးတန် တစ်လှည့်စီ တင်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းနေရမှာ ဖြစ်ပါ တယ်။ ဒီလို စီးဖြန်းနေတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တွေက စီးဖြန်းတိုင်း စီးဖြန်းတိုင်း ရာဂကို တဒင်္ဂအားဖြင့် ချုပ်စေလျက် ချုပ်စေလျက်သာ ရှိနေကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီဝိပဿနာဉာဏ်တွေကို နိရောဓာနုပဿနာဉာဏ်လို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါ တယ်။ ရာဂကို တဒင်္ဂအားဖြင့် ချုပ်စေလျက် သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ ချုပ်ခြင်းဘင် ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုနေတဲ့ ဉာဏ်လို့ ဆိုလိုပါတယ်။ ဒီ နိရောဓာ နုပဿနာဉာဏ်ကို ရင့်ကျက်အောင် ကြိုးစားအားထုတ်နိုင်ခဲ့လျှင် ဒီရင့်ကျက် နေတဲ့ နိရောဓာနုပဿနာဉာဏ်လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တွေရဲ့ အဆုံးမှာ အရိယမဂ်ဉာဏ်လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ နိရောဓာနုပဿနာဉာဏ်ဟာလည်း နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံယူကာ ဖြစ်ပေါ်လာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနှစ်မျိုးသော နိရောဓာ နုပဿနာဉာဏ်တွေနှင့် ပြည့်စုံသည့်တိုင်အောင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများ အားထုတ်ကာ အသက်ရှူနေရန် ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားတော်မူနေပါတယ်။</p> <p>ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿီ = ပဋိနိဿဂ္ဂသဘောကို ရှုပြီးတော့ အသက်ရှူနေပါ</p> <p>ဒီနေရာမှာလည်း ပရိစ္စာဂပဋိနိဿဂ္ဂ ပက္ခန္ဒနပဋိနိဿဂ္ဂဆိုပြီး ပဋိနိဿဂ္ဂ နှစ်မျိုး ရှိနေပါတယ်။ ဝိပဿနာပိုင်းမှာလည်း ပရိစ္စာဂပဋိနိဿဂ္ဂ ပက္ခန္ဒနပဋိနိဿဂ္ဂဆိုပြီး နှစ်မျိုးပဲ ရှိနေပါတယ်။ အရိယမဂ်ဉာဏ်အပိုင်းမှာလည်း ပရိစ္စာဂပဋိနိဿဂ္ဂ ပက္ခန္ဒနပဋိနိဿဂ္ဂဆိုပြီး နှစ်မျိုးပဲ ရှိပါတယ်။ ဆိုလိုတာက တော့ ဝိပဿနာဉာဏ်ကိုလည်း ပရိစ္စာဂပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာဉာဏ် ပက္ခန္ဒနပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာဉာဏ်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ အရိယမဂ်ဉာဏ်ကိုလည်း ပရိစ္စာဂပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာဉာဏ် ပက္ခန္ဒနပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာဉာဏ်လို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ရှေးဦးစွာ ဝိပဿနာပိုင်းကို စတင်ရှင်းကြရအောင် ..။</p> <p>ယောဂီတစ်ဦးဟာ ကာလသုံးပါး သန္တာန်နှစ်ပါးအတွင်းမှာ တည်ရှိနေ ကြတဲ့ အကြောင်းတရားတွေနှင့်တကွသော ခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားဆိုတဲ့ သင်္ခါရတရားတွေကို အနိစ္စလက္ခဏာ ဒုက္ခလက္ခဏာ အနတ္တလက္ခဏာဆိုတဲ့ လက္ခဏာရေးသုံးတန်ကို တစ်လှည့်စီ တင်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း ကို တွင်တွင်ကြီး စီးဖြန်းနေတယ်။ ဒီလို စီးဖြန်းနေတဲ့အခါမှာ အနိစ္စာနုပဿနာ ဉာဏ်က နိစ္စသညာကို, ဒုက္ခာနုပဿနာဉာဏ်က သုခသညာကို, အနတ္တာ နုပဿနာဉာဏ်က အတ္တသညာကို တဒင်္ဂအားဖြင့် ပယ်စွန့်လိုက်ပါတယ်။ ဒီလို ပယ်စွန့်ခြင်းကိုလည်း ပရိစ္စာဂပဋိနိဿဂ္ဂလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီလို ပယ်စွန့်နိုင် တဲ့အတွက် နိစ္စသညာ သုခသညာ အတ္တသညာတို့ကို အခြေခံကာ အကြောင်း ပြုကာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့, ဘဝသစ်ကို ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ပြုပြင်ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ ကုသိုလ်အဘိသင်္ခါရတရား အကုသိုလ်အဘိသင်္ခါရတရားတွေ လည်း ဖြစ်ပေါ်ခွင့် မရှိကြတော့တဲ့အတွက် ယင်းကုသိုလ်အဘိသင်္ခါရတရား အကုသိုလ်အဘိသင်္ခါရတရားတွေကို တဒင်္ဂအားဖြင့် ပယ်စွန့်ပြီးပဲ ဖြစ်သွားပါ တယ်။ အလားတူပဲ ဒီနိစ္စသညာ သုခသညာ အတ္တသညာတို့ကို အကြောင်းပြု ကာ ဖြစ်ပေါ်လာမည့် ကိလေသာအမျိုးမျိုးတွေကိုလည်း တဒင်္ဂအားဖြင့် ပယ်စွန့်ပြီးပဲ ဖြစ်သွားပါတယ်။ ဒီလို ပယ်စွန့်ခြင်းကိုလည်း ပရိစ္စာဂပဋိနိဿဂ္ဂ လို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ကုသိုလ်အဘိသင်္ခါရတရား အကုသိုလ်အဘိသင်္ခါရတရားတွေကို ပယ်စွန့်ပြီး ဖြစ်နေတဲ့အတွက် ဒီကုသိုလ်အဘိသင်္ခါရတရား အကုသိုလ်အဘိ သင်္ခါရတရားတွေကို အကြောင်းခံကာ ဖြစ်ပေါ်လာမည့် အကျိုးဝိပါက် ခန္ဓာ ငါးပါးတို့ဟာလည်း ဖြစ်ပေါ်နိုင်ခွင့် မရှိကြတော့တဲ့အတွက် ယင်းအကျိုး ဝိပါက်ခန္ဓာတွေကိုလည်း ပယ်စွန့်ပြီးပဲ ဖြစ်သွားပါတယ်။ ဒီလို အကျိုးဝိပါက် ခန္ဓာတွေကို ပယ်စွန့်ခြင်းကိုလည်း ပရိစ္စာဂပဋိနိဿဂ္ဂလို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>ဒါကြောင့် အနိစ္စာနုပဿနာဉာဏ်, ဒုက္ခာနုပဿနာဉာဏ်, အနတ္တာ နုပဿနာဉာဏ်ဆိုတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တွေကိုလည်း --- ပယ်စွန့်သင့် ပယ်စွန့် ထိုက်တဲ့ အဘိသင်္ခါရတရား, ဝိပါက်ခန္ဓာငါးပါးနှင့်တကွ ကိလေသာတွေကို တဒင်္ဂအားဖြင့် ပယ်စွန့်ကာ သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခ အခြင်းအရာ အနတ္တအခြင်းအရာတွေကို ရှေးရှေးဝိပဿနာဉာဏ်နောက်သို့ အစဉ်လိုက်ကာ အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုနေတဲ့အတွက် ပရိစ္စာဂပဋိနိဿဂ္ဂါ နုပဿနာဉာဏ်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>အကယ်၍ ဝိပဿနာမရှုခဲ့လို့ ဝိပဿနာဉာဏ်တွေက တကယ်ထင်ရှား မဖြစ်ခဲ့ဘူးဆိုလျှင် ဒီလို နိစ္စသညာ သုခသညာ အတ္တသညာတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင် ခြင်းဆိုတဲ့ သဘောတရားဟာ ဘယ်လိုမှ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ နိစ္စသညာ သုခသညာ အတ္တသညာတွေဟာ တန်းလန်း ထင်ရှားတည်ရှိနေကြဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို နိစ္စသညာ သုခသညာ အတ္တသညာရှိနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးက ပြုစုပျိုး ထောင်နေတဲ့ ကာယကံမှု ဝစီကံမှု မနောကံမှုတွေဟာ ကုသိုလ်အဘိသင်္ခါရ တရား သို့မဟုတ် အကုသိုလ်အဘိသင်္ခါရတရားအဖြစ်နဲ့ တည်ရှိနေကြမည် သာ ဖြစ်ပါတယ်။ အလားတူပဲ ဒီသညာ သုံးမျိုးကို အကြောင်းခံကာ ကိလေသာအမျိုးမျိုးတွေဟာလည်း တိုးပွားနေကြမှာသာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ကုသိုလ်အဘိသင်္ခါရတရား အကုသိုလ်အဘိသင်္ခါရတရားတွေ ထင်ရှားတည်ရှိနေခဲ့မည်ဆိုလျှင်, ကိလေသာအမျိုးမျိုးတွေကလည်း ထင်ရှား တည်ရှိနေခဲ့မည်ဆိုလျှင် ဒီအဘိသင်္ခါရတရားတွေကြောင့် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ် လာမည့် ဘဝသစ်ဆိုတဲ့ အကျိုးဝိပါက်ခန္ဓာငါးပါးတို့ဟာလည်း ထင်ရှားတည်ရှိ နေကြမည်သာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနည်းအားဖြင့် သံသရာစက်ရဟတ်ကြီးဟာ အဆက်မပြတ် လည်ပတ်နေမှာသာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>သို့သော် ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်က ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို တွင်တွင်ကြီး စီးဖြန်းနေတဲ့အတွက် သူ့ရဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တွေဟာ အထက်ကရှင်းပြခဲ့တဲ့ အတိုင်း ပရိစ္စာဂပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာဉာဏ်အဆင့်သို့ ရောက်ရှိနေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတွင်မကသေးဘူး၊ ဒီအနိစ္စာနုပဿနာဉာဏ်, ဒုက္ခာနုပဿနာ ဉာဏ်, အနတ္တာနုပဿနာဉာဏ်တွေကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ပွားများနေတဲ့ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တွေဟာ ဒီသင်္ခါရတရား တွေရဲ့ အနိစ္စပြစ်ချက်ကြီး ဒုက္ခပြစ်ချက်ကြီး အနတ္တပြစ်ချက်ကြီးတွေကို ကောင်းကောင်းကြီး သိမြင်နေတဲ့အတွက် ဒီသင်္ခါရတရားတွေမှ လွတ်မြောက် ရာဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်အာရုံဘက်သို့ ညွတ်ကိုင်းရှိုင်းလျက် နိဗ္ဗာန်ဘက်သို့ ပြေးသွား နေသလို ပြေးဝင်နေသလို အရောက်ပြေးနေသလို ဖြစ်ကာ ရှုသင့်ရှုထိုက်တဲ့ သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်းအရာ အနတ္တအခြင်း အရာတွေကို အာရုံယူကာ ရှေးရှေးဝိပဿနာဉာဏ်နောက်သို့ အစဉ်လိုက် ပြီးတော့ အနိစ္စလို့ ဒုက္ခလို့ အနတ္တလို့ ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ရှုနေတဲ့ ဉာဏ်တွေဖြစ်လို့ ပက္ခန္ဒနပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာဉာဏ်လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>အရိယမဂ်ဉာဏ်အပိုင်းကို ပြောကြရအောင် ..။ အရိယမဂ်ဉာဏ်ကို လည်း ပရိစ္စာဂပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာဉာဏ် ပက္ခန္ဒနပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာဉာဏ် လို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ အရိယမဂ်ဉာဏ်ဟာ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ ကိလေသာတွေကို သမုစ္ဆေဒပဟာန်ဖြင့် အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ပယ်သတ်ကာ ပယ်စွန့်လိုက်ပါတယ်၊ နိစ္စသညာ သုခသညာ အတ္တသညာတွေကိုလည်း အလားတူပဲ ပယ်စွန့်လိုက်ပါတယ်။ ဘဝသစ်ကို ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ပြုပြင် ပေးနိုင်မည့် ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ ကုသိုလ်အဘိသင်္ခါရတရား အကုသိုလ်အဘိ သင်္ခါရတရားတွေကိုလည်း အမြစ်ပါမကျန်ရအောင် ပယ်စွန့်လိုက်ပါတယ်။ ဒီလို ပယ်စွန့်လိုက်တဲ့အတွက် ဒီကုသိုလ်အဘိသင်္ခါရတရား အကုသိုလ်အဘိ သင်္ခါရတရားတွေကို အကြောင်းခံကာ ဖြစ်ပေါ်လာမည့် ဘဝသစ်ဆိုတဲ့ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ အကျိုးဝိပါက်ခန္ဓာငါးပါးတွေကိုလည်း ပယ်စွန့်ပြီးပဲ ဖြစ်သွား ပါတယ်။ ဒီလို ပယ်စွန့်နိုင်ခြင်းဟာလည်း ဒီအရိယမဂ်ဉာဏ်ဟာ ဂေါတြဘု ဉာဏ်ရဲ့ အာရုံဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးကို ဂေါတြဘုဉာဏ်နောက်သို့ အစဉ်လိုက်ကာ ရှုမြင်တတ်တဲ့ဉာဏ်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ငြိမ်းအေးလှတဲ့ ဒီနိဗ္ဗာန် တရားတော်မြတ်ကြီးရဲ့ အာရမ္မဏူပနိဿယပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးမှု အရှိန်အဝါ သတ္တိထူးကြီးကို ဆက်ခံရတဲ့အတွက်ကြောင့်သာ ပယ်စွန့်နိုင်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အရိယမဂ်ဉာဏ်ကိုလည်း ပရိစ္စာဂပဋိနိဿဂ္ဂါ နုပဿနာဉာဏ်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>တစ်ဖန် ဒီအရိယမဂ်ဉာဏ်ဟာ အာရမ္မဏပဋိဝေဓသဘောအားဖြင့် အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးကို ထိုးထွင်း သိမြင်ကာ အာရုံမျက်မှောက်ပြုကာ နိဗ္ဗာန်အာရုံထဲသို့ ပြေးဝင်နေသလို ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပက္ခန္ဒနလည်း မည်ပါတယ်။ ဒီအရိယမဂ်ဉာဏ် ဟာ ပယ်စွန့်သင့် ပယ်စွန့်ထိုက်တဲ့ ကိလေသာတွေ အဘိသင်္ခါရတရားတွေ ဝိပါက်ခန္ဓာငါးပါးတွေကို သမုစ္ဆေဒပဟာန်ဖြင့် အကြွင်းမဲ့ ပယ်စွန့်လိုက်တဲ့ အတွက်ကြောင့် ပဋိနိဿဂ္ဂလည်း မည်ပါတယ်၊ ဂေါတြဘုဉာဏ်က သိမြင် ထားတဲ့ နိဗ္ဗာန်အာရုံကို ဂေါတြဘုဉာဏ်နောက်သို့ အစဉ်လိုက်ကာ ရှုမြင်နေတဲ့ ဉာဏ်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် အနုပဿနာဉာဏ်လည်း မည်ပါတယ်။ ဒီအဓိပ္ပာယ် သုံးမျိုးကို ပေါင်းစပ်ကာ အရိယမဂ်ဉာဏ်ကို ပက္ခန္ဒနပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာ ဉာဏ်လို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်။၂၃၄</p> <p>ဒီလို ပရိစ္စာဂပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာဉာဏ် ပက္ခန္ဒနပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာ ဉာဏ်တွေကို ပြည့်စုံစေလျက် ဖြစ်စေလျက် အသက်ရှူနေပါလို့ ဆိုလိုပါတယ်။</p> <p>အားလုံးပေါင်းလိုက်တော့ ဝင်သက်လေမှာ အသက်ရှူပုံနည်းစနစ် (၁၆)မျိုး, ထွက်သက်လေမှာ အသက်ရှူပုံနည်းစနစ် (၁၆)မျိုး -- နှစ်ရပ်ပေါင်း လိုက်တော့ အသက်ရှူပုံနည်းစနစ် (၃၂)မျိုး ဖြစ်ပါတယ်၊ ဘုရားရှင် နှစ်ခြိုက် တော်မူတဲ့ အသက်ရှူပုံနည်းစနစ်များပဲ ဖြစ်ပါတယ်၊ ဘုရားရှင် ညွှန်ကြားထား တော်မူတဲ့အတိုင်း အသက်ရှူပြီးတော့ သာသနာတော်မှာ နေထိုင်တတ်မည် ဆိုလျှင် အိမ်ရာတည်ထောင်တဲ့လူ့ဘောင်ကို စွန့်ခွာကာ အိမ်ရာမတည် ထောင်တဲ့ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကာ ရှင်ရဟန်းပြုလာကြတဲ့ အမျိုး ကောင်းသား အမျိုးကောင်းသမီးတို့ မျှော်မှန်းထားတဲ့ အရဟတ္တဖိုလ်ပန်းကို ဆင်မြန်းတော်မူနိုင်ကြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒါကြောင့် ဘုရားရှင်က အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းရဲ့ အကျိုးဂုဏ်အင် အာနိသင်ကို ဒီလို ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <h3>အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းရဲ့ အကျိုးဂုဏ်အင်အာနိသင်</h3> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... (၃၂)မျိုးသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် ပြည့်ပြည့် စုံစုံ ပွားများထားအပ်ပြီးတဲ့, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်ပြီးတဲ့ အာနာပါနဿတိဟာ (၄)ပါးကုန်သော သတိပဋ္ဌာန်တရားတို့ကို ပြီးစီးပြည့်စုံ စေနိုင်ပါတယ်။ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ပွားများထားအပ်ပြီးကုန်တဲ့, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်ပြီးကုန်တဲ့ သတိပဋ္ဌာန်တရား (၄)ပါးတို့ဟာ ဗောဇ္ဈင် မြတ်တရား (၇)ပါးတို့ကို ပြီးစီးပြည့်စုံစေနိုင်ပါတယ်။ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ပွားများ ထားအပ်ပြီးကုန်တဲ့, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်ပြီးကုန်တဲ့ ဗောဇ္ဈင် မြတ်တရား (၇)ပါးတို့ဟာ အရိယမဂ်ဉာဏ် (၄)ပါးဆိုတဲ့ ဝိဇ္ဇာ, အရိယဖိုလ် ဉာဏ် (၄)ပါးဆိုတဲ့ ဝိမုတ္တိ ----- ဒီ ဝိဇ္ဇာ ဝိမုတ္တိ တရားနှစ်ပါးကို ပြီးစီးပြည့်စုံ စေနိုင်ပါတယ်။၂၃၅</p> <p>တရားနာယူနေတဲ့ သူတော်ကောင်းတွေဟာလည်း မဟာကရုဏာတော် ရှင် ဘုရားရှင်ရဲ့ အလိုတော်ကျအတိုင်း အသက်ရှူတတ်တဲ့ လူသားတစ်ဦး ဖြစ်အောင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်နိုင်ပါစေသောဝ် ...။</p> <h3>မာနနှင့် ဒိဋ္ဌိကို တိုက်ဖျက်ရေးနည်းလမ်း</h3> <p>ဘုရားရှင်ဟာ မေဃိယသုတ္တန်မှာပဲ မာနနှင့် ဒိဋ္ဌိကို ပယ်ခွာနိုင်ရေး အတွက် ဒီလို ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ချစ်သား မေဃိယ ... ငါ ငါလို့ ထောင်လွှားတက်ကြွနေတဲ့ မာန်မာန တရားကို ပယ်ရှားနိုင်ရေးအတွက် အကြောင်းတရားနှင့်တကွသော ခန္ဓာ ငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ရဲ့ အနိစ္စအခြင်းအရာကို အာရုံယူကာ .. အနိစ္စ သညာကို သင်ချစ်သား .. ပွားများအားထုတ်ပါ။ အနိစ္စသညာ အားကောင်း နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့သန္တာန်မှာ (ယင်းသင်္ခါရတရားတွေထဲမှာ အတ္တကောင်မရှိမှု ဆိုတဲ့) အနတ္တသညာဟာ ကောင်းစွာတည်လာပါတယ်။ အနတ္တသညာ ရှိနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ငါ ငါလို့ ထောင်လွှားတက်ကြွနေတဲ့ မာန်မာနတရားကို ကောင်းစွာ ပယ်ခွာနိုင်ပါတယ်။ ဒီလို ပယ်ခွာနိုင်ခဲ့လျှင် မျက်မှောက်ဘဝမှာပဲ ကိလေသာအပူမီးတို့ရဲ့ ငြိမ်းအေးခြင်းဆိုတဲ့ နိဗ္ဗာနဓာတ်ဟာ တည်ရှိလာ ပါတယ်။၂၃၆</p> <h3>လက္ခဏာရေးသုံးတန်</h3> <p>အထက်က အကြိမ်ကြိမ် ရှင်းပြထားခဲ့ပြီးတဲ့အတိုင်း ကာလ (၃)ပါး, သန္တာန် (၂)ပါးအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ အကြောင်းတရားနှင့်တကွသော ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတွေဟာ လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ရှုပွား ရမည့် ဝိပဿနာဉာဏ်တွေရဲ့ အရှုခံအာရုံတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒီသင်္ခါရ တရားတွေကို အနိစ္စလို့ ရှုနေရုံသက်သက်မျှဖြင့်လည်း အရိယမဂ်သို့ မဆိုက် ရောက်နိုင်၊ ဒုက္ခလို့ ရှုနေရုံသက်သက်မျှဖြင့်လည်း အရိယမဂ်သို့ မဆိုက် ရောက်နိုင်၊ အနတ္တလို့ ရှုနေရုံသက်သက်မျှဖြင့်လည်း အရိယမဂ်သို့ မဆိုက် ရောက်နိုင်။ ဒါကြောင့် ရံခါ အနိစ္စလို့, ရံခါ ဒုက္ခလို့, ရံခါ အနတ္တလို့ ဒီလို လှည့်လည်ပြီးတော့ ဝိပဿနာရှုပွားရပါတယ်။၂၃၇</p> <p>ဒီလို သင်္ခါရတရားတွေကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တစ်လှည့်စီ တင်ကာ ဝိပဿနာကို ထပ်ကာထပ်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်လိုက်တဲ့အခါ အနုပဿနာဉာဏ် သုံးမျိုးစလုံးဟာ တဖြည်းဖြည်း စွမ်းအင်တွေ အားကောင်းလာပါလိမ့်မည်၊ စွမ်းအင်တွေ ပြည့်ဝစုံညီလာပါလိမ့်မည်။</p> <p>၁။ စွမ်းအင်ပြည့်ဝစုံညီနေကြတဲ့ ဒုက္ခာနုပဿနာဉာဏ် အနတ္တာ နုပဿနာဉာဏ်နှစ်မျိုးတို့ရဲ့ အားကြီးသောမှီရာ ဥပနိဿယပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးမှု အရှိန်အဝါသတ္တိထူးကြီးကို ဆက်ခံနေရတဲ့ အနိစ္စာနုပဿနာ ဉာဏ်ဟာလည်း ပိုမို၍ စွမ်းအင်တွေ ပြည့်ဝစုံညီလာပါတယ်၊ ထက်မြက်စူးရှ လာပါတယ်၊ ရဲရင့်လာပါတယ်။ ဒီလို စွမ်းအင်ပြည့်ဝစုံညီလာတဲ့ စွမ်းအင် ကြီးမားလာတဲ့ ထက်မြက် စူးရှလာတဲ့ ရဲရင့်လာတဲ့ အနိစ္စာနုပဿနာဉာဏ်က သင်္ခါရတရားတွေအပေါ်မှာ ငါ ငါလို့ တက်ကြွထောင်လွှားနေတဲ့ မာနစွဲကို ပယ်ခွာနိုင်ပါတယ်။ ဖြစ်ပြီးတာနဲ့ ပျက်နေတဲ့ သင်္ခါရတရားအစုအပုံ သက်သက်ကိုသာ တွေ့မြင်နေရတဲ့အတွက် ငါ ဆိုတဲ့ သဘောတရားကို ရှာဖွေမတွေ့ရှိတော့တဲ့အတွက်ကြောင့်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>၂။ အလားတူပဲ စွမ်းအင်ပြည့်ဝစုံညီနေကြတဲ့ အနိစ္စာနုပဿနာဉာဏ် အနတ္တာနုပဿနာဉာဏ် နှစ်မျိုးတို့ရဲ့ အားကြီးသောမှီရာ ဥပနိဿယပစ္စယ သတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးမှု အရှိန်အဝါသတ္တိထူးကြီးကို ဆက်ခံနေရတဲ့ ဒုက္ခာနုပဿနာဉာဏ်ဟာလည်း ပိုမို၍ စွမ်းအင်တွေ ပြည့်ဝစုံညီလာပါတယ်၊ ထက်မြက်စူးရှလာပါတယ်၊ ရဲရင့်လာပါတယ်။ ဒီလို စွမ်းအင်ပြည့်ဝစုံညီလာတဲ့ စွမ်းအင်ကြီးမားလာတဲ့ ထက်မြက်စူးရှလာတဲ့ ရဲရင့်လာတဲ့ ဒုက္ခာနုပဿနာ ဉာဏ်က သင်္ခါရတရားတွေအပေါ်မှာ ငါ့ဟာ ငါ့ဟာလို့ စွဲနေတဲ့ တဏှာစွဲ (= နိကန္တိ)ကို ကုန်ခန်းစေနိုင်ပါတယ်။ ငါ နှင့် ငါ့ဟာ နှစ်မျိုးစလုံးကို ဒီသင်္ခါရ တရားတွေထဲမှာ ရှာဖွေလို့ မတွေ့ရှိတော့တဲ့အတွက်ကြောင့်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>၃။ အလားတူပဲ စွမ်းအင်ပြည့်ဝစုံညီနေကြတဲ့ အနိစ္စာနုပဿနာဉာဏ် ဒုက္ခာနုပဿနာဉာဏ် နှစ်မျိုးတို့ရဲ့ အားကြီးသောမှီရာ ဥပနိဿယပစ္စယသတ္တိ ဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးမှု အရှိန်အဝါသတ္တိထူးကြီးကို ဆက်ခံနေရတဲ့ အနတ္တာ နုပဿနာဉာဏ်ဟာလည်း ပိုမို၍ စွမ်းအင်တွေ ပြည့်ဝစုံညီလာပါတယ်၊ ထက်မြက်စူးရှလာပါတယ်၊ ရဲရင့်လာပါတယ်။ ဒီလို စွမ်းအင်ပြည့်ဝ စုံညီလာတဲ့ စွမ်းအင်ကြီးမားလာတဲ့ ထက်မြက်စူးရှလာတဲ့ ရဲရင့်လာတဲ့ အနတ္တာနုပဿနာ ဉာဏ်က သင်္ခါရတရားတွေအပေါ်မှာ အတ္တကောင်လို့ စွဲနေတဲ့ -- ဒိဋ္ဌိစွဲ အယူမှားကို ပယ်ခွာနိုင်ပါတယ်။၂၃၈ ဒီသင်္ခါရတရားတွေထဲမှာ အတ္တကို ရှာဖွေလို့ မတွေ့ရှိတော့တဲ့အတွက်ကြောင့်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ကြွင်းကျန်နေကြသေးတဲ့ သမထကမ္မဋ္ဌာန်းအမျိုးမျိုးတွေဟာလည်း ကိလေသာတောချုံပုတ်ကို ရှင်းလင်းတိုက်ဖျက်ရေးအတွက် အားကြီးသော မှီရာ ဥပနိဿယပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးနိုင်ကြတဲ့ သမ္မာသမာဓိအမည် ရတဲ့ တရားတွေချည်း ဖြစ်ကြပါတယ်။ အာကာသကသိုဏ်းမှတစ်ပါး ကျန် ကသိုဏ်း (၉)ပါးတို့ကို စနစ်တကျ ပွားများအားထုတ်ခဲ့မည်ဆိုလျှင် သမာပတ် (၈)ပါးစီအထိ ပေါက်ရောက်နိုင်ကြသည်ချည်းသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီသမာပတ် (၈)ပါးတို့ဟာလည်း ဝိပဿနာရဲ့ အခြေပါဒကစျာန်အဖြစ် ပွားများခဲ့မည် ဆိုလျှင် သမ္မာသမာဓိအမည်ရတဲ့ အားကောင်းတဲ့ မဂ္ဂင်တရားတွေချည်း ဖြစ်ကြပါတယ်။ ကြွင်းကျန်နေတဲ့ သမထကမ္မဋ္ဌာန်းတွေကို ခွဲတမ်းချလိုက်လျှင် ဥပစာရသမာဓိသို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်တဲ့ ဥပစာရကမ္မဋ္ဌာန်း, အပ္ပနာစျာန်သမာဓိ သို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်တဲ့ အပ္ပနာကမ္မဋ္ဌာန်းလို့ ကမ္မဋ္ဌာန်းနှစ်မျိုးပဲ ရှိပါတယ်။ ဥပစာရသမာဓိကိုပဲဖြစ်စေ အပ္ပနာစျာန်သမာဓိတစ်ခုခုကိုပဲဖြစ်စေ ဝိပဿနာ ရဲ့ အခြေပါဒကစျာန်သမာဓိအဖြစ် ထူထောင်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို အစီအစဉ်တကျ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ခဲ့မည် ဆိုလျှင် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်ကြသည်ချည်းသာ ဖြစ်ပါတယ်၊ ကိလေသာတောချုံပုတ်ကို ရှင်းလင်းသုတ်သင်နိုင်သည်သာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>ဘုရားရှင်ရဲ့ အကြိမ်ကြိမ် တိုက်တွန်းတော်မူချက်</h3> <p>ယခုတိုင်အောင် တင်ပြဆွေးနွေးခဲ့တဲ့ ကျင့်စဉ်အရပ်ရပ်တွေကတော့ ကိလေသာ အာသဝေါတရားတွေကို ကုန်ခန်းစေတတ်တဲ့ စွမ်းအင်ရှိတဲ့ ဘုရားရှင် ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့တဲ့ ကျင့်စဉ်အရပ်ရပ်တွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။ မိမိရဲ့ တပည့်သာဝကတွေအပေါ်မှာ မဟာကရုဏာတော်အပြည့်အဝရှိနေတဲ့ ဘုရားရှင်ဘက်ကလည်း ကိလေသာ အာသဝေါတရားတွေကို ကုန်ခန်းစေ တတ်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ ဒီလို ကျင့်စဉ်အရပ်ရပ်တွေကို တပည့်သာဝကတွေ ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်စေတော်မူလိုတဲ့ အတွက် မဟာပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တန်စတဲ့ ထိုထိုသုတ္တန်တွေမှာ မဟာပရိနိဗ္ဗာန် စံတော်မူခါနီးအချိန်ကာလသို့ ဆိုက်ရောက်သည့်တိုင်အောင် အကြိမ်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ဒီလို ဆိုဆုံးမတော်မူခဲ့ပါတယ်။၂၃၉</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... ဤကား သီလဖြစ်တယ်၊ ဤကား သမာဓိ ဖြစ်တယ်၊ ဤကား ပညာဖြစ်တယ်။ သီလဖြင့် ထုံမွှမ်းထားအပ်တဲ့ သမာဓိဟာ ကြီးကျယ်ဖွံ့ဖြိုးများမြတ်တဲ့ အကျိုး ရှိတယ်၊ ကြီးကျယ်ဖွံ့ဖြိုးများမြတ်တဲ့ အာနိသင်လည်း ရှိတယ်။ သမာဓိဖြင့် ထုံမွှမ်းထားအပ်တဲ့ ပညာဟာလည်း ကြီးကျယ်ဖွံ့ဖြိုးများမြတ်တဲ့ အကျိုး ရှိတယ်၊ ကြီးကျယ်ဖွံ့ဖြိုးများမြတ်တဲ့ အာနိသင်လည်း ရှိတယ်။ ပညာဖြင့် ထုံမွှမ်းထားအပ်တဲ့ စိတ်ဓာတ်ဟာ ကာမာသဝ ဘဝါသဝ (ဒိဋ္ဌာသဝ) အဝိဇ္ဇာသဝဆိုတဲ့ အာသဝေါတရားတွေမှ ကောင်းစွာသာလျှင် လွတ်မြောက်သွားပါတယ်။၂၃၉</p> <p><b>ဇဟေယျ သဗ္ဗသံယောဂံ၊ ကရေယျ သရဏတ္တနော။</b></p> <p><b>စရေယျာဒိတ္တသီသောဝ၊ ပတ္ထယံ အစ္စုတံ ပဒံ။</b>၂၄၀</p> <p>= မသေရာ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကို လိုလားတောင့်တလျက် ရှိတဲ့ အမျိုးကောင်းသား အမျိုးကောင်းသမီးဟာ သံယောဇဉ်အနှောင်အဖွဲ့ အားလုံးကို စွန့်ပယ်လိုက်ပါ။ မိမိရဲ့ ကိုးကွယ်အားထားရာကို မိမိကိုယ်တိုင် လိုက်နာပြုကျင့်ပါ။ ဦးထိပ်ထက်မှာ မီးစွဲလောင်ခံနေရတဲ့ ယောက်ျားပမာ သမထဝိပဿနာ ဘာဝနာတွေကို အပြင်းအထန် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများ အားထုတ်ပါ။၂၄၀</p> <p>__________</p> <h3>သမဂ္ဂါနံ တပေါ သုခေါ</h3> <p><b>သမဂ္ဂါနံ တပေါ သုခေါ</b></p> <h3>ညီညွတ်မှုကို တွန်းအားပေးနေတဲ့ စွမ်းအင်များ</h3> <p>ဥပမာဆိုကြစို့ ..၊ တောကျောင်း တောင်ကျောင်းတစ်ခုအတွင်းမှာ စုပေါင်းကာ တရားဘာဝနာတွေကို ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ် နေကြရာဝယ် ရဟန်းတော်အချင်းချင်း တစ်ပါးက တစ်ပါးအပေါ်မှာ, ဆရာလေးအချင်းချင်းလည်း တစ်ပါးကတစ်ပါးအပေါ်မှာ, ယောဂီသူတော်စင် အချင်းချင်းလည်း တစ်ဦးကတစ်ဦးအပေါ်မှာ မျက်မှောက်မှာပဲဖြစ်စေ မျက်ကွယ်မှာပဲဖြစ်စေ ကာယကံမေတ္တာတရားတွေ ရှေ့ရှုတည်နေရမည်၊ ဝစီကံမေတ္တာတရားတွေလည်း ရှေ့ရှုတည်နေရမည်၊ မနောကံမေတ္တာတရား တွေလည်း ရှေ့ရှုတည်နေရမည်၊ တစ်ဦးအပေါ်တစ်ဦး ရင်ဝယ်သားပမာ ကြင်နာသနားမှုတွေ ထင်ရှား တည်ရှိနေရမည်၊ တစ်ဦးကိုတစ်ဦး ရင်တော် သွေး ရာဟုလာပမာ ကြင်နာသနားတဲ့စိတ်ထားဖြင့် ကူညီစောင့်ရှောက်လိုတဲ့ စိတ်ထား ရှိရမည်၊ စောင့်လည်းစောင့်ရှောက်ရမည်၊ တစ်ဦးရဲ့အောင်မြင်မှု တွေကို တစ်ဦးက ကြည်နူးဝမ်းမြောက်နိုင်ရမည်၊ တစ်ဦးရဲ့ သန္တာန်မှာ ဖြစ်ပေါ် နေတဲ့ ကံ-ကံရဲ့အကျိုးတရားတွေကို တစ်ဦးက တတ်သိနားလည်နေတဲ့ စိတ်ထား ရှိရမည်၊ ချစ်ခြင်း မုန်းခြင်းဘက်သို့ မိမိရဲ့ စိတ်ဓာတ်တွေ ကျရောက် မသွားရအောင် အညီအမျှ စိတ်ကိုထားနိုင်တဲ့ စွမ်းအား ရှိရမည်။ ဒီစွမ်းအား တွေကတော့ မေတ္တာဘာဝနာ ကရုဏာဘာဝနာ မုဒိတာဘာဝနာ ဥပေက္ခာ ဘာဝနာလို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ဗြဟ္မာကဲ့သို့ မွန်မြတ်သော နေထိုင်ခြင်းလို့ ဘုရားရှင်က ချီးမွမ်းမြှောက်စားထားတော်မူခဲ့တဲ့ ဗြဟ္မဝိဟာရစျာန်တွေကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ပွားများအားထုတ်နေကြတဲ့ သူတော်ကောင်းတို့ရဲ့ သန္တာန် မှာ ဒီဗြဟ္မဝိဟာရစျာန်တရားတွေကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ စွမ်းအားကြီးတွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒါတွင်မကသေးပါဘူး၊ အကယ်၍ ထိုယောဂီသူတော်ကောင်း တွေက ဒီဗြဟ္မဝိဟာရစျာန်တွေကို အခြေခံကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း တွေကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ စီးဖြန်းနိုင်ကြမည်ဆိုလျှင်လည်း စီးဖြန်းနေကြမည်ဆိုလျှင်လည်း ဒီလို ညီညွတ်မှုစွမ်းအင်ကြီးတွေဟာ ပို၍ ပို၍ တည်တံ့ခိုင်မြဲလာနိုင်ပါတယ်။ ဒီလို ဗြဟ္မစိုရ်တရားတွေကို အခြေခံနေတဲ့ သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာတို့ရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် ..</p> <p>၁။ တစ်ဦးကိုတစ်ဦး ချစ်မြတ်နိုးတဲ့ မေတ္တာဗြဟ္မစိုရ်မျက်လုံးဖြင့် ကြည့်နေ တတ်မည်ဆိုလျှင်,</p> <p>၂။ တစ်ဦးကိုတစ်ဦး ကြင်နာသနားတဲ့ ကရုဏာဗြဟ္မစိုရ်မျက်လုံးဖြင့် ကြည့်နေတတ်မည်ဆိုလျှင်,</p> <p>၃။ တစ်ဦးရဲ့ အောင်မြင်မှုကို တစ်ဦးက ဝမ်းမြောက်နေတဲ့ မုဒိတာ ဗြဟ္မစိုရ် မျက်လုံးဖြင့် ကြည့်နေတတ်မည်ဆိုလျှင်,</p> <p>၄။ တစ်ဦးရဲ့ ကံ-ကံရဲ့အကျိုးတရားကို တစ်ဦးက တတ်သိနားလည်နေတဲ့ ဥပေက္ခာဗြဟ္မစိုရ်မျက်လုံးဖြင့် ကြည့်နေတတ်မည်ဆိုလျှင် ..</p> <p>ညီညွတ်မှုစွမ်းအင်ကြီးတွေဟာ, ညီညွတ်မှုစွမ်းအင်ကို အမှီပြုကာ ဖြစ်ပေါ်လာမည့် ကုသိုလ်တရားတွေဟာ ဒီရေအလားပမာ တစ်နေ့တခြား တိုးပွားနေမည်သာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ညီညွတ်မှုစွမ်းအားကြောင့် ဗြဟ္မစိုရ် ကုသိုလ်တရားတွေဟာ တစ်နေ့တခြား တိုးတက်စည်ကား ကြီးပွားနေမည် ဆိုလျှင် ခုလို ဗြဟ္မစိုရ်တရားတွေ လွှမ်းမိုးနေတဲ့ ကျောင်းတိုက်တစ်ခုဟာ သို့မဟုတ် ဌာနတစ်ခုဟာ သူတော်ကောင်းတို့အဖို့ မွေ့လျော်ဖွယ်ကောင်းတဲ့ အေးချမ်းသာယာနေတဲ့ ကျောင်းတိုက်တစ်ခု သို့မဟုတ် ဌာနကြီးတစ်ခု, ကိလေသာအမျိုးမျိုးတွေကို အောင်အောင်မြင်မြင် တိုက်ဖျက်ရေးအတွက် သူတော်ကောင်းတွေကို ဆီးကြိုနေတဲ့ ကျောင်းတိုက်တစ်ခု သို့မဟုတ် ဌာနကြီး တစ်ခု အမြဲတမ်း ဖြစ်နေဖွယ်ရာ ရှိပါတယ်၊ မညီညွတ်မှုကို အကြောင်းခံကာ ဖြစ်ပေါ်လာမည့် အကုသိုလ်တရားတွေလည်း တစ်နေ့တခြား ဆုတ်ယုတ်ပျက် စီးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ ကံ-ကံရဲ့အကျိုးတရားကို တတ်သိနားလည်နေတဲ့ ဥပေက္ခာ ဗြဟ္မဝိဟာရအကြောင်းကို နည်းနည်း ထပ်ပြောဦးမည်။ သူတော်ကောင်း တစ်ဦးဟာ အတိတ်က ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ ကုသိုလ်ကံအရှိန်အဝါတွေက အလွန်အားကောင်းနေတဲ့အတွက် အရှင်သီဝလိမထေရ်မြတ်ကဲ့သို့ လာဘ် လာဘပေါများတဲ့ ဘုန်းကံကြီးမားတဲ့ သူတော်ကောင်းတစ်ဦးလည်း ဖြစ်နိုင် ပါတယ်။ အကယ်၍ အတိတ်က မှားယွင်းခဲ့မိတဲ့ ဣဿာ မစ္ဆရိယ တရားဆိုး တွေကို အခြေခံကာ ပြုစုပျိုးထောင်မိခဲ့တဲ့ အကုသိုလ်ကံ အရှိန်အဝါ တစ်ခုခုက လူ့ဘဝကို ဖြစ်စေတတ်တဲ့ မိမိထူထောင်ခဲ့တဲ့ ကုသိုလ်ရဲ့ အကျိုးတရားတွေကို ကပ်ရောက်ကာ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်နေတဲ့အတွက် အရှင်လောသကတိဿ မထေရ်မြတ်ကဲ့သို့ လာဘ်လာဘနည်းပါးတဲ့ ဘုန်းကံနည်းပါးတဲ့ သူတော် ကောင်းတစ်ဦးလည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်နေတတ်ပါတယ်။ ဒီလို ယောဂီတစ်ဦးအပေါ် မှာ အကျိုးပေးနေတဲ့ ကံ-ကံရဲ့အကျိုးတရားကို ယောဂီအချင်းချင်းဟာ တစ်ဦး နှင့်တစ်ဦး တတ်သိနားလည်မှု ရှိဖို့ လိုပါတယ်။ ဒီလို ကံ-ကံရဲ့အကျိုးတရားကို နှလုံးသွင်းကာ ဥပေက္ခာဗြဟ္မစိုရ်တရားကို ပွားများအားထုတ်ကြရမှာ ဖြစ်ပါ တယ်။</p> <h3>မညီညွတ်မှုကို တွန်းအားပေးနေတဲ့ တရားဆိုးများ</h3> <p>သို့သော် မေတ္တာ ကရုဏာ မုဒိတာ ဥပေက္ခာဆိုတဲ့ ဗြဟ္မစိုရ်မျက်လုံးတွေ ကို အသုံးမချဘဲ ဘေးဖယ်ထားကာ တစ်နည်းပြောရလျှင်တော့ တစ်ဦးကို တစ်ဦး ဗြဟ္မစိုရ်မျက်မှန်တွေကို တပ်ဆင်ကာ မကြည့်ရှုဘဲ ဗြဟ္မစိုရ်မျက်မှန် တွေကို ဘေးဖယ်ချထားပြီးတော့ လောဘမျက်မှန် ဒေါသမျက်မှန် မောဟ မျက်မှန် မာန်မာနမျက်မှန် ဣဿာမျက်မှန် မစ္ဆရိယမျက်မှန် စတဲ့ အကုသိုလ် မျက်မှန် အမျိုးမျိုးတွေကို တစ်ခုပြီးတစ်ခု ပြောင်းလဲတပ်ဆင်ကာ တစ်ဦးကို တစ်ဦး ကြည့်နေကြမည်ဆိုလျှင်တော့ ညီညွတ်မှုတွေ ပျက်ပြားကာ မညီညွတ် ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာမည့် အကုသိုလ်တရားဆိုးတွေသာ တိုးတက်စည် ကား ကြီးပွားလာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို အကုသိုလ်တရားဆိုးတွေ တိုးပွားနေတဲ့ ဌာနကြီးတစ်ခုဟာ သူတော်ကောင်းတွေအဖို့ ဘယ်လိုမှ မွေ့လျော်ဖွယ်ကောင်း တဲ့ အေးချမ်းသာယာနေတဲ့ ကျောင်းတိုက်ကြီးတစ်ခု သို့မဟုတ် ဌာနကြီးတစ်ခု ဖြစ်မလာနိုင်ပါဘူး၊ မညီညွတ်မှုကို အကြောင်းပြုကာ လောဘ ဒေါသ မောဟ မာန်မာန ဣဿာ မစ္ဆရိယ စတဲ့ အကုသိုလ်တရားဆိုးတွေသာ တစ်နေ့တခြား ဒီရေအလား တိုးတက်စည်ကား ကြီးပွားနေတဲ့အတွက် ကိလေသာအမျိုးမျိုး တွေကို အောင်အောင်မြင်မြင် တိုက်ဖျက်ရေးအတွက် သမထ ဝိပဿနာ ဘာဝနာတွေကို ကျကျနန အပတ်တကုတ် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများ အားထုတ်ဖို့ဆိုတဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေဟာလည်း ပျောက်ပျက်သွားနိုင်ပါတယ်၊ သူတော်ကောင်းတွေရဲ့ မျက်လုံးမှာ ကြည့်လို့မကောင်း မြင်လို့မကောင်းတဲ့ မြင်ကွင်းကျယ်တစ်ခုသာ ဖြစ်နေဖွယ်ရာ ရှိပါတယ်။ သူတော်ကောင်းတွေရဲ့ သန္တာန်မှာ ဒီလို ကျောင်းတိုက်မျိုး သို့မဟုတ် ဒီလိုဌာနမျိုးတွေမှာ လာရောက် နေထိုင်လိုတဲ့ စိတ်ထားတွေလည်း ပျောက်ပျက်ကုန်ခန်းသွားနိုင်ပါတယ်၊ သူတော်ကောင်းတွေကို ဆီးမကြိုတတ်တဲ့ နေရာဒေသတစ်ခု အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိသွားနိုင်ပါတယ်။</p> <h3>ကောသမ္ဗီပြည်က ရဟန်းတော်များ</h3> <p>ဒီနေရာမှာ ကောသမ္ဗီပြည်က ရဟန်းတော်များအကြောင်းကို အတိုချုပ် ပြီး ပြောကြရအောင် ..။ မပြောပလောက်တဲ့ အကြောင်းအရာ တစ်ခုကို အကြောင်းပြုကာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ရဟန်းတော်တွေ မညီမညွတ် ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဇာတ်လမ်းတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>တစ်ချိန်မှာ ကောသမ္ဗီပြည် ကျောင်းတိုက်တစ်ခုအတွင်းမှာ ဝိနည်းကို နှုတ်ငုံဆောင်တော်မူတဲ့ ဝိနယဓရရဟန်းတော်နှင့် သုတ္တန်ကို နှုတ်ငုံဆောင် တော်မူတဲ့ သုတ္တန္တိကရဟန်းတော် နှစ်ပါးတို့ဟာ ကျောင်းတိုက်တစ်ခု အတွင်း မှာ အတူသီတင်းသုံးတော်မူခဲ့ကြပါတယ်။</p> <p>ရှေးခေတ်အခါတုန်းကတော့ သန့်သက်ရေဆေးတဲ့ ဝစ္စကုဋီတွေရဲ့ အတွင်းမှာ အသုံးပြုဖို့ရန်အတွက် ယခုခေတ်မှာလို ရေဘုံဘိုင်ခေါင်းများ အသင့်တပ်ဆင်ထားတာ မရှိခဲ့ကြပါဘူး၊ အာစမနကုမ္ဘိလို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ အိုးကြီး တစ်လုံးအတွင်းမှာ သန့်သက်ရေများကို တည်ထားကာ သန့်သက်ရေ ခပ်ယူ ဆေးတဲ့ အာစမနသရာဝကခေါ်တဲ့ ခွက်ငယ်တစ်ခုဖြင့် သန့်သက်ရေကို ခပ်ယူကာ အသုံးပြုကြရပါတယ်။ ထိုခွက်ငယ်ရဲ့ အတွင်းမှာတော့ သန့်သက်ရေ အကြွင်းအကျန်ကို မထားခဲ့ရန် ဘုရားရှင်က သိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပညတ် ထားတော်မူပြီး ဖြစ်ပါတယ်။၂၄၁</p> <p>တစ်နေ့မှာ သုတ္တန္တိကရဟန်းတော်က ဝစ္စကုဋီအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ကာ သန့်သက်ရေကို အသုံးပြုပြီး အာစမနသရာဝကခေါ်တဲ့ ခွက်ငယ်အတွင်းမှာ ရေကြွင်းရေကျန်များကို ထားခဲ့မိတယ်။ သုတ္တန္တိကရဟန်းတော်က ဝစ္စကုဋီ အတွင်းမှ ထွက်ခွာလာတော်မူပြီးနောက် ဝိနယဓရရဟန်းတော်က ဝစ္စကုဋီ အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်သွားတော်မူတဲ့အခါ ယင်း အာစမနသရာဝကခေါ်တဲ့ ခွက်ငယ်အတွင်း၌ ရေကြွင်းရေကျန်များကို တွေ့ရှိတဲ့အခါ ဝစ္စကုဋီအတွင်းမှ ခပ်မြန်မြန် ပြန်ထွက်လာကာ သုတ္တန္တိကရဟန်းတော်ကို --အရှင်ဘုရား ... အာစမနသရာဝက ခွက်ငယ်ထဲမှာ ရေကြွင်းရေကျန်များကို ထားခဲ့ပါသ လား? ဒီလို မေးမြန်းလျှောက်ထားကြည့်ပါတယ်။ သုတ္တန္တိကရဟန်းတော်က လည်း ထားခဲ့မိပါကြောင်းကို ဝန်ခံလျှောက်ထားလိုက်ပါတယ်။ သင်ဟာ ဒီလိုထားခဲ့တာဟာ အာပတ်သင့်တယ်ဆိုတာကို မသိဘူးလားလို့ ဝိနယဓရ ရဟန်းတော်က မေးလိုက်ပါတယ်။ တပည့်တော် မသိပါ၊ ဒီနေရာမှာ အာပတ် သင့်သွားပါသလား? အာပတ်သင့်တယ်ဆိုလျှင်တော့ တပည့်တော် ဒေသနာ ကြားပါ့မည် ဒီလို သုတ္တန္တိကရဟန်းတော်က ပြန်လည်လျှောက်ထားလိုက် ပါတယ်။ ငါ့ရှင် ... သင်ဟာ အာပတ်ကို လွန်ကျူးလိုတဲ့စိတ်ထား မရှိဘဲ သတိမေ့လျော့လို့ ပြုခဲ့မိတယ်ဆိုလျှင်တော့ အာပတ်မသင့်ပါလို့ ဒီလို ဝိနယ ဓရရဟန်းတော်က ပြန်ပြီးတော့ အမိန့်ရှိလိုက်ပါတယ်။ ဒီလို ဝိနယဓရရဟန်း တော်က ပြောလိုက်တဲ့အတွက် တကယ်သင့်ရောက်ခဲ့တဲ့ အာပတ်ကို အာပတ် မသင့်ပါဟု သုတ္တန္တိကရဟန်းတော်က အယူအဆ ရှိသွားပြန်တယ်။၂၄၂</p> <p>သို့သော် တကယ်တော့ အာပတ်သင့်နေပါတယ်။</p> <p>သန့်သက်ရေကို ခပ်ယူသုံးစွဲတဲ့ အာစမနသရာဝကခေါ်တဲ့ ခွက်ငယ် ထဲမှာ ရေကြွင်းရေကျန်ကို မထားခဲ့ရ၂၄၃လို့ န အာစမနသရာဝကေ စသည် ဖြင့် နအက္ခရာဖြင့် တားမြစ်ကာ ဝစ္စကုဋိကျင့်ဝတ်အခန်း၌ သိက္ခာပုဒ်တော် ကို ဘုရားရှင်က ပညတ်ထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို နအက္ခရာဖြင့် တားမြစ်ထားတော်မူတဲ့ (= နအက္ခရာဖြင့် ယှဉ်တွဲကာ ပညတ်ထားတော်မူခဲ့တဲ့) သိက္ခာပုဒ်များကို နကာရပဋိသံယုတ္တ သိက္ခာပုဒ်တွေလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ....ရေကြွင်းရေကျန်ကို မထားခဲ့ရ စသည်ဖြင့် တားမြစ်ထားတော်မူတဲ့ သိက္ခာပုဒ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို နအက္ခရာဖြင့် တားမြစ်ထားတော်မူတဲ့ အထူးသဖြင့် ဝတ္တခန္ဓကမှာ လာရှိတဲ့ သိက္ခာပုဒ်တွေကို (ဘုရားရှင်ပညတ်ထားတော်မူတာကို) သိလို့ လွန်ကျူးမိ သည်ဖြစ်စေ မသိလို့ လွန်ကျူးမိသည်ဖြစ်စေ အာပတ်သင့်ပါတယ်၊ မကျန်းမာ တဲ့ ဂိလာနရဟန်းတော်လည်း လွန်ကျူးမိပါက အာပတ်သင့်ပါတယ်။၂၄၄</p> <p>သို့သော် ဝိနယဓရရဟန်းတော်ကလည်း ပထမပိုင်းမှာတော့ သတိ မေ့လျော့ကာ အမှတ်တမဲ့ ပြောလိုက်မိပုံရတယ်။ နောက်ပိုင်း သူက ဝိနည်း တော်ကို ပြန်လည်စဉ်းစားဆင်ခြင်တော်မူလိုက်တဲ့အခါ ဒီလို အာစမနသရာဝကခေါ်တဲ့ ခွက်ငယ်ထဲမှာ ရေကြွင်းရေကျန်ကို ထားခဲ့ခြင်းဟာ အာပတ် သင့်တယ်လို့ ပြန်လည်အမှတ်ရတဲ့အတွက် သူ့တပည့်တွေကို ဒီသုတ္တန္တိက ရဟန်းတော်ဟာ မိမိအာပတ်သင့်တာကိုတောင် အာပတ်သင့်မှန်း မသိဘူးလို့ ပြောလိုက်ပြန်တယ်။ အဲဒီအခါမှာ သုတ္တန္တိကရဟန်းတော်တို့ဘက်ကလည်း ဝိနယဓရရဟန်းတော်ကို တကယ် အာပတ်သင့်ပါလျက် အာပတ်မသင့်ပါလို့ မုသားပြောတယ်ဆိုပြီးတော့ မုသာဝါဒသိက္ခာပုဒ်ဖြင့် စွပ်စွဲကြပြန်တယ်။ သူ့ဆရာကိုယ့်ဆရာ သူ့တပည့်ကိုယ့်တပည့်တွေဟာ တစ်ဘက်နှင့် တစ်ဘက် ပြင်းပြင်းထန်ထန် အချီအချတွေ ဖြစ်လာကြတယ်၊ တစ်ဘက်နှင့် တစ်ဘက် ငြင်းခုံပွဲတွေလည်း ပိုမိုပြီးတော့ ပြင်းထန်လာကြတယ်၊ တစ်ဘက်နှင့် တစ်ဘက် နှုတ်တည်းဟူသော လှံတို့ဖြင့် မခံနိုင်အောင် ထိုးဆွနေကြပြန်တယ်။ ဒကာ ဒကာမတွေလည်း နှစ်ဖို့နှစ်စု နှစ်ခြမ်း ကွဲကုန်ကြတယ်။ ပုထုဇန်နတ်လောက မှာလည်း အယူအဆ ကွဲပြားမှုတွေ ဖြစ်ကုန်ကြတယ်။ အမှိုက်ကစ ပြာသာဒ် မီးလောင်ဆိုတဲ့ စကားအတိုင်း အသေးအဖွဲ ကိစ္စတစ်ခုကနေပြီးတော့ တဖြည်းဖြည်း ကြီးထွားလာတဲ့ ငြင်းခုံပွဲတစ်ခု ဖြစ်သွားခဲ့တယ်။</p> <p>ထိုအချိန်အခါမှာ ဘုရားရှင်လည်း ကောသမ္ဗီပြည် ဃောသိတာရုံ ကျောင်းတိုက်သို့ ကြွရောက်တော်မူကာ ခေတ္တသီတင်းသုံးတော်မူလျက် ရှိနေပါတယ်။ ဘုရားရှင်ကလည်း နှစ်ဘက်စလုံးသော ရဟန်းတော်တွေကို ညီညွတ်မှု ရရှိစေရန်အတွက် သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ခေါ်ယူကာ ဆိုဆုံးမတော် မူခဲ့ပါတယ်။ ၂၄၅</p> <p>သို့သော် ထိုရဟန်းတော်တွေဟာ ဘုရားရှင်ရဲ့ အဆုံးအမတော်ကို သော်လည်း နာယူလိုတဲ့ စိတ်ထားမရှိ ဖြစ်နေကြပါတယ်၊ ရာဂ ဒေါသ မောဟ မာန်မာန ဣဿာ မစ္ဆရိယစတဲ့ ကိလေသာသပ်ကြီးတွေ အလျှိုခံနေကြရတဲ့ အတွက် ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်နေ့မှာတော့ ဘုရားရှင်လည်း ပါလိလေယျက တောအုပ်သို့ ကြွရောက်တော်မူကာ တစ်ပါးထီးတည်း ဝါဆိုဝါကပ်တော် မူမည်လို့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချတော်မူကာ ကောသမ္ဗီမြို့တွင်းသို့ ဆွမ်းခံကြွဝင်တော် မူခဲ့ပါတယ်။ ဆွမ်းခံကြွဝင်တော်မူတဲ့အခါမှာ မီးဖိုချောင်မှာ အလုပ်များနေတဲ့ အိမ်ရှင်မတွေသော်လည်း မြင်ပါစေသတည်းလို့ အဓိဋ္ဌာန်ပြုတော်မူကာ ဆွမ်းခံကြွဝင်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ကောသမ္ဗီမြို့သူမြို့သား အများစုကလည်း ဘုရားရှင်ကို ဖူးမြင်လိုက်ရတဲ့အတွက် ဒီနှစ်ဝါတွင်းမှာတော့ တို့တစ်တွေဟာ ဘုရားရှင်ရဲ့ တရားတော်တွေကို နာယူခွင့်ရကြတော့မည်၊ ဘုရားရှင်ရဲ့ ရှေ့တော်မှောက်မှာ တရားဘာဝနာတွေကို တကယ်လက်တွေ့ ကျင့်သုံးခွင့်ကို ရကြတော့မည် ဒီလို နှလုံးပိုက်ကာ အလွန်ဝမ်းသာနေခဲ့ကြပါတယ်။ သို့သော် ဘုရားရှင်ဟာ ရဟန်းတော်တွေကို ဆိုဆုံးမလို့ မရတဲ့အတွက် ကောသမ္ဗီပြည်မှ ထွက်ခွာကြွသွားတော်မူပြီ..ဆိုတဲ့ ဒီသတင်းကို ကြားလိုက်ကြရတဲ့အခါ အလွန် ဝမ်းနည်းသွားခဲ့ကြပါတယ်။ မြို့သူမြို့သား အများစုဟာလည်း အစည်းအဝေး တစ်ခုကို ခေါ်ယူကျင်းပကာ ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ကြတယ်။ နောက်ဆုံးတော့ ဘုရားရှင်ရဲ့ အဆုံးမတော်ကိုတောင်မှ မနာယူကြတဲ့ ဒီရဟန်းတော်တွေကို တို့တစ်တွေ ဆွမ်းလောင်းလှူမှု မပြုကြစို့ ဒီလို ဆုံးဖြတ်ချက်ချကြတယ်။ ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ကိုလည်း အားလုံးက သဘောတူညီ သွားကြတယ်။ သဘောတူညီချက်နှင့်အညီ အားလုံးလိုလိုပဲ လိုက်နာပြုကျင့် ကြတယ်။ ဒီအခါမှာ ဝမ်းရေးကို ထိခိုက်လာတဲ့အတွက် ရဟန်းတော်တွေရဲ့ သန္တာန်မှာ အလျှိုခံထားရတဲ့ ကိလေသာသပ်ကြီးတွေဟာ တစ်ခုပြီးတစ်ခု ကျွတ်ထွက်ကုန်ကြပါတယ်။၂၄၆</p> <h3>ညီညွတ်နေသူတို့ရဲ့ ညီညွတ်နေတဲ့ကျင့်စဉ်</h3> <p>ဘုရားရှင်လည်း ဆွမ်းစားခြင်းကိစ္စ ပြီးဆုံးတော်မူပြီးတဲ့အခါ ကျောင်းအိပ် ရာနေရာတို့ကို သိုမှီးသိမ်းဆည်းတော်မူပြီးနောက် ပါလိလေယျကတောအုပ် ဘက်သို့ တာစူကာ ခရီးဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ထိုအချိန်အခါမှာ အရှင်ဘဂုမထေရ်မြတ်ဟာ ဥပါလိသူကြွယ် အပိုင်စားရထားတဲ့ ဗာလက လောဏကာရအမည်ရတဲ့ ရွာကို ဆွမ်းခံရွာအဖြစ် အမှီပြုကာ တောအုပ် တစ်ခုအတွင်းမှာ တစ်ပါးထီးတည်း သီတင်းသုံးတော်မူလျက် ရှိနေပါတယ်။ ဘုရားရှင်လည်း ဂိုဏ်းအပေါင်းဖော်တွေနဲ့ နေရခြင်း၌ အပြစ်ကို ရှုမြင်တော် မူတဲ့အတွက် တစ်ပါးထီးတည်း မွေ့လျော်နေခြင်းရဲ့ ချမ်းသာသုခကို ကြည့်ရှု တော်မူလိုတဲ့ ဦးတည်ချက်ဖြင့် အရှင်ဘဂုထံသို့ ကြွရောက်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ သင့်လျော်တဲ့ တရားစကားများဖြင့်လည်း အရှင်ဘဂုမထေရ်အား အဆုံးအမ ဩဝါဒများကို ပေးသနားတော်မူခဲ့ပါတယ်။၂၄၇</p> <p>ထိုမှတစ်ဆင့် .. အရှင်အနုရုဒ္ဓါ အရှင်နန္ဒိယ အရှင်ကိမိလ မထေရ် မြတ်ကြီးသုံးပါးတို့ သီတင်းသုံးနေထိုင်တော်မူရာဖြစ်တဲ့ စေတိတိုင်း ပါစိနဝံသ ဒါယအမည်ရတဲ့ တောအုပ်ကြီးဘက်သို့ တာစူကာ .. ညီညွတ်နေသူတို့ရဲ့ အညီအညွတ်ကျင့်နေတဲ့ ကျင့်ဝတ်ပဋိပတ်ကို မြင်တွေ့တော်မူလိုတဲ့အတွက် ဆက်လက်ကာ ခရီးဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>မထေရ်မြတ်ကြီးတို့ သီတင်းသုံးရာနေရာသို့ ရောက်ရှိတော်မူပြီးတဲ့အခါ သင့်တင့်လျောက်ပတ်တဲ့နေရာမှာ ထိုင်တော်မူပြီးနောက် ပြောသင့်ပြောထိုက် တဲ့ နှုတ်ခွန်းဆက်စကားများကို ပြောဆိုတော်မူကြပါတယ်။ထို့နောင် ဘုရားရှင် က အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ်ကို စတင်ကာ မေးမြန်းတော်မူလိုက်ပါတယ်။</p> <p>ချစ်သား အနုရုဒ္ဓါတို့ ... သင်ချစ်သားတို့တစ်တွေဟာ ညီညီ ညွတ်ညွတ် နေထိုင်နေကြပါရဲ့လား? ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာနဲ့ကော နေထိုင် နေကြပါရဲ့လား? တစ်ပါးနှင့်တစ်ပါး ငြင်းခုံမှုမရှိဘဲနဲ့ကော နေထိုင်နေကြ ပါရဲ့လား? နွားနို့နှင့်ရေရောသကဲ့သို့ အညီအညွတ်ကော နေထိုင်နေကြပါ ရဲ့လား? အချင်းချင်း တစ်ပါးက တစ်ပါးကို ချစ်မြတ်နိုးတဲ့ မျက်လုံးတွေနဲ့ ကြည့်ရှုကာ နေထိုင်နေကြပါရဲ့လား?</p> <p>ဒီလို ဘုရားရှင်က မေးမြန်းတော်မူလိုက်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို မေးမြန်းတော်မူလိုက်တဲ့အခါမှာ အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ်က မြတ်စွာဘုရား ... တကယ်စင်စစ် လျှောက်ထားရမည်ဆိုလျှင် တပည့် တော်တို့တစ်တွေဟာ ညီညီညွတ်ညွတ်နဲ့ နေထိုင်နေကြပါတယ်၊ ဝမ်းမြောက် ဝမ်းသာနဲ့ နေထိုင်နေကြပါတယ်၊ တစ်ပါးနှင့်တစ်ပါး ငြင်းခုံမှုမရှိဘဲ နေထိုင်နေ ကြပါတယ်၊ နွားနို့နှင့်ရေရောသကဲ့သို့ အညီအညွတ် နေထိုင်နေကြပါတယ်၊ အချင်းချင်း တစ်ပါးကတစ်ပါးကို ချစ်မြတ်နိုးတဲ့မျက်လုံးတွေနဲ့ ကြည့်ရှုကာ နေထိုင်နေကြပါတယ်..မြတ်စွာဘုရား .. ဒီလို တင်ပြလျှောက်ထား လိုက်ပါတယ်။</p> <p>အဲဒီအခါမှာ မြတ်စွာဘုရားကလည်း ချစ်သား အနုရုဒ္ဓါတို့ ... သင်ချစ်သားတို့တစ်တွေဟာ ဘယ်ပုံဘယ်ပန်း ဘယ်နည်းလမ်းအားဖြင့် ညီညီညွတ်ညွတ် နေထိုင်နေကြပါသလဲ? ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာနဲ့ နေထိုင် နေကြပါသလဲ? တစ်ပါးနှင့်တစ်ပါး ငြင်းခုံမှုမရှိဘဲ နေထိုင်နေကြပါသလဲ? နွားနို့နှင့်ရေရောသကဲ့သို့ အညီအညွတ် နေထိုင်နေကြပါသလဲ? အချင်းချင်း တစ်ပါးကတစ်ပါးကို ချစ်မြတ်နိုးတဲ့မျက်လုံးတွေနဲ့ ကြည့်ရှုကာ နေထိုင်နေကြ ပါသလဲ? ဒီလို ဘုရားရှင်က ထပ်မံကာ မေးမြန်းတော်မူလိုက်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို မေးမြန်းတော်မူလိုက်တဲ့အခါမှာ အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ်က သူတို့ နေထိုင်ပုံနည်းစနစ်ကို မြတ်စွာဘုရားအား ဒီလို တင်ပြလျှောက်ထား လိုက်ပါတယ်။</p> <p>မြတ်စွာဘုရား ...တပည့်တော်အနုရုဒ္ဓါရဲ့သန္တာန်မှာ ..ဒီလို မွန်မြတ် တဲ့ သီတင်းသုံးဖော်တွေနဲ့ အတူနေထိုင်ရခြင်းဟာ ငါ့အား အရတော်လေစွ.. ငါဟာ အမှန်တကယ်အားဖြင့် ဒီလို မွန်မြတ်တဲ့ သီတင်းသုံးဖော်တွေနဲ့ အတူနေထိုင်ရတဲ့ ရဟန်းဘဝမျိုးကို ကောင်းစွာ ရအပ်ပါပေစွ .. ဒီလိုသာ စိတ်အကြံအစည် ဖြစ်နေပါတယ် .. မြတ်စွာဘုရား ..။</p> <p>မြတ်စွာဘုရား ... တပည့်တော်အနုရုဒ္ဓါရဲ့သန္တာန်မှာ.. ဒီသီတင်း သုံးဖော် အရှင်မြတ်တို့ရဲ့အပေါ်၌ မျက်မှောက်မှာရော မျက်ကွယ်မှာရော ကာယကံမေတ္တာဟာ ရှေ့ရှုတည်နေပါတယ် .. မျက်မှောက်မှာရော မျက် ကွယ်မှာရော ဝစီကံမေတ္တာဟာလည်း ရှေ့ရှုတည်နေပါတယ် ..မျက်မှောက် မှာရော မျက်ကွယ်မှာရော မနောကံမေတ္တာဟာလည်း ရှေ့ရှုတည်နေ ပါတယ်.. ဒီလို မေတ္တာနဲ့ယှဉ်တဲ့ စိတ်အကြံအစည်သာ ဖြစ်ပေါ်နေပါ တယ်..မြတ်စွာဘုရား ..။</p> <p>မြတ်စွာဘုရား ... တပည့်တော်အနုရုဒ္ဓါရဲ့သန္တာန်မှာ.. ငါဟာ မိမိရဲ့ စိတ်အလိုဆန္ဒကို ဘေးဖယ်ထားလိုက်ပြီးတော့ ဒီသီတင်းသုံးဖော် အရှင်မြတ်တို့ရဲ့ စိတ်အလိုဆန္ဒအတိုင်းသာ အစဉ်လိုက်နာပြုကျင့်ကာ နေထိုင် ရလျှင် ကောင်းလေစွ ..ဆိုတဲ့ ဒီလို စိတ်အကြံအစည်မျိုးသာ ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်နေပါတယ် ..မြတ်စွာဘုရား ..။</p> <p>မြတ်စွာဘုရား ... တပည့်တော်အနုရုဒ္ဓါဟာ မိမိရဲ့ စိတ်အလိုဆန္ဒကို ဘေးဖယ်ထားလိုက်ပြီးတော့ ဒီသီတင်းသုံးဖော် အရှင်မြတ်တို့ရဲ့ စိတ်အလို ဆန္ဒအတိုင်းသာ အစဉ်လိုက်နာပြုကျင့်ကာ နေထိုင်ပါတယ် ..မြတ်စွာ ဘုရား ..။</p> <p>မြတ်စွာဘုရား ... တပည့်တော်တို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်တွေဟာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ကွဲပြားနေကြပေမယ့်လို့ စိတ်ဓာတ်ကတော့ တစ်ခုတည်းသာ ဖြစ်နေပါတယ် ..မြတ်စွာဘုရား ..။</p> <p>ဒီလို တင်ပြလျှောက်ထားတော်မူလိုက်ပါတယ်။</p> <p>အရှင်နန္ဒိယမထေရ်မြတ်နှင့် အရှင်ကိမိလမထေရ်မြတ်တို့ကလည်း ပုံစံတူပဲ ဘုရားရှင်အား တင်ပြလျှောက်ထားတော်မူကြပါတယ်။</p> <p>ဒီလို လျှောက်ထားပြီးတဲ့အခါ ..</p> <p>မြတ်စွာဘုရား ... ဒီလို နေထိုင်ပုံနည်းစနစ်ဖြင့် တပည့်တော်တို့ တစ်တွေဟာ ညီညီညွတ်ညွတ်နဲ့ နေထိုင်နေကြပါတယ်၊ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာနဲ့ နေထိုင်နေကြပါတယ်၊ တစ်ပါးနှင့်တစ်ပါး ငြင်းခုံမှုမရှိဘဲ နေထိုင်နေကြပါတယ်၊ နွားနို့နှင့်ရေရောသကဲ့သို့ အညီအညွတ် နေထိုင်နေကြပါတယ်၊ အချင်းချင်း တစ်ပါးကတစ်ပါးကို ချစ်မြတ်နိုးတဲ့မျက်လုံးတွေနဲ့ ကြည့်ရှုကာ နေထိုင်နေကြ ပါတယ် ..မြတ်စွာဘုရား .. ဒီလို တင်ပြလျှောက်ထားလိုက်ကြပါတယ်။</p> <p>သာဓု သာဓု အနုရုဒ္ဓါ!</p> <p>ချစ်သား အနုရုဒ္ဓါတို့ ...ကောင်းလေစွ ကောင်းလေစွဟု ဘုရားရှင် က ကြည်နူးဝမ်းမြောက်စွာဖြင့် သာဓုခေါ်ဆိုတော်မူပါတယ်။၂၄၈</p> <p>ဒီလို ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင်က ကြည်နူးဝမ်းမြောက်စွာဖြင့် သာဓု ခေါ်ဆိုထားတော်မူတဲ့ သူတော်ကောင်းတို့ရဲ့ နေထိုင်ပုံနည်းစနစ်ကိုတော့ <br> ---အေးမြတဲ့ အရိပ်အာဝါသရှိတဲ့ ရတနာသုံးပါးဆိုတဲ့ သစ်ပင်ကြီးရဲ့ အေးမြတဲ့ အရိပ်အာဝါသအောက်မှာ <br> --- ချမ်းသာသုခအဝဝကို ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအင်တွေ ပြည့်ဝစုံလင်နေတဲ့ သီလကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ်ဆိုတဲ့ မဂ္ဂင် ရှစ်ပါး ကျင့်စဉ်တရားတွေကို လာရောက်ကာ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများ အားထုတ်နေကြတဲ့ သူတော်ကောင်းတိုင်း သူတော်ကောင်းတိုင်းဟာ အတု ယူကာ လိုက်နာပြုကျင့်သင့်လှပါတယ်။</p> <p>နောက်ထပ် ဆက်လက်ကာ ဘုရားရှင်က မေးမြန်းတော်မူပြန်တယ်။</p> <p>ချစ်သား အနုရုဒ္ဓါတို့ ... သင်ချစ်သားတို့တစ်တွေဟာ သမထ ဝိပဿနာဆိုတဲ့ ကုသိုလ်တရားတို့၌ မမေ့လျော့ခြင်း အပ္ပမာဒတရားကို လက်ကိုင်ထားပြီးတော့ နေထိုင်ကြပါရဲ့လား? ဒီလို သမထ ဝိပဿနာ ဘာဝနာတွေကို မမေ့မလျော့ ကြိုးစားအားထုတ်တဲ့အခါမှာလည်း ကိလေသာ တွေကို ပူပန်စေတတ် လောင်ကျွမ်းစေတတ်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ သမ္မပ္ပဓာန် လုံ့လဝီရိယတွေကို မြှင့်တင်ကာ ကြိုးစားအားထုတ်ပြီး နေထိုင်ကြပါရဲ့လား? ဒီလို ကြိုးစားအားထုတ်နေတဲ့အခါမှာလည်း နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်ထားတဲ့ စိတ်ဓာတ်ဖြင့် သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာတွေကို ပွားများအားထုတ်ပြီးတော့ နေထိုင်ကြပါရဲ့လား? ဒီလို ဆက်လက်ကာ မေးမြန်းတော်မူလိုက်ပါတယ်။</p> <p>မြတ်စွာဘုရား ... တပည့်တော်တို့တစ်တွေဟာ တကယ်တမ်း အားဖြင့် သမထ ဝိပဿနာဆိုတဲ့ ကုသိုလ်တရားတို့၌ မမေ့လျော့ခြင်း အပ္ပမာဒတရားကို လက်ကိုင်ထားပြီးတော့ နေထိုင်ကြပါတယ်။ ဒီလို သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာတွေကို မမေ့မလျော့ ကြိုးစားအားထုတ်တဲ့အခါမှာလည်း ကိလေသာတွေကို ပူပန်စေတတ် လောင်ကျွမ်းစေတတ်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ သမ္မပ္ပဓာန်လုံ့လဝီရိယတွေကို မြှင့်တင်ကာ ကြိုးစားအားထုတ်ပြီး နေထိုင်ကြ ပါတယ်။ ဒီလို ကြိုးစားအားထုတ်နေတဲ့အခါမှာလည်း နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်ထား တဲ့စိတ်ဓာတ်ဖြင့် သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာတွေကို ပွားများ အားထုတ်ပြီး တော့ နေထိုင်ကြပါတယ် ..မြတ်စွာဘုရား .. ဒီလို ဆက်လက်ကာ တင်ပြ လျှောက်ထားတော်မူကြပါတယ်။</p> <p>ချစ်သား အနုရုဒ္ဓါတို့ ...သင်ချစ်သားတို့တစ်တွေဟာ ဘယ်ပုံ ဘယ်ပန်း ဘယ်နည်းလမ်းအားဖြင့် သမထ ဝိပဿနာဆိုတဲ့ ကုသိုလ်တရား တို့၌ မမေ့လျော့ခြင်း အပ္ပမာဒတရားကို လက်ကိုင်ထားပြီးတော့ နေထိုင်ကြ ပါသလဲ? ဒီလို သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာတွေကို မမေ့မလျော့ ကြိုးစား အားထုတ်တဲ့အခါမှာလည်း ဘယ်ပုံဘယ်ပန်း ဘယ်နည်းလမ်းအားဖြင့် ကိလေသာတွေကို ပူပန်စေတတ် လောင်ကျွမ်းစေတတ်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ သမ္မပ္ပဓာန်လုံ့လဝီရိယတွေကို မြှင့်တင်ကာ ကြိုးစားအားထုတ်ပြီး နေထိုင် ကြပါသလဲ? ဒီလို ကြိုးစားအားထုတ်နေတဲ့အခါမှာလည်း ဘယ်ပုံဘယ်ပန်း ဘယ်နည်းလမ်းအားဖြင့် နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်ထားတဲ့စိတ်ဓာတ်ဖြင့် သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာတွေကို ပွားများအားထုတ်ပြီးတော့ နေထိုင်ကြပါသလဲ? ဒီလို ဆက်လက်ကာ မေးမြန်းတော်မူလိုက်ပါတယ်။</p> <p>မြတ်စွာဘုရား ... ဒီနေရာမှာ တပည့်တော်တို့ရဲ့ နေထိုင်ပုံနည်းစနစ် ကို ရှေ့ဦးစွာ တင်ပြလျှောက်ထားပါမည်၊<br> ၁။ တပည့်တော်တို့တစ်တွေဟာ ဆွမ်းခံ ရွာသို့ ဆွမ်းခံရန်အတွက် အတူမကြွဘဲ တစ်ပါးစီသာ ခွဲ၍ ကြွကြပါတယ်၊<br> ၂။ ဆွမ်းခံရွာမှ ကျောင်းသို့ အဦးဆုံး ပြန်ရောက်လာတဲ့ အရှင်မြတ်ဟာ ဆွမ်းစားဖို့ ရန် နေရာတွေကို ခင်းရပါတယ်၊<br> ၃။ သောက်ရေသုံးရေတို့ကို တည်ထားရပါတယ်၊<br> ၄။ အခြားသီတင်းသုံးဖော်တို့အား မိမိပေးလှူလိုတဲ့ ဆွမ်းကို ထည့်ဖို့ရန်အတွက် ဆွမ်းကြွင်းထည့်ခွက်ကို ပြင်ဆင်ချထားရပါတယ်။<br> ၅။ ဆွမ်းခံရွာမှ ကျောင်းသို့ နောက်ဆုံး ပြန်ရောက်လာတဲ့ အရှင်မြတ်က ဒီဆွမ်းကြွင်းထည့်ခွက်ကို ဖွင့်ကြည့်ကာ အလိုရှိက ဘုဉ်းပေးသုံးဆောင်တော်မူပါတယ်၊ အလိုမရှိက စိမ်းလန်းစိုပြည်တဲ့ မြက်သစ်ပင်ငယ် မရှိရာအရပ်မှာသော်လည်း စွန့်ပစ်တယ်၊ ပိုးမရှိတဲ့ ရေထဲမှာသော်လည်း မွှေနှောက်ကာ စွန့်ပစ်လိုက်တယ်၊<br> ၆။ ဆွမ်းစားဖို့ ရန် ခင်းကျင်းထားတဲ့နေရာများကို ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းထားရတယ်၊<br> ၇။ သောက်ရေ သုံးရေ ခွက်တွေကို ပြန်လည်သိုမှီး သိမ်းဆည်းထားရတယ်၊<br> ၈။ ဆွမ်းကြွင်းထည့် ခွက်ကို ဆေးကြောပြီးတော့ သိမ်းဆည်းထားရတယ်၊<br> ၉။ ဆွမ်းစားဇရပ်ကို တံမြက် လှည်းရတယ်။<br> ၁၀။ သောက်ရေသုံးဆောင်ရေ ဝစ္စကုဋီရေများ ကုန်ခန်းနေတာကို တွေ့လျှင် တွေ့တဲ့ အရှင်သူမြတ်က ရေကို တည်ထားရပါတယ်။<br> ၁၁။ အကယ်၍ အရာဝတ္ထုတစ်ခုကို တစ်ပါးတည်း မချီမနိုင်ခဲ့လျှင် အခြားသီတင်းသုံးဖော် တစ်ပါးပါးကို လက်ယပ်ခေါ်ယူကာ အတူချီမကြပါတယ်၊ ဒီလို အရာဝတ္ထု တစ်ခုကို မချီမနိုင်ခြင်းတည်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် တစ်ပါးနှင့်တစ်ပါး စကားပြောဆိုမှု လုံးဝမပြုပါ၊<br> ၁၂။ တပည့်တော်တို့တစ်တွေဟာ ငါးရက်တစ်ကြိမ် တွေ့ဆုံကြကာ ညဉ့်လုံးပေါက် တရားများကို ဆွေးနွေးကြပါတယ်၊<br> ၁၃။ ကြွင်းကျန် နေတဲ့ အချိန်ကာလတွေမှာတော့ တပည့်တော်တို့ တစ်တွေဟာ သမထ ဝိပဿနာဆိုတဲ့ ကုသိုလ်တရားတို့၌ မမေ့လျော့ခြင်း အပ္ပမာဒတရားကို လက်ကိုင်ထားပြီးတော့ နေထိုင်ကြပါတယ်။<br> ၁၄။ ဒီလို သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာ တွေကို မမေ့မလျော့ ကြိုးစားအားထုတ်တဲ့အခါမှာလည်း ကိလေသာတွေကို ပူပန်စေတတ် လောင်ကျွမ်းစေတတ်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ သမ္မပ္ပဓာန်လုံ့လဝီရိယ တွေကို မြှင့်တင်ကာ ကြိုးစားအားထုတ်ပြီး နေထိုင်ကြပါတယ်။<br> ၁၅။ ဒီလို ကြိုးစား အားထုတ်နေတဲ့အခါမှာလည်း နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်ထားတဲ့စိတ်ဓာတ်ဖြင့် သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာတွေကို ပွားများအားထုတ်ပြီးတော့ နေထိုင်ကြပါ တယ် ..မြတ်စွာဘုရား .. ဒီလို တင်ပြလျှောက်ထားတော်မူကြပါတယ်။၂၄၉</p> <p>အတုယူဖွယ် ဂုဏ်ယူဖွယ် ကြည်ညိုမြတ်နိုးဖွယ်ကောင်းလှတဲ့ သူတော် ကောင်းတို့ရဲ့ နေထိုင်ပုံနည်းစနစ်တစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> --- <h3>ဥပက္ကိလေသတရား (၁၁) ပါး</h3> <p>အရှင်အနုရုဒ္ဓါနှင့်တကွသော မထေရ်မြတ်သုံးပါးတို့က သူတို့ရဲ့ နေထိုင် ပုံ ကြိုးစားအားထုတ်ပုံတွေကို ခုလို လျှောက်ထားတော်မူလိုက်ကြတဲ့အခါ ဘုရားရှင်ကလည်း ဒုတိယအကြိမ် ထပ်မံကာ သာဓုခေါ်တော်မူလိုက်ပါတယ်။ ကိလေသာအညစ်အကြေးတွေကို စင်ကြယ်စေကြောင်းဖြစ်တဲ့ အထက် အထက်သော စျာန်တရားတွေနဲ့တကွ အရိယမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တွေကို မျက်မှောက် ပြုနိုင်ကြပါရဲ့လား စသည်ဖြင့် ဆက်လက်ကာ မေးမြန်းတော်မူ လိုက်တဲ့အခါ အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ်က ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ကို ပွားများ အားထုတ်တော်မူနေတဲ့အခါ သူ့သန္တာန်မှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အခက်အခဲများကို တင်ပြ လျှောက်ထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>မြတ်စွာဘုရား ... ဒီနေရာမှာ တပည့်တော်တို့ဟာ ဒိဗ္ဗစက္ခု အဘိညာဏ်အလို့ငှာ ပွားများအားထုတ်လိုက်တဲ့အခါ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ် အလို့ငှာ ပွားများထားတဲ့ အရောင်အလင်းကိုလည်း သိရှိကြပါတယ်၊ ဒီ အရောင်အလင်းရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် ရူပါရုံအမျိုးမျိုးကိုလည်း မြင်တွေ့နေကြ ရပါတယ်။ ထိုအရောင်အလင်းဟာလည်း မကြာမီ အချိန်ကာလအတွင်းမှာပဲ ကွယ်ပျောက်သွားခဲ့ပါတယ်၊ ရူပါရုံအမျိုးမျိုးကို တွေ့မြင်ရခြင်းဟာလည်း ကွယ်ပျောက်သွားခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို ကွယ်ပျောက်သွားခြင်းရဲ့ အကြောင်းတရား ကိုလည်း တပည့်တော်တို့ဟာ ထိုးထွင်းမသိနိုင် ဖြစ်နေကြပါတယ် ..မြတ်စွာ ဘုရား .. ဒီလို တင်ပြလျှောက်ထားတော်မူလိုက်ကြပါတယ်။</p> <p>ထိုအခါမှာ မြတ်စွာဘုရားက မိမိအလောင်းတော်ဘဝက ဥရုဝေလ တောအုပ်အတွင်းမှာ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်အလို့ငှာ ပွားများအားထုတ်တော် မူခဲ့စဉ်က ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ ဥပက္ကိလေသ အမည်ရတဲ့ သမထဘာဝနာရဲ့ ညစ်နွမ်း ကြောင်းတရား (၁၁)မျိုးကို ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမပေးတော်မူခဲ့ပါတယ်။၂၅၀</p> <p>ဒီ (၁၁)မျိုးကတော့ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ် ရရှိရေးအတွက် ကျင့်ကြံ ကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်နေတဲ့ သူတော်ကောင်းတွေရဲ့ သန္တာန်မှာ ဖြစ်ပေါ်နိုင်တဲ့ အခက်အခဲမျိုးတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်၊ သမထစျာန်တွေကို အားထုတ်နေတဲ့ ယောဂီသူတော်ကောင်းတွေရဲ့သန္တာန်မှာလည်း အထိုက် အလျောက်တော့ ဖြစ်ပေါ်နိုင်တဲ့သဘော ရှိကြပါတယ်။ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ် ကို ရရှိအောင် ပွားများအားထုတ်လိုတဲ့ သူတော်ကောင်းဟာ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ အဋ္ဌကထာတို့မှာ၂၅၁ ဖော်ပြထားတဲ့အတိုင်း ကသိုဏ်း (၁၀)ပါး သမာပတ် (၈)ပါးတို့ကို အဝါးဝစွာ လေ့လာထားပြီးသူ ရရှိထားပြီးသူ ဖြစ်ရမည်။ အထူး သဖြင့် ပထဝီကသိုဏ်းမှသည် ဩဒါတကသိုဏ်းသို့တိုင်အောင် ကသိုဏ်း (၈)ပါးတို့၌ ကသိုဏ်းတစ်ပါးတစ်ပါးလျှင် သမာပတ် (၈)ပါးစီ ရအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပြီးတဲ့ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ (၁၄)မျိုးသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် စိတ်ကို နိုင်နင်းအောင် ထပ်မံပြီးတော့ ဆုံးမပေးရပါတယ်၊ လေ့ကျင့်ပေးရ ပါတယ်။ အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ်တို့ဟာ ဒီလိုကျင့်စဉ်တွေကို ကျွမ်းကျင် လိမ္မာတော်မူပြီးကြတဲ့ သူတော်ကောင်းတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ သို့သော် ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူမည့် အချက်အလက်များကို ပိုမိုပြီး သဘောပေါက် နိုင်ရေးအတွက် ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ရရှိရန် ပရိကံပြုပုံ အစီအစဉ်ကို အတိုချုပ်ကာ ရှေးဦးစွာ ပြောကြရအောင် ..။</p> <h3>အရောင်အလင်းနှင့်တကွ ဖြစ်သော စိတ်</h3> <p>ပြောပြခဲ့ပြီးတဲ့အတိုင်း ကသိုဏ်း (၈)ပါး သမာပတ် (၈)ပါးတို့ကို (၁၄) မျိုးသောအခြင်းအရာဖြင့် နိုင်နိုင်နင်းနင်း လေ့ကျင့်ပြီးတဲ့ ယောဂီသူတော် ကောင်းဟာ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ကို အလိုရှိခဲ့လျှင် တေဇောကသိုဏ်း ဩဒါတကသိုဏ်း အာလောကကသိုဏ်း ဒီကသိုဏ်းသုံးမျိုးထဲက နှစ်ခြိုက်ရာ ကသိုဏ်းတစ်ခုကို ဦးစားပေးကာ စတုတ္ထစျာန်သို့ ဆိုက်သည်အထိ ကြိမ်ဖန် များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ လေ့ကျင့်ရပါတယ်။ ဒီကသိုဏ်းသုံးမျိုးထဲမှာလည်း အာလောကကသိုဏ်းကတော့ အကောင်းဆုံး ကသိုဏ်း ဖြစ်ကြောင်း သတ်မှတ်ထားပါတယ်။၂၅၂</p> <p>ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ကို အလိုရှိတဲ့အခါမှာ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်က အာလောက ကသိုဏ်းကို စတုက္ကနည်းအားဖြင့် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည့်တိုင် အောင် ပွားများထားရပါတယ်။ ဒီလိုပွားများပြီးတဲ့အခါ ဒီအာလောက ကသိုဏ်းဝန်းကို မိမိအလိုရှိရာအရပ်သို့တိုင်အောင် ပိုင်းခြားကာ ဖြန့်ကြက် ထားရပါတယ်။ ဒီလို ဖြန့်ကြက်ပြီးတဲ့အခါမှာ ဖြန့်ကြက်ထားတဲ့ အလင်းရောင် ကို အာရုံယူကာ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိရဲ့ ဥပစာရသမာဓိနယ်မြေသို့ ရောက် အောင် သမာဓိကို ထပ်ပြီးတော့ ထူထောင်ပါ။ ဒီလို ထူထောင်ပြီးတဲ့အခါ မိမိပိုင်းခြားထားတဲ့ နယ်မြေအတွင်းကို အာရုံယူကာ ..</p> <p>ဤနယ်မြေအတွင်း၌ အရောင်အလင်းသည် တည်စေသတည်းဟု အဓိဋ္ဌာန်လိုက်လျှင် အဓိဋ္ဌာန်သည့်အတိုင်း အရောင်အလင်းက တည်ရှိ နေတတ်ပါတယ်။ ထိုအခါမှာ ဖြန့်ကြက်ထားတဲ့ အရောင်အလင်းအတွင်းမှာ တည်ရှိနေတဲ့ ရူပါရုံအမျိုးမျိုးကို ကြည့်လိုလျှင် ကြည့်လို့ရပါတယ်၊ မြင်တွေ့ ခဲ့သော် စတုတ္ထစျာန်အဘိညာဏ်ဇော တစ်ကြိမ် ကျတတ်ပါတယ်။ ထို စတုတ္ထ စျာန်အဘိညာဏ်ဇော တစ်ကြိမ် ကျပြီးနောက် ပစ္စဝေက္ခဏာဇောတို့ဖြင့် ဖြန့်ကြက်ထားတဲ့ အရောင်အလင်းအတွင်းမှာ တည်ရှိနေတဲ့ ရူပါရုံအမျိုးမျိုးကို ဆက်လက်ကာ ကြည့်ရှုခဲ့သော် တစ်နေ့လုံးသော်လည်း ကြည့်ရှုလို့ ရတတ် ပါတယ်။၂၅၃</p> <p><b>ဝဍ္ဎိတဋ္ဌာနဿ အန္တောယေဝ ရူပဂတံ ပဿိတဗ္ဗံ</b>။၂၅၄</p> <p>ဒီလို ကြည့်ရှုတဲ့အပိုင်းမှာ ယင်းအရောင်အလင်းကို ဖြန့်ကြက်ထားရာ နယ်မြေအတွင်း၌သာ တည်ရှိတဲ့ ရူပါရုံအမျိုးမျိုးကို ကြည့်ရှုရပါတယ်။ ထိုအရောင်အလင်းကို ဖြန့်ကြက်ထားရာ နယ်မြေရဲ့အပြင်ဘက်မှာ တည်ရှိတဲ့ ရူပါရုံအမျိုးမျိုးကို လှမ်းမကြည့်ရပါ။ ကြည့်ခဲ့သော် အရောင်အလင်းဟာ ပျောက်ကွယ်သွားတတ်ပါတယ်၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ် ဖြစ်ပေါ်လာရေး အတွက် မိမိပရိကံပြုထားတဲ့နယ်မြေကို ကျော်လွှားလွန်မြောက်သွားသည် မည်ပါတယ်။ အကယ်၍ အရောင်အလင်း ကွယ်ပျောက်သွားခဲ့သော် အာလောကကသိုဏ်းကိုပဲ အာရုံယူကာ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့တိုင်အောင် သမာဓိကို တစ်ဖန် ပြန်လည်ကာ ထူထောင်ရပါတယ်။ ယင်းစတုတ္ထစျာန် သမာဓိကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အရောင်အလင်းတွေက အားကောင်းလာတဲ့ အခါ ယင်းအရောင်အလင်းကို အလိုရှိရာအရပ်သို့တိုင်အောင် တစ်ဖန် ပြန်လည်ဖြန့်ကြက်ကာ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိရဲ့ ဥပစာရသမာဓိနယ်မြေသို့ ရောက်အောင် သမာဓိကို တစ်ဖန် ပြန်ထူထောင်ပြီးတော့ အရောင်အလင်းကို ဖြန့်ကြက်ထားရာ နယ်မြေအတွင်း၌ တည်တံ့နေအောင် ပြန်လည်အဓိဋ္ဌာန် ပြုထားပါ။ ဖြန့်ကြက်ထားရာ နယ်မြေအတွင်းမှာ တည်ရှိတဲ့ ရူပါရုံအမျိုးမျိုးကို ရှေးကကဲ့သို့ပင် ပြန်ကြည့်နိုင်ပါတယ်။</p> <p>ဒီစနစ်အတိုင်း အရောင်အလင်းကို လောကဓာတ်ပေါင်း တိုက် တစ်သောင်းအထိ ဖြန့်ကြက်လိုကာ ဖြန့်ကြက်နိုင်ပါတယ်။ အရှင်အနုရုဒ္ဓါ မထေရ်မြတ်ဟာ နောက်ပိုင်းကာလမှာ အောင်မြင်မှုကို ရရှိသောအခါ ဒီလို အရောင်အလင်းကို လောကဓာတ်ပေါင်း တိုက်တစ်သောင်းအထိ ပြန့်သွား အောင် ဖြန့်ကြက်ထားနိုင်ပါတယ်၊ တည်တံ့အောင်လည်း အဓိဋ္ဌာန် ပြုထားနိုင် ခဲ့ပါတယ်။ ယင်းအရောင်အလင်းအတွင်းရှိ ရူပါရုံအမျိုးမျိုးကို အာရုံပြုကာ အဘိညာဏ်ဇော ကျသည်အထိ ဆက်လက် အားထုတ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အဘိညာဏ်ဇော တစ်ကြိမ် ကျပြီးနောက် ပစ္စဝေက္ခဏာဇောတို့ဖြင့် ဆက်လက်ကာ ရူပါရုံအမျိုးမျိုးတွေကို ရှုတော်မူနိုင်ခဲ့ပါတယ်၊ ပဋိသန္ဓေ တည်နေဆဲသတ္တဝါ စုတေဆဲသတ္တဝါတို့ကိုလည်း မြင်တော်မူခဲ့တယ်။ မိမိတို့ ပြုစုပျိုးထောင်ထားတဲ့ ကံအားလျော်စွာ ထိုထိုဘုံဘဝသို့ ကပ်ရောက်သွားကြတာကိုလည်း မြင်တော်မူ ခဲ့ပါတယ်။၂၅၅</p> <p>နောက်တစ်ခု ထပ်ပြောကြရအောင် ..။</p> <p>ဘုရားရှင်ဟာ အင်္ဂုတ္တိုရ် သတ္တကနိပါတ် ပစလာယမာနသုတ္တန်မှာ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်မထေရ်မြတ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မဆိုက် ရောက်မီ အချိန်ကာလအတွင်းဝယ် ခုနစ်ရက်တိုင်တိုင် မအိပ်မနေ တရား ဘာဝနာတွေကို အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်တော်မူတဲ့အတွက် ဖြစ်ပေါ် နေတဲ့ အိပ်ချင်ငိုက်မျဉ်းမှု (= ဘာဝနာအာရုံပေါ်၌ စိတ်စေတသိက်တွေ လေးလံထိုင်းမှိုင်းနေမှု (= ထိနမိဒ္ဓ)ကို ပယ်ဖျောက်ရေးအတွက် ..<b>သပ္ပဘာသံ စိတ္တံ</b> (= အရောင်အလင်းနဲ့ တကွဖြစ်သော စိတ်ကို) ပွားများအားထုတ်ရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူပါတယ်။ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ် ရရှိရန်အလို့ငှာ (တေဇောကသိုဏ်း သို့မဟုတ် ဩဒါတကသိုဏ်း သို့မဟုတ်) အာလောက ကသိုဏ်းကို အာရုံယူကာ ပွားများထားတဲ့ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့တိုင်အောင် သော စျာန်သမာဓိနှင့် ယှဉ်နေတဲ့ ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အရောင် အလင်းကို ရည်ညွှန်းတော်မူကာ .. <b>သပ္ပဘာသံ စိတ္တံ</b> (= အရောင်အလင်းနဲ့ တကွဖြစ်သော စိတ်ကို) ပွားများအားထုတ်ပါလို့ ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားတော် မူခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ထိုအရောင်အလင်းကိုလည်း တစ်နေ့လုံး တစ်ညလုံး တည်ရှိနေအောင် အဓိဋ္ဌာန်ပြုထားရန်ကိုလည်း ဆက်လက် ညွှန်ကြားထား တော်မူပါတယ်။ ဒီလိုအရောင်အလင်းက တစ်နေ့လုံး တစ်ညလုံး တည်ရှိနေ မည်ဆိုလျှင် ထိနမိဒ္ဓတရားဟာ ကင်းပျောက်သွားနိုင်ကြောင်း ဆက်လက် မိန့်ကြားထားတော်မူပါတယ်။ ဘုရားရှင်ရဲ့ အဆုံးအမ ဩဝါဒအတိုင်း လိုက် နာပြုကျင့်တော်မူနိုင်တဲ့အတွက် ထိနမိဒ္ဓများ ကင်းစင်သွားကာ ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆက်လက် စီးဖြန်းတော်မူလေရာ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်သွားတော်မူခဲ့ပါတယ်။၂၅၆</p> <p>စိတ်ဓာတ်ရဲ့စွမ်းအားကြီးများကို စနစ်တကျ နည်းမှန်လမ်းမှန် အသုံးချ သွားတော်မူနိုင်ကြတဲ့အတွက် အရဟတ္တဖိုလ်ဆိုတဲ့ အမြတ်ဆုံးပန်းတိုင်သို့ ဆိုက်ရောက်သွားတော်မူခဲ့တဲ့ ရှေးထုံးဟောင်းကြီးတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>သို့သော် ဒီနေရာမှာ အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ်ဟာ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မဆိုက်ရောက်မီ အချိန်ကာလအတွင်းဝယ် ရံခါ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ကို ပွားများအားထုတ်ရာ၌ မိမိသန္တာန်မှာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ အခက်အခဲကို အထက်က ပြောပြခဲ့တဲ့အတိုင်း ဘုရားရှင်အား တင်ပြလျှောက်ထားတော်မူခြင်း ဖြစ်ပါ တယ်။ ထိုအခါမှာ ဘုရားရှင်က အထက်က ပြောခဲ့တဲ့အတိုင်း ဥပက္ကိလေသ တရား (၁၁)ပါးကို စတင်ကာ ဟောကြားပေးတော်မူပါတယ်။</p> <p>ဒီဥပက္ကိလေသ (၁၁)မျိုးကို အကျဉ်းချုပ်ပြီးတော့ ပြောကြရအောင် ..။</p> <h3>၁။ <b>ဝိစိကိစ္ဆာ</b> = ယုံမှားသံသယဖြစ်ခြင်း</h3> <p>နံပါတ် (၁) ဥပက္ကိလေသတရားကတော့ <b>ဝိစိကိစ္ဆာ</b> ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ ဥရုဝေလတောဝယ် အလောင်းတော်ဘဝ ဖြင့် ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ကို ရရှိရန်အလို့ငှာ အထက်က ရှင်းပြခဲ့တဲ့အတိုင်း အရောင်အလင်းကို အလိုရှိသလောက် ပိုင်းခြားကာ ဖြန့်ကြက်ပြီးနောက် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိရဲ့ ဥပစာရသမာဓိနယ်မြေသို့ ရောက်အောင် သမာဓိကို ထူထောင်တော်မူကာ အရောင်အလင်းအတွင်းမှာ တည်ရှိနေတဲ့ ရူပါရုံ အမျိုးမျိုးတွေကို ကြည့်ရှုတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို ကြည့်ရှုတော်မူလိုက်တဲ့ အခါမှာ ဒီရူပါရုံတွေက မိမိ ရှေးကမမြင်ထားခဲ့ဖူးတဲ့ ရူပါရုံတွေ ဖြစ်နေကြတဲ့ အတွက် - ဒါတွေက ဘာတွေလဲဆိုတဲ့ ယုံမှားသံသယ ဝိစိကိစ္ဆာတရားတွေ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့တယ်၊ အာရုံရဲ့သဘောမှန်ကို မဆုံးဖြတ်နိုင်ခဲ့တဲ့သဘော ဖြစ်ပါ တယ်။ အရိယမဂ်တရားဖြင့် မပယ်ရှားရသေးတဲ့အတွက် ဒီဝိစိကိစ္ဆာတရားက ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဝိစိကိစ္ဆာ အကုသိုလ်တရား ထင်ရှား ဖြစ်လာခဲ့တဲ့အတွက် ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်အလို့ငှာ ထူထောင်ထားတော် မူခဲ့တဲ့ ပရိကံပြုထားတဲ့ သမာဓိတွေလည်း လျှောကျသွားခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို သမာဓိတွေ လျှောကျသွားတဲ့အတွက် ဒီစျာန်သမာဓိတွေနဲ့ ယှဉ်တွဲနေတဲ့ ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အရောင်အလင်းတွေလည်း ကွယ်ပျောက်သွား ခဲ့ပါတယ်။ အရောင်အလင်းတွေ ကွယ်ပျောက်သွားတဲ့အတွက် ရူပါရုံအမျိုးမျိုး တွေကိုလည်း မမြင်တွေ့နိုင် ဖြစ်ခဲ့တယ်။၂၅၇</p> <p>ဒီနေရာမှာ သမထဘာဝနာကို ပွားနေတဲ့ ယောဂီတွေအတွက် သတိ ပေးလိုတဲ့ အချက်တစ်ခု ရှိတယ်။ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကိုပဲ စံထားပြီးတော့ ပြောကြရအောင် ..။ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများအားထုတ်နေတဲ့ အခါမှာ အရောင်အလင်းတွေက ဖြစ်ပေါ်လာတတ်ပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ ဝေဖန်ဆန်းစစ်မှုတွေ ယုံမှားသံသယဖြစ်မှုတွေ ကင်းစင်နေဖို့တော့ လိုအပ်ပါ တယ်။ ဥပမာ --- အာနာပါနကို ပွားနေတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်က ဒီလို အရောင်အလင်းကို တွေ့တဲ့အခါ ဒီအရောင်အလင်းက မိမိရှုပွားနေတဲ့ ပကတိသော ဝင်လေ-ထွက်လေနှင့် တစ်သားတည်း တစ်ခုတည်းဖြစ်ကာ ရောနှောမနေဘူးဆိုလျှင် ဒီအရောင်အလင်းဟာ အာနာပါနနိမိတ် မဟုတ်ပါ၊ အာနာပါနနိမိတ်အစစ် ကတော့ နှာခေါင်းအတွင်းမှ ထွက်လာတဲ့ လေနဲ့ တစ်သားတည်း တစ်ခုတည်း အတူတူဖြစ်ကာ ရောယှက်နေတတ်ပါတယ်။ နှာခေါင်းအတွင်းမှ ထွက်လာတဲ့ လေကိုယ်တိုင်က အရောင်နှင့်တကွ ရောယှက်ကာ ထွက်နေတတ်ပါတယ်။ ဒီလို ရောယှက်မှု မရှိတဲ့ အရောင်အလင်း တစ်ခုခုကို အာနာပါနနိမိတ်လို့ ယူဆကာ ယင်းအရောင်အလင်းကို အာရုံယူကာ သမာဓိကို ဆက်လက်ထူ ထောင်လိုက်လျှင် မကြာမီ အချိန်ကာလအတွင်းမှာပဲ သမာဓိလည်း လျှောကျ ကာ အရောင်အလင်းလည်း ပျောက်ကွယ်သွားတတ်ပါတယ်။ ဒီလို အရောင် အလင်းမျိုးဟာ မိမိရှုပွားရမည့် အရှုခံအာရုံ မဟုတ်ဘူးဆိုတာကို ယောဂီ ပုဂ္ဂိုလ်ဘက်က သဘောပေါက်ထားပြီးဖြစ်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဒီလို သဘော မပေါက်ဘဲ နိမိတ်နှင့် အရောင်အလင်းကို မခွဲခြားတတ်ဘဲ နိမိတ်မဟုတ်တဲ့ အရောင်အလင်းကိုပဲ နိမိတ်များ ဖြစ်လေရော့သလားလို့ ဒီလို ယုံမှား သံသယဖြစ်နေခဲ့မည်ဆိုလျှင် သမာဓိလျှောကျကာ အရောင်အလင်းတွေ လည်း ပျောက်ကွယ်သွားတတ်ပါတယ်။ အကယ်၍ တကယ်စစ်မှန်နေတဲ့ အာနာပါနနိမိတ်က ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်နေခဲ့လျှင်လည်း ဒီနိမိတ်ကို အာနာပါန နိမိတ် ဟုတ်လေသလား မဟုတ်လေသလား..လို့ ယုံမှားသံသယ ဖြစ်နေ ခဲ့မည်ဆိုလျှင်လည်း ဒီလို ယုံမှားသံသယကြောင့် နိမိတ်ပါ ပျောက်ကွယ် သွားတတ်ပါတယ်။ အလင်းရောင်လည်း ပျောက်ကွယ်သွားတတ်ပါတယ်။</p> <h3>၂။ <b>အမနသိကာရ</b> = နှလုံးမသွင်းခြင်း</h3> <p>ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ ယခုလို အလင်းရောင်အတွင်းမှာ တွေ့မြင် နေရတဲ့ ရူပါရုံအမျိုးမျိုးတွေကို နှလုံးသွင်းခဲ့မိတဲ့အတွက် ဒီလို ဝိစိကိစ္ဆာတရား ဟာ ထင်ရှားဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ အယူအဆ ရှိခဲ့တယ်။ ဒီလို အယူအဆရှိတဲ့ အတွက် အလင်းရောင်အတွင်းမှာ တွေ့နေတဲ့ ရူပါရုံ အမျိုးမျိုးတွေကို ငါမကြည့်တော့ဘူး = ငါနှလုံးမသွင်းတော့ဘူးလို့ သူက ဆုံးဖြတ်ချက်ချ လိုက်တယ်၊ ကြည့်လည်း မကြည့်တော့ဘူး၊ နှလုံးလည်း နှလုံးမသွင်းတော့ ဘူး။ ဒီလို ရှုသင့်ရှုထိုက်တဲ့ အာရုံကို မရှုတဲ့အတွက် (= နှလုံးမသွင်းတဲ့ အတွက်)ကြောင့် သမာဓိက လျှောကျသွားပြန်တယ်။ သမာဓိက လျှောကျ သွားတဲ့အတွက် အရောင်အလင်းတွေလည်း ကွယ်ပျောက်သွားခဲ့ပါတယ်၊ ရူပါရုံအမျိုးမျိုးတွေကိုလည်း မမြင်တွေ့နိုင် ဖြစ်ခဲ့တယ်။၂၅၈</p> <p>အလားတူပဲ ယောဂီတစ်ဦးဟာ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများ အားထုတ်နေတဲ့အခါမှာ အာနာပါနနိမိတ်မဟုတ်တဲ့ အရောင်အလင်းတွေကို နှလုံးမသွင်းရဆိုတဲ့ ညွှန်ကြားချက်ကို နားလည်မှုလွဲကာ အာနာပါနနိမိတ် ဟာ ဝင်လေ-ထွက်လေနှင့် အတူ ရောယှက်ကာ နှာခေါင်းအတွင်းမှ ထွက်လာ နေသော်လည်း ယင်းအာနာပါနနိမိတ်ကို မရှုတော့ဘဲ ပကတိ ဝင်လေ-ထွက်လေကိုပဲ လိုက်ရှာနေတတ်တယ်။ ဒီလို လိုက်ရှာနေတဲ့အခါမှာ ဝင်လေ-ထွက်လေကို ရှာလို့မတွေ့တဲ့အတွက် ရှုစရာအာရုံမရှိဖြစ်ကာ သမာဓိ လျှောကျသွားပြန်တယ်။ သမာဓိလျှောကျသွားတဲ့အခါ အရောင်အလင်း တွေရော အာနာပါနနိမိတ်ရော ပျောက်ပျက်သွားတတ်ပြန်တယ်။ အချို့ ယောဂီတွေကတော့ သိမ်မွေ့နေတဲ့ ဝင်လေ-ထွက်လေကို ပြန်တော့ တွေ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီဝင်လေ-ထွက်လေဟာ နိမိတ်နှင့် ရောနေသော်လည်း နိမိတ်ကို မရှုဘဲ နိမိတ်ကို နှလုံးမသွင်းဘဲ ဝင်လေ-ထွက်လေကိုသာ နှလုံး သွင်းနေပြန်တယ်။ ရှုသင့်ရှုထိုက်တဲ့ နိမိတ်ကို မရှုတဲ့အတွက် နှလုံးမသွင်းတဲ့ အတွက် သမာဓိကလည်း လျှောကျသွားတတ်ပြန်တယ်။ သမာဓိလျှောကျ သွားခဲ့လျှင် အရောင်အလင်းတွေရော အာနာပါနနိမိတ်ရော ပျောက်ပျက် သွားတတ်ပြန်တယ်။ အာနာပါနနိမိတ်ပေါ်လာခဲ့သော် အာနာပါနနိမိတ်နှင့် ဝင်လေ-ထွက်လေကလည်း တစ်သားတည်း တစ်ခုတည်း ဖြစ်နေခဲ့သော် တစ်နည်းပြောရလျှင်တော့ ဝင်လေ-ထွက်လေသည်ပင် နိမိတ်, နိမိတ်သည်ပင် ဝင်လေ-ထွက်လေ ဖြစ်နေခဲ့သော် ဝင်လေ-ထွက်လေကို နှလုံးမသွင်းတော့ဘဲ နိမိတ်ကိုသာ နှလုံးသွင်း ရှုပွားခဲ့သော် ဘာဝနာသမာဓိဟာ တိုးတက်ကြီးပွား လာတဲ့အတွက် အားကောင်းလာတဲ့အတွက် အာနာပါနနိမိတ်ဟာလည်း ကြည်လင်တောက်ပလာလိမ့်မည်၊ အရောင်အလင်းတွေလည်း ပိုမိုပြီးတော့ တောက်ပလာလိမ့်မည်။ သို့သော် အာနာပါနကို ပွားများအားထုတ်နေတဲ့ အခါမှာ နှလုံးသွင်းသင့်တဲ့ အာရုံကို နှလုံးမသွင်းတဲ့အတွက် သမာဓိက လျှောကျသွားခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>၃။ <b>ထိနမိဒ္ဓ</b> = စိတ်စေတသိက်တွေရဲ့ လေးလံထိုင်းမှိုင်းခြင်း</h3> <p>ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ တစ်ဖန် မိမိမူလပွားများအားထုတ်နေတဲ့ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံကို ပြန်လည်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်တော်မူပါတယ်။ ဒီလို ရှုပွား သုံးသပ်တော်မူလိုက်တဲ့အခါမှာ အလင်းရောင်တွေလည်း ပြန်ပေါ်လာတယ်၊ အလင်းရောင်အတွင်းမှာ တည်ရှိနေတဲ့ ရူပါရုံအမျိုးမျိုးတွေကိုလည်း ပြန်လည်တွေ့မြင်တော်မူပါတယ်။ သို့သော် ဒီရူပါရုံတွေကို နှလုံးမသွင်းဘဲ ဆိတ်ဆိတ်သာ ထိုင်နေတော်မူလိုက်တဲ့အတွက် စိတ်စေတသိက်တွေရဲ့ လေးလံထိုင်းမှိုင်းခြင်း ထိနမိဒ္ဓတရားတွေက ဝင်ရောက်ကာ နှိပ်စက်လာပြန် တယ်။ ဘာဝနာအာရုံပေါ်မှာ ထက်ထက်သန်သန် ကြိုးစားအားထုတ်လိုတဲ့ စိတ်စေတသိက်တွေ မဖြစ်ဘဲ ဘာဝနာအာရုံမှ တွန့်ဆုတ်လာတဲ့ စိတ် စေတသိက်တွေသာ ဖြစ်ပေါ်နေခဲ့ပါတယ်။ ထိုအခါမှာ သမာဓိက လျှောကျ သွားတော်မူတဲ့အတွက် အရောင်အလင်းတွေလည်း ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့တယ်၊ ရူပါရုံအမျိုးမျိုးတွေကိုလည်း မမြင်တွေ့နိုင် ဖြစ်ခဲ့တယ်။၂၅၉</p> <p>အလားတူပဲ အာနာပါနကို ပွားများအားထုတ်နေတဲ့ ယောဂီဟာလည်း အာနာပါနနိမိတ် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့အခါမှာ အာနာပါနနိမိတ်ကိုလည်း မရှုဘဲ နေလိုက်တယ်၊ ပကတိ ဝင်လေ-ထွက်လေကိုလည်း ရှာမတွေ့တဲ့အတွက် မရှုဘဲ ဆိတ်ဆိတ်ပဲ ထိုင်နေလိုက်တယ်။ အလွန်သိမ်မွေ့တဲ့လေကို တွေ့ပြန် တော့လည်း ထက်ထက်သန်သန် ရှုလိုတဲ့စိတ်ထား မရှိ ဖြစ်နေပြန်တယ်၊ နိမိတ် ပေါ်ကိုလည်း စူးစူးစိုက်စိုက် မရှုချင် ဖြစ်နေပြန်တယ်၊ ထိနမိဒ္ဓတို့ နှိပ်စက် နေတဲ့သဘောသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအခါမှာလည်း သမာဓိတွေ လျှောကျကာ အာနာပါနနိမိတ်လည်း ပျောက်ပျက်သွားတတ်ပါတယ်။</p> <h3>၄။ <b>ဆမ္ဘိတတ္တ</b> = ထိတ်လန့်ခြင်း = ကိုယ်ခက်တရော်ရှိခြင်း</h3> <p>ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ မိမိသန္တာန်မှာ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ အထက်ပါ ဥပက္ကိလေသတရားတွေကို ဖယ်ရှားတော်မူကာ မိမိရဲ့ မူလ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံကို ပြန်ပြီးတော့ အာရုံယူကာ အပြင်းအထန် ကြိုးစား အားထုတ်တော်မူပြန်တယ်။ ဒီလို ကြိုးစားအားထုတ်တော်မူလိုက်တဲ့အခါမှာ အရောင်အလင်းတွေလည်း ပြန်ပေါ်လာကြပြန်တယ်၊ ထိုအခါမှာ ဘုရား အလောင်းတော်ဟာ ဒီအရောင်အလင်းတွေကို ဟိမဝန္တာဘက်သို့ တာစူကာ ဖြန့်ကြက်တော်မူလိုက်ပါတယ်။ ထိုအခါမှာ ထိုအလင်းရောင်အတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ဒါနဝရက္ခိုသ်ဘီလူးနှင့် အလွန်ကြီးမားတဲ့ မြွေကြီးများကို မြင်တွေ့တော်မူလိုက်တဲ့အခါ <b>ဆမ္ဘိတတ္တံ</b>ခေါ်တဲ့ ထိတ်လန့်ခြင်း ကိုယ်ခက် တရော်ရှိခြင်းတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဥပမာ --- ယောက်ျား တစ်ယောက်ဟာ အဓွန့်ရှည်တဲ့ တောလမ်းခရီးကို သွားနေတဲ့အခါမှာ လမ်းရဲ့ ဘေးနှစ်ဘက်တို့မှ ငုံးကလေးများက ဖြုန်းကနဲ ထပျံလိုက်ကြတဲ့အခါ ထို ယောက်ျားရဲ့ သန္တာန်မှာ ထိတ်လန့်ခြင်း ကိုယ်ခက်တရော်ရှိခြင်း တစ်မျိုး ဖြစ်ပေါ်လာတတ်သလိုပဲ --- အလားတူပဲ ဘုရားအလောင်းတော်ရဲ့ သန္တာန်မှာ လည်း ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းတဲ့ အာရုံတွေကို တွေ့လိုက်ရတဲ့အတွက် ထိတ်လန့်ခြင်း ကိုယ်ခက်တရော်ရှိခြင်းတစ်မျိုး ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်တော်မူခဲ့ပါ တယ်။ ဒီထိတ်လန့်မှု ကိုယ်ခက်တရော်ရှိမှုကြောင့် သမာဓိတွေလည်းလျှောကျ သွားခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို သမာဓိတွေ လျှောကျသွားတဲ့အတွက် အရောင်အလင်း တွေလည်း ကွယ်ပျောက်သွားခဲ့ပါတယ်။ အရောင်အလင်းတွေ ကွယ်ပျောက် သွားတဲ့အတွက် ရူပါရုံအမျိုးမျိုးတွေကိုလည်း မမြင်တွေ့နိုင် ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။၂၆၀</p> <p>အလားတူပဲ ယောဂီတစ်ဦးဟာလည်း အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများ အားထုတ်နေတဲ့အခါ ပကတိ ဝင်လေ-ထွက်လေအာရုံမှာ ဘာဝနာသမာဓိက အလွန် နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့တဲ့အတွက် အလွန် ကြည်လင် တောက်ပနေတဲ့ အာနာပါနနိမိတ်အာရုံဟာ နှာသီးဝမှာ ဖြုန်းကနဲ ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ မတွေ့စဖူးတဲ့ အာရုံထူးကို ဖြုန်းကနဲ မြင်တွေ့လိုက်ရတဲ့အတွက် ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်မှုတစ်မျိုး ရုတ်ခြည်း ဖြစ်ပေါ် လာတတ်ပါတယ်။ ဒီလို ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်မှု ရုတ်ခြည်း ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အတွက် သမာဓိက လျှောကျသွားတတ်ပါတယ်၊ နိမိတ်လည်း ကွယ်ပျောက် သွားတတ်ပါတယ်။</p> <h3>၅။ <b>ဥပ္ပိလ</b> = ပေါ်ပေါ်လွင်လွင် ထင်ထင်ရှားရှား ကြည်ရွှင်နှစ်သက်မှု ပီတိ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း</h3> <p>ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ ခုပြောခဲ့တဲ့ ဥပက္ကိလေသအမျိုးမျိုးတွေကို ဖယ်ရှားပြီးတော့ မိမိရဲ့မူလကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံကို ပြန်ပြီးအာရုံယူကာ အပြင်း အထန် ကြိုးစားအားထုတ်တော်မူပြန်တယ်။ ဒီလို ကြိုးစားအားထုတ်တော် မူလိုက်တဲ့အခါမှာ အလင်းရောင်တွေလည်း ပြန်ပေါ်လာကြပြန်တယ်။ ထိုအလင်းရောင်တွေကိုလည်း အလားတူ ဟိမဝန္တာဘက်သို့ တာစူကာ ဖြန့်ကြက်ထားတော်မူလိုက်ပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ ဘုရားအလောင်းတော်က ဒီလို စဉ်းစားဆင်ခြင်တော်မူတယ် --- ငါအခုမြင်တွေ့နေတဲ့ ထိတ်လန့်ဖွယ် အာရုံတွေဟာ ပကတိသော မျက်စိဖြင့် ကြည့်ခဲ့မည်ဆိုလျှင် မရှိတဲ့အာရုံတွေ ဖြစ်ကြတယ်။ ဒါကြောင့် ငါက ဒီအာရုံတွေကို မတွေ့မြင်ခဲ့ဘူးဆိုလျှင် ထိတ်လန့်ဖွယ်သဘော ကိုယ်ခက်တရော်ရှိခြင်းသဘောဟာလည်း ဘယ်လိုမှ မရှိနိုင်ဘူး ဒီလို စဉ်းစားဆင်ခြင်တော်မူကာ ဒီထိတ်လန့်ခြင်း ကိုယ်ခက် တရော်ရှိခြင်းကို ကျော်လွှားလွန်မြောက်သွားရန်အတွက် ဝီရိယကို မြှင့်တင် ကာ မိမိရဲ့ မူလကမ္မဋ္ဌာန်းကို အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်တော်မူ ပါတယ်။ အလင်းရောင်ကိုလည်း ဆက်လက်ကာ ဖြန့်ကြက်တော်မူလိုက်ပါ တယ်။ ထိုအခါမှာ ဖြန့်ကြက်ထားတဲ့ အလင်းရောင်အတွင်းဝယ် ထိတ်လန့် ဖွယ် အာရုံတွေကိုလည်း မတွေ့မမြင်ရတော့ပါ။ ထိတ်လန့်ဖွယ် အာရုံတွေရှိတဲ့ အရပ်ဒေသကို ကျော်လွှားကာ ထိတ်လန့်ဖွယ် အာရုံတွေမရှိတဲ့ အရပ်ဒေသ များသို့တိုင်အောင် အလင်းရောင်တွေကို တစ်ဆင့်တက်ကာ ဖြန့်ကြက်ထား တဲ့အတွက် ဒီအလင်းရောင်အတွင်းမှာ ထိတ်လန့်ဖွယ် အာရုံတွေကို မတွေ့ရှိ ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>သို့သော် ဒီလို အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်တော်မူတဲ့ လုံ့လ ဝီရိယစွမ်းအားကြောင့် <b>ဥပ္ပိလ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ပေါ်ပေါ်လွင်လွင် ထင်ထင် ရှားရှား ကြည်ရွှင်နှစ်သက်မှု ပီတိတစ်မျိုး ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်တော်မူခဲ့ပြန်တယ်။ ဥပမာ --- ယောက်ျားတစ်ယောက်ဟာ ရွှေအိုးတစ်လုံးကို တူးဖော်ယူတဲ့ အခါမှာ ရွှေအိုးငါးလုံးကို ပြိုင်တူတွေ့လိုက်တဲ့အတွက် ပေါ်ပေါ်လွင်လွင် ထင်ထင်ရှားရှား ကြည်ရွှင်နှစ်သက်မှု ပီတိ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာသလိုပဲ အလားတူပဲ ဘုရားအလောင်းတော်ရဲ့ သန္တာန်မှာလည်း <b>ဥပ္ပိလ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ပေါ်ပေါ်လွင်လွင် ထင်ထင်ရှားရှား ကြည်ရွှင်နှစ်သက်မှု ပီတိတစ်မျိုး ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းတဲ့ ပီတိကြောင့် သမာဓိ တွေလည်း လျှောကျသွားခဲ့တယ်။ သမာဓိက လျှောကျသွားတဲ့အတွက် အရောင်အလင်းတွေလည်း ကွယ်ပျောက်သွားခဲ့ပါတယ်၊ ရူပါရုံအမျိုးမျိုး တွေကိုလည်း မမြင်တွေ့နိုင် ဖြစ်ခဲ့ရပြန်တယ်။၂၆၁</p> <p>အလားတူပဲ အာနာပါနကို ပွားများအားထုတ်တဲ့အခါ အာနာပါန အာရုံပေါ်မှာ အလွန်ခိုင်မြဲနေတဲ့ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ သမာဓိရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် အလွန်ကြည်လင်တောက်ပနေတဲ့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့အခါ ရွှေအိုးတစ်လုံးကို တူးဖော်ရာ၌ ရွှေအိုးငါးလုံးကို ပြိုင်တူတွေ့မြင်လိုက်ရတဲ့ယောက်ျားပမာ မတွေ့စဖူး အတွေ့ထူးကို တွေ့ရှိနေ ရတဲ့အတွက် အဟုန်ပြင်းတဲ့ ပီတိတွေဟာ တလှိုက်လှိုက် ဖြစ်ပေါ်နေတတ် ကြပါတယ်။ ဒီလို ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းတဲ့ ပီတိရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် သမာဓိလည်း လျှောကျပြီးတော့ အာနာပါနနိမိတ်လည်း ကွယ်ပျောက်သွားတတ်ပါတယ်။</p> <h3>၆။ <b>ဒုဋ္ဌုလ္လံ</b> = ကိုယ်ရဲ့ပူပန်မှု = ကိုယ်ရဲ့ရုန့်ရင်းမှု = ကိုယ်ရဲ့ပျင်းရိမှု = ကိုယ်ရဲ့လျော့ရဲရဲဖြစ်နေမှု ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း</h3> <p>ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယခေါ်တဲ့ ဒီလို အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်နေတဲ့ လုံ့လဝီရိယစွမ်းအားကြောင့် ပေါ်လွင်ထင်ရှားတဲ့ ပီတိတွေ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့အတွက် သမာဓိတွေ လျှောကျကာ အရောင်အလင်း တွေ ပျောက်ကွယ်သွားတာကို သိရှိတော်မူတဲ့အတွက် လုံ့လဝီရိယကို လျှော့ချကာ မိမိရဲ့မူလကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံကို ပြန်ပြီးအာရုံယူကာ ဆက်လက်ကာ ရှုပွားတော်မူပြန်တယ်။ စေတသိကဝီရိယက လျော့ပါးသွားတဲ့အတွက်ကြောင့် ကာယိကဝီရိယကလည်း လျှောကျသွားခဲ့ပြန်တယ်။ ခန္ဓာကိုယ်က တောင့် တင်းခိုင်မာမှု သိပ်မရှိတော့တဲ့အတွက် <b>ဒုဋ္ဌုလ္လ</b>လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ပူပန်မှု ရုန့်ရင်းမှု ပျင်းရိမှု လျော့ရဲရဲဖြစ်နေမှုသဘောတရားတွေလည်း ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ပြန်တယ်။ ဒီလို ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့အတွက်ကြောင့် သမာဓိတွေ လည်း လျှောကျသွားခဲ့တယ်။ သမာဓိက လျှောကျသွားတဲ့အတွက် အရောင် အလင်းတွေလည်း ကွယ်ပျောက်သွားခဲ့ပါတယ်၊ ရူပါရုံအမျိုးမျိုးတွေကိုလည်း မမြင်တွေ့နိုင် ဖြစ်ခဲ့ရပြန်တယ်။၂၆၂</p> <p>အလားတူပဲ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများအားထုတ်တဲ့အခါဝယ် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံပေါ်မှာ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ပြီး တည်နေအောင် ကြိုးစားအားထုတ်လိုက်တဲ့အခါ ဝီရိယကို မြှင့်တင်ကာ အလွန် စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုလိုက်မိတဲ့အတွက် ဘာဝနာအာရုံမှ စိတ်ပျံ့လွင့်ထွက် သွားကာ သမာဓိက လျှောကျသွားတတ်သဖြင့် ဝီရိယကို လျှော့ချလိုက် ပြန်တယ်။ စေတသိကဝီရိယက လျော့သွားတဲ့အတွက်ကြောင့် ကာယိက ဝီရိယကလည်း လျော့သွားတတ်ပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ ခန္ဓာကိုယ်ကလည်း တောင့်တင်းခိုင်မာမှု မရှိ ဖြစ်နေတတ်ပါတယ်။ ဒီလို စေတသိကဝီရိယ ကာယိကဝီရိယ နှစ်မျိုးလုံးက လျှောကျသွားပြီဆိုလျှင်လည်း အာနာပါန ပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ပြီးတည်နေအောင် ချီပင့်ထားပေးခြင်း ပဂ္ဂဟလုပ်ငန်းကိစ္စကို ဆောင်ရွက်ပေးနေတဲ့ ဝီရိယက အားပျော့နေတဲ့အတွက်ကြောင့် ဘာဝနာစိတ်ဟာလည်း မိမိရဲ့ ဘာဝနာ အာရုံမှ လျှောကျသွားတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဝီရိယ လွန်ကဲလွန်းလျှင်လည်း မကောင်း, ဝီရိယ လျော့နည်းလွန်းလျှင်လည်း မကောင်းဆိုတဲ့ ဒီသဘော တရားကို သဘောပေါက်နားလည်ပါ။</p> <h3>၇။ <b>အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယ</b> = အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း</h3> <p>ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ လုံ့လဝီရိယကို လျှော့ချမိတဲ့အတွက် <b>ဒုဋ္ဌုလ္လ</b> လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ပူပန်မှု ရုန့်ရင်းမှု ပျင်းရိမှု လျော့ရဲရဲဖြစ်နေမှု သဘောတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာတာကို သဘောပေါက်တော်မူတဲ့ အတွက် တစ်ဖန် လုံ့လဝီရိယကို မြှင့်တင်ကာ အပြင်းအထန် ကြိုးစား အားထုတ်တော်မူပြန်တယ်။ လုံ့လဝီရိယက အလွန့်အလွန် လွန်ကဲနေတဲ့ အတွက်ကြောင့် ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံမှ စိတ်ပျံ့လွင့်မှုဆိုတဲ့ ဥဒ္ဓစ္စတရား ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့အတွက်ကြောင့် သမာဓိကလည်း လျှောကျသွားပြန်တယ်။ ဥပမာ --- ယောက်ျားတစ်ယောက်ဟာ ငုံးသားငယ်ကလေး တစ်ကောင်ကို လက်နှစ်ဘက်တို့ဖြင့် မြဲမြဲမြံမြံ အတင်းအကျပ် ဆုပ်ကိုင်ဖမ်းယူလိုက်တဲ့အခါ သေးကွေးနုနယ်လွန်းလှသေးတဲ့ ငုံးသားငယ်ကလေးဟာ ယောက်ျားရဲ့ လက် တွင်းမှာပဲ သေကျေပျက်စီးသွားရသလို အလားတူပဲ အလောင်းတော်ဟာ မိမိရဲ့ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံဆိုတဲ့ ငုံးသားငယ်ကလေးကို စေတသိကဝီရိယ ကာယိကဝီရိယဆိုတဲ့ လက်နှစ်ဘက်တို့ဖြင့် အတင်းအကျပ် လွန်လွန်ကဲကဲ ဆုပ်ကိုင်လိုက်တဲ့အခါ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံမှ စိတ်ပျံ့လွင့်ပျက်ပြားကာ သမာဓိ လည်း လျှောကျပျက်စီးခဲ့ပါတယ်။ သမာဓိလျှောကျသွားတဲ့အတွက် အရောင် အလင်းတွေလည်း ကွယ်ပျောက်သွားခဲ့ပါတယ်၊ ရူပါရုံအမျိုးမျိုးတွေကိုလည်း မမြင်တွေ့နိုင် ဖြစ်ခဲ့ရပြန်တယ်။၂၆၃</p> <p>အလားတူပဲ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများအားထုတ်ရာဝယ် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ပြီး တည်နေ အောင် ကြိုးစားအားထုတ်နေတဲ့အခါ စေတသိကဝီရိယ ကာယိကဝီရိယ ဆိုတဲ့ ဝီရိယ နှစ်မျိုးတို့ လျှောကျနေတဲ့အတွက် သမာဓိ ပျက်ပြားသွားမှုကို နားလည်သဘောပေါက်နေတဲ့ ယောဂီက ဝီရိယလျော့ပါးနေခြင်းရဲ့ အပြစ်ကို မြင်တဲ့အတွက် စေတသိကဝီရိယ ကာယိကဝီရိယခေါ်တဲ့ ဝီရိယ နှစ်မျိုးတို့ကို အပြင်းအထန် မြှင့်တင်ကာ လွန်လွန်ကဲကဲ မရပ်မနား ကြိုးစားအားထုတ်ပြန် တယ်။ ဝီရိယလွန်သော် ဥဒ္ဓစ္စဆိုတဲ့အတိုင်း စိတ်ပျံ့လွင့်မှုတွေက များလာတဲ့ အတွက် သမာဓိက လျှောကျသွားပြန်တယ်။ ဒီလိုနေရာမျိုးမှာ ဝီရိယနှင့် သမာဓိ နှစ်မျိုးကို ညီမျှအောင် ကျင့်တတ်ဖို့ အထူးလိုအပ်နေပါတယ်။ အလားတူပဲ ဘုရားရှင် ညွှန်ကြားထားတော်မူတဲ့ အာနာပါနကျင့်စဉ်အပေါ်၌ ယုံကြည်မှု သဒ္ဓါတရားနှင့် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကို ထိုးထွင်းသိနေ တဲ့ ပညာတရားတို့ဟာလည်း ညီမျှမှုရှိနေဖို့ အထူးလိုအပ်နေပါတယ်။</p> <p>ဝီရိယက လွန်ကဲနေလို့ သမာဓိက လျော့နည်းနေပြန်လျှင်လည်း စျာန်သမာဓိသို့ မဆိုက်ရောက်နိုင်ဘူး၊ ဝီရိယက လျော့နည်းနေလို့ သမာဓိက လွန်ကဲနေပြန်လျှင်လည်း စျာန်သမာဓိသို့ မဆိုက်ရောက်နိုင်ဘူး။ အလားတူပဲ သဒ္ဓါက လွန်ကဲနေလို့ ပညာက နုံ့နေပြန်လျှင်လည်း (= အာနာပါနပဋိဘာဂ နိမိတ်အာရုံကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ထိုးထွင်းမသိပြန်လျှင်လည်း) စျာန်သမာဓိ သို့ မဆိုက်ရောက်နိုင်ဘူး၊ သဒ္ဓါက နုံ့နေလို့ ပညာက လွန်ကဲနေပြန်လျှင်လည်း (= အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ထိုးထွင်းသိမြင်နေ သော်လည်း မိမိကိုယ်ကို မိမိ စျာန်သမာဓိကို ရရှိလိမ့်မည်လို့ မယုံကြည်ပြန် လျှင်လည်း သို့မဟုတ် ခုခေတ်မှာ စျာန်ကို မရနိုင်တော့ဘူးဟု အစွဲကြီးနေတဲ့ အတွက် ယုံကြည်ချက် အားပျော့နေပြန်လျှင်လည်း) စျာန်သမာဓိသို့ မဆိုက် ရောက်နိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် ဝီရိယနှင့် သမာဓိ, သဒ္ဓါနှင့် ပညာတို့ ညီမျှသွား အောင် သတိနှင့် ထိန်းချုပ်ကာ ကျင့်တတ်ဖို့ အထူးလိုအပ်နေတဲ့ အချိန်အခါ မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>၈။ အတိလီနဝီရိယ = အလွန် လျော့လွန်းသောဝီရိယ ရှိခြင်း</h3> <p>ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ ဝီရိယကို မြှင့်တင်ကာ အလွန်အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်တော်မူလိုက်တဲ့အတွက် ဘာဝနာအာရုံမှ စိတ်ပျံ့လွင့် ထွက်သွားကာ သမာဓိ လျှောကျသွားတာကို သတိပြုမိခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဝီရိယကို လျှော့ချလိုက်တယ်။ သို့သော် ဝီရိယကို လွန်လွန်ကဲကဲ လျှော့ချမိ လိုက်တဲ့အတွက်ကြောင့် ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံပေါ်မှာ ဘာဝနာစိတ်ကို အချိန် ကြာမြင့်စွာ တည်တံ့နေအောင် လျော့လွန်းနေတဲ့ ဝီရိယက အားပေးထောက် ပံ့ထားနိုင်တဲ့ စွမ်းအားမရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် သမာဓိက လျှောကျသွားပြန် တယ်။ ဥပမာ --- ယောက်ျားတစ်ယောက်ဟာ ငုံးသားငယ်ကလေး တစ်ကောင် ကို ဖမ်းယူတဲ့အခါမှာ တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ဆုပ်ကိုင်လိုက်လျှင် ငုံးသားငယ် ကလေး သေကျေပျက်စီးသွားမှာကို စိုးရိမ်တဲ့အတွက် တင်းတင်းကျပ်ကျပ် မဆုပ်ကိုင်ဘဲ ခပ်လျော့လျော့ ခပ်ပေါ့ပေါ့သာ ဆုပ်ကိုင်လိုက်မိတဲ့အတွက် ငုံးသားငယ်ကလေးဟာ ယောက်ျားရဲ့လက်မှ လွတ်ထွက်ကာ ပျံသန်းသွားခဲ့ ပြန်တယ်။ အလားတူပဲ အလောင်းတော်ဟာလည်းပဲ ဝီရိယကို မြှင့်တင်ကာ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ဆုပ်ကိုင်လိုက်မိတဲ့အတွက် ဘာဝနာ အာရုံမှ စိတ်ပျံ့လွင့်ထွက်သွားကာ သမာဓိ လျှောကျသွားတာကို သတိပြုမိတဲ့ အခါ ဝီရိယကို လျှော့ချကာ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် မဆုပ် ကိုင်တော့ဘဲ ခပ်လျော့လျော့ ခပ်ပေါ့ပေါ့သာ ဆုပ်ကိုင်ထားမိတဲ့အတွက် ရှုနေမိတဲ့အတွက်ကြောင့် ဘာဝနာအာရုံပေါ်၌ စိတ်ကို ကြာမြင့်စွာ တည်တံ့ နေအောင် လျော့လွန်းနေတဲ့ ဝီရိယက ချီပင့်မထားနိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် သမာဓိက လျှောကျသွားပြန်တယ်။ သမာဓိ လျှောကျသွားတဲ့အတွက် အရောင်အလင်းတွေလည်း ကွယ်ပျောက်သွားခဲ့ပါတယ်၊ ရူပါရုံအမျိုးမျိုးတွေ ကိုလည်း မမြင်တွေ့နိုင် ဖြစ်ခဲ့ရပြန်တယ်။၂၆၄</p> <p>အလားတူပဲ ယောဂီတစ်ဦးဟာလည်း အလွန်ကြည်လင်တောက်ပနေတဲ့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကို စိုက်ရှုနေတဲ့အခါမှာ ဝီရိယကို မြှင့်တင်ကာ လွန်လွန်ကဲကဲ စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုလိုက်မိတဲ့အတွက် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် အာရုံမှ စိတ်ပျံ့လွင့်ကာ သမာဓိ လျှောကျသွားတာကို သတိပြုမိတဲ့အခါ ဝီရိယကို လျှော့ချလိုက်ပြန်တယ်။ သို့သော် ဝီရိယကို လျှော့ချလိုက်တဲ့အခါ လိုအပ်တာထက် ပိုပြီးတော့ လျှော့ချမိရက်သားဖြစ်သွားပြန်တယ်။ ဝီရိယကို လွန်လွန်ကဲကဲ လျှော့ချလိုက်တဲ့အတွက် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ ပေါ်မှာ ဘာဝနာစိတ်ကို အချိန်ကြာမြင့်စွာ တည်တံ့နေအောင် လျော့လွန်းတဲ့ ဝီရိယက ချီပင့်ထားနိုင်တဲ့ စွမ်းအား မရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် သမာဓိက လျှောကျသွားပြန်တယ်။ ပျင်းရိခြင်း (= ကောသဇ္ဇ)ဘက်သို့ စိတ်ဓာတ်တွေက ယိုင်လဲသွားတတ်ကြပြန်တယ်။ ဒါကြောင့် ဝီရိယလွန်ကဲလွန်းလျှင်လည်း စိတ်ပျံ့လွင့်မှု ဥဒ္ဓစ္စဖြစ်တတ်တယ်၊ ဝီရိယလျော့လွန်းပြန်လျှင်လည်း ပျင်းရိမှု ကောသဇ္ဇ ဖြစ်တတ်တယ်။ ဒီအဆိုအမိန့်ကို ယောဂီဘက်က သဘောပေါက် နားလည်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။</p> <h3>၉။ အဘိဇပ္ပ = အလွန်လိုလားတောင့်တမှု ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း</h3> <p>ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ ဝီရိယလွန်ကဲလွန်းခြင်းရဲ့အပြစ် ဝီရိယ လျော့နည်းလွန်းခြင်းရဲ့အပြစ် ဒီအပြစ်တွေကို ဆင်ခြင်တော်မူကာ မလျော့ မတင်း စောင်းကြိုးညှင်းသကဲ့သို့ ဝီရိယနှင့် သမာဓိကို ညီမျှအောင် ကျင့်တော် မူလိုက်ပါတယ်။ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံပေါ်မှာ ဝီရိယနှင့် သမာဓိတို့ဟာ အညီအမျှ အလုပ်လုပ်နေကြတဲ့အခါ သမာဓိက ပိုမိုအားကောင်းလာတဲ့အတွက် အလင်း ရောင်တွေလည်း ပိုမိုပြီး အားကောင်းလာပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ နတ်ပြည် နတ်လောကဘက်သို့ တာစူကာ အလင်းရောင်ကို ဖြန့်ကြက်လျက် ကြည့်ရှု တော်မူလိုက်တဲ့အခါ အလွန် ရုပ်အဆင်း ချောမော လှပတင့်တယ်နေကြတဲ့ နတ်ပရိသတ်အပေါင်းနှင့် အဆင့်အတန်း မြင့်မားလှတဲ့ နတ်စည်းစိမ် အရပ်ရပ်တို့ကို တွေ့မြင်တော်မူလိုက်ပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ အဘိဇပ္ပခေါ်တဲ့ နတ်ဘဝ နတ်စည်းစိမ်ကို လိုလားတောင့်တမှု တဏှာတရားဟာ ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်တော်မူခဲ့ပြန်တယ်။ ဒီအကုသိုလ်တရားက မိမိပွားများနေတဲ့ ကုသိုလ် တရားနှင့် ထိပ်တိုက်ဆန့်ကျင်ဘက် တစ်ခု ဖြစ်နေတဲ့အတွက် မိမိပွားများနေတဲ့ ကုသိုလ်သမာဓိဟာလည်း တဖြည်းဖြည်း လျှောကျသွားပြန်တယ်။ သမာဓိ လျှောကျသွားတဲ့အတွက် အရောင်အလင်းတွေလည်း ကွယ်ပျောက်သွားခဲ့ ပါတယ်၊ ရူပါရုံအမျိုးမျိုးတွေကိုလည်း မမြင်တွေ့နိုင် ဖြစ်ခဲ့ရပြန်တယ်။၂၆၅</p> <p>အလားတူပဲ ယောဂီတစ်ဦးဟာ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံပေါ်မှာ ဝီရိယနှင့် သမာဓိတို့ကို ညီမျှအောင် ထားကာ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် အာရုံကို ဆက်လက် ရှုပွားနေတဲ့အခါ သမာဓိဟာလည်း တဖြည်းဖြည်း အားကောင်းလာတတ်ပါတယ်၊ နက်ရှိုင်းလာတတ်ပါတယ်၊ တည်တံ့လာတတ် ပါတယ်။ မိမိခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ဝန်းကျင်ပတ်ချာ အရပ်ဆယ်မျက်နှာမှာလည်း အလင်းရောင်တွေက ပိုမိုပြီး တောက်ပနေတတ်ပါတယ်။ ထိုဉာဏ်အလင်း ရောင်အောက်မှာ တည်ရှိနေတဲ့ အာရုံအမျိုးမျိုးတွေကို တစ်ခါတစ်ရံမှာ လှမ်းကြည့်လိုက်မိတဲ့အခါ နှစ်သက်မြတ်နိုးဖွယ်ရာ အာရုံတွေနဲ့ တွေ့ဆုံ ကောင်း တွေ့ဆုံတတ်ပါတယ်။ အကယ်၍ တွေ့ဆုံခဲ့လို့ ဒီအာရုံတွေအပေါ် မှာ တွယ်တာမက်မောမှု တစ်ခုခုဖြစ်ခဲ့လျှင်လည်း သမာဓိက လျှောကျပျက်စီး သွားတတ်ပါတယ်။</p> <p>အချို့ယောဂီတွေကတော့ ဒီလို ကြည်လင်တောက်ပနေတဲ့ အာနာပါန ပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အချိန်ကြာမြင့်စွာ တည်တည်တံ့တံ့ ရှုပွားနိုင်တဲ့အခါ နှစ်သက်ကြည်နူးမှု ပီတိတရားတွေက ဆက်တိုက် ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့အတွက် ဒီကြည်လင်တောက်ပနေတဲ့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကိုပဲ သာယာ နှစ်သက်နေတတ်ပါတယ်၊ သိမ်မွေ့တဲ့ ပေမတရား တစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာလည်း သမာဓိက လျှောကျသွားတတ်ပါတယ်။</p> <h3>၁၀။ နာနတ္တသညာ = အမျိုးမျိုးသော သညာ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း</h3> <p>ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ နတ်ပြည်နတ်လောကဆိုတဲ့ ဇာတ်တူအာရုံ တစ်ခုတည်းကိုသာ ရှုပွားသုံးသပ်တော်မူမိတဲ့အတွက် အဘိဇပ္ပခေါ်တဲ့ လိုလားတောင့်တမှု တဏှာတရားဟာ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်ခဲ့တယ်လို့ သဘော ပေါက်တော်မူခဲ့ပြန်တယ်။ ဒါကြောင့် ဒီအဘိဇပ္ပခေါ်တဲ့ လိုလားတောင့်တမှု တွေ မဖြစ်ပေါ်ရေးအတွက် အာရုံအမျိုးမျိုးတွေကို ပြောင်းရွှေ့ကာ ရှုပွားသင့် တယ်လို့ ယူဆတော်မူခဲ့တဲ့အတွက် သမာဓိကို တစ်ဖန်ပြန်လည် ထူထောင် တော်မူကာ သမာဓိနှင့် ယှဉ်တဲ့ ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အရောင် အလင်းတွေကို တစ်ခါတစ်ရံ နတ်ပြည်နတ်လောကဘက်သို့ ဖြန့်ကြက်ကာ အာရုံအမျိုးမျိုးတွေကို ကြည့်ရှုတော်မူပြန်တယ်၊ တစ်ခါတစ်ရံ လူ့ပြည် လူ့လောကဘက်သို့ ဖြန့်ကြက်ကာ အာရုံအမျိုးမျိုးတွေကို ကြည့်ရှုတော်မူ ပြန်တယ်။ ဒီလို ကြိမ်ဖန်များစွာ ကြည့်ရှုတော်မူလိုက်တဲ့အခါ အာရုံအမျိုးမျိုး တွေအပေါ်မှာ မှတ်သားနေတဲ့ သညာအမျိုးမျိုးတွေလည်း ထင်ရှားဖြစ်ပေါ် လာပြန်တယ်။ ဒီလို သညာအမျိုးမျိုးတွေ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် တဖြည်းဖြည်း သမာဓိဟာလည်း လျှောကျသွားပြန်တယ်။ သမာဓိ လျှောကျ သွားတဲ့အတွက် အရောင်အလင်းတွေလည်း ကွယ်ပျောက်သွားခဲ့ပါတယ်၊ ရူပါရုံအမျိုးမျိုးတွေကိုလည်း မမြင်တွေ့နိုင် ဖြစ်ခဲ့ရပြန်တယ်။၂၆၆</p> <p>အလားတူပဲ ယောဂီတစ်ဦးဟာလည်း ကြည်လင်တောက်ပနေတဲ့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံပေါ်မှာ ဘာဝနာစိတ်တွေက အလွန်ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ပြီးတည်နေတဲ့အခါ သမာဓိကလည်း အလွန်အားကောင်းလာတဲ့အခါ ခိုင်ခံ့လာတဲ့အခါ အချို့ယောဂီတွေရဲ့ သန္တာန်မှာ ဘာဝနာသညာတွေက ပြောင်းသွားတတ်ကြပြန်တယ်။ အချို့ယောဂီတွေက အဝါရောင်နိမိတ်ကို ကြည့်ချင်ကြပြန်တယ်၊ အချို့ယောဂီတွေက အနီရောင်နိမိတ်ကို ကြည့်ချင် ကြပြန်တယ်၊ အချို့ယောဂီတွေက ပုလဲလုံး ရွဲလုံးကဲ့သို့သော နိမိတ်ကို ကြည့်ချင်ကြပြန်တယ်၊ ဒီလိုစသည်ဖြင့် ဘာဝနာသညာတွေက အမျိုးမျိုး ပြောင်းလဲသွားတတ်ကြပြန်တယ်။ ဒီလို ဘာဝနာသညာတွေ ပြောင်းလဲသွားတဲ့ အခါ ဘာဝနာသညာတွေ ပြောင်းတဲ့အတိုင်း နိမိတ်ပုံသဏ္ဌာန် အရောင် အဆင်းတွေလည်း ပြောင်းပြောင်းသွားတတ်ပါတယ်။</p> <p>ဒါကြောင့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာက၂၁၆ ဘာဝနာသညာတွေ ကွဲပြားနေတဲ့ အတွက်ကြောင့် နိမိတ်အမျိုးမျိုးတွေ ထင်လာကြောင်းကို ဖွင့်ဆိုထားပါတယ်။ ဒီလို ဘာဝနာသညာတွေ ကွဲပြားနေတဲ့အတွက်ကြောင့် နိမိတ်တွေလည်း အမျိုးမျိုး ကွဲပြားကာ ဖြစ်ပေါ်နေလျှင် နိမိတ်အမျိုးမျိုးတို့ကို လိုက်အာရုံ ပြုနေတဲ့ ဘာဝနာသညာတွေရဲ့ ကွဲပြားမှုကြောင့် ဘာဝနာသမာဓိဟာလည်း တဖြည်းဖြည်း လျှောကျသွားတတ်ပါတယ်။ ဘာဝနာသမာဓိနှင့် ယှဉ်တွဲနေတဲ့ ဘာဝနာသညာတွေက ကွဲပြားနေတဲ့အတွက်ကြောင့် ဘာဝနာသမာဓိဟာ လည်း ကွဲပြားနေတဲ့ ပြောင်းလဲနေတဲ့ နိမိတ်အမျိုးမျိုးပေါ်သို့ ပြောင်းရွှေ့ကာ အာရုံယူနေရတဲ့အတွက် တဖြည်းဖြည်း သမာဓိဟာလည်း လျှောကျသွားခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ သမာဓိလျှောကျသွားပါက နိမိတ်တွေလည်း ကွယ်ပျောက် သွားတတ်ပါတယ်။</p> <p>ဘာဝနာသညာ ကွဲပြားမှုကို အခြေတည်ကာ နိမိတ်အမျိုးမျိုးတို့ရဲ့ ပြောင်းလဲမှုမှာ သမာဓိအရှိန်အဝါ အလွန်အားကောင်းနေတဲ့ အချိန်ကြာမြင့် စွာ တရားအားထုတ်နေတဲ့ ယောဂီသူတော်ကောင်းတို့ရဲ့ သန္တာန်မှာသာ ဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိတတ်ပါတယ်။</p> <h3>၁၁။ အတိနိဇ္ဈာယိတတ္တ = အလွန် စူးစူးစိုက်စိုက် ကြည့်ရှုခြင်း</h3> <p>ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ အမျိုးမျိုးသော ရူပါရုံတို့ကို လိုက်လံကြည့်ရှု တော်မူမိတဲ့အတွက် မိမိရဲ့ သန္တာန်မှာ ရူပါရုံအမျိုးမျိုးတွေကို လိုက်လံ မှတ်သားနေတဲ့ သညာအမျိုးမျိုးတွေလည်း ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့တယ်။ ဒါကြောင့် နှစ်သက်ဖွယ်ရာ ဣဋ္ဌာရုံပဲဖြစ်ဖြစ် မနှစ်သက်ဖွယ်ရာ အနိဋ္ဌာရုံပဲ ဖြစ်ဖြစ် ဇာတ်တူအာရုံတစ်ခုကိုသာ ငါကြည့်ရှုတော့မည်လို့ နှလုံးပိုက်ကာ မိမိရဲ့ မူလကမ္မဋ္ဌာန်းကို အာရုံယူလျက် ဘာဝနာသမာဓိကို ပြန်လည်ကာ ထူထောင်တော်မူလိုက်ပါတယ်။ အရောင်အလင်းတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အခါ အရောင်အလင်းအတွင်းမှာ တည်ရှိနေတဲ့ ဇာတ်တူရူပါရုံတစ်မျိုး တည်းကိုသာ စူးစူးစိုက်စိုက် ကြည့်ရှုကာ နေတော်မူလိုက်ပါတယ်။ ဒီလို ဇာတ်တူရူပါရုံတစ်မျိုးတည်းကိုသာ အချိန်ကြာမြင့်စွာ စူးစူးစိုက်စိုက် ကြည့်ရှု နေတော်မူတဲ့အတွက် သမာဓိဟာလည်း လျှောကျသွားပြန်တယ်။ သမာဓိ လျှောကျသွားတဲ့အတွက် အရောင်အလင်းတွေလည်း ကွယ်ပျောက်သွားခဲ့ပါ တယ်၊ ရူပါရုံအမျိုးမျိုးတွေကိုလည်း မမြင်တွေ့နိုင် ဖြစ်ခဲ့ရပြန်တယ်။၂၆၇</p> <p>သို့သော် အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများအားထုတ်နေတဲ့ ယောဂီ သူတော်ကောင်းကတော့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ တစ်ခုကိုသာ ကြည့်ရှုရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ကြည့်ရှုတဲ့အပိုင်းမှာ သတိပြုရမည့်အချက် တစ်ခုကတော့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး မပြုလုပ် ဖို့ကိုတော့ သတိပြုပါ။ ဆိုလိုတာကတော့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်က ကြီးနေခဲ့လျှင်လည်း နိမိတ်အားလုံးကို တောက်လျှောက်လိုက်ကြည့်ကာ စူးစမ်း ဆင်ခြင်မှု မပြုပါနှင့်။ အကယ်၍ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်က ရှည်လျားနေ ခဲ့လျှင်လည်း အရှည်အတိုင်းအတာ တည်ရှိနေသလောက် တောက်လျှောက် လိုက်ကာ စူးစမ်းဆင်ခြင်မှု ကြည့်ရှုမှု မပြုပါနှင့်။ ပကတိသော ဝင်လေ-ထွက်လေ ထိမှုထင်ရှားရာဖြစ်တဲ့ နှာသီးဖျားနှင့် အထက်နှုတ်ခမ်း ဝန်းကျင် နေရာမှာ တည်ရှိနေတဲ့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကိုသာ စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုပွားကာ သမာဓိကို ထူထောင်ပါ။ ဒီလို ရှုနေတဲ့အခါမှာ အာနာပါနပဋိဘာဂ နိမိတ်ရဲ့ ကြီးမားကျယ်ပြန့်မှု သို့မဟုတ် သေးငယ်မှု, ရှည်လျားမှု သို့မဟုတ် တိုမှုတို့ကိုကား ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်က သိရှိနေမည်သာ ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ရဲ့ ကြီးမားကျယ်ပြန့်သလောက် ရှည်လျား သလောက် လိုက်မရှုဘဲ နှာသီးဖျား အထက်နှုတ်ခမ်း ဝန်းကျင်မှာ တည်ရှိတဲ့ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် အစိတ်အပိုင်းကိုသာ အာရုံယူကာ သမာဓိကို ဆက်လက် ထူထောင်နေပါ။ ဒီလို သမာဓိထူထောင်နေတဲ့အပိုင်းမှာ ယင်း အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အလွန့်အလွန်ကြီး စူးစူးစိုက်စိုက်တော့ မရှုပါနှင့်၊ အလွန်အကဲ စူးစူးစိုက်စိုက် ကြာမြင့်စွာ ကြည့်နေလိုက်လျှင်လည်း စိတ်ပင်ပန်း နွမ်းနယ်မှု စသည်တို့ ဖြစ်ပေါ်လာကာ သမာဓိဟာ လျှောကျသွားတတ် ပါတယ်၊ နိမိတ်လည်း ကွယ်ပျောက်သွားတတ်ပါတယ်။</p> <p>အားလုံးပေါင်းလိုက်တော့ ဥပက္ကိလေသတရား (၁၁)ပါးတို့ ဖြစ်ကြ ပါတယ်။ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို စံနမူနာထားကာ တင်ပြထားသော်လည်း ကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ် အစရှိတဲ့ သမထအာရုံနိမိတ်တွေကို အာရုံယူကာ သမာဓိထူထောင်ရာမှာလည်း နည်းမှီကာ သဘောပေါက်ပါ။</p> <h3>ဒေသနာတော်နိဂုံး</h3> <p>ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ ဒီဥပက္ကိလေသတရား (၁၁)ပါးတို့ကို ဘာဝနာစိတ်ဓာတ်ကို ညစ်နွမ်းစေတတ်တဲ့ ဥပက္ကိလေသတရားတွေလို့ သိရှိ တော်မူတဲ့အတွက် ယင်းတို့ကို ပယ်ရှားကာ မိမိရဲ့ မူလကမ္မဋ္ဌာန်းကို အာရုံ ယူကာ ဘာဝနာသမာဓိကို ဆက်လက်ကာ ထူထောင်တော်မူပါတယ်။ ဒီလို ထူထောင်တဲ့အပိုင်းမှာ ဘာဝနာသမာဓိက အားပျော့နေခဲ့လျှင်လည်း အလင်း ရောင်ရဲ့ ကျယ်ပြန့်မှု အဝန်းအဝိုင်း အတိုင်းအတာ ပမာဏမှာ သေးငယ်နေ တာကိုလည်း သတိပြုမိတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဘာဝနာသမာဓိက အလွန်အရှိန် အဝါ အားကောင်းလို့ အတိုင်းအတာ ပမာဏ မရှိလောက်အောင် စွမ်းအား ကောင်းနေလျှင်လည်း အရောင်အလင်းမှာ အတိုင်းအတာ ပမာဏ မရှိ လောက်အောင် ကျယ်ပြန့်သွားတာကို သတိပြုမိတော်မူခဲ့ပါတယ်။ အရောင် အလင်းကိုသက်သက် နှလုံးသွင်းနေခဲ့လျှင်လည်း အရောင်အလင်းသက် သက်ကိုသာ သိရှိနေတာကိုလည်း သတိပြုမိတော်မူခဲ့ပါတယ်။ အရောင် အလင်းအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ရူပါရုံအမျိုးမျိုးကိုသာလျှင် တစ်ဖက်သတ် နှလုံးသွင်းနေခဲ့လျှင်လည်း ရူပါရုံအမျိုးမျိုးသက်သက်ကိုသာ သိရှိနေတာကို လည်း သတိပြုမိတော်မူခဲ့ပါတယ်။ အလောင်းတော်ဟာ ဒီလို အရောင် အလင်းတွေကို ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ ဒီလိုသမာဓိမျိုးကို တစ်နေ့လုံးသော်လည်း ပွားများပြီး နေထိုင်တော်မူနိုင်ခဲ့တယ်၊ တစ်ညလုံးသော်လည်း ပွားများပြီး နေထိုင်တော်မူနိုင်ခဲ့တယ်၊ တစ်နေ့လုံးတစ်ညလုံးသော်လည်း ပွားများပြီး နေထိုင်တော်မူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။၂၆၈</p> <h3>သုံးမျိုးသော သမာဓိကို ပွားများတော်မူပုံ</h3> <p>ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ ဥရုဝေလတော၌ (၆)နှစ်တာမျှ ဒုက္ကရ စရိယာကျင့်စဉ်ကို ကျင့်တော်မူပြီးနောက် ယင်းဒုက္ကရစရိယာကျင့်စဉ်ကို စွန့်လွှတ်တော်မူကာ မဇ္ဈိမပဋိပဒါလမ်းသို့ ပြောင်းရွှေ့ကာ ကျင့်တော်မူခဲ့ ပါတယ်။ မိမိခန္ဓာကိုယ် မျှတရေးအတွက် တောင့်တင်းခိုင်မာရေးအတွက် ခွန်အားကို ဖြည့်တင်းတော်မူရန် သေနာနိဂုံးသို့ ဆွမ်းခံကြွတော်မူကာ ပကတိသော အာဟာရများကို မှီဝဲတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ခွန်အားများ အထိုက် အလျောက် ပြည့်တင်းလာတော်မူတဲ့အခါ မဇ္ဈိမပဋိပဒါလမ်းဖြင့် ဘာဝနာ လုပ်ငန်းခွင်ကို စတင်ကာ ပြုစုပျိုးထောင်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ထိုကဲ့သို့ ပွားများ အားထုတ်ရာ၌ ရှေး၌နေခဲ့ဖူးတဲ့ ဖြစ်ခဲ့ဖူးတဲ့ ရုပ်နာမ်ခန္ဓာအစဉ်ကို ဉာဏ်ဖြင့် အစဉ်လျှောက်ကာ အောက်မေ့နိုင်တဲ့ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိအဘိညာဏ် လည်း ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ နတ်မျက်စိကဲ့သို့ အဝေးအနီးရှိသမျှ အာရုံအမျိုးမျိုးကို သိမြင်တတ်တဲ့, ပဋိသန္ဓေတည်နေဆဲ သတ္တဝါ စုတေဆဲ သတ္တဝါ ကံအား လျော်စွာ ထိုထိုဘုံဘဝသို့ ကပ်ရောက်သွားတဲ့သတ္တဝါ စတဲ့ အာရုံအမျိုးမျိုး တွေကို သိမြင်တတ်တဲ့ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ် ဉာဏ်တော်မြတ်လည်း ပါဝင်ခဲ့ ပါတယ်။ ယခုတင်ပြနေဆဲဖြစ်တဲ့ ဥပက္ကိလေသသုတ္တန်မှာ ဘုရားအလောင်း တော်ဟာ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ကို ပွားများကာ တစ်နေ့လုံးသော်လည်း ပွားများပြီး နေထိုင်နိုင်ခဲ့တယ်၊ တစ်ညလုံးသော်လည်း ပွားများပြီး နေထိုင်နိုင်ခဲ့ တယ်၊ တစ်နေ့လုံးတစ်ညလုံးသော်လည်း ပွားများပြီး နေထိုင်နိုင်ခဲ့တယ် စသည်ဖြင့် အရှင်အနုရုဒ္ဓါဦးဆောင်တဲ့ မထေရ်မြတ်တို့ကို ဟောပြတော် မူနေတဲ့အချက်ကို ထောက်ရှုပါက ဥရုဝေလတောမှာ ကျင့်နေတဲ့ ကျင့်စဉ် ဖြစ်နေတယ်လို့ သိနိုင်ပါတယ်။ အကြောင်းကတော့ ဘုရားအလောင်းတော် ဟာ ဗောဓိမဏ္ဍိုင်မှာ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ် ဉာဏ်တော်မြတ်ကို မဇ္ဈိမယာမ် တစ်ယာမ်တည်းသာ ကျင့်တော်မူခဲ့တဲ့အတွက်ကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ နောက်ထပ် သတိပြုရမည့်အချက်တစ်ခုလည်း ရှိနေပြန် တယ်။ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိအဘိညာဏ် ဉာဏ်တော်မြတ်ဖြင့် ထိုးထွင်း သိမြင်လိုက်တဲ့ ရှေး၌နေခဲ့ဖူးတဲ့ ဖြစ်ခဲ့ဖူးတဲ့ ရုပ်နာမ်ခန္ဓာအစဉ်တွေဟာ အလောင်းတော်ရဲ့ နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်ရမည့် ကာလ သုံးပါး သန္တာန်နှစ်ပါးအတွင်းမှာ တည်ရှိကြတဲ့ ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတို့ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုသာ ဖြစ်ပါတယ်။ အလားတူပဲ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ် ဉာဏ်တော်မြတ်ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်လိုက်တဲ့ ကံအားလျော်စွာ ထိုထိုဘုံဘဝသို့ ကပ်ရောက်ကာ ပဋိသန္ဓေတည်နေရခြင်းဆိုတဲ့ သဘောတရားဟာလည်း ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်ရမည့် ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (=ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်)သဘောတရားတို့ရဲ့ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ ထပ်ပြောလိုတဲ့ အချက်တစ်ခုကတော့ ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ ဗောဓိမဏ္ဍိုင်သို့ မကြွရောက်မီ ဥရုဝေလတောမှာ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကတည်းက ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတွေကို သိတန်သလောက် သိတော်မူခဲ့ပြီး ဖြစ်တယ်၊ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်) သဘောတရားတွေကို လည်း သိတန်သလောက် သိတော်မူခဲ့ပြီးဖြစ်တယ်၊ ထို ရုပ်-နာမ်-ကြောင်း-ကျိုး (= သင်္ခါရ)တရားတွေရဲ့ အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်းအရာ အနတ္တ အခြင်းအရာတွေကိုလည်း သိတန်သလောက် သိတော်မူခဲ့ပြီးဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ အချက်ပါပဲ။</p> <p>ဘုရားရှင်ဟာ အလောင်းတော်ဘဝက ဥရုဝေလတောအတွင်းမှာ မိမိကျင့်ခဲ့တဲ့ ကျင့်စဉ်တွေအကြောင်းအရာကို ထိုထိုသုတ္တန်တွေမှာ အလျဉ်း သင့်သလို ဟောကြားပြသထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ထိုသုတ္တန်တွေထဲမှာ မူလပဏ္ဏာသပါဠိတော်မှာ လာရှိတဲ့ ဒွေဓာဝိတက္ကသုတ္တန် စာပိုဒ် (၂၁၀)ဝယ်၂၆၉ စျာန်သမာပတ်တွေကို အမှီပြုကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကို ပွားများအားထုတ်ပုံ အပိုင်းကိုလည်း တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအားဖြင့် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ယင်းသုတ္တန်အဋ္ဌကထာကလည်း၂၇၀ ထပ်မံကာ ရှင်းလင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဆိုလိုရင်းကို အတိုချုပ်ပြီး ပြောကြရအောင် .. ။</p> <p>ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ အကုသလဝိတက်အမျိုးမျိုးတွေကို ပယ်ရှား နှိမ်နင်းနိုင်ရေးအတွက် စျာန်သမာပတ်တွေကို အခြေခံကာ ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဘုရားအလောင်းတော်ရဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တော်မြတ်ရဲ့ အရှုခံအာရုံတရားတွေကတော့ စကြဝဠာ ကုဋေ တစ်သိန်းအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ အကြောင်းတရားတွေနှင့်တကွသော ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။၂၇၁</p> <p>ဒီနေရာမှာ အဋ္ဌကထာက မျက်မှောက်ခေတ် ဝိပဿနာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းနေတဲ့ ယောဂီသူတော်ကောင်းများအတွက် အတုယူဖွယ် လိုက်နာပြုကျင့်ဖွယ် ညွှန်ကြားချက်တစ်ခုကိုပါ ကြားညှပ်ကာ အောက်ပါ အတိုင်း ထည့်သွင်း ဖော်ပြထားတော်မူခဲ့ပါတယ် ..။</p> <p>ယောဂီတစ်ဦးရဲ့ သန္တာန်မှာ သမာဓိကလည်း နုနယ်နေသေးတယ်၊ ဝိပဿနာဉာဏ်ကလည်း နုနယ်နေသေးတယ်၊ ဒီလိုယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို အချိန် အလွန်ကြာမြင့်စွာ ထိုင်လျက် စီးဖြန်း နေခဲ့မည်ဆိုလျှင် ခန္ဓာကိုယ်ဟာ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်လာတတ်တယ်၊ ခန္ဓာကိုယ် အတွင်းမှာ မီးတောက်လောင်နေသလို အပူရှိန်တွေက ထကြွနေတတ်ပြန် တယ်၊ လက်ကတီးကြားတို့မှ ချွေးတွေ ထွက်လာတတ်ကြတယ်၊ ဦးထိပ်ထက်မှ အခိုးငွေ့တွေ တရှိန်ရှိန် ထွက်လာတတ်တယ်၊ စိတ်ဓာတ်ကလည်း ပင်ပန်းလာ တတ်တယ်၊ ညစ်နွမ်းလာတတ်တယ်၊ တုန်လှုပ်လာတတ်တယ်။ ဒီလိုအခါမျိုး မှာ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ စျာန်သမာပတ်ကို တစ်ဖန် ဝင်စားပြီးတော့ ဒီလို ပင်ပန်း နွမ်းနယ်နေတဲ့ စိတ်ဓာတ်ကို ပြေပျောက် နူးညံ့သွားအောင် ဆိုဆုံးမပေးရပါ တယ်။ ဆိုလိုတာကတော့ စိတ်ဓာတ်တွေ ငြိမ်သက်အေးချမ်းလာသည်အထိ စျာန်သမာပတ်ကို ဝင်စားနေရမည်လို့ ဆိုလိုပါတယ်။ ဒီလို စျာန်သမာပတ်တွေ ကို ဝင်စားလိုက်တဲ့အတွက် စိတ်အေးချမ်းသက်သာရာကို ရရှိလာတဲ့အခါ တစ်ဖန် ဆက်လက်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကို စီးဖြန်းရပါတယ်။ အလားတူပဲ အလွန် အချိန်ကြာမြင့်စွာ ထိုင်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းနေ ပြန်လျှင်လည်း ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှု စသည်တို့ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာတတ်ပြန် တယ်။ အဲဒီအခါမှာလည်း အလားတူပဲ စျာန်သမာပတ်ကို တစ်ဖန် ပြန်ဝင်စား ကာ စိတ်ဓာတ် အေးချမ်းသာယာမှု ရရှိသွားအောင် ထပ်မံပြီး ကြိုးစားရပြန် တယ်။ ဒီစနစ်ကိုတော့ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းရာ၌ ပင်ပန်း နွမ်းနယ်မှု ဖြစ်ပေါ်လာတိုင်း လိုက်နာပြုကျင့်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် စျာန်သမာပတ်တွေဟာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းရာ၌ အလွန် ကျေးဇူးများလှတဲ့တရားတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းနေခြင်းဟာ စစ်မြေပြင် စစ်တလင်းမှာ စစ်တိုက်နေရတာနဲ့ တူပါတယ်။ စျာန်သမာပတ်ကို ဝင်စားနေခြင်းဟာ စစ်မြေပြင် စစ်တလင်းရဲ့ နောက်ဆွယ် မှာ တည်ရှိတဲ့ စစ်သည်တော်များ အပန်းဖြေရာဖြစ်တဲ့ သစ်သားခံတပ် အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ကာ အနားယူနေတာနဲ့ တူပါတယ်။</p> <p>ချစ်သားရဟန်းတို့ ... သမာဓိကို ထူထောင်ကြပါ။ သမာဓိရှိနေတဲ့ ရဟန်းတော်ဟာ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိပါတယ်၂၇၂ <br> ဒီလို ဘုရားရှင် ဟောကြား ထားတော်မူတဲ့အတိုင်း ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ အနိစ္စ အခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်းအရာ အနတ္တအခြင်းအရာတွေကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိမြင်ရေးအတွက် ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို မစမီ ရှေးဦးစွာ စျာန် သမာပတ်ကို တစ်ဖန် ပြန်လည်ကာ ဝင်စားရပါတယ်။ စျာန်သမာဓိနှင့် ယှဉ်တွဲနေတဲ့ ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဉာဏ်အရောင်အလင်းတွေက အားကောင်းလာတဲ့အခါ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆက်လက်ကာ စီးဖြန်းရပါတယ်။ ဒါကြောင့် စစ်မြေပြင်မှာ စစ်သည်တော်များ အသုံးပြုတဲ့ သစ်သားခံတပ်ဟာ စစ်သည်တော်များအတွက် အလွန်ကျေးဇူးများသလို စျာန်သမာပတ်တွေဟာလည်း ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းရာ၌ အလွန်ကျေးဇူးများလှတဲ့ တရားတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ သို့သော် စျာန် သမာပတ်ကို အမှီပြုကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းရတာ မှန်သော်လည်း စွမ်းအင်ပြည့်ပြည့်ဝဝဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အလွန် အားကောင်း နေတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တွေကလည်း စျာန်သမာပတ်တွေကို ခိုင်ခံ့အောင် တစ်ဖန်ပြန်လည်ကာ စောင့်ရှောက်ပေးတတ်ပါတယ်၊ စွမ်းအင်ပြည့်ဝလာ အောင် ပြုလုပ်ပေးတတ်ပါတယ်။၂၇၃</p> <p>ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းရာဝယ် စျာန်နာမ်တရားများကိုပါ ထည့်သွင်းကာ လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာရှုရပါတယ်။ <br> ဒီလိုရှုနေတဲ့အခါမှာ .. <br> ၁။ စျာန်သမာပတ်ကို ဝင်စားလိုက်၊ စျာန်မှထကာ စျာနသမာပတ္တိဝီထိအတွင်းရှိ နာမ်တရားစုတွေကို ဝိပဿနာရှုလိုက် ... <br> ၂။ စျာန်သမာပတ်ကို ဝင်စားလိုက်၊ စျာန်မှထကာ စျာနသမာပတ္တိဝီထိအတွင်းရှိ နာမ်တရားစုတွေကို ဝိပဿနာရှုလိုက် <br> ဒီလို ကြိမ်ဖန်များစွာ ဝိပဿနာ ရှုနေရပါတယ်။ ပထမစျာန်မှသည် နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်သို့ တိုင်အောင်သော စျာန်သမာပတ်တိုင်း စျာန်သမာပတ်တိုင်း၌ ပုံစံတူ ကြိမ်ဖန် များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ဝိပဿနာရှုနေရပါတယ်။ ဒီလို ရှုနေတဲ့အတွက် ကြောင့် ဝိပဿနာဉာဏ်တွေလည်း ထက်မြက်စူးရှကာ စွမ်းအင်တွေ ပြည့်ဝ လာကြတယ်၊ စျာန်သမာပတ်တွေလည်း ခိုင်ခံ့ကာ စွမ်းအင်တွေ ပြည့်ဝလာ ကြတယ်။ ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ပြုကျင့်နေတဲ့ ဘာဝနာတို့ရဲ့ စွမ်းအားတွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>ကြည်းကုန်းထက်သို့ ရောက်တဲ့အခါမှာ လှေတစ်စင်းကို အခြား တစ်နေရာသို့ သယ်ဆောင်သွားလိုပါက <br> ၁။ လှေကိုလည်း လှည်းပေါ်မှာ တင်ရ တယ်၊ <br> ၂။ လှေထဲမှာပါလာတဲ့ ဘဏ္ဍာတွေကိုလည်း လှည်းပေါ်မှာပဲ တင်ရတယ်။ <br> ဒီလိုတင်ပြီးမှ လှည်းနဲ့တင်ဆောင်ကာ လိုရာအရပ်ကို ယူသွားလို့ရပါတယ်။ သို့သော် ရေလမ်းခရီးကို သွားတဲ့အခါကျတော့ <br> ၁။ လှည်းကိုရော လှည်းပေါ်မှာ ပါတဲ့ ဘဏ္ဍာတွေကိုရော လှေပေါ်သို့ ပြောင်းရွှေ့တင်ကာ အလိုရှိရာ ရေလမ်း ခရီးကို ဖြတ်သန်းသွားလာရပါတယ်။ <br> အလားတူပဲ စျာန်သမာပတ်ကို အမှီ ပြုကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းရတာ မှန်သော်လည်း စွမ်းအင် ပြည့်ပြည့်ဝဝဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အလွန် အားကောင်းနေတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ် တွေကလည်း စျာန်သမာပတ်တွေကို ခိုင်ခံ့အောင် တစ်ဖန်ပြန်လည်ကာ စောင့်ရှောက်ပေးတတ်ပါတယ်၊ စျာန်သမာပတ်တွေကို စွမ်းအင်ပြည့်ဝလာ အောင် ပြုလုပ်ပေးတတ်ပါတယ်။ စျာန်သမာပတ်ဟာ ကြည်းကုန်းထက်သို့ ရောက်ရှိတဲ့အခါမှာ သယ်ဆောင်တဲ့ လှည်းနဲ့ အလားတူတယ်။ ဝိပဿနာဟာ ရေထဲသို့ ရောက်ရှိတဲ့အခါမှာ သယ်ဆောင်ပေးတဲ့ လှေနဲ့ အလားတူတယ်။</p> <p>ဒီဥပမာအတိုင်းပဲ ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ ဥရုဝေလတောမှာ သီတင်းသုံးတော်မူနေတဲ့အခါမှာ စျာန်သမာပတ်ကို အမှီပြုပြီးတော့ ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းတော်မူပါတယ်။ သို့သော် အလွန် အချိန် ကြာမြင့်စွာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းတော်မူတိုင်း စီးဖြန်းတော် မူတိုင်း ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှုတွေ ဖြစ်လာတဲ့အခါ စျာန်သမာပတ်ကို ပြန်လည် ဝင်စားတော်မူကာ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှုကို ဖြေဖျောက်တော်မူခဲ့ပါတယ်။၂၇၄</p> <p>မဟာသက္ကရာဇ် (၁၀၃)ခုနှစ် ကဆုန်လပြည့်နေ့မှာ သုဇာတာအမျိုးသမီး လှူဒါန်းပူဇော်တဲ့ ဃနာနို့ဆွမ်းကို ဘုဉ်းပေးတော်မူပြီးနောက် နေရဉ္ဇရာ မြစ်အတွင်းဝယ် ရေသန့်စင်တော်မူကာ ဥရုဝေလတောရဲ့ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုဖြစ်တဲ့ အင်ကြင်းတောသို့ နေ့သန့်စင်တော်မူရန် ကြွရောက်တော် မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီအင်ကြင်းတောဝယ် ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ ပုဗ္ဗေနိဝါသာ နုဿတိအဘိညာဏ် ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်တော်တို့ကိုလည်း ပွားများ အားထုတ်တော်မူပါတယ်၊ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကိုလည်း စီးဖြန်းတော် မူပါတယ်။</p> <p>ထိုနေ့ ညနေချမ်းအချိန်အခါမှာတော့ ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ ဗောဓိ မဏ္ဍိုင်သို့ ကြွရောက်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဗောဓိပင်ခြေ မြတ်သောပလ္လင်ဗွေ ထက်မှာ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေထိုင်နေတော်မူပြီးနောက် <br> ၁။ ပထမ ညဉ့်ဦးယာမ်၌ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိအဘိညာဏ် ဉာဏ်တော်မြတ်ကို ပွားများအားထုတ် တော်မူခဲ့ပါတယ်၊ <br> ၂။ မဇ္ဈိမ သန်းခေါင်ယာမ် အချိန်အခါမှာ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ် ဉာဏ်တော်မြတ်ကို ပွားများအားထုတ်တော်မူခဲ့ပါတယ်၊ <br> ၃။ ပစ္ဆိမ မိုးသောက် ယာမ်မှာတော့ စကြဝဠာကုဋေတစ်သိန်းအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ရုပ်နာမ် ပရမတ်ဓာတ်သားတွေကို ပရမာဏုမြူခန့်တောင် မကျန်ရအောင် အကြွင်း အကျန်မရှိ အကုန်အစင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူတော်မူကာ လက္ခဏာရေး သုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းတော်မူခဲ့ပါတယ်။ စကြဝဠာကုဋေတစ်သိန်းအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြကုန်သော သတ္တဝါ အသီး အသီးတို့ရဲ့ သန္တာန်မှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= ပဋိစ္စ သမုပ္ပါဒ်)သဘောတရားတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူတော်မူကာ ယင်းသတ္တဝါ အသီးအသီးတို့ရဲ့သန္တာန်မှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ အဝိဇ္ဇာ သင်္ခါရ စတဲ့ ပဋိစ္စ သမုပ္ပါဒ်အင်္ဂါ (၁၂)ရပ် အသီးအသီးကိုလည်း လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တစ်လှည့်စီ တင်တော်မူကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းတော်မူ ခဲ့ပါတယ်။၂၇၅, ၂၇၆, ၂၇၇</p> <p>ဒီဃနိကာယ် မဟာဝဂ္ဂအဋ္ဌကထာ မဟာပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တန်အဖွင့်တွင်၂၇၈ ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ သမ္မသနဉာဏ်ပိုင်းမှာ၂၇၉ ဖော်ပြထားတဲ့ ရူပသတ္တကဝိပဿနာရှုနည်း အရူပသတ္တကဝိပဿနာရှုနည်း ဆိုတဲ့ ဝိပဿနာရှုနည်းများကိုလည်း ထိုည မိုးသောက်ယာမ်မှာပဲ ဆက်လက် ကာ ရှုပွားသုံးသပ်တော်မူကြောင်းကို ဖွင့်ဆိုထားပါတယ်။</p> <p>ယခုတင်ပြနေတဲ့ ဥပက္ကိလေသသုတ္တန် နိဂုံးမှာတော့ ဘုရားရှင်က အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ်တို့အား ထိုညဉ့် နောက်ဆုံး ပစ္ဆိမယာမ်တွင် ဝိပဿနာဉာဏ်များကို အဆင့်ဆင့် ပွားများတော်မူပြီးနောက် မဂ်လေးဆင့် ဖိုလ်လေးဆင့်သို့ ဆိုက်ရောက်ခါနီးအချိန်ကာလတွင် အလောင်းတော်အနေ ဖြင့် သုံးမျိုးသော သမာဓိတို့ကို ပွားများခဲ့ပုံ ဝိပဿနာရှုပွားခဲ့ပုံများကို ဆက်လက်ကာ ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ် ..။</p> <p>အလောင်းတော်ဟာ <br> ၁။ သဝိတက္က သဝိစာရသမာဓိကိုလည်း ပွားများ တော်မူခဲ့ပါတယ်၊ <br> ၂။ အဝိတက္က ဝိစာရမတ္တသမာဓိကိုလည်း ပွားများတော်မူခဲ့ ပါတယ်၊ <br> ၃။ အဝိတက္က အဝိစာရသမာဓိကိုလည်း ပွားများတော်မူခဲ့ပါတယ်၊၊၂၈၀</p> <p>ပဉ္စကနည်း+စတုက္ကနည်း နှစ်မျိုးလုံးမှာပဲ ပထမစျာန်သမာဓိကို ဝိတက် ဝိစာရ နှစ်မျိုးလုံး ယှဉ်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် သဝိတက္က သဝိစာရသမာဓိလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ပဉ္စကနည်းအားဖြင့် ဒုတိယစျာန်သမာဓိကို ဝိတက်ကား မယှဉ် ဝိစာရမျှသာ ယှဉ်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် အဝိတက္က ဝိစာရမတ္တ သမာဓိလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ပဉ္စကနည်းအားဖြင့် တတိယစျာန်သမာဓိ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ ပဉ္စမစျာန်သမာဓိတို့ကို, စတုက္ကနည်းအားဖြင့် ဒုတိယစျာန် သမာဓိ တတိယစျာန်သမာဓိ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိတို့ကို ဝိတက် ဝိစာရ နှစ်မျိုးလုံး မယှဉ်တဲ့အတွက်ကြောင့် အဝိတက္က အဝိစာရသမာဓိလို့ ခေါ်ဆို ပါတယ်။ ဒီစျာန်တွေကို လောကိယစျာန် လောကုတ္တရာစျာန် နှစ်မျိုးလုံးကိုပဲ ရည်ညွှန်းထားတော်မူတယ်လို့ ဋီကာဆရာတော်က ဖွင့်ဆိုထားတော် မူပါတယ်။၂၈၁</p> <p>တစ်ဖန် ဘုရားရှင်က ဒီစျာန်သမာဓိသုံးမျိုးကိုပဲ စျာန်သမာဓိလေးမျိုး ခွဲကာ အောက်ပါအတိုင်း ထပ်မံ ဟောကြားတော်မူခဲ့ပြန်ပါတယ်။</p> <p>အလောင်းတော်ဟာ <br> ၁။ ပီတိနှင့်ယှဉ်နေတဲ့ သပ္ပီတိကသမာဓိ (ပဉ္စက နည်းအားဖြင့် ပထမစျာန် ဒုတိယစျာန် တတိယစျာန်, စတုက္ကနည်းအားဖြင့် ပထမစျာန် ဒုတိယစျာန်သမာဓိ)ကိုလည်း ပွားများတော်မူခဲ့ပါတယ်၊ <br> ၂။ ပီတိ မယှဉ်တဲ့ နိပ္ပီတိကသမာဓိ (ပဉ္စကနည်းအားဖြင့် စတုတ္ထစျာန် ပဉ္စမစျာန်, စတုက္ကနည်းအားဖြင့် တတိယစျာန် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ)ကိုလည်း ပွားများ တော်မူခဲ့ပါတယ်၊ <br> ၃။ သုခဝေဒနာနှင့် အတူတကွ ဖြစ်နေတဲ့ သာတသဟဂတ သမာဓိ (ပဉ္စကနည်းအားဖြင့် ပထမစျာန် ဒုတိယစျာန် တတိယစျာန် စတုတ္ထစျာန်, စတုက္ကနည်းအားဖြင့် ပထမစျာန် ဒုတိယစျာန် တတိယစျာန် သမာဓိ)ကိုလည်း ပွားများတော်မူခဲ့ပါတယ်၊ <br> ၄။ ဥပေက္ခာဝေဒနာနှင့် အတူတကွ ဖြစ်နေတဲ့ ဥပေက္ခာသဟဂတသမာဓိ (ပဉ္စကနည်းအားဖြင့် ပဉ္စမစျာန်, စတုက္ကနည်းအားဖြင့် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ)ကိုလည်း ပွားများတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <h3>ဘုရားရှင်ရဲ့ လောကုတ္တရာစျာန်များ</h3> <p>ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ နည်းအမျိုးမျိုးတို့ဖြင့် ဝိပဿနာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းတော်မူပြီးနောက် နောက်ဆုံးအရိယမဂ်သို့ ဆိုက်ရောက် တော်မူခါနီး အချိန်ကာလတွင် ပဉ္စကနည်းအားဖြင့် ပထမစျာန်သမာဓိကို ပြန်လည်ကာ ဝင်စားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ယင်းပထမစျာန်မှ ထတော်မူကာ ယင်းပထမစျာနသမာပတ္တိဝီထိအတွင်း၌ တည်ရှိနေကြကုန်သော နာမ်တရားစု တို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်တော်မူကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း ကို ဆက်လက်ကာ စီးဖြန်းတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ထိုပထမစျာန် နာမ်တရားတွေကို ဝိပဿနာရှုနေတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တို့ရဲ့အဆုံးမှာ အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်း ဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးကို အာရုံယူကာ သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ ဖြစ်ပေါ်တော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ထို့နောင် ပစ္စဝေက္ခဏာဇော ငါးတန်တို့ရဲ့ အဆုံးမှာ ပဉ္စကနည်းအားဖြင့် ဒုတိယစျာန်သမာဓိကို ပြန်လည်ဝင်စားတော်မူပါတယ်။ ဒုတိယစျာန်မှ ထတော်မူကာ ယင်းဒုတိယစျာနသမာပတ္တိဝီထိအတွင်း၌ တည်ရှိနေကြကုန် သော နာမ်တရားစုတို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်တော်မူကာ ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆက်လက်ကာ စီးဖြန်းတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ထိုဒုတိယစျာန် နာမ်တရားတွေကို ဝိပဿနာရှုနေတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တို့ရဲ့ အဆုံးမှာ အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးကို အာရုံယူကာ သကဒါဂါမိမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ ဖြစ်ပေါ်တော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ထို့နောင် ပစ္စဝေက္ခဏာဇော ငါးတန်တို့ရဲ့ အဆုံးမှာ ပဉ္စကနည်းအားဖြင့် တတိယစျာန်သမာဓိကို ပြန်လည်ဝင်စားတော်မူပါတယ်။ တတိယစျာန်မှ ထတော်မူကာ ယင်းတတိယစျာနသမာပတ္တိဝီထိအတွင်း၌ တည်ရှိနေကြ ကုန်သော နာမ်တရားစုတို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်တော်မူကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆက်လက်ကာ စီးဖြန်းတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ထိုတတိယစျာန်နာမ်တရားတွေကို ဝိပဿနာရှုနေတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တို့ရဲ့ အဆုံးမှာ အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးကို အာရုံယူကာ အနာဂါမိမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ ဖြစ်ပေါ်တော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ထို့နောင် ပစ္စဝေက္ခဏာဇော ငါးတန်တို့ရဲ့ အဆုံးမှာ ပဉ္စကနည်းအားဖြင့် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို ပြန်လည်ဝင်စားတော်မူပါတယ်။ စတုတ္ထစျာန်မှ ထတော်မူကာ ယင်းစတုတ္ထစျာနသမာပတ္တိဝီထိအတွင်း၌ တည်ရှိနေကြ ကုန်သော နာမ်တရားစုတို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်တော်မူကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆက်လက်ကာ စီးဖြန်းတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ထိုစတုတ္ထစျာန်နာမ်တရားတွေကို ဝိပဿနာရှုနေတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တို့ရဲ့ အဆုံးမှာ အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးကို အာရုံ ယူကာ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ ဖြစ်ပေါ်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ယင်း အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ကား သဗ္ဗညုတဉာဏ်ဆိုတဲ့ ထီးတော်ကြီးကို ဆောင်းမိုး ကာ ဖြစ်ပေါ်တော်မူခဲ့ပါတယ်၊ သဗ္ဗညုဘုရားရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိတော်မူ ခဲ့ပါတယ်။ ထို့နောင် ပစ္စဝေက္ခဏာဇော လေးတန်တို့ စောခဲ့ကြပါတယ်။၂၈၂</p> <p>ဤသို့လျှင် သဗ္ဗညုဘုရားရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိသွားတော်မူပုံကို ရည်ညွှန်းတော်မူကာ ဘုရားရှင်က အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ်တို့အား ဥပက္ကိ လေသသုတ္တန်နိဂုံးတွင် ဒီလို ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ငါဘုရားရှင်ရဲ့ သန္တာန်တော်မှာ မိမိရရှိထားပြီးတဲ့ ဂုဏ်ကျေးဇူးတွေကို ဆင်ခြင်သိမြင်တတ်တဲ့ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင်တွေဟာလည်း ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ငါဘုရားရှင်ရဲ့ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက် သွားတဲ့ အရဟတ္တဖိုလ်ဝိမုတ္တိဟာလည်း ပျက်စီးမှု မရှိတော့ပါ။ ဒီဘဝဟာ နောက်ဆုံးဘဝ ဖြစ်တယ်။ ယခုအခါ၌ နောက်ထပ်တစ်ဖန် ဘဝသစ်မှာ ဖြစ်ပေါ်ရခြင်းဟာ အလျှင်းမရှိတော့ပြီလို့၂၈၃ မိန့်ကြားတော်မူလိုက်ပါတယ်။</p> <h3>ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်များ</h3> <p>သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်ကို ရရှိတော်မူပြီးတဲ့အခါ ..<br> ၁။ သောတာပတ္တိမဂ်ကို ဆင်ခြင်ခြင်း<br> ၂။ သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို ဆင်ခြင်ခြင်း<br> ၃။ နိဗ္ဗာန်ကို ဆင်ခြင်ခြင်း<br> ၄။ ပယ်ပြီးတဲ့ ကိလေသာကို ဆင်ခြင်ခြင်း<br> ၅။ မပယ်ရသေးတဲ့ ကိလေသာကို ဆင်ခြင်ခြင်း ..<br> ဒီလို ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင်ငါးမျိုး (ပစ္စဝေက္ခဏာဇောဝီထိငါးမျိုး) ဖြစ်ပေါ်တော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>အလားတူပဲ သကဒါဂါမိမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်ကို ရရှိတော်မူပြီးနောက် ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင် ငါးမျိုး, အနာဂါမိမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်ကို ရရှိတော် မူပြီးနောက် ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင် ငါးမျိုး အသီးအသီး ဖြစ်ပေါ်တော်မူ ခဲ့ပါတယ်။ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်ကို ရရှိတော်မူပြီးတဲ့ အခါမှာတော့-<br> ၁။ အရဟတ္တမဂ်ကို ဆင်ခြင်ခြင်း<br> ၂။ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ဆင်ခြင်ခြင်း<br> ၃။ နိဗ္ဗာန်ကို ဆင်ခြင်ခြင်း<br> ၄။ ပယ်ပြီးတဲ့ ကိလေသာကို ဆင်ခြင်ခြင်း ..<br> ဒီလို ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင် လေးမျိုး ဖြစ်ပေါ်တော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <h3>ပျက်စီးခြင်း မရှိတဲ့ အရဟတ္တဖိုလ်ဝိမုတ္တိ</h3> <p>လေးဆင့်သော အရိယမဂ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင် အောင် ဖျက်ဆီးထားပြီးတဲ့ ပယ်ရှားထားပြီးတဲ့ ကိလေသာတွေဟာ နောက် ထပ်တစ်ဖန် ဖြစ်ပေါ်ခြင်း အလျှင်းမရှိတော့တဲ့ အတွက်ကြောင့်လည်း ဘုရားရှင်ရဲ့ အရဟတ္တဖိုလ်ဝိမုတ္တိဟာ ပျက်စီးမှု မရှိနိုင်ပါ၊ နောက်အကြောင်း တစ်ခုကတော့ လုံးဝပျက်စီးမှု မရှိတဲ့ နိစ္စထာဝရ အမြဲတည်ရှိနေတဲ့ အသင်္ခတ ဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးကို အာရုံယူကာ ဖြစ်ပေါ်တော် မူလာရတဲ့အတွက်ကြောင့်လည်း ဘုရားရှင်ရဲ့ အရဟတ္တဖိုလ်ဝိမုတ္တိဟာ ပျက်စီးမှု မရှိနိုင်ပါ။၂၈၄ (အရဟတ္တဖိုလ်စိတ်စေတသိက်တွေဟာ မြဲနေတယ်လို့ မဆိုလိုပါ။)</p> <h3>ပါလိလေယျကတောအုပ်သို့</h3> <p>ဘုရားရှင်ဟာ အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ်တို့အား ဤကဲ့သို့သော တရား စကားတော်များဖြင့် ဆိုဆုံးမတော်မူပြီးတဲ့အခါ တစ်ပါးထီးတည်း ကိန်းအောင်း မွေ့လျော်တော်မူရန်ဆိုတဲ့ ဦးတည်ချက်ဖြင့် ပါလိလေယျကတောအုပ်သို့ ဝါဆို ဝါကပ်တော်မူရန် ကြွရောက်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ပါလိလေယျကတောအုပ်တွင် ဝါတွင်းသုံးလကာလပတ်လုံး ပါလိလေယျကဆင်ရဲ့ ပြုစုလုပ်ကျွေးမှုကို ခံယူ တော်မူကာ တစ်ပါးထီးတည်း ကိန်းအောင်းမွေ့လျော်လျက် သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူခဲ့ပါတယ်၊ မည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်မျှ ဘုရားရှင်ထံသို့ ချဉ်းကပ်ခွင့်ကို မရရှိခဲ့ပါ။ ဝါလကျွတ်တော်မူသောအခါ ဘုရားရှင်ဟာ ဇေတဝန်ကျောင်းတိုက်တော်သို့ ပြန်လည်ကာ ကြွရောက်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ထိုအချိန်အခါကျမှ ကောသမ္ဗီပြည်က ရဟန်းတော်တွေလည်း ဇေတဝန် ကျောင်းတိုက်တော်သို့ ကြွရောက်တော်မူလာကာ ဘုရားရှင်ရဲ့ ထံတော် မှောက်မှာ မိမိတို့ရဲ့ မှားယွင်းမိတဲ့အပြစ်များကို ဝန်ချတောင်းပန် ကန်တော့ တော်မူကြပါတယ်။</p> <p>ထို့နောင် တစ်ချိန်မှာတော့ ဘုရားရှင်ဟာ ဘဂ္ဂတိုင်း သုသုမာရဂိရိမြို့ အနီးရှိ သားတို့ကို ဘေးမဲ့ပေးရာ ဘေသကဠာဝန အမည်ရတဲ့ တောအုပ်ကြီး အတွင်း ဘေသကဠာဝနကျောင်းတိုက်သို့ ကြွရောက်တော်မူကာ သုသုမာရဂိရိမြို့ကို ဆွမ်းခံရွာအဖြစ် အမှီပြုပြီးတော့ သီတင်းသုံးတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ထိုအချိန်အခါမှာ အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ်တို့ဟာလည်း မိမိတို့မူလ သီတင်းသုံးတော်မူရာဖြစ်တဲ့ စေတိတိုင်း ပါစိနဝံသဒါယအမည်ရတဲ့ တောအုပ် အတွင်းမှာပဲ သီတင်းသုံးတော်မူလျက်ပဲ ရှိနေကြပါတယ်။</p> <h3><b>မဟာပုရိသဝိတက္က</b></h3> <p>အရှင်အနုရုဒ္ဓါကိုယ်တော်မြတ်ဟာ တစ်ဆယ့်ငါးရက် (= လဝက်)ပတ်လုံး မအိပ်မနေ စင်္ကြံသွားကာ သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာတရားတို့ကို အပြင်း အထန် ကြိုးစားအားထုတ်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ မထေရ်မြတ်ဟာ ကမ္မဋ္ဌာန်း အလုပ် အားထုတ်မှု ဒဏ်ချက် ပြင်းထန်စွာ နှိပ်စက်ခံရတဲ့အတွက် ပင်ပန်း နွမ်းနယ်နေတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်လည်း ရှိနေခဲ့ပါတယ်။ ဝါးရုံတစ်ခုရဲ့ အောက်ဝယ် မြက်သစ်ရွက်တို့ကို စုရုံးလျက် အခင်းပြုကာ အပေါ်မှ အခင်းတစ်ခု ထပ်ခင်း ပြီးတော့ ထိုအခင်းထက်၌ ခေတ္တ အပန်းဖြေ ထိုင်နေတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ထိုအခါ အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ်ရဲ့ စိတ်အစဉ်မှာ မဟာပုရိသဝိတက္က အမည်ရတဲ့ ယောက်ျားမြတ်တို့၏ အကြံများ ထင်ရှားစွာ ဖြစ်ပေါ်တော်မူခဲ့ ပါတယ်။ အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ်ဟာ မဟာပုရိသဝိတက်ကြီး ခုနစ်မျိုးတို့ကို ကြံစည်စဉ်းစားဆင်ခြင်ပြီးနောက် ရှေ့သို့ တစ်ဆင့်တက်ကာ ရှစ်ခုမြောက် ဖြစ်တဲ့ မဟာပုရိသဝိတက်ကြီးကို ဆက်လက်၍ ကြံစည်ဆင်ခြင်ရန် ပင်ပန်း လျက် ရှိနေခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဘုရားရှင်ရဲ့ တပည့်သာဝကတွေဟာ ပညာတိုင်အောင်သော ခုနစ်မျိုး သော မဟာပုရိသဝိတက်တို့ကို စဉ်းစားဆင်ခြင်ပြီးတဲ့အခါ ရှေ့သို့ဆက်ကာ တရားတစ်မျိုးကို စဉ်းစားဆင်ခြင်ရန် ဝန်လေးနေခြင်းဟာ ပင်ပန်းနေခြင်းဟာ ဓမ္မတာတစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သာဝကတို့အဖို့ ပညာတိုင်အောင်လောက်သာ ဆင်ခြင်နိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိပါတယ်။</p> <p>ထိုအခါ ဘုရားရှင်က ထိုသို့ ပင်ပန်းနေကြောင်းကို သိရှိတော်မူတဲ့ အတွက် တန်ခိုးအဘိညာဏ်ဖြင့် တစ်ခဏချင်းမှာပဲ ကြွလာတော်မူကာ ရှစ်ခု မြောက် မဟာပုရိသဝိတက်ကိုပါ ဖြည့်စွက်တော်မူလျက် မဟာပုရိသဝိတက် ကြီး (၈)မျိုးကို ဟောကြားပြသပေးတော်မူပါတယ်။</p> <p>ထို့နောင် ဒီမဟာပုရိသဝိတက်ကြီး (၈)မျိုးကို ကြံစည်စိတ်ကူးနေလျှင် လောကီ ပထမစျာန် ဒုတိယစျာန် တတိယစျာန် စတုတ္ထစျာန်တို့ကို အလွယ် တကူ ရယူဝင်စားနိုင်ကြောင်းကိုလည်းကောင်း, ဒီမဟာပုရိသဝိတက်ကြီး (၈)မျိုးကို ကြံစည်ကာ လောကီစျာန်လေးပါးတို့ကို အလွယ်တကူ ရယူဝင်စား နေလျှင် ..</p> <p>၁။ ရရသမျှသော ပံသုကူသင်္ကန်းဖြင့် ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်း စီဝရသန္တောသ၊<br> ၂။ ဆွမ်းခံဝတ်ဖြင့် ရရသမျှသော ဆွမ်းဖြင့် ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်း ပိဏ္ဍပါတ သန္တောသ၊<br> ၃။ ရရသမျှသော သစ်ပင်ရင်းတည်းဟူသော ကျောင်းဖြင့် ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်း သေနာသနသန္တောသ၊<br> ၄။ ရရသမျှသော မြက်သစ်ရွက်အခင်းဖြင့် ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်း သယနာသန သန္တောသ၊<br> ၅။ ရရသမျှသော နွားကျင်ငယ်ပုပ်ဖြင့် စိမ်ထုံထားအပ်တဲ့ ဇီးဖြူသီး ဖန်ခါးသီးစတဲ့ ဆေးဖြင့် ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်း ဘေသဇ္ဇသန္တောသ ---</p> <p>ဒီသန္တောသတရား ငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံလာနိုင်ကြောင်းကိုလည်းကောင်း၊ ဒီမဟာပုရိသဝိတက်ကြီး (၈)မျိုးကို ကြံစည်စိတ်ကူးနေလျှင်, ရူပါဝစရစျာန် လေးပါးတို့ကို မငြိုမငြင် မပင်မပန်း လွယ်လွယ်ကူကူ ရယူဝင်စားနိုင်လျှင်, ဒီသန္တောသတရားငါးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံညီညွတ်နေလျှင် သမထဝိပဿနာ ဘာဝနာတို့၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက်ခြင်း ဘာဝနာရာမတာဆိုတဲ့ အရိယာနွယ်ဝင်တို့ရဲ့ ကျင့်စဉ်ဖြစ်တဲ့ အရိယဝံသပဋိပဒါကိုလည်းကောင်း၊ ကိလေသာအပူခပ်သိမ်းတို့မှ အငြိမ်းကြီး ငြိမ်းရာဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်တရားတော် မြတ်ကြီးကိုလည်းကောင်း အလွယ်တကူ ရယူနိုင်ကြောင်းတို့ကို အကျယ်တဝင့် ဟောကြားပေးတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ထို့နောင် ဘုရားရှင်ဟာ အရှင်အနုရုဒ္ဓါအား ပါစိနဝံသဒါယ အမည်ရတဲ့ ဒီအရှေ့ဝါးတောအရပ်မှာပဲ လာမည့်ဝါမှာလည်း ဝါဆိုဝါကပ်ပြီးတော့ ရဟန်းတရားများကို ပွားများအားထုတ်ရန် မိန့်မှာတော် မူပြီးနောက် ဘေသကဠာဝနကျောင်းတိုက်သို့ ပြန်ကြွတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဘုရားရှင်ဟာ ဘေသကဠာဝနကျောင်းတိုက်သို့ ပြန်လည်ဆိုက်ရောက်တော် မူလာတဲ့အခါ ရဟန်းသံဃာတော်တို့အား မဟာပုရိသဝိတက္က အမည်ရတဲ့ ယောက်ျားမြတ်တို့ရဲ့ အကြံ (၈)မျိုးကို အကျဉ်း အကျယ် နှစ်သွယ် ပိုင်းခြားကာ ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမတော်မူခဲ့ပါတယ်။၂၈၅ ဒီနေရာမှာတော့ ယင်းအကြံ (၈)မျိုးတို့ရဲ့ ဆိုလိုရင်းအချက်ကို အကျဉ်းချုပ်ကာ ပြောကြ ရအောင် ..။</p> <p>၁။ <b>အပ္ပိစ္ဆဿာယံ ဘိက္ခဝေ ဓမ္မော၊ နာယံ ဓမ္မော မဟိစ္ဆဿ</b>။<br> ၂။ <b>သန္တုဋ္ဌဿာယံ ဘိက္ခဝေ ဓမ္မော၊ နာယံ ဓမ္မော အသန္တုဋ္ဌဿ</b>။<br> ၃။ <b>ပဝိဝိတ္တဿာယံ ဘိက္ခဝေ ဓမ္မော၊ နာယံ ဓမ္မော သင်္ဂဏိကာရာမဿ</b>။<br> ၄။ <b>အာရဒ္ဓဝီရိယဿာယံ ဘိက္ခဝေ ဓမ္မော၊ နာယံ ဓမ္မော ကုသီတဿ</b>။<br> ၅။ <b>ဥပဋ္ဌိတဿတိဿာယံ ဘိက္ခဝေ ဓမ္မော၊ နာယံ ဓမ္မော မုဋ္ဌဿတိဿ</b>။<br> ၆။ <b>သမာဟိတဿာယံ ဘိက္ခဝေ ဓမ္မော၊ နာယံ ဓမ္မော အသမာဟိတဿ</b>။<br> ၇။ <b>ပညဝတော အယံ ဘိက္ခဝေ ဓမ္မော၊ နာယံ ဓမ္မော ဒုပ္ပညဿ</b>။<br> ၈။ <b>နိပ္ပပဉ္စာရာမဿာယံ ဘိက္ခဝေ ဓမ္မော နိပ္ပပဉ္စရတိနော၊ နာယံ ဓမ္မော ပပဉ္စာရာမဿ ပပဉ္စရတိနော</b>။၂၈၆</p> <p>၁။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...ဒီလောကုတ္တရာတရား ကိုးပါးဟာ အလို နည်းပါးတဲ့ (= လိုချင်မှု ဣစ္ဆာ တဏှာ မရှိတဲ့) အပ္ပိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန် မှာသာ ပြည့်စုံနိုင်ပါတယ်။ ဒီလောကုတ္တရာတရား ကိုးပါးဟာ အလို ရမ္မက်ကြီးမားလှတဲ့ မဟိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ မပြည့်စုံနိုင်ပါ။</p> <p>၂။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...ဒီလောကုတ္တရာတရား ကိုးပါးဟာ ရရသမျှသာ ဖြစ်တဲ့, မျှတရုံမျှသာဖြစ်တဲ့, ကြည်ညိုဖွယ်ရုံမျှသာဖြစ်တဲ့ ဆွမ်း သင်္ကန်း ကျောင်း ဆေး ပစ္စည်းလေးပါးဖြင့် ရောင့်ရဲလွယ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ သာ ပြည့်စုံနိုင်ပါတယ်။ ဒီလောကုတ္တရာတရား ကိုးပါးဟာ မရောင့်ရဲ နိုင်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ မပြည့်စုံနိုင်ပါ။</p> <p>၃။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...ဒီလောကုတ္တရာတရား ကိုးပါးဟာ ဝိဝေက သုံးဖြာ၌၂၈၇ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာသာ ပြည့်စုံနိုင်ပါတယ်။ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါအပေါင်းအဖော် ကိလေသာအပေါင်း အဖော်တွေနှင့် မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ မပြည့်စုံနိုင်ပါ။</p> <p>၄။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...ဒီလောကုတ္တရာတရား ကိုးပါးဟာ အကုသိုလ် တရားတို့ကို ပယ်နိုင်ရန် ကုသိုလ်တရားတို့ကို ပြည့်စုံစေရန် သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာတို့ကို အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်နေတဲ့, စွမ်းအင်ကြီးမားတဲ့ ထက်သန်မြဲမြံတဲ့ ဇွဲလုံ့လဝီရိယနှင့် ပြည့်စုံနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာသာ ပြည့်စုံနိုင်ပါတယ်၊ ပျင်းရိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ မပြည့်စုံနိုင်ပါ။</p> <p>၅။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...ဒီလောကုတ္တရာတရား ကိုးပါးဟာ -- ကာယ ဝေဒနာ စိတ္တ ဓမ္မ အမည်ရတဲ့ ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတွေကို သိမ်းဆည်းတတ်တဲ့ ထင်လင်းတဲ့ သတိ, ယင်း ကာယ ဝေဒနာ စိတ္တ ဓမ္မ အမည်ရတဲ့ ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတို့ရဲ့ အကြောင်းတရားတွေကို သိမ်းဆည်းတတ်တဲ့ ထင်လင်းတဲ့ သတိ, အကြောင်းတရားနှင့် တကွ သော ယင်းရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတို့ရဲ့ အနိစ္စအချက် ဒုက္ခအချက် အနတ္တအချက်တွေကို သိမ်းဆည်းတတ်တဲ့ ထင်လင်းတဲ့ သတိ --- ဒီလို ထင်လင်းတဲ့ သတိရှိနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာသာ ပြည့်စုံနိုင်ပါတယ်၊ သတိ လွတ်ကင်းနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ မပြည့်စုံနိုင်ပါ။၂၈၈</p> <p>၆။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...ဒီလောကုတ္တရာတရား ကိုးပါးဟာ ဥပစာရ သမာဓိ သို့မဟုတ် အပ္ပနာသမာဓိ ဆိုတဲ့ တစ်မျိုးမျိုးသော သမာဓိ ရှိနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာသာ ပြည့်စုံနိုင်ပါတယ်၊ ဥပစာရသမာဓိ သို့မဟုတ် အပ္ပနာသမာဓိ မရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ မပြည့်စုံနိုင်ပါ။</p> <p>၇။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...ဒီလောကုတ္တရာတရား ကိုးပါးဟာ ဝိပဿနာပညာ အရိယမဂ်ပညာ ရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာသာ ပြည့်စုံနိုင်ပါတယ်၊ ဝိပဿနာပညာမဲ့နေတဲ့ အရိယမဂ်ပညာမဲ့နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ မပြည့်စုံနိုင်ပါ။</p> <p>၈။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...ဒီလောကုတ္တရာတရား ကိုးပါးဟာ သံသရာကို ရှည်လျားကျယ်ပြန့်သွားအောင် ချဲ့ထွင်နေတဲ့ တဏှာ မာန ဒိဋ္ဌိဆိုတဲ့ ပပဉ္စတရားတွေမှ ကင်းလွတ်ရာဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာသာ ပြည့်စုံ နိုင်ပါတယ်။ ပပဉ္စတရားတွေမှာ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ မပြည့်စုံနိုင်ပါ။</p> <p>မဟာပုရိသဝိတက္က အမည်ရတဲ့ ဒီအင်္ဂါရပ် (၈)ချက်တို့ကတော့ လောကုတ္တရာတရား ကိုးပါးကို လိုလားတောင့်တလျက်ရှိတဲ့ သူတော်ကောင်း တိုင်း သူတော်ကောင်းတိုင်း လိုက်နာပြုကျင့်ရမည့် အင်္ဂါရပ်တို့သာ ဖြစ်ကြ ပါတယ်။</p> <hr> <h3>အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်တော်မူခြင်း</h3> <p>အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ်ဟာ ဘုရားရှင် ညွှန်ကြားပြသ ဆိုဆုံးမ ထားတော်မူခဲ့တဲ့အတိုင်း ပါစိနဝံသဒါယတောအုပ်မှာပဲ ဆက်လက်ကာ ဝါဆို ဝါကပ်တော်မူကာ သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာတွေကို အပြင်းအထန် ကြိုးစား အားထုတ်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ မိမိရဲ့ မူလကမ္မဋ္ဌာန်းဆရာကတော့ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်မြတ်ကြီး ဖြစ်တော်မူပါတယ်။ ရဟန်းဖြစ်စ ပထမဝါတွင် အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်မြတ်ထံမှ ကမ္မဋ္ဌာန်းယူကာ သမထ ဝိပဿနာ ဘာဝနာတွေကို ကြိုးစားအားထုတ်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ သို့သော် အရိယမဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်သို့ကား မဆိုက်ရောက်နိုင် ဖြစ်နေခဲ့ပါတယ်။ တစ်ချိန်မှာတော့ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်မြတ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူကာ ဒီလို လျှောက်ထား တော်မူခဲ့ဖူးပါတယ်။ ---</p> <p>၁။ အရှင်ဘုရား သာရိပုတ္တရာ ...တပည့်တော်ဟာ အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်တဲ့, လူတို့ရဲ့ မျက်စိအမြင်ကိုလွန်တဲ့ နတ်မျက်စိနှင့်တူတဲ့ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်မျက်စိဖြင့် တစ်ထောင်သော လောကဓာတ်ကို မြင်နိုင်စွမ်းရှိပါတယ်။<br> ၂။ တပည့်တော်ဟာ တွန့်ဆုတ်မှုမရှိဘဲ သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာတွေကို အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်းဆိုတဲ့ လုံ့လဝီရိယတွေနဲ့လည်း ပြည့်စုံနေပါတယ်။ ကာယ ဝေဒနာ စိတ္တ ဓမ္မ အမည်ရတဲ့ အကြောင်း တရားနှင့်တကွသော ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတွေရဲ့ အနိစ္စအခြင်း အရာ ဒုက္ခအခြင်းအရာ အနတ္တအခြင်းအရာတွေကို သိမ်းဆည်းတတ် တဲ့ ထင်လင်းတဲ့ သတိဟာလည်း ထင်ရှားရှိနေပါတယ်။ ကိုယ်စိတ်တွေ ဟာလည်း ပူပန်ခြင်းမရှိ ငြိမ်းအေးနေပါတယ်။ သမာဓိနှင့် ယှဉ်နေတဲ့ စိတ်ဓာတ်ဟာလည်း အာရုံတစ်ခုတည်းပေါ်မှာ ကောင်းစွာ တည်ကြည် လျက်ပဲ ရှိနေပါတယ်။<br> ၃။ ဒီလို အရည်အချင်းတွေနဲ့ ပြည့်စုံနေပါလျက် တပည့်တော်ရဲ့ စိတ်ဟာ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး သင်္ခါရတရားတွေကို တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် ငါ-ငါ့ဟာ လို့ စွဲလမ်းမှု မရှိတော့ဘဲ အာသဝေါတရားတွေမှ ကွင်းလုံးကျွတ် မလွတ် မြောက်နိုင်သေး ဖြစ်နေပါတယ်ဘုရား ..</p> <p>ဒီလို သူက တင်ပြလျှောက်ထားတော်မူပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်မြတ်ကြီးက ဒီလို ပြန်လည်ကာ မိန့်ကြားတော်မူလိုက် ပါတယ်။ ---</p> <p>၁။ ငါ့ရှင် အနုရုဒ္ဓါ ...ငါဟာ အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်တဲ့ လူတို့ရဲ့ မျက်စိ အမြင်ကို ကျော်လွန်နေတဲ့ နတ်မျက်စိနှင့်တူတဲ့ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ် မျက်စိဖြင့် တစ်ထောင်သော လောကဓာတ်ကို မြင်နိုင်စွမ်း ရှိပါတယ်လို့ ဒီလို အကြံအစည် ဖြစ်နေခြင်းဟာ သင့်သန္တာန်မှာ မာနဖြစ်နေခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။<br> ၂။ ငါ့ရှင် အနုရုဒ္ဓါ ...ငါဟာ တွန့်ဆုတ်မှုမရှိဘဲ သမထဝိပဿနာ ဘာဝနာတွေကို အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း လုံ့လဝီရိယ တွေနဲ့လည်း ပြည့်စုံနေပါတယ်။ ကာယ ဝေဒနာ စိတ္တ ဓမ္မ အမည်ရတဲ့ အကြောင်းတရားနှင့်တကွသော ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတွေရဲ့ အနိစ္စ အခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်းအရာ အနတ္တအခြင်းအရာတွေကို သိမ်းဆည်း တတ်တဲ့ ထင်လင်းတဲ့ သတိဟာလည်း ထင်ရှားရှိနေပါတယ်။ ကိုယ်စိတ် တွေဟာလည်း ပူပန်ခြင်းမရှိ ငြိမ်းအေးနေပါတယ်။ သမာဓိနှင့် ယှဉ်နေ တဲ့ စိတ်ဓာတ်ဟာလည်း အာရုံတစ်ခုတည်းပေါ်မှာ ကောင်းစွာ တည်ကြည် လျက်ပဲ ရှိနေပါတယ်လို့ ဒီလို အကြံအစည် ဖြစ်နေခြင်းဟာ သင့်သန္တာန် မှာ စိတ်ပျံ့လွင့်ခြင်း (= ဥဒ္ဓစ္စ)တရားတွေ ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်နေတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။<br> ၃။ ငါ့ရှင် အနုရုဒ္ဓါ ...ဒီလို အရည်အချင်းတွေနဲ့ ပြည့်စုံနေပါလျက် တပည့်တော်ရဲ့ စိတ်ဟာ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး သင်္ခါရတရားတွေကို တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် ငါ-ငါ့ဟာလို့ စွဲလမ်းမှု မရှိတော့ဘဲ အာသဝေါတရား တွေမှ ကွင်းလုံးကျွတ် မလွတ်မြောက်နိုင် ဖြစ်နေပါတယ်လို့ ဒီလို အကြံအစည် ဖြစ်နေတာကတော့ သင့်သန္တာန်မှာ တွေးတောပူပန်မှု ကုက္ကုစ္စ ဖြစ်နေတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ငါ့ရှင် အနုရုဒ္ဓါ ... တပည့်တော် တိုက်တွန်းတောင်းပန်စကား ပြောကြားလိုပါတယ်။ အရှင်အနုရုဒ္ဓါဟာ မိမိသန္တာန်မှာ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ဒီ မာန, ဥဒ္ဓစ္စ, ကုက္ကုစ္စ တရားသုံးမျိုးတို့ကို ပယ်စွန့်ကာ ဒီတရားသုံးမျိုးတို့ကို နှလုံးမသွင်းဘဲ အမြိုက်နိဗ္ဗာနဓာတ်သို့ (= မသေရာအမြိုက် နိဗ္ဗာန်သို့) ရောက်ကြောင်း ကျင့်စဉ်ဖြစ်တဲ့ သမထအာရုံ ဝိပဿနာအာရုံပေါ်သို့သာ မိမိရဲ့စိတ်ကို ပို့ဆောင်ထားစေချင်ပါတယ်ဘုရား ..</p> <p>ဒီလို ကမ္မဋ္ဌာန်းတရားကို အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်မြတ်က ညွှန်ကြား ပေးတော်မူလိုက်ပါတယ်။၂၈၉</p> <p>ဒီညွှန်ကြားချက်ကတော့ အရှင်အနုရုဒ္ဓါအဖို့ မေ့ပျောက်လို့ မရနိုင်တဲ့, နိဗ္ဗာန်သို့ သွားရာဖြစ်တဲ့ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးဆိုတဲ့ လမ်းမကြီးပေါ်သို့ လျှောက်သွားတဲ့ အခါမှာ ခရီးရိက္ခာအဖြစ် သယ်ဆောင်သွားရမည့် ဓမ္မလက်ဆောင်မွန်တွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ဘုရားရှင်ရဲ့ အဆုံးအမတော်နှင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်မြတ် ကြီးရဲ့ အဆုံးအမတော်တွေကို ဦးထိပ်ရွက် ပန်ဆင်တော်မူပြီးတော့ အဲဒီ ဝါတွင်းမှာ ထိုပါစိနဝံသဒါယတောကျောင်းမှာပဲ ဆက်လက် သီတင်းသုံး တော်မူကာ သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာတွေကို အပြင်းအထန် ကြိုးစား အားထုတ်တော်မူပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ကြိုးပမ်းတော်မူလိုက်ရာ တစ်နေ့သော အချိန်အခါမှာတော့ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်သွားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ အရှင်နန္ဒိယနှင့် အရှင်ကိမိလတို့လည်း အလားတူပဲ သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာတွေကို အပြင်း အထန် ကြိုးစားအားထုတ်တော်မူကြလေရာ နောက်ပိုင်းကာလ တစ်ချိန်တွင် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်တာ်မူခဲ့ကြပါတယ်။</p> <p><b>သုခေါ ဗုဒ္ဓါနမုပ္ပါဒေါ၊ သုခါ သဒ္ဓမ္မဒေသနာ။<br> သုခါ သံဃဿ သာမဂ္ဂီ၊ သမဂ္ဂါနံ တပေါ သုခေါ</b>။၂၉၀</p> <p>သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်တို့ လောက၌ ပွင့်ထွန်းပေါ်ပေါက်တော်မူလာခြင်း ဟာလည်း လူ့ချမ်းသာ နတ်ချမ်းသာ ဗြဟ္မာ့ချမ်းသာ စျာန်ချမ်းသာ ဝိပဿနာ ချမ်းသာ မဂ်ချမ်းသာ ဖိုလ်ချမ်းသာ နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာဆိုတဲ့ ချမ်းသာသုခအမျိုးမျိုး တွေကို ရရှိခြင်းရဲ့ အကြောင်းရင်းတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး ကျင့်စဉ်တရားကဲ့သို့သော သူတော်ကောင်းတရားတွေကို ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမတော်မူခြင်းဟာလည်း လိုက်နာပြုကျင့်သူတို့အဖို့ လူ့ချမ်းသာ နတ်ချမ်းသာ ဗြဟ္မာ့ချမ်းသာ စျာန်ချမ်းသာ ဝိပဿနာချမ်းသာ မဂ်ချမ်းသာ ဖိုလ်ချမ်းသာ နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာဆိုတဲ့ ချမ်းသာသုခအမျိုးမျိုးတွေကို ရရှိခြင်းရဲ့ အကြောင်းရင်းတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>သံဃာတော်တို့ရဲ့ ညီညွတ်ခြင်းဟာလည်း အလားတူပဲ ချမ်းသာသုခ အမျိုးမျိုးတွေကို ရရှိခြင်းရဲ့ အကြောင်းရင်းတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ညီညွတ်နေသောသူတို့ရဲ့ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး ကျင့်စဉ်တရားတွေကို အညီ အညွတ် ကျင့်နေခြင်းဟာလည်း အလားတူပဲ ချမ်းသာသုခအမျိုးမျိုးတွေကို ရရှိခြင်းရဲ့ အကြောင်းရင်းတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။၂၉၀</p> <p>အရှင်အနုရုဒ္ဓါ အရှင်နန္ဒိယ အရှင်ကိမိလ မထေရ်မြတ်ကြီးသုံးပါးတို့ ဟာလည်း တစ်ပါးကတစ်ပါးအပေါ်၌ မျက်မှောက်မှာရော မျက်ကွယ်မှာရော ကာယကံမေတ္တာ ဝစီကံမေတ္တာ မနောကံမေတ္တာတွေကို ရှေ့ရှုတည်စေကာ ညီညီညွတ်ညွတ်နဲ့ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး ကျင့်စဉ်တရားတွေကို အညီအညွတ် အောင် အောင်မြင်မြင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်တော်မူနိုင်ကြတဲ့အတွက် မျက်မှောက်ဘဝမှာပဲ စျာန်ချမ်းသာ ဝိပဿနာချမ်းသာ မဂ်ချမ်းသာ ဖိုလ်ချမ်း သာ နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာဆိုတဲ့ ချမ်းသာသုခအဝဝတွေကို တဝကြီး ကောင်းစွာ ခံစားတော်မူခဲ့ကြရပါတယ်။ ကိလေသာတောချုံပုတ်တွေကို အနုသယအငုတ် ဓာတ်ဆိုတဲ့ အမြစ်တွေပါ မကျန်ရအောင် ရှင်းလင်းဖျက်ဆီးနိုင်ခဲ့တဲ့အတွက် နောင်တစ်ဖန် ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့ ကံတွေလည်း ကုန်ခန်း သွားကြပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ကံတွေ ကုန်ခန်းသွားတဲ့အတွက် ပရိနိဗ္ဗာနစုတိရဲ့ နောက်ဆွယ်မှာ ဘဝသစ်ဆိုတာ မရှိကြတော့တဲ့အတွက် သံသရာဝဋ်ဒုက္ခ အဝဝမှ အပြီးတိုင် ကျွတ်လွတ်ထွက်မြောက်သွားတော်မူခဲ့ကြပါတယ်။</p> <p>ဤသူတော်ကောင်းတို့ရဲ့ထုံးကို အတုယူကာ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများ အားထုတ်တော်မူနိုင်ကြပါစေသောဝ် ..။</p> <p>__________</p> <h3>သစ်ပင်ကိုတော့ မခုတ်လှဲပါနှင့်</h3> <p>ရာဂ ဒေါသ မောဟ မာန်မာန ဣဿာ မစ္ဆရိယအစရှိတဲ့ ဒီကိလေသာ တရားဆိုးတွေကို ဘေးအန္တရာယ်အမျိုးမျိုးကို ပေးတတ်တဲ့ တောချုံပုတ်ကြီး တစ်ခုအသွင်ဖြင့် တင်စားတော်မူကာ ဘုရားရှင်က ဟောကြားထားတော် မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီကိလေသာတောချုံပုတ်ကြီးတွေကိုတော့ အမြစ်တွေပါ မကျန် ရအောင် သင်ချစ်သားတို့ ရှင်းလင်းပစ်ကြပါ။ သို့သော် ဒီတောအုပ်အတွင်းမှာ ထီးထီးမားမား ရပ်တည်နေတဲ့, မိမိကို အေးမြတဲ့ အရိပ်အာဝါသပေးခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်တဲ့ သစ်ပင်ကြီးတွေ ရှိကြပါတယ်။ ဒီသစ်ပင်ကြီးတွေကိုတော့ သင်ချစ်သားတို့ မခုတ်လှဲပါနှင့်ဆိုပြီးတော့ ဘုရားရှင်က ဆိုဆုံးမတော် မူပါတယ်။</p> <p>သာသနာတော်ကို မှီတင်းနေထိုင်ကြတဲ့ သာသနာ့ဝန်ထမ်း ရှင်ရဟန်း တွေ, သာသနာ့နွယ်ဝင် သီလရှင်တွေ, သာသနာတော်ကို ယုံကြည်စွာ မှီခို ဆည်းကပ်နေကြတဲ့ အမျိုးသားဥပါသကာ အမျိုးသမီးဥပါသိကာမတွေကို ခိုလှုံစရာ အေးမြတဲ့အရိပ်အာဝါသ ပေးနေတဲ့ သာသနာ့သစ်ပင်ကြီးတွေ ဆိုတာကတော့ ဘုရားရတနာ တရားရတနာ သံဃာရတနာဆိုတဲ့ ရတနာ သုံးပါးတို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘုရားရတနာရဲ့အရိပ်ကို ခိုလှုံကြရမည်၊ တရား ရတနာရဲ့အရိပ်ကို ခိုလှုံကြရမည်၊ သံဃာရတနာရဲ့အရိပ်ကို ခိုလှုံကြရမည်။</p> <p>ဒီလို အေးမြတဲ့ အရိပ်အာဝါသရှိတဲ့ ရတနာသုံးပါးတို့ရဲ့ သစ်ပင်ရိပ်ကို ခိုလှုံကာ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး ကျင့်စဉ်တရားတွေကို စနစ်တကျ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်တော်မူနိုင်ပါမှ မိမိတို့လိုလားတောင့်တနေတဲ့ လူ့ချမ်းသာ နတ်ချမ်းသာ ဗြဟ္မာ့ချမ်းသာ စျာန်ချမ်းသာ ဝိပဿနာချမ်းသာ မဂ်ချမ်းသာ ဖိုလ်ချမ်းသာ နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာဆိုတဲ့ ချမ်းသာသုခအဝဝတွေကို ရရှိကြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီသစ်ပင်ကြီးတွေကို မခုတ်လှဲဖို့ ဘုရားရှင်က ဆိုဆုံးမ တော်မူနေခြင်းဖြစ်ပါတယ်။</p> <hr> <h3>ဘုရားအဆူပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင်</h3> <p>သက်တော်ထင်ရှား သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်ဟာ လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း နှစ်ထောင့်ငါးရာကျော်ဟိုဘက်က ပရိနိဗ္ဗာန်စံလွန်တော်မူခဲ့ပြီးဖြစ်တဲ့အတွက် ယနေ့ မျက်မှောက်ခေတ် သာသနာတော်မှာ ဘုရားတည်းဟူသော သစ်ပင်ကြီး ရဲ့ အရိပ်အာဝါသတွေကို ခိုလှုံခွင့် မရနိုင်တော့ဘူးလို့ ဒီလိုတော့ မယူဆပါနှင့်။ ပရိနိဗ္ဗာန်စံလွန်တော်မူမည့် ညဉ့်ဝယ် မလ္လာမင်းတို့ရဲ့ အင်ကြင်းဥယျာဉ် အတွင်းမှာ ရှိနေတဲ့ ပရိနိဗ္ဗာန်စံလွန်တော်မူရာ ကုဋင် ညောင်စောင်းထက်၌ လျောင်းစက်နေတော်မူစဉ်အခါမှာ ဘုရားရှင်က အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်မြတ်ကို ဒီလို မိန့်ကြားသွားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ချစ်သား အာနန္ဒာ ... ငါဘုရား ဟောကြားထားတော်မူခဲ့တဲ့ တရားတော်တွေဟာ ဟောကြားတဲ့ ဆရာဖြစ်တော်မူတဲ့ ဘုရားရှင်မှ ကင်းကွာ တော်မူခဲ့လေပြီ၊ ငါတို့ရဲ့ဆရာဖြစ်တော်မူတဲ့ ဘုရားရှင်ဟာ မရှိတော့ပြီလို့ ဒီလိုတော့ မယူဆပါနှင့်၊ ငါဘုရားရှင်ဟာ ဝိနည်းဒေသနာတော်ကိုလည်း ပညတ်တော်မူခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်၊ သုတ် အဘိဓမ္မာတရားတွေကိုလည်း ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမတော်မူခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီ ဝိနည်း သုတ် အဘိဓမ္မာ တရားတွေဟာ ငါဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်စံလွန်တော်မူပြီးနောက် သင်ချစ်သားတို့ တစ်တွေကို ဆိုဆုံးမနေတဲ့ ဆရာဘုရားတွေ ဖြစ်နေကြပါလိမ့်မည်..၂၉၁</p> <p>ဒီလို ဘုရားရှင်က မိန့်ကြားသွားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်စံလွန်တော်မူသွားပြီးဖြစ်သော်လည်း ဘုရားရှင် ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမထားတော်မူခဲ့တဲ့ ဝိနည်း သုတ် အဘိဓမ္မာဆိုတဲ့ ဓမ္မက္ခန္ဓာပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ဟာ ရှစ်သောင်းလေးထောင်သော ဘုရားရှင်များ အဖြစ် ရပ်တည်တော်မူကာ တပည့်သာဝကတွေကို ဆိုဆုံးမနေတော်မူမှာ ဖြစ်ပါတယ်။၂၉၂</p> <p>ဓမ္မက္ခန္ဓာပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင် ..ဆိုတဲ့ ဒီရှစ်သောင်း လေးထောင်သော ဘုရားရှင်တို့ဟာ သာသနာတော်ကို မှီတင်းနေထိုင်ကြတဲ့ တပည့်သာဝကတွေ မှီခိုဆည်းကပ်ခိုလှုံရမည့် ရှစ်သောင်းလေးထောင်သော သာသနာ့သစ်ပင်ကြီးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီသစ်ပင်ကြီးတွေကိုတော့ မခုတ်လှဲမိဖို့ အထူးလိုအပ်ပါတယ်။ ပုံစံအနည်းငယ် ထုတ်ပြောကြစို့ ..။</p> <p>ယောဂီသူတော်ကောင်းတစ်ဦးက တရားအားထုတ်နေတဲ့ အချိန် အခါမှာ သီလတွေ ဖြူစင်နေဖို့ မလိုပါလို့ သန္တတိအမတ်ကြီးလို ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို လက်ညှိုးထိုးကာ သီလကျင့်စဉ်ကို ပယ်ရှားလိုက်လျှင် ဓမ္မက္ခန္ဓာပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့၌ အကျုံးဝင်နေတဲ့, သီလကျင့်စဉ်အမျိုးမျိုးကို ဖော်ပြနေတဲ့ ဝိနည်းဒေသနာတော်ကဲ့သို့သော သီလဓမ္မက္ခန္ဓာ ဘုရားရှင် ဆိုတဲ့ သစ်ပင်ကြီးတွေကို ခုတ်လှဲနေခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဘုရားရှင်ဟာ မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန် ဓမ္မာနုပဿနာပိုင်းတွင် မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး ကျင့်စဉ်တရားတွေရဲ့ ဆိုလိုရင်းအနက်သဘောတရားတွေကို ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို ဟောကြားတော်မူတဲ့အပိုင်းမှာ .. ပထမစျာန်သမာဓိ ဒုတိယစျာန်သမာဓိ တတိယစျာန်သမာဓိ စတုတ္ထစျာန် သမာဓိတွေကို သမ္မာသမာဓိလို့ ခေါ်ဆိုကြောင်းကို ဟောကြားထားတော် မူခဲ့ပါတယ်။၂၉၃ ဒီလို ဟောကြားချက်ကတော့ မဇ္ဈေဒီပကနည်းအားဖြင့် ကာမာဝစရဥပစာရသမာဓိ, ရူပါဝစရသမာဓိ, အရူပါဝစရသမာဓိဆိုတဲ့ သမာဓိသုံးမျိုးထဲက အလယ်ခေါင်ဖြစ်တဲ့ ရူပါဝစရသမာဓိကို ထင်ရှား ဖော်ပြကာ ဟောကြားတော်မူလိုက်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ အလယ်ဖြစ်တဲ့ ရူပါဝစရ သမာဓိကို ကောက်ယူရလျှင် အစဖြစ်တဲ့ ကာမာဝစရဥပစာရသမာဓိ, အဆုံး ဖြစ်တဲ့ အရူပါဝစရသမာဓိတို့ကိုလည်း သိမ်းကျုံးယူငင်ကာ ကောက်ယူရတဲ့ နည်းစနစ်ကို မဇ္ဈေဒီပကနည်းလို့ ခေါ်ဆိုလိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ အဋ္ဌကထာက၂၉၄ ..</p> <p>စိတ္တဝိသုဒ္ဓိဆိုတာ ကာမာဝစရဥပစာရသမာဓိနှင့်တကွ သမာပတ်ရှစ်ပါး စလုံးကိုပင် ခေါ်ဆိုပါတယ်လို့ ရှင်းလင်းတင်ပြထားတော်မူပါတယ်။ သမ္မာ သမာဓိနှင့် စိတ္တဝိသုဒ္ဓိတို့ဟာ အမည်ချင်း ကွဲပြားသော်လည်း အဓိပ္ပာယ် ချင်းကား တူညီလျက်ပဲ ရှိကြပါတယ်။</p> <p>မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး ကျင့်စဉ်တရားတွေကို နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ်အဖြစ် လက်ခံနိုင်ခဲ့ပါလျှင် မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးတို့ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်တဲ့ သမ္မာသမာဓိ ကိုလည်း နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ်အဖြစ် လက်ခံဖို့ကား အထူး လိုအပ် ပါတယ်။ သို့သော် အချို့သော ယောဂီသူတော်ကောင်းများက ဝိပဿနာ ဘာဝနာကို ပွားများရာ၌ ဘာသမာဓိမှလည်း မလိုဘူး၊ ဘာသမထမှလည်း ပွားနေဖို့ မလိုဘူး ဒီလို ပြောဆိုကာ သမ္မာသမာဓိကို ဘေးဖယ်လိုက်ကြပြန် တယ်။ အချို့သော ယောဂီသူတော်ကောင်းများကတော့ ဝိပဿနာဆိုတာ ခဏိကသမာဓိနှင့်သာ သွားရတယ်၊ သမထတွေကို ပွားများနေဖို့မလို၊ သမာဓိ အမျိုးမျိုးတွေကို ထူထောင်နေဖို့မလိုဟု ပြောဆိုကာ သမ္မာသမာဓိကို ဘေးဖယ်လိုက်ကြပြန်တယ်။ ဒီလို သမ္မာသမာဓိကို ပယ်ရှားလိုက်ခြင်းဟာ သမာဓိကျင့်စဉ်နှင့် ဆက်စပ်ကာ ဟောကြားထားတော်မူခဲ့တဲ့ သမာဓိဓမ္မက္ခန္ဓာ ဘုရားရှင်ဆိုတဲ့ သစ်ပင်ကြီးတွေကို ခုတ်လှဲနေခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>ဝိပဿနာပိုင်း၌ ဆိုလိုတဲ့ ခဏိကသမာဓိ</h3> <p>ဒီနေရာမှာ ဝိပဿနာပိုင်းမှာ ဆိုလိုတဲ့ ခဏိကသမာဓိအကြောင်းကို ဆက်လက်ပြီးတော့ ဆွေးနွေးကြရအောင် ..။</p> <p>ရှေ့ပိုင်းက၂၉၅ ရှင်းပြခဲ့တဲ့အတိုင်း ဘုရားရှင်ဟာ အာနာပါနကျင့်စဉ်ကို သမထပိုင်း ဝိပဿနာပိုင်းလို့ နှစ်ပိုင်းခွဲကာ စတုက္က (၄)မျိုးတို့ဖြင့် ခွဲခြား စိတ်ဖြာကာ ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p><b>သမာဒဟံ စိတ္တံ</b> အပိုင်းမှာ ရှင်းပြခဲ့တဲ့အတိုင်း စျာန်လေးမျိုးကို အစဉ်အတိုင်း တစ်ခုပြီးတစ်ခု ဝင်စားကာ စျာန်မှ ထတိုင်းထတိုင်း ယင်းစျာန် သမာပတ်အတွင်း၌ တည်ရှိနေကြတဲ့ နာမ်တရားစုတို့ကို လက္ခဏာရေး သုံးတန်သို့ တစ်လှည့်စီ တင်ကာ ဝိပဿနာရှုပွားသုံးသပ်နေခဲ့လျှင် ယင်း နာမ်သင်္ခါရတရားတို့ရဲ့ အနိစ္စအခြင်းအရာ သို့မဟုတ် ဒုက္ခအခြင်းအရာ သို့မဟုတ် အနတ္တအခြင်းအရာဆိုတဲ့ အခြင်းအရာ တစ်မျိုးမျိုးအာရုံပေါ်မှာ ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်ဟာ လှုပ်ရှားလို့ မရနိုင်လောက်အောင် မြဲမြဲမြံမြံ ခိုင်ခိုင်ခံ့ခံ့ တည်နေတတ်ပါတယ်။ ဒီလို တည်ကြည်နေတဲ့ ဝိပဿနာသမာဓိကို ဝိပဿနာပိုင်းမှာ ခဏိကစိတ္တေကဂ္ဂတာသမာဓိ = ခဏိကသမာဓိလို့ ခေါ်ဆို ပါတယ်။၂၉၆</p> <p>တစ်ဖန် ဘုရားရှင်ဟာ ယင်းအာနာပါနစတုတ္ထစတုက္ကဝယ် .. <b>အနိစ္စာနုပဿီ အဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ</b> စသည်ဖြင့် ကာလသုံးပါး သန္တာန် နှစ်ပါးအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ အကြောင်းတရားနှင့်တကွသော ခန္ဓာ ငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတွေကို အနိစ္စလို့ (ဒုက္ခလို့ အနတ္တလို့) အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ဝိပဿနာရှုကာ အသက်ရှူနေရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့ ပါတယ်။၂၉၇</p> <p>ဒီလို ဝိပဿနာရှုနေတဲ့အခါမှာလည်း ဒီသင်္ခါရတရားတွေရဲ့ အနိစ္စ အခြင်းအရာ သို့မဟုတ် ဒုက္ခအခြင်းအရာ သို့မဟုတ် အနတ္တအခြင်းအရာ ဆိုတဲ့ အခြင်းအရာ တစ်မျိုးမျိုးအာရုံပေါ်မှာ ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်ဟာ လှုပ်ရှားလို့ မရနိုင်လောက်အောင် မြဲမြဲမြံမြံ ခိုင်ခိုင်ခံ့ခံ့ တည်နေတတ်ပါတယ်။ ဒီလို တည်ကြည်နေတဲ့ ဝိပဿနာသမာဓိကိုလည်း ဝိပဿနာပိုင်းမှာ ခဏိကစိတ္တေကဂ္ဂတာသမာဓိ = ခဏိကသမာဓိလို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါတယ်။</p> <p>ဒီလိုဝိပဿနာခဏိကသမာဓိမျိုးဟာ ဘယ်လောက်အဆင့်အတန်း မြင့်နေတယ်ဆိုတာကိုတော့ သတိပြုပါ။ ဥပစာရသမာဓိကိုပဲဖြစ်စေ အပ္ပနာ စျာန်သမာဓိတစ်ခုခုကိုပဲဖြစ်စေ ဝိပဿနာရဲ့ အခြေခံပါဒကစျာန်အဖြစ် သမာဓိကို ထူထောင်ကာ ယင်းသမာဓိနှင့် ယှဉ်တွဲနေတဲ့ ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဉာဏ်အလင်းရောင် အကူအညီဖြင့် ကာလသုံးပါး သန္တာန် နှစ်ပါးအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ အကြောင်းတရားနှင့်တကွသော ရုပ်နာမ် ပရမတ် သင်္ခါရတရားတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူကာ ယင်းသင်္ခါရတရား တွေကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းနိုင်တဲ့ သူတော်ကောင်းတွေရဲ့ သန္တာန်မှာသာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ ခဏိကသမာဓိမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ရုပ်ပရမတ် နာမ်ပရမတ်တွေကိုလည်း မသိ၊ အတိတ်အကြောင်းတရား တွေ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ပစ္စုပ္ပန်အကျိုးတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပုံ, ပစ္စုပ္ပန် အကြောင်းတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် အနာဂတ်အကျိုးတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပုံဆိုတဲ့ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်) သဘော တရားတွေကိုလည်း မသိ - ဒီလို မသိမှုတွေ တစ်ပုံကြီး ထမ်းထားတဲ့ ယောဂီ တစ်ဦးဟာ ကမ္မဋ္ဌာန်းကျောင်းအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ကာ ထိုင်လိုက်တာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက်တည်း ဒီယောဂီရဲ့ သန္တာန်မှာ ချက်ချင်း ခုပြောခဲ့တဲ့ ဝိပဿနာ ခဏိကသမာဓိမျိုး ဘယ်လိုမှ ဖြစ်ပေါ်မလာနိုင်ဘူးဆိုတာကိုတော့ သဘော ပေါက်ပါ။</p> <hr> <h3>သမ္မာဒိဋ္ဌိ သစ်ပင်ကြီး</h3> <p>ဘုရားရှင်ဟာ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးထဲမှာ ထိပ်ဆုံးမှာ တည်ရှိနေတဲ့ သမ္မာဒိဋ္ဌိဆိုတဲ့ မဂ္ဂင်ကြီးကို မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန်ဒေသနာတော်မှာ ဒီလို ဟောကြားထား တော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ချစ်သားရဟန်းတို့ ... သမ္မာဒိဋ္ဌိဆိုတာ ဘာလဲ? .. ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...ဒုက္ခသစ္စာကို သိနေတဲ့ဉာဏ်, ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယ သစ္စာကို သိနေတဲ့ဉာဏ်, ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓသစ္စာကို သိနေတဲ့ဉာဏ်, ဒုက္ခ ချုပ်ရာ နိရောဓ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ်ဖြစ်တဲ့ မဂ္ဂသစ္စာကို သိနေတဲ့ ဉာဏ် -- ဒီဉာဏ် (၄)မျိုးကို သမ္မာဒိဋ္ဌိလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၂၉၈</p> <p>ဒီလို ဘုရားရှင်က ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့တဲ့ ဓမ္မက္ခန္ဓာပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင်ဆိုတဲ့ တရားဒေသနာတော်အားလုံးဟာလည်း ဒီ သစ္စာလေးပါးကိုပဲ ဦးတိုက်လျက် ရှိနေကြပါတယ်။ အကယ်၍ ယောဂီသူတော်ကောင်းတစ်ဦးက အဘိဓမ္မာမှာ လာရှိနေတဲ့ ဒုက္ခသစ္စာအမည်ရတဲ့ ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတွေဟာ ဘုရားရှင်ရဲ့ အရာသာ ဖြစ်တယ်၊ သာဝကတွေဟာ ဘယ်လိုမှ ထိုးထွင်းမသိနိုင်ဘူးလို့ ပယ်ရှားခဲ့လျှင် ထိုယောဂီသူတော်ကောင်းတစ်ဦးဟာ ဒုက္ခသစ္စာကို ထိုးထွင်း သိတဲ့ဉာဏ်ဆိုတဲ့ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သစ်ပင်ကြီးတစ်ပင်ကို ခုတ်လှဲနေခြင်းပဲ ဖြစ်ပါ တယ်။</p> <p>နောက်တစ်ခု ပြောရအောင် .. ဝိပဿနာဆိုတာ ပစ္စုပ္ပန်ကိုသာ ရှုရတယ်၊ အတိတ် အနာဂတ်ကို ရှုဖို့မလိုဘူး၊ အတိတ်သည် ဖြစ်ပြီးပြီ မရှိတော့ဘူး, မရှိတာကို ဘယ်လိုလုပ် ရှုမလဲ၊ အနာဂတ်ဟာလည်း မဖြစ်ပေါ် လာသေးဘူး, မဖြစ်ပေါ်လာသေးတဲ့ တရားတွေကို ဘယ်လို့လုပ် ရှုမလဲ ဒီလို ပြောဆိုပြန်ကာ အတိတ်ရုပ်နာမ်ခန္ဓာ အနာဂတ်ရုပ်နာမ်ခန္ဓာတွေကို ရှုမှုကို ပယ်ရှားလိုက်ပြန်တယ်။ ဒီလို ပယ်ရှားလိုက်တဲ့အတွက် ထိုယောဂီ သူတော်ကောင်းဟာ အတိတ်ဘဝက ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ အတိတ်ခန္ဓာငါးပါး တို့ကို မှီတွယ်ကာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဒီဘဝမှာ အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပုံ, ဒီဘဝမှာ ပြုစု ပျိုးထောင်နေတဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့ အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားတွေကြောင့် နောင်အနာဂတ်မှာ အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပုံဆိုတဲ့ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= ပဋိစ္စ သမုပ္ပါဒ်)ရှုကွက်ကို ဘယ်လိုမှ မိမိရဲ့ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်ပြီးတော့ မသိနိုင်တော့ဘူး၊ သမုဒယသစ္စာကို ထိုးထွင်းသိတဲ့ဉာဏ်ဆိုတဲ့ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သစ်ပင်ကြီးတစ်ပင်ကို ထပ်မံကာ ခုတ်လှဲ လိုက်ခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒါတွင်လားဆိုတော့ မကသေးပါဘူး။ ဒီယောဂီသူတော်ကောင်းဟာ ဒီလို အတိတ် အနာဂတ်ရှုကွက်ကို ပယ်ရှားထားတဲ့အတွက်, နောင် အနာဂတ် ကာလ တစ်ချိန်ချိန်ဝယ် ဖြစ်ပေါ်လာမည့် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ရဲ့ စွမ်းအား ကြောင့်၄၃, ၄၄ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဆိုတဲ့ အကြောင်းတရားတွေ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားကြတဲ့အတွက် အကျိုး ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတွေဟာလည်း ပရိနိဗ္ဗာနစုတိကို နောက်ဆုံးထားကာ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းဆိုတဲ့ နိရောဓသစ္စာကိုလည်း ဘယ်လိုမှ မိမိရဲ့သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် ပြီးတော့ မသိနိုင်တော့ဘူး။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ကဲ့သို့သော ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ဒီလို နိရောဓသစ္စာမျိုးကို ထိုးထွင်းမသိတဲ့ ယောဂီသူတော်ကောင်းရဲ့ သန္တာန် မှာ မှန်ကန်တိကျနေတဲ့ အဆင့်ဆင့်သော ဝိပဿနာဉာဏ်တွေဟာ ဘယ်လိုမှ ဖြစ်ပေါ်မလာနိုင်တော့ပါဘူး၊ အလားတူပဲ ရင့်ကျက်လာတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ် တွေရဲ့ အဆုံးမှာ ဖြစ်ပေါ်လာမည့် အရိယမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တွေဟာလည်း ဖြစ်ပေါ်ခွင့် မရှိ ဖြစ်နေပါလိမ့်မည်။ အရိယမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တွေ ဖြစ်ပေါ် ခွင့် မရှိကြတဲ့အတွက် အရိယမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်ဆိုတဲ့ လောကုတ္တရာ နိရောဓသစ္စာတရားတော်မြတ်ကြီးကို ထိုးထွင်းသိမြင်ခြင်းဆိုတဲ့ ဒီသဘောတရားဟာလည်း မမျှော်မှန်းအပ်တဲ့ အရာဌာနတစ်မျိုးသာ ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီလို အတိတ် အနာဂတ် ရှုကွက်ကို ပယ်ရှားလိုက်ခြင်းဟာ သမုဒယသစ္စာကို ထိုးထွင်းသိတဲ့ဉာဏ်ဆိုတဲ့ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သစ်ပင်ကြီးကိုသာမက နိရောဓသစ္စာကို ထိုးထွင်းသိတဲ့ဉာဏ်ဆိုတဲ့ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သစ်ပင်ကြီးတစ်ပင်ကိုပါ နောက်ထပ် ထပ်မံကာ ခုတ်လှဲလိုက်ခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>အလားတူပဲ ယောဂီသူတော်ကောင်းတစ်ဦးဟာ သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တ သမ္မာအာဇီဝဆိုတဲ့ သီလကျင့်စဉ်ကိုလည်း လက်မခံ၊ သမ္မာဝါယာမ သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိဆိုတဲ့ သမာဓိကျင့်စဉ်ကိုလည်း လက်မခံ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပဆိုတဲ့ ပညာကျင့်စဉ်ကိုလည်း လက်မခံ၊ ဒီလို ကျင့်စဉ်တွေကို လက်မခံနိုင်ခဲ့ဘူးဆိုလျှင် .. ထိုယောဂီသူတော်ကောင်းတစ်ဦးဟာ <b>ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိပဋိပဒါ အရိယသစ္စံ</b>လို့ ဘုရားရှင်က ဂုဏ်တင်ကာ ချီးကျူး ဟောကြားထားတော်မူခဲ့တဲ့ ဒုက္ခချုပ်ရာနိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ် ဖြစ်တဲ့ မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားကို ပယ်ရှားလိုက်ခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ မဂ္ဂသစ္စာ ကို ထိုးထွင်းသိနေတဲ့ဉာဏ်ဆိုတဲ့ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သစ်ပင်ကြီးတစ်ပင်ကို ထပ်မံကာ ခုတ်လှဲနေခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို သမ္မာဒိဋ္ဌိ သစ်ပင်ကြီးတွေကို ခုတ်လှဲနေခြင်းဟာ မိမိကို အေးမြတဲ့ အရိပ်အာဝါသကို ပေးခြင်းငှာ စွမ်းအင်အပြည့်အဝ ရှိနေကြတဲ့ အရိပ်တွေကို ဖျက်ဆီးပြီး ဖြစ်နေတဲ့အတွက် ဒီသမ္မာဒိဋ္ဌိ သစ်ပင်ကြီးတွေရဲ့အောက်မှာ မှီခိုကာ ပွားများအားထုတ်ပါမှ ရရှိနိုင်မည့် သီလချမ်းသာ စျာန်သမာဓိချမ်းသာ ဝိပဿနာချမ်းသာ မဂ်ချမ်းသာ ဖိုလ်ချမ်းသာ နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာဆိုတဲ့ ဒီလို ချမ်းသာသုခအဝဝတွေကို ဒီသမ္မာဒိဋ္ဌိ သစ်ပင်ကြီးတွေရဲ့ အောက်မှာ သုံးဆောင်ခံစားခွင့် ရရှိဖို့ဆိုတဲ့ အခွင့်အလမ်းဟာလည်း ဒီလိုခုတ်လှဲနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်အတွက် လုံးဝဆုံးရှုံးပျက်စီးသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <hr> <h3>သံဃာရတနာ သစ်ပင်ကြီး</h3> <p>ဓမ္မက္ခန္ဓာပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင်ဆိုတဲ့ ဒီရှစ်သောင်းလေးထောင် သော ဓမ္မက္ခန္ဓာဘုရားရှင်တို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ဖူးမြော်ခွင့်ကို ရရှိနိုင်ရန်အတွက် ယခုအခါမှာတော့ သံဃာရတနာတွင် အကျုံးဝင်နေကြတဲ့ သံဃာ့ထေရ်ကြီး ဝါကြီးများ ဖြစ်တော်မူကြတဲ့ အဆက်ဆက်သော ဆရာသမားတွေက သင်ကြားပို့ချပေးလျက် ရှိနေကြပါတယ်။ ထိုဆရာသမားတွေရဲ့ သင်ကြား ပို့ချပေးနေတဲ့ ဓမ္မက္ခန္ဓာတွေကို ဦးထိပ်ရွက် ပန်ဆင်ကာ ဉာဏ်ဖြင့် ခံယူတတ်ဖို့ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။ ဉာဏ်ဖြင့် ခံယူတတ်တယ်ဆိုတာကတော့ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ထိုးထွင်းသိအောင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ခြင်းကိုပဲ ဆိုလိုပါတယ်။</p> <p>တစ်ချိန်မှာ ဝက္ကလိရဟန်းတော်ကို ဘုရားရှင်က ဒီလို မိန့်ကြားထားတော် မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p><b>အလံ ဝက္ကလိ ကိံ တေ ဣမိနာ ပူတိကာယေန ဒိဋ္ဌေန? ယော ခေါ ဝက္ကလိ၊ ဓမ္မံ ပဿတိ သော မံ ပဿတိ၊ ယော မံ ပဿတိ သော ဓမ္မံ ပဿတိ။ ဓမ္မဥှိ ဝက္ကလိ ပဿန္တော မံ ပဿတိ၊ မံ ပဿန္တော ဓမ္မံ ပဿတိ</b>။</p> <p>ချစ်သားဝက္ကလိ ...ဒီလို ပုပ်သိုးနေတဲ့ ခန္ဓာအိမ်ကြီးကို သင့်ရဲ့ ပသာဒ စက္ခုလို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ပကတိသော မျက်စိနဲ့ ဖူးမြင်နေခြင်းဟာ ဘာအကျိုး ရှိမှာလဲ? ချစ်သားဝက္ကလိ ... ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်ဟာ သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်ဆိုတဲ့ ဓမ္မကို ဉာဏ်ပညာမျက်စိနဲ့ တွေ့မြင်သိရှိနေတယ်၊ ဒီပုဂ္ဂိုလ် ဟာ ငါဘုရားရှင်ကို ဉာဏ်ပညာမျက်စိဖြင့် ဖူးမြင်တွေ့ရှိနေသူပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်ဟာ ငါဘုရားရှင်ကို ဉာဏ်ပညာမျက်စိနဲ့ ဖူးမြင်တွေ့ရှိ နေတယ်၊ ဒီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်ဆိုတဲ့ ဓမ္မကို ဉာဏ်ပညာ မျက်စိနဲ့ တွေ့မြင်သိရှိနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်သာ ဖြစ်တယ်။ ချစ်သားဝက္ကလိ ... သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်ဆိုတဲ့ ဓမ္မကို ဉာဏ်ပညာမျက်စိဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင် ခဲ့မည်ဆိုလျှင် ငါဘုရားရှင်ကိုလည်း ဉာဏ်ပညာမျက်စိဖြင့် ဖူးမြင်တွေ့ရှိ နေပါတယ်၊ ငါဘုရားရှင်ကိုလည်း ဉာဏ်ဖြင့် ဖူးမြင်တွေ့ရှိခဲ့မည်ဆိုလျှင် သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်ဆိုတဲ့ ဓမ္မကိုလည်း ဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင် နေပါတယ်။၂၉၉</p> <hr> <h3>ဓမ္မကာယခန္ဓာအိမ်ကြီး</h3> <p>ဘုရားရှင်ဟာ အဂ္ဂညသုတ္တန်မှာ မိမိခန္ဓာအိမ်ဟာ ဓမ္မကာယ ဖြစ်ကြာင်းကို ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။၃၀၀ ဒီနေရာမှာ နားလည် အောင်တော့ ထပ်ပြီး ရှင်းပြဖို့ လိုအပ်ပါလိမ့်မည်။ ဘုရားအလောင်းတော်ဟာ သိဒ္ဓတ္ထမင်းသားဘဝမှာလည်း ရုပ်နာမ်ခန္ဓာအစဉ်တွေ ရှိခဲ့ကြပါတယ်။ ဥရုဝေလတောအတွင်းမှာ ဒုက္ကရစရိယာ အဝင်အပါဖြစ်တဲ့ တရားဘာဝနာ အမျိုးမျိုးတွေကို ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်နေတဲ့ အချိန်အခါမှာ လည်း ရုပ်နာမ်ခန္ဓာအစဉ်တွေဟာ အဆက်မပြတ် ဆက်လက်ကာ တည်ရှိနေ ခဲ့ကြပါတယ်။ သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ မဆိုက်ရောက်မီအတွင်း ရှေ့နှင့်နောက် ဆက်စပ်ကာ အထပ်ထပ် ဖြစ်ပေါ်နေခဲ့တဲ့ ရုပ်နာမ်ခန္ဓာအစဉ်တွေကို ဓမ္မကာယဟု မခေါ်ဆိုသေးပါ။ လေးဆင့်သော အရိယမဂ်ဉာဏ် လေးဆင့်သော အရိယဖိုလ်ဉာဏ်တို့နှင့်တကွ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်မြတ်စတဲ့ ဘုရားရှင်တို့သာ ရယူပိုင်သထိုက်တဲ့ ဉာဏ်တော်မြတ်အသီးအသီးတွေကို ရရှိတဲ့အချိန်အခါ ကျမှသာလျှင် ဖြစ်ပေါ်နေခဲ့တဲ့ ရုပ်နာမ်ခန္ဓာအစဉ်တွေကို ဓမ္မကာယလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ယင်းဉာဏ်တော်မြတ်အပေါင်းတို့တွင် လေးဆင့်သော အရိယမဂ်ဉာဏ် လေးဆင့်သော အရိယဖိုလ်ဉာဏ်တို့ကား အာရမ္မဏပဋိဝေဓ သဘောအားဖြင့် အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီး ကို အာရုံမျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ကာ, အသမ္မောဟပဋိဝေဓသဘော အားဖြင့် သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို မသိမမြင်အောင် ဖုံးလွှမ်းကာကွယ် ထားတဲ့ မောဟအမိုက်မှောင်ကို ပယ်ရှားလျက် သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်း သိမြင်တော်မူတဲ့ ဉာဏ်တော်မြတ်တွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>ဘုရားရှင်ဟာ မိမိကဲ့သို့ အလားတူပင် တပည့်သာဝကတွေကိုလည်း အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို လေးဆင့်သော အရိယမဂ်ဉာဏ် လေးဆင့်သော အရိယဖိုလ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်အောင် ညွှန်ကြားပြသ ဆိုဆုံးမပေးတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုညွှန်ကြားပြသတော်မူတဲ့အခါမှာ သဗ္ဗညုတ ဉာဏ်တော်မြတ်နှင့်တကွသော တရားတော်ကို ဟောဆိုကြောင်းဖြစ်တဲ့ ဒေသနာဉာဏ်တော် စတဲ့ ဉာဏ်တော်အမျိုးမျိုးတို့ဟာ ဘုရားရှင်ရဲ့ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကို မှီတွယ်ကာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ဉာဏ်တော်မြတ်တွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ အာသယာနုသယဉာဏ်တော်မြတ်ဖြင့် ဝေနေယျ သာဝကတို့ရဲ့ အလိုအဇ္ဈာသယဓာတ်ခံကို ဆင်ခြင်တော်မူကာ, ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တိ ဉာဏ်တော်မြတ် ဖြင့် ယင်းသာဝကတို့ရဲ့ ဣန္ဒြေအနုံ့အထက် အနုအရင့်ကို ကြည့်ရှုတော်မူပြီး နောက် သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော် ဒေသနာဉာဏ်တော်မြတ်တို့ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ ကာ နှုတ်တော်မှ တိုက်ရိုက်မြွက်ဟတော်မူလျက် တရားတော်ကို ဟောကြား ပေးတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ဟောကြားတော်မူနိုင်ခြင်းဟာ လေးဆင့်သော အရိယမဂ်ဉာဏ် လေးဆင့်သော အရိယဖိုလ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ် ဒေသနာဉာဏ် အာသယာနုသယဉာဏ် ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တိဉာဏ် စတဲ့ ဓမ္မကာယ (= တရား အပေါင်းအစုတို့ စုဝေးတည်နေရာ ခန္ဓာအိမ်ကြီး) ဖြစ်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် သာ ဟောကြားတော်မူနိုင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဘုရားရှင်ရဲ့ ခန္ဓာအိမ်ကြီးကို ဓမ္မကာယဖြင့် ပြီးစီးနေတဲ့အတွက်ကြောင့် ဓမ္မကာယခန္ဓာ အိမ်ကြီးလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၃၀၁</p> <p>တပည့်သာဝက တစ်ဦးဟာ မိမိကိုယ်တိုင် အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို လေးဆင့်သော အရိယမဂ်ဉာဏ် အရိယဖိုလ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်ပြီးတဲ့ အချိန်အခါကျမှ ဘုရားရှင်ရဲ့ လေးဆင့်သော အရိယ မဂ်ဉာဏ် အရိယဖိုလ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်ထားတဲ့ အရိယသစ္စာ လေးရပ် တရားမြတ်ဆိုတဲ့ ဓမ္မကာယကို ဖူးတွေ့ခွင့် ရရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အကယ်၍ သာဝကတစ်ဦးဟာ အရိယမဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် အရိယ သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်ကို ထိုးထွင်းမသိမြင်သေးဘူးဆိုလျှင် ဘုရားရှင်ရဲ့ အရိယမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်ထားတဲ့ အရိယသစ္စာ လေးရပ် တရားမြတ်ဆိုတဲ့ ဓမ္မကာယကို ဖူးတွေ့ခွင့် မရရှိနိုင်သေးပါ။ ဒါကြောင့် ဘုရားရှင်က <b>ယော ခေါ ဝက္ကလိ ဓမ္မံ ပဿတိ၊ သော မံ ပဿတိ</b> =ချစ်သားဝက္ကလိ ...အကြင်သူဟာ သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်ဆိုတဲ့ ဓမ္မကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်နေတယ်၊ ဒီလိုပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ဓမ္မကာယလို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ငါဘုရားရှင်ကို ဉာဏ်ပညာမျက်စိဖြင့် ဖူးမြင်တွေ့ရှိနေသူပဲ ဖြစ်ပါတယ် ဒီလို မိန့်ကြားတော်မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ဓမ္မကာယခေါ်တဲ့ ဓမ္မက္ခန္ဓာဘုရားရှင်တွေကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ် ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ဖူးမြင်တွေ့ရှိနိုင်ရေးအတွက် ကျောက်ထီး တန္တု အလေးဂရုပြုတော်မူအပ်တဲ့, သံဃာရတနာတွင် အကျုံးဝင်နေကြတဲ့ သက်တော်ရှည် ဆရာတော်ကြီးများက ဘုရားရှင်ရဲ့ကိုယ်စား သွန်သင်ပြသ ဆိုဆုံးမတော်မူလျက် ရှိနေကြပါတယ်။ ဤကဲ့သို့သော သက်တော်ရှည် ဆရာတော်ကြီးများကား အေးမြတဲ့အရိပ်အာဝါသတွေကို ပေးခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်တဲ့, ချမ်းသာသုခအဝဝတွေကို လိုလားတောင့်တနေတဲ့ တပည့် သာဝကတွေ မှီဝဲဆည်းကပ်ရမည့် သံဃာရတနာ သစ်ပင်ကြီးတွေပဲ ဖြစ်ကြ ပါတယ်။</p> <p>တပည့်သူတော်ကောင်းတစ်ဦးဟာ ဒီလို သံဃာရတနာ သစ်ပင်ကြီး တွေရဲ့ အရိပ်ကို မှီခိုလျက် တရားဓမ္မတွေကို သင်ယူနေတဲ့ အပိုင်းမှာ ဆရာသမားတွေက သီလကျင့်စဉ်ပိုင်းတွေကို ညွှန်ကြားပြသ ဆိုဆုံးမ လိုက်လျှင်လည်း မနာယူလို မကျင့်လို ဖြစ်နေပြန်တယ်။ သမာဓိပိုင်းဆိုင်ရာ ကျင့်စဉ်အရပ်ရပ်တွေကို ညွှန်ကြားပြသ ဆိုဆုံးမလိုက်ပြန်လျှင်လည်း .. ယခုခေတ်မှာ စျာန်တွေကို မရနိုင်တော့ပါဘူး၊ သို့မဟုတ် စျာန်လမ်းဟာ သံသရာခရီးကြော ရှည်လွန်းလှတယ်၊ အာဠာရ ဥဒကတို့လို သာသနာတော်မှ အရှုံးကြီး ရှုံးသွားနိုင်တယ် ဤသို့ စသည်ဖြင့် ဆင်ခြေဆင်လက်တွေ ထူကာ ပယ်ရှားလိုက်ပြန်တယ်။ တစ်ဖန် ဆရာသမားတွေက အဘိဓမ္မာမှာလာရှိတဲ့ ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတွေကို အကျဉ်းအားဖြင့် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ တတ်သိ နားလည်အောင်, ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်) သဘောတရား တွေကို အကျဉ်းအားဖြင့် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ တတ်သိနားလည်အောင် ရှေးဦးစွာ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟ (= သင်္ဂြိုဟ်)ကျမ်းကို သင်ကြားပေးတော်မူကြတယ်။ ဒါတွင်မကသေးဘူး၊ ဒုက္ခသစ္စာအမည်ရတဲ့ ခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရား တွေကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်အောင်, ဒုက္ခသစ္စာတရားရဲ့ အကြောင်းရင်းဖြစ်တဲ့ သမုဒယသစ္စာတရားကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်အောင် ကျင့်ရမည့် ကျင့်စဉ်အရပ်ရပ်တွေကို ထိုထိုပါဠိတော် များနှင့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာတို့မှာ လာရှိတဲ့အတိုင်း သင်ကြားပေးလိုက်ပြန် တော့လည်း .. ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတွေဟာ သာဝကတွေ မသိနိုင်၊ ဘုရားရှင်သာ သိနိုင်တယ်၊ သာဝကတွေရဲ့ အရာမဟုတ်၊ ဘုရားရှင်ရဲ့ အရာသာ ဖြစ်တယ်၊ အတိတ် အနာဂတ်ကို ဝိပဿနာရှုဖို့မလို ဤသို့ စသည်ဖြင့် အကြောင်းအမျိုးမျိုးပြကာ ပယ်ရှားလိုက်ပြန်တယ်။</p> <p>ဒီလို ဆရာသမားတွေရဲ့ အဆုံးအမကို မနာယူဘဲ ပယ်ရှားနေခြင်းဟာ သံဃာရတနာဆိုတဲ့ သစ်ပင်ကြီးတွေကို ခုတ်လှဲနေခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ခုတ်လှဲနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ ဆရာသမားဆိုတဲ့ သစ်ပင်ကြီးတွေရဲ့ အေးမြတဲ့ အရိပ်ကို မှီခိုကာ သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာတွေကို နည်းမှန် လမ်းမှန် ပွားများအားထုတ်ပါမှ ရရှိနိုင်တဲ့ စျာန်သမာဓိချမ်းသာ ဝိပဿနာချမ်းသာ မဂ်ချမ်းသာ ဖိုလ်ချမ်းသာ နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာဆိုတဲ့ ချမ်းသာထူး ချမ်းသာမြတ်ကြီး တွေကို ရရှိနိုင်ဖို့ရန်မှာ မိုးနှင့် မြေကြီးပမာ အလွန် အလှမ်းကွာဝေးလျက် ရှိနေပါတယ်။</p> <hr> <h3>အရှုံးကြီး ရှုံးသွားကြသူများ</h3> <p>ဘုရားရှင်ဟာ ဗောဓိပင်ခြေ မြတ်သောပလ္လင်ဗွေထက်ဝယ် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ ဘုရားရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိတော်မူပြီးနောက် အဋ္ဌမမြောက်သတ္တာဟသို့ ရောက်ရှိတဲ့အခါ တရားတော်ကို စတင်ဟောကြားတော်မူရန် ဆင်ခြင်စဉ်းစား တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ရှေးဦးစွာ တရားဟောကြားပေးဖို့ရန် သင့်တင့်တဲ့ တပည့် သာဝကကို ဆင်ခြင်ကြည့်ရှုတော်မူလိုက်တဲ့အခါ အလောင်းတော်ဘဝက စျာန်သမထတွေကို သင်ပေးခဲ့ဖူးတဲ့ ကာလာမအနွယ်ဝင် အာဠာရ ရသေ့ကြီး ကို ရှေးဦးစွာ တွေ့ရှိတော်မူပါတယ်၊ ဟောကြားမည့်တရားတွေကို ထိုးထွင်း သိမြင်နိုင်တဲ့ ပါရမီမျိုးစေ့ကောင်းတွေ ရှိနေတာကိုလည်း သိရှိတော်မူခဲ့ ပါတယ်။ သို့သော် ဆက်လက်ကာ ဆင်ခြင်ကြည့်ရှုတော်မူလိုက်တဲ့အခါ ထိုအာဠာရရသေ့ကြီးဟာ လွန်ခဲ့သော ခုနစ်ရက်က ကွယ်လွန်သွားကာ အာကိဉ္စညာယတနအရူပဘုံသို့ ကပ်ရောက်သွားတာကို သိမြင်တော်မူခဲ့ ပြန်တယ်။ တစ်ဖန် ရာမရဲ့သားဖြစ်တဲ့ ဥဒကရသေ့ကြီးကို ဆက်လက်ကာ ဆင်ခြင်ကြည့်ရှုတော်မူပြန်တယ်။ ဥဒကရသေ့ကြီးမှာလည်း မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို ရရှိနိုင်တဲ့ ပါရမီမျိုးစေ့ကောင်းတွေ ရှိနေတာကိုလည်း သိမြင်တော်မူခဲ့ ပြန်တယ်။ သို့သော် ဆက်လက်ကာ ဆင်ခြင်ကြည့်ရှုတော်မူလိုက်တဲ့အခါ ဥဒကရသေ့ကြီးဟာလည်း လွန်ခဲ့သော ညကပဲ ကွယ်လွန်သွားကာ နေဝသညာနာသညာယတနအရူပဘုံသို့ ဆိုက်ရောက်သွားတာကို တွေ့မြင် သိရှိတော်မူခဲ့ပြန်တယ်။</p> <p>အရူပဘုံတွေဆိုတာကတော့ ရုပ်တရားတွေ လုံးဝမရှိကြဘဲ နာမ်တရား သက်သက်သာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ဘုံဌာနတွေသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။ အကယ်၍ ဘုရားရှင်က ထိုဘုံဌာနများသို့ ကြွရောက်တော်မူကာ တရားတော်ကို ဟောကြားခဲ့မည်ဆိုလျှင်လည်း အာဠာရနှင့် ဥဒကတို့မှာ ဘုရားရှင်ကို ဖူးမြင် တွေ့မြင်နိုင်တဲ့မျက်စိ, ဘုရားရှင်ရဲ့တရားတော်ကို နာယူနိုင်တဲ့ နားသောတ မရှိကြတဲ့အတွက် ဘုရားရှင်ရဲ့တရားတော်ကို နာယူခွင့် ကြားနာခွင့် ရရှိခြင်း ဆိုတဲ့ အခွင့်အလမ်းကြီးမှ ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီးသွားခဲ့ပါတယ်။</p> <p>တပည့်သာဝကတစ်ဦးအဖို့ လောကုတ္တရာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်အမြင် ရရှိရေး အတွက် အဓိကလိုအပ်တဲ့ အင်္ဂါရပ် နှစ်ချက် ရှိပါတယ်။<br> ၁။ အင်္ဂါရပ်ကတော့ ပရတော ဃောသ = ဘုရားရှင်ရဲ့ထံတော်မှဖြစ်စေ ဘုရားရှင်ရဲ့ တပည့်သာဝကတစ်ဦးဦးထံတော်မှဖြစ်စေ သစ္စာလေးပါးနဲ့စပ်တဲ့ တရားစကား တော်တွေကို နာကြားခွင့် ရရှိခြင်းဖြစ်ပါတယ်။<br> ၂။ ဒုတိယ အင်္ဂါရပ်ကတော့ ကာလသုံးပါး သန္တာန်နှစ်ပါးအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ အကြောင်းတရားနှင့် တကွသော ရုပ်နာမ်ပရမတ် သင်္ခါရတရားတွေကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းနိုင်ခြင်းဆိုတဲ့ နည်းမှန် လမ်းမှန် နှလုံးသွင်းတတ်တဲ့ ယောနိသောမနသိကာရတရားဟာ ယင်းတပည့် သာဝကတစ်ဦးရဲ့ ကိုယ်တွင်းအဇ္ဈတ္တသန္တာန်မှာ ထင်ရှားတည်ရှိနေခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအကြောင်း အင်္ဂါရပ် နှစ်ချက်နှင့် ပြည့်စုံညီညွတ်နေပါမှ ဘုရားရှင်ရဲ့ တပည့်သာဝကတစ်ဦးရဲ့ သန္တာန်မှာ လောကုတ္တရာသမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်အမြင်ဟာ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပါတယ်။၃၀၂</p> <p>ဘုရားရှင်က ထိုအရူပဘုံသို့ ကြွရောက်ကာ တရားတော်ကို ဟောကြား ပြသပေးခဲ့မည်ဆိုလျှင်လည်း အရူပဘုံသို့ ဆိုက်ရောက်သွားကြတဲ့ အာဠာရနှင့် ဥဒကတို့ရဲ့ သန္တာန်မှာ နာယူနိုင်တဲ့ နားမရှိကြတဲ့အတွက် ဘုရားရှင်ရဲ့ ထံတော်မှ သစ္စာလေးပါးနဲ့စပ်တဲ့ တရားစကားတော်တွေကို နာကြားခွင့် ရရှိခြင်းဆိုတဲ့ အင်္ဂါရပ်ကလည်း ချို့တဲ့နေကြပြန်တယ်။ ဒီလို ချို့တဲ့နေကြတဲ့ အတွက် ကာလသုံးပါး သန္တာန်နှစ်ပါးအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ အကြာင်း တရားနှင့်တကွသော ရုပ်နာမ်ပရမတ်သင်္ခါရတရားတွေကို လက္ခဏာရေး သုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းနိုင်ခြင်းဆိုတဲ့ နည်းမှန်လမ်းမှန် နှလုံးသွင်းတတ်တဲ့ ယောနိသောမနသိကာရတရားဟာ လည်း သူတို့ရဲ့ သန္တာန်မှာ ဘယ်လိုမှ ဖြစ်ပေါ်မလာနိုင်တော့ဘူး။ ဒါကြောင့် ဘုရားရှင်က ဒီပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ဦးကို မိမိတို့ ရသင့်ရထိုက်တဲ့ မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်မှ ဆုံးရှုံးသွားကြတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ဖြစ်နေကြတဲ့အတွက် <b>မဟာဇာနိယ</b> = အရှုံးကြီး ရှုံးကြသူများလို့ မိန့်ကြားတော်မူခဲ့ပါတယ်။၃၀၃</p> <p>ဒီလိုပုဂ္ဂိုလ်ကြီးတွေရဲ့ ဆုံးရှုံးသွားမှုကို ကြည့်ကာ စျာန်သမာဓိတွေကို ထူထောင်ခြင်းဟာ သံသရာခရီးမှာ ရှည်လျားစွာ မျောပါနေဖို့ရန် အကြောင်း ဖြစ်တယ် စသည်ဖြင့် ခြိမ်းခြောက်ကြပြန်တယ်။ သို့သော် ကြောက်ဖို့မလိုပါ၊ မိမိတို့ဘက်က ရွေးချယ်တတ်ဖို့သာ လိုပါတယ်။</p> <p>ထင်ရှားတဲ့ ပုံစံတစ်ခုကတော့ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာကြီး ဖြစ်ပါတယ်။ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာကြီးဟာ ကဿပဘုရားရှင်လက်ထက်တော်အခါက သဟက အမည်ရှိတဲ့ အနာဂါမ်ရဟန်းတော်တစ်ပါး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။၃၀၄ အနာဂါမ် အရိယာသူတော်ကောင်းတွေဟာ နီဝရဏငါးပါးကို ပယ်ရှားထားပြီး ဖြစ်ကြတဲ့ အတွက် စျာန်တရားတွေဟာ အနာဂါမ်သူတော်ကောင်းတို့အဖို့ လွယ်ကူ ချောမောလျက်သာ ရှိနေပါတယ်။ ဒါကြောင့် သဟကရဟန်းတော်ဟာ စျာန်သမာပတ်ရှစ်ပါးကိုလည်း ကျွမ်းကျင်လိမ္မာတော်မူတဲ့ ကောင်းစွာ ပွားများထားတဲ့ ရဟန်းတော်တစ်ပါးလည်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ သို့သော် သူက ပထမစျာန်ဗြဟ္မာ့ဘုံကို အနာဂတ်သံသရာခရီးဘဝတစ်ခုအဖြစ် ရွေးချယ် သတ်မှတ်ထားခဲ့ပါတယ်။ မိမိသတ်မှတ်ချက်အတိုင်း ဆန္ဒ ဝီရိယ စိတ္တ ဝီမံသ ဆိုတဲ့ အထက်စား ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး ခြံရံကာ ပထမစျာန်ကို အမြတ်စား ပွားများအားထုတ်ထားခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အနာဂါမ်ရဟန်းဘဝမှ ကွယ်လွန် သွားတဲ့အခါ ပထမစျာန်ဘုံ သုံးဘုံတို့အနက် အမြင့်ဆုံးဖြစ်တဲ့ မဟာဗြဟ္မာ ဘုံမှာ မဟာဗြဟ္မာကြီး တစ်ဦး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒုတိယထင်ရှားတဲ့ သာဓကတစ်ခုကတော့ အလောင်းတော် တောထွက် တော်မူခဲ့စဉ်က အနောမာသောင်ကမ်းမှာ ပရိက္ခရာ ရှစ်ပါးကို လာရောက် လှူဒါန်းပူဇော်တဲ့ ဃဋိကာရဗြဟ္မာကြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဃဋိကာရဗြဟ္မာကြီးဟာ လည်း ကဿပဘုရားရှင်လက်ထက်တော်က ကဿပဘုရားရှင်ရဲ့ အလုပ် အကျွေး အနာဂါမ်ဥပါသကာကြီးတစ်ဦး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အိုးလုပ်ငန်းဖြင့် ကဿပဘုရားရှင်နှင့် မျက်မမြင် မိဘနှစ်ပါးကို ပြုစုလုပ်ကျွေးနေသူ တစ်ဦး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ သူဟာလည်း စျာန်သမာပတ်ရှစ်ပါးကို ကျွမ်းကျင်လိမ္မာခဲ့တဲ့ သူတော်ကောင်းတစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် သူက အကနိဋ္ဌဘုံကို အနာဂတ် သံသရာခရီးဘဝတစ်ခုအဖြစ် ရွေးချယ်ကာ အထက်စား ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး ခြံရံလျက် စတုတ္ထစျာန်ကို အမြတ်စား ပွားများထားခဲ့ပါတယ်။ အိုးထိန်းသည် ဘဝမှ ကွယ်လွန်သွားတဲ့အခါ အကနိဋ္ဌဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ ရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။၃၀၅</p> <p>သို့သော် အာဠာရနှင့် ဥဒကတို့ဟာ သူတို့ရရှိထားတဲ့ စျာန်တွေထဲက အမြင့်ဆုံးဖြစ်တဲ့စျာန်ကသာ ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတယ်လို့ သူတို့က ယူဆထားကြတယ်။ အာဠာရရသေ့ကြီးဟာ အာကိဉ္စညာယတန စျာန်သို့ တိုင်အောင်သော သမာပတ် (၇)ပါးတို့ကို ရရှိထားခဲ့ပါတယ်။ အမြင့်ဆုံးဖြစ်တဲ့ အာကိဉ္စညာယတနစျာန်ကသာလျှင် အာကိဉ္စညာယတန ဘုံမှာ ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ပေးလိမ့်မည်လို့ ယူဆထားခဲ့တယ်။ အလားတူပဲ ဥဒကရသေ့ကြီးဟာလည်း သမာပတ် (၈)ပါးစလုံးကို ရရှိထားခဲ့ပြီးသူ ဖြစ်ပါ တယ်၊ အမြင့်ဆုံးဖြစ်တဲ့ နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်ကသာလျှင် နေဝသညာနာသညာယတနဘုံမှာ ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ဖြစ်စေလိမ့်မည်လို့ သူက ယုံကြည်ထားခဲ့တယ်။</p> <p>အကယ်၍ အာဠာရနှင့် ဥဒကတို့ဟာလည်း သဟမ္ပတိဗြဟ္မာနှင့် ဃဋိကာရဗြဟ္မာတို့ကဲ့သို့ ရွေးချယ်တတ်တဲ့ အသိဉာဏ်ရှိလို့ ရူပါဝစရဗြဟ္မာ့ဘုံ တစ်ဘုံဘုံကို ရွေးချယ်ခဲ့မည်ဆိုလျှင် ဘုရားရှင်ရဲ့ထံတော်မှ တရားတော်တွေကို နာကြားခွင့် ရရှိနိုင်ပါတယ်၊ နာကြားထားရတဲ့အတိုင်း ဝိပဿနာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုလည်း စီးဖြန်းခွင့် ရရှိနိုင်ကြပါတယ်၊ မိမိတို့ ရသင့်ရထိုက်တဲ့ မဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တွေကိုလည်း ရရှိနိုင်ကြပါတယ်၊ အရှုံးကြီး ရှုံးကြသူ များလည်း မဖြစ်နိုင်ကြတော့ပါ။ သို့သော် သဟမ္ပတိဗြဟ္မာ ဃဋိကာရဗြဟ္မာ တို့ကဲ့သို့ ရွေးချယ်တတ်တဲ့ အသိဉာဏ်မရှိကြတဲ့အတွက်ကြောင့်သာလျှင် ယခုလို အရှုံးကြီး ရှုံးသွားကြရခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် ဒီလို ရွေးချယ်တတ် တဲ့ အသိဉာဏ်ဟာ သာသနာတော်အတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ဘုရားရှင် တို့ရဲ့ တပည့်သာဝကတွေရဲ့ သန္တာန်မှာသာ ဖြစ်ပေါ်နိုင်တဲ့ အသိဉာဏ်မျိုးတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>သံသရာခရီးကို ခပ်တိုတိုပဲ အလိုရှိခဲ့တယ်ဆိုလျှင် ခပ်တိုတိုနဲ့ပဲ သံသရာ ခရီးကို အဆုံးသတ်သွားနိုင်တဲ့ သက်သေသာဓကတစ်ခုကတော့ နာမည် ကျော် ဥပကရဟန်းတော်ကြီးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘုရားရှင်ဟာ ဓမ္မစကြာဒေသနာ တော်ကို ဟောကြားတော်မူရန်အတွက် ဣသိပတန အမည်ရတဲ့ မိဂဒါဝုန် တောသို့ ကြွရောက်တော်မူတဲ့အခါ ဗောဓိမဏ္ဍိုင်နှင့် ဂယာအကြား လမ်းခု လတ်တစ်နေရာမှာ တက္ကတွန်းဘဝမှာပဲ ရှိနေသေးတဲ့ ဥပကကြီးနှင့် တွေ့ဆုံ ခဲ့ဖူးပါတယ်။ သို့သော် ဥပကကြီးရဲ့ ဣန္ဒြေတွေက မရင့်ကျက်ကြသေးတဲ့ အတွက် ဘုရားရှင်က ဥပကကြီးအား သစ္စာလေးပါးနှင့် စပ်တဲ့ တရားစကား တော်များကို ဟောကြားပေးတော် မမူခဲ့ပါ။ ဥပကကြီး မေးတဲ့မေးခွန်းလောက် ကိုသာ အဖြေပေးတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဥပကကြီးလည်း ဝင်္ကဟာရဇနပုဒ်သို့ သွားရောက်ကာ သီတင်းသုံးနေထိုင်ရင်းဖြင့် ဒေါ်ဆာဝါနှင့် အကြောင်းပါ ခဲ့ကာ သားတစ်ယောက် ထွန်းကားခဲ့ပါတယ်။ တစ်နေ့မှာတော့ ဒေါ်ဆာဝါရဲ့ အဆင့်အတန်းမြင့်မားလွန်းလှတဲ့ ပညာပေးစနစ်တွေက အလွန်ကောင်းမွန် တဲ့အတွက်ကြောင့် ဥပကကြီးဟာ အိမ်ထောင်သည်ဘဝကို သတိသံဝေဂ ကြီးစွာရခဲ့တဲ့အတွက် အိမ်မှ ထွက်ခွာကာ ဘုရားရှင်ရှိတော်မူရာ ဇေတဝန် ကျောင်းတိုက်တော်သို့ သွားရောက်ကာ ဘုရားရှင်ရဲ့ထံတော်မှောက်မှာ ခွင့်ပန်ကာ ရှင်ရဟန်းပြုခဲ့ပါတယ်။ ရှင်ရဟန်းပြုပြီးနောက် ဘုရားရှင်ရဲ့ထံ တော်မှ ကမ္မဋ္ဌာန်းတရားများကို သင်ယူကာ အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ် တော်မူလေရာ မကြာမီ အချိန်ကာလအတွင်းမှာပဲ အနာဂါမိမဂ်ဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ မကြာမီမှာပဲ ရဟန်းဘဝမှ ကွယ်လွန်တော်မူ ကာ အဝိဟာဗြဟ္မာ့ဘုံသို့ ရောက်ရှိသွားခဲ့ပါတယ်။ အဝိဟာဗြဟ္မာ့ဘုံမှာ ဗြဟ္မာ ဖြစ်လျှင်ဖြစ်ချင်း ဆက်လက်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းတော် မူလေရာ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ လျင်မြန်စွာ ဆိုက်ရောက်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ရဟန္တာဖြစ်တော်မူပြီးနောက် ချက်ချင်းပဲ ပရိနိဗ္ဗာန်စံသွားတော်မူခဲ့ပါတယ်။၃၀၆</p> <p>ဒါ့ကြောင့် ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ ရောက်တိုင်း သံသရာခရီးကြော မရှည်တာ ကိုတော့ သို့မဟုတ် သံသရာခရီးကြောမှာ မျောပါမနေဘူးဆိုတာကိုတော့ သဘောပေါက်ပါ။ မိမိတို့ရဲ့ လိုလားတောင့်တမှုအပေါ်မှာ မူတည်နေပါတယ်။ မိမိတို့က သံသရာခရီးကို ရှည်လိုလျှင် သံသရာခရီးက ရှည်နေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။မိမိတို့က သံသရာခရီးကို တိုလိုလျှင်လည်း သံသရာခရီးဟာ တိုနေမည်သာ ဖြစ်ပါတယ်။ မိမိတို့ ထူထောင်ထားတဲ့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်တို့အပေါ်၌ အခြေတည်ကာ သင်္ခါရ ကံတွေက အကျိုးပေးနေသောကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>နောက်တစ်ခုကတော့ ဒီဘဝမှာပဲ သံသရာခရီးကို အဆုံးသတ်ချင်တယ် ဆိုလျှင်လည်း အဆုံးသတ်နိုင်တဲ့ သက်သေသာဓကထုံးတွေလည်း များစွာ ရှိကြပါတယ်။ ဘုရားရှင်လက်ထက်တော်အခါက ဝိဇ္ဇာသုံးပါးကို ရရှိတော် မူကြတဲ့ တေဝိဇ္ဇာပတ္တ ရဟန္တာအရှင်မြတ်များ, အဘိညာဏ်ခြောက်ပါးကို ရရှိတော်မူကြတဲ့ ဆဠာဘိညာပတ္တ ရဟန္တာအရှင်မြတ်များ, ပဋိသမ္ဘိဒါ ဉာဏ်တော်မြတ်လေးပါးတို့ကို ရရှိတော်မူကြတဲ့ ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တ ရဟန္တာ အရှင်မြတ်များ -- ဒီလို ဂုဏ်ထူးဝိသေသအမျိုးမျိုးတွေနှင့် ပြည့်စုံတော်မူကြတဲ့ ရဟန္တာအရှင်မြတ်ကြီးတို့ဟာ စျာန်သမာပတ်ရှစ်ပါးတွေမှာ တစ်ဖက်ကမ်း ခပ်အောင် ကျွမ်းကျင်လိမ်မာတော်မူကြတဲ့ သူတော်ကောင်းကြီးတွေချည်း ဖြစ်ကြပါတယ်။ သို့သော် ထိုရဟန္တာအရှင်မြတ်ကြီးတို့ဟာ သံသရာခရီးကြော မှာ မျောပါတော်မမူကြဘဲ ထိုဘဝမှာပဲ သံသရာခရီးကို အဆုံးသတ်ကာ ပရိနိဗ္ဗာန်စံဝင်တော်မူသွားခဲ့ကြပါတယ်။</p> <p>ဒါကြောင့် စျာန်တွေကို အားထုတ်ခဲ့လျှင် သံသရာခရီးကြော ရှည်တယ် လို့ ခြိမ်းခြောက်ကာ .. သမာဓိဓမ္မက္ခန္ဓာဘုရားရှင်ဆိုတဲ့ သစ်ပင်ကြီးတွေကို မခုတ်လှဲကြပါနဲ့လို့ သတိပေး တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။</p> <h3>ကြာပန်းနဲ့ ပမာတူတဲ့ ဘုရားရှင်</h3> <p>ဒီနေရာမှာ အေးမြတဲ့ အရိပ်အာဝါသရှိတဲ့ သာသနာ့သစ်ပင်ကြီးတွေကို ခုတ်လှဲလိုတဲ့ သူတော်ကောင်းတွေကို ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ်ပါဠိတော်မှာ ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်တိုင် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့တဲ့ ပုပ္ဖသုတ္တန်နှင့်၃၀၇ မိတ်ဆက်ပေး လိုပါတယ်။ ထိုသုတ္တန်ရဲ့ ဆိုလိုရင်းကို အတိုချုပ်ကာ ပြောကြရအောင် ..။</p> <p>ဘုရားရှင်ဟာ သာဝတ္ထိပြည်မွန်ဝယ် သီတင်းသုံးစံနေတော်မူခိုက် ဒီသုတ္တန်ကို ဟောကြားပေးတော်မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... ငါဘုရားရှင်ဟာ လောကကြီးနှင့် (သတ္တလောကကြီးနှင့်) ဘယ်တော့မှ မငြင်းခုံပါ။ လောကကြီးကသာလျှင် (သစ္စကပရိဗိုဇ်ကဲ့သို့သော သတ္တလောကကြီးကသာလျှင်) ငါဘုရားရှင်နှင့် လာရောက်ကာ ငြင်းခုံနေပါတယ်။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... ဓမ္မကိုသာ ပြောဆိုလေ့ရှိတဲ့ ဓမ္မဝါဒီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ဘယ်သူနဲ့မှ ငြင်းခုံမှု မပြုပါဘူး။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... လောကမှာ ပညာရှိသူတော်ကောင်းတို့က မရှိဘူးလို့ ပြောဆိုနေတဲ့ အကြောင်းအရာမျိုးကို ငါဘုရားရှင်ကလည်း မရှိဘူးလို့ပဲ ပြောဆိုတော်မူပါတယ်။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... လောကမှာ ပညာရှိသူတော်ကောင်းတို့က ရှိပါတယ်လို့ ပြောဆိုနေတဲ့ အကြောင်းအရာ မျိုးကို ငါဘုရားရှင်ကလည်း ရှိပါတယ်လို့ပဲ ပြောဆိုတော်မူပါတယ်။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... လောကမှာ ပညာရှိသူတော်ကောင်းတို့က မရှိဘူးလို့ ပြောဆိုနေတဲ့ ဘယ်လိုအကြောင်းအရာမျိုးကို ငါဘုရားရှင်ကလည်း မရှိဘူးလို့ပဲ ပြောဆိုတော်မူပါသလဲ? လောကမှာ ပညာရှိသူတော်ကောင်း တို့က နိစ္စ = မြဲတဲ့, ဓုဝ = ခိုင်ခံ့တဲ့, သဿတ = တည်တံ့တဲ့, အဝိပရိဏာမဓမ္မ (= ဖောက်ပြန်ပျက်စီးမှု)သဘော လုံးဝမရှိတဲ့ ရုပ် ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ်ဆိုတာ မရှိပါဘူးလို့ ပြောဆိုနေကြပါတယ်။ ငါဘုရားရှင်ကလည်း ထိုသဘောတရားမျိုးဟာ မရှိဘူးလို့ပဲ ပြောဆိုတော်မူပါတယ်။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... ဒါကတော့ လောကမှာ ပညာရှိသူတော်ကောင်းတို့က မရှိပါဘူးလို့ ပြောဆိုနေတဲ့ အကြောင်းအရာမျိုးကို ငါဘုရားရှင်ကလည်း ဒီလို အကြောင်းအရာမျိုးမှာ မရှိဘူးလို့ပဲ ပြောဆိုတော်မူပါတယ် ---- ဆိုတဲ့ အကြောင်းအရာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... လောကမှာ ပညာရှိသူတော်ကောင်းတို့က ရှိပါတယ်လို့ ပြောဆိုနေတဲ့ ဘယ်လိုအကြောင်းအရာမျိုးကို ငါဘုရားရှင်က လည်း ရှိပါတယ်လို့ပဲ ပြောဆိုတော်မူပါသလဲ? လောကမှာ ပညာရှိ သူတော် ကောင်းတို့က အနိစ္စ = မမြဲတဲ့, ဒုက္ခ = ဆင်းရဲတဲ့, ဝိပရိဏာမဓမ္မ (= ဖောက်ပြန် ပျက်စီးမှု)သဘောရှိတဲ့ ရုပ် ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ်-ဆိုတာ ရှိပါတယ်လို့ ပြောဆိုနေကြပါတယ်။ ငါဘုရားရှင်ကလည်း ထိုသဘောတရား မျိုးဟာ ရှိပါတယ်လို့ပဲ ပြောဆိုတော်မူပါတယ်။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... ဒါကတော့ လောကမှာ ပညာရှိသူတော်ကောင်းတို့က ရှိပါတယ်လို့ ပြောဆို နေတဲ့ အကြောင်းအရာမျိုးကို ငါဘုရားရှင်ကလည်း ဒီလို အကြောင်းအရာ မျိုးမှာ ရှိပါတယ်လို့ပဲ ပြောဆိုတော်မူပါတယ် --- ဆိုတဲ့ အကြောင်းအရာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... လောကမှာ လောကဓမ္မအမည်ရတဲ့ သင်္ခါရ တရားဟာ ထင်ရှားတည်ရှိနေပါတယ်။ ဒီလောကဓမ္မအမည်ရတဲ့ သင်္ခါရ တရားကို တထာဂတအမည်ရတော်မူတဲ့ သင်တို့ဆရာ ငါဘုရားဟာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်တော်မူပါတယ်၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်တော်မူပါတယ်။ ယင်းလောကဓမ္မ အမည်ရတဲ့ သင်္ခါရတရားကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်တော် မူပြီးတဲ့အခါ, သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်တော်မူပြီးတဲ့အခါ ဒီလောကဓမ္မအမည်ရတဲ့ သင်္ခါရတရားကို အကျဉ်း အားဖြင့်လည်း ဟောကြားပေးတော်မူပါတယ်၊ အကျယ်အားဖြင့်လည်း ဟောကြားပေးတော်မူပါတယ်၊ သရုပ်ထုတ်ကာ ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင် လည်း ဟောကြားပေးတော်မူပါတယ်၊ ဒီတရားတွေ သင်ချစ်သားတို့ရဲ့ အသိဉာဏ်မှာ တည်ရှိလာအောင်လည်း ဟောကြားပေးတော်မူပါတယ်၊ ဥဒါဟရုဏ် ပုံစံထုတ်ကာလည်း ဖွင့်ဆိုပြပေးတော်မူပါတယ်၊ အနက်အဓိပ္ပာယ် ကို ခွဲခြားဝေဖန်ကာလည်း ဟောကြားပေးတော်မူပါတယ်၊ ဥပမာပြကာ ပေါ်လွင်ထင်ရှားအောင်လည်း ပြုလုပ်ပေးတော်မူပါတယ်။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... တထာဂတအမည်ရတော်မူတဲ့ သင်တို့ဆရာ ငါဘုရားဟာ လောကဓမ္မအမည်ရတဲ့ ယင်းသင်္ခါရတရားကို သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်တော်မူပါတယ်၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်တော်မူပါတယ်။ ယင်းလောကဓမ္မ အမည်ရတဲ့ သင်္ခါရတရားကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်တော် မူပြီးတဲ့အခါ, သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်တော်မူပြီးတဲ့အခါ ဒီလောကဓမ္မအမည်ရတဲ့ သင်္ခါရတရားကို အကျဉ်း အားဖြင့်လည်း ဟောကြားပေးတော်မူပါတယ်၊ အကျယ်အားဖြင့်လည်း ဟော ကြားပေးတော်မူပါတယ်၊ သရုပ်ထုတ်ကာ ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင်လည်း ဟောကြားပေးတော်မူပါတယ်၊ ဒီတရားတွေ သင်ချစ်သားတို့ရဲ့ အသိဉာဏ်မှာ တည်ရှိလာအောင်လည်း ဟောကြားပေးတော်မူပါတယ်၊ ဥဒါဟရုဏ် ပုံစံထုတ် ကာလည်း ဖွင့်ဆိုပြပေးတော်မူပါတယ်၊ အနက်အဓိပ္ပာယ်ကို ခွဲခြားဝေဖန်ကာ လည်း ဟောကြားပေးတော်မူပါတယ်၊ ဥပမာပြကာ ပေါ်လွင်ထင်ရှားအောင် လည်း ပြုလုပ်ပေးတော်မူပါတယ်။ လောကမှာ လောကဓမ္မအမည်ရတဲ့ ယင်းသင်္ခါရတရားဆိုတာက ဘာလဲ?</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... ရုပ် (ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ်)ဟာ လောကမှာ လောကဓမ္မအမည်ရတဲ့ သင်္ခါရသဘောတရားပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ လောကမှာ လောကဓမ္မအမည်ရတဲ့ ယင်းရုပ် (ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ်) သင်္ခါရသဘောတရားကို တထာဂတအမည်ရတော်မူတဲ့ သင်တို့ ဆရာ ငါဘုရားဟာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်တော်မူပါတယ်၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်တော် မူပါတယ်။ ယင်းသင်္ခါရသဘောတရားကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ထိုးထွင်း သိမြင်တော်မူပြီးတဲ့အခါ, သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်တော်မူပြီးတဲ့အခါ ယင်းသင်္ခါရသဘောတရားကို အကျဉ်း အားဖြင့်လည်း ဟောကြားပေးတော်မူပါတယ်၊ အကျယ်အားဖြင့်လည်း ဟော ကြားပေးတော်မူပါတယ်၊ သရုပ်ထုတ်ကာ ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင်လည်း ဟောကြားပေးတော်မူပါတယ်၊ ဒီတရားတွေ သင်ချစ်သားတို့ရဲ့ အသိဉာဏ်မှာ တည်ရှိလာအောင်လည်း ဟောကြားပေးတော်မူပါတယ်၊ ဥဒါဟရုဏ် ပုံစံထုတ် ကာလည်း ဖွင့်ဆိုပြပေးတော်မူပါတယ်၊ အနက်အဓိပ္ပာယ်ကို ခွဲခြားဝေဖန် ကာလည်း ဟောကြားပေးတော်မူပါတယ်၊ (ရုပ်ဟာ ရေမြှုပ်ဆိုင်နဲ့ ပမာတူ တယ်၊ ဝေဒနာဟာ ရေပွက်နဲ့ ပမာတူတယ်၊ သညာဟာ တံလျှပ်နဲ့ ပမာတူ တယ်၊ သင်္ခါရတွေဟာ ငှက်ပျောတုံးနဲ့ ပမာတူကြတယ်၊ ဝိညာဏ်ဟာ မျက်လှည့်ရုပ်နဲ့ ပမာတူတယ်..စသည်ဖြင့်) ဥပမာပြကာ ပေါ်လွင်ထင်ရှား အောင်လည်း ပြုလုပ်ပေးတော်မူပါတယ်။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်ဟာ တထာဂတအမည်ရ တော်မူတဲ့ သင်တို့ဆရာ ငါဘုရားက ဒီလို အကျဉ်းအားဖြင့်လည်း ဟောကြား ပေးတော်မူနေပါလျက် အကျယ်အားဖြင့်လည်း ဟောကြားပေးတော်မူနေ ပါလျက် သရုပ်ထုတ်ကာ ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင်လည်း ဟောကြားပေးတော် မူနေပါလျက် ဒီတရားတွေ သင်ချစ်သားတို့ရဲ့ အသိဉာဏ်မှာ တည်ရှိလာ အောင်လည်း ဟောကြားပေးတော်မူနေပါလျက် ဥဒါဟရုဏ် ပုံစံထုတ်ကာ လည်း ဖွင့်ဆိုပြပေးတော်မူနေပါလျက် အနက်အဓိပ္ပာယ်ကို ခွဲခြားဝေဖန်ကာ လည်း ဟောကြားပေးတော်မူနေပါလျက် (ရုပ်ဟာ ရေမြှုပ်ဆိုင်နဲ့ ပမာတူတယ်၊ ဝေဒနာဟာ ရေပွက်နဲ့ ပမာတူတယ်၊ သညာဟာ တံလျှပ်နဲ့ ပမာတူတယ်၊ သင်္ခါရတွေဟာ ငှက်ပျောတုံးနဲ့ ပမာတူကြတယ်၊ ဝိညာဏ်ဟာ မျက်လှည့်ရုပ်နဲ့ ပမာတူတယ် .. စသည်ဖြင့်) ဥပမာပြကာ ပေါ်လွင်ထင်ရှားအောင်လည်း ပြုလုပ်ပေးနေတော်မူနေပါလျက် လောကဓမ္မအမည်ရတဲ့ ယင်းသင်္ခါရ သဘောတရားကို ဉာဏ်ပညာမျက်စိဖြင့် မသိ၊ ဉာဏ်ပညာမျက်စိဖြင့် မမြင်။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... ဒီလို မသိမမြင်တဲ့ ဉာဏ်ပညာမျက်စိ မရှိတဲ့ ပညာ မျက်စိ ကန်းနေတဲ့ မိုက်မဲလှတဲ့ ဒီလို ပုထုဇန်ငမိုက်သားကို ငါဘုရားရှင်ဟာ ဘာလုပ်ပေးနိုင်တော့မှာလဲ?</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... ဖြစ်သင့်ဖြစ်ရာ နှိုင်းခိုင်းဖွယ်ရာ လောက ဥပမာဖြင့် ပြောပြရမည်ဆိုလျှင် ဥပ္ပလာကြာ မဒုမာကြာ ပုဏ္ဍရိတ်ကြာဆိုတဲ့ ကြာပန်းတွေဟာ ရေထဲမှာပဲ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရတယ်၊ ရေထဲမှာပဲ ကြီးပွားခဲ့ရတယ်၊ ရေထဲမှ ရေမျက်နှာပြင်ပေါ်သို့ တက်ရောက်ကာ ပွင့်လန်းလာတဲ့အခါ ရေနှင့် လိမ်းကျံမှုမရှိဘဲ ရေပေါ်မှာ ရပ်တည်နေနိုင်ခဲ့တယ်။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... ဒီဥပမာအတူပဲ တထာဂတအမည်ရတော်မူတဲ့ သင်တို့ဆရာ ငါဘုရားဟာ လည်း ဒီဩကာသလောကကြီးထဲမှာ မွေးဖွားလာခဲ့ရတယ်၊ ကြီးပွားလာခဲ့ရ တယ်၊ ဒီဩကာသလောကကြီးထဲမှာ မွေးဖွားလာခဲ့ရသော်လည်း ကြီးပွားလာ ခဲ့ရသော်လည်း လောကကြီးကို ကျော်လွှားလွှမ်းမိုးကာ လောကကြီးနှင့် ငြိကပ် လိမ်းကျံမှုမရှိဘဲ သီတင်းသုံးနေထိုင်တော်မူနိုင်ပါတယ်၃၀၈</p> <p>ဒီသုတ္တန်ကတော့ ပုပ္ဖသုတ္တန်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ တရားနာပရိသတ်တွေ ကိုတော့ ထပ်မံပြီး တိုက်တွန်းပါရစေ။</p> <p>မိမိတို့ဟာလည်း ဘုရားရှင်ရဲ့ မျက်ကွယ်အပြုခံထားကြရတဲ့, သင်္ခါရဓမ္မ တွေကို ဉာဏ်ပညာမျက်စိဖြင့် မသိမမြင်ကြတဲ့, ဉာဏ်ပညာမျက်စိ မရှိကြတဲ့, ပညာမျက်စိကန်းနေကြတဲ့, မိုက်မဲလှတဲ့ ပုထုဇန်ငမိုက်သားတွေ စာရင်းထဲမှာ မပါဝင်ကြရအောင်တော့ ကြိုးစားကြပါလို့ ..တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။</p> <hr> <h3>မဟာဂေါသိင်္ဂအင်ကြင်းတောကြီးကို တင့်တယ်စေသူများ</h3> <p>အလွန်မွှေးကြိုင်တဲ့ အင်ကြင်းပန်းတို့ဖြင့် ဝေဆာပြန့်ပြောလျက်ရှိနေတဲ့ မဟာဂေါသိင်္ဂအင်ကြင်းတောကြီးအတွင်းဝယ် ကိလေသာတောချုံပုတ်တွေကို အမြစ်ပါမကျန်ရအောင် ရှင်းလင်းထားတော်မူပြီးကြတဲ့ မထေရ်မြတ်ကြီးတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးပွဲတစ်ခုအကြောင်းအရာကို မဟာဂေါသိင်္ဂသုတ္တန်မှာ၃၀၉ ဖော်ပြထား ပါတယ်။ ဒီသုတ္တန်ကို အကျဉ်းချုပ်ကာ နာကြားကြရအောင် ..။</p> <p>တစ်ချိန်မှာ ဘုရားရှင်နှင့်တကွ ထင်ရှားကျော်ကြားတော်မူကြတဲ့ အရှင် သာရိပုတြာ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန် အရှင်မဟာကဿပ အရှင်အနုရုဒ္ဓါ အရှင်အာနန္ဒာ အရှင်ရေဝတ အစရှိတဲ့ ရဟန္တာမထေရ်မြတ်ကြီး တော်တော် ခပ်များများဟာ မဟာဂေါသိင်္ဂအင်ကြင်းတောကြီးအတွင်းမှာ သီတင်းသုံးစံနေ တော်မူလျက် ရှိကြပါတယ်။ ထိုအချိန်အခါမှာ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်မြတ်က တော့ သောတာပန်အဆင့်တွင်သာ တည်ရှိနေပါသေးတယ်။ ထိုမထေရ်မြတ် ကြီးတွေဟာ ညနေချမ်းအခါမှာ တရားနာယူရန်ဆိုတဲ့ ဦးတည်ချက်ဖြင့် အရှင်သာရိပုတြာ မထေရ်မြတ်ကြီးထံသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူကြပါတယ်။</p> <p>ထိုနေ့ ညဉ့်အခါကား .. ဆီးနှင်းအညစ်အကြေး, မြူအညစ်အကြေး, တိမ်အညစ်အကြေး, အသူရိန်ဖမ်းခြင်းအညစ်အကြေး, မီးခိုးအညစ်အကြေး ဆိုတဲ့ အညစ်အကြေးငါးမျိုးတို့မှ ကင်းစင်နေတဲ့ ညအခါလည်း ဖြစ်နေပါ တယ်။ လပြည့်ဝန်းကလည်း ထွန်းလင်းတောက်ပလျက် ရှိနေပါတယ်။ အင်ကြင်းပန်းတွေကလည်း အင်ကြင်းပင်တိုင်းမှာ အလွန်တင့်တယ်စွာ ပွင့်လန်းဝေဆာလျက် ရှိနေကြပါတယ်။ အလွန်မွှေးကြိုင်နေတဲ့ အင်ကြင်းပန်း ရနံ့တို့က နတ်ပန်းကဲ့သို့ ကြိုင်လှိုင်တဲ့ ရနံ့တို့ဖြင့် တစ်တောလုံးကို လွှမ်းခြုံထား လျက် ရှိနေကြပါတယ်။ အောက်ခြေတောချုံပုတ်တွေ ရှင်းနေတဲ့ အလွန်တင့် တယ်တဲ့ တောအုပ်ကြီးတစ်ခုလည်း ဖြစ်နေပါတယ်။</p> <p>ဒီလို အင်ကြင်းတောကြီးဟာ အဘယ်ကဲ့သို့သော ရဟန်းတော်မျိုးဖြင့် တင့်တယ်နိုင်ပါသလဲ? ..လို့ အရှင်သာရိပုတြာမထေရ်မြတ်ကြီးက အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်မြတ်ကြီးကို စတင်ကာ မေးမြန်းတော်မူလိုက်ပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်မြတ်က ဒီလို အဖြေပေးတော်မူပါတယ်။</p> <p>အရှင်ဘုရား သာရိပုတြာ ...ဒီသာသနာတော်မှာ ရဟန်းတော် တစ်ပါးဟာ .. အစ အလယ် အဆုံး သုံးပါးအစုံ ကောင်းခြင်းဂုဏ်တွေနဲ့ ပြည့်စုံတော်မူနေတဲ့, အနက်သဒ္ဒါနဲ့လည်း ပြည့်စုံတော်မူနေတဲ့, နုတ်ပယ်ပစ် ဖို့ရန် အပိုလည်းမရှိ ဖြည့်စွက်ဖို့ရန် လိုအပ်ချက်လည်းမရှိ အဘက်ဘက်မှ အားလုံးပြည့်စုံနေတဲ့, အဘက်ဘက်မှလည်း အလွန်သန့်ရှင်းစင်ကြယ်နေတဲ့, မွန်မြတ်တဲ့ ကျင့်စဉ်အရပ်ရပ်တွေကို ဖော်ပြနေတဲ့ ဘုရားရှင်ရဲ့ တရားတော် များကို ပရိယတ္တိအသိ (= သင်သိ), ပဋိဝေဓအသိ (= ကျင့်သိ)ဆိုတဲ့ ဒီလို အသိနှစ်မျိုးဖြင့် အကြား+အမြင် (= ဗဟုဿုတ) များပြားနေတယ်။ ဒီလို ရဟန်းတော်မျိုးဟာ အသံနေအသံထား ပီပြင်ကောင်းမွန်စွာဖြင့် ကိလေသာ အာသဝေါတရားတွေကို အနုသယဓာတ်ငုတ်ပါ မကျန်ရအောင် ပယ်နုတ်ပေး နိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိနေတဲ့ သီလကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ်တွေကို အရဟတ္တဖိုလ်ပေါက်သည်အထိ ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမပေးနေမည်ဆိုလျှင် ဒီလို ရဟန်းတော်မျိုးဖြင့် ဒီအင်ကြင်းတောကြီးကို တင့်တယ်စေနိုင်ရာ ပါတယ်..လို့ ဒီလို တင်ပြလျှောက်ထားတော်မူလိုက်ပါတယ်။</p> <p>တစ်ဖန် အရှင်သာရိပုတြာမထေရ်မြတ်ကြီးက အရှင်ရေဝတမထေရ် အား ပုံစံတူပဲ မေးမြန်းတော်မူလိုက်ပြန်တယ်။ အဲဒီအခါမှာလည်း အရှင် ရေဝတမထေရ်မြတ်က ဒီလို ပြန်လည်ကာ လျှောက်ထားတော်မူလိုက် ပါတယ်။</p> <p>အရှင်ဘုရား သာရိပုတြာ ... ဒီသာသနာတော်မှာ ရဟန်းတော် တစ်ပါးဟာ တစ်ပါးထီးတည်း ကိန်းအောင်းတော်မူလေ့ရှိတယ်၊ တစ်ပါး ထီးတည်း ကိန်းအောင်းနေရတာကို မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက်တယ်၊ မိမိရဲ့ ကိုယ်တွင်း အဇ္ဈတ္တသန္တာန်မှာ စိတ်တည်ငြိမ်မှု သမာဓိကို ရရှိအောင် သီလကို အခြေခံကာ သမထဘာဝနာကို အစဉ်တစိုက် ပွားများအားထုတ်လျက် ရှိတယ်၊ ဒီလို ပွားများအားထုတ်လို့ ရရှိထားတဲ့ ဘယ်တော့မှ မလျှောကျတဲ့ စျာန်သမာဓိတွေလည်း ရှိနေတယ်၊ သီလနှင့် စျာန်သမာဓိကို အခြေခံကာ ပွားများအားထုတ်ထားတဲ့ အဆင့်ဆင့်သော ဝိပဿနာဘာဝနာတွေလည်း ထင်ရှားရှိနေတယ်၊ တောကျောင်းတောင်ကျောင်းတွေမှာ သမထဘာဝနာ ဝိပဿနာဘာဝနာတွေကို အစဉ်တစိုက် ကြိုးစားအားထုတ်လျက် တောကျောင်း တောင်ကျောင်းတွေကို တိုးပွားစေသူလည်း ဖြစ်တယ်။ ဒီလို ရဟန်းတော်မျိုး ဖြင့် ဒီအင်ကြင်းတောကြီးကို တင့်တယ်စေနိုင်ရာပါတယ်..လို့ ဒီလို တင်ပြ လျှောက်ထားတော်မူလိုက်ပါတယ်။</p> <p>တစ်ဖန် အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ်ကိုလည်း အလားတူပဲ ဆက်လက် ကာ မေးမြန်းကြည့်တော်မူပြန်တယ်။ အဲဒီအခါမှာလည်း အရှင်အနုရုဒ္ဓါ မထေရ်မြတ်က ဒီလို ပြန်လည်ကာ လျှောက်ထားတော်မူလိုက်ပါတယ်။</p> <p>အရှင်ဘုရား သာရိပုတြာ ... ဒီသာသနာတော်မှာ ရဟန်းတော် တစ်ပါးဟာ အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်နေတဲ့ လူတို့ရဲ့ ပကတိမျက်စိအမြင်ကို ကျော်လွှားလွန်မြောက်နေတဲ့ နတ်တို့ရဲ့ မျက်စိနှင့် အလားတူနေတဲ့ ဒိဗ္ဗစက္ခု အဘိညာဏ် ဉာဏ်တော်မြတ်ဖြင့် တစ်ထောင်သော လောကဓာတ်ကို ကြည့်ရှု နေနိုင်တယ်။ ဒီလို ရဟန်းတော်မျိုးဖြင့် ဒီအင်ကြင်းတောကြီးကို တင့်တယ်စေ နိုင်ရာပါတယ်..လို့ ဒီလို တင်ပြလျှောက်ထားတော်မူလိုက်ပါတယ်။</p> <p>တစ်ဖန် အရှင်မဟာကဿပမထေရ်မြတ်ကြီးကိုလည်း ပုံစံတူပဲ ဆက် လက်ကာ မေးမြန်းကြည့်တော်မူပြန်ပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာလည်း အရှင်မဟာကဿပမထေရ်မြတ်ကြီးက ဒီလို ပြန်လည်လျှောက်ထားတော်မူပါတယ်။</p> <p>အရှင်ဘုရား သာရိပုတြာ ... ဒီသာသနာတော်မှာ ရဟန်းတော် တစ်ပါးဟာ မိမိကိုယ်တိုင်ကလည်း အာရညကင်ဓုတင်ကို ဆောက်တည်ကာ ကျင့်သုံးတယ်၊ ပိဏ္ဍပါတ်ဓုတင်ကို ဆောက်တည်ကာ ကျင့်သုံးတယ်၊ ပံသုကူလဓုတင်ကို ဆောက်တည်ကာ ကျင့်သုံးတယ်၊ တိစီဝရိက်ဓုတင်ကို ဆောက် တည်ကာ ကျင့်သုံးတယ်၊ ဒီဓုတင်တွေရဲ့ ဂုဏ်ကျေးဇူးတွေကိုလည်း သူတစ်ပါး တွေကို ဟောကြားပြသပေးလေ့ရှိတယ်။ မိမိကိုယ်တိုင်ကလည်း အလိုနည်း ပါးခြင်း = အပ္ပိစ္ဆဂုဏ်, ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်း = သန္တုဋ္ဌိဂုဏ်, ဝိဝေကသုံးဖြာ၌ မွေ့လျော်ခြင်း = ပဝိဝိတ္တဂုဏ်, ရောရောနှောနှော မနေထိုင်ခြင်း = အသံသဂ္ဂဂုဏ်, အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း = အာရဒ္ဓဝီရိယဂုဏ်, သီလနှင့် ပြည့်စုံခြင်း = သီလသမ္ပန္နဂုဏ်, သမာဓိနှင့် ပြည့်စုံခြင်း = သမာဓိသမ္ပန္နဂုဏ်, ပညာနှင့် ပြည့်စုံခြင်း = ပညာသမ္ပန္နဂုဏ်, ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်မှု အရဟတ္တဖိုလ်နှင့် ပြည့်စုံခြင်း = ဝိမုတ္တိသမ္ပန္နဂုဏ်, ဝိမုတ္တိဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံခြင်း = ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနသမ္ပန္နဂုဏ် ---- ဒီလို ဂုဏ်ကျေးဇူး အမျိုးမျိုး တွေနဲ့ ပြည့်စုံတယ်။ ဒီလို ဂုဏ်ကျေးဇူးအမျိုးမျိုးတွေနှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ ချီးမွမ်းဖွယ် တရားစကားတွေကိုလည်း သူတစ်ပါးတို့အား ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမပေးတတ်တယ်။ ဒီလိုရဟန်းတော်မျိုးဖြင့် ဒီအင်ကြင်းတောကြီးကို တင့်တယ်စေနိုင်ရာပါတယ်..လို့ ဒီလို တင်ပြလျှောက်ထားတော်မူပါတယ်။</p> <p>တစ်ဖန် အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်မထေရ်မြတ်ကြီးအားလည်း ပုံစံတူပဲ ဆက်လက်ကာ မေးမြန်းလျှောက်ထားကြည့်တော်မူပြန်တယ်။ အဲဒီအခါမှာ လည်း အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန် မထေရ်မြတ်ကြီးက ဒီလို ပြန်လည် လျှောက်ထားတော်မူလိုက်ပါတယ်။</p> <p>အရှင်ဘုရား သာရိပုတြာ ... ဒီသာသနာတော်မှာ ရဟန်းတော် နှစ်ပါးတို့ဟာ အဘိဓမ္မာ တရားစကားတော်တွေကို ဆွေးနွေးပြောဆို နေကြတယ်။ ဒီရဟန်းတော် နှစ်ပါးတို့ဟာ တစ်ပါးက တစ်ပါးကို အဘိဓမ္မာ ဒေသနာတော်မှာ လာရှိနေတဲ့ ခက်ရာခက်ဆစ် ဖြစ်နေကြတဲ့ ပြဿနာ အရပ်ရပ်တွေကို မေးမြန်းကြတယ်၊ တစ်ပါးက တစ်ပါးကို ပြန်လည်ကာ အဖြေ ပေးနေကြတယ်၊ အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်နှင့် ပတ်သက်လို့ မမေးမြန်းတတ်တဲ့ အကြောင်းအရာဆိုတာလည်း မရှိ၊ မဖြေဆိုနိုင်တဲ့ အကြောင်းအရာဆိုတာ လည်း မရှိ၊ နှစ်ပါးစလုံးတို့ဟာ အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်အားလုံးတို့မှာ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာတော်မူနေကြပါတယ်။ ဒီလို ရဟန်းတော်မျိုးတို့ဖြင့် ဒီ အင်ကြင်းတောကြီးကို တင့်တယ်စေနိုင်ရာပါတယ်..လို့ ဒီလို တင်ပြ လျှောက်ထားတော်မူပါတယ်။</p> <p>တစ်ဖန် အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်မထေရ်မြတ်ကြီးက အရှင်သာရိပုတြာ မထေရ်မြတ်ကြီးကို ပုံစံတူပဲ ဆက်လက်ကာ မေးမြန်းကြည့်တော်မူပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ အရှင်သာရိပုတြာမထေရ်မြတ်ကြီးက ဒီလို ပြန်လည် မိန့်ကြား တော်မူလိုက်ပါတယ်။</p> <p>အရှင်ဘုရား မောဂ္ဂလ္လာန် ... ဒီသာသနာတော်မှာ ရဟန်းတော် တစ်ပါးဟာ စိတ်ကို မိမိအလိုဆန္ဒအတိုင်းသာ ဖြစ်စေတယ်၊ ဒီရဟန်းတော်ဟာ စိတ်ရဲ့နောက်သို့ လိုက်ကာ ဖြစ်လေ့မရှိဘူး။ ဒီရဟန်းတော်ဟာ နံနက်အခါမှာ ဖြစ်စေ နေ့လယ်အခါမှာဖြစ်စေ ညချမ်းအခါမှာဖြစ်စေ လောကီစျာန် သမာပတ်ပဲဖြစ်ဖြစ် လောကုတ္တရာသမာပတ်ပဲဖြစ်ဖြစ် နိရောဓသမာပတ်ပဲ ဖြစ်ဖြစ် မိမိ အလိုရှိရာ သမာပတ်ကို အလိုရှိသလို အလိုရှိတဲ့ အချိန်ကာလ အတိုင်း ဝင်စားပြီးတော့ နေနိုင်တယ်။ ဒီလို ရဟန်းတော်မျိုးဖြင့် ဒီအင်ကြင်း တောကြီးကို တင့်တယ်စေနိုင်ရာပါတယ်..လို့ ပြန်လည် လျှောက်ထားတော် မူလိုက်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို အသီးအသီး အမေးအဖြေတွေကို ပြုလုပ်တော်မူကြပြီးနောက် အားလုံးတပေါင်းတည်းအတူတကွ ဘုရားရှင်ထံတော်မှောက်သို့ ကြွရောက် တော်မူကြပြီးလျှင် မိမိတို့ အမေးအဖြေပြုလုပ်ထားတဲ့ ဆွေးနွေးချက်များကို ဘုရားရှင်အား တင်ပြလျှောက်ထားတော်မူကြပါတယ်။ ထိုအခါမှာ ဘုရားရှင် က အဖြေအားလုံးကို ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ သာဓုအနုမောဒနာ ခေါ်ဆိုတော်မူ လိုက်ပါတယ်။ ဒီလို သာဓုအနုမောဒနာ ခေါ်ဆိုတော်မူပြီးနောက် အရှင်သာရိပုတြာမထေရ်မြတ်ကြီးရဲ့ မေးခွန်းကို ဖြေဆိုတော်မူတဲ့ အနေအားဖြင့် မိမိရဲ့အဖြေကိုလည်း ဘုရားရှင်က အောက်ပါအတိုင်း ဆက်လက်ကာ ဟောကြားတော်မူပြန်ပါတယ်။</p> <p>ချစ်သား သာရိပုတြာ ...ဒီသာသနာတော်မှာ ရဟန်းတော် တစ်ပါးဟာ ဆွမ်းစားပြီးနောက် ဆွမ်းခံရွာမှ ဖယ်ခွာကာ ကျောင်းသို့ ပြန်လည် ရောက်ရှိလာတဲ့အခါ ခန္ဓာကိုယ်ကို ဖြောင့်ဖြောင့်ထားပြီးတော့ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ ထိုင်နေကာ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံပေါ်သို့ သတိကို ရှေ့ရှုတည်အောင်ထားပြီးတော့ ငါ့ရဲ့စိတ်ဟာ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့အပေါ်၌ စွဲလမ်းမှုမရှိတော့ဘဲ အာသဝေါ တရားတို့မှ မလွတ်မြောက်သေးသမျှကာလပတ်လုံး ဒီထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေထိုင်နေ တဲ့ ဣရိယာပုထ်ကို ငါ ဘယ်တော့မှ မဖျက်တော့အံ့ ဒီလို စွဲမြဲတဲ့ ဇွဲလုံ့လဝီရိယ ဖြင့် ဆောက်တည်ကာ တရားဘာဝနာကို ပွားများလျက် ထိုင်နေတယ်။ ဒီလို ရဟန်းတော်မျိုးဖြင့် ဒီအင်ကြင်းတောကြီးကို တင့်တယ်စေနိုင်ရာပါတယ်လို့ ဒီလို မိန့်ကြားတော်မူလိုက်ပါတယ်။၃၁၀</p> <p>ဒီခုနစ်မျိုးကုန်သော အရိယာသူတော်ကောင်းကြီးတို့ကတော့ ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်တိုင် စိုက်ပျိုးတည်ထောင်ထားတော်မူတဲ့ သာသနာ့အင်ကြင်း ဥယျာဉ်ကြီးကို တင့်တယ်စေတော်မူကြတဲ့ သူတော်ကောင်းကြီးတွေ ဖြစ်ကြ ပါတယ်၊ ပကတိသော အင်ကြင်းပန်းတွေဟာ နတ်ပန်းတမျှ မွှေးကြိုင်နေတဲ့ မိမိတို့ရဲ့ အင်ကြင်းပန်းရနံ့တို့ဖြင့် ပကတိသော အင်ကြင်းတောဥယျာဉ်ကြီးကို တင့်တယ်သွားအောင် တန်ဆာဆင်ထားသလို အလားတူပဲ ခုနစ်မျိုးကုန် သော ဒီသူတော်ကောင်းကြီးတွေဟာလည်း မိမိတို့ရဲ့ သီလပန်းရနံ့ သမာဓိ ပန်းရနံ့ ပညာပန်းရနံ့ဆိုတဲ့ နတ်ပန်းတမျှ မွှေးကြိုင်ထုံလှိုင်နေတဲ့ အင်ကြင်းပန်း ရနံ့တို့ဖြင့် ဘုရားရှင် စိုက်ပျိုးတည်ထောင်ထားတော်မူတဲ့ သာသနာ့အင်ကြင်း တောဥယျာဉ်ကြီးကို တင့်တယ်သွားအောင် တန်ဆာဆင်ပေးနေကြတဲ့ သူတော်ကောင်းကြီးတွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>ဤသူတော်ကောင်းကြီး ခုနစ်မျိုးတို့က သင်္ဂါယနာများကို အထပ်ထပ် တင်တော်မူကြကာ အဓမ္မကို အဓမ္မလို့, ဓမ္မကို ဓမ္မလို့ ထင်ရှားပြတော်မူကာ သာသနာ့အင်ကြင်းတောဥယျာဉ်ကြီးကို အစဉ်အဆက်မပြတ် မပျက်စီး ရအောင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ထားတော်မူခဲ့ကြတဲ့အတွက် ယနေ့ တိုင်အောင် ဒီသာသနာ့အင်ကြင်းတောဥယျာဉ်ကြီးဟာ တည်ရှိနေခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ယနေ့မျက်မှောက်ခေတ် သာသနာ့အင်ကြင်းတောဥယျာဉ်ကြီး အတွင်း၌ မှီတင်းကာ အရိပ်အာဝါသကို ခိုလှုံလျက် သီတင်းသုံးစံနေတော် မူကြကုန်သော အရိယာအနွယ်ဝင် သံဃာတော်အရှင်မြတ်တို့ဟာလည်း ယင်းခုနစ်မျိုးကုန်သော သူတော်ကောင်းကြီးတို့ရဲ့ထုံးကို အတုလိုက်ကာ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ကြလျက် အနာဂတ်သာသနာဝင် ရှင်ငယ် ရဟန်းငယ်တို့အား လက်ဆင့်ကမ်းကာ သီတင်းသုံးနေထိုင်ကြမည်ဆိုလျှင် ဘုရားရှင် စိုက်ပျိုးတည်ထောင်ထားတော်မူခဲ့တဲ့ သာသနာ့အင်ကြင်းတော ဥယျာဉ်ကြီးဟာ ထာဝရစိမ်းလန်းစိုပြည်ကာ စည်ပင်ပြန့်ပွားလျက် တိုးတက် လျက် ရှိနေမည်သာ ဖြစ်ပါတယ်၊ နတ်ပန်းကဲ့သို့ မွှေးကြိုင်နေတဲ့ အင်ကြင်းပန်း ရနံ့တို့ဖြင့် အမြဲတမ်း ကြိုင်လှိုင်နေမည်သာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ထိုပုဂ္ဂိုလ်ခုနစ်မျိုးတို့တွင် ပိဋကတ်တော်များကို နှုတ်ငုံဆောင်နိုင်ရုံသာ မက ပိဋကတ်တော်မှာ လာရှိတဲ့အတိုင်း သီလကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာ ကျင့်စဉ်တွေကို စနစ်တကျ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်နိုင်ကြတဲ့ အတွက် သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်ကို ထွင်းဖောက်သိမြင်တော်မူကြတဲ့ အကြား+အမြင် (= ဗဟုဿုတ) များပြားတဲ့ သူတော်ကောင်းကြီးတွေလည်း ပါဝင်ကြပါတယ်။ တောကျောင်းတောင်ကျောင်းတို့၌ အစဉ်တစိုက် မွေ့လျော် ပျော်ပိုက်ကာ မလျှောကျသော စျာန်ရှိအောင် သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာ တို့ကို အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်တော်မူနေကြတဲ့ သူတော်ကောင်းကြီး တွေလည်း ပါဝင်ကြပါတယ်။ အဘိညာဏ် ခြောက်ပါးတို့၌ တစ်ဖက်ကမ်း ခပ်အောင် ကျွမ်းကျင်လိမ္မာတော်မူကြတဲ့ သူတော်ကောင်းကြီးတွေလည်း ပါဝင်ကြပါတယ်။ ဓုတင်အမျိုးမျိုးကို ဆောင်တော်မူကာ အလိုနည်းပါးခြင်း, ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်း, ဝိဝေက သုံးဖြာ၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်ခြင်း, ရောရော နှောနှော မနေထိုင်ခြင်း, သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာတွေကို အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း, သီလ သမာဓိ ပညာ သိက္ခာသုံးရပ် အကျင့်မြတ်တို့နှင့် ပြည့်စုံခြင်း, ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်မှု ဝိမုတ္တိဂုဏ်ကျေးဇူးနှင့် ပြည့်စုံခြင်း စတဲ့ ဂုဏ်ကျေးဇူးအမျိုးမျိုးတွေနဲ့ ပြည့်စုံတော်မူနေကြတဲ့ သူတော်ကောင်း ကြီးတွေလည်း ပါဝင်ကြပါတယ်။ ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတွေကို အရဟတ္တဖိုလ် ပေါက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ထားတော်မူပြီးဖြစ်တဲ့အတွက် အဘိဓမ္မာဒေသနာ တော်မှာ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာတော်မူကြတဲ့ ဓမ္မကထိကအကျော်အမော် သူတော် ကောင်းကြီးတွေလည်း ပါဝင်ကြပါတယ်။ စျာန်သမာပတ် ဖလသမာပတ် နိရောဓသမာပတ်ဆိုတဲ့ သမာပတ်အမျိုးမျိုးတွေကို အလိုရှိသလို အလိုရှိတဲ့ အချိန်ကာလအတိုင်း ကျွမ်းကျွမ်းကျင်ကျင် ဝင်စားတော်မူနိုင်ကြတဲ့ သူတော် ကောင်းကြီးတွေလည်း ပါဝင်ကြပါတယ်။ အရဟတ္တဖိုလ် မရမချင်း ငါ ဒီနေရာ မှ ဘယ်တော့မှ မထဆိုတဲ့ ဇွဲလုံ့လဝီရိယ ကြီးမားစွာဖြင့် သမထ ဝိပဿနာ ဘာဝနာတွေကို အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်တော်မူနေကြတဲ့ သူတော် ကောင်းကြီးတွေလည်း ပါဝင်ကြပါတယ်။</p> <p>တရားနာပရိသတ်တွေ ... သာသနာ့အင်ကြင်းတောဥယျာဉ်ကြီးရဲ့ အတွင်းမှာ အရိပ်အာဝါသကို ခိုလှုံကာ သီတင်းသုံးနေထိုင်တော်မူကြတဲ့ ဒီလို သူတော်ကောင်းကြီးတွေကို အာရုံယူကာ စိတ်ဖြင့် မှန်းဆပြီးတော့ ဖူးမြော် ကြည့်စမ်းပါ။ ဘယ်လောက်ကြည်ညိုဖွယ်ကောင်းတဲ့ သူတော်ကောင်းကြီးတွေ ဖြစ်နေကြတယ်ဆိုတာကို မှန်းမျှော်ပြီးတော့ ရှုကြည့်ကြစမ်းပါ။ အလွန် အားရဖွယ် ကျေနပ်ဖွယ် ကြည်နူးဖွယ် မြတ်နိုးဖွယ်ကောင်းလွန်းလှတဲ့ သူတော် ကောင်းကြီးတွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ယနေ့မျက်မှောက်ခေတ် သာသနာ့ အင်ကြင်းတောဥယျာဉ်ကြီးရဲ့အတွင်းမှာလည်း အရိပ်အာဝါသကို ခိုလှုံကာ မှီတင်းသီတင်းသုံးနေတော်မူကြတဲ့ ဤကဲ့သို့သော သူတော်ကောင်းကြီး တွေဟာ ထင်ရှားတည်ရှိနေကြပါသေးတယ်ဆိုလျှင် အလွန် အားရဖွယ် ကျေနပ်ဖွယ် ကြည်နူးဖွယ် မြတ်နိုးဖွယ် ဂုဏ်ယူဖွယ်ကောင်းလှတဲ့ သာသနာ့ အင်ကြင်းတောဥယျာဉ်ကြီး တစ်ခုပဲ ဖြစ်နေပါလိမ့်မည်။ ထို သူတော် ကောင်းကြီးများက ဒီသာသနာ့အင်ကြင်းတောဥယျာဉ်ကြီးကို အဆက်မပြတ် ဆက်လက်ကာ စောင့်ထိန်းသွားကြမည်ဆိုလျှင် ဒီသာသနာ့အင်ကြင်းတော ဥယျာဉ်ကြီးဟာ အစဉ်မပြတ် စည်ပင်ပြန့်ပွားလျက် အရှည်ခိုင်ခံ့ တည်တံ့ နေမည်သာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>မျက်မှောက်ခေတ်မှာ အချို့ပုဂ္ဂိုလ်တွေက သမထစျာန်တွေကို ဂျစ်ကန်ကန် လုပ်နေပေမဲ့လို့ ဘုရားရှင်ကတော့ စျာန်သမာပတ် အဝင်အပါဖြစ်တဲ့ သမာပတ်အမျိုးမျိုးတွေကို ဝင်စားပြီး နေထိုင်တဲ့ ရဟန်းတော်ကို ချီးကျူး ဂုဏ်ပြုကာ သာဓုအနုမောဒနာ ခေါ်ဆိုသွားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ အလားတူပဲ မျက်မှောက်ခေတ်မှာ အချို့ပုဂ္ဂိုလ်တွေက အဘိဓမ္မာကို ဂျစ်ကန်ကန် လုပ်နေ ပေမယ့်လို့ ဘုရားရှင်ကတော့ ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတွေကို အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် ဟောကြားပြသခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်တဲ့, အဘိဓမ္မာဒေသနာ တော်၌ အဖုအထစ် မရှိ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာတော်မူကြတဲ့ ဓမ္မကထိကအကျော် အမော် ရဟန်းတော်များကို ချီးကျူးဂုဏ်ပြုကာ သာဓုအနုမောဒနာ ခေါ်ဆို သွားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီသုတ္တန်ဟာ အဘိဓမ္မာဒေသနာတော်ဟာ ဘုရားရှင် သက်တော်ထင်ရှား ရှိတော်မူစဉ်အခါကတည်းက လူ့ပြည်မှာ ထင်ရှား တည်ရှိ တော်မူခဲ့တဲ့ ဘုရားဟောဒေသနာတော်အစစ် ဖြစ်ပါတယ်ဆိုတဲ့ ခိုင်လုံတဲ့ သုတ္တန် အထောက်အထားတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <hr> <h3>သာသနာတော်ကို အရှည် ခိုင်ခံ့ တည်တံ့စေသူများ</h3> <p>ခုပြောခဲ့တဲ့ ခုနစ်မျိုးကုန်သော သူတော်ကောင်းကြီးတွေဟာ သင်္ဂါယနာ များကို အထပ်ထပ် တင်တော်မူကြကာ အဓမ္မကို အဓမ္မလို့, ဓမ္မကို ဓမ္မလို့ ထင်ရှားပြတော်မူကာ သာသနာ့အင်ကြင်းတောဥယျာဉ်ကြီးကို အစဉ် အဆက်မပြတ် မပျက်စီးရအောင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ထားတော်မူခဲ့ ကြတဲ့အတွက် ယနေ့တိုင်အောင် ဒီသာသနာ့အင်ကြင်းတောဥယျာဉ်ကြီးဟာ တိုးတက်စည်ကား ကြီးပွားနေခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဘုရားရှင်က အင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော်မှာ ဒီလို ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...အကြင်ရဟန်းတွေဟာ (က) အဓမ္မကို အဓမ္မလို့ (ခ) ဓမ္မကို ဓမ္မလို့ ထင်ရှားပြနေကြတယ်၊ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... ဒီလို ရဟန်းတွေဟာ လူအများရဲ့ အစီးအပွား ဖြစ်ခြင်းငှာ လူအများရဲ့ချမ်းသာခြင်း ငှာ လူအများရဲ့ အကျိုးဖြစ်ခြင်းငှာ နတ်လူတို့ရဲ့ အစီးအပွား ဖြစ်ခြင်းငှာ ချမ်းသာခြင်းငှာ ကျင့်နေတဲ့သူတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... အဲဒီရဟန်းတွေဟာ များပြားလှတဲ့ ကုသိုလ်တရားတွေကိုလည်း ဖြစ်ပွားစေတဲ့ သူတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်၊ အဲဒီရဟန်းတွေဟာ ဒီသဒ္ဓမ္မသုံးဖြာသာသနာတော် ကိုလည်း အရှည်ခိုင်ခံ့ တည်တံ့စေတဲ့ သူတွေလည်း ဖြစ်ကြပါတယ်။၃၁၁</p> <hr> <h3>လောကကြီးဟာ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့ဖြင့် ဘယ်တော့မှ မဆိတ်သုဉ်းနိုင်ပါ</h3> <p>ဘုရားရှင်ဟာ ပရိနိဗ္ဗာန်စံလွန်တော်မူမည့် ညဉ့်အခါဝယ် သုဘဒ္ဒပရိဗိုဇ် အား ဒီလို မိန့်ကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>သုဘဒ္ဒ ...ငါဘုရားရှင်ရဲ့ သာသနာတော်မှာ မှီတင်းနေထိုင်ကြတဲ့ ဒီရဟန်းတော်တွေဟာ ကောင်းမွန်စွာ နေထိုင်ကြမည်ဆိုလျှင် ဒီလောက ကြီးဟာ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တွေဖြင့် ဘယ်တော့မှ ဆိတ်သုဉ်းမသွားနိုင်ဘူး ၃၁၂ ဒီလို ဘုရားရှင်က မိန့်ကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုမိန့်ကြားတော်မူချက်နဲ့ ပတ်သက်လို့ ဘယ်ပုံဘယ်ပန်း ဘယ်နည်းလမ်းအားဖြင့် နေထိုင်ခြင်းကို ကောင်းမွန်စွာ နေထိုင်ကြတယ်လို့ ခေါ်ဆိုပါသလဲ? ဒီအချက်နဲ့ပတ်သက်လို့ အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့က၃၁၃ ဒီလို အဖြေပေးထားပါတယ်။</p> <p>၁။ သောတာပန်အရိယာသူတော်ကောင်းတစ်ဦးဟာ အခြားသူတစ်ဦး ကိုလည်း သောတာပန်အရိယာသူတော်ကောင်းဖြစ်အောင်၊<br> ၂။ သကဒါဂါမ် အရိယာသူတော်ကောင်းတစ်ဦးဟာ အခြားသူတစ်ဦးကိုလည်း သကဒါဂါမ် အရိယာသူတော်ကောင်းဖြစ်အောင်၊<br> ၃။ အနာဂါမ်အရိယာသူတော်ကောင်း တစ်ဦးဟာ အခြားသူတစ်ဦးကိုလည်း အနာဂါမ်အရိယာသူတော်ကောင်း ဖြစ်အောင်၊<br> ၄။ ရဟန္တာအရိယာသူတော်ကောင်းတစ်ဦးဟာ အခြားသူတစ်ဦး ကိုလည်း ရဟန္တာအရိယာသူတော်ကောင်းဖြစ်အောင် မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကျင့်စဉ် တရားလို့ဆိုတဲ့ သီလကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ်တွေကို တကယ် လက်တွေ့ လိုက်နာပြုကျင့်စေလျက် လက်ဆင့်ကမ်းကာ နေထိုင်သွားကြမည် ဆိုလျှင် ဒီရဟန်းတော်တွေဟာ ဘုရားရှင်ရဲ့ သာသနာတော်အတွင်းမှာ ကောင်းမွန်စွာ သီတင်းသုံးနေထိုင်နေကြတဲ့ ရဟန်းတော်တွေပဲ ဖြစ်ကြ ပါတယ်။</p> <p>၅။ အလားတူပဲ သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်၌ တည်ရှိခဲ့ဖူးတဲ့ အရိယာသူတော် ကောင်းတစ်ဦးဟာ အခြားသူတစ်ဦးကိုလည်း သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်၌ တည်ရှိလာအောင်၊<br> ၆။ သကဒါဂါမိမဂ်ဉာဏ်၌ တည်ရှိခဲ့ဖူးတဲ့ အရိယာသူတော် ကောင်းတစ်ဦးဟာ အခြားသူတစ်ဦးကိုလည်း သကဒါဂါမိမဂ်ဉာဏ်၌ တည်ရှိ လာအောင်၊<br> ၇။ အနာဂါမိမဂ်ဉာဏ်၌ တည်ရှိခဲ့ဖူးတဲ့ အရိယာသူတော်ကောင်း တစ်ဦးဟာ အခြားသူတစ်ဦးကိုလည်း အနာဂါမိမဂ်ဉာဏ်၌ တည်ရှိလာ အောင်၊<br> ၈။ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်၌ တည်ရှိခဲ့ဖူးတဲ့ အရိယာသူတော်ကောင်း တစ်ဦးဟာ အခြားသူတစ်ဦးကိုလည်း အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်၌ တည်ရှိလာ အောင် မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကျင့်စဉ်တရားလို့ဆိုတဲ့ သီလကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ်တွေကို တကယ်လက်တွေ့ လိုက်နာပြုကျင့်စေလျက် လက်ဆင့် ကမ်းကာ နေထိုင်သွားကြမည်ဆိုလျှင် ဒီရဟန်းတော်တွေဟာလည်း ဘုရားရှင် ရဲ့ သာသနာတော်အတွင်းမှာ ကောင်းမွန်စွာ သီတင်းသုံးနေထိုင်နေကြတဲ့ ရဟန်းတော်တွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>၉။ အလားတူပဲ သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်ကို ရရှိရေးအတွက် ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်နေတဲ့ အာရဒ္ဓ ဝိပဿကပုဂ္ဂိုလ်ဟာ အခြားသူတစ်ဦးကိုလည်း သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်ကို ရရှိရေးအတွက် ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို အပြင်းအထန် ကြိုးစား အားထုတ်နေတဲ့ အာရဒ္ဓဝိပဿကပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်အောင်၊<br> ၁၀။ သကဒါဂါမိမဂ်ဉာဏ်ကို ရရှိရေးအတွက် ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို အပြင်းအထန် ကြိုးစား အားထုတ်နေတဲ့ အာရဒ္ဓဝိပဿကပုဂ္ဂိုလ်ဟာ အခြားသူတစ်ဦးကိုလည်း သကဒါဂါမိမဂ်ဉာဏ်ကို ရရှိရေးအတွက် ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်နေတဲ့ အာရဒ္ဓဝိပဿကပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်အောင်၊<br> ၁၁။ အနာဂါမိမဂ်ဉာဏ်ကို ရရှိရေးအတွက် ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို အပြင်း အထန် ကြိုးစားအားထုတ်နေတဲ့ အာရဒ္ဓဝိပဿကပုဂ္ဂိုလ်ဟာ အခြားသူတစ်ဦး ကိုလည်း အနာဂါမိမဂ်ဉာဏ်ကိုရရှိရေးအတွက် ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း ကို အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်နေတဲ့ အာရဒ္ဓဝိပဿကပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ် အောင်၊<br> ၁၂။ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ကို ရရှိရေးအတွက် ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း ကို အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်နေတဲ့ အာရဒ္ဓဝိပဿကပုဂ္ဂိုလ်ဟာ အခြားသူတစ်ဦးကိုလည်း အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ကို ရရှိရေးအတွက် ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်နေတဲ့ အာရဒ္ဓ ဝိပဿကပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်အောင် မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကျင့်စဉ်တရားလို့ဆိုတဲ့ သီလကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ်တွေကို တကယ်လက်တွေ့ လိုက်နာပြုကျင့်စေ လျက် လက်ဆင့်ကမ်းကာ နေထိုင်သွားကြမည်ဆိုလျှင် ဒီရဟန်းတော်တွေဟာ လည်း ဘုရားရှင်ရဲ့ သာသနာတော်အတွင်းမှာ ကောင်းမွန်စွာ သီတင်းသုံး နေထိုင်နေကြတဲ့ ရဟန်းတော်တွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>ရဟန်းတော်တွေဟာ ဒီလို နေထိုင်သွားကြမည်ဆိုလျှင် ဒီလောက ကြီးဟာ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တွေဖြင့် ဘယ်တော့မှ ဆိတ်သုဉ်းမသွားနိုင်ဘူးလို့ ဆိုလိုပါတယ်။</p> <p>ဒီမဟာဂေါသိင်္ဂသုတ္တန်မှာ လာရှိတော်မူကြတဲ့ ခုနစ်မျိုးကုန်သော အရိယာသူတော်ကောင်းကြီးတွေဟာလည်း ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် စိုက်ပျိုး တည်ထောင်သွားတော်မူတဲ့ သာသနာ့အင်ကြင်းတောဥယျာဉ်ကြီးအတွင်းမှာ မိမိတို့ ရရှိထားပြီးဖြစ်ကြတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ် အရိယမဂ်ဉာဏ် အရိယ ဖိုလ်ဉာဏ်ဆိုတဲ့ တရားထူး တရားမြတ်တွေကို အခြားသူတွေလည်း ရရှိလာ အောင် မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး ကျင့်စဉ်တရားလို့ခေါ်ဆိုတဲ့ သီလကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ်တွေကို တကယ်လက်တွေ့ လိုက်နာပြုကျင့်စေလျက် လက်ဆင့် ကမ်းကာ သာသနာတော်မှာ ကောင်းမွန်စွာ နေထိုင်သွားတော်မူကြတဲ့ စံထား ရမည့် သူတော်ကောင်းကြီးတွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်၊ လောကမှာ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ် တွေဖြင့် ဘယ်တော့မှ ဆိတ်သုဉ်းမသွားရအောင် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်သွား တော်မူကြတဲ့ သူတော်ကောင်းကြီးတွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒီသူတော်ကောင်း ကြီးတွေရဲ့ အဆင့်ဆင့် ကြိုးပမ်းမှုကြောင့် ယနေ့သို့တိုင်အောင် သာသနာ တော်ကြီး ထင်ရှားတည်ရှိနေခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။</p> <hr> <h3>ဘုရားရှင်ရဲ့ ဦးတည်ချက်</h3> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... သင်ချစ်သားတို့အား သံသရာဝဲဩဃ ရေအလျဉ်မှ ထွက်မြောက်ရာဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်ဆိုတဲ့ ထိုမှာဘက်ကမ်းသို့ ကူးခပ် ရန်အလို့ငှာသာလျှင် ဖောင်ဥပမာရှိတဲ့ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကျင့်စဉ်တရားဆိုတဲ့ ဓမ္မကို ငါဘုရား ဟောကြားထားတော်မူခြင်း ဖြစ်ပါတယ်၊ စွဲလမ်းဆုပ်ကိုင်ထားဖို့ရန် အတွက် ရည်ရွယ်တော်မူကာ ဟောကြားထားတော်မူခြင်း မဟုတ်ပါ။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... သင်ချစ်သားတို့အား ငါဘုရား ဟောကြားထားတော်မူတဲ့ ဖောင်ဥပမာရှိတဲ့ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကျင့်စဉ်တရားဆိုတဲ့ ဓမ္မကို သိရှိကြတဲ့သူတွေဟာ (မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကျင့်စဉ်တရားမှာ အကျုံးဝင်နေတဲ့) သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာတို့ အပေါ်မှာ လိုလားတပ်မက်နေတဲ့ ဆန္ဒရာဂဓမ္မတွေကိုသော်လည်း နိဗ္ဗာန်ဆိုတဲ့ ထိုမှာဘက်ကမ်းသို့ ရောက်ရှိတဲ့အခါ စွန့်ပယ်ထားခဲ့ရမည်လို့သာ ငါဘုရား ဟောကြားတော်မူပါတယ်၊ ကာမဂုဏ်ကို အာရုံပြုကာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဆန္ဒ ရာဂအဓမ္မတွေကို စွန့်ပယ်ထားခဲ့ရဖို့ ဆိုတာကတော့ ပြောပြနေဖွယ်တောင် မလိုတော့ပါဘူး။၃၁၄</p> <p>__________</p> <hr> <h3>ကိလေသာဘေးဆိုးကြီးများ</h3> <p><b>ဝနတော ဇာယတေ ဘယံ</b> = တောချုံပုတ်ကြောင့် ဘေးဒုက္ခ အမျိုးမျိုး ဖြစ်တတ်ပါတယ်</p> <p>တောအုပ်ကြီးတစ်ခုအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ပကတိသော တောချုံ ပုတ်တွေရဲ့အတွင်းမှာ ခြင်္သေ့ သစ်ကျား စတဲ့ သားရဲကောင်တွေက ပုန်းအောင်း ကာ ချောင်းမြောင်းကာ သမင်ဒရယ် စတဲ့ သားကောင်ငယ်များကို အရဖမ်းယူ ကာ စားသောက်ကြတယ်။ ဒါကြောင့် တောအုပ်ကြီးအတွင်းမှာ တည်ရှိနေ ကြတဲ့ ဒီချုံပုတ်တွေကြောင့် သားသမင်တွေမှာ ဘေးဒုက္ခအမျိုးမျိုးတွေ ရောက်ရှိခဲ့ကြရတယ်။ အလားတူပဲ ကိလေသာတောချုံပုတ်တွေကို အမှီပြုပြီး ဖြစ်ပေါ်လာကြတဲ့ အကုသိုလ်ကံတွေဟာလည်း သတ္တဝါတွေကို အရဖမ်းယူ ကာ အပါယ်သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ ဘေးဆိုးကြီးထဲသို့ ရောက်အောင် ပို့ဆောင်ပေးကြပြန်တယ်။ အပါယ်သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခအဝဝတို့ရဲ့ စားဖတ် ဝါးဖတ်အဖြစ်သို့ရောက်အောင် ပို့ဆောင်ပေးကြပြန်တယ်။</p> <p>တစ်ဖန် အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် ဆိုတဲ့ ကိလေသာတောချုံပုတ်တွေကို အမှီပြုကာ ပြုစုပျိုးထောင်ထားတဲ့ ကုသိုလ်ကံတွေကလည်း သုဂတိသံသရာ ခရီးမှာ မျောပါနေအောင်, အို-နာ-သေရေး ဒုက္ခဘေးဆိုးကြီး အရပ်ရပ်တို့နှင့် အမြဲတမ်း ရင်ဆိုင်နေရအောင် ဖန်တီးပေးကြပြန်တယ်။ ဒီလို ပြုစုပျိုးထောင် ထားတဲ့ ကုသိုလ်ကံတွေထဲက ကာမာဝစရကုသိုလ်ကံတွေက လူ့ဘုံ နတ်ဘုံ ကဲ့သို့သော ကာမသုဂတိဘုံတွေမှာ ချမ်းသာသုခအဝဝဆိုတဲ့ ကောင်းကျိုး တွေကို ပေးနေတယ်ဆိုသော်လည်း သတ္တဝါတွေ အတိတ်က ထူထောင်ထား ခဲ့တဲ့ အကုသိုလ်ကံတွေဟာလည်း အခွင့်သင့်လျှင်သင့်သလို ဆင်းရဲဒုက္ခအဝဝ ဆိုတဲ့ မကောင်းကျိုးတွေကို ရောစွက်ကာ ဖြည့်တင်းပေးတတ်ပြန်တယ်။ နောက်တစ်ခုကတော့ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်ကို အခြေခံကာ ပြုစုပျိုးထောင် ထားတဲ့ စျာန်ကုသိုလ်ကံတွေကလည်း ဗြဟ္မာ့ချမ်းသာဆိုတဲ့ ချမ်းသာသုခ အဝဝကို ပေးနေငြားသော်လည်း ဗြဟ္မာ့ချမ်းသာဟာလည်း ပဋိသန္ဓေနေရခြင်း အိုရခြင်း သေရခြင်းဆိုတဲ့ ဇာတိဒုက္ခ ဇရာဒုက္ခ မရဏဒုက္ခတို့ တန်းလန်း တည်ရှိနေကြတဲ့ ချမ်းသာသုခမျိုးသာ ဖြစ်ပါတယ်။ အကယ်၍ စျာန်ကုသိုလ် ကံအရှိန်အဝါတွေက ကုန်ခန်းသွားလို့ ဗြဟ္မာ့ပြည်မှ လျှောကျကာ လူ့ပြည် နတ်ပြည်သို့ လာရောက်ကာ ပဋိသန္ဓေ တည်နေရသော်လည်း လူ့ဘဝ နတ်ဘဝတွေမှာ တွေ့ကြုံရမည့် ကောင်းကျိုး မကောင်းကျိုးတွေကို ဆက်လက် ကာ ခံစားကြရမှာသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။ လူ့ဘဝ နတ်ဘဝဆိုတာလည်း အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်ဆိုတဲ့ ကိလေသာတောချုံပုတ်တွေကို အမှီပြုကာ ကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံတွေကို ရောရောနှောနှောဖြင့် ပြုစုပျိုးထောင်နေတဲ့ ဘုံဌာန တွေသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>သို့သော် ဘုရားသာသနာတော်နှင့် တွေ့ကြုံခွင့် မရလို့ဘဲဖြစ်စေ, တွေ့ကြုံခွင့်ရသော်လည်း စိတ်မဝင်စားလို့ဘဲဖြစ်စေ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး ကျင့်စဉ် တရားတွေကို စနစ်တကျ အားသွန်ခွန်စိုက် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများ အားထုတ်မှု မရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေရဲ့ သန္တာန်မှာ ကိလေသာတောချုံပုတ်ထဲမှာပဲ နေထိုင်နေကြရသေးတဲ့အတွက် ကိလေသာသားရဲကောင်တွေရဲ့ ကိုက်ခဲမှု ဒဏ်ချက်ကြောင့် အကုသိုလ်ကံတွေကို ထူထောင်နေမှုက ပိုမိုကာ များပြား လျက် ရှိနေပါတယ်။ ဒီအကုသိုလ်တရားတွေထဲမှာလည်း အများဆုံးဖြစ်နေတဲ့ အကုသိုလ်တစ်ခုကတော့ လောဘတရားပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလောဘဟာ ကုသိုလ်ကိုဖြစ်ပေါ်လာအောင် အားပေးထောက်ပံ့နေတဲ့ လောဘမဟုတ်ဘဲ သူ့ချည်းသက်သက် ဖြစ်နေခဲ့မည်ဆိုလျှင် သေးငယ်တဲ့ လောဘပဲ ဖြစ်လင့်ကစား အပါယ်သို့ ပစ်ချနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိပါတယ်။ ဥပမာ ကျောက်ခဲမှန်လျှင် အငယ်ဆုံး ကျောက်တုံးကလေးပင် ဖြစ်လင့်ကစား ရေထဲ သို့ ပစ်ချလိုက်ပါက နစ်မြုပ်သွားတတ်တဲ့သဘော ရှိသည်သာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သေခါနီးဆဲဆဲမှာ ဇနီးခင်ပွန်းချင်း စွဲလမ်းမှု, သမီးသားနှင့် စီးပွား ဥစ္စာ တစ်စုံတစ်ရာကို စွဲလမ်းမှုကြောင့် လောဘဇောက မရဏာသန္နဇောရဲ့ နေရာကို ယူသွားတဲ့အခါ အပါယ်လေးဘုံသို့ ရောက်နိုင်ကြောင်းကို အာဒိတ္တပရိယာယသုတ္တန်မှာ၃၁၅ ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ ပါတယ်။ ဒီအာဒိတ္တပရိယာယသုတ္တန်ရဲ့ ဆိုလိုရင်း အနက်အဓိပ္ပာယ်ကို အကျဉ်းချုပ်ပြီးတော့ ပြောပါမည်၊ နာကြားကြည့်ကြရအောင် ..။</p> <hr> <h3>အာဒိတ္တပရိယာယသုတ် ကောက်နုတ်ချက်</h3> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... သင်ချစ်သားတို့ကို အာဒိတ္တပရိယာယ အမည်ရတဲ့ တရားဒေသနာတော်ကို ငါဘုရား ဟောကြားပြတော်မူမည်၊ သင်ချစ်သားတို့တစ်တွေ ရိုသေစွာ နာယူကြပါ။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... အာဒိတ္တပရိယာယ အမည်ရတဲ့ တရားဒေသနာတော်ဆိုတာ ဘာလဲ?</p> <h3>ရူပါရုံအပေါ်မှာ သာယာတပ်မက်မှုအပြစ်</h3> <p>၁။ ရဟန်းတို့ ... လောလောပူတဲ့ ရဲရဲညိတဲ့ တပြောင်ပြောင် တောက်ပလျက်ရှိတဲ့ မီးတောက်မီးလျှံနှင့် အတူတကွဖြစ်နေတဲ့ သံချောင်းကြီး တစ်ချောင်းနဲ့ ပက်လက်အိပ်နေတဲ့ သင်ချစ်သားတို့ရဲ့ မျက်လုံးကို ထိုးဖောက် လိုက်ခြင်းဟာ မြတ်သေးတယ်၊ စက္ခုဝိညာဏ်နဲ့ တွေ့မြင်နေတဲ့ ရူပါရုံအမျိုးမျိုး တွေအပေါ်မှာ .. ယောက်ျားပဲ မိန်းမပဲ အဖိုးကြီးပဲ အဖွားကြီးပဲ သားပဲ သမီးပဲ မြေးပဲ စသည်ဖြင့် ယောက်ျား မိန်းမစတဲ့ ပုံသဏ္ဌာန်နိမိတ်ကို စွဲယူ လိုက်ခြင်းဟာလည်း မမြတ်ပါဘူး၊ လက်ခြေ မျက်နှာစတဲ့ ကိုယ်အင်္ဂါ အစိတ် အပိုင်းတစ်ခုခုကို, ပြုံးဟန် ရယ်ဟန်စတဲ့ ကိုယ်အမူအရာတစ်ခုခုကို စွဲယူလိုက် ခြင်းဟာလည်း မမြတ်ပါဘူး။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...အကြောင်းကတော့ ..ဒီလို စွဲယူလိုက်မည် ဆိုလျှင် နောင်တစ်ဖန်ဘဝသစ်မှာ ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအား ရှိနေတဲ့ ကမ္မဝိညာဏ်ဟာ တည်ရှိသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်လို တည်ရှိ သွားသလဲ? ---- ရူပါရုံပိုင်ရှင်ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးအပေါ်မှာ နှစ်သက် သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီး တည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ်တွေသော်လည်း ဖြစ်ချင် ဖြစ်နေမည်။ ရူပါရုံပိုင်ရှင်ရဲ့ လက်ခြေ မျက်နှာစတဲ့ ကိုယ်အင်္ဂါ အစိတ် အပိုင်းတစ်ခုခု, ပြုံးဟန် ရယ်ဟန်စတဲ့ ကိုယ်အမူအရာတစ်ခုခုအပေါ်မှာ နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီးတည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ်တွေသော် လည်း ဖြစ်ချင် ဖြစ်နေမည်။ ဒီလို နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီး တည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ်တွေ ဖြစ်နေခြင်းဟာ နောင်တစ်ဖန် ဘဝသစ်မှာ ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိနေတဲ့ ကမ္မဝိညာဏ်တွေ ထင်ရှား ဖြစ်ပွားနေခြင်း ထင်ရှားတည်ရှိနေခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီးတည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ် တွေ ထင်ရှားဖြစ်နေတဲ့ အချိန်အခါမျိုးမှာ အကယ်၍ သေသွားခဲ့မည်ဆိုလျှင် ငရဲနှင့်တိရစ္ဆာန် နှစ်မျိုး တစ်မျိုးမျိုးသော ဘုံဘဝသို့ ရောက်ရှိမည်ဆိုတဲ့ ဒီသဘောတရားဟာ ထင်ရှားတည်ရှိနေပါတယ်။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... ဒီလို အပါယ်ဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခကို ခံစားရမည်ဆိုတဲ့ အပြစ်တွေကို တွေ့မြင်တော် မူနေတဲ့အတွက်ကြောင့် ဒီလို ဟောကြားတော်မူလိုက်ခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ကဲ..တရားနာပရိသတ်တွေ...မိသားစုတွေနဲ့ အမြဲယှဉ်တွဲကာ နေထိုင်နေကြတဲ့ မိမိတို့ရဲ့ဘဝကို ပြန်လည်ကာ စဉ်းစားကြည့်ကြပါ။ မိမိတို့ရဲ့ မိသားစုအချင်းချင်းအပေါ်မှာ မိမိတို့ရဲ့စည်းစိမ်ဥစ္စာနှစ်တွေအပေါ်မှာ နေ့စဉ် နေ့စဉ် နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီးတည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ်တွေ ဟာ ဘယ်လောက်များများ ဖြစ်နေမည်ဆိုတာ ခန့်မှန်းကြည့်ကြပါ။ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး ကျင့်စဉ်တရားတွေကို အပတ်တကုတ် တကယ်တမ်း ပြင်းပြင်းထန်ထန် အား ထုတ်ပြီး မနေကြဘူးဆိုလျှင် ဒီလို နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီး တည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ်တွေက နေရာတော်တော်များများ ယူနေကြမှာ ဖြစ်ပါ တယ်။ ဒီကြားထဲမှာ အကြောင်းမလှလို့ နှလုံးသွင်းတွေက ထပ်ပြီး မှားနေကြ ပြန်လျှင်လည်း ဒေါသ မောဟ မာန်မာန ဣဿာ မစ္ဆရိယ စတဲ့ ကိလေသာ တရားဆိုးတွေက ထပ်မံကာ နေရာလုယူနေကြဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ကိလေသာတရားဆိုးတွေ ထင်ရှားဖြစ်နေခြင်းဟာ အပါယ်သွားဖို့ရန်အတွက် ရိက္ခာတွေကို စုဆောင်းရှာဖွေနေတာနဲ့ တူပါတယ်။ ဒါကြောင့် နေ့စဉ်နေ့စဉ် မိမိတို့ရဲ့သန္တာန်မှာ ကုသိုလ် အကုသိုလ် နှစ်မျိုးထဲက ဘယ်တရားက ပိုပြီး အဖြစ်များနေတယ်ဆိုတာကိုတော့ မိမိရဲ့အကျိုးကို လိုလားတောင့်တခဲ့လျှင် အမြဲတမ်း ဆင်ခြင်ကြည့်သင့်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဘုရားရှင်က ဂဒ္ဒုလဗဒ္ဓ သုတ္တန်မှာ၃၁၆ ဒီလို မကြာခဏ မပြတ်မလပ် ဆင်ခြင်ဖို့ရန် ညွှန်ကြားထားတော် မူပါတယ်။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...ဒါကြောင့် ဒီသာသနာတော်မြတ်အတွင်းမှာသင်ချစ်သားတို့တစ်တွေဟာ မိမိတို့ရဲ့စိတ်ကိုဒီငါတို့ရဲ့ စိတ်ဟာ နေညဉ့် သံသရာ ရှည်မြင့်စွာသော အချိန်အခါကာလတို့ပတ်လုံးရာဂကြောင့် ညစ်နွမ်း နေရတယ်၊ ဒေါသကြောင့် ညစ်နွမ်းနေရတယ်၊ မောဟကြောင့် ညစ်နွမ်း နေရတယ်လို့ ဒီလိုမကြာခဏ အမြဲမပြတ်ဆင်ခြင်ပေးကြပါ။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...အကြောင်းကို ပြောပြရလျှင်တော့ .. စိတ်ဓာတ်တွေ ညစ်နွမ်းခြင်းကြောင့်သတ္တဝါတွေဟာသံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ အပါယ် ဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခအဝဝတို့ဖြင့် ညစ်နွမ်းနေကြရတယ်၊ အရဟတ္တမဂ်ရေစင် ကြောင့် စိတ်ဓာတ်တွေ ဖြူစင်သန့်ရှင်းသွားကြတဲ့အတွက် သတ္တဝါတွေလည်း စင်ကြယ်သန့်ရှင်းသွားကြပါတယ်။၃၁၆</p> <h3>သဒ္ဒါရုံအပေါ်မှာ သာယာတပ်မက်မှုအပြစ်</h3> <p>ရူပါရုံအကြောင်းကို ဟောကြားတော်မူပြီးနောက် သဒ္ဒါရုံစသည်တို့ကို လည်း ဆက်လက်ကာ ဟောကြားထားတော်မူပါတယ်။ နာကြားကြည့်ကြ ရအောင် ..။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...ရဲရဲညိတဲ့ တပြောင်ပြောင် တောက်ပနေတဲ့ မီးတောက်မီးလျှံနှင့် အတူတကွဖြစ်နေတဲ့ သံချွန်တစ်ခုနဲ့ စောင်းလျက် အိပ်နေတဲ့ သင်ချစ်သားတို့ရဲ့ နားနှစ်ဘက်ကို ထုတ်ချင်းပေါက်အောင် ထိုးဖောက်လိုက်ခြင်းဟာ မြတ်သေးတယ်၊ သောတဝိညာဏ်နဲ့ ကြားလိုက်ရတဲ့ အသံအမျိုးမျိုးတွေအပေါ်မှာ ..အသံရှင်ဟာ ယောက်ျားပဲ မိန်းမပဲ အဖိုးကြီး ပဲ အဖွားကြီးပဲ သားပဲ သမီးပဲ မြေးပဲ စသည်ဖြင့် ယောက်ျား မိန်းမစတဲ့ ပုံသဏ္ဌာန်နိမိတ်ကို စွဲယူလိုက်ခြင်းဟာလည်း မမြတ်ပါဘူး၊ အသံရှင်ရဲ့ လက်ခြေ မျက်နှာစတဲ့ ကိုယ်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုခုကို, ပြောဟန် ဆိုဟန်စတဲ့ ကိုယ်အမူအရာတစ်ခုခုကို စွဲယူလိုက်ခြင်းဟာလည်း မမြတ်ပါဘူး။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...အကြောင်းကတော့ ..ဒီလို စွဲယူလိုက်မည် ဆိုလျှင် နောင်တစ်ဖန် ဘဝသစ်မှာ ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအား ရှိနေတဲ့ ကမ္မဝိညာဏ်ဟာ တည်ရှိသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်လို တည်ရှိသွား သလဲ? ---- အသံရှင်ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးအပေါ်မှာ နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီးတည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ်တွေသော်လည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်နေ မည်။ အသံရှင်ရဲ့ လက်ခြေ မျက်နှာစတဲ့ ကိုယ်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်း တစ်ခုခု, ပြောဟန် ဆိုဟန်စတဲ့ ကိုယ်အမူအရာ တစ်ခုခုအပေါ်မှာ နှစ်သက်သာယာမှု ဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီးတည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ်တွေသော်လည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ် နေမည်။ ဒီလို နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီး တည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ်တွေ ဖြစ်နေခြင်းဟာ နောင်တစ်ဖန် ဘဝသစ်မှာ ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိနေတဲ့ ကမ္မဝိညာဏ်တွေ ထင်ရှားဖြစ်ပွားနေခြင်း ထင်ရှား တည်ရှိနေခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီးတည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ် တွေ ထင်ရှားဖြစ်နေတဲ့ အချိန်အခါမျိုးမှာ အကယ်၍ သေသွားခဲ့မည်ဆိုလျှင် ငရဲနှင့်တိရစ္ဆာန် နှစ်မျိုး တစ်မျိုးမျိုးသော ဘုံဘဝသို့ ရောက်ရှိမည်ဆိုတဲ့ ဒီသဘောတရားဟာ ထင်ရှားတည်ရှိနေပါတယ်။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... ဒီလို အပါယ်ဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခကို ခံစားရမည်ဆိုတဲ့ အပြစ်တွေကို တွေ့မြင်တော် မူနေတဲ့အတွက်ကြောင့် ဒီလို ဟောကြားတော်မူလိုက်ခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>ဂန္ဓာရုံအပေါ်မှာ သာယာတပ်မက်မှုအပြစ်</h3> <p>ဂန္ဓာရုံအကြောင်းကို ဆက်လက်ပြီး နာကြားကြည့်ကြရအောင် ..။ဒီလို နာကြားတဲ့အခါမှာ သားငယ် သမီးငယ် မြေးငယ် စသူတို့ကို ပွေ့ဖက် နမ်းရှုပ်နေခိုက်ကို အာရုံယူထားပါ။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...ရဲရဲညိတဲ့ တပြောင်ပြောင် တောက်ပနေတဲ့ မီးတောက်မီးလျှံနှင့် အတူတကွဖြစ်နေတဲ့ အလွန်ထက်လှတဲ့ လက်သည်းလှီး ဓားငယ်နဲ့ နှာခေါင်းထဲကို ဓားငယ်ကိုသွင်းကာ ကြေမွသွားအောင် ထိုးဖြတ် နေခြင်းက မြတ်ပါသေးတယ်၊ ဃာနဝိညာဏ်နဲ့ သိလိုက်ရတဲ့ နမ်းရှူလိုက်ရတဲ့ အနံ့ဂန္ဓာရုံတွေအပေါ်မှာ .. အနံ့ပိုင်ရှင်ဟာ ယောက်ျားပဲ မိန်းမပဲ အဖိုးကြီးပဲ အဖွားကြီးပဲ သားပဲ သမီးပဲ မြေးပဲ စသည်ဖြင့် ယောက်ျား မိန်းမစတဲ့ ပုံသဏ္ဌာန်နိမိတ်ကို စွဲယူလိုက်ခြင်းဟာလည်း မမြတ်ပါဘူး၊ အနံ့ပိုင်ရှင်ရဲ့ လက်ခြေ မျက်နှာစတဲ့ ကိုယ်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုခုကို, ပြုံးဟန် ရယ်ဟန် စတဲ့ ကိုယ်အမူအရာတစ်ခုခုကို စွဲယူလိုက်ခြင်းဟာလည်း မမြတ်ပါဘူး။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...အကြောင်းကတော့ ..ဒီလို စွဲယူလိုက်မည် ဆိုလျှင် နောင်တစ်ဖန် ဘဝသစ်မှာ ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအား ရှိနေတဲ့ ကမ္မဝိညာဏ်ဟာ တည်ရှိသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်လို တည်ရှိသွား သလဲ? ---- အနံ့ပိုင်ရှင်ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးအပေါ်မှာ နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီးတည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ်တွေသော်လည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်နေမည်။ အနံ့ပိုင်ရှင်ရဲ့ လက်ခြေ မျက်နှာစတဲ့ ကိုယ်အင်္ဂါ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုခု, ပြုံးဟန် ရယ်ဟန်စတဲ့ ကိုယ်အမူအရာတစ်ခုခုအပေါ်မှာ နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီးတည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ်တွေသော်လည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်နေ မည်။ ဒီလို နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီးတည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ် တွေ ဖြစ်နေခြင်းဟာ နောင်တစ်ဖန် ဘဝသစ်မှာ ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိနေတဲ့ ကမ္မဝိညာဏ်တွေ ထင်ရှားဖြစ်ပွားနေခြင်း ထင်ရှားတည်ရှိ နေခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီးတည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ် တွေ ထင်ရှားဖြစ်နေတဲ့ အချိန်အခါမျိုးမှာ အကယ်၍ သေသွားခဲ့မည်ဆိုလျှင် ငရဲနှင့်တိရစ္ဆာန် နှစ်မျိုး တစ်မျိုးမျိုးသော ဘုံဘဝသို့ ရောက်ရှိမည်ဆိုတဲ့ ဒီသဘောတရားဟာ ထင်ရှားတည်ရှိနေပါတယ်။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... ဒီလို အပါယ်ဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခကို ခံစားရမည်ဆိုတဲ့ အပြစ်တွေကို တွေ့မြင်တော် မူနေတဲ့အတွက်ကြောင့် ဒီလို ဟောကြားတော်မူလိုက်ခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>ရသာရုံအပေါ်မှာ သာယာတပ်မက်မှုအပြစ်</h3> <p>ရသာရုံအကြောင်းကို ဆက်ပြီး ပြောကြရအောင် ..။</p> <p>ဒီရသာရုံကို သုံးဆောင်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ (က) အာမိသရသ သို့မဟုတ် ပရိဘောဂရသ (ခ) သမ္ဘောဂရသဆိုပြီးတော့ ရသနှစ်မျိုး ခွဲခြားပြထားတော် မူပါတယ်။ အာမိသရသဆိုတာကတော့ မိမိတို့ သုံးဆောင်နေတဲ့ စားဖွယ် သောက်ဖွယ် အသွယ်သွယ်တွေမှာ တည်ရှိနေတဲ့ ရသာရုံ (= အရသာ)ကို ဆိုလိုပါတယ်။ ပရိဘောဂရသလို့လည်း အမည်တစ်မျိုးနဲ့ ခေါ်ဆိုပါတယ်၊၊၃၁၇</p> <p>ဒီအာမိသရသကိုတော့ ဘုရားရှင်က ဒီသုတ္တန်မှာ တိုက်ရိုက်ဟောကြား ထားတော်မူပါတယ်။ အလားတူပဲ ဒီအာမိသရသကို အာရုံပြုကာ ဖြစ်ပေါ် နေတဲ့ နှစ်သက်သာယာ တပ်မက်မှု (= ရသတဏှာ)ကိုလည်း တိုက်ရိုက် ရည်ညွှန်းတော်မူကာ ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>သမ္ဘောဂရသဆိုတာကတော့ နှစ်သက်မြတ်နိုးဖွယ်ရာ ဣဋ္ဌာရုံနှင့်ဖြစ်စေ မနှစ်သက် မမြတ်နိုးဖွယ်ရာ အနိဋ္ဌာရုံနှင့်ဖြစ်စေ ပေါင်းဖော်ယှဉ်တွဲမိတဲ့ အခါမှာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ သုံးဆောင်ခံစားမှု ရသကို ဆိုလိုပါတယ်၊ နှစ်သက် မြတ်နိုးဖွယ်ရာ ဣဋ္ဌာရုံတွေနှင့် တွေ့ကြုံတဲ့အခါ ထိုဣဋ္ဌာရုံပိုင်ရှင်တို့နှင့် အတူ ယှဉ်တွဲနေထိုင်ရခြင်း စကားပြောဆိုနေရခြင်း ရယ်မောနေရခြင်း အတူစား သောက်နေရခြင်း အတူသွားလာနေရခြင်း စသည်တို့အပေါ်မှာ နှစ်သက် သာယာနေတဲ့ ရသ (= အရသာ)တစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ အလားတူပဲ မနှစ်သက် မမြတ်နိုးဖွယ်ရာ အနိဋ္ဌာရုံတွေနှင့် ပေါင်းဖော်ယှဉ်တွဲ မှီဝဲနေရတဲ့ အခါမှာ လည်း မနှစ်ခြိုက်တဲ့ ရသ (= အရသာ)တစ်မျိုး ဖြစ်နေတတ်ပါတယ်။ ထို ရသ (= အရသာ)မျိုးတွေကို သမ္ဘောဂရသလို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီသုတ္တန်မှာ တော့ ဘုရားရှင်က ဣဋ္ဌာရုံနှင့် တွေ့ကြုံတဲ့အခါမှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ သမ္ဘောဂ ရသကို အာရုံပြုကာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ နှစ်သက်သာယာတပ်မက်မှုကို သွယ်ဝိုက် သောနည်းအားဖြင့် ရည်ညွှန်းတော်မူကာ ဟောကြားထားတော်မူပါတယ်။</p> <p>ဒါကြောင့် ဒီအပိုင်းမှာ နှစ်မျိုးခွဲပြောမှ ဘုရားရှင် ဆိုလိုတော်မူတဲ့ သဘောအဓိပ္ပာယ်ကို နားလည်သဘောပေါက်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရှေးဦးစွာ အာမိသရသအကြောင်းကို ပြောကြရအောင် ..။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...ရဲရဲညိတဲ့ တပြောင်ပြောင် တောက်ပနေတဲ့ မီးတောက်မီးလျှံနှင့် အတူတကွဖြစ်နေတဲ့ အလွန်ထက်လှတဲ့ သင်ဓုန်း ဓားငယ်နဲ့ သင်ချစ်သားတို့ရဲ့လျှာကို လှီးဖြတ်လိုက်ခြင်းက မြတ်ပါသေးတယ်၊ ဇိဝှါဝိညာဏ်နဲ့ သိလိုက်ရတဲ့ လျက်လိုက်ရတဲ့ ရသာရုံအမျိုးမျိုးတွေအပေါ်မှာ- ကြက်ပဲ ဝက်ပဲ ငါးပဲ ပုစွန်ပဲ စသည်ဖြင့် သဏ္ဌာန်နိမိတ်ကို စွဲယူခြင်းဟာလည်း မမြတ်ပါဘူး၊ အသည်းအမြစ်ပဲ ငါးပိပဲ ငါးဆုပ်ပဲ စသည်ဖြင့် အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုခုကို စိတ်က စွဲယူလိုက်ခြင်းဟာလည်း မမြတ်ပါဘူး။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...အကြောင်းကတော့ ..ဒီလို စွဲယူလိုက်မည် ဆိုလျှင် နောင်တစ်ဖန် ဘဝသစ်မှာ ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအား ရှိနေတဲ့ ကမ္မဝိညာဏ်ဟာ တည်ရှိသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်လို တည်ရှိသွား သလဲ? ---- ရသာရုံရဲ့ တည်ရာဖြစ်တဲ့ ကြက် ဝက် ငါး ပုစွန်စတဲ့ တစ်ကောင် လုံးရဲ့ အရသာအပေါ်မှာ နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီး တည်နေ တဲ့ စိတ်အစဉ်တွေသော်လည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်နေမည်။ ရသာရုံရဲ့ တည်ရာဖြစ်တဲ့ အသည်းအမြစ် ငါးပိ ငါးဆုပ်စတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုခုရဲ့ အရသာအပေါ်မှာ နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီးတည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ်သော်လည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်နေမည်။ ဒီလို နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီးတည်နေ တဲ့ စိတ်အစဉ်တွေ ဖြစ်နေခြင်းဟာ နောင်တစ်ဖန် ဘဝသစ်မှာ ပဋိသန္ဓေ အကျိုးကို ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိနေတဲ့ ကမ္မဝိညာဏ်တွေ ထင်ရှားဖြစ်ပွား နေခြင်း ထင်ရှားတည်ရှိနေခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီးတည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ် တွေ ထင်ရှားဖြစ်နေတဲ့ အချိန်အခါမျိုးမှာ အကယ်၍ သေသွားခဲ့မည်ဆိုလျှင် ငရဲနှင့်တိရစ္ဆာန် နှစ်မျိုး တစ်မျိုးမျိုးသော ဘုံဘဝသို့ ရောက်ရှိမည်ဆိုတဲ့ ဒီသဘောတရားဟာ ထင်ရှားတည်ရှိနေပါတယ်။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... ဒီလို အပါယ်ဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခကို ခံစားရမည်ဆိုတဲ့ အပြစ်တွေကို တွေ့မြင်တော် မူနေတဲ့အတွက်ကြောင့် ဒီလို ဟောကြားတော်မူလိုက်ခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>သမ္ဘောဂရသအကြောင်း ဆက်ကြရအောင် ..။ဒီသမ္ဘောဂရသကတော့ ဇိဝှါဝိညာဏ်ရဲ့တည်ရာအာရုံတော့ မဟုတ်ပါဘူး၊ မနောဝိညာဏ်ရဲ့တည်ရာ အာရုံပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒါကြောင့် မနောဝိညာဏ်နဲ့ သိအပ်တဲ့ ဣဋ္ဌာရုံဖြစ်တဲ့ သမ္ဘောဂရသ အာရုံအမျိုးမျိုးကို သုံးဆောင်ခံစားနေတဲ့အခါ မိမိနဲ့ အတူယှဉ်တွဲကာ ပျော်ရွှင် နေတဲ့ သမ္ဘောဂရသရဲ့ တည်ရာအာရုံကို ယောက်ျားပဲ မိန်းမပဲ အဖိုးကြီးပဲ အဖွားကြီးပဲ သားပဲ သမီးပဲ မြေးပဲ စသည်ဖြင့် ယောက်ျား မိန်းမစတဲ့ ပုံသဏ္ဌာန်နိမိတ်ကို စွဲယူလိုက်ခြင်းဟာလည်း မမြတ်ပါဘူး၊ ဒီသမ္ဘောဂရသရဲ့ တည်ရာအာရုံရဲ့ လက်ခြေ မျက်နှာစတဲ့ ကိုယ်အင်္ဂါ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုခုကို, ပြုံးဟန် ရယ်ဟန်စတဲ့ ကိုယ်အမူအရာတစ်ခုခုကို စွဲယူလိုက်ခြင်းဟာလည်း မမြတ်ပါဘူး။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...အကြောင်းကတော့ ..ဒီလို စွဲယူလိုက်မည် ဆိုလျှင် နောင်တစ်ဖန် ဘဝသစ်မှာ ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအား ရှိနေတဲ့ ကမ္မဝိညာဏ်ဟာ တည်ရှိသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်လို တည်ရှိ သွားသလဲ? --- သမ္ဘောဂရသပိုင်ရှင်ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးအပေါ်မှာ နှစ်သက် သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီးတည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ်တွေသော်လည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်နေမည်။ သမ္ဘောဂရသပိုင်ရှင်ရဲ့ လက်ခြေ မျက်နှာစတဲ့ ကိုယ်အင်္ဂါ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုခု, ပြုံးဟန် ရယ်ဟန်စတဲ့ ကိုယ်အမူအရာတစ်ခုခုအပေါ် မှာ နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီးတည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ်တွေသော် လည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်နေမည်။ ဒီလို နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီး တည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ်တွေ ဖြစ်နေခြင်းဟာ နောင်တစ်ဖန် ဘဝသစ်မှာ ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိနေတဲ့ ကမ္မဝိညာဏ်တွေ ထင်ရှား ဖြစ်ပွားနေခြင်း ထင်ရှားတည်ရှိနေခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီးတည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ် တွေ ထင်ရှားဖြစ်နေတဲ့ အချိန်အခါမျိုးမှာ အကယ်၍ သေသွားခဲ့မည်ဆိုလျှင် ငရဲနှင့်တိရစ္ဆာန် နှစ်မျိုး တစ်မျိုးမျိုးသော ဘုံဘဝသို့ ရောက်ရှိမည်ဆိုတဲ့ ဒီသဘောတရားဟာ ထင်ရှားတည်ရှိနေပါတယ်။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... ဒီလို အပါယ်ဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခကို ခံစားရမည်ဆိုတဲ့ အပြစ်တွေကို တွေ့မြင်တော် မူနေတဲ့အတွက်ကြောင့် ဒီလို ဟောကြားတော်မူလိုက်ခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>မိကျောင်းဘေးဆိုးကြီး</h3> <p>ဘုရားရှင်ဟာ အင်္ဂုတ္တိုရ် စတုက္ကနိပါတ် ဦမိဘယသုတ္တန်မှာ၃၁၈ နည်းမှန် လမ်းမှန် နှလုံးသွင်းတတ်တဲ့ ယောနိသောမနသိကာရတရား ထင်ရှားမရှိကြတဲ့ သာသနာ့ဝန်ထမ်း ရှင်ရဟန်းတော်များ တွေ့ကြုံနိုင်တဲ့ ဘေးဆိုးကြီး လေးမျိုး ကို ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဒီလေးမျိုးထဲမှာ ဝမ်းဗိုက်ပြည့်ရေး အတွက် အစာအာဟာရ ရှာဖွေနေရတဲ့အခါ ဆင်းရဲဒုက္ခအဝဝတွေနှင့် ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ဘေးဆိုးကြီးကို ကုမ္ဘီလဘယ (= မိကျောင်းဘေးဆိုးကြီး)လို့ ဟောကြားဆုံးမထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။ တရားနာပရိသတ်တွေကို ဒီမိကျောင်း ဘေးဆိုးကြီးမှ လွတ်မြောက်စေလိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ဘုရားရှင် ဆိုဆုံးမ ထားတော်မူတဲ့ ဒီမိကျောင်းဘေးဆိုးကြီးအကြောင်းအရာကို အတိုချုပ်ကာ မိတ်ဆက်ပေးလိုပါတယ်။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...မိကျောင်းဘေးဆိုးကြီးဆိုတာ ဘာလဲ? ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...ဒီလောကမှာ အမျိုးကောင်းသား တစ်ယောက်ဟာ ဒီလို စဉ်းစားတယ် -- ငါဟာ ပဋိသန္ဓေတည်နေရခြင်းဒုက္ခ အိုရခြင်းဒုက္ခ သေကျေပျက်စီးရခြင်းဒုက္ခ စိုးရိမ်ပူဆွေးရခြင်းဒုက္ခ ငိုကြွေးမြည်တမ်းရခြင်းဒုက္ခ ကိုယ်ဆင်းရဲရခြင်းဒုက္ခ စိတ်ဆင်းရဲရခြင်းဒုက္ခ ပြင်းစွာပူပန်ရခြင်းဒုက္ခဆိုတဲ့ ဒုက္ခတွင်းကြီးထဲသို့ ဆင်းသက်ကာ တည်နေရတယ်၊ ဒုက္ခတွင်းကြီးထဲသို့ သက်ဝင်ပြီး တည်နေရတယ်၊ ဒုက္ခအမျိုးမျိုးတို့ရဲ့ အညှဉ်းပန်း အနှိပ်စက်ကို ခံနေရတယ်၊ ချမ်းသာသုခအဝဝမှ ကင်းနေတဲ့ ဆင်းရဲဒုက္ခသက်သက်သာ တည်ရှိနေတဲ့ ဒီဒုက္ခတုံး ဒုက္ခအစုအပုံကြီးရဲ့ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ပြုလုပ် ကောင်း ပြုလုပ်နိုင်ပါလိမ့်မည် ဒီလို နှလုံးပိုက်ကာ မှန်ကန်တဲ့ ဦးတည်ချက် ဖြင့် သဒ္ဓါတရားအပြည့်အဝနဲ့ အိမ်ရာတည်ထောင်တဲ့လူ့ဘောင်ကို စွန့်ခွာကာ အိမ်ရာမထောင်တဲ့ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကာ ရှင်ရဟန်း ပြုလာတယ်။</p> <p>တရားနာပရိသတ်တွေ ... သာသနာတော်သို့ ဝင်ရောက်ကာ ရှင်ရဟန်းပြုလာတဲ့ ဦးတည်ချက်ကတော့ သိပ်ကောင်းပါတယ်။ သို့သော် သမုဒ္ဒရာ ဝမ်းတစ်ထွာအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ မိကျောင်းဘေးဆိုးကြီး တွေက ထကြွသောင်းကျန်းလာတဲ့အခါ ဘာတွေ ဆက်လက်ကာ ဖြစ်ပေါ် လာကြသလဲ? ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို ဘုရားရှင်က ဒီလို ဆက်လက်ကာ ဟောကြား ထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ဝင်ရောက်ကာ ရှင်ရဟန်းပြုလာသူကို သီတင်းသုံးဖော် ရဟန်း တော်တွေက သင်ဟာ ဒါကို ခဲရမည်၊ ဒါကိုတော့ မခဲရဘူး၊ ဒါကို စားရမည်၊ ဒါကိုတော့ မစားရဘူး၊ ဒါကို လျက်ရမည်၊ ဒါကိုတော့ မလျက်ရဘူး၊ ဒါကို သောက်ရမည်၊ ဒါကိုတော့ မသောက်ရဘူး၊ သင်ဟာ ရဟန်းတော်တွေနှင့် အပ်စပ်တဲ့ သစ်သီးစတဲ့ ခဲဖွယ်ကိုသာ ခဲရမည်၊ မအပ်စပ်တဲ့ ခဲဖွယ်ကိုတော့ မခဲရဘူး၊ ရဟန်းတော်တွေနှင့် အပ်စပ်တဲ့ ဆွမ်းစတဲ့ စားဖွယ်ကိုသာ စားရမည်၊ မအပ်စပ်တဲ့ စားဖွယ်ကိုတော့ မစားရဘူး၊ ရဟန်းတော်တွေနှင့် အပ်စပ်တဲ့ လျက်ဖွယ်ကိုသာ လျက်ရမည်၊ မအပ်စပ်တဲ့ လျက်ဖွယ်ကိုတော့ မလျက်ရဘူး၊ ရဟန်းတော်တွေနှင့် အပ်စပ်တဲ့ သောက်သုံးဖွယ် အဖျော်ယမကာကိုသာ သောက်သုံးရမည်၊ မအပ်စပ်တဲ့ သောက်သုံးဖွယ် အဖျော်ယမကာကိုတော့ မသောက်သုံးရဘူး၊ သင်ဟာ နံနက်အခါမှာသာ ခဲဖွယ်ကို ခဲရမည်၊ မွန်းလွဲ အခါမှာတော့ မခဲရဘူး၊ နံနက်အခါမှာသာ စားဖွယ်ကို စားရမည်၊ မွန်းလွဲအခါ မှာတော့ မစားရဘူး၊ နံနက်အခါမှာသာ လျက်ဖွယ်ကို လျက်ရမည်၊ မွန်းလွဲ အခါမှာတော့ မလျက်ရဘူး၊ နံနက်အခါမှာသာ သောက်သုံးဖွယ် အဖျော် ယမကာကို သောက်ရမည်၊ မွန်းလွဲအခါမှာတော့ ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်း အကြောင်း မရှိလျှင် အပ်စပ်တဲ့ အဖျော်ယမကာကိုသော်လည်း မသောက် ရဘူး..လို့ ဒီလို သွန်သင်ဆုံးမတော်မူကြတယ်။</p> <p>အဲဒီအခါမှာ သာသနာ့ဘောင်သို့ ရောက်သစ်စဖြစ်နေတဲ့ ဒီရဟန်းတော် ဟာ စဉ်းစားခန်းဝင်ပြန်တယ် -- ငါတို့ဟာ ရှေးလူဘဝမှာ နေခဲ့စဉ်တုန်းက အလိုရှိတဲ့ ခဲဖွယ် စားဖွယ် လျက်ဖွယ် သောက်သုံးဖွယ်တွေကိုသာ အလိုရှိတိုင်း ခဲခဲ့ကြတယ်၊ စားခဲ့ကြတယ်၊ လျက်ခဲ့ကြတယ်၊ သောက်ခဲ့ကြတယ်၊ အလိုမရှိ တာကိုတော့ ခဲလည်းမခဲခဲ့ကြဘူး၊ စားလည်းမစားခဲ့ကြဘူး၊ လျက်လည်း မလျက်ခဲ့ကြဘူး၊ သောက်လည်းမသောက်ခဲ့ကြဘူး၊ ရဟန်းတော်တွေနှင့် အပ်တာပဲဖြစ်ဖြစ် မအပ်တာပဲဖြစ်ဖြစ် ခဲချင်တာကို ခဲခဲ့ကြတယ်၊ စားချင်တာကို စားခဲ့ကြတယ်၊ လျက်ချင်တာကို လျက်ခဲ့ကြတယ်၊ သောက်ချင်တာကို သောက်ခဲ့ကြတယ်။ သဒ္ဓါတရား ပြည့်ဝစုံညီနေတဲ့ အလှူရှင်ဒါယကာတို့က နေ့မှာပဲဖြစ်ဖြစ် ညမှာပဲဖြစ်ဖြစ် မွန်မြတ်တဲ့ ခဲဖွယ်ဘောဇဉ် တွေ, မွန်မြတ်တဲ့ စားဖွယ် သောက်ဖွယ်တွေကို လာရောက်ပြီး လှူဒါန်းကြပြန် တော့လည်း နေ့လယ်ပိုင်း ညပိုင်းတို့မှာ မစားရလို့ ပြောဆိုကာ တားမြစ်ကြပြန် တယ်။ ဒီလို တားမြစ်နေကြခြင်းဟာ တို့ရဲ့ပါးစပ်တွေကို မစားရအောင် ပိတ်ဆို့ ထားတာနဲ့ တူနေပါတယ် ဒီလို ရဟန်းတော်အသစ်က စဉ်းစားခန်းအမျိုးမျိုး တွေ ဝင်ခဲ့ပြန်တယ်။</p> <p>ဒီလို စဉ်းစားခန်း ဝင်နေခြင်းဟာ ဘုရားရှင် ပညတ်ထားတော်မူတဲ့ ဝိနည်းဒေသနာတော်ဆိုင်ရာ သီလကျင့်စဉ်တွေကို မနာယူလိုတဲ့ သဘောပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို မနာယူလိုတဲ့အတွက် သူက ဘာတွေကို ဆက်လက် လုပ်ပြန်သလဲ?</p> <p>သာသနာဘောင်သို့ ဝင်ရောက်လာတဲ့ ဒီရဟန်းတော်အသစ်ဟာ ဝိနည်း ဒေသနာတော်နှင့်အညီ တရားဒေသနာတော်နှင့်အလျော် ဆိုဆုံးမတော်မူ နေကြတဲ့ ဆရာသမားတွေနှင့် သီတင်းသုံးဖော် ရဟန်းတော်တွေအပေါ်မှာ အမျက်ဒေါသတွေ ခြောင်းခြောင်းထွက်လာတဲ့အတွက် မကျေနပ်ချက်တွေ တစ်ပုံကြီးကို ရင်ဝယ်ပိုက်ထွေးကာ စိတ်မချမ်းသာမှုတစ်ပုံကြီးဖြင့် သိက္ခာချ ကာ လူထွက်သွားပြန်တယ်။</p> <p>ဒီလို ရဟန်းတော်မျိုးကို ဘုရားရှင်က နိဂုံးချုပ်အနေဖြင့် ဒီလို မိန့်ဆိုသွား တော်မူပါတယ်။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့... ဒီလို ရဟန်းတော်မျိုးကို မိကျောင်းဘေးဆိုးကြီး ကို ကြောက်တဲ့အတွက် သိက္ခာချပြီး လူထွက်တဲ့ ရဟန်းတော်မျိုးလို့ ခေါ်ဆို ပါတယ်။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... မိကျောင်းဘေးဆိုးကြီးဆိုတာကတော့ သမုဒ္ဒရာ ဝမ်းတစ်ထွာဆိုတဲ့ ဝမ်းဗိုက်အတွက် ဝမ်းစာ ရှာမှီးခြင်းကိုပဲ ခေါ်ဆို ပါတယ်။ ဒါကတော့ မိကျောင်းဘေးဆိုးကြီးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>သို့သော် ယနေ့မျက်မှောက်ခေတ်မှာတော့ ဒီလို မိကျောင်းဘေးဆိုးကြီး အနှိပ်စက်ခံနေကြရတဲ့ သူတချို့ကတော့ သိက္ခာချပြီး လူတော့ မထွက်ကြပါ ဘူး။ လူပင် မထွက်ကြသော်လည်း ဆွမ်းခံလို့ ရရသမျှဖြင့် ရောင့်ရဲနိုင် တင်းတိမ်နိုင်တဲ့ စွမ်းအား မရှိကြလေတော့ အပ်စပ်တဲ့နည်းနဲ့ရော မအပ်စပ်တဲ့ နည်းနဲ့ရော နည်းအမျိုးမျိုးတွေ ရောပြွမ်းကာ စီမံချင်သလို စီမံပြီးတော့ စားချင်သလို စားနေကြပြန်တယ်။ ဒီလိုပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာလည်း အရှင်လတ်လတ် မိကျောင်းအကိုက်ခံနေကြရတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တွေသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဘာကြောင့် ဒီလို အကိုက်ခံနေကြရသလဲဆိုတော့ ရသာရုံကို မက်မောနေတဲ့ ရသတဏှာ ကြောင့်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဘုရားရှင်က ဒီရသတဏှာကို ဝါတမိဂဇာတ် မှာ အယုတ်မာဆုံးသော တဏှာတစ်မျိုးအဖြစ် သတ်မှတ်ကာ ဟောကြားထား တော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <h3>ယုတ်မာလှတဲ့ ရသတဏှာ</h3> <p>ဘုရားရှင် လက်ထက်တော်အခါက အထက်မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ ရဟန်း တော်ကဲ့သို့ မှန်ကန်တဲ့ ဦးတည်ချက်ဖြင့် သဒ္ဓါတရား ပြည့်ပြည့်ဝဝနဲ့ သာသနာ့ ဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကာ ရှင်ရဟန်းပြုလာတဲ့ သူဌေးသား ရဟန်းတော် တစ်ပါးကို ပြည့်တန်ဆာမတစ်ဦးက အစာအာဟာရဖြင့် ဖြားယောင်းကာ လူ့ဘဝသို့ ပြန်ရောက်အောင် ဆွဲဆောင်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ သို့သော် ဒီပြည့်တန် ဆာမဟာ တစ်ခုသော အတိတ်ဘဝမှာ သဉ္ဇယ အမည်ရှိတဲ့ ဥယျာဉ်မှူး ဖြစ်ခဲ့စဉ်က ဒီရဟန်းတော်ကလည်း ထိုအချိန်အခါမှာ လေအလျဉ် လို လျင်မြန်စွာ ပြေးသွားနိုင်တဲ့ <b>ဝါတမိဂ</b>ဆိုတဲ့ သမင်ပျံ ဖြစ်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ အဲဒီ အခါတုန်းကလည်း ဒီဥယျာဉ်မှူးက ဒီသမင်ကို ပျားလူးမြက်ဖြင့် ဖြားယောင်း ကာ အရဖမ်းယူခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဒီဇာတ်ဝတ္ထုကို အကြောင်းပြုကာ ဘုရားရှင်က အောက်ပါအတိုင်း ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။၃၁၉</p> <p><b>န ကိရတ္ထိ ရသေဟိ ပါပိယော၊ အာဝါသေဟိဝ သန္ထဝေဟိ ဝါ၊</b></p> <p><b>ဝါတမိဂံ ဂဟနနိဿိတံ၊ ဝသမာနေသိ ရသေဟိ သဉ္ဇယော။</b>၃၂၀</p> <p>အိုအချင်းတို့...ဇိဝှါဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်တဲ့ ရသာရုံအမျိုးမျိုးတို့ အပေါ်မှာ လိုလားတပ်မက်ခြင်း ဆန္ဒရာဂနှင့် ယှဉ်တွဲကာ သုံးဆောင်ခြင်းဆိုတဲ့ ပရိဘောဂရသထက် အထူးသဖြင့် ယုတ်မာတဲ့ ဆန္ဒရာဂမျိုးဟာ လောကမှာ မရှိဘူးလို့ ကြားဖူးပါတယ်။ ကျောင်းအိပ်ရာနေရာတို့အပေါ်မှာ လိုလား တပ်မက်နေတဲ့ ဆန္ဒရာဂ, မိတ်ဆွေအပါင်းအသင်းတို့အပေါ်မှာ လိုလား တပ်မက်နေတဲ့ ဆန္ဒရာဂ -- ဒီ ဆန္ဒရာဂ အမျိုးမျိုးတွေထက်လည်း ဇိဝှါ ဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်တဲ့ ရသာရုံအမျိုးမျိုးတို့အပါ်မှာ လိုလားတပ်မက် နေတဲ့ ဒီဆန္ဒရာဂ, တွယ်တာ မက်မောနေတဲ့ ဒီရသတဏှာဟာ အဆ အရာ အထောင် အသိန်းမက သာလွန်၍ ယုတ်မာလှပါတယ်။</p> <p>အိုအချင်းတို့...သဉ္ဇယဥယျာဉ်စောင့်ဟာ တောမြိုင်ကြီးကို အမှီပြုကာ နေထိုင်နေတဲ့ အဟုန်ပြင်းတဲ့ လေကဲ့သို့ လျင်မြန်စွာ ပြေးသွားနိုင်တဲ့ <b>ဝါတမိဂ</b> သမင်ပျံကို ပျားလူးမြက်ဆိုတဲ့ ရသာရုံဖြင့် ဖြားယောင်းကာ ရသတဏှာ ကျော့ကွင်းထဲမှာ ဖမ်းမိနေတဲ့ ဒီသမင်ပျံကို မိမိအလိုသို့ လိုက်ပါအောင် ဆွဲဆောင်ကာ ဖမ်းယူနိုင်ခဲ့ဖူးပါတယ်။</p> <p>ဒီလို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်တွေကို ဆိုဆုံးမတော်မူပါတယ်။ ဘာကြောင့် ရသတဏှာက သာလွန်ယုတ်မာတဲ့ တဏှာ ဖြစ်ရသလဲ? ရသာရုံ ဆိုတာက အမြဲတမ်း သုံးဆောင်နေရတဲ့အတွက် သုံးဆောင်တိုင်း သုံးဆောင် တိုင်းမှာလည်း နည်းမှန်လမ်းမှန် နှလုံးသွင်းတတ်တဲ့ ယောနိသောမနသိကာရ မရှိသူအဖို့ ဒီရသတဏှာက အမြဲတမ်းလိုလို ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒါကလည်း အကြောင်းတစ်ခု။ နောက်အကြောင်းတစ်ခုကတော့ အသက်ရှင်နေရမှုဆိုတဲ့ ဇီဝိတိန္ဒြေကို အရှည်ခိုင်ခံ့တည်တံ့အောင် စောင့်ရှောက်တဲ့နေရာမှာ အစာ အာဟာရနဲ့ ကင်းပြီးတော့ ဘယ်လိုမှ ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်လို့ မရနိုင်ဘူး။ ဒီဇီဝိတိန္ဒြေရဲ့ အရှည်ခိုင်ခံ့တည်တံ့ရေးအတွက် အာဟာရကို အမြဲမပြတ် မှီဝဲနေရပြန်တယ်။ နည်းမှန်လမ်းမှန် နှလုံးသွင်းတတ်တဲ့ ယောနိသောမနသိကာရ မရှိသူအဖို့ အာဟာရကို မှီဝဲတိုင်း မှီဝဲတိုင်းလည်း ရသတဏှာဦးဆောင် နေတဲ့ ကိလေသာတွေက နေရာအပြည့် ယူနေတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် တစ်နေ့တာပတ်လုံး တစ်သက်တာပတ်လုံးမှာ အကြိမ် အများဆုံး ဖြစ်နေတဲ့ တဏှာတစ်မျိုး ဖြစ်နေတဲ့အတွက် ဒီရသတဏှာကို အယုတ်မာဆုံး တဏှာ တစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ထားတော်မူခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။၃၂၁</p> <p>ပေါရိသာဒကို မောင်းမမိဿံတွေနှင့်တကွသော နန်းစည်းစိမ်ကိုသော် လည်း စွန့်လွှတ်နိုင်အောင် တွန်းပို့ပေးလိုက်တဲ့ တဏှာဟာ ဒီရသတဏှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။၃၂၂</p> <p>ဒါကြောင့် တရားနာပရိသတ်တွေဟာလည်း ပျားလူးမြက်ဆိုတဲ့ ရသာရုံ အပေါ်မှာ တွယ်တာမက်မောနေတဲ့ တဏှာကျော့ကွင်းမှ လွတ်ကင်းအောင် ရုန်းကန်ကြပါလို့ တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။ ဘာကြောင့် ဒီလို တိုက်တွန်းနေရ သလဲ? ဒီရသတဏှာကျော့ကွင်းထဲမှာ မိနေတုန်း ဖြုန်းကနဲ သေသွားခဲ့မည် ဆိုလျှင် ငရဲနှင့်တိရစ္ဆာန်ဆိုတဲ့ အပါယ်သံသရာခရီးက ဆီးကြိုနေမည်လို့ ဘုရားရှင်က ဟောကြားထားတော်မူတဲ့အတွက်ကြောင့်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံအပေါ်မှာ သာယာတပ်မက်မှုအပြစ်</h3> <p>ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံအကြောင်းကို ဆက်လက်ကာ နာကြားကြရအောင် ..။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...ရဲရဲညိတဲ့ တပြောင်ပြောင် တောက်ပနေတဲ့ မီးတောက်မီးလျှံနှင့် အတူတကွဖြစ်နေတဲ့ အလွန်ထက်လှတဲ့ လှံနဲ့ သင် ချစ်သားတို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ကို ထိုးဆွလိုက်ခြင်းက ထိုးဆွနေခြင်းက မြတ်ပါ သေးတယ်၊ ကာယဝိညာဏ်နဲ့ သိလိုက်ရတဲ့ တွေ့ထိလိုက်ရတဲ့ အတွေ့အထိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံအမျိုးမျိုးတွေအပေါ်မှာ တွေ့ထိနေတဲ့ အချိန်အခါဝယ် .. အတွေ့ အထိဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံပိုင်ရှင်ဟာ ယောက်ျားပဲ မိန်းမပဲ အဖိုးကြီးပဲ အဖွားကြီးပဲ သားပဲ သမီးပဲ မြေးပဲ စသည်ဖြင့် ယောက်ျား မိန်းမစတဲ့ ပုံသဏ္ဌာန်နိမိတ်ကို စွဲယူလိုက်ခြင်းဟာလည်း မမြတ်ပါဘူး၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံပိုင်ရှင်ရဲ့ လက်ခြေ မျက်နှာ စတဲ့ ကိုယ်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုခုကို, ပြုံးဟန် ရယ်ဟန်စတဲ့ ကိုယ်အမူ အရာတစ်ခုခုကို စွဲယူလိုက်ခြင်းဟာလည်း မမြတ်ပါဘူး။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...အကြောင်းကတော့ ..ဒီလို စွဲယူလိုက်မည် ဆိုလျှင် နောင်တစ်ဖန် ဘဝသစ်မှာ ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအား ရှိနေတဲ့ ကမ္မဝိညာဏ်ဟာ တည်ရှိသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်လို တည်ရှိသွား သလဲ? --- ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံပိုင်ရှင်ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးအပေါ်မှာ နှစ်သက် သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီးတည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ်တွေသော်လည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်နေမည်။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံပိုင်ရှင်ရဲ့ လက်ခြေ မျက်နှာစတဲ့ ကိုယ်အင်္ဂါ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုခု, ပြုံးဟန် ရယ်ဟန်စတဲ့ ကိုယ်အမူအရာ တစ်ခုခု အပေါ်မှာ နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီးတည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ် တွေသော်လည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်နေမည်။ ဒီလို နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ် နှောင်ဖွဲ့ပြီး တည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ်တွေ ဖြစ်နေခြင်းဟာ နောင်တစ်ဖန် ဘဝသစ်မှာ ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိနေတဲ့ ကမ္မဝိညာဏ်တွေ ထင်ရှားဖြစ်ပွားနေခြင်း ထင်ရှားတည်ရှိနေခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို နှစ်သက်သာယာမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ပြီးတည်နေတဲ့ စိတ်အစဉ် တွေ ထင်ရှားဖြစ်နေတဲ့ အချိန်အခါမျိုးမှာ အကယ်၍ သေသွားခဲ့မည်ဆိုလျှင် ငရဲနှင့်တိရစ္ဆာန် နှစ်မျိုး တစ်မျိုးမျိုးသော ဘုံဘဝသို့ ရောက်ရှိမည်ဆိုတဲ့ ဒီသဘောတရားဟာ ထင်ရှားတည်ရှိနေပါတယ်။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ... ဒီလို အပါယ်ဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခကို ခံစားရမည်ဆိုတဲ့ အပြစ်တွေကို တွေ့မြင်တော် မူနေတဲ့အတွက်ကြောင့် ဒီလို ဟောကြားတော်မူလိုက်ခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>ဓမ္မာရုံအပေါ်မှာ သာယာတပ်မက်မှုအပြစ်</h3> <p>ဓမ္မာရုံအကြောင်းကို ဆက်လက်ပြောကြရအောင် ..။</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...အိပ်ပျော်နေခြင်းက မြတ်ပါသေးတယ်။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...အမှန်အားဖြင့်တော့ အိပ်ပျော်နေခြင်းကို အသက် ရှင်နေသူတို့ရဲ့ အမြုံဓာတ်တစ်မျိုးလို့ ငါဘုရား ဟောတော်မူပါတယ်၊ အသက် ရှင်နေသူတို့ရဲ့ အသီးဆိုတဲ့ အကျိုးတရားကို မဖြစ်စေတတ်တဲ့ သဘောတရား တစ်မျိုး အချိန်အခါတစ်မျိုးလို့ ငါဘုရား ဟောတော်မူပါတယ်။ အသက်ရှင်နေ သူတို့ရဲ့ တွေဝေခြင်းတစ်မျိုးလို့ ငါဘုရား ဟောတော်မူပါတယ်။</p> <p>ဒီလိုအိပ်ပျော်နေတဲ့ အချိန်အခါမျိုးမှာ သံဃာကို သင်းခွဲမည်ဆိုတဲ့ စိတ်အကြံအစည်မျိုးတွေလည်း မဖြစ်ပေါ်နိုင်ဘူး၊ တကယ်တမ်း သံဃာ သင်းခွဲခြင်းဆိုတဲ့ သံဃဘေဒကကံကိုလည်း ဘယ်တော့မှ မလွန်ကျူးနိုင်ဘူး။ သို့သော် အိပ်မပျော်ဘဲ နိုးနေတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ စိတ်ထားယုတ်ညံ့သူတွေ ဖြစ်နေခဲ့မည်ဆိုလျှင် သံဃာသင်းခွဲရန် ကြံစည်မှု, ကြံစည်တဲ့အတိုင်း သံဃာ သင်းခွဲမှုဆိုတဲ့ ဒီသဘောတရားတွေဟာ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် အိပ်မပျော်ဘဲ နိုးနေတဲ့သူတွေရဲ့သန္တာန်မှာ ဒီလို ကြီးလေးတဲ့ ကုစားလို့မရနိုင်တဲ့ ဂရုကံကြီးတွေ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ ဒီအပြစ်ကို မြင်တော်မူတဲ့အတွက် အိပ်ပျော်နေခြင်းက မြတ်ပါသေးတယ်လို့ ငါဘုရား ဟောတော်မူခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။၃၂၃</p> <p>ဆိုလိုတဲ့သဘောကို နည်းနည်းရှင်းပြမည် ..။ အိပ်မက် မမက်ဘဲ ဘဝင်စိတ်တွေရဲ့ အဆက်မပြတ် ဆက်တိုက်ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းကိုပဲ အိပ်ပျော် နေခြင်းလို့ ဆိုလိုပါတယ်။ ဒီဘဝင်စိတ်တွေဟာ အတိတ်ဘဝက ပြုစု ပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့, လက်ရှိဘဝ ဝိပါက်ခန္ဓာငါးပါးကို ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ ကုသိုလ်ကံရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အကျိုးဝိပါက်နာမ်တရားစုတွေ ဖြစ်ကြပါ တယ်။ ဒီဘဝင်နာမ်တရားစုတွေဟာ ဘဝတစ်လျှောက်မှာ စိတ်အစဉ် မပြတ် စဲရေးအတွက်, ဘဝတစ်လျှောက် သေသည့်တိုင်အောင် စိတ်အစဉ် အဆက် မပြတ် တည်တံ့နေရေးအတွက် ဘဝရဲ့ တည်တံ့ရေးအကြောင်းတရားအဖြစ် ရပ်တည်ကာ ဝီထိစိတ်အစဉ်တွေရဲ့ အကြားအကြားမှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ စိတ်တစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဘဝင်စိတ်တွေဟာ အတိတ်ဘဝ သေခါနီးကာလ မရဏာသန္နဇောက အာရုံယူထားတဲ့ ကံ-ကမ္မနိမိတ်-ဂတိနိမိတ်ဆိုတဲ့ အာရုံ သုံးမျိုးထဲက တစ်မျိုးမျိုးကိုသာ သိနေတဲ့ စိတ်တွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ပစ္စုပ္ပန် အာရုံဆိုလို့ ဘယ်အာရုံကိုမျှ မသိကြပါဘူး၊ အနာဂတ်အာရုံဆိုလည်း ဘယ်အာရုံကိုမှ မသိကြပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဘဝင်စိတ်တွေ ဆက်တိုက်ဖြစ်နေတဲ့ အချိန်မှာ ကုသလဝိတက် အကုသလဝိတက်ဆိုတဲ့ ကြံစည်စိတ်ကူးမှု ဝိတက် အမျိုးမျိုးတွေလည်း ဘယ်လိုမှ မဖြစ်နိုင်ကြပါဘူး။ ဒီလို မဖြစ်နိုင်တဲ့အတွက် အမိကိုသတ်ဖို့ အဖကိုသတ်ဖို့ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကိုသတ်ဖို့ သံဃာကို သင်းခွဲဖို့ ဆိုတဲ့ ဒီလို ကြံစည်စိတ်ကူးမှုတွေလည်း ဘယ်လိုမှ မဖြစ်နိုင်ဘူး၊ ဒီလို အနန္တရိယကံကြီးတွေကို လွန်ကျူးဖို့ ဘယ်လိုမှ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ သို့သော် အိပ်မပျော်ဘဲ နိုးနေတဲ့သူတွေရဲ့သန္တာန်မှာတော့ ဒီလို အနန္တရိယကံကြီးတွေကို လွန်ကျူးဖို့ဆိုတာ ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ဆိုလိုပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ အကြီးလေးဆုံးသော ကံကြီးတွေကို ဖြစ်စေနိုင်ပုံကို စံထား ကာ ဟောကြားတော်မူနေခြင်းသာ ဖြစ်ပါတယ်။ မည်သည့်အကုသလ ဝိတက်ကိုမဆို အကုသလဝိတက်အမျိုးမျိုးတွေကို ကြံစည်နေခြင်းဟာလည်း နောင်တစ်ဖန် ဘဝသစ်မှာ ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိနေတဲ့ ကမ္မဝိညာဏ်တွေ ထင်ရှားဖြစ်ပွားနေခြင်း ထင်ရှားတည်ရှိနေခြင်းပဲ ဖြစ်ပါ တယ်။ ဒီလို အကုသလဝိတက်အမျိုးမျိုးတွေ ထင်ရှားဖြစ်နေတုန်း ဖြုန်းကနဲ သေသွားခဲ့မည်ဆိုလျှင် ငရဲနှင့်တိရစ္ဆာန် နှစ်မျိုး တစ်မျိုးမျိုးသော ဘုံဘဝသို့ ရောက်ရမည်ဆိုတဲ့ ဒီသဘောတရားကို တွေ့မြင်တော်မူနေတဲ့အတွက်ကြောင့် အကုသလဝိတက်အမျိုးမျိုးတွေကို ကြံစည်နေမည့်အစား အိပ်ပျော်နေခြင်းက မြတ်ပါသေးတယ်လို့ ဒီလို ဟောကြားတော်မူခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>ညောင်ညိုပင်စခန်း လမ်းဆုံဘူတာရုံ</h3> <p>အကယ်၍ မရဏာသန္နဇောက အကုသိုလ်ဇော ဖြစ်ခဲ့လျှင် အပါယ် လေးဘုံ တစ်ဘုံဘုံမှာ ပဋိသန္ဓေတည်နေရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အကယ်၍ မရဏာသန္နဇောက ကုသိုလ်ဇောဖြစ်ခဲ့လျှင်တော့ ကံအားလျော်စွာ သုဂတိဘုံ တစ်ဘုံဘုံမှာ ပဋိသန္ဓေတည်နေရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် မရဏာသန္နဇော ဟာ ဒုဂ္ဂတိနှင့် သုဂတိ သံသရာခရီးနှစ်ခုကို လမ်းခွဲပေးနေတဲ့ လမ်းဆုံဘူတာရုံ တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ လမ်းခွဲပေးနေတဲ့ ညောင်ညိုပင်စခန်း တစ်ခုလို့လည်း ဆိုနိုင်ပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ မရဏာသန္နဇောက အကျိုးပေးတယ်လို့ မဆိုလိုပါဘူး။ မရဏာသန္နဇောက အားပေးထောက်ပံ့တတ်တဲ့ ဥပတ္ထမ္ဘက အကြောင်းကံ တစ်မျိုးသာ ဖြစ်ပါတယ်။ မရဏာသန္နဇောမတိုင်မီ ပြုစုပျိုးထောင်ထားတဲ့ အကုသိုလ်ကံတွေထဲက တစ်မျိုးမျိုးသော အကုသိုလ်ကံက ရင့်ကျက်လာလို့ အကျိုးပေးတော့မည်ဆိုလျှင်.. ထိုအကုသိုလ်ကံရဲ့ စွမ်းအားကြောင့် မရဏာ သန္နဇောအခါမှာ သို့မဟုတ် မရဏာသန္နဇော မစောမီ အချိန်အခါက စပြီးတော့ မကောင်းတဲ့ ကံ-ကမ္မနိမိတ်-ဂတိနိမိတ်ဆိုတဲ့ အာရုံသုံးမျိုးထဲက တစ်မျိုးမျိုးဟာ ထင်နေတတ်ပါတယ်။ ဒီလိုထင်နေတဲ့ မကောင်းတဲ့အာရုံကို အာရုံယူကာ မရဏာသန္နအကုသိုလ်ဇောတွေက စောနေခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုမရဏာသန္နအကုသိုလ်ဇောရဲ့ အထောက်အပံ့ကိုရနေတဲ့ အကျိုးပေး တော့မည့် ရင့်ကျက်နေတဲ့ အတိတ်အကုသိုလ်ကံကလည်း အပါယ်လေးဘုံ တစ်ဘုံဘုံမှာ လွယ်ကူချောမောစွာနဲ့ ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ပေးလိုက်ပါတယ်။</p> <p>အလားတူပဲ မရဏာသန္နဇောမတိုင်မီ ပြုစုပျိုးထောင်ထားတဲ့ ကုသိုလ်ကံ တွေထဲက တစ်မျိုးမျိုးသော ကံက ရင့်ကျက်လာလို့ အကျိုးပေးတော့မည် ဆိုလျှင်လည်း ထိုကုသိုလ်ကံရဲ့စွမ်းအားကြောင့် မရဏာသန္နဇောအခါမှာ သို့မဟုတ် မရဏာသန္နဇောမစောမီ အချိန်အခါက စပြီးတော့ ကောင်းတဲ့ ကံ-ကမ္မနိမိတ်-ဂတိနိမိတ်ဆိုတဲ့ အာရုံသုံးမျိုးထဲက တစ်မျိုးမျိုးဟာ ထင်နေ တတ်ပါတယ်။ ဒီလို ထင်နေတဲ့ ကောင်းတဲ့ အာရုံကို အာရုံယူကာ မရဏာသန္န ကုသိုလ်ဇောတွေက စောလာကြတယ်။ ဒီလို မရဏာသန္နကုသိုလ်ဇောရဲ့ အထောက်အပံ့ကို ရနေတဲ့ အကျိုးပေးတော့မည့် ရင့်ကျက်နေတဲ့ အတိတ် ကုသိုလ်ကံကလည်း သုဂတိဘုံ တစ်ဘုံဘုံမှာ လွယ်ကူချောမောစွာနဲ့ ပဋိသန္ဓေ အကျိုးကို ပေးလိုက်ပါတယ်။</p> <p>ဒီအာဒိတ္တပရိယာယသုတ္တန်မှာတော့ ဘုရားရှင်က မရဏာသန္နဇော မစောမီ အာရုံခြောက်ပါး တစ်ပါးပါးကို အာရုံယူကာ အကြိမ်များစွာ ဖြစ်နေတဲ့, အကျိုးပေးရန် ရင့်ကျက်နေတဲ့, ကမ္မဝိညာဏ်အရာမှာ တည်ရှိနေတဲ့ အကုသိုလ်ကံကြောင့် အပါယ်လေးဘုံ တစ်ဘုံဘုံမှာ ပဋိသန္ဓေတည်နေကာ ခံစားရမည့် ဆင်းရဲဒုက္ခကို ရည်ညွှန်းတော်မူကာ ရဟန်းတော်တို့အား ဆိုဆုံးမ နေတော်မူခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီလို အပါယ်ဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခအစရှိတဲ့ ဝဋ်ဆင်းရဲ ဒုက္ခအဝဝတို့မှ လွတ်မြောက်ရေးအတွက် ကိလေသာတောချုံပုတ်တွေနှင့် အဆွယ်အပွားတွေကို အမြစ်ပါမကျန်ရအောင် ရှင်းလင်းသုတ်သင်ပစ်ဖို့ရန် ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်တွေကို တိုက်တွန်းတော်မူနေပါတယ်။ ဒီကိလေသာ တောချုံပုတ်တွေနှင့် အဆွယ်အပွားတွေကို ရှင်းလင်းသုတ်သင်ပုံနည်းစနစ် များကို ရှေ့ပိုင်းက ပြောတန်သလောက် ပြောခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ယခု ထပ်မံပြီး တော့ ဒီအာဒိတ္တပရိယာယသုတ္တန်မှာ ဘုရားရှင် ညွှန်ကြားထားတော်မူတဲ့ ကိလေသာတောချုံပုတ်တွေနှင့် အဆွယ်အပွားတွေကို ရှင်းလင်းသုတ်သင်ပုံ နည်းစနစ်ကို ဆက်လက်ကာ နာကြားကြည့်ကြရအောင် ..။</p> <p>__________</p> <h3>ကိလေသာအပူမီးတွေကို ငြိမ်းအေးစေတဲ့လမ်းစဉ်</h3> <p>ဒီအပိုင်းကတော့ .. ဟောနေဆဲဖြစ်တဲ့ ဂါထာဒေသနာတော်ရဲ့ နောက်ထက်ဝက်ကို ရှင်းလင်းတင်ပြမည့်အပိုင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဂါထာ ဒေသနာတော်ရဲ့ နောက်ထက်ဝက်အဓိပ္ပာယ်ကတော့ ဒီလိုပါ။</p> <p>ဆေတွာ ဝနဉ္စ ဝနထဉ္စ၊ နိဗ္ဗနာ ဟောထ ဘိက္ခဝေါ။၄</p> <p>ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...သင်ချစ်သားတို့တစ်တွေဟာ ကိလေသာ တောချုံပုတ်ကိုရော, ကိလေသာတောချုံပုတ်ရဲ့ အဆွယ်အပွားဖြစ်တဲ့ ကိလေသာချုံနွယ်ပိတ်ပေါင်း သစ်ပင်ငယ်အပေါင်းကိုရော လေးပါးသော အရိယမဂ်ဉာဏ်တွေနဲ့ ဖြတ်တောက်ပစ်ကြပါ။ ဒီလို ဖြတ်တောက်နိုင်ကြမည် ဆိုလျှင်တော့ သင်ချစ်သားတို့ရဲ့ သန္တာန်မှာ ကိလေသာအပူမီးတွေဟာ ငြိမ်းအေးသွားကြပါလိမ့်မည်။</p> <h3>အာဒိတ္တပရိယာယသုတ္တန်ကျင့်စဉ်</h3> <p>ဒီအာဒိတ္တပရိယာယသုတ္တန်မှာ ထိုကဲ့သို့သော အပါယ်ဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ စတဲ့ သံသရာဝဋ်ဒုက္ခအဝဝတို့မှ လွတ်မြောက်နိုင်ရေးအတွက် ကိလေသာ အပူမီးတွေ ငြိမ်းအေးအောင် ကျင့်ရမည့်ကျင့်စဉ်ကို ဘုရားရှင်က ..</p> <p>၁။ ဝတ္ထု = ဒွါရ (၆)ပါး,<br> ၂။ အာရုံ (၆)ပါး,<br> ၃။ ဝိညာဏ် (၆)ပါး,<br> ၄။ ဖဿ (၆)ပါး,<br> ၅။ ဝေဒနာ (၆)ပါး ..</p> <p>ဒီရုပ်နာမ်တရားစုတွေကို သိမ်းဆည်းလျက် အကြောင်းတရားနှင့် တကွသော ယင်းရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားစုတွေကို လက္ခဏာရေးသုံးတန် တင်ကာ တွင်တွင်ကြီး ဝိပဿနာ ရှုပွားကြရန် ဆက်လက်ကာ ညွှန်ကြား ထားတော်မူပါတယ်။</p> <p>ဒီရှုကွက်ကို အကျဉ်းချုပ်ကာ နည်းနည်း ပြောကြရအောင် ..။</p> <p>ရူပါရုံနဲ့ဆက်စပ်နေတဲ့ ဝိပဿနာရှုကွက်ကို ရှုပုံနည်းစနစ်ကို ဘုရားရှင် က ဒီလို ညွှန်ကြားထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။၃၂၄</p> <h3>ရူပါရုံနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ ဝိပဿနာရှုကွက်</h3> <p>၁။ <b>စက္ခု အနိစ္စံ</b>,</p> <p>၂။ <b>ရူပါ အနိစ္စာ</b>,</p> <p>၃။ <b>စက္ခုဝိညာဏံ အနိစ္စံ</b>,</p> <p>၄။ <b>စက္ခုသမ္ဖေဿာ အနိစ္စော</b>,</p> <p>၅။ <b>ယမ္ပိဒံ စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တမ္ပိ အနိစ္စံ</b>။</p> <p>ရူပါရုံကို တွေ့မြင်ခိုက်မှာ .. စက္ခုဝတ္ထု, ရူပါရုံ, စက္ခုဝိညာဏ်, စက္ခု သမ္ဖဿ, စက္ခုသမ္ဖဿကို အကြောင်းခံကာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ သုခ ဒုက္ခ ဥပေက္ခာဝေဒနာ - ဒီတရားတွေကို အနိစ္စလို့ (ဒုက္ခလို့ အနတ္တလို့) ဝိပဿနာ ရှုရန် ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားထားတော်မူပါတယ်။ ဒီညွှန်ကြားထားတော် မူချက်နဲ့ ပတ်သက်လို့ ရှုကွက်ကို သဘောပေါက်နားလည်နိုင်ရန် ရှင်းလင်း တင်ပြချက်ကတော့ လိုအပ်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် တစ်ခုပြီးတစ်ခု ရှင်းကြ ရအောင် ..။</p> <h3>၁။ <b>စက္ခု အနိစ္စံ</b> = စက္ခုကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</h3> <p>ရူပါရုံကို သိမြင်နေတဲ့ စက္ခုဝိညာဏ်နာမ်တရားစုတို့ရဲ့ မှီ၍ ဖြစ်နေတဲ့ မှီရာဝတ္ထုရုပ်ကို စက္ခုဝတ္ထုရုပ်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်၊ စက္ခုဒွါရလို့လည်း ခေါ်ဆို ပါတယ်။ အဘိဓမ္မာနည်းအရ စက္ခုဝတ္ထုရုပ်ဆိုတာ စက္ခုအကြည်ဓာတ်ကိုသာ ဆိုလိုပါတယ်။ သို့သော် သုတ္တန်နည်းအရကတော့ စက္ခုအကြည်ဓာတ်နှင့် အတူတကွ မျက်လုံးအိမ်အတွင်းမှာ ပြိုင်တူဖြစ်နေကြတဲ့ ဘူတရုပ် ဥပါဒါရုပ် တွေကို စက္ခုဝတ္ထုရုပ်လို့ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ သုတ္တန်ဒေသနာတော်ဟာ ရုပ်ဃန ခေါ်တဲ့ ရုပ်တုံးရုပ်ခဲတွေကို ဉာဏ်နဲ့ဖြိုခွဲကာ ရုပ်ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင် ဆိုက်အောင် ရုပ်တရားတွေကို ဉာဏ်နဲ့ပိုင်းခြားယူကာ ဝိပဿနာရှုရမည့် လုပ်ငန်းခွင်ကို ညွှန်ကြားနေတော်မူတဲ့ ဒေသနာတော်တွေ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စက္ခုအကြည်ဓာတ်နှင့် အတူတကွ မျက်လုံးအိမ်အတွင်းမှာ ပြိုင်တူ ဖြစ်နေ ကြတဲ့ ဘူတရုပ် ဥပါဒါရုပ်တွေကို စက္ခုဝတ္ထုရုပ်လို့ ခေါ်ဆိုကြောင်း အဋ္ဌကထာ က ရှင်းလင်းတင်ပြထားပါတယ်။ စက္ခုအကြည်ဓာတ်စတဲ့ ရုပ်တရားတိုင်း ရုပ်တရားတိုင်းဟာလည်း တစ်လုံးချင်း တစ်ခုချင်း ဖြစ်နိုင်တဲ့ စွမ်းအားမရှိဘဲ ရုပ်ကလာပ်အနေနဲ့သာ ဖြစ်နိုင်ရိုးဓမ္မတာ ရှိပါတယ်။ ယင်းရုပ်ကလာပ်တွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာကာ သိမ်းဆည်းရှုပွားနိုင်ပါမှ ရုပ်ပရမတ်သို့ ဉာဏ် အမြင် ဆိုက်ရောက်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီရုပ်ပရမတ်တရားတွေကသာ ဝိပဿနာ ဉာဏ်ရဲ့အရှုခံအာရုံတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။</p> <p>ဘုရားရှင်ဟာ သာမညဖလသုတ္တန်နှင့် မဟာသကုလုဒါယီသုတ္တန် တွေမှာ၃၂၅ <b>ဣဒဉ္စ မေ ဝိညာဏံ ဧတ္ထ သိတံ ဧတ္ထ ပဋိဗဒ္ဓံ</b> =ငါရဲ့ ဤဝိညာဏ် ဟာ ဒီကရဇကာယရုပ်မှာ မှီဖြစ်နေတယ်၊ ဒီကရဇကာယရုပ်နဲ့ ဆက်စပ် ဖြစ်နေတယ် ဒီလို ဟောကြားထားတော်မူခဲ့တဲ့အတွက် နာမ်တရားတို့ရဲ့ မှီဖြစ်ရာ ဝတ္ထုရုပ်အရ စက္ခုအကြည်ဓာတ်စတဲ့ ဝတ္ထုရုပ်သက်သက်ကိုသာ မကောက်ယူဘဲ ထိုစက္ခုအကြည်ဓာတ်စတဲ့ ဝတ္ထုရုပ်နှင့် အတူတကွ ဖြစ်နေ ကြတဲ့ မျက်စိ နား နှာ စတဲ့ ထိုထိုဌာနတွေမှာ ထင်ရှားတည်ရှိနေကြတဲ့ ကရဇကာယလို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ ဘူတရုပ်ဆိုတဲ့ ဓာတ်ကြီးလေးပါး, ယင်းဓာတ်ကြီး လေးပါးကို မှီတွယ်ဖြစ်ပေါ်နေကြတဲ့ ကလာပ်တူဥပါဒါရုပ်တွေကိုပါ ကောက် ယူရပါတယ်။ အကြောင်းကတော့ ဒီနေရာမှာ ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါ ဇီဝ အတ္တ လူ နတ် ဗြဟ္မာ မရှိ၊ ရုပ်နာမ်မျှသာ ရှိ၏လို့ - ဒီလို နာမ်ရုပ်ကို ပိုင်းခြား မှတ်သားတတ်တဲ့ နာမရူပဝဝတ္ထာနဉာဏ်ကို အလိုရှိအပ်တဲ့ အရာဌာနဖြစ်နေ တဲ့အတွက်ကြောင့် အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ရုပ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းပုံကို ညွှန်ပြတော်မူခြင်းငှာ ဘုရားရှင်ကရော အဋ္ဌကထာများကပါ ဝတ္ထုရုပ်အရ ဘူတရုပ် ဥပါဒါရုပ်အားလုံးကိုပင် ကောက်ယူပါလို့ ဟောကြား တော်မူခြင်း ဖွင့်ဆိုတော်မူခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။၃၂၆</p> <p>မျက်လုံးအိမ်အတွင်းမှာ စက္ခုအကြည်ဓာတ်နှင့် အတူတကွ ဖြစ်နေတဲ့ ရုပ်တွေကိုလည်း ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာက၃၂၇ စက္ခုဒသကကလာပ် ကာယ ဒသကကလာပ် ဘာဝဒသကကလာပ် စိတ္တဇအဋ္ဌကလာပ် ဥတုဇအဋ္ဌ ကလာပ် အာဟာရဇအဋ္ဌကလာပ်လို့ ရုပ်ကလာပ် (၆)မျိုး, ရုပ်အမျိုးအစား (၅၄)မျိုးတို့ ရှိကြောင်းကို ဖွင့်ဆိုထားပါတယ်။</p> <p>တေဇောကောဋ္ဌာသလေးမျိုးထဲမှာ ဇီဝိတနဝကကလာပ်ရုပ်တွေလည်း ပါဝင်နေကြပါတယ်။ ဒီဇီဝိတနဝကကလာပ်ရုပ်ဟာလည်း ဒွါရခြောက်မျိုး စလုံးမှာ သို့မဟုတ် တစ်ကိုယ်လုံးမှာ ပျံ့နှံ့တည်ရှိနေတဲ့ ရုပ်ကလာပ်တစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ မျက်လုံးအိမ်အတွင်းမှာလည်း တည်ရှိနေပါတယ်။၃၂၈</p> <p>ဒီဇီဝိတနဝကကလာပ်ရုပ်ကိုပါ ထပ်ပြီးပေါင်းထည့်လိုက်မည်ဆိုလျှင် မျက်လုံးအိမ်အတွင်းမှာ ရုပ်ကလာပ်အမျိုးအစား (၇)မျိုး, ရုပ်အမျိုးအစား (၆၃)မျိုးတို့ တည်ရှိနေကြပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ အမျိုးအစားကိုသာ ပြောဆို နေခြင်း ဖြစ်ပါတယ်၊ တစ်မျိုးမျိုးမှာ အရေအတွက်ကတော့ များစွာ ရှိနိုင်ပါ တယ်။ ဥပမာ --- မျက်လုံးအိမ်အတွင်းမှာ စက္ခုဒသကကလာပ်ပေါင်းလည်း များစွာ ကာယဒသကကလာပ်ပေါင်းလည်းများစွာ ဘာဝဒသကကလာပ် ပေါင်းလည်းများစွာ တည်ရှိနိုင်ကြပါတယ်။ အလားတူပဲ စိတ္တဇအဋ္ဌကလာပ် ဥတုဇအဋ္ဌကလာပ် အာဟာရဇအဋ္ဌကလာပ်တွေလည်း များစွာပဲ ရှိနေကြ ပါတယ်။</p> <p>ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးအနေဖြင့် ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းတဲ့အခါမှာ ယင်း (၅၄)မျိုး သို့မဟုတ် (၆၃)မျိုးသော ရုပ်ပရမတ်တရား တွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူကာ ယင်းရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို လက္ခဏာ ရေးသုံးတန် တင်ကာ တွင်တွင်ကြီး ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်း ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ယင်းရုပ်ပရမတ်တရားတွေကိုပင် ရည်ညွှန်းတော်မူကာ ဒီအာဒိတ္တပရိယာယသုတ္တန်မှာ .. <b>စက္ခု အနိစ္စံ</b> (= စက္ခုကို အနိစ္စ)လို့ နှလုံး သွင်းနေပါလို့ ညွှန်ကြားနေတော်မူခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်ဒွါရငါးပါးတို့မှာ လည်း နည်းတူပင် သဘောပေါက်ပါ။ ဒီနေရာမှာ တစ်ကိုယ်လုံးမှာ ပျံ့နှံ့ တည်နေတဲ့ ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်တွေက သုံးမျိုး ရှိနေကြပါတယ်၊ ကာယဒသက ကလာပ် ဘာဝဒသကကလာပ် ဇီဝိတနဝကကလာပ်တို့ ဖြစ်ကြပါတယ်။ စိတ္တဇ ဥတုဇ အာဟာရဇရုပ်ကလာပ်တွေကလည်း တစ်ကိုယ်လုံးမှာ အမြဲတမ်း ပျံ့နှံ့ကာ ဖြစ်ပေါ်နေကြပါတယ်။</p> <p>ဒီရုပ်တရားတွေကို သိရှိရေးအတွက် ဘယ်လို ရှုမလဲ?</p> <p>ရှေ့ ပဓာနိယင်္ဂတရားငါးပါးကို ရှင်းပြတဲ့အပိုင်းမှာ ပဓာနိယင်္ဂတရား ငါးပါးထဲမှာ ပါဝင်တဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်ပညာနှင့် ပြည့်စုံခြင်းဆိုတဲ့ အင်္ဂါရပ်ကို ပြောပြခဲ့တဲ့အတိုင်းပဲ၃၂၉ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို စတင်ကာ သိမ်းဆည်း ရှုပွားပါ။ သမာဓိ ဒီဂရီ စံချိန်မီလာတဲ့အခါ ရုပ်ကလာပ်တွေကို တွေ့ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒီရုပ် ကလာပ်တွေကို ဉာဏ်ပညာနှင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာကာ ရှုပွားနိုင်ခဲ့မည်ဆိုလျှင် တော့ ရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းလို့ ရနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ ဒီရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို လက္ခဏာရေးသုံးတန် တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုပါ။</p> <h3>၂။ <b>ရူပါ အနိစ္စာ</b> = ရူပါရုံကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</h3> <p>ဒီရူပါရုံဟာလည်း ရုပ်ကလာပ်အနေနဲ့သာ ဖြစ်နိုင်ရိုးဓမ္မတာ ရှိပါတယ်။ ရုပ်ကလာပ်တိုင်း ရုပ်ကလာပ်တိုင်းမှာလည်း ရူပါရုံက အမြဲတမ်း ပါဝင်လျက် ရှိပါတယ်။ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုအတွင်းမှာ တည်ရှိနေတဲ့ ရူပါရုံဟာ ဝိပဿနာ ဉာဏ် (= ဝိပဿနာစိတ်)ကဲ့သို့သော မနောဝိညာဏ်ရဲ့ အာရုံဖြစ်နိုင်သော် လည်း စက္ခုဝိညာဏ်ရဲ့ အာရုံမဖြစ်နိုင်။ ရုပ်ကလာပ်အများစုတို့ရဲ့ အပေါင်း အစုဖြစ်တဲ့ ရူပါရုံအများစုကသာလျှင် စက္ခုဝိညာဏ်ရဲ့အာရုံ ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် ဘုရားရှင်က ရူပံ အနိစ္စံလို့ ဧကဝုစ်ဝိဘတ်နဲ့ ဟောတော်မမူဘဲ <b>ရူပါ အနိစ္စာ</b>လို့ ဗဟုဝုစ်ဝိဘတ်နဲ့ ဟောကြားထားတော်မူတယ်လို့ ဒီလိုလည်း အဆို ရှိပါတယ်။ သို့သော် စက္ခုဝိညာဏ်စိတ်ကတော့ စက္ခုဒသကကလာပ် တစ်ခုအတွင်းမှာ တည်ရှိနေတဲ့ တစ်ခုသော စက္ခုအကြည်ဓာတ်ကို မှီတွယ်ပြီး ဖြစ်နိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် <b>စက္ခု အနိစ္စံ</b>လို့ ဧကဝုစ်ဝိဘတ်နဲ့ ဟောတော်မူခြင်းဖြစ်တယ်လို့လည်း ဖွင့်ဆိုထားပါတယ်။၃၃၀</p> <p>ဒါကြောင့် မိမိအာရုံယူထားတဲ့ ရုပ်ကလာပ်အများစုတို့ရဲ့ ရူပါရုံကို အာရုံယူကာ အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် ရူပါရုံဟာ လည်း ရုပ်ကလာပ်အနေနဲ့သာ ဖြစ်နိုင်ရိုးဓမ္မတာရှိတဲ့အတွက် မိမိ အာရုံယူ ထားတဲ့ ရူပါရုံပါဝင်တည်ရှိနေတဲ့ ရုပ်ကလာပ်တွေကို ဉာဏ်နဲ့ခွဲခြားစိတ်ဖြာကာ ရူပါရုံနဲ့တကွသော ဘူတရုပ် ဥပါဒါရုပ်ဆိုတဲ့ ရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းပြီးတော့ ရူပါရုံကို ဦးတည်ကာ ယင်းရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားပါ။</p> <h3>၃။ <b>စက္ခုဝိညာဏံ အနိစ္စံ</b> = စက္ခုဝိညာဏ်ကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</h3> <p>ဒီနေရာမှာလည်း စိတ်တို့မည်သည် စေတသိက်တို့နှင့် အတူယှဉ်တွဲ၍ သာ ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာရှိပါတယ်။ အလားတူပဲ ဖဿ ဝေဒနာစတဲ့ စေတသိက်တွေ ဟာလည်း ယှဉ်ဖက်စိတ်စေတသိက်တွေနှင့်သာ အတူယှဉ်တွဲကာ အမြဲတမ်း ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာ ရှိကြပါတယ်၊ တစ်လုံးချင်း ဖြစ်နိုင်တဲ့ စွမ်းအား မရှိကြပါ။ သို့သော်လည်း နာမ်တရားတွေကို ဉာဏ်နဲ့ ပိုင်းခြားယူတဲ့အခါ သိမ်းဆည်းတဲ့ အခါမှာ အသိစိတ်ဝိညာဏ်က ထင်ရှားနေတတ်ပြန်တယ်။ ဒီလို ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို အသိစိတ်ဝိညာဏ်က စပြီး စိတ္တက္ခဏတစ်ခုအတွင်းမှာ အတူယှဉ်တွဲကာ ဖြစ်နေကြတဲ့, ဖဿ ဝေဒနာ သညာ စေတနာ ဝိညာဏ်ဆိုတဲ့ ဖဿလျှင် ငါးခုမြောက်ရှိနေတဲ့ ဖဿပဉ္စမကတရား ငါးပါး ဦးဆောင်နေတဲ့ နာမ်တရားစု တွေကို သိမ်းဆည်းကာ အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားရန် ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားပေးတော်မူပါတယ်။၃၃၁ စိတ္တာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာန်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>နောက်တစ်ခု ပြောကြရအောင် ..။ တချို့ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်တွေကျတော့ နာမ်တရားတွေကို ဉာဏ်နဲ့ ပိုင်းခြားယူတဲ့အခါ သိမ်းဆည်းတဲ့အခါမှာ သူတို့ရဲ့ အသိဉာဏ်မှာ ဖဿတရားက ထင်ရှားနေတတ်ပြန်တယ်။ ဒီလို ဖဿတရား ထင်ရှားနေတဲ့ ယောဂီကိုတော့ ဖဿကို ဦးတည်ကာ ဖဿနှင့် စိတ္တက္ခဏ တစ်ခုအတွင်းမှာ အတူယှဉ်တွဲ ဖြစ်နေကြတဲ့, ဖဿပဉ္စမကတရားငါးပါး ဦးဆောင်နေတဲ့ စိတ်စေတသိက် နာမ်တရားစုတွေကို ဉာဏ်နဲ့ ပိုင်းခြားယူကာ သိမ်းဆည်းကာ အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားရန် ညွှန်ကြားပေးတော်မူပါ တယ်၊၊၃၃၀ ဓမ္မာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာန်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>နောက်တစ်ခု ပြောကြရအောင် ..။ တချို့ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်တွေကျတော့ နာမ်တရားတွေကို ဉာဏ်နဲ့ ပိုင်းခြားယူတဲ့အခါ သိမ်းဆည်းတဲ့အခါမှာ သူတို့ရဲ့ အသိဉာဏ်မှာ ဝေဒနာတရားက ထင်ရှားနေတတ်ပြန်တယ်။ ဒီလို ဝေဒနာ တရား ထင်ရှားနေတဲ့ ယောဂီကိုတော့ ဝေဒနာကို ဦးတည်ကာ ဝေဒနာနှင့် စိတ္တက္ခဏတစ်ခုအတွင်းမှာ အတူယှဉ်တွဲ ဖြစ်နေကြတဲ့, ဖဿပဉ္စမကတရား ငါးပါးဦးဆောင်နေတဲ့ စိတ်စေတသိက် နာမ်တရားစုတွေကို ဉာဏ်နဲ့ ပိုင်းခြား ယူကာ သိမ်းဆည်းကာ အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားရန် ညွှန်ကြားပေးတော် မူပါတယ်။၃၃၀ ဝေဒနာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာန်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>သို့သော် ပဉ္စဝေါကာရဘုံမှာ စက္ခုဝိညာဏ်စတဲ့ ပဉ္စဒွါရဝီထိနာမ်တရား စုတွေဟာလည်း ရူပါရုံစတဲ့ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ အာရုံတွေကို အာရုံယူကာ ဖြစ်ပေါ်လာကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီနာမ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်း ရှုပွား လိုတဲ့ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ မှီရာဝတ္ထုရုပ်နဲ့ အာရုံတွေကို ရှေးဦးစွာ ပူးတွဲကာ သိမ်းဆည်းထားရပါတယ်။၃၃၂</p> <p>နောက်တစ်ခု ပြောရဦးမည် ..။ ဒီနာမ်တရားတွေမှာ ဝီထိစိတ်နှင့် ဝီထိမှအလွတ်ဖြစ်တဲ့ ဝီထိမုတ်စိတ်ဆိုပြီး နှစ်မျိုး ရှိနေပါတယ်။ ဝီထိမုတ်စိတ် ဆိုတာကတော့ ပဋိသန္ဓေစိတ် ဘဝင်စိတ် စုတိစိတ်တွေကို ဆိုလိုပါတယ်။ ဝီထိစိတ်ဆိုတာကတော့ စက္ခုဒွါရဝီထိစတဲ့ ဝီထိခြောက်မျိုးမှာ ရှိနေကြတဲ့ စိတ်တွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ အထက်မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ စက္ခုဝိညာဏ်ဟာ စက္ခုဒွါရဝီထိအတွင်းမှာ တည်ရှိနေတဲ့ စိတ္တက္ခဏတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် ဒီစက္ခုဝိညာဏ်ဟာ မိမိတစ်ခုတည်း သီးသန့် မဖြစ်နိုင်ပါဘူး၊ စက္ခုဒွါရဝီထိ စိတ်အစဉ်အနေနဲ့သာ ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာ ရှိပါတယ်။ အကယ်၍ စက္ခုဝိညာဏ်ရဲ့ အာရုံဖြစ်တဲ့ ရူပါရုံဟာ အလွန်ထင်ရှားနေတဲ့ အတိမဟန္တာရုံဖြစ်ခဲ့မည်ဆိုလျှင် ယင်းစက္ခုဒွါရဝီထိမှာ ပါဝင်နေတဲ့ စိတ္တက္ခဏတွေဟာ .. ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇန်း စက္ခုဝိညာဏ် သမ္ပဋိစ္ဆိုင်း သန္တီရဏ ဝုဋ္ဌော ဇောခုနစ်ကြိမ် တဒါရုံနှစ်ကြိမ် = ဆင်ခြင် မြင်သိ လက်ခံ စုံစမ်း ဆုံးဖြတ် ဇောခုနစ်ကြိမ် တဒါရုံနှစ်ကြိမ် - ပေါင်း စိတ္တက္ခဏ (၁၄)ကြိမ်တို့ ဖြစ်ကြပါတယ်။ တစ်ဖန် ဘဝင်များခြားကာ ဒီရူပါရုံကိုပဲ ဆက်လက်ကာ အာရုံယူနေကြတဲ့ .. မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်း ဇောခုနစ် ကြိမ် တဒါရုံနှစ်ကြိမ်ဆိုတဲ့ မနောဒွါရဝီထိတွေလည်း ဆက်လက်ကာ ဖြစ်ပေါ် နိုင်ကြပါတယ်။ စိတ္တက္ခဏတိုင်းမှာ အတူယှဉ်တွဲ ဖြစ်နေကြတဲ့ ဖဿပဉ္စမက တရားငါးပါးဦးဆောင်နေတဲ့ စိတ်စေတသိက်နာမ်တရားစုတွေကို သိမ်းဆည်း ရှုပွားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနာမ်တရားတွေထဲမှာ စက္ခုဝိညာဏ် နာမ်တရားစုက စက္ခုအကြည်ဓာတ် (= စက္ခုဝတ္ထုရုပ်)ကို မှီဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်နေတဲ့ နာမ်တရား စုတွေက ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကို မှီဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>နောက်တစ်ခု ပြောရဦးမည် ..။ အဋ္ဌသာလိနီအဋ္ဌကထာမှာ၃၃၃ ရူပါရုံစတဲ့ အာရုံငါးမျိုးဟာ ဒွါရ နှစ်ခု နှစ်ခုမှာ ပြိုင်တူထင်ကြောင်းကို ဖွင့်ဆို ထားပါတယ်။</p> <p>၁။ ရူပါရုံဟာ စက္ခုဒွါရ မနောဒွါရ,<br> ၂။ သဒ္ဒါရုံဟာ သောတဒွါရ မနောဒွါရ,<br> ၃။ ဂန္ဓာရုံဟာ ဃာနဒွါရ မနောဒွါရ,<br> ၄။ ရသာရုံဟာ ဇိဝှါဒွါရ မနောဒွါရ,<br> ၅။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံဟာ ကာယဒွါရ မနောဒွါရ ..</p> <p>ဒီလို ဒွါရ နှစ်ခု နှစ်ခုမှာ ပြိုင်တူထင်ကြောင်းကို ဖွင့်ဆိုထားပါတယ်။ သို့သော် ဓမ္မာရုံတရားစုတွေကတော့ မနောဒွါရတစ်ခုတည်းမှာပဲ ထင်ကြ ပါတယ်။</p> <p>ဒါကြောင့် ရူပါရုံကို အာရုံယူနေကြတဲ့ စက္ခုဝိညာဏ်နှင့်တကွသော စက္ခုဒွါရဝီထိနာမ်တရားစု မနောဒွါရဝီထိနာမ်တရားစုတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူလို သိမ်းဆည်းလိုတဲ့ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ..</p> <p>၁။ စက္ခုဒွါရ မနောဒွါရဆိုတဲ့ ဒွါရနှစ်ခုကို ပူးတွဲသိမ်းဆည်းထားပါ။</p> <p>၂။ မိမိ ရှုပွားလိုတဲ့ ရူပါရုံအများစုကို လှမ်းအာရုံယူပါ။</p> <p>၃။ ထိုရူပါရုံတွေက ဒွါရနှစ်ခုမှာ ရှေ့ရှုရိုက်ခတ်လာတဲ့အခါ ထင်လာတဲ့အခါ</p> <p>ရူပါရုံကို အာရုံယူနေကြတဲ့ စက္ခုဒွါရဝီထိနာမ်တရားစု မနောဒွါရဝီထိ နာမ်တရားစုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာကြပါလိမ့်မည်။</p> <p>ယင်းနာမ်တရားစုတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ ဒီလို သိမ်းဆည်းနိုင်တဲ့အခါ စက္ခုဝိညာဏ်ကို ဦးတည်ကာ ယင်းနာမ်တရားစုတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားပါ။</p> <p>၄။ <b>စက္ခုသမ္ဖေဿာ အနိစ္စော</b> = စက္ခုသမ္ဖဿကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>အလားတူပဲ နာမ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းတဲ့အခါမှာ ဖဿထင်ရှားတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကလည်း ဖဿကို ဦးတည်ကာ ယင်းစက္ခုဒွါရဝီထိနာမ်တရားစု မနောဒွါရဝီထိနာမ်တရားစုတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူကာ သိမ်းဆည်းကာ စက္ခုသမ္ဖဿကို ဦးတည်ပြီးတော့ ယင်းနာမ်တရားစုတွေကိုပဲ အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>၅။ <b>တမ္ပိ</b> (= <b>ဝေဒနမ္ပိ</b>) <b>အနိစ္စံ</b> = ဝေဒနာကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>ဒီနေရာမှာ စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာဆိုတာကတော့ စက္ခုဒွါရဝီထိ အတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ သုခ (+ သောမနဿ), ဒုက္ခ (+ ဒေါမနဿ), ဥပေက္ခာဆိုတဲ့ ဝေဒနာတွေကို ဆိုလိုပါတယ်။၃၃၄ ရူပါရုံကို ဆက်လက် အာရုံ ယူနေကြတဲ့ မနောဒွါရဝီထိအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ဝေဒနာတွေလည်း ပါဝင်ကြပါတယ်။ အပေါ်က ရှင်းပြခဲ့တဲ့အတိုင်းပဲ ဝေဒနာဟာ ဝေဒနာ တစ်ခုတည်း ဖြစ်နိုင်တဲ့ စွမ်းအား မရှိပါဘူး၊ ယှဉ်ဖက်စိတ်စေတသိက်တွေနဲ့ သာ အတူယှဉ်တွဲကာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပါတယ်။</p> <p>ဒါကြောင့် နာမ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းတဲ့အခါမှာ အသိဉာဏ်မှာ ဝေဒနာထင်ရှားတဲ့ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ဟာလည်း ဝေဒနာကို ဦးတည်ကာ ရူပါရုံကို အာရုံယူနေကြတဲ့ စက္ခုဒွါရဝီထိနာမ်တရားစု မနောဒွါရဝီထိနာမ်တရားစု တွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူကာ သိမ်းဆည်းကာ ဝေဒနာကို ဦးတည်ပြီးတော့ ယင်းနာမ်တရားစုတွေကိုပဲ အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။ ဒီလို ရှုပွား စေလိုတဲ့အတွက် စူဠရာဟုလောဝါဒသုတ္တန်မှာ၃၃၅ ဘုရားရှင်က ..</p> <p>စက္ခုသမ္ဖဿကို အကြောင်းခံကာ ဖြစ်ပေါ်လာကြတဲ့ ရူပါရုံကို အာရုံ ယူနေကြတဲ့ စက္ခုဒွါရဝီထိ မနောဒွါရဝီထိတွေမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ်ဆိုတဲ့ နာမ်တရားစုတွေကို အနိစ္စစသည်ဖြင့် ဝိပဿနာရှုပွားရန် ညွှန်ကြားတော်မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ကြွင်းကျန်နေသေးတဲ့ ဒွါရတွေမှာလည်း နည်းတူပဲ သဘောပေါက်ပါ။</p> <h3>သဒ္ဒါရုံနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ ဝိပဿနာရှုကွက်</h3> <p>၁။ <b>သောတံ အနိစ္စံ</b> = သောတကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>သောတဒွါရမှာ သောတဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝ ဒသကကလာပ် စိတ္တဇအဋ္ဌကလာပ် ဥတုဇအဋ္ဌကလာပ် အာဟာရဇအဋ္ဌ ကလာပ်လို့ ရုပ်ကလာပ် (၆)မျိုး, ရုပ်အမျိုးအစား (၅၄)မျိုးတို့ ရှိကြပါတယ်။ ဇီဝိတနဝကကလာပ်ကိုပါ ထပ်ပေါင်းလိုက်လျှင် ရုပ်ကလာပ်အမျိုးအစား (၇)မျိုး, ရုပ်အမျိုးအစား (၆၃)မျိုးတို့ ရှိကြပါတယ်။ ယင်းရုပ်ပရမတ်တရား တွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ သောတအကြည်ဓာတ်ကို ဦးတည်ကာ ယင်းရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>၂။ <b>သဒ္ဒါ အနိစ္စာ</b> = သဒ္ဒါရုံကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>ဒီအသံ သဒ္ဒါရုံဟာလည်း အသံတစ်ခုတည်း ဖြစ်နိုင်ရိုးဓမ္မတာ မရှိပါဘူး၊ ရုပ်ကလာပ်အနေနဲ့သာ ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာ ရှိပါတယ်။ မိမိအာရုံယူထားတဲ့ အသံနဲ့ အတူဖြစ်နေကြတဲ့ ကလာပ်တူ ရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို ဉာဏ်နဲ့ ပိုင်းခြားယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ အသံကို ဦးတည်ကာ ယင်းရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>၃။ <b>သောတဝိညာဏံ အနိစ္စံ</b> = သောတဝိညာဏ်ကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>အသံ သဒ္ဒါရုံကို အာရုံယူနေကြတဲ့ သောတဒွါရဝီထိနာမ်တရားစု မနောဒွါရဝီထိနာမ်တရားစုတွေကို အသိစိတ်ဝိညာဏ်ကို ဦးတည်ကာ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ သောတဝိညာဏ်ကို ဦးတည်ကာ ယင်းနာမ်တရားစုတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>၄။ <b>သောတသမ္ဖေဿာ အနိစ္စော</b> = သောတသမ္ဖဿကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>အသံ သဒ္ဒါရုံကို အာရုံယူနေကြတဲ့ သောတဒွါရဝီထိနာမ်တရားစု မနောဒွါရဝီထိနာမ်တရားစုတွေကို ဖဿကို ဦးတည်ကာ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ သောတသမ္ဖဿကို ဦးတည်ကာ ယင်းနာမ်တရားစု တွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>၅။ <b>တမ္ပိ</b> (= <b>ဝေဒနမ္ပိ</b>) <b>အနိစ္စံ</b> = ဝေဒနာကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>အသံ သဒ္ဒါရုံကို အာရုံယူနေကြတဲ့ သောတဒွါရဝီထိနာမ်တရားစု မနော ဒွါရဝီထိနာမ်တရားစုတွေကို ဝေဒနာကို ဦးတည်ကာ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ ဝေဒနာကို ဦးတည်ကာ ယင်းနာမ်တရားစုတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <h3>ဂန္ဓာရုံနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ ဝိပဿနာရှုကွက်</h3> <p>၁။ <b>ဃာနံ အနိစ္စံ</b> = ဃာနကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>ဃာနဒွါရမှာ ဃာနဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝဒသက ကလာပ် စိတ္တဇအဋ္ဌကလာပ် ဥတုဇအဋ္ဌကလာပ် အာဟာရဇအဋ္ဌကလာပ်လို့ ရုပ်ကလာပ် (၆)မျိုး, ရုပ်အမျိုးအစား (၅၄)မျိုးတို့ ရှိကြပါတယ်။ ဇီဝိတနဝက ကလာပ်ကိုပါ ထပ်ပေါင်းလိုက်လျှင် ရုပ်ကလာပ်အမျိုးအစား (၇)မျိုး, ရုပ်အမျိုး အစား (၆၃)မျိုးတို့ ရှိကြပါတယ်။ ယင်းရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ ဃာနအကြည်ဓာတ်ကို ဦးတည်ကာ ယင်းရုပ် ပရမတ်တရားတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>၂။ <b>ဂန္ဓာ အနိစ္စာ</b> = ဂန္ဓာရုံကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>ဒီအနံ့ ဂန္ဓာရုံဟာလည်း အနံ့တစ်ခုတည်း ဖြစ်နိုင်ရိုးဓမ္မတာ မရှိပါဘူး၊ ရုပ်ကလာပ်အနေနဲ့သာ ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာ ရှိပါတယ်။ မိမိအာရုံယူထားတဲ့ အနံ့ ဂန္ဓာရုံနဲ့ အတူဖြစ်နေကြတဲ့ ကလာပ်တူ ရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို ဉာဏ်နဲ့ ပိုင်းခြားယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ အနံ့ ဂန္ဓာရုံကို ဦးတည်ကာ ယင်းရုပ်ပရမတ် တရားတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>၃။ <b>ဃာနဝိညာဏံ အနိစ္စံ</b> = ဃာနဝိညာဏ်ကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>အနံ့ ဂန္ဓာရုံကို အာရုံယူနေကြတဲ့ ဃာနဒွါရဝီထိနာမ်တရားစု မနောဒွါရ ဝီထိနာမ်တရားစုတွေကို အသိစိတ်ဝိညာဏ်ကို ဦးတည်ကာ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ ဃာနဝိညာဏ်ကို ဦးတည်ကာ ယင်းနာမ်တရားစု တွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>၄။ <b>ဃာနသမ္ဖေဿာ အနိစ္စော</b> = ဃာနသမ္ဖဿကို အနိစ္စလို့နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>အနံ့ ဂန္ဓာရုံကို အာရုံယူနေကြတဲ့ ဃာနဒွါရဝီထိနာမ်တရားစု မနောဒွါရ ဝီထိနာမ်တရားစုတွေကို ဖဿကို ဦးတည်ကာ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ ဃာနသမ္ဖဿကို ဦးတည်ကာ ယင်းနာမ်တရားစုတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>၅။ <b>တမ္ပိ</b> (= <b>ဝေဒနမ္ပိ</b>) <b>အနိစ္စံ</b> = ဝေဒနာကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>အနံ့ ဂန္ဓာရုံကို အာရုံယူနေကြတဲ့ ဃာနဒွါရဝီထိနာမ်တရားစု မနောဒွါရ ဝီထိနာမ်တရားစုတွေကို ဝေဒနာကို ဦးတည်ကာ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ ဝေဒနာကို ဦးတည်ကာ ယင်းနာမ်တရားစုတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <h3>ရသာရုံနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ ဝိပဿနာရှုကွက်</h3> <p>၁။ <b>ဇိဝှါ အနိစ္စာ</b> = ဇိဝှါကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>ဇိဝှါဒွါရမှာ ဇိဝှါဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝဒသက ကလာပ် စိတ္တဇအဋ္ဌကလာပ် ဥတုဇအဋ္ဌကလာပ် အာဟာရဇအဋ္ဌကလာပ်လို့ ရုပ်ကလာပ် (၆)မျိုး, ရုပ်အမျိုးအစား (၅၄)မျိုးတို့ ရှိကြပါတယ်။ ဇီဝိတနဝက ကလာပ်ကိုပါ ထပ်ပေါင်းလိုက်လျှင် ရုပ်ကလာပ်အမျိုးအစား (၇)မျိုး, ရုပ်အမျိုး အစား (၆၃)မျိုးတို့ ရှိကြပါတယ်။ ယင်းရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ ဇိဝှါအကြည်ဓာတ်ကို ဦးတည်ကာ ယင်းရုပ် ပရမတ်တရားတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>၂။ <b>ရသာ အနိစ္စာ</b> = ရသာရုံကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>ဒီအရသာ (= ရသာရုံ)ဟာလည်း အရသာတစ်ခုတည်း ဖြစ်နိုင်ရိုးဓမ္မတာ မရှိပါဘူး၊ ရုပ်ကလာပ်အနေနဲ့သာ ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာ ရှိပါတယ်။ မိမိအာရုံ ယူထားတဲ့ အရသာ (= ရသာရုံ)နဲ့ အတူဖြစ်နေကြတဲ့ ကလာပ်တူ ရုပ်ပရမတ် တရားတွေကို ဉာဏ်နဲ့ ပိုင်းခြားယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ အရသာ (= ရသာရုံ)ကို ဦးတည်ကာ ယင်းရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>၃။ <b>ဇိဝှါဝိညာဏံ အနိစ္စံ</b> = ဇိဝှါဝိညာဏ်ကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>အရသာ (= ရသာရုံ)ကို အာရုံယူနေကြတဲ့ ဇိဝှါဒွါရဝီထိနာမ်တရားစု မနောဒွါရဝီထိနာမ်တရားစုတွေကို အသိစိတ်ဝိညာဏ်ကို ဦးတည်ကာ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ ဇိဝှါဝိညာဏ်ကို ဦးတည်ကာ ယင်းနာမ် တရားစုတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>၄။ <b>ဇိဝှါသမ္ဖေဿာ အနိစ္စော</b> = ဇိဝှါသမ္ဖဿကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>အရသာ (= ရသာရုံ)ကို အာရုံယူနေကြတဲ့ ဇိဝှါဒွါရဝီထိနာမ်တရားစု မနောဒွါရဝီထိနာမ်တရားစုတွေကို ဖဿကို ဦးတည်ကာ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ ဇိဝှါသမ္ဖဿကို ဦးတည်ကာ ယင်းနာမ်တရားစုတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>၅။ <b>တမ္ပိ</b> (= <b>ဝေဒနမ္ပိ</b>) <b>အနိစ္စံ</b> = ဝေဒနာကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>အရသာ (= ရသာရုံ)ကို အာရုံယူနေကြတဲ့ ဇိဝှါဒွါရဝီထိနာမ်တရားစု မနောဒွါရဝီထိနာမ်တရားစုတွေကို ဝေဒနာကို ဦးတည်ကာ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ ဝေဒနာကို ဦးတည်ကာ ယင်းနာမ်တရားစုတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <h3>ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ ဝိပဿနာရှုကွက်</h3> <p>၁။ <b>ကာယော အနိစ္စော</b> = ကာယကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>ကာယဒွါရမှာ ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝဒသကကလာပ် စိတ္တဇအဋ္ဌ ကလာပ် ဥတုဇအဋ္ဌကလာပ် အာဟာရဇအဋ္ဌကလာပ်လို့ ရုပ်ကလာပ် (၅)မျိုး, ရုပ်အမျိုးအစား (၄၄)မျိုးတို့ ရှိကြပါတယ်။ ဇီဝိတနဝကကလာပ်ကိုပါ ထပ်ပေါင်းလိုက်လျှင် ရုပ်ကလာပ်အမျိုးအစား (၆)မျိုး, ရုပ်အမျိုးအစား (၅၃)မျိုးတို့ ရှိကြပါတယ်။ ယင်းရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ ကာယအကြည်ဓာတ်ကို ဦးတည်ကာ ယင်းရုပ်ပရမတ် တရားတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>၂။ <b>ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ အနိစ္စာ</b> = ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ ---- ရုပ်ကလာပ်အသီးအသီးမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ပထဝီဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်ဆိုတဲ့ ဓာတ်သုံးမျိုးကို တွေ့ထိလို့ရစကောင်းတဲ့ ရုပ်တရားတွေ ဖြစ်နေကြတဲ့အတွက်, ကာယဝိညာဏ်ဖြင့် သိမြင်နိုင်တဲ့ ရုပ်တရားတွေလည်း ဖြစ်နေကြတဲ့အတွက် အတွေ့ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံလို့ ခေါ်ဆို ပါတယ်။ ဒီဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံဟာလည်း ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတစ်ခုတည်း ဖြစ်နိုင်ရိုးဓမ္မတာ မရှိပါဘူး၊ ရုပ်ကလာပ်အနေနဲ့သာ ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာ ရှိပါတယ်။ မိမိအာရုံယူထား တဲ့ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံနဲ့ အတူဖြစ်နေကြတဲ့ ကလာပ်တူ ရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို ဉာဏ်နဲ့ ပိုင်းခြားယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကို ဦးတည်ကာ ယင်း ရုပ်ပရမတ်တရားတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>၃။ <b>ကာယဝိညာဏံ အနိစ္စံ</b> = ကာယဝိညာဏ်ကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကို အာရုံယူနေကြတဲ့ ကာယဒွါရဝီထိနာမ်တရားစု မနော ဒွါရဝီထိနာမ်တရားစုတွေကို အသိစိတ်ဝိညာဏ်ကို ဦးတည်ကာ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ ကာယဝိညာဏ်ကိုဦးတည်ကာ ယင်းနာမ်တရား စုတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>၄။ <b>ကာယသမ္ဖေဿာ အနိစ္စော</b> = ကာယသမ္ဖဿကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကို အာရုံယူနေကြတဲ့ ကာယဒွါရဝီထိနာမ်တရားစု မနောဒွါရ ဝီထိနာမ်တရားစုတွေကို ဖဿကို ဦးတည်ကာ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ ကာယသမ္ဖဿကို ဦးတည်ကာ ယင်းနာမ်တရားစုတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>၅။ <b>တမ္ပိ</b> (= <b>ဝေဒနမ္ပိ</b>) <b>အနိစ္စံ</b> = ဝေဒနာကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကို အာရုံယူနေကြတဲ့ ကာယဒွါရဝီထိနာမ်တရားစု မနောဒွါရ ဝီထိနာမ်တရားစုတွေကို ဝေဒနာကို ဦးတည်ကာ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ ဝေဒနာကို ဦးတည်ကာ ယင်းနာမ်တရားစုတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <h3>ဓမ္မာရုံနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ ဝိပဿနာရှုကွက်</h3> <p>၁။ <b>မနော အနိစ္စော</b> = မနောဒွါရကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>ဒီနေရာမှာ မနောဒွါရဆိုတာကတော့ ဘဝင်နာမ်တရားစုကို မနောဒွါရ လို့ ဆိုလိုပါတယ်။ ဒီဘဝင်နာမ်တရားစုတွေကိုလည်း ဘဝင်ဝိညာဏ်ကို ဦးတည်၍ဖြစ်စေ ဘဝင်မနောသမ္ဖဿကို ဦးတည်၍ဖြစ်စေ ဘဝင်ဝေဒနာကို ဦးတည်၍ဖြစ်စေ သိမ်းဆည်းပြီးတော့ ဒီဘဝင်နာမ်တရားစုတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>နောက်တစ်မျိုးကတော့ ဒီနေရာမှာ မနောဓာတ် မနောဝိညာဏဓာတ် တို့ရဲ့မှီရာ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကိုလည်း ဝိပဿနာရှုရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ မနောဓာတ် ဆိုတာကတော့ သုတ္တန်နည်းအရ ဘဝင်နာမ်တရားစုကိုပဲ ဆိုလိုပါတယ်။ အဘိဓမ္မာနည်းအရကတော့ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇန်းစိတ်နှင့် သမ္ပဋိစ္ဆိုင်းစိတ်နှစ်မျိုး (ကုသလဝိပါက် + အကုသလဝိပါက်)တို့ကို ဆိုလိုပါတယ်။ မနောဝိညာဏ ဓာတ်ဆိုတာကတော့ မနောဓာတ်နှင့် ပဉ္စဝိညာဏ်တို့မှအပ ကျန်နေတဲ့ ဝိညာဏ်အားလုံးကို ဆိုလိုပါတယ်။ မနောဓာတ် မနောဝိညာဏဓာတ်တို့ရဲ့ မှီရာ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကိုလည်း ဥပစာရအားဖြင့် တင်စားကာ မနောဒွါရလို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါတယ်။၃၃၆ ယင်းမနောဒွါရမှာ ဟဒယဒသကကလာပ် ကာယဒသက ကလာပ် ဘာဝဒသကကလာပ် စိတ္တဇအဋ္ဌကလာပ် ဥတုဇအဋ္ဌကလာပ် အာဟာရဇအဋ္ဌကလာပ်လို့ ရုပ်ကလာပ် (၆)မျိုး, ရုပ်အမျိုးအစား (၅၄)မျိုးတို့ ရှိကြပါတယ်။ ဇီဝိတနဝကကလာပ်ကိုပါ ထပ်ပေါင်းလိုက်လျှင် ရုပ်ကလာပ် အမျိုးအစား (၇)မျိုး, ရုပ်အမျိုးအစား (၆၃)မျိုးတို့ ရှိကြပါတယ်။ ယင်းရုပ် ပရမတ်တရားတွေကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ ဟဒယဝတ္ထုရုပ် ကို ဦးတည်ကာ ယင်းရုပ်ပရမတ်တရားတွေကိုလည်း အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>၂။ <b>ဓမ္မာ အနိစ္စာ</b> = ဓမ္မာရုံကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>ဓမ္မာရုံဆိုတာ ဒီနေရာမှာ ရုပ်တရားပိုင်းကို ရွေးထုတ်ကာ ပြောရမည် ဆိုလျှင် အထက်ကပြောထားခဲ့တဲ့ ရူပါရုံ သဒ္ဒါရုံ ဂန္ဓာရုံ ရသာရုံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ ဆိုတဲ့ ရုပ်ငါးမျိုးကလွဲလျှင် ကျန်နေတဲ့ ရုပ်တရားအားလုံးကိုပဲ ဓမ္မာရုံလို့ ဆိုလို ပါတယ်။ ယင်းရုပ်တရားတွေထဲမှာ စက္ခုအကြည်ဓာတ် သောတအကြည် ဓာတ် ဃာနအကြည်ဓာတ် ဇိဝှါအကြည်ဓာတ် ကာယအကြည်ဓာတ်ဆိုတဲ့ အကြည်ရုပ်ငါးခု, အာပေါဓာတ်, ဣတ္ထိဘာဝရုပ် သို့မဟုတ် ပုရိသဘာဝရုပ်, ဇီဝိတရုပ်, ဟဒယဝတ္ထုရုပ်, ဩဇာရုပ်ဆိုတဲ့ ရုပ်အစစ်က (၁၀)မျိုး၊ အာကာသ ဓာတ်, ကာယဝိညတ်, ဝစီဝိညတ်, လဟုတာ, မုဒုတာ, ကမ္မညတာ, ဥပစယ, သန္တတိ, ဇရတာ, အနိစ္စတာဆိုတဲ့ ရုပ်အတုက (၁၀)မျိုး -- အားလုံးပေါင်း ရုပ်အမျိုးအစား (၂၀)တို့ ပါဝင်ကြပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ အရှုခံအာရုံဖြစ်တဲ့ ဓမ္မာရုံစာရင်းဝင်ဖြစ်တဲ့ ရုပ်အစစ်တွေ ကိုလည်း ကလာပ်တူရုပ်တရားတွေနှင့် အတူတကွ ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းကာ ယင်းရုပ်တရားတွေကိုလည်း အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။ ရုပ်အတုတွေကတော့ ပရမတ်အစစ် မဟုတ်ကြတဲ့အတွက် ဝိပဿနာ မရှု ကောင်းတဲ့စာရင်းထဲမှာ ပါဝင်နေကြပါတယ်။</p> <p>၃။ <b>မနောဝိညာဏံ အနိစ္စံ</b> = မနောဝိညာဏ်ကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>စိတ်စေတသိက် နာမ်တရားစုတွေဟာလည်း ဓမ္မာရုံစာရင်းထဲမှာပဲ ပါဝင် ကြပါတယ်။ သို့သော် အားထုတ်စ အာဒိကမ္မိကပုဂ္ဂိုလ်များအဖို့ နာမ်တရား တစ်ခုခုကို အာရုံယူကာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ နာမ်တရားစုတွေကို သိမ်းဆည်းရှုပွား ဖို့ရန်မှာ အလွန်ခက်ခဲတဲ့ သဘော ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ နှင့် အဋ္ဌသာလိနီအဋ္ဌကထာတို့က၃၃၇ ရုပ်တရားတွေကို အာရုံယူကာ ဖြစ်ပေါ် လာကြတဲ့ နာမ်ခန္ဓာလေးပါးတို့ကို စတင်သိမ်းဆည်းရန် ညွှန်ကြားထားတော် မူကြပါတယ်။</p> <p>ဒီနေရာမှာ ရုပ်တရားတွေကို အာရုံယူကာ ဖြစ်ပေါ်လာကြတဲ့ နာမ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းရှုပွားရမှာ ဖြစ်လေတော့ ဓမ္မာရုံစာရင်းဝင် ရုပ်တရားပိုင်းမှာ ရုပ်အစစ်က (၁၀)မျိုး, ရုပ်အတုက (၁၀)မျိုး ရှိနေတဲ့အတွက် ဒီရုပ်တရားအားလုံးကို အာရုံယူကာ ဖြစ်ပေါ်လာကြတဲ့ နာမ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းဖို့ရန်မှာ အားထုတ်စယောဂီများအတွက် အခက်အခဲများစွာ ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရုပ်တရားတစ်ခုစီကို အာရုံယူကာ ဖြစ်ပေါ်လာကြတဲ့ နာမ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းခြင်းက ပို၍ လွယ်ကူတဲ့သဘော ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရုပ်တရား တစ်ခု တစ်ခုကို အာရုံယူကာ ဖြစ်ပေါ်လာကြတဲ့ နာမ်တရားတွေကို သိမ်းဆည်းပုံစနစ်ကိုသာ ပြောကြရအောင် ..။ ဒီဓမ္မာရုံ စာရင်းဝင် ရုပ်တရားတွေကို အာရုံယူကာ ဖြစ်ပေါ်လာကြတဲ့ နာမ်တရားတွေ ဆိုတာကလည်း မနောဒွါရဝီထိနာမ်တရားစုတွေသာ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် စက္ခုအကြည်ဓာတ်ကို ပုံစံထုတ်ကာ သိမ်းဆည်းပုံစနစ်ကို ပြောပြ ပါမည်။</p> <p>၁။ ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ် (= မနောဒွါရ)ကို သိမ်းဆည်းပါ။</p> <p>၂။ စက္ခုဒသကကလာပ်အတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ရုပ်တရားတွေကို ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းပြီးတော့ စက္ခုအကြည်ဓာတ်ကို ရွေးထုတ်ကာ လှမ်းအာရုံယူပါ။</p> <p>၃။ ဒီစက္ခုအကြည်ဓာတ်က မနောဒွါရမှာ ရှေ့ရှုကျရောက်လာတဲ့အခါ ထင်လာတဲ့အခါ .. စက္ခုအကြည်ဓာတ်လို့ နှလုံးသွင်းပါ။</p> <p>အဲဒီအခါမှာ စက္ခုအကြည်ဓာတ်လို့ သိနေတဲ့ မနောဒွါရဝီထိနာမ်တရား စုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာကြပါလိမ့်မည်။</p> <p>ယင်းနာမ်တရားစုတွေကို အသိစိတ်ဝိညာဏ်ကိုဖြစ်စေ ဖဿကိုဖြစ်စေ ဝေဒနာကိုဖြစ်စေ ဦးတည်ကာ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ သိမ်းဆည်းပါ။ သိမ်းဆည်းပြီးတဲ့အခါ အသိစိတ် မနောဝိညာဏ်ကို ဦးတည်ကာ ယင်းနာမ် တရားတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားပါ။</p> <p>ယင်းစက္ခုအကြည်ဓာတ်ကိုပဲ ရုပ်တရားလို့ အနိစ္စလို့ ဒုက္ခလို့ အနတ္တလို့ အသုဘလို့ သိနေတဲ့ စိတ်စေတသိက်တွေကိုလည်း ပုံစံတူ သိမ်းဆည်း ရှုပွား နိုင်ပါတယ်။ ကျန်နေတဲ့ ရုပ်အစစ်တွေကိုလည်း ပုံစံတူ ရှုနိုင်ပါတယ်။ ရုပ်အတု (၁၀)မျိုးကတော့ အနိစ္စလို့ ဒုက္ခလို့ အနတ္တလို့ အသုဘလို့ ဝိပဿနာ မရှု ကောင်းတဲ့ရုပ်တွေ ဖြစ်နေတဲ့အတွက် အာကာသဓာတ်လို့ သိနေတဲ့ စိတ် စေတသိက်, ဒီအာကာသဓာတ်ကိုပဲ ရုပ်တရားလို့ သိနေတဲ့ စိတ်စေတသိက်- ဒီလို သိနေတဲ့ စိတ်စေတသိက် နာမ်တရားစုတွေကိုသာ သိမ်းဆည်း ရှုပွားပါ။</p> <p>အကယ်၍ မိမိက သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်ခဲ့လို့ စျာန်သမာဓိတွေကို ရရှိထားပြီးသူ ဖြစ်ခဲ့လျှင်လည်း မိမိရထားပြီးတဲ့ စျာန်ကို ပြန်ဝင်စားပြီးတော့ စျာန်မှထကာ စျာနသမာပတ္တိဝီထိအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ နာမ်တရား စုတွေကို စျာန်အင်္ဂါတွေကို ဦးတည်ကာ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ၊ သိမ်းဆည်း ပါ။ သိမ်းဆည်းပြီးတဲ့အခါ အသိစိတ် မနောဝိညာဏ်ကို ဦးတည်ကာ ယင်း နာမ်တရားစုတွေကိုလည်း အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>နောက်ပိုင်းကာလမှာ မိမိက အရူပသတ္တကဝိပဿနာရှုနည်းတွေကို ကျွမ်းကျွမ်းကျင်ကျင် ရှုပွားနိုင်တဲ့အခါမှာဖြစ်စေ, ဘင်္ဂဉာဏ်ပိုင်းသို့ ရောက်ရှိတဲ့ အခါမှာဖြစ်စေ ဝိပဿနာဉာဏ်ဦးဆောင်နေတဲ့ ပထမဝိပဿနာဇောဝီထိ နာမ်တရားစုတွေကို ဝိပဿနာဉာဏ်ဦးဆောင်နေတဲ့ ဒုတိယဝိပဿနာဇော ဝီထိ နာမ်တရားတွေဖြင့် တစ်ဖန်ပြန်လည်ကာ ဝိပဿနာရှုပွားနိုင်ပါတယ်။ နာမ်တရားကို အာရုံယူကာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ နာမ်တရားတွေကို တစ်ဖန်ပြန်၍ ဝိပဿနာရှုပွားပုံနည်းစနစ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာကတော့၃၃၈ (၁၀)ဆင့်သို့တိုင်အောင်ပင် ဒီလို ဝိပဿနာရှုကွက်ကိုရှုနိုင်ကြောင်း တင်ပြ ထားပါတယ်။ ဒီလိုရှုတဲ့အခါမှာ ဝိပဿနာအသိစိတ် မနောဝိညာဏ်ကို ဦးတည်၍ဖြစ်စေ ဝိပဿနာဉာဏ်ကို ဦးတည်၍ဖြစ်စေ ယင်းဝိပဿနာဇော ဝီထိ နာမ်တရားစုတွေကို တစ်ဖန်ပြန်လည်ကာ ဝိပဿနာရှုပွားနိုင်ပါတယ်။</p> <p>၄။ <b>မနောသမ္ဖေဿာ အနိစ္စော</b> = မနောသမ္ဖဿကို အနိစ္စလို့နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>အထက်က ရှင်းပြခဲ့တဲ့ နာမ်တရားစုအမျိုးမျိုးတွေကို သိမ်းဆည်းတဲ့ အခါမှာ ဖဿ (= မနောသမ္ဖဿ)ကို ဦးတည်ကာ သိမ်းဆည်းပြီးတော့ ယင်းမနောသမ္ဖဿကိုပင် ဦးတည်ကာ ယင်းနာမ်တရားစုတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>၅။ <b>တမ္ပိ</b> (= <b>ဝေဒနမ္ပိ</b>) <b>အနိစ္စံ</b> = ဝေဒနာကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်းပါ</p> <p>အထက်က ရှင်းပြခဲ့တဲ့ နာမ်တရားစုအမျိုးမျိုးတွေကို သိမ်းဆည်းတဲ့ အခါမှာ ဝေဒနာကို ဦးတည်ကာ သိမ်းဆည်းပြီးတော့ ယင်းဝေဒနာကိုပင် ဦးတည်ကာ ယင်းနာမ်တရားစုတွေကို အနိစ္စလို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေပါ။</p> <p>ဒီလို ရှုပွားတဲ့အခါမှာ အာရုံ (၆)ပါးလုံးမှာပဲ သုခဝေဒနာ ဒုက္ခဝေဒနာ ဥပေက္ခာဝေဒနာတွေဟာ ထိုက်သလို ဖြစ်ပွားနေကြပါတယ်။ ဖြစ်တဲ့အတိုင်းပဲ သိမ်းဆည်းရှုပွားပါ။</p> <p>နောက်တစ်ခု ထပ်ပြောရဦးမည် ..။ ရူပါရုံ သဒ္ဒါရုံ ဂန္ဓာရုံ ရသာရုံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံဆိုတဲ့ အာရုံတွေကို ရုပ်တရားလို့ အနိစ္စလို့ ဒုက္ခလို့ အနတ္တလို့ အသုဘလို့ သိနေတဲ့ ရှုနေတဲ့ မနောဒွါရဝီထိနာမ်တရားစုတွေကိုလည်း သိမ်းဆည်းကာ ပုံစံတူပဲ ဝိပဿနာ ရှုနိုင်ပါတယ်။</p> <p>ဒီသုတ္တန်မှာတော့ .. ဘုရားရှင်က အာဒိဒီပကနည်းအားဖြင့် အနိစ္စ လက္ခဏာကိုသာ ထုတ်ဆောင်ကာ ညွှန်ကြားသွားတော်မူပါတယ်။ သို့သော် လည်း ဒုက္ခလက္ခဏာ အနတ္တလက္ခဏာတွေကိုလည်း ပုံစံတူပဲ ရှုပွားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။၂၃၇</p> --- <h3>ဒေသနာတော်နိဂုံး</h3> <p>ယခုပြောခဲ့တဲ့အတိုင်း ..</p> <p>၁။ ဝတ္ထု = ဒွါရ (၆)ပါး,<br> ၂။ အာရုံ (၆)ပါး,<br> ၃။ ဝိညာဏ် (၆)ပါး,<br> ၄။ ဖဿ (၆)ပါး,<br> ၅။ ဝေဒနာ (၆)ပါး ..</p> <p>တို့ကို ဦးတည်ကာ ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတွေကို လက္ခဏာရေး သုံးတန် တင်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ စီးဖြန်းခဲ့သော် ဝတ္ထု = ဒွါရ (၆)ပါးတို့၌လည်း ငြီးငွေ့လာမည်၊ အာရုံ (၆)ပါးတို့၌လည်း ငြီးငွေ့လာမည်၊ ဝိညာဏ် (၆)ပါးတို့၌လည်း ငြီးငွေ့ လာမည်၊ ဖဿ (၆)ပါးတို့၌လည်း ငြီးငွေ့လာမည်၊ ဝေဒနာ (၆)ပါးတို့၌လည်း ငြီးငွေ့လာမည်။ ဒီလို ငြီးငွေ့နေတဲ့ နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာဉာဏ်ကို ရင့်ကျက်သထက် ရင့်ကျက်အောင် ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆက်လက်ကာ စီးဖြန်းခဲ့ သော် အဆင့်ဆင့်သော ဝိပဿနာဉာဏ်တွေဟာလည်း ရင့်ကျက်လာပါလိမ့် မည်။ ဒီလို ရင့်ကျက်လာတဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်တွေရဲ့ အဆုံးမှာ လေးဆင့်သော အရိယမဂ်ဉာဏ် လေးဆင့်သော အရိယဖိုလ်ဉာဏ်တွေဟာ တစ်ဆင့်ပြီး တစ်ဆင့် ဖြစ်ပေါ်လာပါလိမ့်မည်။ အဲဒီလေးဆင့်သော အရိယမဂ်ဉာဏ် တွေက ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ ကိလေသာတောချုံပုတ်တွေကို အနုသယဓာတ်ငုတ် ဆိုတဲ့ အမြစ်တွေပါ မကျန်ရအောင် အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ပယ်သတ်လိုက်တဲ့အတွက် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်တဲ့အခါ ကိလေသာ အားလုံးတို့မှ လွတ်မြောက်သွားပါလိမ့်မည်။ ဒီလို လွတ်မြောက်သွားတဲ့အခါမှာ ငါ ကိလေသာတွေမှ လွတ်မြောက်ရပေပြီဆိုတဲ့ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင် တွေဟာလည်း ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာပါတယ်။ ငါ့မှာ ပဋိသန္ဓေတည်နေရမှု ကုန်ပြီ၊ ငါဟာ အရိယမဂ်ဆိုတဲ့ မွန်မြတ်တဲ့ ကျင့်စဉ်ကို ကျင့်သုံးလို့ ပြီးပြီ၊ ပြုသင့်ပြုထိုက်တဲ့ အရိယမဂ်ကိစ္စကို ငါ ပြုလုပ်လို့ ပြီးသွားပြီ၊ နောက်ထပ် တစ်ဖန် အရိယမဂ်ဉာဏ်တွေကို ရရှိရေးအတွက် ပြုလုပ်ဖွယ်လုပ်ငန်းကိစ္စ မရှိတော့ပြီလို့ ကွဲကွဲပြားပြား သိသွားပါတယ်။ ဒီလို ဘုရားရှင်က ဒေသနာ တော်ကို နိဂုံးချုပ်ထားတော်မူပါတယ်။၃၃၉</p> --- <h3>နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်နှင့် ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်</h3> <p>ယခုတင်ပြခဲ့တဲ့ အာဒိတ္တပရိယာယသုတ္တန်မှာ လာရှိတဲ့ ဝိပဿနာ ရှုကွက်တွေကို ကြေကြေလည်လည် ရှုပွားလိုတဲ့ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ..</p> <p>၁။ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်ဆိုတဲ့ ကာလ (၃)ပါး, အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓဆိုတဲ့ သန္တာန် (၂)ပါးအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတွေကို ဉာဏ်နဲ့ ပိုင်းခြားယူခြင်း သိမ်းဆည်းခြင်းဆိုတဲ့ နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်၊</p> <p>၂။ အတိတ်အကြောင်းတရား ငါးပါး (= သမုဒယသစ္စာတရားတွေ)ကြောင့် ပစ္စုပ္ပန်အကျိုး ခန္ဓာငါးပါး (= ဒုက္ခသစ္စာတရား)တွေ ထင်ရှားဖြစ်ပုံ၊ ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းတရား ငါးပါး (= သမုဒယသစ္စာတရားတွေကြောင့် အနာဂတ်အကျိုး ခန္ဓာငါးပါး (= ဒုက္ခသစ္စာတရား)တွေ ထင်ရှားဖြစ်ပုံ ဆိုတဲ့ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်) သဘောတရားတွေ ကို ဉာဏ်နဲ့ ပိုင်းခြားယူတတ် သိမ်းဆည်းတတ်တဲ့ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ် ..</p> <p>ဒီဉာဏ်နှစ်ပါးကို ရရှိထားပြီးသူ ဖြစ်ရပါမည်။ ဒါတွင်လားဆိုတော့ မကသေးဘူး။ ဒီ ကာလ (၃)ပါး, သန္တာန် (၂)ပါးအတွင်းမှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတွေကို ရုပ်နာမ်နှစ်ပါးနည်းနဲ့ဖြစ်စေ ခန္ဓာငါးပါးနည်းနဲ့ ဖြစ်စေ သမ္မသနဉာဏ် ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်တို့ဖြင့် အထိုက်အလျောက် ဝိပဿနာ ရှုထားပြီးဖြစ်ဖို့လည်း လိုပါတယ်။ အလားတူပဲ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွှယ်မှု (= ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်)အင်္ဂါရပ်တွေကိုလည်း သမ္မသနဉာဏ် ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်တို့ဖြင့် အထိုက်အလျောက် ဝိပဿနာရှုထားပြီးဖြစ်ဖို့ လိုပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ်ပါဠိတော်နှင့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ်အဋ္ဌကထာ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ပိုင်းတို့မှာ၃၄၀ လာရှိတဲ့အတိုင်း ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်အကျယ်ရှုပွားနည်းဖြင့် ..</p> <p>၁။ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်းတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် အကျိုးခန္ဓာငါးပါး ထင်ရှားဖြစ်ပုံကိုလည်း ရှုထားပြီးဖြစ်ဖို့ လိုပါတယ်။ (သမုဒယဓမ္မာနုပဿီ)</p> <p>၂။ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်းတရားတွေ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကြောင့် အကျိုးခန္ဓာငါးပါး ချုပ်ငြိမ်းပုံကိုလည်း ရှုထားပြီး ဖြစ်ဖို့ လိုပါတယ်။ (ဝယဓမ္မာနုပဿီ)</p> <p>၃။ (က) အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်းတရားတွေ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် အကျိုးခန္ဓာငါးပါး ထင်ရှားဖြစ်ပုံ, အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံစတဲ့ အကြောင်းတရားတွေ ချုပ်ငြိမ်း ခြင်းကြောင့် အကျိုးခန္ဓာငါးပါး ချုပ်ငြိမ်းပုံတွေကိုလည်း ရှုထားပြီးဖြစ်ဖို့ လိုပါတယ်။</p> <p>(ခ) အကြောင်း အကျိုး နှစ်ရပ်လုံးတို့ရဲ့ ဖြစ်ပြီး ပျက်နေတဲ့ အနိစ္စ သဘော ဒုက္ခသဘော အနတ္တသဘောတွေကိုလည်း ရှုထားပြီး ဖြစ်ဖို့ လိုပါတယ်။ (က+ခ = သမုဒယဝယဓမ္မာနုပဿီ)</p> <p>ဒီလို ရှုပွားထားပြီးဖြစ်ပါမှ ခုပြောခဲ့တဲ့ အာဒိတ္တပရိယာယသုတ္တန် ဒေသနာတော်မှာ လာရှိတဲ့ ရှုကွက်တွေကို ကြေကြေလည်လည် ဝိပဿနာ ရှုပွားနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဝိပဿနာဉာဏ်တွေ ရင့်ကျက်လာအောင်လည်း ဆက်လက်ကာ ဝိပဿနာရှုနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ရှုနိုင်ပါမှလည်း အရိယမဂ်ဉာဏ် အရိယဖိုလ်ဉာဏ်သို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။</p> --- <h3>အရှင်ရာဟုလာမထေရ်မြတ်</h3> <p>ဒီနေရာမှာ ထင်ရှားတဲ့ သာဓက တစ်ခုကတော့ အရှင်ရာဟုလာမထေရ် မြတ်ရဲ့ အကြောင်းအရာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်မြတ်ကြီးဟာ အရှင်ရာဟုလာမထေရ်မြတ်အား စူဠရာဟုလောဝါဒသုတ္တန်ကို၃၄၁ ဟောကြား ပေးတော်မူကာ အရဟတ္တဖိုလ်ပေါက် ချေချွတ်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ စူဠရာဟုလောဝါဒသုတ္တန်မှာ လာရှိတဲ့ ဝိပဿနာရှုကွက်ဟာ ခုပြောခဲ့တဲ့ အာဒိတ္တ ပရိယာယသုတ္တန်မှာ လာရှိတဲ့ ဝိပဿနာရှုကွက်နှင့် ပုံစံတူပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီရှုကွက်ကို အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ပေါက်သည်အထိ ဝိပဿနာ ရှုပွားသွားတော် မူနိုင်တဲ့ အရှင်ရာဟုလာမထေရ်မြတ်ရဲ့ ရှေ့ပိုင်းအကြောင်းအရာတွေကို နည်းနည်းတင်ပြလိုပါတယ်။</p> <p>အရှင်ရာဟုလာမထေရ်မြတ်ရဲ့ အလောင်းအလျာဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ကမ္ဘာ တစ်သိန်းထက်က ပွင့်ထွန်းတော်မူခဲ့တဲ့ ပဒုမုတ္တရဘုရားရှင်လက်ထက်တော် အချိန်အခါကတည်းက စတင်ကာ ဘုရားရှင်ရဲ့ ရင်တော်သွေး ရာဟုလာဖြစ်ဖို့ ရန် ဆုထူးပန်ထွာတော်မူကာ ပါရမီမျိုးစေ့တွေကို ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ သူတော် ကောင်းတစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။ ဖုဿဘုရားရှင်ရဲ့ သာသနာတော်အတွင်း ကဿပဘုရားရှင်ရဲ့ သာသနာတော်အတွင်းတွေမှာလည်း ပါရမီမျိုးစေ့တွေကို ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့သူ တစ်ဦးပင် ဖြစ်ပါတယ်။ အရှင်ရာဟုလာမထေရ်မြတ် ဟာ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်တော်မူတဲ့အခါ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တော်မြတ် လေးပါးတို့ကိုပါ ပူးတွဲရရှိတော်မူတဲ့ သူတော်ကောင်းတစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါ တယ်။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာမှာ၃၄၂ ဖော်ပြထားတဲ့အတိုင်း ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ် တော်မြတ်လေးပါးတို့ကို ရရှိတော်မူတဲ့ သူတော်ကောင်းတွေဟာ ရှေးရှေး ဘုရားရှင်တို့ရဲ့ သာသနာတော်အတွင်းမှာ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်သို့တိုင်အောင် သော ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းအားထုတ်ဖူးခြင်းဆိုတဲ့ ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်နှင့်လည်း ပြည့်စုံရပါတယ်။ ဆိုလိုတာကတော့ အရှင်ရာဟုလာမထေရ်မြတ်ဟာ ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့ရဲ့ သာသနာတော်အတွင်းမှာ ကတည်းက သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်သို့တိုင်အောင်သော ဝိပဿနာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းခဲ့ဖူးပါတယ်။ ယခုနောက်ဆုံးဘဝမှာလည်း ခုနစ်နှစ်သား အရွယ်မှာ သာသနာတော်သို့ ဝင်ရောက်ကာ ရှင်ပြုခဲ့ပါတယ်။ ထိုအချိန် အခါကစပြီးတော့ သီလကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ်ဆိုတဲ့ သိက္ခာ သုံးရပ် အကျင့်မြတ်တွေကို ဖြည့်ကျင့်နေသူ တစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ သိက္ခာ သုံးရပ် အကျင့်မြတ်ကို လိုလားတောင့်တကြတဲ့ ရဟန်းတော်တို့တွင် အသာဆုံး အမြတ်ဆုံး ဧတဒဂ်ဘွဲ့ထူးကို ရရှိတော်မူမည့် သူတော်ကောင်း တစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>တစ်ဆယ့်ရှစ်နှစ်သားအရွယ်တော်သို့ ရောက်ရှိတဲ့အခါမှာ ဘုရားရှင် ထံတော်မှ မဟာရာဟုလောဝါဒသုတ္တန်ကို၃၄၃ နာကြားခွင့် ရရှိခဲ့ပါတယ်။ ထိုသုတ္တန်မှာ ဘုရားရှင် ညွှန်ကြားထားတော်မူတဲ့အတိုင်း အရှင်ရာဟုလာဟာ အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်, အဇ္ဈတ္တ, ဗဟိဒ္ဓ, ဩဠာရိက (= အကြမ်း), သုခုမ (= အနု), ဟီန (= အယုတ်), ပဏီတ (= အမြတ်), ဒူရ (= အဝေး), သန္တိက (= အနီး)ဆိုတဲ့ (၁၁)မျိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်နေကြတဲ့ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို .. <b>နေတံ မမ</b> = ငါ့ဟာ မဟုတ်၊ <b>နေသောဟမသ္မိ</b> = ငါမဟုတ်၊ <b>န မေသော အတ္တာ</b> = ငါရဲ့အတ္တမဟုတ်လို့ ဒီလိုရှုနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီရှုကွက်ကတော့ ဆန္နောဝါဒသုတ္တန်အဋ္ဌကထာအဖွင့်အရ၃၄၄ အနိစ္စလို့ ဒုက္ခလို့ အနတ္တလို့ ရှုနေတဲ့ ဝိပဿနာရှုကွက်နဲ့ အတူတူပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဝိပဿနာရှုကွက်ကို ရှုတော်မူနိုင်တဲ့ အရှင်ရာဟုလာဟာ နာမရူပပရိစ္ဆေဒ ဉာဏ်နှင့် ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ် နှစ်ပါးတို့ကို ရရှိတော်မူထားပြီး ဖြစ်တယ် ဆိုတာကိုတော့ သဘောပေါက်ပါ။</p> <p>တစ်ဖန် နောက်တစ်ခု ပြောဦးမည် ..။ မဟာရာဟုလောဝါဒသုတ္တန် မှာပဲ ဘုရားရှင် ညွှန်ကြားထားတော်မူတဲ့အတိုင်း ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ် ရှုပွားနည်း ဓာတ်ခြောက်ပါးကမ္မဋ္ဌာန်းရှုပွားနည်းတို့ကိုလည်း ကျွမ်းကျင်စွာ ရှုပွားတော်မူနိုင်တဲ့ သူတော်ကောင်းတစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အာနာပါန ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုလည်း စတုက္ကလေးမျိုးတို့ဖြင့်၃၄၅ တန်ဆာဆင်ကာ ဘုရားရှင် ညွှန်ကြားထားတော်မူတဲ့အတိုင်း သမထပိုင်း ဝိပဿနာပိုင်းတွေကို ကျွမ်းကျွမ်း ကျင်ကျင် ရှုပွားထားနိုင်သူတစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အရဟတ္တဖိုလ်ဝိမုတ္တိကို ရင့်ကျက်စေကြောင်းဖြစ်တဲ့ ဝိမုတ္တိပရိပါစနိယတရား (၁၅)ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံ အောင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်နေသူ တစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3>ဝိမုတ္တိပရိပါစနိယတရား (၁၅) ပါး</h3> <p>၁။ သဒ္ဓါတရားမရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်း<br> ၂။ သဒ္ဓါတရား ထင်ရှားရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို မှီဝဲဆည်းကပ်ခြင်း<br> ၃။ သဒ္ဓါတရားကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တဲ့ ကြည်ညိုဖွယ်ရာ သုတ္တန်ဒေသနာ တော်တို့ကို ဆင်ခြင်ခြင်း ..</p> <p>ဒီတရားသုံးမျိုးတို့ဖြင့် သဒ္ဓိန္ဒြေကို စင်ကြယ်အောင် ကျင့်ခြင်း၊</p> <p>၄။ ပျင်းရိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်း<br> ၅။ သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာတွေကို အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်တဲ့ အာရဒ္ဓဝီရိယတရား ထင်ရှားရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို မှီဝဲဆည်းကပ်ခြင်း<br> ၆။ သမ္မပ္ပဓာန်တရားတွေကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တဲ့ သုတ္တန်ဒေသနာတော်တို့ကို ဆင်ခြင်ခြင်း ..</p> <p>ဒီတရားသုံးမျိုးတို့ဖြင့် ဝီရိယိန္ဒြေကို စင်ကြယ်အောင် ကျင့်ခြင်း၊</p> <p>၇။ သတိလက်လွတ်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်း<br> ၈။ ထင်လင်းတဲ့ သတိရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို မှီဝဲဆည်းကပ်ခြင်း<br> ၉။ သတိပဋ္ဌာန်တရားကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တဲ့ သုတ္တန်ဒေသနာတော်တို့ကို ဆင်ခြင်ခြင်း ..</p> <p>ဒီတရား သုံးမျိုးတို့ဖြင့် သတိန္ဒြေကို စင်ကြယ်အောင် ကျင့်ခြင်း၊</p> <p>၁၀။ သမာဓိမရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်း<br> ၁၁။ သမာဓိရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို မှီဝဲဆည်းကပ်ခြင်း<br> ၁၂။ စျာန်ဝိမောက္ခတရားတွေကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တဲ့ သုတ္တန်ဒေသနာတော် တွေကို ဆင်ခြင်ခြင်း ..</p> <p>ဒီတရားသုံးမျိုးတို့ဖြင့် သမာဓိန္ဒြေကို စင်ကြယ်အောင် ကျင့်ခြင်း၊</p> <p>၁၃။ ဝိပဿနာဉာဏ်ပညာ စတဲ့ ပညာကင်းမဲ့နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ရှောင်ကြဉ် ခြင်း<br> ၁၄။ ဝိပဿနာဉာဏ်ပညာ စတဲ့ ပညာရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို မှီဝဲဆည်းကပ်ခြင်း<br> ၁၅။ ခန္ဓာ အာယတန ဓာတ် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်တို့နှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ နက်နဲတဲ့ သုတ္တန်ဒေသနာတော်တွေကို ဆင်ခြင်ခြင်း ..</p> <p>ဒီတရားသုံးမျိုးတို့ဖြင့် ပညိန္ဒြေကို စင်ကြယ်အောင် ကျင့်ခြင်း ----</p> <p>ဒီတရား (၁၅)မျိုးတို့ဖြင့် ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို စင်ကြယ်အောင် ကျင့်ခြင်း ဟာ အရဟတ္တဖိုလ်ဝိမုတ္တိကို ရင့်ကျက်စေတတ်တဲ့ အကြောင်းတရားတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။၃၄၆</p> --- <h3>တစ်နည်း ဝိမုတ္တိပရိပါစနိယတရား (၁၅) ပါး</h3> <p>၁-၅။ သဒ္ဓါ ဝီရိယ သတိ သမာဓိ ပညာ (= ဝိပဿနာပညာ)ဆိုတဲ့ ဣန္ဒြေ ငါးပါးတို့ ရင့်ကျက်ခြင်း<br> ၆။ ကိလေသာထု အစိုင်အခဲတွေကို ဖောက်ခွဲခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်တဲ့, ခန္ဓာ အာယတန ဓာတ် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သဘောတရားတို့အပေါ်၌ အနိစ္စလို့ ရှုနေတဲ့ အနိစ္စသညာ၊<br> ၇။ အနိစ္စဖြစ်တဲ့ ယင်းတရားတို့၌ ဒုက္ခလို့ ရှုနေတဲ့ ဒုက္ခသညာ၊<br> ၈။ ဒုက္ခဖြစ်တဲ့ ယင်းတရားတို့၌ အနတ္တလို့ ရှုနေတဲ့ အနတ္တသညာ၊<br> ၉။ အကုသလဝိတက်တွေကို ပယ်ရှားနိုင်ရေးအတွက် စျာန်သမာပတ် တွေကို ဝင်စားနေခြင်း၊ အကုသလဝိတက်တွေ ကင်းစင်ရေးအတွက် သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ အပျက်သက်သက်ကို အာရုံယူကာ လက္ခဏာရေး သုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာရှုနေခြင်းဆိုတဲ့ ပဟာနသညာ၊<br> ၁၀။ ရာဂကင်းရာ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကို ဆင်ခြင်ခြင်း, ရာဂကင်းရာ နိဗ္ဗာန်ဘက်သို့ ညွတ်ကိုင်းရှိုင်းလျက် သင်္ခါရတရားတွေရဲ့ အပျက်သက် သက်ကို အာရုံယူကာ လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုနေခြင်းဆိုတဲ့ ဝိရာဂသညာ၊<br> ၁၁။ မိတ်ကောင်း ဆွေကောင်း သူတော်ကောင်းတို့ကို မှီဝဲဆည်းကပ်ခြင်း၊<br> ၁၂။ သီလကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခြင်း၊<br> ၁၃။ အလွန် ခေါင်းခေါင်းပါးပါး ကျင့်ခြင်း၊<br> ၁၄။ သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာတွေကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကြိုးစားအားထုတ် ခြင်း၊<br> ၁၅။ ကိလေသာထု အစိုင်အခဲတွေကို ဖောက်ခွဲခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်တဲ့ သမ္မသန ဉာဏ်မှစ၍ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်သို့တိုင်အောင်သော ဝိပဿနာဉာဏ် အားလုံးတို့နှင့် ပြည့်စုံခြင်း ---</p> <p>အားလုံးပေါင်းလိုက်တော့ ဝိမုတ္တိပရိပါစနိယတရား (၁၅)ပါးတို့ပဲ ဖြစ်ကြ ပါတယ်။၃၄၇</p> <p>စူဠရာဟုလောဝါဒသုတ္တန်ကို နာယူတော့မည့်အချိန်အခါမှာ အရှင် ရာဟုလာမထေရ်မြတ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ ဒီဝိမုတ္တိပရိပါစနိယတရား (၁၅)ပါးတို့ဟာ ပြည့်စုံနေရုံတွင်သာမက အရဟတ္တဖိုလ်ရနိုင်လောက်အောင်ပင် ရင့်ကျက် နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုရင့်ကျက်နေပြီဆိုတာကိုလည်း သိရှိတော်မူတဲ့အတွက် ဘုရားရှင်က ထိုနေ့မှာ အရှင်ရာဟုလာမထေရ်မြတ်ကို အန္ဓဝန်တောအုပ် အတွင်းသို့ ခေါ်ဆောင်သွားတော်မူကာ စူဠရာဟုလောဝါဒသုတ္တန်ကို ဟော ကြားပေးတော်မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်အခါမှာ အရှင်ရာဟုလာ မထေရ်မြတ်ဟာ ရဟန်းဖြစ်တော်မူပြီးနောက် သက်တော် (၂၁)နှစ်အရွယ်သို့ ရောက်ရှိတော်မူနေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>အဲဒီအချိန်အခါမှာ အရှင်ရာဟုလာမထေရ်မြတ်ရဲ့ သန္တာန်မှာ ဝိမုတ္တိ ပရိပါစနိယတရားတွေကလည်း ရင့်ကျက်နေကြပြီဖြစ်ရကား စူဠရာဟုလော ဝါဒသုတ္တန်ကို နာယူနေစဉ်အချိန်အခါမှာ အရှင်ရာဟုလာမထေရ်မြတ်ဟာ ဒေသနာတော်နောက်သို့ အစဉ်လိုက်ကာ ..</p> <p>၁။ ဝတ္ထု = ဒွါရ (၆)ပါး,<br> ၂။ အာရုံ (၆)ပါး,<br> ၃။ ဝိညာဏ် (၆)ပါး,<br> ၄။ ဖဿ (၆)ပါး,<br> ၅။ ဝေဒနာ (၆)ပါး ..</p> <p>ဒီတရားစုတွေကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို အောင်အောင်မြင်မြင် စီးဖြန်းတော်မူနိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် ဒေသနာတော်နိဂုံး ပြီးဆုံးတဲ့အချိန်အခါမှာ ဝိပဿနာဉာဏ်တွေကလည်း ရင့်ကျက်လာကြပြီဖြစ်တဲ့အတွက် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်သွားတော် မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ကိလေသာတောချုံပုတ်နှင့် တောချုံပုတ်ရဲ့ အဆွယ်အပွားတွေကို အနုသယဓာတ်ငုတ်အမြစ်ပါ မကျန်ရအောင် အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင် အောင် ခုတ်ဖြတ်ရှင်းလင်းနိုင်တဲ့အတွက် ကိလေသာအပူမီးတို့မှ အငြိမ်းကြီး ငြိမ်းအေးသွားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p>ဒီကိလေသာတောချုံပုတ်နှင့် ကိလေသာတောချုံပုတ်ရဲ့ အဆွယ်အပွား ကိလေသာတွေကို အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်တိုင်အောင်သော အရိယမဂ်ဉာဏ် တွေက အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ခုတ်ဖြတ်ရှင်းလင်းနိုင်တဲ့အတွက် ကိလေသာအပူမီးတွေဟာ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်သွားတဲ့အခါ အငြိမ်းကြီး ငြိမ်းအေးသွားကြပါတယ်။</p> <p>ဒါကြောင့် တရားဦးအစက နိဒါန်းပျိုးထားခဲ့တဲ့, ဘုရားရှင် ဟောကြား တော်မူတဲ့ ဂါထာဒေသနာတော်ကို ရှင်းလင်းတင်ပြထားတဲ့ သဘောအဓိပ္ပာယ် တွေနဲ့ ညီညွတ်သွားအောင် ပြန်လည်ကာ အနုသန္ဓေ ဆက်ကြရအောင်..။</p> <p><b>ဝနံ ဆိန္ဒထ မာ ရုက္ခံ၊ ဝနတော ဇာယတေ ဘယံ။</b></p> <p><b>ဆေတွာ ဝနဉ္စ ဝနထဉ္စ၊ နိဗ္ဗနာ ဟောထ ဘိက္ခဝေါ။</b>၄</p> <p><b>ဘိက္ခဝေါ</b> = ရဟန်းတော်များ အို ချစ်သားတို့ .. ။ <b>ဝနံ</b> = ကိလေသာ တောချုံပုတ်ကို။ <b>ဆိန္ဒထ</b> = ရှင်းလင်းကြ ဖြတ်တောက်ကြပါကုန်လော့။ <b>ရုက္ခံ</b> = အေးမြတဲ့ အရိပ်အာဝါသရှိတဲ့ သာသနာ့သစ်ပင်ကြီးတွေကို။ <b>မာ ဆိန္ဒထ</b> = မခုတ်လှဲကြပါကုန်လင့်။ <b>ဝနတော</b> = ကိလေသာတောချုံပုတ်ကြောင့်။ <b>ဘယံ</b> = အပါယ်သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခဘေး စတဲ့ ဘေးဒုက္ခအမျိုးမျိုးသည်။ <b>ဇာယတေ</b> = ဖြစ်ပေါ်၍ လာတတ်ပေ၏။ <b>ဝနဉ္စ</b> = ကိလေသာတောချုံပုတ် ကိုလည်းကောင်း။ <b>ဝနထဉ္စ</b> = ကိလေသာတောချုံပုတ်ရဲ့ အဆွယ်အပွားဖြစ်တဲ့ ကိလေသာချုံနွယ်ပိတ်ပေါင်း သစ်ပင်ငယ်အပေါင်းကိုလည်းကောင်း။ <b>ဆေတွာ</b> = လေးပါးသော အရိယမဂ်ဉာဏ်ဖြင့် ဖြတ်တောက်နိုင်ကြကုန်သည်ဖြစ်၍။ <b>နိဗ္ဗနာ</b> = ကိလေသာအပူမီးတို့ ငြိမ်းအေးကြကုန်သည်။ <b>ဟောထ</b> = ဖြစ်ကြ ပါကုန်လော့။</p> <p>ဒီဂါထာဒေသနာတော်ကို ဟောကြားတော်မူပြီးနောက် ဘုရားရှင်က ဆက်လက်ကာ နောက်ထပ် ဂါထာဒေသနာတော် တစ်ခုကို ဟောကြားပြသ တော်မူပါတယ်။</p> <p><b>ယာဝ ဟိ ဝနထော န ဆိဇ္ဇတိ၊ အဏုမတ္တောပိ နရဿ နာရိသု။</b></p> <p><b>ပဋိဗဒ္ဓမနောဝ တာဝ သော၊ ဝစ္ဆော ခီရပကောဝ မာတရိ။</b>၃၄၈</p> <p><b>ယာဝ</b> = အကြင်မျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး။ <b>နရဿ</b> = အမျိုးသား ရဲ့။ <b>နာရိသု</b> = အမျိုးသမီးတို့အပေါ်၌။ <b>အဏုမတ္တောပိ</b> = အဏုမြူပမာ သေးငယ်လှသည်လည်းဖြစ်သော။ <b>သော ဝနထော</b> = ထို ကိလေသာတောချုံ ပုတ်နှင့် ကိလေသာတောချုံပုတ်ရဲ့ အဆွယ်အပွား ကိလေသာကို။ <b>န ဆိဇ္ဇတိ</b> = လေးပါးသော အရိယမဂ်ဉာဏ်ဖြင့် အကြွင်းမဲ့ မပယ်သတ် မဖြတ်တောက် နိုင်သေး။ <b>တာဝ</b> = ထိုကဲ့သို့ မပယ်သတ် မဖြတ်တောက်နိုင်သေးသမျှ ကာလ ပတ်လုံး။ <b>ခီရပကော</b> = နို့မကွာသေးတဲ့။ <b>ဝစ္ဆော</b> = နွားသားငယ်သည်။ <b>မာတရိ</b> = မိခင်နွားမကြီးအပေါ်၌။ <b>ပဋိဗဒ္ဓမနော</b> = တွယ်တာမက်မောမှုဖြင့် ရစ်ပတ် နှောင်ဖွဲ့ထားအပ်သော စိတ်ထားရှိသည်။ <b>ဟောတိ ဣဝ</b> = ဖြစ်သကဲ့သို့။ <b>ဧဝံ</b> = အလားတူပင်။ <b>သော နရော</b> = ထိုအမျိုးသားသည်။ <b>နာရိသု</b> = အမျိုး သမီးတို့အပေါ်၌။ <b>ပဋိဗဒ္ဓမနောဝ</b> = တွယ်တာမက်မောမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ ထားအပ်သော စိတ်ထားရှိနေသည်သာလျှင်။ <b>ဟောတိ</b> = ဖြစ်ပေ၏။၃၄၈</p> <p>အမျိုးသားတစ်ဦးဟာ အမျိုးသမီးတို့အပေါ်မှာ အဏုမြူပမာ အလွန့် အလွန် သေးငယ်နေတဲ့ တွယ်တာမက်မောမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ထားအပ်တဲ့ ငြိကပ်နေတဲ့စိတ်ထား ရှိနေမည်ဆိုလျှင် ဒီလို ငြိကပ်မက်မောမှုကို ကိလေသာ တောချုံပုတ်လို့ပဲ ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒီကိလေသာတောချုံပုတ်နှင့် ကိလေသာ တောချုံပုတ်ရဲ့ အဆွယ်အပွား ကိလေသာတွေကို အရိယမဂ်တရားဖြင့် အကြွင်းမဲ့ မပယ်သတ် မဖျက်ဆီးနိုင်သေးသမျှကာလပတ်လုံး ဒီငြိကပ် တွယ်တာမက်မောမှုဆိုတဲ့ ကိလေသာတွေဟာ ဆက်လက်ကာ ဖြစ်ပေါ် နေကြမှာ ဖြစ်တယ်။ နို့မကွာသေးတဲ့ နွားသားငယ်ကလေးတစ်ကောင်ဟာ မိခင်နွားမကြီးအပေါ်မှာ တွယ်တာမက်မောမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ထားအပ်တဲ့ စိတ်ထားရှိနေသလို ဒီအမျိုးသားဟာလည်း အမျိုးသမီးတို့အပေါ်မှာ တွယ်တာမက်မောမှုဖြင့် ရစ်ပတ်နှောင်ဖွဲ့ထားအပ်တဲ့ စိတ်ထားရှိနေမည်သာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုစိတ်ထားရှိနေသမျှကာလပတ်လုံး ဒီအမျိုးသားအတွက် ကိလေသာအပူမီးတွေဟာ မငြိမ်းနိုင်သေးပါ။ ကိလေသာအပူမီးတွေ မငြိမ်း သေးသမျှကာလပတ်လုံး ဒီအမျိုးသားဟာ သံသရာခရီးကို ဆက်လက်ကာ ချီတက်နေရဦးမည်သာ ဖြစ်ပါတယ်၊ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခမှ မလွတ်မြောက် နိုင်သေးပါ။၃၄၉</p> <p>သို့သော် ဒီကိလေသာအပူမီးတွေ ငြိမ်းသွားအောင် အရိယမဂ်ရေစင် အရိယဖိုလ်ရေစင်တို့ဖြင့် ငြှိမ်းသတ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ကိလေသာ အပူမီးတွေကို ငြိမ်းအေးစေနိုင်တဲ့ အရိယမဂ်ဉာဏ် အရိယဖိုလ်ဉာဏ်တွေကို ရရှိရေးအတွက် သီလကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ်ဆိုတဲ့ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး ကျင့်စဉ်တရားတွေကို အောင်အောင်မြင်မြင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများ အားထုတ်ကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ကျင့်စေတော်မူလိုတဲ့အတွက် ဘုရားရှင် က ဒွေဓာဝိတက္ကသုတ္တန်မှာ ဒီလို တိုက်တွန်းထားတော်မူခဲ့ပါတယ်။</p> <p><b>ဣတိ ခေါ ဘိက္ခဝေ ဝိဝဋော မယာ ခေမော မဂ္ဂေါ သောဝတ္ထိကော ပီတိဂမနီယော၊ ပိဟိတော ကုမ္မဂ္ဂေါ၊ ဦဟတော ဩကစရော၊ နာသိတာ ဩကစာရိကာ။ ယံ ဘိက္ခဝေ သတ္ထာရာ ကရဏီယံ သာဝကာနံ ဟိတေသိနာ အနုကမ္ပကေန အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ၊ ကတံ ဝေါ တံ မယာ။ ဧတာနိ ဘိက္ခဝေ ရုက္ခမူလာနိ၊ ဧတာနိ သုညာဂါရာနိ၊ စျာယထ ဘိက္ခဝေ မာ ပမာဒတ္ထ၊ မာ ပစ္ဆာ ဝိပ္ပဋိသာရိနော အဟုဝတ္ထ။ အယံ ဝေါ အမှာကံ အနုသာသနီ။</b> ၃၅၀</p> <p>ချစ်သားရဟန်းတို့ ... ဤသို့လျှင် ငါဘုရားရှင်ဟာ နိဗ္ဗာန်ဆိုတဲ့ အကောင်းဆုံးသော ချမ်းသာသုခကို ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့, နှစ်သက် မြတ်နိုးခြင်း ပီတိတရားကိုလည်း ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတဲ့, ကိလေသာ ဘေးရန်တွေ ကင်းရှင်းနေတဲ့ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး ကျင့်စဉ်တရားဆိုတဲ့ မဂ္ဂင် (ဟိုက်ဝေး) လမ်းမကြီးကို ဖွင့်လှစ်ပေးထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ကုမ္မဂ္ဂ-ခေါ်ဆိုတဲ့ မှားယွင်းနေတဲ့ မိစ္ဆာမဂ်လမ်းမကြီးကိုလည်း ပိတ်ဆို့ပေးထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ (တည်သမင်ဖိုနဲ့ တူနေတဲ့) ထိုထိုဘုံဘဝ ထိုထိုအာရုံတို့အပေါ်မှာ နှစ်သက် တွယ်တာနေတဲ့ နန္ဒီရာဂ, (တည်သမင်မနဲ့ တူနေတဲ့) အသိမှားမှု အဝိဇ္ဇာတို့ကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်သတ် ဖျက်ဆီးကြောင်းဖြစ်တဲ့ ကျင့်စဉ်အရပ်ရပ်တွေကိုလည်း ချမှတ်ပေးထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>ချစ်သားရဟန်းတို့ ... တပည့်သာဝကတွေရဲ့ အကျိုးစီးပွားကို အစဉ် ထာဝရရှာမှီးလျက် လိုလားတောင့်တလျက် အစဉ်သနားစောင့်ရှောက်တတ်တဲ့ စိတ်ထားရှိနေတဲ့ သင်တို့ဆရာ ငါ ဘုရားဟာ သင်ချစ်သားတို့အပေါ်မှာ အစဉ်သနားစောင့်ရှောက်လိုတဲ့ မဟာကရုဏာတော်ကို အကြောင်းပြုကာ ပြုသင့်ပြုထိုက်တဲ့ တာဝန်ဝတ္တရားတွေကို သင်ချစ်သားတို့အတွက် ငါဘုရား ပြုလုပ်လို့ ပြီးပါပြီ။</p> <p>ချစ်သားရဟန်းတို့ ...ဤသည်တို့ကတော့ သစ်ပင်ရင်းကျောင်းတွေ ဖြစ်ကြတယ်၊ ဤသည်တို့ကတော့ ဆိတ်ငြိမ်တဲ့ တောကျောင်းတောင်ကျောင်း တွေ ဖြစ်ကြတယ်၊ ချစ်သားရဟန်းတို့ ... ဒီလို သစ်ပင်ရင်းကျောင်းတွေမှာ နေထိုင်ပြီးတော့ ဒီလို ဆိတ်ငြိမ်တဲ့ တောကျောင်းတောင်ကျောင်းတွေမှာ နေထိုင်ပြီးတော့ လောကီစျာန် လောကုတ္တရာစျာန်တွေကို ဝင်စားကာ သင်ချစ်သားတို့ရဲ့ သန္တာန်မှာ တည်ရှိနေကြတဲ့ ကိလေသာတောချုံပုတ်တွေကို လောင်ကျွမ်းသွားအောင် ရှို့မြှိုက်ကြစမ်းပါ၊ သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာ ကုသိုလ်တရားတို့၌ မေ့မေ့လျော့လျော့ ပေါ့ပေါ့ဆဆ မနေထိုင်ကြပါကုန်လင့်၊ နောင်သောအခါ သေခါနီးကာလကျမှ မကောင်းတဲ့ အာရုံနိမိတ်တွေ ထင်လာ တဲ့အတွက် ငါတော့ မှားခဲ့လေပြီပေါ့ ..လို့ စိတ်နှလုံး မသာမယာ မဖြစ်ကြ ပါကုန်လင့် ..။ ဒီအဆုံးအမကတော့ သင်ချစ်သားတို့အတွက် ငါဘုရားရှင် တို့က ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ဆိုဆုံးမနေတဲ့ အဆုံးအမ (= အနုသာသနီ) တရားစကားတော်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။၃၅၀</p> <p>ရွှင်လန်းချမ်းမြေ့ကြပါစေ ...</p> <p>ဖားအောက်တောရဆရာတော်</p> hqt4usqgncf2fyxrp5prqr1rmrt3dd4 0 5729 18752 2025-06-08T00:54:41Z Tejinda 173 "{{header | title = မှတ်သားလိုက်နာ ဝိနယကထာ | author = ဖားအောက်တောရဆရာတော် | override_author = | editor = | translator = | contribuor = | override_contributor = | section = | previous = [[လူမွဲတို့၏ ထွက်ရပ်လမ်း]] | prev..." အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည် 18752 wikitext text/x-wiki {{header | title = မှတ်သားလိုက်နာ ဝိနယကထာ | author = ဖားအောက်တောရဆရာတော် | override_author = | editor = | translator = | contribuor = | override_contributor = | section = | previous = [[လူမွဲတို့၏ ထွက်ရပ်လမ်း]] | previous2 = | next = [[တောကိုသာ ရှင်းလင်းပါ]] | next2 = | year = | notes = | edition = | categories = ဖားအောက်တောရ | shortcut = | portal = }} <h3>မှတ်သားလိုက်နာ ဝိနယကထာ</h3> <p><b>နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။</b></p> <h3>ဃဋိကာရသုတ္တန် ဟောစဉ်မှ ကောက်နုတ်ချက်</h3> <h3>ရွှေငွေနှင့် ကာမဂုဏ်</h3> <p>နောက်တစ်ခု --- ရဟန်းတော်များမှာ သိက္ခာပုဒ်တစ်ခု ရှိနေသေးတယ်။ အဲဒီသိက္ခာပုဒ်ကတော့ နာမည်ကျော်ဖြစ်တဲ့ အရှင်ဥပနန္ဒကို အကြောင်းခံ ပြီးတော့ မြတ်စွာဘုရား ပညတ်တော်မူရတဲ့ သိက္ခာပုဒ်ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ချိန်မှာ အရှင်ဥပနန္ဒက သာကီဝင်မင်းသားလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ သာကီဝင်မင်းသား ဖြစ်တဲ့အခါကျတော့ ဥပဓိရုပ်ကလည်း ကောင်းတယ်။ အဟောအပြောကလည်း ကောင်းတယ်။ ကြည်ညိုတဲ့ ဒကာ, ဒကာမတွေလည်း များတယ်။ သူ့ကို အမြဲတမ်း ဆွမ်းဝတ်ပြုစုနေတဲ့ ဒကာတစ်ဦးလည်း ရှိတယ်။ ဒီဒကာ အိမ်ကို သူက နေ့စဉ်ကြွပြီး ဆွမ်းဘုဉ်းပေးတဲ့ အလေ့အထ ရှိတယ်။ တစ်နေ့ ကျတော့ ဒကာက အခန့်မသင့် ဖြစ်နေတယ်။ ဆွမ်းက မမီဖြစ်နေတယ်။</p> <p>ဆွမ်းက မမီဖြစ်နေတော့ ဒကာကလည်း ကြံရာမရဖြစ်တာနဲ့ အရှင်ဘုရား ဒီနေ့တော့ ဆွမ်းကလည်း အဆင်မပြေဖြစ်နေပြီ၊ ချက်မယ်ဆိုလည်း မမီတော့ဘူး၊ ဒီတော့ အရှင်ဘုရား --- အရှင်ဘုရား ဆိုင်မှာ သွားပြီးတော့ ဒီနေ့ ဘုဉ်းမယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဖြစ်နိုင်မလား? တပည့်တော် ဒီက ဝတ္ထုငွေများ လှူလိုက်မယ်။ ဟာ -- ဖြစ်တာပေါ့ ဖြစ်တာပေါ့ဆိုတော့ --- ဒကာက ငွေလှူလိုက်တယ်။ ဆိုင်မှာ သွားပြီးတော့ ဘုဉ်းလိုက်တယ်။ ဘုဉ်းလိုက်တဲ့ အခါကျတော့ ဒကာက ဘယ်လို သဘောပေါက်သလဲ။</p> <p>ဩော် ...တို့အာရုံငါးပါး ကာမဂုဏ်တရား ခံစားနေတဲ့ လူတွေလည်း ငွေကို သာယာကြတယ်၊ နှစ်သက်ကြတယ်။ ဒီသာကီဝင်မင်းသား ဘုရားသားတော်များလည်း ငွေကို သာယာကြတယ်၊ နှစ်သက်ကြတယ်။ တို့နဲ့ ဘာ ထူးခြားလို့လဲဆိုပြီး -- ဒီလို ကဲ့ရဲ့တယ်။ အဲဒီအချိန်အခါမှာ မြတ်စွာဘုရား ရွှေနားတော်ပေါက်ကြားပြီ ဆိုကြစို့။</p> <p>ဘုရားရှင် ရွှေနားတော်ပေါက်ကြားသွားတဲ့အခါ ဘုရားရှင်က ရဟန်း သံဃာအစည်းအဝေး ခေါ်ပြီးတော့ သိက္ခာပုဒ် မပညတ်ခင်ကလေးမှာ တရားဟောတယ်။ ဟိုဘက်က သုတ္တန်တစ်ခုမှာတော့ ပါပါတယ်။ အကြင် ပုဂ္ဂိုလ်အား ရွှေငွေသည် အပ်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ကာမဂုဏ်သည်လည်း အပ်တော့၏။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား ကာမဂုဏ်သည် အပ်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ရွှေငွေသည်လည်း အပ်တော့၏။ ဒါကတော့ မေဏ္ဍကသိက္ခာပုဒ်မှာ ဘုရား ဟောထားတယ်။</p> <p>အဲဒီတော့ သာကီဝင်မင်းသား ဥပနန္ဒကို အကြောင်းခံပြီးတော့ ရဟန်း တော်များသည် ရွှေငွှေကို အလှူမခံရလို့ မြတ်စွာဘုရား သိက္ခာပုဒ် ပညတ် တယ်။ ဒါပေမယ့် နောက်ထပ် သိက္ခာပုဒ်တစ်ခုကတော့ ဝိသာခါတို့ရဲ့ အဖိုး တော်တဲ့ မေဏ္ဍကသူဌေးကြီးပေါ့။ မေဏ္ဍကသူဌေးကြီးကနေ မြတ်စွာဘုရားကို အကြောင်းသင့်လို့ လျှောက်ထားတယ်။</p> <p>မြတ်စွာဘုရား ...တပည့်တော်တို့ ကြည်ညိုလေးစားနေတဲ့ ရဟန်းတော်ကလည်း တပည့်တော်တို့နဲ့ အနီးအနားမှာ မရှိဘူး၊ တော်တော် ခပ်ဝေးဝေးမှာ ရှိနေတယ်။ တပည့်တော်တို့ကလည်း ထိုရဟန်းတော်အတွက် လိုအပ်တဲ့ ပစ္စည်းလေးပါးကို လှူဒါန်းချင်တယ်။ အဲဒီလို လှူဒါန်းချင်ပေမယ့်လို့လည်း တပည့်တော်တို့ကလည်း သွားရောက်ပြီး မလှူဒါန်းနိုင်ဘူး။ မလှူဒါန်းနိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် တပည့်တော်တို့က ကပ္ပိယကာရက ဒကာတစ်ဦးဦး ထံမှာ ရွှေငွေပစ္စည်းများကို အပ်နှံပြီးတော့ ထိုရွှေငွေမှ ဖြစ်ပေါ်လာမယ့် ရဟန်းတော်နှင့် အပ်စပ်တဲ့ပစ္စည်းများကို လှူဒါန်းခဲ့မယ်ဆိုရင် မြတ်စွာဘုရား ခွင့်ပြုတော်မူပါဆိုပြီးတော့ လျှောက်ထားတယ်။</p> <p>အဲဒီအခါမှာ မြတ်စွာဘုရားကလည်း ဒီအကြောင်း အတ္ထုပ္ပတ်ကို အခြေခံပြီးတော့ ရဟန်းသံဃာ အစည်းအဝေး ခေါ်ပြီးတဲ့အခါကျတော့မှ ရဟန်းတွေကို မြတ်စွာဘုရားက အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား ရွှေငွေသည် အပ်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ကာမဂုဏ်သည်လည်း အပ်တော့၏။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား ကာမဂုဏ်သည် အပ်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ရွှေငွေသည်လည်း အပ်တော့၏။ ရဟန်းတို့ ...မည်သည့် နည်းပရိယာယ်နှင့်မျှ ရွှေငွေကို သာယာဖို့ရန်တော့ ငါဘုရား ခွင့်မပြုနိုင်ဘူး။ သို့သော် ထိုရွှေငွေမှ ဖြစ်ပေါ်လာမည့် ရဟန်းတော် တို့နှင့် အပ်စပ်သော ပစ္စည်းများကိုတော့ သာယာဖို့ရန် အတွက်တော့ ငါဘုရား ခွင့်ပြုတယ်ဆိုပြီး ဒီသိက္ခာပုဒ် ပညတ်ထားတယ်။</p> <p>လောကမှာ ရွှေငွေရှိရင် ဘာကာမဂုဏ် လိုချင်သလဲ၊ လိုချင်တဲ့ ကာမဂုဏ် မရနိုင်ဘူးလား? ရနိုင်တယ်။ ဒါ့ကြောင့် ရွှေငွေသည် ရဟန်းတော်တွေ အား အပ်တယ်ဆိုရင် ကာမဂုဏ်လည်း အပ်တာပဲ။ ကာမဂုဏ်အပ်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မှာ ရွှေငွေလည်း အပ်တော့တာပဲဆိုပြီး ကာမဂုဏ်နဲ့ ရွှေငွေကို မြတ်စွာဘုရား တန်းတူထားပြီး ရှင်းပြထားတယ်။</p> <h3>မအပ်သောနည်းဖြင့် လျှောက်ထားခြင်း</h3> <p>ဒါကြောင့် ရဟန်းတော်များသည် ရွှေငွေကို နံပါတ် (၁) <b>ဥဂ္ဂဏှေယျ</b> - ကိုယ်တိုင်လည်း အလှူမခံရဘူး။ နံပါတ် (၂) <b>ဥဂ္ဂဏှာပေယျ</b> - မိမိအတွက် သူတစ်ပါးတွေကိုလည်း အလှူခံ မခိုင်းရဘူး။ ဒကာတစ်ဦးက လာပြီဆိုကြပါစို့ အရှင်ဘုရား ... တပည့်တော် နဝကမ္မ လှူချင်တယ်တဲ့။ သူတို့ ဘယ်က နေ တတ်ထားသလဲတော့ မသိပါဘူး။</p> <p>စာမှာ ပါတာကတော့ <b>နဝကမ္မဿ ဒေမ</b> = နဝကမ္မအား လှူပါ၏ ဆို ရတယ်။ အလှူခံက နဝကမ္မ။ ခုကာလမှာတော့ နဝကမ္မ လှူချင်ပါတယ်ဆိုရင် လှူဖွယ်ဝတ္ထုက နဝကမ္မ ဖြစ်နေတယ်။ တပည့်တော်က နဝကမ္မ လှူချင်လို့ပါ၊၊ သူက ဒီလိုလာလျှောက်တယ်။ ဟာ - ဘုန်းကြီး နဝကမ္မ အလှူမခံပါဘူး။ ဒီလိုပဲ ပြောရတယ်။ တချို့ကလည်း ဝတ္ထုလှူချင်လို့ပါ။ ဟာ - ဘုန်းကြီး ဝတ္ထုလည်း အလှူမခံပါဘူး။ ဒီလိုပဲ ပြောရတယ်။ ဘယ်သူ့ကို ပေးလိုက်လို့ ရဟန်းက ဒီလိုမျိုး မပြောကောင်းဘူး။ ပြောလိုက်ရင် <b>ဥဂ္ဂဏှာပေယျ</b> - မိမိအတွက် သူတစ်ပါးကို အလှူခံခိုင်းတဲ့ အဓိပ္ပာယ် ဖြစ်သွားတယ်။</p> <p>ဒါ့ကြောင့် (၁) မိမိကိုယ်တိုင်လည်း အလှူမခံရဘူး။ (၂) မိမိကိုယ်စား သူတစ်ပါးကိုလည်း အလှူခံ မခိုင်းရဘူး။ ဟိုအောက်မှာ ကပ္ပိယတွေ ရှိတယ်လေ။ ကပ္ပိယတွေ ပေးခဲ့။ ဒါဆိုတော့ မိမိကိုယ်စား ကပ္ပိယကို မိမိက အလှူခံခိုင်းတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ဖြစ်တယ်။ ဒီတော့ ရဟန်းတော်များကို ခုလို မအပ် မရာ လာလျှောက်ပြီဆိုရင် ရဟန်းတော်ဘက်က ပယ်ရမည့်တာဝန်က ဘုန်းကြီးတို့ ဒီရွှေငွေကို အလှူမခံပါဘူးလို့ ဒီလောက်ပဲ ပြောခွင့်ရှိတယ်။ ဒီထက်ပိုပြီးတော့ ပြောခွင့်မရှိဘူး။</p> <p>ဘယ်သူ့ကို ပေးခဲ့ပါ၊ ဘယ်သူ့ကို အပ်ထားခဲ့ပါ။ မပြောရဘူး။ တချို့ ကလည်း ကပ်နေတယ်။ တပည့်တော် ဒါဖြင့် အောက်က ကပ္ပိယတွေ ပေးခဲ့ရမလားဘုရား။ ဟော! - မဟုတ်ဘူးလေ ... ဘုန်းကြီး အလှူမခံပါဘူး။ ဒီလိုပြောကြားလိုက်တဲ့ အချိန်အခါမှာ ကပ္ပိယကာရကလုပ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်က ဝိနည်းနားလည်လို့ သူက ရဟန်းတော်တွေနဲ့ အပ်တဲ့ပစ္စည်းကို လှူမယ် ဆိုရင်တော့ ဒါ ရဟန်းပယောဂ မပါတော့ဘူး။ ဒီလိုလှူရင် အလှူခံကောင်း ပါတယ်။</p> <p>နောက်တစ်ခုကတော့ နံပါတ် (၃)။ <b>ဥပနိက္ခိတ္တံ သာဒိယေယျ</b>ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို မအပ်သောနည်းဖြင့် အပ်နှံလှူဒါန်းထားခြင်းဆိုပြီး ဒီလို ဘာသာ ပြန်ထားပါတယ်။ ဒီဘာသာပြန်ချက်ကလည်း မှန်ပါတယ်နော်။</p> <p>အရှင်ဘုရားအတွက် ကပ္ပိယကာရက ဦးဖြူထံမှာ တပည့်တော် ငွေ တစ်ရာ အပ်ထားတယ်ဘုရား၊ အရှင်ဘုရား အလိုရှိတဲ့အခါ တောင်းသုံးပါ၊၊ လျှောက်တာက ငွေကို အပ်ထားတယ်။ သုံးပါလို့ ပြောတာကလည်း ငွေကို တောင်းသုံးပါလို့ လျှောက်တယ်။ အဲဒီနည်းစနစ်က မအပ်သော လျှောက်နည်း ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>မအပ်သော လျှောက်နည်းဖြစ်တဲ့အတွက် ဒီနည်းစနစ်နဲ့ လှူထားတဲ့ ရွှေငွေကို ရဟန်းတော်များ အလှူမခံကောင်းဘူး။ ဒါဟာ မအပ်သောနည်းဖြင့် အပ်နှံလှူဒါန်းထားတာကို အလှူခံခဲ့ရင် သာယာသည်မည်တယ်။</p> <h3>အပ်သောနည်းဖြင့် လျှောက်ထားခြင်း</h3> <p>အပ်အောင် ဘယ်လိုလျှောက်မလဲမေးရင် --- ကပ္ပိယကာရက ဦးဖြူထံ မှာ တစ်ရာတန် ရဟန်းတို့နှင့် အပ်သောပစ္စည်းများ လှူဒါန်းထားပါတယ် ဘုရား။ အလိုရှိတဲ့အခါ ရဟန်းတို့နှင့် အပ်စပ်သောပစ္စည်းများကို ကပ္ပိယ ကာရက ဦးဖြူထံမှာ အလှူခံယူတော်မူပါ။ ဒါဆိုရင်တော့ အပ်သွားတယ်။</p> <p>အဲဒီလို အပ်နှင်းပြီးတော့ လှူဒါန်းထားမယ်ဆိုရင်တော့ အပ်သောနည်းဖြင့် လှူဒါန်းထားသည့်အတွက် သာယာဖို့ရန်အတွက် မြတ်စွာဘုရား ခွင့်ပြု ထားပါတယ်နော်။ အဲဒီလို အပ်သောနည်းဖြင့် မလျှောက်ဘဲ ခုနကလို မအပ်သောနည်းဖြင့် လျှောက်ထားပြီးတော့ လှူဒါန်းခဲ့မယ်ဆိုရင်လည်း ဒါ <b>ဥပနိက္ခိတ္တံ သာဒိယေယျ</b> မအပ်သောနည်းဖြင့် အပ်နှင်းလှူဒါန်းထားတဲ့အတွက် ထိုရွှေငွေကို အလှူမခံကောင်းဘူး။ အလှူခံခဲ့သော် နိဿဂ္ဂိထိုက်တယ်။ စွန့်ရတယ်။</p> <p>နောက်တစ်ခု --- ဒီသိက္ခာပုဒ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ရဟန်းတော်များသည် ဘယ်လိုရွှေ ဘယ်လိုငွေဖြစ်ဖြစ် အလှူမခံရဘူး။ ဆိုလိုရင်းကတော့ ရွှေက တော့ ထင်ရှားပါတယ်။ ငွေမှာ ခုခေတ်တော့ စက္ကူကိုလည်း ငွေလို့ သတ်မှတ် တယ်၊ ရှေးခေတ်တုန်းကတော့ ကြေးတို့, ကြေးပြားတို့ကို ဒါလည်း ငွေအဖြစ် သတ်မှတ်ထားတယ်။ ခဲပြားတို့ ဘာတို့လည်း တချို့နေရာမှာ ငွေအဖြစ် သတ်မှတ်ထားတယ်။ ရှေးခေတ်တုန်းကတော့ သစ်သားတို့ ဘာတို့တောင်မှ ငွေအဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး အသုံးပြုကြတဲ့ သဘောကလေးတွေ ရှိကြတယ်။</p> <p>ဒါ့ကြောင့် လောကဝေါဟာရအနေအားဖြင့် အသိအမှတ်ပြုထားတဲ့ ငွေမှန်ခဲ့ရင် ဘယ်လိုငွေပဲဖြစ်ဖြစ် အားလုံး ရဟန်းတော်များ ကိုင်တွယ်ပြီးတော့ မကြည့်ကောင်းဘူး။ ငွေအစစ်ဖြစ်တဲ့ ငွေသားများ ထွက်တဲ့ကျောက်, ရွှေထွက် တဲ့ကျောက် အဲဒီလို ကျောက်တုံးတောင်မှ သွားပြီးတော့ ကိုင်ပြီးတော့ မကြည့် ကောင်းဘူးတဲ့။ ဒါ <b>အနာမာသ</b>ခေါ်တယ်။ ကိုင်ကြည့်ခဲ့မယ်ဆိုရင် မကိုင်တွယ် ကောင်းတာကို သွားကိုင်တွယ်တဲ့အတွက် အာပတ်သင့်တယ်။</p> <p>နောက်တစ်ခု --- ဒီရွှေငွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ အာပတ်သင့်တဲ့ အချက် တစ်ခုကတော့ <b>ဒုဗ္ဗိစာရိတ</b>။ ရဟန်းတွေက ရွှေငွေကို ဝင်ပြီးတော့ မစီမံ ကောင်းဘူး။ ငါက ဒီသပိတ် လိုချင်နေတယ်။ မင်း သပိတ်ဖိုး ပေးလိုက်။ ငါ ဒီစာအုပ် လိုချင်နေတယ်။ ဟေ့ - ကျောင်းသား စာအုပ်ဖိုး ပေးလိုက်စမ်း စသည်ဖြင့် ရွှေငွေကို သွားပြီးတော့ ဝင်ပြီးတော့ စီမံတယ်။ အဲဒီလို စီမံမယ် ဆိုလို့ရှိရင် သီလရှင်များအနေနဲ့ ဆယ်ပါးသီလ စောင့်ထိန်းတဲ့ သီလရှင်ဖြစ်ခဲ့ ရင် ဒါလည်း ဆယ်ပါးသီလ ပျက်စီးတာပဲ။ ဒီပစ္စည်းသည် မအပ်တော့ဘူး။ အဲဒါကြောင့် ဘုန်းကြီးတို့ ရဟန်းတော်တို့သည် ရွှေငွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ဝင်ပြီးတော့ မစီမံ မခန့်ခွဲရဘူး။ ဒါက နံပါတ် (၅)ပေါ့။</p> <p>နောက်တစ်ခု --- နံပါတ် (၆)အနေနဲ့ ပြောရင်တော့ ရဟန်းတော်များသည် သူတစ်ပါးအတွက် ကြားထဲက ပွဲစားလုပ်ပြီးတော့ ရွှေငွေကို အလှူခံ ပြီးတော့ မပေးရဘူး။ သူတစ်ပါးအတွက် မိမိက အလှူခံပေးခဲ့ရင်တော့ မိမိမှာ လည်း ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်ပါတယ်နော်။ ပေါင်းလိုက်တော့ ဒါ ရွှေငွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မြတ်စွာဘုရား ပညတ်ထားတဲ့ သိက္ခာပုဒ်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။</p> <p>(ကောက်နုတ်ချက် ပထမ ကဏ္ဍ -- ပြီး၏။)</p> <hr> <h3>ရဟန်းညွှန်းကပ္ပိယနှင့် လူညွှန်းကပ္ပိယ</h3> <p>အဲဒီလို လျှောက်တဲ့အပိုင်းမှာ ရဟန်းညွှန်းတဲ့ ကပ္ပိယ၊ လူညွှန်းတဲ့ ကပ္ပိယဆိုပြီး ကပ္ပိယ နှစ်မျိုးရှိပါတယ်။ ရဟန်းညွှန်းတဲ့ ကပ္ပိယနဲ့ပတ်သက်ပြီး တော့ မြတ်စွာဘုရား ရာဇသိက္ခာပုဒ်မှာ ပညတ်ထားတာ ရှိပါတယ်။ ကွာဟ ချက်ကလေးတော့ ရှိတယ်။ နမူနာလေး မြတ်စွာဘုရား ပညတ်ထားတာလေး ကြည့်ရအောင် ---</p> <p><b>ဘိက္ခုံ ပနေဝ ဥဒ္ဒိဿ ရာဇာ ဝါ ရာဇဘောဂ္ဂေါ ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဂဟပတိကော ဝါ ဒူတေန စီဝရစေတာပန္နံ ပဟိဏေယျ -- ဣမိနာ စီဝရစေတာပန္နေန စီဝရံ စေတာပေတွာ ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ စီဝရေန အစ္ဆာဒေဟီတိ။</b> (ဝိ၊၁၊၃၂၅။)</p> <p>ရာဇသိက္ခာပုဒ် ခေါ်ပါတယ်နော်။ ရဟန်းတော်တစ်ပါးကို ရည်စူးပြီးတော့ ရှင်ဘုရင်ကသော်လည်းကောင်း, အမတ်ကြီး တစ်ဦးဦးကသော် လည်းကောင်း, ပုဏ္ဏားတစ်ဦးဦးကသော်လည်းကောင်း, သူကြွယ်ဒါယကာ တစ်ဦးဦးကသော်လည်းကောင်း တမန်တစ်ဦးဦးဖြင့် သင်္ကန်းဖိုးပေးပြီးတော့ စေခိုင်းလိုက်ပြီ။ စေခိုင်းလိုက်တဲ့ အချိန်အခါမှာ ဘယ်လိုစေခိုင်းသလဲ?</p> <p><b>ဣမိနာ စီဝရစေတာပန္နေန စီဝရံ စေတာပေတွာ ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ စီဝရေန အစ္ဆာဒေဟီတိ။</b> (ဝိ၊၁၊၃၂၅။)</p> <p><b>ဣမိနာ စီဝရစေတာပန္နေန</b> = ဤသင်္ကန်းဖိုးဖြင့်။ <b>စီဝရံ</b> = သင်္ကန်းကို။ <b>စေတာပေတွာ</b> = ဝယ်ပြီး၍။ <b>ဣတ္ထန္နာမံ</b> = ဤအမည်ရှိတဲ့။ <b>ဘိက္ခုံ</b> = ရဟန်းတော်ကို။ <b>စီဝရေန</b> = သင်္ကန်းဖြင့်။ <b>အစ္ဆာဒေဟိ</b> = ဖုံးလွှမ်းလှူဒါန်းပါ။</p> <p>ဒီသင်္ကန်းဖိုးဖြင့် သင်္ကန်းဝယ်ပြီးတဲ့ အချိန်အခါမှာ ဤအမည်ရှိတဲ့ ရဟန်းတော်ကို သင်္ကန်းဖြင့် ဖုံးလွှမ်းလှူဒါန်းပေးပါလို့ စေခိုင်းလိုက်တယ်။ အဲဒီလို စေခိုင်းနည်းမျိုးကိုတော့ ဒါ <b>အာဂမနသုဒ္ဓိ</b> = လာပုံစင်ကြယ်တယ်လို့ ခေါ်ပါတယ်။</p> <p>ဒီငွေ ယူသွားကွာ၊ မင်း အဲဒီဘုန်းကြီး သွားပြီးတော့ ကြည့်လှူလိုက်၊၊ ဒီလိုဆိုရင်တော့ ငွေအလှူခိုင်းတဲ့အတွက်ကြောင့် လာပုံ မစင်ကြယ်ဘူး။ အာဂမနသုဒ္ဓိ မဖြစ်ဘူး။ ဒါကြောင့် ရဟန်းတော်တွေကို မိမိတို့က လှူချင်တယ်ဆိုလို့ရှိရင်တော့ တပည့်တော် ဆေးပစ္စည်း လှူချင်တယ်ဘုရား၊ သင်္ကန်း လှူချင်တယ်ဘုရား၊ ဆွမ်းလှူချင်တယ်ဘုရား၊ ကပ္ပိယကာရကထံ ပြောလှူလို့ ရပါတယ်။ အပ်တဲ့ဝေါဟာရ တစ်ခုခု သုံးနှုန်းပြီး လှူရင်တော့ ရတယ်။ ကဲ ကဲ ဘုန်းကြီးအတွက် စရိတ်လေး ဘာလေး ထောက်လိုက်ရအောင်လေ ကဲ ကဲ စုကြ စုကြ၊ ခက်ပုံက ဘုန်းကြီးရှေ့မှာ လာစုနေပြီ။ စုပြီးတော့ ဒီရှေ့ လာချတယ်။ ဘုန်းကြီးဘက်ကလည်း ဘာလုပ်ရမလဲ။ ဘုန်းကြီး အလှူမခံ ပါဘူး။ ဒီလောက်ပဲ ပြောရတယ်။ တာဝန်ဝတ္တရားက ဒီလောက်ပဲ။ ဟို အောက်မှာ ကပ္ပိယကာရကတွေ ရှိတယ်။ ကပ္ပိယကာရကကို သွားပေးလိုက် ဟော - ဒီလို မပြောကောင်းဘူး။ အလှူမခံပါဘူးလို့ ဒီလောက်ပဲ ပြောရ တယ်။ ဒါက ရဟန်းတော်တို့ရဲ့ တာဝန်ပဲ။</p> <p>ဒါကြောင့် ဒကာ, ဒကာမတွေအနေနဲ့က ဒီသိက္ခာပုဒ်ကလေးတွေ နားလည်မယ်ဆိုရင်တော့ မိမိတို့ လှူဒါန်းချင်တဲ့ အချိန်အခါမှာ အပ်အပ်စပ်စပ် လှူဒါန်းတတ်ဖို့ နည်းစနစ်ကလေးတွေ သိထားပြီး ဖြစ်သွားတယ်နော်။</p> <h3>လာပုံစင်ကြယ်၍ တမန်ကြောင့် မစင်ကြယ်ခြင်း</h3> <p>ဒီတော့ ခု ဒီနေရာမှာ အလှူရှင်ဖြစ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေဘက်က သင်္ကန်းဖိုး လှူလိုက်တာ မဟုတ်ဘူး။ ဘာလှူခိုင်းလိုက်တာလဲ? သင်္ကန်း အလှူခိုင်းတာ။ သင်္ကန်းဖိုးအဖြစ် သင်္ကန်းဝယ်ပြီးတဲ့ အချိန်အခါမှာ ဒီရဟန်းတော်ကို သင်္ကန်းဖြင့် ဖုံးလွှမ်းလှူဒါန်းပေးပါလို့ ဒီလို ခိုင်းစေလိုက်တယ်။ ခိုင်းစေလိုက်တဲ့အတွက် ဒီလိုခိုင်းစေနည်းမျိုးကို <b>အာဂမနသုဒ္ဓိ</b> = လာပုံစင်ကြယ်တယ်လို့ ခေါ်တယ်။ အဲဒီလို စင်စင်ကြယ်ကြယ် လှူလိုက်တဲ့ အခါကျတော့ ကပ္ပိယလုပ်တဲ့ တမန်လုပ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်က ငရှုပ်ဖြစ်နေပြန်တယ်။ သူက ဘယ်လိုရှုပ်လဲ?</p> <p><b>သော စေ ဒူတော တံ ဘိက္ခုံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒေယျ။</b> (ဝိ၊၁၊၃၂၅။)</p> <p><b>သော</b> = ထိုတမန်သည်။ <b>တံ</b> = ထိုရဟန်းသို့။ <b>ဥပသင်္ကမိတွာ</b> = ချဉ်းကပ် ပြီး၍။ <b>ဧဝံ</b> = ဤသို့။ <b>စေ ဝဒေယျ</b> = အကယ်၍ လျှောက်ထားငြားအံ့။</p> <p>သူက ရဟန်းတော်ထံ တိုက်ရိုက်လာလိုက်တယ်။ သင်္ကန်း သွားပြီး မဝယ် လိုက်ဘူး။ မဝယ်ဘဲနဲ့ သူက နည်းနည်း ငပျင်းနဲ့ တူပါတယ်။ အဲဒီတော့ သင်္ကန်းသွားပြီး ဝယ်ပြီးတော့ သင်္ကန်းယူမလာဘဲနဲ့ ရဟန်းတော်ထံ တိုက်ရိုက် သွားလိုက်တယ်။ တိုက်ရိုက်သွားပြီးတော့ သူက ဘာလူလည်လုပ်လိုက်သလဲ။</p> <p><b>ဣဒံ ခေါ ဘန္တေ အာယသ္မန္တံ ဥဒ္ဒိဿ စီဝရစေတာပန္နံ အာဘတံ၊ ပဋိဂ္ဂဏှာတု အာယသ္မာ စီဝရစေတာပန္နန္တိ။</b> (ဝိ၊၁၊၃၂၅။)</p> <p><b>ဘန္တေ</b> = အရှင်ဘုရား။ <b>ဣဒံ စီဝရစေတာပန္နံ</b> = ဤသင်္ကန်းဖိုးကို။ <b>အာယသ္မန္တံ</b> = အရှင်ဘုရားအား။ <b>ဥဒ္ဒိဿ</b> = ရည်စူး၍။ <b>အာဘတံ</b> = ဆောင်ယူလာခဲ့ ပါ၏။</p> <p>ဟော - ဒီသင်္ကန်းဖိုးကို အရှင်ဘုရားအတွက် ရည်ညွှန်းပြီးတော့ ဆောင်ယူလာခဲ့တယ်ဘုရားတဲ့။</p> <p><b>ပဋိဂ္ဂဏှာတု အာယသ္မာ စီဝရစေတာပန္နန္တိ။</b> (ဝိ၊၁၊၃၂၅။)</p> <p><b>အာယသ္မာ</b> = အရှင်ဘုရားသည်။ <b>စီဝရစေတာပန္နံ</b> = သင်္ကန်းဖိုးကို။ <b>ပဋိဂ္ဂဏှာတု</b> = အလှူခံယူတော်မူပါ။</p> <p>ဟော - သူက လူလည်လာလုပ်တယ်။ ဒီသင်္ကန်းဖိုးကို အရှင်ဘုရား အတွက် ရည်စူးပြီးတော့ တပည့်တော် ဆောင်ယူလာခဲ့တယ်ဘုရား။ ဒါကြောင့် အရှင်ဘုရားသည် သင်္ကန်းဖိုးကို အလှူခံယူတော်မူပါဆိုပြီး သူက လျှောက်ထားလိုက်တယ်။ မူလလှူဒါန်းလိုက်စဉ်အခါက လာပုံ စင်ကြယ်နေတယ်။ အပ်တယ်။ သူက ကြားထဲကနေဝင်ပြီးတော့ လူလည် လုပ်လိုက်တဲ့အခါကျ တော့ အပ်သေးလား? မအပ်တော့ဘူး။ သူက သင်္ကန်းဖိုး အလှူခံပါ။ အရှင်ဘုရားအတွက် ရည်စူးပြီးတော့ ဒီသင်္ကန်းဖိုးကို ဆောင်ယူလာတာဖြစ်တဲ့အတွက် အရှင်ဘုရား ဒီသင်္ကန်းဖိုးကို အလှူခံပါလို့ လာလျှောက်ပြီ။ လျှောက်လိုက်တဲ့ အချိန်အခါမှာ ရဟန်းတော်ဘက်က ဘာလုပ်ရမလဲ?</p> <h3>လာပုံစင်ကြယ်ခဲ့သော် ပြောသင့်သော စကား</h3> <p><b>တေန ဘိက္ခုနာ သော ဒူတော ဧဝမဿ ဝစနီယော။</b> (ဝိ၊၁၊၃၂၅။)</p> <p><b>တေန ဘိက္ခုနာ</b> = ထိုရဟန်းတော်က။ <b>သော ဒူတော</b> = ထိုတမန်သည် ကို။ <b>ဧဝံ</b> = ဤသို့။ <b>ဝစနီယော</b> = ပြောဆိုသင့် ပြောဆိုထိုက်သည်။ <b>အဿ</b> = ဖြစ်လေရာ၏။</p> <p>အဲဒီအချိန်အခါမှာ ရဟန်းတော်ဘက်က ပြောသင့်တဲ့စကား မြတ်စွာဘုရားက သင်ပေးတယ်။ ဘယ်လိုပြောရမလဲ?</p> <p><b>န ခေါ မယံ အာဝုသော စီဝရစေတာပန္နံ ပဋိဂ္ဂဏှာမ။ စီဝရဉ္စ ခေါ မယံ ပဋိဂ္ဂဏှာမ၊ ကာလေန ကပ္ပိယန္တိ။</b> (ဝိ၊၁၊၃၂၅။)</p> <p><b>အာဝုသော</b> = ငါ့ရှင်။ <b>မယံ</b> = ငါတို့သည်ကား။ <b>စီဝရစေတာပန္နံ</b> = သင်္ကန်း ဖိုးကို။ <b>န ပဋိဂ္ဂဏှာမ</b> = အလှူမခံယူကြပါကုန်။ <b>ကာလေန ကပ္ပိယံ</b> = သင့်တင့်လျောက်ပတ်တဲ့ အပ်တဲ့အချိန်အခါကာလ၌။ <b>စီဝရဉ္စ ခေါ</b> = သင်္ကန်းအား။ <b>မယံ</b> = ငါတို့သည်။ <b>ပဋိဂ္ဂဏှာမ</b> = အလှူခံယူကြပါကုန်၏။</p> <p>တို့တော့ကွယ် - သင်္ကန်းဖိုးကိုတော့ တို့ရဟန်းတော်များ အလှူမခံကြဘူးကွယ့်။ သင့်တင့်လျောက်ပတ်တဲ့ အချိန်အခါမှာဆိုရင်တော့ သင်္ကန်းတော့ အလှူခံပါတယ်။ ဒီလောက်တော့ ပြောကောင်းတယ်။ အဲဒါက ဘာကြောင့် ပြောကောင်းသလဲလို့မေးရင် လာပုံစင်ကြယ်နေလို့ ဖြစ်တယ်။</p> <h3>လာပုံမစင်ကြယ်ခဲ့သော် ငြင်းပယ်ရုံမျှသာ</h3> <p>လာပုံကိုက မင်း ဘုန်းကြီးဆီကို သွားပြီးတော့ ဒီသင်္ကန်းဖိုး လှူလိုက်ကွာ လို့ ပြောလိုက်တယ်။ တမန်ကလည်း အရှင်ဘုရားအတွက် ဒီသင်္ကန်းဖိုးကို ဆောင်ယူလာတယ်။ အရှင်ဘုရား အလှူခံပါလို့ ပြောရင် --- အဲဒါဆို မအပ် တော့ဘူး။ မအပ်တဲ့အတွက် အဲဒီအခါမှာ ဘာပြောရမလဲ? တို့သင်္ကန်းဖိုး အလှူမခံပါဘူး။ ဒီလောက်ပဲ ပြောရမယ်။ သင့်တင့်လျောက်ပတ်တဲ့ အချိန် အခါမှာ သင်္ကန်း အလှူခံတယ်ဆိုတဲ့ စကားမျိုး နောက်ထပ် မဆက်ရဘူး။</p> <p>မူလ လာပုံတွေက နှစ်ခုလုံး မစင်ကြယ်ဖြစ်နေတယ်။ အလှူရှင်ဘက်ကလည်း မစင်မကြယ် ပြောလိုက်တယ်။ ကြားထဲက တမန်လုပ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ် ကပ္ပိယကာရကကလည်း မလျှောက်ထားတတ်ဘူး။ နှစ်ခုလုံးမှာ မစင်မကြယ် ဖြစ်နေတယ်။ မစင်မကြယ်ဖြစ်တဲ့အတွက် အဲဒီလိုအခါမျိုးမှာ ရဟန်းတော် ဘက်က --- တို့ သင်္ကန်းဖိုး အလှူမခံပါဘူးလို့ ဒီလောက်ပဲ ပြောရတယ်။</p> <h3>တမန်က နားလည်ခဲ့သော်</h3> <p>သို့သော် မူလ ဒကာဘက်က စေခိုင်းလိုက်ပုံက စင်ကြယ်ခဲ့မယ်ဆိုရင် တော့ တမန်ရဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်က မစင်ကြယ်တဲ့အတွက် တို့ သင်္ကန်းဖိုးတော့ အလှူမခံဘူးကွယ်။ သင့်တင့်လျောက်ပတ်တဲ့ အချိန်အခါကာလမှာ တော့ သင်္ကန်းတော့ အလှူခံပါတယ်လို့ ဒီလို ပြောကောင်းတယ်။ အဲဒီလို ပြောလိုက်တဲ့ အချိန်အခါမှာ ကပ္ပိယကာရကက ဒီတမန်က နားလည်ခဲ့မယ်ဆိုရင်တော့ ဟန်ကျတယ်။ နားမလည်ဘူးဆိုရင်တော့ သူ ဒီလောက်နဲ့ ပြန်သွားရင် ဘုန်းကြီး ဒီထက် ရှေ့ဆက်ခွင့် မရှိဘူးနော်။ ကဲ - သူက ဘယ်လို ပြောမလဲ?</p> <p><b>သော စေ ဒူတော တံ ဘိက္ခုံ ဧဝံ ဝဒေယျ -- အတ္ထိ ပနာယသ္မတော ကောစိ ဝေယျာဝစ္စကရောတိ။</b> (ဝိ၊၁၊၃၂၅။)</p> <p><b>သော ဒူတော</b> = ထိုတမန်က။ <b>တံ ဘိက္ခုံ</b> = ထိုရဟန်းတော်ကို။ <b>ဧဝံ</b> = ဤသို့။ <b>စေ ဝဒေယျ</b> = အကယ်၍ လျှောက်ထားငြားအံ့။</p> <p>သူက ဆက်ပြီးတော့ လျှောက်ထားတယ်။ မလျှောက်ဘဲနဲ့ ပြန်သွားရင် ဘာမှ ပြောခွင့် မရှိတော့ဘူး။ ဒါက ဇာတ်သိမ်းသွားပြီ။ ဒါပေမယ့် သူက နည်းနည်းပါးပါးကလေးတော့ နားလည်တဲ့ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်နေရင်တော့ သူ ဆက်ပြီး တော့ လျှောက်ထားတယ်။ ဘယ်လိုလျှောက်ထားလဲ?</p> <p><b>အတ္ထိ ပနာယသ္မတော ကောစိ ဝေယျာဝစ္စကရောတိ။</b></p> <p><b>အာယသ္မတော</b> = အရှင်ဘုရားအား။ <b>ကောစိ</b> = တစ်စုံတစ်ယောက်သော။ <b>ဝေယျာဝစ္စကရော</b> = ဝေယျာဝစ္စကို ပြုလုပ်နေတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ <b>အတ္ထိ ပန</b> = ရှိများရှိပါသလား?</p> <p>အရှင်ဘုရားရဲ့ ဝေယျာဝစ္စကို ပြုလုပ်ဆောင်ရွက်ပေးနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ် တစ်ယောက်ယောက်များ ရှိပါသလားဘုရားလို့ သူက ဒီလို မေးကြည့်တယ်။ အဲဒီလို မမေးရင် ရဟန်းတော်က ဘာမှ ပြောခွင့်မရှိဘူးနော်။ တို့ သင်္ကန်းဖိုးတော့ အလှူမခံဘူးကွယ်။ သင်္ကန်းတော့ သင့်တင့်လျောက်ပတ်တဲ့ အချိန်အခါမှာ အလှူခံပါတယ်။ ဒီလောက်သာ ပြောရတယ်။ ဘယ်သူ့ကို ပေးခဲ့ပါဆိုတာ မပြောသင့်ဘူး။</p> <h3>ဝေယျာဝစ္စ ဆောင်ရွက်သူ ရှိပါသလား</h3> <p>ဒါပေမယ့် သူက နည်းနည်းကလေး နားလည်လိုက်တော့ အရှင်ဘုရားမှာ ဝေယျာဝစ္စ ဆောင်ရွက်ပေးမယ့် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဦးများ ရှိပါသလားလို့ သူက မေးခဲ့ရင်တော့ ဘာလုပ်ရမလဲ? အဲဒီလို မေးလိုက်တဲ့ အချိန်အခါကျ တော့မှ ---</p> <p><b>စီဝရတ္ထိကေန ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခုနာ ဝေယျာဝစ္စကရော နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗော အာရာမိကော ဝါ ဥပါသကော ဝါ -- ဧသော ခေါ အာဝုသော ဘိက္ခူနံ ဝေယျာဝစ္စကရောတိ။</b> (ဝိ၊၁၊၃၂၅။)</p> <p><b>ဘိက္ခဝေ</b> = ချစ်သားရဟန်းတို့ ...။ <b>စီဝရတ္ထိကေန ဘိက္ခဳနာ</b> = သင်္ကန်း ကို အလိုရှိတဲ့ ရဟန်းတော်သည်။ <b>အာရာမိကော ဝါ</b> = အာရာမ်စောင့်ကိုသော်လည်းကောင်း။ <b>ဥပါသကော ဝါ</b> = ဥပါသကာကိုသော်လည်းကောင်း။ <b>အာဝုသော</b> = ငါ့ရှင် ...။ <b>ဧသော ခေါ</b> = ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား။ <b>ဘိက္ခူနံ</b> = ရဟန်းတို့၏။ <b>ဝေယျာဝစ္စကရော</b> = ဝေယျာဝစ္စကို ရွက်ဆောင်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ပါတည်း။ <b>ဣတိ</b> = ဤသို့ ပြောဆို၍။ <b>ဝေယျာဝစ္စကရော</b> = ဝေယျာဝစ္စကို ဆောင်ရွက်နေတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ <b>နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗော</b> = ညွှန်ပြသင့် ညွှန်ပြထိုက်ပေ၏။</p> <p>အာရာမ်စောင့် တစ်ဦးဦးကိုသော်လည်းကောင်း, ဥပါသကာ ဒါယကာ တစ်ဦးဦးကိုသော်လည်းကောင်း --- ဥပါသကာဆိုတာကတော့ ရတနာသုံးပါး ကို ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်နေတဲ့ပုဂ္ဂိုလ် --- ဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်ကိုမဆို တစ်ယောက်ယောက်ကို ဒီပုဂ္ဂိုလ်ကတော့ ရဟန်းတွေရဲ့ ဝေယျာဝစ္စ အမှုကြီးငယ်ကို ရွက် ဆောင်ပေးနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ပဲလို့ ဒီလောက်တော့ ပြောကောင်းတယ်။ အဲဒီ လူထံမှာ ပေးခဲ့။ ဒီလောက်အထိ မပြောရဘူး။ ဒီပုဂ္ဂိုလ်သည် ရဟန်းသံဃာတွေရဲ့ ဝေယျာဝစ္စကို ဆောင်ရွက်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ပဲလို့ --- ဒီလောက်တော့ ပြောသင့်တယ်။ ဒါက သူက ဝေယျာဝစ္စဆောင်ရွက်သူ ရှိပါသလားလို့ မေးလို့။</p> <p>အဲဒီလို ရှိပါသလားလို့ မေးလို့ရှိရင် ဘယ်လိုပုဂ္ဂိုလ်က ဒီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ဝေယျာဝစ္စ ဆောင်ရွက်နေတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ပဲ ဖြစ်တယ်လို့ ပြောသင့်သလဲလို့ မေး တော့ <b>စီဝရတ္ထိကေန ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခုနာ</b>၊ သင်္ကန်းကို အလိုရှိတဲ့ရဟန်းက ပြောသင့်တယ်။ သင်္ကန်းကို အလိုမရှိဘူးဆိုရင် မပြောနဲ့တော့၊ ရတယ်။ ဘာမှ မဖြစ်ဘူး။ သင်္ကန်းကို အလိုမရှိဘူးဆိုလို့ရှိရင် ထိုရဟန်းတော်က ဝေယျာဝစ္စဆောင်ရွက်တဲ့ပုဂ္ဂိုလ် ဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်လို့ ပြောနေဖို့ မလိုဘူး။ မပြောလည်း ရတယ်။ အလိုရှိခဲ့မယ်ဆိုရင်တော့ ပြောမယ်ဆိုရင် ပြောသင့်တယ်။ ပြောပြီးတဲ့ အခါကျတော့ ဘာလုပ်သလဲ?</p> <p><b>သော စေ ဒူတော တံ ဝေယျာဝစ္စကရံ သညာပေတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒေယျ -- ယံ ခေါ ဘန္တေ အာယသ္မာ ဝေယျာဝစ္စကရံ နိဒ္ဒိသိ သညတ္တော သော မယာ၊ ဥပသင်္ကမတု အာယသ္မာ ကာလေန၊ စီဝရေန တံ အစ္ဆာဒေဿတီတိ။</b> (ဝိ၊၁၊၃၂၅။)</p> <p><b>သော ဒူတော</b> = ထိုတမန်သည်။ <b>တံ ဝေယျာဝစ္စကရံ</b> = ထိုဝေယျာဝစ္စ ရွက်ဆောင်နေတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ <b>သညာပေတွာ</b> = အသိပေးပြီး၍။ <b>တံ ဘိက္ခုံ</b> = ထိုရဟန်းတော်ကို။ <b>ဥပသင်္ကမိတွာ</b> = ချဉ်းကပ်၍။ <b>ဧဝံ</b> = ဤသို့။ <b>စေ ဝဒေယျ</b> = အကယ်၍ လျှောက်ကြားငြားအံ့။</p> <p>ရဟန်းတော်က ဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ရဟန်းတွေရဲ့ ဝေယျာဝစ္စ ဆောင်ရွက်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ပဲလို့ ညွှန်လိုက်ပြီ။ ဘယ်ဒကာကြီး ဘယ်ဒကာမကြီးပေါ့။ အဲဒီလို ညွှန်လိုက်တဲ့အချိန်အခါမှာ ဒီတမန်ကလည်း ဒီဝေယျာဝစ္စ ဆောင်ရွက်တဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ထံ သွားပြီးတော့ အသိပေးလိုက်တယ်။ အသိပေးတယ်ဆိုတာကတော့ ဒီရဟန်းတော် အလိုရှိတဲ့အချိန်အခါမှာ သင်္ကန်း လှူဒါန်းပေးပါ ဆိုပြီး -- သူက သေချာသွားပြီး အပ်နှင်းပြီး ပြောပြီးပြီ။ ပြောပြီးတဲ့ အချိန်အခါကျတော့မှ သူက ရဟန်းတော်ထံ ပြန်လာပြီးတော့ လျှောက်ထားတယ်။ ဘယ်လို လျှောက်ထားလဲ?</p> <h3>လျှောက်ထားမှ တောင်းခွင့်ရှိ</h3> <p><b>ဘန္တေ</b> = အရှင်ဘုရား ...။ <b>ယံ ခေါ ဝေယျာဝစ္စကရံ</b> = အကြင် ဝေယျာဝစ္စ ဆောင်ရွက်နေတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ <b>အာယသ္မာ</b> = အရှင်ဘုရားသည်။ <b>နိဒ္ဒိသိ</b> = ညွှန်ပြတော်မူပြီ။ <b>သော</b> = ထိုဝေယျာဝစ္စ ရွက်ဆောင်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ <b>မယံ</b> = ဘုရားတပည့်တော်သည်။ <b>သညတ္တော</b> = အသိပေး၍ ထားအပ်ပါပြီ။</p> <p>သင်္ကန်းလှူဖို့ တပည့်တော် သေသေချာချာ မှာထားခဲ့ပြီးပါပြီ။</p> <p><b>အာယသ္မာ</b> = အရှင်ဘုရားသည်။ <b>ကာလေန</b> = သင့်တင့်လျောက်ပတ် သော အချိန်အခါကာလ၌။ <b>ဥပသင်္ကမတု</b> = ချဉ်းကပ်တော်မူပါ။</p> <p>သင့်တင့်လျောက်ပတ်တဲ့အခါ သင်္ကန်းအလိုရှိတဲ့အခါပေါ့။</p> <p><b>စီဝရေန</b> = သင်္ကန်းဖြင့်။ <b>တံ</b> = အရှင်ဘုရားကို။ <b>အစ္ဆာဒေဿတိ</b> = ဖုံးလွှမ်းလှူဒါန်းပါလိမ့်မယ်။</p> <p>အရှင်ဘုရား သင်္ကန်းအလိုရှိတဲ့ သင့်တင့်လျောက်ပတ်တဲ့ အချိန်အခါမှာ ဒီဒကာထံကို ချဉ်းကပ်တော်မူပါဘုရား။ ထိုဒကာက အရှင်ဘုရား အလိုရှိတဲ့ သင်္ကန်းကို ဖုံးလွှမ်းလှူဒါန်းပေးပါလိမ့်မယ်ဆိုပြီးတော့ သူက ဒီလို ပြန်ပြီးတော့ လျှောက်ထားတယ်။ တမန်ကလည်း မလျှောက်ဘူး။ ခုနက ကပ္ပိယကာရက လုပ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကလည်း လာမလျှောက်ဘူးဆိုရင် ရဟန်းတော်က ဘာမှ ပြုလုပ်ခွင့် မရှိဘူး။ လျှောက်ထားမှ ပြုလုပ်ခွင့်ရှိတယ်။</p> <p>တစ်ဦးဦးကတော့ လျှောက်ထားရတယ်။ တမန်လုပ်တဲ့ပုဂ္ဂိုလ် သို့မဟုတ် အလှူရှင်ပုဂ္ဂိုလ်ကိုယ်တိုင်ကသော်လည်း လျှောက်ထားရတယ်။ သို့မဟုတ် ကပ္ပိယကာရကလုပ်တဲ့ပုဂ္ဂိုလ် သို့မဟုတ် ဝေယျာဝစ္စလုပ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကသော် လည်း လာပြီးတော့ လျှောက်ထားရတယ်။ နှစ်ဦးလုံးသော်လည်း လျှောက် ထားလို့ရှိရင် ပိုကောင်းတယ်နော်။ တစ်ယောက်ယောက်ကမှ ဝင်ပြီးတော့ မလျှောက်ထားခဲ့ရင် ဒီရဟန်းတော် ဘာမှ ဝင်ရောက်ပြီး တောင်းခံခွင့် မရှိဘူးတဲ့။ မတောင်းကောင်းဘူး။ ကဲ - ကောင်းပြီ။</p> <h3>ရဟန်းညွှန်းကပ္ပိယထံ တောင်း၍ မရရာ၌ ကျင့်ဝတ်</h3> <p><b>စီဝရတ္ထိကေန ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခုနာ ဝေယျာဝစ္စကရော ဥပသင်္ကမိတွာ ဒွတ္တိက္ခတ္တုံ စောဒေတဗ္ဗော သာရေတဗ္ဗော -- အတ္ထော မေ အာဝုသော စီဝရေနာတိ။</b> (ဝိ၊၁၊၃၂၅။)</p> <p>သင်္ကန်းအလိုရှိတဲ့ ရဟန်းက သင်္ကန်းအလိုရှိတဲ့ အချိန်အခါမှာ ခုနက ပြောထားတဲ့ အပ်နှင်းထားတဲ့ ဝေယျာဝစ္စ ဆောင်ရွက်ပေးနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ထံ ချဉ်းကပ်ပြီးတော့ --</p> <p><b>အတ္ထော မေ အာဝုသော စီဝရေနာတိ။</b></p> <p>ဒကာ ဘုန်းကြီးတော့ သင်္ကန်း အလိုရှိတယ်။ ဒီလိုတော့ ပြောကောင်း တယ်။ သင်္ကန်းဝယ်ပေးပါ။ ဒီလို မပြောကောင်းဘူး။ သင်္ကန်း အလိုရှိတယ်။ ဒီလောက်တော့ ပြောကောင်းတယ်။ ဘယ်လောက် ပြောကောင်းသလဲမေးတော့ --- <b>ဒွတ္တိက္ခတ္တုံ</b> = နှစ်ကြိမ် သုံးကြိမ်ပေါ့။ စကား နည်းနည်းလေး လှအောင် ပြောတာ။ သုံးကြိမ် အများဆုံးပေါ့။</p> <p><b>ဒွတ္တိက္ခတ္တုံ စောဒယမာနော သာရယမာနော တံ စီဝရံ အဘိနိပ္ဖာဒေယျ၊ ဣစ္စေတံ ကုသလံ၊ နော စေ အဘိနိပ္ဖာဒေယျ၊ စတုက္ခတ္တုံ ပဉ္စက္ခတ္တုံ ဆက္ခတ္တုပရမံ တုဏှီဘူတေန ဥဒ္ဒိဿ ဌာတဗ္ဗံ။</b> (ဝိ၊၁၊၃၂၅-၃၂၆။)</p> <p>နှစ်ကြိမ်, သုံးကြိမ်အထိ သွားပြီးတော့ တောင်းလို့ရရင်ရ၊ မရဘူးဆိုလို့ရှိ ရင်တော့ လေးကြိမ်, ငါးကြိမ်, ခြောက်ကြိမ် သူ့အိမ်ရှေ့မှာ သွားပြီးတော့ ဘာမှ မပြောဘဲနဲ့ ဆွမ်းခံရပ်သလို ရပ်ခွင့်ရှိတယ်။ ဒီတော့ --- တောင်းရင် သုံးကြိမ်၊ ရပ်ရင် ခြောက်ကြိမ်ပေါ့။</p> <p>ဒီတော့ --- အဲဒီဥစ္စာကို အဋ္ဌကထာများက ရှင်းထားတာကတော့ သုံးကြိမ်နဲ့ ခြောက်ကြိမ်ဆိုတော့ တစ်ကြိမ်တောင်းတာနဲ့ နှစ်ကြိမ်ရပ်တာနဲ့ ညီမျှနေတယ်။ ညီမျှတဲ့အတွက် တောင်းရုံသက်သက် တောင်းမယ်ဆိုရင် ခြောက်ကြိမ် တောင်းခွင့် ရှိတယ်။ ရပ်ရုံသက်သက် ရပ်မယ်ဆိုရင် (၁၂)ကြိမ်အထိ ရပ်ခွင့် ရှိတယ်။ ဒီလိုဆိုလိုတယ်နော်။ အဲဒီတော့ သုံးကြိမ်တောင်းခြင်း, ခြောက်ကြိမ်ရပ်ခြင်းဖြင့် သွားပြီးတော့ ရပ်တယ်။ ရပ်လိုက်တဲ့ အချိန် အခါမှာ ဘာဖြစ်လဲ?</p> <p><b>စတုက္ခတ္တုံ ပဉ္စက္ခတ္တုံ ဆက္ခတ္တုပရမံ တုဏှီဘူတော ဥဒ္ဒိဿ တိဋ္ဌမာနော တံ စီဝရံ အဘိနိပ္ဖာဒေယျ၊ ဣစ္စေတံ ကုသလံ၊ တတော စေ ဥတ္တရိ ဝါယမမာနော တံ စီဝရံ အဘိနိပ္ဖာဒေယျ၊ နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။</b> (ဝိ၊၁၊၃၂၆။)</p> <p>လေးကြိမ်, ငါးကြိမ်, ခြောက်ကြိမ်လောက်အထိ ရပ်လိုက်လို့ ဒီဒကာက ဒီသင်္ကန်းလှူခဲ့ရင်တော့ ကောင်းတယ်။ မလှူဘူး၊ သင်္ကန်း မရဘူး။ သင်္ကန်း မရဘူးဆိုလို့ရှိရင် ထို့ထက်အလွန် ထပ်ပြီးတော့ သွားပြီးတော့ တောင်းခြင်း, ထိုထက်အလွန် သွားပြီးတော့ ရပ်ခြင်း မလုပ်ပါနဲ့တဲ့။ လုပ်ခဲ့လို့ ဒီသင်္ကန်း ရခဲ့ရင် ဒီသင်္ကန်းသည် <b>နိဿဂ္ဂိ</b> = စွန့်ခြင်းဝိနည်းကံ ရှေးရှိတဲ့ သင်္ကန်း။ ရဟန်း တွေနဲ့ မအပ်တော့ဘူး။ ဒီတော့ သုံးကြိမ်ထက် ပိုပြီး မတောင်းနဲ့။ ခြောက်ကြိမ် ထက် ပိုပြီး မရပ်နဲ့။ ဒါ တောင်းတာနဲ့ ရပ်တာ နှစ်ခုပေါင်းရင်။</p> <p>တစ်ခုစီဆိုလို့ရှိရင် ခြောက်ကြိမ်ထက် ပိုပြီး မတောင်းနဲ့။ (၁၂)ကြိမ်ထက် ပိုပြီး မရပ်နဲ့။ ဒါ ရပ်တာသက်သက် တောင်းတာသက်သက်ဖြစ်ခဲ့ရင်။ အဲဒီထက် ပိုလွန်ပြီးတော့ တောင်းခဲ့လို့ ရပ်ခဲ့လို့ သင်္ကန်းရခဲ့မယ်ဆိုရင် ဒီသင်္ကန်းသည် မအပ်တော့ဘူး။ အဲဒီသင်္ကန်း နိဿဂ္ဂိထိုက်ပြီ။ စွန့်ရမယ်။ စွန့်ပြီးတော့မှ ဒီအာပတ်ကို ဒေသနာကြားရတော့မယ်။ အဲဒီတော့ ဇာတ်ကြောင်းလေး ဆုံးအောင် နည်းနည်းကလေး ထပ်ပြောလိုက်မယ်။</p> <p><b>နော စေ အဘိနိပ္ဖာဒေယျ၊ ယတဿ စီဝရစေတာပန္နံ အာဘတံ၊ တတ္ထ သာမံ ဝါ ဂန္တဗ္ဗံ ဒူတော ဝါ ပါဟေတဗ္ဗော -- ယံ ခေါ တုမှေ အာယသ္မန္တော ဘိက္ခုံ ဥဒ္ဒိဿ စီဝရစေတာပန္နံ ပဟိဏိတ္ထ၊ န တံ တဿ ဘိက္ခုနော ကိဉ္စိ အတ္ထံ အနုဘောတိ၊ ယုဉ္ဇန္တာယသ္မန္တော သကံ၊ မာ ဝေါ သကံ ဝိနဿာတိ၊ အယံ တတ္ထ သာမီစိ။</b> (ဝိ၊၁၊၃၂၆။)</p> <p>သုံးကြိမ်တောင်းလို့လည်း မရဘူး၊ ခြောက်ကြိမ်ရပ်လို့လည်း မရဘူး။ သို့မဟုတ် တောင်းရုံ တောင်းရင် ခြောက်ကြိမ်၊ ရပ်ရုံ ရပ်ရင် (၁၂)ကြိမ်။ အဲဒီပုံစံစနစ်နဲ့လည်း သင်္ကန်းက မရဖြစ်နေပြီဆိုရင်တော့ ဘာလုပ်ရမလဲ? မူလသင်္ကန်း အလှူခိုင်းလိုက်တဲ့ ဒကာထံကို အကြောင်းကြားရမယ်။ ဒါ ဝတ္တရားပဲ။</p> <p>ဒကာကြီးတွေ ... ဒကာကြီးတွေ လှူဒါန်းလိုက်တဲ့ သင်္ကန်းကတော့ မည်သည့်အကျိုး တစ်စုံတစ်ရာကိုမျှ ပြီးစီးစေနိုင်တဲ့ စွမ်းအား မရှိဘူး။ ဒါကြောင့် ဒကာတို့ပစ္စည်း မပျက်စီးစေပါနဲ့။ မိမိတို့ရဲ့ ပစ္စည်းကို မပျက်စီးအောင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ပေတော့ဆိုပြီး အဲဒီ ဒကာထံကို အကြောင်း ကြားရတယ်။ ဒါက ဝတ္တရားပဲ။ အကြောင်းမကြားရင်တော့ ဝတ္တရား ပျက်ကွက်တဲ့အတွက် ရဟန်းမှာ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်စေဆိုပြီး မြတ်စွာဘုရား သိက္ခာပုဒ် ပညတ်ထားတယ်။ ဒီလောက်ပဲ ဘုန်းကြီးတို့ ရဟန်းတော်ဘက်က ဆောင်ရွက်ခွင့်ရှိတယ်။</p> <p>အဲဒီမှာ သုံးကြိမ်တောင်းရတယ်၊ ခြောက်ကြိမ်ရပ်ရတယ်။ သို့မဟုတ် တောင်းရုံ တောင်းရင် ခြောက်ကြိမ်၊ ရပ်ရုံ ရပ်ရင် (၁၂)ကြိမ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲ? ရဟန်းက ညွှန်ကြားတဲ့ ကပ္ပိယဖြစ်နေလို့ပဲ။ ဒါ ပြောချင်တာ။</p> <p>အဲဒီတော့ ကျောင်းမှာလာပြီးတော့ ခုနကလိုပေါ့။ ဆွမ်းလှူချင်တယ်, သင်္ကန်းလှူချင်တယ်, ဆေးလှူချင်တယ် ဆိုကြပါစို့။ အရှင်ဘုရား ကပ္ပိယကာရက မရှိဘူးလား? တချို့က နည်းနည်းလေးတော့ ကတ်သတ်တယ်။ ဘုန်းကြီးကလည်း သိပ်မပြောချင်ဘူး။ သူလည်း ကပ္ပိယ ဘယ်သူဆိုတာ သိပါတယ်။ သိလျက်သားနဲ့ လာပြီး ဘုန်းကြီးကို သက်သက် မေးနေတာ ခက်ပုံက။ ဟုတ်တယ်မဟုတ်လား။ ကပ္ပိယကာရက မရှိဘူးလားဘုရား ဩော် - ရှိပါတယ်၊ အောက်မှာ ကပ္ပိယ ဒီလောက်တော့ ပြောလိုက်ပါတယ်။</p> <p>အဲဒီတော့ အဲဒီလို ကပ္ပိယကာရက ဘယ်သူ ဘယ်သူလို့ ဘုန်းကြီးက ညွှန်လိုက်ရင် တောင်းသည့်အခါ မရခဲ့သော် သုံးကြိမ်ထက် ပိုမတောင်းရဘူး။ ခြောက်ကြိမ်ထက် ပိုမရပ်ရဘူး။ ဒီစည်းကမ်း လိုက်နာရတယ်။ ဘုန်းကြီးက ညွှန်တဲ့ ကပ္ပိယ မဟုတ်ဘူး။ ဒကာက သူ့ဟာသူ သိလို့ ခေါ်လာခဲ့တယ်။ သူ့ဟာသူ ကျေနပ်လို့ မိမိ နှစ်ခြိုက်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးပေါ့။ ကပ္ပိယကာရက အဖြစ်နဲ့ ခေါ်လာခဲ့ပြီ။</p> <p>ဒီကပ္ပိယကာရကထံမှာ အရှင်ဘုရား ရဟန်းတို့နဲ့ အပ်သောပစ္စည်း အလှူခံတော်မူပါ။ တစ်ထောင်တန် အပ်တဲ့ပစ္စည်း အလှူခံတော်မူပါ။ တစ်ရာတန် အပ်တဲ့ပစ္စည်း အလှူခံတော်မူပါ။ လျှောက်တယ်။ သို့မဟုတ် သင်္ကန်း အလိုရှိခဲ့ရင် အလှူခံတော်မူပါ။ ဆွမ်းအလိုရှိခဲ့ရင် အလှူခံတော်မူပါ။ ဆေးပစ္စည်း အလိုရှိခဲ့ရင် အလှူခံတော်မူပါ။ လျှောက်တယ်။ အဲဒီလို ကပ္ပိယကာရကမျိုးကို ရဟန်းညွှန်းလို့ မခေါ်တော့ဘူး။ အလှူရှင်ကိုယ်တိုင်က ညွှန်ကြားထားတဲ့ ကပ္ပိယကာရက ဖြစ်တယ်။ ဒကာညွှန်းတဲ့ ကပ္ပိယ ဖြစ်တယ်။</p> <p>အဲဒီ ဒကာညွှန်းတဲ့ ကပ္ပိယကာရကဖြစ်ရင်တော့ သုံးကြိမ်တောင်းရုံတွင် မကဘူး။ ခြောက်ကြိမ်ရပ်ရုံတွင် မကဘူး။ မရမခြင်းတောင်းလည်း ရတယ်။ ဘယ်နှစ်ကြိမ်တောင်းတောင်း ဘယ်နှစ်ကြိမ်ရပ်ရပ် ရနိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် ကပ္ပိယကာရကလုပ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်က သို့မဟုတ် အလှူရှင်လုပ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်က မိမိ စိတ်ကြိုက် ကပ္ပိယကာရကထံ အပ်နှံပြီးတော့ အပ်သောပစ္စည်းတွေကို ငါ လှူဒါန်းစေမယ်ဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ဒီရေစက်ခွက်ထဲ ထည့်ရင်တော့ အပြစ် မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ ရဟန်းရဲ့ ပယောဂလည်း မပါခဲ့ရင် ဘာမှ အပြစ်မဖြစ် ပါဘူး။</p> <p>အဲဒီတော့ ရေစက်ခွက်ထဲက ပစ္စည်းကို ကပ္ပိယကာရကထံ အပ်နှံပြီး တော့ ရဟန်းတော်တွေနဲ့ အပ်တဲ့ပစ္စည်း လှူဒါန်းပေးပါလို့ သူ့ဖာသူ ပြောသွားရင်တော့ --- ဒါ ရဟန်းနဲ့လည်း လွတ်သွားပါတယ်။ ရဟန်းဘက်က ဘာမှ မပြောမဆိုရင် ကိစ္စပြီးပါတယ်။</p> <h3><b>မစွန့်ဘဲ အာပတ်ကုစားလို့ မရ</b></h3> <p>ဒီတော့ ဒီရွှေငွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ အကယ်၍ အလှူခံမိပြီထား တော့။ အလှူခံမိရင် ဒီရွှေငွေကို စွန့်ရတယ်။ အလှူခံပြီးလို့ရှိရင်လည်း ဒီရွှေငွေနဲ့ ဝယ်ခြမ်းခဲ့ရင် ဝယ်ခြမ်းထားတဲ့ ပစ္စည်းကို စွန့်ရတယ်။ မစွန့်မခြင်း ဒီအာပတ် ကုစားလို့ ဘယ်တော့မှ မထဘူး။ ဒီအာပတ် ဘယ်တော့မှ မစင် ကြယ်နိုင်ဘူး။</p> <h3><b>ကျန်ရဟန်းတော်များအတွက် အပ်အောင်စွန့်ပုံ</b></h3> <p>အဲဒါကြောင့် ဒီရွှေငွေကို စွန့်တဲ့အခါ သို့မဟုတ် ဒီရွှေငွေဖြင့် ဝယ်ခြမ်း ထားတဲ့ ပစ္စည်းကို စွန့်တဲ့အပိုင်းမှာ ဘယ်မှာ စွန့်ရမလဲ? လူဒကာ တစ်ဦးဦး ကိုလည်း မြတ်စွာဘုရား စွန့်ခွင့် မပေးထားဘူး။ ရဟန်းတော် တစ်ပါးပါး ကိုလည်း စွန့်ခွင့် မပေးထားဘူး။ ဒါဟာ မအပ်တဲ့ပစ္စည်း ဖြစ်နေတယ်။ ဘယ်မှာ စွန့်ရမလဲမေးတော့ --- <b>သံဃမဇ္ဈေ</b> = သံဃာအလယ်မှာ စွန့်ရမယ်။ သံဃာကို စွန့်တာ မဟုတ်ဘူး။ သံဃာအလယ်မှာ စွန့်တာ။</p> <p>အဲဒီတော့ သံဃာတော်များရှိတဲ့အလယ် သွားပြီးတော့ ဒီပစ္စည်းက မအပ်တဲ့ပစ္စည်း ဖြစ်နေတဲ့အတွက် သံဃာအလယ်မှာ သူက စွန့်ပြီ။ စွန့် လိုက်တဲ့ အချိန်အခါကျတော့ ဘာထူးသလဲလို့မေးတော့ မြတ်စွာဘုရား အနေနဲ့က ဒီနေရာမှာ ရွှေငွေကို အလှူခံတဲ့ ရဟန်းမှတစ်ပါး ကျန်တဲ့ ရဟန်းတော်များကို အပ်တဲ့နည်းပရိယာယ်တစ်ခုနဲ့ ခွင့်ပြုချင်လို့ မြတ်စွာဘုရား သံဃာအလယ်မှာ စွန့်ခိုင်းတယ်လို့ ဒီလို သတ်မှတ်ချက် ရှိပါတယ်။ အဲဒီတော့ သံဃာကို စွန့်မယ်ဆိုလည်း မအပ်ဘူး။ ဂိုဏ်းကို စွန့်မယ်ဆိုလည်း မအပ်ဘူး။</p> <p><b>နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ သံဃဿ ဝါ ဂဏဿ ဝါ ပုဂ္ဂလဿ ဝါတိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၀။)</p> <p>ဒီရွှေငွေကို တပည့်တော် သံဃာကို စွန့်ပါတယ်။ ဂိုဏ်းကို စွန့်ပါတယ်။ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ပါးပါးကို စွန့်ပါတယ်လို့ မပြောကောင်းဘူး။ သံဃာအလယ်မှာ သာလျှင် စွန့်ရတယ်။ သံဃာအလယ်မှာ စွန့်ခြင်းဝိနည်းကံ ရှိတယ် ဆိုကြပါစို့။ သံဃာအလယ်မှာ စွန့်ပြီးပြီ။ စွန့်ပြီးလိုက်တဲ့အချိန်အခါကျတော့ ဘာလုပ်ရ သလဲ? ကပ္ပိယကာရက တစ်ဦးဦး လာပြီဆိုကြစို့နော်။</p> <p>ကပ္ပိယကာရက တစ်ဦးဦး လာခဲ့မယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဒါယကာ ... ဒီပစ္စည်းကတော့ သံဃာက မအပ်လို့ စွန့်ထားတဲ့ပစ္စည်းဖြစ်တယ်လို့ ဒီလောက်တော့ ပြောကောင်းပါတယ်။ ဒကာ ဒီပစ္စည်း ယူဆောင်သွား၊ ပြီးတဲ့ အခါ ဆန်တို့ ဆီတို့ အပ်အောင် ယူဆောင်ခဲ့။ ဒီလိုတော့ မပြောကောင်းဘူး။ ဒီပစ္စည်းသည် ရဟန်းတော်တို့က မအပ်လို့ စွန့်ပစ်ထားတဲ့ပစ္စည်း ဖြစ်တယ် လို့ ဒီလောက်တော့ ပြောရတယ်။</p> <p>အဲဒီလို ပြောလိုက်တဲ့ အချိန်အခါမှာ ကပ္ပိယကာရက ရွက်ဆောင်ပေးမယ့် ပုဂ္ဂိုလ်ကလည်း ဝိနည်းနားလည်လို့ သူက အရှင်ဘုရား ရဟန်း တော်တွေနဲ့ ဘယ်လိုပစ္စည်းများ အပ်စပ်ပါသလဲလို့ မေးမြန်းခဲ့ရင် ရဟန်း တော်တွေနဲ့ အပ်တဲ့ပစ္စည်းက ဆန်တော့ အပ်တယ်၊ ဆီတော့ အပ်တယ်။ စသည်ဖြင့် ဒီလိုတော့ ပြောကောင်းပါတယ်။ အဲဒီလို မမေးမြန်း မလျှောက် ထားခဲ့ဘူးဆိုရင် မပြောကောင်းပါဘူးနော်။ အဲဒီတော့ မေးမြန်းလျှောက်ထား လို့ရှိရင် ဆန်တော့ အပ်တယ်၊ ဆီတော့ အပ်တယ်ပြောလို့ ဒီဒကာက ဆန်တွေ ယူလာပြီဆိုကြစို့။ ယူလာတဲ့ အချိန်အခါမှာ ဘာလုပ်ရမလဲ။</p> <h3><b>ရွှေငွေကို မူလလက်ခံသော ရဟန်းအား မအပ်</b></h3> <p><b>ရူပိယပဋိဂ္ဂါဟကံ ဌပေတွာ သဗ္ဗေဟေဝ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၁။)</p> <p>ရွှေငွေကို မူလအလှူခံတဲ့ ရဟန်းတော်မှတစ်ပါး ကျန်နေတဲ့ ရဟန်းတော်တွေအားလုံး သုံးစွဲမယ်ဆိုရင် သုံးစွဲခွင့်ရှိတယ်။ အပ်တယ်လို့ ဘုရားက ဟောတယ်။ ရွှေငွေကတော့ မအပ်ဘူးနော်။ ရွှေငွေကို ကပ္ပိယကာရက လုပ်တဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ကနေ ဆန်ကို သွားပြီးတော့ ဖလှယ်လိုက်ပြီ။ ဆန်ကို ယူလာခဲ့ပြီ။ ကျောင်းရောက်ပြီဆိုကြစို့။ ဘယ်လိုဝေဖန်ရမလဲ? ဒီအပိုင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တော့ အဋ္ဌကထာက ဖွင့်ထားတယ်နော်။</p> <p><b>ရူပိယပဋိဂ္ဂါဟကံ ဌပေတွာ သဗ္ဗေဟေဝ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ သဗ္ဗေဟိ ဘာဇေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ရူပိယပဋိဂ္ဂါဟကေန ဘာဂေါ န ဂဟေတဗ္ဗော။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၁။)</p> <p>ရွှေငွေကို မူလလက်ခံလိုက်တဲ့ ရဟန်းတော်ကတော့ မသုံးဆောင်ကောင်းဘူး။ အဲဒီပစ္စည်းကို ကျန်နေတဲ့ ရဟန်းတော်တွေအားလုံး သုံးဆောင် ပိုင်ခွင့် ရှိတယ်။ ခွဲခြမ်းဝေဖန်ခွင့်ရှိတယ်။ ခွဲခြမ်းဝေဖန်လိုက်ပြီ။ ဝေလိုက်တဲ့ အချိန်အခါမှာ တစ်ဖို့တစ်စုကိုတောင်မှ ရွှေငွေအလှူခံတဲ့ ရဟန်းတော်က မယူသင့်ဘူး။ သူမှတစ်ပါး တခြားတခြား ရဟန်းတွေ ယူအပ်တယ်။</p> <p><b>အညေသံ ဘိက္ခူနံ ဝါ အာရာမိကာနံ ဝါ ပတ္တဘာဂမ္ပိ လဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋတိ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၁။)</p> <p>ဟော လာပြန်ပြီ။</p> <p><b>အညေသံ ဘိက္ခူနံ ဝါ</b> = အခြားသော ရဟန်းတော်တို့၏လည်းကောင်း။ <b>အာရာမိကာနံ ဝါ</b> = အာရာမ်စောင့်တို့၏လည်းကောင်း။ <b>ပတ္တဘာဂမ္ပိ</b> = ရောက်ရှိလာသော အဖို့အစုကိုသော်လည်းပဲ။ <b>လဘိတွာ</b> = ထိုရွှေငွေ အလှူခံတဲ့ ရဟန်းက ရရှိခဲ့သည်ရှိသော်။ <b>ပရိဘုဉ္ဇိတုံ</b> = သုံးဆောင်အပ်သောငှာ။ <b>န ဝဋ္ဋတိ</b> = မအပ်ပေ။</p> <p>ခွဲခြမ်းဝေဖန်လိုက်တဲ့အခါ ကပ္ပိယကာရက ဝေယျာဝစ္စဆောင်ရွက်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေက ကျောင်းထဲမှာ လူဒကာတွေလည်း ရှိတယ်၊ ရဟန်းတွေလည်း ရှိတယ်။ လူတွေကိုလည်း တစ်ဖို့တစ်စု ပေးနိုင်တယ်။ ကပ္ပိယကာရကလုပ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ် ဝေယျာဝစ္စဆောင်ရွက်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မှန်ခဲ့ရင် ပေးနိုင်တယ်။ တစ်ဖို့တစ်စု ပေးလိုက်တဲ့ အချိန်အခါကျတော့ ရဟန်းတွေရဲ့ အဖို့အစုထဲကလည်း မူလ ရွှေငွေကို အလှူခံတဲ့ရဟန်း သုံးစွဲခွင့် မရှိဘူး။ အာရာမ်စောင့် အစရှိတဲ့ ရဟန်း တော်တွေကို အပ်စပ်အောင် ပြုလုပ်ပေးနေတဲ့ ကပ္ပိယကာရက တစ်ဦးက လည်း သူလည်း အဖို့အစု ရရှိတယ်ဆိုကြစို့။</p> <p>အဲဒီ အဖို့အစုကိုလည်း မူလရွှေငွေ အလှူခံတဲ့ရဟန်း သုံးစွဲခွင့် မရှိဘူး။ အဲဒီရဟန်းနဲ့ မအပ်ဘူး။ ဒီတော့ အဲဒီစကားကလေး စဉ်းစားကြည့်ပါ။ ခုနက အာရာမ်စောင့်ကို ဆန်ဖြစ်လာတဲ့ အချိန်အခါမှာ အာရာမ်စောင့်လည်း ဝေပုံကျစနစ်အရ သူ တစ်ပုံရပြီ။ သူပိုင်ပစ္စည်း ဖြစ်မသွားဘူးလား? ဖြစ်သွားတယ်။လူ့လက်ထဲ ရောက်သွားပြီ။ ရောက်သွားတဲ့ ဒီပစ္စည်းကိုသော်လည်း မူလ ရွှေငွေအလှူခံတဲ့ ရဟန်းသည် အပ်သလား? မအပ်ဘူး။</p> <p>ဒါကြောင့် မနေ့က ပတ္တစတုက္ကထဲမှာ သာရတ္ထဒီပနီဋီကာဆရာတော်ရဲ့ စကားကို သိပ်ပြီး မကြိုက်ကြဘူးလို့ ပြောတယ်။ ဒီအချက်ပဲ။ မူလက ရွှေငွေကို အလှူခံထားတဲ့ ရဟန်းက ---</p> <p><b>န သက္ကာ ကေနစိ ဥပါယေန ကပ္ပိယော ကာတုံ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၇။)</p> <p>ဆိုပြီး အဋ္ဌကထာက ဖွင့်ထားတယ်။ မည်သည့်နည်းနှင့်မျှ အပ်အောင်ပြုခြင်းငှာ မတတ်ကောင်းတော့ဘူးလို့ အဋ္ဌကထာက ဖွင့်ထားတယ်။ သီတင်းသုံးဖော်ငါးဦးအတွင်း လှည့်လည်နေသမျှလို့သာ သာရတ္ထဒီပနီဋီကာဆရာတော်က ဖွင့်တယ်။ သီတင်းသုံးဖော် ငါးဦးတို့ရဲ့ ပြင်ဘက်ကို ရောက်သွားမယ် ဆိုရင်တော့ လူပိုင်ပစ္စည်း ဖြစ်ခဲ့ရင် ထို လူဒကာ, ဒကာမတွေက သူတို့ပိုင် ပစ္စည်းအနေနဲ့ လှူခဲ့မယ်ဆိုရင်တော့ အပ်လောက်တယ်လို့ သူက ဆုံးဖြတ် တယ်။</p> <p>သို့သော်လည်း အဋ္ဌကထာစကားကို ကြည့်လိုက်မယ်ဆိုရင် အာရာမ်စောင့်လက်ထဲ ရောက်သွားပြီ။ သူပိုင်တဲ့ ဆန်ဖြစ်သွားပြီ။ ဒီဆန်ကို မူလရွှေငွေ အလှူခံတဲ့ ရဟန်း အပ်သလား? မအပ်ဘူး။ သီတင်းသုံးဖော်ငါးဦး ပြင်ပကို ရောက်ရှိသွားပြီ။ ဒကာ, ဒကာမက သူပိုင်နေတဲ့ ဆန်ကို သူပိုင်ပစ္စည်းအဖြစ်နဲ့ လှူတာ မအပ်ဘူး။ ဒါကြောင့် ဒီသိက္ခာပုဒ်က တော်တော်ကလေး သတိထား ဖွယ် ဖြစ်ပါတယ်။</p> <h3><b>ပံသုကူအဖြစ်တောင်မှ မအပ်</b></h3> <p>ကဲ - နောက်တစ်ခု --- ဘယ်လောက်အထိ မအပ်တယ်ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ အဋ္ဌကထာက ဆက်ဖွင့်ထားတယ်။</p> <p><b>အန္တမသော မက္ကဋာဒီဟိ တတော ဟရိတွာ အရညေ ဌပိတံ ဝါ တေသံ ဟတ္ထတော ဂဠိတံ ဝါ တိရစ္ဆာနဂတပရိဂ္ဂဟိတမ္ပိ ပံသုကူလမ္ပိ န ဝဋ္ဋတိယေဝ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၁။)</p> <p>အောက်ထစ်ဆုံးအားဖြင့် ပြောမယ်။ မျောက်စတဲ့ သတ္တဝါတွေက ဒီအာရာမ်စောင့်ထံကနေ စောစောက ပြောခဲ့တဲ့ ပစ္စည်းက သရက်သီးတို့လို ပစ္စည်းမျိုး ဆိုကြပါစို့။ ဒီအာရာမ်စောင့်ထံကနေ ဒီမျောက်စတဲ့ သတ္တဝါတွေက မသိအောင် ခိုးပြီး ချီပြီးတော့ ထွက်ပြေးသွားပြီ။ တောထဲမှာ သွားပြီးတော့ ထားတယ်။ အဲဒီတောထဲမှာ မျောက်တွေက ထားထားတဲ့ ဒီပစ္စည်းလည်း ဒီရဟန်း မအပ်သေးဘူး။</p> <p>နောက်တစ်ခု --- မျောက်လက်ထဲကနေ ချော်ပြီးတော့ တစ်နေရာ ကျသွားတယ်။ အဲဒီ ကျသွားတဲ့ပစ္စည်းကလည်း မအပ်သေးဘူး။ အဲဒီကျတဲ့ ပစ္စည်းကို တိရစ္ဆာန်တစ်ကောင်ကောင်ကနေပြီး သိမ်းပိုက်တယ်။ သိမ်းပိုက် ထားတဲ့ ဒီပစ္စည်းကို ပံသုကူအဖြစ်နဲ့ သွားကောက်ပြီး သုံးဆောင်တောင် မအပ်သေးဘူး။ ဒီသရက်သီး မူလသရက်သီးပဲဖြစ်ဖြစ် ဒီရွှေငွေကနေ ပြန်ပြီး တော့ လဲလှယ်ထားတဲ့ ဒီသရက်သီးဖြစ်ခဲ့ရင် မူလအလှူခံထားတဲ့ ရဟန်း မအပ်သေးဘူး။ ဒီလောက်အထိ သူက ဖော်ပြထားတယ်။ နောက်တစ်ခု --</p> <h3><b>မအပ်ပုံ အဆက်ဆက်</b></h3> <p><b>တတော အာဟဋေန ဖာဏိတေန သေနာသနဓူပနမ္ပိ န ဝဋ္ဋတိ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၁။)</p> <p>အဲဒီရွှေငွေ အလှူခံလိုက်ပြီ။ သံဃာအလယ်မှာ ဒီရွှေငွေကို စွန့်လိုက်ပြီ။ စွန့်ပြီးတဲ့ အချိန်အခါမှာ ကပ္ပိယကာရကက ရဟန်းတော်များ ဘာအပ်ပါ သလဲလို့မေးတယ်။ မေးလိုက်တဲ့ အချိန်အခါမှာ တင်လဲအပ်တယ် ဆိုကြပါစို့။တင်လဲအပ်တယ် ပြောလိုက်လို့ တင်လဲတွေ ယူလာပြီပဲ ဆိုကြစို့။ ဝေပုံကျ ဝေလိုက်ပြီ။ ကပ္ပိယကာရက ရတယ်။ ရလိုက်တဲ့ အဖို့အစုကို မူလရွှေငွေ အလှူခံထားတဲ့ရဟန်း သုံးစွဲခွင့် မရှိဘူး။ အကယ်၍ ကပ္ပိယကာရကက ဒီတင်လဲကို မူလရွှေငွေအလှူခံတဲ့ ရဟန်းကို လှူလိုက်တယ်။ လှူပြီးတော့ ဒီရဟန်းတော်က ဒီတင်လဲဖြင့် ကျောင်းကို သုတ်လိုက်တယ်ပဲ ဆိုကြစို့။ ဘာရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ရှေးတုန်းက သုတ်တယ်တော့ မပြောတတ်ဘူး။ ခန့်မှန်းခြေ အရတော့ မြေညက်ကာတဲ့ ကျောင်းကလေးတွေနဲ့ တူပါတယ်နော်။ တင်လဲနဲ့ သုတ်ပြီ ထားပါတော့။ အဲဒီသုတ်လိုက်တဲ့ ကျောင်းလည်း ဒီရဟန်းတော်အဖို့ မအပ်တော့ဘူး။</p> <p><b>သပ္ပိနာ ဝါ တေလေန ဝါ ပဒီပံ ကတွာ ဒီပါလောကေ နိပဇ္ဇိတုံ ကသိဏပရိကမ္မမ္ပိ ကာတုံ၊ ပေါတ္ထကမ္ပိ ဝါစေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၁။)</p> <p><b>သပ္ပိနာ ဝါ</b> = ထောပတ်နှင့်လည်းကောင်း။ <b>တေလေန ဝါ</b> = ဆီဖြင့်လည်းကောင်း။ <b>ပဒီပံ ကတွာ</b> = ဆီမီးညှိထွန်း၍။ <b>ဒီပါလောကေ</b> = ဆီမီးရောင်အတွင်း၌။ <b>နိပဇ္ဇိတုံ</b> = အိပ်ရန်သောငှာမူလည်း။ <b>န ဝဋ္ဋတိ</b> = မအပ်ပေ။</p> <p>အဲဒီဆီ ကပ္ပိယကာရကလက်ထဲ ရောက်ပြီပဲထား၊ သို့မဟုတ် ဒီပုဂ္ဂိုလ်က မနေနိုင်လို့ ဝေပုံကျယူတယ်ပဲထားတော့။ အဲဒီဆီတို့, အဲဒီထောပတ်တို့နဲ့ ဆီမီးညှိထွန်းလိုက်တယ်။ အဲဒီဆီမီးရောင်ထဲမှာ အိပ်မယ်ဆို မအိပ်ကောင်း ဘူး။ ဒါက တစ်ချက်။ ဒါကတော့ အိပ်တဲ့ ဣရိယာပုထ် ပြောတာပါ။ ထိုင်တဲ့ ဣရိယာပုထ်လည်း ပုံစံတူပဲ။ နောက်တစ်ခု ---</p> <p><b>ကသိဏပရိကမ္မမ္ပိ</b> = ကသိုဏ်းပရိကံကိုလည်းပဲ။ <b>ကာတုံ</b> = ပြုလုပ်အပ်သောငှာလည်း။ <b>န ဝဋ္ဋတိ</b> = မအပ်ပေ။</p> <p>ဒီဆီမီးရောင်ကလေးနဲ့ ရှေးခေတ်တုန်းက အာလောကကသိုဏ်း ပွားပြီဆိုရင် ဒီဆီမီးကလေးကို အိုးတစ်လုံးထဲ ထည့်။ ထည့်ပြီးတော့ အိုးဝကို နံရံဖြူနေတဲ့ဘက်ကို လှည့်ပြီးတော့ ထားလိုက်တယ်။ ဆီမီးရောင်က နံရံမှာ အဝိုင်းလိုက်အတိုင်း သွားပြီးတော့ ထင်နေတယ်။ အာလောကကသိုဏ်း ပွားချင်ရင်။ အဲဒီလို ကသိုဏ်းပရိကံသော်လည်း ဒီဆီမီးရောင်နဲ့ သွားပြီး ပွားများမယ်ဆိုတောင် မပွားများကောင်းဘူး။</p> <p>နောက်တစ်ခု ---</p> <p><b>ပေါတ္ထကမ္ပိ ဝါစေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။</b></p> <p><b>ပေါတ္ထကမ္ပိ</b> = စာပေကျမ်းဂန်ကိုသော်လည်းပဲ။ <b>ဝါစေတုံ</b> = ပို့ချအပ်သောငှာ။ <b>န ဝဋ္ဋတိ</b> = မအပ်ပေ။</p> <p>ဒီဆီမီးရောင်ထဲမှာ ထိုင်ပြီးတော့ တပည့်သားမြေးတွေကို ခုလိုစာပေပို့ချတဲ့ပုံစံ တရားဟောတဲ့ပုံစံမျိုးနဲ့ စာအုပ်ကြည့်ပြီးတော့ စာပေပို့ချမယ်ဆိုရင် လည်း မအပ်သေးဘူး။</p> <p><b>တေလမဓုဖာဏိတေဟိ ပန သရီရေ ဝဏံ မက္ခေတုံ န ဝဋ္ဋတိယေဝ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၁။)</p> <p>ဆီတို့ ပျားတို့ တင်လဲတို့ စတဲ့ အရာဝတ္ထုတွေ ယူဆောင်ခဲ့မယ်ဆိုရင် အဲဒီဆီတွေ ပျားတွေ တင်လဲတွေနဲ့ အနာပေါက်နေတဲ့ သူ့ခန္ဓာကိုယ်ကို လိမ်းကျံမယ်ဆိုတောင် မအပ်သေးဘူး။</p> <p><b>တေန ဝတ္ထုနာ မဉ္စပီဌာဒီနိ ဝါ ဂဏှန္တိ၊ ဥပေါသထာဂါရံ ဝါ ဘောဇနသာလံ ဝါ ကရောန္တိ၊ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋတိ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၁။)</p> <p>အဲဒီအရာဝတ္ထုနဲ့ ခုနက စွန့်လိုက်တဲ့ပစ္စည်းနဲ့ ကုတင် ညောင်စောင်းတွေ ဝယ်လာမယ်ဆိုပါတော့။ ရဟန်းတွေနဲ့ အပ်တဲ့ပစ္စည်းဆိုပြီးတော့။ သို့မဟုတ် ဥပုသ်အိမ်သော်လည်း ဆောက်လုပ်မယ်။ သို့မဟုတ် ဆွမ်းစားဇရပ်သော်လည်း ဆောက်လုပ်မယ်ဆိုရင် အဲဒီ ကုတင် ညောင်စောင်းတွေ ဥပုသ်အိမ် ဆွမ်းစားဇရပ်တွေကို သုံးစွဲဖို့ရန်အတွက် မအပ်ဘူး။</p> <h3><b>အရိပ်စသည်တောင်မှ မအပ်</b></h3> <p><b>ဆာယာပိ ဂေဟပရိစ္ဆေဒေန ဌိတာ န ဝဋ္ဋတိ၊ ပရိစ္ဆေဒါတိက္ကန္တာ အာဂန္တုကတ္တာ ဝဋ္ဋတိ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၁။)</p> <p>အဲဒီကျောင်းရဲ့ အရိပ်။ ကျောင်းအရိပ်က တံစက်မြိတ်အတွင်းမှာ တည်ရှိ ခဲ့ရင် မအပ်ဘူး။ တံစက်မြိတ်ရဲ့ အပြင်ဘက်မှာ ထိုးလာတဲ့အရိပ်ဖြစ်ခဲ့ရင်တော့ ဒါ အာဂန္တုအရိပ်ဖြစ်တဲ့အတွက် အဲဒီအရိပ်က ဖြတ်သွားမယ်ဆိုရင် သွား ကောင်းတယ်။ အဲဒီတော့ ဒီရွှေငွေ အလှူခံထားတဲ့ ရဟန်းတော် ဆိုကြပါစို့။ ဒီရဟန်းတော်ကိုယ်တိုင် ကျောင်းဆောက်ခဲ့ရင်တော့ ပြောဖွယ်ရာ မရှိတော့ ဘူး။ ရွှေငွေကို သူက စွန့်လိုက်ပြီ။</p> <p>စွန့်လိုက်တဲ့အခါကျတော့ ကပ္ပိယကာရကလုပ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကနေပြီး တော့ အပ်စပ်တဲ့နည်းနဲ့ ကျောင်းဆောက်တယ်ဆိုကြပါစို့။ အဲဒီကျောင်းအရိပ် အောက်ကို ဖြတ်သွားတောင် မအပ်ဘူး။ အောက်ကနေပြီး ဖြတ်သွားတာ မဟုတ်သေးဘူး။ အရိပ်အောက်က ဖြတ်သွားရင်ကို မအပ်ဘူး။</p> <p><b>တံ ဝတ္ထုံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ကတေန မဂ္ဂေနပိ သေတုနာပိ နာဝါယပိ ဥဠုမ္ပေနပိ ဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတိ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၁။)</p> <p>သံဃာအလယ်မှာ စွန့်လိုက်တဲ့ ဒီဝတ္ထုကို စွန့်လွှတ်ပြီးတော့ လမ်းတွေ ပြုလုပ်တယ်၊ တံတားတွေ ဆောက်တယ်၊ လှေတည်တယ်။ လှေတည်တယ် ဆိုတာကတော့ ဟိုဘက်ကမ်း ဒီဘက်ကမ်း ကူးတို့ကူးဖို့ပဲ။ နောက် ဖောင်ဖွဲ့ တယ်။ အဲဒီလိုလှေ, အဲဒီလိုဖောင်နဲ့လည်း ဟိုဘက်ကမ်းကူး ကူးလို့ မအပ်ဘူး။ အဲဒီတံတားကနေ ဟိုဘက်ကမ်းကူးလို့လည်း မအပ်ဘူး။ လမ်းဖောက်ထားရင် အဲဒီလမ်းကနေ ဒီလမ်းကိုဖြတ်၊ မအပ်ဘူး။ စဉ်းစားကြည့်စမ်း။</p> <p>ဘုန်းကြီးတွေ ရွှေငွေအလှူခံပြီးတော့ လမ်းတွေဖောက်မယ်။ တံတားတွေ ဆောက်မယ်။ လောကမျက်လုံးကတော့ သိပ်ကောင်းနေတယ်။ ရဟန်း ဝိနည်းပိုင်းက ကြည့်လိုက်ရင်တော့ အားလုံး မအပ်ဖြစ်နေပြီ။</p> <p>ကဲ - နောက်တစ်ခု ---</p> <p><b>တေန ဝတ္ထုနာ ခနာပိတာယ ပေါက္ခရဏိယာ ဥဗ္ဘိဒေါဒကံ ပါတုံ ဝါ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝါ န ဝဋ္ဋတိ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၁။)</p> <p>အဲဒီရွှေငွေကို အလှူခံထားပြီ။ အဲဒီရွှေငွေဝတ္ထုနဲ့ပဲဖြစ်စေ၊ ခုနကလို ကပ္ပိယကာရကထံ စွန့်လိုက်လို့ ကပ္ပိယကာရကက ဒီဝတ္ထုနဲ့ ရေကန်တွေ တူးမယ်၊ ရေတွင်းတွေ တူးမယ်။ အဲဒီရေတွင်း ရေကန်တွေကို သုံးဆောင်ဖို့ရန်အတွက် ---</p> <p><b>ပါတုံ ဝါ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝါ န ဝဋ္ဋတိ။</b></p> <p><b>ပါတုံ ဝါ န ဝဋ္ဋတိ</b> - သောက်ခြင်းစတဲ့ သောက်ရန်လည်း မအပ်ဘူး။ <b>ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝါ န ဝဋ္ဋတိ</b> - ရေချိုးခြင်းစတဲ့ အသုံးအဆောင် ပြုလုပ်ဖို့ရန်လည်း မအပ်ဘူး။</p> <p><b>အန္တော ဥဒကေ ပန အသတိ အညံ အာဂန္တုကံ ဥဒကံ ဝါ ဝေဿာဒကံ ဝါ ပဝိဋ္ဌံ ဝဋ္ဋတိ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၁။)</p> <p>ရေကန်ကြီး လုပ်ထားပြီ။ ရေကန်ကြီးလုပ်လိုက်တော့ ရေကန်ထဲမှာ ရေတွေ ခန်းသွားတယ်။ ခန်းသွားလိုက်တဲ့ အချိန်အခါကျတော့မှ တခြား အာဂန္တုရေ ဝင်လာခဲ့မယ်ဆိုလို့ရှိရင်တော့ အဲဒီအာဂန္တုရေကတော့ ခေတ္တခဏ ယာယီရေဖြစ်တဲ့အတွက် အပ်ကောင်း အပ်နိုင်တယ်။</p> <p><b>ကီတာယ ယေန ဥဒကေန သဒ္ဓိံ ကီတာ တံ အာဂန္တုကမ္ပိ န ဝဋ္ဋတိ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၁။)</p> <p>ဒီတစ်ဘက်ဆည်ကန်တစ်ခုကို ဝယ်လိုက်တယ် ဆိုကြစို့။ ဝယ်လိုက်တဲ့ အချိန်အခါမှာ အဲဒီကန်ထဲမှာ ရေပါ ပါနေတယ်။ အဲဒီရေကလည်း မအပ်သေးဘူး။ အဲဒီရေဟာ အာဂန္တုဖြစ်ပေမယ့် ဝယ်ကတည်းက ရေပါ ပါနေတဲ့ အတွက် မအပ်သေးဘူး။ နောက်တစ်ခု ---</p> <h3><b>ရွှေငွေနှင့် မျိုးစေ့</b></h3> <p><b>တံ ဝတ္ထုံ ဥပနိက္ခေပံ ဌပေတွာ သံဃော ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇတိ၊ တေပိ ပစ္စယာ တဿ န ဝဋ္ဋန္တိ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၁။)</p> <p>အဲဒီ မူလရွှေငွေ အလှူခံထားတဲ့ ရဟန်းက သံဃာအလယ်မှာ ဒီပစ္စည်း တွေ စွန့်လိုက်ပြီ။ စွန့်ပြီးတဲ့ အချိန်အခါမှာ ကပ္ပိယကာရကပုဂ္ဂိုလ်တွေက တစ်ဦးဦးထံမှာ အပ်နှံပြီးတော့ သံဃာတော်အတွက် ပစ္စည်းလေးပါးကို စနစ် တကျ ခွဲဝေပြီး လှူဒါန်းနေပြီဆိုကြပါစို့။ တော်တော်ကလေး များနေတယ်။ လှူဒါန်းမယ်ဆိုလို့ရှိရင်လည်း ---</p> <p><b>တေပိ ပစ္စယာ တဿ န ဝဋ္ဋန္တိ။</b></p> <p>အဲဒီပစ္စည်းလေးပါးဟာ ထိုမူလရွှေငွေ အလှူခံထားတဲ့ ရဟန်းတော်ဟာ မအပ်ဘူး။</p> <p><b>အာရာမော ဂဟိတော ဟောတိ၊ သောပိ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋတိ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၁။)</p> <p>ဒီရွှေငွေနဲ့ အာရာမ်တစ်ခု ဝယ်ပြီး ကျောင်းတိုက်တစ်ခု တည်လိုက်တယ် ပဲထား။ အဲဒီကျောင်းဟာလည်း ဒီရဟန်းတော်အတွက် မအပ်ပြန်ဘူးတဲ့နော်။</p> <p><b>ယဒိ ဘူမိပိ ဗီဇမ္ပိ အကပ္ပိယံ နေဝ ဘူမိံ န ဖလံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတိ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၁။)</p> <p>ဒီရွှေငွေနဲ့ မြေကြီးဝယ်လိုက်တယ်။ ဒီမြေသည် မအပ်ဘူး။ ဒီရွှေငွေနဲ့ မျိုးစေ့တစ်ခု ဝယ်လိုက်တယ်။ ဒီမျိုးစေ့သည် မအပ်ဘူး။ မအပ်တဲ့အတွက်-</p> <p><b>နေဝ ဘူမိံ န ဖလံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတိ။</b></p> <p>ဒီမြေကြီးကိုလည်း သုံးစွဲဖို့ မထိုက်ဘူး မအပ်ဘူး။ ဒီသစ်သီးကိုလည်း သုံးစွဲဖို့ရန်အတွက် မထိုက်ဘူး။ မျိုးစေ့ဝယ်လိုက်လို့ အဲဒီမျိုးစေ့ကနေ အပင် ပေါက်ပြီး အသီးတွေထွက်လာပြီ ထားတော့။ အဲဒီသစ်သီးတွေကိုလည်း ဒီရဟန်း မသုံးဆောင်ကောင်းဘူး။</p> <p><b>သစေ ဘူမိံ ယေဝ ကိဏိတွာ အညာနိ ဗီဇာနိ ရောပိတာနိ ဖလံ ဝဋ္ဋတိ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၁။)</p> <p>အကယ်၍ မြေကြီးကိုသာ ဒီဝတ္ထုနဲ့ ဝယ်လိုက်တယ်။ ဝယ်ပြီးတော့ တခြား အပ်တဲ့မျိုးစေ့တွေကို ကြဲချစိုက်ပျိုးခဲ့မယ်ဆိုရင် သစ်သီးတွေကိုတော့ သုံးစွဲမယ်ဆိုရင် သုံးစွဲခွင့်ရှိတယ်။</p> <p><b>အထ ဗီဇာနိ ကိဏိတွာ ကပ္ပိယဘူမိယံ ရောပိတာနိ၊ ဖလံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ဘူမိယံ နိသီဒိတုံ ဝါ နိပဇ္ဇိတုံ ဝါ ဝဋ္ဋတိ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၁။)</p> <p>အကယ်၍ ဒီရဟန်းက သံဃာအလယ်မှာ စွန့်လွှတ်ထားတဲ့ ဒီပစ္စည်းနဲ့ မျိုးစေ့တွေကို ဝယ်လိုက်ပြီ။ ဝယ်ပြီးတော့ အပ်တဲ့ ကပ္ပိယဘူမိ အပ်စပ်နေတဲ့ မြေပေါ်မှာ သွားပြီးတော့ ဒီမျိုးစေ့ကို ကြဲချစိုက်ပျိုးမယ်ဆိုရင် အဲဒီမျိုးစေ့က ဒီရဟန်းအတွက် မအပ်ဘူး။ ဒီမြေကြီးကတော့ သစ်ပင်နဲ့ ဘာမှ မပတ်သက်တဲ့ အတွက် မြေကြီးကတော့ အပ်နေတယ်။ ခုလို ကျောင်းအာရာမ်တစ်ခုမှာပေါ့။</p> <p>ကျောင်းအာရာမ်တစ်ခုမှာ ရဟန်းတော်ကိုယ်တိုင် ရွှေငွေကို အလှူခံတယ်။ သို့မဟုတ် ကုလဒူသက အနေသနနည်းနဲ့ ဒကာ, ဒကာမတွေက ကြည်ညိုလို့ ပစ္စည်းတွေ လာလှူတယ်။ အဲဒီ သရက်သီး ဆိုကြပါစို့။ ကိုယ်တိုင် ဝယ်ပြီးတော့ သရက်သီး ဝယ်စားပြီးတော့ သရက်စေ့ကို စိုက်။ သို့မဟုတ် ဆေးကုခြင်း, ဗေဒင်ဟောခြင်းစတဲ့ အကြောင်းတွေကြောင့် သစ်သီးကို လာလှူလို့ ဒီသစ်သီးကို စားပြီးတော့ စိုက်ပျိုးခိုင်းလိုက်တယ်။ အဲဒီသစ်သီးသည် မအပ်ဖြစ်သွားတယ်။ အဲဒီ သစ်ပင်အရိပ်တောင်မှ အောက်မှာသွားပြီး ထိုင်ပြီး အရိပ်မခိုကောင်းဘူး။</p> <p>အဲဒီတော့ မအပ်သောနည်းဖြင့် အလှူခံထားတဲ့ ဒီရွှေငွေကို သံဃာ အလယ်မှာ စွန့်လိုက်ပြီ။ စွန့်လိုက်တဲ့အခါကျတော့ ကပ္ပိယကာရကပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးလည်း မလာတော့ဘူး။ မလာဘူးဆိုလို့ရှိရင် ဘာလုပ်ရသလဲ? မလာ ဘူးဆိုလို့ရှိရင်တော့ ရူပိယဆဋ္ဋက ရဟန်းဆိုပြီးတော့ သမုတ်ရပါတယ်။ အဂတိတရား မလိုက်စားတဲ့ ရဟန်းတော်တစ်ပါးကို ရူပိယဆဋ္ဋကအဖြစ် ဒီရွှေငွေကို စွန့်လွှတ်ဖို့ရန်အတွက် ရွေးချယ်သတ်မှတ်ပြီးတော့ အဲဒီ ရွှေငွေကို မျက်စိမှိတ်ပြီး မြစ်ထဲ ချောင်းထဲမှာ သွားပစ်ချရတယ်နော်။ ဘယ်နေရာမှာ ငါ ပစ်ချတယ်ဆိုပြီးတော့ မျက်စိဖွင့်ပြီး လှမ်းတောင် မကြည့်ရဘူး။ မျက်စိ မှိတ်ပြီးတော့ သွားပြီး ပစ်ချရတယ်။ အဲဒီလို ပစ်လိုက်တဲ့ အချိန်အခါမှာလည်း ဘယ်လိုပစ်ရမလဲ?</p> <p><b>အနိမိတ္တံ ကတွာတိ နိမိတ္တံ အကတွာ၊ အက္ခီနိ နိမ္မီလေတွာ နဒိယာ ဝါ ပပါတေ ဝါ ဝနဂဟနေ ဝါ ဂူထံ ဝိယ အနပေက္ခေန ပတိတောကာသံ အသမန္နာဟရန္တေန ပါတေတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၂။)</p> <p>ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် မစင်တစ်ခုကို မြစ်ထဲ ချောင်းထဲ တောထဲမှာ လွှင့်ပစ် လိုက်တဲ့ ပုံစံမျိုးလို နိမိတ် အမှတ်အသား ဘာမှ မထားဘဲ မျက်စိကို မှိတ်ပြီးတော့ လွှင့်ပစ်လိုက်တော့။</p> <p><b>ရူပိယပဋိဂ္ဂါဟကဿ ပန ကေနစိ ပရိယာယေန တတော ဥပ္ပန္နပစ္စယပရိဘောဂေါ န ဝဋ္ဋတိ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၂။)</p> <p>မူလရွှေငွေကို အလှူခံတဲ့ ရဟန်းတော်အဖို့ကတော့ ---</p> <p><b>ကေနစိ ပရိယာယေန တတော ဥပ္ပန္နပစ္စယပရိဘောဂေါ န ဝဋ္ဋတိ။</b></p> <p>တစ်စုံတစ်ခုသော နည်းပရိယာယ်ဖြင့် ထိုရွှေငွေမှ ဖြစ်ပေါ်လာသော ပစ္စည်းအသုံးအဆောင်ကတော့ သုံးဆောင်ဖို့ရန် လုံးဝမအပ်ဘူး။</p> <h3><b>သီတင်းသုံးဖော် ငါးဦးလုံး မအပ်</b></h3> <p><b>ယထာ စာယံ ဧတဿ န ဝဋ္ဋတိ၊ ဧဝံ အသန္တသမ္ဘာဝနာယ ဝါ ကုလဒူသကကမ္မေန ဝါ ကုဟနာဒီဟိ ဝါ ဥပ္ပန္နပစ္စယာ နေဝ တဿ န အညဿ ဝဋ္ဋန္တိ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၂။)</p> <p>အဲဒီရွှေငွေကို အလှူခံလို့ ရရှိတဲ့ ပစ္စည်းသည် ဒီရွှေငွေ အလှူခံသော ရဟန်းတော်အား မအပ်သကဲ့သို့ အလားတူပဲ -- မိမိမှာ စျာန်မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန် တရားတွေ ထင်ရှားမရရှိပါဘဲ စျာန်မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်တရား ထင်ရှားရှိပါတယ်လို့ ဝါကြွားပလွှားပြီး ပြောလိုက်လို့ ရရှိတဲ့ပစ္စည်း။ ဆေးကုခြင်း, ဗေဒင်ဟောခြင်း, ပန်းပေးခြင်း, သစ်သီးပေးခြင်းစတဲ့ ကုလဒူသက အနေသနအမှုတွေကြောင့် ရရှိတဲ့ပစ္စည်း၊ ဒကာ, ဒကာမတွေကို အံ့ဖွယ်သူရဲဖြစ်အောင် အုတ်အုတ်ကျက်ကျက်နဲ့ ဒကာ, ဒကာမတွေက အထင်ကြီးလာအောင်ပေါ့လေ ... ချဲနံပါတ် မမြင်ဘဲနဲ့ မြင်တဲ့ပုံစံပေါ့လေ။ ဟုတ်တယ်မဟုတ်လား? အံ့ဖွယ်သူရဲဖြစ်လာအောင် ပြောဆိုလို့ ဒကာ, ဒကာမတွေက ကြည်ညိုပြီး လှူဒါန်းတဲ့ပစ္စည်း။ အဲဒီပစ္စည်းတွေဟာလည်း ---</p> <p><b>နေဝ တဿ န အညဿ ဝဋ္ဋန္တိ။</b></p> <p>ထိုပြုသောရဟန်းတော်လည်း မအပ်ဘူး။ အခြားအခြား ရဟန်းတော် လည်း မအပ်ဘူး။</p> <p><b>ဓမ္မေန သမေန ဥပ္ပန္နာပိ အပ္ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋန္တိ။</b> (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၂။)</p> <p>တရားသောနည်းလမ်းဖြင့် ရှာဖွေရရှိတဲ့ တရားသောနည်းလမ်းဖြင့် လှူဒါန်းလို့ ရရှိတဲ့ ပစ္စည်းဝတ္ထုတွေသော်လည်း ---</p> <p><b>အပ္ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋန္တိ။</b></p> <p>ပစ္စဝေက္ခဏာ မဆင်ခြင်ဘဲနဲ့ သုံးစွဲမယ်ဆိုရင် မသုံးစွဲထိုက်ဘူး။</p> <p>(ကောက်နုတ်ချက် ဒုတိယ ကဏ္ဍ ပြီး၏။)</p> <p>__________</p> <p>(ဃဋိကာရသုတ္တန် ဟောစဉ် ခွေနံပါတ်-၆တွင် ဆက်လက် နာယူနိုင်ကြ ပါသည်။)</p> <p>စီစဉ်သူများ</p> r6ds9mbv08kso5yky2ribzccrq1p37a 0 5730 18753 2025-06-08T01:53:32Z Tejinda 173 "{{header | title = သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း(က) | author = ဖားအောက်တောရဆရာတော် | override_author = | editor = | translator = | contribuor = | override_contributor = | section = | previous = [[တောကိုသာ ရှင်းလင်းပါ]] | previous2..." အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည် 18753 wikitext text/x-wiki {{header | title = သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း(က) | author = ဖားအောက်တောရဆရာတော် | override_author = | editor = | translator = | contribuor = | override_contributor = | section = | previous = [[တောကိုသာ ရှင်းလင်းပါ]] | previous2 = | next = [[မှတ်သားလိုက်နာ ဝိနယကထာ]] | next2 = | year = | notes = | edition = | categories = ဖားအောက်တောရ | shortcut = | portal = }} <h3>သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း(က)</h3> <p><b>နိဗ္ဗာနဂါမိနိပဋိပဒါ</b></p> <p>နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ် (အကျဉ်းချုပ်)</p> <p><b>နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။</b></p> <h3>နိဒါနကထာ</h3> <p><b>ဇိနသာသနံ စိရံ တိဋ္ဌတု။</b></p> <p>မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ အဆုံးအမ သာသနာတော်သည် အဓွန့်ရှည်စွာ တည်ပါစေသောဝ်။</p> <p>ဖားအောက်တောရတွင် တရားဘာဝနာကို ပွားများ အားထုတ်ကြကုန်သော ယောဂီသူတော်စင်တို့၏ လျှောက်ထား တောင်းပန်ချက် အရ <b>နိဗ္ဗာနဂါမိနိပဋိပဒါ</b> အမည်ရသော ဤကျမ်းစာ အကျဉ်းချုပ်ကို ရေးသား တင်ပြအပ်ပါသည်။ ဖားအောက်တောရတွင် တရားဘာဝနာကို ပွားများအား ထုတ်ကြကုန်သော သူတော်ကောင်းတို့အတွက် တရားအားထုတ်ရင်း ကျက်မှတ်ရန် ရည်သန်၍ ကျမ်းစာအကျဉ်းများကို ရေးသားပေးခဲ့၏။ ကျဉ်းလွန်း သဖြင့် နားမလည်ခြင်း, ကျမ်းဂန်အထောက်အထား ခိုင်ခိုင်လုံလုံ သိရှိလိုခြင်း စသည့်အချက်များကို အကြောင်းပြလျက် အနည်းငယ် ချဲ့ထွင်၍ ရေးသား ပေးပါရန် လျှောက်ထား တောင်းပန်ကြသဖြင့် ဤကျမ်းစာကို ရေးသား ပေးခြင်း ဖြစ်သည်။ ဤကျမ်းစာ၌ ..</p> <p>၁။ သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း<br> ၂။ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း<br> ၃။ နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း<br> ၄။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ပိုင်း<br> ၅။ လက္ခဏာဒိစတုက္ကပိုင်း<br> ၆။ ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း ---</p> <p>ဤသို့လျှင် အပိုင်း (၆)ပိုင်း ခွဲ၍ ရေးသားတင်ပြထားပါသည်။</p> <p>သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်းတွင် ..</p> <p>(က) သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း (က)<br> ( ခ ) သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း (ခ) --- ဟု</p> <p>ဤသို့လျှင် အပိုင်း(၂)ပိုင်း ခွဲ၍ တင်ပြထား၏။</p> <p>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ပိုင်းတွင် ..</p> <p>(က) ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ပိုင်း (က)<br> ( ခ ) ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ပိုင်း (ခ)<br> ( ဂ ) ပဋ္ဌာန်းပစ္စည်းဆက်သွယ်ပုံအပိုင်း --- ဟု</p> <p>ဤသို့လျှင် အပိုင်း (၃)ပိုင်း ခွဲ၍ ရေးသားတင်ပြထား၏။ ထိုကြောင့် အားလုံးပေါင်းသော် အပိုင်း (၆)ပိုင်း၊ အတွဲ (၉)တွဲ ဖြစ်သည်။</p> <p>ဤသမထပိုင်း၌ကား ---</p> <p>၁။ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်း<br> ၂။ ပဋိကူလမနသိကာရ အရိုးစုကမ္မဋ္ဌာန်း<br> ၃။ ကသိုဏ်း (၁၀)ပါး သမာပတ် (၈)ပါး<br> ၄။ ဗြဟ္မစိုရ်တရား (၄)ပါး<br> ၅။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း<br> ၆။ အသုဘကမ္မဋ္ဌာန်း<br> ၇။ မရဏာနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း</p> <p>ဤကမ္မဋ္ဌာန်းများ ပါဝင်ကြပေသည်။ ယင်းကမ္မဋ္ဌာန်းအားလုံးကို သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်းဟူသော အမည်ဖြင့် ရေးသားတင်ပြထားပါသည်။</p> <p>သူတော်ကောင်းအပေါင်းတို့သည် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်နိုင်ကြပါစေသောဝ် ...။</p> <p>ဖားအောက်တောရဆရာတော်</p> <p>စိတ္တလတောင်ကျောင်း</p> <p>ဖားအောက်တောရ</p> <p>သာသနာတော်သက္ကရာဇ် - ၂၅၄၉ - ခု၊</p> <p>ကောဇာသက္ကရာဇ် - ၁၃၆၇ - ခု၊ တော်သလင်းလပြည့်နေ့</p> <hr> <h3>သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း (က)</h3> <p><b>နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။</b></p> <p>သစ္စာလေးပါး နှင့် ပါရမီစွမ်းအင်</p> <p>အပရိဇာနနသုတ္တန် ကောက်နုတ်ချက်</p> <p><b>သဗ္ဗံ ဘိက္ခဝေ အနဘိဇာနံ အပရိဇာနံ အဝိရာဇယံ အပ္ပဇဟံ အဘဗ္ဗော ဒုက္ခက္ခယာယ။ ပ ။ သဗ္ဗံ စ ခေါ ဘိက္ခဝေ အဘိဇာနံ ပရိဇာနံ ဝိရာဇယံ ပဇဟံ ဘဗ္ဗော ဒုက္ခက္ခယာယ။</b> (သံ၊၂၊၂၄၉-၂၅၀။)</p> <p><b>ဣတိ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ တိဿောပိ ပရိညာ ကထိတာ ဟောန္တိ။ အဘိဇာနန္တိ ဟိ ဝစနေန ဉာတပရိညာ ကထိတာ၊ ပရိဇာနန္တိ ဟိ ဝစနေန တီရဏပရိညာ၊ ဝိရာဇယံ ပဇဟန္တိ ဒွီဟိ ပဟာနပရိညာတိ။</b> (သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆။)</p> <p>အလုံးစုံသော ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို <b>ဉာတပရိညာ တီရဏ ပရိညာ ပဟာနပရိညာ</b>ဟူသော ပရိညာပညာ သုံးမျိုးတို့ဖြင့် ထိုးထွင်းမသိခဲ့ သော် ပိုင်းပိုင်းခြားခြား မသိခဲ့သော် ထို အလုံးစုံသော ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ် တရားတို့ အပေါ်၌ တွယ်တာမက်မောနေသော တဏှာတရားကို (ပဟာန ပရိညာပညာဖြင့်) မပယ်စွန့်နိုင်ခဲ့သော် သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ ကုန်ခြင်းငှာ မထိုက်။</p> <p>အလုံးစုံသော ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို <b>ဉာတပရိညာပညာ</b>ဖြင့် ထိုးထွင်းသိခဲ့သော် <b>တီရဏပရိညာပညာ</b>ဖြင့် ပိုင်းပိုင်းခြားခြား သိခဲ့သော် <b>ပဟာနပရိညာပညာ</b>ဖြင့် ထို အလုံးစုံသော ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ အပေါ်၌ တွယ်တာမက်မောနေသော တဏှာတရားကို ပယ်စွန့်နိုင်ခဲ့သော် သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ ကုန်ခြင်းငှာ ထိုက်၏။ (သံ၊၂၊၂၄၉-၂၅၀။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အပရိဇာနနသုတ္တန်၌ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့် အတိုင်း သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခမှ အပြီးတိုင် ကျွတ်လွတ်ထွက်မြောက်လိုသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်မှန်သမျှသည် အလုံးစုံသော ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်တရား တို့ကို ပရိညာဉာဏ်ပညာ သုံးမျိုးတို့ဖြင့် ပိုင်းပိုင်းခြားခြား ဂဃနဏသိအောင် ကြိုးပမ်းရတော့မည် ဖြစ်ပေသည်။ ထိုသို့ ကြိုးပမ်းရာ၌ မဂ္ဂင် (၈)ပါး ကျင့်စဉ် တရားတော်ကို နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း ကျင့်စဉ်အဖြစ် အသင်သူတော်ကောင်း သည် လက်ခံနိုင်ရမည် ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>မဂ္ဂင် (၈)ပါးတို့တွင် သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပတို့ကား ပညာမဂ္ဂင်, သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တ သမ္မာအာဇီဝတို့ကား သီလမဂ္ဂင်, သမ္မာဝါယာမ သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိတို့ကား သမာဓိမဂ္ဂင်တို့ ဖြစ်ကြ၏။ ဤ မဂ္ဂင် (၈)ပါးတို့ဖြင့် သိမ်းကျုံး ရေတွက်ထားအပ်သော သီလကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ်တို့ကား <b>နိယျာနိကပဋိပဒါ</b> အမည်ရသော သံသရာဝဋ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း အကျင့်များပင် ဖြစ်ကြ၏။ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက် ပြုလိုသူတိုင်း ကျင့်ရမည့် ကျင့်ဝတ်ပဋိပတ်တို့ပင် ဖြစ်ကြသည်။</p> <hr> <h3>ပုဂ္ဂိုလ် (၄) မျိုး</h3> <p>မဂ္ဂင် (၈)ပါး အကျင့်မြတ်တရားတို့ကို ကျင့်ရာ၌ ပုဂ္ဂိုလ် (၄)မျိုး အ- ကြောင်းကိုလည်း သိထားသင့်ပေသည်။</p> <p>၁။ ဥဂ္ဃဋိတညူပုဂ္ဂိုလ်<br> ၂။ ဝိပဉ္စိတညူပုဂ္ဂိုလ်<br> ၃။ နေယျပုဂ္ဂိုလ်<br> ၄။ ပဒပရမပုဂ္ဂိုလ်</p> <p>ဤသို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ် (၄)မျိုး ရှိ၏။ (အံ၊၁၊၄၅၂။ အဘိ၊ပုဂ္ဂလပညတ်၊၁၀၇။)</p> <p>၁။ ဥဂ္ဃဋိတညူပုဂ္ဂိုလ် ---သစ္စာ (၄)ပါးနှင့် စပ်သော တရားတော်ကို အကျဉ်းဖွင့်ပြအပ်ကာမျှဖြင့် အကျယ်နှင့်တကွဖြစ်သော သိသင့်သိထိုက်သော သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်ကို ထိုးထွင်းသိသော ပုဂ္ဂိုလ်၊ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ စသည်ဖြင့် အကျဉ်းအားဖြင့် မာတိကာကို ထားအပ်သည်ရှိသော် ဒေသနာတော်သို့ အစဉ်လျှောက်၍ ဉာဏ်ကို စေလွှတ်လျက် အရဟတ္တဖိုလ် ကို ယူခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို <b>ဥဂ္ဃဋိတညူပုဂ္ဂိုလ်</b>ဟု ဆိုသည်။</p> <p>၂။ ဝိပဉ္စိတညူပုဂ္ဂိုလ် --- ဓမ္မစက္ကပဝတ္တနသုတ္တန် အနတ္တလက္ခဏသုတ္တန် တို့ကဲ့သို့ သစ္စာ (၄)ပါးနှင့် စပ်သော အကျယ်အားဖြင့် ဟောကြားတော်မူ အပ်သော တရားတော်ကို ကြားနာခွင့် ရရှိသောအခါ ကြားနာအပ်ပြီးသည့် တရားတော်၌ လာရှိသည့်အတိုင်း တရားတော်နောက်သို့ ဉာဏ်ကိုစေလွှတ်၍ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်နိုင်သဖြင့် သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်း သိမြင်သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို <b>ဝိပဉ္စိတညူပုဂ္ဂိုလ်</b>ဟု ဆိုသည်။</p> <p>၃။ နေယျပုဂ္ဂိုလ် ---သစ္စာ (၄)ပါးနှင့် စပ်သော တရားစကားတော်ကို အကျဉ်းအားဖြင့်သော်လည်းကောင်း, အကျယ်အားဖြင့်သော်လည်းကောင်း နာကြားခွင့်ကို ရရှိပါသော်လည်း တရားနာရုံမျှဖြင့် သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်း မသိနိုင်သေးဘဲ တရားနာပြီးနောက်ကာလဝယ် ကြားနာအပ်ပြီးသည့် တရားတော်၌ လာရှိသည့်အတိုင်း သီလကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ် ဟူသော မဂ္ဂင် (၈)ပါး အကျင့်မြတ်တရားတို့ကို တစ်ဆင့်ပြီး တစ်ဆင့် လက်တွေ့ ကျင့်ပါမှ သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်းသိမြင်နိုင်သော ကျွတ်တမ်းဝင်နိုင် သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို <b>နေယျပုဂ္ဂိုလ်</b>ဟု ဆိုသည်။</p> <p>၄။ ပဒပရမပုဂ္ဂိုလ် --- သစ္စာ (၄)ပါးနှင့် စပ်သော တရားစကားတော်ကို အကျဉ်းအားဖြင့်သော်လည်းကောင်း, အကျယ်အားဖြင့်သော်လည်းကောင်း နာကြားရသော်လည်း နာကြားရုံမျှဖြင့်လည်း ကျွတ်တမ်းမဝင်နိုင်သော သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်းမသိနိုင်သော, တရားတော်ကို နာကြားပြီးနောက် မဂ္ဂင် (၈)ပါး အကျင့်မြတ်တရားတို့ကို စနစ်တကျ လက်တွေ့ကျင့်သော်လည်း ဤဘဝတွင် သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်းမသိနိုင်သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို <b>ပဒပရမ ပုဂ္ဂိုလ်</b>ဟု ဆိုသည်။</p> <p>ကျွတ်တမ်းမဝင်နိုင်သော်လည်း သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်းမသိနိုင် သော်လည်း မဂ္ဂင် (၈)ပါးကို စနစ်တကျ ကျင့်ခြင်းကြောင့်ကား ပါရမီ မျိုးစေ့ကောင်းများကို ရရှိနိုင်ပေသည်။ သစ္စကပရိဗိုဇ်ကဲ့သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးတည်း။</p> <p>ဤပုဂ္ဂိုလ် (၄)မျိုးတို့တွင် ဥဂ္ဃဋိတညူပုဂ္ဂိုလ်ကား အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောကြားတော်မူအပ်သော သစ္စာ (၄)ပါးနှင့်စပ်သော တရားစကားတော်ကို နာကြားရရုံမျှဖြင့်, ဝိပဉ္စိတညူပုဂ္ဂိုလ်ကား အကျယ်အားဖြင့် ဟောကြားတော် မူအပ်သော သစ္စာ (၄)ပါးနှင့်စပ်သော တရားစကားတော်ကို နာကြားရရုံ မျှဖြင့် သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်းသိမြင်နိုင်သော ကျွတ်တမ်းဝင်နိုင်သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးတို့ ဖြစ်ကြ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ မဂ္ဂင် (၈)ပါး အကျင့်မြတ်တရားကို ဤဘဝတွင် ကျင့်ရမည့်အချိန်ကား တရားနာယူနေသည့် အချိန်ကာလပင် ဖြစ်၏။ အလွန်တိုတောင်းသော အချိန်ကာလအတွင်း၌ မဂ္ဂင် (၈)ပါးကို စုံညီအောင် ကျင့်နိုင်သဖြင့် ကျွတ်တမ်းဝင်သွားတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်မျိုး တို့သည်ကား ယေဘုယျအားဖြင့် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်သို့ ရောက်ရှိတော်မူကြသည့် ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တ အရိယာသူတော်ကောင်းတို့ ဖြစ်ကြ၏။ ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တရဟန္တာ အရှင်မြတ်တို့ ဖြစ်တော်မူကြ၏။ ထိုအရှင်မြတ်ကြီးတို့၏ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တော် မြတ်ကြီးတို့သည် အောက်ပါ (၅)မျိုးသော အကြောင်းတရားတို့ကြောင့် သန့်ရှင်း စင်ကြယ်တော်မူကြကုန်၏။ ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တ အရှင်မြတ်ကြီးတို့၌ ပြည့်စုံရမည့် အင်္ဂါရပ်တို့ပင် ဖြစ်ကြသည်။ ယင်းအင်္ဂါရပ်တို့ကို ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၂။)တွင် ဤသို့ ဖော်ပြထား၏။</p> <hr> <h3>အင်္ဂါ (၅) ရပ်</h3> <p>၁။ အဓိဂမ --- <b>အဓိဂမ</b>ဟူသည် သေက္ခဘုံဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော အရိယဖိုလ်သို့ အသေက္ခဘုံဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက် တော်မူခြင်းတည်း။ ထိုအရှင်မြတ်ကြီးတို့၏ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့သည် သေက္ခဘုံ ဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော အရိယဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်တော်မူမှသာလျှင် အထူးသဖြင့် အသေက္ခဘုံဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်တော် မူမှသာလျှင် အလွန်အကဲနှင့်တကွ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်တော်မူကြ၏။</p> <p>၂။ ပရိယတ္တိ -- ဘုရားရှင်၏ ပိဋကတ်သုံးပုံတည်းဟူသော ဘုရားစကား တော်ကို သင်ယူခြင်း ရွတ်ဖတ် သရဇ္ဈာယ်ခြင်းသည် <b>ပရိယတ္တိ</b> မည်၏။ အထူးသဖြင့် ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌လည်း ဤအင်္ဂါရပ်နှင့် ပြည့်စုံအောင် ကြိုးပမ်းထားပြီး ဖြစ်ရ၏။</p> <p>၃။ သဝန --- အရိုအသေပြု၍ အလေးအမြတ်ပြု၍ အလွန်လိုလား တောင့်တသော ကုသိုလ်သမ္မာဆန္ဒဓာတ်ဖြင့် သဒ္ဓမ္မ အမည်ရသော သူတော်ကောင်းတရားကို နာကြားခြင်းသည် <b>သဝန</b> မည်၏။ အထူးသဖြင့် ရှေးရှေး ဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌လည်း ဤအင်္ဂါရပ်နှင့် ပြည့်စုံအောင် ကြိုးပမ်းထားပြီး ဖြစ်ရ၏။</p> <p>၄။ ပရိပုစ္ဆာ --- ခန္ဓာ-အာယတန-ဓာတ်-သစ္စာ-ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်စသော နက်နဲသော တရားတော်တို့နှင့် စပ်ယှဉ်သော ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာစသည့် စကားအစဉ်တို့၌ <b>ပဒတ္ထ</b> - ပုဒ်အနက်သဘောအားဖြင့် အသိခက်ခဲသောပုဒ်၊ <b>အဓိပ္ပါယတ္ထ</b> - ဆိုလိုရင်း အနက်သဘောအားဖြင့် အသိခက်ခဲသောပုဒ်တို့ကို အကျယ်ဆုံးဖြတ်ကြောင်း စကားတော်ကို သင်ယူခြင်းသည် <b>ပရိပုစ္ဆာ</b> မည်၏။ တစ်နည်း အဋ္ဌကထာကို သင်ယူခြင်းသည် ပရိပုစ္ဆာ မည်၏။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂၊၊) ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်သို့ ဆိုက်ရောက်တော်မူလိုသော သူတော်ကောင်းသည် ရှေးရှေး ဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌လည်း အထူးသဖြင့် ဤအင်္ဂါရပ်နှင့် လည်း ပြည့်စုံအောင် ကြိုးပမ်းထားပြီး ဖြစ်ရ၏။</p> <p>၅။ ပုဗ္ဗယောဂ --- <b>ပုဗ္ဗယောဂေါ နာမ ပုဗ္ဗဗုဒ္ဓါနံ သာသနေ ဂတပစ္စာဂတိကဘာဝေန ယာဝ အနုလောမံ ဂေါတြဘုသမီပံ၊ တာဝ ဝိပဿနာနုယောဂေါ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၂။)</p> <p><b>ယာဝ အနုလောမဂေါတြဘုသမီပန္တိ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏမာဟ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၈၄)</p> <p>ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌ ဆွမ်းခံသွားရာ၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုဆောင်ခြင်း ဆွမ်းခံရွာမှ ကျောင်းသို့ ပြန်ကြွလာရာ၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆောင်ခြင်းတည်းဟူသော အသွားအပြန် ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုဆောင်ခြင်း <b>ဂတပစ္စာဂတိက</b> ကျင့်ဝတ်ကို ဖြည့်ကျင့်လျက် သမထ ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း တို့ကို စီးဖြန်းပွားများ အားထုတ်တော်မူလေရာ အနုလောမဉာဏ် ဂေါတြဘု ဉာဏ်တို့၏ အနီးအပါး၌ဖြစ်သော သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်သို့တိုင်အောင် ဝိပဿနာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို အပတ်တကုတ် အားထုတ်ဖူးခြင်းသည် <b>ပုဗ္ဗယောဂ</b> မည်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၂။ မဟာဋီ၊၂၊၈၄။)</p> <p>သမ္မောဟဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာကြီးတွင်ကား, အဓိဂမ, ပရိယတ္တိ, သဝန, ပရိပုစ္ဆာ --- အင်္ဂါရပ်တို့ကို ပုံစံတူ ဖွင့်ဆိုထား၏။ သို့သော် ပုဗ္ဗယောဂ အင်္ဂါရပ်တွင်ကား ဤသို့ ဖွင့်ဆိုထား၏။</p> <p><b>ပုဗ္ဗယောဂေါ နာမ ပုဗ္ဗယောဂါဝစရတာ အတီတဘဝေ ဟရဏပစ္စာဟရဏနယေန ပရိဂ္ဂဟိတကမ္မဋ္ဌာနတာ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂။)</p> <p>= အတိတ်ဘဝဝယ် ကျောင်းမှ ဆွမ်းခံရွာသို့ သွားရာ၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆောင်ယူလျက် = ကမ္မဋ္ဌာန်းတရားကို ပွားများအားထုတ်လျက် သွားခြင်း, ဆွမ်းခံရွာမှ ကျောင်းသို့ ပြန်လာရာ၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆောင်ယူလျက် = ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများအားထုတ်လျက် ပြန်လာခြင်းတည်းဟူသော သိမ်းဆည်းအပ်ပြီးသော = ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူအပ်ပြီးသော သမထကမ္မဋ္ဌာန်း ဝိပဿနာ ကမ္မဋ္ဌာန်း ရှိခြင်းသည် <b>ပုဗ္ဗယောဂ</b>မည်၏။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂။)</p> <p>ဤ၌ အတိတ်ဘဝဝယ် ပုဗ္ဗယောဂကျင့်စဉ်ကို ကျင့်ခြင်းကိုသာ ဖွင့်ဆိုထား၏။ ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း အတိတ်ဘဝဟုလည်းကောင်း, ဤဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်တွင်း အတိတ်ဘဝဟုလည်းကောင်း ခွဲခြား၍ မဖွင့်ဆိုပေ။ ကျင့်စဉ်ပိုင်းတွင်လည်း <b>သင်္ခါရသမ္မသနံ</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၃) ဟု သင်္ခါရတရားတို့ကို ဝိပဿနာရှုပွားသုံးသပ်ခြင်းမျှကိုသာ ဖွင့်ဆိုထား၏။ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်ဟူ၍ အတိအကျ မဖွင့်ဆိုပေ။ ထိုကြောင့် ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌ပင် ဖြစ်စေ, ဤဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်တွင်း၌ပင် ဖြစ်စေ ရှေးလွန်လေပြီးသော အတိတ်ဘဝဝယ် ဒုက္ခသစ္စာ အမည်ရသည့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး, သမုဒယသစ္စာအမည်ရသည့် အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံစသည့် အကြောင်းတရားများတည်းဟူသော ဤနှစ်မျိုးကုန်သော သင်္ခါရတရားတို့ကို လက္ခဏာယာဉ် သုံးချက်တင်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်ခဲ့ဖူးခြင်းတည်းဟူသော ဝိပဿနာဉာဏ်သည် <b>ပုဗ္ဗယောဂ</b>မည်၏ဟု သိရှိပါလေ။</p> <p><b>ဧတေသု ပန ကာရဏေသု ပရိယတ္တိ, သဝနံ, ပရိပုစ္ဆာတိ ဣမာနိ တီဏိ ပဘေဒေဿဝ ဗလဝကာရဏာနိ။ ပုဗ္ဗယောဂေါ အဓိဂမဿ ဗလဝပစ္စယော၊ ပဘေဒဿ ဟောတိ န ဟောတီတိ၊ န ပန တထာ။ ပရိယတ္တိသဝနပရိပုစ္ဆာ ဟိ ပုဗ္ဗေ ဟောန္တု ဝါ မာ ဝါ၊ ပုဗ္ဗယောဂေန ပုဗ္ဗေ စေဝဧတရဟိ စ သင်္ခါရသမ္မသနံ ဝိနာ ပဋိသမ္ဘိဒါ နာမ နတ္ထိ။ ဣမေ ပန ဒွေပိ ဧကတော ဟုတွာ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဥပတ္ထမ္ဘေတွာ ဝိသဒါ ကရောန္တိ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၃။)</p> <p>ယခု တင်ပြခဲ့သည့် အကြောင်းတရား (၅)မျိုးတို့တွင် ပရိယတ္တိ, သဝန, ပရိပုစ္ဆာ --- ဟူသည့် ဤအင်္ဂါရပ် (၃)မျိုးတို့သည်ကား ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏ အဆင့်အတန်း မြင့်မားမှု, အဆင့်အတန်း မမြင့်မားမှုစသည့် အဆင့်အတန်း ထူးထွေကွဲပြားမှု၏သာလျှင် အားကြီးသော မှီရာအကြောင်းတရားတို့ ဖြစ်ကြ၏။ ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်သည်ကား အဓိဂမအမည်ရသည့် အရိယမဂ်ဖိုလ်တို့၏ အားကြီးသော မှီရာ အကြောင်းတရား ဖြစ်၏။ ယင်းသို့ဖြစ်လျှင် ယင်း ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်သည် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏ အဆင့်အတန်း မြင့်မားမှု, အဆင့်အတန်း မမြင့်မားမှု စသည့် အဆင့်အတန်း ထူးထွေကွဲပြားမှု၏ အကြောင်းတရား မဖြစ်တော့ပြီလောဟု မေးရန်ရှိ၏။ အဖြေကား -- ဖြစ်ပါ၏ ဟူပေ။ သို့သော် ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်သည် အဓိဂမအမည်ရသော အရိယမဂ်ဖိုလ်၏ အားကြီးသော မှီရာအကြောင်းတရား ဖြစ်သကဲ့သို့ --- ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏ အဆင့်အတန်း မြင့်မားမှု, အဆင့်အတန်း မမြင့်မားမှုစသည့် အဆင့်အတန်း ထူးထွေကွဲပြားမှု၏ အားကြီးသော မှီရာအကြောင်းတရားကား မဖြစ်ပေ။ (အားကြီးသော မှီရာအကြောင်းတရားသာ မဖြစ်သည်။ အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘက အကြောင်းတရားကား ဖြစ်ပါ၏ဟု ဆိုလိုသည်။)</p> <p>ပရိယတ္တိ, သဝန, ပရိပုစ္ဆာ - ဟူသည့် အကြောင်းတရား (၃)မျိုးတို့သည် ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌သော်လည်းကောင်း, သို့မဟုတ် ဤဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်တွင်းဝယ် ရှေးရှေး အတိတ်ဘဝတို့၌သော်လည်းကောင်း ရှိချင်လည်း ရှိခဲ့ကြပါစေ, မရှိချင်လည်း မရှိခဲ့ကြပါစေ၊ ပုဗ္ဗယောဂဟူသည့် အကြောင်းတရားသည်ကား .. ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း သို့မဟုတ် ဤဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်တွင်းဟု ဆိုအပ်သော ရှေးရှေးအတိတ်ဘဝ၌သော်လည်းကောင်း, ယခုဘဝ၌သော်လည်းကောင်း ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသည့် သင်္ခါရတရားတို့ကို အနိစ္စဟု, ဒုက္ခဟု, အနတ္တဟု လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်ခြင်း <b>သမ္မသနလုပ်ငန်း</b>ဟူသည့် ဝိပဿနာဘာဝနာလုပ်ငန်းရပ်နှင့် ကင်း၍ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့ကို ရရှိခြင်းမည်သည် မရှိစကောင်းပေ။ ပုဗ္ဗယောဂနှင့် အဓိဂမဟူသည့် အကြောင်းအင်္ဂါရပ် နှစ်မျိုးတို့သည်လည်း တစ်ပေါင်းတည်းဖြစ်ကာ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့ကို ဖြစ်ပေါ်လာအောင် အားပေးထောက်ပံ့ကြကာ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့ကို သန့်ရှင်းအောင် ပြုလုပ်ကြသည်။ ထိုကြောင့် ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်သည် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏ အဆင့်အတန်း မြင့်မားမှု, အဆင့်အတန်း မမြင့်မားမှု စသည့် အဆင့်အတန်း ထူးထွေကွဲပြားမှု၏ အားကြီးသော မှီရာအကြောင်းတရား မဖြစ်သော်လည်း အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘကအကြောင်းတရားကား ဖြစ်ပါ၏ဟု ဆိုလိုပေသည်။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂-၃၇၃။ မူလဋီ၊၂၊၁၉၃။)</p> <p>သို့သော် ဤအရာဝယ် မေးမြန်းဖို့ရန် မေးခွန်းတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ ယင်းမေးခွန်းကား --- အရိယသာဝကတိုင်းသည် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်ကို ရရှိနိုင်ပါသလား? --- ဟူသော မေးခွန်းပင် ဖြစ်၏။ သမ္မောဟဝိနောဒနီ အဋ္ဌကထာကြီးက ဤသို့ ဖွင့်ဆိုထားတော်မူပြန်၏။</p> <p><b>အရိယသာဝကော နော ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တော နာမ နတ္ထိ။</b>(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂၊၊)</p> <p>= ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်သို့ မရောက်ရှိသော = ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်ကို မရရှိသော အရိယာသူတော်ကောင်းမည်သည် မရှိစကောင်းပေ။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂။)</p> <hr> <h3>ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တော်လေးပါး</h3> <p>အထက်ပါ သမ္မောဟဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာ၏ ဖွင့်ဆိုချက်မှာ ဝိဘင်းပါဠိတော်တွင် လာရှိသော သစ္စဝါရဒေသနာတော်စသည့် ဒေသနာတော်များကို ရည်ညွှန်းထားပေသည်။ သစ္စဝါရဒေသနာတော်၌ ဘုရားရှင်က ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တော်များကို အောက်ပါအတိုင်း ဟောကြားထားတော်မူပေသည်။</p> <p><b>ဒုက္ခေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ၊ ဒုက္ခသမုဒယေ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ၊ ဒုက္ခနိရောဓေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ၊ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ၊ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ၊ ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။</b> (အဘိ၊၂၊၃၀၇။)</p> <p>၁။ ဒုက္ခသစ္စာ၌ သိသောဉာဏ်သည် <b>အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်</b>မည်၏။<br> ၂။ ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယသစ္စာ၌ သိသောဉာဏ်သည်<b>ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်</b>မည်၏။<br> ၃။ ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓသစ္စာ၌ သိသောဉာဏ်သည် <b>အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်</b>မည်၏။<br> ၄။ ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ (= နိဗ္ဗာန်)သို့ရောက်ကြောင်း ကျင့်စဉ် (= မဂ္ဂသစ္စာ)၌ သိသောဉာဏ်သည် <b>ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်</b>မည်၏။</p> <p>ထို အတ္ထ+ဓမ္မတို့၌ အခေါ်အဝေါ် အသုံးအနှုန်း = <b>နိရုတ္တိ</b>ကို သိသောဉာဏ်သည် <b>နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်</b>မည်၏။</p> <p>ထို အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့ကို တစ်ဖန် ပြန်၍ သိသောဉာဏ်သည် <b>ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်</b>မည်၏။ (အဘိ၊၂၊၃၀၇။)</p> <p>ဤအထက်ပါ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့တွင် သစ္စာလေးပါးတို့ကို ထိုးထွင်းသိတတ်သောဉာဏ်တို့သည် အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့ ဖြစ်ကြသည်ဆိုသည့် အချက်ကိုလည်း မှတ်သားထားပါ။ တစ်ဖန် --- ဒုက္ခသစ္စာ အမည်ရသည့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး = ရုပ်တရား နာမ်တရားတို့ကို ထိုးထွင်းသိတတ်သောဉာဏ်သည် အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်မည်ရကား ယင်း အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်မှာလည်း တစ်နည်းအားဖြင့် ဆိုရသော် ဒုက္ခသစ္စာကို ထိုးထွင်း သိသော နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်စသည့် ဝိပဿနာဉာဏ်ပင် ဖြစ်၏၊ တစ်နည်းဆိုရသော် ဝိပဿနာဉာဏ် မဂ်ဉာဏ်တို့ပင် ဖြစ်ကြ၏။ တစ်ဖန် သမုဒယသစ္စာကို သိသောဉာဏ်မှာ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်မည်ရကား ယင်းဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်ဟူသည်မှာလည်း တစ်နည်းအားဖြင့် ပြောဆိုရသော် ပစ္စယ ပရိဂ္ဂဟဉာဏ်စသည့် ဝိပဿနာဉာဏ် သို့မဟုတ် ဝိပဿနာဉာဏ် မဂ်ဉာဏ် တို့ပင် ဖြစ်ကြ၏။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အထက်ပိုင်း ဝိပဿနာဉာဏ်များသို့ ရောက်ရှိသွားသောအခါ ယင်းဝိပဿနာဉာဏ်တို့ကို တစ်ဖန် ပြန်၍ ဝိပဿနာ ရှုနိုင်သောအခါ ယင်းအတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ် ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ် အမည်ရသည့် ဝိပဿနာဉာဏ်တို့ကို တစ်ဖန် ပြန်၍ သိတတ်သည့် ပဋိဝိပဿနာဉာဏ်ဟူသော ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်ကို တစ်ဖန် ပြန်၍ သိရှိ နိုင်မည် ဖြစ်ပေသည်။ ဤအချက်ကိုလည်း မှတ်သားထားပါ။</p> <hr> <h3>ဝဋ္ဋသစ္စာနှင့် ဝိဝဋ္ဋသစ္စာ</h3> <p><b>တတ္ထ ပုရိမာနိ ဒွေ သစ္စာနိ ဝဋ္ဋံ၊ ပစ္ဆိမာနိ ဝိဝဋ္ဋံ။ တေသု ဘိက္ခုနော ဝဋ္ဋေ ကမ္မဋ္ဌာနာဘိနိဝေသော ဟောတိ၊ ဝိဝဋ္ဋေ နတ္ထိ အဘိနိဝေသော။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၉။)</p> <p>= ထိုသစ္စာလေးပါးတို့တွင် ရှေးဖြစ်ကုန်သော ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ နှစ်မျိုးတို့ကား သံသရာဝဋ်၌ လည်ပတ်နေသော <b>ဝဋ္ဋသစ္စာ</b>တည်း။ နောက်ဖြစ်ကုန်သော အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်တည်းဟူသော လောကုတ္တရာ နိရောဓသစ္စာနှင့် ယင်းနိရောဓသစ္စာကို ထွင်းဖောက်သိမြင်တတ်သော အရိယမဂ်ဉာဏ်နှင့် ယှဉ်တွဲနေသော မဂ္ဂင်တရားကိုယ် (၈)ပါးတည်းဟူသော ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓနိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ကြောင်း ကျင့်စဉ်ဖြစ်သည့် လောကုတ္တရာ မဂ္ဂအရိယသစ္စာတို့ကား သံသရာဝဋ်မှ ကင်းရာ ချုပ်ရာဖြစ်သည့် <b>ဝိဝဋ္ဋသစ္စာ</b>တည်း။ ထိုဝဋ္ဋသစ္စာ ဝိဝဋ္ဋသစ္စာ နှစ်မျိုးတို့တွင် ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းနေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝဋ္ဋသစ္စာဖြစ်သည့် ဒုက္ခသစ္စာနှင့် သမုဒယသစ္စာ တရားစုတို့၌ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း စီးဖြန်းခြင်းအမှုကို ပြုလုပ်ရမည် ဖြစ်သည်။ ဝိဝဋ္ဋသစ္စာတရား နှစ်မျိုးတို့၌ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း စီးဖြန်းခြင်းသည် မရှိပေ။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၉။)</p> <hr> <h3>ဝိပဿနာဉာဏ်၏ အရှုခံအာရုံ</h3> <p>အထက်ပါ ပါဠိတော်နှင့် အဋ္ဌကထာတို့၌ လာရှိသည့်အတိုင်း ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းရာ၌ ဒုက္ခသစ္စာတရားစုနှင့် သမုဒယသစ္စာတရားစုတို့ကို ဝိပဿနာရှုပွားရမည် ဖြစ်ပေသည်။</p> <p><b>အနိစ္စာဒိဝသေန ဝိဝိဓေဟိ အာကာရေဟိ ဓမ္မေ ပဿတီတိ ဝိပဿနာ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၅။)</p> <p>= အနိစ္စစသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့် အမျိုးမျိုးသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် ဒုက္ခသစ္စာဓမ္မ+သမုဒယသစ္စာဓမ္မတို့ကို ရှုပွားတတ်သောကြောင့် <b>ဝိပဿနာ</b>မည်၏။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၅။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာ၏ ရှင်းလင်းတင်ပြချက်အရ ဝိပဿနာဟူသည် ဒုက္ခသစ္စာဓမ္မနှင့် သမုဒယသစ္စာဓမ္မတို့ကို အနိစ္စဟု ဒုက္ခဟု အနတ္တဟု အမျိုးမျိုးသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် ရှုပွားသုံးသပ်ခြင်းကို ဆိုလိုပေသည်။</p> <hr> <h3>လောကီဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်းသိရမည့် သစ္စာလေးပါး</h3> <p>၁။ ဒုက္ခသစ္စာ</p> <p><b>သံခိတ္တေန ပဉ္စ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဒုက္ခာ။</b> (သံ၊၃၊၃၆၉။ မ၊၁၊၈၂။)</p> <p>ဤအထက်ပါ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနသုတ္တန် မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန်စသည့် ထိုထိုဒေသနာတော်တို့၌ လာရှိသည့်အတိုင်း - ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓာ, ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓာ, သညုပါဒါနက္ခန္ဓာ, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓာ, ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓာ တည်းဟူ သော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးသည် <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားမည်၏။ ယင်းသို့ဖြစ်လျှင် ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓာစသည့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာဟူသည် အဘယ်နည်းဟု မေးရန်ရှိ၏။</p> <p><b>ယံ ကိဉ္စိ ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ သာသဝံ ဥပါဒါနိယံ၊ အယံ ဝုစ္စတိ ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော။</b> (သံ၊၂၊၃၉။)</p> <p>ဤအထက်ပါ ခန္ဓသုတ္တန်ဒေသနာတော်မြတ်၌ ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူသည်နှင့်အညီ --- အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်, အဇ္ဈတ္တ (=ကိုယ်တွင်း), ဗဟိဒ္ဓ (= ပြင်ပ), ဩဠာရိက (= အကြမ်း), သုခုမ (= အနု), ဟီန (= အယုတ်), ပဏီတ (= အမြတ်), ဒူရ (= အဝေး), သန္တိက (= အနီး), ဟူသည့် (၁၁)မျိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်နေသည့် အာသဝေါတရားတို့၏ အာရုံဖြစ်ကြသည့်, တဏှာဒိဋ္ဌိတို့သည် ကပ်ရောက်အပ်သော ကံသည် ငါ၏ အကျိုးဟု စွဲယူအပ်သည့် ရုပ်တရားအစုအပုံသည် <b>ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓာ</b>မည်၏။ အလားတူပင် (၁၁)မျိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်နေသည့် ဝေဒနာတရားအစုအပုံ, သညာတရားအစုအပုံ, သင်္ခါရတရား အစုအပုံ, ဝိညာဏ်တရားအစုအပုံ အသီးအသီးကိုလည်း <b>ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓာ, သညုပါဒါနက္ခန္ဓာ, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓာ, ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓာ</b>ဟု အသီးအသီး ခေါ်ဆိုကြောင်းကိုလည်း ယင်းခန္ဓသုတ္တန်ဒေသနာတော်မြတ်တွင် ဆက်လက် ဟောကြားထားတော်မူပေသည်။ (သံ၊၂၊၃၉။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အရပ်ရပ်သော ဒေသနာတော်များနှင့်အညီ (၁၁)မျိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်နေသည့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး = ရုပ်တရား နာမ်တရားတို့သည် <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>မည်၏။</p> <h3>၂။ သမုဒယသစ္စာ</h3> <p>ဘုရားရှင်သည် သစ္စဝိဘင်းပါဠိတော်၌ <b>သမုဒယသစ္စာ</b>ကို ငါးမျိုးခွဲကာ ဟောကြားထားတော်မူခဲ့၏။</p> <p>၁။ တဏှာကိုလည်း သမုဒယသစ္စာဟု ဟောကြားထားတော်မူ၏။ (အဘိ၊၂၊၁၁၂။)<br> ၂။ တဏှာနှင့်တကွ ကြွင်းကိလေသာအားလုံးကိုလည်း သမုဒယသစ္စာဟု ဟောကြားထားတော်မူ၏။ (အဘိ၊၂၊၁၁၃။)<br> ၃။ တဏှာနှင့်တကွ ကြွင်းကိလေသာတို့ကိုလည်းကောင်း, ကြွင်းအကုသိုလ်တရားအားလုံးကိုလည်းကောင်း သမုဒယသစ္စာဟု ဟောကြား ထားတော်မူ၏။ (အဘိ၊၂၊၁၁၄။)<br> ၄။ တဏှာ ကြွင်းကိလေသာ ကြွင်းအကုသိုလ်တရားအားလုံးကိုလည်းကောင်း, အာသဝေါတရားတို့၏ အာရုံဖြစ်သော အလောဘ အဒေါသ အမောဟဟူသည့် ကုသလမူလတရား (၃)ပါးကိုလည်းကောင်း သမုဒယသစ္စာဟု ဟောကြားထားတော်မူ၏။ (အဘိ၊၂၊၁၁၄။)<br> ၅။ တဏှာ, ကြွင်းကိလေသာ, ကြွင်းအကုသိုလ်တရား, အာသဝေါတရားတို့၏အာရုံဖြစ်သော ကုသလမူလတရား (၃)ပါး, အာသဝေါတရားတို့၏အာရုံဖြစ်သော ကြွင်းကုသိုလ်တရားအားလုံးကိုလည်း သမုဒယသစ္စာဟု ဟောကြားထားတော်မူ၏။ (အဘိ၊၂၊၁၁၅။)</p> <p>ဤအထက်ပါ သစ္စဝိဘင်းဒေသနာတော်ကို ရည်ညွှန်းလျက် သမ္မောဟ ဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာနှင့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာတို့ကလည်း ဤသို့ ဖွင့်ဆိုထား တော်မူကြ၏။</p> <p><b>တတ္ထ ယသ္မာ ကုသလာကုသလကမ္မံ အဝိသေသေန သမုဒယသစ္စန္တိ သစ္စဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တံ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၅။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၁၆။)</p> <p>= စေတနာ, စေတနာနှင့်ယှဉ်ဖက် သမ္ပယုတ်တရားဟု အထူးမပြောတော့ဘဲ သံသရာဝဋ်ကို လည်ပတ်စေတတ်သည့် ကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံမှန်သမျှကို သမုဒယသစ္စာဟု သစ္စဝိဘင်းပါဠိတော်၌ ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူပေသည်။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၅။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၁၆။)</p> <p>အင်္ဂုတ္တရနိကာယ် တိကနိပါတ် တိတ္ထာယတနသုတ္တန်၌ကား ဘုရားရှင်က ဤသို့ ဟောကြားထားတော်မူ၏။ ---</p> <p><b>ကတမဉ္စ ဘိက္ခဝေ ဒုက္ခသမုဒယံ အရိယသစ္စံ၊ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ၊ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ၊ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ၊ နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ၊ သဠာယတနပစ္စယာ ဖေဿာ၊ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ၊ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ၊ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ၊ ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ၊ ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ သမ္ဘဝန္တိ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ဘိက္ခဝေ ဒုက္ခသမုဒယံ အရိယသစ္စံ။</b> (အံ၊၁၊၁၇၈။)</p> <p>= ရဟန်းတို့ ...ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယအရိယသစ္စာတရားဟူသည် အဘယ်နည်း?<br> ၁။ အဝိဇ္ဇာ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် သင်္ခါရတို့ ဖြစ်ကုန်၏။<br> ၂။ သင်္ခါရတို့ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ် ဖြစ်၏။<br> ၃။ ဝိညာဏ် ဖြစ်ခြင်းကြောင့် နာမ်+ရုပ် ဖြစ်၏။<br> ၄။ နာမ်+ရုပ် ဖြစ်ခြင်းကြောင့် သဠာယတန (= အာယတန ၆-စုံ) ဖြစ်၏။<br> ၅။ သဠာယတန ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဖဿ ဖြစ်၏။<br> ၆။ ဖဿ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဝေဒနာ ဖြစ်၏။<br> ၇။ ဝေဒနာ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် တဏှာ ဖြစ်၏။<br> ၈။ တဏှာ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဥပါဒါန် ဖြစ်၏။<br> ၉။ ဥပါဒါန် ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဘဝ (= ကမ္မဘဝ+ဥပပတ္တိဘဝ) ဖြစ်၏။<br> ၁၀။ ကမ္မဘဝ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဇာတိ ဖြစ်၏။<br> ၁၁။ ဇာတိ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် (၁၂) ဇရာ+မရဏ ဖြစ်၏။</p> <p>သောက-ပရိဒေဝ-ဒုက္ခ-ဒေါမနဿ-ဥပါယာသတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ ဤသို့လျှင် ချမ်းသာမဖက် သက်သက်သော ဒုက္ခတုံး ဒုက္ခအစုအပုံ၏ ဖြစ်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့ ... ဤ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွယ်မှု = <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သဘောတရား</b>ကို ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားဟူ၍ ခေါ်ဆိုအပ်ပေ၏။ (အံ၊၁၊၁၇၈။)</p> <p>သမ္မောဟဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာနှင့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာတို့ကလည်း ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိတော် (ပဋိသံ၊၅၀။)ကို ရည်ညွှန်းကာ ဤသို့ ဂါထာဖြင့် ယင်း ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သဘောတရားတို့ကို အကျဉ်းချုပ်ကာ ဖော်ပြထားကြပေသည်။</p> <p><b>အတီတေ ဟေတဝေါ ပဉ္စ၊ ဣဒါနိ ဖလပဉ္စကံ။</b></p> <p><b>ဣဒါနိ ဟေတဝေါ ပဉ္စ၊ အာယတိံ ဖလပဉ္စကံ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၂။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၁၄။)</p> <p>ယင်းဂါထာ၏ ဆိုလိုရင်းသဘောတရားမှာ ဤသို့ဖြစ်၏။ ---</p> <p>အတိတ်က ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့သော အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံဟူသော အတိတ်အကြောင်းတရားငါးပါးကြောင့် ဝိညာဏ်, နာမ်+ရုပ်, သဠာယတန, ဖဿ, ဝေဒနာဟူသော ပစ္စုပ္ပန်အကျိုးတရားငါးပါး ထင်ရှားဖြစ်၏။</p> <p>ပစ္စုပ္ပန်တွင် ပြုစုပျိုးထောင်လိုက်သော အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံဟူသော ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းတရားငါးပါးကြောင့် ဝိညာဏ်, နာမ်+ရုပ်, သဠာယတန, ဖဿ, ဝေဒနာ --- ဟူသော အနာဂတ်အကျိုးတရား ငါးပါး ထင်ရှားဖြစ်၏။</p> <p>ဤကား အထက်ပါ ဂါထာ၏ ဆိုလိုရင်း သဘောတရားတည်း။ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွယ်မှု = ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သဘောတရားကို အကျဉ်းချုပ်လိုက်ပါက အကြောင်းတရားနှင့် အကျိုးတရားမျှသာရှိ၏။ အကြောင်းတရား တို့ကား သမုဒယသစ္စာတရားစုတို့တည်း၊ အကျိုးတရားတို့ကား ဒုက္ခသစ္စာ တရားစုတို့တည်း။ ထိုကြောင့် အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံတို့ကား သမုဒယသစ္စာတရားစုတို့တည်း။ ဝိညာဏ်, နာမ်+ရုပ်, သဠာယတန, ဖဿ, ဝေဒနာတို့ကား ဒုက္ခသစ္စာတရားစုတို့တည်း။ ဤသို့ မှတ်သားထားပါ။</p> <h3>၃။ နိရောဓသစ္စာ</h3> <p>၁။ တဏှာ၏ အကြွင်းအကျန်မရှိ အကုန်အစင် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကိုလည်းကောင်း,<br> ၂။ တဏှာ, ကြွင်းကိလေသာတို့၏ အကြွင်းအကျန်မရှိ အကုန်အစင် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကိုလည်းကောင်း,<br> ၃။ တဏှာ, ကြွင်းကိလေသာ, ကြွင်းအကုသိုလ်တရားတို့၏ အကြွင်းအကျန်မရှိ အကုန်အစင် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကိုလည်းကောင်း,<br> ၄။ တဏှာ, ကြွင်းကိလေသာ, ကြွင်းအကုသိုလ်တရား, အာသဝေါတရားတို့၏ အာရုံဖြစ်သော ကုသလမူလတရား (၃)ပါးတို့၏ အကြွင်းအကျန်မရှိ အကုန်အစင် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကိုလည်းကောင်း,<br> ၅။ တဏှာ, ကြွင်းကိလေသာ, ကြွင်းအကုသိုလ်တရား, အာသဝေါတရားတို့၏ အာရုံဖြစ်သော ကုသလမူလတရား(၃)ပါး, အာသဝေါတရား တို့၏ အာရုံဖြစ်သော ကြွင်းကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့၏ အကြွင်း အကျန်မရှိ အကုန်အစင် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကိုလည်းကောင်း နိရောဓသစ္စာ ဟု သစ္စဝိဘင်းပါဠိတော်၌ ဟောကြားထားတော်မူ၏။ (အဘိ၊၂၊၁၁၂-၁၁၄-၁၁၅။)</p> <p>တစ်ဖန် အင်္ဂုတ္တရနိကာယ် တိကနိပါတ် တိတ္ထာယတနသုတ္တန်တွင် ဤသို့ ဟောကြားထားတော်မူပြန်၏။</p> <p><b>ကတမဉ္စ ဘိက္ခဝေ ဒုက္ခနိရောဓံ အရိယသစ္စံ။ အဝိဇ္ဇာယ တွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ သင်္ခါရနိရောဓော၊ သင်္ခါရနိရောဓာ ဝိညာဏနိရောဓော၊ ဝိညာဏနိရောဓာ နာမရူပနိရောဓော၊ နာမရူပနိရောဓာ သဠာယတနနိရောဓော၊ သဠာယတနနိရောဓာ ဖဿနိရောဓော၊ ဖဿနိရောဓာ ဝေဒနာနိရောဓော၊ ဝေဒနာနိရောဓာ တဏှာနိရောဓော၊ တဏှာနိရောဓာ ဥပါဒါနနိရောဓော၊ ဥပါဒါနနိရောဓာ ဘဝနိရောဓော၊ ဘဝနိရောဓာ ဇာတိနိရောဓော၊ ဇာတိနိရောဓာ ဇရာမရဏံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ နိရုဇ္ဈန္တိ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ နိရောဓော ဟောတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ဘိက္ခဝေ ဒုက္ခနိရောဓံ အရိယသစ္စံ။</b> (အံ၊၁၊၁၇၈။)</p> <p>= ရဟန်းတို့ ...ဒုက္ခချုပ်ကြောင်း နိရောဓအရိယသစ္စာတရားဟူသည် အဘယ်နည်း?<br> ၁။ အဝိဇ္ဇာ၏သာလျှင် အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ခြင်းကြောင့် သင်္ခါရတို့သည် ချုပ်ကုန်၏။<br> ၂။ သင်္ခါရတို့၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ်သည် ချုပ်၏။<br> ၃။ ဝိညာဏ်၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် နာမ်+ရုပ်သည် ချုပ်၏။<br> ၄။ နာမ်+ရုပ်၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် သဠာယတနသည် ချုပ်၏။<br> ၅။ သဠာယတန၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဖဿသည် ချုပ်၏။<br> ၆။ ဖဿ၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဝေဒနာသည် ချုပ်၏။<br> ၇။ ဝေဒနာ၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် တဏှာသည် ချုပ်၏။<br> ၈။ တဏှာ၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့်် ဥပါဒါန်သည် ချုပ်၏။<br> ၉။ ဥပါဒါန်၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဘဝ (= ကမ္မဘဝ+ဥပပတ္တိဘဝ) သည် ချုပ်၏။<br> ၁၀။ ကမ္မဘဝ၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဇာတိသည် ချုပ်၏။<br> ၁၁။ ဇာတိ၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် (၁၂) ဇရာ+မရဏသည် ချုပ်၏။<br> သောက-ပရိဒေဝ-ဒုက္ခ-ဒေါမနဿ-ဥပါယာသတို့သည် ချုပ်ကုန်၏။ဤသို့လျှင် ချမ်းသာမဖက် သက်သက်သော ဒုက္ခတုံး ဒုက္ခအစုအပုံ၏ ချုပ်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။</p> <p>ရဟန်းတို့ ... ဤ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွယ်မှု = ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် သဘောတရားတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓအရိယသစ္စာတရားတည်းဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (အံ၊၁၊၁၇၈။)</p> <h3>သတိပဋ္ဌာန်ကျင့်စဉ်ပိုင်း</h3> <p>ဤအထက်ပါ ဒေသနာတော်များတွင် --- အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံဟူသော အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားများ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ထင်ရှားတည်ရှိခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ်, နာမ်+ရုပ်, သဠာယတန, ဖဿ, ဝေဒနာဟူသော အကျိုးဒုက္ခသစ္စာတရားများ ထင်ရှားဖြစ်ပုံကိုလည်းကောင်း, အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံဟူသော အကြောင်း သမုဒယသစ္စာ တရားများ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် နောင်တစ်ဖန် မဖြစ်သော ချုပ်ခြင်းဟု ခေါ်ဆိုအပ်သည့် အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းသွားခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ်, နာမ်+ရုပ်, သဠာယတန, ဖဿ, ဝေဒနာဟူသော အကျိုးဒုက္ခသစ္စာတရား (= ခန္ဓာငါးပါး = ရုပ်နာမ်တရား) တို့၏ ပရိနိဗ္ဗာနစုတိကို နောက်ဆုံးထားကာ နောင်တစ်ဖန်မဖြစ်သော ချုပ်ခြင်းဟု ခေါ်ဆို အပ်သည့် အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းပုံကိုလည်းကောင်း မြင်အောင် ရှုရမည် ဖြစ်ပေသည်။ ထိုသို့ ရှုရန် ဘုရားရှင်က --- မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန်တွင် ဤသို့ ညွှန်ကြားထားတော်မူပေသည်။</p> <p><b>သမုဒယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ကာယသ္မိံ ဝိဟရတိ၊ ဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ကာယသ္မိံ ဝိဟရတိ၊ သမုဒယဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ကာယသ္မိံ ဝိဟရတိ။</b> (မ၊၁၊၇၁။)<br> <b>သမုဒယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ဝေဒနာသု ဝိဟရတိ၊ ဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ဝေဒနာသု ဝိဟရတိ၊ သမုဒယဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ဝေဒနာသု ဝိဟရတိ။</b> (မ၊၁၊၇၅။)<br> <b>သမုဒယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ စိတ္တသ္မိံ ဝိဟရတိ၊ ဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ စိတ္တသ္မိံ ဝိဟရတိ၊ သမုဒယဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ စိတ္တသ္မိံ ဝိဟရတိ။</b> (မ၊၁၊၇၆။)<br> <b>သမုဒယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ဓမ္မေသု ဝိဟရတိ၊ ဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ဓမ္မေသု ဝိဟရတိ၊ သမုဒယဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ဓမ္မေသု ဝိဟရတိ။</b> (မ၊၁၊၇၇-၇၈။)</p> <p>အဋ္ဌကထာများကလည်း ဤသို့ ဖွင့်ဆိုထားတော်မူကြ၏။</p> <p><b>သမုဒယဓမ္မာနုပဿီ ဝါတိအာဒီသု ပန အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ ရူပသမုဒယောတိအာဒိနာ</b> (ပဋိသံ၊၅၃။) <b>နယေန ပဉ္စဟာကာရေဟိ ရူပက္ခန္ဓဿ သမုဒယော စ ဝယော စ နီဟရိတဗ္ဗော။ တဥှိ သန္ဓာယ ဣဓ သမုဒယဓမ္မာနုပဿီ ဝါတိအာဒိ ဝုတ္တံ။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၇။)</p> <p><b>သမုဒယဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါတိ ဧတ္ထ ပန အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ ဝေဒနာသမုဒယောတိအာဒီဟိ</b> (ပဋိသံ၊၅၄။) <b>ပဉ္စဟိ ပဉ္စဟိ အာကာရေဟိ ဝေဒနာနံ သမုဒယဉ္စ ဝယဉ္စ ပဿန္တော သမုဒယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ဝေဒနာသု ဝိဟရတိ၊ ဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ဝေဒနာသု ဝိဟရတိ၊ ကာလေန သမုဒယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ၊ ကာလေန ဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ဝေဒနာသု ဝိဟရတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၃-၂၈၄။)</p> <p>ဤအထက်ပါ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာတို့၏ ဆိုလိုရင်း အဓိပ္ပာယ်မှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။ ---<br> ၁။ အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံစသည့် အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတို့၏ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ကာယ, ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ အမည်ရသည့် အကျိုးခန္ဓာငါးပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတို့၏ ထင်ရှားဖြစ်ပုံကိုလည်း ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်က မြင်အောင် ရှုရမည် ဖြစ်၏။<br> ၂။ အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံစသည့် အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတို့၏ အရဟတ္တမဂ်ကြောင့် အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားခြင်းကြောင့် ကာယ, ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ အမည်ရသည့် အကျိုးခန္ဓာငါးပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတို့၏ ပရိနိဗ္ဗာနစုတိကို နောက်ဆုံးထားကာ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားခြင်းကိုလည်း ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်က မြင်အောင် ရှုရမည် ဖြစ်၏။<br> ၃။ အကြောင်း-အကျိုး နှစ်ရပ်လုံးတို့၏ ခဏမစဲ တသဲသဲ ဖြစ်ပြီး ပျက်နေသည့်သဘောကို ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ကြည့်ကာ အနိစ္စဟု ဒုက္ခဟု အနတ္တဟု လက္ခဏာရေး သုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုရမည်ဖြစ်၏။</p> <h3>အကြောင်းတရားများ ချုပ်ငြိမ်းမည့်အချိန်</h3> <p>အထက်တွင် ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့သည့် ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာတို့နှင့်အညီ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အတိတ်ဘဝ ထိုထိုဝယ် ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့သည့် အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံတည်းဟူသော အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားကြောင့် ဤဘဝတွင် ကာယ, ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ အမည်ရသည့် အကျိုးဒုက္ခသစ္စာတရားတို့၏ ထင်ရှားဖြစ်ပုံကိုလည်းကောင်း,<br> အနာဂတ် သံသရာ ထင်ရှားရှိနေသေးသည့် သူတော်ကောင်းတို့အဖို့ ဤပစ္စုပ္ပန်တွင် ပြုစုပျိုးထောင်ထားသော အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံဟူသော အကြောင်းသမုဒယသစ္စာတရား၏ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ကာယ, ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ အမည်ရသည့် အကျိုးဒုက္ခသစ္စာတရားတို့၏ ထင်ရှားဖြစ်ပုံကိုလည်းကောင်း မြင်အောင် ရှုရမည်သာမက, အကြောင်းသမုဒယသစ္စာတရားတို့၏ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် နောက်ထပ်တစ်ဖန် မဖြစ်သောချုပ်ခြင်းဟု ခေါ်ဆိုအပ်သည့် အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းသွားခြင်းကြောင့် အကျိုးခန္ဓာငါးပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတို့၏ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် နောက်ထပ်တစ်ဖန် မဖြစ်သော ချုပ်ခြင်း ဟု ခေါ်ဆိုအပ်သည့် အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းမှုကိုလည်း ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ရှုရမည် ဖြစ်သည်။ မည်သည့်အချိန်အခါ၌ အကြောင်းတရားတွေသည် ထိုကဲ့သို့ ချုပ်ငြိမ်းသွားကြမည်နည်း? အကျိုးတရားတွေသည် ထိုကဲ့သို့ ချုပ်ငြိမ်းသွားကြမည်နည်း? အဖြေမှာ အောက်ပါ အတိုင်း ဖြစ်၏။ ----</p> <p><b>အဝိဇ္ဇာနိရောဓာ ရူပနိရောဓောတိ အဂ္ဂမဂ္ဂဉာဏေန အဝိဇ္ဇာယ အနုပ္ပါဒနိရောဓတော အနာဂတဿ ရူပဿ အနုပ္ပါဒနိရောဓော ဟောတိ ပစ္စယာဘာဝေ အဘာဝတော။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၄၂၁။)</p> <p>= အဝိဇ္ဇာချုပ်ခြင်းကြောင့် ရုပ်ချုပ်၏ဟူသည် အမြတ်ဆုံးသော အရိယမဂ်ဉာဏ်ဟူသည့် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ကြောင့် အဝိဇ္ဇာ၏ နောက်ထပ်တစ်ဖန် မည်သည့်အခါမျှ မဖြစ်သောချုပ်ခြင်းဟု ခေါ်ဆိုအပ်သည့် အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းသွားခြင်းကြောင့် အနာဂတ်ဖြစ်သော ရုပ်တရား၏ (= ပရိနိဗ္ဗာနစုတိအခိုက် နောက်ဆုံးဖြစ်မည့် ရုပ်တရား၏) နောက်ထပ်တစ်ဖန် မည်သည့်အခါမျှ မဖြစ်သော ချုပ်ခြင်းဟု ခေါ်ဆိုအပ်သည့် အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းမှုကို ဆိုလိုပေသည်။ အကြောင်းတရားတို့၏ ထင်ရှားမဖြစ်ကြခြင်း မရှိကြခြင်းကြောင့် အကျိုးတရားတို့၏လည်း ထင်ရှားမဖြစ်နိုင်ခြင်း ထင်ရှားမရှိနိုင်ခြင်းကြောင့်တည်း။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၂၁။)</p> <h3>ဤရှုကွက်ကို ရှုရမည့် အချိန်ကာလ</h3> <p>ဤရှုကွက်ကို ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာက ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် အကျယ်ရှုပွားနည်းဟု အမည်တပ်ကာ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ပိုင်းတွင် ရှုပွားရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူ၏။ ဝိပဿနာကို အားသစ်စသာ ဖြစ်သေးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသည့် သင်္ခါရတရားတို့ကို ဝိပဿနာဉာဏ်စဉ်အတိုင်း ဝိပဿနာရှုပွားသုံးသပ်လာရာ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ပိုင်းသို့ ရောက်ရှိလာသောအခါ ဤရှုကွက်ကို ရှုရတော့မည် ဖြစ်၏။ အထက်အထက်သော ဝိပဿနာဉာဏ်များကို တက်လှမ်းနိုင်ရေး အရိယမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ကို ရရှိရေးအတွက် ရည်မြော်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်ရခြင်း ဖြစ်၏။ ဝိပဿနာဘာဝနာကို အားသစ်ဆဲမျှသာ ရှိနေသေးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အဖို့ ထိုအချိန်အခါတွင် ပုထုဇန်အဆင့်တွင်သာ ရှိနေသေး၏။ အရိယာသူတော်ကောင်းသည် ယင်းရှုကွက်တို့ကို မရှုကောင်းဟုကား မဆိုလိုပါ။ အထက်ထက်သော မဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ကို ရရှိရေးအတွက် သို့မဟုတ် မိမိဆိုင်ရာ မိမိရရှိထားသည့် ဖလသမာပတ်တို့ကို ဝင်စားနိုင်ရေးအတွက် ရှုနိုင်သည်သာ ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် ဤ၌ ပြောဆိုလိုသော အချက်မှာ ပုထုဇန်အဆင့်တွင်သာ ရှိနေသေးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ပိုင်းသို့ ရောက်ရှိသွားသောအခါ ယင်းရှုကွက်တို့ကို ရှုရတော့မည်သာဖြစ်ကြောင်းကို ပြောဆိုလိုရင်းဖြစ်ပေသည်။</p> <p>ပုထုဇန် ယောဂီသူတော်ကောင်းသည် --- အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံဟူသော အကြောင်းတရားတို့၏ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်၏ စွမ်းအားကြောင့် ချုပ်ငြိမ်းပုံကိုလည်းကောင်း, ယင်း အကြောင်းတရားတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကြောင့် အကျိုးခန္ဓာငါးပါးတို့၏ ပရိနိဗ္ဗာနစုတိကို နောက်ဆုံးထားကာ ချုပ်ငြိမ်းသွားပုံကိုလည်းကောင်း ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ရှုရမည်ဖြစ်ရာ ယင်းရှုကွက်မှာ ယခုဘဝ ရဟန္တာဖြစ်မည့်သူအတွက် ယခုဘဝ အနာဂတ်တွင်, နောင်အနာဂတ်ဘဝ တစ်ခုခုတွင်မှ ရဟန္တာဖြစ်မည့်သူအတွက် ယင်း နောင်အနာဂတ်ဘဝတွင် အရဟတ္တမဂ်ရမည့်အချိန်ဝယ် ယင်း အရဟတ္တမဂ်ကြောင့် ယင်းအကြောင်းတရားတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို မြင်အောင် ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုရမည့် ရှုကွက်ဖြစ်သည်။ ပုထုဇန် ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်၏ ဝိပဿနာဉာဏ်သည် အရဟတ္တမဂ်ကို အာရုံယူနိုင်သည်ဟူ၍ကား မဆိုလိုပါ။ ယင်းနောင်အနာဂတ်တွင် ရရှိမည့် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်၏ စွမ်းအားကြောင့် ယင်းအကြောင်းတရားတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုသဘောကိုသာ မြင်အောင် ရှုရမည်ဟု ဆိုလိုပါသည်။ ယင်းသို့ မြင်ခဲ့သော် တစ်ဖန် ဆက်လက်၍ ယင်းအကြောင်းတရားတို့၏ နောက်ထပ်တစ်ဖန် မည်သည့်အခါမျှ မဖြစ်သောချုပ်ခြင်းဟု ခေါ်ဆိုအပ်သည့် အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ခြင်းကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာငါးပါးတို့၏လည်း ပရိနိဗ္ဗာနစုတိကို နောက်ဆုံးထားကာ နောက်ထပ်တစ်ဖန် မည်သည့်အခါမျှမဖြစ်သော ချုပ်ခြင်းဟု ခေါ်ဆိုအပ်သည့် အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းပုံကို ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ရှုရမည်ဖြစ်သည်။</p> <p>ဤသို့ ချုပ်ငြိမ်းပုံကို မြင်အောင်ရှုရသည့် ရှုကွက်မှာ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ကို အားသစ်နေဆဲဖြစ်သော ပုထုဇန် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အတွက် အနာဂတ် ရှုကွက်သက်သက်သာ ဖြစ်ပေသည်။ အရဟတ္တမဂ်ကလည်း မရရှိသေး, ပရိနိဗ္ဗာန်ကလည်း မစံရသေးသည့်အတွက် --- <b>အနာဂတဿ ရူပဿ အနုပ္ပါဒနိရောဓော ဟောတိ</b> = အနာဂတ်ဖြစ်သော ရုပ်တရား၏ အနုပ္ပါဒနိရောဓ (= နောင်တစ်ဖန် မဖြစ်သော ချုပ်ခြင်းဖြင့် ချုပ်ခြင်း)သည် ဖြစ်၏ စသည်ဖြင့် မဟာဋီကာဆရာတော်က ဖွင့်ဆိုသွားတော်မူခြင်းဖြစ်ပေသည်။</p> <p>ဤအရာဝယ် အကြောင်းတရားများ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် အကျိုးတရားများ ထင်ရှားဖြစ်ပုံကို သိမြင်သော ဝိပဿနာဉာဏ်ကို <b>ပစ္စယတော ဥဒယဒဿနဉာဏ်</b> ဟုလည်းကောင်း, အကြောင်းတရားများ အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ခြင်းကြောင့် အကျိုးတရားတို့၏ အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းမှုကို သိမြင်သော ဝိပဿနာဉာဏ်ကို <b>ပစ္စယတော ဝယဒဿနဉာဏ်</b> ဟုလည်းကောင်း, ယင်းနှစ်ရပ်ပေါင်းကို <b>ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနဉာဏ်</b> ဟုလည်းကောင်း, ခန္ဓာတို့၏ ခဏအားဖြင့် အဖြစ်သက်သက် နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏာကို သိမြင်သော ဝိပဿနာဉာဏ်ကို <b>ခဏတော ဥဒယဒဿနဉာဏ်</b> ဟုလည်းကောင်း, ခန္ဓာတို့၏ ခဏအားဖြင့် ချုပ်ပျက်မှု ဝိပရိဏာမလက္ခဏာကို သိမြင်သော ဝိပဿနာဉာဏ်ကို <b>ခဏတော ဝယဒဿနဉာဏ်</b> ဟုလည်းကောင်း, နှစ်ရပ်ပေါင်းကို <b>ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနဉာဏ်</b> ဟုလည်းကောင်း ခေါ်ဆိုကြောင်းကို ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၆၇။)တွင် ရှင်းလင်းတင်ပြထားပေသည်။</p> <p>ဤကဲ့သို့ ရှုနေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ အသိဉာဏ်ဝယ် ---<br> ၁။ ပစ္စယတော ဥဒယဒဿနဉာဏ်ကြောင့် သမုဒယသစ္စာတရားသည် ထင်ရှားလာ၏။ ခန္ဓာငါးပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားကို တိုက်ရိုက်ဖြစ်စေတတ်သော ဇနကအကြောင်းတရားကို ဝိပဿနာသမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၆၇။)<br> ၂။ ခဏတော ဥဒယဒဿနဉာဏ်ကြောင့် ဒုက္ခသစ္စာတရားသည် ထင်ရှား လာ၏။ ဇာတိဒုက္ခကို ဝိပဿနာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၆၇။)<br> ၃။ ပစ္စယတော ဝယဒဿနဉာဏ်ကြောင့် နိရောဓသစ္စာတရားသည် ထင်ရှားလာ၏။ အကြောင်းတရားတို့၏ အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကြောင့် အကြောင်းတရားရှိသော အကျိုးတရားတို့၏ အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းမှုကို ဝိပဿနာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၆၇။)<br> ၄။ ခဏတော ဝယဒဿနဉာဏ်ကြောင့် ဒုက္ခသစ္စာတရားသည်ပင်လျှင် ထင်ရှားလာ၏။ မရဏဒုက္ခကို ဝိပဿနာသမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ခြင်းကြောင့်တည်း။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၆၇။)<br> ၅။ ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနဉာဏ်, ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနဉာဏ်ဟူသော နှစ်မျိုးသော ဥဒယဗ္ဗယဒဿန ဉာဏ်သည်ကား လောကီမဂ္ဂသစ္စာတရားတည်း။ ထိုကြောင့် ထို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ အသိဉာဏ်ဝယ် မဂ္ဂသစ္စာတရားသည် ထင်ရှား လာ၏။ ထို နှစ်မျိုးသော ဥဒယဗ္ဗယသဘော၌ မသိမိုက်မဲတွေဝေမှု သမ္မောဟတရားကို တဒင်္ဂအားဖြင့် ယင်း ဝိပဿနာသမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာက ပယ်သတ်တတ်သောကြောင့် ဖြစ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၆၇-၂၆၈။)</p> <p>ဤအရာဝယ် --- ယင်းယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ ...<br> ၁။ ယင်း သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်းသိမြင်ခြင်းသဘောကား <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိ</b>,<br> ၂။ ယင်း သစ္စာလေးပါးအာရုံပေါ်သို့ ဝိပဿနာစိတ်ကို ရှေးရှုတင်ပေးခြင်းသဘောကား <b>သမ္မာသင်္ကပ္ပ</b>,<br> ၃။ ယင်း သစ္စာလေးပါးအာရုံကို သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်နေခြင်းသဘောကား <b>သမ္မာဝါယာမ</b>,<br> ၄။ ယင်း သစ္စာလေးပါးအာရုံကို အမှတ်ရနေခြင်းသဘောကား <b>သမ္မာသတိ</b>,<br> ၅။ ယင်း သစ္စာလေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်၏ ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေခြင်းသဘောကား <b>သမ္မာသမာဓိ</b> --<br> ဤသို့လျှင် လောကီမဂ္ဂင်တရားကိုယ် (၅)ပါးတို့သည် ဝိပဿနာစိတ္တက္ခဏတစ်ခု တစ်ခုအတွင်းဝယ် ပြိုင်တူ ပြိုင်တူ ဖြစ်နေကြ၏။ ကြိုတင် ဆောက်တည် ကျင့်သုံးထားအပ်ပြီးသော သီလမဂ္ဂင် (၃)ပါးနှင့် ပေါင်းလိုက် ပါက လောကီမဂ္ဂင်တရားကိုယ် (၈)ပါး ဖြစ်သည်။ ယင်းလောကီမဂ္ဂင်တရားကိုယ် (၈)ပါးတို့ကား လောကီမဂ္ဂသစ္စာတရားစုတို့ ဖြစ်ကြသည်။</p> <h3>ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ် လိုက်နာပြုကျင့်ရမည့် မဂ္ဂသစ္စာ</h3> <p><b>န ဝီထိံ ဇာနာတီတိ သော ဂေါပါလကော မဂ္ဂါမဂ္ဂံ ဝိယ အယံ လောကိယော အယံ လောကုတ္တရောတိ အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ယထာဘူတံ န ပဇာနာတိ၊ အဇာနန္တော လောကိယမဂ္ဂေ အဘိနိဝိသိတွာ လောကုတ္တရံ နိဗ္ဗတ္တေတုံ န သက္ကောတိ။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၅။)</p> <p>= နွားအပေါင်းကို ထိန်းကျောင်းနေသော နွားကျောင်းသားသည် - ဤလမ်းကား ညီညွတ်သော ဘေးကင်းသော လမ်းတည်း၊ ဤလမ်းကား မညီညွတ်သော ဘေးဘျမ်းရှိသော လမ်းတည်းဟု လမ်းမှန် လမ်းမှားကို ကွဲကွဲပြားပြား မသိသကဲ့သို့ --- ထိုသို့ မသိဘဲ နွားအပေါင်းကို ထိန်းကျောင်းခဲ့သော် နွားအပေါင်း၏ ကြီးပွားတိုးတက်မှုသည် မဖြစ်နိုင်သကဲ့သို့ ---</p> <p>ဤဥပမာအတူပင်လျှင် ယောဂါဝစရ ရဟန်းတော်သည် ဤသည်ကား လောကီမဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားတည်း၊ ဤသည်ကား လောကုတ္တရာမဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားတည်းဟု ဖြူစင်မြင့်မြတ်သော အရိယာတို့၏ မဂ္ဂင် (၈)ပါး ကျင့်စဉ်တရားကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြား မသိ၊ ယင်းသို့ မသိခဲ့သော် လောကီမဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားတို့ကို နှလုံးသွင်း ရှုပွားပြီးလျှင် လောကုတ္တရာမဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားကို ဖြစ်စေအံ့သောငှာ မည်သည့်နည်းနှင့်မျှ မစွမ်းနိုင်ပေ။ ယင်းသို့ မစွမ်းနိုင်ခဲ့သော် ဤသာသနာတော်ဝယ် သီလ, သမာဓိ, ဝိပဿနာ, မဂ်, ဖိုလ်, နိဗ္ဗာန်တို့ဖြင့် ကြီးပွားတိုးတက်မှု မဖြစ်နိုင်ပေ။ ယင်းသို့ဖြစ်လတ်သော် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အသေက္ခသီလ, သမာဓိ, ပညာ, ဝိမုတ္တိ, ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနဟူသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့မှ အပပြုအပ်ပြီး ဖြစ်ပေသည်။ (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၅။)</p> <p>ဤအထက်ပါ ကျမ်းဂန်အဆိုအမိန့်တို့နှင့်အညီ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် လောကုတ္တရာမဂ္ဂသစ္စာတရားတို့ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာရေးအတွက် လောကီမဂ္ဂသစ္စာတရားတို့ကို ဝိပဿနာဉာဏ်စဉ်အတိုင်း ပွားများ အားထုတ်ရမည် ဖြစ်ပေသည်။ တစ်နည်းဆိုရသော် ဝိပဿနာသမ္မာဒိဋ္ဌိ ဦးဆောင်သည့် လောကီမဂ္ဂသစ္စာတရားတို့ဖြင့် အထက်တွင် တင်ပြထားသည့် အရိယသစ္စာတရား (၄)ပါးတို့ကို သိအောင် ရှေးဦးစွာ ကြိုးပမ်းရမည် ဖြစ်ပေသည်။ ထိုသို့ ကြိုးပမ်းရာ၌ လောကီမဂ္ဂသစ္စာတရားတို့က လောကုတ္တရာမဂ္ဂသစ္စာတရားများကို ဖြစ်ပေါ်စေကြမည် ဖြစ်၏။ လောကုတ္တရာမဂ္ဂသစ္စာတရားတို့က လောကုတ္တရာမဂ္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိဖြင့် ထိုးထွင်းသိရမည့် လောကုတ္တရာနိရောဓသစ္စာ, လောကုတ္တရာမဂ္ဂသစ္စာများ ပါဝင်သည့် အရိယသစ္စာ (၄)ပါးတို့ကို ထိုးထွင်းသိကြမည်ဖြစ်ပေသည်။</p> <h3>ပါရမီ လိုအပ်ပါသလား?</h3> <p>အထက်တွင် တင်ပြခဲ့သော သမ္မောဟဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာ၏ အဆိုအမိန့်ကို ပြန်လည်၍ အာရုံယူကြည့်ပါ။ ---</p> <p><b>ပုဗ္ဗယောဂေန ပုဗ္ဗေ စေဝ ဧတရဟိ စ သင်္ခါရသမ္မသနံ ဝိနာ ပဋိသမ္ဘိဒါ နာမ နတ္ထိ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၃။)</p> <p>ရှေးရှေး အတိတ်ဘဝ၌သော်လည်းကောင်း, ယခုပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌သော်လည်းကောင်း ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာဟူသည့် သင်္ခါရတရားတို့ကို အနိစ္စဟု ဒုက္ခဟု အနတ္တဟု လက္ခဏာရေး သုံးတန်တင်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်ခြင်း သမ္မသနလုပ်ငန်းရပ်နှင့်ကင်း၍ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့ကို ရရှိခြင်းမည်သည် မရှိစကောင်းပေ။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၃။)</p> <p>ဤအဆိုအမိန့်ကို ပြန်လည်၍ အမှတ်ရပါ။ တစ်ဖန် ..</p> <p><b>အရိယသာဝကော နော ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တော နာမ နတ္ထိ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂)</p> <p>ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်သို့ မရောက်ရှိသော = ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်ကို မရရှိသော အရိယာသူတော်ကောင်းမည်သည် မရှိစကောင်းပေ။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂။)</p> <p>ဤအဆိုအမိန့်နှစ်ရပ်ကို ပြန်လည်၍ အမှတ်ရပါ။ ရှေးရှေးအတိတ်ဘဝ၌လည်းကောင်း, ယခု ပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌လည်းကောင်း သင်္ခါရတရားတို့ကို လက္ခဏာယာဉ်တင်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်ခြင်း သမ္မသနလုပ်ငန်းရပ်နှင့် ကင်း၍ သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်းသိမြင်သည့် အရိယာသူတော်ကောင်း မဖြစ်နိုင်ဟု မှတ်သားပါ။</p> <p>တစ်ဖန် အပဒါန်အဋ္ဌကထာ၌လည်း ဤသို့ ဖွင့်ဆိုထား၏။</p> <p><b>တသ္မာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဗုဒ္ဓသာဝကာနံ သဗ္ဗေသံ ပတ္ထနာ စ အဘိနီဟာရော စ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော။</b> (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၅။)</p> <p>= ပစ္စေကဗုဒ္ဓဘုရားရှင်တို့အားလည်းကောင်း, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝက အားလုံးတို့အားလည်းကောင်း ---<br> ၁။ မိမိလိုလားတောင့်တသည့် ဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်ကို ဆုတောင်းပန်ထွာခြင်း = ပတ္ထနာကိုလည်းကောင်း,<br> ၂။ မိမိလိုလားတောင့်တသည့် ဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်သို့ရောက်အောင် ရှေးရှုသယ်ဆောင်ပေးတတ်သည့် ပါရမီတရားအပေါင်းတည်းဟူသော အဘိနီဟာရကိုလည်းကောင်း အလိုရှိအပ်ပေသည်။ (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၅။)</p> <p><b>ဣမေသံ ပန သဗ္ဗေသမ္ပိ အဓိကာရော စ ဆန္ဒတာတိ ဒွင်္ဂသမန္နာဂတောယေဝ အဘိနီဟာရော ဟောတိ။</b> (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၈။)</p> <p>ဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကအားလုံးတို့အား ..<br> ၁။ အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်ရှိခြင်း,<br> ၂။ မိမိမျှော်မှန်းထားသည့် ဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်ကို လိုလားတောင့်တသည့် ဆန္ဒဓာတ် ပြင်းပြခြင်း<br> တည်းဟူသော ဤအင်္ဂါရပ်နှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံပါမှသာလျှင် အဘိနီဟာရ = မိမိလိုလားတောင့်တသည့် ဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်သို့ ရောက်အောင် ရှေးရှုသယ်ဆောင်ပေးတတ်သည့် ပါရမီတရားအပေါင်းနှင့် ပြည့်စုံသည် မည်ပေသည်။ (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၈။)</p> <p>ထိုကြောင့် ဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကတို့သည် အထက်ပါ အဓိကာရ ကောင်းမှုကုသိုလ်နှင့် ဆန္ဒဓာတ်တည်းဟူသော ပါရမီတရားအပေါင်းကို ရှေးဦးစွာ ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးတော်မူရမည် ဖြစ်ပေသည်။</p> <h3>အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်</h3> <p>ဤအရာဝယ် အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်အကြောင်းကို ဆက်လက်ပြီး ရှင်းလင်းတင်ပြလိုပေသည်။ ဘုရားရှင်၏တပည့်သာဝကတို့မှာလည်း ..<br> ၁။ အဂ္ဂသာဝက<br> ၂။ မဟာသာဝက<br> ၃။ ပကတိသာဝက - ဟု သုံးမျိုးသုံးစား ရှိကြ၏။</p> <p>ထိုသုံးမျိုးတို့တွင် ..<br> ၁။ အရှင်သာရိပုတ္တရာ, အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်တို့ကဲ့သို့သော အဂ္ဂသာဝကတို့သည် အဂ္ဂသာဝကဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်ကို ရရှိရေး အတွက် တစ်သင်္ချေနှင့် ကမ္ဘာတစ်သိန်းတို့ကာလပတ်လုံး,<br> ၂။ အရှင်မဟာကဿပ, အရှင်အနုရုဒ္ဓါ, အရှင်မဟာကစ္စည်း, အရှင်အာနန္ဒာ, အရှင်ပုဏ္ဏ အစရှိကုန်သော မဟာသာဝကကြီးတို့သည် မဟာသာဝကဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်ကို ရရှိရေးအတွက် ကမ္ဘာတစ်သိန်းတို့ကာလပတ်လုံး,<br> ၃။ ပကတိသာဝကတို့သည် မိမိတို့ မျှော်မှန်းထားသည့် ဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်သို့ ရောက်အောင် ရှေးရှုသယ်ဆောင်ပေးမည့် အဘိနီဟာရ တရားတို့ ပြည့်စုံလုံလောက်သည့် ဘဝတို့ ကာလပတ်လုံး<br> မိမိတို့ မျှော်မှန်းထားသည့် လိုလားတောင့်တသည့် အဂ္ဂသာဝကဗောဓိဉာဏ်, မဟာသာဝကဗောဓိဉာဏ်, ပကတိသာဝကဗောဓိဉာဏ်ဟူသည့် ဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ် အသီးအသီးသို့ ရောက်အောင် ရှေးရှုသယ်ဆောင်ပေးနိုင်သည့် အဘိနီဟာရတည်းဟူသော ပါရမီတရားအပေါင်းကို ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးတော်မူကြရမည် ဖြစ်ပေသည်။ (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၈။)</p> <p>ဤသာဝကသုံးမျိုးတို့တွင် အဂ္ဂသာဝက, မဟာသာဝကနှင့် အချို့အချို့သော ပကတိသာဝကတို့သည် မိမိတို့ လိုလားတောင့်တထားသည့် သို့မဟုတ် ဆုတောင်းပန်ထွာထားသည့် ဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ် အသီးအသီး သို့ ဆိုက်ရောက်တော်မူသောအခါ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်လေးပါးတို့ကိုပါ တစ်ပါတည်း ရရှိတော်မူကြပေသည်။ ထိုသူတော်ကောင်းတို့၏ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏ သန့်ရှင်းမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေတတ်သော အကြောင်းတရားတို့ကား ---အထက်တွင် ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း --- အဓိဂမ, ပရိယတ္တိ, သဝန, ပရိပုစ္ဆာ, ပုဗ္ဗယောဂဟု အကြောင်းအင်္ဂါရပ် (၅)မျိုးတို့ ရှိကြ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၂။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂။)</p> <p>ယင်းအင်္ဂါရပ် (၅)မျိုးတို့တွင် အဓိဂမအင်္ဂါရပ်မှတစ်ပါး ကျန်အင်္ဂါရပ် (၄)ပါးတို့သည် မိမိတို့ ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးရမည့် အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်တို့ပင် ဖြစ်ကြ၏။</p> <p>သို့သော် ရိုးရိုးပကတိသာဝကတို့အဖို့မူ --- <b>ပုဗ္ဗေ စေဝ ဧတရဟိ စ သင်္ခါရသမ္မသနံ ဝိနာ</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၃။) --- ဟူသော သမ္မောဟဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာက ဖွင့်ဆိုထားသည့်အတိုင်း ရှေးရှေး အတိတ်ဘဝတို့ဝယ် သင်္ခါရတရားတို့ကို လက္ခဏာယာဉ်တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်ခြင်း သမ္မသန လုပ်ငန်းရပ်သည် အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်ပင် ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>သို့သော် ကျေးဇူးတော်ရှင် လယ်တီဆရာတော်ဘုရားက ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နဂုဏ်တော်အဖွင့်တွင် လာရှိသည့် အဋ္ဌကထာ ဋီကာ စကားရပ်များကို ရည်ညွှန်းလျက် သာဝကပါရမီဉာဏ်အရာမှာ အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်အရ ---<br> ၁။ ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့<br> ၂။ စရဏမျိုးစေ့<br> နှစ်မျိုးလုံးကိုပင် ဆိုလိုကြောင်းကို မိမိ၏ ပါရမီဒီပနီတွင် ရှင်းလင်း တင်ပြထားပေသည်။</p> <h3>ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့နှင့် စရဏမျိုးစေ့</h3> <p><b>တတ္ထ ဝိဇ္ဇာသမ္ပဒါ ဘဂဝတော သဗ္ဗညုတံ ပူရေတွာ ဌိတာ။ စရဏသမ္ပဒါ မဟာကာရုဏိကတံ။ သော သဗ္ဗညုတာယ သဗ္ဗသတ္တာနံ အတ္ထာနတ္ထံ ဉတွာ မဟာကာရုဏိကတာယ အနတ္ထံ ပရိဝဇ္ဇေတွာ အတ္ထေ နိယောဇေတိ။ ယထာ တံ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော။ တေနဿ သာဝကာ သုပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ၊ နော ဒုပ္ပဋိပန္နာ ဝိဇ္ဇာစရဏဝိပန္နာနံ သာဝကာ အတ္တန္တပါဒယော ဝိယ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၉၇။)</p> <p><b>တတ္ထ ယထာ တံ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နောတိ ယထာ အညောပိ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော၊ တေန ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နေဿဝါယံ အာဝေဏိကာ ပဋိပတ္တီတိ ဒေဿတိ။ သာ ပနာယံ သတ္ထု ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပဒါ သာသနဿ နိယျာနိကတာယ သာဝကာနံ သမ္မာပဋိပတ္တိယာ ဧကန္တကာရဏန္တိ ဒေဿတုံ တေနဿာတိအာဒိ ဝုတ္တံ။</b> (မဟာဋီ၊၁၊၂၃၃။)</p> <p>အထက်ပါ အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၏ ဆိုလိုရင်းသဘောတရားမှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။ ---</p> <p>ဘုရားရှင်သည် ဝိဇ္ဇာ (၈)ပါးတည်းဟူသော ဝိဇ္ဇာတရားနှင့်လည်း ပြည့်စုံတော်မူ၏၊ စရဏတရား (၁၅)ပါးတည်းဟူသော စရဏတရားနှင့်လည်း ပြည့်စုံတော်မူ၏။ ထိုဝိဇ္ဇာတရားနှင့် ပြည့်စုံခြင်း, စရဏတရားနှင့် ပြည့်စုံခြင်းဟူသော နှစ်မျိုးသော ပြည့်စုံခြင်းတို့တွင် ဝိဇ္ဇာတရားနှင့် ပြည့်စုံခြင်းသည် ဘုရားရှင်၏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်မြတ်ကို ပြည့်စုံစေ၍ တည်၏ = ပြည့်စုံစေ၏။ ဘုရားရှင်၏ စရဏတရားနှင့် ပြည့်စုံခြင်းသည် မဟာကရုဏာတော်ကို ပြည့်စုံစေ၍ တည်၏ = ပြည့်စုံစေ၏။</p> <p>ထိုဘုရားရှင်သည် သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်မြတ်ဖြင့် သတ္တဝါအားလုံးတို့အား အကျိုးရှိမှု+အကျိုးမရှိမှုကို (= အကျိုးရှိသည့် လုပ်ငန်းရပ်+အကျိုးမရှိသည့် လုပ်ငန်းရပ်ကို) သိရှိတော်မူ၍ မဟာကရုဏာတော်ဖြင့် အကျိုးမရှိသည့် လုပ်ငန်းရပ်ကို ရှောင်ကြဉ်စေ၍ အကျိုးရှိသည့် လုပ်ငန်းရပ်တို့ကို ယှဉ်စေတော်မူ၏ = ပြုစေတော်မူ၏။</p> <p>ဝိဇ္ဇာတရား စရဏတရားနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အခြားအခြားသော ရှေးရှေးဘုရားရှင်သည်လည်း အကျိုးရှိသည့် လုပ်ငန်းရပ်ကို ယှဉ်စေသကဲ့သို့ (= ပြုကျင့်လိုက်နာစေသကဲ့သို့) အလားတူပင် ဤဂေါတမဘုရားရှင်သည်လည်း အကျိုးရှိသည့် လုပ်ငန်းရပ်ကိုသာ = ကျင့်စဉ်ကိုသာ ယှဉ်စေ၏ = လိုက်နာပြုကျင့်စေ၏။</p> <p>ထိုကဲ့သို့ အကျိုးမရှိသည့် ကျင့်စဉ်ကို ရှောင်ကြဉ်စေခြင်း, အကျိုးရှိသည့် ကျင့်စဉ်ကိုသာ ယှဉ်စေခြင်း (= လိုက်နာပြုကျင့်စေခြင်း)ဖြင့် ထိုဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကတို့သည် ဝိဇ္ဇာတရား စရဏတရားတို့နှင့် ပြည့်စုံအောင် ကောင်းမွန်ရိုသေစွာ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ကြသည့် သုပ္ပဋိပန္နဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံတော်မူကြကုန်၏။</p> <p>ဝိဇ္ဇာတရား စရဏတရား ချို့တဲ့ကြကုန်သော တိတ္ထိတို့၏ တပည့်သာဝ က ဖြစ်ကြကုန်သော, မိမိကိုယ်ကိုမိမိ ပူပန်စေတတ် ဆင်းရဲစေတတ်သည့် အတ္တကိလမထာနုယောဂကျင့်စဉ်ကို ကျင့်ကုန်သော အတ္တန္တပအစရှိကုန်သော တိတ္ထိငယ်တို့သည် မကောင်းသော အကျင့်ရှိကုန်သည့် ဒုပ္ပဋိပန္နပုဂ္ဂိုလ်တို့ ဖြစ်ကြကုန်သကဲ့သို့ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကတို့သည်ကား (ဝိဇ္ဇာတရား စရဏတရားနှင့် ပြည့်စုံအောင် ကောင်းမွန်ရိုသေစွာ ကျင့်ကြံ ကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်နေကြသည့် သုပ္ပဋိပန္နပုဂ္ဂိုလ်တို့ ဖြစ်ကြသော ကြောင့်) ကျင့်စဉ် လွဲချော်နေကြသည့် အကျင့်မကောင်းသည့် ဒုပ္ပဋိပန္နပုဂ္ဂိုလ် တို့ကား မဟုတ်ကြလေကုန်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၉၇။)</p> <p>ဘုရားရှင်၏ ယင်းဝိဇ္ဇာတရား စရဏတရားနှင့် ပြည့်စုံခြင်းသည် သာသနာတော်၏ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်ကြောင်း နိယျာနိကတရားကောင်း၏အဖြစ်ကြောင့် တပည့်သာဝကတို့၏ ဝိဇ္ဇာတရား စရဏတရားနှင့် ပြည့်စုံအောင် ကောင်းမွန် မှန်ကန်စွာကျင့်ခြင်း သမ္မာပဋိပတ်၏ ဧကန် အကြောင်းတရားပင်ဖြစ်သည်ဟု ညွှန်ပြလိုသည့်အတွက် အထက်ပါစကားရပ်ကို အဋ္ဌကထာက ဖွင့်ဆိုထားတော်မူခြင်း ဖြစ်ပေသည်။ (မဟာဋီ၊၁၊၂၃၃။)</p> <p>အထက်ပါ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာနှင့် မဟာဋီကာတို့၏ ဖွင့်ဆိုချက်များအတိုင်း ဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကတို့သည် ဝိဇ္ဇာတရား, စရဏတရားနှင့် ပြည့်စုံအောင် ကောင်းမွန်ရိုသေစွာ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ခြင်း သုပ္ပဋိပန္နဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံတော်မူကြသည့် တပည့်သာဝကတို့ ဖြစ်ကြ၏။ သံဃာ့ဂုဏ်တော် (၉)ပါးတို့တွင် ယင်းသုပ္ပဋိပန္နဂုဏ်သည်လည်း ဂုဏ်တော်တစ်ခုအဖြစ် ပါဝင်လျက် ရှိပေသည်။</p> <hr> <h3>ဝိဇ္ဇာ (၃) ပါး, ဝိဇ္ဇာ (၈) ပါး</h3> <p><b>ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်, ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်, အာသဝက္ခယဉာဏ်</b>ဟူသော ဝိဇ္ဇာ (၃)ပါးကား ဘယဘေရဝသုတ္တန် (မ၊၁၊၂၆။)၌ လာရှိပေသည်။</p> <p>ဝိဇ္ဇာ (၈)ပါးကား အမ္ဗဋ္ဌသုတ္တန် (ဒီ၊၁၊၉၄။)၌ လာရှိပေသည်။ ယင်းဝိဇ္ဇာ (၈)ပါးတို့မှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ကြပေသည်။ ----</p> <p>၁။ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b> = ဒုက္ခသစ္စာအမည်ရသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး = ရုပ်တရား+နာမ်တရား, သမုဒယသစ္စာအမည်ရသော အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံ စသော အကြောင်းတရားတည်းဟူသော သင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စ, ဒုက္ခ, အနတ္တ အခြင်းအရာကို ထွင်းဖောက်သိမြင်သောဉာဏ်,<br> ၂။ <b>မနောမယိဒ္ဓိဉာဏ်</b> = စိတ်ဖြင့်ပြီးသော ခန္ဓာကိုယ်ကို အရာအထောင် စသည်ဖြင့် ဖန်ဆင်းနိုင်သောဉာဏ်,<br> ၃။ <b>ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏ်</b> = မြေလျှိုးမိုးပျံခြင်းစသည့် တန်ခိုးအမျိုးမျိုးကို ဖန်ဆင်းနိုင်သောဉာဏ်,<br> ၄။ <b>ဒိဗ္ဗသောတဉာဏ်</b> = နတ်နားကဲ့သို့ အဝေးအနီးရှိသမျှ အသံအလုံးစုံကို ကြားသိနိုင်သောဉာဏ်,<br> ၅။ <b>စေတောပရိယဉာဏ်</b> = သူတစ်ပါး၏စိတ်ကို သိနိုင်သောဉာဏ်,<br> ၆။ <b>ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်</b> = ရှေး၌ နေခဲ့ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အစဉ်လျှောက်၍ သိနိုင်သောဉာဏ်,<br> ၇။ <b>ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်</b> = နတ်မျက်စိကဲ့သို့ အဝေးအနီးရှိသမျှ ရူပါရုံ အမျိုးမျိုးကို အလိုရှိက သိနိုင်သောဉာဏ်,<br> ၈။ <b>အာသဝက္ခယဉာဏ်</b> = အရိယသစ္စာ (၄)ပါးတို့ကို အထွတ်အထိပ်သို့ရောက်အောင် ထွင်းဖောက်သိမြင်သော ကိလေသာ အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ရာကုန်ကြောင်းဖြစ်သည့် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် --</p> <p>ဤ (၈)ပါးတို့ကား ဝိဇ္ဇာ (၈)ပါးတို့ဖြစ်ကြ၏။ ဤဝိဇ္ဇာ (၈)ပါးတို့တွင် အမှတ်(၈)ဝိဇ္ဇာဉာဏ်ဖြစ်သည့် အာသဝက္ခယဉာဏ်သည် တစ်နည်းဆိုရသော် အာသဝက္ခယဉာဏ် အထွတ်တပ်ထားသော အရိယမဂ်ဉာဏ်သည် အထက်တွင် တင်ပြထားခဲ့သည့် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏ သန့်ရှင်းဖို့ရန် အကြောင်းတရားများထဲက အဓိဂမအင်္ဂါရပ်ပင် ဖြစ်ပေသည်။ အမှတ်(၁)ဝိဇ္ဇာဖြစ်သည့် ဝိပဿနာဉာဏ်သည်ကား ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်ပင် ဖြစ်ပေသည်။ သာဝကပါရမီဉာဏ်အရာဝယ် ယင်းပုဗ္ဗယောဂကျင့်စဉ်ဖြစ်သည့် ဝိပဿနာဉာဏ်ဟူသော ဝိဇ္ဇာတရားသည်လည်း အလိုရှိအပ်သည့် အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ် ပါရမီမျိုးစေ့ပင် ဖြစ်ပေသည်။</p> <hr> <h3>စရဏတရား (၁၅) ပါး</h3> <p>သီ၊ ဣန်၊ ဘော၊ ဇာ။ သတ်-စတ္တာ၊ မှတ်ပါ စရဏ။</p> <p>စရဏတရား (၁၅)ပါးတို့ကား မဇ္ဈိမနိကာယ် မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသပါဠိတော် သေခသုတ္တန် (မ၊၂၊၁၇-၁၉။)တွင် လာရှိပေသည်။ ယင်းတို့မှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ကြ၏။ ---</p> <p>၁။ <b>သီလသံဝရ</b> = သီလကို စောင့်စည်းခြင်း,<br> ၂။ <b>ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာ</b> = မျက်စိ, နား, နှာ, လျှာ, ကိုယ်, နှလုံး တည်းဟူသော ဒွါရ (၆)ပါးတို့မှ ကိလေသာများ မဝင်လာအောင် သမထ ဝိပဿနာ ဘာဝနာအာရုံတစ်ခုခု၌ မိမိ၏စိတ်ကို သွတ်သွင်းလျက် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခြင်း,<br> ၃။ <b>ဘောဇနေ မတ္တညုတာ</b> = အစာအာဟာရ၌ အတိုင်းအရှည်ပမာဏကို သိခြင်း, ပစ္စဝေက္ခဏာဆင်ခြင်၍ သုံးစွဲခြင်း,<br> ၄။ <b>ဇာဂရိယာနုယောဂ</b> = ညဉ့်သုံးယာမ် တစ်ယာမ်မျှလောက်သာ ကျိန်းစက်လျက် ရဟန်းတရားကို ပွားများအားထုတ်ခြင်း,<br> ၅-၁၁။ <b>သတ္တသဒ္ဓမ္မ</b> = သူတော်ကောင်းတရား (၇)ပါး,<br> ၁၂-၁၅။ <b>ပထမစျာန်, ဒုတိယစျာန်, တတိယစျာန်, စတုတ္ထစျာန်</b>ဟူသော ရူပါဝစရစျာန်လေးပါး --</p> <p>အားလုံးပေါင်းသော် စရဏတရား (၁၅)ပါးဖြစ်သည်။ ထိုတွင် သူတော် ကောင်းတရား (၇)ပါးမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ပေသည်။</p> <hr> <h3>သူတော်ကောင်းတရား (၇) ပါး</h3> <p>၁။ <b>သဒ္ဓါ</b> = ရတနာသုံးတန်, ကံ ကံ၏အကျိုးတရား စသည်တို့၌ ယုံကြည်ခြင်း။<br> ၂။ <b>ဟိရီ</b> = ဒုစရိုက်တရား, အကုသိုလ်တရားတို့မှ ရှက်ခြင်း,<br> ၃။ <b>ဩတ္တပ္ပ</b> = ဒုစရိုက်တရား, အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကြောက်ရွံ့ခြင်း,<br> ၄။ <b>ဗဟုဿုတ</b> = အကြား+အမြင် = ဗဟုဿုတ များပြားခြင်း,<br> ၅။ <b>အာရဒ္ဓဝီရိယ</b> = အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်နိုင်ရန်, ကုသိုလ်တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံစေရန် (သမထ+ဝိပဿနာ = ဘာဝနာတို့ကို) အပြင်း အထန် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း,<br> ၆။ <b>သတိမာ</b> = (သမထ + ဝိပဿနာ = ဘာဝနာတို့နှင့် ယှဉ်တွဲလျက် ရှိသော) သတိ၏ အားကောင်းခြင်း,<br> ၇။ <b>ပညာ</b> = ဒုက္ခသစ္စာ+သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသည့် သင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စ, ဒုက္ခ, အနတ္တ အခြင်းအရာကို ထိုးထွင်းသိမြင်သည့် ဝိပဿနာဉာဏ်ပညာနှင့် ပြည့်စုံခြင်း,</p> <p>ဤတရား (၇)ပါးတို့ကား သေခသုတ္တန် (မ၊၂၊၁၈-၁၉။)တွင် လာရှိသည့် သူတော်ကောင်းတရား (၇)ပါးတို့ ဖြစ်ကြသည်။ ထိုတွင် ဗဟုဿုတအင်္ဂါရပ်ကို ထပ်မံပြီး ရှင်းလင်းတင်ပြအပ်ပါသည်။</p> <hr> <h3>ဗဟုဿုတအင်္ဂါရပ်</h3> <p><b>ဗဟုဿုတော ဟောတိ သုတဓရော သုတသန္နိစယော၊ ယေ တေ ဓမ္မာ အာဒိကလျာဏာ မဇ္ဈေကလျာဏာ ပရိယောသာနကလျာဏာ သာတ္ထာ သဗျဉ္ဇနာ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ အဘိဝဒန္တိ၊ တထာရူပါဿ ဓမ္မာ ဗဟုဿုတာ ဟောန္တိ ဓာတာ ဝစသာ ပရိစိတာ မနသာနုပေက္ခိတာ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ။</b> (မ၊၂၊၁၉။)</p> <p><b>ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါတိ အတ္ထတော စ ကာရဏတော စ ပညာယ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၄။)</p> <p><b>ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါတိ အတ္ထတော စ ကာရဏတော စ ပညာယ သုဋ္ဌု ပဋိဝိဒ္ဓါ ပစ္စက္ခံ ကတာ။</b> (အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၄။)</p> <hr> <h3>ဆိုလိုရင်းသဘော</h3> <p>အထက်ပါ ပါဠိတော်နှင့် အဋ္ဌကထာတို့၏ ဆိုလိုရင်းသဘောတရားမှာ ဤသို့ဖြစ်၏။</p> <p>ဗဟုဿုတအင်္ဂါရပ်တွင် သုတသည် ------<br> ၁။ <b>အာဂမသုတ</b> = သင်သိ ဗဟုဿုတနှင့်<br> ၂။ <b>အဓိဂမသုတ</b> = ကျင့်သိ = ပညာဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်သည့် ဗဟုဿုတဟု နှစ်မျိုးရှိပေသည်။</p> <p>ယင်းနှစ်မျိုးလုံးကို အထက်ပါ ပါဠိတော်တွင် ပေါင်းစပ်ကာ ဟောကြားထားတော်မူပေသည်။</p> <p>ဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကတစ်ဦးသည် အကြား+အမြင်=ဗဟုဿုတ များပြား၏၊ အကြား+အမြင် = ဗဟုဿုတကို နှုတ်ငုံဆောင်ထား၏။ အစ အလယ် အဆုံး သုံးပါးအစုံ ကောင်းခြင်းဂုဏ်နှင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဟောကြားထားတော်မူသည့် အနက်သဒ္ဒါနှင့်လည်း ပြည့်စုံနေသည့် ဘုရားရှင်၏ တရား တော်များသည် ရှိကြ၏။ ထိုတရားတော်တို့သည်ကား ထက်ဝန်းကျင် အဘက် ဘက်မှ စင်ကြယ်နေသည့် မြတ်သောကျင့်စဉ်တို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖော်ပြနေကြ၏။ ဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကတစ်ဦးသည် ထိုကဲ့သို့သော တရားတို့ကို နှုတ်ငုံဆောင်ထား၏၊ နှုတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် အလွတ်ရအောင် လေ့ကျက်၏။ ဤသို့ နှုတ်ငုံဆောင်ထားနိုင်သည့် သဘောကိုကား <b>အာဂမ သုတ</b>ဟု ခေါ်ဆိုပေသည်။ ဆရာသမားထံမှ နားဖြင့် ကြားနာကာ နှုတ်ငုံရ အောင် သင်ယူထားသည့် အကြားဗဟုဿုတ ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>ယင်း အကြားဗဟုဿုတကို အခြေခံ၍ ကြားနာထားသည့် တရားတို့ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်အောင် ဆက်လက်ကြိုးစား၏။ ထိုသို့ ကြိုးစားရာ၌ အထက်ပါ မူလပဏ္ဏာသအဋ္ဌကထာ (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၄။)နှင့် အင်္ဂုတ္တရအဋ္ဌကထာ (အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၄။)တို့၌ ဖွင့်ဆိုထားသည့်အတိုင်း အထူးအားဖြင့် အတ္ထ အမည်ရသည့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး = ဒုက္ခသစ္စာတရားနှင့် ကာရဏ အမည်ရသည့် အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံတည်းဟူသော အကြောင်းသမုဒယသစ္စာတရားတို့ကို စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှု၏၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိ၏။ ဤသို့ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်မှုကိုကား <b>အဓိဂမသုတ</b> = ကျင့်သိဗဟုဿုတ = သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ကာ ရရှိလာသည့် အမြင်ဗဟုဿုတဟု ခေါ်ဆိုပေသည်။</p> <p>ဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကတစ်ဦးသည် ဤကဲ့သို့သော အကြားဗဟုဿုတ+အမြင်ဗဟုဿုတဟူသော အကြားအမြင် ဗဟုဿုတတရားများနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အကြားအမြင် ဗဟုဿုတ ပေါများကြွယ်ဝ၏ ဤစကားရပ်သည်ကား အထူးသဖြင့် နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်ဖြင့် ခန္ဓာငါးပါး = ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်အောင် ပိုင်းပိုင်းခြားခြား ကွဲကွဲပြားပြား သိခြင်းနှင့် ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်ဖြင့် ယင်းရုပ်နာမ်တို့၏ အကြောင်းတရားတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်ခြင်း သိခြင်းကို ရည်ညွှန်းထားပေသည်။ ဒုက္ခသစ္စာတရားနှင့် သမုဒယသစ္စာတရားတို့ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ဖြင့် ထွင်းဖောက်သိခြင်းကိုပင် သို့မဟုတ် ထွင်းဖောက်သိတတ်သည့် ဉာဏ်ကိုပင် ဗဟုဿုတအင်္ဂါရပ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဟု ဆိုလိုသည်။</p> <hr> <h3>သတိ သတိ သတိ</h3> <p>တစ်ဖန် မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသအဋ္ဌကထာကလည်း သူတော်ကောင်းတရား (၇)ပါးတွင် ပါဝင်သည့် သတိဟူသော တရားကို ဤသို့ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုထားပေသည်။</p> <p><b>ဣတိ ဣမေ ရူပါရူပဓမ္မာ ဧဝံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဧဝံ နိရုဒ္ဓါတိ သရတိ စေဝ အနုဿရတိ စ၊ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ သမုဋ္ဌာပေတီတိ အတ္ထော။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁။)</p> <p>သတိဆိုသည့် သူတော်ကောင်းတရားကလည်း ရုပ်နာမ်တို့၏ ဤ အကြောင်းကြောင့် ဤသို့ ဖြစ်၏၊ ဤအကြောင်းကြောင့် ဤသို့ ချုပ်၏ဟု အမှတ်ရကြောင်းကို ဖွင့်ဆိုထား၏။</p> <p>ဤသူတော်ကောင်းတရား (၇)ပါးထဲတွင် ဝိပဿနာဉာဏ်ပညာလည်း ပါဝင်နေပေသည်။ ဗဟုဿုတအင်္ဂါရပ်ဖြင့် သိမ်းဆည်းထားသည့် ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသည့် အကြောင်းတရားနှင့်တကွသော ရုပ်+နာမ်ဓမ္မ = သင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စ, ဒုက္ခ, အနတ္တ အခြင်းအရာတို့ကို ဤဝိပဿနာဉာဏ်က ထိုးထွင်းသိနေပေသည်။ ဤသို့ ထိုးထွင်းသိသည့် ပညာကို မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသအဋ္ဌကထာ (မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂။)က ဝိပဿနာဉာဏ်များသာမက အရိယမဂ်ဉာဏ်ပါ ပါဝင်ကြောင်းကို ဖွင့်ဆိုထားပေသည်။ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏ သန့်ရှင်းဖို့ရန် အကြောင်းတရား (၅)မျိုးတို့တွင် ဝိပဿနာဉာဏ်များသည် ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်၌ ပါဝင်ပြီး အရိယမဂ်ဉာဏ်က အဓိဂမ အင်္ဂါရပ်တွင် ပါဝင်နေပေသည်။ သို့သော် ဤနေရာမှာကား ပါရမီ အကြောင်းကိုသာ ဆွေးနွေးတင်ပြနေသည့်အတွက် ဝိပဿနာဉာဏ်ကို စရဏတရားဖြစ်ကြောင်းကို ပြောဆိုလိုရင်း ဖြစ်ပေသည်။</p> <hr> <h3>ဝိဇ္ဇာနှင့် စရဏ - နှစ်ဘက်ရတရား</h3> <p>ဤရှင်းလင်းတင်ပြချက်များအတိုင်း ပြောဆိုရသော် ဝိပဿနာဉာဏ်သည် စရဏတရား (၁၅)ပါးတွင်လည်း ပါဝင်၏၊ ဝိဇ္ဇာတရား (၈)ပါးတွင်လည်း ပါဝင်၏၊ ဝိဇ္ဇာ-စရဏ နှစ်ဘက်ရတရားဖြစ်သည်ဟု မှတ်သားထားပါလေ။</p> <hr> <h3>သေခသုတ္တန်ကောက်နုတ်ချက်</h3> <p>ဤအထက်ပါ ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ စရဏမျိုးစေ့နှင့် ပတ်သက်သော ရှင်းလင်းတင်ပြချက် အရပ်ရပ်တို့တွင် ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ပိုင်း၌ ဝိဇ္ဇာ (၈)ပါးတို့တွင် ဝိပဿနာဉာဏ်ဟူသော ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ကိုသာ ပဓာနထားကာ ရှင်းလင်းတင်ပြထားပေသည်။ ဤရှင်းလင်းချက်များအရ ရိုးရိုး သာမန်ပကတိသာဝကတို့ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို ရရှိရေးအတွက် အဓိက အလိုရှိအပ်သည့် ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့မှာ ဝိဇ္ဇာ (၈)ပါးတို့တွင် ဝိပဿနာဉာဏ်ဟူသော ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့သာ ဖြစ်ပေသည်။ အခြားအခြားသော ဝိဇ္ဇာတရားများကို ရရှိလျှင်လည်း ကောင်းသည်သာဖြစ်၏၊ မရရှိလျှင်လည်း ယင်း ရိုးရိုး ပကတိသာဝကတို့၏ မဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ် နိဗ္ဗာန်ကို ရရှိရေးအတွက် အနှောင့်အယှက် အတားအဆီးကား မဖြစ်နိုင်ဟု မှတ်သားပါ။ ဤအဆိုပြုချက်နှင့် ပတ်သက်သည့် ခိုင်လုံသည့် ကျမ်းဂန်အထောက်အထား တစ်ရပ်သည်ကား အောက်တွင် တင်ပြထားသော မဇ္ဈိမနိကာယ် မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသပါဠိတော်၌ လာရှိသော သေခသုတ္တန်ကောက်နုတ်ချက် (မ၊၂၊၁၉-၂၀။)ပင် ဖြစ်ပေသည်။</p> <p><b>ယတော ခေါ မဟာနာမ အရိယသာဝကော --</b></p> <p><b>၁။ ဧဝံ သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ၊</b><br> <b>၂။ ဧဝံ ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရော ဟောတိ၊</b><br> <b>၃။ ဧဝံ ဘောဇနေ မတ္တညူ ဟောတိ၊</b><br> <b>၄။ ဧဝံ ဇာဂရိယံ အနုယုတ္တော ဟောတိ၊</b><br> <b>၅-၁၁။ ဧဝံ သတ္တဟိ သဒ္ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ၊</b><br> <b>၁၂-၁၅။ ဧဝံ စတုန္နံ စျာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ ဟောတိ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ။</b></p> <p><b>အယံ ဝုစ္စတိ မဟာနာမ အရိယသာဝကော သေခေါ ပါဋိပဒေါ။ အပုစ္စဏ္ဍတာယ သမာပန္နော ဘဗ္ဗော အဘိနိဗ္ဘိဒါယ၊ ဘဗ္ဗော သမ္ဗောဓာယ၊ ဘဗ္ဗော အနုတ္တရဿ ယောဂက္ခေမဿ အဓိဂမာယ။</b> (မ၊၂၊၁၉-၂၀။)</p> <p>= ဒါယကာတော် မဟာနာမ် ... မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သာဝကသည်။ ----</p> <p>၁။ ဤသို့ သီလနှင့် ပြည့်စုံ၏။<br> ၂။ ဤသို့ ဣန္ဒြေတို့၌ စောင့်စည်းအပ်သော တံခါးရှိ၏။<br> ၃။ ဤသို့ ဘောဇဉ်၌ အတိုင်းအရှည်ပမာဏကို သိ၏။<br> ၄။ ဤသို့ နိုးကြားမှု၌ အားထုတ်၏။<br> ၅-၁၁။ ဤသို့ သူတော်ကောင်းတရား (၇)ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏။<br> ၁၂-၁၅။ ဤသို့ အထူးစင်ကြယ်သော မွန်မြတ်သော စိတ်၌ အပါအဝင် ဖြစ်ကုန်သော, မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏အဖြစ်၌ ချမ်းချမ်းသာသာ နေထိုင်မှု ဖြစ်ကုန်သော စျာန်လေးပါးတို့ကို အလိုရှိတိုင်းရသူ မငြို မငြင်ရသူ မပင်မပန်းရသူ ဖြစ်၏။</p> <p>ဒါယကာတော် မဟာနာမ် ... ဤကဲ့သို့သော စရဏတရား (၁၅)ပါး နှင့် ပြည့်စုံခြင်းတည်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဤ မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကကို သေခအကျင့်မြတ်နှင့် = ကျင့်ဆဲ အောက်အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အကျင့်မြတ်နှင့် ပြည့်စုံသောသူဟူ၍ ဆိုရ၏။ မပုပ်သော ဥကဲ့သို့ ကိလေသာတို့ဖြင့် ပုပ်ခြင်းမရှိသော ဝိပဿနာဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ အဝိဇ္ဇာတည်းဟူသော ဥခွံမှ ဖောက်ခွဲထွက်လာခြင်းငှာ ထိုက်၏၊ သစ္စာလေးပါးမြတ်တရားကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှာ ထိုက်၏၊ ယောဂလေးပါးတို့၏ကုန်ရာ အတုမဲ့ အရဟတ္တဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို ရခြင်းငှာ ထိုက်၏ဟု ဆိုအပ်၏။ (မ၊၂၊၁၉-၂၀။)</p> <hr> <h3>မေးမြန်းဖွယ်ရာ အချက်တစ်ရပ်</h3> <p>ဤအရာဝယ် မေးမြန်းဖွယ် အချက်တစ်ရပ် ရှိလာပြန်၏။ စရဏတရား (၁၅)ပါးနှင့် ပြည့်စုံရုံမျှဖြင့် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ဝိပဿနာဉာဏ် နှင့်လည်း ပြည့်စုံပါကြောင်းကို ဟောကြားထားတော်မူရပါသနည်း - ဟု မေးမြန်းဖွယ်ရာ ရှိလာ၏။ အဖြေမှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။ ----</p> <p>အထက်တွင် ရှင်းပြခဲ့သည့်အတိုင်း စရဏတရား (၁၅)ပါးတို့တွင် သူတော်ကောင်းတရား (၇)ပါးတို့လည်း ပါဝင်ကြ၏။ ယင်းသူတော်ကောင်းတရား (၇)ပါးတို့တွင် ပညာတရားလည်း ပါဝင်၏။ ယင်းပညာကို မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသအဋ္ဌကထာက ---</p> <p><b>ပညာယ သမန္နာဂတောတိ ဝိပဿနာပညာယ စေဝ မဂ္ဂပညာယ စ သမင်္ဂီဘူတော။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂။)</p> <p>ဝိပဿနာပညာနှင့်လည်းကောင်း အရိယမဂ်ပညာနှင့်လည်းကောင်း ပြည့်စုံမှုကို ဆိုလိုကြောင်းကို ရှင်းလင်းတင်ပြထား၏။ ထိုကြောင့် ဝိပဿနာဉာဏ်များပါ ပါဝင်နေသော စရဏတရား (၁၅)ပါးတို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖြည့်ကျင့်နိုင်ပါက သေက္ခဘုံ အသေက္ခဘုံဟု ဆိုအပ်သည့် အရိယာသူတော်ကောင်းအဆင့်သို့ ရောက်ရှိနိုင်သည်ဟု မှတ်သားပါလေသည်။ စရဏတရား (၁၅)ပါးတို့တွင် ဝိပဿနာဉာဏ်လည်း ပါဝင်နေခြင်း, ဝိဇ္ဇာ (၈)ပါးတို့တွင်လည်း ဝိပဿနာဉာဏ်လည်း ပါဝင်နေခြင်းကြောင့် ဝိပဿနာဉာဏ်သည် စရဏတရားလည်း မှန်၍ ဝိဇ္ဇာတရားလည်း မှန်ပေသည်။ ယင်းစရဏတရား ဝိဇ္ဇာတရားတို့ကို ..</p> <p><b>ပုဗ္ဗယောဂေန ပုဗ္ဗေ စေဝ ဧတရဟိ စ သင်္ခါရသမ္မသနံ ဝိနာ ...</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၃။)</p> <p>ဟူသော သမ္မောဟဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာအဖွင့်နှင့်အညီ နိဗ္ဗာန်ကို လိုလားတောင့်တလျက်ရှိသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ရှေးရှေးအတိတ်ဘဝ၌လည်းကောင်း, ယခုပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌လည်းကောင်း ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးရမည် ဖြစ်ပေသည်။ ယင်းစရဏတရား ဝိဇ္ဇာတရားတို့ကိုပင် အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်ဟု ခေါ်ဆိုပေသည်။</p> <h3>ဒါနကျင့်စဉ်</h3> <p>ဤသို့လျှင် အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်ဖြစ်သည့် နိဗ္ဗာန်ဟူသည့် ထိုမှာဘက်ကမ်းသို့ ရောက်ကြောင်း ပါရမီတရားအပေါင်းတို့ကို ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးသည့်အပိုင်း ပြုစုပျိုးထောင်သည့်အပိုင်းတွင် သာဝကတို့သည် အခါအခွင့်သင့်သလို ဒါနပါရမီတို့ကိုလည်း ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့ကြ၏။ ဤဒါနကျင့်စဉ်သည်လည်း သူတော်ကောင်းတို့ လိုက်နာပြုကျင့်အပ်သည့် စရဏတရား (၁၅)ပါးတို့တွင် ပါဝင်သည့် သီလကျင့်စဉ်တစ်မျိုးပင် ဖြစ်ပေသည်။</p> <hr> <h3>ဝိဇ္ဇာနှင့် စရဏတရားတို့၏ စွမ်းအင်</h3> <p>နိဗ္ဗာန်ကို ရည်ရွယ်မှန်းထားကာ ပြုစုပျိုးထောင်လိုက်သည့် စရဏ တရားတို့ကား လက်ခြေနှင့် တူကြ၏။ လက်ခြေရှိသည့်သူသည် အလိုရှိရာ အရပ်သို့ သွားနိုင်သကဲ့သို့ အလိုရှိရာ ပစ္စည်းဝတ္ထုကို ကောက်ယူ ကိုင်ယူနိုင်သကဲ့သို့ အလားတူပင် နိဗ္ဗာန်ကို ရည်ရွယ်မှန်းထားကာ ပြုစုပျိုးထောင်ထားအပ်သည့် စရဏတရားတို့က နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း သူတော်ကောင်း တရားတို့ကို ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမပေးမည့် ဘုရားအစရှိကုန်သော အရိယာ သူတော်ကောင်းတို့နှင့် တွေ့ကြုံရအောင်၊ မိကောင်း, ဖကောင်း, မိတ်ကောင်း, ဆွေကောင်း, ဆရာကောင်း, သမားကောင်းတို့နှင့် တွေ့ကြုံခွင့်ရရှိအောင် ပို့ဆောင်ပေးကြမည်ဖြစ်သည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၉၆။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၈။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၄။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၈။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၁၁၂။ ကြည့်ပါ)</p> <p>ဤကဲ့သို့ ဘုရားအစရှိကုန်သော အရိယာသူတော်ကောင်း သူမြတ်လောင်းတို့နှင့် တွေ့ဆုံရသည့်အခါ ဘုရားအစရှိကုန်သော ထိုသူတော်ကောင်းတို့ထံမှ သစ္စာလေးပါးနှင့်စပ်သည့် တရားစကားတို့ကို နာကြားခွင့် ရရှိသည့်အခါဝယ် ယင်းသစ္စာလေးပါးကို ထွင်းဖောက် သိမြင်နိုင်ဖို့ရန် အတိတ်ဘဝထိုထိုက မိမိ ပြုစုပျိုးထောင်ထားခဲ့သည့် <b>ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့</b>ဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော ပါရမီတရားအပေါင်းတို့က မိမိ လိုလားတောင့်တနေသည့် ဗောဓိဉာဏ်သို့ရောက်အောင် ရှေးရှုသယ်ဆောင်ပေးမည့် အဘိနီဟာရတရားများဖြစ်ကြပေသည်။ ယင်းဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့တို့က သစ္စာလေးပါးကို ထွင်းဖောက်သိမြင်အောင် ရွက်ဆောင်ပေးကြမှာ အားပေးထောက်ပံ့နေကြမှာ ဖြစ်သည်ဟု ဆိုလိုပေသည်။</p> <p>ကျေးဇူးတော်ရှင် လယ်တီဆရာတော်ဘုရားက မိမိ၏ ပါရမီဒီပနီတွင် ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့သာ အောင်မြင်ပြီး စရဏမျိုးစေ့ မအောင်မြင်ခဲ့လျှင်လည်း ဓမ္မပဒအဋ္ဌကထာ (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၁။)မှာ လာရှိသည့် မဟာဓနသူဌေးသား ဇနီးမောင်နှံတို့ကဲ့သို့ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို မရနိုင်ကြောင်းကိုလည်းကောင်း, စရဏမျိုးစေ့သာ အောင်မြင်ပြီး ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ ချို့တဲ့ခဲ့လျှင် မအောင်မြင်ခဲ့လျှင် စူဠသစ္စကသုတ္တန် (မ၊၁၊၂၈၉-၂၉၉။), မဟာသစ္စကသုတ္တန် (မ၊၁၊၂၉၉-၃၁၇။)တို့၌ လာရှိသည့် သစ္စကပရိဗိုဇ်တို့ကဲ့သို့ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို မရနိုင်ကြောင်းကိုလည်းကောင်း ဆုံးဖြတ်ထားတော်မူပေသည်။</p> <p>မဟာဓနသူဌေးသား ဇနီးမောင်နှံတို့သည် ပထမအရွယ်တွင် သတိသံဝေဂ ရကြသဖြင့် သာသနာဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကာ ရှင်ရဟန်း ပြုဖြစ်ခဲ့ကြမည်ဆိုလျှင် အမျိုးသားက ရဟန္တာ, အမျိုးသမီးက အနာဂါမ် ဖြစ်နိုင်ကြ၏။ အကယ်၍ ဒုတိယအရွယ်တွင် ရှင်ရဟန်း ပြုဖြစ်ခဲ့ကြမည်ဆိုလျှင်လည်း အမျိုးသားက အနာဂါမ်, အမျိုးသမီးက သကဒါဂါမ် ဖြစ်နိုင်ကြသေး၏။ အကယ်၍ တတိယအရွယ်တွင် ရှင်ရဟန်း ပြုဖြစ်ခဲ့ကြမည်ဆိုလျှင်လည်း အမျိုးသားက သကဒါဂါမ်, အမျိုးသမီးက သောတာပန်လောက်တော့ ဖြစ်နိုင်ကြသေး၏။ မဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်နိဗ္ဗာန်ကို ရရှိနိုင်ဖို့ရန် ပြည့်စုံလုံလောက်နေသည့် ဝိဇ္ဇာပါရမီမျိုးစေ့တို့သည် သူတို့၏ ရုပ်နာမ်သန္တာန်အစဉ်တွင် ကိန်းဝပ်တည်ရှိနေကြ၏။ သို့သော် သူတို့တွင် စရဏမျိုးစေ့တွေက ချို့တဲ့နေခဲ့သည့်အတွက် အချိန်မီ ဘုရားရှင်နှင့် တွေ့ကြုံခွင့်ကို မရခဲ့ကြပေ။ အရွယ် သုံးပါးကို လွန်ကာ အလွန်ကြီး အိုမင်းမစွမ်းဖြစ်သည့် အချိန်အခါသို့ ရောက်ရှိကြပါမှ ဘုရားရှင်နှင့် တွေ့ဆုံခွင့်ကို ရခဲ့ကြ၏။ ထိုအချိန်အခါ၌ကား ဘုရားရှင့်ထံတော်မှ သစ္စာလေးပါးနှင့်စပ်သည့် တရားစကားတို့ကို ခံယူနိုင်သည့် စွမ်းအင်တို့ ကုန်ခန်းနေကြပြီ ဖြစ်သည့်အတွက် ဘုရားရှင်ကလည်း တရားတော်ကို ဟောကြားပေးတော်မမူခဲ့ပေ။ ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့တွေက လုံလောက်မှု ရှိသော်လည်း စရဏမျိုးစေ့တွေက မအောင်မြင်ခဲ့သည့်အတွက် ဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်နှင့် အလွဲကြီး လွဲချော်သွားခဲ့ကြရ၏။</p> <p>သစ္စကပရိဗိုဇ်ကြီးသည်ကား နိဗ္ဗာန်ကို ရည်မြော်တောင့်တလျက် ဝိပဿနာပညာမှ တစ်ပါးသော စရဏမျိုးစေ့တွေကို အောင်အောင်မြင်မြင် ထူထောင်ခဲ့သည့်အတွက် သစ္စာလေးပါးနှင့်စပ်သည့် တရားစကားတို့ကို ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမပေးတော်မူမည့် ဘုရားရှင်နှင့် အချိန်မီ လာရောက်တွေ့ဆုံခွင့်ကို ရရှိခဲ့ပေ၏။ သို့ပါသော်လည်း ဝိပဿနာ ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့တို့ကို အောင်အောင်မြင်မြင် မထူထောင်ခဲ့မိသည့်အတွက် ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့က ချို့တဲ့နေသည် ဖြစ်ရကား ဘုရားရှင့်ထံတော်မှောက်မှ ခန္ဓာငါးပါးကို အနတ္တဖြစ်ကြောင်းကို ခိုင်ခိုင်မာမာ ဟောကြားပြသမှုကို နာကြားခွင့် ရရှိပါသော်လည်း သူက အတ္တဖြစ်ကြောင်းကို ပြန်လည် ငြင်းဆိုခဲ့၏။ ဘုရားရှင်၏ အနတ္တဒေသနာတော်ကို ခံယူနိုင်သည့်စွမ်းအင် မရှိ ဖြစ်ခဲ့ရ၏။ သို့သော် ဘုရားရှင်ဘက်ကလည်း သစ္စက၏သန္တာန်ဝယ် ဝိဇ္ဇာဝါသနာဓာတ်ငွေ့ ကပ်ပါ,ပါစေခြင်း အကျိုးငှာ, ဝိဇ္ဇာပါရမီမျိုးစေ့တို့ ကိန်းဝပ်တည်ရှိပါစေခြင်း အကျိုးငှာ ရည်သန်တောင့်တတော်မူလျက် အလွန် ရှည်လျားလှစွာသော စူဠသစ္စကသုတ္တန် (မ၊၁၊၂၈၉-၂၉၉) မဟာသစ္စကသုတ္တန် (မ၊၁၊၂၉၉-၃၁၇။)ဟူသည့် သုတ္တန်ကြီးနှစ်ခုတို့ကို ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမပေးတော်မူလိုက်၏။ သို့သော် ကျွတ်တမ်း မဝင်ရုံမျှသာမက သရဏဂုံမျှလောက်ကိုပင် ဆောက်တည်မသွားခဲ့ပေ။ ထိုသို့ပင် ဖြစ်သော်လည်း ယင်းတရားတော်တို့ကို နာကြားခွင့် ရရှိခဲ့သည့်အတွက် သစ္စက၏ စိတ်အစဉ်ဝယ် ခန္ဓာငါးပါးသည် အနတ္တ ဖြစ်သည်ဟူသောအချက်ကို သဘောကျ လက်ခံသွားခဲ့၏။ သို့သော် မိမိ၏ နောက်လိုက်ဖြစ်ကြသည့် လိစ္ဆဝီမင်းသားတို့၏ ရှေ့မှောက်ဝယ် နှုတ်က ထုတ်ဖော်ဝန်ခံဖို့ရန် ဝန်လေးနေသည့်အတွက် စိတ်ထဲက သဘောကျသော်လည်း နှုတ်ကမူ ထုတ်ဖော်ကာ ဝန်ခံမသွားခဲ့ပေ။ စိတ်ထဲကပင် ခန္ဓာငါးပါးသည် အနတ္တဖြစ်ပါသည်ဟု သဘောကျသွားခြင်းသည်ပင် သစ္စကအတွက် မဂ်ဖိုလ် နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ဖို့ရန် လုံလောက်သည့် ဝိဇ္ဇာပါရမီမျိုးစေ့ ဖြစ်သွားခဲ့ပေသည်။ (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၄။) ဤရှင်းလင်းချက်အရ သစ္စကပရဗိုဇ်ကြီးသည် ထိုသုတ္တန်ကြီးများကို နာကြားခွင့်ရရှိနေသည့် အချိန်တွင် ခန္ဓာငါးပါးတို့၏ အနိစ္စအချက် ဒုက္ခအချက် အနတ္တအချက်တို့ကို ပါရမီမျိုးစေ့ဖြစ်လောက်အောင် သိတန်သလောက် သိရှိသွားခဲ့သည်ဟု ယူဆရပေသည်။</p> <p>ဤကဲ့သို့ အောင်အောင်မြင်မြင် ထူထောင်ခဲ့သည့် ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ စရဏမျိုးစေ့ဟူသည့် ပါရမီတရားအပေါင်းတို့ကြောင့် ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန် စံလွန်တော်မူပြီးနောက် နှစ်ပေါင်း (၂၀၀)ကျော် (၃၀၀) ပတ်ဝန်းကျင်လောက်သို့ ရောက်ရှိချိန်ဝယ် သီဟိုဠ်သာသနာ ခေတ်ဦးပိုင်းလောက်တွင် သီဟိုဠ်ကျွန်းဝယ် ပိဋကတ် သုံးပုံကို နှုတ်ငုံဆောင်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို အောင်အောင်မြင်မြင် ပွားများအားထုတ်နိုင်ခဲ့သည့်အတွက် --- မဟာကာဠဗုဒ္ဓရက္ခိတဟူသောအမည်ဖြင့် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တော်လေးပါးတို့ကိုပါ ရရှိတော်မူသည့် ရဟန္တာအရှင်မြတ်ကြီးတစ်ပါး ဖြစ်သွားတော်မူခဲ့လေသည်။ (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၂-၁၉၄။)</p> <hr> <h3>ဝိပဿနာသည် နှစ်ဘက်ရ</h3> <p>ယခုတင်ပြခဲ့သည့် အချက်အလက်တို့ကို ကြည့်မည်ဆိုလျှင် ဝိပဿနာဉာဏ်တို့သည် ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ စရဏမျိုးစေ့ နှစ်ဘက်စလုံးမှာ ပါဝင်နေသည်ကို တွေ့ရှိနိုင်ပေသည်။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိတော် (ပဋိသံ၊၆၀။)ဝယ် သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်ကဲ့သို့သော ဝိပဿနာဉာဏ်ကို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်က နှစ်သက်မြတ်နိုး ခဲ့လျှင် ဤကဲ့သို့သော သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်သည်ပင် နောင်တစ်ဖန် ဘဝသစ်၌ ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ဖြစ်စေနိုင်ကြောင်းကို ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပေသည်။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂအဋ္ဌကထာကလည်း အောက်ပါအတိုင်း ဖွင့်ဆိုထားတော်မူပြန်သည်။ ----</p> <p>ပုထုဇန်ပုဂ္ဂိုလ်၏ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်နှင့်ယှဉ်သော စေတနာဟူသော ကံ၏ အားကောင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ထိုကံသည်ပင်လျှင် ကာမသုဂတိပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ပေးလတ်သော် သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်ကို နှစ်သက်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော လောဘကိလေသာသည် အနာဂတ် ကာမသုဂတိ ပဋိသန္ဓေ၏ အကြောင်းတရား ဖြစ်၏။ လောဘတည်းဟူသော ကိလေသာအပေါင်း အဖော်၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို ရရှိသော သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်နှင့် ယှဉ်တွဲ လျက်ရှိသော စေတနာကံသည် ကာမသုဂတိ ပဋိသန္ဓေစသော အကျိုးဝိပါက်ကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ ထိုကြောင့် သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်နှင့် ယှဉ်သော စေတနာကံသည် အကျိုးဝိပါက်ကို တိုက်ရိုက်ဖြစ်စေတတ်သော ဇနကအကြောင်းတရား ဖြစ်၏။ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်ကို နှစ်သက်တတ်သော လောဘကိလေသာသည် အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘက- အကြောင်းတရား ဖြစ်၏။ ပ ။</p> <p>သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် စျာန်ကို မရရှိကြကုန်သော သောတာပန် သကဒါဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်နှင့် ယှဉ်သော စေတနာဟူသော သင်္ခါရုပေက္ခာကံသည် အကျိုးပေးအပ်သော ကာမသုဂတိ ပဋိသန္ဓေ၏ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်ကို နှစ်သက်သော လောဘကိလေသာသည် အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘကအကြောင်းတရား ဖြစ်၏။ စျာန်ရဖြစ်ကြကုန်သော သောတာပန် သကဒါဂါမ်တို့နှင့် အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဗြဟ္မာပြည်၌သာလျှင် ပဋိသန္ဓေ ယူခြင်းသဘောရှိသောကြောင့် သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်ကို နှစ်သက်သော လောဘကိလေသာသည် ယင်းဗြဟ္မာပဋိသန္ဓေ စသော အကျိုးဝိပါက်၏ အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘက အကြောင်းတရားသည် မဖြစ်နိုင်ပေ။ အနုလောမဉာဏ် ဂေါတြဘုဉာဏ်တို့နှင့် ယှဉ်တွဲလျက်ရှိသော စေတနာဟူသော ကံတရားတို့က အကျိုးပေးအပ်သော ပဋိသန္ဓေ၏လည်း ဤသင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်ကို (= အနုလောမဉာဏ် ဂေါတြဘုဉာဏ်တို့ အဝင်အပါဖြစ်သော သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်ကို) နှစ်သက်တတ်သော လောဘကိလေသာသည်ပင်လျှင် အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘကအကြောင်းတရားဖြစ်သည်ဟု သိရှိပါလေ။ (ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၀။)</p> <p>အကယ်၍ အထက်ပါ ပါဠိတော်နှင့် အဋ္ဌကထာတို့၌ လာရှိသည့်အတိုင်း ဝိပဿနာဉာဏ်က ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ပေးခဲ့သော် ယင်းဝိပဿနာဉာဏ်သည် ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့လည်းဖြစ်၍ စရဏမျိုးစေ့လည်း ဖြစ်ပေသည်။ အကယ်၍ ဝိပဿနာဉာဏ်က ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို မပေးခဲ့သော် ယင်း ဝိပဿနာဉာဏ်မှာ ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့သာဖြစ်ပြီး စရဏမျိုးစေ့ကား မဖြစ်နိုင်ဟု မှတ်သားပါလေ။</p> <p>ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ စရဏမျိုးစေ့ဟူသည့် ပါရမီတရားတို့ ချို့တဲ့နေကြသည့် တိတ္ထိတို့၏ တပည့်သာဝကတို့သည် မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို မရရှိနိုင်ကြပေ။ ထိုကြောင့် မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို ရရှိရေးအတွက် ဤဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ စရဏမျိုးစေ့ဟူသည့် ပါရမီတရားအပေါင်းတို့သည် မိမိ လိုလားတောင့်တနေသည့် ဗောဓိဉာဏ် အသီးအသီးသို့ရောက်အောင် ရှေးရှုသယ်ဆောင်ပေးနေသည့် အဘိနီဟာရတရားများ ဖြစ်ကြပေသည်။ ဤဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ စရဏမျိုးစေ့ဟူသည့် ပါရမီတရားအပေါင်းကိုပင် <b>အဓိကာရ</b> (= အထိကရ)ကောင်းမှုကုသိုလ်တရားများဟု ခေါ်ဆိုပေသည်။ ဤအဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်တရားတို့သည် သာဝကတို့ နိဗ္ဗာန်ကို ရရှိရေးအတွက် ပြုလုပ်သင့် ပြုလုပ်ထိုက်သည့်, ဖြည့်ကျင့်သင့် ဖြည့်ကျင့်ထိုက်သည့် ပါရမီလုပ်ငန်းရပ်များပင် ဖြစ်ကြပေသည်။ ဤကဲ့သို့သော ပြုသင့်ပြုထိုက်သည့် လုပ်ငန်းရပ်တို့ကို ပြုလုပ်သည့်အပိုင်းဝယ် နိဗ္ဗာန်ကို လိုလားတောင့်တနေသည့် ဆန္ဒဓာတ်များ, နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း ပါရမီတရားအပေါင်းတို့ကို တစ်နည်းဆိုရသော် အဓိကာရ ကောင်းမှုကုသိုလ် တရားတို့ကို ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးလိုသည့် ဆန္ဒဓာတ်များနှင့် ပြုလုပ်ရမည် ဖြစ်သည်။</p> <p><b>ဣမေသံ ပန သဗ္ဗေသမ္ပိ အဓိကာရော စ ဆန္ဒတာတိ ဒွင်္ဂသမန္နာဂတောယေဝ အဘိနီဟာရော ဟောတိ။</b> (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၈။)</p> <p>၁။ <b>အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်ရှိခြင်း</b>,<br> ၂။ <b>ပြင်းပြသော ဆန္ဒဓာတ်ရှိခြင်း</b> ---</p> <p>ဟူသည့် ဤအင်္ဂါရပ်နှစ်ခုသည် သာဝကအားလုံးတို့အတွက် မိမိ လိုလားတောင့်တနေသည့် ဗောဓိဉာဏ်အသီးအသီးသို့ရောက်အောင် ရှေးရှုသယ်ဆောင်ပေးနေသည့် အဘိနီဟာရတရားများ ဖြစ်ကြသည့်အတွက်ကြောင့် ဖြစ်ပေသည်။ (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၈။)</p> <p>တစ်နည်းတစ်ဖုံအားဖြင့် ထပ်၍ ဆိုရပါမူ ဤကဲ့သို့သော ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့, စရဏမျိုးစေ့တို့ကို ပြုစုပျိုးထောင်နေခြင်းသည် မဂ္ဂင် (၈)ပါး ကျင့်စဉ်တရားတို့ကို ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးနေခြင်း, စုဆောင်းနေခြင်း, ပြီးပြည့်စုံလာအောင် ပြုလုပ်နေခြင်းပင် ဖြစ်ပေသည်။ ဤကဲ့သို့ မဂ္ဂင် (၈)ပါး ကျင့်စဉ်တရားတို့ကို ပြည့်စုံလာအောင် ဖြည့်ကျင့် ဆည်းပူးသည့်အပိုင်းဝယ် ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌သော်လည်းကောင်း, ယခု ဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌သော်လည်းကောင်း ရှေးရှေး အတိတ်ဘဝတို့၌ သစ္စကပရိဗိုဇ်တို့ကဲ့သို့ ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးရမည် ဖြစ်ပေသည်။ ဤဘဝတွင်လည်း အဓိဂမခေါ်သည့် အရိယမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ကို ရသည်တိုင်အောင် သီလ သမာဓိ ပညာဟူသည့် သိက္ခာသုံးရပ် အကျင့်မြတ်တို့ဖြင့် သိမ်းကျုံးရေတွက်ထားအပ်သည့် မဂ္ဂင် (၈)ရပ် အကျင့်မြတ်တို့ကို စနစ်တကျ အလွန် ပြင်းပြသော ဆန္ဒဓာတ်ဖြင့် ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးရမည်, ပြည့်စုံအောင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ရမည် ဖြစ်ပေသည်။ ဤကဲ့သို့ ပါရမီတို့ကို ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးသည့် အပိုင်းဝယ် ---</p> <p>၁။ အဂ္ဂသာဝကတို့သည် တစ်သင်္ချေနှင့် ကမ္ဘာတစ်သိန်းတို့ ကာလပတ်လုံး,<br> ၂။ မဟာသာဝကတို့သည် ကမ္ဘာတစ်သိန်းတို့ ကာလပတ်လုံး ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးကြရမည် ဖြစ်ပေသည်။<br> ၃။ ပကတိသာဝကတို့နှင့် ပတ်သက်၍မူကား ဘဝ မည်ရွေ့မည်မျှ ပါရမီ ဖြည့်ရမည်ဟု အတိအကျ သတ်မှတ်ချက် မရှိပေ။</p> <p>လယ်တီဆရာတော်ဘုရားကမူကား --- သစ္စကပရိဗိုဇ်စသည့် သူတော်ကောင်းတို့၏ ထုံးကို ထောက်ဆကာ ဘဝအနည်းငယ်အတွင်းမှာသော်လည်း ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ စရဏမျိုးစေ့ဟူသည့် ပါရမီတို့သည် မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို ရရှိနိုင်လောက်အောင် စွမ်းအင်များ ပြည့်ဝ စုံလင်လာနိုင်သည်ဟု မိမိ၏ ပါရမီဒီပနီတွင် ဆုံးဖြတ်ထားတော်မူပေသည်။</p> <p>၁။ အတိတ်ဘဝ ထိုထိုဝယ် အဘိနီဟာရအမည်ရသည့် ပါရမီတရားအပေါင်းတို့ကို ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးခဲ့စဉ်က ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသည့် သင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စအချက် ဒုက္ခအချက် အနတ္တအချက်တို့ကို ထိုးထွင်းသိသည့် ဝိပဿနာ ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့တို့သည်ကား ဤဘဝတွင် မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို ရရှိရေးအတွက် အကောင်းဆုံးသော မျိုးစေ့ကောင်းများ ဖြစ်ကြပေသည်။</p> <p>၂။ ဒုက္ခသစ္စာတရား သမုဒယသစ္စာတရားတို့ကို ထိုးထွင်းသိသည့် နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်နှင့် ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ် နှစ်မျိုးလောက်ကိုပင် ရရှိခဲ့မည်ဆိုလျှင်ကား ဤဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့သည် ဒုတိယတန်း ကောင်းသည့် ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ပင် ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>၃။ ဒုက္ခသစ္စာအမည်ရသည့် ခန္ဓာငါးပါး = ရုပ်+နာမ်တရားမျှလောက်ကိုသာ ပိုင်းခြားသိတတ်သည့် နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်မျှလောက်ကိုသာ ရရှိခဲ့မည်ဆိုလျှင်ကား ဤဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့သည် တတိယတန်း ကောင်းသည့် ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ပင် ဖြစ်ပေသည်။ ဤသို့လည်း လယ်တီဆရာတော် ဘုရားက ပါရမီဒီပနီတွင် ဆုံးဖြတ်ထားတော်မူပေသည်။</p> <p>ဤသို့ တင်ပြထားအပ်သော ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ စရဏမျိုးစေ့တို့ကို ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်းဝယ် (သို့မဟုတ်) ဤဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်တွင်း၌လည်း ရှေးရှေး အတိတ်ဘဝတို့ဝယ် အောင်အောင်မြင်မြင် ဖြည့်ကျင့် ဆည်းပူးတော်မူနိုင်ခဲ့ပါမူကား <b>ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်</b>နှင့် ပြည့်စုံပြီ ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ် (၄)ပါးသို့ ရောက်ရှိတော်မူကြကုန်သော အရှင်မြတ် ကြီးတို့၌ အထက်တွင် ရှင်းလင်းတင်ပြထားသော အင်္ဂါရပ် (၅)ချက်တို့ကား ပြည့်စုံရမြဲ ဓမ္မတာပင်ဖြစ်၏။ အထူးသဖြင့် ဤ၌ အလေးဂရုပြု၍ ပြောလိုသော အင်္ဂါရပ်မှာ ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်ပင် ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>အထက်တွင် ရေးသား တင်ပြထားသော ဥဂ္ဃဋိတညူ ဝိပဉ္စိတညူ အမည်ရတော်မူသော အရှင်မြတ်ကြီးတို့သည်ကား ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌ အဆင့်မြင့်မားလှသော သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်သို့ တိုင်အောင် ဝိပဿနာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းတို့ကို အပတ်တကုတ် ကြိုးပမ်း အားထုတ်ထားပြီးသူ သူတော်ကောင်းကြီးတို့ ဖြစ်တော်မူကြ၏။ သင်္ခါရတရား တို့ကို ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်သို့တိုင်အောင် ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ကြိတ်ခြေခဲ့ဖူးသူများ ဖြစ်တော်မူကြ၏။</p> <p>ထိုကဲ့သို့ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်သို့တိုင်အောင် သင်္ခါတရားတို့ကို ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ကြိတ်ခြေခဲ့ဖူးသော ထိုပါရမီ ကုသိုလ်တော်တို့က ဤပစ္စက္ခဘဝတွင် ထိုသူတော်ကောင်းကြီးတို့၏ ဝိပဿနာဉာဏ်အား ကြီးမားသောစွမ်းအင်များ တည်ရှိလာအောင် အားကြီးသော မှီရာ ဥပနိဿယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးလျက်ရှိ၏။ ထိုကဲ့သို့ ဥပနိဿယ သတ္တိထူးဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးမှု အရှိန်အဝါ သတ္တိထူးကြီးကို ဆက်ခံရသော ထိုသူတော်ကောင်းကြီးတို့၏ မဟာကုသိုလ် ဝိပဿနာမနောဒွါရိကဇောဝီထိ စိတ်အစဉ်တို့ကား အလွန် စွမ်းအင်ကြီးမားသော ဝိပဿနာမနောဒွါရိက ဇောဝီထိစိတ်အစဉ်များ ဖြစ်နေကြ၏။ ယင်းမဟာကုသိုလ် ဝိပဿနာမနောဒွါရိကဇောဝီထိစိတ်အစဉ်တို့ကား မျက်စိတစ်မှိတ် လျှပ်တစ်ပြက် လက်ဖျစ် တစ်တွက်ဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော အလွန်တိုတောင်းသော အချိန်ကာလ အတွင်း၌ပင်လျှင် ဝီထိပေါင်း ကုဋေနှင့်ချီ၍ အမှုတော်ထမ်းရွက်လျက် ရှိနေ ကြ၏။ (သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၅။) ထိုကဲ့သို့ အလွန် စွမ်းအင်ကြီးမားလျက်ရှိသော မဟာကုသိုလ် ဝိပဿနာမနောဒွါရိကဇောဝီထိစိတ်အစဉ်တို့က မျက်စိတစ်မှိတ် လျှပ်တစ်ပြက် လက်ဖျစ်တစ်တွက်ဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော အလွန် တိုတောင်းသော အချိန်ကာလအတွင်း၌ပင်လျှင် ဝီထိပေါင်း ကုဋေနှင့်ချီ၍ အမှုတော် ထမ်းရွက်နေကြသဖြင့် ထိုသူတော်ကောင်းကြီးတို့သည် ထို ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် သင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်းအရာ အနတ္တအခြင်းအရာကိုလည်းကောင်း, သစ္စာ(၄)ပါးကိုလည်းကောင်း သာဝက တစ်ဦးအနေ ဖြင့် သိသင့်သိထိုက်သော အတိုင်းအတာ ပမာဏအတိုင်း သိရှိသွားတော် မူကြပေသည်။</p> <p>ထိုသူတော်ကောင်းကြီးတို့သည် ဤပစ္စက္ခဘဝ၌ ဒုက္ခသစ္စာ အမည်ရသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကိုလည်းကောင်း သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သဘောတရားတို့ကိုလည်းကောင်း လက္ခဏ- ရသ-ပစ္စုပဋ္ဌာန်-ပဒဋ္ဌာန် နည်းအားဖြင့် မသိမ်းဆည်းလိုက်ရသော်လည်း ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် မကြိတ်ခြေလိုက်ရသော်လည်း ကြိတ်ခြေဖို့ရန် အချိန် မရလိုက်သော်လည်း ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌ကား ယင်း ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသော သင်္ခါရတရားတို့ကို လက္ခဏ- ရသ-ပစ္စုပဋ္ဌာန်-ပဒဋ္ဌာန်နည်းဖြင့် သိမ်းဆည်းခဲ့ဖူးသည်သာ ဖြစ်၏၊ ဝိပဿနာ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူခဲ့ဖူးသည်သာ ဖြစ်၏၊ ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ကြိတ်ခြေခဲ့ ဖူးသည်သာ ဖြစ်၏။ အကြောင်းမူ ထိုသူတော်ကောင်းကြီးတို့သည် ရှေးရှေး ဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်သို့တိုင်အောင်သော ဝိပဿနာဉာဏ်တို့ကို လေ့ကျက်ဆည်းပူးထားပြီး ဖြစ်သောကြောင့် ပင်တည်း။ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်ဟူသည် နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်ပစ္စယပရိဂ္ဂဟ ဉာဏ်တို့နှင့်တကွသော သမ္မသနဉာဏ် ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်စသော အဆင့်ဆင့် သော ဝိပဿနာဉာဏ်တို့က အားကြီးသောမှီရာ ဥပနိဿယပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးပါမှ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သော ဉာဏ်မျိုး ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>ထိုကြောင့် ထိုသူတော်ကောင်းကြီးတို့သည် ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသော သင်္ခါရတရားတို့ကို ဤပစ္စက္ခဘဝတွင် အရိယမဂ်သို့ မဆိုက်မီ အချိန်ကာလ၌ လက္ခဏ-ရသ-ပစ္စုပဋ္ဌာန်-ပဒဋ္ဌာန် နည်းအားဖြင့် ဉာဏ်ဖြင့် မသိမ်းဆည်းလိုက်ရသော်လည်း ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းပိုင်းခြားခြား မယူလိုက်ရ သော်လည်း ဉာဏ်ဖြင့် မကြိတ်ခြေလိုက်ရသော်လည်း ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌ သိမ်းဆည်းခဲ့ဖူးခြင်း ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူခဲ့ဖူးခြင်း ဉာဏ်ဖြင့် ကြိတ်ခြေခဲ့ဖူးခြင်းသည်လည်း ဤဘဝတွင် ဆည်းပူးထားသော ပါရမီကုသိုလ်တို့ကဲ့သို့ အရိယမဂ်သို့ ဆိုက်ရောက်ရေးအတွက် အားကြီးသော မှီရာ ပါရမီကုသိုလ် ဖြစ်သည်သာတည်း။ ဤပစ္စက္ခဘဝတွင် အရိယမဂ်ဖိုလ်သို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် ဝိပဿနာဉာဏ်များ ရင့်ကျက်လာအောင် ရှေးရှေး ဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌ ဆည်းပူးခဲ့သော ယင်း ပါရမီကုသိုလ် တို့က အားကြီးသော မှီရာ ဥပနိဿယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးနိုင်သည်သာ ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>ထိုကြောင့် အသင်သူတော်ကောင်းသည်လည်း ဥဂ္ဃဋိတညူ ဝိပဉ္စိတညူ ဖြစ်တော်မူသော ထိုသူတော်ကောင်းကြီးများကဲ့သို့ ဓမ္မစကြာ ဒေသနာတော် အနတ္တလက္ခဏသုတ္တန်ဒေသနာတော် စသည့် ထိုထို ဒေသနာတော် တို့ကို နာကြားကြည့်ပါ။ ထိုသို့ နာကြားကြည့်ရာ၌ ထိုသူတော်ကောင်းကြီးများ ကဲ့သို့ တရားနာယူရုံမျှဖြင့် အရိယမဂ်ဖိုလ်သို့ မဆိုက်ရောက်ခဲ့လျှင် သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်ကို ထိုးထွင်းမသိခဲ့လျှင် မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဥဂ္ဃဋိတညူပုဂ္ဂိုလ် ဝိပဉ္စိတညူပုဂ္ဂိုလ် မဟုတ်ဟူ၍သာ ဆုံးဖြတ်ပါ။ ထိုသို့ ဆုံးဖြတ်ပြီးသောအခါ နေယျပုဂ္ဂိုလ်တို့ ကျင့်ရမည့် ဓမ္မတာအတိုင်း သီလ သမာဓိ ပညာ သိက္ခာ သုံးရပ် အကျင့်မြတ်ဖြင့် သိမ်းကျုံးရေတွက်အပ်သော မဂ္ဂင် (၈)ပါး အကျင့်မြတ် တရားတို့ကို ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့၌ ညွှန်ကြား ပြသထားသည့် အတိုင်း အစဉ်အတိုင်း ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ပါ။</p> <p>၁။ ရှေးဦးစွာ <b>သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တ သမ္မာအာဇီဝ</b>ဟူသော သီလမဂ္ဂင် သုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံအောင် သီလကို ဖြူစင်အောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။</p> <p>၂။ သီလဖြူစင်သဖြင့် <b>သီလဝိသုဒ္ဓိ</b> ဖြစ်သောအခါ စိတ်အစဉ်၌ နီဝရဏ အညစ်အကြေးများ ကင်းရှင်းအောင် စိတ်ဓာတ် ဖြူစင်သန့်ရှင်းအောင် <b>စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ</b>နှင့် ပြည့်စုံအောင် <b>သမ္မာဝါယာမ သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိ</b>ဟူသော သမာဓိမဂ္ဂင်သုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံအောင် သမာဓိကို ထူထောင်ပါ။ ဥပစာရသမာဓိ အပ္ပနာသမာဓိဟူသော နှစ်မျိုးသော သမာဓိတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော သမာဓိ ကိုသော်လည်းကောင်း နှစ်မျိုးလုံးသော သမာဓိကိုသော်လည်းကောင်း ရရှိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။</p> <p>၃။ ဥပစာရသမာဓိ အပ္ပနာသမာဓိဟူသော နှစ်မျိုးသော သမာဓိတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော သမာဓိနှင့်လည်းကောင်း, နှစ်မျိုးလုံးသော သမာဓိနှင့်လည်းကောင်း ပြည့်စုံသဖြင့် စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ ဖြစ်သောအခါ စိတ်ဓာတ်ဖြူစင်လာသော အခါ <b>ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ</b> ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံအောင် <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပ</b>ဟူသော ပညာမဂ္ဂင် နှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။ တစ်နည်းဆိုရသော် ...</p> <p>(က) ဒုက္ခသစ္စာ အမည်ရသည့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ(၅)ပါး ရုပ်တရား နာမ်တရား တို့ကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် ထိုးထွင်းသိမြင်တတ်သည့် သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံအောင် ---</p> <p>( ခ ) သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသည့် ..<br> ၁။ ဆိုင်ရာ အတိတ်အကြောင်းတရား (၅)ပါးကြောင့် ဆိုင်ရာ အတိတ်အကျိုးတရား (၅)ပါး ထင်ရှားဖြစ်ပုံ၊<br> ၂။ ဆိုင်ရာ အတိတ်အကြောင်းတရား (၅)ပါးကြောင့် ဆိုင်ရာ ပစ္စုပ္ပန်အကျိုးတရား (၅)ပါး ထင်ရှားဖြစ်ပုံ၊<br> ၃။ ဆိုင်ရာ ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းတရား (၅)ပါးကြောင့် ဆိုင်ရာ အနာဂတ်အကျိုးတရား (၅)ပါး ထင်ရှားဖြစ်ပုံ၊<br> ၄။ ဆိုင်ရာ အနာဂတ်အကြောင်းတရား (၅)ပါးကြောင့် ဆိုင်ရာ အနာဂတ်အကျိုးတရား (၅)ပါး ထင်ရှားဖြစ်ပုံဟူသော ကြောင်း -ကျိုး ဆက်နွယ်မှု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် သဘောတရားကို ထိုးထွင်း သိမြင်တတ်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံအောင် ---</p> <p>( ဂ ) ၁။ <b>ခယနိရောဓသစ္စာ</b> အမည်ရသော သင်္ခါတရားတို့၏ ပျက်ခြင်း ဘင်ကို ထိုးထွင်းသိမြင်တတ်သော ဝိပဿနာမဂ္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံအောင် ---<br> ၂။ <b>အစ္စန္တနိရောဓသစ္စာ</b> အမည်ရသော သင်္ခါရတရားတို့၏ စင်စစ် ချုပ်ဆုံးရာ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးကို ထိုးထွင်းသိမြင်တတ် သော အရိယမဂ္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံအောင် ---</p> <p>(ဃ) ၁။ လောကီဝိပဿနာဉာဏ်နှင့် ယှဉ်တွဲလျက်ရှိသော <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပ သမ္မာဝါယာမ သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိ</b>ဟူသော လောကီမဂ္ဂသစ္စာတရား၊ <b>သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တ သမ္မာအာဇီဝ</b> ဟူသော လောကီမဂ္ဂသစ္စာတရား၊<br> ၂။ အရိယမဂ်နှင့် ယှဉ်တွဲလျက်ရှိသော အစ္စန္တနိရောဓသစ္စာ အမည် ရသည့် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးကို ထိုးထွင်းသိမြင်နေသော, အာရုံပြုနေသော <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပ သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တ သမ္မာအာဇီဝ သမ္မာဝါယာမ သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိ</b> ဟူသော လောကုတ္တရာမဂ္ဂသစ္စာတရား၊</p> <p>ဤ လောကီ လောကုတ္တရာ မဂ္ဂသစ္စာကို ထိုးထွင်းသိမြင်တတ်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။</p> <p>ထိုသို့ သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်ကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ရေးအတွက် လိုအပ်သော တရားကား အဘယ်ပါနည်း? အဖြေမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်၏။</p> <hr> <h3>သမာဓိကို ထူထောင်ပါ</h3> <p><b>သမာဓိံ ဘိက္ခဝေ ဘာဝေထ၊ သမာဟိတော ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ကိဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ အယံ ဒုက္ခသမုဒယောတိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ အယံ ဒုက္ခနိရောဓောတိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါတိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။</b> (သံ၊၃၊၃၆၃။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ...(ဥပစာရ အပ္ပနာ နှစ်ဖြာသော သမာဓိတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော သမာဓိကို သို့မဟုတ် ဥပစာရ အပ္ပနာ နှစ်ဖြာသော) သမာဓိကို ပွားများကြကုန်လော့၊ ရဟန်းတို့ ...တည်ကြည်သော သမာဓိရှိသော ရဟန်း သည် မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။ အဘယ်တရား ကိုလျှင် မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြားသိလေသနည်း?</p> <p>၁။ ဤကား <b>ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရားတည်း</b>ဟု မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။<br> ၂။ ဤကား <b>ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယအရိယသစ္စာတရားတည်း</b>ဟု မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။<br> ၃။ ဤကား <b>ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓအရိယသစ္စာတရားတည်း</b>ဟု မဖောက် မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။<br> ၄။ ဤကား <b>ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ (= နိဗ္ဗာန်)သို့ရောက်ကြောင်း ကျင့်စဉ် ဖြစ်သည့် မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားတည်း</b>ဟု မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။ (သံ၊၃၊၃၆၃။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ...စိတ်တည်ကြည်မှု သမာဓိကို ပွားများကြကုန်လော့၊ ရဟန်းတို့ ...တည်ကြည်သော သမာဓိရှိသောရဟန်းသည် မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ထိုကြောင့် ဤသာသနာတော်၌ သင်တို့သည် ---</p> <p>၁။ ဤကား <b>ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရားတည်း</b>ဟု သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။<br> ၂။ ဤကား <b>ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယအရိယသစ္စာတရားတည်း</b>ဟု သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။<br> ၃။ ဤကား <b>ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓအရိယသစ္စာတရားတည်း</b>ဟု သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။<br> ၄။ ဤကား <b>ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ (= နိဗ္ဗာန်)သို့ ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ်ဖြစ်သည့် မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားတည်း</b>ဟု သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။ (သံ၊၃၊၃၆၃၊၊)</p> <hr> <h3>ဆိုလိုရင်းသဘော</h3> <p><b>ဣဒဥှိ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ ဘိက္ခဝေ ယသ္မာ သမာဟိတော ဘိက္ခု စတ္တာရိ သစ္စာနိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ တသ္မာ တုမှေဟိ စ သမာဟိတေဟိ စတုန္နံ သစ္စာနံ ယထာဘူတံ ပဇာနနတ္ထာယ ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ယောဂေါ ကရဏီယော၊ တထာ ယသ္မာ စတ္တာရိ သစ္စာနိ တထာဂတေဿဝ ပါတုဘာဝါ ပါကဋာနိ ဟောန္တိ၊ ယသ္မာ စ တထာဂတေန သုဝိဘတ္တာနိ၊ ယသ္မာ စ တေသု အပရိမာဏာ ဝဏ္ဏာ အပရိမာဏာနိ ပဒဗျဉ္ဇနာနိ၊ ယသ္မာ စ တေသံ အပ္ပဋိဝိဒ္ဓတ္တာ ဝဋ္ဋံ ဝဍ္ဎတိ၊ တေသံ ပဋိဝိဒ္ဓကာလတော ပဋ္ဌာယ န ဝဍ္ဎတိ၊ တသ္မာ ဧဝံ နော ဝဋ္ဋံ န ဝဍ္ဎိဿတီတိ တုမှေဟိ ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ယောဂေါ ကရဏီယော။</b> (သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၄။)</p> <p>ဆိုလိုရင်း အနက်သဘောမှာ ဤသို့ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့ ...တည်ကြည်သော သမာဓိရှိသော ရဟန်းသည် အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ် တို့ကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။ ထို့ကြောင့် တည်ကြည်သော သမာဓိရှိကုန်သော သင်ချစ်သားတို့သည် --- ဤကား <b>ဒုက္ခအရိသစ္စာတရားတည်း</b>။ ပ ။ <b>မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားတည်း</b>ဟု အရိယ သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြား သိရန်အလို့ငှာ ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။ ယင်းအရိယသစ္စာလေးရပ် တရား မြတ်တို့သည်ကား <b>တထာဂတ</b>အမည်ရတော်မူသော ဘုရားရှင်၏ ဉာဏ်တော် မြတ်၌ပင်လျှင် လက်ဝယ်တင်ထား ပတ္တမြားသို့ ထင်ထင်ရှားရှား ဖြစ်ပေါ် တည်ရှိနေကြကုန်၏။ ထို့ပြင် <b>တထာဂတ</b> အမည်ရတော်မူသော ဘုရားရှင် သည်လည်း ယင်း အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို ကောင်းစွာ ခွဲခြမ်း စိတ်ဖြာ၍ ဟောကြားထားတော်မူအပ်ကုန်၏။ ထို့ပြင် ယင်းသို့ ဟောကြား ပြသထားတော်မူအပ်သော သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်နှင့် ဆက်စပ်နေသော ယင်းဒေသနာတော်တို့၌ အတိုင်းအတာ ပမာဏ မရှိကြကုန်သော အက္ခရာ၊ အတိုင်းအတာ ပမာဏ မရှိကြကုန်သော ပုဒ်-ဗျည်းတို့သည်လည်း ထင်ရှား တည်ရှိနေကြကုန်၏။ ထို့ပြင် ယင်း အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို သင်ချစ်သားတို့ကိုယ်တိုင် သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်လျက် မသိမမြင်ခြင်းကြောင့် သင်ချစ်သားတို့၏ သံသရာဝဋ် ဆင်းရဲဒုက္ခသည်လည်း တိုးပွားလျက် ရှိနေ၏။ ယင်း အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို သင်ချစ်သားတို့ကိုယ်တိုင် သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ပြီးရာ ထိုအချိန်အခါမှ စ၍ သင်ချစ်သား တို့၏ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခကြီးသည် တိုးပွားမှု မရှိတော့ပေ။ ထို့ကြောင့် ဤသို့လျှင် ငါတို့၏ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲ ဒုက္ခသည် မတိုးပွားတော့ပေလတ္တံ့ ဟု နှလုံးပိုက်၍ သင်ချစ်သားတို့သည် ဤကား <b>ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရား တည်း</b>။ ပ ။ <b>မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားတည်း</b>ဟု အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်အောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။ ဤကား ဆိုလိုရင်းတည်း။ (သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၄။)</p> <p>တစ်ဖန် အောက်ပါ ခဒိရပတ္တသုတ္တန်ဒေသနာတော်ကိုလည်း ဖတ်ရှု ကြည့်ပါ။</p> <hr> <h3>ခဒိရပတ္တသုတ္တန်</h3> <p>ရဟန်းတို့ ...အမှတ်မထား တစ်စုံတစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် ဤသို့ ပြောဆိုလာငြားအံ့ --- ငါသည် <b>ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရား</b>ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိမမြင်မူ၍ <b>ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယအရိယသစ္စာတရား</b>ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိမမြင်မူ၍ <b>ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓအရိယ သစ္စာတရား</b>ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိမမြင်မူ၍ <b>ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ (= နိဗ္ဗာန်)သို့ရောက်ကြောင်း ကျင့်စဉ်ဖြစ်သည့် မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရား</b>ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိမမြင်မူ၍ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ငါပြုပေအံ့ဟု ဤသို့ ပြောဆိုလာငြားအံ့၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ဤသို့ ပြောဆိုချက်သည် ပြောဆိုသည့်အတိုင်း ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်းသည် မရှိသည်သာလျှင်တည်း။</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ဥပမာသော်ကား ---ငါသည် ရှားရွက်တို့ကိုလည်းကောင်း, ထင်းရှူးရွက်တို့ကိုလည်းကောင်း, ရှစ်ရှားရွက်တို့ကိုလည်းကောင်း ဖက်ခွက်ပြုလုပ်၍ ရေကိုမူလည်း သယ်ဆောင်ယူလာအံ့၊ ဖက်လိပ်နားတောင်း ပြုလုပ်၍မူလည်း ပန်ဆင်ပေအံ့ဟု အမှတ်မထား တစ်စုံတစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် ပြောဆိုလာငြားအံ့၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ဤသို့ ပြောဆိုချက် သည် ပြောဆိုသည့်အတိုင်း ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်းသည် မရှိသည်သာ တည်း။ ထို့အတူပင် ---</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ငါသည် <b>ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရား</b>ကို။ ပ ။ <b>မဂ္ဂအရိယ သစ္စာတရား</b>ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိမမြင်မူ၍ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ငါပြုပေအံ့ ဟု တစ်စုံတစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါသည် ပြောဆိုလာငြားအံ့၊ ထို ပုဂ္ဂိုလ်၏ ဤသို့ ပြောဆိုချက်သည် ပြောဆိုသည့်အတိုင်း ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်းသည် မရှိသည်သာလျှင်တည်း။</p> <p>ရဟန်းတို့ ...အကြင် တစ်စုံတစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါသည် ဤသို့ ပြောဆိုလာငြားအံ့ --- ငါသည် <b>ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရား</b>ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်သည် ဖြစ်၍, <b>ဒုက္ခ ဖြစ်ကြောင်း သမုဒယအရိယသစ္စာတရား</b>ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်သည် ဖြစ်၍, <b>ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓအရိယ သစ္စာတရား</b>ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်သည်ဖြစ်၍, <b>ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ (= နိဗ္ဗာန်)သို့ ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ် ဖြစ်သည့် မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရား</b>ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်သည်ဖြစ်၍ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ငါပြုလုပ်နိုင်ပေလိမ့်မည်ဟု ပြောဆိုလာငြားအံ့၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ဤသို့ ပြောဆိုချက်သည် ပြောဆိုသည့်အတိုင်း ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်းသည် ရှိသည်သာလျှင်တည်း။</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ဥပမာသော်ကား --- ငါသည် ပဒုမ္မာကြာရွက်တို့ကို လည်းကောင်း, ပေါက်ရွက်တို့ကိုလည်းကောင်း, ခွေးတောက် (မာလော)ရွက် တို့ကိုလည်းကောင်း ဖက်ခွက်ပြုလုပ်၍ ရေကိုမူလည်း သယ်ဆောင်ယူလာအံ့၊ ဖက်လိပ်နားတောင်း ပြုလုပ်၍မူလည်း ပန်ဆင်ပေအံ့ဟု အမှတ်မထား တစ်စုံတစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါသည် ပြောဆိုလာငြားအံ့၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ဤသို့ ပြောဆိုချက်သည် ပြောဆိုသည့်အတိုင်း ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်း သည် ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ထို့အတူပင် ---</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ငါသည် <b>ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရား</b>ကို။ ပ ။ <b>မဂ္ဂအရိယ သစ္စာတရား</b>ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်သည်ဖြစ်၍ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ငါပြု ပေအံ့ဟု အမှတ်မထား တစ်စုံတစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် ပြောဆိုလာငြားအံ့၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ဤသို့ ပြောဆိုချက်သည် ပြောဆိုသည့်အတိုင်း ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်းသည် ရှိသည်သာလျှင်တည်း။</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ထိုကြောင့် ဤသာသနာတော်၌ သင်ချစ်သားတို့သည်</p> <p>၁။ ဤကား <b>ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရားတည်း</b> ဟု သိအောင် ကြိုးစား အားထုတ်ပါ။ ပ ။<br> ၂။ ဤကား <b>ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ (= နိဗ္ဗာန်)သို့ ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ် ဖြစ်သည့် မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားတည်း</b> ဟု သိအောင် ကြိုးစား အားထုတ်ပါ။ (သံ၊၃၊၃၈၃-၃၈၄။)</p> <h3>ရုပ်ဟူသည်</h3> <p>အထက်တွင် ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း .. ဒုက္ခသစ္စာတရား သမုဒယသစ္စာတရားတို့သည် ဝိပဿနာဉာဏ်၏အရှုခံ အာရုံတရားတို့ ဖြစ်ကြသဖြင့် ယင်းဒုက္ခသစ္စာတရားစုတွင် အကျုံးဝင်သော ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓာ အကြောင်းကို ရှေးဦးစွာ ရှင်းလင်းတင်ပြပေအံ့။</p> <p>ဗုဒ္ဓတရားတော်၌ ရုပ် (၂၈)ပါး လာရှိ၏။ ယင်း ရုပ်တရားတို့ကို ..</p> <p>၁။ ရုပ် (၂၈)ပါးဟူသော အရေအတွက်အားဖြင့်လည်းကောင်း ---</p> <p>၂။ (က) မည်သည့်ရုပ်က ကံကြောင့် ဖြစ်သည်၊<br> ( ခ ) မည်သည့်ရုပ်က စိတ်ကြောင့် ဖြစ်သည်၊<br> ( ဂ ) မည်သည့်ရုပ်က ဥတုကြောင့် ဖြစ်သည်၊<br> (ဃ) မည်သည့်ရုပ်က အာဟာရကြောင့် ဖြစ်သည်၊<br> ( င ) မည်သည့်ရုပ်က မည်သည့်အကြောင်းကြောင့်မျှ မဖြစ်ဟု</p> <p>ဖြစ်ကြောင်းသမုဋ္ဌာန်အားဖြင့်လည်းကောင်း ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိပါက ဤသာသနာတော်၌ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန် ရသည်တိုင်အောင် တိုးတက်စည်ကား ကြီးပွားမှု မရှိနိုင်ကြောင်းကို မဟာဂေါပါလကသုတ္တန် (မ၊၁၊၂၈၁-၂၈၆။)တွင် ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့၏။ ယင်း အဋ္ဌကထာ ကလည်း အောက်ပါအတိုင်း ဖွင့်ဆိုထား၏။</p> <p>သော ဂဏနတော (သမုဋ္ဌာနတော) ရူပံ အဇာနန္တော ရူပံ ပရိဂ္ဂဟေတွာ အရူပံ ဝဝတ္ထပေတွာ ရူပါရူပံ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ပစ္စယံ သလ္လက္ခေတွာ လက္ခဏံ အာရောပေတွာ ကမ္မဋ္ဌာနံ မတ္ထကံ ပါပေတုံ န သက္ကောတိ။ (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၃-၁၆၄။)</p> <p>ထို ယောဂါဝစရ ရဟန်းတော်သည် ရုပ်တရားကို ..</p> <p>၁။ အရေအတွက်အားဖြင့်လည်းကောင်း</p> <p>၂။ အကြောင်းသမုဋ္ဌာန်အားဖြင့်လည်းကောင်း</p> <p>ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်အောင် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ထိုးထွင်း မသိ ခဲ့သော် ---</p> <p>၁။ ရုပ်တရားကို သိမ်းဆည်း၍ (ရူပပရိဂ္ဂဟဉာဏ်)<br> ၂။ နာမ်တရားကို ပိုင်းခြားမှတ်သား၍ (အရူပပရိဂ္ဂဟဉာဏ်)<br> ၃။ ရုပ်နာမ်ကို သိမ်းဆည်း၍ (ရူပါရူပပရိဂ္ဂဟဉာဏ်)<br> ၄။ အကြောင်းတရားတို့ကို ကောင်းစွာပိုင်းခြားမှတ်သား၍ (ပစ္စယပရိဂ္ဂဟ ဉာဏ်)<br> ၅။ ယင်းရုပ်နာမ်ကြောင်းကျိုး သင်္ခါရတရားတို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန် သို့ တင်၍ (ဝိပဿနာဉာဏ်)</p> <p>ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်ဟူသော အထွတ် အထိပ်သို့ ရောက်စေအံ့သောငှာ မည်သည့်နည်းနှင့်မျှ စွမ်းနိုင်မည် မဟုတ် ပေ။ (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၃-၁၆၄။)</p> <p>ဤ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာတို့နှင့်အညီ အသင်သူတော်ကောင်းသည် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း၌ ရှေးဦးစွာ ရုပ် (၂၈)ပါးကို သိအောင် ကြိုးပမ်းရတော့မည် ဖြစ်ပေသည်။ ရုပ်တရားတို့သည်ကား တစ်လုံးချင်းဖြစ်နိုင်သည့် စွမ်းအားမရှိ၊ ကလာပ်ခေါ်သည့် ရုပ်ကလာပ်အမှုန် အနေဖြင့်သာ ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာ ရှိကြ၏။ ကလာပ်ဟူသည် ပရမတ်နယ်၌ ရုပ်တို့၏ အသေးဆုံး အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု ဖြစ်၏။ ပရမာဏုမြူခန့် ရှိ၏။ ပရမာဏုမြူခန့်ဟုသာ ဆိုသည်။ အတိအကျ မဆိုလိုပါ။ ပရမာဏုမြူထက် အဆပေါင်းများစွာ သေးငယ်မည်ဟု ယူဆရ၏။</p> <p>ယင်း ရုပ်ကလာပ်တို့ကား သမူဟပညတ် သဏ္ဌာနပညတ် စသည့် ပညတ်များ လုံးဝ မကင်းစင်သေးသည့် အတုံးအခဲကလေးများသာ ဖြစ်ကြ၏။ ပညတ်နယ်၌သာ တည်ရှိနေသေးသော ဃန မပြိုသေးသည့် ဃန မဖြိုရသေး သည့် ပညတ်တရားတို့သာ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်း ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု တစ်ခု၌ အနည်ဆုံး ပမာဏအားဖြင့် ပထဝီ အာပေါ တေဇော ဝါယော ဝဏ္ဏ ဂန္ဓ ရသ ဩဇာဟု ရုပ်သဘောတရား (၈)မျိုး ရှိ၏။ ယင်း ရုပ်သဘောတရားတို့ သည်သာလျှင် ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်းပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကို သာလျှင် လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်ရမည် ဖြစ်ပေသည်။ ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့ကား တစ်နည်း --- ယင်း ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကား မျက်စိတစ်မှိတ် လျှပ်တစ်ပြက် လက်ဖျစ်တစ်တွက်ဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော အချိန်ကာလကို ကုဋေ (၅၀၀၀)ကျော်ခန့် ပုံလျှင် တစ်ပုံခန့်လောက်သာ သက်တမ်း ရှိကြ၏။</p> <p>အလွန့်အလွန်တိုတောင်းသော သက်တမ်း ရှိကြ၏။ အကြောင်းတရား တို့၏ ကျေးဇူးပြုပေးမှု အရှိန်အဝါ မကုန်သေးသမျှ အကျိုးတရားတို့သည် လည်း ဤနည်းနှင်နှင် ေ့ရှနှင့်နောက် ဆက်စပ်လျက် အထပ်ထပ် ဖြစ်နေကြ သည်သာ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်း ရုပ်တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ရေး အတွက် လိုအပ်သော အကူအညီ ကိရိယာကား အထက်ပါ သမာဓိသုတ္တန် များတွင် ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူသည့်အတိုင်း သမ္မာသမာဓိပင် ဖြစ်ပေသည်။</p> <h3>နာမ်ဟူသည်</h3> <p>နာမ်တရားတို့သည်လည်း ရူပါရူပကလာပုပ္ပါဒနံ (မဟာဋီ၊၂၊၂၃၅။) ဟူသော မဟာဋီကာ၏ အသုံးအနှုန်းအတိုင်း နာမ်ကလာပ်ဟု ခေါ်ဆိုအပ် သော အုပ်စုအလိုက်သာ ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာ ရှိကြ၏။ တစ်လုံးချင်းဖြစ်နိုင်သည့် စွမ်းအား မရှိကြပေ။ နာမ်တရားတို့၌ ဝီထိစိတ်နှင့် ဝီထိမုတ်စိတ် (ဝီထိမှ အလွတ်ဖြစ်သောစိတ်)ဟု နှစ်မျိုးရှိ၏။ ပဋိသန္ဓေစိတ်၊ ဘဝင်စိတ်၊ စုတိစိတ် တို့ကား ဝီထိမုတ်စိတ်တို့ ဖြစ်ကြ၏။ ဘဝတစ်ခု၌ ေ့ရှဦးစွာ အစဆုံးဖြစ်သော စိတ်သည် ပဋိသန္ဓေစိတ် မည်၏။ နောက်ဆုံးဖြစ်သော စိတ်သည် စုတိစိတ် မည်၏။ ယင်း ပဋိသန္ဓေနှင့် စုတိ၏ အကြား၌ ဝီထိစိတ်များ မဖြစ်သောအချိန် ဝယ် ဘဝ၌ စိတ်အစဉ် မပြတ်စဲရေးအတွက် ဘဝ၏ အကြောင်းတရားအဖြစ် ဖြစ်ပေါ်နေသော စိတ်သည် ဘဝင်စိတ် မည်၏။ ဒွါရ အာရုံ တိုက်ဆိုင်သော အခါ ဖြစ်ပေါ်လာသော စိတ်အစဉ်တို့ကား ဝီထိစိတ်တို့ ဖြစ်ကြ၏။ စက္ခုဒွါရဝီထိ၊ သောတဒွါရဝီထိ၊ ဃာနဒွါရဝီထိ၊ ဇိဝှါဒွါရဝီထိ၊ ကာယဒွါရဝီထိ၊ မနောဒွါရဝီထိဟု အကျဉ်းအားဖြင့် ဝီထိစိတ်အမျိုးအစား (၆)မျိုး ရှိ၏။ ယင်း ဝီထိစိတ်တို့သည်လည်း (အတိမဟန္တာရုံ ဝိဘူတာရုံဖြစ်က) ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇန်း၊ စက္ခုဝိညာဏ် (ပဉ္စဝိညာဏ်)၊ သမ္ပဋိစ္ဆိုင်း၊ သန္တီရဏ၊ ဝုဋ္ဌော၊ ဇော (၇)ကြိမ်၊ တဒါရုံ (၂)ကြိမ်၊ ဘဝင် ...၊ မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်း၊ ဇော (၇)ကြိမ်၊ တဒါရုံ (၂) ကြိမ်ဟူသော စိတ္တနိယာမလမ်းကြောင်းအတိုင်း ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာ ရှိကြ၏။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁၄။)</p> <p>ယင်းဝီထိစိတ် ဝီထိမုတ်စိတ်တို့၌ စိတ္တက္ခဏတိုင်း၌ အနည်းဆုံးပမာဏ အားဖြင့် စိတ်+စေတသိက် (၈)လုံးရှိ၍ ဇောကဲ့သို့သော အချို့သော စိတ္တက္ခဏတို့၌ စိတ်+စေတသိက် (၃၄)လုံးအထိ ရံခါ ရှိတတ်ပေ၏။ ယင်း စိတ္တက္ခဏ တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ အတူယှဉ်လျက် ဖြစ်ပေါ်သွားကြသော စိတ်+စေတသိက် နာမ်တရားစုတို့ကို နာမ်ကလာပ်တစ်ခုဟု ခေါ်ဆို၏။ ယင်းနာမ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိကြသော နာမ်တရားတို့ကို ဤကား ဖဿ, ဤကား ဝေဒနာ, ဤကား သညာ, ဤကား စေတနာ, ဤကား ဝိညာဏ် စသည်ဖြင့် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍ ယူနိုင်ပါမှ သိမ်းဆည်းနိုင်ပါမှ နာမ်တရားတို့ကို သိသည် မည်ပေသည်။ ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်သည် မည်ပေ သည်။ နာမ်တရားတို့ကို ယင်းကဲ့သို့ ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်သည့် တိုင်အောင် သိမ်းဆည်းနိုင်ရေးအတွက်, ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်ရေးအတွက်, ထိုးထွင်း သိမြင်နိုင်ရေးအတွက်, သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ရေးအတွက် လိုအပ်သောအကူအညီ ကိရိယာကား အထက်ပါ သမာဓိသုတ္တန်များတွင် ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူသည့် အတိုင်း သမ္မာသမာဓိပင် ဖြစ်ပေသည်။</p> <h3>သမထသည် သာသနာတွင်းတရားမဟုတ်ဟူသော စွဲချက်</h3> <p>ယေ တေ အဿဇိ သမဏဗြဟ္မဏာ သမာဓိသာရကာ သမာဓိသာမညာ၊ တေသံ တံ သမာဓိံ အပ္ပဋိလဘတံ ဧဝံ ဟောတိ နော စဿု မယံ ပရိဟာယာမာတိ။ (သံ၊၂၊၁၀၂။)</p> <p>သမာဓိသာရကာ သမာဓိသာမညာတိ သမာဓိံယေဝ သာရဉ္စ သာမညဉ္စ မညန္တိ။ မယှံ ပန သာသနေ န ဧတံ သာရံ၊ ဝိပဿနာမဂ္ဂဖလာနိ သာရံ။ သော တွံ သမာဓိတော ပရိဟာယန္တော ကသ္မာ စိန္တေသိ သာသနတော ပရိဟာယာမီတိ။ (သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၉။)</p> <p>ချစ်သား အဿဇိ ...အကြင် သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့သည်ကား သမာဓိကိုပင် အနှစ်သာရ, သမာဓိကိုပင် ရဟန်းအဖြစ်ဟု အောက်မေ့မှတ်ထင် ကြကုန်၏။ ထိုသမာဓိကို တစ်ဖန်ပြန်၍ မရကြကုန်သော ထိုသမဏ ဗြာဟ္မဏ တို့၏ သန္တာန်၌ ငါတို့သည် သာသနာတော်မှ မဆုတ်ယုတ်ဘဲ ရှိကြပါကုန် ၏လောဟု ဤသို့သော စိတ်အကြံအစည်သည် ဖြစ်ပေါ်လာတတ်၏။ (သံ၊၂၊၁၀၂။)</p> <p>သမာဓိကိုပင် အနှစ်သာရ, သမာဓိကိုပင် ရဟန်းအဖြစ်ဟု အောက်မေ့ မှတ်ထင်ကြကုန်၏ဟူသည် သမာဓိကိုပင်လျှင် အနှစ်သာရဟုလည်းကောင်း, ရဟန်းအဖြစ်ဟုလည်းကောင်း အောက်မေ့မှတ်ထင်ကြကုန်၏။ သို့သော် ငါဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်တွင်း၌ကား ဤသမာဓိသည် အနှစ်သာရ မဟုတ်ပါ၊ ဝိပဿနာ မဂ်ဖိုလ်တို့သည်သာလျှင် အနှစ်သာရ ဖြစ်ပေ၏၊ သမာဓိမှ လျှောကျသွားသော ထိုသင်သည် အဘယ်ကြောင့် ငါသည် သာသနာတော်မှ မဆုတ်ယုတ်ဘဲ ရှိပါ၏လောဟု ကြံစည်နေရပါသနည်းဟု ဆိုလို၏။ (သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၉။)</p> <p>အရှင်အဿဇိကား ကာယသင်္ခါရ အမည်ရသော အဿာသပဿာသ တို့ကို ချုပ်ငြိမ်းစေလျက် (အာနာပါန) စတုတ္ထစျာန်ကို ဝိပဿနာ၏ အခြေ ပါဒကပြု၍ ဝိပဿနာသို့ ကူးနေကျ ဖြစ်၏။ သို့သော် ကျန်းမာရေးချို့တဲ့လာ သောအခါ ထိုစတုတ္ထစျာန်ကို တစ်ဖန်ပြန်၍ ဝင်စားမရ ဖြစ်နေ၏။ ဝိပဿနာ သို့ မကူးနိုင် ဖြစ်နေ၏။ ထိုအခါတွင် သံဃာတော်များ၏ လျှောက်ထားချက် အရ ဘုရားရှင်ကြွလာတော်မူကာ အထက်ပါစကားများ အဝင်အပါ အဿဇိသုတ္တန် တရားဒေသနာတော်ကို ဟောကြားပေးတော်မူလေသည်။ တေပရိဝဋ္ဋ ဓမ္မဒေသနာတော်၏ အဆုံး၌ အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်သွားတော်မူလေသည်။ (သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၉ - ကြည့်။)</p> <p>ဤအထက်ပါ ပါဠိတော်နှင့် အဋ္ဌကထာတို့ကို ကိုးကား၍ သမာဓိ = သမထသည် သာသနာတော်၏ အနှစ်သာရမဟုတ်၊ ဝိပဿနာသည်သာလျှင် သာသနာတော်၏ အနှစ်သာရ ဖြစ်၏၊ ထို့ကြောင့် သမာဓိကို ထူထောင်ဖို့ မလိုဟု အဆိုရှိကြ၏။</p> <p>ဤကျမ်းကလည်း သမာဓိ = သမထကို သာသနာတော်၏ အနှစ်သာရ ဟု မဆိုပါ။ ဝိပဿနာ မဂ်ဖိုလ်တို့ကိုသာလျှင် သာသနာတော်၏ အနှစ်သာရ ဟု ဆိုပါ၏။ သို့သော် ဝိပဿနာဟူသည် ---</p> <p>အနိစ္စာဒိဝသေန ဝိဝိဓေဟိ အာကာရေဟိ ဓမ္မေ ပဿတီတိ ဝိပဿနာ။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၅။) ဟူသော အထက်ပါ အဋ္ဌသာလိနီအဋ္ဌကထာ၏ ဖွင့်ဆိုချက်နှင့်အညီ ဒုက္ခသစ္စာ အမည်ရသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ် ပရမတ်တရား, သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသော ဒုက္ခသစ္စာ၏ အကြောင်းရင်း ပရမတ်တရားဟူသော ပရမတ်အစစ်ဖြစ်ကြသော သင်္ခါရဓမ္မတို့ကို ---</p> <p>၁။ ယင်း သင်္ခါရတရားတို့၏ ဖြစ်ပြီးလျှင် ပျက်သည့်သဘော, ပျက်ပျက် နေသည့် သဘောကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ကြည့်၍ <b>အနိစ္စ</b>ဟုလည်းကောင်း၊</p> <p>၂။ ယင်းသင်္ခါရတရားတို့၏ ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်း ဒဏ်ချက်, အပျက်ဒဏ်ချက် ဖြင့် အမြဲမပြတ် အညှဉ်းပန်း အနှိပ်စက်ခံနေရမှု သဘောကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ကြည့်၍ <b>ဒုက္ခ</b>ဟုလည်းကောင်း၊</p> <p>၃။ ယင်းသင်္ခါရတရားတို့၌ မပျက်စီးဘဲ အကျိတ်အခဲ အခိုင်အမာ အနှစ်သာရအားဖြင့် တည်နေသည့် <b>အတ္တ</b> မရှိမှုသဘော, ယင်းသင်္ခါရတရား တို့၏ အတ္တ မဟုတ်သည့် သဘောကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ကြည့်၍ <b>အနတ္တ</b>ဟုလည်းကောင်း၊</p> <p>ဤသို့ လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်သည့် အပိုင်းကို သာလျှင် ဝိပဿနာဟုခေါ်၏။ ယင်းဝိပဿနာဉာဏ်၏ အရှုခံအာရုံဖြစ်သော တရားတို့မှာ ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသော ပရမတ် သင်္ခါရတရား တို့သာ ဖြစ်ကြ၏။</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် သမာဓိကို မထူထောင်ဘဲ တရားဘာဝနာကို ပွားများဖူးကောင်း ပွားများဖူးပေမည်။ ထိုကဲ့သို့ ပွားများအားထုတ်ရာ ၌ ပရမတ် ရုပ်တရား နာမ်တရား အကြောင်းတရား အကျိုးတရားတို့ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်လျက် သိ-မသိကို မိမိကိုယ်ကို မိမိ မေးကြည့်ပါ။ အကယ်၍ မသိဟု အဖြေထွက်ခဲ့လျှင် ယင်း သင်္ခါရတရားတို့ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ရေးအတွက် သမာဓိ ထူထောင်ရမည်ဟူသော ဘုရားရှင်၏ တရားစကားတော်ကို ရိုသေစွာ ဦးထိပ်ရွက် ပန်ဆင်သင့်လှပေ သည်။ အကြောင်းမူ ယင်း သင်္ခါရတရားတို့ကား သမာဓိရှိသော သူတော်ကောင်းတို့သည်သာလျှင် သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်နိုင်သောကြောင့်တည်း။</p> <p>တစ်ဖန် ဥပစာရသမာဓိ အပ္ပနာသမာဓိဟူသော နှစ်ဖြာသောသမာဓိ= သမထသည် သာသနာတွင်းတရား မဟုတ်၊ သာသနာပတရားသာ ဖြစ်သည်။ ဝိပဿနာတရားသည်သာလျှင် သာသနာတွင်းတရားဖြစ်သည်ဟုလည်း အဆို ရှိပြန်၏။အကယ်၍ အသင်သူတော်ကောင်းသည် မဂ္ဂင် (၈)ပါး အကျင့်မြတ် တရားသည် သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခမှ ထွက်မြောက်ကြောင်း နိယျာနိကတရား ကောင်း ဖြစ်သည်ဟုလည်းကောင်း, သာသနာတွင်းတရား ဖြစ်သည်ဟု လည်းကောင်း လက်ခံနိုင်ခဲ့ပါလျှင် မဂ္ဂင် (၈)ပါးတို့၏ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခု ဖြစ်သော မဂ္ဂင် (၈)ပါးတွင် တစ်ပါးအပါအဝင်ဖြစ်သော သမ္မာသမာဓိကိုလည်း အဘယ်အကြောင်းကြောင့် သာသနာတွင်းတရားပါဟု လက်မခံနိုင်ပါသနည်း၊ မဂ္ဂင် (၈)ပါးကို သာသနာတွင်းတရားအဖြစ် လက်ခံနိုင်ပါလျှင် သမ္မာသမာဓိ ကိုလည်း သာသနာတွင်းတရားအဖြစ် လက်ခံသင့် လက်ခံထိုက်လှပေသည်။</p> <h3>သမ္မာသမာဓိဟူသည် အဘယ်နည်း</h3> <p>ကတမော စ ဘိက္ခဝေ သမ္မာသမာဓိ။</p> <p>က။ ဣဓ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ စျာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။</p> <p>ခ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ စျာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။</p> <p>ဂ။ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ၊ သတော စ သမ္ပဇာနော၊ သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ၊ ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီတိ၊ တတိယံ စျာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။</p> <p>ဃ။ သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ စျာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ဘိက္ခဝေ သမ္မာသမာဓိ။ (မ၊၁၊၈၉။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ... သမ္မာသမာဓိဟူသည် အဘယ်နည်း။ ---</p> <p>(က) ရဟန်းတို့ ...ဤသာသနာတော်၌ ယောဂါဝစရ ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်သည် ဖြစ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ် သည် ဖြစ်၍သာလျှင် ဝိတက်နှင့်တကွ ဖြစ်သော ဝိစာရနှင့်တကွ ဖြစ်သော နီဝရဏတို့မှ ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်၍လာသည့် ပီတိ သုခရှိသော ပထမစျာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။</p> <p>( ခ ) ဝိတက် ဝိစာရတို့၏ ချုပ်ငြိမ်း၍ သွားခြင်းကြောင့် မိမိ၏ကိုယ်တွင်း အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ စိတ်ကို ကြည်လင်စေတတ်သော သမာဓိကို တိုးပွားစေတတ် သော ဝိတက်လည်းမရှိသော ဝိစာရလည်းမရှိသော သမာဓိကြောင့်ဖြစ်သည့် ပီတိ သုခရှိသော ဒုတိယစျာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။</p> <p>( ဂ ) ပီတိ၏လည်း ကင်းချုပ်၍သွားခြင်းကြောင့် (အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် ကဲ့သို့သော သမထနိမိတ်အာရုံကို) အညီအမျှ လျစ်လျူရှုလျက် သတိရှိလျက် ဆင်ခြင်လျက် နေ၏။ သုခကိုလည်း နာမကာယဖြင့် ခံစား၏။ အကြင် တတိယစျာန်ကြောင့် ထိုတတိယစျာန်နှင့် ပြည့်စုံသူကို သမထအာရုံနိမိတ်ကို အညီ အမျှ လျစ်လျူရှုသူ သတိရှိသူ ချမ်းသာစွာနေလေ့ရှိသူဟု အရိယာ သူတော်ကောင်းတို့သည် ချီးမွမ်းစကား ပြောကြားတော်မူကြကုန်၏။ ထိုတတိယစျာန် သို့ ရောက်၍နေ၏။</p> <p>(ဃ) သုခကိုလည်း ပယ်ခြင်းကြောင့် ဒုက္ခကိုလည်းပယ်ခြင်းကြောင့် ရှေးမဆွကပင် သောမနဿ ဒေါမနဿတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းပြီးခြင်းကြောင့် ဒုက္ခလည်း မရှိ သုခလည်း မရှိသော (တတြမဇ္ဈတ္တတာစေတသိက်ဟူသော) ဥပေက္ခာ ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်၍လာသော သတိ၏ ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်ခြင်းရှိသော စတုတ္ထစျာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ဤသမာဓိကို မှန်စွာတည်ကြည်ခြင်း သမ္မာသမာဓိ ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (မ၊၁၊၈၉။)</p> <p>အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိသွားသော ကာမာဝစရဥပစာရသမာဓိ ရူပါဝစရသမာဓိ အရူပါဝစရသမာဓိဟု သမာဓိ သုံးမျိုးရှိရာ အလယ်ဖြစ်သော ရူပါဝစရသမာဓိကို သမ္မာသမာဓိဟု ဟောတော်မူလိုက်သဖြင့် အစဖြစ်သော ကာမာဝစရဥပစာရသမာဓိနှင့် အဆုံးဖြစ်သော အရူပါဝစရသမာဓိတို့ကိုလည်း သိမ်းကျုံး၍ယူရသော မဇ္ဈေဒီပကနည်းတည်း။ ထိုကြောင့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ၌ ဤသို့ ဖွင့်ဆိုထား၏။</p> <p>စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ နာမ သဥပစာရာ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၂၊၊)</p> <p>ဥပစာရသမာဓိနှင့် တကွသော သမာပတ် (၈)ပါးတို့သည် စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ မည်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၂။)</p> <p>ဥပစာရသမာဓိနှင့် တကွသော ယင်း သမာပတ် (၈)ပါးတို့သည်ကား မဂ္ဂင် (၈)ပါးတွင် သမ္မာသမာဓိ အမည်ရ၍ ဝိသုဒ္ဓိ (၇)ပါးကျင့်စဉ်တွင် စိတ္တဝိသုဒ္ဓိဟူသော အမည်ကို ရရှိကြသည်။</p> <h3>သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်</h3> <hr> <p>အမေး။ ။ ယင်းသို့ဖြစ်လျှင် သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်က သမာဓိကို ထူထောင်လျှင် သင့်တန်စေ၊ သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား သမာဓိကို မထူထောင်ဘဲ ဝိပဿနာသို့ တိုက်ရိုက်သွားသည် မဟုတ်ပါလောဟု မေးရန် ရှိ၏။</p> <p>အဖြေ။ ။ သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်း သဒိသူပစာရ အားဖြင့် ဥပစာရသမာဓိ အမည်ရသော သမာဓိကို ထူထောင်သည်သာဟု ဖြေဆိုလေ။ သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည် မည်သည့် ကမ္မဋ္ဌာန်းကစ၍ အားထုတ်ရသည်ကို သိလိုပါက အောက်ပါ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ စကားကို ဖတ်ရှုကြည့်ပါ။</p> <p>သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကော ပန အယမေဝ ဝါ သမထယာနိကော စတုဓာတုဝဝတ္ထာနေ ဝုတ္တာနံ တေသံ တေသံ ဓာတုပရိဂ္ဂဟမုခါနံ အညတရမုခဝသေန သင်္ခေပတော ဝါ ဝိတ္ထာရတော ဝါ စတေဿာ ဓာတုယော ပရိဂ္ဂဏှာတိ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၂။)</p> <p>သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည် ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့ ကူးရာ၌ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်း နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်း နှစ်မျိုးတို့တွင် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍ဖြစ်စေ နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍ဖြစ်စေ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့ ကူးနိုင်၏။ ထိုတွင် နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကစ၍ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့ ကူးလိုပါက စျာန်အင်္ဂါတို့နှင့် စျာနသမ္ပယုတ်တရားတို့ကစ၍ နာမ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းရန်, ထိုနောင် ယင်းနာမ်တရားတို့၏မှီရာ ဝတ္ထုရုပ် တို့ကို ဆက်လက်သိမ်းဆည်းရန် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၂)တွင် ညွှန်ကြားထား၏။ သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည် အကယ်၍ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့ ကူးလိုက သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိက ပုဂ္ဂိုလ်ကဲ့သို့ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးက စတင်၍ သိမ်းဆည်းရန် ဤသို့ ညွှန်ကြားထား၏။</p> <p>သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်းကောင်း, ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စတင်၍ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့ ကူးလိုသော ဤ သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည် လည်းကောင်း သမထပိုင်းကမ္မဋ္ဌာန်း (၄၀)တို့တွင် စတုဓာတုဝဝတ္ထာန် ကမ္မဋ္ဌာန်း၌ ဖွင့်ဆိုရေးသားခဲ့ကုန်သော ထိုထို ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးကို သိမ်းဆည်း ကြောင်းဖြစ်သော နည်းလမ်းတို့တွင် တစ်နည်းနည်း၏ အစွမ်းဖြင့် အကျဉ်း အားဖြင့်သော်လည်းကောင်း အကျယ်အားဖြင့်သော်လည်းကောင်း ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့ကို စတင်သိမ်းဆည်းရ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၂။)</p> <h3>အကြောင်းပြချက်</h3> <p>သမာဓိကို ထူထောင်ရာ သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်းတွင် သမထကမ္မဋ္ဌာန်း (၄၀) ရှိ၏။ ထိုတွင် စတုဓာတုဝဝတ္ထာန် အမည်ရသော ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းလည်း ပါဝင်၏။ ထို ကမ္မဋ္ဌာန်းသည် ဥပစာရသမာဓိ အပ္ပနာစျာန်သမာဓိဟူသော နှစ်မျိုးသော သမာဓိတို့တွင် ဥပစာရသမာဓိကို ရွက်ဆောင်နိုင်သော ဥပစာရ ကမ္မဋ္ဌာန်းဖြစ်ကြောင်းကို (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၀၇၊၃၄၇။)တို့၌ ဖွင့်ဆိုထား၏။</p> <p>ဥပစာရသမာဓီတိ စ ရုဠှီဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ အပ္ပနံ ဟိ ဥပေစ္စ စာရီ သမာဓိ ဥပစာရသမာဓိ၊ အပ္ပနာ စေတ္ထ နတ္ထိ။ တာဒိသဿ ပန သမာဓိဿ သမာနလက္ခဏတာယ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ အပ္ပနာ န ဟောတီတိ၊ တတ္ထ ကာရဏမာဟ သဘာဝဓမ္မာရမ္မဏတ္တာတိ။ (မဟာဋီ၊၁၊၄၃၆။)</p> <p>ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကျင့်စဉ်လမ်းမှ အားထုတ်လာရာ သမာဓိကိုထူထောင် လာရာ ဥပစာရသမာဓိသို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်ကြောင်းကို အဋ္ဌကထာက ဖွင့်ဆို ထားတော်မူ၏။ ထိုတွင် ဥပစာရသမာဓိဟူသည် တကယ့် ဥပစာရသမာဓိ အစစ်မဟုတ်ပေ။ အတင်ရုဠှီ၏ အစွမ်းဖြင့် ဥပစာရသမာဓိဟု တင်စား၍ ဖွင့်ဆိုထားသည်ဟု သိရှိပါလေ။ မှန်ပေသည် ---- အပ္ပနာစျာန်သို့ ကပ်၍ ဖြစ်လေ့ရှိသော သမာဓိကိုသာလျှင် ဥပစာရသမာဓိဟု ခေါ်ဆိုနိုင်၏။ ဤ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း၌လည်း အပ္ပနာစျာန်ကား မရှိဖြစ်ခဲ့၏။ သို့သော် အပ္ပနာစျာန် သို့ ကပ်၍ ဖြစ်လေ့ရှိသော ထိုကဲ့သို့သော ဥပစာရသမာဓိအစစ်နှင့် တူညီ သော သမာဓိလက္ခဏာ ရှိသောကြောင့် သဒိသူပစာရအားဖြင့် တင်စား၍ ဥပစာရသမာဓိဟု ဤသို့ မိန့်ဆိုခြင်းဖြစ်၏။ အဘယ်ကြောင့် ဤ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းလမ်း၌ အပ္ပနာစျာန်သမာဓိသည် မရှိနိုင်ပါသနည်းဟူမူ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝ လက္ခဏာတည်းဟူသော ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝလျှင် အာရုံရှိသောကြောင့် ထို ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝတို့၏ နက်နဲသောသဘောရှိရကား အပ္ပနာစျာန်သမာဓိသို့ မဆိုက်ရောက်နိုင်ဘဲ ဥပစာရသမာဓိသို့သာ ဆိုက်ရောက်နိုင်သည် ဟူ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၇။ မဟာဋီ၊၁၊၄၃၆။)</p> <p>ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူ၍ သမာဓိကို ထူထောင်လာရာ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ပရမတ္ထဓမ္မ သဘာဝလက္ခဏာကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်သော အဆင့်သို့ ဆိုက်ရောက်လာ၏။ ယင်းသို့ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ပရမတ္ထ ဓမ္မ သဘာဝလက္ခဏာကို ဉာဏ်ဖြင့်ပိုင်းခြားယူနိုင်သောအခါ ယင်းဉာဏ်နှင့် ယှဉ်တွဲလျက်ရှိသော သမာဓိကား အထွတ်အထိပ်သို့ ဆိုက်ရောက်လာသော ကာမာဝစရဥပစာရသမာဓိ တစ်မျိုး ဖြစ်၏။ အပ္ပနာစျာန်နားသို့ ကပ်၍တည် နေသော သမာဓိကိုသာလျှင် မုချအားဖြင့် ဥပစာရသမာဓိဟု ဆိုရ၏။ ဤ၌ကား ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝကို အာရုံယူ၍ ဆက်လက် သမာဓိကို ထူထောင် သော်လည်း ယင်းဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝလက္ခဏာတို့ကား နက်နဲသည့် အတွက်ကြောင့် အပ္ပနာစျာန်သို့ကား မဆိုက်နိုင် ဖြစ်ခဲ့၏။ ဤဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းလမ်း၌ အပ္ပနာစျာန်ကား မရှိဖြစ်ခဲ့၏။ ယင်း ရုပ်ကလာပ်တို့မှာ တစ်နည်း ရုပ်ကလာပ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရား တို့မှာ အလွန်တိုတောင်းသော သက်တမ်းရှိကြ၏။ မျက်စိတစ်မှိတ် လျှပ်တစ် ပြက် လက်ဖျစ်တစ်တွက် အချိန်ကာလကို ကုဋေ (၅၀၀၀)ကျော်ခန့် ပုံလျှင် တစ်ပုံလောက်သာ သက်တမ်း ရှိကြ၏။ ထိုမျှ သက်တမ်း တိုတောင်းလှသော ရုပ်တရားတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာကို အာရုံယူနေရသဖြင့် အလွန်နက်နဲ၍ ခက်ခဲသော လုပ်ငန်းရပ် ဖြစ်နေ၏။ သို့သော် အပ္ပနာစျာန်နားသို့ ကပ်၍ ဖြစ်လေ့ရှိသော တကယ့် ဥပစာရသမာဓိအစစ်နှင့်ကား သမာဓိဒီဂရီ စံချိန် ချင်း တူညီလျက် ရှိ၏။ ထို့ကြောင့် သဒိသူပစာရအားဖြင့် တင်စား၍ ဤစတုဓာတုဝဝတ္ထာန်သမာဓိကိုလည်း ဥပစာရသမာဓိဟု အဋ္ဌကထာက ခေါ်ဝေါ် သုံးစွဲထားပေသည်။ သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား သမထစျာန်ကို အခြေမခံဘဲ ဝိပဿနာသို့ သို့မဟုတ် ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့ တိုက်ရိုက်သွားလိုပါက ဤကဲ့သို့သော ဥပစာရသမာဓိကိုကား ထူထောင်ရမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>ဤ စတုဓာတုဝဝတ္ထာန် အမည်ရသော ဤ ကမ္မဋ္ဌာန်းသည် ဥပစာရ သမာဓိကို ရွက်ဆောင်ပေးနိုင်သဖြင့် သမထကမ္မဋ္ဌာန်း (၄၀)တွင်လည်း ပါဝင်၏။ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိလာသော ယင်း စတုဓာတုဝဝတ္ထာန် ဥပစာရသမာဓိသည် သို့မဟုတ် ယင်း သမာဓိနှင့်ယှဉ်သော ဉာဏ်သည် ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု တစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင် ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝလက္ခဏာကိုလည်း အာရုံယူနိုင်သဖြင့် ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ စခန်းသို့လည်း သက်ဝင်၏။ ထို့ကြောင့် ဤကမ္မဋ္ဌာန်းသည် သမထ ဝိပဿနာ နှစ်ဘက်ရကမ္မဋ္ဌာန်းတစ်ခု ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>တစ်ဖန် သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည် ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့ သို့မဟုတ် ဝိပဿနာသို့ တိုက်ရိုက် သွားလိုသောအခါ အဘယ့်ကြောင့် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စတင်၍ အားသစ်ရပါသနည်းဟု မေးရန်ရှိ၏။ အဖြေမှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။</p> <p>ဒုဝိဓဥှိ ကမ္မဋ္ဌာနံ ရူပကမ္မဋ္ဌာနဉ္စ အရူပကမ္မဋ္ဌာနဉ္စ။ ရူပပရိဂ္ဂဟော အရူပပရိဂ္ဂဟောတိပိ ဧတဒေဝ ဝုစ္စတိ။ တတ္ထ ဘဂဝါ ရူပကမ္မဋ္ဌာနံ ကထေန္တော သင်္ခေပမနသိကာရဝသေန ဝါ ဝိတ္ထာရမနသိကာရဝသေန ဝါ စတုဓာတုဝဝတ္ထာနံ ကထေသိ။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၀။)</p> <p>ပရိဂ္ဂဟိတေ ရူပကမ္မဋ္ဌာနေတိ ဣဒံ ရူပမုခေန ဝိပဿနာဘိနိဝေသံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ အရူပမုခေန ပန ဝိပဿနာဘိနိဝေသော ယေဘုယျေန သမထယာနိကဿ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော၊ သော စ ပဌမံ စျာနင်္ဂါနိ ပရိဂ္ဂဟေတွာ တတော ပရံ သေသဓမ္မေ ပရိဂ္ဂဏှာတိ။ (မ၊ဋီ၊၁၊၃၆၉။)</p> <p>သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း၌ ကမ္မဋ္ဌာန်း (၄၀) ရှိ၏။ သမာဓိပိုင်း ဖြစ်၏။ သို့သော် ဝိပဿနာပိုင်းသို့ ရောက်ရှိလာသော အခါ၌ကား ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်း နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဟု ကမ္မဋ္ဌာန်း နှစ်မျိုးသာ ရှိ၏။ ရူပပရိဂ္ဂဟ = ရုပ်ကို သိမ်းဆည်းခြင်း, အရူပပရိဂ္ဂဟ = နာမ်ကို သိမ်းဆည်းခြင်းဟူသည်မှာလည်း ယင်း ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်း နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုပင် ဆိုလို၏။ ထို နှစ်မျိုးတို့တွင် ဘုရားရှင်သည် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဟောကြားတော်မူသောအခါ အကျဉ်း နှလုံးသွင်းနည်း၏ အစွမ်းဖြင့်သော်လည်းကောင်း, အကျယ် နှလုံးသွင်းနည်း၏ အစွမ်းဖြင့်သော် လည်းကောင်း စတုဓာတုဝဝတ္ထာန် အမည်ရသော ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဟောကြားတော်မူမြဲ ဓမ္မတာဖြစ်၏။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၀။)</p> <p>ထိုတွင် ရုပ်တရားကို အဦးမူ၍ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍ ဝိပဿနာကို နှလုံးသွင်းခြင်းသည် ယေဘုယျအားဖြင့် သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်အား အလိုရှိအပ်ပေ၏။ နာမ်တရားကို အဦးမူသဖြင့် နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍ ဝိပဿနာကို နှလုံးသွင်းခြင်းသည်ကား ယေဘုယျအားဖြင့် သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ် အားသာလျှင် အလိုရှိအပ်ပေသည်။ ထို သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း ရှေးဦးစွာ စျာန်အင်္ဂါတို့ကို သိမ်းဆည်း၍ ထိုနောင်ဝယ် ကြွင်းကျန်သော နာမ်တရားတို့ကိုလည်းကောင်း, ရုပ်တရားတို့ကိုလည်းကောင်း သိမ်းဆည်းရ၏။ (မ၊ဋီ၊၁၊၃၆၉။)</p> <p>သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား သမာဓိစွမ်းအင် ပြည့်ဝ စုံညီနေသော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် သမာဓိရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝတို့ကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ထိုးထွင်းသိမြင်နိုင်ရကား ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့ = ဝိပဿနာသို့ ကူးသောအခါ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍သော်လည်းကောင်း, နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍သော်လည်းကောင်း မိမိနှစ်ခြိုက်ရာ ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍ အားသစ်နိုင်၏။ သို့သော် သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့ = ဝိပဿနာသို့ ကူးသောအခါ ယေဘုယျအားဖြင့် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကစ၍ အားသစ် ရ၏။ အနည်းငယ် အပ္ပကအားဖြင့် နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍လည်း အားသစ်လို က အားသစ်နိုင်၏။ သို့သော် ရုပ်နာမ်တို့ကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် သိမ်း ဆည်းနိုင်ရေးအတွက်ကား အခက်အခဲများစွာ ရှိကောင်း ရှိနိုင်ပေသည်။ သို့အတွက် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာက ယေဘုယျစည်းကမ်းသို့ လိုက်၍ သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်အား ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍ သိမ်းဆည်းရန် ညွှန်ကြား ထားတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၂။)</p> <p>တစ်ဖန် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းရှုကွက်နှင့် ပတ်သက်၍လည်း ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျဉ်းနည်း, ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ်နည်းဟု နှစ်နည်းသာလျှင် ဟောကြား ထားတော်မူခဲ့၏။ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျဉ်းနည်းကား မဟာသတိပဋ္ဌာန သုတ္တန် (ဒီ၊၂၊၂၃၄။ မ၊၁၊၇၃။)၌ လာရှိ၏။ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းအကျယ်နည်းကား မဟာဟတ္ထိပဒေါပမသုတ္တန် (မ၊၁၊၂၄၂-၂၄၉။) မဟာရာဟုလောဝါဒသုတ္တန် (မ၊၂၊၈၃-၈၉။) အဘိဓမ္မာဓာတုဝိဘင်းပါဠိတော် (အဘိ၊၂၊၈၄-၈၉။)တို့၌ လာရှိ၏။ ဓာတုဝိဘင်္ဂသုတ္တန် (မ၊၃၊၂၈၁-၂၉၀။)၌လည်း မကျဉ်းမကျယ် လာရှိ၏။ ယင်းနည်းကား အကျယ်နည်း၌ပင် အကျုံးဝင်၏။</p> <p>ဤသို့လျှင် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းရှုကွက်နှင့် ပတ်သက်၍ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျဉ်းနည်း, ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ်နည်းဟု နှစ်နည်းသာ လာရှိသဖြင့် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကစ၍ အားသစ်သောအခါ၌လည်း ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျဉ်း နည်း, ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ်နည်းဟူသော နည်းနှစ်မျိုးတို့တွင် နှစ်ခြိုက်ရာ နည်းလမ်းကစ၍ ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းရန် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့က လည်း ထပ်ဆင့် ညွှန်ကြားထားတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့၌ လာရှိသည့်အတိုင်း ညွှန်ကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ခြင်းသည် သာလျှင် နိဗ္ဗာန်ကို လိုလားတောင့်တလျက်ရှိသော အသင်သူတော်ကောင်း အတွက် စိတ်အချရဆုံးနှင့် အကောင်းဆုံးကျင့်စဉ် ဖြစ်သည်။ မလွဲချော်နိုင် သော ကျင့်စဉ်လည်း ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>သီလမဂ္ဂင်သုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသဖြင့် သီလဝိသုဒ္ဓိ ဖြစ်ပြီးသော အသင် သူတော်ကောင်းသည် သမာဓိမဂ္ဂင်သုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံအောင်, စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ ဖြစ် အောင် သမထကမ္မဋ္ဌာန်း (၄၀)တို့တွင် မိမိနှစ်ခြိုက်ရာ ကမ္မဋ္ဌာန်း တစ်မျိုးမျိုး ဖြင့် သမာဓိကို စတင်ထူထောင်ပါ။ ဤကျမ်းတွင်ကား အာနာပါနဿတိ သမာဓိနှင့် ပြည့်စုံအောင် အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကစ၍ သမာဓိထူထောင်ပုံကို ရေးသားတင်ပြထားပါသည်။</p> <p>__________</p> <h3>အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း</h3> <h3>အာနာပါန ချီးမွမ်းခန်း</h3> <p>အယမ္ပိ ခေါ ဘိက္ခဝေ အာနာပါနဿတိသမာဓိ ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော သန္တော စေဝ ပဏီတော စ အသေစနကော စ သုခေါ စ ဝိဟာရော၊ ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နေ စ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ ဌာနသော အန္တရဓာပေတိ ဝူပသမေတိ။ (သံ၊၃၊၂၇၉။ ဝိ၊၁၊၈၈။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ဤ အာနာပါနဿတိသမာဓိသည်လည်း ပွားများအပ် သည်ရှိသော် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် ငြိမ်လည်း ငြိမ်သက်၏၊ မွန်လည်း မွန်မြတ်၏။ သွန်းလောင်းထည့်စွက်အပ်သော ပရိကမ္မ စသော အကြောင်းတစ်ပါးလည်း မရှိ၊ ကာယိကသုခ စေတသိကသုခကို ဖြစ်စေတတ်သောကြောင့် ချမ်းသာစွာ နေထိုင်ရကြောင်း တရားလည်း ဖြစ်၏။ ဖြစ်ပေါ်လာတိုင်း ဖြစ်ပေါ်လာတိုင်းကုန်သော, စျာန်ဖြင့် မပယ်ခွာအပ်သေး ကုန်သော, ယုတ်မာကုန်သော အကုသိုလ်တရားတို့ကိုလည်း တစ်ခဏချင်း အားဖြင့် ကွယ်ပျောက်ရုပ်သိမ်း ချုပ်ငြိမ်းစေနိုင်၏။ (သံ၊၃၊၂၇၉။ ဝိ၊၁၊၈၈။)</p> <h3>အာနာပါန ပြည်တည်ခန်း</h3> <p>ဣဓ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု အရညဂတော ဝါ ရုက္ခမူလဂတော ဝါ သုညာဂါရဂတော ဝါ နိသီဒတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ သော သတောဝ အဿသတိ သတော ပဿသတိ။ (မ၊၁၊ရဝ။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ဤသာသနာတော်၌ ယောဂါဝစရ ရဟန်းသည် တောသို့ သွားရောက်၍ ဖြစ်စေ, သစ်ပင်ရင်းသို့ သွားရောက်၍ ဖြစ်စေ, ဆိတ်ငြိမ်ရာ အရပ်သို့ သွားရောက်၍ ဖြစ်စေ တင်ပလ္လင်ခွေပြီးလျှင် အထက်ပိုင်းကိုယ်ကို ဖြောင့်မတ်စွာထား၍ သတိကို ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေတည်းဟူသော အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းသို့ ရှေးရှုဖြစ်စေလျက် ထိုင်၏။ ထိုရဟန်းသည် သတိရှိ လျက်သာလျှင် ဝင်သက်လေကို ဖြစ်စေ၏ = အသက်ရှူသွင်း၏။ သတိရှိလျက် သာလျှင် ထွက်သက်လေကို ဖြစ်စေ၏ = အသက်ရှူထုတ်၏။ (မ၊၁၊ရဝ။)</p> <p>ဤအရာ၌ ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ၌ သတိမြဲအောင်ကျင့်ရန် ဘုရားရှင်သည် စတုက္ကလေးခုတို့ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ၍ ဟောကြားတော်မူ၏။ (သံ၊၃၊၂၈၀။ ဝိ၊၁၊၈၈။) ဝင်သက်လေ၌ စတုက္ကလေးခု, ထွက်သက်လေ၌ စတုက္ကလေးခုဖြစ်သဖြင့် နှစ်ရပ်ပေါင်းသော် ဝင်သက်လေ၌ (၁၆)မျိုးသော အခြင်းအရာ, ထွက်သက်လေ၌ (၁၆)မျိုးသောအခြင်းအရာ, အားလုံး (၃၂) မျိုးသော အခြင်းအရာတို့၌ သတိမြဲအောင် ကျင့်ရမည် ဖြစ်သည်။ ဝိပဿနာ ပိုင်းသို့ ရောက်ရှိသွားသောအခါ အာနာပါနစျာန်တရားတို့နှင့်တကွ ပကိဏ္ဏက သင်္ခါရ အမည်ရသော (၃၁)ဘုံအတွင်း၌ တည်ရှိသော တေဘူမကသင်္ခါရ တရားတို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ တွင်တွင်ကြီး ဝိပဿနာရှုနိုင်သော အခါ ယင်း (၃၂)မျိုးသော အခြင်းအရာတို့သည်လည်း တဖြည်းဖြည်း ပြီးစီး ပြည့်စုံလာမည် ဖြစ်ပေသည်။ ဤအပိုင်းတွင်ကား ပထမစတုက္ကကိုသာ ဦးစားပေး၍ ရေးသား တင်ပြပေအံ့။</p> <h3>သတိပြုရန်</h3> <p>ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌောကာသေ ပန သတိံ ဌပေတွာ ဘာဝေန္တေဿဝ ဘာဝနာ သမ္ပဇ္ဇတိ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၁။)</p> <p>ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ ထိထိသွားရာ = ထိမှုထင်ရှားရာ အရပ်၌သာလျှင် သတိကို တည်စေ၍ = သတိကို ထား၍ အာနာပါန ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများအားထုတ်သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌သာလျှင် အာနာပါနဿတိသမာဓိဘာဝနာသည် ပြီးစီး ပြည့်စုံနိုင်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၁။)</p> <h3>ရှောင်ရန်</h3> <p>အထာနေန တံ နိမိတ္တံ နေဝ ဝဏ္ဏတော မနသိကာတဗ္ဗံ၊ န လက္ခဏတော ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၈။)</p> <p>အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်း၌ ပရိကမ္မနိမိတ်, ဥဂ္ဂဟနိမိတ်, ပဋိဘာဂနိမိတ်ဟု နိမိတ်သုံးမျိုး ရှိ၏။</p> <p>၁။ <b>ပရိကမ္မနိမိတ်</b> - ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေသည်လည်း ပရိကမ္မနိမိတ် မည်၏။ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပထမစတုက္က၌ ဘုရားရှင် ညွှန်ကြားတော်မူသည့်အတိုင်း အစဉ်အတိုင်း ကျင့်သဖြင့် သမာဓိအားကောင်းလာသောအခါ ဘာဝနာ၏ စွမ်းဟုန်ကြောင့် ဖြစ် ပေါ်လာသော မီးခိုးရောင်ကဲ့သို့ ညစ်ထပ်ထပ်ရှိသော အာနာပါနနိမိတ် သည်လည်း ပရိကမ္မနိမိတ် မည်၏။</p> <p>၂။ <b>ဥဂ္ဂဟနိမိတ်</b> - ဘာဝနာစွမ်းဟုန်ကြောင့်ပင် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဝါဂွမ်းစိုင်ကဲ့သို့ ဆွတ်ဆွတ်ဖြူဖွေးနေသော အာနာပါနနိမိတ်သည် ဥဂ္ဂဟနိမိတ် မည်၏။ (ယေဘုယျဟု မှတ်ပါ။ အခြားအရောင်များလည်း ပေါ်နိုင်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။)</p> <p>၃။ <b>ပဋိဘာဂနိမိတ်</b> - ဘာဝနာစွမ်းဟုန်ကြောင့်ပင် ဖြစ်ပေါ်လာသော သောက်ရှူးကြယ်ကဲ့သို့ အလွန်ကြည်လင် တောက်ပနေသော အာနာပါနနိမိတ်သည် ပဋိဘာဂနိမိတ် မည်၏။ (ဤ၌လည်း ယေဘုယျဟု မှတ်ပါ။)</p> <p>၁။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းရာ၌ မီးခိုး ရောင်ကဲ့သို့ ညစ်ထပ်ထပ်ရှိသော ပရိကမ္မနိမိတ်, ဖြူဆွတ်နေသော ဥဂ္ဂဟနိမိတ်, ကြည်လင်တောက်ပနေသော ပဋိဘာဂနိမိတ်တို့ ဖြစ်ပေါ် လာသောအခါ ယင်းနိမိတ်ကို အရောင်အားဖြင့် နှလုံးမသွင်းပါနှင့် = ယင်းနိမိတ်တို့၏ အရောင်ကို နှလုံးမသွင်းပါနှင့်။ နှလုံးသွင်းခဲ့သော် အရောင်ကသိုဏ်းဘက်သို့ ကူးသွားမည်။ သို့သော် တကယ့်အရောင်ကသိုဏ်းလည်း မဖြစ်နိုင်။ အရောင်ကသိုဏ်း ပြုလုပ်နိုင်သော အာရုံ နိမိတ်တို့တွင် ယင်း အာနာပါနနိမိတ် မပါဝင်သောကြောင့် ဖြစ်၏။</p> <p>၂။ မာ-ကြမ်း-လေး-ပျော့-ချော-ပေါ့ဟူသော ပထဝီဓာတ်၏ သဘာဝလက္ခဏာ၊ ယိုစီး-ဖွဲ့စည်းဟူသော အာပေါဓာတ်၏ သဘာဝလက္ခဏာ၊ ပူ-အေးဟူသော တေဇောဓာတ်၏ သဘာဝလက္ခဏာ၊ ထောက်ကန်မှု ဟူသော ဝါယောဓာတ်၏ သဘာဝလက္ခဏာဟု ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင် သဘာဝလက္ခဏာများ ရှိကြ၏။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ အဝင်အပါဖြစ်သော ပရိ ကမ္မနိမိတ် ဥဂ္ဂဟနိမိတ် ပဋိဘာဂနိမိတ်ဟူသော ယင်းနိမိတ်အားလုံးကို သဘာဝလက္ခဏာအားဖြင့်လည်း နှလုံးမသွင်းပါနှင့်၊ ယင်းအာနာပါန နိမိတ်အားလုံး၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာကိုလည်း နှလုံးမသွင်းပါနှင့်။ နှလုံးသွင်းခဲ့သော် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း ဖြစ်သွားမည်၊ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်း မဖြစ်တော့ပေ။ သို့သော် ဓာတ် ကမ္မဋ္ဌာန်းမှာလည်း အာနာပါန တစ်ခုတည်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးမျှလောက်ကိုသာ ရှုရုံမျှဖြင့် မလုံလောက်သည်သာဖြစ်၏။ ဓာတ် ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျဉ်းနည်း၌ကား တစ်ကိုယ်လုံးကို ခြုံငုံ၍ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာကို ရှုရ၏။ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ် နည်း၌ကား (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့တွင် ကောဋ္ဌာသ တစ်ခုစီ တစ်ခုစီ၌ ခြုံငုံ၍ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာကို ရှုရ၏။</p> <p>၃။ အနိစ္စလက္ခဏာ, ဒုက္ခလက္ခဏာ, အနတ္တလက္ခဏာဟူသော လက္ခဏာ သုံးပါးတို့သည် ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသော သင်္ခါရတရား အားလုံးတို့နှင့် သက်ဆိုင်သောကြောင့် အများဆိုင် သာမညလက္ခဏာ မည်၏။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ အဝင်အပါဖြစ်သော ယင်း အာနာပါနနိမိတ် အားလုံးကို သာမညလက္ခဏာအားဖြင့်လည်း နှလုံးမသွင်းပါနှင့်။ အနိစ္စဟု ဒုက္ခဟု အနတ္တဟု လက္ခဏာရေး သုံးတန် တစ်လှည့်စီ တင်ကာ ဝိပဿနာ မရှုပွား မသုံးသပ်ပါနှင့်။ အကြောင်းမူ ဝိပဿနာဟူသည် ဒုက္ခသစ္စာ, သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသော ပရမတ်သင်္ခါရတရားတို့ကိုသာလျှင် လက္ခဏာရေး သုံးတန် တစ်လှည့်စီ တင်ကာ ရှုပွား သုံးသပ်ရသော လုပ်ငန်းခွင် ဖြစ်၏။ ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ အဝင် အပါ ယင်း အာနာပါနနိမိတ် အားလုံးတို့သည်ကား သမူဟပညတ် သဏ္ဌာနပညတ်စသော ပညတ်မစင်သေးသည့် ပညတ်အတုံးအခဲတို့ သာ ဖြစ်ကြသေး၏။ ပညတ်တရားတို့မည်သည်မှာ ဝိပဿနာဉာဏ်၏ အရှုခံအာရုံတို့မဟုတ် ဖြစ်ကြ၏။ ထို့ကြောင့် ယင်းနိမိတ်တို့၌ သာမည လက္ခဏာကိုလည်း နှလုံးမသွင်းပါနှင့်။</p> <p>ထို့ကြောင့် ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေကို အာရုံပြု၍ ဝင်လေ ဖြစ်-ပျက် အနိစ္စ, ထွက်လေ ဖြစ်-ပျက် အနိစ္စဟု မရှုပါနှင့်။ ဃန ဟူသည့် ရုပ်အတုံးအခဲ မပြိုသေးသော ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေကား ပညတ်သာတည်း။</p> <p>အဿာသပဿာသာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာဝ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၆။)</p> <p>စိတ္တဇေ အဿာသပဿာသကောဋ္ဌာသေပိ ဩဇဋ္ဌမကဉ္စေဝ သဒ္ဒေါ စာတိ နဝ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၃။)</p> <p>အသင် သူတော်ကောင်းသည် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ်နည်းကို အောင်မြင်စွာ ရှုပွားနိုင်သော် စိတ်ကြောင့်ဖြစ်သည့် ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေဟူသော အဿာသပဿာသကောဋ္ဌာသ၌ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် စိုက်ရှုပါ။ သမာဓိစွမ်းအင် ပြည့်ဝလာသော အခါ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို တွေ့ရှိမည် ဖြစ်သည်။ ယင်း ရုပ်ကလာပ်တို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ၍ ရှုလိုက်ပါက ရုပ်ကလာပ် တစ်မှုန်တစ်မှုန်၌ ပထဝီ အာပေါ တေဇော ဝါယော ဝဏ္ဏ ဂန္ဓ ရသ ဩဇာ သဒ္ဒ (အသက်ရှူသံ)ဟု (၉)မျိုးသော ရုပ်တရားတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်မည် ဖြစ်သည်။ ယင်း (၉)မျိုးသော ရုပ်တရားတို့ကား လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုကောင်းသော ရုပ်တရားတို့ ဖြစ်ကြ၏၊ ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်းပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကို မသိမ်းဆည်းနိုင်ဘဲ, ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား မယူနိုင် ဘဲ, မသိမမြင်ဘဲ ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ အဝင်အပါ ယင်းအာနာပါနနိမိတ် အားလုံးကို လက္ခဏာရေးသုံးတန် တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုပါက တကယ့်ဝိပဿနာအစစ် မဟုတ်ဟု မှတ်သားပါလေ။</p> <h3>ရေတွက်ခြင်း = ဂဏနာနည်း</h3> <p>ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေကို ထိမှုထင်ရှားရာ နှာသီးဖျား (တစ်ပေါက်ပေါက်)၊ သို့မဟုတ် အထက်နှုတ်ခမ်းဟူသော အရပ်က စောင့်၍ ဝင်လေ ထွက်လေဟု ရှုကြည့်ပါ။ မမှတ်ဘဲနေနိုင်ပါက မမှတ်နှင့်၊ ဝင်လေထွက်လေအာရုံ၌ သတိမြဲအောင်သာ စိုက်ရှုနေပါ၊ စိုက်ကြည့်နေပါ။ အကယ်၍ မမှတ်ဘဲ မနေနိုင်ပါက ဝင်လေ-ထွက်လေဟုသာ မှတ်နေပါ။</p> <p>ထိုသို့ရှုရာ၌ ထိမှုသက်သက်ကိုလည်း မရှုပါနှင့်၊ ထိမှု ထင်ရှားသည့် နေရာ၏ အတွင်းဘက်သို့ ဝင်သွားသောလေ အပြင်ဘက်သို့ ထွက်သွားသော လေတို့ကိုလည်း လိုက်မရှုပါနှင့်၊ ထိမှုထင်ရှားရာနေရာက စောင့်၍ ဝင်လေ ထွက်လေကိုသာ ရှုပါ။ ထိမှုသက်သက်ကို ရှုခြင်းမှာ ကမ္မဋ္ဌာန်းတစ်မျိုး ဖြစ်၏။ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းနှင့် နွယ်၏။ ထိသည့်လေကို ရှုခြင်းသည်သာလျှင် အာနာပါန ကမ္မဋ္ဌာန်း ဖြစ်ပေသည်။ ထိနေသည့် ဝင်လေထွက်လေကိုသာလျှင် ထိသည့် နေရာကစောင့်၍ သတိကြီးစွာဖြင့် ရှုနေပါ။ သိမ်းဆည်းနေပါ။ ထိုသို့ ရှုရာ၌ ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်သည် နာရီဝက် တစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေသော် ကောင်း၏။ ထိုင်တိုင်း ထိုင်တိုင်း တစ်နာရီခန့် ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်သည် အမြဲတမ်း ကပ်၍ တည်နေသော် ဒီဃ ရသ = အရှည် အတိုသို့ ပြောင်းနိုင်ပြီ။</p> <p>အကယ်၍ ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်သည် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ မတည်ခဲ့သော်, စိတ်ပျံ့လွင့်မှုများခဲ့သော် အဋ္ဌကထာကြီး တို့၌ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၀။ ..) ညွှန်ကြားထားသည့်အတိုင်း ရေတွက်သည့်နည်းကို အသုံးပြုပါ။</p> <p>၁။ ဝင်လေ-ထွက်လေ တစ် (၁)</p> <p>၂။ ဝင်လေ-ထွက်လေ နှစ် (၂)</p> <p>၃။ ဝင်လေ-ထွက်လေ သုံး (၃)</p> <p>၄။ ဝင်လေ-ထွက်လေ လေး (၄)</p> <p>၅။ ဝင်လေ-ထွက်လေ ငါး (၅)</p> <p>၆။ ဝင်လေ-ထွက်လေ ခြောက် (၆)</p> <p>၇။ ဝင်လေ-ထွက်လေ ခုနစ် (၇)</p> <p>၈။ ဝင်လေ-ထွက်လေ ရှစ် (၈)</p> <p>ဤသို့ ရေတွက်ပါ။ (၁)မှ (၈)အထိ စိတ်ကို အပြင်အာရုံ အမျိုးမျိုးသို့ မထွက်စေဘဲ ဝင်လေ-ထွက်လေအာရုံ၌သာ ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်တည်နေအောင် စိတ်ကို ခပ်တင်းတင်းထား၍ ရှုပါ။ ထိုသို့ ရေတွက်ရာ၌ (၁)မှ (၅)အထိလည်း ရေတွက်နိုင်၏။ (၁)မှ (၁၀)အထိလည်း ရေတွက်နိုင်၏။ (၅)ထက်မလျော့ ပါစေနှင့်။ (၁၀)ထက်လည်း မပိုပါစေနှင့်။ (၅)နှင့် (၁၀) အကြား မိမိနှစ်ခြိုက် သည့်နေရာတွင် ရပ်နိုင်သည်။</p> <p>ထိုသို့ ရေတွက်ရာ၌ ရေတွက်ခြင်း ဂဏနာနည်း၏ အစွမ်းဖြင့် ဘာဝနာ စိတ်သည် ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ အာရုံ၌ တစ်စတစ်စ တဖြည်းဖြည်း ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်လာလိမ့်မည်။ နာရီဝက်ခန့် တစ်နာရီခန့် ထိုင်တိုင်း ထိုင်တိုင်း ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်လာသော် ရေတွက်သည့် ဂဏနာနည်းကို လွှတ်လိုက်၍ ဝင်လေ-ထွက်လေဟုပင် ဆက်ရှုကြည့်ပါ။ ဘာဝနာစိတ်သည် ဝင်လေ-ထွက်လေအာရုံ၌ နာရီဝက် ငြိမ်ပါစေ၊ တစ်နာရီ ငြိမ်ပါစေ စသည်ဖြင့် လည်း အဓိဋ္ဌာန်ပြု၍ ထိုင်ကြည့်ပါ။ အောင်မြင်မှုရခဲ့သော် အရှည် အတို ရှုကွက်ကို ပြောင်းရှုနိုင်ပြီ။</p> <hr> <h3>၁။ အရှည် - ၂။ အတို</h3> <p>အာနာပါန ပထမစတုက္က ကျင့်စဉ်၌ <br> ၁။ ဒီဃ = အရှည်<br> ၂။ ရဿ = အတို<br> ၃။ သဗ္ဗကာယ = ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေအားလုံး<br> ၄။ ပဿမ္ဘယ = ငြိမ်းအောင်ကျင့်ခြင်း</p> <p>ဤသို့ အဆင့် (၄)ဆင့် ရှိပေသည်။ ထိုတွင် အရှည်အတို ကျင့်စဉ်ကို ဘုရားရှင်သည် ဤသို့ ဟောကြားထားတော်မူခဲ့၏။</p> <p>၁။ <b>ဒီဃံ ဝါ အဿသန္တော ဒီဃံ အဿသာမီတိ ပဇာနာတိ</b>၊<br> <b>ဒီဃံ ဝါ ပဿသန္တော ဒီဃံ ပဿသာမီတိ ပဇာနာတိ</b>။</p> <p>၂။ <b>ရဿံ ဝါ အဿသန္တော ရဿံ အဿသာမီတိ ပဇာနာတိ</b>၊<br> <b>ရဿံ ဝါ ပဿသန္တော ရဿံ ပဿသာမီတိ ပဇာနာတိ</b>။ (မ၊၁၊ရဝ၊၊)</p> <p>၁။ ရှည်စွာမူလည်း ဝင်သက်လေကို ရှူသွင်းခဲ့သည်ရှိသော် ရှည်စွာ ဝင်သက်လေကို ရှူသွင်း၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။ ရှည်စွာမူလည်း ထွက်သက်လေကို ရှူထုတ်ခဲ့သည်ရှိသော် ရှည်စွာ ထွက်သက်လေကို ရှူထုတ်၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။</p> <p>၂။ တိုစွာမူလည်း ဝင်သက်လေကို ရှူသွင်းခဲ့သည်ရှိသော် တိုစွာ ဝင်သက်လေကို ရှူသွင်း၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။ တိုစွာမူလည်း ထွက်သက်လေကို ရှူထုတ်ခဲ့သည်ရှိသော် တိုစွာ ထွက်သက်လေကို ရှူထုတ်၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။ (မ၊၁၊ရဝ။)</p> <p><b>ယာ ပန တေသံ ဒီဃရဿတာ၊ သာ အဒ္ဓါနဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၆၃။)</p> <p><b>အဒ္ဓါနဝသေနာတိ ဒီဃကာလဝသေန</b>။ (မဟာဋီ၊၁၊၃၂၀။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့ ဖွင့်ဆိုထားသည်နှင့်အညီ အချိန် ကာလ ခပ်ကြာကြာဖြစ်နေသော ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေကို အရှည် ဟုလည်းကောင်း, အချိန်ကာလ ခပ်တိုတို ဖြစ်နေသော ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေကို အတိုဟုလည်းကောင်း သိရှိပါလေ။</p> <p>ထို အရှည်-အတိုကို ရှုရာ၌ ဝင်လေ-ထွက်လေကို သက်သက်ရှည်အောင် သက်သက်တိုအောင် မကြိုးစားပါနှင့်၊ ပုံမှန် ရှူနေကျအတိုင်းသာ ရှူပါ။ သဘာဝအတိုင်း ရှူမြဲတိုင်းသာ ရှူပါ။ သက်သက် ပြုပြင်နေပါက သမာဓိ ပျက်ပြယ်သွားတတ်သည်။</p> <p>ရှေးဦးစွာ ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေအာရုံ၌ ရေတွက်သည့်နည်း ဖြင့်ဖြစ်စေ၊ မရေတွက်ဘဲဖြစ်စေ သတိမြဲအောင် စိတ်ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေအောင် ကြိုးစားပါ။ ထိုသို့ ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်လာသောအခါမှ ရှည်လျှင် ရှည်သည့်အတိုင်း သိအောင်ကြိုးစားပါ။ တိုလျှင် တိုသည့်အတိုင်း သိအောင်ကြိုးစားပါ။ အရှည်-အတိုဟုလည်း မမှတ်ပါနှင့်၊ မမှတ်ဘဲ မနေနိုင်ပါက ဝင်လေ-ထွက်လေဟုသာ မှတ်ပါ။ ရှည်မှု တိုမှုကို ကွဲကွဲပြားပြား သိနေလျှင် လုံလောက်ပေပြီ၊ မည်၍မည်မျှရှည်သည် မည်၍မည်မျှတိုသည် ဟုလည်း မဆန်းစစ်ပါနှင့်၊ ဝေဖန်ဆန်းစစ်မှု (= ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်) က လွန်ကဲသွားသဖြင့် သမာဓိ ပျက်ပြယ်သွားတတ်သည်။</p> <p>ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ အရှည်-အတို အာရုံ၌ တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေအောင် ကြိုးစားပါ။ ထိုသို့ ရှုရာ၌ ဝင်လေ-ထွက်လေမှာ တစ်ထိုင်လုံး ရှည်နေလျှင် သို့မဟုတ် တစ်ထိုင်လုံး တိုနေလျှင်လည်း အပြစ်မဖြစ်ပါ။ သို့သော် တစ်ခါ အသက်ရှူမှုနှင့် တစ်ခါအသက်ရှူမှုတို့မှာ များသောအားဖြင့် တူညီမှု အမြဲတမ်း မရှိနိုင်ပေ။ နှေးချင်လည်း နှေးနေတတ်၏။ မြန်ချင်လည်း မြန်နေ တတ်၏။ စိတ်ကို အေးအေးထား၍ ရှူမြဲတိုင်း သဘာဝအတိုင်းသာ ရှူနေပါ။</p> <hr> <h3>အထူးသတိပြုရန် အချက်တစ်ရပ်</h3> <p>ထိုသို့ရှုရာ၌ ဝင်လေမှာ ရှည်၍ ထွက်လေမှာ တိုခဲ့သော် ကြာလျှင် ခန္ဓာကိုယ်သည် နောက်သို့ လန်သွားတတ်၏။ ထွက်လေမှာ ရှည်၍ ဝင်လေမှာ တိုခဲ့သော် ခန္ဓာကိုယ်မှာ ရှေ့သို့ ကိုင်းလာတတ်၏။ ထိုကြောင့် ဝင်လေ ထွက် လေကို ညီမျှအောင် ရှူခြင်းက သမာဓိကို များစွာ အထောက်အကူ ပြုပေ သည်။ ရှည်လျှင်လည်း ညီမျှပါစေ၊ တိုလျှင်လည်း ညီမျှပါစေ။ ထိုအရှည်အတို အာရုံ၌ တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ဘာဝနာစိတ်သည် ထိုင်တိုင်း ထိုင်တိုင်း ကပ်၍ တည်နေခဲ့သော် ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး) ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။</p> <hr> <h3>၃။ သဗ္ဗကာယပဋိသံဝေဒီ</h3> <p>၃။ <b>သဗ္ဗကာယပဋိသံဝေဒီ အဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ</b>၊<br> <b>သဗ္ဗကာယပဋိသံဝေဒီ ပဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ</b>။ (မ၊၁၊ရဝ။)</p> <p>၃။ ဝင်သက်လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး) ကို ထင်ထင် ရှားရှား သိသည်ဖြစ်၍ ဝင်သက်လေကို ရှူသွင်းအံ့ဟု ကျင့်၏။ ထွက်သက်လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး) ကို ထင်ထင် ရှားရှား သိသည်ဖြစ်၍ ထွက်သက်လေကို ရှူထုတ်အံ့ဟု ကျင့်၏။ (မ၊၁၊ရဝ။)</p> <p>ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ အရှည်အတို အာရုံ၌ ထိုင်တိုင်း ထိုင် တိုင်း ဘာဝနာစိတ်သည် တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်လာသော် ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။ ရှေးဦးစွာ ဝင်လေ-ထွက်လေ အာရုံ၌ သတိမြဲအောင် ကြိုးစားပါ။ ထို့နောက် အရှည် အတို အာရုံ၌ သတိမြဲအောင် ကြိုးစားပါ။ အရှည်အတို အာရုံ၌ သတိမြဲ၍ စည်းစည်းပိုင်ပိုင် သတိကပ်နေသောအခါ ဤ ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး) ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် ဆက်လက်ကြိုးစားပါ။</p> <p>ထိုသို့ ကြိုးပမ်းရာ၌ ဤကား အစ, ဤကား အလယ်, ဤကား အဆုံး ဟု လိုက်မမှတ်ပါနှင့်၊ သမာဓိ ပျက်ပြယ်သွားတတ်သည်။ မမှတ်ဘဲ မနေနိုင် သော် ဝင်လေ-ထွက်လေဟုသာ မှတ်ပါ။ အစ-အလယ်-အဆုံး အကုန်လုံး ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင်သာ ကြိုးစားပါ။ သိနေပါက လုံလောက်ပေပြီ။</p> <hr> <h3>ယေဘုယျအကြံပေးချက်</h3> <p>ယခုတိုင်အောင် တင်ပြခဲ့သော ဤအာနာပါနကျင့်စဉ်တွင် ဝင်သက်လေ--ထွက်သက်လေ၏ (၁) ရှည်မှု, (၂) တိုမှု, (၃) အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိမှုဟု အဆင့်သုံးဆင့် ရှိသွားပြီ ဖြစ်၏။ ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး) ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် ရှုနိုင်သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ---</p> <p>၁။ အသက်ရှူမှုနှေးသဖြင့် ဝင်သက်လေ - ထွက်သက်လေမှာ ရှည်နေ လျှင်လည်း ရှည်နေသည့်အတိုင်း ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကိုသာ ထင်ထင်ရှားရှားသိအောင် ရှုနေပါ။</p> <p>၂။ အသက်ရှူမှုက မြန်နေသဖြင့် ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေမှာ တို နေလျှင်လည်း တိုနေသည့်အတိုင်း ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကိုသာ ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် ရှုနေပါ။</p> <p>အဆင့်သုံးဆင့်စလုံးကို တစ်ပေါင်းတည်း ကျင့်နေခြင်းပင် ဖြစ်၏။ ထိုသို့ ရှုရာ၌ --- ဤကား - အစ, ဤကား - အလယ်, ဤကား -အဆုံးဟုလည်း မမှတ်ပါနှင့်။ ဤကား - အရှည်, ဤကား - အတိုဟုလည်း မမှတ်ပါနှင့်။ မှတ်လိုပါက အဆင့်သုံးဆင့်စလုံးမှာပင် ဝင်လေ -- ထွက်လေဟုသာ မှတ်နေပါ။ ရှည်မှု တိုမှုတို့ကိုလည်း တကယ် ရှည်မှ ရှည်ပါ့မလား? တကယ် တိုမှ တိုပါ့မလား? စသည်ဖြင့် ဝေဖန် ဆန်းစစ်မှု မပြုပါနှင့်။ ထိုသို့ ဝေဖန်ဆန်းစစ်နေသည့် ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်တရားက လွန်ကဲလာသောအခါ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်တရားက လျော့နည်းသွားတတ်ပေသည်။ အသက်ရှူမှုက နှေးနေသဖြင့် ရှည်ချင်လည်း ရှည်နေပါစေ၊ အသက်ရှူမှုက မြန်နေသဖြင့် တိုချင်လည်း တိုနေပါစေ၊ ရှည်လျှင်လည်း ရှည်သည့်အတိုင်း, တိုလျှင်လည်း တိုသည့်အတိုင်း အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင်သာ ရှုနေပါ။ တစ်ထိုင်လုံး အသက်ရှူမှုက နှေးနေသဖြင့် ရှည်နေလျှင်လည်း ရှည်နေသည့်အတိုင်း အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိနေအောင်သာ ဆက်လက် ကြိုးစားနေပါ။ အသက်ရှူမှု မြန်လာအောင် တိုသွားအောင် မကြိုးစားပါနှင့်။ သဘာဝအတိုင်းသာ ရှူနေပါ။ တစ်ထိုင်လုံး အသက်ရှူမှုက မြန်နေသဖြင့် တိုနေလျှင်လည်း တိုနေသည့်အတိုင်း အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိနေအောင်သာ ဆက်လက်ကြိုးစားပါ။ အသက်ရှူမှု နှေးသွားအောင် ရှည် သွားအောင် မကြိုးစားပါနှင့်။ တစ်ထိုင်လုံး အသက်ရှူမှုက ပုံမှန် နှေးနေ သဖြင့် ရှည်နေလျှင်လည်း အပြစ်မဖြစ်ပါ။ တစ်ထိုင်လုံး အသက်ရှူမှုက ပုံမှန် မြန်နေသဖြင့် တိုနေလျှင်လည်း အပြစ်မဖြစ်ပါ။ သက်သက်ရှည်အောင် သက်သက်တိုအောင် ကြိုးစားနေပါက ထိုသို့ ကြိုးပမ်းနေသည့် ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်တရားက လွန်ကဲနေသဖြင့် သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်တရားက လျော့နည်းသွား တတ်ပေသည်။ သမာဓိနှင့် ဝီရိယတို့ ညီမျှမှုရှိဖို့လည်း လိုအပ်ပေသည်။</p> <hr> <h3>သိက္ခတိ = ကျင့်၏ဟု-ဟောကြားတော်မူခြင်း၏ ဦးတည်ချက်</h3> <p>ဤ တတိယအဆင့်မှစ၍ <b>ပဇာနာတိ = ကွဲကွဲပြားပြားသိ၏</b>ဟု မဟောဘဲ၊ <b>သိက္ခတိ = ကျင့်၏</b>ဟု ဘုရားရှင်သည် ဟောကြားထားတော် မူ၏။ ရည်ရွယ်တော်မူချက်မှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။ ----- ထို ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ အာရုံ၌ အစ-အလယ်-အဆုံး အကုန်လုံးကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် ကြိုးပမ်းလေရာ ကြိုးပမ်းသည့်အတိုင်း အကုန်လုံးကိုလည်း ထင်ထင်ရှားရှား တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် အဆက်မပြတ် ဆက်တိုက် သိနေသောအခါ, ထို ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်သည်လည်း ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေသောအခါ ----</p> <p>က။ နီဝရဏ ကိလေသာ အညစ်အကြေးတို့ စိတ်အစဉ်သို့ ဝင်ရောက် မလာအောင် စောင့်စည်းမှု သံဝရတရားကား အဓိသီလသိက္ခာ၊ (သတိသံဝရ-ဝီရိယသံဝရ ဟူ၏။)</p> <p>ခ။ ထိုအကုန်လုံးသော ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေအာရုံ၌ တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေသော သမာဓိကား အဓိစိတ္တသိက္ခာ၊</p> <p>ဂ။ ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး (=အကုန်လုံး) ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိနေသော ပညာကား အဓိပညာသိက္ခာ၊</p> <p>ဤ သိက္ခာ (၃)ရပ် အကျင့်မြတ်တို့နှင့် ပြည့်စုံအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါဟု သိစေလို၍ သိက္ခတိ-သဒ္ဒါဖြင့် ဘုရားရှင်သည် ဟောကြားတော် မူခဲ့ပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၆၆။)</p> <hr> <h3>အနာဂတ်ဝိဘတ်ဖြင့် ဟောကြားတော်မူခြင်း၏ ဦးတည်ချက်</h3> <p>တစ်ဖန် ----- <b>အဿသိဿာမိ၊ ပဿသိဿာမိ = ဝင်သက်လေကို ရှူသွင်းအံ့၊ ထွက်သက်လေကို ရှူထုတ်အံ့</b>ဟု အနာဂတ်ဝိဘတ်ဖြင့်လည်း ဟောကြားထားတော်မူပြန်၏။ အကြောင်းမှာ ဤသို့ဖြစ်၏။ ဤ တတိယ အဆင့်မှ စ၍ -----</p> <p>က။ ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန် လုံး)ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိတတ်သောဉာဏ်၊</p> <p>ခ။ ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို ထင်ထင်ရှားရှား သိတတ်သောဉာဏ်၊</p> <p>ဂ။ ပီတိနှင့်တကွသော စျာန်အင်္ဂါတို့ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိတတ်သော ဉာဏ်၊ ပီတိနှင့်တကွသော စျာန်နာမ်တရားတို့၏ အနိစ္စအချက် ဒုက္ခ အချက် အနတ္တအချက်တို့ကို ထင်ထင်ရှားရှား ထိုးထွင်း သိတတ်သောဉာဏ်။ ပ ။ တေဘူမကသင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စအချက် ဒုက္ခအချက် အနတ္တအချက်တို့ကို ထင်ထင်ရှားရှား ထိုးထွင်း သိတတ် သောဉာဏ် -----</p> <p>ဤသို့သော တန်ဖိုးရှိသော ဉာဏ်တို့ကို ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ကျင့်ကြံ ကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ပါဟု သိစေလို၍ ဤမှစ၍ အာနာပါနကျင့်စဉ် ကို အနာဂတ်ဝိဘတ်ဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၆၆။ မဟာဋီ၊၁၊၃၂၂။)</p> <p>(အာနာပါနကျင့်စဉ် စတုက္ကလေးခု အပြည့်အစုံကို ဝိပဿနာပိုင်းတွင် ကြည့်ပါ၊၊)</p> <hr> <h3>၄။ ပဿမ္ဘယံ ကာယသင်္ခါရံ</h3> <p>၄။ <b>ပဿမ္ဘယံ ကာယသင်္ခါရံ အဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ</b>၊<br> <b>ပဿမ္ဘယံ ကာယသင်္ခါရံ ပဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ</b>။ (မ၊၁၊ရဝ။)</p> <p>၄။ ရုန့်ရင်းသော အဿာသပဿာသ ကာယသင်္ခါရတရားကို ငြိမ်းစေ လျက် ဝင်သက်လေကို ရှူသွင်းအံ့ဟု ကျင့်၏။ ရုန့်ရင်းသော အဿာသပဿာသ ကာယသင်္ခါရတရားကို ငြိမ်းစေလျက် ထွက်သက်လေကို ရှူထုတ်အံ့ဟု ကျင့်၏။ (မ၊၁၊ရဝ။)</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် ထိုင်တိုင်း ထိုင်တိုင်း ဝင်သက်လေ-ထွက် သက်လေ အာရုံ၌ ရှေးဦးစွာ သတိမြဲအောင် ကြိုးစားပါ။ သတိမြဲလာသော အခါ ထိုဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ အရှည်-အတို၊ အနှေး-အမြန်ကို သိအောင် ဆက်လက်ကြိုးစားပါ။ ဘာဝနာစိတ်သည် ထိုဝင်သက်လေ-ထွက် သက်လေ၏ အရှည်-အတို အာရုံ၌ စည်းစည်းပိုင်ပိုင်ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်လာသောအခါ ထိုဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ အာရုံ၌ပင်လျှင် ရှည် လျှင်လည်း အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိ အောင်, တိုလျှင်လည်း အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကို ထင်ထင် ရှားရှား သိအောင် ဆက်လက်ကြိုးပမ်းပါ။ ထိုသို့ ကြိုးပမ်းရာ၌ ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ ထိမှုထင်ရှားသည့် နေရာကသာ စောင့်၍ အစ-အလယ် အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကို ထင်ထင်ရှားရှားသိအောင် ကြိုးပမ်းပါ။ ထိမှု ထင်ရှားရာ နေရာမှ အတွင်းဘက်သို့လည်းကောင်း, အပြင်ဘက်သို့လည်း ကောင်း ဝင်လေ-ထွက်လေကို လိုက်မကြည့်ပါနှင့်။ ထိမှုထင်ရှားရာ တစ်နေရာ မှသာ စောင့်ကြည့်ပါ။ ထိုသို့ အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကို ထင်ထင် ရှားရှား သိအောင် ကြိုးပမ်းရာ၌ ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ အာရုံ၌ တစ်နာရီ နှစ်နာရီခန့် ထိုင်တိုင်း ထိုင်တိုင်း ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်လာသော် ထိုဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေကို သိမ်မွေ့နူးညံ့စေရမည်, ငြိမ်သက်စေ ရမည်ဟု နှလုံးပိုက်၍ (= နှလုံးသွင်း၍) အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန် လုံး)ကိုပင် ထင်ထင်ရှားရှားသိအောင် ဆက်လက်၍ ကြိုးပမ်းပါ။ ဝင်သက်လေ -ထွက်သက်လေကို သက်သက်သိမ်မွေ့အောင် မပြုလုပ်ပါနှင့်၊ သမာဓိသည် ပျက်ပြယ်သွားတတ်သည်။</p> <p><b>ဩဠာရိကောဠာရိကေ ကာယသင်္ခါရေ ပဿမ္ဘေမီတိ အာဘောဂ- သမန္နာဟာရ-မနသိကာရ-ပစ္စဝေက္ခဏာ</b> ...(ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၆၇။)</p> <p>ရုန့်ရင်းရုန့်ရင်းကုန်သော ကာယသင်္ခါရ အမည်ရသော အဿာသပဿာသ = ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေတို့ကို ငြိမ်းစေအံ့ ---- ဟု</p> <p>၁။ ရှေးဦးစွာ ဆင်ခြင်ခြင်း (အာဘောဂ)</p> <p>၂။ စိတ်ကို အဖန်တလဲလဲ ရှေးရှုဆောင်ခြင်း (သမန္နာဟာရ)</p> <p>၃။ နှလုံးသွင်းခြင်း (မနသိကာရ)</p> <p>၄။ စူးစမ်းခြင်း (ပစ္စဝေက္ခဏာ = ဝီမံသာ)</p> <p>ဟူသော ဤဦးတည်ချက်ရှိလျှင် လုံလောက်ပေပြီ၊ အာနာပါနကို သက်သက်သိမ်မွေ့အောင် တမင်ပြုပြင်ပေးနေရပါက သမာဓိ ပျက်ပြားတတ် ရုံသာမက စိတ်လည်းပင်ပန်း လူလည်း နွမ်းလာတတ်သည်။ ထို့ကြောင့် အာနာပါနကို သိမ်မွေ့စေရမည်၊ ငြိမ်းစေရမည်ဟူသော ဦးတည်ချက်ဖြင့်သာ သဘာဝအတိုင်း ရှူမြဲတိုင်းသာ ရှူနေပါ။ ထိုသို့ အားထုတ်ရာ၌ သမာဓိအား ကောင်းလာသည်နှင့်အမျှ အာနာပါနလေသည် တဖြည်းဖြည်း သိမ်မွေ့လာ တတ်၏။ ထို သိမ်မွေ့သောလေ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်သည်ထက်ငြိမ်ဝပ် အောင်, ကပ်သည်ထက်ကပ်နေအောင် စွမ်းအင်ကြီးမားသော သတိဖြင့် စူးစူး စိုက်စိုက် ရှုနေပါ။ ဤအပိုင်း၌ သိမ်မွေ့သောလေကို သိမ်းဆည်းတတ်သော အလွန်အားကောင်းသော သတိ, သိမ်မွေ့သောလေကို ထင်ထင်ရှားရှား သိတတ်သော အလွန်အားကောင်းသောပညာတို့ကား အထူးလိုအပ်လှပေသည်။</p> <p>ထိုသို့ကြိုးပမ်းရာ၌ ရံခါ ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေမှာ မထင်မရှား ဖြစ်နေတတ်၏။ လေကို ရှာမတွေ့ ဖြစ်နေတတ်၏။ ထိုအခါ မူလရှုသည့် နေရာ၌သာ စိတ်စိုက်၍ အသက်ရှူနေပါသည်ဟု နှလုံးပိုက်၍ ကြည့်နေပါ။</p> <p>၁။ အမိဝမ်းတွင်းဝယ် ပဋိသန္ဓေ တည်နေရဆဲပုဂ္ဂိုလ်</p> <p>၂။ ရေထဲ၌ နစ်မြုပ်နေသောပုဂ္ဂိုလ်</p> <p>၃။ သတိမေ့မျောနေသောပုဂ္ဂိုလ်</p> <p>၄။ သေသောပုဂ္ဂိုလ်</p> <p>၅။ စတုတ္ထစျာန် ဝင်စားနေသောပုဂ္ဂိုလ်</p> <p>၆။ ရူပ အရူပပုဂ္ဂိုလ် (ဗြဟ္မာ)</p> <p>၇။ နိရောဓသမာပတ် ဝင်စားနေသောပုဂ္ဂိုလ် -----</p> <p>ဤသို့လျှင် အသက်မရှူသောပုဂ္ဂိုလ် (၇)မျိုးရှိရာ ထိုပုဂ္ဂိုလ် (၇)မျိုး တို့တွင် မိမိမပါဝင်ဟု နှလုံးပိုက်၍, မိမိ၏ သတိပညာ အားနည်းမှုကြောင့်သာ ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေကို မသိခြင်းဖြစ်သည်ဟု နှလုံးပိုက်၍ မူလရှုမြဲ နေရာ၌သာ စိုက်ရှုနေပါ။ ဤကဲ့သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်, ဤကဲ့သို့သော အချိန်အခါ မျိုးကိုပင် ရည်ရွယ်တော်မူ၍ ဘုရားရှင်ကလည်း အောက်ပါအတိုင်း ဟောကြားထားတော်မူ၏။</p> <p><b>နာဟံ ဘိက္ခဝေ မုဋ္ဌဿတိဿ အသမ္ပဇာနဿ အာနာပါနဿတိသမာဓိဘာဝနံ ဝဒါမိ</b>။ (သံ၊၃၊၂၉၄။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ငါဘုရားသည် အာနာပါနကို သိမ်းဆည်းတတ်သော သတိလွတ်ကင်းပျောက်ပျက်လျက်ရှိသော အာနာပါနကို ထင်ထင်ရှားရှား သိတတ်သော ဆင်ခြင်တတ်သော သမ္ပဇဉ်ဉာဏ် ကင်းသသူအား အာနာပါနဿတိသမာဓိဘာဝနာကို ဟောတော်မမူ။ (သံ၊၃၊၂၉၄။)</p> <p>မည်သည့်ကမ္မဋ္ဌာန်းမဆို သတိနှင့် ပြည့်စုံသသူအားသာလျှင် သမ္ပဇဉ် ဉာဏ်ပညာနှင့် ပြည့်စုံသသူအားသာလျှင် ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း အောင်မြင်မှု သည် ပြီးစီးပြည့်စုံနိုင်သည် မှန်သော်လည်း ဤအာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းမှ တစ်ပါးသော အခြားကမ္မဋ္ဌာန်းတစ်ခုခုကို နှလုံးသွင်း ရှုပွားသော ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်အား မိမိရှုပွားနေသည့် ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံသည် သမာဓိအား ကောင်း လာလေ ထင်ရှားလာလေသည်သာ ဖြစ်၏။ သို့သော် ဤအာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်း သည်ကား ခဲယဉ်းလှ၏။ ခဲခဲယဉ်းယဉ်း ပွားများရသော ဘာဝနာလည်း ဖြစ်၏။</p> <p>၁။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်</p> <p>၂။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဘုရားရှင်</p> <p>၃။ ဗုဒ္ဓပုတ္တ အမည်ရကြသော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ ဘုရားရှင်၏ တပည့်သား သာဝက ----</p> <p>ဤသုံးမျိုးကုန်သော မဟာပုရိသ အမည်ရကြကုန်သော ယောက်ျားမြတ်တို့၏သာလျှင် နှလုံးသွင်းရာ ဘုံဌာနဖြစ်၏။ သိမ်သိမ်ငယ်ငယ် မဟုတ် သည်သာတည်း။ သိမ်သိမ်ငယ်ငယ် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်အနေဖြင့် မှီဝဲနိုင်သည့် ကမ္မဋ္ဌာန်းလည်း မဟုတ်ခဲ့ပေ။ အကြင်အကြင်သို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ယင်းအာနာပါနကို နှလုံးသွင်း၏။ ထိုထိုနှလုံးသွင်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ယင်းအာနာပါနအာရုံသည် ငြိမ်လည်းငြိမ်သက်၏။ နူးညံ့သိမ်မွေ့လည်း နူးညံ့သိမ်မွေ့၏။ ထို့ကြောင့် ဤအာနာပါနဿတိ ကမ္မဋ္ဌာန်း၌ အားကောင်း မောင်းသန်သော သတိကိုလည်းကောင်း, ပညာကိုလည်းကောင်း အလိုရှိအပ် ပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၆။)</p> <h3>အာနာပါနနိမိတ် ပေါ်စအခြေအနေ</h3> <p>ဝင်လေ-ထွက်လေ၏ အလွန့်အလွန် သိမ်မွေ့နူးညံ့သောကြောင့် မထင် မရှား ဖြစ်လာသောအခါ မူလဝင်လေ-ထွက်လေ၏ ထိမှုထင်ရှားရာ နှာသီးဖျား သို့မဟုတ် အထက်နှုတ်ခမ်းဟူသော အရပ်၌သာလျှင် ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ ရှုဖန်များလာသောအခါ အလွန်သိမ်မွေ့သော လေကို တစ်ဖန်ပြန်၍ တွေ့လာတတ်၏။ သတိသမ္ပဇဉ်ဉာဏ်တို့၏ စွမ်းအင်ကြီးမား လာသောအခါ၌ တစ်ဖန်ပြန်၍ တွေ့ရှိခြင်းပင် ဖြစ်၏။ ထိုသိမ်မွေ့သောလေ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ထားလိုက်ပါက သမာဓိအား ကောင်းလာ သောအခါ နိမိတ်များ ပေါ်လာတတ်ပေသည်။ ဤအဆိုမှာလည်း ယေဘုယျ သတ်မှတ်ချက်သာ ဖြစ်၏။</p> <p>ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိတော် (၁၇၅)၌ အရှည်-အတိုကိုရှုသည့် အပိုင်း၌ လည်း နိမိတ်ပေါ်နိုင်ကြောင်း လာရှိ၏။ အတိတ်က ဆည်းပူးခဲ့သော ပါရမီ အရှိန်အဝါ အားကောင်းသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဤ အရှည်-အတိုကို ရှုသည့်အပိုင်း၌လည်းကောင်း, အာနာပါန၏ အစ-အလယ်-အဆုံး အကုန်လုံးကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် ရှုသည့်အပိုင်း၌လည်းကောင်း, အာနာပါန (လေ) ကို သိမ်မွေ့နူးညံ့အောင် ငြိမ်သက်အောင် ငြိမ်းအောင် ကျင့်သည့်အပိုင်း၌လည်းကောင်း ဤ (ဒီဃ-ရသ-သဗ္ဗကာယ-ပဿမ္ဘယ) အဆင့် (၄)ဆင့်လုံး၌ပင် နိမိတ်ပေါ်တတ်ပေသည်။</p> <p>အချို့ယောဂီများ၌ အလင်းရောင် အလျင်စ၍ ပေါ်တတ်၏။ အချို့ ယောဂီများ၌ နိမိတ် အလျင်စ၍ ပေါ်တတ်၏။ အလင်းရောင်ပေါ်ခဲ့သော် ထိုအလင်းကို နှလုံးမသွင်းပါလေနှင့်၊ ပကတိသော ဝင်လေ-ထွက်လေကိုပင် သတိမြဲစွာ ရှုနေပါ။ နိမိတ်ပေါ်ခဲ့လျှင်လည်း ပေါ်စနိမိတ်မှာ မခိုင်ခံ့တတ်သော သဘောရှိသဖြင့် နိမိတ်ကို နှလုံးမသွင်းသေးဘဲ ပကတိသော ဝင်လေ-ထွက် လေကိုပင် ရှုနေပါ။ သတိမြဲနေပါစေ၊ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ် အားကောင်းနေပါစေ။</p> <p>အကယ်၍ အရှည်-အတိုကို ရှုသည့်အပိုင်း၌ နိမိတ်ပေါ်ခဲ့လျှင်လည်း ထိုနိမိတ်ကို နှလုံးမသွင်းသေးဘဲ သဗ္ဗကာယ = ဝင်သက်လေ-ထွက်သက် လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး အကုန်လုံးကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင်၊ ပဿမ္ဘယ = ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေကို သိမ်မွေ့နူးညံ့အောင် ငြိမ်သက် အောင် ငြိမ်းအောင် ဆက်ကျင့်ပါ။ ထိုအခါ နိမိတ်လည်း တစ်စတစ်စ ခိုင်လာ တတ်ပါသည်။</p> <p>အကယ်၍ ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး အကုန်လုံးကို ထင်ထင်ရှားရှားသိအောင် ရှုသည့်အပိုင်းသို့ရောက်မှ နိမိတ် ပေါ်ခဲ့သော် ထိုနိမိတ်ကို မကြည့်သေးဘဲ ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေကို သိမ်မွေ့နူးညံ့အောင်သာ ဆက်ကျင့်ပါ။ သိမ်မွေ့နူးညံ့သော လေအပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ထားနိုင်သဖြင့် လေနှင့်နိမိတ် တစ်သားတည်း ဖြစ်လာသောအခါ ယင်း သမာဓိကိုပင် ခိုင်ခံ့သည်ထက် ခိုင်ခံ့အောင် ဆက်လက်၍ ထူထောင်ပါ။</p> <p>အကယ်၍ အထက်တွင် ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း -----</p> <p>၁။ ဒီဃ = အရှည်</p> <p>၂။ ရဿ = အတို</p> <p>၃။ သဗ္ဗကာယ = အကုန်လုံး</p> <p>၄။ ပဿမ္ဘယ = သိမ်မွေ့နူးညံ့အောင် ငြိမ်အောင် ငြိမ်းအောင်ကျင့်ခြင်း</p> <p>ဟူသော ဤအဆင့်လေးဆင့်ကို အစဉ်အတိုင်း တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် ကျင့်လာရာ ပဿမ္ဘယသို့ ရောက်ရှိလာပါမှ နိမိတ်ပေါ်လာသည်ဖြစ်အံ့၊ ပေါ်စတွင် ယင်းနိမိတ်သည် မခိုင်ခံ့တတ်သော သဘောရှိသဖြင့် ယင်းနိမိတ် ကို နှလုံးမသွင်းသေးဘဲ ပကတိဝင်လေ-ထွက်လေကိုသာ နှလုံးသွင်းနေပါ။ လေနှင့်နိမိတ် တစ်သားတည်းဖြစ်နေသောအခါ လေသည်ပင်နိမိတ်, နိမိတ် သည်ပင်လေ ဖြစ်လာသောအခါ ပုံစံမှန် အဆင့်သို့ ရောက်ရှိသွားပေပြီ။ ဝင်လေ-ထွက်လေကို အာရုံပြုလိုက်က နိမိတ်ကို အာရုံပြုလျက်သား ဖြစ်နေ၏၊၊ နိမိတ်ကို အာရုံပြုလိုက်ကလည်း လေကိုပါ အာရုံပြုလျက်သား ဖြစ်နေ၏။ ယင်းသို့ဖြစ်က ပုံစံ မှန်သွားပေပြီ။</p> <hr> <h3>အခက်အခဲများ</h3> <p>အချို့သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ လေနှင့်နိမိတ်မှာ တစ်သားတည်း မဖြစ်ဘဲ ဝင်လေ-ထွက်လေက တခြား, နိမိတ်က တခြား ဖြစ်နေတတ်၏။ နိမိတ်မှာ နှာသီးဖျားမှ တစ်ထွာခန့် တစ်ပေခန့်တွင်လည်း ပေါ်နေတတ်၏။ လက်တစ်လုံးခန့် လက်နှစ်လုံးခန့်တွင်လည်း ပေါ်နေတတ်၏။ နဖူးပေါ် တွင်လည်း ပေါ်နေတတ်၏။ အကွာအဝေးအမျိုးမျိုး၌ ပုံသဏ္ဌာန်အမျိုးမျိုး, အရောင်အမျိုးမျိုးသော နိမိတ်များ ပေါ်နေတတ်၏။ အထက်တွင် ရှင်းပြခဲ့ သည့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ၏ အဆိုကို မမေ့ပါနှင့်။</p> <p><b>ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌောကာသေ ပန သတိံ ဌပေတွာ ဘာဝေန္တေဿဝ ဘာဝနာ သမ္ပဇ္ဇတိ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၁။)</p> <p>ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ ထိမှုထင်ရှားရာ ထိမှုထင်ရှားရာ နေရာ၌ (= နှာသီးဖျား သို့မဟုတ် အထက်နှုတ်ခမ်းတည်းဟူသော နှစ်နေရာတွင် ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ ထိမှုထင်ရှားရာ ထိမှုထင်ရှားရာနေရာ၌) အာနာပါနကို သိမ်းဆည်းတတ်သော သတိကိုထား၍ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများအားထုတ်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌သာလျှင် အာနာပါနဿတိသမာဓိ ဘာဝနာသည် ပြီးစီးပြည့်စုံနိုင်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၁။)</p> <p>ဤ အပိုင်းတွင်လည်း ဤ စည်းမျဉ်းဥပဒေသကို မမေ့ပါနှင့်။ အလွန် တိကျစွာ လိုက်နာရမည့် စည်းမျဉ်းဥပဒေသ ဖြစ်သည်။</p> <p>တစ်ဖန် ယင်းနိမိတ်၏ အရောင်ကိုလည်း နှလုံးမသွင်းပါနှင့်။ ဤစည်းမျဉ်းဥပဒေသမှာလည်း အလွန်တိကျစွာ လိုက်နာရမည့် စည်းမျဉ်းဥပဒေသ တစ်ခုပင် ဖြစ်သည်။</p> <p>ဤသို့ နိမိတ် ဝေးကွာနေရာ၌ နိမိတ်ကို နှလုံးမသွင်းဘဲ ဝင်လေ-ထွက်လေ ထိမှုထင်ရှားရာ နှာသီးဖျား သို့မဟုတ် အထက်နှုတ်ခမ်းဟူသော နှစ်နေရာတို့တွင် တစ်နေရာမှ စောင့်၍ ပကတိ ဝင်လေ-ထွက်လေကိုသာ ရှုနေပါ။ တဖြည်းဖြည်း သမာဓိစွမ်းအင် ပြည့်ဝလာသောအခါ နှာသီးဖျား သို့မဟုတ် အထက်နှုတ်ခမ်းတွင် မြစ်ဖျားခံ၍ အခြေစိုက်၍ နိမိတ်သည် ကပ်၍ တည်နေပေလိမ့်မည်။ နိမိတ်နှင့် ဝင်လေ-ထွက်လေတို့သည် တစ်သားတည်း ဖြစ်သွားပါက ပုံစံမှန်သွားပြီ ဖြစ်သည်။</p> <hr> <h3>နိမိတ်ကို မကစားပါနှင့်</h3> <p><b>တေသု ဟိ အာနာပါနနိမိတ္တံ တာဝ ဝဍ္ဎယတော ဝါတရာသိယေဝ ဝဍ္ဎတိ၊ ဩကာသေန စ ပရိစ္ဆိန္နံ၊ ဣတိ သာဒီနဝတ္တာ ဩကာသေန စ ပရိစ္ဆိန္နတ္တာ န ဝဍ္ဎေတဗ္ဗံ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၀၉။)</p> <p>= ထိုကမ္မဋ္ဌာန်းတို့တွင် အာနာပါနနိမိတ်ကို တိုးပွားအောင် ပြုလုပ်ခဲ့သော် လေအစုအပုံသည်သာလျှင် တိုးပွားလာ၏။ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဝင်လေ-ထွက်လေ ထိမှုထင်ရှားရာ နေရာ၌ သတိကိုထား၍ ပွားများရမည်ဟု ယင်း အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို နေရာဖြင့်လည်း ပိုင်းခြားထား၏။ ဤသို့လျှင် လေအစုအပုံ တိုးပွားခြင်းဟူသော အပြစ်ရှိသည့် အတွက်ကြောင့်လည်းကောင်း, ထိမှုထင်ရှားရာ နေရာဖြင့် ပိုင်းခြားသတ်မှတ်ထားသည့်အတွက်ကြောင့်လည်းကောင်း အာနာပါနနိမိတ်ကို တိုးပွားအောင် မပြုလုပ်ပါနှင့်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၀၉။)</p> <p>ဤ စည်းမျဉ်းဥပဒေသမှာလည်း ရိုသေစွာ ဦးထိပ်ရွက်ပန်ဆင်၍ လိုက် နာရမည့် စည်းမျဉ်းဥပဒေသ တစ်ခုပင် ဖြစ်သည်။ ထိုကြောင့် အသင်သူတော်ကောင်းသည် ယင်း အာနာပါနနိမိတ်ကို ကြီးအောင် သေးအောင် ရှည် အောင် တိုအောင် ဝေးအောင် နီးအောင် ဖြူအောင် ဝါအောင် နီအောင် ပြာအောင် ဤသို့စသည်ဖြင့် မကြိုးစားပါနှင့်။ ယင်းသို့ ကြိုးစားနေခဲ့သော် အသင်သူတော်ကောင်း အလိုရှိနေသော အာနာပါနစျာန်သို့ကား မရောက်ရှိ နိုင်တော့ပေ။ မယုံကြည်လျှင် လက်တွေ့စမ်းသပ်ကြည့်ပါ။ အသင်သူတော်ကောင်း ကိုယ်တိုင် သိရှိနိုင်ပေလိမ့်မည်။</p> <hr> <h3>နိမိတ်အမျိုးမျိုး</h3> <p>ဤအာနာပါနနိမိတ်သည်ကား ခပ်သိမ်းကုန်သောသူတို့အား တစ်ချက် တည်း ထပ်တူသည် မဖြစ်ပေ၊ အမျိုးမျိုး ပေါ်တတ်၏။ အချို့သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အား ချမ်းသာသောအတွေ့ကို ဖြစ်စေလျက် ---</p> <p>၁။ လဲဝါဂွမ်းကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်)</p> <p>၂။ ဗိုင်းဝါဂွမ်းကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်)</p> <p>၃။ လေအလျဉ်ကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်)</p> <p>၄။ သောက်ရှူးကြယ်ရောင်ကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်)</p> <p>၅။ ပတ္တမြားလုံးကဲ့သို့ (ပဋိဘာဂနိမိတ်)</p> <p>၆။ ပုလဲလုံးကဲ့သို့ (ပဋိဘာဂနိမိတ်) ထင်လာတတ်၏။</p> <p>အချို့သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အား ကျန်းသောအတွေ့ရှိသည်ဖြစ်၍</p> <p>၇။ ဝါရိုးကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်)</p> <p>၈။ သစ်သားနှစ်တံကျင်ကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်) ထင်လာ တတ်၏။</p> <p>အချို့သောယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အား ---</p> <p>၉။ ရှည်စွာသော ဆောက်လုံးကြိုးမျှင်ကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂ နိမိတ်)</p> <p>၁၀။ ပန်းဆိုင်းကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်)</p> <p>၁၁။ မီးခိုးညွန့်ကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်)</p> <p>၁၂။ ကျယ်ပြန့်သော ပင့်ကူချည်မျှင်ကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်)</p> <p>၁၃။ တိမ်တိုက်လွှာကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်)</p> <p>၁၄။ ပဒုမ္မာကြာပွင့်ကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်)</p> <p>၁၅။ ရထားဘီးစက်ကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်)</p> <p>၁၆။ လဝန်းကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်)</p> <p>၁၇။ နေဝန်းကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်) ထင်လာတတ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၇။ မဟာဋီ၊၁၊၃၃၅။)</p> <p><b>ဧဝံ ဧကမေဝ ကမ္မဋ္ဌာနံ သညာနာနတာယ နာနတော ဥပဋ္ဌာတိ။ သညဇဥှိ ဧတံ သညာနိဒါနံ သညာပဘဝံ။ တသ္မာ သညာနာနတာယ နာနတော ဥပဋ္ဌာတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၇။)</p> <p><b>သညာနာနတာယာတိ နိမိတ္တုပဋ္ဌာနတော ပုဗ္ဗေဝ ပဝတ္တသညာနံ နာနာဝိဓဘာဝတော</b>။ (မဟာဋီ၊၁၊၃၃၅။)</p> <p>တစ်ခုတည်းသာလျှင် ဖြစ်သော တစ်မျိုးတည်းသာလျှင် ဖြစ်သော ဤ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းသည် နိမိတ်မထင်မီ နိမိတ်ထင်သည်မှ ရှေးမဆွက ဖြစ်ကုန်သော သညာတို့၏ အထူးထူးသော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် = တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး တစ်ချိန်နှင့်တစ်ချိန် မတူညီဘဲ သညာတို့၏ ထူးထွေကွဲပြားမှု ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် နိမိတ်အမျိုးမျိုး ထင်လာခြင်း ဖြစ်၏။ မှန်ပေသည် ဤအာနာပါနနိမိတ်သည် အာနာပါနဿတိသမာဓိ ဘာဝနာ သညာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရ၏။ (ဘာဝနာသညာဖြင့် မှတ်အပ် ကြံဆအပ် ကာမျှ ဖြစ်၏။) ဘာဝနာသညာဟူသော အကြောင်းရင်းရှိ၏။ ဘာဝနာသညာ ဟူသော အမွန်အစ ရှိ၏။ ထိုကြောင့် ဘာဝနာသညာ ထူးထွေ ကွဲပြားမှု ရှိသောကြောင့် နိမိတ်အမျိုးမျိုး ထင်လာရခြင်း ဖြစ်ပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၇။ မဟာဋီ၊၁၊၃၃၅။)</p> <p>အာနာပါနဿတိသမာဓိဘာဝနာသည် ရင့်ကျက်လာသောအခါ နိမိတ်မပေါ်မီ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်ဝယ် နိမိတ်နှင့် ပတ်သက်၍ တစ်ဆင့်ကြားဖူး၍ ဖြစ်စေ, စာပေကိုဖတ်ဖူး၍ ဖြစ်စေ ဤသို့သော နိမိတ်-ဤသို့သော နိမိတ် စသည်ဖြင့် နိမိတ်နှင့်ပတ်သက်သော အယူအဆ အတွေး အခေါ်များ အမှတ်သညာများသည် ရံခါ ကြိုးကြားကြိုးကြား ဖြစ်ပေါ်တတ် ၏။ ယင်း အမှတ်သညာတို့၏ ထူးထွေကွဲပြားမှုကြောင့် နိမိတ်အမျိုးမျိုး ပုံသဏ္ဌာန် အမျိုးမျိုး အရောင်အမျိုးမျိုး ဖြစ်ပေါ်လာရခြင်း ဖြစ်၏။ နိမိတ်ပေါ် လာပြီး နောက်ပိုင်း၌လည်း ဘာဝနာသညာက ထပ်မံ၍ ကွဲပြားနေပြန်လျှင် လည်း နိမိတ်မှာ ပုံသဏ္ဌာန်အမျိုးမျိုး အရောင်အမျိုးမျိုး ပြောင်းလဲနေတတ် ပေသည်။ ထိုကဲ့သို့ အပြောင်းအလဲများနေပါက စျာန်သမာဓိသို့ ရောက်ရှိဖို့ရန် များစွာ အခက်အခဲ ရှိနိုင်ပေသည်။</p> <p>ထို့ကြောင့် အသင်သူတော်ကောင်းသည် နိမိတ်နှင့် ပတ်သက်သည့် သညာများကို နည်းနိုင်သမျှနည်းအောင် ကြိုးစားပါ။ နှာသီးဖျား သို့မဟုတ် အထက်နှုတ်ခမ်းတွင် ကပ်၍ပေါ်နေသော နိမိတ်၌သာ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ် ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေအောင် ကြိုးစားပါ။ ရေပြည့်နေသော ဖန်ခွက် တစ်ခု အတွင်းသို့ ပတ္တမြားတစ်လုံးကို သို့မဟုတ် ပုလဲတစ်လုံးကို နှစ်ထားသကဲ့သို့ နှာသီးဖျား သို့မဟုတ် အထက်နှုတ်ခမ်းတွင် ကပ်၍ တည်နေသော နိမိတ် အတွင်း၌သာ ဘာဝနာစိတ်ကို နှစ်ထားပါ။ ယင်း နိမိတ်ကိုသာ စူးစူးစိုက်စိုက် မြဲမြဲမြံမြံ ရှုနေပါ။ တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေ အောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။</p> <hr> <h3>ဥဂ္ဂဟနိမိတ်နှင့် ပဋိဘာဂနိမိတ်</h3> <p>ယေဘုယျအားဖြင့် ဝါဂွမ်းစိုင်ကဲ့သို့ ဆွတ်ဆွတ်ဖြူနေသောနိမိတ်မှာ ဥဂ္ဂဟနိမိတ် ဖြစ်၏။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်ကား မကြည်ပေ။ ဆွတ်ဆွတ်ဖြူရာမှ သောက်ရှူးကြယ်ကဲ့သို့ တောက်ပနေသော ဖန်တုံးမှန်တုံးကဲ့သို့ အလွန်ကြည် လင် တောက်ပနေသော နိမိတ်ကား ပဋိဘာဂနိမိတ်တည်း။ ပတ္တမြားလုံးကဲ့သို့ ထင်လာရာ၌ မကြည်သော ပတ္တမြားလုံးကဲ့သို့သော နိမိတ်ကား ဥဂ္ဂဟနိမိတ် တည်း၊ ကြည်လင်တောက်ပနေသော ပတ္တမြားလုံးကဲ့သို့သော နိမိတ်ကား ပဋိဘာဂနိမိတ်တည်း။ ကြွင်းကျန်သော အရောင်တို့၌လည်း နည်းတူ သဘော ပေါက်ပါ။</p> <p>အထက်တွင် ဖော်ပြထားသော နိမိတ်အမျိုးမျိုးတို့တွင် အမှတ် (၁၁) အဖြစ် ဖော်ပြထားသော နိမိတ်မှာ မီးခိုးညွန့်ကဲ့သို့သော နိမိတ်ဖြစ်၏။ ယင်း နိမိတ်၌ ညစ်ထပ်ထပ် မီးခိုးရောင်နိမိတ်ကား ပရိကမ္မနိမိတ်တည်း။ ဝါဂွမ်းစိုင် ကဲ့သို့ ဆွတ်ဆွတ်ဖြူသော မီးခိုးညွန့်ရောင်နိမိတ်ကား ဥဂ္ဂဟနိမိတ်တည်း။ ကြည်လင်တောက်ပလာသော မီးခိုးညွန့်ရောင်နိမိတ်ကား ပဋိဘာဂနိမိတ် တည်း။</p> <p>ထိုနိမိတ်တို့ ပေါ်လာရာ၌ ဆင်စွယ်ကဲ့သို့သော ပုံသဏ္ဌာန်ဖြင့် နှာသီးဝ မှစ၍ အပြင်ဘက်သို့ အတန်းလိုက်ပေါ်လာရာ၌ကား ယင်း နိမိတ်နောက်သို့ စိတ်ကို မလိုက်ဘဲ နှာသီးဝနှင့် အနီးကပ်ဆုံးနေရာ၌ တည်ရှိနေသည့် နိမိတ် အတွင်း၌သာ ဘာဝနာစိတ်ကို သွတ်သွင်းထားပါ။ စိုက်ကြည့်နေပါ။ အတွင်း ဘက်သို့ အချောင်းလိုက် တည်ရှိရာ၌လည်း အတွင်းဘက်သို့ လိုက်မကြည့်ဘဲ နှာသီးဝနှင့် အနီးကပ်ဆုံးနေရာ၌ တည်ရှိသည့် နိမိတ်၌သာ စိတ်ကပ်ထားပါ။ ထိုနိမိတ်အားလုံးကို သိတန်သလောက် သိမှုကား ရှိကောင်းရှိနိုင်၏။ သို့သော် နှာသီးဝတွင် ကပ်နေသော နိမိတ်အတွင်း၌သာ ဘာဝနာစိတ် နစ်မြုပ်နေဖို့သာ လိုရင်း ဖြစ်ပေသည်။ ထို နိမိတ်၏ အတွင်း၌ ဘာဝနာစိတ်သည် တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ထိုင်တိုင်းလိုလို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်လာပါက ထိုနိမိတ် မှာလည်း တစ်စ တစ်စ တဖြည်းဖြည်း ကြည်လင်သည်ထက် ကြည်လင် တောက်ပသည်ထက် တောက်ပလာပေလိမ့်မည်။ အထူး ကြည်လင်တောက်ပလာသော ထိုနိမိတ်ကား ပဋိဘာဂနိမိတ်တည်း။</p> <p>ဤသို့ ပဋိဘာဂနိမိတ် ထင်သည့်အခါမှစ၍ ထို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ နီဝရဏ ကိလေသာအညစ်အကြေးတို့သည် ခွာအပ်ပြီးသာလျှင် ဖြစ်ကုန်၏။ နီဝရဏမှ ကြွင်းသော ကိလေသာတို့သည်လည်း အနည်ထိုင်သွား ကြကုန်သည်သာ ဖြစ်ကုန်၏။ အာနာပါနဿတိသည်လည်း ယင်း အာနာပါန ပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၌ ရှေးရှု တည်နေသည်သာလျှင် ကပ်၍ တည်နေသည် သာလျှင် ဖြစ်၏။ ဘာဝနာစိတ်သည် ဥပစာရသမာဓိဖြင့် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် အာရုံ၌ ကောင်းစွာတည်နေသည်သာလျှင် ဖြစ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၈၊၊)</p> <p>ထိုအခါ၌ ဤယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုအာနာပါနနိမိတ်ကို ဝါဂွမ်းစိုင် သောက်ရှူးကြယ် စသည်တို့၌ကဲ့သို့ ထင်လာသော အဖြူရောင် စသော အရောင်အဆင်းအားဖြင့်လည်း နှလုံးမသွင်းပါနှင့်၊ သဘာဝလက္ခဏာ သာမညလက္ခဏာအားဖြင့်လည်း နှလုံးမသွင်းပါနှင့်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၈။)</p> <p>[သတိပြုရန် ---ဥဂ္ဂဟနိမိတ်၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်ဟူသော နှစ်ဆင့်လုံး၌ နိမိတ် နှစ်မျိုးလုံးတို့သည် ခိုင်ခံ့လာသဖြင့် လေနှင့်နိမိတ်တို့သည် တစ်သား တည်း ဖြစ်လာ၍ ထိုနိမိတ်တို့၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေ အောင် ကြိုးစားအားထုတ်သည့်အပိုင်းဝယ် နိမိတ်ကို ကြည့်လိုက်၊ ဝင်သက် လေ-ထွက်သက်လေကို ကြည့်လိုက် --- ဤသို့ မပြုလုပ်ပါနှင့်။ ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေကို လုံးဝ မကြည့်တော့ဘဲ အာနာပါနနိမိတ်၌သာ ဘာဝနာ စိတ်ကို တစ်ဖက်သတ် စိုက်ရှုနေပါ။ အကယ်၍ နိမိတ်က ပျောက်ပျက်သွား ခဲ့သော် ထိုအခါတွင် ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေကို တစ်ဖန် ပြန်ရှုပါ။ တစ်ဖန် နိမိတ်ပြန်ပေါ်လာ၍ နိမိတ်က ခိုင်ခံ့လာသောအခါ နိမိတ်ကိုသာ တစ်ဖန် ပြန်၍ ရှုနေပါ။ ဤနည်းအတိုင်း လေ့ကျင့်ခဲ့သော် နိမိတ်လည်း ခိုင်လာ၍ တဖြည်းဖြည်း ဥပစာရသမာဓိသို့လည်း ဆိုက်လာမည် ဖြစ်သည်။ လေနှင့် နိမိတ် နှစ်မျိုးလုံးကို ဂရုစိုက်နေပါက ကြည့်နေပါက သမာဓိမှာ မစူးရှဘဲ သော်လည်း ရှိတတ်၏၊ လျှော၍သော်လည်း ကျသွားတတ်၏။ သတိရှိပါစေ၊၊]</p> <p>စင်စစ်သော်ကား ခတ္တိယမဟေသီ မိဖုရားခေါင်ကြီးသည် စကြဝတေး မင်းလောင်းကိုယ်ဝန်ကို (ဖန်ပေါင်းချောင် အတွင်း၌ တည်နေသကဲ့သို့ မြင်တွေ့နေရသဖြင့် မပျက်စီးအောင်) စောင့်ရှောက်အပ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း, လယ်သမားသည် သလေးမုယောစပါးဖုံးကို စောင့်ရှောက်အပ်သကဲ့သို့လည်း ကောင်း ထို အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကို စောင့်ရှောက်ပါ။ ယင်း ပဋိဘာဂ နိမိတ်ကိုပင် ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ နှလုံးသွင်းပါ။ ယင်းသို့ နှလုံးသွင်းခြင်းဖြင့် ယင်းဥပစာရသမာဓိကို မပျက်စီးအောင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက် ပါ။ ဝိရိယနှင့်သမာဓိ၊ သဒ္ဓါနှင့်ပညာတို့ကို ညီမျှအောင် သတိဖြင့် ထိန်းကွပ်လျက် ဣန္ဒြေ (၅)ပါး ညီမျှအောင် ကြိုးစားပါ။ ယင်းသို့ ကြိုးစားအားထုတ် ခဲ့သော် ထိုအာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် အာရုံ၌ စတုက္ကစျာန် ပဉ္စကစျာန်တို့သည် ဖြစ်ပေါ်လာကြကုန်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၈။)</p> <hr> <h3>ဣန္ဒြေ (၅) ပါး ညီမျှအောင် ကျင့်ပုံ</h3> <p>သဒ္ဓါ၊ ဝီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိ၊ ပညာဟု ဣန္ဒြေ (၅)ပါး ရှိ၏။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်အစဉ်ကို နိဗ္ဗာန်သို့သွားရာ သမထဘာဝနာ လမ်းကြောင်း ဝိပဿနာဘာဝနာ လမ်းကြောင်းမှ တိမ်းစောင်း၍ ဘေးသို့ ကျမသွားအောင် ထိန်းချုပ်ထားနိုင်သော စွမ်းအားကြီး ငါးရပ်ပင် ဖြစ်၏။ ထိုတွင် သဒ္ဓါဟူသည် မှာ ရတနာသုံးတန် ကံ-ကံ၏အကျိုးတရား စသည့် ယုံကြည်သင့် ယုံကြည် ထိုက်သော သဒ္ဓေယျဝတ္ထုတို့၌ ယုံကြည်မှုတည်း။ ဘုရားရှင်၏ ဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်အပေါ်၌ ယုံကြည်ဖို့လည်း အထူးလိုအပ်၏။ ဘုရားရှင်၏ အပေါ်၌ ထိုထို ဤဤ ကြံစည်လျက် မယုံကြည်မှုတွေ များပြားနေပါက အသင်သူတော်ကောင်း၏ ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်သည် နောက်သို့ ဆုတ်သွားမည် ဖြစ်၏။ ဘုရားရှင်၏ မဂ် (၄)ပါး ဖိုလ် (၄)ပါး နိဗ္ဗာန် ပရိယတ်တည်းဟူသော (၁၀) တန်သော တရားတော်မြတ်အပေါ်၌လည်း ယုံကြည်မှု အပြည့်အဝရှိဖို့ကား အထူးလိုအပ်လျက် ရှိ၏။ ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူအပ်သော ပရိယတ် တရားတော်တို့ကား ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်ကို လမ်းညွှန်ပေးနေသော တရားတော်တို့သာ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်း တရားတော်တို့အပေါ်၌ ယုံကြည်ချက် သဒ္ဓါတရား အပြည့်အဝရှိဖို့ကား ဤအပိုင်းတွင် အထူးလိုအပ်ပေသည်။</p> <p>ဝင်လေ-ထွက်လေကို ရှုနေရုံမျှဖြင့် စျာန်ရသည်ဆိုသည်မှာ ဟုတ်မှ ဟုတ်ပါ့မလား၊ ဝါဂွမ်းစိုင်ကဲ့သို့ ဖြူဖွေးနေသော ဥဂ္ဂဟနိမိတ် ရေခဲတုံး ဖန်တုံး မှန်တုံးကဲ့သို့ အလွန် ကြည်လင်တောက်ပနေသော ပဋိဘာဂနိမိတ်တို့ ဖြစ်ပေါ် လာကြသည် ဆိုသည်မှာ ဟုတ်မှ ဟုတ်ပါ့မလား --- ဤသို့ စသည်ဖြင့် ဘုရားရှင်၏ တရားတော် အပေါ်၌ မယုံကြည်မှု အဿဒ္ဓိယတရားတွေ အားကောင်းနေလျှင်သော်လည်းကောင်း, ယခုခေတ်ကား စျာန်ရနိုင်သည့် ခေတ်မဟုတ်ဟု ခေတ်ကို လွှဲချနေလျှင်သော်လည်းကောင်း အသင် သူတော်ကောင်း၏ သဒ္ဓါတရားမှာ ယုတ်လျော့နေသည် မည်၏။ ယင်းသို့ အားပျော့နေသော သဒ္ဓါတရားက အသင်သူတော်ကောင်း၏ သမထဘာဝနာစိတ်ကို သမထလမ်းကြောင်းပေါ်မှ တိမ်းစောင်း၍ ဘေးသို့ ကျမသွားအောင် ထိန်းချုပ်ထားနိုင်သည့် စွမ်းအား မရှိတော့ပေသည်။</p> <p><b>သမာဓိကမ္မိကဿ ဗလဝတီပိ သဒ္ဓါ ဝဋ္ဋတိ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၆။)</p> <p>အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကဲ့သို့ သမထဘာဝနာ တစ်ခုကို ပွားများနေသော သမာဓိကမ္မိက ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အဖို့ သဒ္ဓါတရား အားကောင်းလျှင်လည်း သင့်မြတ်သည်သာ ဖြစ်၏။ အာနာပါန သမထဘာဝနာ လုပ်ငန်းခွင်၌ ဝင် လေ-ထွက်လေဟု နှလုံးသွင်းမှုကို ပြုနေရုံမျှဖြင့် အဘယ်မှာလျှင် စျာန် တရားသည် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပါအံ့နည်းဟု မကြံစည်တော့ဘဲ <b>အဒ္ဓါ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဝုတ္တဝိဓိ ဣဇ္စျိဿတိ</b> = သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်သည် ဟောကြားထား တော်မူအပ်သော အစီအရင်သည် မချွတ်ဧကန် ပြီးစီးပြည့်စုံပေလတ္တံ့ဟု ယုံကြည်လျက် ယုံကြည်မှု သဒ္ဓါတရားကို ဖြစ်စေလျက် အာနာပါနဿတိ ဘာဝနာ လုပ်ငန်းရပ်ကို ပြုလုပ်ပါ။</p> <p>တစ်ဖန် ယုံကြည်ထိုက်သော သဒ္ဓေယျဝတ္ထု၌ လွတ်လွတ်သက်ဝင်၍ ဆုံးဖြတ်ခြင်း သဒ္ဓါဓိမောက္ခကိစ္စက အထူးသဖြင့် အာနာပါနဘာဝနာ လုပ်ငန်း ခွင်၌ လွတ်လွတ်သက်ဝင်၍ ဆုံးဖြတ်ခြင်း သဒ္ဓါဓိမောက္ခကိစ္စက အလွန်ထင်ရှားနေသောကြောင့်လည်းကောင်း, ပညိန္ဒြေက = အသိဉာဏ်က မသန့်ရှင်း သောကြောင့်လည်းကောင်း, ဝီရိယ သတိ သမာဓိ ဣန္ဒြေတို့က လျော့လျော့ ရဲရဲ ရှိနေခြင်းစသော အကြောင်းတရားကြောင့်လည်းကောင်း သဒ္ဓိန္ဒြေသည် အလွန်အားကောင်းနေ၏။ ထိုအခါ၌ ဝီရိယိန္ဒြေသည် မိမိနှင့်ယှဉ်ဖက် စိတ် စေတသိက်တည်းဟူသော သမ္ပယုတ်တရားတို့ကို အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် ကဲ့သို့သော သမထအာရုံမှ လျှောကျမသွားအောင် ချီးမြှောက်ထားခြင်း ချီးပင့် ထားခြင်း ပဂ္ဂဟလုပ်ငန်းကိစ္စကို မရွက်ဆောင်နိုင်။</p> <p>သတိန္ဒြေသည်လည်း အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကဲ့သို့သော သမထ အာရုံကို အသိဉာဏ်၌ ထင်ထင်ရှားရှား ဖြစ်ပေါ်လာစေခြင်း ဥပဋ္ဌာနကိစ္စ ကို မရွက်ဆောင်နိုင်။ သမာဓိန္ဒြေသည်လည်း အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် ကဲ့သို့သော သမထနိမိတ်အာရုံမှ ပြင်ပအာရုံသို့ စိတ်ပျံ့လွင့်မသွားအောင် ရွက်ဆောင်ပေးခြင်း အဝိက္ခေပကိစ္စကို မရွက်ဆောင်နိုင်။ ပညိန္ဒြေသည်လည်း အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကဲ့သို့ သမထအာရုံနိမိတ်ကို ထိုးထွင်းသိမြင်ခြင်း ဒဿနကိစ္စကို ပြုလုပ်အံ့သောငှာ မစွမ်းနိုင်။ ထို့ကြောင့် ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝ ကို ဆင်ခြင်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း, သဒ္ဓိန္ဒြေ အားကောင်းလောက်အောင် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကဲ့သို့သော သမထအာရုံကို နှလုံးမသွင်းခြင်းဖြင့် လည်းကောင်း သဒ္ဓိန္ဒြေကို ယုတ်လျော့စေရ၏။</p> <p>အကယ်၍ ဝီရိယိန္ဒြေ = ကြိုးစားအားထုတ်မှု လုံ့လဝီရိယက အား ကောင်းနေပြန်လျှင်လည်း သဒ္ဓါ သတိ သမာဓိ ပညာတို့သည်လည်း အဓိမောက္ခကိစ္စ ဥပဋ္ဌာနကိစ္စ အဝိက္ခေပကိစ္စ ဒဿနကိစ္စဟူသော မိမိ မိမိ၏ ဆိုင်ရာကိစ္စ အသီးအသီးကို မရွက်ဆောင်နိုင်တော့ပေ။ ထိုကြောင့် ပဿဒ္ဓိ သမာဓိ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်များ ဖြစ်ပေါ်လာလောက်အောင် အာနာပါန ပဋိဘာဂနိမိတ်ကဲ့သို့သော သမထနိမိတ်အာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေအောင် ကြိုးပမ်းခြင်းဖြင့် လွန်ကဲနေသော ဝီရိယိန္ဒြေကို ယုတ် လျော့စေရ၏။ သမာဓိ ပညာတို့ လွန်ကဲရာ၌လည်း နည်းတူပင် သဘောပေါက်ပါ။</p> <p>ဤအရာ၌ သဒ္ဓါနှင့်ပညာ, သမာဓိနှင့်ဝီရိယတို့၏ ညီမျှမှုကို ပညာရှိ သူတော်ကောင်းတို့က ချီးမွမ်းတော်မူကြ၏။ သဒ္ဓါက အားကောင်း၍ ပညာက နုံ့နေသော် မုဒ္ဓပ္ပသန္န = အနှစ်မမှီး အချည်းနှီးသော အရာဝတ္ထု၌ ကြည်ညို နေတတ်၏။ တိတ္ထိတို့၏ တပည့်သာဝကတို့ကဲ့သို့ မကြည်ညိုသင့် မကြည်ညို ထိုက်သော အရာဝတ္ထု၌ ကြည်ညိုနေတတ်၏။ (မနှဲလေး-မင်းကြီး မင်းက လေး-မယ်တော်ကြီး စသည်တို့ကို ကြည်ညိုနေသကဲ့သို့ မှတ်ပါ။)</p> <p>ပညာက အားကောင်း၍ သဒ္ဓါက နုံ့ပြန်လျှင်လည်း ကေရာဋိကပက္ခ = ကောက်ကျစ်စဉ်းလဲသည့်ဘက်သို့ ယိုင်လဲသွားတတ်၏။ တကယ်လက်တွေ့ မကျင့်ဘဲ ဝေဖန်ရေးသမားသက်သက် လုပ်နေတတ်၏။ ဆေးကြောင့်ဖြစ်သောရောဂါသည် ကုစားရခက်ခဲသကဲ့သို့ ထိုပုဂ္ဂိုလ်မျိုးသည်လည်း ကုစား ဖို့ရန် အလွန်ခက်ခဲတတ်၏။ ဒါပေမဲ့ဟူသော စကားလုံးများကို ခပ်များများ သုံး၍ ဝေ့လည်ကြောင်ပတ် လုပ်နေတတ်၏။ မလွှဲမရှောင်သာလျှင် မြွေမသေ-တုတ်မကျိုး မူဝါဒကို လက်ခံကျင့်သုံးတတ်၏။ ကောင်းတော့ကောင်း ပါရဲ့-ဒါပေမဲ့ဟူသော စကားလုံးများဖြင့် နိဂုံးချုပ်တတ်၏။ ဘုရားတရားတော်ကို ကျောခိုင်းနေသူများတည်း။</p> <p>သဒ္ဓါနှင့်ပညာ တရားနှစ်ပါး ညီမျှခဲ့ပါမူကား ရတနာသုံးတန် ကံ-ကံ၏ အကျိုးတရားစသည့် ယုံကြည်သင့် ယုံကြည်ထိုက်သော သဒ္ဓေယျဝတ္ထု၌သာလျှင် ယုံကြည်တတ်၏။ အာနာပါနကျင့်စဉ်ကို ဘုရားဟောအတိုင်း တကယ် လက်တွေ့ကျင့်က (ပါရမီလည်း အထိုက်အလျောက် အားကောင်းခဲ့ပါမူ) အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်သို့ ဆိုက်နိုင်၏ဟု ယုံကြည်၏။ စျာန်သို့ ဆိုက်နိုင်၏ ဟုယုံကြည်၏။ ယုံကြည်သင့် ယုံကြည်ထိုက်သော အရာဝတ္ထု၌ ယုံကြည်ခြင်း ပင်တည်း။ ယင်းယုံကြည်မှု သဒ္ဓါတရားလည်းရှိ၍ တကယ်လက်တွေ့ အာနာပါန ကျင့်စဉ်ကို ကျင့်သောအခါ ဉာဏ်ပညာဖြင့် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် ကိုလည်း ထိုးထိုးထွင်းထွင်း သိပါမူ ထိုအခါ သဒ္ဓါနှင့်ပညာ နှစ်ပါးတို့ကား ညီမျှမှု ရှိသွားပြီ ဖြစ်၏။</p> <p>တစ်ဖန် သမာဓိက အားကောင်း၍ ဝီရိယက နုံ့နေပြန်လျှင်လည်း သမာဓိသည် ပျင်းရိခြင်း ကောသဇ္ဇတရား၏ ဘက်တော်သားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ယောဂီသူတော်ကောင်း၏ စိတ်အစဉ်ကို ပျင်းရိခြင်း ကောသဇ္ဇတရားက လွှမ်းမိုးဖိစီးသွားတတ်၏။ ဝီရိယက အားကောင်း၍ သမာဓိက နုံ့နေပြန်လျှင် လည်း ဝီရိယသည် စိတ်ပျံ့လွင့်မှု ဥဒ္ဓစ္စ၏ ဘက်တော်သားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ယောဂီသူတော်ကောင်း၏ စိတ်အစဉ်ကို ဥဒ္ဓစ္စတရားက လွှမ်းမိုးဖိစီးတတ် ပြန်၏။ သမာဓိလွန်သော် ကောသဇ္ဇ၊ ဝီရိယလွန်သော် ဥဒ္ဓစ္စ ဟူ၏။ သမာဓိကို ဝီရိယနှင့် ယှဉ်တွဲပေးလိုက်သော် ယင်း သမာဓိသည် ပျင်းရိခြင်း = ကောသဇ္ဇ၌ ကျရောက်ဖို့ရန် အခွင့် မရနိုင်။ ဝီရိယကို သမာဓိနှင့် ယှဉ်စပ် ပေးလိုက်သော် ယင်းဝီရိယသည် စိတ်ပျံ့လွင့်ခြင်း = ဥဒ္ဓစ္စ၌ ကျရောက်ဖို့ရန် အခွင့် မရနိုင်။ ထိုကြောင့် ထိုသမာဓိနှင့် ဝီရိယ နှစ်မျိုးကို ညီမျှအောင် ပြုကျင့်ပါ။ မှန်ပေသည် --- သမာဓိနှင့် ဝီရိယ နှစ်ပါးစုံ ညီမျှခြင်းဖြင့် အပ္ပနာစျာန်သည် ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၆။)</p> <p>တစ်နည်း --- သမထကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများဆဲ သမာဓိကမ္မိကပုဂ္ဂိုလ်အား စွမ်းအားကြီးမားသော သဒ္ဓါတရားသည်လည်း သင့်သည်သာတည်း။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အာရုံယူ၍ သမာဓိကို ထူထောင်နိုင်ခဲ့သော် အပ္ပနာ စျာန်သို့ မုချ ရောက်ရှိနိုင်၏ဟု အာရုံသို့ အစဉ်တစိုက် ဝင်သွားသကဲ့သို့ လွတ်လွတ်သက်ဝင် ဆုံးဖြတ်သည်၏ အစွမ်းဖြင့် ယုံယုံကြည်ကြည်ဖြင့် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံသို့ ပြေးဝင်သွားခဲ့သော် အပ္ပနာစျာန်သို့ ရောက် ရှိပေလတ္တံ့။ စျာန်ကား သမာဓိ ပြဓာန်းသောကြောင့် ဖြစ်၏။ ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းနေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အဖို့ ပညာသည် စွမ်းအင်ကြီးမားခဲ့ပါမူ သင့်သည်သာတည်း။ ဤသို့ စွမ်းအင်ကြီးမားခဲ့သော် ထို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် လက္ခဏာရေးသုံးတန်ကို ထိုးထွင်းသိမြင်ခြင်း လက္ခဏပဋိဝေဓဉာဏ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်၏။</p> <p>တစ်ဖန် --- သမာဓိ ပညာ နှစ်ပါးတို့၏ ညီမျှခြင်းကြောင့်လည်း လောကီ အပ္ပနာစျာန်သည် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်သာလျှင်တည်း။ သို့သော် -- <b>သမထဝိပဿနံ ယုဂနဒ္ဓံ ဘာဝေတိ</b> = သမထနှင့် ဝိပဿနာကို ရှဉ်းစုံကလျက် ယုဂနဒ္ဓနည်းအားဖြင့် ပွားများ၏။ (ပဋိသံ၊၂၈၃။) ဤသို့ ဟောကြားထားတော်မူသောကြောင့် လောကုတ္တရာအပ္ပနာသည်ကား ထိုသမာဓိ ပညာ နှစ်မျိုး တို့၏ ညီမျှသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်နိုင်၏ဟု အလိုရှိအပ် ပေသည်။</p> <p>သတိ --- သတိကား သဒ္ဓါနှင့်ပညာ ညီမျှရေး, သမာဓိနှင့်ဝီရိယ ညီမျှရေး, သမာဓိနှင့်ပညာ ညီမျှရေးတို့အတွက် အခါခပ်သိမ်း အမြဲတမ်း အလိုရှိ အပ်သောတရား ဖြစ်၏။ အခါခပ်သိမ်း နေရာတိုင်း၌ အားကောင်းမှသာလျှင် သင့်မြတ်၏။ မှန်ပေသည်။ သတိသည် ဥဒ္ဓစ္စ၏ ဘက်တော်သား ဖြစ်ကြကုန် သော စွမ်းအင်လွန်ကဲနေသောသဒ္ဓါ, စွမ်းအင်လွန်ကဲနေသောဝီရိယ, စွမ်းအင် လွန်ကဲနေသော ပညာတို့၏ အားအစွမ်းကြောင့် ဘာဝနာစိတ်ကို ဥဒ္ဓစ္စဘက် သို့ ကျရောက်ခြင်းမှလည်း စောင့်ရှောက်ပေး၏ = မကျရောက်အောင် စောင့်ရှောက်ပေး၏။ ပျင်းရိခြင်း ကောသဇ္ဇ၏ ဘက်တော်သားဖြစ်သော သမာဓိ ကြောင့် ကောသဇ္ဇဘက်သို့ ကျရောက်ခြင်းမှလည်း စိတ်ကို စောင့်ရှောက်ပေး ၏ = မကျရောက်အောင် စောင့်ရှောက်ပေး၏။ ထိုကြောင့် --- အလုံးစုံသော ဟင်းလျာတို့၌ ဆားခတ်ခြင်းကို အလိုရှိအပ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း, အလုံးစုံ သော မင်းမှုကိစ္စတို့၌ လုပ်ငန်းကိစ္စ အဝဝတို့၌ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသော အမတ် ကို အလိုရှိအပ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း အလားတူပင် အလုံးစုံသောကမ္မဋ္ဌာန်း တို့၌ လီန = ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်မှ စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းရာအခါ, ဥဒ္ဓစ္စ = ဘာဝနာအာရုံမှ စိတ်ပျံ့လွင့်ရာအခါဟူသော အလုံးစုံသော အချိန်အခါတို့၌ သတိကို အလိုရှိအပ်ပေသည်။ ထိုကြောင့် ရှေးရှေး အဋ္ဌကထာတို့၌ ဤသို့ ဖွင့်ဆိုထားတော်မူ၏ --- သတိကိုကား အခါခပ်သိမ်း ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင် တိုင်း၌ အလိုရှိအပ်၏ဟု ဘုရားရှင်သည် ဟောကြားထားတော်မူ၏။ အဘယ် ကြောင့်နည်း --- ဘာဝနာကုသိုလ်စိတ်သည် သတိလျှင် ကိုးကွယ်လဲလျောင်း ပုန်းအောင်း မှီခိုရာ ရှိ၏။ မရောက်သေးသော တရားထူး တရားမြတ်သို့ ရောက်ရှိခြင်းငှာ မရသေးသော တရားထူး တရားမြတ်ကို ရခြင်းငှာ မသိ သေးသော တရားထူး တရားမြတ်ကို သိခြင်းငှာ ဘာဝနာကုသိုလ်စိတ်သည် သတိကို မှီခိုရ၏။ သတိမပါဘဲ မိမိ ဘာဝနာကုသိုလ်စိတ်ချည်းသက်သက် တရားထူး တရားမြတ်ကို ရရှိဖို့ရန် သိရှိဖို့ရန် မစွမ်းနိုင်ပေ။ တစ်ဖန် --- သတိ သည် ဘာဝနာအာရုံကိုလည်း မပျောက်ပျက်အောင် ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက် ပေးတတ်၏။ ဘာဝနာစိတ်ကိုလည်း ဘာဝနာအာရုံကို အမှတ်ရနေအောင် ဘာဝနာအာရုံမှ ပျောက်ပျက်မသွားအောင် ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်ပေးတတ် ၏။ ထိုကြောင့် ယင်းသတိကို ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုဆင်ခြင်သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ဉာဏ်တွင် ဘာဝနာအာရုံနှင့် ဘာဝနာစိတ်ကို စောင့်ရှောက် ပေးတတ်သော သဘောတရားဟု ရှေးရှူ ထင်လာ၏။ သတိနှင့်ကင်း၍ ဘာဝနာစိတ်ကို ချီးပင့်ခြင်း နှိပ်ကွပ်ခြင်း = စိတ်ဓာတ်ကို မြှင့်တင်ပေးခြင်း စိတ်ဓာတ်ကို နှိပ်ကွပ်ပေးခြင်းသည် မဖြစ်နိုင်။ ထိုကြောင့် ဘုရားရှင်က သတိကို သဗ္ဗတ္ထိက = အခါခပ်သိမ်း အလိုရှိအပ်၏ဟု ဟောကြားတော်မူပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၅-၁၂၆။ မဟာဋီ၊၁၊၁၅၀-၁၅၄ - ကြည့်ပါ။)</p> <hr> <h3>ဗောဇ္ဈင် (၇) ပါး ညီမျှအောင် ကျင့်ပုံ</h3> <p>၁။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကို အောက်မေ့အမှတ်ရနေသော အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် သိမ်းဆည်းနေသော သတိကား သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်၊</p> <p>၂။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကို ထိုးထွင်းသိနေသော ပညာကား ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်၊</p> <p>၃။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၌ ဗောဇ္ဈင်(၇)ပါးတို့ စုံစုံညီညီ ညီညီ မျှမျှ ဖြစ်အောင် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း အထူးသဖြင့် ဓမ္မဝိစယ သမ္ဗောဇ္ဈင် ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်တို့ဖြစ်အောင် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း ဝီရိယကား ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်၊</p> <p>၄။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၌ ကြည်ရွှင်ဝမ်းမြောက်ခြင်းပီတိကား ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်</p> <p>၅။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ် စေတသိက်တို့၏ ငြိမ်း အေးနေခြင်း ပဿဒ္ဓိကား ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်၊</p> <p>၆။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်၏ ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေခြင်း သမာဓိကား သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်၊</p> <p>၇။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို --- တက်ကြွခြင်း တွန့်ဆုတ်ခြင်း ဘက်သို့ မရောက်အောင် အညီအမျှထားခြင်း တတြမဇ္ဈတ္တတာကား ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်၊</p> <p>ဤ ဗောဇ္ဈင်မြတ်တရား (၇)ပါးကိုလည်း အသင်သူတော်ကောင်းသည် ညီမျှအောင် ပွားရမည် ဖြစ်သည်။ အလွန့်အလွန် လုံ့လဝီရိယ လျော့နည်း နေခြင်း စသော အကြောင်းတရားတို့ကြောင့် ဘာဝနာစိတ်သည် အာနာပါန ပဋိဘာဂနိမိတ်တည်းဟူသော ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံမှ တွန့်ဆုတ်နေ၏။ စိတ်ဓာတ် ကျဆင်းနေ၏။ ထိုအခါ၌ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင် သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင် ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်ဟူသော ဗောဇ္ဈင်မြတ်တရား သုံးပါးတို့ကို မပွားများပါနှင့်။ ဓမ္မဝိစယ သမ္ဗောဇ္ဈင် ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင် ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်တည်းဟူသော ဗောဇ္ဈင်မြတ် တရား သုံးပါးတို့ကို ပွားပေးပါ။ ဤသို့ ပွားသော် စိတ်ဓာတ်ကို ချီးမြှောက်ပေး သည် မည်၏။ ကျဆင်းနေသော စိတ်ဓာတ်ကို မြှင့်တင်ပေးခြင်းတည်း။</p> <p>အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း = ဝီရိယလွန်ကဲခြင်း စသော အကြောင်းတရားတို့ကြောင့် ဘာဝနာစိတ်သည် တက်ကြွတုန်လှုပ်လျက် ရှိ၏။ ပျံ့လွင့်လျက် ရှိ၏။ ထိုအခါမျိုး၌ ဓမ္မဝိစယ ဝီရိယ ပီတိဟူသော ဗောဇ္ဈင်မြတ်တရား သုံးပါးတို့ကို မပွားပါနှင့်။ ပဿဒ္ဓိ သမာဓိ ဥပေက္ခာဟူသော ဗောဇ္ဈင်မြတ်တရား သုံးပါးတို့ကိုသာ ပွားပေးပါ။ တက်ကြွတုန်လှုပ်နေသော စိတ်ဓာတ် ပျံ့လွင့်နေသော စိတ်ဓာတ်ကို နှိပ်ကွပ်ပေးခြင်းတည်း။</p> <p>ဗောဓိခေါ်သော အရိယမဂ်ဉာဏ်ကို ရရှိဖို့ရန် အကြောင်းအင်္ဂါရပ်များ ဖြစ်သောကြောင့် ဤတရား (၇)ပါးတို့ကို ဗောဇ္ဈင်ဟု ခေါ်ဆိုသည်။ ဤကား ဣန္ဒြေ (၅)ပါး ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါးတို့ကို ညီမျှအောင်ကျင့်ပုံ အကျဉ်းတည်း။</p> <hr> <h3>ပထမစျာန်သို့</h3> <p>စျာန်သို့ ကူးလိုသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ယင်း ဘဝင်မနော အကြည်ဓာတ် = မနောဒွါရကို သိမ်းဆည်းတတ်ဖို့ သိမ်းဆည်းထားပြီးဖြစ်ဖို့ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပြီးဖြစ်ဖို့ လိုအပ်ပေသည်။ အနုပဒသုတ္တန်(မ၊၃၊၇၅-၇၉၊၊) ၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော်မြတ်ကြီးသည် စျာန်အင်္ဂါတို့နှင့်တကွသော စျာနဓမ္မ အမည်ရသော စျာန်နာမ်တရားစုတို့ကို တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်ကြောင်းကိုလည်းကောင်း, ထင်ထင်ရှားရှား သိတော်မူကြောင်း ကိုလည်းကောင်း, ယင်းတရားတို့၏ ဖြစ်မှု တည်မှု ပျက်မှုကို ထင်ထင်ရှားရှား သိလျက် ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်နိုင်ကြောင်းကိုလည်းကောင်း ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်တိုင်က ဝန်ခံလျက် ဟောကြားထားတော်မူ၏။ ထိုကဲ့သို့ ရှုနိုင်ရခြင်း ၏ အကြောင်းကိုလည်း အဋ္ဌကထာဆရာတော်က <b>ဝတ္ထာရမ္မဏာနံ ပရိဂ္ဂဟိတတာယ</b>။ (မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၆၀။) --- ဝတ္ထု (= ဒွါရ) နှင့် အာရုံကို ပူးတွဲသိမ်းဆည်းလျက် ယင်းစျာန်နာမ်တရားတို့ကို ဝိပဿနာ ရှုပွားခြင်းကြောင့် ထိုကဲ့သို့ ရှုနိုင် ကြောင်းကို ရှင်းပြထား၏။</p> <p>ပညာအရာတွင် ထိပ်တန်းဧတဒဂ် ဘွဲ့ထူးကြီးကို ဆင်မြန်းသွားတော် မူသော အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော်မြတ်ကြီးကိုယ်တိုင် ရိုသေစွာ ဦးထိပ် ရွက် ပန်ဆင်လျက် လိုက်နာ ပြုကျင့်သွားတော်မူသော ဤ ရှေးထုံးဟောင်း ဥပဒေသကြီးကား စျာန်အင်္ဂါတို့ကိုလည်းကောင်း, စျာန်အင်္ဂါနှင့်တကွသော စျာန်နာမ်တရားစုတို့ကိုလည်းကောင်း သိမ်းဆည်းလိုသော = ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူလိုသော ဝိပဿနာလည်း ရှုပွားသုံးသပ်လိုသော အသင်သူတော်ကောင်းအတွက် တန်ဖိုး မဖြတ်နိုင်သော ရိုသေစွာ ဦးထိပ်ရွက် ပန်ဆင်၍ လိုက်နာ ပြုကျင့်သင့် ပြုကျင့်ထိုက်သော ရှေးထုံးဟောင်းကြီး တစ်ခုပင် ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် အလွန်ကြည်လင် တောက်ပနေသော အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည် ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေအောင် သမာဓိကို ထူထောင်နိုင်သောအခါ ယင်း အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်သည်လည်း အထူးကြည်လင် တောက်ပလာ သောအခါ ဘဝင်မနောအကြည်၏ တည်ရာ နှလုံးအိမ်အတွင်း ဟဒယဝတ္ထု ရှိရာ ဘက်သို့ လှမ်းအာရုံယူကြည့်ပါ။ ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့ကျင့်ပါက ဟဒယ ဝတ္ထုကို မှီဖြစ်နေသော ဘဝင်မနောအကြည် = မနောဒွါရကိုလည်းကောင်း, ယင်းမနောဒွါရတွင် ထင်နေသော အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကိုလည်းကောင်း လွယ်ကူစွာ သိမ်းဆည်းနိုင်မည် ဖြစ်ပေသည်။ ထိုနောင် သမာဓိကို အရှိန် မြင့်မားသည်ထက် မြင့်မားအောင် ထူထောင်၍ ယင်း ဘဝင်မနောဒွါရနှင့် ယင်း အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကို ပူးတွဲ သိမ်းဆည်းလျက် စျာန်အင်္ဂါတို့ကို ဆင်ခြင်ကြည့်ပါ။ ယင်း ဘဝင်မနောဒွါရတွင် ယင်းအာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် အာရုံက ရှေးရှု ထင်ခြင်းသို့ ရောက်သောအခါ = ရှေးရှု ကျရောက်လာသော အခါ ယင်း အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကို အာရုံပြုနေသော အာရုံမူ နေသော စျာန်အင်္ဂါတို့ကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ဆင်ခြင်လိုက်ပါက တဖြည်းဖြည်း လွယ်ကူစွာပင် သိမ်းဆည်းနိုင်ပေလိမ့်မည်။ ရှေးဦးစွာ စျာန်အင်္ဂါတို့ကို တစ်လုံးစီ ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် သိမ်းဆည်းပါ။ ထိုနောင် စျာန်အင်္ဂါ (၅) ပါးလုံးကို ပြိုင်တူလိုလို ဉာဏ်၌ ထင်လာအောင် သိမ်းဆည်းပါ။</p> <hr> <h3>ဝင်စားမှု များပါစေ - ဆင်ခြင်မှု နည်းပါစေ</h3> <p>ထိုအာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၌ ရောက်အပ် ရအပ်သော ပထမ စျာန်ရှိသော ပထမစျာန်ကို ရသစ်စဖြစ်သော အာဒိကမ္မိကပုဂ္ဂိုလ်သည် စျာန် ဝင်စားမှု များပါစေ၊ စျာန်အင်္ဂါကို ဆင်ခြင်မှု မများပါစေနှင့်။ အပြစ်ကား-- စျာန်အင်္ဂါကို ဆင်ခြင်ခြင်းများသောသူအား စျာန်အင်္ဂါတို့သည် ရုန့်ရင်းကုန် သည်ဖြစ်၍ ထင်လာတတ်ကုန်၏။ စျာန်အင်္ဂါကို ဆင်ခြင်ခြင်းများသဖြင့် စျာန်အင်္ဂါတို့၏ ထင်ထင်ရှားရှား ဖြစ်ပေါ်လာသောကြောင့် ဖြစ်၏။ ပထမ စျာန်ကို နိုင်နိုင်နင်းနင်း အဝါးဝစွာ ဝင်စားနိုင်မှု စွမ်းအားရှိသည်၏ အဖြစ်သို့ မရောက်စေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် စျာန်အင်္ဂါတို့သည် အားမရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ထင်လာကုန်၏။ ထိုသို့ ထင်လာလတ်သော် ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အား ထိုစျာန်အင်္ဂါတို့သည် ရုန့်ရင်းအားနည်းသောအားဖြင့် ထင်လာသည်၏ အဖြစ် ကြောင့် အာနာပါနဿတိသမာဓိဘာဝနာဖြင့် အထက်ဒုတိယစျာန်သို့ တက်ခြင်းငှာ အကြောင်းတရား၏အဖြစ်သို့ မရောက်နိုင်ကုန်။ ထို ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပထမစျာန်ကို ဝင်စားမှုများခြင်းဖြင့် နိုင်နိုင်နင်းနင်း အဝါးဝစွာ မပွားစေအပ် မလေ့လာအပ်သည်ရှိသော် အထက်ဒုတိယစျာန်ကို ရစိမ့်သောငှာ အားထုတ်ပါသော်လည်း ရောက်အပ် ရအပ်ပြီးသော ပထမစျာန်မှလည်း ဆုတ်ယုတ်တတ်၏ လျှောကျတတ်၏။ ဒုတိယစျာန်သို့ ရောက်ရှိခြင်းငှာလည်း မစွမ်းနိုင် ရှိတတ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၄၈။ မဟာဋီ၊၁၊၁၇၈။)</p> <hr> <h3>စျာန်အင်္ဂါ (၅) ပါး</h3> <p>၁။ ဝိတက် = အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံပေါ်သို့ စိတ်ကို ရှေးရှု တင်ပေးခြင်းသဘော။</p> <p>၂။ ဝိစာရ = အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကို ထပ်ကာ ထပ်ကာ သုံးသပ် ဆင်ခြင်ခြင်းသဘော။</p> <p>၃။ ပီတိ = အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကို နှစ်သက်ခြင်းသဘော။</p> <p>၄။ သုခ = အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၏ အရသာကို ချမ်းချမ်း သာသာ ခံစားခြင်းသဘော။</p> <p>၅။ ဧကဂ္ဂတာ = အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ တစ်ခုတည်းပေါ်သို့ စိတ် ကျရောက် တည်ငြိမ်နေခြင်းသဘော။</p> <hr> <h3>ဝသီဘော် (၅) တန်</h3> <p>၁။ အာဝဇ္ဇနဝသီ = စျာန်ဝင်စား၍ စျာန်အင်္ဂါများကို အလိုရှိတိုင်း ဆင်ခြင်နိုင်စွမ်းရှိခြင်း။</p> <p>၂။ သမာပဇ္ဇနဝသီ = စျာန်ကို အလိုရှိသလို အလိုရှိတိုင်း ဝင်စားနိုင်စွမ်းရှိခြင်း။</p> <p>၃။ အဓိဋ္ဌာနဝသီ = စျာန်ကို (၁-နာရီ ၂-နာရီ စသည်ဖြင့်) အလို ရှိသလောက် အချိန်ကာလကို ပိုင်းခြား၍ အဓိဋ္ဌာန်၍ ဝင်စားနိုင်စွမ်းရှိခြင်း။</p> <p>၄။ ဝုဋ္ဌာနဝသီ = ပိုင်းခြားထားသော အချိန်ကာလ စေ့သော် စျာန်မှ ထနိုင်စွမ်းရှိခြင်း။</p> <p>၅။ ပစ္စဝေက္ခဏာဝသီ = စျာန်အင်္ဂါတို့ကို အလိုရှိသလို ဆင်ခြင်နိုင်စွမ်း ရှိခြင်း။</p> <p>စျာန်အင်္ဂါကို အမြန်ဆုံး ဆင်ခြင်နိုင်သော မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်း၏ သတ္တိကို အာဝဇ္ဇနဝသီဟု ခေါ်ဆို၍ စျာန်အင်္ဂါကိုပင် အမြန်ဆုံး ဆင်ခြင်နိုင်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဇော၏ သတ္တိကို ပစ္စဝေက္ခဏာဝသီဟု ခေါ်ဆိုသည်။ မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်းနှင့် ပစ္စဝေက္ခဏာဇောတို့ကား မနောဒွါရဝီထိ တစ်ဝီထိ၏ အတွင်း၌ စိတ္တက္ခဏ တစ်ခုပြီးတစ်ခု ဖြစ်နိုင်သော တရားဓမ္မတို့သာ ဖြစ်ကြသည်။ဆိုလိုသည်မှာ ဇောဝီထိစဉ် တစ်ခုအတွင်း၌ မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်း တစ်ကြိမ်၊ ပစ္စဝေက္ခဏာဇော ငါးကြိမ် သို့မဟုတ် ခုနစ်ကြိမ် စောတတ်၏။ (အကျယ်ကို ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၄၉-၁၅၀။ မဟာဋီ၊၁၊၁၇၈-၁၈၀ - ကြည့်ပါ၊၊)</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် ယင်း စျာန်အင်္ဂါများကို ကျေပွန်စွာ နှုတ် တက်ရအောင် လေ့ကျင့်ပါ။ ထိုနောင် အထက်တွင် ရှင်းလင်းတင်ပြထားသည့် အတိုင်း စျာန်အင်္ဂါတို့ကို ဆင်ခြင်ကြည့်ပါ။ စျာန်ကို ဝင်စားလိုက်ပါ၊ ထိုနောင် စျာန်မှထကာ စျာန်အင်္ဂါ တစ်ခုကို သိမ်းဆည်းပါ။ တစ်ဖန် စျာန်ကို ပြန်ဝင်စား ပါ။ အခြား စျာန်အင်္ဂါတစ်ခုကို ထပ်ပြီး သိမ်းဆည်းပါ။ ဤသို့လျှင် စျာန်အင်္ဂါ တစ်လုံးစီကို ပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင် သိမ်းဆည်းနိုင်ပါက စျာန်အင်္ဂါငါးပါးလုံးကို စျာန်မှ ထတိုင်း သိမ်းဆည်းကြည့်ပါ၊ ပြိုင်တူမြင်အောင် လေ့ကျင့်ပါ။ ပထမစျာန်၏ စျာန်အင်္ဂါ (၅)ပါးတို့သည် အထက်တွင် ရှင်းပြထားသည့်အတိုင်း ထင်ရှား လာသောအခါ ယင်း ပထမစျာန်ကို အထက်ပါအတိုင်း ဝသီဘော် (၅)တန် နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ပါ။</p> <hr> <h3>ဒုတိယစျာန်သို့</h3> <p>ဤဝသီဘော် (၅)တန်တို့၌ ဝသီမြောက်အောင် နိုင်နိုင်နင်းနင်း လေ့ကျင့်ပြီးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အဝါးဝစွာ လေ့လာထားအပ်ပြီးသော ပထမစျာန်မှ ထ၍ ---</p> <p>၁။ ဤ ပထမစျာန်သမာပတ်သည် (နီဝရဏကို ပယ်ခွာရာဝယ် ပထမ ဦးဆုံး ဖြစ်ခြင်းကြောင့်) နီးကပ်သော နီဝရဏရန်သူ ရှိ၏။</p> <p>၂။ ဝိတက် ဝိစာရတို့၏ ရုန့်ရင်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့် (ကျိုးပျက်လွယ် သော သဘောရှိရကား) အားနည်းသော စျာန်အင်္ဂါ ရှိ၏။</p> <p>ဤသို့လျှင် ပထမစျာန်၌ အပြစ်ကို မြင်အောင်ရှု၍ ---</p> <p>၃။ ဒုတိယစျာန်ကို ငြိမ်သက်သောတရားဟု နှလုံးသွင်း၍</p> <p>၄။ ပထမစျာန်၌ လိုချင်ငဲ့ကွက် တသက်သက်ရှိခြင်း နိကန္တိကို ကုန်စေ၍ ဒုတိယစျာန်ကို ရရှိခြင်းငှာ ---</p> <p>အာနာပါနဿတိသမာဓိဘာဝနာ၌ အားထုတ်ခြင်းကို ပြုအပ်၏။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကိုပင် [အထက်ပါ ဦးတည်ချက် (၄)မျိုးဖြင့်] စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုအပ်၏။</p> <p>ဤအဆင့်၌ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကို မမှတ်ပါနှင့်၊ စိုက်သာ ကြည့်နေပါ၊ ရှုနေပါ။ ဝင်လေ-ထွက်လေဟု မှတ်နေခဲ့သော် <b>ဝိတက္ကဝိစာရာ ဝစီသင်္ခါရော</b>၊ (မ၊၁၊၃၇၅။) ဟူသည်နှင့်အညီ ဝင်လေ-ထွက်လေဟူသော မှတ်နေမှု ရွတ်ဆိုနေမှု ဝစီသင်္ခါရကို ဝိတက် ဝိစာရတို့က ပြုပြင်ပေးနေသဖြင့် ဝိတက် ဝိစာရ မပြုတ်နိုင် ရှိတတ်၏။ ပြုတ်သွားသော်လည်း ပြန်ပြန်ဝင်နေ တတ်၏။ ထိုကြောင့် ဤဒုတိယစျာန်သို့ ကူးသည့်အပိုင်းမှစ၍ အထက်ပိုင်း စျာန်တို့၌ မမှတ်ပါနှင့်။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကိုသာ စိုက်ကြည့်နေပါ၊ ရှုနေပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၅၀။)</p> <p>ထိုသို့ ကြိုးစားအားထုတ်လတ်သော် ထို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အား အကြင်အခါ၌ ပထမစျာန်မှ ထ၍ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကိုပင် သိမ်းဆည်း တတ် အမှတ်ရတတ်သော သတိနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ အာနာပါနပဋိဘာဂ နိမိတ်အာရုံကိုပင် ထိုးထိုးထွင်းထွင်း လင်းလင်းထင်ထင် သိမြင်တတ်သော သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ စျာန်အင်္ဂါတို့ကို ရှေးရှု ဉာဏ်ဖြင့် သက်ဝင်၍ ဆင်ခြင်စဉ် ဝိတက် ဝိစာရတို့သည် ရုန့်ရင်းသောအားဖြင့် ထင်လာ ကုန်၏။ ပီတိ သုခသည်လည်းကောင်း, စိတ္တေကဂ္ဂတာ (ဧကဂ္ဂတာ)သည် လည်းကောင်း ငြိမ်သက်သောအားဖြင့် ထင်လာ၏။ ထိုအခါ၌ ရုန့်ရင်းသော စျာန်အင်္ဂါကို ပယ်ခြင်းငှာလည်းကောင်း, ငြိမ်သက်သော စျာန်အင်္ဂါကို ရရှိ ခြင်းငှာလည်းကောင်း ထိုအာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကိုပင် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် နှလုံးသွင်းနေပါ၊ စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုနေပါ။ ထိုသို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားလျက် ရှိသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ ပီတိ သုခ ဧကဂ္ဂတာ ဟူသော စျာန်အင်္ဂါ သုံးပါးရှိသော ဒုတိယစျာန်သည် ဖြစ်ပေါ်လာပေလတ္တံ့။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၅၀။)</p> <h3>တတိယစျာန်သို့</h3> <p>ယင်း ရရှိပြီးသော ဒုတိယစျာန်ကိုလည်း ဝသီဘော် (၅)တန် နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ပါ။ ဤသို့သော ဘာဝနာအစဉ်ဖြင့် ဒုတိယစျာန်ကိုလည်း ရအပ်ပြီးသည်ရှိသော် ယင်းဒုတိယစျာန်ကို ဝသီဘော် (၅)တန်တို့ဖြင့် နိုင်နိုင် နင်းနင်း လေ့ကျင့်ပြီးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝသီဘော် (၅)တန်တို့ဖြင့် အဝါးဝစွာ နိုင်နိုင်နင်းနင်း လေ့ကျင့်ပြီးရာ ဒုတိယစျာန်မှ ထ၍ ---</p> <p>၁။ ဤ ဒုတိယစျာန်သမာပတ်သည် နီးကပ်သော ဝိတက် ဝိစာရဟူသော ရန်သူရှိ၏။</p> <p>၂။ [ထိုဒုတိယစျာန်သမာပတ်၌ စိတ်၏ လောက်လက်ပေါ်သည်၏အဖြစ် ဟူသော ပေါ်လွင်သော အခြင်းအရာဖြင့်ဖြစ်သော အကြင် ပီတိသည် ရှိ၏။ ယင်း ပီတိကြောင့်ပင်လျှင် ဤဒုတိယစျာန်ကို ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်း၏ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (ဒီ၊၁၊၃၄။)] ဤသို့ ဟောတော်မူအပ်သော ပီတိ၏ ရုန့်ရင်းသည့်အတွက်ကြောင့် အားနည်းသော စျာန်အင်္ဂါ ရှိ၏။</p> <p>ဤသို့လျှင် ထို ဒုတိယစျာန်သမာပတ်၌ အပြစ်ဒေါသကို မြင်အောင် ရှု၍ ---</p> <p>၃။ တတိယစျာန်ကို ငြိမ်သက်သောအားဖြင့် နှလုံးသွင်း၍၊</p> <p>၄။ ဒုတိယစျာန်၌ လိုချင်ငဲ့ကွက် တသက်သက်ရှိခြင်း နိကန္တိကို ကုန်စေ၍ တတိယစျာန်ကို ရရှိခြင်းငှာ အာနာပါနဿတိ သမာဓိဘာဝနာ၌ အား ထုတ်ခြင်းကို ပြုအပ်၏။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်၏ အာရုံကိုပင် [အထက်ပါ ဦးတည်ချက် (၄)မျိုးဖြင့်] စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုအပ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၅၃-၁၅၄။)</p> <p>ထိုသို့ ကြိုးစားအားထုတ်လတ်သော် ထို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အား အကြင်အခါ၌ ဒုတိယစျာန်မှ ထ၍ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် အာရုံကိုပင် သိမ်းဆည်းတတ် အမှတ်ရတတ်သော သတိနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ အာနာပါန ပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကိုပင် ထိုးထိုးထွင်းထွင်း လင်းလင်းထင်ထင် သိမြင် တတ်သော သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ စျာန်အင်္ဂါတို့ကို ရှေးရှု ဉာဏ်သက်ဝင်၍ ဆင်ခြင်စဉ် ပီတိသည် ရုန့်ရင်းသောအားဖြင့် ထင်လာ၏။ သုခသည်လည်းကောင်း, ဧကဂ္ဂတာသည်လည်းကောင်း ငြိမ်သက်သော အားဖြင့် ထင်လာ၏။ ထိုအခါ၌ ရုန့်ရင်းသော စျာန်အင်္ဂါကို ပယ်ခြင်းငှာ လည်းကောင်း, ငြိမ်သက်သော စျာန်အင်္ဂါကို ရရှိခြင်းငှာလည်းကောင်း ထို အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကိုပင်လျှင် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် နှလုံးသွင်း နေပါ။ စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုနေပါ။ ထိုသို့ နှလုံးသွင်းရှုပွားနေသော ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ သုခ ဧကဂ္ဂတာဟူသော စျာန်အင်္ဂါ နှစ်ပါးရှိသော တတိယစျာန်သည် ဖြစ်ပေါ်လာပေလတ္တံ့။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၅၄။)</p> <p>ဤတတိယစျာန်၌ တတြမဇ္ဈတ္တတာ စေတသိက်ဟူသော တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာသည် ဝိတက်-ဝိစာရ-ပီတိတို့ မရှိခြင်းကြောင့် အလွန်ပေါ်လွင် ထင်ရှားနေ၏။ တတိယစျာန်ချမ်းသာကိုပင် အညီအမျှ လျစ်လျူရှုနိုင်သူ သတိ ရှိသူ ချမ်းသာစွာနေလေ့ရှိသူဟု ဘုရားအစရှိသော အရိယာသူတော်ကောင်း တို့က ယင်းတတိယစျာန်နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်ကို ချီးမွမ်းမြှောက်စားတော်မူ ကြ၏။ ဤစျာန်၌ တတြမဇ္ဈတ္တတာ၏စွမ်းအား သတိ၏စွမ်းအား သုခ၏ စွမ်းအားတို့ကား အလွန်ပေါ်လွင်ထင်ရှားလျက် အလွန်မြင့်မားလျက် ရှိကြ၏။ လောကီသုခတို့တွင် ဤတတိယစျာန်သုခကား အမြင့်မားဆုံးဖြစ်၏။ အထက် အထက် စျာန်တို့၌ သုခဝေဒနာမယှဉ်ဘဲ ဥပေက္ခာဝေဒနာသာ ယှဉ်သောကြောင့်ဖြစ်၏။ ယင်းတတိယစျာန်ကိုလည်း ဝသီဘော် (၅)တန် နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ပါ။</p> <h3>စတုတ္ထစျာန်သို့</h3> <p>ဤသို့သော ဘာဝနာအစဉ်ဖြင့် ထိုတတိယစျာန်ကိုလည်း ရရှိအပ်ပြီး သည်ရှိသော် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည့် နည်းအတိုင်းပင်လျှင် ယင်း တတိယစျာန်ကိုလည်း ဝသီဘော် (၅)တန်တို့ဖြင့် နိုင်နိုင်နင်းနင်း လေ့ကျင့်အပ်ပြီးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝသီဘော် (၅)တန်တို့ဖြင့် အဝါးဝစွာ နိုင်နိုင်နင်းနင်း လေ့ကျင့်ပြီးရာ တတိယစျာန်မှ ထ၍ ---</p> <p>၁။ ဤ တတိယစျာန်သမာပတ်သည် ပီတိဟူသော နီးကပ်သော ရန်သူ ရှိ၏။</p> <p>၂။ အကြင် စျာန်အင်္ဂါကို သုခဟူ၍ စိတ်၏ နှလုံးသွင်းခြင်းသည် ရှိ၏။ ဤသုခကြောင့်ပင်လျှင် ထိုတတိယစျာန်ကို ရုန့်ရင်း၏ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (ဒီ၊၁၊၃၄။) ဤသို့ ဟောတော်မူအပ်သော သုခ၏ ရုန့်ရင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် အားနည်းသော စျာန်အင်္ဂါ ရှိ၏။</p> <p>ဤသို့လျှင် ထို တတိယစျာန်သမာပတ်၌ အပြစ်ဒေါသကို မြင်အောင် ရှု၍ ---</p> <p>၃။ စတုတ္ထစျာန်ကို ငြိမ်သက်သောအားဖြင့် နှလုံးသွင်း၍၊</p> <p>၄။ တတိယစျာန်၌ လိုချင်ငဲ့ကွက် တသက်သက်ရှိခြင်း နိကန္တိကို ကုန်စေ၍ စတုတ္ထစျာန်ကို ရရှိခြင်းငှာ ---</p> <p>အာနာပါနဿတိသမာဓိဘာဝနာ၌ အားထုတ်ခြင်းကို ပြုအပ်၏။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကိုပင်လျှင် အထက်ပါ ဦးတည်ချက်တို့ဖြင့် စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုအပ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၅၉။)</p> <p>ထိုသို့ အပတ်တကုတ် ကြိုးစားအားထုတ်လတ်သော် အကြင်အခါ၌ တတိယစျာန်မှထ၍ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကိုပင် သိမ်းဆည်းတတ် အမှတ်ရတတ်သော သတိနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် အာရုံကိုပင် ထိုးထိုးထွင်းထွင်း လင်းလင်းထင်ထင် သိမြင်တတ်သော သမ္ပဇဉ် ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ စျာန်အင်္ဂါတို့ကို ရှေးရှု ဉာဏ်သက်ဝင်၍ ဆင်ခြင်စဉ် ဆင်ခြင်သော ထိုရဟန်း၏ ဉာဏ်၌ စေတသိကသောမနဿဟု ခေါ်ဆို အပ်သော သုခသည် ရုန့်ရင်းသောအားဖြင့် ထင်လာ၏။ ဥပေက္ခာဝေဒနာ သည်သာလျှင်လည်းကောင်း, စိတ္တေကဂ္ဂတာသည်လည်းကောင်း ငြိမ်သက် သောအားဖြင့် ထင်လာ၏။ ထိုအခါ၌ ရုန့်ရင်းသော စျာန်အင်္ဂါကို ပယ်ခြင်းငှာ လည်းကောင်း, ငြိမ်သက်သော စျာန်အင်္ဂါကို ရရှိခြင်းငှာလည်းကောင်း ထို အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကိုပင်လျှင် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် နှလုံးသွင်း နေပါ၊ စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုနေပါ။ ထိုသို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေသော ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ ဥပေက္ခာ ဧကဂ္ဂတာဟူသော စျာန်အင်္ဂါ နှစ်ပါးရှိသော စတုတ္ထစျာန်သည် ဖြစ်ပေါ်လာပေလတ္တံ့။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၅၉။)</p> <p>ယင်း စတုတ္ထစျာန်ကိုလည်း ဝသီဘော် (၅)တန် နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ပါ။</p> <p>၁။ ကာယိကဒုက္ခဝေဒနာကို ပထမစျာန်၏ ဥပစာရက္ခဏ၌ <br> ၂။ စေတသိကဒေါမနဿဝေဒနာကို ဒုတိယစျာန်၏ ဥပစာရက္ခဏ၌ <br> ၃။ ကာယိကသုခဝေဒနာကို တတိယစျာန်၏ ဥပစာရက္ခဏ၌ <br> ၄။ စေတသိကသောမနဿဝေဒနာကို စတုတ္ထစျာန်၏ ဥပစာရက္ခဏ၌ အသီးအသီး ပယ်အပ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၆၀။ သံ၊၃၊၁၈၈-၁၈၉။)</p> <h3>စတုတ္ထစျာန်၏ ထူးခြားသော မှတ်ကျောက်</h3> <p><b>စတုတ္ထဇ္ဈာနေ အတိသုခုမော အပ္ပဝတ္တိမေဝ ပါပုဏာတီတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၆၇။)</p> <p><b>အတိသုခုမောတိ အညတ္ထ လဗ္ဘမာနော ကာယသင်္ခါရော စတုတ္ထဇ္ဈာနေ အတိက္ကန္တသုခုမော။ သုခုမဘာဝေါပိဿ တတ္ထ နတ္ထိ၊ ကုတော ဩဠာရိကတာ အပ္ပဝတ္တနတော။ တေနာဟ အပ္ပဝတ္တိမေဝ ပါပုဏာတီတိ။</b> (မဟာဋီ၊၁၊၃၂၃။)</p> <p>စတုတ္ထစျာန်၌ ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေသည် = အဿာသ ပဿာသ ကာယသင်္ခါရသည် သိမ်မွေ့နူးညံ့ခြင်းကို လွန်သွား၏။ မဖြစ်ခြင်းသို့ သာလျှင် ရောက်ရှိသွား၏ဟု မှတ်ပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၆၇။)</p> <p><b>အတိသုခုမ</b> = အလွန် သိမ်မွေ့နူးညံ့၏။ လွန်သော သိမ်မွေ့နူးညံ့ခြင်း ရှိ၏ဟူသည် ပထမစျာန် ဒုတိယစျာန် တတိယစျာန်ဟူသော အခြား အခြား သော စျာန်တို့၌ ရအပ်သော အဿာသပဿာသ ကာယသင်္ခါရသည် စတုတ္ထ စျာန်၌ သိမ်မွေ့နူးညံ့မှုကို ကျော်လွန်သွား၏။ ထို အဿာသပဿာသ ကာယ သင်္ခါရ၏ ထို စတုတ္ထစျာန်၌ သိမ်မွေ့နူးညံ့သည်၏ အဖြစ်သော်လည်း မရှိ ဖြစ်တုံသေး၏။ ရုန့်ရင်းသည်၏ အဖြစ်ကား အဘယ်မှာလျှင် ဖြစ်နိုင်တော့ အံ့နည်း။ ထိုကြောင့် <b>အပ္ပဝတ္တိမေဝ ပါပုဏာတိ</b> = မဖြစ်ခြင်းသို့သာလျှင် ရောက်ရှိသွား၏ဟု အဋ္ဌကထာဆရာတော်တို့က မိန့်ဆိုတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ (မဟာဋီ၊၁၊၃၂၃။)</p> <p>ဒီဃဘာဏက မဇ္ဈိမဘာဏက သံယုတ္တဘာဏကဟူသော ထိုဘာဏကမထေရ်မြတ်တို့၏ အလိုအတိုင်း အဋ္ဌကထာက ဖွင့်ဆိုတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၆၇ - ကြည့်ပါ။)</p> <p><b>စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာပန္နာနံ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၅။)</p> <p>စတုတ္ထစျာန်သမာပတ်ကို ဝင်စားနေသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သန္တာန်၌ အဿာသ ပဿာသတို့ မရှိကြောင်းကိုလည်း အထက်ပါ အဋ္ဌကထာက ဖွင့်ဆို ထား၏။ သို့သော် ဤအရာ၌ အသင်သူတော်ကောင်းအနေဖြင့် အထူး သတိပြုသင့်သော အချက်တစ်ရပ် ရှိနေပေ၏။ အသင်သူတော်ကောင်း ကိုယ် တိုင် စတုတ္ထစျာန်သို့ ငါဆိုက်ရောက်လေပြီဟု မိမိကိုယ်ကို မိမိ ယုံကြည် ယူဆသောအခါ ငါသည် အသက်ရှူလေသလော မရှူလေသလောဟု ခဏ ခဏ မဆန်းစစ်ပါနှင့်။ သမာဓိလည်း ပျက်ပြားတတ်၍ ရရှိပြီးစျာန်မှလည်း လျှောကျတတ်သည်။ စတုတ္ထစျာန်သမာပတ်ကိုသာ (မှန်သည်ဟု ယူဆလျှင်) များများ ဝင်စားနေပါဦး။ စတုတ္ထစျာန်သမာပတ်အခိုက်၌ အသက်မရှူသော် လည်း တစ်နည်း စတုတ္ထစျာန်သမာပတ်သည် အဿာသပဿာသကို မဖြစ် စေသော်လည်း စျာန်အင်္ဂါကို ပြန်လည်ဆင်ခြင်သော မနောဒွါရပစ္စဝေက္ခဏာ ဇောဝီထိ, အသက်ရှူ-မရှူကို ပြန်လည်ဆင်ခြင်နေသော ကာမဇောမနောဒွါရဝီထိတို့မှာ အဿာသ ပဿာသကို ဖြစ်စေနိုင်သော ဇောဝီထိစိတ်အစဉ်တို့ ဖြစ်ကြ၏။ ထိုကြောင့် အသက်ရှူ-မရှူကို ပြန်လည်ဆန်းစစ်နေသောအခါ ယင်းဆန်းစစ်နေသော ကာမဇောမနောဒွါရဝီထိတို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အလွန်သိမ်မွေ့နူးညံ့သော အဿာသပဿာသကို = အသက်ငွေ့ငွေ့ကလေး ရှူနေသည်ကို အချို့ ယောဂီများသည် သတိပြုနေမိတတ်၏။ စတုတ္ထစျာန် သမာပတ်အခိုက်၌ အသက်မရှူသော်လည်း အသက်ရှူ-မရှူကို ပြန်လည် ဆန်းစစ်သောအခိုက်၌ ရှူနေခြင်းသာ ဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့် အစပိုင်းတွင် အသက်ရှူ-မရှူကို ဆန်းစစ်မှု မပြုသေးဘဲ စတုတ္ထစျာန်ကို ဝင်စားမှုကိုသာ များများ ပြုလုပ်ပါ။ ကျေနပ်မှုရရှိသောအခါမှ အသက်ရှူ-မရှူကို ပြန်လည် ဆန်းစစ်ပါ။ ဥပေက္ခာ ဧကဂ္ဂတာဟူသော စျာန်အင်္ဂါ နှစ်ပါးတို့မှာလည်း စတုတ္ထစျာန်၏ ဥပစာရသမာဓိ အခိုက်၌လည်း ထင်ရှားနေတတ်ရကား စတုတ္ထ စျာန်၏ ဥပစာရသမာဓိအခိုက်၌ ဖြစ်ပေါ်နေသော ဥပေက္ခာ ဧကဂ္ဂတာနှင့် စတုတ္ထစျာန်အခိုက်၌ ဖြစ်ပေါ်နေသော ဥပေက္ခာ ဧကဂ္ဂတာဟူသော စျာန် အင်္ဂါတို့သည် အနည်းငယ် ရောထွေးတတ်သည်။ ဥပစာရသမာဓိအခိုက်၌ အသက်ရှူမှု ရှိ၏။ စတုတ္ထစျာန်သမာပတ်အခိုက်၌ အသက်မရှူပေ။ သတိ ရှိစေ။</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် ယင်း စတုတ္ထစျာန်သမာဓိကိုလည်း ဝသီဘော် (၅)တန် နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ပါ။ လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်များ ပရိယောဒါတ = ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပလာသည့်တိုင်အောင် လေ့ကျင့်ပါ။ ထိုအခါဝယ် ဝိပဿနာသို့ ကူးလိုက ကူးနိုင်ပေပြီ။</p> <h3>ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင် နှင့် ဘဝင်အကြောင်း</h3> <h3>ဘဝင်ကျနေတတ်ပုံ</h3> <p>ဤတိုင်အောင် .. အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို စတုတ္ထအပ္ပနာစျာန်သို့ ဆိုက်အောင် ပွားများအားထုတ်ပုံ အစီအစဉ်များကို အကျဉ်းချုပ်၍ ရေးသား တင်ပြပြီးလေပြီ။ ကမ္မဋ္ဌာန်းများ၌ ဥပစာရသမာဓိ, အပ္ပနာသမာဓိဟု သမာဓိ နှစ်မျိုး ရှိ၏။ အပ္ပနာစျာန်၏ အနီး၌ ကပ်၍ ဖြစ်လေ့ရှိသော သမာဓိကား ဥပစာရသမာဓိတည်း။ အပ္ပနာစျာန်အခိုက်၌ ဖြစ်ပေါ်နေသော သမာဓိကား အပ္ပနာသမာဓိတည်း။ ဥပစာရသမာဓိအခိုက်၌ ဘဝင်ကျနေတတ်ပုံနှင့် ပတ်သက်၍ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်တွင် (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၃။) ဤသို့ သတိပေးထား၏။</p> <p>သမာဓိသည် ဥပစာရသမာဓိ, အပ္ပနာသမာဓိဟု နှစ်မျိုးရှိ၏။ ဘာဝနာ စိတ်သည် ဥပစာရသမာဓိကို ရရှိခိုက်ဖြစ်သော ဥပစာရဘူမိ၌လည်းကောင်း, အပ္ပနာစျာန်သမာဓိကို ရရှိခိုက်ဖြစ်သော ပဋိလာဘဘူမိ၌လည်းကောင်း ဤနှစ်မျိုးသော ဘူမိတို့၌ နှစ်မျိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်ကြည်နေ တတ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၃။)</p> <p>ထိုနှစ်မျိုးတို့တွင် ဥပစာရဘူမိ၌ နီဝရဏကို ပယ်ခွာခြင်းဖြင့် နီဝရဏတို့ ဝေးကွာသွားခြင်းကြောင့် ဘာဝနာစိတ်သည် သမထအာရုံ၌ ကောင်းစွာတည် ကြည်နေတတ်၏။ ပဋိလာဘဘူမိ၌ကား စျာန်အင်္ဂါတို့၏ စွမ်းအင်အပြည့် အဝဖြင့် ထင်ထင်ရှားရှား ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းကြောင့် ဘာဝနာစိတ်သည် သမထ အာရုံ၌ (အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်, အရိုးစုကောဋ္ဌာသပဋိဘာဂနိမိတ်, ဩဒါတကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ် စသော သမထအာရုံ၌) ကောင်းစွာ တည်ကြည်နေတတ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၃။)</p> <p>ယင်းသမာဓိ နှစ်မျိုးတို့၏ ထူးခြားခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသို့တည်း။ ဥပစာရသမာဓိအခိုက်၌ စျာန်အင်္ဂါတို့သည် စွမ်းအင်အပြည့်အဝဖြင့် ထင်ထင် ရှားရှား ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သော စွမ်းအား မရှိကြသေးကုန်၊ ဘာဝနာစွမ်းအားနှင့် ပြည့်စုံခြင်းသို့ မရောက်ရှိကြသေးကုန်၊ စျာန်အင်္ဂါ၏ စွမ်းအင်များသည် အား ကောင်းမောင်းသန်စွာ မဖြစ်လာနိုင်သေးသည့်အတွက်ကြောင့်တည်း။ နှိုင်းခိုင်း ဖွယ်ရာ လောကဥပမာမည်သည်ကား --- ငယ်ရွယ်နုနယ်နေသေးသော မတ်တတ်ရပ်သင်စ ကလေးသူငယ်ကို ချီမြှောက်လျက် မတ်တတ်ရပ်စေ၍ ထား အပ်သည်ရှိသော် ခဏ ခဏ မြေသို့ လဲကျသွားတတ်၏။(ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၃။)</p> <p><b>ဧဝမေဝ ဥပစာရေ ဥပ္ပန္နေ စိတ္တံ ကာလေန နိမိတ္တမာရမ္မဏံ ကရောတိ၊ ကာလေန ဘဝင်္ဂမောတရတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၃။)</p> <p>ဤဥပမာအတူပင်လျှင် ဥပစာရသမာဓိသည် ဖြစ်ပေါ်လာလတ်သော် ဘာဝနာစိတ်သည် ရံခါ သမထနိမိတ် = ပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အာရုံပြု၏။ ရံခါ စိတ်သည် ဘဝင်သို့ သက်တတ်၏ = ဘဝင် ကျကျနေတတ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၃။)</p> <p>သို့သော် အပ္ပနာစျာန်သမာဓိအခိုက်၌ကား စျာန်အင်္ဂါတို့သည် ဖြစ်ပေါ်လာသော စွမ်းအင်များ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ရှိနေကုန်၏။ ထိုစျာန်အင်္ဂါတို့၏ စွမ်းအင်များသည် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖြစ်ပေါ်လာကြသည့် အတွက်ကြောင့် = စျာန်အင်္ဂါတို့သည် အားအစွမ်းနှင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံဖြစ်ပေါ်လာကြသည့် အတွက်ကြောင့် အားကောင်းမောင်းသန်သော ယောက်ျားသည် နေရာမှထကာ တစ်နေ့ပတ်လုံးသော်လည်း မတ်တတ်ရပ်တည်၍ နေရမူ ရပ်တည်နေနိုင် သကဲ့သို့ ဤဥပမာအတူပင်လျှင် အပ္ပနာစျာန်သမာဓိသည် ဖြစ်ပေါ်လာလတ် သော် ဘဝင်၏ဖြစ်ခွင့် အလှည့်အကြိမ်ကို တစ်ကြိမ် ဖြတ်တောက်လိုက်သော် (မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်း တစ်ကြိမ်ဖြစ်လတ်သော်) တစ်ညဉ့်ပတ်လုံးသော်လည်းကောင်း, တစ်နေ့ပတ်လုံးသော်လည်းကောင်း အပ္ပနာသမာဓိသည် တည်နေ တတ်၏။ အပ္ပနာကုသိုလ်ဇော စျာန်ဇောစိတ်အစဉ်၏ အစွမ်းဖြင့်သာလျှင် အဆက်မပြတ် ဖြစ်နေပေ၏။ တစ်ညဥ့်လုံး တစ်နေ့လုံး စျာန်ဝင်စားနေနိုင်၏။ ဤကား သမာဓိနှစ်မျိုးတို့၏ ထူးထွေကွဲပြားရခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၃။)</p> <h3>သတိပြုသင့်သော အချက်တစ်ရပ်</h3> <p>ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အထက်ပါ ဥပစာရစျာန် အပ္ပနာစျာန်တို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသောစျာန်ကို ဝိပဿနာ၏ အခြေပါဒကပြု၍ ဝိပဿနာ၏ အခြေခံ အကြောင်းရင်းဖြစ်အောင် ထူထောင်၍ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့ကို သိမ်း ဆည်းသောအခါ သမာဓိဒီဂရီ စံချိန်မီလာသောအခါ ရုပ်ကလာပ်များကို စတင် တွေ့ရှိ၏။ ယင်းရုပ်ကလာပ်များကို ဓာတ်ခွဲနိုင်၍ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု တစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးနှင့်တကွသော ဥပါဒါရုပ်တို့ ကို တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ၍ လက္ခဏ ရသ ပစ္စုပဋ္ဌာန် ပဒဋ္ဌာန်နည်းအားဖြင့် သိမ်းဆည်းရ၏။ ယင်းသို့ သိမ်းဆည်းနိုင်သောအခါ ရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ် = ရူပပရိဂ္ဂဟဉာဏ်ကို ရရှိ၏။ ထိုအချိန်အခါတွင်မှ ရုပ်ပရမတ်အစစ် ဓာတ်အနှစ်ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိသည် မည်၏။</p> <p>တစ်ဖန် နာမ်တရားတို့မှာလည်း ဝီထိမုတ်စိတ်အနေဖြင့်လည်းကောင်း, ဝီထိစိတ်အနေဖြင့်လည်းကောင်း ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာ ရှိကြ၏။ စိတ္တက္ခဏတိုင်း စိတ္တက္ခဏတိုင်း၌ စိတ်စေတသိက်တို့သည် အတူယှဉ်တွဲ၍သာ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်းစိတ္တက္ခဏ တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိကြသော စိတ် စေတသိက် တရားစုတို့ကို အရူပကလာပ = နာမ်ကလာပ်ဟု (မဟာဋီ၊၂၊၂၃၅။) ၌ ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲထား၏။ ယင်းနာမ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိသော စိတ်စေတသိက်တို့၏ မိမိ မိမိဆိုင်ရာ ပရမတ္ထဓာတ်သားတို့၏ လက္ခဏ ရသ ပစ္စုပဋ္ဌာန် ပဒဋ္ဌာန်တို့ကိုလည်း ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူရ၏။ သိမ်းဆည်းရ၏။ ယင်းသို့ သိမ်းဆည်းနိုင်သောအခါ နာမပရိစ္ဆေဒဉာဏ် = အရူပပရိဂ္ဂဟဉာဏ် ကို ရရှိ၏။ ထိုအချိန်အခါတွင်မှ နာမ်ပရမတ်အစစ် ဓာတ်အနှစ်ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိသည် မည်၏။ (ဤ၌ စိတ္တက္ခဏ အမျိုးအစားကိုသာ ဆိုလိုသည်။)</p> <p>ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် တရားဘာဝနာတစ်ခုကို စီးဖြန်းပွားများ အားထုတ်လိုက်သောအခါ ရုပ်ကလာပ် နာမ်ကလာပ်ကိုမျှ မမြင်ခဲ့သော် လည်းကောင်း, မြင်သော်လည်း ဓာတ်မခွဲနိုင်ခဲ့သော်လည်းကောင်း ရုပ်ပရမတ် အစစ် နာမ်ပရမတ်အစစ်ကို မသိသေးသည် မည်၏။ နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ် ကိုမျှ မရရှိသေးသည် မည်၏။</p> <p>တစ်ဖန် အတိတ် အနာဂတ်ကိုလည်း မရှုသဖြင့် အတိတ်ရုပ်နာမ် ပရမတ်အစစ် အနာဂတ်ရုပ်နာမ် ပရမတ်အစစ်တို့ကိုလည်း လုံးလုံးမသိရကား အတိတ်အကြောင်းတရားကြောင့် ပစ္စုပ္ပန်အကျိုးတရားဖြစ်ပုံ, ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းတရားကြောင့် အနာဂတ်အကျိုးတရားဖြစ်ပုံကိုလည်း ပစ္စက္ခဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်မသိသေး ဖြစ်နေ၏။ ထိုသို့ မသိသေး ဖြစ်ခဲ့သော် ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်ကိုလည်း မရရှိသေးသည် မည်၏။</p> <p>ထိုသို့ နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်အစစ်နှင့် ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်အစစ်ကိုမျှ မရရှိသေးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦး၏ သန္တာန်၌ တိကျမှန်ကန်သည့် ဝိပဿနာဉာဏ်အစစ် ဖြစ်ပေါ်လာရေးမှာလည်း မိုးနှင့်မြေကြီးပမာ အလွန် အလှမ်းကွာလျက်ပင် ရှိနေသေး၏။ ဝိပဿနာဉာဏ်အစစ်မျှ မဖြစ်သေးသည့် အတွက် ပရမတ္ထအရိယာသစ္စာအစစ် အဖြစ်ကြီးဖြစ်ပေသော အရိယမဂ်ဉာဏ် အရိယဖိုလ်ဉာဏ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးတို့နှင့်လည်း ပို၍ ပို၍ အလွန့် အလွန် ဝေးကွာလျက်ပင် ရှိနေသေး၏။ အကြောင်းကား ဤသို့တည်း။</p> <p><b>ပုဗ္ဗေ ခေါ သုသိမ ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏံ၊ ပစ္ဆာ နိဗ္ဗာနေ ဉာဏံ။</b> (သံ၊၁၊၃၄၄၊၊)</p> <p>ချစ်သားသုသိမ ...သင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခ အခြင်းအရာ အနတ္တအခြင်းအရာ၌ ကောင်းစွာတည်သော ဓမ္မဋ္ဌိတိ အမည် ရသော ဝိပဿနာဉာဏ်သည် ရှေးကဖြစ်၏။ နိရောဓသစ္စာ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကို အာရုံပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော အရိယမဂ်ဉာဏ်သည် နောက် ကာလ၌ ဖြစ်၏။ (သံ၊၁၊၃၄၄။)</p> <p>နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြုလျက် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရိယမဂ်ဉာဏ်သည် စျာန် အဘိညာဏ်တို့၏ အကျိုးဆက်ဖြစ်သည်ဟု အထင်ရှိနေသော အရှင်သုသိမ အား ဘုရားရှင်က ပြန်လည် ဖြေကြားလိုက်သော အကျဉ်းချုပ် အဖြေပင် ဖြစ်၏။ ဤ ဒေသနာတော်နှင့်အညီ အရိယမဂ်ဉာဏ်ကား စျာန်အဘိညာဏ် တို့၏ အကျိုးဆက် မဟုတ်၊ ဝိပဿနာဉာဏ်၏ အကျိုးဆက်သာ ဖြစ်၏။ ဝိပဿနာဉာဏ်တို့၏ အဆုံး၌သာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သော တရားဖြစ်၏။ စစ်မှန် သော ဝိပဿနာဉာဏ်တို့က အားကြီးသောမှီရာ ဥပနိဿယပစ္စယသတ္တိဖြင့် အဆင့်ဆင့် ကျေးဇူးပြုပေးပါမှ ဝိပဿနာဉာဏ်တို့၏ အဆုံး၌ ဖြစ်ပေါ်လာ နိုင်သော တရား ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>ထိုကြောင့် မှန်ကန်တိကျသော ဝိပဿနာဉာဏ်ကို မရရှိသေးသော သူတော်ကောင်းတစ်ဦးသည် နိဗ္ဗာန်ကို ဝင်ခွင့်လက်မှတ် မရရှိသေးသူသာ ဖြစ်၏။ မမှန်းဆနိုင်သော ခပ်လှမ်းလှမ်း တစ်နေရာမှာသာ ရပ်တည်နေရသူ ဖြစ်၏။ ထိုသို့ အရိယမဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ် နိဗ္ဗာန်တို့နှင့် အလွန်အလှမ်းကွာ ဝေးလျက်ရှိသော အရပ်ဒေသတစ်ခုဝယ် ရပ်တည်နေရခိုက် သူတော်ကောင်း တစ်ဦးသည် ဘာဝနာ တစ်ခုခုကို နှလုံးသွင်းလိုက်သဖြင့် သမာဓိ အရှိန်အဝါ အတော်အသင့် အားကောင်းလာသောအခါ ဥပစာရသမာဓိ နယ်မြေသို့ ရောက်စတွင် သို့မဟုတ် ဥပစာရသမာဓိနယ်မြေနှင့် ဆင်တူယိုးမှားနယ်မြေသို့ ရောက်စတွင် အထက်ပါ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၃)၌ သတိပေး ထားသည့်အတိုင်း ဘဝင်များ ကျကျနေတတ်ပါသည်။</p> <p>ယင်းသို့ ဘဝင်ကျကျနေမှုကိုပင် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အနေဖြင့် ဘာမျှ မသိတော့ဟု ပြောတတ်၏။ ရုပ်နာမ် နှစ်မျိုးလုံး ချုပ်သွားသည်ဟုလည်း ပြောလာတတ်၏။ ယင်းသို့ ဖြစ်နေမှုကိုပင် နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနေသည် ဟုလည်း အယူရှိလာပြန်၏။ အမှန်မှာ ဘဝင်ကျနေခြင်းသာ ဖြစ်၏။ ရုပ်ပရမတ်အစစ် နာမ်ပရမတ်အစစ်ကိုမျှ မသိသေးသဖြင့် ဝိပဿနာဉာဏ်အစစ်ပင် မဖြစ်သေးသောကြောင့် ဖြစ်၏။</p> <p>ထိုသို့ ဘဝင်ကျနေခြင်းကို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်က ဘာမျှမသိဟု ပြော ဆိုနေခြင်းမှာ ထိုဘဝင်စိတ်သည် ပစ္စုပ္ပန်အာရုံဟူသမျှကို လုံးဝအာရုံမပြုဘဲ အတိတ်ဘဝက သေခါနီးကာလ မရဏာသန္နဇောက ယူထားအပ်သော ကံ- ကမ္မနိမိတ်-ဂတိနိမိတ်ဟူသော အာရုံသုံးမျိုးတို့တွင် အာရုံတစ်မျိုးမျိုးကိုသာ အာရုံပြုနေ သိနေသောကြောင့် ဖြစ်၏။ ဘဝင်စိတ်သည် အတိတ်ဘဝ မရဏာသန္နဇောက ယူထားခဲ့သည့် အာရုံကိုပင် အာရုံပြုနေပါသည်ဟူသော ဤအချက်ကိုလည်း အတိတ်ဘဝက ဖြစ်ခဲ့သော မရဏာသန္နဇော၏ အာရုံကို ပုံစံမှန် ရှုတတ်သော, အတိတ်အကြောင်းတရားများကြောင့် ပစ္စုပ္ပန်အကျိုး တရားဖြစ်ပုံကို ပုံစံမှန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ရှုတတ်သော ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်ဖြင့် သိမြင်နေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အရာသာဖြစ်၏။ အတိတ်ဘဝက မရဏာသန္နဇော၏ အာရုံကို မရှုသူ မရှုတတ်သူ, အတိတ်အကြောင်းတရား ကြောင့် ပစ္စုပ္ပန်အကျိုးတရားဖြစ်ပုံကို မရှုသူ မရှုတတ်သူတို့၏ အရာဌာနကား မဟုတ်ပေ။ သို့အတွက် ဘာမျှမသိဟု ပြောနေခြင်းဖြစ်၏။ သို့သော် ဗုဒ္ဓအဘိဓမ္မာ၌ကား ဤသို့ လာရှိ၏။</p> <p><b>စတုဘူမကစိတ္တဥှိ နော ဝိဇာနနလက္ခဏံ နာမ နတ္ထိ၊ သဗ္ဗံ ဝိဇာနနလက္ခဏမေဝ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၅။)</p> <p>ကာမ ရူပ အရူပ လောကုတ္တရာဟူသော ဘုံ (၄)ပါးအတွင်း၌ဖြစ်သော စိတ်ဟူသမျှသည် အာရုံကိုသိခြင်း = ဝိဇာနနလက္ခဏာမရှိသော စိတ်မည် သည် မရှိပေ။ စိတ်အားလုံးသည် အာရုံကိုသိခြင်း ဝိဇာနနသဘောလက္ခဏာ ရှိသည်ချည်းပင် ဖြစ်သည်။ သို့အတွက် ဘဝင်စိတ်သည်လည်း အတိတ်ဘဝ သေခါနီးကာလဝယ် မရဏာသန္နဇောက ယူခဲ့သော ကံ ကမ္မနိမိတ် ဂတိ နိမိတ်ဟူသော အာရုံသုံးမျိုးတို့တွင် အာရုံတစ်မျိုးမျိုးကို သိလျက်ပင် ရှိသည်။ ဘာမျှမသိသောစိတ်ကား မဟုတ်ပေ။ တစ်ဖန် အရှုခံအာရုံရော ရှုနေသည့် စိတ်ရော ချုပ်နေသည်၊ ချုပ်သွားသည် ဟူသော အဆိုအမိန့်နှင့် ပတ်သက်၍ လည်း အောက်ပါ ကျမ်းဂန်အဆိုအမိန့်များကို သတိပြုစေလိုပေသည်။</p> <p><b>ကသ္မာ သမာပဇ္ဇန္တီတိ သင်္ခါရာနံ ပဝတ္တိဘေဒေ ဥက္ကဏ္ဌိတွာ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အစိတ္တကာ ဟုတွာ နိရောဓံ နိဗ္ဗာနံ ပတွာ သုခံ ဝိဟရိဿာမာတိ သမာပဇ္ဇန္တိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၃၄၇။)</p> <p>အဘယ်ကြောင့် နိရောဓသမာပတ်ကို ဝင်စားတော်မူကြကုန်သနည်း ဟူမူ လောကီစျာန်သမာပတ် (၈)ပါးကို ရရှိတော်မူကြကုန်သော အနာဂါမ် ရဟန္တာ အရှင်မြတ်ကြီးတို့သည် ရုပ်-နာမ်-ကြောင်း-ကျိုး = သင်္ခါရတရားတို့၏ ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်း အထူးအပြား၌ ငြီးငွေ့တော်မူကြကုန်သည်ဖြစ်၍ မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏အဖြစ်၌ပင်လျှင် စိတ်စေတသိက်တို့ မရှိကြကုန်သည် ဖြစ်၍ စိတ်စေတသိက်တို့ ချုပ်ငြိမ်းနေကြကုန်သည် ဖြစ်၍ စိတ်စေတသိက် စိတ္တဇရုပ်တို့၏ ချုပ်ငြိမ်းခြင်း အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတ်သို့ ရောက်ရှိ၍ နေကြ ကုန်သကဲ့သို့ ချမ်းချမ်းသာသာ နေကြကုန်အံ့ဟု နှလုံးပိုက်တော်မူကြကုန်၍ နိရောဓသမာပတ်ကို ဝင်စားတော်မူကြကုန်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၃၄၇။)</p> <p>ဤအဋ္ဌကထာ၏ ဖွင့်ဆိုရှင်းလင်းချက်နှင့်အညီ ရှုနေသည့် စိတ် စေတသိက်တို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုမှာ နိရောဓသမာပတ်နှင့် သက်ဆိုင်သည့် အရာဌာန ဖြစ်၏။ နိရောဓသမာပတ်ဟူသည်မှာလည်း ရူပါဝစရစျာန်သမာပတ် (၄)ပါး အရူပါဝစရစျာန်သမာပတ် (၄)ပါးတည်းဟူသော သမာပတ် (၈)ပါးကို ရရှိ ထားတော်မူကြသည့် အနာဂါမ် ရဟန္တာ အရှင်မြတ်ကြီးတို့၏ အရာဌာနသာ ဖြစ်သည်။ အကြောင်းမူ သမထဝိပဿနာ၏ အစွမ်းဖြင့် ယုဂနဒ္ဓနည်းအား ဖြင့် ယင်းစျာန်သမာပတ်တို့ကို လုံ့လကြိုးကုတ် အားထုတ်နိုင်ပါမှ နိရောဓသမာပတ် မဝင်စားမီ ရှေးအဖို့၌ ပြုသင့်ပြုထိုက်သော ပုဗ္ဗကိစ္စ (၄)ပါးကို ပြုပြီးသော အနာဂါမ် သို့မဟုတ် ရဟန္တာ အရှင်မြတ်၏ သန္တာန်၌သာလျှင် နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်သမာပတ်ကို ဝင်စားပြီးနောက် နိရောဓသမာပတ်သို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်သောကြောင့် ဖြစ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၃၄၇-ကြည့်ပါ၊၊)</p> <p>နိရောဓသမာပတ်ကို ဝင်စားလိုသော အနာဂါမ် သို့မဟုတ် ရဟန္တာ အရှင်မြတ်သည် ေ့ရှဦးစွာ ပထမစျာန်ကို ဝင်စား၍ ပထမစျာန်မှ ထပြီးလျှင် ယင်းပထမစျာန် နာမ်တရားတို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုရ၏။ ထိုနောင် ဒုတိယစျာန်ကို တစ်ဖန်ဝင်စား၍ ယင်းဒုတိယစျာန် နာမ် တရားတို့ကိုလည်း လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုရ၏။ ဤနည်း အားဖြင့် ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်သို့တိုင်အောင် ပြုကျင့်ရ၏။ ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန် နာမ်တရားတို့ကို ဝိပဿနာရှုပြီးနောက် အာကိဉ္စညာယတန စျာန်ကို တစ်ဖန်ဝင်စားရ၏။ အာကိဉ္စညာယတနစျာန်မှ ထသောအခါ ---</p> <p>၁။ မိမိကိုယ်နှင့် မစပ်သော အသီးအခြား ဖြစ်နေသော ကျောင်း သင်္ကန်း စသော ပရိက္ခရာတို့ကို မပျက်စီးဖို့ရန် အဓိဋ္ဌာန်ခြင်း,<br> ၂။ သံဃာတော်၏ ငံ့လင့်မျှော်လင့်ခြင်းကို ဆင်ခြင်ခြင်း (သံဃာတော်က သံဃာ့ကိစ္စ ကံတစ်ခုခုအတွက် အလိုရှိခဲ့သော် နိရောဓသမာပတ်မှ ထနိုင်ရန် ဆင်ခြင်ခြင်း),<br> ၃။ သဗ္ဗညုသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ ဘုရားရှင်၏ ခေါ်တော်မူခြင်းကို ဆင်ခြင်ခြင်း (ဘုရားရှင်က သိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပညတ်လိုခြင်း စသော အကြောင်း တစ်ခုခုကြောင့် အလိုရှိခဲ့သော် နိရောဓသမာပတ်မှ ထနိုင်ရန် ဆင်ခြင်ခြင်း),<br> ၄။ မိမိ၏ ဇီဝိတိန္ဒြေ၏ ကြွင်းကျန်နေသေးသော အဓွန့်ကာလ အပိုင်းအ ခြားကို ဆင်ခြင်ခြင်း (မိမိ၏ အာယုသင်္ခါရ ကုန်ဆုံးမည့် အချိန်အခါကို ဆင်ခြင်၍ အာယုသင်္ခါရ မချုပ်ဆုံးမီ နိရောဓသမာပတ်မှ ထနိုင်ရန် ဆင်ခြင်ခြင်း) ---</p> <p>ဤပုဗ္ဗကိစ္စကို ပြုလုပ်၍ နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်ကို ဝင်စား ရ၏။ နေဝသညာနာသညာယတနဇော တစ်ကြိမ် သို့မဟုတ် နှစ်ကြိမ်ကျပြီး နောက် နိရောဓသမာပတ်သို့ ဆိုက်ရောက်သွား၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၃၄၉-၃၅၀၊၊) ထိုကြောင့် စိတ် စေတသိက်တို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှု နိရောဓသမာပတ်ဟူသည် သမာပတ် (၈)ပါးကို ရရှိတော်မူသည့် အနာဂါမ် ရဟန္တာအရှင်မြတ်ကြီးတို့၏ အရာဌာနသာ ဖြစ်သည်ဟု ဆိုခြင်းဖြစ်၏။ သမာပတ် (၈)ပါးကိုလည်း မရရှိ သေးသော အနာဂါမ်လည်းမဖြစ်သေးသော ရဟန္တာလည်းမဖြစ်သေးသော အသင်သူတော်ကောင်းနှင့် ဤ နိရောဓသမာပတ်သည်ကား အလွန့်အလွန် အလှမ်းဝေးကွာလျက်ပင် ရှိနေသေး၏။</p> <p>တစ်ဖန် ရုပ်နာမ်ပရမတ်အစစ်ကိုမျှ မသိသေးသဖြင့် စစ်မှန်သည့် ဝိပဿနာဉာဏ်ကိုမျှ မရရှိသေးသော သူတော်ကောင်းတစ်ဦးအဖို့ ထိုဘာမျှ မသိမှုသဘောကို ဖလသမာပတ်ဟု ဆိုရန်မှာလည်း မမှန်ဖြစ်နေပြန်၏။ ဖလသမာပတ်ဟူသည်မှာလည်း ဖြစ်မှု-ပျက်မှု ထင်ရှားရှိသော ရုပ်နာမ် ကြောင်း- ကျိုး သင်္ခါရတရားတို့၏ ချုပ်ဆုံးရာ မရှိရာဖြစ်သော မဖြစ်မပျက်သည့် အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးကို အာရုံပြုနေသော ဖိုလ်ဇောစိတ်အစဉ်တို့၏ အကြိမ်များစွာ ဖြစ်နေမှုသဘောတည်း။ ဆိုလိုသည် မှာ အာရုံဘက်၌ သင်္ခါရတရားတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာ မဖြစ်မပျက်သည့် အသင်္ခတဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီး တည်ရှိနေ၏။ ထို အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံယူတတ်သည့် အာရမ္မဏိကတရားဘက်၌ကား မဖြစ်မပျက်သည့် အသင်္ခတဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကို အာရုံပြုနေသည့် ဖိုလ်ဇောစိတ္တုပ္ပါဒ် (= ဖိုလ်ဇောစိတ်စေတသိက်)တို့၏ အစဉ်များ ထင်ရှားရှိနေကြ၏။ ရှုနေသည့် စိတ် ချုပ်နေသော သမာပတ်မျိုးကား မဟုတ်ပေ။</p> <p>သို့သော် ဖလသမာပတ်ဟူသည်မှာလည်း သောတာပန် အစရှိသော အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏ အရာသာဖြစ်သည်။ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တိုင်းသည် လည်း အရိယသစ္စာ (၄)ပါးကို သိတော်မူရိုးဓမ္မတာသာ ရှိ၏။ သစ္စာ (၄)ပါးကို မသိကလည်း သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲ ဒုက္ခကြီးသည် မကုန်ဆုံးနိုင်ကြောင်းကို ဘုရားရှင်ကိုယ်တိုင်က သစ္စသံယုတ် ကူဋာဂါရသုတ္တန် သုတ္တန်နံပါတ် (၁၁၁၄) တွင် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့၏။</p> <h3>ကူဋာဂါရသုတ္တန်</h3> <p><b>ယော စ ခေါ ဘိက္ခဝေ ဧဝံ ဝဒေယျ အဟံ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ ယထာဘူတံ အနဘိသမေစ္စ, ဒုက္ခသမုဒယံ အရိယသစ္စံ ယထာဘူတံ အနဘိသမေစ္စ, ဒုက္ခနိရောဓံ အရိယသစ္စံ ယထာဘူတံ အနဘိသမေစ္စ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အရိယသစ္စံ ယထာဘူတံ အနဘိသမေစ္စ သမ္မာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿာမီတိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။</b> (သံ၊၃၊၃၉၄။)</p> <p>= ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...အကြင် တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည် ဤသို့ ပြောဆိုလာငြားအံ့ ... ငါသည် ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရားကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်မသိဘဲ, ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယအရိယသစ္စာတရားကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက် မှောက် ထွင်းဖောက်မသိဘဲ, ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓအရိယသစ္စာတရားကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက် မှောက် ထွင်းဖောက်မသိဘဲ, ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ (= နိဗ္ဗာန်)သို့ ရောက် ကြောင်း ကျင့်စဉ်ဖြစ်သည့် မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိဘဲ ကောင်းမွန်စွာ သံသရာဝဋ် ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ပြုလုပ်ပေအံ့ဟု ဤသို့ ပြောဆိုလာငြားအံ့၊ ဤသို့ ပြောဆိုသည့်အတိုင်း ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်းအရာသည် မရှိသည်သာလျှင်တည်း။ (သံ၊၃၊၃၉၄၊၊)</p> <p><b>ယော စ ခေါ ဘိက္ခဝေ ဧဝံ ဝဒေယျ အဟံ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ ယထာဘူတံ အဘိသမေစ္စ, ဒုက္ခသမုဒယံ အရိယသစ္စံ ယထာဘူတံ အဘိသမေစ္စ, ဒုက္ခနိရောဓံ အရိယသစ္စံ ယထာဘူတံ အဘိသမေစ္စ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အရိယသစ္စံ ယထာဘူတံ အဘိသမေစ္စ သမ္မာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿာမီတိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။</b> (သံ၊၃၊၃၉၄။)</p> <p>= ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...အကြင်တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည် ဤသို့ ပြောဆိုလာငြားအံ့ ...ငါသည် ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရားကို မဖောက် မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ပြီး၍, ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယ အရိယသစ္စာတရားကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ပြီး၍, ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓအရိယသစ္စာတရားကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ပြီး၍, ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ (= နိဗ္ဗာန်)သို့ ရောက် ကြောင်းကျင့်စဉ်ဖြစ်သည့် မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင် ပြီး၍ သံသရာ ဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ပြုလုပ်ပေအံ့---ဟု ပြောဆိုလာငြားအံ့၊ ဤသို့ ပြောဆိုသည့်အတိုင်း ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်းအရာသည် ရှိသည်သာတည်း။ (သံ၊၃၊၃၉၄။)</p> <p>ဤသုတ္တန်တွင် ...ဘုရားရှင်က -- ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် အိမ်၏ အောက်ပိုင်း အဆောက်အဦမှန်သမျှကို လုံးဝ မပြုလုပ်ဘဲ အပေါ်ပိုင်း အဆောက်အဦဖြစ်သည့် အထွတ်ကို တင်ကာ ဆောက်လုပ်ခဲ့သော် ဖြစ်နိုင်ရာ သော အကြောင်းမရှိသကဲ့သို့ --- အလားတူပင် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးက အရိယသစ္စာ တရားလေးပါးတို့ကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်အောင် သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိမမြင်ဘဲ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ပြုလုပ်ခဲ့လျှင် (= သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးဖြစ်သည့် နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်အောင် သွားခဲ့လျှင်) ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်းသည် မရှိနိုင်၊ နိဗ္ဗာန်ကို မည်သို့မျှ မျက်မှောက်မပြုနိုင်ဟု ဟောကြားထားတော်မူ၏။</p> <p>တစ်ဖန် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးက အိမ်၏ အောက်ပိုင်း အဆောက်အဦ မှန်သမျှကို ဆောက်လုပ်ပြီးသည့်အခါ အပေါ်ပိုင်း အဆောက်အဦ ဖြစ်သည့် အထွတ်ကို တင်ကာ ဆောက်လုပ်ခဲ့လျှင် ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်း သည် ရှိသကဲ့သို့ --- အလားတူပင် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် အရိယသစ္စာတရား လေးပါးတို့ကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင် ဆိုက်အောင် သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်ပြီးသည့်အခါ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ပြုလုပ်ခဲ့လျှင် ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်းအရာသည် ရှိ၏ (= သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးအပိုင်းအခြားဖြစ်သည့် နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်၏) ဟု ဟောကြားထားတော်မူ၏။</p> <p>ထို့ကြောင့် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကို အရိယဖိုလ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရေး (= ဖလသမာပတ်ကို ဝင်စားနိုင်ရေး)ဟူသည့် လုပ်ငန်းရပ်မှာလည်း အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်မှန် သည့်အတိုင်း ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်အောင် သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ပြီးသူ အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏ အရာသာ ဖြစ်၏။ ပရမတ်ရုပ်နာမ် အစစ်ကိုမျှ မသိသေးသူတို့၏ အရာကား မဟုတ်ပါပေ။</p> <p><b>တတ္ထ ပုရိမာနိ ဒွေ သစ္စာနိ ဝဋ္ဋံ၊ ပစ္ဆိမာနိ ဝိဝဋ္ဋံ။ တေသု ဘိက္ခုနော ဝဋ္ဋေ ကမ္မဋ္ဌာနာဘိနိဝေသော ဟောတိ၊ ဝိဝဋ္ဋေ နတ္ထိ အဘိနိဝေသော။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၉။)</p> <p>ထို သစ္စာ (၄)ပါးတို့တွင် ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ နှစ်မျိုးတို့ကား ဝဋ္ဋသစ္စာတည်း။ နိရောဓသစ္စာ မဂ္ဂသစ္စာ နှစ်မျိုးတို့ကား ဝိဝဋ္ဋသစ္စာတည်း။ထိုတွင် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝဋ္ဋသစ္စာ နှစ်မျိုး၌ ဝိပဿနာ ဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို နှလုံးသွင်းခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ဝိဝဋ္ဋသစ္စာ နှစ်ပါး၌ ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း နှလုံးသွင်းမှု မရှိ။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၉။)</p> <p>ဤအဋ္ဌကထာ၏ ဖွင့်ဆိုချက်နှင့်အညီ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းလိုပါက ဒုက္ခသစ္စာတရား သမုဒယသစ္စာ တရားတို့ကို ရှေးဦးစွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်အောင် ကြိုးပမ်းရမည် ဖြစ်၏။ ဒုက္ခသစ္စာဟူသည်မှာလည်း ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ်ပါဠိတော် ခန္ဓသုတ္တန် (သံ၊၂၊၃၉။), အဘိဓမ္မာဝိဘင်းပါဠိတော် (အဘိ၊၂၊၁။) စသည်တို့၌ ဟောကြားထားတော်မူသည့်အတိုင်း အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန် အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ ဩဠာရိက သုခုမ ဟီန ပဏီတ ဒူရ သန္တိက ဟူသော (၁၁)မျိုးသော အခြင်းအရာဖြင့် တည်နေသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ (၅)ပါးပင်တည်း။ သမုဒယသစ္စာဟူသည်မှာလည်း အထက်တွင် ရှင်းပြခဲ့သည့် အတိုင်း အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်တို့ ခြံရံလျက် ပြုစုပျိုးထောင်ထားသော သင်္ခါရ ကံတို့ပင်တည်း။</p> <p>ထို့ကြောင့် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ---</p> <p>၁။ ဒုက္ခသစ္စာကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသိရေး,<br> ၂။ သမုဒယသစ္စာကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသိရေး,<br> ၃။ သမုဒယသစ္စာကြောင့် ဒုက္ခသစ္စာဖြစ်ပုံကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသိရေး ---</p> <p>ဤ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာများ ရရှိရေးအတွက် အတိတ်နှင့် အနာဂတ် ကို မလွှဲမရှောင်သာ ရှုရတော့မည် ဖြစ်သည်။ ဒုက္ခသစ္စာ စာရင်းတွင်လည်း ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာ (၅)ပါးတွင်သာမက အတိတ်ခန္ဓာ (၅)ပါး အနာဂတ်ခန္ဓာ (၅)ပါး တို့လည်း ပါဝင်လျက်ရှိကြ၏။ တစ်ဖန် သမုဒယသစ္စာစာရင်းတွင် အကျုံးဝင် သော အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဟူသော အတိတ်အကြောင်းတရား (၅)ပါးဟူသည်မှာ အတိတ်ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုသာ ဖြစ်၏။ အတိတ်အကြောင်းတရားကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရသော ဝိညာဏ် နာမ်ရုပ် သဠာယတန ဖဿ ဝေဒနာဟူသော ပစ္စုပ္ပန်အကျိုးတရား (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာ တရားဟူသည်မှာလည်း ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုသာ ဖြစ်၏။ ပစ္စုပ္ပန်တွင် ပြုစုပျိုးထောင်လိုက်သော အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဟူသော ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းတရား (၅)ပါး သမုဒယသစ္စာတရား ဟူသည်မှာလည်း ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုသာ ဖြစ်၏။တစ်ဖန် ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းတရားကြောင့် နောင်အနာဂတ်တွင် ထင်ရှားဖြစ် ပေါ်လာမည့် ဝိညာဏ် နာမ်ရုပ် သဠာယတန ဖဿ ဝေဒနာဟူသော အနာဂတ်အကျိုးတရား (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားဟူသည်မှာလည်း ယင်း အနာဂတ်ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုသာ ဖြစ်၏။ အတိတ် အဆက်ဆက် အနာဂတ်အဆက်ဆက်၌လည်း နည်းတူပင် သဘောပေါက် ပါ။ ထိုကြောင့် သမုဒယသစ္စာကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသိရေး၊ သမုဒယသစ္စာ ကြောင့် ဒုက္ခသစ္စာဖြစ်ပုံကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသိရေး အတွက်လည်း အတိတ် အနာဂတ်ခန္ဓာတို့ကို မလွှဲမရှောင်သာ သိမ်းဆည်း ရှုပွားရတော့မည်သာ ဖြစ် ပေသည်။</p> <p>ယင်း ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသော သင်္ခါရတရားတို့ကို သိမ်းဆည်းရာ ဉာဏ်ဖြင့်ပိုင်းခြားယူရာ၌ ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်ပါမှ ပရမတ်အချင်းချင်း၏ အကြောင်းအကျိုး ဆက်စပ်မှု၊ ကြောင်း-ကျိုး ဆက်နွယ်မှုသဘောကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် လျက် ရှုမြင်နိုင်မည် ဖြစ်သည်။ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်ဟူသော ကာလ (၃)ပါး အတွင်း၌ တည်ရှိသော အကြောင်းတရား အဆက်ဆက်ဟူသော သမုဒယသစ္စာ, အကျိုး အဆက်ဆက်ဟူသော ဒုက္ခသစ္စာတရားတို့ကို သိမ်း ဆည်းနိုင်သောအခါ (= ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်သောအခါ) ယင်းဒုက္ခသစ္စာ တရား သမုဒယသစ္စာတရားတို့ကို လက္ခဏာယာဉ် (၃)ချက်တင်လျက် တွင် တွင်ကြီး ဝိပဿနာရှုရမည် ဖြစ်၏။ ယင်းသို့လျှင် ဝဋ္ဋသစ္စာ အမည်ရသော ဒုက္ခသစ္စာတရား သမုဒယသစ္စာတရားတို့၌ တွင်တွင်ကြီး ဝိပဿနာ ရှုနိုင်ပါမှ ယင်း ဝိပဿနာဉာဏ်တို့၏ အဆုံးတွင် အရိယ မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်တို့သည် နိရောဓသစ္စာ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးကို အာရုံယူလျက် ဖြစ်ပေါ်လာကြမည် ဖြစ်သည်။ ယင်း အရိယမဂ်ဉာဏ်နှင့် ယှဉ်တွဲနေသော မဂ္ဂင်တရားကိုယ် (၈)ပါးကား မဂ္ဂသစ္စာတရားတည်း။ ယင်းအရိယမဂ်ဉာဏ်တို့၏ အာရုံ ဖြစ်သော အသင်္ခတဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးသည်ကား နိရောဓ သစ္စာတရားတည်း။ ယင်း သစ္စာ (၄)ပါးကို သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ် တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ပါမှ အရိယာသူတော်ကောင်း ဖြစ်နိုင်၏။ အရိယာသူတော်ကောင်း ဖြစ်ပါမှလည်း ဖလသမာပတ်ကို ဝင်စားနိုင်ပေသည်။ အသင်သူတော်ကောင်းသည် အောက်ပါ စာပိုဒ်ကလေးကို ဖတ်ရှု ကြည့်ပါ။</p> <p><b>ဖလသမာပတ္တတ္ထိကေန ဟိ အရိယသာဝကေန ရဟောဂတေန ပဋိသလ္လီနေန ဥဒယဗ္ဗယာဒိဝသေန သင်္ခါရာ ဝိပဿိတဗ္ဗာ။ တဿ ပဝတ္တာနုပုဗ္ဗဝိပဿနဿ သင်္ခါရာရမ္မဏဂေါတြဘုဉာဏာနန္တရာ ဖလသမာပတ္တိဝသေန နိရောဓေ စိတ္တံ အပ္ပေတိ။ ဖလသမာပတ္တိနိန္နတာယ စေတ္ထ သေက္ခဿာပိ ဖလမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ န မဂ္ဂေါ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၃၄၂။)</p> <p>ဖလသမာပတ်ကို ဝင်စားခြင်းငှာ အလိုရှိသော အရိယသာဝကသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်သို့ ချဉ်းကပ်လျက် အထူးထူးသောအာရုံမှ ဖဲခွာ၍ တစ် ယောက်ထီးတည်းသာ ကိန်းအောင်းလျက် ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် ဘင်္ဂဉာဏ် ဘယတုပဋ္ဌာနဉာဏ် အစရှိသော ကိုးပါးသော ဝိပဿနာဉာဏ်တို့၏ အစွမ်း ဖြင့် ဒုက္ခသစ္စာတရား သမုဒယသစ္စာတရားတည်းဟူသော သင်္ခါရတရားတို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန် တစ်လှည့်စီတင်ကာ တွင်တွင်ကြီး ဝိပဿနာ ရှုအပ် ကုန်၏။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် ဘင်္ဂဉာဏ် အစရှိသော ဖြစ်ပေါ်လာသော အစဉ် အတိုင်းသော ဝိပဿနာဉာဏ် ရှိသော ထို အရိယသာဝက၏ သန္တာန်ဝယ် သင်္ခါရတရားလျှင် အာရုံရှိသော တစ်နည်း သင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စအခြင်း အရာ သို့မဟုတ် ဒုက္ခအခြင်းအရာ သို့မဟုတ် အနတ္တအခြင်းအရာလျှင် အာရုံ ရှိသော ဝေါဒါန်ဟု ရအပ်သော အမည်ရှိသော ဂေါတြဘုဉာဏ်၏ အခြားမဲ့၌ ဖလသမာပတ်၏ အစွမ်းဖြင့် နိရောဓသစ္စာ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်တည်း ဟူသော အာရုံ၌ အပ္ပနာစျာန်၏ အစွမ်းဖြင့် (= ဖိုလ်ဇောစိတ်အစဉ်၏ အစွမ်း ဖြင့်) ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ ဤဖလသမာပတ်ကို ဝင်စားရာ၌ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်ဝယ် ဖလသမာပတ်သို့ ညွတ်ကိုင်းရှိုင်းသော စိတ်ထားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် သေက္ခအရိယာသူတော်ကောင်း၏ သန္တာန်၌လည်း အရိယ ဖိုလ်ဇောသည်သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ အရိယမဂ်သည် ဖြစ်ပေါ်မလာပေ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၃၄၂။)</p> <p>[သတိ ---- အမေး။ ။ အရိယမဂ်ဉာဏ်၏ ေ့ရှသွားဖြစ်သော ဂေါတြဘု ဉာဏ်သည် နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြုသကဲ့သို့ အလားတူပင် ဤဖလသမာပတ်အရာ ၌ အရိယဖိုလ်၏ ရှေး၌ရှိသော ဝေါဒါန်ဟု ရအပ်သော အမည်ရှိသော ဂေါတြဘုဉာဏ်သည် အဘယ်ကြောင့် နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံမပြုနိုင်ပါသနည်း။ အဖြေ။ ။ အရိယဖိုလ်တရားတို့ကား သံသရာဝဋ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း နိယျာနိကတရားကောင်းတို့ မဟုတ်ကြပေ။ (အရိယမဂ်၏ အကျိုးရင်းမျှသာ ဖြစ်၏။) အရိယမဂ်တရားတို့သည်သာလျှင် သံသရာဝဋ်မှ ထွက်မြောက် ကြောင်း နိယျာနိကတရားကောင်းစင်စစ် ဖြစ်ကြ၏။ ထိုကြောင့် ဟူပေ။] (မဟာဋီ၊၂၊၅၁၈။)</p> <p>ထိုကြောင့် ဖလသမာပတ်ဟူသည် ပရမတ္ထသစ္စာအစစ် ဖြစ်ကြကုန် သော ဒုက္ခသစ္စာတရား သမုဒယသစ္စာတရားတည်းဟူသော သင်္ခါရတရားတို့ ကို ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်စသော ဉာဏ်စဉ်အတိုင်း လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ တွင်တွင်ကြီး ဝိပဿနာရှုနိုင်သော အရိယာသူတော်ကောင်းတို့သည်သာ ဝင်စားနိုင်သော သမာပတ်မျိုး ဖြစ်၏။</p> <p>အကယ်၍ အသင်သူတော်ကောင်းသည် ဘုရားဟောသည့် ရုပ်တရား နာမ်တရားတို့သည် ဘုရားရှင်သာ သိနိုင်သည်။ သာဝကတို့သည် မသိနိုင်ဟု ယုံကြည် လက်ခံထားသည်ဖြစ်အံ့၊ သိအောင်လည်း မရှုသည်ဖြစ်အံ့၊ အသင် သူတော်ကောင်းသည် ဘုရားရှင်ဟောကြားထားတော်မူသည့် (၁၁)မျိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်နေသည့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားကို မသိသေးသည် မည်၏။ တစ်နည်းဆိုရသော် ဘုရားဟောသည့် ရုပ်နာမ်မျှ ကိုပင် မသိသေးသည် မည်၏။ တစ်ဖန် အတိတ် အနာဂတ်ကိုလည်း မရှုသည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုသို့ မရှုခဲ့သော် အတိတ်အကြောင်းတရားကြောင့် ပစ္စုပ္ပန်အကျိုး တရားဖြစ်ပုံ၊ ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းတရားကြောင့် အနာဂတ်အကျိုးတရား ဖြစ်ပုံ ကိုလည်း မသိသေးသည် မည်၏။ ကြောင်း-ကျိုး ဆက်နွယ်မှု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် သဘောတရားကို မသိသေးသည် မည်၏။ သမုဒယသစ္စာကြောင့် ဒုက္ခသစ္စာ ဖြစ်ပုံကို မသိသေးသည် မည်၏။ ဖလသမာပတ်ဟူသည် ထိုကဲ့သို့ မသိမှုတွေ တစ်ပုံကြီး ထမ်းထားသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ ဝင်စား၍ ရနိုင်သော သမာပတ်မျိုးကား မဟုတ်ပေ။ သတိရှိစေ။</p> <h3>ဉာဏ်အရောင်အလင်းများအကြောင်း</h3> <p>အထက်တွင် ဉာဏ်အရောင်အလင်းများ၏ အကြောင်းကို အလျဉ်း သင့်သလို ရေးသားတင်ပြခဲ့၏။ အထူးသဖြင့် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက် သောအခါ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက်တောက်ပသော အလင်းရောင် များသည် ထွက်ပေါ်လာကြကြောင်းကို ရေးသားတင်ပြခဲ့၏။ ဤအဆိုနှင့် ပတ်သက်၍ သံသယကင်းရှင်းသွားရန်အလို့ငှာ ပညာအရောင် ဉာဏ်အရောင်များအကြောင်းကို ရေးသားတင်ပြပေအံ့။</p> <h3>အာလောကသုတ္တန်</h3> <p>ဘုရားရှင်သည် အင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော် စတုက္ကနိပါတ် အာလောကသုတ္တန် (အံ၊၁၊၄၅၆။) စသည်တို့၌ (၁) လရောင်၊ (၂) နေရောင်၊ (၃) မီးရောင်၊ (၄) ပညာရောင်ဟု အရောင်အလင်း (၄)မျိုး ရှိကြောင်းကို ဟောကြားထားတော် မူခဲ့၏။ ထို လေးမျိုးတို့တွင် ပညာရောင် ဉာဏ်ရောင် (၄)မျိုးရှိကြောင်းကို အင်္ဂုတ္တရဋီကာ (အံ၊ဋီ၊၃၊၁၇၇-၁၇၈။) ပစလာယမာနသုတ္တန်တွင် ရှင်းပြထား၏။ ယင်းအဖွင့်တို့ကို ပိုမို၍ သဘောပေါက်စေရန် မူရင်း ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ အဖွင့်တို့နှင့် ဆက်စပ်လျက် ရေးသားတင်ပြအပ်ပါသည်။</p> <h3>ပစလာယမာနသုတ္တန် ကောက်နုတ်ချက်</h3> <p><b>နော စေ တေ ဧဝံ ဝိဟရတော တံ မိဒ္ဓံ ပဟီယေထ၊ တတော တွံ မောဂ္ဂလ္လာန အာလောကသညံ မနသိ ကရေယျာသိ၊ ဒိဝါသညံ အဓိဋ္ဌဟေယျာသိ၊ ယထာ ဒိဝါ တထာ ရတ္တိံ ယထာ ရတ္တိံ တထာ ဒိဝါ၊ ဣတိ ဝိဝဋေန စေတသာ အပရိယောနဒ္ဓေန သပ္ပဘာသံ စိတ္တံ ဘာဝေယျာသိ။ ဌာနံ ခေါ ပနေတံ ဝိဇ္ဇတိ၊ ယံ တေ ဧဝံ ဝိဟရတော တံ မိဒ္ဓံ ပဟီယေထ။</b> (အံ၊၂၊၄၆၃။)</p> <p><b>ယထာ ဒိဝါ တထာ ရတ္တိန္တိ ယထာ ဒိဝါ အာလောကသညာ အဓိဋ္ဌိတာ၊ တထာ နံ ရတ္တိမ္ပိ အဓိဋ္ဌဟေယျာသိ။ ယထာ ရတ္တိံတထာ ဒိဝါတိ ယထာ စ တေ ရတ္တိံ အာလောကသညာ အဓိဋ္ဌိတာ၊ တထာ နံ ဒိဝါပိ အဓိဋ္ဌဟေယျာသိ။ သပ္ပဘာသန္တိ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏတ္ထာယ သဟောဘာသံ။</b> (အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၄။)</p> <p><b>သဟောဘာသန္တိ သဉာဏောဘာသံ။ ထိနမိဒ္ဓဝိနောဒနအာလောကောပိ ဝါ ဟောတု ကသိဏာလောကောပိ ဝါ ပရိကမ္မာလောကောပိ ဝါ၊ ဥပက္ကိလေသာလောကော ဝိယ သဗ္ဗောယံ အာလောကော ဉာဏသမုဋ္ဌာနောဝါတိ။</b> (အံ၊ဋီ၊၃၊၁၇၇-၁၇၈။)</p> <p>ချစ်သားမောဂ္ဂလ္လာန် ...ဤသို့ နေရာမှထပြီးလျှင် ရေဖြင့် မျက်စိတို့ ကို ပွတ်သပ်၍ အရပ်မျက်နှာတို့ကိုကြည့်သော နက္ခတ်တာရာတို့ကိုကြည့် သော သင့်အား ထိုမိဒ္ဓတရားသည် အကယ်၍ မကင်းပျောက်ခဲ့မူ ချစ်သား မောဂ္ဂလ္လာန် ...ထိုသို့ မကင်းပျောက်နိုင်ခြင်းကြောင့် သင်ချစ်သားသည် မိဒ္ဓတရားကို ပယ်ဖျောက်ကြောင်းဖြစ်သော အာလောကသညာ (= အလင်း ရောင်ဟူသော အမှတ်သညာ)ကို (ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်အလို့ငှာ ရှေးရှု ဆောင်ယူအပ်သော အာလောကသညာကို) နှလုံးသွင်းလေလော့။နေ့ဟူသော အမှတ်သညာကို ဆောက်တည်လေလော့ (အဓိဋ္ဌာန်လေလော့)။ နေ့အခါ၌ အာလောကသညာ (= အလင်းရောင်ဟူသော အမှတ်သညာ)ကို ဆောက် တည်ထားသကဲ့သို့ (အဓိဋ္ဌာန်ပြုထားသကဲ့သို့) ထို့အတူ ညဉ့်အခါ၌လည်း အာလောကသညာ (= အလင်းရောင်ဟူသော အမှတ်သညာ)ကို ဆောက် တည်လေလော့ (အဓိဋ္ဌာန်လေလော့)။ သင်ချစ်သားသည် ညဉ့်အခါ၌လည်း အာလောကသညာ (= အလင်းရောင်ဟူသော အမှတ်သညာ)ကို ဆောက် တည်ထားသကဲ့သို့ (အဓိဋ္ဌာန်ထားသကဲ့သို့) ထို့အတူ နေ့အခါ၌လည်း ယင်း အာလောကသညာ (= အလင်းရောင်ဟူသော အမှတ်သညာ)ကို ဆောက် တည်လေလော့ (အဓိဋ္ဌာန်လေလော့)။ ဤသို့ မိဒ္ဓကင်းစင်၍ ထက်ဝန်းကျင် မြှေးယှက်ခြင်းမရှိသော စိတ်ဖြင့် ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်အလို့ငှာ ရှေးရှုဆောင် ယူအပ်သော ဉာဏ်အရောင်အလင်းနှင့်တကွဖြစ်သော စိတ်ကို ပွားများလေလော့။ ဤသို့ ပွားများ၍နေသော သင်ချစ်သား၏ သန္တာန်၌ မိဒ္ဓတရား၏ ကင်းပျောက်ကြောင်းသည် ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ (အံ၊၂၊၄၆၃။)</p> <p>ဆိုလိုရင်းမှာ ဤသို့ဖြစ်၏ --- အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန် ကိုယ်တော်မြတ် ကြီးသည် သောတာပန် ဖြစ်တော်မူပြီး ဧဟိ-ဘိက္ခုရဟန်းလည်း ဖြစ်တော်မူ ပြီးနောက် မဂဓတိုင်း ကလ္လဝါဠပုတ္တရွာကို ဆွမ်းခံရွာအဖြစ် အမှီပြု၍ တောအုပ်တစ်ခု အတွင်း၌ ရဟန်းတရားများကို (၇)ရက်ပတ်လုံး မအိပ်မနေ အပြင်း အထန် ကြိုးစားအားထုတ်တော်မူရာ ပင်ပန်းတော်မူရှာသဖြင့် ခုနစ်ရက် မြောက်သောနေ့၌ ငိုက်မျဉ်းလျက် ထိုင်နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ဘုရားရှင်သည် ကြွလာတော်မူ၍ ပစလာယမာနသုတ္တန်ကို ဟောကြားပေးတော်မူ၏။ ထိုတွင် အထက်ပါတရားတော်မှာ အမှတ် (၆) မိဒ္ဓပယ်ဖျောက်ကြောင်းတရား ဖြစ်၏။</p> <p>ထိုအမှတ် (၆) ညွှန်ကြားချက်၌ <b>သပ္ပဘာသံ စိတ္တံ</b> = အရောင်အလင်း နှင့်တကွဖြစ်သော စိတ်ကို ပွားများရန် ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားထားတော်မူ၏။ အဋ္ဌကထာ ဋီကာများကလည်း ယင်းစိတ်ကို ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်အလို့ငှာ ရှေးရှုဆောင်ယူအပ်သော ဉာဏ်အရောင်အလင်းနှင့် တကွဖြစ်သော စိတ်ဟု ရှင်းပြထားတော်မူကြ၏။ ထိနမိဒ္ဓကို ပယ်ဖျောက်ကြောင်း အလင်းရောင် လည်း ဖြစ်၏။ ယင်းအလင်းရောင်မှာ အာလောကကသိုဏ်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ် လာသော အရောင်အလင်းလည်း ရှိ၏။ ကြွင်းသော ကသိုဏ်းတို့ကို ပွားများ ခြင်းကြောင့် အထူးသဖြင့် တေဇောကသိုဏ်းနှင့် ဩဒါတကသိုဏ်းတို့ကို ပွားများခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်းလည်း ရှိ၏။ ယင်း အာလောကကသိုဏ်း, တေဇောကသိုဏ်း, ဩဒါတကသိုဏ်းတို့ကြောင့် ဖြစ် ပေါ်လာသော အရောင်အလင်းမှာ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ကို ရရှိဖို့ရန်အတွက် အခြေခံအကြောင်းရင်း အရောင်အလင်းပင် ဖြစ်သည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၅၈ - ကြည့်ပါ။)</p> <p>ယင်း အရောင်အလင်းများကို နေ့နှင့်ည တူညီနေအောင် တစ်နေ့လုံး တစ်ညလုံး လင်းနေအောင် အဓိဋ္ဌာန်ပြုရန် ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားနေတော် မူခြင်း ဖြစ်၏။ ဤအရာ၌ အထက်တွင် တင်ပြထားသော အင်္ဂုတ္တရဋီကာ ဆရာတော်က ဉာဏ်အရောင်အလင်း (၄) မျိုး ရှိကြောင်းကို ဖွင့်ဆိုထားတော် မူ၏။</p> <h3>ဉာဏ်ရောင် (၄) မျိုး</h3> <p>၁။ <b>ထိနမိဒ္ဓဝိနောဒနအာလောက</b> = ထိနမိဒ္ဓကို ပယ်ဖျောက်တတ်သော, ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်အလို့ငှာ ပွားများထားအပ်သော, အထူးသဖြင့် အာလောကကသိုဏ်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်း၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင် အလင်း၊</p> <p>၂။ <b>ကသိဏာလောက</b> = ကောင်းစွာ ပွားများထားအပ်သော အာလောက ကသိုဏ်း၏ အရောင်အလင်းကဲ့သို့ ကောင်းစွာ ပွားများထားအပ်သော ကသိုဏ်းဘာဝနာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်း၊</p> <p>၃။ <b>ပရိကမ္မာလောက</b> = ပရိကမ္မဘာဝနာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်း၊</p> <p>၄။ <b>ဥပက္ကိလေသာလောက</b> = ဝိပဿနာဉာဏ်၏ ညစ်ညူးကြောင်း ဥပက္ကိလေသ အရောင်အလင်း၊</p> <p>ဤသို့လျှင် ဉာဏ်ရောင်လေးမျိုး ရှိ၏။ ဤ လေးမျိုးလုံးသည် ဉာဏ် ကြောင့်သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်းများတည်း။ ယင်းကဲ့ သို့သော အရောင်အလင်းကို ဖြစ်စေတတ်သောဉာဏ်နှင့် အတူယှဉ်တွဲလျက် ဖြစ်သော စိတ်ကို <b>သပ္ပဘာသံ စိတ္တံ</b> = အရောင်အလင်းနှင့်တကွ ဖြစ်သော စိတ်ဟု ဘုရားရှင်က ဟောကြားထားတော်မူ၏။ အထက်ပါ ပစလာယမာန သုတ္တန်တွင်ကား အာလောကကသိုဏ်းဘာဝနာဉာဏ် ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ဉာဏ်တို့နှင့် ယှဉ်သောစိတ်ကို အထူးရည်ညွှန်းထားတော်မူ၏။ ယင်း အရောင် အလင်းနှင့်တကွ ဖြစ်သောစိတ်ကို ပွားများရန် ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားထား တော်မူ၏။</p> <p>တစ်ဖန် အထက်ပါ ဉာဏ်ရောင် လေးမျိုးတို့တွင် <b>ပရိကမ္မာလောက</b> = ပရိကမ္မဘာဝနာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်းမှာ ---</p> <p>၁။ ဥပစာရသမာဓိ အပ္ပနာသမာဓိတို့၏ ရှေးအဖို့၌ဖြစ်သော ပရိကမ္မ၊</p> <p>၂။ အဘိညာဏ်၏ ရှေးအဖို့၌ဖြစ်သော ပရိကမ္မ၊</p> <p>၃။ အရိယမဂ်၏ ရှေးအဖို့၌ဖြစ်သော ပရိကမ္မ၊</p> <p>ဤသို့လျှင် ပရိကမ္မ သုံးမျိုးရှိ၏။</p> <p>သမထပိုင်းတွင် ပရိကမ္မသမာဓိ ဥပစာရသမာဓိ အပ္ပနာသမာဓိ = ပရိကမ္မဘာဝနာ ဥပစာရဘာဝနာ အပ္ပနာဘာဝနာဟု သမာဓိသုံးမျိုး ဘာဝနာ သုံးမျိုးရှိ၏။ ယင်း ပရိကမ္မသမာဓိကိုပင် ခဏိကသမာဓိဟူ၍ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၄၀) တွင် ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲထား၏။ ယင်းခဏိကသမာဓိမှာ ဥပစာရသမာဓိနှင့် နီးကပ်လျက်ရှိသော အဆင့်မြင့်မားသော သမာဓိ ဖြစ်၏။ ပရိကမ္မဘာဝနာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရသော ခဏိကသမာဓိတည်း။ ယင်း ပရိကမ္မဘာဝနာ ပရိကမ္မသမာဓိနှင့်ယှဉ်သော ဉာဏ်ကြောင့်လည်း အရောင် အလင်းများသည် ထွက်ပေါ်လျက်ပင် ရှိ၏။ ပရိကမ္မာလောကဟု ခေါ်ဆို၏။</p> <p>တစ်ဖန် ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်၏ အခြေခံအကြောင်းရင်းဖြစ်သော ပရိကမ္မဘာဝနာဉာဏ်ကြောင့်လည်း အရောင်အလင်းများသည် ထွက်ပေါ်လျက် ပင်ရှိ၏။ ပရိကမ္မာလောကဟုပင် ခေါ်ဆို၏။ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ဉာဏ်ကို အလိုရှိသော သူတော်ကောင်းသည် ကသိုဏ်းလျှင် အာရုံရှိသော အဘိညာဏ် ၏ အခြေခံ အကြောင်းရင်းဖြစ်သော ပါဒကစျာန်ကို ခပ်သိမ်းသော အခြင်း အရာအားဖြင့် (တစ်ဆယ့်လေးမျိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်) ဒိဗ္ဗစက္ခု အဘိညာဏ်ဉာဏ်သို့ ဘာဝနာစိတ်ကို ရှေးရှုဆောင်ယူ၍ ရနိုင်လောက်အောင် ပွားထားရ၏။ တေဇောကသိုဏ်း ဩဒါတကသိုဏ်း အာလောက ကသိုဏ်း သုံးမျိုးတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော ကသိုဏ်းကို ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ် ဖြစ် ခြင်း၏ နီးကပ်သော အကြောင်းတရားဖြစ်အောင် ပြုအပ်၏။ (ဤကသိုဏ်း သုံးမျိုးတို့တွင်လည်း အာလောကကသိုဏ်းကား ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်အတွက် အသာဆုံး အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏။) ဥပစာရစျာန်၏ အာရုံဖြစ်အောင် ပြုလုပ်၍ ကသိုဏ်းဝန်းကို တိုးပွားစေ၍ ထားအပ်၏။ ထိုသို့ တိုးပွားအောင် ပြုလုပ် ထားသော ဖြန့်ကြက်ထားသော ကသိုဏ်းအာရုံ၌ စျာန်၏အစွမ်းအားဖြင့် အပ္ပနာကို မဖြစ်စေအပ်။ စျာန်သို့ဆိုက်အောင် မပွားများထားရ။ မှန်ပေသည် ယင်းကသိုဏ်းအာရုံ၌ ဥပစာရစျာန်သို့ဆိုက်အောင် ပရိကံကို မပြုထားသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ အဘိညာဏ်၏ အစွမ်းဖြင့် အပ္ပနာစျာန်သည် မပြီးစီး မပြည့်စုံနိုင်။ အကယ်၍ ယင်းကသိုဏ်းအာရုံ၌ စျာန်၏အစွမ်းဖြင့် အပ္ပနာကို ဖြစ်စေသည် ဖြစ်အံ့။ စျာန်သို့ဆိုက်အောင် ပွားများထားသည် ဖြစ်အံ့၊ ထို ကသိုဏ်းအာရုံသည် အဘိညာဏ်ဉာဏ်၏ အခြေခံအကြောင်းရင်းဖြစ်သော ပါဒကစျာန်၏ မှီရာအာရုံသာ ဖြစ်နိုင်၏။ အဘိညာဏ်ဉာဏ်သို့ ရောက်ကြောင်း ပရိကံ၏ မှီရာ အာရုံ မဖြစ်နိုင်။ ဤကား အပြစ်တည်း။ ထို့ကြောင့် ထို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ထို အာလောကကသိုဏ်းကိုလည်းကောင်း, တေဇောကသိုဏ်း ဩဒါတကသိုဏ်းတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော ကသိုဏ်းကို လည်းကောင်း အဘိညာဏ်၏အခြေခံ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ၏ ဥပစာရနယ်မြေဟူသော ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်၏ ဥပစာရသမာဓိသို့ဆိုက်အောင် ပွားများလျက် ယင်း ကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အလိုရှိသလောက် ဖြန့်ကြက် ထားပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၅၈။ မဟာဋီ၊၂၊၆၂။)</p> <p><b>ဝဍ္ဎိတဋ္ဌာနဿ အန္တောယေဝ ရူပဂတံ ပဿိတဗ္ဗံ။ ရူပဂတံ ပဿတော ပနဿ ပရိကမ္မဿ ဝါရော အတိက္ကမတိ။ တတော အာလောကော အန္တရဓာယတိ။ တသ္မိံ အန္တရဟိတေ ရူပဂတမ္ပိ န ဒိဿတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၅၈။)</p> <p><b>ပရိကမ္မဿ ဝါရော အတိက္ကမတီတိ ဣဓ ပရိကမ္မံ နာမ ယထာဝုတ္တကသိဏာရမ္မဏံ ဥပစာရဇ္ဈာနံ၊ တံ ရူပဂတံ ပဿတော န ပဝတ္တတိ။ ကသိဏာလောကဝသေန စ ရူပဂတဒဿနံ၊ ကသိဏာလောကော စ ပရိကမ္မဝသေနာတိ တဒုဘယမ္ပိ ပရိကမ္မဿ အပ္ပဝတ္တိယာ န ဟောတိ။ တေနာဟ တတော အာလောကော အန္တရဓာယတိ၊ တသ္မိံအန္တရဟိတေ ရူပဂတမ္ပိ န ဒိဿတီတိ။</b></p> <p><b>ရူပဂတံ ပဿတော ပရိကမ္မဿ ဝါရော အတိက္ကမတိ၊ ပရိကမ္မမတိက္ကန္တဿ ကသိဏာရမ္မဏံ ဉာဏံ န ဟောတီတိ ရူပဂတံ န ဒိဿတိ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၆၂။)</p> <p>စတုတ္ထစျာန်၏ ဥပစာရသမာဓိကား (= ဥပစာရစျာန်ကား) ဤအရာ၌ အလွန်ကြည်လင်တောက်ပနေသော ကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အာရုံပြု၏။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ယင်းဥပစာရဘုံ၌ ရပ်တည်၍ ကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကို တိုးပွားအောင် ပြုလုပ်ရ၏။ အထူးသဖြင့်အာလောကကသိုဏ်း ပဋိဘာဂနိမိတ်ကို တိုးပွားအောင် ပြုလုပ်ရ၏။ ယင်းသို့ တိုးပွားအောင် ပြုလုပ်ထားသော ကသိုဏ်းဝန်းပြန့်နှံ့ရာအရပ်၏ အတွင်း၌သာလျှင် တည်ရှိသော ရူပါရုံကို ရှုကြည့်အပ်၏။ ကသိုဏ်းဝန်းလင်းရောင်ခြည်ကို ဖြန့်ကြက်ထားရာ အရပ်၏ ပြင်ပ၌ တည်ရှိသော ရူပါရုံကို ရှုကြည့်သော ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ် အား ပရိကံ၏ ဝါရသည် ကျော်လွန်သွား၏။ ဤကား အပြစ်တည်း။ ဤ၌ ပရိကံမည်သည် အာလောကကသိုဏ်း သို့မဟုတ် တေဇောကသိုဏ်း သို့မဟုတ် ဩဒါတကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ်လျှင် တည်ရာအာရုံရှိသော စတုတ္ထ စျာန်၏ ဥပစာရသမာဓိ (= ဥပစာရစျာန်)တည်း။ ထိုဥပစာရစျာန် ဥပစာရ သမာဓိသည်လည်း ထိုကသိုဏ်းလင်းရောင်ခြည်၏ ပြင်ပ၌ တည်ရှိသော ရူပါရုံကို ကြည့်ရှုသောပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ မဖြစ်နိုင်။ ဗဟိဒ္ဓအာရုံအမျိုးမျိုးသို့ စိတ်ပျံ့လွင့်သွားသောကြောင့်တည်း။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ကသိုဏ်း လင်းရောင်ခြည် စွမ်းအင်ကြောင့်သာလျှင် ရူပါရုံအမျိုးမျိုးကို ရှုမြင်ရခြင်း ဖြစ်၏။ ကသိုဏ်းလင်းရောင်ခြည် (= <b>ကသိဏာလောက</b>) ဟူသည်မှာလည်း အဘိညာဏ်၏အခြေခံ ပရိကံကြောင့်သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်လာရ၏။ ထို့ကြောင့် <b>ကသိဏာလောက</b>နှင့် ဥပစာရစျာန် နှစ်ပါးစုံသည်လည်း ပရိကံ၏ မဖြစ်ခြင်းကြောင့် (= ပရိကံဝါရကို ကျော်လွှားသွားခြင်းကြောင့်) မဖြစ်နိုင်တော့ပေ။ ထိုသို့ ပရိကံ၏ဝါရကို ကျော်လွန်သွားခြင်းကြောင့် အာလောက (= လင်းရောင် ခြည်)သည်လည်း ကွယ်ပျောက်သွား၏။ ထိုအာလောက (= အလင်းရောင်) သည် ကွယ်ပျောက်သွားခဲ့သည်ရှိသော် ရူပါရုံအမျိုးမျိုးသည်လည်း မထင် ဖြစ်လာတော့၏။ အာလောက (= လင်းရောင်ခြည်)၏ ပြင်ပ၌ တည်ရှိသော ရူပါရုံကို ရှုကြည့်သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အား ပရိကံ၏ဝါရသည် ကျော်လွန်သွား၏။ ပရိကံ၏ဝါရကို ကျော်လွန်သွားသော ပုဂ္ဂိုလ်၏သန္တာန်၌ ကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ်လျှင် အာရုံရှိသော ဉာဏ်သည် မဖြစ်နိုင်တော့ပေ။ ထို့ကြောင့် ရူပါရုံအမျိုးမျိုးသည် မထင်လာခြင်းဖြစ်၏။ (ကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ်လျှင် တည်ရာအာရုံရှိသော ဉာဏ်မဖြစ်သောကြောင့် ဉာဏ်ကြောင့်ဖြစ်သော လင်းရောင်ခြည်လည်း ကွယ်သွား၏။ လင်းရောင်ခြည် မရှိသဖြင့် ရူပါရုံ အမျိုးမျိုးကို မတွေ့ခြင်းဖြစ်သည်။) (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၅၈။ မဟာဋီ၊၂၊၆၂။)</p> <p><b>အထာနေန ပုနပ္ပုနံ ပါဒကဇ္ဈာနမေဝ ပဝိသိတွာ တတော ဝုဋ္ဌာယ အာလောကော ဖရိတဗ္ဗော။ ဧဝံ အနုက္ကမေန အာလောကော ထာမဂတော ဟောတီတိ ဧတ္ထ အာလောကော ဟောတူတိ ယတ္တကံ ဌာနံ ပရိစ္ဆိန္ဒတိ၊ တတ္ထ အာလောကော တိဋ္ဌတိယေဝ။ ဒိဝသမ္ပိ နိသီဒိတွာ ပဿတော ရူပဒဿနံ ဟောတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၅၈။)</p> <p>ထိုသို့ မထင်လတ်သော် ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် အဘိညာဏ်ဉာဏ်၏ အခြေခံအကြောင်းရင်းဖြစ်သော စတုတ္ထစျာန် ဟူသော ပါဒကစျာန်ကိုသာလျှင် ဝင်စားပါ။ ဝင်စားပြီးနောက် ထိုပါဒကစျာန် မှ ထ၍ အာလောက (= အလင်းရောင်)ကို ဖြန့်ကြက်ပါ။ (အာလောက ကသိုဏ်းဝန်းကို ဖြန့်ကြက်ပါက အာလောက = အလင်းရောင်ကို ဖြန့်ကြက်မှု လည်း တစ်ပါတည်း ပြီးစီးသွား၏ဟု မှတ်ပါ။ တေဇောကသိုဏ်း ဩဒါတ ကသိုဏ်းတို့၌လည်း နည်းတူပင်တည်း။)</p> <p><b>ယတ္တကံ ဌာနံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ကသိဏံ ဝဍ္ဎိတံ၊ ထာမဂတဿ အာလောကဿ တတ္တကံ ဖရိတွာ အဝဋ္ဌာနံ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၆၂။)</p> <p>အကြင်မျှလောက်သော အရပ်သို့တိုင်အောင် ပိုင်းခြား၍ ကသိုဏ်းဝန်း ကို တိုးပွားအောင် ပြုလုပ်ထား၏။ ဖြန့်ကြက်ထား၏။ ထိုမျှလောက် ပိုင်းခြား ထားသမျှ အရပ်သို့တိုင်အောင် စွမ်းအင် ပြည့်ပြည့်ဝဝဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အာလောက (= လင်းရောင်ခြည်)သည် တည်နေပေ၏။ (မဟာဋီ၊၂၊၆၂။)</p> <p>ဤသို့သောနည်းဖြင့် အစဉ်အတိုင်း ကျင့်ခဲ့သော် အာလောက (= လင်းရောင်ခြည်)သည် စွမ်းအင်ပြည့်ဝလာ၏။ မြဲမြံခြင်းသို့ ရောက်ရှိလာ၏။ ကာလ မြင့်ရှည် တည်လာ၏။ ဤ၌ အစဉ်အတိုင်း ကျင့်ခြင်းဟူသည် ဤသို့ တည်း။ အဘိညာဏ်ဉာဏ်၏ အခြေခံအကြောင်းရင်းဖြစ်သော ပါဒကစျာန် ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ဝင်စား၍ ထိုထို ပါဒကစျာန်မှ ထ၍ အမြဲမပြတ် အာလောက (= လင်းရောင်ခြည်)ကို ပြန့်အောင် ဖြန့်ကြက်သည်၏ အစွမ်းဖြင့် အာလောက (= လင်းရောင်ခြည်)သည် စွမ်းအင်ပြည့်ဝလာ၏။ မြဲမြံခြင်းသို့ ရောက်ရှိလာ၏။ ကာလမြင့်ရှည် တည်လာ၏။ ထိုအခါဝယ် ..</p> <p>ဤမျှသောအရပ်၌ <b>အာလောက</b> (= အလင်းရောင်)သည် ဖြစ်စေသော်</p> <p>ဤသို့လျှင် အကြင်မျှလောက်သော အရပ်ကို ပိုင်းခြားထား၏။ ပိုင်းခြား လျက် အဓိဋ္ဌာန်ပြုထား၏။ ထိုပိုင်းခြားထားသောအရပ်၌ (= ပိုင်းခြားလျက် အဓိဋ္ဌာန်ပြုထားသော အရပ်၌) အာလောက (= အလင်းရောင်)သည် တည်ရှိနေသည်သာလျှင်ကတည်း။ တစ်နေ့ပတ်လုံးသော်လည်း ထိုင်နေ၍ ကြည့်ရှုနေသော ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ရ ပုဂ္ဂိုလ်အား ရူပါရုံ အမျိုးမျိုးကို မြင်ခြင်းသည် ဖြစ်ပေါ်နေသည်သာလျှင်ကတည်း။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၅၈။)</p> <p><b>ဧဝံ အနုက္ကမေနာတိ ပုနပ္ပုနံ ပါဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ တတော တတော ဝုဋ္ဌာယ အဘိဏှံ အာလောကဿ ဖရဏဝသေန အာလောကော ထာမဂတော ဟောတိ စိရဋ္ဌာယီ။ တထာ စ သတိ တတ္ထ သုစိရမ္ပိ ရူပဂတံ ပဿတေဝ။ တေန ဝုတ္တံ ဧတ္ထ အာလောကော။ ပ ။ ဟောတီတိ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၆၂။)</p> <p>ဤသို့သောနည်းဖြင့် အစဉ်အတိုင်းကျင့်ခဲ့သော်ဟူသည် ဤသို့တည်း။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အဘိညာဏ်ဉာဏ်၏ အခြေခံအကြောင်းရင်း ဖြစ်သော ပါဒကစျာန်ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ဝင်စား၍ [ပထဝီမှသည် ဩဒါတကသိုဏ်းသို့တိုင်အောင်သော ကသိုဏ်း (၈)ပါးတို့တွင် ကသိုဏ်း တစ်ပါးတစ်ပါး၌ သမာပတ် (၈)ပါးစီပေါက်အောင် တစ်ဆယ့်လေးမျိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် စျာန်ကိုဝင်စား၍ တစ်ဖန် အထူး သဖြင့် အာလောကကသိုဏ်းလျှင်အာရုံရှိသော စတုတ္ထစျာန်ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ်ဝင်စား၍] အဘိညာဏ်၏ အခြေခံအကြောင်းရင်းဖြစ်သော ထိုထို ပါဒကစျာန်မှ ထ၍ အမြဲမပြတ် အာလောက (= အလင်းရောင်)ကို ပြန့်အောင် ဖြန့်ကြက်သည်၏ အစွမ်းဖြင့် အာလောက (= အလင်းရောင်)သည် စွမ်းအင် ပြည့်ဝလာ၏၊ မြဲမြံ ခိုင်ခံ့လာ၏၊ မြင့်ရှည်စွာ တည်တံ့လာ၏။ ယင်းသို့ တည်တံ့နေသော အလင်းရောင်ကို အာရုံယူကာ တစ်ဖန် စတုတ္ထစျာန်၏ ဥပစာရ သမာဓိသို့ ဆိုက်အောင် လျင်လျင်မြန်မြန် သမာဓိကို ထူထောင်ထားပါ။ ထိုအခါ အလင်းရောင်မှာ တည်တံ့ရုံတွင်မက ပိုမို၍ တောက်ပလာမည်ဖြစ် သည်။ ထိုကဲ့သို့ ဖြစ်သော်တမူကား ထိုအာလောက (= အလင်းရောင်) ပျံ့နှံ့ရာအရပ်၌ တည်ရှိနေသော ရူပါရုံကို ကြာမြင့်စွာသော်လည်း ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်သည် တွေ့မြင်နေရသည်သာလျှင် ဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့် အထက်ပါ စကားရပ်ကို အဋ္ဌကထာဆရာတော်က ဖွင့်ဆိုသွားတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ (မဟာဋီ၊၂၊၆၂။)</p> <p>ဤ <b>အာလောက</b> (= အရောင်အလင်း)ကား အဘိညာဏ်ဉာဏ်၏ ရှေးအဖို့၌ဖြစ်သော <b>ပရိကမ္မာလောက</b>တည်း။</p> <p>တစ်ဖန် အရိယမဂ်၏ ရှေးအဖို့၌ဖြစ်သော <b>ပရိကမ္မာလောက</b>လည်း ရှိသေး၏။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၃၀၈။) အနုလောမဉာဏကထာတွင် အရိယမဂ်၏ ရှေးအဖို့၌ဖြစ်သော မဂ္ဂဝီထိ၌ အကျုံးဝင်သော ပရိကံ-ဥပစာ-အနုလုံ အမည်ရသော ကာမာဝစရဇော သုံးမျိုးကိုလည်း အရိယမဂ်ဉာဏ်၏ ပရိကံအရာ၌ တည်သောကြောင့်, အရိယမဂ်ဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ပြုပြင် ပေးတတ်သောကြောင့် ပရိကမ္မ = ပရိကံဟူ၍လည်း ခေါ်ဆိုသင့်ကြောင်း ဖွင့်ဆိုထား၏။ ယင်း ပရိကံ အမည်ရသော ဝိပဿနာဉာဏ်ကြောင့်လည်း လင်းရောင်ခြည်များသည် ဖြစ်ပေါ်လာကြသည်သာ ဖြစ်၏။ အကြောင်းမူ အဓိစိတ္တ အမည်ရသော လွန်မြတ်သော သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာ ဘာဝနာစိတ်သည် လင်းရောင်ခြည်ကို ဖြစ်စေနိုင်သော စွမ်းအား ရှိသောကြောင့်တည်း။ အဋ္ဌကထာကြီးများက အဓိစိတ္တသုတ္တန်ဟူ၍ ခေါ်ဝေါ် သုံးစွဲထားသော အောက်ပါ နိမိတ္တသုတ္တန်ကောက်နုတ်ချက်ကို ဖတ်ရှုကြည့်ပါ။</p> <h3>နိမိတ္တသုတ္တန် ကောက်နုတ်ချက်</h3> <p><b>ယတော စ ခေါ ဘိက္ခဝေ အဓိစိတ္တမနုယုတ္တော ဘိက္ခု ကာလေန ကာလံ သမာဓိနိမိတ္တံ မနသိကရောတိ၊ ကာလေန ကာလံ ပဂ္ဂဟနိမိတ္တံ မနသိကရောတိ၊ ကာလေန ကာလံ ဥပေက္ခာနိမိတ္တံ မနသိကရောတိ။ တံ ဟောတိ စိတ္တံ မုဒဉ္စ္စ ကမ္မနိယဉ္စပဘဿရဉ္စ္စ၊ န စ ပဘင်္ဂု။ သမ္မာသမာဓိယတိ အာသဝါနံ ခယာယ။</b> (အံ၊၁၊၂၅၈။)</p> <p><b>အဓိစိတ္တန္တိ သမထဝိပဿနာစိတ္တံ။</b> (အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၇။)</p> <p><b>ဧကာဒသမေပိ အဓိစိတ္တံ သမထဝိပဿနာစိတ္တမေဝ။</b> (အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၈၊၊)</p> <p><b>ပဘဿရန္တိ ပဏ္ဍရံ ပရိသုဒ္ဓံ။</b> (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၅။)</p> <p><b>ပရိသုဒ္ဓေတိအာဒီသု ပန ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိဘာဝေန ပရိသုဒ္ဓေ။ ပရိသုဒ္ဓတ္တာယေဝ ပရိယောဒါတေ၊ ပဘဿရေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၅။)</p> <p><b>ပဘဿရန္တိ ပရိယောဒါတံ သဘာဝပရိသုဒ္ဓဋ္ဌေန။</b> (အံ၊ဋီ၊၁၊၉၉။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ...အကြင်အခါ၌ကား <b>အဓိစိတ္တ</b> အမည်ရသော လွန်မြတ်သော သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်ကို ပွားများအားထုတ် သော ယောဂါဝစရရဟန်းသည် ရံဖန်ရံခါ သမာဓိဖြစ်ကြောင်းနိမိတ်ကို = သမာဓိဖြစ်ကြောင်းတရားကို နှလုံးသွင်း၏။ ရံဖန်ရံခါ ဝီရိယဖြစ်ကြောင်း နိမိတ်ကို = ဝီရိယဖြစ်ကြောင်းတရားကို နှလုံးသွင်း၏။ ရံဖန်ရံခါ ဥပေက္ခာ ဖြစ်ကြောင်း နိမိတ်ကို = ဥပေက္ခာဖြစ်ကြောင်းတရားကို နှလုံးသွင်း၏။ ထိုသို့ နှလုံးသွင်းသော ထိုရဟန်း၏စိတ်သည် ပျော့ပျောင်းနူးညံ့မှုလည်း ဖြစ်လာ၏။ ထိုထို သမထဘာဝနာမှု ဝိပဿနာဘာဝနာမှု၌ သင့်လျော်မှု ခံ့ညားမှုလည်း ဖြစ်လာ၏။ အရောင် ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် ထွက်ခြင်းသည်လည်း ဖြစ်လာ၏။ ပျက်စီးခြင်းသဘောလည်း မရှိ၊ အာသဝေါတရားတို့ကုန်ရန် ကောင်းစွာ တည်ကြည်နေပေ၏။ (အံ၊၁၊၂၅၈။)</p> <p>အဋ္ဌကထာကြီးများ၌ ပရိသုဒ္ဓ-ပရိယောဒါတ-ပဘဿရ ဟူသော စကားလုံးများကို လှည့်လည်၍ ပရိယာယ်တူ အဓိပ္ပါယ်တူ ဖွင့်ဆိုထားတော်မူ ကြ၏။ ပြည်ဆရာတော်ဘုရားကြီးကလည်း မိမိ၏ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်နိဿယ တတိယတွဲ စာမျက်နှာ (၁၂)တွင် <b>ပဘဿရေ</b> = ပြိုးပြိုးပြက် အရောင်ရှိလတ်သော် ဟု ပဘဿရ စကားလုံးကို ဘာသာပြန်ဆိုထားတော်မူ၏။</p> <p>ဤကား အဆင့်မြင့်မားနေသော သမထဘာဝနာစိတ်နှင့် ဝိပဿနာ ဘာဝနာစိတ်တို့ကြောင့် ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက်တောက်ပသော အရောင်အလင်းများ ထွက်ပေါ်လာနိုင်ကြောင်း ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာ အဆိုအမိန့်တို့ ဖြစ်ကြ၏။ <b>သဗ္ဗောယံ အာလောကော ဉာဏသမုဋ္ဌာနောဝ</b> = ဤအရောင်အားလုံးသည် ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင် အလင်းသာ ဖြစ်၏။ (အံ၊ဋီ၊၃၊၁၇၈။) ဟူသော ဋီကာအဖွင့်နှင့်အညီ အားလုံး ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဉာဏ်ရောင်များသာ ဖြစ်ကြ၏။</p> <h3>ဉာဏ်ရောင်ဟူသည်မှာ</h3> <p>ဉာဏ်အရောင်အလင်းဟူသည်မှာ မည်ကဲ့သို့သော အရာပါနည်းဟု ဆန်းစစ်ရန် ရှိလာပြန်၏။ ဤမေးခွန်း၏ အဖြေကို ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋီကာ ဒုတိယတွဲ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ခန်း ဥပက္ကိလေသာအပိုင်းတွင် ရှင်းပြထား၏။ ထို ရှင်းလင်းချက်များမှာ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ကြောင့် ထွက်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်းကို ရှင်းလင်းတင်ပြထားသော စကားရပ်များ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်း စကားရပ်များကို ဋီကာဆရာတော်သည် လက္ခဏာဟာရနေတ္တိနည်းအားဖြင့် ဖွင့်ဆို ရေးသားသွားတော်မူသည်ဟု မှတ်ပါ။ ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သွား သော အရောင်အလင်းချင်း တူညီ၍ ဥပက္ကိလေသာလောက၌ ထိနမိဒ္ဓဝိနောဒနအာလောက ကသိဏာလောက ပရိကမ္မာလောကတို့ကို စုပေါင်း၍ လက္ခဏာဟာရနေတ္တိနည်းအရ ဖွင့်ဆိုသွားတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ ယင်းအရောင် အလင်း လေးမျိုးလုံးသည် ဉာဏ်ကြောင့်သာ ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင် အလင်းများ ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ အဆင့်မြင့်မားနေသော သမထဘာဝနာ စိတ်နှင့် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ် အားလုံးတို့ကြောင့် <b>ပဘဿရ</b> = ပြိုးပြိုး ပြက်ပြက် တလက်လက်တောက်ပသော လင်းရောင်ခြည်များ ထွက်ပေါ်လာ ကြောင်း ဘုရားဟောဒေသနာကိုလည်း သတိပြုပါ။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋီကာ၏ ရှင်းလင်းချက်မှာ ဤသို့ဖြစ်၏။</p> <p><b>ဝိပဿနောဘာသောတိ ဝိပဿနာစိတ္တသမုဋ္ဌိတံ သသန္တတိပတိတံ ဥတုသမုဋ္ဌာနဉ္စ ဘာသုရံ ရူပံ။ တတ္ထ ဝိပဿနာစိတ္တသမုဋ္ဌိတံ ယောဂိနော သရီရဋ္ဌမေဝ ပဘဿရံ ဟုတွာ တိဋ္ဌတိ၊ ဣတရံ သရီရံ မုဉ္စိတွာ ဉာဏာနုဘာဝါနုရူပံ သမန္တတော ပတ္ထရတိ၊ တံ တေဿဝ ပညာယတိ၊ တေန ဖုဋ္ဌောကာသေ ရူပဂတမ္ပိ ပဿတိ၊ ပဿန္တော စ စက္ခုဝိညာဏေန ပဿတိ၊ ဥဒါဟု မနောဝိညာဏေနာတိ ဝီမံသိတဗ္ဗန္တိ ဝဒန္တိ။ ဒိဗ္ဗစက္ခုလာဘိနော ဝိယ တံ မနောဝိညာဏဝိညေယျမေဝါတိ ဝုတ္တံ (ယုတ္တံ) ဝိယ ဒိဿတီတိ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၄၂၈-၄၂၉။)</p> <p>ဝိပဿနောဘာသ = ဝိပဿနာဉာဏ်အရောင်အလင်းဟူသည် ---</p> <p>၁။ ဝိပဿနာစိတ်ကြောင့်ဖြစ်သော စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင် တည်ရှိသော, အလွန်တောက်ပသော ဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ) ၏ အရောင်အလင်းနှင့် ---</p> <p>၂။ မိမိသန္တာန်၌ ကျရောက်လျက်ရှိသော (ယင်း စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော တေဇောဓာတ်) ဥတုကြောင့်ဖြစ်သော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော, အလွန်တောက်ပသော ဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ) ၏ အရောင်အလင်းတည်း။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၂၈-၄၂၉။)</p> <p>ရှင်းလင်းချက် --- နှလုံးအိမ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဟဒယဝတ္ထုရုပ် ကို မှီ၍ဖြစ်နေသော စိတ်တိုင်း စိတ်တိုင်းသည် မိမိ၏ဖြစ်ဆဲ ဥပါဒ်ကာလ၌ ပင်လျှင် ဩဇာလျှင် ရှစ်ခုမြောက်ရှိသော စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့ကို တစ်နည်း ရုပ်ကလာပ်တို့ကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ စိတ်တစ်လုံး တစ်လုံးသည် စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်ပေါင်းများစွာကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ ဟဒယဝတ္ထုကို မှီ၍ဖြစ်နေသော စိတ္တက္ခဏတိုင်း စိတ္တက္ခဏတိုင်းသည် ဖြစ်ဆဲ ဥပါဒ်ကာလ၌ပင်လျှင် ယင်း စိတ္တဇရုပ်များကို ဖြစ်စေနိုင်သည်ချည်းသာ ဖြစ်၏။ ယင်း စိတ္တဇရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုကို ဓာတ်ခွဲကြည့်ပါက ပထဝီ အာပေါ တေဇော ဝါယော ဝဏ္ဏ ဂန္ဓ ရသ ဩဇာဟု ရုပ်သဘောတရား ရှစ်မျိုးစီ အသီးအသီးရှိ၏။ စိတ်ကြောင့် ဖြစ်သောကြောင့် စိတ္တဇ၊ ဩဇာလျှင် ရှစ်ခုမြောက်ရှိသောကြောင့် ဩဇဋ္ဌမက၊ နှစ်ရပ်ပေါင်းသော် စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ဟု ခေါ်ဆို၏။ ယင်းရုပ် ရှစ်မျိုးတို့တွင် ပါဝင်သော ဝဏ္ဏဓာတ်ဟုခေါ်ဆိုသော ရူပါရုံမှာ (သမထဘာဝနာစိတ်) ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်ကြောင့် ဖြစ်သော ရုပ်ကလာပ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော ရူပါရုံဖြစ်ခဲ့လျှင် <b>ဘာသုရရူပ</b> (= အလွန်တောက်ပသော ရူပါရုံ) ဖြစ်၏။</p> <p>(မှတ်ချက် --- ပဋိသန္ဓေစိတ်က ရုပ်ကို မဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း အဆိုအမိန့် မှာလည်း တူညီလျက် ရှိ၏။ စုတိစိတ်တို့တွင် ရဟန္တာအရှင်မြတ်တို့၏ စုတိစိတ်တော်မှာ ရုပ်ကိုမဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း အဆိုအမိန့်မှာလည်း တူညီလျက် ပင်ရှိ၏။ ကျန်စုတိစိတ်များက စိတ္တဇရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင် မဖြစ်နိုင်ဟူသော အချက်နှင့် ပတ်သက်၍ကား ကျမ်းဂန်များ၌ အချီအချ စကားများလျက် ရှိ၏။)</p> <p>ယင်းဘာသုရရူပ (= တောက်ပသော ရူပါရုံ)မှာ စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တိုင်း တွင် ပါဝင်သဖြင့် စိတ္တဇရုပ်ကလာပ် အရေအတွက် များလျှင်များသလို တောက်ပသော ရူပါရုံ အရေအတွက်မှာလည်း များသည်သာ ဖြစ်၏။ ယင်း ရူပါရုံတို့၏ တောက်ပမှုမှာလည်း ဉာဏ်၏အာနုဘော်အားလျော်စွာသာလျှင် တောက်ပ၏။ ဉာဏ်၏အာနုဘော်က ကြီးမားလျှင်ကြီးမားသလို တောက်ပ၍ ဉာဏ်၏အာနုဘော်က သေးလျှင်သေးသလို လျော့၍ တောက်ပ၏။ သမထ ဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့၌ ထိုထိုသမထအာရုံ ဝိပဿနာအာရုံ တို့ကို အာရုံပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော (သမထဘာဝနာစိတ်) ဝိပဿနာ ဘာဝနာစိတ်တို့နှင့် အတူယှဉ်တွဲဖြစ်ကြသော နာမ်တရားစုတို့မှာ ယေဘုယျအား ဖြင့် (၃၄)လုံးခန့် ရှိ၏။</p> <p>၁။ ပထမစျာန်၌ စျာန်နာမ်တရား (၃၄)<br>၂။ ဒုတိယစျာန်၌ စျာန်နာမ်တရား (၃၂)<br>၃။ တတိယစျာန်၌ စျာန်နာမ်တရား (၃၁)<br>၄။ စတုတ္ထစျာန်၌ စျာန်နာမ်တရား (၃၁)<br>၅။ ကရုဏာစျာန်၌ ကရုဏာထပ်တိုးသဖြင့် စျာန်နာမ်တရား (၃၅^၃၃^ ၃၂)<br>၆။ မုဒိတာစျာန်၌ မုဒိတာထပ်တိုးသဖြင့် စျာန်နာမ်တရား (၃၅^၃၃^၃၂)<br>၇။ ဝိပဿနာစိတ်တို့၌ ဉာဏ်-ပီတိ ယှဉ်-မယှဉ်သို့လိုက်၍ နာမ်တရား (၃၄^၃၃^၃၃^၃၂) အသီးအသီး ရှိ၏။</p> <p>ယင်းနာမ်တရားစုတို့တွင် (ယေဘုယျအားဖြင့်) ပညိန္ဒြေစေတသိက်ဟု ခေါ်ဆိုသော ဉာဏ် (= ပညာ)လည်းပါဝင်၏။ ယင်းဉာဏ်၏ အာနုဘော်က ကြီးမားလျှင် ကြီးမားသလို ဉာဏ်၏ အာနုဘော်က သေးလျှင် သေးသလို ရူပါရုံမှာ တောက်ပသည် ဟူလိုသည်။</p> <p>တစ်ဖန် ယင်း စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်တိုင်းတွင် တေဇောဓာတ် လည်း ပါဝင်လျက် ရှိ၏။ ဥတုဟု ခေါ်ဆို၏။ ယင်းတေဇောဓာတ် (= ဥတု)က လည်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်များကို ဖြစ်စေပြန်၏။ (သမထဘာဝနာစိတ်) ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့က အာနုဘော်ကြီးလျှင် ကြီးသလို စိတ္တဇရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော တစ်ခုသော တေဇောဓာတ် (= ဥတု)သည် မိမိ၏ ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိခိုက်၌ ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်ပေါင်းများစွာကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ ယင်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ် ကလာပ်တိုင်းတွင်ပါဝင်သော ဝဏ္ဏခေါ် ရူပါရုံကလည်း <b>ဘာသုရရူပ</b> (= အလွန် တောက်ပသော ရူပါရုံ) ပင် ဖြစ်၏။ ယင်းရူပါရုံ၏ တောက်ပမှုမှာလည်း ဉာဏ်၏ အာနုဘော်က ကြီးလျှင်ကြီးသလို သေးလျှင်သေးသလိုပင် တောက်ပ ၏။ ယင်းဥတုဇရုပ်တို့ကို <b>သသန္တတိပတိတ ဥတုသမုဋ္ဌာန</b> = မိမိ၏ ရုပ်သန္တတိ အစဉ်၌ ကျရောက်လျက်ရှိသော ဥတုဇရုပ်များ ဥတုသမုဋ္ဌာန်ရုပ်များဟု မဟာဋီကာဆရာတော်က ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲထားပေသည်။</p> <p>[မှတ်ချက် ---- <b>သသန္တတိပတိတ ဥတုသမုဋ္ဌာန</b> = မိမိ၏ ရုပ်သန္တတိ အစဉ်၌ ကျရောက်လျက်ရှိသော ဥတုသမုဋ္ဌာန်ရုပ်ဟု ဆိုသဖြင့် မိမိ၏ ရုပ်သန္တတိအစဉ်၌ပင် ကျရောက်ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသော ကမ္မဇရုပ်ကလာပ် တို့တွင် တည်ရှိသော ကမ္မဇတေဇောဓာတ်, အာဟာရဇရုပ်ကလာပ်တို့တွင် တည်ရှိသော အာဟာရဇတေဇောဓာတ်ဟူသော တေဇောဓာတ် (= ဥတု) တို့ကြောင့်ဖြစ်သော ဥတုဇရုပ်များလည်း ပါဝင်နိုင်သည်ဟုကား မယူဆ ပါနှင့်၊ (သမထဘာဝနာစိတ်)ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့နှင့်ဆိုင်သော ဥတု သမုဋ္ဌာန်ရုပ်တို့ကိုသာ ပြဆိုရာအပိုင်းဖြစ်သောကြောင့် စိတ္တဇတေဇော ဓာတ် ဥတုကြောင့်ဖြစ်သော ဥတုသမုဋ္ဌာန်ရုပ်တို့ကိုသာ ဤ၌ ဆိုလိုရင်း ဖြစ်သည်ဟု မှတ်ပါ။ ယင်းသို့ဖြစ်လျှင် ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ ပါဝင်သော ရူပါရုံ, ကမ္မဇတေဇောဓာတ်ကြောင့်ဖြစ်သော ဥတုဇရုပ်တို့တွင်ပါဝင်သော ရူပါရုံတို့သည်လည်း မတောက်ပတော့ပြီလောဟု မေးရန် ရှိလာပြန်၏။ ဤအပိုင်းကား အတိတ်ကံနှင့်သာ သက်ဆိုင်၏။ သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့နှင့် မသက်ဆိုင်ပေ။ ပဘာဝတီ၏ သန္တာန်၌ အတိတ်ကံ၏ စွမ်းအင်သတ္တိကြောင့် ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါများ ထွန်းလင်း တောက်ပသကဲ့သို့ မှတ်ပါ။ သို့သော် ခန္ဓာအိမ်တစ်ခု အတွင်းဝယ် ဆန်မှုန့် နှင့် နနွင်းမှုန့်ကို သမအောင် ရောနှောထားသကဲ့သို့ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုနှင့် ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုတို့ အလွန် ပွတ်ချုပ်ထိခိုက်ကာ ေ့ရှနှင့်နောက် ဆက်စပ် လျက် အဆက်မပြတ် အထပ်ထပ် ဖြစ်နေရာဝယ် အိမ်တစ်အိမ်ကို ပြင်းထန် စွာ မီးစွဲလောင်ပါက ပွတ်ချုပ်ထိခိုက်လျက် နီးကပ်စွာ တည်နေသော အခြားတစ်အိမ်သို့လည်း ကူးစက်၍ လောင်တတ်သကဲ့သို့ သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်သော စိတ္တဇရုပ်တို့၏ ရူပါရုံ, ထိုမှ ထပ်ဆင့်ဖြစ်ပွားလာသော ဥတုဇရုပ်တို့၏ ရူပါရုံအရောင်တို့က အလွန် တောက်ပလာသော် အခြားသော ကမ္မဇ, စိတ္တဇ, ဥတုဇ, အာဟာရဇ ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ရူပါရုံအရောင်တို့မှာလည်း ရောနှော၍ တောက်ပနေသည် သာ ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အနေဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်၏ အတွင်းအပြင် ဝန်းကျင်ပတ်ချာ အရပ် (၁၀)မျက်နှာ၌ အရောင်အလင်းများကို တွေ့ရှိနေခြင်း ဖြစ်သည်။ ယင်း လင်းရောင်ခြည်ကို ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် ဓာတ်မခွဲနိုင်မီ ထိုကဲ့သို့ တွေ့ရှိရခြင်းသာ ဖြစ်၏။ ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းနိုင်သောအခါ ယင်းလင်းရောင်ခြည်ဟူသည် မှာလည်း သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်သော စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်, ထိုမှ ထပ်ဆင့်ဖြစ်ပွားလာသော ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၏ အတွင်း၌ တည်ရှိကြသော ရူပါရုံတို့၏ အပေါင်းအစုသာ ဖြစ်သည်ကို သိမ်းဆည်းနိုင်မည် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်မည် သဘောကျနိုင်မည် ဖြစ်ပေသည်။ ဤသို့ အခြားသော စတုဇရုပ်တို့၏ ရူပါရုံအရောင် ဟူသည် သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့၏ အကြားအကြား၌ ဖြစ်လေ့ရှိသော ဘဝင်စိတ်စသည့် ထိုထိုစိတ်ကြောင့်ဖြစ်သော စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်နှင့် ကမ္မဇရုပ်ကလာပ် အာဟာရဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ရူပါရုံ, ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့၌ပင် တည်ရှိသော တေဇောဓာတ် (= ဥတု)ကြောင့် ဖြစ်သော ဥတုဇရုပ်တို့၏ ရူပါရုံ -- ဤစတုဇရုပ်တို့၏ ရူပါရုံအရောင်ကို ဆိုလိုသည်။]</p> <p>တစ်ဖန် ထို (သမထဘာဝနာစိတ်) ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်သော စိတ္တသမုဋ္ဌာန်ရုပ်, ထိုမှ ထပ်ဆင့်ဖြစ်ပွားလာသော ယင်းရုပ်ကလာပ် တို့၏ တေဇောဓာတ်ဥတုကြောင့်ဖြစ်သော ဥတုသမုဋ္ဌာန်ရုပ် ဤရုပ် နှစ်မျိုးတို့ တွင် စိတ္တသမုဋ္ဌာန်-ဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်တည်ရှိသော ဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ) အရောင်အလင်းသည် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ရူပကာယကိုယ် အတွင်း၌သာလျှင် ပျံ့နှံ့၍ တည်၏။ (ဗဟိဒ္ဓသို့ ပျံ့နှံ့၍ မထွက်။) ဥတုသမုဋ္ဌာန် ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်များတွင် ပါဝင်တည်ရှိသော ဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ) အရောင်အလင်းသည်ကား ခန္ဓာကိုယ်၏ အတွင်း၌သာမက ခန္ဓာကိုယ်၏ ပြင်ပဖြစ်သည့် ဝန်းကျင်ပတ်ချာ အရပ် (၁၀)မျက်နှာသို့တိုင်အောင် သမထ ဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့နှင့် ယှဉ်တွဲလျက်ရှိသော ဉာဏ်၏ အာနုဘော်ကကြီးလျှင် ကြီးသည့်အားလျော်စွာ အဝေးသို့တိုင်အောင် ပျံ့နှံ့၏။ ဉာဏ်၏အာနုဘော်က သေးလျှင်လည်း သေးသည့်အားလျော်စွာ ဝန်းကျင် ပတ်ချာ အရပ် (၁၀)မျက်နှာ၌ ပျံ့နှံ့၏။ ထို အရောင်အလင်းသည်ကား ထို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ အသိဉာဏ်၌သာလျှင် ထင်ရှား၏။ (ဘေးပတ်ဝန်းကျင် ၌ တည်ရှိကြသော လူအပေါင်းတို့အ ဖို့ မထင်ရှား ဟူလိုသည်။) ဘေးပတ်ဝန်း ကျင်သို့ ပျံ့နှံ့၍ တည်နေသော ထိုအရောင်အလင်းနှင့် တွေ့ထိမိရာအရပ်၌ တည်ရှိသော ရူပါရုံ အမျိုးမျိုးကိုလည်း ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် တွေ့မြင် နေပေ၏။ ထိုသို့ တွေ့မြင်ရာဝယ် စက္ခုဝိညာဏ်ဖြင့်ပင် တွေ့မြင်လေသလော သို့မဟုတ် မနောဝိညာဏ်ဖြင့်ပင် တွေ့မြင်လေသလောဟူသော အချက်ကို စူးစမ်း ဆင်ခြင်သင့်သည်ဟု ဆရာမြတ်တို့က မိန့်ဆိုတော်မူကြကုန်၏။ (မိမိ မဟာဋီကာဆရာ၏ အယူအဆမှာမူ) ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ဉာဏ်ကို ရရှိ တော်မူကြကုန်သော သူတော်ကောင်းတို့သည် ထိုရူပါရုံကို ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ဟူသော မနောဝိညာဏ်စိတ်ဖြင့် တွေ့မြင်သကဲ့သို့ အလားတူပင် ဤအရာ၌လည်း ထိုရူပါရုံ အပေါင်းကို (သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာ ဘာဝနာစိတ်ဟူသော) မနောဝိညာဏ်ဖြင့်သာလျှင် သိမြင်ကြ၏ဟူသော စကားသည်သာလျှင် သင့်မြတ်သကဲ့သို့ ထင်ပေသည်။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၂၈-၄၂၉၊၊)</p> <h3>ပါရမီ၏စွမ်းအင်နှင့် သမာဓိစွမ်းအင်</h3> <p>အရှင်သာရိပုတ္တရာကိုယ်တော်မြတ်ကြီးတို့ကဲ့သို့ ပညာဉာဏ် ကြီးမား ခြင်းအကြောင်း ပါရမီတရားကောင်းတို့ကို ဖြည့်ကျင့် ဆည်းပူးထားပြီးသော သူတော်ကောင်းကြီးတို့၏ ပညာဉာဏ်၏ အာနုဘော်မှာလည်း ကြီးမား တတ်၏။ ပါရမီအရှိန်အဝါက အထက်တန်းကျလျှင် ဉာဏ်၏အာနုဘော်မှာ ပိုမို ကြီးမားတတ်၏။ ပါရမီအရှိန်အဝါက သေးသိမ်မှေးမှိန်လျှင် ဉာဏ်၏အာနု ဘော်မှာလည်း သေးသိမ်မှေးမှိန်တတ်၏။ ဉာဏ်အာနုဘော်ကြီးမားမှု မကြီး မားမှု၏ အနီးကပ်ဆုံးသော အခြားအကြောင်းတစ်ရပ်မှာ သမာဓိပင် ဖြစ်၏။</p> <p><b>သမာဟိတော ယထာဘူတံ ဇာနာတိ ပဿတိ။</b> (အံ၊၃၊၂၅၉။)</p> <p>တည်ကြည်သောသမာဓိရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိ၏၊ မြင်၏။ (အံ၊၃၊၂၅၉။) ဤသို့ ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူ သောကြောင့် သမာဓိသည်လည်း ဉာဏ်ပညာ ကြီးမားမှု မကြီးမားမှု၏ အနီးကပ်ဆုံးသော အကြောင်းတစ်ရပ်ပင် ဖြစ်သည်။ သမာဓိ၏ စွမ်းအားရှိန်စော် အာနုဘော်က ကြီးမားပါက ဉာဏ်၏ အာနုဘော်မှာလည်း ကြီးမားတတ်၍ သမာဓိ၏ စွမ်းအားရှိန်စော် အာနုဘော်က ပျော့ညံ့နေပါက ဉာဏ်၏ အာနုဘော်မှာလည်း ပျော့ညံ့နေတတ်၏။ ထိုကြောင့် ဉာဏ်၏ အရောင်အလင်းကို များများတောက်ပလိုပါက ဉာဏ်ကြောင့် အရောင်အလင်းများသည် ပြိုးပြိုး ပြက်ပြက် တလက်လက်တောက်ပသည်ကို အလိုရှိပါက သမာဓိကိုလည်း အလွန်နက်ရှိုင်း၍ အလွန့်အလွန် စွမ်းအားရှိန်စော် အာနုဘော်နှင့် ပြည့်စုံ လာအောင် များများထူထောင်ပေးပါ။</p> <h3>ဖလူပစာရစကားဟု မှတ်ပါ</h3> <p>ဤအထက်ပါ မဟာဋီကာဆရာတော်၏ ရှင်းလင်းချက်များနှင့်အညီ <b>ဉာဏာလောက</b> = ဉာဏ်အရောင်အလင်းဟူသော စကားမှာ အကျိုး၏အမည် ကို အကြောင်း၌ တင်စား၍ ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲထားသော ဖလူပစာရစကား ဖြစ် သည်။ ဉာဏ်နှင့် ယှဉ်တွဲလျက်ရှိသော (သမထဘာဝနာစိတ်) ဝိပဿနာ ဘာဝနာစိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အကျိုးဖြစ်သော စိတ္တဇရုပ် ဥတုဇ ရုပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ)၏ <b>အာလောက</b> (= <b>ဩဘာသ</b> = အရောင်အလင်း)ဟူသော အမည်ကို အကြောင်းဖြစ်သော ဉာဏ်အပေါ်၌ တင်စား၍ (သမထဉာဏ်ရောင်) ဝိပဿနာဉာဏ်ရောင်ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲ ထားသော ဖလူပစာရစကားဟု မှတ်သားပါလေ။ ဤရှင်းလင်းချက်အရ ဉာဏ်၌ အရောင်အလင်း မရှိ၊ ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်သော ရုပ်တရားတို့၌သာ အရောင်အလင်း ရှိသည်ဟု အတိုချုပ် မှတ်သားပါလေ။</p> <h3>မဟာဋီကာအဖွင့်</h3> <p><b>ဩဘာသော ဓမ္မောတိ ကာရဏူပစာရေနာဟ။ ဤဒိသံ ဩဘာသံ ဝိဿဇ္ဇေန္တော မမ အရိယမဂ္ဂေါတိ အတ္ထော။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၄၂၇။)</p> <p>ဤအထက်ပါ မဟာဋီကာအဖွင့်အရ ပြောဆိုရမူ ---- ဤ၌ ဖလူပစာရ စကား မဟုတ်ဘဲ ကာရဏူပစာရစကားဟု မှတ်ပါ။ အကျိုးဖြစ်သော ရုပ်တရားတို့၏ အရောင်အလင်းဟူသော အမည်ကို အကြောင်းဖြစ်သော ဉာဏ်အပေါ်၌ တင်စား၍ ဉာဏာလောက (= ဉာဏ်အရောင်အလင်း)ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲထားပေသည်ဟု မှတ်ပါ။</p> <h3>မုချနှင့် ဥပစာ</h3> <p>သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့၌ အရောင်အလင်း ရှိမှုကို သို့မဟုတ် သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်းရှိမှုကို အချို့သော ဆရာမြတ်တို့ကား လက်မခံလိုကြပေ။ မလွှဲမရှောင်သာသဖြင့် ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်၌ အရောင် အလင်းရှိသည်ကိုကား သို့မဟုတ် ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်း ရှိသည်ကိုကား လက်ခံလိုကြ၏။ ထိုသို့ လက်ခံနိုင်သော် လည်း သမထဘာဝနာစိတ်နှင့် ကြွင်းသော ဝိပဿနာစိတ်တို့၌ အရောင် အလင်းရှိမှုကိုကား ငြင်းပယ်တော်မူကြပြန်၏။ ထိုဆရာမြတ်တို့၏ အကြောင်း ပြချက်မှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။</p> <p><b>ကိံ ပန စိတ္တဿ ဝဏ္ဏော နာမ အတ္ထီတိ နတ္ထိ။ နီလာဒီနဥှိ အညတရဝဏ္ဏံ ဝါ ဟောတု အဝဏ္ဏံ ဝါ (သုဝဏ္ဏံ ဝါ) ယံ ကိဉ္စိ ပရိသုဒ္ဓတာယ ပဘဿရန္တိ ဝုစ္စတိ။</b> (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၅။)</p> <p><b>ပဘဿရတာဒယော နာမ ဝဏ္ဏဓာတုယံ လဗ္ဘနကဝိသေသာတိ အာဟ ကိံပန စိတ္တဿ ဝဏ္ဏော နာမ အတ္ထီတိ။ ဣတရော အရူပတာယ နတ္ထီတိ ပဋိက္ခိပိတွာ ပရိယာယကထာ အယံ တာဒိသဿ စိတ္တဿ ပရိသုဒ္ဓဘာဝနာဒီပနာယာတိ ဒေဿန္တော နီလာဒီနန္တိအာဒိမာဟ။ တထာ ဟိ သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေတိ ဝုတ္တံ။</b> (အံ၊ဋီ၊၁၊၉၉-၁၀၀။)</p> <p>စိတ်ဝယ် ဝဏ္ဏ (= အရောင်) မည်သည် ရှိပါသလောဟု မေးခဲ့သော် မရှိပါဟုပင် ဖြေဆိုလေရာ၏။ မှန်ပေသည် --- အညိုစသော အရောင်တို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော အရောင်သည်မူလည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်ပါစေ, မထင်ရှားသော အရောင်မူလည်းဖြစ်ချင်ဖြစ်ပါစေ, သို့မဟုတ် ရွှေရောင်မူလည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ် ပါစေ။ မည်သည့်အရောင်မဆို စင်ကြယ်နေသည့်အတွက်ကြောင့် <b>ပဘဿရ</b> = ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက်တောက်ပလျက်ဟုပင် ဆိုရ၏။ (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၅၊၊)</p> <p>ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက်တောက်ပမှု <b>ပဘဿရ</b> စသည်တို့မည် သည် ဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ)၌ ရသင့်ရထိုက်သော ဂုဏ်ထူးဝိသေသတို့ ဖြစ်သောကြောင့် စိတ်ဝယ် ဝဏ္ဏ (= အရောင်) မည်သည် ရှိပါသလော ဟူသော မေးခွန်းကို အဋ္ဌကထာက တင်ပြထားခြင်း ဖြစ်၏။ စိတ်ကား နာမ်တရားဖြစ်ခြင်းကြောင့် နတ္ထိ = မရှိပါဟု ပယ်မြစ်ပြီး၍ <b>ပဘဿရမိဒံ ဘိက္ခဝေ စိတ္တံ</b> ဟူသော ဤဒေသနာတော်သည် ပရိယာယကထာ (= ပရိယာယ်အားဖြင့် တင်စား၍ ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဒေသနာတော်) ဖြစ်၏။ ထိုကဲ့သို့သော ဘဝင်စိတ်, ဘဝင်စိတ်နှင့် အလားတူ ရှုအပ်သော သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ် စသည်၏ စင်ကြယ်သော ဘာဝနာစိတ် ဖြစ်ကြောင်းကို ထင်ရှားစေခြင်းငှာ ဟောကြားတော်မူသော ပရိယာယကထာ ဒေသနာတော် ဖြစ်ကြောင်းကို ထင်ရှားပြလိုသည့်အတွက် --- <b>သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေတိ</b> ဝုတ္တံ။ (ဒီ၊၁၊၇၆-၇၇။ မ၊၁၊၃၁၄-၃၁၅၊၃၄၆-၃၄၇။ ဝိ၊၁၊၅။) = ထိုယောဂါဝစရ ရဟန်းတော်သည် ဤသို့လျှင် တည်ကြည်သော စတုတ္ထစျာန်သမာဓိနှင့် ယှဉ်သောစိတ်သည် ထက်ဝန်းကျင် ဖြူစင်လတ်သော်, ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်တလက်လက် တောက်ပလတ်သော် ဤသို့စသော တရားစကားတော်ကို ဘုရားရှင်သည် ဟောကြားတော်မူခဲ့၏။ (အံ၊ဋီ၊၁၊၉၉) ဘုရားရှင်သည် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို ဂုဏ်တင်ကာ ချီးမွမ်းတော်မူရာ၌ <b>ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ</b> = ထက်ဝန်းကျင် ဖြူစင်လတ်သော်, ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်တလက်လက် တောက်ပလတ် သော် စသည်ဖြင့် ဂုဏ်တင်ကာ ချီးမွမ်း မြှောက်စားတော်မူလေ့ ရှိ၏။ ယင်း ကဲ့သို့သော ဒေသနာတော်တို့မှာ စတုတ္ထစျာန်စိတ်၌ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက် လက်တောက်ပသော လင်းရောင်ခြည်ရှိ၍ မုချအားဖြင့် ဟောကြားထား တော်မူအပ်သော ဒေသနာတော်တို့ကား မဟုတ်ကြပေ။ ဖလူပစာရ သို့မဟုတ် ကာရဏူပစာရတည်းဟူသော အကြောင်းပရိယာယ် တစ်မျိုးအားဖြင့် ဟော ကြားထားတော်မူခြင်းသာဖြစ်သည် ဟူလို။</p> <p>ထို့ကြောင့် ဤကျမ်းကလည်း သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာ စိတ်တို့၌ အရောင်အလင်း ရှိသည်ဟူ၍ မဆိုလိုပါ။ ထိုသမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်သော စိတ္တဇရုပ်, ထို စိတ္တဇတေဇော ဓာတ်ကြောင့် ထပ်ဆင့်ဖြစ်ပွားလာသော ဥတုဇရုပ်တို့၌ တည်ရှိသော ရူပါရုံ၏ တောက်ပမှုသာဟု ဆိုပေသည်။ သို့သော် ထိုအရောင်အလင်းမှာ သမထ ဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့နှင့် ယှဉ်သော ဉာဏ်၏ စွမ်းအင် အာနုဘော် အပေါ်၌ အခြေစိုက်၍ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းကြောင့် ဖလူပစာရ အားဖြင့် သို့မဟုတ် ကာရဏူပစာရအားဖြင့် ဉာဏ်ရောင်ဟူ၍သာ တင်စား၍ ခေါ်ဆိုခြင်းဖြစ်သည် ဟူပေ။</p> <h3>မနောဒွါရ = ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်</h3> <p>ဤတွင် အလျဉ်းသင့်နေသဖြင့် မနောဒွါရ = ဘဝင်မနောအကြည် ဓာတ် အကြောင်းကိုလည်း တစ်ဆက်တည်း တင်ပြအပ်ပါသည်။ ဘုရားရှင် သည် အင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော် အစ္ဆရာသင်္ဃာတဝဂ်တို့၌ ဘဝင်စိတ်ကို ဤသို့ ဟောကြားထားတော်မူ၏။ အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့ကလည်း ဖွင့်ဆိုထားတော်မူ ကြ၏။</p> <p><b>ပဘဿရမိဒံ ဘိက္ခဝေ စိတ္တံ။</b> (အံ၊၁၊၉။)</p> <p><b>ပဘဿရန္တိ ပဏ္ဍရံ ပရိသုဒ္ဓံ။ စိတ္တန္တိ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ။</b> (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၅။)</p> <p>ဤပါဠိတော် အဋ္ဌကထာအဖွင့်တို့နှင့် အညီ ဘဝင်စိတ်ကိုလည်း ဘုရားရှင်က <b>ပဘဿရ = ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပသော</b> အရောင်ရှိသော စိတ်ဟု ဟောကြားထားတော်မူ၏။</p> <p>ဤဟောကြားချက်ကိုလည်း အထက်တွင်တင်ပြထားသော အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့က ဤ ဒေသနာတော်သည် ပရိယာယကထာ (= အကြောင်းပရိယာယ် တစ်မျိုးအားဖြင့် တင်စား၍ ဟောကြားထားတော် မူအပ်သော ဒေသနာတော်) ဖြစ်ကြောင်းကို ရှင်းပြထားတော်မူကြ၏။</p> <p>အထက်တွင် ရှင်းပြခဲ့ပြီးသည့်အတိုင်း <b>ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပမှု (= ပဘဿရ)</b> စသည်တို့မည်သည် ဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ)၌ ရသင့် ရထိုက်သော ဂုဏ်ထူးဝိသေသတို့ဖြစ်သောကြောင့်, ဘဝင်စိတ်ကလည်း နာမ် တရားမျှသာ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ယင်းဘဝင်စိတ်၌ကား အရောင်အလင်း မရှိပေ။ သို့သော် ယင်းဘဝင်စိတ်သည် အထက်က ရှင်းပြခဲ့သည့် သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့ကဲ့သို့ အရောင်အလင်းကို ဖြစ်စေနိုင်သော စွမ်း အားကား ရှိသည်သာ ဖြစ်သည်။ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကိုသာ မှီ၍ ဖြစ်နေသော ယင်း ဘဝင်စိတ်သည်လည်း စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့ကို ဖြစ်စေနိုင်သည်သာ ဖြစ်၏။ ယင်း ဘဝင်စိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်သွားကြသော စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌လည်း ဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ)သည် ပါဝင်လျက်ရှိ၏။ ယင်းဘဝင်စိတ်နှင့် ယှဉ်တွဲ လျက်ရှိသော ဉာဏ်က အာနုဘော်ကြီးလျှင် ကြီးသလို ယင်းဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ)ကလည်း <b>ဘာသုရရူပ (= တောက်ပသည်သာ)</b> ဖြစ်၏။ တစ်ဖန် ယင်း စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ တေဇောဓာတ်ပါဝင်လျက် ရှိ၏။ ယင်း တေဇောဓာတ် (= ဥတု)ကလည်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ် ကို ဆင့်ကာဆင့်ကာ ဖြစ်စေပြန်၏။ ယင်း ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌လည်း ဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ) ပါဝင်ပြန်၏။ ယင်း ဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ)ကလည်း <b>ဘာသုရရူပ (=တောက်ပသော ရူပါရုံသာ)</b> ဖြစ်၏။ ဘဝင်စိတ်နှင့်ယှဉ်နေသော ဉာဏ်အာနုဘော်က ကြီးလျှင်ကြီးသလို တောက်ပသည်သာ ဖြစ်၏။ ယင်း ဘဝင်စိတ်ကြောင့် ဖြစ်ကြသော စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့၏ ရူပါရုံနှင့် ထိုမှ ထပ်ဆင့် ဖြစ်ပွားလာကြကုန်သော ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၏ ရူပါရုံ ----- ဤနှစ်မျိုး ကုန်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ရူပါရုံ အရောင်အဆင်း၏ တောက်ပမှုကို ရည်ရွယ်တော်မူကာ ဘုရားရှင်က ----- <b>ပဘဿရမိဒံ ဘိက္ခဝေ စိတ္တံ = ရဟန်းတို့ ... ဤဘဝင်စိတ်သည် ပြိုးပြိုးပြက် တလက်လက်တောက်ပ၏</b> ဟု ဟောကြားတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။</p> <p>ဤရှင်းလင်းချက်များအရ .. ဘဝင်စိတ်၌ အရောင်အလင်း မရှိ၊ ဘဝင်စိတ်ကြောင့် ဖြစ်သော အကျိုးရုပ်တရားတို့၌သာ အရောင်အလင်း ရှိသည်ဟု မှတ်ပါ။ ဤ၌လည်း အကျိုးဖြစ်သော ရုပ်တရားတို့၏ အရောင် အလင်းဟူသော အမည်ကို အကြောင်းဖြစ်သော ဘဝင်စိတ်အပေါ်၌ တင်စား ၍ အကြောင်းဖြစ်သော ဘဝင်စိတ်မှာ အရောင်ရှိသည်ဟု ပြောဆိုသော ဖလူပစာရစကား သို့မဟုတ် ကာရဏူပစာရစကားဟု မှတ်ပါ။ ယင်း ဘဝင်စိတ်ကို အခြေခံကာ ဖြစ်ပေါ်လာကြသည့် ယင်း ရူပါရုံတို့၏ အရောင်အလင်းမှာ ကြည်လင်တောက်ပမှုက များပြားနေသဖြင့် ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲခြင်း ဖြစ်ပေသည်။</p> <br> <h3>ဥပက္ကိလေသာလောက</h3> <p>အမေး --- သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့၌ <b>ပဘဿရ (= ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက်တောက်ပသော အရောင်အလင်း)</b> ရှိရိုးမှန်လျှင် = ထိုစိတ်တို့က ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပသော အရောင်အလင်းကို ဖြစ်စေနိုင်ရိုးမှန်လျှင် အဘယ်ကြောင့် ဝိပဿနာဉာဏ် တို့တွင် ရင့်ကျက်လာသော ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ပိုင်း၌သာလျှင် <b>ဩဘာသ (=အရောင်အလင်း)</b> ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ကြောင်းကို မိန့်ဆိုထားတော်မူပါသနည်း ဟု မေးရန် ရှိ၏။</p> <p>အဖြေ --- အဖြေမှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။</p> <p><b>တသ္မိံ ဥပ္ပန္နေ ယောဂါဝစရော န ဝတ မေ ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧဝရူပေါ ဩဘာသော ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗော၊ အဒ္ဓါ မဂ္ဂပ္ပတ္တောသ္မိ ဖလပ္ပတ္တောသ္မီတိ အမဂ္ဂမေဝ မဂ္ဂေါတိ၊ အဖလမေဝ စ ဖလန္တိ ဂဏှာတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၇၀။)</p> <p>ထိုဝိပဿနာ ဩဘာသသည် ဖြစ်ပေါ်လာလတ်သည်ရှိသော် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ငါ့အား ဤအခါမှ ရှေး၌ ဤသို့သဘောရှိသော <b>ဩဘာသ = အရောင်အလင်း</b>သည် မဖြစ်ဖူးလေစွတကား၊ မချွတ်ဧကန် အရိယမဂ်သို့ ဆိုက်ရောက်သည် ငါဖြစ်လေပြီ၊ အရိယဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်သည် ငါဖြစ် လေပြီဟု အရိယမဂ် မဟုတ်သော ဩဘာသကိုပင်လျှင် အရိယမဂ်ဟူ၍, အရိယဖိုလ် မဟုတ်သော ဩဘာသကိုပင်လျှင် အရိယဖိုလ်ဟူ၍ စွဲယူ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၇၀။)</p> <p>ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် အကျယ်ရှုပွားနည်းသို့လည်း ရောက်ရှိလာသဖြင့် ဝိပဿနာဉာဏ်တို့ကလည်း ရင့်ကျက်လာသောအခါ <b>ဩဘာသ = အရောင် အလင်း</b> ဖြစ်ပေါ်လာရာဝယ် ငါ့အား ဤအခါမှ ရှေး၌ ဤသို့သဘောရှိသော <b>ဩဘာသ = အရောင်အလင်း</b>သည် မဖြစ်ဖူးလေစွတကားဟုသာ အဋ္ဌကထာ က ဖွင့်ဆိုသွား၏။ ရှေးယခင်က တစ်ခါမျှ အရောင်အလင်း မဖြစ်ဖူးသေး၊ ယခုအခါမှသာလျှင် စတင်၍ အသစ်စက်စက် ဖြစ်ပေါ်လာသည်ဟုကား မဆို ပါ။ ဤအချက်ကို အထူးသတိပြုပါ။ အောက်ပါအချက်ကိုလည်း ထောက်ရှု ကြည့်ပါ။</p> <p><b>ယထာ စ ဩဘာသေ၊ ဧဝံ ဧတေသုပိ အညတရသ္မိံ ဥပ္ပန္နေ ယောဂါဝစရော န ဝတ မေ ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧဝရူပံ ဉာဏံ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗံ၊ ဧဝရူပါ ပီတိ၊ ပဿဒ္ဓိ၊ သုခံ၊ အဓိမောက္ခော၊ ပဂ္ဂဟော၊ ဥပဋ္ဌာနံ၊ ဥပေက္ခာ၊ နိကန္တိ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗာ၊ အဒ္ဓါ မဂ္ဂပ္ပတ္တောသ္မိ ဖလပ္ပတ္တောသ္မီတိ အမဂ္ဂမေဝ မဂ္ဂေါတိ အဖလမေဝ စ ဖလန္တိ ဂဏှာတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၇၃။)</p> <p><b>ဩဘာသ = အရောင်အလင်း</b>ဖြစ်ရာ၌ကဲ့သို့ အလားတူပင် ထိုဉာဏ် စသည်တို့တွင်လည်း တစ်ပါးပါးသည် ဖြစ်ပေါ်လာလတ်သည်ရှိသော် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် စင်စစ် ငါ့အား ဤအခါမှ ရှေး၌ ဤသို့သဘောရှိသော ဉာဏ်သည် မဖြစ်ဖူးစွတကား၊ ဤသို့သဘောရှိသော ပီတိသည်၊ ပဿဒ္ဓိ၊ သုခ၊ အဓိမောက္ခ၊ <b>ပဂ္ဂဟ = ဝီရိယ၊ ဥပဋ္ဌာန = သတိ၊ ဥပေက္ခာ = ဝိပဿနုပေက္ခာ+အာဝဇ္ဇနုပေက္ခာ (ဝိပဿနုပေက္ခာ = တတြမဇ္ဈတ္တတာစေတသိက်)</b> သည်၊ နိကန္တိသည် မဖြစ်ဖူးလေစွတကား၊ မချွတ်ဧကန် အရိယမဂ်သို့ ဆိုက်ရောက်သည် ငါဖြစ်လတ်ပြီ၊ အရိယဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်သည် ငါဖြစ် လတ်ပြီဟု အရိယမဂ် မဟုတ်သော ဉာဏ။ ပ ။ နိကန္တိကိုပင်လျှင် အရိယမဂ် ဟူ၍, အရိယဖိုလ် မဟုတ်သော ဉာဏ။ ပ ။ နိကန္တိကိုပင်လျှင် အရိယဖိုလ် ဟူ၍ စွဲယူ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၇၃။)</p> <p>ဤ၌လည်း ရှေးယခင်က ဤကဲ့သို့သော သဘောရှိသော ဝိပဿနာ ဉာဏ်၊ ဤကဲ့သို့သော သဘောရှိသော ပီတိ၊ ပဿဒ္ဓိ၊ သုခ၊ အဓိမောက္ခ၊ <b>ပဂ္ဂဟ = ဝီရိယ၊ ဥပဋ္ဌာန = သတိ၊ ဥပေက္ခာ၊ နိကန္တိ</b>သည် မဖြစ်ဖူးလေစွတကား ဟုသာ ဆိုသည်၊ သံသရာတစ်လျှောက်၌လည်းကောင်း, ဤဘဝ၌လည်း ကောင်း ဉာဏ၊ ပီတိ၊ ပဿဒ္ဓိ၊ သုခ၊ အဓိမောက္ခ၊ ဝီရိယ၊ သတိ၊ ဥပေက္ခာ၊ နိကန္တိတို့သည် တစ်ခါမျှ မဖြစ်ဖူးဟု ဆိုလိုသည်ကား မဟုတ်ပေ၊ ထက်မြက် စူးရှသော ဤကဲ့သို့သော ဝိပဿနာဉာဏ်မျိုး၊ ဤကဲ့သို့သော ပီတိမျိုး စသည် တို့သာ မဖြစ်ဖူးသေးဟု ဆိုလိုသည်။ ဤကဲ့သို့သောဉာဏ်မျိုး ဤကဲ့သို့သော ပီတိ စသည်တို့ မဖြစ်ဖူးသော်လည်း ဤဉာဏ်မျိုး ပီတိမျိုး စသည်တို့မှ အခြား တစ်ပါးသော ဉာဏ်မျိုး ပီတိမျိုး စသည်တို့ကား ဖြစ်ဖူးသည်သာ ဖြစ်၏။ အောက်ထစ်ဆုံးအားဖြင့် နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်, ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်, သမ္မသနဉာဏ်, ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်အနုပိုင်းတို့ကား ဧကန်ဖြစ်ခဲ့ဖူးသည်သာ ဖြစ်၏။ တစ်ဖန် ဘဝတစ်လျှောက်လုံး၌ တစ်ကြိမ်တစ်ခါမျှသော်လည်း ပီတိ မဖြစ်ဖူး ဟူသည်ကား မရှိနိုင်။</p> <p>အလားတူပင် ဤကဲ့သို့သော <b>ဩဘာသ = အရောင်အလင်း</b>မျိုးသာ မဖြစ်ဖူးသေးဟုသာ ဆိုသည်။ <b>ဩဘာသ = အရောင်အလင်း</b> တစ်ခါမျှ မဖြစ် ဖူးသေးဟု ဆိုလိုသည်ကား မဟုတ်ပေ။ အခြားအခြားသော အဆင့်မြင့်မား နေသော သမထဘာဝနာစိတ်နှင့် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ် လာသော <b>ဩဘာသ = အရောင်အလင်း</b>နှင့် ဤရင့်ကျက်လာသော ဥဒယဗ္ဗယ ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော <b>ဩဘာသ = အရောင်အလင်း</b>သည် မတူ ထူးခြားလျက်ရှိသောကြောင့် တစ်မူထူးခြားလျက်ရှိသောကြောင့် ဤဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော <b>ဩဘာသ = ဝိပဿနောဘာသ = အရောင်အလင်း</b>ကို ဂုဏ်တင်ကာ ချီးမွမ်းလျက် သီးသန့်ဖော်ပြခြင်းသာ ဖြစ် ပေသည်ဟု မှတ်သားပါလေ။ ထို့ကြောင့် တရားဘာဝနာ တစ်ခုခုကို အား ထုတ်လိုက်သဖြင့် သမာဓိ အတော်အသင့် အားကောင်းလာ၍ ပြိုးခနဲ ပြက် ခနဲ ဝင်းခနဲ လက်ခနဲ အရောင်အလင်းများ အထိုက်အလျောက် ဖြစ်ပေါ်လာ သောအခါ ငါ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်သို့ ဆိုက်လေပြီဟု ယူဆလျှင် အသင်သူတော်ကောင်းသည် ဤသာသနာတော်၌ အရှုံးကြီး ရှုံးလေပြီ။ အကြောင်းမူ အကြောင်းတရားနှင့်တကွသော ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတို့ကိုသာလျှင် လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်နိုင်ပါမှ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် ဟူသည် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သောကြောင့်တည်း။</p> <p>__________</p> <br> <h3>အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းမှ ဝိပဿနာသို့</h3> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် မိမိရရှိထားပြီးသော အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို ဝသီဘော် (၅)တန် နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ပြီးသောအခါ ယင်း အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်ကို ဝိပဿနာ၏ အခြေပါဒကပြု၍ တရား ထိုင်တိုင်း ထိုင်တိုင်း ယင်းစျာန်ကို ဝင်စား၍ စျာန်မှ ထသောအခါ ..</p> <p>၁။ <b>ရူပပရိဂ္ဂဟ = ရုပ်တရားကို သိမ်းဆည်းခြင်း</b></p> <p>၂။ <b>အရူပပရိဂ္ဂဟ = နာမ်တရားကို သိမ်းဆည်းခြင်း</b></p> <p>၃။ <b>ရူပါရူပပရိဂ္ဂဟ = ရုပ်နာမ်ကို သိမ်းဆည်းခြင်း</b></p> <p>၄။ <b>နာမရူပဝဝတ္ထာန = နာမ်ရုပ်ကို ပိုင်းခြားမှတ်သားခြင်း</b></p> <p>၅။ <b>ပစ္စယပရိဂ္ဂဟ = ကာလသုံးပါးလုံး၌ ယင်းရုပ်နာမ်တို့၏ အကြောင်း တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းခြင်း</b> ---</p> <p>ဟူသော လုပ်ငန်းခွင်များကို အဆင့်ဆင့် ပြုလုပ်၍ အကြောင်းတရား နှင့်တကွသော ယင်းရုပ်နာမ်တို့ကို ဝိပဿနာဉာဏ်စဉ်အတိုင်း လက္ခဏာရေး သုံးတန် တင်ကာ တွင်တွင်ကြီး ဝိပဿနာရှုနိုင်သော် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၈-၂၇၉။)</p> <p>ဤတွင် ---</p> <p>၁။ <b>ဒီဃ = အရှည် (= ဝင်လေ-ထွက်လေ၏ အရှည်)</b></p> <p>၂။ <b>ရဿ = အတို (= ဝင်လေ-ထွက်လေ၏ အတို)</b></p> <p>၃။ <b>သဗ္ဗကာယ = အကုန်လုံး (= ဝင်လေ-ထွက်လေ၏ အစ-အလယ်- အဆုံး အကုန်လုံး)</b></p> <p>၄။ <b>ပဿမ္ဘယ = ငြိမ်အောင် သိမ်မွေ့အောင် ငြိမ်းအောင် ကျင့်ခြင်း</b></p> <p>ဟူသော အာနာပါန ပထမစတုက္ကသည် ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာ အားဖြင့် ပြီးဆုံးလေပြီ။ ဒုတိယစတုက္က စသည်ကို အကျဉ်းချုပ်၍ ဆက်လက် တင်ပြအပ်ပါသည်။</p> <br> <h3>ဒုတိယစတုက္က</h3> <p>၁။ <b>ပီတိပဋိသံဝေဒီ အဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ၊</b></p> <p><b>ပီတိပဋိသံဝေဒီ ပဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ။</b></p> <p>၂။ <b>သုခပဋိသံဝေဒီ ။ ပ ။</b></p> <p>၃။ <b>စိတ္တသင်္ခါရပဋိသံဝေဒီ ။ ပ ။</b></p> <p>၄။ <b>ပဿမ္ဘယံ စိတ္တသင်္ခါရံ ။ ပ ။</b> (သံ၊၃၊၂၇၉။ ဝိ၊၁၊၈၈။)</p> <p>၁။ ပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် ဝင်လေကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။</p> <p>ပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် ထွက်လေကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။</p> <p>၂။ သုခကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက်။ ပ ။</p> <p>၃။ စိတ္တသင်္ခါရကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက်။ ပ ။</p> <p>၄။ စိတ္တသင်္ခါရကို ငြိမ်းစေလျက်။ ပ ။</p> <p>၁။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အာရုံပြု၍ ပီတိနှင့်ယှဉ်သော ပထမစျာန်, ဒုတိယစျာန်တို့ကို ဝင်စား၏။ ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ စျာန်သမာပတ်ကို ဝင်စားဆဲခဏ၌ စျာန်ကိုရရှိနေသဖြင့် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် အာရုံကို ထင်ထင်ရှားရှား သိနေသောကြောင့် အာရုံကို အကြောင်းပြု၍ ထို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် စျာနပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှား သိနေ၏။ ယင်းသို့ စျာနပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် အသက်ရှူနေခဲ့သော် အာရုံသဘော အားဖြင့် ပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှား သိနေသည် မည်၏။ ယင်းသို့ ပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် အသက်ရှူနေပါ။ (သမထပိုင်းတည်း။)</p> <p>ပရမတ်တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် သဘာဝမှန်အတိုင်း ထိုးထွင်းသိတတ်သော ဉာဏ်သည် <b>အသမ္မောဟ</b> မည်၏။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ် သည် ယင်းပထမစျာန် ဒုတိယစျာန်တို့ကို ဝင်စား၍ ယင်းစျာန်မှ ထ၍ ယင်း စျာန်နှင့်ယှဉ်သော ပီတိကို တစ်နည်း --- ပီတိကိုအဦးမူသဖြင့် စျာန်နာမ်တရား အားလုံးကို ယင်းတို့၏ ပြိုပြိုပျက်ပျက် ကုန်ကုန်ပျောက်ပျောက်သွားသည့် သဘောကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ကြည့်၍ လက္ခဏာရေးသုံးတန် တစ်လှည့်စီ တင်ကာ ဝိပဿနာရှုပွားသုံးသပ်၏။ ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝိပဿနာ ဉာဏ်အခိုက်၌ ယင်းပီတိ၏ တစ်နည်း ပီတိနှင့်တကွသော စျာန်နာမ်တရား စုတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ သာမညလက္ခဏာကို ထိုးထွင်း သိမြင်သဖြင့် <b>အသမ္မောဟသဘောအားဖြင့် (= မတွေမဝေသောအားဖြင့်)</b> ပီတိကို ထင်ထင် ရှားရှား သိအပ်သည် မည်၏။ ယင်းသို့ ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် အသက်ရှူ နေပါ။ (ဝိပဿနာပိုင်းတည်း။) (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၉။)</p> <p>၂။ သမထပိုင်း၌ ပထမစျာန် ဒုတိယစျာန် တတိယစျာန်တို့ကို အစဉ် အတိုင်း ဝင်စား၍ အသက်ရှူနေခဲ့သော်, ဝိပဿနာပိုင်း၌ ယင်းစျာန်နှင့်ယှဉ် သော သုခကို တစ်နည်း သုခကို အဦးမူသဖြင့် စျာန်နာမ်တရားစုတို့ကို အစဉ် အတိုင်း ယင်းတို့၏အပျက်ကို အာရုံယူ၍ ဝိပဿနာရှုလျက် အသက်ရှူနေခဲ့ သော် သုခကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် အသက်ရှူနေသည် မည်၏။ ထိုကဲ့သို့ သုခကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် အသက်ရှူနေပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၀။)</p> <p>၃။ သမထပိုင်း၌ အာနာပါနစျာန် (၄)ပါးလုံးကို အစဉ်အတိုင်း ဝင်စား လျက် အသက်ရှူနေခဲ့သော်, ဝိပဿနာပိုင်း၌ <b>စိတ္တသင်္ခါရ</b> အမည်ရသော ဝေဒနာ သညာ တရားနှစ်ပါးကို တစ်နည်း သညာနှင့်ယှဉ်သော ဝေဒနာကို တစ်နည်း ဝေဒနာကို အဦးမူသဖြင့် စျာန်နာမ်တရား အားလုံးကို ယင်းတို့၏ အပျက်ကို အာရုံယူ၍ ဝိပဿနာရှုလျက် အသက်ရှူနေခဲ့သော် စိတ္တသင်္ခါရ တရားကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် အသက်ရှူနေသည် မည်၏။ ယင်းသို့ အသက်ရှူနိုင်အောင် ကျင့်ပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၀။)</p> <p>၄။ သမထပိုင်း၌ အာနာပါနစျာန် (၄)ပါးတို့ကို အစဉ်အတိုင်း ဝင်စား လျက် အသက်ရှူနေခဲ့သော် ရုန့်ရင်းရုန့်ရင်းသော <b>စိတ္တသင်္ခါရ</b>တရားကို ငြိမ်း စေလျက် ချုပ်စေလျက် အသက်ရှူနေသည် မည်၏။ ဝိပဿနာပိုင်း၌ ယင်း စျာန် (၄)ပါးတို့ကို အသီးအသီး ဝင်စား၍ ယင်းစျာန် အသီးအသီးမှ ထသော အခါ ဝေဒနာကို အဦးမူသဖြင့် ယင်းစျာန်နာမ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းလျက် ယင်းတို့၏ အပျက်ကို အာရုံယူ၍ ဝိပဿနာရှုနေခဲ့သော် ရုန့်ရင်းရုန့်ရင်းသော <b>စိတ္တသင်္ခါရ</b>တရားကို ငြိမ်းစေလျက် ချုပ်စေလျက် အသက်ရှူနေသည် မည်၏။ ယင်းသို့ အသက်ရှူနိုင်အောင် ကျင့်ပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၀။)</p> <p><b>ပီတိပဋိသံဝေဒီ</b> - ပုဒ်၌ ပီတိကို အဦးမူသဖြင့် ဝေဒနာကို, <b>သုခပဋိသံဝေဒီ</b> - ပုဒ်၌ သုခဝေဒနာကို, <b>စိတ္တသင်္ခါရ</b> နှစ်ပုဒ်တို့၌ သညာ ဝေဒနာ တရားနှစ်ပါးသည် စိတ္တသင်္ခါရ မည်ရကား သညာနှင့်ယှဉ်သော ဝေဒနာကို ဦးတည်၍ ဟောကြားထားတော်မူ၏။ ထို့ကြောင့် ဤဒုတိယစတုက္ကကို ဝေဒနာနုပဿနာနည်းဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူသည်ဟု သိရှိပါလေ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၀။)</p> <br> <h3>တတိယစတုက္က</h3> <p>၁။ <b>စိတ္တပဋိသံဝေဒီ အဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ၊</b></p> <p><b>စိတ္တပဋိသံဝေဒီ ပဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ။</b></p> <p>၂။ <b>အဘိပ္ပမောဒယံ စိတ္တံ ။ ပ ။</b></p> <p>၃။ <b>သမာဒဟံ စိတ္တံ ။ ပ ။</b></p> <p>၄။ <b>ဝိမောစယံ စိတ္တံ ။ ပ ။</b></p> <p>၁။ စျာန်စိတ်ကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် ဝင်လေကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏၊၊</p> <p>စျာန်စိတ်ကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် ထွက်လေကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။</p> <p>၂။ စိတ်ကို လွန်စွာ ရွှင်လန်းတက်ကြွ ဝမ်းမြောက်စေလျက်။ ပ ။</p> <p>၃။ စိတ်ကို အာရုံ၌ အညီအညွတ် ကောင်းစွာထားလျက်။ ပ ။</p> <p>၄။ စိတ်ကို ဆန့်ကျင်ဘက်တရားတို့မှ လွတ်မြောက်စေလျက်။ ပ ။</p> <p>၁။ သမထပိုင်း၌ အာနာပါနစျာန် (၄)ပါးတို့ကို အစဉ်အတိုင်း ဝင်စား လျက် အသက်ရှူနေခဲ့သော်, ဝိပဿနာပိုင်း၌ ယင်းစျာန်အသီးသီးကို ဝင်စား ၍ စျာန်မှထတိုင်း ထတိုင်း ယင်းစျာန်စိတ်ကို တစ်နည်း စျာန်စိတ်ကို အဦးမူ သဖြင့် စျာန်နာမ်တရား အားလုံးကို ယင်းတို့၏ အပျက်ကို မြင်အောင်ကြည့်၍ ဝိပဿနာရှုလျက် အသက်ရှူနေခဲ့သော် စျာန်စိတ်ကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် အသက်ရှူနေသည် မည်၏။ ယင်းသို့ အသက်ရှူနိုင်အောင် ကျင့်ပါ။</p> <p>၂။ သမထပိုင်း၌ ပီတိနှင့်ယှဉ်သော အာနာပါနပထမစျာန်ကို ဝင်စားလျက် အသက်ရှူနေ၏။ ပီတိနှင့်ယှဉ်သော အာနာပါနဒုတိယစျာန်ကို ဝင်စားလျက် အသက်ရှူနေ၏။ ယင်းစျာန်ကို ဝင်စားဆဲခဏ၌ စျာန်စိတ်နှင့်ယှဉ်သော ပီတိ ကြောင့် စျာန်စိတ်သည် လွန်စွာ ရွှင်လန်းတက်ကြွ ဝမ်းမြောက်လျက် ရှိ၏။ ယင်းသို့ စျာန်ပီတိဖြင့် စျာန်စိတ်ကို လွန်စွာ ရွှင်လန်းတက်ကြွ ဝမ်းမြောက် စေလျက် အသက်ရှူနေပါ။ အသက်ရှူနိုင်အောင် ကျင့်ပါ။</p> <p>ဝိပဿနာပိုင်း၌ကား ပီတိနှင့်ယှဉ်သော အာနာပါနပထမစျာန်ကို ဝင်စား၍ ယင်းပထမစျာန်မှ ထ၍ ယင်းစျာန်နှင့်ယှဉ်သော ပီတိကို တစ်နည်း ပီတိကို အဦးမူသဖြင့် စျာန်နာမ်တရား အားလုံးကို အပျက်ကိုမြင်အောင် ကြည့်၍ ဝိပဿနာရှု၏။ ပီတိနှင့်ယှဉ်သော အာနာပါနဒုတိယစျာန်ကို ဝင်စား ၍ ယင်းစျာန်မှ ထ၍ ယင်းစျာန်နှင့် ယှဉ်သော ပီတိကို တစ်နည်း ပီတိကို အဦးမူသဖြင့် ယင်းဒုတိယစျာန်နာမ်တရားအားလုံးကို ယင်းတို့၏ အပျက်ကို မြင်အောင်ကြည့်၍ ဝိပဿနာရှု၏။ ဝိပဿနာအခိုက်၌ စျာန်နှင့်ယှဉ်သော ပီတိကို အာရုံပြုနေရ၍ ယင်းပီတိကို အာရုံပြုနေရသော ရှုနေသော ဝိပဿနာ စိတ်သည်လည်း လွန်စွာ ရွှင်လန်းတက်ကြွ ဝမ်းမြောက်လျက် ရှိ၏။ ယင်းသို့ စိတ်ကို လွန်စွာ ရွှင်လန်းတက်ကြွ ဝမ်းမြောက်စေလျက် အသက်ရှူနိုင်အောင် ကျင့်ပါ။ အသက်ရှူနေပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၀-၂၈၁။)</p> <p>အလွန် ချစ်ခင်မြတ်နိုးအပ်သော ပြုံးရွှင်နေသော မိတ်ဆွေတစ်ဦးကို တွေ့မြင်ရသောအခါ တွေ့မြင်နေရသူ မိမိ၏ သန္တာန်၌လည်း အပြုံးပန်းများ ပွင့်လန်းလာသကဲ့သို့ မှတ်ပါ။</p> <p>၃။ <b>သမာဒဟံ စိတ္တံ = စိတ်ကို ကောင်းကောင်းထားလျက်</b> အသက်ရှူပုံမှာ လည်း သမထပိုင်း ဝိပဿနာပိုင်းဟု နှစ်ပိုင်းပင် ရှိ၏။ သမထပိုင်း၌ အာနာပါနပထမစျာန်ကို ဝင်စားလျက် အသက်ရှူနေခဲ့သော်, ဒုတိယစျာန်ကို ဝင်စား လျက်အသက်ရှူနေခဲ့သော်, တတိယစျာန်ကိုဝင်စားလျက် အသက်ရှူနေခဲ့ သော်, စတုတ္ထစျာန်ကိုဝင်စားလျက် အသက်ရှူနေခဲ့သော်, ယင်းစျာန်တို့၏ အာရုံဖြစ်သော အလွန်ကြည်လင် တောက်ပနေသော အာနာပါနပဋိဘာဂ နိမိတ်အာရုံ၌ စျာန်စိတ်ကို အညီအညွတ် ကောင်းစွာထားလျက် အသက်ရှူ နေသည် မည်၏။ ယင်းသို့ အသက်ရှူနိုင်အောင် ကျင့်ပါ။ အသက်ရှူနေပါ။</p> <p>[မှတ်ချက် --- အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်သမာပတ် အခိုက်၌ အသက် မရှူပါ။ ထိုသို့ အသက်မရှူပါဘဲလျက် အဘယ်ကြောင့် အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်ကို ဝင်စား၍ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၌ စျာန်စိတ်ကို ကောင်းစွာထားလျက် အသက်ရှူရန် ညွှန်ကြားနေရပါသနည်းဟု မေးရန် ရှိ၏။ အဖြေမှာ ဤသို့ဖြစ်၏ --- <b>အဿာသပဿာသေ နိဿာယ ဥပ္ပန္နနိမိတ္တမ္ပေတ္ထ အဿာသပဿာသသာမညမေဝ ဝုတ္တံ၊</b> (မဟာဋီ၊၁၊၃၁၉။) ဟူသော ဋီကာအဖွင့်နှင့်အညီ အဿာသ ပဿာသကို အမှီပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်သည်လည်း အာနာပါန အမည်ရသည်သာ ဖြစ် သောကြောင့် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အာရုံပြုနေခြင်းသည်လည်း အာနာပါနကိုပင် အာရုံပြုနေသည် မည်ရကား အထက်ပါအတိုင်း ဖွင့်ဆို သွားခြင်းပင် ဖြစ်သည်။] ဝိပဿနာပိုင်း၌ကား ဤသို့ လာရှိ၏။ ---</p> <p><b>တာနိ ဝါ ပန စျာနာနိ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ စျာနသမ္ပယုတ္တံ စိတ္တံ ခယတော ဝယတော သမ္ပဿတော ဝိပဿနာက္ခဏေ လက္ခဏပဋိဝေဓေန ဥပ္ပဇ္ဇတိ ခဏိကစိတ္တေကဂ္ဂတာ။ ဧဝံ ဥပ္ပန္နာယ ခဏိကစိတ္တေကဂ္ဂတာယ ဝသေနပိ အာရမ္မဏေ စိတ္တံ သမံ အာဒဟန္တော သမံ ဌပေန္တော သမာဒဟံ စိတ္တံ အဿသိဿာမိ ပဿသိဿာမီတိ သိက္ခတီတိ ဝုစ္စတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၁၊၊)</p> <p><b>ခဏိကစိတ္တေကဂ္ဂတာတိ ခဏမတ္တဋ္ဌိတိကော သမာဓိ။ သောပိ ဟိ အာရမ္မဏေ နိရန္တရံ ဧကာကာရေန ပဝတ္တမာနော ပဋိပက္ခေန အနဘိဘူတော အပ္ပိတော ဝိယ စိတ္တံ နိစ္စလံ ဌပေတိ။ တေန ဝုတ္တံ ဧဝံ ဥပ္ပန္နာယာတိအာဒိ။</b> (မဟာဋီ၊၁၊၃၄၂။)</p> <p>အာနာပါနပထမစျာန်ကို ဝင်စား၍ ယင်းစျာန်မှ ထပြီးလျှင် ယင်းပထမ စျာန်နှင့် ယှဉ်သော စျာန်စိတ်ကို တစ်နည်း စျာန်စိတ်ကို အဦးမူသဖြင့် စျာန်နာမ်တရားအားလုံးကို အပျက်ကို မြင်အောင်ကြည့်၍ ဝိပဿနာရှု၏။ အလားတူပင် ဒုတိယစျာန် တတိယစျာန် စတုတ္ထစျာန်တို့ကိုလည်း အသီး အသီး ဝင်စား၍ ပုံစံတူပင် ဝိပဿနာရှု၏။ ထိုသို့ ဝိပဿနာရှုရာ၌ ဝိပဿနာ အခိုက်ဝယ် ယင်းစျာန်စိတ်၏ တစ်နည်း ယင်းစျာန်စိတ်နှင့်တကွသော စျာန် နာမ်တရားတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ သာမညလက္ခဏာကို ထိုးထိုးထွင်းထွင်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သိမြင်နေသဖြင့် စိတ္တက္ခဏတိုင်း စိတ္တက္ခဏတိုင်း၌ ထိုးထွင်း သိမြင်နေသဖြင့် ယင်းစျာနဓမ္မ အမည်ရသော သင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စ အခြင်းအရာ သို့မဟုတ် ဒုက္ခအခြင်းအရာ သို့မဟုတ် အနတ္တအခြင်းအရာ၌ ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်သည် ကောင်းစွာ တည်နေ၏။ ယင်းသို့ ကောင်းစွာ တည်နေသော ဝိပဿနာဉာဏ်နှင့်ယှဉ်သော သမာဓိကို <b>ခဏိကစိတ္တေကဂ္ဂတာ = ခဏိကသမာဓိ</b>ဟု ခေါ်ဆို၏။ ယင်း<b>ခဏိကစိတ္တေကဂ္ဂတာ = ခဏိက သမာဓိ</b>၏ အစွမ်းဖြင့် စျာန်စိတ်ကို အဦးမူ၍ သိမ်းဆည်းထားအပ်သော စျာနဓမ္မသင်္ခါရ တရားစုတို့၏ အနိစ္စအခြင်းအရာ သို့မဟုတ် ဒုက္ခအခြင်းအရာ သို့မဟုတ် အနတ္တအခြင်းအရာဟူသော တစ်မျိုးမျိုးသော အခြင်းအရာ၌ ဝိပဿနာစိတ်ကို အညီအညွတ် ကောင်းစွာထားလျက် အသက်ရှူနေပါ။ အသက်ရှူနိုင်အောင် ကျင့်ပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၁။ မဟာဋီ၊၁၊၃၄၂။)</p> <p>သတိပြုပါ ---- ဤ၌ အာနာပါနစျာန် အသီးအသီးကို ဝင်စား၍ ယင်း စျာန်မှ ထ၍ စျာန်စိတ်ကို အဦးမူလျက် စျာနဓမ္မ အမည်ရသော စျာန်သင်္ခါရ တရားတို့ကို ဝိပဿနာရှုခိုက် ယင်းသင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စအခြင်းအရာ စသော အခြင်းအရာ တစ်မျိုးမျိုး၌ ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေသော ဝိပဿနာ သမာဓိကို <b>ခဏိကစိတ္တေကဂ္ဂတာ = ခဏိကသမာဓိ</b>ဟု ခေါ်ဆိုသည်ဟူသော အချက်ကို သတိပြုပါ။ ဝိပဿနာပိုင်း၌ ဆိုလိုသော ခဏိကသမာဓိမှာ မည်မျှ အဆင့်မြင့်မားနေသည်ကို မှတ်သားထားစေလိုသည်။</p> <p>၄။ <b>ဝိမောစယံ စိတ္တံ = စိတ်ကို ဆန့်ကျင်ဘက်တရားတို့မှ လွတ်မြောက် စေလျက်</b> အသက်ရှူနေပါ။ ဤ၌လည်း သမထပိုင်း ဝိပဿနာပိုင်းဟု နှစ်ပိုင်း ရှိ၏။ သမထပိုင်း၌ ပထမစျာန်ဖြင့် နီဝရဏတရားတို့မှ စိတ်ကိုလွတ်မြောက် စေလျက် ဒုတိယစျာန်ဖြင့် ဝိတက် ဝိစာရတို့မှ, တတိယစျာန်ဖြင့် ပီတိမှ, စတုတ္ထ စျာန်ဖြင့် သုခ ဒုက္ခတို့မှ စိတ်ကို လွတ်မြောက်စေလျက် ယင်းစျာန်တို့ကို ဝင်စားလျက် အသက်ရှူနေပါ။</p> <p>ဝိပဿနာပိုင်း၌ကား ထိုစျာန်တို့ကို ဝင်စား၍ ထိုစျာန်တို့မှ ထ၍ စျာန်နှင့်ယှဉ်သောစိတ်ကို (စိတ်ကို အဦးမူ၍ စျာန်နာမ်တရားအားလုံးကို) ကုန်တတ် ပျက်တတ်သော သဘောကို မြင်အောင်ကြည့်၍ ဝိပဿနာ ရှု၏။ ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အနိစ္စာနုပဿနာဖြင့် နိစ္စသညာမှ, ဒုက္ခာနုပဿနာဖြင့် သုခသညာမှ, အနတ္တာနုပဿနာဖြင့် အတ္တသညာမှ, ယင်းသို့ လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာရှုသဖြင့် သင်္ခါရတရားတို့၌ ငြီးငွေ့ သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်သော <b>နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာ</b>ဖြင့် သင်္ခါရတို့၌ နှစ်သက် ရွှင်လန်း ဝမ်းမြောက်စွာဖြင့် တွယ်တာမက်မောတတ်သော နန္ဒီရာဂမှ, သင်္ခါရတရားတို့၏ ပျက်ခြင်း (= ဘင်)ကို အဖန်ဖန် လက္ခဏာယာဉ် တင်ကာ ရှုသဖြင့် သင်္ခါရတို့၌ တပ်မက်ခြင်းကင်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်သော <b>ဝိရာဂါနုပဿနာ</b>ဖြင့် ရာဂမှ, သင်္ခါရတို့၏ ချုပ်ခြင်း (= ဘင်)ကို ရှုသော <b>နိရောဓာနုပဿနာ</b>ဖြင့် ဖြစ်ခြင်း (= သမုဒယ)မှ, သင်္ခါရတို့၏ ပျက်ခြင်း (=ဘင်)ကို လက္ခဏာယာဉ်တင်ကာ အဖန်ဖန် ရှုသဖြင့် ကိလေသာတို့ကို တဒင်္ဂအားဖြင့် စွန့်ပယ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ ညွတ်ကိုင်းရှိုင်းသောအားဖြင့် ပြေးဝင်တတ်သော <b>ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာ</b>ဖြင့် သင်္ခါရတို့ကို နိစ္စ စသည်ဖြင့် စွဲယူခြင်း <b>အာဒါန</b>မှ စိတ်ကို လွတ်မြောက်စေလျက် အသက်ရှူ၏။ ယင်းသို့ အသက်ရှူနိုင်ခဲ့သော် ဆန့်ကျင်ဘက်တရားတို့မှ စိတ်ကို လွတ်မြောက်စေလျက် အသက်ရှူနေသည် မည်၏။ ယင်းသို့ အသက်ရှူနိုင်အောင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၁၊၊)</p> <p>ဤ တတိယစတုက္ကကို စိတ္တာနုပဿနာ၏ အစွမ်းဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည်ဟု သိရှိပါလေ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၁။)</p> <br> <h3>စတုတ္ထစတုက္က</h3> <p>၁။ <b>အနိစ္စာနုပဿီ အဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ၊</b></p> <p><b>အနိစ္စာနုပဿီ ပဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ။</b></p> <p>၂။ <b>ဝိရာဂါနုပဿီ ။ ပ ။</b></p> <p>၃။ <b>နိရောဓာနုပဿီ ။ ပ ။</b></p> <p>၄။ <b>ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿီ ။ ပ ။</b></p> <p>၁။ သင်္ခါရတရားတို့ကို အနိစ္စဟု အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ ဝင်လေကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။ သင်္ခါရတရားတို့ကို အနိစ္စဟု အဖန်ဖန်အထပ်ထပ် ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ ထွက်လေကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။</p> <p>၂။ သင်္ခါရတရားတို့၏ ပျက်ခြင်းဘင်နှင့် ရာဂ၏ကင်းပြတ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ (<b>ဝိရာဂါနုပဿနာ</b>)။ ပ ။</p> <p>၃။ သင်္ခါရတရားတို့၏ ခဏအားဖြင့် ချုပ်ခြင်း ခဏဘင်နှင့် ရာဂ၏ချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ (<b>နိရောဓာနုပဿနာ</b>)။ ပ ။</p> <p>၄။ ကိလေသာတို့ကို တဒင်္ဂအားဖြင့် စွန့်လွှတ်တတ်သော ဝိပဿနာဉာဏ်, သမုစ္ဆေဒအားဖြင့် အကြွင်းမဲ့ စွန့်လွှတ်တတ်သော အရိယမဂ်ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံအောင် သင်္ခါရတရားတို့၏ ပျက်ခြင်းဘင်နှင့် သင်္ခါရတရားတို့၏ ချုပ်ရာ သင်္ခါရတရားတို့ကို စွန့်လွတ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ ဝင်သက်လေကို ဖြစ်စေအံ့။ ပ ။ ထွက်သက်လေကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။ (သံ၊၃၊၂၇၉။ ဝိ၊၁၊၈၈။)</p> <p>ဤ စတုတ္ထ စတုက္ကကို <b>သုဒ္ဓဝိပဿနာ</b>၏ အစွမ်းဖြင့် ဘုရားရှင်သည် ဟောကြားထားတော်မူပေသည်။ ရှေးစတုက္က သုံးမျိုးတို့ကိုကား <b>သမထ ဝိပဿနာ</b>၏ အစွမ်းဖြင့် ဘုရားရှင်သည် ဟောကြားထားတော်မူပေသည်။</p> <p><b>ယသ္မာ ပနေတ္ထ ဣဒမေဝ စတုက္ကံ အာဒိကမ္မိကဿ ကမ္မဋ္ဌာနဝသေန ဝုတ္တံ။ ဣတရာနိ ပန တီဏိ စတုက္ကာနိ ဧတ္ထ ပတ္တဇ္ဈာနဿ ဝေဒနာ-စိတ္တဓမ္မာနုပဿနာဝသေန ဝုတ္တာနိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၆၉။)</p> <p>ပထမစတုက္ကကို အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို အားသစ်စ <b>အာဒိကမ္မိက</b> ပုဂ္ဂိုလ်၏ <b>သမထကမ္မဋ္ဌာန်း</b>၏ အစွမ်းဖြင့် ဘုရားရှင်သည် ဟောကြားထား တော်မူ၏၊ <b>ကာယာနုပဿနာ သတိပဋ္ဌာန်</b>တည်း။ ဒုတိယစတုက္က, တတိယ စတုက္က, စတုတ္ထစတုက္ကဟူသော စတုက္က သုံးခုတို့ကိုကား ဤ ပထမစတုက္က၌ ရအပ်ပြီးသော စျာန်ရှိသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ <b>ဝေဒနာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာန်, စိတ္တာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာန်, ဓမ္မာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာန်</b>၏ အစွမ်းဖြင့် ဘုရားရှင်သည် ဟောကြားထားတော်မူအပ်ကုန်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၆၉။)</p> <p>ဤ အဋ္ဌကထာအဖွင့်များနှင့်အညီ ပထမစတုက္က၌ စျာန်ကိုရရှိအောင် အားထုတ်ပြီးပါမှ ဒုတိယစတုက္က တတိယစတုက္က စတုတ္ထစတုက္ကတို့ကို အဆင့်ဆင့် ကူးတက်ရမည် ဖြစ်ပေသည်။ ထိုတွင် စတုတ္ထစတုက္ကတွင် အကျုံးဝင် သော - အနိစ္စာနုပဿီ-ပုဒ်တွင် ပါဝင်သော အနိစ္စတရားများကို အဋ္ဌကထာ ဆရာတော်က - <b>အနိစ္စန္တိ ပဉ္စက္ခန္ဓာ</b> - (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၁။) အနိစ္စတရားတို့မှာ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့ ဖြစ်ကြောင်းကို ဖွင့်ဆိုထားတော်မူ၏။ ထိုခန္ဓာ (၅)ပါး တို့မှာ စျာန်နာမ်တရားများ အပါအဝင် <b>ပကိဏ္ဏကသင်္ခါရ</b> အမည်ရသော ရုပ်နာမ်ဓမ္မ သင်္ခါရတရားတို့ပင်တည်း။ ထိုခန္ဓာ (၅)ပါးတို့ကို ဝိပဿနာ ရှုနိုင် ရန် ယင်းခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို ရှေးဦးစွာ သိမ်းဆည်းရမည် ဉာဏ် ဖြင့် ပိုင်းခြားယူရမည် ဖြစ်ပေသည်။ အကြောင်းတရားတို့ကိုလည်း သိမ်းဆည်း ရမည် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူရမည် ဖြစ်ပေသည်။ ယင်းသို့ သိမ်းဆည်းနိုင်ရန် ယင်းခန္ဓာ (၅)ပါးတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်ရန်အတွက် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း, နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း, ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ပိုင်း, လက္ခဏာဒိစတုက္ကပိုင်း, ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်းဟူသော အပိုင်းကြီး ငါးရပ်တို့ကို ဆက်လက်၍ ရေးသားတင်ပြ ထားပေသည်။ အလိုရှိက ထိုအပိုင်းတို့ကို ဆက်လက်လေ့လာပါ။</p> <p>ဤ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူသည့် အတိုင်း စတုက္က လေးမျိုးတို့ဝယ် ဝင်လေ၌ (၁၆)မျိုး, ထွက်လေ၌ (၁၆)မျိုး, ဤ (၃၂)မျိုးသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖြည့်ကျင့်နိုင်ခဲ့သော် ဘုရားရှင် သင်ပြပေးတော်မူသည့်အတိုင်း အသက်ရှူတတ်ခဲ့သော် အောက်ပါ အကျိုးတရားတို့ကို ရရှိနိုင်ပေသည်။</p> <p><b>အာနာပါနဿတိ ဘိက္ခဝေ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနေ ပရိပူရေန္တိ၊ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ ပရိပူရေန္တိ၊ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိံ ပရိပူရေန္တိ။</b> (မ၊၃၊၁၂၄။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ... (၃၂)မျိုးသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ပွားများထားအပ်ပြီးသော, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်ပြီးသော အာနာပါနဿတိသည် (၄)ပါးကုန်သော သတိပဋ္ဌာန်တရားတို့ကို ပြီးစီးပြည့်စုံ စေနိုင်၏။ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ပွားများထားအပ်ပြီးကုန်သော, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာ ပြုအပ်ပြီးကုန်သော သတိပဋိဋ္ဌာန်တရား (၄)ပါးတို့သည် ဗောဇ္ဈင်မြတ် တရား (၇)ပါးတို့ကို ပြီးစီးပြည့်စုံစေနိုင်ကုန်၏။ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ပွားများထားအပ် ပြီးကုန်သော, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်ပြီးကုန်သော ဗောဇ္ဈင် မြတ်တရား (၇)ပါးတို့သည် အရိယမဂ်ဉာဏ် (၄)ပါးတည်းဟူသော <b>ဝိဇ္ဇာ, အရိယဖိုလ်ဉာဏ် (၄)ပါးတည်းဟူသော ဝိမုတ္တိ</b> ----- ဤ <b>ဝိဇ္ဇာ ဝိမုတ္တိ</b> တရား နှစ်ပါးကို ပြီးစီးပြည့်စုံစေနိုင်ကုန်၏။ (မ၊၃၊၁၂၄။)</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် မဟာကရုဏာတော်ရှင် ဘုရားရှင်၏ အလိုတော်ကျအတိုင်း အသက်ရှူတတ်သော လူသားတစ်ဦး ဖြစ်အောင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်နိုင်ပါစေသောဝ် ...။</p> <p>ဖားအောက်တောရဆရာတော်</p> <p>စိတ္တလတောင်ကျောင်း</p> <p>ဖားအောက်တောရ</p> <p>ကောဇာသက္ကရာဇ် - ၁၃၆၇ - ခုနှစ်</p> du6mn00mxykzz540fnkcjvaoxd1fjuf 18754 18753 2025-06-08T02:30:48Z Tejinda 173 18754 wikitext text/x-wiki {{header | title = သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း(က) | author = ဖားအောက်တောရဆရာတော် | override_author = | editor = | translator = | contribuor = | override_contributor = | section = | previous = [[တောကိုသာ ရှင်းလင်းပါ]] | previous2 = | next = [[သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း(ခ)]] | next2 = | year = | notes = | edition = | categories = ဖားအောက်တောရ | shortcut = | portal = }} <h3>သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း(က)</h3> <p><b>နိဗ္ဗာနဂါမိနိပဋိပဒါ</b></p> <p>နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ် (အကျဉ်းချုပ်)</p> <p><b>နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။</b></p> <h3>နိဒါနကထာ</h3> <p><b>ဇိနသာသနံ စိရံ တိဋ္ဌတု။</b></p> <p>မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ အဆုံးအမ သာသနာတော်သည် အဓွန့်ရှည်စွာ တည်ပါစေသောဝ်။</p> <p>ဖားအောက်တောရတွင် တရားဘာဝနာကို ပွားများ အားထုတ်ကြကုန်သော ယောဂီသူတော်စင်တို့၏ လျှောက်ထား တောင်းပန်ချက် အရ <b>နိဗ္ဗာနဂါမိနိပဋိပဒါ</b> အမည်ရသော ဤကျမ်းစာ အကျဉ်းချုပ်ကို ရေးသား တင်ပြအပ်ပါသည်။ ဖားအောက်တောရတွင် တရားဘာဝနာကို ပွားများအား ထုတ်ကြကုန်သော သူတော်ကောင်းတို့အတွက် တရားအားထုတ်ရင်း ကျက်မှတ်ရန် ရည်သန်၍ ကျမ်းစာအကျဉ်းများကို ရေးသားပေးခဲ့၏။ ကျဉ်းလွန်း သဖြင့် နားမလည်ခြင်း, ကျမ်းဂန်အထောက်အထား ခိုင်ခိုင်လုံလုံ သိရှိလိုခြင်း စသည့်အချက်များကို အကြောင်းပြလျက် အနည်းငယ် ချဲ့ထွင်၍ ရေးသား ပေးပါရန် လျှောက်ထား တောင်းပန်ကြသဖြင့် ဤကျမ်းစာကို ရေးသား ပေးခြင်း ဖြစ်သည်။ ဤကျမ်းစာ၌ ..</p> <p>၁။ သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း<br> ၂။ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း<br> ၃။ နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း<br> ၄။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ပိုင်း<br> ၅။ လက္ခဏာဒိစတုက္ကပိုင်း<br> ၆။ ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း ---</p> <p>ဤသို့လျှင် အပိုင်း (၆)ပိုင်း ခွဲ၍ ရေးသားတင်ပြထားပါသည်။</p> <p>သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်းတွင် ..</p> <p>(က) သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း (က)<br> ( ခ ) သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း (ခ) --- ဟု</p> <p>ဤသို့လျှင် အပိုင်း(၂)ပိုင်း ခွဲ၍ တင်ပြထား၏။</p> <p>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ပိုင်းတွင် ..</p> <p>(က) ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ပိုင်း (က)<br> ( ခ ) ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ပိုင်း (ခ)<br> ( ဂ ) ပဋ္ဌာန်းပစ္စည်းဆက်သွယ်ပုံအပိုင်း --- ဟု</p> <p>ဤသို့လျှင် အပိုင်း (၃)ပိုင်း ခွဲ၍ ရေးသားတင်ပြထား၏။ ထိုကြောင့် အားလုံးပေါင်းသော် အပိုင်း (၆)ပိုင်း၊ အတွဲ (၉)တွဲ ဖြစ်သည်။</p> <p>ဤသမထပိုင်း၌ကား ---</p> <p>၁။ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်း<br> ၂။ ပဋိကူလမနသိကာရ အရိုးစုကမ္မဋ္ဌာန်း<br> ၃။ ကသိုဏ်း (၁၀)ပါး သမာပတ် (၈)ပါး<br> ၄။ ဗြဟ္မစိုရ်တရား (၄)ပါး<br> ၅။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း<br> ၆။ အသုဘကမ္မဋ္ဌာန်း<br> ၇။ မရဏာနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း</p> <p>ဤကမ္မဋ္ဌာန်းများ ပါဝင်ကြပေသည်။ ယင်းကမ္မဋ္ဌာန်းအားလုံးကို သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်းဟူသော အမည်ဖြင့် ရေးသားတင်ပြထားပါသည်။</p> <p>သူတော်ကောင်းအပေါင်းတို့သည် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်နိုင်ကြပါစေသောဝ် ...။</p> <p>ဖားအောက်တောရဆရာတော်</p> <p>စိတ္တလတောင်ကျောင်း</p> <p>ဖားအောက်တောရ</p> <p>သာသနာတော်သက္ကရာဇ် - ၂၅၄၉ - ခု၊</p> <p>ကောဇာသက္ကရာဇ် - ၁၃၆၇ - ခု၊ တော်သလင်းလပြည့်နေ့</p> <hr> <h3>သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း (က)</h3> <p><b>နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။</b></p> <p>သစ္စာလေးပါး နှင့် ပါရမီစွမ်းအင်</p> <p>အပရိဇာနနသုတ္တန် ကောက်နုတ်ချက်</p> <p><b>သဗ္ဗံ ဘိက္ခဝေ အနဘိဇာနံ အပရိဇာနံ အဝိရာဇယံ အပ္ပဇဟံ အဘဗ္ဗော ဒုက္ခက္ခယာယ။ ပ ။ သဗ္ဗံ စ ခေါ ဘိက္ခဝေ အဘိဇာနံ ပရိဇာနံ ဝိရာဇယံ ပဇဟံ ဘဗ္ဗော ဒုက္ခက္ခယာယ။</b> (သံ၊၂၊၂၄၉-၂၅၀။)</p> <p><b>ဣတိ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ တိဿောပိ ပရိညာ ကထိတာ ဟောန္တိ။ အဘိဇာနန္တိ ဟိ ဝစနေန ဉာတပရိညာ ကထိတာ၊ ပရိဇာနန္တိ ဟိ ဝစနေန တီရဏပရိညာ၊ ဝိရာဇယံ ပဇဟန္တိ ဒွီဟိ ပဟာနပရိညာတိ။</b> (သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆။)</p> <p>အလုံးစုံသော ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို <b>ဉာတပရိညာ တီရဏ ပရိညာ ပဟာနပရိညာ</b>ဟူသော ပရိညာပညာ သုံးမျိုးတို့ဖြင့် ထိုးထွင်းမသိခဲ့ သော် ပိုင်းပိုင်းခြားခြား မသိခဲ့သော် ထို အလုံးစုံသော ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ် တရားတို့ အပေါ်၌ တွယ်တာမက်မောနေသော တဏှာတရားကို (ပဟာန ပရိညာပညာဖြင့်) မပယ်စွန့်နိုင်ခဲ့သော် သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ ကုန်ခြင်းငှာ မထိုက်။</p> <p>အလုံးစုံသော ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို <b>ဉာတပရိညာပညာ</b>ဖြင့် ထိုးထွင်းသိခဲ့သော် <b>တီရဏပရိညာပညာ</b>ဖြင့် ပိုင်းပိုင်းခြားခြား သိခဲ့သော် <b>ပဟာနပရိညာပညာ</b>ဖြင့် ထို အလုံးစုံသော ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ အပေါ်၌ တွယ်တာမက်မောနေသော တဏှာတရားကို ပယ်စွန့်နိုင်ခဲ့သော် သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ ကုန်ခြင်းငှာ ထိုက်၏။ (သံ၊၂၊၂၄၉-၂၅၀။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အပရိဇာနနသုတ္တန်၌ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့် အတိုင်း သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခမှ အပြီးတိုင် ကျွတ်လွတ်ထွက်မြောက်လိုသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်မှန်သမျှသည် အလုံးစုံသော ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်တရား တို့ကို ပရိညာဉာဏ်ပညာ သုံးမျိုးတို့ဖြင့် ပိုင်းပိုင်းခြားခြား ဂဃနဏသိအောင် ကြိုးပမ်းရတော့မည် ဖြစ်ပေသည်။ ထိုသို့ ကြိုးပမ်းရာ၌ မဂ္ဂင် (၈)ပါး ကျင့်စဉ် တရားတော်ကို နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း ကျင့်စဉ်အဖြစ် အသင်သူတော်ကောင်း သည် လက်ခံနိုင်ရမည် ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>မဂ္ဂင် (၈)ပါးတို့တွင် သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပတို့ကား ပညာမဂ္ဂင်, သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တ သမ္မာအာဇီဝတို့ကား သီလမဂ္ဂင်, သမ္မာဝါယာမ သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိတို့ကား သမာဓိမဂ္ဂင်တို့ ဖြစ်ကြ၏။ ဤ မဂ္ဂင် (၈)ပါးတို့ဖြင့် သိမ်းကျုံး ရေတွက်ထားအပ်သော သီလကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ်တို့ကား <b>နိယျာနိကပဋိပဒါ</b> အမည်ရသော သံသရာဝဋ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း အကျင့်များပင် ဖြစ်ကြ၏။ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက် ပြုလိုသူတိုင်း ကျင့်ရမည့် ကျင့်ဝတ်ပဋိပတ်တို့ပင် ဖြစ်ကြသည်။</p> <hr> <h3>ပုဂ္ဂိုလ် (၄) မျိုး</h3> <p>မဂ္ဂင် (၈)ပါး အကျင့်မြတ်တရားတို့ကို ကျင့်ရာ၌ ပုဂ္ဂိုလ် (၄)မျိုး အ- ကြောင်းကိုလည်း သိထားသင့်ပေသည်။</p> <p>၁။ ဥဂ္ဃဋိတညူပုဂ္ဂိုလ်<br> ၂။ ဝိပဉ္စိတညူပုဂ္ဂိုလ်<br> ၃။ နေယျပုဂ္ဂိုလ်<br> ၄။ ပဒပရမပုဂ္ဂိုလ်</p> <p>ဤသို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ် (၄)မျိုး ရှိ၏။ (အံ၊၁၊၄၅၂။ အဘိ၊ပုဂ္ဂလပညတ်၊၁၀၇။)</p> <p>၁။ ဥဂ္ဃဋိတညူပုဂ္ဂိုလ် ---သစ္စာ (၄)ပါးနှင့် စပ်သော တရားတော်ကို အကျဉ်းဖွင့်ပြအပ်ကာမျှဖြင့် အကျယ်နှင့်တကွဖြစ်သော သိသင့်သိထိုက်သော သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်ကို ထိုးထွင်းသိသော ပုဂ္ဂိုလ်၊ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ စသည်ဖြင့် အကျဉ်းအားဖြင့် မာတိကာကို ထားအပ်သည်ရှိသော် ဒေသနာတော်သို့ အစဉ်လျှောက်၍ ဉာဏ်ကို စေလွှတ်လျက် အရဟတ္တဖိုလ် ကို ယူခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို <b>ဥဂ္ဃဋိတညူပုဂ္ဂိုလ်</b>ဟု ဆိုသည်။</p> <p>၂။ ဝိပဉ္စိတညူပုဂ္ဂိုလ် --- ဓမ္မစက္ကပဝတ္တနသုတ္တန် အနတ္တလက္ခဏသုတ္တန် တို့ကဲ့သို့ သစ္စာ (၄)ပါးနှင့် စပ်သော အကျယ်အားဖြင့် ဟောကြားတော်မူ အပ်သော တရားတော်ကို ကြားနာခွင့် ရရှိသောအခါ ကြားနာအပ်ပြီးသည့် တရားတော်၌ လာရှိသည့်အတိုင်း တရားတော်နောက်သို့ ဉာဏ်ကိုစေလွှတ်၍ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်နိုင်သဖြင့် သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်း သိမြင်သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို <b>ဝိပဉ္စိတညူပုဂ္ဂိုလ်</b>ဟု ဆိုသည်။</p> <p>၃။ နေယျပုဂ္ဂိုလ် ---သစ္စာ (၄)ပါးနှင့် စပ်သော တရားစကားတော်ကို အကျဉ်းအားဖြင့်သော်လည်းကောင်း, အကျယ်အားဖြင့်သော်လည်းကောင်း နာကြားခွင့်ကို ရရှိပါသော်လည်း တရားနာရုံမျှဖြင့် သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်း မသိနိုင်သေးဘဲ တရားနာပြီးနောက်ကာလဝယ် ကြားနာအပ်ပြီးသည့် တရားတော်၌ လာရှိသည့်အတိုင်း သီလကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ် ဟူသော မဂ္ဂင် (၈)ပါး အကျင့်မြတ်တရားတို့ကို တစ်ဆင့်ပြီး တစ်ဆင့် လက်တွေ့ ကျင့်ပါမှ သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်းသိမြင်နိုင်သော ကျွတ်တမ်းဝင်နိုင် သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို <b>နေယျပုဂ္ဂိုလ်</b>ဟု ဆိုသည်။</p> <p>၄။ ပဒပရမပုဂ္ဂိုလ် --- သစ္စာ (၄)ပါးနှင့် စပ်သော တရားစကားတော်ကို အကျဉ်းအားဖြင့်သော်လည်းကောင်း, အကျယ်အားဖြင့်သော်လည်းကောင်း နာကြားရသော်လည်း နာကြားရုံမျှဖြင့်လည်း ကျွတ်တမ်းမဝင်နိုင်သော သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်းမသိနိုင်သော, တရားတော်ကို နာကြားပြီးနောက် မဂ္ဂင် (၈)ပါး အကျင့်မြတ်တရားတို့ကို စနစ်တကျ လက်တွေ့ကျင့်သော်လည်း ဤဘဝတွင် သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်းမသိနိုင်သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို <b>ပဒပရမ ပုဂ္ဂိုလ်</b>ဟု ဆိုသည်။</p> <p>ကျွတ်တမ်းမဝင်နိုင်သော်လည်း သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်းမသိနိုင် သော်လည်း မဂ္ဂင် (၈)ပါးကို စနစ်တကျ ကျင့်ခြင်းကြောင့်ကား ပါရမီ မျိုးစေ့ကောင်းများကို ရရှိနိုင်ပေသည်။ သစ္စကပရိဗိုဇ်ကဲ့သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးတည်း။</p> <p>ဤပုဂ္ဂိုလ် (၄)မျိုးတို့တွင် ဥဂ္ဃဋိတညူပုဂ္ဂိုလ်ကား အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောကြားတော်မူအပ်သော သစ္စာ (၄)ပါးနှင့်စပ်သော တရားစကားတော်ကို နာကြားရရုံမျှဖြင့်, ဝိပဉ္စိတညူပုဂ္ဂိုလ်ကား အကျယ်အားဖြင့် ဟောကြားတော် မူအပ်သော သစ္စာ (၄)ပါးနှင့်စပ်သော တရားစကားတော်ကို နာကြားရရုံ မျှဖြင့် သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်းသိမြင်နိုင်သော ကျွတ်တမ်းဝင်နိုင်သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးတို့ ဖြစ်ကြ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ မဂ္ဂင် (၈)ပါး အကျင့်မြတ်တရားကို ဤဘဝတွင် ကျင့်ရမည့်အချိန်ကား တရားနာယူနေသည့် အချိန်ကာလပင် ဖြစ်၏။ အလွန်တိုတောင်းသော အချိန်ကာလအတွင်း၌ မဂ္ဂင် (၈)ပါးကို စုံညီအောင် ကျင့်နိုင်သဖြင့် ကျွတ်တမ်းဝင်သွားတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်မျိုး တို့သည်ကား ယေဘုယျအားဖြင့် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်သို့ ရောက်ရှိတော်မူကြသည့် ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တ အရိယာသူတော်ကောင်းတို့ ဖြစ်ကြ၏။ ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တရဟန္တာ အရှင်မြတ်တို့ ဖြစ်တော်မူကြ၏။ ထိုအရှင်မြတ်ကြီးတို့၏ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တော် မြတ်ကြီးတို့သည် အောက်ပါ (၅)မျိုးသော အကြောင်းတရားတို့ကြောင့် သန့်ရှင်း စင်ကြယ်တော်မူကြကုန်၏။ ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တ အရှင်မြတ်ကြီးတို့၌ ပြည့်စုံရမည့် အင်္ဂါရပ်တို့ပင် ဖြစ်ကြသည်။ ယင်းအင်္ဂါရပ်တို့ကို ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၂။)တွင် ဤသို့ ဖော်ပြထား၏။</p> <hr> <h3>အင်္ဂါ (၅) ရပ်</h3> <p>၁။ အဓိဂမ --- <b>အဓိဂမ</b>ဟူသည် သေက္ခဘုံဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော အရိယဖိုလ်သို့ အသေက္ခဘုံဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက် တော်မူခြင်းတည်း။ ထိုအရှင်မြတ်ကြီးတို့၏ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့သည် သေက္ခဘုံ ဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော အရိယဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်တော်မူမှသာလျှင် အထူးသဖြင့် အသေက္ခဘုံဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်တော် မူမှသာလျှင် အလွန်အကဲနှင့်တကွ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်တော်မူကြ၏။</p> <p>၂။ ပရိယတ္တိ -- ဘုရားရှင်၏ ပိဋကတ်သုံးပုံတည်းဟူသော ဘုရားစကား တော်ကို သင်ယူခြင်း ရွတ်ဖတ် သရဇ္ဈာယ်ခြင်းသည် <b>ပရိယတ္တိ</b> မည်၏။ အထူးသဖြင့် ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌လည်း ဤအင်္ဂါရပ်နှင့် ပြည့်စုံအောင် ကြိုးပမ်းထားပြီး ဖြစ်ရ၏။</p> <p>၃။ သဝန --- အရိုအသေပြု၍ အလေးအမြတ်ပြု၍ အလွန်လိုလား တောင့်တသော ကုသိုလ်သမ္မာဆန္ဒဓာတ်ဖြင့် သဒ္ဓမ္မ အမည်ရသော သူတော်ကောင်းတရားကို နာကြားခြင်းသည် <b>သဝန</b> မည်၏။ အထူးသဖြင့် ရှေးရှေး ဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌လည်း ဤအင်္ဂါရပ်နှင့် ပြည့်စုံအောင် ကြိုးပမ်းထားပြီး ဖြစ်ရ၏။</p> <p>၄။ ပရိပုစ္ဆာ --- ခန္ဓာ-အာယတန-ဓာတ်-သစ္စာ-ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်စသော နက်နဲသော တရားတော်တို့နှင့် စပ်ယှဉ်သော ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာစသည့် စကားအစဉ်တို့၌ <b>ပဒတ္ထ</b> - ပုဒ်အနက်သဘောအားဖြင့် အသိခက်ခဲသောပုဒ်၊ <b>အဓိပ္ပါယတ္ထ</b> - ဆိုလိုရင်း အနက်သဘောအားဖြင့် အသိခက်ခဲသောပုဒ်တို့ကို အကျယ်ဆုံးဖြတ်ကြောင်း စကားတော်ကို သင်ယူခြင်းသည် <b>ပရိပုစ္ဆာ</b> မည်၏။ တစ်နည်း အဋ္ဌကထာကို သင်ယူခြင်းသည် ပရိပုစ္ဆာ မည်၏။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂၊၊) ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်သို့ ဆိုက်ရောက်တော်မူလိုသော သူတော်ကောင်းသည် ရှေးရှေး ဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌လည်း အထူးသဖြင့် ဤအင်္ဂါရပ်နှင့် လည်း ပြည့်စုံအောင် ကြိုးပမ်းထားပြီး ဖြစ်ရ၏။</p> <p>၅။ ပုဗ္ဗယောဂ --- <b>ပုဗ္ဗယောဂေါ နာမ ပုဗ္ဗဗုဒ္ဓါနံ သာသနေ ဂတပစ္စာဂတိကဘာဝေန ယာဝ အနုလောမံ ဂေါတြဘုသမီပံ၊ တာဝ ဝိပဿနာနုယောဂေါ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၂။)</p> <p><b>ယာဝ အနုလောမဂေါတြဘုသမီပန္တိ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏမာဟ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၈၄)</p> <p>ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌ ဆွမ်းခံသွားရာ၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုဆောင်ခြင်း ဆွမ်းခံရွာမှ ကျောင်းသို့ ပြန်ကြွလာရာ၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆောင်ခြင်းတည်းဟူသော အသွားအပြန် ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုဆောင်ခြင်း <b>ဂတပစ္စာဂတိက</b> ကျင့်ဝတ်ကို ဖြည့်ကျင့်လျက် သမထ ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း တို့ကို စီးဖြန်းပွားများ အားထုတ်တော်မူလေရာ အနုလောမဉာဏ် ဂေါတြဘု ဉာဏ်တို့၏ အနီးအပါး၌ဖြစ်သော သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်သို့တိုင်အောင် ဝိပဿနာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို အပတ်တကုတ် အားထုတ်ဖူးခြင်းသည် <b>ပုဗ္ဗယောဂ</b> မည်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၂။ မဟာဋီ၊၂၊၈၄။)</p> <p>သမ္မောဟဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာကြီးတွင်ကား, အဓိဂမ, ပရိယတ္တိ, သဝန, ပရိပုစ္ဆာ --- အင်္ဂါရပ်တို့ကို ပုံစံတူ ဖွင့်ဆိုထား၏။ သို့သော် ပုဗ္ဗယောဂ အင်္ဂါရပ်တွင်ကား ဤသို့ ဖွင့်ဆိုထား၏။</p> <p><b>ပုဗ္ဗယောဂေါ နာမ ပုဗ္ဗယောဂါဝစရတာ အတီတဘဝေ ဟရဏပစ္စာဟရဏနယေန ပရိဂ္ဂဟိတကမ္မဋ္ဌာနတာ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂။)</p> <p>= အတိတ်ဘဝဝယ် ကျောင်းမှ ဆွမ်းခံရွာသို့ သွားရာ၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆောင်ယူလျက် = ကမ္မဋ္ဌာန်းတရားကို ပွားများအားထုတ်လျက် သွားခြင်း, ဆွမ်းခံရွာမှ ကျောင်းသို့ ပြန်လာရာ၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆောင်ယူလျက် = ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများအားထုတ်လျက် ပြန်လာခြင်းတည်းဟူသော သိမ်းဆည်းအပ်ပြီးသော = ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူအပ်ပြီးသော သမထကမ္မဋ္ဌာန်း ဝိပဿနာ ကမ္မဋ္ဌာန်း ရှိခြင်းသည် <b>ပုဗ္ဗယောဂ</b>မည်၏။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂။)</p> <p>ဤ၌ အတိတ်ဘဝဝယ် ပုဗ္ဗယောဂကျင့်စဉ်ကို ကျင့်ခြင်းကိုသာ ဖွင့်ဆိုထား၏။ ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း အတိတ်ဘဝဟုလည်းကောင်း, ဤဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်တွင်း အတိတ်ဘဝဟုလည်းကောင်း ခွဲခြား၍ မဖွင့်ဆိုပေ။ ကျင့်စဉ်ပိုင်းတွင်လည်း <b>သင်္ခါရသမ္မသနံ</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၃) ဟု သင်္ခါရတရားတို့ကို ဝိပဿနာရှုပွားသုံးသပ်ခြင်းမျှကိုသာ ဖွင့်ဆိုထား၏။ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်ဟူ၍ အတိအကျ မဖွင့်ဆိုပေ။ ထိုကြောင့် ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌ပင် ဖြစ်စေ, ဤဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်တွင်း၌ပင် ဖြစ်စေ ရှေးလွန်လေပြီးသော အတိတ်ဘဝဝယ် ဒုက္ခသစ္စာ အမည်ရသည့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး, သမုဒယသစ္စာအမည်ရသည့် အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံစသည့် အကြောင်းတရားများတည်းဟူသော ဤနှစ်မျိုးကုန်သော သင်္ခါရတရားတို့ကို လက္ခဏာယာဉ် သုံးချက်တင်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်ခဲ့ဖူးခြင်းတည်းဟူသော ဝိပဿနာဉာဏ်သည် <b>ပုဗ္ဗယောဂ</b>မည်၏ဟု သိရှိပါလေ။</p> <p><b>ဧတေသု ပန ကာရဏေသု ပရိယတ္တိ, သဝနံ, ပရိပုစ္ဆာတိ ဣမာနိ တီဏိ ပဘေဒေဿဝ ဗလဝကာရဏာနိ။ ပုဗ္ဗယောဂေါ အဓိဂမဿ ဗလဝပစ္စယော၊ ပဘေဒဿ ဟောတိ န ဟောတီတိ၊ န ပန တထာ။ ပရိယတ္တိသဝနပရိပုစ္ဆာ ဟိ ပုဗ္ဗေ ဟောန္တု ဝါ မာ ဝါ၊ ပုဗ္ဗယောဂေန ပုဗ္ဗေ စေဝဧတရဟိ စ သင်္ခါရသမ္မသနံ ဝိနာ ပဋိသမ္ဘိဒါ နာမ နတ္ထိ။ ဣမေ ပန ဒွေပိ ဧကတော ဟုတွာ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဥပတ္ထမ္ဘေတွာ ဝိသဒါ ကရောန္တိ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၃။)</p> <p>ယခု တင်ပြခဲ့သည့် အကြောင်းတရား (၅)မျိုးတို့တွင် ပရိယတ္တိ, သဝန, ပရိပုစ္ဆာ --- ဟူသည့် ဤအင်္ဂါရပ် (၃)မျိုးတို့သည်ကား ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏ အဆင့်အတန်း မြင့်မားမှု, အဆင့်အတန်း မမြင့်မားမှုစသည့် အဆင့်အတန်း ထူးထွေကွဲပြားမှု၏သာလျှင် အားကြီးသော မှီရာအကြောင်းတရားတို့ ဖြစ်ကြ၏။ ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်သည်ကား အဓိဂမအမည်ရသည့် အရိယမဂ်ဖိုလ်တို့၏ အားကြီးသော မှီရာ အကြောင်းတရား ဖြစ်၏။ ယင်းသို့ဖြစ်လျှင် ယင်း ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်သည် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏ အဆင့်အတန်း မြင့်မားမှု, အဆင့်အတန်း မမြင့်မားမှု စသည့် အဆင့်အတန်း ထူးထွေကွဲပြားမှု၏ အကြောင်းတရား မဖြစ်တော့ပြီလောဟု မေးရန်ရှိ၏။ အဖြေကား -- ဖြစ်ပါ၏ ဟူပေ။ သို့သော် ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်သည် အဓိဂမအမည်ရသော အရိယမဂ်ဖိုလ်၏ အားကြီးသော မှီရာအကြောင်းတရား ဖြစ်သကဲ့သို့ --- ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏ အဆင့်အတန်း မြင့်မားမှု, အဆင့်အတန်း မမြင့်မားမှုစသည့် အဆင့်အတန်း ထူးထွေကွဲပြားမှု၏ အားကြီးသော မှီရာအကြောင်းတရားကား မဖြစ်ပေ။ (အားကြီးသော မှီရာအကြောင်းတရားသာ မဖြစ်သည်။ အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘက အကြောင်းတရားကား ဖြစ်ပါ၏ဟု ဆိုလိုသည်။)</p> <p>ပရိယတ္တိ, သဝန, ပရိပုစ္ဆာ - ဟူသည့် အကြောင်းတရား (၃)မျိုးတို့သည် ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌သော်လည်းကောင်း, သို့မဟုတ် ဤဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်တွင်းဝယ် ရှေးရှေး အတိတ်ဘဝတို့၌သော်လည်းကောင်း ရှိချင်လည်း ရှိခဲ့ကြပါစေ, မရှိချင်လည်း မရှိခဲ့ကြပါစေ၊ ပုဗ္ဗယောဂဟူသည့် အကြောင်းတရားသည်ကား .. ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း သို့မဟုတ် ဤဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်တွင်းဟု ဆိုအပ်သော ရှေးရှေးအတိတ်ဘဝ၌သော်လည်းကောင်း, ယခုဘဝ၌သော်လည်းကောင်း ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသည့် သင်္ခါရတရားတို့ကို အနိစ္စဟု, ဒုက္ခဟု, အနတ္တဟု လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်ခြင်း <b>သမ္မသနလုပ်ငန်း</b>ဟူသည့် ဝိပဿနာဘာဝနာလုပ်ငန်းရပ်နှင့် ကင်း၍ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့ကို ရရှိခြင်းမည်သည် မရှိစကောင်းပေ။ ပုဗ္ဗယောဂနှင့် အဓိဂမဟူသည့် အကြောင်းအင်္ဂါရပ် နှစ်မျိုးတို့သည်လည်း တစ်ပေါင်းတည်းဖြစ်ကာ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့ကို ဖြစ်ပေါ်လာအောင် အားပေးထောက်ပံ့ကြကာ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့ကို သန့်ရှင်းအောင် ပြုလုပ်ကြသည်။ ထိုကြောင့် ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်သည် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏ အဆင့်အတန်း မြင့်မားမှု, အဆင့်အတန်း မမြင့်မားမှု စသည့် အဆင့်အတန်း ထူးထွေကွဲပြားမှု၏ အားကြီးသော မှီရာအကြောင်းတရား မဖြစ်သော်လည်း အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘကအကြောင်းတရားကား ဖြစ်ပါ၏ဟု ဆိုလိုပေသည်။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂-၃၇၃။ မူလဋီ၊၂၊၁၉၃။)</p> <p>သို့သော် ဤအရာဝယ် မေးမြန်းဖို့ရန် မေးခွန်းတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ ယင်းမေးခွန်းကား --- အရိယသာဝကတိုင်းသည် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်ကို ရရှိနိုင်ပါသလား? --- ဟူသော မေးခွန်းပင် ဖြစ်၏။ သမ္မောဟဝိနောဒနီ အဋ္ဌကထာကြီးက ဤသို့ ဖွင့်ဆိုထားတော်မူပြန်၏။</p> <p><b>အရိယသာဝကော နော ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တော နာမ နတ္ထိ။</b>(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂၊၊)</p> <p>= ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်သို့ မရောက်ရှိသော = ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်ကို မရရှိသော အရိယာသူတော်ကောင်းမည်သည် မရှိစကောင်းပေ။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂။)</p> <hr> <h3>ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တော်လေးပါး</h3> <p>အထက်ပါ သမ္မောဟဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာ၏ ဖွင့်ဆိုချက်မှာ ဝိဘင်းပါဠိတော်တွင် လာရှိသော သစ္စဝါရဒေသနာတော်စသည့် ဒေသနာတော်များကို ရည်ညွှန်းထားပေသည်။ သစ္စဝါရဒေသနာတော်၌ ဘုရားရှင်က ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တော်များကို အောက်ပါအတိုင်း ဟောကြားထားတော်မူပေသည်။</p> <p><b>ဒုက္ခေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ၊ ဒုက္ခသမုဒယေ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ၊ ဒုက္ခနိရောဓေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ၊ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ၊ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ၊ ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။</b> (အဘိ၊၂၊၃၀၇။)</p> <p>၁။ ဒုက္ခသစ္စာ၌ သိသောဉာဏ်သည် <b>အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်</b>မည်၏။<br> ၂။ ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယသစ္စာ၌ သိသောဉာဏ်သည်<b>ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်</b>မည်၏။<br> ၃။ ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓသစ္စာ၌ သိသောဉာဏ်သည် <b>အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်</b>မည်၏။<br> ၄။ ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ (= နိဗ္ဗာန်)သို့ရောက်ကြောင်း ကျင့်စဉ် (= မဂ္ဂသစ္စာ)၌ သိသောဉာဏ်သည် <b>ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်</b>မည်၏။</p> <p>ထို အတ္ထ+ဓမ္မတို့၌ အခေါ်အဝေါ် အသုံးအနှုန်း = <b>နိရုတ္တိ</b>ကို သိသောဉာဏ်သည် <b>နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်</b>မည်၏။</p> <p>ထို အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့ကို တစ်ဖန် ပြန်၍ သိသောဉာဏ်သည် <b>ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်</b>မည်၏။ (အဘိ၊၂၊၃၀၇။)</p> <p>ဤအထက်ပါ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့တွင် သစ္စာလေးပါးတို့ကို ထိုးထွင်းသိတတ်သောဉာဏ်တို့သည် အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့ ဖြစ်ကြသည်ဆိုသည့် အချက်ကိုလည်း မှတ်သားထားပါ။ တစ်ဖန် --- ဒုက္ခသစ္စာ အမည်ရသည့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး = ရုပ်တရား နာမ်တရားတို့ကို ထိုးထွင်းသိတတ်သောဉာဏ်သည် အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်မည်ရကား ယင်း အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်မှာလည်း တစ်နည်းအားဖြင့် ဆိုရသော် ဒုက္ခသစ္စာကို ထိုးထွင်း သိသော နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်စသည့် ဝိပဿနာဉာဏ်ပင် ဖြစ်၏၊ တစ်နည်းဆိုရသော် ဝိပဿနာဉာဏ် မဂ်ဉာဏ်တို့ပင် ဖြစ်ကြ၏။ တစ်ဖန် သမုဒယသစ္စာကို သိသောဉာဏ်မှာ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်မည်ရကား ယင်းဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်ဟူသည်မှာလည်း တစ်နည်းအားဖြင့် ပြောဆိုရသော် ပစ္စယ ပရိဂ္ဂဟဉာဏ်စသည့် ဝိပဿနာဉာဏ် သို့မဟုတ် ဝိပဿနာဉာဏ် မဂ်ဉာဏ် တို့ပင် ဖြစ်ကြ၏။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အထက်ပိုင်း ဝိပဿနာဉာဏ်များသို့ ရောက်ရှိသွားသောအခါ ယင်းဝိပဿနာဉာဏ်တို့ကို တစ်ဖန် ပြန်၍ ဝိပဿနာ ရှုနိုင်သောအခါ ယင်းအတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ် ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ် အမည်ရသည့် ဝိပဿနာဉာဏ်တို့ကို တစ်ဖန် ပြန်၍ သိတတ်သည့် ပဋိဝိပဿနာဉာဏ်ဟူသော ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်ကို တစ်ဖန် ပြန်၍ သိရှိ နိုင်မည် ဖြစ်ပေသည်။ ဤအချက်ကိုလည်း မှတ်သားထားပါ။</p> <hr> <h3>ဝဋ္ဋသစ္စာနှင့် ဝိဝဋ္ဋသစ္စာ</h3> <p><b>တတ္ထ ပုရိမာနိ ဒွေ သစ္စာနိ ဝဋ္ဋံ၊ ပစ္ဆိမာနိ ဝိဝဋ္ဋံ။ တေသု ဘိက္ခုနော ဝဋ္ဋေ ကမ္မဋ္ဌာနာဘိနိဝေသော ဟောတိ၊ ဝိဝဋ္ဋေ နတ္ထိ အဘိနိဝေသော။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၉။)</p> <p>= ထိုသစ္စာလေးပါးတို့တွင် ရှေးဖြစ်ကုန်သော ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ နှစ်မျိုးတို့ကား သံသရာဝဋ်၌ လည်ပတ်နေသော <b>ဝဋ္ဋသစ္စာ</b>တည်း။ နောက်ဖြစ်ကုန်သော အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်တည်းဟူသော လောကုတ္တရာ နိရောဓသစ္စာနှင့် ယင်းနိရောဓသစ္စာကို ထွင်းဖောက်သိမြင်တတ်သော အရိယမဂ်ဉာဏ်နှင့် ယှဉ်တွဲနေသော မဂ္ဂင်တရားကိုယ် (၈)ပါးတည်းဟူသော ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓနိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ကြောင်း ကျင့်စဉ်ဖြစ်သည့် လောကုတ္တရာ မဂ္ဂအရိယသစ္စာတို့ကား သံသရာဝဋ်မှ ကင်းရာ ချုပ်ရာဖြစ်သည့် <b>ဝိဝဋ္ဋသစ္စာ</b>တည်း။ ထိုဝဋ္ဋသစ္စာ ဝိဝဋ္ဋသစ္စာ နှစ်မျိုးတို့တွင် ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းနေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝဋ္ဋသစ္စာဖြစ်သည့် ဒုက္ခသစ္စာနှင့် သမုဒယသစ္စာ တရားစုတို့၌ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း စီးဖြန်းခြင်းအမှုကို ပြုလုပ်ရမည် ဖြစ်သည်။ ဝိဝဋ္ဋသစ္စာတရား နှစ်မျိုးတို့၌ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း စီးဖြန်းခြင်းသည် မရှိပေ။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၉။)</p> <hr> <h3>ဝိပဿနာဉာဏ်၏ အရှုခံအာရုံ</h3> <p>အထက်ပါ ပါဠိတော်နှင့် အဋ္ဌကထာတို့၌ လာရှိသည့်အတိုင်း ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းရာ၌ ဒုက္ခသစ္စာတရားစုနှင့် သမုဒယသစ္စာတရားစုတို့ကို ဝိပဿနာရှုပွားရမည် ဖြစ်ပေသည်။</p> <p><b>အနိစ္စာဒိဝသေန ဝိဝိဓေဟိ အာကာရေဟိ ဓမ္မေ ပဿတီတိ ဝိပဿနာ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၅။)</p> <p>= အနိစ္စစသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့် အမျိုးမျိုးသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် ဒုက္ခသစ္စာဓမ္မ+သမုဒယသစ္စာဓမ္မတို့ကို ရှုပွားတတ်သောကြောင့် <b>ဝိပဿနာ</b>မည်၏။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၅။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာ၏ ရှင်းလင်းတင်ပြချက်အရ ဝိပဿနာဟူသည် ဒုက္ခသစ္စာဓမ္မနှင့် သမုဒယသစ္စာဓမ္မတို့ကို အနိစ္စဟု ဒုက္ခဟု အနတ္တဟု အမျိုးမျိုးသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် ရှုပွားသုံးသပ်ခြင်းကို ဆိုလိုပေသည်။</p> <hr> <h3>လောကီဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်းသိရမည့် သစ္စာလေးပါး</h3> <p>၁။ ဒုက္ခသစ္စာ</p> <p><b>သံခိတ္တေန ပဉ္စ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဒုက္ခာ။</b> (သံ၊၃၊၃၆၉။ မ၊၁၊၈၂။)</p> <p>ဤအထက်ပါ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနသုတ္တန် မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန်စသည့် ထိုထိုဒေသနာတော်တို့၌ လာရှိသည့်အတိုင်း - ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓာ, ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓာ, သညုပါဒါနက္ခန္ဓာ, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓာ, ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓာ တည်းဟူ သော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးသည် <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>တရားမည်၏။ ယင်းသို့ဖြစ်လျှင် ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓာစသည့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာဟူသည် အဘယ်နည်းဟု မေးရန်ရှိ၏။</p> <p><b>ယံ ကိဉ္စိ ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ သာသဝံ ဥပါဒါနိယံ၊ အယံ ဝုစ္စတိ ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော။</b> (သံ၊၂၊၃၉။)</p> <p>ဤအထက်ပါ ခန္ဓသုတ္တန်ဒေသနာတော်မြတ်၌ ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူသည်နှင့်အညီ --- အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်, အဇ္ဈတ္တ (=ကိုယ်တွင်း), ဗဟိဒ္ဓ (= ပြင်ပ), ဩဠာရိက (= အကြမ်း), သုခုမ (= အနု), ဟီန (= အယုတ်), ပဏီတ (= အမြတ်), ဒူရ (= အဝေး), သန္တိက (= အနီး), ဟူသည့် (၁၁)မျိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်နေသည့် အာသဝေါတရားတို့၏ အာရုံဖြစ်ကြသည့်, တဏှာဒိဋ္ဌိတို့သည် ကပ်ရောက်အပ်သော ကံသည် ငါ၏ အကျိုးဟု စွဲယူအပ်သည့် ရုပ်တရားအစုအပုံသည် <b>ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓာ</b>မည်၏။ အလားတူပင် (၁၁)မျိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်နေသည့် ဝေဒနာတရားအစုအပုံ, သညာတရားအစုအပုံ, သင်္ခါရတရား အစုအပုံ, ဝိညာဏ်တရားအစုအပုံ အသီးအသီးကိုလည်း <b>ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓာ, သညုပါဒါနက္ခန္ဓာ, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓာ, ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓာ</b>ဟု အသီးအသီး ခေါ်ဆိုကြောင်းကိုလည်း ယင်းခန္ဓသုတ္တန်ဒေသနာတော်မြတ်တွင် ဆက်လက် ဟောကြားထားတော်မူပေသည်။ (သံ၊၂၊၃၉။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အရပ်ရပ်သော ဒေသနာတော်များနှင့်အညီ (၁၁)မျိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်နေသည့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး = ရုပ်တရား နာမ်တရားတို့သည် <b>ဒုက္ခသစ္စာ</b>မည်၏။</p> <h3>၂။ သမုဒယသစ္စာ</h3> <p>ဘုရားရှင်သည် သစ္စဝိဘင်းပါဠိတော်၌ <b>သမုဒယသစ္စာ</b>ကို ငါးမျိုးခွဲကာ ဟောကြားထားတော်မူခဲ့၏။</p> <p>၁။ တဏှာကိုလည်း သမုဒယသစ္စာဟု ဟောကြားထားတော်မူ၏။ (အဘိ၊၂၊၁၁၂။)<br> ၂။ တဏှာနှင့်တကွ ကြွင်းကိလေသာအားလုံးကိုလည်း သမုဒယသစ္စာဟု ဟောကြားထားတော်မူ၏။ (အဘိ၊၂၊၁၁၃။)<br> ၃။ တဏှာနှင့်တကွ ကြွင်းကိလေသာတို့ကိုလည်းကောင်း, ကြွင်းအကုသိုလ်တရားအားလုံးကိုလည်းကောင်း သမုဒယသစ္စာဟု ဟောကြား ထားတော်မူ၏။ (အဘိ၊၂၊၁၁၄။)<br> ၄။ တဏှာ ကြွင်းကိလေသာ ကြွင်းအကုသိုလ်တရားအားလုံးကိုလည်းကောင်း, အာသဝေါတရားတို့၏ အာရုံဖြစ်သော အလောဘ အဒေါသ အမောဟဟူသည့် ကုသလမူလတရား (၃)ပါးကိုလည်းကောင်း သမုဒယသစ္စာဟု ဟောကြားထားတော်မူ၏။ (အဘိ၊၂၊၁၁၄။)<br> ၅။ တဏှာ, ကြွင်းကိလေသာ, ကြွင်းအကုသိုလ်တရား, အာသဝေါတရားတို့၏အာရုံဖြစ်သော ကုသလမူလတရား (၃)ပါး, အာသဝေါတရားတို့၏အာရုံဖြစ်သော ကြွင်းကုသိုလ်တရားအားလုံးကိုလည်း သမုဒယသစ္စာဟု ဟောကြားထားတော်မူ၏။ (အဘိ၊၂၊၁၁၅။)</p> <p>ဤအထက်ပါ သစ္စဝိဘင်းဒေသနာတော်ကို ရည်ညွှန်းလျက် သမ္မောဟ ဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာနှင့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာတို့ကလည်း ဤသို့ ဖွင့်ဆိုထား တော်မူကြ၏။</p> <p><b>တတ္ထ ယသ္မာ ကုသလာကုသလကမ္မံ အဝိသေသေန သမုဒယသစ္စန္တိ သစ္စဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တံ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၅။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၁၆။)</p> <p>= စေတနာ, စေတနာနှင့်ယှဉ်ဖက် သမ္ပယုတ်တရားဟု အထူးမပြောတော့ဘဲ သံသရာဝဋ်ကို လည်ပတ်စေတတ်သည့် ကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံမှန်သမျှကို သမုဒယသစ္စာဟု သစ္စဝိဘင်းပါဠိတော်၌ ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူပေသည်။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၅။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၁၆။)</p> <p>အင်္ဂုတ္တရနိကာယ် တိကနိပါတ် တိတ္ထာယတနသုတ္တန်၌ကား ဘုရားရှင်က ဤသို့ ဟောကြားထားတော်မူ၏။ ---</p> <p><b>ကတမဉ္စ ဘိက္ခဝေ ဒုက္ခသမုဒယံ အရိယသစ္စံ၊ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ၊ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ၊ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ၊ နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ၊ သဠာယတနပစ္စယာ ဖေဿာ၊ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ၊ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ၊ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ၊ ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ၊ ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ သမ္ဘဝန္တိ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ဘိက္ခဝေ ဒုက္ခသမုဒယံ အရိယသစ္စံ။</b> (အံ၊၁၊၁၇၈။)</p> <p>= ရဟန်းတို့ ...ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယအရိယသစ္စာတရားဟူသည် အဘယ်နည်း?<br> ၁။ အဝိဇ္ဇာ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် သင်္ခါရတို့ ဖြစ်ကုန်၏။<br> ၂။ သင်္ခါရတို့ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ် ဖြစ်၏။<br> ၃။ ဝိညာဏ် ဖြစ်ခြင်းကြောင့် နာမ်+ရုပ် ဖြစ်၏။<br> ၄။ နာမ်+ရုပ် ဖြစ်ခြင်းကြောင့် သဠာယတန (= အာယတန ၆-စုံ) ဖြစ်၏။<br> ၅။ သဠာယတန ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဖဿ ဖြစ်၏။<br> ၆။ ဖဿ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဝေဒနာ ဖြစ်၏။<br> ၇။ ဝေဒနာ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် တဏှာ ဖြစ်၏။<br> ၈။ တဏှာ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဥပါဒါန် ဖြစ်၏။<br> ၉။ ဥပါဒါန် ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဘဝ (= ကမ္မဘဝ+ဥပပတ္တိဘဝ) ဖြစ်၏။<br> ၁၀။ ကမ္မဘဝ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဇာတိ ဖြစ်၏။<br> ၁၁။ ဇာတိ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် (၁၂) ဇရာ+မရဏ ဖြစ်၏။</p> <p>သောက-ပရိဒေဝ-ဒုက္ခ-ဒေါမနဿ-ဥပါယာသတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ ဤသို့လျှင် ချမ်းသာမဖက် သက်သက်သော ဒုက္ခတုံး ဒုက္ခအစုအပုံ၏ ဖြစ်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့ ... ဤ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွယ်မှု = <b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သဘောတရား</b>ကို ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားဟူ၍ ခေါ်ဆိုအပ်ပေ၏။ (အံ၊၁၊၁၇၈။)</p> <p>သမ္မောဟဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာနှင့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာတို့ကလည်း ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိတော် (ပဋိသံ၊၅၀။)ကို ရည်ညွှန်းကာ ဤသို့ ဂါထာဖြင့် ယင်း ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သဘောတရားတို့ကို အကျဉ်းချုပ်ကာ ဖော်ပြထားကြပေသည်။</p> <p><b>အတီတေ ဟေတဝေါ ပဉ္စ၊ ဣဒါနိ ဖလပဉ္စကံ။</b></p> <p><b>ဣဒါနိ ဟေတဝေါ ပဉ္စ၊ အာယတိံ ဖလပဉ္စကံ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၂။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၁၄။)</p> <p>ယင်းဂါထာ၏ ဆိုလိုရင်းသဘောတရားမှာ ဤသို့ဖြစ်၏။ ---</p> <p>အတိတ်က ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့သော အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံဟူသော အတိတ်အကြောင်းတရားငါးပါးကြောင့် ဝိညာဏ်, နာမ်+ရုပ်, သဠာယတန, ဖဿ, ဝေဒနာဟူသော ပစ္စုပ္ပန်အကျိုးတရားငါးပါး ထင်ရှားဖြစ်၏။</p> <p>ပစ္စုပ္ပန်တွင် ပြုစုပျိုးထောင်လိုက်သော အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံဟူသော ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းတရားငါးပါးကြောင့် ဝိညာဏ်, နာမ်+ရုပ်, သဠာယတန, ဖဿ, ဝေဒနာ --- ဟူသော အနာဂတ်အကျိုးတရား ငါးပါး ထင်ရှားဖြစ်၏။</p> <p>ဤကား အထက်ပါ ဂါထာ၏ ဆိုလိုရင်း သဘောတရားတည်း။ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွယ်မှု = ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သဘောတရားကို အကျဉ်းချုပ်လိုက်ပါက အကြောင်းတရားနှင့် အကျိုးတရားမျှသာရှိ၏။ အကြောင်းတရား တို့ကား သမုဒယသစ္စာတရားစုတို့တည်း၊ အကျိုးတရားတို့ကား ဒုက္ခသစ္စာ တရားစုတို့တည်း။ ထိုကြောင့် အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံတို့ကား သမုဒယသစ္စာတရားစုတို့တည်း။ ဝိညာဏ်, နာမ်+ရုပ်, သဠာယတန, ဖဿ, ဝေဒနာတို့ကား ဒုက္ခသစ္စာတရားစုတို့တည်း။ ဤသို့ မှတ်သားထားပါ။</p> <h3>၃။ နိရောဓသစ္စာ</h3> <p>၁။ တဏှာ၏ အကြွင်းအကျန်မရှိ အကုန်အစင် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကိုလည်းကောင်း,<br> ၂။ တဏှာ, ကြွင်းကိလေသာတို့၏ အကြွင်းအကျန်မရှိ အကုန်အစင် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကိုလည်းကောင်း,<br> ၃။ တဏှာ, ကြွင်းကိလေသာ, ကြွင်းအကုသိုလ်တရားတို့၏ အကြွင်းအကျန်မရှိ အကုန်အစင် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကိုလည်းကောင်း,<br> ၄။ တဏှာ, ကြွင်းကိလေသာ, ကြွင်းအကုသိုလ်တရား, အာသဝေါတရားတို့၏ အာရုံဖြစ်သော ကုသလမူလတရား (၃)ပါးတို့၏ အကြွင်းအကျန်မရှိ အကုန်အစင် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကိုလည်းကောင်း,<br> ၅။ တဏှာ, ကြွင်းကိလေသာ, ကြွင်းအကုသိုလ်တရား, အာသဝေါတရားတို့၏ အာရုံဖြစ်သော ကုသလမူလတရား(၃)ပါး, အာသဝေါတရား တို့၏ အာရုံဖြစ်သော ကြွင်းကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့၏ အကြွင်း အကျန်မရှိ အကုန်အစင် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကိုလည်းကောင်း နိရောဓသစ္စာ ဟု သစ္စဝိဘင်းပါဠိတော်၌ ဟောကြားထားတော်မူ၏။ (အဘိ၊၂၊၁၁၂-၁၁၄-၁၁၅။)</p> <p>တစ်ဖန် အင်္ဂုတ္တရနိကာယ် တိကနိပါတ် တိတ္ထာယတနသုတ္တန်တွင် ဤသို့ ဟောကြားထားတော်မူပြန်၏။</p> <p><b>ကတမဉ္စ ဘိက္ခဝေ ဒုက္ခနိရောဓံ အရိယသစ္စံ။ အဝိဇ္ဇာယ တွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ သင်္ခါရနိရောဓော၊ သင်္ခါရနိရောဓာ ဝိညာဏနိရောဓော၊ ဝိညာဏနိရောဓာ နာမရူပနိရောဓော၊ နာမရူပနိရောဓာ သဠာယတနနိရောဓော၊ သဠာယတနနိရောဓာ ဖဿနိရောဓော၊ ဖဿနိရောဓာ ဝေဒနာနိရောဓော၊ ဝေဒနာနိရောဓာ တဏှာနိရောဓော၊ တဏှာနိရောဓာ ဥပါဒါနနိရောဓော၊ ဥပါဒါနနိရောဓာ ဘဝနိရောဓော၊ ဘဝနိရောဓာ ဇာတိနိရောဓော၊ ဇာတိနိရောဓာ ဇရာမရဏံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ နိရုဇ္ဈန္တိ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ နိရောဓော ဟောတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ဘိက္ခဝေ ဒုက္ခနိရောဓံ အရိယသစ္စံ။</b> (အံ၊၁၊၁၇၈။)</p> <p>= ရဟန်းတို့ ...ဒုက္ခချုပ်ကြောင်း နိရောဓအရိယသစ္စာတရားဟူသည် အဘယ်နည်း?<br> ၁။ အဝိဇ္ဇာ၏သာလျှင် အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ခြင်းကြောင့် သင်္ခါရတို့သည် ချုပ်ကုန်၏။<br> ၂။ သင်္ခါရတို့၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ်သည် ချုပ်၏။<br> ၃။ ဝိညာဏ်၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် နာမ်+ရုပ်သည် ချုပ်၏။<br> ၄။ နာမ်+ရုပ်၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် သဠာယတနသည် ချုပ်၏။<br> ၅။ သဠာယတန၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဖဿသည် ချုပ်၏။<br> ၆။ ဖဿ၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဝေဒနာသည် ချုပ်၏။<br> ၇။ ဝေဒနာ၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် တဏှာသည် ချုပ်၏။<br> ၈။ တဏှာ၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့်် ဥပါဒါန်သည် ချုပ်၏။<br> ၉။ ဥပါဒါန်၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဘဝ (= ကမ္မဘဝ+ဥပပတ္တိဘဝ) သည် ချုပ်၏။<br> ၁၀။ ကမ္မဘဝ၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဇာတိသည် ချုပ်၏။<br> ၁၁။ ဇာတိ၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် (၁၂) ဇရာ+မရဏသည် ချုပ်၏။<br> သောက-ပရိဒေဝ-ဒုက္ခ-ဒေါမနဿ-ဥပါယာသတို့သည် ချုပ်ကုန်၏။ဤသို့လျှင် ချမ်းသာမဖက် သက်သက်သော ဒုက္ခတုံး ဒုက္ခအစုအပုံ၏ ချုပ်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။</p> <p>ရဟန်းတို့ ... ဤ ကြောင်း-ကျိုး-ဆက်နွယ်မှု = ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် သဘောတရားတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓအရိယသစ္စာတရားတည်းဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (အံ၊၁၊၁၇၈။)</p> <h3>သတိပဋ္ဌာန်ကျင့်စဉ်ပိုင်း</h3> <p>ဤအထက်ပါ ဒေသနာတော်များတွင် --- အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံဟူသော အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားများ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ထင်ရှားတည်ရှိခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ်, နာမ်+ရုပ်, သဠာယတန, ဖဿ, ဝေဒနာဟူသော အကျိုးဒုက္ခသစ္စာတရားများ ထင်ရှားဖြစ်ပုံကိုလည်းကောင်း, အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံဟူသော အကြောင်း သမုဒယသစ္စာ တရားများ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် နောင်တစ်ဖန် မဖြစ်သော ချုပ်ခြင်းဟု ခေါ်ဆိုအပ်သည့် အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းသွားခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ်, နာမ်+ရုပ်, သဠာယတန, ဖဿ, ဝေဒနာဟူသော အကျိုးဒုက္ခသစ္စာတရား (= ခန္ဓာငါးပါး = ရုပ်နာမ်တရား) တို့၏ ပရိနိဗ္ဗာနစုတိကို နောက်ဆုံးထားကာ နောင်တစ်ဖန်မဖြစ်သော ချုပ်ခြင်းဟု ခေါ်ဆို အပ်သည့် အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းပုံကိုလည်းကောင်း မြင်အောင် ရှုရမည် ဖြစ်ပေသည်။ ထိုသို့ ရှုရန် ဘုရားရှင်က --- မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန်တွင် ဤသို့ ညွှန်ကြားထားတော်မူပေသည်။</p> <p><b>သမုဒယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ကာယသ္မိံ ဝိဟရတိ၊ ဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ကာယသ္မိံ ဝိဟရတိ၊ သမုဒယဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ကာယသ္မိံ ဝိဟရတိ။</b> (မ၊၁၊၇၁။)<br> <b>သမုဒယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ဝေဒနာသု ဝိဟရတိ၊ ဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ဝေဒနာသု ဝိဟရတိ၊ သမုဒယဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ဝေဒနာသု ဝိဟရတိ။</b> (မ၊၁၊၇၅။)<br> <b>သမုဒယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ စိတ္တသ္မိံ ဝိဟရတိ၊ ဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ စိတ္တသ္မိံ ဝိဟရတိ၊ သမုဒယဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ စိတ္တသ္မိံ ဝိဟရတိ။</b> (မ၊၁၊၇၆။)<br> <b>သမုဒယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ဓမ္မေသု ဝိဟရတိ၊ ဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ဓမ္မေသု ဝိဟရတိ၊ သမုဒယဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ဓမ္မေသု ဝိဟရတိ။</b> (မ၊၁၊၇၇-၇၈။)</p> <p>အဋ္ဌကထာများကလည်း ဤသို့ ဖွင့်ဆိုထားတော်မူကြ၏။</p> <p><b>သမုဒယဓမ္မာနုပဿီ ဝါတိအာဒီသု ပန အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ ရူပသမုဒယောတိအာဒိနာ</b> (ပဋိသံ၊၅၃။) <b>နယေန ပဉ္စဟာကာရေဟိ ရူပက္ခန္ဓဿ သမုဒယော စ ဝယော စ နီဟရိတဗ္ဗော။ တဥှိ သန္ဓာယ ဣဓ သမုဒယဓမ္မာနုပဿီ ဝါတိအာဒိ ဝုတ္တံ။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၇။)</p> <p><b>သမုဒယဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါတိ ဧတ္ထ ပန အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ ဝေဒနာသမုဒယောတိအာဒီဟိ</b> (ပဋိသံ၊၅၄။) <b>ပဉ္စဟိ ပဉ္စဟိ အာကာရေဟိ ဝေဒနာနံ သမုဒယဉ္စ ဝယဉ္စ ပဿန္တော သမုဒယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ဝေဒနာသု ဝိဟရတိ၊ ဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ဝေဒနာသု ဝိဟရတိ၊ ကာလေန သမုဒယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ၊ ကာလေန ဝယဓမ္မာနုပဿီ ဝါ ဝေဒနာသု ဝိဟရတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၃-၂၈၄။)</p> <p>ဤအထက်ပါ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာတို့၏ ဆိုလိုရင်း အဓိပ္ပာယ်မှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။ ---<br> ၁။ အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံစသည့် အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတို့၏ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ကာယ, ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ အမည်ရသည့် အကျိုးခန္ဓာငါးပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတို့၏ ထင်ရှားဖြစ်ပုံကိုလည်း ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်က မြင်အောင် ရှုရမည် ဖြစ်၏။<br> ၂။ အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံစသည့် အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတို့၏ အရဟတ္တမဂ်ကြောင့် အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားခြင်းကြောင့် ကာယ, ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ အမည်ရသည့် အကျိုးခန္ဓာငါးပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတို့၏ ပရိနိဗ္ဗာနစုတိကို နောက်ဆုံးထားကာ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ချုပ်ငြိမ်းသွားခြင်းကိုလည်း ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်က မြင်အောင် ရှုရမည် ဖြစ်၏။<br> ၃။ အကြောင်း-အကျိုး နှစ်ရပ်လုံးတို့၏ ခဏမစဲ တသဲသဲ ဖြစ်ပြီး ပျက်နေသည့်သဘောကို ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ကြည့်ကာ အနိစ္စဟု ဒုက္ခဟု အနတ္တဟု လက္ခဏာရေး သုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုရမည်ဖြစ်၏။</p> <h3>အကြောင်းတရားများ ချုပ်ငြိမ်းမည့်အချိန်</h3> <p>အထက်တွင် ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့သည့် ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာတို့နှင့်အညီ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အတိတ်ဘဝ ထိုထိုဝယ် ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့သည့် အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံတည်းဟူသော အကြောင်း သမုဒယသစ္စာတရားကြောင့် ဤဘဝတွင် ကာယ, ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ အမည်ရသည့် အကျိုးဒုက္ခသစ္စာတရားတို့၏ ထင်ရှားဖြစ်ပုံကိုလည်းကောင်း,<br> အနာဂတ် သံသရာ ထင်ရှားရှိနေသေးသည့် သူတော်ကောင်းတို့အဖို့ ဤပစ္စုပ္ပန်တွင် ပြုစုပျိုးထောင်ထားသော အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံဟူသော အကြောင်းသမုဒယသစ္စာတရား၏ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ကာယ, ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ အမည်ရသည့် အကျိုးဒုက္ခသစ္စာတရားတို့၏ ထင်ရှားဖြစ်ပုံကိုလည်းကောင်း မြင်အောင် ရှုရမည်သာမက, အကြောင်းသမုဒယသစ္စာတရားတို့၏ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် နောက်ထပ်တစ်ဖန် မဖြစ်သောချုပ်ခြင်းဟု ခေါ်ဆိုအပ်သည့် အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းသွားခြင်းကြောင့် အကျိုးခန္ဓာငါးပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတို့၏ အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် နောက်ထပ်တစ်ဖန် မဖြစ်သော ချုပ်ခြင်း ဟု ခေါ်ဆိုအပ်သည့် အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းမှုကိုလည်း ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ရှုရမည် ဖြစ်သည်။ မည်သည့်အချိန်အခါ၌ အကြောင်းတရားတွေသည် ထိုကဲ့သို့ ချုပ်ငြိမ်းသွားကြမည်နည်း? အကျိုးတရားတွေသည် ထိုကဲ့သို့ ချုပ်ငြိမ်းသွားကြမည်နည်း? အဖြေမှာ အောက်ပါ အတိုင်း ဖြစ်၏။ ----</p> <p><b>အဝိဇ္ဇာနိရောဓာ ရူပနိရောဓောတိ အဂ္ဂမဂ္ဂဉာဏေန အဝိဇ္ဇာယ အနုပ္ပါဒနိရောဓတော အနာဂတဿ ရူပဿ အနုပ္ပါဒနိရောဓော ဟောတိ ပစ္စယာဘာဝေ အဘာဝတော။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၄၂၁။)</p> <p>= အဝိဇ္ဇာချုပ်ခြင်းကြောင့် ရုပ်ချုပ်၏ဟူသည် အမြတ်ဆုံးသော အရိယမဂ်ဉာဏ်ဟူသည့် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ကြောင့် အဝိဇ္ဇာ၏ နောက်ထပ်တစ်ဖန် မည်သည့်အခါမျှ မဖြစ်သောချုပ်ခြင်းဟု ခေါ်ဆိုအပ်သည့် အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းသွားခြင်းကြောင့် အနာဂတ်ဖြစ်သော ရုပ်တရား၏ (= ပရိနိဗ္ဗာနစုတိအခိုက် နောက်ဆုံးဖြစ်မည့် ရုပ်တရား၏) နောက်ထပ်တစ်ဖန် မည်သည့်အခါမျှ မဖြစ်သော ချုပ်ခြင်းဟု ခေါ်ဆိုအပ်သည့် အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းမှုကို ဆိုလိုပေသည်။ အကြောင်းတရားတို့၏ ထင်ရှားမဖြစ်ကြခြင်း မရှိကြခြင်းကြောင့် အကျိုးတရားတို့၏လည်း ထင်ရှားမဖြစ်နိုင်ခြင်း ထင်ရှားမရှိနိုင်ခြင်းကြောင့်တည်း။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၂၁။)</p> <h3>ဤရှုကွက်ကို ရှုရမည့် အချိန်ကာလ</h3> <p>ဤရှုကွက်ကို ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာက ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် အကျယ်ရှုပွားနည်းဟု အမည်တပ်ကာ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ပိုင်းတွင် ရှုပွားရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူ၏။ ဝိပဿနာကို အားသစ်စသာ ဖြစ်သေးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသည့် သင်္ခါရတရားတို့ကို ဝိပဿနာဉာဏ်စဉ်အတိုင်း ဝိပဿနာရှုပွားသုံးသပ်လာရာ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ပိုင်းသို့ ရောက်ရှိလာသောအခါ ဤရှုကွက်ကို ရှုရတော့မည် ဖြစ်၏။ အထက်အထက်သော ဝိပဿနာဉာဏ်များကို တက်လှမ်းနိုင်ရေး အရိယမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ကို ရရှိရေးအတွက် ရည်မြော်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်ရခြင်း ဖြစ်၏။ ဝိပဿနာဘာဝနာကို အားသစ်ဆဲမျှသာ ရှိနေသေးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အဖို့ ထိုအချိန်အခါတွင် ပုထုဇန်အဆင့်တွင်သာ ရှိနေသေး၏။ အရိယာသူတော်ကောင်းသည် ယင်းရှုကွက်တို့ကို မရှုကောင်းဟုကား မဆိုလိုပါ။ အထက်ထက်သော မဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ကို ရရှိရေးအတွက် သို့မဟုတ် မိမိဆိုင်ရာ မိမိရရှိထားသည့် ဖလသမာပတ်တို့ကို ဝင်စားနိုင်ရေးအတွက် ရှုနိုင်သည်သာ ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် ဤ၌ ပြောဆိုလိုသော အချက်မှာ ပုထုဇန်အဆင့်တွင်သာ ရှိနေသေးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ပိုင်းသို့ ရောက်ရှိသွားသောအခါ ယင်းရှုကွက်တို့ကို ရှုရတော့မည်သာဖြစ်ကြောင်းကို ပြောဆိုလိုရင်းဖြစ်ပေသည်။</p> <p>ပုထုဇန် ယောဂီသူတော်ကောင်းသည် --- အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံဟူသော အကြောင်းတရားတို့၏ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်၏ စွမ်းအားကြောင့် ချုပ်ငြိမ်းပုံကိုလည်းကောင်း, ယင်း အကြောင်းတရားတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကြောင့် အကျိုးခန္ဓာငါးပါးတို့၏ ပရိနိဗ္ဗာနစုတိကို နောက်ဆုံးထားကာ ချုပ်ငြိမ်းသွားပုံကိုလည်းကောင်း ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ရှုရမည်ဖြစ်ရာ ယင်းရှုကွက်မှာ ယခုဘဝ ရဟန္တာဖြစ်မည့်သူအတွက် ယခုဘဝ အနာဂတ်တွင်, နောင်အနာဂတ်ဘဝ တစ်ခုခုတွင်မှ ရဟန္တာဖြစ်မည့်သူအတွက် ယင်း နောင်အနာဂတ်ဘဝတွင် အရဟတ္တမဂ်ရမည့်အချိန်ဝယ် ယင်း အရဟတ္တမဂ်ကြောင့် ယင်းအကြောင်းတရားတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို မြင်အောင် ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုရမည့် ရှုကွက်ဖြစ်သည်။ ပုထုဇန် ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်၏ ဝိပဿနာဉာဏ်သည် အရဟတ္တမဂ်ကို အာရုံယူနိုင်သည်ဟူ၍ကား မဆိုလိုပါ။ ယင်းနောင်အနာဂတ်တွင် ရရှိမည့် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်၏ စွမ်းအားကြောင့် ယင်းအကြောင်းတရားတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုသဘောကိုသာ မြင်အောင် ရှုရမည်ဟု ဆိုလိုပါသည်။ ယင်းသို့ မြင်ခဲ့သော် တစ်ဖန် ဆက်လက်၍ ယင်းအကြောင်းတရားတို့၏ နောက်ထပ်တစ်ဖန် မည်သည့်အခါမျှ မဖြစ်သောချုပ်ခြင်းဟု ခေါ်ဆိုအပ်သည့် အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ခြင်းကြောင့် အကျိုး ခန္ဓာငါးပါးတို့၏လည်း ပရိနိဗ္ဗာနစုတိကို နောက်ဆုံးထားကာ နောက်ထပ်တစ်ဖန် မည်သည့်အခါမျှမဖြစ်သော ချုပ်ခြင်းဟု ခေါ်ဆိုအပ်သည့် အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းပုံကို ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ရှုရမည်ဖြစ်သည်။</p> <p>ဤသို့ ချုပ်ငြိမ်းပုံကို မြင်အောင်ရှုရသည့် ရှုကွက်မှာ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ကို အားသစ်နေဆဲဖြစ်သော ပုထုဇန် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အတွက် အနာဂတ် ရှုကွက်သက်သက်သာ ဖြစ်ပေသည်။ အရဟတ္တမဂ်ကလည်း မရရှိသေး, ပရိနိဗ္ဗာန်ကလည်း မစံရသေးသည့်အတွက် --- <b>အနာဂတဿ ရူပဿ အနုပ္ပါဒနိရောဓော ဟောတိ</b> = အနာဂတ်ဖြစ်သော ရုပ်တရား၏ အနုပ္ပါဒနိရောဓ (= နောင်တစ်ဖန် မဖြစ်သော ချုပ်ခြင်းဖြင့် ချုပ်ခြင်း)သည် ဖြစ်၏ စသည်ဖြင့် မဟာဋီကာဆရာတော်က ဖွင့်ဆိုသွားတော်မူခြင်းဖြစ်ပေသည်။</p> <p>ဤအရာဝယ် အကြောင်းတရားများ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် အကျိုးတရားများ ထင်ရှားဖြစ်ပုံကို သိမြင်သော ဝိပဿနာဉာဏ်ကို <b>ပစ္စယတော ဥဒယဒဿနဉာဏ်</b> ဟုလည်းကောင်း, အကြောင်းတရားများ အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ခြင်းကြောင့် အကျိုးတရားတို့၏ အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းမှုကို သိမြင်သော ဝိပဿနာဉာဏ်ကို <b>ပစ္စယတော ဝယဒဿနဉာဏ်</b> ဟုလည်းကောင်း, ယင်းနှစ်ရပ်ပေါင်းကို <b>ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနဉာဏ်</b> ဟုလည်းကောင်း, ခန္ဓာတို့၏ ခဏအားဖြင့် အဖြစ်သက်သက် နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏာကို သိမြင်သော ဝိပဿနာဉာဏ်ကို <b>ခဏတော ဥဒယဒဿနဉာဏ်</b> ဟုလည်းကောင်း, ခန္ဓာတို့၏ ခဏအားဖြင့် ချုပ်ပျက်မှု ဝိပရိဏာမလက္ခဏာကို သိမြင်သော ဝိပဿနာဉာဏ်ကို <b>ခဏတော ဝယဒဿနဉာဏ်</b> ဟုလည်းကောင်း, နှစ်ရပ်ပေါင်းကို <b>ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနဉာဏ်</b> ဟုလည်းကောင်း ခေါ်ဆိုကြောင်းကို ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၆၇။)တွင် ရှင်းလင်းတင်ပြထားပေသည်။</p> <p>ဤကဲ့သို့ ရှုနေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ အသိဉာဏ်ဝယ် ---<br> ၁။ ပစ္စယတော ဥဒယဒဿနဉာဏ်ကြောင့် သမုဒယသစ္စာတရားသည် ထင်ရှားလာ၏။ ခန္ဓာငါးပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားကို တိုက်ရိုက်ဖြစ်စေတတ်သော ဇနကအကြောင်းတရားကို ဝိပဿနာသမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၆၇။)<br> ၂။ ခဏတော ဥဒယဒဿနဉာဏ်ကြောင့် ဒုက္ခသစ္စာတရားသည် ထင်ရှား လာ၏။ ဇာတိဒုက္ခကို ဝိပဿနာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၆၇။)<br> ၃။ ပစ္စယတော ဝယဒဿနဉာဏ်ကြောင့် နိရောဓသစ္စာတရားသည် ထင်ရှားလာ၏။ အကြောင်းတရားတို့၏ အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကြောင့် အကြောင်းတရားရှိသော အကျိုးတရားတို့၏ အနုပ္ပါဒနိရောဓသဘောအားဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းမှုကို ဝိပဿနာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၆၇။)<br> ၄။ ခဏတော ဝယဒဿနဉာဏ်ကြောင့် ဒုက္ခသစ္စာတရားသည်ပင်လျှင် ထင်ရှားလာ၏။ မရဏဒုက္ခကို ဝိပဿနာသမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ခြင်းကြောင့်တည်း။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၆၇။)<br> ၅။ ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနဉာဏ်, ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနဉာဏ်ဟူသော နှစ်မျိုးသော ဥဒယဗ္ဗယဒဿန ဉာဏ်သည်ကား လောကီမဂ္ဂသစ္စာတရားတည်း။ ထိုကြောင့် ထို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ အသိဉာဏ်ဝယ် မဂ္ဂသစ္စာတရားသည် ထင်ရှား လာ၏။ ထို နှစ်မျိုးသော ဥဒယဗ္ဗယသဘော၌ မသိမိုက်မဲတွေဝေမှု သမ္မောဟတရားကို တဒင်္ဂအားဖြင့် ယင်း ဝိပဿနာသမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာက ပယ်သတ်တတ်သောကြောင့် ဖြစ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၆၇-၂၆၈။)</p> <p>ဤအရာဝယ် --- ယင်းယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ ...<br> ၁။ ယင်း သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်းသိမြင်ခြင်းသဘောကား <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိ</b>,<br> ၂။ ယင်း သစ္စာလေးပါးအာရုံပေါ်သို့ ဝိပဿနာစိတ်ကို ရှေးရှုတင်ပေးခြင်းသဘောကား <b>သမ္မာသင်္ကပ္ပ</b>,<br> ၃။ ယင်း သစ္စာလေးပါးအာရုံကို သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်နေခြင်းသဘောကား <b>သမ္မာဝါယာမ</b>,<br> ၄။ ယင်း သစ္စာလေးပါးအာရုံကို အမှတ်ရနေခြင်းသဘောကား <b>သမ္မာသတိ</b>,<br> ၅။ ယင်း သစ္စာလေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်၏ ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေခြင်းသဘောကား <b>သမ္မာသမာဓိ</b> --<br> ဤသို့လျှင် လောကီမဂ္ဂင်တရားကိုယ် (၅)ပါးတို့သည် ဝိပဿနာစိတ္တက္ခဏတစ်ခု တစ်ခုအတွင်းဝယ် ပြိုင်တူ ပြိုင်တူ ဖြစ်နေကြ၏။ ကြိုတင် ဆောက်တည် ကျင့်သုံးထားအပ်ပြီးသော သီလမဂ္ဂင် (၃)ပါးနှင့် ပေါင်းလိုက် ပါက လောကီမဂ္ဂင်တရားကိုယ် (၈)ပါး ဖြစ်သည်။ ယင်းလောကီမဂ္ဂင်တရားကိုယ် (၈)ပါးတို့ကား လောကီမဂ္ဂသစ္စာတရားစုတို့ ဖြစ်ကြသည်။</p> <h3>ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ် လိုက်နာပြုကျင့်ရမည့် မဂ္ဂသစ္စာ</h3> <p><b>န ဝီထိံ ဇာနာတီတိ သော ဂေါပါလကော မဂ္ဂါမဂ္ဂံ ဝိယ အယံ လောကိယော အယံ လောကုတ္တရောတိ အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ယထာဘူတံ န ပဇာနာတိ၊ အဇာနန္တော လောကိယမဂ္ဂေ အဘိနိဝိသိတွာ လောကုတ္တရံ နိဗ္ဗတ္တေတုံ န သက္ကောတိ။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၅။)</p> <p>= နွားအပေါင်းကို ထိန်းကျောင်းနေသော နွားကျောင်းသားသည် - ဤလမ်းကား ညီညွတ်သော ဘေးကင်းသော လမ်းတည်း၊ ဤလမ်းကား မညီညွတ်သော ဘေးဘျမ်းရှိသော လမ်းတည်းဟု လမ်းမှန် လမ်းမှားကို ကွဲကွဲပြားပြား မသိသကဲ့သို့ --- ထိုသို့ မသိဘဲ နွားအပေါင်းကို ထိန်းကျောင်းခဲ့သော် နွားအပေါင်း၏ ကြီးပွားတိုးတက်မှုသည် မဖြစ်နိုင်သကဲ့သို့ ---</p> <p>ဤဥပမာအတူပင်လျှင် ယောဂါဝစရ ရဟန်းတော်သည် ဤသည်ကား လောကီမဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားတည်း၊ ဤသည်ကား လောကုတ္တရာမဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားတည်းဟု ဖြူစင်မြင့်မြတ်သော အရိယာတို့၏ မဂ္ဂင် (၈)ပါး ကျင့်စဉ်တရားကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြား မသိ၊ ယင်းသို့ မသိခဲ့သော် လောကီမဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားတို့ကို နှလုံးသွင်း ရှုပွားပြီးလျှင် လောကုတ္တရာမဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားကို ဖြစ်စေအံ့သောငှာ မည်သည့်နည်းနှင့်မျှ မစွမ်းနိုင်ပေ။ ယင်းသို့ မစွမ်းနိုင်ခဲ့သော် ဤသာသနာတော်ဝယ် သီလ, သမာဓိ, ဝိပဿနာ, မဂ်, ဖိုလ်, နိဗ္ဗာန်တို့ဖြင့် ကြီးပွားတိုးတက်မှု မဖြစ်နိုင်ပေ။ ယင်းသို့ဖြစ်လတ်သော် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အသေက္ခသီလ, သမာဓိ, ပညာ, ဝိမုတ္တိ, ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနဟူသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့မှ အပပြုအပ်ပြီး ဖြစ်ပေသည်။ (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၅။)</p> <p>ဤအထက်ပါ ကျမ်းဂန်အဆိုအမိန့်တို့နှင့်အညီ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် လောကုတ္တရာမဂ္ဂသစ္စာတရားတို့ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာရေးအတွက် လောကီမဂ္ဂသစ္စာတရားတို့ကို ဝိပဿနာဉာဏ်စဉ်အတိုင်း ပွားများ အားထုတ်ရမည် ဖြစ်ပေသည်။ တစ်နည်းဆိုရသော် ဝိပဿနာသမ္မာဒိဋ္ဌိ ဦးဆောင်သည့် လောကီမဂ္ဂသစ္စာတရားတို့ဖြင့် အထက်တွင် တင်ပြထားသည့် အရိယသစ္စာတရား (၄)ပါးတို့ကို သိအောင် ရှေးဦးစွာ ကြိုးပမ်းရမည် ဖြစ်ပေသည်။ ထိုသို့ ကြိုးပမ်းရာ၌ လောကီမဂ္ဂသစ္စာတရားတို့က လောကုတ္တရာမဂ္ဂသစ္စာတရားများကို ဖြစ်ပေါ်စေကြမည် ဖြစ်၏။ လောကုတ္တရာမဂ္ဂသစ္စာတရားတို့က လောကုတ္တရာမဂ္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိဖြင့် ထိုးထွင်းသိရမည့် လောကုတ္တရာနိရောဓသစ္စာ, လောကုတ္တရာမဂ္ဂသစ္စာများ ပါဝင်သည့် အရိယသစ္စာ (၄)ပါးတို့ကို ထိုးထွင်းသိကြမည်ဖြစ်ပေသည်။</p> <h3>ပါရမီ လိုအပ်ပါသလား?</h3> <p>အထက်တွင် တင်ပြခဲ့သော သမ္မောဟဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာ၏ အဆိုအမိန့်ကို ပြန်လည်၍ အာရုံယူကြည့်ပါ။ ---</p> <p><b>ပုဗ္ဗယောဂေန ပုဗ္ဗေ စေဝ ဧတရဟိ စ သင်္ခါရသမ္မသနံ ဝိနာ ပဋိသမ္ဘိဒါ နာမ နတ္ထိ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၃။)</p> <p>ရှေးရှေး အတိတ်ဘဝ၌သော်လည်းကောင်း, ယခုပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌သော်လည်းကောင်း ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာဟူသည့် သင်္ခါရတရားတို့ကို အနိစ္စဟု ဒုက္ခဟု အနတ္တဟု လက္ခဏာရေး သုံးတန်တင်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်ခြင်း သမ္မသနလုပ်ငန်းရပ်နှင့်ကင်း၍ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့ကို ရရှိခြင်းမည်သည် မရှိစကောင်းပေ။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၃။)</p> <p>ဤအဆိုအမိန့်ကို ပြန်လည်၍ အမှတ်ရပါ။ တစ်ဖန် ..</p> <p><b>အရိယသာဝကော နော ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တော နာမ နတ္ထိ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂)</p> <p>ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်သို့ မရောက်ရှိသော = ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်ကို မရရှိသော အရိယာသူတော်ကောင်းမည်သည် မရှိစကောင်းပေ။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂။)</p> <p>ဤအဆိုအမိန့်နှစ်ရပ်ကို ပြန်လည်၍ အမှတ်ရပါ။ ရှေးရှေးအတိတ်ဘဝ၌လည်းကောင်း, ယခု ပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌လည်းကောင်း သင်္ခါရတရားတို့ကို လက္ခဏာယာဉ်တင်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်ခြင်း သမ္မသနလုပ်ငန်းရပ်နှင့် ကင်း၍ သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်းသိမြင်သည့် အရိယာသူတော်ကောင်း မဖြစ်နိုင်ဟု မှတ်သားပါ။</p> <p>တစ်ဖန် အပဒါန်အဋ္ဌကထာ၌လည်း ဤသို့ ဖွင့်ဆိုထား၏။</p> <p><b>တသ္မာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဗုဒ္ဓသာဝကာနံ သဗ္ဗေသံ ပတ္ထနာ စ အဘိနီဟာရော စ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော။</b> (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၅။)</p> <p>= ပစ္စေကဗုဒ္ဓဘုရားရှင်တို့အားလည်းကောင်း, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝက အားလုံးတို့အားလည်းကောင်း ---<br> ၁။ မိမိလိုလားတောင့်တသည့် ဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်ကို ဆုတောင်းပန်ထွာခြင်း = ပတ္ထနာကိုလည်းကောင်း,<br> ၂။ မိမိလိုလားတောင့်တသည့် ဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်သို့ရောက်အောင် ရှေးရှုသယ်ဆောင်ပေးတတ်သည့် ပါရမီတရားအပေါင်းတည်းဟူသော အဘိနီဟာရကိုလည်းကောင်း အလိုရှိအပ်ပေသည်။ (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၅။)</p> <p><b>ဣမေသံ ပန သဗ္ဗေသမ္ပိ အဓိကာရော စ ဆန္ဒတာတိ ဒွင်္ဂသမန္နာဂတောယေဝ အဘိနီဟာရော ဟောတိ။</b> (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၈။)</p> <p>ဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကအားလုံးတို့အား ..<br> ၁။ အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်ရှိခြင်း,<br> ၂။ မိမိမျှော်မှန်းထားသည့် ဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်ကို လိုလားတောင့်တသည့် ဆန္ဒဓာတ် ပြင်းပြခြင်း<br> တည်းဟူသော ဤအင်္ဂါရပ်နှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံပါမှသာလျှင် အဘိနီဟာရ = မိမိလိုလားတောင့်တသည့် ဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်သို့ ရောက်အောင် ရှေးရှုသယ်ဆောင်ပေးတတ်သည့် ပါရမီတရားအပေါင်းနှင့် ပြည့်စုံသည် မည်ပေသည်။ (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၈။)</p> <p>ထိုကြောင့် ဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကတို့သည် အထက်ပါ အဓိကာရ ကောင်းမှုကုသိုလ်နှင့် ဆန္ဒဓာတ်တည်းဟူသော ပါရမီတရားအပေါင်းကို ရှေးဦးစွာ ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးတော်မူရမည် ဖြစ်ပေသည်။</p> <h3>အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်</h3> <p>ဤအရာဝယ် အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်အကြောင်းကို ဆက်လက်ပြီး ရှင်းလင်းတင်ပြလိုပေသည်။ ဘုရားရှင်၏တပည့်သာဝကတို့မှာလည်း ..<br> ၁။ အဂ္ဂသာဝက<br> ၂။ မဟာသာဝက<br> ၃။ ပကတိသာဝက - ဟု သုံးမျိုးသုံးစား ရှိကြ၏။</p> <p>ထိုသုံးမျိုးတို့တွင် ..<br> ၁။ အရှင်သာရိပုတ္တရာ, အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်တို့ကဲ့သို့သော အဂ္ဂသာဝကတို့သည် အဂ္ဂသာဝကဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်ကို ရရှိရေး အတွက် တစ်သင်္ချေနှင့် ကမ္ဘာတစ်သိန်းတို့ကာလပတ်လုံး,<br> ၂။ အရှင်မဟာကဿပ, အရှင်အနုရုဒ္ဓါ, အရှင်မဟာကစ္စည်း, အရှင်အာနန္ဒာ, အရှင်ပုဏ္ဏ အစရှိကုန်သော မဟာသာဝကကြီးတို့သည် မဟာသာဝကဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်ကို ရရှိရေးအတွက် ကမ္ဘာတစ်သိန်းတို့ကာလပတ်လုံး,<br> ၃။ ပကတိသာဝကတို့သည် မိမိတို့ မျှော်မှန်းထားသည့် ဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်သို့ ရောက်အောင် ရှေးရှုသယ်ဆောင်ပေးမည့် အဘိနီဟာရ တရားတို့ ပြည့်စုံလုံလောက်သည့် ဘဝတို့ ကာလပတ်လုံး<br> မိမိတို့ မျှော်မှန်းထားသည့် လိုလားတောင့်တသည့် အဂ္ဂသာဝကဗောဓိဉာဏ်, မဟာသာဝကဗောဓိဉာဏ်, ပကတိသာဝကဗောဓိဉာဏ်ဟူသည့် ဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ် အသီးအသီးသို့ ရောက်အောင် ရှေးရှုသယ်ဆောင်ပေးနိုင်သည့် အဘိနီဟာရတည်းဟူသော ပါရမီတရားအပေါင်းကို ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးတော်မူကြရမည် ဖြစ်ပေသည်။ (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၈။)</p> <p>ဤသာဝကသုံးမျိုးတို့တွင် အဂ္ဂသာဝက, မဟာသာဝကနှင့် အချို့အချို့သော ပကတိသာဝကတို့သည် မိမိတို့ လိုလားတောင့်တထားသည့် သို့မဟုတ် ဆုတောင်းပန်ထွာထားသည့် ဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ် အသီးအသီး သို့ ဆိုက်ရောက်တော်မူသောအခါ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်လေးပါးတို့ကိုပါ တစ်ပါတည်း ရရှိတော်မူကြပေသည်။ ထိုသူတော်ကောင်းတို့၏ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏ သန့်ရှင်းမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေတတ်သော အကြောင်းတရားတို့ကား ---အထက်တွင် ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း --- အဓိဂမ, ပရိယတ္တိ, သဝန, ပရိပုစ္ဆာ, ပုဗ္ဗယောဂဟု အကြောင်းအင်္ဂါရပ် (၅)မျိုးတို့ ရှိကြ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၂။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂။)</p> <p>ယင်းအင်္ဂါရပ် (၅)မျိုးတို့တွင် အဓိဂမအင်္ဂါရပ်မှတစ်ပါး ကျန်အင်္ဂါရပ် (၄)ပါးတို့သည် မိမိတို့ ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးရမည့် အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်တို့ပင် ဖြစ်ကြ၏။</p> <p>သို့သော် ရိုးရိုးပကတိသာဝကတို့အဖို့မူ --- <b>ပုဗ္ဗေ စေဝ ဧတရဟိ စ သင်္ခါရသမ္မသနံ ဝိနာ</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၃။) --- ဟူသော သမ္မောဟဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာက ဖွင့်ဆိုထားသည့်အတိုင်း ရှေးရှေး အတိတ်ဘဝတို့ဝယ် သင်္ခါရတရားတို့ကို လက္ခဏာယာဉ်တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်ခြင်း သမ္မသန လုပ်ငန်းရပ်သည် အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်ပင် ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>သို့သော် ကျေးဇူးတော်ရှင် လယ်တီဆရာတော်ဘုရားက ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နဂုဏ်တော်အဖွင့်တွင် လာရှိသည့် အဋ္ဌကထာ ဋီကာ စကားရပ်များကို ရည်ညွှန်းလျက် သာဝကပါရမီဉာဏ်အရာမှာ အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်အရ ---<br> ၁။ ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့<br> ၂။ စရဏမျိုးစေ့<br> နှစ်မျိုးလုံးကိုပင် ဆိုလိုကြောင်းကို မိမိ၏ ပါရမီဒီပနီတွင် ရှင်းလင်း တင်ပြထားပေသည်။</p> <h3>ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့နှင့် စရဏမျိုးစေ့</h3> <p><b>တတ္ထ ဝိဇ္ဇာသမ္ပဒါ ဘဂဝတော သဗ္ဗညုတံ ပူရေတွာ ဌိတာ။ စရဏသမ္ပဒါ မဟာကာရုဏိကတံ။ သော သဗ္ဗညုတာယ သဗ္ဗသတ္တာနံ အတ္ထာနတ္ထံ ဉတွာ မဟာကာရုဏိကတာယ အနတ္ထံ ပရိဝဇ္ဇေတွာ အတ္ထေ နိယောဇေတိ။ ယထာ တံ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော။ တေနဿ သာဝကာ သုပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ၊ နော ဒုပ္ပဋိပန္နာ ဝိဇ္ဇာစရဏဝိပန္နာနံ သာဝကာ အတ္တန္တပါဒယော ဝိယ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၉၇။)</p> <p><b>တတ္ထ ယထာ တံ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နောတိ ယထာ အညောပိ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော၊ တေန ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နေဿဝါယံ အာဝေဏိကာ ပဋိပတ္တီတိ ဒေဿတိ။ သာ ပနာယံ သတ္ထု ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပဒါ သာသနဿ နိယျာနိကတာယ သာဝကာနံ သမ္မာပဋိပတ္တိယာ ဧကန္တကာရဏန္တိ ဒေဿတုံ တေနဿာတိအာဒိ ဝုတ္တံ။</b> (မဟာဋီ၊၁၊၂၃၃။)</p> <p>အထက်ပါ အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၏ ဆိုလိုရင်းသဘောတရားမှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။ ---</p> <p>ဘုရားရှင်သည် ဝိဇ္ဇာ (၈)ပါးတည်းဟူသော ဝိဇ္ဇာတရားနှင့်လည်း ပြည့်စုံတော်မူ၏၊ စရဏတရား (၁၅)ပါးတည်းဟူသော စရဏတရားနှင့်လည်း ပြည့်စုံတော်မူ၏။ ထိုဝိဇ္ဇာတရားနှင့် ပြည့်စုံခြင်း, စရဏတရားနှင့် ပြည့်စုံခြင်းဟူသော နှစ်မျိုးသော ပြည့်စုံခြင်းတို့တွင် ဝိဇ္ဇာတရားနှင့် ပြည့်စုံခြင်းသည် ဘုရားရှင်၏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်မြတ်ကို ပြည့်စုံစေ၍ တည်၏ = ပြည့်စုံစေ၏။ ဘုရားရှင်၏ စရဏတရားနှင့် ပြည့်စုံခြင်းသည် မဟာကရုဏာတော်ကို ပြည့်စုံစေ၍ တည်၏ = ပြည့်စုံစေ၏။</p> <p>ထိုဘုရားရှင်သည် သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်မြတ်ဖြင့် သတ္တဝါအားလုံးတို့အား အကျိုးရှိမှု+အကျိုးမရှိမှုကို (= အကျိုးရှိသည့် လုပ်ငန်းရပ်+အကျိုးမရှိသည့် လုပ်ငန်းရပ်ကို) သိရှိတော်မူ၍ မဟာကရုဏာတော်ဖြင့် အကျိုးမရှိသည့် လုပ်ငန်းရပ်ကို ရှောင်ကြဉ်စေ၍ အကျိုးရှိသည့် လုပ်ငန်းရပ်တို့ကို ယှဉ်စေတော်မူ၏ = ပြုစေတော်မူ၏။</p> <p>ဝိဇ္ဇာတရား စရဏတရားနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အခြားအခြားသော ရှေးရှေးဘုရားရှင်သည်လည်း အကျိုးရှိသည့် လုပ်ငန်းရပ်ကို ယှဉ်စေသကဲ့သို့ (= ပြုကျင့်လိုက်နာစေသကဲ့သို့) အလားတူပင် ဤဂေါတမဘုရားရှင်သည်လည်း အကျိုးရှိသည့် လုပ်ငန်းရပ်ကိုသာ = ကျင့်စဉ်ကိုသာ ယှဉ်စေ၏ = လိုက်နာပြုကျင့်စေ၏။</p> <p>ထိုကဲ့သို့ အကျိုးမရှိသည့် ကျင့်စဉ်ကို ရှောင်ကြဉ်စေခြင်း, အကျိုးရှိသည့် ကျင့်စဉ်ကိုသာ ယှဉ်စေခြင်း (= လိုက်နာပြုကျင့်စေခြင်း)ဖြင့် ထိုဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကတို့သည် ဝိဇ္ဇာတရား စရဏတရားတို့နှင့် ပြည့်စုံအောင် ကောင်းမွန်ရိုသေစွာ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ကြသည့် သုပ္ပဋိပန္နဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံတော်မူကြကုန်၏။</p> <p>ဝိဇ္ဇာတရား စရဏတရား ချို့တဲ့ကြကုန်သော တိတ္ထိတို့၏ တပည့်သာဝ က ဖြစ်ကြကုန်သော, မိမိကိုယ်ကိုမိမိ ပူပန်စေတတ် ဆင်းရဲစေတတ်သည့် အတ္တကိလမထာနုယောဂကျင့်စဉ်ကို ကျင့်ကုန်သော အတ္တန္တပအစရှိကုန်သော တိတ္ထိငယ်တို့သည် မကောင်းသော အကျင့်ရှိကုန်သည့် ဒုပ္ပဋိပန္နပုဂ္ဂိုလ်တို့ ဖြစ်ကြကုန်သကဲ့သို့ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကတို့သည်ကား (ဝိဇ္ဇာတရား စရဏတရားနှင့် ပြည့်စုံအောင် ကောင်းမွန်ရိုသေစွာ ကျင့်ကြံ ကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်နေကြသည့် သုပ္ပဋိပန္နပုဂ္ဂိုလ်တို့ ဖြစ်ကြသော ကြောင့်) ကျင့်စဉ် လွဲချော်နေကြသည့် အကျင့်မကောင်းသည့် ဒုပ္ပဋိပန္နပုဂ္ဂိုလ် တို့ကား မဟုတ်ကြလေကုန်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၉၇။)</p> <p>ဘုရားရှင်၏ ယင်းဝိဇ္ဇာတရား စရဏတရားနှင့် ပြည့်စုံခြင်းသည် သာသနာတော်၏ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်ကြောင်း နိယျာနိကတရားကောင်း၏အဖြစ်ကြောင့် တပည့်သာဝကတို့၏ ဝိဇ္ဇာတရား စရဏတရားနှင့် ပြည့်စုံအောင် ကောင်းမွန် မှန်ကန်စွာကျင့်ခြင်း သမ္မာပဋိပတ်၏ ဧကန် အကြောင်းတရားပင်ဖြစ်သည်ဟု ညွှန်ပြလိုသည့်အတွက် အထက်ပါစကားရပ်ကို အဋ္ဌကထာက ဖွင့်ဆိုထားတော်မူခြင်း ဖြစ်ပေသည်။ (မဟာဋီ၊၁၊၂၃၃။)</p> <p>အထက်ပါ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာနှင့် မဟာဋီကာတို့၏ ဖွင့်ဆိုချက်များအတိုင်း ဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကတို့သည် ဝိဇ္ဇာတရား, စရဏတရားနှင့် ပြည့်စုံအောင် ကောင်းမွန်ရိုသေစွာ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ခြင်း သုပ္ပဋိပန္နဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံတော်မူကြသည့် တပည့်သာဝကတို့ ဖြစ်ကြ၏။ သံဃာ့ဂုဏ်တော် (၉)ပါးတို့တွင် ယင်းသုပ္ပဋိပန္နဂုဏ်သည်လည်း ဂုဏ်တော်တစ်ခုအဖြစ် ပါဝင်လျက် ရှိပေသည်။</p> <hr> <h3>ဝိဇ္ဇာ (၃) ပါး, ဝိဇ္ဇာ (၈) ပါး</h3> <p><b>ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်, ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်, အာသဝက္ခယဉာဏ်</b>ဟူသော ဝိဇ္ဇာ (၃)ပါးကား ဘယဘေရဝသုတ္တန် (မ၊၁၊၂၆။)၌ လာရှိပေသည်။</p> <p>ဝိဇ္ဇာ (၈)ပါးကား အမ္ဗဋ္ဌသုတ္တန် (ဒီ၊၁၊၉၄။)၌ လာရှိပေသည်။ ယင်းဝိဇ္ဇာ (၈)ပါးတို့မှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ကြပေသည်။ ----</p> <p>၁။ <b>ဝိပဿနာဉာဏ်</b> = ဒုက္ခသစ္စာအမည်ရသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး = ရုပ်တရား+နာမ်တရား, သမုဒယသစ္စာအမည်ရသော အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံ စသော အကြောင်းတရားတည်းဟူသော သင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စ, ဒုက္ခ, အနတ္တ အခြင်းအရာကို ထွင်းဖောက်သိမြင်သောဉာဏ်,<br> ၂။ <b>မနောမယိဒ္ဓိဉာဏ်</b> = စိတ်ဖြင့်ပြီးသော ခန္ဓာကိုယ်ကို အရာအထောင် စသည်ဖြင့် ဖန်ဆင်းနိုင်သောဉာဏ်,<br> ၃။ <b>ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏ်</b> = မြေလျှိုးမိုးပျံခြင်းစသည့် တန်ခိုးအမျိုးမျိုးကို ဖန်ဆင်းနိုင်သောဉာဏ်,<br> ၄။ <b>ဒိဗ္ဗသောတဉာဏ်</b> = နတ်နားကဲ့သို့ အဝေးအနီးရှိသမျှ အသံအလုံးစုံကို ကြားသိနိုင်သောဉာဏ်,<br> ၅။ <b>စေတောပရိယဉာဏ်</b> = သူတစ်ပါး၏စိတ်ကို သိနိုင်သောဉာဏ်,<br> ၆။ <b>ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်</b> = ရှေး၌ နေခဲ့ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အစဉ်လျှောက်၍ သိနိုင်သောဉာဏ်,<br> ၇။ <b>ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်</b> = နတ်မျက်စိကဲ့သို့ အဝေးအနီးရှိသမျှ ရူပါရုံ အမျိုးမျိုးကို အလိုရှိက သိနိုင်သောဉာဏ်,<br> ၈။ <b>အာသဝက္ခယဉာဏ်</b> = အရိယသစ္စာ (၄)ပါးတို့ကို အထွတ်အထိပ်သို့ရောက်အောင် ထွင်းဖောက်သိမြင်သော ကိလေသာ အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ရာကုန်ကြောင်းဖြစ်သည့် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် --</p> <p>ဤ (၈)ပါးတို့ကား ဝိဇ္ဇာ (၈)ပါးတို့ဖြစ်ကြ၏။ ဤဝိဇ္ဇာ (၈)ပါးတို့တွင် အမှတ်(၈)ဝိဇ္ဇာဉာဏ်ဖြစ်သည့် အာသဝက္ခယဉာဏ်သည် တစ်နည်းဆိုရသော် အာသဝက္ခယဉာဏ် အထွတ်တပ်ထားသော အရိယမဂ်ဉာဏ်သည် အထက်တွင် တင်ပြထားခဲ့သည့် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏ သန့်ရှင်းဖို့ရန် အကြောင်းတရားများထဲက အဓိဂမအင်္ဂါရပ်ပင် ဖြစ်ပေသည်။ အမှတ်(၁)ဝိဇ္ဇာဖြစ်သည့် ဝိပဿနာဉာဏ်သည်ကား ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်ပင် ဖြစ်ပေသည်။ သာဝကပါရမီဉာဏ်အရာဝယ် ယင်းပုဗ္ဗယောဂကျင့်စဉ်ဖြစ်သည့် ဝိပဿနာဉာဏ်ဟူသော ဝိဇ္ဇာတရားသည်လည်း အလိုရှိအပ်သည့် အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ် ပါရမီမျိုးစေ့ပင် ဖြစ်ပေသည်။</p> <hr> <h3>စရဏတရား (၁၅) ပါး</h3> <p>သီ၊ ဣန်၊ ဘော၊ ဇာ။ သတ်-စတ္တာ၊ မှတ်ပါ စရဏ။</p> <p>စရဏတရား (၁၅)ပါးတို့ကား မဇ္ဈိမနိကာယ် မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသပါဠိတော် သေခသုတ္တန် (မ၊၂၊၁၇-၁၉။)တွင် လာရှိပေသည်။ ယင်းတို့မှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ကြ၏။ ---</p> <p>၁။ <b>သီလသံဝရ</b> = သီလကို စောင့်စည်းခြင်း,<br> ၂။ <b>ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာ</b> = မျက်စိ, နား, နှာ, လျှာ, ကိုယ်, နှလုံး တည်းဟူသော ဒွါရ (၆)ပါးတို့မှ ကိလေသာများ မဝင်လာအောင် သမထ ဝိပဿနာ ဘာဝနာအာရုံတစ်ခုခု၌ မိမိ၏စိတ်ကို သွတ်သွင်းလျက် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခြင်း,<br> ၃။ <b>ဘောဇနေ မတ္တညုတာ</b> = အစာအာဟာရ၌ အတိုင်းအရှည်ပမာဏကို သိခြင်း, ပစ္စဝေက္ခဏာဆင်ခြင်၍ သုံးစွဲခြင်း,<br> ၄။ <b>ဇာဂရိယာနုယောဂ</b> = ညဉ့်သုံးယာမ် တစ်ယာမ်မျှလောက်သာ ကျိန်းစက်လျက် ရဟန်းတရားကို ပွားများအားထုတ်ခြင်း,<br> ၅-၁၁။ <b>သတ္တသဒ္ဓမ္မ</b> = သူတော်ကောင်းတရား (၇)ပါး,<br> ၁၂-၁၅။ <b>ပထမစျာန်, ဒုတိယစျာန်, တတိယစျာန်, စတုတ္ထစျာန်</b>ဟူသော ရူပါဝစရစျာန်လေးပါး --</p> <p>အားလုံးပေါင်းသော် စရဏတရား (၁၅)ပါးဖြစ်သည်။ ထိုတွင် သူတော် ကောင်းတရား (၇)ပါးမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ပေသည်။</p> <hr> <h3>သူတော်ကောင်းတရား (၇) ပါး</h3> <p>၁။ <b>သဒ္ဓါ</b> = ရတနာသုံးတန်, ကံ ကံ၏အကျိုးတရား စသည်တို့၌ ယုံကြည်ခြင်း။<br> ၂။ <b>ဟိရီ</b> = ဒုစရိုက်တရား, အကုသိုလ်တရားတို့မှ ရှက်ခြင်း,<br> ၃။ <b>ဩတ္တပ္ပ</b> = ဒုစရိုက်တရား, အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကြောက်ရွံ့ခြင်း,<br> ၄။ <b>ဗဟုဿုတ</b> = အကြား+အမြင် = ဗဟုဿုတ များပြားခြင်း,<br> ၅။ <b>အာရဒ္ဓဝီရိယ</b> = အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်နိုင်ရန်, ကုသိုလ်တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံစေရန် (သမထ+ဝိပဿနာ = ဘာဝနာတို့ကို) အပြင်း အထန် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း,<br> ၆။ <b>သတိမာ</b> = (သမထ + ဝိပဿနာ = ဘာဝနာတို့နှင့် ယှဉ်တွဲလျက် ရှိသော) သတိ၏ အားကောင်းခြင်း,<br> ၇။ <b>ပညာ</b> = ဒုက္ခသစ္စာ+သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသည့် သင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စ, ဒုက္ခ, အနတ္တ အခြင်းအရာကို ထိုးထွင်းသိမြင်သည့် ဝိပဿနာဉာဏ်ပညာနှင့် ပြည့်စုံခြင်း,</p> <p>ဤတရား (၇)ပါးတို့ကား သေခသုတ္တန် (မ၊၂၊၁၈-၁၉။)တွင် လာရှိသည့် သူတော်ကောင်းတရား (၇)ပါးတို့ ဖြစ်ကြသည်။ ထိုတွင် ဗဟုဿုတအင်္ဂါရပ်ကို ထပ်မံပြီး ရှင်းလင်းတင်ပြအပ်ပါသည်။</p> <hr> <h3>ဗဟုဿုတအင်္ဂါရပ်</h3> <p><b>ဗဟုဿုတော ဟောတိ သုတဓရော သုတသန္နိစယော၊ ယေ တေ ဓမ္မာ အာဒိကလျာဏာ မဇ္ဈေကလျာဏာ ပရိယောသာနကလျာဏာ သာတ္ထာ သဗျဉ္ဇနာ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ အဘိဝဒန္တိ၊ တထာရူပါဿ ဓမ္မာ ဗဟုဿုတာ ဟောန္တိ ဓာတာ ဝစသာ ပရိစိတာ မနသာနုပေက္ခိတာ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ။</b> (မ၊၂၊၁၉။)</p> <p><b>ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါတိ အတ္ထတော စ ကာရဏတော စ ပညာယ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၄။)</p> <p><b>ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါတိ အတ္ထတော စ ကာရဏတော စ ပညာယ သုဋ္ဌု ပဋိဝိဒ္ဓါ ပစ္စက္ခံ ကတာ။</b> (အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၄။)</p> <hr> <h3>ဆိုလိုရင်းသဘော</h3> <p>အထက်ပါ ပါဠိတော်နှင့် အဋ္ဌကထာတို့၏ ဆိုလိုရင်းသဘောတရားမှာ ဤသို့ဖြစ်၏။</p> <p>ဗဟုဿုတအင်္ဂါရပ်တွင် သုတသည် ------<br> ၁။ <b>အာဂမသုတ</b> = သင်သိ ဗဟုဿုတနှင့်<br> ၂။ <b>အဓိဂမသုတ</b> = ကျင့်သိ = ပညာဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်သည့် ဗဟုဿုတဟု နှစ်မျိုးရှိပေသည်။</p> <p>ယင်းနှစ်မျိုးလုံးကို အထက်ပါ ပါဠိတော်တွင် ပေါင်းစပ်ကာ ဟောကြားထားတော်မူပေသည်။</p> <p>ဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကတစ်ဦးသည် အကြား+အမြင်=ဗဟုဿုတ များပြား၏၊ အကြား+အမြင် = ဗဟုဿုတကို နှုတ်ငုံဆောင်ထား၏။ အစ အလယ် အဆုံး သုံးပါးအစုံ ကောင်းခြင်းဂုဏ်နှင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဟောကြားထားတော်မူသည့် အနက်သဒ္ဒါနှင့်လည်း ပြည့်စုံနေသည့် ဘုရားရှင်၏ တရား တော်များသည် ရှိကြ၏။ ထိုတရားတော်တို့သည်ကား ထက်ဝန်းကျင် အဘက် ဘက်မှ စင်ကြယ်နေသည့် မြတ်သောကျင့်စဉ်တို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖော်ပြနေကြ၏။ ဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကတစ်ဦးသည် ထိုကဲ့သို့သော တရားတို့ကို နှုတ်ငုံဆောင်ထား၏၊ နှုတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် အလွတ်ရအောင် လေ့ကျက်၏။ ဤသို့ နှုတ်ငုံဆောင်ထားနိုင်သည့် သဘောကိုကား <b>အာဂမ သုတ</b>ဟု ခေါ်ဆိုပေသည်။ ဆရာသမားထံမှ နားဖြင့် ကြားနာကာ နှုတ်ငုံရ အောင် သင်ယူထားသည့် အကြားဗဟုဿုတ ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>ယင်း အကြားဗဟုဿုတကို အခြေခံ၍ ကြားနာထားသည့် တရားတို့ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်အောင် ဆက်လက်ကြိုးစား၏။ ထိုသို့ ကြိုးစားရာ၌ အထက်ပါ မူလပဏ္ဏာသအဋ္ဌကထာ (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၄။)နှင့် အင်္ဂုတ္တရအဋ္ဌကထာ (အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၄။)တို့၌ ဖွင့်ဆိုထားသည့်အတိုင်း အထူးအားဖြင့် အတ္ထ အမည်ရသည့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး = ဒုက္ခသစ္စာတရားနှင့် ကာရဏ အမည်ရသည့် အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ, ကံတည်းဟူသော အကြောင်းသမုဒယသစ္စာတရားတို့ကို စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှု၏၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိ၏။ ဤသို့ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်မှုကိုကား <b>အဓိဂမသုတ</b> = ကျင့်သိဗဟုဿုတ = သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ကာ ရရှိလာသည့် အမြင်ဗဟုဿုတဟု ခေါ်ဆိုပေသည်။</p> <p>ဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကတစ်ဦးသည် ဤကဲ့သို့သော အကြားဗဟုဿုတ+အမြင်ဗဟုဿုတဟူသော အကြားအမြင် ဗဟုဿုတတရားများနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အကြားအမြင် ဗဟုဿုတ ပေါများကြွယ်ဝ၏ ဤစကားရပ်သည်ကား အထူးသဖြင့် နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်ဖြင့် ခန္ဓာငါးပါး = ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်အောင် ပိုင်းပိုင်းခြားခြား ကွဲကွဲပြားပြား သိခြင်းနှင့် ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်ဖြင့် ယင်းရုပ်နာမ်တို့၏ အကြောင်းတရားတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်ခြင်း သိခြင်းကို ရည်ညွှန်းထားပေသည်။ ဒုက္ခသစ္စာတရားနှင့် သမုဒယသစ္စာတရားတို့ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ဖြင့် ထွင်းဖောက်သိခြင်းကိုပင် သို့မဟုတ် ထွင်းဖောက်သိတတ်သည့် ဉာဏ်ကိုပင် ဗဟုဿုတအင်္ဂါရပ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဟု ဆိုလိုသည်။</p> <hr> <h3>သတိ သတိ သတိ</h3> <p>တစ်ဖန် မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသအဋ္ဌကထာကလည်း သူတော်ကောင်းတရား (၇)ပါးတွင် ပါဝင်သည့် သတိဟူသော တရားကို ဤသို့ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုထားပေသည်။</p> <p><b>ဣတိ ဣမေ ရူပါရူပဓမ္မာ ဧဝံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဧဝံ နိရုဒ္ဓါတိ သရတိ စေဝ အနုဿရတိ စ၊ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ သမုဋ္ဌာပေတီတိ အတ္ထော။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁။)</p> <p>သတိဆိုသည့် သူတော်ကောင်းတရားကလည်း ရုပ်နာမ်တို့၏ ဤ အကြောင်းကြောင့် ဤသို့ ဖြစ်၏၊ ဤအကြောင်းကြောင့် ဤသို့ ချုပ်၏ဟု အမှတ်ရကြောင်းကို ဖွင့်ဆိုထား၏။</p> <p>ဤသူတော်ကောင်းတရား (၇)ပါးထဲတွင် ဝိပဿနာဉာဏ်ပညာလည်း ပါဝင်နေပေသည်။ ဗဟုဿုတအင်္ဂါရပ်ဖြင့် သိမ်းဆည်းထားသည့် ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသည့် အကြောင်းတရားနှင့်တကွသော ရုပ်+နာမ်ဓမ္မ = သင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စ, ဒုက္ခ, အနတ္တ အခြင်းအရာတို့ကို ဤဝိပဿနာဉာဏ်က ထိုးထွင်းသိနေပေသည်။ ဤသို့ ထိုးထွင်းသိသည့် ပညာကို မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသအဋ္ဌကထာ (မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂။)က ဝိပဿနာဉာဏ်များသာမက အရိယမဂ်ဉာဏ်ပါ ပါဝင်ကြောင်းကို ဖွင့်ဆိုထားပေသည်။ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏ သန့်ရှင်းဖို့ရန် အကြောင်းတရား (၅)မျိုးတို့တွင် ဝိပဿနာဉာဏ်များသည် ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်၌ ပါဝင်ပြီး အရိယမဂ်ဉာဏ်က အဓိဂမ အင်္ဂါရပ်တွင် ပါဝင်နေပေသည်။ သို့သော် ဤနေရာမှာကား ပါရမီ အကြောင်းကိုသာ ဆွေးနွေးတင်ပြနေသည့်အတွက် ဝိပဿနာဉာဏ်ကို စရဏတရားဖြစ်ကြောင်းကို ပြောဆိုလိုရင်း ဖြစ်ပေသည်။</p> <hr> <h3>ဝိဇ္ဇာနှင့် စရဏ - နှစ်ဘက်ရတရား</h3> <p>ဤရှင်းလင်းတင်ပြချက်များအတိုင်း ပြောဆိုရသော် ဝိပဿနာဉာဏ်သည် စရဏတရား (၁၅)ပါးတွင်လည်း ပါဝင်၏၊ ဝိဇ္ဇာတရား (၈)ပါးတွင်လည်း ပါဝင်၏၊ ဝိဇ္ဇာ-စရဏ နှစ်ဘက်ရတရားဖြစ်သည်ဟု မှတ်သားထားပါလေ။</p> <hr> <h3>သေခသုတ္တန်ကောက်နုတ်ချက်</h3> <p>ဤအထက်ပါ ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ စရဏမျိုးစေ့နှင့် ပတ်သက်သော ရှင်းလင်းတင်ပြချက် အရပ်ရပ်တို့တွင် ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ပိုင်း၌ ဝိဇ္ဇာ (၈)ပါးတို့တွင် ဝိပဿနာဉာဏ်ဟူသော ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ကိုသာ ပဓာနထားကာ ရှင်းလင်းတင်ပြထားပေသည်။ ဤရှင်းလင်းချက်များအရ ရိုးရိုး သာမန်ပကတိသာဝကတို့ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို ရရှိရေးအတွက် အဓိက အလိုရှိအပ်သည့် ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့မှာ ဝိဇ္ဇာ (၈)ပါးတို့တွင် ဝိပဿနာဉာဏ်ဟူသော ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့သာ ဖြစ်ပေသည်။ အခြားအခြားသော ဝိဇ္ဇာတရားများကို ရရှိလျှင်လည်း ကောင်းသည်သာဖြစ်၏၊ မရရှိလျှင်လည်း ယင်း ရိုးရိုး ပကတိသာဝကတို့၏ မဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ် နိဗ္ဗာန်ကို ရရှိရေးအတွက် အနှောင့်အယှက် အတားအဆီးကား မဖြစ်နိုင်ဟု မှတ်သားပါ။ ဤအဆိုပြုချက်နှင့် ပတ်သက်သည့် ခိုင်လုံသည့် ကျမ်းဂန်အထောက်အထား တစ်ရပ်သည်ကား အောက်တွင် တင်ပြထားသော မဇ္ဈိမနိကာယ် မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသပါဠိတော်၌ လာရှိသော သေခသုတ္တန်ကောက်နုတ်ချက် (မ၊၂၊၁၉-၂၀။)ပင် ဖြစ်ပေသည်။</p> <p><b>ယတော ခေါ မဟာနာမ အရိယသာဝကော --</b></p> <p><b>၁။ ဧဝံ သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ၊</b><br> <b>၂။ ဧဝံ ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရော ဟောတိ၊</b><br> <b>၃။ ဧဝံ ဘောဇနေ မတ္တညူ ဟောတိ၊</b><br> <b>၄။ ဧဝံ ဇာဂရိယံ အနုယုတ္တော ဟောတိ၊</b><br> <b>၅-၁၁။ ဧဝံ သတ္တဟိ သဒ္ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ၊</b><br> <b>၁၂-၁၅။ ဧဝံ စတုန္နံ စျာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ ဟောတိ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ။</b></p> <p><b>အယံ ဝုစ္စတိ မဟာနာမ အရိယသာဝကော သေခေါ ပါဋိပဒေါ။ အပုစ္စဏ္ဍတာယ သမာပန္နော ဘဗ္ဗော အဘိနိဗ္ဘိဒါယ၊ ဘဗ္ဗော သမ္ဗောဓာယ၊ ဘဗ္ဗော အနုတ္တရဿ ယောဂက္ခေမဿ အဓိဂမာယ။</b> (မ၊၂၊၁၉-၂၀။)</p> <p>= ဒါယကာတော် မဟာနာမ် ... မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သာဝကသည်။ ----</p> <p>၁။ ဤသို့ သီလနှင့် ပြည့်စုံ၏။<br> ၂။ ဤသို့ ဣန္ဒြေတို့၌ စောင့်စည်းအပ်သော တံခါးရှိ၏။<br> ၃။ ဤသို့ ဘောဇဉ်၌ အတိုင်းအရှည်ပမာဏကို သိ၏။<br> ၄။ ဤသို့ နိုးကြားမှု၌ အားထုတ်၏။<br> ၅-၁၁။ ဤသို့ သူတော်ကောင်းတရား (၇)ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏။<br> ၁၂-၁၅။ ဤသို့ အထူးစင်ကြယ်သော မွန်မြတ်သော စိတ်၌ အပါအဝင် ဖြစ်ကုန်သော, မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏အဖြစ်၌ ချမ်းချမ်းသာသာ နေထိုင်မှု ဖြစ်ကုန်သော စျာန်လေးပါးတို့ကို အလိုရှိတိုင်းရသူ မငြို မငြင်ရသူ မပင်မပန်းရသူ ဖြစ်၏။</p> <p>ဒါယကာတော် မဟာနာမ် ... ဤကဲ့သို့သော စရဏတရား (၁၅)ပါး နှင့် ပြည့်စုံခြင်းတည်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဤ မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကကို သေခအကျင့်မြတ်နှင့် = ကျင့်ဆဲ အောက်အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အကျင့်မြတ်နှင့် ပြည့်စုံသောသူဟူ၍ ဆိုရ၏။ မပုပ်သော ဥကဲ့သို့ ကိလေသာတို့ဖြင့် ပုပ်ခြင်းမရှိသော ဝိပဿနာဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ အဝိဇ္ဇာတည်းဟူသော ဥခွံမှ ဖောက်ခွဲထွက်လာခြင်းငှာ ထိုက်၏၊ သစ္စာလေးပါးမြတ်တရားကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှာ ထိုက်၏၊ ယောဂလေးပါးတို့၏ကုန်ရာ အတုမဲ့ အရဟတ္တဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို ရခြင်းငှာ ထိုက်၏ဟု ဆိုအပ်၏။ (မ၊၂၊၁၉-၂၀။)</p> <hr> <h3>မေးမြန်းဖွယ်ရာ အချက်တစ်ရပ်</h3> <p>ဤအရာဝယ် မေးမြန်းဖွယ် အချက်တစ်ရပ် ရှိလာပြန်၏။ စရဏတရား (၁၅)ပါးနှင့် ပြည့်စုံရုံမျှဖြင့် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ဝိပဿနာဉာဏ် နှင့်လည်း ပြည့်စုံပါကြောင်းကို ဟောကြားထားတော်မူရပါသနည်း - ဟု မေးမြန်းဖွယ်ရာ ရှိလာ၏။ အဖြေမှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။ ----</p> <p>အထက်တွင် ရှင်းပြခဲ့သည့်အတိုင်း စရဏတရား (၁၅)ပါးတို့တွင် သူတော်ကောင်းတရား (၇)ပါးတို့လည်း ပါဝင်ကြ၏။ ယင်းသူတော်ကောင်းတရား (၇)ပါးတို့တွင် ပညာတရားလည်း ပါဝင်၏။ ယင်းပညာကို မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသအဋ္ဌကထာက ---</p> <p><b>ပညာယ သမန္နာဂတောတိ ဝိပဿနာပညာယ စေဝ မဂ္ဂပညာယ စ သမင်္ဂီဘူတော။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂။)</p> <p>ဝိပဿနာပညာနှင့်လည်းကောင်း အရိယမဂ်ပညာနှင့်လည်းကောင်း ပြည့်စုံမှုကို ဆိုလိုကြောင်းကို ရှင်းလင်းတင်ပြထား၏။ ထိုကြောင့် ဝိပဿနာဉာဏ်များပါ ပါဝင်နေသော စရဏတရား (၁၅)ပါးတို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖြည့်ကျင့်နိုင်ပါက သေက္ခဘုံ အသေက္ခဘုံဟု ဆိုအပ်သည့် အရိယာသူတော်ကောင်းအဆင့်သို့ ရောက်ရှိနိုင်သည်ဟု မှတ်သားပါလေသည်။ စရဏတရား (၁၅)ပါးတို့တွင် ဝိပဿနာဉာဏ်လည်း ပါဝင်နေခြင်း, ဝိဇ္ဇာ (၈)ပါးတို့တွင်လည်း ဝိပဿနာဉာဏ်လည်း ပါဝင်နေခြင်းကြောင့် ဝိပဿနာဉာဏ်သည် စရဏတရားလည်း မှန်၍ ဝိဇ္ဇာတရားလည်း မှန်ပေသည်။ ယင်းစရဏတရား ဝိဇ္ဇာတရားတို့ကို ..</p> <p><b>ပုဗ္ဗယောဂေန ပုဗ္ဗေ စေဝ ဧတရဟိ စ သင်္ခါရသမ္မသနံ ဝိနာ ...</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၃။)</p> <p>ဟူသော သမ္မောဟဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာအဖွင့်နှင့်အညီ နိဗ္ဗာန်ကို လိုလားတောင့်တလျက်ရှိသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ရှေးရှေးအတိတ်ဘဝ၌လည်းကောင်း, ယခုပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌လည်းကောင်း ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးရမည် ဖြစ်ပေသည်။ ယင်းစရဏတရား ဝိဇ္ဇာတရားတို့ကိုပင် အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်ဟု ခေါ်ဆိုပေသည်။</p> <h3>ဒါနကျင့်စဉ်</h3> <p>ဤသို့လျှင် အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်ဖြစ်သည့် နိဗ္ဗာန်ဟူသည့် ထိုမှာဘက်ကမ်းသို့ ရောက်ကြောင်း ပါရမီတရားအပေါင်းတို့ကို ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးသည့်အပိုင်း ပြုစုပျိုးထောင်သည့်အပိုင်းတွင် သာဝကတို့သည် အခါအခွင့်သင့်သလို ဒါနပါရမီတို့ကိုလည်း ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့ကြ၏။ ဤဒါနကျင့်စဉ်သည်လည်း သူတော်ကောင်းတို့ လိုက်နာပြုကျင့်အပ်သည့် စရဏတရား (၁၅)ပါးတို့တွင် ပါဝင်သည့် သီလကျင့်စဉ်တစ်မျိုးပင် ဖြစ်ပေသည်။</p> <hr> <h3>ဝိဇ္ဇာနှင့် စရဏတရားတို့၏ စွမ်းအင်</h3> <p>နိဗ္ဗာန်ကို ရည်ရွယ်မှန်းထားကာ ပြုစုပျိုးထောင်လိုက်သည့် စရဏ တရားတို့ကား လက်ခြေနှင့် တူကြ၏။ လက်ခြေရှိသည့်သူသည် အလိုရှိရာ အရပ်သို့ သွားနိုင်သကဲ့သို့ အလိုရှိရာ ပစ္စည်းဝတ္ထုကို ကောက်ယူ ကိုင်ယူနိုင်သကဲ့သို့ အလားတူပင် နိဗ္ဗာန်ကို ရည်ရွယ်မှန်းထားကာ ပြုစုပျိုးထောင်ထားအပ်သည့် စရဏတရားတို့က နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း သူတော်ကောင်း တရားတို့ကို ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမပေးမည့် ဘုရားအစရှိကုန်သော အရိယာ သူတော်ကောင်းတို့နှင့် တွေ့ကြုံရအောင်၊ မိကောင်း, ဖကောင်း, မိတ်ကောင်း, ဆွေကောင်း, ဆရာကောင်း, သမားကောင်းတို့နှင့် တွေ့ကြုံခွင့်ရရှိအောင် ပို့ဆောင်ပေးကြမည်ဖြစ်သည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၉၆။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၈။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၄။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၈။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၁၁၂။ ကြည့်ပါ)</p> <p>ဤကဲ့သို့ ဘုရားအစရှိကုန်သော အရိယာသူတော်ကောင်း သူမြတ်လောင်းတို့နှင့် တွေ့ဆုံရသည့်အခါ ဘုရားအစရှိကုန်သော ထိုသူတော်ကောင်းတို့ထံမှ သစ္စာလေးပါးနှင့်စပ်သည့် တရားစကားတို့ကို နာကြားခွင့် ရရှိသည့်အခါဝယ် ယင်းသစ္စာလေးပါးကို ထွင်းဖောက် သိမြင်နိုင်ဖို့ရန် အတိတ်ဘဝထိုထိုက မိမိ ပြုစုပျိုးထောင်ထားခဲ့သည့် <b>ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့</b>ဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော ပါရမီတရားအပေါင်းတို့က မိမိ လိုလားတောင့်တနေသည့် ဗောဓိဉာဏ်သို့ရောက်အောင် ရှေးရှုသယ်ဆောင်ပေးမည့် အဘိနီဟာရတရားများဖြစ်ကြပေသည်။ ယင်းဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့တို့က သစ္စာလေးပါးကို ထွင်းဖောက်သိမြင်အောင် ရွက်ဆောင်ပေးကြမှာ အားပေးထောက်ပံ့နေကြမှာ ဖြစ်သည်ဟု ဆိုလိုပေသည်။</p> <p>ကျေးဇူးတော်ရှင် လယ်တီဆရာတော်ဘုရားက မိမိ၏ ပါရမီဒီပနီတွင် ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့သာ အောင်မြင်ပြီး စရဏမျိုးစေ့ မအောင်မြင်ခဲ့လျှင်လည်း ဓမ္မပဒအဋ္ဌကထာ (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၁။)မှာ လာရှိသည့် မဟာဓနသူဌေးသား ဇနီးမောင်နှံတို့ကဲ့သို့ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို မရနိုင်ကြောင်းကိုလည်းကောင်း, စရဏမျိုးစေ့သာ အောင်မြင်ပြီး ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ ချို့တဲ့ခဲ့လျှင် မအောင်မြင်ခဲ့လျှင် စူဠသစ္စကသုတ္တန် (မ၊၁၊၂၈၉-၂၉၉။), မဟာသစ္စကသုတ္တန် (မ၊၁၊၂၉၉-၃၁၇။)တို့၌ လာရှိသည့် သစ္စကပရိဗိုဇ်တို့ကဲ့သို့ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို မရနိုင်ကြောင်းကိုလည်းကောင်း ဆုံးဖြတ်ထားတော်မူပေသည်။</p> <p>မဟာဓနသူဌေးသား ဇနီးမောင်နှံတို့သည် ပထမအရွယ်တွင် သတိသံဝေဂ ရကြသဖြင့် သာသနာဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကာ ရှင်ရဟန်း ပြုဖြစ်ခဲ့ကြမည်ဆိုလျှင် အမျိုးသားက ရဟန္တာ, အမျိုးသမီးက အနာဂါမ် ဖြစ်နိုင်ကြ၏။ အကယ်၍ ဒုတိယအရွယ်တွင် ရှင်ရဟန်း ပြုဖြစ်ခဲ့ကြမည်ဆိုလျှင်လည်း အမျိုးသားက အနာဂါမ်, အမျိုးသမီးက သကဒါဂါမ် ဖြစ်နိုင်ကြသေး၏။ အကယ်၍ တတိယအရွယ်တွင် ရှင်ရဟန်း ပြုဖြစ်ခဲ့ကြမည်ဆိုလျှင်လည်း အမျိုးသားက သကဒါဂါမ်, အမျိုးသမီးက သောတာပန်လောက်တော့ ဖြစ်နိုင်ကြသေး၏။ မဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်နိဗ္ဗာန်ကို ရရှိနိုင်ဖို့ရန် ပြည့်စုံလုံလောက်နေသည့် ဝိဇ္ဇာပါရမီမျိုးစေ့တို့သည် သူတို့၏ ရုပ်နာမ်သန္တာန်အစဉ်တွင် ကိန်းဝပ်တည်ရှိနေကြ၏။ သို့သော် သူတို့တွင် စရဏမျိုးစေ့တွေက ချို့တဲ့နေခဲ့သည့်အတွက် အချိန်မီ ဘုရားရှင်နှင့် တွေ့ကြုံခွင့်ကို မရခဲ့ကြပေ။ အရွယ် သုံးပါးကို လွန်ကာ အလွန်ကြီး အိုမင်းမစွမ်းဖြစ်သည့် အချိန်အခါသို့ ရောက်ရှိကြပါမှ ဘုရားရှင်နှင့် တွေ့ဆုံခွင့်ကို ရခဲ့ကြ၏။ ထိုအချိန်အခါ၌ကား ဘုရားရှင့်ထံတော်မှ သစ္စာလေးပါးနှင့်စပ်သည့် တရားစကားတို့ကို ခံယူနိုင်သည့် စွမ်းအင်တို့ ကုန်ခန်းနေကြပြီ ဖြစ်သည့်အတွက် ဘုရားရှင်ကလည်း တရားတော်ကို ဟောကြားပေးတော်မမူခဲ့ပေ။ ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့တွေက လုံလောက်မှု ရှိသော်လည်း စရဏမျိုးစေ့တွေက မအောင်မြင်ခဲ့သည့်အတွက် ဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်နှင့် အလွဲကြီး လွဲချော်သွားခဲ့ကြရ၏။</p> <p>သစ္စကပရိဗိုဇ်ကြီးသည်ကား နိဗ္ဗာန်ကို ရည်မြော်တောင့်တလျက် ဝိပဿနာပညာမှ တစ်ပါးသော စရဏမျိုးစေ့တွေကို အောင်အောင်မြင်မြင် ထူထောင်ခဲ့သည့်အတွက် သစ္စာလေးပါးနှင့်စပ်သည့် တရားစကားတို့ကို ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမပေးတော်မူမည့် ဘုရားရှင်နှင့် အချိန်မီ လာရောက်တွေ့ဆုံခွင့်ကို ရရှိခဲ့ပေ၏။ သို့ပါသော်လည်း ဝိပဿနာ ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့တို့ကို အောင်အောင်မြင်မြင် မထူထောင်ခဲ့မိသည့်အတွက် ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့က ချို့တဲ့နေသည် ဖြစ်ရကား ဘုရားရှင့်ထံတော်မှောက်မှ ခန္ဓာငါးပါးကို အနတ္တဖြစ်ကြောင်းကို ခိုင်ခိုင်မာမာ ဟောကြားပြသမှုကို နာကြားခွင့် ရရှိပါသော်လည်း သူက အတ္တဖြစ်ကြောင်းကို ပြန်လည် ငြင်းဆိုခဲ့၏။ ဘုရားရှင်၏ အနတ္တဒေသနာတော်ကို ခံယူနိုင်သည့်စွမ်းအင် မရှိ ဖြစ်ခဲ့ရ၏။ သို့သော် ဘုရားရှင်ဘက်ကလည်း သစ္စက၏သန္တာန်ဝယ် ဝိဇ္ဇာဝါသနာဓာတ်ငွေ့ ကပ်ပါ,ပါစေခြင်း အကျိုးငှာ, ဝိဇ္ဇာပါရမီမျိုးစေ့တို့ ကိန်းဝပ်တည်ရှိပါစေခြင်း အကျိုးငှာ ရည်သန်တောင့်တတော်မူလျက် အလွန် ရှည်လျားလှစွာသော စူဠသစ္စကသုတ္တန် (မ၊၁၊၂၈၉-၂၉၉) မဟာသစ္စကသုတ္တန် (မ၊၁၊၂၉၉-၃၁၇။)ဟူသည့် သုတ္တန်ကြီးနှစ်ခုတို့ကို ဟောကြားပြသ ဆိုဆုံးမပေးတော်မူလိုက်၏။ သို့သော် ကျွတ်တမ်း မဝင်ရုံမျှသာမက သရဏဂုံမျှလောက်ကိုပင် ဆောက်တည်မသွားခဲ့ပေ။ ထိုသို့ပင် ဖြစ်သော်လည်း ယင်းတရားတော်တို့ကို နာကြားခွင့် ရရှိခဲ့သည့်အတွက် သစ္စက၏ စိတ်အစဉ်ဝယ် ခန္ဓာငါးပါးသည် အနတ္တ ဖြစ်သည်ဟူသောအချက်ကို သဘောကျ လက်ခံသွားခဲ့၏။ သို့သော် မိမိ၏ နောက်လိုက်ဖြစ်ကြသည့် လိစ္ဆဝီမင်းသားတို့၏ ရှေ့မှောက်ဝယ် နှုတ်က ထုတ်ဖော်ဝန်ခံဖို့ရန် ဝန်လေးနေသည့်အတွက် စိတ်ထဲက သဘောကျသော်လည်း နှုတ်ကမူ ထုတ်ဖော်ကာ ဝန်ခံမသွားခဲ့ပေ။ စိတ်ထဲကပင် ခန္ဓာငါးပါးသည် အနတ္တဖြစ်ပါသည်ဟု သဘောကျသွားခြင်းသည်ပင် သစ္စကအတွက် မဂ်ဖိုလ် နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ဖို့ရန် လုံလောက်သည့် ဝိဇ္ဇာပါရမီမျိုးစေ့ ဖြစ်သွားခဲ့ပေသည်။ (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၄။) ဤရှင်းလင်းချက်အရ သစ္စကပရဗိုဇ်ကြီးသည် ထိုသုတ္တန်ကြီးများကို နာကြားခွင့်ရရှိနေသည့် အချိန်တွင် ခန္ဓာငါးပါးတို့၏ အနိစ္စအချက် ဒုက္ခအချက် အနတ္တအချက်တို့ကို ပါရမီမျိုးစေ့ဖြစ်လောက်အောင် သိတန်သလောက် သိရှိသွားခဲ့သည်ဟု ယူဆရပေသည်။</p> <p>ဤကဲ့သို့ အောင်အောင်မြင်မြင် ထူထောင်ခဲ့သည့် ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ စရဏမျိုးစေ့ဟူသည့် ပါရမီတရားအပေါင်းတို့ကြောင့် ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန် စံလွန်တော်မူပြီးနောက် နှစ်ပေါင်း (၂၀၀)ကျော် (၃၀၀) ပတ်ဝန်းကျင်လောက်သို့ ရောက်ရှိချိန်ဝယ် သီဟိုဠ်သာသနာ ခေတ်ဦးပိုင်းလောက်တွင် သီဟိုဠ်ကျွန်းဝယ် ပိဋကတ် သုံးပုံကို နှုတ်ငုံဆောင်ကာ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို အောင်အောင်မြင်မြင် ပွားများအားထုတ်နိုင်ခဲ့သည့်အတွက် --- မဟာကာဠဗုဒ္ဓရက္ခိတဟူသောအမည်ဖြင့် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တော်လေးပါးတို့ကိုပါ ရရှိတော်မူသည့် ရဟန္တာအရှင်မြတ်ကြီးတစ်ပါး ဖြစ်သွားတော်မူခဲ့လေသည်။ (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၂-၁၉၄။)</p> <hr> <h3>ဝိပဿနာသည် နှစ်ဘက်ရ</h3> <p>ယခုတင်ပြခဲ့သည့် အချက်အလက်တို့ကို ကြည့်မည်ဆိုလျှင် ဝိပဿနာဉာဏ်တို့သည် ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ စရဏမျိုးစေ့ နှစ်ဘက်စလုံးမှာ ပါဝင်နေသည်ကို တွေ့ရှိနိုင်ပေသည်။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိတော် (ပဋိသံ၊၆၀။)ဝယ် သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်ကဲ့သို့သော ဝိပဿနာဉာဏ်ကို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်က နှစ်သက်မြတ်နိုး ခဲ့လျှင် ဤကဲ့သို့သော သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်သည်ပင် နောင်တစ်ဖန် ဘဝသစ်၌ ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ဖြစ်စေနိုင်ကြောင်းကို ဟောကြားထားတော်မူခဲ့ပေသည်။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂအဋ္ဌကထာကလည်း အောက်ပါအတိုင်း ဖွင့်ဆိုထားတော်မူပြန်သည်။ ----</p> <p>ပုထုဇန်ပုဂ္ဂိုလ်၏ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်နှင့်ယှဉ်သော စေတနာဟူသော ကံ၏ အားကောင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ထိုကံသည်ပင်လျှင် ကာမသုဂတိပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ပေးလတ်သော် သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်ကို နှစ်သက်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော လောဘကိလေသာသည် အနာဂတ် ကာမသုဂတိ ပဋိသန္ဓေ၏ အကြောင်းတရား ဖြစ်၏။ လောဘတည်းဟူသော ကိလေသာအပေါင်း အဖော်၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို ရရှိသော သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်နှင့် ယှဉ်တွဲ လျက်ရှိသော စေတနာကံသည် ကာမသုဂတိ ပဋိသန္ဓေစသော အကျိုးဝိပါက်ကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ ထိုကြောင့် သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်နှင့် ယှဉ်သော စေတနာကံသည် အကျိုးဝိပါက်ကို တိုက်ရိုက်ဖြစ်စေတတ်သော ဇနကအကြောင်းတရား ဖြစ်၏။ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်ကို နှစ်သက်တတ်သော လောဘကိလေသာသည် အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘက- အကြောင်းတရား ဖြစ်၏။ ပ ။</p> <p>သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် စျာန်ကို မရရှိကြကုန်သော သောတာပန် သကဒါဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်နှင့် ယှဉ်သော စေတနာဟူသော သင်္ခါရုပေက္ခာကံသည် အကျိုးပေးအပ်သော ကာမသုဂတိ ပဋိသန္ဓေ၏ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်ကို နှစ်သက်သော လောဘကိလေသာသည် အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘကအကြောင်းတရား ဖြစ်၏။ စျာန်ရဖြစ်ကြကုန်သော သောတာပန် သကဒါဂါမ်တို့နှင့် အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဗြဟ္မာပြည်၌သာလျှင် ပဋိသန္ဓေ ယူခြင်းသဘောရှိသောကြောင့် သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်ကို နှစ်သက်သော လောဘကိလေသာသည် ယင်းဗြဟ္မာပဋိသန္ဓေ စသော အကျိုးဝိပါက်၏ အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘက အကြောင်းတရားသည် မဖြစ်နိုင်ပေ။ အနုလောမဉာဏ် ဂေါတြဘုဉာဏ်တို့နှင့် ယှဉ်တွဲလျက်ရှိသော စေတနာဟူသော ကံတရားတို့က အကျိုးပေးအပ်သော ပဋိသန္ဓေ၏လည်း ဤသင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်ကို (= အနုလောမဉာဏ် ဂေါတြဘုဉာဏ်တို့ အဝင်အပါဖြစ်သော သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်ကို) နှစ်သက်တတ်သော လောဘကိလေသာသည်ပင်လျှင် အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘကအကြောင်းတရားဖြစ်သည်ဟု သိရှိပါလေ။ (ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၀။)</p> <p>အကယ်၍ အထက်ပါ ပါဠိတော်နှင့် အဋ္ဌကထာတို့၌ လာရှိသည့်အတိုင်း ဝိပဿနာဉာဏ်က ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ပေးခဲ့သော် ယင်းဝိပဿနာဉာဏ်သည် ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့လည်းဖြစ်၍ စရဏမျိုးစေ့လည်း ဖြစ်ပေသည်။ အကယ်၍ ဝိပဿနာဉာဏ်က ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို မပေးခဲ့သော် ယင်း ဝိပဿနာဉာဏ်မှာ ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့သာဖြစ်ပြီး စရဏမျိုးစေ့ကား မဖြစ်နိုင်ဟု မှတ်သားပါလေ။</p> <p>ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ စရဏမျိုးစေ့ဟူသည့် ပါရမီတရားတို့ ချို့တဲ့နေကြသည့် တိတ္ထိတို့၏ တပည့်သာဝကတို့သည် မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို မရရှိနိုင်ကြပေ။ ထိုကြောင့် မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို ရရှိရေးအတွက် ဤဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ စရဏမျိုးစေ့ဟူသည့် ပါရမီတရားအပေါင်းတို့သည် မိမိ လိုလားတောင့်တနေသည့် ဗောဓိဉာဏ် အသီးအသီးသို့ရောက်အောင် ရှေးရှုသယ်ဆောင်ပေးနေသည့် အဘိနီဟာရတရားများ ဖြစ်ကြပေသည်။ ဤဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ စရဏမျိုးစေ့ဟူသည့် ပါရမီတရားအပေါင်းကိုပင် <b>အဓိကာရ</b> (= အထိကရ)ကောင်းမှုကုသိုလ်တရားများဟု ခေါ်ဆိုပေသည်။ ဤအဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်တရားတို့သည် သာဝကတို့ နိဗ္ဗာန်ကို ရရှိရေးအတွက် ပြုလုပ်သင့် ပြုလုပ်ထိုက်သည့်, ဖြည့်ကျင့်သင့် ဖြည့်ကျင့်ထိုက်သည့် ပါရမီလုပ်ငန်းရပ်များပင် ဖြစ်ကြပေသည်။ ဤကဲ့သို့သော ပြုသင့်ပြုထိုက်သည့် လုပ်ငန်းရပ်တို့ကို ပြုလုပ်သည့်အပိုင်းဝယ် နိဗ္ဗာန်ကို လိုလားတောင့်တနေသည့် ဆန္ဒဓာတ်များ, နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း ပါရမီတရားအပေါင်းတို့ကို တစ်နည်းဆိုရသော် အဓိကာရ ကောင်းမှုကုသိုလ် တရားတို့ကို ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးလိုသည့် ဆန္ဒဓာတ်များနှင့် ပြုလုပ်ရမည် ဖြစ်သည်။</p> <p><b>ဣမေသံ ပန သဗ္ဗေသမ္ပိ အဓိကာရော စ ဆန္ဒတာတိ ဒွင်္ဂသမန္နာဂတောယေဝ အဘိနီဟာရော ဟောတိ။</b> (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၈။)</p> <p>၁။ <b>အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ်ရှိခြင်း</b>,<br> ၂။ <b>ပြင်းပြသော ဆန္ဒဓာတ်ရှိခြင်း</b> ---</p> <p>ဟူသည့် ဤအင်္ဂါရပ်နှစ်ခုသည် သာဝကအားလုံးတို့အတွက် မိမိ လိုလားတောင့်တနေသည့် ဗောဓိဉာဏ်အသီးအသီးသို့ရောက်အောင် ရှေးရှုသယ်ဆောင်ပေးနေသည့် အဘိနီဟာရတရားများ ဖြစ်ကြသည့်အတွက်ကြောင့် ဖြစ်ပေသည်။ (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၈။)</p> <p>တစ်နည်းတစ်ဖုံအားဖြင့် ထပ်၍ ဆိုရပါမူ ဤကဲ့သို့သော ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့, စရဏမျိုးစေ့တို့ကို ပြုစုပျိုးထောင်နေခြင်းသည် မဂ္ဂင် (၈)ပါး ကျင့်စဉ်တရားတို့ကို ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးနေခြင်း, စုဆောင်းနေခြင်း, ပြီးပြည့်စုံလာအောင် ပြုလုပ်နေခြင်းပင် ဖြစ်ပေသည်။ ဤကဲ့သို့ မဂ္ဂင် (၈)ပါး ကျင့်စဉ်တရားတို့ကို ပြည့်စုံလာအောင် ဖြည့်ကျင့် ဆည်းပူးသည့်အပိုင်းဝယ် ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌သော်လည်းကောင်း, ယခု ဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌သော်လည်းကောင်း ရှေးရှေး အတိတ်ဘဝတို့၌ သစ္စကပရိဗိုဇ်တို့ကဲ့သို့ ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးရမည် ဖြစ်ပေသည်။ ဤဘဝတွင်လည်း အဓိဂမခေါ်သည့် အရိယမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ကို ရသည်တိုင်အောင် သီလ သမာဓိ ပညာဟူသည့် သိက္ခာသုံးရပ် အကျင့်မြတ်တို့ဖြင့် သိမ်းကျုံးရေတွက်ထားအပ်သည့် မဂ္ဂင် (၈)ရပ် အကျင့်မြတ်တို့ကို စနစ်တကျ အလွန် ပြင်းပြသော ဆန္ဒဓာတ်ဖြင့် ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးရမည်, ပြည့်စုံအောင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ရမည် ဖြစ်ပေသည်။ ဤကဲ့သို့ ပါရမီတို့ကို ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးသည့် အပိုင်းဝယ် ---</p> <p>၁။ အဂ္ဂသာဝကတို့သည် တစ်သင်္ချေနှင့် ကမ္ဘာတစ်သိန်းတို့ ကာလပတ်လုံး,<br> ၂။ မဟာသာဝကတို့သည် ကမ္ဘာတစ်သိန်းတို့ ကာလပတ်လုံး ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးကြရမည် ဖြစ်ပေသည်။<br> ၃။ ပကတိသာဝကတို့နှင့် ပတ်သက်၍မူကား ဘဝ မည်ရွေ့မည်မျှ ပါရမီ ဖြည့်ရမည်ဟု အတိအကျ သတ်မှတ်ချက် မရှိပေ။</p> <p>လယ်တီဆရာတော်ဘုရားကမူကား --- သစ္စကပရိဗိုဇ်စသည့် သူတော်ကောင်းတို့၏ ထုံးကို ထောက်ဆကာ ဘဝအနည်းငယ်အတွင်းမှာသော်လည်း ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ စရဏမျိုးစေ့ဟူသည့် ပါရမီတို့သည် မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို ရရှိနိုင်လောက်အောင် စွမ်းအင်များ ပြည့်ဝ စုံလင်လာနိုင်သည်ဟု မိမိ၏ ပါရမီဒီပနီတွင် ဆုံးဖြတ်ထားတော်မူပေသည်။</p> <p>၁။ အတိတ်ဘဝ ထိုထိုဝယ် အဘိနီဟာရအမည်ရသည့် ပါရမီတရားအပေါင်းတို့ကို ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးခဲ့စဉ်က ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသည့် သင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စအချက် ဒုက္ခအချက် အနတ္တအချက်တို့ကို ထိုးထွင်းသိသည့် ဝိပဿနာ ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့တို့သည်ကား ဤဘဝတွင် မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို ရရှိရေးအတွက် အကောင်းဆုံးသော မျိုးစေ့ကောင်းများ ဖြစ်ကြပေသည်။</p> <p>၂။ ဒုက္ခသစ္စာတရား သမုဒယသစ္စာတရားတို့ကို ထိုးထွင်းသိသည့် နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်နှင့် ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ် နှစ်မျိုးလောက်ကိုပင် ရရှိခဲ့မည်ဆိုလျှင်ကား ဤဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့သည် ဒုတိယတန်း ကောင်းသည့် ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ပင် ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>၃။ ဒုက္ခသစ္စာအမည်ရသည့် ခန္ဓာငါးပါး = ရုပ်+နာမ်တရားမျှလောက်ကိုသာ ပိုင်းခြားသိတတ်သည့် နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်မျှလောက်ကိုသာ ရရှိခဲ့မည်ဆိုလျှင်ကား ဤဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့သည် တတိယတန်း ကောင်းသည့် ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ပင် ဖြစ်ပေသည်။ ဤသို့လည်း လယ်တီဆရာတော် ဘုရားက ပါရမီဒီပနီတွင် ဆုံးဖြတ်ထားတော်မူပေသည်။</p> <p>ဤသို့ တင်ပြထားအပ်သော ဝိဇ္ဇာမျိုးစေ့ စရဏမျိုးစေ့တို့ကို ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်းဝယ် (သို့မဟုတ်) ဤဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်တွင်း၌လည်း ရှေးရှေး အတိတ်ဘဝတို့ဝယ် အောင်အောင်မြင်မြင် ဖြည့်ကျင့် ဆည်းပူးတော်မူနိုင်ခဲ့ပါမူကား <b>ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်</b>နှင့် ပြည့်စုံပြီ ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ် (၄)ပါးသို့ ရောက်ရှိတော်မူကြကုန်သော အရှင်မြတ် ကြီးတို့၌ အထက်တွင် ရှင်းလင်းတင်ပြထားသော အင်္ဂါရပ် (၅)ချက်တို့ကား ပြည့်စုံရမြဲ ဓမ္မတာပင်ဖြစ်၏။ အထူးသဖြင့် ဤ၌ အလေးဂရုပြု၍ ပြောလိုသော အင်္ဂါရပ်မှာ ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်ပင် ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>အထက်တွင် ရေးသား တင်ပြထားသော ဥဂ္ဃဋိတညူ ဝိပဉ္စိတညူ အမည်ရတော်မူသော အရှင်မြတ်ကြီးတို့သည်ကား ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌ အဆင့်မြင့်မားလှသော သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်သို့ တိုင်အောင် ဝိပဿနာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းတို့ကို အပတ်တကုတ် ကြိုးပမ်း အားထုတ်ထားပြီးသူ သူတော်ကောင်းကြီးတို့ ဖြစ်တော်မူကြ၏။ သင်္ခါရတရား တို့ကို ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်သို့တိုင်အောင် ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ကြိတ်ခြေခဲ့ဖူးသူများ ဖြစ်တော်မူကြ၏။</p> <p>ထိုကဲ့သို့ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်သို့တိုင်အောင် သင်္ခါတရားတို့ကို ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ကြိတ်ခြေခဲ့ဖူးသော ထိုပါရမီ ကုသိုလ်တော်တို့က ဤပစ္စက္ခဘဝတွင် ထိုသူတော်ကောင်းကြီးတို့၏ ဝိပဿနာဉာဏ်အား ကြီးမားသောစွမ်းအင်များ တည်ရှိလာအောင် အားကြီးသော မှီရာ ဥပနိဿယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးလျက်ရှိ၏။ ထိုကဲ့သို့ ဥပနိဿယ သတ္တိထူးဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးမှု အရှိန်အဝါ သတ္တိထူးကြီးကို ဆက်ခံရသော ထိုသူတော်ကောင်းကြီးတို့၏ မဟာကုသိုလ် ဝိပဿနာမနောဒွါရိကဇောဝီထိ စိတ်အစဉ်တို့ကား အလွန် စွမ်းအင်ကြီးမားသော ဝိပဿနာမနောဒွါရိက ဇောဝီထိစိတ်အစဉ်များ ဖြစ်နေကြ၏။ ယင်းမဟာကုသိုလ် ဝိပဿနာမနောဒွါရိကဇောဝီထိစိတ်အစဉ်တို့ကား မျက်စိတစ်မှိတ် လျှပ်တစ်ပြက် လက်ဖျစ် တစ်တွက်ဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော အလွန်တိုတောင်းသော အချိန်ကာလ အတွင်း၌ပင်လျှင် ဝီထိပေါင်း ကုဋေနှင့်ချီ၍ အမှုတော်ထမ်းရွက်လျက် ရှိနေ ကြ၏။ (သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၅။) ထိုကဲ့သို့ အလွန် စွမ်းအင်ကြီးမားလျက်ရှိသော မဟာကုသိုလ် ဝိပဿနာမနောဒွါရိကဇောဝီထိစိတ်အစဉ်တို့က မျက်စိတစ်မှိတ် လျှပ်တစ်ပြက် လက်ဖျစ်တစ်တွက်ဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော အလွန် တိုတောင်းသော အချိန်ကာလအတွင်း၌ပင်လျှင် ဝီထိပေါင်း ကုဋေနှင့်ချီ၍ အမှုတော် ထမ်းရွက်နေကြသဖြင့် ထိုသူတော်ကောင်းကြီးတို့သည် ထို ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် သင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်းအရာ အနတ္တအခြင်းအရာကိုလည်းကောင်း, သစ္စာ(၄)ပါးကိုလည်းကောင်း သာဝက တစ်ဦးအနေ ဖြင့် သိသင့်သိထိုက်သော အတိုင်းအတာ ပမာဏအတိုင်း သိရှိသွားတော် မူကြပေသည်။</p> <p>ထိုသူတော်ကောင်းကြီးတို့သည် ဤပစ္စက္ခဘဝ၌ ဒုက္ခသစ္စာ အမည်ရသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကိုလည်းကောင်း သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သဘောတရားတို့ကိုလည်းကောင်း လက္ခဏ- ရသ-ပစ္စုပဋ္ဌာန်-ပဒဋ္ဌာန် နည်းအားဖြင့် မသိမ်းဆည်းလိုက်ရသော်လည်း ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် မကြိတ်ခြေလိုက်ရသော်လည်း ကြိတ်ခြေဖို့ရန် အချိန် မရလိုက်သော်လည်း ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌ကား ယင်း ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသော သင်္ခါရတရားတို့ကို လက္ခဏ- ရသ-ပစ္စုပဋ္ဌာန်-ပဒဋ္ဌာန်နည်းဖြင့် သိမ်းဆည်းခဲ့ဖူးသည်သာ ဖြစ်၏၊ ဝိပဿနာ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူခဲ့ဖူးသည်သာ ဖြစ်၏၊ ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ကြိတ်ခြေခဲ့ ဖူးသည်သာ ဖြစ်၏။ အကြောင်းမူ ထိုသူတော်ကောင်းကြီးတို့သည် ရှေးရှေး ဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်သို့တိုင်အောင်သော ဝိပဿနာဉာဏ်တို့ကို လေ့ကျက်ဆည်းပူးထားပြီး ဖြစ်သောကြောင့် ပင်တည်း။ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်ဟူသည် နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်ပစ္စယပရိဂ္ဂဟ ဉာဏ်တို့နှင့်တကွသော သမ္မသနဉာဏ် ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်စသော အဆင့်ဆင့် သော ဝိပဿနာဉာဏ်တို့က အားကြီးသောမှီရာ ဥပနိဿယပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးပါမှ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သော ဉာဏ်မျိုး ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>ထိုကြောင့် ထိုသူတော်ကောင်းကြီးတို့သည် ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသော သင်္ခါရတရားတို့ကို ဤပစ္စက္ခဘဝတွင် အရိယမဂ်သို့ မဆိုက်မီ အချိန်ကာလ၌ လက္ခဏ-ရသ-ပစ္စုပဋ္ဌာန်-ပဒဋ္ဌာန် နည်းအားဖြင့် ဉာဏ်ဖြင့် မသိမ်းဆည်းလိုက်ရသော်လည်း ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းပိုင်းခြားခြား မယူလိုက်ရ သော်လည်း ဉာဏ်ဖြင့် မကြိတ်ခြေလိုက်ရသော်လည်း ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌ သိမ်းဆည်းခဲ့ဖူးခြင်း ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူခဲ့ဖူးခြင်း ဉာဏ်ဖြင့် ကြိတ်ခြေခဲ့ဖူးခြင်းသည်လည်း ဤဘဝတွင် ဆည်းပူးထားသော ပါရမီကုသိုလ်တို့ကဲ့သို့ အရိယမဂ်သို့ ဆိုက်ရောက်ရေးအတွက် အားကြီးသော မှီရာ ပါရမီကုသိုလ် ဖြစ်သည်သာတည်း။ ဤပစ္စက္ခဘဝတွင် အရိယမဂ်ဖိုလ်သို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် ဝိပဿနာဉာဏ်များ ရင့်ကျက်လာအောင် ရှေးရှေး ဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌ ဆည်းပူးခဲ့သော ယင်း ပါရမီကုသိုလ် တို့က အားကြီးသော မှီရာ ဥပနိဿယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးနိုင်သည်သာ ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>ထိုကြောင့် အသင်သူတော်ကောင်းသည်လည်း ဥဂ္ဃဋိတညူ ဝိပဉ္စိတညူ ဖြစ်တော်မူသော ထိုသူတော်ကောင်းကြီးများကဲ့သို့ ဓမ္မစကြာ ဒေသနာတော် အနတ္တလက္ခဏသုတ္တန်ဒေသနာတော် စသည့် ထိုထို ဒေသနာတော် တို့ကို နာကြားကြည့်ပါ။ ထိုသို့ နာကြားကြည့်ရာ၌ ထိုသူတော်ကောင်းကြီးများ ကဲ့သို့ တရားနာယူရုံမျှဖြင့် အရိယမဂ်ဖိုလ်သို့ မဆိုက်ရောက်ခဲ့လျှင် သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်ကို ထိုးထွင်းမသိခဲ့လျှင် မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဥဂ္ဃဋိတညူပုဂ္ဂိုလ် ဝိပဉ္စိတညူပုဂ္ဂိုလ် မဟုတ်ဟူ၍သာ ဆုံးဖြတ်ပါ။ ထိုသို့ ဆုံးဖြတ်ပြီးသောအခါ နေယျပုဂ္ဂိုလ်တို့ ကျင့်ရမည့် ဓမ္မတာအတိုင်း သီလ သမာဓိ ပညာ သိက္ခာ သုံးရပ် အကျင့်မြတ်ဖြင့် သိမ်းကျုံးရေတွက်အပ်သော မဂ္ဂင် (၈)ပါး အကျင့်မြတ် တရားတို့ကို ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့၌ ညွှန်ကြား ပြသထားသည့် အတိုင်း အစဉ်အတိုင်း ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ပါ။</p> <p>၁။ ရှေးဦးစွာ <b>သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တ သမ္မာအာဇီဝ</b>ဟူသော သီလမဂ္ဂင် သုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံအောင် သီလကို ဖြူစင်အောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။</p> <p>၂။ သီလဖြူစင်သဖြင့် <b>သီလဝိသုဒ္ဓိ</b> ဖြစ်သောအခါ စိတ်အစဉ်၌ နီဝရဏ အညစ်အကြေးများ ကင်းရှင်းအောင် စိတ်ဓာတ် ဖြူစင်သန့်ရှင်းအောင် <b>စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ</b>နှင့် ပြည့်စုံအောင် <b>သမ္မာဝါယာမ သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိ</b>ဟူသော သမာဓိမဂ္ဂင်သုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံအောင် သမာဓိကို ထူထောင်ပါ။ ဥပစာရသမာဓိ အပ္ပနာသမာဓိဟူသော နှစ်မျိုးသော သမာဓိတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော သမာဓိ ကိုသော်လည်းကောင်း နှစ်မျိုးလုံးသော သမာဓိကိုသော်လည်းကောင်း ရရှိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။</p> <p>၃။ ဥပစာရသမာဓိ အပ္ပနာသမာဓိဟူသော နှစ်မျိုးသော သမာဓိတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော သမာဓိနှင့်လည်းကောင်း, နှစ်မျိုးလုံးသော သမာဓိနှင့်လည်းကောင်း ပြည့်စုံသဖြင့် စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ ဖြစ်သောအခါ စိတ်ဓာတ်ဖြူစင်လာသော အခါ <b>ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ</b> ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံအောင် <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပ</b>ဟူသော ပညာမဂ္ဂင် နှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။ တစ်နည်းဆိုရသော် ...</p> <p>(က) ဒုက္ခသစ္စာ အမည်ရသည့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ(၅)ပါး ရုပ်တရား နာမ်တရား တို့ကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် ထိုးထွင်းသိမြင်တတ်သည့် သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံအောင် ---</p> <p>( ခ ) သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသည့် ..<br> ၁။ ဆိုင်ရာ အတိတ်အကြောင်းတရား (၅)ပါးကြောင့် ဆိုင်ရာ အတိတ်အကျိုးတရား (၅)ပါး ထင်ရှားဖြစ်ပုံ၊<br> ၂။ ဆိုင်ရာ အတိတ်အကြောင်းတရား (၅)ပါးကြောင့် ဆိုင်ရာ ပစ္စုပ္ပန်အကျိုးတရား (၅)ပါး ထင်ရှားဖြစ်ပုံ၊<br> ၃။ ဆိုင်ရာ ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းတရား (၅)ပါးကြောင့် ဆိုင်ရာ အနာဂတ်အကျိုးတရား (၅)ပါး ထင်ရှားဖြစ်ပုံ၊<br> ၄။ ဆိုင်ရာ အနာဂတ်အကြောင်းတရား (၅)ပါးကြောင့် ဆိုင်ရာ အနာဂတ်အကျိုးတရား (၅)ပါး ထင်ရှားဖြစ်ပုံဟူသော ကြောင်း -ကျိုး ဆက်နွယ်မှု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် သဘောတရားကို ထိုးထွင်း သိမြင်တတ်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံအောင် ---</p> <p>( ဂ ) ၁။ <b>ခယနိရောဓသစ္စာ</b> အမည်ရသော သင်္ခါတရားတို့၏ ပျက်ခြင်း ဘင်ကို ထိုးထွင်းသိမြင်တတ်သော ဝိပဿနာမဂ္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံအောင် ---<br> ၂။ <b>အစ္စန္တနိရောဓသစ္စာ</b> အမည်ရသော သင်္ခါရတရားတို့၏ စင်စစ် ချုပ်ဆုံးရာ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးကို ထိုးထွင်းသိမြင်တတ် သော အရိယမဂ္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံအောင် ---</p> <p>(ဃ) ၁။ လောကီဝိပဿနာဉာဏ်နှင့် ယှဉ်တွဲလျက်ရှိသော <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပ သမ္မာဝါယာမ သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိ</b>ဟူသော လောကီမဂ္ဂသစ္စာတရား၊ <b>သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တ သမ္မာအာဇီဝ</b> ဟူသော လောကီမဂ္ဂသစ္စာတရား၊<br> ၂။ အရိယမဂ်နှင့် ယှဉ်တွဲလျက်ရှိသော အစ္စန္တနိရောဓသစ္စာ အမည် ရသည့် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးကို ထိုးထွင်းသိမြင်နေသော, အာရုံပြုနေသော <b>သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပ သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တ သမ္မာအာဇီဝ သမ္မာဝါယာမ သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိ</b> ဟူသော လောကုတ္တရာမဂ္ဂသစ္စာတရား၊</p> <p>ဤ လောကီ လောကုတ္တရာ မဂ္ဂသစ္စာကို ထိုးထွင်းသိမြင်တတ်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။</p> <p>ထိုသို့ သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်ကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ရေးအတွက် လိုအပ်သော တရားကား အဘယ်ပါနည်း? အဖြေမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်၏။</p> <hr> <h3>သမာဓိကို ထူထောင်ပါ</h3> <p><b>သမာဓိံ ဘိက္ခဝေ ဘာဝေထ၊ သမာဟိတော ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ကိဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ အယံ ဒုက္ခသမုဒယောတိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ အယံ ဒုက္ခနိရောဓောတိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါတိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။</b> (သံ၊၃၊၃၆၃။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ...(ဥပစာရ အပ္ပနာ နှစ်ဖြာသော သမာဓိတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော သမာဓိကို သို့မဟုတ် ဥပစာရ အပ္ပနာ နှစ်ဖြာသော) သမာဓိကို ပွားများကြကုန်လော့၊ ရဟန်းတို့ ...တည်ကြည်သော သမာဓိရှိသော ရဟန်း သည် မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။ အဘယ်တရား ကိုလျှင် မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြားသိလေသနည်း?</p> <p>၁။ ဤကား <b>ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရားတည်း</b>ဟု မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။<br> ၂။ ဤကား <b>ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယအရိယသစ္စာတရားတည်း</b>ဟု မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။<br> ၃။ ဤကား <b>ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓအရိယသစ္စာတရားတည်း</b>ဟု မဖောက် မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။<br> ၄။ ဤကား <b>ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ (= နိဗ္ဗာန်)သို့ရောက်ကြောင်း ကျင့်စဉ် ဖြစ်သည့် မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားတည်း</b>ဟု မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။ (သံ၊၃၊၃၆၃။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ...စိတ်တည်ကြည်မှု သမာဓိကို ပွားများကြကုန်လော့၊ ရဟန်းတို့ ...တည်ကြည်သော သမာဓိရှိသောရဟန်းသည် မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ထိုကြောင့် ဤသာသနာတော်၌ သင်တို့သည် ---</p> <p>၁။ ဤကား <b>ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရားတည်း</b>ဟု သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။<br> ၂။ ဤကား <b>ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယအရိယသစ္စာတရားတည်း</b>ဟု သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။<br> ၃။ ဤကား <b>ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓအရိယသစ္စာတရားတည်း</b>ဟု သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။<br> ၄။ ဤကား <b>ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ (= နိဗ္ဗာန်)သို့ ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ်ဖြစ်သည့် မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားတည်း</b>ဟု သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။ (သံ၊၃၊၃၆၃၊၊)</p> <hr> <h3>ဆိုလိုရင်းသဘော</h3> <p><b>ဣဒဥှိ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ ဘိက္ခဝေ ယသ္မာ သမာဟိတော ဘိက္ခု စတ္တာရိ သစ္စာနိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ တသ္မာ တုမှေဟိ စ သမာဟိတေဟိ စတုန္နံ သစ္စာနံ ယထာဘူတံ ပဇာနနတ္ထာယ ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ယောဂေါ ကရဏီယော၊ တထာ ယသ္မာ စတ္တာရိ သစ္စာနိ တထာဂတေဿဝ ပါတုဘာဝါ ပါကဋာနိ ဟောန္တိ၊ ယသ္မာ စ တထာဂတေန သုဝိဘတ္တာနိ၊ ယသ္မာ စ တေသု အပရိမာဏာ ဝဏ္ဏာ အပရိမာဏာနိ ပဒဗျဉ္ဇနာနိ၊ ယသ္မာ စ တေသံ အပ္ပဋိဝိဒ္ဓတ္တာ ဝဋ္ဋံ ဝဍ္ဎတိ၊ တေသံ ပဋိဝိဒ္ဓကာလတော ပဋ္ဌာယ န ဝဍ္ဎတိ၊ တသ္မာ ဧဝံ နော ဝဋ္ဋံ န ဝဍ္ဎိဿတီတိ တုမှေဟိ ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ယောဂေါ ကရဏီယော။</b> (သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၄။)</p> <p>ဆိုလိုရင်း အနက်သဘောမှာ ဤသို့ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့ ...တည်ကြည်သော သမာဓိရှိသော ရဟန်းသည် အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ် တို့ကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။ ထို့ကြောင့် တည်ကြည်သော သမာဓိရှိကုန်သော သင်ချစ်သားတို့သည် --- ဤကား <b>ဒုက္ခအရိသစ္စာတရားတည်း</b>။ ပ ။ <b>မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားတည်း</b>ဟု အရိယ သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကွဲကွဲပြားပြား သိရန်အလို့ငှာ ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။ ယင်းအရိယသစ္စာလေးရပ် တရား မြတ်တို့သည်ကား <b>တထာဂတ</b>အမည်ရတော်မူသော ဘုရားရှင်၏ ဉာဏ်တော် မြတ်၌ပင်လျှင် လက်ဝယ်တင်ထား ပတ္တမြားသို့ ထင်ထင်ရှားရှား ဖြစ်ပေါ် တည်ရှိနေကြကုန်၏။ ထို့ပြင် <b>တထာဂတ</b> အမည်ရတော်မူသော ဘုရားရှင် သည်လည်း ယင်း အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို ကောင်းစွာ ခွဲခြမ်း စိတ်ဖြာ၍ ဟောကြားထားတော်မူအပ်ကုန်၏။ ထို့ပြင် ယင်းသို့ ဟောကြား ပြသထားတော်မူအပ်သော သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်နှင့် ဆက်စပ်နေသော ယင်းဒေသနာတော်တို့၌ အတိုင်းအတာ ပမာဏ မရှိကြကုန်သော အက္ခရာ၊ အတိုင်းအတာ ပမာဏ မရှိကြကုန်သော ပုဒ်-ဗျည်းတို့သည်လည်း ထင်ရှား တည်ရှိနေကြကုန်၏။ ထို့ပြင် ယင်း အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို သင်ချစ်သားတို့ကိုယ်တိုင် သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်လျက် မသိမမြင်ခြင်းကြောင့် သင်ချစ်သားတို့၏ သံသရာဝဋ် ဆင်းရဲဒုက္ခသည်လည်း တိုးပွားလျက် ရှိနေ၏။ ယင်း အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို သင်ချစ်သားတို့ကိုယ်တိုင် သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ပြီးရာ ထိုအချိန်အခါမှ စ၍ သင်ချစ်သား တို့၏ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခကြီးသည် တိုးပွားမှု မရှိတော့ပေ။ ထို့ကြောင့် ဤသို့လျှင် ငါတို့၏ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲ ဒုက္ခသည် မတိုးပွားတော့ပေလတ္တံ့ ဟု နှလုံးပိုက်၍ သင်ချစ်သားတို့သည် ဤကား <b>ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရား တည်း</b>။ ပ ။ <b>မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားတည်း</b>ဟု အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်အောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။ ဤကား ဆိုလိုရင်းတည်း။ (သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၄။)</p> <p>တစ်ဖန် အောက်ပါ ခဒိရပတ္တသုတ္တန်ဒေသနာတော်ကိုလည်း ဖတ်ရှု ကြည့်ပါ။</p> <hr> <h3>ခဒိရပတ္တသုတ္တန်</h3> <p>ရဟန်းတို့ ...အမှတ်မထား တစ်စုံတစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် ဤသို့ ပြောဆိုလာငြားအံ့ --- ငါသည် <b>ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရား</b>ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိမမြင်မူ၍ <b>ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယအရိယသစ္စာတရား</b>ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိမမြင်မူ၍ <b>ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓအရိယ သစ္စာတရား</b>ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိမမြင်မူ၍ <b>ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ (= နိဗ္ဗာန်)သို့ရောက်ကြောင်း ကျင့်စဉ်ဖြစ်သည့် မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရား</b>ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိမမြင်မူ၍ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ငါပြုပေအံ့ဟု ဤသို့ ပြောဆိုလာငြားအံ့၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ဤသို့ ပြောဆိုချက်သည် ပြောဆိုသည့်အတိုင်း ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်းသည် မရှိသည်သာလျှင်တည်း။</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ဥပမာသော်ကား ---ငါသည် ရှားရွက်တို့ကိုလည်းကောင်း, ထင်းရှူးရွက်တို့ကိုလည်းကောင်း, ရှစ်ရှားရွက်တို့ကိုလည်းကောင်း ဖက်ခွက်ပြုလုပ်၍ ရေကိုမူလည်း သယ်ဆောင်ယူလာအံ့၊ ဖက်လိပ်နားတောင်း ပြုလုပ်၍မူလည်း ပန်ဆင်ပေအံ့ဟု အမှတ်မထား တစ်စုံတစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် ပြောဆိုလာငြားအံ့၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ဤသို့ ပြောဆိုချက် သည် ပြောဆိုသည့်အတိုင်း ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်းသည် မရှိသည်သာ တည်း။ ထို့အတူပင် ---</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ငါသည် <b>ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရား</b>ကို။ ပ ။ <b>မဂ္ဂအရိယ သစ္စာတရား</b>ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိမမြင်မူ၍ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ငါပြုပေအံ့ ဟု တစ်စုံတစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါသည် ပြောဆိုလာငြားအံ့၊ ထို ပုဂ္ဂိုလ်၏ ဤသို့ ပြောဆိုချက်သည် ပြောဆိုသည့်အတိုင်း ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်းသည် မရှိသည်သာလျှင်တည်း။</p> <p>ရဟန်းတို့ ...အကြင် တစ်စုံတစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါသည် ဤသို့ ပြောဆိုလာငြားအံ့ --- ငါသည် <b>ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရား</b>ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်သည် ဖြစ်၍, <b>ဒုက္ခ ဖြစ်ကြောင်း သမုဒယအရိယသစ္စာတရား</b>ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်သည် ဖြစ်၍, <b>ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓအရိယ သစ္စာတရား</b>ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်သည်ဖြစ်၍, <b>ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ (= နိဗ္ဗာန်)သို့ ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ် ဖြစ်သည့် မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရား</b>ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်သည်ဖြစ်၍ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ငါပြုလုပ်နိုင်ပေလိမ့်မည်ဟု ပြောဆိုလာငြားအံ့၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ဤသို့ ပြောဆိုချက်သည် ပြောဆိုသည့်အတိုင်း ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်းသည် ရှိသည်သာလျှင်တည်း။</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ဥပမာသော်ကား --- ငါသည် ပဒုမ္မာကြာရွက်တို့ကို လည်းကောင်း, ပေါက်ရွက်တို့ကိုလည်းကောင်း, ခွေးတောက် (မာလော)ရွက် တို့ကိုလည်းကောင်း ဖက်ခွက်ပြုလုပ်၍ ရေကိုမူလည်း သယ်ဆောင်ယူလာအံ့၊ ဖက်လိပ်နားတောင်း ပြုလုပ်၍မူလည်း ပန်ဆင်ပေအံ့ဟု အမှတ်မထား တစ်စုံတစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါသည် ပြောဆိုလာငြားအံ့၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ဤသို့ ပြောဆိုချက်သည် ပြောဆိုသည့်အတိုင်း ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်း သည် ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ထို့အတူပင် ---</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ငါသည် <b>ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရား</b>ကို။ ပ ။ <b>မဂ္ဂအရိယ သစ္စာတရား</b>ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်သည်ဖြစ်၍ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ငါပြု ပေအံ့ဟု အမှတ်မထား တစ်စုံတစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် ပြောဆိုလာငြားအံ့၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ဤသို့ ပြောဆိုချက်သည် ပြောဆိုသည့်အတိုင်း ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်းသည် ရှိသည်သာလျှင်တည်း။</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ထိုကြောင့် ဤသာသနာတော်၌ သင်ချစ်သားတို့သည်</p> <p>၁။ ဤကား <b>ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရားတည်း</b> ဟု သိအောင် ကြိုးစား အားထုတ်ပါ။ ပ ။<br> ၂။ ဤကား <b>ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ (= နိဗ္ဗာန်)သို့ ရောက်ကြောင်းကျင့်စဉ် ဖြစ်သည့် မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားတည်း</b> ဟု သိအောင် ကြိုးစား အားထုတ်ပါ။ (သံ၊၃၊၃၈၃-၃၈၄။)</p> <h3>ရုပ်ဟူသည်</h3> <p>အထက်တွင် ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း .. ဒုက္ခသစ္စာတရား သမုဒယသစ္စာတရားတို့သည် ဝိပဿနာဉာဏ်၏အရှုခံ အာရုံတရားတို့ ဖြစ်ကြသဖြင့် ယင်းဒုက္ခသစ္စာတရားစုတွင် အကျုံးဝင်သော ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓာ အကြောင်းကို ရှေးဦးစွာ ရှင်းလင်းတင်ပြပေအံ့။</p> <p>ဗုဒ္ဓတရားတော်၌ ရုပ် (၂၈)ပါး လာရှိ၏။ ယင်း ရုပ်တရားတို့ကို ..</p> <p>၁။ ရုပ် (၂၈)ပါးဟူသော အရေအတွက်အားဖြင့်လည်းကောင်း ---</p> <p>၂။ (က) မည်သည့်ရုပ်က ကံကြောင့် ဖြစ်သည်၊<br> ( ခ ) မည်သည့်ရုပ်က စိတ်ကြောင့် ဖြစ်သည်၊<br> ( ဂ ) မည်သည့်ရုပ်က ဥတုကြောင့် ဖြစ်သည်၊<br> (ဃ) မည်သည့်ရုပ်က အာဟာရကြောင့် ဖြစ်သည်၊<br> ( င ) မည်သည့်ရုပ်က မည်သည့်အကြောင်းကြောင့်မျှ မဖြစ်ဟု</p> <p>ဖြစ်ကြောင်းသမုဋ္ဌာန်အားဖြင့်လည်းကောင်း ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိပါက ဤသာသနာတော်၌ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန် ရသည်တိုင်အောင် တိုးတက်စည်ကား ကြီးပွားမှု မရှိနိုင်ကြောင်းကို မဟာဂေါပါလကသုတ္တန် (မ၊၁၊၂၈၁-၂၈၆။)တွင် ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့၏။ ယင်း အဋ္ဌကထာ ကလည်း အောက်ပါအတိုင်း ဖွင့်ဆိုထား၏။</p> <p>သော ဂဏနတော (သမုဋ္ဌာနတော) ရူပံ အဇာနန္တော ရူပံ ပရိဂ္ဂဟေတွာ အရူပံ ဝဝတ္ထပေတွာ ရူပါရူပံ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ပစ္စယံ သလ္လက္ခေတွာ လက္ခဏံ အာရောပေတွာ ကမ္မဋ္ဌာနံ မတ္ထကံ ပါပေတုံ န သက္ကောတိ။ (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၃-၁၆၄။)</p> <p>ထို ယောဂါဝစရ ရဟန်းတော်သည် ရုပ်တရားကို ..</p> <p>၁။ အရေအတွက်အားဖြင့်လည်းကောင်း</p> <p>၂။ အကြောင်းသမုဋ္ဌာန်အားဖြင့်လည်းကောင်း</p> <p>ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်အောင် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ထိုးထွင်း မသိ ခဲ့သော် ---</p> <p>၁။ ရုပ်တရားကို သိမ်းဆည်း၍ (ရူပပရိဂ္ဂဟဉာဏ်)<br> ၂။ နာမ်တရားကို ပိုင်းခြားမှတ်သား၍ (အရူပပရိဂ္ဂဟဉာဏ်)<br> ၃။ ရုပ်နာမ်ကို သိမ်းဆည်း၍ (ရူပါရူပပရိဂ္ဂဟဉာဏ်)<br> ၄။ အကြောင်းတရားတို့ကို ကောင်းစွာပိုင်းခြားမှတ်သား၍ (ပစ္စယပရိဂ္ဂဟ ဉာဏ်)<br> ၅။ ယင်းရုပ်နာမ်ကြောင်းကျိုး သင်္ခါရတရားတို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန် သို့ တင်၍ (ဝိပဿနာဉာဏ်)</p> <p>ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်ဟူသော အထွတ် အထိပ်သို့ ရောက်စေအံ့သောငှာ မည်သည့်နည်းနှင့်မျှ စွမ်းနိုင်မည် မဟုတ် ပေ။ (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၃-၁၆၄။)</p> <p>ဤ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာတို့နှင့်အညီ အသင်သူတော်ကောင်းသည် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း၌ ရှေးဦးစွာ ရုပ် (၂၈)ပါးကို သိအောင် ကြိုးပမ်းရတော့မည် ဖြစ်ပေသည်။ ရုပ်တရားတို့သည်ကား တစ်လုံးချင်းဖြစ်နိုင်သည့် စွမ်းအားမရှိ၊ ကလာပ်ခေါ်သည့် ရုပ်ကလာပ်အမှုန် အနေဖြင့်သာ ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာ ရှိကြ၏။ ကလာပ်ဟူသည် ပရမတ်နယ်၌ ရုပ်တို့၏ အသေးဆုံး အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု ဖြစ်၏။ ပရမာဏုမြူခန့် ရှိ၏။ ပရမာဏုမြူခန့်ဟုသာ ဆိုသည်။ အတိအကျ မဆိုလိုပါ။ ပရမာဏုမြူထက် အဆပေါင်းများစွာ သေးငယ်မည်ဟု ယူဆရ၏။</p> <p>ယင်း ရုပ်ကလာပ်တို့ကား သမူဟပညတ် သဏ္ဌာနပညတ် စသည့် ပညတ်များ လုံးဝ မကင်းစင်သေးသည့် အတုံးအခဲကလေးများသာ ဖြစ်ကြ၏။ ပညတ်နယ်၌သာ တည်ရှိနေသေးသော ဃန မပြိုသေးသည့် ဃန မဖြိုရသေး သည့် ပညတ်တရားတို့သာ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်း ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု တစ်ခု၌ အနည်ဆုံး ပမာဏအားဖြင့် ပထဝီ အာပေါ တေဇော ဝါယော ဝဏ္ဏ ဂန္ဓ ရသ ဩဇာဟု ရုပ်သဘောတရား (၈)မျိုး ရှိ၏။ ယင်း ရုပ်သဘောတရားတို့ သည်သာလျှင် ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်းပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကို သာလျှင် လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်ရမည် ဖြစ်ပေသည်။ ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့ကား တစ်နည်း --- ယင်း ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကား မျက်စိတစ်မှိတ် လျှပ်တစ်ပြက် လက်ဖျစ်တစ်တွက်ဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော အချိန်ကာလကို ကုဋေ (၅၀၀၀)ကျော်ခန့် ပုံလျှင် တစ်ပုံခန့်လောက်သာ သက်တမ်း ရှိကြ၏။</p> <p>အလွန့်အလွန်တိုတောင်းသော သက်တမ်း ရှိကြ၏။ အကြောင်းတရား တို့၏ ကျေးဇူးပြုပေးမှု အရှိန်အဝါ မကုန်သေးသမျှ အကျိုးတရားတို့သည် လည်း ဤနည်းနှင်နှင် ေ့ရှနှင့်နောက် ဆက်စပ်လျက် အထပ်ထပ် ဖြစ်နေကြ သည်သာ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်း ရုပ်တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ရေး အတွက် လိုအပ်သော အကူအညီ ကိရိယာကား အထက်ပါ သမာဓိသုတ္တန် များတွင် ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူသည့်အတိုင်း သမ္မာသမာဓိပင် ဖြစ်ပေသည်။</p> <h3>နာမ်ဟူသည်</h3> <p>နာမ်တရားတို့သည်လည်း ရူပါရူပကလာပုပ္ပါဒနံ (မဟာဋီ၊၂၊၂၃၅။) ဟူသော မဟာဋီကာ၏ အသုံးအနှုန်းအတိုင်း နာမ်ကလာပ်ဟု ခေါ်ဆိုအပ် သော အုပ်စုအလိုက်သာ ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာ ရှိကြ၏။ တစ်လုံးချင်းဖြစ်နိုင်သည့် စွမ်းအား မရှိကြပေ။ နာမ်တရားတို့၌ ဝီထိစိတ်နှင့် ဝီထိမုတ်စိတ် (ဝီထိမှ အလွတ်ဖြစ်သောစိတ်)ဟု နှစ်မျိုးရှိ၏။ ပဋိသန္ဓေစိတ်၊ ဘဝင်စိတ်၊ စုတိစိတ် တို့ကား ဝီထိမုတ်စိတ်တို့ ဖြစ်ကြ၏။ ဘဝတစ်ခု၌ ေ့ရှဦးစွာ အစဆုံးဖြစ်သော စိတ်သည် ပဋိသန္ဓေစိတ် မည်၏။ နောက်ဆုံးဖြစ်သော စိတ်သည် စုတိစိတ် မည်၏။ ယင်း ပဋိသန္ဓေနှင့် စုတိ၏ အကြား၌ ဝီထိစိတ်များ မဖြစ်သောအချိန် ဝယ် ဘဝ၌ စိတ်အစဉ် မပြတ်စဲရေးအတွက် ဘဝ၏ အကြောင်းတရားအဖြစ် ဖြစ်ပေါ်နေသော စိတ်သည် ဘဝင်စိတ် မည်၏။ ဒွါရ အာရုံ တိုက်ဆိုင်သော အခါ ဖြစ်ပေါ်လာသော စိတ်အစဉ်တို့ကား ဝီထိစိတ်တို့ ဖြစ်ကြ၏။ စက္ခုဒွါရဝီထိ၊ သောတဒွါရဝီထိ၊ ဃာနဒွါရဝီထိ၊ ဇိဝှါဒွါရဝီထိ၊ ကာယဒွါရဝီထိ၊ မနောဒွါရဝီထိဟု အကျဉ်းအားဖြင့် ဝီထိစိတ်အမျိုးအစား (၆)မျိုး ရှိ၏။ ယင်း ဝီထိစိတ်တို့သည်လည်း (အတိမဟန္တာရုံ ဝိဘူတာရုံဖြစ်က) ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇန်း၊ စက္ခုဝိညာဏ် (ပဉ္စဝိညာဏ်)၊ သမ္ပဋိစ္ဆိုင်း၊ သန္တီရဏ၊ ဝုဋ္ဌော၊ ဇော (၇)ကြိမ်၊ တဒါရုံ (၂)ကြိမ်၊ ဘဝင် ...၊ မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်း၊ ဇော (၇)ကြိမ်၊ တဒါရုံ (၂) ကြိမ်ဟူသော စိတ္တနိယာမလမ်းကြောင်းအတိုင်း ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာ ရှိကြ၏။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁၄။)</p> <p>ယင်းဝီထိစိတ် ဝီထိမုတ်စိတ်တို့၌ စိတ္တက္ခဏတိုင်း၌ အနည်းဆုံးပမာဏ အားဖြင့် စိတ်+စေတသိက် (၈)လုံးရှိ၍ ဇောကဲ့သို့သော အချို့သော စိတ္တက္ခဏတို့၌ စိတ်+စေတသိက် (၃၄)လုံးအထိ ရံခါ ရှိတတ်ပေ၏။ ယင်း စိတ္တက္ခဏ တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ အတူယှဉ်လျက် ဖြစ်ပေါ်သွားကြသော စိတ်+စေတသိက် နာမ်တရားစုတို့ကို နာမ်ကလာပ်တစ်ခုဟု ခေါ်ဆို၏။ ယင်းနာမ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိကြသော နာမ်တရားတို့ကို ဤကား ဖဿ, ဤကား ဝေဒနာ, ဤကား သညာ, ဤကား စေတနာ, ဤကား ဝိညာဏ် စသည်ဖြင့် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍ ယူနိုင်ပါမှ သိမ်းဆည်းနိုင်ပါမှ နာမ်တရားတို့ကို သိသည် မည်ပေသည်။ ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်သည် မည်ပေ သည်။ နာမ်တရားတို့ကို ယင်းကဲ့သို့ ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်သည့် တိုင်အောင် သိမ်းဆည်းနိုင်ရေးအတွက်, ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်ရေးအတွက်, ထိုးထွင်း သိမြင်နိုင်ရေးအတွက်, သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ရေးအတွက် လိုအပ်သောအကူအညီ ကိရိယာကား အထက်ပါ သမာဓိသုတ္တန်များတွင် ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူသည့် အတိုင်း သမ္မာသမာဓိပင် ဖြစ်ပေသည်။</p> <h3>သမထသည် သာသနာတွင်းတရားမဟုတ်ဟူသော စွဲချက်</h3> <p>ယေ တေ အဿဇိ သမဏဗြဟ္မဏာ သမာဓိသာရကာ သမာဓိသာမညာ၊ တေသံ တံ သမာဓိံ အပ္ပဋိလဘတံ ဧဝံ ဟောတိ နော စဿု မယံ ပရိဟာယာမာတိ။ (သံ၊၂၊၁၀၂။)</p> <p>သမာဓိသာရကာ သမာဓိသာမညာတိ သမာဓိံယေဝ သာရဉ္စ သာမညဉ္စ မညန္တိ။ မယှံ ပန သာသနေ န ဧတံ သာရံ၊ ဝိပဿနာမဂ္ဂဖလာနိ သာရံ။ သော တွံ သမာဓိတော ပရိဟာယန္တော ကသ္မာ စိန္တေသိ သာသနတော ပရိဟာယာမီတိ။ (သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၉။)</p> <p>ချစ်သား အဿဇိ ...အကြင် သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့သည်ကား သမာဓိကိုပင် အနှစ်သာရ, သမာဓိကိုပင် ရဟန်းအဖြစ်ဟု အောက်မေ့မှတ်ထင် ကြကုန်၏။ ထိုသမာဓိကို တစ်ဖန်ပြန်၍ မရကြကုန်သော ထိုသမဏ ဗြာဟ္မဏ တို့၏ သန္တာန်၌ ငါတို့သည် သာသနာတော်မှ မဆုတ်ယုတ်ဘဲ ရှိကြပါကုန် ၏လောဟု ဤသို့သော စိတ်အကြံအစည်သည် ဖြစ်ပေါ်လာတတ်၏။ (သံ၊၂၊၁၀၂။)</p> <p>သမာဓိကိုပင် အနှစ်သာရ, သမာဓိကိုပင် ရဟန်းအဖြစ်ဟု အောက်မေ့ မှတ်ထင်ကြကုန်၏ဟူသည် သမာဓိကိုပင်လျှင် အနှစ်သာရဟုလည်းကောင်း, ရဟန်းအဖြစ်ဟုလည်းကောင်း အောက်မေ့မှတ်ထင်ကြကုန်၏။ သို့သော် ငါဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်တွင်း၌ကား ဤသမာဓိသည် အနှစ်သာရ မဟုတ်ပါ၊ ဝိပဿနာ မဂ်ဖိုလ်တို့သည်သာလျှင် အနှစ်သာရ ဖြစ်ပေ၏၊ သမာဓိမှ လျှောကျသွားသော ထိုသင်သည် အဘယ်ကြောင့် ငါသည် သာသနာတော်မှ မဆုတ်ယုတ်ဘဲ ရှိပါ၏လောဟု ကြံစည်နေရပါသနည်းဟု ဆိုလို၏။ (သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၉။)</p> <p>အရှင်အဿဇိကား ကာယသင်္ခါရ အမည်ရသော အဿာသပဿာသ တို့ကို ချုပ်ငြိမ်းစေလျက် (အာနာပါန) စတုတ္ထစျာန်ကို ဝိပဿနာ၏ အခြေ ပါဒကပြု၍ ဝိပဿနာသို့ ကူးနေကျ ဖြစ်၏။ သို့သော် ကျန်းမာရေးချို့တဲ့လာ သောအခါ ထိုစတုတ္ထစျာန်ကို တစ်ဖန်ပြန်၍ ဝင်စားမရ ဖြစ်နေ၏။ ဝိပဿနာ သို့ မကူးနိုင် ဖြစ်နေ၏။ ထိုအခါတွင် သံဃာတော်များ၏ လျှောက်ထားချက် အရ ဘုရားရှင်ကြွလာတော်မူကာ အထက်ပါစကားများ အဝင်အပါ အဿဇိသုတ္တန် တရားဒေသနာတော်ကို ဟောကြားပေးတော်မူလေသည်။ တေပရိဝဋ္ဋ ဓမ္မဒေသနာတော်၏ အဆုံး၌ အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်သွားတော်မူလေသည်။ (သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၉ - ကြည့်။)</p> <p>ဤအထက်ပါ ပါဠိတော်နှင့် အဋ္ဌကထာတို့ကို ကိုးကား၍ သမာဓိ = သမထသည် သာသနာတော်၏ အနှစ်သာရမဟုတ်၊ ဝိပဿနာသည်သာလျှင် သာသနာတော်၏ အနှစ်သာရ ဖြစ်၏၊ ထို့ကြောင့် သမာဓိကို ထူထောင်ဖို့ မလိုဟု အဆိုရှိကြ၏။</p> <p>ဤကျမ်းကလည်း သမာဓိ = သမထကို သာသနာတော်၏ အနှစ်သာရ ဟု မဆိုပါ။ ဝိပဿနာ မဂ်ဖိုလ်တို့ကိုသာလျှင် သာသနာတော်၏ အနှစ်သာရ ဟု ဆိုပါ၏။ သို့သော် ဝိပဿနာဟူသည် ---</p> <p>အနိစ္စာဒိဝသေန ဝိဝိဓေဟိ အာကာရေဟိ ဓမ္မေ ပဿတီတိ ဝိပဿနာ။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၅။) ဟူသော အထက်ပါ အဋ္ဌသာလိနီအဋ္ဌကထာ၏ ဖွင့်ဆိုချက်နှင့်အညီ ဒုက္ခသစ္စာ အမည်ရသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ် ပရမတ်တရား, သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသော ဒုက္ခသစ္စာ၏ အကြောင်းရင်း ပရမတ်တရားဟူသော ပရမတ်အစစ်ဖြစ်ကြသော သင်္ခါရဓမ္မတို့ကို ---</p> <p>၁။ ယင်း သင်္ခါရတရားတို့၏ ဖြစ်ပြီးလျှင် ပျက်သည့်သဘော, ပျက်ပျက် နေသည့် သဘောကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ကြည့်၍ <b>အနိစ္စ</b>ဟုလည်းကောင်း၊</p> <p>၂။ ယင်းသင်္ခါရတရားတို့၏ ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်း ဒဏ်ချက်, အပျက်ဒဏ်ချက် ဖြင့် အမြဲမပြတ် အညှဉ်းပန်း အနှိပ်စက်ခံနေရမှု သဘောကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ကြည့်၍ <b>ဒုက္ခ</b>ဟုလည်းကောင်း၊</p> <p>၃။ ယင်းသင်္ခါရတရားတို့၌ မပျက်စီးဘဲ အကျိတ်အခဲ အခိုင်အမာ အနှစ်သာရအားဖြင့် တည်နေသည့် <b>အတ္တ</b> မရှိမှုသဘော, ယင်းသင်္ခါရတရား တို့၏ အတ္တ မဟုတ်သည့် သဘောကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ကြည့်၍ <b>အနတ္တ</b>ဟုလည်းကောင်း၊</p> <p>ဤသို့ လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်သည့် အပိုင်းကို သာလျှင် ဝိပဿနာဟုခေါ်၏။ ယင်းဝိပဿနာဉာဏ်၏ အရှုခံအာရုံဖြစ်သော တရားတို့မှာ ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသော ပရမတ် သင်္ခါရတရား တို့သာ ဖြစ်ကြ၏။</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် သမာဓိကို မထူထောင်ဘဲ တရားဘာဝနာကို ပွားများဖူးကောင်း ပွားများဖူးပေမည်။ ထိုကဲ့သို့ ပွားများအားထုတ်ရာ ၌ ပရမတ် ရုပ်တရား နာမ်တရား အကြောင်းတရား အကျိုးတရားတို့ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်လျက် သိ-မသိကို မိမိကိုယ်ကို မိမိ မေးကြည့်ပါ။ အကယ်၍ မသိဟု အဖြေထွက်ခဲ့လျှင် ယင်း သင်္ခါရတရားတို့ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ရေးအတွက် သမာဓိ ထူထောင်ရမည်ဟူသော ဘုရားရှင်၏ တရားစကားတော်ကို ရိုသေစွာ ဦးထိပ်ရွက် ပန်ဆင်သင့်လှပေ သည်။ အကြောင်းမူ ယင်း သင်္ခါရတရားတို့ကား သမာဓိရှိသော သူတော်ကောင်းတို့သည်သာလျှင် သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်နိုင်သောကြောင့်တည်း။</p> <p>တစ်ဖန် ဥပစာရသမာဓိ အပ္ပနာသမာဓိဟူသော နှစ်ဖြာသောသမာဓိ= သမထသည် သာသနာတွင်းတရား မဟုတ်၊ သာသနာပတရားသာ ဖြစ်သည်။ ဝိပဿနာတရားသည်သာလျှင် သာသနာတွင်းတရားဖြစ်သည်ဟုလည်း အဆို ရှိပြန်၏။အကယ်၍ အသင်သူတော်ကောင်းသည် မဂ္ဂင် (၈)ပါး အကျင့်မြတ် တရားသည် သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခမှ ထွက်မြောက်ကြောင်း နိယျာနိကတရား ကောင်း ဖြစ်သည်ဟုလည်းကောင်း, သာသနာတွင်းတရား ဖြစ်သည်ဟု လည်းကောင်း လက်ခံနိုင်ခဲ့ပါလျှင် မဂ္ဂင် (၈)ပါးတို့၏ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခု ဖြစ်သော မဂ္ဂင် (၈)ပါးတွင် တစ်ပါးအပါအဝင်ဖြစ်သော သမ္မာသမာဓိကိုလည်း အဘယ်အကြောင်းကြောင့် သာသနာတွင်းတရားပါဟု လက်မခံနိုင်ပါသနည်း၊ မဂ္ဂင် (၈)ပါးကို သာသနာတွင်းတရားအဖြစ် လက်ခံနိုင်ပါလျှင် သမ္မာသမာဓိ ကိုလည်း သာသနာတွင်းတရားအဖြစ် လက်ခံသင့် လက်ခံထိုက်လှပေသည်။</p> <h3>သမ္မာသမာဓိဟူသည် အဘယ်နည်း</h3> <p>ကတမော စ ဘိက္ခဝေ သမ္မာသမာဓိ။</p> <p>က။ ဣဓ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ စျာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။</p> <p>ခ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ စျာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။</p> <p>ဂ။ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ၊ သတော စ သမ္ပဇာနော၊ သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ၊ ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီတိ၊ တတိယံ စျာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။</p> <p>ဃ။ သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ စျာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ဘိက္ခဝေ သမ္မာသမာဓိ။ (မ၊၁၊၈၉။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ... သမ္မာသမာဓိဟူသည် အဘယ်နည်း။ ---</p> <p>(က) ရဟန်းတို့ ...ဤသာသနာတော်၌ ယောဂါဝစရ ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်သည် ဖြစ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ် သည် ဖြစ်၍သာလျှင် ဝိတက်နှင့်တကွ ဖြစ်သော ဝိစာရနှင့်တကွ ဖြစ်သော နီဝရဏတို့မှ ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်၍လာသည့် ပီတိ သုခရှိသော ပထမစျာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။</p> <p>( ခ ) ဝိတက် ဝိစာရတို့၏ ချုပ်ငြိမ်း၍ သွားခြင်းကြောင့် မိမိ၏ကိုယ်တွင်း အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ စိတ်ကို ကြည်လင်စေတတ်သော သမာဓိကို တိုးပွားစေတတ် သော ဝိတက်လည်းမရှိသော ဝိစာရလည်းမရှိသော သမာဓိကြောင့်ဖြစ်သည့် ပီတိ သုခရှိသော ဒုတိယစျာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။</p> <p>( ဂ ) ပီတိ၏လည်း ကင်းချုပ်၍သွားခြင်းကြောင့် (အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် ကဲ့သို့သော သမထနိမိတ်အာရုံကို) အညီအမျှ လျစ်လျူရှုလျက် သတိရှိလျက် ဆင်ခြင်လျက် နေ၏။ သုခကိုလည်း နာမကာယဖြင့် ခံစား၏။ အကြင် တတိယစျာန်ကြောင့် ထိုတတိယစျာန်နှင့် ပြည့်စုံသူကို သမထအာရုံနိမိတ်ကို အညီ အမျှ လျစ်လျူရှုသူ သတိရှိသူ ချမ်းသာစွာနေလေ့ရှိသူဟု အရိယာ သူတော်ကောင်းတို့သည် ချီးမွမ်းစကား ပြောကြားတော်မူကြကုန်၏။ ထိုတတိယစျာန် သို့ ရောက်၍နေ၏။</p> <p>(ဃ) သုခကိုလည်း ပယ်ခြင်းကြောင့် ဒုက္ခကိုလည်းပယ်ခြင်းကြောင့် ရှေးမဆွကပင် သောမနဿ ဒေါမနဿတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းပြီးခြင်းကြောင့် ဒုက္ခလည်း မရှိ သုခလည်း မရှိသော (တတြမဇ္ဈတ္တတာစေတသိက်ဟူသော) ဥပေက္ခာ ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်၍လာသော သတိ၏ ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်ခြင်းရှိသော စတုတ္ထစျာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ဤသမာဓိကို မှန်စွာတည်ကြည်ခြင်း သမ္မာသမာဓိ ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (မ၊၁၊၈၉။)</p> <p>အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိသွားသော ကာမာဝစရဥပစာရသမာဓိ ရူပါဝစရသမာဓိ အရူပါဝစရသမာဓိဟု သမာဓိ သုံးမျိုးရှိရာ အလယ်ဖြစ်သော ရူပါဝစရသမာဓိကို သမ္မာသမာဓိဟု ဟောတော်မူလိုက်သဖြင့် အစဖြစ်သော ကာမာဝစရဥပစာရသမာဓိနှင့် အဆုံးဖြစ်သော အရူပါဝစရသမာဓိတို့ကိုလည်း သိမ်းကျုံး၍ယူရသော မဇ္ဈေဒီပကနည်းတည်း။ ထိုကြောင့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ၌ ဤသို့ ဖွင့်ဆိုထား၏။</p> <p>စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ နာမ သဥပစာရာ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၂၊၊)</p> <p>ဥပစာရသမာဓိနှင့် တကွသော သမာပတ် (၈)ပါးတို့သည် စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ မည်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၂။)</p> <p>ဥပစာရသမာဓိနှင့် တကွသော ယင်း သမာပတ် (၈)ပါးတို့သည်ကား မဂ္ဂင် (၈)ပါးတွင် သမ္မာသမာဓိ အမည်ရ၍ ဝိသုဒ္ဓိ (၇)ပါးကျင့်စဉ်တွင် စိတ္တဝိသုဒ္ဓိဟူသော အမည်ကို ရရှိကြသည်။</p> <h3>သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်</h3> <hr> <p>အမေး။ ။ ယင်းသို့ဖြစ်လျှင် သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်က သမာဓိကို ထူထောင်လျှင် သင့်တန်စေ၊ သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား သမာဓိကို မထူထောင်ဘဲ ဝိပဿနာသို့ တိုက်ရိုက်သွားသည် မဟုတ်ပါလောဟု မေးရန် ရှိ၏။</p> <p>အဖြေ။ ။ သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်း သဒိသူပစာရ အားဖြင့် ဥပစာရသမာဓိ အမည်ရသော သမာဓိကို ထူထောင်သည်သာဟု ဖြေဆိုလေ။ သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည် မည်သည့် ကမ္မဋ္ဌာန်းကစ၍ အားထုတ်ရသည်ကို သိလိုပါက အောက်ပါ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ စကားကို ဖတ်ရှုကြည့်ပါ။</p> <p>သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကော ပန အယမေဝ ဝါ သမထယာနိကော စတုဓာတုဝဝတ္ထာနေ ဝုတ္တာနံ တေသံ တေသံ ဓာတုပရိဂ္ဂဟမုခါနံ အညတရမုခဝသေန သင်္ခေပတော ဝါ ဝိတ္ထာရတော ဝါ စတေဿာ ဓာတုယော ပရိဂ္ဂဏှာတိ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၂။)</p> <p>သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည် ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့ ကူးရာ၌ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်း နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်း နှစ်မျိုးတို့တွင် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍ဖြစ်စေ နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍ဖြစ်စေ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့ ကူးနိုင်၏။ ထိုတွင် နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကစ၍ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့ ကူးလိုပါက စျာန်အင်္ဂါတို့နှင့် စျာနသမ္ပယုတ်တရားတို့ကစ၍ နာမ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းရန်, ထိုနောင် ယင်းနာမ်တရားတို့၏မှီရာ ဝတ္ထုရုပ် တို့ကို ဆက်လက်သိမ်းဆည်းရန် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၂)တွင် ညွှန်ကြားထား၏။ သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည် အကယ်၍ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့ ကူးလိုက သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိက ပုဂ္ဂိုလ်ကဲ့သို့ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးက စတင်၍ သိမ်းဆည်းရန် ဤသို့ ညွှန်ကြားထား၏။</p> <p>သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်းကောင်း, ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စတင်၍ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့ ကူးလိုသော ဤ သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည် လည်းကောင်း သမထပိုင်းကမ္မဋ္ဌာန်း (၄၀)တို့တွင် စတုဓာတုဝဝတ္ထာန် ကမ္မဋ္ဌာန်း၌ ဖွင့်ဆိုရေးသားခဲ့ကုန်သော ထိုထို ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးကို သိမ်းဆည်း ကြောင်းဖြစ်သော နည်းလမ်းတို့တွင် တစ်နည်းနည်း၏ အစွမ်းဖြင့် အကျဉ်း အားဖြင့်သော်လည်းကောင်း အကျယ်အားဖြင့်သော်လည်းကောင်း ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့ကို စတင်သိမ်းဆည်းရ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၂။)</p> <h3>အကြောင်းပြချက်</h3> <p>သမာဓိကို ထူထောင်ရာ သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်းတွင် သမထကမ္မဋ္ဌာန်း (၄၀) ရှိ၏။ ထိုတွင် စတုဓာတုဝဝတ္ထာန် အမည်ရသော ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းလည်း ပါဝင်၏။ ထို ကမ္မဋ္ဌာန်းသည် ဥပစာရသမာဓိ အပ္ပနာစျာန်သမာဓိဟူသော နှစ်မျိုးသော သမာဓိတို့တွင် ဥပစာရသမာဓိကို ရွက်ဆောင်နိုင်သော ဥပစာရ ကမ္မဋ္ဌာန်းဖြစ်ကြောင်းကို (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၀၇၊၃၄၇။)တို့၌ ဖွင့်ဆိုထား၏။</p> <p>ဥပစာရသမာဓီတိ စ ရုဠှီဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ အပ္ပနံ ဟိ ဥပေစ္စ စာရီ သမာဓိ ဥပစာရသမာဓိ၊ အပ္ပနာ စေတ္ထ နတ္ထိ။ တာဒိသဿ ပန သမာဓိဿ သမာနလက္ခဏတာယ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ အပ္ပနာ န ဟောတီတိ၊ တတ္ထ ကာရဏမာဟ သဘာဝဓမ္မာရမ္မဏတ္တာတိ။ (မဟာဋီ၊၁၊၄၃၆။)</p> <p>ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကျင့်စဉ်လမ်းမှ အားထုတ်လာရာ သမာဓိကိုထူထောင် လာရာ ဥပစာရသမာဓိသို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်ကြောင်းကို အဋ္ဌကထာက ဖွင့်ဆို ထားတော်မူ၏။ ထိုတွင် ဥပစာရသမာဓိဟူသည် တကယ့် ဥပစာရသမာဓိ အစစ်မဟုတ်ပေ။ အတင်ရုဠှီ၏ အစွမ်းဖြင့် ဥပစာရသမာဓိဟု တင်စား၍ ဖွင့်ဆိုထားသည်ဟု သိရှိပါလေ။ မှန်ပေသည် ---- အပ္ပနာစျာန်သို့ ကပ်၍ ဖြစ်လေ့ရှိသော သမာဓိကိုသာလျှင် ဥပစာရသမာဓိဟု ခေါ်ဆိုနိုင်၏။ ဤ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း၌လည်း အပ္ပနာစျာန်ကား မရှိဖြစ်ခဲ့၏။ သို့သော် အပ္ပနာစျာန် သို့ ကပ်၍ ဖြစ်လေ့ရှိသော ထိုကဲ့သို့သော ဥပစာရသမာဓိအစစ်နှင့် တူညီ သော သမာဓိလက္ခဏာ ရှိသောကြောင့် သဒိသူပစာရအားဖြင့် တင်စား၍ ဥပစာရသမာဓိဟု ဤသို့ မိန့်ဆိုခြင်းဖြစ်၏။ အဘယ်ကြောင့် ဤ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းလမ်း၌ အပ္ပနာစျာန်သမာဓိသည် မရှိနိုင်ပါသနည်းဟူမူ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝ လက္ခဏာတည်းဟူသော ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝလျှင် အာရုံရှိသောကြောင့် ထို ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝတို့၏ နက်နဲသောသဘောရှိရကား အပ္ပနာစျာန်သမာဓိသို့ မဆိုက်ရောက်နိုင်ဘဲ ဥပစာရသမာဓိသို့သာ ဆိုက်ရောက်နိုင်သည် ဟူ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၇။ မဟာဋီ၊၁၊၄၃၆။)</p> <p>ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူ၍ သမာဓိကို ထူထောင်လာရာ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ပရမတ္ထဓမ္မ သဘာဝလက္ခဏာကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်သော အဆင့်သို့ ဆိုက်ရောက်လာ၏။ ယင်းသို့ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ပရမတ္ထ ဓမ္မ သဘာဝလက္ခဏာကို ဉာဏ်ဖြင့်ပိုင်းခြားယူနိုင်သောအခါ ယင်းဉာဏ်နှင့် ယှဉ်တွဲလျက်ရှိသော သမာဓိကား အထွတ်အထိပ်သို့ ဆိုက်ရောက်လာသော ကာမာဝစရဥပစာရသမာဓိ တစ်မျိုး ဖြစ်၏။ အပ္ပနာစျာန်နားသို့ ကပ်၍တည် နေသော သမာဓိကိုသာလျှင် မုချအားဖြင့် ဥပစာရသမာဓိဟု ဆိုရ၏။ ဤ၌ကား ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝကို အာရုံယူ၍ ဆက်လက် သမာဓိကို ထူထောင် သော်လည်း ယင်းဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝလက္ခဏာတို့ကား နက်နဲသည့် အတွက်ကြောင့် အပ္ပနာစျာန်သို့ကား မဆိုက်နိုင် ဖြစ်ခဲ့၏။ ဤဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းလမ်း၌ အပ္ပနာစျာန်ကား မရှိဖြစ်ခဲ့၏။ ယင်း ရုပ်ကလာပ်တို့မှာ တစ်နည်း ရုပ်ကလာပ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရား တို့မှာ အလွန်တိုတောင်းသော သက်တမ်းရှိကြ၏။ မျက်စိတစ်မှိတ် လျှပ်တစ် ပြက် လက်ဖျစ်တစ်တွက် အချိန်ကာလကို ကုဋေ (၅၀၀၀)ကျော်ခန့် ပုံလျှင် တစ်ပုံလောက်သာ သက်တမ်း ရှိကြ၏။ ထိုမျှ သက်တမ်း တိုတောင်းလှသော ရုပ်တရားတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာကို အာရုံယူနေရသဖြင့် အလွန်နက်နဲ၍ ခက်ခဲသော လုပ်ငန်းရပ် ဖြစ်နေ၏။ သို့သော် အပ္ပနာစျာန်နားသို့ ကပ်၍ ဖြစ်လေ့ရှိသော တကယ့် ဥပစာရသမာဓိအစစ်နှင့်ကား သမာဓိဒီဂရီ စံချိန် ချင်း တူညီလျက် ရှိ၏။ ထို့ကြောင့် သဒိသူပစာရအားဖြင့် တင်စား၍ ဤစတုဓာတုဝဝတ္ထာန်သမာဓိကိုလည်း ဥပစာရသမာဓိဟု အဋ္ဌကထာက ခေါ်ဝေါ် သုံးစွဲထားပေသည်။ သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား သမထစျာန်ကို အခြေမခံဘဲ ဝိပဿနာသို့ သို့မဟုတ် ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့ တိုက်ရိုက်သွားလိုပါက ဤကဲ့သို့သော ဥပစာရသမာဓိကိုကား ထူထောင်ရမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>ဤ စတုဓာတုဝဝတ္ထာန် အမည်ရသော ဤ ကမ္မဋ္ဌာန်းသည် ဥပစာရ သမာဓိကို ရွက်ဆောင်ပေးနိုင်သဖြင့် သမထကမ္မဋ္ဌာန်း (၄၀)တွင်လည်း ပါဝင်၏။ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိလာသော ယင်း စတုဓာတုဝဝတ္ထာန် ဥပစာရသမာဓိသည် သို့မဟုတ် ယင်း သမာဓိနှင့်ယှဉ်သော ဉာဏ်သည် ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု တစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင် ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝလက္ခဏာကိုလည်း အာရုံယူနိုင်သဖြင့် ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ စခန်းသို့လည်း သက်ဝင်၏။ ထို့ကြောင့် ဤကမ္မဋ္ဌာန်းသည် သမထ ဝိပဿနာ နှစ်ဘက်ရကမ္မဋ္ဌာန်းတစ်ခု ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>တစ်ဖန် သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည် ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့ သို့မဟုတ် ဝိပဿနာသို့ တိုက်ရိုက် သွားလိုသောအခါ အဘယ့်ကြောင့် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စတင်၍ အားသစ်ရပါသနည်းဟု မေးရန်ရှိ၏။ အဖြေမှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။</p> <p>ဒုဝိဓဥှိ ကမ္မဋ္ဌာနံ ရူပကမ္မဋ္ဌာနဉ္စ အရူပကမ္မဋ္ဌာနဉ္စ။ ရူပပရိဂ္ဂဟော အရူပပရိဂ္ဂဟောတိပိ ဧတဒေဝ ဝုစ္စတိ။ တတ္ထ ဘဂဝါ ရူပကမ္မဋ္ဌာနံ ကထေန္တော သင်္ခေပမနသိကာရဝသေန ဝါ ဝိတ္ထာရမနသိကာရဝသေန ဝါ စတုဓာတုဝဝတ္ထာနံ ကထေသိ။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၀။)</p> <p>ပရိဂ္ဂဟိတေ ရူပကမ္မဋ္ဌာနေတိ ဣဒံ ရူပမုခေန ဝိပဿနာဘိနိဝေသံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ အရူပမုခေန ပန ဝိပဿနာဘိနိဝေသော ယေဘုယျေန သမထယာနိကဿ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော၊ သော စ ပဌမံ စျာနင်္ဂါနိ ပရိဂ္ဂဟေတွာ တတော ပရံ သေသဓမ္မေ ပရိဂ္ဂဏှာတိ။ (မ၊ဋီ၊၁၊၃၆၉။)</p> <p>သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း၌ ကမ္မဋ္ဌာန်း (၄၀) ရှိ၏။ သမာဓိပိုင်း ဖြစ်၏။ သို့သော် ဝိပဿနာပိုင်းသို့ ရောက်ရှိလာသော အခါ၌ကား ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်း နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဟု ကမ္မဋ္ဌာန်း နှစ်မျိုးသာ ရှိ၏။ ရူပပရိဂ္ဂဟ = ရုပ်ကို သိမ်းဆည်းခြင်း, အရူပပရိဂ္ဂဟ = နာမ်ကို သိမ်းဆည်းခြင်းဟူသည်မှာလည်း ယင်း ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်း နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုပင် ဆိုလို၏။ ထို နှစ်မျိုးတို့တွင် ဘုရားရှင်သည် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဟောကြားတော်မူသောအခါ အကျဉ်း နှလုံးသွင်းနည်း၏ အစွမ်းဖြင့်သော်လည်းကောင်း, အကျယ် နှလုံးသွင်းနည်း၏ အစွမ်းဖြင့်သော် လည်းကောင်း စတုဓာတုဝဝတ္ထာန် အမည်ရသော ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဟောကြားတော်မူမြဲ ဓမ္မတာဖြစ်၏။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၀။)</p> <p>ထိုတွင် ရုပ်တရားကို အဦးမူ၍ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍ ဝိပဿနာကို နှလုံးသွင်းခြင်းသည် ယေဘုယျအားဖြင့် သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်အား အလိုရှိအပ်ပေ၏။ နာမ်တရားကို အဦးမူသဖြင့် နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍ ဝိပဿနာကို နှလုံးသွင်းခြင်းသည်ကား ယေဘုယျအားဖြင့် သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ် အားသာလျှင် အလိုရှိအပ်ပေသည်။ ထို သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း ရှေးဦးစွာ စျာန်အင်္ဂါတို့ကို သိမ်းဆည်း၍ ထိုနောင်ဝယ် ကြွင်းကျန်သော နာမ်တရားတို့ကိုလည်းကောင်း, ရုပ်တရားတို့ကိုလည်းကောင်း သိမ်းဆည်းရ၏။ (မ၊ဋီ၊၁၊၃၆၉။)</p> <p>သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား သမာဓိစွမ်းအင် ပြည့်ဝ စုံညီနေသော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် သမာဓိရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝတို့ကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ထိုးထွင်းသိမြင်နိုင်ရကား ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့ = ဝိပဿနာသို့ ကူးသောအခါ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍သော်လည်းကောင်း, နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍သော်လည်းကောင်း မိမိနှစ်ခြိုက်ရာ ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍ အားသစ်နိုင်၏။ သို့သော် သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့ = ဝိပဿနာသို့ ကူးသောအခါ ယေဘုယျအားဖြင့် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကစ၍ အားသစ် ရ၏။ အနည်းငယ် အပ္ပကအားဖြင့် နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍လည်း အားသစ်လို က အားသစ်နိုင်၏။ သို့သော် ရုပ်နာမ်တို့ကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် သိမ်း ဆည်းနိုင်ရေးအတွက်ကား အခက်အခဲများစွာ ရှိကောင်း ရှိနိုင်ပေသည်။ သို့အတွက် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာက ယေဘုယျစည်းကမ်းသို့ လိုက်၍ သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်အား ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းက စ၍ သိမ်းဆည်းရန် ညွှန်ကြား ထားတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၂။)</p> <p>တစ်ဖန် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းရှုကွက်နှင့် ပတ်သက်၍လည်း ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျဉ်းနည်း, ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ်နည်းဟု နှစ်နည်းသာလျှင် ဟောကြား ထားတော်မူခဲ့၏။ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျဉ်းနည်းကား မဟာသတိပဋ္ဌာန သုတ္တန် (ဒီ၊၂၊၂၃၄။ မ၊၁၊၇၃။)၌ လာရှိ၏။ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းအကျယ်နည်းကား မဟာဟတ္ထိပဒေါပမသုတ္တန် (မ၊၁၊၂၄၂-၂၄၉။) မဟာရာဟုလောဝါဒသုတ္တန် (မ၊၂၊၈၃-၈၉။) အဘိဓမ္မာဓာတုဝိဘင်းပါဠိတော် (အဘိ၊၂၊၈၄-၈၉။)တို့၌ လာရှိ၏။ ဓာတုဝိဘင်္ဂသုတ္တန် (မ၊၃၊၂၈၁-၂၉၀။)၌လည်း မကျဉ်းမကျယ် လာရှိ၏။ ယင်းနည်းကား အကျယ်နည်း၌ပင် အကျုံးဝင်၏။</p> <p>ဤသို့လျှင် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းရှုကွက်နှင့် ပတ်သက်၍ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျဉ်းနည်း, ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ်နည်းဟု နှစ်နည်းသာ လာရှိသဖြင့် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကစ၍ အားသစ်သောအခါ၌လည်း ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျဉ်း နည်း, ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ်နည်းဟူသော နည်းနှစ်မျိုးတို့တွင် နှစ်ခြိုက်ရာ နည်းလမ်းကစ၍ ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းရန် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့က လည်း ထပ်ဆင့် ညွှန်ကြားထားတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့၌ လာရှိသည့်အတိုင်း ညွှန်ကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ခြင်းသည် သာလျှင် နိဗ္ဗာန်ကို လိုလားတောင့်တလျက်ရှိသော အသင်သူတော်ကောင်း အတွက် စိတ်အချရဆုံးနှင့် အကောင်းဆုံးကျင့်စဉ် ဖြစ်သည်။ မလွဲချော်နိုင် သော ကျင့်စဉ်လည်း ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>သီလမဂ္ဂင်သုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသဖြင့် သီလဝိသုဒ္ဓိ ဖြစ်ပြီးသော အသင် သူတော်ကောင်းသည် သမာဓိမဂ္ဂင်သုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံအောင်, စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ ဖြစ် အောင် သမထကမ္မဋ္ဌာန်း (၄၀)တို့တွင် မိမိနှစ်ခြိုက်ရာ ကမ္မဋ္ဌာန်း တစ်မျိုးမျိုး ဖြင့် သမာဓိကို စတင်ထူထောင်ပါ။ ဤကျမ်းတွင်ကား အာနာပါနဿတိ သမာဓိနှင့် ပြည့်စုံအောင် အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကစ၍ သမာဓိထူထောင်ပုံကို ရေးသားတင်ပြထားပါသည်။</p> <p>__________</p> <h3>အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း</h3> <h3>အာနာပါန ချီးမွမ်းခန်း</h3> <p>အယမ္ပိ ခေါ ဘိက္ခဝေ အာနာပါနဿတိသမာဓိ ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော သန္တော စေဝ ပဏီတော စ အသေစနကော စ သုခေါ စ ဝိဟာရော၊ ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နေ စ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ ဌာနသော အန္တရဓာပေတိ ဝူပသမေတိ။ (သံ၊၃၊၂၇၉။ ဝိ၊၁၊၈၈။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ဤ အာနာပါနဿတိသမာဓိသည်လည်း ပွားများအပ် သည်ရှိသော် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် ငြိမ်လည်း ငြိမ်သက်၏၊ မွန်လည်း မွန်မြတ်၏။ သွန်းလောင်းထည့်စွက်အပ်သော ပရိကမ္မ စသော အကြောင်းတစ်ပါးလည်း မရှိ၊ ကာယိကသုခ စေတသိကသုခကို ဖြစ်စေတတ်သောကြောင့် ချမ်းသာစွာ နေထိုင်ရကြောင်း တရားလည်း ဖြစ်၏။ ဖြစ်ပေါ်လာတိုင်း ဖြစ်ပေါ်လာတိုင်းကုန်သော, စျာန်ဖြင့် မပယ်ခွာအပ်သေး ကုန်သော, ယုတ်မာကုန်သော အကုသိုလ်တရားတို့ကိုလည်း တစ်ခဏချင်း အားဖြင့် ကွယ်ပျောက်ရုပ်သိမ်း ချုပ်ငြိမ်းစေနိုင်၏။ (သံ၊၃၊၂၇၉။ ဝိ၊၁၊၈၈။)</p> <h3>အာနာပါန ပြည်တည်ခန်း</h3> <p>ဣဓ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု အရညဂတော ဝါ ရုက္ခမူလဂတော ဝါ သုညာဂါရဂတော ဝါ နိသီဒတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ သော သတောဝ အဿသတိ သတော ပဿသတိ။ (မ၊၁၊ရဝ။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ဤသာသနာတော်၌ ယောဂါဝစရ ရဟန်းသည် တောသို့ သွားရောက်၍ ဖြစ်စေ, သစ်ပင်ရင်းသို့ သွားရောက်၍ ဖြစ်စေ, ဆိတ်ငြိမ်ရာ အရပ်သို့ သွားရောက်၍ ဖြစ်စေ တင်ပလ္လင်ခွေပြီးလျှင် အထက်ပိုင်းကိုယ်ကို ဖြောင့်မတ်စွာထား၍ သတိကို ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေတည်းဟူသော အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းသို့ ရှေးရှုဖြစ်စေလျက် ထိုင်၏။ ထိုရဟန်းသည် သတိရှိ လျက်သာလျှင် ဝင်သက်လေကို ဖြစ်စေ၏ = အသက်ရှူသွင်း၏။ သတိရှိလျက် သာလျှင် ထွက်သက်လေကို ဖြစ်စေ၏ = အသက်ရှူထုတ်၏။ (မ၊၁၊ရဝ။)</p> <p>ဤအရာ၌ ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ၌ သတိမြဲအောင်ကျင့်ရန် ဘုရားရှင်သည် စတုက္ကလေးခုတို့ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ၍ ဟောကြားတော်မူ၏။ (သံ၊၃၊၂၈၀။ ဝိ၊၁၊၈၈။) ဝင်သက်လေ၌ စတုက္ကလေးခု, ထွက်သက်လေ၌ စတုက္ကလေးခုဖြစ်သဖြင့် နှစ်ရပ်ပေါင်းသော် ဝင်သက်လေ၌ (၁၆)မျိုးသော အခြင်းအရာ, ထွက်သက်လေ၌ (၁၆)မျိုးသောအခြင်းအရာ, အားလုံး (၃၂) မျိုးသော အခြင်းအရာတို့၌ သတိမြဲအောင် ကျင့်ရမည် ဖြစ်သည်။ ဝိပဿနာ ပိုင်းသို့ ရောက်ရှိသွားသောအခါ အာနာပါနစျာန်တရားတို့နှင့်တကွ ပကိဏ္ဏက သင်္ခါရ အမည်ရသော (၃၁)ဘုံအတွင်း၌ တည်ရှိသော တေဘူမကသင်္ခါရ တရားတို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ တွင်တွင်ကြီး ဝိပဿနာရှုနိုင်သော အခါ ယင်း (၃၂)မျိုးသော အခြင်းအရာတို့သည်လည်း တဖြည်းဖြည်း ပြီးစီး ပြည့်စုံလာမည် ဖြစ်ပေသည်။ ဤအပိုင်းတွင်ကား ပထမစတုက္ကကိုသာ ဦးစားပေး၍ ရေးသား တင်ပြပေအံ့။</p> <h3>သတိပြုရန်</h3> <p>ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌောကာသေ ပန သတိံ ဌပေတွာ ဘာဝေန္တေဿဝ ဘာဝနာ သမ္ပဇ္ဇတိ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၁။)</p> <p>ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ ထိထိသွားရာ = ထိမှုထင်ရှားရာ အရပ်၌သာလျှင် သတိကို တည်စေ၍ = သတိကို ထား၍ အာနာပါန ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများအားထုတ်သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌သာလျှင် အာနာပါနဿတိသမာဓိဘာဝနာသည် ပြီးစီး ပြည့်စုံနိုင်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၁။)</p> <h3>ရှောင်ရန်</h3> <p>အထာနေန တံ နိမိတ္တံ နေဝ ဝဏ္ဏတော မနသိကာတဗ္ဗံ၊ န လက္ခဏတော ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၈။)</p> <p>အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်း၌ ပရိကမ္မနိမိတ်, ဥဂ္ဂဟနိမိတ်, ပဋိဘာဂနိမိတ်ဟု နိမိတ်သုံးမျိုး ရှိ၏။</p> <p>၁။ <b>ပရိကမ္မနိမိတ်</b> - ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေသည်လည်း ပရိကမ္မနိမိတ် မည်၏။ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပထမစတုက္က၌ ဘုရားရှင် ညွှန်ကြားတော်မူသည့်အတိုင်း အစဉ်အတိုင်း ကျင့်သဖြင့် သမာဓိအားကောင်းလာသောအခါ ဘာဝနာ၏ စွမ်းဟုန်ကြောင့် ဖြစ် ပေါ်လာသော မီးခိုးရောင်ကဲ့သို့ ညစ်ထပ်ထပ်ရှိသော အာနာပါနနိမိတ် သည်လည်း ပရိကမ္မနိမိတ် မည်၏။</p> <p>၂။ <b>ဥဂ္ဂဟနိမိတ်</b> - ဘာဝနာစွမ်းဟုန်ကြောင့်ပင် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဝါဂွမ်းစိုင်ကဲ့သို့ ဆွတ်ဆွတ်ဖြူဖွေးနေသော အာနာပါနနိမိတ်သည် ဥဂ္ဂဟနိမိတ် မည်၏။ (ယေဘုယျဟု မှတ်ပါ။ အခြားအရောင်များလည်း ပေါ်နိုင်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။)</p> <p>၃။ <b>ပဋိဘာဂနိမိတ်</b> - ဘာဝနာစွမ်းဟုန်ကြောင့်ပင် ဖြစ်ပေါ်လာသော သောက်ရှူးကြယ်ကဲ့သို့ အလွန်ကြည်လင် တောက်ပနေသော အာနာပါနနိမိတ်သည် ပဋိဘာဂနိမိတ် မည်၏။ (ဤ၌လည်း ယေဘုယျဟု မှတ်ပါ။)</p> <p>၁။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းရာ၌ မီးခိုး ရောင်ကဲ့သို့ ညစ်ထပ်ထပ်ရှိသော ပရိကမ္မနိမိတ်, ဖြူဆွတ်နေသော ဥဂ္ဂဟနိမိတ်, ကြည်လင်တောက်ပနေသော ပဋိဘာဂနိမိတ်တို့ ဖြစ်ပေါ် လာသောအခါ ယင်းနိမိတ်ကို အရောင်အားဖြင့် နှလုံးမသွင်းပါနှင့် = ယင်းနိမိတ်တို့၏ အရောင်ကို နှလုံးမသွင်းပါနှင့်။ နှလုံးသွင်းခဲ့သော် အရောင်ကသိုဏ်းဘက်သို့ ကူးသွားမည်။ သို့သော် တကယ့်အရောင်ကသိုဏ်းလည်း မဖြစ်နိုင်။ အရောင်ကသိုဏ်း ပြုလုပ်နိုင်သော အာရုံ နိမိတ်တို့တွင် ယင်း အာနာပါနနိမိတ် မပါဝင်သောကြောင့် ဖြစ်၏။</p> <p>၂။ မာ-ကြမ်း-လေး-ပျော့-ချော-ပေါ့ဟူသော ပထဝီဓာတ်၏ သဘာဝလက္ခဏာ၊ ယိုစီး-ဖွဲ့စည်းဟူသော အာပေါဓာတ်၏ သဘာဝလက္ခဏာ၊ ပူ-အေးဟူသော တေဇောဓာတ်၏ သဘာဝလက္ခဏာ၊ ထောက်ကန်မှု ဟူသော ဝါယောဓာတ်၏ သဘာဝလက္ခဏာဟု ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင် သဘာဝလက္ခဏာများ ရှိကြ၏။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ အဝင်အပါဖြစ်သော ပရိ ကမ္မနိမိတ် ဥဂ္ဂဟနိမိတ် ပဋိဘာဂနိမိတ်ဟူသော ယင်းနိမိတ်အားလုံးကို သဘာဝလက္ခဏာအားဖြင့်လည်း နှလုံးမသွင်းပါနှင့်၊ ယင်းအာနာပါန နိမိတ်အားလုံး၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာကိုလည်း နှလုံးမသွင်းပါနှင့်။ နှလုံးသွင်းခဲ့သော် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း ဖြစ်သွားမည်၊ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်း မဖြစ်တော့ပေ။ သို့သော် ဓာတ် ကမ္မဋ္ဌာန်းမှာလည်း အာနာပါန တစ်ခုတည်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးမျှလောက်ကိုသာ ရှုရုံမျှဖြင့် မလုံလောက်သည်သာဖြစ်၏။ ဓာတ် ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျဉ်းနည်း၌ကား တစ်ကိုယ်လုံးကို ခြုံငုံ၍ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာကို ရှုရ၏။ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ် နည်း၌ကား (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့တွင် ကောဋ္ဌာသ တစ်ခုစီ တစ်ခုစီ၌ ခြုံငုံ၍ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာကို ရှုရ၏။</p> <p>၃။ အနိစ္စလက္ခဏာ, ဒုက္ခလက္ခဏာ, အနတ္တလက္ခဏာဟူသော လက္ခဏာ သုံးပါးတို့သည် ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသော သင်္ခါရတရား အားလုံးတို့နှင့် သက်ဆိုင်သောကြောင့် အများဆိုင် သာမညလက္ခဏာ မည်၏။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ အဝင်အပါဖြစ်သော ယင်း အာနာပါနနိမိတ် အားလုံးကို သာမညလက္ခဏာအားဖြင့်လည်း နှလုံးမသွင်းပါနှင့်။ အနိစ္စဟု ဒုက္ခဟု အနတ္တဟု လက္ခဏာရေး သုံးတန် တစ်လှည့်စီ တင်ကာ ဝိပဿနာ မရှုပွား မသုံးသပ်ပါနှင့်။ အကြောင်းမူ ဝိပဿနာဟူသည် ဒုက္ခသစ္စာ, သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသော ပရမတ်သင်္ခါရတရားတို့ကိုသာလျှင် လက္ခဏာရေး သုံးတန် တစ်လှည့်စီ တင်ကာ ရှုပွား သုံးသပ်ရသော လုပ်ငန်းခွင် ဖြစ်၏။ ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ အဝင် အပါ ယင်း အာနာပါနနိမိတ် အားလုံးတို့သည်ကား သမူဟပညတ် သဏ္ဌာနပညတ်စသော ပညတ်မစင်သေးသည့် ပညတ်အတုံးအခဲတို့ သာ ဖြစ်ကြသေး၏။ ပညတ်တရားတို့မည်သည်မှာ ဝိပဿနာဉာဏ်၏ အရှုခံအာရုံတို့မဟုတ် ဖြစ်ကြ၏။ ထို့ကြောင့် ယင်းနိမိတ်တို့၌ သာမည လက္ခဏာကိုလည်း နှလုံးမသွင်းပါနှင့်။</p> <p>ထို့ကြောင့် ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေကို အာရုံပြု၍ ဝင်လေ ဖြစ်-ပျက် အနိစ္စ, ထွက်လေ ဖြစ်-ပျက် အနိစ္စဟု မရှုပါနှင့်။ ဃန ဟူသည့် ရုပ်အတုံးအခဲ မပြိုသေးသော ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေကား ပညတ်သာတည်း။</p> <p>အဿာသပဿာသာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာဝ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၆။)</p> <p>စိတ္တဇေ အဿာသပဿာသကောဋ္ဌာသေပိ ဩဇဋ္ဌမကဉ္စေဝ သဒ္ဒေါ စာတိ နဝ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၃။)</p> <p>အသင် သူတော်ကောင်းသည် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ်နည်းကို အောင်မြင်စွာ ရှုပွားနိုင်သော် စိတ်ကြောင့်ဖြစ်သည့် ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေဟူသော အဿာသပဿာသကောဋ္ဌာသ၌ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် စိုက်ရှုပါ။ သမာဓိစွမ်းအင် ပြည့်ဝလာသော အခါ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို တွေ့ရှိမည် ဖြစ်သည်။ ယင်း ရုပ်ကလာပ်တို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ၍ ရှုလိုက်ပါက ရုပ်ကလာပ် တစ်မှုန်တစ်မှုန်၌ ပထဝီ အာပေါ တေဇော ဝါယော ဝဏ္ဏ ဂန္ဓ ရသ ဩဇာ သဒ္ဒ (အသက်ရှူသံ)ဟု (၉)မျိုးသော ရုပ်တရားတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်မည် ဖြစ်သည်။ ယင်း (၉)မျိုးသော ရုပ်တရားတို့ကား လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုကောင်းသော ရုပ်တရားတို့ ဖြစ်ကြ၏၊ ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်းပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကို မသိမ်းဆည်းနိုင်ဘဲ, ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား မယူနိုင် ဘဲ, မသိမမြင်ဘဲ ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ အဝင်အပါ ယင်းအာနာပါနနိမိတ် အားလုံးကို လက္ခဏာရေးသုံးတန် တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုပါက တကယ့်ဝိပဿနာအစစ် မဟုတ်ဟု မှတ်သားပါလေ။</p> <h3>ရေတွက်ခြင်း = ဂဏနာနည်း</h3> <p>ပကတိသော ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေကို ထိမှုထင်ရှားရာ နှာသီးဖျား (တစ်ပေါက်ပေါက်)၊ သို့မဟုတ် အထက်နှုတ်ခမ်းဟူသော အရပ်က စောင့်၍ ဝင်လေ ထွက်လေဟု ရှုကြည့်ပါ။ မမှတ်ဘဲနေနိုင်ပါက မမှတ်နှင့်၊ ဝင်လေထွက်လေအာရုံ၌ သတိမြဲအောင်သာ စိုက်ရှုနေပါ၊ စိုက်ကြည့်နေပါ။ အကယ်၍ မမှတ်ဘဲ မနေနိုင်ပါက ဝင်လေ-ထွက်လေဟုသာ မှတ်နေပါ။</p> <p>ထိုသို့ရှုရာ၌ ထိမှုသက်သက်ကိုလည်း မရှုပါနှင့်၊ ထိမှု ထင်ရှားသည့် နေရာ၏ အတွင်းဘက်သို့ ဝင်သွားသောလေ အပြင်ဘက်သို့ ထွက်သွားသော လေတို့ကိုလည်း လိုက်မရှုပါနှင့်၊ ထိမှုထင်ရှားရာနေရာက စောင့်၍ ဝင်လေ ထွက်လေကိုသာ ရှုပါ။ ထိမှုသက်သက်ကို ရှုခြင်းမှာ ကမ္မဋ္ဌာန်းတစ်မျိုး ဖြစ်၏။ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းနှင့် နွယ်၏။ ထိသည့်လေကို ရှုခြင်းသည်သာလျှင် အာနာပါန ကမ္မဋ္ဌာန်း ဖြစ်ပေသည်။ ထိနေသည့် ဝင်လေထွက်လေကိုသာလျှင် ထိသည့် နေရာကစောင့်၍ သတိကြီးစွာဖြင့် ရှုနေပါ။ သိမ်းဆည်းနေပါ။ ထိုသို့ ရှုရာ၌ ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်သည် နာရီဝက် တစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေသော် ကောင်း၏။ ထိုင်တိုင်း ထိုင်တိုင်း တစ်နာရီခန့် ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်သည် အမြဲတမ်း ကပ်၍ တည်နေသော် ဒီဃ ရသ = အရှည် အတိုသို့ ပြောင်းနိုင်ပြီ။</p> <p>အကယ်၍ ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်သည် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ မတည်ခဲ့သော်, စိတ်ပျံ့လွင့်မှုများခဲ့သော် အဋ္ဌကထာကြီး တို့၌ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၀။ ..) ညွှန်ကြားထားသည့်အတိုင်း ရေတွက်သည့်နည်းကို အသုံးပြုပါ။</p> <p>၁။ ဝင်လေ-ထွက်လေ တစ် (၁)</p> <p>၂။ ဝင်လေ-ထွက်လေ နှစ် (၂)</p> <p>၃။ ဝင်လေ-ထွက်လေ သုံး (၃)</p> <p>၄။ ဝင်လေ-ထွက်လေ လေး (၄)</p> <p>၅။ ဝင်လေ-ထွက်လေ ငါး (၅)</p> <p>၆။ ဝင်လေ-ထွက်လေ ခြောက် (၆)</p> <p>၇။ ဝင်လေ-ထွက်လေ ခုနစ် (၇)</p> <p>၈။ ဝင်လေ-ထွက်လေ ရှစ် (၈)</p> <p>ဤသို့ ရေတွက်ပါ။ (၁)မှ (၈)အထိ စိတ်ကို အပြင်အာရုံ အမျိုးမျိုးသို့ မထွက်စေဘဲ ဝင်လေ-ထွက်လေအာရုံ၌သာ ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်တည်နေအောင် စိတ်ကို ခပ်တင်းတင်းထား၍ ရှုပါ။ ထိုသို့ ရေတွက်ရာ၌ (၁)မှ (၅)အထိလည်း ရေတွက်နိုင်၏။ (၁)မှ (၁၀)အထိလည်း ရေတွက်နိုင်၏။ (၅)ထက်မလျော့ ပါစေနှင့်။ (၁၀)ထက်လည်း မပိုပါစေနှင့်။ (၅)နှင့် (၁၀) အကြား မိမိနှစ်ခြိုက် သည့်နေရာတွင် ရပ်နိုင်သည်။</p> <p>ထိုသို့ ရေတွက်ရာ၌ ရေတွက်ခြင်း ဂဏနာနည်း၏ အစွမ်းဖြင့် ဘာဝနာ စိတ်သည် ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ အာရုံ၌ တစ်စတစ်စ တဖြည်းဖြည်း ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်လာလိမ့်မည်။ နာရီဝက်ခန့် တစ်နာရီခန့် ထိုင်တိုင်း ထိုင်တိုင်း ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်လာသော် ရေတွက်သည့် ဂဏနာနည်းကို လွှတ်လိုက်၍ ဝင်လေ-ထွက်လေဟုပင် ဆက်ရှုကြည့်ပါ။ ဘာဝနာစိတ်သည် ဝင်လေ-ထွက်လေအာရုံ၌ နာရီဝက် ငြိမ်ပါစေ၊ တစ်နာရီ ငြိမ်ပါစေ စသည်ဖြင့် လည်း အဓိဋ္ဌာန်ပြု၍ ထိုင်ကြည့်ပါ။ အောင်မြင်မှုရခဲ့သော် အရှည် အတို ရှုကွက်ကို ပြောင်းရှုနိုင်ပြီ။</p> <hr> <h3>၁။ အရှည် - ၂။ အတို</h3> <p>အာနာပါန ပထမစတုက္က ကျင့်စဉ်၌ <br> ၁။ ဒီဃ = အရှည်<br> ၂။ ရဿ = အတို<br> ၃။ သဗ္ဗကာယ = ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေအားလုံး<br> ၄။ ပဿမ္ဘယ = ငြိမ်းအောင်ကျင့်ခြင်း</p> <p>ဤသို့ အဆင့် (၄)ဆင့် ရှိပေသည်။ ထိုတွင် အရှည်အတို ကျင့်စဉ်ကို ဘုရားရှင်သည် ဤသို့ ဟောကြားထားတော်မူခဲ့၏။</p> <p>၁။ <b>ဒီဃံ ဝါ အဿသန္တော ဒီဃံ အဿသာမီတိ ပဇာနာတိ</b>၊<br> <b>ဒီဃံ ဝါ ပဿသန္တော ဒီဃံ ပဿသာမီတိ ပဇာနာတိ</b>။</p> <p>၂။ <b>ရဿံ ဝါ အဿသန္တော ရဿံ အဿသာမီတိ ပဇာနာတိ</b>၊<br> <b>ရဿံ ဝါ ပဿသန္တော ရဿံ ပဿသာမီတိ ပဇာနာတိ</b>။ (မ၊၁၊ရဝ၊၊)</p> <p>၁။ ရှည်စွာမူလည်း ဝင်သက်လေကို ရှူသွင်းခဲ့သည်ရှိသော် ရှည်စွာ ဝင်သက်လေကို ရှူသွင်း၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။ ရှည်စွာမူလည်း ထွက်သက်လေကို ရှူထုတ်ခဲ့သည်ရှိသော် ရှည်စွာ ထွက်သက်လေကို ရှူထုတ်၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။</p> <p>၂။ တိုစွာမူလည်း ဝင်သက်လေကို ရှူသွင်းခဲ့သည်ရှိသော် တိုစွာ ဝင်သက်လေကို ရှူသွင်း၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။ တိုစွာမူလည်း ထွက်သက်လေကို ရှူထုတ်ခဲ့သည်ရှိသော် တိုစွာ ထွက်သက်လေကို ရှူထုတ်၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။ (မ၊၁၊ရဝ။)</p> <p><b>ယာ ပန တေသံ ဒီဃရဿတာ၊ သာ အဒ္ဓါနဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၆၃။)</p> <p><b>အဒ္ဓါနဝသေနာတိ ဒီဃကာလဝသေန</b>။ (မဟာဋီ၊၁၊၃၂၀။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့ ဖွင့်ဆိုထားသည်နှင့်အညီ အချိန် ကာလ ခပ်ကြာကြာဖြစ်နေသော ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေကို အရှည် ဟုလည်းကောင်း, အချိန်ကာလ ခပ်တိုတို ဖြစ်နေသော ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေကို အတိုဟုလည်းကောင်း သိရှိပါလေ။</p> <p>ထို အရှည်-အတိုကို ရှုရာ၌ ဝင်လေ-ထွက်လေကို သက်သက်ရှည်အောင် သက်သက်တိုအောင် မကြိုးစားပါနှင့်၊ ပုံမှန် ရှူနေကျအတိုင်းသာ ရှူပါ။ သဘာဝအတိုင်း ရှူမြဲတိုင်းသာ ရှူပါ။ သက်သက် ပြုပြင်နေပါက သမာဓိ ပျက်ပြယ်သွားတတ်သည်။</p> <p>ရှေးဦးစွာ ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေအာရုံ၌ ရေတွက်သည့်နည်း ဖြင့်ဖြစ်စေ၊ မရေတွက်ဘဲဖြစ်စေ သတိမြဲအောင် စိတ်ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေအောင် ကြိုးစားပါ။ ထိုသို့ ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်လာသောအခါမှ ရှည်လျှင် ရှည်သည့်အတိုင်း သိအောင်ကြိုးစားပါ။ တိုလျှင် တိုသည့်အတိုင်း သိအောင်ကြိုးစားပါ။ အရှည်-အတိုဟုလည်း မမှတ်ပါနှင့်၊ မမှတ်ဘဲ မနေနိုင်ပါက ဝင်လေ-ထွက်လေဟုသာ မှတ်ပါ။ ရှည်မှု တိုမှုကို ကွဲကွဲပြားပြား သိနေလျှင် လုံလောက်ပေပြီ၊ မည်၍မည်မျှရှည်သည် မည်၍မည်မျှတိုသည် ဟုလည်း မဆန်းစစ်ပါနှင့်၊ ဝေဖန်ဆန်းစစ်မှု (= ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်) က လွန်ကဲသွားသဖြင့် သမာဓိ ပျက်ပြယ်သွားတတ်သည်။</p> <p>ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ အရှည်-အတို အာရုံ၌ တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေအောင် ကြိုးစားပါ။ ထိုသို့ ရှုရာ၌ ဝင်လေ-ထွက်လေမှာ တစ်ထိုင်လုံး ရှည်နေလျှင် သို့မဟုတ် တစ်ထိုင်လုံး တိုနေလျှင်လည်း အပြစ်မဖြစ်ပါ။ သို့သော် တစ်ခါ အသက်ရှူမှုနှင့် တစ်ခါအသက်ရှူမှုတို့မှာ များသောအားဖြင့် တူညီမှု အမြဲတမ်း မရှိနိုင်ပေ။ နှေးချင်လည်း နှေးနေတတ်၏။ မြန်ချင်လည်း မြန်နေ တတ်၏။ စိတ်ကို အေးအေးထား၍ ရှူမြဲတိုင်း သဘာဝအတိုင်းသာ ရှူနေပါ။</p> <hr> <h3>အထူးသတိပြုရန် အချက်တစ်ရပ်</h3> <p>ထိုသို့ရှုရာ၌ ဝင်လေမှာ ရှည်၍ ထွက်လေမှာ တိုခဲ့သော် ကြာလျှင် ခန္ဓာကိုယ်သည် နောက်သို့ လန်သွားတတ်၏။ ထွက်လေမှာ ရှည်၍ ဝင်လေမှာ တိုခဲ့သော် ခန္ဓာကိုယ်မှာ ရှေ့သို့ ကိုင်းလာတတ်၏။ ထိုကြောင့် ဝင်လေ ထွက် လေကို ညီမျှအောင် ရှူခြင်းက သမာဓိကို များစွာ အထောက်အကူ ပြုပေ သည်။ ရှည်လျှင်လည်း ညီမျှပါစေ၊ တိုလျှင်လည်း ညီမျှပါစေ။ ထိုအရှည်အတို အာရုံ၌ တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ဘာဝနာစိတ်သည် ထိုင်တိုင်း ထိုင်တိုင်း ကပ်၍ တည်နေခဲ့သော် ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး) ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။</p> <hr> <h3>၃။ သဗ္ဗကာယပဋိသံဝေဒီ</h3> <p>၃။ <b>သဗ္ဗကာယပဋိသံဝေဒီ အဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ</b>၊<br> <b>သဗ္ဗကာယပဋိသံဝေဒီ ပဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ</b>။ (မ၊၁၊ရဝ။)</p> <p>၃။ ဝင်သက်လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး) ကို ထင်ထင် ရှားရှား သိသည်ဖြစ်၍ ဝင်သက်လေကို ရှူသွင်းအံ့ဟု ကျင့်၏။ ထွက်သက်လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး) ကို ထင်ထင် ရှားရှား သိသည်ဖြစ်၍ ထွက်သက်လေကို ရှူထုတ်အံ့ဟု ကျင့်၏။ (မ၊၁၊ရဝ။)</p> <p>ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ အရှည်အတို အာရုံ၌ ထိုင်တိုင်း ထိုင် တိုင်း ဘာဝနာစိတ်သည် တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်လာသော် ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။ ရှေးဦးစွာ ဝင်လေ-ထွက်လေ အာရုံ၌ သတိမြဲအောင် ကြိုးစားပါ။ ထို့နောက် အရှည် အတို အာရုံ၌ သတိမြဲအောင် ကြိုးစားပါ။ အရှည်အတို အာရုံ၌ သတိမြဲ၍ စည်းစည်းပိုင်ပိုင် သတိကပ်နေသောအခါ ဤ ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး) ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် ဆက်လက်ကြိုးစားပါ။</p> <p>ထိုသို့ ကြိုးပမ်းရာ၌ ဤကား အစ, ဤကား အလယ်, ဤကား အဆုံး ဟု လိုက်မမှတ်ပါနှင့်၊ သမာဓိ ပျက်ပြယ်သွားတတ်သည်။ မမှတ်ဘဲ မနေနိုင် သော် ဝင်လေ-ထွက်လေဟုသာ မှတ်ပါ။ အစ-အလယ်-အဆုံး အကုန်လုံး ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင်သာ ကြိုးစားပါ။ သိနေပါက လုံလောက်ပေပြီ။</p> <hr> <h3>ယေဘုယျအကြံပေးချက်</h3> <p>ယခုတိုင်အောင် တင်ပြခဲ့သော ဤအာနာပါနကျင့်စဉ်တွင် ဝင်သက်လေ--ထွက်သက်လေ၏ (၁) ရှည်မှု, (၂) တိုမှု, (၃) အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိမှုဟု အဆင့်သုံးဆင့် ရှိသွားပြီ ဖြစ်၏။ ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး) ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် ရှုနိုင်သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ---</p> <p>၁။ အသက်ရှူမှုနှေးသဖြင့် ဝင်သက်လေ - ထွက်သက်လေမှာ ရှည်နေ လျှင်လည်း ရှည်နေသည့်အတိုင်း ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကိုသာ ထင်ထင်ရှားရှားသိအောင် ရှုနေပါ။</p> <p>၂။ အသက်ရှူမှုက မြန်နေသဖြင့် ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေမှာ တို နေလျှင်လည်း တိုနေသည့်အတိုင်း ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကိုသာ ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် ရှုနေပါ။</p> <p>အဆင့်သုံးဆင့်စလုံးကို တစ်ပေါင်းတည်း ကျင့်နေခြင်းပင် ဖြစ်၏။ ထိုသို့ ရှုရာ၌ --- ဤကား - အစ, ဤကား - အလယ်, ဤကား -အဆုံးဟုလည်း မမှတ်ပါနှင့်။ ဤကား - အရှည်, ဤကား - အတိုဟုလည်း မမှတ်ပါနှင့်။ မှတ်လိုပါက အဆင့်သုံးဆင့်စလုံးမှာပင် ဝင်လေ -- ထွက်လေဟုသာ မှတ်နေပါ။ ရှည်မှု တိုမှုတို့ကိုလည်း တကယ် ရှည်မှ ရှည်ပါ့မလား? တကယ် တိုမှ တိုပါ့မလား? စသည်ဖြင့် ဝေဖန် ဆန်းစစ်မှု မပြုပါနှင့်။ ထိုသို့ ဝေဖန်ဆန်းစစ်နေသည့် ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်တရားက လွန်ကဲလာသောအခါ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်တရားက လျော့နည်းသွားတတ်ပေသည်။ အသက်ရှူမှုက နှေးနေသဖြင့် ရှည်ချင်လည်း ရှည်နေပါစေ၊ အသက်ရှူမှုက မြန်နေသဖြင့် တိုချင်လည်း တိုနေပါစေ၊ ရှည်လျှင်လည်း ရှည်သည့်အတိုင်း, တိုလျှင်လည်း တိုသည့်အတိုင်း အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင်သာ ရှုနေပါ။ တစ်ထိုင်လုံး အသက်ရှူမှုက နှေးနေသဖြင့် ရှည်နေလျှင်လည်း ရှည်နေသည့်အတိုင်း အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိနေအောင်သာ ဆက်လက် ကြိုးစားနေပါ။ အသက်ရှူမှု မြန်လာအောင် တိုသွားအောင် မကြိုးစားပါနှင့်။ သဘာဝအတိုင်းသာ ရှူနေပါ။ တစ်ထိုင်လုံး အသက်ရှူမှုက မြန်နေသဖြင့် တိုနေလျှင်လည်း တိုနေသည့်အတိုင်း အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိနေအောင်သာ ဆက်လက်ကြိုးစားပါ။ အသက်ရှူမှု နှေးသွားအောင် ရှည် သွားအောင် မကြိုးစားပါနှင့်။ တစ်ထိုင်လုံး အသက်ရှူမှုက ပုံမှန် နှေးနေ သဖြင့် ရှည်နေလျှင်လည်း အပြစ်မဖြစ်ပါ။ တစ်ထိုင်လုံး အသက်ရှူမှုက ပုံမှန် မြန်နေသဖြင့် တိုနေလျှင်လည်း အပြစ်မဖြစ်ပါ။ သက်သက်ရှည်အောင် သက်သက်တိုအောင် ကြိုးစားနေပါက ထိုသို့ ကြိုးပမ်းနေသည့် ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်တရားက လွန်ကဲနေသဖြင့် သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်တရားက လျော့နည်းသွား တတ်ပေသည်။ သမာဓိနှင့် ဝီရိယတို့ ညီမျှမှုရှိဖို့လည်း လိုအပ်ပေသည်။</p> <hr> <h3>သိက္ခတိ = ကျင့်၏ဟု-ဟောကြားတော်မူခြင်း၏ ဦးတည်ချက်</h3> <p>ဤ တတိယအဆင့်မှစ၍ <b>ပဇာနာတိ = ကွဲကွဲပြားပြားသိ၏</b>ဟု မဟောဘဲ၊ <b>သိက္ခတိ = ကျင့်၏</b>ဟု ဘုရားရှင်သည် ဟောကြားထားတော် မူ၏။ ရည်ရွယ်တော်မူချက်မှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။ ----- ထို ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ အာရုံ၌ အစ-အလယ်-အဆုံး အကုန်လုံးကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် ကြိုးပမ်းလေရာ ကြိုးပမ်းသည့်အတိုင်း အကုန်လုံးကိုလည်း ထင်ထင်ရှားရှား တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် အဆက်မပြတ် ဆက်တိုက် သိနေသောအခါ, ထို ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်သည်လည်း ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေသောအခါ ----</p> <p>က။ နီဝရဏ ကိလေသာ အညစ်အကြေးတို့ စိတ်အစဉ်သို့ ဝင်ရောက် မလာအောင် စောင့်စည်းမှု သံဝရတရားကား အဓိသီလသိက္ခာ၊ (သတိသံဝရ-ဝီရိယသံဝရ ဟူ၏။)</p> <p>ခ။ ထိုအကုန်လုံးသော ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေအာရုံ၌ တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေသော သမာဓိကား အဓိစိတ္တသိက္ခာ၊</p> <p>ဂ။ ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး (=အကုန်လုံး) ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိနေသော ပညာကား အဓိပညာသိက္ခာ၊</p> <p>ဤ သိက္ခာ (၃)ရပ် အကျင့်မြတ်တို့နှင့် ပြည့်စုံအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါဟု သိစေလို၍ သိက္ခတိ-သဒ္ဒါဖြင့် ဘုရားရှင်သည် ဟောကြားတော် မူခဲ့ပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၆၆။)</p> <hr> <h3>အနာဂတ်ဝိဘတ်ဖြင့် ဟောကြားတော်မူခြင်း၏ ဦးတည်ချက်</h3> <p>တစ်ဖန် ----- <b>အဿသိဿာမိ၊ ပဿသိဿာမိ = ဝင်သက်လေကို ရှူသွင်းအံ့၊ ထွက်သက်လေကို ရှူထုတ်အံ့</b>ဟု အနာဂတ်ဝိဘတ်ဖြင့်လည်း ဟောကြားထားတော်မူပြန်၏။ အကြောင်းမှာ ဤသို့ဖြစ်၏။ ဤ တတိယ အဆင့်မှ စ၍ -----</p> <p>က။ ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန် လုံး)ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိတတ်သောဉာဏ်၊</p> <p>ခ။ ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို ထင်ထင်ရှားရှား သိတတ်သောဉာဏ်၊</p> <p>ဂ။ ပီတိနှင့်တကွသော စျာန်အင်္ဂါတို့ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိတတ်သော ဉာဏ်၊ ပီတိနှင့်တကွသော စျာန်နာမ်တရားတို့၏ အနိစ္စအချက် ဒုက္ခ အချက် အနတ္တအချက်တို့ကို ထင်ထင်ရှားရှား ထိုးထွင်း သိတတ်သောဉာဏ်။ ပ ။ တေဘူမကသင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စအချက် ဒုက္ခအချက် အနတ္တအချက်တို့ကို ထင်ထင်ရှားရှား ထိုးထွင်း သိတတ် သောဉာဏ် -----</p> <p>ဤသို့သော တန်ဖိုးရှိသော ဉာဏ်တို့ကို ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ကျင့်ကြံ ကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ပါဟု သိစေလို၍ ဤမှစ၍ အာနာပါနကျင့်စဉ် ကို အနာဂတ်ဝိဘတ်ဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၆၆။ မဟာဋီ၊၁၊၃၂၂။)</p> <p>(အာနာပါနကျင့်စဉ် စတုက္ကလေးခု အပြည့်အစုံကို ဝိပဿနာပိုင်းတွင် ကြည့်ပါ၊၊)</p> <hr> <h3>၄။ ပဿမ္ဘယံ ကာယသင်္ခါရံ</h3> <p>၄။ <b>ပဿမ္ဘယံ ကာယသင်္ခါရံ အဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ</b>၊<br> <b>ပဿမ္ဘယံ ကာယသင်္ခါရံ ပဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ</b>။ (မ၊၁၊ရဝ။)</p> <p>၄။ ရုန့်ရင်းသော အဿာသပဿာသ ကာယသင်္ခါရတရားကို ငြိမ်းစေ လျက် ဝင်သက်လေကို ရှူသွင်းအံ့ဟု ကျင့်၏။ ရုန့်ရင်းသော အဿာသပဿာသ ကာယသင်္ခါရတရားကို ငြိမ်းစေလျက် ထွက်သက်လေကို ရှူထုတ်အံ့ဟု ကျင့်၏။ (မ၊၁၊ရဝ။)</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် ထိုင်တိုင်း ထိုင်တိုင်း ဝင်သက်လေ-ထွက် သက်လေ အာရုံ၌ ရှေးဦးစွာ သတိမြဲအောင် ကြိုးစားပါ။ သတိမြဲလာသော အခါ ထိုဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ အရှည်-အတို၊ အနှေး-အမြန်ကို သိအောင် ဆက်လက်ကြိုးစားပါ။ ဘာဝနာစိတ်သည် ထိုဝင်သက်လေ-ထွက် သက်လေ၏ အရှည်-အတို အာရုံ၌ စည်းစည်းပိုင်ပိုင်ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်လာသောအခါ ထိုဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ အာရုံ၌ပင်လျှင် ရှည် လျှင်လည်း အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိ အောင်, တိုလျှင်လည်း အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကို ထင်ထင် ရှားရှား သိအောင် ဆက်လက်ကြိုးပမ်းပါ။ ထိုသို့ ကြိုးပမ်းရာ၌ ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ ထိမှုထင်ရှားသည့် နေရာကသာ စောင့်၍ အစ-အလယ် အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကို ထင်ထင်ရှားရှားသိအောင် ကြိုးပမ်းပါ။ ထိမှု ထင်ရှားရာ နေရာမှ အတွင်းဘက်သို့လည်းကောင်း, အပြင်ဘက်သို့လည်း ကောင်း ဝင်လေ-ထွက်လေကို လိုက်မကြည့်ပါနှင့်။ ထိမှုထင်ရှားရာ တစ်နေရာ မှသာ စောင့်ကြည့်ပါ။ ထိုသို့ အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန်လုံး)ကို ထင်ထင် ရှားရှား သိအောင် ကြိုးပမ်းရာ၌ ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ အာရုံ၌ တစ်နာရီ နှစ်နာရီခန့် ထိုင်တိုင်း ထိုင်တိုင်း ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်လာသော် ထိုဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေကို သိမ်မွေ့နူးညံ့စေရမည်, ငြိမ်သက်စေ ရမည်ဟု နှလုံးပိုက်၍ (= နှလုံးသွင်း၍) အစ-အလယ်-အဆုံး (= အကုန် လုံး)ကိုပင် ထင်ထင်ရှားရှားသိအောင် ဆက်လက်၍ ကြိုးပမ်းပါ။ ဝင်သက်လေ -ထွက်သက်လေကို သက်သက်သိမ်မွေ့အောင် မပြုလုပ်ပါနှင့်၊ သမာဓိသည် ပျက်ပြယ်သွားတတ်သည်။</p> <p><b>ဩဠာရိကောဠာရိကေ ကာယသင်္ခါရေ ပဿမ္ဘေမီတိ အာဘောဂ- သမန္နာဟာရ-မနသိကာရ-ပစ္စဝေက္ခဏာ</b> ...(ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၆၇။)</p> <p>ရုန့်ရင်းရုန့်ရင်းကုန်သော ကာယသင်္ခါရ အမည်ရသော အဿာသပဿာသ = ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေတို့ကို ငြိမ်းစေအံ့ ---- ဟု</p> <p>၁။ ရှေးဦးစွာ ဆင်ခြင်ခြင်း (အာဘောဂ)</p> <p>၂။ စိတ်ကို အဖန်တလဲလဲ ရှေးရှုဆောင်ခြင်း (သမန္နာဟာရ)</p> <p>၃။ နှလုံးသွင်းခြင်း (မနသိကာရ)</p> <p>၄။ စူးစမ်းခြင်း (ပစ္စဝေက္ခဏာ = ဝီမံသာ)</p> <p>ဟူသော ဤဦးတည်ချက်ရှိလျှင် လုံလောက်ပေပြီ၊ အာနာပါနကို သက်သက်သိမ်မွေ့အောင် တမင်ပြုပြင်ပေးနေရပါက သမာဓိ ပျက်ပြားတတ် ရုံသာမက စိတ်လည်းပင်ပန်း လူလည်း နွမ်းလာတတ်သည်။ ထို့ကြောင့် အာနာပါနကို သိမ်မွေ့စေရမည်၊ ငြိမ်းစေရမည်ဟူသော ဦးတည်ချက်ဖြင့်သာ သဘာဝအတိုင်း ရှူမြဲတိုင်းသာ ရှူနေပါ။ ထိုသို့ အားထုတ်ရာ၌ သမာဓိအား ကောင်းလာသည်နှင့်အမျှ အာနာပါနလေသည် တဖြည်းဖြည်း သိမ်မွေ့လာ တတ်၏။ ထို သိမ်မွေ့သောလေ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်သည်ထက်ငြိမ်ဝပ် အောင်, ကပ်သည်ထက်ကပ်နေအောင် စွမ်းအင်ကြီးမားသော သတိဖြင့် စူးစူး စိုက်စိုက် ရှုနေပါ။ ဤအပိုင်း၌ သိမ်မွေ့သောလေကို သိမ်းဆည်းတတ်သော အလွန်အားကောင်းသော သတိ, သိမ်မွေ့သောလေကို ထင်ထင်ရှားရှား သိတတ်သော အလွန်အားကောင်းသောပညာတို့ကား အထူးလိုအပ်လှပေသည်။</p> <p>ထိုသို့ကြိုးပမ်းရာ၌ ရံခါ ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေမှာ မထင်မရှား ဖြစ်နေတတ်၏။ လေကို ရှာမတွေ့ ဖြစ်နေတတ်၏။ ထိုအခါ မူလရှုသည့် နေရာ၌သာ စိတ်စိုက်၍ အသက်ရှူနေပါသည်ဟု နှလုံးပိုက်၍ ကြည့်နေပါ။</p> <p>၁။ အမိဝမ်းတွင်းဝယ် ပဋိသန္ဓေ တည်နေရဆဲပုဂ္ဂိုလ်</p> <p>၂။ ရေထဲ၌ နစ်မြုပ်နေသောပုဂ္ဂိုလ်</p> <p>၃။ သတိမေ့မျောနေသောပုဂ္ဂိုလ်</p> <p>၄။ သေသောပုဂ္ဂိုလ်</p> <p>၅။ စတုတ္ထစျာန် ဝင်စားနေသောပုဂ္ဂိုလ်</p> <p>၆။ ရူပ အရူပပုဂ္ဂိုလ် (ဗြဟ္မာ)</p> <p>၇။ နိရောဓသမာပတ် ဝင်စားနေသောပုဂ္ဂိုလ် -----</p> <p>ဤသို့လျှင် အသက်မရှူသောပုဂ္ဂိုလ် (၇)မျိုးရှိရာ ထိုပုဂ္ဂိုလ် (၇)မျိုး တို့တွင် မိမိမပါဝင်ဟု နှလုံးပိုက်၍, မိမိ၏ သတိပညာ အားနည်းမှုကြောင့်သာ ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေကို မသိခြင်းဖြစ်သည်ဟု နှလုံးပိုက်၍ မူလရှုမြဲ နေရာ၌သာ စိုက်ရှုနေပါ။ ဤကဲ့သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်, ဤကဲ့သို့သော အချိန်အခါ မျိုးကိုပင် ရည်ရွယ်တော်မူ၍ ဘုရားရှင်ကလည်း အောက်ပါအတိုင်း ဟောကြားထားတော်မူ၏။</p> <p><b>နာဟံ ဘိက္ခဝေ မုဋ္ဌဿတိဿ အသမ္ပဇာနဿ အာနာပါနဿတိသမာဓိဘာဝနံ ဝဒါမိ</b>။ (သံ၊၃၊၂၉၄။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ငါဘုရားသည် အာနာပါနကို သိမ်းဆည်းတတ်သော သတိလွတ်ကင်းပျောက်ပျက်လျက်ရှိသော အာနာပါနကို ထင်ထင်ရှားရှား သိတတ်သော ဆင်ခြင်တတ်သော သမ္ပဇဉ်ဉာဏ် ကင်းသသူအား အာနာပါနဿတိသမာဓိဘာဝနာကို ဟောတော်မမူ။ (သံ၊၃၊၂၉၄။)</p> <p>မည်သည့်ကမ္မဋ္ဌာန်းမဆို သတိနှင့် ပြည့်စုံသသူအားသာလျှင် သမ္ပဇဉ် ဉာဏ်ပညာနှင့် ပြည့်စုံသသူအားသာလျှင် ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း အောင်မြင်မှု သည် ပြီးစီးပြည့်စုံနိုင်သည် မှန်သော်လည်း ဤအာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းမှ တစ်ပါးသော အခြားကမ္မဋ္ဌာန်းတစ်ခုခုကို နှလုံးသွင်း ရှုပွားသော ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်အား မိမိရှုပွားနေသည့် ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံသည် သမာဓိအား ကောင်း လာလေ ထင်ရှားလာလေသည်သာ ဖြစ်၏။ သို့သော် ဤအာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်း သည်ကား ခဲယဉ်းလှ၏။ ခဲခဲယဉ်းယဉ်း ပွားများရသော ဘာဝနာလည်း ဖြစ်၏။</p> <p>၁။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်</p> <p>၂။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဘုရားရှင်</p> <p>၃။ ဗုဒ္ဓပုတ္တ အမည်ရကြသော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ ဘုရားရှင်၏ တပည့်သား သာဝက ----</p> <p>ဤသုံးမျိုးကုန်သော မဟာပုရိသ အမည်ရကြကုန်သော ယောက်ျားမြတ်တို့၏သာလျှင် နှလုံးသွင်းရာ ဘုံဌာနဖြစ်၏။ သိမ်သိမ်ငယ်ငယ် မဟုတ် သည်သာတည်း။ သိမ်သိမ်ငယ်ငယ် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်အနေဖြင့် မှီဝဲနိုင်သည့် ကမ္မဋ္ဌာန်းလည်း မဟုတ်ခဲ့ပေ။ အကြင်အကြင်သို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ယင်းအာနာပါနကို နှလုံးသွင်း၏။ ထိုထိုနှလုံးသွင်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ယင်းအာနာပါနအာရုံသည် ငြိမ်လည်းငြိမ်သက်၏။ နူးညံ့သိမ်မွေ့လည်း နူးညံ့သိမ်မွေ့၏။ ထို့ကြောင့် ဤအာနာပါနဿတိ ကမ္မဋ္ဌာန်း၌ အားကောင်း မောင်းသန်သော သတိကိုလည်းကောင်း, ပညာကိုလည်းကောင်း အလိုရှိအပ် ပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၆။)</p> <h3>အာနာပါနနိမိတ် ပေါ်စအခြေအနေ</h3> <p>ဝင်လေ-ထွက်လေ၏ အလွန့်အလွန် သိမ်မွေ့နူးညံ့သောကြောင့် မထင် မရှား ဖြစ်လာသောအခါ မူလဝင်လေ-ထွက်လေ၏ ထိမှုထင်ရှားရာ နှာသီးဖျား သို့မဟုတ် အထက်နှုတ်ခမ်းဟူသော အရပ်၌သာလျှင် ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ ရှုဖန်များလာသောအခါ အလွန်သိမ်မွေ့သော လေကို တစ်ဖန်ပြန်၍ တွေ့လာတတ်၏။ သတိသမ္ပဇဉ်ဉာဏ်တို့၏ စွမ်းအင်ကြီးမား လာသောအခါ၌ တစ်ဖန်ပြန်၍ တွေ့ရှိခြင်းပင် ဖြစ်၏။ ထိုသိမ်မွေ့သောလေ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ထားလိုက်ပါက သမာဓိအား ကောင်းလာ သောအခါ နိမိတ်များ ပေါ်လာတတ်ပေသည်။ ဤအဆိုမှာလည်း ယေဘုယျ သတ်မှတ်ချက်သာ ဖြစ်၏။</p> <p>ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိတော် (၁၇၅)၌ အရှည်-အတိုကိုရှုသည့် အပိုင်း၌ လည်း နိမိတ်ပေါ်နိုင်ကြောင်း လာရှိ၏။ အတိတ်က ဆည်းပူးခဲ့သော ပါရမီ အရှိန်အဝါ အားကောင်းသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဤ အရှည်-အတိုကို ရှုသည့်အပိုင်း၌လည်းကောင်း, အာနာပါန၏ အစ-အလယ်-အဆုံး အကုန်လုံးကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် ရှုသည့်အပိုင်း၌လည်းကောင်း, အာနာပါန (လေ) ကို သိမ်မွေ့နူးညံ့အောင် ငြိမ်သက်အောင် ငြိမ်းအောင် ကျင့်သည့်အပိုင်း၌လည်းကောင်း ဤ (ဒီဃ-ရသ-သဗ္ဗကာယ-ပဿမ္ဘယ) အဆင့် (၄)ဆင့်လုံး၌ပင် နိမိတ်ပေါ်တတ်ပေသည်။</p> <p>အချို့ယောဂီများ၌ အလင်းရောင် အလျင်စ၍ ပေါ်တတ်၏။ အချို့ ယောဂီများ၌ နိမိတ် အလျင်စ၍ ပေါ်တတ်၏။ အလင်းရောင်ပေါ်ခဲ့သော် ထိုအလင်းကို နှလုံးမသွင်းပါလေနှင့်၊ ပကတိသော ဝင်လေ-ထွက်လေကိုပင် သတိမြဲစွာ ရှုနေပါ။ နိမိတ်ပေါ်ခဲ့လျှင်လည်း ပေါ်စနိမိတ်မှာ မခိုင်ခံ့တတ်သော သဘောရှိသဖြင့် နိမိတ်ကို နှလုံးမသွင်းသေးဘဲ ပကတိသော ဝင်လေ-ထွက် လေကိုပင် ရှုနေပါ။ သတိမြဲနေပါစေ၊ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ် အားကောင်းနေပါစေ။</p> <p>အကယ်၍ အရှည်-အတိုကို ရှုသည့်အပိုင်း၌ နိမိတ်ပေါ်ခဲ့လျှင်လည်း ထိုနိမိတ်ကို နှလုံးမသွင်းသေးဘဲ သဗ္ဗကာယ = ဝင်သက်လေ-ထွက်သက် လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး အကုန်လုံးကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင်၊ ပဿမ္ဘယ = ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေကို သိမ်မွေ့နူးညံ့အောင် ငြိမ်သက် အောင် ငြိမ်းအောင် ဆက်ကျင့်ပါ။ ထိုအခါ နိမိတ်လည်း တစ်စတစ်စ ခိုင်လာ တတ်ပါသည်။</p> <p>အကယ်၍ ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ အစ-အလယ်-အဆုံး အကုန်လုံးကို ထင်ထင်ရှားရှားသိအောင် ရှုသည့်အပိုင်းသို့ရောက်မှ နိမိတ် ပေါ်ခဲ့သော် ထိုနိမိတ်ကို မကြည့်သေးဘဲ ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေကို သိမ်မွေ့နူးညံ့အောင်သာ ဆက်ကျင့်ပါ။ သိမ်မွေ့နူးညံ့သော လေအပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ထားနိုင်သဖြင့် လေနှင့်နိမိတ် တစ်သားတည်း ဖြစ်လာသောအခါ ယင်း သမာဓိကိုပင် ခိုင်ခံ့သည်ထက် ခိုင်ခံ့အောင် ဆက်လက်၍ ထူထောင်ပါ။</p> <p>အကယ်၍ အထက်တွင် ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း -----</p> <p>၁။ ဒီဃ = အရှည်</p> <p>၂။ ရဿ = အတို</p> <p>၃။ သဗ္ဗကာယ = အကုန်လုံး</p> <p>၄။ ပဿမ္ဘယ = သိမ်မွေ့နူးညံ့အောင် ငြိမ်အောင် ငြိမ်းအောင်ကျင့်ခြင်း</p> <p>ဟူသော ဤအဆင့်လေးဆင့်ကို အစဉ်အတိုင်း တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် ကျင့်လာရာ ပဿမ္ဘယသို့ ရောက်ရှိလာပါမှ နိမိတ်ပေါ်လာသည်ဖြစ်အံ့၊ ပေါ်စတွင် ယင်းနိမိတ်သည် မခိုင်ခံ့တတ်သော သဘောရှိသဖြင့် ယင်းနိမိတ် ကို နှလုံးမသွင်းသေးဘဲ ပကတိဝင်လေ-ထွက်လေကိုသာ နှလုံးသွင်းနေပါ။ လေနှင့်နိမိတ် တစ်သားတည်းဖြစ်နေသောအခါ လေသည်ပင်နိမိတ်, နိမိတ် သည်ပင်လေ ဖြစ်လာသောအခါ ပုံစံမှန် အဆင့်သို့ ရောက်ရှိသွားပေပြီ။ ဝင်လေ-ထွက်လေကို အာရုံပြုလိုက်က နိမိတ်ကို အာရုံပြုလျက်သား ဖြစ်နေ၏၊၊ နိမိတ်ကို အာရုံပြုလိုက်ကလည်း လေကိုပါ အာရုံပြုလျက်သား ဖြစ်နေ၏။ ယင်းသို့ဖြစ်က ပုံစံ မှန်သွားပေပြီ။</p> <hr> <h3>အခက်အခဲများ</h3> <p>အချို့သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ လေနှင့်နိမိတ်မှာ တစ်သားတည်း မဖြစ်ဘဲ ဝင်လေ-ထွက်လေက တခြား, နိမိတ်က တခြား ဖြစ်နေတတ်၏။ နိမိတ်မှာ နှာသီးဖျားမှ တစ်ထွာခန့် တစ်ပေခန့်တွင်လည်း ပေါ်နေတတ်၏။ လက်တစ်လုံးခန့် လက်နှစ်လုံးခန့်တွင်လည်း ပေါ်နေတတ်၏။ နဖူးပေါ် တွင်လည်း ပေါ်နေတတ်၏။ အကွာအဝေးအမျိုးမျိုး၌ ပုံသဏ္ဌာန်အမျိုးမျိုး, အရောင်အမျိုးမျိုးသော နိမိတ်များ ပေါ်နေတတ်၏။ အထက်တွင် ရှင်းပြခဲ့ သည့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ၏ အဆိုကို မမေ့ပါနှင့်။</p> <p><b>ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌောကာသေ ပန သတိံ ဌပေတွာ ဘာဝေန္တေဿဝ ဘာဝနာ သမ္ပဇ္ဇတိ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၁။)</p> <p>ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ ထိမှုထင်ရှားရာ ထိမှုထင်ရှားရာ နေရာ၌ (= နှာသီးဖျား သို့မဟုတ် အထက်နှုတ်ခမ်းတည်းဟူသော နှစ်နေရာတွင် ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေ၏ ထိမှုထင်ရှားရာ ထိမှုထင်ရှားရာနေရာ၌) အာနာပါနကို သိမ်းဆည်းတတ်သော သတိကိုထား၍ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများအားထုတ်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌သာလျှင် အာနာပါနဿတိသမာဓိ ဘာဝနာသည် ပြီးစီးပြည့်စုံနိုင်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၁။)</p> <p>ဤ အပိုင်းတွင်လည်း ဤ စည်းမျဉ်းဥပဒေသကို မမေ့ပါနှင့်။ အလွန် တိကျစွာ လိုက်နာရမည့် စည်းမျဉ်းဥပဒေသ ဖြစ်သည်။</p> <p>တစ်ဖန် ယင်းနိမိတ်၏ အရောင်ကိုလည်း နှလုံးမသွင်းပါနှင့်။ ဤစည်းမျဉ်းဥပဒေသမှာလည်း အလွန်တိကျစွာ လိုက်နာရမည့် စည်းမျဉ်းဥပဒေသ တစ်ခုပင် ဖြစ်သည်။</p> <p>ဤသို့ နိမိတ် ဝေးကွာနေရာ၌ နိမိတ်ကို နှလုံးမသွင်းဘဲ ဝင်လေ-ထွက်လေ ထိမှုထင်ရှားရာ နှာသီးဖျား သို့မဟုတ် အထက်နှုတ်ခမ်းဟူသော နှစ်နေရာတို့တွင် တစ်နေရာမှ စောင့်၍ ပကတိ ဝင်လေ-ထွက်လေကိုသာ ရှုနေပါ။ တဖြည်းဖြည်း သမာဓိစွမ်းအင် ပြည့်ဝလာသောအခါ နှာသီးဖျား သို့မဟုတ် အထက်နှုတ်ခမ်းတွင် မြစ်ဖျားခံ၍ အခြေစိုက်၍ နိမိတ်သည် ကပ်၍ တည်နေပေလိမ့်မည်။ နိမိတ်နှင့် ဝင်လေ-ထွက်လေတို့သည် တစ်သားတည်း ဖြစ်သွားပါက ပုံစံမှန်သွားပြီ ဖြစ်သည်။</p> <hr> <h3>နိမိတ်ကို မကစားပါနှင့်</h3> <p><b>တေသု ဟိ အာနာပါနနိမိတ္တံ တာဝ ဝဍ္ဎယတော ဝါတရာသိယေဝ ဝဍ္ဎတိ၊ ဩကာသေန စ ပရိစ္ဆိန္နံ၊ ဣတိ သာဒီနဝတ္တာ ဩကာသေန စ ပရိစ္ဆိန္နတ္တာ န ဝဍ္ဎေတဗ္ဗံ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၀၉။)</p> <p>= ထိုကမ္မဋ္ဌာန်းတို့တွင် အာနာပါနနိမိတ်ကို တိုးပွားအောင် ပြုလုပ်ခဲ့သော် လေအစုအပုံသည်သာလျှင် တိုးပွားလာ၏။ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဝင်လေ-ထွက်လေ ထိမှုထင်ရှားရာ နေရာ၌ သတိကိုထား၍ ပွားများရမည်ဟု ယင်း အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို နေရာဖြင့်လည်း ပိုင်းခြားထား၏။ ဤသို့လျှင် လေအစုအပုံ တိုးပွားခြင်းဟူသော အပြစ်ရှိသည့် အတွက်ကြောင့်လည်းကောင်း, ထိမှုထင်ရှားရာ နေရာဖြင့် ပိုင်းခြားသတ်မှတ်ထားသည့်အတွက်ကြောင့်လည်းကောင်း အာနာပါနနိမိတ်ကို တိုးပွားအောင် မပြုလုပ်ပါနှင့်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၀၉။)</p> <p>ဤ စည်းမျဉ်းဥပဒေသမှာလည်း ရိုသေစွာ ဦးထိပ်ရွက်ပန်ဆင်၍ လိုက် နာရမည့် စည်းမျဉ်းဥပဒေသ တစ်ခုပင် ဖြစ်သည်။ ထိုကြောင့် အသင်သူတော်ကောင်းသည် ယင်း အာနာပါနနိမိတ်ကို ကြီးအောင် သေးအောင် ရှည် အောင် တိုအောင် ဝေးအောင် နီးအောင် ဖြူအောင် ဝါအောင် နီအောင် ပြာအောင် ဤသို့စသည်ဖြင့် မကြိုးစားပါနှင့်။ ယင်းသို့ ကြိုးစားနေခဲ့သော် အသင်သူတော်ကောင်း အလိုရှိနေသော အာနာပါနစျာန်သို့ကား မရောက်ရှိ နိုင်တော့ပေ။ မယုံကြည်လျှင် လက်တွေ့စမ်းသပ်ကြည့်ပါ။ အသင်သူတော်ကောင်း ကိုယ်တိုင် သိရှိနိုင်ပေလိမ့်မည်။</p> <hr> <h3>နိမိတ်အမျိုးမျိုး</h3> <p>ဤအာနာပါနနိမိတ်သည်ကား ခပ်သိမ်းကုန်သောသူတို့အား တစ်ချက် တည်း ထပ်တူသည် မဖြစ်ပေ၊ အမျိုးမျိုး ပေါ်တတ်၏။ အချို့သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အား ချမ်းသာသောအတွေ့ကို ဖြစ်စေလျက် ---</p> <p>၁။ လဲဝါဂွမ်းကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်)</p> <p>၂။ ဗိုင်းဝါဂွမ်းကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်)</p> <p>၃။ လေအလျဉ်ကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်)</p> <p>၄။ သောက်ရှူးကြယ်ရောင်ကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်)</p> <p>၅။ ပတ္တမြားလုံးကဲ့သို့ (ပဋိဘာဂနိမိတ်)</p> <p>၆။ ပုလဲလုံးကဲ့သို့ (ပဋိဘာဂနိမိတ်) ထင်လာတတ်၏။</p> <p>အချို့သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အား ကျန်းသောအတွေ့ရှိသည်ဖြစ်၍</p> <p>၇။ ဝါရိုးကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်)</p> <p>၈။ သစ်သားနှစ်တံကျင်ကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်) ထင်လာ တတ်၏။</p> <p>အချို့သောယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အား ---</p> <p>၉။ ရှည်စွာသော ဆောက်လုံးကြိုးမျှင်ကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂ နိမိတ်)</p> <p>၁၀။ ပန်းဆိုင်းကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်)</p> <p>၁၁။ မီးခိုးညွန့်ကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်)</p> <p>၁၂။ ကျယ်ပြန့်သော ပင့်ကူချည်မျှင်ကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်)</p> <p>၁၃။ တိမ်တိုက်လွှာကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်)</p> <p>၁၄။ ပဒုမ္မာကြာပွင့်ကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်)</p> <p>၁၅။ ရထားဘီးစက်ကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်)</p> <p>၁၆။ လဝန်းကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်)</p> <p>၁၇။ နေဝန်းကဲ့သို့ (ဥဂ္ဂဟနိမိတ်+ပဋိဘာဂနိမိတ်) ထင်လာတတ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၇။ မဟာဋီ၊၁၊၃၃၅။)</p> <p><b>ဧဝံ ဧကမေဝ ကမ္မဋ္ဌာနံ သညာနာနတာယ နာနတော ဥပဋ္ဌာတိ။ သညဇဥှိ ဧတံ သညာနိဒါနံ သညာပဘဝံ။ တသ္မာ သညာနာနတာယ နာနတော ဥပဋ္ဌာတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၇။)</p> <p><b>သညာနာနတာယာတိ နိမိတ္တုပဋ္ဌာနတော ပုဗ္ဗေဝ ပဝတ္တသညာနံ နာနာဝိဓဘာဝတော</b>။ (မဟာဋီ၊၁၊၃၃၅။)</p> <p>တစ်ခုတည်းသာလျှင် ဖြစ်သော တစ်မျိုးတည်းသာလျှင် ဖြစ်သော ဤ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းသည် နိမိတ်မထင်မီ နိမိတ်ထင်သည်မှ ရှေးမဆွက ဖြစ်ကုန်သော သညာတို့၏ အထူးထူးသော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် = တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး တစ်ချိန်နှင့်တစ်ချိန် မတူညီဘဲ သညာတို့၏ ထူးထွေကွဲပြားမှု ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် နိမိတ်အမျိုးမျိုး ထင်လာခြင်း ဖြစ်၏။ မှန်ပေသည် ဤအာနာပါနနိမိတ်သည် အာနာပါနဿတိသမာဓိ ဘာဝနာ သညာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရ၏။ (ဘာဝနာသညာဖြင့် မှတ်အပ် ကြံဆအပ် ကာမျှ ဖြစ်၏။) ဘာဝနာသညာဟူသော အကြောင်းရင်းရှိ၏။ ဘာဝနာသညာ ဟူသော အမွန်အစ ရှိ၏။ ထိုကြောင့် ဘာဝနာသညာ ထူးထွေ ကွဲပြားမှု ရှိသောကြောင့် နိမိတ်အမျိုးမျိုး ထင်လာရခြင်း ဖြစ်ပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၇။ မဟာဋီ၊၁၊၃၃၅။)</p> <p>အာနာပါနဿတိသမာဓိဘာဝနာသည် ရင့်ကျက်လာသောအခါ နိမိတ်မပေါ်မီ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်ဝယ် နိမိတ်နှင့် ပတ်သက်၍ တစ်ဆင့်ကြားဖူး၍ ဖြစ်စေ, စာပေကိုဖတ်ဖူး၍ ဖြစ်စေ ဤသို့သော နိမိတ်-ဤသို့သော နိမိတ် စသည်ဖြင့် နိမိတ်နှင့်ပတ်သက်သော အယူအဆ အတွေး အခေါ်များ အမှတ်သညာများသည် ရံခါ ကြိုးကြားကြိုးကြား ဖြစ်ပေါ်တတ် ၏။ ယင်း အမှတ်သညာတို့၏ ထူးထွေကွဲပြားမှုကြောင့် နိမိတ်အမျိုးမျိုး ပုံသဏ္ဌာန် အမျိုးမျိုး အရောင်အမျိုးမျိုး ဖြစ်ပေါ်လာရခြင်း ဖြစ်၏။ နိမိတ်ပေါ် လာပြီး နောက်ပိုင်း၌လည်း ဘာဝနာသညာက ထပ်မံ၍ ကွဲပြားနေပြန်လျှင် လည်း နိမိတ်မှာ ပုံသဏ္ဌာန်အမျိုးမျိုး အရောင်အမျိုးမျိုး ပြောင်းလဲနေတတ် ပေသည်။ ထိုကဲ့သို့ အပြောင်းအလဲများနေပါက စျာန်သမာဓိသို့ ရောက်ရှိဖို့ရန် များစွာ အခက်အခဲ ရှိနိုင်ပေသည်။</p> <p>ထို့ကြောင့် အသင်သူတော်ကောင်းသည် နိမိတ်နှင့် ပတ်သက်သည့် သညာများကို နည်းနိုင်သမျှနည်းအောင် ကြိုးစားပါ။ နှာသီးဖျား သို့မဟုတ် အထက်နှုတ်ခမ်းတွင် ကပ်၍ပေါ်နေသော နိမိတ်၌သာ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ် ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေအောင် ကြိုးစားပါ။ ရေပြည့်နေသော ဖန်ခွက် တစ်ခု အတွင်းသို့ ပတ္တမြားတစ်လုံးကို သို့မဟုတ် ပုလဲတစ်လုံးကို နှစ်ထားသကဲ့သို့ နှာသီးဖျား သို့မဟုတ် အထက်နှုတ်ခမ်းတွင် ကပ်၍ တည်နေသော နိမိတ် အတွင်း၌သာ ဘာဝနာစိတ်ကို နှစ်ထားပါ။ ယင်း နိမိတ်ကိုသာ စူးစူးစိုက်စိုက် မြဲမြဲမြံမြံ ရှုနေပါ။ တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေ အောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။</p> <hr> <h3>ဥဂ္ဂဟနိမိတ်နှင့် ပဋိဘာဂနိမိတ်</h3> <p>ယေဘုယျအားဖြင့် ဝါဂွမ်းစိုင်ကဲ့သို့ ဆွတ်ဆွတ်ဖြူနေသောနိမိတ်မှာ ဥဂ္ဂဟနိမိတ် ဖြစ်၏။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်ကား မကြည်ပေ။ ဆွတ်ဆွတ်ဖြူရာမှ သောက်ရှူးကြယ်ကဲ့သို့ တောက်ပနေသော ဖန်တုံးမှန်တုံးကဲ့သို့ အလွန်ကြည် လင် တောက်ပနေသော နိမိတ်ကား ပဋိဘာဂနိမိတ်တည်း။ ပတ္တမြားလုံးကဲ့သို့ ထင်လာရာ၌ မကြည်သော ပတ္တမြားလုံးကဲ့သို့သော နိမိတ်ကား ဥဂ္ဂဟနိမိတ် တည်း၊ ကြည်လင်တောက်ပနေသော ပတ္တမြားလုံးကဲ့သို့သော နိမိတ်ကား ပဋိဘာဂနိမိတ်တည်း။ ကြွင်းကျန်သော အရောင်တို့၌လည်း နည်းတူ သဘော ပေါက်ပါ။</p> <p>အထက်တွင် ဖော်ပြထားသော နိမိတ်အမျိုးမျိုးတို့တွင် အမှတ် (၁၁) အဖြစ် ဖော်ပြထားသော နိမိတ်မှာ မီးခိုးညွန့်ကဲ့သို့သော နိမိတ်ဖြစ်၏။ ယင်း နိမိတ်၌ ညစ်ထပ်ထပ် မီးခိုးရောင်နိမိတ်ကား ပရိကမ္မနိမိတ်တည်း။ ဝါဂွမ်းစိုင် ကဲ့သို့ ဆွတ်ဆွတ်ဖြူသော မီးခိုးညွန့်ရောင်နိမိတ်ကား ဥဂ္ဂဟနိမိတ်တည်း။ ကြည်လင်တောက်ပလာသော မီးခိုးညွန့်ရောင်နိမိတ်ကား ပဋိဘာဂနိမိတ် တည်း။</p> <p>ထိုနိမိတ်တို့ ပေါ်လာရာ၌ ဆင်စွယ်ကဲ့သို့သော ပုံသဏ္ဌာန်ဖြင့် နှာသီးဝ မှစ၍ အပြင်ဘက်သို့ အတန်းလိုက်ပေါ်လာရာ၌ကား ယင်း နိမိတ်နောက်သို့ စိတ်ကို မလိုက်ဘဲ နှာသီးဝနှင့် အနီးကပ်ဆုံးနေရာ၌ တည်ရှိနေသည့် နိမိတ် အတွင်း၌သာ ဘာဝနာစိတ်ကို သွတ်သွင်းထားပါ။ စိုက်ကြည့်နေပါ။ အတွင်း ဘက်သို့ အချောင်းလိုက် တည်ရှိရာ၌လည်း အတွင်းဘက်သို့ လိုက်မကြည့်ဘဲ နှာသီးဝနှင့် အနီးကပ်ဆုံးနေရာ၌ တည်ရှိသည့် နိမိတ်၌သာ စိတ်ကပ်ထားပါ။ ထိုနိမိတ်အားလုံးကို သိတန်သလောက် သိမှုကား ရှိကောင်းရှိနိုင်၏။ သို့သော် နှာသီးဝတွင် ကပ်နေသော နိမိတ်အတွင်း၌သာ ဘာဝနာစိတ် နစ်မြုပ်နေဖို့သာ လိုရင်း ဖြစ်ပေသည်။ ထို နိမိတ်၏ အတွင်း၌ ဘာဝနာစိတ်သည် တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ထိုင်တိုင်းလိုလို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်လာပါက ထိုနိမိတ် မှာလည်း တစ်စ တစ်စ တဖြည်းဖြည်း ကြည်လင်သည်ထက် ကြည်လင် တောက်ပသည်ထက် တောက်ပလာပေလိမ့်မည်။ အထူး ကြည်လင်တောက်ပလာသော ထိုနိမိတ်ကား ပဋိဘာဂနိမိတ်တည်း။</p> <p>ဤသို့ ပဋိဘာဂနိမိတ် ထင်သည့်အခါမှစ၍ ထို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ နီဝရဏ ကိလေသာအညစ်အကြေးတို့သည် ခွာအပ်ပြီးသာလျှင် ဖြစ်ကုန်၏။ နီဝရဏမှ ကြွင်းသော ကိလေသာတို့သည်လည်း အနည်ထိုင်သွား ကြကုန်သည်သာ ဖြစ်ကုန်၏။ အာနာပါနဿတိသည်လည်း ယင်း အာနာပါန ပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၌ ရှေးရှု တည်နေသည်သာလျှင် ကပ်၍ တည်နေသည် သာလျှင် ဖြစ်၏။ ဘာဝနာစိတ်သည် ဥပစာရသမာဓိဖြင့် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် အာရုံ၌ ကောင်းစွာတည်နေသည်သာလျှင် ဖြစ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၈၊၊)</p> <p>ထိုအခါ၌ ဤယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုအာနာပါနနိမိတ်ကို ဝါဂွမ်းစိုင် သောက်ရှူးကြယ် စသည်တို့၌ကဲ့သို့ ထင်လာသော အဖြူရောင် စသော အရောင်အဆင်းအားဖြင့်လည်း နှလုံးမသွင်းပါနှင့်၊ သဘာဝလက္ခဏာ သာမညလက္ခဏာအားဖြင့်လည်း နှလုံးမသွင်းပါနှင့်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၈။)</p> <p>[သတိပြုရန် ---ဥဂ္ဂဟနိမိတ်၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်ဟူသော နှစ်ဆင့်လုံး၌ နိမိတ် နှစ်မျိုးလုံးတို့သည် ခိုင်ခံ့လာသဖြင့် လေနှင့်နိမိတ်တို့သည် တစ်သား တည်း ဖြစ်လာ၍ ထိုနိမိတ်တို့၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေ အောင် ကြိုးစားအားထုတ်သည့်အပိုင်းဝယ် နိမိတ်ကို ကြည့်လိုက်၊ ဝင်သက် လေ-ထွက်သက်လေကို ကြည့်လိုက် --- ဤသို့ မပြုလုပ်ပါနှင့်။ ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေကို လုံးဝ မကြည့်တော့ဘဲ အာနာပါနနိမိတ်၌သာ ဘာဝနာ စိတ်ကို တစ်ဖက်သတ် စိုက်ရှုနေပါ။ အကယ်၍ နိမိတ်က ပျောက်ပျက်သွား ခဲ့သော် ထိုအခါတွင် ဝင်သက်လေ-ထွက်သက်လေကို တစ်ဖန် ပြန်ရှုပါ။ တစ်ဖန် နိမိတ်ပြန်ပေါ်လာ၍ နိမိတ်က ခိုင်ခံ့လာသောအခါ နိမိတ်ကိုသာ တစ်ဖန် ပြန်၍ ရှုနေပါ။ ဤနည်းအတိုင်း လေ့ကျင့်ခဲ့သော် နိမိတ်လည်း ခိုင်လာ၍ တဖြည်းဖြည်း ဥပစာရသမာဓိသို့လည်း ဆိုက်လာမည် ဖြစ်သည်။ လေနှင့် နိမိတ် နှစ်မျိုးလုံးကို ဂရုစိုက်နေပါက ကြည့်နေပါက သမာဓိမှာ မစူးရှဘဲ သော်လည်း ရှိတတ်၏၊ လျှော၍သော်လည်း ကျသွားတတ်၏။ သတိရှိပါစေ၊၊]</p> <p>စင်စစ်သော်ကား ခတ္တိယမဟေသီ မိဖုရားခေါင်ကြီးသည် စကြဝတေး မင်းလောင်းကိုယ်ဝန်ကို (ဖန်ပေါင်းချောင် အတွင်း၌ တည်နေသကဲ့သို့ မြင်တွေ့နေရသဖြင့် မပျက်စီးအောင်) စောင့်ရှောက်အပ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း, လယ်သမားသည် သလေးမုယောစပါးဖုံးကို စောင့်ရှောက်အပ်သကဲ့သို့လည်း ကောင်း ထို အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကို စောင့်ရှောက်ပါ။ ယင်း ပဋိဘာဂ နိမိတ်ကိုပင် ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ နှလုံးသွင်းပါ။ ယင်းသို့ နှလုံးသွင်းခြင်းဖြင့် ယင်းဥပစာရသမာဓိကို မပျက်စီးအောင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက် ပါ။ ဝိရိယနှင့်သမာဓိ၊ သဒ္ဓါနှင့်ပညာတို့ကို ညီမျှအောင် သတိဖြင့် ထိန်းကွပ်လျက် ဣန္ဒြေ (၅)ပါး ညီမျှအောင် ကြိုးစားပါ။ ယင်းသို့ ကြိုးစားအားထုတ် ခဲ့သော် ထိုအာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် အာရုံ၌ စတုက္ကစျာန် ပဉ္စကစျာန်တို့သည် ဖြစ်ပေါ်လာကြကုန်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၈။)</p> <hr> <h3>ဣန္ဒြေ (၅) ပါး ညီမျှအောင် ကျင့်ပုံ</h3> <p>သဒ္ဓါ၊ ဝီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိ၊ ပညာဟု ဣန္ဒြေ (၅)ပါး ရှိ၏။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်အစဉ်ကို နိဗ္ဗာန်သို့သွားရာ သမထဘာဝနာ လမ်းကြောင်း ဝိပဿနာဘာဝနာ လမ်းကြောင်းမှ တိမ်းစောင်း၍ ဘေးသို့ ကျမသွားအောင် ထိန်းချုပ်ထားနိုင်သော စွမ်းအားကြီး ငါးရပ်ပင် ဖြစ်၏။ ထိုတွင် သဒ္ဓါဟူသည် မှာ ရတနာသုံးတန် ကံ-ကံ၏အကျိုးတရား စသည့် ယုံကြည်သင့် ယုံကြည် ထိုက်သော သဒ္ဓေယျဝတ္ထုတို့၌ ယုံကြည်မှုတည်း။ ဘုရားရှင်၏ ဗောဓိဉာဏ်တော်မြတ်အပေါ်၌ ယုံကြည်ဖို့လည်း အထူးလိုအပ်၏။ ဘုရားရှင်၏ အပေါ်၌ ထိုထို ဤဤ ကြံစည်လျက် မယုံကြည်မှုတွေ များပြားနေပါက အသင်သူတော်ကောင်း၏ ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်သည် နောက်သို့ ဆုတ်သွားမည် ဖြစ်၏။ ဘုရားရှင်၏ မဂ် (၄)ပါး ဖိုလ် (၄)ပါး နိဗ္ဗာန် ပရိယတ်တည်းဟူသော (၁၀) တန်သော တရားတော်မြတ်အပေါ်၌လည်း ယုံကြည်မှု အပြည့်အဝရှိဖို့ကား အထူးလိုအပ်လျက် ရှိ၏။ ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူအပ်သော ပရိယတ် တရားတော်တို့ကား ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်ကို လမ်းညွှန်ပေးနေသော တရားတော်တို့သာ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်း တရားတော်တို့အပေါ်၌ ယုံကြည်ချက် သဒ္ဓါတရား အပြည့်အဝရှိဖို့ကား ဤအပိုင်းတွင် အထူးလိုအပ်ပေသည်။</p> <p>ဝင်လေ-ထွက်လေကို ရှုနေရုံမျှဖြင့် စျာန်ရသည်ဆိုသည်မှာ ဟုတ်မှ ဟုတ်ပါ့မလား၊ ဝါဂွမ်းစိုင်ကဲ့သို့ ဖြူဖွေးနေသော ဥဂ္ဂဟနိမိတ် ရေခဲတုံး ဖန်တုံး မှန်တုံးကဲ့သို့ အလွန် ကြည်လင်တောက်ပနေသော ပဋိဘာဂနိမိတ်တို့ ဖြစ်ပေါ် လာကြသည် ဆိုသည်မှာ ဟုတ်မှ ဟုတ်ပါ့မလား --- ဤသို့ စသည်ဖြင့် ဘုရားရှင်၏ တရားတော် အပေါ်၌ မယုံကြည်မှု အဿဒ္ဓိယတရားတွေ အားကောင်းနေလျှင်သော်လည်းကောင်း, ယခုခေတ်ကား စျာန်ရနိုင်သည့် ခေတ်မဟုတ်ဟု ခေတ်ကို လွှဲချနေလျှင်သော်လည်းကောင်း အသင် သူတော်ကောင်း၏ သဒ္ဓါတရားမှာ ယုတ်လျော့နေသည် မည်၏။ ယင်းသို့ အားပျော့နေသော သဒ္ဓါတရားက အသင်သူတော်ကောင်း၏ သမထဘာဝနာစိတ်ကို သမထလမ်းကြောင်းပေါ်မှ တိမ်းစောင်း၍ ဘေးသို့ ကျမသွားအောင် ထိန်းချုပ်ထားနိုင်သည့် စွမ်းအား မရှိတော့ပေသည်။</p> <p><b>သမာဓိကမ္မိကဿ ဗလဝတီပိ သဒ္ဓါ ဝဋ္ဋတိ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၆။)</p> <p>အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကဲ့သို့ သမထဘာဝနာ တစ်ခုကို ပွားများနေသော သမာဓိကမ္မိက ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အဖို့ သဒ္ဓါတရား အားကောင်းလျှင်လည်း သင့်မြတ်သည်သာ ဖြစ်၏။ အာနာပါန သမထဘာဝနာ လုပ်ငန်းခွင်၌ ဝင် လေ-ထွက်လေဟု နှလုံးသွင်းမှုကို ပြုနေရုံမျှဖြင့် အဘယ်မှာလျှင် စျာန် တရားသည် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပါအံ့နည်းဟု မကြံစည်တော့ဘဲ <b>အဒ္ဓါ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဝုတ္တဝိဓိ ဣဇ္စျိဿတိ</b> = သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်သည် ဟောကြားထား တော်မူအပ်သော အစီအရင်သည် မချွတ်ဧကန် ပြီးစီးပြည့်စုံပေလတ္တံ့ဟု ယုံကြည်လျက် ယုံကြည်မှု သဒ္ဓါတရားကို ဖြစ်စေလျက် အာနာပါနဿတိ ဘာဝနာ လုပ်ငန်းရပ်ကို ပြုလုပ်ပါ။</p> <p>တစ်ဖန် ယုံကြည်ထိုက်သော သဒ္ဓေယျဝတ္ထု၌ လွတ်လွတ်သက်ဝင်၍ ဆုံးဖြတ်ခြင်း သဒ္ဓါဓိမောက္ခကိစ္စက အထူးသဖြင့် အာနာပါနဘာဝနာ လုပ်ငန်း ခွင်၌ လွတ်လွတ်သက်ဝင်၍ ဆုံးဖြတ်ခြင်း သဒ္ဓါဓိမောက္ခကိစ္စက အလွန်ထင်ရှားနေသောကြောင့်လည်းကောင်း, ပညိန္ဒြေက = အသိဉာဏ်က မသန့်ရှင်း သောကြောင့်လည်းကောင်း, ဝီရိယ သတိ သမာဓိ ဣန္ဒြေတို့က လျော့လျော့ ရဲရဲ ရှိနေခြင်းစသော အကြောင်းတရားကြောင့်လည်းကောင်း သဒ္ဓိန္ဒြေသည် အလွန်အားကောင်းနေ၏။ ထိုအခါ၌ ဝီရိယိန္ဒြေသည် မိမိနှင့်ယှဉ်ဖက် စိတ် စေတသိက်တည်းဟူသော သမ္ပယုတ်တရားတို့ကို အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် ကဲ့သို့သော သမထအာရုံမှ လျှောကျမသွားအောင် ချီးမြှောက်ထားခြင်း ချီးပင့် ထားခြင်း ပဂ္ဂဟလုပ်ငန်းကိစ္စကို မရွက်ဆောင်နိုင်။</p> <p>သတိန္ဒြေသည်လည်း အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကဲ့သို့သော သမထ အာရုံကို အသိဉာဏ်၌ ထင်ထင်ရှားရှား ဖြစ်ပေါ်လာစေခြင်း ဥပဋ္ဌာနကိစ္စ ကို မရွက်ဆောင်နိုင်။ သမာဓိန္ဒြေသည်လည်း အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် ကဲ့သို့သော သမထနိမိတ်အာရုံမှ ပြင်ပအာရုံသို့ စိတ်ပျံ့လွင့်မသွားအောင် ရွက်ဆောင်ပေးခြင်း အဝိက္ခေပကိစ္စကို မရွက်ဆောင်နိုင်။ ပညိန္ဒြေသည်လည်း အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကဲ့သို့ သမထအာရုံနိမိတ်ကို ထိုးထွင်းသိမြင်ခြင်း ဒဿနကိစ္စကို ပြုလုပ်အံ့သောငှာ မစွမ်းနိုင်။ ထို့ကြောင့် ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝ ကို ဆင်ခြင်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း, သဒ္ဓိန္ဒြေ အားကောင်းလောက်အောင် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကဲ့သို့သော သမထအာရုံကို နှလုံးမသွင်းခြင်းဖြင့် လည်းကောင်း သဒ္ဓိန္ဒြေကို ယုတ်လျော့စေရ၏။</p> <p>အကယ်၍ ဝီရိယိန္ဒြေ = ကြိုးစားအားထုတ်မှု လုံ့လဝီရိယက အား ကောင်းနေပြန်လျှင်လည်း သဒ္ဓါ သတိ သမာဓိ ပညာတို့သည်လည်း အဓိမောက္ခကိစ္စ ဥပဋ္ဌာနကိစ္စ အဝိက္ခေပကိစ္စ ဒဿနကိစ္စဟူသော မိမိ မိမိ၏ ဆိုင်ရာကိစ္စ အသီးအသီးကို မရွက်ဆောင်နိုင်တော့ပေ။ ထိုကြောင့် ပဿဒ္ဓိ သမာဓိ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်များ ဖြစ်ပေါ်လာလောက်အောင် အာနာပါန ပဋိဘာဂနိမိတ်ကဲ့သို့သော သမထနိမိတ်အာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေအောင် ကြိုးပမ်းခြင်းဖြင့် လွန်ကဲနေသော ဝီရိယိန္ဒြေကို ယုတ် လျော့စေရ၏။ သမာဓိ ပညာတို့ လွန်ကဲရာ၌လည်း နည်းတူပင် သဘောပေါက်ပါ။</p> <p>ဤအရာ၌ သဒ္ဓါနှင့်ပညာ, သမာဓိနှင့်ဝီရိယတို့၏ ညီမျှမှုကို ပညာရှိ သူတော်ကောင်းတို့က ချီးမွမ်းတော်မူကြ၏။ သဒ္ဓါက အားကောင်း၍ ပညာက နုံ့နေသော် မုဒ္ဓပ္ပသန္န = အနှစ်မမှီး အချည်းနှီးသော အရာဝတ္ထု၌ ကြည်ညို နေတတ်၏။ တိတ္ထိတို့၏ တပည့်သာဝကတို့ကဲ့သို့ မကြည်ညိုသင့် မကြည်ညို ထိုက်သော အရာဝတ္ထု၌ ကြည်ညိုနေတတ်၏။ (မနှဲလေး-မင်းကြီး မင်းက လေး-မယ်တော်ကြီး စသည်တို့ကို ကြည်ညိုနေသကဲ့သို့ မှတ်ပါ။)</p> <p>ပညာက အားကောင်း၍ သဒ္ဓါက နုံ့ပြန်လျှင်လည်း ကေရာဋိကပက္ခ = ကောက်ကျစ်စဉ်းလဲသည့်ဘက်သို့ ယိုင်လဲသွားတတ်၏။ တကယ်လက်တွေ့ မကျင့်ဘဲ ဝေဖန်ရေးသမားသက်သက် လုပ်နေတတ်၏။ ဆေးကြောင့်ဖြစ်သောရောဂါသည် ကုစားရခက်ခဲသကဲ့သို့ ထိုပုဂ္ဂိုလ်မျိုးသည်လည်း ကုစား ဖို့ရန် အလွန်ခက်ခဲတတ်၏။ ဒါပေမဲ့ဟူသော စကားလုံးများကို ခပ်များများ သုံး၍ ဝေ့လည်ကြောင်ပတ် လုပ်နေတတ်၏။ မလွှဲမရှောင်သာလျှင် မြွေမသေ-တုတ်မကျိုး မူဝါဒကို လက်ခံကျင့်သုံးတတ်၏။ ကောင်းတော့ကောင်း ပါရဲ့-ဒါပေမဲ့ဟူသော စကားလုံးများဖြင့် နိဂုံးချုပ်တတ်၏။ ဘုရားတရားတော်ကို ကျောခိုင်းနေသူများတည်း။</p> <p>သဒ္ဓါနှင့်ပညာ တရားနှစ်ပါး ညီမျှခဲ့ပါမူကား ရတနာသုံးတန် ကံ-ကံ၏ အကျိုးတရားစသည့် ယုံကြည်သင့် ယုံကြည်ထိုက်သော သဒ္ဓေယျဝတ္ထု၌သာလျှင် ယုံကြည်တတ်၏။ အာနာပါနကျင့်စဉ်ကို ဘုရားဟောအတိုင်း တကယ် လက်တွေ့ကျင့်က (ပါရမီလည်း အထိုက်အလျောက် အားကောင်းခဲ့ပါမူ) အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်သို့ ဆိုက်နိုင်၏ဟု ယုံကြည်၏။ စျာန်သို့ ဆိုက်နိုင်၏ ဟုယုံကြည်၏။ ယုံကြည်သင့် ယုံကြည်ထိုက်သော အရာဝတ္ထု၌ ယုံကြည်ခြင်း ပင်တည်း။ ယင်းယုံကြည်မှု သဒ္ဓါတရားလည်းရှိ၍ တကယ်လက်တွေ့ အာနာပါန ကျင့်စဉ်ကို ကျင့်သောအခါ ဉာဏ်ပညာဖြင့် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် ကိုလည်း ထိုးထိုးထွင်းထွင်း သိပါမူ ထိုအခါ သဒ္ဓါနှင့်ပညာ နှစ်ပါးတို့ကား ညီမျှမှု ရှိသွားပြီ ဖြစ်၏။</p> <p>တစ်ဖန် သမာဓိက အားကောင်း၍ ဝီရိယက နုံ့နေပြန်လျှင်လည်း သမာဓိသည် ပျင်းရိခြင်း ကောသဇ္ဇတရား၏ ဘက်တော်သားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ယောဂီသူတော်ကောင်း၏ စိတ်အစဉ်ကို ပျင်းရိခြင်း ကောသဇ္ဇတရားက လွှမ်းမိုးဖိစီးသွားတတ်၏။ ဝီရိယက အားကောင်း၍ သမာဓိက နုံ့နေပြန်လျှင် လည်း ဝီရိယသည် စိတ်ပျံ့လွင့်မှု ဥဒ္ဓစ္စ၏ ဘက်တော်သားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ယောဂီသူတော်ကောင်း၏ စိတ်အစဉ်ကို ဥဒ္ဓစ္စတရားက လွှမ်းမိုးဖိစီးတတ် ပြန်၏။ သမာဓိလွန်သော် ကောသဇ္ဇ၊ ဝီရိယလွန်သော် ဥဒ္ဓစ္စ ဟူ၏။ သမာဓိကို ဝီရိယနှင့် ယှဉ်တွဲပေးလိုက်သော် ယင်း သမာဓိသည် ပျင်းရိခြင်း = ကောသဇ္ဇ၌ ကျရောက်ဖို့ရန် အခွင့် မရနိုင်။ ဝီရိယကို သမာဓိနှင့် ယှဉ်စပ် ပေးလိုက်သော် ယင်းဝီရိယသည် စိတ်ပျံ့လွင့်ခြင်း = ဥဒ္ဓစ္စ၌ ကျရောက်ဖို့ရန် အခွင့် မရနိုင်။ ထိုကြောင့် ထိုသမာဓိနှင့် ဝီရိယ နှစ်မျိုးကို ညီမျှအောင် ပြုကျင့်ပါ။ မှန်ပေသည် --- သမာဓိနှင့် ဝီရိယ နှစ်ပါးစုံ ညီမျှခြင်းဖြင့် အပ္ပနာစျာန်သည် ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၆။)</p> <p>တစ်နည်း --- သမထကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများဆဲ သမာဓိကမ္မိကပုဂ္ဂိုလ်အား စွမ်းအားကြီးမားသော သဒ္ဓါတရားသည်လည်း သင့်သည်သာတည်း။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အာရုံယူ၍ သမာဓိကို ထူထောင်နိုင်ခဲ့သော် အပ္ပနာ စျာန်သို့ မုချ ရောက်ရှိနိုင်၏ဟု အာရုံသို့ အစဉ်တစိုက် ဝင်သွားသကဲ့သို့ လွတ်လွတ်သက်ဝင် ဆုံးဖြတ်သည်၏ အစွမ်းဖြင့် ယုံယုံကြည်ကြည်ဖြင့် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံသို့ ပြေးဝင်သွားခဲ့သော် အပ္ပနာစျာန်သို့ ရောက် ရှိပေလတ္တံ့။ စျာန်ကား သမာဓိ ပြဓာန်းသောကြောင့် ဖြစ်၏။ ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းနေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အဖို့ ပညာသည် စွမ်းအင်ကြီးမားခဲ့ပါမူ သင့်သည်သာတည်း။ ဤသို့ စွမ်းအင်ကြီးမားခဲ့သော် ထို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် လက္ခဏာရေးသုံးတန်ကို ထိုးထွင်းသိမြင်ခြင်း လက္ခဏပဋိဝေဓဉာဏ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်၏။</p> <p>တစ်ဖန် --- သမာဓိ ပညာ နှစ်ပါးတို့၏ ညီမျှခြင်းကြောင့်လည်း လောကီ အပ္ပနာစျာန်သည် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်သာလျှင်တည်း။ သို့သော် -- <b>သမထဝိပဿနံ ယုဂနဒ္ဓံ ဘာဝေတိ</b> = သမထနှင့် ဝိပဿနာကို ရှဉ်းစုံကလျက် ယုဂနဒ္ဓနည်းအားဖြင့် ပွားများ၏။ (ပဋိသံ၊၂၈၃။) ဤသို့ ဟောကြားထားတော်မူသောကြောင့် လောကုတ္တရာအပ္ပနာသည်ကား ထိုသမာဓိ ပညာ နှစ်မျိုး တို့၏ ညီမျှသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်နိုင်၏ဟု အလိုရှိအပ် ပေသည်။</p> <p>သတိ --- သတိကား သဒ္ဓါနှင့်ပညာ ညီမျှရေး, သမာဓိနှင့်ဝီရိယ ညီမျှရေး, သမာဓိနှင့်ပညာ ညီမျှရေးတို့အတွက် အခါခပ်သိမ်း အမြဲတမ်း အလိုရှိ အပ်သောတရား ဖြစ်၏။ အခါခပ်သိမ်း နေရာတိုင်း၌ အားကောင်းမှသာလျှင် သင့်မြတ်၏။ မှန်ပေသည်။ သတိသည် ဥဒ္ဓစ္စ၏ ဘက်တော်သား ဖြစ်ကြကုန် သော စွမ်းအင်လွန်ကဲနေသောသဒ္ဓါ, စွမ်းအင်လွန်ကဲနေသောဝီရိယ, စွမ်းအင် လွန်ကဲနေသော ပညာတို့၏ အားအစွမ်းကြောင့် ဘာဝနာစိတ်ကို ဥဒ္ဓစ္စဘက် သို့ ကျရောက်ခြင်းမှလည်း စောင့်ရှောက်ပေး၏ = မကျရောက်အောင် စောင့်ရှောက်ပေး၏။ ပျင်းရိခြင်း ကောသဇ္ဇ၏ ဘက်တော်သားဖြစ်သော သမာဓိ ကြောင့် ကောသဇ္ဇဘက်သို့ ကျရောက်ခြင်းမှလည်း စိတ်ကို စောင့်ရှောက်ပေး ၏ = မကျရောက်အောင် စောင့်ရှောက်ပေး၏။ ထိုကြောင့် --- အလုံးစုံသော ဟင်းလျာတို့၌ ဆားခတ်ခြင်းကို အလိုရှိအပ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း, အလုံးစုံ သော မင်းမှုကိစ္စတို့၌ လုပ်ငန်းကိစ္စ အဝဝတို့၌ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသော အမတ် ကို အလိုရှိအပ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း အလားတူပင် အလုံးစုံသောကမ္မဋ္ဌာန်း တို့၌ လီန = ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်မှ စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းရာအခါ, ဥဒ္ဓစ္စ = ဘာဝနာအာရုံမှ စိတ်ပျံ့လွင့်ရာအခါဟူသော အလုံးစုံသော အချိန်အခါတို့၌ သတိကို အလိုရှိအပ်ပေသည်။ ထိုကြောင့် ရှေးရှေး အဋ္ဌကထာတို့၌ ဤသို့ ဖွင့်ဆိုထားတော်မူ၏ --- သတိကိုကား အခါခပ်သိမ်း ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင် တိုင်း၌ အလိုရှိအပ်၏ဟု ဘုရားရှင်သည် ဟောကြားထားတော်မူ၏။ အဘယ် ကြောင့်နည်း --- ဘာဝနာကုသိုလ်စိတ်သည် သတိလျှင် ကိုးကွယ်လဲလျောင်း ပုန်းအောင်း မှီခိုရာ ရှိ၏။ မရောက်သေးသော တရားထူး တရားမြတ်သို့ ရောက်ရှိခြင်းငှာ မရသေးသော တရားထူး တရားမြတ်ကို ရခြင်းငှာ မသိ သေးသော တရားထူး တရားမြတ်ကို သိခြင်းငှာ ဘာဝနာကုသိုလ်စိတ်သည် သတိကို မှီခိုရ၏။ သတိမပါဘဲ မိမိ ဘာဝနာကုသိုလ်စိတ်ချည်းသက်သက် တရားထူး တရားမြတ်ကို ရရှိဖို့ရန် သိရှိဖို့ရန် မစွမ်းနိုင်ပေ။ တစ်ဖန် --- သတိ သည် ဘာဝနာအာရုံကိုလည်း မပျောက်ပျက်အောင် ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက် ပေးတတ်၏။ ဘာဝနာစိတ်ကိုလည်း ဘာဝနာအာရုံကို အမှတ်ရနေအောင် ဘာဝနာအာရုံမှ ပျောက်ပျက်မသွားအောင် ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်ပေးတတ် ၏။ ထိုကြောင့် ယင်းသတိကို ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုဆင်ခြင်သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ဉာဏ်တွင် ဘာဝနာအာရုံနှင့် ဘာဝနာစိတ်ကို စောင့်ရှောက် ပေးတတ်သော သဘောတရားဟု ရှေးရှူ ထင်လာ၏။ သတိနှင့်ကင်း၍ ဘာဝနာစိတ်ကို ချီးပင့်ခြင်း နှိပ်ကွပ်ခြင်း = စိတ်ဓာတ်ကို မြှင့်တင်ပေးခြင်း စိတ်ဓာတ်ကို နှိပ်ကွပ်ပေးခြင်းသည် မဖြစ်နိုင်။ ထိုကြောင့် ဘုရားရှင်က သတိကို သဗ္ဗတ္ထိက = အခါခပ်သိမ်း အလိုရှိအပ်၏ဟု ဟောကြားတော်မူပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၅-၁၂၆။ မဟာဋီ၊၁၊၁၅၀-၁၅၄ - ကြည့်ပါ။)</p> <hr> <h3>ဗောဇ္ဈင် (၇) ပါး ညီမျှအောင် ကျင့်ပုံ</h3> <p>၁။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကို အောက်မေ့အမှတ်ရနေသော အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် သိမ်းဆည်းနေသော သတိကား သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်၊</p> <p>၂။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကို ထိုးထွင်းသိနေသော ပညာကား ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်၊</p> <p>၃။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၌ ဗောဇ္ဈင်(၇)ပါးတို့ စုံစုံညီညီ ညီညီ မျှမျှ ဖြစ်အောင် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း အထူးသဖြင့် ဓမ္မဝိစယ သမ္ဗောဇ္ဈင် ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်တို့ဖြစ်အောင် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း ဝီရိယကား ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်၊</p> <p>၄။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၌ ကြည်ရွှင်ဝမ်းမြောက်ခြင်းပီတိကား ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်</p> <p>၅။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ် စေတသိက်တို့၏ ငြိမ်း အေးနေခြင်း ပဿဒ္ဓိကား ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်၊</p> <p>၆။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်၏ ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေခြင်း သမာဓိကား သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်၊</p> <p>၇။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို --- တက်ကြွခြင်း တွန့်ဆုတ်ခြင်း ဘက်သို့ မရောက်အောင် အညီအမျှထားခြင်း တတြမဇ္ဈတ္တတာကား ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်၊</p> <p>ဤ ဗောဇ္ဈင်မြတ်တရား (၇)ပါးကိုလည်း အသင်သူတော်ကောင်းသည် ညီမျှအောင် ပွားရမည် ဖြစ်သည်။ အလွန့်အလွန် လုံ့လဝီရိယ လျော့နည်း နေခြင်း စသော အကြောင်းတရားတို့ကြောင့် ဘာဝနာစိတ်သည် အာနာပါန ပဋိဘာဂနိမိတ်တည်းဟူသော ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံမှ တွန့်ဆုတ်နေ၏။ စိတ်ဓာတ် ကျဆင်းနေ၏။ ထိုအခါ၌ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင် သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင် ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်ဟူသော ဗောဇ္ဈင်မြတ်တရား သုံးပါးတို့ကို မပွားများပါနှင့်။ ဓမ္မဝိစယ သမ္ဗောဇ္ဈင် ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင် ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်တည်းဟူသော ဗောဇ္ဈင်မြတ် တရား သုံးပါးတို့ကို ပွားပေးပါ။ ဤသို့ ပွားသော် စိတ်ဓာတ်ကို ချီးမြှောက်ပေး သည် မည်၏။ ကျဆင်းနေသော စိတ်ဓာတ်ကို မြှင့်တင်ပေးခြင်းတည်း။</p> <p>အပြင်းအထန် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း = ဝီရိယလွန်ကဲခြင်း စသော အကြောင်းတရားတို့ကြောင့် ဘာဝနာစိတ်သည် တက်ကြွတုန်လှုပ်လျက် ရှိ၏။ ပျံ့လွင့်လျက် ရှိ၏။ ထိုအခါမျိုး၌ ဓမ္မဝိစယ ဝီရိယ ပီတိဟူသော ဗောဇ္ဈင်မြတ်တရား သုံးပါးတို့ကို မပွားပါနှင့်။ ပဿဒ္ဓိ သမာဓိ ဥပေက္ခာဟူသော ဗောဇ္ဈင်မြတ်တရား သုံးပါးတို့ကိုသာ ပွားပေးပါ။ တက်ကြွတုန်လှုပ်နေသော စိတ်ဓာတ် ပျံ့လွင့်နေသော စိတ်ဓာတ်ကို နှိပ်ကွပ်ပေးခြင်းတည်း။</p> <p>ဗောဓိခေါ်သော အရိယမဂ်ဉာဏ်ကို ရရှိဖို့ရန် အကြောင်းအင်္ဂါရပ်များ ဖြစ်သောကြောင့် ဤတရား (၇)ပါးတို့ကို ဗောဇ္ဈင်ဟု ခေါ်ဆိုသည်။ ဤကား ဣန္ဒြေ (၅)ပါး ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါးတို့ကို ညီမျှအောင်ကျင့်ပုံ အကျဉ်းတည်း။</p> <hr> <h3>ပထမစျာန်သို့</h3> <p>စျာန်သို့ ကူးလိုသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ယင်း ဘဝင်မနော အကြည်ဓာတ် = မနောဒွါရကို သိမ်းဆည်းတတ်ဖို့ သိမ်းဆည်းထားပြီးဖြစ်ဖို့ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပြီးဖြစ်ဖို့ လိုအပ်ပေသည်။ အနုပဒသုတ္တန်(မ၊၃၊၇၅-၇၉၊၊) ၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော်မြတ်ကြီးသည် စျာန်အင်္ဂါတို့နှင့်တကွသော စျာနဓမ္မ အမည်ရသော စျာန်နာမ်တရားစုတို့ကို တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်ကြောင်းကိုလည်းကောင်း, ထင်ထင်ရှားရှား သိတော်မူကြောင်း ကိုလည်းကောင်း, ယင်းတရားတို့၏ ဖြစ်မှု တည်မှု ပျက်မှုကို ထင်ထင်ရှားရှား သိလျက် ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်နိုင်ကြောင်းကိုလည်းကောင်း ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်တိုင်က ဝန်ခံလျက် ဟောကြားထားတော်မူ၏။ ထိုကဲ့သို့ ရှုနိုင်ရခြင်း ၏ အကြောင်းကိုလည်း အဋ္ဌကထာဆရာတော်က <b>ဝတ္ထာရမ္မဏာနံ ပရိဂ္ဂဟိတတာယ</b>။ (မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၆၀။) --- ဝတ္ထု (= ဒွါရ) နှင့် အာရုံကို ပူးတွဲသိမ်းဆည်းလျက် ယင်းစျာန်နာမ်တရားတို့ကို ဝိပဿနာ ရှုပွားခြင်းကြောင့် ထိုကဲ့သို့ ရှုနိုင် ကြောင်းကို ရှင်းပြထား၏။</p> <p>ပညာအရာတွင် ထိပ်တန်းဧတဒဂ် ဘွဲ့ထူးကြီးကို ဆင်မြန်းသွားတော် မူသော အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော်မြတ်ကြီးကိုယ်တိုင် ရိုသေစွာ ဦးထိပ် ရွက် ပန်ဆင်လျက် လိုက်နာ ပြုကျင့်သွားတော်မူသော ဤ ရှေးထုံးဟောင်း ဥပဒေသကြီးကား စျာန်အင်္ဂါတို့ကိုလည်းကောင်း, စျာန်အင်္ဂါနှင့်တကွသော စျာန်နာမ်တရားစုတို့ကိုလည်းကောင်း သိမ်းဆည်းလိုသော = ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူလိုသော ဝိပဿနာလည်း ရှုပွားသုံးသပ်လိုသော အသင်သူတော်ကောင်းအတွက် တန်ဖိုး မဖြတ်နိုင်သော ရိုသေစွာ ဦးထိပ်ရွက် ပန်ဆင်၍ လိုက်နာ ပြုကျင့်သင့် ပြုကျင့်ထိုက်သော ရှေးထုံးဟောင်းကြီး တစ်ခုပင် ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် အလွန်ကြည်လင် တောက်ပနေသော အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည် ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေအောင် သမာဓိကို ထူထောင်နိုင်သောအခါ ယင်း အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်သည်လည်း အထူးကြည်လင် တောက်ပလာ သောအခါ ဘဝင်မနောအကြည်၏ တည်ရာ နှလုံးအိမ်အတွင်း ဟဒယဝတ္ထု ရှိရာ ဘက်သို့ လှမ်းအာရုံယူကြည့်ပါ။ ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့ကျင့်ပါက ဟဒယ ဝတ္ထုကို မှီဖြစ်နေသော ဘဝင်မနောအကြည် = မနောဒွါရကိုလည်းကောင်း, ယင်းမနောဒွါရတွင် ထင်နေသော အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကိုလည်းကောင်း လွယ်ကူစွာ သိမ်းဆည်းနိုင်မည် ဖြစ်ပေသည်။ ထိုနောင် သမာဓိကို အရှိန် မြင့်မားသည်ထက် မြင့်မားအောင် ထူထောင်၍ ယင်း ဘဝင်မနောဒွါရနှင့် ယင်း အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကို ပူးတွဲ သိမ်းဆည်းလျက် စျာန်အင်္ဂါတို့ကို ဆင်ခြင်ကြည့်ပါ။ ယင်း ဘဝင်မနောဒွါရတွင် ယင်းအာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် အာရုံက ရှေးရှု ထင်ခြင်းသို့ ရောက်သောအခါ = ရှေးရှု ကျရောက်လာသော အခါ ယင်း အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကို အာရုံပြုနေသော အာရုံမူ နေသော စျာန်အင်္ဂါတို့ကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ဆင်ခြင်လိုက်ပါက တဖြည်းဖြည်း လွယ်ကူစွာပင် သိမ်းဆည်းနိုင်ပေလိမ့်မည်။ ရှေးဦးစွာ စျာန်အင်္ဂါတို့ကို တစ်လုံးစီ ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် သိမ်းဆည်းပါ။ ထိုနောင် စျာန်အင်္ဂါ (၅) ပါးလုံးကို ပြိုင်တူလိုလို ဉာဏ်၌ ထင်လာအောင် သိမ်းဆည်းပါ။</p> <hr> <h3>ဝင်စားမှု များပါစေ - ဆင်ခြင်မှု နည်းပါစေ</h3> <p>ထိုအာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၌ ရောက်အပ် ရအပ်သော ပထမ စျာန်ရှိသော ပထမစျာန်ကို ရသစ်စဖြစ်သော အာဒိကမ္မိကပုဂ္ဂိုလ်သည် စျာန် ဝင်စားမှု များပါစေ၊ စျာန်အင်္ဂါကို ဆင်ခြင်မှု မများပါစေနှင့်။ အပြစ်ကား-- စျာန်အင်္ဂါကို ဆင်ခြင်ခြင်းများသောသူအား စျာန်အင်္ဂါတို့သည် ရုန့်ရင်းကုန် သည်ဖြစ်၍ ထင်လာတတ်ကုန်၏။ စျာန်အင်္ဂါကို ဆင်ခြင်ခြင်းများသဖြင့် စျာန်အင်္ဂါတို့၏ ထင်ထင်ရှားရှား ဖြစ်ပေါ်လာသောကြောင့် ဖြစ်၏။ ပထမ စျာန်ကို နိုင်နိုင်နင်းနင်း အဝါးဝစွာ ဝင်စားနိုင်မှု စွမ်းအားရှိသည်၏ အဖြစ်သို့ မရောက်စေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် စျာန်အင်္ဂါတို့သည် အားမရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ထင်လာကုန်၏။ ထိုသို့ ထင်လာလတ်သော် ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အား ထိုစျာန်အင်္ဂါတို့သည် ရုန့်ရင်းအားနည်းသောအားဖြင့် ထင်လာသည်၏ အဖြစ် ကြောင့် အာနာပါနဿတိသမာဓိဘာဝနာဖြင့် အထက်ဒုတိယစျာန်သို့ တက်ခြင်းငှာ အကြောင်းတရား၏အဖြစ်သို့ မရောက်နိုင်ကုန်။ ထို ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပထမစျာန်ကို ဝင်စားမှုများခြင်းဖြင့် နိုင်နိုင်နင်းနင်း အဝါးဝစွာ မပွားစေအပ် မလေ့လာအပ်သည်ရှိသော် အထက်ဒုတိယစျာန်ကို ရစိမ့်သောငှာ အားထုတ်ပါသော်လည်း ရောက်အပ် ရအပ်ပြီးသော ပထမစျာန်မှလည်း ဆုတ်ယုတ်တတ်၏ လျှောကျတတ်၏။ ဒုတိယစျာန်သို့ ရောက်ရှိခြင်းငှာလည်း မစွမ်းနိုင် ရှိတတ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၄၈။ မဟာဋီ၊၁၊၁၇၈။)</p> <hr> <h3>စျာန်အင်္ဂါ (၅) ပါး</h3> <p>၁။ ဝိတက် = အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံပေါ်သို့ စိတ်ကို ရှေးရှု တင်ပေးခြင်းသဘော။</p> <p>၂။ ဝိစာရ = အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကို ထပ်ကာ ထပ်ကာ သုံးသပ် ဆင်ခြင်ခြင်းသဘော။</p> <p>၃။ ပီတိ = အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကို နှစ်သက်ခြင်းသဘော။</p> <p>၄။ သုခ = အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၏ အရသာကို ချမ်းချမ်း သာသာ ခံစားခြင်းသဘော။</p> <p>၅။ ဧကဂ္ဂတာ = အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ တစ်ခုတည်းပေါ်သို့ စိတ် ကျရောက် တည်ငြိမ်နေခြင်းသဘော။</p> <hr> <h3>ဝသီဘော် (၅) တန်</h3> <p>၁။ အာဝဇ္ဇနဝသီ = စျာန်ဝင်စား၍ စျာန်အင်္ဂါများကို အလိုရှိတိုင်း ဆင်ခြင်နိုင်စွမ်းရှိခြင်း။</p> <p>၂။ သမာပဇ္ဇနဝသီ = စျာန်ကို အလိုရှိသလို အလိုရှိတိုင်း ဝင်စားနိုင်စွမ်းရှိခြင်း။</p> <p>၃။ အဓိဋ္ဌာနဝသီ = စျာန်ကို (၁-နာရီ ၂-နာရီ စသည်ဖြင့်) အလို ရှိသလောက် အချိန်ကာလကို ပိုင်းခြား၍ အဓိဋ္ဌာန်၍ ဝင်စားနိုင်စွမ်းရှိခြင်း။</p> <p>၄။ ဝုဋ္ဌာနဝသီ = ပိုင်းခြားထားသော အချိန်ကာလ စေ့သော် စျာန်မှ ထနိုင်စွမ်းရှိခြင်း။</p> <p>၅။ ပစ္စဝေက္ခဏာဝသီ = စျာန်အင်္ဂါတို့ကို အလိုရှိသလို ဆင်ခြင်နိုင်စွမ်း ရှိခြင်း။</p> <p>စျာန်အင်္ဂါကို အမြန်ဆုံး ဆင်ခြင်နိုင်သော မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်း၏ သတ္တိကို အာဝဇ္ဇနဝသီဟု ခေါ်ဆို၍ စျာန်အင်္ဂါကိုပင် အမြန်ဆုံး ဆင်ခြင်နိုင်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဇော၏ သတ္တိကို ပစ္စဝေက္ခဏာဝသီဟု ခေါ်ဆိုသည်။ မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်းနှင့် ပစ္စဝေက္ခဏာဇောတို့ကား မနောဒွါရဝီထိ တစ်ဝီထိ၏ အတွင်း၌ စိတ္တက္ခဏ တစ်ခုပြီးတစ်ခု ဖြစ်နိုင်သော တရားဓမ္မတို့သာ ဖြစ်ကြသည်။ဆိုလိုသည်မှာ ဇောဝီထိစဉ် တစ်ခုအတွင်း၌ မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်း တစ်ကြိမ်၊ ပစ္စဝေက္ခဏာဇော ငါးကြိမ် သို့မဟုတ် ခုနစ်ကြိမ် စောတတ်၏။ (အကျယ်ကို ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၄၉-၁၅၀။ မဟာဋီ၊၁၊၁၇၈-၁၈၀ - ကြည့်ပါ၊၊)</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် ယင်း စျာန်အင်္ဂါများကို ကျေပွန်စွာ နှုတ် တက်ရအောင် လေ့ကျင့်ပါ။ ထိုနောင် အထက်တွင် ရှင်းလင်းတင်ပြထားသည့် အတိုင်း စျာန်အင်္ဂါတို့ကို ဆင်ခြင်ကြည့်ပါ။ စျာန်ကို ဝင်စားလိုက်ပါ၊ ထိုနောင် စျာန်မှထကာ စျာန်အင်္ဂါ တစ်ခုကို သိမ်းဆည်းပါ။ တစ်ဖန် စျာန်ကို ပြန်ဝင်စား ပါ။ အခြား စျာန်အင်္ဂါတစ်ခုကို ထပ်ပြီး သိမ်းဆည်းပါ။ ဤသို့လျှင် စျာန်အင်္ဂါ တစ်လုံးစီကို ပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင် သိမ်းဆည်းနိုင်ပါက စျာန်အင်္ဂါငါးပါးလုံးကို စျာန်မှ ထတိုင်း သိမ်းဆည်းကြည့်ပါ၊ ပြိုင်တူမြင်အောင် လေ့ကျင့်ပါ။ ပထမစျာန်၏ စျာန်အင်္ဂါ (၅)ပါးတို့သည် အထက်တွင် ရှင်းပြထားသည့်အတိုင်း ထင်ရှား လာသောအခါ ယင်း ပထမစျာန်ကို အထက်ပါအတိုင်း ဝသီဘော် (၅)တန် နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ပါ။</p> <hr> <h3>ဒုတိယစျာန်သို့</h3> <p>ဤဝသီဘော် (၅)တန်တို့၌ ဝသီမြောက်အောင် နိုင်နိုင်နင်းနင်း လေ့ကျင့်ပြီးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အဝါးဝစွာ လေ့လာထားအပ်ပြီးသော ပထမစျာန်မှ ထ၍ ---</p> <p>၁။ ဤ ပထမစျာန်သမာပတ်သည် (နီဝရဏကို ပယ်ခွာရာဝယ် ပထမ ဦးဆုံး ဖြစ်ခြင်းကြောင့်) နီးကပ်သော နီဝရဏရန်သူ ရှိ၏။</p> <p>၂။ ဝိတက် ဝိစာရတို့၏ ရုန့်ရင်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့် (ကျိုးပျက်လွယ် သော သဘောရှိရကား) အားနည်းသော စျာန်အင်္ဂါ ရှိ၏။</p> <p>ဤသို့လျှင် ပထမစျာန်၌ အပြစ်ကို မြင်အောင်ရှု၍ ---</p> <p>၃။ ဒုတိယစျာန်ကို ငြိမ်သက်သောတရားဟု နှလုံးသွင်း၍</p> <p>၄။ ပထမစျာန်၌ လိုချင်ငဲ့ကွက် တသက်သက်ရှိခြင်း နိကန္တိကို ကုန်စေ၍ ဒုတိယစျာန်ကို ရရှိခြင်းငှာ ---</p> <p>အာနာပါနဿတိသမာဓိဘာဝနာ၌ အားထုတ်ခြင်းကို ပြုအပ်၏။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကိုပင် [အထက်ပါ ဦးတည်ချက် (၄)မျိုးဖြင့်] စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုအပ်၏။</p> <p>ဤအဆင့်၌ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကို မမှတ်ပါနှင့်၊ စိုက်သာ ကြည့်နေပါ၊ ရှုနေပါ။ ဝင်လေ-ထွက်လေဟု မှတ်နေခဲ့သော် <b>ဝိတက္ကဝိစာရာ ဝစီသင်္ခါရော</b>၊ (မ၊၁၊၃၇၅။) ဟူသည်နှင့်အညီ ဝင်လေ-ထွက်လေဟူသော မှတ်နေမှု ရွတ်ဆိုနေမှု ဝစီသင်္ခါရကို ဝိတက် ဝိစာရတို့က ပြုပြင်ပေးနေသဖြင့် ဝိတက် ဝိစာရ မပြုတ်နိုင် ရှိတတ်၏။ ပြုတ်သွားသော်လည်း ပြန်ပြန်ဝင်နေ တတ်၏။ ထိုကြောင့် ဤဒုတိယစျာန်သို့ ကူးသည့်အပိုင်းမှစ၍ အထက်ပိုင်း စျာန်တို့၌ မမှတ်ပါနှင့်။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကိုသာ စိုက်ကြည့်နေပါ၊ ရှုနေပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၅၀။)</p> <p>ထိုသို့ ကြိုးစားအားထုတ်လတ်သော် ထို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အား အကြင်အခါ၌ ပထမစျာန်မှ ထ၍ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကိုပင် သိမ်းဆည်း တတ် အမှတ်ရတတ်သော သတိနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ အာနာပါနပဋိဘာဂ နိမိတ်အာရုံကိုပင် ထိုးထိုးထွင်းထွင်း လင်းလင်းထင်ထင် သိမြင်တတ်သော သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ စျာန်အင်္ဂါတို့ကို ရှေးရှု ဉာဏ်ဖြင့် သက်ဝင်၍ ဆင်ခြင်စဉ် ဝိတက် ဝိစာရတို့သည် ရုန့်ရင်းသောအားဖြင့် ထင်လာ ကုန်၏။ ပီတိ သုခသည်လည်းကောင်း, စိတ္တေကဂ္ဂတာ (ဧကဂ္ဂတာ)သည် လည်းကောင်း ငြိမ်သက်သောအားဖြင့် ထင်လာ၏။ ထိုအခါ၌ ရုန့်ရင်းသော စျာန်အင်္ဂါကို ပယ်ခြင်းငှာလည်းကောင်း, ငြိမ်သက်သော စျာန်အင်္ဂါကို ရရှိ ခြင်းငှာလည်းကောင်း ထိုအာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကိုပင် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် နှလုံးသွင်းနေပါ၊ စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုနေပါ။ ထိုသို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားလျက် ရှိသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ ပီတိ သုခ ဧကဂ္ဂတာ ဟူသော စျာန်အင်္ဂါ သုံးပါးရှိသော ဒုတိယစျာန်သည် ဖြစ်ပေါ်လာပေလတ္တံ့။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၅၀။)</p> <h3>တတိယစျာန်သို့</h3> <p>ယင်း ရရှိပြီးသော ဒုတိယစျာန်ကိုလည်း ဝသီဘော် (၅)တန် နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ပါ။ ဤသို့သော ဘာဝနာအစဉ်ဖြင့် ဒုတိယစျာန်ကိုလည်း ရအပ်ပြီးသည်ရှိသော် ယင်းဒုတိယစျာန်ကို ဝသီဘော် (၅)တန်တို့ဖြင့် နိုင်နိုင် နင်းနင်း လေ့ကျင့်ပြီးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝသီဘော် (၅)တန်တို့ဖြင့် အဝါးဝစွာ နိုင်နိုင်နင်းနင်း လေ့ကျင့်ပြီးရာ ဒုတိယစျာန်မှ ထ၍ ---</p> <p>၁။ ဤ ဒုတိယစျာန်သမာပတ်သည် နီးကပ်သော ဝိတက် ဝိစာရဟူသော ရန်သူရှိ၏။</p> <p>၂။ [ထိုဒုတိယစျာန်သမာပတ်၌ စိတ်၏ လောက်လက်ပေါ်သည်၏အဖြစ် ဟူသော ပေါ်လွင်သော အခြင်းအရာဖြင့်ဖြစ်သော အကြင် ပီတိသည် ရှိ၏။ ယင်း ပီတိကြောင့်ပင်လျှင် ဤဒုတိယစျာန်ကို ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်း၏ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (ဒီ၊၁၊၃၄။)] ဤသို့ ဟောတော်မူအပ်သော ပီတိ၏ ရုန့်ရင်းသည့်အတွက်ကြောင့် အားနည်းသော စျာန်အင်္ဂါ ရှိ၏။</p> <p>ဤသို့လျှင် ထို ဒုတိယစျာန်သမာပတ်၌ အပြစ်ဒေါသကို မြင်အောင် ရှု၍ ---</p> <p>၃။ တတိယစျာန်ကို ငြိမ်သက်သောအားဖြင့် နှလုံးသွင်း၍၊</p> <p>၄။ ဒုတိယစျာန်၌ လိုချင်ငဲ့ကွက် တသက်သက်ရှိခြင်း နိကန္တိကို ကုန်စေ၍ တတိယစျာန်ကို ရရှိခြင်းငှာ အာနာပါနဿတိ သမာဓိဘာဝနာ၌ အား ထုတ်ခြင်းကို ပြုအပ်၏။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်၏ အာရုံကိုပင် [အထက်ပါ ဦးတည်ချက် (၄)မျိုးဖြင့်] စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုအပ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၅၃-၁၅၄။)</p> <p>ထိုသို့ ကြိုးစားအားထုတ်လတ်သော် ထို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အား အကြင်အခါ၌ ဒုတိယစျာန်မှ ထ၍ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် အာရုံကိုပင် သိမ်းဆည်းတတ် အမှတ်ရတတ်သော သတိနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ အာနာပါန ပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကိုပင် ထိုးထိုးထွင်းထွင်း လင်းလင်းထင်ထင် သိမြင် တတ်သော သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ စျာန်အင်္ဂါတို့ကို ရှေးရှု ဉာဏ်သက်ဝင်၍ ဆင်ခြင်စဉ် ပီတိသည် ရုန့်ရင်းသောအားဖြင့် ထင်လာ၏။ သုခသည်လည်းကောင်း, ဧကဂ္ဂတာသည်လည်းကောင်း ငြိမ်သက်သော အားဖြင့် ထင်လာ၏။ ထိုအခါ၌ ရုန့်ရင်းသော စျာန်အင်္ဂါကို ပယ်ခြင်းငှာ လည်းကောင်း, ငြိမ်သက်သော စျာန်အင်္ဂါကို ရရှိခြင်းငှာလည်းကောင်း ထို အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကိုပင်လျှင် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် နှလုံးသွင်း နေပါ။ စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုနေပါ။ ထိုသို့ နှလုံးသွင်းရှုပွားနေသော ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ သုခ ဧကဂ္ဂတာဟူသော စျာန်အင်္ဂါ နှစ်ပါးရှိသော တတိယစျာန်သည် ဖြစ်ပေါ်လာပေလတ္တံ့။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၅၄။)</p> <p>ဤတတိယစျာန်၌ တတြမဇ္ဈတ္တတာ စေတသိက်ဟူသော တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာသည် ဝိတက်-ဝိစာရ-ပီတိတို့ မရှိခြင်းကြောင့် အလွန်ပေါ်လွင် ထင်ရှားနေ၏။ တတိယစျာန်ချမ်းသာကိုပင် အညီအမျှ လျစ်လျူရှုနိုင်သူ သတိ ရှိသူ ချမ်းသာစွာနေလေ့ရှိသူဟု ဘုရားအစရှိသော အရိယာသူတော်ကောင်း တို့က ယင်းတတိယစျာန်နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်ကို ချီးမွမ်းမြှောက်စားတော်မူ ကြ၏။ ဤစျာန်၌ တတြမဇ္ဈတ္တတာ၏စွမ်းအား သတိ၏စွမ်းအား သုခ၏ စွမ်းအားတို့ကား အလွန်ပေါ်လွင်ထင်ရှားလျက် အလွန်မြင့်မားလျက် ရှိကြ၏။ လောကီသုခတို့တွင် ဤတတိယစျာန်သုခကား အမြင့်မားဆုံးဖြစ်၏။ အထက် အထက် စျာန်တို့၌ သုခဝေဒနာမယှဉ်ဘဲ ဥပေက္ခာဝေဒနာသာ ယှဉ်သောကြောင့်ဖြစ်၏။ ယင်းတတိယစျာန်ကိုလည်း ဝသီဘော် (၅)တန် နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ပါ။</p> <h3>စတုတ္ထစျာန်သို့</h3> <p>ဤသို့သော ဘာဝနာအစဉ်ဖြင့် ထိုတတိယစျာန်ကိုလည်း ရရှိအပ်ပြီး သည်ရှိသော် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည့် နည်းအတိုင်းပင်လျှင် ယင်း တတိယစျာန်ကိုလည်း ဝသီဘော် (၅)တန်တို့ဖြင့် နိုင်နိုင်နင်းနင်း လေ့ကျင့်အပ်ပြီးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝသီဘော် (၅)တန်တို့ဖြင့် အဝါးဝစွာ နိုင်နိုင်နင်းနင်း လေ့ကျင့်ပြီးရာ တတိယစျာန်မှ ထ၍ ---</p> <p>၁။ ဤ တတိယစျာန်သမာပတ်သည် ပီတိဟူသော နီးကပ်သော ရန်သူ ရှိ၏။</p> <p>၂။ အကြင် စျာန်အင်္ဂါကို သုခဟူ၍ စိတ်၏ နှလုံးသွင်းခြင်းသည် ရှိ၏။ ဤသုခကြောင့်ပင်လျှင် ထိုတတိယစျာန်ကို ရုန့်ရင်း၏ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (ဒီ၊၁၊၃၄။) ဤသို့ ဟောတော်မူအပ်သော သုခ၏ ရုန့်ရင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် အားနည်းသော စျာန်အင်္ဂါ ရှိ၏။</p> <p>ဤသို့လျှင် ထို တတိယစျာန်သမာပတ်၌ အပြစ်ဒေါသကို မြင်အောင် ရှု၍ ---</p> <p>၃။ စတုတ္ထစျာန်ကို ငြိမ်သက်သောအားဖြင့် နှလုံးသွင်း၍၊</p> <p>၄။ တတိယစျာန်၌ လိုချင်ငဲ့ကွက် တသက်သက်ရှိခြင်း နိကန္တိကို ကုန်စေ၍ စတုတ္ထစျာန်ကို ရရှိခြင်းငှာ ---</p> <p>အာနာပါနဿတိသမာဓိဘာဝနာ၌ အားထုတ်ခြင်းကို ပြုအပ်၏။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကိုပင်လျှင် အထက်ပါ ဦးတည်ချက်တို့ဖြင့် စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုအပ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၅၉။)</p> <p>ထိုသို့ အပတ်တကုတ် ကြိုးစားအားထုတ်လတ်သော် အကြင်အခါ၌ တတိယစျာန်မှထ၍ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကိုပင် သိမ်းဆည်းတတ် အမှတ်ရတတ်သော သတိနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် အာရုံကိုပင် ထိုးထိုးထွင်းထွင်း လင်းလင်းထင်ထင် သိမြင်တတ်သော သမ္ပဇဉ် ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ စျာန်အင်္ဂါတို့ကို ရှေးရှု ဉာဏ်သက်ဝင်၍ ဆင်ခြင်စဉ် ဆင်ခြင်သော ထိုရဟန်း၏ ဉာဏ်၌ စေတသိကသောမနဿဟု ခေါ်ဆို အပ်သော သုခသည် ရုန့်ရင်းသောအားဖြင့် ထင်လာ၏။ ဥပေက္ခာဝေဒနာ သည်သာလျှင်လည်းကောင်း, စိတ္တေကဂ္ဂတာသည်လည်းကောင်း ငြိမ်သက် သောအားဖြင့် ထင်လာ၏။ ထိုအခါ၌ ရုန့်ရင်းသော စျာန်အင်္ဂါကို ပယ်ခြင်းငှာ လည်းကောင်း, ငြိမ်သက်သော စျာန်အင်္ဂါကို ရရှိခြင်းငှာလည်းကောင်း ထို အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကိုပင်လျှင် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် နှလုံးသွင်း နေပါ၊ စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုနေပါ။ ထိုသို့ နှလုံးသွင်း ရှုပွားနေသော ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ ဥပေက္ခာ ဧကဂ္ဂတာဟူသော စျာန်အင်္ဂါ နှစ်ပါးရှိသော စတုတ္ထစျာန်သည် ဖြစ်ပေါ်လာပေလတ္တံ့။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၅၉။)</p> <p>ယင်း စတုတ္ထစျာန်ကိုလည်း ဝသီဘော် (၅)တန် နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ပါ။</p> <p>၁။ ကာယိကဒုက္ခဝေဒနာကို ပထမစျာန်၏ ဥပစာရက္ခဏ၌ <br> ၂။ စေတသိကဒေါမနဿဝေဒနာကို ဒုတိယစျာန်၏ ဥပစာရက္ခဏ၌ <br> ၃။ ကာယိကသုခဝေဒနာကို တတိယစျာန်၏ ဥပစာရက္ခဏ၌ <br> ၄။ စေတသိကသောမနဿဝေဒနာကို စတုတ္ထစျာန်၏ ဥပစာရက္ခဏ၌ အသီးအသီး ပယ်အပ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၆၀။ သံ၊၃၊၁၈၈-၁၈၉။)</p> <h3>စတုတ္ထစျာန်၏ ထူးခြားသော မှတ်ကျောက်</h3> <p><b>စတုတ္ထဇ္ဈာနေ အတိသုခုမော အပ္ပဝတ္တိမေဝ ပါပုဏာတီတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၆၇။)</p> <p><b>အတိသုခုမောတိ အညတ္ထ လဗ္ဘမာနော ကာယသင်္ခါရော စတုတ္ထဇ္ဈာနေ အတိက္ကန္တသုခုမော။ သုခုမဘာဝေါပိဿ တတ္ထ နတ္ထိ၊ ကုတော ဩဠာရိကတာ အပ္ပဝတ္တနတော။ တေနာဟ အပ္ပဝတ္တိမေဝ ပါပုဏာတီတိ။</b> (မဟာဋီ၊၁၊၃၂၃။)</p> <p>စတုတ္ထစျာန်၌ ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေသည် = အဿာသ ပဿာသ ကာယသင်္ခါရသည် သိမ်မွေ့နူးညံ့ခြင်းကို လွန်သွား၏။ မဖြစ်ခြင်းသို့ သာလျှင် ရောက်ရှိသွား၏ဟု မှတ်ပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၆၇။)</p> <p><b>အတိသုခုမ</b> = အလွန် သိမ်မွေ့နူးညံ့၏။ လွန်သော သိမ်မွေ့နူးညံ့ခြင်း ရှိ၏ဟူသည် ပထမစျာန် ဒုတိယစျာန် တတိယစျာန်ဟူသော အခြား အခြား သော စျာန်တို့၌ ရအပ်သော အဿာသပဿာသ ကာယသင်္ခါရသည် စတုတ္ထ စျာန်၌ သိမ်မွေ့နူးညံ့မှုကို ကျော်လွန်သွား၏။ ထို အဿာသပဿာသ ကာယ သင်္ခါရ၏ ထို စတုတ္ထစျာန်၌ သိမ်မွေ့နူးညံ့သည်၏ အဖြစ်သော်လည်း မရှိ ဖြစ်တုံသေး၏။ ရုန့်ရင်းသည်၏ အဖြစ်ကား အဘယ်မှာလျှင် ဖြစ်နိုင်တော့ အံ့နည်း။ ထိုကြောင့် <b>အပ္ပဝတ္တိမေဝ ပါပုဏာတိ</b> = မဖြစ်ခြင်းသို့သာလျှင် ရောက်ရှိသွား၏ဟု အဋ္ဌကထာဆရာတော်တို့က မိန့်ဆိုတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ (မဟာဋီ၊၁၊၃၂၃။)</p> <p>ဒီဃဘာဏက မဇ္ဈိမဘာဏက သံယုတ္တဘာဏကဟူသော ထိုဘာဏကမထေရ်မြတ်တို့၏ အလိုအတိုင်း အဋ္ဌကထာက ဖွင့်ဆိုတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၆၇ - ကြည့်ပါ။)</p> <p><b>စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာပန္နာနံ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၅။)</p> <p>စတုတ္ထစျာန်သမာပတ်ကို ဝင်စားနေသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သန္တာန်၌ အဿာသ ပဿာသတို့ မရှိကြောင်းကိုလည်း အထက်ပါ အဋ္ဌကထာက ဖွင့်ဆို ထား၏။ သို့သော် ဤအရာ၌ အသင်သူတော်ကောင်းအနေဖြင့် အထူး သတိပြုသင့်သော အချက်တစ်ရပ် ရှိနေပေ၏။ အသင်သူတော်ကောင်း ကိုယ် တိုင် စတုတ္ထစျာန်သို့ ငါဆိုက်ရောက်လေပြီဟု မိမိကိုယ်ကို မိမိ ယုံကြည် ယူဆသောအခါ ငါသည် အသက်ရှူလေသလော မရှူလေသလောဟု ခဏ ခဏ မဆန်းစစ်ပါနှင့်။ သမာဓိလည်း ပျက်ပြားတတ်၍ ရရှိပြီးစျာန်မှလည်း လျှောကျတတ်သည်။ စတုတ္ထစျာန်သမာပတ်ကိုသာ (မှန်သည်ဟု ယူဆလျှင်) များများ ဝင်စားနေပါဦး။ စတုတ္ထစျာန်သမာပတ်အခိုက်၌ အသက်မရှူသော် လည်း တစ်နည်း စတုတ္ထစျာန်သမာပတ်သည် အဿာသပဿာသကို မဖြစ် စေသော်လည်း စျာန်အင်္ဂါကို ပြန်လည်ဆင်ခြင်သော မနောဒွါရပစ္စဝေက္ခဏာ ဇောဝီထိ, အသက်ရှူ-မရှူကို ပြန်လည်ဆင်ခြင်နေသော ကာမဇောမနောဒွါရဝီထိတို့မှာ အဿာသ ပဿာသကို ဖြစ်စေနိုင်သော ဇောဝီထိစိတ်အစဉ်တို့ ဖြစ်ကြ၏။ ထိုကြောင့် အသက်ရှူ-မရှူကို ပြန်လည်ဆန်းစစ်နေသောအခါ ယင်းဆန်းစစ်နေသော ကာမဇောမနောဒွါရဝီထိတို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အလွန်သိမ်မွေ့နူးညံ့သော အဿာသပဿာသကို = အသက်ငွေ့ငွေ့ကလေး ရှူနေသည်ကို အချို့ ယောဂီများသည် သတိပြုနေမိတတ်၏။ စတုတ္ထစျာန် သမာပတ်အခိုက်၌ အသက်မရှူသော်လည်း အသက်ရှူ-မရှူကို ပြန်လည် ဆန်းစစ်သောအခိုက်၌ ရှူနေခြင်းသာ ဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့် အစပိုင်းတွင် အသက်ရှူ-မရှူကို ဆန်းစစ်မှု မပြုသေးဘဲ စတုတ္ထစျာန်ကို ဝင်စားမှုကိုသာ များများ ပြုလုပ်ပါ။ ကျေနပ်မှုရရှိသောအခါမှ အသက်ရှူ-မရှူကို ပြန်လည် ဆန်းစစ်ပါ။ ဥပေက္ခာ ဧကဂ္ဂတာဟူသော စျာန်အင်္ဂါ နှစ်ပါးတို့မှာလည်း စတုတ္ထစျာန်၏ ဥပစာရသမာဓိ အခိုက်၌လည်း ထင်ရှားနေတတ်ရကား စတုတ္ထ စျာန်၏ ဥပစာရသမာဓိအခိုက်၌ ဖြစ်ပေါ်နေသော ဥပေက္ခာ ဧကဂ္ဂတာနှင့် စတုတ္ထစျာန်အခိုက်၌ ဖြစ်ပေါ်နေသော ဥပေက္ခာ ဧကဂ္ဂတာဟူသော စျာန် အင်္ဂါတို့သည် အနည်းငယ် ရောထွေးတတ်သည်။ ဥပစာရသမာဓိအခိုက်၌ အသက်ရှူမှု ရှိ၏။ စတုတ္ထစျာန်သမာပတ်အခိုက်၌ အသက်မရှူပေ။ သတိ ရှိစေ။</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် ယင်း စတုတ္ထစျာန်သမာဓိကိုလည်း ဝသီဘော် (၅)တန် နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ပါ။ လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်များ ပရိယောဒါတ = ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပလာသည့်တိုင်အောင် လေ့ကျင့်ပါ။ ထိုအခါဝယ် ဝိပဿနာသို့ ကူးလိုက ကူးနိုင်ပေပြီ။</p> <h3>ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင် နှင့် ဘဝင်အကြောင်း</h3> <h3>ဘဝင်ကျနေတတ်ပုံ</h3> <p>ဤတိုင်အောင် .. အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို စတုတ္ထအပ္ပနာစျာန်သို့ ဆိုက်အောင် ပွားများအားထုတ်ပုံ အစီအစဉ်များကို အကျဉ်းချုပ်၍ ရေးသား တင်ပြပြီးလေပြီ။ ကမ္မဋ္ဌာန်းများ၌ ဥပစာရသမာဓိ, အပ္ပနာသမာဓိဟု သမာဓိ နှစ်မျိုး ရှိ၏။ အပ္ပနာစျာန်၏ အနီး၌ ကပ်၍ ဖြစ်လေ့ရှိသော သမာဓိကား ဥပစာရသမာဓိတည်း။ အပ္ပနာစျာန်အခိုက်၌ ဖြစ်ပေါ်နေသော သမာဓိကား အပ္ပနာသမာဓိတည်း။ ဥပစာရသမာဓိအခိုက်၌ ဘဝင်ကျနေတတ်ပုံနှင့် ပတ်သက်၍ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်တွင် (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၃။) ဤသို့ သတိပေးထား၏။</p> <p>သမာဓိသည် ဥပစာရသမာဓိ, အပ္ပနာသမာဓိဟု နှစ်မျိုးရှိ၏။ ဘာဝနာ စိတ်သည် ဥပစာရသမာဓိကို ရရှိခိုက်ဖြစ်သော ဥပစာရဘူမိ၌လည်းကောင်း, အပ္ပနာစျာန်သမာဓိကို ရရှိခိုက်ဖြစ်သော ပဋိလာဘဘူမိ၌လည်းကောင်း ဤနှစ်မျိုးသော ဘူမိတို့၌ နှစ်မျိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်ကြည်နေ တတ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၃။)</p> <p>ထိုနှစ်မျိုးတို့တွင် ဥပစာရဘူမိ၌ နီဝရဏကို ပယ်ခွာခြင်းဖြင့် နီဝရဏတို့ ဝေးကွာသွားခြင်းကြောင့် ဘာဝနာစိတ်သည် သမထအာရုံ၌ ကောင်းစွာတည် ကြည်နေတတ်၏။ ပဋိလာဘဘူမိ၌ကား စျာန်အင်္ဂါတို့၏ စွမ်းအင်အပြည့် အဝဖြင့် ထင်ထင်ရှားရှား ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းကြောင့် ဘာဝနာစိတ်သည် သမထ အာရုံ၌ (အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်, အရိုးစုကောဋ္ဌာသပဋိဘာဂနိမိတ်, ဩဒါတကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ် စသော သမထအာရုံ၌) ကောင်းစွာ တည်ကြည်နေတတ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၃။)</p> <p>ယင်းသမာဓိ နှစ်မျိုးတို့၏ ထူးခြားခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသို့တည်း။ ဥပစာရသမာဓိအခိုက်၌ စျာန်အင်္ဂါတို့သည် စွမ်းအင်အပြည့်အဝဖြင့် ထင်ထင် ရှားရှား ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သော စွမ်းအား မရှိကြသေးကုန်၊ ဘာဝနာစွမ်းအားနှင့် ပြည့်စုံခြင်းသို့ မရောက်ရှိကြသေးကုန်၊ စျာန်အင်္ဂါ၏ စွမ်းအင်များသည် အား ကောင်းမောင်းသန်စွာ မဖြစ်လာနိုင်သေးသည့်အတွက်ကြောင့်တည်း။ နှိုင်းခိုင်း ဖွယ်ရာ လောကဥပမာမည်သည်ကား --- ငယ်ရွယ်နုနယ်နေသေးသော မတ်တတ်ရပ်သင်စ ကလေးသူငယ်ကို ချီမြှောက်လျက် မတ်တတ်ရပ်စေ၍ ထား အပ်သည်ရှိသော် ခဏ ခဏ မြေသို့ လဲကျသွားတတ်၏။(ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၃။)</p> <p><b>ဧဝမေဝ ဥပစာရေ ဥပ္ပန္နေ စိတ္တံ ကာလေန နိမိတ္တမာရမ္မဏံ ကရောတိ၊ ကာလေန ဘဝင်္ဂမောတရတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၃။)</p> <p>ဤဥပမာအတူပင်လျှင် ဥပစာရသမာဓိသည် ဖြစ်ပေါ်လာလတ်သော် ဘာဝနာစိတ်သည် ရံခါ သမထနိမိတ် = ပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အာရုံပြု၏။ ရံခါ စိတ်သည် ဘဝင်သို့ သက်တတ်၏ = ဘဝင် ကျကျနေတတ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၃။)</p> <p>သို့သော် အပ္ပနာစျာန်သမာဓိအခိုက်၌ကား စျာန်အင်္ဂါတို့သည် ဖြစ်ပေါ်လာသော စွမ်းအင်များ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ရှိနေကုန်၏။ ထိုစျာန်အင်္ဂါတို့၏ စွမ်းအင်များသည် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖြစ်ပေါ်လာကြသည့် အတွက်ကြောင့် = စျာန်အင်္ဂါတို့သည် အားအစွမ်းနှင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံဖြစ်ပေါ်လာကြသည့် အတွက်ကြောင့် အားကောင်းမောင်းသန်သော ယောက်ျားသည် နေရာမှထကာ တစ်နေ့ပတ်လုံးသော်လည်း မတ်တတ်ရပ်တည်၍ နေရမူ ရပ်တည်နေနိုင် သကဲ့သို့ ဤဥပမာအတူပင်လျှင် အပ္ပနာစျာန်သမာဓိသည် ဖြစ်ပေါ်လာလတ် သော် ဘဝင်၏ဖြစ်ခွင့် အလှည့်အကြိမ်ကို တစ်ကြိမ် ဖြတ်တောက်လိုက်သော် (မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်း တစ်ကြိမ်ဖြစ်လတ်သော်) တစ်ညဉ့်ပတ်လုံးသော်လည်းကောင်း, တစ်နေ့ပတ်လုံးသော်လည်းကောင်း အပ္ပနာသမာဓိသည် တည်နေ တတ်၏။ အပ္ပနာကုသိုလ်ဇော စျာန်ဇောစိတ်အစဉ်၏ အစွမ်းဖြင့်သာလျှင် အဆက်မပြတ် ဖြစ်နေပေ၏။ တစ်ညဥ့်လုံး တစ်နေ့လုံး စျာန်ဝင်စားနေနိုင်၏။ ဤကား သမာဓိနှစ်မျိုးတို့၏ ထူးထွေကွဲပြားရခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၃။)</p> <h3>သတိပြုသင့်သော အချက်တစ်ရပ်</h3> <p>ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အထက်ပါ ဥပစာရစျာန် အပ္ပနာစျာန်တို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသောစျာန်ကို ဝိပဿနာ၏ အခြေပါဒကပြု၍ ဝိပဿနာ၏ အခြေခံ အကြောင်းရင်းဖြစ်အောင် ထူထောင်၍ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးတို့ကို သိမ်း ဆည်းသောအခါ သမာဓိဒီဂရီ စံချိန်မီလာသောအခါ ရုပ်ကလာပ်များကို စတင် တွေ့ရှိ၏။ ယင်းရုပ်ကလာပ်များကို ဓာတ်ခွဲနိုင်၍ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု တစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးနှင့်တကွသော ဥပါဒါရုပ်တို့ ကို တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ၍ လက္ခဏ ရသ ပစ္စုပဋ္ဌာန် ပဒဋ္ဌာန်နည်းအားဖြင့် သိမ်းဆည်းရ၏။ ယင်းသို့ သိမ်းဆည်းနိုင်သောအခါ ရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ် = ရူပပရိဂ္ဂဟဉာဏ်ကို ရရှိ၏။ ထိုအချိန်အခါတွင်မှ ရုပ်ပရမတ်အစစ် ဓာတ်အနှစ်ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိသည် မည်၏။</p> <p>တစ်ဖန် နာမ်တရားတို့မှာလည်း ဝီထိမုတ်စိတ်အနေဖြင့်လည်းကောင်း, ဝီထိစိတ်အနေဖြင့်လည်းကောင်း ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာ ရှိကြ၏။ စိတ္တက္ခဏတိုင်း စိတ္တက္ခဏတိုင်း၌ စိတ်စေတသိက်တို့သည် အတူယှဉ်တွဲ၍သာ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်းစိတ္တက္ခဏ တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိကြသော စိတ် စေတသိက် တရားစုတို့ကို အရူပကလာပ = နာမ်ကလာပ်ဟု (မဟာဋီ၊၂၊၂၃၅။) ၌ ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲထား၏။ ယင်းနာမ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိသော စိတ်စေတသိက်တို့၏ မိမိ မိမိဆိုင်ရာ ပရမတ္ထဓာတ်သားတို့၏ လက္ခဏ ရသ ပစ္စုပဋ္ဌာန် ပဒဋ္ဌာန်တို့ကိုလည်း ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူရ၏။ သိမ်းဆည်းရ၏။ ယင်းသို့ သိမ်းဆည်းနိုင်သောအခါ နာမပရိစ္ဆေဒဉာဏ် = အရူပပရိဂ္ဂဟဉာဏ် ကို ရရှိ၏။ ထိုအချိန်အခါတွင်မှ နာမ်ပရမတ်အစစ် ဓာတ်အနှစ်ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိသည် မည်၏။ (ဤ၌ စိတ္တက္ခဏ အမျိုးအစားကိုသာ ဆိုလိုသည်။)</p> <p>ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် တရားဘာဝနာတစ်ခုကို စီးဖြန်းပွားများ အားထုတ်လိုက်သောအခါ ရုပ်ကလာပ် နာမ်ကလာပ်ကိုမျှ မမြင်ခဲ့သော် လည်းကောင်း, မြင်သော်လည်း ဓာတ်မခွဲနိုင်ခဲ့သော်လည်းကောင်း ရုပ်ပရမတ် အစစ် နာမ်ပရမတ်အစစ်ကို မသိသေးသည် မည်၏။ နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ် ကိုမျှ မရရှိသေးသည် မည်၏။</p> <p>တစ်ဖန် အတိတ် အနာဂတ်ကိုလည်း မရှုသဖြင့် အတိတ်ရုပ်နာမ် ပရမတ်အစစ် အနာဂတ်ရုပ်နာမ် ပရမတ်အစစ်တို့ကိုလည်း လုံးလုံးမသိရကား အတိတ်အကြောင်းတရားကြောင့် ပစ္စုပ္ပန်အကျိုးတရားဖြစ်ပုံ, ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းတရားကြောင့် အနာဂတ်အကျိုးတရားဖြစ်ပုံကိုလည်း ပစ္စက္ခဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်မသိသေး ဖြစ်နေ၏။ ထိုသို့ မသိသေး ဖြစ်ခဲ့သော် ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်ကိုလည်း မရရှိသေးသည် မည်၏။</p> <p>ထိုသို့ နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်အစစ်နှင့် ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်အစစ်ကိုမျှ မရရှိသေးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦး၏ သန္တာန်၌ တိကျမှန်ကန်သည့် ဝိပဿနာဉာဏ်အစစ် ဖြစ်ပေါ်လာရေးမှာလည်း မိုးနှင့်မြေကြီးပမာ အလွန် အလှမ်းကွာလျက်ပင် ရှိနေသေး၏။ ဝိပဿနာဉာဏ်အစစ်မျှ မဖြစ်သေးသည့် အတွက် ပရမတ္ထအရိယာသစ္စာအစစ် အဖြစ်ကြီးဖြစ်ပေသော အရိယမဂ်ဉာဏ် အရိယဖိုလ်ဉာဏ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးတို့နှင့်လည်း ပို၍ ပို၍ အလွန့် အလွန် ဝေးကွာလျက်ပင် ရှိနေသေး၏။ အကြောင်းကား ဤသို့တည်း။</p> <p><b>ပုဗ္ဗေ ခေါ သုသိမ ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏံ၊ ပစ္ဆာ နိဗ္ဗာနေ ဉာဏံ။</b> (သံ၊၁၊၃၄၄၊၊)</p> <p>ချစ်သားသုသိမ ...သင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စအခြင်းအရာ ဒုက္ခ အခြင်းအရာ အနတ္တအခြင်းအရာ၌ ကောင်းစွာတည်သော ဓမ္မဋ္ဌိတိ အမည် ရသော ဝိပဿနာဉာဏ်သည် ရှေးကဖြစ်၏။ နိရောဓသစ္စာ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကို အာရုံပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော အရိယမဂ်ဉာဏ်သည် နောက် ကာလ၌ ဖြစ်၏။ (သံ၊၁၊၃၄၄။)</p> <p>နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြုလျက် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရိယမဂ်ဉာဏ်သည် စျာန် အဘိညာဏ်တို့၏ အကျိုးဆက်ဖြစ်သည်ဟု အထင်ရှိနေသော အရှင်သုသိမ အား ဘုရားရှင်က ပြန်လည် ဖြေကြားလိုက်သော အကျဉ်းချုပ် အဖြေပင် ဖြစ်၏။ ဤ ဒေသနာတော်နှင့်အညီ အရိယမဂ်ဉာဏ်ကား စျာန်အဘိညာဏ် တို့၏ အကျိုးဆက် မဟုတ်၊ ဝိပဿနာဉာဏ်၏ အကျိုးဆက်သာ ဖြစ်၏။ ဝိပဿနာဉာဏ်တို့၏ အဆုံး၌သာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သော တရားဖြစ်၏။ စစ်မှန် သော ဝိပဿနာဉာဏ်တို့က အားကြီးသောမှီရာ ဥပနိဿယပစ္စယသတ္တိဖြင့် အဆင့်ဆင့် ကျေးဇူးပြုပေးပါမှ ဝိပဿနာဉာဏ်တို့၏ အဆုံး၌ ဖြစ်ပေါ်လာ နိုင်သော တရား ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>ထိုကြောင့် မှန်ကန်တိကျသော ဝိပဿနာဉာဏ်ကို မရရှိသေးသော သူတော်ကောင်းတစ်ဦးသည် နိဗ္ဗာန်ကို ဝင်ခွင့်လက်မှတ် မရရှိသေးသူသာ ဖြစ်၏။ မမှန်းဆနိုင်သော ခပ်လှမ်းလှမ်း တစ်နေရာမှာသာ ရပ်တည်နေရသူ ဖြစ်၏။ ထိုသို့ အရိယမဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ် နိဗ္ဗာန်တို့နှင့် အလွန်အလှမ်းကွာ ဝေးလျက်ရှိသော အရပ်ဒေသတစ်ခုဝယ် ရပ်တည်နေရခိုက် သူတော်ကောင်း တစ်ဦးသည် ဘာဝနာ တစ်ခုခုကို နှလုံးသွင်းလိုက်သဖြင့် သမာဓိ အရှိန်အဝါ အတော်အသင့် အားကောင်းလာသောအခါ ဥပစာရသမာဓိ နယ်မြေသို့ ရောက်စတွင် သို့မဟုတ် ဥပစာရသမာဓိနယ်မြေနှင့် ဆင်တူယိုးမှားနယ်မြေသို့ ရောက်စတွင် အထက်ပါ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၃)၌ သတိပေး ထားသည့်အတိုင်း ဘဝင်များ ကျကျနေတတ်ပါသည်။</p> <p>ယင်းသို့ ဘဝင်ကျကျနေမှုကိုပင် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အနေဖြင့် ဘာမျှ မသိတော့ဟု ပြောတတ်၏။ ရုပ်နာမ် နှစ်မျိုးလုံး ချုပ်သွားသည်ဟုလည်း ပြောလာတတ်၏။ ယင်းသို့ ဖြစ်နေမှုကိုပင် နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနေသည် ဟုလည်း အယူရှိလာပြန်၏။ အမှန်မှာ ဘဝင်ကျနေခြင်းသာ ဖြစ်၏။ ရုပ်ပရမတ်အစစ် နာမ်ပရမတ်အစစ်ကိုမျှ မသိသေးသဖြင့် ဝိပဿနာဉာဏ်အစစ်ပင် မဖြစ်သေးသောကြောင့် ဖြစ်၏။</p> <p>ထိုသို့ ဘဝင်ကျနေခြင်းကို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်က ဘာမျှမသိဟု ပြော ဆိုနေခြင်းမှာ ထိုဘဝင်စိတ်သည် ပစ္စုပ္ပန်အာရုံဟူသမျှကို လုံးဝအာရုံမပြုဘဲ အတိတ်ဘဝက သေခါနီးကာလ မရဏာသန္နဇောက ယူထားအပ်သော ကံ- ကမ္မနိမိတ်-ဂတိနိမိတ်ဟူသော အာရုံသုံးမျိုးတို့တွင် အာရုံတစ်မျိုးမျိုးကိုသာ အာရုံပြုနေ သိနေသောကြောင့် ဖြစ်၏။ ဘဝင်စိတ်သည် အတိတ်ဘဝ မရဏာသန္နဇောက ယူထားခဲ့သည့် အာရုံကိုပင် အာရုံပြုနေပါသည်ဟူသော ဤအချက်ကိုလည်း အတိတ်ဘဝက ဖြစ်ခဲ့သော မရဏာသန္နဇော၏ အာရုံကို ပုံစံမှန် ရှုတတ်သော, အတိတ်အကြောင်းတရားများကြောင့် ပစ္စုပ္ပန်အကျိုး တရားဖြစ်ပုံကို ပုံစံမှန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ရှုတတ်သော ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်ဖြင့် သိမြင်နေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အရာသာဖြစ်၏။ အတိတ်ဘဝက မရဏာသန္နဇော၏ အာရုံကို မရှုသူ မရှုတတ်သူ, အတိတ်အကြောင်းတရား ကြောင့် ပစ္စုပ္ပန်အကျိုးတရားဖြစ်ပုံကို မရှုသူ မရှုတတ်သူတို့၏ အရာဌာနကား မဟုတ်ပေ။ သို့အတွက် ဘာမျှမသိဟု ပြောနေခြင်းဖြစ်၏။ သို့သော် ဗုဒ္ဓအဘိဓမ္မာ၌ကား ဤသို့ လာရှိ၏။</p> <p><b>စတုဘူမကစိတ္တဥှိ နော ဝိဇာနနလက္ခဏံ နာမ နတ္ထိ၊ သဗ္ဗံ ဝိဇာနနလက္ခဏမေဝ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၅။)</p> <p>ကာမ ရူပ အရူပ လောကုတ္တရာဟူသော ဘုံ (၄)ပါးအတွင်း၌ဖြစ်သော စိတ်ဟူသမျှသည် အာရုံကိုသိခြင်း = ဝိဇာနနလက္ခဏာမရှိသော စိတ်မည် သည် မရှိပေ။ စိတ်အားလုံးသည် အာရုံကိုသိခြင်း ဝိဇာနနသဘောလက္ခဏာ ရှိသည်ချည်းပင် ဖြစ်သည်။ သို့အတွက် ဘဝင်စိတ်သည်လည်း အတိတ်ဘဝ သေခါနီးကာလဝယ် မရဏာသန္နဇောက ယူခဲ့သော ကံ ကမ္မနိမိတ် ဂတိ နိမိတ်ဟူသော အာရုံသုံးမျိုးတို့တွင် အာရုံတစ်မျိုးမျိုးကို သိလျက်ပင် ရှိသည်။ ဘာမျှမသိသောစိတ်ကား မဟုတ်ပေ။ တစ်ဖန် အရှုခံအာရုံရော ရှုနေသည့် စိတ်ရော ချုပ်နေသည်၊ ချုပ်သွားသည် ဟူသော အဆိုအမိန့်နှင့် ပတ်သက်၍ လည်း အောက်ပါ ကျမ်းဂန်အဆိုအမိန့်များကို သတိပြုစေလိုပေသည်။</p> <p><b>ကသ္မာ သမာပဇ္ဇန္တီတိ သင်္ခါရာနံ ပဝတ္တိဘေဒေ ဥက္ကဏ္ဌိတွာ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အစိတ္တကာ ဟုတွာ နိရောဓံ နိဗ္ဗာနံ ပတွာ သုခံ ဝိဟရိဿာမာတိ သမာပဇ္ဇန္တိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၃၄၇။)</p> <p>အဘယ်ကြောင့် နိရောဓသမာပတ်ကို ဝင်စားတော်မူကြကုန်သနည်း ဟူမူ လောကီစျာန်သမာပတ် (၈)ပါးကို ရရှိတော်မူကြကုန်သော အနာဂါမ် ရဟန္တာ အရှင်မြတ်ကြီးတို့သည် ရုပ်-နာမ်-ကြောင်း-ကျိုး = သင်္ခါရတရားတို့၏ ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်း အထူးအပြား၌ ငြီးငွေ့တော်မူကြကုန်သည်ဖြစ်၍ မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏အဖြစ်၌ပင်လျှင် စိတ်စေတသိက်တို့ မရှိကြကုန်သည် ဖြစ်၍ စိတ်စေတသိက်တို့ ချုပ်ငြိမ်းနေကြကုန်သည် ဖြစ်၍ စိတ်စေတသိက် စိတ္တဇရုပ်တို့၏ ချုပ်ငြိမ်းခြင်း အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတ်သို့ ရောက်ရှိ၍ နေကြ ကုန်သကဲ့သို့ ချမ်းချမ်းသာသာ နေကြကုန်အံ့ဟု နှလုံးပိုက်တော်မူကြကုန်၍ နိရောဓသမာပတ်ကို ဝင်စားတော်မူကြကုန်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၃၄၇။)</p> <p>ဤအဋ္ဌကထာ၏ ဖွင့်ဆိုရှင်းလင်းချက်နှင့်အညီ ရှုနေသည့် စိတ် စေတသိက်တို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုမှာ နိရောဓသမာပတ်နှင့် သက်ဆိုင်သည့် အရာဌာန ဖြစ်၏။ နိရောဓသမာပတ်ဟူသည်မှာလည်း ရူပါဝစရစျာန်သမာပတ် (၄)ပါး အရူပါဝစရစျာန်သမာပတ် (၄)ပါးတည်းဟူသော သမာပတ် (၈)ပါးကို ရရှိ ထားတော်မူကြသည့် အနာဂါမ် ရဟန္တာ အရှင်မြတ်ကြီးတို့၏ အရာဌာနသာ ဖြစ်သည်။ အကြောင်းမူ သမထဝိပဿနာ၏ အစွမ်းဖြင့် ယုဂနဒ္ဓနည်းအား ဖြင့် ယင်းစျာန်သမာပတ်တို့ကို လုံ့လကြိုးကုတ် အားထုတ်နိုင်ပါမှ နိရောဓသမာပတ် မဝင်စားမီ ရှေးအဖို့၌ ပြုသင့်ပြုထိုက်သော ပုဗ္ဗကိစ္စ (၄)ပါးကို ပြုပြီးသော အနာဂါမ် သို့မဟုတ် ရဟန္တာ အရှင်မြတ်၏ သန္တာန်၌သာလျှင် နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်သမာပတ်ကို ဝင်စားပြီးနောက် နိရောဓသမာပတ်သို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်သောကြောင့် ဖြစ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၃၄၇-ကြည့်ပါ၊၊)</p> <p>နိရောဓသမာပတ်ကို ဝင်စားလိုသော အနာဂါမ် သို့မဟုတ် ရဟန္တာ အရှင်မြတ်သည် ေ့ရှဦးစွာ ပထမစျာန်ကို ဝင်စား၍ ပထမစျာန်မှ ထပြီးလျှင် ယင်းပထမစျာန် နာမ်တရားတို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုရ၏။ ထိုနောင် ဒုတိယစျာန်ကို တစ်ဖန်ဝင်စား၍ ယင်းဒုတိယစျာန် နာမ် တရားတို့ကိုလည်း လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုရ၏။ ဤနည်း အားဖြင့် ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်သို့တိုင်အောင် ပြုကျင့်ရ၏။ ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန် နာမ်တရားတို့ကို ဝိပဿနာရှုပြီးနောက် အာကိဉ္စညာယတန စျာန်ကို တစ်ဖန်ဝင်စားရ၏။ အာကိဉ္စညာယတနစျာန်မှ ထသောအခါ ---</p> <p>၁။ မိမိကိုယ်နှင့် မစပ်သော အသီးအခြား ဖြစ်နေသော ကျောင်း သင်္ကန်း စသော ပရိက္ခရာတို့ကို မပျက်စီးဖို့ရန် အဓိဋ္ဌာန်ခြင်း,<br> ၂။ သံဃာတော်၏ ငံ့လင့်မျှော်လင့်ခြင်းကို ဆင်ခြင်ခြင်း (သံဃာတော်က သံဃာ့ကိစ္စ ကံတစ်ခုခုအတွက် အလိုရှိခဲ့သော် နိရောဓသမာပတ်မှ ထနိုင်ရန် ဆင်ခြင်ခြင်း),<br> ၃။ သဗ္ဗညုသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ ဘုရားရှင်၏ ခေါ်တော်မူခြင်းကို ဆင်ခြင်ခြင်း (ဘုရားရှင်က သိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပညတ်လိုခြင်း စသော အကြောင်း တစ်ခုခုကြောင့် အလိုရှိခဲ့သော် နိရောဓသမာပတ်မှ ထနိုင်ရန် ဆင်ခြင်ခြင်း),<br> ၄။ မိမိ၏ ဇီဝိတိန္ဒြေ၏ ကြွင်းကျန်နေသေးသော အဓွန့်ကာလ အပိုင်းအ ခြားကို ဆင်ခြင်ခြင်း (မိမိ၏ အာယုသင်္ခါရ ကုန်ဆုံးမည့် အချိန်အခါကို ဆင်ခြင်၍ အာယုသင်္ခါရ မချုပ်ဆုံးမီ နိရောဓသမာပတ်မှ ထနိုင်ရန် ဆင်ခြင်ခြင်း) ---</p> <p>ဤပုဗ္ဗကိစ္စကို ပြုလုပ်၍ နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်ကို ဝင်စား ရ၏။ နေဝသညာနာသညာယတနဇော တစ်ကြိမ် သို့မဟုတ် နှစ်ကြိမ်ကျပြီး နောက် နိရောဓသမာပတ်သို့ ဆိုက်ရောက်သွား၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၃၄၉-၃၅၀၊၊) ထိုကြောင့် စိတ် စေတသိက်တို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှု နိရောဓသမာပတ်ဟူသည် သမာပတ် (၈)ပါးကို ရရှိတော်မူသည့် အနာဂါမ် ရဟန္တာအရှင်မြတ်ကြီးတို့၏ အရာဌာနသာ ဖြစ်သည်ဟု ဆိုခြင်းဖြစ်၏။ သမာပတ် (၈)ပါးကိုလည်း မရရှိ သေးသော အနာဂါမ်လည်းမဖြစ်သေးသော ရဟန္တာလည်းမဖြစ်သေးသော အသင်သူတော်ကောင်းနှင့် ဤ နိရောဓသမာပတ်သည်ကား အလွန့်အလွန် အလှမ်းဝေးကွာလျက်ပင် ရှိနေသေး၏။</p> <p>တစ်ဖန် ရုပ်နာမ်ပရမတ်အစစ်ကိုမျှ မသိသေးသဖြင့် စစ်မှန်သည့် ဝိပဿနာဉာဏ်ကိုမျှ မရရှိသေးသော သူတော်ကောင်းတစ်ဦးအဖို့ ထိုဘာမျှ မသိမှုသဘောကို ဖလသမာပတ်ဟု ဆိုရန်မှာလည်း မမှန်ဖြစ်နေပြန်၏။ ဖလသမာပတ်ဟူသည်မှာလည်း ဖြစ်မှု-ပျက်မှု ထင်ရှားရှိသော ရုပ်နာမ် ကြောင်း- ကျိုး သင်္ခါရတရားတို့၏ ချုပ်ဆုံးရာ မရှိရာဖြစ်သော မဖြစ်မပျက်သည့် အသင်္ခတဓာတ် အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးကို အာရုံပြုနေသော ဖိုလ်ဇောစိတ်အစဉ်တို့၏ အကြိမ်များစွာ ဖြစ်နေမှုသဘောတည်း။ ဆိုလိုသည် မှာ အာရုံဘက်၌ သင်္ခါရတရားတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာ မဖြစ်မပျက်သည့် အသင်္ခတဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီး တည်ရှိနေ၏။ ထို အငြိမ်းဓာတ် နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံယူတတ်သည့် အာရမ္မဏိကတရားဘက်၌ကား မဖြစ်မပျက်သည့် အသင်္ခတဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကို အာရုံပြုနေသည့် ဖိုလ်ဇောစိတ္တုပ္ပါဒ် (= ဖိုလ်ဇောစိတ်စေတသိက်)တို့၏ အစဉ်များ ထင်ရှားရှိနေကြ၏။ ရှုနေသည့် စိတ် ချုပ်နေသော သမာပတ်မျိုးကား မဟုတ်ပေ။</p> <p>သို့သော် ဖလသမာပတ်ဟူသည်မှာလည်း သောတာပန် အစရှိသော အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏ အရာသာဖြစ်သည်။ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တိုင်းသည် လည်း အရိယသစ္စာ (၄)ပါးကို သိတော်မူရိုးဓမ္မတာသာ ရှိ၏။ သစ္စာ (၄)ပါးကို မသိကလည်း သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲ ဒုက္ခကြီးသည် မကုန်ဆုံးနိုင်ကြောင်းကို ဘုရားရှင်ကိုယ်တိုင်က သစ္စသံယုတ် ကူဋာဂါရသုတ္တန် သုတ္တန်နံပါတ် (၁၁၁၄) တွင် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့၏။</p> <h3>ကူဋာဂါရသုတ္တန်</h3> <p><b>ယော စ ခေါ ဘိက္ခဝေ ဧဝံ ဝဒေယျ အဟံ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ ယထာဘူတံ အနဘိသမေစ္စ, ဒုက္ခသမုဒယံ အရိယသစ္စံ ယထာဘူတံ အနဘိသမေစ္စ, ဒုက္ခနိရောဓံ အရိယသစ္စံ ယထာဘူတံ အနဘိသမေစ္စ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အရိယသစ္စံ ယထာဘူတံ အနဘိသမေစ္စ သမ္မာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿာမီတိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။</b> (သံ၊၃၊၃၉၄။)</p> <p>= ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...အကြင် တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည် ဤသို့ ပြောဆိုလာငြားအံ့ ... ငါသည် ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရားကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်မသိဘဲ, ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယအရိယသစ္စာတရားကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက် မှောက် ထွင်းဖောက်မသိဘဲ, ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓအရိယသစ္စာတရားကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက် မှောက် ထွင်းဖောက်မသိဘဲ, ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ (= နိဗ္ဗာန်)သို့ ရောက် ကြောင်း ကျင့်စဉ်ဖြစ်သည့် မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိဘဲ ကောင်းမွန်စွာ သံသရာဝဋ် ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ပြုလုပ်ပေအံ့ဟု ဤသို့ ပြောဆိုလာငြားအံ့၊ ဤသို့ ပြောဆိုသည့်အတိုင်း ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်းအရာသည် မရှိသည်သာလျှင်တည်း။ (သံ၊၃၊၃၉၄၊၊)</p> <p><b>ယော စ ခေါ ဘိက္ခဝေ ဧဝံ ဝဒေယျ အဟံ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ ယထာဘူတံ အဘိသမေစ္စ, ဒုက္ခသမုဒယံ အရိယသစ္စံ ယထာဘူတံ အဘိသမေစ္စ, ဒုက္ခနိရောဓံ အရိယသစ္စံ ယထာဘူတံ အဘိသမေစ္စ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အရိယသစ္စံ ယထာဘူတံ အဘိသမေစ္စ သမ္မာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿာမီတိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။</b> (သံ၊၃၊၃၉၄။)</p> <p>= ချစ်သား ရဟန်းတို့ ...အကြင်တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည် ဤသို့ ပြောဆိုလာငြားအံ့ ...ငါသည် ဒုက္ခအရိယသစ္စာတရားကို မဖောက် မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ပြီး၍, ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း သမုဒယ အရိယသစ္စာတရားကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ပြီး၍, ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓအရိယသစ္စာတရားကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ပြီး၍, ဒုက္ခချုပ်ရာ နိရောဓ (= နိဗ္ဗာန်)သို့ ရောက် ကြောင်းကျင့်စဉ်ဖြစ်သည့် မဂ္ဂအရိယသစ္စာတရားကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင် ပြီး၍ သံသရာ ဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ပြုလုပ်ပေအံ့---ဟု ပြောဆိုလာငြားအံ့၊ ဤသို့ ပြောဆိုသည့်အတိုင်း ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်းအရာသည် ရှိသည်သာတည်း။ (သံ၊၃၊၃၉၄။)</p> <p>ဤသုတ္တန်တွင် ...ဘုရားရှင်က -- ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် အိမ်၏ အောက်ပိုင်း အဆောက်အဦမှန်သမျှကို လုံးဝ မပြုလုပ်ဘဲ အပေါ်ပိုင်း အဆောက်အဦဖြစ်သည့် အထွတ်ကို တင်ကာ ဆောက်လုပ်ခဲ့သော် ဖြစ်နိုင်ရာ သော အကြောင်းမရှိသကဲ့သို့ --- အလားတူပင် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးက အရိယသစ္စာ တရားလေးပါးတို့ကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်အောင် သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် မသိမမြင်ဘဲ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ပြုလုပ်ခဲ့လျှင် (= သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးဖြစ်သည့် နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်အောင် သွားခဲ့လျှင်) ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်းသည် မရှိနိုင်၊ နိဗ္ဗာန်ကို မည်သို့မျှ မျက်မှောက်မပြုနိုင်ဟု ဟောကြားထားတော်မူ၏။</p> <p>တစ်ဖန် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးက အိမ်၏ အောက်ပိုင်း အဆောက်အဦ မှန်သမျှကို ဆောက်လုပ်ပြီးသည့်အခါ အပေါ်ပိုင်း အဆောက်အဦ ဖြစ်သည့် အထွတ်ကို တင်ကာ ဆောက်လုပ်ခဲ့လျှင် ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်း သည် ရှိသကဲ့သို့ --- အလားတူပင် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် အရိယသစ္စာတရား လေးပါးတို့ကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင် ဆိုက်အောင် သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်ပြီးသည့်အခါ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ပြုလုပ်ခဲ့လျှင် ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်းအရာသည် ရှိ၏ (= သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးအပိုင်းအခြားဖြစ်သည့် နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်၏) ဟု ဟောကြားထားတော်မူ၏။</p> <p>ထို့ကြောင့် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကို အရိယဖိုလ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရေး (= ဖလသမာပတ်ကို ဝင်စားနိုင်ရေး)ဟူသည့် လုပ်ငန်းရပ်မှာလည်း အရိယသစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်တို့ကို မဖောက်မပြန် ဟုတ်မှန် သည့်အတိုင်း ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်အောင် သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ပြီးသူ အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏ အရာသာ ဖြစ်၏။ ပရမတ်ရုပ်နာမ် အစစ်ကိုမျှ မသိသေးသူတို့၏ အရာကား မဟုတ်ပါပေ။</p> <p><b>တတ္ထ ပုရိမာနိ ဒွေ သစ္စာနိ ဝဋ္ဋံ၊ ပစ္ဆိမာနိ ဝိဝဋ္ဋံ။ တေသု ဘိက္ခုနော ဝဋ္ဋေ ကမ္မဋ္ဌာနာဘိနိဝေသော ဟောတိ၊ ဝိဝဋ္ဋေ နတ္ထိ အဘိနိဝေသော။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၉။)</p> <p>ထို သစ္စာ (၄)ပါးတို့တွင် ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ နှစ်မျိုးတို့ကား ဝဋ္ဋသစ္စာတည်း။ နိရောဓသစ္စာ မဂ္ဂသစ္စာ နှစ်မျိုးတို့ကား ဝိဝဋ္ဋသစ္စာတည်း။ထိုတွင် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝဋ္ဋသစ္စာ နှစ်မျိုး၌ ဝိပဿနာ ဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို နှလုံးသွင်းခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ဝိဝဋ္ဋသစ္စာ နှစ်ပါး၌ ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း နှလုံးသွင်းမှု မရှိ။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၉။)</p> <p>ဤအဋ္ဌကထာ၏ ဖွင့်ဆိုချက်နှင့်အညီ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းလိုပါက ဒုက္ခသစ္စာတရား သမုဒယသစ္စာ တရားတို့ကို ရှေးဦးစွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် သိမြင်အောင် ကြိုးပမ်းရမည် ဖြစ်၏။ ဒုက္ခသစ္စာဟူသည်မှာလည်း ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ်ပါဠိတော် ခန္ဓသုတ္တန် (သံ၊၂၊၃၉။), အဘိဓမ္မာဝိဘင်းပါဠိတော် (အဘိ၊၂၊၁။) စသည်တို့၌ ဟောကြားထားတော်မူသည့်အတိုင်း အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန် အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ ဩဠာရိက သုခုမ ဟီန ပဏီတ ဒူရ သန္တိက ဟူသော (၁၁)မျိုးသော အခြင်းအရာဖြင့် တည်နေသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ (၅)ပါးပင်တည်း။ သမုဒယသစ္စာဟူသည်မှာလည်း အထက်တွင် ရှင်းပြခဲ့သည့် အတိုင်း အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်တို့ ခြံရံလျက် ပြုစုပျိုးထောင်ထားသော သင်္ခါရ ကံတို့ပင်တည်း။</p> <p>ထို့ကြောင့် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ---</p> <p>၁။ ဒုက္ခသစ္စာကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသိရေး,<br> ၂။ သမုဒယသစ္စာကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသိရေး,<br> ၃။ သမုဒယသစ္စာကြောင့် ဒုက္ခသစ္စာဖြစ်ပုံကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသိရေး ---</p> <p>ဤ သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာများ ရရှိရေးအတွက် အတိတ်နှင့် အနာဂတ် ကို မလွှဲမရှောင်သာ ရှုရတော့မည် ဖြစ်သည်။ ဒုက္ခသစ္စာ စာရင်းတွင်လည်း ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာ (၅)ပါးတွင်သာမက အတိတ်ခန္ဓာ (၅)ပါး အနာဂတ်ခန္ဓာ (၅)ပါး တို့လည်း ပါဝင်လျက်ရှိကြ၏။ တစ်ဖန် သမုဒယသစ္စာစာရင်းတွင် အကျုံးဝင် သော အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဟူသော အတိတ်အကြောင်းတရား (၅)ပါးဟူသည်မှာ အတိတ်ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုသာ ဖြစ်၏။ အတိတ်အကြောင်းတရားကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရသော ဝိညာဏ် နာမ်ရုပ် သဠာယတန ဖဿ ဝေဒနာဟူသော ပစ္စုပ္ပန်အကျိုးတရား (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာ တရားဟူသည်မှာလည်း ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုသာ ဖြစ်၏။ ပစ္စုပ္ပန်တွင် ပြုစုပျိုးထောင်လိုက်သော အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် သင်္ခါရ ကံဟူသော ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းတရား (၅)ပါး သမုဒယသစ္စာတရား ဟူသည်မှာလည်း ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုသာ ဖြစ်၏။တစ်ဖန် ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းတရားကြောင့် နောင်အနာဂတ်တွင် ထင်ရှားဖြစ် ပေါ်လာမည့် ဝိညာဏ် နာမ်ရုပ် သဠာယတန ဖဿ ဝေဒနာဟူသော အနာဂတ်အကျိုးတရား (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားဟူသည်မှာလည်း ယင်း အနာဂတ်ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုသာ ဖြစ်၏။ အတိတ် အဆက်ဆက် အနာဂတ်အဆက်ဆက်၌လည်း နည်းတူပင် သဘောပေါက် ပါ။ ထိုကြောင့် သမုဒယသစ္စာကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသိရေး၊ သမုဒယသစ္စာ ကြောင့် ဒုက္ခသစ္စာဖြစ်ပုံကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသိရေး အတွက်လည်း အတိတ် အနာဂတ်ခန္ဓာတို့ကို မလွှဲမရှောင်သာ သိမ်းဆည်း ရှုပွားရတော့မည်သာ ဖြစ် ပေသည်။</p> <p>ယင်း ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသော သင်္ခါရတရားတို့ကို သိမ်းဆည်းရာ ဉာဏ်ဖြင့်ပိုင်းခြားယူရာ၌ ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်ပါမှ ပရမတ်အချင်းချင်း၏ အကြောင်းအကျိုး ဆက်စပ်မှု၊ ကြောင်း-ကျိုး ဆက်နွယ်မှုသဘောကို သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက် လျက် ရှုမြင်နိုင်မည် ဖြစ်သည်။ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်ဟူသော ကာလ (၃)ပါး အတွင်း၌ တည်ရှိသော အကြောင်းတရား အဆက်ဆက်ဟူသော သမုဒယသစ္စာ, အကျိုး အဆက်ဆက်ဟူသော ဒုက္ခသစ္စာတရားတို့ကို သိမ်း ဆည်းနိုင်သောအခါ (= ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်သောအခါ) ယင်းဒုက္ခသစ္စာ တရား သမုဒယသစ္စာတရားတို့ကို လက္ခဏာယာဉ် (၃)ချက်တင်လျက် တွင် တွင်ကြီး ဝိပဿနာရှုရမည် ဖြစ်၏။ ယင်းသို့လျှင် ဝဋ္ဋသစ္စာ အမည်ရသော ဒုက္ခသစ္စာတရား သမုဒယသစ္စာတရားတို့၌ တွင်တွင်ကြီး ဝိပဿနာ ရှုနိုင်ပါမှ ယင်း ဝိပဿနာဉာဏ်တို့၏ အဆုံးတွင် အရိယ မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်တို့သည် နိရောဓသစ္စာ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးကို အာရုံယူလျက် ဖြစ်ပေါ်လာကြမည် ဖြစ်သည်။ ယင်း အရိယမဂ်ဉာဏ်နှင့် ယှဉ်တွဲနေသော မဂ္ဂင်တရားကိုယ် (၈)ပါးကား မဂ္ဂသစ္စာတရားတည်း။ ယင်းအရိယမဂ်ဉာဏ်တို့၏ အာရုံ ဖြစ်သော အသင်္ခတဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကြီးသည်ကား နိရောဓ သစ္စာတရားတည်း။ ယင်း သစ္စာ (၄)ပါးကို သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ကိုယ် တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်ပါမှ အရိယာသူတော်ကောင်း ဖြစ်နိုင်၏။ အရိယာသူတော်ကောင်း ဖြစ်ပါမှလည်း ဖလသမာပတ်ကို ဝင်စားနိုင်ပေသည်။ အသင်သူတော်ကောင်းသည် အောက်ပါ စာပိုဒ်ကလေးကို ဖတ်ရှု ကြည့်ပါ။</p> <p><b>ဖလသမာပတ္တတ္ထိကေန ဟိ အရိယသာဝကေန ရဟောဂတေန ပဋိသလ္လီနေန ဥဒယဗ္ဗယာဒိဝသေန သင်္ခါရာ ဝိပဿိတဗ္ဗာ။ တဿ ပဝတ္တာနုပုဗ္ဗဝိပဿနဿ သင်္ခါရာရမ္မဏဂေါတြဘုဉာဏာနန္တရာ ဖလသမာပတ္တိဝသေန နိရောဓေ စိတ္တံ အပ္ပေတိ။ ဖလသမာပတ္တိနိန္နတာယ စေတ္ထ သေက္ခဿာပိ ဖလမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ န မဂ္ဂေါ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၃၄၂။)</p> <p>ဖလသမာပတ်ကို ဝင်စားခြင်းငှာ အလိုရှိသော အရိယသာဝကသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်သို့ ချဉ်းကပ်လျက် အထူးထူးသောအာရုံမှ ဖဲခွာ၍ တစ် ယောက်ထီးတည်းသာ ကိန်းအောင်းလျက် ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် ဘင်္ဂဉာဏ် ဘယတုပဋ္ဌာနဉာဏ် အစရှိသော ကိုးပါးသော ဝိပဿနာဉာဏ်တို့၏ အစွမ်း ဖြင့် ဒုက္ခသစ္စာတရား သမုဒယသစ္စာတရားတည်းဟူသော သင်္ခါရတရားတို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန် တစ်လှည့်စီတင်ကာ တွင်တွင်ကြီး ဝိပဿနာ ရှုအပ် ကုန်၏။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် ဘင်္ဂဉာဏ် အစရှိသော ဖြစ်ပေါ်လာသော အစဉ် အတိုင်းသော ဝိပဿနာဉာဏ် ရှိသော ထို အရိယသာဝက၏ သန္တာန်ဝယ် သင်္ခါရတရားလျှင် အာရုံရှိသော တစ်နည်း သင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စအခြင်း အရာ သို့မဟုတ် ဒုက္ခအခြင်းအရာ သို့မဟုတ် အနတ္တအခြင်းအရာလျှင် အာရုံ ရှိသော ဝေါဒါန်ဟု ရအပ်သော အမည်ရှိသော ဂေါတြဘုဉာဏ်၏ အခြားမဲ့၌ ဖလသမာပတ်၏ အစွမ်းဖြင့် နိရောဓသစ္စာ နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်တည်း ဟူသော အာရုံ၌ အပ္ပနာစျာန်၏ အစွမ်းဖြင့် (= ဖိုလ်ဇောစိတ်အစဉ်၏ အစွမ်း ဖြင့်) ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ ဤဖလသမာပတ်ကို ဝင်စားရာ၌ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်ဝယ် ဖလသမာပတ်သို့ ညွတ်ကိုင်းရှိုင်းသော စိတ်ထားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် သေက္ခအရိယာသူတော်ကောင်း၏ သန္တာန်၌လည်း အရိယ ဖိုလ်ဇောသည်သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ အရိယမဂ်သည် ဖြစ်ပေါ်မလာပေ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၃၄၂။)</p> <p>[သတိ ---- အမေး။ ။ အရိယမဂ်ဉာဏ်၏ ေ့ရှသွားဖြစ်သော ဂေါတြဘု ဉာဏ်သည် နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြုသကဲ့သို့ အလားတူပင် ဤဖလသမာပတ်အရာ ၌ အရိယဖိုလ်၏ ရှေး၌ရှိသော ဝေါဒါန်ဟု ရအပ်သော အမည်ရှိသော ဂေါတြဘုဉာဏ်သည် အဘယ်ကြောင့် နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံမပြုနိုင်ပါသနည်း။ အဖြေ။ ။ အရိယဖိုလ်တရားတို့ကား သံသရာဝဋ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း နိယျာနိကတရားကောင်းတို့ မဟုတ်ကြပေ။ (အရိယမဂ်၏ အကျိုးရင်းမျှသာ ဖြစ်၏။) အရိယမဂ်တရားတို့သည်သာလျှင် သံသရာဝဋ်မှ ထွက်မြောက် ကြောင်း နိယျာနိကတရားကောင်းစင်စစ် ဖြစ်ကြ၏။ ထိုကြောင့် ဟူပေ။] (မဟာဋီ၊၂၊၅၁၈။)</p> <p>ထိုကြောင့် ဖလသမာပတ်ဟူသည် ပရမတ္ထသစ္စာအစစ် ဖြစ်ကြကုန် သော ဒုက္ခသစ္စာတရား သမုဒယသစ္စာတရားတည်းဟူသော သင်္ခါရတရားတို့ ကို ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်စသော ဉာဏ်စဉ်အတိုင်း လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ တွင်တွင်ကြီး ဝိပဿနာရှုနိုင်သော အရိယာသူတော်ကောင်းတို့သည်သာ ဝင်စားနိုင်သော သမာပတ်မျိုး ဖြစ်၏။</p> <p>အကယ်၍ အသင်သူတော်ကောင်းသည် ဘုရားဟောသည့် ရုပ်တရား နာမ်တရားတို့သည် ဘုရားရှင်သာ သိနိုင်သည်။ သာဝကတို့သည် မသိနိုင်ဟု ယုံကြည် လက်ခံထားသည်ဖြစ်အံ့၊ သိအောင်လည်း မရှုသည်ဖြစ်အံ့၊ အသင် သူတော်ကောင်းသည် ဘုရားရှင်ဟောကြားထားတော်မူသည့် (၁၁)မျိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်နေသည့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ (၅)ပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားကို မသိသေးသည် မည်၏။ တစ်နည်းဆိုရသော် ဘုရားဟောသည့် ရုပ်နာမ်မျှ ကိုပင် မသိသေးသည် မည်၏။ တစ်ဖန် အတိတ် အနာဂတ်ကိုလည်း မရှုသည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုသို့ မရှုခဲ့သော် အတိတ်အကြောင်းတရားကြောင့် ပစ္စုပ္ပန်အကျိုး တရားဖြစ်ပုံ၊ ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းတရားကြောင့် အနာဂတ်အကျိုးတရား ဖြစ်ပုံ ကိုလည်း မသိသေးသည် မည်၏။ ကြောင်း-ကျိုး ဆက်နွယ်မှု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် သဘောတရားကို မသိသေးသည် မည်၏။ သမုဒယသစ္စာကြောင့် ဒုက္ခသစ္စာ ဖြစ်ပုံကို မသိသေးသည် မည်၏။ ဖလသမာပတ်ဟူသည် ထိုကဲ့သို့ မသိမှုတွေ တစ်ပုံကြီး ထမ်းထားသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ ဝင်စား၍ ရနိုင်သော သမာပတ်မျိုးကား မဟုတ်ပေ။ သတိရှိစေ။</p> <h3>ဉာဏ်အရောင်အလင်းများအကြောင်း</h3> <p>အထက်တွင် ဉာဏ်အရောင်အလင်းများ၏ အကြောင်းကို အလျဉ်း သင့်သလို ရေးသားတင်ပြခဲ့၏။ အထူးသဖြင့် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက် သောအခါ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက်တောက်ပသော အလင်းရောင် များသည် ထွက်ပေါ်လာကြကြောင်းကို ရေးသားတင်ပြခဲ့၏။ ဤအဆိုနှင့် ပတ်သက်၍ သံသယကင်းရှင်းသွားရန်အလို့ငှာ ပညာအရောင် ဉာဏ်အရောင်များအကြောင်းကို ရေးသားတင်ပြပေအံ့။</p> <h3>အာလောကသုတ္တန်</h3> <p>ဘုရားရှင်သည် အင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော် စတုက္ကနိပါတ် အာလောကသုတ္တန် (အံ၊၁၊၄၅၆။) စသည်တို့၌ (၁) လရောင်၊ (၂) နေရောင်၊ (၃) မီးရောင်၊ (၄) ပညာရောင်ဟု အရောင်အလင်း (၄)မျိုး ရှိကြောင်းကို ဟောကြားထားတော် မူခဲ့၏။ ထို လေးမျိုးတို့တွင် ပညာရောင် ဉာဏ်ရောင် (၄)မျိုးရှိကြောင်းကို အင်္ဂုတ္တရဋီကာ (အံ၊ဋီ၊၃၊၁၇၇-၁၇၈။) ပစလာယမာနသုတ္တန်တွင် ရှင်းပြထား၏။ ယင်းအဖွင့်တို့ကို ပိုမို၍ သဘောပေါက်စေရန် မူရင်း ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ အဖွင့်တို့နှင့် ဆက်စပ်လျက် ရေးသားတင်ပြအပ်ပါသည်။</p> <h3>ပစလာယမာနသုတ္တန် ကောက်နုတ်ချက်</h3> <p><b>နော စေ တေ ဧဝံ ဝိဟရတော တံ မိဒ္ဓံ ပဟီယေထ၊ တတော တွံ မောဂ္ဂလ္လာန အာလောကသညံ မနသိ ကရေယျာသိ၊ ဒိဝါသညံ အဓိဋ္ဌဟေယျာသိ၊ ယထာ ဒိဝါ တထာ ရတ္တိံ ယထာ ရတ္တိံ တထာ ဒိဝါ၊ ဣတိ ဝိဝဋေန စေတသာ အပရိယောနဒ္ဓေန သပ္ပဘာသံ စိတ္တံ ဘာဝေယျာသိ။ ဌာနံ ခေါ ပနေတံ ဝိဇ္ဇတိ၊ ယံ တေ ဧဝံ ဝိဟရတော တံ မိဒ္ဓံ ပဟီယေထ။</b> (အံ၊၂၊၄၆၃။)</p> <p><b>ယထာ ဒိဝါ တထာ ရတ္တိန္တိ ယထာ ဒိဝါ အာလောကသညာ အဓိဋ္ဌိတာ၊ တထာ နံ ရတ္တိမ္ပိ အဓိဋ္ဌဟေယျာသိ။ ယထာ ရတ္တိံတထာ ဒိဝါတိ ယထာ စ တေ ရတ္တိံ အာလောကသညာ အဓိဋ္ဌိတာ၊ တထာ နံ ဒိဝါပိ အဓိဋ္ဌဟေယျာသိ။ သပ္ပဘာသန္တိ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏတ္ထာယ သဟောဘာသံ။</b> (အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၄။)</p> <p><b>သဟောဘာသန္တိ သဉာဏောဘာသံ။ ထိနမိဒ္ဓဝိနောဒနအာလောကောပိ ဝါ ဟောတု ကသိဏာလောကောပိ ဝါ ပရိကမ္မာလောကောပိ ဝါ၊ ဥပက္ကိလေသာလောကော ဝိယ သဗ္ဗောယံ အာလောကော ဉာဏသမုဋ္ဌာနောဝါတိ။</b> (အံ၊ဋီ၊၃၊၁၇၇-၁၇၈။)</p> <p>ချစ်သားမောဂ္ဂလ္လာန် ...ဤသို့ နေရာမှထပြီးလျှင် ရေဖြင့် မျက်စိတို့ ကို ပွတ်သပ်၍ အရပ်မျက်နှာတို့ကိုကြည့်သော နက္ခတ်တာရာတို့ကိုကြည့် သော သင့်အား ထိုမိဒ္ဓတရားသည် အကယ်၍ မကင်းပျောက်ခဲ့မူ ချစ်သား မောဂ္ဂလ္လာန် ...ထိုသို့ မကင်းပျောက်နိုင်ခြင်းကြောင့် သင်ချစ်သားသည် မိဒ္ဓတရားကို ပယ်ဖျောက်ကြောင်းဖြစ်သော အာလောကသညာ (= အလင်း ရောင်ဟူသော အမှတ်သညာ)ကို (ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်အလို့ငှာ ရှေးရှု ဆောင်ယူအပ်သော အာလောကသညာကို) နှလုံးသွင်းလေလော့။နေ့ဟူသော အမှတ်သညာကို ဆောက်တည်လေလော့ (အဓိဋ္ဌာန်လေလော့)။ နေ့အခါ၌ အာလောကသညာ (= အလင်းရောင်ဟူသော အမှတ်သညာ)ကို ဆောက် တည်ထားသကဲ့သို့ (အဓိဋ္ဌာန်ပြုထားသကဲ့သို့) ထို့အတူ ညဉ့်အခါ၌လည်း အာလောကသညာ (= အလင်းရောင်ဟူသော အမှတ်သညာ)ကို ဆောက် တည်လေလော့ (အဓိဋ္ဌာန်လေလော့)။ သင်ချစ်သားသည် ညဉ့်အခါ၌လည်း အာလောကသညာ (= အလင်းရောင်ဟူသော အမှတ်သညာ)ကို ဆောက် တည်ထားသကဲ့သို့ (အဓိဋ္ဌာန်ထားသကဲ့သို့) ထို့အတူ နေ့အခါ၌လည်း ယင်း အာလောကသညာ (= အလင်းရောင်ဟူသော အမှတ်သညာ)ကို ဆောက် တည်လေလော့ (အဓိဋ္ဌာန်လေလော့)။ ဤသို့ မိဒ္ဓကင်းစင်၍ ထက်ဝန်းကျင် မြှေးယှက်ခြင်းမရှိသော စိတ်ဖြင့် ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်အလို့ငှာ ရှေးရှုဆောင် ယူအပ်သော ဉာဏ်အရောင်အလင်းနှင့်တကွဖြစ်သော စိတ်ကို ပွားများလေလော့။ ဤသို့ ပွားများ၍နေသော သင်ချစ်သား၏ သန္တာန်၌ မိဒ္ဓတရား၏ ကင်းပျောက်ကြောင်းသည် ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ (အံ၊၂၊၄၆၃။)</p> <p>ဆိုလိုရင်းမှာ ဤသို့ဖြစ်၏ --- အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန် ကိုယ်တော်မြတ် ကြီးသည် သောတာပန် ဖြစ်တော်မူပြီး ဧဟိ-ဘိက္ခုရဟန်းလည်း ဖြစ်တော်မူ ပြီးနောက် မဂဓတိုင်း ကလ္လဝါဠပုတ္တရွာကို ဆွမ်းခံရွာအဖြစ် အမှီပြု၍ တောအုပ်တစ်ခု အတွင်း၌ ရဟန်းတရားများကို (၇)ရက်ပတ်လုံး မအိပ်မနေ အပြင်း အထန် ကြိုးစားအားထုတ်တော်မူရာ ပင်ပန်းတော်မူရှာသဖြင့် ခုနစ်ရက် မြောက်သောနေ့၌ ငိုက်မျဉ်းလျက် ထိုင်နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ဘုရားရှင်သည် ကြွလာတော်မူ၍ ပစလာယမာနသုတ္တန်ကို ဟောကြားပေးတော်မူ၏။ ထိုတွင် အထက်ပါတရားတော်မှာ အမှတ် (၆) မိဒ္ဓပယ်ဖျောက်ကြောင်းတရား ဖြစ်၏။</p> <p>ထိုအမှတ် (၆) ညွှန်ကြားချက်၌ <b>သပ္ပဘာသံ စိတ္တံ</b> = အရောင်အလင်း နှင့်တကွဖြစ်သော စိတ်ကို ပွားများရန် ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားထားတော်မူ၏။ အဋ္ဌကထာ ဋီကာများကလည်း ယင်းစိတ်ကို ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်အလို့ငှာ ရှေးရှုဆောင်ယူအပ်သော ဉာဏ်အရောင်အလင်းနှင့် တကွဖြစ်သော စိတ်ဟု ရှင်းပြထားတော်မူကြ၏။ ထိနမိဒ္ဓကို ပယ်ဖျောက်ကြောင်း အလင်းရောင် လည်း ဖြစ်၏။ ယင်းအလင်းရောင်မှာ အာလောကကသိုဏ်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ် လာသော အရောင်အလင်းလည်း ရှိ၏။ ကြွင်းသော ကသိုဏ်းတို့ကို ပွားများ ခြင်းကြောင့် အထူးသဖြင့် တေဇောကသိုဏ်းနှင့် ဩဒါတကသိုဏ်းတို့ကို ပွားများခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်းလည်း ရှိ၏။ ယင်း အာလောကကသိုဏ်း, တေဇောကသိုဏ်း, ဩဒါတကသိုဏ်းတို့ကြောင့် ဖြစ် ပေါ်လာသော အရောင်အလင်းမှာ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ကို ရရှိဖို့ရန်အတွက် အခြေခံအကြောင်းရင်း အရောင်အလင်းပင် ဖြစ်သည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၅၈ - ကြည့်ပါ။)</p> <p>ယင်း အရောင်အလင်းများကို နေ့နှင့်ည တူညီနေအောင် တစ်နေ့လုံး တစ်ညလုံး လင်းနေအောင် အဓိဋ္ဌာန်ပြုရန် ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားနေတော် မူခြင်း ဖြစ်၏။ ဤအရာ၌ အထက်တွင် တင်ပြထားသော အင်္ဂုတ္တရဋီကာ ဆရာတော်က ဉာဏ်အရောင်အလင်း (၄) မျိုး ရှိကြောင်းကို ဖွင့်ဆိုထားတော် မူ၏။</p> <h3>ဉာဏ်ရောင် (၄) မျိုး</h3> <p>၁။ <b>ထိနမိဒ္ဓဝိနောဒနအာလောက</b> = ထိနမိဒ္ဓကို ပယ်ဖျောက်တတ်သော, ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်အလို့ငှာ ပွားများထားအပ်သော, အထူးသဖြင့် အာလောကကသိုဏ်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်း၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင် အလင်း၊</p> <p>၂။ <b>ကသိဏာလောက</b> = ကောင်းစွာ ပွားများထားအပ်သော အာလောက ကသိုဏ်း၏ အရောင်အလင်းကဲ့သို့ ကောင်းစွာ ပွားများထားအပ်သော ကသိုဏ်းဘာဝနာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်း၊</p> <p>၃။ <b>ပရိကမ္မာလောက</b> = ပရိကမ္မဘာဝနာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်း၊</p> <p>၄။ <b>ဥပက္ကိလေသာလောက</b> = ဝိပဿနာဉာဏ်၏ ညစ်ညူးကြောင်း ဥပက္ကိလေသ အရောင်အလင်း၊</p> <p>ဤသို့လျှင် ဉာဏ်ရောင်လေးမျိုး ရှိ၏။ ဤ လေးမျိုးလုံးသည် ဉာဏ် ကြောင့်သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်းများတည်း။ ယင်းကဲ့ သို့သော အရောင်အလင်းကို ဖြစ်စေတတ်သောဉာဏ်နှင့် အတူယှဉ်တွဲလျက် ဖြစ်သော စိတ်ကို <b>သပ္ပဘာသံ စိတ္တံ</b> = အရောင်အလင်းနှင့်တကွ ဖြစ်သော စိတ်ဟု ဘုရားရှင်က ဟောကြားထားတော်မူ၏။ အထက်ပါ ပစလာယမာန သုတ္တန်တွင်ကား အာလောကကသိုဏ်းဘာဝနာဉာဏ် ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ဉာဏ်တို့နှင့် ယှဉ်သောစိတ်ကို အထူးရည်ညွှန်းထားတော်မူ၏။ ယင်း အရောင် အလင်းနှင့်တကွ ဖြစ်သောစိတ်ကို ပွားများရန် ဘုရားရှင်က ညွှန်ကြားထား တော်မူ၏။</p> <p>တစ်ဖန် အထက်ပါ ဉာဏ်ရောင် လေးမျိုးတို့တွင် <b>ပရိကမ္မာလောက</b> = ပရိကမ္မဘာဝနာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်းမှာ ---</p> <p>၁။ ဥပစာရသမာဓိ အပ္ပနာသမာဓိတို့၏ ရှေးအဖို့၌ဖြစ်သော ပရိကမ္မ၊</p> <p>၂။ အဘိညာဏ်၏ ရှေးအဖို့၌ဖြစ်သော ပရိကမ္မ၊</p> <p>၃။ အရိယမဂ်၏ ရှေးအဖို့၌ဖြစ်သော ပရိကမ္မ၊</p> <p>ဤသို့လျှင် ပရိကမ္မ သုံးမျိုးရှိ၏။</p> <p>သမထပိုင်းတွင် ပရိကမ္မသမာဓိ ဥပစာရသမာဓိ အပ္ပနာသမာဓိ = ပရိကမ္မဘာဝနာ ဥပစာရဘာဝနာ အပ္ပနာဘာဝနာဟု သမာဓိသုံးမျိုး ဘာဝနာ သုံးမျိုးရှိ၏။ ယင်း ပရိကမ္မသမာဓိကိုပင် ခဏိကသမာဓိဟူ၍ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၄၀) တွင် ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲထား၏။ ယင်းခဏိကသမာဓိမှာ ဥပစာရသမာဓိနှင့် နီးကပ်လျက်ရှိသော အဆင့်မြင့်မားသော သမာဓိ ဖြစ်၏။ ပရိကမ္မဘာဝနာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရသော ခဏိကသမာဓိတည်း။ ယင်း ပရိကမ္မဘာဝနာ ပရိကမ္မသမာဓိနှင့်ယှဉ်သော ဉာဏ်ကြောင့်လည်း အရောင် အလင်းများသည် ထွက်ပေါ်လျက်ပင် ရှိ၏။ ပရိကမ္မာလောကဟု ခေါ်ဆို၏။</p> <p>တစ်ဖန် ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်၏ အခြေခံအကြောင်းရင်းဖြစ်သော ပရိကမ္မဘာဝနာဉာဏ်ကြောင့်လည်း အရောင်အလင်းများသည် ထွက်ပေါ်လျက် ပင်ရှိ၏။ ပရိကမ္မာလောကဟုပင် ခေါ်ဆို၏။ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ဉာဏ်ကို အလိုရှိသော သူတော်ကောင်းသည် ကသိုဏ်းလျှင် အာရုံရှိသော အဘိညာဏ် ၏ အခြေခံ အကြောင်းရင်းဖြစ်သော ပါဒကစျာန်ကို ခပ်သိမ်းသော အခြင်း အရာအားဖြင့် (တစ်ဆယ့်လေးမျိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်) ဒိဗ္ဗစက္ခု အဘိညာဏ်ဉာဏ်သို့ ဘာဝနာစိတ်ကို ရှေးရှုဆောင်ယူ၍ ရနိုင်လောက်အောင် ပွားထားရ၏။ တေဇောကသိုဏ်း ဩဒါတကသိုဏ်း အာလောက ကသိုဏ်း သုံးမျိုးတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော ကသိုဏ်းကို ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ် ဖြစ် ခြင်း၏ နီးကပ်သော အကြောင်းတရားဖြစ်အောင် ပြုအပ်၏။ (ဤကသိုဏ်း သုံးမျိုးတို့တွင်လည်း အာလောကကသိုဏ်းကား ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်အတွက် အသာဆုံး အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏။) ဥပစာရစျာန်၏ အာရုံဖြစ်အောင် ပြုလုပ်၍ ကသိုဏ်းဝန်းကို တိုးပွားစေ၍ ထားအပ်၏။ ထိုသို့ တိုးပွားအောင် ပြုလုပ် ထားသော ဖြန့်ကြက်ထားသော ကသိုဏ်းအာရုံ၌ စျာန်၏အစွမ်းအားဖြင့် အပ္ပနာကို မဖြစ်စေအပ်။ စျာန်သို့ဆိုက်အောင် မပွားများထားရ။ မှန်ပေသည် ယင်းကသိုဏ်းအာရုံ၌ ဥပစာရစျာန်သို့ဆိုက်အောင် ပရိကံကို မပြုထားသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ အဘိညာဏ်၏ အစွမ်းဖြင့် အပ္ပနာစျာန်သည် မပြီးစီး မပြည့်စုံနိုင်။ အကယ်၍ ယင်းကသိုဏ်းအာရုံ၌ စျာန်၏အစွမ်းဖြင့် အပ္ပနာကို ဖြစ်စေသည် ဖြစ်အံ့။ စျာန်သို့ဆိုက်အောင် ပွားများထားသည် ဖြစ်အံ့၊ ထို ကသိုဏ်းအာရုံသည် အဘိညာဏ်ဉာဏ်၏ အခြေခံအကြောင်းရင်းဖြစ်သော ပါဒကစျာန်၏ မှီရာအာရုံသာ ဖြစ်နိုင်၏။ အဘိညာဏ်ဉာဏ်သို့ ရောက်ကြောင်း ပရိကံ၏ မှီရာ အာရုံ မဖြစ်နိုင်။ ဤကား အပြစ်တည်း။ ထို့ကြောင့် ထို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ထို အာလောကကသိုဏ်းကိုလည်းကောင်း, တေဇောကသိုဏ်း ဩဒါတကသိုဏ်းတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော ကသိုဏ်းကို လည်းကောင်း အဘိညာဏ်၏အခြေခံ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ၏ ဥပစာရနယ်မြေဟူသော ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်၏ ဥပစာရသမာဓိသို့ဆိုက်အောင် ပွားများလျက် ယင်း ကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အလိုရှိသလောက် ဖြန့်ကြက် ထားပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၅၈။ မဟာဋီ၊၂၊၆၂။)</p> <p><b>ဝဍ္ဎိတဋ္ဌာနဿ အန္တောယေဝ ရူပဂတံ ပဿိတဗ္ဗံ။ ရူပဂတံ ပဿတော ပနဿ ပရိကမ္မဿ ဝါရော အတိက္ကမတိ။ တတော အာလောကော အန္တရဓာယတိ။ တသ္မိံ အန္တရဟိတေ ရူပဂတမ္ပိ န ဒိဿတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၅၈။)</p> <p><b>ပရိကမ္မဿ ဝါရော အတိက္ကမတီတိ ဣဓ ပရိကမ္မံ နာမ ယထာဝုတ္တကသိဏာရမ္မဏံ ဥပစာရဇ္ဈာနံ၊ တံ ရူပဂတံ ပဿတော န ပဝတ္တတိ။ ကသိဏာလောကဝသေန စ ရူပဂတဒဿနံ၊ ကသိဏာလောကော စ ပရိကမ္မဝသေနာတိ တဒုဘယမ္ပိ ပရိကမ္မဿ အပ္ပဝတ္တိယာ န ဟောတိ။ တေနာဟ တတော အာလောကော အန္တရဓာယတိ၊ တသ္မိံအန္တရဟိတေ ရူပဂတမ္ပိ န ဒိဿတီတိ။</b></p> <p><b>ရူပဂတံ ပဿတော ပရိကမ္မဿ ဝါရော အတိက္ကမတိ၊ ပရိကမ္မမတိက္ကန္တဿ ကသိဏာရမ္မဏံ ဉာဏံ န ဟောတီတိ ရူပဂတံ န ဒိဿတိ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၆၂။)</p> <p>စတုတ္ထစျာန်၏ ဥပစာရသမာဓိကား (= ဥပစာရစျာန်ကား) ဤအရာ၌ အလွန်ကြည်လင်တောက်ပနေသော ကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အာရုံပြု၏။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ယင်းဥပစာရဘုံ၌ ရပ်တည်၍ ကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကို တိုးပွားအောင် ပြုလုပ်ရ၏။ အထူးသဖြင့်အာလောကကသိုဏ်း ပဋိဘာဂနိမိတ်ကို တိုးပွားအောင် ပြုလုပ်ရ၏။ ယင်းသို့ တိုးပွားအောင် ပြုလုပ်ထားသော ကသိုဏ်းဝန်းပြန့်နှံ့ရာအရပ်၏ အတွင်း၌သာလျှင် တည်ရှိသော ရူပါရုံကို ရှုကြည့်အပ်၏။ ကသိုဏ်းဝန်းလင်းရောင်ခြည်ကို ဖြန့်ကြက်ထားရာ အရပ်၏ ပြင်ပ၌ တည်ရှိသော ရူပါရုံကို ရှုကြည့်သော ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ် အား ပရိကံ၏ ဝါရသည် ကျော်လွန်သွား၏။ ဤကား အပြစ်တည်း။ ဤ၌ ပရိကံမည်သည် အာလောကကသိုဏ်း သို့မဟုတ် တေဇောကသိုဏ်း သို့မဟုတ် ဩဒါတကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ်လျှင် တည်ရာအာရုံရှိသော စတုတ္ထ စျာန်၏ ဥပစာရသမာဓိ (= ဥပစာရစျာန်)တည်း။ ထိုဥပစာရစျာန် ဥပစာရ သမာဓိသည်လည်း ထိုကသိုဏ်းလင်းရောင်ခြည်၏ ပြင်ပ၌ တည်ရှိသော ရူပါရုံကို ကြည့်ရှုသောပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ မဖြစ်နိုင်။ ဗဟိဒ္ဓအာရုံအမျိုးမျိုးသို့ စိတ်ပျံ့လွင့်သွားသောကြောင့်တည်း။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ကသိုဏ်း လင်းရောင်ခြည် စွမ်းအင်ကြောင့်သာလျှင် ရူပါရုံအမျိုးမျိုးကို ရှုမြင်ရခြင်း ဖြစ်၏။ ကသိုဏ်းလင်းရောင်ခြည် (= <b>ကသိဏာလောက</b>) ဟူသည်မှာလည်း အဘိညာဏ်၏အခြေခံ ပရိကံကြောင့်သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်လာရ၏။ ထို့ကြောင့် <b>ကသိဏာလောက</b>နှင့် ဥပစာရစျာန် နှစ်ပါးစုံသည်လည်း ပရိကံ၏ မဖြစ်ခြင်းကြောင့် (= ပရိကံဝါရကို ကျော်လွှားသွားခြင်းကြောင့်) မဖြစ်နိုင်တော့ပေ။ ထိုသို့ ပရိကံ၏ဝါရကို ကျော်လွန်သွားခြင်းကြောင့် အာလောက (= လင်းရောင် ခြည်)သည်လည်း ကွယ်ပျောက်သွား၏။ ထိုအာလောက (= အလင်းရောင်) သည် ကွယ်ပျောက်သွားခဲ့သည်ရှိသော် ရူပါရုံအမျိုးမျိုးသည်လည်း မထင် ဖြစ်လာတော့၏။ အာလောက (= လင်းရောင်ခြည်)၏ ပြင်ပ၌ တည်ရှိသော ရူပါရုံကို ရှုကြည့်သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အား ပရိကံ၏ဝါရသည် ကျော်လွန်သွား၏။ ပရိကံ၏ဝါရကို ကျော်လွန်သွားသော ပုဂ္ဂိုလ်၏သန္တာန်၌ ကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ်လျှင် အာရုံရှိသော ဉာဏ်သည် မဖြစ်နိုင်တော့ပေ။ ထို့ကြောင့် ရူပါရုံအမျိုးမျိုးသည် မထင်လာခြင်းဖြစ်၏။ (ကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ်လျှင် တည်ရာအာရုံရှိသော ဉာဏ်မဖြစ်သောကြောင့် ဉာဏ်ကြောင့်ဖြစ်သော လင်းရောင်ခြည်လည်း ကွယ်သွား၏။ လင်းရောင်ခြည် မရှိသဖြင့် ရူပါရုံ အမျိုးမျိုးကို မတွေ့ခြင်းဖြစ်သည်။) (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၅၈။ မဟာဋီ၊၂၊၆၂။)</p> <p><b>အထာနေန ပုနပ္ပုနံ ပါဒကဇ္ဈာနမေဝ ပဝိသိတွာ တတော ဝုဋ္ဌာယ အာလောကော ဖရိတဗ္ဗော။ ဧဝံ အနုက္ကမေန အာလောကော ထာမဂတော ဟောတီတိ ဧတ္ထ အာလောကော ဟောတူတိ ယတ္တကံ ဌာနံ ပရိစ္ဆိန္ဒတိ၊ တတ္ထ အာလောကော တိဋ္ဌတိယေဝ။ ဒိဝသမ္ပိ နိသီဒိတွာ ပဿတော ရူပဒဿနံ ဟောတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၅၈။)</p> <p>ထိုသို့ မထင်လတ်သော် ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် အဘိညာဏ်ဉာဏ်၏ အခြေခံအကြောင်းရင်းဖြစ်သော စတုတ္ထစျာန် ဟူသော ပါဒကစျာန်ကိုသာလျှင် ဝင်စားပါ။ ဝင်စားပြီးနောက် ထိုပါဒကစျာန် မှ ထ၍ အာလောက (= အလင်းရောင်)ကို ဖြန့်ကြက်ပါ။ (အာလောက ကသိုဏ်းဝန်းကို ဖြန့်ကြက်ပါက အာလောက = အလင်းရောင်ကို ဖြန့်ကြက်မှု လည်း တစ်ပါတည်း ပြီးစီးသွား၏ဟု မှတ်ပါ။ တေဇောကသိုဏ်း ဩဒါတ ကသိုဏ်းတို့၌လည်း နည်းတူပင်တည်း။)</p> <p><b>ယတ္တကံ ဌာနံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ကသိဏံ ဝဍ္ဎိတံ၊ ထာမဂတဿ အာလောကဿ တတ္တကံ ဖရိတွာ အဝဋ္ဌာနံ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၆၂။)</p> <p>အကြင်မျှလောက်သော အရပ်သို့တိုင်အောင် ပိုင်းခြား၍ ကသိုဏ်းဝန်း ကို တိုးပွားအောင် ပြုလုပ်ထား၏။ ဖြန့်ကြက်ထား၏။ ထိုမျှလောက် ပိုင်းခြား ထားသမျှ အရပ်သို့တိုင်အောင် စွမ်းအင် ပြည့်ပြည့်ဝဝဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အာလောက (= လင်းရောင်ခြည်)သည် တည်နေပေ၏။ (မဟာဋီ၊၂၊၆၂။)</p> <p>ဤသို့သောနည်းဖြင့် အစဉ်အတိုင်း ကျင့်ခဲ့သော် အာလောက (= လင်းရောင်ခြည်)သည် စွမ်းအင်ပြည့်ဝလာ၏။ မြဲမြံခြင်းသို့ ရောက်ရှိလာ၏။ ကာလ မြင့်ရှည် တည်လာ၏။ ဤ၌ အစဉ်အတိုင်း ကျင့်ခြင်းဟူသည် ဤသို့ တည်း။ အဘိညာဏ်ဉာဏ်၏ အခြေခံအကြောင်းရင်းဖြစ်သော ပါဒကစျာန် ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ဝင်စား၍ ထိုထို ပါဒကစျာန်မှ ထ၍ အမြဲမပြတ် အာလောက (= လင်းရောင်ခြည်)ကို ပြန့်အောင် ဖြန့်ကြက်သည်၏ အစွမ်းဖြင့် အာလောက (= လင်းရောင်ခြည်)သည် စွမ်းအင်ပြည့်ဝလာ၏။ မြဲမြံခြင်းသို့ ရောက်ရှိလာ၏။ ကာလမြင့်ရှည် တည်လာ၏။ ထိုအခါဝယ် ..</p> <p>ဤမျှသောအရပ်၌ <b>အာလောက</b> (= အလင်းရောင်)သည် ဖြစ်စေသော်</p> <p>ဤသို့လျှင် အကြင်မျှလောက်သော အရပ်ကို ပိုင်းခြားထား၏။ ပိုင်းခြား လျက် အဓိဋ္ဌာန်ပြုထား၏။ ထိုပိုင်းခြားထားသောအရပ်၌ (= ပိုင်းခြားလျက် အဓိဋ္ဌာန်ပြုထားသော အရပ်၌) အာလောက (= အလင်းရောင်)သည် တည်ရှိနေသည်သာလျှင်ကတည်း။ တစ်နေ့ပတ်လုံးသော်လည်း ထိုင်နေ၍ ကြည့်ရှုနေသော ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ရ ပုဂ္ဂိုလ်အား ရူပါရုံ အမျိုးမျိုးကို မြင်ခြင်းသည် ဖြစ်ပေါ်နေသည်သာလျှင်ကတည်း။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၅၈။)</p> <p><b>ဧဝံ အနုက္ကမေနာတိ ပုနပ္ပုနံ ပါဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ တတော တတော ဝုဋ္ဌာယ အဘိဏှံ အာလောကဿ ဖရဏဝသေန အာလောကော ထာမဂတော ဟောတိ စိရဋ္ဌာယီ။ တထာ စ သတိ တတ္ထ သုစိရမ္ပိ ရူပဂတံ ပဿတေဝ။ တေန ဝုတ္တံ ဧတ္ထ အာလောကော။ ပ ။ ဟောတီတိ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၆၂။)</p> <p>ဤသို့သောနည်းဖြင့် အစဉ်အတိုင်းကျင့်ခဲ့သော်ဟူသည် ဤသို့တည်း။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အဘိညာဏ်ဉာဏ်၏ အခြေခံအကြောင်းရင်း ဖြစ်သော ပါဒကစျာန်ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ဝင်စား၍ [ပထဝီမှသည် ဩဒါတကသိုဏ်းသို့တိုင်အောင်သော ကသိုဏ်း (၈)ပါးတို့တွင် ကသိုဏ်း တစ်ပါးတစ်ပါး၌ သမာပတ် (၈)ပါးစီပေါက်အောင် တစ်ဆယ့်လေးမျိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် စျာန်ကိုဝင်စား၍ တစ်ဖန် အထူး သဖြင့် အာလောကကသိုဏ်းလျှင်အာရုံရှိသော စတုတ္ထစျာန်ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ်ဝင်စား၍] အဘိညာဏ်၏ အခြေခံအကြောင်းရင်းဖြစ်သော ထိုထို ပါဒကစျာန်မှ ထ၍ အမြဲမပြတ် အာလောက (= အလင်းရောင်)ကို ပြန့်အောင် ဖြန့်ကြက်သည်၏ အစွမ်းဖြင့် အာလောက (= အလင်းရောင်)သည် စွမ်းအင် ပြည့်ဝလာ၏၊ မြဲမြံ ခိုင်ခံ့လာ၏၊ မြင့်ရှည်စွာ တည်တံ့လာ၏။ ယင်းသို့ တည်တံ့နေသော အလင်းရောင်ကို အာရုံယူကာ တစ်ဖန် စတုတ္ထစျာန်၏ ဥပစာရ သမာဓိသို့ ဆိုက်အောင် လျင်လျင်မြန်မြန် သမာဓိကို ထူထောင်ထားပါ။ ထိုအခါ အလင်းရောင်မှာ တည်တံ့ရုံတွင်မက ပိုမို၍ တောက်ပလာမည်ဖြစ် သည်။ ထိုကဲ့သို့ ဖြစ်သော်တမူကား ထိုအာလောက (= အလင်းရောင်) ပျံ့နှံ့ရာအရပ်၌ တည်ရှိနေသော ရူပါရုံကို ကြာမြင့်စွာသော်လည်း ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်သည် တွေ့မြင်နေရသည်သာလျှင် ဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့် အထက်ပါ စကားရပ်ကို အဋ္ဌကထာဆရာတော်က ဖွင့်ဆိုသွားတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ (မဟာဋီ၊၂၊၆၂။)</p> <p>ဤ <b>အာလောက</b> (= အရောင်အလင်း)ကား အဘိညာဏ်ဉာဏ်၏ ရှေးအဖို့၌ဖြစ်သော <b>ပရိကမ္မာလောက</b>တည်း။</p> <p>တစ်ဖန် အရိယမဂ်၏ ရှေးအဖို့၌ဖြစ်သော <b>ပရိကမ္မာလောက</b>လည်း ရှိသေး၏။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၃၀၈။) အနုလောမဉာဏကထာတွင် အရိယမဂ်၏ ရှေးအဖို့၌ဖြစ်သော မဂ္ဂဝီထိ၌ အကျုံးဝင်သော ပရိကံ-ဥပစာ-အနုလုံ အမည်ရသော ကာမာဝစရဇော သုံးမျိုးကိုလည်း အရိယမဂ်ဉာဏ်၏ ပရိကံအရာ၌ တည်သောကြောင့်, အရိယမဂ်ဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ပြုပြင် ပေးတတ်သောကြောင့် ပရိကမ္မ = ပရိကံဟူ၍လည်း ခေါ်ဆိုသင့်ကြောင်း ဖွင့်ဆိုထား၏။ ယင်း ပရိကံ အမည်ရသော ဝိပဿနာဉာဏ်ကြောင့်လည်း လင်းရောင်ခြည်များသည် ဖြစ်ပေါ်လာကြသည်သာ ဖြစ်၏။ အကြောင်းမူ အဓိစိတ္တ အမည်ရသော လွန်မြတ်သော သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာ ဘာဝနာစိတ်သည် လင်းရောင်ခြည်ကို ဖြစ်စေနိုင်သော စွမ်းအား ရှိသောကြောင့်တည်း။ အဋ္ဌကထာကြီးများက အဓိစိတ္တသုတ္တန်ဟူ၍ ခေါ်ဝေါ် သုံးစွဲထားသော အောက်ပါ နိမိတ္တသုတ္တန်ကောက်နုတ်ချက်ကို ဖတ်ရှုကြည့်ပါ။</p> <h3>နိမိတ္တသုတ္တန် ကောက်နုတ်ချက်</h3> <p><b>ယတော စ ခေါ ဘိက္ခဝေ အဓိစိတ္တမနုယုတ္တော ဘိက္ခု ကာလေန ကာလံ သမာဓိနိမိတ္တံ မနသိကရောတိ၊ ကာလေန ကာလံ ပဂ္ဂဟနိမိတ္တံ မနသိကရောတိ၊ ကာလေန ကာလံ ဥပေက္ခာနိမိတ္တံ မနသိကရောတိ။ တံ ဟောတိ စိတ္တံ မုဒဉ္စ္စ ကမ္မနိယဉ္စပဘဿရဉ္စ္စ၊ န စ ပဘင်္ဂု။ သမ္မာသမာဓိယတိ အာသဝါနံ ခယာယ။</b> (အံ၊၁၊၂၅၈။)</p> <p><b>အဓိစိတ္တန္တိ သမထဝိပဿနာစိတ္တံ။</b> (အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၇။)</p> <p><b>ဧကာဒသမေပိ အဓိစိတ္တံ သမထဝိပဿနာစိတ္တမေဝ။</b> (အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၈၊၊)</p> <p><b>ပဘဿရန္တိ ပဏ္ဍရံ ပရိသုဒ္ဓံ။</b> (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၅။)</p> <p><b>ပရိသုဒ္ဓေတိအာဒီသု ပန ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိဘာဝေန ပရိသုဒ္ဓေ။ ပရိသုဒ္ဓတ္တာယေဝ ပရိယောဒါတေ၊ ပဘဿရေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၅။)</p> <p><b>ပဘဿရန္တိ ပရိယောဒါတံ သဘာဝပရိသုဒ္ဓဋ္ဌေန။</b> (အံ၊ဋီ၊၁၊၉၉။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ...အကြင်အခါ၌ကား <b>အဓိစိတ္တ</b> အမည်ရသော လွန်မြတ်သော သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်ကို ပွားများအားထုတ် သော ယောဂါဝစရရဟန်းသည် ရံဖန်ရံခါ သမာဓိဖြစ်ကြောင်းနိမိတ်ကို = သမာဓိဖြစ်ကြောင်းတရားကို နှလုံးသွင်း၏။ ရံဖန်ရံခါ ဝီရိယဖြစ်ကြောင်း နိမိတ်ကို = ဝီရိယဖြစ်ကြောင်းတရားကို နှလုံးသွင်း၏။ ရံဖန်ရံခါ ဥပေက္ခာ ဖြစ်ကြောင်း နိမိတ်ကို = ဥပေက္ခာဖြစ်ကြောင်းတရားကို နှလုံးသွင်း၏။ ထိုသို့ နှလုံးသွင်းသော ထိုရဟန်း၏စိတ်သည် ပျော့ပျောင်းနူးညံ့မှုလည်း ဖြစ်လာ၏။ ထိုထို သမထဘာဝနာမှု ဝိပဿနာဘာဝနာမှု၌ သင့်လျော်မှု ခံ့ညားမှုလည်း ဖြစ်လာ၏။ အရောင် ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် ထွက်ခြင်းသည်လည်း ဖြစ်လာ၏။ ပျက်စီးခြင်းသဘောလည်း မရှိ၊ အာသဝေါတရားတို့ကုန်ရန် ကောင်းစွာ တည်ကြည်နေပေ၏။ (အံ၊၁၊၂၅၈။)</p> <p>အဋ္ဌကထာကြီးများ၌ ပရိသုဒ္ဓ-ပရိယောဒါတ-ပဘဿရ ဟူသော စကားလုံးများကို လှည့်လည်၍ ပရိယာယ်တူ အဓိပ္ပါယ်တူ ဖွင့်ဆိုထားတော်မူ ကြ၏။ ပြည်ဆရာတော်ဘုရားကြီးကလည်း မိမိ၏ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်နိဿယ တတိယတွဲ စာမျက်နှာ (၁၂)တွင် <b>ပဘဿရေ</b> = ပြိုးပြိုးပြက် အရောင်ရှိလတ်သော် ဟု ပဘဿရ စကားလုံးကို ဘာသာပြန်ဆိုထားတော်မူ၏။</p> <p>ဤကား အဆင့်မြင့်မားနေသော သမထဘာဝနာစိတ်နှင့် ဝိပဿနာ ဘာဝနာစိတ်တို့ကြောင့် ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက်တောက်ပသော အရောင်အလင်းများ ထွက်ပေါ်လာနိုင်ကြောင်း ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာ အဆိုအမိန့်တို့ ဖြစ်ကြ၏။ <b>သဗ္ဗောယံ အာလောကော ဉာဏသမုဋ္ဌာနောဝ</b> = ဤအရောင်အားလုံးသည် ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင် အလင်းသာ ဖြစ်၏။ (အံ၊ဋီ၊၃၊၁၇၈။) ဟူသော ဋီကာအဖွင့်နှင့်အညီ အားလုံး ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဉာဏ်ရောင်များသာ ဖြစ်ကြ၏။</p> <h3>ဉာဏ်ရောင်ဟူသည်မှာ</h3> <p>ဉာဏ်အရောင်အလင်းဟူသည်မှာ မည်ကဲ့သို့သော အရာပါနည်းဟု ဆန်းစစ်ရန် ရှိလာပြန်၏။ ဤမေးခွန်း၏ အဖြေကို ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋီကာ ဒုတိယတွဲ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ခန်း ဥပက္ကိလေသာအပိုင်းတွင် ရှင်းပြထား၏။ ထို ရှင်းလင်းချက်များမှာ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ကြောင့် ထွက်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်းကို ရှင်းလင်းတင်ပြထားသော စကားရပ်များ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်း စကားရပ်များကို ဋီကာဆရာတော်သည် လက္ခဏာဟာရနေတ္တိနည်းအားဖြင့် ဖွင့်ဆို ရေးသားသွားတော်မူသည်ဟု မှတ်ပါ။ ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သွား သော အရောင်အလင်းချင်း တူညီ၍ ဥပက္ကိလေသာလောက၌ ထိနမိဒ္ဓဝိနောဒနအာလောက ကသိဏာလောက ပရိကမ္မာလောကတို့ကို စုပေါင်း၍ လက္ခဏာဟာရနေတ္တိနည်းအရ ဖွင့်ဆိုသွားတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ ယင်းအရောင် အလင်း လေးမျိုးလုံးသည် ဉာဏ်ကြောင့်သာ ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင် အလင်းများ ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ အဆင့်မြင့်မားနေသော သမထဘာဝနာ စိတ်နှင့် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ် အားလုံးတို့ကြောင့် <b>ပဘဿရ</b> = ပြိုးပြိုး ပြက်ပြက် တလက်လက်တောက်ပသော လင်းရောင်ခြည်များ ထွက်ပေါ်လာ ကြောင်း ဘုရားဟောဒေသနာကိုလည်း သတိပြုပါ။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋီကာ၏ ရှင်းလင်းချက်မှာ ဤသို့ဖြစ်၏။</p> <p><b>ဝိပဿနောဘာသောတိ ဝိပဿနာစိတ္တသမုဋ္ဌိတံ သသန္တတိပတိတံ ဥတုသမုဋ္ဌာနဉ္စ ဘာသုရံ ရူပံ။ တတ္ထ ဝိပဿနာစိတ္တသမုဋ္ဌိတံ ယောဂိနော သရီရဋ္ဌမေဝ ပဘဿရံ ဟုတွာ တိဋ္ဌတိ၊ ဣတရံ သရီရံ မုဉ္စိတွာ ဉာဏာနုဘာဝါနုရူပံ သမန္တတော ပတ္ထရတိ၊ တံ တေဿဝ ပညာယတိ၊ တေန ဖုဋ္ဌောကာသေ ရူပဂတမ္ပိ ပဿတိ၊ ပဿန္တော စ စက္ခုဝိညာဏေန ပဿတိ၊ ဥဒါဟု မနောဝိညာဏေနာတိ ဝီမံသိတဗ္ဗန္တိ ဝဒန္တိ။ ဒိဗ္ဗစက္ခုလာဘိနော ဝိယ တံ မနောဝိညာဏဝိညေယျမေဝါတိ ဝုတ္တံ (ယုတ္တံ) ဝိယ ဒိဿတီတိ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၄၂၈-၄၂၉။)</p> <p>ဝိပဿနောဘာသ = ဝိပဿနာဉာဏ်အရောင်အလင်းဟူသည် ---</p> <p>၁။ ဝိပဿနာစိတ်ကြောင့်ဖြစ်သော စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင် တည်ရှိသော, အလွန်တောက်ပသော ဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ) ၏ အရောင်အလင်းနှင့် ---</p> <p>၂။ မိမိသန္တာန်၌ ကျရောက်လျက်ရှိသော (ယင်း စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော တေဇောဓာတ်) ဥတုကြောင့်ဖြစ်သော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော, အလွန်တောက်ပသော ဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ) ၏ အရောင်အလင်းတည်း။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၂၈-၄၂၉။)</p> <p>ရှင်းလင်းချက် --- နှလုံးအိမ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဟဒယဝတ္ထုရုပ် ကို မှီ၍ဖြစ်နေသော စိတ်တိုင်း စိတ်တိုင်းသည် မိမိ၏ဖြစ်ဆဲ ဥပါဒ်ကာလ၌ ပင်လျှင် ဩဇာလျှင် ရှစ်ခုမြောက်ရှိသော စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့ကို တစ်နည်း ရုပ်ကလာပ်တို့ကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ စိတ်တစ်လုံး တစ်လုံးသည် စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်ပေါင်းများစွာကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ ဟဒယဝတ္ထုကို မှီ၍ဖြစ်နေသော စိတ္တက္ခဏတိုင်း စိတ္တက္ခဏတိုင်းသည် ဖြစ်ဆဲ ဥပါဒ်ကာလ၌ပင်လျှင် ယင်း စိတ္တဇရုပ်များကို ဖြစ်စေနိုင်သည်ချည်းသာ ဖြစ်၏။ ယင်း စိတ္တဇရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုကို ဓာတ်ခွဲကြည့်ပါက ပထဝီ အာပေါ တေဇော ဝါယော ဝဏ္ဏ ဂန္ဓ ရသ ဩဇာဟု ရုပ်သဘောတရား ရှစ်မျိုးစီ အသီးအသီးရှိ၏။ စိတ်ကြောင့် ဖြစ်သောကြောင့် စိတ္တဇ၊ ဩဇာလျှင် ရှစ်ခုမြောက်ရှိသောကြောင့် ဩဇဋ္ဌမက၊ နှစ်ရပ်ပေါင်းသော် စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ဟု ခေါ်ဆို၏။ ယင်းရုပ် ရှစ်မျိုးတို့တွင် ပါဝင်သော ဝဏ္ဏဓာတ်ဟုခေါ်ဆိုသော ရူပါရုံမှာ (သမထဘာဝနာစိတ်) ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်ကြောင့် ဖြစ်သော ရုပ်ကလာပ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော ရူပါရုံဖြစ်ခဲ့လျှင် <b>ဘာသုရရူပ</b> (= အလွန်တောက်ပသော ရူပါရုံ) ဖြစ်၏။</p> <p>(မှတ်ချက် --- ပဋိသန္ဓေစိတ်က ရုပ်ကို မဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း အဆိုအမိန့် မှာလည်း တူညီလျက် ရှိ၏။ စုတိစိတ်တို့တွင် ရဟန္တာအရှင်မြတ်တို့၏ စုတိစိတ်တော်မှာ ရုပ်ကိုမဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း အဆိုအမိန့်မှာလည်း တူညီလျက် ပင်ရှိ၏။ ကျန်စုတိစိတ်များက စိတ္တဇရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင် မဖြစ်နိုင်ဟူသော အချက်နှင့် ပတ်သက်၍ကား ကျမ်းဂန်များ၌ အချီအချ စကားများလျက် ရှိ၏။)</p> <p>ယင်းဘာသုရရူပ (= တောက်ပသော ရူပါရုံ)မှာ စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တိုင်း တွင် ပါဝင်သဖြင့် စိတ္တဇရုပ်ကလာပ် အရေအတွက် များလျှင်များသလို တောက်ပသော ရူပါရုံ အရေအတွက်မှာလည်း များသည်သာ ဖြစ်၏။ ယင်း ရူပါရုံတို့၏ တောက်ပမှုမှာလည်း ဉာဏ်၏အာနုဘော်အားလျော်စွာသာလျှင် တောက်ပ၏။ ဉာဏ်၏အာနုဘော်က ကြီးမားလျှင်ကြီးမားသလို တောက်ပ၍ ဉာဏ်၏အာနုဘော်က သေးလျှင်သေးသလို လျော့၍ တောက်ပ၏။ သမထ ဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့၌ ထိုထိုသမထအာရုံ ဝိပဿနာအာရုံ တို့ကို အာရုံပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော (သမထဘာဝနာစိတ်) ဝိပဿနာ ဘာဝနာစိတ်တို့နှင့် အတူယှဉ်တွဲဖြစ်ကြသော နာမ်တရားစုတို့မှာ ယေဘုယျအား ဖြင့် (၃၄)လုံးခန့် ရှိ၏။</p> <p>၁။ ပထမစျာန်၌ စျာန်နာမ်တရား (၃၄)<br>၂။ ဒုတိယစျာန်၌ စျာန်နာမ်တရား (၃၂)<br>၃။ တတိယစျာန်၌ စျာန်နာမ်တရား (၃၁)<br>၄။ စတုတ္ထစျာန်၌ စျာန်နာမ်တရား (၃၁)<br>၅။ ကရုဏာစျာန်၌ ကရုဏာထပ်တိုးသဖြင့် စျာန်နာမ်တရား (၃၅^၃၃^ ၃၂)<br>၆။ မုဒိတာစျာန်၌ မုဒိတာထပ်တိုးသဖြင့် စျာန်နာမ်တရား (၃၅^၃၃^၃၂)<br>၇။ ဝိပဿနာစိတ်တို့၌ ဉာဏ်-ပီတိ ယှဉ်-မယှဉ်သို့လိုက်၍ နာမ်တရား (၃၄^၃၃^၃၃^၃၂) အသီးအသီး ရှိ၏။</p> <p>ယင်းနာမ်တရားစုတို့တွင် (ယေဘုယျအားဖြင့်) ပညိန္ဒြေစေတသိက်ဟု ခေါ်ဆိုသော ဉာဏ် (= ပညာ)လည်းပါဝင်၏။ ယင်းဉာဏ်၏ အာနုဘော်က ကြီးမားလျှင် ကြီးမားသလို ဉာဏ်၏ အာနုဘော်က သေးလျှင် သေးသလို ရူပါရုံမှာ တောက်ပသည် ဟူလိုသည်။</p> <p>တစ်ဖန် ယင်း စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်တိုင်းတွင် တေဇောဓာတ် လည်း ပါဝင်လျက် ရှိ၏။ ဥတုဟု ခေါ်ဆို၏။ ယင်းတေဇောဓာတ် (= ဥတု)က လည်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်များကို ဖြစ်စေပြန်၏။ (သမထဘာဝနာစိတ်) ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့က အာနုဘော်ကြီးလျှင် ကြီးသလို စိတ္တဇရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော တစ်ခုသော တေဇောဓာတ် (= ဥတု)သည် မိမိ၏ ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိခိုက်၌ ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်ပေါင်းများစွာကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ ယင်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ် ကလာပ်တိုင်းတွင်ပါဝင်သော ဝဏ္ဏခေါ် ရူပါရုံကလည်း <b>ဘာသုရရူပ</b> (= အလွန် တောက်ပသော ရူပါရုံ) ပင် ဖြစ်၏။ ယင်းရူပါရုံ၏ တောက်ပမှုမှာလည်း ဉာဏ်၏ အာနုဘော်က ကြီးလျှင်ကြီးသလို သေးလျှင်သေးသလိုပင် တောက်ပ ၏။ ယင်းဥတုဇရုပ်တို့ကို <b>သသန္တတိပတိတ ဥတုသမုဋ္ဌာန</b> = မိမိ၏ ရုပ်သန္တတိ အစဉ်၌ ကျရောက်လျက်ရှိသော ဥတုဇရုပ်များ ဥတုသမုဋ္ဌာန်ရုပ်များဟု မဟာဋီကာဆရာတော်က ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲထားပေသည်။</p> <p>[မှတ်ချက် ---- <b>သသန္တတိပတိတ ဥတုသမုဋ္ဌာန</b> = မိမိ၏ ရုပ်သန္တတိ အစဉ်၌ ကျရောက်လျက်ရှိသော ဥတုသမုဋ္ဌာန်ရုပ်ဟု ဆိုသဖြင့် မိမိ၏ ရုပ်သန္တတိအစဉ်၌ပင် ကျရောက်ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသော ကမ္မဇရုပ်ကလာပ် တို့တွင် တည်ရှိသော ကမ္မဇတေဇောဓာတ်, အာဟာရဇရုပ်ကလာပ်တို့တွင် တည်ရှိသော အာဟာရဇတေဇောဓာတ်ဟူသော တေဇောဓာတ် (= ဥတု) တို့ကြောင့်ဖြစ်သော ဥတုဇရုပ်များလည်း ပါဝင်နိုင်သည်ဟုကား မယူဆ ပါနှင့်၊ (သမထဘာဝနာစိတ်)ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့နှင့်ဆိုင်သော ဥတု သမုဋ္ဌာန်ရုပ်တို့ကိုသာ ပြဆိုရာအပိုင်းဖြစ်သောကြောင့် စိတ္တဇတေဇော ဓာတ် ဥတုကြောင့်ဖြစ်သော ဥတုသမုဋ္ဌာန်ရုပ်တို့ကိုသာ ဤ၌ ဆိုလိုရင်း ဖြစ်သည်ဟု မှတ်ပါ။ ယင်းသို့ဖြစ်လျှင် ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ ပါဝင်သော ရူပါရုံ, ကမ္မဇတေဇောဓာတ်ကြောင့်ဖြစ်သော ဥတုဇရုပ်တို့တွင်ပါဝင်သော ရူပါရုံတို့သည်လည်း မတောက်ပတော့ပြီလောဟု မေးရန် ရှိလာပြန်၏။ ဤအပိုင်းကား အတိတ်ကံနှင့်သာ သက်ဆိုင်၏။ သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့နှင့် မသက်ဆိုင်ပေ။ ပဘာဝတီ၏ သန္တာန်၌ အတိတ်ကံ၏ စွမ်းအင်သတ္တိကြောင့် ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါများ ထွန်းလင်း တောက်ပသကဲ့သို့ မှတ်ပါ။ သို့သော် ခန္ဓာအိမ်တစ်ခု အတွင်းဝယ် ဆန်မှုန့် နှင့် နနွင်းမှုန့်ကို သမအောင် ရောနှောထားသကဲ့သို့ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုနှင့် ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုတို့ အလွန် ပွတ်ချုပ်ထိခိုက်ကာ ေ့ရှနှင့်နောက် ဆက်စပ် လျက် အဆက်မပြတ် အထပ်ထပ် ဖြစ်နေရာဝယ် အိမ်တစ်အိမ်ကို ပြင်းထန် စွာ မီးစွဲလောင်ပါက ပွတ်ချုပ်ထိခိုက်လျက် နီးကပ်စွာ တည်နေသော အခြားတစ်အိမ်သို့လည်း ကူးစက်၍ လောင်တတ်သကဲ့သို့ သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်သော စိတ္တဇရုပ်တို့၏ ရူပါရုံ, ထိုမှ ထပ်ဆင့်ဖြစ်ပွားလာသော ဥတုဇရုပ်တို့၏ ရူပါရုံအရောင်တို့က အလွန် တောက်ပလာသော် အခြားသော ကမ္မဇ, စိတ္တဇ, ဥတုဇ, အာဟာရဇ ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ရူပါရုံအရောင်တို့မှာလည်း ရောနှော၍ တောက်ပနေသည် သာ ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အနေဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်၏ အတွင်းအပြင် ဝန်းကျင်ပတ်ချာ အရပ် (၁၀)မျက်နှာ၌ အရောင်အလင်းများကို တွေ့ရှိနေခြင်း ဖြစ်သည်။ ယင်း လင်းရောင်ခြည်ကို ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် ဓာတ်မခွဲနိုင်မီ ထိုကဲ့သို့ တွေ့ရှိရခြင်းသာ ဖြစ်၏။ ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းနိုင်သောအခါ ယင်းလင်းရောင်ခြည်ဟူသည် မှာလည်း သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်သော စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်, ထိုမှ ထပ်ဆင့်ဖြစ်ပွားလာသော ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၏ အတွင်း၌ တည်ရှိကြသော ရူပါရုံတို့၏ အပေါင်းအစုသာ ဖြစ်သည်ကို သိမ်းဆည်းနိုင်မည် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်မည် သဘောကျနိုင်မည် ဖြစ်ပေသည်။ ဤသို့ အခြားသော စတုဇရုပ်တို့၏ ရူပါရုံအရောင် ဟူသည် သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့၏ အကြားအကြား၌ ဖြစ်လေ့ရှိသော ဘဝင်စိတ်စသည့် ထိုထိုစိတ်ကြောင့်ဖြစ်သော စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်နှင့် ကမ္မဇရုပ်ကလာပ် အာဟာရဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ရူပါရုံ, ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့၌ပင် တည်ရှိသော တေဇောဓာတ် (= ဥတု)ကြောင့် ဖြစ်သော ဥတုဇရုပ်တို့၏ ရူပါရုံ -- ဤစတုဇရုပ်တို့၏ ရူပါရုံအရောင်ကို ဆိုလိုသည်။]</p> <p>တစ်ဖန် ထို (သမထဘာဝနာစိတ်) ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်သော စိတ္တသမုဋ္ဌာန်ရုပ်, ထိုမှ ထပ်ဆင့်ဖြစ်ပွားလာသော ယင်းရုပ်ကလာပ် တို့၏ တေဇောဓာတ်ဥတုကြောင့်ဖြစ်သော ဥတုသမုဋ္ဌာန်ရုပ် ဤရုပ် နှစ်မျိုးတို့ တွင် စိတ္တသမုဋ္ဌာန်-ဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်တည်ရှိသော ဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ) အရောင်အလင်းသည် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ရူပကာယကိုယ် အတွင်း၌သာလျှင် ပျံ့နှံ့၍ တည်၏။ (ဗဟိဒ္ဓသို့ ပျံ့နှံ့၍ မထွက်။) ဥတုသမုဋ္ဌာန် ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်များတွင် ပါဝင်တည်ရှိသော ဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ) အရောင်အလင်းသည်ကား ခန္ဓာကိုယ်၏ အတွင်း၌သာမက ခန္ဓာကိုယ်၏ ပြင်ပဖြစ်သည့် ဝန်းကျင်ပတ်ချာ အရပ် (၁၀)မျက်နှာသို့တိုင်အောင် သမထ ဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့နှင့် ယှဉ်တွဲလျက်ရှိသော ဉာဏ်၏ အာနုဘော်ကကြီးလျှင် ကြီးသည့်အားလျော်စွာ အဝေးသို့တိုင်အောင် ပျံ့နှံ့၏။ ဉာဏ်၏အာနုဘော်က သေးလျှင်လည်း သေးသည့်အားလျော်စွာ ဝန်းကျင် ပတ်ချာ အရပ် (၁၀)မျက်နှာ၌ ပျံ့နှံ့၏။ ထို အရောင်အလင်းသည်ကား ထို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ အသိဉာဏ်၌သာလျှင် ထင်ရှား၏။ (ဘေးပတ်ဝန်းကျင် ၌ တည်ရှိကြသော လူအပေါင်းတို့အ ဖို့ မထင်ရှား ဟူလိုသည်။) ဘေးပတ်ဝန်း ကျင်သို့ ပျံ့နှံ့၍ တည်နေသော ထိုအရောင်အလင်းနှင့် တွေ့ထိမိရာအရပ်၌ တည်ရှိသော ရူပါရုံ အမျိုးမျိုးကိုလည်း ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် တွေ့မြင် နေပေ၏။ ထိုသို့ တွေ့မြင်ရာဝယ် စက္ခုဝိညာဏ်ဖြင့်ပင် တွေ့မြင်လေသလော သို့မဟုတ် မနောဝိညာဏ်ဖြင့်ပင် တွေ့မြင်လေသလောဟူသော အချက်ကို စူးစမ်း ဆင်ခြင်သင့်သည်ဟု ဆရာမြတ်တို့က မိန့်ဆိုတော်မူကြကုန်၏။ (မိမိ မဟာဋီကာဆရာ၏ အယူအဆမှာမူ) ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ဉာဏ်ကို ရရှိ တော်မူကြကုန်သော သူတော်ကောင်းတို့သည် ထိုရူပါရုံကို ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ဟူသော မနောဝိညာဏ်စိတ်ဖြင့် တွေ့မြင်သကဲ့သို့ အလားတူပင် ဤအရာ၌လည်း ထိုရူပါရုံ အပေါင်းကို (သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာ ဘာဝနာစိတ်ဟူသော) မနောဝိညာဏ်ဖြင့်သာလျှင် သိမြင်ကြ၏ဟူသော စကားသည်သာလျှင် သင့်မြတ်သကဲ့သို့ ထင်ပေသည်။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၂၈-၄၂၉၊၊)</p> <h3>ပါရမီ၏စွမ်းအင်နှင့် သမာဓိစွမ်းအင်</h3> <p>အရှင်သာရိပုတ္တရာကိုယ်တော်မြတ်ကြီးတို့ကဲ့သို့ ပညာဉာဏ် ကြီးမား ခြင်းအကြောင်း ပါရမီတရားကောင်းတို့ကို ဖြည့်ကျင့် ဆည်းပူးထားပြီးသော သူတော်ကောင်းကြီးတို့၏ ပညာဉာဏ်၏ အာနုဘော်မှာလည်း ကြီးမား တတ်၏။ ပါရမီအရှိန်အဝါက အထက်တန်းကျလျှင် ဉာဏ်၏အာနုဘော်မှာ ပိုမို ကြီးမားတတ်၏။ ပါရမီအရှိန်အဝါက သေးသိမ်မှေးမှိန်လျှင် ဉာဏ်၏အာနု ဘော်မှာလည်း သေးသိမ်မှေးမှိန်တတ်၏။ ဉာဏ်အာနုဘော်ကြီးမားမှု မကြီး မားမှု၏ အနီးကပ်ဆုံးသော အခြားအကြောင်းတစ်ရပ်မှာ သမာဓိပင် ဖြစ်၏။</p> <p><b>သမာဟိတော ယထာဘူတံ ဇာနာတိ ပဿတိ။</b> (အံ၊၃၊၂၅၉။)</p> <p>တည်ကြည်သောသမာဓိရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိ၏၊ မြင်၏။ (အံ၊၃၊၂၅၉။) ဤသို့ ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူ သောကြောင့် သမာဓိသည်လည်း ဉာဏ်ပညာ ကြီးမားမှု မကြီးမားမှု၏ အနီးကပ်ဆုံးသော အကြောင်းတစ်ရပ်ပင် ဖြစ်သည်။ သမာဓိ၏ စွမ်းအားရှိန်စော် အာနုဘော်က ကြီးမားပါက ဉာဏ်၏ အာနုဘော်မှာလည်း ကြီးမားတတ်၍ သမာဓိ၏ စွမ်းအားရှိန်စော် အာနုဘော်က ပျော့ညံ့နေပါက ဉာဏ်၏ အာနုဘော်မှာလည်း ပျော့ညံ့နေတတ်၏။ ထိုကြောင့် ဉာဏ်၏ အရောင်အလင်းကို များများတောက်ပလိုပါက ဉာဏ်ကြောင့် အရောင်အလင်းများသည် ပြိုးပြိုး ပြက်ပြက် တလက်လက်တောက်ပသည်ကို အလိုရှိပါက သမာဓိကိုလည်း အလွန်နက်ရှိုင်း၍ အလွန့်အလွန် စွမ်းအားရှိန်စော် အာနုဘော်နှင့် ပြည့်စုံ လာအောင် များများထူထောင်ပေးပါ။</p> <h3>ဖလူပစာရစကားဟု မှတ်ပါ</h3> <p>ဤအထက်ပါ မဟာဋီကာဆရာတော်၏ ရှင်းလင်းချက်များနှင့်အညီ <b>ဉာဏာလောက</b> = ဉာဏ်အရောင်အလင်းဟူသော စကားမှာ အကျိုး၏အမည် ကို အကြောင်း၌ တင်စား၍ ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲထားသော ဖလူပစာရစကား ဖြစ် သည်။ ဉာဏ်နှင့် ယှဉ်တွဲလျက်ရှိသော (သမထဘာဝနာစိတ်) ဝိပဿနာ ဘာဝနာစိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အကျိုးဖြစ်သော စိတ္တဇရုပ် ဥတုဇ ရုပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ)၏ <b>အာလောက</b> (= <b>ဩဘာသ</b> = အရောင်အလင်း)ဟူသော အမည်ကို အကြောင်းဖြစ်သော ဉာဏ်အပေါ်၌ တင်စား၍ (သမထဉာဏ်ရောင်) ဝိပဿနာဉာဏ်ရောင်ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲ ထားသော ဖလူပစာရစကားဟု မှတ်သားပါလေ။ ဤရှင်းလင်းချက်အရ ဉာဏ်၌ အရောင်အလင်း မရှိ၊ ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်သော ရုပ်တရားတို့၌သာ အရောင်အလင်း ရှိသည်ဟု အတိုချုပ် မှတ်သားပါလေ။</p> <h3>မဟာဋီကာအဖွင့်</h3> <p><b>ဩဘာသော ဓမ္မောတိ ကာရဏူပစာရေနာဟ။ ဤဒိသံ ဩဘာသံ ဝိဿဇ္ဇေန္တော မမ အရိယမဂ္ဂေါတိ အတ္ထော။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၄၂၇။)</p> <p>ဤအထက်ပါ မဟာဋီကာအဖွင့်အရ ပြောဆိုရမူ ---- ဤ၌ ဖလူပစာရ စကား မဟုတ်ဘဲ ကာရဏူပစာရစကားဟု မှတ်ပါ။ အကျိုးဖြစ်သော ရုပ်တရားတို့၏ အရောင်အလင်းဟူသော အမည်ကို အကြောင်းဖြစ်သော ဉာဏ်အပေါ်၌ တင်စား၍ ဉာဏာလောက (= ဉာဏ်အရောင်အလင်း)ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲထားပေသည်ဟု မှတ်ပါ။</p> <h3>မုချနှင့် ဥပစာ</h3> <p>သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့၌ အရောင်အလင်း ရှိမှုကို သို့မဟုတ် သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်းရှိမှုကို အချို့သော ဆရာမြတ်တို့ကား လက်မခံလိုကြပေ။ မလွှဲမရှောင်သာသဖြင့် ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်၌ အရောင် အလင်းရှိသည်ကိုကား သို့မဟုတ် ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်း ရှိသည်ကိုကား လက်ခံလိုကြ၏။ ထိုသို့ လက်ခံနိုင်သော် လည်း သမထဘာဝနာစိတ်နှင့် ကြွင်းသော ဝိပဿနာစိတ်တို့၌ အရောင် အလင်းရှိမှုကိုကား ငြင်းပယ်တော်မူကြပြန်၏။ ထိုဆရာမြတ်တို့၏ အကြောင်း ပြချက်မှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။</p> <p><b>ကိံ ပန စိတ္တဿ ဝဏ္ဏော နာမ အတ္ထီတိ နတ္ထိ။ နီလာဒီနဥှိ အညတရဝဏ္ဏံ ဝါ ဟောတု အဝဏ္ဏံ ဝါ (သုဝဏ္ဏံ ဝါ) ယံ ကိဉ္စိ ပရိသုဒ္ဓတာယ ပဘဿရန္တိ ဝုစ္စတိ။</b> (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၅။)</p> <p><b>ပဘဿရတာဒယော နာမ ဝဏ္ဏဓာတုယံ လဗ္ဘနကဝိသေသာတိ အာဟ ကိံပန စိတ္တဿ ဝဏ္ဏော နာမ အတ္ထီတိ။ ဣတရော အရူပတာယ နတ္ထီတိ ပဋိက္ခိပိတွာ ပရိယာယကထာ အယံ တာဒိသဿ စိတ္တဿ ပရိသုဒ္ဓဘာဝနာဒီပနာယာတိ ဒေဿန္တော နီလာဒီနန္တိအာဒိမာဟ။ တထာ ဟိ သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေတိ ဝုတ္တံ။</b> (အံ၊ဋီ၊၁၊၉၉-၁၀၀။)</p> <p>စိတ်ဝယ် ဝဏ္ဏ (= အရောင်) မည်သည် ရှိပါသလောဟု မေးခဲ့သော် မရှိပါဟုပင် ဖြေဆိုလေရာ၏။ မှန်ပေသည် --- အညိုစသော အရောင်တို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော အရောင်သည်မူလည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်ပါစေ, မထင်ရှားသော အရောင်မူလည်းဖြစ်ချင်ဖြစ်ပါစေ, သို့မဟုတ် ရွှေရောင်မူလည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ် ပါစေ။ မည်သည့်အရောင်မဆို စင်ကြယ်နေသည့်အတွက်ကြောင့် <b>ပဘဿရ</b> = ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက်တောက်ပလျက်ဟုပင် ဆိုရ၏။ (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၅၊၊)</p> <p>ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက်တောက်ပမှု <b>ပဘဿရ</b> စသည်တို့မည် သည် ဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ)၌ ရသင့်ရထိုက်သော ဂုဏ်ထူးဝိသေသတို့ ဖြစ်သောကြောင့် စိတ်ဝယ် ဝဏ္ဏ (= အရောင်) မည်သည် ရှိပါသလော ဟူသော မေးခွန်းကို အဋ္ဌကထာက တင်ပြထားခြင်း ဖြစ်၏။ စိတ်ကား နာမ်တရားဖြစ်ခြင်းကြောင့် နတ္ထိ = မရှိပါဟု ပယ်မြစ်ပြီး၍ <b>ပဘဿရမိဒံ ဘိက္ခဝေ စိတ္တံ</b> ဟူသော ဤဒေသနာတော်သည် ပရိယာယကထာ (= ပရိယာယ်အားဖြင့် တင်စား၍ ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဒေသနာတော်) ဖြစ်၏။ ထိုကဲ့သို့သော ဘဝင်စိတ်, ဘဝင်စိတ်နှင့် အလားတူ ရှုအပ်သော သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ် စသည်၏ စင်ကြယ်သော ဘာဝနာစိတ် ဖြစ်ကြောင်းကို ထင်ရှားစေခြင်းငှာ ဟောကြားတော်မူသော ပရိယာယကထာ ဒေသနာတော် ဖြစ်ကြောင်းကို ထင်ရှားပြလိုသည့်အတွက် --- <b>သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေတိ</b> ဝုတ္တံ။ (ဒီ၊၁၊၇၆-၇၇။ မ၊၁၊၃၁၄-၃၁၅၊၃၄၆-၃၄၇။ ဝိ၊၁၊၅။) = ထိုယောဂါဝစရ ရဟန်းတော်သည် ဤသို့လျှင် တည်ကြည်သော စတုတ္ထစျာန်သမာဓိနှင့် ယှဉ်သောစိတ်သည် ထက်ဝန်းကျင် ဖြူစင်လတ်သော်, ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်တလက်လက် တောက်ပလတ်သော် ဤသို့စသော တရားစကားတော်ကို ဘုရားရှင်သည် ဟောကြားတော်မူခဲ့၏။ (အံ၊ဋီ၊၁၊၉၉) ဘုရားရှင်သည် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို ဂုဏ်တင်ကာ ချီးမွမ်းတော်မူရာ၌ <b>ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ</b> = ထက်ဝန်းကျင် ဖြူစင်လတ်သော်, ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်တလက်လက် တောက်ပလတ် သော် စသည်ဖြင့် ဂုဏ်တင်ကာ ချီးမွမ်း မြှောက်စားတော်မူလေ့ ရှိ၏။ ယင်း ကဲ့သို့သော ဒေသနာတော်တို့မှာ စတုတ္ထစျာန်စိတ်၌ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက် လက်တောက်ပသော လင်းရောင်ခြည်ရှိ၍ မုချအားဖြင့် ဟောကြားထား တော်မူအပ်သော ဒေသနာတော်တို့ကား မဟုတ်ကြပေ။ ဖလူပစာရ သို့မဟုတ် ကာရဏူပစာရတည်းဟူသော အကြောင်းပရိယာယ် တစ်မျိုးအားဖြင့် ဟော ကြားထားတော်မူခြင်းသာဖြစ်သည် ဟူလို။</p> <p>ထို့ကြောင့် ဤကျမ်းကလည်း သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာ စိတ်တို့၌ အရောင်အလင်း ရှိသည်ဟူ၍ မဆိုလိုပါ။ ထိုသမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်သော စိတ္တဇရုပ်, ထို စိတ္တဇတေဇော ဓာတ်ကြောင့် ထပ်ဆင့်ဖြစ်ပွားလာသော ဥတုဇရုပ်တို့၌ တည်ရှိသော ရူပါရုံ၏ တောက်ပမှုသာဟု ဆိုပေသည်။ သို့သော် ထိုအရောင်အလင်းမှာ သမထ ဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့နှင့် ယှဉ်သော ဉာဏ်၏ စွမ်းအင် အာနုဘော် အပေါ်၌ အခြေစိုက်၍ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းကြောင့် ဖလူပစာရ အားဖြင့် သို့မဟုတ် ကာရဏူပစာရအားဖြင့် ဉာဏ်ရောင်ဟူ၍သာ တင်စား၍ ခေါ်ဆိုခြင်းဖြစ်သည် ဟူပေ။</p> <h3>မနောဒွါရ = ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်</h3> <p>ဤတွင် အလျဉ်းသင့်နေသဖြင့် မနောဒွါရ = ဘဝင်မနောအကြည် ဓာတ် အကြောင်းကိုလည်း တစ်ဆက်တည်း တင်ပြအပ်ပါသည်။ ဘုရားရှင် သည် အင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော် အစ္ဆရာသင်္ဃာတဝဂ်တို့၌ ဘဝင်စိတ်ကို ဤသို့ ဟောကြားထားတော်မူ၏။ အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့ကလည်း ဖွင့်ဆိုထားတော်မူ ကြ၏။</p> <p><b>ပဘဿရမိဒံ ဘိက္ခဝေ စိတ္တံ။</b> (အံ၊၁၊၉။)</p> <p><b>ပဘဿရန္တိ ပဏ္ဍရံ ပရိသုဒ္ဓံ။ စိတ္တန္တိ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ။</b> (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၅။)</p> <p>ဤပါဠိတော် အဋ္ဌကထာအဖွင့်တို့နှင့် အညီ ဘဝင်စိတ်ကိုလည်း ဘုရားရှင်က <b>ပဘဿရ = ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပသော</b> အရောင်ရှိသော စိတ်ဟု ဟောကြားထားတော်မူ၏။</p> <p>ဤဟောကြားချက်ကိုလည်း အထက်တွင်တင်ပြထားသော အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့က ဤ ဒေသနာတော်သည် ပရိယာယကထာ (= အကြောင်းပရိယာယ် တစ်မျိုးအားဖြင့် တင်စား၍ ဟောကြားထားတော် မူအပ်သော ဒေသနာတော်) ဖြစ်ကြောင်းကို ရှင်းပြထားတော်မူကြ၏။</p> <p>အထက်တွင် ရှင်းပြခဲ့ပြီးသည့်အတိုင်း <b>ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပမှု (= ပဘဿရ)</b> စသည်တို့မည်သည် ဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ)၌ ရသင့် ရထိုက်သော ဂုဏ်ထူးဝိသေသတို့ဖြစ်သောကြောင့်, ဘဝင်စိတ်ကလည်း နာမ် တရားမျှသာ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ယင်းဘဝင်စိတ်၌ကား အရောင်အလင်း မရှိပေ။ သို့သော် ယင်းဘဝင်စိတ်သည် အထက်က ရှင်းပြခဲ့သည့် သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့ကဲ့သို့ အရောင်အလင်းကို ဖြစ်စေနိုင်သော စွမ်း အားကား ရှိသည်သာ ဖြစ်သည်။ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကိုသာ မှီ၍ ဖြစ်နေသော ယင်း ဘဝင်စိတ်သည်လည်း စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့ကို ဖြစ်စေနိုင်သည်သာ ဖြစ်၏။ ယင်း ဘဝင်စိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်သွားကြသော စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌လည်း ဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ)သည် ပါဝင်လျက်ရှိ၏။ ယင်းဘဝင်စိတ်နှင့် ယှဉ်တွဲ လျက်ရှိသော ဉာဏ်က အာနုဘော်ကြီးလျှင် ကြီးသလို ယင်းဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ)ကလည်း <b>ဘာသုရရူပ (= တောက်ပသည်သာ)</b> ဖြစ်၏။ တစ်ဖန် ယင်း စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ တေဇောဓာတ်ပါဝင်လျက် ရှိ၏။ ယင်း တေဇောဓာတ် (= ဥတု)ကလည်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ် ကို ဆင့်ကာဆင့်ကာ ဖြစ်စေပြန်၏။ ယင်း ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌လည်း ဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ) ပါဝင်ပြန်၏။ ယင်း ဝဏ္ဏဓာတ် (= ရူပါရုံ)ကလည်း <b>ဘာသုရရူပ (=တောက်ပသော ရူပါရုံသာ)</b> ဖြစ်၏။ ဘဝင်စိတ်နှင့်ယှဉ်နေသော ဉာဏ်အာနုဘော်က ကြီးလျှင်ကြီးသလို တောက်ပသည်သာ ဖြစ်၏။ ယင်း ဘဝင်စိတ်ကြောင့် ဖြစ်ကြသော စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့၏ ရူပါရုံနှင့် ထိုမှ ထပ်ဆင့် ဖြစ်ပွားလာကြကုန်သော ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၏ ရူပါရုံ ----- ဤနှစ်မျိုး ကုန်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ရူပါရုံ အရောင်အဆင်း၏ တောက်ပမှုကို ရည်ရွယ်တော်မူကာ ဘုရားရှင်က ----- <b>ပဘဿရမိဒံ ဘိက္ခဝေ စိတ္တံ = ရဟန်းတို့ ... ဤဘဝင်စိတ်သည် ပြိုးပြိုးပြက် တလက်လက်တောက်ပ၏</b> ဟု ဟောကြားတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။</p> <p>ဤရှင်းလင်းချက်များအရ .. ဘဝင်စိတ်၌ အရောင်အလင်း မရှိ၊ ဘဝင်စိတ်ကြောင့် ဖြစ်သော အကျိုးရုပ်တရားတို့၌သာ အရောင်အလင်း ရှိသည်ဟု မှတ်ပါ။ ဤ၌လည်း အကျိုးဖြစ်သော ရုပ်တရားတို့၏ အရောင် အလင်းဟူသော အမည်ကို အကြောင်းဖြစ်သော ဘဝင်စိတ်အပေါ်၌ တင်စား ၍ အကြောင်းဖြစ်သော ဘဝင်စိတ်မှာ အရောင်ရှိသည်ဟု ပြောဆိုသော ဖလူပစာရစကား သို့မဟုတ် ကာရဏူပစာရစကားဟု မှတ်ပါ။ ယင်း ဘဝင်စိတ်ကို အခြေခံကာ ဖြစ်ပေါ်လာကြသည့် ယင်း ရူပါရုံတို့၏ အရောင်အလင်းမှာ ကြည်လင်တောက်ပမှုက များပြားနေသဖြင့် ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲခြင်း ဖြစ်ပေသည်။</p> <br> <h3>ဥပက္ကိလေသာလောက</h3> <p>အမေး --- သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့၌ <b>ပဘဿရ (= ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက်တောက်ပသော အရောင်အလင်း)</b> ရှိရိုးမှန်လျှင် = ထိုစိတ်တို့က ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပသော အရောင်အလင်းကို ဖြစ်စေနိုင်ရိုးမှန်လျှင် အဘယ်ကြောင့် ဝိပဿနာဉာဏ် တို့တွင် ရင့်ကျက်လာသော ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ပိုင်း၌သာလျှင် <b>ဩဘာသ (=အရောင်အလင်း)</b> ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ကြောင်းကို မိန့်ဆိုထားတော်မူပါသနည်း ဟု မေးရန် ရှိ၏။</p> <p>အဖြေ --- အဖြေမှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။</p> <p><b>တသ္မိံ ဥပ္ပန္နေ ယောဂါဝစရော န ဝတ မေ ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧဝရူပေါ ဩဘာသော ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗော၊ အဒ္ဓါ မဂ္ဂပ္ပတ္တောသ္မိ ဖလပ္ပတ္တောသ္မီတိ အမဂ္ဂမေဝ မဂ္ဂေါတိ၊ အဖလမေဝ စ ဖလန္တိ ဂဏှာတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၇၀။)</p> <p>ထိုဝိပဿနာ ဩဘာသသည် ဖြစ်ပေါ်လာလတ်သည်ရှိသော် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ငါ့အား ဤအခါမှ ရှေး၌ ဤသို့သဘောရှိသော <b>ဩဘာသ = အရောင်အလင်း</b>သည် မဖြစ်ဖူးလေစွတကား၊ မချွတ်ဧကန် အရိယမဂ်သို့ ဆိုက်ရောက်သည် ငါဖြစ်လေပြီ၊ အရိယဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်သည် ငါဖြစ် လေပြီဟု အရိယမဂ် မဟုတ်သော ဩဘာသကိုပင်လျှင် အရိယမဂ်ဟူ၍, အရိယဖိုလ် မဟုတ်သော ဩဘာသကိုပင်လျှင် အရိယဖိုလ်ဟူ၍ စွဲယူ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၇၀။)</p> <p>ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် အကျယ်ရှုပွားနည်းသို့လည်း ရောက်ရှိလာသဖြင့် ဝိပဿနာဉာဏ်တို့ကလည်း ရင့်ကျက်လာသောအခါ <b>ဩဘာသ = အရောင် အလင်း</b> ဖြစ်ပေါ်လာရာဝယ် ငါ့အား ဤအခါမှ ရှေး၌ ဤသို့သဘောရှိသော <b>ဩဘာသ = အရောင်အလင်း</b>သည် မဖြစ်ဖူးလေစွတကားဟုသာ အဋ္ဌကထာ က ဖွင့်ဆိုသွား၏။ ရှေးယခင်က တစ်ခါမျှ အရောင်အလင်း မဖြစ်ဖူးသေး၊ ယခုအခါမှသာလျှင် စတင်၍ အသစ်စက်စက် ဖြစ်ပေါ်လာသည်ဟုကား မဆို ပါ။ ဤအချက်ကို အထူးသတိပြုပါ။ အောက်ပါအချက်ကိုလည်း ထောက်ရှု ကြည့်ပါ။</p> <p><b>ယထာ စ ဩဘာသေ၊ ဧဝံ ဧတေသုပိ အညတရသ္မိံ ဥပ္ပန္နေ ယောဂါဝစရော န ဝတ မေ ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧဝရူပံ ဉာဏံ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗံ၊ ဧဝရူပါ ပီတိ၊ ပဿဒ္ဓိ၊ သုခံ၊ အဓိမောက္ခော၊ ပဂ္ဂဟော၊ ဥပဋ္ဌာနံ၊ ဥပေက္ခာ၊ နိကန္တိ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗာ၊ အဒ္ဓါ မဂ္ဂပ္ပတ္တောသ္မိ ဖလပ္ပတ္တောသ္မီတိ အမဂ္ဂမေဝ မဂ္ဂေါတိ အဖလမေဝ စ ဖလန္တိ ဂဏှာတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၇၃။)</p> <p><b>ဩဘာသ = အရောင်အလင်း</b>ဖြစ်ရာ၌ကဲ့သို့ အလားတူပင် ထိုဉာဏ် စသည်တို့တွင်လည်း တစ်ပါးပါးသည် ဖြစ်ပေါ်လာလတ်သည်ရှိသော် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် စင်စစ် ငါ့အား ဤအခါမှ ရှေး၌ ဤသို့သဘောရှိသော ဉာဏ်သည် မဖြစ်ဖူးစွတကား၊ ဤသို့သဘောရှိသော ပီတိသည်၊ ပဿဒ္ဓိ၊ သုခ၊ အဓိမောက္ခ၊ <b>ပဂ္ဂဟ = ဝီရိယ၊ ဥပဋ္ဌာန = သတိ၊ ဥပေက္ခာ = ဝိပဿနုပေက္ခာ+အာဝဇ္ဇနုပေက္ခာ (ဝိပဿနုပေက္ခာ = တတြမဇ္ဈတ္တတာစေတသိက်)</b> သည်၊ နိကန္တိသည် မဖြစ်ဖူးလေစွတကား၊ မချွတ်ဧကန် အရိယမဂ်သို့ ဆိုက်ရောက်သည် ငါဖြစ်လတ်ပြီ၊ အရိယဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်သည် ငါဖြစ် လတ်ပြီဟု အရိယမဂ် မဟုတ်သော ဉာဏ။ ပ ။ နိကန္တိကိုပင်လျှင် အရိယမဂ် ဟူ၍, အရိယဖိုလ် မဟုတ်သော ဉာဏ။ ပ ။ နိကန္တိကိုပင်လျှင် အရိယဖိုလ် ဟူ၍ စွဲယူ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၇၃။)</p> <p>ဤ၌လည်း ရှေးယခင်က ဤကဲ့သို့သော သဘောရှိသော ဝိပဿနာ ဉာဏ်၊ ဤကဲ့သို့သော သဘောရှိသော ပီတိ၊ ပဿဒ္ဓိ၊ သုခ၊ အဓိမောက္ခ၊ <b>ပဂ္ဂဟ = ဝီရိယ၊ ဥပဋ္ဌာန = သတိ၊ ဥပေက္ခာ၊ နိကန္တိ</b>သည် မဖြစ်ဖူးလေစွတကား ဟုသာ ဆိုသည်၊ သံသရာတစ်လျှောက်၌လည်းကောင်း, ဤဘဝ၌လည်း ကောင်း ဉာဏ၊ ပီတိ၊ ပဿဒ္ဓိ၊ သုခ၊ အဓိမောက္ခ၊ ဝီရိယ၊ သတိ၊ ဥပေက္ခာ၊ နိကန္တိတို့သည် တစ်ခါမျှ မဖြစ်ဖူးဟု ဆိုလိုသည်ကား မဟုတ်ပေ၊ ထက်မြက် စူးရှသော ဤကဲ့သို့သော ဝိပဿနာဉာဏ်မျိုး၊ ဤကဲ့သို့သော ပီတိမျိုး စသည် တို့သာ မဖြစ်ဖူးသေးဟု ဆိုလိုသည်။ ဤကဲ့သို့သောဉာဏ်မျိုး ဤကဲ့သို့သော ပီတိ စသည်တို့ မဖြစ်ဖူးသော်လည်း ဤဉာဏ်မျိုး ပီတိမျိုး စသည်တို့မှ အခြား တစ်ပါးသော ဉာဏ်မျိုး ပီတိမျိုး စသည်တို့ကား ဖြစ်ဖူးသည်သာ ဖြစ်၏။ အောက်ထစ်ဆုံးအားဖြင့် နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်, ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်, သမ္မသနဉာဏ်, ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်အနုပိုင်းတို့ကား ဧကန်ဖြစ်ခဲ့ဖူးသည်သာ ဖြစ်၏။ တစ်ဖန် ဘဝတစ်လျှောက်လုံး၌ တစ်ကြိမ်တစ်ခါမျှသော်လည်း ပီတိ မဖြစ်ဖူး ဟူသည်ကား မရှိနိုင်။</p> <p>အလားတူပင် ဤကဲ့သို့သော <b>ဩဘာသ = အရောင်အလင်း</b>မျိုးသာ မဖြစ်ဖူးသေးဟုသာ ဆိုသည်။ <b>ဩဘာသ = အရောင်အလင်း</b> တစ်ခါမျှ မဖြစ် ဖူးသေးဟု ဆိုလိုသည်ကား မဟုတ်ပေ။ အခြားအခြားသော အဆင့်မြင့်မား နေသော သမထဘာဝနာစိတ်နှင့် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ် လာသော <b>ဩဘာသ = အရောင်အလင်း</b>နှင့် ဤရင့်ကျက်လာသော ဥဒယဗ္ဗယ ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော <b>ဩဘာသ = အရောင်အလင်း</b>သည် မတူ ထူးခြားလျက်ရှိသောကြောင့် တစ်မူထူးခြားလျက်ရှိသောကြောင့် ဤဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော <b>ဩဘာသ = ဝိပဿနောဘာသ = အရောင်အလင်း</b>ကို ဂုဏ်တင်ကာ ချီးမွမ်းလျက် သီးသန့်ဖော်ပြခြင်းသာ ဖြစ် ပေသည်ဟု မှတ်သားပါလေ။ ထို့ကြောင့် တရားဘာဝနာ တစ်ခုခုကို အား ထုတ်လိုက်သဖြင့် သမာဓိ အတော်အသင့် အားကောင်းလာ၍ ပြိုးခနဲ ပြက် ခနဲ ဝင်းခနဲ လက်ခနဲ အရောင်အလင်းများ အထိုက်အလျောက် ဖြစ်ပေါ်လာ သောအခါ ငါ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်သို့ ဆိုက်လေပြီဟု ယူဆလျှင် အသင်သူတော်ကောင်းသည် ဤသာသနာတော်၌ အရှုံးကြီး ရှုံးလေပြီ။ အကြောင်းမူ အကြောင်းတရားနှင့်တကွသော ရုပ်နာမ်ပရမတ်တရားတို့ကိုသာလျှင် လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်နိုင်ပါမှ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် ဟူသည် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သောကြောင့်တည်း။</p> <p>__________</p> <br> <h3>အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းမှ ဝိပဿနာသို့</h3> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် မိမိရရှိထားပြီးသော အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို ဝသီဘော် (၅)တန် နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ပြီးသောအခါ ယင်း အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်ကို ဝိပဿနာ၏ အခြေပါဒကပြု၍ တရား ထိုင်တိုင်း ထိုင်တိုင်း ယင်းစျာန်ကို ဝင်စား၍ စျာန်မှ ထသောအခါ ..</p> <p>၁။ <b>ရူပပရိဂ္ဂဟ = ရုပ်တရားကို သိမ်းဆည်းခြင်း</b></p> <p>၂။ <b>အရူပပရိဂ္ဂဟ = နာမ်တရားကို သိမ်းဆည်းခြင်း</b></p> <p>၃။ <b>ရူပါရူပပရိဂ္ဂဟ = ရုပ်နာမ်ကို သိမ်းဆည်းခြင်း</b></p> <p>၄။ <b>နာမရူပဝဝတ္ထာန = နာမ်ရုပ်ကို ပိုင်းခြားမှတ်သားခြင်း</b></p> <p>၅။ <b>ပစ္စယပရိဂ္ဂဟ = ကာလသုံးပါးလုံး၌ ယင်းရုပ်နာမ်တို့၏ အကြောင်း တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းခြင်း</b> ---</p> <p>ဟူသော လုပ်ငန်းခွင်များကို အဆင့်ဆင့် ပြုလုပ်၍ အကြောင်းတရား နှင့်တကွသော ယင်းရုပ်နာမ်တို့ကို ဝိပဿနာဉာဏ်စဉ်အတိုင်း လက္ခဏာရေး သုံးတန် တင်ကာ တွင်တွင်ကြီး ဝိပဿနာရှုနိုင်သော် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၈-၂၇၉။)</p> <p>ဤတွင် ---</p> <p>၁။ <b>ဒီဃ = အရှည် (= ဝင်လေ-ထွက်လေ၏ အရှည်)</b></p> <p>၂။ <b>ရဿ = အတို (= ဝင်လေ-ထွက်လေ၏ အတို)</b></p> <p>၃။ <b>သဗ္ဗကာယ = အကုန်လုံး (= ဝင်လေ-ထွက်လေ၏ အစ-အလယ်- အဆုံး အကုန်လုံး)</b></p> <p>၄။ <b>ပဿမ္ဘယ = ငြိမ်အောင် သိမ်မွေ့အောင် ငြိမ်းအောင် ကျင့်ခြင်း</b></p> <p>ဟူသော အာနာပါန ပထမစတုက္ကသည် ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာ အားဖြင့် ပြီးဆုံးလေပြီ။ ဒုတိယစတုက္က စသည်ကို အကျဉ်းချုပ်၍ ဆက်လက် တင်ပြအပ်ပါသည်။</p> <br> <h3>ဒုတိယစတုက္က</h3> <p>၁။ <b>ပီတိပဋိသံဝေဒီ အဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ၊</b></p> <p><b>ပီတိပဋိသံဝေဒီ ပဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ။</b></p> <p>၂။ <b>သုခပဋိသံဝေဒီ ။ ပ ။</b></p> <p>၃။ <b>စိတ္တသင်္ခါရပဋိသံဝေဒီ ။ ပ ။</b></p> <p>၄။ <b>ပဿမ္ဘယံ စိတ္တသင်္ခါရံ ။ ပ ။</b> (သံ၊၃၊၂၇၉။ ဝိ၊၁၊၈၈။)</p> <p>၁။ ပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် ဝင်လေကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။</p> <p>ပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် ထွက်လေကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။</p> <p>၂။ သုခကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက်။ ပ ။</p> <p>၃။ စိတ္တသင်္ခါရကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက်။ ပ ။</p> <p>၄။ စိတ္တသင်္ခါရကို ငြိမ်းစေလျက်။ ပ ။</p> <p>၁။ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အာရုံပြု၍ ပီတိနှင့်ယှဉ်သော ပထမစျာန်, ဒုတိယစျာန်တို့ကို ဝင်စား၏။ ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ စျာန်သမာပတ်ကို ဝင်စားဆဲခဏ၌ စျာန်ကိုရရှိနေသဖြင့် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် အာရုံကို ထင်ထင်ရှားရှား သိနေသောကြောင့် အာရုံကို အကြောင်းပြု၍ ထို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် စျာနပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှား သိနေ၏။ ယင်းသို့ စျာနပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် အသက်ရှူနေခဲ့သော် အာရုံသဘော အားဖြင့် ပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှား သိနေသည် မည်၏။ ယင်းသို့ ပီတိကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် အသက်ရှူနေပါ။ (သမထပိုင်းတည်း။)</p> <p>ပရမတ်တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် သဘာဝမှန်အတိုင်း ထိုးထွင်းသိတတ်သော ဉာဏ်သည် <b>အသမ္မောဟ</b> မည်၏။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ် သည် ယင်းပထမစျာန် ဒုတိယစျာန်တို့ကို ဝင်စား၍ ယင်းစျာန်မှ ထ၍ ယင်း စျာန်နှင့်ယှဉ်သော ပီတိကို တစ်နည်း --- ပီတိကိုအဦးမူသဖြင့် စျာန်နာမ်တရား အားလုံးကို ယင်းတို့၏ ပြိုပြိုပျက်ပျက် ကုန်ကုန်ပျောက်ပျောက်သွားသည့် သဘောကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ကြည့်၍ လက္ခဏာရေးသုံးတန် တစ်လှည့်စီ တင်ကာ ဝိပဿနာရှုပွားသုံးသပ်၏။ ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝိပဿနာ ဉာဏ်အခိုက်၌ ယင်းပီတိ၏ တစ်နည်း ပီတိနှင့်တကွသော စျာန်နာမ်တရား စုတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ သာမညလက္ခဏာကို ထိုးထွင်း သိမြင်သဖြင့် <b>အသမ္မောဟသဘောအားဖြင့် (= မတွေမဝေသောအားဖြင့်)</b> ပီတိကို ထင်ထင် ရှားရှား သိအပ်သည် မည်၏။ ယင်းသို့ ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် အသက်ရှူ နေပါ။ (ဝိပဿနာပိုင်းတည်း။) (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၉။)</p> <p>၂။ သမထပိုင်း၌ ပထမစျာန် ဒုတိယစျာန် တတိယစျာန်တို့ကို အစဉ် အတိုင်း ဝင်စား၍ အသက်ရှူနေခဲ့သော်, ဝိပဿနာပိုင်း၌ ယင်းစျာန်နှင့်ယှဉ် သော သုခကို တစ်နည်း သုခကို အဦးမူသဖြင့် စျာန်နာမ်တရားစုတို့ကို အစဉ် အတိုင်း ယင်းတို့၏အပျက်ကို အာရုံယူ၍ ဝိပဿနာရှုလျက် အသက်ရှူနေခဲ့ သော် သုခကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် အသက်ရှူနေသည် မည်၏။ ထိုကဲ့သို့ သုခကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် အသက်ရှူနေပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၀။)</p> <p>၃။ သမထပိုင်း၌ အာနာပါနစျာန် (၄)ပါးလုံးကို အစဉ်အတိုင်း ဝင်စား လျက် အသက်ရှူနေခဲ့သော်, ဝိပဿနာပိုင်း၌ <b>စိတ္တသင်္ခါရ</b> အမည်ရသော ဝေဒနာ သညာ တရားနှစ်ပါးကို တစ်နည်း သညာနှင့်ယှဉ်သော ဝေဒနာကို တစ်နည်း ဝေဒနာကို အဦးမူသဖြင့် စျာန်နာမ်တရား အားလုံးကို ယင်းတို့၏ အပျက်ကို အာရုံယူ၍ ဝိပဿနာရှုလျက် အသက်ရှူနေခဲ့သော် စိတ္တသင်္ခါရ တရားကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် အသက်ရှူနေသည် မည်၏။ ယင်းသို့ အသက်ရှူနိုင်အောင် ကျင့်ပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၀။)</p> <p>၄။ သမထပိုင်း၌ အာနာပါနစျာန် (၄)ပါးတို့ကို အစဉ်အတိုင်း ဝင်စား လျက် အသက်ရှူနေခဲ့သော် ရုန့်ရင်းရုန့်ရင်းသော <b>စိတ္တသင်္ခါရ</b>တရားကို ငြိမ်း စေလျက် ချုပ်စေလျက် အသက်ရှူနေသည် မည်၏။ ဝိပဿနာပိုင်း၌ ယင်း စျာန် (၄)ပါးတို့ကို အသီးအသီး ဝင်စား၍ ယင်းစျာန် အသီးအသီးမှ ထသော အခါ ဝေဒနာကို အဦးမူသဖြင့် ယင်းစျာန်နာမ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းလျက် ယင်းတို့၏ အပျက်ကို အာရုံယူ၍ ဝိပဿနာရှုနေခဲ့သော် ရုန့်ရင်းရုန့်ရင်းသော <b>စိတ္တသင်္ခါရ</b>တရားကို ငြိမ်းစေလျက် ချုပ်စေလျက် အသက်ရှူနေသည် မည်၏။ ယင်းသို့ အသက်ရှူနိုင်အောင် ကျင့်ပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၀။)</p> <p><b>ပီတိပဋိသံဝေဒီ</b> - ပုဒ်၌ ပီတိကို အဦးမူသဖြင့် ဝေဒနာကို, <b>သုခပဋိသံဝေဒီ</b> - ပုဒ်၌ သုခဝေဒနာကို, <b>စိတ္တသင်္ခါရ</b> နှစ်ပုဒ်တို့၌ သညာ ဝေဒနာ တရားနှစ်ပါးသည် စိတ္တသင်္ခါရ မည်ရကား သညာနှင့်ယှဉ်သော ဝေဒနာကို ဦးတည်၍ ဟောကြားထားတော်မူ၏။ ထို့ကြောင့် ဤဒုတိယစတုက္ကကို ဝေဒနာနုပဿနာနည်းဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူသည်ဟု သိရှိပါလေ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၀။)</p> <br> <h3>တတိယစတုက္က</h3> <p>၁။ <b>စိတ္တပဋိသံဝေဒီ အဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ၊</b></p> <p><b>စိတ္တပဋိသံဝေဒီ ပဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ။</b></p> <p>၂။ <b>အဘိပ္ပမောဒယံ စိတ္တံ ။ ပ ။</b></p> <p>၃။ <b>သမာဒဟံ စိတ္တံ ။ ပ ။</b></p> <p>၄။ <b>ဝိမောစယံ စိတ္တံ ။ ပ ။</b></p> <p>၁။ စျာန်စိတ်ကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် ဝင်လေကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏၊၊</p> <p>စျာန်စိတ်ကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် ထွက်လေကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။</p> <p>၂။ စိတ်ကို လွန်စွာ ရွှင်လန်းတက်ကြွ ဝမ်းမြောက်စေလျက်။ ပ ။</p> <p>၃။ စိတ်ကို အာရုံ၌ အညီအညွတ် ကောင်းစွာထားလျက်။ ပ ။</p> <p>၄။ စိတ်ကို ဆန့်ကျင်ဘက်တရားတို့မှ လွတ်မြောက်စေလျက်။ ပ ။</p> <p>၁။ သမထပိုင်း၌ အာနာပါနစျာန် (၄)ပါးတို့ကို အစဉ်အတိုင်း ဝင်စား လျက် အသက်ရှူနေခဲ့သော်, ဝိပဿနာပိုင်း၌ ယင်းစျာန်အသီးသီးကို ဝင်စား ၍ စျာန်မှထတိုင်း ထတိုင်း ယင်းစျာန်စိတ်ကို တစ်နည်း စျာန်စိတ်ကို အဦးမူ သဖြင့် စျာန်နာမ်တရား အားလုံးကို ယင်းတို့၏ အပျက်ကို မြင်အောင်ကြည့်၍ ဝိပဿနာရှုလျက် အသက်ရှူနေခဲ့သော် စျာန်စိတ်ကို ထင်ထင်ရှားရှားသိလျက် အသက်ရှူနေသည် မည်၏။ ယင်းသို့ အသက်ရှူနိုင်အောင် ကျင့်ပါ။</p> <p>၂။ သမထပိုင်း၌ ပီတိနှင့်ယှဉ်သော အာနာပါနပထမစျာန်ကို ဝင်စားလျက် အသက်ရှူနေ၏။ ပီတိနှင့်ယှဉ်သော အာနာပါနဒုတိယစျာန်ကို ဝင်စားလျက် အသက်ရှူနေ၏။ ယင်းစျာန်ကို ဝင်စားဆဲခဏ၌ စျာန်စိတ်နှင့်ယှဉ်သော ပီတိ ကြောင့် စျာန်စိတ်သည် လွန်စွာ ရွှင်လန်းတက်ကြွ ဝမ်းမြောက်လျက် ရှိ၏။ ယင်းသို့ စျာန်ပီတိဖြင့် စျာန်စိတ်ကို လွန်စွာ ရွှင်လန်းတက်ကြွ ဝမ်းမြောက် စေလျက် အသက်ရှူနေပါ။ အသက်ရှူနိုင်အောင် ကျင့်ပါ။</p> <p>ဝိပဿနာပိုင်း၌ကား ပီတိနှင့်ယှဉ်သော အာနာပါနပထမစျာန်ကို ဝင်စား၍ ယင်းပထမစျာန်မှ ထ၍ ယင်းစျာန်နှင့်ယှဉ်သော ပီတိကို တစ်နည်း ပီတိကို အဦးမူသဖြင့် စျာန်နာမ်တရား အားလုံးကို အပျက်ကိုမြင်အောင် ကြည့်၍ ဝိပဿနာရှု၏။ ပီတိနှင့်ယှဉ်သော အာနာပါနဒုတိယစျာန်ကို ဝင်စား ၍ ယင်းစျာန်မှ ထ၍ ယင်းစျာန်နှင့် ယှဉ်သော ပီတိကို တစ်နည်း ပီတိကို အဦးမူသဖြင့် ယင်းဒုတိယစျာန်နာမ်တရားအားလုံးကို ယင်းတို့၏ အပျက်ကို မြင်အောင်ကြည့်၍ ဝိပဿနာရှု၏။ ဝိပဿနာအခိုက်၌ စျာန်နှင့်ယှဉ်သော ပီတိကို အာရုံပြုနေရ၍ ယင်းပီတိကို အာရုံပြုနေရသော ရှုနေသော ဝိပဿနာ စိတ်သည်လည်း လွန်စွာ ရွှင်လန်းတက်ကြွ ဝမ်းမြောက်လျက် ရှိ၏။ ယင်းသို့ စိတ်ကို လွန်စွာ ရွှင်လန်းတက်ကြွ ဝမ်းမြောက်စေလျက် အသက်ရှူနိုင်အောင် ကျင့်ပါ။ အသက်ရှူနေပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၀-၂၈၁။)</p> <p>အလွန် ချစ်ခင်မြတ်နိုးအပ်သော ပြုံးရွှင်နေသော မိတ်ဆွေတစ်ဦးကို တွေ့မြင်ရသောအခါ တွေ့မြင်နေရသူ မိမိ၏ သန္တာန်၌လည်း အပြုံးပန်းများ ပွင့်လန်းလာသကဲ့သို့ မှတ်ပါ။</p> <p>၃။ <b>သမာဒဟံ စိတ္တံ = စိတ်ကို ကောင်းကောင်းထားလျက်</b> အသက်ရှူပုံမှာ လည်း သမထပိုင်း ဝိပဿနာပိုင်းဟု နှစ်ပိုင်းပင် ရှိ၏။ သမထပိုင်း၌ အာနာပါနပထမစျာန်ကို ဝင်စားလျက် အသက်ရှူနေခဲ့သော်, ဒုတိယစျာန်ကို ဝင်စား လျက်အသက်ရှူနေခဲ့သော်, တတိယစျာန်ကိုဝင်စားလျက် အသက်ရှူနေခဲ့ သော်, စတုတ္ထစျာန်ကိုဝင်စားလျက် အသက်ရှူနေခဲ့သော်, ယင်းစျာန်တို့၏ အာရုံဖြစ်သော အလွန်ကြည်လင် တောက်ပနေသော အာနာပါနပဋိဘာဂ နိမိတ်အာရုံ၌ စျာန်စိတ်ကို အညီအညွတ် ကောင်းစွာထားလျက် အသက်ရှူ နေသည် မည်၏။ ယင်းသို့ အသက်ရှူနိုင်အောင် ကျင့်ပါ။ အသက်ရှူနေပါ။</p> <p>[မှတ်ချက် --- အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်သမာပတ် အခိုက်၌ အသက် မရှူပါ။ ထိုသို့ အသက်မရှူပါဘဲလျက် အဘယ်ကြောင့် အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်ကို ဝင်စား၍ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၌ စျာန်စိတ်ကို ကောင်းစွာထားလျက် အသက်ရှူရန် ညွှန်ကြားနေရပါသနည်းဟု မေးရန် ရှိ၏။ အဖြေမှာ ဤသို့ဖြစ်၏ --- <b>အဿာသပဿာသေ နိဿာယ ဥပ္ပန္နနိမိတ္တမ္ပေတ္ထ အဿာသပဿာသသာမညမေဝ ဝုတ္တံ၊</b> (မဟာဋီ၊၁၊၃၁၉။) ဟူသော ဋီကာအဖွင့်နှင့်အညီ အဿာသ ပဿာသကို အမှီပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်သည်လည်း အာနာပါန အမည်ရသည်သာ ဖြစ် သောကြောင့် အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အာရုံပြုနေခြင်းသည်လည်း အာနာပါနကိုပင် အာရုံပြုနေသည် မည်ရကား အထက်ပါအတိုင်း ဖွင့်ဆို သွားခြင်းပင် ဖြစ်သည်။] ဝိပဿနာပိုင်း၌ကား ဤသို့ လာရှိ၏။ ---</p> <p><b>တာနိ ဝါ ပန စျာနာနိ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ စျာနသမ္ပယုတ္တံ စိတ္တံ ခယတော ဝယတော သမ္ပဿတော ဝိပဿနာက္ခဏေ လက္ခဏပဋိဝေဓေန ဥပ္ပဇ္ဇတိ ခဏိကစိတ္တေကဂ္ဂတာ။ ဧဝံ ဥပ္ပန္နာယ ခဏိကစိတ္တေကဂ္ဂတာယ ဝသေနပိ အာရမ္မဏေ စိတ္တံ သမံ အာဒဟန္တော သမံ ဌပေန္တော သမာဒဟံ စိတ္တံ အဿသိဿာမိ ပဿသိဿာမီတိ သိက္ခတီတိ ဝုစ္စတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၁၊၊)</p> <p><b>ခဏိကစိတ္တေကဂ္ဂတာတိ ခဏမတ္တဋ္ဌိတိကော သမာဓိ။ သောပိ ဟိ အာရမ္မဏေ နိရန္တရံ ဧကာကာရေန ပဝတ္တမာနော ပဋိပက္ခေန အနဘိဘူတော အပ္ပိတော ဝိယ စိတ္တံ နိစ္စလံ ဌပေတိ။ တေန ဝုတ္တံ ဧဝံ ဥပ္ပန္နာယာတိအာဒိ။</b> (မဟာဋီ၊၁၊၃၄၂။)</p> <p>အာနာပါနပထမစျာန်ကို ဝင်စား၍ ယင်းစျာန်မှ ထပြီးလျှင် ယင်းပထမ စျာန်နှင့် ယှဉ်သော စျာန်စိတ်ကို တစ်နည်း စျာန်စိတ်ကို အဦးမူသဖြင့် စျာန်နာမ်တရားအားလုံးကို အပျက်ကို မြင်အောင်ကြည့်၍ ဝိပဿနာရှု၏။ အလားတူပင် ဒုတိယစျာန် တတိယစျာန် စတုတ္ထစျာန်တို့ကိုလည်း အသီး အသီး ဝင်စား၍ ပုံစံတူပင် ဝိပဿနာရှု၏။ ထိုသို့ ဝိပဿနာရှုရာ၌ ဝိပဿနာ အခိုက်ဝယ် ယင်းစျာန်စိတ်၏ တစ်နည်း ယင်းစျာန်စိတ်နှင့်တကွသော စျာန် နာမ်တရားတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ သာမညလက္ခဏာကို ထိုးထိုးထွင်းထွင်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သိမြင်နေသဖြင့် စိတ္တက္ခဏတိုင်း စိတ္တက္ခဏတိုင်း၌ ထိုးထွင်း သိမြင်နေသဖြင့် ယင်းစျာနဓမ္မ အမည်ရသော သင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စ အခြင်းအရာ သို့မဟုတ် ဒုက္ခအခြင်းအရာ သို့မဟုတ် အနတ္တအခြင်းအရာ၌ ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်သည် ကောင်းစွာ တည်နေ၏။ ယင်းသို့ ကောင်းစွာ တည်နေသော ဝိပဿနာဉာဏ်နှင့်ယှဉ်သော သမာဓိကို <b>ခဏိကစိတ္တေကဂ္ဂတာ = ခဏိကသမာဓိ</b>ဟု ခေါ်ဆို၏။ ယင်း<b>ခဏိကစိတ္တေကဂ္ဂတာ = ခဏိက သမာဓိ</b>၏ အစွမ်းဖြင့် စျာန်စိတ်ကို အဦးမူ၍ သိမ်းဆည်းထားအပ်သော စျာနဓမ္မသင်္ခါရ တရားစုတို့၏ အနိစ္စအခြင်းအရာ သို့မဟုတ် ဒုက္ခအခြင်းအရာ သို့မဟုတ် အနတ္တအခြင်းအရာဟူသော တစ်မျိုးမျိုးသော အခြင်းအရာ၌ ဝိပဿနာစိတ်ကို အညီအညွတ် ကောင်းစွာထားလျက် အသက်ရှူနေပါ။ အသက်ရှူနိုင်အောင် ကျင့်ပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၁။ မဟာဋီ၊၁၊၃၄၂။)</p> <p>သတိပြုပါ ---- ဤ၌ အာနာပါနစျာန် အသီးအသီးကို ဝင်စား၍ ယင်း စျာန်မှ ထ၍ စျာန်စိတ်ကို အဦးမူလျက် စျာနဓမ္မ အမည်ရသော စျာန်သင်္ခါရ တရားတို့ကို ဝိပဿနာရှုခိုက် ယင်းသင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စအခြင်းအရာ စသော အခြင်းအရာ တစ်မျိုးမျိုး၌ ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေသော ဝိပဿနာ သမာဓိကို <b>ခဏိကစိတ္တေကဂ္ဂတာ = ခဏိကသမာဓိ</b>ဟု ခေါ်ဆိုသည်ဟူသော အချက်ကို သတိပြုပါ။ ဝိပဿနာပိုင်း၌ ဆိုလိုသော ခဏိကသမာဓိမှာ မည်မျှ အဆင့်မြင့်မားနေသည်ကို မှတ်သားထားစေလိုသည်။</p> <p>၄။ <b>ဝိမောစယံ စိတ္တံ = စိတ်ကို ဆန့်ကျင်ဘက်တရားတို့မှ လွတ်မြောက် စေလျက်</b> အသက်ရှူနေပါ။ ဤ၌လည်း သမထပိုင်း ဝိပဿနာပိုင်းဟု နှစ်ပိုင်း ရှိ၏။ သမထပိုင်း၌ ပထမစျာန်ဖြင့် နီဝရဏတရားတို့မှ စိတ်ကိုလွတ်မြောက် စေလျက် ဒုတိယစျာန်ဖြင့် ဝိတက် ဝိစာရတို့မှ, တတိယစျာန်ဖြင့် ပီတိမှ, စတုတ္ထ စျာန်ဖြင့် သုခ ဒုက္ခတို့မှ စိတ်ကို လွတ်မြောက်စေလျက် ယင်းစျာန်တို့ကို ဝင်စားလျက် အသက်ရှူနေပါ။</p> <p>ဝိပဿနာပိုင်း၌ကား ထိုစျာန်တို့ကို ဝင်စား၍ ထိုစျာန်တို့မှ ထ၍ စျာန်နှင့်ယှဉ်သောစိတ်ကို (စိတ်ကို အဦးမူ၍ စျာန်နာမ်တရားအားလုံးကို) ကုန်တတ် ပျက်တတ်သော သဘောကို မြင်အောင်ကြည့်၍ ဝိပဿနာ ရှု၏။ ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အနိစ္စာနုပဿနာဖြင့် နိစ္စသညာမှ, ဒုက္ခာနုပဿနာဖြင့် သုခသညာမှ, အနတ္တာနုပဿနာဖြင့် အတ္တသညာမှ, ယင်းသို့ လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာရှုသဖြင့် သင်္ခါရတရားတို့၌ ငြီးငွေ့ သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်သော <b>နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာ</b>ဖြင့် သင်္ခါရတို့၌ နှစ်သက် ရွှင်လန်း ဝမ်းမြောက်စွာဖြင့် တွယ်တာမက်မောတတ်သော နန္ဒီရာဂမှ, သင်္ခါရတရားတို့၏ ပျက်ခြင်း (= ဘင်)ကို အဖန်ဖန် လက္ခဏာယာဉ် တင်ကာ ရှုသဖြင့် သင်္ခါရတို့၌ တပ်မက်ခြင်းကင်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်သော <b>ဝိရာဂါနုပဿနာ</b>ဖြင့် ရာဂမှ, သင်္ခါရတို့၏ ချုပ်ခြင်း (= ဘင်)ကို ရှုသော <b>နိရောဓာနုပဿနာ</b>ဖြင့် ဖြစ်ခြင်း (= သမုဒယ)မှ, သင်္ခါရတို့၏ ပျက်ခြင်း (=ဘင်)ကို လက္ခဏာယာဉ်တင်ကာ အဖန်ဖန် ရှုသဖြင့် ကိလေသာတို့ကို တဒင်္ဂအားဖြင့် စွန့်ပယ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ ညွတ်ကိုင်းရှိုင်းသောအားဖြင့် ပြေးဝင်တတ်သော <b>ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာ</b>ဖြင့် သင်္ခါရတို့ကို နိစ္စ စသည်ဖြင့် စွဲယူခြင်း <b>အာဒါန</b>မှ စိတ်ကို လွတ်မြောက်စေလျက် အသက်ရှူ၏။ ယင်းသို့ အသက်ရှူနိုင်ခဲ့သော် ဆန့်ကျင်ဘက်တရားတို့မှ စိတ်ကို လွတ်မြောက်စေလျက် အသက်ရှူနေသည် မည်၏။ ယင်းသို့ အသက်ရှူနိုင်အောင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်ပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၁၊၊)</p> <p>ဤ တတိယစတုက္ကကို စိတ္တာနုပဿနာ၏ အစွမ်းဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည်ဟု သိရှိပါလေ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၁။)</p> <br> <h3>စတုတ္ထစတုက္က</h3> <p>၁။ <b>အနိစ္စာနုပဿီ အဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ၊</b></p> <p><b>အနိစ္စာနုပဿီ ပဿသိဿာမီတိ သိက္ခတိ။</b></p> <p>၂။ <b>ဝိရာဂါနုပဿီ ။ ပ ။</b></p> <p>၃။ <b>နိရောဓာနုပဿီ ။ ပ ။</b></p> <p>၄။ <b>ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿီ ။ ပ ။</b></p> <p>၁။ သင်္ခါရတရားတို့ကို အနိစ္စဟု အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ ဝင်လေကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။ သင်္ခါရတရားတို့ကို အနိစ္စဟု အဖန်ဖန်အထပ်ထပ် ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ ထွက်လေကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။</p> <p>၂။ သင်္ခါရတရားတို့၏ ပျက်ခြင်းဘင်နှင့် ရာဂ၏ကင်းပြတ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ (<b>ဝိရာဂါနုပဿနာ</b>)။ ပ ။</p> <p>၃။ သင်္ခါရတရားတို့၏ ခဏအားဖြင့် ချုပ်ခြင်း ခဏဘင်နှင့် ရာဂ၏ချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ (<b>နိရောဓာနုပဿနာ</b>)။ ပ ။</p> <p>၄။ ကိလေသာတို့ကို တဒင်္ဂအားဖြင့် စွန့်လွှတ်တတ်သော ဝိပဿနာဉာဏ်, သမုစ္ဆေဒအားဖြင့် အကြွင်းမဲ့ စွန့်လွှတ်တတ်သော အရိယမဂ်ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံအောင် သင်္ခါရတရားတို့၏ ပျက်ခြင်းဘင်နှင့် သင်္ခါရတရားတို့၏ ချုပ်ရာ သင်္ခါရတရားတို့ကို စွန့်လွတ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ ဝင်သက်လေကို ဖြစ်စေအံ့။ ပ ။ ထွက်သက်လေကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။ (သံ၊၃၊၂၇၉။ ဝိ၊၁၊၈၈။)</p> <p>ဤ စတုတ္ထ စတုက္ကကို <b>သုဒ္ဓဝိပဿနာ</b>၏ အစွမ်းဖြင့် ဘုရားရှင်သည် ဟောကြားထားတော်မူပေသည်။ ရှေးစတုက္က သုံးမျိုးတို့ကိုကား <b>သမထ ဝိပဿနာ</b>၏ အစွမ်းဖြင့် ဘုရားရှင်သည် ဟောကြားထားတော်မူပေသည်။</p> <p><b>ယသ္မာ ပနေတ္ထ ဣဒမေဝ စတုက္ကံ အာဒိကမ္မိကဿ ကမ္မဋ္ဌာနဝသေန ဝုတ္တံ။ ဣတရာနိ ပန တီဏိ စတုက္ကာနိ ဧတ္ထ ပတ္တဇ္ဈာနဿ ဝေဒနာ-စိတ္တဓမ္မာနုပဿနာဝသေန ဝုတ္တာနိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၆၉။)</p> <p>ပထမစတုက္ကကို အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို အားသစ်စ <b>အာဒိကမ္မိက</b> ပုဂ္ဂိုလ်၏ <b>သမထကမ္မဋ္ဌာန်း</b>၏ အစွမ်းဖြင့် ဘုရားရှင်သည် ဟောကြားထား တော်မူ၏၊ <b>ကာယာနုပဿနာ သတိပဋ္ဌာန်</b>တည်း။ ဒုတိယစတုက္က, တတိယ စတုက္က, စတုတ္ထစတုက္ကဟူသော စတုက္က သုံးခုတို့ကိုကား ဤ ပထမစတုက္က၌ ရအပ်ပြီးသော စျာန်ရှိသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ <b>ဝေဒနာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာန်, စိတ္တာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာန်, ဓမ္မာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာန်</b>၏ အစွမ်းဖြင့် ဘုရားရှင်သည် ဟောကြားထားတော်မူအပ်ကုန်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၆၉။)</p> <p>ဤ အဋ္ဌကထာအဖွင့်များနှင့်အညီ ပထမစတုက္က၌ စျာန်ကိုရရှိအောင် အားထုတ်ပြီးပါမှ ဒုတိယစတုက္က တတိယစတုက္က စတုတ္ထစတုက္ကတို့ကို အဆင့်ဆင့် ကူးတက်ရမည် ဖြစ်ပေသည်။ ထိုတွင် စတုတ္ထစတုက္ကတွင် အကျုံးဝင် သော - အနိစ္စာနုပဿီ-ပုဒ်တွင် ပါဝင်သော အနိစ္စတရားများကို အဋ္ဌကထာ ဆရာတော်က - <b>အနိစ္စန္တိ ပဉ္စက္ခန္ဓာ</b> - (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၁။) အနိစ္စတရားတို့မှာ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့ ဖြစ်ကြောင်းကို ဖွင့်ဆိုထားတော်မူ၏။ ထိုခန္ဓာ (၅)ပါး တို့မှာ စျာန်နာမ်တရားများ အပါအဝင် <b>ပကိဏ္ဏကသင်္ခါရ</b> အမည်ရသော ရုပ်နာမ်ဓမ္မ သင်္ခါရတရားတို့ပင်တည်း။ ထိုခန္ဓာ (၅)ပါးတို့ကို ဝိပဿနာ ရှုနိုင် ရန် ယင်းခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို ရှေးဦးစွာ သိမ်းဆည်းရမည် ဉာဏ် ဖြင့် ပိုင်းခြားယူရမည် ဖြစ်ပေသည်။ အကြောင်းတရားတို့ကိုလည်း သိမ်းဆည်း ရမည် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူရမည် ဖြစ်ပေသည်။ ယင်းသို့ သိမ်းဆည်းနိုင်ရန် ယင်းခန္ဓာ (၅)ပါးတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်ရန်အတွက် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း, နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း, ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ပိုင်း, လက္ခဏာဒိစတုက္ကပိုင်း, ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်းဟူသော အပိုင်းကြီး ငါးရပ်တို့ကို ဆက်လက်၍ ရေးသားတင်ပြ ထားပေသည်။ အလိုရှိက ထိုအပိုင်းတို့ကို ဆက်လက်လေ့လာပါ။</p> <p>ဤ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူသည့် အတိုင်း စတုက္က လေးမျိုးတို့ဝယ် ဝင်လေ၌ (၁၆)မျိုး, ထွက်လေ၌ (၁၆)မျိုး, ဤ (၃၂)မျိုးသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖြည့်ကျင့်နိုင်ခဲ့သော် ဘုရားရှင် သင်ပြပေးတော်မူသည့်အတိုင်း အသက်ရှူတတ်ခဲ့သော် အောက်ပါ အကျိုးတရားတို့ကို ရရှိနိုင်ပေသည်။</p> <p><b>အာနာပါနဿတိ ဘိက္ခဝေ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနေ ပရိပူရေန္တိ၊ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ ပရိပူရေန္တိ၊ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိံ ပရိပူရေန္တိ။</b> (မ၊၃၊၁၂၄။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ... (၃၂)မျိုးသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ပွားများထားအပ်ပြီးသော, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်ပြီးသော အာနာပါနဿတိသည် (၄)ပါးကုန်သော သတိပဋ္ဌာန်တရားတို့ကို ပြီးစီးပြည့်စုံ စေနိုင်၏။ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ပွားများထားအပ်ပြီးကုန်သော, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာ ပြုအပ်ပြီးကုန်သော သတိပဋိဋ္ဌာန်တရား (၄)ပါးတို့သည် ဗောဇ္ဈင်မြတ် တရား (၇)ပါးတို့ကို ပြီးစီးပြည့်စုံစေနိုင်ကုန်၏။ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ပွားများထားအပ် ပြီးကုန်သော, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်ပြီးကုန်သော ဗောဇ္ဈင် မြတ်တရား (၇)ပါးတို့သည် အရိယမဂ်ဉာဏ် (၄)ပါးတည်းဟူသော <b>ဝိဇ္ဇာ, အရိယဖိုလ်ဉာဏ် (၄)ပါးတည်းဟူသော ဝိမုတ္တိ</b> ----- ဤ <b>ဝိဇ္ဇာ ဝိမုတ္တိ</b> တရား နှစ်ပါးကို ပြီးစီးပြည့်စုံစေနိုင်ကုန်၏။ (မ၊၃၊၁၂၄။)</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် မဟာကရုဏာတော်ရှင် ဘုရားရှင်၏ အလိုတော်ကျအတိုင်း အသက်ရှူတတ်သော လူသားတစ်ဦး ဖြစ်အောင် ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်နိုင်ပါစေသောဝ် ...။</p> <p>ဖားအောက်တောရဆရာတော်</p> <p>စိတ္တလတောင်ကျောင်း</p> <p>ဖားအောက်တောရ</p> <p>ကောဇာသက္ကရာဇ် - ၁၃၆၇ - ခုနှစ်</p> jp6lgw9urmkjf0aqcxrk5qvctuweteo 0 5731 18755 2025-06-08T02:43:17Z Tejinda 173 "{{header | title = သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း(ခ) | author = ဖားအောက်တောရဆရာတော် | override_author = | editor = | translator = | contribuor = | override_contributor = | section = | previous = [[သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း(က)]] | pr..." အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည် 18755 wikitext text/x-wiki {{header | title = သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း(ခ) | author = ဖားအောက်တောရဆရာတော် | override_author = | editor = | translator = | contribuor = | override_contributor = | section = | previous = [[သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း(က)]] | previous2 = | next = [[ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း]] | next2 = | year = | notes = | edition = | categories = ဖားအောက်တောရ | shortcut = | portal = }} <h3>သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း (ခ)</h3> <p><b>နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။</b></p> <h3>ပဋိကူလမနသိကာရ အရိုးစုကမ္မဋ္ဌာန်း</h3> <p>ဤဒုတိယသမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း၌ကား စတုရာရက္ခ = အစောင့် (၄)ပါး ကမ္မဋ္ဌာန်းများကို ရှုပွားပုံကို ဝိပဿနာသို့ မကူးမီ ပွားများအားထုတ်ထားရန် ဆက်လက်တင်ပြအပ်ပါသည်။ စတုရာရက္ခကမ္မဋ္ဌာန်းများကို ပွားများရာ၌ ဩဒါတကသိုဏ်းမှ သို့မဟုတ် ကသိုဏ်း (၁၀)ပါး၊ သမာပတ် (၈)ပါးတို့ကို ပွားများပြီးပါမှ ကူးခဲ့သော် ယောဂီအများစု၌ ပိုမို၍လွယ်ကူသည်ကို တွေ့ရ၏။ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ်ရှုပွားနည်းအတွက်လည်း များစွာအထောက်အကူ ပြု၏။ ထိုကြောင့် စတုရာရက္ခကမ္မဋ္ဌာန်းများကို မတင်ပြမီ (၃၂)ကောဋ္ဌာသရှုပုံ၊ အရိုးစုကမ္မဋ္ဌာန်းရှုပုံ၊ ဩဒါတကသိုဏ်းနှင့်တကွ အခြားအခြားသော ကသိုဏ်း တို့ကိုရှုပုံ၊ ကသိုဏ်းတစ်ခုတစ်ခု၌ သမာပတ် (၈)ပါးစီ ပေါက်အောင် ရှုပုံတို့ကို ရှေးဦးစွာ တင်ပြအပ်ပါသည်။</p> <p>လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်များ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်တလက်လက် တောက်ပလာသည့်တိုင်အောင် အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့တိုင်အောင် သမာဓိကို တစ်ဖန်ပြန်၍ ထူထောင်ပါ။ လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်များ အလွန် အားကောင်းလာသောအခါ ယင်း လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်၏ အကူအညီဖြင့် အောက်ပါ (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့ကို ရှုကြည့်ပါ။ ထိုသို့ ရှုရာ၌ ပထဝီကောဋ္ဌာသ (၂၀)တို့ကို (၅)ခုစီ (၅)ခုစီ ပိုင်း၍ အာပေါကောဋ္ဌာသ (၁၂)မျိုးတို့ကို (၆)ခုစီ (၆)ခုစီ ပိုင်း၍ ရှုကြည့်ပါ။ အစဉ်အတိုင်း ကောဋ္ဌာသ တစ်ခုပြီးတစ်ခု ရှုပါ။ ကြည်လင်သော မှန်အတွင်းသို့ ကြည့်လိုက်သောအခါ မိမိ၏ မျက်နှာရိပ်ကို ထင်ထင်ရှားရှား ပြတ်ပြတ်သားသား မြင်တွေ့ရသကဲ့သို့ (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့ ကိုလည်း ထင်ထင်ရှားရှား ပြတ်ပြတ်သားသား မြင်အောင်ရှုပါ။ ထိုသို့ ရှုရာ၌ လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်များ မှိန်သွား၍ ကောဋ္ဌာသတို့ကို ကြည့်ရာ၌ ဝိုးတိုးဝါးတား မထင်မရှား ဖြစ်လာပါက အာနာပါနစတုတ္ထစျာန် သမာဓိကို တစ်ဖန် ပြန်၍ ထူထောင်ပါ။ လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်များ အားကောင်းလာသောအခါ ကောဋ္ဌာသတို့ကို တစ်ဖန်ပြန်၍ ရှုပါ။ လင်းရောင်ခြည် မှိန်သွားတိုင်း ဤနည်း ကို အသုံးပြုပါ။</p> <h3>(၃၂) ကောဋ္ဌာသ</h3> <p>ပထဝီဓာတ်လွန်ကဲသော ပထဝီကောဋ္ဌာသ (၂၀)</p> <p>၁။ <b>ကေသာ</b> = ဆံပင် ၄၄။<br> ၂။ <b>လောမာ</b> = မွေးညင်း ၄၄။<br> ၃။ <b>နခါ</b> = ခြေသည်း လက်သည်း ၄၄။ တစပဉ္စက<br> ၄။ <b>ဒန္တာ</b> = သွား ၄၄။<br> ၅။ <b>တစော</b> = အရေ (အရေထူ အရေပါး) ၄၄။<br> ၆။ <b>မံသံ</b> = အသား ၄၄။<br> ၇။ <b>နှာရု</b> = အကြော ၄၄။<br> ၈။ <b>အဋ္ဌိ</b> = အရိုး ၄၄။ ဝက္ကပဉ္စက<br> ၉။ <b>အဋ္ဌိမိဉ္ဇံ</b> = ရိုးတွင်းခြင်ဆီ ၄၄။<br> ၁၀။ <b>ဝက္ကံ</b> = အညှို့ = ကျောက်ကပ် ၄၄။<br> ၁၁။ <b>ဟဒယံ</b> = နှလုံး ၄၄။<br> ၁၂။ <b>ယကနံ</b> = အသည်း ၄၄။<br> ၁၃။ <b>ကိလောမကံ</b> = အမြှေး ၄၄။ ပပ္ဖါသပဉ္စက<br> ၁၄။ <b>ပိဟကံ</b> = အဖျဉ်း = သရက်ရွက် ၄၄။<br> ၁၅။ <b>ပပ္ဖါသံ</b> = အဆုတ် ၄၄။<br> ၁၆။ <b>အန္တံ</b> = အူမ ၄၄။<br> ၁၇။ <b>အန္တဂုဏံ</b> = အူသိမ် (အူထုံး-အူချည်ကြိုး) ၄၄။<br> ၁၈။ <b>ဥဒရိယံ</b> = အစာသစ် (ဥတုဇရုပ်) ၈။ မတ္ထလုင်္ဂ<br> ၁၉။ <b>ကရီသံ</b> = အစာဟောင်း (ဥတုဇရုပ်) ၈။ ပဉ္စက<br> ၂၀။ <b>မတ္ထလုင်္ဂံ</b> = ဦးနှောက် ၄၄။</p> <h3>အာပေါဓာတ်လွန်ကဲသော အာပေါကောဋ္ဌာသ (၁၂) မျိုး</h3> <p>၁။ <b>ပိတ္တံ</b> = သည်းခြေ (အိမ်သည်းခြေ<br> +အရည်သည်းခြေ) ၄၄။<br> ၂။ <b>သေမှံ</b> = သလိပ် ၄၄။<br> ၃။ <b>ပုဗ္ဗော</b> = ပြည် (ဥတုဇရုပ်) ၈။<br> ၄။ <b>လောဟိတံ</b> = သွေး (အိုင်နေသောသွေး မေဒဆက္က<br> +အကြောတွင်းရှိသွေး) ၄၄။<br> ၅။ <b>သေဒေါ</b> = ချွေး (စိတ္တဇ+ဥတုဇ) ၁၆။<br> ၆။ <b>မေဒေါ</b> = အဆီခဲ ၄၄။<br> ၇။ <b>အဿု</b> = မျက်ရည် (စိတ္တဇ+ဥတုဇ) ၁၆။<br> ၈။ <b>ဝသာ</b> = ဆီကြည် ၄၄။<br> ၉။ <b>ခေဠော</b> = တံတွေး (စိတ္တဇ+ဥတုဇ) ၁၆။ မုတ္တဆက္က<br> ၁၀။ <b>သိင်္ဃာနိကာ</b> = နှပ် (စိတ္တဇ+ဥတုဇ) ၁၆။<br> ၁၁။ <b>လသိကာ</b> = အစေး ၄၄။<br> ၁၂။ <b>မုတ္တံ</b> = ကျင်ငယ် (ဥတုဇ) ၈။</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် ဤ (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့ကို အာနာပါန စတုတ္ထစျာန်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်၏ အကူအညီကို ယူ၍ ဆံပင်မှသည် ကျင်ငယ်၊ ကျင်ငယ်မှသည် ဆံပင်သို့တိုင်အောင် အဝါးဝစွာ လေ့လာပါ။ ဆံပင်မှသည် အောက်သို့ စိုက်ရှုလိုက်ရာ ကျင်ငယ်သို့ တိုင်အောင်၊ ကျင်ငယ်မှသည် အထက်သို့ လှန်၍ ရှုလိုက်ရာ ဆံပင်သို့တိုင်အောင် တိုးလျှိုပေါက် ဉာဏ်ဖြင့် ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့မြင်သည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုအခါ၌ အဇ္ဈတ္တ၌ အဝါးဝစွာ နိုင်နိုင်နင်းနင်း လေ့လာပြီး ဖြစ်ပေပြီ = <b>ပဂုဏ</b> ဖြစ်ပေပြီ။</p> <p>ထိုအခါ ယင်းအာနာပါနစတုတ္ထစျာန်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော လင်းရောင်ခြည်၏ အကူအညီကိုပင်ယူ၍ ထိုလင်းရောင်ခြည် ပြန့်နှံ့ရာ အနီးကပ်ဆုံး နေရာ၌ အထူးသဖြင့် ရှေ့တည့်တည့်၌ တည်ရှိသော သူတော်ကောင်း တစ်ဦး၏ သို့မဟုတ် သတ္တဝါတစ်ဦး၏ သန္တာန်၌တည်ရှိသော (၃၂)ကောဋ္ဌာသ တို့ကို ဆံပင်မှသည် ကျင်ငယ်၊ ကျင်ငယ်မှသည် ဆံပင်သို့တိုင်အောင် ကြိမ်ဖန် များစွာ ရှုကြည့်ပါ။ အောင်မြင်မှု ရရှိသောအခါ အဇ္ဈတ္တ၌ တစ်လှည့်၊ ဗဟိဒ္ဓ၌ တစ်လှည့် ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ရှုပါ။ ထိုသို့ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ တစ်လှည့်စီ ကြိမ်ဖန်များစွာ ရှုနိုင်ပါမှ ဘာဝနာစွမ်းအင်သည် ကြီးမားလာမည် ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>ဤနည်းစနစ်ကို မှီ၍ အနီးမှသည် အဝေးသို့ တစ်စတစ်စ တိုး၍တိုး၍ ရှုကြည့်ပါ။ အရပ် (၁၀)မျက်နှာ အားလုံးသို့ ဖြန့်ကြက်၍ ရှုကြည့်ပါ။ ယင်း အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော လင်းရောင်ခြည်နှင့် တွေ့ထိ မိရာ လူ တိရစ္ဆာန် စသည့် သတ္တဝါတိုင်းကို တစ်ဦးပြီးတစ်ဦး တစ်ယောက်ပြီး တစ်ယောက် အဇ္ဈတ္တ တစ်လှည့်၊ ဗဟိဒ္ဓ တစ်လှည့် ရှုကြည့်ပါ။ ယောက်ျား မိန်းမ ကျွဲ နွား တိရစ္ဆာန်ဟု မတွေ့မမြင်တော့ဘဲ (၃၂)ကောဋ္ဌာသ အစုအပုံဟု ကြည့်လိုက်တိုင်း တွေ့နေပါက အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ နှစ်မျိုးလုံး၌ အဝါးဝစွာ နိုင်နိုင် နင်းနင်း လေ့လာပြီး ဖြစ်ပေပြီ = <b>ပဂုဏ</b> ဖြစ်ပေပြီ။</p> <h3>လမ်း (၃) သွယ်</h3> <p><b>ကောဋ္ဌာသာနံ ပဂုဏကာလတော ပဋ္ဌာယ တီသု မုခေသု ဧကေန မုခေန ဝိမုစ္စိဿတိ၊ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဝဏ္ဏတော ဝါ ပဋိကူလတော ဝါ သုညတော ဝါ ဥပဋ္ဌာတိ။ ပ ။ အာကင်္ခမာနဿ ဝဏ္ဏတော အာကင်္ခမာနဿ ပဋိကူလတော အာကင်္ခမာနဿ သုညတော ကမ္မဋ္ဌာနံ ဥပဋ္ဌဟိဿတိယေဝ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၂-၂၄၃။)</p> <p>ယင်း (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့ကို အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ နှစ်ဌာနတို့၌ အဝါးဝစွာ နိုင်နိုင်နင်းနင်း လေ့လာပြီးရာ အချိန်အခါမှစ၍ နိဗ္ဗာန်သို့ဝင်ရာ မုခ်ဦးကြီး သုံးမျိုးတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော မုခ်ဦးဝဖြင့် ဝင်ရောက်သွားခဲ့သော် ကိလေသာ တို့မှ မချွတ်ဧကန် လွတ်မြောက်လိမ့်မည်သာ ဖြစ်သည်။ ကမ္မဋ္ဌာန်းသည်---</p> <p>၁။ <b>ဝဏ္ဏ</b> = အရောင်အဆင်း = ဝဏ္ဏကသိုဏ်းအားဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊<br> ၂။ <b>ပဋိကူလ</b> = ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် = ပဋိကူလအားဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊<br> ၃။ <b>သုညတ</b> = အတ္တမှ ဆိတ်သုဉ်းသော သုညတဓာတ်သဘောအားဖြင့် သော်လည်းကောင်း ထင်လာနိုင်၏။ ပ ။</p> <p>၁။ အလိုရှိသသူအား ဝဏ္ဏကသိုဏ်းအားဖြင့်၊<br> ၂။ အလိုရှိသသူအား ပဋိကူလအားဖြင့်၊<br> ၃။ အလိုရှိသသူအား သုညတဓာတ်သဘောအားဖြင့် ကမ္မဋ္ဌာန်းသည် ထင်ရှားလာမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၃။)</p> <p>ဤ အဋ္ဌကထာ၏ ဖွင့်ဆိုချက်နှင့်အညီ အသင်သူတော်ကောင်းသည် (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့ကို နိုင်နိုင်နင်းနင်း အဝါးဝစွာ လေ့လာပြီးသောအခါ အထက်ပါ လမ်းသုံးသွယ်တို့တွင် မိမိကြိုက်နှစ်သက်ရာလမ်းကို ရွေးချယ်၍ ရှုနိုင်သည်သာ ဖြစ်ပေသည်။ ဤကျမ်းတွင်ကား လမ်းသုံးသွယ်လုံးကိုပင် ရေးသားတင်ပြပေအံ့။</p> <h3>ပဋိကူလမနသိကာရ</h3> <p><b>ဧတ္ထ ပန အတ္တနော ဇီဝမာနကသရီရေ ပဋိကူလန္တိ ပရိကမ္မံ ကရောန္တဿ အပ္ပနာပိ ဥပစာရမ္ပိ ဇာယတိ။ ပရဿ ဇီဝမာနကသရီရေ ပဋိကူလန္တိ မနသိကရောန္တဿ နေဝ အပ္ပနာ ဇာယတိ၊ န ဥပစာရံ။ နနု စ ဒသသု အသုဘေသု ဥဘယမ္ပေတံ ဇာယတီတိ။ အာမ ဇာယတိ။ တာနိ ဟိ အနုပါဒိန္နကပက္ခေ ဌိတာနိ၊ တသ္မာ တတ္ထ အပ္ပနာပိ ဥပစာရမ္ပိ ဇာယတိ။ ဣဒံ ပန ဥပါဒိန္နကပက္ခေ ဌိတံ၊ တေနေဝေတ္ထ ဥဘယမ္ပေတံ န ဇာယတိ။ အသုဘာနုပဿနာသင်္ခါတာ ပန ဝိပဿနာဘာဝနာ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၈။)</p> <p>အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ ကောဋ္ဌာသနှစ်မျိုးတို့တွင် မိမိ၏ အသက်ရှင်နေဆဲဖြစ် သော ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့ဝယ် ကောဋ္ဌာသ တစ်ခုစီ၌ဖြစ်စေ၊ ကောဋ္ဌာသအများစု၌ဖြစ်စေ <b>ပဋိကူလ</b> = ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် ဟု ပရိကမ်ကိုပြုသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ အပ္ပနာစျာန်သည် လည်းကောင်း၊ ဥပစာရစျာန်သည်လည်းကောင်း နှစ်မျိုးလုံး ဖြစ်နိုင်၏။ ဗဟိဒ္ဓ သူတစ်ပါး၏ အသက်ရှင်နေဆဲဖြစ်သော ခန္ဓာကိုယ် အတွင်း၌ တည်ရှိသော ကောဋ္ဌာသ၌ <b>ပဋိကူလ</b> = ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ်ဟု နှလုံးသွင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ကား အပ္ပနာစျာန်သည်လည်း မဖြစ်နိုင်၊ ဥပစာရစျာန်သည်လည်း မဖြစ်နိုင်။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၈။)</p> <p>အမေး --- (၁၀)မျိုးကုန်သော အသုဘအလောင်းကို အာရုံယူ၍ ရှုပွား ရသော အသုဘကမ္မဋ္ဌာန်းတို့၌ ဤ အပ္ပနာစျာန် ဥပစာရစျာန် နှစ်မျိုးလုံးပင် ဖြစ်နိုင်သည် မဟုတ်လော --- ဤကား အမေးတည်း။</p> <p>အဖြေ --- အိမ်း ..ဖြစ်နိုင်၏။ မှန်ပေသည် ထို (၁၀)မျိုးသော အသုဘ အလောင်းကောင်တို့သည်ကား <b>အနုပါဒိန္နကပက္ခ</b> = သက်မဲ့ အဖို့အစု၌ တည် နေကြကုန်၏။ ထိုကြောင့် ထို (၁၀)မျိုးကုန်သော အသုဘအလောင်းကောင် တို့ကို အာရုံယူ၍ ရှုပွားရသော အသုဘကမ္မဋ္ဌာန်းတို့၌ အပ္ပနာစျာန်သည် လည်းကောင်း၊ ဥပစာရစျာန်သည်လည်းကောင်း ဖြစ်နိုင်၏။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၈။)</p> <p>တစ်ဖန် ဤဗဟိဒ္ဓဖြစ်သော သူတစ်ပါး၏ သန္တာန်၌ တည်ရှိသော (၃၂) ကောဋ္ဌာသသည်ကား <b>ဥပါဒိန္နကပက္ခ</b> = သက်ရှိ အဖို့အစု၌ တည်နေ၏။(သက်ရှိသတ္တဝါတို့၏ (၃၂)ကောဋ္ဌာသကို အာရုံယူ၍ ပဋိကူလအားဖြင့် ရှုပွား ရ၏။) ထိုကြောင့် ဤသက်ရှိ ဗဟိဒ္ဓ သူတစ်ပါး၏ကိုယ်၌ တည်ရှိသော (၃၂) ကောဋ္ဌာသ၌ ဤအပ္ပနာစျာန် ဥပစာရစျာန် နှစ်မျိုးလုံးသည်လည်း မဖြစ်နိုင်။ သို့သော် <b>အသုဘာနုပဿနာ</b>ဟု ဆိုအပ်သော ဝိပဿနာဘာဝနာသည်ကား ဖြစ်နိုင်၏ဟု သိရှိပါလေ။ (ဝိဇယသုတ္တန်စသည်တို့၌ လာရှိသော သဝိညာဏကအသုဘာနုပဿနာဘာဝနာတည်း။ ဝိပဿနာပိုင်းတွင် ထင်ရှားလတ္တံ့။) (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၈။)</p> <h3>မူလဋီကာ၏ ရှင်းလင်းချက်</h3> <p><b>အနုပါဒိန္နကပက္ခေ ဌိတာနိ</b> --- သက်မဲ့ အသုဘအလောင်းကောင် (၁၀)မျိုးတို့ကို အာရုံယူ၍ ရှုပွားရသော အသုဘကမ္မဋ္ဌာန်းတို့၌ အသုဘ အလောင်းကောင်တို့ကား <b>အနုပါဒိန္နကပက္ခ</b> = သက်မဲ့ အဖို့အစု၌ တည်နေ ကြကုန်၏ဟု အဋ္ဌကထာက ဖွင့်ဆိုထား၏။ ယင်းစကားရပ်ဖြင့် စေတိယ တောင်၌ သီတင်းသုံးတော်မူသော မဟာတိဿမထေရ်မြတ်ကြီးကဲ့သို့လည်း ကောင်း၊ သံဃရက္ခိတမထေရ်မြတ်ကြီး၏ အလုပ်အကျွေး ဖြစ်တော်မူသော သာမဏေကဲ့သို့လည်းကောင်း ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိသတ္တဝါတို့၏ ကိုယ်၌ တည်ရှိ သော (၃၂)ကောဋ္ဌာသကိုလည်း <b>အနုပါဒိန္နကပက္ခ</b> = သက်မဲ့ အဖို့အစု၌ ထား၍ အာရုံယူခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ (၁၀) မျိုးသော အသုဘ၏ အဖြစ်ဖြင့် အသက်ရှင်ဆဲဖြစ်သော ကိုယ်၌လည်း ထင် လာလတ်သော် ဥပစာရစျာန်သို့ ရောက်ခြင်းကို ညွှန်ပြအပ်၏ဟု သိရှိပါလေ။ (မူလဋီ၊၂၊၁၅၅။)</p> <p><b>အတ္ထိဿ ကာယေ</b>=ထိုသူ၏ ကာယ၌ (၃၂-ကောဋ္ဌာသသည်)ရှိ၏ ဟု ဆံပင် စသော ကောဋ္ဌာသတို့ကို သူတစ်ပါး၏ဆံပင် စသည်ဖြင့် စွဲယူအပ် ကုန်လတ်သော် သတ္တဝါ၏ အဖြစ်ဖြင့် စွဲယူသည် မည်၏။ ထိုသို့မယူဘဲ--- <b>ဣမသ္မိံ ကာယေ</b> = ဤကိုယ်၌ဟု စွဲယူခဲ့သော် မည်သူ၏ကိုယ်ဟု မစွဲယူ ဘဲ <b>ဣမသ္မိံ ကာယေ</b> = ဤကိုယ်၌ ဟုသာ ယူသဖြင့် သတ္တဝါဟု ယူခြင်းမှ ကင်းနေ၏။ ထိုသို့ သတ္တဝါဟု စွဲယူခြင်းမှကင်းသော ငါဟု ပြုအပ်သော ကိုယ်၌ ငါ၏ကိုယ်ဟု မဆိုသောကြောင့် ဖျက်ဆီးအပ်ပြီးသော ငါဟု နှလုံး သွင်းခြင်း ရှိသော အခါခပ်သိမ်း (သမာဓိနှင့်ယှဉ်သောဉာဏ်၏) အနီး၌ စုဝေးတည်နေသော ထင်ရှားသည်လည်းဖြစ်သော မိမိ၏ (၃၂)ကောဋ္ဌာသ ကာယ၌ သတိ၏ ရှေးရှုကပ်၍ တည်နေခြင်းသည် ဖြစ်သကဲ့သို့ တစ်နည်း (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့၏ ထင်ထင်ရှားရှား ထင်လာခြင်းသည် ဖြစ်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ထို ဗဟိဒ္ဓ သူတစ်ပါး၏ကိုယ်၌ သတိ၏ ရှေးရှုကပ်၍ တည်နေခြင်း သည် တစ်နည်း (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့၏ ထင်ထင်ရှားရှား ထင်လာခြင်းသည် မဖြစ်ပေ။ ထိုကြောင့် ဗဟိဒ္ဓ သူတစ်ပါး၏ (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ ပဋိကူလ အားဖြင့် နှလုံးသွင်းခဲ့သော် အပ္ပနာစျာန်သို့ မရောက်နိုင်။ ထိုသို့ အပ္ပနာစျာန်သို့ မရောက်နိုင်သော်လည်း ဝိဇယသုတ္တန် (သုတ္တနိပါတ်ပါဠိတော်၊၃၀၇-၃၀၈။)၌ ဟောကြားထားတော်မူသည့်အတိုင်း ဝိပဿနာပိုင်းသို့ ရောက်ရှိသောအခါ မိမိခန္ဓာ သူတစ်ပါးခန္ဓာတို့၏ ဟုတ်မှန်တိုင်းသော အပြစ်ကို မြင်အောင်ရှု သော <b>အာဒီနဝါနုပဿနာ</b>ဟူသော ဝိပဿနာဉာဏ်ကား ထို သူတစ်ပါး၏ (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌လည်း ဖြစ်နိုင်၏။ ဤကဲ့သို့သော အဓိပ္ပါယ်ကို ရည်ရွယ် တော်မူ၍ အဋ္ဌကထာဆရာတော်က အသုဘာနုပဿနာဟု ဆိုအပ်သော ဝိပဿနာဘာဝနာကား ဖြစ်နိုင်၏ဟု သိရှိပါလေဟု ဖွင့်ဆိုသွားတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ (မူလဋီ၊၂၊၁၅၅-၁၅၆။)</p> <p>ဤမူလဋီကာဆရာတော်၏ ရှင်းလင်းချက်နှင့်အညီ အဇ္ဈတ္တ (၃၂) ကောဋ္ဌာသတို့၌ ဥပစာရစျာန် အပ္ပနာစျာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိ ကိုယ်ကောင်ကိုလည်း ဗဟိဒ္ဓ သက်မဲ့အလောင်းကောင်အရာ၌ ထား၍ တစ်နည်း ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိသတ္တဝါတို့၏ (၃၂)ကောဋ္ဌာသကိုလည်း ဗဟိဒ္ဓ သက်မဲ့ အလောင်းကောင်၏ ကောဋ္ဌာသအရာ၌ ထား၍ ပဋိကူလအားဖြင့် ရှုနိုင်သူ တို့အဖို့ ဗဟိဒ္ဓ ကောဋ္ဌာသ၌လည်း ဥပစာရစျာန်ကိုလည်းကောင်း ရရှိနိုင်ပေ သည်။ ဥပစာရစျာန်၌လည်း စျာန်အင်္ဂါ (၅)ပါးပင် ရှိ၏။ အပ္ပနာစျာန်၌လည်း စျာန်အင်္ဂါ (၅)ပါးပင် ရှိ၏။ စျာန်အင်္ဂါချင်းကား တူညီလျက် ရှိ၏။ စွမ်းအင် ချင်းသာ ကွာခြားလျက် ရှိ၏။</p> <p>ဥပစာရဘုံ၌ <b>နီဝရဏ</b>ကို ပယ်ခွာနိုင်ခြင်းကြောင့် ဘာဝနာစိတ်သည် ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ၌ တည်ကြည်နေခြင်း ဖြစ်၏။ စျာန်ကို ရရှိသည့် ပဋိလာဘ ဘုံ၌ကား စျာန်အင်္ဂါတို့၏ ထင်ထင်ရှားရှား စွမ်းအင်ကြီးမားစွာ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းကြောင့် ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်သည် တည်ကြည်နေခြင်း ဖြစ်၏။ ဥပစာရဘုံ၌ စျာန်အင်္ဂါတို့သည် စွမ်းအင် အပြည့်အဝဖြင့် ဖြစ်ပေါ်မလာနိုင် ကုန်သေး၊ အပ္ပနာစျာန်အခိုက်၌ကား စျာန်အင်္ဂါတို့သည် စွမ်းအင် အပြည့်အဝ ဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာကြ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၃ - ကြည့်ပါ။)</p> <h3>အရိုးစုကမ္မဋ္ဌာန်း</h3> <p>ဤ (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့ကို <b>ပဂုဏ</b>ဖြစ်အောင် အဝါးဝစွာ နိုင်နိုင်နင်းနင်း လေ့လာပြီးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ယင်း (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့ကို ခြုံငုံ၍ ဖြစ်စေ၊ ကောဋ္ဌာသ တစ်ခုစီ တစ်ခုစီကို ဖြစ်စေ အာရုံယူ၍ <b>ပဋိကူလ မနသိကာရကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို စီးဖြန်းနိုင်ပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၅၇ - ကြည့်ပါ။)</p> <p>ဤတွင် အရိုးစုကောဋ္ဌာသတစ်ခုကို အာရုံယူ၍ ရှုပွားပုံကို တင်ပြအပ် ပါသည်။ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ နှစ်မျိုးတို့တွင် နှစ်ခြိုက်ရာက စနိုင်၏။ ဤ၌ အဇ္ဈတ္တ ကစ၍ အားထုတ်ပုံကို တင်ပြအပ်ပါသည်။</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် မိမိရရှိထားပြီးသည့် အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို တစ်ဖန်ပြန်၍ ထူထောင်ပါ။ လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်များ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပလာသောအခါ အဇ္ဈတ္တ (၃၂) ကောဋ္ဌာသတို့ကို သိမ်းဆည်းပါ။ ဗဟိဒ္ဓ၌လည်း အနီးကပ်ဆုံး၌ တည်ရှိသော လင်းရောင်ခြည်ဖြင့် တွေ့ထိမိသော သတ္တဝါတစ်ဦး၏ (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့ ကိုလည်း သိမ်းဆည်းပါ။ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ တစ်လှည့်စီ တစ်ကြိမ် နှစ်ကြိမ်ခန့် သိမ်းဆည်းပါ။ ထိုနောင် အဇ္ဈတ္တ အရိုးစုကောဋ္ဌာသကို ဉာဏ်ဖြင့် ခြုံငုံ၍ သိမ်းဆည်းပါ။ အရိုးစုကောဋ္ဌာသ ထင်ရှားလာသောအခါ ယင်း အရိုးစု ကောဋ္ဌာသ၏ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် <b>ပဋိကူလ</b>သဘောကို အာရုံယူ၍ ---</p> <p>၁။ <b>ပဋိကူလ-ပဋိကူလ</b> = ရွံစရာ-ရွံစရာဟုလည်းကောင်း၊<br> ၂။ <b>အဋ္ဌိကပဋိကူလ</b> = အရိုးစုရွံစရာဟုလည်းကောင်း၊<br> ၃။ <b>အဋ္ဌိက-အဋ္ဌိက</b> = ရွံစရာအရိုးစု ရွံစရာအရိုးစုဟုလည်းကောင်း</p> <p>ပါဠိလို ဖြစ်စေ မြန်မာလို ဖြစ်စေ နှစ်ခြိုက်သလို ရှုနေပါ။ ထို ရွံရှာ စက်ဆုပ်ဖွယ် အရိုးစုအာရုံ၌ တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေအောင် ကြိုးစားပါ။ အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်၏ အားကြီးသောမှီရာ ဥပနိဿယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးမှု အရှိန်အဝါ သတ္တိ ထူးကြီးကို ဆက်ခံရသော ယင်းပဋိကူလမနသိကာရ ဘာဝနာစိတ်သည် အလွန့်အလွန် စွမ်းအင်ကြီးမားနေမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။ ထိုသို့ ရှုရာ၌ ရွံရှာ စက်ဆုပ်ဖွယ် <b>ပဋိကူလ</b>သဘောကို ဉာဏ်ဖြင့် ပေါလောကြီးပေါ်နေအောင် ထင်လင်းနေအောင် ရှုပါ။</p> <h3>ဥဂ္ဂဟနိမိတ်နှင့် ပဋိဘာဂနိမိတ်</h3> <p><b>တတ္ထ ကေသာဒီနံ ဝဏ္ဏသဏ္ဌာနဒိသောကာသပရိစ္ဆေဒဝသေန ဥပဋ္ဌာနံ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ။ သဗ္ဗာကာရတော ပဋိက္ကူလဝသေန ဥပဋ္ဌာနံ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၅၇။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာအဖွင့်နှင့်အညီ ---</p> <p>၁။ <b>ဝဏ္ဏ</b> = အရိုးစု၏ အရောင်၊<br> ၂။ <b>သဏ္ဌာန</b> = အရိုးစု၏ ပုံသဏ္ဌာန်၊<br> ၃။ <b>ဒိသ</b> = အရိုးစု၏တည်ရှိရာ ခန္ဓာကိုယ်၏အထက်ပိုင်း အောက်ပိုင်းဒေသ၊<br> ၄။ <b>ဩကာသ</b> = အရိုးစု တည်ရှိရာအရပ်၊<br> ၅။ <b>ပရိစ္ဆေဒ</b> = အခြားကောဋ္ဌာသတို့နှင့် မရောယှက်ဘဲ အရိုးစု ကောဋ္ဌာသချည်း သီးသန့်တည်နေပုံ၊ အရိုးစု ကောဋ္ဌာသ အချင်းချင်းလည်း မရောမယှက် တည်နေပုံ ---</p> <p>ဤ (၅)မျိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ထင်လာသော အရိုးစုကောဋ္ဌာသကား <b>ဥဂ္ဂဟနိမိတ်</b>တည်း။ ယင်း ငါးမျိုးသော အခြင်းအရာဟူသော ခပ်သိမ်း သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် <b>ပဋိကူလ</b>၏ အစွမ်းဖြင့် ထင်လာသော အရိုးစုကောဋ္ဌာသကား <b>ပဋိဘာဂနိမိတ်</b>တည်း။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၅၇။ မဟာဋီ၊၁၊၃၁၀။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၇။)</p> <p>ယင်း ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် <b>ပဋိကူလ</b>သဘောအားဖြင့် ထင်လာသော အရိုးစုကောဋ္ဌာသ <b>ပဋိဘာဂနိမိတ်</b>ကို မှီဝဲသော ပွားများသော ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်အား ပထမစျာန်၏ အစွမ်းဖြင့်သာလျှင် အပ္ပနာစျာန်သည် ဖြစ်ပေါ် လာ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၅၇။) ကြွင်းကျန်သော ကောဋ္ဌာသတို့၌လည်း အလိုရှိပါက နည်းတူပင် ပွားနိုင်သည်။</p> <h3>စျာန်အင်္ဂါ (၅) ပါး</h3> <p>၁။ <b>ဝိတက်</b> = ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် အရိုးစုအာရုံပေါ်သို့ စိတ်ကို ရှေးရှု တင်ပေးခြင်းသဘော။<br> ၂။ <b>ဝိစာရ</b> = ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် အရိုးစုအာရုံကို ထပ်ကာ ထပ်ကာ သုံးသပ် ဆင်ခြင်ခြင်းသဘော။<br> ၃။ <b>ပီတိ</b> = ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် အရိုးစုအာရုံကို နှစ်သက်ခြင်းသဘော။<br> ၄။ <b>သုခ</b> = ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် အရိုးစုအာရုံ၏ အရသာကို ချမ်းချမ်း သာသာ ခံစားခြင်းသဘော။<br> ၅။ <b>ဧကဂ္ဂတာ</b> = ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် အရိုးစုအာရုံ တစ်ခုတည်းပေါ်သို့ စိတ်ကျရောက် တည်ငြိမ်နေခြင်းသဘော။</p> <h3>ပီတိ သောမနဿ</h3> <p>ဤမျှ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ်ကောင်းသော အရိုးစုကောဋ္ဌာသ၌ အဘယ် သို့လျှင် ပီတိသောမနဿ ဖြစ်နိုင်ပါအံ့နည်းဟု မေးရန်ရှိ၏။ အဖြေမှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။ <b>ပဋိကူလမနသိကာရ</b>လမ်းမှ ရှုပွားသုံးသပ်နေသော ဤ အရိုးစု ကောဋ္ဌာသသည် ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် ဧကန်ဖြစ်သော်လည်း ထိုအရိုးစု ကောဋ္ဌာသပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၌ <b>အဒ္ဓါ ဣမာယ ပဋိပဒါယ ဇရာမရဏမှာ ပရိမုစ္စိဿာမိ</b> = မချွတ်ဧကန် အမှန်အားဖြင့် ဤကျင့်ဝတ် ပဋိပတ်ဖြင့် အိုဘေးဆိုးကြီး သေဘေးဆိုးကြီးမှ ငါလွတ်မြောက်ရပေတော့အံ့ --- ဟု မိမိ ရရှိမည့် အကျိုးအာနိသံသကို ရှုမြင်လေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်း ကောင်း၊ နီဝရဏအညစ်အကြေးတည်းဟူသော စိတ်အစဉ်ကို ပူပန်စေတတ် သော တရားဆိုးကို ပယ်နိုင်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း ပီတိသောမနဿသည် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်၏။ လောကူပမာအားဖြင့်ကား ယခုအခါ၌ များစွာသော အဖိုးအခကို ငါရပေတော့အံ့ဟု အကျိုးအာနိသံသကို ရှုမြင်လေ့ရှိသော <b>ပုပ္ဖဆဍ္ဍက</b> = ပန်းမှိုက်သွန် မစင်ဘင်ကျုံးသမားအား မစင်ပုံကြီးကို အာရုံပြု ၍ မစင်ပုံကြီး၌ ပီတိသောမနဿ ဖြစ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ အပြင်းအထန် ဖျားနာခြင်း ဗျာဓိဒုက္ခသို့ ရောက်ရှိနေသော ရောဂါသည်အား ပျို့အန်ခြင်း ဝမ်းလျှောခြင်း ဖြစ်ရာ၌ ပီတိသောမနဿသည် ဖြစ်ပေါ်လာသကဲ့သို့လည်းကောင်း မှတ်ပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၈၈။)</p> <h3>သတိပြုရန်</h3> <p>ဤ <b>ပဋိကူလမနသိကာရ</b>၏ အစွမ်းဖြင့် အရိုးစုကောဋ္ဌာသကို အာရုံ ယူ၍ ပွားများရာ၌ အရိုးဟူသော အမည်နာမပညတ်ကို စွန့်လွှတ်၍ ထိုအရိုးစု အာရုံ၌ <b>ပဋိကူလ ပဋိကူလ</b> = ရွံစရာ ရွံစရာဟု ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ်သဘော၌ သာ သတိကို တည်အောင်ထားပါ။ သို့သော် ထိုသို့ အားထုတ်ရာ၌ ရှေးဦးစွာ အားထုတ်လျှင် အားထုတ်ချင်း <b>ပဋိကူလ</b> = ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် သဘောအားဖြင့်ကား မထင်လာနိုင်သေးပေ။ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် <b>ပဋိကူလ</b>သဘောအားဖြင့် မထင်သေးသမျှ ကာလပတ်လုံး အရိုးစုဟူသော အမည်နာမ ပညတ်ကို မလွှတ်ပါနှင့်။ အကြင်အခါ၌ကား ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် <b>ပဋိကူလ</b>သဘောအားဖြင့် ထင်လာ၏။ ထိုအခါ၌ အရိုးစုဟူသော အမည်နာမပညတ်ကို သို့မဟုတ် အရိုးစုပညတ်ကို လွှတ်၍ <b>ပဋိကူလ ပဋိကူလ</b> = ရွံစရာ ရွံစရာဟုသာ နှလုံး သွင်းပါ။ အထက်တွင် ဖော်ပြထားသော ငါးမျိုးသော အခြင်းအရာဟူသော ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် <b>ပဋိကူလ</b>သဘောကို ထင်လာအောင် နှလုံးသွင်းပါ။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၅ - ကြည့်ပါ။)</p> <h3>အဇ္ဈတ္တ - ဗဟိဒ္ဓ</h3> <p><b>သစေ ပန ဗဟိဒ္ဓါပိ မနသိကာရံ ဥပသံဟရတိ၊ အထဿ ဧဝံ သဗ္ဗကောဋ္ဌာသေသု ပါကဋီဘူတေသု အာဟိဏ္ဍန္တာ မနုဿတိရစ္ဆာနာဒယော သတ္တာကာရံ ဝိဇဟိတွာ ကောဋ္ဌာသရာသိဝသေနေဝ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ တေဟိ စ အဇ္ဈောဟရိယမာနံ ပါနဘောဇနာဒိ ကောဋ္ဌာသရာသိမှိ ပက္ခိပိယမာနမိဝ ဥပဋ္ဌာတိ။ အထဿ အနုပုဗ္ဗမုဉ္စနာဒိဝသေန ပဋိကူလာ ပဋိကူလာတိ ပုနပ္ပုနံ မနသိကရောတော အနုက္ကမေန အပ္ပနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၆-၂၃၇၊၊)</p> <p>အဇ္ဈတ္တဝယ် (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ အဝါးဝစွာ နိုင်နိုင်နင်းနင်း လေ့ကျင့် ပြီးရာ ထိုအခါ၌ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အကယ်၍ ဗဟိဒ္ဓသူတစ်ပါးသန္တာန် တို့သို့လည်း ကောဋ္ဌာသကို နှလုံးသွင်းခြင်း = <b>မနသိကာရ</b>ကို အကယ်၍ ကပ်ဆောင်ငြားအံ့၊ ထိုသို့ ကပ်ဆောင်လတ်သော် ထို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အား ကောဋ္ဌာသအားလုံးတို့သည် ထင်ရှားသည်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်လတ်သော် လှည့်လည် ကျက်စား သွားလာနေထိုင်ကြကုန်သော လူ တိရစ္ဆာန် အစရှိသော သတ္တဝါတို့သည် သတ္တဝါဟု စွဲယူထိုက်သော အခြင်းအရာကို စွန့်၍ ကောဋ္ဌာသတို့၏ အစုအပုံ၏ အဖြစ်ဖြင့်သာလျှင် ထင်လာကုန်၏။ (လင်းရောင်ခြည် စွမ်းအင်ဖြင့် တွေ့ရှိနေရသော) ထို လူ တိရစ္ဆာန် စသော သတ္တဝါတို့သည် စားမျိုအပ်သော သောက်ဖွယ်စားဖွယ် အစရှိသော အာဟာရသည် ကောဋ္ဌာသအစုအပုံ၌ ထည့်သွင်းအပ်သကဲ့သို့ ထင်လာ၏။ ထိုအခါ၌ ထိုယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်သည် အဇ္ဈတ္တကောဋ္ဌာသ အများစု၌ သို့မဟုတ် ထင်ရှားရာ ကောဋ္ဌာသ တစ်ခုခု၌ <b>ပဋိကူလ ပဋိကူလ</b> = ရွံစရာ ရွံစရာဟု အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် နှလုံးသွင်းလတ်သော် အစဉ်အားဖြင့် အပ္ပနာစျာန်သည် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်၏။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၆-၂၃၇။)</p> <p>ဤ အဋ္ဌကထာ၏ ဖွင့်ဆိုချက်နှင့်အညီ အသင်သူတော်ကောင်းသည် အဇ္ဈတ္တအရိုးစုကောဋ္ဌာသ၌ <b>ပဋိကူလ</b>အားဖြင့် နှလုံးသွင်း ရှုပွားလေရာ ပထမ စျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်ဖြစ်အံ့၊ ယင်း ပထမစျာန်ကို <b>ဝသီဘော် (၅)တန်</b> နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ပါ။ ဝသီဘော် (၅)တန် နိုင်နင်းပြီးသော် မိမိ၏ ရှေ့တည့်တည့်တွင် သို့မဟုတ် လင်းရောင်ခြည်ဖြင့် တွေ့ထိမိရာ အနီးစပ်ဆုံး တစ်နေရာတွင် တွေ့ရှိရသော သူတစ်ပါး၏ အရိုးစုကောဋ္ဌာသကို အာရုံယူ၍ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် <b>ပဋိကူလ</b>အားဖြင့်ပင် နှလုံးသွင်းပါ။ စျာန်အင်္ဂါများ ထင်ရှား လာသည့်တိုင်အောင် နှလုံးသွင်းပါ။ သို့သော် ယင်းစျာန်မှာ အထက်ပါ မူလဋီကာ၏ ရှင်းလင်းချက်အရ ဗဟိဒ္ဓအလောင်းကောင်၏ အရိုးစုကဲ့သို့ သက်မဲ့ အရိုးစုအာရုံအရာ၌ ထား၍ နှလုံးသွင်းနိုင်သောကြောင့် ရရှိလာသော ဥပစာရ စျာန်သာ ဖြစ်သည်။ ယင်း စျာန်အင်္ဂါများ ထင်ရှားလာသောအခါ အဇ္ဈတ္တသို့ တစ်ဖန်ပြန်၍ အဇ္ဈတ္တအရိုးစုကိုပင် <b>ပဋိကူလ</b>အားဖြင့် နှလုံးသွင်းပါ။ အဇ္ဈတ္တ တစ်လှည့် ဗဟိဒ္ဓ တစ်လှည့် နှလုံးသွင်းပါ။ ယင်းသို့ အဇ္ဈတ္တ တစ်လှည့် ဗဟိဒ္ဓ တစ်လှည့် ကြိမ်ဖန်များစွာ နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် <b>ပဋိကူလမနသိကာရ ဘာဝနာ</b>သည် အလွန့်အလွန် အရှိန်အဝါကောင်း၍ စွမ်းအင် ပြည့်ဝလာမည် ဖြစ် သည်။ ထိုနောင် လင်းရောင်ခြည်ဖြင့် တွေ့ထိမိရာ အရပ် (၁၀)မျက်နှာ၌ တည်ရှိသော အရိုးစုကောဋ္ဌာသများကိုလည်း တစ်ခုပြီး တစ်ခု နည်းတူပင် ရှုပါ။ အဝေး အနီး အရပ်အားလုံးသို့ ဉာဏ်ကိုစေလွှတ်၍ နည်းတူပင် အဇ္ဈတ္တ တစ်လှည့် ဗဟိဒ္ဓ တစ်လှည့် ရှုပါ။ အရပ် (၁၀)မျက်နှာ၌ မည်သည့်အရပ်ကို မဆို ကြည့်လိုက်တိုင်း အရိုးစုကောဋ္ဌာသချည်း မြင်အောင် လေ့ကျင့်ပါ အောင်မြင်မှု ရရှိသောအခါ ဩဒါတကသိုဏ်းသို့ ကူးနိုင်ပေပြီ။</p> <hr> <h3>ကသိုဏ်း (၁၀) ပါး - သမာပတ် (၈) ပါး</h3> <h3>ဝဏ္ဏကသိုဏ်း</h3> <p>ဝဏ္ဏကသိုဏ်း (၄) မျိုး</p> <p>(၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ နီလကသိုဏ်း ပီတကသိုဏ်း လောဟိတကသိုဏ်း ဩဒါတကသိုဏ်းဟု ဝဏ္ဏကသိုဏ်း (၄)မျိုးတို့ကို ရနိုင်၏။</p> <p>၁။ <b>နီလကသိုဏ်း</b> = အညိုရောင်ကသိုဏ်း --- ဆံပင် မွေးညင်း သည်းခြေ တို့၌လည်းကောင်း, မျက်လုံးတို့၌ မည်းနက်ရာအရပ်၌လည်းကောင်း ညိုသောအရောင်ကို အာရုံပြု၍ <b>နီလံ နီလံ</b> = ထို အညို အညိုဟု နှလုံးသွင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်အား စတုက္ကစျာန် ပဉ္စကစျာန်တို့သည် ဖြစ်ပေါ်နိုင် ကုန်၏။ ယင်းစျာန်ကို ဝိပဿနာ၏ အခြေပါဒကပြု၍ ဝိပဿနာ ဉာဏ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သော် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်၏။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၉။)</p> <p>၂။ အဆီခဲ၌လည်းကောင်း, မျက်လုံးတို့၏ ဝါရွှေရာ အရပ်၌လည်းကောင်း, (ဝါသော အရေပြား၌လည်းကောင်း, ဝါသော လက်ဖဝါး ခြေဖဝါးတို့၌ လည်းကောင်း) အဝါရောင်ကို အာရုံယူ၍ <b>ပီတကံ ပီတကံ</b> = အဝါ အဝါဟု နှလုံးသွင်းသောပုဂ္ဂိုလ်အား စတုက္ကစျာန် ပဉ္စကစျာန်တို့သည် ဖြစ်ပေါ်နိုင်ကုန်၏။ ယင်းစျာန်ကို ဝိပဿနာ၏ အခြေပါဒကပြု၍ ဝိပဿနာဉာဏ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သော် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက် နိုင်၏။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၉။)</p> <p>၃။ အသား၌လည်းကောင်း, သွေး၌လည်းကောင်း (လျှာ၌လည်းကောင်း) မျက်လုံးတို့၏ နီမြန်းရာ အရပ်၌လည်းကောင်း အနီရောင်ကို အာရုံ ယူ၍ <b>လောဟိတကံ လောဟိတကံ</b> = အနီ အနီဟု နှလုံးသွင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်အား စတုက္ကစျာန် ပဉ္စကစျာန်တို့သည် ဖြစ်ပေါ်နိုင်ကုန်၏။ ယင်း စျာန်ကို ဝိပဿနာ၏ အခြေပါဒကပြု၍ ဝိပဿနာဉာဏ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သော် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်၏။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၉။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၁။)</p> <p>၄။ ခြေသည်း လက်သည်း၌လည်းကောင်း, သွား၌လည်းကောင်း, အရေထူ အရေပါး၌လည်းကောင်း, အရိုး၌လည်းကောင်း, မျက်လုံးတို့၏ ဖြူရာ အရပ်၌လည်းကောင်း အဖြူရောင်ကို အာရုံပြု၍ <b>ဩဒါတံ ဩဒါတံ</b> = အဖြူ အဖြူဟု နှလုံးသွင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်အား စတုက္ကစျာန် ပဉ္စကစျာန် တို့သည် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ကုန်၏။ ယင်းစျာန်ကို ဝိပဿနာ၏ အခြေ ပါဒကပြု၍ ဝိပဿနာဉာဏ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သော် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်၏။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၉။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၁။)</p> <br> <h3>အဘိဘာယတနစျာန်</h3> <p>ယင်းသို့ (၃၂)ကောဋ္ဌာသမှ ဝဏ္ဏကသိုဏ်း လေးမျိုးသို့ ကူး၍ ရရှိသော စျာန်များကို ယင်းကသိုဏ်းအာရုံတို့ကို လွှမ်းမိုးဖိစီးလျက် ရရှိသော စျာန်များ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် <b>အဘိဘာယတနစျာန်</b>ဟု ခေါ်ဆို၏။ ကိလေသာအညစ်အကြေး စသည့် ဆန့်ကျင်ဘက်တရားတို့ကို လွယ်ကူစွာ လွှမ်းမိုးဖိစီးနိုင်သော ကြောင့်လည်း <b>အဘိဘာယတနစျာန်</b>ဟု ခေါ်ဆို၏။</p> <p><b>အဘိဘာယတနာနီတိ အဘိဘဝနကာရဏာနိ။ ကိံအဘိဘဝန္တိ? ပစ္စနီကဓမ္မေပိ အာရမ္မဏာနိပိ။ တာနိ ဟိ ပဋိပက္ခဘာဝေန ပစ္စနီကဓမ္မေ အဘိဘဝန္တိ၊ ပုဂ္ဂလဿ ဉာဏုတ္တရိယတာယ အာရမ္မဏာနိ။</b> (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၃။)</p> <p>အဘိဘာယတနတို့ဟူသည် လွှမ်းမိုးဖိစီး နှိပ်နင်းကြောင်းတရားတို့ တည်း = ရူပါဝစရစျာန်တို့တည်း။ အဘယ်တရားကို လွှမ်းမိုးဖိစီး နှိပ်နင်းကြ သနည်း။ ဆန့်ကျင်ဘက်တရားတို့ကိုလည်း လွှမ်းမိုးဖိစီး နှိပ်နင်းတတ်ကြ၏။ ကသိုဏ်းအာရုံတို့ကိုလည်း လွှမ်းမိုးဖိစီး နှိပ်နင်းတတ်ကြ၏။ မှန်ပေသည် ထို အဘိဘာယတနစျာန်တို့သည် ထိပ်တိုက် ဆန့်ကျင်ဘက်၏ အဖြစ်ဖြင့် ဆန့်ကျင်ဘက်တရားတို့ကို လွှမ်းမိုးဖိစီး နှိပ်နင်းတတ်ကြ၏။ အဘိဘာယတန စျာန်တို့ကို ရရှိအောင် ပွားများနေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ဉာဏ်၏ ထက်မြက်စူးရှသည့်အတွက်ကြောင့် ကသိုဏ်းအာရုံတို့ကိုလည်း လွှမ်းမိုးဖိစီး နှိပ်နင်းတတ်ကြ၏။ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၃။)</p> <p>သည်းခြေကဲ့သို့ အလွန်သေးငယ်သော ကောဋ္ဌာသပင် ဖြစ်ချင် ဖြစ်ပါ စေ။ ယင်းကဲ့သို့သော ကောဋ္ဌာသကို အာရုံယူ၍ အညိုရောင်ကသိုဏ်းကို ပွားများရာ၌ အညိုရောင်ကသိုဏ်းနိမိတ် ဖြစ်သည်နှင့်အတူတကွ အပ္ပနာစျာန် ကို ဖြစ်စေနိုင်၏ဟု ဆိုလို၏။ ဤသို့ ဖြစ်စေအပ်ကုန်သော စျာန်တို့ကို အဘိဘာယတနစျာန်တို့ဟူ၍ ဆိုအပ်ကုန်၏။ (ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၉ - ကြည့်ပါ။)</p> <p><b>အဘိဘု</b>လည်း ဟုတ်၍ <b>အာယတန</b>လည်း ဟုတ်သောကြောင့် <b>အဘိဘာယတန</b>မည်သော တရား။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ကသိုဏ်းပရိကမ္မဘာဝနာနှင့် ဉာဏ်သည် ကသိုဏ်းအာရုံနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်တရားတို့ကို လွှမ်းမိုး ဖိစီး နှိပ်နင်းတတ်သောကြောင့် <b>အဘိဘု</b> မည်၏။ ယင်း အဘိဘုဟူသော အာယတန အကြောင်းတရား ထင်ရှားရှိသောစျာန်သည် <b>အဘိဘာယတန စျာန်</b> မည်၏။ တစ်နည်း --- လွှမ်းမိုးဖိစီး နှိပ်နင်းထိုက်သော ကသိုဏ်းအာရုံဟု ဆိုအပ်သောအကြောင်းတရားရှိသော စျာန်သည် <b>အဘိဘာယတနစျာန်</b> မည်၏။ ကသိုဏ်းအာရုံကို လွှမ်းမိုးဖိစီး နှိပ်နင်းတတ်သောကြောင့် <b>အဘိဘု</b> လည်း ဟုတ်၍ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ချမ်းသာအထူး၏ တည်ရာ <b>အာယတန</b> လည်း ဟုတ်သောကြောင့် သမ္ပယုတ်တရားနှင့် တကွသော ရူပါဝစရစျာန် သည် <b>အဘိဘာယတနစျာန်</b> မည်၏။ (ဒီ၊ဋီ၊၂၊၁၅၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၂၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၄၅။)</p> <p>ကသိုဏ်းအာရုံကို လွှမ်းမိုးဖိစီး နှိပ်နင်းတတ်၏ဟူသည် သည်းခြေကဲ့သို့ အလွန်သေးငယ်သော ကသိုဏ်းဝန်းပင် ဖြစ်ချင်ဖြစ်ပါစေ, ဦးခေါင်းခွံအရိုးစု ကဲ့သို့ အနည်းငယ်ကြီးမားသော ကသိုဏ်းဝန်းပင် ဖြစ်ချင် ဖြစ်ပါစေ၊ ထို ကသိုဏ်းအာရုံကို လွယ်လွယ်ကူကူ မပင်မပန်း ချမ်းချမ်းသာသာဖြင့် အလိုရှိသလောက် အရပ် (၁၀)မျက်နှာသို့တိုင်အောင် = အနန္တစကြဝဠာသို့တိုင် အောင် ဖြန့်ကြက်နိုင်မှု အပ္ပနာစျာန်သို့ဆိုက်အောင် ပွားနိုင်မှုကို ဆိုလိုသည်။</p> <p>ဘုရားရှင်သည် ဤအဘိဘာယတနစျာန်တို့ကို မဟာပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တန် (ဒီ၊၂၊၉၂-၉၃-၉၄။), အဘိဘာယတနသုတ္တန် (အံ၊၃၊၁၂၅-၁၂၆။), ဓမ္မသင်္ဂဏီ ပါဠိတော် (အဘိ၊၁၊၆၄-၆၅။) စသည့် ထိုထိုပါဠိတော်တို့၌ ဟောကြားထား တော်မူခဲ့၏။</p> <br> <h3>အဇ္ဈတ္တနှင့် ဗဟိဒ္ဓ</h3> <p>သုတ္တန်ဒေသနာတော်တို့၌ <b>အဇ္ဈတ္တံ ရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပရိတ္တာနိ</b> (ဒီ၊၂၊၉၂) စသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တကောဋ္ဌာသတို့၌လည်း အရောင်ဝဏ္ဏကသိုဏ်း ရှုပွားပုံများကို ထည့်သွင်း၍ ဟောကြားထားတော် မူ၏။ အဘိဓမ္မာ ဓမ္မသင်္ဂဏီပါဠိတော် (အဘိ၊၁၊၆၄-၆၅) ၌ကား --- အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီဟု အဇ္ဈတ္တကောဋ္ဌာသတို့၌ ဝဏ္ဏကသိုဏ်း ရှုကွက်ကို ဟောကြား ထားတော်မမူခဲ့ပေ။ ထိုသို့ မဟောကြားခြင်း၏ အကြောင်းကို အဋ္ဌကထာက ဤသို့ ရှင်းပြထား၏။</p> <p><b>အဇ္ဈတ္တရူပါနိ အနဘိဘဝနီယတော။ တတ္ထ ဝါ ဣဓ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါရူပါနေဝ အဘိဘဝိတဗ္ဗာနိ။ တသ္မာ တာနိ နိယမတော ဝတ္တဗ္ဗာနီတိ တတြပိ ဣဓပိ ဝုတ္တာနိ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၄။)</p> <p><b>အဇ္ဈတ္တရူပါနံ အနဘိဘဝနီယတာစ ဗဟိဒ္ဓါရူပါနံ ဝိယ အဝိဘူတတ္တာ။</b> (မူလဋီ၊၁၊၁၀၆။)</p> <p><b>အဝိဘူတတ္တာတိ ဣဒံ ဉာဏုတ္တရာနံ သဟ နိမိတ္တုပ္ပါဒနေန အပ္ပနာနိဗ္ဗတ္တနံ အာရမ္မဏဿ အဘိဘဝေါ န သုဋ္ဌု ဝိဘူတဘာဝမန္တရေန သမ္ဘဝတီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။</b> (အနုဋီ၊၁၊၁၁၄။)</p> <p>ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အဇ္ဈတ္တ (၃၂)ကောဋ္ဌာသ၌ တည်ရှိသော ကသိုဏ်းရုပ်တို့ကို ဝဏ္ဏကသိုဏ်းအာရုံအဖြစ် ရှုပွားခဲ့သော် <b>အဇ္ဈတ္တရူပေ ပရိကမ္မဝသေန အဇ္ဈတ္တံ ရူပသညီ နာမ ဟောတိ။</b> (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၁။) ဟူသော အဋ္ဌကထာအဖွင့်နှင့်အညီ ပရိကမ္မဘာဝနာကား ဖြစ်နိုင်၏။ သို့သော် အဇ္ဈတ္တ ကောဋ္ဌာသတို့၏ အရောင်ကို အာရုံယူ၍ ကသိုဏ်းပရိကံကို စီးဖြန်းခဲ့သော် အဇ္ဈတ္တကသိုဏ်းရုပ်တို့ကား ဗဟိဒ္ဓကသိုဏ်းရုပ်တို့ကဲ့သို့ မထင်ရှားပေ။ ဉာဏ် ထက်မြက်သူ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့အဖို့ ပဋိဘာဂနိမိတ်ဖြစ်ပေါ်သည်နှင့် အတူတကွ ဥပစာရသမာဓိဇောဝီထိ အကြိမ်အနည်းငယ် ဖြစ်ပေါ်ပြီးနောက် အပ္ပနာစျာန်ဇောကို ဖြစ်စေနိုင်ခြင်းသည် ကသိုဏ်းဝန်းအာရုံကို လွှမ်းမိုးဖိစီး နှိပ်နင်းနိုင်သောကြောင့်သာ ဖြစ်ရ၏။ ယင်းသို့ လွှမ်းမိုးဖိစီး နှိပ်နင်းနိုင်ခြင်း မှာလည်း ကသိုဏ်းရုပ်က ထင်ရှားပါမှသာလျှင် ဖြစ်နိုင်၏။ ထင်ရှားမှုနှင့် ကင်း၍ကား မဖြစ်နိုင်။ ထိုကြောင့် အဇ္ဈတ္တကောဋ္ဌာသတို့၌ ကသိုဏ်းရုပ်က မထင်ရှားသောကြောင့် ယင်း အဇ္ဈတ္တကသိုဏ်းရုပ်တို့၌ ပရိကမ္မဘာဝနာသာ ဖြစ်နိုင်၍ ဥပစာရဘာဝနာ အပ္ပနာဘာဝနာသည် မဖြစ်နိုင်ပေ။</p> <p>ထို သုတ္တန်ပါဠိတော်တို့၌လည်းကောင်း, ဤ အဘိဓမ္မာပါဠိတော်၌ လည်းကောင်း ကသိုဏ်းရုပ်ရှုကွက်တို့၌ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဗဟိဒ္ဓ ကောဋ္ဌာသတို့၏ ဝဏ္ဏကသိုဏ်းရုပ်တို့ကိုသာလျှင် အပ္ပနာစျာန်သို့ ဆိုက်သည့် တိုင်အောင် လွှမ်းမိုးဖိစီး နှိပ်နင်းနိုင်ကုန်၏။ ဗဟိဒ္ဓကသိုဏ်းရုပ်တို့ကိုသာ လျှင် အပ္ပနာစျာန်သို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် ပွားများ၍ ရနိုင်ကုန်၏။ ဗဟိဒ္ဓ ကသိုဏ်းရုပ်တို့၏ ထင်ရှားသောကြောင့် ဖြစ်၏။ ထိုကြောင့် ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်သည် အဇ္ဈတ္တကသိုဏ်းရုပ်တို့၌ ပရိကမ္မဘာဝနာကို ပွားများပြီးနောက် ဆက်လက်၍ ဗဟိဒ္ဓကသိုဏ်းရုပ်တို့၌လည်း ပရိကမ္မဘာဝနာ ဥပစာရဘာဝနာ အပ္ပနာဘာဝနာတို့ကို (အဘိဘာယတနစျာန်ကို အလိုရှိခဲ့လျှင်) ပွားများ ရမည်သာ ဖြစ်၏။ အကယ်၍ အဇ္ဈတ္တကသိုဏ်းရုပ်တို့၌ ပရိကမ္မဘာဝနာကို ပွားများ၍ မရနိုင်သောကြောင့်လည်းကောင်း, အဇ္ဈတ္တကသိုဏ်းရုပ်တို့၌ ပရိကမ္မဘာဝနာကို ပွားများရန် အလိုမရှိသောကြောင့်လည်းကောင်း, အဇ္ဈတ္တ ကသိုဏ်းရုပ်တို့၌ ကသိုဏ်းပရိကမ္မဘာဝနာကို မစီးဖြန်းသော ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဗဟိဒ္ဓကသိုဏ်းရုပ်တို့၌သာ ကသိုဏ်းပရိကမ္မဘာဝနာ ဥပစာရ ဘာဝနာ အပ္ပနာဘာဝနာတို့ကို ပွားများရ၏။</p> <p>ထိုကြောင့် ဗဟိဒ္ဓကသိုဏ်းရုပ်တို့ကို သုတ္တန်၌ဖြစ်စေ, အဘိဓမ္မာ၌ဖြစ် စေ မြဲသောအားဖြင့် ဟောကြားတော်မူထိုက်သောကြောင့် ထို သုတ္တန်ပါဠိတော်၌လည်းကောင်း, ဤ အဘိဓမ္မာပါဠိတော်၌လည်းကောင်း ဟောကြား တော်မူအပ်ကုန်ပြီ။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၃-၂၃၄။ မူလဋီ၊၁၊၁၀၆။ အနုဋီ၊၁၊၁၁၄-ကြည့်ပါ၊၊)</p> <p><b>တတ္ထ္ထ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီတိ အလာဘိတာယ ဝါ အနတ္ထိကတာယ ဝါ အဇ္ဈတ္တရူပေ ပရိကမ္မသညာဝိရဟိတော။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၃။)</p> <p>ဤကား အဇ္ဈတ္တ ကောဋ္ဌာသတို့၌ ကသိုဏ်းရုပ်စျာန်တို့ကို အားထုတ် သော်လည်း မရနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ် သို့မဟုတ် အဇ္ဈတ္တ ကောဋ္ဌာသတို့၌ ကသိုဏ်း ရုပ်စျာန်တို့ကို ရရှိအောင် ပွားများအားထုတ်ခြင်းငှာ အလိုမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ အတွက် ဖွင့်ဆိုချက်တည်း။</p> <p>သို့သော်.. ဝိမောက္ခကထာ၌ကား အဇ္ဈတ္တ ကောဋ္ဌာသတို့၌လည်း ကသိုဏ်းရုပ်စျာန်တို့ကို ရရှိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်လိုသော ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်တို့အတွက် ကသိုဏ်းရုပ်စျာန်တို့ကို ရရှိနိုင်ကြောင်း လာရှိပေသည်။ (အံ၊၃၊၁၂၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၄၉။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၅-တို့၌ ကြည့်ပါ။)</p> <p><b>အဇ္ဈတ္တံ ရူပသညီ (အရူပသညီ) ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပရိတ္တာနိ (အပ္ပမာဏာနိ) သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ။</b> (ဒီ၊၂၊၉၂။ အံ၊၃၊၁၂၅-၁၂၆။ အဘိ၊၁၊၅၅-၅၆။)</p> <p>ဤ အဘိဘာယတနစျာန်တို့၌ အောက်ပါအတိုင်း ကသိုဏ်းအာရုံ (၄)မျိုး လာရှိ၏။</p> <p>၁။ <b>ပရိတ္တ</b> = မဖြန့်ကြက်အပ်သေးသော ငယ်သော ကသိုဏ်းဝန်း၊</p> <p>၂။ <b>အပ္ပမာဏ</b> = တိုးပွားအောင် ဖြန့်ကြက်အပ်ပြီးသော ကသိုဏ်းဝန်း၊</p> <p>၃။ <b>သုဝဏ္ဏ</b> = အရောင်အဆင်း လှသော ကသိုဏ်းဝန်း၊</p> <p>၄။ <b>ဒုဗ္ဗဏ္ဏ</b> = အရောင်အဆင်း မလှသော ကသိုဏ်းဝန်း၊</p> <p>ဤသို့လျှင် ကသိုဏ်းအာရုံ (၄)မျိုး လာရှိ၏။ ထိုတွင် ---</p> <p>၁။ <b>ပရိတ္တ</b> = မဖြန့်ကြက်အပ်သေးသော ငယ်သော ကသိုဏ်းဝန်း ရုပ်သည် ဝိတက်စရိုက်များသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အစွမ်းဖြင့် လာရှိ၏။</p> <p>၂။ <b>အပ္ပမာဏ</b> = တိုးပွားအောင် အတိုင်းအတာ ပမာဏမရှိ ဖြန့်ကြက်အပ်ပြီးသော ကသိုဏ်းရုပ်သည် မောဟစရိုက်များသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အစွမ်းဖြင့် လာရှိ၏။</p> <p>၃။ <b>သုဝဏ္ဏ</b> = အရောင်အဆင်း လှသော ကသိုဏ်းဝန်းရုပ်သည် ဒေါသစရိုက်များသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အစွမ်းဖြင့် လာရှိ၏။</p> <p>၄။ <b>ဒုဗ္ဗဏ္ဏ</b> = အရောင်အဆင်း မလှသော ကသိုဏ်းဝန်းရုပ်သည် ရာဂစရိုက် ထူပြောများပြားသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အစွမ်းဖြင့် လာရှိ၏။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၄။)</p> <br> <h3>ဩဒါတကသိုဏ်းသို့</h3> <p><b>ဧတဒဂ္ဂံ ဘိက္ခဝေ ဣမေသံ အဋ္ဌန္နံ အဘိဘာယတနာနံ၊ ယဒိဒံ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ဩဒါတာနိ ဩဒါတဝဏ္ဏာနိ ဩဒါတနိဒဿနာနိ ဩဒါတာနိဘာသာနိ၊ တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီတိ ဧဝံ သညီ ဟောတိ။</b> (အံ၊၃၊၃၀၆။ ပထမကောသလသုတ်။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ဤ အဘိဘာယတနစျာန် (၈)မျိုးတို့တွင် အချို့သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိအဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ တည်ရှိသော ကောဋ္ဌာသတို့၏ အဆင်းရုပ်တို့ကို မရှုမူ၍ ဗဟိဒ္ဓ၌ ဖြူသောအဆင်း ဖြူသောအသွေး ဖြူသော အရောင်ရှိသော ဖြူသောကသိုဏ်းရုပ်တို့ကို ရှု၏။ ထိုကသိုဏ်းရုပ်တို့ကို လွှမ်းမိုး၍ ငါသိ၏၊ ငါမြင်၏ဟု ဤသို့ အမှတ်သညာ ရှိ၏။ ဤ အဘိဘာယတနစျာန်သည်ကား အသာဆုံး အမြတ်ဆုံးတည်း။ (အံ၊၃၊၃၀၆။)</p> <p>အထက်ပါ ဒေသနာတော်နှင့်အညီ ဝဏ္ဏကသိုဏ်း လေးမျိုးတို့တွင် <b>ဩဒါတ</b> = အဖြူရောင်ကသိုဏ်းကား ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ စိတ်ဓာတ်ကို အထူးကြည်လင်စေတတ်သဖြင့် အသာဆုံး အမြတ်ဆုံး ကသိုဏ်းတစ်ခု ဖြစ် ၏။ ထိုကြောင့် ဩဒါတကသိုဏ်းရှုကွက်ကို ဦးစားပေး၍ တင်ပြပေအံ့။</p> <p>၁။ အာနာပါန စတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို ပြန်လည်ထူထောင်ပါ။ လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်များ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပလာသော အခါ ---</p> <p>၂။ အဇ္ဈတ္တ (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့ကို သိမ်းဆည်းပါ။</p> <p>၃။ မိမိ၏ ရှေ့တည့်တည့်တွင် သို့မဟုတ် အနီးကပ်ဆုံး တစ်နေရာ၌ တည်ရှိ သော ဗဟိဒ္ဓ (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့ကို သိမ်းဆည်းပါ။</p> <p>၄။ ထိုဗဟိဒ္ဓ (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့တွင် အရိုးစုကောဋ္ဌာသကို သိမ်းဆည်းပါ။ (ပဋိကူလအားဖြင့် နှလုံးသွင်းလိုကလည်း သွင်းပါ။ မသွင်းလိုကလည်း ယင်းအရိုးစုကို သိမ်းဆည်းရုံ သိမ်းဆည်းပါ။)</p> <p>၅။ ထို ဗဟိဒ္ဓ အရိုးစု၏ အဖြူဆုံး တစ်နေရာကို ရွေးချယ်၍ သို့မဟုတ် အရိုးစုအားလုံး ဖြူနေသော် အရိုးစုအားလုံးကို ခြုံငုံ၍ သို့မဟုတ် ဦးခေါင်းခွံအရိုးကို အာရုံယူ၍ <b>ဩဒါတ ဩဒါတ</b> = အဖြူ အဖြူဟု နှလုံးသွင်းပါ။</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် အကယ်၍ စိတ်အားထက်သန်ပါက အဇ္ဈတ္တအရိုးစု၌ ပဋိကူလအားဖြင့် နှလုံးသွင်းပြီး၍ ပထမစျာန်သို့ ဆိုက်ပြီး သောအခါ ယင်းအရိုးစုသည်လည်း ဖြူလာသောအခါ ထိုအဖြူရောင်၌ ပရိကမ္မဘာဝနာကို စီးဖြန်းလိုက စီးဖြန်းနိုင်ပါသည်။ အဇ္ဈတ္တကသိုဏ်းရုပ်၌ အပ္ပနာစျာန်သို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ရှုမရဖြစ်နေပါက သို့မဟုတ် မရှုလိုပါက ပရိကမ္မသမာဓိမျှကိုသာ ထူထောင်ပြီးနောက် ဗဟိဒ္ဓ အရိုးစုကောဋ္ဌာသ ၏ အဖြူရောင်ကို အာရုံယူ၍ <b>ဩဒါတ</b> အဖြူရောင်ကသိုဏ်းကို ဆက်လက် ရှုရမည် ဖြစ်သည်။</p> <p>ထိုသို့မဟုတ်ဘဲ ဗဟိဒ္ဓ အရိုးကောဋ္ဌာသမှပင် ဩဒါတကသိုဏ်းသို့ သွားလိုကလည်း အထက်ဖော်ပြပါ အစီအစဉ်အတိုင်း ရှုနိုင်ပါသည်။ ဗဟိဒ္ဓ အရိုးစုကောဋ္ဌာသကို ပဋိကူလအားဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းသည်ကား ပဋိကူလ မနသိကာရကမ္မဋ္ဌာန်းကိုလည်း စီးဖြန်းတတ်စေ, အရိုးစုကောဋ္ဌာသလည်း ခိုင်ခံ့စေ, အရိုးစုကောဋ္ဌာသလည်း ဖြူလာစေဟူသော ဦးတည်ချက်တို့ဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းသာ ဖြစ်သည်။ ပဋိကူလအားဖြင့် နှလုံးမသွင်းဘဲ ဩဒါတ ကသိုဏ်းသို့ တိုက်ရိုက်သွားလိုကလည်း သွားနိုင်သည်သာ ဖြစ်သည်။ ဗဟိဒ္ဓ အရိုးစု၏ အထူးသဖြင့် ဦးခေါင်းခွံ၏ အဖြူရောင်ကို အာရုံယူ၍ <b>ဩဒါတ ဩဒါတ</b> = အဖြူ အဖြူဟု ရှုသောအခါ ထိုအဖြူရောင်အာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေအောင် ကြိုးစားပါ။</p> <p>အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်စသော ရှေးရှေး ဘာဝနာသမာဓိတို့၏ အားကြီး သော မှီရာ = ဥပနိဿယသတ္တိစသော ပစ္စယသတ္တိတို့ဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးမှု အရှိန်အဝါသတ္တိထူးကြီးကို ဆက်ခံထားရသော အသင် သူတော်ကောင်း၏ ဩဒါတကသိုဏ်း ဘာဝနာစိတ်သည် အဖြူရောင်အာရုံ၌ ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။ ယင်းအဖြူရောင်အာရုံ၌ တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ဘာဝနာစိတ်သည် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေပါက အရိုးစု ကောဋ္ဌာသပျောက်၍ အဖြူရောင်ကသိုဏ်းဝန်းသက်သက်သာ ကျန်ရှိနေမည်ဖြစ် သည်။ ဝါဂွမ်းစိုင်ကဲ့သို့ ဆွတ်ဆွတ်ဖြူနေသော အဖြူရောင် ကသိုဏ်းဝန်းကား <b>ဥဂ္ဂဟနိမိတ်</b>တည်း။ သောက်ရှူးကြယ်ကဲ့သို့ အလွန် ကြည်လင်တောက်ပလာသော အဖြူရောင်ကသိုဏ်းဝန်းကား <b>ပဋိဘာဂနိမိတ်</b>တည်း။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်သို့ မဆိုက်မီ အရိုးစုနိမိတ်အားလုံးကား ဆွတ်ဆွတ်မဖြူမီ ပရိကမ္မနိမိတ် ချည်းသာတည်း။</p> <p>အကယ်၍ အသင်သူတော်ကောင်းသည် ဤသာသနာတော်တွင်း၌ ရှေးရှေးဘဝများကဖြစ်စေ သို့မဟုတ် ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော် တွင်း ဘဝထိုထိုကဖြစ်စေ ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးခဲ့သော ဩဒါတကသိုဏ်း ပါရမီ ကုသိုလ်အဆောက်အဦရှိသူ ဖြစ်ပါက အဖြူရောင် ဩဒါတကသိုဏ်းဝန်းမှာ အထူးကြိုးစား၍ မဖြန့်ရတော့ဘဲ ဥဂ္ဂဟနိမိတ် သို့မဟုတ် ပဋိဘာဂနိမိတ်သို့ ဆိုက်ရောက်လာသောအခါ အဖြူရောင် ဩဒါတကသိုဏ်းဝန်းကို စိုက်၍ အဖြူ အဖြူဟု ရှုနေစဉ်မှာပင် ယင်းအဖြူရောင် ဩဒါတကသိုဏ်းဝန်းသည် အရပ် (၁၀)မျက်နှာသို့တိုင်အောင် လွယ်ကူစွာ ပြန့်သွားမည် ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>အကယ်၍ အဖြူရောင်ကသိုဏ်းဝန်းမှာ ပြန့်ကျယ်၍ မသွားပါက ထို အဖြူရောင်ကသိုဏ်းဝန်းကိုပင် ဆွတ်ဆွတ်ဖြူ၍ အထူးကြည်လင်တောက်ပ လာသည့်တိုင်အောင် ယင်း ဩဒါတကသိုဏ်းဝန်းကိုပင် အာရုံယူ၍ အဖြူ အဖြူဟု ရှုနေပါ။ သမာဓိကို ဆက်လက် ထူထောင်ပါ။ ဆွတ်ဆွတ်ဖြူ၍ အထူး သန့်ရှင်းကြည်လင် တောက်ပနေသည့် ပဋိဘာဂနိမိတ်သို့ ဆိုက်ရောက် သောအခါ ယင်း ပဋိဘာဂနိမိတ်ကိုပင် အာရုံယူ၍ အဖြူ အဖြူဟု ဆက်လက် ရှုပွားခဲ့သော် ပထမစျာန်သမာဓိသို့ကား ဆိုက်နိုင်၏။ သို့သော် ယင်းသမာဓိမှာ မခိုင်ခံ့ဘဲ အရှည်မတည်တံ့ ဖြစ်တတ်၏။ ထိုကြောင့် ယင်း ပဋိဘာဂနိမိတ်ကို သမာဓိ အရှည်ခိုင်ခံ့တည်တံ့ရေးအတွက် တိုးပွားအောင် ပြုလုပ်သင့်ပေသည်။</p> <p>ယင်း အဖြူရောင်ဩဒါတကသိုဏ်း ပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၌ ဘာဝနာ စိတ်သည် တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေသောအခါ အဖြူရောင်ကသိုဏ်းဝန်းသည် ဘေးပတ်လည်ဝန်းကျင်သို့ လက်တစ်သစ်ခန့် ပြန့်ပါစေ၊ သို့မဟုတ် လက်နှစ်သစ်ခန့် ပြန့်ပါစေ၊ သို့မဟုတ် လက်သုံးသစ်ခန့် ပြန့်ပါစေ၊ သို့မဟုတ် လက်လေးသစ်ခန့် ပြန့်ပါစေ ဤသို့စသည်ဖြင့် မိမိ၏ ဉာဏ်အာနုဘော်စွမ်းအားနှင့် နှိုင်းချိန်လျက် လက်တစ်သစ် လက်နှစ်သစ် စသည်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍ အဓိဋ္ဌာန်ပြုကာ ဖြန့်ကြည့်ပါ။ လက်တစ်သစ် လက် နှစ်သစ် စသည်ဖြင့် မပိုင်းခြားဘဲကား ကသိုဏ်းဝန်းကို မဖြန့်ပါနှင့်၊ ပိုင်းခြား ၍သာ ဖြန့်ပါ။ ထိုသို့ ပိုင်းခြား၍ အဓိဋ္ဌာန်ပြုကာ ဖြန့်လိုက်သဖြင့် ကသိုဏ်းဝန်းသည် ပြန့်သွားခဲ့သော် ယင်းကသိုဏ်းဝန်းသည် အနည်းငယ် လှုပ်ရှားသွား တတ်၏။ ထိုအခါ ထိုကသိုဏ်းဝန်းကို ငြိမ်သက်သွားအောင် အဖြူ အဖြူဟု ရှုနေပါ။ သမာဓိစွမ်းအင် အားကောင်းလာသောအခါ ကသိုဏ်းဝန်းသည် ငြိမ်သက်သွားမည် ဖြစ်သည်။ ငြိမ်သက်သွားပါက ရှေးနည်းတူ ပိုင်းခြား၍ အဓိဋ္ဌာန်ပြုကာ ထပ်မံ၍ ဖြန့်ကြည့်ပါ။ တစ်စတစ်စ ကသိုဏ်းဝန်းသည် ကျယ် ပြန့်လာသောအခါ တစ်တောင် ပြန့်ပါစေ၊ တစ်လံ ပြန့်ပါစေ ဤသို့စသည်ဖြင့် တိုးချဲ့၍ ဖြန့်ကြည့်ပါ။ ဤနည်းဖြင့် ကသိုဏ်းဝန်းကို အရပ် (၁၀)မျက်နှာသို့ အတိုင်းအတာပမာဏ မရှိအောင် ဖြန့်ကြက်ပါ။ အရပ် (၁၀)မျက်နှာ၌ မည်သည့်အရပ်ကိုမဆို ကြည့်လိုက်တိုင်း ဖြူနေပါစေ။ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ နှစ်ဌာနလုံး၌ သဏ္ဌာန်ဒြပ် လုံးဝမရှိတော့ဘဲ အဖြူရောင်ချည်းသက်သက် တည် ရှိနေသောအခါ ထိုအဖြူရောင်ကသိုဏ်းအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်သည် ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေအောင်, လှုပ်ရှားနေပါက လှုပ်ရှားနေသော အဖြူရောင်ကသိုဏ်းအာရုံလည်း ငြိမ်ဝပ်သွားအောင် ဖြန့်ကြက်ပြီးသော ယင်း အဖြူရောင် ကသိုဏ်း၏ တစ်နေရာ၌ တိုက်နံရံ တစ်ခုပေါ်၌ ဦးထုပ်တစ်လုံးကို ချိတ်ဆွဲ ထားသကဲ့သို့ ဘာဝနာစိတ်ကို ကပ်ထား၍ အဖြူ အဖြူဟုသာ ရှုနေပါ။ ယင်း အဖြူရောင်ကသိုဏ်းအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်သည် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်လာသောအခါ အဖြူရောင်ကသိုဏ်းမှာလည်း လှုပ်ရှားမှုမရှိတော့ဘဲ ငြိမ်ဝပ်လာမည် ဖြစ်၏။ ဘာဝနာစိတ်လည်း ငြိမ်သက်လာ၍ အဖြူရောင် ကသိုဏ်းလည်း ငြိမ်ဝပ်လာသောအခါ ယင်း အဖြူရောင်ကသိုဏ်းမှာ ဆွတ်ဆွတ်ဖြူ၍ အထူး ကြည်လင်သန့်ရှင်းလာမည် ဖြစ်သည်။ အဖြူရောင် ကသိုဏ်းဝန်းနိမိတ်ကို တိုးပွားအောင် ပြုလုပ်ပြီးနောက် ထပ်မံ၍ ရရှိလာသော ကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ်တည်း။ ထိုအဖြူရောင်ကသိုဏ်း ပဋိဘာဂနိမိတ် အာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို တစ်နာရီခန့် နှစ်နာရီခန့် စသည်ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေအောင် အဖြူ အဖြူဟုပင် ရှုနေပါ။ ထိုအခါ ယင်း ပဋိဘာဂနိမိတ်ကိုပင် ထပ်ကာထပ်ကာ နှလုံးသွင်းနေပါက ရှုနေပါက ထို ပဋိဘာဂနိမိတ် အာရုံ၌ ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေသော စူးစူးစိုက်စိုက် နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း နစ်မြုပ်နေသော ဘာဝနာစိတ်ဝယ် စျာန်အင်္ဂါ(၅)ပါးလည်း အလွန် ထင်ရှားနေ မည်၊ အားရှိနေမည် ဖြစ်ပေသည်။ ထိုအခါ ပထမစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်ရောက် ပြီ ဖြစ်သည်။</p> <br> <h3>စျာန်အင်္ဂါ (၅) ပါး</h3> <p>၁။ <b>ဝိတက်</b> = အဖြူရောင်ကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံပေါ်သို့ စိတ်ကို ရှေးရှုတင်ပေးခြင်းသဘော။</p> <p>၂။ <b>ဝိစာရ</b> = အဖြူရောင်ကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကို အဖြူ အဖြူဟု ထပ်ကာထပ်ကာ သုံးသပ် ဆင်ခြင်ခြင်းသဘော။</p> <p>၃။ <b>ပီတိ</b> = အဖြူရောင်ကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံကို နှစ်သက် ခြင်းသဘော။</p> <p>၄။ <b>သုခ</b> = အဖြူရောင်ကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ၏ အရသာကို ချမ်းချမ်းသာသာ ခံစားခြင်းသဘော။</p> <p>၅။ <b>ဧကဂ္ဂတာ</b> = အဖြူရောင်ကသိုဏ်းပဋိဘာဂနိမိတ်အာရုံ တစ်ခုတည်း ပေါ်သို့ စိတ်ကျရောက် တည်ငြိမ်နေခြင်းသဘော။</p> <p>ဝိတက်စသည့် တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီကို <b>စျာန်အင်္ဂါ</b>ဟု ခေါ်ဆို၍ ယင်း စျာန်အင်္ဂါတို့၏ အပေါင်းအစုကို <b>စျာန်</b>ဟု ခေါ်ဆိုသည်။ ယင်းပထမစျာန် သမာဓိကိုလည်း ဝသီဘော် (၅)တန် နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ပါ။ ဝသီဘော် (၅)တန် နိုင်နင်းသောအခါ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်း၌ ရေးသားတင်ပြခဲ့သည့် အတိုင်း ဒုတိယစျာန် တတိယစျာန် စတုတ္ထစျာန်တို့သို့လည်း အစဉ်အတိုင်း ကူးပါလေ။</p> <br> <h3>စတုက္ကနည်း - စျာန် (၄) ပါး</h3> <p>၁။ ဝိတက်-ဝိစာရ-ပီတိ-သုခ-ဧကဂ္ဂတာ ဟူသော စျာန်အင်္ဂါ (၅)ပါး ရှိ သော <b>ပထမစျာန်</b>၊</p> <p>၂။ ပီတိ-သုခ-ဧကဂ္ဂတာ ဟူသော စျာန်အင်္ဂါ သုံးပါးရှိသော <b>ဒုတိယစျာန်</b>၊</p> <p>၃။ သုခ-ဧကဂ္ဂတာ ဟူသော စျာန်အင်္ဂါ နှစ်ပါးရှိသော <b>တတိယစျာန်</b>၊</p> <p>၄။ ဥပေက္ခာ-ဧကဂ္ဂတာ ဟူသော စျာန်အင်္ဂါ နှစ်ပါးရှိသော <b>စတုတ္ထစျာန်</b>။</p> <br> <h3>ပဉ္စကနည်း - စျာန် (၅) ပါး</h3> <p>၁။ ဝိတက်-ဝိစာရ-ပီတိ-သုခ-ဧကဂ္ဂတာ ဟူသော စျာန်အင်္ဂါ (၅)ပါး ရှိ သော <b>ပထမစျာန်</b>၊</p> <p>၂။ ဝိစာရ-ပီတိ-သုခ-ဧကဂ္ဂတာ ဟူသော စျာန်အင်္ဂါ (၄)ပါး ရှိသော <b>ဒုတိယစျာန်</b>၊</p> <p>၃။ ပီတိ-သုခ-ဧကဂ္ဂတာဟူသော စျာန်အင်္ဂါ (၃)ပါး ရှိသော <b>တတိယစျာန်</b>၊</p> <p>၄။ သုခ-ဧကဂ္ဂတာဟူသော စျာန်အင်္ဂါ (၂)ပါး ရှိသော <b>စတုတ္ထစျာန်</b>၊</p> <p>၅။ ဥပေက္ခာ-ဧကဂ္ဂတာဟူသော စျာန်အင်္ဂါ (၂)ပါး ရှိသော <b>ပဉ္စမစျာန်</b>။</p> <p>ဤပဉ္စကနည်း၌ကား ဝိတက်နှင့် ဝိစာရတို့ကို တစ်လုံးစီ ဖြုတ်သဖြင့် စျာန် (၅)ပါး ဖြစ်သည်။ စတုက္ကနည်း၌ကား ဝိတက်နှင့် ဝိစာရတို့ကို ပြိုင်တူ ဖြုတ်သဖြင့် စျာန် (၄)ပါး ဖြစ်သည်။ ကျွတ်ထိုက်သသူ နတ် လူ ဗြဟ္မာ ဝေနေယျကြာ သတ္တဝါတို့၏ အလိုအကြိုက် စရိုက်နှင့်လျော်ညီစွာ ဉာဏ်နုံ့သူ တို့အား ပဉ္စကနည်းကို ဉာဏ်ထက်မြက်သူတို့အား စတုက္ကနည်းကို ဟောကြား တော်မူသည်၊ <b>ရူပါဝစရစျာန်</b>များတည်း။ ရူပါဝစရဘုံသို့ ရောက်စေနိုင်သော စွမ်းအားရှိသော စျာန်များဟု ဆိုလို၏။ ဤ၌ကား ရူပါဝစရဘုံအတွက် ရည်ရွယ်၍ သမာဓိကို ထူထောင်သည့် လုပ်ငန်းရပ်ကို ပြုလုပ်စေသည်ကား မဟုတ်ပါ။ ဝိပဿနာ၏ အခြေပါဒကအဖြစ် ရည်ရွယ်၍ သမာဓိကို ထူထောင်နေခြင်းသာ ဖြစ်သည်။</p> <p>ဗဟိဒ္ဓ အရိုးစုကောဋ္ဌာသကို အာရုံယူကာ <b>ဩဒါတ</b> = အဖြူရောင်ကသိုဏ်းကို စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် အဝါးဝစွာ နိုင်နိုင်နင်းနင်း ပွားများပြီးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အဇ္ဈတ္တ အရိုးစု၏ အဖြူရောင်ကို အာရုံယူကာ <b>ဩဒါတကသိုဏ်း</b>ကို စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ဆက်လက်ကာ ပွားများအားထုတ်ပါ။ ထိုနောင် ---</p> <p>၁။ အကျော်ပန်း စံပယ်ပန်း မြတ်လေးပန်းတို့ကဲ့သို့ ဖြူသော ပန်းများ၌သော်လည်းကောင်း၊</p> <p>၂။ အဖြူရောင် အဝတ်ပိတ်စ၌သော်လည်းကောင်း၊</p> <p>၃။ အဖြူရောင် စက္ကူ၌သော်လည်းကောင်း၊</p> <p>၄။ စကျင်ကျောက်ကဲ့သို့ အဖြူရောင် ကျောက်ပြားများ၌သော်လည်းကောင်း၊</p> <p>အဖြူရောင်ကသိုဏ်းနိမိတ်ကို ရယူနိုင်ပေသည်။</p> <p>အရိုးစုကောဋ္ဌာသ၌ အဖြူရောင်ကသိုဏ်းကို စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် သမာဓိကို အောင်အောင်မြင်မြင် ထူထောင်ထားပြီးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဖြူနေသည့် မည်သည့်အရာဝတ္ထုကိုမဆို သီးသန့် အဖြူရောင်ကသိုဏ်းဝန်း မပြုလုပ်တော့ဘဲ ယင်းအရာဝတ္ထု၏ အဖြူရောင်သက်သက်ကိုသာ နှလုံးသွင်းလိုက်ပါက တစ်ခဏအတွင်းမှာပင် အဖြူရောင်ကသိုဏ်းဝန်း ဖြစ်ပေါ်လာကာ အထူး ကြိုးစားပြီး မဖြန့်ကြက်ရတော့ဘဲ ကသိုဏ်းဝန်းမှာ အရပ်ဆယ်မျက်နှာသို့တိုင်အောင် လွယ်လင့်တကူ ပျံ့နှံ့သွားတတ်ပေသည်။ ထိုအခါ ပထမစျာန်သမာဓိမှသည် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ပွားများအားထုတ်ပါလေ။</p> <br> <h3>နီလကသိုဏ်း = အညိုရောင်ကသိုဏ်း</h3> <p>အညိုရောင်ကသိုဏ်းကို ပွားများအားထုတ်လိုသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် --- ဩဒါတကသိုဏ်း စတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို တစ်ဖန် ပြန်လည် ထူထောင်ပါ။ (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့ကို တစ်ဖန် ပြန်သိမ်းဆည်းပါ။ မိမိရှေ့တွင် ထိုင်နေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦး၏ အညိုရောင်ဆံပင်ကို လှမ်းအာရုံယူပါ။ ယင်း အညိုရောင်ဆံပင်ကို ဉာဏ်၌ ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့မြင်လာသောအခါ --- <b>နီလ - နီလ</b> = အညို - အညို --- ဟု နှလုံးသွင်းနေပါ။ ရှေးရှေး ဘာဝနာသမာဓိတို့က အားကြီးသော မှီရာဥပနိဿယပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုမှုကို ဆက်ခံရသော <b>နီလကသိုဏ်း</b> ပရိကမ်သမာဓိသည်လည်း အရှိန်အဝါ အားကောင်းလာကာ မကြာမီ အချိန်ကာလအတွင်းမှာပင် ဆံပင်ကို မတွေ့တော့ဘဲ အညိုရောင်ကသိုဏ်းဝန်းကိုသာ တွေ့ရှိမည် ဖြစ်ပေသည်။ ယင်းအညိုရောင်ကသိုဏ်းဝန်းကို အာရုံယူကာ သမာဓိကို ဆက်လက်ထူထောင်ပါ။</p> <p><b>ပရိကမ္မနိမိတ်</b>, <b>ဥဂ္ဂဟနိမိတ်</b>, <b>ပဋိဘာဂနိမိတ်</b>ဟူသော နိမိတ်သုံးပါး, <b>ပရိကမ္မဘာဝနာ</b>, <b>ဥပစာရဘာဝနာ</b>, <b>အပ္ပနာဘာဝနာ</b>ဟူသော ဘာဝနာသုံးပါး, <b>ပရိကမ္မသမာဓိ</b>, <b>ဥပစာရသမာဓိ</b>, <b>အပ္ပနာသမာဓိ</b>ဟူသော သမာဓိသုံးပါးတို့ကို အစဉ်အတိုင်း ရသည်တိုင်အောင် ရှေးဩဒါတကသိုဏ်း၌ ဆိုခဲ့ပြီးသည့်အတိုင်း ဆက်လက် နှလုံးသွင်းပါ၊ သမာဓိကို ထူထောင်ပါ။</p> <p>ပကတိသော ဆံပင်နိမိတ်ကို ဆံပင်အဖြစ်နှင့်သာ တွေ့မြင်နေပါက ယင်းဆံပင်နိမိတ်မှာ <b>ပရိကမ္မနိမိတ်</b>ပင် ဖြစ်၏။ ယင်းဘာဝနာမှာ <b>ပရိကမ္မဘာဝနာ</b>, ယင်းသမာဓိမှာ <b>ပရိကမ္မသမာဓိ</b>သာ ဖြစ်၏။ တစ်ဖန် သမာဓိကို ဆက်လက် ထူထောင်လိုက်ရာ ဆံပင်ကို မတွေ့တော့ဘဲ ကသိုဏ်းဝန်းအဖြစ် ယောဂီ၏ ဉာဏ်တွင် ထင်လာတတ်၏။ ယင်းသို့ ထင်လာသော နိမိတ်ကား <b>ဥဂ္ဂဟနိမိတ်</b>တည်း။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်၌ကား ကသိုဏ်းအပြစ်ဒေါသများ ထင်နေသေး၏။ ယင်းဥဂ္ဂဟနိမိတ်ကိုပင် အာရုံယူကာ သမာဓိကို ဆက်လက်ထူထောင်ခဲ့သော် ယင်းဘာဝနာမှာ ပရိကမ္မဘာဝနာ, ယင်းသမာဓိမှာလည်း ပရိကမ္မသမာဓိပင် ရှိနေသေး၏။ ယင်းဥဂ္ဂဟနိမိတ်ကိုပင် အာရုံယူနေသော သမာဓိမှာ တဖြည်းဖြည်း ရင့်ကျက်လာသောအခါ နိမိတ်မှာ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်မှ ပဋိဘာဂနိမိတ်အဆင့်သို့ ကူးပြောင်းသွား၏။ <b>ပဋိဘာဂနိမိတ်</b>ကား ကသိုဏ်းဝန်းမှ လွတ်၍ ကောင်းကင်၌ တည်နေသော ဣန္ဒနီလာပတ္တမြားဖြင့် ပြီးသော ယပ်ဝန်းအတူ ထင်လာ၏။ ဤအခိုက်၌လည်း ပရိကမ္မဘာဝနာ, ပရိကမ္မသမာဓိပင် ရှိသေး၏။ သို့သော် ယင်းသမာဓိကို ရင့်ကျက်အောင် ဆက်လက် ထူထောင်ခဲ့သော် ပဋိဘာဂနိမိတ်မှာ ကြည်လင်တောက်ပသည်ထက် ပို၍ ကြည်လင်တောက်ပလာတတ်၏။ ယင်းနိမိတ်အာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်သည် ရံခါ နစ်မြုပ်နေတတ်၏။ မနစ်မြုပ်မီအဆင့်တွင်ရှိသော သမာဓိမှာ <b>ဥပစာရသမာဓိ</b>ဖြစ်၏၊ ဘာဝနာမှာ <b>ဥပစာရဘာဝနာ</b> ဖြစ်၏။ အကယ်၍ ယင်းနိမိတ်အာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်က နစ်မြုပ်နေခဲ့သော် ယင်းနစ်မြုပ်နေသော သမာဓိမှာ <b>အပ္ပနာစျာန်သမာဓိ</b> ဖြစ်၏၊ ယင်းဘာဝနာမှာ <b>အပ္ပနာဘာဝနာ</b> ဖြစ်၏။ သို့သော် ယင်းအပ္ပနာသမာဓိမှာ ကြာရှည်စွာ မတည်တံ့ ရှိတတ်၏။ ကြာရှည်စွာ တည်တံ့နိုင်ရေးအတွက် ယင်းဥပစာရသမာဓိအခိုက်မှာ ဖြစ်စေ, အပ္ပနာစျာန်သမာဓိအခိုက်မှာ ဖြစ်စေ ကသိုဏ်းဝန်းကို အရပ် (၁၀)မျက်နှာသို့တိုင်အောင် အဆုံးအစ မရှိအောင် ဖြန့်ကြက်အပ်ပေသည်။ ယင်းသို့ ဖြန့်ကြက်ပြီးနောက် ရရှိလာသော ကသိုဏ်းရုပ်တွင် မိမိရှေ့တည့်တည့်၌တည်ရှိသော အညိုရောင်ကသိုဏ်း တစ်နေရာကို အာရုံယူကာ သမာဓိကို ဆက်လက်ထူထောင်ခဲ့သော် အပ္ပနာစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်နိုင်၏။ ယင်းသမာဓိကား ကြာရှည်စွာ တည်တံ့နိုင်၏။ ဤသို့ ကသိုဏ်းဝန်းကို ဖြန့်ကြက်ပြီးရာအခါ၌လည်း ---</p> <p>၁။ ပရိကမ္မနိမိတ်, ဥဂ္ဂဟနိမိတ်, ပဋိဘာဂနိမိတ်ဟူသော <b>နိမိတ်သုံးမျိုး</b>၊</p> <p>၂။ ပရိကမ္မဘာဝနာ, ဥပစာရဘာဝနာ, အပ္ပနာဘာဝနာဟူသော <b>ဘာဝနာသုံးမျိုး</b>၊</p> <p>၃။ ပရိကမ္မသမာဓိ, ဥပစာရသမာဓိ, အပ္ပနာသမာဓိဟူသော <b>သမာဓိ သုံးမျိုး</b>တို့ကို အစဉ်အတိုင်း ရရှိနိုင်ပေသည်။</p> <p>စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့တိုင်အောင် သမာဓိကို ဆက်လက်ထူထောင်ပါ။ အောင်မြင်မှုကို ရရှိခဲ့သော် အဇ္ဈတ္တ ဆံပင်ကောဋ္ဌာသကို အာရုံယူကာ ပုံစံတူပင် ရှုကြည့်ပါ။ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့တိုင်အောင် သမာဓိကို ထူထောင်နိုင် သည်သာ ဖြစ်ပေသည်။ ထိုနောင် ဗဟိဒ္ဓ သည်းခြေကောဋ္ဌာသကို အာရုံ ယူကာ အညိုရောင်ကသိုဏ်းကို ပုံစံတူပင် ပွားများနိုင်ပါသည်။ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိအထိ ဆိုက်နိုင်ပေသည်။ ဗဟိဒ္ဓ သည်းခြေကောဋ္ဌာသ၌ <b>နီလကသိုဏ်း</b> ကို စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် သမာဓိကို ထူထောင်ပြီး သောအခါ အဇ္ဈတ္တသည်းခြေကို အာရုံယူကာ ပုံစံတူပင် ရှုနိုင်ပေသည်။ ယင်း ကဲ့သို့ အောင်မြင်မှုကို ရရှိသောအခါ အောက်မဲညိုပွင့်ကဲ့သို့သော ပန်းတစ်ပွင့် ကို သို့မဟုတ် မြခွာညိုကဲ့သို့သော ပန်းတစ်ပွင့်ကို အာရုံယူကာ အညိုရောင် ကသိုဏ်းကို ပွားများအားထုတ်ကြည့်ပါ။ ယင်း အညိုရောင်ပန်းတစ်ပွင့် ကလည်း ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ဘာဝနာစိတ်ကို စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် အားကြီးသော မှီရာ အာရုံအကြောင်းတရားအဖြစ် ရပ်တည်ကာ အာရမ္မဏူပနိဿယပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုနေမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။ ပန်းတစ်ပွင့်မှ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိဟူသော ဘာဝနာအနှစ်ကို ထုတ်ယူလိုက်ခြင်းပင် ဖြစ်၏။ နည်းမှန် လမ်းမှန် နှလုံးသွင်းတတ်သည့် <b>ယောနိသောမနသိကာရ</b>ရှိသူကို စျာန်ကုသိုလ်ကဲ့သို့သော (ဝိပဿနာကုသိုလ် ကဲ့သို့သော) အဆင့်မြင့်မားလှသော ကုသိုလ်တရားတို့က အမြဲတမ်း စောင့်ကြို လျက်ပင် ရှိနေကြပေသည်။</p> <p>အလားတူပင် ---</p> <p>၁။ အညိုရောင် အခြားပန်းပွင့်များ၊</p> <p>၂။ အညိုရောင် အဝတ်စများ၊</p> <p>၃။ မျက်စဉ်းညိုကျောက်ကဲ့သို့သော အညိုရောင်ကျောက်များ -</p> <p>ဤကဲ့သို့သော အညိုရောင် အရာဝတ္ထုများကို အာရုံယူကာ ပုံစံတူပင် ရှုကြည့်ပါ။</p> <br> <h3>ပီတကသိုဏ်း = အဝါရောင်ကသိုဏ်း</h3> <p>မိမိ ရရှိထားပြီးသည့် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ တစ်ခုခုကို ပြန်လည် ထူထောင်ပါ။ ထိုသမာဓိကြောင့် လင်းရောင်ခြည်များ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပလာသောအခါ ယင်းလင်းရောင်ခြည် အကူအညီဖြင့် အဇ္ဈတ္တ သို့မဟုတ် ဗဟိဒ္ဓ (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့တွင် အဆီခဲ၏ သို့မဟုတ် ကျင်ငယ်၏ အဝါရောင်ကို အာရုံယူကာ ---</p> <p><b>ပီတကံ - ပီတကံ - ပီတကံ</b> = အဝါ - အဝါ - အဝါဟု နှလုံးသွင်းပါ။</p> <p>ကြွင်းသော အချက်အလက်များကို ဩဒါတကသိုဏ်း, နီလကသိုဏ်းတို့၌ ဆိုခဲ့သည့် အကြောင်းအရာများကို နည်းမှီ၍ သိရှိပါလေ။ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ဆိုက်အောင် အဇ္ဈတ္တ ကျင်ငယ်, ဗဟိဒ္ဓ ကျင်ငယ် နှစ်မျိုးလုံး၌ တစ်လှည့်စီ ပွားများပါ။</p> <p>ကျင်ကြီး ကျင်ငယ်တို့သည် သဘာဝအားဖြင့် အလွန် ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ်ကောင်းသော ကောဋ္ဌာသများပင် ဖြစ်ကြ၏။ မည်မျှပင် ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ်ကောင်းသော ကောဋ္ဌာသပင် ဖြစ်ချင်ဖြစ်ပါစေ၊ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ နည်းမှန် လမ်းမှန် နှလုံးသွင်းတတ်သည့် <b>ယောနိသောမနသိကာရ</b> တရားသည် ထင်ရှားတည်ရှိနေသည်ဖြစ်အံ့၊ ထိုကျင်ကြီးသည် သို့မဟုတ် ထိုကျင်ငယ်သည် အဝါရောင်ဖြစ်ပါက ဝါရွှေသော အရောင်ရှိသော ထိုကျင်ကြီးက သို့မဟုတ် ထိုကျင်ငယ်က ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်ဝယ် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ ဖြစ်ပေါ်လာသည့်တိုင်အောင် အာရမ္မဏူပနိဿယပစ္စယသတ္တိဖြင့် အားကြီးသော မှီရာအာရုံအကြောင်းတရားအဖြစ် ရပ်တည်ကာ ကျေးဇူးပြုပေးနေမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။ ယင်းစတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို ဝိပဿနာ၏ အခြေပါဒကပြုကာ ဝိပဿနာသို့ ကူးခဲ့သော် ပါရမီအားလျော်စွာ အရဟတ္တဖိုလ်သို့တိုင်အောင်ပင် ဆိုက်ရောက်နိုင်ပေသည်။ ထိုကြောင့် နိဗ္ဗာန်ကို လိုလားတောင့်တလျက်ရှိသော အသင်သူတော်ကောင်းသည်လည်း <b>ယောနိသောမနသိကာရ</b>ကို အမြဲတမ်း မွေးမြူပါ။ အနှစ်သာရ ဘာမျှ ရှာမရသော ခန္ဓာအိမ်အတွင်းမှ ဘာဝနာဟူသော အနှစ်သာရကို ရရှိအောင် ထုတ်ယူတတ်ပါစေ၊ တန်ဖိုးရှိသော ဘဝတစ်ခုဖြစ်အောင် ကြိုးပမ်းပါလေလော့။</p> <br> <h3>ပန်းပိတောက်နှင့် ငုရွှေဝါ</h3> <p>ပိတောက်တွေ ရွှေရည်လူးသည့်.. အတာကူးသည့် လတန်ခူးဝန်းကျင်တွင် ပင်လုံးကျွတ် ဖူးပွင့်ဝေဆာလျက်ရှိကြသော ပန်းပိတောက်နှင့် ငုရွှေဝါတို့က ယခုကဲ့သို့ အဝါရောင် <b>ပီတကသိုဏ်း</b>ကို စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ပွားများအားထုတ်ထားပြီးသည့် သူတော်ကောင်းတစ်ဦးကို လာစမ်းပါ ရှုကြည့်ကြစမ်းပါဟု ဖိတ်ခေါ်နေသကဲ့သို့ ရှိကြ၏။ အဝါရောင် <b>ပီတကသိုဏ်း</b>၌ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် အဝါးဝစွာ နိုင်နိုင်နင်းနင်း လေ့ကျင့်ထားပြီးသည့် အချို့သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ပင်လုံးကျွတ် ပွင့်နေသော ပန်းပိတောက်တို့ကို တွေ့မြင်ရသောအခါ၌လည်းကောင်း, ပင်လုံးကျွတ် ပွင့်နေသော ငုရွှေဝါတို့ကို တွေ့မြင်ရသောအခါ၌လည်းကောင်း ရှေးရှေး ဘာဝနာသမာဓိတို့၏ အကူအညီကို ယူ၍ ဖြစ်စေ, မယူဘဲနှင့်ပင် ဖြစ်စေ ယင်းပင်လုံးကျွတ် ပွင့်နေသော ပန်းတို့၏ အဝါရောင်ကို <b>ပီတကသိုဏ်းနိမိတ်</b>အဖြစ် လှမ်း၍ အာရုံယူလိုက်ပါက အချိန် အနည်းငယ်အတွင်းမှာပင် တစ်လောကလုံးကို အဝါရောင်ဖြင့် လွှမ်းခြုံထားသည်ကို တွေ့မြင်ရကာ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့တိုင်အောင် အဆင့်ဆင့်သော သမာဓိကို လွယ်ကူစွာပင် ထူထောင်ရရှိကြသော ဟူ၏။ ယင်းသမာဓိကို ကားစီးကာ သွားလျက်ပင် လေ့ကျင့်၍ ရတတ်ကြ၏။ နည်းမှန်လမ်းမှန် နှလုံးသွင်းတတ်သည့် <b>ယောနိသောမနသိကာရ</b>တရား ထင်ရှားရှိနေသည့် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးအဖို့ အဝါရောင် ဝတ်စုံတစ်ခုကလည်း <b>ပီတကသိုဏ်း</b>၏တည်ရာ အာရုံနိမိတ် ဖြစ်နိုင်၏။ အဝါရောင် ဆေးဒန်းမြင်းသီလာ ကျောက်ဖျာတစ်ချပ်ကလည်း <b>ပီတကသိုဏ်း</b>၏တည်ရာ အာရုံနိမိတ် ဖြစ်နိုင်၏။ ယင်းအဝါရောင်ဝတ်စုံတစ်ခုက သို့မဟုတ် ယင်းအဝါရောင် ဆေးဒန်းမြင်းသီလာ ကျောက်ဖျာတစ်ခုက <b>ပီတကသိုဏ်း</b>ကို ပွားများလျက်ရှိသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦး၏သန္တာန်၌ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ ဖြစ်ပေါ် လာသည့်တိုင်အောင် အာရမ္မဏပစ္စယသတ္တိဖြင့် အာရုံအကြောင်းတရားအဖြစ် ရပ်တည်ကာ ကျေးဇူးပြုပေးလျက်ပင် ရှိပေသည်။</p> <br> <h3>လောဟိတကသိုဏ်း = အနီရောင်ကသိုဏ်း</h3> <p>မိမိ ရရှိထားပြီးသည့် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ တစ်ခုခုကို ပြန်လည် ထူထောင်ပါ။ လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်များ အထူး အားကောင်းလာသောအခါ ယင်းလင်းရောင်ခြည်၏ အကူအညီဖြင့် ဗဟိဒ္ဓ မိမိ၏ ရှေ့တည့်တည့်၌ တည်ရှိသော ယောဂီတစ်ဦး၏ နှလုံးအိမ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော သွေးကောဋ္ဌာသ၏ အနီရောင်ကို လှမ်းအာရုံယူကာ <b>လောဟိတကံ - လောဟိတကံ - လောဟိတကံ</b> = အနီ - အနီ - အနီ --- ဟု နှလုံးသွင်း ရှုပွားပါ။ သွေးကောဋ္ဌာသပျောက်ကာ အနီရောင်ကသိုဏ်းဝန်းကို တွေ့ရှိလာသော အခါ ယင်းအနီရောင်ကသိုဏ်းဝန်းကို အာရုံယူကာ သမာဓိကို ဆက်လက် ထူထောင်ပါ။ ရှေးနည်းအတူ ကသိုဏ်းဝန်းကို ဖြန့်ကြက်ကာ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ပွားများပါ။</p> <p>ဗဟိဒ္ဓ အသည်း, နှလုံးစသည်တို့၏ ဝန်းကျင်၌ တည်ရှိသော အိုင်နေသော သွေးကောဋ္ဌာသ၏ အနီရောင်ကို အာရုံယူကာ ပုံစံတူ ရှုနိုင်ပါသည်။ အဇ္ဈတ္တ နှလုံးအိမ်အတွင်း၌ တည်ရှိသောသွေး, အဇ္ဈတ္တ အသည်း, နှလုံး စသည်တို့၏ ဝန်းကျင်၌ တည်ရှိသောသွေးတို့၏ အနီရောင်ကို အာရုံယူကာလည်း အနီရောင်ကသိုဏ်းကို ရှုပွားနိုင်ပေသည်။</p> <p>ယခုကဲ့သို့ <b>လောဟိတကသိုဏ်း</b>ကို စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် အဝါးဝစွာ နိုင်နိုင်နင်းနင်း လေ့ကျင့်ထားပြီးသော သူတော်ကောင်းတစ်ဦးကို ပဒုမ္မာကြာပန်းတစ်ပွင့်ကလည်း အနီရောင်ကသိုဏ်း ရှုဖို့ရန် လာစမ်းပါ ရှုကြည့်စမ်းပါဟု ဖိတ်ခေါ်နေသကဲ့သို့ တည်ရှိနေမည်သာ ဖြစ်၏။ နီမြန်းသော လယ်ခေါင်ရန်း ပန်းတစ်ပွင့်ကလည်း အနီရောင်ကသိုဏ်း ရှုဖို့ရန် လာစမ်းပါ ရှုကြည့်စမ်းပါဟု ဖိတ်ခေါ်နေသကဲ့သို့ တည်ရှိနေမည်သာ ဖြစ်၏။ ပတ္တမြားလက်စွပ်တစ်ခုတွင် တည်ရှိသော ပတ္တမြားရတနာ တစ်ခုကလည်း အနီရောင်ကသိုဏ်း ရှုဖို့ရန် လာစမ်းပါ ရှုကြည့်စမ်းပါဟု ဖိတ်ခေါ် သကဲ့သို့ တည်ရှိနေမည်သာ ဖြစ်၏။ နီမြန်းသော ကတ္တီပါဝတ်စုံတစ်စုံ ကလည်း အနီရောင်ကသိုဏ်း ရှုဖို့ရန် လာစမ်းပါ ရှုကြည့်စမ်းပါဟု ဖိတ်ခေါ် နေသကဲ့သို့ တည်ရှိနေမည်သာ ဖြစ်၏။ မက်မောဖွယ်ရာ, မြတ်နိုးဖွယ်ရာ, နှစ်သက်ဖွယ်ရာ, တဏှာလောဘဖြစ်စရာ ငါးဖြာအာရုံ ကာမဂုဏ် ညွန်အိုင်တွင်းမှ ဘာဝနာဟူသော အနှစ်ကို ထုတ်ယူနေခြင်းပင် ဖြစ်ပေသည်။</p> <br> <h3>အရဟတ္တဖိုလ်ပေါက် အနှစ်သာရများ</h3> <p>အလွန် ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ်ကောင်းလှသော ဆံပင်ကဲ့သို့သော သို့မဟုတ် သည်းခြေကဲ့သို့သော ကောဋ္ဌာသတစ်ခုကလည်း အညိုရောင်ကသိုဏ်းအဖြစ် ရပ်တည်ကာ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ကျေးဇူးပြုပေး နိုင်သော စွမ်းအား ရှိနေ၏။ အလွန် မြတ်နိုးဖွယ်ရာကောင်းလှသော စကားဝါ ပန်းတစ်ပွင့်ကလည်း အဝါရောင်ကသိုဏ်းအဖြစ် ရပ်တည်ကာ စတုတ္ထစျာန် သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ကျေးဇူးပြုပေးနိုင်သော စွမ်းအား ရှိနေ၏။ အလွန် မြတ်နိုးဖွယ်ရာ ပတ္တမြားရတနာတစ်ခုကလည်း အနီရောင်ကသိုဏ်း အဖြစ် ရပ်တည်ကာ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ကျေးဇူး ပြုပေးနိုင်သော စွမ်းအား ရှိနေ၏။ အလွန် ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ်ကောင်းလှသော သွားတစ်ချောင်းကလည်း အဖြူရောင်ကသိုဏ်းအဖြစ် ရပ်တည်ကာ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ကျေးဇူးပြုပေးနိုင်သော စွမ်းအား ရှိနေ၏။</p> <p><b>ယောနိသောမနသိကာရ</b>တရား ထင်ရှားရှိနေသူ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးအနေဖြင့် ငါးဖြာအာရုံ ကာမဂုဏ်ညွန်ဗွက်အတွင်းမှ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင်သော ဘာဝနာဟူသော အနှစ်သာရများကို အချိန်မရွေး ထုတ်ယူ၍ ရရှိနိုင်သည်သာ ဖြစ်၏။ တစ်ဖန် ယင်းစတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို ဝိပဿနာ၏ အခြေပါဒကပြု၍ ဝိပဿနာသို့ ကူးခဲ့သော် ပါရမီအားလျော်စွာ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ တိုင်အောင်သော အနှစ်သာရများကို ထုတ်ယူ၍ ရရှိနိုင်သည်သာ ဖြစ်၏။</p> <p>အကယ်၍ ပါရမီက မစုံညီသေးသဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မဆိုက်ရောက်နိုင်သေးဘဲ <b>သောတာပန်</b> အဆင့်မျှလောက်သာ ဆိုက်ရောက်ခဲ့မည် ဆိုလျှင်လည်း မလျောကျသော စျာန်ရှိသော ထိုသူတော်ကောင်းကို သံသရာခရီးတွင် အလွန် အဆင့်အတန်း မြင့်မားလှသော ဗြဟ္မာ့ချမ်းသာကြီးက ကြွတော်မူပါ ကြွတော်မူပါဟု ဆီးကြိုကာ ဖိတ်ခေါ်နေမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။ သောတာပန် အရိယာသူတော်ကောင်းပင် ဖြစ်ချင်ဖြစ်ပါစေ၊ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ကပ်ရောက်သွားသော အရိယာသူတော်ကောင်း မှန်သမျှသည် ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်မှ စုတေကာ ကာမဘုံသို့ တစ်ဖန် ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ပြန်လာရိုးဓမ္မတာ မရှိပေ။ ခုနစ်ဘဝအတွင်းဝယ် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်ကာ ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူရမည့် သူတော်ကောင်းသာ ဖြစ်ပေသည်။ သံသရာဝဋ်ဒုက္ခ မီးပုံကြီး၏ အငြိမ်းကြီးငြိမ်းရာ ဖြစ်သည့် နိဗ္ဗာန်သို့ ဝင်စံတော်မူဖို့ရန် ကျိန်းသေသည့် လက်မှတ်ကို ရရှိထားပြီးသူတို့သာ ဖြစ်ကြပေသည်။</p> <p>ဤမျှ ကြီးမားလှသော ဂုဏ်ကျေးဇူးရှိသည့် ဤကဲ့သို့သော တရားထူး တရားမြတ်များကို သာသနာတော်၌ သက်ဝင်ယုံကြည်မှု <b>သဒ္ဓါတရား</b>ကို လက်ကိုင်ထားလျက်ရှိသော သင်ကဲ့သို့သော သူတော်ကောင်းတစ်ဦးသည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် မပွားများ အားမထုတ်ဘဲ နေထိုက်ပါအံ့နည်း၊ အချိန်ရှိခိုက် လုံ့လစိုက်ပါလော့။</p> <h3>ပထဝီကသိုဏ်း = မြေကသိုဏ်း</h3> <p>၁။ ကသိုဏ်းဝန်းအဖြစ် ပြုပြင်အပ်ပြီးသော မြေ,</p> <p>၂။ ကသိုဏ်းဝန်းအဖြစ် မပြုပြင်အပ်သေးသော ပြကတေ့သော ကောက်စပါးနယ်ရာ တလင်းစသော မြေ,</p> <p>၃။ အပိုင်းအခြား ရှိသည်သာဖြစ်သော မြေ,</p> <p>၄။ အပိုင်းအခြား မရှိသည်ကား မဟုတ်သော မြေ,</p> <p>၅။ မန်းငယ် (= ဗန်းငယ်) ဆန်ကောငယ် ပမာဏရှိသော မြေ,</p> <p>၆။ အိုးစရည်းဖုံး စလောင်းဖုံး ပမာဏရှိသော မြေ ---</p> <p>ဤမြေတို့၌ ပထဝီကသိုဏ်းနိမိတ်ကို ရယူနိုင်ပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၀၊၊)</p> <p>တတ္ထ ယေန အတီတဘဝေပိ သာသနေ ဝါ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇာယ ဝါ ပဗ္ဗဇိတွာ ပထဝီကသိဏေ စတုက္ကပဉ္စကဇ္ဈာနာနိ နိဗ္ဗတ္တိတပုဗ္ဗာနိ၊ ဧဝရူပဿ ပုညဝတော ဥပနိဿယသမ္ပန္နဿ အကတာယ ပထဝိယာ ကသိတဋ္ဌာနေ ဝါ ခလမဏ္ဍလေ ဝါ နိမိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၀။)</p> <p>= ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် ရှေးရှေး အတိတ်ဘဝ၌လည်း သာသနာတော်တွင်း၌သော်လည်းကောင်း ရသေ့ရဟန်းအဖြစ်၌သော်လည်းကောင်း ရှင်ရဟန်းပြုဖူး၍ ပထဝီကသိုဏ်း၌ စတုက္ကစျာန် ပဉ္စကဇ္ဈာန်တို့ကို ဖြစ်စေအပ်ဖူးကုန်၏။ ဤသို့သဘောရှိသော ဘာဝနာကြောင့်ဖြစ်သော ကောင်းမှုကုသိုလ် ပါရမီပုညသမ္ဘာရ အဆောက်အဦရှိသော အားကြီးသော ဘာဝနာကုသိုလ်တည်းဟူသော မှီရာ ဥပနိဿယနှင့် ပြည့်စုံသော ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်မြတ်အဖို့မူကား (အလောင်းတော်ဟတ္ထိပါလသတို့သားသည် ကသိုဏ်းဝန်းအဖြစ် မပြုပြင်အပ်သေးသော ဂင်္ဂါမြစ်ရေအယဉ်ကို ကြည့်၍ အာပေါကသိုဏ်းနိမိတ်ကို ရယူကာ ကသိုဏ်းပရိကမ်တို့ကို ပြုလုပ်ကာ စျာန်တို့ကို ဖြစ်စေနိုင်သကဲ့သို့ --- ဇာတက၊ဋ္ဌ၊၄၊၄၈၃။) အလားတူပင် ကသိုဏ်းဝန်းအဖြစ် မပြုပြင်အပ်သေးသော ပကတိသောမြေဝယ် လယ်ထွန်ရာအရပ်၌သော်လည်းကောင်း, ကောက်နယ်တလင်း အဝန်း၌သော်လည်းကောင်း ပရိကမ္မနိမိတ်ကို ယူခဲ့သော် ပထဝီ ပထဝီဟု စီးဖြန်းခဲ့သော် ထိုပရိကမ္မနိမိတ်မှ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်သို့ တစ်ခဏချင်း ပြောင်းလဲသွားကာ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်ကို ရရှိနိုင်ပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၀။)</p> <p>ဤအထက်ပါ ညွှန်ကြားချက်များနှင့်အညီ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည်လည်း ပထဝီကသိုဏ်း၌ နိမိတ်ကို ရယူလိုခဲ့သော် ညီညာ၍ မြက်-သစ်ရွက်-ခဲ - စသော အပြစ်ကင်းသော ပကတိသော မြေကြီးတစ်နေရာတွင် တုတ်ဖြင့် ဖြစ်စေ, အရာဝတ္ထုတစ်ခုဖြင့် ဖြစ်စေ ဝန်းဝိုင်းသော အရေးအသား တစ်ခုကို ပြုပါ။ မန်းငယ် (= ဗန်းငယ်) ဆန်ကောငယ် ပမာဏမှ စ၍ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ဆန္ဒရှိသလောက် ဝန်းဝိုင်းသော ပမာဏကို ပြုပါ။</p> <p>အရုဏဝဏ္ဏာယ မတ္တိကာယ ကသိဏံ ကာတဗ္ဗံ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၀။)</p> <p>= အရုဏ်အရောင်အဆင်းရှိသော မြေ၌ ပထဝီကသိုဏ်းဝန်းကို ပြုလုပ် အပ်၏ဟူသော ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ၏ ညွှန်ကြားချက်နှင့်အညီ ကသိုဏ်းဝန်း ပြုလုပ်မည့် မြေကြီး၏ အရောင်မှာ မမည်းလွန်း မဖြူလွန်းသော အနီရောင် = အရုဏ်ရောင် အသင့်အတင့် သန်းနေသော မြေကြီးရောင် ဖြစ်ပါစေ။ ထိုမြေအဝန်းအဝိုင်းကို စိုက်ကြည့်ကာ ---</p> <p>ပထဝီ - ပထဝီ - ပထဝီ = မြေ - မြေ - မြေ - ဟု နှလုံးသွင်းပါ။</p> <p>မျက်စိကို ဖွင့်တုံ မှိတ်တုံ ပြုလုပ်ကာ နိမိတ်ကို ယူကြည့်ပါ။ အကယ်၍ နိမိတ်မှာ မထင်မရှား ဖြစ်နေလျှင် မိမိ ရရှိထားပြီးသည့် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ တစ်ခုခုကို ပြန်လည် ထူထောင်ပါ။ ထိုစတုတ္ထစျာန်သမာဓိကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်း၏ အကူအညီဖြင့် ထိုမိမိ ပြုပြင်ထားသော ပထဝီကသိုဏ်းဝန်းနိမိတ်ကို လှမ်းကြည့်ကာ ပထဝီ - ပထဝီ - ပထဝီ = မြေ - မြေ - မြေဟု နှလုံးသွင်းပါ။ သို့မဟုတ် မျက်စိကို ဖွင့်တုံ မှိတ်တုံပြုကာ နိမိတ်ယူကြည့်ပါ။ ပကတိသော မျက်စိဖြင့် မြင်ရသကဲ့သို့ နိမိတ်ကို ယူ၍ ရခဲ့သော် မိမိနှစ်သက်ရာနေရာသို့ သွား၍ ထိုင်နိုင်ပြီ။ ထိုသို့ ထိုင်သောအခါ၌လည်း မိမိ ရရှိထားပြီးသော စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ တစ်ခုခုကို တစ်ဖန် ပြန်လည်ထူထောင်၍ ယင်းသမာဓိစွမ်းအင်ကြောင့် လင်းရောင်ခြည် စွမ်းအင်များ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပလာသောအခါ ထိုလင်းရောင်ခြည်၏ အကူအညီဖြင့် ထိုပထဝီကသိုဏ်းနိမိတ်ကိုပင် တစ်ဖန် ပြန်လည်၍ လှမ်းကာ အာရုံယူပါ။ ကသိုဏ်းဝန်းနိမိတ်ကို တစ်ဖန် အာရုံယူ၍ ရခဲ့သော် ထိုပထဝီကသိုဏ်းနိမိတ်ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် မှီဝဲပါ။</p> <p>န ဝဏ္ဏော ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗော၊ န လက္ခဏံ မနသိကာတဗ္ဗံ။ အပိ စ ဝဏ္ဏံ အမုဉ္စိတွာ နိဿယသဝဏ္ဏံ ကတွာ ဥဿဒဝသေန ပဏ္ဏတ္တိဓမ္မေ စိတ္တံ ပဋ္ဌပေတွာ မနသိကာတဗ္ဗံ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၁၂၂။)</p> <p>= ထိုသို့ ပထဝီကသိုဏ်းနိမိတ်ကို နှလုံးသွင်းရာ၌ ထိုပထဝီကသိုဏ်းဝန်း ၌ တည်သော အရုဏ်ရောင်အဆင်းနှင့်တူသော အရောင်အဆင်းကိုလည်း မနောဝိညာဏ်ဖြင့် မဆင်ခြင်အပ် နှလုံးမသွင်းအပ်။ ထိုပထဝီကသိုဏ်းဝန်း၏ တည်ရာမြေကြီး၏ ထဒ္ဓလက္ခဏာ = ခက်မာခြင်း ပထဝီဓာတ်လက္ခဏာကိုလည်း နှလုံးမသွင်းအပ်။ စင်စစ်မူကား အရောင်အဆင်းကို မလွှတ်မူ၍ ထိုအရောင်အဆင်းကို မိမိ အရောင်အဆင်း၏ မှီရာ ပထဝီကသိုဏ်းဝန်းနှင့် တူသောအခြင်းအရာ တူသောအလား ရှိသည်ကို ပြု၍ ပထဝီဓာတ်ထူပြောသည်၏အဖြစ် သတ္တိအားဖြင့် လွန်သည်၏အဖြစ်ဖြင့် <b>ပထဝီ</b>=မြေဟူသော လောကဝေါဟာရပညတ်၌ စိတ်ကို ရှေးရှုတည်စေ၍ ပထဝီ - ပထဝီ - ပထဝီ = မြေ - မြေ - မြေဟု နှလုံးသွင်းပါ။</p> <h3>ရရှိနိုင်သော အပြစ်</h3> <p>အကယ်၍ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ပထဝီကသိုဏ်းဝန်း၌ တည်ရှိသော အရုဏ်ရောင်ဟူသော အရောင်အဆင်းကို နှလုံးသွင်းပါက ပထဝီကသိုဏ်း မဖြစ်တော့ဘဲ ဝဏ္ဏကသိုဏ်း = အရောင်ကသိုဏ်း ဖြစ်သွားပေလိမ့်မည်။ ပထဝီကသိုဏ်းလမ်းမှ အရောင်ကသိုဏ်းလမ်းသို့ ပြောင်းသွားပြီ ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ပထဝီကသိုဏ်းဝန်း၌ ထူပြောလျက်ရှိသော ပထဝီဓာတ်၏ ခက်မာမှုသဘောကို နှလုံးသွင်းမိပါက ပထဝီကသိုဏ်းကို နှလုံးသွင်းသည် မမည်တော့ဘဲ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို နှလုံးသွင်းသည် မည်ပေလိမ့်မည်။ ပထဝီကသိုဏ်းလမ်းမှ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းလမ်းဘက်သို့ ပြောင်းသွားပြီ ဖြစ်ပေသည်။ ပိုမို၍ ရှုပ်ထွေးစေသော ပြဿနာ တစ်ရပ်ကား ယင်းပထဝီကသိုဏ်းဝန်း၌ တည်ရှိသော မာမှုသဘောကို နှလုံးသွင်းမိပါက ယင်းပထဝီကသိုဏ်းဝန်းကလည်း အရပ်ဆယ်မျက်နှာသို့ ပြန့်ကားသွားသောအခါ ယင်းမာမှုသဘောက ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ရူပကာယတစ်ခုလုံးကို လွှမ်းခြုံထားသကဲ့သို့ဖြစ်ကာ သမာဓိ၏ စွမ်းအင်ထက်မြက်လာသည်နှင့်အမျှ မာမှုသဘောမှာလည်း လွန်ကဲလာကာ ထို ယောဂီသူတော်ကောင်းအနေဖြင့် ထိုမာမှုသဘောကို သည်းမခံနိုင် ဖြစ်တတ်ပေသည်။ သတိရှိစေ။ ဤစည်းကမ်း သတ်မှတ်ချက်ကို ပကတိသော မြေဝန်း၌ နိမိတ်ယူစဉ်၌သော်လည်းကောင်း, တစ်နေရာတွင် တရားထိုင်စဉ် ယင်းနိမိတ်ကို တစ်ဖန် ပြန်၍ အာရုံယူစဉ်၌လည်းကောင်း လိုက်နာပါ။</p> <h3>ဥဂ္ဂဟနိမိတ် - ပဋိဘာဂနိမိတ်</h3> <p>မြေကြီး၌ တည်ရှိသော မူလပထဝီကသိုဏ်းဝန်းကား ပရိကမ္မနိမိတ်တည်း။ ယင်းပရိကမ္မနိမိတ် ပထဝီကသိုဏ်းဝန်းကို မျက်စိ ဖွင့်တုံ မှိတ်တုံပြု၍ နိမိတ်ကိုယူရာ၌ ပကတိသော ဖွင့်ထားသော မျက်စိဖြင့် ကသိုဏ်းဝန်းနိမိတ်ကို မြင်ရသကဲ့သို့ မျက်စိကို မှိတ်ထားသောအခါ၌လည်း ထိုပထဝီကသိုဏ်းဝန်း နိမိတ်သည် ထင်နေပါက ထိုအခါ ဥဂ္ဂဟနိမိတ် ဖြစ်ပေါ်လာပြီ ဖြစ်၏။ တစ်ဖန် တစ်နေရာတွင် သွားရောက်ကာ တရားထိုင်သောအခါ၌လည်း မိမိ ရရှိထားပြီးသော စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ တစ်ခုခုကို ထူထောင်ပြီးနောက် ထိုစတုတ္ထစျာန်သမာဓိကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော လင်းရောင်ခြည်၏ အကူအညီဖြင့် ထို မူလနိမိတ် ယူခဲ့ဖူးသော ပထဝီကသိုဏ်းဝန်းနိမိတ်ကိုပင် တစ်ဖန် ပြန်၍ အာရုံယူလိုက်သောအခါ ဖွင့်ထားသော မျက်စိဖြင့် မြင်ရသကဲ့သို့ ထင်လာပါမူ ထိုအခါတွင်လည်း ဥဂ္ဂဟနိမိတ်သည် ဖြစ်ပေါ်လာသည် မည်၏။ ထိုဥဂ္ဂဟနိမိတ်ကိုပင် ဆက်လက်၍ နှလုံးသွင်းခဲ့သော် မှီဝဲခဲ့သော် ယင်းနိမိတ်ကိုပင် အာရုံယူကာ သမာဓိကို ထူထောင်ခဲ့သော် ယင်းသမာဓိကို တိုးပွားအောင် ပွားများအားထုတ်ခဲ့သော် အစဉ်အတိုင်း နီဝရဏတို့သည် ခွာအပ်ပြီး ဖြစ်ကုန်၏ = ကွာကျသွားကြကုန်၏။ ကိလေသာတို့သည် အနည်ထိုင်သွားကြ ကုန်၏၊ ဥပစာရသမာဓိဖြင့် စိတ်သည် တည်ကြည်လာ၏။ ပဋိဘာဂနိမိတ်သည် ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ ထိုပဋိဘာဂနိမိတ်ကို တိုးပွားအောင် ဖြန့်ကြက်၍ သော်လည်းကောင်း, တိုးပွားအောင် မဖြန့်ကြက်ဘဲသော်လည်းကောင်း ယင်း ပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အာရုံယူကာ ဆက်လက်၍ နှလုံးသွင်းခဲ့သော် သမာဓိကို ဆက်လက် ထူထောင်ခဲ့သော် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့တိုင်အောင် ဆိုက်ရောက် နိုင်ပေသည်။ သို့သော် နိမိတ်ကို ဖြန့်ကြက်ခဲ့သော် ဘာဝနာသမာဓိမှာ ရှည်မြင့်စွာ တည်နိုင်သဖြင့် နိမိတ်ကို စွမ်းအားရှိသလောက် ဖြန့်ကြက်ပြီးလျှင် စတုတ္ထစျာန်သို့ ဆိုက်အောင်ရှုပါ။</p> <p>ဥဂ္ဂဟနိမိတ်၌ လက်ချောင်းရာ တုတ်ရာစသည့် ကသိုဏ်းအပြစ်ဒေါသများ ထင်ရှားနေတတ်၏။ ပဋိဘာဂနိမိတ်ကား .. အိတ်အတွင်းမှ ထုတ်ယူအပ်သော ကြေးမုံဝန်းကဲ့သို့လည်းကောင်း, ကောင်းစွာ ပွတ်အပ်ပြီးသော ခရုသင်းခွက်ကဲ့သို့လည်းကောင်း, တိမ်တိုက်အကြားမှ ထွက်ပေါ်လာသော လပြည့်ဝန်းကဲ့သို့လည်းကောင်း, မိုးတိမ်ညိုဝ၌ ပျံသန်းနေသော ဥဗျိုင်းတို့ကဲ့သို့လည်းကောင်း ဥဂ္ဂဟနိမိတ်ကို ထွင်းဖောက်၍ ထွက်ပေါ်လာသကဲ့သို့ ထိုဥဂ္ဂဟနိမိတ်ထက် အဆပေါင်း အရာအထောင်မက အလွန် စင်ကြယ်သန့်ရှင်းသည်ဖြစ်၍ ထင်လာတတ်ပေ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၂။)</p> <h3>အချို့အချို့သော ယောဂီများ</h3> <p>အထက်တွင် ရေးသားတင်ပြထားသည့်အတိုင်း ဩဒါတကသိုဏ်းမှ စ၍ အခြားအခြားသော ကသိုဏ်းတို့၌ ဘာဝနာသမာဓိ အရှိန်အဝါ အားကောင်းလာသော အချို့သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အဖို့မူကား ပထဝီကသိုဏ်း နိမိတ်ဝန်းကိုပင် အထူး မပြုလုပ်ရတော့ဘဲ ဩဒါတကသိုဏ်းစသည်တို့ဖြင့် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ဆိုက်အောင် သမာဓိကို ထူထောင်၍ ထိုစတုတ္ထစျာန်သမာဓိ ဘာဝနာစိတ်ကြောင့် ဉာဏ်အရောင်အလင်းသည် ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပလာသောအခါ မိမိ ထိုင်၍ တရားနှလုံးသွင်းရာ အောက်၌ဖြစ်စေ, ပတ်ဝန်းကျင်၌ဖြစ်စေ တည်ရှိနေသော အရုဏ်ရောင် အဆင်းရှိသော ပကတိမြေကြီးကိုပင် ယင်း မိမိပွားများထားသည့် စတုတ္ထစျာန် ဘာဝနာသမာဓိကြောင့် ထွက်ပေါ်လာသော ဉာဏ်အရောင်အလင်းဓာတ်ဖြင့် ထိုးစိုက်၍ ပထဝီကသိုဏ်းနိမိတ်ကို ယူခဲ့သော်လည်း ရရှိနိုင်သည်သာ ဖြစ်ပေ သည်။ ယင်းနိမိတ်ကိုပင် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် မှီဝဲပွားများခဲ့သော် အစဉ် အတိုင်း နိမိတ်သုံးမျိုး, ဘာဝနာသုံးမျိုး, သမာဓိသုံးမျိုးတို့ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်၏။ ပဋိဘာဂနိမိတ်သို့ ဆိုက်ရောက်သောအခါ နိမိတ်ကို စွမ်းအားရှိသလောက် ဖြန့်ကြက်၍ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ဆက်လက်ပွားများပါ။</p> <h3>အာပေါကသိုဏ်း = ရေကသိုဏ်း</h3> <p>၁။ သပိတ်, ခွက်, ပုံး စသည်၌ အနားရေးနှင့်အမျှ ပြည့်အောင် ထည့်ထားအပ်သော ကသိုဏ်းဝန်းအဖြစ် ပြုလုပ်ထားအပ်သော အညို, အဝါ, အဖြူ, အနီ အရောင်တို့ဖြင့် ရောယှက်မှု မရှိ၊ ပကတိ ကြည်လင် သန့်ရှင်းသော, ကောင်းကင်မှ ကျလာသော မိုးရေ သို့မဟုတ် ထိုရေနှင့် အလားတူ သန့်ရှင်းသော ရေ၌သော်လည်းကောင်း,</p> <p>၂။ ရေတွင်း, ရေကန်, တစ်ဖက်ဆည်ကန်, သမုဒ္ဒရာမှ တက်လာသော ဆားငံရေဖြင့် ပြည့်သော ဆားကျင်း, ဒီချောင်း, သမုဒ္ဒရာစသော ကသိုဏ်းဝန်းအဖြစ် မပြုပြင်အပ်သော ရေ၌သော်လည်းကောင်း အာပေါကသိုဏ်းနိမိတ်ကို ရယူနိုင်ပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၆၅။)</p> <p>ဤညွှန်ကြားချက်များနှင့်အညီ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးအတွက် အကောင်းဆုံးသောရေမှာ ကြည်လင်သန့်ရှင်းသော ရေတွင်းရေပင် ဖြစ်သည်။ ရေတွင်းရေ မရခဲ့သော် သို့မဟုတ် ယင်းရေတွင်းရေကို အာပေါကသိုဏ်းနိမိတ် ပြုလုပ်ဖို့ရန် အလိုမရှိခဲ့သော် သပိတ်၌ ဖြစ်စေ, အိုးခွက်တစ်ခု၌ ဖြစ်စေ ရေကို ပြည့်အောင်ထည့်၍ ယင်းရေက ငြိမ်သက်လာသောအခါ ယင်းရေ၌ အာပေါကသိုဏ်းနိမိတ်ကို ယူပါ။ ရေတွင်းရေ၌ ဖြစ်စေ, သပိတ်အိုးခွက် စသည်၌ တည်ရှိသော ရေ၌ ဖြစ်စေ အာပေါကသိုဏ်းနိမိတ်ကို ယူရာ၌ ရေဟူသော ပညတ်သက်သက်ကိုသာ အာရုံယူပါ။ ရေတွင်းနံရံနှင့် ရေတွင်း အောက်ခြေကိုလည်းကောင်း သို့မဟုတ် သပိတ်အိုးခွက်၏ နံရံနှင့် အောက်ခြေကိုလည်းကောင်း မကြည့်မိရန် သတိပြုပါ။ ရေသက်သက်ကိုသာ ကြည့်၍ နိမိတ်ယူပါ။ တစ်ဖန် ထိုသို့ နိမိတ်ယူရာ၌ မိမိ ရရှိထားပြီးသော တစ်မျိုးမျိုးသော စတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို ထူထောင်ပြီးမှ လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်များ အားကောင်းလာသောအခါ စျာန်မှထကာ မျက်စိကို ဖွင့်တုံ မှိတ်တုံပြုကာ အာပေါကသိုဏ်းနိမိတ်ကို ယူခဲ့သော် ပို၍ အရမြန်တတ်သည်။ မကြာမီ အချိန်ကာလအတွင်းမှာပင် ဥဂ္ဂဟနိမိတ်မှ ပဋိဘာဂနိမိတ်သို့ ဆိုက်ရောက် သွားတတ်သည်။ ရှေးရှေးသော ဘာဝနာသမာဓိများက ယင်း အာပေါကသိုဏ်း ဘာဝနာသမာဓိအား အားကြီးသော မှီရာ ဥပနိဿယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးနေသောကြောင့် ဖြစ်သည်။</p> <p>န ဝဏ္ဏော ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗော၊ န လက္ခဏံ မနသိကာတဗ္ဗံ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၆၅။)</p> <p>ထိုသို့ အာပေါကသိုဏ်းနိမိတ်ကို ယူရာ၌ ရေ၏အရောင်ကို နှလုံးမသွင်းပါနှင့်၊ အရောင်ကို နှလုံးသွင်းခဲ့သော် ဝဏ္ဏကသိုဏ်းဘက်သို့ ကူးသွားမည်။ အာပေါဓာတ်၏ ယိုစီးခြင်း ပဂ္ဃရဏလက္ခဏာကိုလည်း နှလုံးမသွင်းပါနှင့်၊ ရေ၏ အေးမှု သီတလက္ခဏာကိုလည်း နှလုံးမသွင်းပါနှင့်၊ ဓာတ်ကို နှလုံးသွင်းခဲ့သော် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဘက်သို့ ကူးသွားမည်ဖြစ်၏။ အထူးသဖြင့် ရေ၏ အေးမှုသဘောကို နှလုံးသွင်းပါက သမာဓိအားကောင်းလာသောအခါ အာပေါကသိုဏ်းဝန်းကလည်း ပြန့်ကားသွားသောအခါ ထိုသို့ နှလုံးသွင်းနေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ အအေးဓာတ် လွှမ်းမိုးကာ ချမ်းတက်လာတတ်၏။ ထိုကြောင့် အဆင်း၏ မှီရာ အာပေါကသိုဏ်းကို အဆင်းနှင့်တကွ တူသော အခြင်းအရာ ရှိသည်ကို ပြု၍ အာပေါဓာတ် ထူပြောသည်၏ အစွမ်းဖြင့် <b>အာပေါ</b> = ရေဟူသော လောကဝေါဟာရ၌ စိတ်ကို ထား၍ အာပေါ - အာပေါ - အာပေါ = ရေ - ရေ - ရေ ဟု နှလုံးသွင်း ပွားများပါ။</p> <h3>ဥဂ္ဂဟနိမိတ် - ပဋိဘာဂနိမိတ်</h3> <p>ဤတွင် အာပေါကသိုဏ်း၌ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်သည် လှုပ်သကဲ့သို့ ထင်လာတတ်၏၊ အာပေါကသိုဏ်းနိမိတ်ကို ယူခဲ့စဉ်က ရေသည် ရေမြှုပ် ရေပြွက်နှင့်ရောသော ရေဖြစ်ခဲ့မူ ထိုပုံစံအတိုင်းသာ ထင်လာတတ်၏။ လှိုင်းတံပိုး ထခြင်း, ရေမြှုပ် ရေပြွက်နှင့် ရောနှောနေခြင်းစသော ကသိုဏ်းအပြစ်ဒေါသသည် ထင်လာတတ်၏။ ထိုကြောင့် ငြိမ်သက်၍ နက်ရှိုင်းသော ရေ၌ နိမိတ် ယူခြင်းက အပြစ်ဒေါသ နည်းပါးသဖြင့် ပိုကောင်းလှပေသည်။ ပဋိဘာဂနိမိတ်ကား တုန်လှုပ်ခြင်း ကင်းသည်ဖြစ်၍ ကောင်းကင်၌ ထားအပ်သော မြယပ်ဝန်းကဲ့သို့လည်းကောင်း, မြကြေးမုံဝန်းကဲ့သို့လည်းကောင်းဖြစ်၍ ရှေးရှုထင်လာ၏။ ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုပဋိဘာဂနိမိတ် ထင်လာသည်နှင့် အတူတကွသာလျှင် ရှေး၌ ဆိုအပ်ပြီးသည့်အတိုင်း ယင်းပဋိဘာဂနိမိတ်ကို အာရုံယူကာ သမာဓိကို ဆက်လက် ထူထောင်ခဲ့သော် ဥပစာရစျာန်, အပ္ပနာစျာန်တို့ကို ရောက်ရှိနိုင်ပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၆၅-၁၆၆။)</p> <h3>တေဇောကသိုဏ်း = မီးကသိုဏ်း</h3> <p>ရှေးရှေးဘဝထိုထိုက ပြုအပ် ဆည်းပူးအပ်ခဲ့ဖူးသော တေဇောကသိုဏ်း ဘာဝနာလုပ်ငန်း၌ ဘာဝနာကုသိုလ် ပုညသမ္ဘာရ ရှိခဲ့ဖူးသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ကသိုဏ်းဝန်းအဖြစ် မပြုပြင်အပ်သေးသော မီး၌ တေဇောကသိုဏ်းနိမိတ်ကို ယူခဲ့သော် ရရှိနိုင်သည်သာ ဖြစ်၏။</p> <p>၁။ ဆီမီးတောက် ဆီမီးလျှံ၌လည်းကောင်း,</p> <p>၂။ ချက်ပြုတ်ရာ မီးဖို၌လည်းကောင်း,</p> <p>၃။ သပိတ်ဖုတ်ရာ ဌာန၌ တည်ရှိသော မီးပုံ၌လည်းကောင်း,</p> <p>၄။ တောမီးလောင်ရာ မီးတောက်မီးလျှံ၌လည်းကောင်း</p> <p>အမှတ်မရှိ တစ်ခုခုသော မီးတောက်လောင်ရာအရပ်၌ မီးလျှံကို ကြည့်ရှုစဉ် ဥဂ္ဂဟနိမိတ် ပဋိဘာဂနိမိတ် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်၏။</p> <p>အတိတ်ဘဝထိုထိုက တေဇောကသိုဏ်းကို စီးဖြန်းမှု ပါရမီ ပုညသမ္ဘာရ မရှိသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား တေဇောကသိုဏ်းဝန်းကို ပြုလုပ်ထိုက်၏။ ပြုလုပ်ပုံ အစီအရင်ကား ---- အနှစ်အဆီရှိ၍ ခြောက်သွေ့နေသော ထင်းခွဲခြမ်းတို့ကို သင့်တော်ရာ တစ်နေရာ၌ သပိတ်ဖုတ်သည့် ပုံစံအနေအထားအားဖြင့် အစုအပုံလိုက် မီးတောက်မီးလျှံ ထွက်ပေါ်လာသည့်တိုင်အောင် မီးရှို့ပါ။</p> <p>သင်ဖြူးဖျာ, သားရေပိုင်း, ပုဆိုးကြမ်း, သစ်သားပျဉ်ချပ်စသည့် တစ်ခုခု တွင် အချင်းတစ်ထွာခန့်လောက် အတိုင်းအရှည် ပမာဏရှိသော ဝန်းဝိုင်း သော အပေါက်ကို ဖောက်၍ ထိုအပေါက်ဖောက်ထားသော အရာဝတ္ထုကို မိမိ၏ ရှေ့၌ထား၍ ထိုင်ပြီးလျှင် ---</p> <p>၁။ မီးပုံအောက်၌ လောင်နေသော မြက်ထင်းကိုလည်းကောင်း,</p> <p>၂။ အထက်သို့ တက်နေသော မီးခိုးညွန့်ကိုလည်းကောင်း ---</p> <p>နှလုံးမသွင်းမူ၍ အလယ်၌ မချဲမူ၍ တစ်ခဲနက် တစ်လုံးတည်းအားဖြင့် တောက်လောင်နေသော မီးတောက်မီးလျှံ၌ ဥဂ္ဂဟနိမိတ် ပဋိဘာဂနိမိတ်ကို ယူပါလေ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၆၆။)</p> <h3>အရောင်နှင့် လက္ခဏာကို နှလုံးမသွင်းပါနှင့်</h3> <p>ဝဏ္ဏော န ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗော၊ ဥဏှတ္တဝသေန လက္ခဏံ န မနသိကာတဗ္ဗံ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၆၆။)</p> <p>ထိုသို့ တေဇောကသိုဏ်းနိမိတ်ကို ယူရာ၌ ထိုမီးတောက်မီးလျှံ၏ အညို အဝါ အနီ စသည်အားဖြင့် ကွဲပြားသော အရောင်ကို နှလုံးမသွင်းပါနှင့်။ အရောင်ကို နှလုံးသွင်းခဲ့သော် ဝဏ္ဏကသိုဏ်းဘက်သို့ ကူးသွားမည် ဖြစ်၏။ ထိုမီးတောက်မီးလျှံ၏ ပူသောလက္ခဏာကိုလည်း နှလုံးမသွင်းပါနှင့်။ ပူသော လက္ခဏာကို နှလုံးသွင်းပါက ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းလမ်းဘက်သို့ ပြောင်းသွားမည် ဖြစ်၏။</p> <p>တစ်ဆင့်စကား ကြားဖူးသည်မှာ --- ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် တေဇောကသိုဏ်းဘာဝနာကို ပွားများအားထုတ်ရာ၌ သမာဓိ အားကောင်းလာသောအခါ မီးတောက်မီးလျှံ၏ ပူလောင်သော သဘောကို အာရုံယူမိသဖြင့် သမာဓိ အရှိန်အဝါ အားကောင်း၍ ကသိုဏ်းဝန်းလည်း အရပ်ဆယ်မျက်နှာသို့ ပြန့်သွားသောအခါ မူလနှလုံးသွင်းမိသော ပူသောသဘောမှာ အလွန် ထင်ရှားလာ၍ ထိုအပူရှိန်၏ ဒဏ်ချက်ကို မခံနိုင်သဖြင့် ထွက်ပြေး ရဖူး၏။ မီးတောက်မီးလျှံတွေက ထိုယောဂီ၏ ခန္ဓာကိုယ်ကို ဝိုင်း၍ လောင်နေ ကြသော ဟူ၏။</p> <p>ထိုကြောင့် တေဇောကသိုဏ်းကို ပွားများအားထုတ်သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် မီးတောက်မီးလျှံ၌ရှိသော အရောင်အဆင်း၏တည်ရာ မီးကို အဆင်းနှင့်တကွသာလျှင် ပြု၍ တေဇောဓာတ် များပြားထူပြောသည်၏ အစွမ်းဖြင့် <b>တေဇော</b> = မီးဟူသော လောကဝေါဟာရပညတ်၌ စိတ်ကိုထား၍ တေဇော - တေဇော - တေဇော = မီး - မီး - မီး - ဟု နှလုံးသွင်း ပွားများ ပါ။ ဤသို့ ပွားများအားထုတ်သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အား ဥဂ္ဂဟနိမိတ်, ပဋိဘာဂနိမိတ်တို့သည် အစဉ်အတိုင်း ဖြစ်ပေါ်လာကြမည် ဖြစ်ပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၆၆။)</p> <p>ဤ ညွှန်ကြားချက်များနှင့် အညီ တေဇောကသိုဏ်းကို ပွားများအားထုတ်လိုသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိ ရရှိထားပြီးသော စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ တစ်ခုခုကို တစ်ဖန် ပြန်၍ သမာဓိထူထောင်ပါ။ ရှေ့ဦးစွာ ထမင်း ဟင်းချက်ရာ မီးဖို၌ တည်ရှိသော မီးတောက်မီးလျှံ၌ အောက်ပိုင်းထင်းစ အပေါ်ပိုင်း မီးညွန့်တို့ကို မကြည့်ဘဲ အလယ်မီးတောက်ကိုသာ ကြည့်၍ တေဇောကသိုဏ်းနိမိတ်ကို ယူကြည့်ပါ။ မအောင်မြင်ခဲ့သော် ဆယ်လက်မခန့် အပေါက်ရှိသော ဇလုံပေါက်တစ်ခုကို မိမိ၏ ရှေ့က ခံထား၍ ထိုဇလုံပေါက်၏ ရှေ့၌ တည်ရှိသော မီးတောက်မီးလျှံ၌ တေဇောကသိုဏ်းနိမိတ်ကို ယူကြည့်ပါ။ အောင်မြင်တတ်ပါသည်။ နိမိတ် သုံးမျိုး, ဘာဝနာ သုံးမျိုး, သမာဓိ သုံးမျိုးတို့ကို အစဉ်အတိုင်း ရရှိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။</p> <p>ရှေးယခင်က အိမ်ကို မီးလောင်ခြင်း, မြို့ရွာကို မီးလောင်ခြင်း, တောမီးလောင်ခြင်း စသည်တို့ကို မြင်ခဲ့ဖူးလျှင်လည်း မိမိ ရရှိထားပြီးသည့် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ တစ်ခုခုကို ထူထောင်ပြီးနောက် ယင်းမီးတောက်မီးလျှံ၏ အလယ်သားကို အာရုံယူ၍လည်း တေဇောကသိုဏ်းဘာဝနာကို ပွားများ အားထုတ်နိုင်ပေသည်။</p> <h3>ဥဂ္ဂဟနိမိတ် - ပဋိဘာဂနိမိတ်</h3> <p>ထိုသို့ တေဇောကသိုဏ်းဘာဝနာကို ပွားများအားထုတ်သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ ဖြစ်ပါ်လာသော ဥဂ္ဂဟနိမိတ် ပဋိဘာဂနိမိတ် နှစ်မျိုးတို့တွင် ဥဂ္ဂဟနိမိတ်ကား မီးတောက်မီးလျှံသည် ပြတ်၍ ပြတ်၍ ကျသည်နှင့် တူသည်ဖြစ်၍ ထင်လာ၏။ ကသိုဏ်းဝန်းအဖြစ် မပြုပြင်အပ်သော မီးပုံ၌ တေဇောကသိုဏ်းနိမိတ်ကိုယူသော ပုဂ္ဂိုလ်အားကား ကသိုဏ်း၏ အပြစ်ဒေါသသည် ထင်ရှား၏၊ မီးအပိုင်းအစ = မီးထင်းစသည်လည်းကောင်း, မီးကျီးစု မီးကျီးခဲပုံသည်လည်းကောင်း, ပြာသည်လည်းကောင်း, မီးခိုးသည်လည်းကောင်း ထင်နေတတ်၏။ ပဋိဘာဂနိမိတ်သည်ကား မတုန်လှုပ်သည် ဖြစ်၍ ကောင်းကင်၌ ဖြန့်ခင်းထားအပ်သော ကမ္ဗလာပိုင်းကဲ့သို့လည်းကောင်း, ရွှေယပ်ဝန်းကဲ့သို့လည်းကောင်း, ရွှေသည်တိုင်ကဲ့သို့လည်းကောင်း ထင်လာ၏။ ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုပဋိဘာဂနိမိတ်၏ ထင်သည်နှင့် အတူတကွသာလျှင် ဥပစာရစျာန်သို့လည်းကောင်း အပ္ပနာစျာန်သို့လည်းကောင်း ရောက်ရှိနိုင်ပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၆၆။)</p> <h3>ဝါယောကသိုဏ်း = လေကသိုဏ်း</h3> <p>ဝါယောကသိဏံ ဘာဝေတုကာမေနာပိ ဝါယုသ္မိံ နိမိတ္တံ ဂဏှိတဗ္ဗံ။ တဉ္စ ခေါ ဒိဋ္ဌဝသေန ဝါ ဖုဋ္ဌဝသေန ဝါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၆၇။)</p> <p>ဝါယောကသိုဏ်းကို ပွားများအားထုတ်လိုသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း လေ၌ နိမိတ်ကို ယူအပ်၏။ ထိုဝါယောကသိုဏ်းနိမိတ်ကိုလည်း</p> <p>၁။ အမြင်၏ အစွမ်းဖြင့်လည်းကောင်း,</p> <p>၂။ အတွေ့၏ အစွမ်းဖြင့်လည်းကောင်း -</p> <p>ယူအပ်ပေသည်။ ထိုကြောင့် --</p> <p>၁။ သစ်ပင်ဖျား သစ်ရွက်ဖျား စသည်တို့၌ တိုက်ခတ်၍နေသော လေကို ကြည့်၍ မြင်၍လည်း ဝါယောကသိုဏ်းနိမိတ်ကို ယူနိုင်၏။</p> <p>၂။ မိမိ၏ ကိုယ်အင်္ဂါ အစိတ်အပိုင်းတစ်နေရာ၌ လာရောက် တွေ့ထိနေသော လေကိုလည်း ဝါယောကသိုဏ်းနိမိတ်အဖြစ် ယူနိုင်၏။</p> <p>၁။ အကယ်၍ သစ်ပင်ဖျား သစ်ရွက်ဖျား စသည်တို့၌ တိုက်ခတ်၍ နေသော လေကို ကြည့်၍ ဝါယောကသိုဏ်းနိမိတ်ကို ယူလိုခဲ့သော် ရှေးဦးစွာ မိမိ ရရှိထားပြီးသော စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ တစ်ခုခုကို ထူထောင်ပြီးနောက် လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်များ အားကောင်းလာသောအခါ ထိုလင်းရောင်ခြည်၏ အကူအညီဖြင့် ထိုလေကို မြင်အောင်ကြည့်၍ ထိုလေ၌ သတိကိုဖြစ်စေ၍ <b>ဝါယော</b> - ဝါယော - ဝါယော = လေ - လေ - လေ - ဟု နှလုံးသွင်း ပွားများပါ။ နိမိတ် သုံးမျိုး, ဘာဝနာ သုံးမျိုး, သမာဓိ သုံးမျိုးလုံးကို ရအောင် အစဉ်အတိုင်း ပွားများအားထုတ်ပါ။</p> <p>၂။ အကယ်၍ မိမိကိုယ်အင်္ဂါ၌ တွေ့ထိလာသော လေကို ဝါယောကသိုဏ်းနိမိတ်အဖြစ် ယူလိုသော် ရှေးဦးစွာ မိမိ ရရှိထားပြီးသော စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ တစ်ခုခုကို တစ်ဖန် ပြန်၍ ထူထောင်ပါ။ လင်းရောင်ခြည် စွမ်းအင်များ အားကောင်းလာသောအခါ လေသာပြူတင်းပေါက်စသည်မှ ဝင်လာ၍ ကိုယ်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်း တစ်နေရာ၌ လာရောက် ထိခိုက်သော လေအစု၌ သတိကို ဖြစ်စေ၍ ဝါယော - ဝါယော - ဝါယော = လေ - လေ - လေ - ဟု နှလုံးသွင်း ပွားများပါ။ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် သမာဓိကို အဆင့်ဆင့် ထူထောင်ပါ။ သမာဓိသုံးမျိုးလုံးကို ရရှိအောင် အစဉ်အတိုင်း ပွားများအားထုတ်ပါ။</p> <h3>ဥဂ္ဂဟနိမိတ်နှင့် ပဋိဘာဂနိမိတ်</h3> <p>ဥဂ္ဂဟနိမိတ်ကား ခုံလောက် = ဖိုခနောက်မှ ချအပ်ကာမျှဖြစ်သော နို့ဃနာဆွမ်း၏ အခိုးအငွေ့အလုံးနှင့်တူစွာ တုန်လှုပ်သည်ဖြစ်၍ ထင်လာ၏။ ပဋိဘာဂနိမိတ်သည်ကား ငြိမ်သက်သော အနေအထိုင်ရှိသည် မတုန်လှုပ်သည်ဖြစ်၍ ထင်လာ၏။ ကြွင်း နည်းတူ မှတ်လေ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၆၇။)</p> <h3>အာလောကကသိုဏ်း = အလင်းရောင်ကသိုဏ်း</h3> <p>အာလောကကသိုဏ်းကို နိမိတ်ယူလိုသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည်</p> <p>၁။ နံရံပေါက်ဖြင့် ဝင်၍ ထင်လာသော လရောင် နေရောင်အဝန်း,</p> <p>၂။ သံကောက်ပေါက်ဖြင့် ဝင်၍ ထင်လာသော လရောင် နေရောင်အဝန်း,</p> <p>၃။ လေသောက်တံခါးပေါက်ဖြင့် ဝင်၍ ထင်လာသော လရောင် နေရောင်အဝန်း ---</p> <p>ဤအဝန်းတစ်ခုခု၌ နိမိတ်ကို ယူနိုင်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၆၉။)</p> <p>အာလောကကသိုဏ်း ဘာဝနာလုပ်ငန်း၌ ပြုအပ်ခဲ့ဖူးသော အဓိကာရ ကောင်းမှုကုသိုလ် ပါရမီရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား နံရံပေါက်စသည်တို့တွင် တစ်ခုခုသော အပေါက်ဖြင့် နေရောင်သည်လည်းကောင်း, လရောင်သည်လည်းကောင်း ဝင်၍ နံရံပေါ်၌လည်းကောင်း, မြေ (= ကြမ်းပြင်)ပေါ်၌လည်းကောင်း ထင်လာသော အလင်းရောင်အဝန်းကို မြင်၍သာလျှင် ဥဂ္ဂဟနိမိတ် ပဋိဘာဂနိမိတ်သည် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်၏။ တစ်ခဲနက် ထူသော အရွက်ရှိသော သစ်ပင်၏ အခက်အကြားဖြင့်သော်လည်းကောင်း, တစ်ခဲနက် ထူသော သစ်ခက်မဏ္ဍပ်ကြားဖြင့်သော်လည်းကောင်း ထွက်၍ မြေပေါ်၌သာလျှင် ထင်လာသော အရောင်အဝန်းကို မြင်၍သာလျှင်လည်း ဥဂ္ဂဟနိမိတ် ပဋိဘာဂနိမိတ်သည် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၆၉။)</p> <p>အာလောကကသိုဏ်း ဘာဝနာလုပ်ငန်း၌ ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးခဲ့သော ပါရမီအရှိန်အဝါ အားပျော့သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား အထက်တွင် တင်ပြထားသော အလင်းရောင် သုံးမျိုးတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုး၌ အာလောကော - အာလောကော - အာလောကော = အလင်းရောင် - အလင်းရောင် - အလင်းရောင် - ဟု နှလုံးသွင်း ပွားများပါ။ မအောင်မြင်ခဲ့သော် အိုးတစ်လုံး၏ အတွင်း၌ ဆီမီးကို ညှိထွန်း၍ အိုးဝကို ပိတ်၍ အိုး၌ အပေါက်ငယ်တစ်ခု ပြုလုပ်၍ နံရံသို့ ရှေးရှုတည်ထားပါ။ ထိုဖောက်ထားသော အိုးပေါက်မှ ဆီမီးရောင်သည် ထွက်၍ နံရံပေါ်၌ အဝန်းအဝိုင်း ထင်နေပေမည်။ ထိုနံရံပေါ်၌ ထင်နေသော ဆီမီးရောင် အဝန်းအဝိုင်းကို <b>အာလောကော</b> - အာလောကော - အာလောကော = အလင်းရောင် - အလင်းရောင် - အလင်းရောင် - ဟု နှလုံးသွင်း ပွားများပါလေ။ ဤသို့ ပြုပြင်စီမံထားသော အလင်းရောင် ကသိုဏ်းဝန်းကား လရောင် နေရောင်တို့ကြောင့် ထင်နေသော ကသိုဏ်းဝန်းထက် ပို၍ တာရှည်ခံပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၆၉။)</p> <p>အထက်တွင် တင်ပြထားသော စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ အမျိုးမျိုးတို့ကို အောင်အောင်မြင်မြင် ထူထောင်ထားပြီးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား ညနေချမ်းအခါဝယ် သို့မဟုတ် နံနက်ခင်းအခါဝယ် ထူထဲသော သစ်ခက် သစ်ရွက်ရှိသော သစ်ပင်၏ အကြားမှ မြင်တွေ့ရသော နေရောင်ခြည်၏ အလင်းရောင်ကို အာရုံယူ၍ အာလောကကသိုဏ်းနိမိတ်ကို ရယူခဲ့သော် လွယ်လွယ်ကူကူပင် နိမိတ်ကို ယူ၍ ရတတ်ပေ၏၊ အလင်းရောင်စွမ်းအင်မှာလည်း ပို၍ အားကောင်းတတ်ပေသည်။ မှောင်မိုက်နေသော ညဉ့်အခါဝယ် ယင်းကဲ့သို့သော ကသိုဏ်းဝန်းနိမိတ်ကို ဖြန့်ကြက်ခဲ့သော် ကသိုဏ်းဝန်းကို ဖြန့်ကြက်ထားပြီးရာ အရပ်အတွင်း၌ တည်ရှိနေသော အလင်းရောင်မှာ နေ့အခါ၌ကဲ့သို့ပင် လင်းနေသော ဟူ၏။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ် သတ္တကနိပါတ် ပစလာယမာနသုတ္တန် (အံ၊၂၊၄၆၃။)၌ လာရှိသော ဘုရားရှင်၏ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်မထေရ်မြတ်ကြီးအား ညွှန်ကြားထားတော်မူချက်နှင့် ညီညွတ်လျက်ပင် ရှိပေသည်။</p> <h3>ဥဂ္ဂဟနိမိတ်နှင့် ပဋိဘာဂနိမိတ်</h3> <p>ဤအာလောကကသိုဏ်း၌ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်သည် နံရံပေါ်၌လည်းကောင်း, မြေ = ကြမ်းပြင်ပေါ်၌လည်းကောင်း, သစ်ခက်သစ်ရွက်ကြားစသည်၌လည်းကောင်း ထင်နေသော ပကတိ အလင်းရောင် အဝန်းအဝိုင်းနှင့် တူ၏။ ပဋိဘာဂနိမိတ်သည်ကား ဘုရားရှင်၏ တစ်လံမျှလောက်သော ရောင်ခြည်တော်ဝန်းကဲ့သို့ တစ်ခဲနက် အတုံးလိုက် အခဲလိုက်ဖြစ်၍ အထူး ကြည်လင်သော အလင်းရောင်အစုနှင့် တူ၏။ ကြွင်း နည်းတူ မှတ်ပါလေ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၆၉။)</p> <h3>ထိနမိဒ္ဓ ပယ်ဖျောက်ရေး</h3> <p>ဤအာလောကသညာ ခေါ် အာလောကကသိုဏ်းမှာ ထိနမိဒ္ဓ = စိတ် စေတသိက်တို့၏ ထိုင်းမှိုင်းမှုကို ပယ်ဖျောက်ရေးအတွက် အကောင်းဆုံးသော လက်နက်တစ်မျိုး ဖြစ်၏။ အင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော် သတ္တကနိပါတ် ပစလာယမာနသုတ္တန်၌ ဘုရားရှင်သည် ထိနမိဒ္ဓ ပျောက်ကင်းကြောင်းတရား (၇)မျိုးတို့ကို ခွဲခြားကာ ဟောကြားထားတော်မူခဲ့၏။ ယင်း (၇)မျိုးတို့တွင် ဤအာလောက သညာသည်လည်း တစ်ခုအပါအဝင် ဖြစ်သည်။ နိဗ္ဗာန်ကို လိုလားတောင့်တလျက်ရှိသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တိုင်း လက်ကိုင်ထားသင့်သော ကမ္မဋ္ဌာန်း တစ်မျိုးပင် ဖြစ်သည်။ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်၏ အခြေခံကသိုဏ်းတို့တွင် ဤအာလောကကသိုဏ်းမှာ အကောင်းဆုံး အသာဆုံး အမြတ်ဆုံးသော ကသိုဏ်းတစ်ခုပင် ဖြစ်သည်။</p> <h3>အာကာသကသိုဏ်း = ကောင်းကင်ကသိုဏ်း</h3> <p>၁။ နံရံပေါက်၌သော်လည်းကောင်း,</p> <p>၂။ သံကောက်ပေါက်၌သော်လည်းကောင်း,</p> <p>၃။ လေသာပြူတင်းပေါက်ကြား၌သော်လည်းကောင်း</p> <p>အာကာသကသိုဏ်း = အကြားအပေါက်ကသိုဏ်း = ကောင်းကင်ကသိုဏ်းနိမိတ်ကို ရယူနိုင်ပေသည်။</p> <p>ရှေးရှေးဘဝက အာကာသကသိုဏ်း ဘာဝနာလုပ်ငန်း၌ ပြုအပ်ခဲ့ဖူးသော အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ် ရှိသသူအား နံရံပေါက်စသော အကြားအပေါက် တစ်ခုခုကို တွေ့မြင်ခဲ့သော် ဥဂ္ဂဟနိမိတ် ပဋိဘာဂနိမိတ်သည် လွယ်ကူစွာပင် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်၏။ အဓိကာရကောင်းမှုကုသိုလ် အားနည်းသသူကား နေပြောက်မထိုးရအောင် ကောင်းစွာ မိုးထားအပ်သော မဏ္ဍပ်၌သော်လည်းကောင်း, သားရေ, ဖျာ စသည်တို့တွင် တစ်ခုခု၌သော်လည်းကောင်း, တစ်ထွာ လက်လေးသစ် စသည် ပမာဏရှိသော ဝန်းဝိုင်းသော အပေါက်ကို ပြုလုပ်၍ ထိုကသိုဏ်းဝန်းအဖြစ် ပြုလုပ်ထားအပ်သော အပေါက် ကိုသော်လည်းကောင်း, နံရံပေါက် စသော တစ်ခုခုသော အပေါက်ကိုသော်လည်းကောင်း အာကာသနိမိတ်အဖြစ် အာရုံယူ၍ <b>အာကာသော</b> - အာကာသော - အာကာသော = ကောင်းကင် - ကောင်းကင် - ကောင်းကင် ဟူ၍ နှလုံးသွင်း ပွားများအပ်၏။</p> <p>အကယ်၍ အောင်မြင်မှုကို မရရှိခဲ့လျှင် တစ်ထွာခန့် တစ်ပေခန့် အချင်းရှိသော အပေါက်အဝိုင်းတစ်ခုကို သစ်သားပျဉ်ချပ်တွင် စက်ဝိုင်းကျကျ ဖောက်ပါ။ ထိုအာကာသကသိုဏ်းဝန်းပါသော ပျဉ်ချပ်ကို သစ်ပင်, မိုးသား, တိမ်ရိပ် စသော အပြစ်ကင်းစင်သည့် ကောင်းကင်ဘက်သို့ မြှောက်၍ ကိုင် ထားပါ။ ထိုအဝန်းအဝိုင်း အာကာသနိမိတ်ကို စိတ်စိုက်၍ အာရုံယူကြည့်ပါ။ ကသိုဏ်းဝန်းအပေါက်ကို ကျော်လွန်၍ ကောင်းကင်ဘက်သို့ လိုက်မကြည့်ပါနှင့်။ ပျဉ်ပြားချပ်တွင် ဖောက်ထွင်းထားသော ကသိုဏ်းဝန်း၌သာ အာကာသကသိုဏ်းနိမိတ်ကို ယူပါ။ အကယ်၍ လွယ်ကူစွာဖြင့် နိမိတ်ကို ယူ၍ မရနိုင် ဖြစ်နေသေးလျှင် မိမိ ရရှိထားပြီးသော စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ တစ်ခုခုကို တစ်ဖန် ပြန်၍ ထူထောင်ပါ။ ထိုနောင် ပုံစံတူပင် အာကာသ ကသိုဏ်းဝန်းနိမိတ်ကို ပုံစံတူပင် မျက်စိဖွင့်၍ ပြန်ယူကြည့်ပါ။ မျက်စိ မှိတ်လိုက်သောအခါ ဥဂ္ဂဟ နိမိတ်သည် ထင်လာပါက အောင်မြင်မှုကို ရရှိပေပြီ။ အောင်မြင်မှုရရှိသော အခါ အာကာသနိမိတ်ကို ခိုင်ခံ့အောင် အနည်းငယ် ဆက်လက် လေ့ကျင့်၍ မိမိ အလိုရှိရာအရပ်သို့ သွား၍ ထိုင်လျက် ပွားများနိုင်ပေပြီ။</p> <p>မိမိ ကြိုက်နှစ်သက်ရာ တစ်နေရာ၌ သွားရောက်ထိုင်သောအခါ မိမိ ရရှိထားပြီးသည့် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ တစ်ခုခုကို တစ်ဖန် ပြန်၍ ထူထောင်ပါ။ ထိုနောင် မိမိ ရရှိထားပြီးဖြစ်သည့် အာကာသကသိုဏ်းဝန်းနိမိတ်ကိုပင် တစ်ဖန် ပြန်၍ အာရုံယူပါ။ ရှေးရှေး ဘာဝနာသမာဓိတို့၏ အားကြီးသော မှီရာ ဥပနိဿယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးမှု အရှိန်အဝါသတ္တိထူးကို ဆက်ခံရသော နောက်နောက်သော ဘာဝနာသမာဓိမှာလည်း လွယ်ကူချောမောလျက်ပင် ရှိနေတတ်ပါသည်။</p> <h3>ဥဂ္ဂဟနိမိတ်နှင့် ပဋိဘာဂနိမိတ်</h3> <p>ဤအာကာသကသိုဏ်း၌ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်သည် နံရံပေါက် စသည်တို့နှင့် အတူတကွ ထိုမူလနံရံပေါက် စသည်တို့နှင့် တူသည်သာလျှင် ဖြစ်ပေသည်။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်အခိုက်၌ ဘာဝနာစွမ်းအား နည်းပါးသည့်အတွက်ကြောင့် ကသိုဏ်းဝန်းကို တိုးပွားအောင် ပြုလုပ်သော်လည်း မတိုးပွားနိုင်သေးပေ။ ပဋိဘာဂနိမိတ်ကား အပေါက်ဖောက်ထားသည့် စက်ဝိုင်း အာကာသနိမိတ်၏ နံရံစွန်းစသည် မထင်တော့ဘဲ ကောင်းကင် အာကာသအဝန်းသက်သက်သာ ဖြစ်၍ ထင်လာတော့သည်။ ထိုအခါ အာကာသကသိုဏ်း ဘာဝနာလုပ်ငန်း အာကာသကသိုဏ်း ဘာဝနာသမာဓိသည် မြဲမြံသွားပြီ ဖြစ်သောကြောင့် ကသိုဏ်းဝန်းကို တိုးပွားစေသော်လည်း ကသိုဏ်းဝန်းသည် တိုးပွားလာနိုင်ပေသည်။ ကြွင်းနည်းတူပြီ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၆၉။)</p> <h3>ကသိုဏ်း (၁၀) ပါး</h3> <p>စတုတ္ထစျာန်သမာဓိ ဆိုက်သည်တိုင်အောင်သော --- ကသိုဏ်း (၁၀)ပါး ရှုကွက်ကား ဤတွင် ပြီးဆုံးသွားပြီ ဖြစ်ပေသည်။ ဤကဲ့သို့ အောင်မြင်မှုကို ရရှိပြီးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ပထဝီ, အာပေါ, တေဇော, ဝါယော, နီလ, ပီတ, လောဟိတ, ဩဒါတ, အာလောက, အာကာသဟူသော ဘုရားဟော ဒေသနာစဉ်အတိုင်း ကသိုဏ်း (၁၀)ပါးတို့၌ ကသိုဏ်းတိုင်း ကသိုဏ်းတိုင်းဝယ် စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ပွားများအားထုတ်ပါ။</p> <p>ထိုသို့ ကြိုးစားအားထုတ်နိုင်ပါက မည်သည့်အရာဝတ္ထုနှင့် တွေ့ကြုံရသည် ဖြစ်စေ ကသိုဏ်းဝန်းနိမိတ်အဖြစ် အာရုံယူ၍ ရနိုင်သည့်အရာဝတ္ထု မှန်ပါက ယင်းဝတ္ထုကို ကသိုဏ်းနိမိတ်အဖြစ် လှမ်း၍ အာရုံယူလိုက်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် ကသိုဏ်းနိမိတ်ကို လွယ်လွယ်ကူကူပင် ရယူနိုင်ပေသည်။ ကသိုဏ်း (၁၀)ပါးလုံးတို့ကို စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ကျွမ်းကျွမ်းကျင်ကျင် ရှုနိုင်သူ ယောဂီတစ်ဦးအား အလွန် သေးငယ်သော စကားဝါပန်းတစ်ပွင့်ကလည်း အဝါရောင်ကသိုဏ်း ဖြစ်ပေါ်လာအောင် အာရမ္မဏပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးနေမည်သာ ဖြစ်၏။ နီမြန်းသော နှင်းဆီပန်းတစ်ပွင့်ကလည်း အနီရောင်ကသိုဏ်း ဖြစ်ပေါ်လာအောင်, အလွန် သေးငယ်သော စံပယ်ပန်းတစ်ပွင့်ကလည်း အဖြူရောင်ကသိုဏ်း ဖြစ်ပေါ်လာအောင် အာရမ္မဏပစ္စယသတ္တိဖြင့် အလားတူပင် ကျေးဇူးပြုပေးနေမည်သာ ဖြစ်၏။</p> <p>သက်ရှိ သက်မဲ့ ကာမဝတ္ထုအစုစုမှ, အနှစ်သာရ ဘာမျှ ရှာမရသော ဤခန္ဓာကိုယ်ယုတ် အကောင်ပုပ်ကြီးမှ ဘာဝနာဟူသော အနှစ်သာရကို ထုတ်ယူတတ်ပါက ယခုကဲ့သို့ နည်းမှန်လမ်းမှန် နှလုံးသွင်းတတ်သည့် ယောနိသောမနသိကာရတရား ထင်ရှားရှိနေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးအဖို့ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိကဲ့သို့သော ဘာဝနာအနှစ်သာရများကား လွယ်လွယ်ကူကူပင် ထွက်ပေါ်လာမည် ဖြစ်ပေသည်။ ယင်းစတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို အခြေခံ၍ ဝိပဿနာသို့ ကူးတက်သွားပါက ယင်းသမာဓိတရားတို့က အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရသည်တိုင်အောင် ကျေးဇူးပြုပေးနေမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။ သို့သော် ယခုအခါ၌ကား ကသိုဏ်းပညတ်ကို အာရုံယူ၍ ရရှိသော စတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို အခြေခံ၍ အရူပစျာန်များကို ပွားများအားထုတ်ပုံအပိုင်းကို ဆက်လက်၍ ရေးသားတင်ပြအပ်ပါသည်။</p> <p>__________</p> <h3>အရူပါဝစရစျာန်ပိုင်း</h3> <h3>အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်</h3> <p>အရူပါဝစရစျာန်သည် -</p> <p>၁။ အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန် = အာကာသ (= ကောင်းကင်)ပညတ်လျှင် တည်ရာအာရုံရှိသောစျာန်,<br> ၂။ ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန် = အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်လျှင် တည်ရာအာရုံရှိသောစျာန်,<br> ၃။ အာကိဉ္စညာယတနစျာန် = အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ မရှိခြင်း (= နတ္ထိဘော)ပညတ်လျှင် တည်ရာအာရုံရှိသောစျာန်,<br> ၄။ နေဝသညာနာသညာယတနစျာန် = သညာရှိသည်လည်း မဟုတ်, မရှိသည်လည်း မဟုတ်သော = ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းသော သညာကား မရှိ၊ အလွန့်အလွန် သိမ်မွေ့နူးညံ့သော သညာသာ ရှိသဖြင့် ယင်း အလွန့် အလွန် သိမ်မွေ့နူးညံ့သော သညာလျှင် တည်ရာအာရုံရှိသောစျာန်, ---</p> <p>ဤသို့လျှင် လေးမျိုးပြား၏။ ထိုတွင် အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်ကို ရရှိအောင် ပွားများအားထုတ်လိုသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ရှေးဦးစွာ ရုပ်တရားတို့၏ အပြစ်ကို မြင်အောင် ရှုဆင်ခြင်အပ်၏။</p> <p>မိဘတို့၏ သုက်သွေးကို အမှီပြုကာ ကံ-စိတ်-ဥတု-အာဟာရတည်း ဟူသော အကြောင်းတရားလေးပါးတို့ကြောင့် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာရသော ဤခန္ဓာကိုယ်ကို ကရဇကာယဟု ခေါ်ဆို၏။ ဤကရဇကာယ ထင်ရှားရှိခြင်းကြောင့် တုတ်ဓားစသော လက်နက်ကို စွဲကိုင်လျက် သတ်ပုတ်ကြ၏၊ ရိုက်နှက် ကြ၏၊ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ကြ၏၊ ခိုက်ရန်ဖြစ်ကြ၏၊ ငြင်းခုံကြ၏၊ မျက်စိရောဂါ, နားရောဂါ စသည်ဖြင့် ရောဂါအမျိုးမျိုးကို ခံစားရ၏။ ဤ ကရဇကာယ အမည်ရသော ရုပ်တရားသာ မရှိပါက ထိုကဲ့သို့သော ဒုက္ခမျိုးစုံမှ လွတ်ပေလိမ့်မည်ဟု ပညာဖြင့် ဆင်ခြင်၍ ရုပ်တရားကိုသာလျှင် ငြီးငွေ့ခြင်းငှာ, စက်ဆုပ်ခြင်းငှာ, ချုပ်စေခြင်းငှာ အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်ကို ရရှိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ရ၏။ အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်ဟူသည် အာကာသ (= ကောင်းကင်)ပညတ်လျှင် တည်ရာအာရုံရှိသော စျာန်တည်း။ ကရဇကာယ အမည်ရသော ရုပ်တရား၌ အပြစ်ကို မြင်အောင်ရှု၍ ထိုရုပ်တရားကို ကျော်လွှားလွန်မြောက်ဖို့ရန် အာကာသကသိုဏ်းမှ တစ်ပါး ကြွင်းကျန်သော ပထဝီကသိုဏ်းစသော ကသိုဏ်း (၉)ပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးသော ကသိုဏ်း၌ စတုတ္ထစျာန်ကို ဖြစ်စေအပ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၀။)</p> <h3>ထပ်မံ ရှင်းလင်းချက်</h3> <p>ဥပမာ ပထဝီကသိုဏ်း ဆိုကြစို့ ...။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ မူလ နိမိတ်ယူရာဖြစ်သော ပထဝီကသိုဏ်း၏တည်ရာ မြေကြီးကား ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၏ အပေါင်းအစုဖြစ်သဖြင့် ရုပ်အစစ်ပင်တည်း။ ယင်းပထဝီကသိုဏ်း၏တည်ရာ မြေကြီး၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို သိမ်း ဆည်းလျက် သမာဓိကို ထူထောင်နိုင်ခဲ့သော် မြေကြီးကို မတွေ့တော့ဘဲ ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အပေါင်းအစုကိုသာ တွေ့ရှိနိုင်ပေသည်။ ယင်းရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုတွင် ပထဝီ-အာပေါ-တေဇော-ဝါယော-အဆင်း-အနံ့-အရသာ-ဩဇာဟု သဘောတရား (၈)မျိုးစီ ရှိ၏။ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုတွင် တည်ရှိသော တေဇောဓာတ် = ဥတုကြောင့် ဆင့်ကဲ ဆင့်ကဲ ဖြစ်ပွားနေကြသော ဥတုဇ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့သာ ဖြစ်ကြ၏။ ရုပ်အစစ်တို့ပင်တည်း။ သို့သော် ပထဝီ ကသိုဏ်းလျှင် အာရုံရှိသော စတုတ္ထစျာန်သို့တိုင်အောင်သော ရူပါဝစရစျာန်တရားတို့၏ အာရုံမှာ ပထဝီကသိုဏ်း ပဋိဘာဂနိမိတ်တည်း။ ယင်းပဋိဘာဂ နိမိတ်ကား မူလနိမိတ်ယူရာ မြေကြီးဟု ခေါ်ဝေါ်အပ်သော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ဟူသော ပရမတ္ထဓမ္မမှ အလွတ်ဖြစ်သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ဘာဝနာသညာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရသော ပညတ်သာတည်း။ ရုပ်အစစ်ကား မဟုတ် ပေ။ ရူပါဝစရစတုတ္ထစျာန်သို့တိုင်အောင်သော စျာန်တရားတို့သည် ယင်း ပညတ်ပဋိဘာဂနိမိတ်ကိုသာ အာရုံပြုကြ၏။ မူလကသိုဏ်းဝန်း၏တည်ရာ မြေကြီးဟူသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၏ အပေါင်းအစုဖြစ်သည့် ရုပ်အစစ် ကို အာရုံ မပြုကြပေ။ ထိုကြောင့် ရူပါဝစရစျာန်တို့သည်လည်း ကရဇရူပ (= ကရဇကာယ)ခေါ်သည့် ရုပ်အစစ်တို့ကို (= ရုပ်တရားတို့ကို) ကျော်လွှား လွန်မြောက်ပြီးသာ ဖြစ်ကြသည်။</p> <h3>နှိုင်းခိုင်းဖွယ်ရာ လောကဥပမာ</h3> <p>ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အား ရူပါဝစရစတုတ္ထစျာန်၏ အစွမ်းအားဖြင့် ယင်းစျာန်က ကရဇရုပ်ကို အာရုံ မပြုခြင်း, ပဋိဘာဂနိမိတ်ကိုသာ အာရုံ ပြုခြင်းကြောင့် --- ကရဇရုပ်ကို ကျော်လွှားလွန်မြောက်ခြင်းသည် အကယ်၍ကား ဖြစ်ပါပေ၏။ ထိုသို့ပင် ဖြစ်ပါသော်လည်း ကသိုဏ်းရုပ်သည်လည်း စျာန်၏ အာရုံအဖြစ်ဖြင့် အာရုံယူ၍ ရနိုင်ခြင်းကြောင့် ထိုကရဇရုပ်နှင့် တူသည်သာလျှင် ဖြစ်၏။ ထိုကြောင့် ထိုကသိုဏ်းရုပ်ကိုလည်း ကျော်လွှားလွန်မြောက်ဖို့ရန် အလိုရှိအပ်ပေ၏။ ဥပမာ --- မြွေကြောက်တတ်သော ယောက်ျားသည် တောတွင်း၌ မြွေက နောက်မှ လိုက်သဖြင့် အပန်းတကြီး လျင်လျင်မြန်မြန် ပြေးလေသော် ပြေးရာအရပ်၌ မြွေနှင့်တူအောင် ဆေးရောင် အမျိုးမျိုးဖြင့် ခြယ်သထားအပ်သော ဆန်းကြယ်သော ထန်းရွက်ကိုလည်းကောင်း, နွယ်ကိုလည်းကောင်း, ကြိုးကိုလည်းကောင်း, မြေကြီး၌ ကွဲအက်နေသော အက်ကြောင်းကိုလည်းကောင်း အဝေးက လှမ်းမြင်လိုက်လျှင် ကြောက်ရွံ့ထိတ်လန့်သွား၏၊ ထိုဝတ္ထုကို မကြည့်လို ဖြစ်သွား၏။ နောက်ဥပမာ တစ်မျိုးကား --- မိမိ၏ အကျိုးစီးပွားမဲ့ကို ပြုလုပ်တတ်သော ရန်သူယောက်ျားတစ်ဦးနှင့်အတူ တစ်ရွာတည်း၌ နေထိုင်ရသော ယောက်ျားသည် ထိုရန်သူယောက်ျားက ပုတ်ခတ်ခြင်း, နှောင်ဖွဲ့ခြင်း, အိမ်ကို မီးတိုက်ခြင်း စသည်တို့ဖြင့် နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍ အခြားတစ်ရွာသို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်လိုက်၏။ ထိုရွာ၌လည်း ထိုရန်သူယောက်ျားနှင့် အဆင်းသဏ္ဌာန် အသံ အပြုအမူ ပယောဂတူသော ယောက်ျားကို တွေ့မြင်ပြန်သော် ကြောက်ရွံ့ ထိတ်လန့်သည်သာ ဖြစ်ပြန်၏။ ထိုသူ့ကိုလည်း မကြည့်လို ဖြစ်နေတတ်၏။</p> <p>ဤဥပမာများအတူ --- ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ကရဇရုပ်ကိုသာမက ထို ကရဇရုပ်ကို အခြေခံ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော ကသိုဏ်းရုပ်ကိုလည်း ဤကသိုဏ်းရုပ်သည် ထိုကရဇရုပ်နှင့် တူသည်သာလျှင်တည်းဟု စွဲမြဲစွာ မှတ်သား၍ ထိုကသိုဏ်းရုပ်ကိုလည်း ကြောက်ခြင်း လန့်ခြင်း မမြင်လိုခြင်း သဘောတရားသည် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာ၍ ယင်းကသိုဏ်းရုပ်ကိုလည်း ကျော်လွှား လွန်မြောက်ခြင်းငှာ အလိုရှိမှုကို မှတ်သားပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၀။)</p> <h3>ပြုကျင့်ရမည့် လုပ်ငန်းခွင်</h3> <p>ပထဝီကသိုဏ်းကို အခြေခံကာ အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်ကို ပွားများအားထုတ်လိုသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ရှေးဦးစွာ ပထဝီကသိုဏ်းလျှင် အာရုံရှိသော ပထမစျာန်, ဒုတိယစျာန်, တတိယစျာန်, စတုတ္ထစျာန်တို့ကို အစဉ်အတိုင်း ဝင်စားထားပါ။ ထိုနောင် အောက်ပါအတိုင်း ဆက်လက်ကာ လိုက်နာပြုကျင့်ပါ။ ----</p> <p>ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည့်နည်းအတိုင်း ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် စတုတ္ထစျာန်၏ အာရုံဖြစ်သော ထိုပထဝီကသိုဏ်းရုပ်မှ ငြီးငွေ့၍ ကျော်လွှား လွန် မြောက်လိုသည်ဖြစ်၍ ဝသီဘော်ငါးတန်ကို နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျက်အပ်ပြီးသည်ဖြစ်၍ အဝါးဝစွာ လေ့လာအပ်ပြီးသော ပထဝီကသိုဏ်းလျှင် အာရုံ ရှိသော စတုတ္ထစျာန်မှ ထ၍ ထိုစတုတ္ထစျာန်၌ ဤသို့ အပြစ်ကို မြင်အောင် ရှုပါ။ ----</p> <p>၁။ ဤရူပါဝစရစတုတ္ထစျာန်သည် ငါ ငြီးငွေ့အပ်သော ကသိုဏ်းရုပ်ကို အာရုံပြုဘိ၏။<br> ၂။ သောမနဿဝေဒနာဟူသော နီးကပ်သော ရန်သူရှိ၏။<br> ၃။ ငြိမ်သက်သော ဝိမောက္ခဖြစ်သော အရူပစျာန်အောက် ရုန့်ရင်း၏။</p> <p>ဤသို့ အပြစ်ကို မြင်အောင် ရှုပါ။ ဤရူပါဝစရစတုတ္ထစျာန်သည် ဥပေက္ခာ ဧကဂ္ဂတာဟူသော စျာန်အင်္ဂါနှစ်ပါးသာ ရှိသကဲ့သို့ အလားတူပင် အရူပါဝစရစျာန်တို့သည်လည်း ဥပေက္ခာ ဧကဂ္ဂတာဟူသော စျာန်အင်္ဂါ နှစ်ပါးတို့သာ ရှိကြသောကြောင့် ဤရူပါဝစရစတုတ္ထစျာန်၌ စျာန်အင်္ဂါ၏ ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းမှု သဘောတရားကား မရှိပေ။ ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုရူပါဝစရစတုတ္ထစျာန်၌ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောနည်းအတိုင်း အပြစ်ကို မြင်အောင် ရှုပြီးလျှင် ----</p> <p>၄။ ထိုစတုတ္ထစျာန်၌ တွယ်တာငဲ့ကွက် တသက်သက်ရှိခြင်းကို ကုန်စေ၍,<br> ၅။ အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်ကို ငြိမ်သက်သောအားဖြင့် အဆုံးမရှိသောအားဖြင့် နှလုံးသွင်း၍,<br> ၆။ စကြဝဠာ ဆုံးသည်တိုင်အောင်လည်းကောင်း, အလိုရှိသမျှအရပ်သို့ တိုင်အောင်လည်းကောင်း မိမိ ပွားများထားပြီးသော ပထဝီကသိုဏ်းရုပ်ကို ဖြန့်ကြက်၍,<br> ၇။ ထိုကသိုဏ်းရုပ်ဖြင့် တွေ့ထိရာအရပ်ကို အာကာသ - အာကာသဟူ၍ လည်းကောင်း, အနန္တအာကာသ - အနန္တအာကာသ ဟူ၍ လည်းကောင်း နှလုံးသွင်း၍ ---</p> <p>ရူပါဝစရစတုတ္ထစျာန်၏ အာရုံဖြစ်သော ပထဝီကသိုဏ်းရုပ်ကို ခွာ၏။ ထင်ရှားစေအံ့ --- ထိုပထဝီကသိုဏ်းရုပ်ကို ခွာသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဖျာတစ်ချပ်ကို ခေါက်လိပ်သကဲ့သို့ ပထဝီကသိုဏ်းရုပ်ကို ခေါက်လိပ်သည်လည်း မဟုတ်။ မုန့်အိုးကင်းမှ မုန့်ကို ခွာသကဲ့သို့ ပထဝီကသိုဏ်းဝန်းရုပ်ကို ခွာထုတ်သည်လည်း မဟုတ်။ အဟုတ်သော်ကား ပထဝီကသိုဏ်းကို မဆင်ခြင်ခြင်းတည်း၊ နှလုံးမသွင်းခြင်းတည်း၊ မသုံးသပ်ခြင်းတည်း။ ပထဝီကသိုဏ်းကို မဆင်ခြင်ဘဲ နှလုံးမသွင်းဘဲ မသုံးသပ်ဘဲ စင်စစ်မှာမူ ထိုပထဝီကသိုဏ်းရုပ်ဖြင့် တွေ့ထိရာ အာကာသကိုပင် --- အာကာသ - အာကာသဟူ၍ တစ်ဖက်သတ် နှလုံးသွင်းသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ကသိုဏ်းကို ခွာသည်မည်၏။ ယင်းသို့ ခွာအပ်သော ပထဝီကသိုဏ်းသည်လည်း မထမကြွ မနစ်မဆုတ်။ ဤယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ပထဝီကသိုဏ်းကို သက်သက် နှလုံးမသွင်းခြင်းကိုလည်းကောင်း, အာကာသ အာကာသဟု တစ်ဖက်သတ် နှလုံးသွင်းခြင်းကိုလည်းကောင်း အစွဲပြု၍ ပထဝီကသိုဏ်းကို ခွာသည် မည်ပေ၏။ ကသိုဏ်းကို ခွာရာခွာကြောင်း အာကာသ ကောင်းကင်ပညတ်မျှသည်သာလျှင် ထင်လာ၏။</p> <p>၁။ ကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသ = ကသိုဏ်းကို ခွာ၍ ရရှိအပ်သော အာကာသ,<br> ၂။ ကသိဏဖုဋ္ဌောကာသ = ကသိုဏ်းဖြင့် တွေ့ထိမိရာ အာကာသ,<br> ၃။ ကသိဏဝိဝိတ္တာကာသ = ကသိုဏ်းမှ ကင်းဆိတ်သွားသော အာကာသ,</p> <p>ဤသုံးပုဒ်လုံးသည် ပရိယာယ်နှင်နှင် ဖြစ်သောကြောင့် အနက်အားဖြင့် တူသည်သာတည်း။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၀-၃၂၁။)</p> <h3>အကြံပေးချက်</h3> <p>ဤအထက်ပါ ညွှန်ကြားချက်အတိုင်း ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် နှလုံးသွင်းကြည့်ပါ။ အောင်မြင်မှုကို ရရှိနိုင်ပါသည်။ အကယ်၍ အောင်မြင်မှုကို မရရှိပါက ဤသို့လည်း နှလုံးသွင်းကြည့်ပါ --- ပထဝီကသိုဏ်းဝန်းကို စကြဝဠာ တစ်ခုလုံး ပြည့်အောင် ဖြန့်ကြက်ပါ။ အလိုရှိခဲ့လျှင် အနန္တ စကြဝဠာသို့တိုင်အောင်လည်း ပထဝီကသိုဏ်းဝန်းကို ဖြန့်ကြက်ပါ။ ဖြန့်ကြက်ပြီးနောက် ထိုပထဝီကသိုဏ်းလျှင် အာရုံရှိသော စျာန်များကို စတုတ္ထစျာန်သို့ တိုင်အောင် ဝင်စားပါ။ ထိုစတုတ္ထစျာန်မှ ထ၍ အထက်တွင် ရေးသားတင်ပြထားသည့်အတိုင်း (၁) မှ (၅)သို့တိုင်အောင်သော ဆင်ခြင်ရမည့်အချက်များကို ဆင်ခြင်ပါ။ ထိုနောင် ပထဝီကသိုဏ်းရုပ်ကို အဆုံးအစ မရှိအောင် ဖြန့်ကြက်ပါ။</p> <p>ထိုနောင် ထိုပထဝီကသိုဏ်း၏ တစ်နေရာတွင် စိတ်စိုက်ကာ ပထဝီကို နှလုံးမသွင်းဘဲ အာကာသကို တစ်ဖက်သတ် နှလုံးသွင်းပါ။ မကြာမီ အချိန်ကာလအတွင်းမှာပင် အာကာသအကြားအပေါက်ကို မြင်လာတတ်ပါသည်။ ထိုအခါတွင် အာကာသ မဖြစ်သေးသော ပထဝီကသိုဏ်းကို လုံးဝ နှလုံးမသွင်းတော့ဘဲ ထင်လာသော အာကာသကိုသာလျှင် တစ်ဖက်သတ် နှလုံး သွင်းလျက် အာကာသ အာကာသဟု ရှုနေပါ။ အာကာသသည် ထင်ရှားသထက် ထင်ရှားလာ၍ ငြိမ်သက်လာသောအခါ ယင်းအာကာသကိုပင် ဖြန့် ကြက်၍ အာကာသ အာကာသဟု ရှုပါ။ အာကာသ ကျယ်ပြန့်လာသည်နှင့်အမျှ ပထဝီကသိုဏ်းဝန်းမှာ တဖြည်းဖြည်း နောက်သို့ ဆုတ်သွားကာ အာကာသက နေရာ ယူလာပေလိမ့်မည်။ အာကာသကို အရပ် (၁၀)မျက်နှာသို့ တဖြည်းဖြည်း ဖြန့်ပါ။ နောက်ဆုံးတွင် ပထဝီကသိုဏ်းပျောက်၍ အာကာသချည်းသက်သက် ကျန်ရှိပေလိမ့်မည်။ ယင်းသို့ ကျန်ရှိနေသော အာကာသကား ပထဝီကသိုဏ်းကို ခွာ၍ ရရှိလာသော အာကာသနိမိတ်ပင်တည်း။ ထိုအခါတွင် အောက်ပါ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ၏ ညွှန်ကြားချက်အတိုင်း ဆက်လက်လေ့ကျင့်ပါ။</p> <h3>အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်သို့</h3> <p>ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုပထဝီကသိုဏ်းကို ခွာ၍ ရရှိလာသော အာကာသနိမိတ်ကို အာကာသ - အာကာသဟူ၍ အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ဆင်ခြင်၏၊ ဝိတက်ဖြင့် အာကာသ - အာကာသဟု ရှေးရှုခေါက်သည်ကို ထက်ဝန်းကျင် လှည့်လည်ခေါက်သည်ကို ပြု၏။ ဤသို့ အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ဆင်ခြင်သော ဝိတက်ဖြင့် အာကာသ - အာကာသဟု ရှေးရှုခေါက်သည်ကို ထက်ဝန်းကျင် လှည့်လည်ခေါက်သည်ကိုပြုသော ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ နီဝရဏ ကိလေသာအညစ်အကြေးတို့သည် ကွာကျသွားကြကုန်၏၊ အာကာသနိမိတ်လျှင် တည်ရာအာရုံရှိသော သတိသည် အလွန် ထင်သည် ဖြစ်၍ ကောင်းစွာ တည်၏၊ ဥပစာရစျာန်သမာဓိဖြင့် ဘာဝနာစိတ်သည် အာကာသနိမိတ်၌ ကောင်းစွာ တည်ကြည်နေ၏။ ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုအာကာသနိမိတ်ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် မှီဝဲ၏, ပွားများ၏, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြု၏။ ဤသို့ အဖန်ဖန်အထပ်ထပ် ဆင်ခြင်သော နှလုံး သွင်းသော ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အား အာကာသနိမိတ်အာရုံ၌ အာကာသာ နဉ္စာယတနစိတ်သည် အပ္ပနာစျာန်၏ အစွမ်းဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ ပထဝီ ကသိုဏ်းစသော ကသိုဏ်းပညတ်အာရုံတို့၌ ရူပါဝစရစျာန်စိတ်သည် အပ္ပနာ စျာန်၏ အစွမ်းဖြင့် ဖြစ်သကဲ့သို့တည်း။ မှန်ပေသည် .. ဤအာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်စိတ်၌လည်း စျာန်၏ ရှေးအဖို့၌ သုံးကြိမ်သော ဥပစာရဇော သို့မဟုတ် လေးကြိမ်သော ဥပစာရဇောတို့ကား ကာမာဝစရဇောတို့တည်း။ ယင်းကာမာဝစရ ဥပစာရဇောတို့သည် ဥပေက္ခာဝေဒနာနှင့် ယှဉ်ကုန်သည် သာလျှင် ဖြစ်ကုန်၏။ လေးကြိမ်မြောက်ဇော, သို့မဟုတ် ငါးကြိမ်မြောက်ဇော သည် အာကာသာနဉ္စာယတန အမည်ရသော အရူပါဝစရဇော ဖြစ်၏။ အကြွင်းကား ပထဝီကသိုဏ်း၌ ဖွင့်ဆိုခဲ့သည့်အတိုင်းသာတည်း။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၁။)</p> <h3>အထူးမှာထားချက်</h3> <p>ဤသို့လျှင် အရူပါဝစရစျာန်စိတ်သည် ဖြစ်ပေါ်လာလတ်သော် ထို ယောဂါဝစရရဟန်းသည် အိုးဝတွင် ဖုံးလွှမ်းထားအပ်သော အဝတ်ကို ဖွင့်လှစ်လိုက်သည့်အခါ အဝတ်ကွယ်ပျောက်၍ မျက်နှာဝ ဟင်းလင်းပေါက် အာကာသသည် ပေါ်ပေါက်လာသကဲ့သို့ --- ဤဥပမာအတူပင်လျှင် ရှေး၌ ကသိုဏ်းဝန်းကို ရူပါဝစရစျာန်စက္ခုဖြင့် ကြည့်ရှုလျက် နေပြီးနောက် ယင်း ပထဝီကသိုဏ်းဝန်းကို နှလုံးမသွင်းတော့ဘဲ အာကာသ အာကာသဟူ၍ ဤ ပရိကမ်ဖြစ်သော ဥပစာရစျာန် မနသိကာရဖြင့် အဆောတလျင် ထိုပထဝီကသိုဏ်းနိမိတ်အာရုံကို ခွာအပ်ပြီးလတ်သော် ထင်လာသော အာကာသနိမိတ်အာရုံကိုသာလျှင် အရူပါဝစရစျာနစက္ခုဖြင့် ရှုလျက် နေ၏။ ဤမျှ အတိုင်းအရှည်ရှိသော စကားအစဉ်ဖြင့် ဤယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်ကို ဤသို့ ဆိုအပ်ပေ၏။</p> <p><b>သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ အနန္တော အာကာသောတိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။</b> (အဘိ၊၂၊၂၅၄။ ဒီ၊၂၊၆၀။)</p> <p>၁။ ကုန်အောင်စုံသော ရူပသညာအမည်ရသော ပထဝီကသိုဏ်းရုပ် စသည်တို့ကို အာရုံပြုသော ရူပါဝစရစျာန်တို့ကိုလည်းကောင်း, ထိုရူပါဝစရစျာန်တို့၏ အာရုံဖြစ်သော ပထဝီကသိုဏ်းစသော အာရုံတို့ကိုလည်းကောင်း ကျော်လွှားလွန်မြောက်၍ သွားခြင်းကြောင့်,<br> ၂။ ရူပသညာ သဒ္ဒသညာ ဂန္ဓသညာ ရသသညာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗသညာဟူသော ဝတ္ထုအာရုံ ထိခိုက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော ပဋိဃသညာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းသွားခြင်းကြောင့်, (ဒွေပဉ္စဝိညာဏ်နှင့် ယှဉ်သော သညာ များတည်း။)<br> ၃။ ဒွေပဉ္စဝိညာဏ်နှင့်ယှဉ်သော သညာ (၁၀)မျိုးမှ တစ်ပါးသော ကာမာဝစရကုသိုလ် အကုသိုလ် ဝိပါက် ကြိယာဟူသော (၄၄)မျိုးသော စိတ်နှင့်ယှဉ်သော (၄၄)မျိုးသော သညာဟူသော အထူးထူးသော နာနတ္တသညာတို့ကို နှလုံးမသွင်းခြင်းကြောင့် အနန္တအာကာသဟု နှလုံးသွင်းတတ်သော အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်ကို ပြည့်စုံစေ၍ နေထိုင်၏ဟူ၍ ဆိုအပ်ပေ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၂။)</p> <p>မှတ်ချက် - ဤအထက်ပါ ပါဠိတော်ဖြင့် အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်၏ ခပ်သိမ်းကုန်သော (၅၄)မျိုးကုန်သော ကာမာဝစရ စိတ်စေတသိက်တို့ကို ပယ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း, နှလုံးမသွင်းခြင်းကိုလည်းကောင်း ဟော တော်မူအပ်၏ဟု သိရှိပါလေ။ ကသိုဏ်းကို ခွာ၍ ရရှိအပ်သော အာကာသ သက်သက်ကိုသာ တစ်ဖက်သတ် နှလုံးသွင်းနေသောကြောင့် ဖြစ်သည်။</p> <h3>ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်</h3> <p>ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်ဟူသည် အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်လျှင် တည်ရာအာရုံရှိသော စျာန်တည်း။ အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကို အရှုခံအာရုံထား၍ ရှုပွားသုံးသပ်သဖြင့် ရရှိလာသော စျာန်တည်း။ ထိုဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်ကို ရရှိအောင် ပွားများအားထုတ်လိုသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်သမာပတ်ကို ဝသီဘော်ငါးတန် နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်အပ်၏။ အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်သမာပတ်၌ ဝသီဘော်ငါးတန်ကို နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ပြီးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ----</p> <p>၁။ ဤ ငါရရှိထားသော အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်သမာပတ်သည် ရူပါဝစရစျာန်ဟူသော နီးကပ်သော ရန်သူရှိ၏။<br> ၂။ ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်သမာပတ်ကဲ့သို့ ငြိမ်သက်သည်လည်း မဟုတ်ခဲ့။ ဤသို့လျှင် အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်သမာပတ်၌ အပြစ်မြင် အောင် ရှု၍,<br> ၃။ ထိုအာကာသနဉ္စာယတနစျာန်၌ ခုံမင်တပ်မက်ခြင်း တဏှာကို ကုန်စေ ၍,<br> ၄။ ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်ကို ငြိမ်သက်၏ဟူ၍ နှလုံးသွင်းပြီးလျှင်</p> <p>ထိုပထဝီကသိုဏ်းကို ခွာ၍ ရအပ်သော အာကာသနိမိတ်ကို ပျံ့နှံ့၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကို ဝိညာဏံ - ဝိညာဏံဟူ၍ အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ဆင်ခြင်အပ်၏ နှလုံးသွင်းအပ်၏ ဉာဏ်ဖြင့် သက်ဝင်၍ ဆင်ခြင်အပ်၏။ ဝိတက်ဖြင့် ဝိညာဏံ - ဝိညာဏံဟု ရှေးရှုခေါက်သည်ကို ထက်ဝန်းကျင် လှည့်လည်၍ ခေါက်သည်ကို ပြုအပ်၏။ အနန္တံ အနန္တံဟူ၍ သက်သက် နှလုံးမသွင်းကောင်း၊ ဝိညာဏံ - ဝိညာဏံဟု လည်းကောင်း, အနန္တံ ဝိညာဏံ - အနန္တံ ဝိညာဏံဟုလည်းကောင်း နှလုံးသွင်းကောင်း၏။</p> <p>ဤသို့သော နည်းအားဖြင့် ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ် ဟူသော ဝိညာဏနိမိတ်၌ အဖန်တလဲလဲ ဘာဝနာစိတ်ကို ဖြစ်စေသော ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အား နီဝရဏကိလေသာအညစ်အကြေးတို့သည် ကွာကျသွားကြကုန်၏။ အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်လျှင် တည်ရာအာရုံရှိသော သတိသည် ကောင်းစွာ တည်လာ၏၊ ဥပစာရစျာန်သမာဓိဖြင့် ဘာဝနာစိတ်သည် ကောင်းစွာ တည်ကြည်လာ၏။ ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်နိမိတ်ကို အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် မှီဝဲ၏ ပွားများ၏ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြု၏။ ဤသို့သောနည်းဖြင့် အကြိမ်များစွာပြုသော ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ ကသိုဏ်းကို ခွာ၍ ရရှိလာသော အာကာသနိမိတ်၌ အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်စိတ်သည် အပ္ပနာစျာန်၏ အစွမ်းဖြင့် ဖြစ်သကဲ့သို့ --- ပထဝီကသိုဏ်းကို ခွာ၍ ရရှိလာသော အာကာသနိမိတ်ကို ပျံ့နှံ့၍ အာရုံပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်အာရုံ၌ ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်စိတ်သည် အပ္ပနာစျာန်၏ အစွမ်းဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၅။)</p> <h3>ပရမတ်အာရုံဖြစ်သည်ကို သတိပြုပါ</h3> <p>ဤ၌ အရှုခံအာရုံမှာ အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်ဝိညာဏ်ဖြစ်၏။ ပရမတ်အာရုံတည်း။ ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်ဝိညာဏ်ကို ဝိညာဏံ ဝိညာဏံဟု ရှုခဲ့သော် ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်အာရုံ၌ ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေသော ဘာဝနာစိတ်တို့တွင် ဥပစာရစျာန်ဇောတို့၏ နောက်၌ အပ္ပနာစျာန်၏ အစွမ်းဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော စျာန်စိတ်သည် ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်စိတ်တည်း။ အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်လျှင် တည်ရာ အာရုံရှိသော စျာန်စိတ်ဟူလိုသည်။ အရှုခံအာရုံဖြစ်သော စျာန်စိတ်မှာ အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်စိတ်, ရှုတတ်သော စျာန်စိတ်မှာ ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်စိတ်တည်း။ နှစ်မျိုးလုံးသည် စျာန်စိတ်ချည်းသာတည်း။ ပရမတ်တရားချည်းသာတည်း။</p> <h3>အခက်အခဲတစ်ရပ်</h3> <p>အရှုခံအာရုံမှာ ပရမတ်တရား ဖြစ်နေသဖြင့် နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို မရှုဖူးသေးသော အချို့အချို့သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့အဖို့ ယင်းအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကို မသိမ်းဆည်းတတ် ဖြစ်နေကြ၏။ ထိုအခါတွင် --- ယင်း အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်၏ ဥပေက္ခာ + ဧကဂ္ဂတာ ဟူသော စျာန်အင်္ဂါနှစ်ပါးကို သိမ်းဆည်းတတ်ပါသလားဟု ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို မေးကြည့်လိုက်သောအခါ သိမ်းဆည်းတတ်ပါကြောင်းကို ဝန်ခံကြ၏။ ထိုအခါတွင် ယင်းစျာန်အင်္ဂါနှစ်ပါးတို့နှင့် စိတ္တက္ခဏ တစ်ခုတစ်ခုအတွင်းဝယ် အတူယှဉ်တွဲ ဖြစ်နေသော ယင်းစျာန်စိတ်ကို မြင်အောင်ရှုပါဟု အကြံပြုလိုက်သောအခါ ယင်းစျာန်စိတ်ကို ရှုတတ်သွားကြ၏။ သို့သော် နောက်ထပ် ထပ်ဆင့်မေးခွန်းတစ်ခု မေးလာတတ်ကြပြန်၏။ ယင်းအာကာသာနဉ္စာယတန စျာန်စိတ်မှာ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ နှလုံးအိမ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကိုသာ မှီ၍ဖြစ်နေသော စိတ်တစ်မျိုးဖြစ်သဖြင့် ယင်းစျာန်စိတ်ကို ဝိညာဏံ - ဝိညာဏံဟု ရှုနေသောအခါ နှလုံးအိမ်အတွင်း ဟဒယဝတ္ထု ရှိသည့်နေရာကို စိုက်ရှုနေရမှာလားဟု မေးတတ်ကြပြန်၏။ ဟုတ်ပါသည်ဟုပင် အဖြေပေးရ၏။ သို့သော် ဦးခေါင်းကို ငုံ့ကာ နှလုံးအိမ်ဘက်သို့ စိုက်ကြည့်ရမည်ဟုကား မဆိုလိုကြောင်းကိုလည်းကောင်း, စိတ်ဖြင့်သာ စိုက်ရှုရန်ကိုလည်းကောင်း ထပ်မံ၍ အကြံပြုရပြန်သည်။</p> <h3>ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်သို့ ဆိုက်ရောက်နေသူ</h3> <p>ဤမျှ အတိုင်းအရှည်ရှိသော ဘာဝနာအစဉ်ဖြင့် ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို ဤသို့ ခေါ်ဆိုအပ်ပေ၏။</p> <p><b>သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ အနန္တံ ဝိညာဏန္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။</b> (အဘိ၊၂၊၂၅၄။ ဒီ၊၂၊၆၀။)</p> <p>အကြွင်းမရှိ အလုံးစုံသော အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်နှင့် အာကာသ နိမိတ်အာရုံကို ကျော်လွှား လွန်မြောက်၍ အနန္တံ ဝိညာဏံ အနန္တံ ဝိညာဏံဟု ဤသို့ နှလုံးသွင်းသည်ဖြစ်၍ ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်ကို ပြည့်စုံစေ၍ နေသူဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (အဘိ၊၂၊၂၅၄။ ဒီ၊၂၊၆၀။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၅။)</p> <p>ဤ၌ အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်ကိုလည်းကောင်း, ယင်း အာကာသာ နဉ္စာယတနစျာန်၏ တည်ရာအာရုံဖြစ်သည့် အာကာသနိမိတ်ကိုလည်း ကောင်း --- ဤ နှစ်မျိုးလုံးကိုပင် အာကာသာနဉ္စာယတနဟု ဆိုလို၏။ ထိုနှစ်မျိုးလုံးကိုပင် မဖြစ်ခြင်းကို ပြုသဖြင့်လည်းကောင်း, နှလုံးမသွင်းသဖြင့်လည်းကောင်း --- အချင်းခပ်သိမ်း ကျော်လွှား လွန်မြောက်သွားပါမှသာလျှင် ဤ ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်ကို ပြည့်စုံစေ၍ နေနိုင်သောကြောင့် ဤစျာန်နှင့်အာရုံ နှစ်ပါးစုံကိုလည်း တစ်ပေါင်းတည်း ပြု၍ အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ = အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်နှင့် အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်၏ အာရုံ (= အာကာသနိမိတ်)ကို ကျော်လွှားလွန်မြောက်၍ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၅-၃၂၆။)</p> <h3>ဆိုလိုရင်းသဘော</h3> <p>စိတ်တို့မည်သည် တစ်ခုသော စိတ္တက္ခဏအတွင်း၌ နှစ်ခုပြိုင်တူ ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာကား မရှိပေ။ စိတ္တက္ခဏတစ်ခုပြီးမှ နောက်စိတ္တက္ခဏတစ်ခု ဖြစ်နိုင်၏။ ဤ၌ အရှုခံအာရုံဖြစ်သည့် အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်ဝိညာဏ်နှင့် ရှုတတ်သည့် ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်ဝိညာဏ်တို့သည် တစ်ခုသော စိတ္တက္ခဏ အတွင်း၌ နှစ်ခုပြိုင်တူကား မဖြစ်နိုင်ကြပေ။ အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်စိတ်က ဥပါဒ်-ဌီ-ဘင်အားဖြင့် ထင်ရှားဖြစ်နေချိန်ဝယ် ဝိညာဏဉ္စာယတန စျာန်စိတ်ကား ဥပါဒ်-ဌီ-ဘင်အားဖြင့် ထင်ရှားမဖြစ်နိုင်သေးပေ။ ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်စိတ်က ဥပါဒ်-ဌီ-ဘင်အားဖြင့် ထင်ရှားဖြစ်နေချိန်ဝယ် အာကာ သာနဉ္စာယတနစျာန်စိတ်သည် ဥပါဒ်-ဌီ-ဘင်အားဖြင့် ထင်ရှား မဖြစ်နိုင် တော့ပြီ ဖြစ်၏။ ယင်း အရှုခံအာရုံဖြစ်သည့် အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန် စိတ်က ဥပါဒ်-ဌီ-ဘင်အားဖြင့် ထင်ရှားမဖြစ်သည့်အခါမှ = ဥပါဒ်-ဌီ-ဘင် အားဖြင့် ထင်ရှားဖြစ်မှုကို ကျော်လွှားသွားနိုင်ပါမှ ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန် စိတ်က ဥပါဒ်-ဌီ-ဘင်အားဖြင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်မည် ဖြစ်သည်။အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်ဝိညာဏ် (= စိတ်)ကို ယခုကဲ့သို့ ကျော်လွှား လွန်မြောက် သွားခဲ့လျှင် ယင်းစျာန်စိတ်ကလည်း ကသိုဏ်းကို ခွာ၍ ရရှိလာသည့် အာကာသနိမိတ်ကိုသာ သိနေသည်ဖြစ်ရကား ယင်းအာကာသကို သိနေသည့် စျာန်စိတ်ကို ကျော်လွှားလွန်မြောက်သွားပါက ယင်း အာကာ သနိမိတ်ကို သိမှု သဘောလည်း မရှိတော့သဖြင့် တစ်ပါတည်း ယင်း အာကာသနိမိတ်အာရုံကိုပါ ကျော်လွှားလွန်မြောက်သွားသည်ဟု ဆိုရပေသည်။ ယင်းကဲ့သို့ စျာန်စိတ်နှင့် စျာန်၏အာရုံ နှစ်ပါးစုံကို ကျော်လွှား လွန်မြောက်သွားသော်လည်း ချုပ်ဆုံးလေပြီးသော အတိတ်ဖြစ်သော ထို အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကို ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်ဝိညာဏ်စိတ်က တစ်ဖန် ပြန်၍ အာရုံပြုနိုင်သည် သိနိုင်သည်ဟု မှတ်ပါလေ။</p> <p>(ဥပရိပဏ္ဏာသ ပါဠိတော် အနုပဒသုတ္တန် စာပိုဒ် ၉၅။ မ။၃၊၇၈-တွင် ကြည့်ပါ၊၊)</p> <h3>အနန္တံ ဝိညာဏံ</h3> <p>အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်သည် အဆုံးအပိုင်းအခြား မရှိသည့် အနန္တဖြစ်သော ကောင်းကင်ပညတ် = အာကာသနိမိတ်ကို အာရုံပြု၏။ ထို အကြောင်းအာရုံ၏ အနန္တဟူသောအမည်ကို အကျိုးဖြစ်သော အာရုံယူတတ်သည့် အာရမ္မဏိကဝိညာဏ်အပေါ်၌ တင်စား၍ ကာရဏူပစာရအားဖြင့် (တစ်နည်း ဖလူပစာရအားဖြင့်) အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကိုပင် အနန္တံ ဝိညာဏံဟု ဆိုသည်။ ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်ကို အလိုရှိသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကိုပင် အနန္တံ ဝိညာဏံဟု နှလုံးသွင်းရ၏ဟု ဆိုလိုသည်။ ဤနည်းအလို --- အနန္တံ ဝိညာဏံ = အနန္တမည်သော ဥပါဒ်-ဘင်အားဖြင့် အပိုင်းအခြားမရှိသော ကောင်းကင်ပညတ်ကို (= အာကာသနိမိတ်)ကို အာရုံပြုသော ဝိညာဏ် = အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ဟု ဆိုလိုသည်။</p> <p>တစ်နည်း --- ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်ကို ရရှိအောင် အားထုတ်သော ဘာဝနာစိတ်သည် အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကို အာရုံပြုသည့်အခါ ဥပါဒ်ကို ပိုင်းခြား၍ ဖြစ်စေ, ဌီကို ပိုင်းခြား၍ ဖြစ်စေ, ဘင်ကို ပိုင်းခြား၍ ဖြစ်စေ အာရုံပြုသည်ကား မဟုတ်၊ အဟုတ်သော်ကား အပိုင်းအခြား မထားဘဲ အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ် တစ်ခုလုံးကိုပင် အာရုံပြုသည်။ ဤသို့ အာရုံယူတတ်သော အာရမ္မဏိကဘာဝနာစိတ်က အထူးသဖြင့် ဝိညာဏဉ္စာယတနဘာဝနာစိတ်က အနန္တဖြစ်အောင် = အပိုင်းအခြား မရှိအောင် အာရုံပြုအပ်သောကြောင့် အစွန်းအစ ဘင်မျှမကျန် အချင်းခပ်သိမ်း အလုံးစုံသော အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကို နှလုံးသွင်းရသည်၏ အစွမ်းဖြင့် ယင်းအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကို အနန္တံ ဝိညာဏံဟု ဆိုသည်။ ဤနည်းအလို -- အနန္တံ ဝိညာဏံ = အပိုင်းအခြား မရှိဘဲ အာရုံပြုအပ်သော အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ဟု ဆိုလိုသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၆-ကြည့်ပါ။)</p> <h3>အာကိဉ္စညာယတနစျာန်</h3> <p>အာကဉ္စညာယတနစျာန်ဟူသည် အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်၏ မရှိခြင်း = နတ္ထိဘောပညတ်လျှင် တည်ရာအာရုံရှိသော စျာန်ဟု ဆိုလိုသည်။ အာကဉ္စညာယတနစျာန်ကို ရရှိအောင် ပွားများအားထုတ်လိုသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်သမာပတ်၌ ဝသီဘော်ငါးတန် နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်အပ်၏။ ဝသီဘော်ငါးတန် နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ပြီးသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤသို့ ဆင်ခြင်အပ်၏။ ----</p> <p>၁။ ဤ ငါရရှိထားသော ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်သမာပတ်သည် အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်ဟူသော နီးကပ်သော ရန်သူရှိ၏။ (အချိန်မရွေး အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်သို့ ပြန်လည်ကာ လျောကျနိုင်၏ဟု ဆိုလိုသည်။)<br> ၂။ အာကိဉ္စညာယတနစျာန်ကဲ့သို့ ငြိမ်သက်သည်လည်း မဟုတ်ခဲ့။ ဤသို့ လျှင် ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်၌ အပြစ်ကို မြင်အောင် ရှု၍,<br> ၃။ ထိုဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်၌ တွယ်တာငဲ့ကွက် တသက်သက် ရှိခြင်း = နိကန္တိကို ကုန်စေ၍,<br> ၄။ အာကိဉ္စညာယတနစျာန်ကို ငြိမ်သက်သောအားဖြင့် နှလုံးသွင်း၍,<br> ၅။ အကြင် အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်ဝိညာဏ်ကို အာရုံပြု၍ ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်သည် ဖြစ်ပေါ်လာရ၏၊ ထိုဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်၏ပင်လျှင် အာရုံဖြစ်၍ဖြစ်သော အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ မရှိခြင်းဟူသော နတ္ထိဘောပညတ်ကို, ဆိတ်သည်၏ အဖြစ်ကို, ကင်းသော အခြင်းအရာကို နှလုံးသွင်းအပ်၏။</p> <p>[မှတ်ချက် --- အထက်တွင် ရှင်းပြခဲ့သည့်အတိုင်း စိတ်တို့မည်သည် စိတ္တက္ခဏတစ်ခုအတွင်းဝယ် နှစ်ခုပြိုင်တူ ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာ မရှိသောကြောင့် အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်က ဥပါဒ်-ဌီ-ဘင်အားဖြင့် ထင်ရှားဖြစ်နေချိန်ဝယ် ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်ဝိညာဏ်ကား ဥပါဒ်-ဌီ-ဘင်အားဖြင့် ထင်ရှားမဖြစ်သေးပေ။ တစ်ဖန် ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်ဝိညာဏ်က ဥပါဒ်-ဌီ-ဘင်အားဖြင့် ထင်ရှားဖြစ်နေချိန်ဝယ် အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်ဝိညာဏ်ကား ဥပါဒ်-ဌီ-ဘင်အားဖြင့် ထင်ရှား မဖြစ်တော့ပြီ ဖြစ်၏။ ယင်း ဝိညာဏ်၏ ယင်းကဲ့သို့ ဥပါဒ်-ဌီ-ဘင်အားဖြင့် ထင်ရှားမရှိမှုသဘောကို နတ္ထိဘောပညတ်ဟု ဆိုသည်။ ယင်းနတ္ထိဘောပညတ်ကို နှလုံးသွင်းရမည် ဖြစ်သည်။]</p> <p>အဘယ်သို့ နှလုံးသွင်းအပ်သနည်း? ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်ဝိညာဏ်ကို အချင်းခပ်သိမ်း နှလုံးမသွင်းမူ၍ ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ မရှိခြင်းသဘော နတ္ထိဘောပညတ်ကိုသာ အာရုံပြု၍ ---</p> <p>၁။ <b>နတ္ထိ - နတ္ထိ</b> = မရှိ - မရှိဟူ၍လည်းကောင်း,<br> = <b>နတ္ထိ ကိဉ္စိ - နတ္ထိ ကိဉ္စိ</b> = ဘာမျှမရှိ ဘာမျှမရှိဟူ၍လည်းကောင်း,<br> ၂။ <b>သုညံ - သုညံ</b> = ဆိတ်၏ - ဆိတ်၏ဟူ၍လည်းကောင်း,<br> ၃။ <b>ဝိဝိတ္တံ - ဝိဝိတ္တံ</b> = ကင်း၏ - ကင်း၏ဟူ၍လည်းကောင်း ---</p> <p>အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ဆင်ခြင်အပ်၏၊ နှလုံးသွင်းအပ်၏၊ ဉာဏ်ဖြင့် သက်ဝင်၍ ရှုအပ်၏။ ဝိတက်ဖြင့် နတ္ထိ ကိဉ္စိ - နတ္ထိ ကိဉ္စိ = ဘာမျှမရှိ ဘာမျှမရှိဟု ရှေးရှုခေါက်သည်ကို ထက်ဝန်းကျင် လှည့်လည်၍ ခေါက်သည် ကို ပြုအပ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၆-၃၂၇။)</p> <p>ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည့်နည်းအတိုင်း ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ မရှိခြင်း နတ္ထိဘောပညတ်ဟုဆိုအပ်သော စျာန်ဖြစ်ကြောင်းနိမိတ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ဖြစ်စေသော ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်ဝယ် နီဝရဏ ကိလေသာအညစ်အကြေးတို့သည် ကွာကျသွားကြကုန်၏။ အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ မရှိခြင်း နတ္ထိဘောပညတ်လျှင် တည်ရာအာရုံရှိသော သတိသည် ကောင်းစွာ တည်လာ၏။ ဥပစာရစျာန်သမာဓိဖြင့် ဘာဝနာစိတ် သည် ကောင်းစွာ တည်ကြည်လာ၏။ ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ထို အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ မရှိခြင်း နတ္ထိဘောပညတ်ဟု ဆိုအပ်သော စျာန်ဖြစ်ကြောင်းနိမိတ်ကို အဖန်တလဲလဲ မှီဝဲ၏ ပွားများ၏ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြု၏။ ဤသို့သောနည်းဖြင့် ပြုကျင့်သော ထိုယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ ပထဝီကသိုဏ်းကို ခွာ၍ ရအပ်သော အာကာသနိမိတ်ကို ပျံ့နှံ့၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော ထိုမဟဂ္ဂုတ် အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ သာလျှင် ဆိတ်သည်၏အဖြစ်, ကင်းသည်၏အဖြစ်, မရှိသည်၏အဖြစ်ဟူ သော နတ္ထိဘောပညတ်၌ အာကိဉ္စညာယတနစျာန်စိတ်သည် အပ္ပနာစျာန်၏ အစွမ်းဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ အာကာသနိမိတ်၌ ပျံ့နှံ့၍ဖြစ်သော အာကာသာ နဉ္စာယတနဝိညာဏ်နိမိတ်ကို အာရုံပြု၍ ဝိညာဏဉ္စာယတနဝိညာဏ်သည် ဖြစ်ပေါ်လာသကဲ့သို့ပင်တည်း။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၇။)</p> <h3>မှတ်သားစေလိုသော ထူးခြားချက်</h3> <p>ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အထူးတည်း။ ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ မရှိခြင်းဟူသော နတ္ထိဘောပညတ်အာရုံ၌ အာကိဉ္စညာယတနစျာန်စိတ်သည် ဖြစ်ပေါ်လာသည်ရှိသော် ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ မရှိခြင်းဟူသော နတ္ထိဘောပညတ်ကိုသာလျှင် ရှုလျက်နေ၏။</p> <p>နှိုင်းခိုင်းဖွယ်ရာ လောကဥပမာ မည်သည်ကား --- ယောက်ျားတစ်ယောက်သည် စည်းဝေးညီမူရာ တန်ဆောင်းဝန်းစသည်တို့၌ တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စကြောင့် စည်းဝေးညီမူနေသော ရဟန်းသံဃာတော်ကို ဖူးမြော်ပြီးနောက် တစ်ခုသော အရပ်ဒေသသို့ ထွက်ခွာသွား၏။ တစ်ဖန် ရဟန်းသံဃာတော်များ၏ စည်းဝေးညီမူရာ တန်ဆောင်းဝန်းသို့ ပြန်လာပြန်၏။ စည်းဝေးခြင်းကိစ္စ၏ ပြီးဆုံးသောအခါ၌ ရဟန်းတော်တို့သည် မိမိတို့ စည်းဝေးညီမူရာအရပ်မှ ထကုန်၍ ယင်းနေရာမှ ဖဲခွာသွားကြကုန်သည်ရှိသော်, ထိုယောက်ျားသည် ထိုစည်းဝေးညီမူရာအရပ်သို့ ဆိုက်ရောက်လာ၍ တံခါးဝ၌ ရပ်လျက် တစ်ဖန် ထိုစည်းဝေးညီမူရာအရပ်ကို ကြည့်လိုက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့မှ ဆိတ်သည်ကိုသာလျှင် မြင်သကဲ့သို့ ရဟန်းတို့မှ ကင်းသည်ကိုသာလျှင် မြင်သကဲ့သို့, ထိုယောက်ျား၏ သန္တာန်၌ ဤမျှလောက်ကုန်သော ရဟန်းတော်တို့သည် သေမူလည်း သေလေကုန်သလော၊ အရပ်တစ်ပါးသို့မူလည်း သွားလေကုန်သလောဟု ဤသို့သော ကြံယောင်ကြံမှား အခြားသောစိတ်သည် မဖြစ်သကဲ့သို့ --- တကယ်စင်စစ်သော်ကား ဤစည်းဝေးညီမူရာအရပ်သည် ရဟန်းတို့မှ ဆိတ်၏၊ ရဟန်းတို့မှ ကင်း၏ဟု မရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင် ရှုသကဲ့သို့ --- ဤဥပမာအတူပင်လျှင် ရှေး၌ ပထဝီကသိုဏ်းကို ခွာ၍ ရရှိလာသော အာကာသနိမိတ်၌ ဖြစ်စေအပ်ပြီးသော အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကို ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်စက္ခုဖြင့် ဝိညာဏံ - ဝိညာဏံဟု ရှုလျက်နေပြီး၍ နောက်ကာလရောက်ရှိလာပါမှ ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ မရှိခြင်းသဘော = နတ္ထိဘောပညတ်ကို အာရုံယူ၍ - နတ္ထိ နတ္ထိ, သုညံ သုညံ, ဝိဝိတ္တံ ဝိဝိတ္တံဟူသော ပရိကမ်ဖြစ်သော နှလုံးသွင်းခြင်း မနသိကာရဖြင့် ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်သည် ကွယ်ပျောက်သည်ရှိသော် ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ ကင်းခြင်း ပျောက်ခြင်းဟုဆိုအပ်သော မရှိခြင်း နတ္ထိဘောပညတ်ကိုသာလျှင် ဘာဝနာစိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် ရှုလျက်နေ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၇။)</p> <h3>နတ္ထိ - နတ္ထိ, သုညံ - သုညံ, ဝိဝိတ္တံ - ဝိဝိတ္တံ</h3> <p>နတ္ထိ - နတ္ထိ, သုညံ - သုညံ, ဝိဝိတ္တံ - ဝိဝိတ္တံဟူသော ပရိကမ်ဖြစ်သော နှလုံးသွင်းခြင်း မနသိကာရဖြင့် ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်သည် ကွယ်ပျောက်သည်ရှိသော်ဟူသော ဤစကားရပ်ဖြင့် ထိုအာကာသာ နဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကို အာရုံပြုခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့် ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ ကွယ်ပျောက်ခြင်းသည် ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ ပျက်စီးသွားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ကွယ်ပျောက်သွားသည်ကား မဟုတ်ပေ။ (ဆိုလိုသည်မှာ --- ဝိညာဏဉ္စာယတနဝိညာဏ်သည် အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကို အာရုံပြုနေ၏ နှလုံးသွင်းနေ၏။ ထိုကြောင့် ဝိညာဏဉ္စာယတနဝိညာဏ် ဖြစ်ပေါ်နေခိုက်၌ ယင်းအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်သည် အာရုံအဖြစ် ရပ်တည်ကာ ကျေးဇူးပြုပေးနေသဖြင့် အာရုံအကြောင်းတရား အဖြစ်ဖြင့် ထင်ရှားရှိနေ၏။ သို့သော် ဤအာကိဉ္စညာယတနစျာန်ဝိညာဏ်ကား ယင်းအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကို လှမ်းအာရုံမယူပေ၊ နှလုံးမသွင်းပေ။ ယင်းအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ မရှိမှုသဘောကိုသာ = နတ္ထိဘောပညတ်ကိုသာ အာရုံပြုနေ၏ နှလုံးသွင်းနေ၏။ ထို့ကြောင့် အာကိဉ္စညာယတနဝိညာဏ်က ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကို အာရုံပြုခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့် = အာရုံမပြုခြင်းကြောင့်, နှလုံးမသွင်းခြင်းကြောင့်, ယင်းအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ မရှိမှုသဘောကိုသာ အာရုံပြုနေခြင်းကြောင့် နှလုံးသွင်းနေခြင်းကြောင့် ထိုအာကာသာနဉ္စာယတန ဝိညာဏ်၏ ကွယ်ပျောက်ခြင်းသည် ဖြစ်ပေါ်လာရ၏၊ ပျက်စီးသွားသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ကွယ်ပျောက်သွားသည်ကား မဟုတ်ဟု ဆိုလိုပေသည်။)</p> <h3>နှိုင်းခိုင်းဖွယ်ရာ လောကဥပမာကို နှီးနှောပြခြင်း</h3> <p>ထိုအထက်တွင် တင်ပြထားသော ဥပမာစကားရပ်၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား ဥပမာ ဥပမေယျ နှီးနှောခြင်းတည်း။ ထိုယောက်ျားသည် ထိုတန်ဆောင်းဝန်းအစရှိသော အရပ်၌ စည်းဝေးညီမူနေသော ရဟန်းသံဃာတော် အပေါင်းကို ဖူးမြင်ပြီးနောက် အရပ်တစ်ပါးသို့ ဖဲခွာသွားလေ၏။ ထိုနောင်မှ ရဟန်းသံဃာတော် အားလုံးတို့သည် တစ်စုံတစ်ခုသာလျှင်ဖြစ်သော ပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့် ယင်းတန်ဆောင်းဝန်းမှ ဖဲခွာသွားကြကုန်သည်ရှိသော် ထိုယောက်ျား သည် တစ်ဖန် ပြန်လာ၍ ယင်းတန်ဆောင်းဝန်းကို ကြည့်လေက ထိုစည်းဝေး ညီမူရာအရပ်ကို ရဟန်းသံဃာတော်တို့မှ ဆိတ်သုဉ်းသည်ကိုသာလျှင် တွေ့ မြင်၏၊ ရဟန်းသံဃာတော်တို့၏ ထိုစည်းဝေးညီမူရာအရပ်မှလည်း ဖဲခွာသွား ခြင်း၏ အကြောင်းရင်းကို မရှုသကဲ့သို့ --- ဤဥပမာအတူ ဤယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်သည် ရှေး၌ ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်မျက်စိဖြင့် အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်ဝိညာဏ်ကို ရှု၍ နောက်ကာလ၌ ယင်းအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကိုပင် နတ္ထိ (= မရှိ)ဟူ၍ ပရိကမ်ဟူသော ဘာဝနာမနသိကာရ ဖြင့် ရှုလေသော် ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်သည် ကင်းသွား၏။ ကင်းသည်ရှိသော် တစ်ဖန် အာကိဉ္စညာယတနစျာန်မျက်စိဖြင့် ထိုအာကာ သာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ မရှိခြင်းဟူသော နတ္ထိဘောပညတ်ကိုသာလျှင် ရှုလျက်နေ၏။ ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ ကင်းခြင်း ချုပ်ခြင်း မရှိခြင်း၏ အကြောင်းရင်းကို မစူးစမ်း မဆင်ခြင်။ အဘယ်ကြောင့်နည်းဟူမူ အာကိဉ္စညာယတနစျာန်၏ ထိုသို့သဘောရှိသော ယင်းဝိညာဏ်၏ ကင်းခြင်း ချုပ်ခြင်း မရှိခြင်း၏ အကြောင်းရင်းကို နှလုံးသွင်းခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ (မဟာဋီ၊၁၊၄၀၂။)</p> <h3>အာကိဉ္စညာယတနစျာန်သို့ ဆိုက်ပြီ</h3> <p><b>သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နတ္ထိ ကိဉ္စီတိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။</b> (အဘိ၊၂၊၂၅၄။ ဒီ၊၂၊၆၀။)</p> <p>= ဤမျှ အတိုင်းအရှည်ရှိသော စကားအစဉ်ဖြင့် ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်ကို အလုံးစုံသော ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်ကိုလည်းကောင်း, ထိုဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်၏ တည်ရာအာရုံဖြစ်သော အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကိုလည်းကောင်း ကောင်းစွာကျော်လွှားလွန်မြောက်၍ အာကာသာ နဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ မရှိခြင်း = နတ္ထိဘောပညတ်ကို အာရုံယူ၍ နတ္ထိ -နတ္ထိ, သုညံ - သုညံ, ဝိဝိတ္တံ - ဝိဝိတ္တံဟူ၍ ဤအခြင်းအရာအားဖြင့် နှလုံးသွင်း သည်ဖြစ်၍ အာကိဉ္စညာယတနစျာန်ကို ပြည့်စုံစေ၍ နေ၏ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (အဘိ၊၂၊၂၅၄။ ဒီ၊၂၊၆၀။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၇။)</p> <h3>ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ</h3> <p>ဤ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောနည်းဖြင့် ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်ကိုလည်းကောင်း, ထိုဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်၏ တည်ရာအာရုံဖြစ်သော အာကာသာ နဉ္စာယတနစျာန်ကိုလည်းကောင်း ဤသို့လျှင် စျာန်နှင့်အာရုံ နှစ်ပါးစုံကိုလည်း မဖြစ်ခြင်းကို ပြုသဖြင့်လည်းကောင်း နှလုံးမသွင်းခြင်းကို ပြုခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း ကောင်းစွာ ကျော်လွှားလွန်မြောက်၍ သွားပါမှသာလျှင် ဤ အာကိဉ္စညာယတနစျာန်ကို ပြည့်စုံစေ၍ နေသင့်၏၊ ထိုကြောင့် ဤ စျာန်နှင့် အာရုံ နှစ်ပါးစုံကိုလည်း တစ်ပေါင်းတည်း ပြု၍ --- ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မဟူသော ဤစကားတော်ကို ဟောကြားထားတော်မူအပ်၏ဟု သိရှိပါလေ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၈။)</p> <h3>နတ္ထိ ကိဉ္စိ = ဘာမျှမရှိ</h3> <p>နတ္ထိ - နတ္ထိ, သုညံ - သုညံ, ဝိဝိတ္တံ - ဝိဝိတ္တံဟူ၍ ဤသို့ နှလုံးသွင်းလျက်ဟု ဆိုလို၏။ ဝိဘင်းပါဠိတော်၌ကား ထိုရှေး၌ အနန္တံ ဝိညာဏံဟု နှလုံးသွင်းအပ်ပြီးသော အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကိုပင်လျှင် မထင်သည်ကို ပြု၏၊ ထင်ခြင်းကို ကင်းပျောက်စေ၏ = ပျောက်ပျက်စေ၏၊ ကွယ်ပျောက်စေ၏၊ အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ စိုးစဉ်းဘင်မျှ အကျန်သည် မရှိ ဤသို့ ရှု၏၊ ထိုကြောင့် နတ္ထိ ကိဉ္စိဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ ဤသို့လျှင် ဟောကြားထားတော်မူအပ်သော ထိုစကားကို ခယတော သမ္မသနဟူသော သင်္ခါရတရားတို့၏ အပျက် = ဘင်ကို ရှုတတ်သော ဘင်္ဂါနုပဿနာကဲ့သို့ အကယ်၍ကား ဟောတော်မူအပ်ပါပေ၏။ ထိုသို့ပင် ဟောတော်မူသော်လည်း ထို ဝိဘင်းပါဠိတော်၏ ဆိုလိုရင်းသဘောတရားကို ဤဆိုခဲ့ပြီးသည့်အတိုင်းသာလျှင် မှတ်သားပါ။ ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကို မဆင်ခြင်မူ၍, နှလုံးမသွင်းမူ၍, ဉာဏ်ဖြင့် သက်ဝင်၍ မရှုမူ၍ သက်သက် ထိုဝိညာဏ်၏ မရှိခြင်းသဘော = နတ္ထိဘောပညတ်ကိုသာလျှင် = မရှိသည်၏အဖြစ်ကိုသာလျှင် နှလုံးသွင်းသည်ဖြစ်၍ မထင်သည်ကိုပြု၏၊ ထင်ခြင်းကို ကင်းပျောက်စေ၏၊ ကွယ်ပျောက်စေ၏၊ ဤသို့ ဆိုလို၏။ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အနက်အဓိပ္ပာယ်မှ အခြားတစ်ပါးသော အနက်အဓိပ္ပာယ်အားဖြင့် ဤ ပါဠိတော်၏ အနက်အဓိပ္ပာယ်ကို မမှတ်သားထိုက်ပေ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၈။)</p> <h3>အာကိဉ္စညာယတနစျာန်ဟူသည်</h3> <p>ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ မရှိခြင်းသဘော = နတ္ထိဘောပညတ်ကို အာရုံပြု၍ ဤအာကိဉ္စညာယတနစျာန်ကို ရရှိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ရ၏၊ ထိုသို့ အားထုတ်ရာ၌ အရှုခံအာရုံဖြစ်သော အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်အား အောက်ထစ်ပိုင်းခြား အယုတ်ဆုံး အား ဖြင့် စိုးစဉ်းအနည်းငယ် ဘင်မျှသော်လည်း အကြွင်းအကျန် မရှိသောကြောင့် ယင်း အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်သည် အကိဉ္စန မည်၏။</p> <p>စိုးစဉ်းအနည်းငယ် ဘင်မျှသော်လည်း အကြွင်းအကျန် မရှိသော အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ ရှုနေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ဉာဏ်အား မထင်ဘဲ ကင်းကွာ ပျောက်ကွယ်ခြင်းသဘောသည် အာကိဉ္စည မည်၏။</p> <p>ယင်းမရှိခြင်းသဘောကို နတ္ထိဘာဝဟု ဆို၏။ ထိုမရှိခြင်းသည် ပရမတ် အထည်ကိုယ်မဟုတ်, ပညတ်မျှသာ ဖြစ်သောကြောင့် နတ္ထိဘာဝပညတ် = နတ္ထိဘောပညတ်ဟု ဆိုအပ်၏။ နတ်တို့၏တည်ရာ ဘုံဗိမာန်နေရာသည် ဒေဝါယတနမည်သကဲ့သို့ --- ထိုစိုးစဉ်းအနည်းငယ် ဘင်မျှသော်လည်း အကြွင်းအကျန်မရှိသော အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ မရှိသည်၏ အဖြစ်တည်းဟူသော နတ္ထိဘောပညတ်သည် ထိုတတိယအရူပစျာန် (= အာ ကိဉ္စညာယတနစျာန်)၏ တည်ရာဖြစ်သောကြောင့် အာယတန မည်၏။ ထိုကြောင့် ယင်းနတ္ထိဘောပညတ်ကို အာရုံပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော တတိယ အရူပါဝစရစျာန်သည် အာကိဉ္စညာယတနစျာန် မည်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၈။)</p> <h3>နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်</h3> <p>ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းသော သညာကား မရှိ၊ အလွန့်အလွန် သိမ်မွေ့နူးညံ့သော သညာသာ ရှိသောကြောင့် သညာရှိသည်လည်း မဟုတ်, မရှိသည်လည်း မဟုတ်သော စျာန်သည် နေဝသညာနာသညာယတနစျာန် မည်၏။ သညာကို အဦးမူသဖြင့် ဒေသနာတော်ကို ဟောကြားထားတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ ယင်းသမာပတ်အတွင်း၌ တည်ရှိကြကုန်သော အသိစိတ်, ဖဿ, ဝေဒနာ, စေတနာစသော (၃၁)မျိုးသော နာမ်တရားစု အားလုံးတို့သည်လည်း အလွန့် အလွန် သိမ်မွေ့နူးညံ့ကြကုန်၏။ ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းသော နာမ်တရားကား မရှိ၊ အလွန့်အလွန် သိမ်မွေ့နူးညံ့သော နာမ်တရားစုသာ ယင်းသမာပတ်၌ တည်ရှိသည်။ ထိုကြောင့် ယင်းသမာပတ်ကို သင်္ခါရာဝသေသသမာပတ် = အပိုင်းအခြားကို လွန်၍ သိမ်မွေ့သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်လျက် မပြောစလောက် သင်္ခါရမျှသာ ဖြစ်သော = အသိမ်မွေ့ဆုံးအဖြစ်သို့ရောက်သော သင်္ခါရမျှသာ ဖြစ်သော = အသိမ်မွေ့ဆုံးအဖြစ်သို့ရောက်သော သင်္ခါရမျှသာ ကြွင်းကျန်သော စတုတ္ထအရူပါဝစရသမာပတ်ဟု ခေါ်ဆို၏။</p> <hr> <h3>လုပ်ငန်းခွင် အဆင့်ဆင့်</h3> <p>ယင်းနေဝသညာနာသညာယတနစျာန်ကို ရရှိအောင် ပွားများအားထုတ်လိုသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အာကိဉ္စညာယတနစျာန်သမာပတ်၌ ဝသီဘော်ငါးတန်ကို နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ရ၏၊ လေ့ကျင့်ပြီးသော် ဤသို့ ဆင်ခြင်အပ်၏။ ----</p> <p>၁။ ဤ ငါရရှိထားသော အာကိဉ္စညာယတနစျာန်သမာပတ်သည် ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်သမာပတ်ဟူသော နီးကပ်သော ရန်သူရှိ၏ဟုလည်းကောင်း,</p> <p>၂။ နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ်ကဲ့သို့ ငြိမ်သက်သည်လည်း မဟုတ်ခဲ့ဟုလည်းကောင်း, သညာသည် ရောဂါတည်း၊ သညာသည် အိုင်းအမာနှင့် တူ၏၊ သညာသည် မြားငြောင့်နှင့် တူ၏၊ အကြင် နေဝသညာနာသညာသည် ရှိ၏၊ ဤနေဝသညာနာသညာယတနစျာန်သည် ငြိမ်သက်၏၊ ဤနေဝသညာနာသညာယတနစျာန်သည် မွန်မြတ်၏ ---- ဟုလည်းကောင်း ----</p> <p>ဤသို့လျှင် အာကိဉ္စညာယတနစျာန်၌ အပြစ်ဒေါသကိုလည်းကောင်း, အထက်ဖြစ်သော နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်၌ အကျိုးအာနိသင်ကိုလည်းကောင်း မြင်အောင်ရှု၍ ---</p> <p>၃။ အာကိဉ္စညာယတနစျာန်၌ တွယ်တာငဲ့ကွက် တသက်သက်ရှိခြင်း နိကန္တိတရားကို ကုန်ခန်းစေ၍,<p></p> <p>၄။ နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်ကို ငြိမ်သက်သောအားဖြင့် နှလုံးသွင်း၍,</p> <p>၅။ အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ မရှိခြင်းသဘော = နတ္ထိဘောပညတ်ကို အာရုံပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော ထိုအာကိဉ္စညာယတနစျာန်သမာပတ်ကိုပင် အာရုံပြု၍ ---</p> <p>သန္တာ - သန္တာ = ငြိမ်သက်ပေစွ - ငြိမ်သက်ပေစွဟု အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ဆင်ခြင်အပ်၏၊ နှလုံးသွင်းအပ်၏၊ ဉာဏ်ဖြင့် သက်ဝင်၍ ရှုအပ်၏၊ ဝိတက်ဖြင့် သန္တာ - သန္တာ = ငြိမ်သက်ပေစွ - ငြိမ်သက်ပေစွဟု ရှေးရှုခေါက်သည်ကို, ထက်ဝန်းကျင် လှည့်လည်၍ ခေါက်သည်ကို ပြုအပ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၈-၃၂၉။)</p> <p>ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည့် နည်းအတိုင်း ထိုအာကိဉ္စညာယတနစျာန်သမာပတ် အာရုံနိမိတ်၌ အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ဘာဝနာမနသိကာရကို ဖြစ်စေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ နီဝရဏ ကိလေသာအညစ်အကြေးတို့သည် ကွာကျသွားကြကုန်၏၊ အာကိဉ္စညာယတနဝိညာဏ်လျှင် တည်ရာအာရုံရှိသော သတိသည် ကောင်းစွာ တည်လာ၏၊ ဥပစာရစျာန်သမာဓိဖြင့် ဘာဝနာစိတ်သည် ကောင်းစွာ တည်ကြည်လာ၏။</p> <p>ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် နေဝသညာနာသညာယတနစျာန် ဖြစ် ကြောင်းဖြစ်သည့် ထို အာကိဉ္စညာယတနစျာန်သမာပတ်နိမိတ်ကို အဖန် တလဲလဲ မှီဝဲ၏, ပွားများ၏, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြု၏, အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် အာရုံပြုနေ၏, ယင်းအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်တည်နေအောင် သမာဓိကို ထူထောင်၏။ ဤသို့သောနည်းဖြင့် ပြုကျင့်သော ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ --- အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ ကင်းခြင်း = မရှိခြင်းသဘောဟူသော = နတ္ထိဘောပညတ်အာရုံ၌ အာကိဉ္စညာ ယတနစျာန်သည် အပ္ပနာ၏ အစွမ်းဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာသကဲ့သို့ အာကိဉ္စညာ ယတနစျာန်သမာပတ်ဟု ခေါ်ဆိုအပ်ကုန်သော နာမ်ခန္ဓာလေးပါးတို့၌ အာရုံ ပြု၍ နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်စိတ်သည် အပ္ပနာ၏အစွမ်းဖြင့် ဖြစ် ပေါ်လာ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၉။)</p> <hr> <h3>နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်သို့ ဆိုက်ပြီ</h3> <p>ဧတ္တာဝတာ စေသ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီတိ ဝုစ္စတိ။ (အဘိ၊၂၊၂၅၄။ ဒီ၊၂၊၆၀။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၉။)</p> <p>= ဤမျှ အတိုင်းအရှည်ရှိသော စကားအစဉ် တရားအယဉ်ဖြင့် ထို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်ကို အလုံးစုံသော အာကိဉ္စညာယတနစျာန်ကိုလည်းကောင်း, ထိုအာကိဉ္စညာယတနစျာန်၏ တည်ရာအာရုံဖြစ်သော အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ မရှိခြင်းသဘောဟူသော နတ္ထိဘောပညတ်အာရုံကိုလည်းကောင်း ကောင်းစွာ ကျော်လွှားလွန်မြောက်၍ အာကိဉ္စညာယတနဝိညာဏ်ကိုပင် <b>သန္တာ - သန္တာ</b>ဟု နှလုံးသွင်းသည်ဖြစ်၍ နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်ကို ပြည့်စုံစေ၍နေ၏ဟူ၍ ဆိုအပ်ပေ၏။ (အဘိ၊၂၊၂၅၄။ ဒီ၊၂၊၆၀။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၉။)</p> <hr> <h3>အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ</h3> <p>ဤ၌ အာကိဉ္စညာယတနစျာန်သည်လည်းကောင်း, အာကိဉ္စနညာယတနစျာန်၏ အာရုံဖြစ်သော နတ္ထိဘောပညတ်သည်လည်းကောင်း ဤ စျာန်နှင့်အာရုံ နှစ်မျိုးစုံသည်ပင် အာကိဉ္စညာယတနမည်၏။ အာကိဉ္စညာယတနစျာန်၏ အာရုံဖြစ်သော နတ္ထိဘောပညတ်သည် အထက်တွင် ဆိုခဲ့သည့်အတိုင်း အာကိဉ္စညလည်း မည်၏။ ထိုအာကိဉ္စညအမည်ရသော နတ္ထိဘောပညတ်အာရုံသည် တတိယအရူပါဝစရစျာန် = အာကိဉ္စညာယတနစျာန်၏ တည်ရာအာရုံဖြစ်သောကြောင့် --- နတ်တို့၏တည်ရာ ဘုံဗိမာန်သည် ဒေဝါယတနမည်သကဲ့သို့ ---- တည်ရာဟူသော အနက်သဘောကြောင့် အာယတနလည်း မည်၏။ ထိုကြောင့် နတ္ထိဘောပညတ်အာရုံသည် အာကိဉ္စညာယတန မည်၏။ ကမ္ဗောဇတိုင်းသည် မြင်းတို့၏ ဖြစ်ထွန်းရာဒေသ အာယတနဖြစ်သကဲ့သို့ အလားတူပင် နတ္ထိဘောပညတ်သည် အာကိဉ္စညလည်း ဟုတ်၏၊ ထိုအာကိဉ္စညဟူသည် ထိုတတိယအရူပါဝစရစျာန် = အာကိဉ္စညာယတနစျာန်၏ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း၏ အကြောင်းရင်းစစ် ဖြစ်သောကြောင့် အာယတနလည်း ဟုတ်၏။ ထိုကြောင့်လည်း အာကိဉ္စညာယတနမည်၏။</p> <p>ဤသို့လျှင် စျာန်သည်လည်းကောင်း, နတ္ထိဘောပညတ်အာရုံသည်လည်းကောင်း --- ဤစျာန်နှင့်အာရုံ နှစ်မျိုးလုံးကိုလည်း မဖြစ်ခြင်းကို ပြုသဖြင့်လည်းကောင်း, နှလုံးမသွင်းခြင်းကို ပြုခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း ကောင်းစွာ ကျော်လွှားလွန်မြောက်၍ သွားမှသာလျှင် ဤနေဝသညာနာသညာယတနစျာန်ကို ပြည့်စုံစေ၍ နေသင့်၏။ ထိုကြောင့် ဤစျာန်နှင့်အာရုံ နှစ်ပါးစုံကိုလည်း တစ်ပေါင်းတည်းပြု၍ --- <b>အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ</b> --- ဟူသော ဤစကားကို ဟောကြားတော်မူအပ်၏ဟု သိရှိပါလေ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၉။)</p> <hr> <h3>ငြိမ်သက်ပါ၏ မွန်မြတ်ပါ</h3> <p><b>သန္တတော မနသိ ကရောတီတိ သန္တာ ဝတာယံ သမာပတ္တိ၊ ယတြ ဟိ နာမ နတ္ထိဘာဝမ္ပိ အာရမ္မဏံ ကရိတွာ ဌဿတီီတိ ဧဝံ သန္တာရမ္မဏတာယ တံ သန္တာတိ မနသိ ကရောတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၉။)</p> <p>နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်ကို ရရှိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ရာ ၌ အရှုခံအာရုံဖြစ်သော အာကိဉ္စညာယတနစျာန်ကို ---</p> <p>၁။ ဧတံ သန္တံ ဧတံ ပဏီတံ = ဤဝိညာဏ်သည် ငြိမ်သက်၏, ဤ ဝိညာဏ်သည် မွန်မြတ်၏ဟုလည်းကောင်း,<p></p> <p>၂။ သန္တံ - သန္တံ = သန္တာ - သန္တာ = ငြိမ်သက်၏ ငြိမ်သက်၏ဟု လည်းကောင်း,<p></p> <p>၃။ ပဏီတံ - ပဏီတံ = မွန်မြတ်၏ မွန်မြတ်၏ဟုလည်းကောင်း ---</p> <p>ဤသို့ နှလုံးသွင်းရ၏။ များစွာသော စိတ်တို့သည် တစ်စုံတစ်ခုသော အထည်ဝတ္ထုဒြပ်ကို တစ်စုံတစ်ခုသော သိစရာအာရုံကို အာရုံပြုနေရပါမှ ကြာရှည်စွာ မွေ့လျော်နိုင်ကြ၏။ ဤတတိယအရူပါဝစရစျာန် = အာကိဉ္စညာယတနစျာန်သမာပတ်ကား ဘာမျှမရှိခြင်းဟူသော နတ္ထိဘောပညတ်ကိုပင် အာရုံပြုနိုင်သဖြင့် --- ဤသမာပတ်သည် ငြိမ်သက်ပေစွ၊ ယင်းသမာပတ်သည် အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ ဆိတ်သည်၏အဖြစ်ဟူသော ဘာမျှမရှိခြင်း နတ္ထိဘောပညတ်ဟူသော သို့စင်မျှလောက် အလွန် သိမ်မွေ့စွာကိုသော်လည်း အာရုံပြု၍ တည်နိုင်တုံပေသည်တကားဟု ဤသို့လျှင် နတ္ထိဘောပညတ်ကိုပင် အာရုံပြုနိုင်သဖြင့် ငြိမ်သက်သော အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ထိုအာကိဉ္စညာယတနစျာန်ကို ငြိမ်သက်ပေစွဟု နှလုံးသွင်း၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၂၉။)</p> <p>ဤ တတိယအရူပါဝစရစျာန် (= အာကိဉ္စညာယတနစျာန်) သည် ဘာမျှမရှိခြင်း နတ္ထိဘောပညတ်ကိုပင် အာရုံပြုနိုင်သဖြင့် အလွန်တရာမှ ငြိမ်သက်မွန်မြတ်ပေသည်ဟု ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်က ယင်းစျာန်ကို ချီးမွမ်း သည်။ စတုတ္ထအရူပါဝစရစျာန် (= နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်) စိတ်စေတသိက်များလောက် မငြိမ်သက်သဖြင့် မငြိမ်သက်ဘူး ဟု ရှေးပရိကမ်ပြုခါနီးတုန်းက အပြစ် ရှုခဲ့သည်။ သန္တမေတံ ပဏီတမေတံ = ဧတံ သန္တံ ဧတံ ပဏီတံ = ဤဝိညာဏ်သည် ငြိမ်သက်၏ ဤဝိညာဏ်သည် မွန်မြတ်၏ဟု ချီးမွမ်းခြင်းကား ဘာမျှမရှိခြင်းသဘောတရားကို (= နတ္ထိဘော ပညတ်ကို) အာရုံပြုနိုင်သည့်အတွက် ချီးမွမ်းခြင်းတည်း။ ထိုကြောင့် အပြစ်အားလျော်စွာ အပြစ်ရှု၍ ဂုဏ်အားလျော်စွာ ချီးမွမ်းသည့်အတွက် ဆန့်ကျင်ဘက် မဖြစ်ဟု မှတ်ပါ။ အရုပ်ဆိုး၍ လိမ္မာသော မိန်းကလေး၌ ရုပ်အဆင်းအတွက် ကဲ့ရဲ့ထိုက်၍ အလိမ္မာအတွက် ချီးမွမ်းထိုက်သကဲ့သို့ တည်း။</p> <hr> <h3>အမေးနှင့် အဖြေ</h3> <p>အမေး --- အာကိဉ္စညာယတနစျာန်ကို ငြိမ်သက်သောအားဖြင့် အကယ်၍ နှလုံးသွင်းအံ့၊ အဘယ်ကြောင့် ယင်းစျာန်နှင့် စျာန်၏အာရုံကို ကျော်လွှားလွန်မြောက်ခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်ပါအံ့နည်း? ဤသို့ မေးရန်ရှိ၏။</p> <p>အဖြေ --- အာကိဉ္စညာယတနသမာပတ်ကို ဝင်စားခြင်းငှာ အလိုမရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ကျော်လွှားလွန်မြောက်ခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်၏။ ထင်ရှားစေအံ့ --- ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုအာကိဉ္စညာယတနစျာန်ကို ငြိမ်သက်သောအားဖြင့် အကယ်၍ နှလုံးသွင်းသည်ကား မှန်၏။ ထိုသို့ပင် နှလုံးသွင်းသည်မှန်သော်လည်း ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ ---- ငါသည် ဤအာကိဉ္စညာယတနစျာန်ကို ဆင်ခြင်အံ့, ဝင်စားအံ့, ဆောက်တည်အံ့, ထအံ့, ပစ္စဝေက္ခဏာဇောဖြင့် စျာန်အင်္ဂါကို ဆင်ခြင်အံ့ ဤသို့သော နှလုံးသွင်းခြင်း အာဘောဂသည် ဤသို့ ကောင်းစွာ အဖန်ဖန် နှလုံးသို့ ဆောင်ခြင်းသည်, ဤသို့သော နှလုံးသွင်းမှု မနသိကာရသည် မဖြစ်။ အဘယ်ကြောင့်နည်းဟူမူ --- အာကိဉ္စညာယတနစျာန်ထက် နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်၏ သာလွန်၍ ငြိမ်သက်, သာလွန်၍ မွန်မြတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၃၀။)</p> <hr> <h3>နှိုင်းခိုင်းဖွယ်ရာ လောကဥပမာ</h3> <p>ရှင်ဘုရင်တစ်ပါးသည် လက်မှုပညာပြပွဲ တစ်ခုကို လှည့်လည်ကာ ရှုစားတော်မူစဉ် ပုဆိုးတစ်ထည်ကို ခေါင်းပေါင်းကာ ပုဆိုးတစ်ထည်ကို ခါးထောင်းကျိုက်၍ တစ်ကိုယ်လုံး၌ ဖွေးဖွေးဖြူနေသော ဆင်စွယ်မှုန့်များဖြင့် လူးလဲပေကျံလျက် ကြိုးကြိုးစားစားဖြင့် သားနားသပ်ရပ်သော ဆင်စွယ်ရုပ်, ဆင်စွယ်ကြုတ် အမျိုးမျိုးတို့ကို ပြုလုပ်နေသော ဆင်စွယ်ပွတ်သမားတို့ကို မြင်တော်မူလေရာ တော်ပါပေသည် စွမ်းပါပေသည်ဟု အားရနှစ်သက် မြိန်ရှက်စွာ ချီးမွမ်းသော်လည်း ကိုယ်တိုင်ကား ထီးနန်းကို စွန့်လွှတ်၍ ဆင်စွယ်ပွတ်သမား မဖြစ်လို။ ထိုကဲ့သို့ ချီးမွမ်းလျက်ပင် ဆင်စွယ်ပွတ်သမားတို့ကို ကျော်လွန်၍ နန်းတော်ရောက်အောင် ကြွမြန်းလေသကဲ့သို့ မှတ်ပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၃၀။)</p> <hr> <h3>နေဝသညာ - နာသညာ</h3> <p>ဤနေဝသညာနာသညာယတနစျာန်သမာပတ်၌ တည်ရှိသော သညာသည်လည်း ထင်ရှားသော သညာကိစ္စကို ပြုခြင်းငှာ မစွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် နေဝသညာမည်၏။ ရုန့်ရင်းသောသင်္ခါရမှ ကြွင်းသော အလွန် သိမ်မွေ့သော သင်္ခါရ၏အဖြစ်ဖြင့် ထင်ရှားရှိသောကြောင့် နာသညာလည်းမည်၏။</p> <p>အမေး --- ဤ၌ ထင်ရှားသော သညာကိစ္စဟူသည် အဘယ်နည်း?</p> <p>အဖြေ --- အာကိဉ္စညာယတနစျာန်အာရုံကို အမှတ်ပြု၍ သိခြင်းသည်လည်းကောင်း, ဝိပဿနာဉာဏ်၏ အရှုခံအာရုံအဖြစ်သို့ ကပ်ရောက်၍ ငြီးငွေ့မှု နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်ကို ဖြစ်စေခြင်းသည်လည်းကောင်း သညာကိစ္စမည်၏။</p> <p>ထင်ရှားစေအံ့ --- ရေအေး၌ တေဇောဓာတ်သည် လောင်မြိုက်ခြင်း ကိစ္စကို ပြုခြင်းငှာ မစွမ်းနိုင်သကဲ့သို့ အလားတူပင် ဤသညာသည် မိမိ၏ အရှုခံအာရုံဖြစ်သော အာကိဉ္စညာယတနစျာန်အာရုံကို အမှတ်ပြု၍ သိခြင်းကိစ္စကိုလည်း ထင်ထင်ရှားရှား ပြုခြင်းငှာ မစွမ်းနိုင်။ ကြွင်းသော အရူပါဝစရသမာပတ်သုံးမျိုးတို့၌ တည်ရှိသော သညာကဲ့သို့ ဝိပဿနာဉာဏ်၏ အရှုခံအာရုံအဖြစ်သို့ ကပ်ရောက်၍ ငြီးငွေ့မှု နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်ကို ဖြစ်စေခြင်းကိုလည်း ပြုခြင်းငှာ မစွမ်းနိုင်။</p> <p>မှန်ပေသည် ---- နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်မှ တစ်ပါးကုန်သော ခန္ဓာတို့၌ ဝိပဿနာဉာဏ်၏ အရှုခံအာရုံအဖြစ် သိမ်းဆည်းဖူးခြင်း ဝိပဿနာ နှလုံးသွင်းဖူးခြင်းကို မပြုဖူးသော မဖြစ်စဖူးသော ယောဂါဝစရရဟန်းသည် နေဝသညာနာသညာယတန ခန္ဓာတို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန် တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်၍ သင်္ခါရတရားတို့အပေါ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်း နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်သို့ ရောက်ရှိခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သောသူမည်သည် မရှိစဖူးပေ။ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော်မြတ်ကြီးပင် ဖြစ်စေကာမူ အခြားအခြားသော ခန္ဓာတို့၌ ဝိပဿနာ နှလုံးသွင်းခြင်းကို မပြုဖူးဘဲ နေဝသညာနာသညာယတန ခန္ဓာတို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာရှုပွားသုံးသပ်၍ သင်္ခါရတရားတို့၌ ငြီးငွေ့ခြင်း နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်သို့ ရောက်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်မည်သည် မရှိပေ။ ခန္ဓာငါးပါးနည်းစသည်ကို အဦးမူသဖြင့် ဝိပဿနာဘာဝနာကို စတင် နှလုံး သွင်းခဲ့ပြီးနောက် ဒွါရအာရုံတို့နှင့်တကွ ဒွါရ (၆)ပါးတို့၌ မပြတ်ဖြစ်နေကြကုန်သော ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတို့ကို ပြကတေ့အားဖြင့် ဝိပဿနာရှုတတ် သော, ဝိပဿနာရှုဖူးသော ပညာဉာဏ်ကြီးမားတော်မူသော အရှင်သာရိပုတ္တ ရာ ကိုယ်တော်မြတ်ကြီးနှင့် ဉာဏ်ရည်တူသော သူသည်သာလျှင် နေဝသညာ နာသညာယတနခန္ဓာတို့၌ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ကို ဖြစ်စေခြင်းငှာ တတ်နိုင်ပေ ရာ၏။</p> <p>ထို သာရိပုတ္တရာထေရ်ကျော် တူလျော်ဆိုဖွယ် ပညာကျယ်သော ပကတိဝိပဿကပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း ဤသို့လျှင် ဤနေဝသညာနာသညာယတနတရားတို့သည် ရှေးက မရှိကုန်မူ၍ ယခုမှ ရုတ်ခြည်း ဖြစ်ပေါ်လာကြကုန်သတတ်၊ ယခုမှ ရုတ်ခြည်း ဖြစ်ကုန်၍ ချုပ်ပျက်ကုန်သတတ်ဟု ဤသို့ လျှင် နေဝသညာနာသညာယတန နာမ်တရားအားလုံးတို့ကို ပေါင်းစုခြုံငုံ၍ ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်ခြင်း ကလာပသမ္မသနနည်း၏ အစွမ်းဖြင့်သာလျှင် ဝိပဿနာရှုပွားသုံးသပ်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်လေရာ၏။ ယင်းနေဝသညာနာသညာ ယတနသမာပတ်အတွင်း၌ ဖဿစသော ပရမတ္ထဓာတ်သားတရား တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီကို လက္ခဏာယာဉ်တင်ကာ ဝိပဿနာရှုပွားသုံးသပ်ခြင်းတည်း ဟူသော အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာနည်း၏ အစွမ်းဖြင့်ကား ဝိပဿနာ မရှုပွား မသုံးသပ်နိုင်လေရာ။ ဤသို့လျှင် ဤနေဝသညာနာသညာယတန သမာပတ် သည် တရားစစ်မှူး ဖြစ်တော်မူသော အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော်မြတ် ကြီးသော်မှလည်း အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာနည်းအားဖြင့် ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ် ခြင်းငှာ မစွမ်းနိုင်လေရကား အလွန် သိမ်မွေ့သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိသော သမာပတ်ဖြစ်လေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၃၁။)</p> <hr> <h3>အဆင့်ဆင့် သာလွန် မြင့်မြတ်ပုံ</h3> <p>ဤအရူပါဝစရသမာပတ်တို့၌ ဥပေက္ခာ ဧကဂ္ဂတာအားဖြင့် စျာန်အင်္ဂါ နှစ်ပါးစီ ညီမျှသောကြောင့် တစ်ပါးနှင့်တစ်ပါး မထူးခြားသကဲ့သို့ ထင်ရသော်လည်း အောက်အောက်သော သမာပတ်ထက် အထက်အထက်သော သမာပတ်က တိုးတက်ပွားများအပ်သော ဘာဝနာစွမ်းအားကြောင့် သာလွန် မွန်မြတ်ပေသည်။ ဥပမာ --- လေးထပ်တိုက် တစ်လုံးဝယ် အောက်ဆုံးထပ်၌ စားသောက်ဖွယ်နှင့်တကွ ယုယဖျော်ဖြေမည့် ကချေသည်တို့ဖြင့် လှပမွှေးကြိုင် တစ်ထပ်လုံး လှိုင်နေအောင် ပြင်ဆင်ထားလေရာ၏။ ဒုတိယ, တတိယ, စတုတ္ထ အထပ်တို့၌လည်း ထိုနည်းအတိုင်းပင် ပြင်ဆင်ထားလေရာ၏။ သို့သော် အောက်အောက် အထပ်ထက် အထက်အထက် အထပ်က ပိုမို သားနားသကဲ့သို့လည်းကောင်း, ရက်ကန်းသည် တစ်ယောက်သည် ကြမ်းသောချည်, နုသောချည်, ထိုထက်နုသောချည်, ထိုထက်ပင် အလွန် နုသော ချည်ဟု ချည် (၄)မျိုးဖြင့် အဝတ်ပုဆိုး (၄)ထည်ကို ရက်ရာ၌ အလျားအနံ တူမျှသော်လည်း တစ်ထည်ထက် တစ်ထည်မှာ သာလွန် နုနယ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤဥပမာအတူ မှတ်သားပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၃၂-၃၃၃။)</p> <hr> <h3>မလွှဲသာ၍ အာရုံပြုရသည်</h3> <p>ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်ကို ရရှိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်သူသည် အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၌ အပြစ်မြင်သော်လည်း ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်သို့ ရောက်ရှိဖို့ အရေးဝယ် အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်မှတစ်ပါး အခြားပြုဖွယ်အာရုံ မရှိသောကြောင့် မလွှဲသာသဖြင့် အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကိုသာ ဘာဝနာအစဉ်နှင့်တကွ ဝိညာဏဉ္စာယတနဝိညာဏ်က အာရုံပြုရတော့သည်။</p> <p>အလားတူပင် .. နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်ကို ရရှိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်သူသည် အာကိဉ္စညာယတနဝိညာဏ်၌ အပြစ်မြင်သော်လည်း နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်သို့ ရောက်ရှိဖို့ အရေးဝယ် အာကိဉ္စညာယတနဝိညာဏ်မှတစ်ပါး အခြားပြုဖွယ်အာရုံ မရှိသောကြောင့် မလွှဲသာသဖြင့် အာကိဉ္စညာယတနဝိညာဏ်ကိုသာ ဘာဝနာအစဉ်နှင့်တကွ နေဝသညာနာသညာယတနဝိညာဏ်က အာရုံပြုရတော့သည်။ ဥပမာ --- ရှင်ဘုရင် အပေါ်၌ အပြစ်မြင်နေသော မှူးမတ်တစ်ဦးသည် အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းဖို့ အရေးဝယ် ရှင်ဘုရင်ကို ခစားမှုမှတစ်ပါး အခြားလုပ်ငန်းကောင်း မရှိတော့သဖြင့် အပြစ်မြင်အပ်သော ရှင်ဘုရင်ကိုပင် မလွှဲသာ၍ ခစားနေရသကဲ့သို့ မှတ်ပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၃၄။)</p> <p>ဤသို့ အာရုံပြုသော်လည်း တစ်စုံတစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် ရှည်စွာသော လှေကားသို့ တက်သည်ရှိသော် အခြားတစ်ပါးသော ကိုင်တွယ်စရာ၏ မရှိခြင်းကြောင့် လှေကားပေါင်ကို ထောက်ရသကဲ့သို့လည်းကောင်း, တောင်ထိပ်အဖျားသို့ တက်သည်ရှိသော် ထိုတောင်ထိပ်၏ ထိပ်ဖျားကိုပင် ထောက်ရသကဲ့သို့လည်းကောင်း, ကျောက်တောင်သို့ တက်သည်ရှိသော် တုန်လှုပ်လျက်လာရာ၌ အခြားကိုင်တွယ်စရာ၏ မရှိခြင်းကြောင့် မိမိ၏ ပုဆစ်ဒူးကိုပင်လျှင် ထောက်ရသကဲ့သို့လည်းကောင်း --- ထိုအတူပင်လျှင် ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်သည် အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကို အာရုံပြု၍, နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်သည် အာကိဉ္စညာယတနဝိညာဏ်ကို အာရုံပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာရ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၃၄-၃၃၅။)</p> <hr> <h3>ကြွင်းကျန်သော ကသိုဏ်းများ</h3> <p>ပထဝီကသိုဏ်းကို အခြေခံ၍ သမာပတ် (၈)ပါးတို့ကို ရရှိအောင် ပွားများအားထုတ်ပုံ အစီအရင်ကို ရေးသားတင်ပြခဲ့ပြီးလေပြီ။ အာပေါကသိုဏ်းမှသည် အာလောကကသိုဏ်းသို့ တိုင်အောင်သော အခြားအခြားသော ကသိုဏ်းတို့၌လည်း သမာပတ် (၈)ပါးစီကို ရရှိအောင် နည်းမှီ၍ ကြိုးစားအားထုတ်ပါလေ။ ပုံစံတစ်ခုကို အနည်းငယ်ဆိုရသော် ဤသို့ဖြစ်၏။</p> <p>အာပေါကသိုဏ်း၌ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ဆိုက်အောင် သမာဓိကို ထူထောင်ပါ။ ယင်းစတုတ္ထစျာန်သမာဓိမှ ထပြီးလျှင် ရုပ်တို့၏ အပြစ်ကို ဆင်ခြင်ပါ။ အာပေါကသိုဏ်းကို အနန္တစကြဝဠာသို့တိုင်အောင် ဖြန့်ကြက်ကာ ယင်းစတုတ္ထစျာန်၏ အပြစ်နှင့် အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်၏ အကျိုးတို့ကို ဆင်ခြင်ပါ။ ထိုနောင် ယင်းအာပေါကသိုဏ်းနိမိတ်၌ အာကာသနိမိတ်ကို မြင်အောင်ရှု၍ အာပေါကသိုဏ်းကို ခွာပါ။ အာပေါကသိုဏ်း ပျောက်၍ အာကာသနိမိတ်ချည်းသက်သက် ကျန်သောအခါ ယင်းအာကာသနိမိတ်ကို အာရုံယူ၍ အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်ကိုလည်းကောင်း, ယင်းအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်ကို အာရုံပြု၍ ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်ကိုလည်းကောင်း, ယင်းအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏ်၏ မရှိခြင်း နတ္ထိဘောပညတ်ကို အာရုံပြု၍ အာကိဉ္စညာယတနစျာန်ကိုလည်းကောင်း, ယင်းအာကိဉ္စညာယတနဝိညာဏ်ကို အာရုံပြု၍ နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်ကိုလည်းကောင်း ရရှိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။ ဤမျှဆိုလျှင် သဘောပေါက်နိုင်လောက်ပေပြီ။</p> <p>ယခုအခါတွင် စတုရာရက္ခကမ္မဋ္ဌာန်းများကို ဆက်လက်၍ ရေးသားတင်ပြမည် ဖြစ်ပါသည်။ စတုရာရက္ခ = အစောင့်လေးပါးကမ္မဋ္ဌာန်းဟူသည် မေတ္တာကမ္မဋ္ဌာန်း, ဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း, အသုဘကမ္မဋ္ဌာန်း, မရဏာနုဿတိ ကမ္မဋ္ဌာန်းတို့ ဖြစ်ကြ၏။ ထိုတွင် မေတ္တာကမ္မဋ္ဌာန်းကို ရှေးဦးစွာ ရေးသားတင်ပြမည် ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် မေတ္တာကမ္မဋ္ဌာန်းကို ရေးသားပါက မေတ္တာကမ္မဋ္ဌာန်းနှင့် ဗြဟ္မဝိဟာရကမ္မဋ္ဌာန်းချင်း တူညီနေသော ကရုဏာကမ္မဋ္ဌာန်း, မုဒိတာကမ္မဋ္ဌာန်း, ဥပေက္ခာကမ္မဋ္ဌာန်းတို့ကိုပါ တစ်ပါတည်း ရေးသားတင်ပြပေအံ့။ ထိုသို့ ရေးသားတင်ပြရာ၌ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ ဗြဟ္မဝိဟာရနိဒ္ဒေသ၌ လာရှိသော အားထုတ်ပုံအစဉ်ကို အကျဉ်းချုပ်၍ ရေးသားတင်ပြမည် ဖြစ်ပေသည်။</p> <hr> <h3>စတုရာရက္ခကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း</h3> <p>ဗြဟ္မဝိဟာရကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း - မေတ္တာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</p> <p>ဤမေတ္တာကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများအားထုတ်လိုသော အသင်သူတော်ကောင်းသည် ဤပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ရှေးဦးစွာ မေတ္တာဘာဝနာကို မပွားအပ်။ ဤပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ အချင်းခပ်သိမ်း မေတ္တာဘာဝနာကို မပွားအပ်ဟု မေတ္တာဘာဝနာကို ဖျက်ဆီးတတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို သိထားသင့်၏။</p> <p>၁။ အပ္ပိယပုဂ္ဂလ = မချစ်အပ်သောပုဂ္ဂိုလ်၊</p> <p>၂။ အတိပ္ပိယသဟာယက = အလွန်ချစ်အပ်သော အပေါင်းအဖော်ပုဂ္ဂိုလ်၊</p> <p>၃။ မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂလ = မချစ်မမုန်း အလယ်အလတ်ပုဂ္ဂိုလ်၊</p> <p>၄။ ဝေရီပုဂ္ဂလ = ရန်သူပုဂ္ဂိုလ်၊</p> <p>ဤပုဂ္ဂိုလ် (၄)မျိုးတို့၌ မေတ္တာစျာန်ကို မရသေးမီ ရှေးဦးစွာ အဦးဆုံး မပွားအပ်။ မေတ္တာစျာန်ကို ရရှိပြီးသောအခါ၌ကား (အတ္တ-ပိယ-မဇ္ဈတ္တ-ဝေရီ ဟူသော) အစီအစဉ်အတိုင်း မေတ္တာစျာန်ကိုရရှိအောင် ပွားနိုင်သည်။ သို့သော် ယင်းပုဂ္ဂိုလ်တို့မှာ လိင်တူပုဂ္ဂိုလ် အသက်ရှင်ဆဲပုဂ္ဂိုလ်တို့သာ ဖြစ်ရမည်။</p> <p>[မှတ်ချက် --- အပ္ပိယပုဂ္ဂလ = မချစ်အပ်သောပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် --- မိမိ၏ အကျိုးစီးပွားကို မပြုလုပ်သောပုဂ္ဂိုလ်, မိမိချစ်သူ၏ အကျိုးစီးပွားကို မပြု လုပ်သောပုဂ္ဂိုလ်, မိမိမချစ်သောသူ၏ အကျိုးစီးပွားကို ပြုလုပ်ပေးသောပုဂ္ဂိုလ်, ငါ၏ အကျိုးစီးပွားကို မပြုကျင့်ခဲ့လေပေါ့ ငါ ချစ်မြတ်နိုးသူ၏ အကျိုးစီးပွားကို မပြုကျင့်ခဲ့လေပေါ့ --- ဤသို့ စသည်ဖြင့် ရန်ငြိုးဖွဲ့ခြင်း အာဃာတဝတ္ထု၏ တည်ရာဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ် - ဤပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို ဆိုလိုသည်။ ဝေရီပုဂ္ဂလ = ရန်သူပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် - မိမိ၏ အကျိုးစီးပွားမဲ့ကို ပြုလုပ်သောပုဂ္ဂိုလ်, မိမိချစ်မြတ်နိုးသူ၏ အကျိုးစီးပွားမဲ့ကို ပြုလုပ်သောပုဂ္ဂိုလ် - ဤပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို ဆိုလိုသည်။ (မဟာဋီ၊၁၊၃၅၁။)]</p> <p>၅။ လိင်္ဂဝိသဘာဂ = လိင်မတူသောပုဂ္ဂိုလ်၊</p> <p>ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို သီးသန့် မေတ္တာမပွားအပ်။ အမျိုးသမီး ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အမျိုးသားတစ်ဦးကို အာရုံယူ၍ သီးသန့် မေတ္တာမပွားအပ်၊ အမျိုးသားယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အမျိုးသမီးတစ်ဦးကို အာရုံယူ၍ သီးသန့် မေတ္တာမပွားအပ်။ ရာဂဖြစ်တတ်သောကြောင့် ထိုသို့ သီးသန့် မပွားသင့်ခြင်း ဖြစ်၏။</p> <p>၆။ ကာလကတပုဂ္ဂလ = သေသွားသောပုဂ္ဂိုလ်၌ အချင်းခပ်သိမ်း မေတ္တာမပွားအပ်။</p> <p>အကြောင်းပြချက် --- အပ္ပိယပုဂ္ဂိုလ်ကို ပိယပုဂ္ဂိုလ်အရာ၌ထားလျက် မေတ္တာပွားသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ပင်ပန်းတတ်၏။ အတိပ္ပိယသဟာယကပုဂ္ဂိုလ်ကို မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂိုလ်အရာ၌ထားလျက် မေတ္တာပွားသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ပင်ပန်းတတ်၏။ ထို အတိပ္ပိယသဟာယကပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်ဝယ် အနည်းငယ်မျှသာလျှင် ဖြစ်သော ဆင်းရဲဒုက္ခသည် ဖြစ်ပေါ်လာလတ်သော် ငိုအံ့သော အခြင်းအရာ သို့ ရောက်သကဲ့သို့ ဖြစ်တတ်၏။ မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂိုလ်ကို လေးစားထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ် အရာ၌လည်းကောင်း, ပိယပုဂ္ဂိုလ်အရာ၌လည်းကောင်း ထားလျက် မေတ္တာဘာဝနာကို ပွားများသောသူသည် ပင်ပန်းတတ်၏။ ဝေရီပုဂ္ဂိုလ်ကို အဖန်တလဲလဲ အောက်မေ့သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အား အမျက်ဒေါသသည် ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်လာတတ်၏။ ထို့ကြောင့် ဤပုဂ္ဂိုလ် (၄)မျိုးတို့၌ ရှေးဦးစွာ မေတ္တာဘာဝနာကို မပွားများသင့်ပေ။ လိင်္ဂဝိသဘာဂ = လိင်မတူသောပုဂ္ဂိုလ်၌ကား ရာဂဖြစ်တတ်သောကြောင့် သီးသန့်မေတ္တာဘာဝနာကို မပွားသင့်ခြင်း ဖြစ်၏။ သို့သော် သဗ္ဗာ ဣတ္ထိယော = အမျိုးသမီးအားလုံးတို့သည်၊ သဗ္ဗေ ပုရိသာ = အမျိုးသားအားလုံးတို့သည် ဤသို့စသည်ဖြင့် မေတ္တာစျာန်ကို ရရှိပြီး ရာ သီမာသမ္ဘေဒကို ပြိုအောင် ဖြိုပြီးရာအခါ၌ မေတ္တာကို ပွားများနိုင်သည်။ သေလွန်သွားပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်၌ မေတ္တာဘာဝနာကို ပွားများခဲ့သည်ရှိသော် မေတ္တာအပ္ပနာစျာန်သို့လည်း မဆိုက်ရောက်နိုင်။ ဥပစာရစျာန်သမာဓိသို့လည်း မဆိုက်ရောက်နိုင်။ ထိုကြောင့် သေသူကို အာရုံယူ၍ မေတ္တာကို မပွားပါနှင့်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၇-၂၈၈ - ကြည့်ပါ။)</p> <p>မေတ္တာပွားရမည့် ပုဂ္ဂိုလ်အစဉ်မှာ ---</p> <p>၁။ အတ္တ = မိမိ,</p> <p>၂။ ပိယ = ချစ်ခင်လေးစားအပ်သူနှင့် အလွန်ချစ်မြတ်နိုးအပ်သူ,</p> <p>၃။ မဇ္ဈတ္တ = မချစ်မမုန်း အလယ်အလတ်ပုဂ္ဂိုလ်,</p> <p>၄။ ဝေရီ = ရန်သူပုဂ္ဂိုလ် ---</p> <p>ဤပုဂ္ဂိုလ် (၄)ဦးကို အစဉ်အတိုင်းပွားပါ။ မိမိကိုယ်ကို မိမိ စ၍ မေတ္တာ ပွားခြင်းမှာ သက်သေအရာ၌ ထားရန်အတွက်သာ ဖြစ်၏။ အပ္ပနာစျာန်ကို ရရှိရေးအတွက်ကား မဟုတ်ပေ။ မှန်ပေသည် --- ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးသည် နှစ်ပေါင်း တစ်ရာ ကာလပတ်လုံးသော်လည်းကောင်း, နှစ်ပေါင်း တစ်ထောင် ကာလပတ်လုံးသော်လည်းကောင်း <b>အဟံ သုခိတော ဟောမိ</b> = ငါသည် ကိုယ်၏ချမ်းသာခြင်း စိတ်၏ချမ်းသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်ပါစေ ဤသို့ စသောနည်းဖြင့် မိမိ၌ မေတ္တာကို အကယ်၍ ပွားစေကာမူ ထိုယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ အပ္ပနာစျာန်သည် မည်သည့်နည်းနှင့်မျှ ဖြစ်ပေါ်မလာနိုင်။ <b>အဟံ သုခိတော ဟောမိ</b> = ငါသည် ကိုယ်၏ချမ်းသာခြင်း စိတ်၏ချမ်းသာ ခြင်းရှိသည် ဖြစ်ပါစေဟု မိမိကိုယ်ကို မိမိ မေတ္တာပွားသော ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ ငါသည် ချမ်းသာသုခကို အလိုရှိသကဲ့သို့ ဆင်းရဲကို စက်ဆုပ်သကဲ့သို့, အသက်ရှည်လိုသကဲ့သို့, မသေလိုသကဲ့သို့, အလားတူပင် ငါမှ တစ်ပါးကုန်သော သတ္တဝါတို့သည်လည်း ချမ်းသာကို အလိုရှိကြကုန်သည် ဆင်းရဲကို စက်ဆုပ်ကြကုန်သည် အသက်ရှည်လိုကြကုန်သည် ဖြစ်ပေကုန်၏ဟု ဤသို့လျှင် မိမိကိုယ်ကို သက်သေပြု၍ အခြားသောသတ္တဝါတို့၌ စီးပွားချမ်းသာကို အလိုရှိသည့် စိတ်နေစိတ်ထားသည် ဖြစ်ပေါ်လာတတ်၏။</p> <p><b>သဗ္ဗာ ဒိသာ အနုပရိဂမ္မ စေတသာ၊</b></p> <p><b>နေဝဇ္ဈဂါ ပိယတရမတ္တနာ ကွစိ။</b></p> <p><b>ဧဝံ ပိယော ပုထု အတ္တာ ပရေသံ၊</b></p> <p><b>တသ္မာ န ဟိံသေ ပရမတ္တကာမော။</b> (သံ၊၁၊၇၅။ ခု၊၁၊၁၃၃။)</p> <p>ခပ်သိမ်းသော အရပ်မျက်နှာတို့သို့လည်း စိတ်ဖြင့် ထက်ဝန်းကျင် ရှာဖွေသောအားဖြင့် အစဉ်လှည့်ပတ်၍ ရှာဖွေသော်လည်း မိမိထက်သာလွန် ချစ်မြတ်နိုးအပ်သော အခြားတစ်ပါးသော သတ္တဝါကို မည်သည့်အရပ်၌မျှ မရနိုင်လေရာ မတွေ့မြင်နိုင်လေရာ။ ဤသို့ မိမိထက် ချစ်မြတ်နိုးအပ်သူကို မရနိုင်ခြင်း မတွေ့မြင်နိုင်ခြင်း၏ အစွမ်းဖြင့် အသီးအသီး ကိုယ်စီကိုယ်စီ မိမိမှ တစ်ပါးကုန်သော ထိုထို သတ္တဝါတို့သည်လည်း သူတို့ကိုယ်ကို သူတို့ ချစ်မြတ်နိုးကြ၏။ ထိုကြောင့် မိမိ၏ စီးပွားချမ်းသာကို လိုလားတောင့်တသော သူတော်ကောင်းသည် တစ်ပါးသော သတ္တဝါကို မညှဉ်းဆဲလေရာ။ (သံ၊၁၊၇၅။ ခု၊၁၊၁၃၃။)</p> <p>ဤညွှန်ကြားချက်များနှင့်အညီ စိတ်ဓာတ် နူးညံ့ပျော့ပျောင်းလာရန် ကိုယ်ချင်းစာတရား ကိန်းဝပ်လာရန်အတွက် ေ့ရှဦးစွာ မိမိကိုယ်ကိုမိမိ မေတ္တာ အချိန်အနည်းငယ် ပွားပါ။</p> <p>၁။ <b>အဟံ အဝေရော ဟောမိ</b>၊</p> <p>၂။ <b>အဗျာပဇ္ဇော ဟောမိ</b>၊</p> <p>၃။ <b>အနီဃော ဟောမိ</b>၊</p> <p>၄။ <b>သုခီ အတ္တာနံ ပရိဟရာမိ</b>။</p> <p>၁။ ငါသည် ဘေးရန်ကင်းပါစေ၊</p> <p>၂။ စိတ်ဆင်းရဲ ကင်းပါစေ၊</p> <p>၃။ ကိုယ်ဆင်းရဲ ကင်းပါစေ၊</p> <p>၄။ ကျန်းကျန်းမာမာ ချမ်းချမ်းသာသာဖြင့် မိမိ၏ ခန္ဓာဝန်ကို ရွက်ဆောင် နိုင်ပါစေ။</p> <p>စိတ်ဓာတ် နူးညံ့ပျော့ပျောင်းလာ၍ ကိုယ်ချင်းစာတရားများ စွမ်းအား ကြီးမားလာသောအခါ အခြားသတ္တဝါများကို ပြောင်း၍ မေတ္တာ ပွားနိုင်ပါ သည်။ သို့သော် စိတ်ဓာတ် နူးညံ့ပျော့ပျောင်းပြီးသူ, ကိုယ်ချင်းစာတရား အားကောင်းပြီးသူ အခြားသတ္တဝါတစ်ယောက်ကို အာရုံယူ၍ မေတ္တာဘာဝနာကို မငြိုမငြင် မပင်မပန်း လွယ်လွယ်ကူကူ ပွားများနိုင်သူတို့အဖို့ကား ဤ မိမိကိုမိမိ မေတ္တာပွားမှုမှာ အလွန်ကြီး မလိုအပ်ပါ။ အခြားသတ္တဝါတစ်ဦးကို မေတ္တာစျာန်ဆိုက်အောင် မေတ္တာပွားလိုပါက အောက်ပါ အစီအစဉ်အတိုင်း ပြုကျင့်ပါ။</p> <h3>ပိယဂရုဘာဝနီယ လိင်တူပုဂ္ဂိုလ်</h3> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် မိမိရရှိထားပြီးသည့် အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်သမာဓိကိုဖြစ်စေ, စွမ်းနိုင်ပါက ဩဒါတကသိုဏ်း စတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို ဖြစ်စေ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်တလက်လက် တောက်ပလာသည့်တိုင်အောင် တစ်ဖန်ပြန်၍ သမာဓိ ထူထောင်ပါ။ ဩဒါတကသိုဏ်း သမာဓိမှာ ပို၍ ကောင်းမွန်ပေ၏။ ယင်းသမာဓိနှင့် ယင်းလင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်တို့၏ အကူအညီကိုရရှိသော, ယင်းသမာဓိတို့၏ အားကြီးသောမှီရာ ဥပနိဿယ ပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးမှု အရှိန်အဝါ သတ္တိထူးကို ဆက်ခံရသော အသင်သူတော်ကောင်း၏ မေတ္တာဘာဝနာသည် ချောမောလွယ်ကူလျက် ရှိနေမည်သာ ဖြစ်၏။ အကြောင်းမူ ယင်းစတုတ္ထစျာန်သမာဓိကြောင့် အသင် သူတော်ကောင်း၏စိတ်ဓာတ်သည် အနင်္ဂဏ-ဝိဂတူပက္ကိလေသ = ရာဂ ဒေါသ မောဟစသည့် ကိလေသာအညစ်အကြေးတို့မှ ကင်းဝေးစင်ကြယ်လျက် ရှိ၏။ မုဒုဘူတ = နူးညံ့ပျော့ပျောင်းလျက် ရှိ၏။ ကမ္မနိယ = ထိုထို ဘာဝနာမှု၌ ပွားများဖို့ရန် အခန့်သင့် ဖြစ်နေ၏။ ပရိသုဒ္ဓ-ပရိယောဒါတ ထက်ဝန်းကျင်မှ ဖြူစင်လျက် ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပသော အရောင်အလင်း လည်းရှိနေ၏။ ဤကဲ့သို့သော စွမ်းအင်များက အသင်သူတော်ကောင်း၏ မေတ္တာဘာဝနာကို လွယ်ကူချောမောအောင် အချိန်အနည်းငယ်အတွင်း၌ မေတ္တာစွမ်းအင်များ ပြည့်ဝလာအောင် အားပေးကူညီလျက် ရှိနေသောကြောင့် ဖြစ်၏။ ထိုသို့ လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်များ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင် တလက်လက် တောက်ပလာသောအခါ အသင်သူတော်ကောင်းကိုယ်တိုင်က အလွန် ချစ်ခင်လေးစား မြတ်နိုးအပ်သော လိင်တူပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးကို လှမ်း၍ အာရုံယူပါ။ အသင်သူတော်ကောင်း၏ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိကြောင့် ဖြစ်ပေါ် လာသော လင်းရောင်ခြည်သည် အသင်သူတော်ကောင်း၏ ဝန်းကျင်ပတ်ချာ ခပ်သိမ်းသော အရပ်မျက်နှာ၌ ပြန့်နှံ့နေမည်သာ ဖြစ်၏။ အသင်သူတော်ကောင်းက လှမ်း၍ အာရုံယူလိုက်သော မေတ္တာဘာဝနာ၏အရှုခံ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ထိုလင်းရောင်ခြည်အတွင်း၌ တွေ့မြင်နေမည်သာ ဖြစ်၏။ ထိုသူတော်ကောင်း ၏ ထိုင်နေသည့်ပုံ ရပ်နေသည့်ပုံ စသည်တို့တွင် မိမိအနှစ်ခြိုက်ဆုံး စိတ် အချမ်းသာဆုံးပုံကို ရွေးချယ်ပါ။ မိမိမြင်ဖူးသော ထိုသူတော်ကောင်း၏ ရုပ်ပုံ တို့တွင် စိတ်အချမ်းသာဆုံး မြင်ဖူးထားသည့်ပုံကို လှမ်းအာရုံယူပါ။ မိမိနှင့် လေးတောင်ခန့် ငါးတောင်ခန့်တွင် တည်ရှိနေအောင် အာရုံယူပါ။ ထိုသူတော်ကောင်းကို အလင်းရောင်အောက်တွင် ရှင်းရှင်းလင်းလင်း တွေ့မြင်ရ ပါက အောက်ပါအတိုင်း မေတ္တာပွားပါ။</p> <p>အယံ သပ္ပုရိသော ၁။ အဝေရော ဟောတု၊</p> <p>၂။ အဗျာပဇ္ဇော ဟောတု၊</p> <p>၃။ အနီဃော ဟောတု၊</p> <p>၄။ သုခီ အတ္တာနံ ပရိဟရတု။</p> <p>ဤသူတော်ကောင်းသည် ၁။ ဘေးရန်ကင်းပါစေ၊</p> <p>၂။ စိတ်ဆင်းရဲကင်းပါစေ၊</p> <p>၃။ ကိုယ်ဆင်းရဲကင်းပါစေ၊</p> <p>၄။ ကျန်းကျန်းမာမာ ချမ်းချမ်းသာသာဖြင့် မိမိ၏ ခန္ဓာဝန်ကို ရွက်ဆောင်နိုင်ပါစေ။</p> <p>ဤမေတ္တာပွားနည်း လေးချက်ကို သုံးလေးခေါက်လောက် ပွားကြည့်ပါ။ ထိုနောင် ထိုမေတ္တာပွားနည်း လေးမျိုးတို့တွင် မိမိနှစ်သက်ရာ တစ်မျိုးမျိုးကို ရွေးချယ်ပါ။ ဥပမာ --- စိတ်ဆင်းရဲ ကင်းပါစေ --- ဟူသော မေတ္တာပွားနည်းကို ရွေးချယ်သည် ဆိုပါစို့။ ထိုသူတော်ကောင်း၏ စိတ်ဆင်းရဲခြင်းကင်း၍ ပြုံးရွှင် နေသည့်ပုံကို အာရုံယူ၍ စိတ်ပါလက်ပါ ဤသူတော်ကောင်းသည် စိတ်ဆင်းရဲ ကင်းပါစေ စိတ်ဆင်းရဲ ကင်းပါစေဟု ကြိမ်ဖန်များစွာ မေတ္တာပွားပါ။ ထိုပုံ၌ ဘာဝနာစိတ်သည် အလွန်ငြိမ်သက်စွာ ကပ်၍တည်လာပါက စျာန်အင်္ဂါများ ကို ဆင်ခြင်ကြည့်ပါ။ ပထမစျာန် ဒုတိယစျာန် တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည့် တိုင်အောင် အစဉ်အတိုင်း ပွားများပါ။ ထိုနောက် အထက်ပါ မေတ္တာပွားနည်း လေးချက်လုံး၌ တစ်ချက်တစ်ချက်ဝယ် တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် အစဉ်အတိုင်း မေတ္တာပွားပါ။ ထိုသို့ ပွားရာ၌ ဘေးရန် ကင်းပါစေဟု မေတ္တာပွားလျှင် ဘေးရန် ကင်းနေသည့်ပုံ, စိတ်ဆင်းရဲ ကင်းပါစေဟု မေတ္တာ ပွားလျှင် စိတ်ဆင်းရဲ ကင်းနေသည့်ပုံ, ကိုယ်ဆင်းရဲ ကင်းပါစေဟု မေတ္တာ ပွားလျှင် ကိုယ်ဆင်းရဲ ကင်းနေသည့်ပုံ, ကျန်းကျန်းမာမာ ချမ်းချမ်းသာသာဖြင့် မိမိ၏ခန္ဓာဝန်ကို ရွက်ဆောင်နိုင်ပါစေဟု မေတ္တာပွားလျှင် ကျန်းကျန်းမာမာ ချမ်းချမ်းသာသာဖြင့် မိမိ၏ခန္ဓာဝန်ကို ရွက်ဆောင်နေသည့်ပုံများ ပေါ်နေ ပါစေ။ ယင်း မေတ္တာစျာန် အသီးအသီး၌လည်း ဝသီဘော် (၅)တန် နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ပါ။</p> <p><b>ဧဝရူပေ စ ပုဂ္ဂလေ ကာမံ အပ္ပနာ သမ္ပဇ္ဇတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၉။)</p> <p><b>စျာနစိတ္တံ ဥပနေတဗ္ဗံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။</b> (မဟာဋီ၊၁၊၃၅၄။)</p> <p>ဤအဋ္ဌကထာ ဋီကာအဖွင့်တို့နှင့်အညီ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦး တစ်ဦး၌ မေတ္တာ စျာန်တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် မေတ္တာပွားရခြင်း ဖြစ်၏။ မေတ္တာပွားနည်း လေးချက်ရှိရာ အချက်တိုင်း အချက်တိုင်း၌ တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်အောင် မေတ္တာပွားပါ။ ယင်း စျာန်အသီးအသီး၌ ဝသီဘော် (၅)တန် နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ပါ။ ဘေးရန် ကင်းစေလိုသောစိတ်ထား, စိတ်ဆင်းရဲ ကင်းစေလိုသောစိတ်ထား, ကိုယ်ဆင်းရဲ ကင်းစေလိုသောစိတ်ထား ဤသို့ စသော အကျိုးကို လိုလားတောင့်တသော စိတ်ထားတို့ကား ဥပေက္ခာသဘော မဟုတ်သဖြင့် စတုတ္ထစျာန်သို့တိုင်အောင် မဆိုက်နိုင်ခြင်း ဖြစ်၏။</p> <p>အောင်မြင်မှုရရှိသောအခါ အလားတူပင် ချစ်ခင်လေးစားအပ်သော ပိယဂရုဘာဝနီယ လိင်တူပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ တစ်ယောက်ပြီးတစ်ယောက် မေတ္တာကို ပွားပါ။ အနည်းဆုံး (၁၀)ယောက်ခန့်လောက် အောင်အောင်မြင်မြင် မေတ္တာ ပွားပြီးသောအခါ သိပ်ချစ်သည့် အတိပ္ပိယသဟာယက လိင်တူ အသက်ရှင်ဆဲ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ တစ်ယောက်ပြီးတစ်ယောက် အာရုံယူ၍ အလားတူပင် မေတ္တာစျာန်များကို တတိယစျာန်သို့တိုင်အောင် ရရှိအောင် ပွားများပါ။ ပိယဂရုဘာဝနီယပုဂ္ဂိုလ်နှင့် အတိပ္ပိယပုဂ္ဂိုလ်, ဤပုဂ္ဂိုလ် နှစ်မျိုးလုံး၌ မေတ္တာချင်း ညီမျှ အောင် အားလုံး ပိယပုဂ္ဂိုလ်အရာ၌ပင် တည်အောင် ပွားများပါ။</p> <p>ထိုနောင် မဇ္ဈတ္တ = မချစ်မမုန်း အလယ်အလတ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ အနည်းဆုံး (၁၀)ယောက်ခန့်လောက် တစ်ယောက်ပြီးတစ်ယောက် အာရုံယူ၍ အလားတူပင် တတိယစျာန်သို့ အသီးအသီး ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် မေတ္တာပွားပါ။ထိုပုဂ္ဂိုလ်အားလုံးတို့သည်လည်း လိင်တူ အသက်ရှင်ဆဲပုဂ္ဂိုလ်တို့သာ ဖြစ်ကြပါ စေ။ ထိုနောင် ဝေရီ = ရန်သူပုဂ္ဂိုလ် = မုန်းသည့်ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ မေတ္တာပွားပါ။ ထိုသို့မေတ္တာပွားရာ၌ အမုန်းဆုံးပုဂ္ဂိုလ်ကို နောက်ဆုံးထားကာ အနည်းငယ် မကျေမနပ်ဖြစ်ဖူးသူကို ရှေးဦးစွာ မေတ္တာပွားပါ။ အောင်မြင်မှုကို ရရှိပါက ဝေရီပုဂ္ဂိုလ်များကို တစ်ယောက်ပြီးတစ်ယောက် အာရုံယူကာ မေတ္တာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းရေချမ်းဖြင့် စျာန်ဆိုက်သည့်အထိ ပက်ဖျန်းပေးပါ။ ပုဂ္ဂိုလ်တိုင်း၌ မေတ္တာပွားနည်း လေးနည်းလုံးဝယ် တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည့် တိုင်အောင် မေတ္တာပွားပါ။ အားလုံး လိင်တူ အသက်ရှင်ဆဲပုဂ္ဂိုလ်တို့သာ ဖြစ်ကြပါစေ။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အဖို့ ရန်သူဟူသည် မရှိ၊ မုန်းသည့်ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် မရှိ၊ မဟာပုရိသဇာတ် ရှိတော်မူကြကုန်သော အလောင်းတော်တို့၏ စိတ်ထားမျိုးရှိ သဖြင့် နန္ဒိယမျောက်မင်းကဲ့သို့ မိမိ၏ အကျိုးစီးပွားမဲ့ကို ပြုကုန်သော သူတစ်ပါးတို့အပေါ်၌သော်လည်း ဝေရီဟူသော အမှတ်သညာသည်ပင် ဖြစ်ပေါ်၍ မလာ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝေရီပုဂ္ဂိုလ်ကို ရှာကြံ၍ မေတ္တာပွားရန် မလိုပါ။ ဝေရီ ရှိသူသည် ဝေရီပုဂ္ဂိုလ်၌ မေတ္တာပွားပါ။</p> <p><b>ဘာဝေန္တေန စ ဧကေကသ္မိံ ကောဋ္ဌာသေ မုဒုံ ကမ္မနိယံ စိတ္တံ ကတွာ တဒနန္တရေ တဒနန္တရေ ဥပသံဟရိတဗ္ဗံ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၉။)</p> <p><b>တေန ဝုတ္တံ တဒနန္တရေ တဒနန္တရေ ဥပသံဟရိတဗ္ဗန္တိ၊ စျာနစိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။</b> (မဟာဋီ၊၁၊၃၅၄။)</p> <p>(၁) ပိယပုဂ္ဂိုလ် (၂) အတိပ္ပိယပုဂ္ဂိုလ် (၃) မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂိုလ် (၄) ဝေရီပုဂ္ဂိုလ် ဟု မေတ္တာဘာဝနာ၏ အရှုခံပုဂ္ဂိုလ်အုပ်စု (၄)စု ရှိ၏။ ကောဋ္ဌာသ (၄)ခုဟု ခေါ်ဆို၏။ မေတ္တာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ် သည် ကောဋ္ဌာသ တစ်ခုတစ်ခု၌ မိမိ၏ ဘာဝနာစိတ်ကို နူးညံ့အောင်, ထိုထို ဘာဝနာမှု၌ ခံ့ညားအောင်ပြုပြီးမှ (တတိယစျာန်သို့ဆိုက်အောင် ပွားပြီးမှ) အခြားအခြားသော ကောဋ္ဌာသ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ရှေးရှုဆောင်ယူပါ။ စျာန် စိတ်ကို ဖြစ်စေပါ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၉။ မဟာဋီ၊၁၊၃၅၄။)</p> <br> <div class="section-divider"></div> <h3>သီမာသမ္ဘေဒ = ပုဂ္ဂိုလ်အပိုင်းအခြားကို ဖြိုဖျက်ခြင်း</h3> <p><b>အထာနေန ပုနပ္ပုနံ မေတ္တာယန္တေန အတ္တနိ ပိယပုဂ္ဂလေ မဇ္ဈတ္တေ ဝေရီပုဂ္ဂလေတိ စတူသု ဇနေသု သမစိတ္တတံ သမ္ပာဒေန္တေန သီမာသမ္ဘေဒေါ ကာတဗ္ဗော။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၀၀။)</p> <p><b>သမစိတ္တတန္တိ ဟိတူပသံဟာရေန သမာနစိတ္တတံ။ သီမာသမ္ဘေဒေါ သာ ဧဝ သမစိတ္တတာ။</b> (မဟာဋီ၊၁၊၃၆၂။)</p> <p>၁။ ပိယမနာပဂရုဘာဝနီယ = ချစ်ခင်မြတ်နိုးလေးစားထိုက်သော ကုသိုလ် တရားကို တိုးပွားစေတတ်သောပုဂ္ဂိုလ်၊</p> <p>၂။ အတိပ္ပိယသဟာယက = အလွန်ချစ်ခင်အပ်သော အဆွေခင်ပွန်း အပေါင်းအဖော်ပုဂ္ဂိုလ်၊</p> <p>၃။ မဇ္ဈတ္တ = မချစ်မမုန်း အလယ်အလတ်ပုဂ္ဂိုလ်၊</p> <p>၄။ ဝေရီ = ရန်သူပုဂ္ဂိုလ် မုန်းသည့်ပုဂ္ဂိုလ်၊</p> <p>ဤပုဂ္ဂိုလ် လေးမျိုးတို့၌ မေတ္တာစျာန်ကို တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည့် တိုင်အောင် နိုင်နိုင်နင်းနင်း ပွားများပြီးသောအခါ ပိယမနာပဂရုဘာဝနီယ ပုဂ္ဂိုလ်နှင့် အတိပ္ပိယသဟာယကပုဂ္ဂိုလ်တို့အပေါ်၌လည်း မေတ္တာချင်း ညီမျှ သွားသဖြင့် ပိယပုဂ္ဂိုလ်အရာ၌သာ တည်သွားသောအခါ ---</p> <p>၁။ အတ္တ = မိမိကိုယ်၊</p> <p>၂။ ပိယ = ချစ်ခင်မြတ်နိုးလေးစားအပ်သူ + အလွန်ချစ်ခင်အပ်သူ၊</p> <p>၃။ မဇ္ဈတ္တ = မချစ်မမုန်း အလယ်အလတ်ပုဂ္ဂိုလ်၊</p> <p>၄။ ဝေရီ = ရန်သူပုဂ္ဂိုလ် မုန်းသည့်ပုဂ္ဂိုလ်၊</p> <p>ဤ ပုဂ္ဂိုလ်လေးဦးတို့အပေါ်၌ မေတ္တာစိတ်ကို ညီမျှအောင် ပြုကျင့်ပါ။</p> <p>၁။ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကား အတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊</p> <p>၂။ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကား ပိယပုဂ္ဂိုလ်၊</p> <p>၃။ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကား မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊</p> <p>၄။ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကား ဝေရီပုဂ္ဂိုလ်ဟု</p> <p>ဤကဲ့သို့သော ပိုင်းခြားကန့်သတ်ချက် ကင်းအောင် မေတ္တာစိတ်ထားချင်း ညီမျှအောင် မေတ္တာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းပါ။ ထိုသို့ မေတ္တာပွားရာ ၌ မိမိကိုယ်ကို အာရုံပြု၍ မေတ္တာပွားခဲ့သော် စျာန်သို့ကား မဆိုက်ရောက်နိုင်။ သို့သော် ဤအပိုင်း၌ကား အတ္တ ပိယ မဇ္ဈတ္တ ဝေရီဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်အပိုင်း အခြားကင်းအောင် = ညီမျှသော မေတ္တာစျာန်စိတ်ချည်း အဆက်မပြတ် ဖြစ်အောင် ပွားများခြင်းသာ ဖြစ်၏။ မေတ္တာစိတ်ထားချင်းညီမျှခဲ့သော် သီမာ သမ္ဘေဒ = ပုဂ္ဂိုလ်အပိုင်းအခြားကို ဖြိုခွဲဖျက်ဆီးနိုင်ပြီ ဖြစ်၏။ ယင်း သီမာ သမ္ဘေဒ အလို့ငှာသာ မိမိကိုယ်ကို မေတ္တာပွားခြင်း ဖြစ်၏။</p> <p>ရှေးဦးစွာ မိမိရရှိထားပြီးသော (အာနာပါနစတုတ္ထစျာန် ဩဒါတ ကသိုဏ်းစတုတ္ထစျာန်) သမာဓိတို့ကို ပြန်လည်၍ ထူထောင်ပါ။ လင်းရောင် ခြည်စွမ်းအင်များ အားကောင်းလာသောအခါ အချိန်အနည်းငယ်ခန့် (မိနစ်ပိုင်း စက္ကန့်ပိုင်းလောက်) မိမိကိုယ်ကို မိမိ မေတ္တာပွားပါ။ ထိုနောင် ပိယပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးကို အာရုံယူ၍ တတိယစျာန်သို့ဆိုက်အောင် မေတ္တာပွားပါ။ ထိုနောင် အလယ်အလတ်ပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးကို အာရုံယူ၍ တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်အောင် မေတ္တာပွားပါ။ ထိုနောင် ဝေရီပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးကို အာရုံယူ၍ တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်အောင် မေတ္တာပွားပါ။</p> <p>ထိုနောင် အတ္တ = မိမိကိုယ်ကို တစ်ဖန်ပြန်၍ အလားတူ မေတ္တာပွားပါ။ ထိုနောင် နောက်ထပ် အခြားပိယပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးကို, ထိုနောင် နောက်ထပ် အခြား မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးကို, ထိုနောင် အခြားဝေရီပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးကို အာရုံ ယူ၍ အလားတူပင် မေတ္တာပွားပါ။ ထိုသို့ပွားရာ၌ ပိယ-မဇ္ဈတ္တ-ဝေရီပုဂ္ဂိုလ် တို့ကို မေတ္တာပွားရာ၌ကား ပုဂ္ဂိုလ်တိုင်း၌ မေတ္တာစျာန်ကို တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်အောင် မေတ္တာပွားပါ။ မေတ္တာပွားနည်း လေးမျိုးလုံး၌ တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်ပါစေ။</p> <p>ဤနည်းအားဖြင့် ပိယ, မဇ္ဈတ္တ, ဝေရီပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ တစ်ယောက်ပြီး တစ် ယောက် ပြောင်းလဲ၍ အတ္တ, ပိယ, မဇ္ဈတ္တ, ဝေရီ, အတ္တ, ပိယ, မဇ္ဈတ္တ, ဝေရီ ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်စဉ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ မေတ္တာ ဘာဝနာကို ပွားများပါ။ မေတ္တာဘာဝနာကို ပွားများနေသော မေတ္တာစိတ်ချည်း ဖြစ်အောင် ပိယ, မဇ္ဈတ္တ, ဝေရီပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ညီမျှသော မေတ္တာစျာန်စိတ်ချည်း ဖြစ်အောင် လေ့ကျင့်ပါ။ ညီမျှသော မေတ္တာစိတ်ထား ရှိအောင် ညီမျှသော မေတ္တာစျာန်ကို ရရှိအောင် ပွားများနိုင်ခဲ့သော် သီမာသမ္ဘေဒ = ပုဂ္ဂိုလ် အပိုင်းအခြားကို ဖြိုခွဲ ဖျက်ဆီးနိုင်ပြီ။ ပုဂ္ဂိုလ်အပိုင်းအခြား ကင်းပေပြီ။ ထိုအခါတွင် အသင်သူတော်ကောင်းသည် ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိတော် (၃၁၄)၌ လာရှိသည့်အတိုင်း ---</p> <p>၁။ အနောဓိသောဖရဏာ မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိ (၅)မျိုး၊</p> <p>၂။ ဩဓိသောဖရဏာ မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိ (၇)မျိုး၊</p> <p>၃။ ဒိသာဖရဏာ မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိ (၁၀)မျိုး၊</p> <p>ဤမေတ္တာဘာဝနာတို့ကို ဆက်လက်၍ ပွားနိုင်ပြီ ဖြစ်ပေသည်။</p> <p><b>တမ္ပိ အပ္ပနာပ္ပတ္တစိတ္တေဿဝ သမ္ပဇ္ဇတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၀၂။)</p> <p>အထက်ပါ အနောဓိသောဖရဏာ မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိ စသော မေတ္တာဘာဝနာတို့ကား အတ္တ, ပိယ, မဇ္ဈတ္တ, ဝေရီဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်အပိုင်း အခြားကို ပြိုအောင် ဖြိုခွဲဖျက်ဆီးနိုင်သဖြင့် ပိယ, မဇ္ဈတ္တ, ဝေရီပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ အပ္ပနာစျာန်သို့ဆိုက်အောင် ရောက်အပ်ပြီး ရအပ်ပြီးသော အပ္ပနာမေတ္တာ စိတ်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌သာလျှင် ပြီးစီး ပြည့်စုံနိုင်၏ဟု သိရှိပါလေ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၀၂။)</p> <p>ဤ စည်းမျဉ်းဥပဒေသကား -- <b>သဗ္ဗေ သတ္တာ အဝေရာ ဟောန္တု</b> -- ဤသို့စသည်ဖြင့် မေတ္တာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းလိုသော ယောဂီ သူတော်ကောင်းတို့သည် ဦးထိပ်ရွက်ပန်ဆင်လျက် ရိုသေစွာ လိုက်နာပြုကျင့် သင့်သော စည်းမျဉ်းဥပဒေသ တစ်ခုပင် ဖြစ်ပေသည်။</p> <br> <div class="section-divider"></div> <h3>အနောဓိသောဖရဏာ မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိ (၅) မျိုး</h3> <p>ရည်ညွှန်းပိုင်းခြားခြင်းမရှိ ပျံ့နှံ့စေအပ်သော မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိ (၅)မျိုး ----</p> <p>၁။ <b>သဗ္ဗေ သတ္တာ</b> = ခပ်သိမ်းကုန်သော ခန္ဓာ (၅)ပါး၌ ငြိကပ်တွယ်တာခြင်း ရှိကြကုန်သော သတ္တဝါတို့သည်။</p> <p>၂။ <b>သဗ္ဗေ ပါဏာ</b> = ခပ်သိမ်းကုန်သော ဝင်သက် ထွက်သက် ရှိကြ ကုန်သော သတ္တဝါတို့သည်။</p> <p>၃။ <b>သဗ္ဗေ ဘူတာ</b> = ခပ်သိမ်းကုန်သော ကံ ကိလေသာကြောင့် ထင်ရှား ဖြစ်ကြကုန်သော သတ္တဝါတို့သည်။</p> <p>၄။ <b>သဗ္ဗေ ပုဂ္ဂလာ</b> = ခပ်သိမ်းကုန်သော ငရဲ၌ကျရောက်ခြင်းသဘော ရှိကြကုန်သော သတ္တဝါတို့သည်။</p> <p>၅။ <b>သဗ္ဗေ အတ္တဘာဝပရိယာပန္နာ</b> = ခပ်သိမ်းကုန်သော ခန္ဓာကိုယ် အတ္တဘော၌ အကျုံးဝင်ကြကုန် သော သတ္တဝါတို့သည်။</p> <br> <div class="section-divider"></div> <h3>ဩဓိသောဖရဏာ မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိ (၇) မျိုး</h3> <p>ရည်ညွှန်းပိုင်းခြားခြင်း ရှိသော ပျံ့နှံ့စေအပ်သော မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိ (၇)မျိုး ----</p> <p>၁။ <b>သဗ္ဗာ ဣတ္ထိယော</b> = ခပ်သိမ်းကုန်သော အမျိုးသမီးတို့သည်။</p> <p>၂။ <b>သဗ္ဗေ ပုရိသာ</b> = ခပ်သိမ်းကုန်သော အမျိုးသားတို့သည်။</p> <p>၃။ <b>သဗ္ဗေ အရိယာ</b> = ခပ်သိမ်းကုန်သော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။</p> <p>၄။ <b>သဗ္ဗေ အနရိယာ</b> = ခပ်သိမ်းကုန်သော အရိယာမဟုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။</p> <p>၅။ <b>သဗ္ဗေ ဒေဝါ</b> = ခပ်သိမ်းကုန်သော နတ်တို့သည်။</p> <p>၆။ <b>သဗ္ဗေ မနုဿာ</b> = ခပ်သိမ်းကုန်သော လူသားတို့သည်။</p> <p>၇။ <b>သဗ္ဗေ ဝိနိပါတိကာ</b> = ခပ်သိမ်းကုန်သော အပါယ်သား သတ္တဝါ တို့သည်။</p> <br> <div class="section-divider"></div> <h3>မေတ္တာပွားပုံစနစ်</h3> <p>ရှေးဦးစွာ ဩဒါတကသိုဏ်းစတုတ္ထစျာန်သို့ ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် သမာဓိကို ပြန်လည် ထူထောင်ပါ။ အတ္တ, ပိယ, မဇ္ဈတ္တ, ဝေရီပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ မေတ္တာစိတ်ထားချင်း ညီမျှအောင် မေတ္တာစျာန်ကို (အထက်တွင် ရေးသားတင် ပြခဲ့သည့်အတိုင်း) ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ဝင်စားပါ။ မေတ္တာချင်း ညီမျှ၍ အပိုင်းအခြား ကင်းသောအခါ မိမိစွမ်းနိုင်သမျှ ကျောင်းပရိဝုဏ် တစ်ခုအတွင်း၌ သို့မဟုတ် အိမ်ပရိဝုဏ် တစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော သတ္တဝါ အားလုံးကို လှမ်း၍ အာရုံယူပါ။ ထိုအချိန်အခါဝယ် အသင် သူတော်ကောင်း ၏ မေတ္တာဘာဝနာတည်းဟူသော သမထဘာဝနာစိတ်ကြောင့်လည်း လင်းရောင်ခြည်များသည် ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပနေမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။ ထိုလင်းရောင်ခြည်၏ အကူအညီဖြင့် မိမိပိုင်းခြားထားသည့် နယ်မြေအတွင်း၌ တည်ရှိသော သတ္တဝါအားလုံးကို လှမ်း၍ အာရုံယူလိုက် သောအခါ ယင်းသတ္တဝါအားလုံးကို ယင်းလင်းရောင်ခြည်အောက်တွင် ထင် ထင်ရှားရှား တွေ့မြင်နေပါစေ။ ယင်းသို့ တွေ့မြင်သောအခါမှ အနောဓိသောဖရဏာ မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိ (၅)မျိုး ဩဒိသောဖရဏာ မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိ (၇)မျိုး နှစ်ရပ်ပေါင်း (၁၂)မျိုးသော မေတ္တာတို့ကို ဆက်လက်၍ ပွားပါ။ ထိုသို့ပွားရာ၌ ယင်း (၁၂)မျိုးတို့၌ တစ်မျိုးမျိုးလျှင် မေတ္တာပွားနည်း (၄)မျိုးစီ ရှိပြန်သဖြင့် (၁၂ x ၄ = ၄၈) မျိုးသော မေတ္တာပွားနည်းတို့ကို ပွားများရမည် ဖြစ်သည်။ ပွားပုံမှာ --- ဤသို့ ဖြစ်၏။</p> <p>၁။ <b>သဗ္ဗေ သတ္တာ</b> (က) အဝေရာ ဟောန္တု၊</p> <p>( ခ ) အဗျာပဇ္ဇာ ဟောန္တု၊</p> <p>( ဂ ) အနီဃာ ဟောန္တု၊</p> <p>(ဃ) သုခီ အတ္တာနံ ပရိဟရန္တု၊</p> <p>၁။ ခပ်သိမ်းကုန်သော ခန္ဓာ (၅)ပါး၌ ငြိကပ်တွယ်တာခြင်း ရှိကြကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ---</p> <p>(က) ဘေးရန်ကင်းကြပါစေ။ (တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်အောင် ပွားပါ၊၊)</p> <p>( ခ ) စိတ်ဆင်းရဲ ကင်းကြပါစေ။ (တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်အောင် ပွားပါ၊၊)</p> <p>( ဂ ) ကိုယ်ဆင်းရဲ ကင်းကြပါစေ။(တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်အောင် ပွားပါ၊၊)</p> <p>(ဃ) ကျန်းကျန်းမာမာ ချမ်းချမ်းသာသာဖြင့် မိမိတို့၏ ခန္ဓာဝန်ကို ရွက်ဆောင်နိုင်ကြပါစေ။ (တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်အောင် ပွားပါ၊၊)</p> <p>ဤသို့ မေတ္တာ (၄)ချက်ပွားရာ အချက်တိုင်း၌ တတိယစျာန်သို့ ဆိုက် ရောက်ပါစေ။ မေတ္တာစျာန်၏ အရှုခံအာရုံဖြစ်သည့် သတ္တဝါအားလုံးကိုလည်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ဉာဏ်လင်းရောင်ခြည်ဖြင့် တွေ့မြင်နေပါစေ။ အောင်မြင်မှု ရရှိလာသောအခါ သဗ္ဗေ ပါဏာ - ၌လည်း အလားတူပင် (၄)ချက် ပွားပါ။ တစ်ချက်တစ်ချက်၌ တတိယစျာန်သို့ ပေါက်ပါစေ။ အလားတူပင် (၄)ချက် ပွားပါ။ အလားတူပင် သဗ္ဗေ ဘူတာ - စသည့် ကြွင်းကျန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ လည်း (၄)ချက်စီပင် ဆက်လက်၍ မေတ္တာပွားပါ။ <b>သဗ္ဗာ ဣတ္ထိယော</b> = အမျိုးသမီးအားလုံးတို့သည်ဟု မေတ္တာပွားရာ၌ မိမိပိုင်းခြားထားသော နယ်မြေ အတွင်း၌ တည်ရှိသော အမျိုးသမီးအားလုံးတို့ကို လင်းရောင်ခြည်အောက် တွင် မြင်တွေ့နေပါစေ။ <b>သဗ္ဗေ ပုရိသာ</b>ဟု မေတ္တာပွားရာ၌လည်း အမျိုးသား အားလုံးကို မြင်တွေ့နေပါစေ။ <b>သဗ္ဗေ ဒေဝါ</b>ဟု ပွားရာ၌ မိမိပိုင်းခြားထားသည့် နယ်မြေအတွင်း၌ တည်ရှိသော နတ်အားလုံးကို, <b>သဗ္ဗေ မနုဿာ</b>ဟု ပွားရာ၌ လည်း အလားတူပင် လူသားအားလုံးကို, <b>သဗ္ဗေ ဝိနိပါတိကာ</b>ဟု ပွားရာ၌ လည်း အလားတူပင် မိမိပိုင်းခြားထားသည့် နယ်မြေအတွင်း၌ တည်ရှိသော အပါယ်သား သတ္တဝါအားလုံးကို ဉာဏ်ဖြင့် ငုံနိုင်သမျှ ခြုံငုံ၍ ရှုပါ။ ဤ (၄၈)မျိုးသော မေတ္တာတို့ကို ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့ကျင့်ပါ။</p> <p>ကျောင်းပရိဝုဏ် တစ်ခုအတွင်း၌ သို့မဟုတ် အိမ်ပရိဝုဏ် တစ်ခုအတွင်း၌ အောင်မြင်မှုကို ရရှိသောအခါ ကျောင်းဝိုင်း တစ်ဝိုင်းလုံး ကျောင်းတိုက် တစ်ခုလုံး အတွင်း၌ (၄၈)မျိုး, ကျောင်းတိုက် (၂)တိုက် အတွင်း၌ (၄၈)မျိုး, ဤသို့စသည်ဖြင့် တဖြည်းဖြည်း မေတ္တာစျာန်ကို ဖြန့်ကြက်ပါ။ ရွာတစ်ရွာ, တစ်မြို့နယ်, နှစ်မြို့နယ်, ပြည်နယ် တစ်ခု, ပြည်နယ် နှစ်ခု, တစ်ပြည်လုံး, တစ်ကမ္ဘာလုံး, (၃၁)ဘုံလုံး - ဤသို့စသည်ဖြင့် (၄၈)မျိုးစီ တဖြည်းဖြည်း ဖြန့်ကြက်၍ ရှုပါ။ အောင်မြင်မှု ရရှိသောအခါ အနန္တစကြဝဠာသို့တိုင်အောင် (၄၈)မျိုးသော မေတ္တာဘာဝနာတို့ကို ဖြန့်ကြက်၍ ရှုပါ။ ထိုနောင် ဒိသာဖရဏာ မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိ (၁၀)မျိုးသို့ ပြောင်းရှုပါ။</p> <br> <div class="section-divider"></div> <h3>ဒိသာဖရဏာ မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိ (၁၀) မျိုး</h3> <p>အရပ် (၁၀)မျက်နှာတို့၌ ပျံ့နှံ့စေအပ်သော မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိ (၁၀)မျိုး ---</p> <p>၁။ အေ့ရှ အရပ်မျက်နှာ၌ (၄၈)မျိုး၊</p> <p>၂။ အနောက် အရပ်မျက်နှာ၌ (၄၈)မျိုး၊</p> <p>၃။ တောင် အရပ်မျက်နှာ၌ (၄၈)မျိုး၊</p> <p>၄။ မြောက် အရပ်မျက်နှာ၌ (၄၈)မျိုး၊</p> <p>၅။ အေ့ရှတောင် အရပ်မျက်နှာ၌ (၄၈)မျိုး၊</p> <p>၆။ အနောက်တောင် အရပ်မျက်နှာ၌ (၄၈)မျိုး၊</p> <p>၇။ အနောက်မြောက် အရပ်မျက်နှာ၌ (၄၈)မျိုး၊</p> <p>၈။ အေ့ရှမြောက် အရပ်မျက်နှာ၌ (၄၈)မျိုး၊</p> <p>၉။ အထက် အရပ်မျက်နှာ၌ (၄၈)မျိုး၊</p> <p>၁၀။ အောက် အရပ်မျက်နှာ၌ (၄၈)မျိုး။</p> <p>အားလုံးပေါင်းသော် အရပ် (၁၀)မျက်နှာ၌ (၁၀ x ၄၈ = ၄၈၀) ဖြစ်၏။ အထက်တွင် အနန္တစကြဝဠာသို့တိုင်အောင် သတ္တဝါအားလုံးကို ခြုံငုံ၍ ဖြန့်ကြက်ကာ ပွားများထားအပ်သော (၄၈)မျိုးသော မေတ္တာနှင့် ဤ (၄၈၀) တို့ကို ပေါင်းသော် (၅၂၈)သွယ် မေတ္တာ ဖြစ်၏။</p> <p>ဤဒိသာဖရဏာ စေတောဝိမုတ္တိ မေတ္တာကို ပွားရာ၌ အေ့ရှတည့်တည့် အရပ်မျက်နှာဘက်၌ တည်ရှိသော အနန္တစကြဝဠာသို့တိုင်အောင် သတ္တဝါ အားလုံးကို အာရုံယူ၍ ယင်းသတ္တဝါ အားလုံးတို့ကို လင်းရောင်ခြည်၏ အောက်၌ တွေ့မြင်နေသောအခါမှ (၄၈)မျိုးသော မေတ္တာဘာဝနာတို့ကို စီးဖြန်းပါ။ အနောက်အရပ်မျက်နှာ စသည့် ကြွင်းကျန်သော အရပ်မျက်နှာတို့ ၌လည်း နည်းတူပင် ရှုပါ။ အောင်မြင်မှုရရှိသောအခါ မေတ္တာသုတ္တန် စသည်တို့၌ လာရှိသော မေတ္တာပွားနည်းများကိုလည်း ဆက်လက်၍ ပွားများနိုင် ပေသည်။ ဤသို့ (၅၂၈)သွယ်သော မေတ္တာတို့ကို စနစ်တကျ ပွားများနိုင် သောအခါ အသင်သူတော်ကောင်း၏ မေတ္တာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းသည် အောက်ပါ ဘုရားဟောဒေသနာတော်နှင့် အံဝင်ခွင်ကျနေသဖြင့် ဘုရားရှင်၏ အလိုတော်ကျအတိုင်း ပွားများနေသည်ကို အသင်သူတော်ကောင်းကိုယ်တိုင် သိရှိပေလိမ့်မည်။</p> <p><b>သော မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ တထာ ဒုတိယံ။ တထာ တတိယံ။ တထာ စတုတ္ထံ။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။</b> (ဒီ၊၁၊၂၃၄။)</p> <p>ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် မေတ္တာနှင့်ယှဉ်သောစိတ်ဖြင့် တစ်ခုသော အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ထို့အတူ နှစ်ခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို, သုံးခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို, လေးခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ဤနည်းဖြင့် အထက် အောက် ဖီလာ အလုံးစုံသော အရပ်မျက်နှာတို့၌ ရှိသော သတ္တဝါအားလုံးကို မိမိနှင့်အတူပြု၍ သတ္တဝါအားလုံး ပါဝင်သော သတ္တလောကကို ပြန့်ပြောသော မြင့်မြတ်သော အတိုင်းအရှည်မရှိသော ရန်မရှိသော ငြိုငြင်ခြင်း မရှိသော မေတ္တာနှင့်ယှဉ်သောစိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေလျက် နေ၏။ (ဒီ၊၁၊၂၃၄။)</p> <br> <div class="section-divider"></div> <h3>မေတ္တာအကျိုး (၁၁) ပါး</h3> <p><b>မေတ္တာယ ဘိက္ခဝေ စေတောဝိမုတ္တိယာ အာသေဝိတာယ ဘာဝိတာယ ဗဟုလီကတာယ ယာနီကတာယ ဝတ္ထုကတာယ အနုဋ္ဌိတာယ ပရိစိတာယ သုသမာရဒ္ဓါယ ဧကာဒသာနိသံသာ ပါဋိကင်္ခါ။ --</b></p> <p><b>ကတမေ ဧကာဒသ --- သုခံ သုပတိ၊ သုခံ ပဋိဗုဇ္ဈတိ၊ န ပါပကံ သုပိနံ ပဿတိ၊ မနုဿာနံ ပိယော ဟောတိ၊ အမနုဿာနံ ပိယော ဟောတိ၊ ဒေဝတာ ရက္ခန္တိ၊ နာဿ အဂ္ဂိ ဝါ ဝိသံ ဝါ သတ္ထံ ဝါ ကမတိ၊ တုဝဋံ စိတ္တံ သမာဓိယတိ၊ မုခဝဏ္ဏော ဝိပ္ပသီဒတိ၊ အသမ္မူဠှော ကာလံ ကရောတိ၊ ဥတ္တရိ အပ္ပဋိဝိဇ္ဈန္တော ဗြဟ္မလောကူပဂေါ ဟောတိ။</b> (အံ၊၃၊၅၄၂။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ...ဆန့်ကျင်ဘက်တရားတို့မှ လွတ်မြောက်ကြောင်း ဖြစ် သောကြောင့် မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိ အမည်ရသော မေတ္တာစိတ်ကို ရိုသေ သဖြင့် မှီဝဲအပ်သည်ရှိသော်, တိုးပွားစေအပ်သည်ရှိသော်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်သည်ရှိသော်, စီးနင်းလိုက်ပါရန် ကပြီးသောယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုအပ်ပြီးသည်ရှိသော်, တည်ရာဝတ္ထုကဲ့သို့ ပြုအပ်ပြီးသည်ရှိသော်, တည်တံ့ ခိုင်ခံ့အောင် စွဲမြဲစွာ ဆောက်တည်ထားအပ်သည်ရှိသော်, ဝသီဘော်သို့ရောက် အောင် လေ့လာအပ်ပြီးသည်ရှိသော်, လွန်စွာ အသင့်အားထုတ်အပ်ပြီး ကောင်းစွာ ပြည့်စုံစေအပ်ပြီးသည်ရှိသော် (၁၁)မျိုးသော အကျိုးတရားတို့ကို မချွတ်ဧကန် ရလိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်အပ်ကုန်၏။ အဘယ် (၁၁)မျိုးတို့နည်း ဟူမူ ---</p> <p>၁။ ချမ်းသာစွာ အိပ်စက်ရ၏။</p> <p>၂။ ချမ်းသာစွာ အိပ်ရာမှ နိုးရ၏။</p> <p>၃။ အိပ်မက်ဆိုးကို မမြင်မက်။</p> <p>၄။ လူတို့၏ ချစ်ခင်မြတ်နိုးခြင်းကို ခံရ၏။</p> <p>၅။ သားရဲဘီလူးတို့၏ ချစ်မြတ်နိုးခြင်းကို ခံရ၏။</p> <p>၆။ နတ်တို့သည် စောင့်ရှောက်ကုန်၏။</p> <p>၇။ ထို မေတ္တာပွားများသောသူအား မီး, အဆိပ်, လက်နက်တို့သည် မစွဲ မကျ မဖျက်ဆီးနိုင်။</p> <p>၈။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ဘာဝနာစိတ်သည် လျင်မြန်စွာ တည်ကြည်၏။ (သမာဓိကို ရလွယ်၏။)</p> <p>၉။ မျက်နှာအရေအဆင်းသည် ကြည်လင်၏။</p> <p>၁၀။ မတွေမဝေ သေရ၏။</p> <p>၁၁။ အလွန်မြတ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကို ထိုးထွင်း၍ မသိနိုင်သော် ဗြဟ္မာ့ ပြည်သို့ လားရောက်ရ၏။ (အံ၊၃၊၅၄၂။)</p> <p>အိပ်နိုး ချမ်းသာ၊ ယုတ်မာမမက်၊ နှစ်သက်လူနတ်၊ စောင့်မှတ်နတ်များ၊ ဆိပ်ကားမနှံ့၊ စိတ်ပျံ့တည်ကြည် ၊ ရွှင်သည်မျက်နှာ၊ သေခါ မတွေ၊ လားလေ ဗြဟ္မာ၊ ဆယ့်တစ်ခါဟု၊ မေတ္တာနိသင်၊ ကျိုးဆက်ထင်သည်၊ ရှင်လူအများ ကျင့်ရာသော်။ (ပြည်ဆရာတော်ဘုရားကြီး-ဝိသုဒ္ဓိမဂ်နိဿယ၊၂၊၃၃၂။)</p> <br> <div class="section-divider"></div> <h3>ကရုဏာဘာဝနာ</h3> <p>ကရုဏာဘာဝနာကို ပွားများအားထုတ်လိုသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ရှေးဦးစွာ မိမိနှင့် နီးစပ်ရာ လိင်တူ အသက်ရှင်နေဆဲ ဒုက္ခိတသတ္တဝါ တစ်ဦးကို ရွေးချယ်ပါ။ ထိုသတ္တဝါ၏ ဆင်းရဲဒုက္ခများကို ဆင်ခြင်ပါ။ ကရုဏာတရား ထင်ရှားဖြစ်ပွားလာအောင် နှလုံးသွင်းပါ။</p> <p>ထိုနောင် ဩဒါတကသိုဏ်း သို့မဟုတ် အာလောကကသိုဏ်း စတုတ္ထ စျာန်သမာဓိကို ပြန်လည်ထူထောင်ပါ။ လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်များ အားကောင်းလာသောအခါ မိမိ ရွေးချယ်ထားသော ယင်း ဒုက္ခိတသတ္တဝါကို လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင် အကူအညီဖြင့် မြင်အောင်ကြည့်ပါ။ ဉာဏ်ထဲ၌ ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့မြင်သောအခါ ထို ဒုက္ခိတသတ္တဝါကို အာရုံပြု၍ မေတ္တာစျာန်ကို ဝင်စားလိုက ဝင်စားပါ။ အကယ်၍ မေတ္တာစျာန်ကို ဝင်စားခဲ့သော် ယင်း မေတ္တာစျာန်မှထ၍ ကရုဏာဘာဝနာကို ပွားပါ။ အကယ်၍ (မေတ္တာစျာန်ကိုမဝင်စားလိုပါက ကရုဏာဘာဝနာကို တိုက်ရိုက်ပွားလိုကလည်း ပွားပါ။) ကရုဏာဘာဝနာကို ပွားများလိုပါက ထိုဒုက္ခိတသတ္တဝါကိုပင် အာရုံပြု၍ ---</p> <p>အယံ သပ္ပုရိသော ဒုက္ခာ မုစ္စတု ...။</p> <p>= ဤသူတော်ကောင်းသည် ဆင်းရဲဒုက္ခမှ လွတ်ပါစေ ...။</p> <p>ဤသို့ ကြိမ်ဖန်များစွာ ကရုဏာဘာဝနာကို ပွားများပါ။ တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် စျာန်တိုင်း စျာန်တိုင်း၌ ဝသီဘော်ငါးတန် နိုင်နင်းအောင် ပွားများပါ။ ဆက်လက်၍ အလားတူပင် ဒုက္ခိတ လိင်တူသတ္တဝါ လေး, ငါး, ဆယ်ဦးလောက်ကို တစ်ယောက်ပြီးတစ်ယောက် အာရုံယူကာ ပုံစံတူပင် ကရုဏာဘာဝနာကို တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ပွားများပါ။ ထိုနောင် မေတ္တာကမ္မဋ္ဌာန်း၌ ရေးသားတင်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း ပိယပုဂ္ဂိုလ်၌, ထိုနောင် မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂိုလ်၌, ထိုနောင် ဝေရီပုဂ္ဂိုလ်၌ အစဉ်အတိုင်း ကရုဏာဘာဝနာကို တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ပွားများပါ။</p> <p>ပုထုဇန်မှန်သမျှ အပါယ်ဘေးဆိုးကြီးမှ မလွတ်သေးသဖြင့် သနားစရာ သတ္တဝါချည်းသာတည်း။ သံသရာအဆက်ဆက်မှသည် ယနေ့သို့တိုင်အောင် မှားခဲ့မိသော ဒုစရိုက်တို့ကြောင့် အပါယ်ဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခကြီးကို အပါယ်သံသရာဘေးမှ မလွတ်မြောက်သေးသမျှကာလပတ်လုံး တစ်နေ့တွင် ခံစားကြရဦးမည်သာ ဖြစ်ကြသဖြင့် ပုထုဇန်မှန်သမျှသည် သနားစရာသတ္တဝါချည်းသာတည်း။ ပုထုဇန် အရိယာမဟူ သတ္တဝါတိုင်း သတ္တဝါတိုင်းသည် အိုဘေးဆိုးကြီး, နာဘေးဆိုးကြီး, သေဘေးဆိုးကြီးမှ မလွတ်မြောက်ကြသေးသဖြင့် သနားစရာသတ္တဝါချည်းသာတည်း။ ယင်းကဲ့သို့သော သနားစရာသတ္တဝါဖြစ်နေပုံသဘောကို ဉာဏ်ဖြင့်ဆင်ခြင်ကာ အာရုံယူ၍ သုခိတသတ္တဝါတို့၌လည်း ကရုဏာဘာဝနာကို ပွားများအားထုတ်နိုင်ပေသည်။</p> <p>အောင်မြင်မှုကို ရရှိပါက မေတ္တာစျာန်၌ ရေးသားတင်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း အတ္တ, ပိယ, မဇ္ဈတ္တ, ဝေရီဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့၌ ပုဂ္ဂိုလ်အပိုင်းအခြား ကင်းအောင် သီမာသမ္ဘေဒကို ပြု၍ သီမာသမ္ဘေဒပြုပြီးသော ထိုသတ္တဝါ ပညတ်နိမိတ်ကို မှီဝဲခြင်း, ပွားများခြင်း, အကြိမ်များစွာ ပြုခြင်းဖြင့် ပထမစျာန်, ဒုတိယစျာန်, တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ကရုဏာ အပ္ပနာစျာန်ကို တိုးပွားအောင် ပြုလုပ်ပါ။ ထိုနောင် အနောဓိသောဖရဏာ ကရုဏာ, ဩဓိသောဖရဏာ ကရုဏာ, ဒိသာဖရဏာ ကရုဏာဘာဝနာတို့ကို ဆက်လက်ပွားများပါ။</p> <p>အနန္တစကြဝဠာသို့တိုင်အောင် သတ္တဝါအားလုံးတို့အပေါ်၌ ဖြန့်ကြက်၍ ပွားများထားအပ်သော ---</p> <p>၁။ အနောဓိသောဖရဏာ ကရုဏာဘာဝနာ (၅)မျိုး</p> <p>၂။ ဩဓိသောဖရဏာ ကရုဏာဘာဝနာ (၇)မျိုး</p> <p>၃။ ဒိသာဖရဏာ ကရုဏာဘာဝနာ (၁၀ x ၁၂ = ၁၂၀)မျိုး</p> <p>အားလုံးပေါင်းသော် ကရုဏာဘာဝနာ (၁၃၂)မျိုးတည်း။</p> <h3>မုဒိတာဘာဝနာ</h3> <p>မုဒိတာဘာဝနာကို ပွားများအားထုတ်လိုသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ် သည် ရှေးဦးစွာ ကြီးပွားချမ်းသာခြင်းရှိနေသည့် သုခိတသတ္တဝါတစ်ဦးကို ရွေးချယ်ပါ။ ယင်းပုဂ္ဂိုလ်မှာ အလွန် ချစ်ခင်မြတ်နိုးအပ်သည့် အပေါင်းအဖော် သူငယ်ချင်း ဖြစ်ပါစေ၊ အသက်ရှင်နေဆဲ လိင်တူပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်ပါစေ။ မြင်တွေ့လိုက်ရပါက ဝမ်းသာမှု ရွှင်လန်းမှုကို အများဆုံး ဖြစ်စေနိုင်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်လည်း ဖြစ်ပါစေ။</p> <p>ဩဒါတကသိုဏ်း သို့မဟုတ် အာလောကကသိုဏ်း စတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို တစ်ဖန် ပြန်၍ ထူထောင်ပါ။ လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်များ အားကောင်းလာသောအခါ မိမိ ရွေးချယ်ထားသည့် သုခိတသတ္တဝါကို လှမ်းအာရုံယူပါ။ လက်နှိပ်မီးဖြင့် ထိုးစိုက်ကြည့်နေသကဲ့သို့ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို တွေ့မြင်သောအခါ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို အာရုံပြု၍ အလိုရှိပါက မေတ္တာစျာန်ကို တစ်ဖန် ပြန်ဝင်စားပါ၊ ထိုနောင် ကရုဏာစျာန်ကို ဆက်လက်ဝင်စားပါ၊ အကယ်၍ မေတ္တာဘာဝနာ ကရုဏာဘာဝနာတို့ကို မပွားတော့ဘဲ မုဒိတာဘာဝနာကိုပင် တိုက်ရိုက်ပွားလိုကလည်း ပွားများနိုင်ပေသည်။ အကယ်၍ မေတ္တာဘာဝနာ ကရုဏာဘာဝနာတို့ကို ပွားများပါက ယင်းမေတ္တာစျာန်၊ ကရုဏာစျာန်တို့မှ ထသောအခါ သို့မဟုတ် မေတ္တာဘာဝနာ ကရုဏာဘာဝနာတို့ကို မပွားများတော့ဘဲ မုဒိတာဘာဝနာကိုပင် တိုက်ရိုက် ပွားများလိုသောအခါ မိမိ ရွေးချယ်ထားသည့် ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကိုပင် အာရုံပြု၍ ----</p> <p>အယံ သပ္ပုရိသော ယထာလဒ္ဓသမ္ပတ္တိတော မာ ဝိဂစ္ဆတု ...။<br> = ဤသူတော်ကောင်းသည် ရရှိပြီးသော စည်းစိမ်ချမ်းသာမှ မရွေ့လျော ပါစေသတည်း ...။</p> <p>ဤသို့ မုဒိတာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းပါ။ တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ပွားများပါ။ ရှေးရှေး ဘာဝနာသမာဓိတို့၏ အားကြီးသော မှီရာ ဥပနိဿယပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးမှု အရှိန်အဝါ သတ္တိထူးကြီးကို ဆက်ခံရသော မုဒိတာဘာဝနာသည် လွယ်ကူချောမောနေမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။ အတိတ်က ချမ်းသာခဲ့သည့် ရုပ်ပုံလွှာ၊ ပစ္စုပ္ပန် ချမ်းသာနေဆဲ ရုပ်ပုံလွှာ၊ အနာဂတ်၌ ချမ်းသာလတ္တံ့ ရုပ်ပုံလွှာတို့ကို အာရုံယူ၍ ရှုနိုင်သည်သာ ဖြစ်သည်။ (အနာဂတ်ဘဝဟု အတိတ်ဘဝဟု မဆိုလိုပါ။ ဤပစ္စုပ္ပန် အသက်ရှင်နေဆဲဘဝကိုသာ ဆိုလိုသည်။)</p> <p>ချစ်ခင်မြတ်နိုးအပ်သည့် လိင်တူသုခိတသတ္တဝါ (၁၀)ဦးခန့်လောက်ကို ပုံစံတူ ဆက်လက်၍ မုဒိတာဘာဝနာကို ပွားများပါ။ ထိုနောင် ပိယပုဂ္ဂိုလ်၊ ထိုနောင် မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊ ထိုနောင် ဝေရီပုဂ္ဂိုလ် အသီးအသီး၌ အစဉ်အတိုင်း မုဒိတာဘာဝနာကို ဖြစ်စေပါ။ တတိယစျာန်သို့ တိုင်အောင်သော မုဒိတာစျာန်ကို ရရှိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါ။ မုဒိတာ အပ္ပနာစျာန်ကို တိုးပွားအောင် ပြုလုပ်ပါ။ အတ္တ၊ ပိယ၊ မဇ္ဈတ္တ၊ ဝေရီ ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့၌ ညီမျှသော မုဒိတာဘာဝနာစိတ်ရှိအောင် ပုဂ္ဂိုလ်အပိုင်းအခြားကင်းအောင် သီမာသမ္ဘေဒကို ပြု၍ သီမာသမ္ဘေဒပြုပြီးသော ထိုသတ္တဝါပညတ်နိမိတ်ကိုပင်လျှင် မှီဝဲခြင်း၊ ပွားများခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်းဖြင့် မုဒိတာဘာဝနာ အပ္ပနာစျာန်ကို တိုးပွားအောင် ပြုလုပ်ပါ။ ထိုနောင် အနန္တစကြဝဠာ၌ တည်ရှိကြသော အနန္တသတ္တဝါတို့ကို အာရုံပြု၍ ---</p> <p>၁။ အနောဓိသောဖရဏာ မုဒိတာဘာဝနာ (၅)မျိုး<br> ၂။ ဩဓိသောဖရဏာ မုဒိတာဘာဝနာ (၇)မျိုး<br> ၃။ ဒိသာဖရဏာ မုဒိတာဘာဝနာ (၁၀_၁၂ = ၁၂၀)မျိုး<br> အားလုံးပေါင်းသော် မုဒိတာဘာဝနာ (၁၃၂)မျိုးတည်း။</p> <p>ဤ မုဒိတာဘာဝနာတို့ကို ဆက်လက်၍ ပွားများပါ။ မေတ္တာဘာဝနာခန်း၌ ရေးသားတင်ပြခဲ့ပြီးသည့် အကြောင်းအရာ အချက်အလက်တို့ကို နည်းမှီ၍သာ ပွားများအားထုတ်ပါလေ။</p> <hr> <h3>ဥပေက္ခာဘာဝနာ</h3> <p>ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာကို ပွားများအားထုတ်လိုသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ရှေးဦးစွာ ---</p> <p>၁။ ဩဒါတကသိုဏ်း သို့မဟုတ် အာလောကကသိုဏ်း စတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို တစ်ဖန် ပြန်၍ ထူထောင်ပါ။ လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်များ အားကောင်းလာသောအခါ ---</p> <p>၂။ မချစ်မမုန်း အလယ်အလတ် မဇ္ဈတ္တ လိင်တူ အသက်ရှင်ဆဲ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးကို အာရုံပြု၍ တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် မေတ္တာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းပါ။</p> <p>၃။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကိုပင် အာရုံပြု၍ တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ကရုဏာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းပါ။</p> <p>၄။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကိုပင် အာရုံပြု၍ တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် မုဒိတာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းပါ။</p> <p>ထိုကဲ့သို့ မဇ္ဈတ္တ လိင်တူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးကို အာရုံယူကာ မေတ္တာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ ဘာဝနာအသီးသီး၌ ရအပ်ပြီးသော တတိယစျာန်ရှိသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အဝါးဝစွာ လေ့လာအပ်ပြီးသော အစဉ်အတိုင်း ဝင်စားထားပြီးသော ယင်းဗြဟ္မဝိဟာရ (မုဒိတာ) တတိယစျာန်မှ ထ၍ ---</p> <p>၁။ သုခိတာ ဟောန္တု = သတ္တဝါတို့သည် ချမ်းသာခြင်းသို့ ရောက်ကြပါစေကုန်သတည်း --- ဟု ဤသို့ စသည်ဖြင့် မေတ္တာဗြဟ္မဝိဟာရ တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်အောင် မေတ္တာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းခြင်းသည် ယင်းတတိယစျာန်၏ သတ္တဝါတို့အပေါ်၌ မြတ်နိုးတနာ ပြုသောအားဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းနှင့် ယှဉ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း၊</p> <p>၂။ ဒုက္ခာ မုစ္စန္တု = သတ္တဝါတို့သည် ဆင်းရဲဒုက္ခမှ လွတ်ကြပါစေကုန်သတည်း --- ဤသို့ ကရုဏာဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာကို တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် စီးဖြန်းခြင်းသည် ယင်းတတိယစျာန်၏ မုန်းခြင်း ချစ်ခြင်း၏ အနီး၌ ကျင်လည်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း၊</p> <p>၃။ ယထာလဒ္ဓသမ္ပတ္တိတော မာ ဝိဂစ္ဆန္တု = သတ္တဝါတို့သည် ရရှိပြီးသော စည်းစိမ်ချမ်းသာမှ မရွေ့လျောကြပါစေကုန်သတည်း --- ဤသို့ မုဒိတာဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာကို တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် စီးဖြန်းခြင်းသည် ယင်းတတိယစျာန်၏ ဝမ်းမြောက်ခြင်း သောမနဿနှင့် ယှဉ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ရုန့်ရင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း၊</p> <p>ဤသို့လျှင် မေတ္တာဗြဟ္မဝိဟာရတတိယစျာန်၊ ကရုဏာဗြဟ္မဝိဟာရ တတိယစျာန်၊ မုဒိတာဗြဟ္မဝိဟာရတတိယစျာန်တို့၌ အပြစ်ကို မြင်အောင် ရှု၍ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရ စတုတ္ထစျာန်၏ ငြိမ်သက်သော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် အကျိုးအာနိသံသကိုလည်း မြင်အောင်ရှု၍ ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ပြကတေ့အားဖြင့်သာလျှင် လျစ်လျူရှုလေ့ရှိသော ဥပေက္ခာအရာ၌ ထားနိုင်သော (အထက်၌ တင်ပြထားသည့်အတိုင်း မေတ္တာဗြဟ္မဝိဟာရ တတိယစျာန်၊ ကရုဏာဗြဟ္မဝိဟာရတတိယစျာန်၊ မုဒိတာဗြဟ္မဝိဟာရ တတိယစျာန်တို့ကို ပွားများထားပြီးသော) အကြင် အလယ်အလတ် မချစ် မမုန်း မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂိုလ်သည် ရှိ၏၊ ထိုပြကတေ့ မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂိုလ်ကို လျစ်လျူရှု၍ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာကို ဖြစ်စေအပ်၏။ ပွားများပုံမှာ --- ထိုမဇ္ဈတ္တ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးကိုပင် အာရုံပြု၍ မေတ္တာဗြဟ္မဝိဟာရတတိယစျာန်၊ ကရုဏာဗြဟ္မဝိဟာရတတိယစျာန်၊ မုဒိတာဗြဟ္မဝိဟာရတတိယစျာန်တို့ကို ဝင်စားပြီးနောက် အထက်ပါအတိုင်း ဆင်ခြင်၍ သို့မဟုတ် ဤသူတော်ကောင်းသည် ငါက ---</p> <p>၁။ ဘေးရန်ကင်းပါစေဟု မေတ္တာဘာဝနာကို ပွားများသော်လည်း ဘေးရန် ကင်းချင်မှ ကင်းမည်၊ စိတ်ဆင်းရဲကင်းပါစေဟု မေတ္တာဘာဝနာကို ပွားများသော်လည်း စိတ်ဆင်းရဲ ကင်းချင်မှ ကင်းမည်၊ ကိုယ်ဆင်းရဲ ကင်းပါစေဟု မေတ္တာဘာဝနာကို ပွားများသော်လည်း ကိုယ်ဆင်းရဲ ကင်းချင်မှ ကင်းမည်၊ ကျန်းကျန်းမာမာ ချမ်းချမ်းသာသာဖြင့် မိမိ၏ ခန္ဓာဝန်ကို ရွက်ဆောင်နိုင်ပါစေဟု မေတ္တာဘာဝနာကို ပွားများသော်လည်း ကျန်းကျန်းမာမာ ချမ်းချမ်းသာသာဖြင့် မိမိ၏ ခန္ဓာဝန်ကို ရွက်ဆောင်နိုင်ချင်မှ ရွက်ဆောင်နိုင်မည်။</p> <p>၂။ ဆင်းရဲဒုက္ခမှ လွတ်ပါစေဟု ကရုဏာဘာဝနာကို ပွားများသော်လည်း ဆင်းရဲဒုက္ခမှ လွတ်ချင်မှ လွတ်မည်။</p> <p>၃။ ရရှိပြီး စည်းစိမ်ချမ်းသာမှ မရွေ့လျောပါစေသတည်းဟု မုဒိတာ ဘာဝနာကို ပွားများသော်လည်း ရရှိပြီး စည်းစိမ်ချမ်းသာမှ မရွေ့လျောဘဲ ရှိချင်မှ ရှိမည်။</p> <p>၄။ အဘယ်ကြောင့်နည်းဟူမူ သတ္တဝါအားလုံးတို့သည် ကံသာလျှင် ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာရှိကြကုန်၏ဟု ဤသို့ ဆင်ခြင်၍ ---</p> <p>အယံ သပ္ပုရိသော ကမ္မဿကော။<br> = ဤသူတော်ကောင်းသည် ကံသာလျှင် ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ ရှိ၏။</p> <p>ဤသို့လျှင် ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ဥပေက္ခာဘာဝနာကို ပွားများပါ။ မေတ္တာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာဗြဟ္မဝိဟာရတရားတို့၌ တတိယစျာန်ကို အခြေခံပြီးမှ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာသို့ တက်ရောက်လာသဖြင့် ရှေးရှေးသော ဘာဝနာသမာဓိတို့၏ အားကြီးသော မှီရာ ဥပနိဿယပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးမှု အရှိန်အဝါ သတ္တိထူးကြောင့် နောက်နောက်သော ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာသည် မကြာမီအချိန်ကာလအတွင်းမှာပင် စတုတ္ထစျာန်သို့ ဆိုက်ရောက်သွားပေလိမ့်မည်။</p> <p>အောင်မြင်မှုကို ရရှိပါက အလားတူပင် မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂိုလ် (၁၀)ယောက်ခန့်လောက်ကို တစ်ယောက်ပြီးတစ်ယောက် အာရုံယူကာ မေတ္တာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရတရားတို့ကို ဆက်လက် ပွားများပါ။ ပုဂ္ဂိုလ်တိုင်း ပုဂ္ဂိုလ်တိုင်း၌ မေတ္တာဘာဝနာကို တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင်၊ ကရုဏာဘာဝနာကို တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင်၊ မုဒိတာဘာဝနာကို တတိယစျာန်သို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ပွားများပြီးပါမှ ယင်း ပုဂ္ဂိုလ်ကိုပင် အာရုံယူကာ ဥပေက္ခာဘာဝနာကို စတုတ္ထစျာန်သို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ပွားများပါ။ ဥပေက္ခာဘာဝနာ၌ ပထမစျာန်၊ ဒုတိယစျာန်၊ တတိယစျာန် မရှိသည်ကို၊ စတုတ္ထစျာန်သာ ရှိသည်ကို သတိပြုပါ။ သို့သော် ယင်း ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရစတုတ္ထစျာန်မှာ မေတ္တာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ ဘာဝနာအသီးသီး၌ ပထမစျာန်၊ ဒုတိယစျာန်၊ တတိယစျာန် အသီးအသီးကို ရရှိအောင် ပွားများထားပြီးသည့် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည်သာလျှင် ပွားများ၍ ရရှိနိုင်သော စျာန်မျိုး ဖြစ်ပေသည်။ အာနာပါနတတိယစျာန် သို့မဟုတ် ကသိုဏ်းဘာဝနာတတိယစျာန်တို့ကို အခြေခံကာ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာကို တက်ရောက်ပွားခဲ့သော် (ယင်းတတိယစျာန်တို့၏ အာရုံမှာ သတ္တဝါပညတ်အာရုံ မဟုတ်ကြသောကြောင့်) ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရ စတုတ္ထစျာန်သို့ မဆိုက်ရောက်နိုင်ဟု မှတ်သားပါလေ။</p> <p>မဇ္ဈတ္တ = မချစ်မမုန်း အလယ်အလတ်ပုဂ္ဂိုလ် တော်တော်များများတို့၌ မေတ္တာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရတရားတို့ကို အစဉ်အတိုင်း ပွားများ၍ စတုတ္ထစျာန်သို့ တိုင်အောင်သော အောင်မြင်မှုကို ရရှိသောအခါ-</p> <p>၁။ ပိယပုဂ္ဂိုလ် (၁၀)ယောက်ခန့်<br> ၂။ အတိပိယပုဂ္ဂိုလ် (၁၀)ယောက်ခန့်<br> ၃။ မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂိုလ် (၁၀)ယောက်ခန့်<br> ၄။ ဝေရီပုဂ္ဂိုလ် (၁၀)ယောက်ခန့် သို့မဟုတ် ရှိသမျှ</p> <p>ဤပုဂ္ဂိုလ် ခပ်များများ၌ တစ်ဦးချင်းကို အာရုံပြု၍ ပုံစံတူပင် မေတ္တာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥပေက္ခာဘာဝနာတို့ကို ပွားများပါ။ ပုဂ္ဂိုလ်တိုင်း ပုဂ္ဂိုလ်တိုင်း၌ မေတ္တာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာစျာန်တို့ကို အခြေမခံဘဲ ဥပေက္ခာဘာဝနာကို ပွားများလို့ မရရှိနိုင်သည်ကို သတိပြုပါ။</p> <p>ထိုနောင် အတ္တ၊ ပိယ၊ မဇ္ဈတ္တ၊ ဝေရီဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့၌ ပုဂ္ဂိုလ်အပိုင်းအခြား ကင်းအောင် ပုံစံတူပင် မေတ္တာစျာန်၊ ကရုဏာစျာန်၊ မုဒိတာစျာန်၊ ဥပေက္ခာစျာန်တို့ကို ရရှိအောင် ပွားများအားထုတ်ပါ။ သီမာသမ္ဘေဒ = ပုဂ္ဂိုလ်အပိုင်းအခြားကို ဖြိုဖျက်နိုင်အောင် သီမာသမ္ဘေဒကို ပြု၍ ယင်းသို့ သီမာသမ္ဘေဒကို ပြုပြီးနောက် ရရှိလာသော ထိုသတ္တဝါပညတ် နိမိတ်ကိုပင် အာရုံပြု၍ ---</p> <p>၁။ မေတ္တာ --- ပထမစျာန်၊ ဒုတိယစျာန်၊ တတိယစျာန်<br> ၂။ ကရုဏာ --- ပထမစျာန်၊ ဒုတိယစျာန်၊ တတိယစျာန်<br> ၃။ မုဒိတာ --- ပထမစျာန်၊ ဒုတိယစျာန်၊ တတိယစျာန်<br> ၄။ ဥပေက္ခာ --- စတုတ္ထစျာန်</p> <p>ဤသို့ ဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာ အသီးအသီး၌ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ စျာန် အသီးအသီးကို ရရှိသည်တိုင်အောင် မေတ္တာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥပေက္ခာ၊ ဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာတို့ကို မှီဝဲပါ၊ ပွားများပါ၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုပါ။ ဤကဲ့သို့ မေတ္တာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥပေက္ခာ ဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာတို့ကို အစဉ်အတိုင်း ပွားများနေခြင်းကိုပင် ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာ ကို ပွားများအားထုတ်သည်ဟု ဆိုပေသည်။ ဤကဲ့သို့ ပုဂ္ဂိုလ်အပိုင်းအခြား ကင်းအောင် ပြုပြီးသည့်နောက် ရရှိလာသော သတ္တဝါပညတ်နိမိတ်ကို အာရုံပြု၍ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာကို မှီဝဲသော ပွားများသော ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုသော ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရစတုတ္ထစျာန်သည် ဖြစ်ပေါ်၍ လာပေ၏။ ထိုနောင် ..</p> <p>၁။ အနောဓိသောဖရဏာ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာ (၅)မျိုး<br> ၂။ ဩဓိသောဖရဏာ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာ (၇)မျိုး<br> ၃။ ဒိသာဖရဏာ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာ (၁၀_၁၂ = ၁၂၀)မျိုး<br> အားလုံးပေါင်းသော် ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာ (၁၃၂)မျိုး -</p> <p>ဤ (၁၃၂)မျိုးသော ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာတို့ကို ဆက်လက်၍ ပွားများအားထုတ်ပါ။ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာဆိုသော်လည်း ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရ တစ်ခုတည်းကိုသာ ပွားများရသည်ကား မဟုတ်၊ မေတ္တာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာတို့ကို အစဉ်အတိုင်း စျာန်အသီးအသီးသို့ ဆိုက်အောင် ပွားရသည်ဟု မှတ်ပါ။</p> <h3>မေးသင့်သော မေးခွန်း</h3> <p>အမေး --- ဤဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရစတုတ္ထစျာန်သည် ပထဝီကသိုဏ်း စသည်တို့၌ ဖြစ်ပြီးသော တတိယစျာန်ရှိသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌လည်း ဖြစ်လေသလောဟု မေးရန် ရှိ၏။</p> <p>အဖြေ --- မဖြစ်ဟူပေ။ အဘယ်ကြောင့်နည်းဟူမူ --- ပထဝီကသိုဏ်း စသည်တို့၌ တတိယစျာန်ကား ပထဝီကသိုဏ်း စသည်လျှင် အာရုံရှိ၏။ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရ စတုတ္ထစျာန်ကား သတ္တဝါပညတ်လျှင် အာရုံရှိ၏။ ထိုသို့ အာရုံ၏ သဘောမတူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပထမစျာန်၊ ဒုတိယစျာန်၊ တတိယစျာန်တို့၏ အာရုံနှင့် စတုတ္ထစျာန်၏ အာရုံမှာ အာရုံချင်း မတူ ကွဲပြားသောကြောင့် မရနိုင်ဟု ဆိုလိုသည်။ အလျော်အားဖြင့်ဆိုရမူ မေတ္တာကမ္မဋ္ဌာန်း၊ ကရုဏာကမ္မဋ္ဌာန်း၊ မုဒိတာကမ္မဋ္ဌာန်းတို့၌ ဖြစ်ပြီးသော တတိယစျာန်ရှိသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌သာလျှင် ဤ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရစတုတ္ထစျာန်သည် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်၏။ အဘယ်ကြောင့်နည်းဟူမူ သတ္တဝါပညတ် အာရုံချင်း သဘောတူညီမှု ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပိယပုဂ္ဂိုလ်၌ မေတ္တာစျာန်၊ ကရုဏာစျာန်၊ မုဒိတာစျာန်တို့ကို ဖြစ်စေလျှင် ယင်းပုဂ္ဂိုလ်၌ပင် ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရစျာန်ကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ ပထမစျာန်၊ ဒုတိယစျာန်၊ တတိယစျာန်တို့၏ အာရုံနှင့် ဤဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရစတုတ္ထစျာန်၏ အာရုံသည် အာရုံချင်း တူညီနေရမည်ဟု ဆိုလို၏။ ဤသို့ စသည်ဖြင့် မေတ္တာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥပေက္ခာ စျာန်အသီးအသီးတို့၏ အာရုံသည် ပိယပုဂ္ဂိုလ်ချင်း၊ မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂိုလ်ချင်း၊ ဝေရီပုဂ္ဂိုလ်ချင်း တူညီကြ၏။ တစ်ဖန် သတ္တဝါအားလုံးတို့၌ မေတ္တာတတိယစျာန်၊ ကရုဏာတတိယစျာန်၊ မုဒိတာတတိယစျာန်တို့ကို ဖြစ်စေလျှင် ယင်းသတ္တဝါအားလုံးတို့၌ပင် ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရစတုတ္ထစျာန်ကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ ဤသို့လျှင် ဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာတို့၌ သတ္တဝါပညတ်အာရုံချင်း တူညီမှုရှိ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၈၇-၃၁၉-ကြည့်ပါ။)</p> <hr> <h3>လက္ခဏ - ရသ - ပစ္စုပဋ္ဌာန် - ပဒဋ္ဌာန်</h3> <p>၁။ ဟိတာကာရပဝတ္တိလက္ခဏာ မေတ္တာ၊<br> ၂။ ဟိတူပသံဟာရရသာ၊<br> ၃။ အာဃာတဝိနယပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊<br> ၄။ သတ္တာနံ မနာပဘာဝဒဿနပဒဋ္ဌာနာ။</p> <p>ဗျာပါဒူပသမော ဧတိဿာ သမ္ပတ္တိ၊ သိနေဟသမ္ဘဝေါ ဝိပတ္တိ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၁၁။)</p> <p>၁။ မေတ္တာသည် --- သတ္တဝါတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို ကျင့်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းလက္ခဏာ ရှိ၏။ ဝါ ။ အကျိုးစီးပွားဟူသော အဖို့အစုကို ဖြစ်စေခြင်းလက္ခဏာ ရှိ၏။</p> <p>၂။ သတ္တဝါတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို ကပ်၍ဆောင်ခြင်း ကိစ္စ (ရသ) ရှိ၏။ဝါ။ သတ္တဝါတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို ကပ်၍ ဆောင်ခြင်းဟူသော ပြည့်စုံသောဂုဏ် (သမ္ပတ္တိ ရသ) ရှိ၏။</p> <p>၃။ ရန်ငြိုး (အာဃာတ)ကို ပယ်ဖျောက်တတ်သော သဘောတရားဟု ရှုနေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ဉာဏ်အား ရှေးရှုထင်တတ်၏။ (ဥပဋ္ဌာနာကာရပစ္စုပဋ္ဌာန်)။ ဝါ ။ ရန်ငြိုးပျောက်ခြင်းဟူသော အကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်၏။ (ဖလပစ္စုပဋ္ဌာန်)</p> <p>၄။ သတ္တဝါတို့၏ မြတ်နိုးဖွယ်ရာကိုသာ ရှုမြင်တတ်သော ယောနိသောမနသိကာရလျှင် နီးစွာသော အကြောင်းရှိ၏။</p> <p>သတ္တဝါတို့အား ဖျက်ဆီးလိုသော ပျက်စီးစေလိုသော ဗျာပါဒ = ဒေါသ ၏ ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်အားဖြင့် ငြိမ်းခြင်းသည် ထိုမေတ္တာ၏ ပြည့်စုံခြင်းမည်၏၊ ကောင်းစွာ ကိစ္စပြီးခြင်း မည်၏။ တွယ်တာမက်မောခြင်း တဏှာသိနေဟ၏ ဖြစ်ခြင်းသည် ထိုမေတ္တာ၏ ပျက်စီးခြင်းမည်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၁၁။)</p> <p>၁။ ဒုက္ခာပနယနာကာရပ္ပဝတ္တိလက္ခဏာ ကရုဏာ၊<br> ၂။ ပရဒုက္ခာသဟနရသာ၊<br> ၃။ အဝိဟိံသာပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊<br> ၄။ ဒုက္ခာဘိဘူတာနံ အနာထဘာဝဒဿနပဒဋ္ဌာနာ။</p> <p>ဝိဟိံသူပသမော တဿာ သမ္ပတ္တိ၊ သောကသမ္ဘဝေါ ဝိပတ္တိ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၁၁။)</p> <p>၁။ ကရုဏာသည် --- သတ္တဝါတို့၏ ဆင်းရဲဒုက္ခကို ပယ်ရှားလိုသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းသဘောလက္ခဏာရှိ၏။</p> <p>၂။ သူတစ်ပါးတို့၏ ဆင်းရဲဒုက္ခကို ပယ်ရှားလိုသည်၏အဖြစ်ဖြင့် သည်းမခံနိုင်ခြင်း ကိစ္စရှိ၏။ (ကိစ္စ ရသ)</p> <p>၃။ သတ္တဝါတို့ကို မညှဉ်းဆဲခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်၏။ (ဖလပစ္စုပဋ္ဌာန်) သတ္တဝါတို့ကို ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်း ဝိဟိံသာ၏ ဆန့်ကျင်ဘက်အဖြစ်ဖြင့် ရှုနေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ဉာဏ်အား ရှေးရှုထင်လာတတ်၏။ (ဥပဋ္ဌာနာကာရပစ္စုပဋ္ဌာန်)</p> <p>၄။ ဆင်းရဲဒုက္ခဖြင့် အညှဉ်းပန်း အနှိပ်စက်ခံနေကြရကုန်သော သတ္တဝါတို့၏ ကိုယ်းကွယ်အားထားရာ မရှိသည်၏အဖြစ်ကို ရှုတတ်သော ယောနိသောမနသိကာရလျှင် နီးစွာသော အကြောင်း ရှိ၏။</p> <p>သတ္တဝါတို့ကို ညှဉ်းဆဲကြောင်းဖြစ်သော ညှဉ်းဆဲသော အခြင်းအရာ အားဖြင့် ဖြစ်သော၊ ကရုဏာ၏ ထိပ်တိုက်ဆန့်ကျင်ဘက် ဒေါသမူ စိတ်စေတသိက် တရားစု၏ ငြိမ်းအေးခြင်းသည် ထိုကရုဏာ၏ ပြည့်စုံခြင်းမည်၏၊ ကောင်းစွာ ကိစ္စပြီးခြင်း မည်၏။ ဒုက္ခိတသတ္တဝါတို့အပေါ်၌ သောကဖြစ်ခြင်း သည် ထိုကရုဏာ၏ ပျက်စီးခြင်း မည်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၁၁။)</p> <p>၁။ ပမောဒနလက္ခဏာ မုဒိတာ၊<br> ၂။ အနိဿာယနရသာ၊<br> ၃။ အရတိဝိဃာတပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊<br> ၄။ သတ္တာနံ သမ္ပတ္တိဒဿနပဒဋ္ဌာနာ။</p> <p>အရတိဝူပသမော တဿာ သမ္ပတ္တိ၊ ပဟာသသမ္ဘဝေါ ဝိပတ္တိ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၁၁။)</p> <p>၁။ မုဒိတာသည် --- သူတစ်ပါးတို့၏ စည်းစိမ်ဥစ္စာ ကုံလုံပြည့်စုံသည်ကို ကြည်ရွှင်ဝမ်းမြောက်ခြင်း သဘောလက္ခဏာရှိ၏။</p> <p>၂။ သူတစ်ပါးတို့၏ စည်းစိမ်ဥစ္စာ ကုံလုံပြည့်စုံသည်ကို မငြူစူခြင်း ကိစ္စ ရှိ၏။ ဝါ ။ ငြူစူခြင်း၏ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်၍ ထိုဣဿာကို ပယ်ဖျက်ခြင်း ကိစ္စ ရှိ၏။</p> <p>၃။ သူတစ်ပါးတို့၏ စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့၌လည်းကောင်း၊ လွန်ကဲ မြင့်မြတ်သော သမထ-ဝိပဿနာ အစဖြာသည့် အဓိကုသလဓမ္မတို့၌လည်းကောင်း မမွေ့လျော် မနှစ်သက်ခြင်းကို ပယ်ဖျောက်တတ်သော အခြင်း အရာအားဖြင့် ရှုနေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ဉာဏ်အား ရှေးရှု ထင်လာတတ်၏။ (ဥပဋ္ဌာနာကာရပစ္စုပဋ္ဌာန်)</p> <p>တစ်နည်း --- သူတစ်ပါးတို့၏ စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့၌လည်းကောင်း၊ လွန်ကဲ မြင့်မြတ်သော သမထ ဝိပဿနာ အစဖြာသည့် အဓိကုသလဓမ္မတို့၌လည်းကောင်း မမွေ့လျော် မနှစ်သက်ခြင်း အရတိ၏ ပျောက်ငြိမ်း ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်၏။ (ဖလပစ္စုပဋ္ဌာန်တည်း။)</p> <p>၄။ သူတစ်ပါးတို့၏ စည်းစိမ်ဥစ္စာ ကုံလုံပြည့်စုံသည်ကို အသင့်ရှုနိုင်သော ယောနိသောမနသိကာရလျှင် နီးစွာသော အကြောင်း ရှိ၏။</p> <p>သူတစ်ပါးတို့၏ စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့၌လည်းကောင်း၊ လွန်ကဲ မြင့်မြတ်သည့် သမထ ဝိပဿနာ အစဖြာသည့် အဓိကုသလဓမ္မတို့၌လည်းကောင်း မမွေ့လျော် မနှစ်သက်နိုင်ခြင်း အရတိ၏ ပျောက်ငြိမ်းခြင်းသည် ထို မုဒိတာ၏ ပြည့်စုံခြင်း မည်၏။ သူတစ်ပါးတို့၏ စည်းစိမ်ဥစ္စာနှင့် အဓိကုသလဓမ္မတို့၌ ကာမဂုဏ်အိမ်ကို မှီ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဂေဟသိတပီတိအားဖြင့် ကြည်ရွှင် ဝမ်းမြောက်ခြင်းသည် ထိုမုဒိတာ၏ ပျက်စီးခြင်း ဝိပတ္တိမည်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၁၁၊၊)</p> <p>၁။ သတ္တေသု မဇ္ဈတ္တာကာရပ္ပဝတ္တိလက္ခဏာ ဥပေက္ခာ၊<br> ၂။ သတ္တေသု သမဘာဝဒဿနရသာ၊<br> ၃။ ပဋိဃာနုနယဝူပသမပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊<br> ၄။ ကမ္မဿကာ သတ္တာ၊ တေ ကဿ ရုစိယာ သုခိတာ ဝါ ဘဝိဿန္တိ၊ ဒုက္ခတော ဝါ မုစ္စိဿန္တိ၊ ပတ္တသမ္ပတ္တိတော ဝါ န ပရိဟာယိဿန္တီတိ ဧဝံ ပဝတ္တကမ္မဿကတာဒဿနပဒဋ္ဌာနာ။</p> <p>ပဋိဃာနုနယဝူပသမော တဿာ သမ္ပတ္တိ၊ ဂေဟသိတာယ အညာဏုပေက္ခာယ သမ္ဘဝေါ ဝိပတ္တိ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၁၁-၃၁၂။)</p> <p>၁။ ဥပေက္ခာသည် --- သတ္တဝါတို့၌ အလယ်အလတ်သဘောရှိသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းလက္ခဏာ ရှိ၏။</p> <p>၂။ သတ္တဝါတို့၌ ဥဒါသိန်အားဖြင့် (= လျစ်လျူမူသောအားဖြင့်) ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ညီမျှသည်၏ အဖြစ်ကိုသာ ရှုခြင်းကိစ္စ ရှိ၏။</p> <p>၃။ သတ္တဝါတို့၌ မုန်းခြင်း ချစ်ခြင်းတို့ကို ငြိမ်းစေခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်၏။ (ဖလပစ္စုပဋ္ဌာန်တည်း။)</p> <p>၄။ သတ္တဝါတို့သည် မိမိတို့ ပြုထားအပ်သော ကံသာလျှင် ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ ရှိကြကုန်၏။ ထိုသတ္တဝါတို့သည် အဘယ်သူ၏ အလိုအားဖြင့် ချမ်းသာပါစေဟု မေတ္တာပို့သသည့်အတိုင်း ချမ်းသာခြင်းသို့ ရောက်ကုန်သည်မူလည်း ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့နည်း။ ဆင်းရဲဒုက္ခမှ လွတ်ပါစေဟု ကရုဏာ ဘာဝနာကို ပွားသည့်အတိုင်း ဆင်းရဲဒုက္ခမှမူလည်း လွတ်ကုန်လတ္တံ့နည်း။ ရပြီး စည်းစိမ်ချမ်းသာမှ မရွေ့လျောပါစေသတည်းဟု မုဒိတာ ဘာဝနာကို ပွားသည့်အတိုင်း ရောက်ရှိအပ်ပြီး ရရှိအပ်ပြီးသည့် စည်းစိမ်ချမ်းသာမှမူလည်း မဆုတ်ယုတ်ဘဲ ရှိကုန်လတ္တံ့နည်း ဤသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ကံသာလျှင် မိမိ၏ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို ရှုတတ်သော ဉာဏ်လျှင် နီးစွာသော အကြောင်း ရှိ၏။</p> <p>မုန်းခြင်း ချစ်ခြင်းတို့ကို ငြိမ်းစေခြင်းသည် = မုန်းခြင်း ချစ်ခြင်းတို့၏ ငြိမ်းခြင်းသည် ထိုဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရ၏ ပြည့်စုံခြင်း ကောင်းစွာ ပြီးစီးခြင်း သမ္ပတ္တိ မည်၏။ ကာမဂုဏ်ကိုမှီသော ဉာဏ်ကင်းသော မောဟနှင့်ယှဉ်သော ဥပေက္ခာ၏ ဖြစ်ခြင်းသည် ထိုဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရ၏ ပျက်စီးခြင်း ဝိပတ္တိ မည်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၁၁။)</p> <hr> <h3>ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်မှု</h3> <p>၁။ နိဿရဏေဥှတံ အာဝုသော ဗျာပါဒဿ ယဒိဒံ မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိ။<br> ၂။ နိဿရဏေဥှတံ အာဝုသော ဝိဟေသာယ ယဒိဒံ ကရုဏာ စေတောဝိမုတ္တိ။<br> ၃။ နိဿရဏေဥှတံ အာဝုသော အရတိယာ ယဒိဒံ မုဒိတာ စေတောဝိမုတ္တိ။<br> ၄။ နိဿရဏေဥှတံ အာဝုသော ရာဂဿ ယဒိဒံ ဥပေက္ခာ စေတောဝိမုတ္တိ။ (ဒီ၊၃၊၂၀၅-၂၀၆။ အံ၊၂၊၂၅၇။)</p> <p>၁။ ငါ့သျှင် ... ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်သော ယင်းမေတ္တာနှင့်ယှဉ်သော စျာန်စိတ်သည် သတ္တဝါတို့ကို ဖျက်ဆီးလိုခြင်း = ဒေါသမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းတည်း။</p> <p>၂။ ငါ့သျှင် ... ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်သော ယင်းကရုဏာနှင့် ယှဉ်သော စျာန်စိတ်သည် သတ္တဝါတို့ကို ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်လိုခြင်း = ဝိဟေသာတရားမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းတည်း။</p> <p>၃။ ငါ့သျှင် ... ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်သော ယင်းမုဒိတာနှင့် ယှဉ်သော စျာန်စိတ်သည် မမွေ့လျော်ခြင်း = အရတိတရားမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းတည်း။</p> <p>၄။ ငါ့သျှင် ... ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်သော ယင်းလျစ်လျူရှုခြင်း = ဥပေက္ခာနှင့်ယှဉ်သော စျာန်စိတ်သည် စွဲမက်ခြင်း = ရာဂမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းတည်း။ (ဒီ၊၃၊၂၀၅-၂၀၆။ အံ၊၂၊၂၅၇။)</p> <p>ဤဒေသနာတော်များနှင့် အညီ ဤဗြဟ္မဝိဟာရစျာန်တရားတို့ကား ဆန့်ကျင်ဘက် ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်စေနိုင်သည့် စွမ်းအားရှိသော စျာန်တရားတို့တည်း။ ယင်းသို့ ဆန့်ကျင်ဘက် ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်သော စိတ်ဓာတ်ဖြင့် နေထိုင်ခြင်းကို ဗြဟ္မဝိဟာရ = မွန်မြတ်သော နေထိုင်ခြင်းဟု ဆိုအပ်၏။ ဗြဟ္မာကဲ့သို့ နေထိုင်ခြင်းဟုလည်း ဆိုအပ်ပါပေ၏။</p> <hr> <h3>ဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း</h3> <p>အာရကတ္တာ ဟတတ္တာ စ၊ ကိလေသာရီန သော မုနိ။<br> ဟတသံသာရစက္ကာရော၊ ပစ္စယာဒီန စာရဟော။<br> န ရဟော ကရောတိ ပါပါနိ၊ အရဟံ တေန ဝုစ္စတိ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၉၅။)</p> <p>၁။ ဝါသနာအငွေ့ဓာတ်နှင့်တကွ ကိလေသာတို့ကို အကြွင်းမဲ့ ဖျက်ဆီးနိုင် သဖြင့် ကိလေသာတို့မှ အဝေးကြီး ဝေးကွာတော်မူခြင်းတည်းဟူသော ဤအကြောင်းကြောင့် <b>အရဟံ</b> မည်တော်မူပါပေသော မြတ်စွာဘုရား၊</p> <p>၂။ တစ်ထောင့်ငါးရာ ကိလေသာတို့ကို အရဟတ္တမဂ် ဉာဏ်သန်လျက်ဖြင့် ချိုးဖဲ့ဖျက်ဆီးတော်မူတတ်ခြင်းတည်းဟူသော ဤအကြောင်းကြောင့် <b>အရဟံ</b> မည်တော်မူပါပေသော မြတ်စွာဘုရား၊</p> <p>၃။ အဝိဇ္ဇာ-တဏှာ ဦးစီးသည့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် သံသရာစက်ရဟတ်၏ ထောက်အကန့်တို့ကို ချိုးဖဲ့ဖျက်ဆီးတော်မူမူခြင်းတည်းဟူသော ဤ အကြောင်းကြောင့် <b>အရဟံ</b> မည်တော်မူပါပေသော မြတ်စွာဘုရား၊</p> <p>၄။ သူမတူသော သီလ-သမာဓိ-ပညာ-ဂုဏ်သကတ်ကြောင့် လူ နတ် ဗြဟ္မာ သတ္တဝါတို့၏ မြတ်သောအလှူ ပူဇော်အထူးကို ခံယူတော်မူ ထိုက်ခြင်းတည်းဟူသော ဤအကြောင်းကြောင့် <b>အရဟံ</b> မည်တော်မူ ပါပေသော မြတ်စွာဘုရား၊</p> <p>၅။ ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ မကောင်းမှု ဟူသမျှတို့ကို ပြုတော်မမူ ပြောတော်မမူ ကြံစည်တော်မမူခြင်းတည်းဟူသော ဤအကြောင်းကြောင့် <b>အရဟံ</b> မည်တော်မူပါပေသော မြတ်စွာဘုရား၊</p> <p>ဤကား အရဟံဂုဏ်တော်၏ အနက်ငါးနက် ဖြစ်သည်။ ဤအနက် အဓိပ္ပါယ်တို့ကို ကျေပွန်အောင် နှုတ်တက်ရအောင် လေ့ကျက်ထားပါ။ ဤ အရဟံဂုဏ်တော် ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများလိုသော အသင်သူတော်ကောင်းသည် ရှေးဦးစွာ ဩဒါတကသိုဏ်း စတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို သို့မဟုတ် အာနာပါန စတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို တစ်ဖန် ထူထောင်၍ ထိုသမထဘာဝနာဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်း အကူအညီဖြင့် မိမိ ကြည်ညိုလေးစား သည့် ရုပ်ပွားတော်တစ်ဆူကို မြင်အောင် ထိုးစိုက် အာရုံယူကြည့်ပါ။ သက်တော်ထင်ရှား မြတ်စွာဘုရားကို မဖူးမြင်ရသဖြင့် သက်တော်ထင်ရှား ဘုရား ရှင်၏ကိုယ်စား ရုပ်ပွားတော်ကို စတင်ကာ အာရုံယူခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ထင်ထင် ရှားရှား တွေ့မြင်သောအခါ ယင်းပုံတော်ကို သက်တော်ထင်ရှားဘုရားဟု အမှတ်ပြုကာ အာရုံညွတ်ကြည့်ပါ။ အတိတ်က သက်တော်ထင်ရှား ဘုရားရှင် များကို ဖူးတွေ့ခဲ့ရလျှင် ထိုဘုရားရှင်၏ ရုပ်ပုံတော်သည် ပေါ်လာတတ်ပါ သည်။ ထိုဘုရားပုံတော်မှ ဂုဏ်တော်ကို ပြောင်း၍ ရှုရန် ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ထိုသို့ အာရုံယူကြည့်ရာ၌ သက်တော်ထင်ရှား ဘုရားရှင်၏ ပုံတော်မပေါ်ခဲ့ သော် မိမိ အာရုံယူထားသော ရုပ်ပွားတော်ကိုပင် သက်တော်ထင်ရှားဘုရား ဟု အမှတ်ထား၍ ထိုပုံတော်မှ ဂုဏ်တော်ကို ပြောင်း၍ ရှုပါ။ အထက်ပါ အရဟံဂုဏ်တော်၏ အနက်အဓိပ္ပါယ် ငါးမျိုးတို့တွင် မိမိ နှစ်ခြိုက်ရာ အနက် အဓိပ္ပါယ် တစ်မျိုးမျိုးကို အာရုံယူ၍ အရဟံ-အရဟံဟု ပွားများပါ။ သမာဓိ အားကောင်းလာသောအခါ ပုံတော်ပျောက်၍ ဂုဏ်တော်အပေါ်၌ ဘာဝနာ စိတ်သည် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေပေလိမ့်မည်။ ထိုအခါ ပုံတော်ကို လိုက်၍ အာရုံ မယူပါနှင့်။ လိုက်၍ မရှာဖွေပါနှင့်။ ဂုဏ်တော်အပေါ်၌သာ ဘာဝနာ စိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေအောင် ပွားများပါ။ တစ်နာရီခန့် ဘာဝနာ စိတ်သည် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ ဂုဏ်တော်အာရုံ၌ တည်နေခဲ့သော် စျာန်အင်္ဂါ တို့ကို ပြန်ဆင်ခြင်ကြည့်ပါ။ သို့သော် ဤစျာန်မှာ ဥပစာရစျာန်မျှသာဖြစ်သည်။ ယင်းဥပစာရစျာန်သို့ ဆိုက်အောင် ပွားများပါ။ ကြွင်းကျန်သော ဂုဏ်တော် တို့၌လည်း နည်းမှီ၍ ပွားများပါလေ။ ဝသီဘော်နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ပါ။</p> <hr> <h3>အသုဘကမ္မဋ္ဌာန်း</h3> <p>အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်သမာဓိကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဩဒါတကသိုဏ်း စတုတ္ထစျာန်သမာဓိကိုသော်လည်းကောင်း တစ်ဖန်ပြန်၍ သမာဓိ ထူထောင်ပါ။ ထိုသမာဓိနှင့် ယှဉ်သော ဘာဝနာဉာဏ်ကြောင့် အရောင် အလင်းများသည် ဝန်းကျင်ပတ်ချာ အရပ်များသို့တိုင်အောင် ပြန့်နှံ့လျက် ပြိုးပြိုး ပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပလာသောအခါ မိမိမြင်ဖူးထားသော ရွံရှာ စက်ဆုပ်ဖွယ်အကောင်းဆုံးသော လိင်တူ အသုဘအလောင်းကောင် တစ်ခုကို လှမ်း၍ အာရုံယူပါ။ ဉာဏ်လင်းရောင်ခြည်အောက်တွင် ထိုအလောင်းကောင် ကို တွေ့မြင်နေအောင် ကြိုးစားပါ။ ရှေးယခင်က မိမိ မြင်ဖူးထားသည့် ပုံစံ အတိုင်း ပြန်လည်၍ မြင်အောင် အလင်းရောင် အကူအညီဖြင့် လှမ်းအာရုံယူပါ။ ထင်ထင်ရှားရှား ဉာဏ်လင်းရောင်ခြည်ဖြင့် တွေ့မြင်ရသောအခါ ထို အလောင်းကောင်၏ ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ်အကောင်းဆုံးသော အနေအထား၌ မိမိ၏ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ထား၍ --- ပဋိကူလ ပဋိကူလ = ရွံစရာ ရွံစရာဟု ရှုနေပါ။</p> <p>ထိုအလောင်းကောင်အာရုံ၌ တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် အသုဘ ဘာဝနာစိတ်သည် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေသောအခါ အသုဘအလောင်းကောင် အာရုံသည်လည်း ဥဂ္ဂဟနိမိတ်မှ ပဋိဘာဂနိမိတ်သို့ ကူးသွားမည် ဖြစ်၏။ ပကတိမျက်စိဖြင့် ဖွင့်ကြည့်သကဲ့သို့ ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့မြင်နေရသော အလောင်းကောင်နိမိတ်ကား ဥဂ္ဂဟနိမိတ်တည်း။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၈၀။)</p> <p>ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ ဝိရူပံ ဝိဘစ္ဆံ ဘေရဝဒဿနံ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတိ။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ ပန ယာဝဒတ္ထံ ဘုဉ္ဇိတွာ နိပန္နော ထူလင်္ဂပစ္စင်္ဂပုရိသော ဝိယ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၈၃-၁၈၄။)</p> <p>အသုဘအလောင်းကောင် အာရုံကို နှလုံးသွင်းနေသော ဘာဝနာမနသိကာရ၏ မပြန့်ပြောသေးသည့်အတွက် မကြီးကျယ် မမြင့်မြတ်သေးသည့် အတွက်ကြောင့်လည်းကောင်း၊ အသုဘအလောင်းကောင်အာရုံ၏ အလွန် ကြီး ငြိမ်သက်မှု မရှိသေးသည့်အတွက်ကြောင့်လည်းကောင်း ဥဂ္ဂဟနိမိတ် သည် ဖောက်ပြန်သည် အရုပ်ဆိုးသည် ကြောက်မက်ဖွယ်သော အမြင်ရှိသည် ဖြစ်၍ ထင်လာ၏။ ပဋိဘာဂနိမိတ်သည်ကား အသုဘဘာဝနာမနသိကာရ၏ ပြန့်ပြောကြီးကျယ် မြင့်မြတ်သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိလာခြင်းကြောင့်လည်း ကောင်း၊ အသုဘအလောင်းကောင် အာရုံ၏ ငြိမ်သက်မှုရှိလာသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်လည်းကောင်း အလိုရှိတိုင်း ဝအောင်စားပြီး၍ လျောင်းလျက်အိပ်နေ သော ဆူဖြိုးသော ကိုယ်အင်္ဂါကြီးငယ် ရှိသော ယောက်ျားကဲ့သို့ ထင်လာ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၈၃-၁၈၄။ မဟာဋီ၊၁၊၂၁၀။)</p> <p>ထို ပဋိဘာဂနိမိတ်ကိုပင် ပဋိကူလ-ပဋိကူလ = ရွံစရာ-ရွံစရာဟု ကြိမ်ဖန်များစွာ နှလုံးသွင်း ရှုပွားခဲ့သော် ဘာဝနာစိတ်သည်လည်း ယင်းအာရုံ၌ တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေသော် စျာန်အင်္ဂါများ သည် ထင်ရှားနေပေလိမ့်မည်။ ထင်ရှားပါက ပထမစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်ပေပြီ။ ဝသီဘော် (၅)တန် နိုင်နင်းအောင် လေ့ကျင့်ထားပါ။</p> <h3>မရဏဿတိ = မရဏာနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း</h3> <p><b>တတ္ထ မရဏန္တိ ဧကဘဝပရိယာပန္နဿ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ ဥပစ္ဆေဒေါ။ ပ ။ ဣတိ ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒသင်္ခါတဿ မရဏဿ သရဏံ မရဏဿတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၂၂။)</p> <p><b>ပုန စပရံ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု သေယျထာပိ ပေဿယျ သရီရံ သိဝထိကာယ ဆဍ္ဍိတံ ဧကာဟမတံ ဝါ ဒွီဟမတံ ဝါ တီဟမတံ ဝါ ဥဒ္ဓုမာတကံ ဝိနီလကံ ဝိပုဗ္ဗကဇာတံ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ ဥပသံဟရတိ အယမ္ပိ ခေါ ကာယော ဧဝံဓမ္မော ဧဝံဘာဝီ ဧဝံအနတီတောတိ။</b> (မ၊၁၊၇၃။)</p> <p><b>တသ္မာ တတ္ထ တတ္ထ ဟတမတသတ္တေ ဩလောကေတွာ ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗသမ္ပတ္တီနံ သတ္တာနံ မတာနံ မရဏံ အာဝဇ္ဇေတွာ သတိဉ္စ သံဝေဂဉ္စ ဉာဏဉ္စ ယောဇေတွာ မရဏံ ဘဝိဿတီတိအာဒိနာ နယေန မနသိကာရော ပဝတ္တေတဗ္ဗော။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၂၃။)</p> <p>ဤ အထက်ပါ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာတို့နှင့် အညီ မရဏာနုဿတိ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းလိုသော အသင်သူတော်ကောင်းသည် မိမိရရှိထား ပြီးသော အသုဘကမ္မဋ္ဌာန်းကိုပင် ပထမစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်အောင် တစ်ဖန် ပြန်၍ သမာဓိကို ထူထောင်ပါ။ ယင်းဗဟိဒ္ဓ အသုဘအလောင်းကောင်၌ ပထမစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်အောင် ရှုနိုင်သောအခါ ဤ ငါ၏ ခန္ဓာကိုယ် သည်လည်း ဤကဲ့သို့သော သေခြင်းသဘော ရှိ၏၊ ဤကဲ့သို့သော သေခြင်း သဘောသည် မချွတ်ဧကန် ဖြစ်လိမ့်မည်၊ ဤကဲ့သို့သော သေခြင်းသဘော တရားကို မလွန်မြောက်နိုင်ဟု မိမိ၏ သေခြင်းတရားအပေါ်သို့ ဉာဏ်ဖြင့် ရှေးရှု ကပ်ဆောင်၍ သတိကိုလည်းကောင်း၊ သံဝေဂကိုလည်းကောင်း၊ ဉာဏ် ကိုလည်းကောင်း ဖြစ်စေလျက် ကြည့်ရှုလိုက်သောအခါ မိမိသေနေသည့် ရွံရှာစက်ဆုပ်ဖွယ် အသုဘအလောင်းကောင်ကို တွေ့ရှိမည် ဖြစ်သည်။ ထိုအခါ မိမိသေနေသောပုံဝယ် ဇီဝိတိန္ဒြေ၏ ပျက်စဲမှုသဘောကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ကြည့်၍ ထိုဇီဝိတိန္ဒြေ၏ ပြတ်စဲမှုအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ထားလျက် ---</p> <p>၁။ <b>မရဏံ မေ ဓုဝံ၊ ဇီဝိတံ မေ အဓုဝံ။</b><br> ငါ၏ သေခြင်းတရားသည် မြဲ၏၊ အသက်ရှင်ခြင်းသည် မမြဲ။</p> <p>၂။ <b>မရဏံ မေ ဘဝိဿတိ။</b><br> ငါ၏ သေခြင်းတရားသည် မချွတ်ဧကန် ဖြစ်လိမ့်မည်။</p> <p>၃။ <b>မရဏပရိယောသာနံ မေ ဇီဝိတံ။</b><br> ငါ၏ အသက်ရှင်ခြင်းသည် သေခြင်းလျှင် အဆုံးအပိုင်းအခြား ရှိ၏။</p> <p>၄။ <b>မရဏံ မရဏံ</b> = သေခြင်းတရား သေခြင်းတရား ---</p> <p>ဤသို့စသော နှလုံးသွင်းနည်းတို့တွင် မိမိကြိုက်နှစ်သက်ရာ တစ်နည်း နည်းဖြင့် ပါဠိလိုဖြစ်စေ၊ မြန်မာလိုဖြစ်စေ ရှုနေပါ။ မိမိ သေနေသည့်ပုံဝယ် ဇီဝိတိန္ဒြေ၏ ပြတ်စဲသွားမှု သဘောတရားအာရုံ၌ မရဏဿတိ ဘာဝနာ စိတ်ကို တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေအောင် ကြိုးစားပါ။ ယင်းသို့ ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေသော် စျာန်အင်္ဂါ (၅)ပါးတို့ သည်လည်း ထင်ရှားလာကြမည် ဖြစ်ပေသည်။ သို့သော် ဥပစာရစျာန်မျှသာ ဖြစ်သည်။</p> <h3>ဇီဝိတိန္ဒြေ၏ ပြတ်စဲမှု</h3> <p>ဤရှုကွက်ကား ပရမတ်တရား - ဇီဝိတိန္ဒြေ----နှင့် ဆက်စပ်နေသဖြင့် လွယ်မယောင်နှင့် ခက်သော ရှုကွက်တစ်ခု ဖြစ်နေ၏။ ----- <b>ဇီဝိတိန္ဒြေယုပစ္ဆေဒသင်္ခါတဿ မရဏဿ သရဏံ မရဏဿတိ။</b> ----- ဟူသော ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ ဖွင့်ဆိုထားသည့်အတိုင်း မိမိ၏ ဇီဝိတိန္ဒြေ၏ ပြတ်စဲမှုကို မြင်အောင် ကြည့်၍ ရှုရမည့် ရှုကွက်ဖြစ်နေပေသည်။ မိမိ သေနေသည့် အလောင်းကောင်ကို ဉာဏ်နှင့် ကပ်ဆောင်ကာ ကြည့်နိုင်ရုံမျှဖြင့်ကား လိုရင်းကိစ္စ မပြီးနိုင် ရှိနေသေး၏။ ထို့ကြောင့် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်က ဗဟိဒ္ဓ အလောင်းကောင်အာရုံ၌ ပထမစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ရှုပြီးသောအခါ မိမိသေနေသည့် ပုံကိုလည်း ဉာဏ်ဖြင့် ကပ်ဆောင်ကာ ကြည့်ရှုနိုင်သဖြင့် မိမိသေနေသည့် အလောင်းကောင်ကိုလည်း တွေ့မြင်သော အခါ ယင်း အလောင်းကောင်၏ နှလုံးအိမ်အတွင်းဘက်သို့ ထိုးစိုက်ကာ ရှုကြည့်ပါ။ ထိုသို့ ရှုရာ၌ ဇီဝိတိန္ဒြေ၏ ပြတ်စဲမှုကိုကား လွယ်လွယ်ကူကူ တွေ့ချင်မှတွေ့မည် ဖြစ်၏။ အကြောင်းကား ယင်းသေနေသော အလောင်းကောင်၌ ဇီဝိတိန္ဒြေကား ပြတ်စဲပြီး ဖြစ်သောကြောင့် ဖြစ်၏။ သို့အတွက် ယင်းအလောင်းကောင်၏ နှလုံးအိမ် အတွင်းဘက်သို့ ဉာဏ်ကို စေလွှတ်ကာ ရှုကြည့်နိုင်သောအခါ မသေမီ အချိန်ကာလဘက်သို့ အနည်းငယ် နောက်ဆုတ်ကာ ရှုကြည့်ပါ။ ထိုအခါ သေခါနီး ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်ကို သို့မဟုတ် စိတ်အစဉ်ကို တွေ့ရှိနိုင်ပေသည်။ ဤအရာဝယ် ပြောလိုရင်းမှာ ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်ပင် ဖြစ်သည်။ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်သည် စျာန်အင်္ဂါများကို သိမ်းဆည်းခဲ့စဉ်က ယင်း ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်ကို သိမ်ဆည်းနိုင်ခဲ့ပြီး ဖြစ်သဖြင့် ဤအချိန်တွင်လည်း ယင်း ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်ကို လွယ်လွယ်ကူကူ သိမ်းဆည်းနိုင်မည် ဖြစ်ပေသည်။ ယင်း ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်ကို ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်သောအခါ သေမည့်ဘက်သို့ တစ်ဖန် တိုး၍ ရှုကြည့်ပါ။ ထိုအခါ ယင်း ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်၏ ရပ်စဲမှုသဘောကိုကား တွေ့မြင်နိုင်ပေသည်။ ထိုအခါတွင် အထက်က ရှင်းပြခဲ့ သည့်အတိုင်း ယင်း ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်ကို ဖြစ်စေသည့် အကြောင်း ရင်းဘဝင်စိတ်ကို ထိုးစိုက်ကာ ရှုကြည့်ပါ။ ယင်း ဘဝင်စိတ်ကို တွေ့သည့်အခါ ယင်း ဘဝင်စိတ်နှင့်အတူ ယှဉ်ဖက် ဇီဝိတိန္ဒြေ၏ ပြတ်စဲမှုသဘောကို မြင်အောင် တစ်ဆင့် ရှုကြည့်ပါ။ တွေ့မြင်ပါက ဇီဝိတိန္ဒြေ၏ ပြတ်စဲမှုကို သဘောပေါက်မည် ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>သို့သော် ယောဂီအများစုမှာ ----- နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို မရှုရသေးသည့် အတွက် မရှုဖူးသေးသည့်အတွက် ဘဝင်စိတ်နှင့် ဇီဝိတိန္ဒြေကို သဘော ပေါက်ဖို့ကား အလွန် ခဲယဉ်းနေသေးသော အချိန်ကာလပင် ဖြစ်ပေသည်။ မည်သို့ပင်ခက်ခဲသော်လည်း ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်ကိုကား တွေ့ရှိနေပြီ ဖြစ်သည့်အတွက် ယင်း ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်၏ ပြတ်စဲမှုကိုပင် အာရုံ ယူကာ မရဏာနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းလိုကလည်း စီးဖြန်းနိုင်ပေသည်။ သို့သော် အထက်က ရှင်းပြခဲ့သည့်အတိုင်း ယင်း ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ် မှာ ဥပစာရအားဖြင့်သာ ဘဝင်ဟု ခေါ်ဆိုထားခြင်း ဖြစ်ပေသည်။ မည်သို့ပင် ခက်ခဲနေသော်လည်း မိမိ သေနေသည့် အလောင်းကောင်ကိုကား ဉာဏ်ဖြင့် ကပ်ဆောင်၍ ရှုခဲ့သော် ရရှိနိုင်သည်သာ ဖြစ်၏။ အတိတ်ဘဝထိုထိုက မရဏာနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းခဲ့ဖူးသူ ဖြစ်လျှင်လည်း ယင်း ဇီဝိတိန္ဒြေ၏ ပြတ်စဲမှုကို တစ်နည်းဆိုရသော် ဇီဝိတိန္ဒြေနှင့် တကွသော ဘဝင်စိတ်၏ ပြတ်စဲမှုကို ရှုမြင်နိုင်ပေသည်။ ထိုသို့ ရှုမြင်နိုင်လျှင်ကား အကောင်းဆုံးပင် ဖြစ်ပေသည်။ သို့သော် နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို မရှုဖူးသေးသော ယောဂီအများစုမှာ ဥပစာရအားဖြင့် တင်စားကာ ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲနေသော အထက်တွင် ရှင်းပြခဲ့ပြီးသော ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်၏ ပြတ်စဲမှုသဘောကိုကား ရှု၍ ရရှိနေပေသည်။ ယင်း ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်၏ ပြတ်စဲမှု ရပ်ဆိုင်းမှုသဘော ကို အာရုံယူကာ မရဏာနုဿတိ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းလိုက စီးဖြန်းနိုင်ပါ သည်။ သို့သော်... ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်ပိုင်းသို့ ဆိုက်သည်တိုင်အောင် ကြောင်း-ကျိုးဆက်နွယ်မှု = ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သဘောတရားတို့ကို ရှုထားပြီးသူ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်ကား ယင်း ဇီဝိတိန္ဒြေနှင့်တကွသော ဘဝင်စိတ်၏ ပြတ်စဲမှုကို လွယ်လွယ်ကူကူပင် ရှု၍ ရရှိနိုင်ပေသည်။</p> <p>ဤ မေတ္တာ၊ ဗုဒ္ဓါနုဿတိ၊ အသုဘ၊ မရဏဿတိ ကမ္မဋ္ဌာန်း (၄)မျိုး တို့ကား ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့အား စောင့်ရှောက်ပေးတတ်သည့် စတုရာရက္ခ အမည်ရသော အစောင့် (၄)ပါး ကမ္မဋ္ဌာန်းများ ဖြစ်ကြသည်။ ဝိပဿနာသို့ မကူးမီ သင်ယူထားသင့်သော ပွားများထားသင့်သော ကမ္မဋ္ဌာန်းများပင် ဖြစ် ကြပေသည်။</p> <p><b>အသုဘာ ဘာဝေတဗ္ဗာ ရာဂဿ ပဟာနာယ၊</b></p> <p><b>မေတ္တာ ဘာဝေတဗ္ဗာ ဗျာပါဒဿ ပဟာနာယ၊</b></p> <p><b>အာနာပါနဿတိ ဘာဝေတဗ္ဗာ ဝိတက္ကုပစ္ဆေဒါယ။</b> (အံ၊၃၊၁၆၉။ ဥဒါန၊၁၂၀ - မေဃိယသုတ္တန်။)</p> <p>ဤအထက်ပါ မေဃိယသုတ္တန်နှင့်အညီ အသုဘဘာဝနာကား ရာဂကို တိုက်ဖျက်ရန်အတွက် အကောင်းဆုံးသော လက်နက်ဖြစ်၏။ အသုဘ အလောင်းကောင်ကို အာရုံယူ၍ ရှုပွားရသော ဤအထက်ပါ အသုဘ ဘာဝနာကို အဝိညာဏက အသုဘ = သက်မဲ့ အသုဘဟု ခေါ်ဆို၏။ သက်ရှိ သတ္တဝါတို့၏ (၃၂)ကောဋ္ဌာသကို အာရုံယူ၍ ပဋိကူလမနသိကာရအားဖြင့် ရှုပွားရသော ဘာဝနာကို အသုဘကမ္မဋ္ဌာန်းအဖြစ် ဂိရိမာနန္ဒသုတ္တန် (အံ၊၃၊ ၃၄၃။)၌ ဟောကြားထားတော်မူ၏။ သဝိညာဏက အသုဘတည်း၊ ရှင် အသုဘတည်း။ ယင်း အဝိညာဏက အသုဘဘာဝနာ၊ သဝိညာဏက အသုဘဘာဝနာ နှစ်မျိုးလုံးသည်ပင် ရာဂကို ပယ်သတ်ရန်အတွက် အကောင်းဆုံးသော လက်နက်ပင် ဖြစ်သည်။ မေတ္တာကမ္မဋ္ဌာန်းကား ဗျာပါဒ ဒေါသကို ပယ်ရှားရာ၌ အကောင်းဆုံးသော ကမ္မဋ္ဌာန်းဖြစ်၏။ အာနာပါနဿတိကမ္မဋ္ဌာန်းကား ကြံစည်စိတ်ကူးမှု ဝိတက်အမျိုးမျိုးကို တိုက်ဖျက်ရာ၌ အစွမ်းထက်မြက်သော ကမ္မဋ္ဌာန်းတစ်ခု ဖြစ်၏။</p> <p>သို့အတွက် အသင်သူတော်ကောင်းသည် ရာဂ ထကြွသောင်းကျန်း လာသောအခါ အသုဘဘာဝနာကို ပွားပါ။ ဒေါသ ပြင်းထန်လာသောအခါ မေတ္တာဘာဝနာကို ပွားပါ။ ဝိတက် ထူပြောလာသောအခါ အာနာပါနဿတိ ကိုပွားပါ။ ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်၌ သဒ္ဓါတရား လျော့နည်းလာသောအခါ၊ စိတ်မကြည်လင်သောအခါ ဗုဒ္ဓါနုဿတိကို ပွားပါ။ သံဝေဂဉာဏ် နည်းပါး လာသောအခါ၊ ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်၌ ပျင်းရိလာသောအခါ မရဏဿတိ ဘာဝနာကို ပွားပါလေ။</p> <p>ဘုရားရှင်သည် .. သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်းတွင် ကမ္မဋ္ဌာန်း (၄၀) ဟောကြားထားတော်မူ၏။ ထိုကမ္မဋ္ဌာန်းတို့တွင် ဤသမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း၌</p> <p>၁။ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်း<br> ၂။ ပဋိကူလမနသိကာရ အရိုးစုကမ္မဋ္ဌာန်း<br> ၃။ ကသိုဏ်း (၁၀)ပါး သမာပတ် (၈)ပါး<br> ၄။ ဗြဟ္မစိုရ်တရား (၄)ပါး<br> ၅။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း<br> ၆။ အသုဘကမ္မဋ္ဌာန်း<br> ၇။ မရဏာနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း</p> <p>ဤကမ္မဋ္ဌာန်းများကို အကျဉ်းချုပ်ကာ တင်ပြထားပေသည်။ ကြွင်း ကျန်သော သမထကမ္မဋ္ဌာန်းများကို ပွားများအားထုတ်လိုပါက ဆရာသမား များထံသို့ ချဉ်းကပ်ကာ လေ့လာကြပါကုန်။ အကယ်၍ အသင်သူတော် ကောင်းသည် ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာန်းသို့ ကူးတက်လိုပါက ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း စသည်ကို ဆက်လက်ကာ ပွားများအားထုတ်ပါလေ။</p> <h3>စိရံ တိဋ္ဌတု သဒ္ဓမ္မော၊ ဓမ္မေ ဟောန္တု သဂါရဝါ။</h3> <p>ဘုရားရှင်၏ အဆုံးအမ သာသနာတော်သည် အဓွန့်ရှည်စွာ တည်ပါစေသတည်း။</p> <p>သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာ၌ ရိုသေလေးစားခြင်း ရှိကြပါစေကုန်သတည်း။</p> <p>ဖားအောက်တောရဆရာတော်</p> <p>စိတ္တလတောင်ကျောင်း</p> <p>ဖားအောက်တောရ</p> <p>ကောဇာသက္ကရာဇ် - ၁၃၆၇ - ခုနှစ်</p> noco53taozvapatj04a18eg7ui262r0 0 5732 18756 2025-06-08T03:54:23Z Tejinda 173 "{{header | title = ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း | author = ဖားအောက်တောရဆရာတော် | override_author = | editor = | translator = | contribuor = | override_contributor = | section = | previous = [[သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း(ခ)]] | prev..." အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည် 18756 wikitext text/x-wiki {{header | title = ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း | author = ဖားအောက်တောရဆရာတော် | override_author = | editor = | translator = | contribuor = | override_contributor = | section = | previous = [[သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း(ခ)]] | previous2 = | next = [[နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း]] | next2 = | year = | notes = | edition = | categories = ဖားအောက်တောရ | shortcut = | portal = }} <h2>ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း</h2> <p><b>နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။</b></p> <h3>ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း</h3> <p>ကာလသုံးပါး သန္တာန်နှစ်ပါးအတွင်း၌ တည်ရှိသော ရုပ်-နာမ်-ကြောင်း ကျိုး (= သင်္ခါရ)တရားတို့ကို ပရိညာ ပညာ သုံးမျိုးတို့ဖြင့် ပိုင်းပိုင်းခြားခြား သိရှိနိုင်ရန်အတွက် ဥပစာရသမာဓိ အပ္ပနာသမာဓိ ဟူသော နှစ်မျိုးသော သမာဓိတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော သမာဓိကို ထူထောင်ရမည် ဖြစ်သည်။ နိဗ္ဗာနဂါမိနိပဋိပဒါ (အကျဉ်း) အမည်ရသော ဤကျမ်း၌ သမထကမ္မဋ္ဌာန်း ပိုင်းဟူသော အမည်ဖြင့် သမာဓိပိုင်း စိတ္တဝိသုဒ္ဓိစခန်းကို ရေးသားတင်ပြခဲ့ပြီး လေပြီ။ ယခုအခါ၌ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းတွင် အကျုံးဝင်သော ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းပုံ (= ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပုံ)အပိုင်းကို ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်းဟူသော အမည်ဖြင့် ဆက်လက်၍ ရေးသားတင်ပြပေအံ့။</p> <h3>ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းအကျဉ်းနည်း</h3> <p><b>ဒုဝိဓဥှိ ကမ္မဋ္ဌာနံ - ရူပကမ္မဋ္ဌာနံ အရူပကမ္မဋ္ဌာနဉ္စ။ ရူပပရိဂ္ဂဟော အရူပပရိဂ္ဂဟောတိပိ ဧတဒေဝ ဝုစ္စတိ။ တတ္ထ ဘဂဝါ ရူပကမ္မဋ္ဌာနံ ကထေန္တော သင်္ခေပမနသိကာရဝသေန ဝါ ဝိတ္ထာရမနသိကာရဝသေန ဝါ စတုဓာတုဝဝတ္ထာနံ ကထေသိ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၂။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၀။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၄။)</p> <p>သမထပိုင်း၌ သမထကမ္မဋ္ဌာန်း (၄၀) ရှိ၏၊ သမာဓိပိုင်းတည်း။ ဝိပဿနာပိုင်း၌ကား ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်း နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဟု နှစ်မျိုး ရှိ၏။ <b>ရူပပရိဂ္ဂဟ</b> = ရုပ်ကို သိမ်းဆည်းခြင်း ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူခြင်း၊ <b>အရူပပရိဂ္ဂဟ</b> = နာမ်ကို သိမ်းဆည်းခြင်း ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူခြင်းဟုလည်း ခေါ်ဆို၏။ ထိုနှစ်မျိုးတို့ တွင် ဘုရားရှင်သည် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဟောကြားတော်မူလတ်သော် ---</p> <p>၁။ အကျဉ်းနှလုံးသွင်းနည်း၏ အစွမ်းဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊</p> <p>၂။ အကျယ်နှလုံးသွင်းနည်း၏ အစွမ်းဖြင့်သော်လည်းကောင်း</p> <p>စတုဓာတုဝဝတ္ထာန် အမည်ရသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင် သဘာဝလက္ခဏာကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူကြောင်းဖြစ်သော ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း ကို ဟောကြားတော်မူခဲ့လေသည်။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၂။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၀။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၄၊၊)</p> <p>ထိုနှစ်မျိုးတို့တွင် ဤကျမ်း၌ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျဉ်းရှုပွားနည်းကို ရှေးဦးစွာ ရေးသားတင်ပြ၍ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ်ရှုပွားနည်းကို နောက်တွင် ဆက်လက်၍ ရေးသားတင်ပြမည် ဖြစ်သည်။</p> <p><b>ပုန စပရံ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု ဣမမေဝ ကာယံ ယထာဌိတံ ယထာပဏိဟိတံ ဓာတုသော ပစ္စဝေက္ခတိ အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ ပထဝီဓာတု အာပေါဓာတု တေဇောဓာတု ဝါယောဓာတူတိ။</b> (မ၊၁၊၇၃။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ...နောက်တစ်မျိုးသော်ကား ယောဂါဝစရ ရဟန်းတော် သည် တည်မြဲတိုင်းသော ထားမြဲတိုင်းသော ဤခန္ဓာကိုယ်ကြီးကိုပင်လျှင် ဤ ခန္ဓာကိုယ်ကြီး၌ ပထဝီဓာတ်သည် ရှိ၏၊ အာပေါဓာတ်သည် ရှိ၏၊ တေဇော ဓာတ်သည် ရှိ၏၊ ဝါယောဓာတ်သည် ရှိ၏ဟု ဓာတ်သဘောအားဖြင့် အသီး အသီး တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဆင်ခြင်သုံးသပ်ရှုပွား၍ နေပေ၏။(မ၊၁၊၇၃။)</p> <p>ဤအထက်ပါ ဒေသနာတော်ကား မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန် ဓာတု မနသိကာရပိုင်းတွင် လာရှိသော ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း ပြည်တည်ခန်းပင် ဖြစ်၏။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤရူပကာယခန္ဓာကိုယ်ကြီး၏ အရိုးကြား၊ အကြော ကြား၊ အသားကြား၊ အရေကြားသို့ ဉာဏ်တည်းဟူသော လက်ကို သွင်း၍ ဉာဏ်ဖြင့် စိုက်၍ ပထဝီဓာတ် အာပေါဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ် ဟူသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ဉာဏ်ဖြင့် သိအောင် မြင်အောင် ကြည့်ရှုရမည်ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ဤကဲ့သို့ လွယ်လွယ်ကူကူဖြင့် မရှုတတ်သေး မမြင်သေးပါက ဤခန္ဓာကိုယ်၏ အရိုး ကြား၊ အကြောကြား၊ အသားကြား၊ အရေကြားသို့ ဉာဏ်တည်းဟူသော လက် ကို သွင်း၍ ဦးခေါင်းမှသည် ခြေထောက်သို့ တိုင်အောင် ခြေဆုံး ခေါင်းဆုံး အောက်ပါအတိုင်း ရှုပါ။</p> <hr> <h3>မဟာဘုတ်ဓာတ်ကြီး (၄) ပါး</h3> <p>၁။ ပထဝီဓာတ်</p> <p>ဂရုပထဝီ (၃) မျိုး လဟုပထဝီ (၃) မျိုး</p> <p>၁။ မာမှု သဘော ၄။ ပျော့မှု သဘော</p> <p>၂။ ကြမ်းမှု သဘော ၅။ ချောမှု သဘော</p> <p>၃။ လေးမှု သဘော ၆။ ပေါ့မှု သဘော</p> <p>၂။ အာပေါဓာတ်</p> <p>၁။ ယိုစီးမှု သဘော <br> ၂။ ဖွဲ့စည်းမှု သဘော</p> <p>၃။ တေဇောဓာတ်</p> <p>၁။ ပူမှု သဘော <br> ၂။ အေးမှု သဘော</p> <p>၄။ ဝါယောဓာတ်</p> <p>၁။ ထောက်ကန်မှု သဘော <br> ၂။ တွန်းကန်မှု သဘော</p> <p>မာ-ကြမ်း-လေး၊ ပျော့-ချော-ပေါ့ကား ပထဝီဓာတ်၏ သဘာဝလက္ခဏာ၊ ယိုစီး-ဖွဲ့စည်းကား အာပေါဓာတ်၏ သဘာဝလက္ခဏာ၊ ပူ-အေးကား တေဇောဓာတ်၏ သဘာဝလက္ခဏာ၊ ထောက်ကန်မှုသဘောကား ဝါယော ဓာတ်၏ သဘာဝလက္ခဏာ၊ တွန်းကန်မှုသဘောကား ဝါယောဓာတ်၏ လုပ်ငန်းကိစ္စရပ် ဖြစ်သည်။</p> <p>ရှေးဦးစွာ မိမိ ရရှိထားပြီးသည့် အာနာပါန စတုတ္ထစျာန် သမာဓိကို တစ်ဖန် ပြန်၍ ထူထောင်ပါ။ အလိုရှိပါက ဩဒါတကသိုဏ်း စတုတ္ထစျာန် သမာဓိအထိ သမာဓိကို ထူထောင်ပါ။ (တရားထိုင်တိုင်း သမာဓိကို ထူထောင် ရန် မမေ့ပါနှင့်။) ထိုနောင် ---</p> <p>၁။ မာ-မှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာက စ၍ မာမှုသဘောကို ဦးခေါင်းမှ သည် ခြေဖျားသို့ တိုင်အောင် တစ်ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အပြား မြင်အောင် ရှုပါ။ အလားတူပင် ---</p> <p>၂။ ကြမ်းမှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ ကြမ်းမှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၃။ လေးမှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ လေးမှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၄။ ပျော့မှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ ပျော့မှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၅။ ချောမှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ ချောမှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၆။ ပေါ့မှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ ပေါ့မှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၇။ ယိုစီးမှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ ယိုစီးမှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၈။ ဖွဲ့စည်းမှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ ဖွဲ့စည်းမှုသဘောကို။ ပ။</p> <p>၉။ ပူမှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ ပူမှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၁၀။ အေးမှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ အေးမှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၁၁။ ထောက်ကန်မှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ ထောက်ကန်မှု သဘောကို။ ပ ။</p> <p>၁၂။ တွန်းကန်မှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ တွန်းကန်မှုသဘောကို ဦးခေါင်းမှသည် ခြေဖျားသို့တိုင်အောင် တစ်ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အပြား မြင်အောင် ရှုပါ။</p> <p>ဤ (၁၂)မျိုးသော ဓာတ်သဘောတရားတို့တွင် မည်သည့်သဘော တရားကို မဆို ရှုပါက တစ်ကိုယ်လုံး၌ ပြန့်နေပါစေ၊ တစ်ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အ ပြား မြင်ပါစေ။ ရှေးဦးစွာ မာမှုသဘောကို တစ်ကိုယ်လုံး အနှံ့အပြား မြင် အောင် ရှုကြည့်ပါ။ အောင်မြင်မှု ရရှိပါက ကျန်ဓာတ်များကိုလည်း ဆက်ရှုပါ။ အကယ်၍ မအောင်မြင်ပါက တွန်းကန်မှုသဘောက စ၍ ရှုကြည့်ပါ။ တွန်း ကန်မှုသဘောသည် ကျန်ဓာတ်သဘောတရားများကို ဉာဏ်ဖြင့်တွေ့မြင်ဖို့ရန် များစွာ အထောက်အကူ ပြုပေသည်။</p> <hr> <h3>ဝ-လုံးတန်းက စပါ</h3> <p>ဗျည်း (၃၃)လုံးတွင် က-ကြီး, ခ-ခွေးက စသည် မှန်သော်လည်း ကလေးသူငယ်တစ်ဦးကို သင်ပေးရာ၌ ဝ-လုံးက လွယ်ကူသဖြင့် ဝ-လုံးတန်း က စ၍ သင်ပြပေးရသကဲ့သို့ အလားတူပင် ဝါယောဓာတ်၏ တွန်းကန်မှု သဘောမှာလည်း ဝ-လုံးနှင့် တူနေ၏။ ယောဂီအများစု၌ ရှု၍ လွယ်ကူသည် ကို တွေ့ရ၏။ ထို့ကြောင့် အထက်ပါစနစ်ဖြင့် မအောင်မြင်ပါက ဝ-လုံးတန်းက စရှုကြည့်ပါ။</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် ဦးခေါင်း၏ အလယ်ဗဟိုလောက်တွင် ဘာဝနာစိတ်ကို စိုက်ထားပါ၊ အသက်ရှူသွင်းလိုက်သောအခါ အသက်ရှူ ထုတ်လိုက်သောအခါ တွန်းကန်နေသည့် သဘောကို ထိုနေရာ၌ ဉာဏ်ဖြင့် စိုက်၍ ရှုကြည့်ပါ။ အသက်ရှူသွင်းလိုက်တိုင်း ရှူထုတ်လိုက်တိုင်း တွန်း နေသည့်သဘောကို ဉာဏ်ဖြင့် စူးစူးစိုက်စိုက် ကြည့်ပါ၊ လေကို မကြည့်ပါနှင့်။ဆွမ်းလုတ်ကို ဝါးသောအခါ ပါးအတွင်း၌ တွန်းကန်နေသည့် ပုံစံမျိုး ဖြစ် သည်။ တွန်းကန်မှုသဘောကို တွေ့ရှိသောအခါ ထိုတွန်းကန်မှုသဘော၌သာ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ထားပါ။</p> <p>ဤစနစ်ဖြင့်လည်း အောင်မြင်မှုကို မရရှိပါက မိမိ ရရှိထားပြီးသည့် အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို၊ အလိုရှိပါက ဩဒါတကသိုဏ်း စတုတ္ထစျာန် သမာဓိကို တစ်ဖန် ပြန်၍ ထူထောင်ပါ။ သမာဓိ၏စွမ်းအင်များ ပြည့်ဝလာ သော အခါ၌ တွန်းကန်မှုသဘောကို အထက်ပါ အတိုင်း တစ်ဖန် ပြန်၍ ရှု ကြည့်ပါ။</p> <p>အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်သမာဓိ သို့မဟုတ် ဩဒါတကသိုဏ်း စတုတ္ထ စျာန်သမာဓိတို့မှာ (ဤကျမ်းစာ၌ ရေးသားတင်ပြထားသည့်အတိုင်း ဆိုရမူ) အသင်သူတော်ကောင်း၏ ဝိပဿနာ၏ အခြေပါဒက အကြောင်းရင်းစျာန်ပင် ဖြစ်သည်။ ယင်းသမာဓိကို စွမ်းအင် ပြည့်ဝလာအောင် လင်းရောင်ခြည် စွမ်း အင်များ အားကောင်းလာသည့်တိုင်အောင် ထူထောင်ပါ။ တရားထိုင်တိုင်း အခက်အခဲရှိတိုင်း လိုက်နာပြုကျင့်ရမည့် ဥပဒေသ တစ်ခု ဖြစ်သည်။</p> <p>တွန်းကန်မှုသဘောကို ဦးခေါင်းအတွင်း၌ ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့မြင် သောအခါ ထိုတွန်းကန်မှု သဘောတရားအပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ထားပါ။ တွန်းကန်မှုသဘောတရားအပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်သည် ငြိမ်ဝပ် စွာ ကပ်၍ တည်နေသောအခါ ယင်းတွန်းကန်မှု သဘောတရားသည်လည်း အလွန် ထင်ရှားလာမည် ဖြစ်သည်။ ထင်ရှားလာသောအခါ ဦးခေါင်း၏ အ တွင်းပိုင်းမှသည် ဦးခေါင်း၏ အပြင်ဘက်သို့တိုင်အောင် တစ်စတစ်စ တဖြည်း ဖြည်း တွန်းကန်မှုသဘောတရားကို ထင်ထင်ရှားရှား မြင်တွေ့အောင် ဉာဏ် ဖြင့် လိုက်ကြည့်ပါ။ အရိုးကြား၊ အကြောကြား၊ အသားကြား၊ အရေကြားသို့ ဉာဏ်တည်းဟူသော လက်ကို သွင်း၍ လိုက်ကြည့်ပါ။ ဦးခေါင်း တစ်ခုလုံး၌ တွန်းကန်မှုသဘောတရားကို ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့မြင်သောအခါ လည်ပင်း ရင်ဘတ် ဝမ်းဗိုက်စသည် ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးသို့ ဉာဏ်ကို စေလွှတ်၍ အရိုး ကြား၊ အကြောကြား၊ အသားကြား၊ အရေကြားသို့ ဉာဏ်တည်းဟူသော လက် ကို သွင်း၍ လိုက်ရှုပါ။ တစ်ကိုယ်လုံး၌ ခြေဆုံးခေါင်းဆုံး တွန်းကန်မှုသဘော တရားကို ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့မြင်သောအခါ အသင်သူတော်ကောင်းသည် ဓာတ်သဘောတရားတစ်ခုကို ရှုပွားမှု၌ အောင်မြင်သွားပြီ ဖြစ်သည်။ ဝ-လုံး တစ်လုံးကို ဝိုင်းစက်အောင် ရေးတတ်သွားပေပြီ။ အကယ်၍ ဝင်လေ ထွက် လေ၌ တွန်းကန်မှုသဘောကို စိတ်စိုက်ရှုသော်လည်း ထင်ထင်ရှားရှား မတွေ့ ၍သော်လည်းကောင်း ဝမ်းဗိုက်မှ စတင်၍ ရှုရန် စိတ်က ပို၍ ထက်သန်နေ သော်လည်းကောင်း ထိုအခါမျိုး၌လည်း ဝမ်းဗိုက်ဝယ် တွန်းကန်မှု ထင်ရှားရာ နေရာမှစ၍ တစ်ကိုယ်လုံး၌ တွန်းကန်မှုသဘောတရားကို မြင်အောင် အလား တူပင် ဆက်ရှုနိုင်ပေသည်။</p> <p>တွန်းကန်မှုသဘောတရားတစ်ခုကို ခန္ဓာအိမ်တစ်ခုလုံး၌ အနှံ့အပြား ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့မြင်သောအခါ နည်းတူပင် မာမှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေ ရာက စ၍ အထူးသဖြင့် သွားနှစ်ခုထိထားသည့် နေရာက စ၍ မာမှု သဘော တရားကို တစ်ကိုယ်လုံး အနှံ့အပြား မြင်အောင် ဆက်ရှုပါ။ ထင်ရှားလာသော အခါ တွန်းမှု မာမှု သဘောတရားနှစ်မျိုးကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ရှုပါ။ ဣရိယာပုထ် လေးပါးလုံး၌ ကွေးရာ ဆန့်ရာ စသည့် ကိုယ်အမူအရာ အားလုံးတို့၌လည်း ယင်း တွန်းမှု မာမှု ဓာတ်များကို ရှုနိုင်အောင် ကြိုးစားပါ။</p> <p>တွန်းမှု မာမှု သဘောတရားနှစ်ခုကို ထပ်ကာထပ်ကာ ရှုခဲ့သော် ကျန်းမှု (= ကျန်းတန်းမှု = ကြမ်းတမ်းမှု) သဘောကို ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်လာတတ် သည်။ ခန္ဓာကိုယ်ကို သဲဖြင့် ပွတ်သပ်သကဲ့သို့ ကျန်းမှုသဘောကို တွေ့မြင် တတ်သည်။ မတွေ့သော် ကျန်းမှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာက စ၍ ကျန်းမှု သဘောကို မြင်အောင် ရှုပါ။ လက်ဖဝါးကို ပက်လက်လှန်၍ လက်ဖမိုးဖြင့် အဝတ်ကို ပွတ်ကြည့်ပါ။ အပေါ်အံသွားထိပ်ကို လျှာဖြင့် ပွတ်ကြည့်ပါ၊ ကျန်းမှု သဘောကို ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့နိုင်သည်။ ယင်းသို့ ထင်ရှားသည့် တစ်နေ ရာမှ စ၍ တစ်ကိုယ်လုံး၌ ကျန်းမှု သဘောတရားကို မြင်အောင် ဆက်ရှုပါ။ အောင်မြင်မှု မရခဲ့သော် ထိုကျန်းမှု ထင်ရှားသည့် နေရာ၌ပင် တွန်းမှု-မာမှု-ကျန်းမှု သဘောတရားတို့ကို ပူးတွဲ ရှုကြည့်ပါ။ ဆင်ရိုင်းတစ်ကောင်ကို ယဉ် ကျေးသည့် ဆင်တစ်ကောင်ဖြင့် ချော့၍ မျှား၍ ဖမ်းယူသကဲ့သို့ မထင်ရှား သည့် ဓာတ်ကို တွေ့ရှိအောင် ထင်ရှားသည့် ဓာတ်ဖြင့် ပူးတွဲရှုခြင်းဖြစ်သည်။ အောင်မြင်မှုကို ရရှိတတ်ပါသည်။ အောင်မြင်မှုကို မရခဲ့သော် မိမိ ရရှိထားပြီး သည့် စျာန်သမာဓိများကို တစ်ဖန် ပြန်လည်၍ ထူထောင်ဖို့ လိုအပ်ပါသည်။</p> <p><b>သမာဟိတော ယထာဘူတံ ဇာနာတိ ပဿတိ။</b> (အံ၊၃၊၂၅၉။)</p> <p>သမာဓိရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ မြင်၏။ (အံ၊၃၊၂၅၉။) - ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူသောကြောင့် သမာဓိကို စွမ်းအင်ပြည့်ဝလာအောင် တစ်ဖန် ပြန်၍ ထူထောင်ရခြင်း ဖြစ် သည်။ သမာဓိ၏အရှိန်အဝါ အားကောင်းလာသောအခါ တွန်းမှု မာမှု ကျန်းမှု သဘောတရားတို့ကို တစ်ဖန် ပြန်၍ ရှုကြည့်ပါ။</p> <p>အောင်မြင်မှုကို ရရှိသောအခါ လေးမှု သဘောတရားတစ်ခုကို ခန္ဓာ ကိုယ်ဝယ် လေးမှု ထင်ရှားရာနေရာမှ စ၍ တစ်ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အပြား မြင် အောင် ရှုကြည့်ပါ။ မထင်ရှားပါက ထိုင်နေသည့် ကြမ်းပြင်ကို တင်ပါးဖြင့် အနည်းငယ် ဖိကြည့်ပါ၊ သို့မဟုတ် ပေါင်ပေါ်သို့ တင်ထားသော လက်ကို အနည်းငယ် ဖိကြည့်ပါ။ အောင်မြင်မှုကို ရတတ်ပါသည်။အောင်မြင်ခဲ့သော် တွန်းမှု မာမှု ကျန်းမှု လေးမှု သဘောတရားတို့ကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ရှုပါ။ ဓာတ်သဘောတရား တစ်ခုကို ရှုသော်လည်း ဓာတ်သဘော တရားအားလုံးကိုပင် ပြိုင်တူလိုလို ဉာဏ်၌ ထင်မြင်နေပါက ပို၍ကောင်းသည် သာ ဖြစ်သည်။</p> <p>ထိုနောင် ထောက်ကန်မှု သဘောတရားကို ဆက်ရှုနိုင်သည်။ ထောက် ကန်မှု ဟူသည် ပြိုလဲတော့မည့် အိမ်တစ်အိမ်ကို ကျားခေါ်သည့် သစ်သား တစ်ချောင်းဖြင့် ထောက်ကန်ထားလိုက်သောအခါ မပြို မလဲတော့ဘဲ တည် ငြိမ်စွာ ရပ်တည်နေသကဲ့သို့ အလားတူပင် ဤခန္ဓာအိမ်ကြီး၌လည်း - သွား လျှင် သွားသည့် ဣရိယာပုထ်အတိုင်း တည်ရှိနေအောင် မပြိုမလဲရအောင,် ရပ်လျှင် ရပ်သည့် ဣရိယာပုထ်အတိုင်း တည်ရှိနေအောင် မပြိုမလဲရအောင်, ထိုင်လျှင် ထိုင်သည့်ဣရိယာပုထ်အတိုင်း တည်ရှိနေအောင် မပြိုမလဲရအောင်, အိပ်လျှင်လည်း အိပ်သည့် ဣရိယာပုထ်အတိုင်း တည်ရှိနေအောင် မပြိုမလဲ ရအောင် ထောက်ကန်ထားသည့် ထိန်းထားသည့် သဘောတရားတစ်ခု ဖြစ် သည်။ ယင်းထောက်ကန်မှု သဘောတရားကို မာမှုသဘောတရားနှင့် တွဲရှု ပါက ပို၍ သဘောပေါက်မြန်တတ်ပါသည်။ အကယ်၍ မထင်ရှားပါက ခန္ဓာ ကိုယ်ကို အနည်းငယ်လှုပ်ကြည့်ပါ။မပြိုမလဲရအောင် ထိန်းထားသည့် ထောက် ကန်ထားသည့် ငြိမ်အောင် ထိန်းထားသည့်သဘောကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ကြည့်ပါ။ အောင်မြင်မှုကို ရရှိတတ်ပါသည်။ အောင်မြင်မှုကို ရခဲ့သော် တစ် ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အပြားမြင်အောင် ဆက်ရှုပါ။ မာမှုသဘောနှင့် ကပ်၍ ရှုပါက ခန္ဓာအိမ်ကို ထားမြဲတိုင်း တည်မြဲတိုင်းသော ဣရိယာပုထ်အတိုင်း မပြိုမလဲ ရအောင် တုတ်နှင့် လျှိုထားသကဲ့သို့ မတ်နေအောင် ထိန်းထားသည့် ထောက် ကန်မှု သဘောကို ပို၍ လျင်မြန်စွာ သဘောပေါက်တတ်သဖြင့် မာ-ကျန်း-လေးဟူသော ဂရုပထဝီဓာတ်တို့ကို ရှုပြီးမှ ထောက်ကန်မှု ဝါယောဓာတ်ကို ရှုရန် တင်ပြရခြင်း ဖြစ်သည်။ အလွယ်မှ အခက်သို့ ကူးတက်သည့် သဘော ဖြစ်သည်။</p> <p>အောင်မြင်မှုကို ရရှိသောအခါ တွန်း-မာ-ကျန်း-လေး-ထောက်ဟူသော ယင်းသဘောတရားငါးမျိုးကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ရှုပါ။ သမာဓိ တည်းဟူသော မြတ်သော ကျောက်ဖျာထက်၌ ဉာဏ်တည်းဟူသော သန် လျက်ကို မြမြထက်အောင် သွေးနေခြင်း ဖြစ်သည်။ ကျေနပ်မှုကို ရရှိသော အခါ ပျော့မှုသဘောကို ဆက်ရှုပါ။ အောက်အတွင်းနှုတ်ခမ်းသားကို လျှာဖြင့် အသာအယာ ထိထားကြည့်ပါ။ ပျော့ပျောင်းသည့်သဘောကို အာရုံယူကြည့် ပါ။ နူးညံ့ပျော့ပျောင်းသည့် သဘောကို တွေ့ရှိနိုင်ပါသည်။ ယင်းပျော့သည့် သဘောတရားအပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ထားပါ။</p> <p>ထင်ရှားလာသောအခါ ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံး၌ ခြေဆုံးခေါင်းဆုံး ပျော့မှု သဘောတရားကို မြင်အောင် ဆက်ရှုပါ။ မုန့်ကျွဲသည်းကဲ့သို့ အကြိမ်တစ်ရာ ဖတ်ထားအပ်သော ဝါဂွမ်းစိုင်ကဲ့သို့ တစ်ကိုယ်လုံး၌ ပျော့ပျောင်းသည့် သ ဘောကို မြင်အောင် ကြိုးစားပါ။</p> <p>ပျော့ပျောင်းမှု သဘောတရားကို ကျေကျေနပ်နပ် တွေ့မြင်သောအခါ ချောမှုသဘောတရားကို ဆက်ရှုပါ။ ယင်းပျော့ပျောင်းနူးညံ့နေသည့် အတွင်း နှုတ်ခမ်းသား၌ လျှာကို တံတွေးရွှဲအောင်ဆွတ်၍ ခပ်ဖြည်းဖြည်း အသာအယာ ပွတ်ကြည့်ပါ။ ချောမွတ်နေသည့် သဘောတရားကို တွေ့ရှိနိုင်ပါသည်။ ယင်း ချောမွတ်သည့် သဘောတရားအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ထား ပါ။ ထင်ရှားလာသောအခါ တစ်ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အပြားမြင်အောင် ဆက်ရှုပါ။ ခန္ဓာကိုယ်ကို ဆီဖြင့် လိမ်းသုတ်လျက် ပွတ်သပ်ကြည့်သောအခါ ချောမွတ်နေ သည့် သဘောတရားကို တွေ့သကဲ့သို့ မြင်နေပါစေ။</p> <p>ထိုသို့တွေ့မြင်သောအခါ ပေါ့မှုသဘောတရားကို ဆက်ရှုပါ။ ပျော့မှုနှင့် ချောမှု သဘောတရားကို ထပ်ကာထပ်ကာ ရှုနေပါက ပေါ့မှုသဘောတရား သည်လည်း အသင် သူတော်ကောင်း၏ ဉာဏ်၌ ထင်ရှားလာတတ်ပါသည်။အကယ်၍ မထင်မရှားဖြစ်နေပါက ဒူးပေါ်၌တင်ထားသော လက်မှ လက်ညှိုး တစ်ချောင်းကို အသာအယာ-မ-ကြည့်ပါ။ ပေါ့မှုသဘောတရားသည် ထင်ရှား လာတတ်ပါသည်။ အကယ်၍ မထင်မရှား ဖြစ်နေပါက လေးမှုသဘောတရား ကို တစ်ဖန်ပြန်၍ ရှုပါ။ ခန္ဓာကိုယ်တစ်ကိုယ်လုံး၌ လေးလံမှုသဘောတရား ကို ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့မြင်ရသောအခါ အထက်ပါအတိုင်း ဒူးပေါ်၌ တင် ထားသော လက်ညှိုးတစ်ချောင်းကို ဖြည်းညင်းစွာ အသာအယာ-မ-ကြည့်ပါ။ ပေါ့မှုသဘောတရားကို စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုကြည့်ပါ။ လေထဲမှာ လွင့်နေသော ဝါဂွမ်းစိုင်ကဲ့သို့ ပေါ့မှုသဘောကို ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့နိုင်သည်။</p> <p>မာ-ကျန်း-လေး - ပျော့-ချော-ပေါ့ကား ပထဝီဓာတ်၊ ထောက်ကန်-တွန်းကန်သဘောကား ဝါယောဓာတ် ဤသို့လျှင် ဓာတ်နှစ်ပါးကို သိမ်းဆည်းမိ လေပြီ။ထပ်ကာထပ်ကာ ကြိမ်ဖန်များစွာသိမ်းဆည်းပါ။ ကျေနပ်မှုကို ရရှိသော အခါ တေဇောဓာတ် ပူမှုသဘောကို ဆက်ရှုပါ၊ ဘယ်ဘက်လက်ဝါးပေါ်၌ ညာဘက်လက်ဝါးကို တင်ထားသောအခါ ညာဘက်လက်ခုံ၌ ပူမှုသဘောကို တွေ့နိုင်၏၊ ယင်းပူမှုသဘောကို အာရုံစိုက်၍ ရှုပါ။ ခန္ဓာကိုယ်ဝယ် ပူမှု ထင် ရှားရာ မည်သည့်နေရာကမဆို ရှုနိုင်ပါသည်။ ထိုသို့ ပူမှုသဘောကို စိုက်၍ ရှုလိုက်ရာ ပူမှုသဘောတရားသည် ဉာဏ်၌ ထင်ရှားလာသောအခါ ခန္ဓာကိုယ် တစ်ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အပြား မြင်အောင် အရိုးကြား အကြောကြား အသား ကြား အရေကြားသို့ ဉာဏ်တည်းဟူသော လက်ကို သွင်း၍ ပူမှုသဘောကို ထင်ထင်ရှားရှား မြင်သိအောင် ရှုပါ။</p> <p>အောင်မြင်မှုကို ရရှိသောအခါ အေးမှုသဘောကို ဆက်၍ ရှုကြည့်ပါ။ အေးမှုထင်ရှားရာ မည်သည့်နေရာကမဆို ရှုနိုင်ပါသည်။ အေးမှုထင်ရှားရာ နေရာကို လွယ်လွယ်နှင့် မတွေ့ပါက နှာသီးဝတွင် ဝင်လေအခိုက်၌ အေးမှု သဘောကို မြင်အောင် ရှုပါ။ အေးမှုသဘောကိုသာ တစ်ဖက်သတ် အာရုံ ယူပါ။ တစ်စတစ်စ ထင်ရှားလာသောအခါ တစ်ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အပြား မြင် အောင် အေးမှုသဘောကို ဆက်၍ ရှုပါ။</p> <p>အေးမှုသဘောကိုခြေဆုံးခေါင်းဆုံး မြင်တွေ့သောအခါ တေဇောဓာတ် ရှုကွက်မှာ အောင်မြင်သွားပြီ ဖြစ်သည်။ မာ-ကျန်း-လေး - ပျော့-ချော-ပေါ့၊ ပူ-အေး၊ ထောက်-တွန်းဟု ဓာတ်သဘောတရား (၁၀)မျိုးကို ရရှိသွားပြီ ဖြစ် ၏။ ယင်း (၁၀)မျိုးသော သဘောတရားတို့ကို ထပ်ကာထပ်ကာ ရှုနေပါက ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုနေပါက ဖွဲ့စည်းသည့် အာပေါဓာတ်၏ အာဗန္ဓနလက္ခဏာသည် အသင်သူတော်ကောင်း၏ ဉာဏ်တွင် ထင်ရှားလာ တတ်ပေသည်။ အကယ်၍ ဤသို့ ကြိုးပမ်းသော်လည်း ယင်းဖွဲ့စည်းမှုသဘော မှာ မထင်မရှားဖြစ်နေပါက တွန်းကန်မှုသဘောနှင့် မာမှုသဘောတရား နှစ်မျိုး တို့ကိုသာ ထပ်ကာထပ်ကာ ရှုနေပါ၊ ဖွဲ့စည်းမှုသဘောတရားသည် ထင်ရှား လာပေလိမ့်မည်။ ဖွဲ့စည်းမှုဟူသည် ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးကို ကြိုးနှင့်စည်းထား သကဲ့သို့ တင်းကျပ်စွာ စည်းနှောင်ထားသည့် သဘော ဖြစ်သည်။</p> <p>ယင်း ဖွဲ့စည်းမှုသဘောကို ထင်ထင်ရှားရှား ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်သော အခါ ယိုစီးမှုထင်ရှားရာ တစ်နေရာမှစ၍ ယိုစီးမှုသဘောကို မြင်အောင်ရှုပါ။ သဘောမပေါက်ပါက သွား၏ အရင်းတစ်နေရာဝယ် သွားရည်များ ယိုစီး စိမ့်ထွက်ရာ နေရာမှစ၍ ယိုစီးမှုသဘောကို တစ်ကိုယ်လုံး အနှံ့အပြား မြင် အောင် ရှုပါ။ (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့ကို အဝါးဝစွာ ရှုထားပြီးသော အသင်သူတော်ကောင်းအဖို့ အာပေါဓာတ်လွန်ကဲနေသော အာပေါကောဋ္ဌာသ (၁၂)မျိုး တို့ကိုလည်း ရှုတတ်ပြီး ဖြစ်နေရကား သွေးကဲ့သို့ ယိုစီးမှု အာပေါဓာတ် လွန်ကဲ သော ကောဋ္ဌာသတစ်ခုခုဖြင့် ကပ်၍ ရှုပါက ပို၍လွယ်ကူနေမည်သာ ဖြစ်ပေ သည်။ ယိုစီးမှုသဘောတရားကို ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့အပြား အထက်အောက် စုန် ဆန်လျက် စီးဆင်းနေပုံကို သဘောပေါက်ပါက အာပေါဓာတ်နှစ်မျိုးကို ရှုပွား မှုလည်း အောင်မြင်သွားပြီ ဖြစ်ပေသည်။ ထိုအခါ တွန်း-မာ-ကျန်း-လေး-ထောက်-ပျော့-ချော-ပေါ့-ပူ-အေး-ဖွဲ့စည်း-ယိုစီးဟူသော ဤအစဉ်အတိုင်း ပင် ဓာတ်သဘောတရား (၁၂)မျိုးကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ရှုနေ ပါဦး။ ထိုသို့ ရှုရာ၌ မည်သည့်သဘောတရားကိုမဆို ရှုလိုက်တိုင်း ခြေဆုံး ခေါင်းဆုံး ဦးခေါင်းမှသည် ခြေဖျားသို့ တိုင်အောင် ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့မြင် နေအောင် ကြိုးစားပါ။ ထိုနောက် သွက်သွက်လက်လက် မြင်အောင် ဆက် ကြိုးစားပါ။ ထိုသို့ ကြိုးစားရာ၌ ဓာတ်သဘောတရား (၁၂)မျိုး ပြည့်က တစ် ခေါက် ဖြစ်၏။ တစ်မိနစ်အတွင်းဝယ် နှစ်ခေါက် သုံးခေါက် ရရှိအောင် ကြိုးစားပါ။</p> <p>အထက်ပါအတိုင်း လေ့ကျင့်၍ အောင်မြင်မှုကို ရရှိပါက ဝ-လုံးတန်းကို အောင်မြင်လေပြီ။ ထိုအခါ ဘုရားဟောဒေသနာစဉ်အတိုင်း တစ်ဖန်ပြန်၍ ပြောင်းရှုပါ။ မာ-ကျန်း-လေး - ပျော့-ချော-ပေါ့၊ ယိုစီး-ဖွဲ့စည်း၊ ပူ-အေး၊ ထောက်-တွန်းဟူသော ဒေသနာစဉ်အတိုင်း တစ်ဖန် ရှုပါ။ ဝ-လုံးတန်း ကျေ ညက်သွားသောအခါ က-ကြီး ခ-ခွေးတန်းကို တစ်ဖန်ပြန်၍သင်ယူရသကဲ့သို့ မှတ်ပါ။ ဒေသနာတော်စဉ်အတိုင်း ရှု၍ သွက်လာသောအခါ ---</p> <p><b>တံ တံ အန္တရာနုသာရိနာ ဉာဏဟတ္ထေန ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ ...</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၇။)</p> <p>= ထိုထို အရိုးကြား အကြောကြား အသားကြား အရေကြားသို့ ဉာဏ် တည်း ဟူသော လက်ကို သွင်း၍ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝ လက္ခဏာတို့ကို တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ၍ ရှုပွားမှု လုပ် ငန်းခွင်ကား အောင်မြင်သွားပေပြီ။သို့သော် လမ်းကား မဆုံးသေးပါ။ ဤကဲ့သို့ ဓာတ်သဘောတရားတို့ကို ရှုနေရုံမျှဖြင့် ရုပ်ကလာပ်များကို တွေ့မြင်သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့လည်း ရှိတတ်ပါ၏။ မတွေ့မြင်နိုင်သေးသော ယောဂါ ဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ---</p> <p><b>သကလမ္ပိ အတ္တနော ရူပကာယံ အာဝဇ္ဇေတွာ၊</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၆။)</p> <p>= မိမိ၏ ရူပကာယတစ်ခုလုံးကို ဉာဏ်ဖြင့်ဆင်ခြင်၍ ရှုရန် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ အဋ္ဌကထာက ညွှန်ကြားထားသည့် အတိုင်း မိမိ၏ ခန္ဓာကိုယ်ကို အပေါ်က ခြုံငုံကြည့်၍ မာ-ကျန်း-လေး - ပျော့-ချော-ပေါ့၊ ယိုစီး-ဖွဲ့စည်း၊ ပူ-အေး၊ ထောက်-တွန်းဟူသော ဓာတ်သဘောတရား (၁၂)မျိုးကို ရှုပါ၊ တစ်ကိုယ်လုံး ကို ခြုံငုံ၍ ရှုနိုင်အောင် လေ့ကျင့်ပါ။ ထိုသို့ ခြုံငုံ၍ ရှုရာ၌ ယောဂီအများစု၌ ဦးခေါင်းကစ၍ ဖြိုပြီး တစ်ကိုယ်လုံးကို ခြုံငုံ၍ ရှုလိုက်ပါက မကြာမီ အချိန် ကာလအတွင်းမှာပင် ဦးခေါင်း တစ်လုံးလုံး ခဲလာတတ်၏ မာလာတတ်၏ မခံနိုင်ဖြစ်လာတတ်၏။ ထို့ကြောင့် လည်ကုပ်အရပ်လောက်က စ၍ ဦးခေါင်း ပိုင်းနှင့် အောက်ပိုင်းကိုမျှ၍ ဓာတ်သဘောတရား (၁၂)မျိုးကို ခြုံငုံရှုပါ။ ထိုသို့ ရှုရာ၌ စွမ်းနိုင်ပါက ဓာတ်သဘောတရားကိုသာ အာရုံယူပါ။ ကိုယ်ကို အာရုံ မယူပါနှင့်။ ဓာတ်သဘောတရား (၁၂)မျိုးလုံးကို သွက်သွက်လက်လက် ဉာဏ်ဖြင့် မြင်လာသောအခါ ပြိုင်တူလိုလို ဉာဏ်၌ ထင်လာသောအခါ မာ-ကျန်း-လေး-ပျော့-ချော-ပေါ့ကို ကြည့်၍ ပထဝီဓာတ်ဟုလည်းကောင်း၊ ယိုစီး-ဖွဲ့စည်းကို ကြည့်၍ အာပေါဓာတ်ဟုလည်းကောင်း၊ ပူ-အေးကို ကြည့်၍ တေဇောဓာတ်ဟုလည်းကောင်း၊ ထောက်-တွန်းကို ကြည့်၍ ဝါယောဓာတ်ဟု လည်းကောင်း အသီးအသီး ရှုပါ။</p> <p>မာ-ကျန်း-လေး-ပျော့-ချော-ပေါ့ကို မမြင်ဘဲ ပထဝီဓာတ်ဟုလည်းကောင်း၊ ယိုစီး-ဖွဲ့စည်းကို မမြင်ဘဲ အာပေါဓာတ်ဟုလည်းကောင်း၊ ပူ-အေးကို မမြင်ဘဲ တေဇောဓာတ်ဟုလည်းကောင်း၊ ထောက်-တွန်းကို မမြင်ဘဲ ဝါယော ဓာတ်ဟုလည်းကောင်း မရှုပါနှင့်။ ဆို-ကမ္မဋ္ဌာန်း မဖြစ်ဖို့ရန် သတိပြုပါ။ ယင်း ဓာတ်သဘောတရားတို့ကို မမြင်သေးသော် မြင်အောင် ရှေးဦးစွာ လေ့ကျင့်ပါ။ သဘောတရား အသီးအသီးကို ဉာဏ်ဖြင့် ကွက်ကွက် ကွင်းကွင်း ရှင်းရှင်း လင်းလင်း ထင်ထင်ရှားရှား လက်ဝယ်တင်ထား ပတ္တမြားသို့ ပိုင်းပိုင်းခြားခြား ပြဲ့ပြဲ့ကုန်စင် ဉာဏ်ဖြင့် သိမြင်သောအခါကျမှ ပထဝီဓာတ် အာပေါဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်ဟု ကာလအရာ ကာလအထောင် ကာလ အသိန်းမက ရှုနေပါ။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ထားပါ၊ သမာဓိကို ထူထောင်ပါ။</p> <hr> <h3>သတိပြုရန် အချက်များ</h3> <h3>(က) ဓာတ်ညီမျှအောင် ရှုပါ</h3> <p>မာ-ကျန်း-လေး၊ ပျော့-ချော-ပေါ့၊ ယိုစီး-ဖွဲ့စည်း၊ ပူ-အေး၊ ထောက်-တွန်း ဟူသော သဘောတရား (၁၂)မျိုးကို တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဉာဏ်ဝယ် ထင်ရှားအောင် ရှုသည့်အပိုင်း၌ ဖြစ်စေ၊ ပထဝီဓာတ်၊ အာပေါဓာတ်၊ တေဇော ဓာတ်၊ ဝါယောဓာတ်ဟု ရှုသည့် ဤအပိုင်း၌ဖြစ်စေ သဘောတရား တစ်မျိုး တည်း ဓာတ်တစ်လုံးတည်းကိုသာ သဲသဲမဲမဲ ရက်ရှည်လများ မရှုပါနှင့်။ ရှုခဲ့ သော် ဓာတ်လွန်သွားတတ်၏။ ဓာတ်လွန်နေခဲ့သော် အထူးသဖြင့် မာမှု သဘော၊ တွန်းမှုသဘော၊ ပူမှုသဘောတရားတို့ လွန်ကဲနေခဲ့သော် ခံနိုင်ရည် မရှိ ဖြစ်လာတတ်၏။ အလားတူပင် မာမှုသဘော၊ လေးမှုသဘော၊ ဖွဲ့စည်းမှု သဘောတို့ လွန်ကဲလာသော အခါ၌လည်း မခံနိုင်ဖြစ်တတ်၏။ တရားထိုင် တိုင်း ယင်းလွန်ကဲနေသော ဓာတ်တို့က အနှောင့်အယှက် ပေးနေတတ်၏။ သမာဓိ မရနိုင် ရှိတတ်၏။ ထိုကြောင့် ဓာတ်တစ်ခုတည်းကို ရက်ရှည်လများ သဲသဲမဲမဲ စိုက်မရှုပါနှင့်၊ ဓာတ်ကြီးလေးပါးလုံးကိုသာ ညီမျှအောင် ထိန်းရှုပါ။</p> <p>(ခ) ဓာတ်များကို တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ရောက်အောင် ဆွဲချခြင်း</p> <p><b>ရုပ္ပနေဉ္စတ္ထ သီတာဒိဝိရောဓိပစ္စယသန္နိပါတေ ဝိသဒိသုပ္ပတ္တိ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၈၆။)</p> <p>ရုပ်တရားတို့သည် ဖောက်ပြန်ခြင်း <b>ရုပ္ပန</b> သဘောလက္ခဏာ ရှိကြ၏။ ဤ၌ ဖောက်ပြန်ခြင်း ရုပ္ပနသဘောလက္ခဏာဟူသည် အအေးအပူ စသော ဆန့်ကျင်ဘက် အကြောင်းတရားတို့ကြောင့် ရှေးရှေးက ဖြစ်သွားသော ရုပ် အစဉ် သန္တတိနှင့် မတူညီဘဲ နောက်နောက်သော ရုပ်အစဉ် သန္တတိ၏ ဖြစ်မှု သဘောမျှသာတည်း။ (မဟာဋီ၊၂၊၈၆။)</p> <p>ပရမတ်တရားတို့ကား ဖြစ်သည့်နေရာ၌သာ ပျက်ရိုးဓမ္မတာ ရှိကြ၏။ တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ပြောင်းရွှေ့ဖြစ်နိုင်ရိုး ဓမ္မတာကား မရှိပေ။ ထို ကြောင့် ဦးခေါင်း အတွင်းပိုင်းမှ စ၍ တွန်းမှုသဘောကို စတင်၍ ရှုလာရာ ဦးခေါင်း၏ အတွင်း၌ဖြစ်ပေါ်နေသော တွန်းကန်မှုသဘောသည် တဖြည်း ဖြည်း ခြေဖျားသို့တိုင်အောင် ဆင်းသွားသည်ဟုကား မယူဆစေလိုပါ။ ခန္ဓာ ကိုယ် အနှံ့အပြား၌ တွန်းမှုသဘောကား ထင်ရှားရှိနေ၏။ ထင်ရှားရှိနေသော ယင်းတွန်းမှုသဘောကိုသာ နေရာတိုင်း၌ ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့အပြား တွေ့ရှိအောင် ဉာဏ်ဖြင့် ရှာဖွေရှုခြင်းသာဖြစ်သည်။ ကျန်သဘောတရားတို့၌လည်း နည်းတူ ပင် မှတ်ပါ။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကား ခန္ဓာကိုယ်ဝယ် မည်သည့်နေရာ၌မဆို မည်သည့် ကိုယ်အင်္ဂါ အစိတ်အပိုင်း၌မဆို တစ်ကိုယ်လုံး အနှံ့အပြား ထင်ရှား တည်ရှိနေကြသည်သာဖြစ်၏။ အကြောင်းတရားတို့၏ ကျေးဇူးပြုပေးမှု အရှိန် အဝါ မကုန်သေးသမျှကာလပတ်လုံး အကျိုးရုပ်တရားတို့သည် အဆက်မပြတ် ဖြစ်နေကြသည်သာတည်း။ ရှေးရှေးဖြစ်သွားသော ရုပ်သန္တတိ အစဉ်အတန်း နှင့် နောက်နောက်ဖြစ်သွားသော ရုပ်အစဉ်သန္တတိသာ ကွာခြားလျက်ရှိသည်။ ဖြစ်ပျက် အစဉ်အတန်းချင်းကား တူညီလျက်ရှိ၏။ ထို့ကြောင့် ရုပ်တရားတို့ သည် တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ပြောင်းရွှေ့၍ ဖြစ်ရိုး ဓမ္မတာကား မရှိ၊ အကြောင်းတရားတို့၏ စွမ်းအင်ကြောင့် နေရာ အသစ်အသစ်၌ အသစ် အသစ်သော ရုပ်တရားတို့သာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ဥပါဒ်နေကြပေသည်။ ထိုကြောင့် ဓာတ်သဘောတရားများကိုလည်း တစ်နေမှ တစ်နေရာသို့ ရောက် အောင် ဆွဲချ၍ မရနိုင်ဟု မှတ်ပါ။</p> <h3>(ဂ) မာ-ကျန်း-လေး - ပျော့-ချော-ပေါ့</h3> <p>သုတ္တန်ပါဠိတော်တို့၌ ယေဘုယျအားဖြင့် ပထဝီဓာတ်ကို <b>ကက္ခဠံ</b> = မာမှုသဘော, <b>ခရိဂတံ</b> = ကျန်းမှုသဘော (မ၊၂၊၈၄။) ဟု နှစ်မျိုးသာ ဟော ကြားထားတော်မူ၏။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ၌လည်း ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျဉ်း နည်းရှုကွက်တွင် <b>ထဒ္ဓဘာဝေါ ဝါ ခရဘာဝေါ ဝါ</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၆။) မာမှုသဘော ကျန်းမှုသဘော နှစ်မျိုးကိုသာလျှင် ဖွင့်ဆိုထား၏။ ဤကျမ်း၌ကား ဓမ္မသင်္ဂဏီ ပါဠိတော်ဂတိသို့ လိုက်၍ ပထဝီဓာတ်၌ ဓာတ်သဘောတရား (၆)မျိုးရှုရန် တင်ပြထားပါသည်။ ဓမ္မသင်္ဂဏီပါဠိတော်၌ကား ဤသို့ လာရှိ၏။</p> <p><b>ကက္ခဠံ မုဒုကံ သဏှံ ဖရုသံ (သုခသမ္ဖဿံ ဒုက္ခသမ္ဖဿံ) ဂရုကံ လဟုကံ။</b> (အဘိ၊၁၊၁၇၀။)</p> <p><b>ကက္ခဠန္တိ ထဒ္ဓံ။ မုဒုကန္တိ အထဒ္ဓံ။ သဏှန္တိ မဋ္ဌံ။ဖရုသန္တိ ခရံ။ သုခသမ္ဖဿန္တိ သုခဝေဒနာပစ္စယံ ဣဋ္ဌဖောဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဒုက္ခသမ္ဖဿန္တိ ဒုက္ခဝေဒနာပစ္စယံ အနိဋ္ဌဖောဋ္ဌဗ္ဗံ။ဂရုကန္တိ ဘာရိယံ။လဟုကန္တိ အဘာရိယံ၊ သလ္လဟုကန္တိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ စ ကက္ခဠံ မုဒုကံ သဏှံ ဖရုသံ ဂရုကံ လဟုကန္တိ ပဒေဟိ ပထဝီဓာတု ဧဝ ဘာဇိတာ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆၈။)</p> <p>၁။ <b>ကက္ခဠ</b> = မာမှုသဘော၊ ၄။ <b>မုဒုက</b> = ပျော့မှုသဘော၊</p> <p>၂။ <b>ဖရုသ</b> = ကျန်းမှုသဘော၊ ၅။ <b>သဏှ</b> = ချောမှုသဘော၊</p> <p>၃။ <b>ဂရုက</b> = လေးမှုသဘော၊ ၆။ <b>လဟုက</b> = ပေါ့မှုသဘော၊</p> <p>ဤသို့လျှင် ပထဝီ၌ ဓာတ်သဘောတရား (၆)မျိုးလာရှိ၏။ သုခဝေဒနာ ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော ပထဝီဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်ကို <b>သုခသမ္ဖဿ</b>, ဒုက္ခဝေဒနာဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော ပထဝီဓာတ် တေ ဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်ကို <b>ဒုက္ခသမ္ဖဿ</b>ဟု ဆိုလို၏။ ထိုကြောင့် ယင်းသုခ သမ္ဖဿ ဒုက္ခသမ္ဖဿတို့ကား ယင်းဓာတ်သုံးပါးတို့၏ သီးခြားသဘာဝလက္ခဏာတို့ မဟုတ်ပေ။ ဓမ္မသင်္ဂဏီပါဠိတော်ဝယ် ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတ်ကို ဝေဖန် ဟော ကြားတော်မူရာ၌ မာ-ကျန်း-လေး၊ ပျော့-ချော-ပေါ့ဟူသော ဓာတ်သဘော တရား (၆)မျိုးကို ဟောကြားထားတော်မူသော်လည်း ယင်းသဘောတရားများ မှာ ပထဝီဓာတ်ကိုသာလျှင် ဝေဖန်ဟောကြားထားတော်မူကြောင်းကို အထက် ပါ အဋ္ဌသာလိနီအဋ္ဌကထာက ရှင်းလင်းတင်ပြထားပေသည်။</p> <p>သုတ္တန်ဒေသနာတော်တို့၌ ပထဝီဓာတ်ရှုကွက်ဝယ် မာ-ကျန်း-သဘော တရား (၂)မျိုးကိုသာ ဟောကြားထားတော်မူသော်လည်း ဤကျမ်း၌ ဓမ္မ သင်္ဂဏီပါဠိတော်သို့ လိုက်၍ (၆)မျိုး ဖော်ပြရခြင်းမှာ အကြောင်းရှိသည်သာ ဖြစ်၏။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အထက်ပါ ဓာတ်သဘောတရား (၁၂)မျိုး တို့ကို သို့မဟုတ် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများအားထုတ်ရာ၌ ရံခါ ဓာတ်များ သည် လွန်ကဲလာတတ်၏။ ယင်း ဓာတ်တို့၏ လွန်ကဲလာမှုကြောင့် အချို့ ယောဂီများ၌ သမာဓိပျက်ပြားကာ ဓာတ်ကို မရှုရဲဖြစ်နေတတ်၏။အထူးသဖြင့် မာမှုသဘော လေးမှုသဘော ဖွဲ့စည်းမှုသဘောတို့က အထူးလွန်ကဲလာသော အခါ ဦးခေါင်း တစ်ခုလုံးသည် တင်းမာလေးလံလျက် ခဲနေတတ်၏၊ သည်းမခံ နိုင် ဖြစ်နေတတ်၏။ ထိုအခါမျိုး၌ ဓာတ်ကို ညီမျှသွားအောင် ဆန့်ကျင်ဘက် သဘောတရားတို့ကို ဦးစားပေးရှုခြင်းဖြင့် ထိန်းပေးရ၏။</p> <p>၁။ မာမှုသဘော လွန်ကဲလာပါက ပျော့မှုသဘောကို၊ ပျော့မှုသဘော တရား လွန်ကဲလာပါက မာမှုသဘောတရားကို ဦးစားပေးရှုခြင်းဖြင့် ဓာတ်ညီမျှအောင် ပြုလုပ်ရ၏။ အလားတူပင် ---</p> <p>၂။ ကျန်းမှုသဘော လွန်ကဲလာပါက ချောမှုသဘောကို၊ ချောမှုသဘော လွန်ကဲလာပါက ကျန်းမှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၃။ လေးမှုသဘော လွန်ကဲလာပါက ပေါ့မှုသဘောကို၊ ပေါ့မှုသဘော လွန် ကဲလာပါက လေးမှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၄။ ယိုစီးမှုသဘော လွန်ကဲလာပါက ဖွဲ့စည်းမှုသဘောကို၊ ဖွဲ့စည်းမှုသဘော လွန်ကဲလာပါက ယိုစီးမှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၅။ ပူမှုသဘော လွန်ကဲလာပါက အေးမှုသဘောကို၊ အေးမှုသဘော လွန် ကဲလာပါက ပူမှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၆။ ထောက်ကန်မှုသဘော လွန်ကဲလာပါက တွန်းကန်မှုသဘောကို၊ တွန်း ကန်မှုသဘော လွန်ကဲလာပါက ထောက်ကန်မှုသဘောကို ဦးစားပေး ရှုခြင်းဖြင့် ဓာတ်ကို ညီမျှအောင် ပြုလုပ်ရ၏။</p> <p>ဤသို့ အခက်အခဲရှိပါက ဖြေရှင်းနိုင်ရန်အတွက် ဤကျမ်း၌ ပထဝီ ဓာတ်ဝယ် သဘောတရား (၆)မျိုးလုံးကို ရေးသား တင်ပြထားခြင်း ဖြစ်၏။ရံခါ မာ-ကျန်း-လေးတို့က အလွန်ထင်ရှားနေတတ်၏၊ မခံမရပ်နိုင် ဖြစ်လာ တတ်၏၊ ထိုအခါဝယ် ပျော့-ချော-ပေါ့ကို တစ်ဖက်သတ် ဦးစားပေး၍ ရှုပေး ရ၏။ ဓာတ်ညီမျှသည်အထိ ကြိုးပမ်းရ၏။ ရံခါ ပျော့-ချော-ပေါ့က အား ကောင်းလာတတ်ပြန်၏၊ လေထဲတွင် လွင့်တက်နေသော လဲမှို့ကဲ့သို့ ဖြစ်ကာ လှုပ်ရှားနေတတ်၏။ ထိုအခါတွင်လည်း မာ-ကျန်း-လေးကို ဦးစားပေး၍ ရှု ခြင်းဖြင့် ဓာတ်ကို ညီမျှအောင် ထိန်းပေးရ၏။</p> <p>ရံခါ ယိုစီးမှုသဘောက အလွန် အားကောင်းလာတတ်ပြန်၏။ မြစ်ရေ အယဉ် တသွင်သွင် စီးဆင်းနေသကဲ့သို့ ယိုစီးမှုက အလွန်ထင်ရှားနေတတ်၏၊ သမာဓိ ပျက်ပြားလာတတ်၏၊ ထိုအခါတွင် ဖွဲ့စည်းမှုသဘောကို ဦးစားပေး ရှုခြင်းဖြင့် ဓာတ်ညီမျှအောင် ပြုပြင်ပေးရ၏။ ရံခါ အသက်ရှူ ကြပ်လောက် အောင် ဖွဲ့စည်းမှုသဘောတရားက ထင်ရှားလာပြန်၏။ မခံမရပ်နိုင် ဖြစ်လာ ပြန်၏၊ ထိုအခါယိုစီးမှုသဘောကို ဦးစားပေးရှုလျက် အမောပြေစေရပြန်၏။တစ်ခါတစ်ရံ ပူမှုသဘောက အလွန်ပြင်းထန်လာသဖြင့် မီးဖြင့် ရှို့မြှိုက်ခံနေရ သကဲ့သို့ အပြင်းအထန် ပူလောင်နေတတ်ပြန်၏၊ ချွေးသီးချွေးပေါက်များ ယိုစီးလျက် ပင်ပန်းနေတတ်၏၊ ထိုအခါမျိုးတွင် အေးမှုသဘောကို တစ်ဘက် သတ် ပြောင်းရှုခြင်းဖြင့် ဓာတ်ညီမျှအောင် ပြုပြင်ပေးရ၏။ တစ်ခါတစ်ရံ အေးမှု သဘော လွန်ကဲလာပါကလည်း ပူမှုသဘောဖြင့် ထိန်းပေးရ၏။ ထောက်ကန် မှုသဘော လွန်ကဲလာသောအခါ၌လည်း တွန်းကန်မှုသဘောကို အာရုံယူ၍ ဓာတ်ညီမျှအောင် ထိန်းပေးရ၏။ တစ်ခါတစ်ရံ တွန်းကန်မှု အားကောင်းလာ သောအခါ ထောက်ကန်မှုကို တစ်ဖက်သတ် စိုက်ရှုလျက် ဓာတ်ကို ညီမျှ အောင် ပြုပြင်ပေးရ၏။ ထိုသို့ ထောက်ကန်မှုကို ဦးစားပေး ရှုသော်လည်း တွန်းကန်လှုပ်ရှားမှု ခန္ဓာကိုယ်ကြီး ယိမ်းထိုးနေမှုတို့မှာ အားကောင်းနေသေး ခဲ့သော် ထိုအခါမျိုးတွင် မာ-ကျန်း-လေးဟူသော ဂရုပထဝီဓာတ်များကို ဦးစား ပေး ရှုလျက် ဓာတ်ညီမျှအောင် ထိန်းပေးရ၏။ စားပွဲတစ်ခုပေါ်တွင် စက္ကူ တစ်ရွက်သည် လေတိုက်ခတ်သဖြင့် တဖြတ်ဖြတ် လှုပ်ရှားနေသောအခါ ယင်း စက္ကူကို လေးလံသော အရာဝတ္ထု တစ်ခုဖြင့် ဖိထားလိုက်ပါက ငြိမ်ဝပ်သွား သကဲ့သို့ မှတ်ပါ။</p> <p>ဤကဲ့သို့သော ဓာတ်ယုတ်ဓာတ်လွန်များကို ထိန်းလျက် သမာဓိကို ထူထောင်နိုင်ရန်အလို့ငှာ ဤကျမ်းတွင် ဓာတ်သဘောတရား (၁၂)မျိုးကို ရေး သားတင်ပြထားခြင်း ဖြစ်ပေသည်။ ဤကဲ့သို့သော ဓာတ်ယုတ် ဓာတ်လွန်များ မှာ ယေဘုယျအားဖြင့် သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ အဖြစ်များတတ်၏၊ သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ကား အဖြစ်နည်းပါးလှပေသည်။ သုဒ္ဓဝိပဿနာ ယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည် စျာန်သမထကို အခြေမခံဘဲ ဝိပဿနာသို့ တိုက်ရိုက် ကူးလာသဖြင့် ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို စတင်၍ရှုလေရာ ဓာတ်သဘောတရား များက မထင်မရှား ဝိုးတိုးဝါးတားဖြစ်နေပါက အသိဉာဏ်၌ ထင်ရှားလာသည့် တိုင်အောင် အချိန်များများ ပေးကာ ရှုနေရ၏။ ထိုသို့ အချိန်များများပေး၍ ရှုနေရသဖြင့် လေ့ကျက်မှု အရှိန်အဝါ အားများလာသောအခါ တစ်ရံတစ်ခါ အချို့ဓာတ်များမှာ လွန်ကဲလာတတ်၏။ ထိုအခါမျိုးတွင် ဓာတ်ညီမျှအောင် ဆန့်ကျင်ဘက်ဓာတ်ကို အာရုံပြုှ၍ ထိန်းပေးရ၏။</p> <p>ယင်းသို့ဖြစ်လျှင် သုတ္တန်ဒေသနာတော်များနှင့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ တို့၌ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ပထဝီဓာတ်၌ <b>ကက္ခဠ-ခရိဂတ</b> = မာမှု-ကျန်းမှု နှစ်မျိုးကိုသာ ဟောကြားမြွက်ဖော်တော်မူအပ်ပါသနည်း ဖွင့်ဆိုရေးသားတော် မူအပ်ပါသနည်းဟု မေးရန် ရှိ၏။ အဖြေကား ရှိသည်သာ ဖြစ်၏။</p> <p>အရာဝတ္ထုတစ်ခုသည် မည်မျှပင် ပျော့ပျောင်းသည့်အရာဝတ္ထု ဖြစ်ချင် ဖြစ်ပါစေ၊ ထိုအရာဝတ္ထုကို ဉာဏ်ဖြင့် သေသေချာချာ ဆန်းစစ်ကြည့်သော အခါ ထိုအရာဝတ္ထုနှင့် ထိုက်တန်သလောက် မာမှုသဘောကား ထင်ရှား ရှိ နေသည်သာ ဖြစ်၏။ များများမာသည်ကို မာသည်ဟု သုံးနှုန်း၍ နည်းနည်း မာသည်ကို ပျော့သည်ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲခြင်းသာ ဖြစ်၏။ အလားတူပင် အရာ ဝတ္ထုတစ်ခုသည် မည်မျှပင် ချောမောသည် ဖြစ်ချင်ဖြစ်ပါစေ၊ ထိုအရာဝတ္ထုကို သေသေချာချာ ဉာဏ်ဖြင့် ဆန်းစစ်ကြည့်သောအခါ ထိုအရာဝတ္ထုနှင့် ထိုက် တန်သလောက် ကျန်းမှုသဘောကား ထင်ရှားရှိနေသည်သာ ဖြစ်၏။ များများ ကျန်းသည်ကို ကျန်းသည်ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲ၍ နည်းနည်းကျန်းသည်ကို ချော သည်ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲခြင်းမျှသာဖြစ်၏။ တစ်ဖန် မာမှု-ကျန်းမှုနှင့် တွဲလျက် လေးမှုသဘောလည်း ကပ်၍ ပါလာတတ်၏။ အလားတူပင် ပျော့မှု-ချောမှု သဘောတရားတို့ ထင်ရှားလာသောအခါ ပေါ့မှုသဘောလည်း ကပ်၍ ပါလာ တတ်၏။ ထိုကြောင့် မာ-ကျန်း သဘောတရားနှစ်ခုကို ရှုပါက မာ-ပျော့-ကျန်း-ချော-လေး-ပေါ့ဟူသော ဓာတ်သဘောတရားတို့သည်လည်း ထင်ရှား လာသည်သာ ဖြစ်သောကြောင့် သုတ္တန်ဒေသနာတော်တို့၌ <b>ကက္ခဠ-ခရိဂတ</b> ဟု ပထဝီဓာတ်၌ သဘောတရား နှစ်မျိုးကိုသာ ဟောကြားထားတော်မူလေ သည်။</p> <p>အလားတူပင် ယိုစီးမှုသဘောတရားက များပြားနေပါက လွန်ကဲနေပါ က ယိုစီးမှုသဘောတရားမှာ ထင်ရှားနေတတ်၏၊ သို့သော် ယိုစီးမှုသဘော တရားက အားပျော့နေပါက ယုတ်လျော့နေပါက ဖွဲ့စည်းမှုသဘောတရားမှာ ထင်ရှားနေတတ်၏။ ပထဝီကောဋ္ဌာသ (၂၀)တို့၌ ပထဝီဓာတ်၏ စွမ်းအင်က လွန်ကဲများပြားနေသဖြင့် အာပေါဓာတ်၏ ယိုစီးမှုသဘောတရားမှာ ယုတ် လျော့နေ၏ အားပျော့နေ၏။ ထိုကြောင့် ယင်း ပထဝီကောဋ္ဌာသတို့၌ ယိုစီးမှု သဘောတရားသည် ယုတ်လျော့၍ ဖွဲ့စည်းသဘောတရားသည် ပို၍ ထင်ရှား နေတတ်၏။ တေဇောကောဋ္ဌာသ ဝါယောကောဋ္ဌာသတို့၌လည်း ယိုစီး ဖွဲ့စည်း သဘောတရားများသည် အားပျော့လျက်ပင် ရှိ၏။</p> <p>ဘိလပ်မြေမှုန့်များကို ရေအနည်းငယ်ဖြင့် အချိုးတကျ ဖျော်စပ်လိုက် ပါက ဖွဲ့စည်းမှု အားကောင်းကာ အတုံးအခဲ ဖြစ်သွား၏။ ဘိလပ်မြေမှုန့် အနည်းငယ်ကို ရေခပ်များများဖြင့် ဖျော်စပ်လိုက်ပါက ယိုစီးမှု အားကောင်း ကာ ဖွဲ့စည်းမှု လျော့နည်းသွားတတ်၏။ အတုံးအခဲ မဖြစ်နိုင်တော့ပေ။ ဤ ဥပမာအတူ မှတ်သားပါ။ ထို့ကြောင့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၇။) ၌ အာပေါဓာတ်ဝယ် - <b>ဒြဝဘာဝ</b> = ယိုစီးမှု, <b>အာဗန္ဓနဘာဝ</b> = ဖွဲ့စည်းမှု သဘောတရား နှစ်မျိုးလုံးကို ရှုရန် ညွှန်ကြားထားပေသည်။</p> <p>တစ်ဖန် တေဇောကောဋ္ဌာသ လေးမျိုးတို့၌ တေဇောဓာတ်၏ သဘာဝ သတ္တိ စွမ်းအင်မှာ လွန်ကဲလျက် ရှိ၏။ ပထဝီကောဋ္ဌာသ, အာပေါကောဋ္ဌာသ, ဝါယောကောဋ္ဌာသတို့၌ကား အနည်းငယ်နုံ့လျက် ရံခါ ရှိတတ်၏။ သဘာဝ သတ္တိ စွမ်းအင် လွန်ကဲနေသော တေဇောဓာတ်ကို ပူသည်ဟုလည်းကောင်း, သဘာဝသတ္တိ စွမ်းအင် ယုတ်လျော့နေသော တေဇောဓာတ်ကို နုံ့နေသော တေဇောဓာတ်ကို အေးသည်ဟုလည်းကောင်း ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲခြင်းမျှသာ ဖြစ် ၏။ ထို့ကြောင့် ထိုနှစ်မျိုးလုံးကိုပင် ရှုရန် ဤကျမ်း၌ ရေးသားတင်ပြနေခြင်း ဖြစ်၏။ <b>ပရိပါစနဘာဝ</b> = ရင့်ကျက်စေမှုသဘောကိုလည်း ရှုရန် (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၇၊၊) ၌ ညွှန်ကြားထား၏။ ယင်းညွှန်ကြားချက်အတိုင်း ပူမှု-အေးမှုဟူသော သဘာဝလက္ခဏာက မထင်ရှားသောအခါ ယင်းရင့်ကျက်စေမှု ကိစ္စရသကို လည်း ရှုလိုက ရှုနိုင်ပါသည်။</p> <p>ဝါယောဓာတ်၌ကား <b>ဝိတ္ထမ္ဘနဘာဝ</b> = ထောက်ကန်မှုသဘော, <b>သမုဒီရဏဘာဝ</b> = တွန်းကန်မှုသဘော နှစ်မျိုးလုံးကို ရှုရန် ညွှန်ကြားထား၏။ ပြိုလဲတော့မည့် အရာဝတ္ထုတစ်ခုကို မပြိုမလဲရအောင် ငြိမ်သွားအောင် ကျား ခေါ်သည့် သစ်တစ်ချောင်းဖြင့် ပြန်ထောက်ထားသကဲ့သို့ ခန္ဓာကိုယ်ကို တည် မြဲတိုင်း ထားမြဲတိုင်းသော ဣရိယာပုထ်အတိုင်း တည်ရှိနေအောင် ပြန်လည် ထောက်ထားသောသဘောမှာ ထောက်ကန်မှုသဘော ဖြစ်၏။ ထောက်မှု ဟူသည်မှာလည်း ထားမြဲတိုင်း တည်မြဲတိုင်းသော ဣရိယာပုထ်အတိုင်း သဟဇာတ် ရုပ်တရားတို့ကို တည်တံ့ရုံမျှ ငြိမ်နေရုံမျှ တည်တံ့အောင် ငြိမ်အောင် ပြန်လည် တွန်းထားသော သဘောတည်း။ ထိန်းထားသော စွမ်းအားတည်း။ ငြိမ်အောင် တည်တံ့အောင် တွန်းနေသောစွမ်းအားကို ထောက်သည်ဟု သုံး စွဲ၍ လှုပ်အောင် ရွေ့အောင် တွန်းနေသည့် စွမ်းအားကို တွန်းသည်ဟု သုံးစွဲ ထားခြင်း ဖြစ်၏။</p> <p>ထောက်မှုမှာ သဘာဝလက္ခဏာဖြစ်၍ တွန်းမှုမှာ ကိစ္စရသ ဖြစ်သဖြင့် ယင်းထောက်မှု တွန်းမှု နှစ်မျိုးလုံးမှာ တစ်ခုနှင့် တစ်ခု အလွန့်အလွန် ဆက်စပ် လျက် နီးကပ်လျက် ရှိပေ၏။ ထိုကြောင့် ထောက်ကန်မှု တွန်းကန်မှု နှစ်မျိုးလုံး ကိုပင် ရှုရန် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာက ညွှန်ကြားထားပေသည်။</p> <h3>(ဃ) ဣရိယာပထ - သမ္ပဇည ရှုကွက်</h3> <p>ထိုင်သည့်အခိုက်၌ ဓာတ်တစ်ပါးမျှကိုသာ ရှုနေပါက သွား-ရပ်-ထိုင်-လျောင်း ဟူသော ဣရိယာပုထ် လေးပါးလုံး၌လည်းကောင်း၊ ကွေးမှု ဆန့်မှု စသော ထိုထိုသမ္ပဇဉ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရှုကွက်တို့၌ လည်းကောင်း ကိုယ်အမူအရာ တိုင်း နှုတ်အမူအရာတိုင်း၌ ဓာတ်တစ်ပါးကိုသာ ရှုနှင့်ပါဦး။ အကယ်၍ အသင် သူတော်ကောင်းသည် ထိုင်သည့်အခါ ဓာတ်နှစ်ပါးကိုသာ ရှုတတ်သေးပါက ။ ပ ။ ဓာတ်လေးပါးလုံးကို ရှုတတ်ပါက ထိုထိုဣရိယာပုထ်တိုင်း ထိုထိုကိုယ် အမူအရာတိုင်း ထိုထိုနှုတ်အမူအရာတိုင်း၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးလုံးကိုပင် ရှုနေ ပါ။ ရှေးနှင့်နောက် ဣရိယာပုထ်ချင်း ဆက်စပ်မိအောင် ရှုပါ။</p> <h3>(င) သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ် မဟုတ်သေးလျှင်</h3> <p>အသင် သူတော်ကောင်းသည် အာနာပါန, ဩဒါတကသိုဏ်း စသော အခြားအခြားသော သမထကမ္မဋ္ဌာန်းများကို အားမထုတ်ဖူးသေးလျှင် ဤ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကား အသင်သူတော်ကောင်းအတွက် သမထကမ္မဋ္ဌာန်း (၄၀) တွင် အကျုံးဝင်သော စတုဓာတုဝဝတ္ထာန်ကမ္မဋ္ဌာန်းလည်း မှန်၏၊ ယင်းကမ္မဋ္ဌာန်းကား <b>သဒိသူပစာရ</b>အားဖြင့် ဥပစာရသမာဓိ အမည်ရသော ဥပစာရ သမာဓိကို ရွက်ဆောင်ပေးနိုင်သော ဥပစာရကမ္မဋ္ဌာန်းလည်းဖြစ်၏။ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ စခန်းအတွက် ကြိုးပမ်းနေသော <b>ရူပကမ္မဋ္ဌာန</b> = ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းလည်း ဖြစ်၏။ ထိုရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဥပစာရသမာဓိ (သဒိသူပစာရ-ဥပစာရသမာဓိ) သို့ ဆိုက် အောင် ပွားနိုင်သောအခါ ယင်းသမာဓိနှင့်ယှဉ်သော ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ် လာသော လင်းရောင်ခြည်၏ စွမ်းအင်အကူအညီဖြင့် (၃၂)ကောဋ္ဌာသသို့ ကူး၍ တစ်ဖန်ထို (၃၂)ကောဋ္ဌာသမှ ဩဒါတကသိုဏ်းစသည့် ဝဏ္ဏကသိုဏ်း များသို့ ကူးလိုက်နိုင်ပါက စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်အောင် ပေါက်ရောက် နိုင်၏။ ထိုအခါ သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ် အဖြစ်သို့လည်း ရောက်ရှိသွားနိုင်ပေ သည်။</p> <h3>လိုက်နာရမည့် စည်းကမ်းများ</h3> <p>အထက်တွင် ရေးသားတင်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း ခန္ဓာအိမ်တစ်ခုလုံးကို ခြုံငုံ ၍ ယင်းခန္ဓာအိမ်၌တည်ရှိသော မာ-ကျန်း-လေး-ပျော့-ချော-ပေါ့ သဘော တရားများကို ကြည့်၍ ပထဝီဓာတ်ဟုလည်းကောင်း, ယိုစီး-ဖွဲ့စည်း သဘော တရားများကို ကြည့်၍ အာပေါဓာတ်ဟုလည်းကောင်း, ပူ-အေး သဘောတ ရားများကို ကြည့်၍ တေဇောဓာတ်ဟုလည်းကောင်း, ထောက်ကန်-တွန်းကန် သဘောတရားများကို ကြည့်၍ ဝါယောဓာတ်ဟုလည်းကောင်း - ဤသို့လျှင် ပထဝီဓာတ် အာပေါဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ် - ဟု ကာလအရာ ကာလအထောင် ကာလအသိန်းမက ရှုနေပါ၊ ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ဘာ ဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ တည်နေအောင် ကပ်ထားပါ။ ထိုသို့ ကြိုးပမ်းအားထုတ် ရာ၌ လိုက်နာပြုကျင့်ရမည့် စည်းကမ်းများမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ကြ၏။</p> <p><b>ဧဝံ မနသိ ကရောန္တေန ဟိ အနုပုဗ္ဗတော, နာတိသီဃတော, နာတိသဏိကတော, ဝိက္ခေပပဋိဗာဟနတော, ပဏ္ဏတ္တိသမတိက္ကမနတော, အနုပဋ္ဌာနမုဉ္စနတော, လက္ခဏတော, တယော စ သုတ္တန္တာတိ ဣမေဟိ ဒသဟာကာရေဟိ မနသိကာရကောသလ္လံ အနုဋ္ဌာတဗ္ဗံ။</b> (မဟာဋီ၊၁၊၄၃၄။)</p> <h3>၁။ <b>အနုပုဗ္ဗတော</b> = အစဉ်အတိုင်း ရှုပါ</h3> <p>ထိုသို့ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို နှလုံးသွင်းနေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူသည့်အတိုင်း ဆရာသမားထံမှ သင်ယူထား သည့်အတိုင်း ပထဝီဓာတ် အာပေါဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်ဟု အစဉ်အတိုင်းသာ ရှုပါ။ (အာပေါဓာတ် ပထဝီဓာတ် ဝါယောဓာတ် တေဇော ဓာတ် ဤသို့စသည်ဖြင့် ဟိုခုန်သည်ခုန် ဟိုကျော်သည်ကျော် မရှုပါနှင့်။)</p> <h3>၂။ <b>နာတိသီဃတော</b> = မမြန်လွန်းစေရ</h3> <p>ဤသို့လျှင် ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ဘုရားဟောဒေသနာစဉ်အတိုင်း နှလုံး သွင်းသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း အလွန် လျင်လျင်မြန်မြန် နှလုံး မသွင်းပါနှင့်။ အကြောင်းကား ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို အလွန် လျင်လျင်မြန်မြန် နှလုံးသွင်းနေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ တပြောင်းပြန်ပြန် ဓာတ် ကမ္မဋ္ဌာန်းကို နှလုံးသွင်းခြင်း မနသိကာရသည် အဆက်မပြတ် ဖြစ်နေသည် ကား မှန်၏၊ သို့သော် ကမ္မဋ္ဌာန်းဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘောတရားအာရုံသည် မထင်မရှား ဖြစ်နေတတ်၏။ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံသည် မထင်မရှား ဖြစ်နေခဲ့သော် ဥပစာရသမာဓိ စသော အဆင့်မြင့်မားနေသော တရားထူး တရားမြတ်ကို ယင်းဘာဝနာမနသိကာရတရားက ရွက်ဆောင် မပေးနိုင်တော့ပေ။ ထိုကြောင့် အလွန် လျင်လျင်မြန်မြန် နှလုံးမသွင်းပါနှင့်။</p> <h3>၃။ <b>နာတိသဏိကတော</b> = မနှေးလွန်းစေရ</h3> <p>အလွန် နှေးနှေးကွေးကွေးလည်း နှလုံးမသွင်းပါနှင့်။ အကြောင်းကား- အလွန် ဖြည်းဖြည်းဆေးဆေး နှေးနှေးကွေးကွေး ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို နှလုံး သွင်းနေသော ပုဂ္ဂိုလ်၏သန္တာန်၌ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းသည် ပြီးဆုံးခြင်းသို့ မရောက် နိုင်၊ ဝိပဿနာဉာဏ် မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ် စသော တရားထူး တရားမြတ်ကို ရခြင်း၏ အကြောင်းတရား မဖြစ်နိုင်ပေ။</p> <h3>၄။ <b>ဝိက္ခေပပဋိဗာဟနတော</b><br> = အပြင်အာရုံသို့ စိတ်ပျံ့လွင့်မှုကို တားမြစ်ရမည်</h3> <p>ဓာတ်ကြီးလေးပါးတည်းဟူသော ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံကို စွန့်လွှတ်လိုက်၍ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ပြင်ပ၌ တည်ရှိကြကုန်သော ပရမတ်အာရုံ ပညတ် အာရုံအမျိုးမျိုး၌ စိတ်ပျံ့လွင့်သွားမှုကို တားမြစ်ပေးပါ။ အကြောင်းမူ ဓာတ်ကြီး လေးပါး၏ ပြင်ပ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးမှ အခြား တစ်ပါးသော ပရမတ်အာရုံ ပညတ်အာရုံ အမျိုးမျိုး၌ စိတ်ပျံ့လွင့်မှု ရှိခဲ့သော် ကမ္မဋ္ဌာန်းမှ ဆုတ်ယုတ်တတ်၏၊ ပျက်စီးတတ်၏။</p> <p><b>ဗဟိဒ္ဓါ ဝိက္ခေပေ ဟိ သတိ ကမ္မဋ္ဌာနာ ပရိဟာယတိ ပရိဓံသတိ။</b> (မဟာဋီ၊၁၊၄၃၄။)</p> <p>[တင်းကြပ်စွာ လိုက်နာရမည့် စည်းကမ်းတစ်ခု ဖြစ်၏၊ ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို အာရုံယူ၍ သမာဓိ ထူထောင်ခိုက် ဝယ် ဓာတ်ကြီးလေးပါးမှ အခြားတစ်ပါးသော ပရမတ် အာရုံ ပညတ်အာရုံ အမျိုးမျိုးကို လိုက်ရှုနေပါက စတုဓာတုဝဝတ္ထာန် အမည်ရသော ဓာတ်ကြီး လေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင် သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူတတ်သော ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း မဟုတ်တော့သည်ကိုကား သတိပြုသင့်၏။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ရှုပါမှသာလျှင် စတုဓာတုဝဝတ္ထာန် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဟု ခေါ်ဆိုနိုင်၍ အထူးသဖြင့် ယခုကဲ့သို့ သမာဓိကို ထူထောင်ခိုက်ဝယ် ဓာတ်ကြီး လေးပါးမှတစ်ပါးသော ပြင်ပအာရုံ အမျိုးမျိုးကို လိုက်ရှုနေပါက ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဟု မခေါ်ဆိုနိုင်သည်ကိုကား သဘောကျသင့်လှပေသည်။ အကယ်၍ အသင်သူတော်ကောင်းသည် သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပါက ပို၍ ပို၍ သတိပြုသင့်လှသော အချက်လည်း ဖြစ်၏။ အကြောင်းမူ သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ယေဘုယျအားဖြင့် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကစ၍ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့ ကူးရာ၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုပင် အကျဉ်းနည်း အကျယ်နည်း နှစ်နည်းတို့ တွင် တစ်နည်းနည်းဖြင့် စတင်၍ ပွားများအားထုတ်ရသောကြောင့် ဖြစ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၂။) ဓာတ်ကိုကား ရှု၏။ သို့သော် ဓာတ်ကြီးလေးပါး၏ ပြင်ပ၌ တည်ရှိသော ပြင်ပ အာရုံ အမျိုးမျိုးကိုလည်း လိုက်၍ ရှုနေပါက ကျီးလည်း မမည် ကြက်လည်း မဟုတ်သဖြင့် သပိတ်ကွဲ ကိုယ်ကြေသာ ရှိချေမည်။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုလည်းကောင်း ဓာတ်ကြီးလေးပါး၏ ပြင်ပအာရုံ အမျိုးမျိုးကိုလည်းကောင်း ရှုချင်သလို ရှုချင်တိုင်း လိုက်၍ ရှုနေခြင်းတည်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ပရမာဏုမြူထက် အဆပေါင်းများစွာ သေးငယ်သော ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို မြင်မမြင်ကိုလည်းကောင်း, မြင်လျှင်လည်း ယင်း ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု တစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို သိမ်းဆည်းနိုင် မသိမ်းဆည်းနိုင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင် မယူနိုင်ကိုလည်းကောင်း အသင်သူတော်ကောင်းသည် မိမိကိုယ်ကို မိမိ မေးကြည့်ပါ။ အကယ်၍ ရုပ်ကလာပ်များကို မမြင်ဟုလည်းကောင်း, မြင်သော်လည်း ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မသိမ်းဆည်းနိုင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား မယူနိုင်ဟုလည်းကောင်း အဖြေထွက်ခဲ့လျှင် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဖြင့် သမာဓိကို ထူထောင်ခိုက်ဝယ် ဓာတ်ကြီးလေးပါး၏ ပြင်ပအာရုံ အမျိုးမျိုးကို လိုက်မရှုရ ဟူသော စည်းမျဉ်းဥပဒေသကို လိုက်နာ ပြုကျင့်သင့်လှပေသည်။ အကြောင်းမူ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို သိမ်းဆည်းနိုင်ပါမှ ပရမတ္ထသစ္စာနယ်သို့ စတင် ဆိုက်ရောက်သောကြောင့် ဖြစ်ပေသည်။]</p> <p><b>ဧကပဒိကမဂ္ဂဂါမီ ပုရိသော စေတ္ထ နိဒေဿတဗ္ဗော။</b> (မဟာဋီ၊၁၊၄၃၄၊၊)</p> <p>ချောင်းတစ်ခု သို့မဟုတ် မြစ်တစ်ခု သို့မဟုတ် ချောက်ကမ်းပါးတစ်ခုကို ဖြတ်ကျော်ရန် တံတားတစ်ခုကို တည်ဆောက်ထားရာ ထိုတံတားပေါ်၌ ခြေ တစ်ဖဝါးစာ သွားနိုင်ရုံမျှ ပျဉ်တစ်ချပ်ကို ခင်းထား၏။ ထိုပျဉ်တစ်ချပ်သာ ခင်းထားသော ခြေတစ်ဖဝါးစာမျှသာ သွားလမ်းရှိသော လမ်းခရီးကို သွားနေ သော ယောက်ျားသည် ဘေးပတ်ဝန်းကျင် အာရုံအမျိုးမျိုးကို ငေးမောကြည့် လျက် ထိုတံတားပေါ်သို့ လျှောက်နေခဲ့သော် ထိုမှာဘက်ကမ်းသို့ မရောက် နိုင်ဘဲ ချောင်းအတွင်း သို့မဟုတ် မြစ်အတွင်း သို့မဟုတ် ချောက်ကမ်းပါး အတွင်းသို့ ကျသွားဖွယ်ရာသာ ရှိ၏။ ဤဥပမာကို ဤအရာ၌ ထုတ်ဆောင် ပြထိုက်လှပေသည်။ (မဟာဋီ၊၁၊၄၃၄။)</p> <h3>၅။ <b>ပဏ္ဏတ္တိသမတိက္ကမနတော</b><br> = အမည်ပညတ်၌ သောင်တင် မနေပါစေနှင့်</h3> <p>ပထဝီဓာတ်ဟူသော အမည်နာမပညတ်ပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကို မထား ဘဲ မာ-ကျန်း-လေး-ပျော့-ချော-ပေါ့ဟူသော ပထဝီဓာတ်၏ သဘောတရား အပေါ်၌သာ ဘာဝနာစိတ်ကို ထားရမည်။ အာပေါဓာတ်ဟူသော အမည်နာမ ပညတ်ပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကို မထားဘဲ ယိုစီးမှု-ဖွဲ့စည်းမှုဟူသော အာပေါ ဓာတ်၏ သဘောတရားအပေါ်၌သာ ဘာဝနာစိတ်ကို ထားရမည်။ တေဇော ဓာတ်ဟူသော အမည်နာမပညတ်ပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကိုမထားဘဲ ပူမှု သဘော အေးမှုသဘောဟူသော တေဇောဓာတ်၏ သဘောတရားအပေါ်၌ သာ ဘာဝနာစိတ်ကို ထားရမည်။ ဝါယောဓာတ်ဟူသော အမည်နာမပညတ် ပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကိုမထားဘဲ ထောက်ကန်မှုသဘော တွန်းကန်မှုသဘော ဟူသော ဝါယောဓာတ်၏ သဘောတရားအပေါ်၌သာ ဘာဝနာစိတ်ကို ထား ရမည်။ အမည်နာမပညတ်အပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကို သောင်တင်မနေစေဘဲ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ပရမတ်အာရုံပေါ်၌သာ ဘာဝနာစိတ်ကို ကပ်ထားပါ။</p> <h3>၆။ <b>အနုပဋ္ဌာနမုဉ္စနတော</b><br> = မထင်ရှားသော ဓာတ်အချို့ကို လွှတ်ထားပါ</h3> <p>စိတ်ငြိမ်သက်မှု သမာဓိကို ရရှိအောင် ဦးစားပေး၍ ကျင့်နေရသော အချိန် ဖြစ်သဖြင့် အသိဉာဏ်၌ မထင်မရှား ဖြစ်နေသော အချို့အချို့သော သဘောတရားများကို ခေတ္တ လွှတ်ထားလိုပါက လွှတ်ထားနိုင်သည်။ ခေတ္တ မရှုဘဲထားလိုက ထားနိုင်ပေသည်။ ဤသည်မှာလည်း ဓာတ်တစ်ခုခု၏လွန်ကဲ လာမှုကြောင့် ကာယိကဒုက္ခဝေဒနာများ လွန်လွန်ကဲကဲ ဖြစ်မလာသဖြင့် သက်တောင့်သက်သာရှိ၍ အနေရအထိုင်ရ မခက်ပါမှသာလျှင် သမာဓိဖြစ်မှု ကို အနှောင့်အယှက် မဖြစ်ပါမှသာလျှင် မထင်ရှားသော ဓာတ်အချို့ကို ခေတ္တ လွှတ်ထားခွင့် ရှိခြင်းဖြစ်သည်။ ဓာတ်တစ်ခုခုက လွန်ကဲနေ၍ ကာယိကဒုက္ခ ဝေဒနာများက လွှမ်မိုးဖိစီးလာကြသဖြင့် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတည်းဟူသော ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်မထားနိုင်သဖြင့် ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံနှင့် ကာယိကဒုက္ခဝေဒနာအာရုံတို့၌ စိတ်သည် တစ်လှည့်စီ ပြေး သွားနေရကား စိတ်ငြိမ်သက်မှု သမာဓိကို မဖြစ်စေနိုင် ဖြစ်နေပါက ဓာတ် ညီမျှအောင် ပြန်လည်၍ နှလုံးသွင်း ရှုပွားပါ။ သို့သော် အနည်းဆုံး ပမာဏ အားဖြင့် ပထဝီဓာတ်၏သဘာဝလက္ခဏာတစ်မျိုး, အာပေါဓာတ်၏ သဘာဝ လက္ခဏာတစ်မျိုး, တေဇောဓာတ်၏သဘာဝလက္ခဏာတစ်မျိုး, ဝါယောဓာတ် ၏သဘာဝလက္ခဏာ တစ်မျိုးဟူသော သဘောတရားတစ်မျိုးစီကား ထင်ရှား နေရမည်သာ ဖြစ်သည်။ သဘောတရား (၁၂)မျိုးလုံး ထင်ရှားနေပါက ပို၍ ပို၍ ကောင်းသည်သာ ဖြစ်ပေသည်။</p> <h3>၇။ <b>လက္ခဏတော</b> = သဘာဝလက္ခဏာကို ဦးစားပေး ရှုပါ</h3> <p>ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝလက္ခဏာကို ဦစားပေး၍ ရှုပါ။ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို အားထုတ်စတွင်ကား ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးသည် အသိဉာဏ်၌ မထင်မရှားဖြစ်ခဲ့သော် ရသ = ကိစ္စက စ၍ ရှုလိုကလည်း ရှုနိုင်၏။ သို့သော် ဤသို့ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ၌ သမာဓိသည် အားကောင်းလာ၍ ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ် သည် တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေခဲ့သော် ထိုသို့ တည်ငြိမ်နေသဖြင့် ဘာဝနာအရှိန်လည်း အားကောင်းလာသောအခါ၌ကား သမာဓိ၏ စွမ်းအင်ကြောင့် မထင်ရှားသော ဓာတ်များသည်လည်း ထင်ရှား လာရကား ---</p> <p>၁။ ပထဝီဓာတ်၏ မာမှု ကျန်းမှုသဘော,<br> ၂။ အာပေါဓာတ်၏ ယိုစီးမှု ဖွဲ့စည်းမှုသဘော,<br> ၃။ တေဇောဓာတ်၏ ပူမှု အေးမှုသဘော,<br> ၄။ ဝါယောဓာတ်၏ ထောက်ကန်မှုသဘော ဟူသော</p> <p>ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကို စေလွှတ်၍ စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုပေးပါ။ ဓာတုမနသိကာရ ဘာဝနာသမာဓိကို ပို၍ ပို၍ စူးရှထက်မြက်လာစေရန်အတွက် ဖြစ်သည်။ ဤသို့ ကျင့်၍မှ သမာဓိစွမ်းအင်က အလွန်ကြီး မထက်မြက်လာသေးလျှင် မာ-ယို-ပူ-ထောက်ဟူသော သဘာဝလက္ခဏာမျှလောက်ကိုသာ ဦးစားပေး၍ ရှုလျက် သမာဓိကို ထူထောင်ပါ။</p> <p>ဤသို့ အမည်နာမပညတ်ကို ပယ်စွန့်၍ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ အသီး အသီးသော ကိုယ်ပိုင်သဘာဝလက္ခဏာအာရုံ၌သာလျှင် နှလုံးသွင်းရှုပွားမှုကို ဖြစ်စေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ အသိဉာဏ်၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝလက္ခဏာတို့သည် ကောင်းစွာ ထင်ရှားလာကုန်သည်ဖြစ်၍ အလွန်ထင်ရှားလာကုန်သည်ဖြစ်၍ ထင်လာကုန်၏။ ဤသို့ အဖန်ဖန် အထပ် ထပ် နှလုံးသွင်း ရှုပွားခြင်း၏ အစွမ်းဖြင့် ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ဘာဝနာ စိတ်သည် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် မှီဝဲခြင်း ထုံခြင်းတည်းဟူသော အာသေဝန ပစ္စည်းကို ရရှိလာ၏။ ရူပကာယတစ်ခုလုံးသည် ဓာတ်သဘောတရား အစု အပုံမျှ အနေဖြင့် ထင်လာ၏။ အတ္တမှ ဆိတ်သုဉ်းသော အားဖြင့် ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါ ဇီဝကောင် မဟုတ်သောအားဖြင့် ထင်လာ၏၊ ယန္တရားစက်ကြိုးဖြင့် အဆင့်ဆင့် အပြန်ပြန် အလှန်လှန် လှုပ်ရှားသွားလာနေသော စက်ယန္တရား ကဲ့သို့ အဆင့်ဆင့် အပြန်ပြန် အလှန်လှန် လှုပ်ရှားသွားလာနေသော ဓာတ် သဘောတရား အစုအပုံမျှဟူ၍ ထင်လာ၏။</p> <p><b>သစေ ပန ဗဟိဒ္ဓါပိ မနသိကာရံ ဥပသံဟရတိ၊ အထဿ အာဟိဏ္ဍန္တာ မနုဿတိရစ္ဆာနာဒယော သတ္တာကာရံ ဝိဇဟိတွာ ဓာတုသမူဟဝသေနေဝ ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ တေဟိ ကရိယမာနာ ကိရိယာ ဓာတုမယေန ယန္တေန ပဝတ္တိယမာနာ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတိ၊ တေဟိ အဇ္ဈောဟရိယမာနံ ပါနဘောဇနာဒိ ဓာတုသင်္ဃာတေ ပက္ခိပ္ပမာနော ဓာတုသင်္ဃာတော ဝိယ ဥပဋ္ဌာတိ။</b> (မဟာဋီ၊၁၊၄၃၄-၄၃၅။)</p> <p>တစ်ဖန် အကယ်၍ ဗဟိဒ္ဓ အပြင်လောက၌လည်း ဓာတ်ကြီးလေးပါး ကို နှလုံးသွင်းရှုပွားမှု ဘာဝနာမနသိကာရကို ဉာဏ်ဖြင့် ရှေးရှု ကပ်ဆောင် သည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုအခါ ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ အသိဉာဏ်ဝယ် လှည့်လည် ကျက်စား သွားလာနေကြကုန်သော လူ တိရစ္ဆာန် စသူတို့သည် သတ္တဝါဟူ သော အခြင်းအရာကို ပယ်စွန့်၍ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ အပေါင်းအစု၏ အစွမ်းဖြင့်သာလျှင် ထင်လာကုန်၏။ ထိုသူတို့ ပြုလုပ်အပ်သော အမူအရာ အပြုအမူ မှန်သမျှသည် ဓာတ်ကြီးလေးပါးဖြင့် ပြီးသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော စက်ယန္တရားဖြင့် ဖြစ်စေအပ် လည်ပတ်စေအပ်သော အရာဝတ္ထုဖြစ်၍ ထင်လာ၏။ ထိုသူတို့ စားမျိုအပ်သော သောက်ဖွယ် စားဖွယ် စသည်သည်လည်း ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ အပေါင်းအစု၌ ထည့်သွင်း လိုက်သော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ အပေါင်းအစုကဲ့သို့ ထင်လာ၏။ (မဟာဋီ၊၁၊၄၃၄-၄၃၅။)</p> <p>ထိုအခါ၌ ထို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ထိုကဲ့သို့ အာသေဝနပစ္စည်းကို ရရှိနေသော ဘာဝနာစိတ်သည်လည်း ---</p> <p>က။ ဝီရိယ လွန်ကဲနေခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော စိတ်ပျံ့လွင့်မှု ဥဒ္ဓစ္စ ၏ အစွမ်းဖြင့်သော်လည်းကောင်း,<br> ခ။ ဝီရိယ လျော့လွန်းခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ပျင်းရိမှု ကောသဇ္ဇ ၏ အစွမ်းဖြင့်သော်လည်းကောင်း</p> <p>ဥပစာရသမာဓိတည်းဟူသော သမထဘာဝနာ လမ်းကြောင်းပေါ်သို့ အကယ်၍ မသက်ရောက်သည် မသက်ရောက်သေးသည် မသက်ရောက် နိုင်သည် ဖြစ်နေငြားအံ့၊ ထိုအခါ၌ ---</p> <p>၈။ <b>အဓိစိတ္တသုတ္တန် (= နိမိတ္တသုတ္တန်)</b> (အံ၊၁၊၂၅၈။)<br> ၉။ <b>အနုတ္တရသီတိဘာဝသုတ္တန်</b> (အံ၊၂၊၃၇၉။)<br> ၁၀။ <b>ဗောဇ္ဈင်္ဂသုတ္တန်</b> (သံ၊၃၊၇၁-၇၃။)</p> <p>ဤသုတ္တန်သုံးမျိုးတို့၌ လာရှိသော နည်းအတိုင်း ဝီရိယနှင့် သမာဓိကို ညီမျှအောင် ပြုကျင့်ရမည်။ (ယင်းသုတ္တန်တို့ကား ဣန္ဒြေငါးပါး ညီမျှအောင် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး ညီမျှအောင် ကျင့်ပုံကျင့်နည်းများကို ညွှန်ကြားပြသထား တော်မူသော သုတ္တန်များ ဖြစ်ကြသည်။ အကျယ်ကို ယင်းသုတ္တန် ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့၌ ကြည့်ပါ။ ဤ၌ကား အကျဉ်းချုပ်၍ ရေးသားတင်ပြ ပေအံ့။)</p> <p>[မှတ်ချက် --- ဤဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကျင့်စဉ် စည်းကမ်းဥပဒေသ (၁၀) ချက်ကို မဟာဋီ၊၁၊၄၃၄-၄၃၅ - မှ ကောက်နုတ် ဖော်ပြအပ်ပါသည်။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၆-၂၁၇ - တို့၌လည်း ကြည့်ပါ။]</p> <h3>ဣန္ဒြေ (၅) ပါး ညီမျှအောင် ကျင့်ပုံ</h3> <p>ဤအရာဝယ် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်အပေါ်၌ ယုံကြည်မှု ကား သဒ္ဓိန္ဒြေတည်း။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာကို သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်မှု, ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍တည်နေအောင် ကြိုးစားအားထုတ်မှုကား ဝီရိယိန္ဒြေတည်း။ ဓာတ်ကြီး လေးပါးတို့ကို သိမ်းဆည်းတတ် အမှတ်ရတတ်သော သတိကား သတိန္ဒြေ တည်း။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်၏ ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေ မှုသဘောကား သမာဓိန္ဒြေတည်း။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ ကို ထိုးထွင်းသိမြင်ခြင်းသဘောကား ပညိန္ဒြေတည်း။ ဤဣန္ဒြေငါးပါးကိုလည်း ညီမျှအောင် ကျင့်ရမည်။</p> <p>ဓာတုမနသိကာရ ဘာဝနာလုပ်ငန်း၌ ယုံကြည်ချက် သဒ္ဓါတရားက စွမ်းအင်ကြီးမားနေသဖြင့် ဓာတုမနသိကာရ ဘာဝနာလုပ်ငန်း၌ လွတ်လွတ် သက်ဝင်၍ ဆုံးဖြတ်ခြင်း သဒ္ဓါဓိမောက္ခကိစ္စက အလွန် ထင်ရှားနေသော ကြောင့်လည်းကောင်း, ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာကို ထိုးထွင်း သိမြင်နေသော ပညိန္ဒြေ (= အသိဉာဏ်)က မသန့်ရှင်းသောကြောင့်လည်းကောင်း, ဝီရိယ-သတိ-သမာဓိ ဣန္ဒြေတို့က လျော့လျော့ရဲရဲရှိနေခြင်းစသော အကြောင်းတရားကြောင့်လည်းကောင်း သဒ္ဓိန္ဒြေသည် အလွန်အားကောင်း နေ၏။ ထိုအခါ၌ ဝီရိယိန္ဒြေသည် မိမိနှင့် ယှဉ်ဖက် သမ္ပယုတ်တရားတို့ကို ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံမှ လျှောကျမသွားအောင် ချီးပင့်ထားခြင်း ပဂ္ဂဟ လုပ်ငန်းကိစ္စကို မရွက်ဆောင်နိုင်။ သတိန္ဒြေသည်လည်း ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့၏ သဘာဝလက္ခဏာအသီးအသီးကို အသိဉာဏ်၌ ထင်ထင်ရှားရှား ဖြစ် ပေါ်လာစေခြင်း ဥပဋ္ဌာနကိစ္စကို မရွက်ဆောင်နိုင်။ သမာဓိန္ဒြေသည်လည်း ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံမှ ပြင်ပအာရုံသို့ စိတ်ပျံ့လွင့် မသွားအောင် ရွက် ဆောင်ပေးခြင်း အဝိက္ခေပကိစ္စကို မရွက်ဆောင်နိုင်။ ပညိန္ဒြေသည်လည်း ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ထိုးထွင်းသိမြင် ခြင်း ဒဿနကိစ္စကို ပြုလုပ်အံ့သောငှာ မစွမ်းနိုင်။ အားကောင်းနေသော သဒ္ဓိန္ဒြေက လွှမ်းမိုးဖိစီးထားသောကြောင့် ဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့် ပရမတ္ထဓမ္မ သဘာဝ - အထူးသဖြင့် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင် သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် ထိုးထိုးထွင်းထွင်း သိအောင် ဆင်ခြင် ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း, သဒ္ဓိန္ဒြေအားကောင်းလောက်အောင် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အာရုံကို နှလုံးမသွင်းခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း သဒ္ဓိန္ဒြေကို ယုတ်လျော့စေရ၏။</p> <p>အကယ်၍ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို သိအောင် ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ် ငြိမ်နေအောင် ကြိုးစားအားထုတ်မှု လုံ့လဝီရိယက အားကောင်း နေပြန်လျှင်လည်း သဒ္ဓိန္ဒြေက အဓိမောက္ခကိစ္စ, သတိန္ဒြေက ဥပဋ္ဌာနကိစ္စ, သမာဓိန္ဒြေက အဝိက္ခေပကိစ္စ, ပညိန္ဒြေက ဒဿနကိစ္စဟူသော မိမိ မိမိ၏ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ ကိစ္စ အသီးအသီးကို မရွက်ဆောင်နိုင်တော့ပေ။ လွန်ကဲနေ သော ဝီရိယသည် စိတ်ပျံ့လွင့်မှု ဥဒ္ဓစ္စ၏ အသင်းအပင်း ဘက်တော်သား ဖြစ်နေသဖြင့် ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံမှ ပြင်ပအာရုံသို့ စိတ်ပျံ့လွင့်မှု များနေ သောကြောင့် ဖြစ်၏။ ထိုကြောင့် ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင် သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင် ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်တို့ကို ပွားများခြင်းဖြင့် လွန်ကဲနေသော ဝီရိယကို ယုတ်လျော့ စေရ၏။</p> <p>အထူးသဖြင့် သဒ္ဓါနှင့် ပညာတို့၏လည်းကောင်း, ဝီရိယနှင့် သမာဓိ တို့၏လည်းကောင်း ညီမျှမှုကို အရိယာသူတော်ကောင်းတို့က ချီးမွမ်းမြှောက် စားတော်မူကြ၏။ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းလမ်းစဉ်၌ ယုံကြည်မှုသဒ္ဓါတရားက အား ကောင်း၍ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီး ကို ထိုးထိုးထွင်းထွင်း သိမြင်တတ်သော ပညိန္ဒြေက နုံ့နေပြန်လျှင်, ဓာတ်ကြီး လေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ထင်ထင်ရှားရှား ပြတ်ပြတ်သားသား မသိဘဲ ဝိုးတိုးဝါးတား မထင်မရှား သိနေ ပြန်လျှင် သဒ္ဓါနှင့်ပညာတို့မှာ ညီမျှမှု မရှိ ဖြစ်နေပြန်၏။ မပြောပလောက်သော ကမ္မဋ္ဌာန်းအတွေ့အကြုံ၌ အထင်ကြီးနေတတ်၏။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကိုကား လွယ်လွယ်ကူကူဖြင့် ရှုရ နေ၏၊ ထိုးထိုးထွင်းထွင်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်းသိနေ၏၊ သို့သော် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း လမ်းစဉ်၌ ယုံကြည်ချက် သဒ္ဓါတရားမှာ အားပျော့နေပြန်၏။ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း ကို စနစ်တကျ ရှုနိုင်ပါက ရုပ်ကလာပ်များကို တွေ့မြင်နိုင်သည်ဟူသော အချက်, ယင်းရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေး ပါးကို သာဝကတို့လည်း ရှု၍ ရနိုင်သည် သိမ်းဆည်း၍ ရနိုင်သည်ဟူသော အချက် - ဤအချက်တို့နှင့် ပတ်သက်၍ မယုံတစ်ဝက် ယုံတစ်ဝက် ဖြစ်နေ ၏။ တစ်ခါတစ်ရံ ဒီရုပ် ဒီနာမ်တွေကို သဗ္ဗညုသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်တို့သာ ရှု၍ရနိုင်သည် မဟုတ်ပါလားဟု သဗ္ဗညုသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်ဘက်သို့ တွန်း ပို့နေတတ်၏။ ဘုရားရှင်ကိုပင် မိမိတို့၏ သက်သေအရာ၌ တည်အောင် ထားနေတတ်၏။ ဝေဖန်ရေးသမား လုပ်နေတတ်၏။ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဉာဏ် ပညာ ထက်မြက်သူ ပညာရှိ သူတော်ကောင်းတစ်ဦးဟု ခံယူချက်ရှိနေသဖြင့် ဘုရားဟောထားသည့် ပရမတ္ထရုပ်နာမ်တို့ကိုသာ ဝိပဿနာ ရှုကောင်းပါသည် ဟု ပြောဆိုလာသူကို မျက်လုံးကို ထောင့်ကပ်လျက် မျက်နှာချိုသွေးကာ အထင်သေးသော စိတ်ထားဖြင့် ကြည့်နေတတ်ပြန်၏။ ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်ကို ညွှန်ကြားပြသနေသော ဘုရားရှင်၏ တရားတော်များအပေါ်၌ ယုံကြည်ချက် စွမ်းအင်များ လျော့ပါးနေခြင်း ဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့် အဋ္ဌကထာက အောက်ပါ အတိုင်း မှတ်ချက်ချထား၏။</p> <p><b>ဗလဝပညော မန္ဒသဒ္ဓေါ ကေရာဋိကပက္ခံ ဘဇတိ၊ ဘေသဇ္ဇသမုဋ္ဌိတော ဝိယ ရောဂေါ အတေကိစ္ဆော ဟောတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၆။)</p> <p>ပရိယတ္တိဗဟုသုတ, ပဋိပတ္တိဗဟုသုတဟူသော အကြားအမြင် ဗဟု သုတ ပညာက အားကောင်း၍ သဒ္ဓါတရားက အားပျော့နေပြန်လျှင်လည်း ကောက်ကျစ်စဉ်းလဲသည့်ဘက်သို့ ယိုင်လဲသွားတတ်၏၊ ဆေးကြောင့်ဖြစ်သော အနာရောဂါသည် အကုရခက်သကဲ့သို့ ထိုပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို ဘုရားရှင်၏ တရားစစ် တရားမှန်တည်းဟူသော ဆေးကို တိုက်ကျွေးလျက် မှားယွင်းစွာ လက်ခံထား သော ပရိယတ္တိဗဟုသုတ ပဋိပတ္တိဗဟုသုတပညာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော မမှန်မကန် ကျင့်သုံးနေသည့် အနာရောဂါဆိုးကို ပျောက်ကင်းအောင် ကုသ ပေးဖို့ရန်မှာလည်း အလွန်ခက်ခဲလှပေသည်။ ဗဟုသုတပညာများသလောက် မေးခွန်းပေါင်းစုံဖြင့် ဆင်ခြေပေးကာ ဝေ့လည်ကြောင်ပတ် လုပ်နေတတ်၏။ သစ္စကပရိဗိုဇ်ကဲ့သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်များပင်တည်း။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်မျိုးသည်လည်း ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်၌ အောင်မြင်မှုရရှိဖို့ရန် ခက်ခဲတတ်၏။ ထိုကြောင့် သဒ္ဓါနှင့်ပညာ နှစ်ပါးတို့၏ ညီမျှမှု ရှိဖို့လည်း လိုအပ်ပေသည်။</p> <p>တစ်ဖန် --- ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေသော သမာဓိကား အားကောင်းလျက် ရှိ၏။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ထင်ထင်ရှားရှားသိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်မှု, ယင်း ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေအောင် ကြိုးစားအားထုတ်မှု လုံ့လဝီရိယကား အားပျော့လျက် ရှိနေပြန်၏။ ထိုအခါ သမာဓိသည် ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်၌ ပျင်းရိခြင်း ကောသဇ္ဇ ၏ ဘက်တော်သား ဖြစ်ခြင်းကြောင့် လွန်ကဲသော သမာဓိရှိသော နုံ့သော ဝီရိယရှိသော သူကို ပျင်းရိခြင်း ကောသဇ္ဇတရားက လွှမ်းမိုးဖိစီး နှိပ်စက်တတ်၏။ ထို့ကြောင့် အသင်သူတော်ကောင်းသည် ယခုကဲ့သို့ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို အာရုံယူ၍ သမာဓိကို ထူထောင်နေခိုက်၌ ဓာတ်ကြီး လေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်သည် ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေသောအခါ ထိုဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို အသာအယာ မှေးမထားပါနှင့်။ စိတ်ကိုလျှော့ချ၍ သက်သက်သာသာ မှေးစိုက်ထားခြင်းမှာ လုံ့လဝီရိယ လျော့ခြင်း၏ အမှတ်အသားပင် ဖြစ်၏။ ထိုကဲ့သို့ စိတ်ကို သက်သက်သာသာ မှေးထားပါက ဘဝင်လည်း အကျများလာတတ်၍ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးမှာလည်း တဖြည်းဖြည်း မထင်မရှား ဖြစ်လာ တတ်၏။ ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်မှ လျှောကျသွားခြင်းပင်တည်း။ ထိုကြောင့် ထိုအခါမျိုး၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ထင် ထင်ရှားရှား သိအောင် ယင်းအာရုံ၌ စိတ်ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း လုံ့လဝီရိယကို မြှင့်တင်ပေးပါ။</p> <p>တစ်ဖန် ဝီရိယသည် စိတ်ပျံ့လွင့်မှု ဥဒ္ဓစ္စ၏ ဘက်တော်သား ဖြစ်ခြင်း ကြောင့် ဝီရိယက လွန်ကဲ၍ သမာဓိက နုံ့နေပြန်လျှင်လည်း ဓာတ်ကြီးလေးပါး ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် ယင်းဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ် ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍တည်နေအောင် လွန်လွန်ကဲကဲ ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း လုံ့လဝီရိယရှိသော နုံ့သော သမာဓိရှိသော သူကို ဓာတ်ကြီးလေးပါးမှ ပြင်ပ ဖြစ်သော အာရုံအမျိုးမျိုးသို့ စိတ်ပျံ့လွင့်နေမှု ဥဒ္ဓစ္စတရားက လွှမ်းမိုးဖိစီး တတ်ပြန်၏။</p> <p>အလျော်ကား --- ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေ သော သမာဓိကို ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်မှု, ယင်းဓာတ်ကြီးလေးပါး အာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေအောင် ကြိုးစားအား ထုတ်မှု လုံ့လဝီရိယနှင့် ညီမျှအောင် ယှဉ်စပ်ပေးလိုက်ပါက ဘာဝနာစိတ်သည် ပျင်းရိခြင်း ကောသဇ္ဇအဖို့အစု၌ ကျရောက်ဖို့ရန် အခွင့်ကို မရနိုင်လေရာ။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို သိအောင် ယင်း ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ စိတ်ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍တည်နေအောင် ကြိုးစားအား ထုတ်မှု လုံ့လဝီရိယကိုလည်း ယင်းဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေတတ်သော သမာဓိနှင့် ညီမျှအောင် ယှဉ်စပ်ပေးလိုက်သော် ဘာဝနာ စိတ်သည် စိတ်ပျံ့လွင့်မှု ဥဒ္ဓစ္စအဖို့အစု၌ ကျရောက်ဖို့ရန် အခွင့်ကို မရရှိ နိုင်လေရာ။ ထိုကြောင့် သမာဓိနှင့် ဝီရိယ နှစ်ပါးစုံကိုလည်း ညီမျှအောင် ပြုကျင့်ပါ။</p> <p>သဒ္ဓါနှင့်ပညာ, ဝီရိယနှင့်သမာဓိ ဤနှစ်စုံလုံး ညီမျှမှသာလျှင် ဥပစာရ သမာဓိတည်းဟူသော အပ္ပနာသည် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပေသည်။ ဓာတ်ကြီး လေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို သိမ်းဆည်းတတ်သော သတိ = အောက်မေ့အမှတ်ရနေသော သတိကား အခါခပ်သိမ်း လိုအပ်သည် သာတည်း။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၅-၁၂၆ - ကြည့်ပါ။)</p> <h3>ဗောဇ္ဈင် (၇) ပါး ညီမျှအောင် ကျင့်ပါ</h3> <p>၁။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ အသီးအသီးသော သဘာဝလက္ခဏာအာရုံကို အောက်မေ့ အမှတ်ရနေသော အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် သိမ်းဆည်းနေသော သတိကား <b>သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်</b>၊</p> <p>၂။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကိုသာ ထိုး ထွင်း သိနေသော စူးစမ်းဆင်ခြင် သုံးသပ်နေသော ပညာကား <b>ဓမ္မဝိစယ သမ္ဗောဇ္ဈင်</b>၊</p> <p>၃။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာအာရုံ၌ ဓမ္မဝိစယ-ဝီရိယ စသော ဗောဇ္ဈင်မြတ်တရားတို့ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာအောင် အထူးသဖြင့် ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ စိတ်ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍တည်နေမှု သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင် ဖြစ်အောင် ကြိုးစားအားထုတ်နေသော ဝီရိယကား <b>ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်</b>၊</p> <p>၄။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်၏ ကြည်ရွှင်ဝမ်းမြောက်နေခြင်း = ပီတိကား <b>ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်</b>၊</p> <p>၅။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာအာရုံ၌ ဘာဝနာ စိတ် စေတသိက်တို့၏ ငြိမ်းအေးနေခြင်း = ပဿဒ္ဓိကား <b>ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်</b>၊</p> <p>၆။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်၏ ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေမှု = သမာဓိကား <b>သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်</b>၊</p> <p>၇။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို-<br> က။ တက်ကြွခြင်း, ပျံ့လွင့်ခြင်း<br> ခ။ တွန့်ဆုတ်ခြင်း, ပျင်းရိခြင်း<br> ဤအဖို့အစုဘက်သို့ မရောက်အောင် သမ္ပယုတ်တရားတို့ကို အညီ အမျှထားခြင်း = တတြမဇ္ဈတ္တတာကား <b>ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်</b> ---</p> <p>ဤသည်တို့ကား ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းစခန်း၌ ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါးတို့တည်း။</p> <p>အလွန်လျော့လွန်းသော လုံ့လဝီရိယရှိနေခြင်း ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်၌ သာယာမှု ကင်းမဲ့နေခြင်းစသော အကြောင်းတရားတို့ကြောင့် ဘာဝနာစိတ် သည် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းလုပ်ငန်းခွင်မှ တွန့်ဆုတ်နေ၏ ပျင်းရိနေ၏။ ထိုအခါ၌ ပဿဒ္ဓိ-သမာဓိ-ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်တို့ကို မပွားများဘဲ = ဓာတ်ကြီးလေးပါး အာရုံ၌ ပဿဒ္ဓိဖြစ်အောင် သမာဓိဖြစ်အောင် ဥပေက္ခာဖြစ်အောင် မကြိုး စားဘဲ ဓမ္မဝိစယ-ဝီရိယ-ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်တို့ကို ပွားများပေးပါ။ ဓာတ်ကြီး လေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် စိတ်ဓာတ် တက်ကြွလာအောင် ပီတိဖြစ်အောင် ကြိုးစားပါ၊ ကျဆင်းနေသော စိတ်ဓာတ်ကို မြှင့်တင်ပေးပါ။</p> <p>ဝီရိယ လွန်ကဲနေခြင်း ဝေဖန်မှုတွေက များပြားနေခြင်းစသော အ ကြောင်းတရားတို့ကြောင့် ဘာဝနာစိတ်သည် ပျံ့လွင့်နေ၏၊ ဓာတ်ကြီးလေးပါး ၏ သဘာဝလက္ခဏာအာရုံမှ ပြင်ပအာရုံသို့ အရောက်များနေ၏၊ စိတ်ဓာတ် သည် တုန်လှုပ်တက်ကြွမှု များနေ၏၊ ထိုအခါ၌ ဓမ္မဝိစယ-ဝီရိယ-ပီတိ သမ္ဗောဇ္ဈင်တို့ကို မပွားများသေးဘဲ ပဿဒ္ဓိ-သမာဓိ-ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်တို့ကို ပွားများပေးပါ။ စူးစမ်းဆင်ခြင်မှု ဝေဖန်မှုတို့ကို လျှော့ချပါ။ ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ထင်ထင်ရှားရှား အတင်း စူးစူး စိုက်စိုက် ရှုပွားနေမှု လုံ့လဝီရိယကို လျှော့ချပါ။ နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်မှု ကြည် ရွှင်ဝမ်းမြောက်မှုကို မပြုပါနှင့်၊ စိတ်စေတသိက်တို့ ငြိမ်းအေးသွားအောင် ဓာတ် ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို အညီအမျှ ရှုနိုင်အောင် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးဟူသော အာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေအောင်သာ ကြိုးစားပါ။</p> <h3>အရောင်အလင်းနှင့် ဥပစာရသမာဓိနယ်မြေ</h3> <p><b>တေဿဝံ ဝါယမမာနဿ နစိရေနေဝ ဓာတုပ္ပဘေဒါဝဘာသနပညာပရိဂ္ဂဟိတော သဘာဝဓမ္မာရမ္မဏတ္တာ အပ္ပနံ အပ္ပတ္တော ဥပစာရမတ္တော သမာဓိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၇။)</p> <p>ဤသို့လျှင် သဒ္ဓါနှင့်ပညာ ဝီရိယနှင့်သမာဓိကို ညီမျှအောင်ယှဉ်စေ၍ ထိုဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ အသီးအသီးသော သဘာဝလက္ခဏာ အာရုံ၌ပင် လျှင် နှလုံးသွင်းရှုပွားမှု ဘာဝနာလုပ်ငန်းရပ်ကို ဖြစ်စေသော ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်ဝယ် သဒ္ဓါ ဝီရိယ သတိ သမာဓိ ပညာဟူသော ဣန္ဒြေငါးပါး တို့၏ ညီမျှမှုကိုရရှိ၍ အလွန်စင်ကြယ်သန့်ရှင်း ထက်မြက် စူးရှမှုတို့ ဖြစ်လာ ကြသောအခါ မယုံကြည်ခြင်း အဿဒ္ဓိယ, ဘာဝနာအာရုံမှ တွန့်ဆုတ်နေခြင်း လီန, ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံကို အမှတ်မရခြင်း မေ့ပျောက်နေခြင်း ပမာဒ, ဓာတ်ကြီးလေးပါး အာရုံမှ စိတ်ပျံ့လွင့်သွားခြင်း ဥဒ္ဓစ္စ, ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိခြင်း မောဟစသော ကိလေသာအညစ်အကြေးတို့၏ ဝေးကွာသွားသည့် အဖြစ်ကြောင့် ဗောဇ္ဈင် မြတ်တရား ခုနစ်ပါးတို့သည် လွန်လွန်ကဲကဲပင်လျှင် ကြီးမားသော စွမ်းအားနှင့် ပြည့်စုံလာကုန်၏။ ယင်းဗောဇ္ဈင်မြတ်တရား ခုနစ်ပါးတို့၏ ကြီးမားသော စွမ်းအင်သတ္တိဖြင့် အားပေးထောက်ပံ့မှု အရှိန်အဝါသတ္တိထူးကြီးကို ရရှိသည် ဖြစ်ရကား ခိုင်ခိုင်ခံ့ခံ့ တည်တံ့ခြင်းသို့ ရောက်ရှိနေကြကုန်သော ---</p> <p>၁။ <b>ဝိတက်</b> = ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အာရုံပေါ်သို့ စိတ်ကို ရှေးရှုတင်ပေးခြင်းသဘော၊<br> ၂။ <b>ဝိစာရ</b> = ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏သဘာဝလက္ခဏာအာရုံကို ထပ်ကာ ထပ်ကာ သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်းသဘော၊<br> ၃။ <b>ပီတိ</b> = ယင်းအာရုံကို နှစ်သက်ခြင်းသဘော၊<br> ၄။ <b>သုခ</b> = ယင်းအာရုံ၏ အရသာကို ချမ်းချမ်းသာသာ ခံစားခြင်းသဘော၊<br> ၅။ <b>ဧကဂ္ဂတာ</b> = ယင်းဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အာရုံ တစ်ခုတည်းပေါ်သို့ စိတ် ကျရောက် တည်ငြိမ်နေခြင်း သဘော - ဟူသော ---</p> <p>ဤစျာန်အင်္ဂါငါးပါးတို့သည် အထူးသဖြင့် ထက်မြက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ထင်ရှားလာကုန်၏။ ထိုစျာန်အင်္ဂါတို့နှင့် တိုက်ရိုက် ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်ကြ ကုန်သော နီဝရဏကိလေသာ အညစ်အကြေးတို့သည်လည်း မိမိတို့နှင့် တူ သော တည်ရာရှိကုန်သော ကိလေသာတို့နှင့်အတူတကွ ခွာအပ်ပြီးသာလျှင် ဖြစ်ကုန်၏။ ဤမျှတိုင်အောင် ဖော်ပြခဲ့သော ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်ပုံ အစီ အရင်အတိုင်း ပြည့်စုံအောင် ကြိုးစားအားထုတ်သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ် သည် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာလျှင် အာရုံရှိသော ဥပစာရ စျာန်ကို = ဥပစာရသမာဓိကို ကောင်းစွာ ရရှိအပ်ပြီး ဖြစ်ပေသည်။ ထို့ကြောင့် အဋ္ဌကထာဆရာတော်က အထက်ပါစကားကို ဖွင့်ဆိုသွားတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ ယင်းစကားရပ်၏ ဆိုလိုရင်းမှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။</p> <p>အထက်၌ ဖော်ပြခဲ့သော ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းစည်းကမ်း (၁၀)ချက်နှင့်အညီ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ အသီးအသီးသော သဘာဝလက္ခဏာအာရုံ၌ မိမိ၏ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေအောင် ဣန္ဒြေငါးပါး, ဗောဇ္ဈင် ခုနစ်ပါးကို ညီမျှအောင် ကြိုးစားအားထုတ်နေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည်</p> <p>၁။ ထိုဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း ဘာဝနာလုပ်ငန်းရပ်၌ ကြိုးစားအားထုတ်မှုကို ပြု ကျင့်ရာဝယ် ရိုရိုသေသေ လေးလေးစားစား မြတ်မြတ်နိုးနိုး ပြုကျင့် လေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း,<br> ၂။ လျောင်း-ထိုင်-ရပ်-သွား-ဣရိယာပုထ် လေးပါးတို့၌ အမြဲမပြတ် ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုသာ နှလုံးသွင်းရှုပွားခြင်းကို ပြုကျင့်လေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း,<br> ၃။ လျောက်ပတ်သောဥတု လျောက်ပတ်သောဘောဇဉ် လျောက်ပတ် သော အာဟာရ လျောက်ပတ်သော တရားနာမှုကို မှီဝဲလေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း,<br> ၄။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာဟူသော သမထနိမိတ် အာရုံကို ကောင်းစွာ မှတ်သားခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း,<br> ၅။ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး မြတ်တရားတို့ကို လျော်စွာ ဖြစ်စေခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း,<br> ၆။ ခန္ဓာကိုယ်၌လည်းကောင်း အသက်၌လည်းကောင်း ငဲ့ကွက်ခြင်း ကင်း သော ဖြစ်ခြင်း ရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း,<br> ၇။ ဘာဝနာလုပ်ငန်းရပ်၏ စပ်ကြားကာလ၌ ဘာဝနာလုပ်ငန်းမှ တွန့် ဆုတ်ခြင်းသို့ မရောက်စေခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း,</p> <p>ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း ဘာဝနာလုပ်ငန်းရပ်ကို အဆင့်ဆင့် တိုးတက်အောင် အပတ်တကုတ် ကြိုးစားအားထုတ်လျက် လွန်ကဲသော အားထုတ်ခြင်း၌ မြဲမြံစွာ ရပ်တည်ခြင်းဖြင့် ကောင်းစွာသာလျှင် အားထုတ်ခြင်း လုံ့လပယောဂကို လည်းကောင်း, တစ်ဆင့်ထက်တစ်ဆင့် မြင့်သထက်မြင့်အောင် အဆင့်ဆင့် အားထုတ်ခြင်း ပရက္ကမကိုလည်းကောင်း ဖြစ်စေအပ်၏။ ထိုသို့ဖြစ်စေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်ဝယ် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ပိုင်းပိုင်းခြားခြား ထိုးထွင်းသိနေသော ဓာတုမနသိကာရ ဘာဝနာပညာသည် ဖြစ်ပေါ်နေ၏။ ပကတိသော ဆီမီးသည် မိမိ၏ အရောင် အလင်းဖြင့် မျက်စိအမြင်ရှိသူတို့အား အရာဝတ္ထုအမျိုးမျိုးတို့ကို မြင်အောင် ထွန်းပြသကဲ့သို့ အလားတူပင် ဤဓာတုမနသိကာရ သမထဘာဝနာစိတ်နှင့် ယှဉ်တွဲလျက်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီး ကို ထိုးထွင်း သိမြင်နေသော ပညာသည်လည်း ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အထူးထူး အပြားပြားကို (မာ-ကျန်း-လေး-ပျော့-ချော-ပေါ့၊ ယိုစီး-ဖွဲ့စည်း၊ ပူ-အေး၊ ထောက်-တွန်းဟူသော သဘာဝလက္ခဏာ အထူးထူး အပြားပြားကို) ထင်လင်းစေသဖြင့် မိမိပညာရောင်ဖြင့် ထွန်းပြခြင်း ကိစ္စရှိ၏။ ယင်းသို့ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ထင်လင်းစေသဖြင့် မိမိ၏ အရောင်အလင်းဖြင့် ထွန်းပြခြင်းကိစ္စ ရှိသော ဘာဝနာပညာသည် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီး ၏ ဖြစ်-တည်-ပျက် ဟူသော အစ-အလယ်-အဆုံးတို့၌ သိနေ၏၊ အစ-အလယ်-အဆုံးတို့၌ သိမှုကို မစွန့်လွှတ်ပေ။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝ လက္ခဏာ အသီးအသီး၏ အစ-အလယ်-အဆုံး ဟူသော ဖြစ်-တည်-ပျက် ကို သိနေသော, သိမှုကို မစွန့်လွှတ်သော ထိုဘာဝနာပညာသည် ဓာတ်ကြီး လေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီး၏ အစ-အလယ်-အဆုံး ဟူ သော ဖြစ်မှု တည်မှု ပျက်မှု အလုံးစုံကိုပင် ပုိင်းပိုင်းခြားခြား ယူနိုင် သိမ်းဆည်း ထားနိုင်၏။ ထိုဘာဝနာပညာနှင့်ယှဉ်သော သမာဓိကား မဟဂ္ဂုတ်အဖြစ်သို့ မရောက်ရှိခြင်းကြောင့် ဥပစာရမျှသာဖြစ်သော အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက် နေသော ကာမာဝစရသမာဓိ ဖြစ်ပေသည်။ အထက်ပါအတိုင်း စည်းကမ်း တကျ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာအသီးအသီးကို သိမ်းဆည်း ပွားများအားထုတ်နေသော ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်ဝယ် ယင်း ဥပစာရ သမာဓိမျိုးသည် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်၏ ဟူပေ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၇။ မဟာဋီ၊၁၊၄၃၅-၄၃၆။)</p> <h3>ထပ်မံရှင်းလင်းချက်များ</h3> <p>အထက်ပါ အဋ္ဌကထာ ဋီကာ စကားရပ်တို့မှာ ပညာရှိသူတော်ကောင်း တို့သည်သာ နားလည်သဘောပေါက်နိုင်သော စကားရပ်တို့ ဖြစ်နေကြ၏။ ဉာဏ်နုံ့သူ သူတော်ကောင်းတို့အတွက် ထပ်မံ၍ အနည်းငယ် ရှင်းလင်းတင်ပြ အပ်ပါသည်။</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်း, ဩဒါတကသိုဏ်း စသည့် သမထကမ္မဋ္ဌာန်းတို့ကို စတုတ္ထစျာန်သို့ ပေါက်အောင် ရှုထားပြီးသူ သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လျှင် ယင်းစတုတ္ထစျာန်သမာဓိကြောင့်လည်း အ ရောင်အလင်းများသည် ထွက်ပေါ်နေသည်သာ ဖြစ်၏။ ယင်းစတုတ္ထစျာန်မှ ထ၍ ယခုကဲ့သို့ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို အာရုံယူ၍ သမာဓိကို ထူထောင်ခိုက် ၌လည်း ယင်းဓာတုမနသိကာရဘာဝနာသမာဓိနှင့် ယှဉ်သော ဉာဏ်ကြောင့် လည်း ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်းသည် ရှိနေသည်သာ ဖြစ်၏။</p> <p>အကယ်၍ အသင် သူတော်ကောင်းသည် သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိက ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၍ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုသာ စတင်အားသစ်သူ သူတော်ကောင်း ဖြစ် ပါမူကား - ယခုကဲ့သို့ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို အာရုံယူ၍ ဘာဝနာသမာဓိကို ထူထောင်လာရာ၌ ဥပစာရ သမာဓိသို့ မဆိုက်မီ ဆိုက်လုနီးပါးဖြစ်သော ပရိကမ္မသမာဓိ အခိုက်မှစ၍ အရောင်အလင်းများသည် စတင်ထွက်ပေါ်လာတတ်၏။</p> <p>ဤအရာဝယ် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ပါရမီအပေါ်၌ အခြေတည်၍ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး မတူထူးခြားကွဲပြားမှု အနည်းငယ် ရှိတတ်၏။ အချို့ သူတော် ကောင်းတို့ကား ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို အာရုံယူ၍ သမာဓိကို ထူထောင်လာရာ သမာဓိ အရှိန်အဝါ အားကောင်းလာသောအခါ ဝန်းကျင်ပတ်ချာ အရပ် မျက်နှာတို့၌ လင်းနေသည်ကို တွေ့ရတတ်၏။ အချို့သူတော်ကောင်းတို့ကား အလင်းရောင်ကိုစတင်၍ အသိအမှတ် မပြုမိဘဲ ခန္ဓာကိုယ်၌ပင် တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို စိုက်၍ရှုနေရာ သမာဓိအရှိန်အဝါ အားကောင်းလာ သောအခါ မီးခိုးရောင်ကဲ့သို့သော ညစ်ထပ်ထပ်အဖြူကို စတင်တွေ့တတ်၏။ အချို့သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ကား ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝ လက္ခဏာများသည် အထူး ကျယ်ပြန့်လာတတ်၏။ ခန္ဓာကိုယ်ကြီး တဖြည်း ဖြည်း ကြီးထွားသွားသည်ဟု ထင်တတ်ကြ၏။ အချို့ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကား ခန္ဓာကိုယ် ပျောက်၍ ဓာတ်အစုအပုံဖြင့်သာ တွေ့မြင်နေရာ ထိုဓာတ်အစုအပုံ အတုံး အခဲမှာ တဖြည်းဖြည်း လုံးကျစ်၍ သေးသိမ်လာသည်ဟု ထင်တတ်ကြ၏။ သမာဓိ၏ အရှိန်အဝါ အားကောင်းလာသောအခါ ဘာဝနာမနသိကာရ အ ပေါ် အခြေစိုက်၍ဖြစ်ပေါ်လာသော ကွဲပြားမှုတည်း။ ထို့ကြောင့် ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤကဲ့သို့ သမာဓိအရှိန်အဝါ အားကောင်းလာသော အပိုင်း၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ကြီးမားကျယ်ပြန့်သွားစေလိုသောစိတ်, ဓာတ်ကြီးလေး ပါးကို ကျုံ့သွားစေလိုသောစိတ် ဤသို့စသော စိတ်ပျောင်းလဲမှု စိတ်ကစားမှု များ မဖြစ်အောင် အထူးသတိပြုဖို့ လိုအပ်ပေသည်။ ဤအပိုင်းတွင် ထိုကဲ့သို့ စိတ်အပြောင်းအလဲ များနေပါက ဘာဝနာသမာဓိမှာ တဖြည်းဖြည်း အရှိန် အဝါ လျော့လာတတ်၏။ ဥဒ္ဓစ္စ ဝင်နေတတ်၏။</p> <p>ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤကဲ့သို့ သမာဓိအရှိန်အဝါ အားကောင်း လာသောအခါ လက်-ခြေ-ခေါင်း-ကိုယ် စသော ခန္ဓာကိုယ် အစိတ်အပိုင်း တို့ကို မမြင်တော့ဘဲ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ အစုအပုံ အတုံးအခဲကြီးကိုသာ တွေ့မြင်နေ၏။ ထိုအခါ သမာဓိမှာ အရှိန်အဝါ အားကောင်းလာပြီ ဖြစ်၏ အကြမ်းစား သတ္တသညာ (= လောကဝေါဟာရအားဖြင့် ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲနေ သော ငါ-သူတစ်ပါး-ယောက်ျား-မိန်းမ-ပုဂ္ဂိုလ်-သတ္တဝါ ဤသို့ စသော လောကသမညာအတ္တစွဲ) ကွာစပြုလာပြီ ဖြစ်၏။ ထိုကဲ့သို့သော သတ္တသညာ ကွာသွားအောင်လည်း ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ကြိုးပမ်းရမည်သာဖြစ်၏။</p> <p>ဤကဲ့သို့ ကြိုးပမ်းလာရာ ထိုဓာတ်အတုံးအခဲကြီး၌ မီးခိုးရောင်ကဲ့သို့ ညစ်ထပ်ထပ် အရောင်ကို စတင်တွေ့ရှိတတ်၏။ ပါရမီအရှိန်အဝါ အားကောင်းသူ သမာဓိအရှိန်အဝါအားကောင်းသူတို့ကား ဤအဆင့်တွင် အလွန် မကြာတော့ဘဲ ယင်းမီးခိုးရောင်ကဲ့သို့သော ညစ်ထပ်ထပ် အတုံးအခဲ၌ပင် တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မြင်အောင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူလျက် သိမ်းဆည်းလျက် သမာဓိကို ဆက်လက်ထူထောင်လိုက်သောအခါ ဝါဂွမ်းစိုင် ကဲ့သို့ ဆွတ်ဆွတ်ဖြူနေသော, ဆွတ်ဆွတ်ဖြူနေသော တိမ်တိုက်ကဲ့သို့သော အဖြူပြင် အဖြူအတုံးအခဲကြီးကို တွေ့မြင်လာတတ်၏။ ယင်း အဖြူအတုံး အခဲ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုပင် သိမ်းဆည်းလျက် သမာဓိကို ဆက်လက်ထူထောင်နိုင်ခဲ့သော် ရေခဲတုံး ဖလ်တုံး မှန်တုံးကဲ့သို့သော အလွန် ကြည်လင် တောက်ပနေသော အတုံးအခဲကြီးကို တွေ့တတ်၏။ ရုပ်ဃန ခေါ်သည့် အတုံးအခဲများ မပြိုမီ စပ်ကြားကာလ၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို အစုလိုက်အပုံလိုက် အတုံးလိုက်အခဲလိုက် တွေ့မြင်နေရခြင်း ဖြစ်၏။</p> <p>ဘုရားရှင်သည် <b>စက္ခုပသာဒ သောတပသာဒ ဃာနပသာဒ ဇိဝှါ ပသာဒ ကာယပသာဒ</b>ဟု ပသာဒရုပ် (= အကြည်ရုပ်) ငါးမျိုးကို ဟောကြား ထားတော်မူခဲ့၏။ ယင်းအကြည်ရုပ်တို့မှာ ---</p> <p><b>စက္ခာဒိပဉ္စဝိဓံ ရူပါဒီနံ ဂဟဏပစ္စယဘာဝေန အာဒါသတလံ ဝိယ ဝိပ္ပသန္နတ္တာ ပသာဒရူပံ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၈၁။)</p> <p>ရူပါရုံစသော ပဉ္စာရုံတို့ကို အာရုံယူတတ်သော စက္ခုဝိညာဏ်စသော ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ ပဉ္စဝိညာဏ်တို့အား ဖြစ်ပေါ်လာအောင် မှီရာ နိဿယပစ္စယ သတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးတတ်၏။ ယင်းသို့ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့် ကြေးမုံအပြင်ကဲ့သို့ အထူးကြည်လင်သောကြောင့် ပသာဒရုပ်မည်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၈၁။)</p> <p>ဤပါဠိတော် အဋ္ဌကထာတို့နှင့် အညီ ယောဂီသူတော်ကောင်းတို့ တွေ့ မြင်နေသော အတုံးအခဲမှာ ယင်းပသာဒရုပ်တို့၏ အတုံးအခဲနှင့် မကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အတုံးအခဲသာဖြစ်၏။ ဤခန္ဓာအိမ်ဝယ် ကြည်သော ရုပ် ကလာပ်တို့၌ အထက်ပါ ပသာဒရုပ်ငါးမျိုးတို့ တည်ရှိကြ၏။ မကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၌ကား ယင်းပသာဒရုပ်တို့ မတည်ရှိကြပေ။ သို့သော် ဤ ခန္ဓာအိမ်ဝယ် ကြည်သော ရုပ်ကလာပ်နှင့် မကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့ကား ဆန်မှုန့်နှင့် နနွင်းမှုန့်ကို သမအောင် ရောစပ်ထားသကဲ့သို့ ရောနှော၍ တည်ရှိ နေကြ၏။ ကာယပသာဒရုပ်ကား တစ်ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အပြား တည်ရှိ၏။ ထိမှုကိုသိနိုင်သည့် နေရာတိုင်းတွင် ကာယပသာဒကား တည်ရှိနေ၏။ ကာယ ပသာဒနှင့်တကွ ပသာဒရုပ် ငါးမျိုးတို့ ပါဝင်နေသော ရုပ်ကလာပ်တို့ကား ကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့ကို ဃန ခေါ်သည့် ရုပ်တုံး ရုပ်ခဲများ မပြိုမီကာလ၌ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဓာတုမနသိကာရ ဘာဝနာသမာဓိ အရှိန်အဝါ အားကောင်းလာသောအခါ ရေခဲတုံး ဖလ်တုံး မှန်တုံးကဲ့သို့ အတုံးလိုက် အခဲလိုက် တွေ့မြင်နေခြင်း ဖြစ်၏။ ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် မကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ်တို့ကို မခွဲခြားနိုင်သေးသော အဆင့်ပင် ဖြစ်၏။ ထိုအကြည်ဓာတ် အကြည်ပြင် အကြည်အတုံးအခဲကြီး၌ ဓာတ်ကြီး လေးပါးကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ဆက်လက် ပိုင်းခြားယူ၍ သိမ်းဆည်း၍ သမာဓိကို ထူထောင်ပါက ယင်းအကြည်အတုံးအခဲ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး လေးပါးကိုပင် ဆက်လက်ရှုနေပါက သမာဓိ၏ အရှိန်အဝါ အားကောင်း သထက် အားကောင်းလာသောအခါ အရောင်အလင်းများသည်လည်း တဖြတ်ဖြတ် ထွက်ပေါ်လာတတ်ပေသည်။</p> <p>ဓာတုမနသိကာရ သမထဘာဝနာစိတ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နေသော စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ဝဏ္ဏဓာတ် ရူပါရုံတို့၏ လင်းရောင်ခြည်နှင့် ယင်းစိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ ပါဝင်သော တေဇောဓာတ်ကြောင့် ဆင့်ကဲ ဖြစ်ပွားလာကြကုန်သော ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ဝဏ္ဏဓာတ် ရူပါရုံတို့၏ လင်းရောင်ခြည်များတည်း။ ယင်းလင်းရောင်ခြည်တို့ တွင် စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့၏ ဝဏ္ဏဓာတ်ရူပါရုံ၏ လင်းရောင်ခြည်မှာ ခန္ဓာအိမ် ၏ အတွင်း၌သာ ပျံ့နှံ့တည်ရှိ၏၊ ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၏ ဝဏ္ဏဓာတ်ရူပါရုံ ၏ လင်းရောင်ခြည်မှာ ခန္ဓာအိမ်၏ အတွင်း၌သာမက အပြင်အပ ဗဟိဒ္ဓသို့ တိုင်အောင် ဉာဏ်အာနုဘော်အားလျော်စွာ ပျံ့နှံ့သွားတတ်၏။ ယင်းလင်း ရောင်ခြည်တို့သည် ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကို မှီဖြစ်နေကြကုန်သော သမထဘာဝနာ စိတ် (ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်) တို့ကို မြစ်ဖျားခံလျက် အကြည်တုံး အကြည် ပြင်ကြီးကို ထိုးဖောက်ကာ အပြင်ဗဟိဒ္ဓသို့တိုင်အောင် ပျံ့နှံ့လျက် တဖြတ် ဖြတ် ထွက်ပေါ်လာခြင်း ဖြစ်သည်။ ဓာတုမနသိကာရ ဘာဝနာသမာဓိနှင့် ယှဉ်သောဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဉာဏာလောက = ဉာဏ်အရောင် အလင်းတည်း။ ယင်းဉာဏ်ရောင်သည် ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝမှန်ကို ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိအောင် မြင်အောင် ဆီမီးကဲ့သို့ ထွန်းပြခြင်း အဝဘာသနကိစ္စ ရှိ ပေသည်။ သမာဓိ၏အရှိန်အဝါကို အားကောင်းသထက် အားကောင်းအောင် ဆက်လက်၍ မြှင့်တင်ပေးနိုင်ပါက ဉာဏ်၏အာနုဘော်မှာ အရှိန်အဝါ မြင့်မား လာ၏။ ဉာဏ်၏အာနုဘော်သည် ကြီးမားလာပါက လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင် မှာလည်း ပို၍ ပို၍ တောက်ပလာ၏။ ထို့ကြောင့် လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်ကို များများအလိုရှိပါက သမာဓိကို များများ ထူထောင်ပေးပါ။</p> <p>အကယ်၍ အသင် သူတော်ကောင်းသည် သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိက ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်၍ ယခုကဲ့သို့ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဖြင့် သမာဓိကို စတင်ထူထောင်လာ ရာ ---</p> <p>၁။ အရောင်အလင်းမှာ အားပျော့နေပါက၊</p> <p>၂။ သို့မဟုတ် ဩဒါတကသိုဏ်းကဲ့သို့သော သမထကမ္မဋ္ဌာန်းတစ်ခုခုသို့ ပြောင်း၍ သမာဓိကို ထူထောင်လိုပါက၊</p> <p>၃။ သို့မဟုတ် စတုရာရက္ခကမ္မဋ္ဌာန်းများကို ပွားများအားထုတ်လိုပါက -</p> <p>ရုပ်ကလာပ်များကို မတွေ့ရသေးမီ အရောင်အလင်းများ အားကောင်း နေသော ယခုကဲ့သို့သော အချိန်မျိုးတွင် လမ်းခွဲခဲ့သော် အကောင်းဆုံး ဖြစ် သည်။ ရုပ်ကလာပ်များကို အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ နှစ်ဌာနတို့၌ ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် ဓာတ်ခွဲပြီးမှ = ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပြီး သိမ်းဆည်းပြီးမှ သမထတစ်ခုခုဘက် သို့ ပြောင်းခဲ့သော် သမထနိမိတ်တစ်ခုခုကို (အရိုးစုကဲ့သို့သော သမထနိမိတ် တစ်ခုခုကို) အာရုံယူ၍ စိုက်ရှုလိုက်တိုင်း ရုပ်ကလာပ် အမှုန်များသာ ဖြစ်ဖြစ် သွားတတ်သဖြင့် (အရိုးစုကို မတွေ့တော့ဘဲ ရုပ်ကလာပ် အမှုန်များကိုသာ တွေ့မြင်နေတတ်သဖြင့်) သမာဓိ ထူထောင်ဖို့ရန် သမထနိမိတ် တစ်ခုခုကို ပြည်တည်ရာ၌ အခက်အခဲ အနည်းငယ် ရှိတတ်ပါသည်။ (သို့သော် ကြိုးစား ပါက အောင်မြင်နိုင်ပါသည်။)</p> <p>အကယ်၍ အသင် သူတော်ကောင်းသည် သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိက ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၍ သမထတစ်ခုခုဘက်သို့ ပြောင်း၍ သမာဓိကို ထူထောင်လိုပါက ရှေးဦးစွာ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို အာရုံယူ၍ သမာဓိကိုထူထောင်ပါ။ အထက် တွင် တင်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း ရေခဲတုံး ဖလ်တုံး မှန်တုံးကဲ့သို့ ကြည်နေသော အကြည်တုံး အကြည်ပြင်၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုပင် အာရုံယူ၍ ဆက်လက်ကာ သမာဓိကိုထူထောင်ပါ။ လင်းရောင်ခြည်များသည် နာရီဝက် တစ်နာရီခန့် ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်တလက်လက် တောက်ပလာသော အခါ သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်းတွင် ရေးသားတင်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း ---</p> <p>၁။ (၃၂)ကောဋ္ဌာသ၊</p> <p>၂။ အရိုးစုကမ္မဋ္ဌာန်း၊</p> <p>၃။ ဩဒါတကသိုဏ်းနှင့် ကြွင်းကသိုဏ်းများ</p> <p>ဤကမ္မဋ္ဌာန်းတို့ကို အစဉ်အတိုင်း ရှုနိုင်ပါသည်။ ဩဒါတကသိုဏ်း၌ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သောအခါ အခြား သမထကမ္မဋ္ဌာန်းများသို့ လည်းကောင်း အထူးသဖြင့် စတုရာရက္ခ ကမ္မဋ္ဌာန်းများသို့လည်းကောင်း ပြောင်းရှုလိုက ရှုနိုင်ပေပြီ။ (ကသိုဏ်း ၁၀-ပါး, သမာပတ် ၈-ပါးရှုကွက်, ဗြဟ္မစိုရ်တရား ၄-ပါးရှုကွက်, စတုရာရက္ခကမ္မဋ္ဌာန်းရှုကွက်တို့ကို သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်းတွင် ပြန်ကြည့်ပါ။) အကယ်၍ ဝိပဿနာသို့ ကူးလိုက အောက် ပါအတုိင်း ဆက်လက် လေ့ကျင့်ပါ။</p> <p>အတိတ်က ဖြည့်ကျင့် ဆည်းပူးခဲ့သော ပါရမီ အရှိန်အဝါ အားကောင်း သည့် သူတော်ကောင်းတို့သည်ကား ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းလမ်းစဉ်အတိုင်း စနစ် တကျ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်လာရာ အထက်တွင် ရေးသား တင်ပြထားသည့်အတိုင်း ရေခဲတုံး ဖလ်တုံး မှန်တုံးကဲ့သို့ ကြည်နေသော အကြည်တုံး အကြည်ပြင်၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မြင်အောင် သိမ်းဆည်း လိုက်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် ရှုလိုက်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် မကြာမီ အချိန် ကာလအတွင်းမှာပင် ယင်းအကြည်တုံး အကြည်ပြင်ကြီးသည် ပြိုကွဲသွားကာ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို စတင်၍ တွေ့ရှိတတ်ပေသည်။ ပါရမီက အနည်း ငယ် နုံ့နေသဖြင့် သမာဓိကလည်း အလွန်ကြီး မစူးရှသဖြင့် ရုပ်ကလာပ်များ ကို မတွေ့နိုင်ဖြစ်နေပါက ထိုအခါတွင် အာကာသဓာတ်ကို မြင်အောင် ရှုရ မည် ဖြစ်သည်။</p> --- <h3>အခက်အခဲများ</h3> <p>ထိုသို့ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို အာရုံယူ၍ သမာဓိကို ထူထောင်ရာ၌ တစ်ခါတစ်ရံ သမာဓိက လျှောကျသွား ခဲ့သော် အကြည်ပြင်ကို တွေ့နေရာမှ အဖြူရောင်သို့ ပြန်၍ ဆိုက်ရောက် သွားတတ်၏၊ ထိုထက်ပင် သမာဓိက ပို၍ လျှောကျသွားခဲ့သော် မီးခိုးရောင်သို့ ပြန်၍ ဆိုက်ရောက်သွားတတ်သည်။ ထိုထက်ပင် ပို၍ သမာဓိက လျှောကျ သွားပြန်လျှင် မီးခိုးရောင်မျှကိုပင် မတွေ့တော့ဘဲ ဃနမပြိုသေးသော ဓာတ် ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာသို့ တစ်ဖန်ပြန်၍ ဆိုက်ရောက်သွား တတ်၏။ ဤကဲ့သို့သော အခက်အခဲများမှာ ယေဘုယျအားဖြင့် သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ပို၍ အဖြစ်များတတ်၏။</p> <p>ထိုအခါမျိုးတွင် ကြီးမားသော ဇွဲလုံ့လဝီရိယဖြင့် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘောလက္ခဏာကိုပင် အာရုံယူ၍ ထိုအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို စွဲမြဲစွာ ကပ် ထားလျက် သမာဓိကို ခိုင်ခံ့အောင် တည်တံ့အောင် ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ မြဲစွာစိုက်၍ တည်နေအောင် လေမတိုက်ရာ လေငြိမ်သက်ရာအရပ်၌ ညှိထွန်း အပ်သော ဆီမီးတိုင်ကဲ့သို့ မလှုပ်မယှက် ငြိမ်သက်စွာ ကပ်၍တည်နေအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါက ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်သည် တစ် နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေခဲ့သော် တဖြည်းဖြည်း မီးခိုးရောင်ကို တွေ့ရှိမည် ဖြစ်၏။ ထိုတွင် ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုပင် မြင်အောင် ဆက်ရှုလျက် သမာဓိကို ဆက်လက်ထူထောင်နိုင်ပါက တိမ်တိုက်ကဲ့သို့ ဆွတ် ဆွတ်ဖြူနေသည့် အဖြူကို အတုံးလိုက် အခဲလိုက် အပြင်လိုက် တွေ့ရှိမည် ဖြစ်၏။ ထိုအဖြူတွင် တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူလျက် သိမ်းဆည်းလျက် သမာဓိကို ဆက်လက် ထူထောင်နိုင်ပါက ရေခဲတုံး ဖလ်တုံး မှန်တုံးကဲ့သို့ ကြည်နေသော အကြည်တုံး အကြည်ခဲ အကြည်ပြင်ကြီး ကို တစ်ဖန် ပြန်၍ တွေ့ရှိမည် ဖြစ်သည်။</p> <p>ဤသို့လျှင် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သမာဓိ အတက်အကျသို့ လိုက်၍ မီးခိုးရောင်-အဖြူ-အကြည်၊ အကြည်-အဖြူ-မီးခိုးရောင်ဟု ကြိမ်ဖန်များစွာ အပြောင်းအလဲကား ရှိနိုင်ပေသည်။ သို့သော် သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ကား ဤအဆင့်တွင် အလွန့်အလွန်ကြီး ခက်ခဲမှု မရှိသည်ကို ယေဘုယျအားဖြင့် တွေ့ရှိရ၏။ အကယ်၍ အခက်အခဲ ရှိနေပါက မိမိရရှိထားသည့် အာနာပါန စတုတ္ထစျာန် ဩဒါတကသိုဏ်း စတုတ္ထစျာန် စသည့် သမာဓိများကို တစ်ဖန် ပြန်ထူထောင်၍ သမာဓိအရှိန်အဝါ အားကောင်းလာသောအခါ ဓာတ်ကြီး လေးပါးကို သိမ်းဆည်းလျက် သမာဓိကို အဆင့်ဆင့် တစ်ဖန်ပြန်၍ ထူထောင် လိုက်ပါက မကြာမီ အချိန်ကာလ အတွင်းမှာပင် အကြည်တုံး အကြည်ခဲ အကြည်ပြင်ကြီးကို ပြန်လည်တွေ့ရှိမည် ဖြစ်ပေသည်။ ထိုအကြည်တုံး အ ကြည်ခဲ အကြည်ပြင်၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို သိမ်းဆည်းလျက် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူလျက် သမာဓိကို ဆက်လက်ထူထောင်ပါက ပါရမီ အား လျော်စွာ အကြည်တုံးကြီးမှာ ပြိုကွဲသွားကာ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို စတင် တွေ့ရှိတတ်ပါသည်။ အကယ်၍ မတွေ့ရှိပါက ယင်းအကြည်တုံး အကြည်ပြင် ၌ အာကာသဓာတ်ကို မြင်အောင် ဆက်ရှုရမည် ဖြစ်သည်။</p> <p>ဘုရားရှင်သည် မဟာရာဟုလောဝါဒသုတ္တန် (မ၊၂၊၈၆) စသည့် ထိုထို သုတ္တန်တို့၌ ဓာတ် (၆)ပါး ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဟောကြားတော်မူရာဝယ် အာကာသ ဓာတ်ကိုလည်း ရှုပွားရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူ၏၊ ဤညွှန်ကြားချက်နှင့် ပတ် သက်၍ အဋ္ဌကထာဆရာတော်က အောက်ပါအတိုင်း ဖွင့်ဆိုထားတော်မူ၏။</p> <p>အထ အာကာသဓာတုံ ကသ္မာ ဝိတ္ထာရေသီတိ။ ဥပါဒါရူပဒဿနတ္ထံ။ ဟေဋ္ဌာ ဟိ စတ္တာရိ မဟာဘူတာနေဝ ကထိတာနိ၊ န ဥပါဒါရူပံ။ တသ္မာ ဣမိနာ မုခေန တံ ဒေဿတုံ အာကာသဓာတုံ ဝိတ္ထာရေသိ။ အပိစ အဇ္ဈတ္တိကေန အာကာသေန ပရိစ္ဆိန္နရူပမ္ပိ ပါကဋံ ဟောတိ။</p> <p>အာကာသေန ပရိစ္ဆိန္နံ၊ ရူပံ ယာတိ ဝိဘူတတံ။</p> <p>တေဿဝံ အာဝိဘာဝတ္ထံ၊ တံ ပကာသေသိ နာယကော။ (မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၇။)</p> <p>ဟေဋ္ဌာ စတ္တာရိ မဟာဘူတာနေဝ ကထိတာနိ၊ န ဥပါဒါရူပန္တိ တဿ ပနေတ္ထ လက္ခဏာဟာရနယေန အာကာသဒဿနေန ဒဿိတတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေနာဟ ဣမိနာ မုခေန တံ ဒေဿတုန္တိ။ န ကေဝလံ ဥပါဒါရူပဂ္ဂဟဏဒဿနတ္ထမေဝ အာကာသဓာတု ဝိတ္ထာရိတာ၊ အထ ခေါ ပရိဂ္ဂဟသုခတာယပီတိ ဒေဿန္တော အပိစာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗဿ ရူပဿ နိရဝသေသပရိယာဒါနတ္ထံ အဇ္ဈတ္တိကေနာတိ ဝိသေသနမာဟ။ အာကာသေနာတိ အာကာသဓာတုယာ ဂဟိတာယ။ ပရိစ္ဆိန္နရူပန္တိ တာယ ပရိစ္ဆိန္ဒိတကလာပဂတမ္ပိ ပါကဋံ ဟောတိ၊ ဝိဘူတံ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတိ။ (မ၊ဋီ၊၂၊၆၃။)</p> <p>မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကား လက္ခဏာရေး သုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်ထိုက်သော ပရမတ္ထဓာတ်သားများ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် အကျယ်ချဲ့၍ ဟောတန်စေ၊ လက္ခဏာရေး သုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာ မရှု ပွားထိုက်သော အာကာသဓာတ်ကို အဘယ်ကြောင့် ဘုရားရှင်သည် အကျယ် ချဲ့၍ ဟောကြားတော်မူအပ်ပါသနည်းဟု မေးရန် ရှိလာပြန်၏။ အဖြေမှာ-ဥပါဒါရုပ်တို့ကို ရှုပွားဖို့ရန် ညွှန်ကြားတော်မူလိုသောကြောင့် ဘုရားရှင်သည် အာကာသဓာတ်ကို အကျယ်ချဲ့၍ ဟောကြားတော်မူအပ်ပါသည် ဟူပေ။</p> <p>ဘုရားရှင်သည် မဟာရာဟုလောဝါဒသုတ္တန် ရှေးပိုင်းဝယ် မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို ရှုပွားပုံကို သာလျှင် အကျယ်ချဲ့၍ ဟောကြားထား တော် မူရသေး၏၊ ဥပါဒါရုပ်ကို ရှုပွားပုံကို မဟောကြားရသေး။ ထို့ကြောင့် မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မှီ၍ ဖြစ်နေရသော ဥပါဒါရုပ်ချင်း တူညီ သဖြင့် လက္ခဏာဟာရနေတ္တိနည်းအားဖြင့် အာကာသဓာတ်မှ ကြွင်းသော ဥပါဒါရုပ်အားလုံးကို အာကာသဓာတ်၌ ပေါင်းစု၍ ဟောကြားသွားတော်မူ ခြင်း ဖြစ်၏။ အာကာသဓာတ်ကို ရှုပွားပုံကို ညွှန်ပြခြင်းဖြင့် ဥပါဒါရုပ်အားလုံး ကို ရှုပွားရန် ညွှန်ပြပြီး ဖြစ်သည်ဟု သိရှိပါလေ။ ထိုကြောင့် ဤအာကာသ ဓာတ်ကို အဦးမူသဖြင့် ထိုဥပါဒါရုပ်ကို ရှုပွားပုံကို ညွှန်ပြရန် အလို့ငှာ အာကာ သဓာတ်ကို အကျယ်ချဲ့၍ ဟောကြားတော်မူခဲ့လေသည်။ သည်မျှသာ မက သေး ဥပါဒါရုပ်ကို သိမ်းဆည်းဖို့ရန် ညွှန်ပြခြင်း အကျိုးသက်သက် အတွက် သာလျှင် အာကာသဓာတ်ကို အကျယ်ချဲ့၍ ဟောကြားတော်မူသည် မဟုတ် သေး၊ အကယ်စင်စစ်သော်ကား ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းရာ၌ သိမ်းဆည်း မှု လွယ်ကူရန် နည်းလမ်းကို ညွှန်ကြားတော်မူလိုသောကြောင့်လည်း ဘုရား ရှင်သည် အာကာသဓာတ်ကို အကျယ်ချဲ့၍ ဟောကြားတော်မူခဲ့လေသည်။ အာကာသဓာတ်ဟူသည် ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အကြားအပေါက် ဖြစ်၏၊ ရုပ် ကလာပ်တို့ကို တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ရောယှက်မှု မရှိအောင် ပိုင်းခြားပေးသော ရုပ်တည်း။ ယင်းအာကာသဓာတ်ဖြင့် အပိုင်းအခြားခံရသော ရုပ်ကလာပ် အပေါင်းသည်လည်း ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ဉာဏ်၌ ထင်ရှားနေ၏၊ ထင်ထင် ရှားရှား ဖြစ်၍ တည်နေ၏။ ရုပ်ကလာပ်အပေါင်းသည် ထင်ရှားနေခဲ့သော် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရား အပေါင်းသည် လည်း ထင်ရှားလာ၏၊ သိမ်းဆည်းဖို့ရန် လွယ်ကူလာ၏။ ဤကဲ့သို့သော နည်းစနစ်ကောင်းကြီးကို ညွှန်ကြား ပြသတော်မူလိုသည့် အတွက်ကြောင့် လည်း ဘုရားရှင်သည် အာကာသဓာတ်ကို ရှုပွားဖို့ရန် အကျယ်အားဖြင့် ညွှန်ကြားပြသပေးတော်မူသည်။ (မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၇။ မ၊ဋီ၊၂၊၆၃။)</p> --- <h3>အကြည်ဓာတ် (၆) ပါး</h3> <p>စက္ခုအကြည် သောတအကြည် ဃာနအကြည် ဇိဝှါအကြည် ကာယ အကြည်ဟု ရုပ်အကြည်ဓာတ် (၅)မျိုးနှင့် ဘဝင်မနောအကြည်ဟု နာမ် အကြည်ဓာတ် တစ်မျိုး - အားလုံးပေါင်းသော် အကြည်ဓာတ် (၆)မျိုး ရှိ၏။</p> <p>ထိုတွင် ကာယအကြည်ဓာတ်များမှာ တစ်ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အပြား တည်ရှိနေ၏။ ယင်းကာယအကြည်ဓာတ်နှင့်တကွ ရုပ်အကြည်ဓာတ် (၅)မျိုး တို့ ပါဝင်သော ရုပ်ကလာပ်တို့မှာ ကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့ ဖြစ်ကြ၏။</p> <p>စက္ခာဒိပဉ္စဝိဓံ ရူပါဒီနံ ဂဟဏပစ္စယဘာဝေန အာဒါသတလံ ဝိယ ဝိပ္ပသန္နတ္တာ ပသာဒရူပံ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၈၁။)</p> <p>= စက္ခုပသာဒ စသော ငါးမျိုးသော ရုပ်သည် ရူပါရုံစသည့် အာရုံတို့ကို လှမ်း၍ အာရုံယူရာ၌ စက္ခုဝိညာဏ်စသော ဆိုင်ရာဝိညာဏဓာတ်တို့၏ မှီရာ ဝတ္ထုပုရေဇာတနိဿယ - အကြောင်းတရားအဖြစ်ဖြင့် ကျေးဇူးပြုလျက် - ကြေးမုံမှန်အပြင်ကဲ့သို့ ကြည်လင်နေသောကြောင့် ပသာဒရုပ်မည်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၈၁။)</p> <p>ကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့မှ ကြွင်းသော ကံ-စိတ်-ဥတု-အာဟာရ ဟူသော အကြောင်းတရားလေးပါးကြောင့် ထင်ရှားဖြစ်နေကြကုန်သော ရုပ်ကလာပ်တို့ကား မကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့တည်း။ ကြည်သော ရုပ်ကလာပ် မကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့ကား ဆန်မှုန့်နှင့် နနွင်းမှုန့်ကို သမအောင် ရောစပ်ထားသကဲ့သို့ ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့အပြား၌ တည်ရှိနေကြ၏။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အာကာသဓာတ်ကို မမြင်သေးမီ ရုပ်ကလာပ်တို့ကိုလည်း မမြင်သေးမီ အချိန်ကာလ၌ ဉာဏ်ကလည်း အလွန်ကြီး မစူးရှ မထက်မြက်သေးသဖြင့် ယင်း ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် မကြည်သည့် ရုပ် ကလာပ်တို့ကို တစ်ဆက်တည်း တစ်စပ်တည်းကဲ့သို့ မြင်နေသဖြင့် ယင်း ရုပ်ကလာပ်တို့ကို, အထူးသဖြင့် အကြည်ဓာတ်များ လွှမ်းခြုံဖုံးအုပ်ထားသော ရုပ်ကလာပ်အားလုံးတို့ကို အတုံးလိုက် အခဲလိုက် အပြင်လိုက် တွေ့မြင် နေရခြင်း ဖြစ်၏။ ဓာတုမနသိကာရ ဘာဝနာသမာဓိနှင့် ယှဉ်နေသော ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်း၏ အကူအညီဖြင့် ထို အကြည်ပြင်၌ အာကာသဓာတ်ကို မြင်အောင် ထိုးစိုက်၍ ရှုနိုင်သောအခါ ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အကြားအပေါက် ဟူသော, ရုပ်ကလာပ်တို့ကို ပိုင်းခြားကြောင်းဖြစ်သော အာကာသဓာတ်ကို တွေ့မြင်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် ရုပ် ကလာပ်များကိုလည်း စတင်တွေ့ရှိမည် ဖြစ်သည်။</p> <p>တစ်ဖန် နာမ်တရားတို့တွင် ဘဝင် = မနောအကြည်ဓာတ်မှာလည်း ပဘဿရ = ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက်တောက်ပသော အရောင်အလင်း ရှိလျက် ကြည်လင်ဖြူစင်နေကြောင်းကို - ပဘဿရမိဒံ ဘိက္ခဝေ စိတ္တံ။ (အံ၊၁၊၉။) ဤသို့စသည်ဖြင့် အင်္ဂုတ္တိုရ် ဧကကနိပါတ် အစ္ဆရာသင်္ဃာတဝဂ်၌ ဘုရားရှင်သည် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့၏။ မူလဋီကာ (၁၊၁၂၅။) ၌ကား- သဘာဝေါ ဝါယံ စိတ္တဿ ပဏ္ဍရတာ = စိတ်အားလုံးသည်ပင် သဘာဝအား ဖြင့် ဖြူစင်ကြောင်း ပဏ္ဍရဖြစ်ကြောင်းကို ဖွင့်ဆိုထားပေသည်။ (စိတ်အားလုံး သည် ဖြူစင်၍ အကုသိုလ် စေတသိက်များကသာ သို့မဟုတ် အကုသိုလ် စေတသိက်များကြောင့်သာ ညစ်နွမ်းသည်ဟု ဆိုလိုပေသည်။)</p> <p>ထိုစိတ်တို့တွင် ဘဝင်စိတ်သည် ကြည်လင်၏၊ ဖြူစင်၏။ ယင်းဘဝင်စိတ် သည်လည်း စိတ္တဇရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ ယင်းစိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ တည် ရှိသော ဝဏ္ဏဓာတ်ရူပါရုံသည် ဘဝင်စိတ်နှင့် ယှဉ်တွဲလျက်ရှိသော ဉာဏ်၏ စွမ်းအင်အာနုဘော်အပေါ်၌ အခြေစိုက်၍ အနည်းနှင့်အများ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပသည်သာ ဖြစ်၏။ ထိုစိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ ပါဝင်သော တေဇောဓာတ် ဥတုသည်လည်း ဥတုဇရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို အဆင့်ဆင့် ဖြစ်စေသည်သာ ဖြစ်၏။ ယင်းဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိ သော ဝဏ္ဏဓာတ်ရူပါရုံသည်လည်း ယင်းဘဝင်စိတ်နှင့် ယှဉ်သော ဉာဏ်၏ အာနုဘော်အပေါ်၌ အခြေစိုက်၍ အနည်းနှင့်အများပင် ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပသည်သာ ဖြစ်၏။ အကျိုးဖြစ်သော ယင်း စိတ္တဇ ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ရူပါရုံနှင့် ယင်း ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ရူပါရုံတို့၏ ကြည်လင်တောက်ပမှုကို အကြောင်းဖြစ်သော ဘဝင်စိတ်၌ တင်စားကာ ကာရဏူပစာရအားဖြင့် ဘဝင်စိတ်ကို ပဘဿရ = ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပသော အရောင်အလင်းရှိ၏ဟု ဟောတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ တစ်ဖန် ယင်းစိတ်တို့တွင် သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်ဟူသော ကုသိုလ်စိတ် (ရဟန္တာ အရှင်မြတ်တို့အဖို့ ကြိယာစိတ်)တို့သည်လည်း အထူးသဖြင့် ကြည်လင်၏၊ ဖြူစင်၏။ ယင်းသမထ ဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့ကလည်း ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက် လက် တောက်ပသော လင်းရောင်ခြည်ကို ဖြစ်စေနိုင်ကြောင်းကို အထက်တွင် ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့ပြီးလေပြီ။</p> --- <h3>ရုပ်ကလာပ်များကို ဓာတ်ခွဲပါ</h3> <p>ရုပ်ကလာပ်များကို အကြမ်းအားဖြင့် ခွဲခြားလိုက်သော် ယင်းတို့မှာ ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်ဟု ရုပ်ကလာပ် နှစ်မျိုး နှစ်စား ရှိနေ၏။ ပသာဒရုပ် (= အကြည်ရုပ်) ငါးမျိုး ပါဝင်သော ရုပ်ကလာပ် အမှုန်များမှာ ကြည်လင်၍ ကျန် ရုပ်ကလာပ်များမှာ မကြည်ကြပေ။ အချို့ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ရုပ်ကလာပ်များကို တွေ့စအချိန်ဝယ် အတုံးအခဲ ခပ်ကြီးကြီးများကိုလည်း တွေ့နေတတ်၏။ ဆန်စေ့ခန့် ဆန်ကွဲစေ့ခန့်လောက် ရှိသော အတုံးအခဲများကိုလည်း တွေ့မြင်နေတတ်သေး၏။ အချို့ယောဂီတို့ ကား အနက်ရောင်ကတ္တီပါပေါ်တွင် ဆန်ကွဲစေ့များကို, စိန်တုံးစိန်ခဲကလေး များကို ကြဲဖြန့်ထားသကဲ့သို့ တွေ့မြင်နေတတ်ကြ၏။ ထိုအခါတွင် ယင်းအတုံး အခဲတို့၌လည်း ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုပင် မြင်အောင် ဆက်၍ ရှုလိုက်ပါက သို့မဟုတ် အာကာသဓာတ်ကိုပင် မြင်အောင် ဆက်စိုက်လိုက်ပါက ရုပ်က လာပ်အမှုန်များကို တွေ့ရှိမည် ဖြစ်သည်။ ယင်းသို့ဖြစ်လျှင် ဆန်ကွဲစေ့ကဲ့သို့ စိန်တုံးစိန်ခဲကဲ့သို့သော ကြည်နေသော အတုံးအခဲတို့မှာ ကြည်နေသော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အပေါင်းအစု အတုံးအခဲဟု သဘောပေါက်ပါ။ တစ်ဖန် အောက်ခံ ကတ္တီပါနက်ရောင်ကဲ့သို့သော အတုံးအခဲအပြင်၌ ဓာတ်ကြီးလေး ပါးကို ရှုလိုက်ပါက သို့မဟုတ် အာကာသဓာတ်ကို မြင်အောင် စိုက်ရှုလိုက်ပါ က ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို တွေ့ရှိနိုင်၏၊ မကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အပေါင်းအစုပင်တည်း။</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် ရုပ်ကလာပ်များကို မြင်သောအခါ ကြည် သော ရုပ်ကလာပ်၌ ဓာတ်လေးပါး, မကြည်သော ရုပ်ကလာပ်၌ ဓာတ်လေးပါး ဟု ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုတစ်ခု၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မြင်အောင် စရှုပါ၊ သိမ်း ဆည်းပါ၊ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ။ အသင်သူတော်ကောင်းသည် ရုပ်ကလာပ် တို့၏ အလွန် လျင်လျင်မြန်မြန် ပေါ်လိုက်ပျောက်လိုက် ဖြစ်နေမှုကို တွေ့ရှိ နေမည်သာ ဖြစ်သည်။ ရုပ်ကလာပ်တို့ကို ဓာတ်မခွဲနိုင်သေးပါက သမူဟဃန ကိစ္စဃနတို့ မပြိုသေးသဖြင့် ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့ကို ရုပ်ကလာပ်အမှုန်အတိုင်း သာ မြင်တွေ့နေသေးလျှင် အသင်သူတော်ကောင်း၏ ဘာဝနာဉာဏ်သည် ပညတ်နယ်မှာပင် ရှိနေသေး၏။ ရုပ်ကလာပ်ဟူသည် သမူဟပညတ် သဏ္ဌာန ပညတ် မကွာသေးသည့် ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့၏ အသေးဆုံးသော အဖွဲ့ အစည်းတစ်ခု ဖြစ်၏။ ပရမာဏုမြူထက် အဆပေါင်းများစွာ သေးငယ်သော အမှုန်ကလေးသာဖြစ်၏။ ယင်းရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိ သော (၈)မျိုး သို့မဟုတ် (၉)မျိုး သို့မဟုတ် (၁၀)မျိုးသော ရုပ်တရားတို့ကို တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာလျက် မသိမ်းဆည်းနိုင်သေးပါက ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားကာ မယူနိုင်သေးပါက ပရမတ်နယ်သို့ ဉာဏ်အမြင် မဆိုက် ရောက်သေးပေ။ အကြောင်းမူ ရုပ်ကလာပ်ဟူသည် ပညတ်နယ်၌ သမူဟ ပညတ် သဏ္ဌာနပညတ် စသည့် ပညတ်တို့ လုံးဝ မကွာသေးသည့် လုံးဝ မကင်းစင်သေးသည့် အသေးဆုံး အတုံးအခဲ ပညတ်သာ ရှိသေးသောကြောင့် ဖြစ်၏။ ထိုရုပ်ကလာပ်တို့ကို ဓာတ်မခွဲနိုင်ဘဲ, ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာလျက် ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကို မသိမ်းဆည်းနိုင်သေးဘဲ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်အတိုင်း ပေါ်မှုပျောက်မှုကို အာရုံယူ၍ ဖြစ်-ပျက် ရှုနေပါက သို့မဟုတ် ဝိပဿနာ ရှုနေပါက ပညတ် ဖြစ်-ပျက်, ပညတ် ဝိပဿနာသာ ရှိသေးသည်၊ သို့အတွက် ရုပ်ကလာပ်များကို ဓာတ်ခွဲလျက် ရုပ်ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်အောင် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းရဦးမည်၊ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူရဦးမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>ထိုသို့ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ပရမတ္ထ ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းရာ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူရာ၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့ကို ေ့ရှဦးစွာ စတင်၍ သိမ်းဆည်းပါ။ သိမ်းဆည်းခြင်းဟူသည် ပရမတ် တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူခြင်းတည်း။အ ကယ်၍ ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အလွန် လျင်လျင်မြန်မြန် ပေါ်မှု ပျောက်မှုကြောင့် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မသိမ်းဆည်းနိုင် စိုက်၍ ရှုမရနိုင် ဖြစ်နေပါက - မမြင်ချင် မတွေ့ချင်သူ တစ်ဦးနှင့် တွေ့သောအခါ မမြင်ယောင် မတွေ့ယောင် ဆောင်နေသကဲ့သို့ အလားတူပင် ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ပေါ်မှုပျောက်မှုကို နှလုံးမသွင်းဘဲ အာရုံ မယူဘဲ မကြည့်ဘဲ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုသာ စူးစူးစိုက်စိုက် နှလုံးသွင်းပါ၊ ရှုနေပါ၊ သိမ်းဆည်းပါ၊ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ။</p> <p>အကယ်၍ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ် ကြီးလေးပါးကို ရှုမရနိုင် သိမ်းဆည်းမရနိုင် ဖြစ်နေပါက ခန္ဓာကိုယ် တစ်ကိုယ် လုံးကို ခြုံ၍ ပထဝီဓာတ်ကိုရှုပါ သိမ်းဆည်းပါ။ တစ်နည်းဆိုရသော် ဤအပိုင်း တွင် ခန္ဓာကိုယ် အတုံးအခဲကြီးကို မတွေ့နိုင်ဘဲ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်တို့ကိုသာ တွေ့ရှိနေမည် ဖြစ်သဖြင့် တစ်ကိုယ်လုံး၌ တည်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်အားလုံး ကို ခြုံ၍ ပထဝီဓာတ်ကို ရှုပါ၊ သိမ်းဆည်းပါ။ ထိုနောင် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု အတွင်း၌ ပထဝီဓာတ်ကို သိမ်းဆည်းပါ။ မိမိသိမ်းဆည်းလိုက်သော ရုပ်က လာပ်သည် ပျောက်သွားပါက နောက်ကလာပ်တစ်ခု၌ ပထဝီဓာတ်ကိုပင် ဆက်လက် သိမ်းဆည်းပါ။ အောင်မြင်မှု ရရှိပါက ကလာပ်တစ်ခုပြီး ကလာပ် တစ်ခု ပြောင်း၍ ပထဝီဓာတ်တစ်ခုတည်းကိုပင် သိမ်းဆည်းပါ။ ပထဝီဓာတ်၌ လည်း မာ-ကျန်း-လေး-ပျော့-ချော-ပေါ့ဟု သဘောတရား (၆)မျိုးရှိရာ ကလာပ်တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ မာ-ကျန်း-လေး ထင်ရှားနေပါက ပျော့-ချော-ပေါ့ မထင်ရှားပေ။ ပျော့-ချော-ပေါ့ ထင်ရှားကလည်း မာ-ကျန်း-လေး မထင် ရှားပေ။ ထိုသို့ ပထဝီဓာတ်ကို သိမ်းဆည်းရာ၌ အခက်အခဲ ရှိနေသေးက မာမှုသဘော တစ်ခုကိုသာ ဦးစားပေး၍ သိမ်းဆည်းကြည့်ပါ။ အောင်မြင်မှု ရရှိပါက တဖြည်းဖြည်း တစ်လုံးစီ တိုးကြည့်ပါ။ မိမိရှုလိုက်သည့် ကလာပ် တိုင်း၌ မာ-ကျန်း-လေး သဘောတရားတို့ကို သို့မဟုတ် ပျော့-ချော-ပေါ့ သဘောတရားတို့ကို ပြိုင်တူမြင်အောင် လေ့ကျင့်ပါ။ ရုပ်ကလာပ်အားလုံးကို ခြုံ၍ မာမှုသဘောကို ရှုလိုက်, ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၌ မာမှုသဘောကို ရှုလိုက်-ဤသို့ ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့ကျင့်ပါ။ အောင်မြင်မှုရရှိပါက ရုပ်ကလာပ်အားလုံး ၌ မာမှု-ကျန်းမှု သဘောနှစ်ခုကို ရှုလိုက်, ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၌ မာမှု-ကျန်းမှု သဘောနှစ်ခုကို ရှုလိုက် - ဤသို့ ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့ကျင့်ပါ။ အောင်မြင်မှု ရရှိပါက ရုပ်ကလာပ်အားလုံးကို ခြုံ၍ မာ-ကျန်း-လေးကို ရှုလိုက်, ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု၌ မာ-ကျန်း-လေးကို ရှုလိုက် - ဤသို့ ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့ကျင့်ပါ။ မာ-ကျန်း-လေး မထင်ရှား၍ ပျော့-ချော-ပေါ့ ထင်ရှားသော ရုပ်ကလာပ်တို့ကို ရှုရာ၌လည်း နည်းတူပင် သဘောပေါက်ပါ။ ဤနည်းစနစ်ကို မှီ၍ အာပေါ ဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်တို့ကိုလည်း ဆက်ရှုပါ။</p> <p>အာပေါဓာတ်ဝယ် ယိုစီး-ဖွဲ့စည်း နှစ်မျိုးတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသာ ပို၍ ထင်ရှားတတ်၏။ ဃန မပြိုမီ နှစ်မျိုးလုံး ထင်ရှားသော်လည်း ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ကား တစ်မျိုးကသာ ပို၍ ထင်ရှားနေ၏။ တေဇော ဓာတ်ဝယ် ပူမှု အေးမှု နှစ်မျိုးရှိရာ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု အတွင်း၌ တစ်မျိုးသာ ရှိနိုင်၏။ ပူမှုထင်ရှားက အေးမှု မထင်ရှားပေ။ အေးမှု ထင်ရှားကလည်း ပူမှု မထင်ရှားပေ။ ဝါယောဓာတ်၏ ထောက်ကန်-တွန်းကန် သဘောတို့ကား ကလာပ်တိုင်း၌ တည်ရှိကြ၏။ ထောက်ကန်မှုမှာ သဘာဝလက္ခဏာဖြစ်၍ တွန်းကန်မှုမှာ ရသကိစ္စ ဖြစ်သည်။</p> <p>ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ ယင်းဓာတ်ကြီးလေးပါးလုံးကို ပြိုင်တူ ဉာဏ်၌ မြင်နေအောင် ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့ကျင့်ပါ။ အောင်မြင်မှုကို ရရှိခဲ့သော် ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့၏ သဘာဝလက္ခဏာအာရုံ၌ ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေသောသမာဓိကား အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိလာသော သဒိသူပစာရအားဖြင့် ဥပစာရသမာဓိ အမည်ရသော ကာမာဝစရသမာဓိတည်း။ ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝကို အာရုံယူ နေရသောကြောင့် ယင်းပရမတ္ထဓမ္မတို့၏လည်း နက်နဲသည်ကတစ်ကြောင်း, အရှည်မတည် ချက်တစ်ဖြုတ် ရုတ်တရက် ချုပ်ပျက်တတ်သည်က တစ်ကြောင်း - ယင်းသို့ နက်နဲ၍ အရှည်မတည်တံ့သော မခိုင်ခံ့သော ပရမတ္ထဓမ္မ တို့ကို အာရုံယူနေရသည့်အတွက်ကြောင့် ယင်းသမာဓိကို ဆက်လက် ထူ ထောင်သော်လည်း အပ္ပနာစျာန်သို့ကား မဆိုက်နိုင်၊ အပ္ပနာစျာန်၏ အနီး အပါး၌ ကျက်စားလေ့ ဖြစ်လေ့ရှိသော သမာဓိကိုသာလျှင် ဥပစာရသမာဓိဟု ဆိုသင့်ရကား ဤဓာတုမနသိကာရဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်၌လည်း အပ္ပနာစျာန် သမာဓိသည် မရှိ ဖြစ်ခဲ့၏။ သို့သော် အပ္ပနာစျာန်သမာဓိ၏ အနီး၌ ကပ်၍ ဖြစ်လေ့ရှိသော ဥပစာရသမာဓိအစစ်နှင့် အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိလာ သော ဤဓာတုမနသိကာရသမာဓိသည် သမာဓိချင်း တိုင်းတာနှိုင်းစာ ကြည့် လိုက်ပါက တူညီသော သမာဓိလက္ခဏာ ရှိသောကြောင့် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု တစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေသော အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိလာသော ဤဓာတုမနသိကာရ သမာဓိကိုလည်း တင်စား၍ သဒိသူပစာရအားဖြင့် ဥပစာရသမာဓိဟူ၍ပင် ခေါ်ဆိုသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၇။ မဟာဋီ၊၁၊၄၃၅-၄၃၆။)</p> <p>ဥပစာရသမာဓီတိ စ ရုဠှီဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အပ္ပနံ ဟိ ဥပေစ္စ စာရီ သမာဓိ ဥပစာရသမာဓိ၊ အပ္ပနာ စေတ္ထ နတ္ထိ။ တာဒိသဿ ပန သမာဓိဿ သမာနလက္ခဏတာယ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ အပ္ပနာ န ဟောတီတိ? တတ္ထ ကာရဏမာဟ သဘာဝဓမ္မာရမ္မဏတ္တာတိ။ (မဟာဋီ၊၁၊၄၃၅။)</p> --- <h3>ဒေါဏမတ္တာ = <b>တစ်စိတ်သားခန့်</b></h3> <p>ဤခန္ဓာကိုယ်ဝယ် အလုံးအရပ်အားဖြင့် အလယ်အလတ် ဖြစ်သော ကိုယ်၌ ရသင့်သော အလယ်အလတ်ပမာဏအားဖြင့် ပညာဉာဏ်ဖြင့် ကြံဆ ၍ ယူအပ်သည်ရှိသော် ပရမာဏုမြူခန့် သို့မဟုတ် ပရမာဏုမြူထက် အဆ ပေါင်းများစွာ သေးငယ်ဖွယ်ရာရှိသော ရုပ်ကလာပ်အနေဖြင့် မှုန့်မှုန့် ညက် ညက် ဖြစ်၍ သိမ်မွေ့စွာသော မြူအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိနေသော ပထဝီဓာတ် သည် (= ပထဝီဓာတ် ဦးဆောင်သည့် ရုပ်ကလာပ်အမှုန်ပေါင်းသည်) တစ်စိတ် သားခန့် အတိုင်းအရှည် ရှိသည် ဖြစ်လေရာ၏။ ထိုပထဝီဓာတ်သည် မိမိ အောက် ထက်ဝက်ပမာဏရှိသော အာပေါဓာတ်သည် ဖွဲ့စည်းသောအားဖြင့် ပေါင်းရုံးစပ်လျက် ယူအပ်သည်ဖြစ်၍, တေဇောဓာတ်က ယိုစီးခြင်းသဘော လက္ခဏာရှိသော အာပေါဓာတ်ကြောင့် အရည်အဖြစ် အစေးအဖြစ်သို့ မ ရောက်လေအောင် အလျော်အားဖြင့် စောင့်ရှောက်အပ်သည်ဖြစ်၍, ထောက် ကန်တတ်သော ဝါယောဓာတ်က ခိုင်ခံ့ခြင်းသို့ ရောက်စေအပ်သည်ဖြစ်၍ (= စားမြင်းလုံးကဲ့သို့ လုံးစုတတ်သော လုံးစုအောင် ထောက်ကန်တတ်သော တွန်းကန်တတ်သော ဝါယောဓာတ်သည် လွန်စွာ ခိုင်ခံ့ခြင်းသို့ ရောက်စေ အပ်သည် ဖြစ်၍) မုန့်ညက်ကဲ့သို့ ဖရိုဖရဲ မလွင့်၊ မပျက်စီး။ ဖရိုဖရဲ မလွှင့်အပ် သည် ဖြစ်၍ မပျက်စီးစေအပ်သည်ဖြစ်၍ တစ်ပါးမက များပြားလှစွာသော အမျိုးသမီးသဏ္ဍာန် အမျိုးသားသဏ္ဍာန်စသော အဖြစ်ဖြင့် အထူးထူး ကွဲပြား ခြင်းသို့ ရောက်၏။ သေးငယ်သည် ကြီးဖွံ့သည် မြင့်သည် နိမ့်သည် ခိုင်ခံ့ ခက်မာသည် အစရှိသောအဖြစ်ကိုလည်း ထင်ရှားပြ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၆၁။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာအဖွင့်နှင့် အညီ ဤခန္ဓာကိုယ်ဝယ် အကြမ်း စားအားဖြင့် ဆိုရမူ ပထဝီဓာတ် ဦးဆောင်သည့် ရုပ်ကလာပ်ပေါင်းသည် တစ်စိတ်သားခန့် ရှိနေ၏။ ယင်းရုပ်ကလာပ်တိုင်း ရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ တည်ရှိ သော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတိုင်းကိုကား သာဝကတို့သည် ကုန်စင်အောင် မရှု နိုင်။ ရှုလိုက်နိုင်သော သိမ်းဆည်းလိုက်နိုင်သော ဓာတ်ကြီးလေးပါးလည်း အချို့အဝက်ရှိ၍ မရှုလိုက်နိုင် မသိမ်းဆည်းလိုက်နိုင်သော ဓာတ်ကြီးလေးပါး လည်း အချို့အဝက်ရှိ၏။ တစ်နည်းဆိုရသော် ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် သိမ်း ဆည်းလိုက်နိုင်သော ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူလိုက်နိုင်သော ရုပ်ကလာပ်တို့ လည်း အချို့အဝက်ရှိ၍ မရှုလိုက်နိုင်သော ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား မယူလိုက် နိုင်သော ရုပ်ကလာပ်တို့လည်း အချို့အဝက်ရှိသည်သာ ဖြစ်၏။ သာဝက ပါရမီဉာဏ်အရာ၌ မိမိတို့၏ အတိတ်က ဆည်းပူးခဲ့သော ပါရမီ၏ စွမ်းအင် အပေါ်၌ အခြေစိုက်၍ ကောင်းစွာ စုပေါင်းလျက် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဉာဏ်၏ အာနုဘော်အပေါ်၌ အခြေခံလျက် ခပ်များများ ရှုနိုင်မှု, ခပ်နည်းနည်း ရှုနိုင်မှုကား ရှိနိုင်သည်။ သို့သော် အမျိုးအစားကိုကား ကုန်စင်အောင် ရှုရမည် ဖြစ်ပေသည်။ အောက်ပါအဖွင့်ကို ဖတ်ရှုကြည့်ပါ။</p> <p>တသ္မာ သသန္တာနဂတေ သဗ္ဗဓမ္မေ, ပရသန္တာနဂတေ စ တေသံ သန္တာနဝိဘာဂံ အကတွာ ဗဟိဒ္ဓါဘာဝသာမညတော သမ္မသနံ၊ အယံ သာဝကာနံ သမ္မသနစာရော။ (မ၊ဋီ၊၃၊၂၇၄-၂၇၅။)</p> <p>= မိမိကိုယ်တွင်း အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ တည်ရှိသော ရုပ်ဓမ္မ နာမ်ဓမ္မ အမျိုး အစား အားလုံးကိုလည်းကောင်း, သူတစ်ပါးသန္တာန်၌ တည်ရှိသော ရုပ်ဓမ္မ နာမ်ဓမ္မ အမျိုးအစား အားလုံးတို့ကိုလည်း ထိုရုပ်နာမ်ဓမ္မ သင်္ခါရတရားတို့ကို ယောက်ျား-မိန်းမ-ပုဂ္ဂိုလ်-သတ္တဝါ-လူ-နတ်-ဗြဟ္မာ စသည့်ဖြင့် သန္တာန်ခွဲခြား ဝေဖန်ခြင်းကို မပြုမူ၍ ဗဟိဒ္ဓချင်း တူညီ၍ သာမန်ပေါင်းစု ခြုံငုံ၍လည်းကောင်း ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်ခြင်းသည်ကား သာဝကတို့၏ ဝိပဿနာ ဉာဏ်၏ ကျက်စားရာ နယ်မြေ (= သမ္မသနစာရခေတ်) ဖြစ်ပေသည်။ (မ၊ဋီ၊၃၊၂၇၄-၂၇၅။)</p> <p>ဤအဖွင့်များနှင့်အညီ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာန် နှစ်မျိုးလုံး၌ ရုပ် (၂၈) ပါးတည်းဟူသော ရုပ်အမျိုးအစား, ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဇယားများတွင် ဖော်ပြထား သည့်အတိုင်း မျက်စိ၌ (၅၄) - ဤသို့စသော ရုပ်အမျိုးအစားများကိုကား ကုန်စင်အောင် သိမ်းဆည်း ရှုပွားရမည်သာ ဖြစ်သည်ဟု မှတ်သားပါ။</p> <p>ဤထက် ရှင်းအောင် ဆိုရသော် မျက်စိ၌ စက္ခုဒသကကလာပ်ပေါင်း များစွာ ရှိနေ၏။ (ပြိုင်တူတည်ရှိခိုက်ကို ဆိုလိုပါသည်။) ယင်းရုပ်ကလာပ် တို့တွင် စက္ခုဒသကကလာပ်အချို့၌သာ ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်း နိုင်၍ အချို့၌ကား မသိမ်းဆည်းလိုက်နိုင်။ ဤသို့စသည်ဖြင့် သဘောပေါက် ပါ။ သို့သော် စက္ခုဒသကကလာပ်ကဲ့သို့သော ရုပ်ကလာပ် တစ်မျိုး တစ်မျိုး၌ တည်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်အရေအတွက်ကို ကုန်စင်အောင် ပရမတ်သို့ ဆိုက် အောင် မသိမ်းဆည်းလိုက်နိုင်သော်လည်း စက္ခုဒသကကလာပ် ကာယဒသ ကကလာပ် စသော ရုပ်ကလာပ်အမျိုးအစားကိုကား ကုန်စင်အောင် သိမ်း ဆည်းရမည် ဖြစ်ပေသည်။ မျက်စိ-နား-နှာ-လျှာ-ကိုယ်-နှလုံး (၆)ဒွါရလုံး၌ နည်းတူ သဘောပေါက်ပါ။</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် (၆)ဒွါရလုံး၌ တည်ရှိသော ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါး, မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌ ဓာတ်ကြီးလေး ပါးကို ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းပါ။ အောင်မြင်မှုကို ရရှိပါက အသင်သူတော်ကောင်းသည် စတုဓာတုဝဝတ္ထာန်အမည်ရသော ဓာတုမနသိ ကာရ သမထပိုင်း ပြီးဆုံးပြီ ဖြစ်ပေသည်။ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့လည်း ခြေစုံပစ်၍ စတင်ဝင်ရောက်သွားပြီ ဖြစ်သည်။</p> --- <h3>သတ္တသညာ-အတ္တသညာ ကွာပြီ</h3> <p>ဧဝမေဝ ဣမဿာပိ ဘိက္ခုနော ပုဗ္ဗေ ဗာလပုထုဇ္ဇနကာလေ ဂိဟိဘူတဿာပိ ပဗ္ဗဇိတဿာပိ တာဝဒေဝ သတ္တောတိ ဝါ ပုဂ္ဂလောတိ ဝါ သညာ န အန္တရဓာယတိ၊ ယာဝ ဣမမေဝ ကာယံ ယထာဌိတံ ယထာပဏိဟိတံ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂံ ကတွာ ဓာတုသော န ပစ္စဝေက္ခတိ။ ဓာတုသော ပစ္စဝေက္ခတော ပနဿ သတ္တသညာ အန္တရဓာယတိ၊ ဓာတုဝသေနေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတိ။ တေနာဟ ဘဂဝါ ဣမမေဝ ကာယံ ယထာဌိတံ ယထာပဏိဟိတံ ဓာတုသော ပစ္စဝေက္ခတိ အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ ပထဝီဓာတု အာပေါဓာတု တေဇောဓာတု ဝါယောဓာတူတိ။ သေယျထာပိ ဘိက္ခဝေ ဒက္ခော ဂေါဃာတကော ဝါ။ ပ။ ဝါယောဓာတူတိ။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၆။)</p> <p>ဃနဝိနိဗ္ဘောဂန္တိ သန္တတိ-သမူဟ-ကိစ္စဃနာနံ ဝိနိဗ္ဘုဇနံ ဝိဝေစနံ။ ဓာတုသော ပစ္စဝေက္ခတောတိ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂကရဏေန ဓာတုံ ဓာတုံ ပထဝီအာဒိဓာတုံ ဝိသုံ ဝိသုံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ။ သတ္တသညာတိ အတ္တာနုဒိဋ္ဌိဝသေန ပဝတ္တာ သညာတိ ဝဒန္တိ၊ ဝေါဟာရဝသေန ပဝတ္တသတ္တသညာယပိ တဒါ အန္တရဓာနံ ယုတ္တမေဝ ယာထာဝတော ဃနဝိနိဗ္ဘောဂဿ သမ္ပာဒနတော။ ဧဝံ ဟိ သတိ ယထာဝုတ္တဩပမ္မတ္ထေန ဥပမေယျတ္ထော အညဒတ္ထု သံသန္ဒတိ သမေတိ။ တေနေဝါဟ ဓာတုဝသေနေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတီတိ။ (မ၊ဋီ၊၁၊၃၆၅-၃၆၆။)</p> <p>ဘုရားရှင်သည် မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန်တွင် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းရှုကွက် ကို ဟောကြားပြသတော်မူရာဝယ် နွားသတ်ယောက်ျား ဥပမာကို ထည့်သွင်း ၍ ဟောကြားထားတော်မူ၏။ ထိုစကားရပ်၏ ဆိုလိုရင်းမှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။</p> <p>နွားသတ်ယောက်ျားသည် နွားကို အသားတိုးပွားအောင် မွေးမြူစဉ် အခါ၌သော်လည်းကောင်း, နွားသတ်ရန် နွားသတ်ရုံသို့ ခေါ်ဆောင်သွားရာ အခါ၌သော်လည်းကောင်း, နွားသတ်ရုံသို့ ယူဆောင်သွားပြီးနောက် ထို နွား သတ်ရုံ၌ ထိုနွားကို ချည်နှောင်ထားရာ၌သော်လည်းကောင်း, ထိုနွားကို သတ် စဉ်၌သော်လည်းကောင်း, သတ်ပြီးနောက် နွားသေကောင်ကို မြင်တွေ့နေစဉ် ၌သော်လည်းကောင်း ထိုနွားကို အသားတခြား, အရိုးတခြား, အူတခြား, အသည်းတခြား စသည်ဖြင့်ထိုထိုကောဋ္ဌာသတို့ကို တစ်ပုံစီ တစ်ပုံစီ မစုမပုံ ရသေးသမျှ ကာလပတ်လုံး ထိုနွားသတ်ယောက်ျား၏သန္တာန်၌ နွားဟူသော အမှတ်သညာကား မကွယ်ပျောက်သေးပေ။ သို့သော် ထိုနွားကို အသား တခြား, အရိုးတခြား, အူတခြား, အသည်းတခြား စသည်ဖြင့် ထိုထို ကောဋ္ဌာသတို့ကို တစ်ပုံစီ တစ်ပုံစီ ခွဲခြားဝေဖန်စုပုံ၍ လမ်းမလေးဖြာ ပေါင်း ဆုံမိရာ တစ်နေရာ၌ နွားသားရောင်းရန် ထိုင်နေသော ထိုနွားသတ်ယောက်ျား ၏ သန္တာန်၌ နွားဟူသော အမှတ်သညာသည် ကွယ်ပျောက်သွား၏၊ နွားသား ဟူသော အမှတ်သညာသည် ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ ထိုနွားသတ်ယောက်ျား၏ သန္တာန်၌ ငါသည် နွားကို ရောင်းချနေ၏၊ ဤသူတို့သည်ကား ငါ့ထံမှ နွားကို ဝယ်ယူနေကြကုန်၏ဟူသော ဤသို့သော အမှတ်သညာသည် မဖြစ်။ အ ကယ် စင်စစ်သော်ကား ထိုယောက်ျား၏ သန္တာန်၌ ငါသည် နွားသားကို ရောင်းချနေ၏၊ ဤသူတို့သည်ကား ငါ့ထံမှ နွားသား ဆောင်ယူနေကြကုန်၏ ဟူ၍သာလျှင် ဤသို့သော အကြံအစည်သည် ဖြစ်ပေါ်နေ၏။ (ဥပမာစကားရပ်)</p> <p>ဤဥပမာအတူပင်လျှင် ဤယောဂါဝစရရဟန်းတော်၏ သန္တာန်၌ လည်း ရှေးယခင် ပရမတ္ထဉာဏ်ပညာမျက်စိ ကာဏ်းနေသော ဗာလပုထုဇန် ဖြစ်စဉ် ကာလ၌ လူဖြစ်စဉ်မှာသော်လည်းကောင်း, ရဟန်းဖြစ်စဉ်မှာသော် လည်းကောင်း တည်မြဲတိုင်း ထားမြဲတိုင်းသော ဤရူပကာယခန္ဓာကိုယ်ကြီးကို သန္တတိဃန, သမူဟဃန, ကိစ္စဃနဟူသော ရုပ်တုံးရုပ်ခဲတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ဖြိုခွဲ ဖျက်ဆီးလျက် ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ပထဝီဓာတ် အာပေါဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်တို့ကို တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဉာဏ် ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ၍ ဓာတ်သဘောအစုအပုံအားဖြင့် ဉာဏ်ဖြင့် မဆင်ခြင်နိုင် သေးသမျှ ကာလပတ်လုံး သတ္တဝါဟူသော အမှတ်သညာ, ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသော အမှတ်သညာသည် မကွယ်ပျောက်သေးပေ။ သို့သော် ရုပ်ဃန အတုံးအခဲ အသီးအသီးကို ဉာဏ်ဖြင့် ဖြိုခွဲဖျက်ဆီးလျက် ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ပရမတ်အစစ် ဓာတ်အနှစ်ဖြစ်သော ပထဝီဓာတ် အာပေါဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်တို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ဆင်ခြင်သုံးသပ် ရှုပွားနိုင်သော သိမ်းဆည်းနိုင်သော ထိုယောဂါဝစရရဟန်း၏ သန္တာန်၌ကား သတ္တဝါဟူသော အမှတ်သညာ (= သတ္တသညာ) သည် ကွယ်ပျောက်သွား၏ ဓာတ်၏အစွမ်းဖြင့်သာလျှင် စိတ်သည် တည်နေပေ၏။ (ဥပမေယျစကားရပ်)</p> <p>ထို့ကြောင့် ဘုရားရှင်သည် ဤသို့ ဟောကြားထားတော်မူ၏။ ---</p> <p>ယောဂါဝစရ ရဟန်းသည် တည်မြဲတိုင်းသော ထားမြဲတိုင်းသော ဤ ရူပကာယ ခန္ဓာကိုယ်ကြီးကိုပင်လျှင် ဤရူပကာယခန္ဓာကိုယ်၌ ပထဝီဓာတ် သည် ရှိ၏၊ အာပေါဓာတ်သည် ရှိ၏၊ တေဇောဓာတ်သည် ရှိ၏၊ ဝါယောဓာတ် သည် ရှိ၏ဟု ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ မဟုတ်သောအားဖြင့် ဓာတ်သဘော အစုအပုံ အားဖြင့် တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဆင်ခြင်သုံးသပ် ရှုပွားနေ၏။ ရဟန်းတို့ ... ဖြစ်သင့်ဖြစ်ရာ နှိုင်းခိုင်းဖွယ်ရာ လောကဥပမာသည်ကား ကျွမ်းကျင်လိမ်မာ သော နွားသတ်ယောက်ျားသည်သော်လည်းကောင်း, နွားသတ်ယောက်ျား၏ တပည့်သည်သော်လည်းကောင်း နွားမကို သတ်၍ အသားတခြား, အရိုး တခြား စသည်ဖြင့် တစ်ပုံစီ တစ်ပုံစီ ပုံ၍ လမ်းမလေးဖြာ ပေါင်းဆုံမိရာ အရပ်၌ ရောင်းချဖို့ရန် ထိုင်နေလေရာ၏။ ရဟန်းတို့ ... ဤဥပမာ အတူ ပင်လျှင် ယောဂါဝစရရဟန်းသည် တည်မြဲတိုင်း ထားမြဲတိုင်းသော ဤရူပ ကာယ ခန္ဓာကိုယ်ကြီးကိုပင်လျှင် ဤရူပကာယ ခန္ဓာကိုယ်၌ ပထဝီဓာတ်သည် ရှိ၏၊ အာပေါဓာတ်သည် ရှိ၏၊ တေဇောဓာတ်သည် ရှိ၏၊ ဝါယောဓာတ်သည် ရှိ၏ဟု ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ မဟုတ်သောအားဖြင့် ဓာတ်သဘော အစုအပုံအားဖြင့် တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဆင်ခြင်သုံးသပ် ရှုပွားနေ၏ --- ဟု ဟောတော်မူခြင်း ဖြစ်သည်။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၅-၂၇၆။ မ၊ဋီ၊၁၊၃၆၅-၃၆၆။)</p> --- <h3>ရုပ်ဃန = <b>ရုပ်တုံးရုပ်ခဲ သုံးမျိုး</b></h3> <p>ဃနဝိနိဗ္ဘောဂန္တိ သန္တတိသမူဟကိစ္စဃနာနံ ဝိနိဗ္ဘုဇနံ ဝိဝေစနံ။ (မ၊ဋီ၊၁၊၃၆၅။)</p> <p>ရုပ်လောက၌ သန္တတိဃန, သမူဟဃန, ကိစ္စဃနဟု ရုပ်အတုံးအခဲ သုံးမျိုးရှိ၏။ အထက်တွင် ရေးသားတင်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများအားထုတ်လိုက်ရာ ရုပ်ကလာပ်ကို မတွေ့မြင်သေးသမျှ ကာလပတ် လုံး သန္တတိဃန = ရုပ်အစဉ်အတန်း အတုံးအခဲကား မပြိုသေးပေ။ အသင် သူတော်ကောင်း၏ ဉာဏ်ကို သန္တတိပညတ်က ဖုံးအုပ်လျက်ပင် ရှိနေသေး၏။ ထိုအချိန်အခါတွင် အာရုံယူ၍ ရှုပွားနေရသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာအာရုံမှာလည်း သန္တတိဃန သမူဟဃန ကိစ္စဃန အတုံး အခဲတို့ မပြိုသေးသည့် သန္တတိပညတ် သမူဟပညတ် သဏ္ဌာနပညတ်တို့ လုံးလုံးကြီး မကင်းစင်သေးသည့် ရုပ်သဘောလက္ခဏာတို့သာ ဖြစ်ကြသေး သည်။</p> <p>အကြင်အခါ၌ကား အသင်သူတော်ကောင်း၏ ဉာဏ်သည် ထက်မြက် စူးရှလာသဖြင့် (အထက်တွင် ရေးသားတင်ပြထားသည့်အတိုင်း) ရုပ်ကလာပ် များကို စတင်တွေ့ရှိ၏။ ထိုအခါ၌ကား သန္တတိဃနတည်းဟူသော ရုပ်အစဉ် အတန်း အတုံးအခဲကြီးသည် ပြိုကွဲသွားပြီ ဖြစ်၏။ ရုပ်အစဉ်အတန်း အတုံး အခဲကြီးကို အထူးသဖြင့် အကြည်တုံး အကြည်ပြင် အကြည်ခဲကြီးကို မတွေ့ တော့ဘဲ လျင်လျင်မြန်မြန် ပေါ်လိုက်ပျောက်လိုက် ဖြစ်နေသော ရုပ်ကလာပ် အမှုန်များကိုသာ တွေ့မြင်နေသဖြင့် သန္တတိဃနဟူသော ရုပ်အစဉ်အတန်း အတုံးအခဲ ပြိုသွားခြင်း ဖြစ်၏။ သို့သော် သမူဟဃန ကိစ္စဃနဟူသော ရုပ်အတုံးအခဲ နှစ်မျိုးကား မပြိုသေးပေ။</p> <p>အကယ်၍ အသင်သူတော်ကောင်းသည် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ ပထဝီ အာပေါ တေဇော ဝါယောဟူသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်ပါက သိမ်းဆည်းနိုင်ပါက သမူဟဃနဟူသော ရုပ်အ ပေါင်းအစု အတုံးအခဲလည်း ပြိုကွဲစပြုလာပြီ ဖြစ်၏။ အကယ်၍ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ဥပါဒါရုပ်တို့ကိုပါ ဆက်လက် သိမ်းဆည်း နိုင်ပါက သမူဟဃန = ရုပ်အပေါင်းအစု အတုံးအခဲမှာ လုံးဝပြိုကွဲသွားပြီ ဖြစ်၏။ အသင်သူတော်ကောင်း၏ ရူပပရိဂ္ဂဟဉာဏ် = ရုပ်ကို သိမ်းဆည်း တတ်သော ဉာဏ်သည် သန္တတိဃနကိုသာမက သမူဟဃနကိုပါ ဖြိုခွဲနိုင်ပြီ ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ အသင်သူတော်ကောင်းသည် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိသော (၈)မျိုး သို့မဟုတ် (၉)မျိုး သို့မဟုတ် (၁၀)မျိုးသော ရုပ်ပရမတ်တရားတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားမယူနိုင်သေးပါက မသိမ်းဆည်း နိုင်သေးပါက ရုပ်ကလာပ်အတိုင်းသာ မြင်တွေ့နေသေးပါက သမူဟပညတ် သဏ္ဌာနပညတ်များ မစင်သေးသဖြင့် အသင်သူတော်ကောင်း၏ ဉာဏ်သည် ပညတ်မှာပင် သောင်တင်လျက် ပညတ်နယ်မှာပင် ကျက်စားလျက် ရှိနေပေ သေးသည်။ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌တည်ရှိသော ရုပ်တရား အသီးအသီးကို ပရမတ္ထဓမ္မ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးသို့ ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းနိုင်ပါမှ ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ၍ ပိုင်းခြားယူနိုင်ပါမှ ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်မည်၊ သမူဟပညတ် ကွာမည်၊ သမူဟဃန = ရုပ်အပေါင်း အစု အတုံးအခဲ ပြိုကွဲသွားပေမည်။</p> <p>အကယ်၍ အသင်သူတော်ကောင်းသည် လက္ခဏာဒိစတုက္ကပိုင်းတွင် ရေးသားတင်ပြထားသည့်အတိုင်း ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိ သော ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကို လက္ခဏ ရသ ပစ္စုပဋ္ဌာန် ပဒဋ္ဌာန်နည်းအားဖြင့် သိမ်းဆည်းနိုင်ပါက ထိုအခါတွင် သန္တတိဃန သမူဟဃနတို့သာမက ကိစ္စ ဃန (= ရုပ်ကိစ္စရပ်လုပ်ငန်းအတုံးအခဲကြီး) လည်း ပြိုကွဲပြီ ဖြစ်၏၊ ကိစ္စဃန အတုံးအခဲကြီးကို ဉာဏ်ဖြင့် ဖြိုခွဲနိုင်ပြီ ဖြစ်၏။</p> <p>ရုပ်တရားတို့၌ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းကိစ္စရပ်တို့ ရှိကြ၏။ ပထဝီ ဓာတ်က ကလာပ်တူရုပ်တရားတို့၏ တည်ရာဖြစ်ခြင်း လုပ်ငန်းကိစ္စရပ်ကို ရွက်ဆောင်၏၊ <b>ပတိဋ္ဌာနရသတည်း</b>။ အာပေါဓာတ်က ရုပ်တရားတို့ကို တိုးပွား စေခြင်း လုပ်ငန်းကိစ္စရပ်ကို ရွက်ဆောင်၏၊ <b>ဗြူဟနရသတည်း</b>။ တေဇော ဓာတ်က ကလာပ်တူ ရုပ်တရားတို့ကို ရင့်ကျက်စေခြင်း လုပ်ငန်းကိစ္စရပ်ကို ရွက်ဆောင်၏၊ <b>ပရိပါစနရသတည်း</b>။ ဝါယောဓာတ်က တွန်းကန်ခြင်း လုပ်ငန်း ကိစ္စရပ်ကို ရွက်ဆောင်၏၊<b>သမုဒီရဏရသတည်း</b>။ ဤသို့ စသည်ဖြင့် ရုပ်တရား တို့၌ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းကိစ္စရပ် အသီးအသီး ရှိ၏။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ် သည် ယင်းရုပ်တရားတို့၏ လုပ်ငန်းကိစ္စရပ်အသီးအသီးကိုလည်း သိမ်းဆည်း ရန် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူရန် အထက်ပါ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့က ညွှန်ပြလျက်ရှိပေသည်။ ယင်းလုပ်ငန်းကိစ္စရပ် အသီးအသီးကို မသိက အသင် သူတော်ကောင်း၏ ရူပပရိဂ္ဂဟဉာဏ်ကို ကိစ္စဃန (= ရုပ်လုပ်ငန်းကိစ္စ အတုံး အခဲကြီး)က ဖုံးအုပ်လျက်ပင် ရှိနေပေသေးသည်။ ရုပ်တရားတို့၌ ဆိုင်ရာ ဆိုင်ရာ ရုပ်လုပ်ငန်းကိစ္စရပ်သည် ကွဲကွဲပြားပြားရှိနေသည် ဖြစ်ပါလျက် ကွဲကွဲ ပြားပြား မသိဘဲ လုပ်ငန်းကိစ္စရပ် တစ်ခုတည်းအဖြစ် စွဲယူခြင်းသည်ပင် ဤ၌ ကိစ္စဃနက ဖုံးအုပ်ထားသည်ဟု ဆိုသည်။ ယင်းကိစ္စဃနကိုလည်း ဉာဏ်ဖြင့် ဖြိုခွဲလျက် ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းပါ။</p> --- <h3>ရုပ်လောက၌ အာရမ္မဏဃန မရှိပါ</h3> <p><b>သာရမ္မဏာဓမ္မာ၊ အနာရမ္မဏာဓမ္မာ။</b> (အဘိ၊၁၊၉။)</p> <p><b>ကတမေ ဓမ္မာ သာရမ္မဏာ။ ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော။ ဣမေ ဓမ္မာ သာရမ္မဏာ။</b> (အဘိ၊၁၊၂၃၈။)</p> <p><b>ကတမေ ဓမ္မာ အနာရမ္မဏာ။ သဗ္ဗဉ္စ ရူပံ အသင်္ခတာစ ဓာတု။ ဣမေ ဓမ္မာ အနာရမ္မဏာ။</b> (အဘိ၊၁၊၂၃၈။)</p> <p><b>ကတမေ ဓမ္မာ သာရမ္မဏာ။ စတူသု ဘူမီသု ကုသလံ အကုသလံ စတူသု ဘူမီသု ဝိပါကော တီသု ဘူမီသု ကိရိယာဗျာကတံ။ ဣမေ ဓမ္မာ သာရမ္မဏာ။</b> (အဘိ၊၁၊၂၈၇။)</p> <p><b>ကတမေ ဓမ္မာ အနာရမ္မဏာ။ ရူပဉ္စ နိဗ္ဗာနဉ္စ။ ဣမေ ဓမ္မာ အနာရမ္မဏာ။</b> (အဘိ၊၁၊၂၈၇။)</p> <p><b>နတ္ထိ ဧတေသံ အာရမ္မဏန္တိ အနာရမ္မဏာ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၆။)</p> <p><b>သာရမ္မဏဓမ္မာနံ သတိပိ အာရမ္မဏကရဏဘေဒေ ဧကတော ဂယှမာနာ အာရမ္မဏဃနတာ စ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၄၃၇။)</p> <p>ရုပ်တရား၌လည်း သန္တတိဃန သမူဟဃန ကိစ္စဃန အာရမ္မဏဃန ဟု ဃနလေးမျိုး ရှိကြောင်းကိုလည်းကောင်း, နာမ်တရား၌လည်း သန္တတိဃန သမူဟဃန ကိစ္စဃန အာရမ္မဏဃနဟု ဃနလေးမျိုး ရှိကြောင်းကိုလည်းကောင်း ဆရာစဉ်ဆက် ပြောရိုးဆိုစဉ် ရှိနေ၏။ သို့သော် အထက်ပါ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့က ရုပ်တရား၌ အာရမ္မဏဃန မရှိကြောင်းကို လည်းကောင်း သန္တတိဃန သမူဟဃန ကိစ္စဃနဟု ဃနသုံးမျိုးသာ ရှိကြောင်းကို လည်းကောင်း ဖွင့်ဆိုလျက် ရှိကြ၏။</p> <p>ဘုရားရှင်သည် ဓမ္မသင်္ဂဏီပါဠိတော်၌ အာရုံယူတတ်သော သာရမ္မဏ တရား အာရုံမယူတတ်သော အနာရမ္မဏတရားဟု ပရမတ္ထတရားတို့ကို နှစ်ဖို့ နှစ်စုပြု၍ ဟောကြားထားတော်မူခဲ့၏။ ထိုတွင် အာရုံယူတတ်သော သာရမ္မဏ တရားတို့မှာ ဝေဒနာက္ခန္ဓာ သညာက္ခန္ဓာ သင်္ခါရက္ခန္ဓာ ဝိညာဏက္ခန္ဓာဟူသော နာမ်ခန္ဓာလေးပါးတို့ဖြင့် သိမ်းကျုံးရေတွက်အပ်သော ကုသိုလ် အကုသိုလ် ဝိပါက် ကိရိယာ အဗျာကတတရားတို့ ဖြစ်ကြောင်းကို ဘုရားရှင် ကိုယ်တော် တိုင်ပင် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့၏။ အနာရမ္မဏ = အာရုံ မယူတတ်သော တရားတို့ကိုလည်း ရုပ်တရားအားလုံးနှင့် အသင်္ခတဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားဟု ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင်ပင် ယင်းဓမ္မသင်္ဂဏီပါဠိတော်၌ပင် ဟောကြားထား တော်မူခဲ့၏။</p> <p>အာရုံယူတတ်သော သာရမ္မဏတရားတို့၌သာလျှင် အာရမ္မဏဃန = အာရုံယူမှု အတုံးအခဲ ရှိကြောင်းကိုလည်း အထက်ပါ အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့က ဖွင့်ဆိုလျက် ရှိကြ၏။ သာရမ္မဏတရားတို့ကား အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် ဩဒါတကသိုဏ်း ပဋိဘာဂနိမိတ်ကဲ့သို့သော ပညတ်သမထနိမိတ်ကို လည်းကောင်း, ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးဟူသော ပရမတ်တရားကဲ့သို့သော ပရမတ်အာရုံကိုလည်းကောင်း - ပညတ် ပရမတ် နှစ်မျိုးလုံးကိုပင် အာရုံ ယူတတ်ကြ၏။ ထိုသို့ အာရုံယူရာ၌ သာရမ္မဏဓမ္မ အမည်ရသော စိတ် စေတ သိက်တို့သည် စိတ္တက္ခဏတစ်ခု တစ်ခု၏ အတွင်း၌ အနည်းဆုံး ပမာဏအား ဖြင့် (၈)လုံး ပူးတွဲ၍ ဖြစ်ကြ၏။ ရံခါ သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာ စိတ်ကဲ့သို့သော ဇောများ၌ စိတ္တက္ခဏတိုင်းဝယ် စိတ်စေတသိက် (၃၄)လုံး အထိ အတူယှဉ်တွဲ၍ ဖြစ်ကြ၏။ ထိုစိတ္တက္ခဏတိုင်း၌ အတူယှဉ်တွဲ ဖြစ်ပေါ် သွားကြကုန်သော စိတ်စေတသိက်တို့ကား အာရုံတစ်ခုကို အာရုံပြုရာ၌ ထူး ထွေ ကွဲပြားမှု ရှိကြ၏။</p> <p><b>အာရမ္မဏံ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဝိဇာနန္တံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဝိညာဏံ။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၀၊၊)</p> <p><b>ဝိဇာနနံ အာရမ္မဏဿ ဥပလဒ္ဓိ။</b> (မူလဋီ၊၁၊၈၇။)</p> <p>အထက်ပါ အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့နှင့်အညီ ထိုနာမ်တရားစုတို့တွင် စိတ် သည် အာရုံကို ရယူခြင်းသဘောမျှသာဖြစ်၏။ ဥပမာ - ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ပထဝီဓာတ်ကို လှမ်း၍အာရုံယူကြည့်ရာ အာရုံယူ၍ ရပါက (= ရှု၍ရပါက) ပထဝီဓာတ်ကို သိသည်ဟု ဆိုရ၏၊ အာရုံယူ၍ မရ ပါက (= ရှု၍မရပါက) ပထဝီဓာတ်ကို သိသည်ဟု မဆိုနိုင်။ ထိုကြောင့် သိမှု (= စိတ်)ဟူသည် အာရုံကို ရယူခြင်းသဘောမျှသာ ဖြစ်၏၊ အာရုံကို ရယူ၍ သိမှုသဘောသာ ဖြစ်၏။ ဖဿကား အာရုံကို တွေ့ထိသော အခြင်းအရာ အားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းသဘောမျှသာ ဖြစ်၏၊ အာရုံနှင့် အသိစိတ်ကို ဆက်စပ်ပေး ခြင်းသဘောမျှသာ ဖြစ်၏။ ဝေဒနာကား အာရုံ၏အရသာကို ခံစားခြင်း သဘောမျှသာ ဖြစ်၏။ ဤသို့လျှင် သာရမ္မဏတရားတို့၌ အာရုံယူမှုဝယ် ထူးထွေ ကွဲပြားမှု ရှိ၏။ (ကျန်သာရမ္မဏတရားတို့၌လည်း နည်းတူ သဘောပေါက်ပါ၊၊)</p> <p>ယင်းသို့လျှင် သာရမ္မဏတရားတို့၏ အာရုံတစ်ခုကို အာရုံပြုရာ၌ အာရုံပြုပုံ အခြင်းအရာ ကွဲပြားမှု ရှိသည် ဖြစ်ပါလျက် ဤကား ဖဿ, ဤကား ဝေဒနာ, ဤကား သညာ, ဤကား စေတနာ, ဤကား ဝိညာဏ် စသည်ဖြင့် ကွဲကွဲပြားပြား မသိဘဲ ယင်းသာရမ္မဏတရားတို့ကို တစ်လုံးတစ်စုတည်း တစ်ခု တည်းအဖြစ် စွဲယူခြင်းသည် အာရမ္မဏဃန မည်ပေသည်။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၃၇၊၊)</p> <p>ထို့ကြောင့် အာရမ္မဏဃနဟူသည် သာရမ္မဏတရားတို့နှင့်သာ ဆိုင် သော ဃနတစ်ခုဖြစ်သဖြင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၌ သန္တတိဃန သမူဟဃန ကိစ္စဃနဟု ဃနသုံးမျိုးသာ ဖွင့်ဆိုတော်မူသည်ဟု သိရှိပါလေ။</p> --- <h3>ဓာတုသော ပစ္စဝေက္ခတိ</h3> <p>ဘုရားရှင်သည် မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန်ဝယ် ဓာတုမနသိကာရပိုင်းကို ဟောကြားတော်မူရာ၌ - <b>ဓာတုသော ပစ္စဝေက္ခတိ</b> = ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ ဇီဝအတ္တ မဟုတ်သောအားဖြင့် ဓာတ်သဘောအစုအပုံအားဖြင့် ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဆင်ခြင်သုံးသပ် ရှုပွားရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူ၏။ ယင်းညွှန်ကြားချက်မှာ အထက်ပါ ဃနသုံးမျိုးကို ဉာဏ်ဖြင့် ဖြိုခွဲဖျက်ဆီးလျက် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏အတွင်း၌ တည်ရှိသော ပထဝီဓာတ် အာပေါဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်တို့ကို ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝလက္ခဏာသို့ ဆိုက် အောင် သိမ်းဆည်းရှုပွားရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူကြောင်းကို အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့ကလည်း ဖွင့်ဆိုလျက်ရှိကြ၏။ ထို့ကြောင့် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ရှုရာ၌ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို ပရမတ္ထဓမ္မ သဘာဝသို့ ဆိုက်အောင် အသီးအသီးသော ကိုယ်ပိုင်သဘာဝ လက္ခဏာကို သိမ်းဆည်းနိုင်ပါမှ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်ပါမှ ဘုရားရှင်၏ အလိုတော်ကျမည် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပီသမည်ကို သဘောပေါက်လေရာသည်၊ သတိပြုလေရာသည်၊ ဓာတုသော ပစ္စဝေက္ခတိ - ဖြစ်နိုင်မည်။</p> <p>ယင်းသို့ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး လေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူနိုင် ပါမှလည်း ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်မည်။ ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင် ဆိုက် ပါမှလည်း အနတ္တ ရောင်ခြည်တော်နေဝန်းသည် တင့်တယ်စွာ ထွန်းလင်း ထွက်ပေါ်လာမည် ဖြစ်ပေသည်။ ထိုအချိန်အခါသို့ ဆိုက်ရောက်ပါမှ သတ္တ သညာ အတ္တသညာသည် ကွာသွားမည် ဖြစ်ပေသည်။</p> <p><b>နာနာဓာတုယော ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂေ ကတေ အနတ္တလက္ခဏံ ယာထာဝသရသတော ဥပဋ္ဌာတိ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၇။)</p> <p>အသီးအသီးသော ရုပ်ဓာတ် နာမ်ဓာတ်တို့ကို ပရမတ္ထ ဓာတ်သား တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီကို ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ၍ ရုပ်တုံးရုပ်ခဲ နာမ်တုံးနာမ်ခဲ တည်းဟူသော ရုပ်ဃန နာမ်ဃန အသီးအသီးကို ဉာဏ်ဖြင့် ဖြိုခွဲ ဖျက်ဆီး ခြင်းကို ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့သည်ရှိသော် အနတ္တလက္ခဏာ အနတ္တရောင်ခြည်တော် နေဝန်းသည် ဟုတ်မှန်တိုင်းသော မိမိ၏ သဘောလက္ခဏာအားဖြင့် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ အသိဉာဏ်၌ ထင်ရှားစွာ တည်လာနိုင်ပေသည်။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၇။)</p> <p>အနတ္တရောင်ခြည်တော်နေဝန်းကြီးသည် တင့်တယ်စွာ ထွန်းလင်း ထွက်ပေါ်လာပါမှ သတ္တသညာ အတ္တသညာသည် ကွာသွားမည်ဖြစ်၏။ ဤ၌ သတ္တသညာ အတ္တသညာ အယူအစွဲနှင့် ပတ်သက်၍ ဋီကာဆရာတော်တို့က အတ္တစွဲ နှစ်မျိုးကို တင်ပြထားတော်မူကြ၏။</p> <p>၁။ <b>အတ္တဒိဋ္ဌိစွဲ</b> -- သာသနာပအယူအဆရှိသူ အချို့သော ဒိဋ္ဌိတို့သည် အတ္တသည် သေလျှင်ပြတ်၏ဟု ယူဆကြ၏၊ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိတည်း။ အတ္တသည် သေလျှင်မပြတ် မြဲ၏ဟု အချို့က ယူဆကြ၏၊ သဿတဒိဋ္ဌိတည်း။ အတ္တ သည် ခန္ဓာအိမ်၏ ပိုင်ရှင် ဖြစ်၏။ ခန္ဓာအိမ်သည် တစ်ဘဝပြီးတစ်ဘဝ အသစ် အသစ် ပြောင်းလဲနေသော်လည်း အတ္တသည် မပြောင်း၊ ခန္ဓာအိမ်တိုင်း၌ အမြဲတမ်း လိုက်ပါတည်နေ၏။ အတ္တသည် ပြုလုပ်ဖွယ်မှန်သမျှကို ပြုလုပ် တတ်၏။ အတ္တသည် ခံစားဖွယ်မှန်သမျှကို ခံစားတတ်၏။ အတ္တသည် စီမံ ခန့်ခွဲတတ်၏။ အတ္တသည် မိမိ၏အလိုအတိုင်း ခန္ဓာအိမ်ကို လိုက်ပါစေတတ် ၏။ ဤသို့စသည်ဖြင့် အတ္တရှိကြောင်းကို ပြောဆိုကြ၏။ သဿတဒိဋ္ဌိစွဲတည်း။ ဤ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ သဿတဒိဋ္ဌိစွဲ နှစ်မျိုးလုံးသည် အတ္တဒိဋ္ဌိစွဲတည်း။</p> <p>၂။ <b>လောကသမညာအတ္တစွဲ</b> = လောကဝေါဟာရအတ္တစွဲ -- လောက၌ ယောက်ျား-မိန်းမ-ပုဂ္ဂိုလ်-သတ္တဝါ-လူ-နတ်-ဗြဟ္မာ စသည်သည် တကယ် ထင်ရှားရှိ၏ဟု စွဲလမ်းယုံကြည်လျက် ပြောဆိုကြ၏။ လောကသမညာအတ္တစွဲ = လောကဝေါဟာရအတ္တစွဲ = လူတို့ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲသည့်အတိုင်း အကယ် ထင်ရှားရှိ၏ဟု စွဲလမ်းယုံကြည်နေသော အတ္တစွဲမျိုးတည်း။ သတ္တသညာပင် တည်း။</p> <p>ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းလမ်းစဉ်အတိုင်း စနစ်တကျ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်လေရာ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးနှင့် တကွသော ဥပါဒါရုပ်တို့ကို ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်သောအခါ ထိုရုပ်တရား တို့၏ အလွန့်အလွန် လျင်လျင်မြန်မြန် ဖြစ်ပျက်နေသည့်သဘောကိုလည်း ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်နေ၏။ ထိုရုပ်တရားတို့၌ မပျက်စီးဘဲ အကျိတ်အခဲ အခိုင် အမာ အနှစ်သာရအားဖြင့် တည်နေသည့် အတ္တ မရှိမှုကိုလည်း တွေ့နေ၏၊ ထိုရုပ် (ထိုနာမ်)က လွဲ၍ ထိုရုပ် (ထိုနာမ်)တို့၏ နောက်ဆွယ်တွင် ကိန်းဝပ် တည်နေသော အတ္တကိုလည်း မတွေ့ ဖြစ်နေ၏။ ဤရုပ်ကား အမျိုးသား တည်း, ဤရုပ်ကား အမျိုးသမီးတည်း - ဤသို့ စသည်ဖြင့် ပြောဆိုနိုင်လောက် သော အချိန်လည်း မရှိ၊ ပြောဆိုနိုင်လောက်သော အတ္တကိုလည်း ရှာမတွေ့၊ ပြောဆိုနိုင်လောက်သော အမျိုးသား အမျိုးသမီးကိုလည်း ရှာမတွေ့ ဖြစ်နေ ၏။ ထိုအခါတွင် ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ အတ္တဒိဋ္ဌိစွဲနှင့် လောက သမညာ (= လောကဝေါဟာရ) အတ္တစွဲဟူသော အတ္တစွဲ နှစ်မျိုးလုံးသည် ကွာကျသွားပြီ ဖြစ်ပေသည်။</p> --- <h3>ဥပါဒါရုပ်များကို သိမ်းဆည်းပုံ</h3> <p>(၆)ဒွါရလုံး၌ ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌ ဓာတ်လေးပါး မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌ ဓာတ်လေးပါးတို့ကို သိမ်းဆည်းနိုင်သောအခါ ဥပါဒါရုပ်များကို ဆက်လက် သိမ်းဆည်းနိုင်ပေပြီ။ သို့သော် (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌လည်း ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌လည်းကောင်း, မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌ လည်းကောင်း, ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို ဆက်လက်၍ သိမ်းဆည်းပါက ပို၍ ကောင်းပေသည်။ (၆)ဒွါရလုံး၌လည်းကောင်း (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌လည်းကောင်း, ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌လည်းကောင်း, မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌လည်းကောင်း ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို သိမ်းဆည်းပြီးသော အခါ၌ကား ဉာဏ်မှာလည်း ထက်မြက်စူးရှလာပြီဖြစ်၍ ဥပါဒါရုပ်တို့သည် လည်း တစ်စတစ်စ ထင်ရှားလာနိုင်ပေသည်။ ရှုနည်းမှာ ရှေးဦးစွာ မျက်လုံးကို လှမ်းအာရုံယူပါ၊ ထိုအခါ၌ကား ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို လွယ်လွယ်ကူကူပင် တွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။ မတွေ့ပါက ယင်းမျက်လုံး၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို စိုက်ရှု လိုက်ပါက ဉာဏ်ကလည်း ထက်မြက်လာပြီဖြစ်၍ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို လွယ်ကူစွာပင် တွေ့ရှိနိုင်ပေသည်၊ ထိုအခါတွင် ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌ ဓာတ်လေးပါး မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌ ဓာတ်လေးပါးတို့ကို ဆက်လက် သိမ်းဆည်းပါ။ နား-နှာ-လျှာ-ကိုယ်-နှလုံးတို့၌လည်း နည်းတူပင် သဘော ပေါက်ပါ။ (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ကား မိမိရှုလိုသည့် ကောဋ္ဌာသကို လှမ်း၍ အာရုံယူပါ၊ ထိုကောဋ္ဌာသကို တွေ့မြင်သောအခါ ယင်းကောဋ္ဌာသ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို သိမ်းဆည်းပါ။ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို တွေ့ရှိသောအခါ ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌လည်းကောင်း, မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌လည်းကောင်း ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မြင်အောင် သိမ်းဆည်း ရှုပွားပါ။ (၆)ဒွါရ (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို အောင်အောင်မြင်မြင် သိမ်းဆည်းမိပြီးသောအခါ ဥပါဒါရုပ်တို့ကို ဆက်လက်၍ သိမ်းဆည်းနိုင်ပေပြီ။</p> <p><b>ဣမေ စတ္တာရော မဟာဘူတေ ပရိဂ္ဂဏှန္တဿ ဥပါဒါရူပံ ပါကဋံ ဟောတိ။ မဟာဘူတံ နာမ ဥပါဒါရူပေန ပရိစ္ဆိန္နံ၊ ဥပါဒါရူပံ မဟာဘူတေန။ ယထာ အာတပေါ နာမ ဆာယာယ ပရိစ္ဆိန္နော၊ ဆာယာ အာတပေန။ ဧဝမေဝ မဟာဘူတံ ဥပါဒါရူပေန ပရိစ္ဆိန္နံ၊ ဥပါဒါရူပံ မဟာဘူတေန။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၁။)</p> <p><b>မဟာဘူတံ ဥပါဒါရူပေန ပရိစ္ဆိန္နံ နီလံ ပီတံ သုဂန္ဓံ ဒုဂ္ဂန္ဓန္တိအာဒိနာ။ ဥပါဒါရူပံ မဟာဘူတေန တန္နိဿိတဿ တဿ တတော ဗဟိ အဘာဝါ။ ဆာယာတပါနံ အာတပပစ္စယဆာယုပ္ပါဒကဘာဝေါ အညမညပရိစ္ဆေဒကတာ။</b> (မူလဋီ၊၂၊၁၅၄။)</p> <p><b>နီလံ ပီတန္တိအာဒိနာ သင်္ဃာဋေ နီလာဒိဝဝတ္ထာနံ တံနိဿယတ္တာ မဟာဘူတေ ဥပါဒါယာတိ အာဟ မဟာဘူတံ။ ပ။ ဒုဂ္ဂန္ဓန္တိအာဒိနာတိ။ ဥပါဒါယရူပံ မဟာဘူတေန ပရိစ္ဆိန္နန္တိ ယောဇနာ။ တဿာတိ ဥပါဒါရူပဿ။ တတောတိ မဟာဘူတတော။ ဆာယာယ အာတပပစ္စယဘာဝေါ အာတပေါ ပစ္စယော ဧတိဿာတိ, အာတပဿ ဆာယာယ ဥပ္ပါဒကဘာဝေါ ဆာယာတပါနံအာတပပစ္စယဆာယုပ္ပါဒကဘာဝေါ။ တေန ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗဥပ္ပါဒကဘာဝေါ အညမညပရိစ္ဆေဒကတာတိ ဒေဿတိ။</b> (အနုဋီ၊၂၊၁၅၆။)</p> <p>ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဤမဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို သိမ်းဆည်းသော ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူသော ယောဂါ ဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ အသိဉာဏ်၌ ဥပါဒါရုပ်သည် ထင်ရှားလာ၏။ မဟာဘုတ် မည်သည်ကို ကလာပ်တူ ဥပါဒါရုပ်ဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်၏၊ ဥပါဒါရုပ်ကိုလည်း ကလာပ်တူ မဟာဘုတ်ဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်၏။ နေရောင်ခြည် မည်သည်ကို နေရိပ်ဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း, နေရိပ်မည်သည်ကို နေရောင် ခြည်ဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း - ဤဥပမာ အတူပင်လျှင် မဟာဘုတ်ကို ကလာပ်တူ ဥပါဒါရုပ်ဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်၏၊ ဥပါဒါရုပ်ကိုလည်း ကလာပ်တူ မဟာဘုတ်ဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်၏။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၁။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာအဖွင့်မှာ ရုပ်တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ ဉာဏ် အမြင် ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းနေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အဖို့ အလွန် အဖိုးတန်သော သာသနာ့မှတ်တိုင်တစ်ခု ဖြစ်၏။ ဋီကာဆရာတော်များက လည်း ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်ကို လုပ်တတ်သွားအောင် ရှင်းလင်းတင်ပြထား တော်မူကြ၏။ ယင်းရှင်းလင်းချက်တို့မှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ကြ၏။</p> <p>မဟာဘုတ်ကို ကလာပ်တူ ဥပါဒါရုပ်က ပိုင်းခြားပုံမှာ ညိုသော အ ရောင်ရှိသည့် မဟာဘုတ်, ရွှေသောအရောင်ရှိသည့် မဟာဘုတ်, အနံ့ကောင်း သော မဟာဘုတ်, အနံ့မကောင်းသော မဟာဘုတ် - ဤသို့ စသည်ဖြင့် ကလာပ်တူ ဝဏ္ဏ (= အဆင်း), ဂန္ဓ (= အနံ့) စသောဥပါဒါရုပ်က မဟာဘုတ်ကို ထင်ရှားလာအောင် ပိုင်းခြား၍ ပြထား၏။ ကလာပ်တူ မဟာဘုတ်၌ မှီဖြစ် သော ထိုကလာပ်တူ ဥပါဒါရုပ်၏ ထိုကလာပ်တူ မဟာဘုတ်မှ ပြင်ပ၌ မရှိခြင်း ကြောင့် ကလာပ်တူ ဥပါဒါရုပ်ကိုလည်း ကလာပ်တူ မဟာဘုတ်က ပုိင်းခြား ထားပြန်၏။ နေရိပ်ဖြစ်ပေါ်လာဖို့ရန် နေရောင်ခြည်ဟူသော အကြောင်း တရားသည် ထင်ရှားရှိနေရ၏။ ညဉ့်အခါ၌ နေရောင်ခြည်မရှိသောကြောင့် နေရိပ်သည် မထင်ရှားတော့ပေ။ ထိုကြောင့် နေရောင်ခြည်သည် နေရိပ်ကို ဖြစ်စေတတ်သော အကြောင်းတရား ဖြစ်သည်။ နေရောင်ခြည်၏ ထင်ရှား ရှိနေခြင်းတည်းဟူသော အကြောင်းတရားကြောင့်သာလျှင် နေရိပ်သည် (= သစ်ပင်ရိပ်သည်) ဖြစ်ပေါ်လာရ၏။ ယင်းသို့ နေရောင်ခြည်ဟူသော အ ကြောင်းတရား ရှိသည်၏အဖြစ်, ယင်းနေရောင်ခြည်က နေရိပ် (= သစ်ပင်ရိပ်) ကို ဖြစ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်သည်ပင် နေရောင်ခြည်နှင့် နေရိပ် (= သစ် ပင်ရိပ်)တို့၏ အချင်းချင်း တစ်ခုက တစ်ခုကို ပိုင်းခြားတတ်သည်၏ အဖြစ်ပင် တည်း။ (မူလဋီ၊၂၊၁၅၄။)</p> <p>ဤစကားရပ်ဖြင့် ဖြစ်စေအပ်သော တရားနှင့် ဖြစ်စေတတ်သော တရား ဖြစ်မှုသည်ပင် အချင်းချင်း ပိုင်းခြားခြင်းကို ပြုလုပ်သည်ဟု ညွှန်ပြ လျက်ရှိ၏။ (အနုဋီ၊၂၊၁၅၆။)</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် နေသာနေသော နေ့အခါဝယ် မြေပြင် ပေါ်၌ ကျရောက်လျက်ရှိသော နေရောင်ခြည်နှင့် သစ်ပင်ရိပ်ကို လှမ်း၍ အာရုံယူကြည့်ပါ။ မြေပြင်ပေါ်၌ ကျရောက်လျက်ရှိသော နေရောင်ခြည်နှင့် နေရိပ် (= သစ်ပင်ရိပ်)တို့ကို လွယ်လွယ်ပင် တွေ့ရှိနိုင်ပေသည်။ နေရောင်ခြည် ဟူသော အကြောင်းကြောင့် သစ်ပင်ရိပ်ကား ဖြစ်ပေါ်လာရ၏။ နေရောင်ခြည် မရှိက သစ်ပင်ရိပ်လည်း ဖြစ်ပေါ်မလာနိုင်။ နေရောင်ခြည်ကလည်း ဤကား သစ်ပင်ရိပ်ဟု ပိုင်းခြားပြလျက် ရှိ၏။ သစ်ပင်ရိပ်ကလည်း ဤကား နေရောင် ခြည်ဟု ပိုင်းခြားပြလျက် ရှိနေ၏။ သို့သော် နေရောင်ခြည်ကား သစ်ပင်ရိပ်ကို ဖြစ်စေတတ်သော အကြောင်းတရားတည်း၊ သစ်ပင်ရိပ်သည်ကား နေရောင် ခြည်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရသော နေရောင်ခြည်က ဖြစ်စေအပ်သော တရား တည်း။ ယင်းသို့ ဖြစ်စေအပ်သောတရား, ဖြစ်စေတတ်သောတရား ဖြစ်မှု သည်ပင် အချင်းချင်း ပိုင်းခြားခြင်းကို ပြုလုပ်ခြင်းပင်တည်း။</p> <p>အလားတူပင် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ယခုကဲ့သို့ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူရာ၌ ရုပ်ကလာပ်တို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်ပါမှသာလျှင် ယင်းရုပ်ကလာပ် တို့၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို သိမ်းဆည်း၍ ရနိုင်၏၊ အကယ်၍ ရုပ်ကလာပ်တို့ကို မတွေ့မမြင်ခဲ့သော် ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့၏ အ တွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို သိမ်းဆည်း၍ ရရှိဖို့ရန် မဖြစ်နိုင် သေးပေ။ ရုပ်ကလာပ်တို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်ရခြင်းမှာလည်း အနည်းဆုံး ပမာဏအားဖြင့် ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ဝဏ္ဏခေါ်သည့် ရူပါရုံ အရောင်အဆင်းကို တွေ့မြင်ပါမှသာလျှင် ရုပ်ကလာပ်ကို တွေ့မြင်နိုင်၏။ ရုပ်ကလာပ်တို့ကို တွေ့မြင်ပါက ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို တစ်ဆင့်တက်၍ သိမ်းဆည်းရနိုင်၏။</p> <p>တစ်ဖန် ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့ကို သိမ်းဆည်းနိုင်ပါကလည်း ယင်းဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ဝဏ္ဏ = အ ရောင်အဆင်း, ဂန္ဓ = အနံ့, ရသ = အရသာ, ဩဇာ = အဆီအစေးအနှစ် -ဤသို့စသော ကလာပ်တူ ဥပါဒါရုပ်တို့ကို တစ်ဆင့်တက်၍ သိမ်းဆည်းခဲ့သော် အောင်မြင်မှုကို ရရှိနိုင်၏။ အကြောင်းမူ ယင်းဥပါဒါရုပ်တို့ကား ဓာတ်ကြီး လေးပါး မဟာဘုတ်တရားတို့ ပါဝင်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ပြင်ပလောက၌ မတည်ရှိနိုင်သောကြောင့် ဖြစ်၏။</p> <p>မဟာဘုတ်ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို စွဲမှီ၍ ကလာပ်တူဥပါဒါရုပ်တို့ သည် ဖြစ်ပေါ်လာကြရ၏။ ကလာပ်တူ မဟာဘုတ်တို့က သဟဇာတ နိဿယ စသော ပစ္စယသတ္တိတို့ဖြင့် ကျေးဇူးပြုမပေးသော်ကား ကလာပ်တူ ဥပါဒါရုပ် တို့သည် ဖြစ်ပေါ်မလာနိုင်။ တစ်ဖန် ဥပါဒါရုပ်တို့ မပါဘဲ မဟာဘုတ်ချည်း သက်သက်လည်း ဖြစ်နိုင်စွမ်း မရှိပေ။ အဆင်းလှ၏၊ အဆင်းမလှ၊ အနံ့ ကောင်း၏၊ အနံ့မကောင်း ဤသို့စသည်ဖြင့် သိနိုင်ခွင့်ရှိခြင်းမှာ ကလာပ်တူ ဥပါဒါရုပ်တို့ကြောင့်သာ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်က သိရှိခွင့်ကို ရရှိခြင်း ဖြစ်၏။ မဟာဘုတ်ကား ဖြစ်စေတတ်သော အကြောင်းတရားတည်း၊ ကလာပ်တူ ဥပါ ဒါရုပ်ကား ဖြစ်စေအပ်သော အကျိုးတရားတည်း။ ဤသို့ ဖြစ်စေတတ်သော တရား ဖြစ်စေအပ်သောတရား ဖြစ်ခြင်းသည်ပင် ကလာပ်တူမဟာဘုတ်နှင့် ဥပါဒါရုပ်တို့သည် အချင်းချင်း ပိုင်းခြားခြင်းကို ပြုသည် မည်ပေသည်။ မဟာ ဘုတ်ကား နေရောင်ခြည်နှင့် တူ၏။ ဥပါဒါရုပ်ကား နေရောင်ခြည်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရသော သစ်ပင်ရိပ်နှင့် တူ၏။</p> <p>ဤရှင်းလင်းချက်များနှင့်အညီ ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်အောင် ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းသည့်အပိုင်းဝယ် မဟာဘုတ်တို့ကို မသိမ်းဆည်း နိုင်ဘဲ ဥပါဒါရုပ်တို့ကို သိမ်းဆည်းဖို့ရန်, ဥပါဒါရုပ်တို့ကို မသိမ်းဆည်းနိုင်ဘဲ လည်း မဟာဘုတ်တို့ကို သိမ်းဆည်းဖို့ရန်မှာ မလွယ်ကူသည်ကိုကား သဘော ပေါက်သင့်လှ၏။ အနည်းဆုံးပမာဏအားဖြင့် အာကာသဓာတ်နှင့် ဝဏ္ဏဓာတ် အရောင်အဆင်းဟူသော ဥပါဒါရုပ်ကို မသိမ်းဆည်းနိုင်ပါက ဉာဏ်ဖြင့် မတွေ့ မမြင်ပါက ရုပ်ကလာပ်ကို မြင်ဖို့ရန်မှာ မဖြစ်နိုင်ပေ။ ရုပ်ကလာပ်ကို မမြင်ပါ ကလည်း ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး လေးပါးကို သိမ်းဆည်းဖို့ရန်မှာ မမျှော်မှန်းသင့်သော အရာသာ ဖြစ်၏။ ရုပ် ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုမျှ မသိမ်း ဆည်းနိုင်သေး မသိမ်းဆည်းတတ်သေးလျှင် ပရမတ်အစစ် ရုပ်တရားကို မသိ ရှိသေးသူသာ ဖြစ်နေသေး၏။ ရုပ်ပရမတ်ကိုမျှ မသိသေးသော ထိုသူတော် ကောင်း၏ သန္တာန်ဝယ် စစ်မှန်သော ဝိပဿနာဉာဏ်ကား မည်သည့်နည်း နှင့်မျှ မဖြစ်နိုင်သေးပေ။ တစ်ဖန် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိ သော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုမျှ မရှုတတ်သေး မသိမ်းဆည်းတတ်သေးလျှင် ကလာပ်တူဥပါဒါရုပ်တို့ကို ဆက်လက် သိမ်းဆည်းနိုင်ရန်မှာလည်း မိုးနှင့် မြေကြီးပမာ အလွန့်အလွန် အလှမ်းကွာလျက်ပင် ရှိနေပေသေးသည်။ ထို့ကြောင့် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့ကို သိမ်းဆည်းပြီးသော အသင်သူတော်ကောင်းသည် ကလာပ်တူ ဥပါဒါ ရုပ်တို့ကိုလည်း ဆက်လက် သိမ်းဆည်းပါ။</p> <p><b>ဝဏ္ဏ</b> = အရောင်အဆင်း -- ရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ ဝဏ္ဏဟုခေါ်ဆိုသော ရူပါရုံ အရောင်အဆင်း ရှိ၏။ လွယ်လွယ်ကူကူ တွေ့ရှိနေမည်သာ ဖြစ်သည်။ အသင်သူတော်ကောင်း၏ သန္တာန်၌ အဆက်မပြတ် ဖြစ်ပေါ်နေသော, သမထ ဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့နှင့် ယှဉ်သော ဉာဏ်ကြောင့် လင်း ရောင်ခြည်များကား ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပနေမည်သာ ဖြစ်၏။ ယင်းလင်းရောင်ခြည်၏ အကူအညီဖြင့် ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ရူပါရုံ အရောင်ကို မဟာကုသိုလ် မနောဒွါရိက ဝိပဿနာဇောဝီထိစိတ်အစဉ်ဖြင့် တစ်နည်း - မဟာကုသိုလ် မနောဒွွါရိက ဝိပဿနာဇောဝီထိစိတ်အစဉ်တွင် ပါဝင်သော ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်နေမည်သာ ဖြစ်သည်။</p> <p><b>ဂန္ဓ</b> = အနံ့ -- ရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ အနံ့ ရှိနေ၏။ မဟာကုသိုလ် မနောဒွါရိက ဝိပဿနာဇောဝီထိစိတ်အစဉ်ဖြင့် သိရှိနိုင်သော တရားပင် ဖြစ်၏။ သို့သော် အချို့သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ကား နှာခေါင်းနှင့် ဝေး ကွာ နေသော မျက်စိကဲ့သို့သော နေရာဒွါရတစ်ခု၌ တည်ရှိသော ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု၏ အနံ့ကို လှမ်း၍အာရုံယူရာ၌ ယင်းအနံ့မှာ မထင်မရှား ဖြစ်နေတတ် ၏၊ အာရုံယူ၍ မရသော်လည်း ရှိနေတတ်၏၊ အထူးသဖြင့် သုဒ္ဓဝိပဿနာ ယာနိကပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ အဖြစ်များတတ်သော အခက်အခဲ တစ်ရပ်ပင် ဖြစ်၏။ ထိုအခါမျိုး၌ ဃာနအကြည်ဓာတ်နှင့် ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်ကို ပူးတွဲ သိမ်းဆည်းပါ။ နှာခေါင်းအတွင်းရှိ နှာနုရှိရာ အရပ်၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး လေးပါးကို စိုက်၍ ရှုလိုက်ပါက ရုပ်ကလာပ်တို့ကို လွယ်ကူစွာပင် တွေ့ရှိနိုင် ပေသည်။ ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့တွင် ကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့လည်း ပါဝင် ကြ၏၊ ဃာနဒသကကလာပ်, ကာယဒသကကလာပ်တို့တည်း။ ယင်းဃာန ဒသကကလာပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ဃာနအကြည်ဓာတ်တို့ကို ခြုံငုံ၍ သိမ်းဆည်းထားပါ။ တစ်ဖန် (၆)ဒွါရလုံး၌ တည်ရှိကြသော ကြည်သည့် ရုပ် ကလာပ် မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို အောင်မြင်စွာ ရှု၍ ရရှိနေပြီဖြစ်သော ဤကဲ့သို့သော အချိန်အခါမျိုး၌ နှလုံးအိမ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော မကြည်သည့် ဟဒယဒသကကလာပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဟဒယ ဝတ္ထုရုပ်ကို မှီ၍ဖြစ်နေသော ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်တလက်လက် တောက် ပနေသော ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်ကိုလည်း လွယ်ကူစွာပင် တွေ့ရှိနေမည် ဖြစ်သည်။ ယင်းဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်ကိုလည်း သိမ်းဆည်းထားပါ။</p> <p>ဤသို့လျှင် အသင်သူတော်ကောင်းသည် ယင်းဃာနအကြည်ဓာတ်နှင့် ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်တည်းဟူသော အကြည်ဓာတ်နှစ်မျိုးတို့ကို ပူးတွဲ သိမ်းဆည်း၍ မိမိရှုပွားလိုသော ရုပ်ကလာပ်၌ အနံ့ကိုအာရုံယူ၍ ရှုကြည့်ပါ။ အနံ့မှာ ဃာနဝိညေယျ = ဃာနဝိညာဏ်ဖြင့်လည်း သိနိုင်သောတရားဖြစ်၍ မနောဝိညေယျ = မနောဝိညာဏ်ဖြင့်လည်း သိနိုင်သော တရားတစ်မျိုး ဖြစ်၏။ ဃာနဝိညာဏ်မှာ ဃာနအကြည်ဓာတ်ကို မှီ၍ ဖြစ်၏။ မဟာကုသိုလ် မနော ဒွါရိက ဝိပဿနာဇောဝီထိစိတ်အစဉ်ဟူသော မနောဝိညာဏ်မှာ ဘဝင်မနော အကြည်ဓာတ်ကို အစွဲပြု၍ ဟဒယဝတ္ထုကို မှီ၍ဖြစ်၏။ ထိုကြောင့် အနံ့ကို ရှုရာ၌ ယခုကဲ့သို့ အခက်အခဲရှိသောအခါ ဆိုင်ရာအကြည်ဓာတ် နှစ်မျိုး တည်းဟူသော ဒွါရနှင့် အနံ့ဂန္ဓာရုံကို ပူးတွဲသိမ်းဆည်းလျက် ရှုခြင်းဖြစ်သည်။ ဂန္ဓာရုံကို စတင်သိမ်းဆည်းစ အာဒိကမ္မိကပုဂ္ဂိုလ်အတွက်သာ ဖြစ်သည်၊ အောင်မြင်မှု ရရှိသောအခါ ယင်းဂန္ဓာရုံကို မဟာကုသိုလ် မနောဒွါရိက ဝိပဿနာဇောဝီထိတည်းဟူသော မနောဝိညာဏ်ဖြင့်လည်း ရှု၍ရနိုင်သည်သာ ဖြစ်သည်။ ဂန္ဓာရုံကို ဃာနဝိညာဏ်ဖြင့် အာရုံယူနေကျဖြစ်၍ ထိုသို့ ရှုခြင်း ဖြစ်သည်။ အောင်မြင်မှုရရှိလျှင်ကား ကောင်း၏။ အောင်မြင်မှုကို မရရှိပါ က မိမိရရှိထားပြီးသည့် သမာဓိကို တစ်ဖန်ပြန်၍ ထူထောင်ပါ၊ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ကြိမ်ဖန်များစွာ သိမ်းဆည်းပါ။ ထိုနောင် အနံ့ဂန္ဓာရုံကို အထက်ပါနည်းအတိုင်း ဆက်ရှုပါ၊ အောင်မြင်မှုကို ရရှိတတ်ပါသည်။ (၆)ဒွါရဝယ် ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ရှုကြည့်ပါ။</p> <p><b>ရသ</b> = အရသာ -- (၆)ဒွါရဝယ် ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ရသာရုံကို ရှုရန်ဖြစ်သည်။ ယင်းရသာရုံမှာ ချို-ချဉ်-ငန်-စပ်-ဖန်-ခါးဟူသော အရသာခြောက်မျိုးလုံး ထိုက်သလို တည်ရှိနိုင်သည်။ ဇိဝှါဝိညာဏ်ဖြင့်သိနိုင်သော ဇိဝှါဝိညေယျတရားလည်း ဖြစ်သည်။ မနောဝိညာဏ်ဖြင့် သိနိုင်သော မနောဝိညေယျတရားလည်း ဖြစ်၏။ ရှေးဦးစွာ ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးနှင့်တကွ ဝဏ္ဏ-ဂန္ဓတို့ကို အောင်အောင် မြင်မြင် ရှုပြီးသောအခါ ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ရသာရုံကို ဆက် လက်၍ ရှုကြည့်ပါ။ မနောဝိညာဏ်ဖြင့်သာ ရှေးဦးစွာ ရှုကြည့်ပါ။ အခက်အခဲ ရှိပါက ဇိဝှါအကြည်ဓာတ် ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်တို့ကို ပူးတွဲသိမ်းဆည်း လျက် လျှာ၌ ငြိကပ်နေသော တတွေး၏ ရသာရုံကို လှမ်း၍ အာရုံယူကာ ရှု ကြည့်ပါ။ အောင်မြင်မှုကို ရရှိတတ်ပါသည်။ သတ္တဝါတို့သည် ရသာရုံကို ဇိဝှါဝိညာဏ်ဖြင့် အာရုံယူနေကျ ဖြစ်၏။ ဇိဝှါဝိညာဏ်၏ အကူအညီကို ယူ၍ ရှုက ပို၍ လွယ်ကူတတ်၏။ ဘာဝနာအရှိန် အားကောင်းလာသော အခါ၌ ကား ဤဝဏ္ဏ-ဂန္ဓ-ရသတို့မှာ မဟာကုသိုလ်မနောဒွါရိက ဝိပဿနာဇောဝီထိ စိတ်အစဉ်ဟူသော မနောဝိညာဏ် သက်သက်ဖြင့်လည်း သိနိုင်သော သိမ်း ဆည်း၍ ရနိုင်သော တရားတို့သာ ဖြစ်ကြသည်။ အောက်ပါ အဋ္ဌကထာကို ထောက်ရှုပါ။</p> <p><b>သဗ္ဗောပိ ပနေသ ပဘေဒေါ မနောဒွါရိကဇဝနေယေဝ လဗ္ဘတိ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈၈။)</p> <p>ဘာဝနာအရှိန် အားမကောင်းခင်သာ ဃာနဝိညာဏ် ဇိဝှါဝိညာဏ် တို့၏ အကူအညီကို ယူ၍ သဘောပေါက် လျင်မြန်စေရန် ဂန္ဓ - ရသ တို့ကို ထိုကဲ့သို့ ရှုခြင်း ဖြစ်သည်ဟု မှတ်သားပါလေ။</p> <p><b>ဩဇာ</b> = အဆီအစေး ဩဇာ -- ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော အဆီ-အစေး-ဩဇာ-အာဟာရဓာတ် ဖြစ်သည်။ ကမ္မဇဩဇာ, စိတ္တဇဩဇာ, ဥတုဇဩဇာ, အာဟာရဇဩဇာဟု ဩဇာလေးမျိုး ရှိသည်။ ရုပ် ကလာပ်၏အတွင်းမှာသာ စိုက်ရှုပါ။ အဆီ-အနှစ်-ဩဇာကို တွေ့ရှိမည် ဖြစ် သည်။ မနောဝိညေယျတရားသာ ဖြစ်၏။ ဩဇာဟု သိလောက်သော နောက် ထပ် အမှတ်အသားတစ်ခုမှာ ယင်းအဆီအစေးမှ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များ ထပ် ထပ် ထွက်နေသည့် အမှတ်အသားပင် ဖြစ်သည်။ ယောဂီအများစုကား ယင်း ဩဇာကို ကြက်ဥအနှစ်ကဲ့သို့ ရုပ်ကလာပ်၏အလယ်၌ တည်ရှိနေသော အနှစ် အဖြစ် တွေ့ရှိတတ်၏၊ ယင်းအနှစ်ဩဇာမှ ကလာပ်အမှုန်များ ထပ်၍တိုးပွား လာသည်ကိုလည်း သတိပြုမိတတ်၏။ (တိုးပွားလာပုံကို နောက်တွင် တွေ့ရှိရ လတ္တံ့။) (၆)ဒွါရလုံး၌ ရှုပါ။</p> <p><b>ဇီဝိတ</b> = ရုပ်သက်စောင့်ဓာတ် -- အသက်ရှင်နေသည့် သဘော, ကလာပ်တူကမ္မဇရုပ်တို့ကို စောင့်ရှောက်နေသည့် သဘာတရား ဖြစ်သည်။ ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်များ၌သာ တည်ရှိသည်။ ရှေးဦးစွာ ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ်၌ စတင်ရှုကြည့်ပါ။ ရှာဖွေကြည့်ပါ။ ထို ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်များမှာ ပသာဒ ရုပ် တစ်မျိုးမျိုးပါဝင်သော ရုပ်ကလာပ်တို့သာဖြစ်ရကား ကမ္မဇရုပ် ဧကန် ဖြစ်သဖြင့် ယင်းရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ ဇီဝိတသည် အမြဲတည်ရှိနေ၍ ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌ တည်ရှိသောဇီဝိတကို စတင်ရှုခြင်းဖြစ်သည်။ အသင်သူတော် ကောင်းသည် ထိုဇီဝိတကို ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ်အတွင်း၌ စတင် ရှုသော အခါ အသက်ရှင်နေသည့် သဘောကို ရှေးဦးစွာ မြင်အောင်ရှုပါ။ ယောဂီ အများစုကား လှုပ်ရှားမှုရှိ၍ အသက်ဝင်နေသည့်သဘော အသက်ရှင်သန်နေ သည့် သဘောတစ်ခုကို တွေ့ရှိတတ်၏။ ထိုသို့ တွေ့ရှိသောအခါ ကလာပ်တူ ကမ္မဇရုပ်တို့ကို စောင့်ရှောက်နေသည့်သဘောကိုပါ မြင်အောင် ဆက်ရှုပါ။ ထိုဇီဝိတမှာ အသက်ရှင်နေသည့်သဘော, ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိ သော ကလာပ်တူ ကမ္မဇရုပ်တို့ကိုသာ စောင့်ရှောက်နေသည့် သဘောတရား ဖြစ်သဖြင့် ကလာပ်ပြားဖြစ်သော အခြားသောရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇရုပ်တို့ကိုကား မစောင့်ရှောက်ဟု မှတ်ပါ။</p> <p>ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ဇီဝိတကို ရှာဖွေတွေ့ရှိပါက ရှုလို့ရရှိပါက မကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ်အချို့တို့၌ ဇီဝိတကို ဆက်လက်၍ ရှာဖွေကြည့်ပါ၊ ရှုကြည့်ပါ။ ထိုအချို့သော မကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့ဟူသည်မှာ တစ်ကိုယ် လုံး၌ အနှံ့အပြားတည်ရှိသော ဘာဝဒသကကလာပ် ဇီဝိတနဝကကလာပ်နှင့် နှလုံးအိမ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဟဒယဒသကကလာပ်တို့ပင် ဖြစ်ကြသည်။ စိတ္တဇရုပ်ကလာပ် ဥတုဇရုပ်ကလာပ် အာဟာရဇရုပ်ကလာပ်တို့လည်း မကြည်ကြပေ၊ သို့သော် ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့၌ ဇီဝိတကား မရှိပေ။ ဟဒယဒသကကလာပ် ဘာဝဒသကကလာပ် ဇီဝိတနဝကကလာပ်တို့လည်း မကြည် ကြပေ။ သို့သော် ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့၌ ဇီဝိတကား ရှိနေ၏။ ယင်းဇီဝိတကို လည်း (၆)ဒွါရလုံးဝယ် ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်နှင့် မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် အချို့တို့၌ ရှုကြည့်ပါ။</p> <p><b>ဘာဝရုပ်</b> = အမျိုးသားဖြစ်ကြောင်းရုပ်-အမျိုးသမီးဖြစ်ကြောင်းရုပ် အမျိုးသားဟု သို့မဟုတ် အမျိုးသမီးဟု သိလောက်သော အမှတ်အသား တည်း။ (၆)ဒွါရလုံး၌ အနှံ့အပြား တည်ရှိသော ရုပ်တည်း။ မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်အချို့တို့၌ တည်ရှိကြ၏။ ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိ သော ဇီဝိတကို သဘောပေါက်ပါက ရှု၍ ရရှိပါက မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် တို့၌လည်း ဇီဝိတကို ရှာဖွေကြည့်ပါ၊ ရှုကြည့်ပါ။ အကယ်၍ မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ဇီဝိတကို ရှာဖွေ၍ မတွေ့ရှိပါက ဘာဝရုပ်ကို ဆက်လက်၍ မရှာဖွေပါနှင့်။ ဇီဝိတမရှိက ဘာဝရုပ် မရှိနိုင်သောကြောင့် ဖြစ်၏။ အကယ်၍ မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ဇီဝိတကိုရှာဖွေတွေ့ရှိပါက ယင်းရုပ်ကလာပ်၌ ဘာဝရုပ်ကို ဆက်လက် ရှာဖွေကြည့်ပါ။ သို့သော် ယင်းရုပ်ကလာပ်မှာ ဇီဝိတ နဝကကလာပ် ဖြစ်ပါက ဇီဝိတသာရှိ၍ ဘာဝရုပ် မရှိနိုင်ပေ။အကယ်၍ ယင်း ရုပ်ကလာပ်သည် ဘာဝဒသကကလာပ်ဖြစ်မူ ဇီဝိတလည်းရှိ၍ ဘာဝရုပ် လည်း ရှိနေပေသည်။ ဇီဝိတမရှိသည့် ရုပ်ကလာပ်၌ကား ဘာဝရုပ်လည်း မရှိနိုင်ပေ၊ ဇီဝိတရှိပါမှသာလျှင် ဘာဝရုပ်လည်း ရှိနိုင်ပေသည်။ ဘာဝရုပ်ကား ဧကန် ကမ္မဇရုပ် ဖြစ်၏။ ဇီဝိတသည်လည်း ကလာပ်တူကမ္မဇရုပ်တိုင်းကို စောင့်ရှောက်လျက် ရှိ၏။ ထို့ကြောင့် ဇီဝိတရှိရာ ရုပ်ကလာပ်၌သာ ဘာဝရုပ် ကို ဆက်လက်၍ ရှုကြည့်ပါ။ ဇီဝိတနဝကကလာပ် (ဟဒယဒသကကလာပ်) မဟုတ်ဘဲ ဘာဝဒသကကလာပ်သာ ဖြစ်ခဲ့လျှင် ဘာဝရုပ်ကို တွေ့ရှိမည်ဖြစ် သည်။ အမျိုးသားယောဂီသည် အမျိုးသား ဖြစ်ကြောင်း ပုရိသဘာဝရုပ်ကို ရှုပါ။ အမျိုးသမီးယောဂီသည် အမျိုးသမီးဖြစ်ကြောင်း ဣတ္ထိဘာဝရုပ်ကို ရှုပါ။ အမျိုးသား၌ ပုရိသဘာဝရုပ်, အမျိုးသမီး၌ ဣတ္ထိဘာဝရုပ် တစ်မျိုးစီသာ တည် ရှိ၏။ ပုရိသဘာဝရုပ်ဟူသည် ဤသူကား ယောက်ျားဟု သိကြောင်း အမှတ် အသား ဖြစ်သည်။ ဣတ္ထိဘာဝရုပ်ဟူသည် ဤသူကား အမျိုးသမီးဟု သိ ကြောင်း အမှတ်အသား ဖြစ်သည်။ တွေ့ရှိပါက (၆)ဒွါရလုံး၌ လှည့်လည်၍ ရှုပါ။ ယင်းဘာဝရုပ်သည် (၆)ဒွါရလုံး၌ ဘာဝဒသကကလာပ်အနေဖြင့် တည်ရှိသည်။</p> <p>ရုပ်လောကဝယ် ယောဂီအများစု၌ အရှုရခက်သော ရုပ်တရားတို့မှာ ဩဇာ, ဇီဝိတ, ဘာဝရုပ်တို့ပင် ဖြစ်ကြသည်။ ဤရုပ်သုံးမျိုးနှင့်တကွ အထက် တွင် တင်ပြခဲ့သော ပထဝီ အာပေါ တေဇော ဝါယော ဝဏ္ဏ ဂန္ဓ ရသ ဩဇာ စသော ရုပ်တရားတို့ကို (၆)ဒွါရ၌ တည်ရှိသော ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌ (၁၀)မျိုး, မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌လည်း (၈)မျိုး (၉)မျိုး (၁၀)မျိုး စသည် အားဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ၍ သိမ်းဆည်းတတ်ပါက ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဇယားများတွင် ရေးသားတင်ပြထားသည့်အတိုင်း ရုပ်တရားတို့ကို ကုန်စင်အောင် သိမ်းဆည်း ပါ။</p> <p><b>စက္ခုဒွါရသ္မိံ ဟိ စက္ခု-ကာယ-ဘာဝဒသကဝသေန တိံသ ကမ္မဇရူပါနိ၊ ဥပတ္ထမ္ဘကာနိ ပန တေသံ ဥတုစိတ္တာဟာရသမုဋ္ဌာနာနိ စတုဝီသတီတိ စတုပဏ္ဏာသ ဟောန္တိ။ တထာ သောတ-ဃာန-ဇိဝှါဒွါရေသု။ ကာယဒွါရေ ကာယ- ဘာဝဒသကဝသေန စေဝ ဥတုသမုဋ္ဌာနာဒိဝသေန စ စတုစတ္တာလီသ။ မနောဒွါရေ ဟဒယဝတ္ထု-ကာယ-ဘာဝဒသကဝသေန စေဝ ဥတုသမုဋ္ဌာနာဒိဝသေန စ စတုပဏ္ဏာသမေဝ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၉။)</p> <p>ဤအဋ္ဌကထာနှင့်အညီ အောက်ပါ ဇယားများကို ရေးဆွဲထားပါသည်။</p> --- <h3>မနောဒွါရ ဟူသည်</h3> <p>ဤအရာ၌ အဋ္ဌကထာဆရာတော်က ဟဒယကို မနောဒွါရဟု ခေါ် ဝေါ် သုံးစွဲထား၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၉။) ဤကဲ့သို့သော အသုံးအနှုန်းနှင့် ဆက် စပ်၍ မနောဒွါရအကြောင်းကို ဆက်လက်တင်ပြအပ်ပါသည်။</p> <p><b>ဧတ္ထ ပန မနောတိ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ။ ပ။ အာဝဇ္ဇနံ ဘဝင်္ဂတော အမောစေတွာ မနောတိ သဟာဝဇ္ဇနေန ဘဝင်္ဂံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။</b> (သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅။)</p> <p><b>မနောဒွါရံ နာမ သာဝဇ္ဇနံ ဘဝင်္ဂံ။ တဿ နိဿယဘာဝတော ဟဒယဝတ္ထုံ သန္ဓာယ နိဿိတဝေါဟာရေန မနောဒွါရေတိ ဝုတ္တံ။ ယတ္ထ မနောဒွါရုပ္ပတ္တိ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၄၁၀။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာ ဋီကာ အဖွင့်တို့နှင့် အညီ ---</p> <p>၁။ ဘဝင်ကိုလည်း မနောဒွါရဟု ခေါ်ဆို၏။<br> ၂။ မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်းနှင့် တကွသော ဘဝင်ကိုလည်း မနောဒွါရဟု ခေါ် ဆို၏။<br> ၃။ ဟဒယဝတ္ထုကိုလည်း ဌာနျူပစာရအားဖြင့် မနောဒွါရဟု ခေါ်ဆို၏။</p> <p><b>ဌာနျူပစာရ</b> --- ဘဝင်သည် တစ်နည်း အာဝဇ္ဇန်းနှင့် တကွသော ဘဝင်သည် ဟဒယဝတ္ထုကိုပင် မှီ၍ဖြစ်ရ၏။ မှီတတ်သော ဘဝင်၏ တစ်နည်း မှီတတ်သော အာဝဇ္ဇန်းနှင့် တကွသော ဘဝင်၏ မနောဒွါရဟူသော အမည်ကို မှီအပ်သော မှီရာဖြစ်သော ဟဒယဝတ္ထုရုပ်၌ တင်စား၍ တစ်နည်းဆိုရသော် ဌာနီဖြစ်သော ဘဝင်၏ သို့မဟုတ် အာဝဇ္ဇန်းနှင့် တကွသော ဘဝင်၏ မနောဒွါရဟူသော အမည်ကို ဌာနဖြစ်သော ဟဒယဝတ္ထု၌ တင်စား၍ ဌာနဖြစ်သော (= မှီရာ ဖြစ်သော) ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကိုပင် ဌာနျူပစာရအားဖြင့် မနောဒွါရဟု ခေါ်ဆိုထားပေသည်။ (သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၉။ မဟာဋီ၊၂၊၄၁၀။)</p> <p><b>ဇီဝိတနဝကကလာပ်</b> --- အထက်ပါ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဇယားတို့၌ကား ဇီဝိတနဝကကလာပ်ရုပ်ကို ထည့်သွင်း ဖော်ပြခြင်း မပြုထားပေ။ သို့သော် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၃။)၌ကား တေဇောကောဋ္ဌာသ, ဝါယော ကောဋ္ဌာသတို့၌ ဇီဝိတနဝကကလာပ်ကို ဖော်ပြထားပေသည်။ အသင် သူတော်ကောင်းသည် ယင်းဇီဝိတနဝကကလာပ်ကိုပါ ရောနှောခြုံငုံ၍ ရှုလိုက ရှုနိုင်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် တေဇော ကောဋ္ဌာသ, ဝါယောကောဋ္ဌာသတို့၌ကား မလွှဲမရှောင်သာ သိမ်းဆည်းရှုပွားရတော့မည် ဖြစ်ပေသည်။ ယင်းတေဇော ကောဋ္ဌာသ, ဝါယောကောဋ္ဌာသတို့သည်လည်း တစ်ကိုယ်လုံး အနှံ့အပြား တည်ရှိသော ကောဋ္ဌာသတို့သာ ဖြစ်ကြသည်။</p> --- <h3>(၆) ဒွါရ၌ ရုပ်ကလာပ်များကို ဓာတ်ခွဲပုံ = ရုပ်တို့ကိုသိမ်းဆည်းပုံ</h3> <p>ကာယအကြည်ဓာတ်ပါဝင်သော ကာယဒသကကလာပ်မှာ (၆)ဒွါရ လုံး၌ ပျံ့နှံ့တည်ရှိ၏။ ဘာဝရုပ် ပါဝင်သော ဘာဝဒသကကလာပ်မှာလည်း (၆)ဒွါရလုံး၌ပင် ပျံ့နှံ့တည်ရှိ၏။ စက္ခုအကြည်ဓာတ် ကာယအကြည်ဓာတ် စသော ပသာဒ (= အကြည်) ရုပ်တို့ ပါဝင်တည်ရှိသော စက္ခုဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ် စသော ထိုထို ရုပ်ကလာပ်တို့သည်ကား ဆန်မှုန့်နှင့် နနွင်းမှုန့်ကို သမအောင် ရောနှောပေါင်းစပ်ထားသကဲ့သို့ စက္ခုစသော (၆) ဒွါရတို့၌ ရောနှောလျက် တည်ရှိကြ၏။</p> <p>စက္ခုဒသကကလာပ်ကား စက္ခု (= မျက်စိ)၌သာ တည်ရှိ၏။ သောတ ဒသကကလာပ်ကား နား၌သာ တည်ရှိ၏။ ဃာနဒသကကလာပ်ကား နှာ ခေါင်း၌သာ တည်ရှိ၏။ ဇိဝှါဒသကကလာပ်ကား လျှာ၌သာ တည်ရှိ၏။ ဟဒယဒသကကလာပ်ကား နှလုံး၌သာ တည်ရှိ၏။ ကာယဒသကကလာပ် နှင့် ဘာဝဒသကကလာပ်တို့ကား မျက်စိ-နား-နှာ-လျှာ-ကိုယ်-နှလုံးဟူသော (၆)ဒွါရလုံး၌ အနှံ့အပြား တည်ရှိကြ၏။ ထိုကြောင့် စက္ခု၌ စက္ခုဒသက ကလာပ် ကာယဒသကကလာပ်ဟု ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ် နှစ်မျိုး, နား၌ သောတဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ်ဟု ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ် နှစ်မျိုး, နှာခေါင်း၌ ဃာနဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ်ဟု ကြည် သည့်ရုပ်ကလာပ် နှစ်မျိုး, လျှာ၌ ဇိဝှါဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ် ဟု ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ် နှစ်မျိုး, ကိုယ်၌ ကာယဒသကကလာပ်ဟု ကြည် သည့်ရုပ်ကလာပ် တစ်မျိုး, နှလုံး၌ ကာယဒသကကလာပ်ဟု ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တစ်မျိုး - ဤသို့ အသီးအသီး ရှိ၏။ မျက်စိ-နား-နှာ-လျှာတို့၌ ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ် နှစ်မျိုးစီ အကြည်ဓာတ်လည်း နှစ်မျိုးစီ ရှိနေသဖြင့် ထိုအကြည်ဓာတ် အကြည်ရုပ်တို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူတတ်ဖို့ လိုအပ်ပေ သည်။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အနေဖြင့်ကား ဤအဆင့်တွင် ကြည်သည့် ရုပ် ကလာပ်အမှုန်အနေဖြင့်သာ မြင်တွေ့နေဦးမည် ဖြစ်ပေသည်။</p> --- <h3>စက္ခုအကြည်ဓာတ်</h3> <p><b>ရူပါဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏံ ... စက္ခု။</b>(ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၄။)</p> <p>= ရူပါရုံ ရှေးရှုရိုက်ခတ်ခြင်းငှာ ထိုက်သော မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့ကို ကြည်လင်စေခြင်း သဘောလက္ခဏာရှိသော တရားသည် စက္ခုမည်၏။ တစ်နည်း - ရူပါရုံ ရှေးရှုရိုက်ခတ်ခြင်းငှာ ထိုက်သော မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီး လေးပါးတို့၏ ကြည်လင်ခြင်း သဘောမျှသည် စက္ခုအကြည်ဓာတ် မည်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၄။)</p> --- <h3>ကာယအကြည်ဓာတ်</h3> <p><b>ဖောဋ္ဌဗ္ဗာဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏော ....ကာယော။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၄)</p> <p>= ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ (ပထဝီ-တေဇော-ဝါယော) ရှေးရှုရိုက်ခတ်ခြင်းငှာ ထိုက် သော မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို ကြည်လင်စေခြင်း သဘောလက္ခ ဏာရှိသော တရားသည် ကာယအကြည်ဓာတ် မည်၏။ တစ်နည်း - ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ရုံ ရှေးရှုရိုက်ခတ်ခြင်းငှာ ထိုက်သော မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကြည်လင်ခြင်း သဘောလက္ခဏာမျှသည် ကာယအကြည်ဓာတ် မည်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၄။)</p> <p>ဤရှင်းလင်းချက်များနှင့်အညီ စက္ခုအကြည်ဓာတ်မှာ ရူပါရုံ ရှေးရှု ရိုက်ခတ်ခြင်းငှာ ထိုက်သော အကြည် ဖြစ်၏၊ ကာယအကြည်ဓာတ်မှာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ ရှေးရှုရိုက်ခတ်ခြင်းငှာ ထိုက်သော အကြည် ဖြစ်၏။ မျက်စိ၌ စက္ခု အကြည်ဓာတ် ပါဝင်သော စက္ခုဒသကကလာပ်နှင့် ကာယအကြည်ဓာတ် ပါဝင်သော ကာယဒသကကလာပ်ဟု ကလာပ်နှစ်မျိုးတို့သည် သမအောင် ရောနှောလျက် တည်ရှိနေကြ၏။ မည်သည့်အကြည်ဓာတ်က စက္ခုအကြည် ဖြစ်သည်၊ မည်သည့်အကြည်ဓာတ်က ကာယအကြည် ဖြစ်သည်၊ မည်သည့် ရုပ်ကလာပ်က စက္ခုဒသကကလာပ် ဖြစ်သည်၊ မည်သည့်ရုပ်ကလာပ်က ကာယဒသကကလာပ် ဖြစ်သည်ဟု ရိုက်ခတ်သော အာရုံနှင့် တိုက်ဆိုင်၍ ခွဲခြားယူရမည် ဖြစ်သည်။ သို့သော် ယင်းအကြည်ဓာတ်တို့မှာ ကလာပ်တူ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကြည်လင်ခြင်းသဘောမျှသာ ဖြစ်ကြသဖြင့် ယင်းတို့ စွဲမှီရာ ကလာပ်တူ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို ထပ်ကာထပ်ကာ သိမ်းဆည်း ထားပြီးဖြစ်ဖို့လည်း အထူးလိုအပ်ပေသည်။</p> <p><b>စက္ခုအကြည်</b> --- စက္ခုအကြည်ကို သိမ်းဆည်းရှုပွားလိုပါက ရှေးဦးစွာ မျက်စိ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို သိမ်းဆည်းရှုပွားပါ။ ရုပ်ကလာပ် များကို တွေ့မြင်သောအခါ ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်အမှုန်တစ်ခုကို အာရုံယူ ၍ သိမ်းဆည်းပါ။ ယင်းရုပ်ကလာပ်၌ ပါဝင်သော ရုပ်သဘောတရား (၁၀)မျိုး ကို ဆက်လက်သိမ်းဆည်းပါ။ ယင်း (၁၀)မျိုးမှ ပသာဒ = အကြည်ဓာတ်ကို သိမ်းဆည်းထားပါ၊ သို့မဟုတ် ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ်အများစု၌ တည်ရှိသော အကြည်ဓာတ်ကို သိမ်းဆည်းထားပါ။ ယင်းအကြည်ဓာတ်နှင့် မလှမ်းမကမ်း တွင် တည်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ပါဝင်သော ရူပါရုံကို သို့မဟုတ် ရုပ်က လာပ် တစ်ခု၌ ပါဝင်သော ရူပါရုံကို လှမ်း၍ အာရုံယူကြည့်ပါ။ အကယ်၍ ထိုရူပါရုံက ထိုအကြည်ဓာတ်ကို ရှေးရှု ရိုက်ခတ်နေပါလျှင် ထိုအကြည်ဓာတ် မှာ စက္ခုအကြည်ဓာတ်ပင် ဖြစ်သည်။ ထိုစက္ခုအကြည်ဓာတ် ပါဝင်သော ရုပ်ကလာပ်မှာ စက္ခုဒသကကလာပ်ပင် ဖြစ်သည်။ ယင်းစက္ခုဒသကကလာပ် အတွင်း၌ တည်ရှိသော ရုပ်သဘောတရား (၁၀)မျိုးတို့ကို ပရမတ်သို့ ဆိုက် အောင် သိမ်းဆည်းပါ၊ ဉာဏ်ဖြင့် တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ပိုင်းခြားယူပါ။ အကယ် ၍ ထိုရူပါရုံက ထိုအကြည်ဓာတ်ကို ရှေးရှုမရိုက်ခတ်လျှင် ထိုအကြည်ဓာတ်မှာ စက္ခုအကြည်ဓာတ် မဟုတ်ပေ။ ကာယအကြည်ဓာတ်သာ ဖြစ်ဖွယ်ရာရှိသည်။ မျက်စိ၌ စက္ခုအကြည်ဓာတ်နှင့် ကာယအကြည်ဓာတ် နှစ်မျိုးသာ တည်ရှိနေ သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ကာယအကြည်ဓာတ် ဟုတ်သည် မဟုတ်သည် ကိုလည်း အောက်ပါအတိုင်း စမ်းသပ်ကြည့်ပါ။</p> <p><b>ကာယအကြည်</b>---ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ (= ပထဝီဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယော ဓာတ်) ရှေးရှုရိုက်ခတ်ခြင်းငှာ ထိုက်သော ရှေးရှုရိုက်ခတ်ခံရသော အကြည် ဓာတ်မှာ ကာယအကြည်ဓာတ် ဖြစ်သည်။ မျက်စိ၌ပင် တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး လေးပါးကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် စိုက်ရှုပါ။ ရုပ်ကလာပ်များကို တွေ့မြင်သော အခါ ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်အမှုန်တစ်ခု၌ သို့မဟုတ် အများစု၌ တည်ရှိ သော အကြည်ဓာတ်ကို သိမ်းဆည်းထားပါ။ ယင်းရုပ်ကလာပ်နှင့်အနီးကပ်ဆုံး ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိသော သို့မဟုတ် ရုပ်ကလာပ်အများစု အတွင်း၌ တည်ရှိသော ပထဝီ တေဇော ဝါယောဟူသော ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတ် တစ်ခုခုကို လှမ်း၍ အာရုံယူပါ၊ သိမ်းဆည်းပါ၊ စိုက်ရှုပါ။ (ဥပမာ - မာသည့် သဘောတစ်ခုကို စိုက်ရှုပါ။) အကယ်၍ ထိုဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတ် တစ်ခုခုက ထို အကြည်ဓာတ်ကို ရှေးရှုရိုက်ခတ်နေပါလျှင် ထိုဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတ်တစ်ခုခု၏ ရှေးရှု ရိုက်ခတ်မှုကို ခံယူရသော ထိုအကြည်ဓာတ်မှာ ကာယအကြည်ဓာတ်ပင် ဖြစ် သည်။ ယင်းကာယအကြည်ဓာတ် ပါဝင်သော ရုပ်ကလာပ်မှာ ကာယဒသက ကလာပ်ပင် ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ထိုအကြည်ဓာတ်ကို ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတ် တစ် ခုခုက ရှေးရှုရိုက်ခတ်မှု မရှိလျှင် ထိုအကြည်ဓာတ်မှာ စက္ခုအကြည်ဓာတ် ဖြစ်ဖွယ်ရာ ရှိ၏။ စက္ခုအကြည်ဓာတ် ဟုတ်သည် မဟုတ်သည်ကို အထက်၌ တင်ပြထားသော စက္ခုအကြည်ဓာတ်ကို ရှုပုံစနစ်နှင့် စမ်းသပ်ကြည့်ပါ။</p> <p>ဤသို့လျှင် အသင်သူတော်ကောင်းသည် စက္ခုဒွါရ (= မျက်စိ)၌ စက္ခု ဒသကကလာပ်နှင့် ကာယဒသကကလာပ်တို့ကို ခွဲခြား၍ရှုနိုင်ပြီ ဖြစ်သည်။ စက္ခုဒသကကလာပ်၌ တည်ရှိသော (၁၀)မျိုးသော ရုပ်တရား, ကာယဒသက ကလာပ်၌ တည်ရှိသော (၁၀)မျိုးသော ရုပ်တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ ဆိုက် အောင် ဆက်လက်၍သိမ်းဆည်းပါ။ အကယ်၍ အသင်သူတော်ကောင်းသည် မျက်စိ၌ပင် မကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဘာဝရုပ်ပါသည့် ဘာဝဒသကကလာပ်ကိုပါ ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် ဆက်လက် သိမ်းဆည်း နိုင်သည် ဖြစ်အံ့၊ မျက်စိ၌ စက္ခုဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝ ဒသကကလာပ်တို့ကို သိမ်းဆည်းပြီး ဖြစ်ပေပြီ။ ယင်းရုပ်ကလာပ် သုံးမျိုးတို့ ကား အတိတ်ဘဝတစ်ခုခုက အဝိဇ္ဇာ-တဏှာ-ဥပါဒါန်တို့ ခြံရံလျက် ပြုစု ပျိုးထောင်ခဲ့သော သင်္ခါရ-ကံတို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရသော ကမ္မဇရုပ်တို့ပင် ဖြစ်ကြသည်။ စက္ခုဒွါရ၌ ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝဒသကကလာပ်တို့ကို ရှုပုံစနစ်ကိုပင် နည်းမှီ၍ သောတဒွါရစသည့် ကျန်ငါးဒွါရတို့၌လည်း ပုံစံတူပင် ရှုပါ။</p> <h3>သောတအကြည်</h3> <p><b>သဒ္ဒါဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏံ...သောတံ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၄။)<br> = သဒ္ဒါရုံ ရှေးရှုရိုက်ခတ်ခြင်းငှာထိုက်သော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို ကြည် လင်စေခြင်းသဘော = ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကြည်လင်ခြင်းသဘောမျှ သည် သောတပသာဒတည်း။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၄။) နား၏ အတွင်းဘက်၌ တည် ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ကြည့်၍ သိမ်းဆည်းပါ၊ စိုက်ရှုပါ။ ရုပ်ကလာပ်များကို တွေ့မြင်သောအခါ ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု၌ တည်ရှိသော အကြည်ဓာတ်ကို သို့မဟုတ် ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် အများစု၌ တည်ရှိသော အကြည်ဓာတ်ကို သိမ်းဆည်းထားပါ၊ အာရုံယူထား ပါ။ အသက်ရှူသံကဲ့သို့သော အဇ္ဈတ္တအသံကိုပင်ဖြစ်စေ, ဗဟိဒ္ဓက အသံကို ပင်ဖြစ်စေ အသံတစ်ခုခုကို လှမ်း၍ အာရုံယူကြည့်ပါ။ အကယ်၍ ထိုအသံက ထို အကြည်ဓာတ်ကို ရှေးရှုရိုက်ခတ်နေပါလျှင် ထိုသို့ အသံ၏ ရှေးရှု ရိုက်ခတ်မှုကို ခံယူရသော ထိုအကြည်ဓာတ်မှာ နားအကြည်ဓာတ် ဖြစ်၏။ ယင်း နားအကြည်ဓာတ် ပါဝင်သော ရုပ်ကလာပ်မှာ သောတဒသကကလာပ် ဖြစ်၏။ ယင်းရုပ်ကလာပ်၌ တည်ရှိသော (၁၀)မျိုးသော ရုပ်တရားတို့ကို ပရ မတ်သို့ ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းပါ၊ တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူပါ။ အကယ်၍ နား၌ တည်ရှိသော ထိုအကြည်ဓာတ်ကို အသံတစ်ခုခုက ရှေးရှုရိုက်ခတ်မှု မရှိလျှင် ထိုအကြည်ဓာတ်မှာ သောတအကြည်ဓာတ် မဟုတ် ဘဲ ကာယအကြည်ဓာတ်ပင် ဖြစ်ဖွယ်ရာ ရှိပေသည်။ ကာယအကြည်ဓာတ် ဟုတ်သည် မဟုတ်သည်ကို သိရှိရန် ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကို အာရုံယူ၍ အထက်တွင် ရေးသားခဲ့သည့်အတိုင်း ရှုကြည့်ပါ။ နား၌လည်း သောတဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝဒသကကလာပ်တို့ကို ဆက်လက်၍ ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းပါ။ ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်တို့ပင်တည်း။</p> <h3>ဃာနအကြည်</h3> <p><b>ဂန္ဓာဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏံ ... ဃာနံ</b><br> = အနံ့ (= ဂန္ဓာရုံ) ရှေးရှုရိုက်ခတ်ခြင်းငှာ ထိုက်သော ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့ကို ကြည်လင်စေခြင်းသဘော = ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကြည်လင်ခြင်း သဘောမျှသည် ဃာနပသာဒ မည်၏။ နှာခေါင်း၏အတွင်း နှာနုရှိရာအရပ်၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မြင်အောင်ရှုပါ၊ သိမ်းဆည်းပါ။ ရုပ်ကလာပ်များကို တွေ့မြင်သောအခါ ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော အကြည်ဓာတ်ကို သို့မဟုတ် ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ်အများစု၌ တည်ရှိသော အကြည်ဓာတ်ကို သိမ်းဆည်းထားပါ။ ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းဝယ် မည်သည့် နေရာ၌ မဆို တည်ရှိနေသော ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၏ သို့မဟုတ် ရုပ်ကလာပ် အများစု၏အတွင်း၌ တည်ရှိသော အနံ့ (= ဂန္ဓာရုံ)ကို လှမ်း၍ အာရုံယူပါ။ အကယ်၍ ထိုအနံ့ဂန္ဓာရုံက ထိုအကြည်ဓာတ်ကို ရှေးရှုရိုက်ခတ်နေပါလျှင် ထိုအနံ့ဂန္ဓာရုံ၏ ရှေးရှု ရိုက်ခတ်မှုကို ခံယူရသော ထိုအကြည်ဓာတ်မှာ ဃာန အကြည်ဓာတ် ဖြစ်သည်။ ယင်းဃာနအကြည်လျှင် (၁၀)ခုမြောက်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်မှာ ဃာနဒသကကလာပ် ဖြစ်သည်။ ယင်းဃာနဒသကကလာပ် ကို ဓာတ်ခွဲလျက် ပရမတ္ထရုပ်တရား (၁၀)မျိုးတို့ကို သိမ်းဆည်းပါ။ အကယ် ၍ ထိုအကြည်ဓာတ်ကို အနံ့ဂန္ဓာရုံက ရှေးရှုရိုက်ခတ်မှု မရှိလျှင် ထို အကြည် ဓာတ်မှာ ကာယအကြည်ဓာတ် ဖြစ်ဖွယ်ရာ ရှိသည်။ ကာယအကြည်ဓာတ် ဟုတ်သည် မဟုတ်သည်ကို တိကျစွာ သိရှိနိုင်ရန် ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကို အာရုံယူ၍ အထက်တွင် တင်ပြထားသည့်အတိုင်း ရှုကြည့်ပါ။ အောင်မြင်မှု ရရှိပါက နှာခေါင်း၌ ဃာနဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝဒသကက လာပ်တို့ကို ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းပါ။ ကမ္မဇရုပ်တို့ပင်တည်း။</p> <h3>ဇိဝှါအကြည်</h3> <p><b>ရသာဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏာ ... ဇိဝှါ</b><br> = ရသာရုံ ရှေးရှုရိုက်ခတ်ခြင်းငှာ ထိုက်သော မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီးလေး ပါးတို့ကို ကြည်လင်စေခြင်း သဘောသည် = မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့၏ ကြည်လင်ခြင်းသဘောမျှသည် ဇိဝှါပသာဒ မည်၏။ လျှာတွင် တည်ရှိ သော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို သိမ်းဆည်းပါ၊ စိုက်ရှုပါ။ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို တွေ့ရှိသောအခါ ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော သို့မဟုတ် ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ် အများစု၏အတွင်း၌တည်ရှိသော အကြည် ဓာတ်ကို သိမ်းဆည်းထားပါ။ နီးစပ်ရာ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည် ရှိသော သို့မဟုတ် ရုပ်ကလာပ်အများစု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ရသဓာတ် ကို လှမ်း၍ အာရုံယူပါ။ အကယ်၍ ထို ရသဓာတ်က ထိုအကြည်ဓာတ်ကို ရှေးရှုရိုက်ခတ်နေပါက ရသာရုံ၏ ရှေးရှု ရိုက်ခတ်ခြင်းငှာ ထိုက်သော ထို အကြည်ဓာတ်မှာ ဇိဝှါအကြည်ဓာတ် ဖြစ်၏။ ယင်းဇိဝှါအကြည်ဓာတ် = ဇိဝှါ ပသာဒလျှင် (၁၀)ခုမြောက်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်မှာ ဇိဝှါဒသကကလာပ်ဖြစ်၏။ ယင်းရုပ်ကလာပ်ကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် ဓာတ်ခွဲလျက် (၁၀)မျိုးသော ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းပါ။ အကယ်၍ ထိုရသာရုံက ထိုအကြည် ဓာတ်ကို ရှေးရှုရိုက်ခတ်မှုမရှိလျှင် ယင်းအကြည်ဓာတ်မှာ ကာယအကြည် ဓာတ်ပင် ဖြစ်ဖွယ်ရာ ရှိပေသည်။ ကာယအကြည်ဓာတ် ဟုတ်သည် မဟုတ် သည်ကို သေချာရန် ယင်းအကြည်ဓာတ်နှင့် အနီးကပ်ဆုံး အရပ်၌ တည်ရှိ သော ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၏ သို့မဟုတ် ရုပ်ကလာပ် အများစု၏ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကို အာရုံလှမ်းယူ၍ စမ်းသပ်ကြည့်ပါ။ ကာယအကြည်ဓာတ် ဟုတ်သည် မဟုတ် သည်ကို သိရှိနိုင်ပေသည်။ သေချာသည့်အခါ လျှာ၌လည်း ဇိဝှါဒသက ကလာပ် ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝဒသကကလာပ်ဟူသော ကမ္မဇရုပ် ကလာပ် သုံးမျိုးတို့၌ တည်ရှိသော (၁၀)မျိုးစီသော ပရမတ် ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းထားပါ။</p> <p>ကာယဌာန - ကာယဒွါရ ၌ကား ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝဒသက ကလာပ်ဟု ကမ္မဇရုပ်ကလာပ် နှစ်မျိုးသာ ရှိ၏။ ရှုပုံမှာ ထင်ရှားပြီ။ ထိမှုကို သိသည့်နေရာတိုင်း၌ ကာယဒသကကလာပ်ကား ရှိနေ၏။ အလားတူပင် ဘာဝဒသကကလာပ်မှာလည်း မျက်စိ-နား-နှာ-လျှာ-ကိုယ်-နှလုံးဟူသော (၆)ဒွါရလုံး၌ အနှံ့အပြား တည်ရှိနေ၏။ အများနားလည်နေသော ဘာဝရုပ် နှင့်ကား မတူညီပေ။ ဤဘာဝရုပ်က ဤသူကား အမျိုးသားဟု ထင်ရှားပြနေ သောကြောင့်, ဤသူကား အမျိုးသမီးဟု ထင်ရှားပြနေသောကြောင့် အမျိုး သားနှင့် အမျိုးသမီးကို ခွဲခြား၍ ယူနိုင်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ဘာဝရုပ်ကို စက္ခု ဝိညေယျတရားဟု ဆိုလိုသည်ကား မဟုတ်ပါ။ ဤဘာဝရုပ်ကြောင့်ပင် အမျိုး သမီးတို့၏ အသွင်အပြင် ပုံသဏ္ဌာန် အပြုအမူ, အမျိုးသားတို့၏ အသွင်အပြင် ပုံသဏ္ဌာန် အပြုအမူတို့ကို သိရှိခွင့် ရနိုင်ခြင်းကိုသာ ဆိုလိုသည်။ ထိုဘာဝ ရုပ်ကို ရှုရာ၌ အမျိုးသားယောဂီသည် ဇီဝိတပါဝင်သော မကြည်သော ရုပ် ကလာပ်အချို့၌ ပုရိသဘာဝရုပ်ကို ရှာဖွေကြည့်လိုက်သောအခါ ကျန်းတမ်း သော ကျားကျားလျားလျား အမူအရာ သဘောတရားတစ်ခုကို တွေ့ရှိတတ် ၏။ ဤအမှတ်အသားကြောင့် ယောက်ျားဖြစ်နေရသည်ဟု သဘောပေါက် တတ်၏။ သို့သော် ယင်းကျန်းတမ်းသော အမူအရာသဘောမှာ ပထဝီဓာတ် ၏ ကျန်းတမ်းခက်မာမှုနှင့် မတူညီသည်ကိုကား အများအားဖြင့် သဘော ပေါက် နားလည်နေတတ်ပေသည်။ အလားတူပင် အမျိုးသမီးယောဂီသည် လည်း မိမိ၏အဇ္ဈတ္တသန္တာန်ဝယ် ဇီဝိတပါဝင်သော မကြည်သော ရုပ်ကလာပ် အချို့၌ ဣတ္ထိဘာဝရုပ်ကို ရှာဖွေကြည့်လိုက်သောအခါ နူးညံ့ပျော့ပျောင်းသော သဘာဝ တစ်မျိုးကို တွေ့ရှိတတ်၏။ ဤအမှတ်အသားကြောင့် အမျိုးသမီး ဖြစ်နေရသည်ဟုလည်း သဘောပေါက်တတ်၏။ သို့သော် ယင်းနူးညံ့ပျော့ ပျောင်းသော သဘာဝသည် ပထဝီဓာတ်၏ နူးညံ့ပျော့ပျောင်းမှုနှင့် မတူသည် ကိုကား သဘောပေါက်နားလည်နေတတ်ပေသည်။ (၆)ဒွါရလုံး၌ ရှုကြည့်ပါ။</p> <h3>မနောဒွါရ - ဟဒယဝတ္ထု</h3> <p><b>မနောဓာတုမနောဝိညာဏဓာတူနံ နိဿယလက္ခဏံ ဟဒယဝတ္ထု</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၇။)<br> = မနောဓာတ် အမည်ရသော ဘဝင်မနောအကြည်နှင့် မနောဝိညာဏ ဓာတ် အမည်ရသော ပဉ္စဝိညာဏ်မှ တစ်ပါးသော မနောဝိညာဏ်စိတ်တို့၏ မှီ၍ဖြစ်ရာရုပ်သည် ဟဒယဝတ္ထုရုပ်တည်း။ ယင်းမနောဓာတ် မနောဝိညာဏ ဓာတ်တို့၏ မှီရာသဘောရှိသော ရုပ်ဖြစ်သည်။ ရှုနည်းမှာ နှလုံးအိမ်၌ တည် ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို ရှေးဦးစွာ သိမ်းဆည်းပါ။ ရုပ်ကလာပ် အမှုန် များကို တွေ့သောအခါတွင် ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်ကို သိမ်းဆည်းပါ။ သမထပိုင်းကတည်းက ဘဝင်မနောအကြည်ကို သိမ်းဆည်းထားတတ်ပြီး သော သူတော်ကောင်းတစ်ဦးအဖို့ ဤအပိုင်းတွင် ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ် ကို တစ်ဖန်ပြန်၍ သိမ်းဆည်းရန်မှာ မခက်ခဲတော့ပြီ။ ယင်းဘဝင်မနော အကြည်တွင် ဘာဝနာစိတ်ကို စိုက်ထား၍ လက်ညှိုးတစ်ချောင်းကို ကွေး ကြည့်ပါ-ဆန့်ကြည့်ပါ။ ကွေးချင်သောစိတ် ဆန့်ချင်သောစိတ် = ကွေးနေ သောစိတ် ဆန့်နေသောစိတ်ကို မြင်အောင် ဆက်ကြည့်ပါ။ စိတ်ကို သိမ်း ဆည်းနိုင်သောအခါ ယင်းစိတ်၏ မှီ၍ဖြစ်ရာ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကို ဆက်လက် သိမ်းဆည်းကြည့်ပါ။ အောင်မြင်မှုကို ရရှိတတ်ပါသည်။ အကယ်၍ အောင် မြင်မှုကို ရရှိပါက ဘဝင်မနောအကြည်နှင့်တကွ ကွေးချင်ဆန့်ချင်သောစိတ် အဝင်အပါ မနောဝိညာဏဓာတ် ဟူသမျှသည် ယင်းဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကိုပင် မှီတွယ်၍ ဖြစ်နေပုံကို သဘောပေါက်အောင် ဆက်ရှုပါ။ ယင်းဟဒယဝတ္ထု ရုပ်မှာ အထက်ပါ မနောဓာတ် မနောဝိညာဏဓာတ်တို့၏ အောက်တွင် တည် ရှိသော ရုပ်ကလာပ်အမှုန်တို့တွင် ပါဝင်သော ရုပ်တစ်မျိုး ဖြစ်သည်။ ဤ၌ မှီဖြစ်သည်ဟူသည် ဟဒယဝတ္ထုနှင့် မနောဓာတ် မနောဝိညာဏဓာတ်တို့၏ ဆက်စပ်လျက်ဖြစ်မှုသဘောကိုသာ ဆိုလိုသည်။ ဟဒယဝတ္ထုမရှိက ယင်း ဝိညာဏ်တို့၏ မဖြစ်နိုင်ခြင်းသည်ပင် ဆက်စပ်မှုသဘောတည်း။ ယင်းဟဒယ ဝတ္ထု ပါဝင်သော ရုပ်ကလာပ်မှာ ဟဒယဒသကကလာပ်ဖြစ်၏။ ယင်းဟဒယ ဒသကကလာပ်ကို ဓာတ်ခွဲလျက် (၁၀)မျိုးသော ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကို သိမ်း ဆည်းပါ။ ဤ၌ ကွေးချင်ဆန့်ချင်သောစိတ် စသည့်စိတ်ကို အလျင် သိမ်း ဆည်းခြင်းမှာ စိတ်၏မှီရာ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကို တိတိကျကျ သဘောပေါက်ရန် အတွက်သာ ဖြစ်သည်။ အချို့ယောဂီများသည်ကား ဘဝင်မနောအကြည်ကို သိမ်းဆည်းမိက ယင်းဘဝင်မနောအကြည်၏ မှီရာ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကိုလည်း လွယ်လွယ်ကူကူပင် သိမ်းဆည်း၍ ရရှိတတ်ပေသည်။ ဟဒယဒသကကလာပ် ကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းနိုင်သောအခါ နှလုံး အိမ်၌ပင် ကာယဒသကကလာပ်နှင့် ဘာဝဒသကကလာပ်တို့ကိုလည်း ဆက် လက်၍ ဓာတ်ခွဲကာ ပရမတ် ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းပါ။ ဤသို့လျှင် နှလုံးအိမ်၌လည်း ဟဒယဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝ ဒသကကလာပ်ဟု ကမ္မဇရုပ်ကလာပ် သုံးမျိုးပင် ရှိပေသည်။</p> <h3>ဘဝင်မနောအကြည်နှင့် ကာယအကြည်</h3> <p>နှလုံးအိမ်၌ အကြည် နှစ်မျိုး ရှိနေ၏။ <b>ပဘဿရမိဒံ ဘိက္ခဝေ စိတ္တံ</b>။ (အံ၊၁၊၉။) ဟူသော ဒေသနာတော်နှင့် အညီ ဟဒယဝတ္ထုကို မှီ၍ ဖြစ်နေ သော အိမ်ရှင်ဘဝင်စိတ်သည်လည်း ကြည်လင်လျက်ရှိ၏၊ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်တလက်လက် တောက်ပလျက် ရှိ၏။ (ဖလူပစာရ စကားတည်း။ သို့မဟုတ် ကာရဏူပစာရစကားတည်း) <b>သဘာဝေါ ဝါယံ စိတ္တဿ ပဏ္ဍရတာ</b>။ (မူလဋီ၊၁၊၁၂၅။) ဟူသော မူလဋီကာနှင့် အညီ ဟဒယဝတ္ထုကို မှီ၍ဖြစ်နေသော စိတ်အားလုံးသည်လည်း ကြည်သည် ဖြူစင်သည်သာဖြစ်၏။ (အကုသိုလ် စေတသိက်ကသာ သို့မဟုတ် အကုသိုလ်စေတသိက်ကြောင့်သာ ညစ်နွမ်း ရသည်ဟူလို။)</p> <p>ဤဒေသနာတော်များနှင့်အညီ နှလုံးအိမ်အတွင်း၌ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပသော အရောင်အလင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော ဘဝင် မနောအကြည်လည်း ရှိ၏၊ နာမ်အကြည်ဓာတ်တည်း။ ထိမှုကို သိနိုင်သည့် ကာယဝိညာဏ်စိတ်၏ မှီရာ ကာယအကြည်ဓာတ်လည်း ရှိ၏၊ ရုပ်အကြည် ဓာတ်တည်း။ ကာယအကြည်ဓာတ်မှာ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်အနေဖြင့်သာ ဖြစ်၏။ ကြည်သော ရုပ်ကလာပ်အမှုန်တွင် ပါဝင်၏။ ဘဝင်မနောအကြည်ကား မကြည်သည့် ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကို မှီ၍ ဖြစ်နေရသော အကြည်ဓာတ်တစ်မျိုး ဖြစ်၏။ ရုပ်ကလာပ်အမှုန် မဟုတ်ပေ။ ရှေး သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်းတွင်လည်းကောင်း, အထက်စာမျက်နှာ (၅၃-၅၄)တွင်လည်းကောင်း ရှင်းပြခဲ့သည့် အတိုင်း စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်နှင့် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်အများစု၏ ရူပါရုံအရောင်၏ ကြည်လင်တောက်ပ မှုသာတည်း။ ယင်း ဘဝင်မနောအကြည် = မနောဒွါရကား ကြည်၏၊ ယင်း မနောဒွါရ၏ မှီရာ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကား မကြည်ပေ။ ကာယအကြည်ဓာတ် ပါဝင်သော ကာယဒသကကလာပ်မှာ နှလုံးအိမ် တစ်ခုလုံး၌ အနှံ့အပြား တည်ရှိနေ၏။ ဘဝင်မနောအကြည်၏ ပတ်ဝန်းကျင်တွင် အမှုန်အနေဖြင့် ပျံ့နှံ့လျက် တည်နေ၏။</p> <p>မှတ်ချက် --- ဤ၌ (၆)ဒွါရ၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်တို့ကို ရှုရာ၌ မျက်စိ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို သိမ်းဆည်းရန်, နား-နှာ-လျှာ-ကိုယ်-နှလုံးတို့၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို သိမ်းဆည်းရန် ရေးသားတင်ပြထား၏။ ဤတင်ပြချက်မှာ ဉာဏ်နုံ့သူတို့အတွက်သာဟု မှတ်ပါ။ ဉာဏ်ထက်မြက်သူ သူတော်ကောင်းတို့ကား ခန္ဓာကိုယ်ကို ခြုံ၍ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ရှုလိုက်သောအခါ တစ်ကိုယ်လုံး၌ အတုံးအခဲကို မတွေ့တော့ဘဲ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကိုသာ တွေ့နေ၏။ တစ်ဖန် (၆)ဒွါရလုံး၌လည်း ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ဓာတ်ကြီး လေးပါးကို ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းနိုင်၏။ ထိုအဆင့်တွင် ထိုသူတော်ကောင်း တို့သည် မျက်စိကို အာရုံပြုသော်လည်း မျက်လုံးကို မတွေ့တော့ဘဲ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်တို့ကိုသာ တွေ့နေ၏။ ထိုကဲ့သို့ ရုပ်ကလာပ်တို့ကိုသာ တွေ့နေ သော သူတော်ကောင်းတို့သည် မျက်လုံးကို တစ်ဖန် ပြန်ရှာဖွေ၍ ယင်း မျက်လုံး၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို သီးသန့် ပြန်၍ သိမ်းဆည်းနေရန် မလိုပါ။ မျက်လုံးအိမ်၌ ရုပ်ကလာပ်တို့ကို လွယ်လွယ်ကူကူ တွေ့ရှိ နေသော သူတော်ကောင်းတို့သည် ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့၌ အကျုံးဝင်သော စက္ခုဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝဒသကကလာပ်တို့ကို ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် ဓာတ်ခွဲလျက် သိမ်းဆည်းပါ။ နား-နှာ-လျှာ-ကိုယ်-နှလုံးတို့၌လည်း နည်းတူ သဘောပေါက်ပါ။ ကြွင်းကျန်နေသေးသော စိတ္တဇ, ဥတုဇ, အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကကလာပ်တို့ကို ဆက်လက် သိမ်းဆည်းရှုပွားရာ ၌လည်း နည်းတူပင် သဘောပေါက်ပါ။</p> <p>(၆)ဒွါရ၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇရုပ်တို့ကား ဘဝတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်လာ အောင် စတင်၍ ပြည်တည်ပေးသော ရုပ်တရားတို့တည်း။ အချို့သော ကမ္မဇ ရုပ်တို့ကား ပဋိသန္ဓေဝိညာဏ်နှင့် အတူ စတင်၍ ဥပါဒ်ခဲ့ကြ၏။ အတိတ်က ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့သော အကြောင်းရင်းကံ၏ စွမ်းအင်သတ္တိ မကုန်သေးသမျှ ဘဝတစ်လျှောက်ဝယ် ဖြစ်-ပျက် အစဉ်အတန်းအနေဖြင့် ေ့ရှနှင့် နောက် ဆက်စပ်လျက် အထပ်ထပ် ဖြစ်နေကြမည်သာဖြစ်၏။ ယင်းကမ္မဇရုပ်တို့ကို (၆)ဒွါရလုံး၌ အောင်အောင်မြင်မြင် သိမ်းဆည်းမိပြီးသော အသင်သူတော် ကောင်းသည် ကြွင်းကျန်သော စိတ္တဇရုပ် ဥတုဇရုပ် အာဟာရဇရုပ်တို့ကို ဆက်လက်၍ သိမ်းဆည်း ရှုပွားနိုင်ပေပြီ။ သို့သော် မိမိ သိမ်းဆည်း ရှုပွား ရမည့် ရုပ်အမျိုးအစားသည် မည်ရွေ့မည်မျှရှိသည်ကို အသင်သူတော် ကောင်းသည် ကြိုတင်၍ သိထားသင့်၏။ ထို့ကြောင့် ရုပ် (၂၈)ပါးတို့ကို ဆက်လက်၍ ရေးသားတင်ပြအပ်ပါသည်။</p> <h3>ရုပ် (၂၈) ပါး</h3> <p>ရုပ်တရားတို့သည် ဘူတရုပ် ဥပါဒါရုပ်ဟု အကျဉ်းအားဖြင့် နှစ်မျိုးရှိ၏။ အခြားသောရုပ်များထက် သဘောလက္ခဏာအားဖြင့်လည်းကောင်း, အထည် ကိုယ်ဒြပ်အားဖြင့်လည်းကောင်း ကြီးကျယ်ထင်ရှားသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ဘူတရူပ = <b>ဘူတရုပ်</b>, မဟာဘူတ = <b>မဟာဘုတ်</b>ဟု ခေါ်ဆိုသည်။ မဟာဘုတ် လေးပါးကို မှီ၍ဖြစ်သော (၂၄)မျိုးသောရုပ်ကို <b>ဥပါဒါရုပ်</b>ဟု ခေါ်ဆိုသည်။ မဟာဘုတ်ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ဖြူအောင် ဝါအောင် နီအောင် ဤသို့ စသည် ဖြင့် ခြယ်လှယ်သော အမွှန်းတင်ရုပ်များတည်း။</p> <p>တစ်ဖန် ယင်းမဟာဘုတ်လေးပါးကို <b>ဓာတု = ဓာတ်</b>ဟုလည်း ခေါ်ဆို ပြန်၏။ မိမိသဘောကို မိမိဆောင်ထားနိုင်သော, မိမိသဘောအတိုင်း ထင်ရှားသော တရားကို <b>ဓာတု = ဓာတ်</b>ဟု ခေါ်ဆို၏။ ပထဝီဓာတ်သည် မာ-ကျန်း-လေး-ပျော့-ချော-ပေါ့ဟူသော မိမိသဘောကို မိမိဆောင်ထား၏။ အာပေါဓာတ်သည် ယိုစီး-ဖွဲ့စည်းဟူသော မိမိသဘောကို မိမိဆောင်ထား၏။ တေဇောဓာတ်သည် ပူ-အေးဟူသော မိမိသဘောကို မိမိဆောင်ထား၏။ ဝါယောဓာတ်သည် ထောက်ကန်-တွန်းကန်ဟူသော မိမိသဘောကို မိမိ ဆောင်ထား၏။ ထိုကြောင့် ယင်းလေးပါးကို ဓာတ်ဟုလည်း ခေါ်ဆိုသည်။</p> <p>(၁) <b>မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီး (၄) ပါး</b></p> <p>၁။ ပထဝီဓာတ်,<br> ၂။ အာပေါဓာတ်,<br> ၃။ တေဇောဓာတ်,<br> ၄။ ဝါယောဓာတ်။</p> <p>(၂) <b>ပသာဒရုပ် = အကြည်ရုပ် = အကြည်ဓာတ် (၅) ပါး</b></p> <p>၁။ စက္ခုပသာဒ = မျက်စိ အကြည်<br> ၂။ သောတပသာဒ = နား အကြည်<br> ၃။ ဃာနပသာဒ = နှာ အကြည် = နှာခေါင်း အကြည်<br> ၄။ ဇိဝှါပသာဒ = လျှာ အကြည်<br> ၅။ ကာယပသာဒ = ကိုယ် အကြည်</p> <p>(၃) <b>ဂေါစရရုပ် = အာရုံရုပ် (၇) မျိုး</b></p> <p>၁။ ရူပါရုံ = အဆင်း = အရောင် = ဝဏ္ဏ<br> ၂။ သဒ္ဒါရုံ = အသံ<br> ၃။ ဂန္ဓာရုံ = အနံ့<br> ၄။ ရသာရုံ = အရသာ<br> ၅။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ = အတွေ့အထိဓာတ်</p> <p>[မှတ်ချက် --- ပထဝီ, တေဇော, ဝါယော ဤဓာတ်သုံးပါးကိုပင် တွေ့ထိ ၍ ရကောင်းသည့်အတွက် ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတ်ဟု ခေါ်ဆိုသဖြင့် ယင်းဓာတ် သုံးပါးနှင့်တကွ ဂေါစရရုပ် = အာရုံရုပ် (၇)မျိုး ဖြစ်သည်။ ရေတွက်ပြီးသည် ကို ထပ်၍မယူရသော အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏနည်းအရ ဆိုရမူ ရုပ် (၂၈)ပါးကို ရေတွက်ရာ၌ ယင်းဓာတ်သုံးပါးတို့ကို ဓာတ်ကြီးလေးပါး၌ ထည့်သွင်း ရေတွက်သော် အာရုံရုပ် (၄)မျိုးတည်း။]</p> <p>(၄) <b>ဘာဝရုပ် (၂) ပါး</b></p> <p>၁။ ဣတ္ထိဘာဝရုပ် = အမျိုးသမီးဖြစ်ကြောင်းရုပ်<br> ၂။ ပုရိသဘာဝရုပ် = အမျိုးသားဖြစ်ကြောင်းရုပ်</p> <p>(၅) <b>ဟဒယရုပ် (၁) ပါး</b></p> <p>၁။ ဟဒယဝတ္ထုရုပ် = မနောဓာတ် မနောဝိညာဏဓာတ်ဟူသော အသိ စိတ်တို့၏ မှီရာဖြစ်သောရုပ်၊ (နှလုံးအိမ်အတွင်းရှိ သွေး၌ တည်၏။)</p> <p>(၆) <b>ဇီဝိတရုပ် (၁) ပါး</b></p> <p>၁။ ဇီဝိတိန္ဒြေ = ဇီဝိတ = သက်စောင့်ရုပ် = သက်စောင့်ဓာတ်၊</p> <p>(ဤရုပ်ကား ကံကြောင့်ဖြစ်သော ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ ပါဝင်၍ ကလာပ် တူ ကမ္မဇရုပ်တို့ကို စောင့်ရှောက်ပေးသော ကမ္မဇရုပ်တို့၏ အသက်တည်း။)</p> <p>(၇) <b>အာဟာရရုပ် (၁) ပါး</b></p> <p>၁။ ကဗဠီကာရအာဟာရ = စားမျိုအပ်သော အစာအာဟာရ၌ ပါဝင် တည်ရှိသော အဆီအစေး အနှစ် ဩဇာ၊</p> <p>[မှတ်ချက် --- ပဓာနနည်းအားဖြင့် ဆိုခြင်းတည်း။ ကမ္မဇ, စိတ္တဇ, ဥတုဇ, အာဟာရဇ ရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ ဩဇာပါဝင်လျက်ပင် ရှိ၏။ ကမ္မဇ ဩဇာ စိတ္တဇဩဇာ ဥတုဇဩဇာ အာဟာရဇဩဇာဟု အသီးအသီး ခေါ် ဆို၏။ စားမျိုအပ်သော အစာအာဟာရသည် ခန္ဓာအိမ်အတွင်း၌ မပျံ့နှံ့မီ ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၏ အပေါင်းအစုမျှသာတည်း။ ယင်းရုပ်ကလာပ် တို့တွင် ပါဝင်တည်ရှိသော ဩဇာကို ပဓာနနည်း နိဒဿနနည်းအားဖြင့် ကဗဠီကာရအာဟာရဟု ခေါ်ဆိုထားခြင်းဖြစ်သည်။ အကျယ်ကို အာဟာရဇရုပ် ရှုကွက်တွင် ကြည့်ပါ။]</p> <p>ဤ (၁၈)မျိုးသော ရုပ်ကို မိမိ၏ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ ဖြစ်သော <b>သဘာဝ လက္ခဏာ</b> ကိုယ်စီ ရှိသောကြောင့် <b>သဘာဝရုပ်</b>ဟူ၍လည်းကောင်း, <b>အနိစ္စ လက္ခဏာ ဒုက္ခလက္ခဏာ အနတ္တလက္ခဏာ</b>ဟူသော အများဆိုင် <b>သာမည လက္ခဏာ</b> ထင်ရှားရှိသောကြောင့် <b>သလက္ခဏရုပ်</b>ဟူ၍လည်းကောင်း, ကံ-စိတ်-ဥတု-အာဟာရ တည်းဟူသော ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ အကြောင်းတရား တို့သည် ဖြစ်စေအပ်သောကြောင့် <b>နိပ္ဖန္နရုပ်</b>ဟူ၍လည်းကောင်း, တကယ့် ဖောက်ပြန်တတ်သည့် ရုပ်အစစ် ဖြစ်သောကြောင့် <b>ရူပရုပ်</b>ဟူ၍လည်းကောင်း, အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တဟူသော လက္ခဏာယာဉ်သုံးချက်သို့ တင်၍ ဝိပဿနာ ရှုပွား သုံးသပ်ကောင်းသောကြောင့် <b>သမ္မသနရုပ်</b>ဟူ၍လည်းကောင်း ခေါ် ဆိုသည်။ ကျန် ရုပ် (၁၀)မျိုးတို့ကား ထိုကဲ့သို့ မဟုတ်၍ <b>အသဘာဝရုပ်, အလက္ခဏရုပ်, အနိပ္ဖန္နရုပ်, အရူပရုပ်, အသမ္မသနရုပ်</b>များတည်း။</p> <p>(၈) <b>ပရိစ္ဆေဒရုပ် (၁) ပါး</b></p> <p>၁။ အာကာသဓာတ် = ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အကြားအပေါက် = ပရိစ္ဆေဒရုပ်၊</p> <p>(ရုပ်ကလာပ်တို့ကို တစ်ခုနှင့်တစ်ခု မရောယှက်ရအောင် ပိုင်းခြားတတ်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အကြားအပေါက် အာကာသဓာတ်ကို ရုပ်ကလာပ်တို့ကို ပိုင်းခြားကြောင်း ဖြစ်သောကြောင့် <b>ပရိစ္ဆေဒရုပ်</b>ဟု ခေါ်ဆို၏။ ဤအာကာသ ဓာတ်သည် ပရမတ်အစစ် မဟုတ်၊ ရုပ်ကလာပ်နှစ်ခု သို့မဟုတ် ရုပ်ကလာပ် အများစု ဖြစ်ပေါ်လာသည့်အခါ အလိုလို ဖြစ်ပေါ်လာသော ပညတ်မျှသာ တည်း။)</p> <p>(၉) <b>ဝိညတ်ရုပ် (၂) မျိုး</b></p> <p>၁။ ကာယဝိညတ် = ကိုယ်ဖြင့် သိစေတတ်သော ကိုယ်အမူအရာ၊<br> ၂။ ဝစီဝိညတ် = နှုတ်ဖြင့် သိစေတတ်သော နှုတ်အမူအရာ၊<br> = (စကားသံဖြင့်) သိစေတတ်သော နှုတ်အမူအရာ၊</p> <p>(၁၀) <b>ဝိကာရရုပ် (၅) မျိုး (၃) မျိုး</b></p> <p>၁။ ရူပဿ လဟုတာ = (စိတ္တဇ-ဥတုဇ-အာဟာရဇ) ရုပ်တို့၏ ပေါ့မှု သဘော၊<br> ၂။ ရူပဿ မုဒုတာ = (စိတ္တဇ-ဥတုဇ-အာဟာရဇ) ရုပ်တို့၏ နူးညံ့မှု သဘော၊<br> ၃။ ရူပဿ ကမ္မညတာ = (စိတ္တဇ-ဥတုဇ-အာဟာရဇ) ရုပ်တို့၏ အမှု၌ ကောင်းမွန် ခံ့ညားမှုသဘော၊</p> <p>(ဝိညတ်ရုပ် နှစ်မျိုးနှင့် ဤ ရုပ်သုံးမျိုးကို <b>ဝိကာရရုပ်</b>ဟုလည်း ခေါ်ဆိုသည်။ ထူးထွေခြားနားသော အမူအရာရုပ်များဟု ဆိုလိုသည်။)</p> <p>(၁၁) <b>လက္ခဏရုပ် (၄) မျိုး</b></p> <p>၁။ ဥပစယ = (က) ဘဝတစ်ခု၌ ရုပ်အစစ်တို့၏ ရှေးဦးအစ ဖြစ်ခြင်း သဘော၊<br> ( ခ ) ဣန္ဒြေ ပြည့်စုံသည့် တိုင်အောင် = ဘဝတစ်ခု၌ ရထိုက်သမျှ ရုပ်များ ပြည့်စုံသည်တိုင်အောင် ရုပ် အစစ်တို့၏ အထက်အထက်၌ တိုးတက်၍ ဖြစ်ခြင်း သဘော။</p> <p>၂။ သန္တတိ = ဘဝတစ်ခု၌ ဣန္ဒြေပြည့်စုံပြီးနောက် ရုပ်အစစ်တို့၏ ေ့ရှနှင့် နောက် အစဉ်မပြတ် ဆက်စပ်လျက် အထပ်ထပ်ဖြစ်ခြင်းသဘော။</p> <p>[မှတ်ချက် --- ရုပ်အစစ်တို့၏ ဖြစ်မှုကိုပင် ဝေနေယျတို့၏ အလိုအဇ္ဈာ သယဓာတ်အားလျော်စွာ အချိန်ကာလပိုင်းခြား၍ နှစ်မျိုး ဟောကြားထား တော်မူသည်ဟု မှတ်ပါ။ ဤ ရုပ်နှစ်မျိုးလုံးတို့သည်ပင် ရုပ်အစစ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်း ဥပါဒ် သဘောတရားသာ ဖြစ်ကြသည်။]</p> <p>၃။ ဇရတာ = ရုပ်အစစ်တို့၏ ရင့်ခြင်း အိုခြင်း ဆွေးမြည့်ခြင်းသဘော။</p> <p>(ရုပ်အစစ်တို့၏ တည်မှု ဌီကာလကို ဆိုလိုသည်။)</p> <p>၄။ အနိစ္စတာ = ရုပ်အစစ်တို့၏ ပျက်ခြင်းသဘော။</p> <p>(ရုပ်အစစ်တို့၏ ပျက်မှု = ဘင်ကို ဆိုလိုသည်။)</p> <p>ဤအာကာသဓာတ်နှင့်တကွ ဝိကာရရုပ် (၅)မျိုး လက္ခဏရုပ် (၄)မျိုး ဤ (၁၀)မျိုးသော ရုပ်တို့သည် လက္ခဏာရေး သုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်ခြင်းငှာ မထိုက်သောကြောင့် <b>အသမ္မသနုပဂရုပ် = အသမ္မသန ရုပ်</b>တို့ မည်ကြ၏။ ကံ-စိတ်-ဥတု-အာဟာရ ဟူသော အကြောင်းတရား တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော နိပ္ဖန္နရုပ်တို့ မဟုတ်ရကား <b>အနိပ္ဖန္နရုပ်</b>တို့ မည် ကြ၏။ တကယ့် ရုပ်အစစ်တို့လည်း မဟုတ်ကြကုန်။ ထိုတွင် အာကာသဓာတ် ဟူသည် <b>အန္တရပရိစ္ဆေဒ</b>မျှသာ ဖြစ်၏။</p> <p><b>အန္တရပရိစ္ဆေဒေါတိ တံတံကလာပါနံ အသင်္ကရကာရဏတာယ အန္တရဘူတော ပရိစ္ဆေဒေါ</b>။ (မဟာဋီ၊၂၊၃၅၄။)<br> <b>အန္တရပရိစ္ဆေဒ</b>-ဟူသည် ထိုထို ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု နှင့် ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု မရောယှက်ခြင်း၏ အကြောင်း ဖြစ်သောကြောင့် ရုပ် ကလာပ်တို့၏ အကြားအပေါက် ဖြစ်သော နယ်ခြားဒေသ အပိုင်းအခြား တည်း။ (မဟာဋီ၊၂၊၃၅၄။)</p> <p>ဝိညတ်ရုပ်တို့မှာလည်း ကိုယ်အမူအရာ နှုတ်အမူအရာ အခြင်းအရာ မျှသာ ဖြစ်သည်။ ရုပ်အစစ်တို့၏ အမူအရာ အခြင်းအရာမျှသာတည်း။ လက္ခဏရုပ်ဟူသည်မှာလည်း ရုပ်အစစ်တို့၏ ဖြစ်မှု တည်မှု ပျက်မှု အခြင်း အရာမျှသာတည်း။ ဝိကာရရုပ်ဟူသည်မှာလည်း စိတ္တဇရုပ် ဥတုဇရုပ် အာဟာရဇရုပ်တို့၏ ထူးထွေကွဲပြားခြားနားသော အမူအရာထူးများသာတည်း။ ထိုကြောင့် တကယ့် ရုပ်အစစ်တို့ကား မဟုတ်ကြပေ။ ထိုကြောင့်လည်း ဝိပဿနာ မရှုကောင်းပေ။ သို့သော် ဤကဲ့သို့ ရုပ်တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းနေသည့် နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်ပိုင်း ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်း ၌ကား ယင်းရုပ်အတု (၁၀)မျိုးတို့ကို ရောနှော၍ သိမ်းဆည်းရန် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ အဋ္ဌကထာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၅။)၌လည်းကောင်း, လက္ခဏာဟာရနေတ္တိနည်းအားဖြင့် မဟာရာဟုလောဝါဒသုတ္တန်စသော ထိုထိုသုတ္တန်တို့၌လည်းကောင်း ဖွင့်ဆိုထားပေသည် ဟောကြားထားတော်မူပေသည်။</p> <p>အာကာသဓာတ်ကို မမြင်က ရုပ်ကလာပ်ကို မမြင်နိုင်။ ရုပ်ကလာပ်ကို မမြင်ပါက ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ပရမတ္ထရုပ်တရားအစစ် တို့ကို မသိမ်းဆည်းနိုင်။ ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်မဆိုက်က အနတ္တသို့လည်း မဆိုက်နိုင်၊ အနတ္တသို့ ဉာဏ်အမြင် မဆိုက်က စစ်မှန်သော ဝိပဿနာဉာဏ် လည်း မဖြစ်နိုင်ပေ။ ထိုကြောင့် ရုပ်နာမ်ကို သိမ်းဆည်းနေသည့် ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ ပိုင်း၌ အာကာသဓာတ်ကို ရှုရန် ညွှန်ကြားနေရခြင်းဖြစ်၏။ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ပရမတ္ထရုပ်အစစ်တို့ကို သိမ်းဆည်းနိုင်သော အခါ ယင်းရုပ်အစစ်တို့၏ ဖြစ်မှု တည်မှု ပျက်မှုကိုလည်း မလွှဲမရှောင်သာ မြင်တွေ့နေမည်သာ ဖြစ်၏။ ထိုကြောင့် ယင်းလက္ခဏရုပ်တို့ကိုလည်း သိမ်း ဆည်းရ၏။ ဖြစ်မှု တည်မှု ပျက်မှုတို့ကား သင်္ခတတရားတို့၏ <b>သင်္ခတလက္ခဏာ</b>တည်း။ (အံ၊၁၊၁၅၀။) ယင်းသင်္ခတလက္ခဏာကို မြင်ပါမှ ဤကား သင်္ခတ တရားတစ်ခု ဤကား သင်္ခတတရားတစ်ခုဟု ရှေးသင်္ခတနှင့် နောက်သင်္ခတကို ပိုင်းခြား၍ ရနိုင်မည်။ <b>သန္တတိဃန</b>ဟူသော ရုပ်အစဉ်အတန်း အတုံးအခဲ ပြိုနိုင်မည်။ ဃနပြိုမှလည်း ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်မည်။ ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင် ဆိုက်ပါမှလည်း အနတ္တသို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်မည်။ အနတ္တသို့ ဉာဏ်အမြင် ဆိုက်ပါမှလည်း လက္ခဏာရေးသုံးတန်လုံး ထင်ရှားကာ စစ်မှန် သော ဝိပဿနာဉာဏ်သည် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပေမည်။ တစ်ဖန် ဣရိယာပထပိုင်းဆိုင်ရာ ရှုကွက်, သမ္ပဇဉ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရှုကွက်, စိတ္တဇရုပ် ဥတုဇရုပ် အာဟာရဇရုပ်ရှုကွက်တို့၌ ဝိကာရရုပ်တို့ကား ရှောင်လွှဲ၍ မရနိုင်သော မလွှဲ မရှောင်သာ တွေ့မြင်နေရမည့် ယင်းရုပ်အစစ်တို့၏ ထူးထွေကွဲပြား ခြားနား သော အမူအရာရုပ်တို့သာ ဖြစ်ကြရကား ယင်းတို့ကိုလည်း ဤအပိုင်း၌ ရောနှော၍ သိမ်းဆည်းရန် ပါဠိတော်နှင့် အဋ္ဌကထာတို့က ညွှန်ကြားထား တော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ သို့သော် ယင်းရုပ်အတုတို့မှာ ရုပ်အစစ်တို့ကို မှီ၍ ဖြစ် ပေါ်လာကြသော အတုအယောင်တို့သာ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် သမ္မသနဉာဏ် ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်စသော ဝိပဿနာပိုင်းသို့ ရောက်ရှိသောအခါ၌ကား ယင်း ရုပ်အတုတို့ကို ဝိပဿနာ မရှုရန်လည်း ညွှန်ကြားထားတော်မူပေသည်။</p> <h3>စိတ္တဇရုပ် ရှုပုံ</h3> <p>ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကို သိမ်းဆည်းတတ်သော အသင်သူတော်ကောင်းအဖို့ ဤစိတ္တဇရုပ်ရှုကွက်မှာ လွယ်ကူနေမည် ဖြစ်သည်။ နှလုံးအိမ်အတွင်း၌ တည် ရှိသော ဟဒယဝတ္ထုကို မှီ၍ဖြစ်နေသော စိတ်တို့တွင် ပဋိသန္ဓေစိတ်ကလွဲလျှင် ဘဝတစ်လျှောက်လုံး၌ ဖြစ်ပေါ်နေသော မနောဓာတ် မနောဝိညာဏဓာတ် အမည်ရသော စိတ်အားလုံးသည် စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သည် ချည်းပင် ဖြစ်၏။ ယင်းစိတ်တစ်ခုတစ်ခုသည် ဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်ပေါင်း များစွာကို တစ်ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အပြား ဖြစ်စေနိုင်၏။ ရှုပုံမှာ မနောအကြည် တွင် စိတ်စိုက်၍ ဟဒယဝတ္ထုကို မှီ၍ ဖြစ်နေသော စိတ်များကြောင့် ရုပ် ကလာပ်များ အဆက်မပြတ် ဖြစ်နေပုံကို မြင်အောင် ရှုပါ။ မထင်ရှားပါက မနောအကြည်တွင် စိတ်စိုက်ထား၍ လက်ညှိုးတစ်ချောင်းကို ကွေးဆန့် ကြည့်ပါ။ ကွေးချင်သောစိတ် ဆန့်ချင်သောစိတ်တို့ကြောင့် ရုပ်ကလာပ်များ များစွာဖြစ်နေပုံနှင့် (၆)ဒွါရလုံး၌ အနှံ့အပြား ဖြစ်နေပုံကို မြင်အောင် ရှုပါ။ ထိုမျှဖြင့် မထင်ရှားသေးပါက မျက်လုံးကို အနည်းငယ် လှုပ်ကြည့်ပါ။ မျက်လုံး အိမ် ရှိလောက်ရာအရပ်တွင် စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်ပေါင်းများစွာ ဖြစ်နေပုံကို တွေ့မြင်နိုင်ပေသည်။ ကျန် (၅)ဒွါရတို့၌လည်း နည်းတူ ရှုကြည့်ပါ။ ယင်းရုပ် ကလာပ်တို့မှာ မကြည်ကြပေ။ ဓာတ်ခွဲကြည့်ပါက ရုပ်ကလာပ်အသီးအသီး၌ ရုပ်သဘောတရား (၈)မျိုးစီ ရှိ၏။ (ဇယားတွင် ကြည့်ပါ။) ယင်းပရမတ္ထရုပ် တို့ကို (၆)ဒွါရလုံး၌ လှည့်လည်၍ သိမ်းဆည်းပါ။</p> <h3>ဥတုဇရုပ် ရှုပုံ</h3> <p><b>တတ္ထ ဥတု နာမ စတုသမုဋ္ဌာနာ တေဇောဓာတု၊ ဥဏှဥတု သီတဥတူတိ ဧဝံ ပနေသ ဒုဝိဓော ဟောတိ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၁။)</p> <p>စက္ခုဒသကကလာပ်စသော (၆)ဒွါရ၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇကလာပ် စိတ္တဇကလာပ် ဥတုဇကလာပ် အာဟာရဇကလာပ်တို့၏ အတွင်း၌ တည်ရှိ သော တေဇောဓာတ်ကို ဥတုဟု ခေါ်ဆို၏။ ယင်းဥတုခေါ် တေဇောဓာတ် သည် ဩဇာလျှင် ရှစ်ခုမြောက်ရှိသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ် အသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင်၏၊ (ဥတု၏သားတည်း။) ထိုဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ် ကလာပ်တို့တွင်လည်း တေဇောဓာတ် = ဥတု ပါဝင်လျက်ပင် ရှိပြန်၏။ ယင်း တေဇောဓာတ် = ဥတုကလည်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ် ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ (ဥတု၏ မြေးတည်း။) ဤသို့စသည်ဖြင့် ကံ-စိတ်-ဥတု-အာဟာရဟူသော ဆိုင်ရာ အကြောင်းတရားတို့ အပေါ်၌ အခြေစိုက်၍ ရုပ် ကလာပ်တို့သည် အနည်းနှင့်အများ အဆင့်ဆင့် ဖြစ်ပွားတတ်ကြပေသည်။</p> <p><b>ကမ္မဇတေဇောဓာတ် = ဥတု</b> --- အကယ်၍ ထိုတေဇောဓာတ်မှာ စက္ခုဒသကကလာပ်ကဲ့သို့သော ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်တို့၏ အတွင်း၌ တည်ရှိ သော တေဇောဓာတ် = ဥတုဖြစ်လျှင် ယင်းကမ္မဇတေဇောဓာတ် = ဥတုသည် အထက်ပါအတိုင်း (၄-၅)ဆင့်သော ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို ဆက်စပ်မိစေ၏။</p> <p><b>ကမ္မဇတေဇောဓာတု ဌာနပ္ပတ္တာ ဥတုသမုဋ္ဌာနံ ဩဇဋ္ဌမကံ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ တတြာပိ ဥတု အညံ ဩဇဋ္ဌမကန္တိ ဧဝံ စတေဿာ ဝါ ပဉ္စ ဝါ ပဝတ္တိယော ဃဋေတိ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၀။)</p> <p>ထိုသို့ ဖြစ်စေရာ၌ ယင်းတေဇောဓာတ်ဥတုသည် ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိခိုက်၌သာလျှင် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ ရုပ်တို့၏ ဓမ္မတာအတိုင်း ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိပါမှသာလျှင် အားရှိသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ဤ၌ (၄-၅) ကြိမ်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို ဆက်စပ်စေ၏ ဟူသည်မှာ တူညီသော ရုပ်အစဉ်သန္တတိ၏အစွမ်း ဖြင့်သာ ပြောဆိုခြင်း ဖြစ်သည်။</p> <p><b>စတေဿာ ဝါ ပဉ္စ ဝါ ပဝတ္တိယော ဃဋေတီတိ သဒိသသန္တတိဝသေန စတေဿာ ဝါ ပဉ္စ ဝါ ရူပကလာပပ္ပဝတ္တိယော သန္တာနေတိ။ ဗာဟိရပစ္စယဝိသေသေန ပန ဝိသဒိသာ ဗဟူပိ ပဝတ္တိယော ဃဋေတီတိ ဝဒန္တိ</b>။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၀၁။)</p> <p>၁။ ကမ္မဇတေဇောဓာတ် (= ဥတု)သည် ကံ၏ အထောက်အပံ့ကောင်း,<br> ၂။ စိတ္တဇတေဇောဓာတ် (= ဥတု)သည် စျာန်စိတ် ဝိပဿနာစိတ် မဂ်စိတ် ဖိုလ်စိတ်တို့ကဲ့သို့သော မွန်မြတ်သော စိတ်တို့၏ အထောက်အပံ့ ကောင်း,<br> ၃။ ဥတုဇတေဇောဓာတ် (= ဥတု) သည် သပ္ပါယမျှတသော ဥတုကောင်း တို့၏ အထောက်အပံ့ကောင်း,<br> ၄။ အာဟာရဇတေဇောဓာတ် (= ဥတု) သည် နတ်ဩဇာကဲ့သို့ မွန်မြတ် သော အစာအာဟာရဩဇာ၏ အထောက်အပံ့ကောင်း ---</p> <p>ဤကဲ့သို့သော အထောက်အပံ့ကောင်းများကို ရရှိပါက --- <b>ဧဝံ ဒီဃမ္ပိ အဒ္ဓါနံ အနုပါဒိဏ္ဏပက္ခေ ဌတွာပိ ဥတုသမုဋ္ဌာနံ ပဝတ္တတိယေဝ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၂၊၊) သက်မဲ့အနုပါဒိဏ္ဏအဖို့၌ ရပ်တည်၍သော်လည်း ဥတုသမုဋ္ဌာန်ဖြစ်သော မတူကုန်သော များစွာကုန်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းတို့ကိုလည်း ဆက်စပ်စေ၏ဟု မှတ်ပါ။</p> <p>ဤ၌ သက်မဲ့ အနုပါဒိဏ္ဏအဖို့၌ ရပ်တည်၍သော်လည်း ဖြစ်၏ဟူသည် အဇ္ဈတ္တတွင်သာမက ဗဟိဒ္ဓသို့တိုင်အောင် ဖြစ်မှုမျိုး, သေပြီးနောက်ပိုင်းကာလ အလောင်းကောင်အဆင့်သို့တိုင်အောင် ဖြစ်မှုမျိုး, အစာသစ်ကောဋ္ဌာသ အဖြစ် တည်ရှိခိုက် ခန္ဓာအိမ်အတွင်းသို့ မပြန့်မီ ဥတုဇရုပ်တို့၏ ဖြစ်မှုမျိုးများတည်း။ ဗဟိဒ္ဓသို့တိုင်အောင် ဖြစ်မှုဟူသည် သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့ကဲ့သို့သော မွန်မြတ်သော ပဏီတစိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ် သွားကြကုန်သော စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော တေဇောဓာတ် = ဥတုကြောင့် ဖြစ်သော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့သည် အဇ္ဈတ္တတွင်သာမက ဗဟိဒ္ဓသို့ တိုင်အောင် သမထလင်းရောင်ခြည် ဝိပဿနာလင်းရောင်ခြည် အနေဖြင့် ဖြစ်မှုမျိုးတို့ပင်တည်း။</p> <p>[မှတ်ချက် --- ယင်းဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ဩဇာလည်း ပါဝင် လျက် ရှိ၏။ ယင်းဩဇာကလည်း အာဟာရဇဩဇာနှင့် ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို ရရှိသောအခါ ဩဇာလျှင် ရှစ်ခုမြောက်ရှိသော ဩဇဋ္ဌမကရုပ်များကို ဖြစ်စေနိုင်ပြန်သည်။ ထိုကြောင့် ယေဘုယျအားဖြင့် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော တေဇောဓာတ် ဥတုကလည်း ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေသည်။ ဩဇာကလည်း ရုပ်ကို ဖြစ်စေသည်ဟု အတိုချုပ် မှတ်သားထားပါ။]</p> <p><b>စိတ္တဇတေဇောဓာတ် = ဥတု</b> --- ဟဒယဝတ္ထုကို မှီ၍ ဖြစ်နေသော အဆင့်မြင့်သော သမထ ဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာ ဘာဝနာစိတ်မှ တစ်ပါး သော ပကတိသော ကာမစိတ်ကြောင့် ဖြစ်သော စိတ္တဇ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့ တွင်လည်း တေဇောဓာတ် = ဥတု ပါဝင်လျက် ရှိ၏။ ယင်းတေဇောဓာတ် = ဥတုသည်လည်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေ၏။ (စိတ္တဇတေဇောဓာတ် = ဥတု၏ သားတည်း။) ယင်း သားအရင်း ဖြစ်သော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်တွင်ပါဝင်သော တေဇောဓာတ် ဥတုကလည်း အခြားသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်အသစ်ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ (ယခင် စိတ္တဇတေဇောဓာတ် = ဥတု၏ မြေးတည်း။) ယင်းမြေးအရင်း ဖြစ်သော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်တွင် ပါဝင်သော တေဇောဓာတ် = ဥတုကလည်း အခြားသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်အသစ်ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ (မြစ် ရပြန်ပြီ ဟူလိုသည်။) ဤသို့သော နည်းအားဖြင့် နှစ်ကြိမ် သုံးကြိမ်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို ဆက်စပ်မိစေ၏။</p> <p><b>ဧဝံ ဒွေ တိဿော ပဝတ္တိယော ဃဋေတိ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၁။)</p> <p>ပရိကမ္မသမာဓိ ဥပစာရသမာဓိ အပ္ပနာသမာဓိဟူသော သမထဘာ ဝနာစိတ်, ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်, မဂ်စိတ်, ဖိုလ်စိတ် - ဤမွန်မြတ်သော ပဏီတစိတ်တို့ကြောင့်ဖြစ်သော စိတ္တဇရုပ်များတွင် ပါဝင်သော တေဇောဓာတ် = ဥတုကား ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ် အဆက်ဆက်ကို အဇ္ဈတ္တတွင် သာမက ဗဟိဒ္ဓသို့ တိုင်အောင်, သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ် တို့နှင့် ယှဉ်တွဲလျက် ရှိသော ဉာဏ်၏အာနုဘော်က ကြီးလျှင် ကြီးသလို သေးလျှင် သေးသလို သမာဓိအားကောင်းလျှင် ကောင်းသလို အားနည်းလျှင် နည်းသလို ပျံ့နှံ့လျက် အကြိမ်များစွာတို့ ပတ်လုံးလည်း ရှေးနှင့်နောက် ဆက်စပ်လျက် အထပ်ထပ် ဖြစ်စေပေသည်။</p> <p><b>စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ပန ဝသေန ဒွတ္တိပ္ပဝတ္တိဃဋနံ တံပါကတိကစိတ္တဝသေန၊ မဟဂ္ဂတာနုတ္တရစိတ္တဝသေန ပန ဗဟုတရာပိ ပဝတ္တိယော ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ။ တံနိဗ္ဗတ္တာနံ စိတ္တဇရူပါနံ ဥဠာရပဏီတဘာဝတော</b>။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၀၃၊၊)</p> <p>အဆင့်မြင့်နေသော သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့နှင့် မဟဂ္ဂုတ် လောကုတ္တရာစိတ်တို့ကား အလွန်မွန်မြတ်သော ပဏီတစိတ်တို့ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်းမွန်မြတ်သော စိတ်တို့၏ စွမ်းအင်ကား ကြီးမားလှ၏။ အထူး သဖြင့် စျာနသမာပတ္တိဝီထိအတွင်း၌ တည်ရှိကြသော စျာန်ဇော, ဖလသမာပတ္တိဝီထိအတွင်း၌ တည်ရှိကြသော ဖိုလ်ဇောတို့ကား နာရီပေါင်းများစွာ ရက်ပေါင်းများစွာသော်လည်း ဖြစ်နိုင်သည့် စွမ်းအားရှိကြ၏။ ယင်းကဲ့သို့ စွမ်းအင်ကြီးမားကြသော မိနစ်ပေါင်းများစွာ နာရီပေါင်းများစွာ အဆက်မပြတ် ဆက်တိုက် ဖြစ်နေကြသော မွန်မြတ်သော စိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာ ကြကုန်သော စိတ္တဇရုပ်တို့သည်လည်း မွန်မြတ်သော ပဏီတစိတ္တဇရုပ်တို့သာ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်းစိတ္တဇရုပ်တို့၏ ပြန့်ပြောကြီးကျယ် မွန်မြတ်မှုကြောင့် ယင်း စိတ္တဇရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော တေဇောဓာတ် = ဥတုကြောင့် ဖြစ်သော ရုပ်တို့ သည် အဇ္ဈတ္တတွင်သာမက ဗဟိဒ္ဓသို့တိုင်အောင်ပင် ေ့ရှနှင့်နောက် ဆက်စပ် လျက် အကြိမ်များစွာ အထပ်ထပ် ဖြစ်နေကြပေသည်။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၀၃။ ၄၂၈-၄၂၉-လည်း ကြည့်ပါ။) ထိုသို့ ဖြစ်စေရာ၌လည်း ယင်း တေဇောဓာတ် = ဥတုသည် ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိခိုက်၌သာ ဖြစ်စေနိုင်သည်ဟု မှတ်ပါ။</p> <p>[မှတ်ချက် --- ယင်းစိတ္တဇတေဇောဓာတ် = ဥတုကြောင့်ဖြစ်သော ဥတုဇ ရုပ်ကလာပ်များတွင် ပါဝင်တည်ရှိသော ဩဇာကလည်း ကမ္မဇဝမ်းမီးနှင့် အာဟာရဇဩဇာ၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိပါက အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်များကို အဇ္ဈတ္တ၌ ဖြစ်စေနိုင်ပြန်သည်ဟု မှတ်ပါ။]</p> <p>တစ်ဖန် နောက်တွင် ဆက်လက်ဖော်ပြလတ္တံ့သော အာဟာရဇရုပ်က လာပ်များတွင်လည်း တေဇောဓာတ် = ဥတုပါဝင်လျက်ပင် ရှိ၏။ ယင်းအာဟာ ရဇ တေဇောဓာတ် = ဥတုကလည်း ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိခိုက်ဝယ် အခြားသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ (သားရပြီ ဟူလို။)</p> <p><b>အာဟာရပစ္စယဥတုနောပိ ဥတုပစ္စယာဟာရဿ ဝိယ ဒသ ဒွါဒသ ဝါရေ ပဝတ္တိဃဋနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝုတ္တနယတ္တာ န ဥဒ္ဓတန္တိ ဝဒန္တိ</b>။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၀၃။)</p> <p>ယင်း သားရင်းဖြစ်သော ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တွင် ပါဝင်သော တေဇော ဓာတ် = ဥတုကလည်း အခြားသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ (မြေးရပြန်ပြီ ဟူလို။) ယင်းမြေးရင်းဖြစ်သော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် တွင် ပါဝင်သော တေဇောဓာတ် = ဥတုကလည်း အခြားသော ဥတုဇ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ (မြစ်ရပြန်ပြီ ဟူလို။) ဤသို့သော နည်းဖြင့် (၁၀) ကြိမ် (၁၂) ကြိမ်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ဖြစ်ခြင်းကို ဆက်စပ်စေ၏။ သို့သော် နတ်ဩဇာစသည်တို့ကဲ့သို့သော မွန်မြတ်သော အာဟာရဇဩဇာ၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိခဲ့ပါမူ ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံးသော်လည်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်များကို ဖြစ်စေနိုင်သည်သာတည်း။</p> <p>[မှတ်ချက် --- ယင်းဥတုဇ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာ ကလည်း ကမ္မဇဝမ်းမီးနှင့် အာဟာရဇဩဇာ၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိပါက အခြားသော အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်များကို ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ရောက် ခိုက်၌ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်ဝယ် ဖြစ်စေသည်သာဟု မှတ်ပါ။]</p> <h3><b>အာဟာရဇရုပ် ရှုပုံ</b></h3> <p><b>တတ္ထ အာဟာရော နာမ ကဗဠီကာရော အာဟာရော။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၁။)</p> <p><b>ကဗဠီကာရော အာဟာရောတိ စတုသန္တတိသမုဋ္ဌာနေ ရူပေ ဩဇာ အာဟာရော နာမ။ သော ပန ယသ္မာ ကဗဠံ ကရိတွာ အဇ္ဈောဟရိတောဝ အာဟာရကိစ္စံ ကရောတိ၊ န ဗဟိ ဌိတော၊ တသ္မာ အာဟာရောတိ အဝတွာ ကဗဠီကာရော အာဟာရောတိ ဝုတ္တံ။ ကဗဠံ ကရိတွာ အဇ္ဈောဟရိတဗ္ဗဝတ္ထုကတ္တာ ဝါ ကဗဠီကာရောတိ နာမမေတံ တဿ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၇၇။)</p> <p><b>ကဗဠံ ကရိတွာ အဇ္ဈောဟရိတောဝါတိ အသိတပီတာဒိဝတ္ထူဟိ သဟ အဇ္ဈောဟရိတောဝါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပါတဗ္ဗသာယိတဗ္ဗာနိပိ ဟိ သဘာဝဝသေန ကဗဠာယေဝ ဟောန္တီတိ။</b> (မူလဋီ၊၃၊၁၉၀။)</p> <p><b>ကေဝလာယ ဩဇာယ အဇ္ဈောဟရဏဿ အဘာဝါ အသိတပီတာဒိ ဝတ္ထူဟိ သဟ အဇ္ဈောဟရိတောဝါတိ ဝုတ္တံ။ ခါဒနီယဘောဇနီယပ္ပဘေဒေ အသိတေ တာဝ ကဗဠီကာရတာ ဟောတု၊ ပါတဗ္ဗာဒိကေ ပန ကထန္တိ အာဟ ပါတဗ္ဗ။ ပ။ ဟောန္တီတိ။ ယေဘုယျဝသေန ဝါ ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။</b> (အနုဋီ၊၃၊၂၅၈။)</p> <p>ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်, စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်, ဥတုဇရုပ်ကလာပ်, အာဟာရဇ ရုပ်ကလာပ်ဟူသော ရုပ်ကလာပ် အသီးအသီး၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ဩဇာ သည် အာဟာရ မည်၏။ ထိုသို့ စတုသမုဋ္ဌာန်ရုပ်တို့၌ ပါဝင်သော ဩဇာ အသီးအသီးသည် အာဟာရမည်ပါသော်လည်း ထိုစတုသမုဋ္ဌာန်ဩဇာဟူ သော အာဟာရသည် ထမင်းလုတ်စသည့် စားဖွယ် ခဲဖွယ် သောက်ဖွယ် လျက်ဖွယ်ကို အလုတ်အလွေးပြုလုပ်၍ ရှေးရှု ဆောင်ယူအပ် စားမျိုအပ်သည် ဖြစ်မှသာလျှင် အာဟာရဇရုပ်ကို ဖြစ်စေခြင်းဖြင့် အာဟာရကိစ္စကို ပြုလုပ်ပေး နိုင်၏။ ယင်းထမင်းလုတ် စသည့် စားဖွယ် ခဲဖွယ် သောက်ဖွယ် လျက်ဖွယ် သည် ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပ ဗဟိဒ္ဓ တစ်နေရာ၌ တည်နေသည် ဖြစ်လတ်သော် ယင်းစတုသမုဋ္ဌာန် ဩဇာသည် အာဟာရဇရုပ်ကို ဖြစ်စေခြင်းဟူသော အာဟာရကိစ္စကို ပြုလုပ် မပေးနိုင်။ ထိုကြောင့် အာဟာရောဟူ၍သာ မဟောမူ၍<b>ကဗဠီကာရော အာဟာရော</b>ဟု ပဋ္ဌာန်းပါဠိတော် (ပဋ္ဌာန၊၁၊၇။)၌ ဘုရားရှင် သည် ဟောကြားထားတော်မူပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၁။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၇၇၊၊)</p> <p>တစ်နည်း --- အလုတ်အလွေး မပြုအပ်သော်လည်း ပြုအပ်သကဲ့သို့ စားမျိုထိုက်သော အစာ (= အာဟာရ) ဟူသော တည်ရာဝတ္ထုရှိသောကြောင့် ယင်းအာဟာရ၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိပါမှ အာဟာရဇရုပ်ကို ဖြစ်စေခြင်း ဟူသော အာဟာရကိစ္စကို ရွက်ဆောင်နိုင်သောကြောင့် ထို<b>ကဗဠီကာရ အာဟာရ</b>ဟူသော ဤအမည်သည် ထို စတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာ၏ အမည် ဖြစ်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။ <b>ကဗဠီကာရအာဟာရ</b>ဟူသော ဤ အမည်သည် စားမျိုထိုက်သော အစာဟူသော တည်ရာရှိသော စတုသမုဋ္ဌာ နိကဩဇာတည်း။ ထိုစတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာဟူသော အာဟာရက အလုတ် အလွေးပြု၍ စားမျိုအပ်သော အစာ၌ တည်သောကြောင့် တည်ရာဖြစ်သော အစာ၏ ကဗဠီကာရအာဟာရဟူသော အမည်ကို တည်တတ်သော စတု သမုဋ္ဌာနိကဩဇာ၌ တင်စား၍ စတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာဟူသော အာဟာရ ကိုလည်း ဌာနူပစာရအားဖြင့် <b>ကဗဠီကာရအာဟာရ</b>ဟု ခေါ်ဆိုထားသည် ဟူလို။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၇၇။)</p> <p><b>ဥဒရိယံ ကရီသံ ပုဗ္ဗော မုတ္တန္တိ ဣမေသု စတူသု ဥတုသမုဋ္ဌာနေသု ဥတုသမုဋ္ဌာနေဿဝ ဩဇဋ္ဌမကဿ ဝသေန အဋ္ဌ အဋ္ဌ ရူပါနိ ပါကဋာနိ ဟောန္တိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၃။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာ၏ ဖွင့်ဆိုချက်နှင့် အညီ (၁) အစာသစ် (၂) အစာဟောင်း (၃) ပြည် (၄) ကျင်ငယ် - ဤကောဋ္ဌာသ (၄)မျိုးတို့ကား ဥတုကြောင့်ဖြစ်သော ဥတုသမုဋ္ဌာန်ရုပ် = ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၏ အပေါင်း အစုသာတည်း။</p> <p>ထို့ကြောင့် စားမျိုထိုက်သော အစာဟူသည် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၏ အပေါင်းအစုမျှသာတည်း။ ယင်းဥတုဇရုပ်တို့၌ တည်သော ဩဇာကား အာဟာရတည်း။ ယင်းအာဟာရသည် မိမိချည်းသက်သက် = ဩဇာချည်း သက်သက် အခြား ကလာပ်တူရုပ်တို့ မပါဘဲ ဝါးမျို စားမျို၍ ရထိုက်သော တရားကား မဟုတ်ပေ။ အခြား ကလာပ်တူရုပ်တို့နှင့်တကွ ယင်းဥတုဇဩဇ ဋ္ဌမကရုပ်တို့၏ များစွာသော အပေါင်းအစုကိုသာ အလုတ်ပြု၍ စားမျိုနိုင်၏။ ထို့ကြောင့် ယင်းဩဇာကို ကဗဠီကာရ-သဒ္ဒါဖြင့် ကူစွက်၍ <b>ကဗဠီကာရ အာဟာရ</b>ဟု ဟောကြားထားတော်မူ၏။ ဤရှင်းလင်းချက်မှာလည်း သမုတိ သစ္စာနယ်နှင့် မကင်းသေးသော ရှင်းလင်းချက်သာတည်း။ ထပ်၍ အနည်း ငယ် ရှင်းလင်းတင်ပြအပ်ပါသည်။</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် အစာသစ်ကောဋ္ဌာသကို မစားမီ ပန်းကန် သပိတ်အတွင်း စသည်၌ တည်ရှိခိုက်၌ပင်ဖြစ်စေ, စားပြီး၍ အစာသစ် ကောဋ္ဌာသအဖြစ် အစာအိမ်အတွင်း၌ တည်ရှိခိုက်၌ပင်ဖြစ်စေ, စားခိုက် ဝါးခိုက် ခံတွင်း၌ တည်ရှိခိုက်၌ပင်ဖြစ်စေ ယင်းကောဋ္ဌာသ၌ တည်နေသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မြင်အောင် စိုက်ရှုပါ။ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကိုသာ တွေ့ရှိမည် ဖြစ်၏။ ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့ကား သို့မဟုတ် ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရားတို့ကား ဖြစ်ပြီးသည်နှင့် အလွန် လျင်လျင်မြန်မြန် ဖြစ်သည့် နေရာ၌ပင် ပျက်သွားကြ၏။</p> <p><b>ဥပ္ပတ္တိဝသေန အာဂတာနီတိ ဧတေန ရူပဓမ္မာပိ ယတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တတ္ထေဝ ဘိဇ္ဇန္တိ၊ န ဒေသန္တရံ သင်္ကမန္တီတိ ဒေဿတိ။</b> (အနုဋီ၊၁၊၁၆၂။)</p> <p>ဤအထက်ပါ ဖွင့်ဆိုချက်နှင့်အညီ ရုပ်ပရမတ်တရားတို့ကား ဖြစ်သည့် နေရာ၌သာ ပျက်သွားကြ၏။ တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ပြောင်းနိုင်သည့် စွမ်းအား မရှိကြပေ။ ထိုကြောင့် သပိတ်အတွင်း ပန်းကန်အတွင်း၌ တည်ရှိ ကြသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့သည် ပါးစပ်အတွင်းသို့ မရောက် မပြောင်း၊ ပါးစပ်အတွင်း၌ တည်ရှိကြသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့သည်လည်း အစာအိမ်အတွင်းသို့ မပြောင်းနိုင်၊ အစာသစ်ကောဋ္ဌာသအဖြစ်နှင့် ပြောင်းရွှေ့၍ မတည်နိုင်၊ ထိုမျှလောက် ပြောင်းရွှေ့နိုင်လောက်အောင် ပြောင်းရွှေ့၍ တည် နေနိုင်လောက်အောင် သက်တမ်း မရှိကြပေ။ စိတ္တက္ခဏ (၁၇)ချက် သက်တမ်း စေ့သည်နှင့် ချုပ်ပျက်သွားကြ၏။ သို့သော် ယင်းဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် တိုင်း၌ တေဇောဓာတ် = ဥတု ပါဝင်၏။ ယင်းတေဇောဓာတ် = ဥတုတိုင်းသည် ယေဘုယျအားဖြင့် ရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သည့် စွမ်းအား ရှိသည်ချည်းပင် ဖြစ်၏။ ယင်းဥတုဇတေဇောဓာတ်၏ ကျေးဇူးပြုပေးမှု၊ အရှိန်အဝါသတ္တိ မကုန်သေးသမျှ ကာလပတ်လုံး ပန်းကန်အတွင်း၌ဖြစ်စေ, သပိတ်အတွင်း၌ဖြစ်စေ, ပါးစပ်အတွင်း၌ဖြစ်စေ, အစာသစ်အိမ် အတွင်း၌ ဖြစ်စေ ရှေးနှင့်နောက် ဆက်စပ်လျက် အဆက်မပြတ် အထပ်ထပ် ဖြစ်နေကြ သည်သာဖြစ်၏။ ထိုကြောင့် ပရမတ္ထသစ္စာနယ်မှ အတိအကျပြောဆိုရလျှင် ပရမတ်ရုပ်တရားတို့ကို = ပရမတ်ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တရားတို့ကို ထမင်းလုတ် စသည်ဖြင့် အလုတ်အလွေးပြု၍ တကယ် ဝါးမျို စားမျို၍ကား မရနိုင်။ ထို့ကြောင့် သိတော်မူ မြင်တော်မူကြကုန်သော ကျေးဇူးတော်ရင် ရှေးရှေး ဆရာတော်ဘုရားကြီးများက - <b>ကဗဠီကာရော အာဟာရော = အလုတ် အလွေး မပြုအပ်သော်လည်း ပြုအပ်သကဲ့သို့သော အာဟာရဩဇာသည်</b> ဟု ဘာသာပြန်ဆိုတော်မူကြသည်။ ဤရှင်းလင်းချက်များအရ ယင်းဥတုဇရုပ် တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာချည်းသက်သက်လည်း စားမျို ဝါးမျို၍ မရနိုင်၊ ယင်းဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၏ အပေါင်းအစုကိုလည်း စားမျို ဝါးမျို၍ မရနိုင် ဟု မှတ်ပါ။ သို့သော် ယင်းဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ တည်ရှိသော တေဇောဓာတ် = ဥတု၏ သားစဉ်မြေးဆက် အဆက်ဆက်ဟူသော ရုပ်အစဉ် အတန်း သန္တတိအတုံးအခဲကိုသာလျှင် စားမျို ဝါးမျိုသည်ဟု သမုတိသစ္စာ နယ်မှ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းဖြစ်သည်ဟု မှတ်ပါ။</p> <p>အစာသစ်ကောဋ္ဌာသဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော ယင်းဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ် တို့သည် အထက်တွင် ရှင်းပြထားသည့်အတိုင်း ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၌ တည်ရှိ သော တေဇောဓာတ်ကြောင့် အသစ်အသစ် ဖြစ်ပေါ်နေရသော ရုပ်တရား တို့သာ ဖြစ်ကြ၏။ တေဇောဓာတ်တည်းဟူသော မဟာဘုတ်ကြောင့် အဆက် မပြတ် အထပ်ထပ် ဖြစ်နေရသော ရုပ်တရားတို့သာ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်းသို့ ဖြစ်မှုကို ဘုတ်အဆက်ဆက် ရိုက်ခတ်၍ ဖြစ်ခြင်းဟု ရှေးရှေးဆရာတော်ကြီး များက ခေါ်ဝေါ် သုံးစွဲထားတော်မူကြသည်။ ဤ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းရှုကွက်၌ အထူးသဖြင့် စိတ္တဇရုပ် ဥတုဇရုပ် အာဟာရဇရုပ်တို့၏ ရှုကွက်၌ ယင်းကဲ့သို့ ဘုတ်အဆက်ဆက် ရိုက်ခတ်လျက် ဖြစ်မှုသဘောကို နက်ရှိုင်းစွာ ရှုမြင်တတ် ဖို့ အထူးလိုအပ်ပေသည်။ ထိုသို့ ရှုမြင်တတ်ဖို့ရန် အောက်ပါ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့ကို ထပ်မံ ဖော်ပြအပ်ပါသည်။ ယင်းကျမ်းဂန်တို့၏ သဘောအဓိပ္ပါယ်ကို နားလည်အောင် ကြိုးစားပါ။</p> <p><b>ရူပါရူပါနံ ဥပတ္ထမ္ဘကဋ္ဌေန ဥပကာရကာ စတ္တာရော အာဟာရာ အာဟာရပစ္စယော။ ယထာဟ ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဣမဿ ကာယဿ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယော။ အရူပိနော အာဟာရာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။</b> (ပဋ္ဌာန၊၁၊၇။) <b>ပဥှာဝါရေ ပန (ပဋ္ဌာန၊၁၊၁၅၆။) ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိပါကာဗျာကတာ အာဟာရာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနံ ကဋတ္တာ စ ရူပါနံ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယောတိပိ ဝုတ္တံ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၁၇၀။)</p> <p><b>သတိပိ ဇနကဘာဝေ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တံ အာဟာရာနံ ပဓာနကိစ္စန္တိ အာဟ ရူပါရူပါနံ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တေနာတိ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၂၈၂။)</p> <p><b>ဩဇာလက္ခဏော ကဗဠီကာရော အာဟာရော။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၈၀။)</p> <p><b>ဩဇာလက္ခဏောတိ ဧတ္ထ အင်္ဂမင်္ဂါနုသာရိနော ရသဿ သာရော ဥပထမ္ဘဗလကရော ဘူတနိဿိတော ဧကော ဝိသေသော ဩဇာ။ ကဗဠံ ကရီယတီတိ ကဗဠီကာရော။ အာဟရီယတီတိ အာဟာရော။ ကဗဠံ ကတွာ အဇ္ဈောဟရီယတီတိ အတ္ထော။ ဣဒံ ပန သဝတ္ထုကံ ဩဇံ ဒေဿတုံ ဝုတ္တံ။ ဗာဟိရံ အာဟာရံ ပစ္စယံ လဘိတွာ ဧဝ အဇ္ဈတ္တိကာဟာရော ရူပံ ဥပ္ပါဒေတိ။ သော ပန ရူပံ အာဟရတီတိ အာဟာရော။ တေနာဟ ရူပါဟရဏရသောတိ။ တတော ဧဝ ဩဇဋ္ဌမကရူပုပ္ပါဒနေန ဣမဿ ကာယဿ ဥပတ္ထမ္ဘနပစ္စုပဋ္ဌာနော။ ဩဇာယ ရူပါဟရဏကိစ္စံ ဗာဟိရာဓီနန္တိ အာဟ အာဟရိတဗ္ဗဝတ္ထုပဒဋ္ဌာနောတိ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၁၀၄။)</p> <p><b>တတ္ထ အာဟာရော နာမ ကဗဠီကာရော အာဟာရော။ အာဟာရသမုဋ္ဌာနံ နာမ ဥပါဒိဏ္ဏံ ကမ္မဇရူပံ ပစ္စယံ လဘိတွာ တတ္ထ ပတိဋ္ဌာယ ဌာနပ္ပတ္တာယ ဩဇာယ သမုဋ္ဌာပိတံ ဩဇဋ္ဌမကံ, အာကာသဓာတု, လဟုတာ, မုဒုတာ, ကမ္မညတာ, ဥပစယော, သန္တတီတိ စုဒ္ဒသဝိဓံ ရူပံ။ အာဟာရပစ္စယံ နာမ ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဣမဿ ကာယဿ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဧဝံ ဝုတ္တံ စတုသမုဋ္ဌာနရူပံ။ အာဟာရပစ္စယအာဟာရသမုဋ္ဌာနံ နာမ အာဟာရသမုဋ္ဌာနေသု ရူပေသု ဌာနပ္ပတ္တာ ဩဇာ အညံ ဩဇဋ္ဌမကံ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ တတြာပိ ဩဇာ အညန္တိ ဧဝံ ဒသ ဒွါဒသ ဝါရေ ပဝတ္တိံ ဃဋေတိ။ ဧကဒိဝသံ ပရိဘုတ္တာဟာရော သတ္တာဟမ္ပိ ဥပတ္ထမ္ဘေတိ။ ဒိဗ္ဗာ ပန ဩဇာ ဧကမာသံ ဒွေမာသမ္ပိ ဥပတ္ထမ္ဘေတိ။ မာတရော ပရိဘုတ္တာဟာရောပိ ဒါရကဿ သရီရံ ဖရိတွာ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ။ သရီရေ မက္ခိတာဟာရောပိ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ။ ကမ္မဇာဟာရော ဥပါဒိဏ္ဏကာဟာရော နာမ။ သောပိ ဌာနပ္ပတ္တော ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ တတြာပိ ဩဇာ အညံ သမုဋ္ဌာပေတီတိ ဧဝံ စတေဿာ ဝါ ပဉ္စဝါ ပဝတ္တိယော ဃဋေတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၁။)</p> <p><b>ဥပါဒိန္နံ ကမ္မဇရူပံ ပစ္စယံ လဘိတွာတိ ဧတေန ဗဟိဒ္ဓါ အနုပါဒိန္နဩဇာ ရူပါဟရဏကိစ္စံ န ကရောတီတိ ဒေဿတိ။ ပစ္စယလာဘော စဿ ကမ္မဇဘူတသန္နိဿယတာဝသေနာတိ အာဟ တတ္ထ ပတိဋ္ဌာယာတိ။ ပ။ ဥပါဒိန္နကော အနုပါဒိန္နကောတိ ဒုဝိဓေ အာဟာရေ ပုဗ္ဗေ အနုပါဒိန္နကော အာဟာရပစ္စယအာဟာရော ဒဿိတောတိ ဣတရံ ဒေဿတုံ ကမ္မဇာဟာရောတိအာဒိ ဝုတ္တံ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၄၀၃။)</p> <p>ဤအထက်ပါ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာဋီကာတို့၏ ဆိုလိုရင်းကို ခြုံငုံ၍ ရှုကွက်ကို ရေးသားတင်ပြပေအံ့။</p> <p>အထက်တွင် ရှင်းပြခဲ့သည့်အတိုင်း ကလာပ်တူရုပ်တရားတို့နှင့်တကွ စားမျိုထိုက်သော အလုတ်အလွေး မပြုအပ်သော်လည်း ပြုအပ်သကဲ့သို့သော အစာသစ်ကား အစာသစ်အိမ် စသည်တို့၏အတွင်း၌ အစာသစ်ကောဋ္ဌာသ အဖြစ် တည်ရှိခိုက် ခန္ဓာအိမ်အတွင်းသို့ မပျံ့နှံ့မီ၌ ဘုတ်အဆက်ဆက် ရိုက် ခတ်၍ ဖြစ်နေသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၏ အပေါင်းအစုမျှသာတည်း။ ယင်းဥတုဇရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာကား ဥတုဇဩဇာပင်တည်း။ ယင်း ဥတုဇဩဇာကား တိုက်ရိုက်အားဖြင့် <b>ကဗဠီကာရ အာဟာရ</b> မည်၏။</p> <p>တစ်ဖန် ယင်း <b>ကဗဠီကာရ အာဟာရ</b> အမည်ရသော ယင်းဥတုဇရုပ်တို့ တွင် ပါဝင်တည်ရှိသော အဆီအစေးဩဇာသည် အစာကို ကြေကျက်စေတတ် သော (အစာအိမ်ပတ်ဝန်းကျင်စသည့် ထိုထိုအရပ်၌ တည်ရှိသော ဇီဝိတ နဝက ရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော) ပါစကတေဇောဓာတ်ဟူသော ကမ္မဇ ဝမ်းမီး၏ တစ်နည်း - ကမ္မဇမဟာဘုတ်၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို ရရှိသော အခါ အခြားအခြားသော ဩဇာလျှင် (၈)ခုမြောက်ရှိသော ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေ၏။ ယင်းရုပ်တို့ကား ဥတုဇဩဇာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာကြရသော အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တည်း။ (စားမျိုလိုက်သော ကဗဠီကာရာဟာရ = ဥတုဇဩဇာ၏ သားတည်း။)</p> <p>အစာသစ်ကောဋ္ဌာသဟု အမည်တပ်ထားသော ဖခင်ဖြစ်သော ယင်း ဥတုဇ ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အရေအတွက် = ယင်းဥတုဇဩဇာတို့၏ အရေအ တွက်က များလျှင်များသလို သားသမီးဖြစ်ကြသော အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်တို့၏ အရေအတွက်လည်း ယေဘုယျအားဖြင့် များပြားနိုင်၏။ ယင်း အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့သည် (သမုတိသစ္စာနည်းအရ ရသဓာတ်ရည် အဖြစ် ဖြင့်) ပရမတ္ထသစ္စာနည်းအရ ရုပ်ကလာပ်တို့အနေဖြင့် ဘုတ်အဆက်ဆက် ရိုက်ခတ်လျက် ခန္ဓာကိုယ် တစ်ကိုယ်လုံးသို့ = (၆)ဒွါရလုံးသို့ ပျံ့နှံ့လျက် ဖြစ်ပွားနေကြ၏။ ယင်းအာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ဩဇာကား -- <b>ဩဇာလက္ခဏော ကဗဠီကာရော အာဟာရော</b> - ဟူသော အဋ္ဌကထာအဖွင့်အရ ဩဇာ လက္ခဏာသို့ ရောက်ရှိလာသော <b>ကဗဠီကာရ အာဟာရ</b>တည်း။</p> <p>ဩဇာလက္ခဏာသို့ ရောက်ရှိလာသည်ဟူသည်မှာ ယင်းအာဟာရဇ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ဩဇာကသာလျှင် ဌာနူပစာရအားဖြင့် <b>ကဗဠီကာရအာဟာရ</b> အမည်ရသော စတုသမုဋ္ဌာနိက ဩဇာအား (ဩဇဋ္ဌမက ရုပ်များ အသစ်အသစ် ဖြစ်ပေါ်လာအောင်) အာဟာရပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုနိုင်၏။ မူလအစာသစ်ကောဋ္ဌာသ = ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၌ တည်ရှိသော ဥတုဇဩဇာက ---</p> <p>၁။ ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇဩဇာ,<br> ၂။ စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော စိတ္တဇဩဇာ,<br> ၃။ ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ဥတုဇဩဇာ,<br> ၄။ ကလာပ်ပြား အာဟာရဇဩဇာ (= စားမျိုလိုက်သော ဥတုဇရုပ်တို့၌ ပါသော ဩဇာကြောင့်ဖြစ်သော အာဟာရဇရုပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိ သော ကလာပ်ပြား အာဟာရဇဩဇာ),</p> <p>ဤစတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာအား အာဟာရပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူး မပြုနိုင်၊ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို မပြုနိုင်။ ယင်း မူလ အစာသစ်ကောဋ္ဌာသ အဖြစ်၌ တည်ရှိသော ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ဥတုဇဩဇာ သည် ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အထောက်အပံ့ဖြင့် ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ် အသစ်ကိုသာ ဖြစ်စေနိုင်သော ဇနကသတ္တိရှိ၏။ ယင်းဇနကသတ္တိကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ရုပ်ကလာပ်တို့ကို အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်တို့ ဟူ၍ ခေါ်ဆို၏။</p> <p>ယင်း အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာ ကား မိမိနှင့် ကလာပ်တူ မဟာဘုတ်တို့ကိုသာ မှီ၍ ဖြစ်လာရ၏။ ရှေးယခင် ခန္ဓာအိမ်အတွင်းသို့ အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အဖြစ်ဖြင့် မပျံ့နှံ့မီ အစာသစ်ကောဋ္ဌာသအဖြစ်ဖြင့် တည်ရှိခိုက် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၌ တည် ရှိသော ကလာပ်ပြား ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုကား မှီ၍မဖြစ်ပေ။ ရသဓာတ်ရည် အဖြစ်ဖြင့် ခန္ဓာအိမ်အတွင်းသို့ ပျံ့နှံ့ဖြစ်ပွားလာသော ယင်းအာဟာရဇ ဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ဩဇာကသာလျှင် ---</p> <p>၁။ ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇဩဇာ,<br> ၂။ စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော စိတ္တဇဩဇာ,<br> ၃။ ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ဥတုဇဩဇာ,<br> ၄။ ကလာပ်ပြားဖြစ်သော အာဟာရဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော အာဟာရဇဩဇာ,</p> <p>ဤစတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာအား အာဟာရပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြု ပေးနိုင်၏။ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်တို့ အဆင့်ဆင့် ဖြစ်ပေါ် လာအောင် အားပေးထောက်ပံ့နိုင်၏။ ယင်းစတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာက (အာဟာရဇဩဇာ၏ အထောက်အပံ့ဖြင့်) ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ် ကို ဖြစ်စေရာဝယ် ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိမှသာလျှင် ဖြစ်စေနိုင်၏။</p> <p>ဤ၌ အာဟာရဇရုပ်ကလာပ်မှာ နှစ်မျိုး ရှိနေသည်ကို သတိပြုပါ။ အာဟာရဇရုပ်ကလာပ်မှာ နှစ်မျိုးရှိနေသဖြင့် အာဟာရဇဩဇာမှာလည်း နှစ်မျိုးပင် ရှိနေ၏။ ထောက်ပံ့တတ်သော အာဟာရဇဩဇာနှင့် အထောက်ပံ့ ခံရသော အာဟာရဇဩဇာတည်း။ ထောက်ပံ့တတ်သော အာဟာရဇဩဇာ မှာ အထက်တွင် ဖော်ပြထားသော အစာသစ်ကောဋ္ဌာသ၌ အကျုံးဝင်သော ဥတုဇဩဇာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရသော အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်တည်ရှိသော ဩဇာတည်း။ အထောက်ပံ့ခံရသော အာဟာရဇဩဇာ ကား ယင်းထောက်ပံ့တတ်သော အာဟာရဇဩဇာနှင့် ကလာပ်ပြားဖြစ်သော <b>အညာဟာရသမုဋ္ဌိတ</b> = အခြားသော ဩဇာကြောင့်ဖြစ်သော, ရုပ်၏ ဌီကာလ သို့ ရောက်ရှိနေသော ဩဇာတည်း။ ယင်း အညာဟာရသမုဋ္ဌိတဩဇာနှင့် ကမ္မဇဩဇာ, စိတ္တဇဩဇာ, ဥတုဇဩဇာတို့ကိုကား အထက်ပါ အာဟာရဇ ဩဇာက အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘက အာဟာရပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေး၏။ ယင်းအာဟာရဇဩဇာက အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘက အာဟာရပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးပါမှသာလျှင် အထက်ပါ ကမ္မဇဩဇာ, စိတ္တဇဩဇာ, ဥတုဇဩဇာ, အညာဟာရသမုဋ္ဌိတအာဟာရဇ ဩဇာတို့သည် ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို အဆင့်ဆင့် ဖြစ်ပေါ် စေနိုင်ပေသည်။ သို့သော် ယင်းသို့ အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော အာဟာရဇ ဩဇာသည်လည်း အစာသစ်ကောဋ္ဌာသ၌ တည်ရှိသော ဥတုဇ ဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဥတုဇဩဇာက (ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အထောက် အပံ့ အကူအညီဖြင့်) တိုက်ရိုက် ဖြစ်စေတတ်သော <b>ဇနကသတ္တိ</b> (= <b>ဇနကအာဟာရပစ္စယသတ္တိ</b>)ဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးသောကြောင့်သာလျှင် ဖြစ်ပေါ် လာရ၏။ ယင်းဥတုဇဩဇာကား သို့မဟုတ် ယင်းဥတုဇရုပ်တို့ကား <b>ဗာဟိရ အာဟာရ</b>တည်း။ ဤသဘောတရားကိုပင် ရည်ရွယ်၍ ---</p> <p><b>ဗာဟိရံ အာဟာရံ ပစ္စယံ လဘိတွာ ဧဝ အဇ္ဈတ္တိကာဟာရော ရူပံ ဥပ္ပါဒေတိ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၁၀၄။)</p> <p><b>ဗာဟိရ အာဟာရ</b>တည်းဟူသော အကြောင်းတရားကို ရရှိပါမှသာလျှင် ကမ္မဇဩဇာ, စိတ္တဇဩဇာ, ဥတုဇဩဇာ, အညာဟာရသမုဋ္ဌိတ အာဟာရဇ ဩဇာဟူသော ကလာပ်ပြား <b>အဇ္ဈတ္တိက အာဟာရ</b>သည် ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်၏ဟု ဖွင့်ဆိုထားခြင်း ဖြစ်ပေသည်။ (မဟာဋီ၊၂၊၁၀၄။)</p> <p><b>အညာဟာရသမုဋ္ဌိတ</b>-အာဟာရဇဩဇာ --- အထက်တွင် ရှင်းပြထား သော အခြားသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ကလာပ်ပြား ဩဇာကြောင့် ဖြစ်နှင့်သော ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိနေသော အာဟာရဇ ဩဇာကိုလည်းကောင်း, အသင်ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ် ကိုယ်တိုင် ရှုပွားနေသော အစာသစ်ကောဋ္ဌာသ၌ အကျုံးဝင်သော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင် သော ဩဇာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရသော အာဟာရဇဩဇာကိုလည်းကောင်း <b>အဇ္ဈတ္တိကအာဟာရ</b>ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲထားသည်။ အစာသစ်ကောဋ္ဌာသ အဖြစ် ဥတုဇရုပ်အဖြစ်ဖြင့် တည်ရှိခိုက်၌ အစာအိမ်အတွင်း အူအတွင်း စသည်တို့၌ တည်ရှိနေသော်လည်း အဇ္ဈတ္တိကအာဟာရဟု မခေါ်ဆိုဘဲ <b>ဗာဟိရအာဟာရ</b>ဟုသာ ခေါ်ဆိုသည်။ ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိသော ယင်း <b>ဗာဟိရအာဟာရ</b>ဟူသော ဥတုဇဩဇာက ဖြစ်စေအပ်သော အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့ကိုသာ အဇ္ဈတ္တိကအာဟာရဟု ခေါ်ဆိုသည် မှတ်ပါ။ ယင်း<b>အဇ္ဈတ္တိက အာဟာရဩဇာ</b>က အားပေးထောက်ပံ့မှသာလျှင် စတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာသည် ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ယင်း <b>အဇ္ဈတ္တိကအာဟာရ</b>က ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေရာ၌ <b>ဗာဟိရအာဟာရ</b>နှင့်ကား ဆက်စပ်လျက် ရှိ၏။ ထို့ကြောင့် ယင်း<b>ဗာဟိရအာဟာရ</b>သည် ဩဇာလက္ခဏာ သို့ ရောက်ရှိနေသော အဇ္ဈတ္တိကအာဟာရ၏ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေရာ၌ အနီးကပ်ဆုံးသော အကြောင်းတရား ဖြစ်ရပေသည်။</p> <p>ယင်း <b>ဗာဟိရအာဟာရ</b>ဟူသော ဥတုဇဩဇာက အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေရာ၌လည်း ဥပါဒိဏ္ဏကမ္မဇရုပ်ဟူသော ပါစကဝမ်းမီး ကမ္မဇတေဇောဓာတ်၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိပါမှသာလျှင် ဖြစ်စေနိုင်၏။</p> <p>ယင်းရုပ်တို့ကား ဩဇာလက္ခဏာသို့ ရောက်ရှိလာသော ဩဇာ ပါဝင် သော အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တည်း။ စားမျိုလိုက်သော <b>ဗာဟိရ အာ ဟာရ</b>ဟူသော <b>ကဗဠီကာရအာဟာရ</b> (= ဥတုဇဩဇာ)၏ သားရင်းတည်း။ ယင်းအာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့သည် (၆)ဒွါရလုံးသို့ ဘုတ်အဆက်ဆက် ရိုက်ခတ်လျက် ပျံ့နှံ့ဖြစ်ပွားနေကြ၏။ ယင်းသားရင်းဖြစ်သော အာဟာရဇ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာလက္ခဏာသို့ ဆိုက်ရောက်လာသော ယင်းဩဇာကား ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အကူအညီဖြင့် အထက်တွင် ရှင်းပြထားသော စတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာအား (တစ်ကြိမ်စားရုံမျှဖြင့်) (၇)ရက်ပတ်လုံးသော်လည်း ဘုတ်အဆက်ဆက် ရိုက်ခတ်လျက် အားပေးထောက်ပံ့ထားနိုင်၏။ တစ်နေ့စားသော <b>ဗာဟိရအာဟာရ</b>သည် အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့ကို ဘုတ်အဆက်ဆက် ရိုက်ခတ်လျက် အဆက်မပြတ် အထပ်ထပ်ဖြစ်စေခြင်းဖြင့် စတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာအား ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အကူအညီဖြင့် (၇)ရက်ပတ်လုံး သော်လည်း အားပေး ထောက်ပံ့ထားနိုင်၏။ (ထမင်းအသက် ခုနစ်ရက် ဟူသော ဆိုရိုးစကားမှာ ဤမှဆင်းသက်လာသော စကားတည်း။) နတ်ဩဇာ ဖြစ်မူကား တစ်လပတ်လုံးသော်လည်းကောင်း, နှစ်လပတ်လုံးသော်လည်းကောင်း အလားတူပင် ထောက်ပံ့ထားနိုင်၏။ မိခင်စားမျိုလိုက်သော အာဟာရသည်လည်း ကိုယ်ဝန်သားငယ်၏ ကိုယ်တွင်းသို့ ချက်ကြိုးမှ တစ်ဆင့် ပျံ့နှံ့လျက် ကိုယ်ဝန်သားငယ်၏ ခန္ဓာအိမ်၌ ကိုယ်ဝန်သားငယ်သန္တာန်၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိသောအခါ အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ ယင်းအာဟာရဇဩဇာကလည်း ကိုယ်ဝန်သားငယ်၏ သန္တာန်၌ တည်ရှိသော စတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာအား ကိုယ်ဝန် သားငယ်၏ သန္တာန်၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အကူအညီဖြင့် အာဟာရ ပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးနိုင်၏။ တစ်ဖန် ခန္ဓာကိုယ်ဝယ် လိမ်းကျံပေး လိုက်သော <b>ဗာဟိရအာဟာရ</b>သည်လည်း ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့အပြား၌ တည်ရှိ သော ဇီဝိတနဝကရုပ်ကလာပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ကမ္မဇတေဇောဓာတ် ဝမ်းမီး၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို ရရှိသောအခါ အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သည်သာ ဖြစ်၏။ ယင်း အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင် သော ဩဇာကား ဩဇာလက္ခဏာသို့ ရောက်ရှိလာသော ဩဇာပင်တည်း။ ယင်း ဩဇာကလည်း ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အကူအညီဖြင့် စတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာ အား အာဟာရပစ္စယသတ္တိဖြင့် ဩဇဋ္ဌမကရုပ်များ ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ကျေးဇူးပြုပေးနိုင်သည်သာတည်း။ သို့အတွက် လက်တွေ့ရှုရန်စနစ်မှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။</p> <p>၁။ စားသောက်နေဆဲအချိန် --- စားသောက်နေဆဲအချိန်၌လည်း ရှုနိုင်၏။ စားသောက်နေဆဲအချိန်၌လည်း ခံတွင်း လည်ပင်း စသည့်အရပ်တို့မှ စ၍ အစာသစ်အိမ် အူစသော ထိုထိုအရပ်တို့မှ အာဟာရဇရုပ်များသည် တစ်ကိုယ် လုံးသို့ ပျံ့နှံ့သွားနိုင်၏။ အသင်သူတော်ကောင်းသည် စွမ်းနိုင်ပါက စား သောက်နေဆဲအချိန်မှာပင် သမာဓိကို အဆင့်ဆင့်ထူထောင်၍ ပါးစပ်အတွင်း အစာသစ်အိမ်အတွင်း အစရှိသည့် မိမိရှုလိုသည့် ထိုထိုအရပ်ဝယ် အစာသစ် ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် စိုက်ရှုလိုက်ပါက ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို တွေ့ရှိနိုင်၏။ မိမိရှုနေသည့် အစာသစ်ကောဋ္ဌာသ ၏ တည်ရာ ထိုထိုနေရာဝန်းကျင်၌ တည်ရှိသော အစာကို ကြေကျက်စေ တတ်သော ဂဟဏီအမည်ရသော ဇီဝိတနဝကရုပ်ကလာပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ကမ္မဇတေဇောဓာတ်ဝမ်းမီး၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုဖြင့် ယင်း ဥတုဇရုပ် ကလာပ်တို့၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဩဇာကြောင့် ရုပ်ကလာပ်အသစ် အသစ်များသည် ဘုတ်အဆက်ဆက် ရိုက်ခတ်လျက် တစ်ကိုယ်လုံးသို့ ပျံ့နှံ့ လျက် ဖြစ်ပွားနေသည်ကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ရှုပါ။</p> <p>၂။ စားသောက်ပြီးရာအချိန် --- စားသောက်ပြီးရာအချိန်၌လည်း ရှုနိုင်၏။ စားသောက်ပြီး၍ တရားထိုင်သောအခါ၌လည်း ရှုနိုင်၏။ အသင် သူတော် ကောင်းသည် သမာဓိကို အဆင့်ဆင့် ထူထောင်ပြီးသောအခါ အစာသစ်အိမ် အတွင်း၌ တည်ရှိသော အစာသစ်ကောဋ္ဌာသဝယ် ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မြင်အောင် စိုက်ရှုပါ။ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို တွေ့နိုင်သည်။ (အူ၏အတွင်း ၌ တည်ရှိသော အစာသစ်ကောဋ္ဌာသ၌လည်း နည်းတူ ရှုနိုင်သည်။) ကမ္မဇ ဝမ်းမီး၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုဖြင့် ယင်းဥတုဇ ရုပ်ကလာပ်များတွင် ပါဝင် တည်ရှိသော ဩဇာကြောင့် အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်များ၏ ဘုတ် အဆက်ဆက် ရိုက်ခတ်လျက် တစ်ကိုယ်လုံး၌ ပျံ့နှံ့လျက် ဖြစ်ပွားနေသည်ကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ရှုပါ။ ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့ကား မကြည်ကြပေ။ ဓာတ်ခွဲ သော် ရုပ်သဘောတရား (၈)မျိုးစီ အသီးအသီး ရှိ၏။ ယင်းအာဟာရဇ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၏ (၆)ဒွါရလုံးသို့ ပျံ့နှံ့သွားပုံကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်သောအခါ (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသသို့ ပြောင်းရှုနိုင်ပေပြီ။</p> <hr> <h3>မျက်စိ၌ ရှုပုံ ပုံစံတစ်ခု</h3> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် သမာဓိကို အဆင့်ဆင့် ထူထောင်၍ ယင်း အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်များ၏ (= ရုပ်ကလာပ်များ၏) မျက်စိသို့တိုင်အောင် ပျံ့နှံ့ဖြစ်ပွားနေသည်ကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ရှုပါ။ (၈)မျိုးသော ရုပ်တရား တို့ကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ။ ယင်းရုပ်သဘော တရား (၈)မျိုးတို့တွင် ပါဝင်တည်ရှိသော, စတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာအား အားပေး ထောက်ပံ့နိုင်သော စွမ်းအားရှိသဖြင့် ဩဇာလက္ခဏာသို့ဆိုက်ရောက်နေသော ဩဇာကို <b>အာဟာရဇဩဇာ</b>ဟု မှတ်သားထားပါ။</p> <p>၁။ ကမ္မဇဩဇာ --- စက္ခုဒသကကလာပ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇ ဩဇာဓာတ်နှင့် မျက်လုံးအိမ်သို့ တိုင်အောင် ပျံ့နှံ့၍ ဖြစ်နေသော ယင်း အာဟာရဇဩဇာတို့ ဩဇာချင်းချင်း ပေါင်းဆုံမိသောအခါ ယင်းအာဟာရဇ ဩဇာ၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို ရရှိသဖြင့်, ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အားပေး ထောက်ပံ့မှုကိုလည်း ရရှိသဖြင့် စက္ခုဒသကကလာပ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇဩဇာသည် လေးဆင့် ငါးဆင့်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းတို့ကို ဆက်စပ်မိစေ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၁။) ယင်းစက္ခုဒသကကလာပ်၌ ရှိသော ဩဇာ ကြောင့် ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် ဖြစ်လာ၏။ ယင်း ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်၌ တည်ရှိသော ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိလာသော ဩဇာကြောင့် ယခင် အာဟာရဇဩဇာ၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုဖြင့်, ကမ္မဇဝမ်းမီး၏လည်း အားပေးထောက်ပံ့မှုဖြင့် ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်အသစ် ဖြစ်ပေါ်လာပြန်၏။ ဤသို့လျှင် လေးငါးကြိမ်သော ရုပ်ကလာပ်တို့သည် ဆင့်ကာဆင့်ကာ ဖြစ်ပေါ်လာကြသည်။</p> <p>[မှတ်ချက် --- ကံ၏ အထောက်အပံ့ အားကောင်းမှု မကောင်းမှု, <b>ဗာဟိရ အာဟာရ</b> (ဩဇာ)၏ မွန်မြတ်မှု မမွန်မြတ်မှု စသည့်အကြောင်း တရားတို့၏ အပေါ်၌ မူတည်၍ အကြိမ် အနည်းအများကား ရှိနိုင်ပေ သည်။ တစ်ဖန် ယင်း လေးငါးဆင့်သော ရုပ်ကလာပ်တို့တွင် တေဇောဓာတ် ပါဝင်လျက် ရှိ၏။ ယင်းတေဇောဓာတ် ဥတုကလည်း ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိခိုက်ဝယ် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို အဆင့် ဆင့် ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်၏ဟု မှတ်ပါ။]<br> မျက်စိတွင်ပင်တည်ရှိသော ကာယဒသကကလာပ်၏ ဩဇာ, ဘာဝ ဒသကကလာပ်၏ ဩဇာတို့ကလည်း ကမ္မဇဝမ်းမီးနှင့် အာဟာရဇဩဇာ၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိရာ၌ အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်များကို အဆင့်ဆင့် ဖြစ်စေပုံကိုလည်းကောင်း, ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့တွင်ပါဝင်သော တေဇောဓာတ် = ဥတုကလည်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်များကို အဆင့်ဆင့် ဖြစ်စေပုံကို လည်းကောင်း ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ရှုပါ။ ယင်း ရုပ်တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ။</p> <p>၂။ စိတ္တဇဩဇာ --- တစ်ဖန် မျက်စိ၌ တည်ရှိသော စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမက ကလာပ်အသီးအသီးတွင်လည်း ဩဇာပါဝင်လျက် ရှိ၏။ ယင်းစိတ္တဇဩဇာ သည်လည်း ကမ္မဇဝမ်းမီးနှင့် အာဟာရဇဩဇာ၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို ရရှိသောအခါ နှစ်ဆင့် သုံးဆင့်သော အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် များကို ဖြစ်စေပြန်၏။ နှစ်ဆင့် သုံးဆင့်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို ဆက်စပ်စေ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၁၊၊) --- မြင်အောင် ရှုပါ။</p> <p>ဤ၌ အဆင့်မြင့်သော သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ် အဖြစ်သို့ မရောက်ရှိသေးသော ရိုးရိုးပကတိသော ကာမာဝစရစိတ်၏ အစွမ်း ဖြင့် နှစ်ဆင့်သုံးဆင့်သော ဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို ဖွင့်ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ မဟဂ္ဂုတ် လောကုတ္တရာစိတ်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်ကား များစွာသော ဩဇဋ္ဌမက ရုပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကိုလည်း အလိုရှိအပ်သည်သာ ဖြစ်သည်။ ထို မဟဂ္ဂုတ် လောကုတ္တရာစိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော စိတ္တဇရုပ်တို့၏ ပြန့်ပြောကြီးကျယ် မြင့်မြတ်သောကြောင့် ဖြစ်၏။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၀၃။)</p> <p>[မှတ်ချက် --- ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့တွင် ပါဝင်သော တေဇောဓာတ် = ဥတုကလည်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေ နိုင်ပြန်၏။ အကယ်၍ ထိုစိတ်သည် သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ် မဂ်စိတ် ဖိုလ်စိတ်တို့ကဲ့သို့သော မွန်မြတ်သော ပဏီတစိတ်ဖြစ်ခဲ့မူ ယင်းတေဇောဓာတ် = ဥတုသည် အဇ္ဈတ္တ၌သာမက ဗဟိဒ္ဓသို့တိုင်အောင် ပင် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်များကို ဘုတ်အဆက်ဆက် ရိုက်ခတ်လျက် အဆင့် ဆင့် ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံးလည်း ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပြန်သည်။ ဉာဏ်အလင်းရောင်ဟူသည်မှာလည်း ယင်းစိတ္တဇကလာပ် ဥတုဇကလာပ် တို့၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဝဏ္ဏဓာတ် = ရူပါရုံ၏ တောက်ပမှုသာ ဖြစ်သည်၊၊]</p> <p>၃။ ဥတုဇဩဇာ --- တစ်ဖန် မျက်စိ၌ အထက် ဥတုဇရုပ်ရှုကွက်တွင် ရေး သားတင်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း ကမ္မဇတေဇော စိတ္တဇတေဇော ဥတုဇတေဇော အာဟာရဇတေဇောဟူသော တေဇောဓာတ်ဥတုကြောင့် ဖြစ်သော ဥတုဇ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသီးအသီး၌လည်း ဩဇာသည် ပါဝင်လျက်ပင် ရှိ၏။ ယင်းဥတုဇဩဇာ အသီးအသီးသည်လည်း ကမ္မဇဝမ်းမီးနှင့် အာဟာရဇဩဇာ ၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို ရရှိသောအခါ (၁၀)ဆင့် (၁၂)ဆင့်သို့ တိုင်အောင် သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို ဆက်စပ်စေ၏။ မြင်အောင် ရှုပါ။</p> <p><b>ဥတုသမုဋ္ဌာနာ ဌာနပ္ပတ္တာ ဩဇာ အညံ ဩဇဋ္ဌမကံ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ တတြာပိ ဩဇာ အညန္တိ ဧဝံ ဒသ ဒွါဒသ ဝါရေ ပဝတ္တိံ ဃဋေတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၂။)</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည်ကား ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဇယားများတွင် ရေး သားတင်ပြထားသည့်အတိုင်း ကလာပ်တစ်ခုစီ တစ်ခုစီ ခွဲ၍ သီးသန့် ရှုပါ။</p> <p>[မှတ်ချက် --- တစ်ဖန် ယင်းအာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်တို့တွင် ပါဝင်သော တေဇောဓာတ် = ဥတုကလည်း (၁၀)ဆင့် (၁၂)ဆင့်သို့တိုင် အောင်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို ဆက်စပ်မိစေပြန်၏ဟု မှတ်ပါ။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၀၃။)]</p> <p>၄။ အာဟာရဇဩဇာ --- တစ်ဖန် မျက်စိဝယ် စားမျိုလိုက်သော <b>ကဗဠီ ကာရအာဟာရ</b>တွင် တည်ရှိသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာကြောင့် အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်များ ဖြစ်ပွားနေကြောင်း ကိုလည်း ရှေးတွင် ရှင်းပြခဲ့ပြီး ဖြစ်၏။ ယင်းအာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာကား ဩဇာလက္ခဏာသို့ ဆိုက်ရောက်လာသော <b>အာဟာရဇဩဇာ</b>တည်း။ ယင်း အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့ကား ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုဖြင့် အထပ်ထပ် ဖြစ်နေကြ၏။ တစ်ကြိမ် စားမျိုလိုက်သော အာဟာရသည်ပင် (၇)ရက်ပတ်လုံးသော်လည်း အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်များ အဆက်မပြတ် ဖြစ်နေအောင် အားပေးထောက်ပံ့ထားနိုင်သော စွမ်းအား ရှိနေ၏။ ယင်းသို့ အထပ်ထပ် ဖြစ်နေကြသော အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်တို့တွင် <b>အာဟာရဇဩဇာ</b>သည် <b>အညာဟာရသမုဋ္ဌိတ အာဟာရဇဩဇာ</b>ဟူသော ကလာပ်ပြား အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာ၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို ရရှိပါက ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိခိုက်ဝယ် (အစာကို ကြေကျက်စေတတ်သော ပါစကတေဇောဓာတ် = ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ ထက်မြက်မှု မထက်မြက်မှု, အာဟာရဇဩဇာ၏ သို့မဟုတ် အာဟာရဇဩဇာ၏ တည်ရာ စားမျိုဝါးမျိုလိုက်သော <b>ဗာဟိရအာဟာရ</b>၏ မွန်မြတ်မှု မမွန်မြတ်မှုတို့အပေါ်၌ အခြေစိုက်၍) အကြိမ် အနည်းငယ်သော် လည်းကောင်း, အကြိမ် များစွာသော်လည်းကောင်း ရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို ဆက်စပ်မိစေ၏။ <b>ဒသ ဒွါဒသ ဝါရေ ပဝတ္တိံ ဃဋေတိ</b> = (၁၀)ကြိမ် (၁၂)ကြိမ်သော ရုပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို ဆက်စပ်မိစေ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊ ၂၊၂၅၁။) --- မြင်အောင် ရှုပါ။</p> <p>ဤအပိုင်းတွင်ကား အထောက်အပံ့ ခံရသော ဩဇာမှာလည်း အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာတည်း။ အားပေးထောက်ပံ့ တတ်သော ဩဇာမှာလည်း အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာပင်တည်း။ အကျိုးလည်း အာဟာရဇဩဇာ, အကြောင်းလည်း အာဟာရဇဩဇာတည်း။ သို့သော် ကလာပ်ချင်း မတူညီဘဲ ကလာပ်ချင်း ကွဲပြား ကြသည်။</p> <p>[မှတ်ချက် --- တစ်ဖန် ယင်းအာဟာရဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်တိုင်း တွင် တေဇောဓာတ် = ဥတုလည်း ပါဝင်လျက် ရှိ၏။ ယင်းတေဇောဓာတ် ဥတုကလည်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်ပေါ် စေနိုင်ပြန်၏။ မြင်အောင် ရှုပါ။]</p> <hr> <h3>လိုရင်းမှတ်သားထားရန်</h3> <p>ရုပ်ကလာပ်တိုင်း ရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ တေဇောဓာတ် (= ဥတု)နှင့် ဩဇာ တို့ကား ပါမြဲဓမ္မတာပင် ဖြစ်၏။ ယေဘုယျအားဖြင့် ရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ တည် ရှိသော ဥတုကြောင့်လည်းကောင်း, ဩဇာကြောင့်လည်းကောင်း (ဆိုင်ရာ ဆိုင်ရာ အကြောင်းတရားတို့၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိသောအခါ) ရုပ် ကလာပ်တို့သည် နှစ်ခွ နှစ်ခွ ပွားနေကြ၏။ ဥပမာ - စက္ခုဒသကကလာပ်ကို ဓာတ်ခွဲကြည့်ပါက ရုပ်သဘောတရား (၁၀)မျိုး ရှိ၏။ ထိုတွင် တေဇောဓာတ် (= ဥတု)နှင့် ဩဇာတို့ ပါဝင်ကြ၏။ ဥတုကလည်း (<b>ဥပါဒိန္နကရုပ်</b>၏ အားပေး ထောက်ပံ့မှု အထောက်အပံ့အကြောင်းကို ရရှိခဲ့သော်) ဌီကာလသို့ ရောက် ခိုက်ဝယ် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ တစ်ဖန် ဩဇာကလည်း ကမ္မဇဝမ်းမီးနှင့် <b>အာဟာရဇဩဇာ</b>၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို ရခဲ့သော် ဌီကာလသို့ ရောက်ခိုက်ဝယ် အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်အသစ်ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ (သားရင်းများတည်း။)</p> <p>တစ်ဖန် ယင်းစက္ခုဒသကကလာပ်၌ တည်ရှိသော တေဇောဓာတ် ဥတုကြောင့် ဖြစ်သော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ပြန်၍ ဓာတ်ခွဲကြည့်ပါက ရုပ်သဘောတရား (၈)မျိုး ရှိနေ၏။ တေဇောဓာတ်လည်း ပါဝင်ပြန်၏။ ဩဇာလည်း ပါဝင်ပြန်၏။ ဥတုဇတေဇော ဥတုဇဩဇာတို့ပင်တည်း။ ယင်း ဥတုဇတေဇောဓာတ်ကလည်း (ဥပါဒိန္နကကမ္မဇရုပ်၏ အထောက်အပံ့ကောင်း ကို ရရှိသောအခါ) အခြားသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ (မြေးရပြန်ပြီ ဟူလို။)</p> <p><b>ဥတုသမုဋ္ဌာနံ နာမ စတုသမုဋ္ဌာနော ဥတု ဥပါဒိန္နကံ ပစ္စယံ လဘိတွာ ဌာနပ္ပတ္တော သရီရေ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၁။)</p> <hr> <h3>သတိပြုရန်</h3> <p><b>ယဒိပိ ဥတု ဥပါဒိန္နကေန ဝိနာပိ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓေ ပန တေန ဝိနာ တဿ ရူပုပ္ပါဒနံ နတ္ထီတိ အာဟ ဥပါဒိန္နကံ ပစ္စယံ လဘိတွာတိ။ တေနာဟ စတုသမုဋ္ဌာနော ဥတူတိ။ ဥတုသမုဋ္ဌာနောယေဝ ဟိ ဥတု ဥပါဒိန္နကေန ဝိနာ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၄၀၄။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာ ဋီကာအဖွင့်တို့၏ ဆိုလိုရင်းသဘော အဓိပ္ပါယ်မှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။ --- ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ဥတုခေါ် တေဇောဓာတ်သည် <b>ဥပါဒိန္နက</b>အမည်ရသည့် ကမ္မဇရုပ်နှင့် ကင်း၍လည်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သော်ငြားလည်း ဣန္ဒြေတို့နှင့် ဆက်စပ်နေသည့် သက်ရှိလောကဝယ် ယင်း <b>ဥပါဒိန္နက</b>ခေါ် ကမ္မဇရုပ်နှင့် ကင်း၍ ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်ကိုကား မဖြစ်စေနိုင်။ <b>ဥပါဒိန္နက</b>အမည်ရသည့် ကမ္မဇရုပ်နှင့် ကင်းပြီး ယင်း ဥတု = တေဇောဓာတ်က ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်ကို ဖြစ်စေခြင်းမည်သည် မရှိစကောင်းပေ။ ထို့ကြောင့် <b>ဥပါဒိန္နက</b> ခေါ် ကမ္မဇရုပ်၏ အကြောင်းအထောက်အပံ့ကို ရရှိပါမှ ယင်း ဥတုခေါ် တေဇောဓာတ်က ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်ကြောင်းကို အဋ္ဌကထာက ဖွင့်ဆိုသွားခြင်း ဖြစ်ပေသည်။ ဥတုကြောင့်ဖြစ်သည့် ဥတု သမုဋ္ဌာန်ရုပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ဥတုခေါ် တေဇောဓာတ်ကသာလျှင် <b>ဥပါဒိန္နက</b>ခေါ် ကမ္မဇရုပ်နှင့် ကင်းပြီး ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်များကို ဖြစ်စေနိုင်ပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၁။ မဟာဋီ၊၂၊၄၀၄။)</p> <p>ဆိုလိုရင်းသဘောကို ထပ်ရှင်းပြပေအံ့ --- ဤခန္ဓာအိမ်ဝယ် အတိတ်က ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့သော ကံကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နေကြကုန်သော ကမ္မဇရုပ်တို့ ရှိကြ၏။ ယင်း ကမ္မဇရုပ်တို့ကို <b>ဥပါဒိန္နကကမ္မဇရုပ်များ</b>ဟု ခေါ်ဆို၏။ အတိတ် ဘဝဝယ် တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ကို အခြေခံကာ ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့သော ကံက ငါ၏ အကျိုးဟု စွဲယူအပ်သည့် ရုပ်တရားတို့ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်း ရုပ်တရားတို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေတတ်သော အကြောင်းကံသည် အကယ်၍ အကျိုးဆက်ပေးနိုင်သည့် အရှိန်အဝါ ကုန်ဆုံးသွားသဖြင့် ကမ္မဇရုပ်အသစ်အသစ်တို့ ထပ်မံ မဖြစ်ပေါ်လာကုန်သည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ယင်း ကမ္မဇရုပ်တို့ မရှိကြတော့သဖြင့် ကမ္မဇရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော တေဇောဓာတ် = ဥတုလည်း မရှိနိုင်တော့ပြီ၊ ကမ္မဇဩဇာလည်း မရှိနိုင်တော့ပြီ။ ယင်းသို့ဖြစ်လျှင် ကမ္မဇတေဇောဓာတ် = ဥတုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ရမည့် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တရားတို့လည်း မဖြစ်နိုင်ကြတော့လေကုန်ရာသည်။ ကမ္မဇဩဇာကလည်း ကမ္မဇဝမ်းမီးနှင့် အာဟာရဇ ဩဇာတို့၏ အထောက်အပံ့ဖြင့် အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့ကို မဖြစ်စေနိုင်လေရာ။</p> <p>အလားတူပင် ကမ္မဇရုပ်တို့ ချုပ်ဆုံးသွားကြသဖြင့် စက္ခု, သောတ, ဃာန, ဇိဝှါ, ကာယ, ဟဒယဟူသော နာမ်တရားတို့၏ မှီရာဝတ္ထုရုပ်တို့လည်း မရှိကြကုန်ပြီ ဖြစ်၏။ မှီရာဝတ္ထုရုပ်တို့ မရှိကြကုန်သော် ယခုကဲ့သို့ ခန္ဓာငါးပါး ရှိသည့် ပဉ္စဝေါကာရဘုံဝယ် စိတ်စေတသိက် = နာမ်တရားတို့လည်း ဖြစ်နိုင်ခွင့် မရှိကြလေကုန်ရာ။ ယင်းသို့ဖြစ်သော် စိတ်စေတသိက်တို့ကြောင့် ဖြစ်ကြရမည့် စိတ္တဇရုပ်တို့လည်း မရှိနိုင်ကြလေကုန်ရာ။ စိတ္တဇရုပ်တို့ မရှိ ကြတော့ခြင်းကြောင့် စိတ္တဇဥတု, စိတ္တဇဩဇာတို့လည်း မရှိကြတော့သဖြင့် စိတ္တဇဥတုကြောင့် ဖြစ်ကြရမည့် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်, စိတ္တဇဩဇာကြောင့် ဖြစ်ကြရမည့် အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့လည်း မရှိနိုင်ကြလေကုန်ရာ။</p> <p>အလားတူပင် ကမ္မဇရုပ်တို့ ချုပ်ဆုံးသွားကြသဖြင့် ကမ္မဇဝမ်းမီးလည်း မရှိနိုင်တော့လေရာ။ ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အထောက်အပံ့ကောင်းကို မရတော့သည့်အတွက် အစာသစ်ကောဋ္ဌာသဖြစ်သည့် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဥတုဇဩဇာကလည်း အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်တို့ကို မဖြစ်စေနိုင်လေရာ။ ဩဇာလက္ခဏာသို့ ဆိုက်ရောက်လာသော ယင်း အာဟာရဇဩဇာ မရှိတော့သဖြင့် အခြားအခြားသော ကလာပ်ပြားဩဇာတို့ကို အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဩဇာလည်း မရှိနိုင်တော့လေရာ။ ယင်းသို့ဖြစ်သော် အာဟာရဇရုပ်ကလာပ် အစဉ်အတန်းသည်လည်း ပျက်စီးပြီးသာ ဖြစ်သွားပေသည်။</p> <p>ကမ္မဇရုပ်များ ချုပ်ဆုံးပြီးနောက် ဆက်လက် ဖြစ်နိုင်သော ရုပ်တရား တို့မှာ အလောင်းကောင်အဖြစ်နှင့် တည်ရှိနေကြသော ဥတုဇရုပ်တို့သာတည်း။ အလောင်းကောင်၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရားတို့ကား ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်တရားတို့သာတည်း။ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၌ တည်ရှိသော တေဇောဓာတ် ကြောင့် ဆင့်ကဲ ဖြစ်ပွားနေသော ဥတုဇရုပ်တို့၏ အစဉ်အတန်းသာ ဖြစ်ပေသည်။ ယင်း ဥတုဇရုပ်တို့တွင် ပါဝင်တည်ရှိသော တေဇောဓာတ် = ဥတု တို့ကား ကမ္မဇရုပ်တို့၏ အထောက်အပံ့နှင့် ကင်း၍လည်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သည့် စွမ်းအားရှိကြပေသည်။</p> <p>ထိုကြောင့် ဣန္ဒြေတို့နှင့် ဆက်စပ်နေသည့် သက်ရှိလောကဝယ် ကမ္မဇဥတု, စိတ္တဇဥတု, အာဟာရဇဥတု ဟူသော ဥတုအသီးအသီးတို့က ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေရာ၌ <b>ဥပါဒိန္နက</b>အမည်ရသည့် ကမ္မဇရုပ်တို့၏ အထောက်အပံ့ကား လိုအပ်လျက်ပင် ရှိပေသည်။ ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်တို့တွင် ပါဝင်တည်ရှိသော ဥတုခေါ် တေဇောဓာတ်က ရုပ်ကလာပ်အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေရာ၌သာ ကမ္မဇရုပ်တို့၏ အထောက်အပံ့ကို မလိုဟု မှတ်သားပါလေ။ သက်မဲ့လောက ဥတုဇရုပ်တို့၌လည်း ပုံစံ တူပင် မှတ်သားပါလေ။</p> <p>တစ်ဖန် ယင်းစက္ခုဒသကကလာပ်၌ တည်ရှိသော တေဇောဓာတ် ဥတု ကြောင့် ဖြစ်သော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာသည်လည်း ကမ္မဇဝမ်းမီးနှင့် <b>အာဟာရဇဩဇာ</b>၏ အထောက်အပံ့ကောင်းကို ရရှိသော အခါ အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်အသစ်ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ (မြေးရပြန်ပြီ ဟူလိုသည်။) ဤနည်းအားဖြင့် စက္ခုဒသကကလာပ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော တေဇောဓာတ်ကို အခြေတည်၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော တေဇောဓာတ်နှင့် ဩဇာကြောင့် (၄-၅)ဆင့်သော သားစဉ်မြေးဆက် ဥတုဇရုပ် <b>အာဟာရဇရုပ်</b>တို့ ဖြစ်ပုံကို မြင်အောင် ရှုပါ။</p> <p>တစ်ဖန် ယင်းစက္ခုဒသကကလာပ်တွင်ပင် ဩဇာ ပါဝင်လျက် ရှိ၏။ ကမ္မဇဩဇာတည်း။ ယင်းဩဇာသည် ကမ္မဇဝမ်းမီးနှင့် အာဟာရဇဩဇာ၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိသောအခါ အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ ယင်း ရုပ်ကလာပ်တွင် တေဇောဓာတ်နှင့် ဩဇာတို့ ပါဝင်ပြန်၏။ ယင်းတေဇောဓာတ်နှင့် ဩဇာတို့ကလည်း အထက်ပါအတိုင်း (၄-၅)ဆင့်သော ရုပ်ကလာပ်တို့ကို အဆင့်ဆင့် ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပြန်၏။ မြင်အောင် ရှုပါ။ နှစ်ခွ နှစ်ခွ ပွားသွားပုံကို သဘောပေါက်အောင် အထပ်ထပ် လေ့လာပါ။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၀၁ - ကြည့်ပါ။)</p> <p>တစ်ဖန် မျက်စိ၌ပင် တည်ရှိသော ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝဒသ ကကလာပ် စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကကလာပ် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကကလာပ် အာဟာရဇ ဩဇဋ္ဌမကကလာပ်ဟူသော ရုပ်ကလာပ် အသီးအသီး၌ တည်ရှိသော တေဇောဓာတ် (= ဥတု)နှင့် ဩဇာတို့ကလည်း ဥတုဇရုပ် <b>အာဟာရဇရုပ်</b>တို့ကို နှစ်ခွ နှစ်ခွ ဖြစ်ပွားသွားစေပုံကို မြင်အောင် ရှုပါ။ (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ ပုံစံတူ ရှုရန် ဖြစ်သည်။</p> <p>သတိပြုရန် --- ထိုကဲ့သို့ (၂)ဆင့် (၃)ဆင့် (၄)ဆင့် (၅)ဆင့် (၁၀)ဆင့် (၁၂)ဆင့်, အဆင့်များစွာ တိုင်အောင်, အဇ္ဈတ္တတွင်သာမက ဗဟိဒ္ဓသို့တိုင် အောင် ရုပ်ကလာပ်တို့ကို အဆင့်ဆင့် ဖြစ်စေရာ၌ နောက်ဆုံးအဆင့်တွင် တည်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်တွင်ပါဝင်သော တေဇောဓာတ်နှင့် ဩဇာတို့သည် အသစ်အသစ်သော ဥတုဇရုပ်ကလာပ်နှင့် အာဟာရဇရုပ်ကလာပ်ကို မဖြစ် စေနိုင်ဟု မှတ်ပါ။</p> <p>ဤဖော်ပြပါ ရုပ်တို့၏ ဖြစ်ပုံကို သေချာစေ့ငု ဖတ်ရှု၍ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်း ဇယားများကို ကြည့်၍ ဆရာသမားနှင့်လည်း စနစ်တကျ လေ့ကျင့်ပေးပါက ကံ-စိတ်-ဥတု-အာဟာရဟူသော အကြောင်းတရားလေးပါးကြောင့် ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်လာရသော ရုပ်တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်သည့် တိုင်အောင် စနစ်တကျ ရှုပွားတတ် သိမ်းဆည်းတတ် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူ တတ်မည် ဖြစ်ပေသည်။</p> <h3>ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ်ရှုပွားနည်း</h3> <p>(၆)ဒွါရ၌ တည်ရှိသော စတုသမုဋ္ဌာနိက (= ကံ-စိတ်-ဥတု-အာဟာရ ဟူသော အကြောင်းတရားလေးပါးကြောင့် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာရသော) ရုပ် တရားတို့ကို ရှုခြင်းသည် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျဉ်းနည်းတည်း။ ထိုမှ တစ်ဆင့် တက်၍ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းအကျယ်နည်းကို ရှုနိုင်ပါသည်။ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ် ရှုပွားနည်း၌ ---</p> <p>၁။ ပထဝီကောဋ္ဌာသ --- ၂၀<br> ၂။ အာပေါကောဋ္ဌာသ --- ၁၂<br> ၃။ တေဇောကောဋ္ဌာသ --- ၄<br> ၄။ ဝါယောကောဋ္ဌာသ --- ၆<br> အားလုံးပေါင်းသော် --- ၄၂ - ကောဋ္ဌာသ</p> <p>ဤသို့လျှင် (၄၂)ကောဋ္ဌာသ လာရှိပေသည်။ ထိုတွင် ပထဝီကောဋ္ဌာသ (၂၀), အာပေါကောဋ္ဌာသ (၁၂)မျိုး - ပေါင်း (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့ကို ရုပ် အရေအတွက်နှင့်တကွ သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်းတွင် ရေးသားတင်ပြခဲ့ပြီးလေ ပြီ။ ယင်းကောဋ္ဌာသ တစ်ခုစီ တစ်ခုစီ၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မြင်အောင် ရှုပါ။ ရုပ်ကလာပ်များကို တွေ့မြင်ရသောအခါ အထက်ပါ ကာယဒွါရ၌ တင်ပြ ထားသော ဇယားကို နည်းမှီး၍ ရသင့်သမျှ ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်း ရှုပွားပါ။ ထိုတွင် ---</p> <p>၁။ ချွေး-မျက်ရည်-တံတွေး-နှပ် ဤကောဋ္ဌာသ (၄)မျိုးတို့၌ စိတ္တဇဩဇ ဋ္ဌမကရုပ် (၈) + ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ် (၈) - နှစ်ရပ်ပေါင်းသော် (၁၆)မျိုး (၁၆)မျိုးစီသော ရုပ်တရားတို့ ရှိကြ၏။ စိတ်ကြောင့်လည်း ဖြစ်၏၊ ဥတု ကြောင့်လည်း ဖြစ်၏။</p> <p>၂။ အစာသစ်-အစာဟောင်း-ပြည်-ကျင်ငယ် - ဤကောဋ္ဌာသ (၄)မျိုးတို့၌ ဥတုကြောင့်ဖြစ်သော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ် (၈)မျိုး (၈)မျိုးစီသာ ရှိ၏။</p> <p>၃။ ကြွင်းသော ကောဋ္ဌာသ (၂၄)မျိုးတို့၌ကား ကာယဒွါရ၌ တင်ပြထား သည့်အတိုင်း ကောဋ္ဌာသတစ်ခု တစ်ခု၌ (၄၄)မျိုး (၄၄)မျိုးစီသော ရုပ်တရား တို့ ရှိကြ၏။ မြင်အောင်ရှုပါ။ သည်းခြေကို ရှုရာ၌ <b>ဗဒ္ဓသည်းခြေ</b> = အိမ် သည်းခြေ, <b>အဗဒ္ဓသည်းခြေ</b> = အရည်သည်းခြေ နှစ်မျိုးခွဲ၍ ရှုပါ။ သွေး ကောဋ္ဌာသ၌လည်း <b>သန္နိစိတလောဟိတ</b> = နှလုံး အသည်း စသည်တို့၏ ပတ်ဝန်းကျင်၌ မလည်ပတ်ဘဲ ငြိမ်သက်စွာ စုဝေးတည်နေသော သွေး, <b>သံသရဏလောဟိတ</b> = အကြောအတွင်းမှ တစ်ကိုယ်လုံးသို့ အနှံ့အပြား လည်ပတ်သွားလာနေသော သွေး - ဤ သွေးနှစ်မျိုးလုံး၌ (၄၄)မျိုးသော ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းရှုပွားပါ။</p> <h3>တေဇောဓာတ် လွန်ကဲသော တေဇောကောဋ္ဌာသ (၄) မျိုး</h3> <p>၁။ <b>သန္တပ္ပနတေဇော</b> = တစ်ရက်ချန်ဖျားခြင်း<br> စသည်ဖြင့် ပြင်းစွာပူလောင်သော တေဇော = ၃၃</p> <p>၂။ <b>ဍာဟတေဇော</b> = အလွန့်အလွန် ပြင်းထန်စွာ<br> ထက်ဝန်းကျင် ပူလောင်သော တေဇော = ၃၃</p> <p>၃။ <b>ဇီရဏတေဇော</b> = အိုစေ, ရင့်ကျက်စေ,<br> ဆွေးမြည့်စေသော ပူလောင်သော တေဇော = ၃၃</p> <p>၄။ <b>ပါစကတေဇော</b> = အစာကိုကြေကျက်စေသော<br> ပူလောင်သော တေဇော (ဇီဝိတနဝကကလာပ်) = ၉</p> <p>မှတ်ချက် --- ဤတေဇောကောဋ္ဌာသ (၄)မျိုးကား ပထဝီကောဋ္ဌာသ, အာပေါကောဋ္ဌာသတို့ကဲ့သို့ ပုံသဏ္ဌာန် ကောဋ္ဌာသ မရှိပေ။ တေဇော ဓာတ် လွန်ကဲသော မကြည်သော ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များသာ ဖြစ်ကြသည်။ ထိုကြောင့် ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များအတွင်းမှာသာ တေဇောဓာတ် = အပူ လွန်ကဲသော ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို ရှာဖွေ၍ ရှုပါ။ သန္တပ္ပနတေဇောနှင့် ဍာဟတေဇောတို့ကို ရှုရာ၌ အခက်အခဲရှိနေပါက မထင်မရှားဖြစ်နေပါက ဖျားနာနေသည့် အချိန်အခါ ဖျားနာခဲ့ဖူးသည့် အချိန်အခါကို အာရုံယူ၍ လှမ်းရှုကြည့်ပါ။</p> <p>ဤ၌ (၃၃)မျိုးသော ရုပ်တရားတို့ဟူသည်မှာ ---</p> <p>၁။ ဇီဝိတနဝကကလာပ် (ကမ္မဇ) = ၉<br> ၂။ စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကကလာပ် = ၈<br> ၃။ ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကကလာပ် = ၈<br> ၄။ အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကကလာပ် = ၈<br> အားလုံးပေါင်းသော် = ၃၃ - ဖြစ်သည်။</p> <h3>ဝါယောဓာတ်လွန်ကဲသော ဝါယောကောဋ္ဌာသ (၆) မျိုး</h3> <p>၁။ <b>ဥဒ္ဓင်္ဂမဝါတာ</b> = အထက်သို့ ဆန်တက်သောလေ = ၃၃<br> ၂။ <b>အဓောဂမဝါတာ</b> = အောက်သို့ စုန်ဆင်းသောလေ = ၃၃<br> ၃။ <b>ကုစ္ဆိသယဝါတာ</b> = ဝမ်းဗိုက်အတွင်း အူ၏<br> အပြင်ဘက်၌ တည်ရှိသောလေ = ၃၃</p> <p>၄။ <b>ကောဋ္ဌာသယဝါတာ</b> = အူအတွင်း၌ တည်ရှိသောလေ = ၃၃</p> <p>၅။ <b>အင်္ဂမင်္ဂါနုသာရိနောဝါတာ</b> = ကိုယ်အင်္ဂါကြီးငယ်သို့ အစဉ်<br> လျှောက်သော အကြောအတွင်း၌ တည်ရှိသောလေ = ၃၃</p> <p>၆။ <b>အဿာသပဿာသောဝါတာ</b> = ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ = ၉</p> <p>ဤ၌ (၃၃) ဟူသည်မှာ ဇီဝိတနဝကကလာပ် (= ၉) + စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကကလာပ် (= ၈) + ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကကလာပ် (= ၈) + အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကကလာပ် (= ၈) = ၃၃ ဖြစ်သည်။ ထိုတွင် ဇီဝိတနဝကကလာပ်မှာ ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်ဖြစ်သည်။</p> <p>ထို ဝါယောဓာတ် လွန်ကဲသော ဝါယောကောဋ္ဌာသ (၆)မျိုးလုံး၌ပင် ရှေးဦးစွာ မိမိရှုပွားလိုသော ဝါယောကောဋ္ဌာသ (= လေ)ကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင် အောင် ကြည့်ပါ။ ဥပမာ - အထက်သို့ ဆန်တက်သော လေကို ရှုလိုပါက အူ၏အတွင်းစသည့် ထိုထိုအရပ်၌ တည်ရှိသော အထက်သို့ ဆန်တက်လာ သော လေကို ရှေးဦးစွာ မြင်အောင် ကြည့်ပါ။ မမြင်နိုင်ဖြစ်နေပါက မိမိရရှိ ထားပြီးသည့် သမာဓိကို အဆင့်ဆင့် ပြန်၍ ထူထောင်ပါ။ လင်းရောင်ခြည်စွမ်း အင်များ အားကောင်းလာသောအခါ ယင်းလေကို တစ်ဖန်ပြန်၍ ရှုကြည့် ပါ။ အောင်မြင်မှု ရနိုင်ပါသည်။ ယင်းလေကို ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်သောအခါ ယင်းလေ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို (ဝါယောဓာတ် လွန်ကဲနေ သော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို) ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ရှုပါ။ ယင်းသို့ ရှုလိုက်သော အခါ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုလည်း ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်ပါက မကြာမီ အချိန် ကာလအတွင်းမှာပင် သမာဓိအရှိန်တက်လာသောအခါ ယင်းလေ၌ တည်ရှိ သော ရုပ်ကလာပ်တို့ကို တွေ့မြင်နိုင်ပေသည်။ ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့ကို ဓာတ်ခွဲ ပါက အထက်တွင် ရေးသားတင်ပြထားသော ရုပ်သဘောတရား (၃၃)မျိုးကို တွေ့ရှိနိုင်ပေသည်။ ယင်းပရမတ် ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းပါ။ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ။</p> <p><b>အဿာသပဿာသ</b> --- <b>အဿာသပဿာသာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာဝ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၅-၃၄၆။)</p> <p><b>စိတ္တဇေ အဿာသပဿာသကောဋ္ဌာသေပိ ဩဇဋ္ဌမကဉ္စေဝ သဒ္ဒေါ စာတိ နဝ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၃။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာ၏ ဖွင့်ဆိုချက်အရ အဿာသပဿာသ = ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေဟူသည်ကား စိတ္တဇသဒ္ဒနဝက ကလာပ်တို့၏ (= စိတ္တဇသဒ္ဒနဝကရုပ်တို့၏) အပေါင်းအစုမျှသာတည်း။ ဘဝင်မနော အကြည်ကို သိမ်းဆည်း၍ ဟဒယဝတ္ထုကို မှီ၍ ဖြစ်နေသော ဘဝင်မနော အကြည်ဓာတ်နှင့် တကွသော စိတ်အသီးအသီးကြောင့် ယင်းဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ ဖြစ်နေပုံကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် စိုက်ရှုပါ။ ယင်းလေကို လည်း ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်သောအခါ ယင်းလေ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်လေး ပါးကို မြင်အောင် ဆက်ရှုပါ။ သမာဓိ အဆင့်မီလာသောအခါ ရုပ်ကလာပ် အမှုန်များကို စတင် တွေ့ရှိနိုင်ပေသည်။ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုအတွင်း၌ တည် ရှိသော ပထဝီဓာတ်နှင့် အခြားရုပ်ကလာပ် တစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ပထဝီဓာတ်တို့ စိတ္တဇဝါယောဓာတ်၏ စွမ်းအင်ကြောင့် ပွတ်ချုပ်ထိခိုက်လျက် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းကြောင့်, သို့မဟုတ် ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိ သော မဟာဘုတ်တို့နှင့် အခြားသော ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိ သော မဟာဘုတ်တို့သည် စိတ္တဇဝါယောဓာတ်၏ စွမ်းအင်ကြောင့် မဟာ ဘုတ် အချင်းချင်း အလွန် နီးကပ်စွာ ပွတ်ချုပ်ထိခိုက်လျက် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း ကြောင့် အသံ သဒ္ဒရုပ်လည်း ပါဝင်နေရကား စိတ္တဇသဒ္ဒနဝကကလာပ်ရုပ် တို့ ဖြစ်ကြသည်။ ယင်းရုပ်တရားတို့မှာ ဟဒယဝတ္ထုကို မှီ၍ ဖြစ်နေသော စိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်တည်နေကြရ၏။ ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် စိုက်ရှုပါ။ (<b>လဟုတာ-မုဒုတာ-ကမ္မညတာ</b> ရုပ်တို့လည်း အသက်ရှူ၍ ကောင်းသော အခါ ပါဝင်နိုင်၏။ <b>သဒ္ဒလဟုတာဒိဒွါဒသက</b> ကလာပ်တို့တည်း။)</p> <p>ဝါယောကောဋ္ဌာသ (၆)မျိုးလုံး၌ပင် ရှေးဦးစွာ လေကို မြင်အောင် ရှုပါ။ ထိုနောင် ယင်းလေ၌တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မြင်အောင် စိုက်ရှုပါ။ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို တွေ့မြင်သောအခါ အထက်ပါအတိုင်း ရုပ်တရား တို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ၍ ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းပါ။</p> <h3>ကမ္မဇ ရုပ်ကလာပ် (၉) စည်း</h3> <p>အထက်ပါ (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်ကလာပ် အမျိုးအစားတို့တွင် သဘောတူရာ စုပေါင်း၍ ရေတွက်သော် ရုပ်ကလာပ် အမျိုးအစားအားဖြင့် ကမ္မဇကလာပ်, စိတ္တဇကလာပ်, ဥတုဇကလာပ်, အာဟာရဇကလာပ်ဟု ရုပ်ကလာပ်အမျိုးအစား (၄)မျိုး ရှိ၏။ ထိုတွင် ကံကြောင့် ဖြစ်သော ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်မှာ (၉)စည်း ရှိပေသည်။</p> <p>၁။ <b>စက္ခုဒသက ကလာပ်</b>၊<br> ၂။ <b>သောတဒသက ကလာပ်</b>၊<br> ၃။ <b>ဃာနဒသက ကလာပ်</b>၊<br> ၄။ <b>ဇိဝှါဒသက ကလာပ်</b>၊<br> ၅။ <b>ကာယဒသက ကလာပ်</b>၊<br> ၆။ <b>ဣတ္ထိဘာဝဒသက ကလာပ်</b>၊<br> ၇။ <b>ပုမ္ဘာဝဒသက ကလာပ်</b>၊<br> ၈။ <b>ဟဒယဒသက ကလာပ်</b>၊<br> ၉။ <b>ဇီဝိတနဝက ကလာပ်</b>၊</p> <p>အားလုံးပေါင်းသော် ကမ္မဇ ရုပ်ကလာပ် (၉)စည်း ဖြစ်သည်။ ယင်း ကမ္မဇရုပ်တို့သည် ပစ္စုပ္ပန်ကမ္မဇရုပ်ဖြစ်မူ အတိတ်ဘဝတစ်ခုခုတွင် ပြုစုပျိုး ထောင်ခဲ့သော ကံကြောင့် ဖြစ်၏။ အတိတ်ကမ္မဇရုပ်ဖြစ်မူ ယင်းအတိတ်၏ ရှေးဖြစ်သော အတိတ်က ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့သော ကံကြောင့်ဖြစ်၏။ အနာဂတ် ကမ္မဇရုပ်ဖြစ်မူ အတိတ်ဘဝ တစ်ခုခုက ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့သော <b>အပရာပရိယ ဝေဒနီယကံ</b> သို့မဟုတ် ပစ္စုပ္ပန်တွင် ပြုစုပျိုးထောင်လိုက်သော <b>ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယ</b> အမည်ရသော ကံကြောင့်ဖြစ်၏။ ထိုကံသည် မည်သည့်ကံမျိုး ဖြစ်သည်ကို <b>ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်</b>ပိုင်းသို့ ရောက်ရှိသောအခါမှ သဘောကျနိုင်မည်၊ ကိုယ် တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်နိုင်မည်။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်ပိုင်းနှင့် သက်ဆိုင်ပေသည်။ ဤအချိန်တွင်မူ ကံကြောင့်ဖြစ်သည့် ကမ္မဇရုပ်များ ဖြစ် ကြသည်ဟူ၍သာ ယာယီအားဖြင့် လက်ခံထားပါဦး။ တစ်ဖန် ဤတိုင်အောင် ရေးသားတင်ပြခဲ့သော (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇရုပ် စိတ္တဇရုပ် ဥတုဇရုပ် အာဟာရဇရုပ်တို့ကား ရုပ်အတုတို့နှင့် မရောနှောသော ရုပ်အစစ်တို့သာတည်း။ လက္ခဏာယာဉ် သုံးချက်တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှု ကောင်းသော ရုပ်တရားတို့သာတည်း။ တစ်ဖန် ရုပ်အတုများနှင့် ရောနှော၍ ဖြစ်သော စိတ္တဇရုပ် ဥတုဇရုပ် အာဟာရဇရုပ်များလည်း ရှိကြ၏။ ရုပ်အစစ် သက်သက်သာ ဖြစ်သော ရုပ်ကလာပ်တို့နှင့် ရုပ်အတုများရောနှော၍ နေ သော ရုပ်ကလာပ်တို့ကို စုပေါင်း၍ တင်ပြပေအံ့။</p> <h3>စိတ္တဇ ရုပ်ကလာပ် (၈) စည်း</h3> <p>၁။ <b>စိတ္တဇ-သုဒ္ဓဋ္ဌက ကလာပ်</b> = သက်သက်သော စိတ္တဇအဋ္ဌကလာပ်၊</p> <p>၂။ <b>ကာယဝိညတ္တိနဝက ကလာပ်</b> = ကာယဝိညတ်လျှင် (၉)ခုမြောက် ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊</p> <p>၃။ <b>လဟုတာဒေကဒသက ကလာပ်</b> = လဟုတာစသည်လျှင် (၁၁)ခု မြောက်ရှိသောရုပ်ကလာပ်၊</p> <p>(၈+လဟုတာ+မုဒုတာ+ကမ္မညတာ = ၁၁။)</p> <p>၄။ <b>ကာယဝိညတ္တိလဟုတာဒိဒွါဒသကကလာပ်</b> = ကာယဝိညတ်-လဟု တာ စသည်လျှင် (၁၂)ခုမြောက် ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊</p> <p>(၈+ကာယဝိညတ်+လဟုတာ+မုဒုတာ+ကမ္မညတာ = ၁၂။)</p> <p>၅။ <b>ဝစီဝိညတ္တိဒသက ကလာပ်</b> = ဝစီဝိညတ်-အသံလျှင် (၁၀)ခုမြောက် ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊ (၈+ဝစီဝိညတ်+အသံ = ၁၀။)</p> <p>၆။ <b>ဝစီဝိညတ္တိသဒ္ဒလဟုတာဒိတေရသက ကလာပ်</b> = ဝစီဝိညတ်-အသံ- လဟုတာ စသည်လျှင် (၁၃)ခုမြောက်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊</p> <p>(၈+ဝစီဝိညတ်+အသံ+လဟုတာ+မုဒုတာ+ကမ္မညတာ = ၁၃။)</p> <p>၇။ <b>အဿာသပဿာသ-စိတ္တဇသဒ္ဒနဝကကလာပ်</b> = ဝင်သက်လေ-ထွက် သက်လေ-စိတ်ကြောင့်ဖြစ်သော အသံလျှင် (၉)ခုမြောက် ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊ (၈+အသံ = ၉။)</p> <p>၈။ <b>အဿာသပဿာသ-စိတ္တဇသဒ္ဒလဟုတာဒိဒွါဒသကကလာပ်</b> = ဝင် သက်လေ-ထွက်သက်လေ-စိတ်ကြောင့် ဖြစ်သော အသံ-လဟုတာ စသည်လျှင် (၁၂)ခုမြောက်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊</p> <p>(၈+အသံ+လဟုတာ+မုဒုတာ+ကမ္မညတာ = ၁၂။)</p> <p>၁။ ဤ၌ အမှတ် (၁)အဖြစ် သတ်မှတ်ထားသော ရုပ်ကလာပ်ကား (၆)ဒွါရ နှင့် (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့တွင် အချို့အချို့သော ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ဩဇာလျှင် (၈)ခုမြောက်ရှိသော <b>စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကကလာပ်</b> ဖြစ်သည်။ ယင်း ရုပ်ကလာပ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရားတို့ကား ရုပ်အစစ်တို့တည်း၊ ဝိပဿနာ ရှုကောင်း၏၊ ရှုကွက် ထင်ရှားပြီ။</p> <p>၂။ <b>ကာယဝိညတ္တိနဝက ကလာပ်</b> --- ဘဝင်မနောအကြည်၌ ဘာဝနာစိတ် ကို စိုက်ထား၍ တစ်နည်း ဘဝင်မနောအကြည်ကို သိမ်းဆည်း၍ လက်ညှိုး တစ်ချောင်းကို ကွေးဆန့်ကြည့်ပါ။ ကွေးချင်ဆန့်ချင်သောစိတ် ကွေးနေ ဆန့်နေသော စိတ်တို့ကြောင့် စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့ လက်ညှိုးသို့တိုင်အောင် ပျံ့နှံ့သွားသည်ကို လက်ညှိုးသို့တိုင်အောင် လိုက်ရှုပါ။ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များ ကိုသာ တွေ့ရှိမည် ဖြစ်သည်။ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ ရုပ်သဘော တရား (၈)မျိုးစီ ရှိ၏။ ကွေးသည့် အမူအရာ ဆန့်သည့်အမူအရာ ဟူသော ကာယဝိညတ်နှင့် ပေါင်းသော် (၉)မျိုး ဖြစ်သည်။</p> <p>၃။ <b>လဟုတာဒေကဒသက ကလာပ်</b> --- ရံခါ စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့ကို ရှုရာ၌ ယင်းရုပ်တို့၏ ပေါ့မှုသဘော, နူးညံ့မှုသဘော, (ကွေးခြင်းဆန့်ခြင်း စသော) ထိုထိုအမှု၌ ခံ့ညားမှုသဘော (= ကွေးလို့ ဆန့်လို့ လွယ်လွယ်ကူကူ သွက်သွက်လက်လက် ရနိုင်မှုသဘော) - ဤသဘောတရားများသည် ထင်ရှား နေတတ်၏။ ထိုအခါ ယင်းရုပ်အတုတို့ကိုပါ ရောနှော၍ သိမ်းဆည်းပါ။</p> <p>၄။ <b>ကာယဝိညတ္တိလဟုတာဒိဒွါဒသက ကလာပ်</b> --- အမှတ် (၂) ကာယ ဝိညတ္တိနဝက ကလာပ်၌ တင်ပြထားသည့် ရှုကွက်အတိုင်း ရှုပါ။ အမှတ် (၂) ကာယဝိညတ္တိနဝက ကလာပ်၌ လဟုတာ+မုဒုတာ+ကမ္မညတာဟူသော ရုပ်အတုတို့ မပါဝင်ကြပေ။ ဤကာယဝိညတ္တိလဟုတာဒိဒွါဒသက ကလာပ် ၌ကား ယင်းရုပ်အတု သုံးမျိုးတို့ပါ ပါဝင်ကြ၏။ ကွေးခြင်းဆန့်ခြင်း စသော ထိုထိုကိုယ်အမူအရာကို ပြုလုပ်ရာ၌ ပေါ့ပေါ့ပါးပါး လျင်လျင်မြန်မြန် သွက် သွက်လက်လက် ပြုလုပ်နိုင်ပါက ယင်းရုပ်အတု သုံးမျိုးတို့ ပါဝင်၍ လေးလံ ထိုင်းမှိုင်းနေပါက ယင်းသုံးမျိုးတို့ မပါဝင်ကြပေ။ ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ပိုင်း ခြားယူပါ၊ သိမ်းဆည်းပါ။</p> <p>[မှတ်ချက် --- <b>ဣရိယာပထရှုကွက် သမ္ပဇညရှုကွက်</b>တို့၌ ဤကာယ ဝိညတ်ပါဝင်သော <b>ကာယဝိညတ္တိနဝကကလာပ်+ကာယဝိညတ္တိလဟုတာ ဒိဒွါဒသကကလာပ်</b> - ဤရုပ်ကလာပ်နှစ်မျိုးတို့ကား ပြဓာန်းလျက် ရှိ၏။ အရေးပါလှသော ကဏ္ဍမှ ပါဝင်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိ၏။ ဤရုပ်တရားတို့ကို မသိမ်းဆည်းတတ်ပါက ဣရိယာပထရှုကွက် သမ္ပဇညရှုကွက်တို့၌ ပရမတ် သို့ ဆိုက်အောင် ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းဖို့ရန် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူဖို့ရန်မှာ မမျှော်မှန်းသင့်သော အရာသာ ဖြစ်ပေသည်။]</p> <p>၅။ <b>ဝစီဝိညတ္တိဒသကကလာပ်</b> --- က-ခ စသော အက္ခရာများကို တစ်လုံးစီ ရွတ်ဆိုကြည့်ပါ။ ဘဝင်မနောအကြည် = မနောဒွါရကို သိမ်းဆည်းထားပါ။ ထိုနောက် က-ခ စသည်ဖြင့် ရွတ်ဆိုလိုသောစိတ် ရွတ်ဆိုနေသောစိတ်များကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ကြည့်ပါ။ ယင်းစိတ်များကြောင့် စိတ္တဇရုပ်ကလာပ် အမှုန်များသည် လည်ချောင်းစသော ထိုထိုအသံဖြစ်ရာ အရပ်ဌာနသို့ တိုင် အောင် ဘုတ်အဆက်ဆက် ရိုက်ခတ်လျက် ပျံ့နှံ့သွားပုံကိုလည်းကောင်း, ယင်းစိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တွင် ပါဝင်သော ပထဝီဓာတ် (= ပထဝီဓာတ်၏ သဘာ ဝသတ္တိစွမ်းအင် လွန်ကဲသော မဟာဘုတ်)နှင့် အသံဖြစ်ရာဌာန၌ တည်ရှိ သော ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်များတွင် ပါဝင်သော ပထဝီဓာတ်တို့၏ (= ပထဝီ ဓာတ်၏ သဘာဝသတ္တိစွမ်းအင် လွန်ကဲသော မဟာဘုတ်တို့၏) ပထဝီဓာတ် အချင်းချင်း (= မဟာဘုတ်အချင်းချင်း) ရိုက်ခတ်သဖြင့် (= ပွတ်ချုပ်ထိခိုက် သဖြင့်) အသံဖြစ်ပေါ်လာပုံကိုလည်းကောင်း, ပြောဆိုသည့် ရွတ်ဆိုသည့် ဝစီဝိညတ် နှုတ်အမူအရာကိုလည်းကောင်း ကွဲပြားအောင် ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြား စိတ်ဖြာ၍ ရှုပါ။</p> <p>၆။ <b>ဝစီဝိညတ္တိသဒ္ဒလဟုတာဒိတေရသက ကလာပ်</b> --- ဤရုပ်ကလာပ် ကိုလည်း အထက်ပါအတိုင်းပင် ရှုပါ။ ထိုသို့ပြောဆိုရာ ရွတ်ဆိုရာ၌ ပေါ့ပေါ့ ပါးပါး သွက်သွက်လက်လက် ရှိ၍ ရွတ်ဆို၍ အချိုးကျ အဆင်ပြေလျှင် လဟု တာ မုဒုတာ ကမ္မညတာရုပ်တို့ ပါဝင်သည်။ ဤမျှသာ ထူးသည်။ ဤအမှတ် (၅-၆) ရုပ်ကလာပ်တို့ကား စကားပြောဆိုစဉ် ရှုရမည့် သမ္ပဇဉ်ပိုင်း ရှုကွက် အတွက် ပြဓာန်းသော ရုပ်တရားတို့တည်း။</p> <p>၇။ <b>အဿာသပဿာသ စိတ္တဇသဒ္ဒနဝက ကလာပ်</b>၊</p> <p>၈။ <b>အဿာသပဿာသ စိတ္တဇသဒ္ဒလဟုတာဒိဒွါဒသက ကလာပ်</b>၊</p> <p>စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်များကို (၆)စည်းအဖြစ်ဖြင့် လက်ခံထားသော်လည်း <b>ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ ဒုတိယတွဲ</b> စာမျက်နှာ (၂၂၃) ၌ အဿာသပဿာသ-စိတ္တဇသဒ္ဒနဝက ရုပ်ကလာပ်ရှိကြောင်းကို ဖွင့်ဆိုထား၏။</p> <p><b>အဿာသပဿာသော ဣတိ ဝါ</b>။ (အဘိ၊၂၊၈၆။)</p> <p>ဤပါဠိတော်နှင့် အညီ ဖွင့်ဆိုခြင်းသာ ဖြစ်၏။ ယင်း ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် သိမ်းဆည်းပါ။ သမာဓိစွမ်းအင် အားကောင်းသည်နှင့်အမျှ ရုပ်ကလာပ်များ ကို စတင်တွေ့ရှိနိုင်၏။ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၌ အသံနှင့် ပေါင်းသော် (၉)မျိုး ရှိ၏။ ရံခါ အသက်ရှူရသည်မှာ ပေါ့ပေါ့ပါးပါး သွက်သွက်လက် လက် သိမ်သိမ်မွေ့မွေ့ဖြင့် ရှူ၍ သိပ်ကောင်းနေပါက သိပ်အချိုးကျနေပါက လဟုတာ မုဒုတာ ကမ္မညတာတို့လည်း ပါဝင်လာ၏။ <b>အဿာသပဿာသ စိတ္တဇသဒ္ဒလဟုတာဒိဒွါဒသက ကလာပ်</b> ဖြစ်၏။</p> <h3>ဥတုဇ ရုပ်ကလာပ် (၄) စည်း</h3> <p>၁။ <b>ဥတုဇ-သုဒ္ဓဋ္ဌက ကလာပ်</b> = ဥတုကြောင့်ဖြစ်သော သက်သက်သော ဩဇာလျှင် (၈)ခုမြောက်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်။ (ရုပ်အစစ်တည်း။)</p> <p>၂။ <b>ဥတုဇ-သဒ္ဒနဝက ကလာပ်</b> = ဥတုကြောင့်ဖြစ်သော အသံလျှင် (၉)ခု မြောက်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊ (၈+အသံ = ၉။) (ရုပ်အစစ်တည်း။)</p> <p>၃။ <b>လဟုတာဒေကဒသက ကလာပ်</b> = လဟုတာစသည်လျှင် (၁၁)ခု မြောက်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊</p> <p>(၈+လဟုတာ+မုဒုတာ+ကမ္မညတာ = ၁၁။)</p> <p>၄။ <b>သဒ္ဒလဟုတာဒိဒွါဒသက ကလာပ်</b> = အသံ-လဟုတာစသည်လျှင် (၁၂)ခုမြောက်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊</p> <p>(၈+အသံ+လဟုတာ+မုဒုတာ+ကမ္မညတာ = ၁၂။)</p> <p>ဤဥတုဇရုပ်ကလာပ် (၄)စည်းတို့တွင် နံပါတ် (၁) (၂)တို့ကား ရုပ်အစစ် တို့တည်း။ ဝိပဿနာရှုကောင်းသော ရုပ်များတည်း။ နံပါတ် (၁)ကား (၆)ဒွါရ တို့၌လည်းကောင်း, (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့တွင် အချို့သော ကောဋ္ဌာသတို့၌ လည်းကောင်း ထိုက်သလို တည်ရှိ၏။ နံပါတ် (၂)ကား ဝမ်းအော်သံ စသော အသံပါသော ရုပ်ကလာပ်တည်း။ ဤနံပါတ် (၁-၂) ရုပ်ကလာပ် (၂)မျိုးတို့ ကား အဇ္ဈတ္တ၌လည်းကောင်း, ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိလောက သက်မဲ့လောက နှစ်မျိုး လုံး၌လည်းကောင်း တည်ရှိ၏။</p> <p>နံပါတ် (၃-၄)တို့ကား ရုပ်အတုများနှင့် ရောနှောနေ၏။ ယင်းရုပ်အတု တို့ကား ဝိပဿနာ မရှုကောင်းပေ။ ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းရာ <b>နာမရူပ ပရိစ္ဆေဒဉာဏ်</b>ပိုင်း၌သာ ရောနှော၍ သိမ်းဆည်းရန်ဖြစ်သည်။ ယင်းနှစ်မျိုး သော ရုပ်ကလာပ်တို့ကား ဗဟိဒ္ဓ သက်မဲ့အရာဝတ္ထုတို့၌ မရနိုင်။ အဇ္ဈတ္တနှင့် ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိသတ္တဝါတို့၏ သန္တာန်၌သာ ရရှိနိုင်သည်။ ဝိပဿနာ ရှုရာ၌ လဟုတာ-မုဒုတာ-ကမ္မညတာတို့ကို ဝိပဿနာ မရှုကောင်းသဖြင့် ယင်းတို့ကို နှုတ်ပယ်လိုက်သော် ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့သည် နံပါတ် (၁-၂)တို့နှင့် လုံးဝ တူညီသွားပေသည်။ ထို့ကြောင့် ရုပ်အစစ်တို့ကိုသာ ဝိပဿနာရှုရမည်ဟု လိုရင်းကို မှတ်သားထားပါ။</p> <h3>အသံ (၃) မျိုး</h3> <p>၁။ အသက်ရှူသံ = <b>အဿာသပဿာသ စိတ္တဇသဒ္ဒနဝက ကလာပ်</b>၊</p> <p>၂။ စကားပြောသံ = <b>ဝစီဝိညတ္တိဒသက ကလာပ်</b>၊</p> <p>၃။ ဝမ်းအော်သံ လေတိုက်သံ စသည် = <b>ဥတုဇသဒ္ဒနဝက ကလာပ်</b>၊</p> <p>နံပါတ် (၁-၂)တို့ကား အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိသန္တာန်၌သာ ရရှိနိုင်၏။ နံပါတ် (၃) ဥတုဇသဒ္ဒနဝက ကလာပ်ကား သက်ရှိ သက်မဲ့ နှစ်မျိုးစလုံး၌ ရရှိနိုင်၏။ လေတိုက်သံစသည်တို့ကား သက်မဲ့ ဥတုဇသဒ္ဒနဝက ကလာပ်တို့ တည်း။ သမာဓိကို အဆင့်ဆင့် ထူထောင်၍ လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင် အား ကောင်းလာသောအခါ ယင်းတိုက်ခတ်နေသောလေကို လင်းရောင်ခြည်၏ အကူအညီဖြင့် လှမ်း၍အာရုံယူကြည့်ပါ။ လေကို မြင်တွေ့ရသောအခါ ယင်း လေ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို သိမ်းဆည်းလိုက်ပါက သမာဓိ၏ အရှိန်အဝါ အားကောင်းလာသည်နှင့်အမျှ ရုပ်ကလာပ်များကို စတင်တွေ့ရှိ နိုင်ပေသည်။ ထိုအခါ (၉)မျိုးသော ပရမတ် ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းပါ။ သစ်ခက်ချင်း ရိုက်ခတ်သံ မိုးချုန်းသံ စသည်တို့၌လည်း နည်းတူပင် ရှုနိုင် သည်။ ဝစီဝိညတ်ကား ဝိပဿနာ မရှုကောင်းပေ။ အသံကိုကား သို့မဟုတ် အသံနှင့်တကွသော အတူဖြစ်သော ကလာပ်တူ ရုပ်အစစ်တို့ကား ဝိပဿနာ ရှုကောင်းသော <b>သမ္မသနရုပ်တရား</b>တို့တည်း။</p> <h3>အာဟာရဇ ရုပ်ကလာပ် (၂) စည်း</h3> <p>၁။ <b>အာဟာရဇ-သုဒ္ဓဋ္ဌက ကလာပ်</b> = အာဟာရကြောင့် ဖြစ်သော သက် သက်သော ဩဇာလျှင် (၈)ခုမြောက် ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊</p> <p>၂။ <b>လဟုတာဒေကဒသက ကလာပ်</b> = လဟုတာစသည်လျှင် (၁၁)ခု မြောက် ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊</p> <p>ဤရုပ်ကလာပ် နှစ်မျိုးတို့တွင် နံပါတ် (၁)ကား (၆)ဒွါရတို့၌လည်း ကောင်း, (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့တွင် အာဟာရဇရုပ်ကလာပ် ရကောင်းရာ အချို့ အချို့သော ကောဋ္ဌာသတို့၌လည်းကောင်း ရရှိနိုင်၏။ ရုပ်အစစ်တို့တည်း၊ ဝိပဿနာရှုကောင်းသော ရုပ်တို့တည်း။</p> <p>နံပါတ် (၂) ရုပ်ကလာပ်သည်လည်း (၆)ဒွါရနှင့် အာဟာရဇရုပ်က လာပ် ရကောင်းရာ အချို့အချို့သော ကောဋ္ဌာသတို့၌ ထိုက်သလို ရရှိနိုင်၏။ သို့သော် ရုပ်အတုများနှင့်ကား ရောနှောနေ၍ ယင်းရုပ်အတုတို့ကား ဝိပဿနာ မရှုကောင်းပေ။ ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းရာ၌သာ ရောနှော၍ သိမ်းဆည်းရန်ဖြစ်သည်။ ဝိပဿနာရှုရာ၌ကား ယင်းရုပ်အတုတို့ကို ချန်လှပ် ထား၍ ရုပ်အစစ်တို့ကိုသာ ဝိပဿနာရှုရမည် ဖြစ်သည်။ ယင်းသို့ဖြစ်လျှင် ဝိပဿနာရှုရမည့်ရုပ်မှာ နံပါတ် (၁) ရုပ်ကလာပ်နှင့် ပုံစံတူသွားပေပြီ။ အဇ္ဈတ္တနှင့် ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိသတ္တဝါတို့၏ သန္တာန်၌သာ ယင်းရုပ်ကလာပ်နှစ်မျိုးလုံး ကို ရရှိနိုင်သည်။</p> <h3>လက္ခဏရုပ် (၄) ပါး ရှုကွက်</h3> <p><b>ဥပစယ</b>မှာ ပဋိသန္ဓေ ကလလရေကြည် ဦးစွာတည်ခိုက်မှစ၍ ဣန္ဒြေ ပြည့်စုံသည်တိုင်အောင်သော ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းနိုင်သောအခါ ရှုရန် ဖြစ်သည်။ <b>သန္တတိ ဇရတာ အနိစ္စတာ</b>တို့မှာ (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်အစစ်တို့၏ <b>ဥပါဒ်-ဌီ-ဘင်</b> = ဖြစ်-တည်-ပျက် သဘောပင် ဖြစ်သည်။</p> <p>ရှေးဦးစွာ (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုစီ ဓာတ်ခွဲ၍ ထိုရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော (၈)မျိုး (၉)မျိုး (၁၀) မျိုးသော ရုပ်အစစ်တို့၏ ပြိုင်တူ ဖြစ်မှု တည်မှု ပျက်မှုကို မြင်အောင် ရှုပါ။ ထိုနောင် (၆)ဒွါရတို့၌လည်းကောင်း, (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌လည်းကောင်း တည်ရှိသော ရုပ်အစစ်တို့ကို ဒွါရတစ်ခုစီ ကောဋ္ဌာသတစ်ခုစီ ခွဲ၍ ယင်းဒွါရ အသီးအသီး၌ တည်ရှိသော ရုပ်အစစ်တို့၏ ဖြစ်မှု တည်မှု ပျက်မှုကိုလည်း ကောင်း, ကောဋ္ဌာသ အသီးအသီး၌ တည်ရှိသော ရုပ်အစစ်တို့၏ ဖြစ်မှု တည်မှု ပျက်မှုကိုလည်းကောင်း မြင်အောင် ရှုပါ။ ထိုနောင် (၆)ဒွါရ (၄၂) ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ရနိုင်သမျှ ရုပ်အစစ်အားလုံးတို့ကို ခြုံငုံ၍ ဖြစ်-တည်-ပျက် ရှုပါ။</p> <p>[မှတ်ချက် --- ရုပ်အားလုံးသည် ပြိုင်တူ ဖြစ်သည် တည်သည် ပျက် သည်ဟုကား မဆိုလိုပါ။ <b>ဥပါဒ်-ဌီ-ဘင်</b> ဟူသော ခဏတ္တယအတွင်း၌ ပြိုင်တူ ဖြစ်-တည်-ပျက် ရစကောင်းသော ရုပ်တရားတို့ကို ခြုံ၍ ရှုရန် သာ ဆိုလိုရင်း ဖြစ်သည်ဟု မှတ်ပါ။]</p> <h3>ရုပ်တို့၏ ဖြစ်ပုံ ပျက်ပုံ ဓမ္မတာ</h3> <p>ဤတွင် ရုပ်တို့၏ ဖြစ်ပုံ ပျက်ပုံ အခြင်းအရာ ဓမ္မတာကို အနည်းငယ် ရှင်းလင်းတင်ပြအပ်ပါသည်။ ရုပ်တို့၏ သက်တမ်း အချိန်ကာလကို စိတ္တက္ခဏ (၁၇)ချက်ဖြင့် ပုံသေ တိုင်းတာပြထား၏။ စိတ္တက္ခဏတိုင်း စိတ္တက္ခဏတိုင်း ၌လည်း ဥပါဒ်-ဌီ-ဘင် = ဖြစ်-တည်-ပျက်ဟု ခဏငယ် သုံးမျိုးစီ ရှိနေ၏။ ထိုကြောင့် ရုပ်တို့သည် စိတ္တက္ခဏကြီးအားဖြင့် (၁၇)ချက်, ခဏငယ်အားဖြင့် (၅၁)ချက် သက်တမ်းရှည်ကြ၏။ ထိုအောက် လျော့၍သော်လည်းကောင်း, ထိုထက် ပိုလွန်၍သော်လည်းကောင်း သက်တမ်း မရှည်ကြပေ။</p> <p>ဥပမာ - စိတ္တက္ခဏတစ်ခုကို အမှတ် (၁) စိတ္တက္ခဏဟု သတ်မှတ်ကြ ပါစို့။ ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်တိုင်းသည် ယင်း စိတ္တက္ခဏတိုင်း စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်း၌ ကံအရှိန်အဝါ မကုန်သေး သမျှ ကာလပတ်လုံး ဘဝသက်တမ်းတစ်လျှောက်ဝယ် အမြဲတမ်း ဖြစ်နေ၏။ ယင်းအမှတ် (၁) စိတ္တက္ခဏ၏ ဥပါဒ်ကာလ၌ စ၍ ဥပါဒ်ကြသော ရုပ်တရား တို့သည် အမှတ် (၁၇) စိတ္တက္ခဏ၏ ဘင်ကာလနှင့် ပြိုင်၍ချုပ်ကြ၏။ ယင်း အမှတ် (၁) စိတ္တက္ခဏ၏ ဌီကာလနှင့် ပြိုင်၍ ဖြစ်ကြသော ဥပါဒ်ကြသော ရုပ်တရားတို့သည် အမှတ် (၁၈) စိတ္တက္ခဏ၏ ဥပါဒ်ကာလ၌ ချုပ်ဆုံးကြ၏။ ယင်းအမှတ် (၁) စိတ္တက္ခဏ၏ ဘင်ကာလနှင့် ပြိုင်၍ ဥပါဒ်ကြသော ရုပ် တရားတို့သည် အမှတ် (၁၈) စိတ်၏ ဌီကာလ၌ ချုပ်ဆုံးကြ၏။ ဤ၌ အမှတ် (၁၇) (၁၈)ဟူသည် အမှတ် (၁)မှ ထောက်၍ သတ်မှတ်အပ်သော စိတ္တက္ခဏ တစ်မျိုးမျိုးကို ဆိုလိုသည်။</p> <p>တစ်ဖန် စိတ္တဇရုပ်တို့သည်လည်း ဟဒယဝတ္ထုကို မှီ၍ ဖြစ်နေသော စိတ်တိုင်း စိတ်တိုင်း၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဥပါဒ်ကာလတိုင်း၌ အမြဲတမ်း ဘဝတစ်လျှောက်ဝယ် ဖြစ်နေကြ၏။ အမှတ် (၁)ဟု သတ်မှတ်လိုက်သော စိတ္တက္ခဏနှင့် ဥပါဒ်ချင်း ပြိုင်၍ ဖြစ်သော စိတ္တဇရုပ်တရားတို့သည် အမှတ် (၁၇)ဟု သတ်မှတ်ထားသော စိတ္တက္ခဏ၏ ဘင်ကာလ၌ ချုပ်ဆုံးကြ၏။</p> <p>တစ်ဖန် ကမ္မဇကလာပ် စိတ္တဇကလာပ် ဥတုဇကလာပ် အာဟာရဇ ကလာပ်တိုင်းလိုလို၌ ပါဝင်သော တေဇောဓာတ်သည်လည်း ရုပ်၏ ဌီကာလ သို့ ရောက်တိုင်း ရောက်တိုင်း ဥတုဇရုပ်များကို ဖြစ်စေနိုင်ပြန်၏။ အမှတ် (၁) စိတ္တက္ခဏ၏ ဥပါဒ်ကာလ၌ ဖြစ်ကြသော ကမ္မဇရုပ်တို့သည် ယင်းအမှတ် (၁) စိတ္တက္ခဏ၏ ဌီကာလဝယ် ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ဆိုက်ရောက်လာသဖြင့် ယင်းရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ကမ္မဇတေဇောဓာတ် အသီးအသီးသည် ဥတုဇရုပ် အသီးအသီးကို ဖြစ်စေပြန်၏။ အလားတူပင် ယင်းအမှတ် (၁)ဟု သတ်မှတ် ထားအပ်သော စိတ်၏ေ့ရှတွင် ကပ်လျက်ဖြစ်သွားသော စိတ္တက္ခဏ၏ ဘင် ကာလနှင့် ပြိုင်၍ ဥပါဒ်ကြသော ကမ္မဇရုပ်တို့သည် ယင်း အမှတ် (၁)ဟု သတ်မှတ်လိုက်သော စိတ်၏ ဥပါဒ်ကာလ၌ ရုပ်၏ဌီကာလသို့ ဆိုက်ရောက် လာသဖြင့် ယင်းရုပ်တရားတို့တွင် အကျုံးဝင်သော ကမ္မဇတေဇောဓာတ် အသီးအသီးသည် ဥတုဇရုပ်ကလာပ် အသီးအသီးကို ဖြစ်စေပြန်၏။ ယင်း အမှတ် (၁)ဟု သတ်မှတ်လိုက်သော စိတ်နှင့် ဥပါဒ်ချင်း ပြိုင်၍ ဖြစ်သော ဥတုဇရုပ်တည်း။ တစ်ဖန် ယင်းအမှတ် (၁)ဟု သတ်မှတ်ထားသော စိတ်၏ ဘင်ကာလ၌စ၍ ဥပါဒ်ကြကုန်သော ကမ္မဇရုပ်တို့သည် အမှတ် (၂)စိတ်၏ ဥပါဒ်ကာလ၌ ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ဆိုက်ရောက်လာသဖြင့် ယင်းရုပ်တရား တို့တွင် အကျုံးဝင်သော ကမ္မဇတေဇောဓာတ် အသီးအသီးသည်လည်း ဥတုဇ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသီးအသီးကို ဖြစ်စေနိုင်ပြန်၏။ တစ်ဖန် ယင်း အမှတ် (၁)ဟု သတ်မှတ်အပ်သော စိတ်၏ ဌီကာလ၌ စ၍ ဥပါဒ်ကြသော ကမ္မဇရုပ်တို့သည် ယင်းအမှတ် (၁)စိတ်၏ ဘင်ကာလ၌ ရုပ်၏ဌီကာလသို့ ဆိုက်ရောက်လာသဖြင့် ယင်း ရုပ်တရားတို့တွင် အကျုံးဝင်သော ကမ္မဇ တေဇောဓာတ်သည် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေ ပြန်၏။ ဤရှင်းလင်းချက်အရ ယေဘုယျအားဖြင့် ကမ္မဇဥတုကြောင့်ဖြစ်သော ဥတုဇရုပ်တို့သည် စိတ္တက္ခဏတိုင်း စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်း၌ ဖြစ်နိုင်သည်ဟု မှတ်ပါ။ အလားတူပင် စိတ္တက္ခဏ (၁၇)ချက် သို့မဟုတ် ခဏငယ် (၅၁)ချက် ပြည့်ရာ စိတ္တက္ခဏ တိုင်း၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်း၌လည်း ပျက်သည် ချုပ်သည်ဟု သိပါ။</p> <p>စိတ္တဇရုပ်တို့သည် စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း၌ ဖြစ်ကြသဖြင့် ယင်းစိတ္တက္ခဏ၏ ဌီကာလသို့ ရောက်မှသာလျှင် စိတ္တဇရုပ်တို့လည်း ဌီကာလ သို့ ရောက်ရှိကြ၏။ ထိုကြောင့် ယင်းစိတ္တဇရုပ်တို့တွင် အကျုံးဝင်သော စိတ္တဇ တေဇောဓာတ် (= ဥတု) သည်လည်း စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဌီကာလတိုင်း၌ (ပဉ္စဝိညာဏ်၏ ဌီကာလမှ လွဲလျှင်) ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိလာသဖြင့် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ ယင်းဥတုဇ ရုပ်တို့သည်လည်း စိတ္တက္ခဏ (၁၇)ချက် ခဏငယ် (၅၁)ချက်ပြည့်ရာ ယင်း စိတ်မှ ရေတွက်သော် (၁၈)ခုမြောက်သော စိတ်၏ ဥပါဒ်ကာလ၌ ချုပ်ပျက် ကြ၏။</p> <p>တစ်ဖန် ရှေးရှေး ဥတုဇရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဥတုဇတေဇောဓာတ် သည်လည်း စွမ်းအင်မကုန်သေးက ဥတုဇရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို ဌီ ကာလသို့ ရောက်ခိုက်၌ ဖြစ်စေနိုင်ပြန်၏။ ဥတုဇရုပ်တို့သည်လည်း စိတ္တက္ခဏ တိုင်း၏ ဥပါဒ်တိုင်း ဌီတိုင်း ဘင်တိုင်း၌ ဖြစ်နိုင်ရကား ဤဥတုဇတေဇောဓာတ် သည်လည်း စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလ တိုင်း၌ ဥတုဇရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ အလားတူပင် စိတ္တက္ခဏ (၁၇)ချက် ခဏ ငယ် (၅၁)ချက်ပြည့်ရာ စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်း၌လည်း ချုပ်ပျက်ပေသည်။</p> <p>တစ်ဖန် အာဟာရဇရုပ်များသည်လည်း စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဥပါဒ် ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်း၌ ဖြစ်နိုင်ကြ၏။ ဥပါဒ်ကာလ တိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်း၌လည်း ချုပ်ပျက်နိုင်ကြသည်။ ကမ္မဇ ရုပ်တို့သည် စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလ တိုင်း၌ ဥပါဒ်နိုင်သဖြင့်, စိတ္တဇရုပ်တို့လည်း ဥပါဒ်ကာလတိုင်း၌ ဥပါဒ်နိုင်ကြ ဖြစ်နိုင်ကြသဖြင့်, ဥတုဇရုပ်တို့လည်း ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင် ကာလတိုင်း၌ ဖြစ်နိုင်ကြသဖြင့်, အာဟာရဇဩဇာကြောင့် ဖြစ်သော အာဟာရဇရုပ်တို့သည်လည်း စိတ်တို့၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်း၌ ဖြစ်နိုင်ကြသဖြင့် ယင်းသို့ ဖြစ်နိုင်ကြသော စတုသမုဋ္ဌာနိက ဩဇာတို့သည် ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ရောက်တိုင်း ရောက်တိုင်း ကလာပ်ပြား အာဟာရဇဩဇာ၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို ရရှိပါက အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင်ပြန်၏။ အာဟာရဇရုပ်တို့သည် စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်း၌ ဖြစ်နိုင်ကြသဖြင့် ယင်းအာဟာရဇရုပ်တို့တွင် အကျုံးဝင်သော တေဇောဓာတ် ဥတုသည်လည်း စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင် ကာလတိုင်းဝယ် ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ရောက်ခိုက် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင်ပြန်၏။ ထိုကြောင့် စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဥပါဒ် ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်း၌လည်း ချုပ်ပျက်နိုင်၏။</p> <p>ဤရှင်းလင်းချက်နှင့်အညီ စိတ္တက္ခဏတစ်ခုက ရပ်၍ ကြည့်လျှင် ကံ-စိတ်-ဥတု-အာဟာရဟူသော အကြောင်းတရား (၄)ပါးကြောင့် ထင်ရှားဖြစ် နေကြကုန်သော စတုသမုဋ္ဌာနိကရုပ်တို့သည် ယင်းစိတ္တက္ခဏ၏ ဥပါဒ်ကာလ ၌ ဖြစ်နေသော ရုပ်တို့သည်လည်း ရှိကြ၏။ သက်တမ်း မကုန်သေးသဖြင့် (= စိတ္တက္ခဏ (၁၇)ချက် ခဏငယ် (၅၁)ချက် မပြည့်သေးသဖြင့်) ဆက်လက် ဖြစ်နေကြသော ဌီကာလ၌ တည်ရှိနေကြသော ရုပ်တရားတို့လည်း ရှိ၏။ သက်တမ်းစေ့သဖြင့် ချုပ်ပျက်သွားကြသော ရုပ်တရားတို့လည်း ရှိကြ၏။</p> <p>လောကူပမာကိုဆောင်ရသော် - အခိုင်အမာကျစ်ထားသော အုန်းဆံ ကြိုး တစ်ချောင်းကို ဖြေကြည့်ပါ။ ထိုအုန်းဆံကြိုးဟူသည် (၄)လက်မ (၅) လက်မ တစ်ထွာ တစ်မိုက် စသည့်ဖြင့် ရှည်လျားသော အုန်းဆံမျှင်များကို စုပေါင်း၍ ကျစ်ထားသည်ကို တွေ့နိုင်၏။ တစ်နေရာတွင် ရပ်ကြည့်ပါက ယင်းအုန်းဆံမျှင်တို့၏ အစကိုလည်း တွေ့နိုင်၏။ အဆုံးကိုလည်း တွေ့နိုင်၏၊ အလယ်သဘောတရားကိုလည်း တွေ့နိုင်၏။</p> <p>ဤဥပမာအတူပင် ရုပ်တို့သည် စိတ္တက္ခဏတစ်ခုတစ်ခု၏ ခဏငယ် တိုင်း ခဏငယ်တိုင်း၌ (= ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်း၌) ဖြစ်မှုလည်း ရှိကြ၏၊ ပျက်မှုလည်း ရှိကြ၏၊ ဌီကာလသို့ ရောက်နေဆဲလည်း ရှိကြ၏။ ယင်းသို့လျှင် ရုပ်တို့၏ ဖြစ်ပုံသည် နာမ်တို့၏ဖြစ်ပုံနှင့် မတူညီသည့် အတွက် ယင်းရုပ်တို့၏လည်း ရှေးနှင့်နောက် ဆက်စပ်လျက် အထပ်ထပ် ဖြစ်နေသည့်အတွက် ရုပ်တရားတို့ကို ပရမတ်ဉာဏ်ပညာမျက်စိ မရှိသူတို့ သည် အတုံးလိုက် အခဲလိုက် ပုံသဏ္ဌာန်အလိုက် တွေ့ရှိနေကြခြင်း ဖြစ်၏။</p> <p>နာမ်တရားတို့ကား စိတ္တက္ခဏတစ်ခု၏ အတွင်း၌ နှစ်ခု သုံးခု စသည် ဖြင့် ပြိုင်၍ ပြိုင်တူဖြစ်ရိုး ဓမ္မတာမရှိ၊ စိတ္တက္ခဏတစ်ခုပြီးမှ အခြားစိတ္တက္ခဏ တစ်ခု ထပ်ဖြစ်နိုင်၏။ ရုပ်တရားတို့သည်ကား စိတ္တက္ခဏတိုင်း စိတ္တက္ခဏ တိုင်း၏ ခဏငယ်တိုင်း ခဏငယ်တိုင်း၌ ပြိုင်တူ များစွာ ဖြစ်လည်းဖြစ်နိုင် ကြ၏၊ ပျက်လည်း ပျက်နိုင်ကြ၏၊ တည်လည်း တည်တံ့နိုင်ကြ၏။ စိတ်တို့၏ ဥပါဒ်ကာလနှင့် ရုပ်တို့၏ ဥပါဒ်ကာလ, စိတ်တို့၏ ဘင်ကာလနှင့် ရုပ်တို့၏ ဘင်ကာလကား တူညီလျက်ပင် ရှိကြ၏၊ ဌီကာလကား ကွဲလွဲလျက်ရှိကြ၏။ ရုပ်တို့၏ဌီကာလသည် စိတ္တက္ခဏ (၁၆)ချက်နှင့် ခဏငယ်တစ်ချက်, တစ်နည်း စိတ်၏ ခဏငယ်ပေါင်း (၄၉)ချက် သက်တမ်းရှိနေ၏။ အချို့သော ရုပ်တို့၏ ဌီကာလနှင့် အချို့သော ရုပ်တို့၏ ဌီကာလမှာ ထပ်လျက်ရှိနေ၏။ စိတ္တက္ခဏ အနည်းငယ် အတိုးအဆုတ်လည်း ရှိနေ၏။ ေ့ရှနှင့်နောက် ဆက်စပ်လျက် အထပ်ထပ် ဖြစ်နေကြ၏၊ အထပ်ထပ် ပျက်နေကြ၏၊ အထပ်ထပ် တည်နေ ကြ၏။ သန္တတိဃန အတုံးအခဲကို မဖြိုခွဲနိုင်ပါက တစ်ဆက်တည်းဟု တစ်ခု တည်း တစ်တုံးတစ်ခဲတည်းဟု ထင်နေတတ်ကြ၏။ မနေ့ကလည်း ငါပဲ ယနေ့လည်း ငါပဲဟု, မနေ့ကလည်း သူပဲ ယနေ့လည်း သူပဲဟု အထင်လွဲ နေတတ်ကြ၏။ ငါပဲ သူပဲ ယောက်ျားပဲ မိန်းမပဲ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါပဲ လူပဲ နတ်ပဲ ဗြဟ္မာပဲဟု အထင်လွဲနေကြ၏ = အသိမှားနေကြ၏။ ယင်း အသိမှားမှု အဝိဇ္ဇာနေရာ၌ ပရမတ်သို့ တိုင်အောင် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ထိုးထွင်းသိသည့် ဝိဇ္ဇာဉာဏ်ကို ယခု အစားထိုးနေခြင်းပင် ဖြစ်သည်။</p> <hr> <h3>ရုပ်-ရုပ် ဟု ရှုရမည့် အချိန်</h3> <p><b>တံ သဗ္ဗာနိပိ တာနိ ရုပ္ပနလက္ခဏေန ဧကတော ကတွာ ဧတံ ရူပန္တိ ပဿတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၃။)</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် ယခုအခါ၌ကား (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာ သတို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်အစစ် ရုပ်အတုတို့ကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် သိမ်း ဆည်းနိုင်သောအဆင့် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်သော အဆင့်သို့ကား ရောက် ရှိနေပြီဖြစ်၏။ ထိုအဆင့်တွင် ယင်းရုပ်တရားအားလုံးတို့၏ ဖောက်ပြန်တတ် သော သဘောလက္ခဏာကို = ေ့ရှကဖြစ်သွားသော ရုပ်တို့၏ ဖြစ်ပုံအခြင်း အရာနှင့် မတူသော နောက်နောက်သော ရုပ်တို့၏ ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာဟူသော ရုပ်အစဉ်သန္တတိ၏ မတူကွဲပြားသော ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာကို အာရုံပြု၍ ယင်း ရုပ်တရားတို့၏ ယင်းကဲ့သို့ ဖောက်ပြန်တတ်သော ရုပ္ပနလက္ခဏာအားဖြင့် တူညီမှု ရှိသောကြောင့် တစ်ပေါင်းတစ်စုတည်းပြု၍ -<b>ဧတံ ရူပံ</b> = ဤကား ရုပ်တရားဟု ရှုရန် အထက်ပါ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာက ညွှန်ကြားလျက်ရှိ၏။ ယင်းညွှန်ကြားချက်နှင့်အညီ (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်အစစ် ရုပ်အတုအားလုံးကို ခြုံငုံ၍ ရုပ်တရား ရုပ်တရားဟု ရှုရန်အချိန် ဖြစ်သည်။</p> <p>သို့သော် (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရားအား လုံးကို မခြုံနိုင် မငုံနိုင် ဖြစ်နေပါက ေ့ရှဦးစွာ ဒွါရတစ်ခု တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော (၅၄)မျိုးသော ရုပ်အစစ် (၄၄-မျိုးသော ရုပ်အစစ်)တို့နှင့် ရနိုင် သမျှ ရုပ်အတုတို့ကို ဖောက်ပြန်တတ်သော ရုပ္ပနသဘောလက္ခဏာအားဖြင့် တစ်ပေါင်းတစ်စုတည်းပြု၍ ရောနှောခြုံငုံ၍ ---</p> <p>၁။ ဤကား ရုပ်-ရုပ်ဟုလည်းကောင်း, သို့မဟုတ်</p> <p>၂။ ရုပ်တရား-ရုပ်တရားဟုလည်းကောင်း, သို့မဟုတ်</p> <p>၃။ ရုပ်-ရုပ်ဟုလည်းကောင်း ရှုပါ။</p> <p>(၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌လည်း ကောဋ္ဌာသတစ်ခုစီ၌ ရနိုင်သမျှ ရုပ်အစစ် နှင့် ရုပ်အတုတို့ကို တစ်ပေါင်းတည်း တစ်စုတည်းပြု၍ ရောနှော ခြုံငုံ၍ ယင်းတို့၏ ဖောက်ပြန်တတ်သော သဘောလက္ခဏာအားဖြင့် တစ်ပေါင်း တစ်စုတည်းပြု၍ နည်းတူ ရှုပါ။</p> <p>တစ်ဖန် ဒွါရတစ်ခုစီ၌လည်းကောင်း, ကောဋ္ဌာသတစ်ခုစီ၌လည်းကောင်း တည်ရှိသော ရုပ်တရားတို့ကို ပေါင်းစုခြုံငုံ၍ ရှုပွားနိုင် သိမ်းဆည်းနိုင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်ပါက (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်အစစ် ရုပ်အတု အားလုံးတို့ကို ဖောက်ပြန်တတ်သော သဘောလက္ခဏာ အားဖြင့် တစ်ပေါင်းတစ်စုတည်းပြု၍ ရောနှောခြုံငုံ၍ ---</p> <p>၁။ ဤကား-ရုပ်-ရုပ် ဟုလည်းကောင်း, သို့မဟုတ်</p> <p>၂။ ရုပ်တရား-ရုပ်တရားဟုလည်းကောင်း, သို့မဟုတ်</p> <p>၃။ ရုပ်-ရုပ်ဟုလည်းကောင်း ရှုပါ၊ သိမ်းဆည်းပါ။</p> <hr> <h3>ဖောက်ပြန်တတ်သော သဘော</h3> <p>ဖောက်ပြန်တတ်သော သဘောဟူသည် ပူမှု အေးမှု စသော ဆန့်ကျင် ဘက် အကြောင်းတရားတို့ကြောင့် ရုပ်သန္တတိအစဉ်၏ မတူသော ဖြစ်ခြင်း, ပုံစံအမျိုးမျိုးပြောင်းလဲ၍ ဖြစ်ခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ အပူဓာတ် အပူရှိန် လွန်ကဲ လာသောအခါ အပူဖျား ဖျားသော ရုပ်သန္တတိအစဉ်များ ဆက်တိုက်ဖြစ်နေမှု, အအေးဓာတ် အအေးရှိန် လွန်ကဲလာသောအခါ အအေးနာ နာသော ရုပ် သန္တတိအစဉ်များ ဆက်တိုက်ဖြစ်နေမှုမျိုးကို ဆိုလိုသည်။ သို့သော် ထိုရုပ် သန္တတိအစဉ်အတွင်း၌ တည်ရှိကြသော ပထဝီ အာပေါစသော ပရမတ္ထသဘာဝ တရားတို့ကား မိမိတို့၏ မာမှု ယိုစီးမှု စသော ကိုယ်ပိုင်သဘာဝ လက္ခဏာများ၏ ပြောင်းလဲမှုမရှိသဖြင့် ပရမတ်ဟူသော အမည်ကို ရရှိကြ သည်သာ ဖြစ်ပေသည်။</p> <hr> <h3>သတိပြုရန် ရုပ်တရားရှုကွက်</h3> <p>၁။ ရုပ်ကလာပ်များကို မမြင်ခင် သဒိသူပစာရအားဖြင့် ဥပစာရသမာဓိ အမည်ရသော ဥပစာရသမာဓိသို့ ဆိုက်အောင် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို အာရုံယူ၍ သမာဓိကို ထူထောင်ခိုက်၌ကား ပထဝီဓာတ် အာပေါဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်ဟု ဓာတ်ကြီး လေးပါးကိုသာ ရှုနေပါ။</p> <p>၂။ ရုပ်ကလာပ်တို့ကို မြင်၍ ရုပ်ကလာပ်တို့ကို ဓာတ်ခွဲရာ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းရာ၌ကား - ပထဝီ အာပေါ တေဇော ဝါယော ဝဏ္ဏ ဂန္ဓ ရသ ဩဇာ ဇီဝိတ စက္ခုပသာဒ - ဤသို့စသည်ဖြင့် ထိုသို့ ရုပ်ကလာပ်အလိုက် သိမ်းဆည်းရှုပွားပါ။</p> <p>၃။ ဒွါရတစ်ခု ကောဋ္ဌာသတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရားအား လုံးကိုလည်းကောင်း, (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသဟူသော တစ်ကိုယ်လုံး၌ တည် ရှိသော ရုပ်တရားအားလုံးကိုလည်းကောင်း ဖောက်ပြန်တတ်သော သဘော လက္ခဏာအားဖြင့် တစ်ပေါင်းတစ်စုတည်းပြု၍ ရောနှောခြုံငုံ၍ သိမ်းဆည်း နိုင်သောအခါ ---</p> <p>၁။ ဤကား ရုပ်-ရုပ်ဟုလည်းကောင်း, သို့မဟုတ်</p> <p>၂။ ရုပ်တရား-ရုပ်တရားဟုလည်းကောင်း, သို့မဟုတ်</p> <p>၃။ ရုပ်-ရုပ်ဟုလည်းကောင်း သိမ်းဆည်းရှုပွားပါ။</p> <hr> <h3>တိုက်တွန်းပါရစေ</h3> <p>မူလပဏ္ဏာသပါဠိတော် မဟာဂေါပါလကသုတ္တန် (မ၊၁၊၂၈၂။)၌ လည်းကောင်း, ယင်းမဟာဂေါပါလကသုတ္တန်အဋ္ဌကထာ (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၃-၁၆၄။)၌ လည်းကောင်း ယောဂါဝစရ ရဟန်းတော်သည် ---</p> <p>၁။ ဘူတရုပ် ဥပါဒါရုပ်ဟူသော ရုပ်အားလုံးကို ရုပ် (၂၈)ပါးဟူသော အရေ အတွက်အားဖြင့်လည်းကောင်း,<br> ၂။ (က) မည်သည့်ရုပ်တရားများက ကံကြောင့် ဖြစ်သည်။<br> ( ခ ) မည်သည့်ရုပ်တရားများက စိတ်ကြောင့် ဖြစ်သည်။<br> ( ဂ ) မည်သည့်ရုပ်တရားများက ဥတုကြောင့် ဖြစ်သည်။<br> (ဃ) မည်သည့်ရုပ်တရားများက အာဟာရကြောင့် ဖြစ်သည်။<br> ( င ) မည်သည့်ရုပ်တရားများက အကြောင်းတစ်မျိုးကြောင့် ဖြစ်သည်။<br> ( စ ) မည်သည့်ရုပ်တရားများက အကြောင်းနှစ်မျိုးကြောင့် ဖြစ်သည်။<br> (ဆ) မည်သည့်ရုပ်တရားများက အကြောင်းသုံးမျိုးကြောင့် ဖြစ်သည်။<br> ( ဇ ) မည်သည့်ရုပ်တရားများက အကြောင်းလေးမျိုးလုံးကြောင့် ဖြစ် သည်။<br> (စျ) မည်သည့်ရုပ်တရားများက မည်သည့်အကြောင်းကြောင့်မျှ မဖြစ် ဟု (လက္ခဏရုပ်လေးခုကို ဆိုလိုသည်။) ---</p> <p>အကြောင်းသမုဋ္ဌာန်အားဖြင့်လည်းကောင်း,</p> <p>ဤသို့ ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ၍ မရှုနိုင်ပါက မမြင်နိုင်ပါက မသိ နိုင်ပါက မသိမ်းဆည်းနိုင်ပါက မဂ်ဖိုလ် နိဗ္ဗာန်သို့ မဆိုက်ရောက်နိုင်၊ ရှုနိုင်ပါမှ မြင်နိုင်ပါမှ သိနိုင်ပါမှ သိမ်းဆည်းနိုင်ပါမှ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူနိုင်ပါမှ သာလျှင် မဂ်ဖိုလ် နိဗ္ဗာန်သို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း လာရှိ၏။ (မ၊၁၊၂၈၂။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၃-၁၆၄ - ကြည့်ပါ။)</p> <p>ထို့ကြောင့် တရားစစ်တရားမှန်ကို လိုလားတောင့်တလျက် ရှိသော နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာ တရားတော်မြတ်ကြီးကို လိုလားတောင့်တလျက် ရှိသော အသင်သူတော်ကောင်းသည် ကံ-စိတ်-ဥတု-အာဟာရဟူသော အကြောင်း တရားလေးပါးကြောင့် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်နေသော ရုပ်တရားတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ၍ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု တစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိသော ပရမတ္ထ ဓာတ်သား တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီကို ဉာဏ်ဖြင့် သိသည့်တိုင်အောင် မြင်သည့် တိုင်အောင် ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းပါ၊ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ။ အထက်တွင် ရေးသားတင်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း (၆)ဒွါရ (၄၂) ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းနိုင်ပါမှသာလျှင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်ပါမှသာလျှင် ရုပ် (၂၈)ပါးဟူသော အရေအတွက် ကိုလည်းကောင်း, မည်သည့်ရုပ်တရားများက မည်သည့်အကြောင်းတရား များကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နေရသည်ဟု အကြောင်းသမုဋ္ဌာန်ကိုလည်းကောင်း ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ရုပ်ကလာပ်များကို ဉာဏ် ဖြင့် မတွေ့မြင်ခဲ့သော်လည်းကောင်း, တွေ့မြင်လျှင်လည်း ပရမတ်သို့ ဆိုက် အောင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားမယူနိုင်ခဲ့သော်လည်းကောင်း ရုပ် (၂၈)ပါးဟူသော အရေအတွက်ကိုလည်းကောင်း, မည်သည့်ရုပ်တရားများက မည်သည့်အ ကြောင်းတရားကြောင့် ဖြစ်နေရပါသည်ဟူသော အကြောင်းသမုဋ္ဌာန်ကို လည်းကောင်း သိရှိနိုင်ရေးမှာ မိုးနှင့် မြေကြီးပမာ အလွန့်အလွန် အလှမ်း ဝေးကွာလျက်ပင် ရှိနေပေသည်။ ထို့ကြောင့် ဘုရားရှင်ဆိုလိုသော နိဗ္ဗာန် တရားတော်မြတ်ကြီးကိုလည်းကောင်း, ယင်းနိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်စေတတ်သော တိကျမှန်ကန်သော ဝိပဿနာဉာဏ်တို့ကိုလည်းကောင်း လိုလားတောင့်တ ခဲ့ပါလျှင် ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့၌ လာရှိသည့်အတိုင်း အရေအတွက် အားဖြင့်လည်းကောင်း, အကြောင်းသမုဋ္ဌာန်အားဖြင့်လည်းကောင်း နှစ်မျိုး သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းနိုင်အောင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်အောင် ကြိုးပမ်းပါလေ။</p> <p>အကယ်၍ အသင်သူတော်ကောင်းဘက်က ---</p> <p>၁။ ရုပ် (၂၈)ပါးဟူသော အရေအတွက်ကိုလည်းကောင်း,<br> ၂။ မည်သည့်ရုပ်တရားက မည်သည့်အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု အကြောင်းသမုဋ္ဌာန်ကိုလည်းကောင်း ---</p> <p>ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိသော်လည်း ဝိပဿနာဉာဏ်ကိုလည်း ရရှိနိုင် သည်၊ မဂ်ဖိုလ် နိဗ္ဗာန်ကိုလည်း ရရှိနိုင်သည်ဟု အယူအဆရှိနေသည် ဖြစ်အံ့၊ အသင် သူတော်ကောင်းသည် သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်မြတ်ပိုင်ရှင် သဗ္ဗညု သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ ဘုရားရှင်နှင့် ယှဉ်ပြိုင်၍ စင်ပြိုင်သာသနာတော် တစ်ရပ်ကို ထူထောင်ရတော့မည် ဖြစ်သဖြင့် သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်မြတ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ် ဖြာ၍ ဟောကြားထားတော်မူသော တရားဒေသနာတော်တို့ကို လက်မခံလိုဘဲ ပယ်လှန်လိုသော အသင်သူတော်ကောင်း၏ သန္တာန်၌လည်း သဗ္ဗညုတ ဉာဏ်တော်မြတ်ကြီးထက် သာလွန်၍ အဆင့်မြင့်သော ဉာဏ်တော်ကြီး တစ်ခု ရှိထားပြီး ဖြစ်ဖို့ကား အထူး လိုအပ်နေမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>__________</p> <hr> <h3>ဣရိယာပထ သမ္ပဇညပိုင်း</h3> <h4>ဣရိယာပထ သမ္ပဇည ရှုကွက်</h4> <p><b>ကိဉ္စာပိ ဟိ ယံကိဉ္စိ ကမ္မဋ္ဌာနံ သတဿ သမ္ပဇာနေဿဝ သမ္ပဇ္ဇတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၆။)</p> <p>မည်သည့် ကမ္မဋ္ဌာန်းကို မဆို ပွားများ အားထုတ်သောအခါ သတိ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံပါမှသာလျှင် ယင်းကမ္မဋ္ဌာန်းဘာဝနာသည် ပြီးစီး ပြည့်စုံနိုင်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၆။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာ၏ ဖွင့်ဆိုချက်များနှင့်အညီ သမထကမ္မဋ္ဌာန်း ကိုပင်ဖြစ်စေ, ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာန်းကိုပင်ဖြစ်စေ မည်သည့်ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုမဆို ပွားများအားထုတ်ရာ၌ ဣရိယာပထပိုင်းဆိုင်ရာရှုကွက်, သမ္ပဇဉ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရှုကွက်တို့ကို စနစ်တကျ ရှုသင့်ပေသည်။ ထိုသို့ ရှုတတ်ရန် ဤတွင် အကျဉ်း ချုပ်၍ ရေးသားတင်ပြပေအံ့။</p> <p><b>ပုန စပရံ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု ---</b></p> <p>၁။ <b>ဂစ္ဆန္တော ဝါ ဂစ္ဆာမီတိ ပဇာနာတိ၊</b><br> ၂။ <b>ဌိတော ဝါ ဌိတောမှီတိ ပဇာနာတိ၊</b><br> ၃။ <b>နိသိန္နော ဝါ နိသိန္နောမှီတိ ပဇာနာတိ၊</b><br> ၄။ <b>သယာနော ဝါ သယာနောမှီတိ ပဇာနာတိ။</b> (မ၊၁၊၇၁။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ...နောက်တစ်မျိုးသော်ကား ယောဂါဝစရရဟန်းသည်-</p> <p>၁။ သွားလျှင်လည်း သွား၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။<br> ၂။ ရပ်လျှင်လည်း ရပ်၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။<br> ၃။ ထိုင်လျှင်လည်း ထိုင်၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။<br> ၄။ အိပ်လျှင်လည်း = လျောင်းလျှင်လည်း အိပ်၏ = လျောင်း၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။ (မ၊၁၊၇၁။) (ဣရိယာပထပိုင်းရှုကွက်။)</p> <p><b>ပုန စပရံ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု ---</b></p> <p>၁။ <b>အဘိက္ကန္တေ ပဋိက္ကန္တေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ၊</b><br> ၂။ <b>အာလောကိတေ ဝိလောကိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ၊</b><br> ၃။ <b>သမိဉ္ဇိတေ ပသာရိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ၊</b><br> ၄။ <b>သံဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ၊</b><br> ၅။ <b>အသိတေ ပီတေ ခါယိတေ သာယိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ၊</b><br> ၆။ <b>ဥစ္စာရပဿာဝကမ္မေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ၊</b><br> ၇။ <b>ဂတေ ဌိတေ နိသိန္နေ သုတ္တေ ဇာဂရိတေ ဘာသိတေ တုဏှီဘာဝေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ။</b> (မ၊၁၊၇၂။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ...နောက်တစ်မျိုးသော်ကား ယောဂါဝစရရဟန်းသည်-</p> <p>၁။ ေ့ရှသို့တက်ရာ နောက်သို့ဆုတ်ရာ၌ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ဖြင့် ပြုလေ့ရှိ၏။<br> ၂။ တည့်တည့်ကြည့်ရာ စောင်းငဲ့ကြည့်ရာ၌ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ဖြင့် ပြုလေ့ရှိ၏။<br> ၃။ ကွေးရာ ဆန့်ရာ၌ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ဖြင့် ပြုလေ့ရှိ၏။<br> ၄။ ဒုကုဋ် သပိတ် သင်္ကန်းကို ကိုင်ဆောင်ရာ၌ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ဖြင့် ပြုလေ့ ရှိ၏။<br> ၅။ စားရာ သောက်ရာ ခဲရာ လျက်ရာ၌ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ဖြင့် ပြုလေ့ရှိ၏။<br> ၆။ ကျင်ကြီးစွန့်ရာ ကျင်ငယ်စွန့်ရာ၌ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ဖြင့် ပြုလေ့ရှိ၏။<br> ၇။ သွားရာ ရပ်ရာ ထိုင်ရာ အိပ်ပျော်ရာ နိုးလာရာ စကားပြောရာ ဆိတ် ဆိတ်နေရာ၌ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ဖြင့် ပြုလေ့ရှိ၏။ (မ၊၁၊၇၂။) (သမ္ပဇဉ်ပိုင်းရှုကွက်)</p> <p>ဤအထက်ပါ စာပိုဒ် နှစ်ပိုဒ်တို့တွင် ပထမစာပိုဒ်ကား ဣရိယာပထ ပိုင်းဆိုင်ရာ ပထမဆင့် ရှုကွက်ဖြစ်၍ ဒုတိယစာပိုဒ်ကား သမ္ပဇဉ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပထမဆင့်ရှုကွက် ဖြစ်သည်။ ယင်းရှုကွက်တို့ကား တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ဆက်စပ်မှု ရှိနေ၏။ ယင်းရှုကွက်တို့ကို ဘုရားရှင်၏ အလိုတော်ကျအတိုင်း မည်သို့ မည်ပုံ ရှုရန် ဖြစ်သည်ကို အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့၌ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရှင်းလင်း တင်ပြထားတော်မူကြ၏။ ယင်းရှင်းလင်း ဖွင့်ဆိုချက်များကို အကျဉ်းချုပ်၍ ရေးသားတင်ပြအပ်ပါသည်။</p> <p><b>ဂစ္ဆန္တော ဝါ ဂစ္ဆာမီတိ ပဇာနာတိ။ ဌိတော ဝါ ဌိတောမှီတိ ပဇာနာတိ၊ နိသိန္နော ဝါ နိသိန္နောမှီတိ ပဇာနာတိ၊ သယာနော ဝါ သယာနောမှီတိ ပဇာနာတီတိ ဣမသ္မိဥှိ ဌာနေ အဒ္ဓါနဣရိယာပထာ ကထိတာ။ အဘိက္ကန္တေ ပဋိက္ကန္တေ အာလောကိတေ ဝိလောကိတေ သမိဉ္ဇိတေ ပသာရိတေတိ ဣမသ္မိံ မဇ္ဈိမာ။ ဂတေ ဌိတေ နိသိန္နေ သုတ္တေ ဇာဂရိတေတိ ဣဓ ပန ခုဒ္ဒကစုဏ္ဏိကဣရိယာပထာ ကထိတာ။ တသ္မာ ဧတေသုပိ ဝုတ္တနယေနေဝ သမ္ပဇာနကာရိတာ ဝေဒိတဗွာ။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၃။)</p> <p>ဘုရားရှင်သည် ဣရိယာပထပဗ္ဗ = ဣရိယာပထပိုင်း ရှုကွက်၌လည်း သွား-ရပ်-ထိုင်-လျောင်း ဣရိယာပုထ်အခိုက်တို့၌ ဝိပဿနာရှုရန် ညွှန်ကြား ထားတော်မူ၏။ တစ်ဖန် - သမ္ပဇဉ်ပိုင်းဝယ် <b>အဘိက္ကန္တေ ပဋိက္ကန္တေ</b> = ေ့ရှသို့တက်ရာ နောက်သို့ဆုတ်ရာစသည့် ထိုထိုဣရိယာပုထ်အခိုက်တို့၌ လည်း ဝိပဿနာရှုရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူ၏။ တစ်ဖန် သမ္ပဇဉ်ပိုင်းဝယ်- <b>ဂတေ ဌိတေ</b>စသည်ဖြင့် သွားရာ ရပ်ရာ ထိုင်ရာ အိပ်ရာ စသည့် ဣရိယာပုထ် အခိုက်တို့၌ ဝိပဿနာရှုရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူ၏။ ဣရိယာပထပိုင်း၌ တစ်ကြိမ်, သမ္ပဇဉ်ပိုင်း၌ နှစ်ကြိမ် - အားလုံး သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် သွား ရပ် ထိုင် လျောင်း စသည့် ထိုထို ဣရိယာပုထ်အခိုက်အတန့်တို့၌ ဝိပဿနာရှုရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူ၏။ ယင်း ညွှန်ကြားချက်နှင့် ပတ်သက်၍ အဋ္ဌကထာက အထက်ပါအတိုင်း ရှင်းလင်းတင်ပြထား၏။ ယင်းအဋ္ဌကထာ၏ ဆိုလိုရင်းမှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။</p> <p>၁။ ဣရိယာပထပဗ္ဗ၌ သွား-ရပ်-ထိုင်-လျောင်း ဣရိယာပုထ် လေးပါးတို့ ၌ကား အဓွန့်ရှည်သော ဣရိယာပုထ်တို့ကို ရည်ညွှန်းထားတော်မူ၏။ အဓွန့် ရှည်စွာ သွားရာ ရပ်ရာ ထိုင်ရာ အိပ်ရာတို့၌ ခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းလျက် အကြောင်းတရားနှင့်တကွသော ယင်းခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ် တရားတို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာရှုရန် ရည်ညွှန်း ထားတော်မူ၏။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၃။)</p> <p>၂။ ေ့ရှသို့တက်ရာ နောက်သို့ဆုတ်ရာ တည့်တည့်ကြည့်ရာ စောင်းငဲ့ ကြည့်ရာ ကွေးရာ ဆန့်ရာ ဤ (၆)ဌာနတို့၌ကား အလယ်အလတ်စား ဣရိယာပုထ်များကို ရည်ညွှန်းထားတော်မူ၏။ ဆွမ်းခံသွားရာ စသည့် ထိုထို ဣရိယာပုထ် အခိုက်အတန့်တို့၌လည်း ခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်း လျက် အကြောင်းတရားနှင့်တကွသော ယင်းခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာရှုရန် ရည်ညွှန်းထားတော်မူ၏။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၃။)</p> <p>၃။ သမ္ပဇဉ်ပိုင်းဝယ် အမှတ် (၇)အဖြစ် တင်ပြထားသော သွားရာ ရပ်ရာ ထိုင်ရာ အိပ်ပျော်ရာ နိုးလာရာဟူသော ဤ (၅)ဌာနတို့၌ကား ကျောင်း အတွင်း ထိုထိုဤဤ အရပ်သို့ သွားခြင်း စင်္ကြံလျှောက်ခြင်း တရားထိုင်စဉ် ေ့ရှတိုး နောက်ဆုတ်ပြုခြင်း စသည့် အသေးစား ဣရိယာပုထ်တို့ကို ရည်ညွှန်း ထားတော်မူ၏။ ကျောင်းအတွင်း ထိုထိုဤဤ သွားရပ် ထိုင်လျောင်း ဟူသော အသေးစား အတိုစား ဣရိယာပုထ်တို့ အခိုက်၌လည်း ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ် သည် ခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းလျက် အကြောင်းတရားနှင့် တကွသော ယင်းခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို လက္ခဏာရေး သုံးတန် တင်ကာ ဝိပဿနာရှုရမည် ဖြစ်ပေသည်။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၃။)</p> <p>သို့သော် အဋ္ဌကထာတွင် မဟာသီဝ မထေရ်မြတ်ကြီး၏ အယူအဆ ကိုလည်း တင်ပြထား၏။ မဟာသီဝ ရဟန္တာအရှင်မြတ်ကြီး၏ အယူအဆမှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။</p> <p>သွား-ရပ်-ထိုင်-လျောင်းဟူသော ဣရိယာပထရှုကွက်, ေ့ရှသို့တက်ရာ နောက်သို့ဆုတ်ရာ တည့်တည့်ကြည့်ရာ စောင်းငဲ့ကြည့်ရာ ကွေးရာ ဆန့်ရာ ဟူသော သမ္ပဇဉ်ရှုကွက်တို့၌ ထိုထို သွားဆဲ ရပ်ဆဲ ထိုင်ဆဲ လျောင်းဆဲ ေ့ရှသို့တက်ဆဲ နောက်သို့ဆုတ်ဆဲ တည့်တည့်ကြည့်ဆဲ စောင်းငဲ့ကြည့်ဆဲ ကွေးဆဲ ဆန့်ဆဲ ဟူသော ထိုထိုဣရိယာပထ အခိုက်အတန့်တို့၌လည်း ခန္ဓာ ငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းလျက် အကြောင်းတရားနှင့် တကွ သော ယင်းခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို လက္ခဏာရေး သုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်ရန် ရည်ညွှန်းတော်မူ၏။</p> <p>အမှတ် (၇)အဖြစ် သတ်မှတ်လျက် ဖော်ပြထားသော <b>ဂတေ-ဌိတေ-နိသိန္နေ-သုတ္တေ-ဇာဂရိတေ-ဘာသိတေ-တုဏှီဘာဝေ</b> = သွားပြီးရာ ရပ်ပြီးရာ ထိုင်ပြီးရာ အိပ်ပြီးရာ နိုးလာရာ စကားပြောဆိုရာ စကားမပြော ဆိတ်ဆိတ်နေရာ၌ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ဖြင့် ပြုလုပ်ရန် ညွှန်ကြားချက်မှာ ထိုထို ဣရိယာပုထ်ကို ပြုပြီးရာအခါ၌ ထိုထို ဣရိယာပုထ်အခိုက်အတန့်က ဖြစ်ခဲ့ပြီးသော ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတို့ကို သိမ်းဆည်းလျက် ဝိပဿနာရှုရန် ရည်ညွှန်း ထားတော်မူ၏။ --- ဤသို့လျှင် မဟာသီဝမထေရ်မြတ်ကြီးက မိန့်ဆိုတော် မူကြောင်းကို အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုထားတော်မူ၏။ (အကျယ်ကို အဋ္ဌကထာ တွင် ကြည့်ပါ။) (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၃-၂၇၄။)</p> <p>၁။ ဤညွှန်ကြားချက်များအရ အသင်သူတော်ကောင်းသည် --- သွားဆဲ ရပ်ဆဲ ထိုင်ဆဲ အိပ်ဆဲ ေ့ရှသို့တက်ဆဲ နောက်သို့ဆုတ်ဆဲ တည့်တည့်ကြည့်ဆဲ စောင်းငဲ့ကြည့်ဆဲ ကွေးဆဲ ဆန့်ဆဲ စသည့် ထိုထိုဣရိယာပုထ် အခိုက်အတန့် တို့၌လည်း ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတို့ကို သိမ်းဆည်းလျက် ဝိပဿနာရှုပါ။</p> <p>၂။ သွားပြီးရာ ရပ်ပြီးရာ ထိုင်ပြီးရာ အိပ်ပြီးရာ (= လျောင်းပြီးရာ) နိုးပြီးရာ အခါတို့၌လည်း ထိုထိုသွားဆဲ ရပ်ဆဲ ထိုင်ဆဲ အိပ်ဆဲ လျောင်းဆဲ နိုးဆဲ အချိန်ကာလက ဖြစ်ခဲ့သော အတိတ် ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတို့ကို သိမ်း ဆည်းလျက် ဝိပဿနာရှုပါ။</p> <p>သွားဆဲ၌လည်း ရုပ်နာမ်ဓမ္မ သင်္ခါရတရားတို့ကို ဝိပဿနာ ရှုရ၏။ သွားပြီးလျှင်လည်း သွားဆဲအချိန်က ဖြစ်ခဲ့ပြီးသော ရုပ်နာမ်ဓမ္မ သင်္ခါရတရား တို့ကို တစ်ဖန် ပြန်သိမ်းဆည်းလျက် ဝိပဿနာရှုရ၏။ မည်သို့ ရှုရမည်နည်း၊ အဖြေမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။</p> <p><b>တတ္ထ ကာမံ သောဏသိင်္ဂါလာဒယောပိ ဂစ္ဆန္တာ ဂစ္ဆာမာတိ ဇာနန္တိ၊ န ပနေတံ ဧဝရူပံ ဇာနနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဧဝရူပဥှိ ဇာနနံ သတ္တူပလဒ္ဓိံ န ပဇဟတိ၊ အတ္တသညံ န ဥဂ္ဃါဋေတိ၊ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဝါ သတိပဋ္ဌာနဘာဝနာ ဝါ န ဟောတိ။ ဣမဿ ပန ဘိက္ခုနော ဇာနနံ သတ္တူပလဒ္ဓိံ ပဇဟတိ၊ အတ္တသညံ ဥဂ္ဃါဋေတိ၊ ကမ္မဋ္ဌာနဉ္စေဝ သတိပဋ္ဌာနဘာဝနာ စ ဟောတိ။ ဣဒဥှိ ကော ဂစ္ဆတိ၊ ကဿ ဂမနံ၊ ကိံကာရဏာ ဂစ္ဆတီတိ ဧဝံ သမ္ပဇာနနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဌာနာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၅-၂၅၆။)</p> <p>ထိုဣရိယာပထရှုကွက် (သမ္ပဇညရှုကွက်)တို့၌ --- အိမ်ခွေး မြေခွေး စသော တောသားတိရစ္ဆာန်တို့သည်သော်မှလည်း သွားလျှင် ငါတို့ သွား ကုန်၏ဟု အကယ်၍ကား သိကြပါကုန်၏။ သို့သော် ဤကဲ့သို့သော အိမ်ခွေး မြေခွေး စသည့် တောသားတိရစ္ဆာန်တို့သော်မှလည်း သိနိုင်သည့် သိနည်းမျိုး မျှလောက်ကို ရည်ရွယ်တော်မူ၍ ဘုရားရှင်သည် ဤဣရိယာပထရှုကွက် (သမ္ပဇညရှုကွက်)တို့ကို ဟောကြားတော်မူသည်ကား မဟုတ်ပေ။ အိမ်ခွေး မြေခွေး စသော တောသားတိရစ္ဆာန်တို့၏ သိပုံဟူသော သိနည်းမျိုးကား သတ္တဝါဟူသော အယူအဆ အစွဲအလမ်းကို မပယ်စွန့်နိုင်၊ အတ္တရှိ၏ဟု ထင် မှတ် စွဲလမ်းနေသော အတ္တသညာကို မပယ်ခွာနိုင်၊ ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာန်းလည်း မဖြစ်၊ သတိပဋ္ဌာနဘာဝနာလည်း မဖြစ်ပေ။ သို့သော် ဤ ယောဂါဝစရ ရဟန်းတော်၏ သိနည်းသိပုံသည်ကား သတ္တဝါဟူသော အယူအဆ အစွဲ အလမ်းကိုလည်း ပယ်စွန့်နိုင်၏၊ အတ္တရှိ၏ဟု ထင်မှတ်စွဲလမ်းနေသော အတ္တ သညာကိုလည်း ပယ်ခွာနိုင်၏၊ ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာန်းလည်း ဖြစ်၏၊ သတိပဋ္ဌာန ဘာဝနာလည်း ဖြစ်၏။ မှန်ပေသည် - ဤရဟန်းတော်၏ အသိကား ---</p> <p>၁။ အဘယ်သူသည် သွားသနည်း၊<br> ၂။ အဘယ်သူ၏ သွားခြင်းနည်း၊<br> ၃။ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် သွားသနည်း ---</p> <p>ဤကဲ့သို့သော အသိမျိုးတည်း။ ယင်းကဲ့သို့သော သိနည်း သိပုံမျိုးကို ရည်ရွယ်တော်မူ၍ ဤဣရိယာပထရှုကွက် (သမ္ပဇညရှုကွက်)တို့ကို ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်တိုင်က ဟောကြားတော်မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပေသည်။ ရပ်ခြင်းစသည် တို့၌လည်း ဤနည်းပင်တည်း။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၅-၂၅၆။)</p> <p><b>တတ္ထ ကော ဂစ္ဆတီတိ န ကောစိ သတ္တော ဝါ ပုဂ္ဂလော ဝါ ဂစ္ဆတိ။ ကဿ ဂမနန္တိ န ကဿစိ သတ္တဿ ဝါ ပုဂ္ဂလဿ ဝါ ဂမနံ။ ကိံကာရဏာ ဂစ္ဆတီတိ စိတ္တကိရိယဝါယောဓာတုဝိပ္ဖါရေန ဂစ္ဆတိ။ တသ္မာ ဧသ ဧဝံ ပဇာနာတိ ဂစ္ဆာမီတိ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တံ ဝါယံ ဇနေတိ၊ ဝါယော ဝိညတ္တိံ ဇနေတိ၊ စိတ္တကိရိယဝါယောဓာတုဝိပ္ဖါရေန သကလကာယဿ ပုရတော အဘိနီဟာရော ဂမနန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဌာနာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၆၊၊)</p> <p><b>ဝါယံ ဇနေတီတိ ဝါယောဓာတုအဓိကံ ရူပကလာပံ ဇနေတိ။ အဓိကတာ စေတ္ထ သာမတ္ထိယတော, န ပမာဏတော။ ဂမနစိတ္တသမုဋ္ဌိတံ သဟဇာတရူပကာယဿ ထမ္ဘနသန္ဓာရဏစလနာနံ ပစ္စယဘူတေန အာကာရဝိသေသေန ပဝတ္တမာနံ ဝါယောဓာတုံ သန္ဓာယာဟ ဝါယော ဝိညတ္တိံ ဇနေတီတိ။</b> (မ၊ဋီ၊၁၊၃၅၂။)</p> <p>၁။ ထိုစကားရပ်၌ --- အဘယ်သူသည် သွားသနည်းဟူမူ - တစ်စုံတစ် ယောက်သော သတ္တဝါသည်လည်းကောင်း, ပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်းကောင်း မသွား ပေ။ (သွားတတ်သော ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါကား မရှိ ဟူလို။)<br> ၂။ အဘယ်သူ၏ သွားခြင်းနည်းဟူမူ - တစ်စုံတစ်ယောက်သော သတ္တဝါ ၏လည်းကောင်း, ပုဂ္ဂိုလ်၏လည်းကောင်း သွားခြင်း မဟုတ်။ (မည်သည့် ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါ တစ်စုံတစ်ယောက်၏မျှ သွားခြင်းမဟုတ် ဟူလို။)<br> ၃။ ယင်းသို့ဖြစ်လျှင် အဘယ်အကြောင်းကြောင့်သွားသနည်းဟူမူ - စိတ် ကြောင့် (= သွားလိုသောစိတ်ကြောင့်) ဖြစ်သော ဝါယောဓာတ်၏ (= ဝါယော ဓာတ်၏ သဘာဝသတ္တိစွမ်းအင် လွန်ကဲနေသော ရုပ်ကလာပ်အပေါင်း၏) တစ်ကိုယ်လုံးသို့ ပျံ့နှံ့၍ သွားခြင်းကြောင့် သွား၏ (= ရုပ်နာမ်တို့သည် သွားခြင်း ကိရိယာကို ပြီးစီးစေ၏ ဟူလို)။ ထို့ကြောင့် ဤယောဂါဝစရ ရဟန်းသည် ဤသို့ သိ၏။</p> <p>၁။ သွားအံ့ဟူသော စိတ်သည် ဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ (စိတ်ပြဓာန်းသော သမ္ပယုတ် တရားစုသည် ဖြစ်ပေါ်လာ၏။)<br> ၂။ ထိုစိတ်သည် ဝါယောဓာတ်ကို ဖြစ်စေ၏ (= ဝါယောဓာတ်၏ သဘာဝ သတ္တိ စွမ်းအင် လွန်ကဲနေသော ရုပ်ကလာပ်အပေါင်း ရုပ်တရားအ ပေါင်းကို ဖြစ်စေ၏။ ဤ၌ ဝါယောဓာတ်၏ သဘာဝသတ္တိစွမ်းအင် လွန်ကဲမှု ထက်မြက်မှုကိုသာ ဆိုလိုသည်၊ အရေအတွက်အတိုင်းအတာ ပမာဏအားဖြင့် လွန်ကဲမှုကို မဆိုလိုပါ။)<br> ၃။ ယင်း သဘာဝသတ္တိ စွမ်းအင် လွန်ကဲနေသော ဝါယောဓာတ်သည် (= ဝါယောဓာတ်၏ သဘာဝသတ္တိစွမ်းအင် လွန်ကဲနေသော မဟာ ဘုတ်သည်) ကာယဝိညတ်ရုပ်ကို ဖြစ်စေ၏။ (ကာယဝိညတ္တိ နဝက ကလာပ်, ကာယဝိညတ္တိ လဟုတာဒိဒွါဒသက ကလာပ်ဟူသော ရုပ် အပေါင်းကို ဖြစ်စေ၏။)<br> ၄။ စိတ်သည် ပြုပြင်အပ်သော, စိတ်ကြောင့် ဖြစ်သော သဘာဝသတ္တိ စွမ်းအင် လွန်ကဲနေသော ဝါယောဓာတ်၏ (= သဘာဝသတ္တိစွမ်းအင် လွန်ကဲနေသော ဝါယောဓာတ်ပြဓာန်းသော ရုပ်ကလာပ်အပေါင်း ရုပ် တရားအပေါင်း၏) တစ်ကိုယ်လုံးသို့ ပျံ့နှံ့၍ သွားခြင်းကြောင့် ---</p> <p>၅။ အလုံးစုံသော စတုသမုဋ္ဌာနိက ရူပကာယ = ရုပ်တရားအပေါင်း၏ ေ့ရှသို့ သယ်ဆောင်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းကို = ေ့ရှအဖို့ အားဖြင့် နေရာအသစ်အသစ်၌ ရုပ်တရားအပေါင်း၏ ဖြစ်ခြင်းကို သွားခြင်းဟူ၍ ခေါ်ဆိုအပ်ပေသည်။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၆။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာ၏ ညွှန်ကြားချက်မှာ (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာ သတို့၌ တည်ရှိသော စတုသမုဋ္ဌာနိက ရုပ်တရားတို့ကို အထူးသဖြင့် စိတ္တဇရုပ် တို့ကို နေရာတကျ သိမ်းဆည်းထားပြီးသော အသင်သူတော်ကောင်းအတွက် ကား လွယ်ကူနေမည်သာ ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဤအရာ၌ အသင်သူတော် ကောင်း အနေဖြင့် အထူးသတိပြုရမည့် အချက်မှာ ပရမတ်တရားတို့သည် တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ပြောင်းရွှေ့၍ ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာ မရှိဟူသော အချက် ပင် ဖြစ်ပေသည်။ တစ်ဖန် ဤရှုကွက်ကို ရှုရာ၌ ရုပ်တို့မည်သည် ပရမတ် ရုပ်တရားတို့၏ ဓမ္မတာအတိုင်း ကလာပ်ခေါ်သည့် အုပ်စုအလိုက်သာ ဖြစ်ရိုး ဓမ္မတာ ရှိ၏ဟူသော အချက်ကိုလည်း မမေ့ပါနှင့်။ ဤရှုကွက်တွင် ---</p> <p>၁။ သယ်ဆောင်တတ်သော ရုပ်,<br> ၂။ အသယ်ဆောင်ခံရသော ရုပ် ---</p> <p>ဤရုပ်သဘောတရား နှစ်မျိုးတို့ကိုလည်း ခွဲခြားရှုတတ်ဖို့ လိုအပ်ပေ သည်။ တစ်ဖန် ---</p> <p>၁။ ပဓာန = ပြဓာန်းသော ရုပ်,<br> ၂။ အပ္ပဓာန = မပြဓာန်းသော ရုပ် ---</p> <p>ဤရုပ်သဘောတရားနှစ်မျိုးတို့ကိုလည်း ခွဲခြားရှုတတ်ဖို့ လိုအပ်ပေ သည်။</p> <p>ဤဣရိယာပထရှုကွက်တွင် ဘုရားရှင်သည် --- <b>ဂစ္ဆန္တော ဝါ ဂစ္ဆာမီတိ ပဇာနာတိ</b> = သွားလျှင် သွား၏ဟု သိ၏ --- ဤသို့စသည်ဖြင့် ပထမနည်း တစ်နည်း, ယထာ ယထာ ဝါ ပနဿ - စသည်ဖြင့် ဒုတိယတစ်နည်း ---ဤသို့ ရှုကွက်နှစ်နည်း ဟောကြားထားတော်မူ၏။ ထိုနှစ်နည်းတို့တွင် ပထမ နည်း၌ ---</p> <p>၁။ ဣရိယာပထရုပ်ဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော ကာယဝိညတ္တိနဝကကလာပ်, ကာယဝိညတ္တိ လဟုတာဒိဒွါဒသကကလာပ် ရုပ်တရားတို့ကား ပဓာန = ပြဓာန်းသောရုပ်တရားတို့တည်း။ ယင်းရုပ်တရားတို့ကား သယ် ဆောင်တတ်သော ရုပ်တရားတို့တည်း။</p> <p>၂။ (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသဟူသော ခန္ဓာကိုယ် တစ်ကိုယ်လုံး၌ တည်ရှိ ကြသော ကြွင်းကျန်သော စတုသမုဋ္ဌာနိက ရုပ်တရားတို့ကား အပ္ပဓာန = မပြဓာန်းသောရုပ်တရားတို့တည်း။ ယင်းရုပ်တရားတို့ကား အသယ် ဆောင်ခံရသော ရုပ်တရားတို့တည်း။</p> <p>တစ်ဖန် --- ယထာ ယထာ ဝါ ပနဿ - စသည်ဖြင့် ဟောကြားထား တော်မူအပ်သော ဒုတိယတစ်နည်း၌ကား ---</p> <p>၁။ ဣရိယာပထရုပ်ဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော ကာယဝိညတ္တိနဝကကလာပ်, ကာယဝိညတ္တိလဟုတာဒိဒွါဒသကကလာပ် ရုပ်တရားတို့ကား အပ္ပဓာန = မပြဓာန်းသော ရုပ်တရားတို့တည်း။ သယ်ဆောင်တတ်သော ရုပ်တရားတို့ပင်တည်း။</p> <p>၂။ ခန္ဓာကိုယ် တစ်ကိုယ်လုံး၌ တည်ရှိကြသော ကြွင်းကျန်သော စတုသမု ဋ္ဌာနိက ရုပ်တရားတို့ကား ပဓာန = ပြဓာန်းသော ရုပ်တရားတို့တည်း။ အသယ်ဆောင်ခံရသော ရုပ်တရားတို့ပင်တည်း။</p> <p>ဤ၌ သယ်ဆောင်တတ်သော ရုပ်တရားတို့ကား စတုသမုဋ္ဌာနိက ရုပ် တရားတို့ကို တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ရောက်အောင် တကယ် သယ်ဆောင် နေကြသည်ကား မဟုတ်ပေ။ စတုသမုဋ္ဌာနိကရုပ်တို့သည်လည်း တကယ်တမ်း အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေကြသည်လည်း မဟုတ်ပေ။ သွားလိုသော စိတ် သွားနေသော စိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာ ကြသော စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဝါယောဓာတ်၏ သဘာဝ သတ္တိစွမ်းအင်ကြောင့် ယင်းအသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေကြသော စတုသမုဋ္ဌာနိက ရုပ်တရားတို့သည် မူလနေရာ၌ အသစ် အသစ် ထပ်၍ ထပ်၍ မဥပါဒ်နိုင်ကြတော့ဘဲ နေရာအသစ်အသစ်၌ ပြောင်း ရွှေ့၍ ဥပါဒ်ကြရ၏။</p> <p><b>ပုရတော အဘိနီဟာရော ပုရတော ဘာဂေန ကာယဿ ပဝတ္တနံ၊ ယော အဘိက္ကမောတိ ဝုစ္စတိ။</b> (မ၊ဋီ၊၁၊၃၅၂။)</p> <p>ေ့ရှသို့ ရှေးရှုသယ်ဆောင်ခြင်းဟူသည် ေ့ရှအဖို့အားဖြင့် စတုသမုဋ္ဌာနိက ရုပ်တရားအပေါင်း၏ ဖြစ်ခြင်းတည်း၊ ယင်းသို့ ဖြစ်ခြင်းကိုပင် - ေ့ရှသို့ တက်ခြင်း = ေ့ရှသို့သွားခြင်း - ဟု ခေါ်ဆို၏။ (မ၊ဋီ၊၁၊၃၅၂။)</p> <p>တစ်ဖန် သယ်ဆောင်တတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်သော ရုပ် တရားဘက်၌ ဣရိယာပထရုပ် အမည်ရသော ကာယဝိညတ်ရုပ် ပါဝင်နေ၏။ ကာယဝိညတ္တိနဝက ကလာပ်ရုပ်, ကာယဝိညတ္တိလဟုတာဒိဒွါဒသက ရုပ်တို့ တည်း။ ယင်းရုပ်တို့ကား စိတ္တဇရုပ်တို့ ဖြစ်ကြ၏။ တစ်ဖန် အသယ်ဆောင်ခံ ရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေကြသော ရုပ်တရားဘက်၌ စတုသမု ဋ္ဌာနိကရုပ်တရားတို့ ရှိကြရာ ယင်းတို့တွင်လည်း စိတ္တဇရုပ်တို့ ပါဝင်လျက်ပင် ရှိကြပြန်၏။ နားမရှုပ်ထွေးရန် ထပ်မံ၍ ရှင်းလင်းတင်ပြပါရစေ။</p> <p>၁။ အရူပဝိပါက် (၄)ခု, ဒွိပဉ္စဝိညာဏ် (၁၀)မှ ကြွင်းသော ဟဒယဝတ္ထု ကို မှီ၍ ဖြစ်သော မနောဓာတ် မနောဝိညာဏဓာတ် အမည်ရသော စိတ် (၇၅) အားလုံးသည် ပထမဘဝင်မှစ၍ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဥပါဒ် ကာလတိုင်း၌ စိတ္တသမုဋ္ဌာန်ရုပ်ကို = စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေ၏။</p> <p>ထိုသို့ ဖြစ်စေရာ၌ စိတ်၏ ဓမ္မတာအားဖြင့် ဥပါဒ်အခိုက်မှာသာ အား ရှိသောကြောင့် ဥပါဒ်ခိုက် ဥပါဒ်ခိုက်၌သာ စိတ္တဇရုပ်ကို ဖြစ်စေသည်၊ ဌီ အခိုက် ဘင်အခိုက်၌ စိတ္တဇရုပ်ကို မဖြစ်စေနိုင်။ စိတ်တစ်ကြိမ် ဥပါဒ်လျှင် ယင်းစိတ်က စိတ္တဇရုပ်ကလာပ် တစ်ခုကိုသာမက စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်ပေါင်း များစွာကိုပင် ဖြစ်စေနိုင်၏။</p> <p><b>ဟေတူ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော။</b> (ပဋ္ဌာန၊၁၊၁။)</p> <p><b>စိတ္တာဓိပတိ စိတ္တသမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ အဓိပတိပစ္စယေန ပစ္စယော။</b> (ပဋ္ဌာန၊၁၊၂။)</p> <p>ဤဒေသနာတော်များ၌ စိတ်ကြောင့်ဖြစ်သည့် စိတ္တဇရုပ်အပိုင်းဝယ် <b>တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ</b> - ဟု ဗဟုဝုစ်ဖြင့် ဟောကြားထားတော်မူ၏။ စိတ် ကြောင့် စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်ပေါင်း များစွာ ဖြစ်နိုင်ကြောင်းကို ယင်းဒေသနာ တော်တို့က ညွှန်ပြလျက် ရှိကြ၏။</p> <p>၂။ မဟဂ္ဂုတ် လောကုတ္တရာ အပ္ပနာဇော (၂၆)မျိုးတို့သည် (ပဉ္စဝေါကာရ ဘုံ၌ ဖြစ်ခိုက်) စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကိုလည်း ဖြစ်စေ၏။ ဖြစ်ပြီး ဣရိယာပုထ်ကိုလည်း ပင်ကိုယ်အနေ မပျက်အောင် ဆောင်ထား နိုင်၏၊ တောင့်ထားနိုင်၏၊ ထောက်ပံ့ထားနိုင်၏၊ ခိုင်ခံ့စေ၏။ (ဣရိ ယာပုထ် အသစ်ကိုကား မဖြစ်စေနိုင်။)</p> <p>၃။ ဝုဋ္ဌော = မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်း, ကာမဇော (၂၉), အဘိညာဏ်ဇောတို့ သည်ကား [(၃၂)မျိုးသော စိတ်တို့သည်ကား] ---</p> <p>က။ စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကိုလည်း ဖြစ်စေနိုင်ကုန်၏။<br> ခ။ ဖြစ်ပြီး ဣရိယာပုထ်ကိုလည်း ခိုင်ခံ့စေနိုင်ကုန်၏။<br> ဂ။ ဝိညတ်ရုပ် နှစ်မျိုးကိုလည်း ဖြစ်စေနိုင်ကုန်၏။<br> = ဣရိယာပထရုပ်အသစ်ကိုလည်း ဖြစ်စေနိုင်ကုန်၏။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆၁-၃၆၂ - ကြည့်ပါ။)</p> <p>ဤသတ်မှတ်ချက်အရ ဣရိယာပထရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သော စိတ်တို့ ကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ဣရိယာပထရုပ် = ဝိညတ်ရုပ် ပါဝင်သော စိတ္တဇရုပ် ကလာပ် နှစ်မျိုးတို့သည် သယ်ဆောင်တတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ် သော ရုပ်တရားအုပ်စု၌ ပါဝင်ကြ၏။ ကြွင်းကျန်သော စိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ကုန် သော စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တရားတို့သည်ကား အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသော ရုပ်တရားအုပ်စု၌ ပါဝင်ကြ၏။ ထို့ကြောင့် စိတ္တဇရုပ်တို့သည် နှစ်ဘက်လုံး၌ တည်ရှိနေကြခြင်း ဖြစ်၏။</p> <p>ဤဣရိယာပထပိုင်းရှုကွက်၌ ပြဓာန်းသော ပဓာနဖြစ်သော ဣရိယာ ပထရုပ် = ဝိညတ်ရုပ် ပါဝင်သော ရုပ်တရားတို့ကား ခန္ဓာအိမ်ဟု ခေါ်ဆိုသ မုတ်အပ်သော စတုသမုဋ္ဌာနိက ရုပ်တရားစုတို့ကို သွားသော အခြင်းအရာ အားဖြင့် ဖြစ်အောင် သယ်ဆောင်တတ်သော ရုပ်တရားတို့တည်း။ သို့သော် တကယ်တမ်း သယ်ဆောင်နေသည်ကား မဟုတ်ပေ။ သယ်ဆောင်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသည်ဟု ထင်ရလောက်အောင် ရုပ်တရားတို့ကို နေရာ အသစ်အသစ်၌ အဆက်မပြတ် ေ့ရှနှင့်နောက် ဆက်စပ်လျက် အထပ် ထပ် ဆက်ကာဆက်ကာ ပြောင်းရွှေ့ဖြစ်စေမှုကို ဆိုလိုပေသည်။ အကြောင်းမူ ပရမတ်တရားတို့ကား တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ပြောင်းရွှေ့ဖြစ်ရိုး ဓမ္မတာ မရှိဘဲ ဖြစ်သည့်နေရာ၌သာ ပျက်သွားသောကြောင့်တည်း။ သို့သော် ကံ-စိတ်-ဥတု-အာဟာရတည်းဟူသော အကြောင်းတရားတို့၏ ကျေးဇူးပြုပေးမှု အရှိန်အဝါ မကုန်သေး၍ အကြောင်းတရားတို့က ကျေးဇူးပြုပေးမှုကြောင့် နောက်ထပ် အသစ်အသစ် ရှေ့နှင့်နောက် ဆက်စပ်လျက် အထပ်ထပ် ဆက် ကာ ဆက်ကာ ဖြစ်နေသော ရုပ်တရားတို့သည် နေရာ အဟောင်းအဟောင်း၌ ထပ်၍မဖြစ်တော့ဘဲ နေရာ အသစ်အသစ်၌သာ ပြောင်းရွှေ့ဖြစ်ကြသည်။ ထိုသို့ နေရာ အသစ်အသစ်၌ ေ့ရှနှင့်နောက် ဆက်စပ်လျက် အထပ်ထပ် ဆက်ကာဆက်ကာ အဆက်မပြတ် ဖြစ်မှုကား ဣရိယာပထရုပ် = ကာယ ဝိညတ် ပါဝင်သော သယ်ဆောင်တတ်သော ကာယဝိညတ္တိနဝကကလာပ် ကာယဝိညတ္တိလဟုတာဒိဒွါဒသကကလာပ် ရုပ်တရားတို့တွင် ပါဝင်သော ဝါယောဓာတ်၏ သဘာဝသတ္တိစွမ်းအင် လွန်ကဲလျက်ရှိသော မဟာဘုတ်တို့၏ စွမ်းအင်တည်း။ ယင်းသယ်ဆောင်တတ်သော ရုပ်တရားတို့တွင် ပါဝင်သော ကာယဝိညတ်ရုပ်က စိတ်၏ အလိုအတိုင်း ဖြစ်လိုသည့်နေရာ၌ အသစ်အသစ် ဥပါဒ်ရန် ပဲ့ကိုင်ပေးလျက် ရှိ၏။</p> <p>ရှုကွက် --- အသင်သူတော်ကောင်းသည် တစ်နေရာတွင် မတ်တပ်ရပ် ၍ မိမိရရှိထားပြီးသည့် သမာဓိကို စတုတ္ထစျာန်သို့ ဆိုက်အောင် အဆင့်ဆင့် ထူထောင်ပါ။ လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်များသည် ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင် တလက်လက် တောက်ပလာသောအခါ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ပြည်တည်၍ (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းပါ = ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ။ ထိုနောင် ဘဝင်မနောအကြည်ကို သိမ်းဆည်း၍ သွားလိုသောစိတ်ကို မြင်အောင် ရှုပါ။ အနည်းငယ် သွားကြည့်ပါ။ ယင်းသွား လိုသော စိတ်ကြောင့် <b>ကာယဝိညတ္တိနဝကကလာပ် ကာယဝိညတ္တိလဟုတာဒိ ဒွါဒသကကလာပ်</b>တို့ ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို မြင်အောင်ရှုပါ။ ယင်းရုပ်တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းပါ။ ယင်းရုပ်တရားတို့ကား <b>ဣရိယာပထ ရုပ်တရား</b>တို့တည်း။ ယင်းရုပ်တရားတို့တွင် သဘာဝသတ္တိစွမ်းအင် လွန်ကဲ နေသော <b>ဝါယောဓာတ်</b>နှင့် တကွသော <b>ဘူတရုပ် ဓာတ်ကြီးလေးပါး</b>ကြောင့် သွားနေသည့် ကိုယ်အမူအရာ <b>ကာယဝိညတ်ရုပ်</b>ကို မြင်အောင်ရှုပါ။ သဘော ပေါက်ပါက ယင်း <b>ကာယဝိညတ္တိနဝက ကလာပ်, ကာယဝိညတ္တိလဟုတာဒိ ဒွါဒသက ကလာပ်</b>ဟူသော သယ်ဆောင်တတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေကြသော ပဓာနပြဓာန်းသော ရုပ်တို့ကို ဦးစားပေး၍ ဆက်လက် သိမ်း ဆည်းပါ။ ဉာဏ်ထက်မြက်လာသောအခါ အပ္ပဓာနဖြစ်သည့် မပြဓာန်းသော အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေကြသော (၆)ဒွါရ (၄၂) ကောဋ္ဌာသ၌ တည်ရှိသော <b>စတုသမုဋ္ဌာနိကရုပ်တရား</b>တို့ကို ဆက်လက် သိမ်း ဆည်းပါ။ <b>သယ်ဆောင်တတ်သောရုပ်, အသယ်ဆောင်ခံရသောရုပ်</b> - ဤ နှစ်မျိုးတို့ကို တစ်လှည့်စီ သိမ်းဆည်းနေပါ။ အားလုံးကို ခြုံငုံ၍ သိမ်းဆည်းနိုင် သောအခါ ---</p> <p>၁။ ဤကား <b>ရုပ်-ရုပ်</b> ဟုလည်းကောင်း, သို့မဟုတ်</p> <p>၂။ <b>ရုပ်တရား ရုပ်တရား</b> ဟုလည်းကောင်း, သို့မဟုတ်</p> <p>၃။ <b>ရုပ် ရုပ်</b> ဟုလည်းကောင်း သိမ်းဆည်းနေပါ။</p> <p>ရပ်ရာ ထိုင်ရာ လျောင်းရာတို့၌လည်း နည်းတူ ရှုပါ။</p> <h3>ယထာ ယထာ ဝါ ပနဿ ကာယော ပဏိဟိတော ဟောတိ</h3> <p>သို့သော် <b>ဣရိယာပထ ရှုကွက်</b>ကား မပြီးဆုံးသေးပါ။ <b>ဣရိယာပထ ရှုကွက်</b>တစ်မျိုးကို ဘုရားရှင်သည် ထပ်မံ၍ ဟောကြားထားတော်မူပြန်သည်။ ယင်းဒေသနာတော်မှာ အောက်ပါအတိုင်းပင် ဖြစ်၏။</p> <p><b>ယထာ ယထာ ဝါ ပနဿ ကာယော ပဏိဟိတော ဟောတိ၊ တထာ တထာ နံ ပဇာနာတိ။</b> (မ၊၁၊၇၁။)</p> <p>ထိုရဟန်းတို့၏ <b>ရူပကာယ = ရုပ်တရားအပေါင်း</b>သည် အကြင် အကြင် အမူအရာအားဖြင့် ထားအပ်၏ = တည်ရှိနေ၏ = ဖြစ်နေ၏။ ထို<b>ရူပကာယ = ရုပ်တရားအပေါင်း</b>ကို ထိုထိုထားအပ်သော = တည်ရှိနေသော = ဖြစ်နေ သော အမူအရာအားဖြင့် ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏ = ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင် ရှုပါ။ (မ၊၁၊၇၁။)</p> <p>ဤရှုကွက်၏ ဆိုလိုရင်း သဘောတရားကို အဋ္ဌကထာ ဋီကာ ဆရာ တော်တို့က အောက်ပါအတိုင်း ဖွင့်ဆိုထားတော်မူ၏။</p> <p><b>ယထာ ယထာ ဝါ ပနဿ ကာယော ပဏိဟိတော ဟောတိ၊ တထာ တထာ နံ ပဇာနာတီတိ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝစနမေတံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ --- ယေန ယေန ဝါ အာကာရေန တဿ ကာယော ဌိတော ဟောတိ၊ တေန တေန နံ ပဇာနာတိ။ ဂမနာကာရေန ဌိတံ ဂစ္ဆတီတိ ပဇာနာတိ။ ဌာနနိသဇ္ဇာသယနာကာရေန ဌိတံ သယာနောတိ ပဇာနာတီတိ။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၇။)</p> <p><b>သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝစနန္တိ သဗ္ဗေသံ စတုန္နမ္ပိ ဣရိယာပထာနံ သင်္ဂဏှနဝစနံ၊ ပုဗ္ဗေ ဝိသုံ ဝိသုံ ဣရိယာပထာနံ ဝုတ္တတ္တာ ဣဒံ တေသံ ဧကဇ္ဈံ ဂဟေတွာ ဝစနန္တိ အတ္ထော။</b> (မ၊ဋီ၊၁၊၃၅၃။)</p> <p><b>ယထာ ယထာ ဝါ ပနဿ ကာယော ပဏိဟိတော ဟောတိ၊ တထာ တထာ နံ ပဇာနာတိ</b> = ထိုရဟန်း၏ <b>ရူပကာယ = ရုပ်တရားအပေါင်း</b>သည် အကြင် အကြင် အမူအရာအားဖြင့် ထားအပ်၏ = တည်ရှိနေ၏ = ဖြစ်နေ၏။ ထို<b>ရူပကာယ = ရုပ်တရားအပေါင်း</b>ကို ထိုထိုထားအပ်သော = တည်ရှိနေသော = ဖြစ်နေသော အမူအရာအားဖြင့် ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏ = ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင် ရှုပါ (မ၊၁၊၇၁။) - ဟူသော ဤဒေသနာတော်သည်ကား <b>ဣရိယာ ပုထ် လေးမျိုးလုံး</b>ကို သိမ်းကျုံးရေတွက်၍ ညွှန်ကြားတော်မူသော ဒေသနာ တော် ဖြစ်၏။ <b>ဂစ္ဆန္တော ဝါ ဂစ္ဆာမီတိ ပဇာနာတိ</b> = သွားလျှင် သွား၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏ --- ဤသို့ စသည်ဖြင့် ရှေးပိုင်း <b>ဣရိယာပထရှုကွက်</b>တွင် <b>ဣရိယာပုထ် တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီ၏ ရှုကွက်</b>ကို ဟောကြားထားတော်မူသော ကြောင့် - <b>ယထာ ယထာ ဝါ ပနဿ</b> - စသော ဤ နောက်ရှုကွက်ဒေသနာ တော်သည် ထို<b>ဣရိယာပုထ် လေးပါးလုံး</b>ကို တစ်ပေါင်းတည်း သိမ်းကျုံး၍ ပြန်လည်ဟောကြားထားတော်မူသော ဒေသနာတော်ပင် ဖြစ်၏။ ထိုကြောင့် ဤဒေသနာတော်၏ ဆိုလိုရင်းမှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။ အကြင် အကြင်သို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ထို<b>ယောဂါဝစရ ရဟန်းတော်၏ ရူပကာယ = ရုပ်တရား အပေါင်း</b>သည် တည်ရှိနေ၏၊ ထိုထိုတည်နေတိုင်းသော အခြင်းအရာအား ဖြင့် ထို<b>ရူပကာယ = ရုပ်တရားအပေါင်း</b>ကို ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင် ရှုပါ။ သွားသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်နေသော <b>ရူပကာယ = ရုပ်တရား အပေါင်း</b>ကို သွား၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင် ရှုပါ။ ရပ်သော ထိုင်သော လျောင်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်နေသော <b>ရူပကာယ = ရုပ်တရား အပေါင်း</b>ကိုလည်း ရပ်၏ ထိုင်၏ လျောင်း၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင် ရှုပါ။ ဤကား ဆိုလိုရင်းတည်း။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၇။ မ၊ဋီ၊၁၊၃၅၃။)</p> <h3>ဋီကာဆရာတော်၏ အဖွင့်တစ်မျိုး</h3> <p><b>ပုရိမနယော ဝါ ဣရိယာပထပ္ပဓာနော ဝုတ္တောတိ တတ္ထ ကာယော အပ္ပဓာနော အနုနိပ္ဖါဒီတိ ဣဓ ကာယံ ပဓာနံ အပ္ပဓာနဉ္စ ဣရိယာပထံ အနုနိပ္ဖါဒံ ကတွာ ဒေဿတုံ ဒုတိယနယော ဝုတ္တောတိ ဧဝမ္ပေတ္ထ ဒွိန္နံ နယာနံ ဝိသေသော ဝေဒိတဗ္ဗော။</b> (မ၊ဋီ၊၁၊၃၅၃။)</p> <p>ယင်းဋီကာ၏ ဆိုလိုရင်းမှာ ဤသို့တည်း။</p> <p>ဘုရားရှင်သည် --- <b>ဂစ္ဆန္တော ဝါ ဂစ္ဆာမီတိ ပဇာနာတိ</b> = သွားလျှင် သွား၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိပါ --- ဤသို့ စသည်ဖြင့် ဤ<b>ဣရိယာပထရှုကွက် ေ့ရှနည်း</b>ကို <b>ဣရိယာပထရုပ်</b> အမည်ရသော <b>ကာယဝိညတ္တိ</b> ပါဝင်သော သယ် ဆောင်တတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသော ရုပ်တရားတို့ကို <b>ပဓာန</b> ထား၍ ဟောကြားထားတော်မူခဲ့၏။ ယင်းနည်း၌ အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသော <b>စတုသမုဋ္ဌာနိက ရုပ်တရားအပေါင်း</b>ကား <b>အပ္ပဓာန = မပြဓာန်း</b>ပေ။ သို့သော် သယ်ဆောင်တတ်သော အခြင်းအရာ အားဖြင့် ဖြစ်နေသော <b>ပဓာန = ပြဓာန်းသော ဣရိယာပထရုပ်</b>တို့ကို <b>ပဓာန</b> ထား၍ ဦးစားပေး၍ ရှုနေပါက အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအား ဖြင့် ဖြစ်နေသော <b>အပ္ပဓာန = မပြဓာန်းသော စတုသမုဋ္ဌာနိက ရုပ်တရားအ ပေါင်း</b>ကို သိမ်းဆည်းရှုပွားခြင်းကိစ္စသည်လည်း အစဉ်လိုက်၍ ပြီးစီးနိုင်၏။</p> <p>တစ်ဖန် --- <b>ယထာ ယထာ ဝါ ပနဿ ကာယော ပဏိဟိတော ဟောတိ၊ တထာ တထာ နံ ပဇာနာတိ</b> = ထိုရဟန်း၏ <b>ရူပကာယ = ရုပ်တရား အပေါင်း</b>သည် အကြင်အကြင် အမူအရာအားဖြင့် ထားအပ်၏ = တည်ရှိ နေ၏ = ဖြစ်နေ၏။ ထို<b>ရူပကာယ = ရုပ်တရားအပေါင်း</b>ကို ထိုထိုထားအပ်သော = တည်ရှိနေသော = ဖြစ်နေသော အမူအရာအားဖြင့် ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏ = ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင် ရှုပါ - ဟု ဒုတိယနည်းကို ထပ်မံ ဟောကြားထား တော်မူ၏။ ဤဒုတိယနည်း၌ကား အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာ အားဖြင့် ဖြစ်နေသော <b>စတုသမုဋ္ဌာနိက ရူပကာယ = ရုပ်တရားအပေါင်း</b> ကိုလည်း <b>ပဓာန</b>ထား၍ တစ်ဖန် ရှုပွားသိမ်းဆည်းရန် ညွှန်ကြားထားတော် မူ၏။ ယင်း <b>စတုသမုဋ္ဌာနိက ရူပကာယ = ရုပ်တရားအပေါင်း</b>တို့ကား ဤ ဒုတိယနည်း၌ <b>ပဓာန</b>ထား၍ ရှုရမည့် ပြဓာန်းသော ရုပ်တရားတို့ ဖြစ်ကြ၏။ အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသော ယင်း <b>စတုသမု ဋ္ဌာနိက ရုပ်တရား</b>တို့ကို <b>ပဓာန</b>ထား၍ ရှုပွားသိမ်းဆည်းပါက အပ္ပဓာနဖြစ် သော မပြဓာန်းသော သယ်ဆောင်တတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေ သော <b>ဣရိယာပထရုပ်တရား</b>တို့ကို သိမ်းဆည်းရှုပွားခြင်း ကိစ္စသည်လည်း အစဉ်လိုက်၍ ပြီးစီးနိုင်၏။</p> <p>ဤသို့သော ရှုပွားပုံ နည်းစနစ်များကို ညွှန်ကြားတော်မူလိုသည့် အတွက် - <b>ယထာ ယထာ ဝါ ပနဿ</b> - စသော ဤဒုတိယနည်း ရှုကွက်ကို ဘုရားရှင်သည် ထပ်မံ၍ ဟောကြားတော်မူပြန်သည်။ ဤကား နည်းနှစ်မျိုး တို့၏ ထူးခြားချက်ပင်တည်း။ (ဤကား အထက်ပါ ဋီကာစကားရပ်၏ ဆိုလိုရင်းတည်း။)</p> <p>ထို့ကြောင့် အသင်သူတော်ကောင်းသည် ---</p> <p>၁။ သွားလျှင်လည်း <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>တို့ကို ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင် ရှုပါ။</p> <p>၂။ ရပ်လျှင်လည်း <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>တို့ကို ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင် ရှုပါ။</p> <p>၃။ ထိုင်လျှင်လည်း <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>တို့ကို ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင် ရှုပါ။</p> <p>၄။ လျောင်းလျှင်လည်း <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>တို့ကို ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင်ရှုပါ။</p> <p>ဤရုပ်တရားတို့ကား <b>ရူပက္ခန္ဓာ</b>တည်း၊ <b>ရုပ်တရားအစု</b>တည်းဟု မှတ်သား ထားပါ။</p> <h3>လောကူပမာကို ဆောင်ရသော်</h3> <p>နှိုင်းခိုင်းဖွယ်ရာ လောကူပမာတစ်ခုကို နားလည်လွယ်အောင် ဆောင်ပြ ရသော် - ယောက်ျားတစ်ဦးသည် ဆန်အိတ် တစ်အိတ်ကို သယ်ဆောင်လာ သည် ဆိုကြပါစို့။ <b>ပကတိမျက်စိအမြင် ဉာဏ်မျက်စိအမြင်</b>ဟူသော မျက်စိ အမြင် နှစ်မျိုးရှိသော ယောက်ျားသည် ဆန်အိတ်ကို သယ်ဆောင်တတ်သော ယောက်ျားကို စူးစူးစိုက်စိုက် ကြည့်ရှုနေပါက အသယ်ဆောင်ခံရသော ဆန် အိတ်ကိုလည်း အစဉ်လိုက်၍ မြင်လာနိုင်၏။ တစ်ဖန် အသယ်ဆောင် ခံရသော ဆန်အိတ်ကို စူးစူးစိုက်စိုက် လိုက်၍ ကြည့်ရှုနေက ယင်းဆန်အိတ်ကို သယ်ဆောင်တတ်သော ယောက်ျားကိုလည်း အစဉ်လိုက်၍ မြင်လာနိုင်၏။</p> <p>ယောက်ျားနှင့် သယ်ဆောင်တတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေ သော <b>ဣရိယာပထရုပ်တရား</b>တို့ ပါဝင်သော <b>ကာယဝိညတ္တိနဝကကလာပ်, ကယဝိညတ္တိလဟုတာဒိဒွါဒသကကလာပ် ရုပ်တရား</b>တို့ကား တူ၏။ အသယ် ဆောင်ခံရသော ဆန်အိတ်နှင့် အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသော <b>စတုသမုဋ္ဌာနိက ရုပ်တရား</b>တို့ကား တူ၏။</p> <p>ဤဥပမာအတူပင် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် သယ်ဆောင်တတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသော ရုပ်တရားတို့ကို ပဓာနထား၍ သိမ်းဆည်း ရှုပွားနေပါက အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသော <b>စတုသမုဋ္ဌာနိကရုပ်တရား</b>တို့ကို သိမ်းဆည်းခြင်း ရှုပွားခြင်းသည်လည်း အစဉ် လိုက်၍ ပြီးစီးလာနိုင်၏။ <b>ဣရိယာပထ ပထမနည်းရှုကွက်</b> ဖြစ်၏။</p> <p>တစ်ဖန် အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသော <b>စတုသမုဋ္ဌာနိက ရုပ်တရား</b>တို့ကို ပဓာနထား၍ သိမ်းဆည်း ရှုပွားနေပါက လည်း သယ်ဆောင်တတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသော <b>ဣရိယာ ပထရုပ် ဝိညတ်ရုပ်</b> ပါဝင်သော ရုပ်တရားတို့ုကို သိမ်းဆည်းရှုပွားခြင်းသည် လည်း အစဉ်လိုက်၍ ပြီးစီးပြည့်စုံနိုင်၏။ ဤရှုကွက်ကား - <b>ယထာ ယထာ ဝါ ပနဿ</b> - စသည်ဖြင့် ဟောကြားထားတော်မူအပ်သော <b>ဣရိယာပထ ဒုတိယနည်းရှုကွက်</b> ဖြစ်သည်။</p> <p>ဤ<b>ဣရိယာပထရှုကွက် သမ္ပဇညရှုကွက်</b>တို့ကို ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင် ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် သိမ်းဆည်း ရှုပွားလိုသော အသင်သူတော်ကောင်း သည် ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့၌ လာရှိသော ညွှန်ကြားချက်များကို ရိုသေစွာ ဦးထိပ်ရွက် ပန်ဆင်သင့်လှပေသည်။ ပညာရှိသော်လည်း သတိဖြစ် ခဲလှ၏။ သတိမမူ ဂူမမြင် ရှိတတ်၏။ သတိရှိစေ။</p> <h3>အလားတူ ရှုကွက်များ</h3> <p>၁။ ေ့ရှသို့တက်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၂။ နောက်သို့ဆုတ်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၃။ တည့်တည့်ကြည့်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၄။ စောင်းငဲ့ကြည့်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၅။ လက်-ခြေတို့ကို ကွေးရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၆။ လက်-ခြေတို့ကို ဆန့်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၇။ ဒုကုဋ်သင်္ကန်းကို ကိုင်ဆောင်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၈။ သပိတ်ကို ကိုင်ဆောင်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာနရုပ်တရား</b>,</p> <p>၉။ သင်းပိုင်နှင့် ကိုယ်ဝတ်သင်္ကန်းကို ကိုင်ဆောင်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၁၀။ စားရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၁၁။ သောက်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၁၂။ ခဲဖွယ်ကို ခဲရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၁၃။ လျက်ဖွယ်ကို လျက်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၁၄။ ကျင်ကြီးစွန့်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၁၅။ ကျင်ငယ်စွန့်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၁၆။ သွားရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၁၇။ ရပ်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၁၈။ ထိုင်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၁၉။ အိပ်ပျော်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၂၀။ အိပ်ရာမှ နိုးလာရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၂၁။ စကားပြောဆိုရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၂၂။ စကားမပြော ဆိတ်ဆိတ်နေရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>ဤရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းပါ။ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ။</p> <h3>သမ္ပဇဉ် (၄) ပါး</h3> <p>၁။ <b>သာတ္ထက သမ္ပဇဉ်</b>,</p> <p>၂။ <b>သပ္ပါယ သမ္ပဇဉ်</b>,</p> <p>၃။ <b>ဂေါစရ သမ္ပဇဉ်</b>,</p> <p>၄။ <b>အသမ္မောဟ သမ္ပဇဉ်</b> ---</p> <p>ဤသို့လျှင် <b>သမ္ပဇဉ် (၄)မျိုး</b> ရှိ၏။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၈။)</p> <p>၁။ <b>သာတ္ထကသမ္ပဇဉ်</b> --- သံသရာမှ ထွက်မြောက်ကြောင်း <b>နိယျာနိကတ ရားကောင်းစင်စစ် ဧကန်</b>ဖြစ်သည့် ကုသိုလ်တရားတို့ တိုးပွားသည့် လုပ်ငန်း ရပ်တို့ကား အကျိုးရှိသော လုပ်ငန်းရပ်တို့တည်း။ အကုသိုလ်တရား တိုးပွား ကြောင်း လုပ်ငန်းရပ်တို့ကား အကျိုးမရှိသော လုပ်ငန်းရပ်တို့တည်း။ ဤ သို့လျှင် အကျိုးရှိ-မရှိကို ပိုင်းခြားလျက် အကျိုးမရှိသည်ကို စွန့်လွှတ်၍ အကျိုးရှိသည်ကိုသာ ပိုင်းခြားယူတတ်သော လိုက်နာပြုကျင့်သော ဉာဏ်သည် <b>သာတ္ထကသမ္ပဇဉ်ဉာဏ်</b> မည်၏။</p> <p>၂။ <b>သပ္ပါယသမ္ပဇဉ်</b> --- အကျိုးရှိသည်မှန်သော်လည်း <b>သပ္ပါယ-အသပ္ပါယ</b> = တော် မတော်ကို ပိုင်းခြားလျက် မတော်သည့်လုပ်ငန်းခွင်ကို စွန့်လွှတ်၍ သင့်တော်သည်ကိုသာ ပိုင်းခြားယူတတ်သော လိုက်နာပြုကျင့်သော ဉာဏ် သည် <b>သပ္ပါယသမ္ပဇဉ်ဉာဏ်</b> မည်၏။</p> <p>၃။ <b>ဂေါစရသမ္ပဇဉ်</b> --- ဆွမ်းခံသွားရာ၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုဆောင်ခြင်း, ဆွမ်းခံ ရွာမှ ပြန်လာရာ၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆောင်ခြင်း စသည်ဖြင့် <b>သမထကမ္မဋ္ဌာန်း</b> သို့မဟုတ် <b>ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b> အာရုံတစ်ခု အတွင်းသို့ <b>ဘာဝနာစိတ်</b>ကို အမြဲ သွတ်သွင်းထားတတ်သော ဉာဏ်သည် <b>ဂေါစရသမ္ပဇဉ်ဉာဏ်</b> မည်၏။ သမထ ကမ္မဋ္ဌာန်းတစ်ခုခုကို အမြဲတမ်း ပွားများနေပါက သမထကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ တစ်ခုခုအတွင်းသို့ မိမိ၏ <b>ဘာဝနာစိတ်</b>ကို အမြဲတမ်း သွတ်သွင်းထားတတ် ပါက <b>ဂေါစရသမ္ပဇဉ်ဉာဏ်</b>နှင့် ပြည့်စုံလေပြီ။ အကယ်၍ မိမိက <b>ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို ပွားများနိုင်သူအဆင့်သို့ ရောက်ရှိနေသူဖြစ်ပါက ဆွမ်းခံ အသွား-အပြန်တို့၌လည်း <b>ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို စီးဖြန်းလျက် ပြု ကျင့်နေပါက <b>ဂေါစရသမ္ပဇဉ်ဉာဏ်</b>နှင့်လည်း ပြည့်စုံသည်မည်၏။ <b>အသမ္မောဟသမ္ပဇဉ်ဉာဏ်</b> နှင့်လည်း ပြည့်စုံသည်မည်ပေ၏။</p> <p>၄။ <b>အသမ္မောဟသမ္ပဇဉ်</b></p> <p><b>ပရမတ္ထတော ဟိ ဓာတူနံယေဝ ဂမနံ၊ ဓာတူနံ ဌာနံ၊ ဓာတူနံ နိသဇ္ဇနံ၊ ဓာတူနံ သယနံ။ တသ္မိံ တသ္မိဥှိ ကောဋ္ဌာသ သဒ္ဓိံ ရူပေန ---</b></p> <p><b>အညံ ဥပ္ပဇ္ဇတေ စိတ္တံ၊ အညံ စိတ္တံ နိရုဇ္ဈတိ။</b></p> <p><b>အဝီစိမနုသမ္ဗန္ဓော၊ နဒီသောတောဝ ဝတ္တတီတိ။</b></p> <p><b>ဧဝံ အဘိက္ကမာဒီသု အသမ္မုယှနံ အသမ္မောဟသမ္ပဇညံ နာမာတိ။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၅။)</p> <p>ပရမတ္ထအားဖြင့်ကား ---</p> <p><b>ရုပ်ဓာတ်နာမ်ဓာတ် = ရုပ်တရား နာမ်တရား</b>တို့၏သာလျှင် သွားခြင်းတည်း၊</p> <p><b>ရုပ်ဓာတ်နာမ်ဓာတ် = ရုပ်တရား နာမ်တရား</b>တို့၏သာလျှင် ရပ်ခြင်းတည်း၊</p> <p><b>ရုပ်ဓာတ်နာမ်ဓာတ် = ရုပ်တရား နာမ်တရား</b>တို့၏သာလျှင် ထိုင်ခြင်းတည်း၊</p> <p><b>ရုပ်ဓာတ်နာမ်ဓာတ် = ရုပ်တရား နာမ်တရား</b>တို့၏သာလျှင် အိပ်ခြင်းတည်း၊</p> <p>မှန်ပေသည် --- ထိုထို သွားခြင်း ရပ်ခြင်း ထိုင်ခြင်း အိပ်ခြင်း ဟူသော ကောဋ္ဌာသ၌ ရုပ်တရားနှင့် အတူတကွ - အခြားတစ်ပါးသော စိတ်သည် ဖြစ်ပေါ်၍ လာ၏။ အခြားတစ်ပါးသော စိတ်သည် ချုပ်ပျက်၍ သွား၏။ ဤသို့လျှင် စိတ်တစ်ခုနှင့် စိတ်တစ်ခု၏ အကြား၌ ခြားကွယ်တတ်သော တစ်စုံတစ်ခုသော တရားမျှ မရှိဘဲ - မြစ်ရေအယဉ် တသွင်သွင် အဆက်မပြတ် စီးဆင်းနေသကဲ့သို့ - အကြားအလပ် မရှိအောင် ရှေးနှင့်နောက် ဆက်စပ် လျက် အထပ်ထပ်သော စိတ်အစဉ်သန္တတိသည် ဖြစ်ပေါ်၍ နေ၏။ ဤသို့လျှင် ေ့ရှသို့တက်ခြင်းစသည်တို့၌ မတွေမဝေ သိခြင်းသည် <b>အသမ္မောဟသမ္ပဇဉ် ဉာဏ်</b> မည်၏။ ရုပ်တရားတို့သည် <b>စိတ္တက္ခဏ (၁၇)ချက်</b> သက်တမ်းရှည်ကြ သဖြင့် ရုပ်တရားတို့နှင့် အတူ ပြိုင်ဖြစ်သော စိတ်ကား တစ်မျိုးတခြားတည်း။ ယင်းရုပ်တရားတို့နှင့် ပြိုင်၍ ချုပ်သော စိတ်ကား အခြား စိတ်တစ်မျိုးတည်း။ ဤသို့သိအောင် ရှုပါဟူလိုသည်။</p> <p>ဤ <b>အသမ္မောဟသမ္ပဇဉ်</b>နှင့် ပြည့်စုံအောင် အသင်သူတော်ကောင်း သည် ---</p> <p>၁။ သွားရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၂။ ရပ်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၃။ ထိုင်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၄။ လျောင်းရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၅။ ေ့ရှသို့တက်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၆။ နောက်သို့ဆုတ်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၇။ တည့်တည့်ကြည့်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၈။ စောင်းငဲ့ကြည့်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၉။ လက်ခြေတို့ကို ကွေးရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၁၀။ လက်ခြေတို့ကို ဆန့်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၁၁။ ဒုကုဋ်သင်္ကန်းကို ကိုင်ဆောင်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၁၂။ သပိတ်ကို ကိုင်ဆောင်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၁၃။ သင်းပိုင် - ကိုယ်ဝတ်သင်္ကန်းကို ကိုင်ဆောင်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၁၄။ စားရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၁၅။ သောက်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၁၆။ ခဲဖွယ်ကို ခဲရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၁၇။ လျက်ဖွယ်ကို လျက်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၁၈။ ကျင်ကြီးစွန့်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၁၉။ ကျင်ငယ်စွန့်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၂၀။ သွားရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၂၁။ ရပ်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၂၂။ ထိုင်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၂၃။ အိပ်ပျော်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၂၄။ အိပ်ရာမှ နိုးလာရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၂၅။ စကားပြောဆိုရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၂၆။ စကားမပြော ဆိတ်ဆိတ်နေရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>ဤသို့လျှင် ထိုထို<b>ဣရိယာပထရှုကွက်</b> ထိုထို<b>သမ္ပဇဉ်ပိုင်းဆိုင်ရာရှုကွက်</b> တို့၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b>တို့ကို သိအောင် ဆက်လက် ရှုပွားရဦးမည် သာ ဖြစ်၏။ ယင်းသို့ <b>ခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရား</b>တို့ကို စနစ်တကျ ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းနိုင်ပါမှ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူနိုင်ပါမှသာလျှင် <b>အသမ္မောဟသမ္ပဇဉ်ဉာဏ်</b>ကို စတင် ရရှိနိုင်မည် ဖြစ်ပေသည်။ သို့သော် အသင်သူတော်ကောင်းသည် ယခုအခါ၌ <b>ခန္ဓာငါးပါး</b>တို့တွင် <b>ရူပက္ခန္ဓာ</b> အမည် ရသော ရုပ်တရားတို့ကိုသာလျှင် သိမ်းဆည်းရှုပွားနိုင်သော အဆင့်တွင်သာ ရှိနေသေးသဖြင့် ထိုထို<b>ဣရိယာပထအခိုက် သမ္ပဇဉ်ပိုင်းဆိုင်ရာရှုကွက်</b>တို့၌ ရုပ်တရားတို့ကိုသာလျှင် = <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>တို့ကိုသာလျှင် သိမ်း ဆည်း ရှုပွား၍ နေပါလေဦး။ ဤမျှနှင့်ကား မပြီးဆုံးသေးပါ။ ယင်း<b>ခန္ဓာငါးပါး</b> တို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပြီး သိမ်းဆည်းပြီးသောအခါ ယင်း<b>ခန္ဓာငါးပါး</b> တို့၏ အကြောင်းတရားတို့ကို ရှာဖွေသိမ်းဆည်းလျက် အကြောင်းတရားနှင့် တကွသော ယင်း<b>ခန္ဓာငါးပါး = ရုပ်နာမ်တရား</b>တို့ကို <b>လက္ခဏာရေးသုံးတန်</b> တင်ကာ <b>ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်</b>ရဦးမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။ ယင်းသို့ ရှုပွား သုံးသပ်နိုင်ရန်အတွက် ---</p> <p><b>နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း</b>,</p> <p><b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ပိုင်း</b>,</p> <p><b>လက္ခဏာဒိ စတုက္ကပိုင်း</b>,</p> <p><b>ဝိပဿနာပိုင်း</b></p> <p>ဟူသော အပိုင်းကြီးလေးရပ်တို့ကိုလည်း ဆက်လက်၍ ရေးသားတင်ပြဦးမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။</p> <h3>ရှုကွက်လိုရင်း အတိုချုပ်မှတ်သားရန်</h3> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် ---</p> <p>၁။ <b>အာနာပါန</b>ကဲ့သို့သော <b>သမထကမ္မဋ္ဌာန်း</b>တစ်ခုခုကို ပွားများခိုက် ဖြစ် လျှင် သွားခြင်း ရပ်ခြင်း ထိုင်ခြင်း လျောင်းခြင်း ေ့ရှသို့တက်ခြင်း နောက်သို့ ဆုတ်ခြင်း စသော ထိုထို <b>ဣရိယာပထရှုကွက် သမ္ပဇညရှုကွက်</b>တို့၌လည်း ယင်း<b>သမထကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကိုပင် ဆက်လက်၍ ပွားများအားထုတ်နေပါ။ ယင်းသို့ အားထုတ်နိုင်ပါက <b>ဂေါစရသမ္ပဇဉ်</b>နှင့် ပြည့်စုံလေပြီ။</p> <p>၂။ <b>ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို ပွားများခိုက်ဖြစ်လျှင် ဓာတ်တစ်ပါးကို ရှုနေခိုက် ဓာတ်နှစ်ပါးကို ရှုနေခိုက် ဓာတ်သုံးပါးကို ရှုနေခိုက် ဓာတ်ကြီးလေးပါးလုံးကို ရှုနေခိုက်ဖြစ်လျှင် ထိုထို <b>ဣရိယာပထရှုကွက် သမ္ပဇညရှုကွက်</b>တို့၌လည်း ဓာတ်တစ်ပါးကို, ဓာတ်နှစ်ပါးကို, ဓာတ်သုံးပါးကို, ဓာတ်ကြီးလေးပါးလုံးကိုပင် ရှုနေပါ။</p> <p>၃။ (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရားတို့ကို ပရမတ် သို့ ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းနိုင်သောအခါ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်သော အခါ ထိုထို<b>ဣရိယာပထရှုကွက် သမ္ပဇညရှုကွက်</b>တို့၌လည်း <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန</b> ဖြစ်သော ရုပ်တရားတို့ကို = သယ်ဆောင်တတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသော ရုပ်တရား အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ် နေသော ရုပ်တရားတို့ကို တစ်လှည့်စီ ဦးစားပေးကာ သိမ်းဆည်း၍ ယင်း <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>အားလုံးကိုပင် ခြုံငုံ၍ သိမ်းဆည်းရှုပွားနေပါလေ။</p> <p>တစ်ဖန် ယင်း <b>ဣရိယာပထရုပ် သမ္ပဇညရုပ်</b>တို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေတတ် သော <b>မနောဒွါရိက ဇောဝီထိ စိတ်အစဉ်</b>ဟူသော နာမ်တရားတို့ကိုလည်း ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဆက်လက်၍ သိမ်းဆည်းရဦးမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။ သို့အတွက် ယင်းနာမ်တရားတို့ကိုလည်း သိမ်းဆည်းနိုင်ရန် အသင်သူတော် ကောင်းသည် <b>နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း</b>ကို ဆက်လက်၍ ကြိုးပမ်းပါလေလော့။</p> <p>ဖားအောက်တောရဆရာတော်</p> <p>စိတ္တလတောင်ကျောင်း</p> <p>ဖားအောက်တောရ</p> <p>ကောဇာသက္ကရာဇ် - ၁၃၆၇-ခုနှစ်</p> <p>__________</p> 43jz5nt10fuh57vqk0wrp8lbj9cxb85 18757 18756 2025-06-08T03:55:37Z Tejinda 173 18757 wikitext text/x-wiki {{header | title = ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း | author = ဖားအောက်တောရဆရာတော် | override_author = | editor = | translator = | contribuor = | override_contributor = | section = | previous = [[သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း(ခ)]] | previous2 = | next = [[နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း]] | next2 = | year = | notes = | edition = | categories = ဖားအောက်တောရ | shortcut = | portal = }} <h3>ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း</h3> <p><b>နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။</b></p> <h3>ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း</h3> <p>ကာလသုံးပါး သန္တာန်နှစ်ပါးအတွင်း၌ တည်ရှိသော ရုပ်-နာမ်-ကြောင်း ကျိုး (= သင်္ခါရ)တရားတို့ကို ပရိညာ ပညာ သုံးမျိုးတို့ဖြင့် ပိုင်းပိုင်းခြားခြား သိရှိနိုင်ရန်အတွက် ဥပစာရသမာဓိ အပ္ပနာသမာဓိ ဟူသော နှစ်မျိုးသော သမာဓိတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော သမာဓိကို ထူထောင်ရမည် ဖြစ်သည်။ နိဗ္ဗာနဂါမိနိပဋိပဒါ (အကျဉ်း) အမည်ရသော ဤကျမ်း၌ သမထကမ္မဋ္ဌာန်း ပိုင်းဟူသော အမည်ဖြင့် သမာဓိပိုင်း စိတ္တဝိသုဒ္ဓိစခန်းကို ရေးသားတင်ပြခဲ့ပြီး လေပြီ။ ယခုအခါ၌ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းတွင် အကျုံးဝင်သော ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းပုံ (= ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပုံ)အပိုင်းကို ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်းဟူသော အမည်ဖြင့် ဆက်လက်၍ ရေးသားတင်ပြပေအံ့။</p> <h3>ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းအကျဉ်းနည်း</h3> <p><b>ဒုဝိဓဥှိ ကမ္မဋ္ဌာနံ - ရူပကမ္မဋ္ဌာနံ အရူပကမ္မဋ္ဌာနဉ္စ။ ရူပပရိဂ္ဂဟော အရူပပရိဂ္ဂဟောတိပိ ဧတဒေဝ ဝုစ္စတိ။ တတ္ထ ဘဂဝါ ရူပကမ္မဋ္ဌာနံ ကထေန္တော သင်္ခေပမနသိကာရဝသေန ဝါ ဝိတ္ထာရမနသိကာရဝသေန ဝါ စတုဓာတုဝဝတ္ထာနံ ကထေသိ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၂။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၀။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၄။)</p> <p>သမထပိုင်း၌ သမထကမ္မဋ္ဌာန်း (၄၀) ရှိ၏၊ သမာဓိပိုင်းတည်း။ ဝိပဿနာပိုင်း၌ကား ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်း နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဟု နှစ်မျိုး ရှိ၏။ <b>ရူပပရိဂ္ဂဟ</b> = ရုပ်ကို သိမ်းဆည်းခြင်း ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူခြင်း၊ <b>အရူပပရိဂ္ဂဟ</b> = နာမ်ကို သိမ်းဆည်းခြင်း ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူခြင်းဟုလည်း ခေါ်ဆို၏။ ထိုနှစ်မျိုးတို့ တွင် ဘုရားရှင်သည် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဟောကြားတော်မူလတ်သော် ---</p> <p>၁။ အကျဉ်းနှလုံးသွင်းနည်း၏ အစွမ်းဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊</p> <p>၂။ အကျယ်နှလုံးသွင်းနည်း၏ အစွမ်းဖြင့်သော်လည်းကောင်း</p> <p>စတုဓာတုဝဝတ္ထာန် အမည်ရသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင် သဘာဝလက္ခဏာကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူကြောင်းဖြစ်သော ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း ကို ဟောကြားတော်မူခဲ့လေသည်။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၂။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၀။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၄၊၊)</p> <p>ထိုနှစ်မျိုးတို့တွင် ဤကျမ်း၌ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျဉ်းရှုပွားနည်းကို ရှေးဦးစွာ ရေးသားတင်ပြ၍ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ်ရှုပွားနည်းကို နောက်တွင် ဆက်လက်၍ ရေးသားတင်ပြမည် ဖြစ်သည်။</p> <p><b>ပုန စပရံ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု ဣမမေဝ ကာယံ ယထာဌိတံ ယထာပဏိဟိတံ ဓာတုသော ပစ္စဝေက္ခတိ အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ ပထဝီဓာတု အာပေါဓာတု တေဇောဓာတု ဝါယောဓာတူတိ။</b> (မ၊၁၊၇၃။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ...နောက်တစ်မျိုးသော်ကား ယောဂါဝစရ ရဟန်းတော် သည် တည်မြဲတိုင်းသော ထားမြဲတိုင်းသော ဤခန္ဓာကိုယ်ကြီးကိုပင်လျှင် ဤ ခန္ဓာကိုယ်ကြီး၌ ပထဝီဓာတ်သည် ရှိ၏၊ အာပေါဓာတ်သည် ရှိ၏၊ တေဇော ဓာတ်သည် ရှိ၏၊ ဝါယောဓာတ်သည် ရှိ၏ဟု ဓာတ်သဘောအားဖြင့် အသီး အသီး တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဆင်ခြင်သုံးသပ်ရှုပွား၍ နေပေ၏။(မ၊၁၊၇၃။)</p> <p>ဤအထက်ပါ ဒေသနာတော်ကား မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန် ဓာတု မနသိကာရပိုင်းတွင် လာရှိသော ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း ပြည်တည်ခန်းပင် ဖြစ်၏။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤရူပကာယခန္ဓာကိုယ်ကြီး၏ အရိုးကြား၊ အကြော ကြား၊ အသားကြား၊ အရေကြားသို့ ဉာဏ်တည်းဟူသော လက်ကို သွင်း၍ ဉာဏ်ဖြင့် စိုက်၍ ပထဝီဓာတ် အာပေါဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ် ဟူသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ဉာဏ်ဖြင့် သိအောင် မြင်အောင် ကြည့်ရှုရမည်ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ဤကဲ့သို့ လွယ်လွယ်ကူကူဖြင့် မရှုတတ်သေး မမြင်သေးပါက ဤခန္ဓာကိုယ်၏ အရိုး ကြား၊ အကြောကြား၊ အသားကြား၊ အရေကြားသို့ ဉာဏ်တည်းဟူသော လက် ကို သွင်း၍ ဦးခေါင်းမှသည် ခြေထောက်သို့ တိုင်အောင် ခြေဆုံး ခေါင်းဆုံး အောက်ပါအတိုင်း ရှုပါ။</p> <hr> <h3>မဟာဘုတ်ဓာတ်ကြီး (၄) ပါး</h3> <p>၁။ ပထဝီဓာတ်</p> <p>ဂရုပထဝီ (၃) မျိုး လဟုပထဝီ (၃) မျိုး</p> <p>၁။ မာမှု သဘော ၄။ ပျော့မှု သဘော</p> <p>၂။ ကြမ်းမှု သဘော ၅။ ချောမှု သဘော</p> <p>၃။ လေးမှု သဘော ၆။ ပေါ့မှု သဘော</p> <p>၂။ အာပေါဓာတ်</p> <p>၁။ ယိုစီးမှု သဘော <br> ၂။ ဖွဲ့စည်းမှု သဘော</p> <p>၃။ တေဇောဓာတ်</p> <p>၁။ ပူမှု သဘော <br> ၂။ အေးမှု သဘော</p> <p>၄။ ဝါယောဓာတ်</p> <p>၁။ ထောက်ကန်မှု သဘော <br> ၂။ တွန်းကန်မှု သဘော</p> <p>မာ-ကြမ်း-လေး၊ ပျော့-ချော-ပေါ့ကား ပထဝီဓာတ်၏ သဘာဝလက္ခဏာ၊ ယိုစီး-ဖွဲ့စည်းကား အာပေါဓာတ်၏ သဘာဝလက္ခဏာ၊ ပူ-အေးကား တေဇောဓာတ်၏ သဘာဝလက္ခဏာ၊ ထောက်ကန်မှုသဘောကား ဝါယော ဓာတ်၏ သဘာဝလက္ခဏာ၊ တွန်းကန်မှုသဘောကား ဝါယောဓာတ်၏ လုပ်ငန်းကိစ္စရပ် ဖြစ်သည်။</p> <p>ရှေးဦးစွာ မိမိ ရရှိထားပြီးသည့် အာနာပါန စတုတ္ထစျာန် သမာဓိကို တစ်ဖန် ပြန်၍ ထူထောင်ပါ။ အလိုရှိပါက ဩဒါတကသိုဏ်း စတုတ္ထစျာန် သမာဓိအထိ သမာဓိကို ထူထောင်ပါ။ (တရားထိုင်တိုင်း သမာဓိကို ထူထောင် ရန် မမေ့ပါနှင့်။) ထိုနောင် ---</p> <p>၁။ မာ-မှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာက စ၍ မာမှုသဘောကို ဦးခေါင်းမှ သည် ခြေဖျားသို့ တိုင်အောင် တစ်ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အပြား မြင်အောင် ရှုပါ။ အလားတူပင် ---</p> <p>၂။ ကြမ်းမှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ ကြမ်းမှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၃။ လေးမှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ လေးမှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၄။ ပျော့မှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ ပျော့မှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၅။ ချောမှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ ချောမှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၆။ ပေါ့မှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ ပေါ့မှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၇။ ယိုစီးမှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ ယိုစီးမှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၈။ ဖွဲ့စည်းမှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ ဖွဲ့စည်းမှုသဘောကို။ ပ။</p> <p>၉။ ပူမှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ ပူမှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၁၀။ အေးမှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ အေးမှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၁၁။ ထောက်ကန်မှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ ထောက်ကန်မှု သဘောကို။ ပ ။</p> <p>၁၂။ တွန်းကန်မှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာကစ၍ တွန်းကန်မှုသဘောကို ဦးခေါင်းမှသည် ခြေဖျားသို့တိုင်အောင် တစ်ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အပြား မြင်အောင် ရှုပါ။</p> <p>ဤ (၁၂)မျိုးသော ဓာတ်သဘောတရားတို့တွင် မည်သည့်သဘော တရားကို မဆို ရှုပါက တစ်ကိုယ်လုံး၌ ပြန့်နေပါစေ၊ တစ်ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အ ပြား မြင်ပါစေ။ ရှေးဦးစွာ မာမှုသဘောကို တစ်ကိုယ်လုံး အနှံ့အပြား မြင် အောင် ရှုကြည့်ပါ။ အောင်မြင်မှု ရရှိပါက ကျန်ဓာတ်များကိုလည်း ဆက်ရှုပါ။ အကယ်၍ မအောင်မြင်ပါက တွန်းကန်မှုသဘောက စ၍ ရှုကြည့်ပါ။ တွန်း ကန်မှုသဘောသည် ကျန်ဓာတ်သဘောတရားများကို ဉာဏ်ဖြင့်တွေ့မြင်ဖို့ရန် များစွာ အထောက်အကူ ပြုပေသည်။</p> <hr> <h3>ဝ-လုံးတန်းက စပါ</h3> <p>ဗျည်း (၃၃)လုံးတွင် က-ကြီး, ခ-ခွေးက စသည် မှန်သော်လည်း ကလေးသူငယ်တစ်ဦးကို သင်ပေးရာ၌ ဝ-လုံးက လွယ်ကူသဖြင့် ဝ-လုံးတန်း က စ၍ သင်ပြပေးရသကဲ့သို့ အလားတူပင် ဝါယောဓာတ်၏ တွန်းကန်မှု သဘောမှာလည်း ဝ-လုံးနှင့် တူနေ၏။ ယောဂီအများစု၌ ရှု၍ လွယ်ကူသည် ကို တွေ့ရ၏။ ထို့ကြောင့် အထက်ပါစနစ်ဖြင့် မအောင်မြင်ပါက ဝ-လုံးတန်းက စရှုကြည့်ပါ။</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် ဦးခေါင်း၏ အလယ်ဗဟိုလောက်တွင် ဘာဝနာစိတ်ကို စိုက်ထားပါ၊ အသက်ရှူသွင်းလိုက်သောအခါ အသက်ရှူ ထုတ်လိုက်သောအခါ တွန်းကန်နေသည့် သဘောကို ထိုနေရာ၌ ဉာဏ်ဖြင့် စိုက်၍ ရှုကြည့်ပါ။ အသက်ရှူသွင်းလိုက်တိုင်း ရှူထုတ်လိုက်တိုင်း တွန်း နေသည့်သဘောကို ဉာဏ်ဖြင့် စူးစူးစိုက်စိုက် ကြည့်ပါ၊ လေကို မကြည့်ပါနှင့်။ဆွမ်းလုတ်ကို ဝါးသောအခါ ပါးအတွင်း၌ တွန်းကန်နေသည့် ပုံစံမျိုး ဖြစ် သည်။ တွန်းကန်မှုသဘောကို တွေ့ရှိသောအခါ ထိုတွန်းကန်မှုသဘော၌သာ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ထားပါ။</p> <p>ဤစနစ်ဖြင့်လည်း အောင်မြင်မှုကို မရရှိပါက မိမိ ရရှိထားပြီးသည့် အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်သမာဓိကို၊ အလိုရှိပါက ဩဒါတကသိုဏ်း စတုတ္ထစျာန် သမာဓိကို တစ်ဖန် ပြန်၍ ထူထောင်ပါ။ သမာဓိ၏စွမ်းအင်များ ပြည့်ဝလာ သော အခါ၌ တွန်းကန်မှုသဘောကို အထက်ပါ အတိုင်း တစ်ဖန် ပြန်၍ ရှု ကြည့်ပါ။</p> <p>အာနာပါနစတုတ္ထစျာန်သမာဓိ သို့မဟုတ် ဩဒါတကသိုဏ်း စတုတ္ထ စျာန်သမာဓိတို့မှာ (ဤကျမ်းစာ၌ ရေးသားတင်ပြထားသည့်အတိုင်း ဆိုရမူ) အသင်သူတော်ကောင်း၏ ဝိပဿနာ၏ အခြေပါဒက အကြောင်းရင်းစျာန်ပင် ဖြစ်သည်။ ယင်းသမာဓိကို စွမ်းအင် ပြည့်ဝလာအောင် လင်းရောင်ခြည် စွမ်း အင်များ အားကောင်းလာသည့်တိုင်အောင် ထူထောင်ပါ။ တရားထိုင်တိုင်း အခက်အခဲရှိတိုင်း လိုက်နာပြုကျင့်ရမည့် ဥပဒေသ တစ်ခု ဖြစ်သည်။</p> <p>တွန်းကန်မှုသဘောကို ဦးခေါင်းအတွင်း၌ ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့မြင် သောအခါ ထိုတွန်းကန်မှု သဘောတရားအပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ထားပါ။ တွန်းကန်မှုသဘောတရားအပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်သည် ငြိမ်ဝပ် စွာ ကပ်၍ တည်နေသောအခါ ယင်းတွန်းကန်မှု သဘောတရားသည်လည်း အလွန် ထင်ရှားလာမည် ဖြစ်သည်။ ထင်ရှားလာသောအခါ ဦးခေါင်း၏ အ တွင်းပိုင်းမှသည် ဦးခေါင်း၏ အပြင်ဘက်သို့တိုင်အောင် တစ်စတစ်စ တဖြည်း ဖြည်း တွန်းကန်မှုသဘောတရားကို ထင်ထင်ရှားရှား မြင်တွေ့အောင် ဉာဏ် ဖြင့် လိုက်ကြည့်ပါ။ အရိုးကြား၊ အကြောကြား၊ အသားကြား၊ အရေကြားသို့ ဉာဏ်တည်းဟူသော လက်ကို သွင်း၍ လိုက်ကြည့်ပါ။ ဦးခေါင်း တစ်ခုလုံး၌ တွန်းကန်မှုသဘောတရားကို ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့မြင်သောအခါ လည်ပင်း ရင်ဘတ် ဝမ်းဗိုက်စသည် ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးသို့ ဉာဏ်ကို စေလွှတ်၍ အရိုး ကြား၊ အကြောကြား၊ အသားကြား၊ အရေကြားသို့ ဉာဏ်တည်းဟူသော လက် ကို သွင်း၍ လိုက်ရှုပါ။ တစ်ကိုယ်လုံး၌ ခြေဆုံးခေါင်းဆုံး တွန်းကန်မှုသဘော တရားကို ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့မြင်သောအခါ အသင်သူတော်ကောင်းသည် ဓာတ်သဘောတရားတစ်ခုကို ရှုပွားမှု၌ အောင်မြင်သွားပြီ ဖြစ်သည်။ ဝ-လုံး တစ်လုံးကို ဝိုင်းစက်အောင် ရေးတတ်သွားပေပြီ။ အကယ်၍ ဝင်လေ ထွက် လေ၌ တွန်းကန်မှုသဘောကို စိတ်စိုက်ရှုသော်လည်း ထင်ထင်ရှားရှား မတွေ့ ၍သော်လည်းကောင်း ဝမ်းဗိုက်မှ စတင်၍ ရှုရန် စိတ်က ပို၍ ထက်သန်နေ သော်လည်းကောင်း ထိုအခါမျိုး၌လည်း ဝမ်းဗိုက်ဝယ် တွန်းကန်မှု ထင်ရှားရာ နေရာမှစ၍ တစ်ကိုယ်လုံး၌ တွန်းကန်မှုသဘောတရားကို မြင်အောင် အလား တူပင် ဆက်ရှုနိုင်ပေသည်။</p> <p>တွန်းကန်မှုသဘောတရားတစ်ခုကို ခန္ဓာအိမ်တစ်ခုလုံး၌ အနှံ့အပြား ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့မြင်သောအခါ နည်းတူပင် မာမှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေ ရာက စ၍ အထူးသဖြင့် သွားနှစ်ခုထိထားသည့် နေရာက စ၍ မာမှု သဘော တရားကို တစ်ကိုယ်လုံး အနှံ့အပြား မြင်အောင် ဆက်ရှုပါ။ ထင်ရှားလာသော အခါ တွန်းမှု မာမှု သဘောတရားနှစ်မျိုးကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ရှုပါ။ ဣရိယာပုထ် လေးပါးလုံး၌ ကွေးရာ ဆန့်ရာ စသည့် ကိုယ်အမူအရာ အားလုံးတို့၌လည်း ယင်း တွန်းမှု မာမှု ဓာတ်များကို ရှုနိုင်အောင် ကြိုးစားပါ။</p> <p>တွန်းမှု မာမှု သဘောတရားနှစ်ခုကို ထပ်ကာထပ်ကာ ရှုခဲ့သော် ကျန်းမှု (= ကျန်းတန်းမှု = ကြမ်းတမ်းမှု) သဘောကို ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်လာတတ် သည်။ ခန္ဓာကိုယ်ကို သဲဖြင့် ပွတ်သပ်သကဲ့သို့ ကျန်းမှုသဘောကို တွေ့မြင် တတ်သည်။ မတွေ့သော် ကျန်းမှု ထင်ရှားသည့် တစ်နေရာက စ၍ ကျန်းမှု သဘောကို မြင်အောင် ရှုပါ။ လက်ဖဝါးကို ပက်လက်လှန်၍ လက်ဖမိုးဖြင့် အဝတ်ကို ပွတ်ကြည့်ပါ။ အပေါ်အံသွားထိပ်ကို လျှာဖြင့် ပွတ်ကြည့်ပါ၊ ကျန်းမှု သဘောကို ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့နိုင်သည်။ ယင်းသို့ ထင်ရှားသည့် တစ်နေ ရာမှ စ၍ တစ်ကိုယ်လုံး၌ ကျန်းမှု သဘောတရားကို မြင်အောင် ဆက်ရှုပါ။ အောင်မြင်မှု မရခဲ့သော် ထိုကျန်းမှု ထင်ရှားသည့် နေရာ၌ပင် တွန်းမှု-မာမှု-ကျန်းမှု သဘောတရားတို့ကို ပူးတွဲ ရှုကြည့်ပါ။ ဆင်ရိုင်းတစ်ကောင်ကို ယဉ် ကျေးသည့် ဆင်တစ်ကောင်ဖြင့် ချော့၍ မျှား၍ ဖမ်းယူသကဲ့သို့ မထင်ရှား သည့် ဓာတ်ကို တွေ့ရှိအောင် ထင်ရှားသည့် ဓာတ်ဖြင့် ပူးတွဲရှုခြင်းဖြစ်သည်။ အောင်မြင်မှုကို ရရှိတတ်ပါသည်။ အောင်မြင်မှုကို မရခဲ့သော် မိမိ ရရှိထားပြီး သည့် စျာန်သမာဓိများကို တစ်ဖန် ပြန်လည်၍ ထူထောင်ဖို့ လိုအပ်ပါသည်။</p> <p><b>သမာဟိတော ယထာဘူတံ ဇာနာတိ ပဿတိ။</b> (အံ၊၃၊၂၅၉။)</p> <p>သမာဓိရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မဖောက်မပြန် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ မြင်၏။ (အံ၊၃၊၂၅၉။) - ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူသောကြောင့် သမာဓိကို စွမ်းအင်ပြည့်ဝလာအောင် တစ်ဖန် ပြန်၍ ထူထောင်ရခြင်း ဖြစ် သည်။ သမာဓိ၏အရှိန်အဝါ အားကောင်းလာသောအခါ တွန်းမှု မာမှု ကျန်းမှု သဘောတရားတို့ကို တစ်ဖန် ပြန်၍ ရှုကြည့်ပါ။</p> <p>အောင်မြင်မှုကို ရရှိသောအခါ လေးမှု သဘောတရားတစ်ခုကို ခန္ဓာ ကိုယ်ဝယ် လေးမှု ထင်ရှားရာနေရာမှ စ၍ တစ်ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အပြား မြင် အောင် ရှုကြည့်ပါ။ မထင်ရှားပါက ထိုင်နေသည့် ကြမ်းပြင်ကို တင်ပါးဖြင့် အနည်းငယ် ဖိကြည့်ပါ၊ သို့မဟုတ် ပေါင်ပေါ်သို့ တင်ထားသော လက်ကို အနည်းငယ် ဖိကြည့်ပါ။ အောင်မြင်မှုကို ရတတ်ပါသည်။အောင်မြင်ခဲ့သော် တွန်းမှု မာမှု ကျန်းမှု လေးမှု သဘောတရားတို့ကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ရှုပါ။ ဓာတ်သဘောတရား တစ်ခုကို ရှုသော်လည်း ဓာတ်သဘော တရားအားလုံးကိုပင် ပြိုင်တူလိုလို ဉာဏ်၌ ထင်မြင်နေပါက ပို၍ကောင်းသည် သာ ဖြစ်သည်။</p> <p>ထိုနောင် ထောက်ကန်မှု သဘောတရားကို ဆက်ရှုနိုင်သည်။ ထောက် ကန်မှု ဟူသည် ပြိုလဲတော့မည့် အိမ်တစ်အိမ်ကို ကျားခေါ်သည့် သစ်သား တစ်ချောင်းဖြင့် ထောက်ကန်ထားလိုက်သောအခါ မပြို မလဲတော့ဘဲ တည် ငြိမ်စွာ ရပ်တည်နေသကဲ့သို့ အလားတူပင် ဤခန္ဓာအိမ်ကြီး၌လည်း - သွား လျှင် သွားသည့် ဣရိယာပုထ်အတိုင်း တည်ရှိနေအောင် မပြိုမလဲရအောင,် ရပ်လျှင် ရပ်သည့် ဣရိယာပုထ်အတိုင်း တည်ရှိနေအောင် မပြိုမလဲရအောင်, ထိုင်လျှင် ထိုင်သည့်ဣရိယာပုထ်အတိုင်း တည်ရှိနေအောင် မပြိုမလဲရအောင်, အိပ်လျှင်လည်း အိပ်သည့် ဣရိယာပုထ်အတိုင်း တည်ရှိနေအောင် မပြိုမလဲ ရအောင် ထောက်ကန်ထားသည့် ထိန်းထားသည့် သဘောတရားတစ်ခု ဖြစ် သည်။ ယင်းထောက်ကန်မှု သဘောတရားကို မာမှုသဘောတရားနှင့် တွဲရှု ပါက ပို၍ သဘောပေါက်မြန်တတ်ပါသည်။ အကယ်၍ မထင်ရှားပါက ခန္ဓာ ကိုယ်ကို အနည်းငယ်လှုပ်ကြည့်ပါ။မပြိုမလဲရအောင် ထိန်းထားသည့် ထောက် ကန်ထားသည့် ငြိမ်အောင် ထိန်းထားသည့်သဘောကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ကြည့်ပါ။ အောင်မြင်မှုကို ရရှိတတ်ပါသည်။ အောင်မြင်မှုကို ရခဲ့သော် တစ် ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အပြားမြင်အောင် ဆက်ရှုပါ။ မာမှုသဘောနှင့် ကပ်၍ ရှုပါက ခန္ဓာအိမ်ကို ထားမြဲတိုင်း တည်မြဲတိုင်းသော ဣရိယာပုထ်အတိုင်း မပြိုမလဲ ရအောင် တုတ်နှင့် လျှိုထားသကဲ့သို့ မတ်နေအောင် ထိန်းထားသည့် ထောက် ကန်မှု သဘောကို ပို၍ လျင်မြန်စွာ သဘောပေါက်တတ်သဖြင့် မာ-ကျန်း-လေးဟူသော ဂရုပထဝီဓာတ်တို့ကို ရှုပြီးမှ ထောက်ကန်မှု ဝါယောဓာတ်ကို ရှုရန် တင်ပြရခြင်း ဖြစ်သည်။ အလွယ်မှ အခက်သို့ ကူးတက်သည့် သဘော ဖြစ်သည်။</p> <p>အောင်မြင်မှုကို ရရှိသောအခါ တွန်း-မာ-ကျန်း-လေး-ထောက်ဟူသော ယင်းသဘောတရားငါးမျိုးကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ရှုပါ။ သမာဓိ တည်းဟူသော မြတ်သော ကျောက်ဖျာထက်၌ ဉာဏ်တည်းဟူသော သန် လျက်ကို မြမြထက်အောင် သွေးနေခြင်း ဖြစ်သည်။ ကျေနပ်မှုကို ရရှိသော အခါ ပျော့မှုသဘောကို ဆက်ရှုပါ။ အောက်အတွင်းနှုတ်ခမ်းသားကို လျှာဖြင့် အသာအယာ ထိထားကြည့်ပါ။ ပျော့ပျောင်းသည့်သဘောကို အာရုံယူကြည့် ပါ။ နူးညံ့ပျော့ပျောင်းသည့် သဘောကို တွေ့ရှိနိုင်ပါသည်။ ယင်းပျော့သည့် သဘောတရားအပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ထားပါ။</p> <p>ထင်ရှားလာသောအခါ ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံး၌ ခြေဆုံးခေါင်းဆုံး ပျော့မှု သဘောတရားကို မြင်အောင် ဆက်ရှုပါ။ မုန့်ကျွဲသည်းကဲ့သို့ အကြိမ်တစ်ရာ ဖတ်ထားအပ်သော ဝါဂွမ်းစိုင်ကဲ့သို့ တစ်ကိုယ်လုံး၌ ပျော့ပျောင်းသည့် သ ဘောကို မြင်အောင် ကြိုးစားပါ။</p> <p>ပျော့ပျောင်းမှု သဘောတရားကို ကျေကျေနပ်နပ် တွေ့မြင်သောအခါ ချောမှုသဘောတရားကို ဆက်ရှုပါ။ ယင်းပျော့ပျောင်းနူးညံ့နေသည့် အတွင်း နှုတ်ခမ်းသား၌ လျှာကို တံတွေးရွှဲအောင်ဆွတ်၍ ခပ်ဖြည်းဖြည်း အသာအယာ ပွတ်ကြည့်ပါ။ ချောမွတ်နေသည့် သဘောတရားကို တွေ့ရှိနိုင်ပါသည်။ ယင်း ချောမွတ်သည့် သဘောတရားအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ထား ပါ။ ထင်ရှားလာသောအခါ တစ်ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အပြားမြင်အောင် ဆက်ရှုပါ။ ခန္ဓာကိုယ်ကို ဆီဖြင့် လိမ်းသုတ်လျက် ပွတ်သပ်ကြည့်သောအခါ ချောမွတ်နေ သည့် သဘောတရားကို တွေ့သကဲ့သို့ မြင်နေပါစေ။</p> <p>ထိုသို့တွေ့မြင်သောအခါ ပေါ့မှုသဘောတရားကို ဆက်ရှုပါ။ ပျော့မှုနှင့် ချောမှု သဘောတရားကို ထပ်ကာထပ်ကာ ရှုနေပါက ပေါ့မှုသဘောတရား သည်လည်း အသင် သူတော်ကောင်း၏ ဉာဏ်၌ ထင်ရှားလာတတ်ပါသည်။အကယ်၍ မထင်မရှားဖြစ်နေပါက ဒူးပေါ်၌တင်ထားသော လက်မှ လက်ညှိုး တစ်ချောင်းကို အသာအယာ-မ-ကြည့်ပါ။ ပေါ့မှုသဘောတရားသည် ထင်ရှား လာတတ်ပါသည်။ အကယ်၍ မထင်မရှား ဖြစ်နေပါက လေးမှုသဘောတရား ကို တစ်ဖန်ပြန်၍ ရှုပါ။ ခန္ဓာကိုယ်တစ်ကိုယ်လုံး၌ လေးလံမှုသဘောတရား ကို ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့မြင်ရသောအခါ အထက်ပါအတိုင်း ဒူးပေါ်၌ တင် ထားသော လက်ညှိုးတစ်ချောင်းကို ဖြည်းညင်းစွာ အသာအယာ-မ-ကြည့်ပါ။ ပေါ့မှုသဘောတရားကို စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုကြည့်ပါ။ လေထဲမှာ လွင့်နေသော ဝါဂွမ်းစိုင်ကဲ့သို့ ပေါ့မှုသဘောကို ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့နိုင်သည်။</p> <p>မာ-ကျန်း-လေး - ပျော့-ချော-ပေါ့ကား ပထဝီဓာတ်၊ ထောက်ကန်-တွန်းကန်သဘောကား ဝါယောဓာတ် ဤသို့လျှင် ဓာတ်နှစ်ပါးကို သိမ်းဆည်းမိ လေပြီ။ထပ်ကာထပ်ကာ ကြိမ်ဖန်များစွာသိမ်းဆည်းပါ။ ကျေနပ်မှုကို ရရှိသော အခါ တေဇောဓာတ် ပူမှုသဘောကို ဆက်ရှုပါ၊ ဘယ်ဘက်လက်ဝါးပေါ်၌ ညာဘက်လက်ဝါးကို တင်ထားသောအခါ ညာဘက်လက်ခုံ၌ ပူမှုသဘောကို တွေ့နိုင်၏၊ ယင်းပူမှုသဘောကို အာရုံစိုက်၍ ရှုပါ။ ခန္ဓာကိုယ်ဝယ် ပူမှု ထင် ရှားရာ မည်သည့်နေရာကမဆို ရှုနိုင်ပါသည်။ ထိုသို့ ပူမှုသဘောကို စိုက်၍ ရှုလိုက်ရာ ပူမှုသဘောတရားသည် ဉာဏ်၌ ထင်ရှားလာသောအခါ ခန္ဓာကိုယ် တစ်ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အပြား မြင်အောင် အရိုးကြား အကြောကြား အသား ကြား အရေကြားသို့ ဉာဏ်တည်းဟူသော လက်ကို သွင်း၍ ပူမှုသဘောကို ထင်ထင်ရှားရှား မြင်သိအောင် ရှုပါ။</p> <p>အောင်မြင်မှုကို ရရှိသောအခါ အေးမှုသဘောကို ဆက်၍ ရှုကြည့်ပါ။ အေးမှုထင်ရှားရာ မည်သည့်နေရာကမဆို ရှုနိုင်ပါသည်။ အေးမှုထင်ရှားရာ နေရာကို လွယ်လွယ်နှင့် မတွေ့ပါက နှာသီးဝတွင် ဝင်လေအခိုက်၌ အေးမှု သဘောကို မြင်အောင် ရှုပါ။ အေးမှုသဘောကိုသာ တစ်ဖက်သတ် အာရုံ ယူပါ။ တစ်စတစ်စ ထင်ရှားလာသောအခါ တစ်ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အပြား မြင် အောင် အေးမှုသဘောကို ဆက်၍ ရှုပါ။</p> <p>အေးမှုသဘောကိုခြေဆုံးခေါင်းဆုံး မြင်တွေ့သောအခါ တေဇောဓာတ် ရှုကွက်မှာ အောင်မြင်သွားပြီ ဖြစ်သည်။ မာ-ကျန်း-လေး - ပျော့-ချော-ပေါ့၊ ပူ-အေး၊ ထောက်-တွန်းဟု ဓာတ်သဘောတရား (၁၀)မျိုးကို ရရှိသွားပြီ ဖြစ် ၏။ ယင်း (၁၀)မျိုးသော သဘောတရားတို့ကို ထပ်ကာထပ်ကာ ရှုနေပါက ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုနေပါက ဖွဲ့စည်းသည့် အာပေါဓာတ်၏ အာဗန္ဓနလက္ခဏာသည် အသင်သူတော်ကောင်း၏ ဉာဏ်တွင် ထင်ရှားလာ တတ်ပေသည်။ အကယ်၍ ဤသို့ ကြိုးပမ်းသော်လည်း ယင်းဖွဲ့စည်းမှုသဘော မှာ မထင်မရှားဖြစ်နေပါက တွန်းကန်မှုသဘောနှင့် မာမှုသဘောတရား နှစ်မျိုး တို့ကိုသာ ထပ်ကာထပ်ကာ ရှုနေပါ၊ ဖွဲ့စည်းမှုသဘောတရားသည် ထင်ရှား လာပေလိမ့်မည်။ ဖွဲ့စည်းမှုဟူသည် ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးကို ကြိုးနှင့်စည်းထား သကဲ့သို့ တင်းကျပ်စွာ စည်းနှောင်ထားသည့် သဘော ဖြစ်သည်။</p> <p>ယင်း ဖွဲ့စည်းမှုသဘောကို ထင်ထင်ရှားရှား ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်သော အခါ ယိုစီးမှုထင်ရှားရာ တစ်နေရာမှစ၍ ယိုစီးမှုသဘောကို မြင်အောင်ရှုပါ။ သဘောမပေါက်ပါက သွား၏ အရင်းတစ်နေရာဝယ် သွားရည်များ ယိုစီး စိမ့်ထွက်ရာ နေရာမှစ၍ ယိုစီးမှုသဘောကို တစ်ကိုယ်လုံး အနှံ့အပြား မြင် အောင် ရှုပါ။ (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့ကို အဝါးဝစွာ ရှုထားပြီးသော အသင်သူတော်ကောင်းအဖို့ အာပေါဓာတ်လွန်ကဲနေသော အာပေါကောဋ္ဌာသ (၁၂)မျိုး တို့ကိုလည်း ရှုတတ်ပြီး ဖြစ်နေရကား သွေးကဲ့သို့ ယိုစီးမှု အာပေါဓာတ် လွန်ကဲ သော ကောဋ္ဌာသတစ်ခုခုဖြင့် ကပ်၍ ရှုပါက ပို၍လွယ်ကူနေမည်သာ ဖြစ်ပေ သည်။ ယိုစီးမှုသဘောတရားကို ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့အပြား အထက်အောက် စုန် ဆန်လျက် စီးဆင်းနေပုံကို သဘောပေါက်ပါက အာပေါဓာတ်နှစ်မျိုးကို ရှုပွား မှုလည်း အောင်မြင်သွားပြီ ဖြစ်ပေသည်။ ထိုအခါ တွန်း-မာ-ကျန်း-လေး-ထောက်-ပျော့-ချော-ပေါ့-ပူ-အေး-ဖွဲ့စည်း-ယိုစီးဟူသော ဤအစဉ်အတိုင်း ပင် ဓာတ်သဘောတရား (၁၂)မျိုးကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ ရှုနေ ပါဦး။ ထိုသို့ ရှုရာ၌ မည်သည့်သဘောတရားကိုမဆို ရှုလိုက်တိုင်း ခြေဆုံး ခေါင်းဆုံး ဦးခေါင်းမှသည် ခြေဖျားသို့ တိုင်အောင် ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့မြင် နေအောင် ကြိုးစားပါ။ ထိုနောက် သွက်သွက်လက်လက် မြင်အောင် ဆက် ကြိုးစားပါ။ ထိုသို့ ကြိုးစားရာ၌ ဓာတ်သဘောတရား (၁၂)မျိုး ပြည့်က တစ် ခေါက် ဖြစ်၏။ တစ်မိနစ်အတွင်းဝယ် နှစ်ခေါက် သုံးခေါက် ရရှိအောင် ကြိုးစားပါ။</p> <p>အထက်ပါအတိုင်း လေ့ကျင့်၍ အောင်မြင်မှုကို ရရှိပါက ဝ-လုံးတန်းကို အောင်မြင်လေပြီ။ ထိုအခါ ဘုရားဟောဒေသနာစဉ်အတိုင်း တစ်ဖန်ပြန်၍ ပြောင်းရှုပါ။ မာ-ကျန်း-လေး - ပျော့-ချော-ပေါ့၊ ယိုစီး-ဖွဲ့စည်း၊ ပူ-အေး၊ ထောက်-တွန်းဟူသော ဒေသနာစဉ်အတိုင်း တစ်ဖန် ရှုပါ။ ဝ-လုံးတန်း ကျေ ညက်သွားသောအခါ က-ကြီး ခ-ခွေးတန်းကို တစ်ဖန်ပြန်၍သင်ယူရသကဲ့သို့ မှတ်ပါ။ ဒေသနာတော်စဉ်အတိုင်း ရှု၍ သွက်လာသောအခါ ---</p> <p><b>တံ တံ အန္တရာနုသာရိနာ ဉာဏဟတ္ထေန ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ ...</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၇။)</p> <p>= ထိုထို အရိုးကြား အကြောကြား အသားကြား အရေကြားသို့ ဉာဏ် တည်း ဟူသော လက်ကို သွင်း၍ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝ လက္ခဏာတို့ကို တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ၍ ရှုပွားမှု လုပ် ငန်းခွင်ကား အောင်မြင်သွားပေပြီ။သို့သော် လမ်းကား မဆုံးသေးပါ။ ဤကဲ့သို့ ဓာတ်သဘောတရားတို့ကို ရှုနေရုံမျှဖြင့် ရုပ်ကလာပ်များကို တွေ့မြင်သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့လည်း ရှိတတ်ပါ၏။ မတွေ့မြင်နိုင်သေးသော ယောဂါ ဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ---</p> <p><b>သကလမ္ပိ အတ္တနော ရူပကာယံ အာဝဇ္ဇေတွာ၊</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၆။)</p> <p>= မိမိ၏ ရူပကာယတစ်ခုလုံးကို ဉာဏ်ဖြင့်ဆင်ခြင်၍ ရှုရန် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ အဋ္ဌကထာက ညွှန်ကြားထားသည့် အတိုင်း မိမိ၏ ခန္ဓာကိုယ်ကို အပေါ်က ခြုံငုံကြည့်၍ မာ-ကျန်း-လေး - ပျော့-ချော-ပေါ့၊ ယိုစီး-ဖွဲ့စည်း၊ ပူ-အေး၊ ထောက်-တွန်းဟူသော ဓာတ်သဘောတရား (၁၂)မျိုးကို ရှုပါ၊ တစ်ကိုယ်လုံး ကို ခြုံငုံ၍ ရှုနိုင်အောင် လေ့ကျင့်ပါ။ ထိုသို့ ခြုံငုံ၍ ရှုရာ၌ ယောဂီအများစု၌ ဦးခေါင်းကစ၍ ဖြိုပြီး တစ်ကိုယ်လုံးကို ခြုံငုံ၍ ရှုလိုက်ပါက မကြာမီ အချိန် ကာလအတွင်းမှာပင် ဦးခေါင်း တစ်လုံးလုံး ခဲလာတတ်၏ မာလာတတ်၏ မခံနိုင်ဖြစ်လာတတ်၏။ ထို့ကြောင့် လည်ကုပ်အရပ်လောက်က စ၍ ဦးခေါင်း ပိုင်းနှင့် အောက်ပိုင်းကိုမျှ၍ ဓာတ်သဘောတရား (၁၂)မျိုးကို ခြုံငုံရှုပါ။ ထိုသို့ ရှုရာ၌ စွမ်းနိုင်ပါက ဓာတ်သဘောတရားကိုသာ အာရုံယူပါ။ ကိုယ်ကို အာရုံ မယူပါနှင့်။ ဓာတ်သဘောတရား (၁၂)မျိုးလုံးကို သွက်သွက်လက်လက် ဉာဏ်ဖြင့် မြင်လာသောအခါ ပြိုင်တူလိုလို ဉာဏ်၌ ထင်လာသောအခါ မာ-ကျန်း-လေး-ပျော့-ချော-ပေါ့ကို ကြည့်၍ ပထဝီဓာတ်ဟုလည်းကောင်း၊ ယိုစီး-ဖွဲ့စည်းကို ကြည့်၍ အာပေါဓာတ်ဟုလည်းကောင်း၊ ပူ-အေးကို ကြည့်၍ တေဇောဓာတ်ဟုလည်းကောင်း၊ ထောက်-တွန်းကို ကြည့်၍ ဝါယောဓာတ်ဟု လည်းကောင်း အသီးအသီး ရှုပါ။</p> <p>မာ-ကျန်း-လေး-ပျော့-ချော-ပေါ့ကို မမြင်ဘဲ ပထဝီဓာတ်ဟုလည်းကောင်း၊ ယိုစီး-ဖွဲ့စည်းကို မမြင်ဘဲ အာပေါဓာတ်ဟုလည်းကောင်း၊ ပူ-အေးကို မမြင်ဘဲ တေဇောဓာတ်ဟုလည်းကောင်း၊ ထောက်-တွန်းကို မမြင်ဘဲ ဝါယော ဓာတ်ဟုလည်းကောင်း မရှုပါနှင့်။ ဆို-ကမ္မဋ္ဌာန်း မဖြစ်ဖို့ရန် သတိပြုပါ။ ယင်း ဓာတ်သဘောတရားတို့ကို မမြင်သေးသော် မြင်အောင် ရှေးဦးစွာ လေ့ကျင့်ပါ။ သဘောတရား အသီးအသီးကို ဉာဏ်ဖြင့် ကွက်ကွက် ကွင်းကွင်း ရှင်းရှင်း လင်းလင်း ထင်ထင်ရှားရှား လက်ဝယ်တင်ထား ပတ္တမြားသို့ ပိုင်းပိုင်းခြားခြား ပြဲ့ပြဲ့ကုန်စင် ဉာဏ်ဖြင့် သိမြင်သောအခါကျမှ ပထဝီဓာတ် အာပေါဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်ဟု ကာလအရာ ကာလအထောင် ကာလ အသိန်းမက ရှုနေပါ။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်ထားပါ၊ သမာဓိကို ထူထောင်ပါ။</p> <hr> <h3>သတိပြုရန် အချက်များ</h3> <h3>(က) ဓာတ်ညီမျှအောင် ရှုပါ</h3> <p>မာ-ကျန်း-လေး၊ ပျော့-ချော-ပေါ့၊ ယိုစီး-ဖွဲ့စည်း၊ ပူ-အေး၊ ထောက်-တွန်း ဟူသော သဘောတရား (၁၂)မျိုးကို တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဉာဏ်ဝယ် ထင်ရှားအောင် ရှုသည့်အပိုင်း၌ ဖြစ်စေ၊ ပထဝီဓာတ်၊ အာပေါဓာတ်၊ တေဇော ဓာတ်၊ ဝါယောဓာတ်ဟု ရှုသည့် ဤအပိုင်း၌ဖြစ်စေ သဘောတရား တစ်မျိုး တည်း ဓာတ်တစ်လုံးတည်းကိုသာ သဲသဲမဲမဲ ရက်ရှည်လများ မရှုပါနှင့်။ ရှုခဲ့ သော် ဓာတ်လွန်သွားတတ်၏။ ဓာတ်လွန်နေခဲ့သော် အထူးသဖြင့် မာမှု သဘော၊ တွန်းမှုသဘော၊ ပူမှုသဘောတရားတို့ လွန်ကဲနေခဲ့သော် ခံနိုင်ရည် မရှိ ဖြစ်လာတတ်၏။ အလားတူပင် မာမှုသဘော၊ လေးမှုသဘော၊ ဖွဲ့စည်းမှု သဘောတို့ လွန်ကဲလာသော အခါ၌လည်း မခံနိုင်ဖြစ်တတ်၏။ တရားထိုင် တိုင်း ယင်းလွန်ကဲနေသော ဓာတ်တို့က အနှောင့်အယှက် ပေးနေတတ်၏။ သမာဓိ မရနိုင် ရှိတတ်၏။ ထိုကြောင့် ဓာတ်တစ်ခုတည်းကို ရက်ရှည်လများ သဲသဲမဲမဲ စိုက်မရှုပါနှင့်၊ ဓာတ်ကြီးလေးပါးလုံးကိုသာ ညီမျှအောင် ထိန်းရှုပါ။</p> <p>(ခ) ဓာတ်များကို တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ရောက်အောင် ဆွဲချခြင်း</p> <p><b>ရုပ္ပနေဉ္စတ္ထ သီတာဒိဝိရောဓိပစ္စယသန္နိပါတေ ဝိသဒိသုပ္ပတ္တိ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၈၆။)</p> <p>ရုပ်တရားတို့သည် ဖောက်ပြန်ခြင်း <b>ရုပ္ပန</b> သဘောလက္ခဏာ ရှိကြ၏။ ဤ၌ ဖောက်ပြန်ခြင်း ရုပ္ပနသဘောလက္ခဏာဟူသည် အအေးအပူ စသော ဆန့်ကျင်ဘက် အကြောင်းတရားတို့ကြောင့် ရှေးရှေးက ဖြစ်သွားသော ရုပ် အစဉ် သန္တတိနှင့် မတူညီဘဲ နောက်နောက်သော ရုပ်အစဉ် သန္တတိ၏ ဖြစ်မှု သဘောမျှသာတည်း။ (မဟာဋီ၊၂၊၈၆။)</p> <p>ပရမတ်တရားတို့ကား ဖြစ်သည့်နေရာ၌သာ ပျက်ရိုးဓမ္မတာ ရှိကြ၏။ တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ပြောင်းရွှေ့ဖြစ်နိုင်ရိုး ဓမ္မတာကား မရှိပေ။ ထို ကြောင့် ဦးခေါင်း အတွင်းပိုင်းမှ စ၍ တွန်းမှုသဘောကို စတင်၍ ရှုလာရာ ဦးခေါင်း၏ အတွင်း၌ဖြစ်ပေါ်နေသော တွန်းကန်မှုသဘောသည် တဖြည်း ဖြည်း ခြေဖျားသို့တိုင်အောင် ဆင်းသွားသည်ဟုကား မယူဆစေလိုပါ။ ခန္ဓာ ကိုယ် အနှံ့အပြား၌ တွန်းမှုသဘောကား ထင်ရှားရှိနေ၏။ ထင်ရှားရှိနေသော ယင်းတွန်းမှုသဘောကိုသာ နေရာတိုင်း၌ ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့အပြား တွေ့ရှိအောင် ဉာဏ်ဖြင့် ရှာဖွေရှုခြင်းသာဖြစ်သည်။ ကျန်သဘောတရားတို့၌လည်း နည်းတူ ပင် မှတ်ပါ။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကား ခန္ဓာကိုယ်ဝယ် မည်သည့်နေရာ၌မဆို မည်သည့် ကိုယ်အင်္ဂါ အစိတ်အပိုင်း၌မဆို တစ်ကိုယ်လုံး အနှံ့အပြား ထင်ရှား တည်ရှိနေကြသည်သာဖြစ်၏။ အကြောင်းတရားတို့၏ ကျေးဇူးပြုပေးမှု အရှိန် အဝါ မကုန်သေးသမျှကာလပတ်လုံး အကျိုးရုပ်တရားတို့သည် အဆက်မပြတ် ဖြစ်နေကြသည်သာတည်း။ ရှေးရှေးဖြစ်သွားသော ရုပ်သန္တတိ အစဉ်အတန်း နှင့် နောက်နောက်ဖြစ်သွားသော ရုပ်အစဉ်သန္တတိသာ ကွာခြားလျက်ရှိသည်။ ဖြစ်ပျက် အစဉ်အတန်းချင်းကား တူညီလျက်ရှိ၏။ ထို့ကြောင့် ရုပ်တရားတို့ သည် တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ပြောင်းရွှေ့၍ ဖြစ်ရိုး ဓမ္မတာကား မရှိ၊ အကြောင်းတရားတို့၏ စွမ်းအင်ကြောင့် နေရာ အသစ်အသစ်၌ အသစ် အသစ်သော ရုပ်တရားတို့သာ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ဥပါဒ်နေကြပေသည်။ ထိုကြောင့် ဓာတ်သဘောတရားများကိုလည်း တစ်နေမှ တစ်နေရာသို့ ရောက် အောင် ဆွဲချ၍ မရနိုင်ဟု မှတ်ပါ။</p> <h3>(ဂ) မာ-ကျန်း-လေး - ပျော့-ချော-ပေါ့</h3> <p>သုတ္တန်ပါဠိတော်တို့၌ ယေဘုယျအားဖြင့် ပထဝီဓာတ်ကို <b>ကက္ခဠံ</b> = မာမှုသဘော, <b>ခရိဂတံ</b> = ကျန်းမှုသဘော (မ၊၂၊၈၄။) ဟု နှစ်မျိုးသာ ဟော ကြားထားတော်မူ၏။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ၌လည်း ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျဉ်း နည်းရှုကွက်တွင် <b>ထဒ္ဓဘာဝေါ ဝါ ခရဘာဝေါ ဝါ</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၆။) မာမှုသဘော ကျန်းမှုသဘော နှစ်မျိုးကိုသာလျှင် ဖွင့်ဆိုထား၏။ ဤကျမ်း၌ကား ဓမ္မသင်္ဂဏီ ပါဠိတော်ဂတိသို့ လိုက်၍ ပထဝီဓာတ်၌ ဓာတ်သဘောတရား (၆)မျိုးရှုရန် တင်ပြထားပါသည်။ ဓမ္မသင်္ဂဏီပါဠိတော်၌ကား ဤသို့ လာရှိ၏။</p> <p><b>ကက္ခဠံ မုဒုကံ သဏှံ ဖရုသံ (သုခသမ္ဖဿံ ဒုက္ခသမ္ဖဿံ) ဂရုကံ လဟုကံ။</b> (အဘိ၊၁၊၁၇၀။)</p> <p><b>ကက္ခဠန္တိ ထဒ္ဓံ။ မုဒုကန္တိ အထဒ္ဓံ။ သဏှန္တိ မဋ္ဌံ။ဖရုသန္တိ ခရံ။ သုခသမ္ဖဿန္တိ သုခဝေဒနာပစ္စယံ ဣဋ္ဌဖောဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဒုက္ခသမ္ဖဿန္တိ ဒုက္ခဝေဒနာပစ္စယံ အနိဋ္ဌဖောဋ္ဌဗ္ဗံ။ဂရုကန္တိ ဘာရိယံ။လဟုကန္တိ အဘာရိယံ၊ သလ္လဟုကန္တိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ စ ကက္ခဠံ မုဒုကံ သဏှံ ဖရုသံ ဂရုကံ လဟုကန္တိ ပဒေဟိ ပထဝီဓာတု ဧဝ ဘာဇိတာ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆၈။)</p> <p>၁။ <b>ကက္ခဠ</b> = မာမှုသဘော၊ ၄။ <b>မုဒုက</b> = ပျော့မှုသဘော၊</p> <p>၂။ <b>ဖရုသ</b> = ကျန်းမှုသဘော၊ ၅။ <b>သဏှ</b> = ချောမှုသဘော၊</p> <p>၃။ <b>ဂရုက</b> = လေးမှုသဘော၊ ၆။ <b>လဟုက</b> = ပေါ့မှုသဘော၊</p> <p>ဤသို့လျှင် ပထဝီ၌ ဓာတ်သဘောတရား (၆)မျိုးလာရှိ၏။ သုခဝေဒနာ ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော ပထဝီဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်ကို <b>သုခသမ္ဖဿ</b>, ဒုက္ခဝေဒနာဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော ပထဝီဓာတ် တေ ဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်ကို <b>ဒုက္ခသမ္ဖဿ</b>ဟု ဆိုလို၏။ ထိုကြောင့် ယင်းသုခ သမ္ဖဿ ဒုက္ခသမ္ဖဿတို့ကား ယင်းဓာတ်သုံးပါးတို့၏ သီးခြားသဘာဝလက္ခဏာတို့ မဟုတ်ပေ။ ဓမ္မသင်္ဂဏီပါဠိတော်ဝယ် ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတ်ကို ဝေဖန် ဟော ကြားတော်မူရာ၌ မာ-ကျန်း-လေး၊ ပျော့-ချော-ပေါ့ဟူသော ဓာတ်သဘော တရား (၆)မျိုးကို ဟောကြားထားတော်မူသော်လည်း ယင်းသဘောတရားများ မှာ ပထဝီဓာတ်ကိုသာလျှင် ဝေဖန်ဟောကြားထားတော်မူကြောင်းကို အထက် ပါ အဋ္ဌသာလိနီအဋ္ဌကထာက ရှင်းလင်းတင်ပြထားပေသည်။</p> <p>သုတ္တန်ဒေသနာတော်တို့၌ ပထဝီဓာတ်ရှုကွက်ဝယ် မာ-ကျန်း-သဘော တရား (၂)မျိုးကိုသာ ဟောကြားထားတော်မူသော်လည်း ဤကျမ်း၌ ဓမ္မ သင်္ဂဏီပါဠိတော်သို့ လိုက်၍ (၆)မျိုး ဖော်ပြရခြင်းမှာ အကြောင်းရှိသည်သာ ဖြစ်၏။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အထက်ပါ ဓာတ်သဘောတရား (၁၂)မျိုး တို့ကို သို့မဟုတ် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများအားထုတ်ရာ၌ ရံခါ ဓာတ်များ သည် လွန်ကဲလာတတ်၏။ ယင်း ဓာတ်တို့၏ လွန်ကဲလာမှုကြောင့် အချို့ ယောဂီများ၌ သမာဓိပျက်ပြားကာ ဓာတ်ကို မရှုရဲဖြစ်နေတတ်၏။အထူးသဖြင့် မာမှုသဘော လေးမှုသဘော ဖွဲ့စည်းမှုသဘောတို့က အထူးလွန်ကဲလာသော အခါ ဦးခေါင်း တစ်ခုလုံးသည် တင်းမာလေးလံလျက် ခဲနေတတ်၏၊ သည်းမခံ နိုင် ဖြစ်နေတတ်၏။ ထိုအခါမျိုး၌ ဓာတ်ကို ညီမျှသွားအောင် ဆန့်ကျင်ဘက် သဘောတရားတို့ကို ဦးစားပေးရှုခြင်းဖြင့် ထိန်းပေးရ၏။</p> <p>၁။ မာမှုသဘော လွန်ကဲလာပါက ပျော့မှုသဘောကို၊ ပျော့မှုသဘော တရား လွန်ကဲလာပါက မာမှုသဘောတရားကို ဦးစားပေးရှုခြင်းဖြင့် ဓာတ်ညီမျှအောင် ပြုလုပ်ရ၏။ အလားတူပင် ---</p> <p>၂။ ကျန်းမှုသဘော လွန်ကဲလာပါက ချောမှုသဘောကို၊ ချောမှုသဘော လွန်ကဲလာပါက ကျန်းမှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၃။ လေးမှုသဘော လွန်ကဲလာပါက ပေါ့မှုသဘောကို၊ ပေါ့မှုသဘော လွန် ကဲလာပါက လေးမှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၄။ ယိုစီးမှုသဘော လွန်ကဲလာပါက ဖွဲ့စည်းမှုသဘောကို၊ ဖွဲ့စည်းမှုသဘော လွန်ကဲလာပါက ယိုစီးမှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၅။ ပူမှုသဘော လွန်ကဲလာပါက အေးမှုသဘောကို၊ အေးမှုသဘော လွန် ကဲလာပါက ပူမှုသဘောကို။ ပ ။</p> <p>၆။ ထောက်ကန်မှုသဘော လွန်ကဲလာပါက တွန်းကန်မှုသဘောကို၊ တွန်း ကန်မှုသဘော လွန်ကဲလာပါက ထောက်ကန်မှုသဘောကို ဦးစားပေး ရှုခြင်းဖြင့် ဓာတ်ကို ညီမျှအောင် ပြုလုပ်ရ၏။</p> <p>ဤသို့ အခက်အခဲရှိပါက ဖြေရှင်းနိုင်ရန်အတွက် ဤကျမ်း၌ ပထဝီ ဓာတ်ဝယ် သဘောတရား (၆)မျိုးလုံးကို ရေးသား တင်ပြထားခြင်း ဖြစ်၏။ရံခါ မာ-ကျန်း-လေးတို့က အလွန်ထင်ရှားနေတတ်၏၊ မခံမရပ်နိုင် ဖြစ်လာ တတ်၏၊ ထိုအခါဝယ် ပျော့-ချော-ပေါ့ကို တစ်ဖက်သတ် ဦးစားပေး၍ ရှုပေး ရ၏။ ဓာတ်ညီမျှသည်အထိ ကြိုးပမ်းရ၏။ ရံခါ ပျော့-ချော-ပေါ့က အား ကောင်းလာတတ်ပြန်၏၊ လေထဲတွင် လွင့်တက်နေသော လဲမှို့ကဲ့သို့ ဖြစ်ကာ လှုပ်ရှားနေတတ်၏။ ထိုအခါတွင်လည်း မာ-ကျန်း-လေးကို ဦးစားပေး၍ ရှု ခြင်းဖြင့် ဓာတ်ကို ညီမျှအောင် ထိန်းပေးရ၏။</p> <p>ရံခါ ယိုစီးမှုသဘောက အလွန် အားကောင်းလာတတ်ပြန်၏။ မြစ်ရေ အယဉ် တသွင်သွင် စီးဆင်းနေသကဲ့သို့ ယိုစီးမှုက အလွန်ထင်ရှားနေတတ်၏၊ သမာဓိ ပျက်ပြားလာတတ်၏၊ ထိုအခါတွင် ဖွဲ့စည်းမှုသဘောကို ဦးစားပေး ရှုခြင်းဖြင့် ဓာတ်ညီမျှအောင် ပြုပြင်ပေးရ၏။ ရံခါ အသက်ရှူ ကြပ်လောက် အောင် ဖွဲ့စည်းမှုသဘောတရားက ထင်ရှားလာပြန်၏။ မခံမရပ်နိုင် ဖြစ်လာ ပြန်၏၊ ထိုအခါယိုစီးမှုသဘောကို ဦးစားပေးရှုလျက် အမောပြေစေရပြန်၏။တစ်ခါတစ်ရံ ပူမှုသဘောက အလွန်ပြင်းထန်လာသဖြင့် မီးဖြင့် ရှို့မြှိုက်ခံနေရ သကဲ့သို့ အပြင်းအထန် ပူလောင်နေတတ်ပြန်၏၊ ချွေးသီးချွေးပေါက်များ ယိုစီးလျက် ပင်ပန်းနေတတ်၏၊ ထိုအခါမျိုးတွင် အေးမှုသဘောကို တစ်ဘက် သတ် ပြောင်းရှုခြင်းဖြင့် ဓာတ်ညီမျှအောင် ပြုပြင်ပေးရ၏။ တစ်ခါတစ်ရံ အေးမှု သဘော လွန်ကဲလာပါကလည်း ပူမှုသဘောဖြင့် ထိန်းပေးရ၏။ ထောက်ကန် မှုသဘော လွန်ကဲလာသောအခါ၌လည်း တွန်းကန်မှုသဘောကို အာရုံယူ၍ ဓာတ်ညီမျှအောင် ထိန်းပေးရ၏။ တစ်ခါတစ်ရံ တွန်းကန်မှု အားကောင်းလာ သောအခါ ထောက်ကန်မှုကို တစ်ဖက်သတ် စိုက်ရှုလျက် ဓာတ်ကို ညီမျှ အောင် ပြုပြင်ပေးရ၏။ ထိုသို့ ထောက်ကန်မှုကို ဦးစားပေး ရှုသော်လည်း တွန်းကန်လှုပ်ရှားမှု ခန္ဓာကိုယ်ကြီး ယိမ်းထိုးနေမှုတို့မှာ အားကောင်းနေသေး ခဲ့သော် ထိုအခါမျိုးတွင် မာ-ကျန်း-လေးဟူသော ဂရုပထဝီဓာတ်များကို ဦးစား ပေး ရှုလျက် ဓာတ်ညီမျှအောင် ထိန်းပေးရ၏။ စားပွဲတစ်ခုပေါ်တွင် စက္ကူ တစ်ရွက်သည် လေတိုက်ခတ်သဖြင့် တဖြတ်ဖြတ် လှုပ်ရှားနေသောအခါ ယင်း စက္ကူကို လေးလံသော အရာဝတ္ထု တစ်ခုဖြင့် ဖိထားလိုက်ပါက ငြိမ်ဝပ်သွား သကဲ့သို့ မှတ်ပါ။</p> <p>ဤကဲ့သို့သော ဓာတ်ယုတ်ဓာတ်လွန်များကို ထိန်းလျက် သမာဓိကို ထူထောင်နိုင်ရန်အလို့ငှာ ဤကျမ်းတွင် ဓာတ်သဘောတရား (၁၂)မျိုးကို ရေး သားတင်ပြထားခြင်း ဖြစ်ပေသည်။ ဤကဲ့သို့သော ဓာတ်ယုတ် ဓာတ်လွန်များ မှာ ယေဘုယျအားဖြင့် သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ အဖြစ်များတတ်၏၊ သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ကား အဖြစ်နည်းပါးလှပေသည်။ သုဒ္ဓဝိပဿနာ ယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည် စျာန်သမထကို အခြေမခံဘဲ ဝိပဿနာသို့ တိုက်ရိုက် ကူးလာသဖြင့် ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို စတင်၍ရှုလေရာ ဓာတ်သဘောတရား များက မထင်မရှား ဝိုးတိုးဝါးတားဖြစ်နေပါက အသိဉာဏ်၌ ထင်ရှားလာသည့် တိုင်အောင် အချိန်များများ ပေးကာ ရှုနေရ၏။ ထိုသို့ အချိန်များများပေး၍ ရှုနေရသဖြင့် လေ့ကျက်မှု အရှိန်အဝါ အားများလာသောအခါ တစ်ရံတစ်ခါ အချို့ဓာတ်များမှာ လွန်ကဲလာတတ်၏။ ထိုအခါမျိုးတွင် ဓာတ်ညီမျှအောင် ဆန့်ကျင်ဘက်ဓာတ်ကို အာရုံပြုှ၍ ထိန်းပေးရ၏။</p> <p>ယင်းသို့ဖြစ်လျှင် သုတ္တန်ဒေသနာတော်များနှင့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ တို့၌ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ပထဝီဓာတ်၌ <b>ကက္ခဠ-ခရိဂတ</b> = မာမှု-ကျန်းမှု နှစ်မျိုးကိုသာ ဟောကြားမြွက်ဖော်တော်မူအပ်ပါသနည်း ဖွင့်ဆိုရေးသားတော် မူအပ်ပါသနည်းဟု မေးရန် ရှိ၏။ အဖြေကား ရှိသည်သာ ဖြစ်၏။</p> <p>အရာဝတ္ထုတစ်ခုသည် မည်မျှပင် ပျော့ပျောင်းသည့်အရာဝတ္ထု ဖြစ်ချင် ဖြစ်ပါစေ၊ ထိုအရာဝတ္ထုကို ဉာဏ်ဖြင့် သေသေချာချာ ဆန်းစစ်ကြည့်သော အခါ ထိုအရာဝတ္ထုနှင့် ထိုက်တန်သလောက် မာမှုသဘောကား ထင်ရှား ရှိ နေသည်သာ ဖြစ်၏။ များများမာသည်ကို မာသည်ဟု သုံးနှုန်း၍ နည်းနည်း မာသည်ကို ပျော့သည်ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲခြင်းသာ ဖြစ်၏။ အလားတူပင် အရာ ဝတ္ထုတစ်ခုသည် မည်မျှပင် ချောမောသည် ဖြစ်ချင်ဖြစ်ပါစေ၊ ထိုအရာဝတ္ထုကို သေသေချာချာ ဉာဏ်ဖြင့် ဆန်းစစ်ကြည့်သောအခါ ထိုအရာဝတ္ထုနှင့် ထိုက် တန်သလောက် ကျန်းမှုသဘောကား ထင်ရှားရှိနေသည်သာ ဖြစ်၏။ များများ ကျန်းသည်ကို ကျန်းသည်ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲ၍ နည်းနည်းကျန်းသည်ကို ချော သည်ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲခြင်းမျှသာဖြစ်၏။ တစ်ဖန် မာမှု-ကျန်းမှုနှင့် တွဲလျက် လေးမှုသဘောလည်း ကပ်၍ ပါလာတတ်၏။ အလားတူပင် ပျော့မှု-ချောမှု သဘောတရားတို့ ထင်ရှားလာသောအခါ ပေါ့မှုသဘောလည်း ကပ်၍ ပါလာ တတ်၏။ ထိုကြောင့် မာ-ကျန်း သဘောတရားနှစ်ခုကို ရှုပါက မာ-ပျော့-ကျန်း-ချော-လေး-ပေါ့ဟူသော ဓာတ်သဘောတရားတို့သည်လည်း ထင်ရှား လာသည်သာ ဖြစ်သောကြောင့် သုတ္တန်ဒေသနာတော်တို့၌ <b>ကက္ခဠ-ခရိဂတ</b> ဟု ပထဝီဓာတ်၌ သဘောတရား နှစ်မျိုးကိုသာ ဟောကြားထားတော်မူလေ သည်။</p> <p>အလားတူပင် ယိုစီးမှုသဘောတရားက များပြားနေပါက လွန်ကဲနေပါ က ယိုစီးမှုသဘောတရားမှာ ထင်ရှားနေတတ်၏၊ သို့သော် ယိုစီးမှုသဘော တရားက အားပျော့နေပါက ယုတ်လျော့နေပါက ဖွဲ့စည်းမှုသဘောတရားမှာ ထင်ရှားနေတတ်၏။ ပထဝီကောဋ္ဌာသ (၂၀)တို့၌ ပထဝီဓာတ်၏ စွမ်းအင်က လွန်ကဲများပြားနေသဖြင့် အာပေါဓာတ်၏ ယိုစီးမှုသဘောတရားမှာ ယုတ် လျော့နေ၏ အားပျော့နေ၏။ ထိုကြောင့် ယင်း ပထဝီကောဋ္ဌာသတို့၌ ယိုစီးမှု သဘောတရားသည် ယုတ်လျော့၍ ဖွဲ့စည်းသဘောတရားသည် ပို၍ ထင်ရှား နေတတ်၏။ တေဇောကောဋ္ဌာသ ဝါယောကောဋ္ဌာသတို့၌လည်း ယိုစီး ဖွဲ့စည်း သဘောတရားများသည် အားပျော့လျက်ပင် ရှိ၏။</p> <p>ဘိလပ်မြေမှုန့်များကို ရေအနည်းငယ်ဖြင့် အချိုးတကျ ဖျော်စပ်လိုက် ပါက ဖွဲ့စည်းမှု အားကောင်းကာ အတုံးအခဲ ဖြစ်သွား၏။ ဘိလပ်မြေမှုန့် အနည်းငယ်ကို ရေခပ်များများဖြင့် ဖျော်စပ်လိုက်ပါက ယိုစီးမှု အားကောင်း ကာ ဖွဲ့စည်းမှု လျော့နည်းသွားတတ်၏။ အတုံးအခဲ မဖြစ်နိုင်တော့ပေ။ ဤ ဥပမာအတူ မှတ်သားပါ။ ထို့ကြောင့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၇။) ၌ အာပေါဓာတ်ဝယ် - <b>ဒြဝဘာဝ</b> = ယိုစီးမှု, <b>အာဗန္ဓနဘာဝ</b> = ဖွဲ့စည်းမှု သဘောတရား နှစ်မျိုးလုံးကို ရှုရန် ညွှန်ကြားထားပေသည်။</p> <p>တစ်ဖန် တေဇောကောဋ္ဌာသ လေးမျိုးတို့၌ တေဇောဓာတ်၏ သဘာဝ သတ္တိ စွမ်းအင်မှာ လွန်ကဲလျက် ရှိ၏။ ပထဝီကောဋ္ဌာသ, အာပေါကောဋ္ဌာသ, ဝါယောကောဋ္ဌာသတို့၌ကား အနည်းငယ်နုံ့လျက် ရံခါ ရှိတတ်၏။ သဘာဝ သတ္တိ စွမ်းအင် လွန်ကဲနေသော တေဇောဓာတ်ကို ပူသည်ဟုလည်းကောင်း, သဘာဝသတ္တိ စွမ်းအင် ယုတ်လျော့နေသော တေဇောဓာတ်ကို နုံ့နေသော တေဇောဓာတ်ကို အေးသည်ဟုလည်းကောင်း ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲခြင်းမျှသာ ဖြစ် ၏။ ထို့ကြောင့် ထိုနှစ်မျိုးလုံးကိုပင် ရှုရန် ဤကျမ်း၌ ရေးသားတင်ပြနေခြင်း ဖြစ်၏။ <b>ပရိပါစနဘာဝ</b> = ရင့်ကျက်စေမှုသဘောကိုလည်း ရှုရန် (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၇၊၊) ၌ ညွှန်ကြားထား၏။ ယင်းညွှန်ကြားချက်အတိုင်း ပူမှု-အေးမှုဟူသော သဘာဝလက္ခဏာက မထင်ရှားသောအခါ ယင်းရင့်ကျက်စေမှု ကိစ္စရသကို လည်း ရှုလိုက ရှုနိုင်ပါသည်။</p> <p>ဝါယောဓာတ်၌ကား <b>ဝိတ္ထမ္ဘနဘာဝ</b> = ထောက်ကန်မှုသဘော, <b>သမုဒီရဏဘာဝ</b> = တွန်းကန်မှုသဘော နှစ်မျိုးလုံးကို ရှုရန် ညွှန်ကြားထား၏။ ပြိုလဲတော့မည့် အရာဝတ္ထုတစ်ခုကို မပြိုမလဲရအောင် ငြိမ်သွားအောင် ကျား ခေါ်သည့် သစ်တစ်ချောင်းဖြင့် ပြန်ထောက်ထားသကဲ့သို့ ခန္ဓာကိုယ်ကို တည် မြဲတိုင်း ထားမြဲတိုင်းသော ဣရိယာပုထ်အတိုင်း တည်ရှိနေအောင် ပြန်လည် ထောက်ထားသောသဘောမှာ ထောက်ကန်မှုသဘော ဖြစ်၏။ ထောက်မှု ဟူသည်မှာလည်း ထားမြဲတိုင်း တည်မြဲတိုင်းသော ဣရိယာပုထ်အတိုင်း သဟဇာတ် ရုပ်တရားတို့ကို တည်တံ့ရုံမျှ ငြိမ်နေရုံမျှ တည်တံ့အောင် ငြိမ်အောင် ပြန်လည် တွန်းထားသော သဘောတည်း။ ထိန်းထားသော စွမ်းအားတည်း။ ငြိမ်အောင် တည်တံ့အောင် တွန်းနေသောစွမ်းအားကို ထောက်သည်ဟု သုံး စွဲ၍ လှုပ်အောင် ရွေ့အောင် တွန်းနေသည့် စွမ်းအားကို တွန်းသည်ဟု သုံးစွဲ ထားခြင်း ဖြစ်၏။</p> <p>ထောက်မှုမှာ သဘာဝလက္ခဏာဖြစ်၍ တွန်းမှုမှာ ကိစ္စရသ ဖြစ်သဖြင့် ယင်းထောက်မှု တွန်းမှု နှစ်မျိုးလုံးမှာ တစ်ခုနှင့် တစ်ခု အလွန့်အလွန် ဆက်စပ် လျက် နီးကပ်လျက် ရှိပေ၏။ ထိုကြောင့် ထောက်ကန်မှု တွန်းကန်မှု နှစ်မျိုးလုံး ကိုပင် ရှုရန် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာက ညွှန်ကြားထားပေသည်။</p> <h3>(ဃ) ဣရိယာပထ - သမ္ပဇည ရှုကွက်</h3> <p>ထိုင်သည့်အခိုက်၌ ဓာတ်တစ်ပါးမျှကိုသာ ရှုနေပါက သွား-ရပ်-ထိုင်-လျောင်း ဟူသော ဣရိယာပုထ် လေးပါးလုံး၌လည်းကောင်း၊ ကွေးမှု ဆန့်မှု စသော ထိုထိုသမ္ပဇဉ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရှုကွက်တို့၌ လည်းကောင်း ကိုယ်အမူအရာ တိုင်း နှုတ်အမူအရာတိုင်း၌ ဓာတ်တစ်ပါးကိုသာ ရှုနှင့်ပါဦး။ အကယ်၍ အသင် သူတော်ကောင်းသည် ထိုင်သည့်အခါ ဓာတ်နှစ်ပါးကိုသာ ရှုတတ်သေးပါက ။ ပ ။ ဓာတ်လေးပါးလုံးကို ရှုတတ်ပါက ထိုထိုဣရိယာပုထ်တိုင်း ထိုထိုကိုယ် အမူအရာတိုင်း ထိုထိုနှုတ်အမူအရာတိုင်း၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးလုံးကိုပင် ရှုနေ ပါ။ ရှေးနှင့်နောက် ဣရိယာပုထ်ချင်း ဆက်စပ်မိအောင် ရှုပါ။</p> <h3>(င) သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ် မဟုတ်သေးလျှင်</h3> <p>အသင် သူတော်ကောင်းသည် အာနာပါန, ဩဒါတကသိုဏ်း စသော အခြားအခြားသော သမထကမ္မဋ္ဌာန်းများကို အားမထုတ်ဖူးသေးလျှင် ဤ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကား အသင်သူတော်ကောင်းအတွက် သမထကမ္မဋ္ဌာန်း (၄၀) တွင် အကျုံးဝင်သော စတုဓာတုဝဝတ္ထာန်ကမ္မဋ္ဌာန်းလည်း မှန်၏၊ ယင်းကမ္မဋ္ဌာန်းကား <b>သဒိသူပစာရ</b>အားဖြင့် ဥပစာရသမာဓိ အမည်ရသော ဥပစာရ သမာဓိကို ရွက်ဆောင်ပေးနိုင်သော ဥပစာရကမ္မဋ္ဌာန်းလည်းဖြစ်၏။ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ စခန်းအတွက် ကြိုးပမ်းနေသော <b>ရူပကမ္မဋ္ဌာန</b> = ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းလည်း ဖြစ်၏။ ထိုရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဥပစာရသမာဓိ (သဒိသူပစာရ-ဥပစာရသမာဓိ) သို့ ဆိုက် အောင် ပွားနိုင်သောအခါ ယင်းသမာဓိနှင့်ယှဉ်သော ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ် လာသော လင်းရောင်ခြည်၏ စွမ်းအင်အကူအညီဖြင့် (၃၂)ကောဋ္ဌာသသို့ ကူး၍ တစ်ဖန်ထို (၃၂)ကောဋ္ဌာသမှ ဩဒါတကသိုဏ်းစသည့် ဝဏ္ဏကသိုဏ်း များသို့ ကူးလိုက်နိုင်ပါက စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်အောင် ပေါက်ရောက် နိုင်၏။ ထိုအခါ သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ် အဖြစ်သို့လည်း ရောက်ရှိသွားနိုင်ပေ သည်။</p> <h3>လိုက်နာရမည့် စည်းကမ်းများ</h3> <p>အထက်တွင် ရေးသားတင်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း ခန္ဓာအိမ်တစ်ခုလုံးကို ခြုံငုံ ၍ ယင်းခန္ဓာအိမ်၌တည်ရှိသော မာ-ကျန်း-လေး-ပျော့-ချော-ပေါ့ သဘော တရားများကို ကြည့်၍ ပထဝီဓာတ်ဟုလည်းကောင်း, ယိုစီး-ဖွဲ့စည်း သဘော တရားများကို ကြည့်၍ အာပေါဓာတ်ဟုလည်းကောင်း, ပူ-အေး သဘောတ ရားများကို ကြည့်၍ တေဇောဓာတ်ဟုလည်းကောင်း, ထောက်ကန်-တွန်းကန် သဘောတရားများကို ကြည့်၍ ဝါယောဓာတ်ဟုလည်းကောင်း - ဤသို့လျှင် ပထဝီဓာတ် အာပေါဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ် - ဟု ကာလအရာ ကာလအထောင် ကာလအသိန်းမက ရှုနေပါ၊ ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ဘာ ဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ တည်နေအောင် ကပ်ထားပါ။ ထိုသို့ ကြိုးပမ်းအားထုတ် ရာ၌ လိုက်နာပြုကျင့်ရမည့် စည်းကမ်းများမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ကြ၏။</p> <p><b>ဧဝံ မနသိ ကရောန္တေန ဟိ အနုပုဗ္ဗတော, နာတိသီဃတော, နာတိသဏိကတော, ဝိက္ခေပပဋိဗာဟနတော, ပဏ္ဏတ္တိသမတိက္ကမနတော, အနုပဋ္ဌာနမုဉ္စနတော, လက္ခဏတော, တယော စ သုတ္တန္တာတိ ဣမေဟိ ဒသဟာကာရေဟိ မနသိကာရကောသလ္လံ အနုဋ္ဌာတဗ္ဗံ။</b> (မဟာဋီ၊၁၊၄၃၄။)</p> <h3>၁။ <b>အနုပုဗ္ဗတော</b> = အစဉ်အတိုင်း ရှုပါ</h3> <p>ထိုသို့ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို နှလုံးသွင်းနေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဘုရားရှင် ဟောကြားထားတော်မူသည့်အတိုင်း ဆရာသမားထံမှ သင်ယူထား သည့်အတိုင်း ပထဝီဓာတ် အာပေါဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်ဟု အစဉ်အတိုင်းသာ ရှုပါ။ (အာပေါဓာတ် ပထဝီဓာတ် ဝါယောဓာတ် တေဇော ဓာတ် ဤသို့စသည်ဖြင့် ဟိုခုန်သည်ခုန် ဟိုကျော်သည်ကျော် မရှုပါနှင့်။)</p> <h3>၂။ <b>နာတိသီဃတော</b> = မမြန်လွန်းစေရ</h3> <p>ဤသို့လျှင် ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ဘုရားဟောဒေသနာစဉ်အတိုင်း နှလုံး သွင်းသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း အလွန် လျင်လျင်မြန်မြန် နှလုံး မသွင်းပါနှင့်။ အကြောင်းကား ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို အလွန် လျင်လျင်မြန်မြန် နှလုံးသွင်းနေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ တပြောင်းပြန်ပြန် ဓာတ် ကမ္မဋ္ဌာန်းကို နှလုံးသွင်းခြင်း မနသိကာရသည် အဆက်မပြတ် ဖြစ်နေသည် ကား မှန်၏၊ သို့သော် ကမ္မဋ္ဌာန်းဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘောတရားအာရုံသည် မထင်မရှား ဖြစ်နေတတ်၏။ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံသည် မထင်မရှား ဖြစ်နေခဲ့သော် ဥပစာရသမာဓိ စသော အဆင့်မြင့်မားနေသော တရားထူး တရားမြတ်ကို ယင်းဘာဝနာမနသိကာရတရားက ရွက်ဆောင် မပေးနိုင်တော့ပေ။ ထိုကြောင့် အလွန် လျင်လျင်မြန်မြန် နှလုံးမသွင်းပါနှင့်။</p> <h3>၃။ <b>နာတိသဏိကတော</b> = မနှေးလွန်းစေရ</h3> <p>အလွန် နှေးနှေးကွေးကွေးလည်း နှလုံးမသွင်းပါနှင့်။ အကြောင်းကား- အလွန် ဖြည်းဖြည်းဆေးဆေး နှေးနှေးကွေးကွေး ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို နှလုံး သွင်းနေသော ပုဂ္ဂိုလ်၏သန္တာန်၌ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းသည် ပြီးဆုံးခြင်းသို့ မရောက် နိုင်၊ ဝိပဿနာဉာဏ် မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ် စသော တရားထူး တရားမြတ်ကို ရခြင်း၏ အကြောင်းတရား မဖြစ်နိုင်ပေ။</p> <h3>၄။ <b>ဝိက္ခေပပဋိဗာဟနတော</b><br> = အပြင်အာရုံသို့ စိတ်ပျံ့လွင့်မှုကို တားမြစ်ရမည်</h3> <p>ဓာတ်ကြီးလေးပါးတည်းဟူသော ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံကို စွန့်လွှတ်လိုက်၍ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ပြင်ပ၌ တည်ရှိကြကုန်သော ပရမတ်အာရုံ ပညတ် အာရုံအမျိုးမျိုး၌ စိတ်ပျံ့လွင့်သွားမှုကို တားမြစ်ပေးပါ။ အကြောင်းမူ ဓာတ်ကြီး လေးပါး၏ ပြင်ပ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးမှ အခြား တစ်ပါးသော ပရမတ်အာရုံ ပညတ်အာရုံ အမျိုးမျိုး၌ စိတ်ပျံ့လွင့်မှု ရှိခဲ့သော် ကမ္မဋ္ဌာန်းမှ ဆုတ်ယုတ်တတ်၏၊ ပျက်စီးတတ်၏။</p> <p><b>ဗဟိဒ္ဓါ ဝိက္ခေပေ ဟိ သတိ ကမ္မဋ္ဌာနာ ပရိဟာယတိ ပရိဓံသတိ။</b> (မဟာဋီ၊၁၊၄၃၄။)</p> <p>[တင်းကြပ်စွာ လိုက်နာရမည့် စည်းကမ်းတစ်ခု ဖြစ်၏၊ ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို အာရုံယူ၍ သမာဓိ ထူထောင်ခိုက် ဝယ် ဓာတ်ကြီးလေးပါးမှ အခြားတစ်ပါးသော ပရမတ် အာရုံ ပညတ်အာရုံ အမျိုးမျိုးကို လိုက်ရှုနေပါက စတုဓာတုဝဝတ္ထာန် အမည်ရသော ဓာတ်ကြီး လေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင် သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူတတ်သော ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း မဟုတ်တော့သည်ကိုကား သတိပြုသင့်၏။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ရှုပါမှသာလျှင် စတုဓာတုဝဝတ္ထာန် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဟု ခေါ်ဆိုနိုင်၍ အထူးသဖြင့် ယခုကဲ့သို့ သမာဓိကို ထူထောင်ခိုက်ဝယ် ဓာတ်ကြီး လေးပါးမှတစ်ပါးသော ပြင်ပအာရုံ အမျိုးမျိုးကို လိုက်ရှုနေပါက ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဟု မခေါ်ဆိုနိုင်သည်ကိုကား သဘောကျသင့်လှပေသည်။ အကယ်၍ အသင်သူတော်ကောင်းသည် သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပါက ပို၍ ပို၍ သတိပြုသင့်လှသော အချက်လည်း ဖြစ်၏။ အကြောင်းမူ သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ယေဘုယျအားဖြင့် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကစ၍ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့ ကူးရာ၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုပင် အကျဉ်းနည်း အကျယ်နည်း နှစ်နည်းတို့ တွင် တစ်နည်းနည်းဖြင့် စတင်၍ ပွားများအားထုတ်ရသောကြောင့် ဖြစ်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၂။) ဓာတ်ကိုကား ရှု၏။ သို့သော် ဓာတ်ကြီးလေးပါး၏ ပြင်ပ၌ တည်ရှိသော ပြင်ပ အာရုံ အမျိုးမျိုးကိုလည်း လိုက်၍ ရှုနေပါက ကျီးလည်း မမည် ကြက်လည်း မဟုတ်သဖြင့် သပိတ်ကွဲ ကိုယ်ကြေသာ ရှိချေမည်။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုလည်းကောင်း ဓာတ်ကြီးလေးပါး၏ ပြင်ပအာရုံ အမျိုးမျိုးကိုလည်းကောင်း ရှုချင်သလို ရှုချင်တိုင်း လိုက်၍ ရှုနေခြင်းတည်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ပရမာဏုမြူထက် အဆပေါင်းများစွာ သေးငယ်သော ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို မြင်မမြင်ကိုလည်းကောင်း, မြင်လျှင်လည်း ယင်း ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု တစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို သိမ်းဆည်းနိုင် မသိမ်းဆည်းနိုင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင် မယူနိုင်ကိုလည်းကောင်း အသင်သူတော်ကောင်းသည် မိမိကိုယ်ကို မိမိ မေးကြည့်ပါ။ အကယ်၍ ရုပ်ကလာပ်များကို မမြင်ဟုလည်းကောင်း, မြင်သော်လည်း ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မသိမ်းဆည်းနိုင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား မယူနိုင်ဟုလည်းကောင်း အဖြေထွက်ခဲ့လျှင် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဖြင့် သမာဓိကို ထူထောင်ခိုက်ဝယ် ဓာတ်ကြီးလေးပါး၏ ပြင်ပအာရုံ အမျိုးမျိုးကို လိုက်မရှုရ ဟူသော စည်းမျဉ်းဥပဒေသကို လိုက်နာ ပြုကျင့်သင့်လှပေသည်။ အကြောင်းမူ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို သိမ်းဆည်းနိုင်ပါမှ ပရမတ္ထသစ္စာနယ်သို့ စတင် ဆိုက်ရောက်သောကြောင့် ဖြစ်ပေသည်။]</p> <p><b>ဧကပဒိကမဂ္ဂဂါမီ ပုရိသော စေတ္ထ နိဒေဿတဗ္ဗော။</b> (မဟာဋီ၊၁၊၄၃၄၊၊)</p> <p>ချောင်းတစ်ခု သို့မဟုတ် မြစ်တစ်ခု သို့မဟုတ် ချောက်ကမ်းပါးတစ်ခုကို ဖြတ်ကျော်ရန် တံတားတစ်ခုကို တည်ဆောက်ထားရာ ထိုတံတားပေါ်၌ ခြေ တစ်ဖဝါးစာ သွားနိုင်ရုံမျှ ပျဉ်တစ်ချပ်ကို ခင်းထား၏။ ထိုပျဉ်တစ်ချပ်သာ ခင်းထားသော ခြေတစ်ဖဝါးစာမျှသာ သွားလမ်းရှိသော လမ်းခရီးကို သွားနေ သော ယောက်ျားသည် ဘေးပတ်ဝန်းကျင် အာရုံအမျိုးမျိုးကို ငေးမောကြည့် လျက် ထိုတံတားပေါ်သို့ လျှောက်နေခဲ့သော် ထိုမှာဘက်ကမ်းသို့ မရောက် နိုင်ဘဲ ချောင်းအတွင်း သို့မဟုတ် မြစ်အတွင်း သို့မဟုတ် ချောက်ကမ်းပါး အတွင်းသို့ ကျသွားဖွယ်ရာသာ ရှိ၏။ ဤဥပမာကို ဤအရာ၌ ထုတ်ဆောင် ပြထိုက်လှပေသည်။ (မဟာဋီ၊၁၊၄၃၄။)</p> <h3>၅။ <b>ပဏ္ဏတ္တိသမတိက္ကမနတော</b><br> = အမည်ပညတ်၌ သောင်တင် မနေပါစေနှင့်</h3> <p>ပထဝီဓာတ်ဟူသော အမည်နာမပညတ်ပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကို မထား ဘဲ မာ-ကျန်း-လေး-ပျော့-ချော-ပေါ့ဟူသော ပထဝီဓာတ်၏ သဘောတရား အပေါ်၌သာ ဘာဝနာစိတ်ကို ထားရမည်။ အာပေါဓာတ်ဟူသော အမည်နာမ ပညတ်ပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကို မထားဘဲ ယိုစီးမှု-ဖွဲ့စည်းမှုဟူသော အာပေါ ဓာတ်၏ သဘောတရားအပေါ်၌သာ ဘာဝနာစိတ်ကို ထားရမည်။ တေဇော ဓာတ်ဟူသော အမည်နာမပညတ်ပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကိုမထားဘဲ ပူမှု သဘော အေးမှုသဘောဟူသော တေဇောဓာတ်၏ သဘောတရားအပေါ်၌ သာ ဘာဝနာစိတ်ကို ထားရမည်။ ဝါယောဓာတ်ဟူသော အမည်နာမပညတ် ပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကိုမထားဘဲ ထောက်ကန်မှုသဘော တွန်းကန်မှုသဘော ဟူသော ဝါယောဓာတ်၏ သဘောတရားအပေါ်၌သာ ဘာဝနာစိတ်ကို ထား ရမည်။ အမည်နာမပညတ်အပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကို သောင်တင်မနေစေဘဲ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ပရမတ်အာရုံပေါ်၌သာ ဘာဝနာစိတ်ကို ကပ်ထားပါ။</p> <h3>၆။ <b>အနုပဋ္ဌာနမုဉ္စနတော</b><br> = မထင်ရှားသော ဓာတ်အချို့ကို လွှတ်ထားပါ</h3> <p>စိတ်ငြိမ်သက်မှု သမာဓိကို ရရှိအောင် ဦးစားပေး၍ ကျင့်နေရသော အချိန် ဖြစ်သဖြင့် အသိဉာဏ်၌ မထင်မရှား ဖြစ်နေသော အချို့အချို့သော သဘောတရားများကို ခေတ္တ လွှတ်ထားလိုပါက လွှတ်ထားနိုင်သည်။ ခေတ္တ မရှုဘဲထားလိုက ထားနိုင်ပေသည်။ ဤသည်မှာလည်း ဓာတ်တစ်ခုခု၏လွန်ကဲ လာမှုကြောင့် ကာယိကဒုက္ခဝေဒနာများ လွန်လွန်ကဲကဲ ဖြစ်မလာသဖြင့် သက်တောင့်သက်သာရှိ၍ အနေရအထိုင်ရ မခက်ပါမှသာလျှင် သမာဓိဖြစ်မှု ကို အနှောင့်အယှက် မဖြစ်ပါမှသာလျှင် မထင်ရှားသော ဓာတ်အချို့ကို ခေတ္တ လွှတ်ထားခွင့် ရှိခြင်းဖြစ်သည်။ ဓာတ်တစ်ခုခုက လွန်ကဲနေ၍ ကာယိကဒုက္ခ ဝေဒနာများက လွှမ်မိုးဖိစီးလာကြသဖြင့် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတည်းဟူသော ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်မထားနိုင်သဖြင့် ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံနှင့် ကာယိကဒုက္ခဝေဒနာအာရုံတို့၌ စိတ်သည် တစ်လှည့်စီ ပြေး သွားနေရကား စိတ်ငြိမ်သက်မှု သမာဓိကို မဖြစ်စေနိုင် ဖြစ်နေပါက ဓာတ် ညီမျှအောင် ပြန်လည်၍ နှလုံးသွင်း ရှုပွားပါ။ သို့သော် အနည်းဆုံး ပမာဏ အားဖြင့် ပထဝီဓာတ်၏သဘာဝလက္ခဏာတစ်မျိုး, အာပေါဓာတ်၏ သဘာဝ လက္ခဏာတစ်မျိုး, တေဇောဓာတ်၏သဘာဝလက္ခဏာတစ်မျိုး, ဝါယောဓာတ် ၏သဘာဝလက္ခဏာ တစ်မျိုးဟူသော သဘောတရားတစ်မျိုးစီကား ထင်ရှား နေရမည်သာ ဖြစ်သည်။ သဘောတရား (၁၂)မျိုးလုံး ထင်ရှားနေပါက ပို၍ ပို၍ ကောင်းသည်သာ ဖြစ်ပေသည်။</p> <h3>၇။ <b>လက္ခဏတော</b> = သဘာဝလက္ခဏာကို ဦးစားပေး ရှုပါ</h3> <p>ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝလက္ခဏာကို ဦစားပေး၍ ရှုပါ။ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို အားထုတ်စတွင်ကား ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးသည် အသိဉာဏ်၌ မထင်မရှားဖြစ်ခဲ့သော် ရသ = ကိစ္စက စ၍ ရှုလိုကလည်း ရှုနိုင်၏။ သို့သော် ဤသို့ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ၌ သမာဓိသည် အားကောင်းလာ၍ ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ် သည် တစ်နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေခဲ့သော် ထိုသို့ တည်ငြိမ်နေသဖြင့် ဘာဝနာအရှိန်လည်း အားကောင်းလာသောအခါ၌ကား သမာဓိ၏ စွမ်းအင်ကြောင့် မထင်ရှားသော ဓာတ်များသည်လည်း ထင်ရှား လာရကား ---</p> <p>၁။ ပထဝီဓာတ်၏ မာမှု ကျန်းမှုသဘော,<br> ၂။ အာပေါဓာတ်၏ ယိုစီးမှု ဖွဲ့စည်းမှုသဘော,<br> ၃။ တေဇောဓာတ်၏ ပူမှု အေးမှုသဘော,<br> ၄။ ဝါယောဓာတ်၏ ထောက်ကန်မှုသဘော ဟူသော</p> <p>ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးပေါ်၌ ဘာဝနာစိတ်ကို စေလွှတ်၍ စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုပေးပါ။ ဓာတုမနသိကာရ ဘာဝနာသမာဓိကို ပို၍ ပို၍ စူးရှထက်မြက်လာစေရန်အတွက် ဖြစ်သည်။ ဤသို့ ကျင့်၍မှ သမာဓိစွမ်းအင်က အလွန်ကြီး မထက်မြက်လာသေးလျှင် မာ-ယို-ပူ-ထောက်ဟူသော သဘာဝလက္ခဏာမျှလောက်ကိုသာ ဦးစားပေး၍ ရှုလျက် သမာဓိကို ထူထောင်ပါ။</p> <p>ဤသို့ အမည်နာမပညတ်ကို ပယ်စွန့်၍ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ အသီး အသီးသော ကိုယ်ပိုင်သဘာဝလက္ခဏာအာရုံ၌သာလျှင် နှလုံးသွင်းရှုပွားမှုကို ဖြစ်စေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ အသိဉာဏ်၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝလက္ခဏာတို့သည် ကောင်းစွာ ထင်ရှားလာကုန်သည်ဖြစ်၍ အလွန်ထင်ရှားလာကုန်သည်ဖြစ်၍ ထင်လာကုန်၏။ ဤသို့ အဖန်ဖန် အထပ် ထပ် နှလုံးသွင်း ရှုပွားခြင်း၏ အစွမ်းဖြင့် ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ဘာဝနာ စိတ်သည် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် မှီဝဲခြင်း ထုံခြင်းတည်းဟူသော အာသေဝန ပစ္စည်းကို ရရှိလာ၏။ ရူပကာယတစ်ခုလုံးသည် ဓာတ်သဘောတရား အစု အပုံမျှ အနေဖြင့် ထင်လာ၏။ အတ္တမှ ဆိတ်သုဉ်းသော အားဖြင့် ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါ ဇီဝကောင် မဟုတ်သောအားဖြင့် ထင်လာ၏၊ ယန္တရားစက်ကြိုးဖြင့် အဆင့်ဆင့် အပြန်ပြန် အလှန်လှန် လှုပ်ရှားသွားလာနေသော စက်ယန္တရား ကဲ့သို့ အဆင့်ဆင့် အပြန်ပြန် အလှန်လှန် လှုပ်ရှားသွားလာနေသော ဓာတ် သဘောတရား အစုအပုံမျှဟူ၍ ထင်လာ၏။</p> <p><b>သစေ ပန ဗဟိဒ္ဓါပိ မနသိကာရံ ဥပသံဟရတိ၊ အထဿ အာဟိဏ္ဍန္တာ မနုဿတိရစ္ဆာနာဒယော သတ္တာကာရံ ဝိဇဟိတွာ ဓာတုသမူဟဝသေနေဝ ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ တေဟိ ကရိယမာနာ ကိရိယာ ဓာတုမယေန ယန္တေန ပဝတ္တိယမာနာ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတိ၊ တေဟိ အဇ္ဈောဟရိယမာနံ ပါနဘောဇနာဒိ ဓာတုသင်္ဃာတေ ပက္ခိပ္ပမာနော ဓာတုသင်္ဃာတော ဝိယ ဥပဋ္ဌာတိ။</b> (မဟာဋီ၊၁၊၄၃၄-၄၃၅။)</p> <p>တစ်ဖန် အကယ်၍ ဗဟိဒ္ဓ အပြင်လောက၌လည်း ဓာတ်ကြီးလေးပါး ကို နှလုံးသွင်းရှုပွားမှု ဘာဝနာမနသိကာရကို ဉာဏ်ဖြင့် ရှေးရှု ကပ်ဆောင် သည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုအခါ ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ အသိဉာဏ်ဝယ် လှည့်လည် ကျက်စား သွားလာနေကြကုန်သော လူ တိရစ္ဆာန် စသူတို့သည် သတ္တဝါဟူ သော အခြင်းအရာကို ပယ်စွန့်၍ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ အပေါင်းအစု၏ အစွမ်းဖြင့်သာလျှင် ထင်လာကုန်၏။ ထိုသူတို့ ပြုလုပ်အပ်သော အမူအရာ အပြုအမူ မှန်သမျှသည် ဓာတ်ကြီးလေးပါးဖြင့် ပြီးသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော စက်ယန္တရားဖြင့် ဖြစ်စေအပ် လည်ပတ်စေအပ်သော အရာဝတ္ထုဖြစ်၍ ထင်လာ၏။ ထိုသူတို့ စားမျိုအပ်သော သောက်ဖွယ် စားဖွယ် စသည်သည်လည်း ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ အပေါင်းအစု၌ ထည့်သွင်း လိုက်သော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ အပေါင်းအစုကဲ့သို့ ထင်လာ၏။ (မဟာဋီ၊၁၊၄၃၄-၄၃၅။)</p> <p>ထိုအခါ၌ ထို ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ထိုကဲ့သို့ အာသေဝနပစ္စည်းကို ရရှိနေသော ဘာဝနာစိတ်သည်လည်း ---</p> <p>က။ ဝီရိယ လွန်ကဲနေခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော စိတ်ပျံ့လွင့်မှု ဥဒ္ဓစ္စ ၏ အစွမ်းဖြင့်သော်လည်းကောင်း,<br> ခ။ ဝီရိယ လျော့လွန်းခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ပျင်းရိမှု ကောသဇ္ဇ ၏ အစွမ်းဖြင့်သော်လည်းကောင်း</p> <p>ဥပစာရသမာဓိတည်းဟူသော သမထဘာဝနာ လမ်းကြောင်းပေါ်သို့ အကယ်၍ မသက်ရောက်သည် မသက်ရောက်သေးသည် မသက်ရောက် နိုင်သည် ဖြစ်နေငြားအံ့၊ ထိုအခါ၌ ---</p> <p>၈။ <b>အဓိစိတ္တသုတ္တန် (= နိမိတ္တသုတ္တန်)</b> (အံ၊၁၊၂၅၈။)<br> ၉။ <b>အနုတ္တရသီတိဘာဝသုတ္တန်</b> (အံ၊၂၊၃၇၉။)<br> ၁၀။ <b>ဗောဇ္ဈင်္ဂသုတ္တန်</b> (သံ၊၃၊၇၁-၇၃။)</p> <p>ဤသုတ္တန်သုံးမျိုးတို့၌ လာရှိသော နည်းအတိုင်း ဝီရိယနှင့် သမာဓိကို ညီမျှအောင် ပြုကျင့်ရမည်။ (ယင်းသုတ္တန်တို့ကား ဣန္ဒြေငါးပါး ညီမျှအောင် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး ညီမျှအောင် ကျင့်ပုံကျင့်နည်းများကို ညွှန်ကြားပြသထား တော်မူသော သုတ္တန်များ ဖြစ်ကြသည်။ အကျယ်ကို ယင်းသုတ္တန် ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့၌ ကြည့်ပါ။ ဤ၌ကား အကျဉ်းချုပ်၍ ရေးသားတင်ပြ ပေအံ့။)</p> <p>[မှတ်ချက် --- ဤဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကျင့်စဉ် စည်းကမ်းဥပဒေသ (၁၀) ချက်ကို မဟာဋီ၊၁၊၄၃၄-၄၃၅ - မှ ကောက်နုတ် ဖော်ပြအပ်ပါသည်။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၆-၂၁၇ - တို့၌လည်း ကြည့်ပါ။]</p> <h3>ဣန္ဒြေ (၅) ပါး ညီမျှအောင် ကျင့်ပုံ</h3> <p>ဤအရာဝယ် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်အပေါ်၌ ယုံကြည်မှု ကား သဒ္ဓိန္ဒြေတည်း။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာကို သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်မှု, ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍တည်နေအောင် ကြိုးစားအားထုတ်မှုကား ဝီရိယိန္ဒြေတည်း။ ဓာတ်ကြီး လေးပါးတို့ကို သိမ်းဆည်းတတ် အမှတ်ရတတ်သော သတိကား သတိန္ဒြေ တည်း။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်၏ ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေ မှုသဘောကား သမာဓိန္ဒြေတည်း။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ ကို ထိုးထွင်းသိမြင်ခြင်းသဘောကား ပညိန္ဒြေတည်း။ ဤဣန္ဒြေငါးပါးကိုလည်း ညီမျှအောင် ကျင့်ရမည်။</p> <p>ဓာတုမနသိကာရ ဘာဝနာလုပ်ငန်း၌ ယုံကြည်ချက် သဒ္ဓါတရားက စွမ်းအင်ကြီးမားနေသဖြင့် ဓာတုမနသိကာရ ဘာဝနာလုပ်ငန်း၌ လွတ်လွတ် သက်ဝင်၍ ဆုံးဖြတ်ခြင်း သဒ္ဓါဓိမောက္ခကိစ္စက အလွန် ထင်ရှားနေသော ကြောင့်လည်းကောင်း, ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာကို ထိုးထွင်း သိမြင်နေသော ပညိန္ဒြေ (= အသိဉာဏ်)က မသန့်ရှင်းသောကြောင့်လည်းကောင်း, ဝီရိယ-သတိ-သမာဓိ ဣန္ဒြေတို့က လျော့လျော့ရဲရဲရှိနေခြင်းစသော အကြောင်းတရားကြောင့်လည်းကောင်း သဒ္ဓိန္ဒြေသည် အလွန်အားကောင်း နေ၏။ ထိုအခါ၌ ဝီရိယိန္ဒြေသည် မိမိနှင့် ယှဉ်ဖက် သမ္ပယုတ်တရားတို့ကို ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံမှ လျှောကျမသွားအောင် ချီးပင့်ထားခြင်း ပဂ္ဂဟ လုပ်ငန်းကိစ္စကို မရွက်ဆောင်နိုင်။ သတိန္ဒြေသည်လည်း ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့၏ သဘာဝလက္ခဏာအသီးအသီးကို အသိဉာဏ်၌ ထင်ထင်ရှားရှား ဖြစ် ပေါ်လာစေခြင်း ဥပဋ္ဌာနကိစ္စကို မရွက်ဆောင်နိုင်။ သမာဓိန္ဒြေသည်လည်း ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံမှ ပြင်ပအာရုံသို့ စိတ်ပျံ့လွင့် မသွားအောင် ရွက် ဆောင်ပေးခြင်း အဝိက္ခေပကိစ္စကို မရွက်ဆောင်နိုင်။ ပညိန္ဒြေသည်လည်း ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ထိုးထွင်းသိမြင် ခြင်း ဒဿနကိစ္စကို ပြုလုပ်အံ့သောငှာ မစွမ်းနိုင်။ အားကောင်းနေသော သဒ္ဓိန္ဒြေက လွှမ်းမိုးဖိစီးထားသောကြောင့် ဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့် ပရမတ္ထဓမ္မ သဘာဝ - အထူးသဖြင့် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင် သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် ထိုးထိုးထွင်းထွင်း သိအောင် ဆင်ခြင် ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း, သဒ္ဓိန္ဒြေအားကောင်းလောက်အောင် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အာရုံကို နှလုံးမသွင်းခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း သဒ္ဓိန္ဒြေကို ယုတ်လျော့စေရ၏။</p> <p>အကယ်၍ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို သိအောင် ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ် ငြိမ်နေအောင် ကြိုးစားအားထုတ်မှု လုံ့လဝီရိယက အားကောင်း နေပြန်လျှင်လည်း သဒ္ဓိန္ဒြေက အဓိမောက္ခကိစ္စ, သတိန္ဒြေက ဥပဋ္ဌာနကိစ္စ, သမာဓိန္ဒြေက အဝိက္ခေပကိစ္စ, ပညိန္ဒြေက ဒဿနကိစ္စဟူသော မိမိ မိမိ၏ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ ကိစ္စ အသီးအသီးကို မရွက်ဆောင်နိုင်တော့ပေ။ လွန်ကဲနေ သော ဝီရိယသည် စိတ်ပျံ့လွင့်မှု ဥဒ္ဓစ္စ၏ အသင်းအပင်း ဘက်တော်သား ဖြစ်နေသဖြင့် ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံမှ ပြင်ပအာရုံသို့ စိတ်ပျံ့လွင့်မှု များနေ သောကြောင့် ဖြစ်၏။ ထိုကြောင့် ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင် သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင် ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်တို့ကို ပွားများခြင်းဖြင့် လွန်ကဲနေသော ဝီရိယကို ယုတ်လျော့ စေရ၏။</p> <p>အထူးသဖြင့် သဒ္ဓါနှင့် ပညာတို့၏လည်းကောင်း, ဝီရိယနှင့် သမာဓိ တို့၏လည်းကောင်း ညီမျှမှုကို အရိယာသူတော်ကောင်းတို့က ချီးမွမ်းမြှောက် စားတော်မူကြ၏။ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းလမ်းစဉ်၌ ယုံကြည်မှုသဒ္ဓါတရားက အား ကောင်း၍ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီး ကို ထိုးထိုးထွင်းထွင်း သိမြင်တတ်သော ပညိန္ဒြေက နုံ့နေပြန်လျှင်, ဓာတ်ကြီး လေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ထင်ထင်ရှားရှား ပြတ်ပြတ်သားသား မသိဘဲ ဝိုးတိုးဝါးတား မထင်မရှား သိနေ ပြန်လျှင် သဒ္ဓါနှင့်ပညာတို့မှာ ညီမျှမှု မရှိ ဖြစ်နေပြန်၏။ မပြောပလောက်သော ကမ္မဋ္ဌာန်းအတွေ့အကြုံ၌ အထင်ကြီးနေတတ်၏။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကိုကား လွယ်လွယ်ကူကူဖြင့် ရှုရ နေ၏၊ ထိုးထိုးထွင်းထွင်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်းသိနေ၏၊ သို့သော် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း လမ်းစဉ်၌ ယုံကြည်ချက် သဒ္ဓါတရားမှာ အားပျော့နေပြန်၏။ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း ကို စနစ်တကျ ရှုနိုင်ပါက ရုပ်ကလာပ်များကို တွေ့မြင်နိုင်သည်ဟူသော အချက်, ယင်းရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေး ပါးကို သာဝကတို့လည်း ရှု၍ ရနိုင်သည် သိမ်းဆည်း၍ ရနိုင်သည်ဟူသော အချက် - ဤအချက်တို့နှင့် ပတ်သက်၍ မယုံတစ်ဝက် ယုံတစ်ဝက် ဖြစ်နေ ၏။ တစ်ခါတစ်ရံ ဒီရုပ် ဒီနာမ်တွေကို သဗ္ဗညုသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်တို့သာ ရှု၍ရနိုင်သည် မဟုတ်ပါလားဟု သဗ္ဗညုသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်ဘက်သို့ တွန်း ပို့နေတတ်၏။ ဘုရားရှင်ကိုပင် မိမိတို့၏ သက်သေအရာ၌ တည်အောင် ထားနေတတ်၏။ ဝေဖန်ရေးသမား လုပ်နေတတ်၏။ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဉာဏ် ပညာ ထက်မြက်သူ ပညာရှိ သူတော်ကောင်းတစ်ဦးဟု ခံယူချက်ရှိနေသဖြင့် ဘုရားဟောထားသည့် ပရမတ္ထရုပ်နာမ်တို့ကိုသာ ဝိပဿနာ ရှုကောင်းပါသည် ဟု ပြောဆိုလာသူကို မျက်လုံးကို ထောင့်ကပ်လျက် မျက်နှာချိုသွေးကာ အထင်သေးသော စိတ်ထားဖြင့် ကြည့်နေတတ်ပြန်၏။ ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်ကို ညွှန်ကြားပြသနေသော ဘုရားရှင်၏ တရားတော်များအပေါ်၌ ယုံကြည်ချက် စွမ်းအင်များ လျော့ပါးနေခြင်း ဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့် အဋ္ဌကထာက အောက်ပါ အတိုင်း မှတ်ချက်ချထား၏။</p> <p><b>ဗလဝပညော မန္ဒသဒ္ဓေါ ကေရာဋိကပက္ခံ ဘဇတိ၊ ဘေသဇ္ဇသမုဋ္ဌိတော ဝိယ ရောဂေါ အတေကိစ္ဆော ဟောတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၆။)</p> <p>ပရိယတ္တိဗဟုသုတ, ပဋိပတ္တိဗဟုသုတဟူသော အကြားအမြင် ဗဟု သုတ ပညာက အားကောင်း၍ သဒ္ဓါတရားက အားပျော့နေပြန်လျှင်လည်း ကောက်ကျစ်စဉ်းလဲသည့်ဘက်သို့ ယိုင်လဲသွားတတ်၏၊ ဆေးကြောင့်ဖြစ်သော အနာရောဂါသည် အကုရခက်သကဲ့သို့ ထိုပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို ဘုရားရှင်၏ တရားစစ် တရားမှန်တည်းဟူသော ဆေးကို တိုက်ကျွေးလျက် မှားယွင်းစွာ လက်ခံထား သော ပရိယတ္တိဗဟုသုတ ပဋိပတ္တိဗဟုသုတပညာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော မမှန်မကန် ကျင့်သုံးနေသည့် အနာရောဂါဆိုးကို ပျောက်ကင်းအောင် ကုသ ပေးဖို့ရန်မှာလည်း အလွန်ခက်ခဲလှပေသည်။ ဗဟုသုတပညာများသလောက် မေးခွန်းပေါင်းစုံဖြင့် ဆင်ခြေပေးကာ ဝေ့လည်ကြောင်ပတ် လုပ်နေတတ်၏။ သစ္စကပရိဗိုဇ်ကဲ့သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်များပင်တည်း။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်မျိုးသည်လည်း ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်၌ အောင်မြင်မှုရရှိဖို့ရန် ခက်ခဲတတ်၏။ ထိုကြောင့် သဒ္ဓါနှင့်ပညာ နှစ်ပါးတို့၏ ညီမျှမှု ရှိဖို့လည်း လိုအပ်ပေသည်။</p> <p>တစ်ဖန် --- ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေသော သမာဓိကား အားကောင်းလျက် ရှိ၏။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ထင်ထင်ရှားရှားသိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်မှု, ယင်း ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေအောင် ကြိုးစားအားထုတ်မှု လုံ့လဝီရိယကား အားပျော့လျက် ရှိနေပြန်၏။ ထိုအခါ သမာဓိသည် ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်၌ ပျင်းရိခြင်း ကောသဇ္ဇ ၏ ဘက်တော်သား ဖြစ်ခြင်းကြောင့် လွန်ကဲသော သမာဓိရှိသော နုံ့သော ဝီရိယရှိသော သူကို ပျင်းရိခြင်း ကောသဇ္ဇတရားက လွှမ်းမိုးဖိစီး နှိပ်စက်တတ်၏။ ထို့ကြောင့် အသင်သူတော်ကောင်းသည် ယခုကဲ့သို့ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို အာရုံယူ၍ သမာဓိကို ထူထောင်နေခိုက်၌ ဓာတ်ကြီး လေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်သည် ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေသောအခါ ထိုဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို အသာအယာ မှေးမထားပါနှင့်။ စိတ်ကိုလျှော့ချ၍ သက်သက်သာသာ မှေးစိုက်ထားခြင်းမှာ လုံ့လဝီရိယ လျော့ခြင်း၏ အမှတ်အသားပင် ဖြစ်၏။ ထိုကဲ့သို့ စိတ်ကို သက်သက်သာသာ မှေးထားပါက ဘဝင်လည်း အကျများလာတတ်၍ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးမှာလည်း တဖြည်းဖြည်း မထင်မရှား ဖြစ်လာ တတ်၏။ ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်မှ လျှောကျသွားခြင်းပင်တည်း။ ထိုကြောင့် ထိုအခါမျိုး၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ထင် ထင်ရှားရှား သိအောင် ယင်းအာရုံ၌ စိတ်ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း လုံ့လဝီရိယကို မြှင့်တင်ပေးပါ။</p> <p>တစ်ဖန် ဝီရိယသည် စိတ်ပျံ့လွင့်မှု ဥဒ္ဓစ္စ၏ ဘက်တော်သား ဖြစ်ခြင်း ကြောင့် ဝီရိယက လွန်ကဲ၍ သမာဓိက နုံ့နေပြန်လျှင်လည်း ဓာတ်ကြီးလေးပါး ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် ယင်းဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ် ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍တည်နေအောင် လွန်လွန်ကဲကဲ ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း လုံ့လဝီရိယရှိသော နုံ့သော သမာဓိရှိသော သူကို ဓာတ်ကြီးလေးပါးမှ ပြင်ပ ဖြစ်သော အာရုံအမျိုးမျိုးသို့ စိတ်ပျံ့လွင့်နေမှု ဥဒ္ဓစ္စတရားက လွှမ်းမိုးဖိစီး တတ်ပြန်၏။</p> <p>အလျော်ကား --- ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေ သော သမာဓိကို ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ်မှု, ယင်းဓာတ်ကြီးလေးပါး အာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေအောင် ကြိုးစားအား ထုတ်မှု လုံ့လဝီရိယနှင့် ညီမျှအောင် ယှဉ်စပ်ပေးလိုက်ပါက ဘာဝနာစိတ်သည် ပျင်းရိခြင်း ကောသဇ္ဇအဖို့အစု၌ ကျရောက်ဖို့ရန် အခွင့်ကို မရနိုင်လေရာ။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို သိအောင် ယင်း ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ စိတ်ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍တည်နေအောင် ကြိုးစားအား ထုတ်မှု လုံ့လဝီရိယကိုလည်း ယင်းဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေတတ်သော သမာဓိနှင့် ညီမျှအောင် ယှဉ်စပ်ပေးလိုက်သော် ဘာဝနာ စိတ်သည် စိတ်ပျံ့လွင့်မှု ဥဒ္ဓစ္စအဖို့အစု၌ ကျရောက်ဖို့ရန် အခွင့်ကို မရရှိ နိုင်လေရာ။ ထိုကြောင့် သမာဓိနှင့် ဝီရိယ နှစ်ပါးစုံကိုလည်း ညီမျှအောင် ပြုကျင့်ပါ။</p> <p>သဒ္ဓါနှင့်ပညာ, ဝီရိယနှင့်သမာဓိ ဤနှစ်စုံလုံး ညီမျှမှသာလျှင် ဥပစာရ သမာဓိတည်းဟူသော အပ္ပနာသည် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပေသည်။ ဓာတ်ကြီး လေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို သိမ်းဆည်းတတ်သော သတိ = အောက်မေ့အမှတ်ရနေသော သတိကား အခါခပ်သိမ်း လိုအပ်သည် သာတည်း။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၅-၁၂၆ - ကြည့်ပါ။)</p> <h3>ဗောဇ္ဈင် (၇) ပါး ညီမျှအောင် ကျင့်ပါ</h3> <p>၁။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ အသီးအသီးသော သဘာဝလက္ခဏာအာရုံကို အောက်မေ့ အမှတ်ရနေသော အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် သိမ်းဆည်းနေသော သတိကား <b>သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်</b>၊</p> <p>၂။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကိုသာ ထိုး ထွင်း သိနေသော စူးစမ်းဆင်ခြင် သုံးသပ်နေသော ပညာကား <b>ဓမ္မဝိစယ သမ္ဗောဇ္ဈင်</b>၊</p> <p>၃။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာအာရုံ၌ ဓမ္မဝိစယ-ဝီရိယ စသော ဗောဇ္ဈင်မြတ်တရားတို့ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာအောင် အထူးသဖြင့် ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ စိတ်ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍တည်နေမှု သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင် ဖြစ်အောင် ကြိုးစားအားထုတ်နေသော ဝီရိယကား <b>ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်</b>၊</p> <p>၄။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်၏ ကြည်ရွှင်ဝမ်းမြောက်နေခြင်း = ပီတိကား <b>ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်</b>၊</p> <p>၅။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာအာရုံ၌ ဘာဝနာ စိတ် စေတသိက်တို့၏ ငြိမ်းအေးနေခြင်း = ပဿဒ္ဓိကား <b>ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်</b>၊</p> <p>၆။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်၏ ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေမှု = သမာဓိကား <b>သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်</b>၊</p> <p>၇။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို-<br> က။ တက်ကြွခြင်း, ပျံ့လွင့်ခြင်း<br> ခ။ တွန့်ဆုတ်ခြင်း, ပျင်းရိခြင်း<br> ဤအဖို့အစုဘက်သို့ မရောက်အောင် သမ္ပယုတ်တရားတို့ကို အညီ အမျှထားခြင်း = တတြမဇ္ဈတ္တတာကား <b>ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်</b> ---</p> <p>ဤသည်တို့ကား ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းစခန်း၌ ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါးတို့တည်း။</p> <p>အလွန်လျော့လွန်းသော လုံ့လဝီရိယရှိနေခြင်း ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်၌ သာယာမှု ကင်းမဲ့နေခြင်းစသော အကြောင်းတရားတို့ကြောင့် ဘာဝနာစိတ် သည် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းလုပ်ငန်းခွင်မှ တွန့်ဆုတ်နေ၏ ပျင်းရိနေ၏။ ထိုအခါ၌ ပဿဒ္ဓိ-သမာဓိ-ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်တို့ကို မပွားများဘဲ = ဓာတ်ကြီးလေးပါး အာရုံ၌ ပဿဒ္ဓိဖြစ်အောင် သမာဓိဖြစ်အောင် ဥပေက္ခာဖြစ်အောင် မကြိုး စားဘဲ ဓမ္မဝိစယ-ဝီရိယ-ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်တို့ကို ပွားများပေးပါ။ ဓာတ်ကြီး လေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ထင်ထင်ရှားရှား သိအောင် စိတ်ဓာတ် တက်ကြွလာအောင် ပီတိဖြစ်အောင် ကြိုးစားပါ၊ ကျဆင်းနေသော စိတ်ဓာတ်ကို မြှင့်တင်ပေးပါ။</p> <p>ဝီရိယ လွန်ကဲနေခြင်း ဝေဖန်မှုတွေက များပြားနေခြင်းစသော အ ကြောင်းတရားတို့ကြောင့် ဘာဝနာစိတ်သည် ပျံ့လွင့်နေ၏၊ ဓာတ်ကြီးလေးပါး ၏ သဘာဝလက္ခဏာအာရုံမှ ပြင်ပအာရုံသို့ အရောက်များနေ၏၊ စိတ်ဓာတ် သည် တုန်လှုပ်တက်ကြွမှု များနေ၏၊ ထိုအခါ၌ ဓမ္မဝိစယ-ဝီရိယ-ပီတိ သမ္ဗောဇ္ဈင်တို့ကို မပွားများသေးဘဲ ပဿဒ္ဓိ-သမာဓိ-ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်တို့ကို ပွားများပေးပါ။ စူးစမ်းဆင်ခြင်မှု ဝေဖန်မှုတို့ကို လျှော့ချပါ။ ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ထင်ထင်ရှားရှား အတင်း စူးစူး စိုက်စိုက် ရှုပွားနေမှု လုံ့လဝီရိယကို လျှော့ချပါ။ နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်မှု ကြည် ရွှင်ဝမ်းမြောက်မှုကို မပြုပါနှင့်၊ စိတ်စေတသိက်တို့ ငြိမ်းအေးသွားအောင် ဓာတ် ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို အညီအမျှ ရှုနိုင်အောင် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးဟူသော အာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေအောင်သာ ကြိုးစားပါ။</p> <h3>အရောင်အလင်းနှင့် ဥပစာရသမာဓိနယ်မြေ</h3> <p><b>တေဿဝံ ဝါယမမာနဿ နစိရေနေဝ ဓာတုပ္ပဘေဒါဝဘာသနပညာပရိဂ္ဂဟိတော သဘာဝဓမ္မာရမ္မဏတ္တာ အပ္ပနံ အပ္ပတ္တော ဥပစာရမတ္တော သမာဓိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၇။)</p> <p>ဤသို့လျှင် သဒ္ဓါနှင့်ပညာ ဝီရိယနှင့်သမာဓိကို ညီမျှအောင်ယှဉ်စေ၍ ထိုဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ အသီးအသီးသော သဘာဝလက္ခဏာ အာရုံ၌ပင် လျှင် နှလုံးသွင်းရှုပွားမှု ဘာဝနာလုပ်ငန်းရပ်ကို ဖြစ်စေသော ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်ဝယ် သဒ္ဓါ ဝီရိယ သတိ သမာဓိ ပညာဟူသော ဣန္ဒြေငါးပါး တို့၏ ညီမျှမှုကိုရရှိ၍ အလွန်စင်ကြယ်သန့်ရှင်း ထက်မြက် စူးရှမှုတို့ ဖြစ်လာ ကြသောအခါ မယုံကြည်ခြင်း အဿဒ္ဓိယ, ဘာဝနာအာရုံမှ တွန့်ဆုတ်နေခြင်း လီန, ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံကို အမှတ်မရခြင်း မေ့ပျောက်နေခြင်း ပမာဒ, ဓာတ်ကြီးလေးပါး အာရုံမှ စိတ်ပျံ့လွင့်သွားခြင်း ဥဒ္ဓစ္စ, ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိခြင်း မောဟစသော ကိလေသာအညစ်အကြေးတို့၏ ဝေးကွာသွားသည့် အဖြစ်ကြောင့် ဗောဇ္ဈင် မြတ်တရား ခုနစ်ပါးတို့သည် လွန်လွန်ကဲကဲပင်လျှင် ကြီးမားသော စွမ်းအားနှင့် ပြည့်စုံလာကုန်၏။ ယင်းဗောဇ္ဈင်မြတ်တရား ခုနစ်ပါးတို့၏ ကြီးမားသော စွမ်းအင်သတ္တိဖြင့် အားပေးထောက်ပံ့မှု အရှိန်အဝါသတ္တိထူးကြီးကို ရရှိသည် ဖြစ်ရကား ခိုင်ခိုင်ခံ့ခံ့ တည်တံ့ခြင်းသို့ ရောက်ရှိနေကြကုန်သော ---</p> <p>၁။ <b>ဝိတက်</b> = ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အာရုံပေါ်သို့ စိတ်ကို ရှေးရှုတင်ပေးခြင်းသဘော၊<br> ၂။ <b>ဝိစာရ</b> = ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏သဘာဝလက္ခဏာအာရုံကို ထပ်ကာ ထပ်ကာ သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်းသဘော၊<br> ၃။ <b>ပီတိ</b> = ယင်းအာရုံကို နှစ်သက်ခြင်းသဘော၊<br> ၄။ <b>သုခ</b> = ယင်းအာရုံ၏ အရသာကို ချမ်းချမ်းသာသာ ခံစားခြင်းသဘော၊<br> ၅။ <b>ဧကဂ္ဂတာ</b> = ယင်းဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အာရုံ တစ်ခုတည်းပေါ်သို့ စိတ် ကျရောက် တည်ငြိမ်နေခြင်း သဘော - ဟူသော ---</p> <p>ဤစျာန်အင်္ဂါငါးပါးတို့သည် အထူးသဖြင့် ထက်မြက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ထင်ရှားလာကုန်၏။ ထိုစျာန်အင်္ဂါတို့နှင့် တိုက်ရိုက် ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်ကြ ကုန်သော နီဝရဏကိလေသာ အညစ်အကြေးတို့သည်လည်း မိမိတို့နှင့် တူ သော တည်ရာရှိကုန်သော ကိလေသာတို့နှင့်အတူတကွ ခွာအပ်ပြီးသာလျှင် ဖြစ်ကုန်၏။ ဤမျှတိုင်အောင် ဖော်ပြခဲ့သော ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်ပုံ အစီ အရင်အတိုင်း ပြည့်စုံအောင် ကြိုးစားအားထုတ်သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ် သည် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာလျှင် အာရုံရှိသော ဥပစာရ စျာန်ကို = ဥပစာရသမာဓိကို ကောင်းစွာ ရရှိအပ်ပြီး ဖြစ်ပေသည်။ ထို့ကြောင့် အဋ္ဌကထာဆရာတော်က အထက်ပါစကားကို ဖွင့်ဆိုသွားတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ ယင်းစကားရပ်၏ ဆိုလိုရင်းမှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။</p> <p>အထက်၌ ဖော်ပြခဲ့သော ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းစည်းကမ်း (၁၀)ချက်နှင့်အညီ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ အသီးအသီးသော သဘာဝလက္ခဏာအာရုံ၌ မိမိ၏ ဘာဝနာစိတ်ကို ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေအောင် ဣန္ဒြေငါးပါး, ဗောဇ္ဈင် ခုနစ်ပါးကို ညီမျှအောင် ကြိုးစားအားထုတ်နေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည်</p> <p>၁။ ထိုဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း ဘာဝနာလုပ်ငန်းရပ်၌ ကြိုးစားအားထုတ်မှုကို ပြု ကျင့်ရာဝယ် ရိုရိုသေသေ လေးလေးစားစား မြတ်မြတ်နိုးနိုး ပြုကျင့် လေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း,<br> ၂။ လျောင်း-ထိုင်-ရပ်-သွား-ဣရိယာပုထ် လေးပါးတို့၌ အမြဲမပြတ် ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုသာ နှလုံးသွင်းရှုပွားခြင်းကို ပြုကျင့်လေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း,<br> ၃။ လျောက်ပတ်သောဥတု လျောက်ပတ်သောဘောဇဉ် လျောက်ပတ် သော အာဟာရ လျောက်ပတ်သော တရားနာမှုကို မှီဝဲလေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း,<br> ၄။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာဟူသော သမထနိမိတ် အာရုံကို ကောင်းစွာ မှတ်သားခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း,<br> ၅။ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး မြတ်တရားတို့ကို လျော်စွာ ဖြစ်စေခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း,<br> ၆။ ခန္ဓာကိုယ်၌လည်းကောင်း အသက်၌လည်းကောင်း ငဲ့ကွက်ခြင်း ကင်း သော ဖြစ်ခြင်း ရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း,<br> ၇။ ဘာဝနာလုပ်ငန်းရပ်၏ စပ်ကြားကာလ၌ ဘာဝနာလုပ်ငန်းမှ တွန့် ဆုတ်ခြင်းသို့ မရောက်စေခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း,</p> <p>ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း ဘာဝနာလုပ်ငန်းရပ်ကို အဆင့်ဆင့် တိုးတက်အောင် အပတ်တကုတ် ကြိုးစားအားထုတ်လျက် လွန်ကဲသော အားထုတ်ခြင်း၌ မြဲမြံစွာ ရပ်တည်ခြင်းဖြင့် ကောင်းစွာသာလျှင် အားထုတ်ခြင်း လုံ့လပယောဂကို လည်းကောင်း, တစ်ဆင့်ထက်တစ်ဆင့် မြင့်သထက်မြင့်အောင် အဆင့်ဆင့် အားထုတ်ခြင်း ပရက္ကမကိုလည်းကောင်း ဖြစ်စေအပ်၏။ ထိုသို့ဖြစ်စေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်ဝယ် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ပိုင်းပိုင်းခြားခြား ထိုးထွင်းသိနေသော ဓာတုမနသိကာရ ဘာဝနာပညာသည် ဖြစ်ပေါ်နေ၏။ ပကတိသော ဆီမီးသည် မိမိ၏ အရောင် အလင်းဖြင့် မျက်စိအမြင်ရှိသူတို့အား အရာဝတ္ထုအမျိုးမျိုးတို့ကို မြင်အောင် ထွန်းပြသကဲ့သို့ အလားတူပင် ဤဓာတုမနသိကာရ သမထဘာဝနာစိတ်နှင့် ယှဉ်တွဲလျက်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီး ကို ထိုးထွင်း သိမြင်နေသော ပညာသည်လည်း ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အထူးထူး အပြားပြားကို (မာ-ကျန်း-လေး-ပျော့-ချော-ပေါ့၊ ယိုစီး-ဖွဲ့စည်း၊ ပူ-အေး၊ ထောက်-တွန်းဟူသော သဘာဝလက္ခဏာ အထူးထူး အပြားပြားကို) ထင်လင်းစေသဖြင့် မိမိပညာရောင်ဖြင့် ထွန်းပြခြင်း ကိစ္စရှိ၏။ ယင်းသို့ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ထင်လင်းစေသဖြင့် မိမိ၏ အရောင်အလင်းဖြင့် ထွန်းပြခြင်းကိစ္စ ရှိသော ဘာဝနာပညာသည် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီး ၏ ဖြစ်-တည်-ပျက် ဟူသော အစ-အလယ်-အဆုံးတို့၌ သိနေ၏၊ အစ-အလယ်-အဆုံးတို့၌ သိမှုကို မစွန့်လွှတ်ပေ။ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝ လက္ခဏာ အသီးအသီး၏ အစ-အလယ်-အဆုံး ဟူသော ဖြစ်-တည်-ပျက် ကို သိနေသော, သိမှုကို မစွန့်လွှတ်သော ထိုဘာဝနာပညာသည် ဓာတ်ကြီး လေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီး၏ အစ-အလယ်-အဆုံး ဟူ သော ဖြစ်မှု တည်မှု ပျက်မှု အလုံးစုံကိုပင် ပုိင်းပိုင်းခြားခြား ယူနိုင် သိမ်းဆည်း ထားနိုင်၏။ ထိုဘာဝနာပညာနှင့်ယှဉ်သော သမာဓိကား မဟဂ္ဂုတ်အဖြစ်သို့ မရောက်ရှိခြင်းကြောင့် ဥပစာရမျှသာဖြစ်သော အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက် နေသော ကာမာဝစရသမာဓိ ဖြစ်ပေသည်။ အထက်ပါအတိုင်း စည်းကမ်း တကျ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာအသီးအသီးကို သိမ်းဆည်း ပွားများအားထုတ်နေသော ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်ဝယ် ယင်း ဥပစာရ သမာဓိမျိုးသည် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်၏ ဟူပေ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၇။ မဟာဋီ၊၁၊၄၃၅-၄၃၆။)</p> <h3>ထပ်မံရှင်းလင်းချက်များ</h3> <p>အထက်ပါ အဋ္ဌကထာ ဋီကာ စကားရပ်တို့မှာ ပညာရှိသူတော်ကောင်း တို့သည်သာ နားလည်သဘောပေါက်နိုင်သော စကားရပ်တို့ ဖြစ်နေကြ၏။ ဉာဏ်နုံ့သူ သူတော်ကောင်းတို့အတွက် ထပ်မံ၍ အနည်းငယ် ရှင်းလင်းတင်ပြ အပ်ပါသည်။</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်း, ဩဒါတကသိုဏ်း စသည့် သမထကမ္မဋ္ဌာန်းတို့ကို စတုတ္ထစျာန်သို့ ပေါက်အောင် ရှုထားပြီးသူ သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လျှင် ယင်းစတုတ္ထစျာန်သမာဓိကြောင့်လည်း အ ရောင်အလင်းများသည် ထွက်ပေါ်နေသည်သာ ဖြစ်၏။ ယင်းစတုတ္ထစျာန်မှ ထ၍ ယခုကဲ့သို့ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို အာရုံယူ၍ သမာဓိကို ထူထောင်ခိုက် ၌လည်း ယင်းဓာတုမနသိကာရဘာဝနာသမာဓိနှင့် ယှဉ်သော ဉာဏ်ကြောင့် လည်း ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်းသည် ရှိနေသည်သာ ဖြစ်၏။</p> <p>အကယ်၍ အသင် သူတော်ကောင်းသည် သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိက ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၍ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုသာ စတင်အားသစ်သူ သူတော်ကောင်း ဖြစ် ပါမူကား - ယခုကဲ့သို့ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို အာရုံယူ၍ ဘာဝနာသမာဓိကို ထူထောင်လာရာ၌ ဥပစာရ သမာဓိသို့ မဆိုက်မီ ဆိုက်လုနီးပါးဖြစ်သော ပရိကမ္မသမာဓိ အခိုက်မှစ၍ အရောင်အလင်းများသည် စတင်ထွက်ပေါ်လာတတ်၏။</p> <p>ဤအရာဝယ် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ပါရမီအပေါ်၌ အခြေတည်၍ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး မတူထူးခြားကွဲပြားမှု အနည်းငယ် ရှိတတ်၏။ အချို့ သူတော် ကောင်းတို့ကား ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို အာရုံယူ၍ သမာဓိကို ထူထောင်လာရာ သမာဓိ အရှိန်အဝါ အားကောင်းလာသောအခါ ဝန်းကျင်ပတ်ချာ အရပ် မျက်နှာတို့၌ လင်းနေသည်ကို တွေ့ရတတ်၏။ အချို့သူတော်ကောင်းတို့ကား အလင်းရောင်ကိုစတင်၍ အသိအမှတ် မပြုမိဘဲ ခန္ဓာကိုယ်၌ပင် တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို စိုက်၍ရှုနေရာ သမာဓိအရှိန်အဝါ အားကောင်းလာ သောအခါ မီးခိုးရောင်ကဲ့သို့သော ညစ်ထပ်ထပ်အဖြူကို စတင်တွေ့တတ်၏။ အချို့သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ကား ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝ လက္ခဏာများသည် အထူး ကျယ်ပြန့်လာတတ်၏။ ခန္ဓာကိုယ်ကြီး တဖြည်း ဖြည်း ကြီးထွားသွားသည်ဟု ထင်တတ်ကြ၏။ အချို့ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကား ခန္ဓာကိုယ် ပျောက်၍ ဓာတ်အစုအပုံဖြင့်သာ တွေ့မြင်နေရာ ထိုဓာတ်အစုအပုံ အတုံး အခဲမှာ တဖြည်းဖြည်း လုံးကျစ်၍ သေးသိမ်လာသည်ဟု ထင်တတ်ကြ၏။ သမာဓိ၏ အရှိန်အဝါ အားကောင်းလာသောအခါ ဘာဝနာမနသိကာရ အ ပေါ် အခြေစိုက်၍ဖြစ်ပေါ်လာသော ကွဲပြားမှုတည်း။ ထို့ကြောင့် ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤကဲ့သို့ သမာဓိအရှိန်အဝါ အားကောင်းလာသော အပိုင်း၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ကြီးမားကျယ်ပြန့်သွားစေလိုသောစိတ်, ဓာတ်ကြီးလေး ပါးကို ကျုံ့သွားစေလိုသောစိတ် ဤသို့စသော စိတ်ပျောင်းလဲမှု စိတ်ကစားမှု များ မဖြစ်အောင် အထူးသတိပြုဖို့ လိုအပ်ပေသည်။ ဤအပိုင်းတွင် ထိုကဲ့သို့ စိတ်အပြောင်းအလဲ များနေပါက ဘာဝနာသမာဓိမှာ တဖြည်းဖြည်း အရှိန် အဝါ လျော့လာတတ်၏။ ဥဒ္ဓစ္စ ဝင်နေတတ်၏။</p> <p>ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤကဲ့သို့ သမာဓိအရှိန်အဝါ အားကောင်း လာသောအခါ လက်-ခြေ-ခေါင်း-ကိုယ် စသော ခန္ဓာကိုယ် အစိတ်အပိုင်း တို့ကို မမြင်တော့ဘဲ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ အစုအပုံ အတုံးအခဲကြီးကိုသာ တွေ့မြင်နေ၏။ ထိုအခါ သမာဓိမှာ အရှိန်အဝါ အားကောင်းလာပြီ ဖြစ်၏ အကြမ်းစား သတ္တသညာ (= လောကဝေါဟာရအားဖြင့် ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲနေ သော ငါ-သူတစ်ပါး-ယောက်ျား-မိန်းမ-ပုဂ္ဂိုလ်-သတ္တဝါ ဤသို့ စသော လောကသမညာအတ္တစွဲ) ကွာစပြုလာပြီ ဖြစ်၏။ ထိုကဲ့သို့သော သတ္တသညာ ကွာသွားအောင်လည်း ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ကြိုးပမ်းရမည်သာဖြစ်၏။</p> <p>ဤကဲ့သို့ ကြိုးပမ်းလာရာ ထိုဓာတ်အတုံးအခဲကြီး၌ မီးခိုးရောင်ကဲ့သို့ ညစ်ထပ်ထပ် အရောင်ကို စတင်တွေ့ရှိတတ်၏။ ပါရမီအရှိန်အဝါ အားကောင်းသူ သမာဓိအရှိန်အဝါအားကောင်းသူတို့ကား ဤအဆင့်တွင် အလွန် မကြာတော့ဘဲ ယင်းမီးခိုးရောင်ကဲ့သို့သော ညစ်ထပ်ထပ် အတုံးအခဲ၌ပင် တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မြင်အောင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူလျက် သိမ်းဆည်းလျက် သမာဓိကို ဆက်လက်ထူထောင်လိုက်သောအခါ ဝါဂွမ်းစိုင် ကဲ့သို့ ဆွတ်ဆွတ်ဖြူနေသော, ဆွတ်ဆွတ်ဖြူနေသော တိမ်တိုက်ကဲ့သို့သော အဖြူပြင် အဖြူအတုံးအခဲကြီးကို တွေ့မြင်လာတတ်၏။ ယင်း အဖြူအတုံး အခဲ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုပင် သိမ်းဆည်းလျက် သမာဓိကို ဆက်လက်ထူထောင်နိုင်ခဲ့သော် ရေခဲတုံး ဖလ်တုံး မှန်တုံးကဲ့သို့သော အလွန် ကြည်လင် တောက်ပနေသော အတုံးအခဲကြီးကို တွေ့တတ်၏။ ရုပ်ဃန ခေါ်သည့် အတုံးအခဲများ မပြိုမီ စပ်ကြားကာလ၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို အစုလိုက်အပုံလိုက် အတုံးလိုက်အခဲလိုက် တွေ့မြင်နေရခြင်း ဖြစ်၏။</p> <p>ဘုရားရှင်သည် <b>စက္ခုပသာဒ သောတပသာဒ ဃာနပသာဒ ဇိဝှါ ပသာဒ ကာယပသာဒ</b>ဟု ပသာဒရုပ် (= အကြည်ရုပ်) ငါးမျိုးကို ဟောကြား ထားတော်မူခဲ့၏။ ယင်းအကြည်ရုပ်တို့မှာ ---</p> <p><b>စက္ခာဒိပဉ္စဝိဓံ ရူပါဒီနံ ဂဟဏပစ္စယဘာဝေန အာဒါသတလံ ဝိယ ဝိပ္ပသန္နတ္တာ ပသာဒရူပံ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၈၁။)</p> <p>ရူပါရုံစသော ပဉ္စာရုံတို့ကို အာရုံယူတတ်သော စက္ခုဝိညာဏ်စသော ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ ပဉ္စဝိညာဏ်တို့အား ဖြစ်ပေါ်လာအောင် မှီရာ နိဿယပစ္စယ သတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးတတ်၏။ ယင်းသို့ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့် ကြေးမုံအပြင်ကဲ့သို့ အထူးကြည်လင်သောကြောင့် ပသာဒရုပ်မည်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၈၁။)</p> <p>ဤပါဠိတော် အဋ္ဌကထာတို့နှင့် အညီ ယောဂီသူတော်ကောင်းတို့ တွေ့ မြင်နေသော အတုံးအခဲမှာ ယင်းပသာဒရုပ်တို့၏ အတုံးအခဲနှင့် မကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အတုံးအခဲသာဖြစ်၏။ ဤခန္ဓာအိမ်ဝယ် ကြည်သော ရုပ် ကလာပ်တို့၌ အထက်ပါ ပသာဒရုပ်ငါးမျိုးတို့ တည်ရှိကြ၏။ မကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၌ကား ယင်းပသာဒရုပ်တို့ မတည်ရှိကြပေ။ သို့သော် ဤ ခန္ဓာအိမ်ဝယ် ကြည်သော ရုပ်ကလာပ်နှင့် မကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့ကား ဆန်မှုန့်နှင့် နနွင်းမှုန့်ကို သမအောင် ရောစပ်ထားသကဲ့သို့ ရောနှော၍ တည်ရှိ နေကြ၏။ ကာယပသာဒရုပ်ကား တစ်ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အပြား တည်ရှိ၏။ ထိမှုကိုသိနိုင်သည့် နေရာတိုင်းတွင် ကာယပသာဒကား တည်ရှိနေ၏။ ကာယ ပသာဒနှင့်တကွ ပသာဒရုပ် ငါးမျိုးတို့ ပါဝင်နေသော ရုပ်ကလာပ်တို့ကား ကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့ကို ဃန ခေါ်သည့် ရုပ်တုံး ရုပ်ခဲများ မပြိုမီကာလ၌ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဓာတုမနသိကာရ ဘာဝနာသမာဓိ အရှိန်အဝါ အားကောင်းလာသောအခါ ရေခဲတုံး ဖလ်တုံး မှန်တုံးကဲ့သို့ အတုံးလိုက် အခဲလိုက် တွေ့မြင်နေခြင်း ဖြစ်၏။ ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် မကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ်တို့ကို မခွဲခြားနိုင်သေးသော အဆင့်ပင် ဖြစ်၏။ ထိုအကြည်ဓာတ် အကြည်ပြင် အကြည်အတုံးအခဲကြီး၌ ဓာတ်ကြီး လေးပါးကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ဆက်လက် ပိုင်းခြားယူ၍ သိမ်းဆည်း၍ သမာဓိကို ထူထောင်ပါက ယင်းအကြည်အတုံးအခဲ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး လေးပါးကိုပင် ဆက်လက်ရှုနေပါက သမာဓိ၏ အရှိန်အဝါ အားကောင်း သထက် အားကောင်းလာသောအခါ အရောင်အလင်းများသည်လည်း တဖြတ်ဖြတ် ထွက်ပေါ်လာတတ်ပေသည်။</p> <p>ဓာတုမနသိကာရ သမထဘာဝနာစိတ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နေသော စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ဝဏ္ဏဓာတ် ရူပါရုံတို့၏ လင်းရောင်ခြည်နှင့် ယင်းစိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ ပါဝင်သော တေဇောဓာတ်ကြောင့် ဆင့်ကဲ ဖြစ်ပွားလာကြကုန်သော ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ဝဏ္ဏဓာတ် ရူပါရုံတို့၏ လင်းရောင်ခြည်များတည်း။ ယင်းလင်းရောင်ခြည်တို့ တွင် စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့၏ ဝဏ္ဏဓာတ်ရူပါရုံ၏ လင်းရောင်ခြည်မှာ ခန္ဓာအိမ် ၏ အတွင်း၌သာ ပျံ့နှံ့တည်ရှိ၏၊ ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၏ ဝဏ္ဏဓာတ်ရူပါရုံ ၏ လင်းရောင်ခြည်မှာ ခန္ဓာအိမ်၏ အတွင်း၌သာမက အပြင်အပ ဗဟိဒ္ဓသို့ တိုင်အောင် ဉာဏ်အာနုဘော်အားလျော်စွာ ပျံ့နှံ့သွားတတ်၏။ ယင်းလင်း ရောင်ခြည်တို့သည် ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကို မှီဖြစ်နေကြကုန်သော သမထဘာဝနာ စိတ် (ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်) တို့ကို မြစ်ဖျားခံလျက် အကြည်တုံး အကြည် ပြင်ကြီးကို ထိုးဖောက်ကာ အပြင်ဗဟိဒ္ဓသို့တိုင်အောင် ပျံ့နှံ့လျက် တဖြတ် ဖြတ် ထွက်ပေါ်လာခြင်း ဖြစ်သည်။ ဓာတုမနသိကာရ ဘာဝနာသမာဓိနှင့် ယှဉ်သောဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဉာဏာလောက = ဉာဏ်အရောင် အလင်းတည်း။ ယင်းဉာဏ်ရောင်သည် ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝမှန်ကို ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိအောင် မြင်အောင် ဆီမီးကဲ့သို့ ထွန်းပြခြင်း အဝဘာသနကိစ္စ ရှိ ပေသည်။ သမာဓိ၏အရှိန်အဝါကို အားကောင်းသထက် အားကောင်းအောင် ဆက်လက်၍ မြှင့်တင်ပေးနိုင်ပါက ဉာဏ်၏အာနုဘော်မှာ အရှိန်အဝါ မြင့်မား လာ၏။ ဉာဏ်၏အာနုဘော်သည် ကြီးမားလာပါက လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင် မှာလည်း ပို၍ ပို၍ တောက်ပလာ၏။ ထို့ကြောင့် လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်ကို များများအလိုရှိပါက သမာဓိကို များများ ထူထောင်ပေးပါ။</p> <p>အကယ်၍ အသင် သူတော်ကောင်းသည် သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိက ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်၍ ယခုကဲ့သို့ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဖြင့် သမာဓိကို စတင်ထူထောင်လာ ရာ ---</p> <p>၁။ အရောင်အလင်းမှာ အားပျော့နေပါက၊</p> <p>၂။ သို့မဟုတ် ဩဒါတကသိုဏ်းကဲ့သို့သော သမထကမ္မဋ္ဌာန်းတစ်ခုခုသို့ ပြောင်း၍ သမာဓိကို ထူထောင်လိုပါက၊</p> <p>၃။ သို့မဟုတ် စတုရာရက္ခကမ္မဋ္ဌာန်းများကို ပွားများအားထုတ်လိုပါက -</p> <p>ရုပ်ကလာပ်များကို မတွေ့ရသေးမီ အရောင်အလင်းများ အားကောင်း နေသော ယခုကဲ့သို့သော အချိန်မျိုးတွင် လမ်းခွဲခဲ့သော် အကောင်းဆုံး ဖြစ် သည်။ ရုပ်ကလာပ်များကို အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ နှစ်ဌာနတို့၌ ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် ဓာတ်ခွဲပြီးမှ = ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပြီး သိမ်းဆည်းပြီးမှ သမထတစ်ခုခုဘက် သို့ ပြောင်းခဲ့သော် သမထနိမိတ်တစ်ခုခုကို (အရိုးစုကဲ့သို့သော သမထနိမိတ် တစ်ခုခုကို) အာရုံယူ၍ စိုက်ရှုလိုက်တိုင်း ရုပ်ကလာပ် အမှုန်များသာ ဖြစ်ဖြစ် သွားတတ်သဖြင့် (အရိုးစုကို မတွေ့တော့ဘဲ ရုပ်ကလာပ် အမှုန်များကိုသာ တွေ့မြင်နေတတ်သဖြင့်) သမာဓိ ထူထောင်ဖို့ရန် သမထနိမိတ် တစ်ခုခုကို ပြည်တည်ရာ၌ အခက်အခဲ အနည်းငယ် ရှိတတ်ပါသည်။ (သို့သော် ကြိုးစား ပါက အောင်မြင်နိုင်ပါသည်။)</p> <p>အကယ်၍ အသင် သူတော်ကောင်းသည် သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိက ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၍ သမထတစ်ခုခုဘက်သို့ ပြောင်း၍ သမာဓိကို ထူထောင်လိုပါက ရှေးဦးစွာ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို အာရုံယူ၍ သမာဓိကိုထူထောင်ပါ။ အထက် တွင် တင်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း ရေခဲတုံး ဖလ်တုံး မှန်တုံးကဲ့သို့ ကြည်နေသော အကြည်တုံး အကြည်ပြင်၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုပင် အာရုံယူ၍ ဆက်လက်ကာ သမာဓိကိုထူထောင်ပါ။ လင်းရောင်ခြည်များသည် နာရီဝက် တစ်နာရီခန့် ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်တလက်လက် တောက်ပလာသော အခါ သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်းတွင် ရေးသားတင်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း ---</p> <p>၁။ (၃၂)ကောဋ္ဌာသ၊</p> <p>၂။ အရိုးစုကမ္မဋ္ဌာန်း၊</p> <p>၃။ ဩဒါတကသိုဏ်းနှင့် ကြွင်းကသိုဏ်းများ</p> <p>ဤကမ္မဋ္ဌာန်းတို့ကို အစဉ်အတိုင်း ရှုနိုင်ပါသည်။ ဩဒါတကသိုဏ်း၌ စတုတ္ထစျာန်သမာဓိသို့ ဆိုက်သောအခါ အခြား သမထကမ္မဋ္ဌာန်းများသို့ လည်းကောင်း အထူးသဖြင့် စတုရာရက္ခ ကမ္မဋ္ဌာန်းများသို့လည်းကောင်း ပြောင်းရှုလိုက ရှုနိုင်ပေပြီ။ (ကသိုဏ်း ၁၀-ပါး, သမာပတ် ၈-ပါးရှုကွက်, ဗြဟ္မစိုရ်တရား ၄-ပါးရှုကွက်, စတုရာရက္ခကမ္မဋ္ဌာန်းရှုကွက်တို့ကို သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်းတွင် ပြန်ကြည့်ပါ။) အကယ်၍ ဝိပဿနာသို့ ကူးလိုက အောက် ပါအတုိင်း ဆက်လက် လေ့ကျင့်ပါ။</p> <p>အတိတ်က ဖြည့်ကျင့် ဆည်းပူးခဲ့သော ပါရမီ အရှိန်အဝါ အားကောင်း သည့် သူတော်ကောင်းတို့သည်ကား ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းလမ်းစဉ်အတိုင်း စနစ် တကျ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်လာရာ အထက်တွင် ရေးသား တင်ပြထားသည့်အတိုင်း ရေခဲတုံး ဖလ်တုံး မှန်တုံးကဲ့သို့ ကြည်နေသော အကြည်တုံး အကြည်ပြင်၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မြင်အောင် သိမ်းဆည်း လိုက်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် ရှုလိုက်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် မကြာမီ အချိန် ကာလအတွင်းမှာပင် ယင်းအကြည်တုံး အကြည်ပြင်ကြီးသည် ပြိုကွဲသွားကာ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို စတင်၍ တွေ့ရှိတတ်ပေသည်။ ပါရမီက အနည်း ငယ် နုံ့နေသဖြင့် သမာဓိကလည်း အလွန်ကြီး မစူးရှသဖြင့် ရုပ်ကလာပ်များ ကို မတွေ့နိုင်ဖြစ်နေပါက ထိုအခါတွင် အာကာသဓာတ်ကို မြင်အောင် ရှုရ မည် ဖြစ်သည်။</p> --- <h3>အခက်အခဲများ</h3> <p>ထိုသို့ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို အာရုံယူ၍ သမာဓိကို ထူထောင်ရာ၌ တစ်ခါတစ်ရံ သမာဓိက လျှောကျသွား ခဲ့သော် အကြည်ပြင်ကို တွေ့နေရာမှ အဖြူရောင်သို့ ပြန်၍ ဆိုက်ရောက် သွားတတ်၏၊ ထိုထက်ပင် သမာဓိက ပို၍ လျှောကျသွားခဲ့သော် မီးခိုးရောင်သို့ ပြန်၍ ဆိုက်ရောက်သွားတတ်သည်။ ထိုထက်ပင် ပို၍ သမာဓိက လျှောကျ သွားပြန်လျှင် မီးခိုးရောင်မျှကိုပင် မတွေ့တော့ဘဲ ဃနမပြိုသေးသော ဓာတ် ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာသို့ တစ်ဖန်ပြန်၍ ဆိုက်ရောက်သွား တတ်၏။ ဤကဲ့သို့သော အခက်အခဲများမှာ ယေဘုယျအားဖြင့် သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ပို၍ အဖြစ်များတတ်၏။</p> <p>ထိုအခါမျိုးတွင် ကြီးမားသော ဇွဲလုံ့လဝီရိယဖြင့် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘောလက္ခဏာကိုပင် အာရုံယူ၍ ထိုအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်ကို စွဲမြဲစွာ ကပ် ထားလျက် သမာဓိကို ခိုင်ခံ့အောင် တည်တံ့အောင် ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ မြဲစွာစိုက်၍ တည်နေအောင် လေမတိုက်ရာ လေငြိမ်သက်ရာအရပ်၌ ညှိထွန်း အပ်သော ဆီမီးတိုင်ကဲ့သို့ မလှုပ်မယှက် ငြိမ်သက်စွာ ကပ်၍တည်နေအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပါက ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ဘာဝနာစိတ်သည် တစ် နာရီ နှစ်နာရီ စသည်ဖြင့် ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေခဲ့သော် တဖြည်းဖြည်း မီးခိုးရောင်ကို တွေ့ရှိမည် ဖြစ်၏။ ထိုတွင် ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုပင် မြင်အောင် ဆက်ရှုလျက် သမာဓိကို ဆက်လက်ထူထောင်နိုင်ပါက တိမ်တိုက်ကဲ့သို့ ဆွတ် ဆွတ်ဖြူနေသည့် အဖြူကို အတုံးလိုက် အခဲလိုက် အပြင်လိုက် တွေ့ရှိမည် ဖြစ်၏။ ထိုအဖြူတွင် တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူလျက် သိမ်းဆည်းလျက် သမာဓိကို ဆက်လက် ထူထောင်နိုင်ပါက ရေခဲတုံး ဖလ်တုံး မှန်တုံးကဲ့သို့ ကြည်နေသော အကြည်တုံး အကြည်ခဲ အကြည်ပြင်ကြီး ကို တစ်ဖန် ပြန်၍ တွေ့ရှိမည် ဖြစ်သည်။</p> <p>ဤသို့လျှင် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သမာဓိ အတက်အကျသို့ လိုက်၍ မီးခိုးရောင်-အဖြူ-အကြည်၊ အကြည်-အဖြူ-မီးခိုးရောင်ဟု ကြိမ်ဖန်များစွာ အပြောင်းအလဲကား ရှိနိုင်ပေသည်။ သို့သော် သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ကား ဤအဆင့်တွင် အလွန့်အလွန်ကြီး ခက်ခဲမှု မရှိသည်ကို ယေဘုယျအားဖြင့် တွေ့ရှိရ၏။ အကယ်၍ အခက်အခဲ ရှိနေပါက မိမိရရှိထားသည့် အာနာပါန စတုတ္ထစျာန် ဩဒါတကသိုဏ်း စတုတ္ထစျာန် စသည့် သမာဓိများကို တစ်ဖန် ပြန်ထူထောင်၍ သမာဓိအရှိန်အဝါ အားကောင်းလာသောအခါ ဓာတ်ကြီး လေးပါးကို သိမ်းဆည်းလျက် သမာဓိကို အဆင့်ဆင့် တစ်ဖန်ပြန်၍ ထူထောင် လိုက်ပါက မကြာမီ အချိန်ကာလ အတွင်းမှာပင် အကြည်တုံး အကြည်ခဲ အကြည်ပြင်ကြီးကို ပြန်လည်တွေ့ရှိမည် ဖြစ်ပေသည်။ ထိုအကြည်တုံး အ ကြည်ခဲ အကြည်ပြင်၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို သိမ်းဆည်းလျက် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူလျက် သမာဓိကို ဆက်လက်ထူထောင်ပါက ပါရမီ အား လျော်စွာ အကြည်တုံးကြီးမှာ ပြိုကွဲသွားကာ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို စတင် တွေ့ရှိတတ်ပါသည်။ အကယ်၍ မတွေ့ရှိပါက ယင်းအကြည်တုံး အကြည်ပြင် ၌ အာကာသဓာတ်ကို မြင်အောင် ဆက်ရှုရမည် ဖြစ်သည်။</p> <p>ဘုရားရှင်သည် မဟာရာဟုလောဝါဒသုတ္တန် (မ၊၂၊၈၆) စသည့် ထိုထို သုတ္တန်တို့၌ ဓာတ် (၆)ပါး ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဟောကြားတော်မူရာဝယ် အာကာသ ဓာတ်ကိုလည်း ရှုပွားရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူ၏၊ ဤညွှန်ကြားချက်နှင့် ပတ် သက်၍ အဋ္ဌကထာဆရာတော်က အောက်ပါအတိုင်း ဖွင့်ဆိုထားတော်မူ၏။</p> <p>အထ အာကာသဓာတုံ ကသ္မာ ဝိတ္ထာရေသီတိ။ ဥပါဒါရူပဒဿနတ္ထံ။ ဟေဋ္ဌာ ဟိ စတ္တာရိ မဟာဘူတာနေဝ ကထိတာနိ၊ န ဥပါဒါရူပံ။ တသ္မာ ဣမိနာ မုခေန တံ ဒေဿတုံ အာကာသဓာတုံ ဝိတ္ထာရေသိ။ အပိစ အဇ္ဈတ္တိကေန အာကာသေန ပရိစ္ဆိန္နရူပမ္ပိ ပါကဋံ ဟောတိ။</p> <p>အာကာသေန ပရိစ္ဆိန္နံ၊ ရူပံ ယာတိ ဝိဘူတတံ။</p> <p>တေဿဝံ အာဝိဘာဝတ္ထံ၊ တံ ပကာသေသိ နာယကော။ (မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၇။)</p> <p>ဟေဋ္ဌာ စတ္တာရိ မဟာဘူတာနေဝ ကထိတာနိ၊ န ဥပါဒါရူပန္တိ တဿ ပနေတ္ထ လက္ခဏာဟာရနယေန အာကာသဒဿနေန ဒဿိတတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေနာဟ ဣမိနာ မုခေန တံ ဒေဿတုန္တိ။ န ကေဝလံ ဥပါဒါရူပဂ္ဂဟဏဒဿနတ္ထမေဝ အာကာသဓာတု ဝိတ္ထာရိတာ၊ အထ ခေါ ပရိဂ္ဂဟသုခတာယပီတိ ဒေဿန္တော အပိစာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗဿ ရူပဿ နိရဝသေသပရိယာဒါနတ္ထံ အဇ္ဈတ္တိကေနာတိ ဝိသေသနမာဟ။ အာကာသေနာတိ အာကာသဓာတုယာ ဂဟိတာယ။ ပရိစ္ဆိန္နရူပန္တိ တာယ ပရိစ္ဆိန္ဒိတကလာပဂတမ္ပိ ပါကဋံ ဟောတိ၊ ဝိဘူတံ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတိ။ (မ၊ဋီ၊၂၊၆၃။)</p> <p>မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကား လက္ခဏာရေး သုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်ထိုက်သော ပရမတ္ထဓာတ်သားများ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် အကျယ်ချဲ့၍ ဟောတန်စေ၊ လက္ခဏာရေး သုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာ မရှု ပွားထိုက်သော အာကာသဓာတ်ကို အဘယ်ကြောင့် ဘုရားရှင်သည် အကျယ် ချဲ့၍ ဟောကြားတော်မူအပ်ပါသနည်းဟု မေးရန် ရှိလာပြန်၏။ အဖြေမှာ-ဥပါဒါရုပ်တို့ကို ရှုပွားဖို့ရန် ညွှန်ကြားတော်မူလိုသောကြောင့် ဘုရားရှင်သည် အာကာသဓာတ်ကို အကျယ်ချဲ့၍ ဟောကြားတော်မူအပ်ပါသည် ဟူပေ။</p> <p>ဘုရားရှင်သည် မဟာရာဟုလောဝါဒသုတ္တန် ရှေးပိုင်းဝယ် မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို ရှုပွားပုံကို သာလျှင် အကျယ်ချဲ့၍ ဟောကြားထား တော် မူရသေး၏၊ ဥပါဒါရုပ်ကို ရှုပွားပုံကို မဟောကြားရသေး။ ထို့ကြောင့် မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မှီ၍ ဖြစ်နေရသော ဥပါဒါရုပ်ချင်း တူညီ သဖြင့် လက္ခဏာဟာရနေတ္တိနည်းအားဖြင့် အာကာသဓာတ်မှ ကြွင်းသော ဥပါဒါရုပ်အားလုံးကို အာကာသဓာတ်၌ ပေါင်းစု၍ ဟောကြားသွားတော်မူ ခြင်း ဖြစ်၏။ အာကာသဓာတ်ကို ရှုပွားပုံကို ညွှန်ပြခြင်းဖြင့် ဥပါဒါရုပ်အားလုံး ကို ရှုပွားရန် ညွှန်ပြပြီး ဖြစ်သည်ဟု သိရှိပါလေ။ ထိုကြောင့် ဤအာကာသ ဓာတ်ကို အဦးမူသဖြင့် ထိုဥပါဒါရုပ်ကို ရှုပွားပုံကို ညွှန်ပြရန် အလို့ငှာ အာကာ သဓာတ်ကို အကျယ်ချဲ့၍ ဟောကြားတော်မူခဲ့လေသည်။ သည်မျှသာ မက သေး ဥပါဒါရုပ်ကို သိမ်းဆည်းဖို့ရန် ညွှန်ပြခြင်း အကျိုးသက်သက် အတွက် သာလျှင် အာကာသဓာတ်ကို အကျယ်ချဲ့၍ ဟောကြားတော်မူသည် မဟုတ် သေး၊ အကယ်စင်စစ်သော်ကား ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းရာ၌ သိမ်းဆည်း မှု လွယ်ကူရန် နည်းလမ်းကို ညွှန်ကြားတော်မူလိုသောကြောင့်လည်း ဘုရား ရှင်သည် အာကာသဓာတ်ကို အကျယ်ချဲ့၍ ဟောကြားတော်မူခဲ့လေသည်။ အာကာသဓာတ်ဟူသည် ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အကြားအပေါက် ဖြစ်၏၊ ရုပ် ကလာပ်တို့ကို တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ရောယှက်မှု မရှိအောင် ပိုင်းခြားပေးသော ရုပ်တည်း။ ယင်းအာကာသဓာတ်ဖြင့် အပိုင်းအခြားခံရသော ရုပ်ကလာပ် အပေါင်းသည်လည်း ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ ဉာဏ်၌ ထင်ရှားနေ၏၊ ထင်ထင် ရှားရှား ဖြစ်၍ တည်နေ၏။ ရုပ်ကလာပ်အပေါင်းသည် ထင်ရှားနေခဲ့သော် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရား အပေါင်းသည် လည်း ထင်ရှားလာ၏၊ သိမ်းဆည်းဖို့ရန် လွယ်ကူလာ၏။ ဤကဲ့သို့သော နည်းစနစ်ကောင်းကြီးကို ညွှန်ကြား ပြသတော်မူလိုသည့် အတွက်ကြောင့် လည်း ဘုရားရှင်သည် အာကာသဓာတ်ကို ရှုပွားဖို့ရန် အကျယ်အားဖြင့် ညွှန်ကြားပြသပေးတော်မူသည်။ (မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၇။ မ၊ဋီ၊၂၊၆၃။)</p> --- <h3>အကြည်ဓာတ် (၆) ပါး</h3> <p>စက္ခုအကြည် သောတအကြည် ဃာနအကြည် ဇိဝှါအကြည် ကာယ အကြည်ဟု ရုပ်အကြည်ဓာတ် (၅)မျိုးနှင့် ဘဝင်မနောအကြည်ဟု နာမ် အကြည်ဓာတ် တစ်မျိုး - အားလုံးပေါင်းသော် အကြည်ဓာတ် (၆)မျိုး ရှိ၏။</p> <p>ထိုတွင် ကာယအကြည်ဓာတ်များမှာ တစ်ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အပြား တည်ရှိနေ၏။ ယင်းကာယအကြည်ဓာတ်နှင့်တကွ ရုပ်အကြည်ဓာတ် (၅)မျိုး တို့ ပါဝင်သော ရုပ်ကလာပ်တို့မှာ ကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့ ဖြစ်ကြ၏။</p> <p>စက္ခာဒိပဉ္စဝိဓံ ရူပါဒီနံ ဂဟဏပစ္စယဘာဝေန အာဒါသတလံ ဝိယ ဝိပ္ပသန္နတ္တာ ပသာဒရူပံ။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၈၁။)</p> <p>= စက္ခုပသာဒ စသော ငါးမျိုးသော ရုပ်သည် ရူပါရုံစသည့် အာရုံတို့ကို လှမ်း၍ အာရုံယူရာ၌ စက္ခုဝိညာဏ်စသော ဆိုင်ရာဝိညာဏဓာတ်တို့၏ မှီရာ ဝတ္ထုပုရေဇာတနိဿယ - အကြောင်းတရားအဖြစ်ဖြင့် ကျေးဇူးပြုလျက် - ကြေးမုံမှန်အပြင်ကဲ့သို့ ကြည်လင်နေသောကြောင့် ပသာဒရုပ်မည်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၈၁။)</p> <p>ကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့မှ ကြွင်းသော ကံ-စိတ်-ဥတု-အာဟာရ ဟူသော အကြောင်းတရားလေးပါးကြောင့် ထင်ရှားဖြစ်နေကြကုန်သော ရုပ်ကလာပ်တို့ကား မကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့တည်း။ ကြည်သော ရုပ်ကလာပ် မကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့ကား ဆန်မှုန့်နှင့် နနွင်းမှုန့်ကို သမအောင် ရောစပ်ထားသကဲ့သို့ ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့အပြား၌ တည်ရှိနေကြ၏။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် အာကာသဓာတ်ကို မမြင်သေးမီ ရုပ်ကလာပ်တို့ကိုလည်း မမြင်သေးမီ အချိန်ကာလ၌ ဉာဏ်ကလည်း အလွန်ကြီး မစူးရှ မထက်မြက်သေးသဖြင့် ယင်း ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် မကြည်သည့် ရုပ် ကလာပ်တို့ကို တစ်ဆက်တည်း တစ်စပ်တည်းကဲ့သို့ မြင်နေသဖြင့် ယင်း ရုပ်ကလာပ်တို့ကို, အထူးသဖြင့် အကြည်ဓာတ်များ လွှမ်းခြုံဖုံးအုပ်ထားသော ရုပ်ကလာပ်အားလုံးတို့ကို အတုံးလိုက် အခဲလိုက် အပြင်လိုက် တွေ့မြင် နေရခြင်း ဖြစ်၏။ ဓာတုမနသိကာရ ဘာဝနာသမာဓိနှင့် ယှဉ်နေသော ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အရောင်အလင်း၏ အကူအညီဖြင့် ထို အကြည်ပြင်၌ အာကာသဓာတ်ကို မြင်အောင် ထိုးစိုက်၍ ရှုနိုင်သောအခါ ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အကြားအပေါက် ဟူသော, ရုပ်ကလာပ်တို့ကို ပိုင်းခြားကြောင်းဖြစ်သော အာကာသဓာတ်ကို တွေ့မြင်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် ရုပ် ကလာပ်များကိုလည်း စတင်တွေ့ရှိမည် ဖြစ်သည်။</p> <p>တစ်ဖန် နာမ်တရားတို့တွင် ဘဝင် = မနောအကြည်ဓာတ်မှာလည်း ပဘဿရ = ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက်တောက်ပသော အရောင်အလင်း ရှိလျက် ကြည်လင်ဖြူစင်နေကြောင်းကို - ပဘဿရမိဒံ ဘိက္ခဝေ စိတ္တံ။ (အံ၊၁၊၉။) ဤသို့စသည်ဖြင့် အင်္ဂုတ္တိုရ် ဧကကနိပါတ် အစ္ဆရာသင်္ဃာတဝဂ်၌ ဘုရားရှင်သည် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့၏။ မူလဋီကာ (၁၊၁၂၅။) ၌ကား- သဘာဝေါ ဝါယံ စိတ္တဿ ပဏ္ဍရတာ = စိတ်အားလုံးသည်ပင် သဘာဝအား ဖြင့် ဖြူစင်ကြောင်း ပဏ္ဍရဖြစ်ကြောင်းကို ဖွင့်ဆိုထားပေသည်။ (စိတ်အားလုံး သည် ဖြူစင်၍ အကုသိုလ် စေတသိက်များကသာ သို့မဟုတ် အကုသိုလ် စေတသိက်များကြောင့်သာ ညစ်နွမ်းသည်ဟု ဆိုလိုပေသည်။)</p> <p>ထိုစိတ်တို့တွင် ဘဝင်စိတ်သည် ကြည်လင်၏၊ ဖြူစင်၏။ ယင်းဘဝင်စိတ် သည်လည်း စိတ္တဇရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ ယင်းစိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ တည် ရှိသော ဝဏ္ဏဓာတ်ရူပါရုံသည် ဘဝင်စိတ်နှင့် ယှဉ်တွဲလျက်ရှိသော ဉာဏ်၏ စွမ်းအင်အာနုဘော်အပေါ်၌ အခြေစိုက်၍ အနည်းနှင့်အများ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပသည်သာ ဖြစ်၏။ ထိုစိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ ပါဝင်သော တေဇောဓာတ် ဥတုသည်လည်း ဥတုဇရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို အဆင့်ဆင့် ဖြစ်စေသည်သာ ဖြစ်၏။ ယင်းဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိ သော ဝဏ္ဏဓာတ်ရူပါရုံသည်လည်း ယင်းဘဝင်စိတ်နှင့် ယှဉ်သော ဉာဏ်၏ အာနုဘော်အပေါ်၌ အခြေစိုက်၍ အနည်းနှင့်အများပင် ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပသည်သာ ဖြစ်၏။ အကျိုးဖြစ်သော ယင်း စိတ္တဇ ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ရူပါရုံနှင့် ယင်း ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ရူပါရုံတို့၏ ကြည်လင်တောက်ပမှုကို အကြောင်းဖြစ်သော ဘဝင်စိတ်၌ တင်စားကာ ကာရဏူပစာရအားဖြင့် ဘဝင်စိတ်ကို ပဘဿရ = ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပသော အရောင်အလင်းရှိ၏ဟု ဟောတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ တစ်ဖန် ယင်းစိတ်တို့တွင် သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်ဟူသော ကုသိုလ်စိတ် (ရဟန္တာ အရှင်မြတ်တို့အဖို့ ကြိယာစိတ်)တို့သည်လည်း အထူးသဖြင့် ကြည်လင်၏၊ ဖြူစင်၏။ ယင်းသမထ ဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့ကလည်း ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက် လက် တောက်ပသော လင်းရောင်ခြည်ကို ဖြစ်စေနိုင်ကြောင်းကို အထက်တွင် ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့ပြီးလေပြီ။</p> --- <h3>ရုပ်ကလာပ်များကို ဓာတ်ခွဲပါ</h3> <p>ရုပ်ကလာပ်များကို အကြမ်းအားဖြင့် ခွဲခြားလိုက်သော် ယင်းတို့မှာ ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်ဟု ရုပ်ကလာပ် နှစ်မျိုး နှစ်စား ရှိနေ၏။ ပသာဒရုပ် (= အကြည်ရုပ်) ငါးမျိုး ပါဝင်သော ရုပ်ကလာပ် အမှုန်များမှာ ကြည်လင်၍ ကျန် ရုပ်ကလာပ်များမှာ မကြည်ကြပေ။ အချို့ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ရုပ်ကလာပ်များကို တွေ့စအချိန်ဝယ် အတုံးအခဲ ခပ်ကြီးကြီးများကိုလည်း တွေ့နေတတ်၏။ ဆန်စေ့ခန့် ဆန်ကွဲစေ့ခန့်လောက် ရှိသော အတုံးအခဲများကိုလည်း တွေ့မြင်နေတတ်သေး၏။ အချို့ယောဂီတို့ ကား အနက်ရောင်ကတ္တီပါပေါ်တွင် ဆန်ကွဲစေ့များကို, စိန်တုံးစိန်ခဲကလေး များကို ကြဲဖြန့်ထားသကဲ့သို့ တွေ့မြင်နေတတ်ကြ၏။ ထိုအခါတွင် ယင်းအတုံး အခဲတို့၌လည်း ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုပင် မြင်အောင် ဆက်၍ ရှုလိုက်ပါက သို့မဟုတ် အာကာသဓာတ်ကိုပင် မြင်အောင် ဆက်စိုက်လိုက်ပါက ရုပ်က လာပ်အမှုန်များကို တွေ့ရှိမည် ဖြစ်သည်။ ယင်းသို့ဖြစ်လျှင် ဆန်ကွဲစေ့ကဲ့သို့ စိန်တုံးစိန်ခဲကဲ့သို့သော ကြည်နေသော အတုံးအခဲတို့မှာ ကြည်နေသော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အပေါင်းအစု အတုံးအခဲဟု သဘောပေါက်ပါ။ တစ်ဖန် အောက်ခံ ကတ္တီပါနက်ရောင်ကဲ့သို့သော အတုံးအခဲအပြင်၌ ဓာတ်ကြီးလေး ပါးကို ရှုလိုက်ပါက သို့မဟုတ် အာကာသဓာတ်ကို မြင်အောင် စိုက်ရှုလိုက်ပါ က ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို တွေ့ရှိနိုင်၏၊ မကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အပေါင်းအစုပင်တည်း။</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် ရုပ်ကလာပ်များကို မြင်သောအခါ ကြည် သော ရုပ်ကလာပ်၌ ဓာတ်လေးပါး, မကြည်သော ရုပ်ကလာပ်၌ ဓာတ်လေးပါး ဟု ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုတစ်ခု၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မြင်အောင် စရှုပါ၊ သိမ်း ဆည်းပါ၊ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ။ အသင်သူတော်ကောင်းသည် ရုပ်ကလာပ် တို့၏ အလွန် လျင်လျင်မြန်မြန် ပေါ်လိုက်ပျောက်လိုက် ဖြစ်နေမှုကို တွေ့ရှိ နေမည်သာ ဖြစ်သည်။ ရုပ်ကလာပ်တို့ကို ဓာတ်မခွဲနိုင်သေးပါက သမူဟဃန ကိစ္စဃနတို့ မပြိုသေးသဖြင့် ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့ကို ရုပ်ကလာပ်အမှုန်အတိုင်း သာ မြင်တွေ့နေသေးလျှင် အသင်သူတော်ကောင်း၏ ဘာဝနာဉာဏ်သည် ပညတ်နယ်မှာပင် ရှိနေသေး၏။ ရုပ်ကလာပ်ဟူသည် သမူဟပညတ် သဏ္ဌာန ပညတ် မကွာသေးသည့် ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့၏ အသေးဆုံးသော အဖွဲ့ အစည်းတစ်ခု ဖြစ်၏။ ပရမာဏုမြူထက် အဆပေါင်းများစွာ သေးငယ်သော အမှုန်ကလေးသာဖြစ်၏။ ယင်းရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိ သော (၈)မျိုး သို့မဟုတ် (၉)မျိုး သို့မဟုတ် (၁၀)မျိုးသော ရုပ်တရားတို့ကို တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာလျက် မသိမ်းဆည်းနိုင်သေးပါက ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားကာ မယူနိုင်သေးပါက ပရမတ်နယ်သို့ ဉာဏ်အမြင် မဆိုက် ရောက်သေးပေ။ အကြောင်းမူ ရုပ်ကလာပ်ဟူသည် ပညတ်နယ်၌ သမူဟ ပညတ် သဏ္ဌာနပညတ် စသည့် ပညတ်တို့ လုံးဝ မကွာသေးသည့် လုံးဝ မကင်းစင်သေးသည့် အသေးဆုံး အတုံးအခဲ ပညတ်သာ ရှိသေးသောကြောင့် ဖြစ်၏။ ထိုရုပ်ကလာပ်တို့ကို ဓာတ်မခွဲနိုင်ဘဲ, ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာလျက် ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကို မသိမ်းဆည်းနိုင်သေးဘဲ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်အတိုင်း ပေါ်မှုပျောက်မှုကို အာရုံယူ၍ ဖြစ်-ပျက် ရှုနေပါက သို့မဟုတ် ဝိပဿနာ ရှုနေပါက ပညတ် ဖြစ်-ပျက်, ပညတ် ဝိပဿနာသာ ရှိသေးသည်၊ သို့အတွက် ရုပ်ကလာပ်များကို ဓာတ်ခွဲလျက် ရုပ်ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်အောင် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းရဦးမည်၊ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူရဦးမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>ထိုသို့ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ပရမတ္ထ ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းရာ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူရာ၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့ကို ေ့ရှဦးစွာ စတင်၍ သိမ်းဆည်းပါ။ သိမ်းဆည်းခြင်းဟူသည် ပရမတ် တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူခြင်းတည်း။အ ကယ်၍ ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အလွန် လျင်လျင်မြန်မြန် ပေါ်မှု ပျောက်မှုကြောင့် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မသိမ်းဆည်းနိုင် စိုက်၍ ရှုမရနိုင် ဖြစ်နေပါက - မမြင်ချင် မတွေ့ချင်သူ တစ်ဦးနှင့် တွေ့သောအခါ မမြင်ယောင် မတွေ့ယောင် ဆောင်နေသကဲ့သို့ အလားတူပင် ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ပေါ်မှုပျောက်မှုကို နှလုံးမသွင်းဘဲ အာရုံ မယူဘဲ မကြည့်ဘဲ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုသာ စူးစူးစိုက်စိုက် နှလုံးသွင်းပါ၊ ရှုနေပါ၊ သိမ်းဆည်းပါ၊ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ။</p> <p>အကယ်၍ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ် ကြီးလေးပါးကို ရှုမရနိုင် သိမ်းဆည်းမရနိုင် ဖြစ်နေပါက ခန္ဓာကိုယ် တစ်ကိုယ် လုံးကို ခြုံ၍ ပထဝီဓာတ်ကိုရှုပါ သိမ်းဆည်းပါ။ တစ်နည်းဆိုရသော် ဤအပိုင်း တွင် ခန္ဓာကိုယ် အတုံးအခဲကြီးကို မတွေ့နိုင်ဘဲ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်တို့ကိုသာ တွေ့ရှိနေမည် ဖြစ်သဖြင့် တစ်ကိုယ်လုံး၌ တည်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်အားလုံး ကို ခြုံ၍ ပထဝီဓာတ်ကို ရှုပါ၊ သိမ်းဆည်းပါ။ ထိုနောင် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု အတွင်း၌ ပထဝီဓာတ်ကို သိမ်းဆည်းပါ။ မိမိသိမ်းဆည်းလိုက်သော ရုပ်က လာပ်သည် ပျောက်သွားပါက နောက်ကလာပ်တစ်ခု၌ ပထဝီဓာတ်ကိုပင် ဆက်လက် သိမ်းဆည်းပါ။ အောင်မြင်မှု ရရှိပါက ကလာပ်တစ်ခုပြီး ကလာပ် တစ်ခု ပြောင်း၍ ပထဝီဓာတ်တစ်ခုတည်းကိုပင် သိမ်းဆည်းပါ။ ပထဝီဓာတ်၌ လည်း မာ-ကျန်း-လေး-ပျော့-ချော-ပေါ့ဟု သဘောတရား (၆)မျိုးရှိရာ ကလာပ်တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ မာ-ကျန်း-လေး ထင်ရှားနေပါက ပျော့-ချော-ပေါ့ မထင်ရှားပေ။ ပျော့-ချော-ပေါ့ ထင်ရှားကလည်း မာ-ကျန်း-လေး မထင် ရှားပေ။ ထိုသို့ ပထဝီဓာတ်ကို သိမ်းဆည်းရာ၌ အခက်အခဲ ရှိနေသေးက မာမှုသဘော တစ်ခုကိုသာ ဦးစားပေး၍ သိမ်းဆည်းကြည့်ပါ။ အောင်မြင်မှု ရရှိပါက တဖြည်းဖြည်း တစ်လုံးစီ တိုးကြည့်ပါ။ မိမိရှုလိုက်သည့် ကလာပ် တိုင်း၌ မာ-ကျန်း-လေး သဘောတရားတို့ကို သို့မဟုတ် ပျော့-ချော-ပေါ့ သဘောတရားတို့ကို ပြိုင်တူမြင်အောင် လေ့ကျင့်ပါ။ ရုပ်ကလာပ်အားလုံးကို ခြုံ၍ မာမှုသဘောကို ရှုလိုက်, ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၌ မာမှုသဘောကို ရှုလိုက်-ဤသို့ ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့ကျင့်ပါ။ အောင်မြင်မှုရရှိပါက ရုပ်ကလာပ်အားလုံး ၌ မာမှု-ကျန်းမှု သဘောနှစ်ခုကို ရှုလိုက်, ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၌ မာမှု-ကျန်းမှု သဘောနှစ်ခုကို ရှုလိုက် - ဤသို့ ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့ကျင့်ပါ။ အောင်မြင်မှု ရရှိပါက ရုပ်ကလာပ်အားလုံးကို ခြုံ၍ မာ-ကျန်း-လေးကို ရှုလိုက်, ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု၌ မာ-ကျန်း-လေးကို ရှုလိုက် - ဤသို့ ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့ကျင့်ပါ။ မာ-ကျန်း-လေး မထင်ရှား၍ ပျော့-ချော-ပေါ့ ထင်ရှားသော ရုပ်ကလာပ်တို့ကို ရှုရာ၌လည်း နည်းတူပင် သဘောပေါက်ပါ။ ဤနည်းစနစ်ကို မှီ၍ အာပေါ ဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်တို့ကိုလည်း ဆက်ရှုပါ။</p> <p>အာပေါဓာတ်ဝယ် ယိုစီး-ဖွဲ့စည်း နှစ်မျိုးတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသာ ပို၍ ထင်ရှားတတ်၏။ ဃန မပြိုမီ နှစ်မျိုးလုံး ထင်ရှားသော်လည်း ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ကား တစ်မျိုးကသာ ပို၍ ထင်ရှားနေ၏။ တေဇော ဓာတ်ဝယ် ပူမှု အေးမှု နှစ်မျိုးရှိရာ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု အတွင်း၌ တစ်မျိုးသာ ရှိနိုင်၏။ ပူမှုထင်ရှားက အေးမှု မထင်ရှားပေ။ အေးမှု ထင်ရှားကလည်း ပူမှု မထင်ရှားပေ။ ဝါယောဓာတ်၏ ထောက်ကန်-တွန်းကန် သဘောတို့ကား ကလာပ်တိုင်း၌ တည်ရှိကြ၏။ ထောက်ကန်မှုမှာ သဘာဝလက္ခဏာဖြစ်၍ တွန်းကန်မှုမှာ ရသကိစ္စ ဖြစ်သည်။</p> <p>ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ ယင်းဓာတ်ကြီးလေးပါးလုံးကို ပြိုင်တူ ဉာဏ်၌ မြင်နေအောင် ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့ကျင့်ပါ။ အောင်မြင်မှုကို ရရှိခဲ့သော် ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့၏ သဘာဝလက္ခဏာအာရုံ၌ ငြိမ်ဝပ်စွာကပ်၍ တည်နေသောသမာဓိကား အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိလာသော သဒိသူပစာရအားဖြင့် ဥပစာရသမာဓိ အမည်ရသော ကာမာဝစရသမာဓိတည်း။ ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝကို အာရုံယူ နေရသောကြောင့် ယင်းပရမတ္ထဓမ္မတို့၏လည်း နက်နဲသည်ကတစ်ကြောင်း, အရှည်မတည် ချက်တစ်ဖြုတ် ရုတ်တရက် ချုပ်ပျက်တတ်သည်က တစ်ကြောင်း - ယင်းသို့ နက်နဲ၍ အရှည်မတည်တံ့သော မခိုင်ခံ့သော ပရမတ္ထဓမ္မ တို့ကို အာရုံယူနေရသည့်အတွက်ကြောင့် ယင်းသမာဓိကို ဆက်လက် ထူ ထောင်သော်လည်း အပ္ပနာစျာန်သို့ကား မဆိုက်နိုင်၊ အပ္ပနာစျာန်၏ အနီး အပါး၌ ကျက်စားလေ့ ဖြစ်လေ့ရှိသော သမာဓိကိုသာလျှင် ဥပစာရသမာဓိဟု ဆိုသင့်ရကား ဤဓာတုမနသိကာရဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်၌လည်း အပ္ပနာစျာန် သမာဓိသည် မရှိ ဖြစ်ခဲ့၏။ သို့သော် အပ္ပနာစျာန်သမာဓိ၏ အနီး၌ ကပ်၍ ဖြစ်လေ့ရှိသော ဥပစာရသမာဓိအစစ်နှင့် အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိလာ သော ဤဓာတုမနသိကာရသမာဓိသည် သမာဓိချင်း တိုင်းတာနှိုင်းစာ ကြည့် လိုက်ပါက တူညီသော သမာဓိလက္ခဏာ ရှိသောကြောင့် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု တစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးအာရုံ၌ ငြိမ်ဝပ်စွာ ကပ်၍ တည်နေသော အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိလာသော ဤဓာတုမနသိကာရ သမာဓိကိုလည်း တင်စား၍ သဒိသူပစာရအားဖြင့် ဥပစာရသမာဓိဟူ၍ပင် ခေါ်ဆိုသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၇။ မဟာဋီ၊၁၊၄၃၅-၄၃၆။)</p> <p>ဥပစာရသမာဓီတိ စ ရုဠှီဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အပ္ပနံ ဟိ ဥပေစ္စ စာရီ သမာဓိ ဥပစာရသမာဓိ၊ အပ္ပနာ စေတ္ထ နတ္ထိ။ တာဒိသဿ ပန သမာဓိဿ သမာနလက္ခဏတာယ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ အပ္ပနာ န ဟောတီတိ? တတ္ထ ကာရဏမာဟ သဘာဝဓမ္မာရမ္မဏတ္တာတိ။ (မဟာဋီ၊၁၊၄၃၅။)</p> --- <h3>ဒေါဏမတ္တာ = <b>တစ်စိတ်သားခန့်</b></h3> <p>ဤခန္ဓာကိုယ်ဝယ် အလုံးအရပ်အားဖြင့် အလယ်အလတ် ဖြစ်သော ကိုယ်၌ ရသင့်သော အလယ်အလတ်ပမာဏအားဖြင့် ပညာဉာဏ်ဖြင့် ကြံဆ ၍ ယူအပ်သည်ရှိသော် ပရမာဏုမြူခန့် သို့မဟုတ် ပရမာဏုမြူထက် အဆ ပေါင်းများစွာ သေးငယ်ဖွယ်ရာရှိသော ရုပ်ကလာပ်အနေဖြင့် မှုန့်မှုန့် ညက် ညက် ဖြစ်၍ သိမ်မွေ့စွာသော မြူအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိနေသော ပထဝီဓာတ် သည် (= ပထဝီဓာတ် ဦးဆောင်သည့် ရုပ်ကလာပ်အမှုန်ပေါင်းသည်) တစ်စိတ် သားခန့် အတိုင်းအရှည် ရှိသည် ဖြစ်လေရာ၏။ ထိုပထဝီဓာတ်သည် မိမိ အောက် ထက်ဝက်ပမာဏရှိသော အာပေါဓာတ်သည် ဖွဲ့စည်းသောအားဖြင့် ပေါင်းရုံးစပ်လျက် ယူအပ်သည်ဖြစ်၍, တေဇောဓာတ်က ယိုစီးခြင်းသဘော လက္ခဏာရှိသော အာပေါဓာတ်ကြောင့် အရည်အဖြစ် အစေးအဖြစ်သို့ မ ရောက်လေအောင် အလျော်အားဖြင့် စောင့်ရှောက်အပ်သည်ဖြစ်၍, ထောက် ကန်တတ်သော ဝါယောဓာတ်က ခိုင်ခံ့ခြင်းသို့ ရောက်စေအပ်သည်ဖြစ်၍ (= စားမြင်းလုံးကဲ့သို့ လုံးစုတတ်သော လုံးစုအောင် ထောက်ကန်တတ်သော တွန်းကန်တတ်သော ဝါယောဓာတ်သည် လွန်စွာ ခိုင်ခံ့ခြင်းသို့ ရောက်စေ အပ်သည် ဖြစ်၍) မုန့်ညက်ကဲ့သို့ ဖရိုဖရဲ မလွင့်၊ မပျက်စီး။ ဖရိုဖရဲ မလွှင့်အပ် သည် ဖြစ်၍ မပျက်စီးစေအပ်သည်ဖြစ်၍ တစ်ပါးမက များပြားလှစွာသော အမျိုးသမီးသဏ္ဍာန် အမျိုးသားသဏ္ဍာန်စသော အဖြစ်ဖြင့် အထူးထူး ကွဲပြား ခြင်းသို့ ရောက်၏။ သေးငယ်သည် ကြီးဖွံ့သည် မြင့်သည် နိမ့်သည် ခိုင်ခံ့ ခက်မာသည် အစရှိသောအဖြစ်ကိုလည်း ထင်ရှားပြ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၆၁။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာအဖွင့်နှင့် အညီ ဤခန္ဓာကိုယ်ဝယ် အကြမ်း စားအားဖြင့် ဆိုရမူ ပထဝီဓာတ် ဦးဆောင်သည့် ရုပ်ကလာပ်ပေါင်းသည် တစ်စိတ်သားခန့် ရှိနေ၏။ ယင်းရုပ်ကလာပ်တိုင်း ရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ တည်ရှိ သော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတိုင်းကိုကား သာဝကတို့သည် ကုန်စင်အောင် မရှု နိုင်။ ရှုလိုက်နိုင်သော သိမ်းဆည်းလိုက်နိုင်သော ဓာတ်ကြီးလေးပါးလည်း အချို့အဝက်ရှိ၍ မရှုလိုက်နိုင် မသိမ်းဆည်းလိုက်နိုင်သော ဓာတ်ကြီးလေးပါး လည်း အချို့အဝက်ရှိ၏။ တစ်နည်းဆိုရသော် ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် သိမ်း ဆည်းလိုက်နိုင်သော ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူလိုက်နိုင်သော ရုပ်ကလာပ်တို့ လည်း အချို့အဝက်ရှိ၍ မရှုလိုက်နိုင်သော ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား မယူလိုက် နိုင်သော ရုပ်ကလာပ်တို့လည်း အချို့အဝက်ရှိသည်သာ ဖြစ်၏။ သာဝက ပါရမီဉာဏ်အရာ၌ မိမိတို့၏ အတိတ်က ဆည်းပူးခဲ့သော ပါရမီ၏ စွမ်းအင် အပေါ်၌ အခြေစိုက်၍ ကောင်းစွာ စုပေါင်းလျက် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဉာဏ်၏ အာနုဘော်အပေါ်၌ အခြေခံလျက် ခပ်များများ ရှုနိုင်မှု, ခပ်နည်းနည်း ရှုနိုင်မှုကား ရှိနိုင်သည်။ သို့သော် အမျိုးအစားကိုကား ကုန်စင်အောင် ရှုရမည် ဖြစ်ပေသည်။ အောက်ပါအဖွင့်ကို ဖတ်ရှုကြည့်ပါ။</p> <p>တသ္မာ သသန္တာနဂတေ သဗ္ဗဓမ္မေ, ပရသန္တာနဂတေ စ တေသံ သန္တာနဝိဘာဂံ အကတွာ ဗဟိဒ္ဓါဘာဝသာမညတော သမ္မသနံ၊ အယံ သာဝကာနံ သမ္မသနစာရော။ (မ၊ဋီ၊၃၊၂၇၄-၂၇၅။)</p> <p>= မိမိကိုယ်တွင်း အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ တည်ရှိသော ရုပ်ဓမ္မ နာမ်ဓမ္မ အမျိုး အစား အားလုံးကိုလည်းကောင်း, သူတစ်ပါးသန္တာန်၌ တည်ရှိသော ရုပ်ဓမ္မ နာမ်ဓမ္မ အမျိုးအစား အားလုံးတို့ကိုလည်း ထိုရုပ်နာမ်ဓမ္မ သင်္ခါရတရားတို့ကို ယောက်ျား-မိန်းမ-ပုဂ္ဂိုလ်-သတ္တဝါ-လူ-နတ်-ဗြဟ္မာ စသည့်ဖြင့် သန္တာန်ခွဲခြား ဝေဖန်ခြင်းကို မပြုမူ၍ ဗဟိဒ္ဓချင်း တူညီ၍ သာမန်ပေါင်းစု ခြုံငုံ၍လည်းကောင်း ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်ခြင်းသည်ကား သာဝကတို့၏ ဝိပဿနာ ဉာဏ်၏ ကျက်စားရာ နယ်မြေ (= သမ္မသနစာရခေတ်) ဖြစ်ပေသည်။ (မ၊ဋီ၊၃၊၂၇၄-၂၇၅။)</p> <p>ဤအဖွင့်များနှင့်အညီ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာန် နှစ်မျိုးလုံး၌ ရုပ် (၂၈) ပါးတည်းဟူသော ရုပ်အမျိုးအစား, ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဇယားများတွင် ဖော်ပြထား သည့်အတိုင်း မျက်စိ၌ (၅၄) - ဤသို့စသော ရုပ်အမျိုးအစားများကိုကား ကုန်စင်အောင် သိမ်းဆည်း ရှုပွားရမည်သာ ဖြစ်သည်ဟု မှတ်သားပါ။</p> <p>ဤထက် ရှင်းအောင် ဆိုရသော် မျက်စိ၌ စက္ခုဒသကကလာပ်ပေါင်း များစွာ ရှိနေ၏။ (ပြိုင်တူတည်ရှိခိုက်ကို ဆိုလိုပါသည်။) ယင်းရုပ်ကလာပ် တို့တွင် စက္ခုဒသကကလာပ်အချို့၌သာ ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်း နိုင်၍ အချို့၌ကား မသိမ်းဆည်းလိုက်နိုင်။ ဤသို့စသည်ဖြင့် သဘောပေါက် ပါ။ သို့သော် စက္ခုဒသကကလာပ်ကဲ့သို့သော ရုပ်ကလာပ် တစ်မျိုး တစ်မျိုး၌ တည်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်အရေအတွက်ကို ကုန်စင်အောင် ပရမတ်သို့ ဆိုက် အောင် မသိမ်းဆည်းလိုက်နိုင်သော်လည်း စက္ခုဒသကကလာပ် ကာယဒသ ကကလာပ် စသော ရုပ်ကလာပ်အမျိုးအစားကိုကား ကုန်စင်အောင် သိမ်း ဆည်းရမည် ဖြစ်ပေသည်။ မျက်စိ-နား-နှာ-လျှာ-ကိုယ်-နှလုံး (၆)ဒွါရလုံး၌ နည်းတူ သဘောပေါက်ပါ။</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် (၆)ဒွါရလုံး၌ တည်ရှိသော ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါး, မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌ ဓာတ်ကြီးလေး ပါးကို ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းပါ။ အောင်မြင်မှုကို ရရှိပါက အသင်သူတော်ကောင်းသည် စတုဓာတုဝဝတ္ထာန်အမည်ရသော ဓာတုမနသိ ကာရ သမထပိုင်း ပြီးဆုံးပြီ ဖြစ်ပေသည်။ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်းသို့လည်း ခြေစုံပစ်၍ စတင်ဝင်ရောက်သွားပြီ ဖြစ်သည်။</p> --- <h3>သတ္တသညာ-အတ္တသညာ ကွာပြီ</h3> <p>ဧဝမေဝ ဣမဿာပိ ဘိက္ခုနော ပုဗ္ဗေ ဗာလပုထုဇ္ဇနကာလေ ဂိဟိဘူတဿာပိ ပဗ္ဗဇိတဿာပိ တာဝဒေဝ သတ္တောတိ ဝါ ပုဂ္ဂလောတိ ဝါ သညာ န အန္တရဓာယတိ၊ ယာဝ ဣမမေဝ ကာယံ ယထာဌိတံ ယထာပဏိဟိတံ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂံ ကတွာ ဓာတုသော န ပစ္စဝေက္ခတိ။ ဓာတုသော ပစ္စဝေက္ခတော ပနဿ သတ္တသညာ အန္တရဓာယတိ၊ ဓာတုဝသေနေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတိ။ တေနာဟ ဘဂဝါ ဣမမေဝ ကာယံ ယထာဌိတံ ယထာပဏိဟိတံ ဓာတုသော ပစ္စဝေက္ခတိ အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ ပထဝီဓာတု အာပေါဓာတု တေဇောဓာတု ဝါယောဓာတူတိ။ သေယျထာပိ ဘိက္ခဝေ ဒက္ခော ဂေါဃာတကော ဝါ။ ပ။ ဝါယောဓာတူတိ။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၆။)</p> <p>ဃနဝိနိဗ္ဘောဂန္တိ သန္တတိ-သမူဟ-ကိစ္စဃနာနံ ဝိနိဗ္ဘုဇနံ ဝိဝေစနံ။ ဓာတုသော ပစ္စဝေက္ခတောတိ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂကရဏေန ဓာတုံ ဓာတုံ ပထဝီအာဒိဓာတုံ ဝိသုံ ဝိသုံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ။ သတ္တသညာတိ အတ္တာနုဒိဋ္ဌိဝသေန ပဝတ္တာ သညာတိ ဝဒန္တိ၊ ဝေါဟာရဝသေန ပဝတ္တသတ္တသညာယပိ တဒါ အန္တရဓာနံ ယုတ္တမေဝ ယာထာဝတော ဃနဝိနိဗ္ဘောဂဿ သမ္ပာဒနတော။ ဧဝံ ဟိ သတိ ယထာဝုတ္တဩပမ္မတ္ထေန ဥပမေယျတ္ထော အညဒတ္ထု သံသန္ဒတိ သမေတိ။ တေနေဝါဟ ဓာတုဝသေနေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတီတိ။ (မ၊ဋီ၊၁၊၃၆၅-၃၆၆။)</p> <p>ဘုရားရှင်သည် မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန်တွင် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းရှုကွက် ကို ဟောကြားပြသတော်မူရာဝယ် နွားသတ်ယောက်ျား ဥပမာကို ထည့်သွင်း ၍ ဟောကြားထားတော်မူ၏။ ထိုစကားရပ်၏ ဆိုလိုရင်းမှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။</p> <p>နွားသတ်ယောက်ျားသည် နွားကို အသားတိုးပွားအောင် မွေးမြူစဉ် အခါ၌သော်လည်းကောင်း, နွားသတ်ရန် နွားသတ်ရုံသို့ ခေါ်ဆောင်သွားရာ အခါ၌သော်လည်းကောင်း, နွားသတ်ရုံသို့ ယူဆောင်သွားပြီးနောက် ထို နွား သတ်ရုံ၌ ထိုနွားကို ချည်နှောင်ထားရာ၌သော်လည်းကောင်း, ထိုနွားကို သတ် စဉ်၌သော်လည်းကောင်း, သတ်ပြီးနောက် နွားသေကောင်ကို မြင်တွေ့နေစဉ် ၌သော်လည်းကောင်း ထိုနွားကို အသားတခြား, အရိုးတခြား, အူတခြား, အသည်းတခြား စသည်ဖြင့်ထိုထိုကောဋ္ဌာသတို့ကို တစ်ပုံစီ တစ်ပုံစီ မစုမပုံ ရသေးသမျှ ကာလပတ်လုံး ထိုနွားသတ်ယောက်ျား၏သန္တာန်၌ နွားဟူသော အမှတ်သညာကား မကွယ်ပျောက်သေးပေ။ သို့သော် ထိုနွားကို အသား တခြား, အရိုးတခြား, အူတခြား, အသည်းတခြား စသည်ဖြင့် ထိုထို ကောဋ္ဌာသတို့ကို တစ်ပုံစီ တစ်ပုံစီ ခွဲခြားဝေဖန်စုပုံ၍ လမ်းမလေးဖြာ ပေါင်း ဆုံမိရာ တစ်နေရာ၌ နွားသားရောင်းရန် ထိုင်နေသော ထိုနွားသတ်ယောက်ျား ၏ သန္တာန်၌ နွားဟူသော အမှတ်သညာသည် ကွယ်ပျောက်သွား၏၊ နွားသား ဟူသော အမှတ်သညာသည် ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ ထိုနွားသတ်ယောက်ျား၏ သန္တာန်၌ ငါသည် နွားကို ရောင်းချနေ၏၊ ဤသူတို့သည်ကား ငါ့ထံမှ နွားကို ဝယ်ယူနေကြကုန်၏ဟူသော ဤသို့သော အမှတ်သညာသည် မဖြစ်။ အ ကယ် စင်စစ်သော်ကား ထိုယောက်ျား၏ သန္တာန်၌ ငါသည် နွားသားကို ရောင်းချနေ၏၊ ဤသူတို့သည်ကား ငါ့ထံမှ နွားသား ဆောင်ယူနေကြကုန်၏ ဟူ၍သာလျှင် ဤသို့သော အကြံအစည်သည် ဖြစ်ပေါ်နေ၏။ (ဥပမာစကားရပ်)</p> <p>ဤဥပမာအတူပင်လျှင် ဤယောဂါဝစရရဟန်းတော်၏ သန္တာန်၌ လည်း ရှေးယခင် ပရမတ္ထဉာဏ်ပညာမျက်စိ ကာဏ်းနေသော ဗာလပုထုဇန် ဖြစ်စဉ် ကာလ၌ လူဖြစ်စဉ်မှာသော်လည်းကောင်း, ရဟန်းဖြစ်စဉ်မှာသော် လည်းကောင်း တည်မြဲတိုင်း ထားမြဲတိုင်းသော ဤရူပကာယခန္ဓာကိုယ်ကြီးကို သန္တတိဃန, သမူဟဃန, ကိစ္စဃနဟူသော ရုပ်တုံးရုပ်ခဲတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ဖြိုခွဲ ဖျက်ဆီးလျက် ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ပထဝီဓာတ် အာပေါဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်တို့ကို တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဉာဏ် ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ၍ ဓာတ်သဘောအစုအပုံအားဖြင့် ဉာဏ်ဖြင့် မဆင်ခြင်နိုင် သေးသမျှ ကာလပတ်လုံး သတ္တဝါဟူသော အမှတ်သညာ, ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသော အမှတ်သညာသည် မကွယ်ပျောက်သေးပေ။ သို့သော် ရုပ်ဃန အတုံးအခဲ အသီးအသီးကို ဉာဏ်ဖြင့် ဖြိုခွဲဖျက်ဆီးလျက် ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ပရမတ်အစစ် ဓာတ်အနှစ်ဖြစ်သော ပထဝီဓာတ် အာပေါဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်တို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ဆင်ခြင်သုံးသပ် ရှုပွားနိုင်သော သိမ်းဆည်းနိုင်သော ထိုယောဂါဝစရရဟန်း၏ သန္တာန်၌ကား သတ္တဝါဟူသော အမှတ်သညာ (= သတ္တသညာ) သည် ကွယ်ပျောက်သွား၏ ဓာတ်၏အစွမ်းဖြင့်သာလျှင် စိတ်သည် တည်နေပေ၏။ (ဥပမေယျစကားရပ်)</p> <p>ထို့ကြောင့် ဘုရားရှင်သည် ဤသို့ ဟောကြားထားတော်မူ၏။ ---</p> <p>ယောဂါဝစရ ရဟန်းသည် တည်မြဲတိုင်းသော ထားမြဲတိုင်းသော ဤ ရူပကာယ ခန္ဓာကိုယ်ကြီးကိုပင်လျှင် ဤရူပကာယခန္ဓာကိုယ်၌ ပထဝီဓာတ် သည် ရှိ၏၊ အာပေါဓာတ်သည် ရှိ၏၊ တေဇောဓာတ်သည် ရှိ၏၊ ဝါယောဓာတ် သည် ရှိ၏ဟု ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ မဟုတ်သောအားဖြင့် ဓာတ်သဘော အစုအပုံ အားဖြင့် တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဆင်ခြင်သုံးသပ် ရှုပွားနေ၏။ ရဟန်းတို့ ... ဖြစ်သင့်ဖြစ်ရာ နှိုင်းခိုင်းဖွယ်ရာ လောကဥပမာသည်ကား ကျွမ်းကျင်လိမ်မာ သော နွားသတ်ယောက်ျားသည်သော်လည်းကောင်း, နွားသတ်ယောက်ျား၏ တပည့်သည်သော်လည်းကောင်း နွားမကို သတ်၍ အသားတခြား, အရိုး တခြား စသည်ဖြင့် တစ်ပုံစီ တစ်ပုံစီ ပုံ၍ လမ်းမလေးဖြာ ပေါင်းဆုံမိရာ အရပ်၌ ရောင်းချဖို့ရန် ထိုင်နေလေရာ၏။ ရဟန်းတို့ ... ဤဥပမာ အတူ ပင်လျှင် ယောဂါဝစရရဟန်းသည် တည်မြဲတိုင်း ထားမြဲတိုင်းသော ဤရူပ ကာယ ခန္ဓာကိုယ်ကြီးကိုပင်လျှင် ဤရူပကာယ ခန္ဓာကိုယ်၌ ပထဝီဓာတ်သည် ရှိ၏၊ အာပေါဓာတ်သည် ရှိ၏၊ တေဇောဓာတ်သည် ရှိ၏၊ ဝါယောဓာတ်သည် ရှိ၏ဟု ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ မဟုတ်သောအားဖြင့် ဓာတ်သဘော အစုအပုံအားဖြင့် တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဆင်ခြင်သုံးသပ် ရှုပွားနေ၏ --- ဟု ဟောတော်မူခြင်း ဖြစ်သည်။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၅-၂၇၆။ မ၊ဋီ၊၁၊၃၆၅-၃၆၆။)</p> --- <h3>ရုပ်ဃန = <b>ရုပ်တုံးရုပ်ခဲ သုံးမျိုး</b></h3> <p>ဃနဝိနိဗ္ဘောဂန္တိ သန္တတိသမူဟကိစ္စဃနာနံ ဝိနိဗ္ဘုဇနံ ဝိဝေစနံ။ (မ၊ဋီ၊၁၊၃၆၅။)</p> <p>ရုပ်လောက၌ သန္တတိဃန, သမူဟဃန, ကိစ္စဃနဟု ရုပ်အတုံးအခဲ သုံးမျိုးရှိ၏။ အထက်တွင် ရေးသားတင်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများအားထုတ်လိုက်ရာ ရုပ်ကလာပ်ကို မတွေ့မြင်သေးသမျှ ကာလပတ် လုံး သန္တတိဃန = ရုပ်အစဉ်အတန်း အတုံးအခဲကား မပြိုသေးပေ။ အသင် သူတော်ကောင်း၏ ဉာဏ်ကို သန္တတိပညတ်က ဖုံးအုပ်လျက်ပင် ရှိနေသေး၏။ ထိုအချိန်အခါတွင် အာရုံယူ၍ ရှုပွားနေရသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာအာရုံမှာလည်း သန္တတိဃန သမူဟဃန ကိစ္စဃန အတုံး အခဲတို့ မပြိုသေးသည့် သန္တတိပညတ် သမူဟပညတ် သဏ္ဌာနပညတ်တို့ လုံးလုံးကြီး မကင်းစင်သေးသည့် ရုပ်သဘောလက္ခဏာတို့သာ ဖြစ်ကြသေး သည်။</p> <p>အကြင်အခါ၌ကား အသင်သူတော်ကောင်း၏ ဉာဏ်သည် ထက်မြက် စူးရှလာသဖြင့် (အထက်တွင် ရေးသားတင်ပြထားသည့်အတိုင်း) ရုပ်ကလာပ် များကို စတင်တွေ့ရှိ၏။ ထိုအခါ၌ကား သန္တတိဃနတည်းဟူသော ရုပ်အစဉ် အတန်း အတုံးအခဲကြီးသည် ပြိုကွဲသွားပြီ ဖြစ်၏။ ရုပ်အစဉ်အတန်း အတုံး အခဲကြီးကို အထူးသဖြင့် အကြည်တုံး အကြည်ပြင် အကြည်ခဲကြီးကို မတွေ့ တော့ဘဲ လျင်လျင်မြန်မြန် ပေါ်လိုက်ပျောက်လိုက် ဖြစ်နေသော ရုပ်ကလာပ် အမှုန်များကိုသာ တွေ့မြင်နေသဖြင့် သန္တတိဃနဟူသော ရုပ်အစဉ်အတန်း အတုံးအခဲ ပြိုသွားခြင်း ဖြစ်၏။ သို့သော် သမူဟဃန ကိစ္စဃနဟူသော ရုပ်အတုံးအခဲ နှစ်မျိုးကား မပြိုသေးပေ။</p> <p>အကယ်၍ အသင်သူတော်ကောင်းသည် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ ပထဝီ အာပေါ တေဇော ဝါယောဟူသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်ပါက သိမ်းဆည်းနိုင်ပါက သမူဟဃနဟူသော ရုပ်အ ပေါင်းအစု အတုံးအခဲလည်း ပြိုကွဲစပြုလာပြီ ဖြစ်၏။ အကယ်၍ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ဥပါဒါရုပ်တို့ကိုပါ ဆက်လက် သိမ်းဆည်း နိုင်ပါက သမူဟဃန = ရုပ်အပေါင်းအစု အတုံးအခဲမှာ လုံးဝပြိုကွဲသွားပြီ ဖြစ်၏။ အသင်သူတော်ကောင်း၏ ရူပပရိဂ္ဂဟဉာဏ် = ရုပ်ကို သိမ်းဆည်း တတ်သော ဉာဏ်သည် သန္တတိဃနကိုသာမက သမူဟဃနကိုပါ ဖြိုခွဲနိုင်ပြီ ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ အသင်သူတော်ကောင်းသည် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိသော (၈)မျိုး သို့မဟုတ် (၉)မျိုး သို့မဟုတ် (၁၀)မျိုးသော ရုပ်ပရမတ်တရားတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားမယူနိုင်သေးပါက မသိမ်းဆည်း နိုင်သေးပါက ရုပ်ကလာပ်အတိုင်းသာ မြင်တွေ့နေသေးပါက သမူဟပညတ် သဏ္ဌာနပညတ်များ မစင်သေးသဖြင့် အသင်သူတော်ကောင်း၏ ဉာဏ်သည် ပညတ်မှာပင် သောင်တင်လျက် ပညတ်နယ်မှာပင် ကျက်စားလျက် ရှိနေပေ သေးသည်။ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌တည်ရှိသော ရုပ်တရား အသီးအသီးကို ပရမတ္ထဓမ္မ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးသို့ ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းနိုင်ပါမှ ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ၍ ပိုင်းခြားယူနိုင်ပါမှ ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်မည်၊ သမူဟပညတ် ကွာမည်၊ သမူဟဃန = ရုပ်အပေါင်း အစု အတုံးအခဲ ပြိုကွဲသွားပေမည်။</p> <p>အကယ်၍ အသင်သူတော်ကောင်းသည် လက္ခဏာဒိစတုက္ကပိုင်းတွင် ရေးသားတင်ပြထားသည့်အတိုင်း ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိ သော ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကို လက္ခဏ ရသ ပစ္စုပဋ္ဌာန် ပဒဋ္ဌာန်နည်းအားဖြင့် သိမ်းဆည်းနိုင်ပါက ထိုအခါတွင် သန္တတိဃန သမူဟဃနတို့သာမက ကိစ္စ ဃန (= ရုပ်ကိစ္စရပ်လုပ်ငန်းအတုံးအခဲကြီး) လည်း ပြိုကွဲပြီ ဖြစ်၏၊ ကိစ္စဃန အတုံးအခဲကြီးကို ဉာဏ်ဖြင့် ဖြိုခွဲနိုင်ပြီ ဖြစ်၏။</p> <p>ရုပ်တရားတို့၌ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းကိစ္စရပ်တို့ ရှိကြ၏။ ပထဝီ ဓာတ်က ကလာပ်တူရုပ်တရားတို့၏ တည်ရာဖြစ်ခြင်း လုပ်ငန်းကိစ္စရပ်ကို ရွက်ဆောင်၏၊ <b>ပတိဋ္ဌာနရသတည်း</b>။ အာပေါဓာတ်က ရုပ်တရားတို့ကို တိုးပွား စေခြင်း လုပ်ငန်းကိစ္စရပ်ကို ရွက်ဆောင်၏၊ <b>ဗြူဟနရသတည်း</b>။ တေဇော ဓာတ်က ကလာပ်တူ ရုပ်တရားတို့ကို ရင့်ကျက်စေခြင်း လုပ်ငန်းကိစ္စရပ်ကို ရွက်ဆောင်၏၊ <b>ပရိပါစနရသတည်း</b>။ ဝါယောဓာတ်က တွန်းကန်ခြင်း လုပ်ငန်း ကိစ္စရပ်ကို ရွက်ဆောင်၏၊<b>သမုဒီရဏရသတည်း</b>။ ဤသို့ စသည်ဖြင့် ရုပ်တရား တို့၌ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းကိစ္စရပ် အသီးအသီး ရှိ၏။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ် သည် ယင်းရုပ်တရားတို့၏ လုပ်ငန်းကိစ္စရပ်အသီးအသီးကိုလည်း သိမ်းဆည်း ရန် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူရန် အထက်ပါ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့က ညွှန်ပြလျက်ရှိပေသည်။ ယင်းလုပ်ငန်းကိစ္စရပ် အသီးအသီးကို မသိက အသင် သူတော်ကောင်း၏ ရူပပရိဂ္ဂဟဉာဏ်ကို ကိစ္စဃန (= ရုပ်လုပ်ငန်းကိစ္စ အတုံး အခဲကြီး)က ဖုံးအုပ်လျက်ပင် ရှိနေပေသေးသည်။ ရုပ်တရားတို့၌ ဆိုင်ရာ ဆိုင်ရာ ရုပ်လုပ်ငန်းကိစ္စရပ်သည် ကွဲကွဲပြားပြားရှိနေသည် ဖြစ်ပါလျက် ကွဲကွဲ ပြားပြား မသိဘဲ လုပ်ငန်းကိစ္စရပ် တစ်ခုတည်းအဖြစ် စွဲယူခြင်းသည်ပင် ဤ၌ ကိစ္စဃနက ဖုံးအုပ်ထားသည်ဟု ဆိုသည်။ ယင်းကိစ္စဃနကိုလည်း ဉာဏ်ဖြင့် ဖြိုခွဲလျက် ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းပါ။</p> --- <h3>ရုပ်လောက၌ အာရမ္မဏဃန မရှိပါ</h3> <p><b>သာရမ္မဏာဓမ္မာ၊ အနာရမ္မဏာဓမ္မာ။</b> (အဘိ၊၁၊၉။)</p> <p><b>ကတမေ ဓမ္မာ သာရမ္မဏာ။ ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော။ ဣမေ ဓမ္မာ သာရမ္မဏာ။</b> (အဘိ၊၁၊၂၃၈။)</p> <p><b>ကတမေ ဓမ္မာ အနာရမ္မဏာ။ သဗ္ဗဉ္စ ရူပံ အသင်္ခတာစ ဓာတု။ ဣမေ ဓမ္မာ အနာရမ္မဏာ။</b> (အဘိ၊၁၊၂၃၈။)</p> <p><b>ကတမေ ဓမ္မာ သာရမ္မဏာ။ စတူသု ဘူမီသု ကုသလံ အကုသလံ စတူသု ဘူမီသု ဝိပါကော တီသု ဘူမီသု ကိရိယာဗျာကတံ။ ဣမေ ဓမ္မာ သာရမ္မဏာ။</b> (အဘိ၊၁၊၂၈၇။)</p> <p><b>ကတမေ ဓမ္မာ အနာရမ္မဏာ။ ရူပဉ္စ နိဗ္ဗာနဉ္စ။ ဣမေ ဓမ္မာ အနာရမ္မဏာ။</b> (အဘိ၊၁၊၂၈၇။)</p> <p><b>နတ္ထိ ဧတေသံ အာရမ္မဏန္တိ အနာရမ္မဏာ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၆။)</p> <p><b>သာရမ္မဏဓမ္မာနံ သတိပိ အာရမ္မဏကရဏဘေဒေ ဧကတော ဂယှမာနာ အာရမ္မဏဃနတာ စ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၄၃၇။)</p> <p>ရုပ်တရား၌လည်း သန္တတိဃန သမူဟဃန ကိစ္စဃန အာရမ္မဏဃန ဟု ဃနလေးမျိုး ရှိကြောင်းကိုလည်းကောင်း, နာမ်တရား၌လည်း သန္တတိဃန သမူဟဃန ကိစ္စဃန အာရမ္မဏဃနဟု ဃနလေးမျိုး ရှိကြောင်းကိုလည်းကောင်း ဆရာစဉ်ဆက် ပြောရိုးဆိုစဉ် ရှိနေ၏။ သို့သော် အထက်ပါ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့က ရုပ်တရား၌ အာရမ္မဏဃန မရှိကြောင်းကို လည်းကောင်း သန္တတိဃန သမူဟဃန ကိစ္စဃနဟု ဃနသုံးမျိုးသာ ရှိကြောင်းကို လည်းကောင်း ဖွင့်ဆိုလျက် ရှိကြ၏။</p> <p>ဘုရားရှင်သည် ဓမ္မသင်္ဂဏီပါဠိတော်၌ အာရုံယူတတ်သော သာရမ္မဏ တရား အာရုံမယူတတ်သော အနာရမ္မဏတရားဟု ပရမတ္ထတရားတို့ကို နှစ်ဖို့ နှစ်စုပြု၍ ဟောကြားထားတော်မူခဲ့၏။ ထိုတွင် အာရုံယူတတ်သော သာရမ္မဏ တရားတို့မှာ ဝေဒနာက္ခန္ဓာ သညာက္ခန္ဓာ သင်္ခါရက္ခန္ဓာ ဝိညာဏက္ခန္ဓာဟူသော နာမ်ခန္ဓာလေးပါးတို့ဖြင့် သိမ်းကျုံးရေတွက်အပ်သော ကုသိုလ် အကုသိုလ် ဝိပါက် ကိရိယာ အဗျာကတတရားတို့ ဖြစ်ကြောင်းကို ဘုရားရှင် ကိုယ်တော် တိုင်ပင် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့၏။ အနာရမ္မဏ = အာရုံ မယူတတ်သော တရားတို့ကိုလည်း ရုပ်တရားအားလုံးနှင့် အသင်္ခတဓာတ် နိဗ္ဗာန်တရားဟု ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင်ပင် ယင်းဓမ္မသင်္ဂဏီပါဠိတော်၌ပင် ဟောကြားထား တော်မူခဲ့၏။</p> <p>အာရုံယူတတ်သော သာရမ္မဏတရားတို့၌သာလျှင် အာရမ္မဏဃန = အာရုံယူမှု အတုံးအခဲ ရှိကြောင်းကိုလည်း အထက်ပါ အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့က ဖွင့်ဆိုလျက် ရှိကြ၏။ သာရမ္မဏတရားတို့ကား အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ် ဩဒါတကသိုဏ်း ပဋိဘာဂနိမိတ်ကဲ့သို့သော ပညတ်သမထနိမိတ်ကို လည်းကောင်း, ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးဟူသော ပရမတ်တရားကဲ့သို့သော ပရမတ်အာရုံကိုလည်းကောင်း - ပညတ် ပရမတ် နှစ်မျိုးလုံးကိုပင် အာရုံ ယူတတ်ကြ၏။ ထိုသို့ အာရုံယူရာ၌ သာရမ္မဏဓမ္မ အမည်ရသော စိတ် စေတ သိက်တို့သည် စိတ္တက္ခဏတစ်ခု တစ်ခု၏ အတွင်း၌ အနည်းဆုံး ပမာဏအား ဖြင့် (၈)လုံး ပူးတွဲ၍ ဖြစ်ကြ၏။ ရံခါ သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာ စိတ်ကဲ့သို့သော ဇောများ၌ စိတ္တက္ခဏတိုင်းဝယ် စိတ်စေတသိက် (၃၄)လုံး အထိ အတူယှဉ်တွဲ၍ ဖြစ်ကြ၏။ ထိုစိတ္တက္ခဏတိုင်း၌ အတူယှဉ်တွဲ ဖြစ်ပေါ် သွားကြကုန်သော စိတ်စေတသိက်တို့ကား အာရုံတစ်ခုကို အာရုံပြုရာ၌ ထူး ထွေ ကွဲပြားမှု ရှိကြ၏။</p> <p><b>အာရမ္မဏံ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဝိဇာနန္တံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဝိညာဏံ။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၀၊၊)</p> <p><b>ဝိဇာနနံ အာရမ္မဏဿ ဥပလဒ္ဓိ။</b> (မူလဋီ၊၁၊၈၇။)</p> <p>အထက်ပါ အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့နှင့်အညီ ထိုနာမ်တရားစုတို့တွင် စိတ် သည် အာရုံကို ရယူခြင်းသဘောမျှသာဖြစ်၏။ ဥပမာ - ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ပထဝီဓာတ်ကို လှမ်း၍အာရုံယူကြည့်ရာ အာရုံယူ၍ ရပါက (= ရှု၍ရပါက) ပထဝီဓာတ်ကို သိသည်ဟု ဆိုရ၏၊ အာရုံယူ၍ မရ ပါက (= ရှု၍မရပါက) ပထဝီဓာတ်ကို သိသည်ဟု မဆိုနိုင်။ ထိုကြောင့် သိမှု (= စိတ်)ဟူသည် အာရုံကို ရယူခြင်းသဘောမျှသာ ဖြစ်၏၊ အာရုံကို ရယူ၍ သိမှုသဘောသာ ဖြစ်၏။ ဖဿကား အာရုံကို တွေ့ထိသော အခြင်းအရာ အားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းသဘောမျှသာ ဖြစ်၏၊ အာရုံနှင့် အသိစိတ်ကို ဆက်စပ်ပေး ခြင်းသဘောမျှသာ ဖြစ်၏။ ဝေဒနာကား အာရုံ၏အရသာကို ခံစားခြင်း သဘောမျှသာ ဖြစ်၏။ ဤသို့လျှင် သာရမ္မဏတရားတို့၌ အာရုံယူမှုဝယ် ထူးထွေ ကွဲပြားမှု ရှိ၏။ (ကျန်သာရမ္မဏတရားတို့၌လည်း နည်းတူ သဘောပေါက်ပါ၊၊)</p> <p>ယင်းသို့လျှင် သာရမ္မဏတရားတို့၏ အာရုံတစ်ခုကို အာရုံပြုရာ၌ အာရုံပြုပုံ အခြင်းအရာ ကွဲပြားမှု ရှိသည် ဖြစ်ပါလျက် ဤကား ဖဿ, ဤကား ဝေဒနာ, ဤကား သညာ, ဤကား စေတနာ, ဤကား ဝိညာဏ် စသည်ဖြင့် ကွဲကွဲပြားပြား မသိဘဲ ယင်းသာရမ္မဏတရားတို့ကို တစ်လုံးတစ်စုတည်း တစ်ခု တည်းအဖြစ် စွဲယူခြင်းသည် အာရမ္မဏဃန မည်ပေသည်။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၃၇၊၊)</p> <p>ထို့ကြောင့် အာရမ္မဏဃနဟူသည် သာရမ္မဏတရားတို့နှင့်သာ ဆိုင် သော ဃနတစ်ခုဖြစ်သဖြင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၌ သန္တတိဃန သမူဟဃန ကိစ္စဃနဟု ဃနသုံးမျိုးသာ ဖွင့်ဆိုတော်မူသည်ဟု သိရှိပါလေ။</p> --- <h3>ဓာတုသော ပစ္စဝေက္ခတိ</h3> <p>ဘုရားရှင်သည် မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန်ဝယ် ဓာတုမနသိကာရပိုင်းကို ဟောကြားတော်မူရာ၌ - <b>ဓာတုသော ပစ္စဝေက္ခတိ</b> = ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ ဇီဝအတ္တ မဟုတ်သောအားဖြင့် ဓာတ်သဘောအစုအပုံအားဖြင့် ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဆင်ခြင်သုံးသပ် ရှုပွားရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူ၏။ ယင်းညွှန်ကြားချက်မှာ အထက်ပါ ဃနသုံးမျိုးကို ဉာဏ်ဖြင့် ဖြိုခွဲဖျက်ဆီးလျက် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏အတွင်း၌ တည်ရှိသော ပထဝီဓာတ် အာပေါဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်တို့ကို ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝလက္ခဏာသို့ ဆိုက် အောင် သိမ်းဆည်းရှုပွားရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူကြောင်းကို အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့ကလည်း ဖွင့်ဆိုလျက်ရှိကြ၏။ ထို့ကြောင့် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ရှုရာ၌ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို ပရမတ္ထဓမ္မ သဘာဝသို့ ဆိုက်အောင် အသီးအသီးသော ကိုယ်ပိုင်သဘာဝ လက္ခဏာကို သိမ်းဆည်းနိုင်ပါမှ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်ပါမှ ဘုရားရှင်၏ အလိုတော်ကျမည် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပီသမည်ကို သဘောပေါက်လေရာသည်၊ သတိပြုလေရာသည်၊ ဓာတုသော ပစ္စဝေက္ခတိ - ဖြစ်နိုင်မည်။</p> <p>ယင်းသို့ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး လေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူနိုင် ပါမှလည်း ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်မည်။ ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင် ဆိုက် ပါမှလည်း အနတ္တ ရောင်ခြည်တော်နေဝန်းသည် တင့်တယ်စွာ ထွန်းလင်း ထွက်ပေါ်လာမည် ဖြစ်ပေသည်။ ထိုအချိန်အခါသို့ ဆိုက်ရောက်ပါမှ သတ္တ သညာ အတ္တသညာသည် ကွာသွားမည် ဖြစ်ပေသည်။</p> <p><b>နာနာဓာတုယော ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂေ ကတေ အနတ္တလက္ခဏံ ယာထာဝသရသတော ဥပဋ္ဌာတိ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၇။)</p> <p>အသီးအသီးသော ရုပ်ဓာတ် နာမ်ဓာတ်တို့ကို ပရမတ္ထ ဓာတ်သား တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီကို ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ၍ ရုပ်တုံးရုပ်ခဲ နာမ်တုံးနာမ်ခဲ တည်းဟူသော ရုပ်ဃန နာမ်ဃန အသီးအသီးကို ဉာဏ်ဖြင့် ဖြိုခွဲ ဖျက်ဆီး ခြင်းကို ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့သည်ရှိသော် အနတ္တလက္ခဏာ အနတ္တရောင်ခြည်တော် နေဝန်းသည် ဟုတ်မှန်တိုင်းသော မိမိ၏ သဘောလက္ခဏာအားဖြင့် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ အသိဉာဏ်၌ ထင်ရှားစွာ တည်လာနိုင်ပေသည်။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၇။)</p> <p>အနတ္တရောင်ခြည်တော်နေဝန်းကြီးသည် တင့်တယ်စွာ ထွန်းလင်း ထွက်ပေါ်လာပါမှ သတ္တသညာ အတ္တသညာသည် ကွာသွားမည်ဖြစ်၏။ ဤ၌ သတ္တသညာ အတ္တသညာ အယူအစွဲနှင့် ပတ်သက်၍ ဋီကာဆရာတော်တို့က အတ္တစွဲ နှစ်မျိုးကို တင်ပြထားတော်မူကြ၏။</p> <p>၁။ <b>အတ္တဒိဋ္ဌိစွဲ</b> -- သာသနာပအယူအဆရှိသူ အချို့သော ဒိဋ္ဌိတို့သည် အတ္တသည် သေလျှင်ပြတ်၏ဟု ယူဆကြ၏၊ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိတည်း။ အတ္တသည် သေလျှင်မပြတ် မြဲ၏ဟု အချို့က ယူဆကြ၏၊ သဿတဒိဋ္ဌိတည်း။ အတ္တ သည် ခန္ဓာအိမ်၏ ပိုင်ရှင် ဖြစ်၏။ ခန္ဓာအိမ်သည် တစ်ဘဝပြီးတစ်ဘဝ အသစ် အသစ် ပြောင်းလဲနေသော်လည်း အတ္တသည် မပြောင်း၊ ခန္ဓာအိမ်တိုင်း၌ အမြဲတမ်း လိုက်ပါတည်နေ၏။ အတ္တသည် ပြုလုပ်ဖွယ်မှန်သမျှကို ပြုလုပ် တတ်၏။ အတ္တသည် ခံစားဖွယ်မှန်သမျှကို ခံစားတတ်၏။ အတ္တသည် စီမံ ခန့်ခွဲတတ်၏။ အတ္တသည် မိမိ၏အလိုအတိုင်း ခန္ဓာအိမ်ကို လိုက်ပါစေတတ် ၏။ ဤသို့စသည်ဖြင့် အတ္တရှိကြောင်းကို ပြောဆိုကြ၏။ သဿတဒိဋ္ဌိစွဲတည်း။ ဤ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ သဿတဒိဋ္ဌိစွဲ နှစ်မျိုးလုံးသည် အတ္တဒိဋ္ဌိစွဲတည်း။</p> <p>၂။ <b>လောကသမညာအတ္တစွဲ</b> = လောကဝေါဟာရအတ္တစွဲ -- လောက၌ ယောက်ျား-မိန်းမ-ပုဂ္ဂိုလ်-သတ္တဝါ-လူ-နတ်-ဗြဟ္မာ စသည်သည် တကယ် ထင်ရှားရှိ၏ဟု စွဲလမ်းယုံကြည်လျက် ပြောဆိုကြ၏။ လောကသမညာအတ္တစွဲ = လောကဝေါဟာရအတ္တစွဲ = လူတို့ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲသည့်အတိုင်း အကယ် ထင်ရှားရှိ၏ဟု စွဲလမ်းယုံကြည်နေသော အတ္တစွဲမျိုးတည်း။ သတ္တသညာပင် တည်း။</p> <p>ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းလမ်းစဉ်အတိုင်း စနစ်တကျ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်လေရာ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးနှင့် တကွသော ဥပါဒါရုပ်တို့ကို ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်သောအခါ ထိုရုပ်တရား တို့၏ အလွန့်အလွန် လျင်လျင်မြန်မြန် ဖြစ်ပျက်နေသည့်သဘောကိုလည်း ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်နေ၏။ ထိုရုပ်တရားတို့၌ မပျက်စီးဘဲ အကျိတ်အခဲ အခိုင် အမာ အနှစ်သာရအားဖြင့် တည်နေသည့် အတ္တ မရှိမှုကိုလည်း တွေ့နေ၏၊ ထိုရုပ် (ထိုနာမ်)က လွဲ၍ ထိုရုပ် (ထိုနာမ်)တို့၏ နောက်ဆွယ်တွင် ကိန်းဝပ် တည်နေသော အတ္တကိုလည်း မတွေ့ ဖြစ်နေ၏။ ဤရုပ်ကား အမျိုးသား တည်း, ဤရုပ်ကား အမျိုးသမီးတည်း - ဤသို့ စသည်ဖြင့် ပြောဆိုနိုင်လောက် သော အချိန်လည်း မရှိ၊ ပြောဆိုနိုင်လောက်သော အတ္တကိုလည်း ရှာမတွေ့၊ ပြောဆိုနိုင်လောက်သော အမျိုးသား အမျိုးသမီးကိုလည်း ရှာမတွေ့ ဖြစ်နေ ၏။ ထိုအခါတွင် ထိုယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ အတ္တဒိဋ္ဌိစွဲနှင့် လောက သမညာ (= လောကဝေါဟာရ) အတ္တစွဲဟူသော အတ္တစွဲ နှစ်မျိုးလုံးသည် ကွာကျသွားပြီ ဖြစ်ပေသည်။</p> --- <h3>ဥပါဒါရုပ်များကို သိမ်းဆည်းပုံ</h3> <p>(၆)ဒွါရလုံး၌ ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌ ဓာတ်လေးပါး မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌ ဓာတ်လေးပါးတို့ကို သိမ်းဆည်းနိုင်သောအခါ ဥပါဒါရုပ်များကို ဆက်လက် သိမ်းဆည်းနိုင်ပေပြီ။ သို့သော် (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌လည်း ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌လည်းကောင်း, မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌ လည်းကောင်း, ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို ဆက်လက်၍ သိမ်းဆည်းပါက ပို၍ ကောင်းပေသည်။ (၆)ဒွါရလုံး၌လည်းကောင်း (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌လည်းကောင်း, ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌လည်းကောင်း, မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌လည်းကောင်း ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို သိမ်းဆည်းပြီးသော အခါ၌ကား ဉာဏ်မှာလည်း ထက်မြက်စူးရှလာပြီဖြစ်၍ ဥပါဒါရုပ်တို့သည် လည်း တစ်စတစ်စ ထင်ရှားလာနိုင်ပေသည်။ ရှုနည်းမှာ ရှေးဦးစွာ မျက်လုံးကို လှမ်းအာရုံယူပါ၊ ထိုအခါ၌ကား ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို လွယ်လွယ်ကူကူပင် တွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။ မတွေ့ပါက ယင်းမျက်လုံး၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို စိုက်ရှု လိုက်ပါက ဉာဏ်ကလည်း ထက်မြက်လာပြီဖြစ်၍ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို လွယ်ကူစွာပင် တွေ့ရှိနိုင်ပေသည်၊ ထိုအခါတွင် ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌ ဓာတ်လေးပါး မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌ ဓာတ်လေးပါးတို့ကို ဆက်လက် သိမ်းဆည်းပါ။ နား-နှာ-လျှာ-ကိုယ်-နှလုံးတို့၌လည်း နည်းတူပင် သဘော ပေါက်ပါ။ (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ကား မိမိရှုလိုသည့် ကောဋ္ဌာသကို လှမ်း၍ အာရုံယူပါ၊ ထိုကောဋ္ဌာသကို တွေ့မြင်သောအခါ ယင်းကောဋ္ဌာသ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို သိမ်းဆည်းပါ။ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို တွေ့ရှိသောအခါ ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌လည်းကောင်း, မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌လည်းကောင်း ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မြင်အောင် သိမ်းဆည်း ရှုပွားပါ။ (၆)ဒွါရ (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို အောင်အောင်မြင်မြင် သိမ်းဆည်းမိပြီးသောအခါ ဥပါဒါရုပ်တို့ကို ဆက်လက်၍ သိမ်းဆည်းနိုင်ပေပြီ။</p> <p><b>ဣမေ စတ္တာရော မဟာဘူတေ ပရိဂ္ဂဏှန္တဿ ဥပါဒါရူပံ ပါကဋံ ဟောတိ။ မဟာဘူတံ နာမ ဥပါဒါရူပေန ပရိစ္ဆိန္နံ၊ ဥပါဒါရူပံ မဟာဘူတေန။ ယထာ အာတပေါ နာမ ဆာယာယ ပရိစ္ဆိန္နော၊ ဆာယာ အာတပေန။ ဧဝမေဝ မဟာဘူတံ ဥပါဒါရူပေန ပရိစ္ဆိန္နံ၊ ဥပါဒါရူပံ မဟာဘူတေန။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၁။)</p> <p><b>မဟာဘူတံ ဥပါဒါရူပေန ပရိစ္ဆိန္နံ နီလံ ပီတံ သုဂန္ဓံ ဒုဂ္ဂန္ဓန္တိအာဒိနာ။ ဥပါဒါရူပံ မဟာဘူတေန တန္နိဿိတဿ တဿ တတော ဗဟိ အဘာဝါ။ ဆာယာတပါနံ အာတပပစ္စယဆာယုပ္ပါဒကဘာဝေါ အညမညပရိစ္ဆေဒကတာ။</b> (မူလဋီ၊၂၊၁၅၄။)</p> <p><b>နီလံ ပီတန္တိအာဒိနာ သင်္ဃာဋေ နီလာဒိဝဝတ္ထာနံ တံနိဿယတ္တာ မဟာဘူတေ ဥပါဒါယာတိ အာဟ မဟာဘူတံ။ ပ။ ဒုဂ္ဂန္ဓန္တိအာဒိနာတိ။ ဥပါဒါယရူပံ မဟာဘူတေန ပရိစ္ဆိန္နန္တိ ယောဇနာ။ တဿာတိ ဥပါဒါရူပဿ။ တတောတိ မဟာဘူတတော။ ဆာယာယ အာတပပစ္စယဘာဝေါ အာတပေါ ပစ္စယော ဧတိဿာတိ, အာတပဿ ဆာယာယ ဥပ္ပါဒကဘာဝေါ ဆာယာတပါနံအာတပပစ္စယဆာယုပ္ပါဒကဘာဝေါ။ တေန ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗဥပ္ပါဒကဘာဝေါ အညမညပရိစ္ဆေဒကတာတိ ဒေဿတိ။</b> (အနုဋီ၊၂၊၁၅၆။)</p> <p>ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဤမဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို သိမ်းဆည်းသော ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူသော ယောဂါ ဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏ အသိဉာဏ်၌ ဥပါဒါရုပ်သည် ထင်ရှားလာ၏။ မဟာဘုတ် မည်သည်ကို ကလာပ်တူ ဥပါဒါရုပ်ဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်၏၊ ဥပါဒါရုပ်ကိုလည်း ကလာပ်တူ မဟာဘုတ်ဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်၏။ နေရောင်ခြည် မည်သည်ကို နေရိပ်ဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း, နေရိပ်မည်သည်ကို နေရောင် ခြည်ဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း - ဤဥပမာ အတူပင်လျှင် မဟာဘုတ်ကို ကလာပ်တူ ဥပါဒါရုပ်ဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်၏၊ ဥပါဒါရုပ်ကိုလည်း ကလာပ်တူ မဟာဘုတ်ဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်၏။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၁။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာအဖွင့်မှာ ရုပ်တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ ဉာဏ် အမြင် ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းနေသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အဖို့ အလွန် အဖိုးတန်သော သာသနာ့မှတ်တိုင်တစ်ခု ဖြစ်၏။ ဋီကာဆရာတော်များက လည်း ဘာဝနာလုပ်ငန်းခွင်ကို လုပ်တတ်သွားအောင် ရှင်းလင်းတင်ပြထား တော်မူကြ၏။ ယင်းရှင်းလင်းချက်တို့မှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ကြ၏။</p> <p>မဟာဘုတ်ကို ကလာပ်တူ ဥပါဒါရုပ်က ပိုင်းခြားပုံမှာ ညိုသော အ ရောင်ရှိသည့် မဟာဘုတ်, ရွှေသောအရောင်ရှိသည့် မဟာဘုတ်, အနံ့ကောင်း သော မဟာဘုတ်, အနံ့မကောင်းသော မဟာဘုတ် - ဤသို့ စသည်ဖြင့် ကလာပ်တူ ဝဏ္ဏ (= အဆင်း), ဂန္ဓ (= အနံ့) စသောဥပါဒါရုပ်က မဟာဘုတ်ကို ထင်ရှားလာအောင် ပိုင်းခြား၍ ပြထား၏။ ကလာပ်တူ မဟာဘုတ်၌ မှီဖြစ် သော ထိုကလာပ်တူ ဥပါဒါရုပ်၏ ထိုကလာပ်တူ မဟာဘုတ်မှ ပြင်ပ၌ မရှိခြင်း ကြောင့် ကလာပ်တူ ဥပါဒါရုပ်ကိုလည်း ကလာပ်တူ မဟာဘုတ်က ပုိင်းခြား ထားပြန်၏။ နေရိပ်ဖြစ်ပေါ်လာဖို့ရန် နေရောင်ခြည်ဟူသော အကြောင်း တရားသည် ထင်ရှားရှိနေရ၏။ ညဉ့်အခါ၌ နေရောင်ခြည်မရှိသောကြောင့် နေရိပ်သည် မထင်ရှားတော့ပေ။ ထိုကြောင့် နေရောင်ခြည်သည် နေရိပ်ကို ဖြစ်စေတတ်သော အကြောင်းတရား ဖြစ်သည်။ နေရောင်ခြည်၏ ထင်ရှား ရှိနေခြင်းတည်းဟူသော အကြောင်းတရားကြောင့်သာလျှင် နေရိပ်သည် (= သစ်ပင်ရိပ်သည်) ဖြစ်ပေါ်လာရ၏။ ယင်းသို့ နေရောင်ခြည်ဟူသော အ ကြောင်းတရား ရှိသည်၏အဖြစ်, ယင်းနေရောင်ခြည်က နေရိပ် (= သစ်ပင်ရိပ်) ကို ဖြစ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်သည်ပင် နေရောင်ခြည်နှင့် နေရိပ် (= သစ် ပင်ရိပ်)တို့၏ အချင်းချင်း တစ်ခုက တစ်ခုကို ပိုင်းခြားတတ်သည်၏ အဖြစ်ပင် တည်း။ (မူလဋီ၊၂၊၁၅၄။)</p> <p>ဤစကားရပ်ဖြင့် ဖြစ်စေအပ်သော တရားနှင့် ဖြစ်စေတတ်သော တရား ဖြစ်မှုသည်ပင် အချင်းချင်း ပိုင်းခြားခြင်းကို ပြုလုပ်သည်ဟု ညွှန်ပြ လျက်ရှိ၏။ (အနုဋီ၊၂၊၁၅၆။)</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် နေသာနေသော နေ့အခါဝယ် မြေပြင် ပေါ်၌ ကျရောက်လျက်ရှိသော နေရောင်ခြည်နှင့် သစ်ပင်ရိပ်ကို လှမ်း၍ အာရုံယူကြည့်ပါ။ မြေပြင်ပေါ်၌ ကျရောက်လျက်ရှိသော နေရောင်ခြည်နှင့် နေရိပ် (= သစ်ပင်ရိပ်)တို့ကို လွယ်လွယ်ပင် တွေ့ရှိနိုင်ပေသည်။ နေရောင်ခြည် ဟူသော အကြောင်းကြောင့် သစ်ပင်ရိပ်ကား ဖြစ်ပေါ်လာရ၏။ နေရောင်ခြည် မရှိက သစ်ပင်ရိပ်လည်း ဖြစ်ပေါ်မလာနိုင်။ နေရောင်ခြည်ကလည်း ဤကား သစ်ပင်ရိပ်ဟု ပိုင်းခြားပြလျက် ရှိ၏။ သစ်ပင်ရိပ်ကလည်း ဤကား နေရောင် ခြည်ဟု ပိုင်းခြားပြလျက် ရှိနေ၏။ သို့သော် နေရောင်ခြည်ကား သစ်ပင်ရိပ်ကို ဖြစ်စေတတ်သော အကြောင်းတရားတည်း၊ သစ်ပင်ရိပ်သည်ကား နေရောင် ခြည်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရသော နေရောင်ခြည်က ဖြစ်စေအပ်သော တရား တည်း။ ယင်းသို့ ဖြစ်စေအပ်သောတရား, ဖြစ်စေတတ်သောတရား ဖြစ်မှု သည်ပင် အချင်းချင်း ပိုင်းခြားခြင်းကို ပြုလုပ်ခြင်းပင်တည်း။</p> <p>အလားတူပင် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ယခုကဲ့သို့ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူရာ၌ ရုပ်ကလာပ်တို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်ပါမှသာလျှင် ယင်းရုပ်ကလာပ် တို့၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို သိမ်းဆည်း၍ ရနိုင်၏၊ အကယ်၍ ရုပ်ကလာပ်တို့ကို မတွေ့မမြင်ခဲ့သော် ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့၏ အ တွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို သိမ်းဆည်း၍ ရရှိဖို့ရန် မဖြစ်နိုင် သေးပေ။ ရုပ်ကလာပ်တို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်ရခြင်းမှာလည်း အနည်းဆုံး ပမာဏအားဖြင့် ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ဝဏ္ဏခေါ်သည့် ရူပါရုံ အရောင်အဆင်းကို တွေ့မြင်ပါမှသာလျှင် ရုပ်ကလာပ်ကို တွေ့မြင်နိုင်၏။ ရုပ်ကလာပ်တို့ကို တွေ့မြင်ပါက ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို တစ်ဆင့်တက်၍ သိမ်းဆည်းရနိုင်၏။</p> <p>တစ်ဖန် ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့ကို သိမ်းဆည်းနိုင်ပါကလည်း ယင်းဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ဝဏ္ဏ = အ ရောင်အဆင်း, ဂန္ဓ = အနံ့, ရသ = အရသာ, ဩဇာ = အဆီအစေးအနှစ် -ဤသို့စသော ကလာပ်တူ ဥပါဒါရုပ်တို့ကို တစ်ဆင့်တက်၍ သိမ်းဆည်းခဲ့သော် အောင်မြင်မှုကို ရရှိနိုင်၏။ အကြောင်းမူ ယင်းဥပါဒါရုပ်တို့ကား ဓာတ်ကြီး လေးပါး မဟာဘုတ်တရားတို့ ပါဝင်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ပြင်ပလောက၌ မတည်ရှိနိုင်သောကြောင့် ဖြစ်၏။</p> <p>မဟာဘုတ်ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို စွဲမှီ၍ ကလာပ်တူဥပါဒါရုပ်တို့ သည် ဖြစ်ပေါ်လာကြရ၏။ ကလာပ်တူ မဟာဘုတ်တို့က သဟဇာတ နိဿယ စသော ပစ္စယသတ္တိတို့ဖြင့် ကျေးဇူးပြုမပေးသော်ကား ကလာပ်တူ ဥပါဒါရုပ် တို့သည် ဖြစ်ပေါ်မလာနိုင်။ တစ်ဖန် ဥပါဒါရုပ်တို့ မပါဘဲ မဟာဘုတ်ချည်း သက်သက်လည်း ဖြစ်နိုင်စွမ်း မရှိပေ။ အဆင်းလှ၏၊ အဆင်းမလှ၊ အနံ့ ကောင်း၏၊ အနံ့မကောင်း ဤသို့စသည်ဖြင့် သိနိုင်ခွင့်ရှိခြင်းမှာ ကလာပ်တူ ဥပါဒါရုပ်တို့ကြောင့်သာ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်က သိရှိခွင့်ကို ရရှိခြင်း ဖြစ်၏။ မဟာဘုတ်ကား ဖြစ်စေတတ်သော အကြောင်းတရားတည်း၊ ကလာပ်တူ ဥပါ ဒါရုပ်ကား ဖြစ်စေအပ်သော အကျိုးတရားတည်း။ ဤသို့ ဖြစ်စေတတ်သော တရား ဖြစ်စေအပ်သောတရား ဖြစ်ခြင်းသည်ပင် ကလာပ်တူမဟာဘုတ်နှင့် ဥပါဒါရုပ်တို့သည် အချင်းချင်း ပိုင်းခြားခြင်းကို ပြုသည် မည်ပေသည်။ မဟာ ဘုတ်ကား နေရောင်ခြည်နှင့် တူ၏။ ဥပါဒါရုပ်ကား နေရောင်ခြည်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရသော သစ်ပင်ရိပ်နှင့် တူ၏။</p> <p>ဤရှင်းလင်းချက်များနှင့်အညီ ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်အောင် ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းသည့်အပိုင်းဝယ် မဟာဘုတ်တို့ကို မသိမ်းဆည်း နိုင်ဘဲ ဥပါဒါရုပ်တို့ကို သိမ်းဆည်းဖို့ရန်, ဥပါဒါရုပ်တို့ကို မသိမ်းဆည်းနိုင်ဘဲ လည်း မဟာဘုတ်တို့ကို သိမ်းဆည်းဖို့ရန်မှာ မလွယ်ကူသည်ကိုကား သဘော ပေါက်သင့်လှ၏။ အနည်းဆုံးပမာဏအားဖြင့် အာကာသဓာတ်နှင့် ဝဏ္ဏဓာတ် အရောင်အဆင်းဟူသော ဥပါဒါရုပ်ကို မသိမ်းဆည်းနိုင်ပါက ဉာဏ်ဖြင့် မတွေ့ မမြင်ပါက ရုပ်ကလာပ်ကို မြင်ဖို့ရန်မှာ မဖြစ်နိုင်ပေ။ ရုပ်ကလာပ်ကို မမြင်ပါ ကလည်း ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး လေးပါးကို သိမ်းဆည်းဖို့ရန်မှာ မမျှော်မှန်းသင့်သော အရာသာ ဖြစ်၏။ ရုပ် ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုမျှ မသိမ်း ဆည်းနိုင်သေး မသိမ်းဆည်းတတ်သေးလျှင် ပရမတ်အစစ် ရုပ်တရားကို မသိ ရှိသေးသူသာ ဖြစ်နေသေး၏။ ရုပ်ပရမတ်ကိုမျှ မသိသေးသော ထိုသူတော် ကောင်း၏ သန္တာန်ဝယ် စစ်မှန်သော ဝိပဿနာဉာဏ်ကား မည်သည့်နည်း နှင့်မျှ မဖြစ်နိုင်သေးပေ။ တစ်ဖန် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိ သော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုမျှ မရှုတတ်သေး မသိမ်းဆည်းတတ်သေးလျှင် ကလာပ်တူဥပါဒါရုပ်တို့ကို ဆက်လက် သိမ်းဆည်းနိုင်ရန်မှာလည်း မိုးနှင့် မြေကြီးပမာ အလွန့်အလွန် အလှမ်းကွာလျက်ပင် ရှိနေပေသေးသည်။ ထို့ကြောင့် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့ကို သိမ်းဆည်းပြီးသော အသင်သူတော်ကောင်းသည် ကလာပ်တူ ဥပါဒါ ရုပ်တို့ကိုလည်း ဆက်လက် သိမ်းဆည်းပါ။</p> <p><b>ဝဏ္ဏ</b> = အရောင်အဆင်း -- ရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ ဝဏ္ဏဟုခေါ်ဆိုသော ရူပါရုံ အရောင်အဆင်း ရှိ၏။ လွယ်လွယ်ကူကူ တွေ့ရှိနေမည်သာ ဖြစ်သည်။ အသင်သူတော်ကောင်း၏ သန္တာန်၌ အဆက်မပြတ် ဖြစ်ပေါ်နေသော, သမထ ဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့နှင့် ယှဉ်သော ဉာဏ်ကြောင့် လင်း ရောင်ခြည်များကား ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပနေမည်သာ ဖြစ်၏။ ယင်းလင်းရောင်ခြည်၏ အကူအညီဖြင့် ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ရူပါရုံ အရောင်ကို မဟာကုသိုလ် မနောဒွါရိက ဝိပဿနာဇောဝီထိစိတ်အစဉ်ဖြင့် တစ်နည်း - မဟာကုသိုလ် မနောဒွွါရိက ဝိပဿနာဇောဝီထိစိတ်အစဉ်တွင် ပါဝင်သော ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်နေမည်သာ ဖြစ်သည်။</p> <p><b>ဂန္ဓ</b> = အနံ့ -- ရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ အနံ့ ရှိနေ၏။ မဟာကုသိုလ် မနောဒွါရိက ဝိပဿနာဇောဝီထိစိတ်အစဉ်ဖြင့် သိရှိနိုင်သော တရားပင် ဖြစ်၏။ သို့သော် အချို့သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ကား နှာခေါင်းနှင့် ဝေး ကွာ နေသော မျက်စိကဲ့သို့သော နေရာဒွါရတစ်ခု၌ တည်ရှိသော ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု၏ အနံ့ကို လှမ်း၍အာရုံယူရာ၌ ယင်းအနံ့မှာ မထင်မရှား ဖြစ်နေတတ် ၏၊ အာရုံယူ၍ မရသော်လည်း ရှိနေတတ်၏၊ အထူးသဖြင့် သုဒ္ဓဝိပဿနာ ယာနိကပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ အဖြစ်များတတ်သော အခက်အခဲ တစ်ရပ်ပင် ဖြစ်၏။ ထိုအခါမျိုး၌ ဃာနအကြည်ဓာတ်နှင့် ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်ကို ပူးတွဲ သိမ်းဆည်းပါ။ နှာခေါင်းအတွင်းရှိ နှာနုရှိရာ အရပ်၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး လေးပါးကို စိုက်၍ ရှုလိုက်ပါက ရုပ်ကလာပ်တို့ကို လွယ်ကူစွာပင် တွေ့ရှိနိုင် ပေသည်။ ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့တွင် ကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့လည်း ပါဝင် ကြ၏၊ ဃာနဒသကကလာပ်, ကာယဒသကကလာပ်တို့တည်း။ ယင်းဃာန ဒသကကလာပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ဃာနအကြည်ဓာတ်တို့ကို ခြုံငုံ၍ သိမ်းဆည်းထားပါ။ တစ်ဖန် (၆)ဒွါရလုံး၌ တည်ရှိကြသော ကြည်သည့် ရုပ် ကလာပ် မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို အောင်မြင်စွာ ရှု၍ ရရှိနေပြီဖြစ်သော ဤကဲ့သို့သော အချိန်အခါမျိုး၌ နှလုံးအိမ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော မကြည်သည့် ဟဒယဒသကကလာပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဟဒယ ဝတ္ထုရုပ်ကို မှီ၍ဖြစ်နေသော ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်တလက်လက် တောက် ပနေသော ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်ကိုလည်း လွယ်ကူစွာပင် တွေ့ရှိနေမည် ဖြစ်သည်။ ယင်းဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်ကိုလည်း သိမ်းဆည်းထားပါ။</p> <p>ဤသို့လျှင် အသင်သူတော်ကောင်းသည် ယင်းဃာနအကြည်ဓာတ်နှင့် ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်တည်းဟူသော အကြည်ဓာတ်နှစ်မျိုးတို့ကို ပူးတွဲ သိမ်းဆည်း၍ မိမိရှုပွားလိုသော ရုပ်ကလာပ်၌ အနံ့ကိုအာရုံယူ၍ ရှုကြည့်ပါ။ အနံ့မှာ ဃာနဝိညေယျ = ဃာနဝိညာဏ်ဖြင့်လည်း သိနိုင်သောတရားဖြစ်၍ မနောဝိညေယျ = မနောဝိညာဏ်ဖြင့်လည်း သိနိုင်သော တရားတစ်မျိုး ဖြစ်၏။ ဃာနဝိညာဏ်မှာ ဃာနအကြည်ဓာတ်ကို မှီ၍ ဖြစ်၏။ မဟာကုသိုလ် မနော ဒွါရိက ဝိပဿနာဇောဝီထိစိတ်အစဉ်ဟူသော မနောဝိညာဏ်မှာ ဘဝင်မနော အကြည်ဓာတ်ကို အစွဲပြု၍ ဟဒယဝတ္ထုကို မှီ၍ဖြစ်၏။ ထိုကြောင့် အနံ့ကို ရှုရာ၌ ယခုကဲ့သို့ အခက်အခဲရှိသောအခါ ဆိုင်ရာအကြည်ဓာတ် နှစ်မျိုး တည်းဟူသော ဒွါရနှင့် အနံ့ဂန္ဓာရုံကို ပူးတွဲသိမ်းဆည်းလျက် ရှုခြင်းဖြစ်သည်။ ဂန္ဓာရုံကို စတင်သိမ်းဆည်းစ အာဒိကမ္မိကပုဂ္ဂိုလ်အတွက်သာ ဖြစ်သည်၊ အောင်မြင်မှု ရရှိသောအခါ ယင်းဂန္ဓာရုံကို မဟာကုသိုလ် မနောဒွါရိက ဝိပဿနာဇောဝီထိတည်းဟူသော မနောဝိညာဏ်ဖြင့်လည်း ရှု၍ရနိုင်သည်သာ ဖြစ်သည်။ ဂန္ဓာရုံကို ဃာနဝိညာဏ်ဖြင့် အာရုံယူနေကျဖြစ်၍ ထိုသို့ ရှုခြင်း ဖြစ်သည်။ အောင်မြင်မှုရရှိလျှင်ကား ကောင်း၏။ အောင်မြင်မှုကို မရရှိပါ က မိမိရရှိထားပြီးသည့် သမာဓိကို တစ်ဖန်ပြန်၍ ထူထောင်ပါ၊ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ကြိမ်ဖန်များစွာ သိမ်းဆည်းပါ။ ထိုနောင် အနံ့ဂန္ဓာရုံကို အထက်ပါနည်းအတိုင်း ဆက်ရှုပါ၊ အောင်မြင်မှုကို ရရှိတတ်ပါသည်။ (၆)ဒွါရဝယ် ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ရှုကြည့်ပါ။</p> <p><b>ရသ</b> = အရသာ -- (၆)ဒွါရဝယ် ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ရသာရုံကို ရှုရန်ဖြစ်သည်။ ယင်းရသာရုံမှာ ချို-ချဉ်-ငန်-စပ်-ဖန်-ခါးဟူသော အရသာခြောက်မျိုးလုံး ထိုက်သလို တည်ရှိနိုင်သည်။ ဇိဝှါဝိညာဏ်ဖြင့်သိနိုင်သော ဇိဝှါဝိညေယျတရားလည်း ဖြစ်သည်။ မနောဝိညာဏ်ဖြင့် သိနိုင်သော မနောဝိညေယျတရားလည်း ဖြစ်၏။ ရှေးဦးစွာ ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးနှင့်တကွ ဝဏ္ဏ-ဂန္ဓတို့ကို အောင်အောင် မြင်မြင် ရှုပြီးသောအခါ ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ရသာရုံကို ဆက် လက်၍ ရှုကြည့်ပါ။ မနောဝိညာဏ်ဖြင့်သာ ရှေးဦးစွာ ရှုကြည့်ပါ။ အခက်အခဲ ရှိပါက ဇိဝှါအကြည်ဓာတ် ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်တို့ကို ပူးတွဲသိမ်းဆည်း လျက် လျှာ၌ ငြိကပ်နေသော တတွေး၏ ရသာရုံကို လှမ်း၍ အာရုံယူကာ ရှု ကြည့်ပါ။ အောင်မြင်မှုကို ရရှိတတ်ပါသည်။ သတ္တဝါတို့သည် ရသာရုံကို ဇိဝှါဝိညာဏ်ဖြင့် အာရုံယူနေကျ ဖြစ်၏။ ဇိဝှါဝိညာဏ်၏ အကူအညီကို ယူ၍ ရှုက ပို၍ လွယ်ကူတတ်၏။ ဘာဝနာအရှိန် အားကောင်းလာသော အခါ၌ ကား ဤဝဏ္ဏ-ဂန္ဓ-ရသတို့မှာ မဟာကုသိုလ်မနောဒွါရိက ဝိပဿနာဇောဝီထိ စိတ်အစဉ်ဟူသော မနောဝိညာဏ် သက်သက်ဖြင့်လည်း သိနိုင်သော သိမ်း ဆည်း၍ ရနိုင်သော တရားတို့သာ ဖြစ်ကြသည်။ အောက်ပါ အဋ္ဌကထာကို ထောက်ရှုပါ။</p> <p><b>သဗ္ဗောပိ ပနေသ ပဘေဒေါ မနောဒွါရိကဇဝနေယေဝ လဗ္ဘတိ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈၈။)</p> <p>ဘာဝနာအရှိန် အားမကောင်းခင်သာ ဃာနဝိညာဏ် ဇိဝှါဝိညာဏ် တို့၏ အကူအညီကို ယူ၍ သဘောပေါက် လျင်မြန်စေရန် ဂန္ဓ - ရသ တို့ကို ထိုကဲ့သို့ ရှုခြင်း ဖြစ်သည်ဟု မှတ်သားပါလေ။</p> <p><b>ဩဇာ</b> = အဆီအစေး ဩဇာ -- ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော အဆီ-အစေး-ဩဇာ-အာဟာရဓာတ် ဖြစ်သည်။ ကမ္မဇဩဇာ, စိတ္တဇဩဇာ, ဥတုဇဩဇာ, အာဟာရဇဩဇာဟု ဩဇာလေးမျိုး ရှိသည်။ ရုပ် ကလာပ်၏အတွင်းမှာသာ စိုက်ရှုပါ။ အဆီ-အနှစ်-ဩဇာကို တွေ့ရှိမည် ဖြစ် သည်။ မနောဝိညေယျတရားသာ ဖြစ်၏။ ဩဇာဟု သိလောက်သော နောက် ထပ် အမှတ်အသားတစ်ခုမှာ ယင်းအဆီအစေးမှ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များ ထပ် ထပ် ထွက်နေသည့် အမှတ်အသားပင် ဖြစ်သည်။ ယောဂီအများစုကား ယင်း ဩဇာကို ကြက်ဥအနှစ်ကဲ့သို့ ရုပ်ကလာပ်၏အလယ်၌ တည်ရှိနေသော အနှစ် အဖြစ် တွေ့ရှိတတ်၏၊ ယင်းအနှစ်ဩဇာမှ ကလာပ်အမှုန်များ ထပ်၍တိုးပွား လာသည်ကိုလည်း သတိပြုမိတတ်၏။ (တိုးပွားလာပုံကို နောက်တွင် တွေ့ရှိရ လတ္တံ့။) (၆)ဒွါရလုံး၌ ရှုပါ။</p> <p><b>ဇီဝိတ</b> = ရုပ်သက်စောင့်ဓာတ် -- အသက်ရှင်နေသည့် သဘော, ကလာပ်တူကမ္မဇရုပ်တို့ကို စောင့်ရှောက်နေသည့် သဘာတရား ဖြစ်သည်။ ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်များ၌သာ တည်ရှိသည်။ ရှေးဦးစွာ ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ်၌ စတင်ရှုကြည့်ပါ။ ရှာဖွေကြည့်ပါ။ ထို ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်များမှာ ပသာဒ ရုပ် တစ်မျိုးမျိုးပါဝင်သော ရုပ်ကလာပ်တို့သာဖြစ်ရကား ကမ္မဇရုပ် ဧကန် ဖြစ်သဖြင့် ယင်းရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ ဇီဝိတသည် အမြဲတည်ရှိနေ၍ ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌ တည်ရှိသောဇီဝိတကို စတင်ရှုခြင်းဖြစ်သည်။ အသင်သူတော် ကောင်းသည် ထိုဇီဝိတကို ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ်အတွင်း၌ စတင် ရှုသော အခါ အသက်ရှင်နေသည့် သဘောကို ရှေးဦးစွာ မြင်အောင်ရှုပါ။ ယောဂီ အများစုကား လှုပ်ရှားမှုရှိ၍ အသက်ဝင်နေသည့်သဘော အသက်ရှင်သန်နေ သည့် သဘောတစ်ခုကို တွေ့ရှိတတ်၏။ ထိုသို့ တွေ့ရှိသောအခါ ကလာပ်တူ ကမ္မဇရုပ်တို့ကို စောင့်ရှောက်နေသည့်သဘောကိုပါ မြင်အောင် ဆက်ရှုပါ။ ထိုဇီဝိတမှာ အသက်ရှင်နေသည့်သဘော, ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိ သော ကလာပ်တူ ကမ္မဇရုပ်တို့ကိုသာ စောင့်ရှောက်နေသည့် သဘောတရား ဖြစ်သဖြင့် ကလာပ်ပြားဖြစ်သော အခြားသောရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇရုပ်တို့ကိုကား မစောင့်ရှောက်ဟု မှတ်ပါ။</p> <p>ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ဇီဝိတကို ရှာဖွေတွေ့ရှိပါက ရှုလို့ရရှိပါက မကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ်အချို့တို့၌ ဇီဝိတကို ဆက်လက်၍ ရှာဖွေကြည့်ပါ၊ ရှုကြည့်ပါ။ ထိုအချို့သော မကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့ဟူသည်မှာ တစ်ကိုယ် လုံး၌ အနှံ့အပြားတည်ရှိသော ဘာဝဒသကကလာပ် ဇီဝိတနဝကကလာပ်နှင့် နှလုံးအိမ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဟဒယဒသကကလာပ်တို့ပင် ဖြစ်ကြသည်။ စိတ္တဇရုပ်ကလာပ် ဥတုဇရုပ်ကလာပ် အာဟာရဇရုပ်ကလာပ်တို့လည်း မကြည်ကြပေ၊ သို့သော် ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့၌ ဇီဝိတကား မရှိပေ။ ဟဒယဒသကကလာပ် ဘာဝဒသကကလာပ် ဇီဝိတနဝကကလာပ်တို့လည်း မကြည် ကြပေ။ သို့သော် ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့၌ ဇီဝိတကား ရှိနေ၏။ ယင်းဇီဝိတကို လည်း (၆)ဒွါရလုံးဝယ် ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်နှင့် မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် အချို့တို့၌ ရှုကြည့်ပါ။</p> <p><b>ဘာဝရုပ်</b> = အမျိုးသားဖြစ်ကြောင်းရုပ်-အမျိုးသမီးဖြစ်ကြောင်းရုပ် အမျိုးသားဟု သို့မဟုတ် အမျိုးသမီးဟု သိလောက်သော အမှတ်အသား တည်း။ (၆)ဒွါရလုံး၌ အနှံ့အပြား တည်ရှိသော ရုပ်တည်း။ မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်အချို့တို့၌ တည်ရှိကြ၏။ ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိ သော ဇီဝိတကို သဘောပေါက်ပါက ရှု၍ ရရှိပါက မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် တို့၌လည်း ဇီဝိတကို ရှာဖွေကြည့်ပါ၊ ရှုကြည့်ပါ။ အကယ်၍ မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ဇီဝိတကို ရှာဖွေ၍ မတွေ့ရှိပါက ဘာဝရုပ်ကို ဆက်လက်၍ မရှာဖွေပါနှင့်။ ဇီဝိတမရှိက ဘာဝရုပ် မရှိနိုင်သောကြောင့် ဖြစ်၏။ အကယ်၍ မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ဇီဝိတကိုရှာဖွေတွေ့ရှိပါက ယင်းရုပ်ကလာပ်၌ ဘာဝရုပ်ကို ဆက်လက် ရှာဖွေကြည့်ပါ။ သို့သော် ယင်းရုပ်ကလာပ်မှာ ဇီဝိတ နဝကကလာပ် ဖြစ်ပါက ဇီဝိတသာရှိ၍ ဘာဝရုပ် မရှိနိုင်ပေ။အကယ်၍ ယင်း ရုပ်ကလာပ်သည် ဘာဝဒသကကလာပ်ဖြစ်မူ ဇီဝိတလည်းရှိ၍ ဘာဝရုပ် လည်း ရှိနေပေသည်။ ဇီဝိတမရှိသည့် ရုပ်ကလာပ်၌ကား ဘာဝရုပ်လည်း မရှိနိုင်ပေ၊ ဇီဝိတရှိပါမှသာလျှင် ဘာဝရုပ်လည်း ရှိနိုင်ပေသည်။ ဘာဝရုပ်ကား ဧကန် ကမ္မဇရုပ် ဖြစ်၏။ ဇီဝိတသည်လည်း ကလာပ်တူကမ္မဇရုပ်တိုင်းကို စောင့်ရှောက်လျက် ရှိ၏။ ထို့ကြောင့် ဇီဝိတရှိရာ ရုပ်ကလာပ်၌သာ ဘာဝရုပ် ကို ဆက်လက်၍ ရှုကြည့်ပါ။ ဇီဝိတနဝကကလာပ် (ဟဒယဒသကကလာပ်) မဟုတ်ဘဲ ဘာဝဒသကကလာပ်သာ ဖြစ်ခဲ့လျှင် ဘာဝရုပ်ကို တွေ့ရှိမည်ဖြစ် သည်။ အမျိုးသားယောဂီသည် အမျိုးသား ဖြစ်ကြောင်း ပုရိသဘာဝရုပ်ကို ရှုပါ။ အမျိုးသမီးယောဂီသည် အမျိုးသမီးဖြစ်ကြောင်း ဣတ္ထိဘာဝရုပ်ကို ရှုပါ။ အမျိုးသား၌ ပုရိသဘာဝရုပ်, အမျိုးသမီး၌ ဣတ္ထိဘာဝရုပ် တစ်မျိုးစီသာ တည် ရှိ၏။ ပုရိသဘာဝရုပ်ဟူသည် ဤသူကား ယောက်ျားဟု သိကြောင်း အမှတ် အသား ဖြစ်သည်။ ဣတ္ထိဘာဝရုပ်ဟူသည် ဤသူကား အမျိုးသမီးဟု သိ ကြောင်း အမှတ်အသား ဖြစ်သည်။ တွေ့ရှိပါက (၆)ဒွါရလုံး၌ လှည့်လည်၍ ရှုပါ။ ယင်းဘာဝရုပ်သည် (၆)ဒွါရလုံး၌ ဘာဝဒသကကလာပ်အနေဖြင့် တည်ရှိသည်။</p> <p>ရုပ်လောကဝယ် ယောဂီအများစု၌ အရှုရခက်သော ရုပ်တရားတို့မှာ ဩဇာ, ဇီဝိတ, ဘာဝရုပ်တို့ပင် ဖြစ်ကြသည်။ ဤရုပ်သုံးမျိုးနှင့်တကွ အထက် တွင် တင်ပြခဲ့သော ပထဝီ အာပေါ တေဇော ဝါယော ဝဏ္ဏ ဂန္ဓ ရသ ဩဇာ စသော ရုပ်တရားတို့ကို (၆)ဒွါရ၌ တည်ရှိသော ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌ (၁၀)မျိုး, မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်၌လည်း (၈)မျိုး (၉)မျိုး (၁၀)မျိုး စသည် အားဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ၍ သိမ်းဆည်းတတ်ပါက ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဇယားများတွင် ရေးသားတင်ပြထားသည့်အတိုင်း ရုပ်တရားတို့ကို ကုန်စင်အောင် သိမ်းဆည်း ပါ။</p> <p><b>စက္ခုဒွါရသ္မိံ ဟိ စက္ခု-ကာယ-ဘာဝဒသကဝသေန တိံသ ကမ္မဇရူပါနိ၊ ဥပတ္ထမ္ဘကာနိ ပန တေသံ ဥတုစိတ္တာဟာရသမုဋ္ဌာနာနိ စတုဝီသတီတိ စတုပဏ္ဏာသ ဟောန္တိ။ တထာ သောတ-ဃာန-ဇိဝှါဒွါရေသု။ ကာယဒွါရေ ကာယ- ဘာဝဒသကဝသေန စေဝ ဥတုသမုဋ္ဌာနာဒိဝသေန စ စတုစတ္တာလီသ။ မနောဒွါရေ ဟဒယဝတ္ထု-ကာယ-ဘာဝဒသကဝသေန စေဝ ဥတုသမုဋ္ဌာနာဒိဝသေန စ စတုပဏ္ဏာသမေဝ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၉။)</p> <p>ဤအဋ္ဌကထာနှင့်အညီ အောက်ပါ ဇယားများကို ရေးဆွဲထားပါသည်။</p> --- <h3>မနောဒွါရ ဟူသည်</h3> <p>ဤအရာ၌ အဋ္ဌကထာဆရာတော်က ဟဒယကို မနောဒွါရဟု ခေါ် ဝေါ် သုံးစွဲထား၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၉။) ဤကဲ့သို့သော အသုံးအနှုန်းနှင့် ဆက် စပ်၍ မနောဒွါရအကြောင်းကို ဆက်လက်တင်ပြအပ်ပါသည်။</p> <p><b>ဧတ္ထ ပန မနောတိ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ။ ပ။ အာဝဇ္ဇနံ ဘဝင်္ဂတော အမောစေတွာ မနောတိ သဟာဝဇ္ဇနေန ဘဝင်္ဂံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။</b> (သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅။)</p> <p><b>မနောဒွါရံ နာမ သာဝဇ္ဇနံ ဘဝင်္ဂံ။ တဿ နိဿယဘာဝတော ဟဒယဝတ္ထုံ သန္ဓာယ နိဿိတဝေါဟာရေန မနောဒွါရေတိ ဝုတ္တံ။ ယတ္ထ မနောဒွါရုပ္ပတ္တိ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၄၁၀။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာ ဋီကာ အဖွင့်တို့နှင့် အညီ ---</p> <p>၁။ ဘဝင်ကိုလည်း မနောဒွါရဟု ခေါ်ဆို၏။<br> ၂။ မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်းနှင့် တကွသော ဘဝင်ကိုလည်း မနောဒွါရဟု ခေါ် ဆို၏။<br> ၃။ ဟဒယဝတ္ထုကိုလည်း ဌာနျူပစာရအားဖြင့် မနောဒွါရဟု ခေါ်ဆို၏။</p> <p><b>ဌာနျူပစာရ</b> --- ဘဝင်သည် တစ်နည်း အာဝဇ္ဇန်းနှင့် တကွသော ဘဝင်သည် ဟဒယဝတ္ထုကိုပင် မှီ၍ဖြစ်ရ၏။ မှီတတ်သော ဘဝင်၏ တစ်နည်း မှီတတ်သော အာဝဇ္ဇန်းနှင့် တကွသော ဘဝင်၏ မနောဒွါရဟူသော အမည်ကို မှီအပ်သော မှီရာဖြစ်သော ဟဒယဝတ္ထုရုပ်၌ တင်စား၍ တစ်နည်းဆိုရသော် ဌာနီဖြစ်သော ဘဝင်၏ သို့မဟုတ် အာဝဇ္ဇန်းနှင့် တကွသော ဘဝင်၏ မနောဒွါရဟူသော အမည်ကို ဌာနဖြစ်သော ဟဒယဝတ္ထု၌ တင်စား၍ ဌာနဖြစ်သော (= မှီရာ ဖြစ်သော) ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကိုပင် ဌာနျူပစာရအားဖြင့် မနောဒွါရဟု ခေါ်ဆိုထားပေသည်။ (သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၉။ မဟာဋီ၊၂၊၄၁၀။)</p> <p><b>ဇီဝိတနဝကကလာပ်</b> --- အထက်ပါ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဇယားတို့၌ကား ဇီဝိတနဝကကလာပ်ရုပ်ကို ထည့်သွင်း ဖော်ပြခြင်း မပြုထားပေ။ သို့သော် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၃။)၌ကား တေဇောကောဋ္ဌာသ, ဝါယော ကောဋ္ဌာသတို့၌ ဇီဝိတနဝကကလာပ်ကို ဖော်ပြထားပေသည်။ အသင် သူတော်ကောင်းသည် ယင်းဇီဝိတနဝကကလာပ်ကိုပါ ရောနှောခြုံငုံ၍ ရှုလိုက ရှုနိုင်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် တေဇော ကောဋ္ဌာသ, ဝါယောကောဋ္ဌာသတို့၌ကား မလွှဲမရှောင်သာ သိမ်းဆည်းရှုပွားရတော့မည် ဖြစ်ပေသည်။ ယင်းတေဇော ကောဋ္ဌာသ, ဝါယောကောဋ္ဌာသတို့သည်လည်း တစ်ကိုယ်လုံး အနှံ့အပြား တည်ရှိသော ကောဋ္ဌာသတို့သာ ဖြစ်ကြသည်။</p> --- <h3>(၆) ဒွါရ၌ ရုပ်ကလာပ်များကို ဓာတ်ခွဲပုံ = ရုပ်တို့ကိုသိမ်းဆည်းပုံ</h3> <p>ကာယအကြည်ဓာတ်ပါဝင်သော ကာယဒသကကလာပ်မှာ (၆)ဒွါရ လုံး၌ ပျံ့နှံ့တည်ရှိ၏။ ဘာဝရုပ် ပါဝင်သော ဘာဝဒသကကလာပ်မှာလည်း (၆)ဒွါရလုံး၌ပင် ပျံ့နှံ့တည်ရှိ၏။ စက္ခုအကြည်ဓာတ် ကာယအကြည်ဓာတ် စသော ပသာဒ (= အကြည်) ရုပ်တို့ ပါဝင်တည်ရှိသော စက္ခုဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ် စသော ထိုထို ရုပ်ကလာပ်တို့သည်ကား ဆန်မှုန့်နှင့် နနွင်းမှုန့်ကို သမအောင် ရောနှောပေါင်းစပ်ထားသကဲ့သို့ စက္ခုစသော (၆) ဒွါရတို့၌ ရောနှောလျက် တည်ရှိကြ၏။</p> <p>စက္ခုဒသကကလာပ်ကား စက္ခု (= မျက်စိ)၌သာ တည်ရှိ၏။ သောတ ဒသကကလာပ်ကား နား၌သာ တည်ရှိ၏။ ဃာနဒသကကလာပ်ကား နှာ ခေါင်း၌သာ တည်ရှိ၏။ ဇိဝှါဒသကကလာပ်ကား လျှာ၌သာ တည်ရှိ၏။ ဟဒယဒသကကလာပ်ကား နှလုံး၌သာ တည်ရှိ၏။ ကာယဒသကကလာပ် နှင့် ဘာဝဒသကကလာပ်တို့ကား မျက်စိ-နား-နှာ-လျှာ-ကိုယ်-နှလုံးဟူသော (၆)ဒွါရလုံး၌ အနှံ့အပြား တည်ရှိကြ၏။ ထိုကြောင့် စက္ခု၌ စက္ခုဒသက ကလာပ် ကာယဒသကကလာပ်ဟု ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ် နှစ်မျိုး, နား၌ သောတဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ်ဟု ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ် နှစ်မျိုး, နှာခေါင်း၌ ဃာနဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ်ဟု ကြည် သည့်ရုပ်ကလာပ် နှစ်မျိုး, လျှာ၌ ဇိဝှါဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ် ဟု ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ် နှစ်မျိုး, ကိုယ်၌ ကာယဒသကကလာပ်ဟု ကြည် သည့်ရုပ်ကလာပ် တစ်မျိုး, နှလုံး၌ ကာယဒသကကလာပ်ဟု ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တစ်မျိုး - ဤသို့ အသီးအသီး ရှိ၏။ မျက်စိ-နား-နှာ-လျှာတို့၌ ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ် နှစ်မျိုးစီ အကြည်ဓာတ်လည်း နှစ်မျိုးစီ ရှိနေသဖြင့် ထိုအကြည်ဓာတ် အကြည်ရုပ်တို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူတတ်ဖို့ လိုအပ်ပေ သည်။ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်အနေဖြင့်ကား ဤအဆင့်တွင် ကြည်သည့် ရုပ် ကလာပ်အမှုန်အနေဖြင့်သာ မြင်တွေ့နေဦးမည် ဖြစ်ပေသည်။</p> --- <h3>စက္ခုအကြည်ဓာတ်</h3> <p><b>ရူပါဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏံ ... စက္ခု။</b>(ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၄။)</p> <p>= ရူပါရုံ ရှေးရှုရိုက်ခတ်ခြင်းငှာ ထိုက်သော မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့ကို ကြည်လင်စေခြင်း သဘောလက္ခဏာရှိသော တရားသည် စက္ခုမည်၏။ တစ်နည်း - ရူပါရုံ ရှေးရှုရိုက်ခတ်ခြင်းငှာ ထိုက်သော မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီး လေးပါးတို့၏ ကြည်လင်ခြင်း သဘောမျှသည် စက္ခုအကြည်ဓာတ် မည်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၄။)</p> --- <h3>ကာယအကြည်ဓာတ်</h3> <p><b>ဖောဋ္ဌဗ္ဗာဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏော ....ကာယော။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၄)</p> <p>= ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ (ပထဝီ-တေဇော-ဝါယော) ရှေးရှုရိုက်ခတ်ခြင်းငှာ ထိုက် သော မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို ကြည်လင်စေခြင်း သဘောလက္ခ ဏာရှိသော တရားသည် ကာယအကြည်ဓာတ် မည်၏။ တစ်နည်း - ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ရုံ ရှေးရှုရိုက်ခတ်ခြင်းငှာ ထိုက်သော မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကြည်လင်ခြင်း သဘောလက္ခဏာမျှသည် ကာယအကြည်ဓာတ် မည်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၄။)</p> <p>ဤရှင်းလင်းချက်များနှင့်အညီ စက္ခုအကြည်ဓာတ်မှာ ရူပါရုံ ရှေးရှု ရိုက်ခတ်ခြင်းငှာ ထိုက်သော အကြည် ဖြစ်၏၊ ကာယအကြည်ဓာတ်မှာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ ရှေးရှုရိုက်ခတ်ခြင်းငှာ ထိုက်သော အကြည် ဖြစ်၏။ မျက်စိ၌ စက္ခု အကြည်ဓာတ် ပါဝင်သော စက္ခုဒသကကလာပ်နှင့် ကာယအကြည်ဓာတ် ပါဝင်သော ကာယဒသကကလာပ်ဟု ကလာပ်နှစ်မျိုးတို့သည် သမအောင် ရောနှောလျက် တည်ရှိနေကြ၏။ မည်သည့်အကြည်ဓာတ်က စက္ခုအကြည် ဖြစ်သည်၊ မည်သည့်အကြည်ဓာတ်က ကာယအကြည် ဖြစ်သည်၊ မည်သည့် ရုပ်ကလာပ်က စက္ခုဒသကကလာပ် ဖြစ်သည်၊ မည်သည့်ရုပ်ကလာပ်က ကာယဒသကကလာပ် ဖြစ်သည်ဟု ရိုက်ခတ်သော အာရုံနှင့် တိုက်ဆိုင်၍ ခွဲခြားယူရမည် ဖြစ်သည်။ သို့သော် ယင်းအကြည်ဓာတ်တို့မှာ ကလာပ်တူ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကြည်လင်ခြင်းသဘောမျှသာ ဖြစ်ကြသဖြင့် ယင်းတို့ စွဲမှီရာ ကလာပ်တူ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို ထပ်ကာထပ်ကာ သိမ်းဆည်း ထားပြီးဖြစ်ဖို့လည်း အထူးလိုအပ်ပေသည်။</p> <p><b>စက္ခုအကြည်</b> --- စက္ခုအကြည်ကို သိမ်းဆည်းရှုပွားလိုပါက ရှေးဦးစွာ မျက်စိ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို သိမ်းဆည်းရှုပွားပါ။ ရုပ်ကလာပ် များကို တွေ့မြင်သောအခါ ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်အမှုန်တစ်ခုကို အာရုံယူ ၍ သိမ်းဆည်းပါ။ ယင်းရုပ်ကလာပ်၌ ပါဝင်သော ရုပ်သဘောတရား (၁၀)မျိုး ကို ဆက်လက်သိမ်းဆည်းပါ။ ယင်း (၁၀)မျိုးမှ ပသာဒ = အကြည်ဓာတ်ကို သိမ်းဆည်းထားပါ၊ သို့မဟုတ် ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ်အများစု၌ တည်ရှိသော အကြည်ဓာတ်ကို သိမ်းဆည်းထားပါ။ ယင်းအကြည်ဓာတ်နှင့် မလှမ်းမကမ်း တွင် တည်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ပါဝင်သော ရူပါရုံကို သို့မဟုတ် ရုပ်က လာပ် တစ်ခု၌ ပါဝင်သော ရူပါရုံကို လှမ်း၍ အာရုံယူကြည့်ပါ။ အကယ်၍ ထိုရူပါရုံက ထိုအကြည်ဓာတ်ကို ရှေးရှု ရိုက်ခတ်နေပါလျှင် ထိုအကြည်ဓာတ် မှာ စက္ခုအကြည်ဓာတ်ပင် ဖြစ်သည်။ ထိုစက္ခုအကြည်ဓာတ် ပါဝင်သော ရုပ်ကလာပ်မှာ စက္ခုဒသကကလာပ်ပင် ဖြစ်သည်။ ယင်းစက္ခုဒသကကလာပ် အတွင်း၌ တည်ရှိသော ရုပ်သဘောတရား (၁၀)မျိုးတို့ကို ပရမတ်သို့ ဆိုက် အောင် သိမ်းဆည်းပါ၊ ဉာဏ်ဖြင့် တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ပိုင်းခြားယူပါ။ အကယ် ၍ ထိုရူပါရုံက ထိုအကြည်ဓာတ်ကို ရှေးရှုမရိုက်ခတ်လျှင် ထိုအကြည်ဓာတ်မှာ စက္ခုအကြည်ဓာတ် မဟုတ်ပေ။ ကာယအကြည်ဓာတ်သာ ဖြစ်ဖွယ်ရာရှိသည်။ မျက်စိ၌ စက္ခုအကြည်ဓာတ်နှင့် ကာယအကြည်ဓာတ် နှစ်မျိုးသာ တည်ရှိနေ သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ကာယအကြည်ဓာတ် ဟုတ်သည် မဟုတ်သည် ကိုလည်း အောက်ပါအတိုင်း စမ်းသပ်ကြည့်ပါ။</p> <p><b>ကာယအကြည်</b>---ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ (= ပထဝီဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယော ဓာတ်) ရှေးရှုရိုက်ခတ်ခြင်းငှာ ထိုက်သော ရှေးရှုရိုက်ခတ်ခံရသော အကြည် ဓာတ်မှာ ကာယအကြည်ဓာတ် ဖြစ်သည်။ မျက်စိ၌ပင် တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီး လေးပါးကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် စိုက်ရှုပါ။ ရုပ်ကလာပ်များကို တွေ့မြင်သော အခါ ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်အမှုန်တစ်ခု၌ သို့မဟုတ် အများစု၌ တည်ရှိ သော အကြည်ဓာတ်ကို သိမ်းဆည်းထားပါ။ ယင်းရုပ်ကလာပ်နှင့်အနီးကပ်ဆုံး ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိသော သို့မဟုတ် ရုပ်ကလာပ်အများစု အတွင်း၌ တည်ရှိသော ပထဝီ တေဇော ဝါယောဟူသော ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတ် တစ်ခုခုကို လှမ်း၍ အာရုံယူပါ၊ သိမ်းဆည်းပါ၊ စိုက်ရှုပါ။ (ဥပမာ - မာသည့် သဘောတစ်ခုကို စိုက်ရှုပါ။) အကယ်၍ ထိုဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတ် တစ်ခုခုက ထို အကြည်ဓာတ်ကို ရှေးရှုရိုက်ခတ်နေပါလျှင် ထိုဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတ်တစ်ခုခု၏ ရှေးရှု ရိုက်ခတ်မှုကို ခံယူရသော ထိုအကြည်ဓာတ်မှာ ကာယအကြည်ဓာတ်ပင် ဖြစ် သည်။ ယင်းကာယအကြည်ဓာတ် ပါဝင်သော ရုပ်ကလာပ်မှာ ကာယဒသက ကလာပ်ပင် ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ထိုအကြည်ဓာတ်ကို ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတ် တစ် ခုခုက ရှေးရှုရိုက်ခတ်မှု မရှိလျှင် ထိုအကြည်ဓာတ်မှာ စက္ခုအကြည်ဓာတ် ဖြစ်ဖွယ်ရာ ရှိ၏။ စက္ခုအကြည်ဓာတ် ဟုတ်သည် မဟုတ်သည်ကို အထက်၌ တင်ပြထားသော စက္ခုအကြည်ဓာတ်ကို ရှုပုံစနစ်နှင့် စမ်းသပ်ကြည့်ပါ။</p> <p>ဤသို့လျှင် အသင်သူတော်ကောင်းသည် စက္ခုဒွါရ (= မျက်စိ)၌ စက္ခု ဒသကကလာပ်နှင့် ကာယဒသကကလာပ်တို့ကို ခွဲခြား၍ရှုနိုင်ပြီ ဖြစ်သည်။ စက္ခုဒသကကလာပ်၌ တည်ရှိသော (၁၀)မျိုးသော ရုပ်တရား, ကာယဒသက ကလာပ်၌ တည်ရှိသော (၁၀)မျိုးသော ရုပ်တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ ဆိုက် အောင် ဆက်လက်၍သိမ်းဆည်းပါ။ အကယ်၍ အသင်သူတော်ကောင်းသည် မျက်စိ၌ပင် မကြည်သော ရုပ်ကလာပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဘာဝရုပ်ပါသည့် ဘာဝဒသကကလာပ်ကိုပါ ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် ဆက်လက် သိမ်းဆည်း နိုင်သည် ဖြစ်အံ့၊ မျက်စိ၌ စက္ခုဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝ ဒသကကလာပ်တို့ကို သိမ်းဆည်းပြီး ဖြစ်ပေပြီ။ ယင်းရုပ်ကလာပ် သုံးမျိုးတို့ ကား အတိတ်ဘဝတစ်ခုခုက အဝိဇ္ဇာ-တဏှာ-ဥပါဒါန်တို့ ခြံရံလျက် ပြုစု ပျိုးထောင်ခဲ့သော သင်္ခါရ-ကံတို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရသော ကမ္မဇရုပ်တို့ပင် ဖြစ်ကြသည်။ စက္ခုဒွါရ၌ ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝဒသကကလာပ်တို့ကို ရှုပုံစနစ်ကိုပင် နည်းမှီ၍ သောတဒွါရစသည့် ကျန်ငါးဒွါရတို့၌လည်း ပုံစံတူပင် ရှုပါ။</p> <h3>သောတအကြည်</h3> <p><b>သဒ္ဒါဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏံ...သောတံ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၄။)<br> = သဒ္ဒါရုံ ရှေးရှုရိုက်ခတ်ခြင်းငှာထိုက်သော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို ကြည် လင်စေခြင်းသဘော = ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကြည်လင်ခြင်းသဘောမျှ သည် သောတပသာဒတည်း။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၄။) နား၏ အတွင်းဘက်၌ တည် ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ကြည့်၍ သိမ်းဆည်းပါ၊ စိုက်ရှုပါ။ ရုပ်ကလာပ်များကို တွေ့မြင်သောအခါ ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု၌ တည်ရှိသော အကြည်ဓာတ်ကို သို့မဟုတ် ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် အများစု၌ တည်ရှိသော အကြည်ဓာတ်ကို သိမ်းဆည်းထားပါ၊ အာရုံယူထား ပါ။ အသက်ရှူသံကဲ့သို့သော အဇ္ဈတ္တအသံကိုပင်ဖြစ်စေ, ဗဟိဒ္ဓက အသံကို ပင်ဖြစ်စေ အသံတစ်ခုခုကို လှမ်း၍ အာရုံယူကြည့်ပါ။ အကယ်၍ ထိုအသံက ထို အကြည်ဓာတ်ကို ရှေးရှုရိုက်ခတ်နေပါလျှင် ထိုသို့ အသံ၏ ရှေးရှု ရိုက်ခတ်မှုကို ခံယူရသော ထိုအကြည်ဓာတ်မှာ နားအကြည်ဓာတ် ဖြစ်၏။ ယင်း နားအကြည်ဓာတ် ပါဝင်သော ရုပ်ကလာပ်မှာ သောတဒသကကလာပ် ဖြစ်၏။ ယင်းရုပ်ကလာပ်၌ တည်ရှိသော (၁၀)မျိုးသော ရုပ်တရားတို့ကို ပရ မတ်သို့ ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းပါ၊ တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူပါ။ အကယ်၍ နား၌ တည်ရှိသော ထိုအကြည်ဓာတ်ကို အသံတစ်ခုခုက ရှေးရှုရိုက်ခတ်မှု မရှိလျှင် ထိုအကြည်ဓာတ်မှာ သောတအကြည်ဓာတ် မဟုတ် ဘဲ ကာယအကြည်ဓာတ်ပင် ဖြစ်ဖွယ်ရာ ရှိပေသည်။ ကာယအကြည်ဓာတ် ဟုတ်သည် မဟုတ်သည်ကို သိရှိရန် ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကို အာရုံယူ၍ အထက်တွင် ရေးသားခဲ့သည့်အတိုင်း ရှုကြည့်ပါ။ နား၌လည်း သောတဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝဒသကကလာပ်တို့ကို ဆက်လက်၍ ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းပါ။ ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်တို့ပင်တည်း။</p> <h3>ဃာနအကြည်</h3> <p><b>ဂန္ဓာဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏံ ... ဃာနံ</b><br> = အနံ့ (= ဂန္ဓာရုံ) ရှေးရှုရိုက်ခတ်ခြင်းငှာ ထိုက်သော ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့ကို ကြည်လင်စေခြင်းသဘော = ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ကြည်လင်ခြင်း သဘောမျှသည် ဃာနပသာဒ မည်၏။ နှာခေါင်း၏အတွင်း နှာနုရှိရာအရပ်၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မြင်အောင်ရှုပါ၊ သိမ်းဆည်းပါ။ ရုပ်ကလာပ်များကို တွေ့မြင်သောအခါ ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော အကြည်ဓာတ်ကို သို့မဟုတ် ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ်အများစု၌ တည်ရှိသော အကြည်ဓာတ်ကို သိမ်းဆည်းထားပါ။ ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းဝယ် မည်သည့် နေရာ၌ မဆို တည်ရှိနေသော ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၏ သို့မဟုတ် ရုပ်ကလာပ် အများစု၏အတွင်း၌ တည်ရှိသော အနံ့ (= ဂန္ဓာရုံ)ကို လှမ်း၍ အာရုံယူပါ။ အကယ်၍ ထိုအနံ့ဂန္ဓာရုံက ထိုအကြည်ဓာတ်ကို ရှေးရှုရိုက်ခတ်နေပါလျှင် ထိုအနံ့ဂန္ဓာရုံ၏ ရှေးရှု ရိုက်ခတ်မှုကို ခံယူရသော ထိုအကြည်ဓာတ်မှာ ဃာန အကြည်ဓာတ် ဖြစ်သည်။ ယင်းဃာနအကြည်လျှင် (၁၀)ခုမြောက်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်မှာ ဃာနဒသကကလာပ် ဖြစ်သည်။ ယင်းဃာနဒသကကလာပ် ကို ဓာတ်ခွဲလျက် ပရမတ္ထရုပ်တရား (၁၀)မျိုးတို့ကို သိမ်းဆည်းပါ။ အကယ် ၍ ထိုအကြည်ဓာတ်ကို အနံ့ဂန္ဓာရုံက ရှေးရှုရိုက်ခတ်မှု မရှိလျှင် ထို အကြည် ဓာတ်မှာ ကာယအကြည်ဓာတ် ဖြစ်ဖွယ်ရာ ရှိသည်။ ကာယအကြည်ဓာတ် ဟုတ်သည် မဟုတ်သည်ကို တိကျစွာ သိရှိနိုင်ရန် ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကို အာရုံယူ၍ အထက်တွင် တင်ပြထားသည့်အတိုင်း ရှုကြည့်ပါ။ အောင်မြင်မှု ရရှိပါက နှာခေါင်း၌ ဃာနဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝဒသကက လာပ်တို့ကို ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းပါ။ ကမ္မဇရုပ်တို့ပင်တည်း။</p> <h3>ဇိဝှါအကြည်</h3> <p><b>ရသာဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏာ ... ဇိဝှါ</b><br> = ရသာရုံ ရှေးရှုရိုက်ခတ်ခြင်းငှာ ထိုက်သော မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီးလေး ပါးတို့ကို ကြည်လင်စေခြင်း သဘောသည် = မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီးလေးပါး တို့၏ ကြည်လင်ခြင်းသဘောမျှသည် ဇိဝှါပသာဒ မည်၏။ လျှာတွင် တည်ရှိ သော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို သိမ်းဆည်းပါ၊ စိုက်ရှုပါ။ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို တွေ့ရှိသောအခါ ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော သို့မဟုတ် ကြည်သည့်ရုပ်ကလာပ် အများစု၏အတွင်း၌တည်ရှိသော အကြည် ဓာတ်ကို သိမ်းဆည်းထားပါ။ နီးစပ်ရာ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည် ရှိသော သို့မဟုတ် ရုပ်ကလာပ်အများစု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ရသဓာတ် ကို လှမ်း၍ အာရုံယူပါ။ အကယ်၍ ထို ရသဓာတ်က ထိုအကြည်ဓာတ်ကို ရှေးရှုရိုက်ခတ်နေပါက ရသာရုံ၏ ရှေးရှု ရိုက်ခတ်ခြင်းငှာ ထိုက်သော ထို အကြည်ဓာတ်မှာ ဇိဝှါအကြည်ဓာတ် ဖြစ်၏။ ယင်းဇိဝှါအကြည်ဓာတ် = ဇိဝှါ ပသာဒလျှင် (၁၀)ခုမြောက်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်မှာ ဇိဝှါဒသကကလာပ်ဖြစ်၏။ ယင်းရုပ်ကလာပ်ကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် ဓာတ်ခွဲလျက် (၁၀)မျိုးသော ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းပါ။ အကယ်၍ ထိုရသာရုံက ထိုအကြည် ဓာတ်ကို ရှေးရှုရိုက်ခတ်မှုမရှိလျှင် ယင်းအကြည်ဓာတ်မှာ ကာယအကြည် ဓာတ်ပင် ဖြစ်ဖွယ်ရာ ရှိပေသည်။ ကာယအကြည်ဓာတ် ဟုတ်သည် မဟုတ် သည်ကို သေချာရန် ယင်းအကြည်ဓာတ်နှင့် အနီးကပ်ဆုံး အရပ်၌ တည်ရှိ သော ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၏ သို့မဟုတ် ရုပ်ကလာပ် အများစု၏ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကို အာရုံလှမ်းယူ၍ စမ်းသပ်ကြည့်ပါ။ ကာယအကြည်ဓာတ် ဟုတ်သည် မဟုတ် သည်ကို သိရှိနိုင်ပေသည်။ သေချာသည့်အခါ လျှာ၌လည်း ဇိဝှါဒသက ကလာပ် ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝဒသကကလာပ်ဟူသော ကမ္မဇရုပ် ကလာပ် သုံးမျိုးတို့၌ တည်ရှိသော (၁၀)မျိုးစီသော ပရမတ် ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းထားပါ။</p> <p>ကာယဌာန - ကာယဒွါရ ၌ကား ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝဒသက ကလာပ်ဟု ကမ္မဇရုပ်ကလာပ် နှစ်မျိုးသာ ရှိ၏။ ရှုပုံမှာ ထင်ရှားပြီ။ ထိမှုကို သိသည့်နေရာတိုင်း၌ ကာယဒသကကလာပ်ကား ရှိနေ၏။ အလားတူပင် ဘာဝဒသကကလာပ်မှာလည်း မျက်စိ-နား-နှာ-လျှာ-ကိုယ်-နှလုံးဟူသော (၆)ဒွါရလုံး၌ အနှံ့အပြား တည်ရှိနေ၏။ အများနားလည်နေသော ဘာဝရုပ် နှင့်ကား မတူညီပေ။ ဤဘာဝရုပ်က ဤသူကား အမျိုးသားဟု ထင်ရှားပြနေ သောကြောင့်, ဤသူကား အမျိုးသမီးဟု ထင်ရှားပြနေသောကြောင့် အမျိုး သားနှင့် အမျိုးသမီးကို ခွဲခြား၍ ယူနိုင်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ဘာဝရုပ်ကို စက္ခု ဝိညေယျတရားဟု ဆိုလိုသည်ကား မဟုတ်ပါ။ ဤဘာဝရုပ်ကြောင့်ပင် အမျိုး သမီးတို့၏ အသွင်အပြင် ပုံသဏ္ဌာန် အပြုအမူ, အမျိုးသားတို့၏ အသွင်အပြင် ပုံသဏ္ဌာန် အပြုအမူတို့ကို သိရှိခွင့် ရနိုင်ခြင်းကိုသာ ဆိုလိုသည်။ ထိုဘာဝ ရုပ်ကို ရှုရာ၌ အမျိုးသားယောဂီသည် ဇီဝိတပါဝင်သော မကြည်သော ရုပ် ကလာပ်အချို့၌ ပုရိသဘာဝရုပ်ကို ရှာဖွေကြည့်လိုက်သောအခါ ကျန်းတမ်း သော ကျားကျားလျားလျား အမူအရာ သဘောတရားတစ်ခုကို တွေ့ရှိတတ် ၏။ ဤအမှတ်အသားကြောင့် ယောက်ျားဖြစ်နေရသည်ဟု သဘောပေါက် တတ်၏။ သို့သော် ယင်းကျန်းတမ်းသော အမူအရာသဘောမှာ ပထဝီဓာတ် ၏ ကျန်းတမ်းခက်မာမှုနှင့် မတူညီသည်ကိုကား အများအားဖြင့် သဘော ပေါက် နားလည်နေတတ်ပေသည်။ အလားတူပင် အမျိုးသမီးယောဂီသည် လည်း မိမိ၏အဇ္ဈတ္တသန္တာန်ဝယ် ဇီဝိတပါဝင်သော မကြည်သော ရုပ်ကလာပ် အချို့၌ ဣတ္ထိဘာဝရုပ်ကို ရှာဖွေကြည့်လိုက်သောအခါ နူးညံ့ပျော့ပျောင်းသော သဘာဝ တစ်မျိုးကို တွေ့ရှိတတ်၏။ ဤအမှတ်အသားကြောင့် အမျိုးသမီး ဖြစ်နေရသည်ဟုလည်း သဘောပေါက်တတ်၏။ သို့သော် ယင်းနူးညံ့ပျော့ ပျောင်းသော သဘာဝသည် ပထဝီဓာတ်၏ နူးညံ့ပျော့ပျောင်းမှုနှင့် မတူသည် ကိုကား သဘောပေါက်နားလည်နေတတ်ပေသည်။ (၆)ဒွါရလုံး၌ ရှုကြည့်ပါ။</p> <h3>မနောဒွါရ - ဟဒယဝတ္ထု</h3> <p><b>မနောဓာတုမနောဝိညာဏဓာတူနံ နိဿယလက္ခဏံ ဟဒယဝတ္ထု</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၇။)<br> = မနောဓာတ် အမည်ရသော ဘဝင်မနောအကြည်နှင့် မနောဝိညာဏ ဓာတ် အမည်ရသော ပဉ္စဝိညာဏ်မှ တစ်ပါးသော မနောဝိညာဏ်စိတ်တို့၏ မှီ၍ဖြစ်ရာရုပ်သည် ဟဒယဝတ္ထုရုပ်တည်း။ ယင်းမနောဓာတ် မနောဝိညာဏ ဓာတ်တို့၏ မှီရာသဘောရှိသော ရုပ်ဖြစ်သည်။ ရှုနည်းမှာ နှလုံးအိမ်၌ တည် ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို ရှေးဦးစွာ သိမ်းဆည်းပါ။ ရုပ်ကလာပ် အမှုန် များကို တွေ့သောအခါတွင် ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ်ကို သိမ်းဆည်းပါ။ သမထပိုင်းကတည်းက ဘဝင်မနောအကြည်ကို သိမ်းဆည်းထားတတ်ပြီး သော သူတော်ကောင်းတစ်ဦးအဖို့ ဤအပိုင်းတွင် ဘဝင်မနောအကြည်ဓာတ် ကို တစ်ဖန်ပြန်၍ သိမ်းဆည်းရန်မှာ မခက်ခဲတော့ပြီ။ ယင်းဘဝင်မနော အကြည်တွင် ဘာဝနာစိတ်ကို စိုက်ထား၍ လက်ညှိုးတစ်ချောင်းကို ကွေး ကြည့်ပါ-ဆန့်ကြည့်ပါ။ ကွေးချင်သောစိတ် ဆန့်ချင်သောစိတ် = ကွေးနေ သောစိတ် ဆန့်နေသောစိတ်ကို မြင်အောင် ဆက်ကြည့်ပါ။ စိတ်ကို သိမ်း ဆည်းနိုင်သောအခါ ယင်းစိတ်၏ မှီ၍ဖြစ်ရာ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကို ဆက်လက် သိမ်းဆည်းကြည့်ပါ။ အောင်မြင်မှုကို ရရှိတတ်ပါသည်။ အကယ်၍ အောင် မြင်မှုကို ရရှိပါက ဘဝင်မနောအကြည်နှင့်တကွ ကွေးချင်ဆန့်ချင်သောစိတ် အဝင်အပါ မနောဝိညာဏဓာတ် ဟူသမျှသည် ယင်းဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကိုပင် မှီတွယ်၍ ဖြစ်နေပုံကို သဘောပေါက်အောင် ဆက်ရှုပါ။ ယင်းဟဒယဝတ္ထု ရုပ်မှာ အထက်ပါ မနောဓာတ် မနောဝိညာဏဓာတ်တို့၏ အောက်တွင် တည် ရှိသော ရုပ်ကလာပ်အမှုန်တို့တွင် ပါဝင်သော ရုပ်တစ်မျိုး ဖြစ်သည်။ ဤ၌ မှီဖြစ်သည်ဟူသည် ဟဒယဝတ္ထုနှင့် မနောဓာတ် မနောဝိညာဏဓာတ်တို့၏ ဆက်စပ်လျက်ဖြစ်မှုသဘောကိုသာ ဆိုလိုသည်။ ဟဒယဝတ္ထုမရှိက ယင်း ဝိညာဏ်တို့၏ မဖြစ်နိုင်ခြင်းသည်ပင် ဆက်စပ်မှုသဘောတည်း။ ယင်းဟဒယ ဝတ္ထု ပါဝင်သော ရုပ်ကလာပ်မှာ ဟဒယဒသကကလာပ်ဖြစ်၏။ ယင်းဟဒယ ဒသကကလာပ်ကို ဓာတ်ခွဲလျက် (၁၀)မျိုးသော ပရမတ္ထရုပ်တရားတို့ကို သိမ်း ဆည်းပါ။ ဤ၌ ကွေးချင်ဆန့်ချင်သောစိတ် စသည့်စိတ်ကို အလျင် သိမ်း ဆည်းခြင်းမှာ စိတ်၏မှီရာ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကို တိတိကျကျ သဘောပေါက်ရန် အတွက်သာ ဖြစ်သည်။ အချို့ယောဂီများသည်ကား ဘဝင်မနောအကြည်ကို သိမ်းဆည်းမိက ယင်းဘဝင်မနောအကြည်၏ မှီရာ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကိုလည်း လွယ်လွယ်ကူကူပင် သိမ်းဆည်း၍ ရရှိတတ်ပေသည်။ ဟဒယဒသကကလာပ် ကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းနိုင်သောအခါ နှလုံး အိမ်၌ပင် ကာယဒသကကလာပ်နှင့် ဘာဝဒသကကလာပ်တို့ကိုလည်း ဆက် လက်၍ ဓာတ်ခွဲကာ ပရမတ် ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းပါ။ ဤသို့လျှင် နှလုံးအိမ်၌လည်း ဟဒယဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝ ဒသကကလာပ်ဟု ကမ္မဇရုပ်ကလာပ် သုံးမျိုးပင် ရှိပေသည်။</p> <h3>ဘဝင်မနောအကြည်နှင့် ကာယအကြည်</h3> <p>နှလုံးအိမ်၌ အကြည် နှစ်မျိုး ရှိနေ၏။ <b>ပဘဿရမိဒံ ဘိက္ခဝေ စိတ္တံ</b>။ (အံ၊၁၊၉။) ဟူသော ဒေသနာတော်နှင့် အညီ ဟဒယဝတ္ထုကို မှီ၍ ဖြစ်နေ သော အိမ်ရှင်ဘဝင်စိတ်သည်လည်း ကြည်လင်လျက်ရှိ၏၊ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်တလက်လက် တောက်ပလျက် ရှိ၏။ (ဖလူပစာရ စကားတည်း။ သို့မဟုတ် ကာရဏူပစာရစကားတည်း) <b>သဘာဝေါ ဝါယံ စိတ္တဿ ပဏ္ဍရတာ</b>။ (မူလဋီ၊၁၊၁၂၅။) ဟူသော မူလဋီကာနှင့် အညီ ဟဒယဝတ္ထုကို မှီ၍ဖြစ်နေသော စိတ်အားလုံးသည်လည်း ကြည်သည် ဖြူစင်သည်သာဖြစ်၏။ (အကုသိုလ် စေတသိက်ကသာ သို့မဟုတ် အကုသိုလ်စေတသိက်ကြောင့်သာ ညစ်နွမ်း ရသည်ဟူလို။)</p> <p>ဤဒေသနာတော်များနှင့်အညီ နှလုံးအိမ်အတွင်း၌ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် တလက်လက် တောက်ပသော အရောင်အလင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော ဘဝင် မနောအကြည်လည်း ရှိ၏၊ နာမ်အကြည်ဓာတ်တည်း။ ထိမှုကို သိနိုင်သည့် ကာယဝိညာဏ်စိတ်၏ မှီရာ ကာယအကြည်ဓာတ်လည်း ရှိ၏၊ ရုပ်အကြည် ဓာတ်တည်း။ ကာယအကြည်ဓာတ်မှာ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်အနေဖြင့်သာ ဖြစ်၏။ ကြည်သော ရုပ်ကလာပ်အမှုန်တွင် ပါဝင်၏။ ဘဝင်မနောအကြည်ကား မကြည်သည့် ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကို မှီ၍ ဖြစ်နေရသော အကြည်ဓာတ်တစ်မျိုး ဖြစ်၏။ ရုပ်ကလာပ်အမှုန် မဟုတ်ပေ။ ရှေး သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်းတွင်လည်းကောင်း, အထက်စာမျက်နှာ (၅၃-၅၄)တွင်လည်းကောင်း ရှင်းပြခဲ့သည့် အတိုင်း စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်နှင့် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်အများစု၏ ရူပါရုံအရောင်၏ ကြည်လင်တောက်ပ မှုသာတည်း။ ယင်း ဘဝင်မနောအကြည် = မနောဒွါရကား ကြည်၏၊ ယင်း မနောဒွါရ၏ မှီရာ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကား မကြည်ပေ။ ကာယအကြည်ဓာတ် ပါဝင်သော ကာယဒသကကလာပ်မှာ နှလုံးအိမ် တစ်ခုလုံး၌ အနှံ့အပြား တည်ရှိနေ၏။ ဘဝင်မနောအကြည်၏ ပတ်ဝန်းကျင်တွင် အမှုန်အနေဖြင့် ပျံ့နှံ့လျက် တည်နေ၏။</p> <p>မှတ်ချက် --- ဤ၌ (၆)ဒွါရ၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်တို့ကို ရှုရာ၌ မျက်စိ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို သိမ်းဆည်းရန်, နား-နှာ-လျှာ-ကိုယ်-နှလုံးတို့၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို သိမ်းဆည်းရန် ရေးသားတင်ပြထား၏။ ဤတင်ပြချက်မှာ ဉာဏ်နုံ့သူတို့အတွက်သာဟု မှတ်ပါ။ ဉာဏ်ထက်မြက်သူ သူတော်ကောင်းတို့ကား ခန္ဓာကိုယ်ကို ခြုံ၍ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ရှုလိုက်သောအခါ တစ်ကိုယ်လုံး၌ အတုံးအခဲကို မတွေ့တော့ဘဲ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကိုသာ တွေ့နေ၏။ တစ်ဖန် (၆)ဒွါရလုံး၌လည်း ကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ် မကြည်သည့် ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ဓာတ်ကြီး လေးပါးကို ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းနိုင်၏။ ထိုအဆင့်တွင် ထိုသူတော်ကောင်း တို့သည် မျက်စိကို အာရုံပြုသော်လည်း မျက်လုံးကို မတွေ့တော့ဘဲ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်တို့ကိုသာ တွေ့နေ၏။ ထိုကဲ့သို့ ရုပ်ကလာပ်တို့ကိုသာ တွေ့နေ သော သူတော်ကောင်းတို့သည် မျက်လုံးကို တစ်ဖန် ပြန်ရှာဖွေ၍ ယင်း မျက်လုံး၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို သီးသန့် ပြန်၍ သိမ်းဆည်းနေရန် မလိုပါ။ မျက်လုံးအိမ်၌ ရုပ်ကလာပ်တို့ကို လွယ်လွယ်ကူကူ တွေ့ရှိ နေသော သူတော်ကောင်းတို့သည် ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့၌ အကျုံးဝင်သော စက္ခုဒသကကလာပ် ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝဒသကကလာပ်တို့ကို ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် ဓာတ်ခွဲလျက် သိမ်းဆည်းပါ။ နား-နှာ-လျှာ-ကိုယ်-နှလုံးတို့၌လည်း နည်းတူ သဘောပေါက်ပါ။ ကြွင်းကျန်နေသေးသော စိတ္တဇ, ဥတုဇ, အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကကလာပ်တို့ကို ဆက်လက် သိမ်းဆည်းရှုပွားရာ ၌လည်း နည်းတူပင် သဘောပေါက်ပါ။</p> <p>(၆)ဒွါရ၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇရုပ်တို့ကား ဘဝတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်လာ အောင် စတင်၍ ပြည်တည်ပေးသော ရုပ်တရားတို့တည်း။ အချို့သော ကမ္မဇ ရုပ်တို့ကား ပဋိသန္ဓေဝိညာဏ်နှင့် အတူ စတင်၍ ဥပါဒ်ခဲ့ကြ၏။ အတိတ်က ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့သော အကြောင်းရင်းကံ၏ စွမ်းအင်သတ္တိ မကုန်သေးသမျှ ဘဝတစ်လျှောက်ဝယ် ဖြစ်-ပျက် အစဉ်အတန်းအနေဖြင့် ေ့ရှနှင့် နောက် ဆက်စပ်လျက် အထပ်ထပ် ဖြစ်နေကြမည်သာဖြစ်၏။ ယင်းကမ္မဇရုပ်တို့ကို (၆)ဒွါရလုံး၌ အောင်အောင်မြင်မြင် သိမ်းဆည်းမိပြီးသော အသင်သူတော် ကောင်းသည် ကြွင်းကျန်သော စိတ္တဇရုပ် ဥတုဇရုပ် အာဟာရဇရုပ်တို့ကို ဆက်လက်၍ သိမ်းဆည်း ရှုပွားနိုင်ပေပြီ။ သို့သော် မိမိ သိမ်းဆည်း ရှုပွား ရမည့် ရုပ်အမျိုးအစားသည် မည်ရွေ့မည်မျှရှိသည်ကို အသင်သူတော် ကောင်းသည် ကြိုတင်၍ သိထားသင့်၏။ ထို့ကြောင့် ရုပ် (၂၈)ပါးတို့ကို ဆက်လက်၍ ရေးသားတင်ပြအပ်ပါသည်။</p> <h3>ရုပ် (၂၈) ပါး</h3> <p>ရုပ်တရားတို့သည် ဘူတရုပ် ဥပါဒါရုပ်ဟု အကျဉ်းအားဖြင့် နှစ်မျိုးရှိ၏။ အခြားသောရုပ်များထက် သဘောလက္ခဏာအားဖြင့်လည်းကောင်း, အထည် ကိုယ်ဒြပ်အားဖြင့်လည်းကောင်း ကြီးကျယ်ထင်ရှားသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ဘူတရူပ = <b>ဘူတရုပ်</b>, မဟာဘူတ = <b>မဟာဘုတ်</b>ဟု ခေါ်ဆိုသည်။ မဟာဘုတ် လေးပါးကို မှီ၍ဖြစ်သော (၂၄)မျိုးသောရုပ်ကို <b>ဥပါဒါရုပ်</b>ဟု ခေါ်ဆိုသည်။ မဟာဘုတ်ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ဖြူအောင် ဝါအောင် နီအောင် ဤသို့ စသည် ဖြင့် ခြယ်လှယ်သော အမွှန်းတင်ရုပ်များတည်း။</p> <p>တစ်ဖန် ယင်းမဟာဘုတ်လေးပါးကို <b>ဓာတု = ဓာတ်</b>ဟုလည်း ခေါ်ဆို ပြန်၏။ မိမိသဘောကို မိမိဆောင်ထားနိုင်သော, မိမိသဘောအတိုင်း ထင်ရှားသော တရားကို <b>ဓာတု = ဓာတ်</b>ဟု ခေါ်ဆို၏။ ပထဝီဓာတ်သည် မာ-ကျန်း-လေး-ပျော့-ချော-ပေါ့ဟူသော မိမိသဘောကို မိမိဆောင်ထား၏။ အာပေါဓာတ်သည် ယိုစီး-ဖွဲ့စည်းဟူသော မိမိသဘောကို မိမိဆောင်ထား၏။ တေဇောဓာတ်သည် ပူ-အေးဟူသော မိမိသဘောကို မိမိဆောင်ထား၏။ ဝါယောဓာတ်သည် ထောက်ကန်-တွန်းကန်ဟူသော မိမိသဘောကို မိမိ ဆောင်ထား၏။ ထိုကြောင့် ယင်းလေးပါးကို ဓာတ်ဟုလည်း ခေါ်ဆိုသည်။</p> <p>(၁) <b>မဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီး (၄) ပါး</b></p> <p>၁။ ပထဝီဓာတ်,<br> ၂။ အာပေါဓာတ်,<br> ၃။ တေဇောဓာတ်,<br> ၄။ ဝါယောဓာတ်။</p> <p>(၂) <b>ပသာဒရုပ် = အကြည်ရုပ် = အကြည်ဓာတ် (၅) ပါး</b></p> <p>၁။ စက္ခုပသာဒ = မျက်စိ အကြည်<br> ၂။ သောတပသာဒ = နား အကြည်<br> ၃။ ဃာနပသာဒ = နှာ အကြည် = နှာခေါင်း အကြည်<br> ၄။ ဇိဝှါပသာဒ = လျှာ အကြည်<br> ၅။ ကာယပသာဒ = ကိုယ် အကြည်</p> <p>(၃) <b>ဂေါစရရုပ် = အာရုံရုပ် (၇) မျိုး</b></p> <p>၁။ ရူပါရုံ = အဆင်း = အရောင် = ဝဏ္ဏ<br> ၂။ သဒ္ဒါရုံ = အသံ<br> ၃။ ဂန္ဓာရုံ = အနံ့<br> ၄။ ရသာရုံ = အရသာ<br> ၅။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ = အတွေ့အထိဓာတ်</p> <p>[မှတ်ချက် --- ပထဝီ, တေဇော, ဝါယော ဤဓာတ်သုံးပါးကိုပင် တွေ့ထိ ၍ ရကောင်းသည့်အတွက် ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတ်ဟု ခေါ်ဆိုသဖြင့် ယင်းဓာတ် သုံးပါးနှင့်တကွ ဂေါစရရုပ် = အာရုံရုပ် (၇)မျိုး ဖြစ်သည်။ ရေတွက်ပြီးသည် ကို ထပ်၍မယူရသော အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏနည်းအရ ဆိုရမူ ရုပ် (၂၈)ပါးကို ရေတွက်ရာ၌ ယင်းဓာတ်သုံးပါးတို့ကို ဓာတ်ကြီးလေးပါး၌ ထည့်သွင်း ရေတွက်သော် အာရုံရုပ် (၄)မျိုးတည်း။]</p> <p>(၄) <b>ဘာဝရုပ် (၂) ပါး</b></p> <p>၁။ ဣတ္ထိဘာဝရုပ် = အမျိုးသမီးဖြစ်ကြောင်းရုပ်<br> ၂။ ပုရိသဘာဝရုပ် = အမျိုးသားဖြစ်ကြောင်းရုပ်</p> <p>(၅) <b>ဟဒယရုပ် (၁) ပါး</b></p> <p>၁။ ဟဒယဝတ္ထုရုပ် = မနောဓာတ် မနောဝိညာဏဓာတ်ဟူသော အသိ စိတ်တို့၏ မှီရာဖြစ်သောရုပ်၊ (နှလုံးအိမ်အတွင်းရှိ သွေး၌ တည်၏။)</p> <p>(၆) <b>ဇီဝိတရုပ် (၁) ပါး</b></p> <p>၁။ ဇီဝိတိန္ဒြေ = ဇီဝိတ = သက်စောင့်ရုပ် = သက်စောင့်ဓာတ်၊</p> <p>(ဤရုပ်ကား ကံကြောင့်ဖြစ်သော ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ ပါဝင်၍ ကလာပ် တူ ကမ္မဇရုပ်တို့ကို စောင့်ရှောက်ပေးသော ကမ္မဇရုပ်တို့၏ အသက်တည်း။)</p> <p>(၇) <b>အာဟာရရုပ် (၁) ပါး</b></p> <p>၁။ ကဗဠီကာရအာဟာရ = စားမျိုအပ်သော အစာအာဟာရ၌ ပါဝင် တည်ရှိသော အဆီအစေး အနှစ် ဩဇာ၊</p> <p>[မှတ်ချက် --- ပဓာနနည်းအားဖြင့် ဆိုခြင်းတည်း။ ကမ္မဇ, စိတ္တဇ, ဥတုဇ, အာဟာရဇ ရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ ဩဇာပါဝင်လျက်ပင် ရှိ၏။ ကမ္မဇ ဩဇာ စိတ္တဇဩဇာ ဥတုဇဩဇာ အာဟာရဇဩဇာဟု အသီးအသီး ခေါ် ဆို၏။ စားမျိုအပ်သော အစာအာဟာရသည် ခန္ဓာအိမ်အတွင်း၌ မပျံ့နှံ့မီ ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၏ အပေါင်းအစုမျှသာတည်း။ ယင်းရုပ်ကလာပ် တို့တွင် ပါဝင်တည်ရှိသော ဩဇာကို ပဓာနနည်း နိဒဿနနည်းအားဖြင့် ကဗဠီကာရအာဟာရဟု ခေါ်ဆိုထားခြင်းဖြစ်သည်။ အကျယ်ကို အာဟာရဇရုပ် ရှုကွက်တွင် ကြည့်ပါ။]</p> <p>ဤ (၁၈)မျိုးသော ရုပ်ကို မိမိ၏ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ ဖြစ်သော <b>သဘာဝ လက္ခဏာ</b> ကိုယ်စီ ရှိသောကြောင့် <b>သဘာဝရုပ်</b>ဟူ၍လည်းကောင်း, <b>အနိစ္စ လက္ခဏာ ဒုက္ခလက္ခဏာ အနတ္တလက္ခဏာ</b>ဟူသော အများဆိုင် <b>သာမည လက္ခဏာ</b> ထင်ရှားရှိသောကြောင့် <b>သလက္ခဏရုပ်</b>ဟူ၍လည်းကောင်း, ကံ-စိတ်-ဥတု-အာဟာရ တည်းဟူသော ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ အကြောင်းတရား တို့သည် ဖြစ်စေအပ်သောကြောင့် <b>နိပ္ဖန္နရုပ်</b>ဟူ၍လည်းကောင်း, တကယ့် ဖောက်ပြန်တတ်သည့် ရုပ်အစစ် ဖြစ်သောကြောင့် <b>ရူပရုပ်</b>ဟူ၍လည်းကောင်း, အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တဟူသော လက္ခဏာယာဉ်သုံးချက်သို့ တင်၍ ဝိပဿနာ ရှုပွား သုံးသပ်ကောင်းသောကြောင့် <b>သမ္မသနရုပ်</b>ဟူ၍လည်းကောင်း ခေါ် ဆိုသည်။ ကျန် ရုပ် (၁၀)မျိုးတို့ကား ထိုကဲ့သို့ မဟုတ်၍ <b>အသဘာဝရုပ်, အလက္ခဏရုပ်, အနိပ္ဖန္နရုပ်, အရူပရုပ်, အသမ္မသနရုပ်</b>များတည်း။</p> <p>(၈) <b>ပရိစ္ဆေဒရုပ် (၁) ပါး</b></p> <p>၁။ အာကာသဓာတ် = ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အကြားအပေါက် = ပရိစ္ဆေဒရုပ်၊</p> <p>(ရုပ်ကလာပ်တို့ကို တစ်ခုနှင့်တစ်ခု မရောယှက်ရအောင် ပိုင်းခြားတတ်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အကြားအပေါက် အာကာသဓာတ်ကို ရုပ်ကလာပ်တို့ကို ပိုင်းခြားကြောင်း ဖြစ်သောကြောင့် <b>ပရိစ္ဆေဒရုပ်</b>ဟု ခေါ်ဆို၏။ ဤအာကာသ ဓာတ်သည် ပရမတ်အစစ် မဟုတ်၊ ရုပ်ကလာပ်နှစ်ခု သို့မဟုတ် ရုပ်ကလာပ် အများစု ဖြစ်ပေါ်လာသည့်အခါ အလိုလို ဖြစ်ပေါ်လာသော ပညတ်မျှသာ တည်း။)</p> <p>(၉) <b>ဝိညတ်ရုပ် (၂) မျိုး</b></p> <p>၁။ ကာယဝိညတ် = ကိုယ်ဖြင့် သိစေတတ်သော ကိုယ်အမူအရာ၊<br> ၂။ ဝစီဝိညတ် = နှုတ်ဖြင့် သိစေတတ်သော နှုတ်အမူအရာ၊<br> = (စကားသံဖြင့်) သိစေတတ်သော နှုတ်အမူအရာ၊</p> <p>(၁၀) <b>ဝိကာရရုပ် (၅) မျိုး (၃) မျိုး</b></p> <p>၁။ ရူပဿ လဟုတာ = (စိတ္တဇ-ဥတုဇ-အာဟာရဇ) ရုပ်တို့၏ ပေါ့မှု သဘော၊<br> ၂။ ရူပဿ မုဒုတာ = (စိတ္တဇ-ဥတုဇ-အာဟာရဇ) ရုပ်တို့၏ နူးညံ့မှု သဘော၊<br> ၃။ ရူပဿ ကမ္မညတာ = (စိတ္တဇ-ဥတုဇ-အာဟာရဇ) ရုပ်တို့၏ အမှု၌ ကောင်းမွန် ခံ့ညားမှုသဘော၊</p> <p>(ဝိညတ်ရုပ် နှစ်မျိုးနှင့် ဤ ရုပ်သုံးမျိုးကို <b>ဝိကာရရုပ်</b>ဟုလည်း ခေါ်ဆိုသည်။ ထူးထွေခြားနားသော အမူအရာရုပ်များဟု ဆိုလိုသည်။)</p> <p>(၁၁) <b>လက္ခဏရုပ် (၄) မျိုး</b></p> <p>၁။ ဥပစယ = (က) ဘဝတစ်ခု၌ ရုပ်အစစ်တို့၏ ရှေးဦးအစ ဖြစ်ခြင်း သဘော၊<br> ( ခ ) ဣန္ဒြေ ပြည့်စုံသည့် တိုင်အောင် = ဘဝတစ်ခု၌ ရထိုက်သမျှ ရုပ်များ ပြည့်စုံသည်တိုင်အောင် ရုပ် အစစ်တို့၏ အထက်အထက်၌ တိုးတက်၍ ဖြစ်ခြင်း သဘော။</p> <p>၂။ သန္တတိ = ဘဝတစ်ခု၌ ဣန္ဒြေပြည့်စုံပြီးနောက် ရုပ်အစစ်တို့၏ ေ့ရှနှင့် နောက် အစဉ်မပြတ် ဆက်စပ်လျက် အထပ်ထပ်ဖြစ်ခြင်းသဘော။</p> <p>[မှတ်ချက် --- ရုပ်အစစ်တို့၏ ဖြစ်မှုကိုပင် ဝေနေယျတို့၏ အလိုအဇ္ဈာ သယဓာတ်အားလျော်စွာ အချိန်ကာလပိုင်းခြား၍ နှစ်မျိုး ဟောကြားထား တော်မူသည်ဟု မှတ်ပါ။ ဤ ရုပ်နှစ်မျိုးလုံးတို့သည်ပင် ရုပ်အစစ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်း ဥပါဒ် သဘောတရားသာ ဖြစ်ကြသည်။]</p> <p>၃။ ဇရတာ = ရုပ်အစစ်တို့၏ ရင့်ခြင်း အိုခြင်း ဆွေးမြည့်ခြင်းသဘော။</p> <p>(ရုပ်အစစ်တို့၏ တည်မှု ဌီကာလကို ဆိုလိုသည်။)</p> <p>၄။ အနိစ္စတာ = ရုပ်အစစ်တို့၏ ပျက်ခြင်းသဘော။</p> <p>(ရုပ်အစစ်တို့၏ ပျက်မှု = ဘင်ကို ဆိုလိုသည်။)</p> <p>ဤအာကာသဓာတ်နှင့်တကွ ဝိကာရရုပ် (၅)မျိုး လက္ခဏရုပ် (၄)မျိုး ဤ (၁၀)မျိုးသော ရုပ်တို့သည် လက္ခဏာရေး သုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်ခြင်းငှာ မထိုက်သောကြောင့် <b>အသမ္မသနုပဂရုပ် = အသမ္မသန ရုပ်</b>တို့ မည်ကြ၏။ ကံ-စိတ်-ဥတု-အာဟာရ ဟူသော အကြောင်းတရား တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော နိပ္ဖန္နရုပ်တို့ မဟုတ်ရကား <b>အနိပ္ဖန္နရုပ်</b>တို့ မည် ကြ၏။ တကယ့် ရုပ်အစစ်တို့လည်း မဟုတ်ကြကုန်။ ထိုတွင် အာကာသဓာတ် ဟူသည် <b>အန္တရပရိစ္ဆေဒ</b>မျှသာ ဖြစ်၏။</p> <p><b>အန္တရပရိစ္ဆေဒေါတိ တံတံကလာပါနံ အသင်္ကရကာရဏတာယ အန္တရဘူတော ပရိစ္ဆေဒေါ</b>။ (မဟာဋီ၊၂၊၃၅၄။)<br> <b>အန္တရပရိစ္ဆေဒ</b>-ဟူသည် ထိုထို ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု နှင့် ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု မရောယှက်ခြင်း၏ အကြောင်း ဖြစ်သောကြောင့် ရုပ် ကလာပ်တို့၏ အကြားအပေါက် ဖြစ်သော နယ်ခြားဒေသ အပိုင်းအခြား တည်း။ (မဟာဋီ၊၂၊၃၅၄။)</p> <p>ဝိညတ်ရုပ်တို့မှာလည်း ကိုယ်အမူအရာ နှုတ်အမူအရာ အခြင်းအရာ မျှသာ ဖြစ်သည်။ ရုပ်အစစ်တို့၏ အမူအရာ အခြင်းအရာမျှသာတည်း။ လက္ခဏရုပ်ဟူသည်မှာလည်း ရုပ်အစစ်တို့၏ ဖြစ်မှု တည်မှု ပျက်မှု အခြင်း အရာမျှသာတည်း။ ဝိကာရရုပ်ဟူသည်မှာလည်း စိတ္တဇရုပ် ဥတုဇရုပ် အာဟာရဇရုပ်တို့၏ ထူးထွေကွဲပြားခြားနားသော အမူအရာထူးများသာတည်း။ ထိုကြောင့် တကယ့် ရုပ်အစစ်တို့ကား မဟုတ်ကြပေ။ ထိုကြောင့်လည်း ဝိပဿနာ မရှုကောင်းပေ။ သို့သော် ဤကဲ့သို့ ရုပ်တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းနေသည့် နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ်ပိုင်း ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိစခန်း ၌ကား ယင်းရုပ်အတု (၁၀)မျိုးတို့ကို ရောနှော၍ သိမ်းဆည်းရန် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ အဋ္ဌကထာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၅။)၌လည်းကောင်း, လက္ခဏာဟာရနေတ္တိနည်းအားဖြင့် မဟာရာဟုလောဝါဒသုတ္တန်စသော ထိုထိုသုတ္တန်တို့၌လည်းကောင်း ဖွင့်ဆိုထားပေသည် ဟောကြားထားတော်မူပေသည်။</p> <p>အာကာသဓာတ်ကို မမြင်က ရုပ်ကလာပ်ကို မမြင်နိုင်။ ရုပ်ကလာပ်ကို မမြင်ပါက ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ပရမတ္ထရုပ်တရားအစစ် တို့ကို မသိမ်းဆည်းနိုင်။ ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်မဆိုက်က အနတ္တသို့လည်း မဆိုက်နိုင်၊ အနတ္တသို့ ဉာဏ်အမြင် မဆိုက်က စစ်မှန်သော ဝိပဿနာဉာဏ် လည်း မဖြစ်နိုင်ပေ။ ထိုကြောင့် ရုပ်နာမ်ကို သိမ်းဆည်းနေသည့် ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ ပိုင်း၌ အာကာသဓာတ်ကို ရှုရန် ညွှန်ကြားနေရခြင်းဖြစ်၏။ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ပရမတ္ထရုပ်အစစ်တို့ကို သိမ်းဆည်းနိုင်သော အခါ ယင်းရုပ်အစစ်တို့၏ ဖြစ်မှု တည်မှု ပျက်မှုကိုလည်း မလွှဲမရှောင်သာ မြင်တွေ့နေမည်သာ ဖြစ်၏။ ထိုကြောင့် ယင်းလက္ခဏရုပ်တို့ကိုလည်း သိမ်း ဆည်းရ၏။ ဖြစ်မှု တည်မှု ပျက်မှုတို့ကား သင်္ခတတရားတို့၏ <b>သင်္ခတလက္ခဏာ</b>တည်း။ (အံ၊၁၊၁၅၀။) ယင်းသင်္ခတလက္ခဏာကို မြင်ပါမှ ဤကား သင်္ခတ တရားတစ်ခု ဤကား သင်္ခတတရားတစ်ခုဟု ရှေးသင်္ခတနှင့် နောက်သင်္ခတကို ပိုင်းခြား၍ ရနိုင်မည်။ <b>သန္တတိဃန</b>ဟူသော ရုပ်အစဉ်အတန်း အတုံးအခဲ ပြိုနိုင်မည်။ ဃနပြိုမှလည်း ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်မည်။ ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင် ဆိုက်ပါမှလည်း အနတ္တသို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်မည်။ အနတ္တသို့ ဉာဏ်အမြင် ဆိုက်ပါမှလည်း လက္ခဏာရေးသုံးတန်လုံး ထင်ရှားကာ စစ်မှန် သော ဝိပဿနာဉာဏ်သည် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပေမည်။ တစ်ဖန် ဣရိယာပထပိုင်းဆိုင်ရာ ရှုကွက်, သမ္ပဇဉ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရှုကွက်, စိတ္တဇရုပ် ဥတုဇရုပ် အာဟာရဇရုပ်ရှုကွက်တို့၌ ဝိကာရရုပ်တို့ကား ရှောင်လွှဲ၍ မရနိုင်သော မလွှဲ မရှောင်သာ တွေ့မြင်နေရမည့် ယင်းရုပ်အစစ်တို့၏ ထူးထွေကွဲပြား ခြားနား သော အမူအရာရုပ်တို့သာ ဖြစ်ကြရကား ယင်းတို့ကိုလည်း ဤအပိုင်း၌ ရောနှော၍ သိမ်းဆည်းရန် ပါဠိတော်နှင့် အဋ္ဌကထာတို့က ညွှန်ကြားထား တော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ သို့သော် ယင်းရုပ်အတုတို့မှာ ရုပ်အစစ်တို့ကို မှီ၍ ဖြစ် ပေါ်လာကြသော အတုအယောင်တို့သာ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် သမ္မသနဉာဏ် ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်စသော ဝိပဿနာပိုင်းသို့ ရောက်ရှိသောအခါ၌ကား ယင်း ရုပ်အတုတို့ကို ဝိပဿနာ မရှုရန်လည်း ညွှန်ကြားထားတော်မူပေသည်။</p> <h3>စိတ္တဇရုပ် ရှုပုံ</h3> <p>ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကို သိမ်းဆည်းတတ်သော အသင်သူတော်ကောင်းအဖို့ ဤစိတ္တဇရုပ်ရှုကွက်မှာ လွယ်ကူနေမည် ဖြစ်သည်။ နှလုံးအိမ်အတွင်း၌ တည် ရှိသော ဟဒယဝတ္ထုကို မှီ၍ဖြစ်နေသော စိတ်တို့တွင် ပဋိသန္ဓေစိတ်ကလွဲလျှင် ဘဝတစ်လျှောက်လုံး၌ ဖြစ်ပေါ်နေသော မနောဓာတ် မနောဝိညာဏဓာတ် အမည်ရသော စိတ်အားလုံးသည် စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သည် ချည်းပင် ဖြစ်၏။ ယင်းစိတ်တစ်ခုတစ်ခုသည် ဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်ပေါင်း များစွာကို တစ်ကိုယ်လုံး၌ အနှံ့အပြား ဖြစ်စေနိုင်၏။ ရှုပုံမှာ မနောအကြည် တွင် စိတ်စိုက်၍ ဟဒယဝတ္ထုကို မှီ၍ ဖြစ်နေသော စိတ်များကြောင့် ရုပ် ကလာပ်များ အဆက်မပြတ် ဖြစ်နေပုံကို မြင်အောင် ရှုပါ။ မထင်ရှားပါက မနောအကြည်တွင် စိတ်စိုက်ထား၍ လက်ညှိုးတစ်ချောင်းကို ကွေးဆန့် ကြည့်ပါ။ ကွေးချင်သောစိတ် ဆန့်ချင်သောစိတ်တို့ကြောင့် ရုပ်ကလာပ်များ များစွာဖြစ်နေပုံနှင့် (၆)ဒွါရလုံး၌ အနှံ့အပြား ဖြစ်နေပုံကို မြင်အောင် ရှုပါ။ ထိုမျှဖြင့် မထင်ရှားသေးပါက မျက်လုံးကို အနည်းငယ် လှုပ်ကြည့်ပါ။ မျက်လုံး အိမ် ရှိလောက်ရာအရပ်တွင် စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်ပေါင်းများစွာ ဖြစ်နေပုံကို တွေ့မြင်နိုင်ပေသည်။ ကျန် (၅)ဒွါရတို့၌လည်း နည်းတူ ရှုကြည့်ပါ။ ယင်းရုပ် ကလာပ်တို့မှာ မကြည်ကြပေ။ ဓာတ်ခွဲကြည့်ပါက ရုပ်ကလာပ်အသီးအသီး၌ ရုပ်သဘောတရား (၈)မျိုးစီ ရှိ၏။ (ဇယားတွင် ကြည့်ပါ။) ယင်းပရမတ္ထရုပ် တို့ကို (၆)ဒွါရလုံး၌ လှည့်လည်၍ သိမ်းဆည်းပါ။</p> <h3>ဥတုဇရုပ် ရှုပုံ</h3> <p><b>တတ္ထ ဥတု နာမ စတုသမုဋ္ဌာနာ တေဇောဓာတု၊ ဥဏှဥတု သီတဥတူတိ ဧဝံ ပနေသ ဒုဝိဓော ဟောတိ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၁။)</p> <p>စက္ခုဒသကကလာပ်စသော (၆)ဒွါရ၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇကလာပ် စိတ္တဇကလာပ် ဥတုဇကလာပ် အာဟာရဇကလာပ်တို့၏ အတွင်း၌ တည်ရှိ သော တေဇောဓာတ်ကို ဥတုဟု ခေါ်ဆို၏။ ယင်းဥတုခေါ် တေဇောဓာတ် သည် ဩဇာလျှင် ရှစ်ခုမြောက်ရှိသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ် အသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင်၏၊ (ဥတု၏သားတည်း။) ထိုဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ် ကလာပ်တို့တွင်လည်း တေဇောဓာတ် = ဥတု ပါဝင်လျက်ပင် ရှိပြန်၏။ ယင်း တေဇောဓာတ် = ဥတုကလည်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ် ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ (ဥတု၏ မြေးတည်း။) ဤသို့စသည်ဖြင့် ကံ-စိတ်-ဥတု-အာဟာရဟူသော ဆိုင်ရာ အကြောင်းတရားတို့ အပေါ်၌ အခြေစိုက်၍ ရုပ် ကလာပ်တို့သည် အနည်းနှင့်အများ အဆင့်ဆင့် ဖြစ်ပွားတတ်ကြပေသည်။</p> <p><b>ကမ္မဇတေဇောဓာတ် = ဥတု</b> --- အကယ်၍ ထိုတေဇောဓာတ်မှာ စက္ခုဒသကကလာပ်ကဲ့သို့သော ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်တို့၏ အတွင်း၌ တည်ရှိ သော တေဇောဓာတ် = ဥတုဖြစ်လျှင် ယင်းကမ္မဇတေဇောဓာတ် = ဥတုသည် အထက်ပါအတိုင်း (၄-၅)ဆင့်သော ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို ဆက်စပ်မိစေ၏။</p> <p><b>ကမ္မဇတေဇောဓာတု ဌာနပ္ပတ္တာ ဥတုသမုဋ္ဌာနံ ဩဇဋ္ဌမကံ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ တတြာပိ ဥတု အညံ ဩဇဋ္ဌမကန္တိ ဧဝံ စတေဿာ ဝါ ပဉ္စ ဝါ ပဝတ္တိယော ဃဋေတိ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၀။)</p> <p>ထိုသို့ ဖြစ်စေရာ၌ ယင်းတေဇောဓာတ်ဥတုသည် ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိခိုက်၌သာလျှင် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ ရုပ်တို့၏ ဓမ္မတာအတိုင်း ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိပါမှသာလျှင် အားရှိသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ဤ၌ (၄-၅) ကြိမ်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို ဆက်စပ်စေ၏ ဟူသည်မှာ တူညီသော ရုပ်အစဉ်သန္တတိ၏အစွမ်း ဖြင့်သာ ပြောဆိုခြင်း ဖြစ်သည်။</p> <p><b>စတေဿာ ဝါ ပဉ္စ ဝါ ပဝတ္တိယော ဃဋေတီတိ သဒိသသန္တတိဝသေန စတေဿာ ဝါ ပဉ္စ ဝါ ရူပကလာပပ္ပဝတ္တိယော သန္တာနေတိ။ ဗာဟိရပစ္စယဝိသေသေန ပန ဝိသဒိသာ ဗဟူပိ ပဝတ္တိယော ဃဋေတီတိ ဝဒန္တိ</b>။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၀၁။)</p> <p>၁။ ကမ္မဇတေဇောဓာတ် (= ဥတု)သည် ကံ၏ အထောက်အပံ့ကောင်း,<br> ၂။ စိတ္တဇတေဇောဓာတ် (= ဥတု)သည် စျာန်စိတ် ဝိပဿနာစိတ် မဂ်စိတ် ဖိုလ်စိတ်တို့ကဲ့သို့သော မွန်မြတ်သော စိတ်တို့၏ အထောက်အပံ့ ကောင်း,<br> ၃။ ဥတုဇတေဇောဓာတ် (= ဥတု) သည် သပ္ပါယမျှတသော ဥတုကောင်း တို့၏ အထောက်အပံ့ကောင်း,<br> ၄။ အာဟာရဇတေဇောဓာတ် (= ဥတု) သည် နတ်ဩဇာကဲ့သို့ မွန်မြတ် သော အစာအာဟာရဩဇာ၏ အထောက်အပံ့ကောင်း ---</p> <p>ဤကဲ့သို့သော အထောက်အပံ့ကောင်းများကို ရရှိပါက --- <b>ဧဝံ ဒီဃမ္ပိ အဒ္ဓါနံ အနုပါဒိဏ္ဏပက္ခေ ဌတွာပိ ဥတုသမုဋ္ဌာနံ ပဝတ္တတိယေဝ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၂၊၊) သက်မဲ့အနုပါဒိဏ္ဏအဖို့၌ ရပ်တည်၍သော်လည်း ဥတုသမုဋ္ဌာန်ဖြစ်သော မတူကုန်သော များစွာကုန်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းတို့ကိုလည်း ဆက်စပ်စေ၏ဟု မှတ်ပါ။</p> <p>ဤ၌ သက်မဲ့ အနုပါဒိဏ္ဏအဖို့၌ ရပ်တည်၍သော်လည်း ဖြစ်၏ဟူသည် အဇ္ဈတ္တတွင်သာမက ဗဟိဒ္ဓသို့တိုင်အောင် ဖြစ်မှုမျိုး, သေပြီးနောက်ပိုင်းကာလ အလောင်းကောင်အဆင့်သို့တိုင်အောင် ဖြစ်မှုမျိုး, အစာသစ်ကောဋ္ဌာသ အဖြစ် တည်ရှိခိုက် ခန္ဓာအိမ်အတွင်းသို့ မပြန့်မီ ဥတုဇရုပ်တို့၏ ဖြစ်မှုမျိုးများတည်း။ ဗဟိဒ္ဓသို့တိုင်အောင် ဖြစ်မှုဟူသည် သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့ကဲ့သို့သော မွန်မြတ်သော ပဏီတစိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ် သွားကြကုန်သော စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော တေဇောဓာတ် = ဥတုကြောင့် ဖြစ်သော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့သည် အဇ္ဈတ္တတွင်သာမက ဗဟိဒ္ဓသို့ တိုင်အောင် သမထလင်းရောင်ခြည် ဝိပဿနာလင်းရောင်ခြည် အနေဖြင့် ဖြစ်မှုမျိုးတို့ပင်တည်း။</p> <p>[မှတ်ချက် --- ယင်းဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ဩဇာလည်း ပါဝင် လျက် ရှိ၏။ ယင်းဩဇာကလည်း အာဟာရဇဩဇာနှင့် ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို ရရှိသောအခါ ဩဇာလျှင် ရှစ်ခုမြောက်ရှိသော ဩဇဋ္ဌမကရုပ်များကို ဖြစ်စေနိုင်ပြန်သည်။ ထိုကြောင့် ယေဘုယျအားဖြင့် ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော တေဇောဓာတ် ဥတုကလည်း ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေသည်။ ဩဇာကလည်း ရုပ်ကို ဖြစ်စေသည်ဟု အတိုချုပ် မှတ်သားထားပါ။]</p> <p><b>စိတ္တဇတေဇောဓာတ် = ဥတု</b> --- ဟဒယဝတ္ထုကို မှီ၍ ဖြစ်နေသော အဆင့်မြင့်သော သမထ ဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာ ဘာဝနာစိတ်မှ တစ်ပါး သော ပကတိသော ကာမစိတ်ကြောင့် ဖြစ်သော စိတ္တဇ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့ တွင်လည်း တေဇောဓာတ် = ဥတု ပါဝင်လျက် ရှိ၏။ ယင်းတေဇောဓာတ် = ဥတုသည်လည်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေ၏။ (စိတ္တဇတေဇောဓာတ် = ဥတု၏ သားတည်း။) ယင်း သားအရင်း ဖြစ်သော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်တွင်ပါဝင်သော တေဇောဓာတ် ဥတုကလည်း အခြားသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်အသစ်ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ (ယခင် စိတ္တဇတေဇောဓာတ် = ဥတု၏ မြေးတည်း။) ယင်းမြေးအရင်း ဖြစ်သော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်တွင် ပါဝင်သော တေဇောဓာတ် = ဥတုကလည်း အခြားသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်အသစ်ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ (မြစ် ရပြန်ပြီ ဟူလိုသည်။) ဤသို့သော နည်းအားဖြင့် နှစ်ကြိမ် သုံးကြိမ်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို ဆက်စပ်မိစေ၏။</p> <p><b>ဧဝံ ဒွေ တိဿော ပဝတ္တိယော ဃဋေတိ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၁။)</p> <p>ပရိကမ္မသမာဓိ ဥပစာရသမာဓိ အပ္ပနာသမာဓိဟူသော သမထဘာ ဝနာစိတ်, ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်, မဂ်စိတ်, ဖိုလ်စိတ် - ဤမွန်မြတ်သော ပဏီတစိတ်တို့ကြောင့်ဖြစ်သော စိတ္တဇရုပ်များတွင် ပါဝင်သော တေဇောဓာတ် = ဥတုကား ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ် အဆက်ဆက်ကို အဇ္ဈတ္တတွင် သာမက ဗဟိဒ္ဓသို့ တိုင်အောင်, သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ် တို့နှင့် ယှဉ်တွဲလျက် ရှိသော ဉာဏ်၏အာနုဘော်က ကြီးလျှင် ကြီးသလို သေးလျှင် သေးသလို သမာဓိအားကောင်းလျှင် ကောင်းသလို အားနည်းလျှင် နည်းသလို ပျံ့နှံ့လျက် အကြိမ်များစွာတို့ ပတ်လုံးလည်း ရှေးနှင့်နောက် ဆက်စပ်လျက် အထပ်ထပ် ဖြစ်စေပေသည်။</p> <p><b>စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ပန ဝသေန ဒွတ္တိပ္ပဝတ္တိဃဋနံ တံပါကတိကစိတ္တဝသေန၊ မဟဂ္ဂတာနုတ္တရစိတ္တဝသေန ပန ဗဟုတရာပိ ပဝတ္တိယော ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ။ တံနိဗ္ဗတ္တာနံ စိတ္တဇရူပါနံ ဥဠာရပဏီတဘာဝတော</b>။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၀၃၊၊)</p> <p>အဆင့်မြင့်နေသော သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ်တို့နှင့် မဟဂ္ဂုတ် လောကုတ္တရာစိတ်တို့ကား အလွန်မွန်မြတ်သော ပဏီတစိတ်တို့ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်းမွန်မြတ်သော စိတ်တို့၏ စွမ်းအင်ကား ကြီးမားလှ၏။ အထူး သဖြင့် စျာနသမာပတ္တိဝီထိအတွင်း၌ တည်ရှိကြသော စျာန်ဇော, ဖလသမာပတ္တိဝီထိအတွင်း၌ တည်ရှိကြသော ဖိုလ်ဇောတို့ကား နာရီပေါင်းများစွာ ရက်ပေါင်းများစွာသော်လည်း ဖြစ်နိုင်သည့် စွမ်းအားရှိကြ၏။ ယင်းကဲ့သို့ စွမ်းအင်ကြီးမားကြသော မိနစ်ပေါင်းများစွာ နာရီပေါင်းများစွာ အဆက်မပြတ် ဆက်တိုက် ဖြစ်နေကြသော မွန်မြတ်သော စိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာ ကြကုန်သော စိတ္တဇရုပ်တို့သည်လည်း မွန်မြတ်သော ပဏီတစိတ္တဇရုပ်တို့သာ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်းစိတ္တဇရုပ်တို့၏ ပြန့်ပြောကြီးကျယ် မွန်မြတ်မှုကြောင့် ယင်း စိတ္တဇရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော တေဇောဓာတ် = ဥတုကြောင့် ဖြစ်သော ရုပ်တို့ သည် အဇ္ဈတ္တတွင်သာမက ဗဟိဒ္ဓသို့တိုင်အောင်ပင် ေ့ရှနှင့်နောက် ဆက်စပ် လျက် အကြိမ်များစွာ အထပ်ထပ် ဖြစ်နေကြပေသည်။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၀၃။ ၄၂၈-၄၂၉-လည်း ကြည့်ပါ။) ထိုသို့ ဖြစ်စေရာ၌လည်း ယင်း တေဇောဓာတ် = ဥတုသည် ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိခိုက်၌သာ ဖြစ်စေနိုင်သည်ဟု မှတ်ပါ။</p> <p>[မှတ်ချက် --- ယင်းစိတ္တဇတေဇောဓာတ် = ဥတုကြောင့်ဖြစ်သော ဥတုဇ ရုပ်ကလာပ်များတွင် ပါဝင်တည်ရှိသော ဩဇာကလည်း ကမ္မဇဝမ်းမီးနှင့် အာဟာရဇဩဇာ၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိပါက အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်များကို အဇ္ဈတ္တ၌ ဖြစ်စေနိုင်ပြန်သည်ဟု မှတ်ပါ။]</p> <p>တစ်ဖန် နောက်တွင် ဆက်လက်ဖော်ပြလတ္တံ့သော အာဟာရဇရုပ်က လာပ်များတွင်လည်း တေဇောဓာတ် = ဥတုပါဝင်လျက်ပင် ရှိ၏။ ယင်းအာဟာ ရဇ တေဇောဓာတ် = ဥတုကလည်း ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိခိုက်ဝယ် အခြားသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ (သားရပြီ ဟူလို။)</p> <p><b>အာဟာရပစ္စယဥတုနောပိ ဥတုပစ္စယာဟာရဿ ဝိယ ဒသ ဒွါဒသ ဝါရေ ပဝတ္တိဃဋနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝုတ္တနယတ္တာ န ဥဒ္ဓတန္တိ ဝဒန္တိ</b>။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၀၃။)</p> <p>ယင်း သားရင်းဖြစ်သော ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တွင် ပါဝင်သော တေဇော ဓာတ် = ဥတုကလည်း အခြားသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ (မြေးရပြန်ပြီ ဟူလို။) ယင်းမြေးရင်းဖြစ်သော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် တွင် ပါဝင်သော တေဇောဓာတ် = ဥတုကလည်း အခြားသော ဥတုဇ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ (မြစ်ရပြန်ပြီ ဟူလို။) ဤသို့သော နည်းဖြင့် (၁၀) ကြိမ် (၁၂) ကြိမ်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ဖြစ်ခြင်းကို ဆက်စပ်စေ၏။ သို့သော် နတ်ဩဇာစသည်တို့ကဲ့သို့သော မွန်မြတ်သော အာဟာရဇဩဇာ၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိခဲ့ပါမူ ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံးသော်လည်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်များကို ဖြစ်စေနိုင်သည်သာတည်း။</p> <p>[မှတ်ချက် --- ယင်းဥတုဇ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာ ကလည်း ကမ္မဇဝမ်းမီးနှင့် အာဟာရဇဩဇာ၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိပါက အခြားသော အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်များကို ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ရောက် ခိုက်၌ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်ဝယ် ဖြစ်စေသည်သာဟု မှတ်ပါ။]</p> <h3><b>အာဟာရဇရုပ် ရှုပုံ</b></h3> <p><b>တတ္ထ အာဟာရော နာမ ကဗဠီကာရော အာဟာရော။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၁။)</p> <p><b>ကဗဠီကာရော အာဟာရောတိ စတုသန္တတိသမုဋ္ဌာနေ ရူပေ ဩဇာ အာဟာရော နာမ။ သော ပန ယသ္မာ ကဗဠံ ကရိတွာ အဇ္ဈောဟရိတောဝ အာဟာရကိစ္စံ ကရောတိ၊ န ဗဟိ ဌိတော၊ တသ္မာ အာဟာရောတိ အဝတွာ ကဗဠီကာရော အာဟာရောတိ ဝုတ္တံ။ ကဗဠံ ကရိတွာ အဇ္ဈောဟရိတဗ္ဗဝတ္ထုကတ္တာ ဝါ ကဗဠီကာရောတိ နာမမေတံ တဿ။</b> (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၇၇။)</p> <p><b>ကဗဠံ ကရိတွာ အဇ္ဈောဟရိတောဝါတိ အသိတပီတာဒိဝတ္ထူဟိ သဟ အဇ္ဈောဟရိတောဝါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပါတဗ္ဗသာယိတဗ္ဗာနိပိ ဟိ သဘာဝဝသေန ကဗဠာယေဝ ဟောန္တီတိ။</b> (မူလဋီ၊၃၊၁၉၀။)</p> <p><b>ကေဝလာယ ဩဇာယ အဇ္ဈောဟရဏဿ အဘာဝါ အသိတပီတာဒိ ဝတ္ထူဟိ သဟ အဇ္ဈောဟရိတောဝါတိ ဝုတ္တံ။ ခါဒနီယဘောဇနီယပ္ပဘေဒေ အသိတေ တာဝ ကဗဠီကာရတာ ဟောတု၊ ပါတဗ္ဗာဒိကေ ပန ကထန္တိ အာဟ ပါတဗ္ဗ။ ပ။ ဟောန္တီတိ။ ယေဘုယျဝသေန ဝါ ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။</b> (အနုဋီ၊၃၊၂၅၈။)</p> <p>ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်, စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်, ဥတုဇရုပ်ကလာပ်, အာဟာရဇ ရုပ်ကလာပ်ဟူသော ရုပ်ကလာပ် အသီးအသီး၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ဩဇာ သည် အာဟာရ မည်၏။ ထိုသို့ စတုသမုဋ္ဌာန်ရုပ်တို့၌ ပါဝင်သော ဩဇာ အသီးအသီးသည် အာဟာရမည်ပါသော်လည်း ထိုစတုသမုဋ္ဌာန်ဩဇာဟူ သော အာဟာရသည် ထမင်းလုတ်စသည့် စားဖွယ် ခဲဖွယ် သောက်ဖွယ် လျက်ဖွယ်ကို အလုတ်အလွေးပြုလုပ်၍ ရှေးရှု ဆောင်ယူအပ် စားမျိုအပ်သည် ဖြစ်မှသာလျှင် အာဟာရဇရုပ်ကို ဖြစ်စေခြင်းဖြင့် အာဟာရကိစ္စကို ပြုလုပ်ပေး နိုင်၏။ ယင်းထမင်းလုတ် စသည့် စားဖွယ် ခဲဖွယ် သောက်ဖွယ် လျက်ဖွယ် သည် ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပ ဗဟိဒ္ဓ တစ်နေရာ၌ တည်နေသည် ဖြစ်လတ်သော် ယင်းစတုသမုဋ္ဌာန် ဩဇာသည် အာဟာရဇရုပ်ကို ဖြစ်စေခြင်းဟူသော အာဟာရကိစ္စကို ပြုလုပ် မပေးနိုင်။ ထိုကြောင့် အာဟာရောဟူ၍သာ မဟောမူ၍<b>ကဗဠီကာရော အာဟာရော</b>ဟု ပဋ္ဌာန်းပါဠိတော် (ပဋ္ဌာန၊၁၊၇။)၌ ဘုရားရှင် သည် ဟောကြားထားတော်မူပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၁။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၇၇၊၊)</p> <p>တစ်နည်း --- အလုတ်အလွေး မပြုအပ်သော်လည်း ပြုအပ်သကဲ့သို့ စားမျိုထိုက်သော အစာ (= အာဟာရ) ဟူသော တည်ရာဝတ္ထုရှိသောကြောင့် ယင်းအာဟာရ၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိပါမှ အာဟာရဇရုပ်ကို ဖြစ်စေခြင်း ဟူသော အာဟာရကိစ္စကို ရွက်ဆောင်နိုင်သောကြောင့် ထို<b>ကဗဠီကာရ အာဟာရ</b>ဟူသော ဤအမည်သည် ထို စတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာ၏ အမည် ဖြစ်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။ <b>ကဗဠီကာရအာဟာရ</b>ဟူသော ဤ အမည်သည် စားမျိုထိုက်သော အစာဟူသော တည်ရာရှိသော စတုသမုဋ္ဌာ နိကဩဇာတည်း။ ထိုစတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာဟူသော အာဟာရက အလုတ် အလွေးပြု၍ စားမျိုအပ်သော အစာ၌ တည်သောကြောင့် တည်ရာဖြစ်သော အစာ၏ ကဗဠီကာရအာဟာရဟူသော အမည်ကို တည်တတ်သော စတု သမုဋ္ဌာနိကဩဇာ၌ တင်စား၍ စတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာဟူသော အာဟာရ ကိုလည်း ဌာနူပစာရအားဖြင့် <b>ကဗဠီကာရအာဟာရ</b>ဟု ခေါ်ဆိုထားသည် ဟူလို။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၇၇။)</p> <p><b>ဥဒရိယံ ကရီသံ ပုဗ္ဗော မုတ္တန္တိ ဣမေသု စတူသု ဥတုသမုဋ္ဌာနေသု ဥတုသမုဋ္ဌာနေဿဝ ဩဇဋ္ဌမကဿ ဝသေန အဋ္ဌ အဋ္ဌ ရူပါနိ ပါကဋာနိ ဟောန္တိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၃။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာ၏ ဖွင့်ဆိုချက်နှင့် အညီ (၁) အစာသစ် (၂) အစာဟောင်း (၃) ပြည် (၄) ကျင်ငယ် - ဤကောဋ္ဌာသ (၄)မျိုးတို့ကား ဥတုကြောင့်ဖြစ်သော ဥတုသမုဋ္ဌာန်ရုပ် = ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၏ အပေါင်း အစုသာတည်း။</p> <p>ထို့ကြောင့် စားမျိုထိုက်သော အစာဟူသည် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၏ အပေါင်းအစုမျှသာတည်း။ ယင်းဥတုဇရုပ်တို့၌ တည်သော ဩဇာကား အာဟာရတည်း။ ယင်းအာဟာရသည် မိမိချည်းသက်သက် = ဩဇာချည်း သက်သက် အခြား ကလာပ်တူရုပ်တို့ မပါဘဲ ဝါးမျို စားမျို၍ ရထိုက်သော တရားကား မဟုတ်ပေ။ အခြား ကလာပ်တူရုပ်တို့နှင့်တကွ ယင်းဥတုဇဩဇ ဋ္ဌမကရုပ်တို့၏ များစွာသော အပေါင်းအစုကိုသာ အလုတ်ပြု၍ စားမျိုနိုင်၏။ ထို့ကြောင့် ယင်းဩဇာကို ကဗဠီကာရ-သဒ္ဒါဖြင့် ကူစွက်၍ <b>ကဗဠီကာရ အာဟာရ</b>ဟု ဟောကြားထားတော်မူ၏။ ဤရှင်းလင်းချက်မှာလည်း သမုတိ သစ္စာနယ်နှင့် မကင်းသေးသော ရှင်းလင်းချက်သာတည်း။ ထပ်၍ အနည်း ငယ် ရှင်းလင်းတင်ပြအပ်ပါသည်။</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် အစာသစ်ကောဋ္ဌာသကို မစားမီ ပန်းကန် သပိတ်အတွင်း စသည်၌ တည်ရှိခိုက်၌ပင်ဖြစ်စေ, စားပြီး၍ အစာသစ် ကောဋ္ဌာသအဖြစ် အစာအိမ်အတွင်း၌ တည်ရှိခိုက်၌ပင်ဖြစ်စေ, စားခိုက် ဝါးခိုက် ခံတွင်း၌ တည်ရှိခိုက်၌ပင်ဖြစ်စေ ယင်းကောဋ္ဌာသ၌ တည်နေသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မြင်အောင် စိုက်ရှုပါ။ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကိုသာ တွေ့ရှိမည် ဖြစ်၏။ ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့ကား သို့မဟုတ် ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရားတို့ကား ဖြစ်ပြီးသည်နှင့် အလွန် လျင်လျင်မြန်မြန် ဖြစ်သည့် နေရာ၌ပင် ပျက်သွားကြ၏။</p> <p><b>ဥပ္ပတ္တိဝသေန အာဂတာနီတိ ဧတေန ရူပဓမ္မာပိ ယတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တတ္ထေဝ ဘိဇ္ဇန္တိ၊ န ဒေသန္တရံ သင်္ကမန္တီတိ ဒေဿတိ။</b> (အနုဋီ၊၁၊၁၆၂။)</p> <p>ဤအထက်ပါ ဖွင့်ဆိုချက်နှင့်အညီ ရုပ်ပရမတ်တရားတို့ကား ဖြစ်သည့် နေရာ၌သာ ပျက်သွားကြ၏။ တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ပြောင်းနိုင်သည့် စွမ်းအား မရှိကြပေ။ ထိုကြောင့် သပိတ်အတွင်း ပန်းကန်အတွင်း၌ တည်ရှိ ကြသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့သည် ပါးစပ်အတွင်းသို့ မရောက် မပြောင်း၊ ပါးစပ်အတွင်း၌ တည်ရှိကြသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့သည်လည်း အစာအိမ်အတွင်းသို့ မပြောင်းနိုင်၊ အစာသစ်ကောဋ္ဌာသအဖြစ်နှင့် ပြောင်းရွှေ့၍ မတည်နိုင်၊ ထိုမျှလောက် ပြောင်းရွှေ့နိုင်လောက်အောင် ပြောင်းရွှေ့၍ တည် နေနိုင်လောက်အောင် သက်တမ်း မရှိကြပေ။ စိတ္တက္ခဏ (၁၇)ချက် သက်တမ်း စေ့သည်နှင့် ချုပ်ပျက်သွားကြ၏။ သို့သော် ယင်းဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် တိုင်း၌ တေဇောဓာတ် = ဥတု ပါဝင်၏။ ယင်းတေဇောဓာတ် = ဥတုတိုင်းသည် ယေဘုယျအားဖြင့် ရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သည့် စွမ်းအား ရှိသည်ချည်းပင် ဖြစ်၏။ ယင်းဥတုဇတေဇောဓာတ်၏ ကျေးဇူးပြုပေးမှု၊ အရှိန်အဝါသတ္တိ မကုန်သေးသမျှ ကာလပတ်လုံး ပန်းကန်အတွင်း၌ဖြစ်စေ, သပိတ်အတွင်း၌ဖြစ်စေ, ပါးစပ်အတွင်း၌ဖြစ်စေ, အစာသစ်အိမ် အတွင်း၌ ဖြစ်စေ ရှေးနှင့်နောက် ဆက်စပ်လျက် အဆက်မပြတ် အထပ်ထပ် ဖြစ်နေကြ သည်သာဖြစ်၏။ ထိုကြောင့် ပရမတ္ထသစ္စာနယ်မှ အတိအကျပြောဆိုရလျှင် ပရမတ်ရုပ်တရားတို့ကို = ပရမတ်ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တရားတို့ကို ထမင်းလုတ် စသည်ဖြင့် အလုတ်အလွေးပြု၍ တကယ် ဝါးမျို စားမျို၍ကား မရနိုင်။ ထို့ကြောင့် သိတော်မူ မြင်တော်မူကြကုန်သော ကျေးဇူးတော်ရင် ရှေးရှေး ဆရာတော်ဘုရားကြီးများက - <b>ကဗဠီကာရော အာဟာရော = အလုတ် အလွေး မပြုအပ်သော်လည်း ပြုအပ်သကဲ့သို့သော အာဟာရဩဇာသည်</b> ဟု ဘာသာပြန်ဆိုတော်မူကြသည်။ ဤရှင်းလင်းချက်များအရ ယင်းဥတုဇရုပ် တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာချည်းသက်သက်လည်း စားမျို ဝါးမျို၍ မရနိုင်၊ ယင်းဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၏ အပေါင်းအစုကိုလည်း စားမျို ဝါးမျို၍ မရနိုင် ဟု မှတ်ပါ။ သို့သော် ယင်းဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ တည်ရှိသော တေဇောဓာတ် = ဥတု၏ သားစဉ်မြေးဆက် အဆက်ဆက်ဟူသော ရုပ်အစဉ် အတန်း သန္တတိအတုံးအခဲကိုသာလျှင် စားမျို ဝါးမျိုသည်ဟု သမုတိသစ္စာ နယ်မှ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းဖြစ်သည်ဟု မှတ်ပါ။</p> <p>အစာသစ်ကောဋ္ဌာသဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော ယင်းဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ် တို့သည် အထက်တွင် ရှင်းပြထားသည့်အတိုင်း ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၌ တည်ရှိ သော တေဇောဓာတ်ကြောင့် အသစ်အသစ် ဖြစ်ပေါ်နေရသော ရုပ်တရား တို့သာ ဖြစ်ကြ၏။ တေဇောဓာတ်တည်းဟူသော မဟာဘုတ်ကြောင့် အဆက် မပြတ် အထပ်ထပ် ဖြစ်နေရသော ရုပ်တရားတို့သာ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်းသို့ ဖြစ်မှုကို ဘုတ်အဆက်ဆက် ရိုက်ခတ်၍ ဖြစ်ခြင်းဟု ရှေးရှေးဆရာတော်ကြီး များက ခေါ်ဝေါ် သုံးစွဲထားတော်မူကြသည်။ ဤ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းရှုကွက်၌ အထူးသဖြင့် စိတ္တဇရုပ် ဥတုဇရုပ် အာဟာရဇရုပ်တို့၏ ရှုကွက်၌ ယင်းကဲ့သို့ ဘုတ်အဆက်ဆက် ရိုက်ခတ်လျက် ဖြစ်မှုသဘောကို နက်ရှိုင်းစွာ ရှုမြင်တတ် ဖို့ အထူးလိုအပ်ပေသည်။ ထိုသို့ ရှုမြင်တတ်ဖို့ရန် အောက်ပါ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့ကို ထပ်မံ ဖော်ပြအပ်ပါသည်။ ယင်းကျမ်းဂန်တို့၏ သဘောအဓိပ္ပါယ်ကို နားလည်အောင် ကြိုးစားပါ။</p> <p><b>ရူပါရူပါနံ ဥပတ္ထမ္ဘကဋ္ဌေန ဥပကာရကာ စတ္တာရော အာဟာရာ အာဟာရပစ္စယော။ ယထာဟ ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဣမဿ ကာယဿ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယော။ အရူပိနော အာဟာရာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။</b> (ပဋ္ဌာန၊၁၊၇။) <b>ပဥှာဝါရေ ပန (ပဋ္ဌာန၊၁၊၁၅၆။) ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိပါကာဗျာကတာ အာဟာရာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနံ ကဋတ္တာ စ ရူပါနံ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယောတိပိ ဝုတ္တံ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၁၇၀။)</p> <p><b>သတိပိ ဇနကဘာဝေ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တံ အာဟာရာနံ ပဓာနကိစ္စန္တိ အာဟ ရူပါရူပါနံ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တေနာတိ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၂၈၂။)</p> <p><b>ဩဇာလက္ခဏော ကဗဠီကာရော အာဟာရော။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၈၀။)</p> <p><b>ဩဇာလက္ခဏောတိ ဧတ္ထ အင်္ဂမင်္ဂါနုသာရိနော ရသဿ သာရော ဥပထမ္ဘဗလကရော ဘူတနိဿိတော ဧကော ဝိသေသော ဩဇာ။ ကဗဠံ ကရီယတီတိ ကဗဠီကာရော။ အာဟရီယတီတိ အာဟာရော။ ကဗဠံ ကတွာ အဇ္ဈောဟရီယတီတိ အတ္ထော။ ဣဒံ ပန သဝတ္ထုကံ ဩဇံ ဒေဿတုံ ဝုတ္တံ။ ဗာဟိရံ အာဟာရံ ပစ္စယံ လဘိတွာ ဧဝ အဇ္ဈတ္တိကာဟာရော ရူပံ ဥပ္ပါဒေတိ။ သော ပန ရူပံ အာဟရတီတိ အာဟာရော။ တေနာဟ ရူပါဟရဏရသောတိ။ တတော ဧဝ ဩဇဋ္ဌမကရူပုပ္ပါဒနေန ဣမဿ ကာယဿ ဥပတ္ထမ္ဘနပစ္စုပဋ္ဌာနော။ ဩဇာယ ရူပါဟရဏကိစ္စံ ဗာဟိရာဓီနန္တိ အာဟ အာဟရိတဗ္ဗဝတ္ထုပဒဋ္ဌာနောတိ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၁၀၄။)</p> <p><b>တတ္ထ အာဟာရော နာမ ကဗဠီကာရော အာဟာရော။ အာဟာရသမုဋ္ဌာနံ နာမ ဥပါဒိဏ္ဏံ ကမ္မဇရူပံ ပစ္စယံ လဘိတွာ တတ္ထ ပတိဋ္ဌာယ ဌာနပ္ပတ္တာယ ဩဇာယ သမုဋ္ဌာပိတံ ဩဇဋ္ဌမကံ, အာကာသဓာတု, လဟုတာ, မုဒုတာ, ကမ္မညတာ, ဥပစယော, သန္တတီတိ စုဒ္ဒသဝိဓံ ရူပံ။ အာဟာရပစ္စယံ နာမ ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဣမဿ ကာယဿ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဧဝံ ဝုတ္တံ စတုသမုဋ္ဌာနရူပံ။ အာဟာရပစ္စယအာဟာရသမုဋ္ဌာနံ နာမ အာဟာရသမုဋ္ဌာနေသု ရူပေသု ဌာနပ္ပတ္တာ ဩဇာ အညံ ဩဇဋ္ဌမကံ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ တတြာပိ ဩဇာ အညန္တိ ဧဝံ ဒသ ဒွါဒသ ဝါရေ ပဝတ္တိံ ဃဋေတိ။ ဧကဒိဝသံ ပရိဘုတ္တာဟာရော သတ္တာဟမ္ပိ ဥပတ္ထမ္ဘေတိ။ ဒိဗ္ဗာ ပန ဩဇာ ဧကမာသံ ဒွေမာသမ္ပိ ဥပတ္ထမ္ဘေတိ။ မာတရော ပရိဘုတ္တာဟာရောပိ ဒါရကဿ သရီရံ ဖရိတွာ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ။ သရီရေ မက္ခိတာဟာရောပိ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ။ ကမ္မဇာဟာရော ဥပါဒိဏ္ဏကာဟာရော နာမ။ သောပိ ဌာနပ္ပတ္တော ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ တတြာပိ ဩဇာ အညံ သမုဋ္ဌာပေတီတိ ဧဝံ စတေဿာ ဝါ ပဉ္စဝါ ပဝတ္တိယော ဃဋေတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၁။)</p> <p><b>ဥပါဒိန္နံ ကမ္မဇရူပံ ပစ္စယံ လဘိတွာတိ ဧတေန ဗဟိဒ္ဓါ အနုပါဒိန္နဩဇာ ရူပါဟရဏကိစ္စံ န ကရောတီတိ ဒေဿတိ။ ပစ္စယလာဘော စဿ ကမ္မဇဘူတသန္နိဿယတာဝသေနာတိ အာဟ တတ္ထ ပတိဋ္ဌာယာတိ။ ပ။ ဥပါဒိန္နကော အနုပါဒိန္နကောတိ ဒုဝိဓေ အာဟာရေ ပုဗ္ဗေ အနုပါဒိန္နကော အာဟာရပစ္စယအာဟာရော ဒဿိတောတိ ဣတရံ ဒေဿတုံ ကမ္မဇာဟာရောတိအာဒိ ဝုတ္တံ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၄၀၃။)</p> <p>ဤအထက်ပါ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာဋီကာတို့၏ ဆိုလိုရင်းကို ခြုံငုံ၍ ရှုကွက်ကို ရေးသားတင်ပြပေအံ့။</p> <p>အထက်တွင် ရှင်းပြခဲ့သည့်အတိုင်း ကလာပ်တူရုပ်တရားတို့နှင့်တကွ စားမျိုထိုက်သော အလုတ်အလွေး မပြုအပ်သော်လည်း ပြုအပ်သကဲ့သို့သော အစာသစ်ကား အစာသစ်အိမ် စသည်တို့၏အတွင်း၌ အစာသစ်ကောဋ္ဌာသ အဖြစ် တည်ရှိခိုက် ခန္ဓာအိမ်အတွင်းသို့ မပျံ့နှံ့မီ၌ ဘုတ်အဆက်ဆက် ရိုက် ခတ်၍ ဖြစ်နေသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၏ အပေါင်းအစုမျှသာတည်း။ ယင်းဥတုဇရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာကား ဥတုဇဩဇာပင်တည်း။ ယင်း ဥတုဇဩဇာကား တိုက်ရိုက်အားဖြင့် <b>ကဗဠီကာရ အာဟာရ</b> မည်၏။</p> <p>တစ်ဖန် ယင်း <b>ကဗဠီကာရ အာဟာရ</b> အမည်ရသော ယင်းဥတုဇရုပ်တို့ တွင် ပါဝင်တည်ရှိသော အဆီအစေးဩဇာသည် အစာကို ကြေကျက်စေတတ် သော (အစာအိမ်ပတ်ဝန်းကျင်စသည့် ထိုထိုအရပ်၌ တည်ရှိသော ဇီဝိတ နဝက ရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော) ပါစကတေဇောဓာတ်ဟူသော ကမ္မဇ ဝမ်းမီး၏ တစ်နည်း - ကမ္မဇမဟာဘုတ်၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို ရရှိသော အခါ အခြားအခြားသော ဩဇာလျှင် (၈)ခုမြောက်ရှိသော ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေ၏။ ယင်းရုပ်တို့ကား ဥတုဇဩဇာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာကြရသော အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တည်း။ (စားမျိုလိုက်သော ကဗဠီကာရာဟာရ = ဥတုဇဩဇာ၏ သားတည်း။)</p> <p>အစာသစ်ကောဋ္ဌာသဟု အမည်တပ်ထားသော ဖခင်ဖြစ်သော ယင်း ဥတုဇ ရုပ်ကလာပ်တို့၏ အရေအတွက် = ယင်းဥတုဇဩဇာတို့၏ အရေအ တွက်က များလျှင်များသလို သားသမီးဖြစ်ကြသော အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်တို့၏ အရေအတွက်လည်း ယေဘုယျအားဖြင့် များပြားနိုင်၏။ ယင်း အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့သည် (သမုတိသစ္စာနည်းအရ ရသဓာတ်ရည် အဖြစ် ဖြင့်) ပရမတ္ထသစ္စာနည်းအရ ရုပ်ကလာပ်တို့အနေဖြင့် ဘုတ်အဆက်ဆက် ရိုက်ခတ်လျက် ခန္ဓာကိုယ် တစ်ကိုယ်လုံးသို့ = (၆)ဒွါရလုံးသို့ ပျံ့နှံ့လျက် ဖြစ်ပွားနေကြ၏။ ယင်းအာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ဩဇာကား -- <b>ဩဇာလက္ခဏော ကဗဠီကာရော အာဟာရော</b> - ဟူသော အဋ္ဌကထာအဖွင့်အရ ဩဇာ လက္ခဏာသို့ ရောက်ရှိလာသော <b>ကဗဠီကာရ အာဟာရ</b>တည်း။</p> <p>ဩဇာလက္ခဏာသို့ ရောက်ရှိလာသည်ဟူသည်မှာ ယင်းအာဟာရဇ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ဩဇာကသာလျှင် ဌာနူပစာရအားဖြင့် <b>ကဗဠီကာရအာဟာရ</b> အမည်ရသော စတုသမုဋ္ဌာနိက ဩဇာအား (ဩဇဋ္ဌမက ရုပ်များ အသစ်အသစ် ဖြစ်ပေါ်လာအောင်) အာဟာရပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုနိုင်၏။ မူလအစာသစ်ကောဋ္ဌာသ = ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၌ တည်ရှိသော ဥတုဇဩဇာက ---</p> <p>၁။ ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇဩဇာ,<br> ၂။ စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော စိတ္တဇဩဇာ,<br> ၃။ ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ဥတုဇဩဇာ,<br> ၄။ ကလာပ်ပြား အာဟာရဇဩဇာ (= စားမျိုလိုက်သော ဥတုဇရုပ်တို့၌ ပါသော ဩဇာကြောင့်ဖြစ်သော အာဟာရဇရုပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိ သော ကလာပ်ပြား အာဟာရဇဩဇာ),</p> <p>ဤစတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာအား အာဟာရပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူး မပြုနိုင်၊ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို မပြုနိုင်။ ယင်း မူလ အစာသစ်ကောဋ္ဌာသ အဖြစ်၌ တည်ရှိသော ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ဥတုဇဩဇာ သည် ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အထောက်အပံ့ဖြင့် ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ် အသစ်ကိုသာ ဖြစ်စေနိုင်သော ဇနကသတ္တိရှိ၏။ ယင်းဇနကသတ္တိကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ရုပ်ကလာပ်တို့ကို အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်တို့ ဟူ၍ ခေါ်ဆို၏။</p> <p>ယင်း အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာ ကား မိမိနှင့် ကလာပ်တူ မဟာဘုတ်တို့ကိုသာ မှီ၍ ဖြစ်လာရ၏။ ရှေးယခင် ခန္ဓာအိမ်အတွင်းသို့ အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အဖြစ်ဖြင့် မပျံ့နှံ့မီ အစာသစ်ကောဋ္ဌာသအဖြစ်ဖြင့် တည်ရှိခိုက် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၌ တည် ရှိသော ကလာပ်ပြား ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုကား မှီ၍မဖြစ်ပေ။ ရသဓာတ်ရည် အဖြစ်ဖြင့် ခန္ဓာအိမ်အတွင်းသို့ ပျံ့နှံ့ဖြစ်ပွားလာသော ယင်းအာဟာရဇ ဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ဩဇာကသာလျှင် ---</p> <p>၁။ ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇဩဇာ,<br> ၂။ စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော စိတ္တဇဩဇာ,<br> ၃။ ဥတုဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော ဥတုဇဩဇာ,<br> ၄။ ကလာပ်ပြားဖြစ်သော အာဟာရဇရုပ်ကလာပ်တို့၌ တည်ရှိသော အာဟာရဇဩဇာ,</p> <p>ဤစတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာအား အာဟာရပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြု ပေးနိုင်၏။ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်တို့ အဆင့်ဆင့် ဖြစ်ပေါ် လာအောင် အားပေးထောက်ပံ့နိုင်၏။ ယင်းစတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာက (အာဟာရဇဩဇာ၏ အထောက်အပံ့ဖြင့်) ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ် ကို ဖြစ်စေရာဝယ် ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိမှသာလျှင် ဖြစ်စေနိုင်၏။</p> <p>ဤ၌ အာဟာရဇရုပ်ကလာပ်မှာ နှစ်မျိုး ရှိနေသည်ကို သတိပြုပါ။ အာဟာရဇရုပ်ကလာပ်မှာ နှစ်မျိုးရှိနေသဖြင့် အာဟာရဇဩဇာမှာလည်း နှစ်မျိုးပင် ရှိနေ၏။ ထောက်ပံ့တတ်သော အာဟာရဇဩဇာနှင့် အထောက်ပံ့ ခံရသော အာဟာရဇဩဇာတည်း။ ထောက်ပံ့တတ်သော အာဟာရဇဩဇာ မှာ အထက်တွင် ဖော်ပြထားသော အစာသစ်ကောဋ္ဌာသ၌ အကျုံးဝင်သော ဥတုဇဩဇာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရသော အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်တည်ရှိသော ဩဇာတည်း။ အထောက်ပံ့ခံရသော အာဟာရဇဩဇာ ကား ယင်းထောက်ပံ့တတ်သော အာဟာရဇဩဇာနှင့် ကလာပ်ပြားဖြစ်သော <b>အညာဟာရသမုဋ္ဌိတ</b> = အခြားသော ဩဇာကြောင့်ဖြစ်သော, ရုပ်၏ ဌီကာလ သို့ ရောက်ရှိနေသော ဩဇာတည်း။ ယင်း အညာဟာရသမုဋ္ဌိတဩဇာနှင့် ကမ္မဇဩဇာ, စိတ္တဇဩဇာ, ဥတုဇဩဇာတို့ကိုကား အထက်ပါ အာဟာရဇ ဩဇာက အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘက အာဟာရပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေး၏။ ယင်းအာဟာရဇဩဇာက အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘက အာဟာရပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးပါမှသာလျှင် အထက်ပါ ကမ္မဇဩဇာ, စိတ္တဇဩဇာ, ဥတုဇဩဇာ, အညာဟာရသမုဋ္ဌိတအာဟာရဇ ဩဇာတို့သည် ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို အဆင့်ဆင့် ဖြစ်ပေါ် စေနိုင်ပေသည်။ သို့သော် ယင်းသို့ အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော အာဟာရဇ ဩဇာသည်လည်း အစာသစ်ကောဋ္ဌာသ၌ တည်ရှိသော ဥတုဇ ဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဥတုဇဩဇာက (ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အထောက် အပံ့ အကူအညီဖြင့်) တိုက်ရိုက် ဖြစ်စေတတ်သော <b>ဇနကသတ္တိ</b> (= <b>ဇနကအာဟာရပစ္စယသတ္တိ</b>)ဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးသောကြောင့်သာလျှင် ဖြစ်ပေါ် လာရ၏။ ယင်းဥတုဇဩဇာကား သို့မဟုတ် ယင်းဥတုဇရုပ်တို့ကား <b>ဗာဟိရ အာဟာရ</b>တည်း။ ဤသဘောတရားကိုပင် ရည်ရွယ်၍ ---</p> <p><b>ဗာဟိရံ အာဟာရံ ပစ္စယံ လဘိတွာ ဧဝ အဇ္ဈတ္တိကာဟာရော ရူပံ ဥပ္ပါဒေတိ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၁၀၄။)</p> <p><b>ဗာဟိရ အာဟာရ</b>တည်းဟူသော အကြောင်းတရားကို ရရှိပါမှသာလျှင် ကမ္မဇဩဇာ, စိတ္တဇဩဇာ, ဥတုဇဩဇာ, အညာဟာရသမုဋ္ဌိတ အာဟာရဇ ဩဇာဟူသော ကလာပ်ပြား <b>အဇ္ဈတ္တိက အာဟာရ</b>သည် ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်၏ဟု ဖွင့်ဆိုထားခြင်း ဖြစ်ပေသည်။ (မဟာဋီ၊၂၊၁၀၄။)</p> <p><b>အညာဟာရသမုဋ္ဌိတ</b>-အာဟာရဇဩဇာ --- အထက်တွင် ရှင်းပြထား သော အခြားသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ကလာပ်ပြား ဩဇာကြောင့် ဖြစ်နှင့်သော ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိနေသော အာဟာရဇ ဩဇာကိုလည်းကောင်း, အသင်ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ် ကိုယ်တိုင် ရှုပွားနေသော အစာသစ်ကောဋ္ဌာသ၌ အကျုံးဝင်သော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင် သော ဩဇာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရသော အာဟာရဇဩဇာကိုလည်းကောင်း <b>အဇ္ဈတ္တိကအာဟာရ</b>ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲထားသည်။ အစာသစ်ကောဋ္ဌာသ အဖြစ် ဥတုဇရုပ်အဖြစ်ဖြင့် တည်ရှိခိုက်၌ အစာအိမ်အတွင်း အူအတွင်း စသည်တို့၌ တည်ရှိနေသော်လည်း အဇ္ဈတ္တိကအာဟာရဟု မခေါ်ဆိုဘဲ <b>ဗာဟိရအာဟာရ</b>ဟုသာ ခေါ်ဆိုသည်။ ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိသော ယင်း <b>ဗာဟိရအာဟာရ</b>ဟူသော ဥတုဇဩဇာက ဖြစ်စေအပ်သော အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့ကိုသာ အဇ္ဈတ္တိကအာဟာရဟု ခေါ်ဆိုသည် မှတ်ပါ။ ယင်း<b>အဇ္ဈတ္တိက အာဟာရဩဇာ</b>က အားပေးထောက်ပံ့မှသာလျှင် စတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာသည် ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ယင်း <b>အဇ္ဈတ္တိကအာဟာရ</b>က ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေရာ၌ <b>ဗာဟိရအာဟာရ</b>နှင့်ကား ဆက်စပ်လျက် ရှိ၏။ ထို့ကြောင့် ယင်း<b>ဗာဟိရအာဟာရ</b>သည် ဩဇာလက္ခဏာ သို့ ရောက်ရှိနေသော အဇ္ဈတ္တိကအာဟာရ၏ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေရာ၌ အနီးကပ်ဆုံးသော အကြောင်းတရား ဖြစ်ရပေသည်။</p> <p>ယင်း <b>ဗာဟိရအာဟာရ</b>ဟူသော ဥတုဇဩဇာက အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေရာ၌လည်း ဥပါဒိဏ္ဏကမ္မဇရုပ်ဟူသော ပါစကဝမ်းမီး ကမ္မဇတေဇောဓာတ်၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိပါမှသာလျှင် ဖြစ်စေနိုင်၏။</p> <p>ယင်းရုပ်တို့ကား ဩဇာလက္ခဏာသို့ ရောက်ရှိလာသော ဩဇာ ပါဝင် သော အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တည်း။ စားမျိုလိုက်သော <b>ဗာဟိရ အာ ဟာရ</b>ဟူသော <b>ကဗဠီကာရအာဟာရ</b> (= ဥတုဇဩဇာ)၏ သားရင်းတည်း။ ယင်းအာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့သည် (၆)ဒွါရလုံးသို့ ဘုတ်အဆက်ဆက် ရိုက်ခတ်လျက် ပျံ့နှံ့ဖြစ်ပွားနေကြ၏။ ယင်းသားရင်းဖြစ်သော အာဟာရဇ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာလက္ခဏာသို့ ဆိုက်ရောက်လာသော ယင်းဩဇာကား ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အကူအညီဖြင့် အထက်တွင် ရှင်းပြထားသော စတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာအား (တစ်ကြိမ်စားရုံမျှဖြင့်) (၇)ရက်ပတ်လုံးသော်လည်း ဘုတ်အဆက်ဆက် ရိုက်ခတ်လျက် အားပေးထောက်ပံ့ထားနိုင်၏။ တစ်နေ့စားသော <b>ဗာဟိရအာဟာရ</b>သည် အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့ကို ဘုတ်အဆက်ဆက် ရိုက်ခတ်လျက် အဆက်မပြတ် အထပ်ထပ်ဖြစ်စေခြင်းဖြင့် စတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာအား ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အကူအညီဖြင့် (၇)ရက်ပတ်လုံး သော်လည်း အားပေး ထောက်ပံ့ထားနိုင်၏။ (ထမင်းအသက် ခုနစ်ရက် ဟူသော ဆိုရိုးစကားမှာ ဤမှဆင်းသက်လာသော စကားတည်း။) နတ်ဩဇာ ဖြစ်မူကား တစ်လပတ်လုံးသော်လည်းကောင်း, နှစ်လပတ်လုံးသော်လည်းကောင်း အလားတူပင် ထောက်ပံ့ထားနိုင်၏။ မိခင်စားမျိုလိုက်သော အာဟာရသည်လည်း ကိုယ်ဝန်သားငယ်၏ ကိုယ်တွင်းသို့ ချက်ကြိုးမှ တစ်ဆင့် ပျံ့နှံ့လျက် ကိုယ်ဝန်သားငယ်၏ ခန္ဓာအိမ်၌ ကိုယ်ဝန်သားငယ်သန္တာန်၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိသောအခါ အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ ယင်းအာဟာရဇဩဇာကလည်း ကိုယ်ဝန်သားငယ်၏ သန္တာန်၌ တည်ရှိသော စတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာအား ကိုယ်ဝန် သားငယ်၏ သန္တာန်၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အကူအညီဖြင့် အာဟာရ ပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုပေးနိုင်၏။ တစ်ဖန် ခန္ဓာကိုယ်ဝယ် လိမ်းကျံပေး လိုက်သော <b>ဗာဟိရအာဟာရ</b>သည်လည်း ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့အပြား၌ တည်ရှိ သော ဇီဝိတနဝကရုပ်ကလာပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ကမ္မဇတေဇောဓာတ် ဝမ်းမီး၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို ရရှိသောအခါ အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သည်သာ ဖြစ်၏။ ယင်း အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင် သော ဩဇာကား ဩဇာလက္ခဏာသို့ ရောက်ရှိလာသော ဩဇာပင်တည်း။ ယင်း ဩဇာကလည်း ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အကူအညီဖြင့် စတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာ အား အာဟာရပစ္စယသတ္တိဖြင့် ဩဇဋ္ဌမကရုပ်များ ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ကျေးဇူးပြုပေးနိုင်သည်သာတည်း။ သို့အတွက် လက်တွေ့ရှုရန်စနစ်မှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။</p> <p>၁။ စားသောက်နေဆဲအချိန် --- စားသောက်နေဆဲအချိန်၌လည်း ရှုနိုင်၏။ စားသောက်နေဆဲအချိန်၌လည်း ခံတွင်း လည်ပင်း စသည့်အရပ်တို့မှ စ၍ အစာသစ်အိမ် အူစသော ထိုထိုအရပ်တို့မှ အာဟာရဇရုပ်များသည် တစ်ကိုယ် လုံးသို့ ပျံ့နှံ့သွားနိုင်၏။ အသင်သူတော်ကောင်းသည် စွမ်းနိုင်ပါက စား သောက်နေဆဲအချိန်မှာပင် သမာဓိကို အဆင့်ဆင့်ထူထောင်၍ ပါးစပ်အတွင်း အစာသစ်အိမ်အတွင်း အစရှိသည့် မိမိရှုလိုသည့် ထိုထိုအရပ်ဝယ် အစာသစ် ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် စိုက်ရှုလိုက်ပါက ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို တွေ့ရှိနိုင်၏။ မိမိရှုနေသည့် အစာသစ်ကောဋ္ဌာသ ၏ တည်ရာ ထိုထိုနေရာဝန်းကျင်၌ တည်ရှိသော အစာကို ကြေကျက်စေ တတ်သော ဂဟဏီအမည်ရသော ဇီဝိတနဝကရုပ်ကလာပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ကမ္မဇတေဇောဓာတ်ဝမ်းမီး၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုဖြင့် ယင်း ဥတုဇရုပ် ကလာပ်တို့၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဩဇာကြောင့် ရုပ်ကလာပ်အသစ် အသစ်များသည် ဘုတ်အဆက်ဆက် ရိုက်ခတ်လျက် တစ်ကိုယ်လုံးသို့ ပျံ့နှံ့ လျက် ဖြစ်ပွားနေသည်ကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ရှုပါ။</p> <p>၂။ စားသောက်ပြီးရာအချိန် --- စားသောက်ပြီးရာအချိန်၌လည်း ရှုနိုင်၏။ စားသောက်ပြီး၍ တရားထိုင်သောအခါ၌လည်း ရှုနိုင်၏။ အသင် သူတော် ကောင်းသည် သမာဓိကို အဆင့်ဆင့် ထူထောင်ပြီးသောအခါ အစာသစ်အိမ် အတွင်း၌ တည်ရှိသော အစာသစ်ကောဋ္ဌာသဝယ် ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မြင်အောင် စိုက်ရှုပါ။ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို တွေ့နိုင်သည်။ (အူ၏အတွင်း ၌ တည်ရှိသော အစာသစ်ကောဋ္ဌာသ၌လည်း နည်းတူ ရှုနိုင်သည်။) ကမ္မဇ ဝမ်းမီး၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုဖြင့် ယင်းဥတုဇ ရုပ်ကလာပ်များတွင် ပါဝင် တည်ရှိသော ဩဇာကြောင့် အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်များ၏ ဘုတ် အဆက်ဆက် ရိုက်ခတ်လျက် တစ်ကိုယ်လုံး၌ ပျံ့နှံ့လျက် ဖြစ်ပွားနေသည်ကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ရှုပါ။ ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့ကား မကြည်ကြပေ။ ဓာတ်ခွဲ သော် ရုပ်သဘောတရား (၈)မျိုးစီ အသီးအသီး ရှိ၏။ ယင်းအာဟာရဇ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၏ (၆)ဒွါရလုံးသို့ ပျံ့နှံ့သွားပုံကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်သောအခါ (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသသို့ ပြောင်းရှုနိုင်ပေပြီ။</p> <hr> <h3>မျက်စိ၌ ရှုပုံ ပုံစံတစ်ခု</h3> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် သမာဓိကို အဆင့်ဆင့် ထူထောင်၍ ယင်း အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်များ၏ (= ရုပ်ကလာပ်များ၏) မျက်စိသို့တိုင်အောင် ပျံ့နှံ့ဖြစ်ပွားနေသည်ကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ရှုပါ။ (၈)မျိုးသော ရုပ်တရား တို့ကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ။ ယင်းရုပ်သဘော တရား (၈)မျိုးတို့တွင် ပါဝင်တည်ရှိသော, စတုသမုဋ္ဌာနိကဩဇာအား အားပေး ထောက်ပံ့နိုင်သော စွမ်းအားရှိသဖြင့် ဩဇာလက္ခဏာသို့ဆိုက်ရောက်နေသော ဩဇာကို <b>အာဟာရဇဩဇာ</b>ဟု မှတ်သားထားပါ။</p> <p>၁။ ကမ္မဇဩဇာ --- စက္ခုဒသကကလာပ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇ ဩဇာဓာတ်နှင့် မျက်လုံးအိမ်သို့ တိုင်အောင် ပျံ့နှံ့၍ ဖြစ်နေသော ယင်း အာဟာရဇဩဇာတို့ ဩဇာချင်းချင်း ပေါင်းဆုံမိသောအခါ ယင်းအာဟာရဇ ဩဇာ၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို ရရှိသဖြင့်, ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အားပေး ထောက်ပံ့မှုကိုလည်း ရရှိသဖြင့် စက္ခုဒသကကလာပ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇဩဇာသည် လေးဆင့် ငါးဆင့်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းတို့ကို ဆက်စပ်မိစေ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၁။) ယင်းစက္ခုဒသကကလာပ်၌ ရှိသော ဩဇာ ကြောင့် ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် ဖြစ်လာ၏။ ယင်း ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်၌ တည်ရှိသော ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိလာသော ဩဇာကြောင့် ယခင် အာဟာရဇဩဇာ၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုဖြင့်, ကမ္မဇဝမ်းမီး၏လည်း အားပေးထောက်ပံ့မှုဖြင့် ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်အသစ် ဖြစ်ပေါ်လာပြန်၏။ ဤသို့လျှင် လေးငါးကြိမ်သော ရုပ်ကလာပ်တို့သည် ဆင့်ကာဆင့်ကာ ဖြစ်ပေါ်လာကြသည်။</p> <p>[မှတ်ချက် --- ကံ၏ အထောက်အပံ့ အားကောင်းမှု မကောင်းမှု, <b>ဗာဟိရ အာဟာရ</b> (ဩဇာ)၏ မွန်မြတ်မှု မမွန်မြတ်မှု စသည့်အကြောင်း တရားတို့၏ အပေါ်၌ မူတည်၍ အကြိမ် အနည်းအများကား ရှိနိုင်ပေ သည်။ တစ်ဖန် ယင်း လေးငါးဆင့်သော ရုပ်ကလာပ်တို့တွင် တေဇောဓာတ် ပါဝင်လျက် ရှိ၏။ ယင်းတေဇောဓာတ် ဥတုကလည်း ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိခိုက်ဝယ် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို အဆင့် ဆင့် ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်၏ဟု မှတ်ပါ။]<br> မျက်စိတွင်ပင်တည်ရှိသော ကာယဒသကကလာပ်၏ ဩဇာ, ဘာဝ ဒသကကလာပ်၏ ဩဇာတို့ကလည်း ကမ္မဇဝမ်းမီးနှင့် အာဟာရဇဩဇာ၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိရာ၌ အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်များကို အဆင့်ဆင့် ဖြစ်စေပုံကိုလည်းကောင်း, ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့တွင်ပါဝင်သော တေဇောဓာတ် = ဥတုကလည်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်များကို အဆင့်ဆင့် ဖြစ်စေပုံကို လည်းကောင်း ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ရှုပါ။ ယင်း ရုပ်တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ။</p> <p>၂။ စိတ္တဇဩဇာ --- တစ်ဖန် မျက်စိ၌ တည်ရှိသော စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမက ကလာပ်အသီးအသီးတွင်လည်း ဩဇာပါဝင်လျက် ရှိ၏။ ယင်းစိတ္တဇဩဇာ သည်လည်း ကမ္မဇဝမ်းမီးနှင့် အာဟာရဇဩဇာ၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို ရရှိသောအခါ နှစ်ဆင့် သုံးဆင့်သော အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် များကို ဖြစ်စေပြန်၏။ နှစ်ဆင့် သုံးဆင့်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို ဆက်စပ်စေ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၁၊၊) --- မြင်အောင် ရှုပါ။</p> <p>ဤ၌ အဆင့်မြင့်သော သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ် အဖြစ်သို့ မရောက်ရှိသေးသော ရိုးရိုးပကတိသော ကာမာဝစရစိတ်၏ အစွမ်း ဖြင့် နှစ်ဆင့်သုံးဆင့်သော ဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို ဖွင့်ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ မဟဂ္ဂုတ် လောကုတ္တရာစိတ်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်ကား များစွာသော ဩဇဋ္ဌမက ရုပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကိုလည်း အလိုရှိအပ်သည်သာ ဖြစ်သည်။ ထို မဟဂ္ဂုတ် လောကုတ္တရာစိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော စိတ္တဇရုပ်တို့၏ ပြန့်ပြောကြီးကျယ် မြင့်မြတ်သောကြောင့် ဖြစ်၏။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၀၃။)</p> <p>[မှတ်ချက် --- ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့တွင် ပါဝင်သော တေဇောဓာတ် = ဥတုကလည်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေ နိုင်ပြန်၏။ အကယ်၍ ထိုစိတ်သည် သမထဘာဝနာစိတ် ဝိပဿနာဘာဝနာစိတ် မဂ်စိတ် ဖိုလ်စိတ်တို့ကဲ့သို့သော မွန်မြတ်သော ပဏီတစိတ်ဖြစ်ခဲ့မူ ယင်းတေဇောဓာတ် = ဥတုသည် အဇ္ဈတ္တ၌သာမက ဗဟိဒ္ဓသို့တိုင်အောင် ပင် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်များကို ဘုတ်အဆက်ဆက် ရိုက်ခတ်လျက် အဆင့် ဆင့် ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံးလည်း ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပြန်သည်။ ဉာဏ်အလင်းရောင်ဟူသည်မှာလည်း ယင်းစိတ္တဇကလာပ် ဥတုဇကလာပ် တို့၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော ဝဏ္ဏဓာတ် = ရူပါရုံ၏ တောက်ပမှုသာ ဖြစ်သည်၊၊]</p> <p>၃။ ဥတုဇဩဇာ --- တစ်ဖန် မျက်စိ၌ အထက် ဥတုဇရုပ်ရှုကွက်တွင် ရေး သားတင်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း ကမ္မဇတေဇော စိတ္တဇတေဇော ဥတုဇတေဇော အာဟာရဇတေဇောဟူသော တေဇောဓာတ်ဥတုကြောင့် ဖြစ်သော ဥတုဇ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသီးအသီး၌လည်း ဩဇာသည် ပါဝင်လျက်ပင် ရှိ၏။ ယင်းဥတုဇဩဇာ အသီးအသီးသည်လည်း ကမ္မဇဝမ်းမီးနှင့် အာဟာရဇဩဇာ ၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို ရရှိသောအခါ (၁၀)ဆင့် (၁၂)ဆင့်သို့ တိုင်အောင် သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို ဆက်စပ်စေ၏။ မြင်အောင် ရှုပါ။</p> <p><b>ဥတုသမုဋ္ဌာနာ ဌာနပ္ပတ္တာ ဩဇာ အညံ ဩဇဋ္ဌမကံ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ တတြာပိ ဩဇာ အညန္တိ ဧဝံ ဒသ ဒွါဒသ ဝါရေ ပဝတ္တိံ ဃဋေတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၂။)</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည်ကား ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဇယားများတွင် ရေး သားတင်ပြထားသည့်အတိုင်း ကလာပ်တစ်ခုစီ တစ်ခုစီ ခွဲ၍ သီးသန့် ရှုပါ။</p> <p>[မှတ်ချက် --- တစ်ဖန် ယင်းအာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်တို့တွင် ပါဝင်သော တေဇောဓာတ် = ဥတုကလည်း (၁၀)ဆင့် (၁၂)ဆင့်သို့တိုင် အောင်သော ရုပ်ကလာပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို ဆက်စပ်မိစေပြန်၏ဟု မှတ်ပါ။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၀၃။)]</p> <p>၄။ အာဟာရဇဩဇာ --- တစ်ဖန် မျက်စိဝယ် စားမျိုလိုက်သော <b>ကဗဠီ ကာရအာဟာရ</b>တွင် တည်ရှိသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာကြောင့် အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်များ ဖြစ်ပွားနေကြောင်း ကိုလည်း ရှေးတွင် ရှင်းပြခဲ့ပြီး ဖြစ်၏။ ယင်းအာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာကား ဩဇာလက္ခဏာသို့ ဆိုက်ရောက်လာသော <b>အာဟာရဇဩဇာ</b>တည်း။ ယင်း အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့ကား ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုဖြင့် အထပ်ထပ် ဖြစ်နေကြ၏။ တစ်ကြိမ် စားမျိုလိုက်သော အာဟာရသည်ပင် (၇)ရက်ပတ်လုံးသော်လည်း အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်များ အဆက်မပြတ် ဖြစ်နေအောင် အားပေးထောက်ပံ့ထားနိုင်သော စွမ်းအား ရှိနေ၏။ ယင်းသို့ အထပ်ထပ် ဖြစ်နေကြသော အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်တို့တွင် <b>အာဟာရဇဩဇာ</b>သည် <b>အညာဟာရသမုဋ္ဌိတ အာဟာရဇဩဇာ</b>ဟူသော ကလာပ်ပြား အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာ၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို ရရှိပါက ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိခိုက်ဝယ် (အစာကို ကြေကျက်စေတတ်သော ပါစကတေဇောဓာတ် = ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ ထက်မြက်မှု မထက်မြက်မှု, အာဟာရဇဩဇာ၏ သို့မဟုတ် အာဟာရဇဩဇာ၏ တည်ရာ စားမျိုဝါးမျိုလိုက်သော <b>ဗာဟိရအာဟာရ</b>၏ မွန်မြတ်မှု မမွန်မြတ်မှုတို့အပေါ်၌ အခြေစိုက်၍) အကြိမ် အနည်းငယ်သော် လည်းကောင်း, အကြိမ် များစွာသော်လည်းကောင်း ရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို ဆက်စပ်မိစေ၏။ <b>ဒသ ဒွါဒသ ဝါရေ ပဝတ္တိံ ဃဋေတိ</b> = (၁၀)ကြိမ် (၁၂)ကြိမ်သော ရုပ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို ဆက်စပ်မိစေ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊ ၂၊၂၅၁။) --- မြင်အောင် ရှုပါ။</p> <p>ဤအပိုင်းတွင်ကား အထောက်အပံ့ ခံရသော ဩဇာမှာလည်း အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာတည်း။ အားပေးထောက်ပံ့ တတ်သော ဩဇာမှာလည်း အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာပင်တည်း။ အကျိုးလည်း အာဟာရဇဩဇာ, အကြောင်းလည်း အာဟာရဇဩဇာတည်း။ သို့သော် ကလာပ်ချင်း မတူညီဘဲ ကလာပ်ချင်း ကွဲပြား ကြသည်။</p> <p>[မှတ်ချက် --- တစ်ဖန် ယင်းအာဟာရဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်တိုင်း တွင် တေဇောဓာတ် = ဥတုလည်း ပါဝင်လျက် ရှိ၏။ ယင်းတေဇောဓာတ် ဥတုကလည်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်ပေါ် စေနိုင်ပြန်၏။ မြင်အောင် ရှုပါ။]</p> <hr> <h3>လိုရင်းမှတ်သားထားရန်</h3> <p>ရုပ်ကလာပ်တိုင်း ရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ တေဇောဓာတ် (= ဥတု)နှင့် ဩဇာ တို့ကား ပါမြဲဓမ္မတာပင် ဖြစ်၏။ ယေဘုယျအားဖြင့် ရုပ်ကလာပ်တိုင်း၌ တည် ရှိသော ဥတုကြောင့်လည်းကောင်း, ဩဇာကြောင့်လည်းကောင်း (ဆိုင်ရာ ဆိုင်ရာ အကြောင်းတရားတို့၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိသောအခါ) ရုပ် ကလာပ်တို့သည် နှစ်ခွ နှစ်ခွ ပွားနေကြ၏။ ဥပမာ - စက္ခုဒသကကလာပ်ကို ဓာတ်ခွဲကြည့်ပါက ရုပ်သဘောတရား (၁၀)မျိုး ရှိ၏။ ထိုတွင် တေဇောဓာတ် (= ဥတု)နှင့် ဩဇာတို့ ပါဝင်ကြ၏။ ဥတုကလည်း (<b>ဥပါဒိန္နကရုပ်</b>၏ အားပေး ထောက်ပံ့မှု အထောက်အပံ့အကြောင်းကို ရရှိခဲ့သော်) ဌီကာလသို့ ရောက် ခိုက်ဝယ် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ တစ်ဖန် ဩဇာကလည်း ကမ္မဇဝမ်းမီးနှင့် <b>အာဟာရဇဩဇာ</b>၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို ရခဲ့သော် ဌီကာလသို့ ရောက်ခိုက်ဝယ် အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်အသစ်ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ (သားရင်းများတည်း။)</p> <p>တစ်ဖန် ယင်းစက္ခုဒသကကလာပ်၌ တည်ရှိသော တေဇောဓာတ် ဥတုကြောင့် ဖြစ်သော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ပြန်၍ ဓာတ်ခွဲကြည့်ပါက ရုပ်သဘောတရား (၈)မျိုး ရှိနေ၏။ တေဇောဓာတ်လည်း ပါဝင်ပြန်၏။ ဩဇာလည်း ပါဝင်ပြန်၏။ ဥတုဇတေဇော ဥတုဇဩဇာတို့ပင်တည်း။ ယင်း ဥတုဇတေဇောဓာတ်ကလည်း (ဥပါဒိန္နကကမ္မဇရုပ်၏ အထောက်အပံ့ကောင်း ကို ရရှိသောအခါ) အခြားသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ (မြေးရပြန်ပြီ ဟူလို။)</p> <p><b>ဥတုသမုဋ္ဌာနံ နာမ စတုသမုဋ္ဌာနော ဥတု ဥပါဒိန္နကံ ပစ္စယံ လဘိတွာ ဌာနပ္ပတ္တော သရီရေ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၁။)</p> <hr> <h3>သတိပြုရန်</h3> <p><b>ယဒိပိ ဥတု ဥပါဒိန္နကေန ဝိနာပိ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓေ ပန တေန ဝိနာ တဿ ရူပုပ္ပါဒနံ နတ္ထီတိ အာဟ ဥပါဒိန္နကံ ပစ္စယံ လဘိတွာတိ။ တေနာဟ စတုသမုဋ္ဌာနော ဥတူတိ။ ဥတုသမုဋ္ဌာနောယေဝ ဟိ ဥတု ဥပါဒိန္နကေန ဝိနာ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ။</b> (မဟာဋီ၊၂၊၄၀၄။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာ ဋီကာအဖွင့်တို့၏ ဆိုလိုရင်းသဘော အဓိပ္ပါယ်မှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။ --- ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ဥတုခေါ် တေဇောဓာတ်သည် <b>ဥပါဒိန္နက</b>အမည်ရသည့် ကမ္မဇရုပ်နှင့် ကင်း၍လည်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သော်ငြားလည်း ဣန္ဒြေတို့နှင့် ဆက်စပ်နေသည့် သက်ရှိလောကဝယ် ယင်း <b>ဥပါဒိန္နက</b>ခေါ် ကမ္မဇရုပ်နှင့် ကင်း၍ ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်ကိုကား မဖြစ်စေနိုင်။ <b>ဥပါဒိန္နက</b>အမည်ရသည့် ကမ္မဇရုပ်နှင့် ကင်းပြီး ယင်း ဥတု = တေဇောဓာတ်က ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်ကို ဖြစ်စေခြင်းမည်သည် မရှိစကောင်းပေ။ ထို့ကြောင့် <b>ဥပါဒိန္နက</b> ခေါ် ကမ္မဇရုပ်၏ အကြောင်းအထောက်အပံ့ကို ရရှိပါမှ ယင်း ဥတုခေါ် တေဇောဓာတ်က ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်ကြောင်းကို အဋ္ဌကထာက ဖွင့်ဆိုသွားခြင်း ဖြစ်ပေသည်။ ဥတုကြောင့်ဖြစ်သည့် ဥတု သမုဋ္ဌာန်ရုပ်တို့၌ ပါဝင်တည်ရှိသော ဥတုခေါ် တေဇောဓာတ်ကသာလျှင် <b>ဥပါဒိန္နက</b>ခေါ် ကမ္မဇရုပ်နှင့် ကင်းပြီး ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်များကို ဖြစ်စေနိုင်ပေသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၅၁။ မဟာဋီ၊၂၊၄၀၄။)</p> <p>ဆိုလိုရင်းသဘောကို ထပ်ရှင်းပြပေအံ့ --- ဤခန္ဓာအိမ်ဝယ် အတိတ်က ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့သော ကံကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နေကြကုန်သော ကမ္မဇရုပ်တို့ ရှိကြ၏။ ယင်း ကမ္မဇရုပ်တို့ကို <b>ဥပါဒိန္နကကမ္မဇရုပ်များ</b>ဟု ခေါ်ဆို၏။ အတိတ် ဘဝဝယ် တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ကို အခြေခံကာ ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့သော ကံက ငါ၏ အကျိုးဟု စွဲယူအပ်သည့် ရုပ်တရားတို့ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်း ရုပ်တရားတို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေတတ်သော အကြောင်းကံသည် အကယ်၍ အကျိုးဆက်ပေးနိုင်သည့် အရှိန်အဝါ ကုန်ဆုံးသွားသဖြင့် ကမ္မဇရုပ်အသစ်အသစ်တို့ ထပ်မံ မဖြစ်ပေါ်လာကုန်သည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ယင်း ကမ္မဇရုပ်တို့ မရှိကြတော့သဖြင့် ကမ္မဇရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော တေဇောဓာတ် = ဥတုလည်း မရှိနိုင်တော့ပြီ၊ ကမ္မဇဩဇာလည်း မရှိနိုင်တော့ပြီ။ ယင်းသို့ဖြစ်လျှင် ကမ္မဇတေဇောဓာတ် = ဥတုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ရမည့် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တရားတို့လည်း မဖြစ်နိုင်ကြတော့လေကုန်ရာသည်။ ကမ္မဇဩဇာကလည်း ကမ္မဇဝမ်းမီးနှင့် အာဟာရဇ ဩဇာတို့၏ အထောက်အပံ့ဖြင့် အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့ကို မဖြစ်စေနိုင်လေရာ။</p> <p>အလားတူပင် ကမ္မဇရုပ်တို့ ချုပ်ဆုံးသွားကြသဖြင့် စက္ခု, သောတ, ဃာန, ဇိဝှါ, ကာယ, ဟဒယဟူသော နာမ်တရားတို့၏ မှီရာဝတ္ထုရုပ်တို့လည်း မရှိကြကုန်ပြီ ဖြစ်၏။ မှီရာဝတ္ထုရုပ်တို့ မရှိကြကုန်သော် ယခုကဲ့သို့ ခန္ဓာငါးပါး ရှိသည့် ပဉ္စဝေါကာရဘုံဝယ် စိတ်စေတသိက် = နာမ်တရားတို့လည်း ဖြစ်နိုင်ခွင့် မရှိကြလေကုန်ရာ။ ယင်းသို့ဖြစ်သော် စိတ်စေတသိက်တို့ကြောင့် ဖြစ်ကြရမည့် စိတ္တဇရုပ်တို့လည်း မရှိနိုင်ကြလေကုန်ရာ။ စိတ္တဇရုပ်တို့ မရှိ ကြတော့ခြင်းကြောင့် စိတ္တဇဥတု, စိတ္တဇဩဇာတို့လည်း မရှိကြတော့သဖြင့် စိတ္တဇဥတုကြောင့် ဖြစ်ကြရမည့် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်, စိတ္တဇဩဇာကြောင့် ဖြစ်ကြရမည့် အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့လည်း မရှိနိုင်ကြလေကုန်ရာ။</p> <p>အလားတူပင် ကမ္မဇရုပ်တို့ ချုပ်ဆုံးသွားကြသဖြင့် ကမ္မဇဝမ်းမီးလည်း မရှိနိုင်တော့လေရာ။ ကမ္မဇဝမ်းမီး၏ အထောက်အပံ့ကောင်းကို မရတော့သည့်အတွက် အစာသစ်ကောဋ္ဌာသဖြစ်သည့် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဥတုဇဩဇာကလည်း အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်တို့ကို မဖြစ်စေနိုင်လေရာ။ ဩဇာလက္ခဏာသို့ ဆိုက်ရောက်လာသော ယင်း အာဟာရဇဩဇာ မရှိတော့သဖြင့် အခြားအခြားသော ကလာပ်ပြားဩဇာတို့ကို အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဩဇာလည်း မရှိနိုင်တော့လေရာ။ ယင်းသို့ဖြစ်သော် အာဟာရဇရုပ်ကလာပ် အစဉ်အတန်းသည်လည်း ပျက်စီးပြီးသာ ဖြစ်သွားပေသည်။</p> <p>ကမ္မဇရုပ်များ ချုပ်ဆုံးပြီးနောက် ဆက်လက် ဖြစ်နိုင်သော ရုပ်တရား တို့မှာ အလောင်းကောင်အဖြစ်နှင့် တည်ရှိနေကြသော ဥတုဇရုပ်တို့သာတည်း။ အလောင်းကောင်၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရားတို့ကား ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်တရားတို့သာတည်း။ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၌ တည်ရှိသော တေဇောဓာတ် ကြောင့် ဆင့်ကဲ ဖြစ်ပွားနေသော ဥတုဇရုပ်တို့၏ အစဉ်အတန်းသာ ဖြစ်ပေသည်။ ယင်း ဥတုဇရုပ်တို့တွင် ပါဝင်တည်ရှိသော တေဇောဓာတ် = ဥတု တို့ကား ကမ္မဇရုပ်တို့၏ အထောက်အပံ့နှင့် ကင်း၍လည်း ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သည့် စွမ်းအားရှိကြပေသည်။</p> <p>ထိုကြောင့် ဣန္ဒြေတို့နှင့် ဆက်စပ်နေသည့် သက်ရှိလောကဝယ် ကမ္မဇဥတု, စိတ္တဇဥတု, အာဟာရဇဥတု ဟူသော ဥတုအသီးအသီးတို့က ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေရာ၌ <b>ဥပါဒိန္နက</b>အမည်ရသည့် ကမ္မဇရုပ်တို့၏ အထောက်အပံ့ကား လိုအပ်လျက်ပင် ရှိပေသည်။ ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်တို့တွင် ပါဝင်တည်ရှိသော ဥတုခေါ် တေဇောဓာတ်က ရုပ်ကလာပ်အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေရာ၌သာ ကမ္မဇရုပ်တို့၏ အထောက်အပံ့ကို မလိုဟု မှတ်သားပါလေ။ သက်မဲ့လောက ဥတုဇရုပ်တို့၌လည်း ပုံစံ တူပင် မှတ်သားပါလေ။</p> <p>တစ်ဖန် ယင်းစက္ခုဒသကကလာပ်၌ တည်ရှိသော တေဇောဓာတ် ဥတု ကြောင့် ဖြစ်သော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဩဇာသည်လည်း ကမ္မဇဝမ်းမီးနှင့် <b>အာဟာရဇဩဇာ</b>၏ အထောက်အပံ့ကောင်းကို ရရှိသော အခါ အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်အသစ်ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ (မြေးရပြန်ပြီ ဟူလိုသည်။) ဤနည်းအားဖြင့် စက္ခုဒသကကလာပ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော တေဇောဓာတ်ကို အခြေတည်၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော တေဇောဓာတ်နှင့် ဩဇာကြောင့် (၄-၅)ဆင့်သော သားစဉ်မြေးဆက် ဥတုဇရုပ် <b>အာဟာရဇရုပ်</b>တို့ ဖြစ်ပုံကို မြင်အောင် ရှုပါ။</p> <p>တစ်ဖန် ယင်းစက္ခုဒသကကလာပ်တွင်ပင် ဩဇာ ပါဝင်လျက် ရှိ၏။ ကမ္မဇဩဇာတည်း။ ယင်းဩဇာသည် ကမ္မဇဝမ်းမီးနှင့် အာဟာရဇဩဇာ၏ အထောက်အပံ့ကို ရရှိသောအခါ အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ်ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ ယင်း ရုပ်ကလာပ်တွင် တေဇောဓာတ်နှင့် ဩဇာတို့ ပါဝင်ပြန်၏။ ယင်းတေဇောဓာတ်နှင့် ဩဇာတို့ကလည်း အထက်ပါအတိုင်း (၄-၅)ဆင့်သော ရုပ်ကလာပ်တို့ကို အဆင့်ဆင့် ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပြန်၏။ မြင်အောင် ရှုပါ။ နှစ်ခွ နှစ်ခွ ပွားသွားပုံကို သဘောပေါက်အောင် အထပ်ထပ် လေ့လာပါ။ (မဟာဋီ၊၂၊၄၀၁ - ကြည့်ပါ။)</p> <p>တစ်ဖန် မျက်စိ၌ပင် တည်ရှိသော ကာယဒသကကလာပ် ဘာဝဒသ ကကလာပ် စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကကလာပ် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကကလာပ် အာဟာရဇ ဩဇဋ္ဌမကကလာပ်ဟူသော ရုပ်ကလာပ် အသီးအသီး၌ တည်ရှိသော တေဇောဓာတ် (= ဥတု)နှင့် ဩဇာတို့ကလည်း ဥတုဇရုပ် <b>အာဟာရဇရုပ်</b>တို့ကို နှစ်ခွ နှစ်ခွ ဖြစ်ပွားသွားစေပုံကို မြင်အောင် ရှုပါ။ (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ ပုံစံတူ ရှုရန် ဖြစ်သည်။</p> <p>သတိပြုရန် --- ထိုကဲ့သို့ (၂)ဆင့် (၃)ဆင့် (၄)ဆင့် (၅)ဆင့် (၁၀)ဆင့် (၁၂)ဆင့်, အဆင့်များစွာ တိုင်အောင်, အဇ္ဈတ္တတွင်သာမက ဗဟိဒ္ဓသို့တိုင် အောင် ရုပ်ကလာပ်တို့ကို အဆင့်ဆင့် ဖြစ်စေရာ၌ နောက်ဆုံးအဆင့်တွင် တည်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်တွင်ပါဝင်သော တေဇောဓာတ်နှင့် ဩဇာတို့သည် အသစ်အသစ်သော ဥတုဇရုပ်ကလာပ်နှင့် အာဟာရဇရုပ်ကလာပ်ကို မဖြစ် စေနိုင်ဟု မှတ်ပါ။</p> <p>ဤဖော်ပြပါ ရုပ်တို့၏ ဖြစ်ပုံကို သေချာစေ့ငု ဖတ်ရှု၍ ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်း ဇယားများကို ကြည့်၍ ဆရာသမားနှင့်လည်း စနစ်တကျ လေ့ကျင့်ပေးပါက ကံ-စိတ်-ဥတု-အာဟာရဟူသော အကြောင်းတရားလေးပါးကြောင့် ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်လာရသော ရုပ်တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်သည့် တိုင်အောင် စနစ်တကျ ရှုပွားတတ် သိမ်းဆည်းတတ် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူ တတ်မည် ဖြစ်ပေသည်။</p> <h3>ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ်ရှုပွားနည်း</h3> <p>(၆)ဒွါရ၌ တည်ရှိသော စတုသမုဋ္ဌာနိက (= ကံ-စိတ်-ဥတု-အာဟာရ ဟူသော အကြောင်းတရားလေးပါးကြောင့် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာရသော) ရုပ် တရားတို့ကို ရှုခြင်းသည် ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျဉ်းနည်းတည်း။ ထိုမှ တစ်ဆင့် တက်၍ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းအကျယ်နည်းကို ရှုနိုင်ပါသည်။ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ် ရှုပွားနည်း၌ ---</p> <p>၁။ ပထဝီကောဋ္ဌာသ --- ၂၀<br> ၂။ အာပေါကောဋ္ဌာသ --- ၁၂<br> ၃။ တေဇောကောဋ္ဌာသ --- ၄<br> ၄။ ဝါယောကောဋ္ဌာသ --- ၆<br> အားလုံးပေါင်းသော် --- ၄၂ - ကောဋ္ဌာသ</p> <p>ဤသို့လျှင် (၄၂)ကောဋ္ဌာသ လာရှိပေသည်။ ထိုတွင် ပထဝီကောဋ္ဌာသ (၂၀), အာပေါကောဋ္ဌာသ (၁၂)မျိုး - ပေါင်း (၃၂)ကောဋ္ဌာသတို့ကို ရုပ် အရေအတွက်နှင့်တကွ သမထကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်းတွင် ရေးသားတင်ပြခဲ့ပြီးလေ ပြီ။ ယင်းကောဋ္ဌာသ တစ်ခုစီ တစ်ခုစီ၌ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မြင်အောင် ရှုပါ။ ရုပ်ကလာပ်များကို တွေ့မြင်ရသောအခါ အထက်ပါ ကာယဒွါရ၌ တင်ပြ ထားသော ဇယားကို နည်းမှီး၍ ရသင့်သမျှ ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်း ရှုပွားပါ။ ထိုတွင် ---</p> <p>၁။ ချွေး-မျက်ရည်-တံတွေး-နှပ် ဤကောဋ္ဌာသ (၄)မျိုးတို့၌ စိတ္တဇဩဇ ဋ္ဌမကရုပ် (၈) + ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ် (၈) - နှစ်ရပ်ပေါင်းသော် (၁၆)မျိုး (၁၆)မျိုးစီသော ရုပ်တရားတို့ ရှိကြ၏။ စိတ်ကြောင့်လည်း ဖြစ်၏၊ ဥတု ကြောင့်လည်း ဖြစ်၏။</p> <p>၂။ အစာသစ်-အစာဟောင်း-ပြည်-ကျင်ငယ် - ဤကောဋ္ဌာသ (၄)မျိုးတို့၌ ဥတုကြောင့်ဖြစ်သော ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ် (၈)မျိုး (၈)မျိုးစီသာ ရှိ၏။</p> <p>၃။ ကြွင်းသော ကောဋ္ဌာသ (၂၄)မျိုးတို့၌ကား ကာယဒွါရ၌ တင်ပြထား သည့်အတိုင်း ကောဋ္ဌာသတစ်ခု တစ်ခု၌ (၄၄)မျိုး (၄၄)မျိုးစီသော ရုပ်တရား တို့ ရှိကြ၏။ မြင်အောင်ရှုပါ။ သည်းခြေကို ရှုရာ၌ <b>ဗဒ္ဓသည်းခြေ</b> = အိမ် သည်းခြေ, <b>အဗဒ္ဓသည်းခြေ</b> = အရည်သည်းခြေ နှစ်မျိုးခွဲ၍ ရှုပါ။ သွေး ကောဋ္ဌာသ၌လည်း <b>သန္နိစိတလောဟိတ</b> = နှလုံး အသည်း စသည်တို့၏ ပတ်ဝန်းကျင်၌ မလည်ပတ်ဘဲ ငြိမ်သက်စွာ စုဝေးတည်နေသော သွေး, <b>သံသရဏလောဟိတ</b> = အကြောအတွင်းမှ တစ်ကိုယ်လုံးသို့ အနှံ့အပြား လည်ပတ်သွားလာနေသော သွေး - ဤ သွေးနှစ်မျိုးလုံး၌ (၄၄)မျိုးသော ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းရှုပွားပါ။</p> <h3>တေဇောဓာတ် လွန်ကဲသော တေဇောကောဋ္ဌာသ (၄) မျိုး</h3> <p>၁။ <b>သန္တပ္ပနတေဇော</b> = တစ်ရက်ချန်ဖျားခြင်း<br> စသည်ဖြင့် ပြင်းစွာပူလောင်သော တေဇော = ၃၃</p> <p>၂။ <b>ဍာဟတေဇော</b> = အလွန့်အလွန် ပြင်းထန်စွာ<br> ထက်ဝန်းကျင် ပူလောင်သော တေဇော = ၃၃</p> <p>၃။ <b>ဇီရဏတေဇော</b> = အိုစေ, ရင့်ကျက်စေ,<br> ဆွေးမြည့်စေသော ပူလောင်သော တေဇော = ၃၃</p> <p>၄။ <b>ပါစကတေဇော</b> = အစာကိုကြေကျက်စေသော<br> ပူလောင်သော တေဇော (ဇီဝိတနဝကကလာပ်) = ၉</p> <p>မှတ်ချက် --- ဤတေဇောကောဋ္ဌာသ (၄)မျိုးကား ပထဝီကောဋ္ဌာသ, အာပေါကောဋ္ဌာသတို့ကဲ့သို့ ပုံသဏ္ဌာန် ကောဋ္ဌာသ မရှိပေ။ တေဇော ဓာတ် လွန်ကဲသော မကြည်သော ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များသာ ဖြစ်ကြသည်။ ထိုကြောင့် ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များအတွင်းမှာသာ တေဇောဓာတ် = အပူ လွန်ကဲသော ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို ရှာဖွေ၍ ရှုပါ။ သန္တပ္ပနတေဇောနှင့် ဍာဟတေဇောတို့ကို ရှုရာ၌ အခက်အခဲရှိနေပါက မထင်မရှားဖြစ်နေပါက ဖျားနာနေသည့် အချိန်အခါ ဖျားနာခဲ့ဖူးသည့် အချိန်အခါကို အာရုံယူ၍ လှမ်းရှုကြည့်ပါ။</p> <p>ဤ၌ (၃၃)မျိုးသော ရုပ်တရားတို့ဟူသည်မှာ ---</p> <p>၁။ ဇီဝိတနဝကကလာပ် (ကမ္မဇ) = ၉<br> ၂။ စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကကလာပ် = ၈<br> ၃။ ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကကလာပ် = ၈<br> ၄။ အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကကလာပ် = ၈<br> အားလုံးပေါင်းသော် = ၃၃ - ဖြစ်သည်။</p> <h3>ဝါယောဓာတ်လွန်ကဲသော ဝါယောကောဋ္ဌာသ (၆) မျိုး</h3> <p>၁။ <b>ဥဒ္ဓင်္ဂမဝါတာ</b> = အထက်သို့ ဆန်တက်သောလေ = ၃၃<br> ၂။ <b>အဓောဂမဝါတာ</b> = အောက်သို့ စုန်ဆင်းသောလေ = ၃၃<br> ၃။ <b>ကုစ္ဆိသယဝါတာ</b> = ဝမ်းဗိုက်အတွင်း အူ၏<br> အပြင်ဘက်၌ တည်ရှိသောလေ = ၃၃</p> <p>၄။ <b>ကောဋ္ဌာသယဝါတာ</b> = အူအတွင်း၌ တည်ရှိသောလေ = ၃၃</p> <p>၅။ <b>အင်္ဂမင်္ဂါနုသာရိနောဝါတာ</b> = ကိုယ်အင်္ဂါကြီးငယ်သို့ အစဉ်<br> လျှောက်သော အကြောအတွင်း၌ တည်ရှိသောလေ = ၃၃</p> <p>၆။ <b>အဿာသပဿာသောဝါတာ</b> = ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ = ၉</p> <p>ဤ၌ (၃၃) ဟူသည်မှာ ဇီဝိတနဝကကလာပ် (= ၉) + စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကကလာပ် (= ၈) + ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကကလာပ် (= ၈) + အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမကကလာပ် (= ၈) = ၃၃ ဖြစ်သည်။ ထိုတွင် ဇီဝိတနဝကကလာပ်မှာ ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်ဖြစ်သည်။</p> <p>ထို ဝါယောဓာတ် လွန်ကဲသော ဝါယောကောဋ္ဌာသ (၆)မျိုးလုံး၌ပင် ရှေးဦးစွာ မိမိရှုပွားလိုသော ဝါယောကောဋ္ဌာသ (= လေ)ကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင် အောင် ကြည့်ပါ။ ဥပမာ - အထက်သို့ ဆန်တက်သော လေကို ရှုလိုပါက အူ၏အတွင်းစသည့် ထိုထိုအရပ်၌ တည်ရှိသော အထက်သို့ ဆန်တက်လာ သော လေကို ရှေးဦးစွာ မြင်အောင် ကြည့်ပါ။ မမြင်နိုင်ဖြစ်နေပါက မိမိရရှိ ထားပြီးသည့် သမာဓိကို အဆင့်ဆင့် ပြန်၍ ထူထောင်ပါ။ လင်းရောင်ခြည်စွမ်း အင်များ အားကောင်းလာသောအခါ ယင်းလေကို တစ်ဖန်ပြန်၍ ရှုကြည့် ပါ။ အောင်မြင်မှု ရနိုင်ပါသည်။ ယင်းလေကို ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်သောအခါ ယင်းလေ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို (ဝါယောဓာတ် လွန်ကဲနေ သော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို) ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ရှုပါ။ ယင်းသို့ ရှုလိုက်သော အခါ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကိုလည်း ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်ပါက မကြာမီ အချိန် ကာလအတွင်းမှာပင် သမာဓိအရှိန်တက်လာသောအခါ ယင်းလေ၌ တည်ရှိ သော ရုပ်ကလာပ်တို့ကို တွေ့မြင်နိုင်ပေသည်။ ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့ကို ဓာတ်ခွဲ ပါက အထက်တွင် ရေးသားတင်ပြထားသော ရုပ်သဘောတရား (၃၃)မျိုးကို တွေ့ရှိနိုင်ပေသည်။ ယင်းပရမတ် ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းပါ။ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ။</p> <p><b>အဿာသပဿာသ</b> --- <b>အဿာသပဿာသာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာဝ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၄၅-၃၄၆။)</p> <p><b>စိတ္တဇေ အဿာသပဿာသကောဋ္ဌာသေပိ ဩဇဋ္ဌမကဉ္စေဝ သဒ္ဒေါ စာတိ နဝ</b>။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၃။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာ၏ ဖွင့်ဆိုချက်အရ အဿာသပဿာသ = ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေဟူသည်ကား စိတ္တဇသဒ္ဒနဝက ကလာပ်တို့၏ (= စိတ္တဇသဒ္ဒနဝကရုပ်တို့၏) အပေါင်းအစုမျှသာတည်း။ ဘဝင်မနော အကြည်ကို သိမ်းဆည်း၍ ဟဒယဝတ္ထုကို မှီ၍ ဖြစ်နေသော ဘဝင်မနော အကြည်ဓာတ်နှင့် တကွသော စိတ်အသီးအသီးကြောင့် ယင်းဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ ဖြစ်နေပုံကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် စိုက်ရှုပါ။ ယင်းလေကို လည်း ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်သောအခါ ယင်းလေ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်လေး ပါးကို မြင်အောင် ဆက်ရှုပါ။ သမာဓိ အဆင့်မီလာသောအခါ ရုပ်ကလာပ် အမှုန်များကို စတင် တွေ့ရှိနိုင်ပေသည်။ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုအတွင်း၌ တည် ရှိသော ပထဝီဓာတ်နှင့် အခြားရုပ်ကလာပ် တစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ပထဝီဓာတ်တို့ စိတ္တဇဝါယောဓာတ်၏ စွမ်းအင်ကြောင့် ပွတ်ချုပ်ထိခိုက်လျက် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းကြောင့်, သို့မဟုတ် ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိ သော မဟာဘုတ်တို့နှင့် အခြားသော ရုပ်ကလာပ်တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိ သော မဟာဘုတ်တို့သည် စိတ္တဇဝါယောဓာတ်၏ စွမ်းအင်ကြောင့် မဟာ ဘုတ် အချင်းချင်း အလွန် နီးကပ်စွာ ပွတ်ချုပ်ထိခိုက်လျက် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း ကြောင့် အသံ သဒ္ဒရုပ်လည်း ပါဝင်နေရကား စိတ္တဇသဒ္ဒနဝကကလာပ်ရုပ် တို့ ဖြစ်ကြသည်။ ယင်းရုပ်တရားတို့မှာ ဟဒယဝတ္ထုကို မှီ၍ ဖြစ်နေသော စိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်တည်နေကြရ၏။ ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် စိုက်ရှုပါ။ (<b>လဟုတာ-မုဒုတာ-ကမ္မညတာ</b> ရုပ်တို့လည်း အသက်ရှူ၍ ကောင်းသော အခါ ပါဝင်နိုင်၏။ <b>သဒ္ဒလဟုတာဒိဒွါဒသက</b> ကလာပ်တို့တည်း။)</p> <p>ဝါယောကောဋ္ဌာသ (၆)မျိုးလုံး၌ပင် ရှေးဦးစွာ လေကို မြင်အောင် ရှုပါ။ ထိုနောင် ယင်းလေ၌တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို မြင်အောင် စိုက်ရှုပါ။ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များကို တွေ့မြင်သောအခါ အထက်ပါအတိုင်း ရုပ်တရား တို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ၍ ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းပါ။</p> <h3>ကမ္မဇ ရုပ်ကလာပ် (၉) စည်း</h3> <p>အထက်ပါ (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်ကလာပ် အမျိုးအစားတို့တွင် သဘောတူရာ စုပေါင်း၍ ရေတွက်သော် ရုပ်ကလာပ် အမျိုးအစားအားဖြင့် ကမ္မဇကလာပ်, စိတ္တဇကလာပ်, ဥတုဇကလာပ်, အာဟာရဇကလာပ်ဟု ရုပ်ကလာပ်အမျိုးအစား (၄)မျိုး ရှိ၏။ ထိုတွင် ကံကြောင့် ဖြစ်သော ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်မှာ (၉)စည်း ရှိပေသည်။</p> <p>၁။ <b>စက္ခုဒသက ကလာပ်</b>၊<br> ၂။ <b>သောတဒသက ကလာပ်</b>၊<br> ၃။ <b>ဃာနဒသက ကလာပ်</b>၊<br> ၄။ <b>ဇိဝှါဒသက ကလာပ်</b>၊<br> ၅။ <b>ကာယဒသက ကလာပ်</b>၊<br> ၆။ <b>ဣတ္ထိဘာဝဒသက ကလာပ်</b>၊<br> ၇။ <b>ပုမ္ဘာဝဒသက ကလာပ်</b>၊<br> ၈။ <b>ဟဒယဒသက ကလာပ်</b>၊<br> ၉။ <b>ဇီဝိတနဝက ကလာပ်</b>၊</p> <p>အားလုံးပေါင်းသော် ကမ္မဇ ရုပ်ကလာပ် (၉)စည်း ဖြစ်သည်။ ယင်း ကမ္မဇရုပ်တို့သည် ပစ္စုပ္ပန်ကမ္မဇရုပ်ဖြစ်မူ အတိတ်ဘဝတစ်ခုခုတွင် ပြုစုပျိုး ထောင်ခဲ့သော ကံကြောင့် ဖြစ်၏။ အတိတ်ကမ္မဇရုပ်ဖြစ်မူ ယင်းအတိတ်၏ ရှေးဖြစ်သော အတိတ်က ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့သော ကံကြောင့်ဖြစ်၏။ အနာဂတ် ကမ္မဇရုပ်ဖြစ်မူ အတိတ်ဘဝ တစ်ခုခုက ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့သော <b>အပရာပရိယ ဝေဒနီယကံ</b> သို့မဟုတ် ပစ္စုပ္ပန်တွင် ပြုစုပျိုးထောင်လိုက်သော <b>ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယ</b> အမည်ရသော ကံကြောင့်ဖြစ်၏။ ထိုကံသည် မည်သည့်ကံမျိုး ဖြစ်သည်ကို <b>ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်</b>ပိုင်းသို့ ရောက်ရှိသောအခါမှ သဘောကျနိုင်မည်၊ ကိုယ် တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်နိုင်မည်။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်ပိုင်းနှင့် သက်ဆိုင်ပေသည်။ ဤအချိန်တွင်မူ ကံကြောင့်ဖြစ်သည့် ကမ္မဇရုပ်များ ဖြစ် ကြသည်ဟူ၍သာ ယာယီအားဖြင့် လက်ခံထားပါဦး။ တစ်ဖန် ဤတိုင်အောင် ရေးသားတင်ပြခဲ့သော (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ကမ္မဇရုပ် စိတ္တဇရုပ် ဥတုဇရုပ် အာဟာရဇရုပ်တို့ကား ရုပ်အတုတို့နှင့် မရောနှောသော ရုပ်အစစ်တို့သာတည်း။ လက္ခဏာယာဉ် သုံးချက်တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှု ကောင်းသော ရုပ်တရားတို့သာတည်း။ တစ်ဖန် ရုပ်အတုများနှင့် ရောနှော၍ ဖြစ်သော စိတ္တဇရုပ် ဥတုဇရုပ် အာဟာရဇရုပ်များလည်း ရှိကြ၏။ ရုပ်အစစ် သက်သက်သာ ဖြစ်သော ရုပ်ကလာပ်တို့နှင့် ရုပ်အတုများရောနှော၍ နေ သော ရုပ်ကလာပ်တို့ကို စုပေါင်း၍ တင်ပြပေအံ့။</p> <h3>စိတ္တဇ ရုပ်ကလာပ် (၈) စည်း</h3> <p>၁။ <b>စိတ္တဇ-သုဒ္ဓဋ္ဌက ကလာပ်</b> = သက်သက်သော စိတ္တဇအဋ္ဌကလာပ်၊</p> <p>၂။ <b>ကာယဝိညတ္တိနဝက ကလာပ်</b> = ကာယဝိညတ်လျှင် (၉)ခုမြောက် ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊</p> <p>၃။ <b>လဟုတာဒေကဒသက ကလာပ်</b> = လဟုတာစသည်လျှင် (၁၁)ခု မြောက်ရှိသောရုပ်ကလာပ်၊</p> <p>(၈+လဟုတာ+မုဒုတာ+ကမ္မညတာ = ၁၁။)</p> <p>၄။ <b>ကာယဝိညတ္တိလဟုတာဒိဒွါဒသကကလာပ်</b> = ကာယဝိညတ်-လဟု တာ စသည်လျှင် (၁၂)ခုမြောက် ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊</p> <p>(၈+ကာယဝိညတ်+လဟုတာ+မုဒုတာ+ကမ္မညတာ = ၁၂။)</p> <p>၅။ <b>ဝစီဝိညတ္တိဒသက ကလာပ်</b> = ဝစီဝိညတ်-အသံလျှင် (၁၀)ခုမြောက် ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊ (၈+ဝစီဝိညတ်+အသံ = ၁၀။)</p> <p>၆။ <b>ဝစီဝိညတ္တိသဒ္ဒလဟုတာဒိတေရသက ကလာပ်</b> = ဝစီဝိညတ်-အသံ- လဟုတာ စသည်လျှင် (၁၃)ခုမြောက်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊</p> <p>(၈+ဝစီဝိညတ်+အသံ+လဟုတာ+မုဒုတာ+ကမ္မညတာ = ၁၃။)</p> <p>၇။ <b>အဿာသပဿာသ-စိတ္တဇသဒ္ဒနဝကကလာပ်</b> = ဝင်သက်လေ-ထွက် သက်လေ-စိတ်ကြောင့်ဖြစ်သော အသံလျှင် (၉)ခုမြောက် ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊ (၈+အသံ = ၉။)</p> <p>၈။ <b>အဿာသပဿာသ-စိတ္တဇသဒ္ဒလဟုတာဒိဒွါဒသကကလာပ်</b> = ဝင် သက်လေ-ထွက်သက်လေ-စိတ်ကြောင့် ဖြစ်သော အသံ-လဟုတာ စသည်လျှင် (၁၂)ခုမြောက်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊</p> <p>(၈+အသံ+လဟုတာ+မုဒုတာ+ကမ္မညတာ = ၁၂။)</p> <p>၁။ ဤ၌ အမှတ် (၁)အဖြစ် သတ်မှတ်ထားသော ရုပ်ကလာပ်ကား (၆)ဒွါရ နှင့် (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့တွင် အချို့အချို့သော ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ဩဇာလျှင် (၈)ခုမြောက်ရှိသော <b>စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကကလာပ်</b> ဖြစ်သည်။ ယင်း ရုပ်ကလာပ်အတွင်း၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရားတို့ကား ရုပ်အစစ်တို့တည်း၊ ဝိပဿနာ ရှုကောင်း၏၊ ရှုကွက် ထင်ရှားပြီ။</p> <p>၂။ <b>ကာယဝိညတ္တိနဝက ကလာပ်</b> --- ဘဝင်မနောအကြည်၌ ဘာဝနာစိတ် ကို စိုက်ထား၍ တစ်နည်း ဘဝင်မနောအကြည်ကို သိမ်းဆည်း၍ လက်ညှိုး တစ်ချောင်းကို ကွေးဆန့်ကြည့်ပါ။ ကွေးချင်ဆန့်ချင်သောစိတ် ကွေးနေ ဆန့်နေသော စိတ်တို့ကြောင့် စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့ လက်ညှိုးသို့တိုင်အောင် ပျံ့နှံ့သွားသည်ကို လက်ညှိုးသို့တိုင်အောင် လိုက်ရှုပါ။ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များ ကိုသာ တွေ့ရှိမည် ဖြစ်သည်။ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ ရုပ်သဘော တရား (၈)မျိုးစီ ရှိ၏။ ကွေးသည့် အမူအရာ ဆန့်သည့်အမူအရာ ဟူသော ကာယဝိညတ်နှင့် ပေါင်းသော် (၉)မျိုး ဖြစ်သည်။</p> <p>၃။ <b>လဟုတာဒေကဒသက ကလာပ်</b> --- ရံခါ စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တို့ကို ရှုရာ၌ ယင်းရုပ်တို့၏ ပေါ့မှုသဘော, နူးညံ့မှုသဘော, (ကွေးခြင်းဆန့်ခြင်း စသော) ထိုထိုအမှု၌ ခံ့ညားမှုသဘော (= ကွေးလို့ ဆန့်လို့ လွယ်လွယ်ကူကူ သွက်သွက်လက်လက် ရနိုင်မှုသဘော) - ဤသဘောတရားများသည် ထင်ရှား နေတတ်၏။ ထိုအခါ ယင်းရုပ်အတုတို့ကိုပါ ရောနှော၍ သိမ်းဆည်းပါ။</p> <p>၄။ <b>ကာယဝိညတ္တိလဟုတာဒိဒွါဒသက ကလာပ်</b> --- အမှတ် (၂) ကာယ ဝိညတ္တိနဝက ကလာပ်၌ တင်ပြထားသည့် ရှုကွက်အတိုင်း ရှုပါ။ အမှတ် (၂) ကာယဝိညတ္တိနဝက ကလာပ်၌ လဟုတာ+မုဒုတာ+ကမ္မညတာဟူသော ရုပ်အတုတို့ မပါဝင်ကြပေ။ ဤကာယဝိညတ္တိလဟုတာဒိဒွါဒသက ကလာပ် ၌ကား ယင်းရုပ်အတု သုံးမျိုးတို့ပါ ပါဝင်ကြ၏။ ကွေးခြင်းဆန့်ခြင်း စသော ထိုထိုကိုယ်အမူအရာကို ပြုလုပ်ရာ၌ ပေါ့ပေါ့ပါးပါး လျင်လျင်မြန်မြန် သွက် သွက်လက်လက် ပြုလုပ်နိုင်ပါက ယင်းရုပ်အတု သုံးမျိုးတို့ ပါဝင်၍ လေးလံ ထိုင်းမှိုင်းနေပါက ယင်းသုံးမျိုးတို့ မပါဝင်ကြပေ။ ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ပိုင်း ခြားယူပါ၊ သိမ်းဆည်းပါ။</p> <p>[မှတ်ချက် --- <b>ဣရိယာပထရှုကွက် သမ္ပဇညရှုကွက်</b>တို့၌ ဤကာယ ဝိညတ်ပါဝင်သော <b>ကာယဝိညတ္တိနဝကကလာပ်+ကာယဝိညတ္တိလဟုတာ ဒိဒွါဒသကကလာပ်</b> - ဤရုပ်ကလာပ်နှစ်မျိုးတို့ကား ပြဓာန်းလျက် ရှိ၏။ အရေးပါလှသော ကဏ္ဍမှ ပါဝင်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိ၏။ ဤရုပ်တရားတို့ကို မသိမ်းဆည်းတတ်ပါက ဣရိယာပထရှုကွက် သမ္ပဇညရှုကွက်တို့၌ ပရမတ် သို့ ဆိုက်အောင် ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းဖို့ရန် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူဖို့ရန်မှာ မမျှော်မှန်းသင့်သော အရာသာ ဖြစ်ပေသည်။]</p> <p>၅။ <b>ဝစီဝိညတ္တိဒသကကလာပ်</b> --- က-ခ စသော အက္ခရာများကို တစ်လုံးစီ ရွတ်ဆိုကြည့်ပါ။ ဘဝင်မနောအကြည် = မနောဒွါရကို သိမ်းဆည်းထားပါ။ ထိုနောက် က-ခ စသည်ဖြင့် ရွတ်ဆိုလိုသောစိတ် ရွတ်ဆိုနေသောစိတ်များကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင်ကြည့်ပါ။ ယင်းစိတ်များကြောင့် စိတ္တဇရုပ်ကလာပ် အမှုန်များသည် လည်ချောင်းစသော ထိုထိုအသံဖြစ်ရာ အရပ်ဌာနသို့ တိုင် အောင် ဘုတ်အဆက်ဆက် ရိုက်ခတ်လျက် ပျံ့နှံ့သွားပုံကိုလည်းကောင်း, ယင်းစိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တွင် ပါဝင်သော ပထဝီဓာတ် (= ပထဝီဓာတ်၏ သဘာ ဝသတ္တိစွမ်းအင် လွန်ကဲသော မဟာဘုတ်)နှင့် အသံဖြစ်ရာဌာန၌ တည်ရှိ သော ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်များတွင် ပါဝင်သော ပထဝီဓာတ်တို့၏ (= ပထဝီ ဓာတ်၏ သဘာဝသတ္တိစွမ်းအင် လွန်ကဲသော မဟာဘုတ်တို့၏) ပထဝီဓာတ် အချင်းချင်း (= မဟာဘုတ်အချင်းချင်း) ရိုက်ခတ်သဖြင့် (= ပွတ်ချုပ်ထိခိုက် သဖြင့်) အသံဖြစ်ပေါ်လာပုံကိုလည်းကောင်း, ပြောဆိုသည့် ရွတ်ဆိုသည့် ဝစီဝိညတ် နှုတ်အမူအရာကိုလည်းကောင်း ကွဲပြားအောင် ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြား စိတ်ဖြာ၍ ရှုပါ။</p> <p>၆။ <b>ဝစီဝိညတ္တိသဒ္ဒလဟုတာဒိတေရသက ကလာပ်</b> --- ဤရုပ်ကလာပ် ကိုလည်း အထက်ပါအတိုင်းပင် ရှုပါ။ ထိုသို့ပြောဆိုရာ ရွတ်ဆိုရာ၌ ပေါ့ပေါ့ ပါးပါး သွက်သွက်လက်လက် ရှိ၍ ရွတ်ဆို၍ အချိုးကျ အဆင်ပြေလျှင် လဟု တာ မုဒုတာ ကမ္မညတာရုပ်တို့ ပါဝင်သည်။ ဤမျှသာ ထူးသည်။ ဤအမှတ် (၅-၆) ရုပ်ကလာပ်တို့ကား စကားပြောဆိုစဉ် ရှုရမည့် သမ္ပဇဉ်ပိုင်း ရှုကွက် အတွက် ပြဓာန်းသော ရုပ်တရားတို့တည်း။</p> <p>၇။ <b>အဿာသပဿာသ စိတ္တဇသဒ္ဒနဝက ကလာပ်</b>၊</p> <p>၈။ <b>အဿာသပဿာသ စိတ္တဇသဒ္ဒလဟုတာဒိဒွါဒသက ကလာပ်</b>၊</p> <p>စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်များကို (၆)စည်းအဖြစ်ဖြင့် လက်ခံထားသော်လည်း <b>ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ ဒုတိယတွဲ</b> စာမျက်နှာ (၂၂၃) ၌ အဿာသပဿာသ-စိတ္တဇသဒ္ဒနဝက ရုပ်ကလာပ်ရှိကြောင်းကို ဖွင့်ဆိုထား၏။</p> <p><b>အဿာသပဿာသော ဣတိ ဝါ</b>။ (အဘိ၊၂၊၈၆။)</p> <p>ဤပါဠိတော်နှင့် အညီ ဖွင့်ဆိုခြင်းသာ ဖြစ်၏။ ယင်း ဝင်သက်လေ ထွက်သက်လေ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် သိမ်းဆည်းပါ။ သမာဓိစွမ်းအင် အားကောင်းသည်နှင့်အမျှ ရုပ်ကလာပ်များ ကို စတင်တွေ့ရှိနိုင်၏။ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၌ အသံနှင့် ပေါင်းသော် (၉)မျိုး ရှိ၏။ ရံခါ အသက်ရှူရသည်မှာ ပေါ့ပေါ့ပါးပါး သွက်သွက်လက် လက် သိမ်သိမ်မွေ့မွေ့ဖြင့် ရှူ၍ သိပ်ကောင်းနေပါက သိပ်အချိုးကျနေပါက လဟုတာ မုဒုတာ ကမ္မညတာတို့လည်း ပါဝင်လာ၏။ <b>အဿာသပဿာသ စိတ္တဇသဒ္ဒလဟုတာဒိဒွါဒသက ကလာပ်</b> ဖြစ်၏။</p> <h3>ဥတုဇ ရုပ်ကလာပ် (၄) စည်း</h3> <p>၁။ <b>ဥတုဇ-သုဒ္ဓဋ္ဌက ကလာပ်</b> = ဥတုကြောင့်ဖြစ်သော သက်သက်သော ဩဇာလျှင် (၈)ခုမြောက်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်။ (ရုပ်အစစ်တည်း။)</p> <p>၂။ <b>ဥတုဇ-သဒ္ဒနဝက ကလာပ်</b> = ဥတုကြောင့်ဖြစ်သော အသံလျှင် (၉)ခု မြောက်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊ (၈+အသံ = ၉။) (ရုပ်အစစ်တည်း။)</p> <p>၃။ <b>လဟုတာဒေကဒသက ကလာပ်</b> = လဟုတာစသည်လျှင် (၁၁)ခု မြောက်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊</p> <p>(၈+လဟုတာ+မုဒုတာ+ကမ္မညတာ = ၁၁။)</p> <p>၄။ <b>သဒ္ဒလဟုတာဒိဒွါဒသက ကလာပ်</b> = အသံ-လဟုတာစသည်လျှင် (၁၂)ခုမြောက်ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊</p> <p>(၈+အသံ+လဟုတာ+မုဒုတာ+ကမ္မညတာ = ၁၂။)</p> <p>ဤဥတုဇရုပ်ကလာပ် (၄)စည်းတို့တွင် နံပါတ် (၁) (၂)တို့ကား ရုပ်အစစ် တို့တည်း။ ဝိပဿနာရှုကောင်းသော ရုပ်များတည်း။ နံပါတ် (၁)ကား (၆)ဒွါရ တို့၌လည်းကောင်း, (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့တွင် အချို့သော ကောဋ္ဌာသတို့၌ လည်းကောင်း ထိုက်သလို တည်ရှိ၏။ နံပါတ် (၂)ကား ဝမ်းအော်သံ စသော အသံပါသော ရုပ်ကလာပ်တည်း။ ဤနံပါတ် (၁-၂) ရုပ်ကလာပ် (၂)မျိုးတို့ ကား အဇ္ဈတ္တ၌လည်းကောင်း, ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိလောက သက်မဲ့လောက နှစ်မျိုး လုံး၌လည်းကောင်း တည်ရှိ၏။</p> <p>နံပါတ် (၃-၄)တို့ကား ရုပ်အတုများနှင့် ရောနှောနေ၏။ ယင်းရုပ်အတု တို့ကား ဝိပဿနာ မရှုကောင်းပေ။ ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းရာ <b>နာမရူပ ပရိစ္ဆေဒဉာဏ်</b>ပိုင်း၌သာ ရောနှော၍ သိမ်းဆည်းရန်ဖြစ်သည်။ ယင်းနှစ်မျိုး သော ရုပ်ကလာပ်တို့ကား ဗဟိဒ္ဓ သက်မဲ့အရာဝတ္ထုတို့၌ မရနိုင်။ အဇ္ဈတ္တနှင့် ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိသတ္တဝါတို့၏ သန္တာန်၌သာ ရရှိနိုင်သည်။ ဝိပဿနာ ရှုရာ၌ လဟုတာ-မုဒုတာ-ကမ္မညတာတို့ကို ဝိပဿနာ မရှုကောင်းသဖြင့် ယင်းတို့ကို နှုတ်ပယ်လိုက်သော် ယင်းရုပ်ကလာပ်တို့သည် နံပါတ် (၁-၂)တို့နှင့် လုံးဝ တူညီသွားပေသည်။ ထို့ကြောင့် ရုပ်အစစ်တို့ကိုသာ ဝိပဿနာရှုရမည်ဟု လိုရင်းကို မှတ်သားထားပါ။</p> <h3>အသံ (၃) မျိုး</h3> <p>၁။ အသက်ရှူသံ = <b>အဿာသပဿာသ စိတ္တဇသဒ္ဒနဝက ကလာပ်</b>၊</p> <p>၂။ စကားပြောသံ = <b>ဝစီဝိညတ္တိဒသက ကလာပ်</b>၊</p> <p>၃။ ဝမ်းအော်သံ လေတိုက်သံ စသည် = <b>ဥတုဇသဒ္ဒနဝက ကလာပ်</b>၊</p> <p>နံပါတ် (၁-၂)တို့ကား အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိသန္တာန်၌သာ ရရှိနိုင်၏။ နံပါတ် (၃) ဥတုဇသဒ္ဒနဝက ကလာပ်ကား သက်ရှိ သက်မဲ့ နှစ်မျိုးစလုံး၌ ရရှိနိုင်၏။ လေတိုက်သံစသည်တို့ကား သက်မဲ့ ဥတုဇသဒ္ဒနဝက ကလာပ်တို့ တည်း။ သမာဓိကို အဆင့်ဆင့် ထူထောင်၍ လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင် အား ကောင်းလာသောအခါ ယင်းတိုက်ခတ်နေသောလေကို လင်းရောင်ခြည်၏ အကူအညီဖြင့် လှမ်း၍အာရုံယူကြည့်ပါ။ လေကို မြင်တွေ့ရသောအခါ ယင်း လေ၌ တည်ရှိသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့ကို သိမ်းဆည်းလိုက်ပါက သမာဓိ၏ အရှိန်အဝါ အားကောင်းလာသည်နှင့်အမျှ ရုပ်ကလာပ်များကို စတင်တွေ့ရှိ နိုင်ပေသည်။ ထိုအခါ (၉)မျိုးသော ပရမတ် ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းပါ။ သစ်ခက်ချင်း ရိုက်ခတ်သံ မိုးချုန်းသံ စသည်တို့၌လည်း နည်းတူပင် ရှုနိုင် သည်။ ဝစီဝိညတ်ကား ဝိပဿနာ မရှုကောင်းပေ။ အသံကိုကား သို့မဟုတ် အသံနှင့်တကွသော အတူဖြစ်သော ကလာပ်တူ ရုပ်အစစ်တို့ကား ဝိပဿနာ ရှုကောင်းသော <b>သမ္မသနရုပ်တရား</b>တို့တည်း။</p> <h3>အာဟာရဇ ရုပ်ကလာပ် (၂) စည်း</h3> <p>၁။ <b>အာဟာရဇ-သုဒ္ဓဋ္ဌက ကလာပ်</b> = အာဟာရကြောင့် ဖြစ်သော သက် သက်သော ဩဇာလျှင် (၈)ခုမြောက် ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊</p> <p>၂။ <b>လဟုတာဒေကဒသက ကလာပ်</b> = လဟုတာစသည်လျှင် (၁၁)ခု မြောက် ရှိသော ရုပ်ကလာပ်၊</p> <p>ဤရုပ်ကလာပ် နှစ်မျိုးတို့တွင် နံပါတ် (၁)ကား (၆)ဒွါရတို့၌လည်း ကောင်း, (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့တွင် အာဟာရဇရုပ်ကလာပ် ရကောင်းရာ အချို့ အချို့သော ကောဋ္ဌာသတို့၌လည်းကောင်း ရရှိနိုင်၏။ ရုပ်အစစ်တို့တည်း၊ ဝိပဿနာရှုကောင်းသော ရုပ်တို့တည်း။</p> <p>နံပါတ် (၂) ရုပ်ကလာပ်သည်လည်း (၆)ဒွါရနှင့် အာဟာရဇရုပ်က လာပ် ရကောင်းရာ အချို့အချို့သော ကောဋ္ဌာသတို့၌ ထိုက်သလို ရရှိနိုင်၏။ သို့သော် ရုပ်အတုများနှင့်ကား ရောနှောနေ၍ ယင်းရုပ်အတုတို့ကား ဝိပဿနာ မရှုကောင်းပေ။ ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းရာ၌သာ ရောနှော၍ သိမ်းဆည်းရန်ဖြစ်သည်။ ဝိပဿနာရှုရာ၌ကား ယင်းရုပ်အတုတို့ကို ချန်လှပ် ထား၍ ရုပ်အစစ်တို့ကိုသာ ဝိပဿနာရှုရမည် ဖြစ်သည်။ ယင်းသို့ဖြစ်လျှင် ဝိပဿနာရှုရမည့်ရုပ်မှာ နံပါတ် (၁) ရုပ်ကလာပ်နှင့် ပုံစံတူသွားပေပြီ။ အဇ္ဈတ္တနှင့် ဗဟိဒ္ဓ သက်ရှိသတ္တဝါတို့၏ သန္တာန်၌သာ ယင်းရုပ်ကလာပ်နှစ်မျိုးလုံး ကို ရရှိနိုင်သည်။</p> <h3>လက္ခဏရုပ် (၄) ပါး ရှုကွက်</h3> <p><b>ဥပစယ</b>မှာ ပဋိသန္ဓေ ကလလရေကြည် ဦးစွာတည်ခိုက်မှစ၍ ဣန္ဒြေ ပြည့်စုံသည်တိုင်အောင်သော ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းနိုင်သောအခါ ရှုရန် ဖြစ်သည်။ <b>သန္တတိ ဇရတာ အနိစ္စတာ</b>တို့မှာ (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်အစစ်တို့၏ <b>ဥပါဒ်-ဌီ-ဘင်</b> = ဖြစ်-တည်-ပျက် သဘောပင် ဖြစ်သည်။</p> <p>ရှေးဦးစွာ (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ ရုပ်ကလာပ်တစ်ခုစီ ဓာတ်ခွဲ၍ ထိုရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော (၈)မျိုး (၉)မျိုး (၁၀) မျိုးသော ရုပ်အစစ်တို့၏ ပြိုင်တူ ဖြစ်မှု တည်မှု ပျက်မှုကို မြင်အောင် ရှုပါ။ ထိုနောင် (၆)ဒွါရတို့၌လည်းကောင်း, (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌လည်းကောင်း တည်ရှိသော ရုပ်အစစ်တို့ကို ဒွါရတစ်ခုစီ ကောဋ္ဌာသတစ်ခုစီ ခွဲ၍ ယင်းဒွါရ အသီးအသီး၌ တည်ရှိသော ရုပ်အစစ်တို့၏ ဖြစ်မှု တည်မှု ပျက်မှုကိုလည်း ကောင်း, ကောဋ္ဌာသ အသီးအသီး၌ တည်ရှိသော ရုပ်အစစ်တို့၏ ဖြစ်မှု တည်မှု ပျက်မှုကိုလည်းကောင်း မြင်အောင် ရှုပါ။ ထိုနောင် (၆)ဒွါရ (၄၂) ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ရနိုင်သမျှ ရုပ်အစစ်အားလုံးတို့ကို ခြုံငုံ၍ ဖြစ်-တည်-ပျက် ရှုပါ။</p> <p>[မှတ်ချက် --- ရုပ်အားလုံးသည် ပြိုင်တူ ဖြစ်သည် တည်သည် ပျက် သည်ဟုကား မဆိုလိုပါ။ <b>ဥပါဒ်-ဌီ-ဘင်</b> ဟူသော ခဏတ္တယအတွင်း၌ ပြိုင်တူ ဖြစ်-တည်-ပျက် ရစကောင်းသော ရုပ်တရားတို့ကို ခြုံ၍ ရှုရန် သာ ဆိုလိုရင်း ဖြစ်သည်ဟု မှတ်ပါ။]</p> <h3>ရုပ်တို့၏ ဖြစ်ပုံ ပျက်ပုံ ဓမ္မတာ</h3> <p>ဤတွင် ရုပ်တို့၏ ဖြစ်ပုံ ပျက်ပုံ အခြင်းအရာ ဓမ္မတာကို အနည်းငယ် ရှင်းလင်းတင်ပြအပ်ပါသည်။ ရုပ်တို့၏ သက်တမ်း အချိန်ကာလကို စိတ္တက္ခဏ (၁၇)ချက်ဖြင့် ပုံသေ တိုင်းတာပြထား၏။ စိတ္တက္ခဏတိုင်း စိတ္တက္ခဏတိုင်း ၌လည်း ဥပါဒ်-ဌီ-ဘင် = ဖြစ်-တည်-ပျက်ဟု ခဏငယ် သုံးမျိုးစီ ရှိနေ၏။ ထိုကြောင့် ရုပ်တို့သည် စိတ္တက္ခဏကြီးအားဖြင့် (၁၇)ချက်, ခဏငယ်အားဖြင့် (၅၁)ချက် သက်တမ်းရှည်ကြ၏။ ထိုအောက် လျော့၍သော်လည်းကောင်း, ထိုထက် ပိုလွန်၍သော်လည်းကောင်း သက်တမ်း မရှည်ကြပေ။</p> <p>ဥပမာ - စိတ္တက္ခဏတစ်ခုကို အမှတ် (၁) စိတ္တက္ခဏဟု သတ်မှတ်ကြ ပါစို့။ ကမ္မဇရုပ်ကလာပ်တိုင်းသည် ယင်း စိတ္တက္ခဏတိုင်း စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်း၌ ကံအရှိန်အဝါ မကုန်သေး သမျှ ကာလပတ်လုံး ဘဝသက်တမ်းတစ်လျှောက်ဝယ် အမြဲတမ်း ဖြစ်နေ၏။ ယင်းအမှတ် (၁) စိတ္တက္ခဏ၏ ဥပါဒ်ကာလ၌ စ၍ ဥပါဒ်ကြသော ရုပ်တရား တို့သည် အမှတ် (၁၇) စိတ္တက္ခဏ၏ ဘင်ကာလနှင့် ပြိုင်၍ချုပ်ကြ၏။ ယင်း အမှတ် (၁) စိတ္တက္ခဏ၏ ဌီကာလနှင့် ပြိုင်၍ ဖြစ်ကြသော ဥပါဒ်ကြသော ရုပ်တရားတို့သည် အမှတ် (၁၈) စိတ္တက္ခဏ၏ ဥပါဒ်ကာလ၌ ချုပ်ဆုံးကြ၏။ ယင်းအမှတ် (၁) စိတ္တက္ခဏ၏ ဘင်ကာလနှင့် ပြိုင်၍ ဥပါဒ်ကြသော ရုပ် တရားတို့သည် အမှတ် (၁၈) စိတ်၏ ဌီကာလ၌ ချုပ်ဆုံးကြ၏။ ဤ၌ အမှတ် (၁၇) (၁၈)ဟူသည် အမှတ် (၁)မှ ထောက်၍ သတ်မှတ်အပ်သော စိတ္တက္ခဏ တစ်မျိုးမျိုးကို ဆိုလိုသည်။</p> <p>တစ်ဖန် စိတ္တဇရုပ်တို့သည်လည်း ဟဒယဝတ္ထုကို မှီ၍ ဖြစ်နေသော စိတ်တိုင်း စိတ်တိုင်း၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဥပါဒ်ကာလတိုင်း၌ အမြဲတမ်း ဘဝတစ်လျှောက်ဝယ် ဖြစ်နေကြ၏။ အမှတ် (၁)ဟု သတ်မှတ်လိုက်သော စိတ္တက္ခဏနှင့် ဥပါဒ်ချင်း ပြိုင်၍ ဖြစ်သော စိတ္တဇရုပ်တရားတို့သည် အမှတ် (၁၇)ဟု သတ်မှတ်ထားသော စိတ္တက္ခဏ၏ ဘင်ကာလ၌ ချုပ်ဆုံးကြ၏။</p> <p>တစ်ဖန် ကမ္မဇကလာပ် စိတ္တဇကလာပ် ဥတုဇကလာပ် အာဟာရဇ ကလာပ်တိုင်းလိုလို၌ ပါဝင်သော တေဇောဓာတ်သည်လည်း ရုပ်၏ ဌီကာလ သို့ ရောက်တိုင်း ရောက်တိုင်း ဥတုဇရုပ်များကို ဖြစ်စေနိုင်ပြန်၏။ အမှတ် (၁) စိတ္တက္ခဏ၏ ဥပါဒ်ကာလ၌ ဖြစ်ကြသော ကမ္မဇရုပ်တို့သည် ယင်းအမှတ် (၁) စိတ္တက္ခဏ၏ ဌီကာလဝယ် ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ဆိုက်ရောက်လာသဖြင့် ယင်းရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ကမ္မဇတေဇောဓာတ် အသီးအသီးသည် ဥတုဇရုပ် အသီးအသီးကို ဖြစ်စေပြန်၏။ အလားတူပင် ယင်းအမှတ် (၁)ဟု သတ်မှတ် ထားအပ်သော စိတ်၏ေ့ရှတွင် ကပ်လျက်ဖြစ်သွားသော စိတ္တက္ခဏ၏ ဘင် ကာလနှင့် ပြိုင်၍ ဥပါဒ်ကြသော ကမ္မဇရုပ်တို့သည် ယင်း အမှတ် (၁)ဟု သတ်မှတ်လိုက်သော စိတ်၏ ဥပါဒ်ကာလ၌ ရုပ်၏ဌီကာလသို့ ဆိုက်ရောက် လာသဖြင့် ယင်းရုပ်တရားတို့တွင် အကျုံးဝင်သော ကမ္မဇတေဇောဓာတ် အသီးအသီးသည် ဥတုဇရုပ်ကလာပ် အသီးအသီးကို ဖြစ်စေပြန်၏။ ယင်း အမှတ် (၁)ဟု သတ်မှတ်လိုက်သော စိတ်နှင့် ဥပါဒ်ချင်း ပြိုင်၍ ဖြစ်သော ဥတုဇရုပ်တည်း။ တစ်ဖန် ယင်းအမှတ် (၁)ဟု သတ်မှတ်ထားသော စိတ်၏ ဘင်ကာလ၌စ၍ ဥပါဒ်ကြကုန်သော ကမ္မဇရုပ်တို့သည် အမှတ် (၂)စိတ်၏ ဥပါဒ်ကာလ၌ ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ဆိုက်ရောက်လာသဖြင့် ယင်းရုပ်တရား တို့တွင် အကျုံးဝင်သော ကမ္မဇတေဇောဓာတ် အသီးအသီးသည်လည်း ဥတုဇ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသီးအသီးကို ဖြစ်စေနိုင်ပြန်၏။ တစ်ဖန် ယင်း အမှတ် (၁)ဟု သတ်မှတ်အပ်သော စိတ်၏ ဌီကာလ၌ စ၍ ဥပါဒ်ကြသော ကမ္မဇရုပ်တို့သည် ယင်းအမှတ် (၁)စိတ်၏ ဘင်ကာလ၌ ရုပ်၏ဌီကာလသို့ ဆိုက်ရောက်လာသဖြင့် ယင်း ရုပ်တရားတို့တွင် အကျုံးဝင်သော ကမ္မဇ တေဇောဓာတ်သည် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေ ပြန်၏။ ဤရှင်းလင်းချက်အရ ယေဘုယျအားဖြင့် ကမ္မဇဥတုကြောင့်ဖြစ်သော ဥတုဇရုပ်တို့သည် စိတ္တက္ခဏတိုင်း စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်း၌ ဖြစ်နိုင်သည်ဟု မှတ်ပါ။ အလားတူပင် စိတ္တက္ခဏ (၁၇)ချက် သို့မဟုတ် ခဏငယ် (၅၁)ချက် ပြည့်ရာ စိတ္တက္ခဏ တိုင်း၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်း၌လည်း ပျက်သည် ချုပ်သည်ဟု သိပါ။</p> <p>စိတ္တဇရုပ်တို့သည် စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း၌ ဖြစ်ကြသဖြင့် ယင်းစိတ္တက္ခဏ၏ ဌီကာလသို့ ရောက်မှသာလျှင် စိတ္တဇရုပ်တို့လည်း ဌီကာလ သို့ ရောက်ရှိကြ၏။ ထိုကြောင့် ယင်းစိတ္တဇရုပ်တို့တွင် အကျုံးဝင်သော စိတ္တဇ တေဇောဓာတ် (= ဥတု) သည်လည်း စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဌီကာလတိုင်း၌ (ပဉ္စဝိညာဏ်၏ ဌီကာလမှ လွဲလျှင်) ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ရောက်ရှိလာသဖြင့် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ်အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေပြန်၏။ ယင်းဥတုဇ ရုပ်တို့သည်လည်း စိတ္တက္ခဏ (၁၇)ချက် ခဏငယ် (၅၁)ချက်ပြည့်ရာ ယင်း စိတ်မှ ရေတွက်သော် (၁၈)ခုမြောက်သော စိတ်၏ ဥပါဒ်ကာလ၌ ချုပ်ပျက် ကြ၏။</p> <p>တစ်ဖန် ရှေးရှေး ဥတုဇရုပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဥတုဇတေဇောဓာတ် သည်လည်း စွမ်းအင်မကုန်သေးက ဥတုဇရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို ဌီ ကာလသို့ ရောက်ခိုက်၌ ဖြစ်စေနိုင်ပြန်၏။ ဥတုဇရုပ်တို့သည်လည်း စိတ္တက္ခဏ တိုင်း၏ ဥပါဒ်တိုင်း ဌီတိုင်း ဘင်တိုင်း၌ ဖြစ်နိုင်ရကား ဤဥတုဇတေဇောဓာတ် သည်လည်း စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလ တိုင်း၌ ဥတုဇရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ အလားတူပင် စိတ္တက္ခဏ (၁၇)ချက် ခဏ ငယ် (၅၁)ချက်ပြည့်ရာ စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်း၌လည်း ချုပ်ပျက်ပေသည်။</p> <p>တစ်ဖန် အာဟာရဇရုပ်များသည်လည်း စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဥပါဒ် ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်း၌ ဖြစ်နိုင်ကြ၏။ ဥပါဒ်ကာလ တိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်း၌လည်း ချုပ်ပျက်နိုင်ကြသည်။ ကမ္မဇ ရုပ်တို့သည် စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလ တိုင်း၌ ဥပါဒ်နိုင်သဖြင့်, စိတ္တဇရုပ်တို့လည်း ဥပါဒ်ကာလတိုင်း၌ ဥပါဒ်နိုင်ကြ ဖြစ်နိုင်ကြသဖြင့်, ဥတုဇရုပ်တို့လည်း ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင် ကာလတိုင်း၌ ဖြစ်နိုင်ကြသဖြင့်, အာဟာရဇဩဇာကြောင့် ဖြစ်သော အာဟာရဇရုပ်တို့သည်လည်း စိတ်တို့၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်း၌ ဖြစ်နိုင်ကြသဖြင့် ယင်းသို့ ဖြစ်နိုင်ကြသော စတုသမုဋ္ဌာနိက ဩဇာတို့သည် ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ရောက်တိုင်း ရောက်တိုင်း ကလာပ်ပြား အာဟာရဇဩဇာ၏ အားပေးထောက်ပံ့မှုကို ရရှိပါက အာဟာရဇဩဇဋ္ဌမက ရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင်ပြန်၏။ အာဟာရဇရုပ်တို့သည် စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်း၌ ဖြစ်နိုင်ကြသဖြင့် ယင်းအာဟာရဇရုပ်တို့တွင် အကျုံးဝင်သော တေဇောဓာတ် ဥတုသည်လည်း စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင် ကာလတိုင်းဝယ် ရုပ်၏ ဌီကာလသို့ ရောက်ခိုက် ဥတုဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကလာပ် အသစ်အသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင်ပြန်၏။ ထိုကြောင့် စိတ္တက္ခဏတိုင်း၏ ဥပါဒ် ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်း၌လည်း ချုပ်ပျက်နိုင်၏။</p> <p>ဤရှင်းလင်းချက်နှင့်အညီ စိတ္တက္ခဏတစ်ခုက ရပ်၍ ကြည့်လျှင် ကံ-စိတ်-ဥတု-အာဟာရဟူသော အကြောင်းတရား (၄)ပါးကြောင့် ထင်ရှားဖြစ် နေကြကုန်သော စတုသမုဋ္ဌာနိကရုပ်တို့သည် ယင်းစိတ္တက္ခဏ၏ ဥပါဒ်ကာလ ၌ ဖြစ်နေသော ရုပ်တို့သည်လည်း ရှိကြ၏။ သက်တမ်း မကုန်သေးသဖြင့် (= စိတ္တက္ခဏ (၁၇)ချက် ခဏငယ် (၅၁)ချက် မပြည့်သေးသဖြင့်) ဆက်လက် ဖြစ်နေကြသော ဌီကာလ၌ တည်ရှိနေကြသော ရုပ်တရားတို့လည်း ရှိ၏။ သက်တမ်းစေ့သဖြင့် ချုပ်ပျက်သွားကြသော ရုပ်တရားတို့လည်း ရှိကြ၏။</p> <p>လောကူပမာကိုဆောင်ရသော် - အခိုင်အမာကျစ်ထားသော အုန်းဆံ ကြိုး တစ်ချောင်းကို ဖြေကြည့်ပါ။ ထိုအုန်းဆံကြိုးဟူသည် (၄)လက်မ (၅) လက်မ တစ်ထွာ တစ်မိုက် စသည့်ဖြင့် ရှည်လျားသော အုန်းဆံမျှင်များကို စုပေါင်း၍ ကျစ်ထားသည်ကို တွေ့နိုင်၏။ တစ်နေရာတွင် ရပ်ကြည့်ပါက ယင်းအုန်းဆံမျှင်တို့၏ အစကိုလည်း တွေ့နိုင်၏။ အဆုံးကိုလည်း တွေ့နိုင်၏၊ အလယ်သဘောတရားကိုလည်း တွေ့နိုင်၏။</p> <p>ဤဥပမာအတူပင် ရုပ်တို့သည် စိတ္တက္ခဏတစ်ခုတစ်ခု၏ ခဏငယ် တိုင်း ခဏငယ်တိုင်း၌ (= ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဌီကာလတိုင်း ဘင်ကာလတိုင်း၌) ဖြစ်မှုလည်း ရှိကြ၏၊ ပျက်မှုလည်း ရှိကြ၏၊ ဌီကာလသို့ ရောက်နေဆဲလည်း ရှိကြ၏။ ယင်းသို့လျှင် ရုပ်တို့၏ ဖြစ်ပုံသည် နာမ်တို့၏ဖြစ်ပုံနှင့် မတူညီသည့် အတွက် ယင်းရုပ်တို့၏လည်း ရှေးနှင့်နောက် ဆက်စပ်လျက် အထပ်ထပ် ဖြစ်နေသည့်အတွက် ရုပ်တရားတို့ကို ပရမတ်ဉာဏ်ပညာမျက်စိ မရှိသူတို့ သည် အတုံးလိုက် အခဲလိုက် ပုံသဏ္ဌာန်အလိုက် တွေ့ရှိနေကြခြင်း ဖြစ်၏။</p> <p>နာမ်တရားတို့ကား စိတ္တက္ခဏတစ်ခု၏ အတွင်း၌ နှစ်ခု သုံးခု စသည် ဖြင့် ပြိုင်၍ ပြိုင်တူဖြစ်ရိုး ဓမ္မတာမရှိ၊ စိတ္တက္ခဏတစ်ခုပြီးမှ အခြားစိတ္တက္ခဏ တစ်ခု ထပ်ဖြစ်နိုင်၏။ ရုပ်တရားတို့သည်ကား စိတ္တက္ခဏတိုင်း စိတ္တက္ခဏ တိုင်း၏ ခဏငယ်တိုင်း ခဏငယ်တိုင်း၌ ပြိုင်တူ များစွာ ဖြစ်လည်းဖြစ်နိုင် ကြ၏၊ ပျက်လည်း ပျက်နိုင်ကြ၏၊ တည်လည်း တည်တံ့နိုင်ကြ၏။ စိတ်တို့၏ ဥပါဒ်ကာလနှင့် ရုပ်တို့၏ ဥပါဒ်ကာလ, စိတ်တို့၏ ဘင်ကာလနှင့် ရုပ်တို့၏ ဘင်ကာလကား တူညီလျက်ပင် ရှိကြ၏၊ ဌီကာလကား ကွဲလွဲလျက်ရှိကြ၏။ ရုပ်တို့၏ဌီကာလသည် စိတ္တက္ခဏ (၁၆)ချက်နှင့် ခဏငယ်တစ်ချက်, တစ်နည်း စိတ်၏ ခဏငယ်ပေါင်း (၄၉)ချက် သက်တမ်းရှိနေ၏။ အချို့သော ရုပ်တို့၏ ဌီကာလနှင့် အချို့သော ရုပ်တို့၏ ဌီကာလမှာ ထပ်လျက်ရှိနေ၏။ စိတ္တက္ခဏ အနည်းငယ် အတိုးအဆုတ်လည်း ရှိနေ၏။ ေ့ရှနှင့်နောက် ဆက်စပ်လျက် အထပ်ထပ် ဖြစ်နေကြ၏၊ အထပ်ထပ် ပျက်နေကြ၏၊ အထပ်ထပ် တည်နေ ကြ၏။ သန္တတိဃန အတုံးအခဲကို မဖြိုခွဲနိုင်ပါက တစ်ဆက်တည်းဟု တစ်ခု တည်း တစ်တုံးတစ်ခဲတည်းဟု ထင်နေတတ်ကြ၏။ မနေ့ကလည်း ငါပဲ ယနေ့လည်း ငါပဲဟု, မနေ့ကလည်း သူပဲ ယနေ့လည်း သူပဲဟု အထင်လွဲ နေတတ်ကြ၏။ ငါပဲ သူပဲ ယောက်ျားပဲ မိန်းမပဲ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါပဲ လူပဲ နတ်ပဲ ဗြဟ္မာပဲဟု အထင်လွဲနေကြ၏ = အသိမှားနေကြ၏။ ယင်း အသိမှားမှု အဝိဇ္ဇာနေရာ၌ ပရမတ်သို့ တိုင်အောင် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ထိုးထွင်းသိသည့် ဝိဇ္ဇာဉာဏ်ကို ယခု အစားထိုးနေခြင်းပင် ဖြစ်သည်။</p> <hr> <h3>ရုပ်-ရုပ် ဟု ရှုရမည့် အချိန်</h3> <p><b>တံ သဗ္ဗာနိပိ တာနိ ရုပ္ပနလက္ခဏေန ဧကတော ကတွာ ဧတံ ရူပန္တိ ပဿတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၃။)</p> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် ယခုအခါ၌ကား (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာ သတို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်အစစ် ရုပ်အတုတို့ကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် သိမ်း ဆည်းနိုင်သောအဆင့် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်သော အဆင့်သို့ကား ရောက် ရှိနေပြီဖြစ်၏။ ထိုအဆင့်တွင် ယင်းရုပ်တရားအားလုံးတို့၏ ဖောက်ပြန်တတ် သော သဘောလက္ခဏာကို = ေ့ရှကဖြစ်သွားသော ရုပ်တို့၏ ဖြစ်ပုံအခြင်း အရာနှင့် မတူသော နောက်နောက်သော ရုပ်တို့၏ ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာဟူသော ရုပ်အစဉ်သန္တတိ၏ မတူကွဲပြားသော ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာကို အာရုံပြု၍ ယင်း ရုပ်တရားတို့၏ ယင်းကဲ့သို့ ဖောက်ပြန်တတ်သော ရုပ္ပနလက္ခဏာအားဖြင့် တူညီမှု ရှိသောကြောင့် တစ်ပေါင်းတစ်စုတည်းပြု၍ -<b>ဧတံ ရူပံ</b> = ဤကား ရုပ်တရားဟု ရှုရန် အထက်ပါ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာက ညွှန်ကြားလျက်ရှိ၏။ ယင်းညွှန်ကြားချက်နှင့်အညီ (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်အစစ် ရုပ်အတုအားလုံးကို ခြုံငုံ၍ ရုပ်တရား ရုပ်တရားဟု ရှုရန်အချိန် ဖြစ်သည်။</p> <p>သို့သော် (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရားအား လုံးကို မခြုံနိုင် မငုံနိုင် ဖြစ်နေပါက ေ့ရှဦးစွာ ဒွါရတစ်ခု တစ်ခု၏ အတွင်း၌ တည်ရှိသော (၅၄)မျိုးသော ရုပ်အစစ် (၄၄-မျိုးသော ရုပ်အစစ်)တို့နှင့် ရနိုင် သမျှ ရုပ်အတုတို့ကို ဖောက်ပြန်တတ်သော ရုပ္ပနသဘောလက္ခဏာအားဖြင့် တစ်ပေါင်းတစ်စုတည်းပြု၍ ရောနှောခြုံငုံ၍ ---</p> <p>၁။ ဤကား ရုပ်-ရုပ်ဟုလည်းကောင်း, သို့မဟုတ်</p> <p>၂။ ရုပ်တရား-ရုပ်တရားဟုလည်းကောင်း, သို့မဟုတ်</p> <p>၃။ ရုပ်-ရုပ်ဟုလည်းကောင်း ရှုပါ။</p> <p>(၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌လည်း ကောဋ္ဌာသတစ်ခုစီ၌ ရနိုင်သမျှ ရုပ်အစစ် နှင့် ရုပ်အတုတို့ကို တစ်ပေါင်းတည်း တစ်စုတည်းပြု၍ ရောနှော ခြုံငုံ၍ ယင်းတို့၏ ဖောက်ပြန်တတ်သော သဘောလက္ခဏာအားဖြင့် တစ်ပေါင်း တစ်စုတည်းပြု၍ နည်းတူ ရှုပါ။</p> <p>တစ်ဖန် ဒွါရတစ်ခုစီ၌လည်းကောင်း, ကောဋ္ဌာသတစ်ခုစီ၌လည်းကောင်း တည်ရှိသော ရုပ်တရားတို့ကို ပေါင်းစုခြုံငုံ၍ ရှုပွားနိုင် သိမ်းဆည်းနိုင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်ပါက (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်အစစ် ရုပ်အတု အားလုံးတို့ကို ဖောက်ပြန်တတ်သော သဘောလက္ခဏာ အားဖြင့် တစ်ပေါင်းတစ်စုတည်းပြု၍ ရောနှောခြုံငုံ၍ ---</p> <p>၁။ ဤကား-ရုပ်-ရုပ် ဟုလည်းကောင်း, သို့မဟုတ်</p> <p>၂။ ရုပ်တရား-ရုပ်တရားဟုလည်းကောင်း, သို့မဟုတ်</p> <p>၃။ ရုပ်-ရုပ်ဟုလည်းကောင်း ရှုပါ၊ သိမ်းဆည်းပါ။</p> <hr> <h3>ဖောက်ပြန်တတ်သော သဘော</h3> <p>ဖောက်ပြန်တတ်သော သဘောဟူသည် ပူမှု အေးမှု စသော ဆန့်ကျင် ဘက် အကြောင်းတရားတို့ကြောင့် ရုပ်သန္တတိအစဉ်၏ မတူသော ဖြစ်ခြင်း, ပုံစံအမျိုးမျိုးပြောင်းလဲ၍ ဖြစ်ခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ အပူဓာတ် အပူရှိန် လွန်ကဲ လာသောအခါ အပူဖျား ဖျားသော ရုပ်သန္တတိအစဉ်များ ဆက်တိုက်ဖြစ်နေမှု, အအေးဓာတ် အအေးရှိန် လွန်ကဲလာသောအခါ အအေးနာ နာသော ရုပ် သန္တတိအစဉ်များ ဆက်တိုက်ဖြစ်နေမှုမျိုးကို ဆိုလိုသည်။ သို့သော် ထိုရုပ် သန္တတိအစဉ်အတွင်း၌ တည်ရှိကြသော ပထဝီ အာပေါစသော ပရမတ္ထသဘာဝ တရားတို့ကား မိမိတို့၏ မာမှု ယိုစီးမှု စသော ကိုယ်ပိုင်သဘာဝ လက္ခဏာများ၏ ပြောင်းလဲမှုမရှိသဖြင့် ပရမတ်ဟူသော အမည်ကို ရရှိကြ သည်သာ ဖြစ်ပေသည်။</p> <hr> <h3>သတိပြုရန် ရုပ်တရားရှုကွက်</h3> <p>၁။ ရုပ်ကလာပ်များကို မမြင်ခင် သဒိသူပစာရအားဖြင့် ဥပစာရသမာဓိ အမည်ရသော ဥပစာရသမာဓိသို့ ဆိုက်အောင် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သဘာဝလက္ခဏာ အသီးအသီးကို အာရုံယူ၍ သမာဓိကို ထူထောင်ခိုက်၌ကား ပထဝီဓာတ် အာပေါဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်ဟု ဓာတ်ကြီး လေးပါးကိုသာ ရှုနေပါ။</p> <p>၂။ ရုပ်ကလာပ်တို့ကို မြင်၍ ရုပ်ကလာပ်တို့ကို ဓာတ်ခွဲရာ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခုတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းရာ၌ကား - ပထဝီ အာပေါ တေဇော ဝါယော ဝဏ္ဏ ဂန္ဓ ရသ ဩဇာ ဇီဝိတ စက္ခုပသာဒ - ဤသို့စသည်ဖြင့် ထိုသို့ ရုပ်ကလာပ်အလိုက် သိမ်းဆည်းရှုပွားပါ။</p> <p>၃။ ဒွါရတစ်ခု ကောဋ္ဌာသတစ်ခုအတွင်း၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရားအား လုံးကိုလည်းကောင်း, (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသဟူသော တစ်ကိုယ်လုံး၌ တည် ရှိသော ရုပ်တရားအားလုံးကိုလည်းကောင်း ဖောက်ပြန်တတ်သော သဘော လက္ခဏာအားဖြင့် တစ်ပေါင်းတစ်စုတည်းပြု၍ ရောနှောခြုံငုံ၍ သိမ်းဆည်း နိုင်သောအခါ ---</p> <p>၁။ ဤကား ရုပ်-ရုပ်ဟုလည်းကောင်း, သို့မဟုတ်</p> <p>၂။ ရုပ်တရား-ရုပ်တရားဟုလည်းကောင်း, သို့မဟုတ်</p> <p>၃။ ရုပ်-ရုပ်ဟုလည်းကောင်း သိမ်းဆည်းရှုပွားပါ။</p> <hr> <h3>တိုက်တွန်းပါရစေ</h3> <p>မူလပဏ္ဏာသပါဠိတော် မဟာဂေါပါလကသုတ္တန် (မ၊၁၊၂၈၂။)၌ လည်းကောင်း, ယင်းမဟာဂေါပါလကသုတ္တန်အဋ္ဌကထာ (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၃-၁၆၄။)၌ လည်းကောင်း ယောဂါဝစရ ရဟန်းတော်သည် ---</p> <p>၁။ ဘူတရုပ် ဥပါဒါရုပ်ဟူသော ရုပ်အားလုံးကို ရုပ် (၂၈)ပါးဟူသော အရေ အတွက်အားဖြင့်လည်းကောင်း,<br> ၂။ (က) မည်သည့်ရုပ်တရားများက ကံကြောင့် ဖြစ်သည်။<br> ( ခ ) မည်သည့်ရုပ်တရားများက စိတ်ကြောင့် ဖြစ်သည်။<br> ( ဂ ) မည်သည့်ရုပ်တရားများက ဥတုကြောင့် ဖြစ်သည်။<br> (ဃ) မည်သည့်ရုပ်တရားများက အာဟာရကြောင့် ဖြစ်သည်။<br> ( င ) မည်သည့်ရုပ်တရားများက အကြောင်းတစ်မျိုးကြောင့် ဖြစ်သည်။<br> ( စ ) မည်သည့်ရုပ်တရားများက အကြောင်းနှစ်မျိုးကြောင့် ဖြစ်သည်။<br> (ဆ) မည်သည့်ရုပ်တရားများက အကြောင်းသုံးမျိုးကြောင့် ဖြစ်သည်။<br> ( ဇ ) မည်သည့်ရုပ်တရားများက အကြောင်းလေးမျိုးလုံးကြောင့် ဖြစ် သည်။<br> (စျ) မည်သည့်ရုပ်တရားများက မည်သည့်အကြောင်းကြောင့်မျှ မဖြစ် ဟု (လက္ခဏရုပ်လေးခုကို ဆိုလိုသည်။) ---</p> <p>အကြောင်းသမုဋ္ဌာန်အားဖြင့်လည်းကောင်း,</p> <p>ဤသို့ ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ်ဖြာ၍ မရှုနိုင်ပါက မမြင်နိုင်ပါက မသိ နိုင်ပါက မသိမ်းဆည်းနိုင်ပါက မဂ်ဖိုလ် နိဗ္ဗာန်သို့ မဆိုက်ရောက်နိုင်၊ ရှုနိုင်ပါမှ မြင်နိုင်ပါမှ သိနိုင်ပါမှ သိမ်းဆည်းနိုင်ပါမှ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူနိုင်ပါမှ သာလျှင် မဂ်ဖိုလ် နိဗ္ဗာန်သို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း လာရှိ၏။ (မ၊၁၊၂၈၂။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၃-၁၆၄ - ကြည့်ပါ။)</p> <p>ထို့ကြောင့် တရားစစ်တရားမှန်ကို လိုလားတောင့်တလျက် ရှိသော နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာ တရားတော်မြတ်ကြီးကို လိုလားတောင့်တလျက် ရှိသော အသင်သူတော်ကောင်းသည် ကံ-စိတ်-ဥတု-အာဟာရဟူသော အကြောင်း တရားလေးပါးကြောင့် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်နေသော ရုပ်တရားတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ၍ ရုပ်ကလာပ် တစ်ခု တစ်ခု အတွင်း၌ တည်ရှိသော ပရမတ္ထ ဓာတ်သား တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီကို ဉာဏ်ဖြင့် သိသည့်တိုင်အောင် မြင်သည့် တိုင်အောင် ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင်ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းပါ၊ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ။ အထက်တွင် ရေးသားတင်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း (၆)ဒွါရ (၄၂) ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းနိုင်ပါမှသာလျှင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်ပါမှသာလျှင် ရုပ် (၂၈)ပါးဟူသော အရေအတွက် ကိုလည်းကောင်း, မည်သည့်ရုပ်တရားများက မည်သည့်အကြောင်းတရား များကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နေရသည်ဟု အကြောင်းသမုဋ္ဌာန်ကိုလည်းကောင်း ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ရုပ်ကလာပ်များကို ဉာဏ် ဖြင့် မတွေ့မြင်ခဲ့သော်လည်းကောင်း, တွေ့မြင်လျှင်လည်း ပရမတ်သို့ ဆိုက် အောင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားမယူနိုင်ခဲ့သော်လည်းကောင်း ရုပ် (၂၈)ပါးဟူသော အရေအတွက်ကိုလည်းကောင်း, မည်သည့်ရုပ်တရားများက မည်သည့်အ ကြောင်းတရားကြောင့် ဖြစ်နေရပါသည်ဟူသော အကြောင်းသမုဋ္ဌာန်ကို လည်းကောင်း သိရှိနိုင်ရေးမှာ မိုးနှင့် မြေကြီးပမာ အလွန့်အလွန် အလှမ်း ဝေးကွာလျက်ပင် ရှိနေပေသည်။ ထို့ကြောင့် ဘုရားရှင်ဆိုလိုသော နိဗ္ဗာန် တရားတော်မြတ်ကြီးကိုလည်းကောင်း, ယင်းနိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်စေတတ်သော တိကျမှန်ကန်သော ဝိပဿနာဉာဏ်တို့ကိုလည်းကောင်း လိုလားတောင့်တ ခဲ့ပါလျှင် ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့၌ လာရှိသည့်အတိုင်း အရေအတွက် အားဖြင့်လည်းကောင်း, အကြောင်းသမုဋ္ဌာန်အားဖြင့်လည်းကောင်း နှစ်မျိုး သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းနိုင်အောင် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်အောင် ကြိုးပမ်းပါလေ။</p> <p>အကယ်၍ အသင်သူတော်ကောင်းဘက်က ---</p> <p>၁။ ရုပ် (၂၈)ပါးဟူသော အရေအတွက်ကိုလည်းကောင်း,<br> ၂။ မည်သည့်ရုပ်တရားက မည်သည့်အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု အကြောင်းသမုဋ္ဌာန်ကိုလည်းကောင်း ---</p> <p>ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိသော်လည်း ဝိပဿနာဉာဏ်ကိုလည်း ရရှိနိုင် သည်၊ မဂ်ဖိုလ် နိဗ္ဗာန်ကိုလည်း ရရှိနိုင်သည်ဟု အယူအဆရှိနေသည် ဖြစ်အံ့၊ အသင် သူတော်ကောင်းသည် သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်မြတ်ပိုင်ရှင် သဗ္ဗညု သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ ဘုရားရှင်နှင့် ယှဉ်ပြိုင်၍ စင်ပြိုင်သာသနာတော် တစ်ရပ်ကို ထူထောင်ရတော့မည် ဖြစ်သဖြင့် သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်မြတ်ဖြင့် ခွဲခြားစိတ် ဖြာ၍ ဟောကြားထားတော်မူသော တရားဒေသနာတော်တို့ကို လက်မခံလိုဘဲ ပယ်လှန်လိုသော အသင်သူတော်ကောင်း၏ သန္တာန်၌လည်း သဗ္ဗညုတ ဉာဏ်တော်မြတ်ကြီးထက် သာလွန်၍ အဆင့်မြင့်သော ဉာဏ်တော်ကြီး တစ်ခု ရှိထားပြီး ဖြစ်ဖို့ကား အထူး လိုအပ်နေမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။</p> <p>__________</p> <hr> <h3>ဣရိယာပထ သမ္ပဇညပိုင်း</h3> <h4>ဣရိယာပထ သမ္ပဇည ရှုကွက်</h4> <p><b>ကိဉ္စာပိ ဟိ ယံကိဉ္စိ ကမ္မဋ္ဌာနံ သတဿ သမ္ပဇာနေဿဝ သမ္ပဇ္ဇတိ။</b> (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၆။)</p> <p>မည်သည့် ကမ္မဋ္ဌာန်းကို မဆို ပွားများ အားထုတ်သောအခါ သတိ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံပါမှသာလျှင် ယင်းကမ္မဋ္ဌာန်းဘာဝနာသည် ပြီးစီး ပြည့်စုံနိုင်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၇၆။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာ၏ ဖွင့်ဆိုချက်များနှင့်အညီ သမထကမ္မဋ္ဌာန်း ကိုပင်ဖြစ်စေ, ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာန်းကိုပင်ဖြစ်စေ မည်သည့်ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုမဆို ပွားများအားထုတ်ရာ၌ ဣရိယာပထပိုင်းဆိုင်ရာရှုကွက်, သမ္ပဇဉ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရှုကွက်တို့ကို စနစ်တကျ ရှုသင့်ပေသည်။ ထိုသို့ ရှုတတ်ရန် ဤတွင် အကျဉ်း ချုပ်၍ ရေးသားတင်ပြပေအံ့။</p> <p><b>ပုန စပရံ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု ---</b></p> <p>၁။ <b>ဂစ္ဆန္တော ဝါ ဂစ္ဆာမီတိ ပဇာနာတိ၊</b><br> ၂။ <b>ဌိတော ဝါ ဌိတောမှီတိ ပဇာနာတိ၊</b><br> ၃။ <b>နိသိန္နော ဝါ နိသိန္နောမှီတိ ပဇာနာတိ၊</b><br> ၄။ <b>သယာနော ဝါ သယာနောမှီတိ ပဇာနာတိ။</b> (မ၊၁၊၇၁။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ...နောက်တစ်မျိုးသော်ကား ယောဂါဝစရရဟန်းသည်-</p> <p>၁။ သွားလျှင်လည်း သွား၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။<br> ၂။ ရပ်လျှင်လည်း ရပ်၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။<br> ၃။ ထိုင်လျှင်လည်း ထိုင်၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။<br> ၄။ အိပ်လျှင်လည်း = လျောင်းလျှင်လည်း အိပ်၏ = လျောင်း၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏။ (မ၊၁၊၇၁။) (ဣရိယာပထပိုင်းရှုကွက်။)</p> <p><b>ပုန စပရံ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု ---</b></p> <p>၁။ <b>အဘိက္ကန္တေ ပဋိက္ကန္တေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ၊</b><br> ၂။ <b>အာလောကိတေ ဝိလောကိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ၊</b><br> ၃။ <b>သမိဉ္ဇိတေ ပသာရိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ၊</b><br> ၄။ <b>သံဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ၊</b><br> ၅။ <b>အသိတေ ပီတေ ခါယိတေ သာယိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ၊</b><br> ၆။ <b>ဥစ္စာရပဿာဝကမ္မေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ၊</b><br> ၇။ <b>ဂတေ ဌိတေ နိသိန္နေ သုတ္တေ ဇာဂရိတေ ဘာသိတေ တုဏှီဘာဝေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ။</b> (မ၊၁၊၇၂။)</p> <p>ရဟန်းတို့ ...နောက်တစ်မျိုးသော်ကား ယောဂါဝစရရဟန်းသည်-</p> <p>၁။ ေ့ရှသို့တက်ရာ နောက်သို့ဆုတ်ရာ၌ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ဖြင့် ပြုလေ့ရှိ၏။<br> ၂။ တည့်တည့်ကြည့်ရာ စောင်းငဲ့ကြည့်ရာ၌ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ဖြင့် ပြုလေ့ရှိ၏။<br> ၃။ ကွေးရာ ဆန့်ရာ၌ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ဖြင့် ပြုလေ့ရှိ၏။<br> ၄။ ဒုကုဋ် သပိတ် သင်္ကန်းကို ကိုင်ဆောင်ရာ၌ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ဖြင့် ပြုလေ့ ရှိ၏။<br> ၅။ စားရာ သောက်ရာ ခဲရာ လျက်ရာ၌ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ဖြင့် ပြုလေ့ရှိ၏။<br> ၆။ ကျင်ကြီးစွန့်ရာ ကျင်ငယ်စွန့်ရာ၌ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ဖြင့် ပြုလေ့ရှိ၏။<br> ၇။ သွားရာ ရပ်ရာ ထိုင်ရာ အိပ်ပျော်ရာ နိုးလာရာ စကားပြောရာ ဆိတ် ဆိတ်နေရာ၌ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ဖြင့် ပြုလေ့ရှိ၏။ (မ၊၁၊၇၂။) (သမ္ပဇဉ်ပိုင်းရှုကွက်)</p> <p>ဤအထက်ပါ စာပိုဒ် နှစ်ပိုဒ်တို့တွင် ပထမစာပိုဒ်ကား ဣရိယာပထ ပိုင်းဆိုင်ရာ ပထမဆင့် ရှုကွက်ဖြစ်၍ ဒုတိယစာပိုဒ်ကား သမ္ပဇဉ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပထမဆင့်ရှုကွက် ဖြစ်သည်။ ယင်းရှုကွက်တို့ကား တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ဆက်စပ်မှု ရှိနေ၏။ ယင်းရှုကွက်တို့ကို ဘုရားရှင်၏ အလိုတော်ကျအတိုင်း မည်သို့ မည်ပုံ ရှုရန် ဖြစ်သည်ကို အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့၌ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရှင်းလင်း တင်ပြထားတော်မူကြ၏။ ယင်းရှင်းလင်း ဖွင့်ဆိုချက်များကို အကျဉ်းချုပ်၍ ရေးသားတင်ပြအပ်ပါသည်။</p> <p><b>ဂစ္ဆန္တော ဝါ ဂစ္ဆာမီတိ ပဇာနာတိ။ ဌိတော ဝါ ဌိတောမှီတိ ပဇာနာတိ၊ နိသိန္နော ဝါ နိသိန္နောမှီတိ ပဇာနာတိ၊ သယာနော ဝါ သယာနောမှီတိ ပဇာနာတီတိ ဣမသ္မိဥှိ ဌာနေ အဒ္ဓါနဣရိယာပထာ ကထိတာ။ အဘိက္ကန္တေ ပဋိက္ကန္တေ အာလောကိတေ ဝိလောကိတေ သမိဉ္ဇိတေ ပသာရိတေတိ ဣမသ္မိံ မဇ္ဈိမာ။ ဂတေ ဌိတေ နိသိန္နေ သုတ္တေ ဇာဂရိတေတိ ဣဓ ပန ခုဒ္ဒကစုဏ္ဏိကဣရိယာပထာ ကထိတာ။ တသ္မာ ဧတေသုပိ ဝုတ္တနယေနေဝ သမ္ပဇာနကာရိတာ ဝေဒိတဗွာ။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၃။)</p> <p>ဘုရားရှင်သည် ဣရိယာပထပဗ္ဗ = ဣရိယာပထပိုင်း ရှုကွက်၌လည်း သွား-ရပ်-ထိုင်-လျောင်း ဣရိယာပုထ်အခိုက်တို့၌ ဝိပဿနာရှုရန် ညွှန်ကြား ထားတော်မူ၏။ တစ်ဖန် - သမ္ပဇဉ်ပိုင်းဝယ် <b>အဘိက္ကန္တေ ပဋိက္ကန္တေ</b> = ေ့ရှသို့တက်ရာ နောက်သို့ဆုတ်ရာစသည့် ထိုထိုဣရိယာပုထ်အခိုက်တို့၌ လည်း ဝိပဿနာရှုရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူ၏။ တစ်ဖန် သမ္ပဇဉ်ပိုင်းဝယ်- <b>ဂတေ ဌိတေ</b>စသည်ဖြင့် သွားရာ ရပ်ရာ ထိုင်ရာ အိပ်ရာ စသည့် ဣရိယာပုထ် အခိုက်တို့၌ ဝိပဿနာရှုရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူ၏။ ဣရိယာပထပိုင်း၌ တစ်ကြိမ်, သမ္ပဇဉ်ပိုင်း၌ နှစ်ကြိမ် - အားလုံး သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် သွား ရပ် ထိုင် လျောင်း စသည့် ထိုထို ဣရိယာပုထ်အခိုက်အတန့်တို့၌ ဝိပဿနာရှုရန် ညွှန်ကြားထားတော်မူ၏။ ယင်း ညွှန်ကြားချက်နှင့် ပတ်သက်၍ အဋ္ဌကထာက အထက်ပါအတိုင်း ရှင်းလင်းတင်ပြထား၏။ ယင်းအဋ္ဌကထာ၏ ဆိုလိုရင်းမှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။</p> <p>၁။ ဣရိယာပထပဗ္ဗ၌ သွား-ရပ်-ထိုင်-လျောင်း ဣရိယာပုထ် လေးပါးတို့ ၌ကား အဓွန့်ရှည်သော ဣရိယာပုထ်တို့ကို ရည်ညွှန်းထားတော်မူ၏။ အဓွန့် ရှည်စွာ သွားရာ ရပ်ရာ ထိုင်ရာ အိပ်ရာတို့၌ ခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းလျက် အကြောင်းတရားနှင့်တကွသော ယင်းခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ် တရားတို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာရှုရန် ရည်ညွှန်း ထားတော်မူ၏။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၃။)</p> <p>၂။ ေ့ရှသို့တက်ရာ နောက်သို့ဆုတ်ရာ တည့်တည့်ကြည့်ရာ စောင်းငဲ့ ကြည့်ရာ ကွေးရာ ဆန့်ရာ ဤ (၆)ဌာနတို့၌ကား အလယ်အလတ်စား ဣရိယာပုထ်များကို ရည်ညွှန်းထားတော်မူ၏။ ဆွမ်းခံသွားရာ စသည့် ထိုထို ဣရိယာပုထ် အခိုက်အတန့်တို့၌လည်း ခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်း လျက် အကြောင်းတရားနှင့်တကွသော ယင်းခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာရှုရန် ရည်ညွှန်းထားတော်မူ၏။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၃။)</p> <p>၃။ သမ္ပဇဉ်ပိုင်းဝယ် အမှတ် (၇)အဖြစ် တင်ပြထားသော သွားရာ ရပ်ရာ ထိုင်ရာ အိပ်ပျော်ရာ နိုးလာရာဟူသော ဤ (၅)ဌာနတို့၌ကား ကျောင်း အတွင်း ထိုထိုဤဤ အရပ်သို့ သွားခြင်း စင်္ကြံလျှောက်ခြင်း တရားထိုင်စဉ် ေ့ရှတိုး နောက်ဆုတ်ပြုခြင်း စသည့် အသေးစား ဣရိယာပုထ်တို့ကို ရည်ညွှန်း ထားတော်မူ၏။ ကျောင်းအတွင်း ထိုထိုဤဤ သွားရပ် ထိုင်လျောင်း ဟူသော အသေးစား အတိုစား ဣရိယာပုထ်တို့ အခိုက်၌လည်း ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ် သည် ခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းလျက် အကြောင်းတရားနှင့် တကွသော ယင်းခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို လက္ခဏာရေး သုံးတန် တင်ကာ ဝိပဿနာရှုရမည် ဖြစ်ပေသည်။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၃။)</p> <p>သို့သော် အဋ္ဌကထာတွင် မဟာသီဝ မထေရ်မြတ်ကြီး၏ အယူအဆ ကိုလည်း တင်ပြထား၏။ မဟာသီဝ ရဟန္တာအရှင်မြတ်ကြီး၏ အယူအဆမှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။</p> <p>သွား-ရပ်-ထိုင်-လျောင်းဟူသော ဣရိယာပထရှုကွက်, ေ့ရှသို့တက်ရာ နောက်သို့ဆုတ်ရာ တည့်တည့်ကြည့်ရာ စောင်းငဲ့ကြည့်ရာ ကွေးရာ ဆန့်ရာ ဟူသော သမ္ပဇဉ်ရှုကွက်တို့၌ ထိုထို သွားဆဲ ရပ်ဆဲ ထိုင်ဆဲ လျောင်းဆဲ ေ့ရှသို့တက်ဆဲ နောက်သို့ဆုတ်ဆဲ တည့်တည့်ကြည့်ဆဲ စောင်းငဲ့ကြည့်ဆဲ ကွေးဆဲ ဆန့်ဆဲ ဟူသော ထိုထိုဣရိယာပထ အခိုက်အတန့်တို့၌လည်း ခန္ဓာ ငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းလျက် အကြောင်းတရားနှင့် တကွ သော ယင်းခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို လက္ခဏာရေး သုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်ရန် ရည်ညွှန်းတော်မူ၏။</p> <p>အမှတ် (၇)အဖြစ် သတ်မှတ်လျက် ဖော်ပြထားသော <b>ဂတေ-ဌိတေ-နိသိန္နေ-သုတ္တေ-ဇာဂရိတေ-ဘာသိတေ-တုဏှီဘာဝေ</b> = သွားပြီးရာ ရပ်ပြီးရာ ထိုင်ပြီးရာ အိပ်ပြီးရာ နိုးလာရာ စကားပြောဆိုရာ စကားမပြော ဆိတ်ဆိတ်နေရာ၌ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ဖြင့် ပြုလုပ်ရန် ညွှန်ကြားချက်မှာ ထိုထို ဣရိယာပုထ်ကို ပြုပြီးရာအခါ၌ ထိုထို ဣရိယာပုထ်အခိုက်အတန့်က ဖြစ်ခဲ့ပြီးသော ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတို့ကို သိမ်းဆည်းလျက် ဝိပဿနာရှုရန် ရည်ညွှန်း ထားတော်မူ၏။ --- ဤသို့လျှင် မဟာသီဝမထေရ်မြတ်ကြီးက မိန့်ဆိုတော် မူကြောင်းကို အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုထားတော်မူ၏။ (အကျယ်ကို အဋ္ဌကထာ တွင် ကြည့်ပါ။) (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၃-၂၇၄။)</p> <p>၁။ ဤညွှန်ကြားချက်များအရ အသင်သူတော်ကောင်းသည် --- သွားဆဲ ရပ်ဆဲ ထိုင်ဆဲ အိပ်ဆဲ ေ့ရှသို့တက်ဆဲ နောက်သို့ဆုတ်ဆဲ တည့်တည့်ကြည့်ဆဲ စောင်းငဲ့ကြည့်ဆဲ ကွေးဆဲ ဆန့်ဆဲ စသည့် ထိုထိုဣရိယာပုထ် အခိုက်အတန့် တို့၌လည်း ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတို့ကို သိမ်းဆည်းလျက် ဝိပဿနာရှုပါ။</p> <p>၂။ သွားပြီးရာ ရပ်ပြီးရာ ထိုင်ပြီးရာ အိပ်ပြီးရာ (= လျောင်းပြီးရာ) နိုးပြီးရာ အခါတို့၌လည်း ထိုထိုသွားဆဲ ရပ်ဆဲ ထိုင်ဆဲ အိပ်ဆဲ လျောင်းဆဲ နိုးဆဲ အချိန်ကာလက ဖြစ်ခဲ့သော အတိတ် ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရတရားတို့ကို သိမ်း ဆည်းလျက် ဝိပဿနာရှုပါ။</p> <p>သွားဆဲ၌လည်း ရုပ်နာမ်ဓမ္မ သင်္ခါရတရားတို့ကို ဝိပဿနာ ရှုရ၏။ သွားပြီးလျှင်လည်း သွားဆဲအချိန်က ဖြစ်ခဲ့ပြီးသော ရုပ်နာမ်ဓမ္မ သင်္ခါရတရား တို့ကို တစ်ဖန် ပြန်သိမ်းဆည်းလျက် ဝိပဿနာရှုရ၏။ မည်သို့ ရှုရမည်နည်း၊ အဖြေမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။</p> <p><b>တတ္ထ ကာမံ သောဏသိင်္ဂါလာဒယောပိ ဂစ္ဆန္တာ ဂစ္ဆာမာတိ ဇာနန္တိ၊ န ပနေတံ ဧဝရူပံ ဇာနနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဧဝရူပဥှိ ဇာနနံ သတ္တူပလဒ္ဓိံ န ပဇဟတိ၊ အတ္တသညံ န ဥဂ္ဃါဋေတိ၊ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဝါ သတိပဋ္ဌာနဘာဝနာ ဝါ န ဟောတိ။ ဣမဿ ပန ဘိက္ခုနော ဇာနနံ သတ္တူပလဒ္ဓိံ ပဇဟတိ၊ အတ္တသညံ ဥဂ္ဃါဋေတိ၊ ကမ္မဋ္ဌာနဉ္စေဝ သတိပဋ္ဌာနဘာဝနာ စ ဟောတိ။ ဣဒဥှိ ကော ဂစ္ဆတိ၊ ကဿ ဂမနံ၊ ကိံကာရဏာ ဂစ္ဆတီတိ ဧဝံ သမ္ပဇာနနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဌာနာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၅-၂၅၆။)</p> <p>ထိုဣရိယာပထရှုကွက် (သမ္ပဇညရှုကွက်)တို့၌ --- အိမ်ခွေး မြေခွေး စသော တောသားတိရစ္ဆာန်တို့သည်သော်မှလည်း သွားလျှင် ငါတို့ သွား ကုန်၏ဟု အကယ်၍ကား သိကြပါကုန်၏။ သို့သော် ဤကဲ့သို့သော အိမ်ခွေး မြေခွေး စသည့် တောသားတိရစ္ဆာန်တို့သော်မှလည်း သိနိုင်သည့် သိနည်းမျိုး မျှလောက်ကို ရည်ရွယ်တော်မူ၍ ဘုရားရှင်သည် ဤဣရိယာပထရှုကွက် (သမ္ပဇညရှုကွက်)တို့ကို ဟောကြားတော်မူသည်ကား မဟုတ်ပေ။ အိမ်ခွေး မြေခွေး စသော တောသားတိရစ္ဆာန်တို့၏ သိပုံဟူသော သိနည်းမျိုးကား သတ္တဝါဟူသော အယူအဆ အစွဲအလမ်းကို မပယ်စွန့်နိုင်၊ အတ္တရှိ၏ဟု ထင် မှတ် စွဲလမ်းနေသော အတ္တသညာကို မပယ်ခွာနိုင်၊ ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာန်းလည်း မဖြစ်၊ သတိပဋ္ဌာနဘာဝနာလည်း မဖြစ်ပေ။ သို့သော် ဤ ယောဂါဝစရ ရဟန်းတော်၏ သိနည်းသိပုံသည်ကား သတ္တဝါဟူသော အယူအဆ အစွဲ အလမ်းကိုလည်း ပယ်စွန့်နိုင်၏၊ အတ္တရှိ၏ဟု ထင်မှတ်စွဲလမ်းနေသော အတ္တ သညာကိုလည်း ပယ်ခွာနိုင်၏၊ ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာန်းလည်း ဖြစ်၏၊ သတိပဋ္ဌာန ဘာဝနာလည်း ဖြစ်၏။ မှန်ပေသည် - ဤရဟန်းတော်၏ အသိကား ---</p> <p>၁။ အဘယ်သူသည် သွားသနည်း၊<br> ၂။ အဘယ်သူ၏ သွားခြင်းနည်း၊<br> ၃။ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် သွားသနည်း ---</p> <p>ဤကဲ့သို့သော အသိမျိုးတည်း။ ယင်းကဲ့သို့သော သိနည်း သိပုံမျိုးကို ရည်ရွယ်တော်မူ၍ ဤဣရိယာပထရှုကွက် (သမ္ပဇညရှုကွက်)တို့ကို ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်တိုင်က ဟောကြားတော်မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပေသည်။ ရပ်ခြင်းစသည် တို့၌လည်း ဤနည်းပင်တည်း။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၅-၂၅၆။)</p> <p><b>တတ္ထ ကော ဂစ္ဆတီတိ န ကောစိ သတ္တော ဝါ ပုဂ္ဂလော ဝါ ဂစ္ဆတိ။ ကဿ ဂမနန္တိ န ကဿစိ သတ္တဿ ဝါ ပုဂ္ဂလဿ ဝါ ဂမနံ။ ကိံကာရဏာ ဂစ္ဆတီတိ စိတ္တကိရိယဝါယောဓာတုဝိပ္ဖါရေန ဂစ္ဆတိ။ တသ္မာ ဧသ ဧဝံ ပဇာနာတိ ဂစ္ဆာမီတိ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တံ ဝါယံ ဇနေတိ၊ ဝါယော ဝိညတ္တိံ ဇနေတိ၊ စိတ္တကိရိယဝါယောဓာတုဝိပ္ဖါရေန သကလကာယဿ ပုရတော အဘိနီဟာရော ဂမနန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဌာနာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၆၊၊)</p> <p><b>ဝါယံ ဇနေတီတိ ဝါယောဓာတုအဓိကံ ရူပကလာပံ ဇနေတိ။ အဓိကတာ စေတ္ထ သာမတ္ထိယတော, န ပမာဏတော။ ဂမနစိတ္တသမုဋ္ဌိတံ သဟဇာတရူပကာယဿ ထမ္ဘနသန္ဓာရဏစလနာနံ ပစ္စယဘူတေန အာကာရဝိသေသေန ပဝတ္တမာနံ ဝါယောဓာတုံ သန္ဓာယာဟ ဝါယော ဝိညတ္တိံ ဇနေတီတိ။</b> (မ၊ဋီ၊၁၊၃၅၂။)</p> <p>၁။ ထိုစကားရပ်၌ --- အဘယ်သူသည် သွားသနည်းဟူမူ - တစ်စုံတစ် ယောက်သော သတ္တဝါသည်လည်းကောင်း, ပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်းကောင်း မသွား ပေ။ (သွားတတ်သော ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါကား မရှိ ဟူလို။)<br> ၂။ အဘယ်သူ၏ သွားခြင်းနည်းဟူမူ - တစ်စုံတစ်ယောက်သော သတ္တဝါ ၏လည်းကောင်း, ပုဂ္ဂိုလ်၏လည်းကောင်း သွားခြင်း မဟုတ်။ (မည်သည့် ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါ တစ်စုံတစ်ယောက်၏မျှ သွားခြင်းမဟုတ် ဟူလို။)<br> ၃။ ယင်းသို့ဖြစ်လျှင် အဘယ်အကြောင်းကြောင့်သွားသနည်းဟူမူ - စိတ် ကြောင့် (= သွားလိုသောစိတ်ကြောင့်) ဖြစ်သော ဝါယောဓာတ်၏ (= ဝါယော ဓာတ်၏ သဘာဝသတ္တိစွမ်းအင် လွန်ကဲနေသော ရုပ်ကလာပ်အပေါင်း၏) တစ်ကိုယ်လုံးသို့ ပျံ့နှံ့၍ သွားခြင်းကြောင့် သွား၏ (= ရုပ်နာမ်တို့သည် သွားခြင်း ကိရိယာကို ပြီးစီးစေ၏ ဟူလို)။ ထို့ကြောင့် ဤယောဂါဝစရ ရဟန်းသည် ဤသို့ သိ၏။</p> <p>၁။ သွားအံ့ဟူသော စိတ်သည် ဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ (စိတ်ပြဓာန်းသော သမ္ပယုတ် တရားစုသည် ဖြစ်ပေါ်လာ၏။)<br> ၂။ ထိုစိတ်သည် ဝါယောဓာတ်ကို ဖြစ်စေ၏ (= ဝါယောဓာတ်၏ သဘာဝ သတ္တိ စွမ်းအင် လွန်ကဲနေသော ရုပ်ကလာပ်အပေါင်း ရုပ်တရားအ ပေါင်းကို ဖြစ်စေ၏။ ဤ၌ ဝါယောဓာတ်၏ သဘာဝသတ္တိစွမ်းအင် လွန်ကဲမှု ထက်မြက်မှုကိုသာ ဆိုလိုသည်၊ အရေအတွက်အတိုင်းအတာ ပမာဏအားဖြင့် လွန်ကဲမှုကို မဆိုလိုပါ။)<br> ၃။ ယင်း သဘာဝသတ္တိ စွမ်းအင် လွန်ကဲနေသော ဝါယောဓာတ်သည် (= ဝါယောဓာတ်၏ သဘာဝသတ္တိစွမ်းအင် လွန်ကဲနေသော မဟာ ဘုတ်သည်) ကာယဝိညတ်ရုပ်ကို ဖြစ်စေ၏။ (ကာယဝိညတ္တိ နဝက ကလာပ်, ကာယဝိညတ္တိ လဟုတာဒိဒွါဒသက ကလာပ်ဟူသော ရုပ် အပေါင်းကို ဖြစ်စေ၏။)<br> ၄။ စိတ်သည် ပြုပြင်အပ်သော, စိတ်ကြောင့် ဖြစ်သော သဘာဝသတ္တိ စွမ်းအင် လွန်ကဲနေသော ဝါယောဓာတ်၏ (= သဘာဝသတ္တိစွမ်းအင် လွန်ကဲနေသော ဝါယောဓာတ်ပြဓာန်းသော ရုပ်ကလာပ်အပေါင်း ရုပ် တရားအပေါင်း၏) တစ်ကိုယ်လုံးသို့ ပျံ့နှံ့၍ သွားခြင်းကြောင့် ---</p> <p>၅။ အလုံးစုံသော စတုသမုဋ္ဌာနိက ရူပကာယ = ရုပ်တရားအပေါင်း၏ ေ့ရှသို့ သယ်ဆောင်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းကို = ေ့ရှအဖို့ အားဖြင့် နေရာအသစ်အသစ်၌ ရုပ်တရားအပေါင်း၏ ဖြစ်ခြင်းကို သွားခြင်းဟူ၍ ခေါ်ဆိုအပ်ပေသည်။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၆။)</p> <p>ဤအထက်ပါ အဋ္ဌကထာ၏ ညွှန်ကြားချက်မှာ (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာ သတို့၌ တည်ရှိသော စတုသမုဋ္ဌာနိက ရုပ်တရားတို့ကို အထူးသဖြင့် စိတ္တဇရုပ် တို့ကို နေရာတကျ သိမ်းဆည်းထားပြီးသော အသင်သူတော်ကောင်းအတွက် ကား လွယ်ကူနေမည်သာ ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဤအရာ၌ အသင်သူတော် ကောင်း အနေဖြင့် အထူးသတိပြုရမည့် အချက်မှာ ပရမတ်တရားတို့သည် တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ပြောင်းရွှေ့၍ ဖြစ်ရိုးဓမ္မတာ မရှိဟူသော အချက် ပင် ဖြစ်ပေသည်။ တစ်ဖန် ဤရှုကွက်ကို ရှုရာ၌ ရုပ်တို့မည်သည် ပရမတ် ရုပ်တရားတို့၏ ဓမ္မတာအတိုင်း ကလာပ်ခေါ်သည့် အုပ်စုအလိုက်သာ ဖြစ်ရိုး ဓမ္မတာ ရှိ၏ဟူသော အချက်ကိုလည်း မမေ့ပါနှင့်။ ဤရှုကွက်တွင် ---</p> <p>၁။ သယ်ဆောင်တတ်သော ရုပ်,<br> ၂။ အသယ်ဆောင်ခံရသော ရုပ် ---</p> <p>ဤရုပ်သဘောတရား နှစ်မျိုးတို့ကိုလည်း ခွဲခြားရှုတတ်ဖို့ လိုအပ်ပေ သည်။ တစ်ဖန် ---</p> <p>၁။ ပဓာန = ပြဓာန်းသော ရုပ်,<br> ၂။ အပ္ပဓာန = မပြဓာန်းသော ရုပ် ---</p> <p>ဤရုပ်သဘောတရားနှစ်မျိုးတို့ကိုလည်း ခွဲခြားရှုတတ်ဖို့ လိုအပ်ပေ သည်။</p> <p>ဤဣရိယာပထရှုကွက်တွင် ဘုရားရှင်သည် --- <b>ဂစ္ဆန္တော ဝါ ဂစ္ဆာမီတိ ပဇာနာတိ</b> = သွားလျှင် သွား၏ဟု သိ၏ --- ဤသို့စသည်ဖြင့် ပထမနည်း တစ်နည်း, ယထာ ယထာ ဝါ ပနဿ - စသည်ဖြင့် ဒုတိယတစ်နည်း ---ဤသို့ ရှုကွက်နှစ်နည်း ဟောကြားထားတော်မူ၏။ ထိုနှစ်နည်းတို့တွင် ပထမ နည်း၌ ---</p> <p>၁။ ဣရိယာပထရုပ်ဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော ကာယဝိညတ္တိနဝကကလာပ်, ကာယဝိညတ္တိ လဟုတာဒိဒွါဒသကကလာပ် ရုပ်တရားတို့ကား ပဓာန = ပြဓာန်းသောရုပ်တရားတို့တည်း။ ယင်းရုပ်တရားတို့ကား သယ် ဆောင်တတ်သော ရုပ်တရားတို့တည်း။</p> <p>၂။ (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသဟူသော ခန္ဓာကိုယ် တစ်ကိုယ်လုံး၌ တည်ရှိ ကြသော ကြွင်းကျန်သော စတုသမုဋ္ဌာနိက ရုပ်တရားတို့ကား အပ္ပဓာန = မပြဓာန်းသောရုပ်တရားတို့တည်း။ ယင်းရုပ်တရားတို့ကား အသယ် ဆောင်ခံရသော ရုပ်တရားတို့တည်း။</p> <p>တစ်ဖန် --- ယထာ ယထာ ဝါ ပနဿ - စသည်ဖြင့် ဟောကြားထား တော်မူအပ်သော ဒုတိယတစ်နည်း၌ကား ---</p> <p>၁။ ဣရိယာပထရုပ်ဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော ကာယဝိညတ္တိနဝကကလာပ်, ကာယဝိညတ္တိလဟုတာဒိဒွါဒသကကလာပ် ရုပ်တရားတို့ကား အပ္ပဓာန = မပြဓာန်းသော ရုပ်တရားတို့တည်း။ သယ်ဆောင်တတ်သော ရုပ်တရားတို့ပင်တည်း။</p> <p>၂။ ခန္ဓာကိုယ် တစ်ကိုယ်လုံး၌ တည်ရှိကြသော ကြွင်းကျန်သော စတုသမု ဋ္ဌာနိက ရုပ်တရားတို့ကား ပဓာန = ပြဓာန်းသော ရုပ်တရားတို့တည်း။ အသယ်ဆောင်ခံရသော ရုပ်တရားတို့ပင်တည်း။</p> <p>ဤ၌ သယ်ဆောင်တတ်သော ရုပ်တရားတို့ကား စတုသမုဋ္ဌာနိက ရုပ် တရားတို့ကို တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ရောက်အောင် တကယ် သယ်ဆောင် နေကြသည်ကား မဟုတ်ပေ။ စတုသမုဋ္ဌာနိကရုပ်တို့သည်လည်း တကယ်တမ်း အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေကြသည်လည်း မဟုတ်ပေ။ သွားလိုသော စိတ် သွားနေသော စိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာ ကြသော စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်တို့တွင် ပါဝင်သော ဝါယောဓာတ်၏ သဘာဝ သတ္တိစွမ်းအင်ကြောင့် ယင်းအသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေကြသော စတုသမုဋ္ဌာနိက ရုပ်တရားတို့သည် မူလနေရာ၌ အသစ် အသစ် ထပ်၍ ထပ်၍ မဥပါဒ်နိုင်ကြတော့ဘဲ နေရာအသစ်အသစ်၌ ပြောင်း ရွှေ့၍ ဥပါဒ်ကြရ၏။</p> <p><b>ပုရတော အဘိနီဟာရော ပုရတော ဘာဂေန ကာယဿ ပဝတ္တနံ၊ ယော အဘိက္ကမောတိ ဝုစ္စတိ။</b> (မ၊ဋီ၊၁၊၃၅၂။)</p> <p>ေ့ရှသို့ ရှေးရှုသယ်ဆောင်ခြင်းဟူသည် ေ့ရှအဖို့အားဖြင့် စတုသမုဋ္ဌာနိက ရုပ်တရားအပေါင်း၏ ဖြစ်ခြင်းတည်း၊ ယင်းသို့ ဖြစ်ခြင်းကိုပင် - ေ့ရှသို့ တက်ခြင်း = ေ့ရှသို့သွားခြင်း - ဟု ခေါ်ဆို၏။ (မ၊ဋီ၊၁၊၃၅၂။)</p> <p>တစ်ဖန် သယ်ဆောင်တတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်သော ရုပ် တရားဘက်၌ ဣရိယာပထရုပ် အမည်ရသော ကာယဝိညတ်ရုပ် ပါဝင်နေ၏။ ကာယဝိညတ္တိနဝက ကလာပ်ရုပ်, ကာယဝိညတ္တိလဟုတာဒိဒွါဒသက ရုပ်တို့ တည်း။ ယင်းရုပ်တို့ကား စိတ္တဇရုပ်တို့ ဖြစ်ကြ၏။ တစ်ဖန် အသယ်ဆောင်ခံ ရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေကြသော ရုပ်တရားဘက်၌ စတုသမု ဋ္ဌာနိကရုပ်တရားတို့ ရှိကြရာ ယင်းတို့တွင်လည်း စိတ္တဇရုပ်တို့ ပါဝင်လျက်ပင် ရှိကြပြန်၏။ နားမရှုပ်ထွေးရန် ထပ်မံ၍ ရှင်းလင်းတင်ပြပါရစေ။</p> <p>၁။ အရူပဝိပါက် (၄)ခု, ဒွိပဉ္စဝိညာဏ် (၁၀)မှ ကြွင်းသော ဟဒယဝတ္ထု ကို မှီ၍ ဖြစ်သော မနောဓာတ် မနောဝိညာဏဓာတ် အမည်ရသော စိတ် (၇၅) အားလုံးသည် ပထမဘဝင်မှစ၍ ဥပါဒ်ကာလတိုင်း ဥပါဒ် ကာလတိုင်း၌ စိတ္တသမုဋ္ဌာန်ရုပ်ကို = စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဖြစ်စေ၏။</p> <p>ထိုသို့ ဖြစ်စေရာ၌ စိတ်၏ ဓမ္မတာအားဖြင့် ဥပါဒ်အခိုက်မှာသာ အား ရှိသောကြောင့် ဥပါဒ်ခိုက် ဥပါဒ်ခိုက်၌သာ စိတ္တဇရုပ်ကို ဖြစ်စေသည်၊ ဌီ အခိုက် ဘင်အခိုက်၌ စိတ္တဇရုပ်ကို မဖြစ်စေနိုင်။ စိတ်တစ်ကြိမ် ဥပါဒ်လျှင် ယင်းစိတ်က စိတ္တဇရုပ်ကလာပ် တစ်ခုကိုသာမက စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်ပေါင်း များစွာကိုပင် ဖြစ်စေနိုင်၏။</p> <p><b>ဟေတူ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော။</b> (ပဋ္ဌာန၊၁၊၁။)</p> <p><b>စိတ္တာဓိပတိ စိတ္တသမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ အဓိပတိပစ္စယေန ပစ္စယော။</b> (ပဋ္ဌာန၊၁၊၂။)</p> <p>ဤဒေသနာတော်များ၌ စိတ်ကြောင့်ဖြစ်သည့် စိတ္တဇရုပ်အပိုင်းဝယ် <b>တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ</b> - ဟု ဗဟုဝုစ်ဖြင့် ဟောကြားထားတော်မူ၏။ စိတ် ကြောင့် စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်ပေါင်း များစွာ ဖြစ်နိုင်ကြောင်းကို ယင်းဒေသနာ တော်တို့က ညွှန်ပြလျက် ရှိကြ၏။</p> <p>၂။ မဟဂ္ဂုတ် လောကုတ္တရာ အပ္ပနာဇော (၂၆)မျိုးတို့သည် (ပဉ္စဝေါကာရ ဘုံ၌ ဖြစ်ခိုက်) စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကိုလည်း ဖြစ်စေ၏။ ဖြစ်ပြီး ဣရိယာပုထ်ကိုလည်း ပင်ကိုယ်အနေ မပျက်အောင် ဆောင်ထား နိုင်၏၊ တောင့်ထားနိုင်၏၊ ထောက်ပံ့ထားနိုင်၏၊ ခိုင်ခံ့စေ၏။ (ဣရိ ယာပုထ် အသစ်ကိုကား မဖြစ်စေနိုင်။)</p> <p>၃။ ဝုဋ္ဌော = မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်း, ကာမဇော (၂၉), အဘိညာဏ်ဇောတို့ သည်ကား [(၃၂)မျိုးသော စိတ်တို့သည်ကား] ---</p> <p>က။ စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကိုလည်း ဖြစ်စေနိုင်ကုန်၏။<br> ခ။ ဖြစ်ပြီး ဣရိယာပုထ်ကိုလည်း ခိုင်ခံ့စေနိုင်ကုန်၏။<br> ဂ။ ဝိညတ်ရုပ် နှစ်မျိုးကိုလည်း ဖြစ်စေနိုင်ကုန်၏။<br> = ဣရိယာပထရုပ်အသစ်ကိုလည်း ဖြစ်စေနိုင်ကုန်၏။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆၁-၃၆၂ - ကြည့်ပါ။)</p> <p>ဤသတ်မှတ်ချက်အရ ဣရိယာပထရုပ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သော စိတ်တို့ ကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ဣရိယာပထရုပ် = ဝိညတ်ရုပ် ပါဝင်သော စိတ္တဇရုပ် ကလာပ် နှစ်မျိုးတို့သည် သယ်ဆောင်တတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ် သော ရုပ်တရားအုပ်စု၌ ပါဝင်ကြ၏။ ကြွင်းကျန်သော စိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ကုန် သော စိတ္တဇဩဇဋ္ဌမကရုပ်တရားတို့သည်ကား အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသော ရုပ်တရားအုပ်စု၌ ပါဝင်ကြ၏။ ထို့ကြောင့် စိတ္တဇရုပ်တို့သည် နှစ်ဘက်လုံး၌ တည်ရှိနေကြခြင်း ဖြစ်၏။</p> <p>ဤဣရိယာပထပိုင်းရှုကွက်၌ ပြဓာန်းသော ပဓာနဖြစ်သော ဣရိယာ ပထရုပ် = ဝိညတ်ရုပ် ပါဝင်သော ရုပ်တရားတို့ကား ခန္ဓာအိမ်ဟု ခေါ်ဆိုသ မုတ်အပ်သော စတုသမုဋ္ဌာနိက ရုပ်တရားစုတို့ကို သွားသော အခြင်းအရာ အားဖြင့် ဖြစ်အောင် သယ်ဆောင်တတ်သော ရုပ်တရားတို့တည်း။ သို့သော် တကယ်တမ်း သယ်ဆောင်နေသည်ကား မဟုတ်ပေ။ သယ်ဆောင်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသည်ဟု ထင်ရလောက်အောင် ရုပ်တရားတို့ကို နေရာ အသစ်အသစ်၌ အဆက်မပြတ် ေ့ရှနှင့်နောက် ဆက်စပ်လျက် အထပ် ထပ် ဆက်ကာဆက်ကာ ပြောင်းရွှေ့ဖြစ်စေမှုကို ဆိုလိုပေသည်။ အကြောင်းမူ ပရမတ်တရားတို့ကား တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ပြောင်းရွှေ့ဖြစ်ရိုး ဓမ္မတာ မရှိဘဲ ဖြစ်သည့်နေရာ၌သာ ပျက်သွားသောကြောင့်တည်း။ သို့သော် ကံ-စိတ်-ဥတု-အာဟာရတည်းဟူသော အကြောင်းတရားတို့၏ ကျေးဇူးပြုပေးမှု အရှိန်အဝါ မကုန်သေး၍ အကြောင်းတရားတို့က ကျေးဇူးပြုပေးမှုကြောင့် နောက်ထပ် အသစ်အသစ် ရှေ့နှင့်နောက် ဆက်စပ်လျက် အထပ်ထပ် ဆက် ကာ ဆက်ကာ ဖြစ်နေသော ရုပ်တရားတို့သည် နေရာ အဟောင်းအဟောင်း၌ ထပ်၍မဖြစ်တော့ဘဲ နေရာ အသစ်အသစ်၌သာ ပြောင်းရွှေ့ဖြစ်ကြသည်။ ထိုသို့ နေရာ အသစ်အသစ်၌ ေ့ရှနှင့်နောက် ဆက်စပ်လျက် အထပ်ထပ် ဆက်ကာဆက်ကာ အဆက်မပြတ် ဖြစ်မှုကား ဣရိယာပထရုပ် = ကာယ ဝိညတ် ပါဝင်သော သယ်ဆောင်တတ်သော ကာယဝိညတ္တိနဝကကလာပ် ကာယဝိညတ္တိလဟုတာဒိဒွါဒသကကလာပ် ရုပ်တရားတို့တွင် ပါဝင်သော ဝါယောဓာတ်၏ သဘာဝသတ္တိစွမ်းအင် လွန်ကဲလျက်ရှိသော မဟာဘုတ်တို့၏ စွမ်းအင်တည်း။ ယင်းသယ်ဆောင်တတ်သော ရုပ်တရားတို့တွင် ပါဝင်သော ကာယဝိညတ်ရုပ်က စိတ်၏ အလိုအတိုင်း ဖြစ်လိုသည့်နေရာ၌ အသစ်အသစ် ဥပါဒ်ရန် ပဲ့ကိုင်ပေးလျက် ရှိ၏။</p> <p>ရှုကွက် --- အသင်သူတော်ကောင်းသည် တစ်နေရာတွင် မတ်တပ်ရပ် ၍ မိမိရရှိထားပြီးသည့် သမာဓိကို စတုတ္ထစျာန်သို့ ဆိုက်အောင် အဆင့်ဆင့် ထူထောင်ပါ။ လင်းရောင်ခြည်စွမ်းအင်များသည် ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင် တလက်လက် တောက်ပလာသောအခါ ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ပြည်တည်၍ (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းပါ = ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ။ ထိုနောင် ဘဝင်မနောအကြည်ကို သိမ်းဆည်း၍ သွားလိုသောစိတ်ကို မြင်အောင် ရှုပါ။ အနည်းငယ် သွားကြည့်ပါ။ ယင်းသွား လိုသော စိတ်ကြောင့် <b>ကာယဝိညတ္တိနဝကကလာပ် ကာယဝိညတ္တိလဟုတာဒိ ဒွါဒသကကလာပ်</b>တို့ ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို မြင်အောင်ရှုပါ။ ယင်းရုပ်တရားတို့ကို ပရမတ်သို့ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းပါ။ ယင်းရုပ်တရားတို့ကား <b>ဣရိယာပထ ရုပ်တရား</b>တို့တည်း။ ယင်းရုပ်တရားတို့တွင် သဘာဝသတ္တိစွမ်းအင် လွန်ကဲ နေသော <b>ဝါယောဓာတ်</b>နှင့် တကွသော <b>ဘူတရုပ် ဓာတ်ကြီးလေးပါး</b>ကြောင့် သွားနေသည့် ကိုယ်အမူအရာ <b>ကာယဝိညတ်ရုပ်</b>ကို မြင်အောင်ရှုပါ။ သဘော ပေါက်ပါက ယင်း <b>ကာယဝိညတ္တိနဝက ကလာပ်, ကာယဝိညတ္တိလဟုတာဒိ ဒွါဒသက ကလာပ်</b>ဟူသော သယ်ဆောင်တတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေကြသော ပဓာနပြဓာန်းသော ရုပ်တို့ကို ဦးစားပေး၍ ဆက်လက် သိမ်း ဆည်းပါ။ ဉာဏ်ထက်မြက်လာသောအခါ အပ္ပဓာနဖြစ်သည့် မပြဓာန်းသော အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေကြသော (၆)ဒွါရ (၄၂) ကောဋ္ဌာသ၌ တည်ရှိသော <b>စတုသမုဋ္ဌာနိကရုပ်တရား</b>တို့ကို ဆက်လက် သိမ်း ဆည်းပါ။ <b>သယ်ဆောင်တတ်သောရုပ်, အသယ်ဆောင်ခံရသောရုပ်</b> - ဤ နှစ်မျိုးတို့ကို တစ်လှည့်စီ သိမ်းဆည်းနေပါ။ အားလုံးကို ခြုံငုံ၍ သိမ်းဆည်းနိုင် သောအခါ ---</p> <p>၁။ ဤကား <b>ရုပ်-ရုပ်</b> ဟုလည်းကောင်း, သို့မဟုတ်</p> <p>၂။ <b>ရုပ်တရား ရုပ်တရား</b> ဟုလည်းကောင်း, သို့မဟုတ်</p> <p>၃။ <b>ရုပ် ရုပ်</b> ဟုလည်းကောင်း သိမ်းဆည်းနေပါ။</p> <p>ရပ်ရာ ထိုင်ရာ လျောင်းရာတို့၌လည်း နည်းတူ ရှုပါ။</p> <h3>ယထာ ယထာ ဝါ ပနဿ ကာယော ပဏိဟိတော ဟောတိ</h3> <p>သို့သော် <b>ဣရိယာပထ ရှုကွက်</b>ကား မပြီးဆုံးသေးပါ။ <b>ဣရိယာပထ ရှုကွက်</b>တစ်မျိုးကို ဘုရားရှင်သည် ထပ်မံ၍ ဟောကြားထားတော်မူပြန်သည်။ ယင်းဒေသနာတော်မှာ အောက်ပါအတိုင်းပင် ဖြစ်၏။</p> <p><b>ယထာ ယထာ ဝါ ပနဿ ကာယော ပဏိဟိတော ဟောတိ၊ တထာ တထာ နံ ပဇာနာတိ။</b> (မ၊၁၊၇၁။)</p> <p>ထိုရဟန်းတို့၏ <b>ရူပကာယ = ရုပ်တရားအပေါင်း</b>သည် အကြင် အကြင် အမူအရာအားဖြင့် ထားအပ်၏ = တည်ရှိနေ၏ = ဖြစ်နေ၏။ ထို<b>ရူပကာယ = ရုပ်တရားအပေါင်း</b>ကို ထိုထိုထားအပ်သော = တည်ရှိနေသော = ဖြစ်နေ သော အမူအရာအားဖြင့် ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏ = ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင် ရှုပါ။ (မ၊၁၊၇၁။)</p> <p>ဤရှုကွက်၏ ဆိုလိုရင်း သဘောတရားကို အဋ္ဌကထာ ဋီကာ ဆရာ တော်တို့က အောက်ပါအတိုင်း ဖွင့်ဆိုထားတော်မူ၏။</p> <p><b>ယထာ ယထာ ဝါ ပနဿ ကာယော ပဏိဟိတော ဟောတိ၊ တထာ တထာ နံ ပဇာနာတီတိ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝစနမေတံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ --- ယေန ယေန ဝါ အာကာရေန တဿ ကာယော ဌိတော ဟောတိ၊ တေန တေန နံ ပဇာနာတိ။ ဂမနာကာရေန ဌိတံ ဂစ္ဆတီတိ ပဇာနာတိ။ ဌာနနိသဇ္ဇာသယနာကာရေန ဌိတံ သယာနောတိ ပဇာနာတီတိ။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၇။)</p> <p><b>သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝစနန္တိ သဗ္ဗေသံ စတုန္နမ္ပိ ဣရိယာပထာနံ သင်္ဂဏှနဝစနံ၊ ပုဗ္ဗေ ဝိသုံ ဝိသုံ ဣရိယာပထာနံ ဝုတ္တတ္တာ ဣဒံ တေသံ ဧကဇ္ဈံ ဂဟေတွာ ဝစနန္တိ အတ္ထော။</b> (မ၊ဋီ၊၁၊၃၅၃။)</p> <p><b>ယထာ ယထာ ဝါ ပနဿ ကာယော ပဏိဟိတော ဟောတိ၊ တထာ တထာ နံ ပဇာနာတိ</b> = ထိုရဟန်း၏ <b>ရူပကာယ = ရုပ်တရားအပေါင်း</b>သည် အကြင် အကြင် အမူအရာအားဖြင့် ထားအပ်၏ = တည်ရှိနေ၏ = ဖြစ်နေ၏။ ထို<b>ရူပကာယ = ရုပ်တရားအပေါင်း</b>ကို ထိုထိုထားအပ်သော = တည်ရှိနေသော = ဖြစ်နေသော အမူအရာအားဖြင့် ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏ = ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင် ရှုပါ (မ၊၁၊၇၁။) - ဟူသော ဤဒေသနာတော်သည်ကား <b>ဣရိယာ ပုထ် လေးမျိုးလုံး</b>ကို သိမ်းကျုံးရေတွက်၍ ညွှန်ကြားတော်မူသော ဒေသနာ တော် ဖြစ်၏။ <b>ဂစ္ဆန္တော ဝါ ဂစ္ဆာမီတိ ပဇာနာတိ</b> = သွားလျှင် သွား၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏ --- ဤသို့ စသည်ဖြင့် ရှေးပိုင်း <b>ဣရိယာပထရှုကွက်</b>တွင် <b>ဣရိယာပုထ် တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီ၏ ရှုကွက်</b>ကို ဟောကြားထားတော်မူသော ကြောင့် - <b>ယထာ ယထာ ဝါ ပနဿ</b> - စသော ဤ နောက်ရှုကွက်ဒေသနာ တော်သည် ထို<b>ဣရိယာပုထ် လေးပါးလုံး</b>ကို တစ်ပေါင်းတည်း သိမ်းကျုံး၍ ပြန်လည်ဟောကြားထားတော်မူသော ဒေသနာတော်ပင် ဖြစ်၏။ ထိုကြောင့် ဤဒေသနာတော်၏ ဆိုလိုရင်းမှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။ အကြင် အကြင်သို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ထို<b>ယောဂါဝစရ ရဟန်းတော်၏ ရူပကာယ = ရုပ်တရား အပေါင်း</b>သည် တည်ရှိနေ၏၊ ထိုထိုတည်နေတိုင်းသော အခြင်းအရာအား ဖြင့် ထို<b>ရူပကာယ = ရုပ်တရားအပေါင်း</b>ကို ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင် ရှုပါ။ သွားသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်နေသော <b>ရူပကာယ = ရုပ်တရား အပေါင်း</b>ကို သွား၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင် ရှုပါ။ ရပ်သော ထိုင်သော လျောင်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်နေသော <b>ရူပကာယ = ရုပ်တရား အပေါင်း</b>ကိုလည်း ရပ်၏ ထိုင်၏ လျောင်း၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင် ရှုပါ။ ဤကား ဆိုလိုရင်းတည်း။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၇။ မ၊ဋီ၊၁၊၃၅၃။)</p> <h3>ဋီကာဆရာတော်၏ အဖွင့်တစ်မျိုး</h3> <p><b>ပုရိမနယော ဝါ ဣရိယာပထပ္ပဓာနော ဝုတ္တောတိ တတ္ထ ကာယော အပ္ပဓာနော အနုနိပ္ဖါဒီတိ ဣဓ ကာယံ ပဓာနံ အပ္ပဓာနဉ္စ ဣရိယာပထံ အနုနိပ္ဖါဒံ ကတွာ ဒေဿတုံ ဒုတိယနယော ဝုတ္တောတိ ဧဝမ္ပေတ္ထ ဒွိန္နံ နယာနံ ဝိသေသော ဝေဒိတဗ္ဗော။</b> (မ၊ဋီ၊၁၊၃၅၃။)</p> <p>ယင်းဋီကာ၏ ဆိုလိုရင်းမှာ ဤသို့တည်း။</p> <p>ဘုရားရှင်သည် --- <b>ဂစ္ဆန္တော ဝါ ဂစ္ဆာမီတိ ပဇာနာတိ</b> = သွားလျှင် သွား၏ဟု ကွဲကွဲပြားပြား သိပါ --- ဤသို့ စသည်ဖြင့် ဤ<b>ဣရိယာပထရှုကွက် ေ့ရှနည်း</b>ကို <b>ဣရိယာပထရုပ်</b> အမည်ရသော <b>ကာယဝိညတ္တိ</b> ပါဝင်သော သယ် ဆောင်တတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသော ရုပ်တရားတို့ကို <b>ပဓာန</b> ထား၍ ဟောကြားထားတော်မူခဲ့၏။ ယင်းနည်း၌ အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသော <b>စတုသမုဋ္ဌာနိက ရုပ်တရားအပေါင်း</b>ကား <b>အပ္ပဓာန = မပြဓာန်း</b>ပေ။ သို့သော် သယ်ဆောင်တတ်သော အခြင်းအရာ အားဖြင့် ဖြစ်နေသော <b>ပဓာန = ပြဓာန်းသော ဣရိယာပထရုပ်</b>တို့ကို <b>ပဓာန</b> ထား၍ ဦးစားပေး၍ ရှုနေပါက အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအား ဖြင့် ဖြစ်နေသော <b>အပ္ပဓာန = မပြဓာန်းသော စတုသမုဋ္ဌာနိက ရုပ်တရားအ ပေါင်း</b>ကို သိမ်းဆည်းရှုပွားခြင်းကိစ္စသည်လည်း အစဉ်လိုက်၍ ပြီးစီးနိုင်၏။</p> <p>တစ်ဖန် --- <b>ယထာ ယထာ ဝါ ပနဿ ကာယော ပဏိဟိတော ဟောတိ၊ တထာ တထာ နံ ပဇာနာတိ</b> = ထိုရဟန်း၏ <b>ရူပကာယ = ရုပ်တရား အပေါင်း</b>သည် အကြင်အကြင် အမူအရာအားဖြင့် ထားအပ်၏ = တည်ရှိ နေ၏ = ဖြစ်နေ၏။ ထို<b>ရူပကာယ = ရုပ်တရားအပေါင်း</b>ကို ထိုထိုထားအပ်သော = တည်ရှိနေသော = ဖြစ်နေသော အမူအရာအားဖြင့် ကွဲကွဲပြားပြား သိ၏ = ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင် ရှုပါ - ဟု ဒုတိယနည်းကို ထပ်မံ ဟောကြားထား တော်မူ၏။ ဤဒုတိယနည်း၌ကား အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာ အားဖြင့် ဖြစ်နေသော <b>စတုသမုဋ္ဌာနိက ရူပကာယ = ရုပ်တရားအပေါင်း</b> ကိုလည်း <b>ပဓာန</b>ထား၍ တစ်ဖန် ရှုပွားသိမ်းဆည်းရန် ညွှန်ကြားထားတော် မူ၏။ ယင်း <b>စတုသမုဋ္ဌာနိက ရူပကာယ = ရုပ်တရားအပေါင်း</b>တို့ကား ဤ ဒုတိယနည်း၌ <b>ပဓာန</b>ထား၍ ရှုရမည့် ပြဓာန်းသော ရုပ်တရားတို့ ဖြစ်ကြ၏။ အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသော ယင်း <b>စတုသမု ဋ္ဌာနိက ရုပ်တရား</b>တို့ကို <b>ပဓာန</b>ထား၍ ရှုပွားသိမ်းဆည်းပါက အပ္ပဓာနဖြစ် သော မပြဓာန်းသော သယ်ဆောင်တတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေ သော <b>ဣရိယာပထရုပ်တရား</b>တို့ကို သိမ်းဆည်းရှုပွားခြင်း ကိစ္စသည်လည်း အစဉ်လိုက်၍ ပြီးစီးနိုင်၏။</p> <p>ဤသို့သော ရှုပွားပုံ နည်းစနစ်များကို ညွှန်ကြားတော်မူလိုသည့် အတွက် - <b>ယထာ ယထာ ဝါ ပနဿ</b> - စသော ဤဒုတိယနည်း ရှုကွက်ကို ဘုရားရှင်သည် ထပ်မံ၍ ဟောကြားတော်မူပြန်သည်။ ဤကား နည်းနှစ်မျိုး တို့၏ ထူးခြားချက်ပင်တည်း။ (ဤကား အထက်ပါ ဋီကာစကားရပ်၏ ဆိုလိုရင်းတည်း။)</p> <p>ထို့ကြောင့် အသင်သူတော်ကောင်းသည် ---</p> <p>၁။ သွားလျှင်လည်း <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>တို့ကို ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင် ရှုပါ။</p> <p>၂။ ရပ်လျှင်လည်း <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>တို့ကို ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင် ရှုပါ။</p> <p>၃။ ထိုင်လျှင်လည်း <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>တို့ကို ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင် ရှုပါ။</p> <p>၄။ လျောင်းလျှင်လည်း <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>တို့ကို ကွဲကွဲပြားပြား သိအောင်ရှုပါ။</p> <p>ဤရုပ်တရားတို့ကား <b>ရူပက္ခန္ဓာ</b>တည်း၊ <b>ရုပ်တရားအစု</b>တည်းဟု မှတ်သား ထားပါ။</p> <h3>လောကူပမာကို ဆောင်ရသော်</h3> <p>နှိုင်းခိုင်းဖွယ်ရာ လောကူပမာတစ်ခုကို နားလည်လွယ်အောင် ဆောင်ပြ ရသော် - ယောက်ျားတစ်ဦးသည် ဆန်အိတ် တစ်အိတ်ကို သယ်ဆောင်လာ သည် ဆိုကြပါစို့။ <b>ပကတိမျက်စိအမြင် ဉာဏ်မျက်စိအမြင်</b>ဟူသော မျက်စိ အမြင် နှစ်မျိုးရှိသော ယောက်ျားသည် ဆန်အိတ်ကို သယ်ဆောင်တတ်သော ယောက်ျားကို စူးစူးစိုက်စိုက် ကြည့်ရှုနေပါက အသယ်ဆောင်ခံရသော ဆန် အိတ်ကိုလည်း အစဉ်လိုက်၍ မြင်လာနိုင်၏။ တစ်ဖန် အသယ်ဆောင် ခံရသော ဆန်အိတ်ကို စူးစူးစိုက်စိုက် လိုက်၍ ကြည့်ရှုနေက ယင်းဆန်အိတ်ကို သယ်ဆောင်တတ်သော ယောက်ျားကိုလည်း အစဉ်လိုက်၍ မြင်လာနိုင်၏။</p> <p>ယောက်ျားနှင့် သယ်ဆောင်တတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေ သော <b>ဣရိယာပထရုပ်တရား</b>တို့ ပါဝင်သော <b>ကာယဝိညတ္တိနဝကကလာပ်, ကယဝိညတ္တိလဟုတာဒိဒွါဒသကကလာပ် ရုပ်တရား</b>တို့ကား တူ၏။ အသယ် ဆောင်ခံရသော ဆန်အိတ်နှင့် အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသော <b>စတုသမုဋ္ဌာနိက ရုပ်တရား</b>တို့ကား တူ၏။</p> <p>ဤဥပမာအတူပင် ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် သယ်ဆောင်တတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသော ရုပ်တရားတို့ကို ပဓာနထား၍ သိမ်းဆည်း ရှုပွားနေပါက အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသော <b>စတုသမုဋ္ဌာနိကရုပ်တရား</b>တို့ကို သိမ်းဆည်းခြင်း ရှုပွားခြင်းသည်လည်း အစဉ် လိုက်၍ ပြီးစီးလာနိုင်၏။ <b>ဣရိယာပထ ပထမနည်းရှုကွက်</b> ဖြစ်၏။</p> <p>တစ်ဖန် အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသော <b>စတုသမုဋ္ဌာနိက ရုပ်တရား</b>တို့ကို ပဓာနထား၍ သိမ်းဆည်း ရှုပွားနေပါက လည်း သယ်ဆောင်တတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသော <b>ဣရိယာ ပထရုပ် ဝိညတ်ရုပ်</b> ပါဝင်သော ရုပ်တရားတို့ုကို သိမ်းဆည်းရှုပွားခြင်းသည် လည်း အစဉ်လိုက်၍ ပြီးစီးပြည့်စုံနိုင်၏။ ဤရှုကွက်ကား - <b>ယထာ ယထာ ဝါ ပနဿ</b> - စသည်ဖြင့် ဟောကြားထားတော်မူအပ်သော <b>ဣရိယာပထ ဒုတိယနည်းရှုကွက်</b> ဖြစ်သည်။</p> <p>ဤ<b>ဣရိယာပထရှုကွက် သမ္ပဇညရှုကွက်</b>တို့ကို ပရမတ်သို့ ဉာဏ်အမြင် ဆိုက်သည့်တိုင်အောင် သိမ်းဆည်း ရှုပွားလိုသော အသင်သူတော်ကောင်း သည် ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့၌ လာရှိသော ညွှန်ကြားချက်များကို ရိုသေစွာ ဦးထိပ်ရွက် ပန်ဆင်သင့်လှပေသည်။ ပညာရှိသော်လည်း သတိဖြစ် ခဲလှ၏။ သတိမမူ ဂူမမြင် ရှိတတ်၏။ သတိရှိစေ။</p> <h3>အလားတူ ရှုကွက်များ</h3> <p>၁။ ေ့ရှသို့တက်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၂။ နောက်သို့ဆုတ်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၃။ တည့်တည့်ကြည့်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၄။ စောင်းငဲ့ကြည့်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၅။ လက်-ခြေတို့ကို ကွေးရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၆။ လက်-ခြေတို့ကို ဆန့်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၇။ ဒုကုဋ်သင်္ကန်းကို ကိုင်ဆောင်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၈။ သပိတ်ကို ကိုင်ဆောင်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာနရုပ်တရား</b>,</p> <p>၉။ သင်းပိုင်နှင့် ကိုယ်ဝတ်သင်္ကန်းကို ကိုင်ဆောင်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၁၀။ စားရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၁၁။ သောက်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၁၂။ ခဲဖွယ်ကို ခဲရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၁၃။ လျက်ဖွယ်ကို လျက်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၁၄။ ကျင်ကြီးစွန့်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၁၅။ ကျင်ငယ်စွန့်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၁၆။ သွားရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၁၇။ ရပ်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၁၈။ ထိုင်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၁၉။ အိပ်ပျော်ရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၂၀။ အိပ်ရာမှ နိုးလာရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၂၁။ စကားပြောဆိုရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>၂၂။ စကားမပြော ဆိတ်ဆိတ်နေရာ၌ <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>,</p> <p>ဤရုပ်တရားတို့ကို သိမ်းဆည်းပါ။ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပါ။</p> <h3>သမ္ပဇဉ် (၄) ပါး</h3> <p>၁။ <b>သာတ္ထက သမ္ပဇဉ်</b>,</p> <p>၂။ <b>သပ္ပါယ သမ္ပဇဉ်</b>,</p> <p>၃။ <b>ဂေါစရ သမ္ပဇဉ်</b>,</p> <p>၄။ <b>အသမ္မောဟ သမ္ပဇဉ်</b> ---</p> <p>ဤသို့လျှင် <b>သမ္ပဇဉ် (၄)မျိုး</b> ရှိ၏။ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၈။)</p> <p>၁။ <b>သာတ္ထကသမ္ပဇဉ်</b> --- သံသရာမှ ထွက်မြောက်ကြောင်း <b>နိယျာနိကတ ရားကောင်းစင်စစ် ဧကန်</b>ဖြစ်သည့် ကုသိုလ်တရားတို့ တိုးပွားသည့် လုပ်ငန်း ရပ်တို့ကား အကျိုးရှိသော လုပ်ငန်းရပ်တို့တည်း။ အကုသိုလ်တရား တိုးပွား ကြောင်း လုပ်ငန်းရပ်တို့ကား အကျိုးမရှိသော လုပ်ငန်းရပ်တို့တည်း။ ဤ သို့လျှင် အကျိုးရှိ-မရှိကို ပိုင်းခြားလျက် အကျိုးမရှိသည်ကို စွန့်လွှတ်၍ အကျိုးရှိသည်ကိုသာ ပိုင်းခြားယူတတ်သော လိုက်နာပြုကျင့်သော ဉာဏ်သည် <b>သာတ္ထကသမ္ပဇဉ်ဉာဏ်</b> မည်၏။</p> <p>၂။ <b>သပ္ပါယသမ္ပဇဉ်</b> --- အကျိုးရှိသည်မှန်သော်လည်း <b>သပ္ပါယ-အသပ္ပါယ</b> = တော် မတော်ကို ပိုင်းခြားလျက် မတော်သည့်လုပ်ငန်းခွင်ကို စွန့်လွှတ်၍ သင့်တော်သည်ကိုသာ ပိုင်းခြားယူတတ်သော လိုက်နာပြုကျင့်သော ဉာဏ် သည် <b>သပ္ပါယသမ္ပဇဉ်ဉာဏ်</b> မည်၏။</p> <p>၃။ <b>ဂေါစရသမ္ပဇဉ်</b> --- ဆွမ်းခံသွားရာ၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုဆောင်ခြင်း, ဆွမ်းခံ ရွာမှ ပြန်လာရာ၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆောင်ခြင်း စသည်ဖြင့် <b>သမထကမ္မဋ္ဌာန်း</b> သို့မဟုတ် <b>ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b> အာရုံတစ်ခု အတွင်းသို့ <b>ဘာဝနာစိတ်</b>ကို အမြဲ သွတ်သွင်းထားတတ်သော ဉာဏ်သည် <b>ဂေါစရသမ္ပဇဉ်ဉာဏ်</b> မည်၏။ သမထ ကမ္မဋ္ဌာန်းတစ်ခုခုကို အမြဲတမ်း ပွားများနေပါက သမထကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ တစ်ခုခုအတွင်းသို့ မိမိ၏ <b>ဘာဝနာစိတ်</b>ကို အမြဲတမ်း သွတ်သွင်းထားတတ် ပါက <b>ဂေါစရသမ္ပဇဉ်ဉာဏ်</b>နှင့် ပြည့်စုံလေပြီ။ အကယ်၍ မိမိက <b>ဝိပဿနာ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို ပွားများနိုင်သူအဆင့်သို့ ရောက်ရှိနေသူဖြစ်ပါက ဆွမ်းခံ အသွား-အပြန်တို့၌လည်း <b>ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို စီးဖြန်းလျက် ပြု ကျင့်နေပါက <b>ဂေါစရသမ္ပဇဉ်ဉာဏ်</b>နှင့်လည်း ပြည့်စုံသည်မည်၏။ <b>အသမ္မောဟသမ္ပဇဉ်ဉာဏ်</b> နှင့်လည်း ပြည့်စုံသည်မည်ပေ၏။</p> <p>၄။ <b>အသမ္မောဟသမ္ပဇဉ်</b></p> <p><b>ပရမတ္ထတော ဟိ ဓာတူနံယေဝ ဂမနံ၊ ဓာတူနံ ဌာနံ၊ ဓာတူနံ နိသဇ္ဇနံ၊ ဓာတူနံ သယနံ။ တသ္မိံ တသ္မိဥှိ ကောဋ္ဌာသ သဒ္ဓိံ ရူပေန ---</b></p> <p><b>အညံ ဥပ္ပဇ္ဇတေ စိတ္တံ၊ အညံ စိတ္တံ နိရုဇ္ဈတိ။</b></p> <p><b>အဝီစိမနုသမ္ဗန္ဓော၊ နဒီသောတောဝ ဝတ္တတီတိ။</b></p> <p><b>ဧဝံ အဘိက္ကမာဒီသု အသမ္မုယှနံ အသမ္မောဟသမ္ပဇညံ နာမာတိ။</b> (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၅။)</p> <p>ပရမတ္ထအားဖြင့်ကား ---</p> <p><b>ရုပ်ဓာတ်နာမ်ဓာတ် = ရုပ်တရား နာမ်တရား</b>တို့၏သာလျှင် သွားခြင်းတည်း၊</p> <p><b>ရုပ်ဓာတ်နာမ်ဓာတ် = ရုပ်တရား နာမ်တရား</b>တို့၏သာလျှင် ရပ်ခြင်းတည်း၊</p> <p><b>ရုပ်ဓာတ်နာမ်ဓာတ် = ရုပ်တရား နာမ်တရား</b>တို့၏သာလျှင် ထိုင်ခြင်းတည်း၊</p> <p><b>ရုပ်ဓာတ်နာမ်ဓာတ် = ရုပ်တရား နာမ်တရား</b>တို့၏သာလျှင် အိပ်ခြင်းတည်း၊</p> <p>မှန်ပေသည် --- ထိုထို သွားခြင်း ရပ်ခြင်း ထိုင်ခြင်း အိပ်ခြင်း ဟူသော ကောဋ္ဌာသ၌ ရုပ်တရားနှင့် အတူတကွ - အခြားတစ်ပါးသော စိတ်သည် ဖြစ်ပေါ်၍ လာ၏။ အခြားတစ်ပါးသော စိတ်သည် ချုပ်ပျက်၍ သွား၏။ ဤသို့လျှင် စိတ်တစ်ခုနှင့် စိတ်တစ်ခု၏ အကြား၌ ခြားကွယ်တတ်သော တစ်စုံတစ်ခုသော တရားမျှ မရှိဘဲ - မြစ်ရေအယဉ် တသွင်သွင် အဆက်မပြတ် စီးဆင်းနေသကဲ့သို့ - အကြားအလပ် မရှိအောင် ရှေးနှင့်နောက် ဆက်စပ် လျက် အထပ်ထပ်သော စိတ်အစဉ်သန္တတိသည် ဖြစ်ပေါ်၍ နေ၏။ ဤသို့လျှင် ေ့ရှသို့တက်ခြင်းစသည်တို့၌ မတွေမဝေ သိခြင်းသည် <b>အသမ္မောဟသမ္ပဇဉ် ဉာဏ်</b> မည်၏။ ရုပ်တရားတို့သည် <b>စိတ္တက္ခဏ (၁၇)ချက်</b> သက်တမ်းရှည်ကြ သဖြင့် ရုပ်တရားတို့နှင့် အတူ ပြိုင်ဖြစ်သော စိတ်ကား တစ်မျိုးတခြားတည်း။ ယင်းရုပ်တရားတို့နှင့် ပြိုင်၍ ချုပ်သော စိတ်ကား အခြား စိတ်တစ်မျိုးတည်း။ ဤသို့သိအောင် ရှုပါဟူလိုသည်။</p> <p>ဤ <b>အသမ္မောဟသမ္ပဇဉ်</b>နှင့် ပြည့်စုံအောင် အသင်သူတော်ကောင်း သည် ---</p> <p>၁။ သွားရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၂။ ရပ်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၃။ ထိုင်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၄။ လျောင်းရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၅။ ေ့ရှသို့တက်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၆။ နောက်သို့ဆုတ်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၇။ တည့်တည့်ကြည့်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၈။ စောင်းငဲ့ကြည့်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၉။ လက်ခြေတို့ကို ကွေးရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၁၀။ လက်ခြေတို့ကို ဆန့်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၁၁။ ဒုကုဋ်သင်္ကန်းကို ကိုင်ဆောင်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၁၂။ သပိတ်ကို ကိုင်ဆောင်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၁၃။ သင်းပိုင် - ကိုယ်ဝတ်သင်္ကန်းကို ကိုင်ဆောင်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၁၄။ စားရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၁၅။ သောက်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၁၆။ ခဲဖွယ်ကို ခဲရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၁၇။ လျက်ဖွယ်ကို လျက်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၁၈။ ကျင်ကြီးစွန့်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၁၉။ ကျင်ငယ်စွန့်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၂၀။ သွားရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၂၁။ ရပ်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၂၂။ ထိုင်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၂၃။ အိပ်ပျော်ရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၂၄။ အိပ်ရာမှ နိုးလာရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၂၅။ စကားပြောဆိုရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>၂၆။ စကားမပြော ဆိတ်ဆိတ်နေရာ၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b> ,</p> <p>ဤသို့လျှင် ထိုထို<b>ဣရိယာပထရှုကွက်</b> ထိုထို<b>သမ္ပဇဉ်ပိုင်းဆိုင်ရာရှုကွက်</b> တို့၌ <b>ရုပ်နာမ်နှစ်ပါး = ခန္ဓာငါးပါး</b>တို့ကို သိအောင် ဆက်လက် ရှုပွားရဦးမည် သာ ဖြစ်၏။ ယင်းသို့ <b>ခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရား</b>တို့ကို စနစ်တကျ ပရမတ်သို့ ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းနိုင်ပါမှ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား ယူနိုင်ပါမှသာလျှင် <b>အသမ္မောဟသမ္ပဇဉ်ဉာဏ်</b>ကို စတင် ရရှိနိုင်မည် ဖြစ်ပေသည်။ သို့သော် အသင်သူတော်ကောင်းသည် ယခုအခါ၌ <b>ခန္ဓာငါးပါး</b>တို့တွင် <b>ရူပက္ခန္ဓာ</b> အမည် ရသော ရုပ်တရားတို့ကိုသာလျှင် သိမ်းဆည်းရှုပွားနိုင်သော အဆင့်တွင်သာ ရှိနေသေးသဖြင့် ထိုထို<b>ဣရိယာပထအခိုက် သမ္ပဇဉ်ပိုင်းဆိုင်ရာရှုကွက်</b>တို့၌ ရုပ်တရားတို့ကိုသာလျှင် = <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>တို့ကိုသာလျှင် သိမ်း ဆည်း ရှုပွား၍ နေပါလေဦး။ ဤမျှနှင့်ကား မပြီးဆုံးသေးပါ။ ယင်း<b>ခန္ဓာငါးပါး</b> တို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူပြီး သိမ်းဆည်းပြီးသောအခါ ယင်း<b>ခန္ဓာငါးပါး</b> တို့၏ အကြောင်းတရားတို့ကို ရှာဖွေသိမ်းဆည်းလျက် အကြောင်းတရားနှင့် တကွသော ယင်း<b>ခန္ဓာငါးပါး = ရုပ်နာမ်တရား</b>တို့ကို <b>လက္ခဏာရေးသုံးတန်</b> တင်ကာ <b>ဝိပဿနာ ရှုပွားသုံးသပ်</b>ရဦးမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။ ယင်းသို့ ရှုပွား သုံးသပ်နိုင်ရန်အတွက် ---</p> <p><b>နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း</b>,</p> <p><b>ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ပိုင်း</b>,</p> <p><b>လက္ခဏာဒိ စတုက္ကပိုင်း</b>,</p> <p><b>ဝိပဿနာပိုင်း</b></p> <p>ဟူသော အပိုင်းကြီးလေးရပ်တို့ကိုလည်း ဆက်လက်၍ ရေးသားတင်ပြဦးမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။</p> <h3>ရှုကွက်လိုရင်း အတိုချုပ်မှတ်သားရန်</h3> <p>အသင်သူတော်ကောင်းသည် ---</p> <p>၁။ <b>အာနာပါန</b>ကဲ့သို့သော <b>သမထကမ္မဋ္ဌာန်း</b>တစ်ခုခုကို ပွားများခိုက် ဖြစ် လျှင် သွားခြင်း ရပ်ခြင်း ထိုင်ခြင်း လျောင်းခြင်း ေ့ရှသို့တက်ခြင်း နောက်သို့ ဆုတ်ခြင်း စသော ထိုထို <b>ဣရိယာပထရှုကွက် သမ္ပဇညရှုကွက်</b>တို့၌လည်း ယင်း<b>သမထကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကိုပင် ဆက်လက်၍ ပွားများအားထုတ်နေပါ။ ယင်းသို့ အားထုတ်နိုင်ပါက <b>ဂေါစရသမ္ပဇဉ်</b>နှင့် ပြည့်စုံလေပြီ။</p> <p>၂။ <b>ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း</b>ကို ပွားများခိုက်ဖြစ်လျှင် ဓာတ်တစ်ပါးကို ရှုနေခိုက် ဓာတ်နှစ်ပါးကို ရှုနေခိုက် ဓာတ်သုံးပါးကို ရှုနေခိုက် ဓာတ်ကြီးလေးပါးလုံးကို ရှုနေခိုက်ဖြစ်လျှင် ထိုထို <b>ဣရိယာပထရှုကွက် သမ္ပဇညရှုကွက်</b>တို့၌လည်း ဓာတ်တစ်ပါးကို, ဓာတ်နှစ်ပါးကို, ဓာတ်သုံးပါးကို, ဓာတ်ကြီးလေးပါးလုံးကိုပင် ရှုနေပါ။</p> <p>၃။ (၆)ဒွါရ (၄၂)ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ရှိသော ရုပ်တရားတို့ကို ပရမတ် သို့ ဆိုက်အောင် သိမ်းဆည်းနိုင်သောအခါ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူနိုင်သော အခါ ထိုထို<b>ဣရိယာပထရှုကွက် သမ္ပဇညရှုကွက်</b>တို့၌လည်း <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန</b> ဖြစ်သော ရုပ်တရားတို့ကို = သယ်ဆောင်တတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်နေသော ရုပ်တရား အသယ်ဆောင်ခံရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ် နေသော ရုပ်တရားတို့ကို တစ်လှည့်စီ ဦးစားပေးကာ သိမ်းဆည်း၍ ယင်း <b>ပဓာန-အပ္ပဓာန ရုပ်တရား</b>အားလုံးကိုပင် ခြုံငုံ၍ သိမ်းဆည်းရှုပွားနေပါလေ။</p> <p>တစ်ဖန် ယင်း <b>ဣရိယာပထရုပ် သမ္ပဇညရုပ်</b>တို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေတတ် သော <b>မနောဒွါရိက ဇောဝီထိ စိတ်အစဉ်</b>ဟူသော နာမ်တရားတို့ကိုလည်း ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည် ဆက်လက်၍ သိမ်းဆည်းရဦးမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။ သို့အတွက် ယင်းနာမ်တရားတို့ကိုလည်း သိမ်းဆည်းနိုင်ရန် အသင်သူတော် ကောင်းသည် <b>နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း</b>ကို ဆက်လက်၍ ကြိုးပမ်းပါလေလော့။</p> <p>ဖားအောက်တောရဆရာတော်</p> <p>စိတ္တလတောင်ကျောင်း</p> <p>ဖားအောက်တောရ</p> <p>ကောဇာသက္ကရာဇ် - ၁၃၆၇-ခုနှစ်</p> <p>__________</p> qhgicedq4m53p1nwhnh815wa73iklh4 0 5733 18758 2025-06-08T05:47:39Z Salai Rungtoi 371 "{{header | title = မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသားလူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင် ဖွဲ့စည်းခြင်း | override_author = နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ | section = | pr..." အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည် 18758 wikitext text/x-wiki {{header | title = မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသားလူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင် ဖွဲ့စည်းခြင်း | override_author = နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ | section = | previous = [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ အမိန့်အမှတ် ၁၅/၂၀၂၅]] | next = [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ အမိန့်အမှတ် ၁၇/၂၀၂၅]] | year = ၂၀၂၅ | portal = နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ | wikipedia = မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသား လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင် | notes = }} {{Center|'''ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်''' '''နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ''' '''အမိန့်အမှတ် ၁၆/၂၀၂၅''' '''၁၃၈၇ ခုနှစ်၊ တန်ခူးလပြည့်ကျော် ၁၃ ရက်''' '''၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂၅ ရက်''' ''' မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသား လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်'''}} ၁။ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီသည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပုဒ်မ ၄၁၉ အရ “'''မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသားလူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်'''” ကို အောက်ပါပုဂ္ဂိုလ်များဖြင့် ဖွဲ့စည်းတာဝန်ပေးလိုက်သည်- {| class="wikitable" ! စဉ် !! အမည် !! ရာထူး |- | (က) || ဦးပေါ်လွင်စိန် || ဥက္ကဋ္ဌ |- | (ခ) || ဦးကျော်စိုး || အဖွဲ့ဝင် |- | (ဂ) || ဒေါက်တာသန်းမြင့် || အဖွဲ့ဝင် |- | (ဃ) || ဒေါက်တာမြင့်သူမြိုင် || အဖွဲ့ဝင် |- | (င) || ဦးတင်အောင် || အဖွဲ့ဝင် |- | (စ) || ဦးကျော်မြင့် || အဖွဲ့ဝင် |- | (ဆ) || ဦးဝင်းလှိုင်ဦး (ခ) ကုန်ဇမှုန်း || အဖွဲ့ဝင် |- | (ဇ) || ဦးသန်းဝင်း || အဖွဲ့ဝင် |- | (ဈ) || ဦးတင်ကိုကို || အဖွဲ့ဝင် |} ၂။ ယခင် နိုင်ငံတော်သမ္မတရုံး၏ ၁၄-၁-၂၀၂၀ ရက်စွဲပါ အမိန့်အမှတ် ၃/၂၀၂၀၊ နိုင်ငံတော်စီမံ အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ၏ ၃-၈-၂၀၂၃ ရက်စွဲပါ အမိန့်အမှတ် ၆၈/၂၀၂၃ နှင့် ၇-၉-၂၀၂၄ ရက်စွဲပါ အမိန့်အမှတ် ၄၇/၂၀၂၄ တို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသားလူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်ကို ယနေ့မှစ၍ ဖျက်သိမ်းလိုက်သည်။ {{right|အမိန့်အရ အောင်လင်းဒွေး ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အတွင်းရေးမှူး နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ}} [[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီခေတ်]] [[ကဏ္ဍ:၂၀၂၅ ခုနှစ် အမိန့်များ]] i6v5ugldrjsjtr8lefkoboq5diau644 18759 18758 2025-06-08T05:48:21Z Salai Rungtoi 371 18759 wikitext text/x-wiki {{header | title = မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသားလူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင် ဖွဲ့စည်းခြင်း | override_author = နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ | section = | previous = [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ အမိန့်အမှတ် ၁၅/၂၀၂၅]] | next = [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ အမိန့်အမှတ် ၁၇/၂၀၂၅]] | year = ၂၀၂၅ | portal = နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ | wikipedia = မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသား လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင် | notes = }} {{Center|'''ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်''' '''နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ''' '''အမိန့်အမှတ် ၁၆/၂၀၂၅''' '''၁၃၈၇ ခုနှစ်၊ တန်ခူးလပြည့်ကျော် ၁၃ ရက်''' '''၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂၅ ရက်''' ''' မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသား လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်'''}} ၁။ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီသည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပုဒ်မ ၄၁၉ အရ “'''မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသားလူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်'''” ကို အောက်ပါပုဂ္ဂိုလ်များဖြင့် ဖွဲ့စည်းတာဝန်ပေးလိုက်သည်- {| |- | (က) || ဦးပေါ်လွင်စိန် || ဥက္ကဋ္ဌ |- | (ခ) || ဦးကျော်စိုး || အဖွဲ့ဝင် |- | (ဂ) || ဒေါက်တာသန်းမြင့် || အဖွဲ့ဝင် |- | (ဃ) || ဒေါက်တာမြင့်သူမြိုင် || အဖွဲ့ဝင် |- | (င) || ဦးတင်အောင် || အဖွဲ့ဝင် |- | (စ) || ဦးကျော်မြင့် || အဖွဲ့ဝင် |- | (ဆ) || ဦးဝင်းလှိုင်ဦး (ခ) ကုန်ဇမှုန်း || အဖွဲ့ဝင် |- | (ဇ) || ဦးသန်းဝင်း || အဖွဲ့ဝင် |- | (ဈ) || ဦးတင်ကိုကို || အဖွဲ့ဝင် |} ၂။ ယခင် နိုင်ငံတော်သမ္မတရုံး၏ ၁၄-၁-၂၀၂၀ ရက်စွဲပါ အမိန့်အမှတ် ၃/၂၀၂၀၊ နိုင်ငံတော်စီမံ အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ၏ ၃-၈-၂၀၂၃ ရက်စွဲပါ အမိန့်အမှတ် ၆၈/၂၀၂၃ နှင့် ၇-၉-၂၀၂၄ ရက်စွဲပါ အမိန့်အမှတ် ၄၇/၂၀၂၄ တို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသားလူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်ကို ယနေ့မှစ၍ ဖျက်သိမ်းလိုက်သည်။ {{right|အမိန့်အရ အောင်လင်းဒွေး ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အတွင်းရေးမှူး နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ}} [[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီခေတ်]] [[ကဏ္ဍ:၂၀၂၅ ခုနှစ် အမိန့်များ]] r2tucq6emtvtasbc73r9d7l2vc8db4c