Kookboek/Appel

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="nl">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikibooks</sitename>
    <dbname>nlwikibooks</dbname>
    <base>https://nl.wikibooks.org/wiki/Hoofdpagina</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.4</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Speciaal</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Overleg</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Gebruiker</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Overleg gebruiker</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikibooks</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Overleg Wikibooks</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Bestand</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Overleg bestand</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Overleg MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Sjabloon</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Overleg sjabloon</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Help</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Overleg help</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Categorie</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Overleg categorie</namespace>
      <namespace key="102" case="first-letter">Transwiki</namespace>
      <namespace key="103" case="first-letter">Overleg transwiki</namespace>
      <namespace key="104" case="first-letter">Wikijunior</namespace>
      <namespace key="105" case="first-letter">Overleg Wikijunior</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Overleg module</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Kookboek/Appel</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1313</id>
    <revision>
      <id>396533</id>
      <parentid>394413</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:17:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Kopen, schoonmaken en bewaren */</comment>
      <origin>396533</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5473" sha1="qahvjkxgt8vxhl81zm9rxjbw6ot0u3u" xml:space="preserve">[[Kookboek/Fruitsoorten|Fruit]] | [[Kookboek/Ingrediënten|Ingrediënten]]

Hier volgt een alfabetische lijst van '''appels''', met een beschrijving.&lt;br&gt;
Een algemene beschrijving over appels vindt u [[w:nl:Appel (vrucht)|hier.]]

===Alkmene===
[[Afbeelding:Alkmene apple.jpg|right|150px|Alkmene appels]]
De zoetzure Alkmene-appels zijn vrij stevig tot tamelijk hard. Ze zijn geschikt voor het maken van appelmoes.

*Zie ook [[w:nl:Alkmene (appel)|hier]] voor informatie over deze soort.

===Braeburn===
[[Image:Malus Braeburn.jpg|right|150px|Braeburn appels]]

===Cox===
[[Afbeelding:Malus-Cox-Orange-Renette.jpg|right|150px|Cox appels]]
Cox appels hebben een sterk eigen aroma, het zogenaamde Cox's-aroma. Het vruchtvlees is tamelijk vast. Cox's Orange Pippin kan voor het maken van appelsap gebruikt worden.

*Zie ook [[w:nl:Cox's Orange Pippin|hier]] voor informatie over deze soort.

===Delbarestival===

===Discovery===

===Elstar===
[[Image:Malus-Elstar.jpg|right|150px|Elstar appels]]
*Zie ook [[w:nl:Elstar (appel)|hier]] voor informatie over deze soort.

===Fuji===

===Gala===
[[Image:Malus-Gala.jpg|right|150px|Gala appels]]De Royal gala is een middelgrote kegelvormige appel. De appel heeft een helrode kleur op een licht gele ondergrond. Deze appel is een echte handappel, maar ook goed te gebruiken in desserts en in salades. De Royal gala is het hele jaar door verkrijgbaar.

===Golden Delicious===
[[Image:Malus-Golden-Delicious.jpg|right|150px|Golden Delicious]]

===Goudreinette===
[[Afbeelding:Goudreinet.jpg|right|150px|Renet appels, ook Schone van Boskoop genoemd]]
De '''Goudreinette''', ook wel ''Goudrenet'' of korteweg ''Renet'' genoemd heet in officieel Nederlands ''Schone van Boskoop''.&lt;br&gt;
Het is een zure appel die niet vaak uit de vuist wordt gegeten.&lt;br&gt; 
Wel is het een zeer goede appel om te gebruiken in recepten, zoals in [[Kookboek/Appeltaart|appeltaart]] of [[Kookboek/Oliebollen|oliebollen]].
*Zie ook [[w:nl:Schone van Boskoop|hier]] voor informatie over deze soort.

===Granny Smith===
[[Afbeelding:Granny smith apples.jpg|right|150px|Granny Smith appels]]
De Granny Smith-appel is zuur van smaak. De appel kan uit de hand worden gegeten en is populair in salades, omdat de plakjes niet zo snel bruin worden als andere appels. De Granny Smith is eveneens geschikt om gekookt te worden.  

*Zie ook [[w:nl:Granny Smith|hier]] voor informatie over deze soort.

===James Grieve===
[[Image:Malus-James-Grieve.jpg|right|150px|James Grieve appels]]

===Jazz===
Een soort, die uit Gala en Braeburn gekweekt is. Van smaak is Jazz zoet en heeft een vaste vruchtvlees.

===Jonagold===
[[Afbeelding:Jonagold.jpg|right|150px|Jonagold appels]]
*Zie ook [[w:nl:Jonagold|hier]] voor informatie over deze soort.

===Jonagored===
*Zie ook [[w:nl:Jonagored|hier]] voor informatie over deze soort.

===Jonathan===
[[Afbeelding:Malus-Jonathan.jpg|right|150px|Jonathan appels]]
*Zie ook [[w:nl:Jonathan (appel)|hier]] voor informatie over deze soort.

===Pilot===

===Pinova===
Pinovas zijn zoet in smaak en zijn rood op lichtgroen tot geel gekleurt. Appelsap, die uit Pinovas gemaakt is, kan in smaak en aroma kaneelachtig zijn.

===Red Delicious===
*Zie ook [[w:nl:Red Delicious|hier]] voor informatie over deze soort.

===Sterappel===
De '''sterappel''' is een appel die men tegenwoordig niet meer zoveel tegenkomt. Hij wordt niet meer gebruikt voor commerciële doeleinden en is vooral nog te vinden bij liefhebbers of in verwilderde stukken natuur.&lt;br&gt;
Deze appel is rood van kleur en relatief klein.&lt;br&gt;
*Zie ook [[w:nl:Sterappel (appelras)|hier]] voor informatie over deze soort.

===Summerred===
[[Afbeelding:Summerred.jpg|right|150px|Summerred appels]]
*Zie ook [[w:nl:Summerred|hier]] voor informatie over deze soort.

===Topaz===

===Yellow===

== Zoet - zuur ==
Overzicht van zoet naar zuur&lt;ref&gt;[https://fruitbomen.net/informatie/blog/welke-appels-vind-ik-lekker-alle-appelsoorten-op-een-rij Fruitbomen.net], [https://www.jumbo.com/recepten/fruit/appel/soorten Appelwijzer Jumbo], [https://view.publitas.com/allerhande/ah1809/page/72-73 Appelwijzer Allerhande sept 2018]&lt;/ref&gt;:
*'''Zoete appels''': Fuji, Jazz, Pink lady, Royal gala
*'''Friszoete appels''': Golden delicious, Junami, Kanzi
*'''Zachtzure appels''': Alkmene, Braeburn, Cox orange, Delcorf, Elstar, James Grieve, Jonagold, Jonathan
*'''Friszure appels''': Goudreinette, Granny Smith

==Recepten met appel==
&lt;DynamicPageList&gt;
category=KB-appel
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;
{{Tuin
|Pagina=[[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Appel|tuinkalender]]
|Onderdeel=appel
}}

== Kopen, schoonmaken en bewaren ==
'''Waar moet u op letten als u appels koopt''':&lt;br&gt;
Appels horen stevig aan te voelen en een heldere en frisse uitstraling te hebben. Ze zijn kwetsbaar, dus let op eventuele beurse plekken.

'''Schoonmaken'''&lt;br&gt;
Vóórdat appels gegeten worden, moeten ze onder een stromende kraan worden afgewassen. Ze kunnen worden [[Kookboek/Schillen|geschild]], maar dan verdwijnen met de schil ook veel vitamines, dus beter is het om ze niet te schillen.

'''Bewaren'''&lt;br&gt;
Appels zijn na aankoop circa 2 weken houdbaar. U kunt appels het beste in de groentelade van de koelkast bewaren. Appels scheiden ethyleen af dat het rijpingsproces versnelt. Bewaar ze daarom niet bij producten zoals komkommers en tomaten.

== Bronnen en referenties ==

[[Categorie:Kookboek/Ingrediënt/Fruit|Appel]]
{{Sub}}

[[en:Cookbook:Apple]]</text>
      <sha1>qahvjkxgt8vxhl81zm9rxjbw6ot0u3u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Tomaat</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3110</id>
    <revision>
      <id>396521</id>
      <parentid>395762</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T07:17:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Foto tomaten ontvellen</comment>
      <origin>396521</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3784" sha1="fjgah3m9dni2r0byk2vhd4bupq322f9" xml:space="preserve">{{Groente|
| Naam = [[Kookboek/Groenten|Groenten]]
| Afb1 = [[Afbeelding:Tomaten im Supermarktregal.jpg|300px|Trostomaten]]
| Afb1Omschr = Tomaat
| Oorsprong = 
| Latijnsenaam = Solanum tycopersicum
| Altnaam =
| Meekoken = 
| Invriezen = nee
| Wikipedialink = Tomaat
}}

De '''tomaat''' is een groente die, indien rijp, dieprood van kleur is. Deze groente is een vrucht van het giftige geslacht nachtschade. De rijpe vrucht is echter gezond en kan gegeten worden. Voor voedselbereiding wordt meestal de trostomaat of de vleestomaat gebruikt. In salades of als tussendoortje grijpt men vaak naar de [[#Kers- of cherrytomaten|kerstomaat]].

==Bewaren en bereiden==
[[Image:Tomatoes plain and sliced.jpg|thumb|100px|Dwarsdoor-snedes van tomaten]]
De tomaat moet op een koele temperatuur bewaard worden, maar hoort niet thuis in een koelkast. Ook hoge kooktemperaturen zijn over het algemeen niet gewenst, omdat het de typische tomatensmaak aantast. Echter, met koken kunnen wel bepaalde enzymen in de tomaat worden uitgeschakeld die een tomaat vloeibaar maken als hij wordt beschadigd, bijvoorbeeld door snijden of pureren.

Tomaten zijn rijk aan [[Kookboek/Vitamine|vitamines]] en [[Kookboek/Antioxidant|antioxidanten]]. Ook bevat de tomaat zaden die zeer vezelrijk zijn.

Tomaten kunnen rauw worden gegeten, gekookt, gestoofd of gegrild. Ze zijn lekker in voorgerechten, salades, soepen, warme en koude sauzen en stoofpotten. 

Tomaten kunnen worden opgepimpt met onder andere balsamico-azijn, tijm, dragon en platte peterselie.

=== Tomaten ontvellen ===
[[File:Peeling tomatoes-01.jpg|left|thumb|160px|Tomaten ontvellen]]
# Breng water aan de kook in een kookpan. Gebruik zoveel water dat de tomaten er geheel in ondergedompeld kunnen worden.
# Zet een schaal met koud water klaar en doe daarin enkele ijsblokjes.
# Haal de kroontjes van de tomaten. 
# Snijd een kruis in de bolle kant (onderkant) van de tomaten, maar snijd niet te diep.
# Dompel de tomaten in het kokende water. 
# Haal ze er met een schuimspaan weer uit zodra hun velletjes beginnen te barsten (na 10-30 seconden) en laat ze schrikken in het ijskoude water.
# Pel de tomaten: haal het vel er af met je handen of een mesje.
Zie ook [https://www.youtube.com/watch?v=dfKS_Y1D2b0 Instructiefilm] van Allerhande.

==Kers- of cherrytomaten==
Kerstomaten danken hun naam omdat ze ongeveer zo groot zijn als een flinke kers. Deze tomaatjes worden enkel gekweekt om zo te eten of om in de salade te doen.

==Zongedroogde tomaten==
Naast verse en ingeblikte tomaten, kunnen we ook zongedroogde tomaten onderscheiden. Deze worden in pakjes aangeboden en moeten geweekt worden alvorens te gebruiken. Ook komt het voor dat ze in [[Kookboek/Olijfolie|olijfolie]] worden bewaard. Zongedroogde tomaten hebben een intense geconcentreerde smaak. Ze vinden hun toepassing bijvoorbeeld als [[Kookboek/Pizza|pizzatopping]] of door de [[Kookboek/Jus|jus]].

==Tomaten voor pastasaus==
Voor pastasaus worden zeer rijpe tomaten gebruikt. Geen enkele Italiaan gebruikt verse tomaten voor het maken van een pastasaus. In plaats daarvan worden gepureerde of ontvelde tomaten in blik of uit een pakje gebruikt.

==Recepten met tomaat==
{{Kolommen automatisch|inhoud=
&lt;DynamicPageList&gt;
namespace = 0
category=KB-tomaat
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;
}}

==Externe link==
*[http://www.voedingscentrum.nl/voedingscentrum/Public/Dynamisch/productinformatie/groenten+van+a-z/tomaten.htm Het voedingscentrum over tomaten (voedingswaarde enz.)]

{{Wikipedia|Pagina=Tomaat|Naam=Tomaat}}
{{Tuin|
|Pagina=[[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Tomaat|tuinkalender]]
|Onderdeel=tomaat
}}
{{Commons|Solanum lycopersicum}}
{{GFDL-oud}}

[[Categorie:Kookboek/Ingrediënt/Groente|Tomaat]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>fjgah3m9dni2r0byk2vhd4bupq322f9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Gember</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3535</id>
    <revision>
      <id>396545</id>
      <parentid>394387</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:30:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>396545</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2864" sha1="2dxutyvpizka1gpig7rxb14s24wwylp" xml:space="preserve">{{Kruid|
| Naam = Gember
| Afb1 = [[Image:Gingembre.jpg|200px]]
| Afb1Omschr = Gemberwortel
| Oorsprong = Azië
| Latijnsenaam = Zingiber officinale
| Altnaam = Djahé
| Meekoken = Ja
| Invriezen =
| Wikipedialink = Gember
}}
[[Kookboek/Kruiden en specerijen|Kruiden en specerijen]]&lt;br&gt;
&amp;nbsp;&lt;br&gt;
'''Gember''', ook wel '''djahé''' genoemd, is een specerij dat veel in de [[Kookboek/Aziatische keuken|Aziatische keuken]] wordt gebruikt en ook vandaar afkomstig is. Alleen de wortel van de plant wordt gebruikt.  De jonge wortel is sappig en heeft een milde smaak. De oudere wortel is droger en krijgt al een houtachtige structuur. Gember bevat veel [[Kookboek/Magnesium|magnesium]] en [[Kookboek/Fosfor|fosfor]].

Gember kan zowel gemalen of vers worden gekocht. In de koelkast kan de wortel nog enige weken worden bewaard.

De gemberwortel wordt [[Kookboek/Schillen|geschild]] en vervolgens geraspt. Het moet niet te vroeg toegevoegd worden, omdat meekoken de smaak gedeeltelijk wegneemt.

Gember(poeder) wordt gebruikt in [[Kookboek/Marinade|marinades]], [[Kookboek/Vinaigrette|vinaigrettes]], [[Kookboek/Saus|sauzen]], [[Kookboek/Vlees|vlees]], [[Kookboek/Gevogelte|gevogelte]], [[Kookboek/Bouillon|bouillon]] en [[Kookboek/Soep|soepen]]. Gember kan ook toegevoegd worden aan [[Kookboek/Jam|jam]] en [[Kookboek/Cake, gebak en taart|gebak]], zoals bijvoorbeeld [[Kookboek/Ontbijtkoek|ontbijtkoek]] en het past goed samen bij de bereiding van de [[kookboek/Fruitsoorten|fruitsoorten]] [[Kookboek/Banaan|banaan]] en [[Kookboek/Appel|appel]].

Gember wordt ook aangeboden als stemgember (gember op zoet water), als bier (ginger ale: een lichte biersoort dat met gember wordt gebrouwen) en als geconfituurde gember (gesuikerd zacht gembersnoep).

== Recepten met gember ==
&lt;DynamicPageList&gt;
category= KB-gember
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;

== Foto-galerij ==
&lt;gallery widths=&quot;180&quot; heights=&quot;180&quot;&gt;
Cultivo de Jengibre (Zingiber officinale), Takiwasi, Perú.jpg|Hoe gemberwortel groeit
DCP 0778a.jpg|Net geoogste gember
06014jfBacood Santa Mesa Bridge San Juan River Kalentong Mandaluyong Cityfvf 03.jpg|Gemberwortel te koop
Thiru3.jpg|Gemberwortel en gemberpoeder
Ginger (Zingiber officinale).jpg|Gember in de keuken (met limoen)
Peeled Ginger (6314755173).jpg|Schil gemberwortel vóór gebruik
Zester.jpg|Raspen van gemberwortel
Ginger-grilled-pork.jpg|Varkensvlees met reepjes gember
Crystallized Ginger (6314802479).jpg|Gekristalliseerde gember
Pyeongang.jpg|Gezoete gemberschijfjes
Ginger tea.jpg|Gemberthee
Cough mixture ingredients (17025729566).jpg|Gember in hoestddrank
German Ginger wine with stem ginger decoration 2.jpg|Gemberwijn met blokjes stemgember
Ginger Ale 1.jpg|Ginger ale
&lt;/gallery&gt;

{{Sjabloon:Commons|Category:Ginger as food}}

[[Categorie:Kruiden en specerijen|Gember]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>2dxutyvpizka1gpig7rxb14s24wwylp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:KB-aardbei</title>
    <ns>14</ns>
    <id>9058</id>
    <revision>
      <id>396485</id>
      <parentid>313290</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T13:16:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>396485</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="88" sha1="ehwz2kkx6gjr7vm263x3ld828294j1d" xml:space="preserve">{{hiddencat}}

Recepten met [[Kookboek/Aardbei|aardbei]].
[[Categorie:KB-fruit|Aardbei]]</text>
      <sha1>ehwz2kkx6gjr7vm263x3ld828294j1d</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:KB-fruitsupplement</title>
    <ns>14</ns>
    <id>9083</id>
    <revision>
      <id>396497</id>
      <parentid>313432</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T13:31:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>396497</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="126" sha1="krqvvyv48qrztpuitf7ee1q7r7ag3sp" xml:space="preserve">__HIDDENCAT__
{{hiddencat}}
Recepten met [[Kookboek/Fruitsupplement|fruitsupplement]].
[[Categorie:KB-fruit| Fruitsupplement]]</text>
      <sha1>krqvvyv48qrztpuitf7ee1q7r7ag3sp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:KB-rozijn</title>
    <ns>14</ns>
    <id>9092</id>
    <revision>
      <id>396499</id>
      <parentid>313579</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T13:33:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>396499</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="101" sha1="ijjtht3kneti6p00uymf4cgxki0wbvo" xml:space="preserve">__HIDDENCAT__

{{hiddencat}}


Recepten met [[Kookboek/Rozijn|rozijn]].
[[Categorie:KB-druif|Rozijn]]</text>
      <sha1>ijjtht3kneti6p00uymf4cgxki0wbvo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396515</id>
      <parentid>396499</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T20:42:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>-/- __HIDDENCAT__</comment>
      <origin>396515</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="85" sha1="ohldru3hb68o8dt94013b6zr9013pvd" xml:space="preserve">{{Hiddencat}}

Recepten met [[Kookboek/Rozijn|rozijn]].
[[Categorie:KB-druif|Rozijn]]</text>
      <sha1>ohldru3hb68o8dt94013b6zr9013pvd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Gekookte aardappel</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9188</id>
    <revision>
      <id>396535</id>
      <parentid>395866</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:18:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>396535</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3593" sha1="24h9946sczxo2e0ihb1n7wkn0v4w2sl" xml:space="preserve">{{Recept
| Afbeelding = [[File:Salzkartoffeln Edlhof.jpg|300px]]
| Categorie = Vegetarisch recept
| Porties = 4
| Energie = 
| Tijd = 10 min. voorbereiding + 20 minuten koken
| Stippen = 1
}}
'''Gekookte aardappel''', is een basis bestanddeel voor vrijwel elke ''Hollandse prak'' of [[Kookboek/Stamppot|stamppot]], naast [[Kookboek/Gekookte groenten|gekookte groenten]] en [[Kookboek/Vlees|vlees]] of [[Kookboek/Vis|vis]].

==Ingrediënten==

Voor 4 personen:

* 1 kilo {{kb|p=aardappel|aardappelen}}
* snufje [[Kookboek/Zout|zout]]

==Bereiding==
# Doe een laagje {{Kb|water}} in een kookpan met deksel en zet die alvast op een zacht vuur (laagste stand). 
# [[Kookboek/Schillen|Schil]] de aardappelen. Dat gaat het gemakkelijkste met een [[w:Dunschiller|dunschiller]] om de schillen eraf te halen en een [[w:Aardappelschilmesje|aardappelschilmesje]] om de pitjes eruit te halen. Snijd ook blauwe, groene en andere lelijke plekken eruit. Vang de schillen op in een schilbak, die je na afloopt leegt in de [[w:Groente-, fruit- en tuinafval|GFT-vuilnisbak]]. Leg de geschilde aardappelen in een bak of pan met water om verkleuren te voorkomen. 
# Was ze in die bak of pan goed met koud water. Zet de aardappelen geheel onder water en wrijf de aardappelen schoon met je handen. Gooi dit water weg en spoel ze nogmaals schoon met nieuw water. 
# Snij grotere aardappelen in grove stukken van gelijke grootte en doe ze met de kleine aardappelen in de pan.
# Zorg dat er zoveel water in de pan is dat alle aardappelen ten minste het water raken (ze hoeven niet helemaal onder water te staan). Doe het deksel op de pan en zet ze op een hoog vuur.
# Als het water kookt: zet het vuur laag, maar zorg wel dat het water blijft koken. Kook ze tot ze gaar zijn (zo'n 20 minuten, afhankelijk van de grootte van de stukken). Ze zijn gaar als je gemakkelijk met een vork in de grootste aardappelen kunt prikken.
# Giet de aardappelen af. Als je nog kookvocht wilt bewaren, bijvoorbeeld om jus of saus mee te maken, gebruik dan een mok om het water op te vangen, of schep vóór het afgieten wat heet water uit de pan met een soep- of juslepel (opscheplepel). Zie [[Kookboek/Afgieten|Afgieten]] voor een instructie.
# Zet de pan nog heel even terug op het vuur (maximaal 1 minuutje), zodat de aardappelen droog kunnen stomen en schud ze halfverwege om. 
Nu zijn de aardappelen klaar om op te dienen.

&lt;gallery widths=&quot;250&quot; heights=&quot;180&quot;&gt;
Jersey Royal potatoes.jpg|Ongeschilde aardappelen
Kartoffelschälen.jpg|Aardappel schillen met dunschiller
Afgieten kookwater- Pouring off boiling water (4397795435).jpg|Afgieten van kookwater
&lt;/gallery&gt;

==Tip==
Probeer je ''prak'' ook eens met [[Kookboek/Aardappelpuree|aardappelpuree]]

== Restjes aardappelen ==
Bewaar overgebleven aardappelen afgedekt in de koelkast.&lt;br&gt;
Gebruik ze de volgende dag:
* Laat ze op een laag vuur helemaal warm worden in een pan met een laagje melk (deksel op de pan, af en toe omroeren). Maak er vervolgens [[Kookboek/Aardappelpuree|puree]] van.
* Maak er een [[Kookboek/Aardappelsalade|aardappelsalade]] mee, een [[Kookboek/Huzarensalade|huzarensalade]] of een andere salade met koude aardappelen.
* Maak er [[Kookboek/Gebakken aardappelen|gebakken aardappelen]] van.
* Maak er [[Kookboek/Aardappelkrokettten|aardappelkroketten]] van.

== Externe bronnen ==
* [https://www.ah.nl/allerhande/video/R-V2113644/aardappelen-schillen Aardappelen schillen (instructie-video)]


{{Recepten}}
[[Categorie:Nederlandse keuken]]
[[Categorie:Aardappelrecept]]
[[Categorie:Kookboek - inhoud|Aardappel]]
[[Categorie:Basisrecept|Aardepelen]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>24h9946sczxo2e0ihb1n7wkn0v4w2sl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Fruitsoorten</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9224</id>
    <revision>
      <id>396518</id>
      <parentid>395129</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T06:08:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Verwijzing naar Kookboek/Fruit</comment>
      <origin>396518</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5682" sha1="6xw7xm73xyyzjitin86tyt2vzz2hkad" xml:space="preserve">{{abc}}

Zie het artikel [[Kookboek/Fruit|Fruit]] voor een inleiding.

===A===
[[Kookboek/Aalbes|Aalbes]], [[Kookboek/Aardbei|Aardbei]], [[Kookboek/Aardbeiboom|Aardbeiboom]] (Arbutus), [[Kookboek/Aardbeiguave|Aardbeiguave]], [[Kookboek/Abrikoos|Abrikoos]], [[Kookboek/Acerola|Acerola]], [[Kookboek/Aki|Aki]], [[Kookboek/Alibertia|Alibertia]], [[Kookboek/Ambarella|Ambarella]], [[Kookboek/Amerikaanse persimmon|Amerikaanse persimmon]], [[Kookboek/Ananas|Ananas]], [[Kookboek/Ananaskers|Ananaskers]] (Goudbes, Kaapse kruisbes), [[Kookboek/Appel|Appel]], [[Kookboek/Appelbanaan|Appelbanaan]], [[Kookboek/Atemoya|Atemoya]], [[Kookboek/Avocado|Avocado]], [[Kookboek/Awarra|Awarra]], [[Kookboek/Azarooldoorn|Azarooldoorn]]

===B===
[[Kookboek/Babaco|Babaco]] (Chamburo), [[Kookboek/Banaan|Banaan]], [[Kookboek/Bergamot|Bergamot]], [[Kookboek/Bergzuurzak|Bergzuurzak]], [[Kookboek/Bergpapaja|Bergpapaja]], [[Kookboek/Bes|Bes]], [[Kookboek/Bilimbing|Bilimbing]],  [[Kookboek/Biribá|Biribá]], [[Kookboek/Blauwe bosbes|Blauwe bosbes]], [[Kookboek/Bloedsinaasappel|Bloedsinaasappel]], [[Kookboek/Bosbes|Bosbes]], [[Kookboek/Braam|Braam]], [[Kookboek/Broodvrucht|Broodvrucht]]

===C===
[[Kookboek/Cainito|Cainito]], [[Kookboek/Canistel|Canistel]], [[Kookboek/Carambola|Carambola]] (Stervrucht), [[Kookboek/Cashew-appel|Cashew-appel]], [[Kookboek/Cherimoya|Cherimoya]], [[Kookboek/China-peer|China-peer]], [[Kookboek/Chinese kumquat|Chinese kumquat]], [[Kookboek/Citroen|Citroen]], [[Kookboek/Citrusvrucht|Citrusvrucht]], [[Kookboek/Clementine|Clementine]], Cranberry ([[Kookboek/Grote veenbes|Grote veenbes]]), [[Kookboek/Custardappel|Custardappel]] (Ossenhart)

===D===
[[Kookboek/Dadel|Dadel]], [[Kookboek/Djamboe aer mawar|Djamboe aer mawar]], [[Kookboek/Djamboe bol|Djamboe bol]], [[Kookboek/Djamboe semarang|Djamboe semarang]], [[Kookboek/Doerian|Doerian]], [[Kookboek/Druif|Druif]]

===E===
elstar

===F===
[[Kookboek/Framboos|Framboos]], [[Kookboek/Feijoa|Feijoa]]

===G===
[[Kookboek/Gandaria|Gandaria]], [[Kookboek/Gatenplantvrucht|Gatenplantvrucht]], [[Kookboek/Gele mombinpruim|Gele mombinpruim]], [[Kookboek/Granaatappel|Granaatappel]], [[Kookboek/Grapefruit|Grapefruit]], [[Kookboek/Grosella|Grosella]], [[Kookboek/Guave|Guave]] (Djamboe kloetoek)

===H===
[[Kookboek/Honingmeloen|Honingmeloen]]

===I===
[[Kookboek/Ikakopruim|Ikakopruim]]

===J===
[[Kookboek/Jaboticaba|Jaboticaba]], [[Kookboek/Jakhalsbes|Jakhalsbes]], [[Kookboek/Jackfruit|Jackfruit]], [[Kookboek/Japanse wijnbes|Japanse wijnbes]],
[[Kookboek/Jonagold|Jonagold]], 
[[Kookboek/Jujube|Jujube]]

===K===
[[Kookboek/Kaki|Kaki]], [[Kookboek/Kannibaaltomaat|Kannibaaltomaat]], [[Kookboek/Kapoelasan|Kapoelasan]], [[Kookboek/Kers|Kers]], [[Kookboek/Kiwano|Kiwano]], [[Kookboek/Kiwi|Kiwi]], [[Kookboek/Knippa|Knippa]], [[Kookboek/Kokosnoot|Kokosnoot]], [[Kookboek/Kruisbes|Kruisbes]], [[Kookboek/Kumquat|Kumquat]], [[Kookboek/Kweepeer|Kweepeer]]

===L===
[[Kookboek/Langsat|Langsat]], [[Kookboek/Lijsterbes|Lijsterbes]], [[Kookboek/Limoen|Limoen]] (Lime, Lemmetje), [[Kookboek/Longan|Longan]], [[Kookboek/Loquat|Loquat]], [[Kookboek/Lotusvrucht|Lotusvrucht]], [[Kookboek/Lulo|Lulo]], [[Kookboek/Lychee|Lychee]] (Litchi)

===M===
[[Kookboek/Mabolo|Mabolo]], [[Kookboek/Mamey sapota|Mamey sapota]], [[Kookboek/Mandarijn|Mandarijn]], [[Kookboek/Mangistan|Mangistan]], [[Kookboek/Mango|Mango]], [[Kookboek/Meloen|Meloen]], [[Kookboek/Mexicaanse aardkers|Mexicaanse aardkers]], [[Kookboek/Mispel|Mispel]], [[Kookboek/Morel|Morel]]

===N===
[[Kookboek/Nectarine|Nectarine]], [[Kookboek/Nashi-peer|Nashi-peer]]

===O===
[[Kookboek/Olifantsappel|Olifantsappel]], [[Kookboek/Olijf|Olijf]], [[Kookboek/Orinoco-appel|Orinoco-appel]]

===P===
[[Kookboek/Papaja|Papaja]], [[Kookboek/Pawpaw|Pawpaw]], [[Kookboek/Papeda|Papeda]], [[Kookboek/Passievrucht|Passievrucht]] (Maracuja, Granadilla), [[Kookboek/Peer|Peer]], [[Kookboek/Pepino|Pepino]] (Meloenpeer), [[Kookboek/Perzik|Perzik]], [[Kookboek/Perzikpalm|Perzikpalm]], [[Kookboek/Pitaya|Pitaya]], [[Kookboek/Pitomba|Pitomba]], [[Kookboek/Pomelo|Pomelo]], [[Kookboek/Pompelmoes|Pompelmoes]], [[Kookboek/Pruim|Pruim]]

===Q===

===R===
[[Kookboek/Ramboetan|Ramboetan]], [[Kookboek/Rijsbes|Rijsbes]], [[Kookboek/Rode bes|Rode bes]], [[Kookboek/Rode bosbes|Rode bosbes]], [[Kookboek/Rode moerbei|Rode moerbei]], [[Kookboek/Rode mombinpruim|Rode mombinpruim]], [[Kookboek/Rozenbottel|Rozenbottel]], [[Kookboek/Rozenappel|Rozenappel]]

===S===
[[Kookboek/Salak|Salak]], [[Kookboek/Santol|Santol]], [[Kookboek/Sapodilla|Sapodilla]], [[Kookboek/Satsuma|Satsuma]], [[Kookboek/Schroefpalm|Schroefpalm]], [[Kookboek/Sharonfruit|Sharonfruit]], [[Kookboek/Sinaasappel|Sinaasappel]], [[Kookboek/Slijmappel|Slijmappel]], [[Kookboek/Soncoya|Soncoya]], [[Kookboek/Stoofperen (ingrediënt)|Stoofperen]], [[Kookboek/Surinaamse kers|Surinaamse kers]], [[Kookboek/Sweetie|Sweetie]]

===T===
[[Kookboek/Tamarillo|Tamarillo]] (Boomtomaat), [[Kookboek/Tjampedak|Tjampedak]]

===U===
[[Kookboek/Ugli|Ugli]]

===V===
[[Kookboek/Vijg|Vijg]], [[Kookboek/Vlierbes|Vlierbes]]

===W===
[[Kookboek/Wampi|Wampi]], [[Kookboek/Witte bes|Witte bes]], [[Kookboek/Witte moerbei|Witte moerbei]], [[Kookboek/Witte zapote|Witte zapote]], [[Kookboek/Woestijnvijg|Woestijnvijg]] (Cactusvijg), [[Kookboek/Watermeloen|Watermeloen]]

===X===
Xiver
Xever
Xemel

===Y===

===Z===
[[Kookboek/Zoete passievrucht|Zoete passievrucht]], [[Kookboek/Zoetzak|Zoetzak]] (Suikerappel), [[Kookboek/Zuurzak|Zuurzak]] (Guanábana), [[Kookboek/Zwarte bes|Zwarte bes]] (Cassis), [[Kookboek/Zwarte moerbei|Zwarte moerbei]], [[Kookboek/Zwarte zapote|Zwarte zapote]]

[[Categorie:Kookboek/Ingrediënt/Fruit| Fruit]]
{{Sub}}

[[en:Cookbook:Fruit]]</text>
      <sha1>6xw7xm73xyyzjitin86tyt2vzz2hkad</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Artisjok</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9306</id>
    <revision>
      <id>396544</id>
      <parentid>395139</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:27:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>396544</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2387" sha1="s71soece5bk7uagzao777eq4yxke4xc" xml:space="preserve">{{Groente|
| Naam = [[Kookboek/Groenten|Groenten]]
| Afb1 = [[Image:Artichokes.jpg|300px|]] 
| Afb1Omschr = Artisjok
| Oorsprong = 
| Latijnsenaam = Cynara scolymus
| Altnaam =
| Meekoken = 
| Invriezen = ja
| Wikipedialink = Artisjok
}}

'''Artisjok''', is een eetbare distelsoort, waarvan de nog niet geopende knop van de bloem voor consumptie in aanmerking komt. Artisjok komt oorspronkelijk uit Italië, maar worden tegenwoordig ook veel in Frankrijk gekweekt. Ze bevat zeer veel ijzer. Artisjokken worden vaak gekookt, doch kan ook rauw gegeten worden. Soms worden ook de bloembodems in gerechten verwerkt, deze worden dan [[Kookboek/Schillen|geschild]] als aardappel, alleen het ''hart'' van de bodem is oneetbaar.

==Recepten:==
Met artisjokken:
*[[Kookboek/Artisjokken met ravigotsaus|Artisjok met ravigotsaus]] - ''(Artichouts froids)''
*[[Kookboek/Artisjoksoep|Artisjoksoep]] - ''(Velouté d'artichauts)''
*[[Kookboek/Gesmoorde Artisjokken|Gesmoorde Artisjokken]] - ''(Artichauts braisès)''
*[[Kookboek/Gevulde Artisjokken|Gevulde Artisjokken]] - ''(Artichauts barigoule)''

Met artisjokbodems:
*[[Kookboek/Artisjokbodem in witte wijn|Artisjokbodem in witte wijn]] - ''(Fonds d'artichauts au vin blanc)''
*[[Kookboek/Artisjokbodem in roomsaus|Artisjokbodem in roomsaus]] - ''(Fonds d'artichauts à la crème)''
*[[Kookboek/Artisjokbodem op Florentijnse wijze|Artisjokbodem op Florentijnse wijze]] - ''(Fonds d'artichauts à la florentine)''
*[[Kookboek/Artisjokbodem 'Colbert'|Artisjok 'Colbert']] - ''(Fonds d'artichauts à la Colbert)''
*[[Kookboek/Artisjokbodem 'Nice'|Artisjokbodem ' Nice']] - ''(Fonds d'artichauts à la Nicoise)''
*[[Kookboek/Artisjokbodem 'Piemont'|Artisjokbodem 'Piemont']] - ''(Fonds d'artichauts à la Piemont)''
*[[Kookboek/Artisjokbodems naar 's groothertogs wens|Artisjokbodem naar 's groothertogs wens]] - ''(Fonds d'artichauts à la grand duke)''
*[[Kookboek/Artisjokbodem 'Alsac Forner'|Artisjokbodem 'Alsac Forner']] - ''(Fonds d'artichauts fritots d'Alsac Forner)''
*[[Kookboek/Gevulde artisjokbodem|Gevulde artiksjokbodem]] - ''(Fonds d'artichautes farcis)''

&lt;!--
==Recepten met Artisjok==
&lt;DynamicPageList&gt;
category=KB-artisjok
mode=ordered
order=ascending
&lt;/DynamicPageList&gt;
--&gt;
{{Tuin|
|Pagina=[[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Artisjok|tuinkalender]]
|Onderdeel=artisjok
}}

[[Categorie:Kookboek/Ingrediënt/Groente|Artisjok]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>s71soece5bk7uagzao777eq4yxke4xc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Asperge</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9308</id>
    <revision>
      <id>396530</id>
      <parentid>394925</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:14:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Foto toegevoegd</comment>
      <origin>396530</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4618" sha1="fi3cg9olzih1i49kogvjozayuwk5kn2" xml:space="preserve">{{Groente|
| Naam = [[Kookboek/Groenten|Groenten]]
| Afb1 = [[Image:Asperges vertes.jpg|300px|]] 
| Afb1Omschr = Asperges
| Oorsprong = 
| Latijnsenaam = Asparagus officinalis
| Altnaam =
| Meekoken = ja
| Invriezen = ja
| Wikipedialink = Asperge
}}

'''Asperges''', ook wel ''Spargel'' genoemd, is een ''stengelgroente'', oorspronkelijk afkomstig uit Zuid Afrika. Voor consumptie worden asperges in Nederland voornamelijk in Noord Limburg gekweekt. Het asperge eizoen duurt van begin mei tot 21 juni (na 21 juni mogen geen asperges meer worden gestoken). Met warmwater buizen in de grond kan het steken een paar weken worden vervroegd. Asperges worden voornamelijk als gekookte groente (bijgerecht), in [[Kookboek/Soep|soepen]] en als voorgerecht geserveerd.

== Kopen van witte asperges ==
* Reken op ± 600 g verse asperges pp voor asperges als groentegerecht, ± 300-400 g als voorgerecht. Bij dikke asperges houd je na het schillen meer asperges over dan bij dunne, houd daar rekening mee. Dikke asperges zijn daarom ook duurder dan dunne.
* Let er bij het kopen op dat de asperges vers zijn: mooi wit, glanzend, zonder bruine vlekken, met toppen die niet verkleurd zijn en helemaal dicht zitten, de onderkant mag niet uitgedroogd zijn. Zie [https://www.maggi.nl/artikelen/hoe-vers-zijn-jouw-asperges-doe-de-test/ Test] voor meer criteria.

== Bereiden van witte asperges==
[[File:PeelingWhiteAsparagus (8324642323).jpg|thumb|Aspergus schillen]]
# Vul een grote pan met water en breng die aan de kook. Begin intussen aan het schoonmaken en [[Kookboek/Schillen|schillen]] van de asperges:
# Was de asperges.
# Snijd het onderste, harde en houterige deel er af (enkele centimeters). Bewaar die.
# Schil de asperges van net onder de kop (zo'n 2-3 cm) tot onderaan, met een dunschiller, zie [https://www.youtube.com/watch?v=UocJJcZFRbs Instructiefilmpje]. Zorg ervoor dat alle schillen zijn verdwenen, anders kauw je er later op. Bewaar de schillen.
# Doe de schillen en afgesneden onderkantjes in de pan met kokend water, laat die op een zacht vuur een kwartiertje trekken.
# Schep de schillen en onderkantjes met een schuimspaan uit het water. Zij zijn nu niet meer nodig (laat ze afkoelen en gooi ze in de groenbak).
# Breng het water opnieuw aan de kook en leg de geschilde asperges er in, met de koppen naar dezelfde kant. De asperges moeten helemaal onder water staan. Als dat niet lukt: snijd het onderste deel af van de asperges die niet passen, houd daarbij het deel met de kop zo lang mogelijk; leg de afgesneden stukken ook in de pan. Kook de asperges 10-20 minuten, totdat ze gaar zijn (prik met een vork in het onderste gedeelte van een dikke asperge om dat te controleren). 
# Schep de asperges voorzichtig met een schuimspaan uit de pan in een zeef of vergiet om ze te laten uitlekken, met de koppen omhoog zodat ze niet afbreken. Gooi het water niet weg, dat is een goede basis voor een bouillon, (asperge-)soep of saus.
# Dien de asperges op. Lekker met bijvoorbeeld rauwe en/of gekookte ham, een botersausje en geprakt ei. Voor een hoofdmaaltijd kunnen er gebakken krieltjes bij.

Geschikte kruiden voor asperges: dille, marjolein, rozemarijn en nootmuskaat.

==Recepten met asperges==
[[Afbeelding:Spargel sauce hollandaise.jpg|right|thumb|300px|Aperges 'Hollandaise']]
Asperges à la Flamande = Asperges met gekruimeld ei.
&lt;DynamicPageList&gt;
category= KB-asperge
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
&lt;/DynamicPageList&gt;
Gewenste recepten met asperges:
* [[Kookboek/Asperges met boter|Asperges met boter]] - ''(Asperges au beurre noisette)''
* [[Kookboek/Aperges met hollandse saus|Asperges met hollandse saus]] - ''(Asperges à la hollandaise)''
* [[Kookboek/Asperges 'Leopold'|Asperges 'Leopold']] - ''(Asperges Léopold)''
* [[Kookboek/Asperges met mornaysaus|Asperges met mornaysaus]] - ''(Asperges à la mornay)''
* [[Kookboek/Asperges 'Fontenelle'|Asperges 'Fontenelle']] - ''(Asperges à la Fontenelle)''
* [[Kookboek/Aspergeragoût|Aspergeragoût]] - ''(Ragoût de'asperges aux truffes)''
* [[Kookboek/Aspergetaart|Aspergetaart]] - ''(Tarte aux asperges)''
* [[Kookboek/Gegratineerde asperges|Gegratineerde asperges]] - ''(Asperges au gratin)''

== Bewaren ==
* Bewaar verse (rauwe) asperges in een vochtige (thee-)doek in de groentela van de koelkast, maximaal 2 dagen. Het beste is om de asperges op de dag van aankoop te koken.
* Gekookte asperges zijn twee dagen houdbaar in de koelkast, drie maanden in de vriezer.

{{Tuin|
|Pagina=[[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Asperge|tuinkalender]]
|Onderdeel=asperge
}}

[[Categorie:Kookboek/Ingrediënt/Groente|Asperge]]
{{sub}}</text>
      <sha1>fi3cg9olzih1i49kogvjozayuwk5kn2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396531</id>
      <parentid>396530</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:15:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Bereiden van witte asperges */</comment>
      <origin>396531</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4618" sha1="tfgdgnpmz2928iu094cbl627457pn33" xml:space="preserve">{{Groente|
| Naam = [[Kookboek/Groenten|Groenten]]
| Afb1 = [[Image:Asperges vertes.jpg|300px|]] 
| Afb1Omschr = Asperges
| Oorsprong = 
| Latijnsenaam = Asparagus officinalis
| Altnaam =
| Meekoken = ja
| Invriezen = ja
| Wikipedialink = Asperge
}}

'''Asperges''', ook wel ''Spargel'' genoemd, is een ''stengelgroente'', oorspronkelijk afkomstig uit Zuid Afrika. Voor consumptie worden asperges in Nederland voornamelijk in Noord Limburg gekweekt. Het asperge eizoen duurt van begin mei tot 21 juni (na 21 juni mogen geen asperges meer worden gestoken). Met warmwater buizen in de grond kan het steken een paar weken worden vervroegd. Asperges worden voornamelijk als gekookte groente (bijgerecht), in [[Kookboek/Soep|soepen]] en als voorgerecht geserveerd.

== Kopen van witte asperges ==
* Reken op ± 600 g verse asperges pp voor asperges als groentegerecht, ± 300-400 g als voorgerecht. Bij dikke asperges houd je na het schillen meer asperges over dan bij dunne, houd daar rekening mee. Dikke asperges zijn daarom ook duurder dan dunne.
* Let er bij het kopen op dat de asperges vers zijn: mooi wit, glanzend, zonder bruine vlekken, met toppen die niet verkleurd zijn en helemaal dicht zitten, de onderkant mag niet uitgedroogd zijn. Zie [https://www.maggi.nl/artikelen/hoe-vers-zijn-jouw-asperges-doe-de-test/ Test] voor meer criteria.

== Bereiden van witte asperges==
[[File:PeelingWhiteAsparagus (8324642323).jpg|thumb|Asperges schillen]]
# Vul een grote pan met water en breng die aan de kook. Begin intussen aan het schoonmaken en [[Kookboek/Schillen|schillen]] van de asperges:
# Was de asperges.
# Snijd het onderste, harde en houterige deel er af (enkele centimeters). Bewaar die.
# Schil de asperges van net onder de kop (zo'n 2-3 cm) tot onderaan, met een dunschiller, zie [https://www.youtube.com/watch?v=UocJJcZFRbs Instructiefilmpje]. Zorg ervoor dat alle schillen zijn verdwenen, anders kauw je er later op. Bewaar de schillen.
# Doe de schillen en afgesneden onderkantjes in de pan met kokend water, laat die op een zacht vuur een kwartiertje trekken.
# Schep de schillen en onderkantjes met een schuimspaan uit het water. Zij zijn nu niet meer nodig (laat ze afkoelen en gooi ze in de groenbak).
# Breng het water opnieuw aan de kook en leg de geschilde asperges er in, met de koppen naar dezelfde kant. De asperges moeten helemaal onder water staan. Als dat niet lukt: snijd het onderste deel af van de asperges die niet passen, houd daarbij het deel met de kop zo lang mogelijk; leg de afgesneden stukken ook in de pan. Kook de asperges 10-20 minuten, totdat ze gaar zijn (prik met een vork in het onderste gedeelte van een dikke asperge om dat te controleren). 
# Schep de asperges voorzichtig met een schuimspaan uit de pan in een zeef of vergiet om ze te laten uitlekken, met de koppen omhoog zodat ze niet afbreken. Gooi het water niet weg, dat is een goede basis voor een bouillon, (asperge-)soep of saus.
# Dien de asperges op. Lekker met bijvoorbeeld rauwe en/of gekookte ham, een botersausje en geprakt ei. Voor een hoofdmaaltijd kunnen er gebakken krieltjes bij.

Geschikte kruiden voor asperges: dille, marjolein, rozemarijn en nootmuskaat.

==Recepten met asperges==
[[Afbeelding:Spargel sauce hollandaise.jpg|right|thumb|300px|Aperges 'Hollandaise']]
Asperges à la Flamande = Asperges met gekruimeld ei.
&lt;DynamicPageList&gt;
category= KB-asperge
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
&lt;/DynamicPageList&gt;
Gewenste recepten met asperges:
* [[Kookboek/Asperges met boter|Asperges met boter]] - ''(Asperges au beurre noisette)''
* [[Kookboek/Aperges met hollandse saus|Asperges met hollandse saus]] - ''(Asperges à la hollandaise)''
* [[Kookboek/Asperges 'Leopold'|Asperges 'Leopold']] - ''(Asperges Léopold)''
* [[Kookboek/Asperges met mornaysaus|Asperges met mornaysaus]] - ''(Asperges à la mornay)''
* [[Kookboek/Asperges 'Fontenelle'|Asperges 'Fontenelle']] - ''(Asperges à la Fontenelle)''
* [[Kookboek/Aspergeragoût|Aspergeragoût]] - ''(Ragoût de'asperges aux truffes)''
* [[Kookboek/Aspergetaart|Aspergetaart]] - ''(Tarte aux asperges)''
* [[Kookboek/Gegratineerde asperges|Gegratineerde asperges]] - ''(Asperges au gratin)''

== Bewaren ==
* Bewaar verse (rauwe) asperges in een vochtige (thee-)doek in de groentela van de koelkast, maximaal 2 dagen. Het beste is om de asperges op de dag van aankoop te koken.
* Gekookte asperges zijn twee dagen houdbaar in de koelkast, drie maanden in de vriezer.

{{Tuin|
|Pagina=[[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Asperge|tuinkalender]]
|Onderdeel=asperge
}}

[[Categorie:Kookboek/Ingrediënt/Groente|Asperge]]
{{sub}}</text>
      <sha1>tfgdgnpmz2928iu094cbl627457pn33</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Rode biet</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9310</id>
    <revision>
      <id>396540</id>
      <parentid>394901</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:23:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>396540</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1900" sha1="jem3yir0q1wsq3zunt9gcixaakfxtly" xml:space="preserve">{{Groente|
| Naam = [[Kookboek/Groenten|Groenten]]
| Afb1 = [[Image:Beets produce-1.jpg|300px|]] 
| Afb1Omschr = Bietjes of krootjes
| Oorsprong = 
| Latijnsenaam = Beta vulgaris
| Altnaam =
| Meekoken = 
| Invriezen = ja
| Wikipedialink = Biet
}}

'''Rode bietjes''' of kroten, is een wortelgroente die veel in Nederland - gestoofd met [[Kookboek/Aardappel|aardappelen]] en [[Kookboek/Vlees|vlees]] genuttigd wordt, maar ook gekookt en afgekoeld veel wordt gebruikt in [[Kookboek/Salade|salades]]. 

== Bieten koken ==
Rode bieten hebben een veel langere kooktijd nodig dan de meeste groenten: 1,5 tot 2 uur. Daarom loont het om bieten in een [[Kookboek/Hogedrukpan|hogedrukpan]] te koken, daarmee wordt de kooktijd bekort tot zo'n 20 minuten (raadpleeg voor de precieze tijd de handleiding van de hogedrukpan).

Was de bieten, maar schil ze niet. Volg nu de instructies van de handleiding of [[Kookboek/Hogedrukpan#Koken met de hogedrukpan|Koken met de hogedrukpan]] in dit kookboek. Giet het kookvocht weg, spoel de bieten af met koud water  en laat de bieten uitdruipen.

Als de bieten voldoende zijn afgekoeld, kunnen ze worden [[Kookboek/Schillen|geschild]]: vaak kan het schilletje gemakkelijk handmatig verwijderd worden, gebruik anders een dunschiller of (aardappel)schilmesje. Daarna kunnen ze in een recept worden gebruikt.

==Recepten met rode bieten==
''Borsjtsj'' is een Oosteuropese soep met rode bieten.
&lt;DynamicPageList&gt;
category= KB-rode biet
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;
=== Gewenste recepten ===
*[[Kookboek/Bieten met béchamelsaus|Bieten met béchamelsaus]] ''(Betteraves au béchamel)''
*[[Gestoofde bietjes|Gestoofde bietjes met aardappel en vlees]]

{{Tuin|
|Pagina=[[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Rode biet|tuinkalender]]
|Onderdeel=Rode biet
}}
[[Categorie:Kookboek/Ingrediënt/Groente|Rode biet]]
{{sub}}</text>
      <sha1>jem3yir0q1wsq3zunt9gcixaakfxtly</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Courgette</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9314</id>
    <revision>
      <id>396532</id>
      <parentid>394490</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:16:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>396532</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2824" sha1="5olzvi7xbtxlswtphc74p1jw6eaxb48" xml:space="preserve">{{Groente|
| Naam = Courgette
| Afb1 = [[Image:Courgette.jpg|300px|]] 
| Afb1Omschr = Courgette
| Oorsprong = 
| Latijnsenaam = Cucurbita pepo var. ovifera
| Altnaam =
| Meekoken = ja
| Invriezen = ja
| Wikipedialink = Courgette
}}

De '''courgette''' is een groente uit de [[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Komkommerfamilie|komkommerfamilie]]. 

Courgettes zijn er in groene en gele varianten. 

Net als bij de [[Kookboek/Pompoen|pompoen]] en andere eetbare rassen van ''Cucurbita pepo'', ''C. maxima'' en ''C. moschata'', zijn ook de bladeren van de courgette eetbaar.&lt;ref name=&quot;brambonii&quot;&gt;[https://hortusbrambonii.wordpress.com/2012/08/01/pompoenbladeren-pinda-stoofpot-met-rijst-en-kipsate/ ''Pompoenbladeren-pinda-stoofpot met rijst en kipsaté.''] Hortus Brambonii, 1 aug 2012&lt;/ref&gt; 

== Courgette in de keuken ==
Courgettes worden meestal gebakken of gestoofd, en gebruikt in pasta- en rijstgerechten, maar ook wel in salades. Courgettes doen het met name goed in de [[Kookboek/Italiaanse keuken|Italiaanse]] keuken, maar ook in gerechten met [[Kookboek/Couscous|couscous]]. 

Courgette gaat goed samen met uien, tomaten, knoflook, champignons, kerriepoeder, rozemarijn, tijm, oregano, dragon, kaas, en diverse soorten vlees die in rijst- en pastagerechten worden gebruikt, zoals gehakt, kip, runderstoofvlees en hamblokjes.

'''Bereiding:'''
Courgettes kunnen geschild en ongeschild worden verwerkt.
* Snijd het steelpuntje er af. 
* Was de courgette.
* Snijd eventueel het deel af dat je wilt gebruiken (als dat niet de hele courgette is) en bewaar de rest in de koelkast.
* Als je hem wilt [[Kookboek/Schillen|schillen]]: schil de schil van dat deel er af met een dunschiller.
* In alle gevallen: snijd hem in plakken of stukjes. 
* Verwerk die in het gerecht dat je wilt maken. Dat kan bijvoorbeeld een stoofgerecht of pastasaus zijn, waarbij de courgette eerst licht wordt aangebakken en vervolgens met andere groenten wordt gegaard.

=== Bewaren ===
* Niet aangesneden: 1 week in de koelkast.
* Een stuk: enkele dagen. Snijd een plakje van het snijvlak af voordat je hem weer gebruikt.

==Recepten met courgette==
&lt;DynamicPageList&gt;
category=KB-courgette
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;

== Fotogalerij ==
&lt;gallery widths=&quot;180&quot; heights=&quot;140&quot;&gt;
Cucurbita pepo zucchine and tondo.jpg|Verschillende soorten courgette
Courgette trio.jpg|right|Schijfjes courgette
Préparation gratin de courgettes-tomates (001) - courgettes.jpg|In blokjes snijden
Préparation gratin de courgettes-tomates (016) - plat au four.jpg|Stoof van courgette en tomaten
ZucchiniPie250px.jpg|Courgettetaart
Parmesan-crusted zucchini and potatoes (4070500102).jpg|In een ovenschotel
&lt;/gallery&gt;

{{bron|bronvermelding=}}

[[Categorie:Kookboek/Ingrediënt/Groente|Courgette]]
{{sub}}</text>
      <sha1>5olzvi7xbtxlswtphc74p1jw6eaxb48</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Knolselderij</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9316</id>
    <revision>
      <id>396543</id>
      <parentid>395828</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:27:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>396543</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1998" sha1="kn64m3hb78azqkjomk72pqp0znu2zjm" xml:space="preserve">{{Groente|
| Naam = [[Kookboek/Groenten|Groenten]]
| Afb1 = [[Afbeelding:Knolselderij plant (Apium graveolens var. rapaceum) 'Dolvi'.jpg|300px|]] 
| Afb1Omschr = Knolselderij
| Oorsprong = 
| Latijnsenaam = Apium graveolens var. rapaceum 'Dolvi'
| Altnaam =
| Meekoken = 
| Invriezen = ja
| Wikipedialink = Knolselderij
}}

'''Knolselderij''' is een eetbaar knolgewas. Deze groente wordt vooral in de winter gebruikt, maar is vrijwel het hele jaar door verkrijgbaar. 

== Gebruik ==
* Snijd het bovenste deel eraf. Het groen kan eventueel gebruikt worden als bladselderij (als het nog mooi is).
* Snijd schijven van de knolselderij en [[Kookboek/Schillen|schil]] die. Snijd zoveel schijven als nodig is voor het recept. Bewaar de rest afgedekt in de koelkast en snijd het dan bruin geworden snijvlak eraf vóór gebruik.
* Was de geschilde schijven.
* Snijd de plakken in dobbelsteentjes of rasp ze, afhankelijk van het recept.
* Toepassing: als aparte groente, bijvoorbeeld in een stamppot, geroosterd of als frieten, in bouillon en soep. 

==Voedingswaarde==
Per 100 gram verse knolselderij:

{| border=&quot;1&quot;
|-----
| Energetische waarde ||  134 kJ	
|-----
| Koolhydraten || 5 gram
|-----
| Eiwit ||  2 gram	
|-----
| Vet || 0,4 gram
|-----
| Vitamine C || 12&amp;nbsp;mg
|-----
| Vitamine B1 || 0,03&amp;nbsp;mg
|-----
| Vitamine B2 || 0,03&amp;nbsp;mg
|-----
| Calcium || 80&amp;nbsp;mg
|-----
| IJzer || 1&amp;nbsp;mg 	
|}

== Fotogalerij ==
&lt;gallery widths=&quot;180&quot; heights=&quot;140&quot;&gt;
Albion, Barnsbury, London (5581801478).jpg|Knolselderijsoep (gepureerd)
Snert.jpg|Onmisbaar in erwtensoep
Waldorf Salad.jpg|Originele Waldorfsalade
Angebratenes Wurzelgemüse.jpg|In een mix van wortelgroenten
&lt;/gallery&gt;

== Recepten met knolselderij ==
&lt;DynamicPageList&gt;
category=KB-knolselderij
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;

== Zie ook ==
* [[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Knolselderij]]

{{GFDL-oud}}


{{sub}}
[[Categorie:Kookboek/Ingrediënt/Groente|Knolselderij]]</text>
      <sha1>kn64m3hb78azqkjomk72pqp0znu2zjm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Komkommer</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9317</id>
    <revision>
      <id>396542</id>
      <parentid>394607</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:25:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>396542</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="803" sha1="pxart2msc6q6aubkfh4jg7jseyt9fom" xml:space="preserve">{{Groente|
| Naam = [[Kookboek/Groenten|Groenten]]
| Afb1 = [[Image:Komkommer Cucumis sativus 'Melita'.jpg|300px|]] 
| Afb1Omschr = Komkommer
| Oorsprong = 
| Latijnsenaam = Cucumis sativus 'Melita'
| Altnaam =
| Meekoken = 
| Invriezen = nee
| Wikipedialink = Komkommer
}}

De '''komkommer''' is een groente. Komkommers worden vooral rauw gegeten, in salades. Soms worden ze [[Kookboek/Schillen|geschild]] en/of worden de zaadlijsten verwijderd.

== Recepten met komkommer ==
&lt;DynamicPageList&gt;
category= KB-komkommer
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;

{{Tuin|
|Pagina=[[Leer jezelf ecologisch tuinieren/Komkommer|tuinkalender]]
|Onderdeel=komkommer
}}

{{commons|Cucumis sativus}}

[[Categorie:Kookboek/Ingrediënt/Groente|Komkommer]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>pxart2msc6q6aubkfh4jg7jseyt9fom</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Schorseneer</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9333</id>
    <revision>
      <id>396536</id>
      <parentid>395943</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:19:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>396536</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1043" sha1="kr04raf8i71zuwuox4gbwa02yvzddw2" xml:space="preserve">{{Begin}}
{{Groente|
| Naam = [[Kookboek/Groenten|Groenten]]
| Afb1 =  [[Afbeelding:Scorzonera%2C_Iduns_kokbok.jpg|300px|]]
| Afb1Omschr = Schorseneren
| Oorsprong = 
| Latijnsenaam = Tragopogon porrifolius
| Altnaam =
| Meekoken = 
| Invriezen = ja
| Wikipedialink = Schorseneer
}}
[[File:Salsify 2.jpg|thumb|300px|Gestoofde schorseneren]]

'''Schorseneren''' is een wintergroente met een zandige schil. Het [[Kookboek/Schillen|schillen]] is geen fijn werkje, nogal plakkerig, schorseneren hebben niet voor niets als bijnaam “keukenmeidenverdriet&quot;. Na het schillen blijven er witte stengels over, die wel wat weg hebben van asperges. 

Ze kunnen op allerlei manieren worden klaargemaakt: koken, stoven, bakken, rooosteren. Geef er wel een sausje bij of pimp ze op andere wijze een beetje op.

== Recepten met schorseneren ==
&lt;DynamicPageList&gt;
category= KB-schorseneer
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;

{{GFDL-oud}}

{{sub}}

[[Categorie:Kookboek/Ingrediënt/Groente|Schorseneer]]</text>
      <sha1>kr04raf8i71zuwuox4gbwa02yvzddw2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:KB-banaan</title>
    <ns>14</ns>
    <id>10426</id>
    <revision>
      <id>396490</id>
      <parentid>313296</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T13:21:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>396490</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="87" sha1="djjbxnl4jsdga56p2m473au9x3pkf0p" xml:space="preserve">Recepten met [[Kookboek/Banaan|banaan]].

{{hiddencat}}


[[Categorie:KB-fruit|Banaan]]</text>
      <sha1>djjbxnl4jsdga56p2m473au9x3pkf0p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Tequila Sunrise</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11038</id>
    <revision>
      <id>396502</id>
      <parentid>395176</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T13:40:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>396502</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1068" sha1="7iva5gfcajgm8cnlkceatgporcpkkn6" xml:space="preserve">{{Receptmetafbeelding|
|Naam=Tequila Sunrise
|Afbeelding=[[Afbeelding:Tequila Sunrise.jpg|250px|Tequila Sunrise]]
|Categorie=Drank
|Porties=1 glas
|Energie=
|Tijd=1 minuut
|Stippen=1
|Moeilijkheid=Gemakkelijk
}}
[[Kookboek/Drank|Overzicht van beschreven drankrecepten]]&lt;br&gt;
&amp;nbsp;&lt;br&gt;

'''Tequila Sunrise''' is Engels en betekent ''zonsopgang van tequila''. Het is een alcoholische [[Kookboek/Cocktail|cocktail]] die wordt gemaakt van vruchtensap, grenadine en tequila. De naam is afkomstig van de kleur, omdat het drankje de geel-oranje kleuren van een zonsopgang (''sunrise'') heeft.

===Ingrediënten===
*2 delen {{Kb|tequila}}
*4 delen {{Kb|vruchtensap}}
*1 deel {{Kb|grenadine}}
*[[Kookboek/IJsblokje|ijsblokjes]]

===Bereidingen===
*Meng de tequila met het vruchtensap in een mixbeker met de ijsblokjes
*Giet het mengsel over in een longdrinkglas met geplette ijsblokjes
*Bovenop wordt de grenadine geschonken die langzaam in het glas moet lopen, waardoor het een beetje op een zonsopgang zal lijken.


{{Recepten}}
[[Categorie:Cocktail|Tequila Sunrise]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>7iva5gfcajgm8cnlkceatgporcpkkn6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Bereidingstechniek</title>
    <ns>10</ns>
    <id>11073</id>
    <revision>
      <id>396522</id>
      <parentid>396047</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T07:26:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Schillen</comment>
      <origin>396522</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3321" sha1="mcl36z9eo5iptfdqmzb3cq6z91xzszr" xml:space="preserve">{| class=&quot;noprint&quot; cellpadding=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;padding: 0.3em; float:right; margin:5px; border: 1px solid #999; border-right-width: 2px; border-bottom-width: 2px; background-color:#F9F6D4; color: black; text-align:center&quot;
|colspan=2 style=&quot;padding: 0.3em; font-family: sans-serif; font-size: 1.5em;&quot;|[[Kookboek]]
|-
|style=&quot;padding: 0.3em; font-family: sans-serif; font-size: 0.8em; background-color: #F4EEA1; color: black;&quot; colspan=2| 
[[Kookboek/Bereidingstechnieken|Bereidingstechnieken en benodigdheden]]
|-
|style=&quot;padding: 0.3em; line-height: 1.5em sans-serif; font-size: 0.8em;&quot; valign=top|
[[Kookboek/Aanmaken|Aanmaken]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Afgieten|Afgieten]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Afsmaken|Afsmaken]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Au bain-marie|Au bain-marie]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Bakken|Bakken]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Barbecueën|Barbecueën]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Barderen|Barderen]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Binden|Binden]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Blancheren|Blancheren]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Blussen|Blussen]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Braden|Braden]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Braiseren|Braiseren]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Buiten koken|Buiten koken]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Chiffonade|Chiffonade]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Degorgeren|Degorgeren]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Frituren|Frituren]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Fileren|Fileren]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Flamberen|Flamberen]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Fonceren|Fonceren]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Fondue|Fonduën]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Fruiten|Fruiten]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Gisten|Gisten]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Glaceren|Glaceren]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Gratineren|Gratineren]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Grillen|Grillen]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Inleggen|Inleggen]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Inmaken|Inmaken]]&lt;br&gt;
|style=&quot;padding: 0.3em; line-height: 1.5em sans-serif; font-size: 0.8em;&quot; valign=top|
[[Kookboek/Julienne snijden|Julienne snijden]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Koken|Koken]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Larderen|Larderen]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Luau|Luau]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Magnetron|Magnetron]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Marineren|Marineren]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Oven|Oven]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Paneren|Paneren]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Pocheren|Pocheren]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Roerbakken|Roerbakken]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Roken|Roken]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Roosteren|Roosteren]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Potjiekos|Potjiekos]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Pureren|Pureren]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Rissoleren|Rissoleren]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Sauteren|Sauteren]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Schillen|Schillen]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Smoren|Smoren]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Stampen|Stampen]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Steengrillen|Steengrillen]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Stomen|Stomen]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Stoven|Stoven]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Sudderen|Sudderen]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Vullen|Vullen]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Wellen|Wellen]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Wokken|Wokken]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Zonnekoken|Zonnekoken]]&lt;br&gt;
|-
|style=&quot;padding: 0.3em; font-family: sans-serif; font-size: 0.8em; background-color: #F4EEA1; color: black;&quot; colspan=2| Overig kookboek
|-
|style=&quot;padding: 0.3em; line-height: 1.5em; sans-serif; font-size: 0.8em;&quot; |
[[Kookboek/Recepten|Recepten]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Keukens|Nationale keukens]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Voedingswaarde|Voedingswaarde]]
|style=&quot;padding: 0.3em; line-height: 1.5em sans-serif; font-size: 0.8em;&quot; valign=top|
[[Kookboek/Ingrediënten|Ingrediënten]]&lt;br&gt;
[[Kookboek/Speciaal dieet|Speciale dieten]]
|-align=&quot;right&quot; 
|colspan=2|&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;[https://nl.wikibooks.org/w/index.php?title=Sjabloon:Bereidingstechniek&amp;action=edit bewerken]&lt;/span&gt;
|}&lt;noinclude&gt;
[[Categorie:Kookboeksjablonen]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>mcl36z9eo5iptfdqmzb3cq6z91xzszr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Peertjes met aardappelkoekjes en biefstuk</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12299</id>
    <revision>
      <id>396503</id>
      <parentid>393243</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T13:41:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>396503</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2550" sha1="8v1gs4sousxkar5e7vrfzpy0g5rqjt3" xml:space="preserve">{{Recept|
| Naam = Kookboek/Peertjes met aardappelkoekjes en biefstuk
| Categorie = 
| Porties = 6
| Energie = 
| Tijd = 3 uur
| Stippen = 3
}}

==Ingrediënten==
;Voor de peertjes:
*1,5 kg {{kb|p=peer|peertjes}} (Gieser Wildeman)
*0,5 L {{Kb|druivensap}}
*1 {{Kb|p=kaneel|kaneelstokje}}
*1 {{Kb|citroen}}
*{{Kb|basterdsuiker}}

;Voor de aardappelkoekjes:
*200g {{kb|p=aardappel|aardappels}}
*Aardappelpuree voor vier personen
*Scheutje room
*Scheutje olijfolie
*15g {{Kb|bieslook}}
*bloem
;{{kb|p=rundvlees|Biefstuk}} voor zes personen

==Bereiding peertjes==
Schil de [[Kookboek/peren|peertjes]] en snij ze in vieren. Snij het klokhuis eruit. Doe 300 ml[[Kookboek/druivensap| druivensap]] (er kan eventueel ook gekozen worden voor bessensap) en 300 ml water in een pan, en voeg de peertjes toe. Breng het geheel aan de kook, en voeg het kaneelstokje en een kwart citroen (met schil) toe. Kook het geheel voor ongeveer 2,5 uur op laag vuur. Als de peertjes dreigen droog te koken, voeg dan nog wat druivensap toe. Roer enkele malen voorzichting in de pan, om de peren een gelijke smaak en kleur te geven. Verwijder na het koken de citroenschil en het kaneelstokje. Dien de peertjes met het vocht op. Eventueel ervoor kan gekozen worden het vocht aan te dikken met enkele theelepels maizena opgelost in een beetje melk. 

==Bereiding aardappelkoekjes==
Kook 200g liefst kruimige [[Kookboek/aardappel|aardappels]] tot deze geheel gaar zijn. Maak een hoeveelheid aardappelpuree voor vier personen. Prak de aardappels fijn, en meng deze met de puree. Voeg een scheutje room, een scheutje olijfolie en peper en zout naar smaak toe. Meng het geheel tot een egale massa. Snij de bieslook fijn, en voeg deze toe. Meng drie eieren door het mengsel, en voeg bloem toe tot het een egale, redelijk stevige massa is. Bak de koekjes in hete olijfolie in een hapjespan met ongeveer een doorsnede van vier à vijf cm. Zorg ervoor dat de koekjes niet te dik zijn. 

==Bereiding biefstuk==
Kruid de biefstuk naar smaak. Bak de biefstuk in een braadpan op smaak. De duur van het bakken is afhankelijk van het soort biefstuk en de gewenste doorbakkenheid.

==Variaties==
* In plaats van vruchtensap kan ook gekozen worden voor wijn of port. 
* De aardappelkoekjes kunnen eventueel ook gefrituurd worden of in de oven worden gebakken. In de oven kan eventueel gekozen worden voor vormpjes. 
* De biefstuk kan vervangen worden door allerlei vleessoorten, bijvoorbeeld rollade of fricandeau.


{{Recepten}}

[[Categorie:Aardappelrecept]]
[[Categorie:Vleesrecept]]

{{sub}}</text>
      <sha1>8v1gs4sousxkar5e7vrfzpy0g5rqjt3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:KB-krent</title>
    <ns>14</ns>
    <id>13015</id>
    <revision>
      <id>396498</id>
      <parentid>396410</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T13:32:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>396498</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="86" sha1="b4figturd1k8f95w9wpi1rrg2k9i7ia" xml:space="preserve">{{Hiddencat}}

Recepten met [[Kookboek/Krent|krenten]].
[[Categorie:KB-druif|Krenten]]</text>
      <sha1>b4figturd1k8f95w9wpi1rrg2k9i7ia</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Hete bliksem</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18054</id>
    <revision>
      <id>396537</id>
      <parentid>393534</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:22:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>396537</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1136" sha1="ekvl847vu8vvlmba4hlsb7f1oio492c" xml:space="preserve">Voor 4 personen

Bereidingstijd : ong. 45 min 

== Ingrediënten ==

*1,5 kg {{Kb|p=aardappel|aardappelen}}
*500 gr zure {{Kb|p=appel|appelen}}
*250 gr zoete appelen 
*125 gr magere {{Kb|p=spek|spekblokjes}}
*2 uien 
*2 dl water
*evt azijn

== Bereidingswijze ==
*Schil de aardappelen, was ze en breng ze aan de kook in een pan met 2 dl water en wat zout. De appels [[Kookboek/Schillen|schillen]], in vieren delen en de klokhuizen verwijderen. Als de aardappelen 20 minuten hebben gekookt, leg je de appels er bovenop. Laat dit nog 10 minuten koken. 
*Bak het spek uit. Maak de uien schoon, snijd ze in ringen en voeg ze bij het spek. Bak de uien goudgeel. 
*Giet de aardappelen en appelen af, vang het kookvocht op. Stamp de aardappelen en appelen door elkaar. Giet er een scheutje van het kookvocht bij. Op smaak brengen met iets azijn. 
*Leg de blokjes spek met de ringen ui er bovenop. 
*Lekker met bloedworst, [[Kookboek/Braadworst|braadworst]] of baklever.

&lt;!-- ----- Hieronder onderhoudsmeldingen, niet verwijderen ----- --&gt;

{{Recepten}}
[[Categorie:Aardappelrecept|Hete bliksem]]
[[Categorie:Appelrecept|Hete bliksem]]
{{sub}}</text>
      <sha1>ekvl847vu8vvlmba4hlsb7f1oio492c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Michel de Montaigne/Geraadpleegde bronnen</title>
    <ns>0</ns>
    <id>30688</id>
    <revision>
      <id>396509</id>
      <parentid>386011</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T15:11:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>J.Grandgagnage</username>
        <id>3610</id>
      </contributor>
      <comment>dode link</comment>
      <origin>396509</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="799" sha1="7a8urrp8xcac5n6b9om07fk3fheuxxa" xml:space="preserve">'''Geraadpleegde bronnen'''
;Nederlandstalig
* [https://www.montaigne-essays.nl/ &quot;Essais&quot; van Montaigne]

;Franstalig:

* Michel de Montaigne: Les essais; uitgeverij Garnier-Flammarion, 1969
* Bigorie de Lachamps: Essais de Montaigne 
* Guy de Pernon, Les essais en traduction moderne
* Maxime Lanusse: Montaigne
* W.D.Cooper: Montaigne
* Paul Bonnefon: Montaigne, l'homme et l'oeuvre
* [https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-01337873/document Digitale versie van het 'Exemplaire de Bordeaux' uit 1588 met nota's van  Montaigne voor een volgende editie]

;Engelstalig:

* John Florio: Montaigne's Essays
* Charles Cotton: Essays of Michel de Montaigne
* Lucas Collins: Montaigne
* [http://plato.stanford.edu/entries/montaigne/ Stanford Encyclopedia of Philosophy] 


{{sub|Michel de Montaigne}}</text>
      <sha1>7a8urrp8xcac5n6b9om07fk3fheuxxa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Chillipepers.NL/Bereiden/Peperproefnotities</title>
    <ns>0</ns>
    <id>31596</id>
    <revision>
      <id>396527</id>
      <parentid>395228</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T07:58:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sol451</username>
        <id>7214</id>
      </contributor>
      <comment>Sevesoup proefnotities toegevoegd.</comment>
      <origin>396527</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6131" sha1="f7xucy9gtl4jxsmxxfkeowf44entlx0" xml:space="preserve">== Peperproefnotities ==
Analoog aan het proeven van wijn, is het ook goed mogelijk om de smaak van pepers te beschrijven. Dit is erg hulpzaam bij het bepalen van welke pepersoort je voor een bepaald gerecht zou kunnen gebruiken. Wat je zoal kunt beschrijven in een complete peperproefnotitie is het volgende.
# Kleur
# Maat
# Geur
# Structuur
# Wanddikte
# Smaak
# Scherpte, hitte sensatie en halfwaardetijd/naburntijd (op de lippen, voor in de mond, de keel, etc.)
# Algemene indruk (bijv. vlak, kruidig, zoet, paprika, gras)
# Combinatiemogelijkheden met etenswaren

Veel plezier met het vinden van de ideale combinatie van smaak en structuur bij jouw gerechten.
Hieronder volgen de proefnotities van individuele pepersoorten.


===Nepali Orange===
* Kleur: rood/oranje
* Maat: 4,2 cm lang
* Geur: Kruidig, sterk, lijkt op een Thaise peper / frutescens variant
* Structuur: dunne wanddikte, taai
* Smaak en hitte: Directe scherpte op de punt van de tong, meloen, Thaise peper smaak, ei, vervolgens gaat de hitte naar het midden van je tong en blijft op het verhemelte hangen, bovenin de keel. De burn ebt daarna snel weer weg.
* Indruk: Het lijk ook wel op een serrano, gekookt ei, eigeel smaakje.
* Combineert goed bij: ei en kipfilet (heeft dan wel wat weg van een scotch Bonnet smaak).

===Buran===
* Kleur: Scharlakenrood
* Maat: 6 cm lang, groeit rechtop, ziet er uit als een kabouterpuntmutsje.
* Geur: Heeft weinig geur.
* Structuur: Knapperig beetje taai, 3mm wanddikte
* Smaak en hitte: Fris, fruitig, vegetaal, zo goed als geen hitte
* Indruk: Smaakt als een rode paprika
* Combineert goed bij: een boterham met kaas.

===Corno di Torro Rosso===
* Kleur: Hel rood
* Maat: Heeft de vorm van een cayenne peper, maar is iets langer en iets breder op de schouders.
* Geur: fruitig
* Structuur: Heeft een wanddikte van 2mm.
* Smaak en hitte: Mooi zoet, fris en fruitig met een een lichte parfumsmaak. Hij is mildheet. Je wordt de hitte gewaar bovenin je mond tegen het verhemelte en achterin je keel en heeft een korte nabrandtijd.
* Indruk: Heerlijke peper. Goed om mee te koken.
* Combineert goed bij: Lekker op brood.

===Cykloon===
* Kleur: Diep rood
* Maat: 5-7 cm lang
* Geur: Paprika geur
* Structuur: Dikke wand van 2mm.
* Smaak en hitte: Zoetige paprikasmaak met een milde hitte, die verspreid door de gehele mond, wat cayenne-achtig met een korte nabrandtijd.
* Indruk: Sappig en krokant
* Combineert goed bij: Lekker op brood.

===Kalocsai merevszaru 622===
* Kleur: Helder rood
* Maat: Ongeveer 6 cm lange rechtopstaande peper (kabouter mutsje).
* Geur: Paprika luchtje, butaangasluchtje.
* Structuur: Mooie dikke en sappige wand 4 a 5 mm dik, knapperig en zeker niet taai.
* Smaak en hitte: Frisse paprikasmaak, een beetje tomaat-achtig. Licht tot mildheet, wellicht ietsje pittiger dan de Buran, maar bijna geen hitte. 
* Indruk: Lekkere paprikasmaak.
* Combineert goed bij: kaas

===Piementos de Padron===
* Kleur: Lakrood, iets donkerder rood / cayenne rood.
* Maat: ongeveer 4 cm lang
* Geur: Grassig
* Structuur: Dun tot medium wanddikte.
* Smaak en hitte: Tomaat- en cayenneachtige smaak en een medium hitte. Je wordt de hitte gewaar op het verhemelte. De hitte is snel weer weg.
* Combineert goed bij: Kort opgebakken met wat zout, zo uit het vuistje te eten.

===Japones===
* Kleur: Vuurrood / lichtrood / neonrood bijna, al eetbaar wanneer ze wat langer hangen en donker groen kleuren en een beetje gaan glanzen.
* Maat: penvormige pepertjes
* Geur: Licht paparika achtig, maar niet echt, ruikt meer naar sierpepers.
* Structuur: Een beetje taai, dunwandig met veer zaden er in.
* Smaak en hitte: Wanneer je ze donkergroen eet, hebben ze die karakteristieke Aziatische salmiak-achtige smaak. Tomaat-achtige smaak, een directe hitte sensatie achter op het verhemelte. Rood is hij wat zoetiger. Bij het doorslikken blijft er een droge salmiak-achtige nasmaak hangen.
* Indruk: Echt een lekkere peper om Aziatisch mee te koken.
* Combineert goed bij: Aziatische keuken.

===Fish Pepper===
* Kleur: Van gestreept groen/crème wit over gestreept groen/oranje naar fel rood, beetje doffe glans.
* Maat: 1,5 cm - 2 cm lang, 1 cm breed, taps toelopend naar een stompe punt.
* Geur: grassig, tomaat
* Structuur: niet taai
* Smaak en hitte: tomatig van smaak, licht parfummig, heeft wel iets weg van de smaak van een Lemon Drop peper, zeer milde hitte
* Indruk: tomaat, gras, parfum (heel licht) en mildheet
* Combineert goed bij: Vis

===Zimbabwe Bird Pepper===
* Kleur: rood
* Maat: 2 cm x 1 cm
* Geur: 
* Structuur: 
* Smaak en hitte: 
* Indruk: 
* Combineert goed bij: 
* Poeder: Geeft een paprikasmaak en een langzaam aanzwellende hitte.
* Gefermenteerde saus (Tabasco saus stijl): Brandt in de gehele mond en slaat op je strot. Geeft een stevige directe hitte, die niet lang aanhoudt.

===Cabe Keriting===
* Kleur: Rood
* Maat: 5-6 cm lang, dunwandig en pendikte.
* Geur: Weinig geur.
* Structuur: Dunwandig weinig vruchtvlees
* Smaak en hitte: Een wat grassige smaak ongeveer 60K SHU.
* Indruk: Wat vlakke peper.
* Combineert goed bij: Aziatisch eten.
* Poeder: Geeft een lichte paprikasmaak, zachte directe hitte in de gehele mond ongeveer 60K SHU. Cijfer 6/10.

===Sevesoup===
* Kleur: scharlakenrood
* Maat: 12 cm lang, 2 cm breed
* Geur: Parfummige, musk-achtige geur
* Structuur: Medium dikwandig en knapperig, krokant waardoor een pepernevel ontstaan bij afhappen, die gelijk een hoest opwekt.
* Smaak en hitte: Langzaam aanzwellende hitte die op je strot en achterop je tong slaat. De peper is flink heet en brand voornamelijk in je keel en slokdarm. Is rond 60 K-80 K SHU (vers). De hitte houdt relatief lang aan ongeveer een minuut.
* Indruk: Het is een hete peper met niet heel veel smaak.
* Combineert goed bij: Is goed te gebruiken voor het heter maken van sausen, die van zichzelf al veel smaak bevatten.
* Poeder: Geeft een stevige hitte, die zowel op de lippen als bovenin de mond brandt. Het poeder smaakt vooral bitter en heeft een licht paprika aroma.


&lt;!--
===SubHoofdstuk===
* Kleur: 
* Maat: 
* Geur: 
* Structuur: 
* Smaak en hitte: 
* Indruk: 
* Combineert goed bij: 
--&gt;
{{Sub}}</text>
      <sha1>f7xucy9gtl4jxsmxxfkeowf44entlx0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396529</id>
      <parentid>396527</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:10:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sol451</username>
        <id>7214</id>
      </contributor>
      <comment>Marseillaise</comment>
      <origin>396529</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6868" sha1="2dsk1y4ix6c2rjheevkuk156d33qpni" xml:space="preserve">== Peperproefnotities ==
Analoog aan het proeven van wijn, is het ook goed mogelijk om de smaak van pepers te beschrijven. Dit is erg hulpzaam bij het bepalen van welke pepersoort je voor een bepaald gerecht zou kunnen gebruiken. Wat je zoal kunt beschrijven in een complete peperproefnotitie is het volgende.
# Kleur
# Maat
# Geur
# Structuur
# Wanddikte
# Smaak
# Scherpte, hitte sensatie en halfwaardetijd/naburntijd (op de lippen, voor in de mond, de keel, etc.)
# Algemene indruk (bijv. vlak, kruidig, zoet, paprika, gras)
# Combinatiemogelijkheden met etenswaren

Veel plezier met het vinden van de ideale combinatie van smaak en structuur bij jouw gerechten.
Hieronder volgen de proefnotities van individuele pepersoorten.


===Nepali Orange===
* Kleur: rood/oranje
* Maat: 4,2 cm lang
* Geur: Kruidig, sterk, lijkt op een Thaise peper / frutescens variant
* Structuur: dunne wanddikte, taai
* Smaak en hitte: Directe scherpte op de punt van de tong, meloen, Thaise peper smaak, ei, vervolgens gaat de hitte naar het midden van je tong en blijft op het verhemelte hangen, bovenin de keel. De burn ebt daarna snel weer weg.
* Indruk: Het lijk ook wel op een serrano, gekookt ei, eigeel smaakje.
* Combineert goed bij: ei en kipfilet (heeft dan wel wat weg van een scotch Bonnet smaak).

===Buran===
* Kleur: Scharlakenrood
* Maat: 6 cm lang, groeit rechtop, ziet er uit als een kabouterpuntmutsje.
* Geur: Heeft weinig geur.
* Structuur: Knapperig beetje taai, 3mm wanddikte
* Smaak en hitte: Fris, fruitig, vegetaal, zo goed als geen hitte
* Indruk: Smaakt als een rode paprika
* Combineert goed bij: een boterham met kaas.

===Corno di Torro Rosso===
* Kleur: Hel rood
* Maat: Heeft de vorm van een cayenne peper, maar is iets langer en iets breder op de schouders.
* Geur: fruitig
* Structuur: Heeft een wanddikte van 2mm.
* Smaak en hitte: Mooi zoet, fris en fruitig met een een lichte parfumsmaak. Hij is mildheet. Je wordt de hitte gewaar bovenin je mond tegen het verhemelte en achterin je keel en heeft een korte nabrandtijd.
* Indruk: Heerlijke peper. Goed om mee te koken.
* Combineert goed bij: Lekker op brood.

===Cykloon===
* Kleur: Diep rood
* Maat: 5-7 cm lang
* Geur: Paprika geur
* Structuur: Dikke wand van 2mm.
* Smaak en hitte: Zoetige paprikasmaak met een milde hitte, die verspreid door de gehele mond, wat cayenne-achtig met een korte nabrandtijd.
* Indruk: Sappig en krokant
* Combineert goed bij: Lekker op brood.

===Kalocsai merevszaru 622===
* Kleur: Helder rood
* Maat: Ongeveer 6 cm lange rechtopstaande peper (kabouter mutsje).
* Geur: Paprika luchtje, butaangasluchtje.
* Structuur: Mooie dikke en sappige wand 4 a 5 mm dik, knapperig en zeker niet taai.
* Smaak en hitte: Frisse paprikasmaak, een beetje tomaat-achtig. Licht tot mildheet, wellicht ietsje pittiger dan de Buran, maar bijna geen hitte. 
* Indruk: Lekkere paprikasmaak.
* Combineert goed bij: kaas

===Piementos de Padron===
* Kleur: Lakrood, iets donkerder rood / cayenne rood.
* Maat: ongeveer 4 cm lang
* Geur: Grassig
* Structuur: Dun tot medium wanddikte.
* Smaak en hitte: Tomaat- en cayenneachtige smaak en een medium hitte. Je wordt de hitte gewaar op het verhemelte. De hitte is snel weer weg.
* Combineert goed bij: Kort opgebakken met wat zout, zo uit het vuistje te eten.

===Japones===
* Kleur: Vuurrood / lichtrood / neonrood bijna, al eetbaar wanneer ze wat langer hangen en donker groen kleuren en een beetje gaan glanzen.
* Maat: penvormige pepertjes
* Geur: Licht paparika achtig, maar niet echt, ruikt meer naar sierpepers.
* Structuur: Een beetje taai, dunwandig met veer zaden er in.
* Smaak en hitte: Wanneer je ze donkergroen eet, hebben ze die karakteristieke Aziatische salmiak-achtige smaak. Tomaat-achtige smaak, een directe hitte sensatie achter op het verhemelte. Rood is hij wat zoetiger. Bij het doorslikken blijft er een droge salmiak-achtige nasmaak hangen.
* Indruk: Echt een lekkere peper om Aziatisch mee te koken.
* Combineert goed bij: Aziatische keuken.

===Fish Pepper===
* Kleur: Van gestreept groen/crème wit over gestreept groen/oranje naar fel rood, beetje doffe glans.
* Maat: 1,5 cm - 2 cm lang, 1 cm breed, taps toelopend naar een stompe punt.
* Geur: grassig, tomaat
* Structuur: niet taai
* Smaak en hitte: tomatig van smaak, licht parfummig, heeft wel iets weg van de smaak van een Lemon Drop peper, zeer milde hitte
* Indruk: tomaat, gras, parfum (heel licht) en mildheet
* Combineert goed bij: Vis

===Zimbabwe Bird Pepper===
* Kleur: rood
* Maat: 2 cm x 1 cm
* Geur: 
* Structuur: 
* Smaak en hitte: 
* Indruk: 
* Combineert goed bij: 
* Poeder: Geeft een paprikasmaak en een langzaam aanzwellende hitte.
* Gefermenteerde saus (Tabasco saus stijl): Brandt in de gehele mond en slaat op je strot. Geeft een stevige directe hitte, die niet lang aanhoudt.

===Cabe Keriting===
* Kleur: Rood
* Maat: 5-6 cm lang, dunwandig en pendikte.
* Geur: Weinig geur.
* Structuur: Dunwandig weinig vruchtvlees
* Smaak en hitte: Een wat grassige smaak ongeveer 60K SHU.
* Indruk: Wat vlakke peper.
* Combineert goed bij: Aziatisch eten.
* Poeder: Geeft een lichte paprikasmaak, zachte directe hitte in de gehele mond ongeveer 60K SHU. Cijfer 6/10.

===Sevesoup===
* Kleur: scharlakenrood
* Maat: 12 cm lang, 2 cm breed
* Geur: Parfummige, musk-achtige geur
* Structuur: Medium dikwandig en knapperig, krokant waardoor een pepernevel ontstaan bij afhappen, die gelijk een hoest opwekt.
* Smaak en hitte: Langzaam aanzwellende hitte die op je strot en achterop je tong slaat. De peper is flink heet en brand voornamelijk in je keel en slokdarm. Is rond 60 K-80 K SHU (vers). De hitte houdt relatief lang aan ongeveer een minuut.
* Indruk: Het is een hete peper met niet heel veel smaak.
* Combineert goed bij: Is goed te gebruiken voor het heter maken van sausen, die van zichzelf al veel smaak bevatten.
* Poeder: Geeft een stevige hitte, die zowel op de lippen als bovenin de mond brandt. Het poeder smaakt vooral bitter en heeft een licht paprika aroma.

===Marseillaise===
* Kleur: Oranje / geel van kleur.
* Maat: 3-5 cm lang, en 2-3 cm breed, heeft de vorm van een klein puntpaprikaatje met een stompe punt.
* Geur: In Nederlands buitenklimaat gekweekt heeft het geen uitgesproken geur.
* Structuur: Knapperig en medium dikwandig.
* Smaak en hitte: Fris van smaak, mild van hitte (max 40K SHU). De milde hitte is verspreid door de gehele mond waarneembaar.
* Indruk: Niet heel bijzonder wanneer vers uit het vuistje gegeten.
* Combineert goed bij: salades of om te vullen met rijst en gehakt. Je kunt de peper ook goed inmaken en op zuur zetten.
* Poeder: Geeft weinig smaak en lever een slow burn (lanzaam aanzwellende milde hitte). De hitte is verspreid over de gehele mond waarneembaar.

&lt;!--
===SubHoofdstuk===
* Kleur: 
* Maat: 
* Geur: 
* Structuur: 
* Smaak en hitte: 
* Indruk: 
* Combineert goed bij: 
--&gt;
{{Sub}}</text>
      <sha1>2dsk1y4ix6c2rjheevkuk156d33qpni</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396547</id>
      <parentid>396529</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:36:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sol451</username>
        <id>7214</id>
      </contributor>
      <comment>Georgia Black proefnotities toegevoegd.</comment>
      <origin>396547</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7387" sha1="sutu82jw7hym772kcxuvgqxbw22n5lm" xml:space="preserve">== Peperproefnotities ==
Analoog aan het proeven van wijn, is het ook goed mogelijk om de smaak van pepers te beschrijven. Dit is erg hulpzaam bij het bepalen van welke pepersoort je voor een bepaald gerecht zou kunnen gebruiken. Wat je zoal kunt beschrijven in een complete peperproefnotitie is het volgende.
# Kleur
# Maat
# Geur
# Structuur
# Wanddikte
# Smaak
# Scherpte, hitte sensatie en halfwaardetijd/naburntijd (op de lippen, voor in de mond, de keel, etc.)
# Algemene indruk (bijv. vlak, kruidig, zoet, paprika, gras)
# Combinatiemogelijkheden met etenswaren

Veel plezier met het vinden van de ideale combinatie van smaak en structuur bij jouw gerechten.
Hieronder volgen de proefnotities van individuele pepersoorten.


===Nepali Orange===
* Kleur: rood/oranje
* Maat: 4,2 cm lang
* Geur: Kruidig, sterk, lijkt op een Thaise peper / frutescens variant
* Structuur: dunne wanddikte, taai
* Smaak en hitte: Directe scherpte op de punt van de tong, meloen, Thaise peper smaak, ei, vervolgens gaat de hitte naar het midden van je tong en blijft op het verhemelte hangen, bovenin de keel. De burn ebt daarna snel weer weg.
* Indruk: Het lijk ook wel op een serrano, gekookt ei, eigeel smaakje.
* Combineert goed bij: ei en kipfilet (heeft dan wel wat weg van een scotch Bonnet smaak).

===Buran===
* Kleur: Scharlakenrood
* Maat: 6 cm lang, groeit rechtop, ziet er uit als een kabouterpuntmutsje.
* Geur: Heeft weinig geur.
* Structuur: Knapperig beetje taai, 3mm wanddikte
* Smaak en hitte: Fris, fruitig, vegetaal, zo goed als geen hitte
* Indruk: Smaakt als een rode paprika
* Combineert goed bij: een boterham met kaas.

===Corno di Torro Rosso===
* Kleur: Hel rood
* Maat: Heeft de vorm van een cayenne peper, maar is iets langer en iets breder op de schouders.
* Geur: fruitig
* Structuur: Heeft een wanddikte van 2mm.
* Smaak en hitte: Mooi zoet, fris en fruitig met een een lichte parfumsmaak. Hij is mildheet. Je wordt de hitte gewaar bovenin je mond tegen het verhemelte en achterin je keel en heeft een korte nabrandtijd.
* Indruk: Heerlijke peper. Goed om mee te koken.
* Combineert goed bij: Lekker op brood.

===Cykloon===
* Kleur: Diep rood
* Maat: 5-7 cm lang
* Geur: Paprika geur
* Structuur: Dikke wand van 2mm.
* Smaak en hitte: Zoetige paprikasmaak met een milde hitte, die verspreid door de gehele mond, wat cayenne-achtig met een korte nabrandtijd.
* Indruk: Sappig en krokant
* Combineert goed bij: Lekker op brood.

===Kalocsai merevszaru 622===
* Kleur: Helder rood
* Maat: Ongeveer 6 cm lange rechtopstaande peper (kabouter mutsje).
* Geur: Paprika luchtje, butaangasluchtje.
* Structuur: Mooie dikke en sappige wand 4 a 5 mm dik, knapperig en zeker niet taai.
* Smaak en hitte: Frisse paprikasmaak, een beetje tomaat-achtig. Licht tot mildheet, wellicht ietsje pittiger dan de Buran, maar bijna geen hitte. 
* Indruk: Lekkere paprikasmaak.
* Combineert goed bij: kaas

===Piementos de Padron===
* Kleur: Lakrood, iets donkerder rood / cayenne rood.
* Maat: ongeveer 4 cm lang
* Geur: Grassig
* Structuur: Dun tot medium wanddikte.
* Smaak en hitte: Tomaat- en cayenneachtige smaak en een medium hitte. Je wordt de hitte gewaar op het verhemelte. De hitte is snel weer weg.
* Combineert goed bij: Kort opgebakken met wat zout, zo uit het vuistje te eten.

===Japones===
* Kleur: Vuurrood / lichtrood / neonrood bijna, al eetbaar wanneer ze wat langer hangen en donker groen kleuren en een beetje gaan glanzen.
* Maat: penvormige pepertjes
* Geur: Licht paparika achtig, maar niet echt, ruikt meer naar sierpepers.
* Structuur: Een beetje taai, dunwandig met veer zaden er in.
* Smaak en hitte: Wanneer je ze donkergroen eet, hebben ze die karakteristieke Aziatische salmiak-achtige smaak. Tomaat-achtige smaak, een directe hitte sensatie achter op het verhemelte. Rood is hij wat zoetiger. Bij het doorslikken blijft er een droge salmiak-achtige nasmaak hangen.
* Indruk: Echt een lekkere peper om Aziatisch mee te koken.
* Combineert goed bij: Aziatische keuken.

===Fish Pepper===
* Kleur: Van gestreept groen/crème wit over gestreept groen/oranje naar fel rood, beetje doffe glans.
* Maat: 1,5 cm - 2 cm lang, 1 cm breed, taps toelopend naar een stompe punt.
* Geur: grassig, tomaat
* Structuur: niet taai
* Smaak en hitte: tomatig van smaak, licht parfummig, heeft wel iets weg van de smaak van een Lemon Drop peper, zeer milde hitte
* Indruk: tomaat, gras, parfum (heel licht) en mildheet
* Combineert goed bij: Vis

===Zimbabwe Bird Pepper===
* Kleur: rood
* Maat: 2 cm x 1 cm
* Geur: 
* Structuur: 
* Smaak en hitte: 
* Indruk: 
* Combineert goed bij: 
* Poeder: Geeft een paprikasmaak en een langzaam aanzwellende hitte.
* Gefermenteerde saus (Tabasco saus stijl): Brandt in de gehele mond en slaat op je strot. Geeft een stevige directe hitte, die niet lang aanhoudt.

===Cabe Keriting===
* Kleur: Rood
* Maat: 5-6 cm lang, dunwandig en pendikte.
* Geur: Weinig geur.
* Structuur: Dunwandig weinig vruchtvlees
* Smaak en hitte: Een wat grassige smaak ongeveer 60K SHU.
* Indruk: Wat vlakke peper.
* Combineert goed bij: Aziatisch eten.
* Poeder: Geeft een lichte paprikasmaak, zachte directe hitte in de gehele mond ongeveer 60K SHU. Cijfer 6/10.

===Sevesoup===
* Kleur: scharlakenrood
* Maat: 12 cm lang, 2 cm breed
* Geur: Parfummige, musk-achtige geur
* Structuur: Medium dikwandig en knapperig, krokant waardoor een pepernevel ontstaan bij afhappen, die gelijk een hoest opwekt.
* Smaak en hitte: Langzaam aanzwellende hitte die op je strot en achterop je tong slaat. De peper is flink heet en brand voornamelijk in je keel en slokdarm. Is rond 60 K-80 K SHU (vers). De hitte houdt relatief lang aan ongeveer een minuut.
* Indruk: Het is een hete peper met niet heel veel smaak.
* Combineert goed bij: Is goed te gebruiken voor het heter maken van sausen, die van zichzelf al veel smaak bevatten.
* Poeder: Geeft een stevige hitte, die zowel op de lippen als bovenin de mond brandt. Het poeder smaakt vooral bitter en heeft een licht paprika aroma.

===Marseillaise===
* Kleur: Oranje / geel van kleur.
* Maat: 3-5 cm lang, en 2-3 cm breed, heeft de vorm van een klein puntpaprikaatje met een stompe punt.
* Geur: In Nederlands buitenklimaat gekweekt heeft het geen uitgesproken geur.
* Structuur: Knapperig en medium dikwandig.
* Smaak en hitte: Fris van smaak, mild van hitte (max 40K SHU). De milde hitte is verspreid door de gehele mond waarneembaar.
* Indruk: Niet heel bijzonder wanneer vers uit het vuistje gegeten.
* Combineert goed bij: salades of om te vullen met rijst en gehakt. Je kunt de peper ook goed inmaken en op zuur zetten.
* Poeder: Geeft weinig smaak en lever een slow burn (lanzaam aanzwellende milde hitte). De hitte is verspreid over de gehele mond waarneembaar.

===Georgia Black===
* Kleur: Donkerbruin van kleur
* Maat: 10 cm lang, 2 cm breed, taps toelopend uitmondend in een scherpe punt.
* Geur: Licht paprika.
* Structuur: Medium dunwandige peper, niet knapperig.
* Smaak en hitte: Zeer milde peper, bijna geen hitte (3 K SHU).
* Indruk: Zeer milde, niet zeer uitgesproken peper.
* Combineert goed bij: lekker om te drogen, waardoor de smaak intensiveert.
* Poeder: Het poeder is zeer mild van hitten en heeft een bijzondere zoethout / salmiak smaak. Het geurt naar paprika.

&lt;!--
===SubHoofdstuk===
* Kleur: 
* Maat: 
* Geur: 
* Structuur: 
* Smaak en hitte: 
* Indruk: 
* Combineert goed bij: 
--&gt;
{{Sub}}</text>
      <sha1>sutu82jw7hym772kcxuvgqxbw22n5lm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396549</id>
      <parentid>396547</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:54:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sol451</username>
        <id>7214</id>
      </contributor>
      <comment>Dundicut proefnotitie toegevoegd.</comment>
      <origin>396549</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7969" sha1="n9cr2olb4yfi0qgva6056hmgre51lzb" xml:space="preserve">== Peperproefnotities ==
Analoog aan het proeven van wijn, is het ook goed mogelijk om de smaak van pepers te beschrijven. Dit is erg hulpzaam bij het bepalen van welke pepersoort je voor een bepaald gerecht zou kunnen gebruiken. Wat je zoal kunt beschrijven in een complete peperproefnotitie is het volgende.
# Kleur
# Maat
# Geur
# Structuur
# Wanddikte
# Smaak
# Scherpte, hitte sensatie en halfwaardetijd/naburntijd (op de lippen, voor in de mond, de keel, etc.)
# Algemene indruk (bijv. vlak, kruidig, zoet, paprika, gras)
# Combinatiemogelijkheden met etenswaren

Veel plezier met het vinden van de ideale combinatie van smaak en structuur bij jouw gerechten.
Hieronder volgen de proefnotities van individuele pepersoorten.


===Nepali Orange===
* Kleur: rood/oranje
* Maat: 4,2 cm lang
* Geur: Kruidig, sterk, lijkt op een Thaise peper / frutescens variant
* Structuur: dunne wanddikte, taai
* Smaak en hitte: Directe scherpte op de punt van de tong, meloen, Thaise peper smaak, ei, vervolgens gaat de hitte naar het midden van je tong en blijft op het verhemelte hangen, bovenin de keel. De burn ebt daarna snel weer weg.
* Indruk: Het lijk ook wel op een serrano, gekookt ei, eigeel smaakje.
* Combineert goed bij: ei en kipfilet (heeft dan wel wat weg van een scotch Bonnet smaak).

===Buran===
* Kleur: Scharlakenrood
* Maat: 6 cm lang, groeit rechtop, ziet er uit als een kabouterpuntmutsje.
* Geur: Heeft weinig geur.
* Structuur: Knapperig beetje taai, 3mm wanddikte
* Smaak en hitte: Fris, fruitig, vegetaal, zo goed als geen hitte
* Indruk: Smaakt als een rode paprika
* Combineert goed bij: een boterham met kaas.

===Corno di Torro Rosso===
* Kleur: Hel rood
* Maat: Heeft de vorm van een cayenne peper, maar is iets langer en iets breder op de schouders.
* Geur: fruitig
* Structuur: Heeft een wanddikte van 2mm.
* Smaak en hitte: Mooi zoet, fris en fruitig met een een lichte parfumsmaak. Hij is mildheet. Je wordt de hitte gewaar bovenin je mond tegen het verhemelte en achterin je keel en heeft een korte nabrandtijd.
* Indruk: Heerlijke peper. Goed om mee te koken.
* Combineert goed bij: Lekker op brood.

===Cykloon===
* Kleur: Diep rood
* Maat: 5-7 cm lang
* Geur: Paprika geur
* Structuur: Dikke wand van 2mm.
* Smaak en hitte: Zoetige paprikasmaak met een milde hitte, die verspreid door de gehele mond, wat cayenne-achtig met een korte nabrandtijd.
* Indruk: Sappig en krokant
* Combineert goed bij: Lekker op brood.

===Kalocsai merevszaru 622===
* Kleur: Helder rood
* Maat: Ongeveer 6 cm lange rechtopstaande peper (kabouter mutsje).
* Geur: Paprika luchtje, butaangasluchtje.
* Structuur: Mooie dikke en sappige wand 4 a 5 mm dik, knapperig en zeker niet taai.
* Smaak en hitte: Frisse paprikasmaak, een beetje tomaat-achtig. Licht tot mildheet, wellicht ietsje pittiger dan de Buran, maar bijna geen hitte. 
* Indruk: Lekkere paprikasmaak.
* Combineert goed bij: kaas

===Piementos de Padron===
* Kleur: Lakrood, iets donkerder rood / cayenne rood.
* Maat: ongeveer 4 cm lang
* Geur: Grassig
* Structuur: Dun tot medium wanddikte.
* Smaak en hitte: Tomaat- en cayenneachtige smaak en een medium hitte. Je wordt de hitte gewaar op het verhemelte. De hitte is snel weer weg.
* Combineert goed bij: Kort opgebakken met wat zout, zo uit het vuistje te eten.

===Japones===
* Kleur: Vuurrood / lichtrood / neonrood bijna, al eetbaar wanneer ze wat langer hangen en donker groen kleuren en een beetje gaan glanzen.
* Maat: penvormige pepertjes
* Geur: Licht paparika achtig, maar niet echt, ruikt meer naar sierpepers.
* Structuur: Een beetje taai, dunwandig met veer zaden er in.
* Smaak en hitte: Wanneer je ze donkergroen eet, hebben ze die karakteristieke Aziatische salmiak-achtige smaak. Tomaat-achtige smaak, een directe hitte sensatie achter op het verhemelte. Rood is hij wat zoetiger. Bij het doorslikken blijft er een droge salmiak-achtige nasmaak hangen.
* Indruk: Echt een lekkere peper om Aziatisch mee te koken.
* Combineert goed bij: Aziatische keuken.

===Fish Pepper===
* Kleur: Van gestreept groen/crème wit over gestreept groen/oranje naar fel rood, beetje doffe glans.
* Maat: 1,5 cm - 2 cm lang, 1 cm breed, taps toelopend naar een stompe punt.
* Geur: grassig, tomaat
* Structuur: niet taai
* Smaak en hitte: tomatig van smaak, licht parfummig, heeft wel iets weg van de smaak van een Lemon Drop peper, zeer milde hitte
* Indruk: tomaat, gras, parfum (heel licht) en mildheet
* Combineert goed bij: Vis

===Zimbabwe Bird Pepper===
* Kleur: rood
* Maat: 2 cm x 1 cm
* Geur: 
* Structuur: 
* Smaak en hitte: 
* Indruk: 
* Combineert goed bij: 
* Poeder: Geeft een paprikasmaak en een langzaam aanzwellende hitte.
* Gefermenteerde saus (Tabasco saus stijl): Brandt in de gehele mond en slaat op je strot. Geeft een stevige directe hitte, die niet lang aanhoudt.

===Cabe Keriting===
* Kleur: Rood
* Maat: 5-6 cm lang, dunwandig en pendikte.
* Geur: Weinig geur.
* Structuur: Dunwandig weinig vruchtvlees
* Smaak en hitte: Een wat grassige smaak ongeveer 60K SHU.
* Indruk: Wat vlakke peper.
* Combineert goed bij: Aziatisch eten.
* Poeder: Geeft een lichte paprikasmaak, zachte directe hitte in de gehele mond ongeveer 60K SHU. Cijfer 6/10.

===Sevesoup===
* Kleur: scharlakenrood
* Maat: 12 cm lang, 2 cm breed
* Geur: Parfummige, musk-achtige geur
* Structuur: Medium dikwandig en knapperig, krokant waardoor een pepernevel ontstaan bij afhappen, die gelijk een hoest opwekt.
* Smaak en hitte: Langzaam aanzwellende hitte die op je strot en achterop je tong slaat. De peper is flink heet en brand voornamelijk in je keel en slokdarm. Is rond 60 K-80 K SHU (vers). De hitte houdt relatief lang aan ongeveer een minuut.
* Indruk: Het is een hete peper met niet heel veel smaak.
* Combineert goed bij: Is goed te gebruiken voor het heter maken van sausen, die van zichzelf al veel smaak bevatten.
* Poeder: Geeft een stevige hitte, die zowel op de lippen als bovenin de mond brandt. Het poeder smaakt vooral bitter en heeft een licht paprika aroma.

===Marseillaise===
* Kleur: Oranje / geel van kleur.
* Maat: 3-5 cm lang, en 2-3 cm breed, heeft de vorm van een klein puntpaprikaatje met een stompe punt.
* Geur: In Nederlands buitenklimaat gekweekt heeft het geen uitgesproken geur.
* Structuur: Knapperig en medium dikwandig.
* Smaak en hitte: Fris van smaak, mild van hitte (max 40K SHU). De milde hitte is verspreid door de gehele mond waarneembaar.
* Indruk: Niet heel bijzonder wanneer vers uit het vuistje gegeten.
* Combineert goed bij: salades of om te vullen met rijst en gehakt. Je kunt de peper ook goed inmaken en op zuur zetten.
* Poeder: Geeft weinig smaak en lever een slow burn (lanzaam aanzwellende milde hitte). De hitte is verspreid over de gehele mond waarneembaar.

===Georgia Black===
* Kleur: Donkerbruin van kleur
* Maat: 10 cm lang, 2 cm breed, taps toelopend uitmondend in een scherpe punt.
* Geur: Licht paprika.
* Structuur: Medium dunwandige peper, niet knapperig.
* Smaak en hitte: Zeer milde peper, bijna geen hitte (3 K SHU).
* Indruk: Zeer milde, niet zeer uitgesproken peper.
* Combineert goed bij: lekker om te drogen, waardoor de smaak intensiveert.
* Poeder: Het poeder is zeer mild van hitten en heeft een bijzondere zoethout / salmiak smaak. Het geurt naar paprika.

===Dundicut===
* Kleur:  Fel rood van kleur.
* Maat: Hartvormige peper van afmeting 2,5 x 1,5 cm.
* Geur: Ruikt naar tomaat en heel licht naar parfum (musk). Wanneer je hem opwrijft geurt hij heerlijk naar paprika.
* Structuur: Dikwandig (2 mm) en sappig.
* Smaak en hitte: smaakt ook naar tomaat. Geeft een hittebeleving verspreid door de gehele mond. Is medium heet (55 K - 65 K SHU).
* Indruk: Smakelijke peper.
* Combineert goed bij: Lekker in Indiase gerechten.
* Poeder: Levert een bijzonder smakelijk peperpoeder. Nog veel lekkerder dan de verse pepers. Een echte aanrader.

&lt;!--
===SubHoofdstuk===
* Kleur: 
* Maat: 
* Geur: 
* Structuur: 
* Smaak en hitte: 
* Indruk: 
* Combineert goed bij: 
--&gt;
{{Sub}}</text>
      <sha1>n9cr2olb4yfi0qgva6056hmgre51lzb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396550</id>
      <parentid>396549</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T09:08:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sol451</username>
        <id>7214</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Dundicut */  toevoeging</comment>
      <origin>396550</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8025" sha1="8yqb8hfbtmdgpgswjr8bkeagcsb13zf" xml:space="preserve">== Peperproefnotities ==
Analoog aan het proeven van wijn, is het ook goed mogelijk om de smaak van pepers te beschrijven. Dit is erg hulpzaam bij het bepalen van welke pepersoort je voor een bepaald gerecht zou kunnen gebruiken. Wat je zoal kunt beschrijven in een complete peperproefnotitie is het volgende.
# Kleur
# Maat
# Geur
# Structuur
# Wanddikte
# Smaak
# Scherpte, hitte sensatie en halfwaardetijd/naburntijd (op de lippen, voor in de mond, de keel, etc.)
# Algemene indruk (bijv. vlak, kruidig, zoet, paprika, gras)
# Combinatiemogelijkheden met etenswaren

Veel plezier met het vinden van de ideale combinatie van smaak en structuur bij jouw gerechten.
Hieronder volgen de proefnotities van individuele pepersoorten.


===Nepali Orange===
* Kleur: rood/oranje
* Maat: 4,2 cm lang
* Geur: Kruidig, sterk, lijkt op een Thaise peper / frutescens variant
* Structuur: dunne wanddikte, taai
* Smaak en hitte: Directe scherpte op de punt van de tong, meloen, Thaise peper smaak, ei, vervolgens gaat de hitte naar het midden van je tong en blijft op het verhemelte hangen, bovenin de keel. De burn ebt daarna snel weer weg.
* Indruk: Het lijk ook wel op een serrano, gekookt ei, eigeel smaakje.
* Combineert goed bij: ei en kipfilet (heeft dan wel wat weg van een scotch Bonnet smaak).

===Buran===
* Kleur: Scharlakenrood
* Maat: 6 cm lang, groeit rechtop, ziet er uit als een kabouterpuntmutsje.
* Geur: Heeft weinig geur.
* Structuur: Knapperig beetje taai, 3mm wanddikte
* Smaak en hitte: Fris, fruitig, vegetaal, zo goed als geen hitte
* Indruk: Smaakt als een rode paprika
* Combineert goed bij: een boterham met kaas.

===Corno di Torro Rosso===
* Kleur: Hel rood
* Maat: Heeft de vorm van een cayenne peper, maar is iets langer en iets breder op de schouders.
* Geur: fruitig
* Structuur: Heeft een wanddikte van 2mm.
* Smaak en hitte: Mooi zoet, fris en fruitig met een een lichte parfumsmaak. Hij is mildheet. Je wordt de hitte gewaar bovenin je mond tegen het verhemelte en achterin je keel en heeft een korte nabrandtijd.
* Indruk: Heerlijke peper. Goed om mee te koken.
* Combineert goed bij: Lekker op brood.

===Cykloon===
* Kleur: Diep rood
* Maat: 5-7 cm lang
* Geur: Paprika geur
* Structuur: Dikke wand van 2mm.
* Smaak en hitte: Zoetige paprikasmaak met een milde hitte, die verspreid door de gehele mond, wat cayenne-achtig met een korte nabrandtijd.
* Indruk: Sappig en krokant
* Combineert goed bij: Lekker op brood.

===Kalocsai merevszaru 622===
* Kleur: Helder rood
* Maat: Ongeveer 6 cm lange rechtopstaande peper (kabouter mutsje).
* Geur: Paprika luchtje, butaangasluchtje.
* Structuur: Mooie dikke en sappige wand 4 a 5 mm dik, knapperig en zeker niet taai.
* Smaak en hitte: Frisse paprikasmaak, een beetje tomaat-achtig. Licht tot mildheet, wellicht ietsje pittiger dan de Buran, maar bijna geen hitte. 
* Indruk: Lekkere paprikasmaak.
* Combineert goed bij: kaas

===Piementos de Padron===
* Kleur: Lakrood, iets donkerder rood / cayenne rood.
* Maat: ongeveer 4 cm lang
* Geur: Grassig
* Structuur: Dun tot medium wanddikte.
* Smaak en hitte: Tomaat- en cayenneachtige smaak en een medium hitte. Je wordt de hitte gewaar op het verhemelte. De hitte is snel weer weg.
* Combineert goed bij: Kort opgebakken met wat zout, zo uit het vuistje te eten.

===Japones===
* Kleur: Vuurrood / lichtrood / neonrood bijna, al eetbaar wanneer ze wat langer hangen en donker groen kleuren en een beetje gaan glanzen.
* Maat: penvormige pepertjes
* Geur: Licht paparika achtig, maar niet echt, ruikt meer naar sierpepers.
* Structuur: Een beetje taai, dunwandig met veer zaden er in.
* Smaak en hitte: Wanneer je ze donkergroen eet, hebben ze die karakteristieke Aziatische salmiak-achtige smaak. Tomaat-achtige smaak, een directe hitte sensatie achter op het verhemelte. Rood is hij wat zoetiger. Bij het doorslikken blijft er een droge salmiak-achtige nasmaak hangen.
* Indruk: Echt een lekkere peper om Aziatisch mee te koken.
* Combineert goed bij: Aziatische keuken.

===Fish Pepper===
* Kleur: Van gestreept groen/crème wit over gestreept groen/oranje naar fel rood, beetje doffe glans.
* Maat: 1,5 cm - 2 cm lang, 1 cm breed, taps toelopend naar een stompe punt.
* Geur: grassig, tomaat
* Structuur: niet taai
* Smaak en hitte: tomatig van smaak, licht parfummig, heeft wel iets weg van de smaak van een Lemon Drop peper, zeer milde hitte
* Indruk: tomaat, gras, parfum (heel licht) en mildheet
* Combineert goed bij: Vis

===Zimbabwe Bird Pepper===
* Kleur: rood
* Maat: 2 cm x 1 cm
* Geur: 
* Structuur: 
* Smaak en hitte: 
* Indruk: 
* Combineert goed bij: 
* Poeder: Geeft een paprikasmaak en een langzaam aanzwellende hitte.
* Gefermenteerde saus (Tabasco saus stijl): Brandt in de gehele mond en slaat op je strot. Geeft een stevige directe hitte, die niet lang aanhoudt.

===Cabe Keriting===
* Kleur: Rood
* Maat: 5-6 cm lang, dunwandig en pendikte.
* Geur: Weinig geur.
* Structuur: Dunwandig weinig vruchtvlees
* Smaak en hitte: Een wat grassige smaak ongeveer 60K SHU.
* Indruk: Wat vlakke peper.
* Combineert goed bij: Aziatisch eten.
* Poeder: Geeft een lichte paprikasmaak, zachte directe hitte in de gehele mond ongeveer 60K SHU. Cijfer 6/10.

===Sevesoup===
* Kleur: scharlakenrood
* Maat: 12 cm lang, 2 cm breed
* Geur: Parfummige, musk-achtige geur
* Structuur: Medium dikwandig en knapperig, krokant waardoor een pepernevel ontstaan bij afhappen, die gelijk een hoest opwekt.
* Smaak en hitte: Langzaam aanzwellende hitte die op je strot en achterop je tong slaat. De peper is flink heet en brand voornamelijk in je keel en slokdarm. Is rond 60 K-80 K SHU (vers). De hitte houdt relatief lang aan ongeveer een minuut.
* Indruk: Het is een hete peper met niet heel veel smaak.
* Combineert goed bij: Is goed te gebruiken voor het heter maken van sausen, die van zichzelf al veel smaak bevatten.
* Poeder: Geeft een stevige hitte, die zowel op de lippen als bovenin de mond brandt. Het poeder smaakt vooral bitter en heeft een licht paprika aroma.

===Marseillaise===
* Kleur: Oranje / geel van kleur.
* Maat: 3-5 cm lang, en 2-3 cm breed, heeft de vorm van een klein puntpaprikaatje met een stompe punt.
* Geur: In Nederlands buitenklimaat gekweekt heeft het geen uitgesproken geur.
* Structuur: Knapperig en medium dikwandig.
* Smaak en hitte: Fris van smaak, mild van hitte (max 40K SHU). De milde hitte is verspreid door de gehele mond waarneembaar.
* Indruk: Niet heel bijzonder wanneer vers uit het vuistje gegeten.
* Combineert goed bij: salades of om te vullen met rijst en gehakt. Je kunt de peper ook goed inmaken en op zuur zetten.
* Poeder: Geeft weinig smaak en lever een slow burn (lanzaam aanzwellende milde hitte). De hitte is verspreid over de gehele mond waarneembaar.

===Georgia Black===
* Kleur: Donkerbruin van kleur
* Maat: 10 cm lang, 2 cm breed, taps toelopend uitmondend in een scherpe punt.
* Geur: Licht paprika.
* Structuur: Medium dunwandige peper, niet knapperig.
* Smaak en hitte: Zeer milde peper, bijna geen hitte (3 K SHU).
* Indruk: Zeer milde, niet zeer uitgesproken peper.
* Combineert goed bij: lekker om te drogen, waardoor de smaak intensiveert.
* Poeder: Het poeder is zeer mild van hitten en heeft een bijzondere zoethout / salmiak smaak. Het geurt naar paprika.

===Dundicut===
* Kleur:  Fel rood van kleur.
* Maat: Hartvormige peper van afmeting 2,5 x 1,5 cm.
* Geur: Ruikt naar tomaat en heel licht naar parfum (musk). Wanneer je hem opwrijft geurt hij heerlijk naar paprika.
* Structuur: Dikwandig (2 mm) en sappig.
* Smaak en hitte: smaakt ook naar tomaat. Geeft een hittebeleving verspreid door de gehele mond. Is medium heet (55 K - 65 K SHU).
* Indruk: Smakelijke peper.
* Combineert goed bij: Lekker in Indiase gerechten.
* Poeder: Levert een bijzonder smakelijk peperpoeder. Het heeft een zoetige smaak en is lekker pittig. Het is nog veel lekkerder dan de verse pepers. Een echte aanrader.

&lt;!--
===SubHoofdstuk===
* Kleur: 
* Maat: 
* Geur: 
* Structuur: 
* Smaak en hitte: 
* Indruk: 
* Combineert goed bij: 
--&gt;
{{Sub}}</text>
      <sha1>8yqb8hfbtmdgpgswjr8bkeagcsb13zf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396551</id>
      <parentid>396550</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T09:17:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sol451</username>
        <id>7214</id>
      </contributor>
      <comment>Rooster Spur proefnotieties.</comment>
      <origin>396551</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8638" sha1="kmbd9tulc9gs73osfjr41wdfn2me2n2" xml:space="preserve">== Peperproefnotities ==
Analoog aan het proeven van wijn, is het ook goed mogelijk om de smaak van pepers te beschrijven. Dit is erg hulpzaam bij het bepalen van welke pepersoort je voor een bepaald gerecht zou kunnen gebruiken. Wat je zoal kunt beschrijven in een complete peperproefnotitie is het volgende.
# Kleur
# Maat
# Geur
# Structuur
# Wanddikte
# Smaak
# Scherpte, hitte sensatie en halfwaardetijd/naburntijd (op de lippen, voor in de mond, de keel, etc.)
# Algemene indruk (bijv. vlak, kruidig, zoet, paprika, gras)
# Combinatiemogelijkheden met etenswaren

Veel plezier met het vinden van de ideale combinatie van smaak en structuur bij jouw gerechten.
Hieronder volgen de proefnotities van individuele pepersoorten.


===Nepali Orange===
* Kleur: rood/oranje
* Maat: 4,2 cm lang
* Geur: Kruidig, sterk, lijkt op een Thaise peper / frutescens variant
* Structuur: dunne wanddikte, taai
* Smaak en hitte: Directe scherpte op de punt van de tong, meloen, Thaise peper smaak, ei, vervolgens gaat de hitte naar het midden van je tong en blijft op het verhemelte hangen, bovenin de keel. De burn ebt daarna snel weer weg.
* Indruk: Het lijk ook wel op een serrano, gekookt ei, eigeel smaakje.
* Combineert goed bij: ei en kipfilet (heeft dan wel wat weg van een scotch Bonnet smaak).

===Buran===
* Kleur: Scharlakenrood
* Maat: 6 cm lang, groeit rechtop, ziet er uit als een kabouterpuntmutsje.
* Geur: Heeft weinig geur.
* Structuur: Knapperig beetje taai, 3mm wanddikte
* Smaak en hitte: Fris, fruitig, vegetaal, zo goed als geen hitte
* Indruk: Smaakt als een rode paprika
* Combineert goed bij: een boterham met kaas.

===Corno di Torro Rosso===
* Kleur: Hel rood
* Maat: Heeft de vorm van een cayenne peper, maar is iets langer en iets breder op de schouders.
* Geur: fruitig
* Structuur: Heeft een wanddikte van 2mm.
* Smaak en hitte: Mooi zoet, fris en fruitig met een een lichte parfumsmaak. Hij is mildheet. Je wordt de hitte gewaar bovenin je mond tegen het verhemelte en achterin je keel en heeft een korte nabrandtijd.
* Indruk: Heerlijke peper. Goed om mee te koken.
* Combineert goed bij: Lekker op brood.

===Cykloon===
* Kleur: Diep rood
* Maat: 5-7 cm lang
* Geur: Paprika geur
* Structuur: Dikke wand van 2mm.
* Smaak en hitte: Zoetige paprikasmaak met een milde hitte, die verspreid door de gehele mond, wat cayenne-achtig met een korte nabrandtijd.
* Indruk: Sappig en krokant
* Combineert goed bij: Lekker op brood.

===Kalocsai merevszaru 622===
* Kleur: Helder rood
* Maat: Ongeveer 6 cm lange rechtopstaande peper (kabouter mutsje).
* Geur: Paprika luchtje, butaangasluchtje.
* Structuur: Mooie dikke en sappige wand 4 a 5 mm dik, knapperig en zeker niet taai.
* Smaak en hitte: Frisse paprikasmaak, een beetje tomaat-achtig. Licht tot mildheet, wellicht ietsje pittiger dan de Buran, maar bijna geen hitte. 
* Indruk: Lekkere paprikasmaak.
* Combineert goed bij: kaas

===Piementos de Padron===
* Kleur: Lakrood, iets donkerder rood / cayenne rood.
* Maat: ongeveer 4 cm lang
* Geur: Grassig
* Structuur: Dun tot medium wanddikte.
* Smaak en hitte: Tomaat- en cayenneachtige smaak en een medium hitte. Je wordt de hitte gewaar op het verhemelte. De hitte is snel weer weg.
* Combineert goed bij: Kort opgebakken met wat zout, zo uit het vuistje te eten.

===Japones===
* Kleur: Vuurrood / lichtrood / neonrood bijna, al eetbaar wanneer ze wat langer hangen en donker groen kleuren en een beetje gaan glanzen.
* Maat: penvormige pepertjes
* Geur: Licht paparika achtig, maar niet echt, ruikt meer naar sierpepers.
* Structuur: Een beetje taai, dunwandig met veer zaden er in.
* Smaak en hitte: Wanneer je ze donkergroen eet, hebben ze die karakteristieke Aziatische salmiak-achtige smaak. Tomaat-achtige smaak, een directe hitte sensatie achter op het verhemelte. Rood is hij wat zoetiger. Bij het doorslikken blijft er een droge salmiak-achtige nasmaak hangen.
* Indruk: Echt een lekkere peper om Aziatisch mee te koken.
* Combineert goed bij: Aziatische keuken.

===Fish Pepper===
* Kleur: Van gestreept groen/crème wit over gestreept groen/oranje naar fel rood, beetje doffe glans.
* Maat: 1,5 cm - 2 cm lang, 1 cm breed, taps toelopend naar een stompe punt.
* Geur: grassig, tomaat
* Structuur: niet taai
* Smaak en hitte: tomatig van smaak, licht parfummig, heeft wel iets weg van de smaak van een Lemon Drop peper, zeer milde hitte
* Indruk: tomaat, gras, parfum (heel licht) en mildheet
* Combineert goed bij: Vis

===Zimbabwe Bird Pepper===
* Kleur: rood
* Maat: 2 cm x 1 cm
* Geur: 
* Structuur: 
* Smaak en hitte: 
* Indruk: 
* Combineert goed bij: 
* Poeder: Geeft een paprikasmaak en een langzaam aanzwellende hitte.
* Gefermenteerde saus (Tabasco saus stijl): Brandt in de gehele mond en slaat op je strot. Geeft een stevige directe hitte, die niet lang aanhoudt.

===Cabe Keriting===
* Kleur: Rood
* Maat: 5-6 cm lang, dunwandig en pendikte.
* Geur: Weinig geur.
* Structuur: Dunwandig weinig vruchtvlees
* Smaak en hitte: Een wat grassige smaak ongeveer 60K SHU.
* Indruk: Wat vlakke peper.
* Combineert goed bij: Aziatisch eten.
* Poeder: Geeft een lichte paprikasmaak, zachte directe hitte in de gehele mond ongeveer 60K SHU. Cijfer 6/10.

===Sevesoup===
* Kleur: scharlakenrood
* Maat: 12 cm lang, 2 cm breed
* Geur: Parfummige, musk-achtige geur
* Structuur: Medium dikwandig en knapperig, krokant waardoor een pepernevel ontstaan bij afhappen, die gelijk een hoest opwekt.
* Smaak en hitte: Langzaam aanzwellende hitte die op je strot en achterop je tong slaat. De peper is flink heet en brand voornamelijk in je keel en slokdarm. Is rond 60 K-80 K SHU (vers). De hitte houdt relatief lang aan ongeveer een minuut.
* Indruk: Het is een hete peper met niet heel veel smaak.
* Combineert goed bij: Is goed te gebruiken voor het heter maken van sausen, die van zichzelf al veel smaak bevatten.
* Poeder: Geeft een stevige hitte, die zowel op de lippen als bovenin de mond brandt. Het poeder smaakt vooral bitter en heeft een licht paprika aroma.

===Marseillaise===
* Kleur: Oranje / geel van kleur.
* Maat: 3-5 cm lang, en 2-3 cm breed, heeft de vorm van een klein puntpaprikaatje met een stompe punt.
* Geur: In Nederlands buitenklimaat gekweekt heeft het geen uitgesproken geur.
* Structuur: Knapperig en medium dikwandig.
* Smaak en hitte: Fris van smaak, mild van hitte (max 40K SHU). De milde hitte is verspreid door de gehele mond waarneembaar.
* Indruk: Niet heel bijzonder wanneer vers uit het vuistje gegeten.
* Combineert goed bij: salades of om te vullen met rijst en gehakt. Je kunt de peper ook goed inmaken en op zuur zetten.
* Poeder: Geeft weinig smaak en lever een slow burn (lanzaam aanzwellende milde hitte). De hitte is verspreid over de gehele mond waarneembaar.

===Georgia Black===
* Kleur: Donkerbruin van kleur
* Maat: 10 cm lang, 2 cm breed, taps toelopend uitmondend in een scherpe punt.
* Geur: Licht paprika.
* Structuur: Medium dunwandige peper, niet knapperig.
* Smaak en hitte: Zeer milde peper, bijna geen hitte (3 K SHU).
* Indruk: Zeer milde, niet zeer uitgesproken peper.
* Combineert goed bij: lekker om te drogen, waardoor de smaak intensiveert.
* Poeder: Het poeder is zeer mild van hitten en heeft een bijzondere zoethout / salmiak smaak. Het geurt naar paprika.

===Dundicut===
* Kleur:  Fel rood van kleur.
* Maat: Hartvormige peper van afmeting 2,5 x 1,5 cm.
* Geur: Ruikt naar tomaat en heel licht naar parfum (musk). Wanneer je hem opwrijft geurt hij heerlijk naar paprika.
* Structuur: Dikwandig (2 mm) en sappig.
* Smaak en hitte: smaakt ook naar tomaat. Geeft een hittebeleving verspreid door de gehele mond. Is medium heet (55 K - 65 K SHU).
* Indruk: Smakelijke peper.
* Combineert goed bij: Lekker in Indiase gerechten.
* Poeder: Levert een bijzonder smakelijk peperpoeder. Het heeft een zoetige smaak en is lekker pittig. Het is nog veel lekkerder dan de verse pepers. Een echte aanrader.

===Rooster Spur===
* Kleur: Oranje tot fel rood.
* Maat: Kleine dunne pepertjes, 2,5 cm lang, die de vorm hebben van de nagel aan de poot van een kemphaan.
* Geur: Parfumachtige geur (musk).
* Structuur: Dunwandig en langgerekt klein dun en krom pepertje.
* Smaak en hitte: Sterke parfumachtige smaak (musk). Flink heet (80K SHU met gemak).
* Indruk: Klein maar verduiveld heet.
* Combineert goed bij: Thais eten.
* Poeder: Levert een poeder met een stevige hitte, die bovenin de mond op het gehemelte tot uiting komt. De hitte sensatie houdt lang aan. Levert een sterke en kruidige geur van paprika.

&lt;!--
===SubHoofdstuk===
* Kleur: 
* Maat: 
* Geur: 
* Structuur: 
* Smaak en hitte: 
* Indruk: 
* Combineert goed bij: 
* Poeder: 
--&gt;
{{Sub}}</text>
      <sha1>kmbd9tulc9gs73osfjr41wdfn2me2n2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396552</id>
      <parentid>396551</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T09:21:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sol451</username>
        <id>7214</id>
      </contributor>
      <comment>/* Rooster Spur */  toevoeging.</comment>
      <origin>396552</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8779" sha1="1tmizhafnctn91k6o912e968wlnn77g" xml:space="preserve">== Peperproefnotities ==
Analoog aan het proeven van wijn, is het ook goed mogelijk om de smaak van pepers te beschrijven. Dit is erg hulpzaam bij het bepalen van welke pepersoort je voor een bepaald gerecht zou kunnen gebruiken. Wat je zoal kunt beschrijven in een complete peperproefnotitie is het volgende.
# Kleur
# Maat
# Geur
# Structuur
# Wanddikte
# Smaak
# Scherpte, hitte sensatie en halfwaardetijd/naburntijd (op de lippen, voor in de mond, de keel, etc.)
# Algemene indruk (bijv. vlak, kruidig, zoet, paprika, gras)
# Combinatiemogelijkheden met etenswaren

Veel plezier met het vinden van de ideale combinatie van smaak en structuur bij jouw gerechten.
Hieronder volgen de proefnotities van individuele pepersoorten.


===Nepali Orange===
* Kleur: rood/oranje
* Maat: 4,2 cm lang
* Geur: Kruidig, sterk, lijkt op een Thaise peper / frutescens variant
* Structuur: dunne wanddikte, taai
* Smaak en hitte: Directe scherpte op de punt van de tong, meloen, Thaise peper smaak, ei, vervolgens gaat de hitte naar het midden van je tong en blijft op het verhemelte hangen, bovenin de keel. De burn ebt daarna snel weer weg.
* Indruk: Het lijk ook wel op een serrano, gekookt ei, eigeel smaakje.
* Combineert goed bij: ei en kipfilet (heeft dan wel wat weg van een scotch Bonnet smaak).

===Buran===
* Kleur: Scharlakenrood
* Maat: 6 cm lang, groeit rechtop, ziet er uit als een kabouterpuntmutsje.
* Geur: Heeft weinig geur.
* Structuur: Knapperig beetje taai, 3mm wanddikte
* Smaak en hitte: Fris, fruitig, vegetaal, zo goed als geen hitte
* Indruk: Smaakt als een rode paprika
* Combineert goed bij: een boterham met kaas.

===Corno di Torro Rosso===
* Kleur: Hel rood
* Maat: Heeft de vorm van een cayenne peper, maar is iets langer en iets breder op de schouders.
* Geur: fruitig
* Structuur: Heeft een wanddikte van 2mm.
* Smaak en hitte: Mooi zoet, fris en fruitig met een een lichte parfumsmaak. Hij is mildheet. Je wordt de hitte gewaar bovenin je mond tegen het verhemelte en achterin je keel en heeft een korte nabrandtijd.
* Indruk: Heerlijke peper. Goed om mee te koken.
* Combineert goed bij: Lekker op brood.

===Cykloon===
* Kleur: Diep rood
* Maat: 5-7 cm lang
* Geur: Paprika geur
* Structuur: Dikke wand van 2mm.
* Smaak en hitte: Zoetige paprikasmaak met een milde hitte, die verspreid door de gehele mond, wat cayenne-achtig met een korte nabrandtijd.
* Indruk: Sappig en krokant
* Combineert goed bij: Lekker op brood.

===Kalocsai merevszaru 622===
* Kleur: Helder rood
* Maat: Ongeveer 6 cm lange rechtopstaande peper (kabouter mutsje).
* Geur: Paprika luchtje, butaangasluchtje.
* Structuur: Mooie dikke en sappige wand 4 a 5 mm dik, knapperig en zeker niet taai.
* Smaak en hitte: Frisse paprikasmaak, een beetje tomaat-achtig. Licht tot mildheet, wellicht ietsje pittiger dan de Buran, maar bijna geen hitte. 
* Indruk: Lekkere paprikasmaak.
* Combineert goed bij: kaas

===Piementos de Padron===
* Kleur: Lakrood, iets donkerder rood / cayenne rood.
* Maat: ongeveer 4 cm lang
* Geur: Grassig
* Structuur: Dun tot medium wanddikte.
* Smaak en hitte: Tomaat- en cayenneachtige smaak en een medium hitte. Je wordt de hitte gewaar op het verhemelte. De hitte is snel weer weg.
* Combineert goed bij: Kort opgebakken met wat zout, zo uit het vuistje te eten.

===Japones===
* Kleur: Vuurrood / lichtrood / neonrood bijna, al eetbaar wanneer ze wat langer hangen en donker groen kleuren en een beetje gaan glanzen.
* Maat: penvormige pepertjes
* Geur: Licht paparika achtig, maar niet echt, ruikt meer naar sierpepers.
* Structuur: Een beetje taai, dunwandig met veer zaden er in.
* Smaak en hitte: Wanneer je ze donkergroen eet, hebben ze die karakteristieke Aziatische salmiak-achtige smaak. Tomaat-achtige smaak, een directe hitte sensatie achter op het verhemelte. Rood is hij wat zoetiger. Bij het doorslikken blijft er een droge salmiak-achtige nasmaak hangen.
* Indruk: Echt een lekkere peper om Aziatisch mee te koken.
* Combineert goed bij: Aziatische keuken.

===Fish Pepper===
* Kleur: Van gestreept groen/crème wit over gestreept groen/oranje naar fel rood, beetje doffe glans.
* Maat: 1,5 cm - 2 cm lang, 1 cm breed, taps toelopend naar een stompe punt.
* Geur: grassig, tomaat
* Structuur: niet taai
* Smaak en hitte: tomatig van smaak, licht parfummig, heeft wel iets weg van de smaak van een Lemon Drop peper, zeer milde hitte
* Indruk: tomaat, gras, parfum (heel licht) en mildheet
* Combineert goed bij: Vis

===Zimbabwe Bird Pepper===
* Kleur: rood
* Maat: 2 cm x 1 cm
* Geur: 
* Structuur: 
* Smaak en hitte: 
* Indruk: 
* Combineert goed bij: 
* Poeder: Geeft een paprikasmaak en een langzaam aanzwellende hitte.
* Gefermenteerde saus (Tabasco saus stijl): Brandt in de gehele mond en slaat op je strot. Geeft een stevige directe hitte, die niet lang aanhoudt.

===Cabe Keriting===
* Kleur: Rood
* Maat: 5-6 cm lang, dunwandig en pendikte.
* Geur: Weinig geur.
* Structuur: Dunwandig weinig vruchtvlees
* Smaak en hitte: Een wat grassige smaak ongeveer 60K SHU.
* Indruk: Wat vlakke peper.
* Combineert goed bij: Aziatisch eten.
* Poeder: Geeft een lichte paprikasmaak, zachte directe hitte in de gehele mond ongeveer 60K SHU. Cijfer 6/10.

===Sevesoup===
* Kleur: scharlakenrood
* Maat: 12 cm lang, 2 cm breed
* Geur: Parfummige, musk-achtige geur
* Structuur: Medium dikwandig en knapperig, krokant waardoor een pepernevel ontstaan bij afhappen, die gelijk een hoest opwekt.
* Smaak en hitte: Langzaam aanzwellende hitte die op je strot en achterop je tong slaat. De peper is flink heet en brand voornamelijk in je keel en slokdarm. Is rond 60 K-80 K SHU (vers). De hitte houdt relatief lang aan ongeveer een minuut.
* Indruk: Het is een hete peper met niet heel veel smaak.
* Combineert goed bij: Is goed te gebruiken voor het heter maken van sausen, die van zichzelf al veel smaak bevatten.
* Poeder: Geeft een stevige hitte, die zowel op de lippen als bovenin de mond brandt. Het poeder smaakt vooral bitter en heeft een licht paprika aroma.

===Marseillaise===
* Kleur: Oranje / geel van kleur.
* Maat: 3-5 cm lang, en 2-3 cm breed, heeft de vorm van een klein puntpaprikaatje met een stompe punt.
* Geur: In Nederlands buitenklimaat gekweekt heeft het geen uitgesproken geur.
* Structuur: Knapperig en medium dikwandig.
* Smaak en hitte: Fris van smaak, mild van hitte (max 40K SHU). De milde hitte is verspreid door de gehele mond waarneembaar.
* Indruk: Niet heel bijzonder wanneer vers uit het vuistje gegeten.
* Combineert goed bij: salades of om te vullen met rijst en gehakt. Je kunt de peper ook goed inmaken en op zuur zetten.
* Poeder: Geeft weinig smaak en lever een slow burn (lanzaam aanzwellende milde hitte). De hitte is verspreid over de gehele mond waarneembaar.

===Georgia Black===
* Kleur: Donkerbruin van kleur
* Maat: 10 cm lang, 2 cm breed, taps toelopend uitmondend in een scherpe punt.
* Geur: Licht paprika.
* Structuur: Medium dunwandige peper, niet knapperig.
* Smaak en hitte: Zeer milde peper, bijna geen hitte (3 K SHU).
* Indruk: Zeer milde, niet zeer uitgesproken peper.
* Combineert goed bij: lekker om te drogen, waardoor de smaak intensiveert.
* Poeder: Het poeder is zeer mild van hitten en heeft een bijzondere zoethout / salmiak smaak. Het geurt naar paprika.

===Dundicut===
* Kleur:  Fel rood van kleur.
* Maat: Hartvormige peper van afmeting 2,5 x 1,5 cm.
* Geur: Ruikt naar tomaat en heel licht naar parfum (musk). Wanneer je hem opwrijft geurt hij heerlijk naar paprika.
* Structuur: Dikwandig (2 mm) en sappig.
* Smaak en hitte: smaakt ook naar tomaat. Geeft een hittebeleving verspreid door de gehele mond. Is medium heet (55 K - 65 K SHU).
* Indruk: Smakelijke peper.
* Combineert goed bij: Lekker in Indiase gerechten.
* Poeder: Levert een bijzonder smakelijk peperpoeder. Het heeft een zoetige smaak en is lekker pittig. Het is nog veel lekkerder dan de verse pepers. Een echte aanrader.

===Rooster Spur===
* Kleur: Oranje tot fel rood.
* Maat: Kleine dunne pepertjes, 2,5 cm lang, die de vorm hebben van de nagel aan de poot van een kemphaan.
* Geur: Parfumachtige geur (musk).
* Structuur: Dunwandig en langgerekt klein dun en krom pepertje.
* Smaak en hitte: Sterke parfumachtige smaak (musk). Flink heet (80K SHU met gemak). Levert hitte door de gehele mond (tong, het puntje van de tong, verhemelte, maar niet in de strot).
* Indruk: Klein maar verduiveld heet.
* Combineert goed bij: Thais eten. Is ook goed om te drogen en verpoederen.
* Poeder: Levert een poeder met een stevige hitte, die bovenin de mond op het gehemelte tot uiting komt. De hitte sensatie houdt lang aan. Levert een sterke en kruidige geur van paprika.

&lt;!--
===SubHoofdstuk===
* Kleur: 
* Maat: 
* Geur: 
* Structuur: 
* Smaak en hitte: 
* Indruk: 
* Combineert goed bij: 
* Poeder: 
--&gt;
{{Sub}}</text>
      <sha1>1tmizhafnctn91k6o912e968wlnn77g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396553</id>
      <parentid>396552</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T09:28:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sol451</username>
        <id>7214</id>
      </contributor>
      <comment>/* Rooster Spur */  addendum</comment>
      <origin>396553</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8965" sha1="nuwos4l18oy5ss952ry162902egzqqo" xml:space="preserve">== Peperproefnotities ==
Analoog aan het proeven van wijn, is het ook goed mogelijk om de smaak van pepers te beschrijven. Dit is erg hulpzaam bij het bepalen van welke pepersoort je voor een bepaald gerecht zou kunnen gebruiken. Wat je zoal kunt beschrijven in een complete peperproefnotitie is het volgende.
# Kleur
# Maat
# Geur
# Structuur
# Wanddikte
# Smaak
# Scherpte, hitte sensatie en halfwaardetijd/naburntijd (op de lippen, voor in de mond, de keel, etc.)
# Algemene indruk (bijv. vlak, kruidig, zoet, paprika, gras)
# Combinatiemogelijkheden met etenswaren

Veel plezier met het vinden van de ideale combinatie van smaak en structuur bij jouw gerechten.
Hieronder volgen de proefnotities van individuele pepersoorten.


===Nepali Orange===
* Kleur: rood/oranje
* Maat: 4,2 cm lang
* Geur: Kruidig, sterk, lijkt op een Thaise peper / frutescens variant
* Structuur: dunne wanddikte, taai
* Smaak en hitte: Directe scherpte op de punt van de tong, meloen, Thaise peper smaak, ei, vervolgens gaat de hitte naar het midden van je tong en blijft op het verhemelte hangen, bovenin de keel. De burn ebt daarna snel weer weg.
* Indruk: Het lijk ook wel op een serrano, gekookt ei, eigeel smaakje.
* Combineert goed bij: ei en kipfilet (heeft dan wel wat weg van een scotch Bonnet smaak).

===Buran===
* Kleur: Scharlakenrood
* Maat: 6 cm lang, groeit rechtop, ziet er uit als een kabouterpuntmutsje.
* Geur: Heeft weinig geur.
* Structuur: Knapperig beetje taai, 3mm wanddikte
* Smaak en hitte: Fris, fruitig, vegetaal, zo goed als geen hitte
* Indruk: Smaakt als een rode paprika
* Combineert goed bij: een boterham met kaas.

===Corno di Torro Rosso===
* Kleur: Hel rood
* Maat: Heeft de vorm van een cayenne peper, maar is iets langer en iets breder op de schouders.
* Geur: fruitig
* Structuur: Heeft een wanddikte van 2mm.
* Smaak en hitte: Mooi zoet, fris en fruitig met een een lichte parfumsmaak. Hij is mildheet. Je wordt de hitte gewaar bovenin je mond tegen het verhemelte en achterin je keel en heeft een korte nabrandtijd.
* Indruk: Heerlijke peper. Goed om mee te koken.
* Combineert goed bij: Lekker op brood.

===Cykloon===
* Kleur: Diep rood
* Maat: 5-7 cm lang
* Geur: Paprika geur
* Structuur: Dikke wand van 2mm.
* Smaak en hitte: Zoetige paprikasmaak met een milde hitte, die verspreid door de gehele mond, wat cayenne-achtig met een korte nabrandtijd.
* Indruk: Sappig en krokant
* Combineert goed bij: Lekker op brood.

===Kalocsai merevszaru 622===
* Kleur: Helder rood
* Maat: Ongeveer 6 cm lange rechtopstaande peper (kabouter mutsje).
* Geur: Paprika luchtje, butaangasluchtje.
* Structuur: Mooie dikke en sappige wand 4 a 5 mm dik, knapperig en zeker niet taai.
* Smaak en hitte: Frisse paprikasmaak, een beetje tomaat-achtig. Licht tot mildheet, wellicht ietsje pittiger dan de Buran, maar bijna geen hitte. 
* Indruk: Lekkere paprikasmaak.
* Combineert goed bij: kaas

===Piementos de Padron===
* Kleur: Lakrood, iets donkerder rood / cayenne rood.
* Maat: ongeveer 4 cm lang
* Geur: Grassig
* Structuur: Dun tot medium wanddikte.
* Smaak en hitte: Tomaat- en cayenneachtige smaak en een medium hitte. Je wordt de hitte gewaar op het verhemelte. De hitte is snel weer weg.
* Combineert goed bij: Kort opgebakken met wat zout, zo uit het vuistje te eten.

===Japones===
* Kleur: Vuurrood / lichtrood / neonrood bijna, al eetbaar wanneer ze wat langer hangen en donker groen kleuren en een beetje gaan glanzen.
* Maat: penvormige pepertjes
* Geur: Licht paparika achtig, maar niet echt, ruikt meer naar sierpepers.
* Structuur: Een beetje taai, dunwandig met veer zaden er in.
* Smaak en hitte: Wanneer je ze donkergroen eet, hebben ze die karakteristieke Aziatische salmiak-achtige smaak. Tomaat-achtige smaak, een directe hitte sensatie achter op het verhemelte. Rood is hij wat zoetiger. Bij het doorslikken blijft er een droge salmiak-achtige nasmaak hangen.
* Indruk: Echt een lekkere peper om Aziatisch mee te koken.
* Combineert goed bij: Aziatische keuken.

===Fish Pepper===
* Kleur: Van gestreept groen/crème wit over gestreept groen/oranje naar fel rood, beetje doffe glans.
* Maat: 1,5 cm - 2 cm lang, 1 cm breed, taps toelopend naar een stompe punt.
* Geur: grassig, tomaat
* Structuur: niet taai
* Smaak en hitte: tomatig van smaak, licht parfummig, heeft wel iets weg van de smaak van een Lemon Drop peper, zeer milde hitte
* Indruk: tomaat, gras, parfum (heel licht) en mildheet
* Combineert goed bij: Vis

===Zimbabwe Bird Pepper===
* Kleur: rood
* Maat: 2 cm x 1 cm
* Geur: 
* Structuur: 
* Smaak en hitte: 
* Indruk: 
* Combineert goed bij: 
* Poeder: Geeft een paprikasmaak en een langzaam aanzwellende hitte.
* Gefermenteerde saus (Tabasco saus stijl): Brandt in de gehele mond en slaat op je strot. Geeft een stevige directe hitte, die niet lang aanhoudt.

===Cabe Keriting===
* Kleur: Rood
* Maat: 5-6 cm lang, dunwandig en pendikte.
* Geur: Weinig geur.
* Structuur: Dunwandig weinig vruchtvlees
* Smaak en hitte: Een wat grassige smaak ongeveer 60K SHU.
* Indruk: Wat vlakke peper.
* Combineert goed bij: Aziatisch eten.
* Poeder: Geeft een lichte paprikasmaak, zachte directe hitte in de gehele mond ongeveer 60K SHU. Cijfer 6/10.

===Sevesoup===
* Kleur: scharlakenrood
* Maat: 12 cm lang, 2 cm breed
* Geur: Parfummige, musk-achtige geur
* Structuur: Medium dikwandig en knapperig, krokant waardoor een pepernevel ontstaan bij afhappen, die gelijk een hoest opwekt.
* Smaak en hitte: Langzaam aanzwellende hitte die op je strot en achterop je tong slaat. De peper is flink heet en brand voornamelijk in je keel en slokdarm. Is rond 60 K-80 K SHU (vers). De hitte houdt relatief lang aan ongeveer een minuut.
* Indruk: Het is een hete peper met niet heel veel smaak.
* Combineert goed bij: Is goed te gebruiken voor het heter maken van sausen, die van zichzelf al veel smaak bevatten.
* Poeder: Geeft een stevige hitte, die zowel op de lippen als bovenin de mond brandt. Het poeder smaakt vooral bitter en heeft een licht paprika aroma.

===Marseillaise===
* Kleur: Oranje / geel van kleur.
* Maat: 3-5 cm lang, en 2-3 cm breed, heeft de vorm van een klein puntpaprikaatje met een stompe punt.
* Geur: In Nederlands buitenklimaat gekweekt heeft het geen uitgesproken geur.
* Structuur: Knapperig en medium dikwandig.
* Smaak en hitte: Fris van smaak, mild van hitte (max 40K SHU). De milde hitte is verspreid door de gehele mond waarneembaar.
* Indruk: Niet heel bijzonder wanneer vers uit het vuistje gegeten.
* Combineert goed bij: salades of om te vullen met rijst en gehakt. Je kunt de peper ook goed inmaken en op zuur zetten.
* Poeder: Geeft weinig smaak en lever een slow burn (lanzaam aanzwellende milde hitte). De hitte is verspreid over de gehele mond waarneembaar.

===Georgia Black===
* Kleur: Donkerbruin van kleur
* Maat: 10 cm lang, 2 cm breed, taps toelopend uitmondend in een scherpe punt.
* Geur: Licht paprika.
* Structuur: Medium dunwandige peper, niet knapperig.
* Smaak en hitte: Zeer milde peper, bijna geen hitte (3 K SHU).
* Indruk: Zeer milde, niet zeer uitgesproken peper.
* Combineert goed bij: lekker om te drogen, waardoor de smaak intensiveert.
* Poeder: Het poeder is zeer mild van hitten en heeft een bijzondere zoethout / salmiak smaak. Het geurt naar paprika.

===Dundicut===
* Kleur:  Fel rood van kleur.
* Maat: Hartvormige peper van afmeting 2,5 x 1,5 cm.
* Geur: Ruikt naar tomaat en heel licht naar parfum (musk). Wanneer je hem opwrijft geurt hij heerlijk naar paprika.
* Structuur: Dikwandig (2 mm) en sappig.
* Smaak en hitte: smaakt ook naar tomaat. Geeft een hittebeleving verspreid door de gehele mond. Is medium heet (55 K - 65 K SHU).
* Indruk: Smakelijke peper.
* Combineert goed bij: Lekker in Indiase gerechten.
* Poeder: Levert een bijzonder smakelijk peperpoeder. Het heeft een zoetige smaak en is lekker pittig. Het is nog veel lekkerder dan de verse pepers. Een echte aanrader.

===Rooster Spur===
* Kleur: Oranje tot fel rood (lipstick rood).
* Maat: Kleine dunne en langwerpige, puntige pepertjes, 4 cm lang 0,5 cm breed, die de vorm hebben van de nagel aan de poot van een kemphaan.
* Geur: Parfumachtige geur (musk).
* Structuur: Dunwandig en langgerekt klein dun en krom pepertje.
* Smaak en hitte: Sterke parfumachtige geur (musk) en bitter van smaak. Flink heet (80K SHU met gemak). Levert hitte door de gehele mond (tong, het puntje van de tong, verhemelte en bovenin de strot).
* Indruk: Klein maar verduiveld heet. Vers zijn ze niet zo heel lekker, echter wel bij Thais eten in een badje van ketjap. Smaakt verpoederd een stuk beter.
* Combineert goed bij: Thais eten. Is ook goed om te drogen en verpoederen.
* Poeder: Levert een poeder met een stevige hitte, die bovenin de mond op het gehemelte tot uiting komt. De hitte sensatie houdt lang aan. Levert een sterke en kruidige geur van paprika.

&lt;!--
===SubHoofdstuk===
* Kleur: 
* Maat: 
* Geur: 
* Structuur: 
* Smaak en hitte: 
* Indruk: 
* Combineert goed bij: 
* Poeder: 
--&gt;
{{Sub}}</text>
      <sha1>nuwos4l18oy5ss952ry162902egzqqo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Michel de Montaigne/Montaigne als filosoof</title>
    <ns>0</ns>
    <id>35540</id>
    <revision>
      <id>396510</id>
      <parentid>313025</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T15:13:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>J.Grandgagnage</username>
        <id>3610</id>
      </contributor>
      <comment>dode link</comment>
      <origin>396510</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4170" sha1="3ybng3pdx6dwvtg55lovf6lzvqc38ed" xml:space="preserve">''&quot;Filosofie is de wetenschap die ons leert om te leven&quot;'' zei Montaigne. Hieruit blijkt dat hij filosofie opvat als de confrontatie van de steeds in beweging zijnde menselijke geest met essentiële ervaringen zoals de dood, de liefde, vriendschap, opvoeding van kinderen, eenzaamheid..., en met zichzelf. Bovenal is Montaignes filosofie levenskunst. Leven betekent voor hem het trachten wijsheid te verwerven: filosoferen is gelukkig leven, of het zo gelukkig mogelijk leven.

Montaigne is een voorloper van de moderne filosofie die in de zeventiende eeuw aanving met René Descartes. Lang voor er sprake was van de cartesiaanse rede, is zijn filosofie gekenmerkt door twijfel en scepsis. 

Montaignes filosofie is ook diep humanistisch, wat bijvoorbeeld blijkt uit zijn ideeën over opvoeding en onderwijs. Montaigne leefde in een tijd van grote ontdekkingsreizen, wat hem aanspoorde tot cultureel relativisme.

== Montaigne als 'toevallig' filosoof'==
Montaigne beschrijft zichzelf als “een onopzettelijk en toevallig filosoof”. Het is ook moeilijk om Montaigne ergens in een ‘filosofisch kastje’ onder te brengen. Hij houdt niet vast aan een bepaald filosofisch systeem en zijn denken geeft soms de indruk chaotisch te zijn. 

Zij die hebben geschreven over de filosofische aspecten van de ''Essais'', zien Montaigne als een soort scepticus, als een humanist, of als iemand wiens denken verschillende fasen doorliep: die van het stoïcisme, het scepticisme en het epicurisme. Geen van deze drie opvattingen doet echter volledig recht aan de toon en de inhoud van de ''Essais''. Wat Montaigne deed in zijn essays, was uniek en betekende een breuk met de antieke filosofie en de middeleeuwse theologie. Zijn ‘onopzettelijk en toevallig filosoferen’ is een vorm van dialectiek, waarin hij blijft terugkeren naar zijn uitgangspunt en dit steeds opnieuw beter tracht te bevatten. Met andere woorden: zijn filosofisch denken is circulair, het tracht een positie in te nemen waarin uitersten in een nieuwe synthese worden verzoend. Het is geen streven naar zekere kennis, want die is er niet, en Montaigne is steeds bereid om zijn (voorlopig) ingenomen standpunt te herzien. In zijn voorwoord van ''On Human Conduct'' verwijst de Britse filosoof Michael Oakeshott naar het essay als de meest geschikte uitdrukking van filosofische reflectie wanneer die reflectie begrepen wordt als &quot;het avontuur van iemand die op een andere manier iets probeert te begrijpen dat hij reeds begrijpt,&quot; en dat is wat Montaigne nastreefde in zijn Essais.

== Belangrijke thema's ==
=== Scepticisme ===
Als eerste grote scepticus van het moderne denken verwerpt Montaigne elke vorm van dogmatisme in religie, filosofie of wetenschap. Montaigne ontkent de mogelijkheid van universele, onbetwijfelbare kennis als hij vraagt:  &quot;Wat weet ik?&quot; ''(&quot;Que sais-je?&quot;)'' De menselijke rede is er niet toe in staat. Het is ook als scepticus dat Montaigne tolerantie verdedigt en de absurditeit van de godsdienstoorlogen hekelt.

=== Natuur versus beschaving ===
Montaigne plaatst de natuur en alles wat spontaan is in de mens tegenover de beschaving. Hij ontkent de vermeende superioriteit van de westerse beschaving. Andere mensen, barbaren genoemd hoewel ze niet barbaarser zijn dan wij, staan gewoon dichter bij de natuur en vindt hij zelfs zuiverder. Montaigne noemt de uitroeiing van inwoners van de Nieuwe Wereld in zijn tijd een misdaad, ook al werd dit door machtshebbers en andere intellectuelen aangeprezen als een beschavende missie.

=== Subjectiviteit ===
Montaigne verzaakt aan dogmatische leef- en denkregels. Hij ontdekt in zichzelf de de wijsheid van de ervaring. In zijn ''Essais'' maakt hij - in samenspraak met de grote denkers van de oudheid! - bespiegelingen over zijn persoonlijke leven en de tijd waarin hij leeft. &quot;Ik ben zelf het onderwerp van mijn boek&quot;, kondigt hij aan ''(&quot;Je suis moi-même la matière de mon livre&quot;)''.


{{Appendix||2=
== Bron ==
*De eerste versie van dit artikel werd overgenomen van [https://www.montaigne-essays.nl/ De ‘Essais’ van Montaigne: &quot;Filosofie&quot; door Julien Grandgagnage], tekst door auteur vrijgegeven onder CC BY-SA.
}}

{{sub}}</text>
      <sha1>3ybng3pdx6dwvtg55lovf6lzvqc38ed</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Tomatensaus</title>
    <ns>0</ns>
    <id>36908</id>
    <revision>
      <id>396538</id>
      <parentid>393655</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:22:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>396538</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2753" sha1="tuetj0sh7inffyfmc4dkmhs0y4rjjic" xml:space="preserve">{{Recept
|Naam= Tomatensaus
|Afbeelding=[[File:Flickr - cyclonebill - Tomatsauce.jpg| 250px]]
|Categorie=Tomatenrecept
|Porties=
|Energie=
|Tijd= 20-45 minuten
|Stippen=3
}}
Dit is een basisrecept voor Italiaanse tomatensaus, die kan worden gegeten bij de meeste soorten [[Kookboek/Pasta|pasta]].
==Ingrediënten==
*500 g rijpe tomaten
*1 kleine wortel
*1 stengel bleekselderij
*1 ui
*2 teentjes knoflook
*1 tl rozemarijn
*2 el olijfolie
*verse blaadjes basilicum
*zout en peper

==Bereiding==
*Ontdoe de tomaten van hun steelaanzetjes en leg ze in een kom. Overgiet ze met kokend water en wacht tot het losse velletje bij de plek waar het steeltje is verwijderd omhoog buigt. Doe de tomaten in een vergiet, laat ze schrikken met koud water en verwijder de velletjes. Snij de tomaten in blokjes.
*Maak de wortel en de selderij schoon (de wortel eventueel [[Kookboek/Schillen|schillen]] of schrapen) en snijd beide groenten in kleine blokjes. Pel de ui en knoflook en snijd ook deze klein. Hak ook de rozemarijn fijn. 
*Verhit de olie in een koekenpan en fruit eerst de ui en knoflook. Bak vervolgens de wortel en selderij kort mee. Voeg als laatste de tomaten en rozemarijn toe samen met wat zout en peper. 
*Laat het geheel nu ca. 20 minuten op middelhoog vuur sudderen. Let op: voortdurend blijven roeren. Als de saus tijdens het garen te dik wordt, wat water toevoegen.
* Als de saus helemaal gaar is, de basilicum toevoegen en eventueel voor de smaak nog meer zout en peper. 

==Varianten==
*In plaats van verse tomaten kunnen ook gepelde tomaten uit blik worden gebruikt. In dat geval deze klein snijden en als laatste toevoegen in de koekenpan samen met peper en zout. De tomaten moeten in dit geval ca. 10 minuten meegaren.
*Na het fruiten van de ui en knoflook kunnen tegelijk met de overige ingrediënten (groente-)bouillon of rode wijn worden toegevoegd.
*Er kan voor een volledig &quot;basale&quot; saus ook alleen met tomaten, knoflook en olie worden gewerkt. Andere ingrediënten en bijvoorbeeld gehakt kunnen naar keuze worden toegevoegd.

==Tips==
*Kook de pasta ''al dente'' terwijl de saus bezig is gaar te worden. De beetgare pasta moet namelijk meteen aan de saus worden toegevoegd. 
*Met een staafmixer of blender kan de saus helemaal glad worden gemaakt.

{{bron|bronvermelding=
*Dit recept is grotendeels gebaseerd op een recept uit ''BASIC ITALIAN, Authentieke Italiaanse gerechten snel en smakelijk op tafel'', Schinharl, Cornelia &amp; Dickhaut, Sebastian, 2001, {{ISBN|9044300962}}
* [http://10xgezonder.nl/basis-tomatensaus/ ''BASIS TOMATENSAUS RECEPT''], 10xgezonder.nl
}}
{{Commonscat|Tomato sauce}}


{{Recepten}}

[[Categorie:Italiaanse keuken|Tomatensaus]]
[[Categorie:Saus|Tomatensaus]]
[[Categorie:Tomatenrecept|Tomatensaus]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>tuetj0sh7inffyfmc4dkmhs0y4rjjic</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gebruiker:JopkeB</title>
    <ns>2</ns>
    <id>38173</id>
    <revision>
      <id>396520</id>
      <parentid>396446</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T06:38:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>/* Huishouden */ Fruit</comment>
      <origin>396520</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8181" sha1="hrw4ug1mmuwlcreg4rt7l80yvxpvnzw" xml:space="preserve">== Economie ==
Ik heb Economie gestudeerd aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en ben in 1984 afgestudeerd in de Bedrijfseconomische afstudeerrichting. Daarna ben ik in andere sectoren terecht gekomen. Achteraf realiseerde ik me dat ik sommige vakken slecht (Methodologie), hap-snap (Geschiedenis van het Economisch Denken) of helemaal niet (Geschiedenis van het Economisch Leven, raakvlakken met andere disciplines) had gehad (en medestudenten, die wel als (bedrijfs-)econoom aan de slag zijn gegaan, dus idem dito). Bij wijze van hobby heb ik me daar in verdiept, om tot een completer beeld van de Economie te komen. Mijn kennis heb ik gedeeld in het Wikibook [[Economie]] (waarvan een beginnetje bestond dat ik sterk heb uitgebreid).&lt;br&gt;

== Wikimedia Commons ==
Daarna ben ik vrijwilliger geworden bij [[c:Hoofdpagina|Wikimedia Commons]]. De aldaar opgedane kennis en ervaringen heb ik opgenomen in het door mij gestarte Wikibook [[Handboek Wikimedia Commons|Handboek Wikimedia Commons]]. &lt;br&gt;

== Huishouden ==
Omdat het nog ontbrak en ik er wel iets van af weet, heb ik in 2024 het Wikibook [[Huishouden]] geschreven. 

In het verlengde daarvan heb ik enkele hoofdstukken in het Kookboek gemaakt of uitgebreid, waaronder: 
* [[Kookboek/Maaltijden samenstellen|Maaltijden samenstellen]]
* [[Kookboek/Tips en trucs|Tips en trucs]] (overzichtspagina waarin bestaande pagina's zijn opgenomen)
* Recepten en beschrijvingen van ingrediënten: 
** Beschrijvingen (inclusief primaire bereidingswijzen en/of voorbeelden van toepassingen/gebruik): [[Kookboek/Gerookte zalm|Gerookte zalm]], [[Kookboek/Ham|Ham]], [[Kookboek/Makreel|Makreel]], [[Kookboek/Zalm|Zalm]], [[Kookboek/Kikkererwt|Kikkererwt]], [[Kookboek/Koffie|Koffie]], [[Kookboek/Rundvlees|Rundvlees]], [[Kookboek/Kip|Kip]], [[Kookboek/Stokbrood|Stokbrood]], [[Kookboek/Rookworst|Rookworst]], [[Kookboek/Stroop|Stroop]], [[Kookboek/Pasta|Pasta]], [[Kookboek/Fondue|Fondue]], [[Kookboek/Salade|Salade]], [[Kookboek/Kwark|Kwark]], [[Kookboek/Cottage cheese|Cottage cheese]], [[Kookboek/Braam|Braam]], [[Kookboek/Zure room|Zure room]], [[Kookboek/Roomkaas|Roomkaas]], [[Kookboek/Ontbijtspek|Ontbijtspek]], [[Kookboek/Borrelhapjes|Borrelhapjes]], [[Kookboek/Pindakaas|Pindakaas]], [[Kookboek/Basterdsuiker|Basterdsuiker]], [[Kookboek/Abrikoos|Abrikoos]], [[Kookboek/Zuurkool|Zuurkool]], [[Kookboek/Varkensvlees|Varkensvlees]], [[Kookboek/Kalfsvlees|Kalfsvlees]], [[Kookboek/Boekweit|Boekweit]], [[Kookboek/Taugé|Taugé]], [[Kookboek/Lamsvlees|Lamsvlees]],  [[Kookboek/Kabeljauw|Kabeljauw]], [[Kookboek/Forel|Forel]], [[Kookboek/Witte wijn|Witte wijn]], [[Kookboek/Tonijn|Tonijn]], [[Kookboek/Koolraap|Koolraap]], [[Kookboek/Meloen|Meloen]], [[Kookboek/Biscuit|Biscuit]], [[Kookboek/Tuinkers|Tuinkers]], [[Kookboek/Groene kool|Groene kool]], [[Kookboek/Postelein|Postelein]], [[Kookboek/Mierikswortel|Mierikswortel]], [[Kookboek/Sinaasappel|Sinaasappel]], [[Kookboek/Fruit|Fruit]]
** Kruidenmengsels: [[Kookboek/Nasikruiden|Nasikruiden]], [[Kookboek/Bamikruiden|Bamikruiden]],  [[Kookboek/Kruidenmengsel voor Hollandse groente|Kruidenmengsel voor Hollandse groente]], [[Kookboek/Shoarmakruiden|Shoarmakruiden]], [[Kookboek/Goulashkruiden|Goulashkruiden]] en [[Kookboek/Cajunkruiden|Cajunkruiden]].
** Overige recepten: [[Kookboek/Bietenstamppot|Bietenstamppot]], [[Kookboek/Tonijnsalade|Tonijnsalade]], [[Kookboek/Tosti|Tosti]], [[Kookboek/Gebakken worst|Gebakken worst]], [[Kookboek/Broodpizza|Broodpizza]], [[Kookboek/Hamburger|Hamburger]], [[Kookboek/Hotdog|Hotdog]], [[Kookboek/Flensje|Flensje]], [[Kookboek/Crêpe Suzette|Crêpe Suzette]], [[Kookboek/Roquefortsaus|Roquefortsaus]], [[Kookboek/Aardappelsalade|Aardappelsalade]], [[Kookboek/Kaassalade|Kaassalade]], [[Kookboek/Barbecuesaus|Barbecuesaus]], [[Kookboek/Bonensalade|Bonensalade]], [[Kookboek/Meloen met ham|Meloen met ham]], [[Kookboek/Peersalade met blauwschimmelkaas|Peersalade met blauwschimmelkaas]], [[Kookboek/Spiegelei|Spiegelei]], [[Kookboek/Gevulde tomaten|Gevulde tomaten]], [[Kookboek/Vinaigrette|Vinaigrette]], [[Kookboek/Cocktailsaus|Cocktailsaus]], [[Kookboek/Selderijsalade|Selderijsalade]], [[Kookboek/Yoghurt met honing en walnoten|Yoghurt met honing en walnoten]], [[Kookboek/Bietensalade met kaas en noten|Bietensalade met kaas en noten]], [[Kookboek/Smeuïge zalmmousse|Smeuïge zalmmousse]], [[Kookboek/Eiersalade|Eiersalade]], [[Kookboek/Groentesoep|Groentesoep]], [[Kookboek/Soepbal|Soepbal(letjes)]], [[Kookboek/Bloemkoolsoep met kaas|Bloemkoolsoep met kaas]], [[Kookboek/Vegetarische peulvruchtensoep|Vegetarische peulvruchtensoep]], [[Kookboek/Romige champignonsoep|Romige champignonsoep]], [[Kookboek/Kaasfondue|Kaasfondue]], [[Kookboek/Knolselderijsoep|Knolselderijsoep]], [[Kookboek/Saladesaus|Saladesaus]], [[Kookboek/Dipsaus|Dipsaus]], [[Kookboek/Tomatensalsa|Tomatensalsa]], [[Kookboek/Minestronesoep|Minestronesoep]], [[Kookboek/Paprikasoep|Paprikasoep]], [[Kookboek/Pompoensoep gekruid en met groenten|Pompoensoep gekruid en met groenten]], [[Kookboek/Preisoep|Preisoep]], [[Kookboek/Tomatengroentesoep|Tomatengroentesoep]], [[Kookboek/Venkelsoep|Venkelsoep]], [[Kookboek/Witte bonensoep|Witte bonensoep]], [[Kookboek/Zuurkoolsoep|Zuurkoolsoep]], [[Kookboek/Tartaartje|Tartaartje]], [[Kookboek/Vleesfondue|Vleesfondue]], [[Kookboek/Hachee|Hachee]], [[Kookboek/Atjar tjampoer|Atjar tjampoer]], [[Kookboek/Braadworst|Braadworst]], [[Kookboek/Varkenskarbonade|Varkenskarbonade]], [[Kookboek/Babi panggang|Babi panggang]], [[Kookboek/Varkenshaas|Varkenshaas]], [[Kookboek/Babi ketjap|Babi ketjap]], [[Kookboek/Taco|Taco]], [[Kookboek/Rijst met kip en groenten|Rijst met kip en groenten]], [[Kookboek/Kip in romige saus|Kip in romige saus]], [[Kookboek/Gestoofd lamsvlees|Gestoofd lamsvlees]], [[Kookboek/Shoarma|Shoarma]], [[Kookboek/Lekkerbekje|Lekkerbekje]], [[Kookboek/Stoofpot met schelvis|Stoofpot met schelvis]], [[Kookboek/Scholfilet in bouillon|Scholfilet in bouillon]], [[Kookboek/Scholfilet uit de oven|Scholfilet uit de oven]], [[Kookboek/Gestoofde zalm|Gestoofde zalm]], [[Kookboek/Asperges met zalm|Asperges met zalm]], [[Kookboek/Pittige groenteschotel met boekweit|Pittige groenteschotel met boekweit]], [[Kookboek/Kaassaus|Kaassaus]], [[Kookboek/Koolrabi met boekweit|Koolrabi met boekweit]], [[Kookboek/Gestoofde rode kool|Gestoofde rode kool]], [[Kookboek/Snijbonen met tomaten|Snijbonen met tomaten]], [[Kookboek/Sperziebonen met tomaten|Sperziebonen met tomaten]], [[Kookboek/Tuinbonenstoofpot|Tuinbonenstoofpot]], [[Kookboek/Witlofschotel|Witlofschotel]], [[Kookboek/Kruidige rijst|Kruidige rijst]], [[Kookboek/Rijst met rookworst en groente|Rijst met rookworst en groenten]], [[Kookboek/Gebakken aardappelen|Gebakken aardappelen]], [[Kookboek/Appelchutney|Appelchutney]], [[Kookboek/Preistoofpot|Preistoofpot]], [[Kookboek/Spitskoolstoofpot|Spitskoolstoofpot]], [[Kookboek/Zuurkool met fruit en kip|Kookboek/Zuurkool met fruit en kip]], [[Kookboek/Couscous met lam en groenten|Couscous met lam en groenten]], [[Kookboek/Potjiekos|Potjiekos]] (Zuid-Afrikaanse stoofpot), [[Kookboek/Pot-au-feu|Pot-au-feu]], [[Kookboek/Witlofsoep (maaltijdsoep)|Witlofsoep (maaltijdsoep)]], [[Kookboek/Witte bonenschotel|Witte bonenschotel]], [[Kookboek/Kabeljauw met paprika|Kabeljauw met paprika]], [[Kookboek/Dillesaus|Dillesaus]], [[Kookboek/Vruchtenbowl|Vruchtenbowl]]
** Overig: [[Kookboek/Lunch|Lunch]]

== Vakantiereizen ==
Losse artikelen in het Wikibook [[Vakantiereizen]]:
* [[Vakantiereizen/Fietsvakantie/De reis|De reis (overzichtspagina met wegwijzers naar fietsroutes in Europa)]] (zeer sterk uitgebreid)
* [[Vakantiereizen/Fietsvakantie/Fietsen langs de Loire|Fietsen langs de Loire]] (gestart)
* [[Vakantiereizen/Fietsvakantie/Fietsen in het Zillertal|Fietsen in het Zillertal (Oostenrijk)]] (gestart)
* [[Vakantiereizen/Fietsvakantie/Fietstocht Nederland - Waterland|Fietsroute Nederland - Waterland]] (gestart)

== Internet ==
Omdat het nog ontbrak en ik er wel iets van af weet, ben ik in februari 2025 het Wikibook [[Basisboek internet]] begonnen en heb ik vervolgens het Wikibook [[Veilig op het internet]] ge-update.

== Tip ==
Alle genoemde Wikibooks staan uiteraard open voor correcties en aanvullingen.</text>
      <sha1>hrw4ug1mmuwlcreg4rt7l80yvxpvnzw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wikibooks:Lerarenkamer/Nieuwsbrieven 2025</title>
    <ns>4</ns>
    <id>42301</id>
    <revision>
      <id>396516</id>
      <parentid>396238</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T01:16:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MediaWiki message delivery</username>
        <id>11625</id>
      </contributor>
      <comment>Nieuw kopje aangemaakt: /* Tech News: 2025-24 */</comment>
      <origin>396516</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="189874" sha1="9o6ovnzesdk6mqbuku4yqmzzrimif98" xml:space="preserve">&lt;!-- Deze regel laten staan aub. --&gt;{{TOC beperkt|2|2|klein}}[[Categorie:Wikibooks|Nieuws]]

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-03&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W03&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/03|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* The Single User Login system is being updated over the next few months. This is the system which allows users to fill out the login form on one Wikimedia site and get logged in on all others at the same time. It needs to be updated because of the ways that browsers are increasingly restricting cross-domain cookies. To accommodate these restrictions, login and account creation pages will move to a central domain, but it will still appear to the user as if they are on the originating wiki. The updated code will be enabled this week for users on test wikis. This change is planned to roll out to all users during February and March. See [[mw:Special:MyLanguage/MediaWiki Platform Team/SUL3#Deployment|the SUL3 project page]] for more details and a timeline.

'''Updates for editors'''
* On wikis with [[mw:Special:MyLanguage/Extension:PageAssessments|PageAssessments]] installed, you can now [[mw:Special:MyLanguage/Extension:PageAssessments#Search|filter search results]] to pages in a given WikiProject by using the &lt;code dir=ltr&gt;inproject:&lt;/code&gt; keyword. (These wikis: {{Int:project-localized-name-arwiki/en}}{{Int:comma-separator/en}}{{Int:project-localized-name-enwiki/en}}{{Int:comma-separator/en}}{{Int:project-localized-name-enwikivoyage/en}}{{Int:comma-separator/en}}{{Int:project-localized-name-frwiki/en}}{{Int:comma-separator/en}}{{Int:project-localized-name-huwiki/en}}{{Int:comma-separator/en}}{{Int:project-localized-name-newiki/en}}{{Int:comma-separator/en}}{{Int:project-localized-name-trwiki/en}}{{Int:comma-separator/en}}{{Int:project-localized-name-zhwiki/en}}) [https://phabricator.wikimedia.org/T378868] 
* One new wiki has been created: a {{Int:project-localized-name-group-wikipedia}} in [[d:Q34129|Tigre]] ([[w:tig:|&lt;code&gt;w:tig:&lt;/code&gt;]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T381377]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:35}} community-submitted {{PLURAL:35|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, there was a bug with updating a user's edit-count after making a rollback edit, which is now fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T382592]

'''Updates for technical contributors'''
* [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Wikimedia REST API users, such as bot operators and tool maintainers, may be affected by ongoing upgrades. Starting the week of January 13, we will begin rerouting [[phab:T374683|some page content endpoints]] from RESTbase to the newer MediaWiki REST API endpoints for all wiki projects. This change was previously available on testwiki and should not affect existing functionality, but active users of the impacted endpoints may raise issues directly to the [[phab:project/view/6931/|MediaWiki Interfaces Team]] in Phabricator if they arise.
* Toolforge tool maintainers can now share their feedback on Toolforge UI, an initiative to provide a web platform that allows creating and managing Toolforge tools through a graphic interface, in addition to existing command-line workflows. This project aims to streamline active maintainers’ tasks, as well as make registration and deployment processes more accessible for new tool creators. The initiative is still at a very early stage, and the Cloud Services team is in the process of collecting feedback from the Toolforge community to help shape the solution to their needs. [[wikitech:Wikimedia Cloud Services team/EnhancementProposals/Toolforge UI|Read more and share your thoughts about Toolforge UI]]. 
* [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] For tool and library developers who use the OAuth system: The identity endpoint used for [[mw:Special:MyLanguage/OAuth/For Developers#Identifying the user|OAuth 1]] and [[mw:Special:MyLanguage/OAuth/For Developers#Identifying the user 2|OAuth 2]] returned a JSON object with an integer in its &lt;code&gt;sub&lt;/code&gt; field, which was incorrect (the field must always be a string). This has been fixed; the fix will be deployed to Wikimedia wikis on the week of January 13. [https://phabricator.wikimedia.org/T382139]
* Many wikis currently use [[:mw:Parsoid/Parser Unification/Cite CSS|Cite CSS]] to render custom footnote markers in Parsoid output. Starting January 20 these rules will be disabled, but the developers ask you to ''not'' clean up your &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[MediaWiki:Common.css]]&lt;/bdi&gt; until February 20 to avoid issues during the migration. Your wikis might experience some small changes to footnote markers in Visual Editor and when using experimental Parsoid read mode, but if there are changes these are expected to bring the rendering in line with the legacy parser output. [https://phabricator.wikimedia.org/T370027]

'''Meetings and events'''
* The next meeting in the series of [[c:Special:MyLanguage/Commons:WMF support for Commons/Commons community calls|Wikimedia Foundation Community Conversations with the Wikimedia Commons community]] will take place on [[m:Special:MyLanguage/Event:Commons community discussion - 15 January 2025 08:00 UTC|January 15 at 8:00 UTC]] and [[m:Special:MyLanguage/Event:Commons community discussion - 15 January 2025 16:00 UTC|at 16:00 UTC]]. The topic of this call is defining the priorities in tool investment for Commons. Contributors from all wikis, especially users who are maintaining tools for Commons, are welcome to attend.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/03|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W03&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 14 jan 2025 02:42 (CET)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Quiddity (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28048614 --&gt;

== ''The Signpost'': 15 January 2025 ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot; style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;column-count:2;&quot;&gt;
* From the editors: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/From the editors|Looking back, looking forward]]

* Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/Traffic report|The most viewed articles of 2024]]

* In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/In the media|Will you be targeted?]]

* Technology report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/Technology report|New Calculator template brings interactivity at last]]

* Essay: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/Essay|Meet the Canadian who holds the longest editing streak on Wikipedia]]

* Opinion: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/Opinion|Reflections one score hence]]

* News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/News and notes|It's a new dawn, it's a new day, it's a new life for me... and I'm feeling free]]

* Serendipity: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/Serendipity|What we've left behind, and where we want to go next]]

* Op-ed: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/Op-ed|Elon Musk and the right on Wikipedia]]

* In focus: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/In focus|Twenty years of The Signpost: What did it take?]]

* Arbitration report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/Arbitration report|Analyzing commonalities of some contentious topics]]

* Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/Humour|How to make friends on Wikipedia]]

&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 15 jan 2025 08:57 (CET)
&lt;!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --&gt;&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:JPxG@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&amp;oldid=28061132 --&gt;

== Launching! Join Us for Wiki Loves Ramadan 2025! ==
Dear All,

We’re happy to announce the launch of [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|Wiki Loves Ramadan 2025]], an annual international campaign dedicated to celebrating and preserving Islamic cultures and history through the power of Wikipedia. As an active contributor to the Local Wikipedia, you are specially invited to participate in the launch. 

This year’s campaign will be launched for you to join us write, edit, and improve articles that showcase the richness and diversity of Islamic traditions, history, and culture.

* Topic: [[m:Event:Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch|Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch]]
* When: Jan 19, 2025 
* Time: 16:00 Universal Time UTC and runs throughout Ramadan (starting February 25, 2025).
* Join Zoom Meeting: https://us02web.zoom.us/j/88420056597?pwd=NdrpqIhrwAVPeWB8FNb258n7qngqqo.1 
* Zoom meeting hosted by [[m:Wikimedia Bangladesh|Wikimedia Bangladesh]]

To get started, visit the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|campaign page]] for details, resources, and guidelines: Wiki Loves Ramadan 2025.

Add [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Participant|your community here]], and organized Wiki Loves Ramadan 2025 in your local language.

Whether you’re a first-time editor or an experienced Wikipedian, your contributions matter. Together, we can ensure Islamic cultures and traditions are well-represented and accessible to all.

Feel free to invite your community and friends too. Kindly reach out if you have any questions or need support as you prepare to participate.

Let’s make Wiki Loves Ramadan 2025 a success!

For the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Team|International Team]] 16 jan 2025 13:08 (CET)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:ZI Jony@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&amp;oldid=27568454 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-04&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W04&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/04|Translations]] are available.

'''Updates for editors'''
* Administrators can mass-delete multiple pages created by a user or IP address using [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Nuke|Extension:Nuke]]. It previously only allowed deletion of pages created in the last 30 days. It can now delete pages from the last 90 days, provided it is targeting a specific user or IP address. [https://phabricator.wikimedia.org/T380846]
* On [[phab:P72148|wikis that use]] the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Patrolled edits|Patrolled edits]] feature, when the rollback feature is used to revert an unpatrolled page revision, that revision will now be marked as &quot;manually patrolled&quot; instead of &quot;autopatrolled&quot;, which is more accurate. Some editors that use [[mw:Special:MyLanguage/Help:New filters for edit review/Filtering|filters]] on Recent Changes may need to update their filter settings. [https://phabricator.wikimedia.org/T302140]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:31}} community-submitted {{PLURAL:31|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, the Visual Editor's &quot;Insert link&quot; feature did not always suggest existing pages properly when an editor started typing, which has now been [[phab:T383497|fixed]].

'''Updates for technical contributors'''
* The Structured Discussion extension (also known as Flow) is being progressively removed from the wikis. This extension is unmaintained and causes issues. It will be replaced by [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]], which is used on any regular talk page. [[mw:Special:MyLanguage/Structured Discussions/Deprecation#Deprecation timeline|The last group of wikis]] ({{Int:project-localized-name-cawikiquote/en}}{{Int:comma-separator/en}}{{Int:project-localized-name-fiwikimedia/en}}{{Int:comma-separator/en}}{{Int:project-localized-name-gomwiki/en}}{{Int:comma-separator/en}}{{Int:project-localized-name-kabwiki/en}}{{Int:comma-separator/en}}{{Int:project-localized-name-ptwikibooks/en}}{{Int:comma-separator/en}}{{Int:project-localized-name-sewikimedia/en}}) will soon be contacted. If you have questions about this process, please ping [[m:User:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]] at your wiki. [https://phabricator.wikimedia.org/T380912]
* The latest quarterly [[mw:Technical_Community_Newsletter/2025/January|Technical Community Newsletter]] is now available. This edition includes: updates about services from the Data Platform Engineering teams, information about Codex from the Design System team, and more.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/04|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W04&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 21 jan 2025 02:36 (CET)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Quiddity (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28129769 --&gt;

== Universal Code of Conduct annual review: provide your comments on the UCoC and Enforcement Guidelines ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
My apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}.

I am writing to you to let you know the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines is open now. You can make suggestions for changes through 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review.
[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]].

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]].

Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 24 jan 2025 02:10 (CET)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Keegan (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27746256 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-05&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W05&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/05|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* Patrollers and admins - what information or context about edits or users could help you to make patroller or admin decisions more quickly or easily? The Wikimedia Foundation wants to hear from you to help guide its upcoming annual plan. Please consider sharing your thoughts on this and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Product &amp; Technology OKRs|13 other questions]] to shape the technical direction for next year.

'''Updates for editors'''
* iOS Wikipedia App users worldwide can now access a [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/iOS/Personalized Wikipedia Year in Review/How your data is used|personalized Year in Review]] feature, which provides insights based on their reading and editing history on Wikipedia. This project is part of a broader effort to help welcome new readers as they discover and interact with encyclopedic content.
* [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|class=skin-invert|Wishlist item]] Edit patrollers now have a new feature available that can highlight potentially problematic new pages. When a page is created with the same title as a page which was previously deleted, a tag ('Recreated') will now be added, which users can filter for in [[{{#special:RecentChanges}}]] and [[{{#special:NewPages}}]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T56145]
* Later this week, there will be a new warning for editors if they attempt to create a redirect that links to another redirect (a [[mw:Special:MyLanguage/Help:Redirects#Double redirects|double redirect]]). The feature will recommend that they link directly to the second redirect's target page. Thanks to the user SomeRandomDeveloper for this improvement. [https://phabricator.wikimedia.org/T326056]
* [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Wikimedia wikis allow [[w:en:WebAuthn|WebAuthn]]-based second factor checks (such as hardware tokens) during login, but the feature is [[m:Community Wishlist Survey 2023/Miscellaneous/Fix security key (WebAuthn) support|fragile]] and has very few users. The MediaWiki Platform team is temporarily disabling adding new WebAuthn keys, to avoid interfering with the rollout of [[mw:MediaWiki Platform Team/SUL3|SUL3]] (single user login version 3). Existing keys are unaffected. [https://phabricator.wikimedia.org/T378402]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:30}} community-submitted {{PLURAL:30|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''

* For developers that use the [[wikitech:Data Platform/Data Lake/Edits/MediaWiki history dumps|MediaWiki History dumps]]: The Data Platform Engineering team has added a couple of new fields to these dumps, to support the [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts|Temporary Accounts]] initiative. If you maintain software that reads those dumps, please review your code and the updated documentation, since the order of the fields in the row will change. There will also be one field rename: in the &lt;bdi lang=&quot;zxx&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;&lt;code&gt;mediawiki_user_history&lt;/code&gt;&lt;/bdi&gt; dump, the &lt;bdi lang=&quot;zxx&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;&lt;code&gt;anonymous&lt;/code&gt;&lt;/bdi&gt; field will be renamed to &lt;bdi lang=&quot;zxx&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;&lt;code&gt;is_anonymous&lt;/code&gt;&lt;/bdi&gt;. The changes will take effect with the next release of the dumps in February. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/LKMFDS62TXGDN6L56F4ABXYLN7CSCQDI/] 

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/05|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W05&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 27 jan 2025 23:14 (CET)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Quiddity (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28149374 --&gt;

== Reminder: first part of the annual UCoC review closes soon ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
My apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}.

This is a reminder that the first phase of the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines will be closing soon. You can make suggestions for changes through [[d:Q614092|the end of day]], 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review.
[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. After review of the feedback, proposals for updated text will be published on Meta in March for another round of community review. 

Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 3 feb 2025 01:48 (CET)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Keegan (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28198931 --&gt;

== Nieuwsbrief 137 Wikimedia Nederland ==
{| class=&quot;plainlinks&quot; style=&quot;width:100%;&quot;
| valign=&quot;top&quot; align=&quot;center&quot; style=&quot;border:1px gray solid; padding:1em;&quot; |
{| align=&quot;center&quot;
|-
| [[File:Wikimedia nederland.svg|80px|center|link=wmnl:Nieuwsbrief]]&lt;br&gt;
&lt;hr&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:14pt; font-family:Arial; text-align:center; color:darkslategray&quot;&gt;
Nieuwsbrief van januari 2025 &lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;font-size:11pt; font-family:Arial; text-align:center;&quot;&gt; Wikipedia op Aruba | #SheSaid ...   &lt;/div&gt;
&lt;hr&gt;&lt;br&gt;

|- style=&quot;font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:left;&quot;
| &lt;div style=&quot;text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em;&quot;&gt;
* [[wmnl:Nieuwsbrief/137#Wikipedia op Aruba|Wikipedia op Aruba]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/137##SheSaid NL 2024|#SheSaid NL 2024]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/137#2Internationale Vrouwendag|Internationale Vrouwendag]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/137#Zuid-Hollands koloniaal erfgoed|Zuid-Hollands koloniaal erfgoed]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/137#Nieuwjaarsbijeenkomst|Nieuwjaarsbijeenkomst]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/137#Zien we jou binnenkort?|Zien we jou binnenkort?]]
&lt;/div&gt;
|-
| &lt;div style=&quot;font-size:14pt; font-family:Arial; text-align:center; color:darkslategray&quot;&gt;
Oude edities vindt u [[wmnl:Nieuwsbrief|hier]]&lt;/div&gt;
|}
|}
&lt;div style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;[[w:nl:Wikipedia:Wikimedia/Nieuwsbrief Wikimedia Nederland|Info over nieuwsbrief]] · [[m:Global message delivery/Targets/Nieuwsbrief Wikimedia Nederland|Inschrijven/Uitschrijven]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] [[User:Germien Cox|Germien Cox (WMNL)]] ([[User talk:Germien Cox|overleg]]) 3 feb 2025 13:18 (CET) (CEST) &lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Germien Cox@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Nieuwsbrief_Wikimedia_Nederland&amp;oldid=27878748 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-06&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W06&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/06|Translations]] are available.

'''Updates for editors'''
* Editors who use the &quot;Special characters&quot; editing-toolbar menu can now see the 32 special characters you have used most recently, across editing sessions on that wiki. This change should help make it easier to find the characters you use most often. The feature is in both the 2010 wikitext editor and VisualEditor. [https://phabricator.wikimedia.org/T110722]
* Editors using the 2010 wikitext editor can now create sublists with correct indentation by selecting the line(s) you want to indent and then clicking the toolbar buttons.[https://phabricator.wikimedia.org/T380438] You can now also insert &lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;code&gt;&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt; tags using a new toolbar button.[https://phabricator.wikimedia.org/T383010] Thanks to user stjn for these improvements.
* Help is needed to ensure the [[mw:Special:MyLanguage/Citoid/Enabling Citoid on your wiki|citation generator]] works properly on each wiki.
** (1) Administrators should update the local versions of the page &lt;code dir=ltr&gt;MediaWiki:Citoid-template-type-map.json&lt;/code&gt; to include entries for &lt;code dir=ltr&gt;preprint&lt;/code&gt;, &lt;code dir=ltr&gt;standard&lt;/code&gt;, and &lt;code dir=ltr&gt;dataset&lt;/code&gt;; Here are example diffs to replicate [https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=MediaWiki%3ACitoid-template-type-map.json&amp;diff=1189164774&amp;oldid=1165783565 for 'preprint'] and [https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=MediaWiki%3ACitoid-template-type-map.json&amp;diff=1270832208&amp;oldid=1270828390 for 'standard' and 'dataset'].
** (2.1) If the citoid map in the citation template used for these types of references is missing, [[mediawikiwiki:Citoid/Enabling Citoid on your wiki#Step 2.a: Create a 'citoid' maps value for each citation template|one will need to be added]]. (2.2) If the citoid map does exist, the TemplateData will need to be updated to include new field names. Here are example updates [https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3ACitation%2Fdoc&amp;diff=1270829051&amp;oldid=1262470053 for 'preprint'] and [https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3ACitation%2Fdoc&amp;diff=1270831369&amp;oldid=1270829480 for 'standard' and 'dataset']. The new fields that may need to be supported are &lt;code dir=ltr&gt;archiveID&lt;/code&gt;, &lt;code dir=ltr&gt;identifier&lt;/code&gt;, &lt;code dir=ltr&gt;repository&lt;/code&gt;, &lt;code dir=ltr&gt;organization&lt;/code&gt;, &lt;code dir=ltr&gt;repositoryLocation&lt;/code&gt;, &lt;code dir=ltr&gt;committee&lt;/code&gt;, and &lt;code dir=ltr&gt;versionNumber&lt;/code&gt;. [https://phabricator.wikimedia.org/T383666]
* One new wiki has been created: a {{Int:project-localized-name-group-wikipedia/en}} in [[d:Q15637215|Central Kanuri]] ([[w:knc:|&lt;code&gt;w:knc:&lt;/code&gt;]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T385181]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:27}} community-submitted {{PLURAL:27|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, the [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Help:Extension:Wikisource/Wikimedia OCR|OCR (optical character recognition) tool]] used for Wikisource now supports a new language, Church Slavonic. [https://phabricator.wikimedia.org/T384782]

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/06|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W06&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 4 feb 2025 01:08 (CET)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Quiddity (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28203495 --&gt;

== This Month in Education: January 2025 ==
&lt;div class=&quot;plainlinks&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Apologies for writing in English. Please help to translate in your language.
&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:2.9em; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;&quot;&gt;This Month in Education&lt;/span&gt;

&lt;span style=&quot;font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:1.4em; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;&quot;&gt; Volume 14 • Issue 1 • January 2025&lt;/span&gt;

&lt;div style=&quot;border-top:1px solid #a2a9b1; border-bottom:1px solid #a2a9b1; padding:0.5em; font-size:larger; margin-bottom:0.2em&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/January 2025|Contents]] • [[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/January 2025/Headlines|Headlines]] • [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]&lt;/div&gt;

&lt;div style=&quot;color:white; font-size:1.8em; font-family:Montserrat; background:#92BFB1;&quot;&gt;In This Issue&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em;&quot;&gt;
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2025/Advancing Education Pillar in Kosovo: 2024 Journey|Advancing Education Pillar in Kosovo: 2024 Journey]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2025/Auckland Museum Wikipedia Students Making Progress|Auckland Museum Wikipedia Students Making Progress]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2025/Celebrating 10 Years of Wiki Education|Celebrating 10 Years of Wiki Education]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2025/Empowering Multilingual Students: Expanding Wikipedia Through Collaboration of foreign languages faculty's students of the University of Tehran|Empowering Multilingual Students: Expanding Wikipedia Through Collaboration of foreign languages faculty's students of the University of Tehran]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2025/Ensuring accurate and authentic information with 1Lib1Ref Campaign in Anambra|Ensuring accurate and authentic information with 1Lib1Ref Campaign in Anambra]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2025/Experiences of Wikipedia in the classroom with a gender perspective in Monterrey |Experiences of Wikipedia in the classroom with a gender perspective in Monterrey]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2025/Fine Arts University Students exploring Wikipedia in Tirana, Albania|Fine Arts University Students exploring Wikipedia in Tirana, Albania]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2025/Lviv hosted Ukraine’s first student photo walk for Wikipedia|Lviv hosted Ukraine’s first student photo walk for Wikipedia]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2025/Many new trained volunteers and new articles at the end of the year in Macedonia|Many new trained volunteers and new articles at the end of the year in Macedonia]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2025/Wikimedia and Scientific Events in Brazil|Wikimedia and Scientific Events in Brazil]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2025/Wiki Workshop- Call for Contributions|Wiki Workshop- Call for Contributions]]
&lt;/div&gt;

&lt;div style=&quot;margin-top:10px; text-align: center; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:Special:MyLanguage/MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 5 feb 2025 16:56 (CET)&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:ZI Jony@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&amp;oldid=28111205 --&gt;

== ''The Signpost'': 7 February 2025 ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot; style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;column-count:2;&quot;&gt;
* Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-07/Recent research|GPT-4 writes better edit summaries than human Wikipedians]]

* News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-07/News and notes|Let's talk!]]

* Opinion: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-07/Opinion|Fathoms Below, but over the moon]]

* In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-07/In the media|Wikipedia is an extension of legacy media propaganda, says Elon Musk]]

* Community view: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-07/Community view|24th Wikipedia Day in New York City]]

* Arbitration report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-07/Arbitration report|Palestine-Israel articles 5 has closed]]

* Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-07/Traffic report|A wild drive]]

&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 7 feb 2025 02:59 (CET)
&lt;!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --&gt;&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:JPxG@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&amp;oldid=28179470 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-07&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W07&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/07|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''

* The Product and Technology Advisory Council (PTAC) has published [[m:Special:MyLanguage/Product and Technology Advisory Council/February 2025 draft PTAC recommendation for feedback|a draft of their recommendations]] for the Wikimedia Foundation's Product and Technology department. They have recommended focusing on [[m:Special:MyLanguage/Product and Technology Advisory Council/February 2025 draft PTAC recommendation for feedback/Mobile experiences|mobile experiences]], particularly contributions. They request community [[m:Talk:Product and Technology Advisory Council/February 2025 draft PTAC recommendation for feedback|feedback at the talk page]] by 21 February.

'''Updates for editors'''
* The &quot;Special pages&quot; portlet link will be moved from the &quot;Toolbox&quot; into the &quot;Navigation&quot; section of the main menu's sidebar by default. This change is because the Toolbox is intended for tools relating to the current page, not tools relating to the site, so the link will be more logically and consistently located. To modify this behavior and update CSS styling, administrators can follow the instructions at [[phab:T385346|T385346]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T333211]
* As part of this year's work around improving the ways readers discover content on the wikis, the Web team will be running an experiment with a small number of readers that displays some suggestions for related or interesting articles within the search bar. Please check out [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Content Discovery Experiments#Experiment 1: Display article recommendations in more prominent locations, search|the project page]] for more information.
* [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Template editors who use TemplateStyles can now customize output for users with specific accessibility needs by using accessibility related media queries (&lt;code dir=ltr&gt;[https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/CSS/@media/prefers-reduced-motion prefers-reduced-motion]&lt;/code&gt;, &lt;code dir=ltr&gt;[https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/CSS/@media/prefers-reduced-transparency prefers-reduced-transparency]&lt;/code&gt;, &lt;code dir=ltr&gt;[https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/CSS/@media/prefers-contrast prefers-contrast]&lt;/code&gt;, and &lt;code dir=ltr&gt;[https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/CSS/@media/forced-colors forced-colors]&lt;/code&gt;). Thanks to user Bawolff for these improvements. [https://phabricator.wikimedia.org/T384175]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:22}} community-submitted {{PLURAL:22|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, the global blocks log will now be shown directly on the {{#special:CentralAuth}} page, similarly to global locks, to simplify the workflows for stewards. [https://phabricator.wikimedia.org/T377024]

'''Updates for technical contributors'''
* Wikidata [[d:Special:MyLanguage/Help:Default values for labels and aliases|now supports a special language as a &quot;default for all languages&quot;]] for labels and aliases. This is to avoid excessive duplication of the same information across many languages. If your Wikidata queries use labels, you may need to update them as some existing labels are getting removed. [https://phabricator.wikimedia.org/T312511]
* The function &lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;getDescription&lt;/code&gt; was invoked on every Wiki page read and accounts for ~2.5% of a page's total load time. The calculated value will now be cached, reducing load on Wikimedia servers. [https://phabricator.wikimedia.org/T383660]
* As part of the RESTBase deprecation [[mw:RESTBase/deprecation|effort]], the &lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;/page/related&lt;/code&gt; endpoint has been blocked as of February 6, 2025, and will be removed soon. This timeline was chosen to align with the deprecation schedules for older Android and iOS versions. The stable alternative is the &quot;&lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;morelike&lt;/code&gt;&quot; action API in MediaWiki, and [[gerrit:c/mediawiki/services/mobileapps/+/982154/13/pagelib/src/transform/FooterReadMore.js|a migration example]] is available. The MediaWiki Interfaces team [[phab:T376297|can be contacted]] for any questions. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/GFC2IJO7L4BWO3YTM7C5HF4MCCBE2RJ2/]

'''In depth'''

* The latest quarterly [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Language and Internationalization newsletter]] is available. It includes: Updates about the &quot;Contribute&quot; menu; details on some of the newest language editions of Wikipedia; details on new languages supported by the MediaWiki interface; updates on the Community-defined lists feature; and more. 
* The latest [[mw:Extension:Chart/Project/Updates#January 2025: Better visibility into charts and tabular data usage|Chart Project newsletter]] is available. It includes updates on the progress towards bringing better visibility into global charts usage and support for categorizing pages in the Data namespace on Commons.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/07|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W07&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 11 feb 2025 01:11 (CET)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Quiddity (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28231022 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-08&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W08&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/08|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* Communities using growth tools can now showcase one event on the &lt;code&gt;{{#special:Homepage}}&lt;/code&gt; for newcomers. This feature will help newcomers to be informed about editing activities they can participate in. Administrators can create a new event to showcase at &lt;code&gt;{{#special:CommunityConfiguration}}&lt;/code&gt;. To learn more about this feature, please read [[diffblog:2025/02/12/community-updates-module-connecting-newcomers-to-your-initiatives/|the Diff post]], have a look [[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Community updates module|at the documentation]], or contact [[mw:Talk:Growth|the Growth team]].

'''Updates for editors'''
[[File:Page Frame Features on desktop.png|thumb|Highlighted talk pages improvements]]
* Starting next week, talk pages at these wikis – {{Int:project-localized-name-eswiki/en}}{{Int:comma-separator/en}}{{Int:project-localized-name-frwiki/en}}{{Int:comma-separator/en}}{{Int:project-localized-name-itwiki/en}}{{Int:comma-separator/en}}{{Int:project-localized-name-jawiki/en}} – will get [[diffblog:2024/05/02/making-talk-pages-better-for-everyone/|a new design]]. This change was extensively tested as a Beta feature and is the last step of [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Feature summary|talk pages improvements]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T379102]
* You can now navigate to view a redirect page directly from its action pages, such as the history page. Previously, you were forced to first go to the redirect target. This change should help editors who work with redirects a lot. Thanks to user stjn for this improvement. [https://phabricator.wikimedia.org/T5324]
* When a Cite reference is reused many times, wikis currently show either numbers like &quot;1.23&quot; or localized alphabetic markers like &quot;a b c&quot; in the reference list. Previously, if there were so many reuses that the alphabetic markers were all used, [[MediaWiki:Cite error references no backlink label|an error message]] was displayed.  As part of the work to [[phab:T383036|modernize Cite customization]], these errors will no longer be shown and instead the backlinks will fall back to showing numeric markers like &quot;1.23&quot; once the alphabetic markers are all used.
* The log entries for each change to an editor's user-groups are now clearer by specifying exactly what has changed, instead of the plain before and after listings. Translators can [[phab:T369466|help to update the localized versions]]. Thanks to user Msz2001 for these improvements.
* A new filter has been added to the [[{{#special:Nuke}}]] tool, which allows administrators to mass delete pages, to enable users to filter for pages in a range of page sizes (in bytes). This allows, for example, deleting pages only of a certain size or below. [https://phabricator.wikimedia.org/T378488]
* Non-administrators can now check which pages are able to be deleted using the [[{{#special:Nuke}}]] tool. Thanks to user MolecularPilot for this and the previous improvements. [https://phabricator.wikimedia.org/T376378]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:25}} community-submitted {{PLURAL:25|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, a bug was fixed in the configuration for the AV1 video file format, which enables these files to play again. [https://phabricator.wikimedia.org/T382193]

'''Updates for technical contributors'''
* Parsoid Read Views is going to be rolling out to most Wiktionaries over the next few weeks, following the successful transition of Wikivoyage to Parsoid Read Views last year. For more information, see the [[mw:Special:MyLanguage/Parsoid/Parser Unification|Parsoid/Parser Unification]] project page. [https://phabricator.wikimedia.org/T385923][https://phabricator.wikimedia.org/T371640]
* Developers of tools that run on-wiki should note that &lt;code dir=ltr&gt;mw.Uri&lt;/code&gt; is deprecated. Tools requiring &lt;code dir=ltr&gt;mw.Uri&lt;/code&gt; must explicitly declare &lt;code dir=ltr&gt;mediawiki.Uri&lt;/code&gt; as a ResourceLoader dependency, and should migrate to the browser native &lt;code dir=ltr&gt;URL&lt;/code&gt; API soon. [https://phabricator.wikimedia.org/T384515]

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/08|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W08&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 17 feb 2025 22:16 (CET)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Quiddity (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28275610 --&gt;

==  De komende Language Community Meeting (28 februari 2025, 14:00 UTC) en de Nieuwsbrief. ==
&lt;section begin=&quot;message&quot;/&gt;
Dag allemaal!
[[File:WP20Symbols WIKI INCUBATOR.svg|right|frameless|150x150px|alt=Een symbool voor meerdere talen]]
We zijn blij om te kunnen aankondigen dat de volgende '''Language Community Meeting''' binnenkort plaatsvindt, op '''28 februari, om 14:00 UTC'''! Als je wilt meedoen, schrijf je dan eenvoudig in op de '''[[mw:Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#28_February_2025|wiki pagina]]'''.

Het is een bijeenkomst die wordt vormgegeven door de deelnemers. We delen updates over projecten die met taal samenhangen, bespreken technische problemen in de taalwiki's en werken samen aan oplossingen. In onze vorige bijeenkomst kwamen onderwerpen aan de orde zoals het ontwikkelen van taal-toetsenborden, het ontwikkelen van de More-talige Wikipedia en updates vanuit de taalondersteunings-track van Wiki Indaba.

'''Heb jij een onderwerp om te delen?''' 
Of het nu een technische update is vanuit jouw project, een probleem waarvoor je hulp nodig hebt, of een verzoek om ondersteuning voor een vertaling... we willen het graag van jou horen! Voel je daarom vrij om te '''antwoorden op dit bericht''' of om agendapunten toe te voegen aan '''[[etherpad:p/language-community-meeting-feb-2025|dit document]]'''.

We willen ook graag de aandacht vestigen op de zesde editie van de Language &amp; Internationalization newsletter (januari 2025). Deze is hier beschikbaar: [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January]]. Deze nieuwsbrief geeft updates van het vierde kwartaal van 2024: de ontwikkeling van nieuwe functies, verbeteringen in verschillende taal-gerelateerde technische projecten en inspanningen voor ondersteuning, details over bijeenkomsten van de gemeenschappen en ideeën om aan projecten bij te dragen. Als je deze updates wilt ontvangen, dan kan je je inschrijven op de nieuwsbrief op deze wiki-pagina: [[:mw:Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter]].

We kijken uit naar jouw ideeën en naar jouw deelname aan de language community meeting. Tot ziens op 28 februari!
&lt;section end=&quot;message&quot;/&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 22 feb 2025 09:28 (CET)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:SSethi (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28217779 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-09&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W09&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/09|Translations]] are available.

'''Updates for editors'''
* Administrators can now customize how the [[m:Special:MyLanguage/User language|Babel feature]] creates categories using [[{{#special:CommunityConfiguration/Babel}}]]. They can rename language categories, choose whether they should be auto-created, and adjust other settings. [https://phabricator.wikimedia.org/T374348]
* The &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[https://www.wikimedia.org/ wikimedia.org]&lt;/bdi&gt; portal has been updated – and is receiving some ongoing improvements – to modernize and improve the accessibility of our portal pages. It now has better support for mobile layouts, updated wording and links, and better language support. Additionally, all of the Wikimedia project portals, such as &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[https://wikibooks.org wikibooks.org]&lt;/bdi&gt;, now support dark mode when a reader is using that system setting. [https://phabricator.wikimedia.org/T373204][https://phabricator.wikimedia.org/T368221][https://meta.wikimedia.org/wiki/Project_portals]
* One new wiki has been created: a {{Int:project-localized-name-group-wiktionary/en}} in [[d:Q33965|Santali]] ([[wikt:sat:|&lt;code&gt;wikt:sat:&lt;/code&gt;]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T386619]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:30}} community-submitted {{PLURAL:30|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, a bug was fixed that prevented clicking on search results in the web-interface for some Firefox for Android phone configurations. [https://phabricator.wikimedia.org/T381289]

'''Meetings and events'''
* The next Language Community Meeting is happening soon, February 28th at [https://zonestamp.toolforge.org/1740751200 14:00 UTC]. This week's meeting will cover: highlights and technical updates on keyboard and tools for the Sámi languages, Translatewiki.net contributions from the Bahasa Lampung community in Indonesia, and technical Q&amp;A. If you'd like to join, simply [[mw:Wikimedia Language and Product Localization/Community meetings#28 February 2025|sign up on the wiki page]].

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/09|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W09&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 25 feb 2025 01:41 (CET)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Quiddity (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28296129 --&gt;

== Nieuwsbrief 138 Wikimedia Nederland ==
{| class=&quot;plainlinks&quot; style=&quot;width:100%;&quot;
| valign=&quot;top&quot; align=&quot;center&quot; style=&quot;border:1px gray solid; padding:1em;&quot; |
{| align=&quot;center&quot;
|-
| [[File:Wikimedia nederland.svg|80px|center|link=wmnl:Nieuwsbrief]]&lt;br&gt;
&lt;hr&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:14pt; font-family:Arial; text-align:center; color:darkslategray&quot;&gt;
Nieuwsbrief van februari 2025 &lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;font-size:11pt; font-family:Arial; text-align:center;&quot;&gt; Queer Geschiedenismaand | Sociale media ...   &lt;/div&gt;
&lt;hr&gt;&lt;br&gt;

|- style=&quot;font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:left;&quot;
| &lt;div style=&quot;text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em;&quot;&gt;
* [[wmnl:Nieuwsbrief/138#Queer Geschiedenismaand op Wikipedia|Queer Geschiedenismaand op Wikipedia]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/138##Wikipedia op Aruba|#Wikipedia op Aruba]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/138#Nieuw bestuurslid Ruth van de Belt|Nieuw bestuurslid Ruth van de Belt]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/138#Sociale media in beweging|Sociale media in beweging]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/138#Terugblik op 2024|Terugblik op 2024]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/138#Wikipedia en de DBNL|Wikipedia en de DBNL]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/138#Test donateurscampagne|Test donateurscampagne]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/138#Agenda|Agenda]]
&lt;/div&gt;
|-
| &lt;div style=&quot;font-size:14pt; font-family:Arial; text-align:center; color:darkslategray&quot;&gt;
Oude edities vindt u [[wmnl:Nieuwsbrief|hier]]&lt;/div&gt;
|}
|}
&lt;div style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;[[w:nl:Wikipedia:Wikimedia/Nieuwsbrief Wikimedia Nederland|Info over nieuwsbrief]] · [[m:Global message delivery/Targets/Nieuwsbrief Wikimedia Nederland|Inschrijven/Uitschrijven]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] [[User:Germien Cox|Germien Cox (WMNL)]] ([[User talk:Germien Cox|overleg]]) 25 feb 2025 10:57 (CET) (CEST) &lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Germien Cox@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Nieuwsbrief_Wikimedia_Nederland&amp;oldid=27878748 --&gt;

== ''The Signpost'': 27 February 2025 ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot; style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;column-count:2;&quot;&gt;
* News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/News and notes|Administrator elections up for reapproval and 1bil GET snagged on Commons]]

* Serendipity: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/Serendipity|Guinea-Bissau Heritage from Commons to the World]]

* Technology report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/Technology report|Hear that? The wikis go silent twice a year]]

* In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/In the media|The end of the world]]

* Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/Recent research|What's known about how readers navigate Wikipedia; Italian Wikipedia hardest to read]]

* Opinion: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/Opinion|Sennecaster's RfA debriefing]]

* Tips and tricks: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/Tips and tricks|One year after this article is posted, will every single article on Wikipedia have a short description?]]

* Community view: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/Community view|Open letter from French Wikipedians says &quot;no&quot; to intimidation of volunteer contributors]]

* Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/Traffic report|Temporary scars, February stars]]

* Essay: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/Essay|The source, the whole source, and nothing but the source]]

* Obituary: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/Obituary|Ümüt Çınar (Kmoksy) and Vinícius Medina Kern (Vmkern)]]

&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 27 feb 2025 11:31 (CET)
&lt;!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --&gt;&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:JPxG@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&amp;oldid=28313070 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-10&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W10&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/10|Translations]] are available.

'''Updates for editors'''
* All logged-in editors using the mobile view can now edit a full page. The &quot;{{Int:Minerva-page-actions-editfull}}&quot; link is accessible from the &quot;{{Int:minerva-page-actions-overflow}}&quot; menu in the toolbar. This was previously only available to editors using the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Advanced mobile contributions|Advanced mobile contributions]] setting. [https://phabricator.wikimedia.org/T387180]
* Interface administrators can now help to remove the deprecated Cite CSS code matching &quot;&lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;mw-ref&lt;/code&gt;&quot; from their local &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[MediaWiki:Common.css]]&lt;/bdi&gt;. The list of wikis in need of cleanup, and the code to remove, [https://global-search.toolforge.org/?q=mw-ref%5B%5E-a-z%5D&amp;regex=1&amp;namespaces=8&amp;title=.*css can be found with this global search] and in [https://ace.wikipedia.org/w/index.php?title=MediaWiki:Common.css&amp;oldid=145662#L-139--L-144 this example], and you can learn more about how to help on the [[mw:Parsoid/Parser Unification/Cite CSS|CSS migration project page]]. The Cite footnote markers (&quot;&lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;[1]&lt;/code&gt;&quot;) are now rendered by [[mw:Special:MyLanguage/Parsoid|Parsoid]], and the deprecated CSS is no longer needed. The CSS for backlinks (&quot;&lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;mw:referencedBy&lt;/code&gt;&quot;) should remain in place for now. This cleanup is expected to cause no visible changes for readers. Please help to remove this code before March 20, after which the development team will do it for you.
* When editors embed a file (e.g. &lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;[[File:MediaWiki.png]]&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt;) on a page that is protected with cascading protection, the software will no longer restrict edits to the file description page, only to new file uploads.[https://phabricator.wikimedia.org/T24521] In contrast, transcluding a file description page (e.g. &lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;{{:File:MediaWiki.png}}&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt;) will now restrict edits to the page.[https://phabricator.wikimedia.org/T62109]
* When editors revert a file to an earlier version it will now require the same permissions as ordinarily uploading a new version of the file. The software now checks for 'reupload' or 'reupload-own' rights,[https://phabricator.wikimedia.org/T304474] and respects cascading protection.[https://phabricator.wikimedia.org/T140010]
* When administrators are listing pages for deletion with the Nuke tool, they can now also list associated talk pages and redirects for deletion, alongside pages created by the target, rather than needing to manually delete these pages afterwards. [https://phabricator.wikimedia.org/T95797]
* The [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/03|previously noted]] update to Single User Login, which will accommodate browser restrictions on cross-domain cookies by moving login and account creation to a central domain, will now roll out to all users during March and April. The team plans to enable it for all new account creation on [[wikitech:Deployments/Train#Tuesday|Group0]] wikis this week. See [[mw:Special:MyLanguage/MediaWiki Platform Team/SUL3#Deployment|the SUL3 project page]] for more details and an updated timeline.
* Since last week there has been a bug that shows some interface icons as black squares until the page has fully loaded. It will be fixed this week. [https://phabricator.wikimedia.org/T387351]
* One new wiki has been created: a {{Int:project-localized-name-group-wikipedia/en}} in [[d:Q2044560|Sylheti]] ([[w:syl:|&lt;code&gt;w:syl:&lt;/code&gt;]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T386441]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:23}} community-submitted {{PLURAL:23|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, a bug was fixed with loading images in very old versions of the Firefox browser on mobile. [https://phabricator.wikimedia.org/T386400]

'''Updates for technical contributors'''
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.19|MediaWiki]]

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/10|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W10&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 4 mrt 2025 03:30 (CET)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Quiddity (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28334563 --&gt;

== Universal Code of Conduct annual review: proposed changes are available for comment ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
My apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}.

I am writing to you to let you know that [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|proposed changes]] to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter]] are open for review. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|You can provide feedback on suggested changes]]''' through the [[d:Q614092|end of day]] on Tuesday, 18 March 2025. This is the second step in the annual review process, the final step will be community voting on the proposed changes.
[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find relevant links about the process on the UCoC annual review page on Meta]].

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]].

Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] 7 mrt 2025 19:50 (CET)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Keegan (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28307738 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-11&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W11&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/11|Translations]] are available.

'''Updates for editors'''
* Editors who use password managers at multiple wikis may notice changes in the future. The way that our wikis provide information to password managers about reusing passwords across domains has recently been updated, so some password managers might now offer you login credentials that you saved for a different Wikimedia site. Some password managers already did this, and are now doing it for more Wikimedia domains. This is part of the [[mw:Special:MyLanguage/MediaWiki Platform Team/SUL3|SUL3 project]] which aims to improve how our unified login works, and to keep it compatible with ongoing changes to the web-browsers we use. [https://phabricator.wikimedia.org/T385520][https://phabricator.wikimedia.org/T384844]
* The Wikipedia Apps Team is inviting interested users to help improve Wikipedia’s offline and limited internet use. After discussions in [[m:Afrika Baraza|Afrika Baraza]] and the last [[m:Special:MyLanguage/ESEAP Hub/Meetings|ESEAP call]], key challenges like search, editing, and offline access are being explored, with upcoming focus groups to dive deeper into these topics. All languages are welcome, and interpretation will be available. Want to share your thoughts? [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Improving Wikipedia Mobile Apps for Offline &amp; Limited Internet Use|Join the discussion]] or email &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;aramadan@wikimedia.org&lt;/bdi&gt;!
* All wikis will be read-only for a few minutes on March 19. This is planned at [https://zonestamp.toolforge.org/1742392800 14:00 UTC]. More information will be published in Tech News and will also be posted on individual wikis in the coming weeks.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:27}} community-submitted {{PLURAL:27|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.20|MediaWiki]]

'''In depth'''
* The latest quarterly [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Newsletters/33|Growth newsletter]] is available. It includes: the launch of the Community Updates module, the most recent changes in Community Configuration, and the upcoming test of in-article suggestions for first-time editors.
* An old API that was previously used in the Android Wikipedia app is being removed at the end of March. There are no current software uses, but users of the app with a version that is older than 6 months by the time of removal (2025-03-31), will no longer have access to the Suggested Edits feature, until they update their app. You can [[diffblog:2025/02/24/sunset-of-wikimedia-recommendation-api/|read more details about this change]].

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/11|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W11&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 11 mrt 2025 00:09 (CET)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Quiddity (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28372257 --&gt;

== This Month in Education: February 2025 ==
&lt;div class=&quot;plainlinks&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Apologies for writing in English. Please help to translate in your language.
&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:2.9em; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;&quot;&gt;This Month in Education&lt;/span&gt;

&lt;span style=&quot;font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:1.4em; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;&quot;&gt; Volume 14 • Issue 2 • February 2025&lt;/span&gt;

&lt;div style=&quot;border-top:1px solid #a2a9b1; border-bottom:1px solid #a2a9b1; padding:0.5em; font-size:larger; margin-bottom:0.2em&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/February 2025|Contents]] • [[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/February 2025/Headlines|Headlines]] • [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]&lt;/div&gt;

&lt;div style=&quot;color:white; font-size:1.8em; font-family:Montserrat; background:#92BFB1;&quot;&gt;In This Issue&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em;&quot;&gt;
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/February 2025/Activities series at the Shefit Hekali school in Peqin, Albania|Activities series at the Shefit Hekali school in Peqin, Albania]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/February 2025/Wikimedia Brazil has formed a partnership with a public policy research institute|Wikimedia Brazil has formed a partnership with a public policy research institute]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/February 2025/Preserving Heritage: Tuluvas Aati Month Educational Wikimedia Programs|Preserving Heritage: Tuluvas Aati Month Educational Wikimedia Programs]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/February 2025/Reflecting on our Past: Farewell to the Auckland Museum Summer Students|Reflecting on our Past: Farewell to the Auckland Museum Summer Students]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/February 2025/Successful Conclusion of the Second Phase of &quot;Reading Wikipedia in the Classroom&quot; in Yemen|Successful Conclusion of the Second Phase of &quot;Reading Wikipedia in the Classroom&quot; in Yemen]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/February 2025/Wiki Workshop in Mitrovica |Wiki Workshop in Mitrovica]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/February 2025/Wikimedia MKD' Education: Lots of new trained users, lots of new articles|Wikimedia MKD' Education: Lots of new trained users, lots of new articles]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/February 2025/Wikimedia Serbia receives accreditation from the National Library of Serbia for the Wiki Senior seminar|Wikimedia Serbia receives accreditation from the National Library of Serbia for the Wiki Senior seminar]]
&lt;/div&gt;

&lt;div style=&quot;margin-top:10px; text-align: center; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:Special:MyLanguage/MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 12 mrt 2025 10:04 (CET)&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:ZI Jony@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&amp;oldid=28314249 --&gt;

== Uw wiki zal binnenkort in de 'alleen-lezen' modus te gebruiken zijn ==
&lt;section begin=&quot;server-switch&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;

[[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Lees dit in een andere taal]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-Tech%2FServer+switch&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{Int:please-translate}}]

De [[foundation:|Wikimedia Foundation]] gaat overschakelen naar een ander datacenter. Dit zal er voor zorgen dat Wikipedia en andere Wikimedia-wiki's, zelfs na een ramp beschikbaar blijven.

Al het internetverkeer zal omgeschakeld worden op '''{{#time:j xg|2025-03-19|nl}}'''. De test zal beginnen om '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2025-03-19T14:00|en}} {{#time:H:i e|2025-03-19T14:00}}]'''.

Vanwege bepaalde beperkingen in [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]] is het helaas nodig om het bewerken van de wiki's tijdelijk in de 'alleen-lezen' modus te zetten. We verontschuldigen ons voor dit ongemak, en we doen onze uiterste best om de negatieve gevolgen, in de toekomst te minimaliseren. 

Er zal een melding worden weergegeven op alle wiki's, 30 minuten voordat de wissel plaats vindt. Deze banner blijft zichtbaar tot het einde van de operatie. 

'''U zult wel in staat zijn om artikelen te lezen, maar niet om deze te bewerken, gedurende een korte periode. Dit geldt voor alle wiki's.'''

*U zult gedurende een uur of langer lang niet in staat zijn bewerkingen door te voeren op {{#time:l j xg Y|2025-03-19|nl}}.
*Tijdens het bewerken of opslaan gedurende deze tijd zult u een foutmelding zien. Wij hopen dat er geen bewerkingen verloren gaan, maar zijn hier niet zeker van. Wanneer u deze foutmelding te zien krijgt, wacht dan alstublieft tot alles weer normaal functioneert. Hierna kunt u uw bewerking opslaan. Toch raden we het ten zeerste aan dat u eerst een kopie maakt van uw bewerkingen maakt, gewoon uit voorzorg.

''Andere effecten'':

*Het uitvoeren van achtergrondtaken zal langzamer gaan, en sommige taken zouden mogelijk kunnen worden geannuleerd. Roodgekleurde koppelingen kunnen mogelijk niet zo snel bijgewerkt worden als gebruikelijk. Als u een artikel aanmaakt waarin ergens anders al naar verwezen wordt, zal de koppeling langer roodgekleurd blijven dan gebruikelijk. Sommige langlopende scripts zullen moeten worden onderbroken.
* We verwachten dat de uitrol van nieuwe code gebeurt zoals dat iedere week plaatsvindt. Het kan echter voorkomen dat sommige codewijzigingen per geval geblokkeerd worden, als de operatie ze later weer nodig heeft.
* [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] zal ongeveer 90 minuten onbereikbaar zijn.

Dit project zal indien noodzakelijk worden uitgesteld. U kunt de [[wikitech:Switch_Datacenter|planning lezen op wikitech.wikimedia.org]]. Wijzigingen zullen in de planning worden aangekondigd. 

'''Deel deze informatie alstublieft met uw gemeenschap.'''&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;server-switch&quot;/&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 15 mrt 2025 00:14 (CET)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Quiddity (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&amp;oldid=28307742 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-12&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W12&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/12|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* Twice a year, around the equinoxes, the Wikimedia Foundation's Site Reliability Engineering (SRE) team performs [[m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|a datacenter server switchover]], redirecting all traffic from one primary server to its backup. This provides reliability in case of a crisis, as we can always fall back on the other datacenter. [https://listen.hatnote.com/ Thanks to the Listen to Wikipedia] tool, you can hear the switchover take place: Before it begins, you'll hear the steady stream of edits; Then, as the system enters a brief read-only phase, the sound stops for a couple of minutes, before resuming after the switchover. You can [[diffblog:2025/03/12/hear-that-the-wikis-go-silent-twice-a-year/|read more about the background and details of this process on the Diff blog]]. If you want to keep an ear out for the next server switchover, listen to the wikis on [https://zonestamp.toolforge.org/1742392800 March 19 at 14:00 UTC].

'''Updates for editors'''

* The [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&amp;filter-type=automatic&amp;filter-id=previous-edits&amp;active-list=suggestions&amp;from=en&amp;to=es improved Content Translation tool dashboard] is now available in [[phab:T387820|10 Wikipedias]] and will be available for all Wikipedias [[phab:T387821|soon]]. With [[mw:Special:MyLanguage/Content translation#Improved translation experience|the unified dashboard]], desktop users can now: Translate new sections of an article; Discover and access topic-based [https://ig.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&amp;active-list=suggestions&amp;from=en&amp;to=ig&amp;filter-type=automatic&amp;filter-id=previous-edits article suggestion filters] (initially available only for mobile device users); Discover and access the [[mw:Special:MyLanguage/Translation suggestions: Topic-based &amp; Community-defined lists|Community-defined lists]] filter, also known as &quot;Collections&quot;, from wiki-projects and campaigns.
* On Wikimedia Commons, a [[c:Commons:WMF support for Commons/Upload Wizard Improvements#Improve category selection|new system to select the appropriate file categories]] has been introduced: if a category has one or more subcategories, users will be able to click on an arrow that will open the subcategories directly within the form, and choose the correct one. The parent category name will always be shown on top, and it will always be possible to come back to it. This should decrease the amount of work for volunteers in fixing/creating new categories. The change is also available on mobile. These changes are part of planned improvements to the UploadWizard.
* The Community Tech team is seeking wikis to join a pilot for the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2023/Multiblocks|Multiblocks]] feature and a refreshed Special:Block page in late March. Multiblocks enables administrators to impose multiple different types of blocks on the same user at the same time. If you are an admin or steward and would like us to discuss joining the pilot with your community, please leave a message on the [[m:Talk:Community Wishlist Survey 2023/Multiblocks|project talk page]].
* Starting March 25, the Editing team will test a new feature for Edit Check at [[phab:T384372|12 Wikipedias]]: [[mw:Special:MyLanguage/Help:Edit check#Multi-check|Multi-Check]]. Half of the newcomers on these wikis will see all [[mw:Special:MyLanguage/Help:Edit check#ref|Reference Checks]] during their edit session, while the other half will continue seeing only one. The goal of this test is to see if users are confused or discouraged when shown multiple Reference Checks (when relevant) within a single editing session. At these wikis, the tags used on edits that show References Check will be simplified, as multiple tags could be shown within a single edit. Changes to the tags are documented [[phab:T373949|on Phabricator]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T379131]
* The [[m:Special:MyLanguage/Global reminder bot|Global reminder bot]], which is a service for notifying users that their temporary user-rights are about to expire, now supports using the localized name of the user-rights group in the message heading. Translators can see the [[m:Global reminder bot/Translation|listing of existing translations and documentation]] to check if their language needs updating or creation.
* The [[Special:GlobalPreferences|GlobalPreferences]] gender setting, which is used for how the software should refer to you in interface messages, now works as expected by overriding the local defaults. [https://phabricator.wikimedia.org/T386584]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:26}} community-submitted {{PLURAL:26|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, the Wikipedia App for Android had a bug fixed for when a user is browsing and searching in multiple languages. [https://phabricator.wikimedia.org/T379777]

'''Updates for technical contributors'''
* Later this week, the way that Codex styles are loaded will be changing. There is a small risk that this may result in unstyled interface message boxes on certain pages. User generated content (e.g. templates) is not impacted. Gadgets may be impacted. If you see any issues [[phab:T388847|please report them]]. See the linked task for details, screenshots, and documentation on how to fix any affected gadgets.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.21|MediaWiki]]

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/12|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W12&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 18 mrt 2025 00:48 (CET)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Quiddity (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28412594 --&gt;

== ''The Signpost'': 22 March 2025 ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot; style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;column-count:2;&quot;&gt;
* From the editor: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-03-22/From the editor|''Hanami'']]

* News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-03-22/News and notes|Deeper look at takedowns targeting Wikipedia]]

* In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-03-22/In the media|The good, the bad, and the unusual]]

* Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-03-22/Recent research|Explaining the disappointing history of Flagged Revisions; and what's the impact of ChatGPT on Wikipedia so far?]]

* Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-03-22/Traffic report|All the world's a stage, we are merely players...]]

* Gallery: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-03-22/Gallery|WikiPortraits rule!]]

* Essay: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-03-22/Essay|Unusual biographical images]]

* Obituary: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-03-22/Obituary|Rest in peace]]

&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 22 mrt 2025 04:11 (CET)
&lt;!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --&gt;&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Bri@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&amp;oldid=28391577 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-13&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W13&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/13|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* The Wikimedia Foundation is seeking your feedback on the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Product &amp; Technology OKRs|drafts of the objectives and key results that will shape the Foundation's Product and Technology priorities]] for the next fiscal year (starting in July). The objectives are broad high-level areas, and the key-results are measurable ways to track the success of their objectives. Please share your feedback on the talkpage, in any language, ideally before the end of April.

'''Updates for editors'''
* The [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]] will be released to multiple wikis (see [[m:Special:MyLanguage/CampaignEvents/Deployment status#Global Deployment Plan|deployment plan]] for details) in April 2025, and the team has begun the process of engaging communities on the identified wikis. The extension provides tools to organize, manage, and promote collaborative activities (like events, edit-a-thons, and WikiProjects) on the wikis. The extension has three tools: [[m:Special:MyLanguage/Event Center/Registration|Event Registration]], [[m:Special:MyLanguage/CampaignEvents/Collaboration list|Collaboration List]], and [[m:Special:MyLanguage/Campaigns/Foundation Product Team/Invitation list|Invitation Lists]]. It is currently on 13 Wikipedias, including English Wikipedia, French Wikipedia, and Spanish Wikipedia, as well as Wikidata. Questions or requests can be directed to the [[mw:Help talk:Extension:CampaignEvents|extension talk page]] or in Phabricator (with &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot;&gt;#campaigns-product-team&lt;/bdi&gt; tag).
* Starting the week of March 31st, wikis will be able to set which user groups can view private registrants in [[m:Special:MyLanguage/Event Center/Registration|Event Registration]], as part of the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents]] extension. By default, event organizers and the local wiki admins will be able to see private registrants. This is a change from the current behavior, in which only event organizers can see private registrants. Wikis can change the default setup by [[m:Special:MyLanguage/Requesting wiki configuration changes|requesting a configuration change]] in Phabricator (and adding the &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot;&gt;#campaigns-product-team&lt;/bdi&gt; tag). Participants of past events can cancel their registration at any time.
* Administrators at wikis that have a customized &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[MediaWiki:Sidebar]]&lt;/bdi&gt; should check that it contains an entry for the {{Int:specialpages}} listing. If it does not, they should add it using &lt;code dir=ltr style=&quot;white-space: nowrap;&quot;&gt;* specialpages-url|specialpages&lt;/code&gt;. Wikis with a default sidebar will see the link moved from the page toolbox into the sidebar menu in April. [https://phabricator.wikimedia.org/T388927]
* The Minerva skin (mobile web) combines both Notice and Alert notifications within the bell icon ([[File:OOjs UI icon bell.svg|16px|link=|class=skin-invert]]). There was a long-standing bug where an indication for new notifications was only shown if you had unseen Alerts. This bug is now fixed. In the future, Minerva users will notice a counter atop the bell icon when you have 1 or more unseen Notices and/or Alerts. [https://phabricator.wikimedia.org/T344029]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:23}} community-submitted {{PLURAL:23|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* VisualEditor has introduced a [[mw:VisualEditor/Hooks|new client-side hook]] for developers to use when integrating with the VisualEditor target lifecycle. This hook should replace the existing lifecycle-related hooks, and be more consistent between different platforms. In addition, the new hook will apply to uses of VisualEditor outside of just full article editing, allowing gadgets to interact with the editor in DiscussionTools as well. The Editing Team intends to deprecate and eventually remove the old lifecycle hooks, so any use cases that this new hook does not cover would be of interest to them and can be [[phab:T355555|shared in the task]].
* Developers who use the &lt;code dir=ltr&gt;mw.Api&lt;/code&gt; JavaScript library, can now identify the tool using it with the &lt;code dir=ltr&gt;userAgent&lt;/code&gt; parameter: &lt;code dir=ltr&gt;var api = new mw.Api( { userAgent: 'GadgetNameHere/1.0.1' } );&lt;/code&gt;. If you maintain a gadget or user script, please set a user agent, because it helps with library and server maintenance and with differentiating between legitimate and illegitimate traffic. [https://phabricator.wikimedia.org/T373874][https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Wikimedia_Foundation_User-Agent_Policy]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.22|MediaWiki]]

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/13|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W13&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 24 mrt 2025 23:42 (CET)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Quiddity (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28443127 --&gt;

== Nieuwsbrief 139 Wikimedia Nederland ==
{| class=&quot;plainlinks&quot; style=&quot;width:100%;&quot;
| valign=&quot;top&quot; align=&quot;center&quot; style=&quot;border:1px gray solid; padding:1em;&quot; |
{| align=&quot;center&quot;
|-
| [[File:Wikimedia nederland.svg|80px|center|link=wmnl:Nieuwsbrief]]&lt;br&gt;
&lt;hr&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:14pt; font-family:Arial; text-align:center; color:darkslategray&quot;&gt;
Nieuwsbrief van maart 2025 &lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;font-size:11pt; font-family:Arial; text-align:center;&quot;&gt; WikiconNL 2025 | Wikipedia op Aruba ...   &lt;/div&gt;
&lt;hr&gt;&lt;br&gt;

|- style=&quot;font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:left;&quot;
| &lt;div style=&quot;text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em;&quot;&gt;
* [[wmnl:Nieuwsbrief/139#Save the date: zaterdag 22 november WikiconNL 2025|Save the date: zaterdag 22 november WikiconNL 2025]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/139#Website Wikipedia op Aruba nu live|Website Wikipedia op Aruba nu live]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/139#De Arbitragecommissie onder de loep|De Arbitragecommissie onder de loep]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/139#Oproep: Help mee met Wiki Loves Public Domain!|Oproep: Help mee met Wiki Loves Public Domain!]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/139#Delpher in Wikipedia|Delpher in Wikipedia]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/139#Agenda - Zien we jou binnenkort?|Agenda - Zien we jou binnenkort?]]
&lt;/div&gt;
|-
| &lt;div style=&quot;font-size:14pt; font-family:Arial; text-align:center; color:darkslategray&quot;&gt;
Oude edities vindt u [[wmnl:Nieuwsbrief|hier]]&lt;/div&gt;
|}
|}
&lt;div style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;[[w:nl:Wikipedia:Wikimedia/Nieuwsbrief Wikimedia Nederland|Info over nieuwsbrief]] · [[m:Global message delivery/Targets/Nieuwsbrief Wikimedia Nederland|Inschrijven/Uitschrijven]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] [[User:Germien Cox|Germien Cox (WMNL)]] ([[User talk:Germien Cox|overleg]]) 27 mrt 2025 13:38 (CET) (CEST) &lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Germien Cox@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Nieuwsbrief_Wikimedia_Nederland&amp;oldid=27878748 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-14&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W14&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/14|Translations]] are available.

'''Updates for editors'''
* The Editing team is working on a new [[mw:Special:MyLanguage/Edit Check|Edit check]]: [[mw:Special:MyLanguage/Edit check#26 March 2025|Peacock check]]. This check's goal is to identify non-neutral terms while a user is editing a wikipage, so that they can be informed that their edit should perhaps be changed before they publish it. This project is at the early stages, and the team is looking for communities' input: [[phab:T389445|in this Phabricator task]], they are gathering on-wiki policies, templates used to tag non-neutral articles, and the terms (jargon and keywords) used in edit summaries for the languages they are currently researching. You can participate by editing the table on Phabricator, commenting on the task, or directly messaging [[m:user:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]].
* [[mw:Special:MyLanguage/MediaWiki Platform Team/SUL3|Single User Login]] has now been updated on all wikis to move login and account creation to a central domain. This makes user login compatible with browser restrictions on cross-domain cookies, which have prevented users of some browsers from staying logged in.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:35}} community-submitted {{PLURAL:35|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* Starting on March 31st, the MediaWiki Interfaces team will begin a limited release of generated OpenAPI specs and a SwaggerUI-based sandbox experience for [[mw:Special:MyLanguage/API:REST API|MediaWiki REST APIs]]. They invite developers from a limited group of non-English Wikipedia communities (Arabic, German, French, Hebrew, Interlingua, Dutch, Chinese) to review the documentation and experiment with the sandbox in their preferred language. In addition to these specific Wikipedia projects, the sandbox and OpenAPI spec will be available on the [[testwiki:Special:RestSandbox|on the test wiki REST Sandbox special page]] for developers with English as their preferred language. During the preview period, the MediaWiki Interfaces Team also invites developers to [[mw:MediaWiki Interfaces Team/Feature Feedback/REST Sandbox|share feedback about your experience]]. The preview will last for approximately 2 weeks, after which the sandbox and OpenAPI specs will be made available across all wiki projects.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.23|MediaWiki]]

'''In depth'''
* Sometimes a small, [[gerrit:c/operations/cookbooks/+/1129184|one line code change]] can have great significance: in this case, it means that for the first time in years we're able to run all of the stack serving &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[https://maps.wikimedia.org/ maps.wikimedia.org]&lt;/bdi&gt; - a host dedicated to serving our wikis and their multi-lingual maps needs - from a single core datacenter, something we test every time we perform a [[m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|datacenter switchover]]. This is important because it means that in case one of our datacenters is affected by a catastrophe, we'll still be able to serve the site. This change is the result of [[phab:T216826|extensive work]] by two developers on porting the last component of the maps stack over to [[w:en:Kubernetes|kubernetes]], where we can allocate resources more efficiently than before, thus we're able to withstand more traffic in a single datacenter. This work involved a lot of complicated steps because this software, and the software libraries it uses, required many long overdue upgrades. This type of work makes the Wikimedia infrastructure more sustainable.

'''Meetings and events'''
* [[mw:Special:MyLanguage/MediaWiki Users and Developers Workshop Spring 2025|MediaWiki Users and Developers Workshop Spring 2025]] is happening in Sandusky, USA, and online, from 14–16 May 2025. The workshop will feature discussions around the usage of MediaWiki software by and within companies in different industries and will inspire and onboard new users. Registration and presentation signup is now available at the workshop's website.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/14|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W14&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 1 apr 2025 02:05 (CEST)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Quiddity (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28473566 --&gt;

== Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon.

Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months. 

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community so they can participate as well.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 4 apr 2025 04:04 (CEST)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Keegan (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28469465 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-15&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W15&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/15|Translations]] are available.

'''Updates for editors'''
* From now on, [[m:Special:MyLanguage/Interface administrators|interface admins]] and [[m:Special:MyLanguage/Central notice administrators|centralnotice admins]] are technically required to enable [[m:Special:MyLanguage/Help:Two-factor authentication|two-factor authentication]] before they can use their privileges. In the future this might be expanded to more groups with advanced user-rights. [https://phabricator.wikimedia.org/T150898]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:20}} community-submitted {{PLURAL:20|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* The Design System Team is preparing to release the next major version of Codex (v2.0.0) on April 29. Editors and developers who use CSS from Codex should see the [[mw:Codex/Release Timeline/2.0|2.0 overview documentation]], which includes guidance related to a few of the breaking changes such as &lt;code dir=ltr style=&quot;white-space: nowrap;&quot;&gt;font-size&lt;/code&gt;, &lt;code dir=ltr style=&quot;white-space: nowrap;&quot;&gt;line-height&lt;/code&gt;, and &lt;code dir=ltr style=&quot;white-space: nowrap;&quot;&gt;size-icon&lt;/code&gt;.
* The results of the [[mw:Developer Satisfaction Survey/2025|Developer Satisfaction Survey (2025)]]  are now available. Thank you to all participants. These results help the Foundation decide what to work on next and to review what they recently worked on.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.24|MediaWiki]]

'''Meetings and events'''
* The [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Hackathon 2025|2025 Wikimedia Hackathon]] will take place in Istanbul, Turkey, between 2–4 May. Registration for attending the in-person event will close on 13 April. Before registering, please note the potential need for a [https://www.mfa.gov.tr/turkish-representations.en.mfa visa] or [https://www.mfa.gov.tr/visa-information-for-foreigners.en.mfa e-visa] to enter the country.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/15|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W15&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 7 apr 2025 20:52 (CEST)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:UOzurumba (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28507470 --&gt;

== ''The Signpost'': 9 April 2025 ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot; style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;column-count:2;&quot;&gt;
* Special report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/Special report|Wikipedian and physician Ziyad al-Sufiani reportedly released from Saudi prison]]

* In focus: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/In focus|WMF to explore &quot;common standards&quot; for NPOV policies; implications for project autonomy remain unclear]]

* In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/In the media|Indian judges demand removal of content critical of Asian News International]]

* News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/News and notes|35,000 user accounts compromised, locked in attempted credential-stuffing attack]]

* Op-ed: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/Op-ed|How crawlers impact the operations of the Wikimedia projects]]

* Opinion: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/Opinion|Crawlers, hogs and gorillas]]

* Debriefing: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/Debriefing|Giraffer's RfA debriefing]]

* Obituary: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/Obituary|RHaworth, TomCat4680 and PawełMM]]

* Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/Traffic report|Heigh-Ho, Heigh-Ho, off to report we go...]]

* News from Diff: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/News from Diff|Strengthening Wikipedia’s neutral point of view]]

* Comix: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/Comix|Thirteen]]

&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 9 apr 2025 20:25 (CEST)
&lt;!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --&gt;&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:JPxG@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&amp;oldid=28494227 --&gt;

== This Month in Education: March 2025 ==
&lt;div class=&quot;plainlinks&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Apologies for writing in English. Please help to translate in your language.
&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:2.9em; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;&quot;&gt;This Month in Education&lt;/span&gt;

&lt;span style=&quot;font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:1.4em; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;&quot;&gt; Volume 14 • Issue 3 • March 2025&lt;/span&gt;

&lt;div style=&quot;border-top:1px solid #a2a9b1; border-bottom:1px solid #a2a9b1; padding:0.5em; font-size:larger; margin-bottom:0.2em&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/March 2025|Contents]] • [[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/March 2025/Headlines|Headlines]] • [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]&lt;/div&gt;

&lt;div style=&quot;color:white; font-size:1.8em; font-family:Montserrat; background:#92BFB1;&quot;&gt;In This Issue&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em;&quot;&gt;
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/March 2025/A Whole New World: Research Findings on New Editor Integration in Serbian Wikipedia|A Whole New World: Research Findings on New Editor Integration in Serbian Wikipedia]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/March 2025/Bolivia: a new round of Leamos Wikipedia begins in Bolivia|Bolivia: a new round of Leamos Wikipedia begins in Bolivia]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/March 2025/Faculty of Social Sciences Workshop in Albania|Faculty of Social Sciences Workshop in Albania]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/March 2025/Lots of contributions and trainings as part of Wikimedia MKD's Education Programme|Lots of contributions and trainings as part of Wikimedia MKD's Education Programme]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/March 2025/Wikimedia organized multiple events of science and education in Brazil during the month of March|Wikimedia organized multiple events of science and education in Brazil during the month of March]]
&lt;/div&gt;

&lt;div style=&quot;margin-top:10px; text-align: center; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:Special:MyLanguage/MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 10 apr 2025 17:04 (CEST)&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:ZI Jony@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&amp;oldid=28458563 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-16&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W16&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/16|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* Later this week, the default thumbnail size will be increased from 220px to 250px. This changes how pages are shown in all wikis and has been requested by some communities for many years, but wasn't previously possible due to technical limitations. [https://phabricator.wikimedia.org/T355914]
* File thumbnails are now stored in discrete sizes. If a page specifies a thumbnail size that's not among the standard sizes (20, 40, 60, 120, 250, 330, 500, 960), then MediaWiki will pick the closest larger thumbnail size but will tell the browser to downscale it to the requested size. In these cases, nothing will change visually but users might load slightly larger images. If it doesn't matter which thumbnail size is used in a page, please pick one of the standard sizes to avoid the extra in-browser down-scaling step. [https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Images#Thumbnail_sizes][https://phabricator.wikimedia.org/T355914]

'''Updates for editors'''
* The Wikimedia Foundation are working on a system called [[m:Edge Uniques|Edge Uniques]] which will enable [[:w:en:A/B testing|A/B testing]], help protect against [[:w:en:Denial-of-service attack|Distributed denial-of-service attacks]] (DDoS attacks), and make it easier to understand how many visitors the Wikimedia sites have. This is so that they can more efficiently build tools which help readers, and make it easier for readers to find what they are looking for.
* To improve security for users, a small percentage of logins will now require that the account owner input a one-time password [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:EmailAuth|emailed to their account]]. It is recommended that you [[Special:Preferences#mw-prefsection-personal-email|check]] that the email address on your account is set correctly, and that it has been confirmed, and that you have an email set for this purpose. [https://phabricator.wikimedia.org/T390662]
* &quot;Are you interested in taking a short survey to improve tools used for reviewing or reverting edits on your Wiki?&quot; This question will be [[phab:T389401|asked at 7 wikis starting next week]], on Recent Changes and Watchlist pages. The [[mw:Special:MyLanguage/Moderator Tools|Moderator Tools team]] wants to know more about activities that involve looking at new edits made to your Wikimedia project, and determining whether they adhere to your project's policies.
* On April 15, the full Wikidata graph will no longer be supported on &lt;bdi lang=&quot;zxx&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[https://query.wikidata.org/ query.wikidata.org]&lt;/bdi&gt;. After this date, scholarly articles will be available through &lt;bdi lang=&quot;zxx&quot; dir=&quot;ltr&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;[https://query-scholarly.wikidata.org/ query-scholarly.wikidata.org]&lt;/bdi&gt;, while the rest of the data hosted on Wikidata will be available through the &lt;bdi lang=&quot;zxx&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[https://query.wikidata.org/ query.wikidata.org]&lt;/bdi&gt; endpoint. This is part of the scheduled split of the Wikidata Graph, which was [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:SPARQL query service/WDQS backend update/September 2024 scaling update|announced in September 2024]]. More information is [[d:Wikidata:SPARQL query service/WDQS graph split|available on Wikidata]].
* The latest quarterly [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Newsletter/First quarter of 2025|Wikimedia Apps Newsletter]] is now available. It covers updates, experiments, and improvements made to the Wikipedia mobile apps.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:30}} community-submitted {{PLURAL:30|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* The latest quarterly [[mw:Technical Community Newsletter/2025/April|Technical Community Newsletter]] is now available. This edition includes: an invitation for tool maintainers to attend the Toolforge UI Community Feedback Session on April 15th; recent community metrics; and recent technical blog posts.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.25|MediaWiki]]

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/16|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W16&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 15 apr 2025 02:24 (CEST)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Quiddity (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28540654 --&gt;

== Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines (&quot;UCoC EG&quot;) and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki.

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community so they can participate as well.

In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 17 apr 2025 02:34 (CEST)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Keegan (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28469465 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-17&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W17&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/17|Translations]] are available.

'''Updates for editors'''
* [[f:Special:MyLanguage/Wikifunctions:Main Page|Wikifunctions]] is now integrated with [[w:dag:Solɔɣu|Dagbani Wikipedia]] since April 15. It is the first project that will be able to call [[f:Special:MyLanguage/Wikifunctions:Introduction|functions from Wikifunctions]] and integrate them in articles. A function is something that takes one or more inputs and transforms them into a desired output, such as adding up two numbers, converting miles into metres, calculating how much time has passed since an event, or declining a word into a case. Wikifunctions will allow users to do that through a simple call of [[f:Special:MyLanguage/Wikifunctions:Catalogue|a stable and global function]], rather than via a local template. [https://www.wikifunctions.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikifunctions:Status_updates/2025-04-16]
* A new type of lint error has been created: [[Special:LintErrors/empty-heading|{{Int:linter-category-empty-heading}}]] ([[mw:Special:MyLanguage/Help:Lint errors/empty-heading|documentation]]). The [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Linter|Linter extension]]'s purpose is to identify wikitext patterns that must or can be fixed in pages and provide some guidance about what the problems are with those patterns and how to fix them. [https://phabricator.wikimedia.org/T368722]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:37}} community-submitted {{PLURAL:37|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* Following its publication on HuggingFace, the &quot;Structured Contents&quot; dataset, developed by Wikimedia Enterprise, is [https://enterprise.wikimedia.com/blog/kaggle-dataset/ now also available on Kaggle]. This Beta initiative is focused on making Wikimedia data more machine-readable for high-volume reusers. They are releasing this beta version in a location that open dataset communities already use, in order to seek feedback, to help improve the product for a future wider release. You can read more about the overall [https://enterprise.wikimedia.com/blog/structured-contents-snapshot-api/#open-datasets Structured Contents project], and about the [https://enterprise.wikimedia.com/blog/structured-contents-wikipedia-infobox/ first release that's freely usable].
* There is no new MediaWiki version this week.

'''Meetings and events'''
* The Editing and Machine Learning Teams invite interested volunteers to a video meeting to discuss [[mw:Special:MyLanguage/Edit check/Peacock check|Peacock check]], which is the latest [[mw:Special:MyLanguage/Edit check|Edit check]] that will detect &quot;peacock&quot; or &quot;overly-promotional&quot; or &quot;non-neutral&quot; language whilst an editor is typing. Editors who work with newcomers, or help to fix this kind of writing, or are interested in how we use artificial intelligence in our projects are encouraged to attend. The [[mw:Special:MyLanguage/Editing team/Community Conversations#Next Conversation|meeting will be on April 28, 2025]] at [https://zonestamp.toolforge.org/1745863200 18:00–19:00 UTC] and hosted on Zoom.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/17|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W17&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 21 apr 2025 23:00 (CEST)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Quiddity (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28578245 --&gt;

== Nieuwsbrief 140 Wikimedia Nederland ==
{| class=&quot;plainlinks&quot; style=&quot;width:100%;&quot;
| valign=&quot;top&quot; align=&quot;center&quot; style=&quot;border:1px gray solid; padding:1em;&quot; |
{| align=&quot;center&quot;
|-
| [[File:Wikimedia nederland.svg|80px|center|link=wmnl:Nieuwsbrief]]&lt;br&gt;
&lt;hr&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:14pt; font-family:Arial; text-align:center; color:darkslategray&quot;&gt;
Nieuwsbrief van april 2025 &lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;font-size:11pt; font-family:Arial; text-align:center;&quot;&gt; Locatie WikiconNL 2025 bekend en meer info over wiki-projecten!   &lt;/div&gt;
&lt;hr&gt;&lt;br&gt;

|- style=&quot;font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:left;&quot;
| &lt;div style=&quot;text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em;&quot;&gt;
* [[wmnl:Nieuwsbrief/140#WikiconNL in Leiden!|WikiconNL in Leiden!]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/140#Hackathon 2024: bouwen aan een digitale professorendatabase|Hackathon 2024: bouwen aan een digitale professorendatabase]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/140#Rétrospective: Luxemburgse kunst op de kaart|Rétrospective: Luxemburgse kunst op de kaart]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/140#Queer geschiedenismaand op Wikipedia|Queer geschiedenismaand op Wikipedia]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/140##100wikiwomen-challenge|#100wikiwomen-challenge]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/140#Wikipedia op Aruba: carnavalscultuur en zichtbaarheid via YouTube | Wikipedia op Aruba: carnavalscultuur en zichtbaarheid via YouTube]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/140#Agenda - Zien we jou binnenkort?|Agenda - Zien we jou binnenkort?]]
&lt;/div&gt;
|-
| &lt;div style=&quot;font-size:14pt; font-family:Arial; text-align:center; color:darkslategray&quot;&gt;
Oude edities vindt u [[wmnl:Nieuwsbrief|hier]]&lt;/div&gt;
|}
|}
&lt;div style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;[[w:nl:Wikipedia:Wikimedia/Nieuwsbrief Wikimedia Nederland|Info over nieuwsbrief]] · [[m:Global message delivery/Targets/Nieuwsbrief Wikimedia Nederland|Inschrijven/Uitschrijven]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] [[User:Germien Cox|Germien Cox (WMNL)]] ([[User talk:Germien Cox|overleg]]) 22 apr 2025 11:39 (CEST) (CET) &lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Germien Cox@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Nieuwsbrief_Wikimedia_Nederland&amp;oldid=28460018 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-18&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W18&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/18|Translations]] are available.

'''Updates for editors'''
* Event organizers who host collaborative activities on [[m:Special:MyLanguage/CampaignEvents/Deployment status#Global Deployment Plan|multiple wikis]], including Bengali, Japanese, and Korean Wikipedias, will have access to the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]] this week. Also, admins in the Wikipedia where the extension is enabled will automatically be granted the event organizer right soon. They won't have to manually grant themselves the right before they can manage events as [[phab:T386861|requested by a community]].
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:19}} community-submitted {{PLURAL:19|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* The release of the next major version of [[mw:Special:MyLanguage/Codex|Codex]], the design system for Wikimedia, is scheduled for 29 April 2025. Technical editors will have access to the release by the week of 5 May 2025. This update will include a number of [[mw:Special:MyLanguage/Codex/Release_Timeline/2.0#Breaking_changes|breaking changes]] and minor [[mw:Special:MyLanguage/Codex/Release_Timeline/2.0#Visual_changes|visual changes]]. Instructions on handling the breaking and visual changes are documented on [[mw:Special:MyLanguage/Codex/Release Timeline/2.0#|this page]]. Pre-release testing is reported in [[phab:T386298|T386298]], with post-release issues tracked in [[phab:T392379|T392379]] and [[phab:T392390|T392390]].
* Users of [[wikitech:Special:MyLanguage/Help:Wiki_Replicas|Wiki Replicas]] will notice that the database views of &lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;ipblocks&lt;/code&gt;, &lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;ipblocks_ipindex&lt;/code&gt;, and &lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;ipblocks_compat&lt;/code&gt; are [[phab:T390767|now deprecated]]. Users can query the &lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[mw:Special:MyLanguage/Manual:Block_table|block]]&lt;/code&gt; and &lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[mw:Special:MyLanguage/Manual:Block_target_table|block_target]]&lt;/code&gt; new views that mirror the new tables in the production database instead. The deprecated views will be removed entirely from Wiki Replicas in June, 2025.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.27|MediaWiki]]

'''In depth'''
* The latest quarterly [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/April|Language and Internationalization Newsletter]] is now available. This edition includes an overview of the improved [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&amp;campaign=contributionsmenu&amp;to=es&amp;filter-type=automatic&amp;filter-id=previous-edits&amp;active-list=suggestions&amp;from=en#/ Content Translation Dashboard Tool], [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/April#Language Support for New and Existing Languages|support for new languages]], [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/April#Wiki Loves Ramadan Articles Made In Content Translation Mobile Workflow|highlights from the Wiki Loves Ramadan campaign]], [[m:Special:MyLanguage/Research:Languages Onboarding Experiment 2024 - Executive Summary|results from the Language Onboarding Experiment]], an analysis of topic diversity in articles, and information on upcoming community meetings and events.

'''Meetings and events'''
* The [[Special:MyLanguage/Grants:Knowledge_Sharing/Connect/Calendar|Let's Connect Learning Clinic]] will take place on [https://zonestamp.toolforge.org/1745937000 April 29 at 14:30 UTC]. This edition will focus on &quot;Understanding and Navigating Conflict in Wikimedia Projects&quot;. You can [[m:Special:MyLanguage/Event:Learning Clinic %E2%80%93 Understanding and Navigating Conflict in Wikimedia Projects (Part_1)|register now]] to attend.
* The [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Hackathon 2025|2025 Wikimedia Hackathon]], which brings the global technical community together to connect, brainstorm, and hack existing projects, will take place from May 2 to 4th, 2025, at Istanbul, Turkey.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/18|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W18&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 28 apr 2025 21:31 (CEST)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:UOzurumba (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28585685 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Vote on proposed modifications to the UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter closes on 1 May 2025 at 23:59 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki.

The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community in your language, as appropriate, so they can participate as well.

In cooperation with the U4C -- &lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 29 apr 2025 05:40 (CEST)&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Keegan (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28618011 --&gt;

== ''The Signpost'': 1 May 2025 ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot; style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;column-count:2;&quot;&gt;
* News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/News and notes|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/News and notes]]

* In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/In the media|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/In the media]]

* Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Recent research|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Recent research]]

* Arbitration report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Arbitration report|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Arbitration report]]

* Discussion report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Discussion report|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Discussion report]]

* Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Traffic report|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Traffic report]]

* Disinformation report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Disinformation report|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Disinformation report]]

* News from the WMF: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/News from the WMF|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/News from the WMF]]

* Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Humour|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Humour]]

* Comix: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Comix|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Comix]]

* In focus: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/In focus|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/In focus]]

* Community view: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Community view|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Community view]]

* Debriefing: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Debriefing|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Debriefing]]

* Gallery: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Gallery|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Gallery]]

* Obituary: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Obituary|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Obituary]]

&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 2 mei 2025 00:21 (CEST)
&lt;!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --&gt;&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Bri@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&amp;oldid=28562138 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-19&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W19&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/19|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* The Wikimedia Foundation has shared the latest draft update to their [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026|annual plan]] for next year (July 2025–June 2026). This includes an [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026|executive summary]] (also on [[diffblog:2025/04/25/sharing-the-wikimedia-foundations-2025-2026-draft-annual-plan/|Diff]]), details about the three main [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Goals|goals]] ([[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Product &amp; Technology OKRs|Infrastructure]], [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Goals/Volunteer Support|Volunteer Support]], and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Goals/Effectiveness|Effectiveness]]), [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Global Trends|global trends]], and the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Budget Overview|budget]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Financial Model|financial model]]. Feedback and questions are welcome on the [[m:Talk:Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026|talk page]] until the end of May.

'''Updates for editors'''
* For wikis that have the [[m:Special:MyLanguage/CampaignEvents/Deployment status|CampaignEvents extension enabled]], two new feature improvements have been released:
** Admins can now choose which namespaces are permitted for [[m:Special:MyLanguage/Event Center/Registration|Event Registration]] via [[mw:Special:MyLanguage/Community Configuration|Community Configuration]] ([[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:CampaignEvents/Registration/Permitted namespaces|documentation]]). The default setup is for event registration to be permitted in the Event namespace, but other namespaces (such as the project namespace or WikiProject namespace) can now be added. With this change, communities like WikiProjects can now more easily use Event Registration for their collaborative activities.
** Editors can now [[mw:Special:MyLanguage/Transclusion|transclude]] the Collaboration List on a wiki page ([[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:CampaignEvents/Collaboration list/Transclusion|documentation]]). The Collaboration List is an automated list of events and WikiProjects on the wikis, accessed via {{#special:AllEvents}} ([[w:en:Special:AllEvents|example]]). Now, the Collaboration List can be added to all sorts of wiki pages, such as: a wiki mainpage, a WikiProject page, an affiliate page, an event page, or even a user page.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:27}} community-submitted {{PLURAL:27|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* Developers who use the &lt;code dir=ltr&gt;moment&lt;/code&gt; library in gadgets and user scripts should revise their code to use alternatives like the &lt;code dir=ltr&gt;Intl&lt;/code&gt; library or the new &lt;code dir=ltr&gt;mediawiki.DateFormatter&lt;/code&gt; library. The &lt;code dir=ltr&gt;moment&lt;/code&gt; library has been deprecated and will begin to log messages in the developer console. You can see a global search for current uses, and [[phab:T392532|ask related questions in this Phabricator task]].
* Developers who maintain a tool that queries the Wikidata term store tables (&lt;code dir=ltr style=&quot;white-space: nowrap;&quot;&gt;wbt_*&lt;/code&gt;) need to update their code to connect to a separate database cluster. These tables are being split into a separate database cluster. Tools that query those tables via the wiki replicas must be adapted to connect to the new cluster instead. [[wikitech:News/2025 Wikidata term store database split|Documentation and related links are available]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T390954]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.28|MediaWiki]]

'''In depth'''
* The latest [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project/Updates|Chart Project newsletter]] is available. It includes updates on preparing to expand the deployment to additional wikis as soon as this week (starting May 6) and scaling up over the following weeks, plus exploring filtering and transforming source data.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/19|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W19&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 6 mei 2025 02:14 (CEST)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Quiddity (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28665011 --&gt;

== We will be enabling the new Charts extension on your wiki soon! ==
''(Apologies for posting in English)''

Hi all! We have good news to share regarding the ongoing problem with graphs and charts affecting all wikis that use them.

As you probably know, the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|old Graph extension]] was disabled in 2023 [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/EWL4AGBEZEDMNNFTM4FRD4MHOU3CVESO/|due to security reasons]]. We’ve worked in these two years to find a solution that could replace the old extension, and provide a safer and better solution to users who wanted to showcase graphs and charts in their articles. We therefore developed the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Charts extension]], which will be replacing the old Graph extension and potentially also the [[:mw:Extension:EasyTimeline|EasyTimeline extension]].

After successfully deploying the extension on Italian, Swedish, and Hebrew Wikipedia, as well as on MediaWiki.org, as part of a pilot phase, we are now happy to announce that we are moving forward with the next phase of deployment, which will also include your wiki.

The deployment will happen in batches, and will start from '''May 6'''. Please, consult [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project#Deployment Timeline|our page on MediaWiki.org]] to discover when the new Charts extension will be deployed on your wiki. You can also [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|consult the documentation]] about the extension on MediaWiki.org.

If you have questions, need clarifications, or just want to express your opinion about it, please refer to the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension_talk:Chart/Project|project’s talk page on Mediawiki.org]], or ping me directly under this thread. If you encounter issues using Charts once it gets enabled on your wiki, please report it on the [[:mw:Extension_talk:Chart/Project|talk page]] or at [[phab:tag/charts|Phabricator]].

Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|User:Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|talk]]) 6 mei 2025 17:07 (CEST)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Sannita (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&amp;oldid=28663781 --&gt;

== This Month in Education: April 2025 ==
&lt;div class=&quot;plainlinks&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Apologies for writing in English. Please help to translate in your language.
&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:2.9em; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;&quot;&gt;This Month in Education&lt;/span&gt;

&lt;span style=&quot;font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:1.4em; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;&quot;&gt; Volume 14 • Issue 4 • April 2025&lt;/span&gt;

&lt;div style=&quot;border-top:1px solid #a2a9b1; border-bottom:1px solid #a2a9b1; padding:0.5em; font-size:larger; margin-bottom:0.2em&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/April 2025|Contents]] • [[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/April 2025/Headlines|Headlines]] • [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]&lt;/div&gt;

&lt;div style=&quot;color:white; font-size:1.8em; font-family:Montserrat; background:#92BFB1;&quot;&gt;In This Issue&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em;&quot;&gt;
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/April 2025/Ceremony of giving certificates and awarding the winners of the edit-a-thon: Meet Slovenia|Ceremony of giving certificates and awarding the winners of the edit-a-thon: Meet Slovenia]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/April 2025/The Workshops Wikimedia &amp; Education are back in Brazil|The Workshops Wikimedia &amp; Education are back in Brazil]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/April 2025/EduWiki Nigeria: Advancing Digital Literacy in Schools|EduWiki Nigeria: Advancing Digital Literacy in Schools]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/April 2025/Empowering the Next Generation: Wikidata Training at Federal Government Boys College, FGBC Abuja|Empowering the Next Generation: Wikidata Training at Federal Government Boys College, FGBC Abuja]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/April 2025/Final Wikipedia project with Shefit Hekali school in Peqin, Albania|Final Wikipedia project with Shefit Hekali school in Peqin, Albania]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/April 2025/Teachers who graduated from the Leamos Wikipedia program in Bolivia become mentors for their colleagues |Teachers who graduated from the Leamos Wikipedia program in Bolivia become mentors for their colleagues]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/April 2025/Wikivoyage in Has region, Northern Albania|Wikivoyage in Has region, Northern Albania]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/April 2025/Wikivoyage workshop in Bulqiza|Wikivoyage workshop in Bulqiza]]
&lt;/div&gt;

&lt;div style=&quot;margin-top:10px; text-align: center; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:Special:MyLanguage/MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 10 mei 2025 04:49 (CEST)&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:ZI Jony@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&amp;oldid=28656387 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-20&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W20&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/20|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia URL Shortener|&quot;Get shortened URL&quot;]] link on the sidebar now includes a [[phab:T393309|QR code]]. Wikimedia site users can now use it by scanning or downloading it to quickly share and access shared content from Wikimedia sites, conveniently.

'''Updates for editors'''
* The Wikimedia Foundation is working on a system called [[m:Edge Uniques|Edge Uniques]], which will enable [[w:en:A/B testing|A/B testing]], help protect against [[w:en:Denial-of-service attack|distributed denial-of-service attacks]] (DDoS attacks), and make it easier to understand how many visitors the Wikimedia sites have. This is to help more efficiently build tools which help readers, and make it easier for readers to find what they are looking for. Tech News has [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/16|previously written about this]]. The deployment will be gradual. Some might see the Edge Uniques cookie the week of 19 May. You can discuss this on the [[m:Talk:Edge Uniques|talk page]].
* Starting May 19, 2025, Event organisers in wikis with the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]] enabled can use [[m:Special:MyLanguage/Event Center/Registration|Event Registration]] in the project namespace (e.g., Wikipedia namespace, Wikidata namespace). With this change, communities don't need admins to use the feature. However, wikis that don't want this change can remove and add the permitted namespaces at [[Special:CommunityConfiguration/CampaignEvents]].
* The Wikipedia project now has a {{Int:project-localized-name-group-wikipedia/en}} in [[d:Q36720|Nupe]] ([[w:nup:|&lt;code&gt;w:nup:&lt;/code&gt;]]). This is a language primarily spoken in the North Central region of Nigeria. Speakers of this language are invited to contribute to [[w:nup:Tatacin feregi|new Wikipedia]].
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:27}} community-submitted {{PLURAL:27|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* Developers can now access pre-parsed Dutch Wikipedia, amongst others (English, German, French, Spanish, Italian, and Portuguese) through the [https://enterprise.wikimedia.com/docs/snapshot/#structured-contents-snapshot-bundle-info-beta Structured Contents snapshots (beta)]. The content includes parsed Wikipedia abstracts, descriptions, main images, infoboxes, article sections, and references.
* The &lt;code dir=&quot;ltr&quot;&gt;/page/data-parsoid&lt;/code&gt; REST API endpoint is no longer in use and will be deprecated. It is [[phab:T393557|scheduled to be turned off]] on June 7, 2025.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.45/wmf.1|MediaWiki]]

'''In depth'''
* The [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/News/2025_Cloud_VPS_VXLAN_IPv6_migration IPv6 support] is a newly introduced Cloud virtual network that significantly boosts Wikimedia platforms' scalability, security, and readiness for the future. If you are a technical contributor eager to learn more, check out [https://techblog.wikimedia.org/2025/05/06/wikimedia-cloud-vps-ipv6-support/ this blog post] for an in-depth look at the journey to IPv6.

'''Meetings and events'''
* The 2nd edition of 2025 of [[m:Special:MyLanguage/Afrika Baraza|Afrika Baraza]], a virtual platform for African Wikimedians to connect, will take place on [https://zonestamp.toolforge.org/1747328400 May 15 at 17:00 UTC]. This edition will focus on discussions regarding [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026|Wikimedia Annual planning and progress]].
* The [[m:Special:MyLanguage/MENA Connect Community Call|MENA Connect Community Call]], a virtual meeting for [[w:en:Middle East and North Africa|MENA]] Wikimedians to connect, will take place on [https://zonestamp.toolforge.org/1747501200 May 17 at 17:00 UTC]. You can [[m:Event:MENA Connect (Wiki_Diwan) APP Call|register now]] to attend.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/20|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W20&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 13 mei 2025 00:37 (CEST)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:UOzurumba (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28714188 --&gt;

== ''The Signpost'': 14 May 2025 ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot; style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;column-count:2;&quot;&gt;
* News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-14/News and notes|WMF to kick off new-CEO quest as Iskandar preps to move on — Supreme Court nixes gag of Wiki page for other India court row on ANI — code-heads give fix-up date for Charts in lieu of long-dead Graph gizmo]]

* In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-14/In the media|Wikimedia Foundation sues over UK government decision that might require identity verification of editors worldwide]]

* Disinformation report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-14/Disinformation report|What does Jay-Z know about Wikipedia?]]

* In focus: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-14/In focus|On the hunt for sources: Swedish AfD discussions]]

* Technology report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-14/Technology report|WMF introduces unique but privacy-preserving browser cookie]]

* Debriefing: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-14/Debriefing|Goldsztajn's RfA debriefing]]

* Obituary: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-14/Obituary|Max Lum (User:ICOHBuzz)]]

* Community view: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-14/Community view|A Deep Dive Into Wikimedia (part 2)]]

* Comix: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-14/Comix|Collection]]

* From the archives: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-14/From the archives|Humor from the Archives]]

&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 15 mei 2025 00:02 (CEST)
&lt;!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --&gt;&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:JPxG@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&amp;oldid=28671646 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Call for Candidates for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
The results of voting on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|available on Meta-wiki]].

You may now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|submit your candidacy to serve on the U4C]] through 29 May 2025 at 12:00 UTC. Information about [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|eligibility, process, and the timeline are on Meta-wiki]]. Voting on candidates will open on 1 June 2025 and run for two weeks, closing on 15 June 2025 at 12:00 UTC.

If you have any questions, you can ask on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|the discussion page for the election]]. -- in cooperation with the U4C, &lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;


&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|overleg]])&lt;/bdi&gt; 16 mei 2025 00:06 (CEST)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Keegan (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28618011 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-21&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W21&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/21|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* The Editing Team and the Machine Learning Team are working on a new check for newcomers: [[mw:Edit check/Peacock check|Peacock check]]. Using a prediction model, this check will encourage editors to improve the tone of their edits, using artificial intelligence. We invite volunteers to review the first version of the Peacock language model for the following languages: Arabic, Spanish, Portuguese, English, and Japanese. Users from these wikis interested in reviewing this model are [[mw:Edit check/Peacock check/model test|invited to sign up at MediaWiki.org]]. The deadline to sign up is on May 23, which will be the start date of the test.

'''Updates for editors'''

* From May 20, 2025, [[m:Special:MyLanguage/Oversight policy|oversighters]] and [[m:Special:MyLanguage/Meta:CheckUsers|checkusers]] will need to have their accounts secured with two-factor authentication (2FA) to be able to use their advanced rights. All users who belong to these two groups and do not have 2FA enabled have been informed. In the future, this requirement may be extended to other users with advanced rights. [[m:Special:MyLanguage/Mandatory two-factor authentication for users with some extended rights|Learn more]].
* [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|class=skin-invert|Wishlist item]]  [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2023/Multiblocks|Multiblocks]] will begin mass deployment by the end of the month: all non-Wikipedia projects plus Catalan Wikipedia will adopt Multiblocks in the week of May 26, while all other Wikipedias will adopt it in the week of June 2. Please [[m:Talk:Community Wishlist Survey 2023/Multiblocks|contact the team]] if you have concerns. Administrators can test the new user interface now on your own wiki by browsing to [{{Fullurl:Special:Block|usecodex=1}} {{#special:Block}}?usecodex=1], and can test the full multiblocks functionality [[testwiki:Special:Block|on testwiki]]. Multiblocks is the feature that makes it possible for administrators to impose different types of blocks on the same user at the same time. See the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Manage blocks|help page]] for more information. [https://phabricator.wikimedia.org/T377121]
* Later this week, the [[{{#special:SpecialPages}}]] listing of almost all special pages will be updated with a new design. This page has been [[phab:T219543|redesigned]] to improve the user experience in a few ways, including: The ability to search for names and aliases of the special pages, sorting, more visible marking of restricted special pages, and a more mobile-friendly look. The new version can be [https://meta.wikimedia.beta.wmflabs.org/wiki/Special:SpecialPages previewed] at Beta Cluster now, and feedback shared in the task. [https://phabricator.wikimedia.org/T219543]
* The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Chart extension]] is being enabled on more wikis. For a detailed list of when the extension will be enabled on your wiki, please read the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project#Deployment Timeline|deployment timeline]].
* [[f:Special:MyLanguage/Wikifunctions:Main Page|Wikifunctions]] will be deployed on May 27 on five Wiktionaries: [[wikt:ha:|Hausa]], [[wikt:ig:|Igbo]], [[wikt:bn:|Bengali]], [[wikt:ml:|Malayalam]], and [[wikt:dv:|Dhivehi/Maldivian]]. This is the second batch of deployment planned for the project. After deployment, the projects will be able to call [[f:Special:MyLanguage/Wikifunctions:Introduction|functions from Wikifunctions]] and integrate them in their pages. A function is something that takes one or more inputs and transforms them into a desired output, such as adding up two numbers, converting miles into metres, calculating how much time has passed since an event, or declining a word into a case. Wikifunctions will allow users to do that through a simple call of [[f:Special:MyLanguage/Wikifunctions:Catalogue|a stable and global function]], rather than via a local template.
* Later this week, the Wikimedia Foundation will publish a hub for [[diffblog:2024/07/09/on-the-value-of-experimentation/|experiments]]. This is to showcase and get user feedback on product experiments. The experiments help the Wikimedia movement [[diffblog:2023/07/13/exploring-paths-for-the-future-of-free-knowledge-new-wikipedia-chatgpt-plugin-leveraging-rich-media-social-apps-and-other-experiments/|understand new users]], how they interact with the internet and how it could affect the Wikimedia movement. Some examples are [[m:Special:MyLanguage/Future Audiences/Generated Video|generated video]], the [[m:Special:MyLanguage/Future Audiences/Roblox game|Wikipedia Roblox speedrun game]] and [[m:Special:MyLanguage/Future Audiences/Discord bot|the Discord bot]].
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:29}} community-submitted {{PLURAL:29|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, there was a bug with creating an account using the API, which has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T390751]

'''Updates for technical contributors'''
* Gadgets and user scripts that interact with [[{{#special:Block}}]] may need to be updated to work with the new [[mw:Special:MyLanguage/Help:Manage blocks|manage blocks interface]]. Please review the [[mw:Help:Manage blocks/Developers|developer guide]] for more information. If you need help or are unable to adapt your script to the new interface, please let the team know on the [[mw:Help talk:Manage blocks/Developers|talk page]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T377121]
* The &lt;code dir=ltr&gt;mw.title&lt;/code&gt; object allows you to get information about a specific wiki page in the [[w:en:Wikipedia:Lua|Lua]] programming language. Starting this week, a new property will be added to the object, named &lt;code dir=ltr&gt;isDisambiguationPage&lt;/code&gt;. This property allows you to check if a page is a disambiguation page, without the need to write a custom function. [https://phabricator.wikimedia.org/T71441]
* [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] User script developers can use a [[toolforge:gitlab-content|new reverse proxy tool]] to load javascript and css from [[gitlab:|gitlab.wikimedia.org]] with &lt;code dir=ltr&gt;mw.loader.load&lt;/code&gt;. The tool's author hopes this will enable collaborative development workflows for user scripts including linting, unit tests, code generation, and code review on &lt;bdi lang=&quot;zxx&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;gitlab.wikimedia.org&lt;/bdi&gt; without a separate copy-and-paste step to publish scripts to a Wikimedia wiki for integration and acceptance testing. See [[wikitech:Tool:Gitlab-content|Tool:Gitlab-content on Wikitech]] for more information.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.45/wmf.2|MediaWiki]]

'''Meetings and events'''
* The 12th edition of [[m:Special:MyLanguage/Wiki Workshop 2025|Wiki Workshop 2025]], a forum that brings together researchers that explore all aspects of Wikimedia projects, will be held virtually on 21-22 May. Researchers can [https://pretix.eu/wikimedia/wikiworkshop2025/ register now].

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/21|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W21&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 20 mei 2025 01:12 (CEST)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Quiddity (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28724712 --&gt;

== RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)''

Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. 

We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation.

You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{Int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) 22 mei 2025 17:26 (CEST)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Sannita (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&amp;oldid=28768453 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-22&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W22&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/22|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* A community-wide discussion about a very delicate issue for the development of [[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]] is now open on Meta: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. The discussion is open until June 12 at [[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]], and every opinion is welcomed. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation.

'''Updates for editors'''
* Since last week, on all wikis except [[phab:T388604|the largest 20]], people using the mobile visual editor will have [[phab:T385851|additional tools in the menu bar]], accessed using the new &lt;code&gt;+&lt;/code&gt; toolbar button. To start, the new menu will include options to add: citations, hieroglyphs, and code blocks. Deployment to the remaining wikis is [[phab:T388605|scheduled]] to happen in June.
* [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] The &lt;code dir=ltr&gt;[[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:ParserFunctions##ifexist|#ifexist]]&lt;/code&gt; parser function will no longer register a link to its target page. This will improve the usefulness of [[{{#special:WantedPages}}]], which will eventually only list pages that are the target of an actual red link. This change will happen gradually as the source pages are updated. [https://phabricator.wikimedia.org/T14019]
* This week, the Moderator Tools team will launch [[mw:Special:MyLanguage/2025 RecentChanges Language Agnostic Revert Risk Filtering|a new filter to Recent Changes]], starting at Indonesian Wikipedia. This new filter highlights edits that are likely to be reverted. The goal is to help Recent Changes patrollers identify potentially problematic edits. Other wikis will benefit from this filter in the future.
* Upon clicking an empty search bar, logged-out users will see suggestions of articles for further reading. The feature will be available on both desktop and mobile. Readers of Catalan, Hebrew, and Italian Wikipedias and some sister projects will receive the change between May 21 and mid-June. Readers of other wikis will receive the change later. The goal is to encourage users to read the wikis more. [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Content Discovery Experiments/Search Suggestions|Learn more]].
* Some users of the Wikipedia Android app can use a new feature for readers, [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/Android/TrivaGame|WikiGames]], a daily trivia game based on real historical events. The release has started as an A/B test, available to 50% of users in the following languages: English, French, Portuguese, Russian, Spanish, Arabic, Chinese, and Turkish.
* The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Newsletter|Newsletter extension]] that is available on MediaWiki.org allows the creation of [[mw:Special:Newsletters|various newsletters]] for global users. The extension can now publish new issues as section links on an existing page, instead of requiring a new page for each issue. [https://phabricator.wikimedia.org/T393844]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:32}} community-submitted {{PLURAL:32|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* The previously deprecated &lt;code dir=ltr&gt;[[mw:Special:MyLanguage/Manual:Ipblocks table|ipblocks]]&lt;/code&gt; views in [[wikitech:Help:Wiki Replicas|Wiki Replicas]] will be removed in the beginning of June. Users are encouraged to query the new &lt;code dir=ltr&gt;[[mw:Special:MyLanguage/Manual:Block table|block]]&lt;/code&gt; and &lt;code dir=ltr&gt;[[mw:Special:MyLanguage/Manual:Block target table|block_target]]&lt;/code&gt; views instead.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.45/wmf.3|MediaWiki]]

'''Meetings and events'''
* [[d:Special:MyLanguage/Event:Wikidata and Sister Projects|Wikidata and Sister Projects]] is a multi-day online event that will focus on how Wikidata is integrated to Wikipedia and the other Wikimedia projects. The event runs from May 29 – June 1. You can [[d:Special:MyLanguage/Event:Wikidata and Sister Projects#Sessions|read the Program schedule]] and [[d:Special:RegisterForEvent/1291|register]].

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/22|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W22&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 26 mei 2025 22:04 (CEST)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:UOzurumba (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28788673 --&gt;

== Nieuwsbrief 141 Wikimedia Nederland ==
{| class=&quot;plainlinks&quot; style=&quot;width:100%;&quot;
| valign=&quot;top&quot; align=&quot;center&quot; style=&quot;border:1px gray solid; padding:1em;&quot; |
{| align=&quot;center&quot;
|-
| [[File:Wikimedia nederland.svg|80px|center|link=wmnl:Nieuwsbrief]]&lt;br&gt;
&lt;hr&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:14pt; font-family:Arial; text-align:center; color:darkslategray&quot;&gt;
Nieuwsbrief van mei 2025 &lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;font-size:11pt; font-family:Arial; text-align:center;&quot;&gt; Wikipedia op Aruba | WikiconNL | Verbindingsprijs...   &lt;/div&gt;
&lt;hr&gt;&lt;br&gt;

|- style=&quot;font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:left;&quot;
| &lt;div style=&quot;text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em;&quot;&gt;
* [[wmnl:Nieuwsbrief/141#Wikipedia op Aruba in volle gang|Wikipedia op Aruba in volle gang]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/141#WikiconNL 2025 – meld je aan of help mee!|WikiconNL 2025 – meld je aan of help mee!]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/141#Nominaties geopend voor de Verbindingsprijs 2025!|Nominaties geopend voor de Verbindingsprijs 2025!]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/141#Wikipedia vrijwilligers ontvangen lintje|Wikipedia vrijwilligers ontvangen lintje]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/141#Terugblik op 2024: bekijk ons jaarverslag!|Terugblik op 2024: bekijk ons jaarverslag!]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/141#Vreemde eenden zwemmen tegen de stroom in | Vreemde eenden zwemmen tegen de stroom in]]
* [[wmnl:Nieuwsbrief/141#Zien we jou binnenkort?|Zien we jou binnenkort?]]
&lt;/div&gt;
|-
| &lt;div style=&quot;font-size:14pt; font-family:Arial; text-align:center; color:darkslategray&quot;&gt;
Oude edities vindt u [[wmnl:Nieuwsbrief|hier]]&lt;/div&gt;
|}
|}
&lt;div style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;[[w:nl:Wikipedia:Wikimedia/Nieuwsbrief Wikimedia Nederland|Info over nieuwsbrief]] · [[m:Global message delivery/Targets/Nieuwsbrief Wikimedia Nederland|Inschrijven/Uitschrijven]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] [[User:Germien Cox|Germien Cox (WMNL)]] ([[User talk:Germien Cox|overleg]]) 27 mei 2025 10:45 (CEST) (CET) &lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Germien Cox@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Nieuwsbrief_Wikimedia_Nederland&amp;oldid=28460018 --&gt;

== This Month in Education: May 2025 ==
&lt;div class=&quot;plainlinks&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Apologies for writing in English. Please help to translate in your language.
&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:2.9em; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;&quot;&gt;This Month in Education&lt;/span&gt;

&lt;span style=&quot;font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:1.4em; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;&quot;&gt; Volume 14 • Issue 5 • May 2025&lt;/span&gt;

&lt;div style=&quot;border-top:1px solid #a2a9b1; border-bottom:1px solid #a2a9b1; padding:0.5em; font-size:larger; margin-bottom:0.2em&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/May 2025|Contents]] • [[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/May 2025/Headlines|Headlines]] • [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]&lt;/div&gt;

&lt;div style=&quot;color:white; font-size:1.8em; font-family:Montserrat; background:#92BFB1;&quot;&gt;In This Issue&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em;&quot;&gt;
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/May 2025/Journalism students at Aleksandër Xhuvani University explore Wikipedia in Albania|Journalism students at Aleksandër Xhuvani University explore Wikipedia in Albania]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/May 2025/Reviewing pending articles editathon with high school students in Albania|Reviewing pending articles editathon with high school students in Albania]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/May 2025/Several educational workshops to promote science on Wiki were held in Brazil in the month of May|Several educational workshops to promote science on Wiki were held in Brazil in the month of May]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/May 2025/Simón Bolívar Teacher Training College joins the Let's Read Wikipedia Program|Simón Bolívar Teacher Training College joins the Let's Read Wikipedia Program]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/May 2025/Students become Editors: Wikimedia Chile launches Latin America's first Vikidia Workshop|Students become Editors: Wikimedia Chile launches Latin America's first Vikidia Workshop]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/May 2025/The DemocraTICon competition was held, this year for the first time with a discipline focused on Wikipedia |The DemocraTICon competition was held, this year for the first time with a discipline focused on Wikipedia]]
* [[m:Special:MyLanguage/Education/News/May 2025/Wikimedia MKD's &quot;Lajka&quot; workshop in Skopje|Wikimedia MKD's &quot;Lajka&quot; workshop in Skopje]]
&lt;/div&gt;

&lt;div style=&quot;margin-top:10px; text-align: center; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:Special:MyLanguage/MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 28 mei 2025 04:58 (CEST)&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:ZI Jony@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&amp;oldid=28771448 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 Selection &amp; Call for Questions&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{Int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{Urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{Int:please-translate}}]''

Dear all,

This year, the term of 2 (two) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats.

The Elections Committee will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Governance Committee, composed of trustees who are not candidates in the 2025 community-and-affiliate-selected trustee selection process (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina and Esra’a Al Shafei) [3], is tasked with providing Board oversight for the 2025 trustee selection process and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4].

Here are the key planned dates:

* May 22 – June 5: Announcement (this communication) and call for questions period [6]
* June 17 – July 1, 2025: Call for candidates
* July 2025: If needed, affiliates vote to shortlist candidates if more than 10 apply [5]
* August 2025: Campaign period
* August – September 2025: Two-week community voting period
* October – November 2025: Background check of selected candidates
* Board’s Meeting in December 2025: New trustees seated

Learn more about the 2025 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on this Meta-wiki page [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]].

'''Call for Questions'''

In each selection process, the community has the opportunity to submit questions for the Board of Trustees candidates to answer. The Election Committee selects questions from the list developed by the community for the candidates to answer. Candidates must answer all the required questions in the application in order to be eligible; otherwise their application will be disqualified. This year, the Election Committee will select 5 questions for the candidates to answer. The selected questions may be a combination of what’s been submitted from the community, if they’re alike or related. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]]

'''Election Volunteers'''

Another way to be involved with the 2025 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this Meta-wiki page [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link].]]

Thank you!

[1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results

[2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter

[3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024

[4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles

[5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ

[6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates

Best regards,

Victoria Doronina

Board Liaison to the Elections Committee

Governance Committee&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[Gebruiker:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Overleg gebruiker:MediaWiki message delivery|overleg]]) 28 mei 2025 05:07 (CEST)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:RamzyM (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28618011 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-23&lt;/span&gt; ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W23&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/23|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Chart extension]] is now available on all Wikimedia wikis. Editors can use this new extension to create interactive data visualizations like bar, line, area, and pie charts. Charts are designed to replace many of the uses of the legacy [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|Graph extension]].

'''Updates for editors'''
* It is now easier to configure automatic citations for your wiki within the visual editor's [[mw:Special:MyLanguage/Citoid/Enabling Citoid on your wiki|citation generator]]. Administrators can now set a default template by using the &lt;code dir=ltr&gt;_default&lt;/code&gt; key in the local &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[MediaWiki:Citoid-template-type-map.json]]&lt;/bdi&gt; page ([[mw:Special:Diff/6969653/7646386|example diff]]). Setting this default will also help to future-proof your existing configurations when [[phab:T347823|new item types]] are added in the future. You can still set templates for individual item types as they will be preferred to the default template. [https://phabricator.wikimedia.org/T384709]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{Formatnum:20}} community-submitted {{PLURAL:20|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* Starting the week of June 2, bots logging in using &lt;code dir=ltr&gt;action=login&lt;/code&gt; or &lt;code dir=ltr&gt;action=clientlogin&lt;/code&gt; will fail more often. This is because of stronger protections against suspicious logins. Bots using [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Bot passwords|bot passwords]] or using a loginless authentication method such as [[mw:Special:MyLanguage/OAuth/Owner-only consumers|OAuth]] are not affected. If your bot is not using one of those, you should update it; using &lt;code dir=ltr&gt;action=login&lt;/code&gt; without a bot password was deprecated [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/message/3EEMN7VQX5G7WMQI5K2GP5JC2336DPTD/|in 2016]]. For most bots, this only requires changing what password the bot uses. [https://phabricator.wikimedia.org/T395205]
* From this week, Wikimedia wikis will allow ES2017 features in JavaScript code for official code, gadgets, and user scripts. The most visible feature of ES2017 is &lt;bdi lang=&quot;zxx&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;&lt;code&gt;async&lt;/code&gt;/&lt;code&gt;await&lt;/code&gt;&lt;/bdi&gt; syntax, allowing for easier-to-read code. Until this week, the platform only allowed up to ES2016, and a few months before that, up to ES2015. [https://phabricator.wikimedia.org/T381537]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.45/wmf.4|MediaWiki]]

'''Meetings and events'''
* Scholarship applications to participate in the [[m:Special:MyLanguage/GLAM Wiki 2025|GLAM Wiki Conference 2025]] are now open. The conference will take place from 30 October to 1 November, in Lisbon, Portugal. GLAM contributors who lack the means to support their participation can [[m:Special:MyLanguage/GLAM Wiki 2025/Scholarships|apply here]]. Scholarship applications close on June 7th.

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/23|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W23&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 3 jun 2025 01:54 (CEST)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Quiddity (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28819186 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Tech News: 2025-24&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;technews-2025-W24&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/24|Translations]] are available.

'''Weekly highlight'''
* The [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product|Trust and Safety Product team]] is finalizing work needed to roll out [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts|temporary accounts]] on large Wikipedias later this month. The team has worked with stewards and other users with extended rights to predict and address many use cases that may arise on larger wikis, so that community members can continue to effectively moderate and patrol temporary accounts. This will be the second of three phases of deployment – the last one will take place in September at the earliest. For more information about the recent developments on the project, [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/Updates|see this update]]. If you have any comments or questions, write on the [[mw:Talk:Trust and Safety Product/Temporary Accounts|talk page]], and [[m:Event:CEE Catch up Nr. 10 (June 2025)|join a CEE Catch Up]] this Tuesday.

'''Updates for editors'''
* [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|class=skin-invert|Wishlist item]] The [[mw:Special:MyLanguage/Help:Watchlist expiry|watchlist expiry]] feature allows editors to watch pages for a limited period of time. After that period, the page is automatically removed from your watchlist. Starting this week, you can set a preference for the default period of time to watch pages. The [[Special:Preferences#mw-prefsection-watchlist-pageswatchlist|preferences]] also allow you to set different default watch periods for editing existing pages, pages you create, and when using rollback. [https://phabricator.wikimedia.org/T265716]
[[File:Talk pages default look (April 2023).jpg|thumb|alt=Screenshot of the visual improvements made on talk pages|Example of a talk page with the new design, in French.]]
* The appearance of talk pages will change at almost all Wikipedias ([[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/19|some]] have already received this design change, [[phab:T379264|a few]] will get these changes later). You can read details about the changes [[diffblog:2024/05/02/making-talk-pages-better-for-everyone/|on ''Diff'']]. It is possible to opt out of these changes [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion|in user preferences]] (&quot;{{int:discussiontools-preference-visualenhancements}}&quot;). [https://phabricator.wikimedia.org/T319146][https://phabricator.wikimedia.org/T392121]
* Users with specific extended rights (including administrators, bureaucrats, checkusers, oversighters, and stewards) can now have IP addresses of all temporary accounts [[phab:T358853|revealed automatically]] during time-limited periods where they need to combat high-speed account-hopping vandalism. This feature was requested by stewards. [https://phabricator.wikimedia.org/T386492]
* This week, the Moderator Tools and Machine Learning teams will continue the rollout of [[mw:Special:MyLanguage/2025 RecentChanges Language Agnostic Revert Risk Filtering|a new filter to Recent Changes]], releasing it to several more Wikipedias. This filter utilizes the Revert Risk model, which was created by the Research team, to highlight edits that are likely to be reverted and help Recent Changes patrollers identify potentially problematic contributions. The feature will be rolled out to the following Wikipedias: {{int:project-localized-name-afwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-bewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-bnwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-cywiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-hawwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-iswiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-kkwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-simplewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-trwiki/en}}. The rollout will continue in the coming weeks to include [[mw:Special:MyLanguage/2025 RecentChanges Language Agnostic Revert Risk Filtering|the rest of the Wikipedias in this project]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T391964]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:27}} community-submitted {{PLURAL:27|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]].

'''Updates for technical contributors'''
* AbuseFilter editors active on Meta-Wiki and large Wikipedias are kindly asked to update AbuseFilter to make it compatible with temporary accounts. A link to the instructions and the private lists of filters needing verification are [[phab:T369611|available on Phabricator]].
* Lua modules now have access to the name of a page's associated thumbnail image, and on [https://gerrit.wikimedia.org/g/operations/mediawiki-config/+/2e4ab14aa15bb95568f9c07dd777065901eb2126/wmf-config/InitialiseSettings.php#10849 some wikis] to the WikiProject assessment information. This is possible using two new properties on [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Scribunto/Lua reference manual#added-by-extensions|mw.title objects]], named &lt;code dir=ltr&gt;pageImage&lt;/code&gt; and &lt;code dir=ltr&gt;pageAssessments&lt;/code&gt;. [https://phabricator.wikimedia.org/T131911][https://phabricator.wikimedia.org/T380122]
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.45/wmf.5|MediaWiki]]

'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&amp;nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/24|Translate]]&amp;nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&amp;nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&amp;nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;technews-2025-W24&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 10 jun 2025 03:16 (CEST)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Quiddity (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&amp;oldid=28846858 --&gt;</text>
      <sha1>9o6ovnzesdk6mqbuku4yqmzzrimif98</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Michel de Montaigne/Nederlandse vertalingen van Essais: Livre I</title>
    <ns>0</ns>
    <id>42921</id>
    <revision>
      <id>396508</id>
      <parentid>382919</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T14:52:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>J.Grandgagnage</username>
        <id>3610</id>
      </contributor>
      <comment>dode link</comment>
      <origin>396508</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3349" sha1="tn3bmvx8zu28vfl0fqkmf0ayi4zcbwa" xml:space="preserve">'''EERSTE BOEK VAN DE 'ESSAIS' VAN MONTAIGNE'''&lt;BR&gt;
(édition de Bordeaux, 1595)&lt;BR&gt;
Vertaling door Jules Grandgagnage

&lt;U&gt;Bron&lt;/U&gt;: [https://www.montaigne-essays.nl/ Website over Montaignes essays]

[[Bestand:Essais-1.jpg|miniatuur|Essais, édition de Bordeaux, 1595]]
----
* [[Michel de Montaigne/Essais: Au lecteur|Au lecteur]]
* I. [[Michel de Montaigne/Nederlandse vertalingen van Essais: Livre I/Op verschillende wijzen bereikt men hetzelfde|Op verschillende wijzen bereikt men hetzelfde]]
* II. [[Michel de Montaigne/Nederlandse vertalingen van Essais: Livre I/Over het verdriet|Over het verdriet]]
* III. [[Michel de Montaigne/Nederlandse vertalingen van Essais: Livre I/Dat waar we om geven reikt tot voorbij ons eigen leven|Dat waar we om geven reikt tot voorbij ons eigen leven]]
* IV. Hoe we ons door onze passies op het verkeerde richten in plaats van op het ware
* V. Moet de leider van een belegerde plaats naar buiten om te onderhandelen?
* VI. Het ogenblik van onderhandelen is gevaarlijk
* VII. [[Michel de Montaigne/Nederlandse vertalingen van Essais: Livre I/Onze intentie bepaalt het oordeel over onze handelingen|Onze intentie bepaalt het oordeel over onze handelingen]]
* VIII. Over luiheid
* IX. Over leugenaars
* X. Over vlotte of slome praters
* XI. Over voorspellingen
* XII. Over standvastigheid
* XIII. Over ceremonieel bij het ontmoeten van koningen
* XIV. Men wordt gestraft bij het te hardnekkig verdedigen van iets
* XV. Over het bestraffen van lafheid
* XVI. Over sommige ambassadeurs
* XVII. Over de angst
* XVIII. Over ons geluk moet men pas na onze dood oordelen
* XIX. Filosoferen is leren om te sterven
* XX. Over de kracht van de verbeelding
* XXI. Het profijt van de ene is het verlies van de andere
* XXII. Over de gewoonten, en dat men een verkregen wet niet licht verandert
* XXIII. Hoe hetzelfde advies tot verschillende resultaten kan leiden
* XXIV. Over pedanterie
* XXV. Over de opvoeding van kinderen
* XXVI. Het is waanzin om juist en fout van ons oordeel afhankelijk te maken
* XXVII. Over de vriendschap
* XXVIII. Negenentwintig sonnetten van Étienne de La Boétie
* XXIX. Over middelmatigheid
* XXX. Over de kannibalen
* XXXI. Dat we ons terughoudend moeten bemoeien met de beoordeling van de Goddelijke wetten
* XXXII. Dat we aangaande het leven wellust moeten vermijden
* XXXIII. Dat het geluk vaak gevonden wordt in de uitoefening van de rede
* XXXIV. Over een gebrek in onze regering
* XXXV. Over de gewoonte om kleren te dragen
* XXXVI. Over Cato de Jongere
* XXXVII. Dat we wenen en lachen om dezelfde zaak
* XXXVIII. Over de eenzaamheid
* XXXIX. Overwegingen in verband met Cicero
* XL. Dat de smaak voor goed en kwaad grotendeels afhangt van onze mening erover
* XLI. Niet over iemands eer communiceren
* XLII. Over de ongelijkheid die ons scheidt
* XLIII. Betreffende wetten over de uitgaven
* XLIV.  Over de slaap
* XLV. Over de Slag om Dreux
* XLVI. Over namen
* XLVII. Over de onzekerheid van ons oordeel
* XLVIII. [[Michel de Montaigne/Nederlandse vertalingen van Essais: Livre I/Over paarden|Over paarden]]
* XLIX. Over oude gebruiken
* L. Over Democritus en Heraclitus
* LI. Over de ijdelheid van woorden
* LII. Over de zuinigheid van de Ouden
* LIII. Over een gezegde van Caesar
* LIV. Over ijdele subtiliteiten
* LV. Over geuren
* LVI. Over gebeden
* LVII. Over leeftijd
{{Sub}}</text>
      <sha1>tn3bmvx8zu28vfl0fqkmf0ayi4zcbwa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Michel de Montaigne/Nederlandse vertalingen van Essais: Livre I/Op verschillende wijzen bereikt men hetzelfde</title>
    <ns>0</ns>
    <id>42922</id>
    <revision>
      <id>396505</id>
      <parentid>385898</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T14:48:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>J.Grandgagnage</username>
        <id>3610</id>
      </contributor>
      <comment>linkfix</comment>
      <origin>396505</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18073" sha1="rqla7nbommu4ne9kg0wd5g27jg9qa8c" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;'''OP VERSCHILLENDE WIJZEN BEREIKT MEN HETZELFDE'''&lt;br&gt;(&quot;Par divers moyens on arrive à pareille fin&quot;)&lt;/div&gt;


{{Kolommen2
| Kolom1=
&lt;poem&gt;
De meest voorkomende manier om degenen die we beledigd hebben gunstig te stemmen aan wier wraak we nu zijn overgeleverd, is het in hen opwekken van medelijden en medeleven door ons aan hen te onderwerpen. Nochtans hebben bravoure, doorzettingsvermogen en vastberadenheid, het tegenovergestelde ervan, soms hetzelfde effect.

Edward, Prins van Wales, die zo lang regeerde over ons Guyenne, een personage wiens wedervaren en lot niet zonder grandeur zijn, was ernstig beledigd door de inwoners van Limousin. Na de inname van hun stad liet hij zich niet vermurwen door het geschreeuw van de mensen, de vrouwen, de kinderen die in het bloedbad achtergebleven waren, en die zich nu smekend om genade aan zijn voeten wierpen. Maar toen hij verder de stad introk, zag hij drie Franse heren die met ongelooflijke moed de aanval van zijn zegevierende leger tegenhielden. Het aanschouwen ervan en het respect voor hun opmerkelijke moed stilden zijn woede, en na het verlenen van genade aan de drie, deed hij hetzelfde voor alle andere inwoners van de stad.

Scanderberch, Prins van Epirus, achtervolgde een van zijn eigen soldaten om hem te doden. Na getracht te hebben om de Prins te sussen door vertoon van nederigheid en smeekbeden, besloot de soldaat om hem als een laatste redmiddel met het zwaard in de vuist op te wachten: dit besluit maakte een einde aan de woede van zijn meester, die hem vanwege deze eervolle houding gratie verleende. Maar het is waar dat degenen die niet hebben gehoord van de moed en de wonderbaarlijke kracht van deze Prins aan zijn houding een andere interpretatie zouden kunnen geven.

Keizer Conrad III was na de belegering van de Welfenhertog van Beieren niet bereid de voorwaarden van overgave te milderen, wat men hem ook aan verachtelijke en laffe voorstellen deed om hem voldoening te geven. Hij stond alleen toe dat de dames die samen met de hertog ingesloten waren werden vrijgelaten; hun eer ongeschonden, mochten ze te voet weggaan, met alles wat ze maar konden dragen. Vanuit hun grootmoedig hart kregen ze het idee om hun echtgenoten, hun kinderen en de hertog zelf op hun schouders te laden. De keizer was zo onder de indruk van hun edele houding, dat hij huilde van vreugde, en de absoluut dodelijke vijandschap die hij voelde tegenover de hertog verminderde, en vanaf dat moment behandelde hij hem en de zijnen menselijk.

Wat mij betreft, ik zou me evengoed door de ene als door de andere houding kunnen laten leiden, maar ik heb een zwak voor genade en vriendelijkheid, zozeer zelfs dat ik denk dat ik me gemakkelijker zou overgeven aan medelijden dan aan bewondering. Medelijden is nochtans voor de stoïcijnen een verwerpelijk gevoel: ze overwegen of ze hulp zouden bieden aan de getroffenen, men moet zich echter niet vermurwen en zover gaan dat men hun lijden deelt.

De bovenstaande voorbeelden lijkt mij zoveel overtuigender wanneer we personages met deze twee houdingen zien worstelen, weerstand bieden aan de ene, en toegevend aan de andere. We zouden kunnen zeggen dat wanneer we geraakt worden door medelijden en toegeven aan goedheid en zwakheid dit de gemakkelijkste weg is; het is duidelijk dat de zwakkere naturen, zoals vrouwen, kinderen en het gewone volk, er meer vatbaar voor zijn. Maar na snikken en tranen veracht te hebben, zich gewoon met overgave op de moed te richten, is eigenlijk het kenmerk van een sterk en onbuigzaam karakter, dat liefheeft en de mannelijke kracht en vastberadenheid eert.

Nochtans kunnen in minder edele zielen verbazing en bewondering hetzelfde effect hebben. Daarvan kan het Tibetaanse volk getuigen: nadat de rechters de doodstraf hadden uitgesproken tegen enkele hoofden, beschuldigd van het uitoefenen van hun ambt na de voorgeschreven en overeengekomen termijn, verleenden zij slechts moeizaam gratie aan Pelopidas. die, verpletterd door de beschuldigingen, zich verdedigde met gebeden en verzoeken. In het geval van Epaminondas daarentegen, die met genoegen vertelde over zijn eigen grote daden, zodanig zelfs dat het volk beschaamd werd van zoveel arrogantie en trots, had niemand zin om op een poll aan te dringen; ze gingen dus uit elkaar, en de vergadering prees uitvoerig de opmerkelijke moed van de beschuldigde.

Dionysius de Oude, die de stad Rege had ingenomen na een moeizame en langdurig aanslepende belegering, nam zich voor om met kapitein Phyton, een achtenswaardig man die zijn stad hardnekkig had verdedigd, een voorbeeld te stellen en zo zijn onverbiddelijke wraak te tonen. Hij begon door hem te vertellen hoe hij zijn zoon en zijn familie de dag ervoor had verdronken, waarop Phyton gewoon antwoordde dat ze zo een dag langer gelukkiger waren dan hij. Dyonisius beval hem vervolgens zich te ontdoen van zijn kleren en leverde hem over aan de beulen, die hem door de stad sleepten en wrede en smadelijke zweepslagen toedienden, hem onderwijl overladend met beledigende en smerige woorden. Maar de ongelukkige behield zijn moed en waardigheid.

Met een vastberaden gezicht herinnerde hij iedereen eraan dat de oorzaak van zijn dood eervol en glorieus was, namelijk dat hij geweigerd had om zijn land in handen van een tiran te geven, en hij bedreigde deze met een toekomstige goddelijke straf. In plaats van verontwaardigd te zijn over de bravoure van deze verslagen vijand, en de minachting die hij toonde voor hun leider en zijn triomf, was het leger ontroerd en verrast door een zo zeldzame deugd; ze overwogen om te muiten, en zelfs om Phyton uit handen van zijn folteraars weg te sleuren. Dyonisius las dit in de ogen van zijn soldaten, maakte een einde aan de folteringen en liet Phyton in het geheim verdrinken in de zee.

Toegegeven, dit is een buitengewoon ijdel, divers en schimmig onderwerp, waarover de mens moeilijk een constant en uniform oordeel kan vellen. Kijk maar naar Pompeius, die de hele stad van de Mamertines, tegen welke hij vertoornd was, vergiffenis schonk vanwege de deugd en grootmoedigheid van de burger Zeno, die de hele schuld op zich nam en niets anders vroeg dan de straf alleen te mogen dragen. Dit terwijl het leger van Sulla, dat in de stad Perugia vergelijkbare moed liet zien, niets kreeg, noch voor zichzelf, noch voor anderen.

Als omgekeerd voorbeeld geldt dat van Alexander, de grootste durfal onder de mannen, die zich toch welwillend toonde tegenover de overwonnenen: na vele moeilijkheden overwon hij de stad Gaza en trof daar Betis aan, die het bevel voerde. Hij had hem al naar waarde kunnen schatten tijdens het beleg toen hij hem buitengewone daden zag verrichten. Betis bevond zich nu alleen, verlaten door zijn familie, zijn harnas in stukken, bedekt met bloed en wonden, en nog steeds vechtend in het midden van de Macedoniërs die hem van alle kanten aanvielen.

Alexander zei toen, geïrriteerd nog na een zwaar bevochten overwinning (waarbij hij nogmaals twee keer werd gewond) : &quot;Je zult niet sterven zoals je dat had gewild, Betis. Weet dat je zal lijden onder alle martelingen die kunnen worden bedacht voor een gevangene.&quot;

En de andere, die niet alleen een zelfverzekerde, maar ook arrogante en hautaine aanblik bood, liet deze bedreigingen over zich heen gaan zonder ook maar een woord te zeggen. Alexander, reagerend op zijn koppig zwijgen, zei &quot;Heeft hij een knieval gemaakt? Is hem een smeekbede ontsnapt? Voorwaar, ik zal deze stilte overwinnen, en als ik er geen woord uit krijg, dan toch minstens een kreun.&quot; En zijn woede werd toorn, hij gaf het bevel zijn hielen te doorboren en liet hem levend wegsleuren en verscheuren en in stukken hakken achter een kar.

Zou het kunnen dat hij moed zoiets gewoons en natuurlijks vond dat hij het niet echt bewonderenswaardig vond en hij het daarom minder respecteerde? Of omdat hij het zodanig als van hemzelf beschouwde, dat hij het niet kon verdragen het bij een ander te zien zonder een gevoel van wrok en afgunst? Of anders dat de natuurlijke onstuimigheid van zijn woede niet kon verdragen te worden gedwarsboomd?

In werkelijkheid, zo ze getemd kon worden, dan zou dit waarschijnlijk gebeurd zijn tijdens de verovering van Thebe, waar zovele dappere mannen die geen middelen meer hadden om zich te verdedigen aan het zwaard werden geregen. Want er waren wel zesduizend doden, en geen van hen had eraan gedacht om te vluchten of om genade te vragen. Integendeel, in plaats daarvan zochten ze hier en daar, in de straten, de zegevierende vijanden op en provoceerden ze zelfs om zo een eervolle dood te krijgen. Men zag er geen een die, in zijn laatste ogenblikken, geen wraak wilde nemen, om zo, met de energie van de wanhoop troost te vinden voor de eigen dood door een of andere vijand te doden. Hun wanhopige moed wekte geen medelijden op, en een volledige dag was niet eens genoeg voor Alexander om zijn wraakgevoel te verzadigen: het bloedbad duurde tot er geen enkele druppel bloed meer te vergieten viel, en hij spaarde alleen de ongewapende mensen, ouderlingen, vrouwen en kinderen, waar dertigduizend slaven van werden gemaakt.

''(vertaler: Jules Grandgagnage)''&lt;ref&gt;[https://www.montaigne-essays.nl/ Website over Montaignes essays]&lt;/ref&gt;
&lt;/poem&gt;
| Kolom2=
&lt;poem&gt;
La plus commune façon d’amollir les cœurs de ceux qu’on a offenſez, lors qu’ayant la vengeance en main, ils nous tiennẽt à leur mercy, c’eſt de les eſmouuoir par ſummiſſion à commiſeratiõ &amp; à pitié : Toutesfois la brauerie, et la conſtance, moyens tous contraires, ont quelquefois ſerui à ce meſme effect.

Edouard prince de Galles, celuy qui regenta ſi long tẽps noſtre Guienne : perſonnage, duquel les conditions &amp; la fortune ont beaucoup de notables parties de grandeur, ayant eſté bien fort offencé par les Limoſins, &amp; prenant leur ville par force, ne peut eſtre arreſté par les cris du peuple, &amp; des femmes, &amp; enfans abandonnez à la boucherie, luy criants mercy, &amp; ſe iettans à ſes pieds, iuſqu’à ce que paſſant touſiours outre dans la ville, il apperceut trois gentils-hommes François, qui d’vne hardieſſe incroyable ſouſtenoyent ſeuls l’effort de ſon armee victorieuſe. La conſideration &amp; le reſpect d’vne ſi notable vertu, reboucha premierement la pointe de ſa cholere ; Et commença par ces trois, à faire miſericorde à tous les autres habitãs de la ville. 

Scanderberch, prince de l’Epire, ſuyuant vn ſoldat des ſiẽs pour le tuer ; &amp; ce ſoldat ayãt eſſayé par toute espece d’humilité et de supplication, de l’appaiser, se resolut à toute extrémité de l’attendre l’espée au poing. Cette sienne resolution arresta sus bout la furie de son maistre, qui, pour luy avoir veu prendre un si honorable party, le receut en grace. Cet exemple pourra souffrir autre interpretation de ceux qui n’auront leu la prodigieuse force et vaillance de ce prince là.

L’Empereur Conrad troisiesme, ayant assiegé Guelphe, duc de Bavieres, ne voulut condescendre à plus douces conditions, quelques viles et laches satisfactions qu’on luy offrit, que de permettre seulement aux gentils-femmes qui estoyent assiegées avec le Duc, de sortir, leur honneur sauve à pied, avec ce qu’elles pourroyent emporter sur elles. Elles d’un cœur magnanime s’aviserent de charger sur leurs espaules leurs maris, leurs enfans et le Duc mesme. L’Empereur print si grand plaisir à voir la gentillesse de leur courage, qu’il en pleura d’aise : Et amortit toute cette aigreur d’inimitié mortelle et capitale, qu’il avoit portée contre ce Duc : Et dés lors en avant le traita humainement luy et les siens.

L’un et l’autre de ces deux moyens m’emporteroit aysement. Car j’ay une merveilleuse lascheté vers la misericorde et la mansuetude. Tant y a qu’à mon advis, je serois pour me rendre plus naturellement à la compassion, qu’à l’estimation : Si est la pitié, passion vitieuse aux Stoïques : ils veulent qu’on secoure les affligez, mais non pas qu’on flechisse et compatisse avec eux.

Or ces exemples me semblent plus à propos : D’autant qu’on voit ces ames assaillies et essayées par ces deux moyens, en soustenir l’un sans s’esbranler, et courber sous l’autre. Il se peut dire, que de rompre son cœur à la commiseration, c’est l’effect de la facilité, débonnaireté, et mollesse : D’où il advient que les natures plus foibles, comme celles des femmes, des enfans, et du vulgaire y sont plus subjettes ; Mais ayant eu à desdaing les larmes et les prières, de se rendre à la seule reverence de la saincte image de la vertu, que c’est l’effect d’une ame forte et imployable, ayant en affection et en honneur une vigueur masle, et obstinée. 

Toutesfois és ames moins genereuses, l’estonnement et l’admiration peuvent faire naistre un pareil effect. Tesmoin le peuple Thebain : lequel ayant mis en justice d’accusation capitale ses capitaines, pour avoir continué leur charge outre le temps qui leur avoit esté prescrit et preordonné, absolut à toutes peines Pelopidas, qui plioit sous le faix de telles objections, et n’employoit à se garantir que requestes et supplications ; et, au contraire, Epaminondas, qui vint à raconter magnifiquement les choses par luy faites, et à les reprocher au peuple, d’une façon fiere et arrogante, il n’eut pas le cœur de prendre seulement les balotes en main ; et se departit l’assemblée, louant grandement la hautesse du courage de ce personnage. 

Dionysius le vieil, apres des longueurs et difficultez extremes, ayant prins la ville de Rege, et en icelle le capitaine Phyton, grand homme de bien, qui l’avoit si obstineement defendue, voulut en tirer un tragique exemple de vengeance. Il luy dict premierement comment, le jour avant, il avoit faict noyer son fils et tous ceux de sa parenté. A quoi Phyton respondit seulement, qu’ils en estoient d’un jour plus heureux que luy. Apres il le fit despouiller et saisir à des bourreaux et le trainer par la ville en le foitant tres ignominieusement et cruellement, et en outre le chargeant de felonnes paroles et contumelieuses. Mais il eut le courage tousjours constant, sans se perdre ; 

et, d’un visage ferme, alloit au contraire ramentevant à haute voix l’honorable et glorieuse cause de sa mort, pour n’avoir voulu rendre son païs entre les mains d’un tyran ; le menaçant d’une prochaine punition des dieux. Dionysius, lisant dans les yeux de la commune de son armée qu’au lieu de s’animer des bravades de cet ennemy vaincu, au mespris de leur chef et de son triomphe, elle alloit s’amollissant par l’estonnement d’une si rare vertu, et marchandoit de se mutiner, estant à mesme d’arracher Phyton d’entre les mains de ses sergens, feit cesser ce martyre, et à cachettes l’envoya noyer en la mer. 

Certes, c’est un subject merveilleusement vain, divers, et ondoyant, que l’homme. Il est malaisé d’y fonder jugement constant et uniforme. Voyla Pompeius qui pardonna à toute la ville des Mamertins contre laquelle il estoit fort animé, en consideration de la vertu et magnanimité du citoyen Zenon, qui se chargeoit seul de la faute publique, et ne requeroit autre grace que d’en porter seul la peine. Et l’hoste de Sylla ayant usé en la ville de Peruse de semblable vertu, n’y gaigna rien, ny pour soy ny pour les autres. 

Et directement contre mes premiers exemples, le plus hardy des hommes et si gratieux aux vaincus, Alexandre, forçant apres beaucoup de grandes difficultez, la ville de Gaza, rencontra Betis qui y commandoit, de la valeur duquel il avoit, pendant ce siege, senty des preuves merveilleuses, lors seul, abandonné des siens, ses armes despecées, tout couvert de sang et de playes, combatant encores au milieu de plusieurs Macedoniens, qui le chamailloient de toutes parts ; 

et luy dict, tout piqué d’une si chere victoire, car entre autres dommages, il avoit receu deux fresches blessures sur sa personne : Tu ne mourras pas comme tu as voulu, Betis ; fais estat qu’il te faut souffrir toutes les sortes de tourmens qui se pourront inventer contre un captif. 

L’autre, d’une mine non seulement asseurée, mais rogue et altiere, se tint sans mot dire à ces menaces. Lors Alexandre, voyant son fier et obstiné silence : A-il flechi un genouil ? lui est-il eschappé quelque voix suppliante ? Vrayment je vainqueray ta taciturnité ; et si je n’en puis arracher parole, j’en arracheray au moins du gemissement. Et tournant sa cholere en rage, commanda qu’on luy perçast les talons, et le fit ainsi trainer tout vif, deschirer et desmembrer au cul d’une charrette. 

Seroit-ce que la hardiesse luy fut si commune que, pour ne l’admirer point, il la respectast moins ? Ou qu’il l’estimast si proprement sienne qu’en cette hauteur il ne peust souffrir de la veoir en un autre sans le despit d’une passion envieuse, ou que l’impetuosité naturelle de sa cholere fust incapable d’opposition?

De vrai, si elle eust receu la bride, il est à croire qu’en la prinse et desolation de la ville de Thebes elle l’eust receue, à veoir cruellement mettre au fil de l’espée tant de vaillans hommes perdus et n’ayans plus moyen de desfense publique. Car il en fut tué bien six mille, desquels nul ne fut veu ny fuiant ny demandant merci, au rebours cerchans, qui ça, qui là, par les rues, à affronter les ennemis victorieux, les provoquant à les faire mourir d’une mort honorable. Nul ne fut veu si abatu de blessures qui n’essaiast en son dernier soupir de se venger encores, et à tout les armes du desespoir consoler sa mort en la mort de quelque ennemi. Si ne trouva l’affliction de leur vertu aucune pitié, et ne suffit la longueur d’un jour à assouvir sa vengeance. Dura ce carnage jusques à la derniere goute de sang qui se trouva espandable, et ne s’arresta que aux personnes desarmées, vieillards, femmes et enfans, pour en tirer trente mille esclaves. 
&lt;/poem&gt;
}}
== Bron ==
{{references}}
{{Sub}}</text>
      <sha1>rqla7nbommu4ne9kg0wd5g27jg9qa8c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Michel de Montaigne/Nederlandse vertalingen van Essais: Livre I/Over het verdriet</title>
    <ns>0</ns>
    <id>42923</id>
    <revision>
      <id>396506</id>
      <parentid>385978</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T14:49:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>J.Grandgagnage</username>
        <id>3610</id>
      </contributor>
      <comment>link</comment>
      <origin>396506</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13980" sha1="63ceqs19olnovb4738uv6pufg49r7le" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;'''OVER HET VERDRIET'''&lt;br&gt;(&quot;De la Tristesse&quot;)&lt;/div&gt;


{{Kolommen2
| Kolom1=
&lt;poem&gt;
Niemand is zo onbezwaard door deze passie als ik, ik hou er niet van en waardeer het niet, hoewel mensen het, als ware het een uitgemaakte zaak, een bijzondere plaats toekennen. Ze kleden er de wijsheid, de deugd en het geweten mee. Dom en lelijk ornament! De Italianen verbonden haar naam meer toepasselijk met kwaadaardigheid.&lt;ref&gt;Tristezza betekent in het Italiaans vaak kwaadaardigheid.&lt;/ref&gt; Want het is een altijd schadelijke, altijd gekke gesteldheid, en omdat het altijd laf en laag is, verboden de stoïcijnen hun volgelingen om toe te geven aan dit gevoel.

Van Psammenitus, koning van Egypte, verslagen en gevangengenomen door Cambyses, koning van Perzië, wordt echter gezegd&lt;ref&gt; Herodotus III, 14&lt;/ref&gt; dat bij het zien van zijn gevangen dochter, gekleed als dienstmeid uitgestuurd om water te gaan halen, hij rustig naar de grond bleef staren terwijl al zijn vrienden om hem heen jammerden en weenden. En toen hij zag dat zijn zoon werd weggevoerd voor de uitvoering van zijn doodstraf, hij hetzelfde deed. Maar bij het waarnemen van een vriend des huizes&lt;ref&gt;Montaigne spreekt over 'un domestique', maar dat is geen gewone dienaar of knecht maar een intieme vriend of vriend des huizes. Bij Herodotus is het een oude man die gewoon aan de tafel van de koning mee-eet.&lt;/ref&gt; onder de gevangenen, sloeg hij zich op het hoofd en leed zichtbaar extreme pijn.

Men zou dit kunnen vergelijken met wat we onlangs hebben gezien met een van onze vorsten. Na op Trente, waar hij was, het nieuws over de dood van zijn oudere broer - op wie de eer van zijn huis rustte - vernomen te hebben, zo kort na het overlijden van een van zijn jongere broers, verwerkte hij die twee beproevingen met voorbeeldige kalmte. Maar toen na een paar dagen een van zijn mannen stierf, liet hij zich meeslepen door dit ongeluk, en zijn standvastigheid maakte plaats voor pijn en spijt. De mensen zeiden dat hij pas door deze laatste slag van het lot werd bewogen, maar in werkelijkheid was hij al zo vol van verdriet, dat bij de geringste nieuwe pijn zijn weerstand meteen was ingestort.

Misschien kan ook de verbeelding van de oude schilder&lt;ref&gt;Cicero, De Orator., c. 22 ; Plinius, xxxv. 10&lt;/ref&gt; hierop teruggevoerd worden, die bij het offer van Iphigenia de rouw van de aanwezigen moest uitbeelden, en dit in diverse graden van verdriet, al naargelang de mate waarin de dood van dit mooie onschuldige meisje hen trof. Nadat hij de vermogens van zijn kunst uitgeput had [bij het uitbeelden van de anderen] en bij de vader kwam, schilderde hij deze met een sluier, omdat geen enkele gelaatsuitdrukking recht kon doen aan deze mate van verdriet. Dat is ook de reden waarom de dichters zich verbeelden dat de ongelukkige moeder, Niobe, na eerst zeven zonen en achteraf evenveel dochters verloren te hebben, overweldigd door haar verlies, uiteindelijk in een rots veranderde,

&quot;diriguisse malis&quot;,&lt;ref&gt;Ovidius, Metamorfosen,  vi. 304&lt;/ref&gt;

(Versteend van pijn)

om die saaie, doof en stomme domheid uit te drukken die ons grijpt als het ongeluk ons overweldigt, meer dan we kunnen verdragen.

In werkelijkheid moet pijn, voor het bereiken van zijn hoogste punt, doordringen tot in de ziel  en hem beroven van zijn vrijheid van handelen. Zo komt het dat wanneer we slecht nieuws vernemen, we ons zo aangegrepen voelen en niet in staat om te bewegen, waarna de ziel zich overgeeft aan tranen en geklaag en zich lijkt te bevrijden, los te maken, te bloeien en zich op zijn gemak te stellen:

&quot;Et via vix tandem voci laxata dolore est.&quot;&lt;ref&gt;Vergilius, Aeneis XI, 151&lt;/ref&gt;

(En na lange tijd en met veel moeilijkheden is een weg geopend waardoor het verdriet zich kan uiten.)

In de oorlog die Ferdinand voerde tegen de weduwe van koning Jan van Hongarije over Boeda&lt;ref&gt;Boeda is een deel van Boedapest&lt;/ref&gt;, was er vooral één strijder die de aandacht trok van iedereen vanwege zijn bijzondere dappere gedrag tijdens een bepaalde confrontatie. Onbekend, voor dood achtergelaten, werd hij zeer geprezen en beklaagd,  maar door niemand zo veel als door Raisciac, een Duitse heer, die erg bewogen was door een zo zeldzame deugd. Het lichaam werd weggevoerd en de heer kwam er nieuwsgierig naar kijken om te zien wie het was. Toen men de dode van zijn harnas ontdeed, zag hij dat het zijn zoon was. Dit vergrootte het medelijden van de toeschouwers nog meer; alleen hij, zonder iets te zeggen, zonder de ogen af te wenden, stond rechtop, starend naar het lichaam van zijn zoon: tot de heftigheid van het verdriet dat zijn levensgeesten overweldigde hem velde en hij dood op de grond viel.

&quot;Chi puo dir com'egli arde è in picciol fuoco,&quot;

(Italiaans: Hij die kan zeggen hoe hij brandt van liefde, heeft weinig vuur)

      - Petrarca, Sonetto 137. 

zeggen geliefden, als ze een ondraaglijke passie bedoelen:

:&quot;misero quod omnes
:Eripit sensus mihi. Nam simul te
:Lesbia aspexi, nihil est super mi
:Quod loquar amens.
:Lingua sed torpet, tenuis sub artus
:Flamma dimanat, sonitu suopte
:Tinniunt aures, gemina teguntur
:Lumina nocte.&quot;

:(Die dingen
:in mijn miserie beroven ze me van mijn zintuigen
:het moment dat ik naar je kijk, Lesbia,
:niets van mijn stem blijft in mijn mond.
:Mijn tong is gebonden, een dunne vlam van  liefde
:stroomt naar beneden door mijn ledematen,
:Door hun eigen geluid zingen mijn oren, 
:mijn ogen worden bedekt door een dubbele nacht)
::-Catullus VII

Het is ook niet wanneer de aandoening het hevigst woedt dat we in een toestand zouden zijn om onze klachten of onze amoureuze overtuigingen uit te storten, de ziel is op dat ogenblik overbelast en worstelt met diepe gedachten en het lichaam is neerslachtig en smachtend van verlangen, 

en vandaar is het dat soms per ongeluk die impotenties ontstaan die de minnaar zo onverwachts overvallen, en die frigiditeit grijpt hem dan met de kracht van een overmatig vuur in de schoot van het genot. Alle passies die kunnen worden geproefd en verteerd, zijn slechts middelmatig.

&quot;Curæ leves loquuntur, ingentes stupent.&quot;

(Licht verdriet kan spreken: Diep verdriet zwijgt &quot;.)

      - Seneca, Hippolytus, Bedrijf II. Toneel 3.

Ook het onverwachte genot van een verrassing verstoort ons diep,

:&quot;Ut me conspexit venientem, Et Troïa circum
:Arma amens vidit, magnis exterrita monstris,
:Diriguit visu in medio, calor ossa reliquit,
:Labitur, et longo vix tandem tempore fatur.&quot;

:(Zodra ze me zag en deTrojaanse wapens,
:Verloor ze haar hoofd en hallucinerend,
:Starend, bloedeloos, viel ze flauw;
:Ze won haar stem pas terug na lange tijd)
::-Vergilius, Aeneis, III, 306.

Er was een Romeinse vrouw, die stierf van blijdschap bij het zien van haar zoon die terugkeerde na de nederlaag van Cannes. Sophocles en Dionysius de tiran, die eveneens stierven van overmatige vreugde; Talva die stierf in Corsica, toen hij hoorde over de eerbewijzen die de senaat van Rome hem toekende. Maar ook in onze tijd stierf paus Leo X aan een door vreugde opgewekte koorts toen hij op de hoogte werd gebracht van de verovering van Milaan die hij zo had gehoopt. Een nog opmerkelijker voorbeeld van menselijke dwaasheid, in de oudheid opgemerkt door Diodorus, is dat van de dialecticus die plotseling overleed vanwege de extreme schande die hij voelde, omdat hij in zijn school en in het openbaar er niet in geslaagd was een argument te weerleggen.

Ik ben niet gevoelig voor zulke heftige emoties. Ik ben van nature weinig gevoelig, en maak elke dag mijn schelp sterker met redeneren.

Vertaler: Jules Grandgagnage&lt;ref&gt;[https://www.montaigne-essays.nl/ Website over Montaignes essays]&lt;/ref&gt;
;Voetnoten
{{References}}

&lt;/poem&gt;
| Kolom2=
&lt;poem&gt;
JE suis des plus exempts de cette passion, et ne l’ayme ny l’estime, quoy que le monde ayt prins, comme à prix faict, de l’honorer de faveur particuliere. ils en habillent la sagesse, la vertu, la conscience : sot et monstrueux ornement. Les Italiens ont plus sortablement baptisé de son nom la malignité. Car c’est une qualité tousjours nuisible, tousjours folle, et, comme tousjours couarde et basse, les Stoïciens en défendent le sentiment à leurs sages. 

Mais le conte dit, que Psammenitus, Roy d’Égypte, ayant esté deffait et pris par Cambisez, Roy de Perse, voyant passer devant luy sa fille prisonniere habillée en servante, qu’on envoyoit puiser de l’eau, tous ses amis pleurans et lamentans autour de luy, se tint coy sans mot dire, les yeux fichez en terre : et voyant encore tantost qu’on menoit son fils à la mort, se maintint en ceste mesme contenance ; mais qu’ayant apperçeu un de ses domestiques conduit entre les captifs, il se mit à battre sa teste, et mener un dueil extreme. 

Cecy se pourroit apparier à ce qu’on vid dernierement d’un Prince des nostres, qui, ayant ouy à Trante, où il estoit, nouvelles de la mort de son frere aisné, mais un frere en qui consistoit l’appuy et l’honneur de toute sa maison, et bien tost apres d’un puisné, sa seconde esperance, et ayant soustenu ces deux charges d’une constance exemplaire, comme quelques jours apres un de ses gens vint à mourir, il se laissa emporter à ce dernier accident, et, quittant sa resolution, s’abandonna au dueil et aux regrets, en maniere qu’aucuns en prindrent argument, qu’il n’avoit esté touché au vif que de cette derniere secousse. Mais à la vérité ce fut, qu’estant d’ailleurs plein et comblé de tristesse, la moindre sur-charge brisa les barrieres de la patience. 

Il s’en pourroit (di-je) autant juger de nostre histoire, n’estoit qu’elle adjouste que Cambises s’enquerant à Psammenitus, pourquoy ne s’estant esmeu au malheur de son fils et de sa fille, il portoit si impatiemment celuy d’un de ses amis : C’est, respondit-il, que ce seul dernier desplaisir se peut signifier par larmes, les deux premiers surpassans de bien loin tout moyen de se pouvoir exprimer. A l’aventure reviendroit à ce propos l’invention de cet ancien peintre, lequel, ayant à representer au sacrifice de Iphigenia le dueil des assistans, selon les degrez de l’interest que chacun apportoit à la mort de cette belle fille innocente, ayant espuisé les derniers efforts de son art, quand se vint au pere de la fille, il le peignit le visage couvert, comme si nulle contenance ne pouvoit representer ce degré de dueil. Voyla pourquoy les poetes feignent cette misérable mere Niobé, ayant perdu premierement sept fils, et puis de suite autant de filles, sur-chargée de pertes, avoir esté en fin transmuée en rochier,

Diriguisse malis,

pour exprimer cette morne, muette et sourde stupidité qui nous transit, lors que les accidens nous accablent surpassans nostre portée. 

De vray, l’effort d’un desplaisir, pour estre extreme, doit estonner toute l’ame, et lui empescher la liberté de ses actions : comme il nous advient à la chaude alarme d’une bien mauvaise nouvelle, de nous sentir saisis, transis, et comme perclus de tous mouvemens, de façon que l’ame se relaschant apres aux larmes et aux plaintes, semble se desprendre, se demesler et se mettre plus au large, et à son aise,

Et via vix tandem voci laxata dolore est.

En la guerre que le Roy Ferdinand fit contre la veufve de Jean, Roy de Hongrie, autour de Bude, Raïsciac, capitaine Allemand, voïant raporter le corps d’un homme de cheval, à qui chacun avoit veu excessivement bien faire en la meslée, le plaignoit d’une plainte commune ; mais curieux avec les autres de reconnoistre qui il estoit, apres qu’on l’eut desarmé, trouva que c’estoit son fils. Et, parmi les larmes publicques, luy seul se tint sans espandre ny vois ny pleurs, debout sur ses pieds, ses yeux immobiles, le regardant fixement, jusques à ce que l’effort de la tristesse venant à glacer ses esprits vitaux, le porta en cet estat roide mort par terre.

Chi puo dir com’ egli arde é in picciol fuoco,

disent les amoureux, qui veulent representer une passion insupportable

:misero quod omnes
:Eripit sensus mihi. Nam simul te,
:Lesbia, aspexi, nihil est super mi
:Quod loquar amens.
:Lingua sed torpet, tenuis sub artus
:Flamma dimanat, sonitu suopte
:Tinniunt aures, gemina teguntur
:Lumina nocte.

Aussi n’est ce pas en la vive et plus cuysante chaleur de l’accés que nous sommes propres à desployer nos plaintes et nos persuasions : l’ame est lors aggravée de profondes pensées, et le corps abbatu et languissant d’amour.

Et de là s’engendre par fois la défaillance fortuite, qui surprent les amoureux si hors de saison, et cette glace qui les saisit par la force d’une ardeur extreme, au giron mesme de la jouyssance. Toutes passions qui se laissent gouster et digerer, ne sont que mediocres.

Curae leves loquuntur, ingentes stupent.

La surprise d’un plaisir inespéré nous estonne de mesme,

:Ut me conspexit venientem, et Troïa circum
:Arma amens vidit, magnis exterrita monstris,
:Diriguit visu in medio, calor ossa reliquit,
:Labitur, et longo vix tandem tempore fatur.

Outre la femme Romaine, qui mourut surprise d’aise de voir son fils revenu de la route de Cannes, Sophocles et Denis le Tyran, qui trespasserent d’aise, et Talva qui mourut en Corsegue, lisant les nouvelles des honneurs que le Senat de Rome luy avoit decernez, nous tenons en nostre siècle que le Pape Leon dixiesme, ayant esté adverty de la prinse de Milan, qu’il avoit extremement souhaitée, entra en tel excez de joye, que la fievre l’en print et en mourut. Et pour un plus notable tesmoignage de l’imbécilité humaine, il a esté remarqué par les anciens que Diodorus le Dialecticien mourut sur le champ espris d’une extreme passion de honte, pour en son eschose et en public ne se pouvoir desvelopper d’un argument qu’on luy avoit faict. 

Je suis peu en prise de ces violentes passions. J’ay l’apprehension naturellement dure ; et l’encrouste et espessis tous les jours par discours
&lt;/poem&gt;
}}
{{Sub}}</text>
      <sha1>63ceqs19olnovb4738uv6pufg49r7le</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Michel de Montaigne/Nederlandse vertalingen van Essais: Livre I/Dat waar we om geven reikt tot voorbij ons eigen leven</title>
    <ns>0</ns>
    <id>42924</id>
    <revision>
      <id>396507</id>
      <parentid>388250</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T14:50:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>J.Grandgagnage</username>
        <id>3610</id>
      </contributor>
      <comment>linkfix</comment>
      <origin>396507</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26434" sha1="lqdtfn1zwkxjpppu41mj54x9ro8da02" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;'''DAT WAAR WE OM GEVEN REIKT TOT VOORBIJ ONS EIGEN LEVEN'''&lt;br&gt;(&quot;Nos affections s’emportent au dela de nous&quot;)&lt;/div&gt;


{{Kolommen2
| Kolom1=
&lt;poem&gt;
Zij die de mens verwijten te veel met zijn toekomst bezig te zijn, die ons ertoe aanzetten om te genieten van wat we nu bezitten en daarmee tevreden te zijn aangezien we toch geen vat hebben op wat komt - nog minder dan op wat voorbij is - pakken de meest verbreide van alle menselijke dwalingen aan; als we tenminste van een dwaling mogen spreken in het geval van deze aangeboren neiging waarmee de natuur ons dwingt om haar werk voort te zetten: onze bedrieglijke verbeeldingskracht die ons tot daden aanzet, ook al weten we niet waar het ons naar leidt. We zijn nooit in onszelf, wij zijn altijd buiten onszelf, en angst, verlangen en hoop werpen ons steeds opnieuw in de toekomst. Daarbij verliezen wij voeling met was nu is, en wat nu onderzocht dient te worden. In plaats daarvan verkiezen wij om ons bezig te houden met wat zal zijn, ook al zullen wij er op dat ogenblik niet meer zijn:

&quot;Iedere geest die zich zorgen maakt om de toekomst, is ellendig&quot; (Seneca)

We vinden dit grote gebod vaak herhaald bij Plato, &quot;Doe uw eigen werk, en ken uzelf.&quot; Elk van deze twee voorschriften omvat alles wat ons te doen staat, en elk omvat evenzo ook zijn metgezel. Wie zich dit tot taak stelt, zou eerst moeten leren wie hij is en wat hem eigen is en zal zich dan wat hem vreemd is niet meer toe-eigenen: hij houdt van zichzelf en zal zich voor alles willen cultiveren; hij gaat overbodige bezigheden, ideeën en voorstellen uit de weg.

&quot;Zoals de dwaasheid, wanneer we haar schenken wat ze begeert, niet tevreden zal zijn, zo is de wijsheid blij met wat aanwezig is, en nooit ontevreden over zichzelf&quot;. (Cicero, Tusculanes, V, XVIII)
Voor Epicurius behoeft de wijze geen voorzorgen te nemen en zich ongerust te maken over wat de toekomst brengt.
Van de wetten die betrekking hebben op de overledenen, beschouw ik als goed degene die de daden van de prinsen onderzoeken na hun dood. Zij zijn immers de gelijken van de wet, zo niet de meesters van de wetten zelf; en omdat het recht hen persoonlijk niet kon treffen, is het redelijk dat het dit wel vermag te doen met hun reputaties en de bezittingen van hun nakomelingen: zaken die we vaak belangrijker achten dan het leven zelf.
Het brengt landen waar het in gebruik is bijzonder voordeel, waar het door alle prinsen nagestreefd zou moeten worden die zich erover beklagen dat de herinnering van kwaadsprekers met hetzelfde respect behandeld wordt als die van henzelf. We zijn onderwerping en gehoorzaamheid in gelijke mate verschuldigd aan alle koningen, aangezien dit hun ambt toekomt. Maar waardering en genegenheid mogen alleen op eigen waarde worden beoordeeld.  Dat we hen bij politieke daden geduldig ondersteunen, en we hen niet afvallen als ze onwaardig zijn en zelfs bereid zijn hun ondeugden te verbergen; dat wij instemmen met hun halfslachtige acties omwille van hun autoriteit, het zij zo. 
Maar wanneer onze relaties met hen zijn beëindigd, is er geen enkele reden om geen oordeel te vellen over hen, of aan onze eigen vrijheid het recht te onthouden om onze ware gevoelens kenbaar te maken. In het bijzonder mogen wij al die goede onderdanen de eer niet ontzeggen trouw en eerbiedig een meester te hebben gediend wiens onvolkomenheden ze zo goed kenden; het zou het nageslacht beroven van een zeer kostbaar voorbeeld.  Degenen die, om privéredenen, ten onrechte de herinnering aan een laakbare Prins in ere willen houden, maken zich schuldig aan het plaatsen van eigenbelang boven het algemeen belang. 
Titus Livius heeft gelijk als hij zegt dat de taal van mannen die opgroeien onder het koningschap altijd vol is van dwaze opvattingen en ijdele getuigenissen: iedereen verheft zijn koning tot extreme hoogten van waarde en soevereine grandeur. We zouden de grootmoedigheid kunnen berispen van die twee soldaten die Nero in zijn gezicht van antwoord dienden. Aan een van hen vroeg Nero waarom hij hem kwaad wilde doen, waarop de soldaat antwoordde: Ik hield van je toen je het waard was, maar nu je een vadermoordenaar, brandstichter, worstelaar en wagenmenner bent, haat ik je zoals je verdient. De andere, op de vraag waarom hij hem wilde vermoorden, antwoordde: Omdat ik geen andere remedie kan vinden voor je voortdurende smeerlapperijen. Maar na de nu voor iedereen beschikbare en gelijklopende getuigenissen over Nero's tiranniek en slecht gedrag, zou toch niemand met gezond verstand deze soldaten nog willen terechtwijzen?
Het stuit me tegen de borst dat een polis zo nobel als die van Sparta zich zou hebben beziggehouden met de volgende valse ceremonie: bij de dood van de koningen sneden alle bondgenoten en naburige volken, zowel mannen als vrouwen, zichzelf in het voorhoofd als getuigenis van rouw. En te midden van hun geschreeuw en hun gejammer beweerden zij dat de overledene, wie hij ook was geweest, de beste van alle koningen was. Zodoende verleenden ze hun lof aan de minst prijzenswaardige in de samenleving, terwijl ze die hadden moeten voorbehouden aan degene die het echt verdiende.
Aristoteles, die zich met alle dingen bemoeit, trekt Solons uitspraak in twijfel dat van niemand  kan worden gezegd dat hij vóór zijn dood gelukkig is omdat zelfs hij die leefde en stierf zoals hij wilde niet gelukkig kan zijn indien zijn reputatie slecht is of zijn nageslacht ellendig is. Immers: terwijl we nog bewegen, maken we ons zorgen om wat ons lief is, maar eens we dood zijn, zijn we met niets dat er is nog verbonden. Het zou dus beter zijn tegen Solon te zeggen dat een mens nooit gelukkig is, omdat hij het pas is wanneer hij er niet meer is.

&quot;Een mens rukt zichzelf niet met elke wortel uit het leven en werpt zichzelf weg: onbewust droomt hij ervan dat er nog een deel van hemzelf zal blijven bestaan; hij trekt zich niet helemaal terug van dat verworpen lichaam, noch zal hij er zich totaal van bevrijden.&quot;
(Lucretius III, 890, 895)]
Bertrand Du Guesclin stierf bij de belegering van het kasteel van Rancon nabij Le Puy in Auvergne. Toen de belegerden zich later overgaven, moesten ze de sleutels van de vesting op het lichaam van de dode man overdragen. Toen Bartolomeo d'Alviano, de generaal van het Venetiaanse leger, was gesneuveld in de oorlogen ivan Brescia, moesten de zijnen zijn lijk via het grondgebied van hun vijand, Verona, naar Venetië terugbrengen. De meerderheid in het leger was er voorstander van om de Veronezen om vrijgeleide te vragen, maar Teodoro Trivulcio verzette zich ertegen en koos ervoor om met wapengeweld door hun land te trekken.  ‘Het past niet,’ zei hij, ‘dat hij die tijdens zijn leven nooit zijn vijand heeft gevreesd nu angst voor hen zou tonen als hij dood is.'  In een verwante kwestie had volgens de wetten van de Grieken iedereen die de vijand toestemming vroeg om een ​​lijk op te halen om te begraven, definitief elke aanspraak op de overwinning opgegeven; het was niet geoorloofd een trofee op te richten. Voor hem aan wie het verzoek was gedaan, was het een bewijs dat hij had gewonnen. Zo verloor Nicias de voorsprong die hij zo duidelijk had op de Korinthiërs. en zo ook bestendigde Agesilaüs aan de andere kant het twijfelachtige voordeel dat hij had verworven over de Boeotiërs.

Deze aspecten lijken misschien vreemd, ware het niet van alle tijden om de zorg die we tijdens het leven voor onszelf hebben te verlengen naar wat erna komt, en bovendien te geloven dat goddelijke gunsten ons vergezellen naar het graf en zich zelfs uitstrekken naar ons gebeente. 
Er zijn zoveel oude voorbeelden hiervan, naast die van onszelf, dat ik daar niet verder hoef op in te gaan. Edward I, koning van Engeland, had in de lange oorlogen met Robert, koning van Schotland, ervaren welke gunstige invloed zijn aanwezigheid had op zijn zaken, aangezien hij altijd de overwinning behaalde als hij persoonlijk aanwezig was bij een onderneming. Toen hij stervende was, liet hij zijn zoon plechtig zweren om zijn lichaam te koken zodra hij dood was, om zijn vlees van zijn botten te scheiden en het te begraven. Wat zijn botten betreft, die moest hij bewaren en ze met zich meedragen in zijn leger wanneer hij tegen de Schotten zou vechten - het Lot had het immers voorbestemd dat de overwinning in zijn gebeente zou huizen.
Jan Žižka, die ter verdediging van Wickliffs foute ideeën de staat Bohemen zo in moeilijkheden bracht, beval dat na zijn dood zijn lichaam moest worden gevild en men een trommel, gemaakt van zijn vel, moest dragen en laten klinken in alle oorlogen tegen zijn vijanden, in de veronderstelling dat het evenveel voordeel zou brengen als hij zelf in zijn vroegere oorlogen had verkregen.
Bepaalde indianen brachten op dezelfde manier de botten van een van hun aanvoerders naar de strijd, gezien de successen die hij tijdens zijn leven had geoogst: en andere volken van die nieuwe wereld dragen eveneens de lichamen van zulke dappere mannen bij zich, die in de strijd zijn gestorven, om hun nu geluk en aanmoediging te brengen.

De eerste voorbeelden bestemmen alleen voor het graf de reputatie die door daden uit het verleden is verworven. De latere willen daar nog de mogelijkheid om te handelen aan toevoegen. Het beste voorbeeld daarvan is wat kapitein Bayard deed, die, toen hij dodelijk gewond werd door een schot van een haakbus, aangeraden werd om zich uit de strijd terug te trekken en daarop antwoordde dat hij de vijand zelfs nu de rug niet wilde toekeren. Nadat hij zolang mogelijk dapper had gevochten, kreeg hij het gevoel van zijn paard te zullen vallen en beval hij zijn dienaars hem tegen een boom aan te leggen, maar wel zo dat hij zou sterven met het gezicht naar de vijand, en zo gebeurde het ook.
Ik moet nog dit voorbeeld toevoegen, dat in dit verband even opmerkelijk is als elk ander voorgaand voorbeeld;. Keizer Maximiliaan, de overgrootvader van de huidige koning Filips, was een vorst die met grote kwaliteiten was begiftigd; hij was onder meer buitengewoon knap. Een van zijn karaktereigenschappen stond in grote tegenstelling tot die van prinsen die wel belangrijke zaken afhandelden, terwijl ze een troon van hun toilet maakten: hij liet zelfs nooit een kamerknecht toe om hem intiem te zien omkleden. Hij verstopte zich om te urineren, als een maagd vol schroom zich bloot te geven aan een dokter of wie dan ook, opdat niemand lichaamsdelen zou zien die gewoonlijk verborgen worden gehouden.


Vertaler: Jules Grandgagnage&lt;ref&gt;[https://www.montaigne-essays.nl/ Website over Montaignes essays]&lt;/ref&gt;
[...]

&lt;/poem&gt;

| Kolom2=
&lt;poem&gt;
CEux qui accusent les hommes d’aller tousjours béant apres les choses futures, et nous aprennent à nous saisir des biens presens, et nous rassoir en ceux-là, comme n’ayant aucune prise sur ce qui est à venir, voire assez moins que nous n’avons sur ce qui est passé, touchent la plus commune des humaines erreurs, s’ils osent appeler erreur chose à quoy nature mesme nous achemine, pour le service de la continuation de son ouvrage, nous imprimant, comme assez d’autres, cette imagination fausse, plus jalouse de nostre action que de nostre science. Nous ne sommes jamais chez nous, nous sommes tousjours au delà. La crainte, le désir, l’esperance nous eslancent vers l’advenir, et nous destobent le sentiment et la consideration de ce qui est, pour amuser à ce qui sera, voire quand nous ne serons plus.

Calamitosus est animus futuri anxius. 

Ce grand precepte est souvent allegué en Platon : Passion faict et te cognoy. Chascun de ces membres enveloppe generallement tout nostre devoir, et semblablement enveloppe son compagnon. Qui auroit à faire son faict, verroit que sa premiere leçon, c’est cognoistre ce qu’il est et ce qui luy est propre. Et qui se cognoist, ne prend plus l’estranger faict pour le sien : s’ayme et se cultive avant toute autre chose : refuse les occupations superflues et les pensées et propositions inutiles. 

&quot;Ut stultitia etsi adepta est quod concupivit nunquam se tamen satis consecutam putat : sic sapientia semper eo contenta est quod actest, neque eam unquam sui poenitet.&quot;
Epicurus dispense son sage de la prevoyance et sollicitude de l’advenir. 

Entre les loix qui regardent les trespassez, celle icy me semble autant solide, qui oblige les actions des Princes à estre examinées apres leur mort. Ils sont compaignons, si non maistres des loix : ce que la Justice n’a peu sur leurs testes, c’est raison qu’elle l’ayt sur leur reputation, et biens de leurs successeurs : choses que souvent nous preferons à la vie. C’est une usance qui apporte des commoditez singulieres aux nations où elle est observée, et desirable à tous bons princes qui ont à se plaindre de ce qu’on traitte la memoire des meschants comme la leur. Nous devons la subjection et l’obeissance egalement à tous Rois, car elle regarde leur office : mais l’estimation, non plus que l’affection, nous ne la devons qu’à leur vertu. Donnons à l’ordre politique de les souffrir patiemment indignes, de celer leurs vices, d’aider de nostre recommandation leurs actions indifferentes pendant que leur auctorité a besoin de nostre appuy. Mais nostre commerce finy, ce n’est pas raison de refuser à la Justice et à nostre liberté l’expression de noz vrays ressentiments, et nommement de refuser aux bons subjects la gloire d’avoir reveremment et fidellement servi un maistre, les imperfections duquel leur estoient si bien cognues : frustrant la postérité d’un si utile exemple. Et ceux qui, par respect de quelque obligation privée espousent iniquement la memoire d’un prince meslouable, font justice particuliere aux despends de la Justice publique. 

Tite Live dict vray, que le langage des hommes nourris sous la Royauté est tousjours plein de folles ostentations et vains tesmoignages : chacun eslevant indifferemment son Roy à l’extreme ligne de valeur et grandeur souveraine. On peult reprouver la magnanimité de ces deux soldats qui respondirent à Neron à sa barbe. L’un, enquis de luy pourquoy il luy vouloit mal : Je t’aimoy quand tu le valois, mais depuis que tu es venu parricide, boutefeu, basteleur, cochier, je te hay comme tu merites. L’autre, pourquoy il le vouloit tuer : Par ce que je ne trouve autre remede à tes continuelles meschancetez. Mais les publics et universels tesmoignages qui apres sa mort ont esté rendus, et le seront à tout jamais de ses tiranniques et vilains desportements, qui de sain entendement les peut reprouver ? Il me desplaist qu’en une si saincte police que la Lacedemonienne, se fust meslée une si feinte ceremonie.

A la mort des Roys tous les confederez et voysins, tous les Ilotes, hommes, femmes, pesle mesle, se descoupoient le front pour tesmoignage de dueil et disoient en leurs cris et lamentations que celuy-là, quel qu’il eust esté, estoit le meilleur Roy de tous les leurs : attribuants au reng le los qui appartenoit au merite, et qui appartenoit au premier merite au postreme et dernier reng. Aristote, qui remue toutes choses, s’enquiert sur le mot de Solon que nul avant sa mort ne peut estre dict heureux, si celuy-là mesme qui a vescu et qui est mort selon ordre, peut estre dict heureux, si sa renommée va mal, si sa postérité est miserable. Pendant que nous nous remuons, nous nous portons par preoccupation où il nous plaist : mais estant hors de l’estre, nous n’avons aucune communication avec ce qui est. Et seroit meilleur de dire à Solon, que jamais homme n’est donq heureux, puis qu’il ne l’est qu’apres qu’il n’est plus.

Quisquam

Vix radicitus è vita se tollit, et ejicit :

Sed facit esse sui quiddam super inscius ipse,

Nec removet satis à projecto corpore sese, et

Vindicat.


Bertrand du Glesquin mourut au siege du chasteau de Rancon, pres du Puy en Auvergne. Les assiegez s’estant rendus apres, furent obligez de porter les clefs de la place sur le corps du trespassé. Barthelemy d’Alviane, General de l’armée des Venitiens, estant mort au service de leurs guerres en la Bresse, et son corps ayant à estre raporté à Venise par le Veronois, terre ennemie, la pluspart de ceux de l’armée estoient d’avis, qu’on demandast saufconduit pour le passage à ceux de Verone. Mais Theodore Trivolce y contredit ; et choisit plustost de le passer par vive force, au hazard du combat : N’estant convenable, disoit-il, que celuy qui en sa vie n’avoit jamais eu peur de ses ennemis, estant mort fist demonstration de les craindre. De vray, en chose voisine, par les loix Grecques, celuy qui demandoit à l’ennemy un corps pour l’inhumer, renonçoit à la victoire, et ne luy estoit plus loisible d’en dresser trophée. A celuy qui en estoit requis, c’estoit tiltre de gain. Ainsi perdit Nicias l’avantage qu’il avoit nettement gaigné sur les Corinthiens. Et au rebours, Agesilaus asseura celuy qui luy estoit bien doubteusement acquis sur les Baeotiens.


Ces traits se pourroient trouver estranges, s’il n’estoit receu de tout temps, non seulement d’estendre le soing que nous avons de nous au delà cette vie, mais encore de croire que bien souvent les faveurs celestes nous accompaignent au tombeau, et continuent à nos reliques. Dequoy il y a tant d’exemples anciens, laissant à part les nostres, qu’il n’est besoing que je m’y estende. Edouard premier, premier Roy d’Angleterre, ayant essayé aux longues guerres d’entre luy et Robert, Roy d’Escosse, combien sa presence donnoit d’advantage à ses affaires, rapportant tousjours la victoire de ce qu’il entreprenoit en personne, mourant, obligea son fils par solennel serment à ce qu’estant trespassé, il fist bouillir son corps pour desprendre sa chair d’avec les os, laquelle il fit enterrer ; et quant aux os, qu’il les reservast pour les porter avec luy et en son armée, toutes les fois qu’il luy adviendroit d’avoir guerre contre les Escossois. Comme si la destinée avoit fatalement attaché la victoire à ses membres. Jean Vischa, qui troubla la Boheme pour la deffence des erreurs de Wiclef, voulut qu’on l’escorchast apres sa mort et de sa peau qu’on fist un tabourin à porter à la guerre contre ses ennemis : estimant que cela ayderoit à continuer les avantages qu’il avoit eu aux guerres par luy conduites contre eux. Certains Indiens portoient ainsin au combat contre les Espagnols les ossemens de l’un de leurs Capitaines, en consideration de l’heur qu’il avoit eu en vivant. Et d’autres peuples en ce mesme monde, trainent à la guerre les corps des vaillans hommes qui sont morts en leurs batailles, pour leur servir de bonne fortune et d’encouragement.


Les premiers exemples ne reservent au tombeau que la reputation acquise par leurs actions passées : mais ceux-cy y veulent encore mesler la puissance d’agir. Le fait du capitaine Bayard est de meilleure composition, lequel, se sentant blessé à mort d’une harquebusade dans le corps, conseillé de se retirer de la meslée, respondit, qu’il ne commenceroit point sur sa fin à tourner le dos à l’ennemy : et, ayant combatu autant qu’il eut de force, se sentant defaillir et eschapper de cheval, commanda à son maistre d’hostel de le coucher au pied d’un arbre, mais que ce fut en façon qu’il mourut le visage tourné vers l’ennemy, comme il fit. Il me faut adjouster cet autre exemple aussi remarquable pour cette consideration, que nul des precedens. L’Empereur Maximilian, bisayeul du Roy Philippes, qui est à present, estoit prince doué de tout plein de grandes qualitez, et entre autres d’une beauté de corps singuliere. Mais parmy ces humeurs, il avoit cette-cy bien contraire à celle des princes, qui pour despecher les plus importants affaires, font leur throsne de leur chaire percée : c’est qu’il n’eust jamais valet de chambre si privé, à qui il permit de le voir en sa garderobbe. Il se desroboit pour tomber de l’eau, aussi religieux qu’une pucelle à ne descouvrir ny à medecin ny à qui que ce fut les parties qu’on a accoustumé de tenir cachées.
&lt;!--Moy, qui ay la bouche si effrontée, suis pourtant par complexion touché de cette honte. Si ce n’est à une grande suasion de la necessité ou de la volupté, je ne communique guiere aux yeux de personne les membres et actions que nostre coustume ordonne estre couvertes. J’y souffre plus de contrainte, que je n’estime bien seant à un homme, et sur tout, à un homme de ma profession. Mais, luy, en vint à telle superstition, qu’il ordonna par paroles expresses de son testament qu’on luy attachast des calessons quand il seroit mort. Il devoit adjouster par codicille, que celuy qui les luy monteroit eut les yeux bandez. L’ordonnance que Cyrus faict à ses enfans, que ny eux ny autre ne voie et touche son corps apres que l’ame en sera separée, je l’attribue à quelque sienne devotion. Car et son historien et luy entre leurs grandes qualitez ont semé par tout le cours de leur vie un singulier soin et reverence à la religion. Ce conte me despleut qu’un grand me fit d’un mien allié, homme assez cogneu et en paix et en guerre. C’est que mourant bien vieil en sa court, tourmenté de douleurs extremes de la pierre, il amusa toutes ses heures dernieres avec un soing vehement, à disposer l’honneur et la ceremonie de son enterrement, et somma toute la noblesse qui le visitoit de luy donner parole d’assister à son convoy. A ce prince mesme, qui le vid sur ces derniers traits, il fit une instante supplication que sa maison fut commandée de s’y trouver, employant plusieurs exemples et raisons à prouver que c’estoit chose qui appartenoit à un homme de sa sorte : et sembla expirer content, ayant retiré cette promesse, et ordonné à son gré la distribution et ordre de sa montre. Je n’ay guiere veu de vanité si perseverante. Cette autre curiosité contraire, en laquelle je n’ay point aussi faute d’exemple domestique, me semble germaine à cette-cy, d’aller se soignant et passionnant à ce dernier poinct à regler son convoy, à quelque particuliere et inusitée parsimonie, à un serviteur et une lanterne. Je voy louer cett’ humeur, et l’ordonnance de Marcus Aemilius Lepidus, qui deffendit à ses heritiers d’employer pour luy les cerimonies qu’on avoit accoustumé en telles choses. Est-ce encore temperance et frugalité, d’éviter la despence et la volupté, desquelles l’usage et la cognoissance nous est inperceptible ? Voilà un’ aisée reformation et de peu de coust. S’il estoit besoin d’en ordonner, je seroy d’advis qu’en celle-là, comme en toutes actions de la vie, chascun en rapportast la regle à la forme de sa fortune. Et le philosophe Lycon prescrit sagement à ses amis de mettre son corps où ils adviseront pour le mieux, et quant aux funerailles de les faire ny superflues ny mechaniques. Je lairrai purement la coustume ordonner de cette cerimonie ; et m’en remettray à la discretion des premiers à qui je tomberai en charge. Totus hic locus est contemnendus in nobis, non negligendus in nostris. Et est sainctement dict à un sainct : Curatio funeris, conditio sepulturae, pompa exequiarum magis sunt vivorum solatia quam subsidia mortuorum. Pourtant Socrates à Crito qui sur l’heure de sa fin luy demande comment il veut estre enterré : Comme vous voudrez, respond il. Si j’avois à m’en empescher plus avant, je trouverois plus galand d’imiter ceux qui entreprennent vivans et respirans jouyr de l’ordre et honneur de leur sepulture, et qui se plaisent de voir en marbre leur morte contenance. Heureux, qui sçachent resjouyr et gratifier leur sens par l’insensibilité, et vivre de leur mort. A peu que je n’entre en haine irreconciliable contre toute domination populaire, quoy qu’elle me semble la plus naturelle et equitable, quand il me souvient de cette inhumaine injustice du peuple Athenien, de faire mourir sans remission et sans les vouloir seulement ouïr en leurs defences ses braves capitaines, venants de gaigner contre les Lacedemoniens la bataille navale près des isles Arginuses, la plus contestée, la plus forte bataille que les Grecs aient onques donnée en mer de leurs forces, par ce qu’après la victoire ils avoient suivy les occasions que la loy de la guerre leur presentoit, plus tost que de s’arrester à recueillir et inhumer leurs morts. Et rend cette execution plus odieuse le faict de Diomedon. Cettuy cy est l’un des condamnez, homme de notable vertu, et militaire et politique : lequel, se tirant avant pour parler, apres avoir ouy l’arrest de leur condemnation, et trouvant seulement lors temps de paisible audience, au lieu de s’en servir au bien de sa cause, et à descouvrir l’evidente injustice d’une si cruelle conclusion, ne representa qu’un soin de la conservation de ses juges : priant les dieux de tourner ce jugement à leur bien ; et, à fin qu’à faute de rendre les vœux que luy et ses compagnons avoient voué, en recognoissance d’une si illustre fortune, ils n’attirassent l’ire des dieux sur eux, les advertissant quels vœux c’estoient. Et sans dire autre chose, et sans marchander, s’achemina de ce pas courageusement au supplice. La fortune quelques années après les punit de mesme pain souppe. Car Chabrias, capitaine general de l’armée de mer des Atheniens, ayant eu le dessus du combat contre Pollis, admiral de Sparte, en l’isle de Naxe, perdit le fruict tout net et content de sa victoire, tres important à leurs affaires, pour n’encourir le malheur de cet exemple. Et pour ne perdre peu des corps morts de ses amis qui flottoyent en mer, laissa voguer en sauveté un monde d’ennemis vivants, qui depuis leur feirent bien acheter cette importune superstition. Quaeris quo jaceas post obitum loco ? Quo non nata jacent. Cet autre redonne le sentiment du repos à un corps sans ame : Neque sepulchrum quo recipiat, habeat portum corporis, Ubi, remissa humana vita, corpus requiescat a malis. Tout ainsi que nature nous faict voir, que plusieurs choses mortes ont encore des relations occultes à la vie. Le vin s’altere aux caves, selon aucunes mutations des saisons de sa vigne. Et la chair de venaison change d’estat aux saloirs et de goust, selon les loix de la chair vive, à ce qu’on dit.--!&gt;&lt;/poem&gt;

}}

;Voetnoten
{{References}}

{{Sub}}</text>
      <sha1>lqdtfn1zwkxjpppu41mj54x9ro8da02</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Michel de Montaigne/Essais: Au lecteur</title>
    <ns>0</ns>
    <id>42925</id>
    <revision>
      <id>396504</id>
      <parentid>385749</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T14:46:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>J.Grandgagnage</username>
        <id>3610</id>
      </contributor>
      <comment>linkfix</comment>
      <origin>396504</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3554" sha1="iuyt4ludlnik34cilnjn0l9erp408l6" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;'''AAN DE LEZER'''&lt;br&gt;(&quot;Au lecteur&quot;)&lt;/div&gt;


{{Kolommen2
| Kolom1=
&lt;poem&gt;
Aan de lezer,

Lezer, je hebt hier een bonafide boek; het waarschuwt je van meet af aan dat ik mezelf niets anders dan een vertrouwd en persoonlijk doel stelde: ik besteedde er helemaal geen aandacht aan of het jou dienstig zou zijn of mij glorie zou brengen. Mijn vermogens zijn niet tot een dergelijk ontwerp in staat. Ik heb het opgedragen aan het bijzondere goed van mijn verwanten en vrienden, zodat zij, nadat ze mij verloren hebben (wat ze binnenkort moeten doen), daarin enkele kenmerken van mijn toestanden en humeuren kunnen terugvinden, en daardoor vollediger en levensechter de kennis die ze van mij hadden kunnen behouden. Als het mijn bedoeling was geweest om de gunst van de wereld te zoeken, zou ik mezelf zeker hebben getooid met geleende schoonheden: ik verlang integendeel gezien te worden zoals ik op mijn eigen oprechte, eenvoudige en gewone manier overkom, zonder berekendheid en kunstgrepen: want het is mijzelf die ik schilder. Mijn gebreken daarin zullen levendig getoond worden,  alsook mijn onvolkomenheden en mijn natuurlijke vorm, voor zover het publieke respect mij dat heeft toegestaan. Als ik tussen die volken had geleefd, die (zeggen ze) nog steeds leven onder de zoete vrijheid van de primitieve wetten van de natuur, verzeker ik u dat ik mezelf heel graag geheel en  volledig naakt zou hebben geschilderd. Dus, lezer, ik ben de stof van mijn boek: er is geen reden waarom je je vrije tijd zou moeten besteden aan zo’n lichtzinnig en ijdel onderwerp. Daarom dus: adieu. van Montaigne, op deze eerste maart 1580.&lt;ref&gt;Enkele exemplaren van de editie 1595 vermelden ''&quot;ce 12 juin 1580&quot;'', en in de editie van 1588 staat te lezen ''&quot;ce 12 juin 1588&quot;''.&lt;/ref&gt; 

Vertaler: Jules Grandgagnage&lt;ref&gt;[https://www.montaigne-essays.nl/ Website over Montaignes essays]&lt;/ref&gt;
&lt;/poem&gt;

| Kolom2=
&lt;poem&gt;
Au Lecteur.

C’Est icy vn liure de bonne foy, lecteur. Il t’aduertit dés l’entrée, que ie ne m’y ſuis proposé aucune fin, que domeſtique &amp; priuée : Ie n’y ay eu nulle conſideration de ton ſeruice, ny de ma gloire : Mes forces ne ſont pas capables d’vn tel deſſein. Ie l’ay voué à la commodité particuliere de mes parens &amp; amis : à ce que m’ayant perdu (ce qu’ils ont à faire bien toſt) ils y puiſſent retrouuer aucuns traits de mes conditions &amp; humeurs, &amp; que par ce moyen ils nourriſſent plus entiere &amp; plus vifue, la connoiſſance qu’ils ont eu de moy. Si c’euſt eſté pour rechercher la faueur du monde : ie me fuſſe mieus paré et me preſanterois en une marche eſtudiee. Ie veus qu’õ m’y voie en ma façõ ſimple, naturelle &amp; ordinaire, ſans contantion &amp; artifice : car c’eſt moy que ie peins. Mes defauts s’y liront au vif. &amp; ma forme naïfue, autant que la reuerence publique me l’a permis. Que ſi i’euſſe eſté entre ces nations qu’on dict viure encore ſous la douce liberté des premieres loix de nature, ie t’aſſeure que ie m’y fuſſe tres-volontiers peint tout entiér, &amp; tout nud. Ainſi, lecteur, ie ſuis moy-meſmes la matiere de mon liure : ce n’eſt pas raiſon que tu employes ton loiſir en vn ſubiect ſi friuole &amp; ſi vain. A Dieu donq, de Montaigne, ce premier de Mars mille cinq cens quattre uins.
&lt;/poem&gt;
}}

;Voetnoten
{{References}}


&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;[[Michel de Montaigne/Nederlandse vertalingen van Essais: Livre I|&gt;&gt;&gt; Ga verder met de Nederlandse vertalingen van Essais: Livre I]]&lt;/div&gt;
{{Sub}}</text>
      <sha1>iuyt4ludlnik34cilnjn0l9erp408l6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Welkom!</title>
    <ns>0</ns>
    <id>43777</id>
    <revision>
      <id>396523</id>
      <parentid>396451</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T07:29:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>/* Een beschrijvingspagina toevoegen */ Aanvulling</comment>
      <origin>396523</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13118" sha1="s9mx5vxseavgry7lfgv8f7jh1pcc3wv" xml:space="preserve">Voorwoord  en wegwijzer

'''Welkom''' bij het Kookboek van de Nederlandstalige Wikibooks! Dit Wikibook bevat recepten voor iedereen: beginnelingen en gevorderden, voor elke portemonnee, voor alle smaken, met gerechten uit de hele wereld, het meest uit Nederland en België, waaronder streekgerechten. 

== Wegwijzer ==
Op de [[Kookboek|voorpagina]] staan links naar de belangrijkste hoofdstukken.

Op die pagina is ook een zoekveld: voor zoeken op titel, ingrediënt of andere termen die in een recept kunnen voorkomen. Als er teveel hoofdstukken uit andere Wikibooks in de zoekresultaten verschijnen, voeg dan &quot;Kookboek&quot; toe aan het zoekveld.

[[Kookboek/Recepten]] is een index-pagina met bijna alle recepten die in dit kookboek zijn opgenomen.

[[:Categorie:Kookboek - inhoud]] is een index-pagina en biedt een alfabetisch overzicht met alle pagina's in het kookboek, niet alleen recepten, maar ook beschrijvingen van ingrediënten, bereidingstechnieken, keukens/kookwijzen uit landen en streken, en keukenbenodigdheden.

Wie liever via een boomstructuur zoekt, kan dat doen via categorieën. De hoofdcategorie is [[:Categorie:Kookboek]]. Vandaar uit kan men verder surfen.

=== Navigatie binnen een pagina ===
In de linkerkolom onderaan staat de inhoudsopgave van een pagina. Als die daar niet staat: klik bovenin, net links van de paginatitel, op de drie verticale puntjes en streepjes. Klik vervolgens op &quot;Naar zijbalk verplaatsen&quot;. 

Helemaal rechts staat ook een kolom met links. Vaak staan helemaal onderin die kolom links naar andere Wikimedia-projecten over hetzelfde onderwerp, zoals (de Nederlandse) Wikipedia, naar Wikimedia Commons (voor afbeeldingen) en/of naar het Wikidata item (met nog veel meer links naar relevante sites, zowel binnen de Wikimedia-familie als extern). 

Rechts bovenaan naast de paginatitel staat vaak &quot;N talen&quot;, waarbij &quot;N&quot; het aantal talen is. De links daaronder verwijzen naar hetzelfde onderwerp in kookboeken in andere talen. 

Helemaal onderaan staan categorieën die meer pagina's bevatten over verwante onderwerpen.

=== Recepten naar niveau ===
Beginnelingen in het koken, mensen met weinig ervaring met koken, kunnen het beste beginnen met basisgerechten, zoals [[Kookboek/Gekookte aardappel|aardappelen]], [[Kookboek/Rijst|rijst-]] en [[Kookboek/Pastagerecht|pastagerechten]] (macaroni, spaghetti, lasagna, e.d.) en andere gerechten op niveau 1 en 2 in [[:Categorie:Recepten naar niveau]]. 

Bereidingstechnieken vind je in [[:Categorie:Kookboek/Bereidingstechniek|Categorie:Bereidingstechniek]] en ze staan vaak ook in de pagina's over de betreffende ingrdiënten vermeld.

Als je de eenvoudige recepten eenmaal een beetje onder de knie hebt, kun je moeilijker recepten uitproberen. 

Raak niet gefrustreerd als een recept de eerste keer mislukt! Alle begin is moeilijk. Het prettigste is het als een ervaren kookster/koker je begeleidt en je bijvoorbeeld waarschuwt als er iets dreigt aan te branden.

== Meedoen ==
De recepten zijn geschreven en bijgeschaafd door enthousiaste vrijwilligers. Iedereen kan bijdragen met nieuwe eigen recepten&lt;ref&gt;Vanwege auteursrechten mogen recepten van anderen hier niet klakkeloos worden overgenomen&lt;/ref&gt; en aanvullingen of correcties in bestaande recepten. Zie het algemene [[Wikibooks:Gebruikersportaal|Gebruikersportaal Wikibooks]] voor instructies. Als je er niet uitkomt: zie [[Wikibooks:Help]]. NB De laatste strohalm, een vraag stellen in de Lerarenkamer, biedt in de regel niet direct uitkomst: het kan langere tijd duren voordat er een antwoord komt. Als het meer dan een week duurt, benader dan een [[Wikibooks:Moderator|Moderator]].

=== Een bestaand recept wijzigen ===
Het gemakkelijkste is om te beginnen met het wijzigen van een bestaand recept. Als je bijvoorbeeld iets ziet dat niet klopt, de bereidingswijze wilt uitbreiden of varianten wilt toevoegen: 
* Zorg voor een account (dat kan ook die van Wikipedia zijn, anders: klik rechtsboven op &quot;Account aanmaken&quot;; zie [[w:Wikipedia:Gebruikersnaam|Wikipedia:Gebruikersnaam]] voor meer informatie) en log in. 
* Klik bovenaan op &quot;Bewerken&quot; en ga aan de slag, maar laat alle codes staan! 
* Als de tekst gereed is: vermeld onderaan in de &quot;Samenvatting&quot; kort wat er is veranderd. Klik dan onderaan op &quot;Bewerking ter controle bekijken&quot;, controleer of de wijziging goed overkomt (verbeter eventueel nog iets) en klik op &quot;Wijzigingen publiceren&quot;. 
Dat is alles.

=== Zelf een recept toevoegen ===
# Zorg dat je bent ingelogd met je account/gebruikersnaam.
# Ga naar de [[Kookboek|voorpagina]] en vul in het groene gedeelte, in de eerste balk, de naam van het recept in (achter &quot;Kookboek/&quot;). Klik op &quot;Druk op de knop om het recept te schrijven&quot;.
# Vul het sjabloon in. Volg daarbij de aanwijzingen daarvoor in [[Kookboek/Receptsjabloon]].
## Afbeeldingen kun je vinden in [[c:Hoofdpagina|Wikimedia Commons]] of je kunt er zelfgemaakte foto's uploaden, zie [[Handboek Wikimedia Commons]] voor uitleg en instructies, zowel voor het zoeken naar afbeeldingen als voor uploaden. De hoofdcategorie is [[c:Category:Food and drink|Category:Food and drink]], van daar uit kun je verder surfen.
# Schrijf een korte inleiding, maximaal zo'n twee paragrafen. Met in ieder geval (voor zover van toepassing): 
## wat het is (als dat niet duidelijk uit de naam blijkt), zoals: groentesoep, broodgerecht, visgerecht
## het soort recept, zoals lunchgerecht, eenpansmaaltijd, ovengerecht, salade
## herkomst: uit welk land of cultuur het gerecht afkomstig is
## ook achtergrondinformatie is hier welkom, zoals een korte geschiedenis van het gerecht of anekdotes.
# Ga naar het [[Sjabloon:Recept]] en kopieer daaruit het onderste deel met de ==-tekens. 
# Beschrijf nu het recept: benodigdheden, bereidingswijze, etc., steeds in het juiste format.
# Desgewenst kun je hieronder toevoegen:
## Een paragraaf over het bewaren van het gerecht. Zie [https://www.voedingscentrum.nl/nl/thema/kopen-koken-bewaren/eten-bewaren.aspx Eten bewaren] van het Voedingscentrum voor veilige bewaartermijnen.
## Een fotogalerij toevoegen, zie [[w:Help:Fotogalerij|Help:Fotogalerij]] voor instructies. Zie [[Handboek_Wikimedia_Commons/Index#G|Index Handboek Wikimedia Commons]] voor meer mogelijkheden qua formaten. 
# Voeg onderaan aan elk recept toe: 
## ''&lt;nowiki&gt;{{Recepten}}&lt;/nowiki&gt;''. Dit zorgt ervoor dat er een receptenindex onderaan de pagina verschijnt en het recept wordt opgenomen in [[:Categorie:Kookboek - inhoud|Kookboek - inhoud]]. NB Plaats eventuele &quot;Noten en referenties&quot; hieronder, anders staat de receptenindex er eerst.
## Ten minste één (andere) categorie, zie [[:Categorie:Kookboek]] voor een overzicht. NB Klik op de categorieën &quot;Nationale en etnische keukens&quot; en &quot;Recept&quot; voor de juiste subcategorie. Het format is: ''&lt;nowiki&gt;[[Categorie:Naam categorie|Naam recept (zonder &quot;Kookboek&quot;)]]&lt;/nowiki&gt;''.
## ''&lt;nowiki&gt;{{Sub}}&lt;/nowiki&gt;''.
# Druk onderaan op de knop &quot;Bewerking ter controle bekijken&quot;. Controleer of alles klopt en of er geen ongewenste rode links zijn. Als die er wel zijn: controleer of er geen spelfouten zijn gemaakt. 
# Als je tevreden bent, kun je op de knop &quot;Wijzigingen publiceren&quot; drukken. 
# Desgewenst kun je nog een PDF-file van het recept maken door in de rechterkolom op de link &quot;Downloaden als PDF&quot; te klikken.
# Voeg het recept ook handmatig toe aan:
## [[Kookboek/Recepten]] (dit is geen categorie maar een overzichtspagina) - alle recepten
## [[Kookboek/Drank]] als het om een drank gaat.
## [[Kookboek/Kruiden en specerijen]] als het om een kruidenmix gaat.
## [[Kookboek/Pastagerecht]] als het om een recept met pasta gaat.
## [[Kookboek/Vis- en zeevruchtrecepten]] als het om een gerecht met vis, schelp- of schaaldieren gaat.
# Kijk of er een [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Main_Page Wikidata-item] voor bestaat (als het in het Nederlands niet lukt, probeer het dan met de overeenkomstige Engelse term). Zo ja: voeg het nieuwe recept daar aan toe. Scroll daarvoor in het Wikidata-item naar beneden, naar het kopje Wikibooks. Klik op bewerken, vul ''nl'' in op de plaats van &quot;wiki&quot; en kies voor Nederlands. Vermeld in het volgende veld het recept, bijvoorbeeld ''Kookboek/Naam recept'', en klik op publiceren. Dit zorgt ervoor dat het recept ook gemakkelijk(er) vindbaar is in Wikipedia en andere Wikimedia-projecten. Zie [[Handboek Wikimedia Commons/Deel II Voor gevorderden#Over Wikidata|Wikidata in Handboek Wikimedia Commons]] voor meer informatie.

=== Een beschrijvingspagina toevoegen ===
Een andere pagina toevoegen, zoals de beschrijving van een ingrdiënt, bereidingstechniek, benodigdheden, keuken van een land of streek, gaat op vrijwel dezelfde manier:
# Zoek of de nieuw te maken pagina al bestaat. Spel dat op de correcte manier, inclusief &quot;Kookboek/&quot; ervoor. Als het goed is, krijg je nu een rode link met de paginanaam. Klik daarop. Je kunt nu de nieuwe pagina maken.
# Zoek in de [[:Categorie:Kookboeksjablonen]] naar het juiste sjabloon en kopieer de inhoud naar de nieuwe pagina of voeg bovenaan ''&lt;nowiki&gt;{{Sjabloon:Bereidingstechniek}}&lt;/nowiki&gt;'' toe. Vul het gekopieerde sjabloon in. Als er geen sjabloon is: plaats alleen een foto. 
# Maak de beschrijving compleet, met bijvoorbeeld:
## Een inleiding en wetenswaardigheden over het onderwerp. 
## Een paragraaf over het gebruik van het ingrediënt, keukengerei of bereidingstechniek: in/voor welke gerechten, welk soort gerechten of situaties? Hoe moet/kan een ingrediënt worden bereid? Hoe moet keukengerei worden gebruikt en onderhouden?
## Een paragraaf over het bewaren van het ingrediënt. Zie [https://www.voedingscentrum.nl/nl/thema/kopen-koken-bewaren/eten-bewaren.aspx Eten bewaren] van het Voedingscentrum voor veilige bewaartermijnen.
## Een fotogalerij, zie [[w:Help:Fotogalerij|Help:Fotogalerij]] voor instructies. Zie [[Handboek_Wikimedia_Commons/Index#G|Index Handboek Wikimedia Commons]] voor meer mogelijkheden qua formaten. 
# Voeg altijd ten minste één bovenliggende/hoofd-categorie toe, zie [[:Categorie:Kookboek]], zodat de pagina goed is terug te vinden. 
# Voeg onderaan ''&lt;nowiki&gt;{{Sub}}&lt;/nowiki&gt;'' toe.
# Controleer de inhoud en publiceer de nieuwe pagina.
# Kijk ook nu of er een [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Main_Page Wikidata-item] voor bestaat (als het in het Nederlands niet lukt, probeer het dan met de overeenkomstige Engelse term). Zo ja: voeg de nieuwe pagina daar aan toe. Scroll daarvoor in het Wikidata-item naar beneden, naar het kopje Wikibooks. Klik op bewerken, vul ''nl'' in op de plaats van &quot;wiki&quot; en kies voor Nederlands. Vermeld in het volgende veld de paginanaam, bijvoorbeeld ''Kookboek/Naam ingrediënt'', en klik op publiceren. Dit zorgt ervoor dat de pagina ook gemakkelijk(er) vindbaar is in Wikipedia en andere Wikimedia-projecten. Zie [[Handboek Wikimedia Commons/Deel II Voor gevorderden#Over Wikidata|Wikidata in Handboek Wikimedia Commons]] voor meer informatie.
# Als het om een ingrediëntenpagina gaat: 
## Als het om een (tuin)kruid, specerij, kruidenmix of andere smaakmaker gaat: Voeg die toe op [[Kookboek/Kruiden en specerijen]].
## Voor alle soorten ingrediënten: kopieer en voeg dan bovendien als paragraaf toe (met xxx = naam ingrediënt): 
&lt;pre&gt;
== Recepten met xxx ==
&lt;DynamicPageList&gt;
category= KB-xxx
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;
&lt;/pre&gt;
Voor een ingrediënt met veel recepten (automatische kolommen):
&lt;pre&gt;
== Recepten met xxx ==
{{Kolommen automatisch|inhoud=
&lt;DynamicPageList&gt;
namespace = 0
category=KB-xxx
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;
}}
&lt;/pre&gt;
Als je hierna toch nog 1 kolom in plaats van 2 of 3 ziet: leeg de cache (dmv een purge: klik op &quot;bewerken&quot;, verander &quot;action=edit&quot; in de URL in &quot;action=purge&quot;, en druk de &quot;Enter&quot;-toets).

=== Een categorie toevoegen ===
Wees terughoudend met het toevoegen van een nieuwe categorie. Kijk eerst of er geen andere of soortgelijke categorie dienst kan doen. Doe het alleen als het echt nodig is, overleg eventueel in de Lerarenkamer.
# Zoek of de nieuw te maken categorie al bestaat. Spel dat op de correcte manier, zet &quot;Categorie:&quot; ervoor (inclusief de dubbele punt), niet &quot;Kookboek/&quot;. Als het goed is, krijg je nu een rode link met de categorienaam. Controleer of de naam correct is. Zo ja: klik erop. Je kunt nu de nieuwe categorie maken.
# Kopieer het sjabloon uit een soortgelijke categorie, en pas die aan. 
# Vermeld een korte beschrijving of definitie van het onderwerp, één of twee regels is genoeg. Doel: om absoluut duidelijk te maken waar de categorie over gaat en welke onderwerpen er wel en niet in thuishoren.
# Voeg ten minste één bovenliggende/hoofd-categorie toe, zie [[:Categorie:Kookboek]], zodat de pagina goed is terug te vinden. 
# Controleer de inhoud en publiceer de nieuwe categorie.

== Meer informatie ==
* [[Wikibooks:Welkom]] - Algemene welkomspagina van de Nederlandstalige Wikibooks, met o.a meer links naar informatie, hulp en tips. 
* [[Omrekenen van eenheden/Keuken|Omrekenen van eenheden]]

== Referenties ==

[[Categorie:Kookboek|Welkom]]
[[Categorie:Help|Kookboek]]</text>
      <sha1>s9mx5vxseavgry7lfgv8f7jh1pcc3wv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396525</id>
      <parentid>396523</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T07:52:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>/* Een beschrijvingspagina toevoegen */ Bereidingstechniek aan sjabloon toevoegen</comment>
      <origin>396525</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13258" sha1="mlp9cekpkwbpj1lwclwcvuz5fwri3yr" xml:space="preserve">Voorwoord  en wegwijzer

'''Welkom''' bij het Kookboek van de Nederlandstalige Wikibooks! Dit Wikibook bevat recepten voor iedereen: beginnelingen en gevorderden, voor elke portemonnee, voor alle smaken, met gerechten uit de hele wereld, het meest uit Nederland en België, waaronder streekgerechten. 

== Wegwijzer ==
Op de [[Kookboek|voorpagina]] staan links naar de belangrijkste hoofdstukken.

Op die pagina is ook een zoekveld: voor zoeken op titel, ingrediënt of andere termen die in een recept kunnen voorkomen. Als er teveel hoofdstukken uit andere Wikibooks in de zoekresultaten verschijnen, voeg dan &quot;Kookboek&quot; toe aan het zoekveld.

[[Kookboek/Recepten]] is een index-pagina met bijna alle recepten die in dit kookboek zijn opgenomen.

[[:Categorie:Kookboek - inhoud]] is een index-pagina en biedt een alfabetisch overzicht met alle pagina's in het kookboek, niet alleen recepten, maar ook beschrijvingen van ingrediënten, bereidingstechnieken, keukens/kookwijzen uit landen en streken, en keukenbenodigdheden.

Wie liever via een boomstructuur zoekt, kan dat doen via categorieën. De hoofdcategorie is [[:Categorie:Kookboek]]. Vandaar uit kan men verder surfen.

=== Navigatie binnen een pagina ===
In de linkerkolom onderaan staat de inhoudsopgave van een pagina. Als die daar niet staat: klik bovenin, net links van de paginatitel, op de drie verticale puntjes en streepjes. Klik vervolgens op &quot;Naar zijbalk verplaatsen&quot;. 

Helemaal rechts staat ook een kolom met links. Vaak staan helemaal onderin die kolom links naar andere Wikimedia-projecten over hetzelfde onderwerp, zoals (de Nederlandse) Wikipedia, naar Wikimedia Commons (voor afbeeldingen) en/of naar het Wikidata item (met nog veel meer links naar relevante sites, zowel binnen de Wikimedia-familie als extern). 

Rechts bovenaan naast de paginatitel staat vaak &quot;N talen&quot;, waarbij &quot;N&quot; het aantal talen is. De links daaronder verwijzen naar hetzelfde onderwerp in kookboeken in andere talen. 

Helemaal onderaan staan categorieën die meer pagina's bevatten over verwante onderwerpen.

=== Recepten naar niveau ===
Beginnelingen in het koken, mensen met weinig ervaring met koken, kunnen het beste beginnen met basisgerechten, zoals [[Kookboek/Gekookte aardappel|aardappelen]], [[Kookboek/Rijst|rijst-]] en [[Kookboek/Pastagerecht|pastagerechten]] (macaroni, spaghetti, lasagna, e.d.) en andere gerechten op niveau 1 en 2 in [[:Categorie:Recepten naar niveau]]. 

Bereidingstechnieken vind je in [[:Categorie:Kookboek/Bereidingstechniek|Categorie:Bereidingstechniek]] en ze staan vaak ook in de pagina's over de betreffende ingrdiënten vermeld.

Als je de eenvoudige recepten eenmaal een beetje onder de knie hebt, kun je moeilijker recepten uitproberen. 

Raak niet gefrustreerd als een recept de eerste keer mislukt! Alle begin is moeilijk. Het prettigste is het als een ervaren kookster/koker je begeleidt en je bijvoorbeeld waarschuwt als er iets dreigt aan te branden.

== Meedoen ==
De recepten zijn geschreven en bijgeschaafd door enthousiaste vrijwilligers. Iedereen kan bijdragen met nieuwe eigen recepten&lt;ref&gt;Vanwege auteursrechten mogen recepten van anderen hier niet klakkeloos worden overgenomen&lt;/ref&gt; en aanvullingen of correcties in bestaande recepten. Zie het algemene [[Wikibooks:Gebruikersportaal|Gebruikersportaal Wikibooks]] voor instructies. Als je er niet uitkomt: zie [[Wikibooks:Help]]. NB De laatste strohalm, een vraag stellen in de Lerarenkamer, biedt in de regel niet direct uitkomst: het kan langere tijd duren voordat er een antwoord komt. Als het meer dan een week duurt, benader dan een [[Wikibooks:Moderator|Moderator]].

=== Een bestaand recept wijzigen ===
Het gemakkelijkste is om te beginnen met het wijzigen van een bestaand recept. Als je bijvoorbeeld iets ziet dat niet klopt, de bereidingswijze wilt uitbreiden of varianten wilt toevoegen: 
* Zorg voor een account (dat kan ook die van Wikipedia zijn, anders: klik rechtsboven op &quot;Account aanmaken&quot;; zie [[w:Wikipedia:Gebruikersnaam|Wikipedia:Gebruikersnaam]] voor meer informatie) en log in. 
* Klik bovenaan op &quot;Bewerken&quot; en ga aan de slag, maar laat alle codes staan! 
* Als de tekst gereed is: vermeld onderaan in de &quot;Samenvatting&quot; kort wat er is veranderd. Klik dan onderaan op &quot;Bewerking ter controle bekijken&quot;, controleer of de wijziging goed overkomt (verbeter eventueel nog iets) en klik op &quot;Wijzigingen publiceren&quot;. 
Dat is alles.

=== Zelf een recept toevoegen ===
# Zorg dat je bent ingelogd met je account/gebruikersnaam.
# Ga naar de [[Kookboek|voorpagina]] en vul in het groene gedeelte, in de eerste balk, de naam van het recept in (achter &quot;Kookboek/&quot;). Klik op &quot;Druk op de knop om het recept te schrijven&quot;.
# Vul het sjabloon in. Volg daarbij de aanwijzingen daarvoor in [[Kookboek/Receptsjabloon]].
## Afbeeldingen kun je vinden in [[c:Hoofdpagina|Wikimedia Commons]] of je kunt er zelfgemaakte foto's uploaden, zie [[Handboek Wikimedia Commons]] voor uitleg en instructies, zowel voor het zoeken naar afbeeldingen als voor uploaden. De hoofdcategorie is [[c:Category:Food and drink|Category:Food and drink]], van daar uit kun je verder surfen.
# Schrijf een korte inleiding, maximaal zo'n twee paragrafen. Met in ieder geval (voor zover van toepassing): 
## wat het is (als dat niet duidelijk uit de naam blijkt), zoals: groentesoep, broodgerecht, visgerecht
## het soort recept, zoals lunchgerecht, eenpansmaaltijd, ovengerecht, salade
## herkomst: uit welk land of cultuur het gerecht afkomstig is
## ook achtergrondinformatie is hier welkom, zoals een korte geschiedenis van het gerecht of anekdotes.
# Ga naar het [[Sjabloon:Recept]] en kopieer daaruit het onderste deel met de ==-tekens. 
# Beschrijf nu het recept: benodigdheden, bereidingswijze, etc., steeds in het juiste format.
# Desgewenst kun je hieronder toevoegen:
## Een paragraaf over het bewaren van het gerecht. Zie [https://www.voedingscentrum.nl/nl/thema/kopen-koken-bewaren/eten-bewaren.aspx Eten bewaren] van het Voedingscentrum voor veilige bewaartermijnen.
## Een fotogalerij toevoegen, zie [[w:Help:Fotogalerij|Help:Fotogalerij]] voor instructies. Zie [[Handboek_Wikimedia_Commons/Index#G|Index Handboek Wikimedia Commons]] voor meer mogelijkheden qua formaten. 
# Voeg onderaan aan elk recept toe: 
## ''&lt;nowiki&gt;{{Recepten}}&lt;/nowiki&gt;''. Dit zorgt ervoor dat er een receptenindex onderaan de pagina verschijnt en het recept wordt opgenomen in [[:Categorie:Kookboek - inhoud|Kookboek - inhoud]]. NB Plaats eventuele &quot;Noten en referenties&quot; hieronder, anders staat de receptenindex er eerst.
## Ten minste één (andere) categorie, zie [[:Categorie:Kookboek]] voor een overzicht. NB Klik op de categorieën &quot;Nationale en etnische keukens&quot; en &quot;Recept&quot; voor de juiste subcategorie. Het format is: ''&lt;nowiki&gt;[[Categorie:Naam categorie|Naam recept (zonder &quot;Kookboek&quot;)]]&lt;/nowiki&gt;''.
## ''&lt;nowiki&gt;{{Sub}}&lt;/nowiki&gt;''.
# Druk onderaan op de knop &quot;Bewerking ter controle bekijken&quot;. Controleer of alles klopt en of er geen ongewenste rode links zijn. Als die er wel zijn: controleer of er geen spelfouten zijn gemaakt. 
# Als je tevreden bent, kun je op de knop &quot;Wijzigingen publiceren&quot; drukken. 
# Desgewenst kun je nog een PDF-file van het recept maken door in de rechterkolom op de link &quot;Downloaden als PDF&quot; te klikken.
# Voeg het recept ook handmatig toe aan:
## [[Kookboek/Recepten]] (dit is geen categorie maar een overzichtspagina) - alle recepten
## [[Kookboek/Drank]] als het om een drank gaat.
## [[Kookboek/Kruiden en specerijen]] als het om een kruidenmix gaat.
## [[Kookboek/Pastagerecht]] als het om een recept met pasta gaat.
## [[Kookboek/Vis- en zeevruchtrecepten]] als het om een gerecht met vis, schelp- of schaaldieren gaat.
# Kijk of er een [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Main_Page Wikidata-item] voor bestaat (als het in het Nederlands niet lukt, probeer het dan met de overeenkomstige Engelse term). Zo ja: voeg het nieuwe recept daar aan toe. Scroll daarvoor in het Wikidata-item naar beneden, naar het kopje Wikibooks. Klik op bewerken, vul ''nl'' in op de plaats van &quot;wiki&quot; en kies voor Nederlands. Vermeld in het volgende veld het recept, bijvoorbeeld ''Kookboek/Naam recept'', en klik op publiceren. Dit zorgt ervoor dat het recept ook gemakkelijk(er) vindbaar is in Wikipedia en andere Wikimedia-projecten. Zie [[Handboek Wikimedia Commons/Deel II Voor gevorderden#Over Wikidata|Wikidata in Handboek Wikimedia Commons]] voor meer informatie.

=== Een beschrijvingspagina toevoegen ===
Een andere pagina toevoegen, zoals de beschrijving van een ingrdiënt, bereidingstechniek, benodigdheden, keuken van een land of streek, gaat op vrijwel dezelfde manier:
# Zoek of de nieuw te maken pagina al bestaat. Spel dat op de correcte manier, inclusief &quot;Kookboek/&quot; ervoor. Als het goed is, krijg je nu een rode link met de paginanaam. Klik daarop. Je kunt nu de nieuwe pagina maken.
# Zoek in de [[:Categorie:Kookboeksjablonen]] naar het juiste sjabloon en kopieer de inhoud naar de nieuwe pagina of voeg bovenaan ''&lt;nowiki&gt;{{Sjabloon:Bereidingstechniek}}&lt;/nowiki&gt;'' toe. Vul het gekopieerde sjabloon in. Als er geen sjabloon is: plaats alleen een foto. 
# Maak de beschrijving compleet, met bijvoorbeeld:
## Een inleiding en wetenswaardigheden over het onderwerp. 
## Een paragraaf over het gebruik van het ingrediënt, keukengerei of bereidingstechniek: in/voor welke gerechten, welk soort gerechten of situaties? Hoe moet/kan een ingrediënt worden bereid? Hoe moet keukengerei worden gebruikt en onderhouden?
## Een paragraaf over het bewaren van het ingrediënt. Zie [https://www.voedingscentrum.nl/nl/thema/kopen-koken-bewaren/eten-bewaren.aspx Eten bewaren] van het Voedingscentrum voor veilige bewaartermijnen.
## Een fotogalerij, zie [[w:Help:Fotogalerij|Help:Fotogalerij]] voor instructies. Zie [[Handboek_Wikimedia_Commons/Index#G|Index Handboek Wikimedia Commons]] voor meer mogelijkheden qua formaten. 
# Voeg altijd ten minste één bovenliggende/hoofd-categorie toe, zie [[:Categorie:Kookboek]], zodat de pagina goed is terug te vinden. 
# Voeg onderaan ''&lt;nowiki&gt;{{Sub}}&lt;/nowiki&gt;'' toe.
# Controleer de inhoud en publiceer de nieuwe pagina.
# Kijk ook nu of er een [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Main_Page Wikidata-item] voor bestaat (als het in het Nederlands niet lukt, probeer het dan met de overeenkomstige Engelse term). Zo ja: voeg de nieuwe pagina daar aan toe. Scroll daarvoor in het Wikidata-item naar beneden, naar het kopje Wikibooks. Klik op bewerken, vul ''nl'' in op de plaats van &quot;wiki&quot; en kies voor Nederlands. Vermeld in het volgende veld de paginanaam, bijvoorbeeld ''Kookboek/Naam ingrediënt'', en klik op publiceren. Dit zorgt ervoor dat de pagina ook gemakkelijk(er) vindbaar is in Wikipedia en andere Wikimedia-projecten. Zie [[Handboek Wikimedia Commons/Deel II Voor gevorderden#Over Wikidata|Wikidata in Handboek Wikimedia Commons]] voor meer informatie.
# Als het om een bereidingstechniek gaat, die nog niet is opgenomen in het sjabloon: voeg hem aan het [[Sjabloon:Bereidingstechniek]] toe. 
# Als het om een ingrediëntenpagina gaat: 
## Als het om een (tuin)kruid, specerij, kruidenmix of andere smaakmaker gaat: Voeg die toe op [[Kookboek/Kruiden en specerijen]].
## Voor alle soorten ingrediënten: kopieer en voeg dan bovendien als paragraaf toe (met xxx = naam ingrediënt): 
&lt;pre&gt;
== Recepten met xxx ==
&lt;DynamicPageList&gt;
category= KB-xxx
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;
&lt;/pre&gt;
Voor een ingrediënt met veel recepten (automatische kolommen):
&lt;pre&gt;
== Recepten met xxx ==
{{Kolommen automatisch|inhoud=
&lt;DynamicPageList&gt;
namespace = 0
category=KB-xxx
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;
}}
&lt;/pre&gt;
Als je hierna toch nog 1 kolom in plaats van 2 of 3 ziet: leeg de cache (dmv een purge: klik op &quot;bewerken&quot;, verander &quot;action=edit&quot; in de URL in &quot;action=purge&quot;, en druk de &quot;Enter&quot;-toets).

=== Een categorie toevoegen ===
Wees terughoudend met het toevoegen van een nieuwe categorie. Kijk eerst of er geen andere of soortgelijke categorie dienst kan doen. Doe het alleen als het echt nodig is, overleg eventueel in de Lerarenkamer.
# Zoek of de nieuw te maken categorie al bestaat. Spel dat op de correcte manier, zet &quot;Categorie:&quot; ervoor (inclusief de dubbele punt), niet &quot;Kookboek/&quot;. Als het goed is, krijg je nu een rode link met de categorienaam. Controleer of de naam correct is. Zo ja: klik erop. Je kunt nu de nieuwe categorie maken.
# Kopieer het sjabloon uit een soortgelijke categorie, en pas die aan. 
# Vermeld een korte beschrijving of definitie van het onderwerp, één of twee regels is genoeg. Doel: om absoluut duidelijk te maken waar de categorie over gaat en welke onderwerpen er wel en niet in thuishoren.
# Voeg ten minste één bovenliggende/hoofd-categorie toe, zie [[:Categorie:Kookboek]], zodat de pagina goed is terug te vinden. 
# Controleer de inhoud en publiceer de nieuwe categorie.

== Meer informatie ==
* [[Wikibooks:Welkom]] - Algemene welkomspagina van de Nederlandstalige Wikibooks, met o.a meer links naar informatie, hulp en tips. 
* [[Omrekenen van eenheden/Keuken|Omrekenen van eenheden]]

== Referenties ==

[[Categorie:Kookboek|Welkom]]
[[Categorie:Help|Kookboek]]</text>
      <sha1>mlp9cekpkwbpj1lwclwcvuz5fwri3yr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396526</id>
      <parentid>396525</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T07:56:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Een beschrijvingspagina toevoegen */</comment>
      <origin>396526</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13282" sha1="9ksfe16egnmwz1wbn8mdgdd9exw3yyt" xml:space="preserve">Voorwoord  en wegwijzer

'''Welkom''' bij het Kookboek van de Nederlandstalige Wikibooks! Dit Wikibook bevat recepten voor iedereen: beginnelingen en gevorderden, voor elke portemonnee, voor alle smaken, met gerechten uit de hele wereld, het meest uit Nederland en België, waaronder streekgerechten. 

== Wegwijzer ==
Op de [[Kookboek|voorpagina]] staan links naar de belangrijkste hoofdstukken.

Op die pagina is ook een zoekveld: voor zoeken op titel, ingrediënt of andere termen die in een recept kunnen voorkomen. Als er teveel hoofdstukken uit andere Wikibooks in de zoekresultaten verschijnen, voeg dan &quot;Kookboek&quot; toe aan het zoekveld.

[[Kookboek/Recepten]] is een index-pagina met bijna alle recepten die in dit kookboek zijn opgenomen.

[[:Categorie:Kookboek - inhoud]] is een index-pagina en biedt een alfabetisch overzicht met alle pagina's in het kookboek, niet alleen recepten, maar ook beschrijvingen van ingrediënten, bereidingstechnieken, keukens/kookwijzen uit landen en streken, en keukenbenodigdheden.

Wie liever via een boomstructuur zoekt, kan dat doen via categorieën. De hoofdcategorie is [[:Categorie:Kookboek]]. Vandaar uit kan men verder surfen.

=== Navigatie binnen een pagina ===
In de linkerkolom onderaan staat de inhoudsopgave van een pagina. Als die daar niet staat: klik bovenin, net links van de paginatitel, op de drie verticale puntjes en streepjes. Klik vervolgens op &quot;Naar zijbalk verplaatsen&quot;. 

Helemaal rechts staat ook een kolom met links. Vaak staan helemaal onderin die kolom links naar andere Wikimedia-projecten over hetzelfde onderwerp, zoals (de Nederlandse) Wikipedia, naar Wikimedia Commons (voor afbeeldingen) en/of naar het Wikidata item (met nog veel meer links naar relevante sites, zowel binnen de Wikimedia-familie als extern). 

Rechts bovenaan naast de paginatitel staat vaak &quot;N talen&quot;, waarbij &quot;N&quot; het aantal talen is. De links daaronder verwijzen naar hetzelfde onderwerp in kookboeken in andere talen. 

Helemaal onderaan staan categorieën die meer pagina's bevatten over verwante onderwerpen.

=== Recepten naar niveau ===
Beginnelingen in het koken, mensen met weinig ervaring met koken, kunnen het beste beginnen met basisgerechten, zoals [[Kookboek/Gekookte aardappel|aardappelen]], [[Kookboek/Rijst|rijst-]] en [[Kookboek/Pastagerecht|pastagerechten]] (macaroni, spaghetti, lasagna, e.d.) en andere gerechten op niveau 1 en 2 in [[:Categorie:Recepten naar niveau]]. 

Bereidingstechnieken vind je in [[:Categorie:Kookboek/Bereidingstechniek|Categorie:Bereidingstechniek]] en ze staan vaak ook in de pagina's over de betreffende ingrdiënten vermeld.

Als je de eenvoudige recepten eenmaal een beetje onder de knie hebt, kun je moeilijker recepten uitproberen. 

Raak niet gefrustreerd als een recept de eerste keer mislukt! Alle begin is moeilijk. Het prettigste is het als een ervaren kookster/koker je begeleidt en je bijvoorbeeld waarschuwt als er iets dreigt aan te branden.

== Meedoen ==
De recepten zijn geschreven en bijgeschaafd door enthousiaste vrijwilligers. Iedereen kan bijdragen met nieuwe eigen recepten&lt;ref&gt;Vanwege auteursrechten mogen recepten van anderen hier niet klakkeloos worden overgenomen&lt;/ref&gt; en aanvullingen of correcties in bestaande recepten. Zie het algemene [[Wikibooks:Gebruikersportaal|Gebruikersportaal Wikibooks]] voor instructies. Als je er niet uitkomt: zie [[Wikibooks:Help]]. NB De laatste strohalm, een vraag stellen in de Lerarenkamer, biedt in de regel niet direct uitkomst: het kan langere tijd duren voordat er een antwoord komt. Als het meer dan een week duurt, benader dan een [[Wikibooks:Moderator|Moderator]].

=== Een bestaand recept wijzigen ===
Het gemakkelijkste is om te beginnen met het wijzigen van een bestaand recept. Als je bijvoorbeeld iets ziet dat niet klopt, de bereidingswijze wilt uitbreiden of varianten wilt toevoegen: 
* Zorg voor een account (dat kan ook die van Wikipedia zijn, anders: klik rechtsboven op &quot;Account aanmaken&quot;; zie [[w:Wikipedia:Gebruikersnaam|Wikipedia:Gebruikersnaam]] voor meer informatie) en log in. 
* Klik bovenaan op &quot;Bewerken&quot; en ga aan de slag, maar laat alle codes staan! 
* Als de tekst gereed is: vermeld onderaan in de &quot;Samenvatting&quot; kort wat er is veranderd. Klik dan onderaan op &quot;Bewerking ter controle bekijken&quot;, controleer of de wijziging goed overkomt (verbeter eventueel nog iets) en klik op &quot;Wijzigingen publiceren&quot;. 
Dat is alles.

=== Zelf een recept toevoegen ===
# Zorg dat je bent ingelogd met je account/gebruikersnaam.
# Ga naar de [[Kookboek|voorpagina]] en vul in het groene gedeelte, in de eerste balk, de naam van het recept in (achter &quot;Kookboek/&quot;). Klik op &quot;Druk op de knop om het recept te schrijven&quot;.
# Vul het sjabloon in. Volg daarbij de aanwijzingen daarvoor in [[Kookboek/Receptsjabloon]].
## Afbeeldingen kun je vinden in [[c:Hoofdpagina|Wikimedia Commons]] of je kunt er zelfgemaakte foto's uploaden, zie [[Handboek Wikimedia Commons]] voor uitleg en instructies, zowel voor het zoeken naar afbeeldingen als voor uploaden. De hoofdcategorie is [[c:Category:Food and drink|Category:Food and drink]], van daar uit kun je verder surfen.
# Schrijf een korte inleiding, maximaal zo'n twee paragrafen. Met in ieder geval (voor zover van toepassing): 
## wat het is (als dat niet duidelijk uit de naam blijkt), zoals: groentesoep, broodgerecht, visgerecht
## het soort recept, zoals lunchgerecht, eenpansmaaltijd, ovengerecht, salade
## herkomst: uit welk land of cultuur het gerecht afkomstig is
## ook achtergrondinformatie is hier welkom, zoals een korte geschiedenis van het gerecht of anekdotes.
# Ga naar het [[Sjabloon:Recept]] en kopieer daaruit het onderste deel met de ==-tekens. 
# Beschrijf nu het recept: benodigdheden, bereidingswijze, etc., steeds in het juiste format.
# Desgewenst kun je hieronder toevoegen:
## Een paragraaf over het bewaren van het gerecht. Zie [https://www.voedingscentrum.nl/nl/thema/kopen-koken-bewaren/eten-bewaren.aspx Eten bewaren] van het Voedingscentrum voor veilige bewaartermijnen.
## Een fotogalerij toevoegen, zie [[w:Help:Fotogalerij|Help:Fotogalerij]] voor instructies. Zie [[Handboek_Wikimedia_Commons/Index#G|Index Handboek Wikimedia Commons]] voor meer mogelijkheden qua formaten. 
# Voeg onderaan aan elk recept toe: 
## ''&lt;nowiki&gt;{{Recepten}}&lt;/nowiki&gt;''. Dit zorgt ervoor dat er een receptenindex onderaan de pagina verschijnt en het recept wordt opgenomen in [[:Categorie:Kookboek - inhoud|Kookboek - inhoud]]. NB Plaats eventuele &quot;Noten en referenties&quot; hieronder, anders staat de receptenindex er eerst.
## Ten minste één (andere) categorie, zie [[:Categorie:Kookboek]] voor een overzicht. NB Klik op de categorieën &quot;Nationale en etnische keukens&quot; en &quot;Recept&quot; voor de juiste subcategorie. Het format is: ''&lt;nowiki&gt;[[Categorie:Naam categorie|Naam recept (zonder &quot;Kookboek&quot;)]]&lt;/nowiki&gt;''.
## ''&lt;nowiki&gt;{{Sub}}&lt;/nowiki&gt;''.
# Druk onderaan op de knop &quot;Bewerking ter controle bekijken&quot;. Controleer of alles klopt en of er geen ongewenste rode links zijn. Als die er wel zijn: controleer of er geen spelfouten zijn gemaakt. 
# Als je tevreden bent, kun je op de knop &quot;Wijzigingen publiceren&quot; drukken. 
# Desgewenst kun je nog een PDF-file van het recept maken door in de rechterkolom op de link &quot;Downloaden als PDF&quot; te klikken.
# Voeg het recept ook handmatig toe aan:
## [[Kookboek/Recepten]] (dit is geen categorie maar een overzichtspagina) - alle recepten
## [[Kookboek/Drank]] als het om een drank gaat.
## [[Kookboek/Kruiden en specerijen]] als het om een kruidenmix gaat.
## [[Kookboek/Pastagerecht]] als het om een recept met pasta gaat.
## [[Kookboek/Vis- en zeevruchtrecepten]] als het om een gerecht met vis, schelp- of schaaldieren gaat.
# Kijk of er een [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Main_Page Wikidata-item] voor bestaat (als het in het Nederlands niet lukt, probeer het dan met de overeenkomstige Engelse term). Zo ja: voeg het nieuwe recept daar aan toe. Scroll daarvoor in het Wikidata-item naar beneden, naar het kopje Wikibooks. Klik op bewerken, vul ''nl'' in op de plaats van &quot;wiki&quot; en kies voor Nederlands. Vermeld in het volgende veld het recept, bijvoorbeeld ''Kookboek/Naam recept'', en klik op publiceren. Dit zorgt ervoor dat het recept ook gemakkelijk(er) vindbaar is in Wikipedia en andere Wikimedia-projecten. Zie [[Handboek Wikimedia Commons/Deel II Voor gevorderden#Over Wikidata|Wikidata in Handboek Wikimedia Commons]] voor meer informatie.

=== Een beschrijvingspagina toevoegen ===
Een andere pagina toevoegen, zoals de beschrijving van een ingrdiënt, bereidingstechniek, benodigdheden, keuken van een land of streek, gaat op vrijwel dezelfde manier:
# Zoek of de nieuw te maken pagina al bestaat. Spel dat op de correcte manier, inclusief &quot;Kookboek/&quot; ervoor. Als het goed is, krijg je nu een rode link met de paginanaam. Klik daarop. Je kunt nu de nieuwe pagina maken.
# Zoek in de [[:Categorie:Kookboeksjablonen]] naar het juiste sjabloon en kopieer de inhoud naar de nieuwe pagina of voeg bovenaan ''&lt;nowiki&gt;{{Sjabloon:Bereidingstechniek}}&lt;/nowiki&gt;'' toe (indien van toepassing). Vul het gekopieerde sjabloon in. Als er geen sjabloon is: plaats alleen een foto. 
# Maak de beschrijving compleet, met bijvoorbeeld:
## Een inleiding en wetenswaardigheden over het onderwerp. 
## Een paragraaf over het gebruik van het ingrediënt, keukengerei of bereidingstechniek: in/voor welke gerechten, welk soort gerechten of situaties? Hoe moet/kan een ingrediënt worden bereid? Hoe moet keukengerei worden gebruikt en onderhouden?
## Een paragraaf over het bewaren van het ingrediënt. Zie [https://www.voedingscentrum.nl/nl/thema/kopen-koken-bewaren/eten-bewaren.aspx Eten bewaren] van het Voedingscentrum voor veilige bewaartermijnen.
## Een fotogalerij, zie [[w:Help:Fotogalerij|Help:Fotogalerij]] voor instructies. Zie [[Handboek_Wikimedia_Commons/Index#G|Index Handboek Wikimedia Commons]] voor meer mogelijkheden qua formaten. 
# Voeg altijd ten minste één bovenliggende/hoofd-categorie toe, zie [[:Categorie:Kookboek]], zodat de pagina goed is terug te vinden. 
# Voeg onderaan ''&lt;nowiki&gt;{{Sub}}&lt;/nowiki&gt;'' toe.
# Controleer de inhoud en publiceer de nieuwe pagina.
# Kijk ook nu of er een [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Main_Page Wikidata-item] voor bestaat (als het in het Nederlands niet lukt, probeer het dan met de overeenkomstige Engelse term). Zo ja: voeg de nieuwe pagina daar aan toe. Scroll daarvoor in het Wikidata-item naar beneden, naar het kopje Wikibooks. Klik op bewerken, vul ''nl'' in op de plaats van &quot;wiki&quot; en kies voor Nederlands. Vermeld in het volgende veld de paginanaam, bijvoorbeeld ''Kookboek/Naam ingrediënt'', en klik op publiceren. Dit zorgt ervoor dat de pagina ook gemakkelijk(er) vindbaar is in Wikipedia en andere Wikimedia-projecten. Zie [[Handboek Wikimedia Commons/Deel II Voor gevorderden#Over Wikidata|Wikidata in Handboek Wikimedia Commons]] voor meer informatie.
# Als het om een bereidingstechniek gaat, die nog niet is opgenomen in het sjabloon: voeg hem aan het [[Sjabloon:Bereidingstechniek]] toe. 
# Als het om een ingrediëntenpagina gaat: 
## Als het om een (tuin)kruid, specerij, kruidenmix of andere smaakmaker gaat: Voeg die toe op [[Kookboek/Kruiden en specerijen]].
## Voor alle soorten ingrediënten: kopieer en voeg dan bovendien als paragraaf toe (met xxx = naam ingrediënt): 
&lt;pre&gt;
== Recepten met xxx ==
&lt;DynamicPageList&gt;
category= KB-xxx
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;
&lt;/pre&gt;
Voor een ingrediënt met veel recepten (automatische kolommen):
&lt;pre&gt;
== Recepten met xxx ==
{{Kolommen automatisch|inhoud=
&lt;DynamicPageList&gt;
namespace = 0
category=KB-xxx
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;
}}
&lt;/pre&gt;
Als je hierna toch nog 1 kolom in plaats van 2 of 3 ziet: leeg de cache (dmv een purge: klik op &quot;bewerken&quot;, verander &quot;action=edit&quot; in de URL in &quot;action=purge&quot;, en druk de &quot;Enter&quot;-toets).

=== Een categorie toevoegen ===
Wees terughoudend met het toevoegen van een nieuwe categorie. Kijk eerst of er geen andere of soortgelijke categorie dienst kan doen. Doe het alleen als het echt nodig is, overleg eventueel in de Lerarenkamer.
# Zoek of de nieuw te maken categorie al bestaat. Spel dat op de correcte manier, zet &quot;Categorie:&quot; ervoor (inclusief de dubbele punt), niet &quot;Kookboek/&quot;. Als het goed is, krijg je nu een rode link met de categorienaam. Controleer of de naam correct is. Zo ja: klik erop. Je kunt nu de nieuwe categorie maken.
# Kopieer het sjabloon uit een soortgelijke categorie, en pas die aan. 
# Vermeld een korte beschrijving of definitie van het onderwerp, één of twee regels is genoeg. Doel: om absoluut duidelijk te maken waar de categorie over gaat en welke onderwerpen er wel en niet in thuishoren.
# Voeg ten minste één bovenliggende/hoofd-categorie toe, zie [[:Categorie:Kookboek]], zodat de pagina goed is terug te vinden. 
# Controleer de inhoud en publiceer de nieuwe categorie.

== Meer informatie ==
* [[Wikibooks:Welkom]] - Algemene welkomspagina van de Nederlandstalige Wikibooks, met o.a meer links naar informatie, hulp en tips. 
* [[Omrekenen van eenheden/Keuken|Omrekenen van eenheden]]

== Referenties ==

[[Categorie:Kookboek|Welkom]]
[[Categorie:Help|Kookboek]]</text>
      <sha1>9ksfe16egnmwz1wbn8mdgdd9exw3yyt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Bietensalade met kaas en noten</title>
    <ns>0</ns>
    <id>43824</id>
    <revision>
      <id>396539</id>
      <parentid>395646</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:23:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <origin>396539</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1634" sha1="5898tow8ppbd8vvyliztp08d56t7uoe" xml:space="preserve">{{Recept
| Afbeelding = [[Bestand:Beet Salad (7051482999).jpg|300px]]
| Categorie = Saladerecept
| Porties = 4
| Energie = 
| Tijd = 15 minuten
| Stippen = 1
}}

'''Bietensalade met kaas en noten''' is een vegetarisch voor- of bijgerecht. 

==Ingrediënten==
* 500 g gekookte {{kb|p=rode biet|rode bieten}} (zelf gekookt in de [[Kookboek/Hogedrukpan|hogedrukpan]] of voorgekookt uit de winkel)
* 3 eetlepels plantaardige olie
* 2 eetlepels keukenazijn of citroensap
* 4 takjes verse {{Kb|dille}}
* peper
* 40 g {{Kb|p=noot|noten}}, bijvoorbeeld walnoten of hazelnoten
* 100 g {{kb|kaas}} naar keuze, bijvoorbeeld geitenkaas, feta of blauwschimmelkaas; een Goudse kaas is ook prima

==Bereidingswijze==
* Meng in een slakom de olie, azijn en peper tot een dressing. Voeg de fijngenknipte dille toe.
* Ontdoe de bieten van hun vel als dat nog niet is gebeurd (bijvoorbeeld [[Kookboek/Schillen|schillen]] met een dunschiller).
* Schaaf de bietjes in dunnen plakjes of snij ze in dobbelsteentjes, en voeg ze bij de dressing. Roer alles goed door elkaar.
* Hak de noten grof; kleinere noten kunnen in hun geheel worden gebruikt. Rooster hazelnoten en andere blanke noten even in een droge koekenpan en laat ze afkoelen.
* Snijd de kaas in reepjes of blokjes, of verbrokkel de kaas. 
* Voeg de noten en kaas bij de bietjes en meng alles losjes door elkaar.

==Varianten==
Toevoegen:
* 75 g waterkers of veldsla
Voor het sausje:
* 2 theelepels vloeibare honing toevoegen
* Vervang een deel van de dressing door yoghurt


{{Recepten}}

[[Categorie:Saladerecept|Bieten]]
[[Categorie:Voorgerecht|Bieten]]
[[Categorie:Bijgerecht|Bieten]]
{{sub}}</text>
      <sha1>5898tow8ppbd8vvyliztp08d56t7uoe</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Pompoensoep gekruid en met groenten</title>
    <ns>0</ns>
    <id>43891</id>
    <revision>
      <id>396541</id>
      <parentid>394627</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:24:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>396541</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3041" sha1="idsngqopi42uty8kv5jerc4t3uk7gmd" xml:space="preserve">{{Recept
|Afbeelding=[[Bestand:Pumpkin soup (16737587857).jpg|300px]]
|Naam=Pompoensoep
|Categorie=Soeprecept
|Porties=4 personen
|Energie=
|Tijd=± 50 minuten (indien met kant-en-klaar blokjes pompoen bereid)
|Stippen=3
}}
[[Kookboek/Soep|Soep]] | [[Kookboek/Recepten|Receptenindex]]

Gerkuide pompoensoep met groenten is een vegetarische soep, gemaakt van pompoen en andere {{Kb|groente}}. 

==Ingrediënten==
* 1 ui
* 3 eetlepels plantaardige olie
* 1 theelepel kerriepoeder
* 1 theelepel gemberpoeder (of een klein stukje verse gember)
* 1 theelepel gemalen {{Kb|komijnzaad}}/djinten
* 2 theelepels gemalen koriander/{{Kb|ketoembar}}
* peper en/of 1-2 theelepels sambal (of een stukje {{Kb|chilipeper}}, gesnipperd)
* 1 kleine {{Kb|prei}}
* 1 {{Kb|pompoen}} van ± 1 kg of 500 g kant-en-klaar blokjes pompoen
* 500 ml {{Kb|p=bouillon|groentenbouillon}}
*2-3 laurierblaadjes
* 50 g wortel
* 50 g knolselderij
* 4 kleine eetlepels crème fraîche of roomkaas
* 1-2 eetlepels verse {{Kb|koriander}} of {{Kb|peterselie}}
Opmerking: kant-en-klare blokjes pompoen kunnen veel tijdwinst opleveren; bovendien is het een hele klus om een pompoen te [[Kookboek/Schillen|schillen]], en veel mensen vinden dit vervelend werk.

==Keukengereedschap==
* Ruime soeppan
* Staafmixer, roerzeef of blender
* Scherpe keukenmessen

==Bereidingswijze==
# Snipper de ui en fruit ze 3 minuten in de olie in de soeppan.
# Voeg de specerijen toe en bak 2 minuten al roerend mee.
# Was de prei goed en snij hem in ringetjes. Voeg die toe in de soeppan en bak 3 minuten mee.
# Verwijder schil, steel en pitten van de pompoen en snij het vruchtvlees in dobbelsteentjes.
# Maak wortel en knolselderij schoon en snijd er stukjes van.
# Voeg de bouillon toe en breng aan de kook.
# Voeg de pompoen toe. Alle groenten moeten nu onder water staan. Als dat niet het geval is: voeg meer bouillon toe en breng aan de kook.
# Voeg laurierblaadjes, wortel en knolselderij toe.
# Kook de soep totdat de pompoen gaar is, d.w.z als de pompoen zacht aanvoelt als er met een vork in wordt geprikt  (na 20-30 minuten). 
# Snijd de koriander of peterselie grof.
# Haal de laurierblaadjes uit de soep.
# Pureer de soep.
# Schep de soep in soepkommen of soepborden en garneer elk met wat koriander of peterselie, en een dot crème fraîche of roomkaas.

== Opmerkingen, tips en variaties==
* Voeg 3 eetlepels droge {{Kb|witte wijn}} toe na het pureren.
* Serveer bij de soep een of meer schaaltjes met pompoenpitten, cashewnoten, zonnebloempitten, die de tafelgenoten naar wens kunnen toevoegen.
* [https://www.parool.nl/ps/vrijheidsmaaltijdsoep-toch-samen-eten-op-bevrijdingsdag~b0361d43/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F Vrijheidsmaaltijdsoep 2020]: Pompoensoep met kokosmelk.

== Bewaren ==
* In de koelkast: 2 dagen, mits afgekoeld en goed afgedekt.
* In de diepvries: 3 maanden, mits goed afgekoeld en direct na bereiding ingevroren.


{{Recepten}}

[[Categorie:Soeprecept|Pompoensoep]]
[[Categorie:Pompoenrecept|Soep]]
[[Categorie:Vegetarisch recept|Pompoensoep]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>idsngqopi42uty8kv5jerc4t3uk7gmd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:KB-stoofperen</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44020</id>
    <revision>
      <id>396501</id>
      <parentid>394650</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T13:34:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>396501</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="97" sha1="p99ha7c7lumvogpa3naunaz1hyjut8m" xml:space="preserve">{{hiddencat}}

Recepten met [[Kookboek/Stoofperen|stoofperen]].

[[Categorie:KB-peer|Stoofperen]]</text>
      <sha1>p99ha7c7lumvogpa3naunaz1hyjut8m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:KB-peer</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44090</id>
    <revision>
      <id>396486</id>
      <parentid>395490</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T13:18:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Onderhoud</comment>
      <origin>396486</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="80" sha1="s5m2eejqr8mz5ns43l1bes3391muodc" xml:space="preserve">{{Hiddencat}}

Recepten met [[Kookboek/Peer|peer]].

[[Categorie:KB-fruit|Peer]]</text>
      <sha1>s5m2eejqr8mz5ns43l1bes3391muodc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:KB-mango</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44144</id>
    <revision>
      <id>396495</id>
      <parentid>395871</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T13:24:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Onderhoud</comment>
      <origin>396495</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="83" sha1="f40yjx7b66d027jzbagpzkj8ftho8co" xml:space="preserve">{{Hiddencat}}

Recepten met [[Kookboek/Mango|mango]].

[[Categorie:KB-fruit|Mango]]</text>
      <sha1>f40yjx7b66d027jzbagpzkj8ftho8co</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:KB-druif</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44150</id>
    <revision>
      <id>396487</id>
      <parentid>395945</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T13:19:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Onderhoud</comment>
      <origin>396487</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="83" sha1="trc1hlllbrpvfvfsbdy133vfcuvlm1h" xml:space="preserve">{{Hiddencat}}

Recepten met [[Kookboek/Druif|druif]].

[[Categorie:KB-fruit|Druif]]</text>
      <sha1>trc1hlllbrpvfvfsbdy133vfcuvlm1h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Sinaasappel</title>
    <ns>0</ns>
    <id>44173</id>
    <revision>
      <id>396534</id>
      <parentid>396475</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:17:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>396534</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2401" sha1="agjqu5tcmn36xrels90y6eo8airjiw8" xml:space="preserve">[[File:Ambersweet oranges.jpg|thumb|Sinaasappels]]

Een '''sinaasappel''' (''Citrus sinensis'') is een oranje citrusvrucht met een zoete, lichtzure smaak. Ook het vruchtvlees is oranje.

Sinaasappelen zijn er in verschillende soorten. De belangrijkste zijn:
* Handsinaasappelen, die gemakkelijk [[Kookboek/Schillen|geschild]] kunnen worden en in partjes gegeten.
* Perssinaasappelen, die wat kleiner zijn, een iets dunnere schil hebben en zeer geschikt zijn om te persen voor sinaasappelsap.
* Bloedsinaasappelen, die roder vruchtvlees hebben.

== Gebruik in de keuken ==
Verse sinaasappels worden gepeld gegeten (het gezondste) of geperst tot sinaasappelsap (ook wel &quot;jus&quot; genoemd, een afkorting van het Franse begrip jus d'orange; niet-gezeefd sinaasappelsap is gezonder dan gezeefd omdat de velletjes goed zijn als vezels). Drink vers sinaasappelsap direct na het persen, drink het hele glas leeg, dan krijg je de meeste vitaminen binnen. 

Gebruik het wit van de schil niet, dat is ongezond. 

Daarnaast zijn er talloze toepassingen voor sinaasappel: van geconfijte vruchten en taarten tot dranken zoals sangria en bisschopswijn. De sinaasappelschil kan geraspt of in zijn geheel worden gebruikt, mits goed afgeboend.

== Bewaren ==
* Verse sinaasappels buiten de koelkast bewaren: 1-2 weken. Als er schimmelplekjes zijn, kun je ze beter niet meer eten en weggooien; inspecteer ook de rest van de fruitmand, en was de rest van het fruit.
* Je kunt ze ook in de koelkast bewaren, maar daar wordt de smaak niet beter van.
* Vers sinaasappelsap kun je maximaal twee dagen in de koelkast bewaren. 

== Recepten met sinaasappels ==
&lt;DynamicPageList&gt;
category= KB-sinaasappel
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;
== Fotogalerij ==
&lt;gallery widths=&quot;180&quot; heights=&quot;180&quot;&gt;
California blood orange.jpg|Bloedsinaasappel
Salustianes - 2.jpeg|Een sinaasappel schillen
Naranjas gajos.JPG|Sinaasappelpartjes
Dried oranges.jpg|Gedroogde sinaasappelpartjes
Naranjas confitadas.jpg|Geconfijte sinaasappelschijfjes
Skleněný lis na citron 02.jpg|Citruspers, om o.a. sinaasappelen te persen
Orangejuice.jpg|Sinaasappelsap
Pot marmelade 2008.jpg|Pot marmelade
Sangria , my favorite.jpg|Kan sangria
Canard à l'orange 01.jpg|Canard à l'orange
Orange cheesecake.jpg|Sinaasappel-kwarktaart
&lt;/gallery&gt; 


[[Categorie:Kookboek/Ingrediënt/Fruit|Sinaasappel]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>agjqu5tcmn36xrels90y6eo8airjiw8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:KB-vruchtensap</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44178</id>
    <revision>
      <id>396500</id>
      <parentid>396480</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T13:33:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>396500</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="136" sha1="0p5yu25o13gg6yyqligikaw35na27rb" xml:space="preserve">{{Hiddencat}}

Recepten met [[Kookboek/Vruchtensap|vruchtensap]].
[[Categorie:KB-drank|Vruchtensap]]
[[Categorie:KB-fruit| Vruchtensap]]</text>
      <sha1>0p5yu25o13gg6yyqligikaw35na27rb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:KB-lychee</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44179</id>
    <revision>
      <id>396494</id>
      <parentid>396454</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T13:24:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Onderhoud</comment>
      <origin>396494</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="87" sha1="98ksla32nmbgkpwlcy5ahrb5iflz4yn" xml:space="preserve">{{Hiddencat}}

Recepten met [[Kookboek/Lychee|lychees]].

[[Categorie:KB-fruit|Lychee]]</text>
      <sha1>98ksla32nmbgkpwlcy5ahrb5iflz4yn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:KB-mandarijn</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44180</id>
    <revision>
      <id>396493</id>
      <parentid>396455</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T13:23:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>o</comment>
      <origin>396493</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="95" sha1="8wbsq56uutg1m6bzqdp6u4m5herb1nt" xml:space="preserve">{{Hiddencat}}

Recepten met [[Kookboek/Mandarijn|mandarijn]].

[[Categorie:KB-fruit|Mandarijn]]</text>
      <sha1>8wbsq56uutg1m6bzqdp6u4m5herb1nt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:KB-kiwi</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44181</id>
    <revision>
      <id>396492</id>
      <parentid>396456</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T13:22:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <origin>396492</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="80" sha1="rc15tfr1of8btbj59vte5f75ukk1srs" xml:space="preserve">{{Hiddencat}}

Recepten met [[Kookboek/Kiwi|kiwi]].

[[Categorie:KB-fruit|Kiwi]]</text>
      <sha1>rc15tfr1of8btbj59vte5f75ukk1srs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:KB-bosbes</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44182</id>
    <revision>
      <id>396491</id>
      <parentid>396457</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T13:22:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Onderhoud</comment>
      <origin>396491</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="86" sha1="1i81xe2u7cdzfx2pf8kqj22lzyexmkq" xml:space="preserve">{{Hiddencat}}

Recepten met [[Kookboek/Bosbes|bosbes]].

[[Categorie:KB-fruit|Bosbes]]</text>
      <sha1>1i81xe2u7cdzfx2pf8kqj22lzyexmkq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396496</id>
      <parentid>396491</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T13:30:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>396496</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="84" sha1="9qlhd55iasyiydvdu00ucdngmv4sze3" xml:space="preserve">{{Hiddencat}}

Recepten met [[Kookboek/Bosbes|bosbes]].

[[Categorie:KB-bes|Bosbes]]</text>
      <sha1>9qlhd55iasyiydvdu00ucdngmv4sze3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:KB-nectarine</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44183</id>
    <revision>
      <id>396489</id>
      <parentid>396458</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T13:21:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>o</comment>
      <origin>396489</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="95" sha1="lrmvyn8a4xl929srsr60qok3v8o7tlk" xml:space="preserve">{{Hiddencat}}

Recepten met [[Kookboek/Nectarine|nectarine]].

[[Categorie:KB-fruit|Nectarine]]</text>
      <sha1>lrmvyn8a4xl929srsr60qok3v8o7tlk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:KB-perzik</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44184</id>
    <revision>
      <id>396488</id>
      <parentid>396459</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T13:20:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Onderhoud</comment>
      <origin>396488</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="86" sha1="kmzw5hz30xzi71e6kxc8aqtfhssnb72" xml:space="preserve">{{Hiddencat}}

Recepten met [[Kookboek/Perzik|perzik]].

[[Categorie:KB-fruit|Perzik]]</text>
      <sha1>kmzw5hz30xzi71e6kxc8aqtfhssnb72</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Vruchtensap</title>
    <ns>0</ns>
    <id>44185</id>
    <revision>
      <id>396481</id>
      <parentid>396478</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T12:50:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>396481</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1669" sha1="ilise0wumkudmvdc7b59zwi2mvy84p2" xml:space="preserve">[[File:Satsuma juice, New Orleans December 2024.jpg|thumb|Vers geperst vruchtensap]]
'''Vruchtensap''', of '''fruitsap''' is het sap van fruit, dat ontstaat bij het persen of koken van het fruit. Vers fruit kan thuis worden gemaakt of kant-en-klaar in de supermarkt worden gekocht, in flessen of pakken. Let er bij kant-en-klaar sap wel op dat het om 100% fruit gaat, en er geen suiker aan is toegevoegd.

Vruchtensap kan van allerlei vruchten worden gemaakt. De meest bekende sappen om zelf te maken zijn [[Kookboek/Sinaasappelsap|sinaasappelsap]] en [[Kookboek/Bramensap|bramensap]]. 

Puur vruchtensap kan in een glas geserveerd worden, maar kan ook gemixt worden met andere sappen of dranken of verwerkt in recepten. 

== Bewaren ==
Vers vruchtensap kan slechts kort worden bewaard, maximaal twee dagen in de koelkast, en daar wordt het niet lekkerder van. 

Het beste is om vers vruchtensap direct of nog dezelfde dag op te drinken of te gebruiken.

== Recepten met vruchtensap ==
&lt;DynamicPageList&gt;
category= KB-vruchtensap
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;
== Fotogalerij ==
&lt;gallery widths=&quot;180&quot; heights=&quot;180&quot;&gt;
Juice your own adventure.jpg|Vruchtensap in vijf kleuren
Skleněný lis na citron 02.jpg|Citruspers
Ostružinový koktejl.jpg|Bramensap
Eplehøsten 2018 ved Grythengen. See my profile for image use. 01.jpg|Zelfgemaakte appelsap
Lemon salt drinks.jpg|Cocktail met citroensap
Strawberry milkshake (KETO, LCHF, Low Carb, Gluten free, FIT) - 52774787519.jpg|Aardbeienmilkshake
Limonadesiroop 2025.jpg|Limonadesiroop van zwarte bessen
&lt;/gallery&gt;


[[Categorie:Kookboek/Ingrediënt/Fruit]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>ilise0wumkudmvdc7b59zwi2mvy84p2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396484</id>
      <parentid>396481</parentid>
      <timestamp>2025-06-09T13:12:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie gewijzigd</comment>
      <origin>396484</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1679" sha1="3gl0fnemswc4zqlzj5gzvtnvsxxhtz7" xml:space="preserve">[[File:Satsuma juice, New Orleans December 2024.jpg|thumb|Vers geperst vruchtensap]]
'''Vruchtensap''', of '''fruitsap''' is het sap van fruit, dat ontstaat bij het persen of koken van het fruit. Vers fruit kan thuis worden gemaakt of kant-en-klaar in de supermarkt worden gekocht, in flessen of pakken. Let er bij kant-en-klaar sap wel op dat het om 100% fruit gaat, en er geen suiker aan is toegevoegd.

Vruchtensap kan van allerlei vruchten worden gemaakt. De meest bekende sappen om zelf te maken zijn [[Kookboek/Sinaasappelsap|sinaasappelsap]] en [[Kookboek/Bramensap|bramensap]]. 

Puur vruchtensap kan in een glas geserveerd worden, maar kan ook gemixt worden met andere sappen of dranken of verwerkt in recepten. 

== Bewaren ==
Vers vruchtensap kan slechts kort worden bewaard, maximaal twee dagen in de koelkast, en daar wordt het niet lekkerder van. 

Het beste is om vers vruchtensap direct of nog dezelfde dag op te drinken of te gebruiken.

== Recepten met vruchtensap ==
&lt;DynamicPageList&gt;
category= KB-vruchtensap
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;
== Fotogalerij ==
&lt;gallery widths=&quot;180&quot; heights=&quot;180&quot;&gt;
Juice your own adventure.jpg|Vruchtensap in vijf kleuren
Skleněný lis na citron 02.jpg|Citruspers
Ostružinový koktejl.jpg|Bramensap
Eplehøsten 2018 ved Grythengen. See my profile for image use. 01.jpg|Zelfgemaakte appelsap
Lemon salt drinks.jpg|Cocktail met citroensap
Strawberry milkshake (KETO, LCHF, Low Carb, Gluten free, FIT) - 52774787519.jpg|Aardbeienmilkshake
Limonadesiroop 2025.jpg|Limonadesiroop van zwarte bessen
&lt;/gallery&gt;


[[Categorie:Ingrediënt/Vruchtensap| Vruchtensap]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>3gl0fnemswc4zqlzj5gzvtnvsxxhtz7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Sinaasappelsap</title>
    <ns>0</ns>
    <id>44186</id>
    <revision>
      <id>396482</id>
      <timestamp>2025-06-09T13:06:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Nieuwe pagina aangemaakt met '[[File:Orangejuice.jpg|thumb|Sinaasappelsap]]  '''Sinaasappelsap, appelsiensap''' of '''jus d'orange''' is een vruchtensap verkregen door het binnenste van een sinaasappel uit te persen. Sinaasappelsap kan thuis worden gemaakt door sinaasappels doormidden te snijden (niet van boven naar beneden, maar langs de zijkant) en ze te persen met een citruspers. Ook kan het kant-en-klaar in de supermarkt worden gekocht, in flessen of pakken; let er dan wel op dat het o…'</comment>
      <origin>396482</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1064" sha1="7jmly7o9ew3e4cyd37q6ol43y0ciupi" xml:space="preserve">[[File:Orangejuice.jpg|thumb|Sinaasappelsap]]

'''Sinaasappelsap, appelsiensap''' of '''jus d'orange''' is een vruchtensap verkregen door het binnenste van een sinaasappel uit te persen. Sinaasappelsap kan thuis worden gemaakt door sinaasappels doormidden te snijden (niet van boven naar beneden, maar langs de zijkant) en ze te persen met een citruspers. Ook kan het kant-en-klaar in de supermarkt worden gekocht, in flessen of pakken; let er dan wel op dat het om 100% fruit gaat, en er geen suiker aan is toegevoegd.

Vers sinaasappelsap heeft over het algemeen een fruitig-zure smaak. Puur sinaasappelsap kan in een glas geserveerd worden, maar kan ook gemixt worden met andere sappen of dranken of verwerkt in recepten.

==Bewaren==
Vers sinaasappelsap kan twee dagen in de koelkast worden bewaard, mits goed afgesloten. 

== Recepten met sinaasappelsap ==
&lt;DynamicPageList&gt;
category= KB-sinaasappelsap
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;


[[Categorie:Ingrediënt/Vruchtensap|Sinaasappelsap]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>7jmly7o9ew3e4cyd37q6ol43y0ciupi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Ingrediënt/Vruchtensap</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44187</id>
    <revision>
      <id>396483</id>
      <timestamp>2025-06-09T13:08:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Nieuwe pagina aangemaakt met '{{kookboekcat| |onderwerp= ''vruchtensap''  |detailomschrijving=  |broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr;  [[:Categorie:Kookboek|Kookboek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Ingrediënt|Ingrediënt]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}''' |overig= }}  [[Categorie:Kookboek/Ingrediënt/Fruit|Vruchtensap]] [[Categorie:Ingrediënt/Drank|Vruchtensap]]'</comment>
      <origin>396483</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="362" sha1="bq52snc6zaau28hng1rfipd89slvxdg" xml:space="preserve">{{kookboekcat|
|onderwerp= ''vruchtensap'' 
|detailomschrijving= 
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr;  [[:Categorie:Kookboek|Kookboek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Ingrediënt|Ingrediënt]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig=
}}

[[Categorie:Kookboek/Ingrediënt/Fruit|Vruchtensap]]
[[Categorie:Ingrediënt/Drank|Vruchtensap]]</text>
      <sha1>bq52snc6zaau28hng1rfipd89slvxdg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:KB-druivensap</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44189</id>
    <revision>
      <id>396512</id>
      <timestamp>2025-06-09T15:33:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <comment>{{Hiddencat}}  {{Nog te categoriseren}}</comment>
      <origin>396512</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="39" sha1="50m3wrrcd6o44azbtu09h55f6qdy0b1" xml:space="preserve">{{Hiddencat}}

{{Nog te categoriseren}}</text>
      <sha1>50m3wrrcd6o44azbtu09h55f6qdy0b1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:KB-grenadine</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44190</id>
    <revision>
      <id>396513</id>
      <timestamp>2025-06-09T15:33:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <comment>{{Hiddencat}}  {{Nog te categoriseren}}</comment>
      <origin>396513</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="39" sha1="50m3wrrcd6o44azbtu09h55f6qdy0b1" xml:space="preserve">{{Hiddencat}}

{{Nog te categoriseren}}</text>
      <sha1>50m3wrrcd6o44azbtu09h55f6qdy0b1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:KB-tequila</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44191</id>
    <revision>
      <id>396514</id>
      <timestamp>2025-06-09T15:33:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <comment>{{Hiddencat}}  {{Nog te categoriseren}}</comment>
      <origin>396514</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="39" sha1="50m3wrrcd6o44azbtu09h55f6qdy0b1" xml:space="preserve">{{Hiddencat}}

{{Nog te categoriseren}}</text>
      <sha1>50m3wrrcd6o44azbtu09h55f6qdy0b1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Fruit</title>
    <ns>0</ns>
    <id>44192</id>
    <revision>
      <id>396517</id>
      <timestamp>2025-06-10T06:05:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Nieuwe pagina aangemaakt met '[[File:Many fruits (46189562284).jpg|thumb|350px|Fruitkraam in Barcelona]] '''Fruit''' is de verzamelnaam voor eetbare vruchten van planten, en daarop gelijkende schijnvruchten.   Maar niet alle soorten vruchten worden tot &quot;fruit&quot; gerekend. Uitzonderingen zijn onder andere noten en kastanjes. En andere vruchten worden tot de &quot;groenten&quot; gerekend, zoals tomaten, komkommers en paprika's.  Zie [[Kookboek/Fruitsoorten|Fruitsoorten]] voor een overzicht van soorten d…'</comment>
      <origin>396517</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2868" sha1="ochgoik3pssxjfc70999s8jpn4zjfgq" xml:space="preserve">[[File:Many fruits (46189562284).jpg|thumb|350px|Fruitkraam in Barcelona]]
'''Fruit''' is de verzamelnaam voor eetbare vruchten van planten, en daarop gelijkende schijnvruchten. 

Maar niet alle soorten vruchten worden tot &quot;fruit&quot; gerekend. Uitzonderingen zijn onder andere noten en kastanjes. En andere vruchten worden tot de &quot;groenten&quot; gerekend, zoals tomaten, komkommers en paprika's.

Zie [[Kookboek/Fruitsoorten|Fruitsoorten]] voor een overzicht van soorten die we wel &quot;fruit&quot; noemen, met links naar beschrijvingspagina's.

== Gebruik ==
Vóór gebruik wordt fruit gewassen of geschild, afhankelijk van het soort fruit en het doel. Fruit kan vervolgens op diverse manieren worden gebruikt: 
# uit de hand, zoals appels, peren, abrikozen, mandarijnen, druiven, handsinaasappels en bananen;
# geperst:
## in vruchtensappen, zoals sinaasappelsap, appelsap, druivensap 
## in alcoholische dranken, zoals wijn, appelcider, likeuren en brandewijnen op basis van fruit;
# in fruitsalades en met dranken, zoals in vruchtenbowls, sangria en bisschopswijn;
# in ontbijt, desserts, taarten en ander gebak; bijvoorbeeld bessen met yoghurt en havermout als ontbijt, aarbeien met slagroom en appeltaart;
# tot moes koken, bijvoorbeeld appelmoes, bramensap en rabarbermoes (hoewel rabarber officieel tot de groenten wordt gerekend);
# in andere gerechten, om de smaak te verbeteren, zoals citroensap in rauwkostsalades en visgerechten en sinaasappel in gestoofde eend met sinaasappel;
# gedroogd, zoals rozijnen en krenten, gedroogde abrikozen en tutti frutti; men kan ze uit de hand eten, in andere gerechten gebruiken (zoals in krentenbrood) of wellen en vervolgens verwerken in gerechten.

== Bewaren ==
Fruit kan worden bewaard, maar de termijn is mede afhankelijk van de mate van rijpheid bij aankoop. Rijp fruit heeft een korte bewaartermijn (meestal 1 of 2 dagen), onrijp/groen fruit moet eerst enkele dagen rijpen voordat het kan worden gebruikt. Voor bessen, bramen en ander zacht fruit is het het beste om ze op de dag van aankoop op te eten of te verwerken, en uiterlijk de dag daarna.
* Fruit dat afkomstig is van gematigde streken (zoals appels, peren, aardbeien, bessen, perziken, kersen), kan het beste in de koelkast of op een andere koele plaats worden bewaard. 
* Exotisch fruit (zoals banaan, ananas, mango, meloen en citrusfruit) wordt buiten de koelkast bewaard. Het blijft na aankoop gemiddeld nog maximaal 1 week goed.
* Zie [https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/koken-en-bewaren/waar-fruit-beste-bewaren-koelkast-fruitschaal.aspx Fruit bewaren] van het Voedingscentrum voor precieze bewaarmethoden en bewaartermijnen.

== Recepten met fruit ==
&lt;DynamicPageList&gt;
category= KB-fruit
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;

[[Categorie:Kookboek/Ingrediënt/Fruit| Fruit]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>ochgoik3pssxjfc70999s8jpn4zjfgq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396519</id>
      <parentid>396517</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T06:37:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Aanvullingen</comment>
      <origin>396519</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3299" sha1="h6pekj5oe6xw15cihbxa77ohybpd8ja" xml:space="preserve">[[File:Many fruits (46189562284).jpg|thumb|350px|Fruitkraam in Barcelona]]
'''Fruit''' is de verzamelnaam voor eetbare vruchten van planten, en daarop gelijkende schijnvruchten. 

Maar niet alle soorten vruchten worden tot &quot;fruit&quot; gerekend. Uitzonderingen zijn onder andere noten en kastanjes. En andere vruchten worden tot de &quot;groenten&quot; gerekend, zoals tomaten, komkommers en paprika's.

Zie [[Kookboek/Fruitsoorten|Fruitsoorten]] voor een overzicht van soorten die we wel &quot;fruit&quot; noemen, met links naar beschrijvingspagina's.

== Gebruik ==
Vóór gebruik wordt fruit gewassen of geschild, afhankelijk van het soort fruit en het doel. Fruit kan vervolgens op diverse manieren worden gebruikt: 
# uit de hand, zoals appels, peren, abrikozen, mandarijnen, druiven, handsinaasappels en bananen;
# geperst:
## in vruchtensappen en limonades, zoals sinaasappelsap, appelsap, druivensap, cassis, sinas en limonadesiroop
## in alcoholische dranken, zoals wijn, appelcider, likeuren en brandewijnen op basis van fruit;
# in fruitsalades en met dranken, zoals in vruchtenbowls, sangria en bisschopswijn;
# in ontbijt, desserts, taarten, ander gebak en ijs; bijvoorbeeld geprakte aarbeien op beschuit, bessen met yoghurt en havermout, aarbeien met slagroom, appeltaart, sorbets, appelpannenkoeken;
# tot moes koken, bijvoorbeeld appelmoes, jam/confiture, bramensap en rabarbermoes (hoewel rabarber officieel tot de groenten wordt gerekend);
# in andere gerechten, om de smaak te verbeteren, zoals citroensap in rauwkostsalades en visgerechten en sinaasappel in gestoofde eend met sinaasappel;
# gedroogd, zoals rozijnen en krenten, gedroogde abrikozen en tutti frutti; men kan ze uit de hand eten, in andere gerechten gebruiken (zoals in krentenbrood) of wellen en vervolgens verwerken in gerechten.
Tip: Hoewel er vaak suiker aan fruit(gerechten) wordt toegevoegd, is dat zelden nodig (een uitzondering is rabarbermoes, maar rabarber is dan ook geen fruit). Proef daarom altijd eerst, voordat je suiker toevoegt, óók als het in een recept staat. Of wen aan een iets zuurdere smaak van fruitgerechten. 

== Bewaren ==
Fruit kan worden bewaard, maar de termijn is mede afhankelijk van de mate van rijpheid bij aankoop. Rijp fruit heeft een korte bewaartermijn (meestal 1 of 2 dagen), onrijp/groen fruit moet eerst enkele dagen buiten de koelkast rijpen voordat het kan worden gebruikt. Voor bessen, bramen en ander zacht fruit is het het beste om ze op de dag van aankoop op te eten of te verwerken, uiterlijk de dag daarna.
* Fruit dat afkomstig is van gematigde streken (zoals appels, peren, aardbeien, bessen, perziken, kersen), kan het beste in de koelkast of op een andere koele plaats worden bewaard. 
* Exotisch fruit (zoals banaan, ananas, mango, meloen en citrusfruit) wordt buiten de koelkast bewaard. Het blijft na aankoop gemiddeld nog maximaal 1 week goed.
* Zie [https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/koken-en-bewaren/waar-fruit-beste-bewaren-koelkast-fruitschaal.aspx Fruit bewaren] van het Voedingscentrum voor precieze bewaarmethoden en bewaartermijnen.

== Recepten met fruit ==
&lt;DynamicPageList&gt;
category= KB-fruit
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;

[[Categorie:Kookboek/Ingrediënt/Fruit| Fruit]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>h6pekj5oe6xw15cihbxa77ohybpd8ja</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396548</id>
      <parentid>396519</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:38:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Links toegevoegd</comment>
      <origin>396548</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3398" sha1="ify2jrzinu7t9jczxnzomue22oae53n" xml:space="preserve">[[File:Many fruits (46189562284).jpg|thumb|350px|Fruitkraam in Barcelona]]
'''Fruit''' is de verzamelnaam voor eetbare vruchten van planten, en daarop gelijkende schijnvruchten. 

Maar niet alle soorten vruchten worden tot &quot;fruit&quot; gerekend. Uitzonderingen zijn onder andere [[Kooboek/Noot|noten]] en [[Kookboek/Kastanje|kastanjes]]. En andere vruchten worden tot de &quot;groenten&quot; gerekend, zoals [[Kookboek/Tomaat|tomaten]], [[Kookboek/Komkommer|komkommers]] en [[Kookboek/Paprika|paprika's]].

Zie [[Kookboek/Fruitsoorten|Fruitsoorten]] voor een overzicht van soorten die we &quot;fruit&quot; noemen, met links naar beschrijvingspagina's.

== Gebruik ==
Vóór gebruik wordt fruit gewassen of geschild, afhankelijk van het soort fruit en het doel. Fruit kan vervolgens op diverse manieren worden gebruikt: 
# uit de hand, zoals appels, peren, abrikozen, mandarijnen, druiven, handsinaasappels en bananen;
# geperst:
## in vruchtensappen en limonades, zoals sinaasappelsap, appelsap, druivensap, cassis, sinas en limonadesiroop
## in alcoholische dranken, zoals wijn, appelcider, likeuren en brandewijnen op basis van fruit;
# in fruitsalades en met dranken, zoals in vruchtenbowls, sangria en bisschopswijn;
# in ontbijt, desserts, taarten, ander gebak en ijs; bijvoorbeeld geprakte aarbeien op beschuit, bessen met yoghurt en havermout, aarbeien met slagroom, appeltaart, sorbets, appelpannenkoeken;
# tot moes koken, bijvoorbeeld appelmoes, jam/confiture, bramensap en rabarbermoes (hoewel rabarber officieel tot de groenten wordt gerekend);
# in andere gerechten, om de smaak te verbeteren, zoals citroensap in rauwkostsalades en visgerechten en sinaasappel in gestoofde eend met sinaasappel;
# gedroogd, zoals rozijnen en krenten, gedroogde abrikozen en tutti frutti; men kan ze uit de hand eten, in andere gerechten gebruiken (zoals in krentenbrood) of wellen en vervolgens verwerken in gerechten.
Tip: Hoewel er vaak suiker aan fruit(gerechten) wordt toegevoegd, is dat zelden nodig (een uitzondering is rabarbermoes, maar rabarber is dan ook geen fruit). Proef daarom altijd eerst, voordat je suiker toevoegt, óók als het in een recept staat. Of wen aan een iets zuurdere smaak van fruitgerechten. 

== Bewaren ==
Fruit kan worden bewaard, maar de termijn is mede afhankelijk van de mate van rijpheid bij aankoop. Rijp fruit heeft een korte bewaartermijn (meestal 1 of 2 dagen), onrijp/groen fruit moet eerst enkele dagen buiten de koelkast rijpen voordat het kan worden gebruikt. Voor bessen, bramen en ander zacht fruit is het het beste om ze op de dag van aankoop op te eten of te verwerken, uiterlijk de dag daarna.
* Fruit dat afkomstig is van gematigde streken (zoals appels, peren, aardbeien, bessen, perziken, kersen), kan het beste in de koelkast of op een andere koele plaats worden bewaard. 
* Exotisch fruit (zoals banaan, ananas, mango, meloen en citrusfruit) wordt buiten de koelkast bewaard. Het blijft na aankoop gemiddeld nog maximaal 1 week goed.
* Zie [https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/koken-en-bewaren/waar-fruit-beste-bewaren-koelkast-fruitschaal.aspx Fruit bewaren] van het Voedingscentrum voor precieze bewaarmethoden en bewaartermijnen.

== Recepten met fruit ==
&lt;DynamicPageList&gt;
category= KB-fruit
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;

[[Categorie:Kookboek/Ingrediënt/Fruit| Fruit]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>ify2jrzinu7t9jczxnzomue22oae53n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396554</id>
      <parentid>396548</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T09:58:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Meer links</comment>
      <origin>396554</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4237" sha1="5r696hwmtai2ycxw6xya6xdgz8jsd3d" xml:space="preserve">[[File:Many fruits (46189562284).jpg|thumb|350px|Fruitkraam in Barcelona]]
'''Fruit''' is de verzamelnaam voor eetbare vruchten van planten en daarop gelijkende schijnvruchten. 

Maar niet alle soorten vruchten worden tot &quot;fruit&quot; gerekend. Uitzonderingen zijn onder andere [[Kooboek/Noot|noten]] en [[Kookboek/Kastanje|kastanjes]]. En andere vruchten worden tot de &quot;groenten&quot; gerekend, zoals [[Kookboek/Tomaat|tomaten]], [[Kookboek/Komkommer|komkommers]] en [[Kookboek/Paprika|paprika's]].

Zie [[Kookboek/Fruitsoorten|Fruitsoorten]] voor een overzicht van soorten die we &quot;fruit&quot; noemen, met links naar beschrijvingspagina's.

== Gebruik ==
Vóór gebruik wordt fruit gewassen of [[Kookboek/Schillen|geschild]], afhankelijk van het soort fruit en het doel. Fruit kan vervolgens op diverse manieren worden gebruikt: 
# uit de hand, zoals [[Kookboek/Appel|appels]], [[Kookboek/Peer|peren]], [[Kookboek/Abrikoos|abrikozen]], [[Kookboek/Mandarijn|mandarijnen]], [[Kookboek/Druif|druiven]], [[Kookboek/Sinaasappel|handsinaasappels]] en [[Kookboek/Banaan|bananen]];
# geperst:
## in vruchtensappen en limonades, zoals [[Kookboek/Sinaasappelsap|sinaasappelsap]], [[Kookboek/Apeelsap|appelsap]], [[Kookboek/Druivensap|druivensap]], cassis, sinas en [[Kookboek/Limonadesiroop|limonadesiroop]];
## in alcoholische dranken, zoals [[Kookboek/Wijn|wijn]], [[Kookboek/Cider|appelcider]], likeuren en brandewijnen op basis van fruit;
# in fruitsalades en met dranken, zoals in [[Kookboek/Vruchtenbowl|vruchtenbowls]], [[Kookboek/Sangria|sangria]] en [[Kookboek/Bisschopswijn|bisschopswijn]];
# in ontbijt, desserts, [[:Category:Cake, gebak en taart|taarten, ander gebak]] en ijs; bijvoorbeeld geprakte [[Kookboek/Aardbei|aarbeien]] op [[Kookboek/Beschuit|beschuit]], bessen met [[Kookboek/Yoghurt|yoghurt]] en havermout, aarbeien met [[Kookboek/Slagroom|slagroom]], appeltaart, [[Kookboek/Sorbetijs|sorbes]], appelpannenkoeken;
# koken, bijvoorbeeld [[Kookboek/Appelmoes|appelmoes]], [[Kookboek/Jam|jam/confiture]], [[Kookboek/Mangochutney|mangochutney]], [[Kookboek/Appelchutney|appelchutney]], [[Kookboek/Bramensap|bramensap]] en [[Kookboek/Rabarbermoes|rabarbermoes]] (hoewel rabarber officieel tot de groenten wordt gerekend);
# in andere gerechten, om de smaak te verbeteren, zoals [[Kookboek/Citroensap|citroensap]] in rauwkostsalades en visgerechten en sinaasappel in [[Kookboek/Gestoofde eend met sinaasappel|gestoofde eend met sinaasappel]];
# gedroogd, zoals [[Kookboek/Rozijn|rozijnen]] en [[Kookboek/Krent|krenten]], gedroogde [[Kookboek/Abrikoos|abrikozen]] en [[Kookboek/Tutti frutti|tutti frutti]]; men kan ze uit de hand eten, in andere gerechten gebruiken (zoals in krentenbrood) of wellen en vervolgens verwerken in gerechten.
Tip: Hoewel er vaak suiker aan fruit(gerechten) wordt toegevoegd, is dat zelden nodig (een uitzondering is rabarbermoes, maar rabarber is dan ook geen fruit). Proef daarom altijd eerst, voordat je suiker toevoegt, óók als het in een recept staat. Of wen aan een iets zuurdere smaak van fruitgerechten. 

== Bewaren ==
Fruit kan worden bewaard, maar de termijn is mede afhankelijk van de mate van rijpheid bij aankoop. Rijp fruit heeft een korte bewaartermijn (meestal 1 of 2 dagen), onrijp/groen fruit moet eerst enkele dagen buiten de koelkast rijpen voordat het kan worden gebruikt. Voor bessen, bramen en ander zacht fruit is het het beste om ze op de dag van aankoop op te eten of te verwerken, uiterlijk de dag daarna.
* Fruit dat afkomstig is van gematigde streken (zoals appels, peren, aardbeien, bessen, perziken, kersen), kan het beste in de koelkast of op een andere koele plaats worden bewaard. 
* Exotisch fruit (zoals banaan, ananas, mango, meloen en citrusfruit) wordt buiten de koelkast bewaard. Het blijft na aankoop gemiddeld nog maximaal 1 week goed.
* Zie [https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/koken-en-bewaren/waar-fruit-beste-bewaren-koelkast-fruitschaal.aspx Fruit bewaren] van het Voedingscentrum voor precieze bewaarmethoden en bewaartermijnen.

== Recepten met fruit ==
&lt;DynamicPageList&gt;
category= KB-fruit
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;

[[Categorie:Kookboek/Ingrediënt/Fruit| Fruit]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>5r696hwmtai2ycxw6xya6xdgz8jsd3d</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Schillen</title>
    <ns>0</ns>
    <id>44193</id>
    <revision>
      <id>396524</id>
      <timestamp>2025-06-10T07:49:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Nieuwe pagina aangemaakt met '{{Sjabloon:Bereidingstechniek}} Bij '''schillen''' wordt het buitenste oppervlak, oftewel de schil, van een ingrediënt verwijderd. Bijvoorbeeld van aardappels en diverse groente- en fruitsoorten, maar ook verse gember wordt geschild. Garnalen (en andere schaaldieren) en gekookte eieren worden gepeld voordat ze worden gebruikt, ook een vorm van de schil of schaal eraf halen.  Schillen gaat het best met een dunschiller of een schilmesje. Men houdt het ingredië…'</comment>
      <origin>396524</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1576" sha1="tsg2vqjnw35lkqfnyqmvu4bhu8czrxs" xml:space="preserve">{{Sjabloon:Bereidingstechniek}}
Bij '''schillen''' wordt het buitenste oppervlak, oftewel de schil, van een ingrediënt verwijderd. Bijvoorbeeld van aardappels en diverse groente- en fruitsoorten, maar ook verse gember wordt geschild. Garnalen (en andere schaaldieren) en gekookte eieren worden gepeld voordat ze worden gebruikt, ook een vorm van de schil of schaal eraf halen.

Schillen gaat het best met een dunschiller of een schilmesje. Men houdt het ingrediënt in de ene hand en schilt met de andere de schil eraf.

Te dik schillen is kostbaar, er worden dan onnodig delen van het product weggegooid.

Overigens is het niet altijd nodig om voedingsmiddelen te schillen, bijvoorbeeld nieuwe aardappels, pompoenen, komkommers, courgette, wortelen, appels en peren. Vaak gaat bij schillen immers een deel van de voedingswaarde of smaak verloren. 

Aardappels en wortels kunnen ook geschrapt worden.

== Fotogalerij ==
&lt;gallery widths=&quot;180&quot; heights=&quot;180&quot;&gt;
Schälmesser.jpg|Schilmesje en twee soorten dunschillers
Pikatje2.JPG|Aardappel schillen met schilmesje
Apple peeling 4436.JPG|Appel schillen met dunschiller
Apple peeler with potato 01 Pengo.jpg|Schilapparaat
Orange - panoramio (1).jpg|Sinaasappel schillen
Sakurajima komikan.JPG|Mandarijn schillen
Peeling tomatoes-01.jpg|[[Kookboek/Tomaat#Tomaten ontvellen|Tomaten ontvellen]]
ALMUDENA PELA CEBOLLAS porque en esta cocina no hay latas y todo se cocina directamente.jpg|Uien schillen
Woman at the shrimp peeling in Stellendam.jpg|Garnalen pellen
&lt;/gallery&gt;

[[Categorie:Kookboek/Bereidingstechniek|Schillen]]
{{sub}}</text>
      <sha1>tsg2vqjnw35lkqfnyqmvu4bhu8czrxs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396528</id>
      <parentid>396524</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:08:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Aanvulling</comment>
      <origin>396528</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1907" sha1="3yy1rsas2oyn0c8i862s78bdbgjm2h8" xml:space="preserve">{{Sjabloon:Bereidingstechniek}}
Bij '''schillen''' wordt het buitenste oppervlak, oftewel de schil, van een ingrediënt verwijderd. Bijvoorbeeld van aardappels en diverse groente- en fruitsoorten, maar ook verse gember wordt geschild. Garnalen (en andere schaaldieren) en gekookte eieren worden gepeld voordat ze worden gebruikt, ook een vorm van de schil of schaal eraf halen.

Schillen gaat het best met een dunschiller of een schilmesje. Men houdt het ingrediënt in de ene hand en schilt met de andere de schil eraf.

Te dik schillen is kostbaar, er worden dan onnodig delen van het product weggegooid.

Overigens is het niet altijd nodig om voedingsmiddelen te schillen, bijvoorbeeld nieuwe aardappels, pompoenen, komkommers, courgette, wortelen, appels en peren. Vaak gaat bij schillen immers een deel van de voedingswaarde of smaak verloren. 

Aardappels en wortels kunnen ook geschrapt worden, d.w.z. met een mes langs het ingrediënt schrapen (zie [https://www.facebook.com/OpperdoezerRonde1/videos/schrappen-schrappen-schrappen-heerlijk-om-te-doen-%C3%A9n-om-naar-te-kijken-maar-nog-/643441093353412/ video aardappel schrappen]), waardoor alleen het allerbuitenste van de schil eraf gaat en er meer ingrediënt overblijft.

== Fotogalerij ==
&lt;gallery widths=&quot;180&quot; heights=&quot;180&quot;&gt;
Schälmesser.jpg|Schilmesje en twee soorten dunschillers
Pikatje2.JPG|Aardappel schillen met schilmesje
Apple peeling 4436.JPG|Appel schillen met dunschiller
Apple peeler with potato 01 Pengo.jpg|Schilapparaat
Orange - panoramio (1).jpg|Sinaasappel schillen
Sakurajima komikan.JPG|Mandarijn schillen
Peeling tomatoes-01.jpg|[[Kookboek/Tomaat#Tomaten ontvellen|Tomaten ontvellen]]
ALMUDENA PELA CEBOLLAS porque en esta cocina no hay latas y todo se cocina directamente.jpg|Uien schillen
Woman at the shrimp peeling in Stellendam.jpg|Garnalen pellen
&lt;/gallery&gt;

[[Categorie:Kookboek/Bereidingstechniek|Schillen]]
{{sub}}</text>
      <sha1>3yy1rsas2oyn0c8i862s78bdbgjm2h8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396546</id>
      <parentid>396528</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T08:35:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Foto's toegevoegd</comment>
      <origin>396546</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2018" sha1="njo1vv0dbg9pnblzy0962zovgfokh74" xml:space="preserve">{{Sjabloon:Bereidingstechniek}}
Bij '''schillen''' wordt het buitenste oppervlak, oftewel de schil, van een ingrediënt verwijderd. Bijvoorbeeld van aardappels en diverse groente- en fruitsoorten, maar ook verse gember wordt geschild. Garnalen (en andere schaaldieren) en gekookte eieren worden gepeld voordat ze worden gebruikt, ook een vorm van de schil of schaal eraf halen.

Schillen gaat het best met een dunschiller of een schilmesje. Men houdt het ingrediënt in de ene hand en schilt met de andere de schil eraf.

Te dik schillen is kostbaar, er worden dan onnodig delen van het product weggegooid.

Overigens is het niet altijd nodig om voedingsmiddelen te schillen, bijvoorbeeld nieuwe aardappels, pompoenen, komkommers, courgette, wortelen, appels en peren. Vaak gaat bij schillen immers een deel van de voedingswaarde of smaak verloren. 

Aardappels en wortels kunnen ook geschrapt worden, d.w.z. met een mes langs het ingrediënt schrapen (zie [https://www.facebook.com/OpperdoezerRonde1/videos/schrappen-schrappen-schrappen-heerlijk-om-te-doen-%C3%A9n-om-naar-te-kijken-maar-nog-/643441093353412/ video aardappel schrappen]), waardoor alleen het allerbuitenste van de schil eraf gaat en er meer ingrediënt overblijft.

== Fotogalerij ==
&lt;gallery widths=&quot;180&quot; heights=&quot;180&quot;&gt;
Schälmesser.jpg|Schilmesje en twee soorten dunschillers
Pikatje2.JPG|Aardappel schillen met schilmesje
Apple peeling 4436.JPG|Appel schillen met dunschiller
Apple peeler with potato 01 Pengo.jpg|Schilapparaat
PeelingWhiteAsparagus (8324642323).jpg|Asperges schillen
ALMUDENA PELA CEBOLLAS porque en esta cocina no hay latas y todo se cocina directamente.jpg|Uien schillen
Peeled Ginger (6314755173).jpg|Geschilde gemberwortel
Orange - panoramio (1).jpg|Sinaasappel schillen
Sakurajima komikan.JPG|Mandarijn schillen
Peeling tomatoes-01.jpg|[[Kookboek/Tomaat#Tomaten ontvellen|Tomaten ontvellen]]
Woman at the shrimp peeling in Stellendam.jpg|Garnalen pellen
&lt;/gallery&gt;

[[Categorie:Kookboek/Bereidingstechniek|Schillen]]
{{sub}}</text>
      <sha1>njo1vv0dbg9pnblzy0962zovgfokh74</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>