Wikibooks:Lerarenkamer

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="nl">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikibooks</sitename>
    <dbname>nlwikibooks</dbname>
    <base>https://nl.wikibooks.org/wiki/Hoofdpagina</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.6</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Speciaal</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Overleg</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Gebruiker</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Overleg gebruiker</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikibooks</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Overleg Wikibooks</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Bestand</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Overleg bestand</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Overleg MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Sjabloon</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Overleg sjabloon</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Help</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Overleg help</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Categorie</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Overleg categorie</namespace>
      <namespace key="102" case="first-letter">Transwiki</namespace>
      <namespace key="103" case="first-letter">Overleg transwiki</namespace>
      <namespace key="104" case="first-letter">Wikijunior</namespace>
      <namespace key="105" case="first-letter">Overleg Wikijunior</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Overleg module</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Wikibooks:Lerarenkamer</title>
    <ns>4</ns>
    <id>30</id>
    <revision>
      <id>397257</id>
      <parentid>397211</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T05:45:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>/* Melding auteursrechtschendingen */ Reactie</comment>
      <origin>397257</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="38785" sha1="g9q7leaumyu48lc237jreddiw5ge3ce" xml:space="preserve">__NEWSECTIONLINK__{{Lerarenkamer}}&lt;!-- Bij archiveren deze regel laten staan aub. --&gt;&lt;br style=&quot;clear: both;&quot;&gt;

== Vraag over link naar Wikivoyage voor [[Vakantiereizen]] ==
Op Wikivoyage heb ik enkele jaren terug het artikel [[Wikivoyage:Weinstraße|Deutsche Weinstraße]] opgezet. Eerder dit jaar heb ik [[Vakantiereizen/Fietsvakantie/De reis]] hier op Wikibooks ontdekt. Nu zou ik graag op de één of andere manier een link willen leggen op deze Wikibooks-pagina naar de Wikivoyage-pagina. Mijn vragen:
* Mag dat met een rechtstreekse link?
* Zo niet: is het dan OK om een Wikibooks-pagina maken en de tekst uit die Wikivoyage-pagina te kopiëren, aan te passen naar het format dat hier geldt en uit te breiden met bijvoorbeeld een fotogalerij?
[[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 2 feb 2025 16:19 (CET)

== Uw wiki zal binnenkort in de 'alleen-lezen' modus te gebruiken zijn ==
Zie [[Wikibooks:Lerarenkamer/Nieuwsbrieven_2025#Uw_wiki_zal_binnenkort_in_de_'alleen-lezen'_modus_te_gebruiken_zijn|de nieuwsbrief]]. - [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]] ([[Overleg gebruiker:Erik Baas|overleg]]) 15 mrt 2025 11:49 (CET)

== Voorstel: [[Veilig op het internet/Dialers]] verwijderen ivm irrelevantie ==
[[Gebruiker:Koos Jol|Koos Jol]] en anderen: Hoe relevant zijn de bedreigingen voor Dialers nog, nu (bijna?) niemand meer inbelt op internet op de in dit artikel beschreven wijze? Kan deze pagina worden verwijderd? --[[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 24 mrt 2025 06:23 (CET)

En hoe relevant zijn [[Windows Vista]] en [[Windows XP]] nog? Kunnen ze verwijderd worden? --[[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 26 mrt 2025 16:44 (CET)

Of kunnen ze verplaatst worden naar [[:Categorie:Wikibooks:Archief]] (en verwijderd worden uit de huidige boekstructuur)? Ik kom uit de bibliotheekwereld en daar is het heel gebruikelijk om verouderde boeken te saneren. Om plaats te maken voor nieuwe (dat is hier niet van toepassing) maar ook om gebruikers sneller te laten vinden wat ze zoeken en hen niet te belasten met wat toch niet relevant is. Is hier op Wikibooks ook zo'n beleid of kunnen we daartoe komen? --[[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 27 mrt 2025 05:07 (CET)
:Ha JobkeB, t.a.v. het artikel waar je naar verwijst: ik ben daar niet de auteur van, heb hooguit wat kleine wijzigingen gedaan. De echte vraag zou voor [[Gebruiker:MADe|MADe]] zijn lijkt mij. T.a.v. het beleid van Wikibooks m.b.t. het bijhouden van verouderde artikelen: ik ben hier imho te inactief om daar een echt stempel op te drukken, al ben ik het wel grotendeels met je eens dat deze artikelen op dit moment weinig meer toevoegen. Dat geldt ook voor sommige artikelen waar ik zelf wél actief aan heb bijgedragen, zoals bijvoorbeeld [[Microsoft_Word/Opmaakprofiel_wijzigen]], welke uitgaat van Office 2000. Al zou je hiervoor met een grondige herziening opnieuw een waardevol artikel kunnen maken. Op de pagina [[Microsoft_Word]] is hiervoor overigens al een disclaimer geplaatst. [[Gebruiker:Koos Jol|Koos]] &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;[[Overleg gebruiker:Koos Jol|Overleg]]&lt;/span&gt; 1 apr 2025 16:33 (CEST)
::Dank [[Gebruiker:Koos Jol|Koos Jol]], voor je reactie. Ja, je hebt helemaal gelijk dat eigenlijk [[Gebruiker:MADe|MADe]] de vraag zou moeten beantwoorden. Maar diens laatste bijdrage is van 8 jaar geleden, dus ik ben bang dat die niet meer gaat reageren. Daarom heb ik iemand anders gezocht die nog wel actief is hier. 
::[[Gebruiker:De Wikischim|De Wikischim]], [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]] en [[Gebruiker:Ellywa|Ellywa]]: zouden jullie je eens over dit vraagstuk willen buigen? De uiteindelijke vraag is: Is er beleid voor het verwijderen van boeken over verouderde onderwerpen of kunnen we hier beleid voor maken? [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 1 apr 2025 17:25 (CEST)
:::Voor zover ik weet is er geen beleid , maar ikzelf ben er geen voorstander van om boeken weg te gooien . Het lijkt me beter om er een sjabloontje op te zetten dat de inhoud verouderd is . Voor vrijwel elk leerboek of non-fictieboek boek geldt immers dat het zodra het verschijnt alweer verouderd is. Groet, [[Gebruiker:Ellywa|Ellywa]] ([[Overleg gebruiker:Ellywa|overleg]]) 1 apr 2025 20:03 (CEST)
::::Dank [[User:Ellywa]], voor je reactie. Mijn voorstel wordt dan:
::::# Ervoor zorgen dat er zo'n sjabloon komt. Ik heb daarvoor [[Sjabloon:Verouderd]] gemaakt. Kan hij zo gebruikt worden of zijn er nog correcties of aanvullingen nodig? Is de beschreven procedure correct? 
::::# Een boek of hoofdstuk dat verouderd is en niet meer bruikbaar in een actuele cursus of in een klaslokaal:
::::## hieruit worden de categorieën verwijderd en vervangen door [[:Categorie:Wikibooks:Archief]]; of moeten we hier een aparte categorie voor maken, bijvoorbeeld [[:Categorie:Verouderde Wikibooks]]?
::::## een boek verdwijnt van de voorpagina
::::## als het om één hoofdstuk gaat: het hoofdstuk verdwijnt uit de inhoudsopgave van het desbetreffende boek en uit de sjabloon-inhoudsopgave.
::::Hoe denken jullie hierover? Is er meer om aan te denken? Aanvullingen/correcties? [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 2 apr 2025 11:26 (CEST)
:::::Fijn dat je het zo snel gedaan hebt. Het geel mag, wat mij betreft, veel zachter ;-). Ik ben het niet eens met het verwijderen uit een categorie of uit de hoofdstukstructuur van het boek. Dan is het ook niet meer vindbaar. En dan zal helemaal niemand meer geneigd  zijn om het te actualiseren. En als het een geheel achterhaalde techniek is, dan kan dat dit het beste vermeld worden in het hoofdstuk/boek. Dan wordt het een beschrijving hoe het vroeger was. Denk bijv. aan een beschrijving van de werking van een rekenliniaal. Niemand gebruikt het meer, maar je kan best willen weten hoe het werkt. En dat geldt bijv. ook voor een handboor, ook al heeft iedereen een elektrische tegenwoordig. De achtergrond van mijn mening: ik wil niet toe naar geruzie over wat wel, wat niet behouden kan blijven. Wikibooks is een fijne plek om te werken, en dat mag zo blijven. Groet, [[Gebruiker:Ellywa|Ellywa]] ([[Overleg gebruiker:Ellywa|overleg]]) 2 apr 2025 13:10 (CEST)
::::::#Na het lezen van jullie reacties (ook die van De Wikischim van 2 apr 2025 12:10), vraag ik me af wie de doelgroep(en) op Wikibooks is/zijn. Ik dacht altijd: leerlingen, studenten, cursisten en wie verder iets wil leren, te beginnen bij de huidige situatie (het is al mooi genoeg als ze die onder de knie krijgen), zonder de ballast van hoe iets ooit was, net als in gedrukte leer- en studieboeken. Dus ging ik ervan uit dat het gebodene hier actueel zou moeten zijn. Vandaar mijn voorstel om verouderde pagina's uit de actuele structuur te halen en ze in een archief te plaatsen. De enkeling die dergelijke teksten zoekt, kan ze dan vinden via de zoekfunctie. '''==&gt; Vraag''': Wie is voor jullie de (belangrijkste) doelgroep? En wat betekent dat voor het beleid? 
::::::#Teksten die geactualiseerd moeten worden, kunnen op [[Wikibooks:Gewenste hoofdstukken en boeken]] vermeld worden, met een toelichting erbij, of een soortgelijke nieuwe pagina voor dit doel. Die hoeven niet in de actuele categorie- en boekstructuur of op de voorpagina opgenomen te worden. Op Commons is er een [[c:Category:Obsolescence|Category:Obsolescence]] met subcategorieën per onderwerp: wel vindbaar, niet stuk voor stuk in de onderwerpen-structuur. Zoiets lijkt mij voor Wikibooks ook een goede manier. De voorpagina is voor mij het visitekaartje van Wikibooks, met links die tiptop in orde zijn. Daar kan wel een verwijzing komen naar zo'n lijst met gewenste en te actualiseren boeken/hoofdstukken, bijvoorbeeld in de rechterkolom, bij &quot;''We hebben hulp nodig!''&quot;
::::::#Ik heb de kleur in het [[Sjabloon:Verouderd|sjabloon]] gewijzigd. '''==&gt; Vraag''': Zo goed? De tekst kan nog worden aangepast als deze discussie is afgerond. 
::::::#Overigens vind ik over het gebruik van een rekenliniaal uitgebreidere informatie op Wikipedia dan in Wikibooks. En mensen zoeken ook eerder op Wikipedia dan in Wikibooks. Wikipedia lijkt mij ook een goede plaats voor verouderde onderwerpen, waar ze beter in een historische context geplaatst kunnen worden. Of er moet hier een Wikibook over de geschiedenis van de techniek komen, in dat geval kan een pagina weer uit het archief worden opgevist.
::::::#Ik ben het met je eens dat Wikibooks een fijne plek is om te werken en ook ik wil dat graag zo houden. Nog belangrijker vind ik het perspectief van de eindgebruiker: die moet snel iets van zijn/haar gading kunnen vinden. Anders ben ik bang dat Wikibooks steeds minder relevant wordt. Dat vind ik belangrijk genoeg om er over te discussiëren, met het risico dat anderen een andere mening hebben. Het zij zo.
::::::[[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 3 apr 2025 07:37 (CEST)
:::::::Ja, er geldt voor wel meer inhoud hier dat het op Wikipedia allang beter en uitgebreider beschreven staat, terwijl WP bovendien natuurlijk veel meer bezocht wordt. Neem bijv. [[Leer jezelf ecologisch tuinieren]]; alle planten- en kruidensoorten staan natuurlijk ook allang uitgebreid beschreven op WP, in databases zoals op deze site het project Wikispecies, etc.
:::::::Hier ligt nou net een grote uitdaging voor dit kleinere project; de informatie aanbieden in een vorm die tòch meerwaarde biedt t.o.v. WP, door het makkelijker leesbaar en voor iedereen toegankelijker te maken, door het bijv. op te delen in kleine hoofdstukjes in plaats van één ellenlange en weinig overzichtelijke pagina. De modules waaruit de boeken hier standaard zijn opgebouwd, lenen zich daar in principe goed voor. [[Gebruiker:De Wikischim|De Wikischim]] ([[Overleg gebruiker:De Wikischim|overleg]]) 3 apr 2025 11:30 (CEST)
::::::::De zachtere kleur geel vind ik een grote verbetering. Verder heb ik geen nieuwe inzichten toe te voegen. Ik denk dat anderen ook nog wel aan het woord kunnen komen. [[Gebruiker:Ellywa|Ellywa]] ([[Overleg gebruiker:Ellywa|overleg]]) 4 apr 2025 00:50 (CEST)

== GFDL ==
Hallo! Ik heb voorgesteld bij [[Overleg MediaWiki:Licenses]] om GFDL als optie te verwijderen bij het uploaden van bestanden. Ik weet dat er niet veel bestanden worden geüpload, maar als onderdeel van een discussie op Commons probeer ik zoveel mogelijk wiki's van [[:c:Commons:Village_pump/Proposals#List_of_wikis_with_files_and_GFDL-only_in_MediaWiki:Licenses_(change_GFDL_cut-off_date)|deze lijst]] te verwijderen. Dus ik hoop dat jullie het alsnog verwijderen. [[Gebruiker:MGA73|MGA73]] ([[Overleg gebruiker:MGA73|overleg]]) 26 mrt 2025 18:37 (CET)
:Voorstander. En het lijkt mij dan goed om deze lijst flink te reduceren overeenkomstig [[w:MediaWiki:Licenses]]. [[Gebruiker:Koos Jol|Koos]] &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;[[Overleg gebruiker:Koos Jol|Overleg]]&lt;/span&gt; 1 apr 2025 16:41 (CEST)
::Ik ben het ermee eens. We moeten wel lokaal uploaden blijven behouden. op WP NL is dat niet meer mogelijk, en dat betekent dat we onderworpen zijn aan het beleid op Commons. Vooral op gebied van auteursrechten wringt dat, met het oog op de URAA (als iemand meer wil weten daarover zal ik links geven). Groet, [[Gebruiker:Ellywa|Ellywa]] ([[Overleg gebruiker:Ellywa|overleg]]) 2 apr 2025 13:13 (CEST)
:::P.S. [[MediaWiki:Licenses]] is geheel verouderd, zo staat CCBYSA4.0, nu de standaard, er niet meer bij. Hoe te actualiseren? Groet, [[Gebruiker:Ellywa|Ellywa]] ([[Overleg gebruiker:Ellywa|overleg]]) 2 apr 2025 13:15 (CEST)
::::@[[Gebruiker:Ellywa|Ellywa]] Hoi! Ik moet toegeven dat ik een vertaler gebruik. Dus ik weet niet zeker of &quot;Hoe te actualiseren?&quot; betekent hoe kunnen we de pagina updaten of dat het betekent hoe de pagina eruit moet zien. Maar aangezien URAA alleen relevant is voor pagina's die bijvoorbeeld &quot;PD-oud&quot; zijn in Europa, maar niet in de VS, denk ik dat we de meeste andere opties moeten verwijderen. En [[Sjabloon:PD]] moet worden verwijderd omdat het niet verklaart waarom een ​​bestand PD is. --[[Gebruiker:MGA73|MGA73]] ([[Overleg gebruiker:MGA73|overleg]]) 2 apr 2025 13:34 (CEST)
:::::Inmiddels heb ik de overeenkomende pagina op Commons opgezocht, die staat hier: 
:::::* https://commons.wikimedia.org/wiki/MediaWiki:Licenses/nl
:::::Daar staat GFDL nog wel bij, misschien is die licentie in sommige instanties nog wel nodig (software?). Is er bezwaar tegen om die lijst hier 1-op-1 over te nemen? Ik zie dat [[Gebruiker:Koos Jol|Koos]] al voorstelde (soms ben ik zo een slechte lezer... sorry) Groet, [[Gebruiker:Ellywa|Ellywa]] ([[Overleg gebruiker:Ellywa|overleg]]) 4 apr 2025 00:57 (CEST)
:::::: GFDL is oké als het b.v. gebruikt in combinatie met CC-BY-SA-4.0. Gebruik het alleen niet.--[[Gebruiker:MGA73|MGA73]] ([[Overleg gebruiker:MGA73|overleg]]) 4 apr 2025 06:25 (CEST)
Misschien [[:c:MediaWiki:Licenses/nl]] kopiëren? Je kunt later altijd nog wijzigen als je een licentie nodig hebt. Maar ik denk dat het goed zou zijn om 4.0 toe te voegen en GFDL voorlopig te verwijderen.--[[Gebruiker:MGA73|MGA73]] ([[Overleg gebruiker:MGA73|overleg]]) 21 apr 2025 11:28 (CEST)

Ping [[Gebruiker:De Wikischim|De Wikischim]], [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]], [[Gebruiker:J.Grandgagnage|J.Grandgagnage]], [[Gebruiker:Ellywa|Ellywa]]. Alles goed? --[[Gebruiker:MGA73|MGA73]] ([[Overleg gebruiker:MGA73|overleg]]) 8 jun 2025 17:20 (CEST)
:Het is mij net niet helemaal duidelijk waar het bovenstaande precies over gaat, verder ben ik op dit moment ook net even met wat andere zaken bezig. Anderen? [[Gebruiker:De Wikischim|De Wikischim]] ([[Overleg gebruiker:De Wikischim|overleg]]) 9 jun 2025 00:18 (CEST)
::Ik heb geen verstand van licenties, en wens me er ook niet in te verdiepen. - [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]] ([[Overleg gebruiker:Erik Baas|overleg]]) 9 jun 2025 10:44 (CEST)

De meeste bestanden kunnen op Commons worden geplaatst. Het zijn waarschijnlijk alleen bestanden waarvan het auteursrecht in Nederland is verlopen, maar niet in de VS, die een probleem kunnen vormen. Sommige sjablonen op de lijst bestaan ​​niet en moeten daarom worden verwijderd. De sjabloon-PD moet worden verwijderd, omdat er niet wordt vermeld waarom het bestand als PD wordt beschouwd. Ik raad aan om de sjablonen van Commons te kopiëren die realistisch gezien worden gebruikt. Er kunnen er altijd meer worden toegevoegd indien nodig. --[[Gebruiker:MGA73|MGA73]] ([[Overleg gebruiker:MGA73|overleg]]) 12 jun 2025 18:49 (CEST)

== SVP [[Koookboek/Rijstsalade]] verwijderen ==
Beste [[User:De Wikischim|De Wikischim]]: zou je svp [[Koookboek/Rijstsalade]] (dus met de drie o's die je net hernoemd hebt) willen verwijderen? Alvast dank! [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 5 apr 2025 12:01 (CEST)

:Gedaan. N.B. onderdelen van een boek worden als het goed is aan de categorie inhoud toegevoegd. Heb ik inmiddels gedaan, dus met &lt;nowiki&gt;
:[[Categorie:Kookboek - inhoud|Rijstsalade]]&lt;/nowiki&gt;. Groet, [[Gebruiker:Ellywa|Ellywa]] ([[Overleg gebruiker:Ellywa|overleg]]) 5 apr 2025 12:17 (CEST)
::Hè, hoe kan dat nu? Ik had juist bewust de pagina hernoemd zonder een rd met spelfout achter te laten. Wat ging hier mis waardoor de rd opnieuw moest worden verwijderd? [[Gebruiker:De Wikischim|De Wikischim]] ([[Overleg gebruiker:De Wikischim|overleg]]) 5 apr 2025 12:37 (CEST)
:::Je hebt om 11:53 de titel gewijzigd, maar om 11:55 en 11:56 heeft JopkeB nog bewerkingen uitgevoerd, en daarbij (wsch. ongemerkt) de pagina opnieuw aangemaakt (zie de [https://nl.wikibooks.org/w/index.php?title=Speciaal:Terugplaatsen&amp;target=Koookboek%2FRijstsalade paginageschiedenis]). - [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]] ([[Overleg gebruiker:Erik Baas|overleg]]) 5 apr 2025 15:52 (CEST)
::Beste [[User:Ellywa|Ellywa]]: ''&lt;nowiki&gt;[[Categorie:Kookboek - inhoud|Rijstsalade]]&lt;/nowiki&gt;'' is overbodig als het sjabloon ''&lt;nowiki&gt;{{Recepten}}&lt;/nowiki&gt;'' er al staat, dus ik heb je bewerking weer teruggedraaid.
::En ja, ik denk dat de analyse van Erik Baas over het opnieuw invoeren van de foute pagina correct is. [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 5 apr 2025 17:22 (CEST)
Deze kwestie is opgelost en kan wat mij betreft worden verplaatst naar het archief. --[[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 15 apr 2025 10:05 (CEST)

== Voorstel voor extra link op hoofdpagina Kookboek + vragen over structuur ervan ==
Op de [[Overleg:Kookboek#Vragen over de navigatie binnen het Kookboek|Overlegpagina:Kookboek]] heb ik enkele vragen over het Kookboek gesteld, maar tot nu toe helaas geen reactie gekregen.&lt;br&gt;
'''@ [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]], [[Gebruiker:De Wikischim|De Wikischim]] en [[Gebruiker:Ellywa|Ellywa]]''' zouden jullie mijn vragen kunnen beantwoorden en/of beoordelen of de voorgestelde handleiding in orde is en op de voorgestelde wijze op deKookboek-hoofdpagina geplaatst kan worden? [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 6 apr 2025 10:37 (CEST)

'''Vraag 2''': En er zit iets fout als je ''&lt;nowiki&gt;{{Kb|groenten}}&lt;/nowiki&gt;'' gebruikt in een recept:
* ''&lt;nowiki&gt;{{Kb|groente}}&lt;/nowiki&gt;'' (zonder n) geeft een correcte categorie ([[:Categorie:KB-groente]]) onderaan maar een rode link bij de ingredieënten naar [[Kookboek/Groente]].
* ''&lt;nowiki&gt;{{Kb|groenten}}&lt;/nowiki&gt;'' (met n) geeft een correcte link bij de ingredieënten naar [[Kookboek/Groenten]], maar een rode categorie-link onderaan ([[:Categorie:KB-groenten]]).
Kan ik [[Kookboek/Groenten]] hernoemen naar [[Kookboek/Groente]] zonder dat ergens anders iets fout gaat? Dan zou in ieder geval dit probleem zijn opgelost. --[[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 6 apr 2025 12:07 (CEST)

:Ik heb inmiddels [[Kookboek/Groente]] aangemaakt en direct een redirect gegeven. Hiermee is het probleem opgelost. Dus vraag 2 is opgelost (tenzij er bezwaren zijn tegen deze methode), vraag 1 staat nog open. [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 13 apr 2025 07:01 (CEST)
::Ga gerust je eigen gang met verbeteren, uitbreiden en reorganiseren, je hebt er meer kijk op dan ik... ;-) - [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]] ([[Overleg gebruiker:Erik Baas|overleg]]) 14 apr 2025 00:02 (CEST)
:::Mooi! Ga ik doen. Dank voor het vertrouwen en het compliment. [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 15 apr 2025 05:44 (CEST)

'''Stand van zaken:'''
* Kwestie 1 is gedeeltelijk opgelost, er staan nog enkele vragen open die ik niet zelf kan oplossen, zie de link.
* Kwestie 2 is geheel opgelost. 
--[[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 15 apr 2025 10:02 (CEST)

== SVP twee pagina's verwijderen ==
Wil iemand svp 
* [[:Categorie:Kookboek/Broodbeleg]] en
* [[Kookboek/Broodbeleg]]
verwijderen? Ik heb ze vanmorgen ten onrechte aangemaakt. De juiste pagina is [[:Categorie:Broodbeleg]] en die bleek toch al te bestaan. [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 7 apr 2025 11:19 (CEST)
:Gedaan. Mochten er in het kookboek misschien nog ergens teksten staan die letterlijk zijn overgenomen van elders en niet aangepast, zou je dat dan s.v.p. ook nog even kunnen laten weten? Ik wil er even helemaal zeker van zijn dat alles wat dat betreft nu in orde is. [[Gebruiker:De Wikischim|De Wikischim]] ([[Overleg gebruiker:De Wikischim|overleg]]) 7 apr 2025 12:13 (CEST)
::Ik heb de andere recepten in het kookboek naar eer en geweten toegevoegd. Zes jaar ervaring bij Commons heeft mij genoeg doordrongen van de ernst van auteursrechten. Als ik bronnen letterlijk heb gebruikt, heb ik die in een recept vermeld. Voor andermans recepten kan ik niet instaan. [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 8 apr 2025 10:52 (CEST)
:::Een gemakkelijker manier om zulke pagina's te laten verwijderen is door er een &lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;{{Nuweg}}&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt;-sjabloon op te plaatsen. - [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]] ([[Overleg gebruiker:Erik Baas|overleg]]) 14 apr 2025 00:04 (CEST)
::::Dank! Ga ik gebruiken. (In Commons is er een knop voor die ik hier niet kon vinden). [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 15 apr 2025 05:40 (CEST)
Deze kwestie is opgelost, wat mij betreft kan hij worden verplaatst naar het archief. --[[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 15 apr 2025 10:01 (CEST)

== Probleem met DynamicPageList ==
Sinds afgelopen vrijdag 11 apr 2025 om 11:46 werkt de DynamicPageList niet goed meer. (Mijn wijziging van 11 apr 2025 11:45 is nog wel goed gegaan, die van een minuut later niet meer.) Pagina's die sindsdien in een KB-categorie zijn gezet, komen niet meer op de bijbehorende overzichtspagina, hoe vaak ik ook op refresh klik. Vergelijk bijvoorbeeld [[Kookboek/Yoghurt]] waar 8 links zijn, met [[:Categorie:KB-yoghurt]] waar 13 links zijn. En [[Kookboek/Kaas]] waar de [[Kookboek/Bietensalade met kaas en noten]] ontbreekt, die wel in [[:Categorie:KB-kaas]] staat.

Doe ik iets fout (ik kan het niet ontdekken) of is er plotseling een hik in het programma? En in het laatste geval: kan die dan worden opgelost? [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 13 apr 2025 07:00 (CEST)

:Ik heb de pagina's gepurged ([https://nl.wikibooks.org/w/index.php?title=Kookboek/Yoghurt&amp;action=purge ], [https://nl.wikibooks.org/w/index.php?title=Kookboek/Kaas&amp;action=purge ]) om verversing van de servercache te forceren, en zie nu wel alle links die er horen te staan. Meestal gaat dat vanzelf, maar het heeft deze keer wel erg lang geduurd... NB.: Het kan zijn dat je de cache van je browser ook nog een keer moet verversen! - [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]] ([[Overleg gebruiker:Erik Baas|overleg]]) 13 apr 2025 12:36 (CEST)
::Dank! Bij mij werkt het ook weer goed, zelfs zonder verversen van de cache. 
::Kan ik dat ook zelf? In Commons is daarvoor een speciale knop, is die hier ook? of moet je zelf iets in de URL typen? [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 13 apr 2025 17:53 (CEST)
:::Ja hoor, de simpelste manier is: klik op &quot;bewerken&quot;, verander &quot;action=edit&quot; in de URL in &quot;action=purge&quot;, en druk de &quot;Enter&quot;-toets. - [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]] ([[Overleg gebruiker:Erik Baas|overleg]]) 13 apr 2025 23:16 (CEST)
::::Dank! [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 14 apr 2025 04:49 (CEST)
Deze kwestie is opgelost, wat mij betreft kan deze discussie verplaatst worden naar het archief. --[[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 15 apr 2025 09:59 (CEST)
*Als je het vaak nodig hebt zou je de ''complete'' inhoud van [https://nl.wikibooks.org/w/index.php?title=Gebruiker:Erik_Baas/common.js&amp;oldid=392794 deze versie van mijn common.css] kunnen kopiëren naar [https://nl.wikibooks.org/w/index.php?title=Gebruiker:JopkeB/common.js jouw common.css], dan krijg je er een tabje bij.
*Archiveren gebeurt hier slechts af en toe, als de pagina te lang wordt (maar minstens eens per jaar). - [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]] ([[Overleg gebruiker:Erik Baas|overleg]]) 17 apr 2025 18:09 (CEST)
*:Het is gelukt, ik heb de extra tab gekregen. Dank! [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 18 apr 2025 06:42 (CEST)

== Tweetrapsauthenticatie  ==
Heeft iemand hier de zg. ''tweetrapsauthenticatie'' al kunnen activeren? Het lukt mij niet, en zonder dat zijn mijn rechten als interfacemoderator geblokkeerd. Dit bleek bij een poging tot het (op verzoek van JopkeB) installeren van Cat-A-Lot en/of HotCat. - [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]] ([[Overleg gebruiker:Erik Baas|overleg]]) 17 apr 2025 17:48 (CEST)

== Over de pagina [[Kookboek/Historische recepten]]  ==
Wat moeten we met [[Kookboek/Historische recepten]]? Deze pagina rammelt aan alle kanten:
* Het lijkt te gaan over een warme wijndrank, dus de naam is al fout, of ten minste onvolledig. 
* Hij lijkt te moeten horen bij [[:Categorie:Historisch recept]], maar heeft helemaal geen inhoudelijke categorie. 
* Er is helemaal geen context gegeven (waar gaat het over, wat is het, hoe heet hij, bij welke gelegenheden werd deze drank geserveerd, uit welke tijd stamt hij, hoe komt men aan het recept, etc.). 
* Er worden rauwe eieren in het recept gebruikt, maar geen teken van waarschuwing daarvoor. Het lijkt mij dat dergelijke dranken niet zomaar opgenomen kunnen worden in het Kookboek.
* Op de [[Overleg gebruiker:Heerp|overlegpagina van de initiator]] van deze pagina staat de boodschap: ''Waarschuwing! Dit account is gebruikt voor vandalisme op Wikibooks!''
Het liefst zou ik deze pagina laten verwijderen. Zien jullie nog andere kansen? [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 25 mei 2025 15:40 (CEST)
:Bedankt voor het hierop attenderen. [[Kookboek/Historische recepten]]  heeft inderdaad een heel vreemde, of iig geheel ontoepasselijke inhoud nu. Het is onduidelijk wat er speciaal historisch is aan warme wijn, al zal dat ook in vroeger tijden zeker al wel genuttigd zijn (net als bijv.[[Kookboek/Balkenbrij|balkenbrij]], wat ook nog steeds wordt gegeten). Geheel los daarvan is de tekst nu ook vrij onduidelijk en slordig geschreven, en  geheel bronloos (al is dat laatste weer geen heel strikte eis bij het kookboek). Ik zal dit dus in de huidige vorm maar verwijderen, [[gebruiker:Heerp]] kan eventueel verzoeken om herplaatsing in diens gebruikersruimte om eraan te werken. 
:[[:Categorie:Historisch recept]] bestaat al veel langer (deze ben ik zelf ooit eens een keer gestart, meen ik), maar heeft nog altijd niet heel veel inhoud. Iets meer aanvulling zou hier ook nog zeer welkom zijn uiteraard, al moet het dan uiteraard gaan om recepten die ook echt historisch zijn. (Er is nog geen eigen recept voor masteluin bijv., zie [https://eetverleden.nl/masteluin-middeleeuws-brood/ hier], bijvoorbeeld; de voorgaande link is bedoeld als eventuele inspiratiebron, niet om hierheen te kopiëren). [[Gebruiker:De Wikischim|De Wikischim]] ([[Overleg gebruiker:De Wikischim|overleg]]) 25 mei 2025 17:02 (CEST)
:Bij nader inzien; ik zit nu toch een beetje te denken hoe we hier precies de criteria voor indeling aanhouden. Bier bestond  al bij de Germanen rond het begin van de jaartelling, en [[Kookboek/Koffie|koffie]] is eigenlijk een 14e-eeuwse drank (volgens WP) maar toch zetten we dat nu niet bij de historische recepten/dranken. Insgelijks gebeurt dat nu dus ook niet voor bijv. warme wijn. [[Gebruiker:De Wikischim|De Wikischim]] ([[Overleg gebruiker:De Wikischim|overleg]]) 25 mei 2025 17:09 (CEST)
::Tsja, dat vroeg ik mij ook al af: wanneer is een recept historisch? Mijn voorstel: als het recept afkomstig is uit een kookboek van vóór 1900. En met bronvermelding. [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 25 mei 2025 17:13 (CEST)
::::Ik gaf hierboven o.a. balkenbrij als voorbeeld, maar dat staat dus inderdaad al gewoon gecategoriseerd als historisch recept (was ik weer vergeten). 
::::Het als zodanig indelen van recepten van vóór een bepaald jaartal (zoals 1900) is denk ik goed mogelijk, maar het betekent wel dat er straks een aantal recepten in komen die nog net zo goed eigentijds zijn. Ik stel verder ook voor om deze indeling strikt te beperken tot volledige recepten, en dus niet de pagina's voor basisingrediënten (anders zou bijv. [[Kookboek/Aardappel]] er ook in moeten). [[Gebruiker:De Wikischim|De Wikischim]] ([[Overleg gebruiker:De Wikischim|overleg]]) 25 mei 2025 17:19 (CEST)
:::::Is prima! [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 25 mei 2025 17:22 (CEST)
:::::Ik heb een beschrijving toegevoegd aan [[:Categorie:Historisch recept]] met deze voorwaarden. Kijk alsjeblieft of die door de beugel kan, corrigeer hem indien nodig. [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 27 mei 2025 06:14 (CEST)

== Hiërogliefen ==
Nieuw: &lt;hiero&gt;A10 - A39 - E26 - G37&lt;/hiero&gt;Zie [[Speciaal:Hierogliefen]]. - [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]] ([[Overleg gebruiker:Erik Baas|overleg]]) 26 mei 2025 19:17 (CEST)

== Probleem met kolommen  ==
De lijst met recepten in [[Kookboek/Ei]] is wel erg lang geworden. Daarom heb ik het kolommensjabloon gekopieerd uit [[Kookboek/Aardappel#Recepten_met_aardappel]]. En als ik het controleer vóórdat ik op &quot;Wijzigingen publiceren&quot; klik, dan zie ik ook twee kolommen. Maar na &quot;Wijzigingen publiceren&quot; is het toch weer één kolom geworden. Wat klopt er niet? [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]], Heb jij hier meer verstand van? [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 27 mei 2025 16:45 (CEST)
:Ik denk dat je browser de oude versie nog in de cache heeft; maak die leeg met Ctrl+F5 of Ctrl+R. Ik zie nl. wel 1, 2 of 3 kolommen, afhankelijk van de breedte van het venster. - [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]] ([[Overleg gebruiker:Erik Baas|overleg]]) 27 mei 2025 20:33 (CEST)
::Dank! Je hebt gelijk, ik zie nu ook 2 kolommen. Probleem opgelost. [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 28 mei 2025 06:07 (CEST)
:::Alleen blijken in de beschrijvingspagina's de categorieën dan niet te worden getoond, wat bij de versie met 1 kolom wel gebeurt. Zie [[Kookboek/Keukens]], waar eerst de versie mèt 2 kolommen wordt getoond en vervolens die met 1 kolom. Hoe kan dat worden opgelost? [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 10 jun 2025 15:20 (CEST)

== Nieuw: Chart-extensie vervangt Graph ==
De [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Chart-extensie]] is nu beschikbaar. Redacteuren kunnen deze nieuwe extensie gebruiken om interactieve datavisualisaties te maken, zoals staaf-, lijn-, vlak- en cirkeldiagrammen. Chart is ontworpen om veel van de functies van de oude Graph-extensie te vervangen. - [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]] ([[Overleg gebruiker:Erik Baas|overleg]]) 3 jun 2025 22:57 (CEST)

== Hoe kun je een alfabet/inhoudsopgave toevoegen aan een categorie? ==
[[:Categorie:Kookboek - inhoud]] heeft inmiddels 936 pagina's. Het is een index-pagina/long list, dus onderverdeling in categorieën is niet aan de orde. Om daarin toch prettig te kunnen navigeren, zou een alfabet bovenaan nuttig zijn. Ik heb  ''&lt;nowiki&gt;{{Alfabet met ankers}}&lt;/nowiki&gt;'' geplaatst, maar die blijkt niet te werken: als je op een letter klikt, blijf je op dezelfde pagina steken. 

Hoe moet het wel? [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) e10 jun 2025 15:16 (CEST)
:[[Sjabloon:Alfabet met links]]? Al zou ik zo even niet precies weten hoe je dat op een geschikte manier in het kookboek zou kunnen integreren. En anders moet er eventueel maar een eigen sorteersjabloon voor het kookboek komen? [[Gebruiker:De Wikischim|De Wikischim]] ([[Overleg gebruiker:De Wikischim|overleg]]) 10 jun 2025 17:57 (CEST)
::Op dit moment werkt het [[Sjabloon:Alfabet met links]] ook niet. 
::Een sorteersjabloon is alleen handig voor boeken met meer dan 200 modules. Dan zou een sorteersjabloon in Wikibooks alleen voor het Kookboek zijn. Zo te zien heeft het eerstvolgende grote boek namelijk 120 modules ([[:Categorie:Amerikaanse literatuur - inhoud]]) en de overige hebben er allemaal minder dan 100. Maar als iemand het de moeite waard vindt: graag! [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 11 jun 2025 07:29 (CEST)
:::Ik heb het gevonden: [[Sjabloon:Hoofding categorieindex]]! Probleem opgelost. [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 15 jun 2025 08:07 (CEST)

== Ter attentie: [[Chillipepers.NL]] ==
Voelt iemand zich geroepen om dit boek nog eens na te lopen? Ik denk dat er misschien wat in gesnoeid mag worden, ook staan er hier en daar wat opvallende taalfouten. Sommige stukken zijn wellicht lastig te herschrijven omdat onduidelijk is wat er nou precies staat. Het lijkt eigenlijk vooral te zijn geschreven door en voor ''insiders''. [[Gebruiker:De Wikischim|De Wikischim]] ([[Overleg gebruiker:De Wikischim|overleg]]) 10 jun 2025 18:19 (CEST)

:Op dit moment voorlopig niet, maar ik zet hem (onderaan) op mijn lijst met actiepunten. Dus als iemand anders het wil doen: graag! [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 11 jun 2025 07:40 (CEST)

== Voorstel: verwijder [[Kookboek/Gerechten]] ==
Kan [[Kookboek/Gerechten]] worden verwijderd? Het zou een overzichtspagina moeten zijn/worden, maar er staat maar één link op. Sinds de start in 2007 zijn er geen inhoudelijke wijzigingen geweest. Via de [[:Categorie:Kookboek|Kookboek-categorieën]] zijn al zoveel ingangen, dat deze pagina mij overbodig lijkt. [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 12 jun 2025 04:05 (CEST)

:Dag @[[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]], zo een verzoek kan je plaatsen op [[Wikibooks:Te verwijderen pagina's]]. Groet, [[Gebruiker:Ellywa|Ellywa]] ([[Overleg gebruiker:Ellywa|overleg]]) 12 jun 2025 12:34 (CEST)
::Dank, heb ik gedaan. Dus hier kan dit verzoek als afgehandeld worden beschouwd. [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 12 jun 2025 17:46 (CEST)

== Gevraagd: kenmerk/sjabloon voor niet te koppelen pagina's met Wikidata ==
Ik ben af-en-aan bezig om pagina's op [[Speciaal:OngekoppeldePaginas]] aan Wikidata-items te koppelen. Dat koppelen is belangrijk om twee redenen:
* Gemakkelijker pagina's over hetzelfde onderwerp kunnen vinden vanuit de betreffende Wikibook-pagina.
* Gemakkelijker een Wikibook-pagina kunnen vinden via Wikipedia en Wikibooks in andere talen (en Wikidata-items). 

Maar in het overzicht staan talloze pagina's die niet in aanmerking komen voor een koppeling met Wikidata. Bijvoorbeeld: 
* Het valt niet te verwachten dat er nu of in de toekomst in een andere wiki over hetzelfde onderwerp een pagina zal worden gemaakt. Voorbeelden voor het kookboek: 
** Wel koppelen: ingrediënten, bereidingswijzen, keukens en breed bekende gerechten (waarvoor nu al een wikilink of ten minste één pagina bestaat naar/in een andere wiki). Ik maak daarvoor desnoods een nieuw Wikidata-item als dat nog niet bestaat.
** Niet koppelen: specifieke kookgerechten, die alleen in dit kookboek voorkomen; zie de eerste pagina van [[Speciaal:OngekoppeldePaginas]], waar er vele staan. Wellicht geldt dat ook voor andere Wikibooks.
* Er zijn twee of meer pagina's in dit Wikibooks die over hetzelfde onderwerp gaan. Bijvoorbeeld: 
** [[Amerikaanse literatuur/Edgar Allan Poe]] en [[Edgar Allan Poe]]. 
** Diverse Kookboek-ingrediënten komen ook voor in [[Leer jezelf ecologisch tuinieren]]. (Mijn oplossing nu: het kookboek-ingrediënt koppelen aan het Wikidata-item omdat ik vermoed dat er meer mensen geïnteresseerd zijn in recepten dan in een moestuin, en in de kookboek-pagina een link opnemen naar de pagina in ''Ecologisch tuinieren''.) 
:In een Wikidata-item kan er maar één link naar NL-Wikibook zijn, de andere kan dus niet gekoppeld worden. 
* Ik neem aan dat specifieke Wikibooks-pagina's ook niet gekoppeld worden, zoals die beginnen met ''&quot;Wikibooks/&quot;''.

=== Wens ===
In dit soort gevallen zou ik graag een kenmerk/sjabloon in de pagina willen plaatsen waardoor zo'n pagina niet meer in de lijst [[Speciaal:OngekoppeldePaginas]] wordt opgenomen. Dat heeft ten minste twee voordelen:
* De lijst toont alleen pagina's waar we tijd en aandacht aan willen besteden. 
* De lijst toont zowiezo maximaal 10.000 pagina's (zie [https://nl.wikibooks.org/w/index.php?title=Speciaal:OngekoppeldePaginas&amp;limit=1000&amp;offset=9000 laatste pagina]). Als er irrelevante pagina's van de lijst verdwijnen, kunnen er meer relevante worden getoond. Nu is onduidelijk welke pagina's buiten de boot vallen.

'''Dus mijn verzoek is:'''
# Kan er een kenmerk/sjabloon komen dat aangeeft dat een pagina niet meer in aanmerking komt voor opname in de lijst [[Speciaal:OngekoppeldePaginas]]?
# Kan vervolgens dit kenmerk worden toegevoegd aan de criteria waarmee de lijst wordt opgebouwd? Kan de programmatuur voor die lijst daarop worden aangepast?
# (Optioneel:) Een lijst met pagina's die dit kenmerk bevatten (bijvoorbeeld een categroei à la [[:Categorie:Wikibooks:Verborgen categorie]], zodat er altijd gemakkelijk gecontroleerd kan worden welke pagina's het betreft).
[[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 16 jun 2025 10:42 (CEST)
:Helaas, geen [[Kookboek/Kaas|kaas]] van gegeten... Op nl-wikipedia zijn waarschijnlijk wel mensen die daar bekend mee zijn. - [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]] ([[Overleg gebruiker:Erik Baas|overleg]]) 16 jun 2025 12:39 (CEST)
::Ik zie bij Wikipedia ook een hele lange lijst, met nog veel meer pagina's die beginnen met &quot;Wikipedia&quot;, dus daar is het ook niet opgelost. 
::Ik zal er een officieel verzoek bij de Wiki-organisatie van maken. [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 16 jun 2025 17:15 (CEST)

== Hoe om te gaan met losse pagina's? ==

Rouzee Gino heeft ruim een jaar geleden enkele pagina's aangemaakt, die niet zijn ingebed in de boekstructuur van Wikibooks, waaronder geen categorieën. Zie:
* [[Speciaal:Bijdragen/Rouzee_Gino]]
* [[Wikibooks:Wachtruimte/Zeven wereldwonderen]]
Wat wordt hiermee gedaan? Het lijkt erop dat hij niet meer actief is. [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 16 jun 2025 16:49 (CEST)

== Speciale pagina's ==
Ga voorzichtig om met de inhoud van lijsten die eens per enkele dagen worden bijgewerkt, zoals bv. [https://nl.wikibooks.org/w/index.php?title=Speciaal:OngebruikteSjablonen&amp;limit=500 Ongebruikte Sjablonen]! Op de pagina staat te lezen:
 De laatste actualisering was op 19 jun 2025 11:15.
maar de inhoud is ''niet'' actueel, er staan vele sjablonen in die wel degelijk in gebruik zijn!

Ter controle: een dag eerder bevatte de lijst 146 resultaten; dat is op dit moment nog steeds zo, terwijl er juist een groot aantal zijn toegevoegd aan een test-pagina. - [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]] ([[Overleg gebruiker:Erik Baas|overleg]]) 19 jun 2025 13:56 (CEST)

:Update: sinds  22 jun 2025 11:14 is een nieuwe (en ongebruikte) sjabloon zichtbaar in de lijst, en een verwijderde sjabloon is ook uit de lijst verdwenen. Dát werkt dus wel. - [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]] ([[Overleg gebruiker:Erik Baas|overleg]]) 22 jun 2025 13:43 (CEST)

== Melding auteursrechtschendingen ==

Vermoedelijk zijn de volgende teksten schending van het auteursrecht:
* [[Italiaans/Liedtekst-Volare]], zie [[Overleg:Italiaans/Liedtekst-Volare]] voor mijn toelichting.
* [[Italiaans/Liedtekst-Per-amore]], zie [[Overleg:Italiaans/Liedtekst-Per-amore]] voor mijn toelichting.
[[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 20 jun 2025 11:27 (CEST)

:Opgenomen op [[Wikibooks:Te_verwijderen_pagina%27s#Toegevoegd_23_juni_vanwege_mogelijke_schending_auteursrechten Te verwijderen pagina's]]. [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 23 jun 2025 07:45 (CEST)</text>
      <sha1>g9q7leaumyu48lc237jreddiw5ge3ce</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wikibooks:Te verwijderen pagina's</title>
    <ns>4</ns>
    <id>51</id>
    <revision>
      <id>397256</id>
      <parentid>397095</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T05:44:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>/* juni */ 23-6</comment>
      <origin>397256</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8072" sha1="tdiyw26noc3gr1n2yazkm94ezk5xhk0" xml:space="preserve">{{TOC zonder automatische nummering}}
== Uitleg ==
{{Te verwijderen pagina's}}

&lt;!--Niet verwijderd... een week laten staan--&gt;

== Archief ==
&lt;div style=&quot;font-size: smaller; margin: 3px 0 5px 10px;&quot;&gt;
{{For met links|2014|{{#Expr:{{CURRENTYEAR}}}}|1||/Archief |||| &amp;middot;&amp;#32;}}&lt;/div&gt;

&lt;!-- Voorbeeld:
== Jaar ==
=== Maand ===
====Toegevoegd dd-mm, te verwijderen op of na dd-mm+1 ====
*[[Paginatitel]] - wiu 
--&gt;

== 2025 ==
=== januari ===
==== Toegevoegd 21-1, te verwijderen op of na 21-2 ====
*[[Wikijunior:Westerse filosofie]] en alle subpagina's en categorie. Motivatie: Dit boek ben ik een tijdje geleden begonnen, maar ik denk dat het heel eerlijk gezegd toch weinig toevoegt aan Wikibooks. Het is niet compleet en ik had geen motivatie meer om het verder te maken. Daarom denk ik dat het beter is als het geheel verwijderd wordt. [[Gebruiker:S. Perquin|S. Perquin]] ([[Overleg gebruiker:S. Perquin|overleg]]) 21 jan 2025 18:39 (CET)
*:Ben het eens met dit verzoek, het boek heeft te weinig inhoud en er is geen kans op uitbreiding binnen afzienbare termijn. Met vriendelijke groet [[Gebruiker:Ellywa|Ellywa]] ([[Overleg gebruiker:Ellywa|overleg]]) 22 jan 2025 10:05 (CET)
::*{{Done|Verwijderd}}

===juni===
====Toegevoegd 4 juni, te verwijderen op of na 4 juli====
*[[Sjabloon:Bouwkunst, Architectuur en Bouwen]] - Niet in gebruik sinds 2012, geen werkende links. - [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]] ([[Overleg gebruiker:Erik Baas|overleg]]) 3 jun 2025 23:31 (CEST)
*:{{done}} [[Gebruiker:De Wikischim|De Wikischim]] ([[Overleg gebruiker:De Wikischim|overleg]]) 16 jun 2025 23:11 (CEST)

====Toegevoegd 12 juni, te verwijderen op of na 12 juli====
* [[Kookboek/Gerechten]] - Dit zou een overzichtspagina moeten zijn/worden, maar er staat maar één link op. Sinds de start in 2007 zijn er geen inhoudelijke wijzigingen geweest. Via de [[:Categorie:Kookboek]] zijn al zoveel ingangen, dat deze pagina mij overbodig lijkt. --[[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 12 jun 2025 17:43 (CEST)
::Bovendien is er de pagina [[Kookboek/Recepten]]. - [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]] ([[Overleg gebruiker:Erik Baas|overleg]]) 16 jun 2025 01:53 (CEST)
:{{done}} - Er stond inderdaad een link naar één recept, daarmee had deze pagina geen enkele zinnige functie. In een heel andere vorm had dit misschien een zekere meerwaarde gehad, maar daar ga ik me niet verder mee bezighouden. [[Gebruiker:De Wikischim|De Wikischim]] ([[Overleg gebruiker:De Wikischim|overleg]]) 16 jun 2025 23:10 (CEST)

====Toegevoegd 16 juni, te verwijderen op of na 16 juli====
* [[Tsjechisch/Woordenlijst Tsjechisch-Nederlands]] - Vrijwel geen inhoud sinds 2018. - [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]] ([[Overleg gebruiker:Erik Baas|overleg]]) 16 jun 2025 01:53 (CEST)
*:Ik ben toch eerder geneigd dit te behouden, er is immers altijd kans dat het een keer door iemand verder wordt aangevuld. Er staat toch wel iets, zij het idd. niet veel. Op zich is dit puur inhoudelijk natuurlijk ook zinvol. Als je dit weggooit, heb je daarna dus helemáál niets wat dit betreft. [[Gebruiker:De Wikischim|De Wikischim]] ([[Overleg gebruiker:De Wikischim|overleg]]) 16 jun 2025 23:16 (CEST)
* [[Elektronische Bouwstenen voor Producten]] - Geen enkele inhoud, gestart in april 2024 --[[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 16 jun 2025 07:44 (CEST)
*:[[gebruiker:Jelle Saldien]], gebeurt hier nog iets meer mee? Anders zal dit binnenkort verwijderd worden, want in de huidige vorm is het idd. totaal ongeschikt. Overigens is de titel hoe dan ook onjuist gespeld (hoofdletters). [[Gebruiker:De Wikischim|De Wikischim]] ([[Overleg gebruiker:De Wikischim|overleg]]) 16 jun 2025 23:31 (CEST) 
* [[Wikibooks:Infobox/Staatsrecht in Nederland]] - Beginnetje voor een Infobox (uit 2009) waarvoor geen Wikibook bestaat. --[[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 16 jun 2025 08:12 (CEST)
*:Jawel, dat is er wel maar staat momenteel buiten de hoofdnaamruimte, zie [[Wikibooks:Wachtruimte/Staatsrecht in Nederland]]. Alleen: wie gaat dit ooit nog afmaken? Ik iig niet, helaas. [[Gebruiker:De Wikischim|De Wikischim]] ([[Overleg gebruiker:De Wikischim|overleg]]) 16 jun 2025 23:19 (CEST)
*::Je hebt gelijk, had ik niet gezien. Ik ga dit ook niet afmaken. [[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 17 jun 2025 06:00 (CEST)
* [[Michel de Montaigne/Nederlandse vertalingen van Essais: Livre I]] - Te weinig inhoud, slechts enkele vertalingen. Veel overmoedige ambitie en helaas te weinig tijd om het in mijn eentje verder uit te werken. Heeft dus niet veel zin, vind ik, om het te bewaren. De rest van het wikibook over Montaigne (de samenvattingen enz.) kan wel blijven. [[Gebruiker:J.Grandgagnage|J.G.G.]] ([[Overleg gebruiker:J.Grandgagnage|overleg]]) 16 jun 2025 09:46 (CEST)
*:{{done}} En meteen ook de drie subpagina's die hierin stonden mee verwijderd, omdat ze als zodanig integraal deel waren van deze hoofdmodule. Als dat laatste niet de bedoeling was, moet je de betreffende inhoud elders onderbrengen (door ze eerst te hernoemen). [[Gebruiker:De Wikischim|De Wikischim]] ([[Overleg gebruiker:De Wikischim|overleg]]) 16 jun 2025 23:42 (CEST)
* [[BIM/Begrippenlijst]] - leeg sinds juni 2024. - [[Gebruiker:Erik Baas|Erik Baas]] ([[Overleg gebruiker:Erik Baas|overleg]]) 16 jun 2025 13:21 (CEST)
*:{{done}} - Hier had je idd. in deze vorm helemaal niets aan. Het hoorde op zich bij een bestaand boek, maar [[gebruiker:Joopzuur]] die hier vorig jaar aan werkte lijkt momenteel niet actief. [[Gebruiker:De Wikischim|De Wikischim]] ([[Overleg gebruiker:De Wikischim|overleg]]) 16 jun 2025 23:21 (CEST)

====Toegevoegd 17 juni, te verwijderen op of na 17 juli====
* [[Atlas van Afrika]] - Dit is geen atlas. Dit is slechts één pagina die alleen een zeer globale kaart van Afrika bevat, zonder inhoud. Ook is er geen Wikibook waar de pagina bij hoort, geen categorie, helemaal niets. --[[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 17 jun 2025 15:23 (CEST)

====Toegevoegd 19 juni, te verwijderen op of na 19 juli====
* [[Moet er meer gedaan worden om de privacy van Nederlandse burgers te beschermen]] - Dit lijkt mij &quot;out of scope&quot; zoals dat op Commons zou worden bestempeld: dit lijkt meer op een essay dan een leerboek, wat de scope op Wikibooks is. Bovendien is het op geen enkele manier ingebed in de structuur van Wikibooks: geen categorie, geen links naar deze pagina. Hoe zou het dan terug te vinden zijn? En bij welk boek zou het moeten horen? --[[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 19 jun 2025 11:15 (CEST)
*:Lijkt inderdaad weinig meer dan een essay, hoewel het onderwerp op een bepaalde manier denk ik best interessant zou kunnen zijn (zie de [[Boekenplank:Samenleving]], waar dit bij zou kunnen passen). Ik neig dus in deze vorm toch maar naar verwijderen. Dat het nog niet ingebed is in de categorie-structuur is op zich niet het grootste probleem, wiki-technisch is dat vrij eenvoudig te verhelpen. Alleen: dat is natuurlijk ook weer verder zinloos als de inhoud als zodanig in deze vorm dus niet geschikt is een beter verwijderd kan worden. [[Gebruiker:De Wikischim|De Wikischim]] ([[Overleg gebruiker:De Wikischim|overleg]]) 19 jun 2025 19:14 (CEST)

====Toegevoegd 23 juni vanwege mogelijke schending auteursrechten ====
Vermoedelijk zijn de volgende teksten schending van het auteursrecht:
* [[Italiaans/Liedtekst-Volare]], zie [[Overleg:Italiaans/Liedtekst-Volare]] voor mijn toelichting.
* [[Italiaans/Liedtekst-Per-amore]], zie [[Overleg:Italiaans/Liedtekst-Per-amore]] voor mijn toelichting.
--[[Gebruiker:JopkeB|JopkeB]] ([[Overleg gebruiker:JopkeB|overleg]]) 23 jun 2025 07:44 (CEST)

== Kandidaten voor directe verwijdering ==
&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;Hier worden maximaal 10 kandidaten voor directe verwijdering geplaatst.&lt;br&gt;Voor het volledige overzicht: [[:Categorie:Wikibooks:Nuweg|klik hier]].&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
&lt;dynamicPageList&gt;
category  = Wikibooks:Nuweg
mode      = ordered
count     = 10
redirects = include
&lt;/dynamicPageList&gt;</text>
      <sha1>tdiyw26noc3gr1n2yazkm94ezk5xhk0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nederlandse geschiedenis</title>
    <ns>0</ns>
    <id>176</id>
    <revision>
      <id>397261</id>
      <parentid>292503</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:08:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397261</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1336" sha1="6mm9d2glssmvhl2w2mugexvg1oyrb8w" xml:space="preserve">{{bi}}
De '''geschiedenis van Nederland''' begint in de prehistorie, tienduizenden jaren geleden.
==Inhoud==
#[[Nederlandse geschiedenis/Prehistorie|Prehistorie]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Romeinse tijd|De Romeinse tijd]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Vroege Middeleeuwen|De Vroege Middeleeuwen]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Late Middeleeuwen|De Late Middeleeuwen]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Bourgondiërs|De Bourgondiërs]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Habsburgers|De Habsburgers]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Tachtigjarige Oorlog en de Gouden Eeuw|De Tachtigjarige Oorlog en de Gouden Eeuw]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De achttiende eeuw|De achttiende eeuw]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Franse tijd|De Franse tijd]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De negentiende eeuw|De negentiende eeuw]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De twintigste eeuw|De twintigste eeuw]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Eerste Wereldoorlog|De Eerste Wereldoorlog]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Tweede Wereldoorlog|De Tweede Wereldoorlog]]
#[[Nederlandse geschiedenis/Na de Tweede Wereldoorlog|Na de Tweede Wereldoorlog]]
#[[Nederlandse geschiedenis/Vooruitzichten|Vooruitzichten]]
#[[Nederlandse geschiedenis/Verder lezen|Verder lezen]]

&lt;!-- Hieronder onderhoudsmeldingen --&gt;
{{Fase3}}{{boek}}
[[Categorie:Nederlandse geschiedenis - inhoud| ]]</text>
      <sha1>6mm9d2glssmvhl2w2mugexvg1oyrb8w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397262</id>
      <parentid>397261</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:13:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Zie ook</comment>
      <origin>397262</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1549" sha1="4bidkgfziziavp2qma4nt6k2nkj6sru" xml:space="preserve">{{bi}}
Dit boek is een inleiding in de '''geschiedenis van Nederland''', over het huidige grondgebied van Nederland in Europa. Dit boek begint in de prehistorie, tienduizenden jaren geleden. 

==Inhoud==
#[[Nederlandse geschiedenis/Prehistorie|Prehistorie]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Romeinse tijd|De Romeinse tijd]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Vroege Middeleeuwen|De Vroege Middeleeuwen]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Late Middeleeuwen|De Late Middeleeuwen]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Bourgondiërs|De Bourgondiërs]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Habsburgers|De Habsburgers]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Tachtigjarige Oorlog en de Gouden Eeuw|De Tachtigjarige Oorlog en de Gouden Eeuw]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De achttiende eeuw|De achttiende eeuw]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Franse tijd|De Franse tijd]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De negentiende eeuw|De negentiende eeuw]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De twintigste eeuw|De twintigste eeuw]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Eerste Wereldoorlog|De Eerste Wereldoorlog]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Tweede Wereldoorlog|De Tweede Wereldoorlog]]
#[[Nederlandse geschiedenis/Na de Tweede Wereldoorlog|Na de Tweede Wereldoorlog]]
#[[Nederlandse geschiedenis/Vooruitzichten|Vooruitzichten]]
#[[Nederlandse geschiedenis/Verder lezen|Verder lezen]]

== Zie ook ==
* [[:Categorie:Nederlandse geschiedenis]] voor specifieke onderwerpen uit de Nederlandse geschiedenis.

&lt;!-- Hieronder onderhoudsmeldingen --&gt;
{{Fase3}}{{boek}}
[[Categorie:Nederlandse geschiedenis - inhoud| ]]</text>
      <sha1>4bidkgfziziavp2qma4nt6k2nkj6sru</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397312</id>
      <parentid>397262</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T09:07:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Beschrijving aangevuld</comment>
      <origin>397312</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1535" sha1="q7pzsikv5bxomhovyli1uinei1e9qim" xml:space="preserve">{{bi}}
De '''geschiedenis van Nederland''' begint in de prehistorie, tienduizenden jaren geleden.
==Inhoud==
#[[Nederlandse geschiedenis/Prehistorie|Prehistorie]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Romeinse tijd|De Romeinse tijd]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Vroege Middeleeuwen|De Vroege Middeleeuwen]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Late Middeleeuwen|De Late Middeleeuwen]]
##[[Heksenvervolging in Europa (1300-1720)/Heksenvervolging in Nederland|Heksenvervolging in Nederland]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Bourgondiërs|De Bourgondiërs]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Habsburgers|De Habsburgers]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Tachtigjarige Oorlog en de Gouden Eeuw|De Tachtigjarige Oorlog en de Gouden Eeuw]]
##[[Dorpen en buitenplaatsen in Nederland die door de Fransen in 1672 en 1673 verwoest zijn]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De achttiende eeuw|De achttiende eeuw]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Franse tijd|De Franse tijd]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De negentiende eeuw|De negentiende eeuw]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De twintigste eeuw|De twintigste eeuw]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Eerste Wereldoorlog|De Eerste Wereldoorlog]]
#[[Nederlandse geschiedenis/De Tweede Wereldoorlog|De Tweede Wereldoorlog]]
#[[Nederlandse geschiedenis/Na de Tweede Wereldoorlog|Na de Tweede Wereldoorlog]]
#[[Nederlandse geschiedenis/Vooruitzichten|Vooruitzichten]]
#[[Nederlandse geschiedenis/Verder lezen|Verder lezen]]

&lt;!-- Hieronder onderhoudsmeldingen --&gt;
{{Fase3}}{{boek}}
[[Categorie:Nederlandse geschiedenis - inhoud| ]]</text>
      <sha1>q7pzsikv5bxomhovyli1uinei1e9qim</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Nederlandse keuken</title>
    <ns>0</ns>
    <id>218</id>
    <revision>
      <id>397322</id>
      <parentid>395130</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T10:55:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Overbodige categorie verwijderd</comment>
      <origin>397322</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5245" sha1="1f79hsji0mvrzyq731kxr1ytcs7hs5m" xml:space="preserve">[[Kookboek/Recepten|Receptenindex]]&lt;br&gt;

Op deze pagina vindt u informatie over de '''Nederlandse keuken''', het ontstaan, de gebruikelijke voedselsoorten enz. Een lijst van recepten uit de Nederlandse keuken vindt u [[#Nederlandse recepten|onderaan]].

==Geschiedenis==
In de prehistorie hadden we in Nederland nog niet echt iets als een 'keuken'. Het was gewoon leven van wat de natuur te bieden had. Na het vestigen op vaste plaatsen ging men veel vruchten eten, maar ook [[Kookboek/Graan|granen]] kregen een plaats op de lijst van dagelijks voedsel.&lt;br&gt;
Met de opkomst van de moderne middelen kreeg men steeds meer de kans om voedsel anders klaar te maken, [[Kookboek/Koken|koken]] bijvoorbeeld, werd met het gebruik van gas een stuk toegankelijker.&lt;br&gt;
De introductie van de [[Kookboek/Aardappel|aardappel]] wilde aanvankelijk niet lukken, maar tijdens een landelijke hongersnood moest men dit product wel gebruiken. Toen de hongerperiode over was, is de aardappel nooit meer weggegaan en tegenwoordig is hij in Nederland niet meer weg te denken.&lt;br&gt;
Met de ontdekking van [[Kookboek/Kruiden en specerijen|kruiden en specerijen]] vond opnieuw een totale omslag plaats in de Nederlandse keuken. Ineens was het mogelijk het voedsel een totaal andere smaak mee te geven. Uiteraard kenden we al [[Kookboek/Zout|zout]], maar van [[Kookboek/Nootmuskaat|nootmuskaat]] bijvoorbeeld, had men nog nooit gehoord.

De ontdekking van kruiden en specerijen, en de invloeden van andere culturen op de eetgewoonten van de Nederlanders heeft niet alleen voor een verrijking gezorgd van het aanbod van recepten, maar tevens ook voor een verarming van de bekendheid met &quot;typisch Nederlands&quot; voedsel. Anno 2006 is een aanzienlijk deel van de dagelijkse voeding van de Nederlander anno 1900 (zoals [[Kookboek/Gort|gort]], [[Kookboek/Koolrabi|koolrabi]] en [[Kookboek/Boekweit|boekweit]]) nog maar sporadisch in winkels te verkrijgen, en is de jongere generatie onbekend met gerechten die ooit gemeengoed waren.

==De huidige keuken==
Tegenwoordig kennen wij een keuken van voornamelijk aardappels en groenten met een stukje vlees of een gehaktbal. In de wereld stelt deze niets voor ten opzichte van bijvoorbeeld de [[Kookboek/Franse keuken|Franse keuken]], maar veel Nederlanders zijn na de vakantie toch maar wat blij dat ze weer gewoon een Nederlandse prak kunnen eten.&lt;br&gt;
De basis van de Nederlandse keuken bestaat het hele jaar door uit aardappels. Door het jaar heen wisselen de groenten gewoonlijk naar wat de natuur op dat moment te bieden heeft. Echter, tegenwoordig worden ook in de winter zomergroenten gegeten. Als toevoeging heeft men vaak een stuk rundvlees, varkensvlees, kipfilet of gehakt.&lt;br&gt;
Enkele typisch Nederlandse groenten zijn: [[Kookboek/Boerenkool|Boerenkool]], [[Kookboek/Sperzieboon|Sperziebonen]], [[Kookboek/Wortel|wortelen]]

==Nederlandse recepten==
{{Zie ook|Zie ook de [[:Categorie:Nederlandse keuken|categorie met alle in het kookboek aanwezige Nederlandse recepten]]}}
*[[Kookboek/Appelmoes|Appelmoes]]
*[[Kookboek/Gekookte aardappel|(gekookte) Aardappels]]
*[[Kookboek/Aardappelpuree|Aardappelpuree]]
*[[Kookboek/Bloemkool|Bloemkool]]
*[[Kookboek/Boerenkool|Boerenkoolstamppot (met rookworst)]]
*[[Kookboek/Broccoli|Broccoli]]
*[[Kookboek/Erwtensoep|Erwtensoep]]
*[[Kookboek/Hachee|Hachee]]
*[[Kookboek/Hete bliksem|Hete bliksem]]
*[[Kookboek/Hutspot|Hutspot]]
*[[Kookboek/Kapucijners met spek|Kapucijners met spek]]
*[[Kookboek/Pannenkoeken|Pannenkoeken]]
*[[Kookboek/Rodebietensoep|Rodebietensoep]]
*[[Kookboek/Rode kool met appel|Rode kool met appel]]
*[[Kookboek/Stamppot|Stamppot]]
*[[Kookboek/Stoofperen (recept)|Stoofperen]]

== Vlees en aanverwanten ==
* [[Kookboek/Zure zult|Zure zult]]
* [[Kookboek/Balkenbrij|Balkenbrij]]
* [[Kookboek/Bloedworst|Bloedworst]]
* [[Kookboek/Blinde vink|Blinde vink]]

== Snacks ==
* [[Kookboek/Kroketten en bitterballen|Kroketten en bitterballen]]
* [[Kookboek/Oliebollen|Oliebollen]]

== Desserts / Cakes ==
* [[Kookboek/Hutspot met stroop en chocola|Hutspot met stroop en chocola]]
* [[Kookboek/Arretjescake|Arretjescake]]
* [[Kookboek/Grutjeskoek|Grutjeskoek]]
* [[Kookboek/Griesmeelpudding|Griesmeelpudding]]
* [[Kookboek/Krentenwegge|Krentenwegge]]
* [[Kookboek/Bitterkoekjes|Bitterkoekjes]]
* [[Kookboek/Jan in de zak|Jan in de zak]]
* [[Kookboek/Drie in de pan|Drie in de pan]]
* [[Kookboek/Hangop|Hangop]]
* [[Kookboek/Watergruwel|Watergruwel]]
* [[Kookboek/Haagse bluf|Haagse bluf]]
* [[Kookboek/Karnemelkse pap|Karnemelkse pap]]
* [[Kookboek/Broodpap|Broodpap]]
* [[Kookboek/Trommelkoek|Trommelkoek]]
* [[Kookboek/Wentelteefjes|Wentelteefjes]]
* [[Kookboek/Vlaai|Vlaai]]
* [[Kookboek/Speculaas|Speculaas]]
* [[Kookboek/Banketstaaf|Banketstaaf]]
* [[Kookboek/Ouwewijvenkoek|Ouwewijvenkoek]]
* [[Kookboek/Kruidkoek|Kruidkoek]]
* [[Kookboek/Kniepertjes|Kniepertjes]]
* [[Kookboek/Janhagel|Janhagel]]
* [[Kookboek/Arnhemse meisjes|Arnhemse meisjes]]
* [[Kookboek/Borstplaat|Borstplaat]] 
* [[Kookboek/Appelflap|Appelflap]]
* [[Kookboek/Stroopwafel|Stroopwafel]]

== Dranken ==
* [[Kookboek/Boerenjongens|Boerenjongens]] (Farmboys)
* [[Kookboek/Boerenmeisjes|Boerenmeisjes]] (Farmgirls)
* [[Kookboek/Kwast|Kwast]]

[[Categorie:Nederlandse keuken| Nederlandse keuken]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>1f79hsji0mvrzyq731kxr1ytcs7hs5m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Vruchtbrengend Woordenboek Inleidende pagina's</title>
    <ns>10</ns>
    <id>353</id>
    <revision>
      <id>397250</id>
      <parentid>354632</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T23:19:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397250</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1514" sha1="ciqr2v7kfw6e671007mwij730lqtouv" xml:space="preserve">&lt;div class=&quot;noprint&quot; align=&quot;center&quot;&gt;
----
[[Vruchtbrengend woordenboek/A|A]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/B|B]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/C|C]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/D|D]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/E|E]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/F|F]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/G|G]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/H|H]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/I|I]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/J|J]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/K|K]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/L|L]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/M|M]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/N|N]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/O|O]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/P|P]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/Q|Q]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/R|R]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/S|S]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/T|T]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/U|U]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/V|V]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/W|W]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/X|X]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/Y|Y]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/Z|Z]]
----

&lt;div style=&quot;background-color:#CCCCCC; color: black; width:320px; height: 2.5em; border: 1px solid black;&quot;&gt;
[[Vruchtbrengend woordenboek|Voorwoord]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/Inhoud|Inhoud]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/Instructie|Instructie]] · [[Vruchtbrengend woordenboek/A|Woordenboek]]
&lt;/div&gt;

----
[[:de:Fruchtbringendes Wörterbuch|Deutsch]] · [[:nl:Vruchtbrengend woordenboek|Nederlands]]
&lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;[[Categorie:Sjablonen voor een bepaald boek]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ciqr2v7kfw6e671007mwij730lqtouv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Cc-by-sa</title>
    <ns>10</ns>
    <id>1877</id>
    <revision>
      <id>397249</id>
      <parentid>271954</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T23:18:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397249</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1903" sha1="chocwh35envmxz8uhdg08uee6l5cmm9" xml:space="preserve">{| cellspacing=&quot;8&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;width:100%; clear:both; text-align:center; margin:0.5em auto; background-color:#f9f9f9;  color: black; border:2px solid #e0e0e0&quot; class=&quot;layouttemplate licensetpl mw-content-ltr&quot;  
| style=&quot;width:90px;&quot; rowspan=&quot;3&quot; | [[Bestand:CC some rights reserved.svg|90px|[[w:nl:Creative Commons]]]]&lt;br&gt;[[Bestand:Cc-by new white.svg|24px|Naamsvermelding]] [[Bestand:Cc-sa white.svg|24px|Gelijk delen]]
| Dit bestand is gelicenseerd onder de [[w:nl:Creative Commons|Creative Commons]]-licentie [//creativecommons.org/licenses/by-sa/1.0/deed.nl Naamsvermelding-Gelijk delen 1.0 Unported]
| style=&quot;width:90px;&quot; rowspan=&quot;3&quot; | 
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
| 
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
|
:De gebruiker mag:
:*'''Delen''' – het werk kopiëren, verspreiden en doorgeven
:*'''Remixen''' – afgeleide werken maken
:Onder de volgende voorwaarden:
:*'''Naamsvermelding''' – De gebruiker dient bij het werk de door de maker of de licentiegever opgegeven naam te vermelden (maar niet zodanig dat de indruk gewekt wordt dat zij daarmee instemmen met uw werk of uw gebruik van het werk).
:*'''Gelijk delen''' – Indien de gebruiker het werk bewerkt kan het daaruit ontstane werk uitsluitend worden verspreid krachtens dezelfde licentie als de onderhavige licentie, een gelijksoortige of een compatible licentie.
&lt;span class=&quot;licensetpl_link&quot; style=&quot;display:none;&quot;&gt;&lt;nowiki&gt;https://&lt;/nowiki&gt;creativecommons.org/licenses/by-sa/1.0
&lt;/span&gt;&lt;span class=&quot;licensetpl_short&quot; style=&quot;display:none;&quot;&gt;CC-BY-SA-1.0
&lt;/span&gt;&lt;span class=&quot;licensetpl_long&quot; style=&quot;display:none;&quot;&gt;Creative Commons Attribution-Share Alike 1.0
&lt;/span&gt;&lt;span class=&quot;licensetpl_link_req&quot; style=&quot;display:none;&quot;&gt;true&lt;/span&gt;&lt;span class=&quot;licensetpl_attr_req&quot; style=&quot;display:none;&quot;&gt;true&lt;/span&gt;
|}
[[Categorie:Creative Commons-afbeeldingen]]

&lt;noinclude&gt;
[[Categorie:Sjablonen afbeeldingslicentie|Creative Commons]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>chocwh35envmxz8uhdg08uee6l5cmm9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:PortugeesMogelijkheden</title>
    <ns>10</ns>
    <id>2818</id>
    <revision>
      <id>397242</id>
      <parentid>378453</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T23:00:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397242</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="437" sha1="7qrcuaxk1baurufwje7p04ioy0mdlr5" xml:space="preserve">{|style=&quot;margin:0.5em 0 0.5em 0; clear:both;&quot; width=100% class=toccolours
! align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#ccccff;  color: black;&quot; width=&quot;100%&quot; | &lt;div 
style=&quot;float:left;width:50px;&quot;&gt;&amp;nbsp;&lt;/div&gt; '''Mogelijkheden om [[Portugees]] te studeren'''|| [[Afbeelding:Flag of Brazil.svg|35px]]
|-
| align=&quot;center&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot; colspan=&quot;2&quot;| 
'''[[Portugees]]'''
|}&lt;noinclude&gt;[[Categorie:Sjablonen voor een bepaald boek]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>7qrcuaxk1baurufwje7p04ioy0mdlr5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Geschiedenisboek</title>
    <ns>14</ns>
    <id>2889</id>
    <redirect title="Categorie:Geschiedenis" />
    <revision>
      <id>397268</id>
      <parentid>320221</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:22:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Redirect, overbodige categorie</comment>
      <origin>397268</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="36" sha1="7qae9jo91vrxs53659b67gf0gz91kk6" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Categorie:Geschiedenis]]</text>
      <sha1>7qae9jo91vrxs53659b67gf0gz91kk6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ab Urbe Condita</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2933</id>
    <revision>
      <id>397267</id>
      <parentid>379182</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:21:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Overbodige categorie verwijderd</comment>
      <origin>397267</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="816" sha1="jva8vskf7crw173lt7dws90jj2t27m0" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;{{Bi}}&lt;/noinclude&gt;
&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;
{|style=&quot;border:2px solid #000000;&quot;
|style=&quot;text-align:center;&quot;|&lt;span style=&quot;font-variant: small-caps;&quot;&gt;&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;[[Gebruiker:Evil berry|Evil Berry]]&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;
|-
|&lt;div style=&quot;position: relative; height: 590px; width: 600px; overflow: hidden;&quot;&gt;&lt;div style=&quot;position: absolute; top: 0; left: 0; font-size: 600px; line-height: 600px; z-index: 3;&quot;&gt;[[:Ab Urbe Condita/Inleiding &amp; inhoud|___]]&lt;/div&gt;[[Afbeelding:Ab Urbe Condita.jpg|630px|Geschiedenis van Rome]]&lt;/div&gt;&lt;br&gt;&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''2005'''&lt;/span&gt;&lt;/div&gt;&lt;br&gt;
|}
&lt;/div&gt;
&lt;div style='text-align: center;'&gt;
'''''Klik op de afbeelding om verder te gaan'''''
&lt;/div&gt;
&lt;noinclude&gt;[[Categorie:Geschiedenis]]&lt;/noinclude&gt;
{{Boek}}{{Fase3}}</text>
      <sha1>jva8vskf7crw173lt7dws90jj2t27m0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397338</id>
      <parentid>397267</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:12:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397338</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="830" sha1="4u9etim0ycui3k1sgfkm0u4s6imyg6k" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;{{Bi}}&lt;/noinclude&gt;
&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;
{|style=&quot;border:2px solid #000000;&quot;
|style=&quot;text-align:center;&quot;|&lt;span style=&quot;font-variant: small-caps;&quot;&gt;&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;[[Gebruiker:Evil berry|Evil Berry]]&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;
|-
|&lt;div style=&quot;position: relative; height: 590px; width: 600px; overflow: hidden;&quot;&gt;&lt;div style=&quot;position: absolute; top: 0; left: 0; font-size: 600px; line-height: 600px; z-index: 3;&quot;&gt;[[:Ab Urbe Condita/Inleiding &amp; inhoud|___]]&lt;/div&gt;[[Afbeelding:Ab Urbe Condita.jpg|630px|Geschiedenis van Rome]]&lt;/div&gt;&lt;br&gt;&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''2005'''&lt;/span&gt;&lt;/div&gt;&lt;br&gt;
|}
&lt;/div&gt;
&lt;div style='text-align: center;'&gt;
'''''Klik op de afbeelding om verder te gaan'''''
&lt;/div&gt;
&lt;noinclude&gt;[[Categorie:Ab Urbe Condita - inhoud| ]]&lt;/noinclude&gt;
{{Boek}}{{Fase3}}</text>
      <sha1>4u9etim0ycui3k1sgfkm0u4s6imyg6k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Economie</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3823</id>
    <revision>
      <id>397303</id>
      <parentid>352615</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:46:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397303</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4354" sha1="7a7j1cwpqmck064ptyoio5173ahct7z" xml:space="preserve">{{Bi}}

&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;
{| cellpadding=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;margin:0em; text-align:center;&quot;
|colspan=&quot;3&quot; |[[File:Woman carrying firewood.jpg|139px]] [[File:Lars Plougmann - Taylorism (auf Flickr).jpg|310px]] [[File:Economic cycle.svg|300px]] [[File:Mercurio volante, Giambologna, Bargello Florenz-01.jpg|90px]][[File:Vraag-en-aanbod.png|300px]]
|-
|[[File:Arsenal de Rochefort - Joseph Vernet.jpg|left|250px]]
|&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;&lt;span style=&quot;font-size: xx-large;&quot;&gt;&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;&lt;span style=&quot;color:teal;&quot;&gt;'''Economie'''&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;
&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;[[Economie#Doelgroep|Start]] &amp; [[Economie#Inhoudsopgave|Inhoudsopgave]]&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
|[[File:Quinten Massijs (I) - The Moneylender and his Wife - WGA14281.jpg|right|205px]] 
|- 
|colspan=&quot;3&quot; |[[File:Kringloopmodel van de economie.jpg|Kringloopmodel van de economie|260px]] [[File:OldCityJerusalem01 ST 06.JPG|270px]] [[File:RecipeoftheMonthNov SJ (10810307723).jpg|270px]] 
|}
&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;

__NOTOC__

==Doelgroep==
Dit boek is geschreven voor de geïnteresseerde leek, voor wie weinig of niets van economie afweet en daarnaar nieuwsgierig is, voor wie wil weten wat economie is en waar het in de economie over gaat en om draait, voor wie achtergrondinformatie en context wil bij economische nieuwsberichten. Het gehele spectrum van de economische wetenschap komt aan bod, op beginners-niveau. De theorie van de economie is opgedeeld in diverse onderdelen, waarbij de macro-economie, micro-economie en bedrijfseconomie tot de kern horen. Ook enkele andere thema's èn het vakjargon komen aan bod. De vaktermen zijn ook als naslagwerk opgenomen in de [[Economie/Verklarende woordenlijst|Verklarende woordenlijst]]. Wiskundige formules zijn zoveel mogelijk vermeden, maar soms ontkom je er niet aan en dan is geprobeerd ze zo eenvoudig mogelijk te houden. 

==Totstandkoming==
De hoofdstukken zijn een samenvatting van de eigen kennis van de schrijvers, aangevuld met informatie uit vele andere bronnen, waaronder die van [[w:Hoofdpagina|Wikipedia]]. Er is naar gestreefd om alles duidelijk uit te leggen. Als iets toch niet duidelijk is, kan dat op de overlegpagina aangegeven worden. Als een term onbekend is, kijk dan eerst in de Verklarende woordenlijst.

==Opbouw==
In de '''Inleiding''' worden een definitie van de economie en enkele kernbegrippen uit de economische wetenschap gepresenteerd.&lt;br&gt;
Het hoofdstuk '''Geschiedenis van het economisch leven''' heeft een tweeledig doel: (1) de begrippen uit de Inleiding toepassen èn (2) inzicht krijgen in economische processen in het verleden. Van jagers-verzamelaars tot stadstaten. &lt;br&gt;
In '''Economische orde''' komen verschillende economische systemen aan bod, de manieren waarop de economie van een maatschappij is geordend en ingericht. Denk bijvoorbeeld aan communisme en kapitalisme. Ze worden op dezelfde manier beschreven als in het vorige hoofdstuk. De rest van dit Wikiboek (en de economische wetenschap) gaat uit van het kapitalisme. &lt;br&gt;
Dan zijn de kern-onderwerpen uit de economische wetenschappen aan de beurt. Eerst over de kleinste eenheid in een economie in '''Bedrijfseconomie''', vervolgens op het niveau van markten in '''Micro-economie''' en van landen in '''Macro-economie'''. Ten slotte gaat het over geld in het hoofdstuk '''Monetaire economie'''.&lt;br&gt;
Als slot van dit Wikiboek wordt een overzicht gegeven van het ontstaan van de economische theorie in het hoofdstuk '''Geschiedenis van het economisch denken'''. Van de oude Grieken tot de huidige discussie tussen Neoklassieken, die de vrije markt hoog in het vaandel hebben, en de Keynesianen, die verwachten dat de overheid op gepaste de economie wijze bijstuurt.

==Inhoudsopgave==
#[[Economie/Inleiding|Inleiding]]
#[[Economie/Geschiedenis van het economisch leven|Geschiedenis van het economisch leven]]
#[[Economie/Economische orde|Economische orde]]
#[[Economie/Bedrijfseconomie|Bedrijfseconomie]]
#[[Economie/Micro-economie|Micro-economie]]
#[[Economie/Macro-economie|Macro-economie]]
#[[Economie/Monetaire economie|Monetaire economie]]
#[[Economie/Geschiedenis van het economisch denken|Geschiedenis van het economisch denken]]
#[[Economie/Toetsenbank|Toetsenbank]]
#[[Economie/Verklarende woordenlijst|Verklarende woordenlijst]]

{{Boek}}{{Fase3}}

[[Categorie:Economie - inhoud| ]]</text>
      <sha1>7a7j1cwpqmck064ptyoio5173ahct7z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Koningen aan de Nijl</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4610</id>
    <revision>
      <id>397278</id>
      <parentid>380714</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:47:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397278</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1084" sha1="hr9mgounyzjhat1sk4s8e1hvtk6gwp9" xml:space="preserve">{{Bi}}
{| align=&quot;center&quot; style=&quot;border:2px solid #000000;&quot;
|colspan=&quot;3&quot;|[[Afbeelding:Bande construction.png|center]]
|-
|[[Image:Egypt.IsisHorus.01.png|left|75px]]
|rowspan=&quot;3&quot;|&lt;div style='text-align: center;'&gt;&lt;span style='font-size: xx-large;'&gt;'''[[Koningen aan de Nijl/Inleiding &amp; inhoud|Koningen aan de Nijl]]&lt;br&gt;&lt;br&gt;&lt;span style='font-size: small;'&gt;[[Koningen aan de Nijl/Inleiding &amp; inhoud|Een geschiedenis van het Oude Egypte]]&lt;/span&gt;'''&lt;/span&gt;
&lt;br&gt;&lt;br&gt;[[Image:Ägyptischer Maler um 1500 v. Chr. 001.jpg|395px|center]]&lt;/div&gt;
|[[Afbeelding:Osiris MKL1888.png|left|75px]]
|-
|[[Image:Eye_of_Ra.svg|left|75px]]
|[[Image:Eye of Horus 2.svg|right|75px]]
|- colspan=&quot;3&quot;
|[[Afbeelding:Chnum.png|right|75px]]
|[[Image:Anubis MK1888.png|right|75px]]
|-
|colspan=&quot;3&quot;|[[Afbeelding:Bande construction.png|center]]
|-
|colspan=&quot;3&quot;|&lt;div style='text-align: center;'&gt;2006&lt;br&gt;[[Wikibooks:Wiki Standaard Boeknummer#WSBN nl-5-52-523-00001|WSBN nl-5-52-523-00001]]&lt;/div&gt;
|}

{{Boek}}
{{Fase2}}
[[Categorie:Koningen aan de Nijl - inhoud| ]]

[[en:Ancient History/Egypt]]
[[pt:Civilização Egípcia]]</text>
      <sha1>hr9mgounyzjhat1sk4s8e1hvtk6gwp9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Geschiedenis van Egypte</title>
    <ns>14</ns>
    <id>4630</id>
    <revision>
      <id>397277</id>
      <parentid>352818</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:43:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>397277</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="309" sha1="m62iis2gid639ff6sw1t5nr9h9wlmth" xml:space="preserve">{{Cat
|onderwerp=geschiedenis van Egypte
|detailomschrijving=
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:geschiedenis|Geschiedenis]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig=
}}
[[Categorie:Geschiedenis|Egypte]]</text>
      <sha1>m62iis2gid639ff6sw1t5nr9h9wlmth</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Tiramisu</title>
    <ns>0</ns>
    <id>5540</id>
    <revision>
      <id>397219</id>
      <parentid>395321</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T14:20:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Recept amandellikeur amaretto */</comment>
      <origin>397219</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4646" sha1="czn4jsuo003usaym3cpccejhvf80x9j" xml:space="preserve">{{Receptmetafbeelding|
|Naam=Tiramisu
|Afbeelding=[[Afbeelding:Tiramisu-simple.jpg|300px|''Tiramisu'']]
|Categorie=Dessert
|Porties=6
|Energie=
|Tijd=± 30 minuten bereiding + 2 uur inwerken in de koelkast
|Stippen=3
}}

[[Kookboek/Dessert|Dessert]] | [[Kookboek/Recepten|Receptenindex]]

Tiramisu is een van oorsprong Italiaans dessert op basis van romige mascarponekaas, koffie en een alcoholische drank. Er zijn meerdere bereidingen mogelijk voor dit dessert.

==Recept amandellikeur amaretto==
===Ingrediënten===
*250 g {{Kb|mascarpone}}
*2 {{Kb|p=ei|eieren}}
*30 [[Kookboek/Lange vingers]] (koekjes)
*1 kopje espresso {{Kb|koffie}}
*1/2 kopje amaretto-amandellikeur/koffielikeur
*2 eetlepels [[Kookboek/Suiker|suiker]]
*2 eetlepels {{Kb|p=cacao|cacaopoeder}}
*Een beetje [[Kookboek/Boter|boter]] (om in te vetten)
*Een pot/ rechthoekige schaal
*Een beetje [[Kookboek/Poedersuiker|poedersuiker]]

===Bereidingswijze===
#Maak een espressokoffie en voeg amaretto en suiker toe (naar eigen smaak).
#Scheid het eiwit van de eierdooiers.
#Klop de eierdooiers schuimig op en voeg 1 eetlepel suiker en de amaretto toe en meng met de mascarpone.(Marscapone eerst even los roeren).
#Neem een vetvrije schaal of kom en klop het eiwit van de eieren stevig met een beetje suiker.

TIP: Voor het kloppen van eiwit is een vetvrije schaal nodig, omdat anders het eiwit glad blijft en niet goed luchtig kan worden. De beste methode is handmatig met een garde. Of een mixer op stand 2.

#Spatel het stevige eiwit door de mascarpone
#Vet de schaal licht in. 
TIP: Gebruik bij voorkeur een rechthoekige schaal ongeveer 5 cm hoog.
# A. Leg de lange vingers met de suikerkant naar boven in de schaal
# B. Besprenkel de koekjeslaag met de espresso.
# C. Breng een laag mascarponemengsel aan op de lange vingers.
# D. Herhaal A, B en C.

#Strijk de bovenlaag met een gladde spatel of paletmes glad. 
#strooi als laatste wat cacaopoeder over de bovenlaag.
#Dek de tiramisu goed af. 

TIP: Het lekkerste smaakt de tiramisu, als het een nacht in de koelkast heeft gestaan.
2 uur is de minimale tijd om het nagerecht te laten rusten.
Gebruik geen extra slagroom.

Veel kookplezier.

==Recept marsalawijn==

{{Receptmetafbeelding|
|Naam=Tiramisu
|Afbeelding=[[Afbeelding:Tiramisu-simple.jpg|300px|''Tiramisu'']]
|Categorie=Dessert
|Porties=6
|Energie=
|Tijd=... + 3 uur opstijven
|Stippen=2
|Moeilijkheid=Makkelijk
}}
[[Kookboek/Dessert|Dessert]] | [[Kookboek/Recepten|Receptenindex]]

===Ingrediënten===
* 4 [[Kookboek/Ei|eieren]]
* 100 g {{Kb|basterdsuiker}}
* een flinke scheut [[Kookboek/Marsalewijn|marsalawijn]]
* 250 g [[Kookboek/Mascarpone|mascarpone]] 
* snufje [[Kookboek/Zout|zout]]
* 2 koppen zeer sterke [[Kookboek/Koffie|koffie]]
* ongeveer 250 g lange vingers
* 10-25 gram [[cacao]]

===Bereiding===
# Scheid het eiwit van het eigeel.
# Eierdooiers schuimig kloppen.
# Voeg basterdsuiker, een flinke scheut Marsala en mascarpone toe en roer dit alles goed door.
# Sla de eiwitten stijf met een snufje zout.
# Schep het opgeklopte eiwit voorzichtig door het mascarponemengsel.
# Maak een mengsel van koffie, twee theelepels suiker en nog een beetje Marsala in een brede schaal. Laat dit mengsel afkoelen.
# De helft van de lange vingers stuk voor stuk door het koffie/marsalamengsel halen en bedek hiermee de bodem van een lage glazen schaal. Laat de lange vingers niet zompig worden.
# Gebruik de helft van het mascarponemengsel en breng een eerste laag aan over de lange vingers. 
# Hierover weer een laag lange vingers uitleggen.
# Daar bovenop de rest van het mascarponemengsel en probeer hierbij een mooi patroon te vormen.
# Bestrooien met een dun laagje cacaopoeder. Gebruik hierbij een zeef.
# Zet het geheel minimaal 3 uur in de koelkast om op te stijven.
# Snij de tiramisu in zes gelijke delen en serveer op dessertbordjes.

==Tips==
* Gebruik gekoelde eieren uit de koelkast
* Scheid het eiwit zo zuiver mogelijk. Ontvet ook de schaal voor het opkloppen van de eiwitten grondig, want elke kleine verontreiniging in het eiwit bemoeilijkt het opkloppen aanzienlijk.
* In veel supermarkten zijn gepasteuriseerde eidooiers en eiwitten te koop. Gebruik deze om geen risico te lopen op een salmonella-besmetting.

== Variatie alcoholvrij==
Vervang de amandellikeur door een halve theelepel amandelaroma. Bij het vermengen met de koffie goed roeren vlak voor het besprenkelen van de koekjes. 

==Opmerkingen==
* Tiramisu met alcohol is niet aan te raden voor jonge kinderen.

'''Buon appetito!'''

{{wikipedia|Pagina=Tiramisu|Naam=Tiramisu}}

{{Recepten}}
[[Categorie:Dessert|Tiramisu]]
[[Categorie:Italiaanse keuken|Tiramisu]]
{{Sub}}

{{GFDL-oud}}</text>
      <sha1>czn4jsuo003usaym3cpccejhvf80x9j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nederlandse geschiedenis/De Tachtigjarige Oorlog en de Gouden Eeuw</title>
    <ns>0</ns>
    <id>5701</id>
    <revision>
      <id>397258</id>
      <parentid>379823</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T06:51:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Zie ook</comment>
      <origin>397258</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7078" sha1="tph6qnike37i1cskcwxfvr3ee7or2q7" xml:space="preserve">{{Bladeren4|Nederlandse geschiedenis/De Habsburgers|De Habsburgers|Nederlandse geschiedenis/De Tachtigjarige Oorlog en de Gouden Eeuw|De Tachtigjarige Oorlog en de Gouden Eeuw|Nederlandse geschiedenis/De achttiende eeuw|De achttiende eeuw}}
De pogingen van Filips om de protestanten (calvinisten) te onderdrukken en om regering, rechtspraak en belasting te hervormen en te centraliseren leidden tot een opstand. Prins Willem I van Oranje, stadhouder van de koning, nam de leiding in de opstand. Hoewel er ook in het Zuiden veel wrevel tegen de koning was, begon de openlijke opstand in Holland (Brielle op 1 april 1572) en Zeeland. De koning was niet erg succesvol in zijn pogingen de opstand neer te slaan en ging bankroet aan de hoge kosten van de huurlingen. Dezen gingen prompt muiten, met name in Antwerpen. De Staten-Generaal kwamen bijeen om in naam van de koning (maar achter zijn rug om) hier een eind aan te maken. Met deze Pacificatie van Gent (1576) zag het er even naar uit dat de Nederlanden één lijn zouden trekken. Maar spoedig bleken sommige Zuidelijke gewesten bereid om zich weer naar de koning te schikken. Zij vormden de Unie van Atrecht in 1579 (nu: Arras, een stad in Noord Frankrijk), bestaande uit het Kamerijkse, het Graafschap Henegouwen en Rijsels-Vlaanderen (of Romaans Vlaanderen zonder Doornik).

In de Unie van Utrecht (1579) vormden de zeven noordelijke provincies de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Die delen van het Zuiden die meededen met de opstand werden al spoedig door de koning heroverd. Antwerpen bijvoorbeeld viel in 1585. Veel handelaren en mensen met allerlei vaardigheden vluchtten naar het Noorden.

Bij de Vrede van Münster in 1648 werd de onafhankelijkheid van de Republiek van Spanje internationaal erkend. Ook werd bevestigd dat de Republiek geen deel meer was van het Heilige Roomse Rijk. Het Zuiden werd daar wel weer een deel van (inclusief Vlaanderen).

De nieuwe Republiek werd wel de Grote Uitzondering van de 17&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt; eeuw genoemd, omdat in tegenstelling tot de meeste landen in Europa de Derde Stand, vooral de handelaren van de steden, het voor het zeggen kregen. Zij ruilden een feodaal systeem in voor iets nieuws dat later kapitalisme zou gaan heten. In Antwerpen kwamen al handelaars samen bij een Beurs om aandelen te verhandelen. Amsterdam nam dat over en spoedig waren er verzekeringsmaatschappijen en zelfs de eerste speculatie-crash: de windhandel in tulpen in 1637.

Gedurende de Tachtigjarige Oorlog begon ook grootschalige overzeese handel in Nederland: De Nederlanders jaagden op walvissen rond Spitsbergen, handelden in specerijen uit India en Insulinde, en stichtten koloniën in Brazilië, Nieuw Nederland (tegenwoordig de staat New York, de Kaapkolonie en het Caraïbisch gebied. Nederlanders heersten ook over delen van de eilanden Ceylon (het tegenwoordige Sri Lanka) en Formosa (het tegenwoordige Taiwan). Mede vanwege de rijkdom die met de handel werd bereikt werd de 17e eeuw bekend als de Gouden Eeuw voor Nederland.

De Republiek werd geregeerd door een aristocratie van gegoede burgerij (de ''regenten''), niet door een koning of door edelen. De diverse steden en provincies genoten een grote mate van onafhankelijkheid; in theorie had elk haar eigen regering en wetten, hoewel een aantal gebieden (zoals Brabant en Nederlands-Limburg) onder het centraal gezag vielen. Hoewel de Republiek als een tolerante staat gold, was het katholicisme een 'onderdrukte' godsdienst. 
Het politieke bestel was eigenlijk al verouderd voordat de vrede getekend was, maar omdat veranderingen in het systeem al gauw gelijkgesteld werden aan de opdringerigheid en dwingelandij van de afgezworen koning werd het systeem  tot 1795 niet veranderd.

In 1650 stierf stadhouder Willem II en had het land geen sterke leider meer. In 1651 werd in Engeland de Akte van Navigatie ingesteld, die grote nadelige gevolgen had voor de Nederlandse handel. Nederlandse bezwaren leidden tot de Eerste Engels-Nederlandse Oorlog (1652-1654). Bij de eerste Vrede van Westminster werd bepaald dat deze wet in stand bleef.

De Republiek en Engeland kwamen opnieuw in conflict, en in 1665 verklaarde Engeland de oorlog. Voordien hadden de Engelsen reeds nederzettingen in Nieuw Nederland aangevallen. Nederland moest zich ook bezighouden met de Franse invasie in de tijd van Lodewijk XIV in de Spaanse Nederlanden (België), en nadat admiraal Michiel de Ruyter de Thames opvoer en een groot deel van de Engelse vloot vernietigde, werd de Vrede van Breda gesloten (1667). De Engelsen kregen de Nederlandse bezittingen in Noord Amerika, maar Suriname werd Nederlands en de Akte van Navigatie werd versoepeld.

1672 werd in Nederland bekend als het ''rampjaar''. Engeland verklaarde de Republiek de oorlog, en zowel Frankrijk als de bisdommen Münster en Keulen deden hetzelfde. Frankrijk, Keulen en Münster vielen de Republiek binnen; een Engelse landingspoging werd ternauwernood verijdeld. stadhouder Willem III werd intussen tot stadhouder benoemd. Twee belangrijke politici, Johan en Cornelis de Witt werden vermoord in Den Haag. Met hulp van andere Duitse staten wist Nederland de aanvallers terug te drijven, en Engeland (2e Vrede van Westminster), Keulen en Münster sloten vrede in 1674. In 1678 werd ook met Frankrijk vrede gesloten. 

Nadat koning Jacobus II van Engeland onttroond was door het Engelse Parlement, werd diens schoonzoon de Nederlandse stadhouder Willem III in 1689 gevraagd om ook koning van Engeland te worden. Willem had daar wel oren naar en viel met een grotendeels Nederlands leger Engeland binnen en gaf de soldaten van zijn tegenstribbelende schoonvader Jacobus het bevel Londen te verlaten. Zo liepen er dus een tijdlang Nederlandse soldaten op wacht in de straten van Londen. Sommigen beweren zelfs dat de Nederlanders de laatsten waren die Engeland 'veroverd' hebben. Het ging echter meer om een ''troonswisseling'' dan om een inlijving van Engeland bij de Nederlandse Republiek. Willem III moest om koning te mogen worden aan het Engelse Parlement ook meer macht geven. Met het bewind van Willem en Maria Stuart (in Groot-Brittanie bekend als de ''Glorious Revolution'' van ''William and Mary'') werd een eind gemaakt aan een heel roerige periode in de Engelse geschiedenis, waarin ook de Engelsen voorgoed afrekenden met hun absolutistische koningen.  

Willem III bracht ook zijn bankiers en raadgevers naar Londen en voerde economische verbeteringen door. Vanaf zijn tijd begon Engeland steeds meer de Republiek te overvleugelen, vooral in de koloniale handel. Voor een deel kwam dat omdat Engeland nu (ironisch genoeg grotendeels door Willems hervormingen!) een goed functionerend centraal gezag had. 

In Nederland werden de regenten ondertussen steeds gezapiger: ze hadden het goed, waarom zouden ze ook maar iets veranderen? Ze hadden niet in de gaten of het interesseerde hen niet dat de rest van Europa niet stil bleef staan en hen economisch inhaalde.

== Zie ook ==
* [[Dorpen en buitenplaatsen in Nederland die door de Fransen in 1672 en 1673 verwoest zijn]]

{{Sub}}</text>
      <sha1>tph6qnike37i1cskcwxfvr3ee7or2q7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Nederlandse geschiedenis</title>
    <ns>14</ns>
    <id>5709</id>
    <revision>
      <id>397266</id>
      <parentid>356090</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:20:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397266</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="335" sha1="peci4n9xmphdtr2y5bs826aqqaau1xr" xml:space="preserve">{{Boekcat
|onderwerp=[[Nederlandse geschiedenis]]
|detailomschrijving=
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:geschiedenis|Geschiedenis]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig=
}}
[[Categorie:Geschiedenis]]
[[Categorie:Nederland]]</text>
      <sha1>peci4n9xmphdtr2y5bs826aqqaau1xr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Over beroemde personen/Inleiding &amp; inhoud</title>
    <ns>0</ns>
    <id>5747</id>
    <revision>
      <id>397293</id>
      <parentid>397079</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:22:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Alexander de Grote</comment>
      <origin>397293</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1467" sha1="chwhx7gqx6l4l7zusww6mny6ahg17g1" xml:space="preserve">Het volgende boek wil een overzicht bieden van de levens van beroemde mensen van alle tijden en alle landen. Elke biografie tracht dieper te graven in het leven van de besproken persoon en de lezer een dieper inzicht te geven in diens gedachtenwereld. Daar dit boek geschreven wordt door vrijwilligers kan het zijn dat sommige personen waar onze lezers graag meer over zouden lezen nog geen hoofdstuk aan zich gewijd zien. Zij kunnen hun suggesties altijd [[wikibooks:Gewenste hoofdstukken en boeken|hier]] achterlaten of gewoon zelf beginnen aan het schrijven van de door hen gewenste biografie.
*[[Over beroemde personen/Alexander de Grote|Alexander de Grote]] (356 v.Chr - 323 v.Chr.) - zie [[:Categorie:Alexander de Grote - inhoud]] 
*[[Over beroemde personen/Jeanne d'Arc|Jeanne d'Arc]] (1412-1431) &lt;!--[[Afbeelding:Jehanne signature.jpg|55px]]--&gt;
*[[Over beroemde personen/Leonardo da Vinci|Leonardo da Vinci]] (1452-1519)
*[[Over beroemde personen/William Shakespeare|William Shakespeare]] (1564-1616) - zie [[Engelse literatuur/William Shakespeare (1564-1616)]] &lt;!--[[Image:Shakspeare signature.jpg|185px]]--&gt;
*[[Over beroemde personen/Galileo Galilei|Galileo Galilei]] (1564-1642)
*[[Over beroemde personen/Napoleon Bonaparte|Napoleon Bonaparte]] (1769-1821)
*[[Over beroemde personen/Lenin|Lenin]] (1870-1924)
*[[Over beroemde personen/Wangari Maathai|Wangari Maathai]] (1940-2011)
*[[Over beroemde personen/Diana Spencer|Diana Spencer]] (1961-1997)
{{Sub}}</text>
      <sha1>chwhx7gqx6l4l7zusww6mny6ahg17g1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Kandeel</title>
    <ns>0</ns>
    <id>5786</id>
    <revision>
      <id>397220</id>
      <parentid>394662</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T14:21:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>397220</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2055" sha1="97fxsjwp04iqfoctz4hejv37yb80q3s" xml:space="preserve">[[Kookboek/Drank|Overzicht van beschreven drankrecepten]]&lt;br&gt;
&amp;nbsp;&lt;br&gt;

'''Kandeel''' is, net als [[Kookboek/Kraamanijs|kraamanijs]], een traditionele kraamdrank. Het is een romig, geel drankje met een alcoholpercentage van 17% en wordt sinds de 17e eeuw bij kraamfeesten geschonken. In vroeger tijden werd deze drank zelf gemaakt; inmiddels is het ook kant-en-klaar te koop bij de slijter. 

Kandeel lijkt een beetje op [[Kookboek/Advocaat|advocaat]], vanwege de [[Kookboek/Brandewijn|brandewijn]] en de [[Kookboek/Ei|eieren]]. 

==Ingrediënten==
*een halve, goed gewassen [[Kookboek/Citroen|citroen]]
*3 {{Kb|kruidnagel|kruidnagels}}
*1 pijpje [[Kookboek/Kaneel|kaneel]]
*8 [[Kookboek/Ei|eierdooiers]]
*100 gram [[Kookboek/Suiker|suiker]]
*1 fles (eenvoudige) {{Kb|witte wijn}}

==Werkwijze==
#Doe een deciliter water in een steelpannetje. 
#Snijd van een halve citroen dun de schil af, doe die bij het water, met 3 kruidnagels en het pijpje kaneel. 
#Laat het water een half uurtje zacht trekken en zeef het daarna.
#Klop 8 eieren los met 100 gram suiker en klop er het gezeefde kruidenvocht doorheen. 
#Warm in een pannetje de wijn op tot lauwwarm (gebruik een geëmailleerd pannetje of een pannetje van roestvrij staal, want andere metalen – zoals aluminium – gaan oxideren). 
#Giet het eimengsel er roerend bij en zet het pannetje in een grotere pan met heet maar net niet kokend water. Bij te grote hitte gaat de kandeel schiften. 
#Blijf roeren tot de wijn licht gebonden is en aan de lepel blijft hangen. 

==Serveren==
Kandeel wordt geserveerd in een glas of beker met een lepeltje, net als advocaat, samen met een [[Kookboek/Lange vingers|lange vinger]], een [[Kookboek/Kaneelbeschuit|kaneelbeschuit]]je of [[Kookboek/Beschuit met muisjes|beschuit met muisjes]].
Kandeel wordt traditioneel lauw geserveerd, maar koud kan ook (in de koelkast bewaren). 

Kandeel is ook lekker over een bolletje vanille-ijs of met verse aardbeien of frambozen.
{{Wikipedia
|Pagina=Kandeel
|Naam=Kandeel
}}


{{Recepten}}
[[Categorie:Drank|Kandeel]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>97fxsjwp04iqfoctz4hejv37yb80q3s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Tabel Nederlands-Pools</title>
    <ns>10</ns>
    <id>5815</id>
    <revision>
      <id>397232</id>
      <parentid>383844</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T22:50:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397232</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="336" sha1="96xe0405rrmd8vwjrned6mrqehaq42g" xml:space="preserve">&lt;br&gt;
{| style=&quot;width:15%; float:left&quot;
|}
{|  class=&quot;toccolours&quot;  margin-left: 1em; font-size: 85%; width=60%
! style=&quot;background-color: silver; color: black;&quot; width=50% |  Nederlands !! style=&quot;background-color: lightgrey; color: black;&quot; width=50% |Pools
|-
&lt;noinclude&gt;
|}
[[Categorie:Sjablonen voor een bepaald boek|Pools]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>96xe0405rrmd8vwjrned6mrqehaq42g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Poolse les intro</title>
    <ns>10</ns>
    <id>5882</id>
    <revision>
      <id>397231</id>
      <parentid>355395</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T22:50:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397231</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="755" sha1="i1dw1o44e100yxaw1e1keiltewvmb2o" xml:space="preserve">&lt;br style=&quot;clear: both;&quot;&gt;
{| width=100% style=&quot;border: 1px solid #dfdfdf; background-color:Whitesmoke; color: black;&quot;
|-
| height=100 width=130 align=center| &lt;span style=&quot;color:grey;&quot;&gt;''Nederlands''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: x-large;&quot;&gt; &amp;nbsp;&amp;nbsp; '''''Les {{{1}}}'''''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&lt;/span&gt;
| height=100 width=120 align=center|[[Bestand:Herb Polski.svg|300x70px|none]]
| height=100 width=140 align=center|[[Bestand:Polish-alphabet.png|300x80px|none]]
| height=100 width=130 align=center| &lt;span style=&quot;color:grey;&quot;&gt;''Pools''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: x-large;&quot;&gt; '''''Lekcja {{{1}}}'''''&amp;nbsp;&lt;/span&gt;
|-
| colspan=4 align=center | ''{{{2}}}''__NOTOC__
|}&lt;noinclude&gt;[[Categorie:Sjablonen voor een bepaald boek]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>i1dw1o44e100yxaw1e1keiltewvmb2o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Koningen aan de Nijl</title>
    <ns>14</ns>
    <id>5979</id>
    <redirect title="Categorie:Koningen aan de Nijl - inhoud" />
    <revision>
      <id>397265</id>
      <parentid>356031</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:20:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Overbodige categorie verwijderd</comment>
      <origin>397265</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="387" sha1="d04p5m32jg9llbtgpz8y2wgpz86h27a" xml:space="preserve">{{Boekcat
|onderwerp=[[Koningen aan de Nijl]]
|detailomschrijving=
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:geschiedenis|Geschiedenis]] &amp;rarr; [[:Categorie:geschiedenis van Egypte|Geschiedenis van Egypte]] &amp;rarr;'''{{PAGENAME}}'''
|overig=
}}
[[Categorie:geschiedenis van Egypte]]</text>
      <sha1>d04p5m32jg9llbtgpz8y2wgpz86h27a</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397279</id>
      <parentid>397265</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:49:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Redirect - overbodige categorie</comment>
      <origin>397279</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="53" sha1="rpjnkt6cvclzb2r4r7awwhtvbi4kfk2" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Categorie:Koningen aan de Nijl - inhoud]]</text>
      <sha1>rpjnkt6cvclzb2r4r7awwhtvbi4kfk2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kunstgeschiedenis</title>
    <ns>0</ns>
    <id>6004</id>
    <revision>
      <id>397345</id>
      <parentid>388500</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:25:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Overbodige categorie verwijderd</comment>
      <origin>397345</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1044" sha1="5f3w7nof8dyf9baodupy7in8u2piho9" xml:space="preserve">{{Bi}}
{| cellpadding=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;&quot;
|-
|[[Image:Kalabari masks BM.jpg|left|999x130px]]
|&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;&lt;span style=&quot;font-size: xx-large;&quot;&gt;'''[[Kunstgeschiedenis/Inleiding &amp; inhoud|Kunstgeschiedenis]]'''&lt;/span&gt;
&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;[[Kunstgeschiedenis/Inleiding &amp; inhoud|Inleiding &amp; inhoud]]&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
|[[Image:Iran orientale o asia centrale, coppa, x sec 02.JPG|right|999x130px]]
|- 
|colspan=&quot;3&quot; |[[Image:Egypte louvre 223 femme.jpg|999x130px]][[Image:Cones - Bert Flugelman.jpg|999x130px]] [[Image:Thr muze art islam 22.jpg|120px]] [[Image:Rubens Painting Adam Eve.jpg|999x130px]][[Image:MonaLisa sfumato.jpeg|999x130px]]
|-
|colspan=&quot;3&quot; |[[Image:Lightmatter chichen15.jpg|999x130px]][[Image:Dahschur-snofru-red.jpg|999x130px]][[Image:Pantheon (Rome) - Right side and front.jpg|999x130px]]
|}
{{References}}

{{Wikipedia
| Pagina = Kunstgeschiedenis
| Naam = Kunstgeschiedenis
}}
{{Boek}}
{{Fase2}}
[[Categorie:Kunstgeschiedenis| ]]</text>
      <sha1>5f3w7nof8dyf9baodupy7in8u2piho9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397346</id>
      <parentid>397345</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:26:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397346</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1053" sha1="r6lp8nh4d1d3a0yakcjs1zjaj9987aa" xml:space="preserve">{{Bi}}
{| cellpadding=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;&quot;
|-
|[[Image:Kalabari masks BM.jpg|left|999x130px]]
|&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;&lt;span style=&quot;font-size: xx-large;&quot;&gt;'''[[Kunstgeschiedenis/Inleiding &amp; inhoud|Kunstgeschiedenis]]'''&lt;/span&gt;
&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;[[Kunstgeschiedenis/Inleiding &amp; inhoud|Inleiding &amp; inhoud]]&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
|[[Image:Iran orientale o asia centrale, coppa, x sec 02.JPG|right|999x130px]]
|- 
|colspan=&quot;3&quot; |[[Image:Egypte louvre 223 femme.jpg|999x130px]][[Image:Cones - Bert Flugelman.jpg|999x130px]] [[Image:Thr muze art islam 22.jpg|120px]] [[Image:Rubens Painting Adam Eve.jpg|999x130px]][[Image:MonaLisa sfumato.jpeg|999x130px]]
|-
|colspan=&quot;3&quot; |[[Image:Lightmatter chichen15.jpg|999x130px]][[Image:Dahschur-snofru-red.jpg|999x130px]][[Image:Pantheon (Rome) - Right side and front.jpg|999x130px]]
|}
{{References}}

{{Wikipedia
| Pagina = Kunstgeschiedenis
| Naam = Kunstgeschiedenis
}}
{{Boek}}
{{Fase2}}
[[Categorie:Kunstgeschiedenis - inhoud| ]]</text>
      <sha1>r6lp8nh4d1d3a0yakcjs1zjaj9987aa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Tabel dialoog</title>
    <ns>10</ns>
    <id>6145</id>
    <revision>
      <id>397233</id>
      <parentid>385850</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T22:51:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397233</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="313" sha1="9e28ee8cbt6skd0ybb3o82if0slrhwg" xml:space="preserve">&lt;br&gt;
{| style=&quot;width: 15%; float: left&quot;
|}
{| class=&quot;toccolours&quot; width:250px; margin-left: 1em; font-size: 85%;&quot; width=60%
! style=&quot;background: lightgrey; color: black;&quot; width=15% |  &lt;!--dummy--&gt; !! style=&quot;background: silver; color: black;&quot; width=85% |Gesprek
|-
&lt;noinclude&gt;|}
[[Categorie:Sjablonen]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>9e28ee8cbt6skd0ybb3o82if0slrhwg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Turkse keuken</title>
    <ns>14</ns>
    <id>6152</id>
    <revision>
      <id>397337</id>
      <parentid>285370</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:09:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>397337</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="565" sha1="h4gz0e67wvqgiwaxh48habhowk5kk8f" xml:space="preserve">{{kookboekcat
|onderwerp= ''nationale en etnische keukens van de wereld'' 
|detailomschrijving= 
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr;  [[:Categorie:Kookboek|Kookboek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Nationale en etnische keukens|Nationale en etnische keukens]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig= &lt;br&gt;In de ''subcategorieën'' vind u recepten die binnen een bepaalde keuken thuishoren. In de ''artikelen'' vind u een beschrijving van de betreffende keuken.
}}

[[Categorie:Nationale en etnische keukens]]
[[Categorie:Turkije|Keuken]]</text>
      <sha1>h4gz0e67wvqgiwaxh48habhowk5kk8f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Bulgaarse keuken</title>
    <ns>14</ns>
    <id>6153</id>
    <revision>
      <id>397329</id>
      <parentid>396623</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:05:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397329</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="556" sha1="aupyxpvk2pbqsrknfxyp2ye5160cabq" xml:space="preserve">{{kookboekcat
|onderwerp= ''nationale en etnische keukens van de wereld'' 
|detailomschrijving= 
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr;  [[:Categorie:Kookboek|Kookboek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Nationale en etnische keukens|Nationale en etnische keukens]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig= &lt;br&gt;In de ''subcategorieën'' vindt u recepten die binnen een bepaalde keuken thuishoren. In de ''artikelen'' vindt u een beschrijving van de betreffende keuken.
}}

[[Categorie:Europese keuken]]
[[Categorie:Bulgarije|Keuken]]c</text>
      <sha1>aupyxpvk2pbqsrknfxyp2ye5160cabq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Duitse keuken</title>
    <ns>14</ns>
    <id>6155</id>
    <revision>
      <id>397326</id>
      <parentid>396625</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:01:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397326</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="553" sha1="qjb15hh0d7o7pt620wiayyqy1rhhmst" xml:space="preserve">{{kookboekcat
|onderwerp= ''nationale en etnische keukens van de wereld'' 
|detailomschrijving= 
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr;  [[:Categorie:Kookboek|Kookboek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Nationale en etnische keukens|Nationale en etnische keukens]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig= &lt;br&gt;In de ''subcategorieën'' vind u recepten die binnen een bepaalde keuken thuishoren. In de ''artikelen'' vind u een beschrijving van de betreffende keuken.
}}

[[Categorie:Europese keuken]]
[[Categorie:Duitsland|Keuken]]</text>
      <sha1>qjb15hh0d7o7pt620wiayyqy1rhhmst</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Belgische keuken</title>
    <ns>14</ns>
    <id>6158</id>
    <revision>
      <id>397324</id>
      <parentid>396621</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T10:59:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397324</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="551" sha1="bmlsv3ks2kmezddqxjlaonqx18bj78o" xml:space="preserve">{{kookboekcat
|onderwerp= ''nationale en etnische keukens van de wereld'' 
|detailomschrijving= 
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr;  [[:Categorie:Kookboek|Kookboek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Nationale en etnische keukens|Nationale en etnische keukens]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig= &lt;br&gt;In de ''subcategorieën'' vindt u recepten die binnen een bepaalde keuken thuishoren. In de ''artikelen'' vindt u een beschrijving van de betreffende keuken.
}}

[[Categorie:Europese keuken]]
[[Categorie:Land|België]]</text>
      <sha1>bmlsv3ks2kmezddqxjlaonqx18bj78o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397325</id>
      <parentid>397324</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:00:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>397325</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="553" sha1="h2f9kfd2rn00mqse99rbn58l8ji5yp2" xml:space="preserve">{{kookboekcat
|onderwerp= ''nationale en etnische keukens van de wereld'' 
|detailomschrijving= 
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr;  [[:Categorie:Kookboek|Kookboek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Nationale en etnische keukens|Nationale en etnische keukens]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig= &lt;br&gt;In de ''subcategorieën'' vindt u recepten die binnen een bepaalde keuken thuishoren. In de ''artikelen'' vindt u een beschrijving van de betreffende keuken.
}}

[[Categorie:Europese keuken]]
[[Categorie:België|Keuken]]</text>
      <sha1>h2f9kfd2rn00mqse99rbn58l8ji5yp2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Nederlandse keuken</title>
    <ns>14</ns>
    <id>6374</id>
    <revision>
      <id>397321</id>
      <parentid>396630</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T10:52:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397321</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="553" sha1="gt7s7d67ab6rejtbfsc24pzr0figaxa" xml:space="preserve">{{kookboekcat
|onderwerp= ''nationale en etnische keukens van de wereld'' 
|detailomschrijving= 
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr;  [[:Categorie:Kookboek|Kookboek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Nationale en etnische keukens|Nationale en etnische keukens]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig= &lt;br&gt;In de ''subcategorieën'' vind u recepten die binnen een bepaalde keuken thuishoren. In de ''artikelen'' vind u een beschrijving van de betreffende keuken.
}}

[[Categorie:Europese keuken]]
[[Categorie:Nederland|Keuken]]</text>
      <sha1>gt7s7d67ab6rejtbfsc24pzr0figaxa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Italiaanse keuken</title>
    <ns>14</ns>
    <id>6433</id>
    <revision>
      <id>397316</id>
      <parentid>396629</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T09:16:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397316</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="550" sha1="qwkua9xljskhp0naafq8bc03i7gdtah" xml:space="preserve">{{kookboekcat
|onderwerp= ''nationale en etnische keukens van de wereld'' 
|detailomschrijving= 
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr;  [[:Categorie:Kookboek|Kookboek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Nationale en etnische keukens|Nationale en etnische keukens]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig= &lt;br&gt;In de ''subcategorieën'' vind u recepten die binnen een bepaalde keuken thuishoren. In de ''artikelen'' vind u een beschrijving van de betreffende keuken.
}}

[[Categorie:Europese keuken]]
[[Categorie:Italë|Keuken]]</text>
      <sha1>qwkua9xljskhp0naafq8bc03i7gdtah</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397318</id>
      <parentid>397316</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T09:22:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>397318</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="551" sha1="jvqfj0yb5kkz08ztc9yp9c6irzqpunz" xml:space="preserve">{{kookboekcat
|onderwerp= ''nationale en etnische keukens van de wereld'' 
|detailomschrijving= 
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr;  [[:Categorie:Kookboek|Kookboek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Nationale en etnische keukens|Nationale en etnische keukens]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig= &lt;br&gt;In de ''subcategorieën'' vind u recepten die binnen een bepaalde keuken thuishoren. In de ''artikelen'' vind u een beschrijving van de betreffende keuken.
}}

[[Categorie:Europese keuken]]
[[Categorie:Italië|Keuken]]</text>
      <sha1>jvqfj0yb5kkz08ztc9yp9c6irzqpunz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Deense keuken</title>
    <ns>14</ns>
    <id>6435</id>
    <revision>
      <id>397330</id>
      <parentid>396624</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:05:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397330</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="327" sha1="rkiqb57sgqrtnl85p4nc9qikkt4xm7e" xml:space="preserve">{{cat
|onderwerp= Deense keuken
|detailomschrijving=
|broodkruimel=[[:Categorie:Alles|Alles]] -- [[:Categorie:Boek|Boek]] -- [[:Categorie:Kookboek|Kookboek]] -- [[:Categorie:Nationale en etnische keukens|Nationale en etnische keukens]] -- Deense keuken
|overig=
}}

[[Categorie:Europese keuken]]
[[Categorie:Denemarken|Keuken]]</text>
      <sha1>rkiqb57sgqrtnl85p4nc9qikkt4xm7e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Zwitserse keuken</title>
    <ns>14</ns>
    <id>6436</id>
    <revision>
      <id>397336</id>
      <parentid>396637</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:08:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397336</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="555" sha1="cwm86y33jr0djory2wwme8zr7d7dwes" xml:space="preserve">{{kookboekcat
|onderwerp= ''nationale en etnische keukens van de wereld'' 
|detailomschrijving= 
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr;  [[:Categorie:Kookboek|Kookboek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Nationale en etnische keukens|Nationale en etnische keukens]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig= &lt;br&gt;In de ''subcategorieën'' vind u recepten die binnen een bepaalde keuken thuishoren. In de ''artikelen'' vind u een beschrijving van de betreffende keuken.
}}

[[Categorie:Europese keuken]]
[[Categorie:Zwitserland|Keuken]]</text>
      <sha1>cwm86y33jr0djory2wwme8zr7d7dwes</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Spaanse keuken</title>
    <ns>14</ns>
    <id>6437</id>
    <revision>
      <id>397335</id>
      <parentid>396636</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:08:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397335</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="550" sha1="bk8dkluh5356l9xn976wjn6k5y2s8ec" xml:space="preserve">{{kookboekcat
|onderwerp= ''nationale en etnische keukens van de wereld'' 
|detailomschrijving= 
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr;  [[:Categorie:Kookboek|Kookboek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Nationale en etnische keukens|Nationale en etnische keukens]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig= &lt;br&gt;In de ''subcategorieën'' vind u recepten die binnen een bepaalde keuken thuishoren. In de ''artikelen'' vind u een beschrijving van de betreffende keuken.
}}

[[Categorie:Europese keuken]]
[[Categorie:Spanje|Keuken]]</text>
      <sha1>bk8dkluh5356l9xn976wjn6k5y2s8ec</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gebruiker:Jelte/Sjablonen/Standaardsjabloon</title>
    <ns>2</ns>
    <id>6817</id>
    <revision>
      <id>397251</id>
      <parentid>90125</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T23:20:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397251</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="367" sha1="35lltmne1rgutjc6o6d7lfynnvwmw1f" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;border: 1px solid #aaa; background-color: #f9f9f9; color: black; padding: 5px; padding-left: 58px; position: relative; margin: .5em 0; {{{style|}}}&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;position: absolute; top: 13px; left: 13px;&quot;&gt;[[Afbeelding:{{{afbeelding|Crystal Clear action flag.png}}}|32x32px|{{{afbeeldingtitel|{{{titel}}}}}}]]&lt;/div&gt;
'''{{{titel}}}'''

{{{bericht}}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>35lltmne1rgutjc6o6d7lfynnvwmw1f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Kaas</title>
    <ns>0</ns>
    <id>7439</id>
    <revision>
      <id>397215</id>
      <parentid>395760</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T13:24:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>/* Kaas in de keuken */ Let op ijzer</comment>
      <origin>397215</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1553" sha1="a5k7mcaft7dn012grohpxlmdzlvjf1t" xml:space="preserve">[[Image:Cheese platter.jpg|thumb|250px|Een kaasschotel]]
'''Kaas''' is een voedingsmiddel gemaakt van [[Kookboek/Melk|melk]]. Bij het maken van kaas worden de vaste stoffen in de melk (eiwitten, vetten en mineralen) gescheiden van het vocht. Er wordt aan de kaas stremsel, zuursel en zout toegevoegd tijdens de bereiding. 

Kaas bevat vooral veel calcium, maar ook de vitamines A, B en D.

De meeste kaas wordt gemaakt van koemelk, maar ook geitenmelk of schapenmelk kunnen voor kaas worden gebruikt.

== Soorten kaas ==
* zie [[Kookboek/Kaassoorten|Lijst van Kaassoorten]]

== Kaas in de keuken ==
Kaas wordt gebruikt als:
*Bestanddeel van gerechten, bijvoorbeeld aardappels met kaas en lasagne, maar ook als bestanddeel van sauzen en vullingen.
*Voor het gratineren, het maken van korstjes op ovengerechten
*Als (tussen)gang gedurende een diner, ter bevordering van de spijsvertering.
*Als voorgerecht, bijvoorbeeld in combinatie met salade.
*Als broodbeleg.
*Als hoofdgerecht, zoals bij kaasfondue of raclette.
Let op: kaas bevat geen ijzer, zoals wel o.a. vlees, groene bladgroente (spinazie!), volkorenproducten en noten. Als het hoofdgerecht veel kaas bevat, sluit de maaltijd dan af met vruchten waarin veel ijzer zit, zoals rode/roze en donkerblauwe vruchten.

==Recepten met kaas==
{{Kolommen automatisch|inhoud=
&lt;DynamicPageList&gt;
namespace = 0
category=KB-kaas
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;
}}

[[Categorie:Kaas|Kaas]]
[[Categorie:Broodbeleg|Kaas]]
{{sub}}
[[en:Cookbook:Cheese]]</text>
      <sha1>a5k7mcaft7dn012grohpxlmdzlvjf1t</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:LesDoel</title>
    <ns>10</ns>
    <id>8076</id>
    <revision>
      <id>397240</id>
      <parentid>377016</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T22:58:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397240</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="208" sha1="tmoqf7v6gykrm5v1pwwdbfzuzkk98uy" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;background: lightgreen; color: black; width: 50%; padding: 1px 5px;&quot;&gt;
'''Doel''': ''{{{Doel}}}''

'''Wat je al moet weten''': ''{{{Vereist}}}''
&lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;[[Categorie:Sjablonen]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>tmoqf7v6gykrm5v1pwwdbfzuzkk98uy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Proef met ouder</title>
    <ns>10</ns>
    <id>8285</id>
    <revision>
      <id>397239</id>
      <parentid>354982</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T22:58:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397239</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="560" sha1="35vgpmdkp7uc9tux9ajazjxuz9gg7kh" xml:space="preserve">{{Proef
|materiaal={{{materiaal}}}
|conclusie={{{conclusie}}}
|proef={{{proef}}}
|uitvoering=
&lt;div class=&quot;UitklapFrame&quot; style=&quot;background-color: #EEEEEE; color: black; border: solid 0px #000000; padding: 0em;&quot;&gt;
&lt;div class=&quot;UitklapHead&quot; style=&quot;background:#FFaaaa; color: black;&quot;&gt;'''Opgelet: deze proef mag enkel met een volwassene worden uitgevoerd'''&lt;/div&gt;
&lt;div class=&quot;UitklapContent&quot;&gt;
{{{uitvoering}}}
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;}}&lt;noinclude&gt;

;Gebruik
&lt;pre&gt;
{{Proef
|proef = 
|materiaal = 
|uitvoering = 
|conclusie = 
}}
&lt;/pre&gt;
[[Categorie:Sjablonen|Proef]] 
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>35vgpmdkp7uc9tux9ajazjxuz9gg7kh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Wikijunior Aardrijkskunde</title>
    <ns>10</ns>
    <id>8291</id>
    <revision>
      <id>397226</id>
      <parentid>374848</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T22:45:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397226</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="984" sha1="sb5tzvedb69lfew5m3m3s0yf6c1j8gs" xml:space="preserve">{| class=&quot;toccolours noprint&quot; style=&quot;float: right; margin: 0 0 1em 1em;&quot;
| style=&quot;text-align: center; background-color: #19A5C3; color: black; padding: 1em 0 1em 0;&quot;|'''[[Wikijunior:Aardrijkskunde|Aardrijkskunde]]'''
|-
|'''Thema's:'''
* [[Wikijunior:Aardrijkskunde/De wereld|De wereld]]
* [[Wikijunior:Aardrijkskunde/Landschappen|Landschappen]]
* [[Wikijunior:Aardrijkskunde/Onderweg|Onderweg]]
* [[Wikijunior:Aardrijkskunde/Het klimaat|Het klimaat]]
* [[Wikijunior:Aardrijkskunde/Stad en land|Stad en land]]
* [[Wikijunior:Aardrijkskunde/Milieu|Milieu]]
* [[Wikijunior:Aardrijkskunde/Internationale organisaties|Internationale&amp;nbsp;organisaties]]
* [[Wikijunior:Aardrijkskunde/Natuurverschijnselen|Natuurverschijnselen]]
* [[Wikijunior:Aardrijkskunde/Bevolking|Bevolking]]
* [[Wikijunior:Aardrijkskunde/Welvaart in de wereld|Welvaart in de wereld]]
'''Bronnen:'''
* [[Wikijunior:Aardrijkskunde/Bibliotheek|Bibliotheek]]
|}&lt;noinclude&gt;

[[Categorie:Sjablonen Wikijunior]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>sb5tzvedb69lfew5m3m3s0yf6c1j8gs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Griekse keuken</title>
    <ns>14</ns>
    <id>8747</id>
    <revision>
      <id>397331</id>
      <parentid>396627</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:06:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397331</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="557" sha1="j78yfmkfl5efjxsr6y7r2id7wkwtxec" xml:space="preserve">{{kookboekcat
|onderwerp= ''nationale en etnische keukens van de wereld'' 
|detailomschrijving= 
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr;  [[:Categorie:Kookboek|Kookboek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Nationale en etnische keukens|Nationale en etnische keukens]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig= &lt;br&gt;In de ''subcategorieën'' vindt u recepten die binnen een bepaalde keuken thuishoren. In de ''artikelen'' vindt u een beschrijving van de betreffende keuken.
}}

[[Categorie:Europese keuken]]
[[Categorie:Griekenland|Keuken]]</text>
      <sha1>j78yfmkfl5efjxsr6y7r2id7wkwtxec</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kunstgeschiedenis/Antieke kunst</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8915</id>
    <revision>
      <id>397289</id>
      <parentid>222558</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:13:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397289</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3533" sha1="3nrrd5rbz5ajwk370859uz8vv0sdx78" xml:space="preserve">{{kunstgeschiedenis}}

==Inleiding==
Antieke kunst is de kunst die werd gecreëerd in de oudheid. De oudheid markeerde het einde van de prehistorie. In zuiver wetenschappelijke termen wil dit zeggen dat het schrift was ontstaan, met andere woorden, de mens kon zijn geschiedenis in schrift en tekens vastleggen. In de geschiedenis van de mens, komt deze scheidingslijn ook overeen met een fundamenteel verschil in zijn strijd om te overleven.

*In de prehistorie probeerde de mens vooral de natuur te overwinnen, te onderwerpen om zich van voedsel te voorzien, en om zich te verdedigen tegen andere roofdieren. Geloof en kunst richtten zich tot de natuur. Het dier, de plant, de vruchtbaarheid, moeder Aarde werd aanbeden en afgebeeld. Eenmaal de mens zich begon te vestigen in het Neolithicum, groeide ook de kennis over de landbouw. De nadruk bleef liggen op de natuur, maar het accent verschoof van angst voor het verlies van leven, verlies van vruchtbaarheid, angst voor natuurrampen, naar de feitelijke controle van de natuur.
Bij het ontstaan van het schrift was de bevolking gegroeid. Het schrift ontstond in het oude Mesopotamië als middel om een overzicht te houden over de productie van de landbouw. Dit schrift maakte het vervolgens mogelijk het geloof, en de daaruit vloeiende literaire werken vast te leggen voor het nageslacht. Het is dan ook mogelijk voor de huidige historici om de culturen vanaf de oudheid beter te begrijpen.
*Eenmaal de natuur grotendeels overwonnen was, zorgde de gegroeide bevolking voor conflicten. De nadruk verschoof naar het overwinnen van zijn medemens. Steden werden stadstaten, die streden om invloed en macht tegenover elkaar. Deze strijd resulteerde vervolgens in het ontstaan van staten. In de religie kreeg de natuur een steeds meer symbolische en rituele betekenis. Het gevolg was dat de natuur op een andere manier werd afgebeeld. Op architecturaal vlak zien we vanaf dit moment versterkte muren, en versterkte burchten ter bescherming. Uit de groeiende economie, de efficiënter wordende landbouw en de nood aan verdedigingstroepen, groeide een taakverdeling. Algemeen wordt aangenomen dat dit de oorzaak is van de sociale stratificatie, en verschillen in welvaart tussen de maatschappelijke lagen. Het belang van de heerser steeg, en werd uiteindelijk vaak zelfs vergoddelijkt. Het afbeelden van de mens in de kunst werd dan ook van groter belang voor de kunstenaars. De heersers wilden zich 'vereeuwigd' zien.

Voor onze kennis over de kunst uit de oudheid betekent dit dat we vooral kennis hebben verkregen over de kunst van de hogere maatschappelijke lagen, de rijken, de heersers en de religie. De mensen uit deze lagen van de maatschappij konden het zich permitteren, werden aanbeden en wilden zich zelf ook vaak vereeuwigd zien.

Omdat de antieke kunst een hele grote periode omvat, en veel verschillende culturen over heel de wereld als onderwerp heeft, moeten we ze onderverdelen.

*[[Kunstgeschiedenis/Mesopotamische kunst|Mesopotamische kunst]]
*[[Kunstgeschiedenis/Oud-Egyptische kunst|Oud-Egyptische kunst]]
*[[Kunstgeschiedenis/Oud-Griekse kunst|Oud-Griekse kunst]]
*[[Kunstgeschiedenis/Romeinse kunst|Romeinse kunst]]
*[[Kunstgeschiedenis/Indische oudheid|Indische oudheid]]
*[[Kunstgeschiedenis/Chinese oudheid|Chinese oudheid]]
*[[Kunstgeschiedenis/Pre-Columbiaanse oudheid|Pre-Columbiaanse oudheid]]

&lt;div style=&quot;text-align: right&quot;&gt;[[Mesopotamische kunst|Volgende (mesopotamische kunst)]]&lt;/div&gt;
{{beg}}

{{sub}}
[[Categorie:Oudheid]]
[[en:Art History/Chapter 2]]</text>
      <sha1>3nrrd5rbz5ajwk370859uz8vv0sdx78</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Franse keuken</title>
    <ns>14</ns>
    <id>9071</id>
    <revision>
      <id>397327</id>
      <parentid>396626</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:02:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397327</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="555" sha1="m08mlst13p2mp6gdyg5s87n5durwzbu" xml:space="preserve">{{kookboekcat
|onderwerp= ''nationale en etnische keukens van de wereld'' 
|detailomschrijving= 
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr;  [[:Categorie:Kookboek|Kookboek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Nationale en etnische keukens|Nationale en etnische keukens]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig= &lt;br&gt;In de ''subcategorieën'' vindt u recepten die binnen een bepaalde keuken thuishoren. In de ''artikelen'' vindt u een beschrijving van de betreffende keuken.
}}

[[Categorie:Europese keuken]]
[[Categorie:Frankrijk|Keuken]]</text>
      <sha1>m08mlst13p2mp6gdyg5s87n5durwzbu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Franse keuken</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9081</id>
    <revision>
      <id>397328</id>
      <parentid>395002</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:02:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Overbodige categorie verwijderd</comment>
      <origin>397328</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="985" sha1="audqv81ldnxb7c1lqbowy0teatlnp4t" xml:space="preserve">'''Franse keuken''', hoewel de Franse gerechten lange tijd als ''zeer grove'' bekend stond, denk aan de [[Kookboek/Bourgondische keuken|Bourgondische keuken]], is in de loop van de 17de eeuw dit beeld langzaam veranderd onder sterke invloed van de [[Kookboek/Italiaanse keuken|Italiaanse keuken]] en gastronomisch zeer verfijnd. 

In de loop der jaren en met name tijdens de [[w:Franse revolutie|Franse revolutie]] is de vermaarde Franse keuken uitgegroeid tot een zeer bewerkelijke en smaakvolle keuken, beter bekend als [[Kookboek/Haute cuisine|haute cuisine]]. Deze keuken heeft op haar beurt veel invloed uitgeoefend op o.a. de keukens van de rest van Europa en de Verenigde Staten.

== Recepten uit de Franse keuken==
&lt;DynamicPageList&gt;
category= Franse keuken
mode=unordered
order=ascending
suppresserrors = true
ordermethod = sortkey
&lt;/DynamicPageList&gt;

===Zie ook===
* [[Kookboek/Trefwoorden uit de Franse keuken|Franse trefwoorden]]

[[Categorie:Franse keuken| Franse]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>audqv81ldnxb7c1lqbowy0teatlnp4t</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Stamppot rauwe andijvie</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9270</id>
    <revision>
      <id>397217</id>
      <parentid>395737</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T13:43:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>/* Varianten */ fijngesnipperd uitje</comment>
      <origin>397217</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1644" sha1="6tqzlwpif3grglb6xrrkwy85x6dltzv" xml:space="preserve">{{Receptmetafbeelding|
|Naam=Stamppot andijvie
|Afbeelding= [[Bestand:Andijviestamppot.jpg|300px]]
|Categorie = Stamppot 
|Porties=2
|Energie=
|Tijd=
|Stippen=2
|Moeilijkheid=
}}

'''Stamppot andijvie''' of ''andijviestamppot'' is een [[Kookboek/Stamppot|stamppot]]gerecht gemaakt van [[Kookboek/Andijvie|andijvie]].

De andijvie gaat ongekookt door de aardappelpuree zodat de andijvie lekker knapperig blijft.

==Ingrediënten:==
#{{kb|Aardappelpuree}} van ongeveer 700 gram {{Kb|p=aardappel|aardappelen}}
#Een struik {{kb|andijvie}}
#200 gram {{kb|p=spek|spekjes}}
#Peper (liefst vers gemalen)
# Gemalen nootmuskaat

==Bereiding:==
#Snij de andijvie in hele dunne reepjes
#Was de andijvie en laat het uitlekken
#Bestrooi de spekjes met peper
#[[Kookboek/Spek#Spek_bakken|Bak de spekjes uit]]
#Maak de {{kb|aardappelpuree}} en voeg daar een beetje nootmuskaat doorheen
#Stamp de spekjes en de andijvie door de aardappelpuree
#Maak af met wat peper en dien meteen op

==Serveertip:==
# Nog wat extra peper erbij op je bord.
# Doe er wat azijn bij.
# Doe er {{Kb|p=zilveruitje|zilveruitjes}} bij. 

== Varianten ==
* Vervang de spekjes door:
** {{kb|Rookworst}}
** 2 {{Kb|p=gehaktbal|gehaktballen}}
** Blokjes {{Kb|kaas}} (bijvoorbeeld gorgonzola of een andere blauwschimmelkaas) + grofgehakte {{Kb|p=noot|walnoten}}
** Blokjes gekookte {{Kb|ham}} en kaas
* Voeg een teentje {{kb|knoflook}}, een fijngesnipperd uitje (rauw), een klein beetje {{kb|sambal}} en/of enkele takjes {{kb|tijm}} toe


{{Recepten}}

[[Categorie:Nederlandse keuken|Stamppot andijvie]]
[[Categorie:Groentenrecept|Stamppot andijvie]]
[[Categorie:Stamppot|Andijvie]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>6tqzlwpif3grglb6xrrkwy85x6dltzv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Amerikaanse keuken</title>
    <ns>14</ns>
    <id>9551</id>
    <revision>
      <id>397323</id>
      <parentid>285349</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T10:58:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397323</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="574" sha1="ax78jj5kytu0671b591khep6kyt7xsy" xml:space="preserve">{{kookboekcat
|onderwerp= ''nationale en etnische keukens van de wereld'' 
|detailomschrijving= 
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr;  [[:Categorie:Kookboek|Kookboek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Nationale en etnische keukens|Nationale en etnische keukens]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig= &lt;br&gt;In de ''subcategorieën'' vind u recepten die binnen een bepaalde keuken thuishoren. In de ''artikelen'' vind u een beschrijving van de betreffende keuken.
}}

[[Categorie:Nationale en etnische keukens]]
[[Categorie:Verenigde Staten|Keuken]]</text>
      <sha1>ax78jj5kytu0671b591khep6kyt7xsy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kunstgeschiedenis/Oud-Egyptische kunst</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9947</id>
    <revision>
      <id>397291</id>
      <parentid>394383</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:15:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397291</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17827" sha1="6dtsphincvy766edshr7ctp28dlxar0" xml:space="preserve">{{Kunstgeschiedenis}}
''Om de Egyptische kunst te begrijpen, moet je ook de geschiedenis en de religie van het oude Egypte begrijpen. Deze geschiedenis begint eigenlijk reeds in de periode waar het vorige hoofdstuk over handelde, de prehistorie. Daarom keren we even terug naar de prehistorie, en nemen we als startpunt de Naqada cultuur, die ongeveer rond 4500 v.Chr. begon. Deze periode wordt onderverdeeld in drie grote stukken.''

==Het Pre-historische Egypte==
===Naqada I (Amratische periode)===
De Naqada-periode wordt gezien als een neolitisch-chalcolitische periode waarin de cultivatie van de Nijlvallei begon, ongeveer 4000 v.Chr. Er zijn veel aanwijzingen voor een nog sterk nomadische veeteelt die gepaard gaat met een weinig jacht op wild.  Enige eenvoudige huisplattegronden zijn gevonden, maar bijna alle opgravingen betreffen begraafplaatsen met kuilgraven aan de rand van de woestijn. Hier zijn een groot aantal 'vruchtbaarheids'-beeldjes teruggevonden. Wat opvalt daarentegen, is dat er ook een groot aantal beeldjes van ivoren mannelijke, bebaarde figuren en amuletten gevonden zijn in de graven. De periode wordt vooral gekenmerkt door het roodbruine aardewerk dat een decoratie van witte slipverf draagt: geometrische figuren, vaak gearceerde driehoeken (wel imitaties van oorspronkelijk vlechtwerk) en dier-, planten- en enige antropomorfe figuren. Zeldzaam zijn een afbeelding van een horizontaal weefgetouw en van een grote roeiboot gebruikt bij o.a. de nijlpaardjacht en hoogstwaarschijnlijk ook voor de handel over de Nijl.

De Egyptische kunst staat bekend om haar half menselijke, half dierlijke figuren, die ook de goden vertegenwoordigen. Reeds in de Naqada I periode ziet men het belang van het dierenrijk als inspiratiebron voor de religie, en dus ook voor de kunst, aangezien de mens de drang om het geloof uit te beelden nooit heeft kunnen weerstaan.
Na de schilderijen op de rotsen uit de prehistorie, en de vruchtbaarheidsbeeldjes, is de vorm en versiering van aardewerk reeds lang een middel geweest om via de verschillende stijlen tijden en culturen te definiëren en van elkaar te scheiden. Kleien potten zijn dan ook een belangrijke bron voor de geschiedenis en de kunstgeschiedenis. Binnen de zogenaamde C-ware (Cross-lined ware)-decoratie van Naqada I zijn regionale stijlverschillen aangetoond.

Het in de zon gedroogde aardewerk van de Naqada-periode was nog niet met een wiel gemaakt. Het zuivere handwerk gaf de potten een onconventionele vorm. Ze werden roodgekleurd en gepolijst, met een zwarte band aan de bovenkant, de opening van de pot. Deze band ontstond door de voltooide pot omgedraaid in de hete as te zetten. Op bepaalde potten zijn ook ingekerfde, heel stilistische afbeeldingen terug te vinden die soms ook verschijnen op de schminkpaletten waarop oog- en huidschmink (zwarte galena, rode oker en malachiet) tot poeder werden gewreven.

Gebouwen uit deze periode zijn nauwelijks te vinden, door de grote tijdspanne, en doordat men toen vooral organische materialen gebruikte om te bouwen. Uit de gevonden grafkuilen uit deze periode kan men reeds afleiden dat een tweede, typische kenmerk van de Egyptische cultuur reeds aanwezig was. Dit was het sterke geloof in het leven na de dood, de drang om zich te vereeuwigen, en zich een plaats in de eeuwigheid te geven. In de graftombes werden namelijk reeds in deze Naqada I periode beeldjes gevonden, samen met wapens, amuletten, voedsel, versieringen, vazen en cosmetica-paletten om de dode in zijn of haar leven na de dood te begeleiden.

===Naqada II (Gerzeïsche periode)===
Deze periode begon rond 3500 v.Chr. Het grote belang van de jacht viel weg, omdat men de kunst van de landbouw onder de knie kreeg. Dorpen groeiden uit tot echte steden, met een eerder nooit geziene bevolkingsgraad. Om de landbouw te stimuleren, begon men irrigatietechnieken toe te passen. Het spreekt voor zich dat de kunst zich ook ontwikkelde. Deze evolueerde mede door de intensere contacten met de omringende gebieden en volkeren. Nieuwe stijlen van aardewerk ontstonden, de decoratie ervan evolueerde, en werd gedetailleerder. 

[[Image:Egypte louvre 317.jpg|thumb|right|Kruik uit de Naqada II periode, Louvre]]
Schilderingen verschenen op de potten, die nog steeds zonder wiel gemaakt werden. De illustraties op de potten bestaan uit geometrische figuren (waaronder netwerkstructuren die oorspronkelijk wel draagnetten suggereren), en gestileerde afbeeldingen van allerlei aard, zoals dieren, met name de gedomesticeerde schroefhoorngeit of wilde addax-antilope, ibex, koeantilope, flamingo's, struisvogels en (zeldzamer) parelhoenders (voor deze drie vogelsoorten kan in latere funerair-mythologische teksten een band met de scheppende zonnegod worden gevonden), objecten (vooral grote roeiboten en een enkel zeilschip, zeil of dierenhuid-aan-mast en losse kajuiten), mannen met rituele voorwerpen (staf, werphout of castagnetten), groot uitgevoerde godinnen met ronde hoofden en soms met een waaier in een hand, en wat wordt geinterpreteerd als (ongeïdentificeerde) plantensoorten, maar ook voorwerpen zouden kunnen verbeelden (zoals een handwaaier). Een terugkerend patroon in deze Naqada II ''D-ware'' (=decorated ware) -schilderingen verwijst hoogstwaarschijnlijk naar een religieus-mythologische achtergrond. Bovendien bewijst de zogenaamde ''Harrogate Vase'' - recent als authentiek bewezen - dat in dergelijke op potten geschilderde boten ook een overleden mens kon worden vervoerd. Datzelfde idee wordt ook driedimensionaal verbeeld door een prehistorisch aardewerk bootje met een liggend lijk van een man aan boord in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden.In tegenstelling tot de Naqada I periode werd er in de Naqada II periode eerder met witgele klei gewerkt, en werden de illustraties in het rood gemaakt.


Veel cosmetica paletten zijn gevonden, en vormen een duidelijke link met de latere cosmetica paletten die gebruikt zouden worden voor rituele aangelegenheden. De gevonden rolzegels wijzen op de invloed van de naburige gebieden. Rolzegels zijn typisch voor Mesopotamië. 

Uit de graftombes blijkt dat ook de architectuur evolueerde. Het werden rechthoekige graven. Uit de materialen die de doden begeleidden, blijkt dat er een groter verschil was gegroeid tussen de armen en de rijken.  In Nekhen (Hierakonpolis) is een paleis en gebouwen voor rituele doeleinden ontdekt. Het zijn duidelijke voorlopers van de gebouwen uit de Vroeg-Dynastieke periode.

===Naqada III (nulde dynastie)===
Dit was een relatief korte periode van 3200  tot 3000 v.Chr. Dikwijls wordt het ook dynastie 0, of  'de nulde dynastie' genoemd. Gedurende deze periode is er een duidelijk verschil merkbaar tussen Boven Egypte, en Neder Egypte. Het dierenrijk als inspiratiebron blijkt uit de namen van de koningen die er regeerden in Opper Egypte. Reeds toen werd de heerser aanzien als de personificatie van een goddelijkheid. Uit de kunstwerken leidt men af dat het een oorlogszuchtig volk was. In Boven Egypte droegen de heersers een witte kroon.
Neder Egypte was meer gericht op handel. De heerschappij was verdeeld over verschillende families, en er bleek niet echt een hiërarchie te bestaan. De verschillende koningen droegen de zogenaamde rode kroon. Uit het aardewerk leidt men af dat de invloed op de kunst vooral kwam van Boven Egypte. Toch kan men nog steeds geen echte conclusies trekken over de kunst en de cultuur van het toenmalige Neder Egypte. Veel van het gebied is door het veranderende pad van de takken van de Nijl onder dikke lagen slib bedolven.

==Vroeg-Dynastieke Periode==
===Algemeen===
Voor degene die geen ervaring heeft met kunst, en het bekijken van kunst, lijkt het alsof de Egyptische kunst in heel haar geschiedenis nooit veranderd is. Het is uiteraard een feit dat een aantal kenmerken continue aanwezig bleven. Toch is er een evolutie in de loop van haar geschiedenis merkbaar. Vanaf de Vroeg-Dynastieke periode, betreden we de geschiedenis vanaf de historie, het schrift. Dit is van groot belang voor de kunstgeschiedenis, omdat we vanaf het gebruik van het schrift bronnen hebben, waarmee we de gedachtewereld kunnen achterhalen op een relatief directe wijze. Voor de kunstgeschiedenis is dit van belang omdat we zo de intenties, de bedoeling, de achtergrond van de kunstenaar beter kunnen begrijpen. We kunnen dan met andere woorden een stijl gaan definiëren op basis van haar achtergrond, en niet enkel op basis van fysische kenmerken.

===Narmer===
Er heerst heel wat discussie over koning Narmer. Bij het raadplegen van verschillende bronnen zal je ook merken dat bij de ene Narmer gerekend wordt tot de pre-dynastische periode, of de nulde dynastie, en bij de andere tot de 1e dynastie. Narmer staat hier bij de eerste dynastie omdat hij volgens het beschreven pallet Egypte verenigd heeft.
Narmer werd afgebeeld als de vereniger van Opper en Neder Egypte. Het pallet werd gemaakt om om de grootsheid van de koning te illustreren, en de afbeeldingen zijn uitingen van zijn macht.
In dit pallet ziet men reeds duidelijk de typische combinatie van zijaanzicht en vooraanzicht, die in de reliëf- en schilderkunst aanwezig zal blijven. De Egyptische kunstenaar probeerde op zijn illustratie zo veel mogelijk te tonen. Ook het bovenaanzicht wordt gecombineerd in een tweedimensionaal vlak. Technieken van perspectieftekenen gebruikten ze niet. De afbeeldingen werden in hoeken van 90 graden bedacht, louter voor, zij en bovenaanzichten werden gebruikt. Zowel op de voor- als achterkant is het duidelijk welk groot belang men hechtte aan een duidelijke structuur. Uiting van machtsverschillen is vooral duidelijk op de achterkant, waar koning Narmer uitvergroot is ten opzichte van zijn tegenstander die hij bij zijn haar vastgrijpt, en tegen wie hij klaar staat om toe te slaan.
====Voorkant====
[[Afbeelding:NarmerPallette-Front.jpg|200px|left|Voorkant]] Bovenaan de voorkant van dit pallet zie je onder de twee stierkoppen een processie, met Narmer, die de rode kroon van Beneden Egypte draagt. Door het vasthouden van de dorsvlegel en de scepter, wordt zijn koninklijkheid nog meer geaccentueerd. Het zijn dan ook traditionele symbolen van koninklijkheid.
Rechts van hem staan de hiëroglyphische symbolen van zijn naam. Deze zijn nog niet vervat in een serech.
De serech is een gestyleerde rechthoek waarin een van de vijf namen van de farao geschreven staat, de Horus-naam. Deze serech was in gebruik van de pre dynastische periode tot en met de derde dynastie. Vanaf de vierde dynastie werd de cartouche verkozen boven de serech. In deze cartouche werd de troonsnaam of de 'praenomen' geschreven, eveneens een van de vijf namen van de koning.&lt;br&gt;
Achter de koning staat een man die zijn sandalen draagt. Voor de koning staat een man met lang haar. De hiërogliefen voor deze man worden als zijn naam geïnterpreteerd. Men gaat ervan uit dat deze hiërogliefen dezelfde fonetische waarde hebben als later in Egypte, en zo komt men uit op de naam 'Tshet'. De vier mannen voor hem dragen een vaandel. Voor hen worden de verliezers van Narmer's strijd afgebeeld, als dode lichamen, liggend. Dit is een prachtig voorbeeld van hoe de Egyptische kunstenaar telkens het duidelijkste aanzicht gebruikte.

Onder de processie zie je hoe twee mannen de enorm lange nekken van deze katachtige wezens met een koord vasthouden. De holte die de cirkel, gemaakt door de krul van de twee lange nekken om elkaar, kon gebruikt worden om schmink in te doen. Toch wordt het betwijfeld of dit pallet effectief hiervoor gebruikt werd. Oudere schminktabletten als deze werden effectief gebruikt, maar men vermoedt dat deze gaandeweg een meer en meer rituele functie kregen. Wat deze katachtigen betreft, vermoedt men dat deze eveneens de vereniging van Egypte symboliseert, maar er is geen ander werk waar deze symboliek gebruikt werd.

====Achterkant====

[[Afbeelding:NarmerPallette-Back.jpg|200px|left|Achterkant]]Twee runderkoppen, met een menselijk gezicht, vertegenwoordigen de godin Bata, afgebeeld als en koe. Het is niet gewoon om deze godin frontaal af te beelden. Daarom bestaat ook de andere interpretatie, waarbij de figuren als stieren worden aanzien, die de kracht van de koning symbolisereren. In het midden staat de serech van de koning. 

In het midden van het pallet staat Narmer afgebeeld, groter dan de andere figuren. Hier draagt hij de wite kroon van Boven Egypte, zwaaiend met zijn skepter. Links van hem staat opnieuw de sandelendrager, en opnieuw is hij geflankeerd met een rozet, zoals op de voorkant van het pallet.

Rechts van de koning valt een gevangene neer op de grond. Ook vlak naast zijn hoofd zijn er symbolen aangebracht die op zijn afkomst, of zijn naam kunnen wijzen. Boven de gevangene bevindt zich de valk, de personificatie van de god Horus. In zijn poot houdt hij iets wat op een touw lijkt, dat aan de neus van het hoofd van man verbonden is. Het hoofd lijkt uit een object gegroeid te zijn, waaruit ook papyrusbloemen spruiten. Deze symbolen kunnen wijzen op hoe Horus het leven uit het hoofd trekt. De papyrusbloem kunnen tevens verwijzen naar de moerassen van de Nijldelta waar de slag kon plaatsgevonden hebben. De papyrusbloem kan ook voor een getal staan, en wijzen op het aantal slachtoffers in deze strijd.

In het gedeelte onder de voeten van de koning zien we twee naakte, bebaarde mannen. Ofwel zijn ze aan het lopen, en vluchten ze voor de overwinnende koning, ofwel vertegenwoordigen ze de doden die op de grond liggen. Links van elk personage staat een teken, de eerste een ommuurde stad, de tweede een soort knots. Hoogstwaarschijnlijk zijn het namen van steden die door Narmer verslagen zijn.

In dit pallet zien we een belangrijk element van de Egyptische kunst. Hoe groter een personage wordt afgebeeld, hoe groter zijn status, en het belang dat de maatschappij aan hem of haar hecht. Hier is dit heel duidelijk. Narmer als grote koning wordt als de grote overwinnaar dan ook buiten proportie afgebeeld. Dit is ook het geval op de achterkant van het pallet, waar in de stoet de koning als grootste figuur naar voren springt.

===Architectuur===
[[Afbeelding:Mastaba.jpg|thumbnail|right|Schematische voorstelling.]] In de vroeg-dynastieke periode werd de elite (dorpsleiders en koningen) begraven in mastaba's. Deze zijn de voorlopers van de trappenpiramide's die gebouwd werden vanaf de 3e dynastie. Uit deze trappenpiramide groeide later de uiteindelijke piramide. 

[[Afbeelding:Chambers B17 and B18 (Umm el-Qa'ab).jpg|thumbnail|right|Graf van Narmer.]]Rond de mastaba werd een muur opgetrokken. Aan de buitenkant van deze muur werden dan de graven voor de dienaars gebouwd. De mastaba's uit deze periode hadden één, of twee ondergrondse ruimtes die met hout bekleed waren. Later werden ze in opdracht van de volgende koningen gerepareerd met steen. Het gedeelte boven de grond overlapte de beide kuilen, zoals in de schematische voorstelling aangetoond.

In de vroeg dynastieke periode was het bouwmateriaal hoofdzakelijk gedroogde baksteen. Door de geringere duurzaamheid ervan is er tegenwoordig vooral veel gevonden van het ondergrondse gedeelte van de mastaba uit deze periode. De luiken die de ingang blokkeerden waren wel uit steen gemaakt. Tijdens de overgang naar de derde dynastie verbeterde men de techniek van het winnen en het gebruiken van steen. Dit was uitermate belangrijk voor de Egyptische kunst en architectuur. De grotere duurzaamheid van steen beantwoordde aan het verlangen om monumenten voor de eeuwigheid te bouwen.

De mastaba werd reeds gebruikt voor de vereniging van het rijk. In Uhmm el-Qaab (Abydos) is een volledig grafcomplex opgegraven, waar zowel graven uit de Naqada III als graven uit de predynastieke, en de vroeg-dynastieke periode gevonden zijn.

==Het oude Rijk==
===Architectuur===
Zoals reeds in het vorige stuk vermeld, begon het belang van steen als materiaal voor de architectuur en voor de kunst in het algemeen te groeien. De egyptenaren leerden het materiaal beter te ontginnen, en te bewerken. Ze waren zeer snel in het aanleren en het gebruiken van steen. Het ging zelfs zo abrupt dat in de derde dynastie, het begin van het Oude Rijk, geprobeerd werd de werken qua materiaal te doen lijken op deze die nog hoofdzakelijk uit gebakken klei bestonden. Tegelijk voldeed men echter ook meteen aan de behoefte om de nieuwe mogelijkheden van steen te gebruiken. 
Dit enthousiasme voor steen is te verklaren in de duurzaamheid ervan. In de oud-Egyptische religie was 'eeuwigheid' een essentieel gegeven. Het was bijna een verplichting het leven na de dood te vereeuwigen door monumenten zoals grote graven, en monumentale beeldhouwwerken te plaatsen.
De trappenpiramide van Djoser is een mooi voorbeeld van hoe besloten werd de mogelijkheden van steen te gebruiken.
[[Afbeelding:DjoserPyramid.jpg|thumbnail|right|De pyramide van Djoser]]
De oorspronkelijke bedoeling was het bouwen van een mastaba. Om het meer op de oorspronkelijke mastaba te doen lijken, werd er gekozen voor het gebruik van kleine stenen, zodat deze zouden lijken op de oude in de zon gedroogde bakstenen. Uit de bouw ervan is duidelijk te zien, dat er tijdens de bouw besloten is een tweede mastaba bovenop de eerste te zetten, zodat het graf hoger zou komen, meer naar de hemel zou reiken, duidelijker zichtbaar zou zijn. Uiteindelijk werd er verder gebouwd, wat resulteerde in de trappenpiramide.

== Referenties ==
*TIRADRITTI, Globe, Het oude Egypte (2001)

== Externe links ==
*[https://www.ancientegyptonline.co.uk/predynlist.html#NaqadaI|Ancient Egypt Online]
*[[Koningen aan de Nijl|wikibook 'Koningen aan de Nijl']]
*[[wikipedia:nl:Serech|Serech]]
*[[wikipedia:nl:Cartouche|Cartouche]]
*[[wikipedia:en:Narmer_Palette|Narmer Pallet (Engels)]]
[[en:Art History/Chapter 2]]

{{Begin}}
{{Sub}}
[[Categorie:Geschiedenis van Egypte]]</text>
      <sha1>6dtsphincvy766edshr7ctp28dlxar0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Geo-visualisatie</title>
    <ns>10</ns>
    <id>10487</id>
    <revision>
      <id>397234</id>
      <parentid>373593</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T22:52:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397234</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2217" sha1="tek6542lfa9jm2rtit5qmqwyyhlpsg7" xml:space="preserve">{| class=&quot;toccolours noprint&quot; align=right width=246px style=&quot;margin: 0 0 1em 1em;&quot; style=&quot;border: 2px #9370DB solid;&quot;
|style=&quot;font-size: 85%;&quot;|
{|align=center style=&quot;text-align:center&quot; class=toccolours width=85% style=&quot;background:#e6e6fa; color: black;&quot; 
|&lt;span style=&quot;color:#9370DB;&quot;&gt;'''Modules Handboek Geo-visualisatie:'''&lt;/span&gt;
|}
|-
|style=&quot;font-size: 85%;&quot;|
:[[Geo-visualisatie|Startpagina Handboek Geo-visualisatie]] {{100%|Datum=19 januari 2008}}  
:[[Geo-visualisatie/Inleiding|Inleiding]] {{100%|Datum=18 februari 2008}}
----
:[[Geo-visualisatie/Deel A: Theorie|Deel A: Theorie]] {{100%|Datum=6 februari 2008}}
:::[[Geo-visualisatie/Inleiding GIS|Inleiding GIS]] {{100%|Datum=10 april 2008}}
:::[[Geo-visualisatie/Vervolg GIS|Vervolg GIS]] {{100%|Datum=10 februari 2008}}
:::[[Geo-visualisatie/Inleiding Cartografie|Inleiding Cartografie]] {{100%|Datum=13 februari 2008}}
:::[[Geo-visualisatie/Vervolg Cartografie|Vervolg Cartografie]] {{100%|Datum=6 februari 2008}}
:::[[Geo-visualisatie/Communicatie|Communicatie]] {{100%|Datum=6 februari 2008}}
:[[Geo-visualisatie/Deel B: Geo-visualisatie|Deel B: Geo-visualisatie]] {{100%|Datum=6 februari 2008}}
:::[[Geo-visualisatie/Classificatie|Classificatie]] {{100%|Datum=18 februari 2008}}
:::[[Geo-visualisatie/Symbologie|Symbologie]] {{100%|Datum=10 april 2008}}
:[[Geo-visualisatie/Deel C: Kaartopmaak|Deel C: Kaartopmaak]] {{100%|Datum=10 april 2008}}
:::[[Geo-visualisatie/Labels|Labels]] {{100%|Datum=10 april 2008}}
:::[[Geo-visualisatie/Oplevering|Oplevering van de kaart]] {{100%|Datum=10 april 2008}}
----
:[[Geo-visualisatie/Vragen en opdrachten|Vragen en opdrachten]] {{100%|Datum=10 april 2008}}
:[[Geo-visualisatie/Index|Woordenlijst]] {{100%|Datum=10 april 2008}}
:[[Geo-visualisatie/Overige informatie|Overige informatie en links]] {{100%|Datum=10 april 2008}}
&lt;div style='text-align: center; font-size: small;'&gt;
----
[[Geo-visualisatie/Inleiding#Licentie|Licentie-info]] / [[Geo-visualisatie/Informatie_over_het_boek|Achtergrond-info]]
[[Wikibooks:Wiki Standaard Boeknummer#WSBN nl-3-04-009-00001|WSBN nl-3-04-009-00001]] / [[geo-visualisatie/PDF-versie|PDF-versie]]
&lt;/div&gt;
|}&lt;noinclude&gt;[[Categorie:Sjablonen voor een bepaald boek]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>tek6542lfa9jm2rtit5qmqwyyhlpsg7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Extra</title>
    <ns>10</ns>
    <id>12298</id>
    <revision>
      <id>397225</id>
      <parentid>379419</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T22:45:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397225</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="252" sha1="sospklaes5ahsgf3wx66r6newhzr8i6" xml:space="preserve">{| align=&quot;center&quot; border=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;4&quot; cellspacing=&quot;4&quot; style=&quot;border: 1px solid #397BCE; background-color: #E0E8EF; color: black;&quot;
|-
|
[[Image:Nuvola apps edu miscellaneous.png|60px]]
|{{{tekst}}}
|}&lt;noinclude&gt;[[Categorie:Sjablonen]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>sospklaes5ahsgf3wx66r6newhzr8i6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Alexander de Grote - inhoud</title>
    <ns>14</ns>
    <id>13651</id>
    <revision>
      <id>397264</id>
      <parentid>356140</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:19:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Overbodige categorie verwijderd</comment>
      <origin>397264</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="305" sha1="cw0ou22r0dczbyym4mos8mx8qx57ugt" xml:space="preserve">{{Boekcat
|onderwerp=[[Alexander de Grote]]
|detailomschrijving=
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:geschiedenis|Geschiedenis]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig=
}}
[[Categorie:Geschiedenis]]</text>
      <sha1>cw0ou22r0dczbyym4mos8mx8qx57ugt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397287</id>
      <parentid>397264</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:11:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397287</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="300" sha1="1dllz2fza47j3lqrxtidzy7ng72969d" xml:space="preserve">{{Boekcat
|onderwerp=[[Alexander de Grote]]
|detailomschrijving=
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:geschiedenis|Geschiedenis]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig=
}}
[[Categorie:Oudheid]]</text>
      <sha1>1dllz2fza47j3lqrxtidzy7ng72969d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397292</id>
      <parentid>397287</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:19:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397292</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="346" sha1="4ptm1p1k40kyb8xzdxdwpn1mjmxi9k2" xml:space="preserve">{{Boekcat
|onderwerp=[[Alexander de Grote]]
|detailomschrijving=
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:geschiedenis|Geschiedenis]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig=
}}
[[Categorie:Oudheid]]
[[Categorie:Over beroemde personen - inhoud]]</text>
      <sha1>4ptm1p1k40kyb8xzdxdwpn1mjmxi9k2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Ab Urbe Condita - inhoud</title>
    <ns>14</ns>
    <id>13885</id>
    <revision>
      <id>397263</id>
      <parentid>356150</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:18:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Overbodige categorie verwijderd</comment>
      <origin>397263</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="302" sha1="dz42104850iqdugn2y2gnel9hwo4t90" xml:space="preserve">{{Boekcat
|onderwerp=[[Ab Urbe Condita]]
|detailomschrijving=
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:geschiedenis|Geschiedenis]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig=
}}
[[Categorie:Geschiedenis]]</text>
      <sha1>dz42104850iqdugn2y2gnel9hwo4t90</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397286</id>
      <parentid>397263</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:08:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397286</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="335" sha1="ee4i5j9vzvsh1fsfh3mbacx9v6yz1vu" xml:space="preserve">{{Boekcat
|onderwerp=[[Ab Urbe Condita]]
|detailomschrijving=
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:geschiedenis|Geschiedenis]] &amp;rarr; [[:Categorie:Oudheid|Oudheid]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig=
}}
[[Categorie:Oudheid]]</text>
      <sha1>ee4i5j9vzvsh1fsfh3mbacx9v6yz1vu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Roemeens les intro</title>
    <ns>10</ns>
    <id>14204</id>
    <revision>
      <id>397248</id>
      <parentid>373005</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T23:16:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397248</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="432" sha1="10e9g115j27ubaaowpt85x2eflm6r1j" xml:space="preserve">&lt;br&gt;
{| style=&quot;width: 100%; border: 1px solid #dfdfdf; background-color: Whitesmoke; color: black;&quot;
|-
|[[Image:Flag of Romania.svg|300x70px|right]] &lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;''Roemeens''&lt;br&gt;&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: x-large;&quot;&gt; '''''Lecţia {{{1}}}'''''&amp;nbsp;&lt;/span&gt;&lt;/div&gt;
|-
| colspan=&quot;1&quot;  | &lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;''{{{2}}}''__NOTOC__&lt;/div&gt;
|}&lt;noinclude&gt;[[Categorie:Sjablonen voor een bepaald boek]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>10e9g115j27ubaaowpt85x2eflm6r1j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Oostenrijkse keuken</title>
    <ns>14</ns>
    <id>14592</id>
    <revision>
      <id>397333</id>
      <parentid>396634</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:07:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397333</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="555" sha1="hirsm0a6xr87814ddkb1cii5m7p0rks" xml:space="preserve">{{kookboekcat|
|onderwerp= ''nationale en etnische keukens van de wereld'' 
|detailomschrijving= 
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr;  [[:Categorie:Kookboek|Kookboek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Nationale en etnische keukens|Nationale en etnische keukens]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig= &lt;br&gt;In de ''subcategorieën'' vind u recepten die binnen een bepaalde keuken thuishoren. In de ''artikelen'' vind u een beschrijving van de betreffende keuken.
}}

[[Categorie:Europese keuken]]
[[Categorie:Oostenrijk|Keuken]]</text>
      <sha1>hirsm0a6xr87814ddkb1cii5m7p0rks</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Griekse mythologie - inhoud</title>
    <ns>14</ns>
    <id>15398</id>
    <revision>
      <id>397288</id>
      <parentid>356053</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:12:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397288</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="300" sha1="1eykuz9j8gud4r6m10dhtnim93585rl" xml:space="preserve">{{Boekcat
|onderwerp=[[Griekse mythologie]]
|detailomschrijving=
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:Geschiedenis|Geschiedenis]]&amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig=
}}

[[Categorie:Oudheid]]</text>
      <sha1>1eykuz9j8gud4r6m10dhtnim93585rl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gebruiker:WikimediaNotifier/notifications</title>
    <ns>2</ns>
    <id>15850</id>
    <revision>
      <id>397238</id>
      <parentid>361670</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T22:57:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397238</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17140" sha1="f350awurxpev6mjxjxhf8ax7yll8ntn" xml:space="preserve">&lt;div dir=&quot;ltr&quot; lang=&quot;en&quot; xml:lang=&quot;en&quot; style=&quot;direction: ltr; padding-top: 3px;&quot;&gt;
{{#IfEq:{{{onlyTOC|}}}||
&lt;!--/
   / Mirrored/synchronized; do not change this page [use Meta]; translate on separate page!
  /--&gt;
&lt;noinclude&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot; style=&quot;float: right; margin-top: -30px;&quot;&gt;['''[[meta:Global_notifications/RSS|RSS]]&amp;nbsp;[[File:Feed-icon.svg|12px|link=meta:Global_notifications/RSS]]''']&lt;/div&gt;&lt;/noinclude&gt;
&lt;div style=&quot;clear: both; background-color: #FFFCFC; color: black;&quot;&gt;{{User:WikimediaNotifier/translate}}&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;float: right; background-color: #EFEFEF; color: black; margin: 0 0 1em 1em; padding: 0 0 4px 3px; position: relative; z-index: 9;&quot;&gt;
__TOC__
&lt;/div&gt;
{{User:WikimediaNotifier/template|
 topic = Wikimedia notification system
|content = [[File:Mail-notification.svg|25px|link=m:Global notifications]] &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;''This is a '''global notification system''' for all Wikimedia wikis!''&lt;/span&gt;
&lt;hr style=&quot;margin: 0;&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;background-color: #F7FFF7; color: black; border: 2px solid #F3F3F3; padding: 10px 20px 15px;&quot;&gt;
If it is necessary to inform many/all wikis about something important, a [[meta:Global_notifications|global notification]] can be requested at '''[[meta:Global notifications/requests]]'''. It is possible to have wiki and/or language dependent text within every message.

''All Meta notifications are synchronized automatically, either on all wikis or just on specific, selected ones.''

To have a common access point, the messages are updated at '''[[{{NS:User}}:WikimediaNotifier/notifications]]''' ''(mirrored, any changes to this page will be overwritten; [[meta:Global_notifications/how-to#translation|use a separate page for translation]]);'' you can include this page&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;(s)&lt;/span&gt; like a template wherever you want, let's say your village pump, with a description in your language!

Have a look on the '''[[meta:Global notifications/how-to|Frequently Asked Questions]]''' to see how it can fit your needs!

* &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;With '''[[meta:User:Pathoschild/Scripts/SynchCrosswiki|SynchCrosswiki]]''' there furthermore is an easy way to create or synchronize pages like user scripts on all wikis!&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;hr style=&quot;margin: 0;&quot;&gt;
''&amp;hellip; it's for spreading information; and for a better cross-wiki communication &amp; collaboration!''
}}&lt;br&gt;
{{User:WikimediaNotifier/template|
 topic = Commons: Picture of the Year 2008
|content = &lt;div style=&quot;position: relative; margin-bottom: 6px;&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;position: absolute; top: -38px; right: 42px; color: #BCBCBC; font-size: small;&quot; class=&quot;GN-update_1&quot;&gt;2009-04-19&lt;/span&gt;
&lt;div style=&quot;float: left; margin-right: 15px;&quot;&gt;[[File:POTY_barnstar_1_2008.svg|85px|link=m:commons:Project:Picture_of_the_Year/2008]]&lt;/div&gt;
The third annual '''[[m:commons:Project:Afbeelding van het jaar/2008|Picture of the Year Award]]''' on [[m:commons:Main_Page|Wikimedia Commons]] goes into its second (&lt;u&gt;final&lt;/u&gt;) round!
{{:User:WikimediaNotifier/updated|
''The final voting round is running from April 19th to ''April 30th'' (23:59 UTC).''

Have a look on the '''[[m:commons:Project:Picture of the Year/2008/Finalists|finalists]]''' and select your favourite featured picture of 2008.}}
&lt;/div&gt;
}}&lt;br&gt;
{{User:WikimediaNotifier/template|
 topic = GNU Free Documentation License 1.3
|content = &lt;div style=&quot;position: relative; margin-bottom: 6px;&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;position: absolute; top: -38px; right: 42px; color: #BCBCBC; font-size: small;&quot; class=&quot;GN-update_5&quot;&gt;2009-04-12&lt;/span&gt;
&lt;div style=&quot;float: left; margin-right: 10px;&quot;&gt;[[File:CC-devnations.svg|70px|link=https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0]]&lt;/div&gt;
The [[meta:GNU Free Documentation License|GNU Free Documentation License]] has been released in [[w:en:GNU_Free_Documentation_License#Timeline|version 1.3]] by its responsible [[w:en:Free Software Foundation|Free Software Foundation]].&lt;br&gt;This is not least a result of a request by our [[wikimedia:Resolution:License_update|Board of Trustees]] in December 2007, trying to offer us a possibility to &lt;u&gt;also&lt;/u&gt; license and share our wiki contents under the easier to use [[w:en:Creative_Commons_licenses#Original_licenses|Creative Commons CC-BY-SA]] (Attribution + ShareAlike) license.

The [[meta:Wikimedia Foundation|Wikimedia Foundation]] will soon organize a community wide referendum to decide whether our '''GNU FDL''' licensed wikis should be made availabe under the terms of this free and common '''CC-BY-SA''' license too, see [[w:en:Dual-licensing|dual-licensing]].
&lt;div style=&quot;float: right;&quot;&gt;[[File:CC-logo.svg|75px|link=https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0]]&lt;/div&gt;

See also a [[mailarchive:foundation-l/2008-November/046996.html|detailed summary]] for further reading.&lt;sup class=&quot;plainlinks&quot;&gt;([https://blog.wikimedia.org/2008/11/04/gnu-free-documentation-license-13-released/ source])&lt;/sup&gt;

On [[meta:Licensing update|Meta]] you can find [[meta:Licensing_update/Questions_and_Answers|further information (FAQ)]] and can [[meta:Licensing update|discuss]] the licensing update process of our wikis.
{{:User:WikimediaNotifier/updated|'''A vote on [[meta:Licensing update|Meta]] is taking place from [[meta:Licensing update/Timeline|April 12, 2009]] to [[meta:Licensing update/Timeline|May 3, 2009]].'''}}
&lt;/div&gt;
}}&lt;br&gt;
{{User:WikimediaNotifier/template|
 topic = Software news in brief
|content = &lt;div style=&quot;position: relative; margin-bottom: 6px;&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;position: absolute; top: -38px; right: 42px; color: #BCBCBC; font-size: small;&quot; class=&quot;GN-update_3&quot;&gt;2009-03-25&lt;/span&gt;
&lt;table&gt;&lt;tr&gt;&lt;td style=&quot;padding-right: 15px;&quot; valign=&quot;top&quot;&gt;[[File:Namespace MediaWiki.1.svg|100px|link=Special:Version]]&lt;div style=&quot;font-size: smaller; text-align: center;&quot;&gt;[https://techblog.wikimedia.org/ Technical Blog]&lt;/div&gt;&lt;/td&gt;
&lt;td style=&quot;font-size: smaller;&quot;&gt;
{{:User:WikimediaNotifier/updated|1=&lt;div style=&quot;margin: -3px 0 0;&quot;&gt; &lt;/div&gt;
* ''2009-03-25:'' &lt;span class=&quot;plainlinks&quot;&gt;The [[Special:Version|MediaWiki software]] with its [[Special:Version|extensions]] has been [https://www.mediawiki.org/w/index.php?title=Special:Code/MediaWiki/releasenotes&amp;startrev=47458&amp;endrev=48811&amp;path=/trunk/phase3 updated] to SVN revision '''[https://www.mediawiki.org/w/index.php?title=Special:Code/MediaWiki/releasenotes&amp;startrev=47458&amp;endrev=48811&amp;path=/trunk/phase3 48811]''' ([https://svn.wikimedia.org/viewvc/mediawiki/trunk/phase3/RELEASE-NOTES?r1=47457&amp;r2=48811 release notes]).&lt;/span&gt;&lt;!--[[:mw:This week's updates]]--&gt;
** ''Major new features:'' New [[:mw:Help:Magic_words|magic word]] &lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;{{&lt;/nowiki&gt;[[:mw:Help:Magic_words#Technical_metadata|REVISIONUSER]]&lt;nowiki&gt;}}&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt;, new special page [[Special:GlobalGroupPermissions]] for [[Special:GlobalUsers|global users]]; [[:rev:48801|etc]].}}
* &lt;span style=&quot;position: relative; margin-left: -20px; z-index: 9;&quot;&gt;[[File:Stop bad orthography nuvola.svg|17px|link=w:en:Special:AbuseFilter]]&lt;/span&gt; ''2009-03-17:'' The '''[[w:en:Special:AbuseFilter|AbuseFilter]]''' has also been activated for the English Wikipedia ''(Meta/dewiki: 2009-02-25)'' &amp;ndash; the [[:mw:Extension:AbuseFilter|tool]] allows to automatically detect and/or prevent plain vandalism, spam and other pattern based changes.
* ''2009-03-16:'' [[BugZilla:17714|TIFF support]] on Commons, [[BugZilla:15842|file/image renaming]] available for SysOps (through the [{{:MediaWiki:Move}}] tab).
* ''2009-01-27:'' [[:mw:Extension:Collection|Collections]] will [[meta:Book tool/Schedule|soon]] be activated for all Wikimedia projects where they make sense, like currently for [https://blog.wikimedia.org/2009/01/27/wiki-to-print-feature-in-testing-in-the-german-wikipedia/ Wikibooks and the German Wikipedia] ''(2009-02-19: fr, pl, nl, pt, es, simple; en)'' &amp;ndash; the extension lets your readers create PDF books to possibly order printed books. Use '''[https://pediapress.com/collection/ www.pediapress.com/collection]''' to create cross-wiki article collections of almost all wikis out there.
* ''2009-01-26:'' Wikimedia will [https://blog.wikimedia.org/2009/01/26/mozilla-and-wikimedia-join-forces-to-support-open-video/ improve Ogg Theora/Vorbis support] with the help of the Mozilla Foundation.
* ''2009-01-16:'' [[:mw:Extension:Drafts|Drafts]] are ready for [https://leuksman.com/log/2009/01/16/drafts-extension-enabled-on-test-wikipedia/ testing] &amp;ndash; the extension makes backups of your unsaved edit sessions.
* ''2008-12-17:'' Some major Wikipedias now have [[:en:Wikipedia:Searching#Wikipedia_search|enhanced]] search functionalities ([https://en.wikipedia.org/wiki/Special:Search/Esperanto?search=Esperant*&amp;fulltext=1 example]), all other wikis have to wait for [[bugzilla:16685#c0|better hardware]].
* ''2008-12-03:'' Wikipedia will become [https://blog.wikimedia.org/2008/12/03/improved-usability-in-our-future/ more user-friendly for new volunteer writers] ([https://blog.wikimedia.org/2009/01/21/a-note-on-the-wikipedia-usability-initiative/ current info]); see '''[[meta:Wikipedia Usability Initiative|Wikipedia Usability Initiative]]'''!
&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;&lt;/table&gt;
&lt;/div&gt;
}}&lt;br&gt;
{{User:WikimediaNotifier/template|
 topic = Wikimania 2009
|content = &lt;div style=&quot;position: relative; margin-bottom: 6px;&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;position: absolute; top: -38px; right: 42px; color: #BCBCBC; font-size: small;&quot;&gt;2009-02-24&lt;/span&gt;
&lt;div style=&quot;float: left; margin-right: 15px;&quot;&gt;[[File:Wikimania.svg|50px|link=wm2009:Call_for_Participation]]&lt;/div&gt;
'''Wikimania 2009''', this year's global event devoted to [[foundation:|Wikimedia]] projects around the globe, is accepting submissions for presentations, workshops, [[wm2009:Call_for_Participation#Types_of_Submissions|panels]], posters, [[w:en:Open_Space_Technology|open space]] [[w:en:Open-space_meeting|discussions]], and even artistic works related to the Wikimedia projects or free content topics in general. The conference will be held from '''August 26''' to '''28''' in [[w:en:Buenos Aires|Buenos Aires]], [[w:en:Argentina|Argentina]]!&lt;br&gt;For more information, check the official '''[[wm2009:Call for Participation|Call for Participation]]'''.
&lt;/div&gt;
}}&lt;br&gt;
{{User:WikimediaNotifier/template|
 topic = Quality illustrations
|content = &lt;div style=&quot;position: relative; margin-bottom: 6px;&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;position: absolute; top: -38px; right: 42px; color: #BCBCBC; font-size: small;&quot;&gt;2009-01-26&lt;/span&gt;
&lt;div style=&quot;float: left; margin-right: 10px;&quot;&gt;[[File:Great Wave off Kanagawa2.jpg|60px|link=m:Restoration.wikimedia.org]]&lt;/div&gt;
Beside an [[meta:Philip Greenspun illustration project|elder project]] for the creation and improvement of illustrations, there is a [[meta:Restoration.wikimedia.org|new project]] to grow our encyclopedic image [[meta:Restoration.wikimedia.org|restoration community]]. It's to provide media restorers with the technical resources they need, and to reach out to all the archives in the world.
&lt;/div&gt;
}}&lt;br&gt;
{{User:WikimediaNotifier/template|
 topic = Software localization
|content = &lt;div style=&quot;position: relative; margin-bottom: 6px;&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;position: absolute; top: -38px; right: 42px; color: #BCBCBC; font-size: small;&quot;&gt;2009-01-01&lt;/span&gt;
&lt;div style=&quot;float: left; margin-right: 5px;&quot;&gt;[[Image:Traducción.png|70px|link=betawiki:Main_Page#What_is_Betawiki]]&lt;/div&gt;
''The localization&lt;!--user interface--&gt; of {{SITENAME}}'s software &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;(MediaWiki)&lt;/span&gt; and its extensions is an ongoing task, and you can help!''

''There are '''[[betawiki:Special:LanguageStats/{{CONTENTLANGUAGE}}|statistics]]''' about how much of the [[:mw:Localisation_statistics|core messages]] and [[betawiki:Translating:Group_statistics#Group_statistics|system messages in total]] have been translated so far.''
----
[[betawiki:Betawiki:Translator|Apply]], and '''help''' translating our software externally at [[betawiki:Main_Page#What_is_Betawiki|TranslateWiki.net]] &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;(='''Betawiki''', no Wikimedia project so far); have a look on the &lt;span class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[https://translatewiki.net/wiki/Special:RecentChanges?namespace=8&amp;trailer=/{{CONTENTLANGUAGE}} recent localization activity]&lt;/span&gt; for &lt;u&gt;your language&lt;/u&gt; [{{#language:{{CONTENTLANGUAGE}}}}].&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
}}&lt;br&gt;
{{User:WikimediaNotifier/template|
 topic = Central Wikimedia help
|content = &lt;div style=&quot;position: relative; margin-bottom: 6px;&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;position: absolute; top: -38px; right: 42px; color: #BCBCBC; font-size: small;&quot;&gt;2008-12-24&lt;/span&gt;
[[Image:Wikimedia Community Logo.svg|16px|link=m:Goings-on]] There is a proposal to share [[meta:Wikimedia Help|Wikimedia's help pages]] by centralizing and localizing them on [[meta:Wikimedia Help|Meta]] or a dedicated wiki.
&lt;/div&gt;
}}&lt;br&gt;
{{User:WikimediaNotifier/template|
 topic = FlaggedRevs review feature
|content = &lt;div style=&quot;position: relative; margin-bottom: 6px;&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;position: absolute; top: -38px; right: 42px; color: #BCBCBC; font-size: small;&quot;&gt;2008-11-28&lt;/span&gt;
&lt;div style=&quot;float: left; margin-right: 15px;&quot;&gt;[[Image:Artículo_bueno.svg|115px|link=m:FlaggedRevs]]&lt;/div&gt;
Beside the elder [[:mw:Help:Patrolled_edits|Patroller extension]] for patrolling recent changes and new pages, there is a highly configurable [[meta:MediaWiki|MediaWiki]] extension, called [[:mw:Extension:FlaggedRevs|FlaggedRevs]].

'''FlaggedRevs''' &amp;ndash; being already enabled on [[meta:FlaggedRevs|several Wikimedia wikis]] &amp;ndash; is a toolset for transparent and ensured article &lt;u&gt;patrolling&lt;/u&gt; and/or for reliable &lt;u&gt;quality&lt;/u&gt; assurance by specifying certain accurate article revisions that are shown to the public by default. Those stable article versions are identified in a release process by a trustable editorial staff and/or get approved by a reviewing expert staff. It is even possible to mark (tag) revisions of selected articles for different purposes, let's say for an article validation aiming on a print edition. Furthermore, there is the possibility to let your readers give you evaluative feedbacks.

FlaggedRevs will make your wiki more reliable and thus more reputable over the time!

Have a look on [[meta:FlaggedRevs|Meta's description]], the [[:mw:Extension:FlaggedRevs|technical description]] and the '''[[mailarchive:wikipedia-l/2008-June/030575.html|guidance for requesting FlaggedRevs]]'''!
&lt;/div&gt;
}}&lt;br&gt;
{{User:WikimediaNotifier/template|
 topic = Interlanguage links
|content = &lt;div style=&quot;position: relative; margin-bottom: 6px;&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;position: absolute; top: -38px; right: 42px; color: #BCBCBC; font-size: small;&quot;&gt;2008-11-02&lt;/span&gt;
&lt;div style=&quot;float: left; margin-right: 10px;&quot;&gt;&lt;/div&gt;
Beside the ongoing discussion about introducing an [[meta:A_newer_look_at_the_interlanguage_link|interlanguage extension]] on Wikimedia projects to improve and centralize interwiki linking, an attempt to centralize the discussion about [[meta:Interwiki_synchronization|interlanguage link conflicts]] has been set up.
&lt;/div&gt;
}}&lt;br&gt;
{{User:WikimediaNotifier/template|
 topic = Global bots
|content = &lt;div style=&quot;position: relative; margin-bottom: 6px;&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;position: absolute; top: -38px; right: 42px; color: #BCBCBC; font-size: small;&quot;&gt;2008-11-01&lt;/span&gt;
&lt;div style=&quot;float: left; margin-right: 10px;&quot;&gt;[[Image:Bot Bienvenido.png|110px|link=m:Bot_policy/Implementation#Where_it_is_policy]]&lt;/div&gt;
On [[meta:Steward_requests/Bot_status#Global_bot_requests|Meta]], a bot account now can get a bot flag for all wikis that allow [[meta:Bot_policy#Global_bots|global bots]]!&lt;br&gt;To be able to run also on your {{SITENAME}}, the community has to &lt;u&gt;explicitly permit&lt;/u&gt; global bots by local policy, '''[[meta:Bot_policy/Implementation#Where_it_is_policy|see list]]'''.

''To qualify for global bot access, the following requirements must be met by a bot:''
:::::# it must only maintain &lt;u&gt;interlanguage links&lt;/u&gt; or fix &lt;u&gt;double-redirects&lt;/u&gt;
:::::# it must already be &lt;u&gt;active on several wikis&lt;/u&gt;, with &lt;u&gt;long-term&lt;/u&gt; contributions to back up its &lt;u&gt;trustworthiness&lt;/u&gt;&lt;br&gt;
&lt;/div&gt;
}}
|
#[[{{User:WikimediaNotifier/translation}}#Translation of the Week|Translation of the Week]]
#[[{{User:WikimediaNotifier/translation}}#Commons: Picture of the Year 2008|Commons: Picture of the Year 2008]]
#[[{{User:WikimediaNotifier/translation}}#GNU Free Documentation License 1.3|GNU Free Documentation License 1.3]]
#[[{{User:WikimediaNotifier/translation}}#The Wiktionary logo dilemma|The Wiktionary logo dilemma]]
#[[{{User:WikimediaNotifier/translation}}#Software news in brief|Software news in brief]]
#[[{{User:WikimediaNotifier/translation}}#Wikimania 2009|Wikimania 2009]]
#[[{{User:WikimediaNotifier/translation}}#Quality illustrations|Quality illustrations]]
#[[{{User:WikimediaNotifier/translation}}#Software localization|Software localization]]
#[[{{User:WikimediaNotifier/translation}}#Central Wikimedia help|Central Wikimedia help]]
#[[{{User:WikimediaNotifier/translation}}#FlaggedRevs review feature|FlaggedRevs review feature]]
#[[{{User:WikimediaNotifier/translation}}#Wikipedia globe logo|Wikipedia globe logo]]
#[[{{User:WikimediaNotifier/translation}}#Interlanguage links|Interlanguage links]]
#[[{{User:WikimediaNotifier/translation}}#Global bots|Global bots]]
}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>f350awurxpev6mjxjxhf8ax7yll8ntn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Damdiagram</title>
    <ns>10</ns>
    <id>15975</id>
    <revision>
      <id>397243</id>
      <parentid>396149</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T23:01:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397243</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10262" sha1="aiuatp5pcg23uta7d81pcvg38iuuqg0" xml:space="preserve">&lt;includeonly&gt;&lt;div class=&quot;{{{1}}}&quot; style=&quot;width: 320px; padding-top: 6px; padding-bottom: 10px&quot;&gt; 
&lt;div class=&quot;{{{1}}}&quot; style=&quot;width: 305px; text-align: center;&quot;&gt;{{{2}}}
{| style=&quot;border:1px solid #b0b0b0; background-color:#f9f9f9; color: black;&quot;
|- 
|

{| cellpadding=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border: 1px solid #b0b0b0&quot;
| colspan=3 | &lt;!-- toekomstige rand --&gt;
|- 
| &lt;!-- toekomstige rand --&gt;
|

{| cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;border: 1px solid #b0b0b0; background-color: #ffce9e; color: black;&quot;
|- 
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{3}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|1]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{4}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|2]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{5}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|3]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{6}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|4]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{7}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|5]]
|-
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{8}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|6]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{9}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|7]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{10}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|8]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{11}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|9]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{12}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|10]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
|-
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{13}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|11]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{14}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|12]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{15}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|13]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{16}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|14]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{17}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|15]]
|-
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{18}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|16]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{19}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|17]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{20}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|18]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{21}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|19]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{22}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|20]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
|-
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{23}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|21]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{24}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|22]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{25}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|23]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{26}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|24]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{27}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|25]]
|-
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{28}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|26]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{29}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|27]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{30}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|28]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{31}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|29]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{32}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|30]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
|-
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{33}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|31]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{34}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|32]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{35}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|33]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{36}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|34]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{37}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|35]]
|-
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{38}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|36]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{39}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|37]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{40}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|38]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{41}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|39]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{42}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|40]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
|-
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{43}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|41]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{44}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|42]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{45}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|43]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{46}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|44]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{47}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|45]]
|-
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{48}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|46]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{49}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|47]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{50}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|48]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{51}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|49]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_{{#Switch:{{{52}}}|l=l|L=L|d=d|D=D|e}}.svg|26px|50]]
| style=&quot;padding:0px;&quot; | [[Image:Draughts_o.svg|26px]]
|}

| &lt;!-- toekomstige rand --&gt;
|-
| colspan=3 | &lt;!-- toekomstige rand --&gt;
|}

|-
| style=&quot;line-height: 1.4; text-align: left; font-size: 90%; padding: 2px&quot; | {{{53}}}
|}
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt;{{Sjablooninfo|1=

Met dit sjabloon is een dambord weer te geven. Neem hiervoor een van de voorbeelden over, en pas aan waar welke stenen staan. 
* Voor lichte en donkere stenen gebruik je de letters l en d.
* Voor lichte en donkere dammen gebruik je de hoofdletters L en D.

&lt;!-- info afbeeldingen  (van Sjabloon:Damdiagram info)
Deze afbeeldingen worden gebruikt voor damborddiagrammen.
Alle bestanden hebben als naam ''Draughts_X.svg'', waarbij X het volgende kan zijn:
* e = leeg veld (empty)
* l = lichte damsteen
* L = lichte dam
* d = donkere damsteeen
* D = donkere dam
* o = licht veld (waar dus geen steen op kan staan)

Overige informatie:
* De donkere velden gebruiken kleurcode #d18b47 en de lichte velden kleurcode #ffce9e.
--&gt;

{{Damdiagram|tright|Voorbeeld 1
 | d | d | d | d | d |
 d | d | d | d | d 
 | d | d | d | d | d |
 d | d | d | d | d 
 |   |   |   |   |   |
   |   |   |   |   
 | l | l | l | l | l |
 l | l | l | l | l 
 | l | l | l | l | l |
 l | l | l | l | l 
|beginstand dampartij }}

Codevoorbeeld 1:
&lt;pre&gt;&lt;nowiki&gt;
{{Damdiagram|tright|Voorbeeld 1
 | d | d | d | d | d |
 d | d | d | d | d 
 | d | d | d | d | d |
 d | d | d | d | d 
 |   |   |   |   |   |
   |   |   |   |   
 | l | l | l | l | l |
 l | l | l | l | l 
 | l | l | l | l | l |
 l | l | l | l | l 
|beginstand dampartij }}
&lt;/nowiki&gt;&lt;/pre&gt;

{{Clearboth}}

{{Damdiagram|tright|Voorbeeld 2
 |   |   |   |   | L |
   |   |   |   |   
 |   |   |   |   |   |
   |   |   |   |   
 |   |   |   |   |   |
   |   |   |   |   
 |   |   |   |   |   |
   |   |   |   |   
 |   |   |   |   |   |
 D |   |   |   |   
|De speler die aan zet is, zal verliezen }}

Codevoorbeeld 2:
&lt;pre&gt;&lt;nowiki&gt;
{{Damdiagram|tright|Voorbeeld 2
 |   |   |   |   | L |
   |   |   |   |   
 |   |   |   |   |   |
   |   |   |   |   
 |   |   |   |   |   |
   |   |   |   |   
 |   |   |   |   |   |
   |   |   |   |   
 |   |   |   |   |   |
 D |   |   |   |   
|De speler die aan zet is, zal verliezen }}
&lt;/nowiki&gt;&lt;/pre&gt;
}}

[[Categorie:Dammen|{{PAGENAME}}]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>aiuatp5pcg23uta7d81pcvg38iuuqg0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Rubiks</title>
    <ns>10</ns>
    <id>16470</id>
    <revision>
      <id>397252</id>
      <parentid>355322</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T23:21:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397252</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="399" sha1="dv0b07sdobgakca36h04nt1bequvmim" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;color: grey; text-align: left; margin-top: 1em;&quot;&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{demo|}}}&lt;/span&gt;&lt;/div&gt;&lt;div class=&quot;toccolours&quot; style=&quot;background: #FFFFEE; color: black; border: 1px solid #FFDAB9;font-size: 100%;&quot;&gt;
'''{{{1}}}'''
&lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;

{{Sjablooninfo|1=
Dit sjabloon wordt gebruikt voor de cursus Rubik's kubussen.
}}[[Categorie:Sjablonen voor een bepaald boek]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>dv0b07sdobgakca36h04nt1bequvmim</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kostprijsberekening en interne informatievoorziening</title>
    <ns>0</ns>
    <id>17228</id>
    <revision>
      <id>397304</id>
      <parentid>352380</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:47:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397304</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1606" sha1="os10myvcxyn7vf2hbse3gcyg4fgmt19" xml:space="preserve">&lt;div style='text-align: center;'&gt;&lt;span style='font-size: xx-large;'&gt;Kostprijsberekening en interne informatievoorziening &lt;/span&gt;&lt;/div&gt;


&lt;div style='text-align: center;'&gt;&lt;span style='font-size: xx-large;'&gt;Cost and management accounting&lt;/span&gt;&lt;/div&gt;


&lt;div style='text-align: center;'&gt;&lt;span style='font-size: larger;'&gt;De ontwikkeling van een hobby tot een grote onderneming&lt;/span&gt;&lt;/div&gt;

Dit boek neemt je mee op een reis waarbij de hoofdpersoon Robert door toeval tot (jong)ondernemer wordt en hoe hij leert in de loop van de tijd om te gaan met de verschillende vormen van kostprijsberekening als ook de bedrijfskundige informatievoorziening.

Veel plezier bij het lezen.


&lt;span style='font-size: larger;'&gt;[[Kostprijsberekening en interne informatievoorziening/Inleiding|Begin]]&lt;/span&gt;

[[Kostprijsberekening en interne informatievoorziening/Glossarium|Glossarium]]&lt;br&gt;

'''Snelkoppelingen naar de andere hoofdstukken:'''&lt;br&gt;
[[Kostprijsberekening en interne informatievoorziening/Substitutiekosten|Substitutiekosten]]&lt;br&gt;
[[Kostprijsberekening en interne informatievoorziening/Vaste kosten|Vaste kosten]]&lt;br&gt;
[[Kostprijsberekening en interne informatievoorziening/Dekkingsbijdrage|Dekkingsbijdrage]]&lt;br&gt;
[[Kostprijsberekening_en_interne_informatievoorziening/Break-even|Break-even analyse]]&lt;br&gt;
[[Kostprijsberekening en interne informatievoorziening/Schaalvergrotingsbesparing |Schaalvergrotingsbesparing]]
[[Kostprijsberekening en interne informatievoorziening/Investeringsbeslissing|Investeringsbeslissing]]

{{Boek}}{{Bi}}
{{Fase2}}[[Categorie:Kostprijsberekening en interne informatievoorziening| ]]</text>
      <sha1>os10myvcxyn7vf2hbse3gcyg4fgmt19</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397305</id>
      <parentid>397304</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:48:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>397305</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1615" sha1="najxfy09zpyo3yb7gfhvnddybglzi4i" xml:space="preserve">&lt;div style='text-align: center;'&gt;&lt;span style='font-size: xx-large;'&gt;Kostprijsberekening en interne informatievoorziening &lt;/span&gt;&lt;/div&gt;


&lt;div style='text-align: center;'&gt;&lt;span style='font-size: xx-large;'&gt;Cost and management accounting&lt;/span&gt;&lt;/div&gt;


&lt;div style='text-align: center;'&gt;&lt;span style='font-size: larger;'&gt;De ontwikkeling van een hobby tot een grote onderneming&lt;/span&gt;&lt;/div&gt;

Dit boek neemt je mee op een reis waarbij de hoofdpersoon Robert door toeval tot (jong)ondernemer wordt en hoe hij leert in de loop van de tijd om te gaan met de verschillende vormen van kostprijsberekening als ook de bedrijfskundige informatievoorziening.

Veel plezier bij het lezen.


&lt;span style='font-size: larger;'&gt;[[Kostprijsberekening en interne informatievoorziening/Inleiding|Begin]]&lt;/span&gt;

[[Kostprijsberekening en interne informatievoorziening/Glossarium|Glossarium]]&lt;br&gt;

'''Snelkoppelingen naar de andere hoofdstukken:'''&lt;br&gt;
[[Kostprijsberekening en interne informatievoorziening/Substitutiekosten|Substitutiekosten]]&lt;br&gt;
[[Kostprijsberekening en interne informatievoorziening/Vaste kosten|Vaste kosten]]&lt;br&gt;
[[Kostprijsberekening en interne informatievoorziening/Dekkingsbijdrage|Dekkingsbijdrage]]&lt;br&gt;
[[Kostprijsberekening_en_interne_informatievoorziening/Break-even|Break-even analyse]]&lt;br&gt;
[[Kostprijsberekening en interne informatievoorziening/Schaalvergrotingsbesparing |Schaalvergrotingsbesparing]]
[[Kostprijsberekening en interne informatievoorziening/Investeringsbeslissing|Investeringsbeslissing]]

{{Boek}}{{Bi}}
{{Fase2}}[[Categorie:Kostprijsberekening en interne informatievoorziening - inhoud| ]]</text>
      <sha1>najxfy09zpyo3yb7gfhvnddybglzi4i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Hete bliksem</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18054</id>
    <revision>
      <id>397218</id>
      <parentid>397135</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T13:45:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Variant</comment>
      <origin>397218</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1228" sha1="90v0v9ioignaaxz0fu3vmw864aj4bwo" xml:space="preserve">[[File:Himmel-und-Erde-01.jpg|thumb|350px|Hete bliksem met gebraden worstjes]]
Voor 4 personen

Bereidingstijd : ong. 45 min 

== Ingrediënten ==

*1,5 kg {{Kb|p=aardappel|aardappelen}}
*500 gr zure {{Kb|p=appel|appelen}}
*250 gr zoete appelen 
*125 gr magere {{Kb|p=spek|spekblokjes}}
*2 uien 
*2 dl water
*evt azijn

== Bereidingswijze ==
*Schil de aardappelen, was ze en breng ze aan de kook in een pan met 2 dl water en wat zout. De appels [[Kookboek/Schillen|schillen]], in vieren delen en de klokhuizen verwijderen. Als de aardappelen 20 minuten hebben gekookt, leg je de appels er bovenop. Laat dit nog 10 minuten koken. 
*Bak het spek uit. Maak de uien schoon, snijd ze in ringen en voeg ze bij het spek. Bak de uien goudgeel. 
*Giet de aardappelen en appelen af, vang het kookvocht op. Stamp de aardappelen en appelen door elkaar. Giet er een scheutje van het kookvocht bij. Op smaak brengen met iets azijn. 
*Leg de blokjes spek met de ringen ui er bovenop. 
*Lekker met bloedworst, [[Kookboek/Braadworst|braadworst]] of baklever.

== Varianten ==
* Vervang het spek door blauwaderkaas en grofgehakte pacannoten.


{{Recepten}}
[[Categorie:Aardappelrecept|Hete bliksem]]
[[Categorie:Appelrecept|Hete bliksem]]
{{sub}}</text>
      <sha1>90v0v9ioignaaxz0fu3vmw864aj4bwo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gebruiker:Virtlink/Navigatie</title>
    <ns>2</ns>
    <id>18109</id>
    <revision>
      <id>397235</id>
      <parentid>361674</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T22:52:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397235</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1001" sha1="cbcgam5alrdkzivbac78i5m24azlh1k" xml:space="preserve">{{Deelbox
|style=width:40%;
|boven=&lt;span style=&quot;font-size: xx-large;&quot;&gt;'''Virtlink'''&lt;/span&gt;
|onder=&lt;table align=&quot;center&quot; style=&quot;text-align: center; border: 0; background-color: #f9f9f9; color: black;&quot; width=&quot;100%&quot;&gt;
&lt;tr align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;td&gt;{{Klik || Afbeelding = Go-home.svg | Link = Gebruiker:Virtlink| Grootte = 50px}}&lt;/td&gt;
&lt;td&gt;{{Klik || Afbeelding = Internet-group-chat.svg| Link = Overleg_gebruiker:Virtlink| Grootte = 50px}}&lt;/td&gt;
&lt;td&gt;{{Klik || Afbeelding = Tomboy logo.svg| Link = Gebruiker:Virtlink/Kladblok | Grootte = 50px}}&lt;/td&gt;
&lt;td&gt;{{Klik || Afbeelding = View-refresh.svg| Link = Gebruiker:Virtlink/ToDo| Grootte = 50px}}&lt;/td&gt;
&lt;td&gt;{{Klik || Afbeelding = Edit-find-replace.svg| Link = Gebruiker:Virtlink/Bijdragen | Grootte = 50px}}&lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;
&lt;tr&gt;
&lt;td&gt;[[Gebruiker:Virtlink|Home]]&lt;/td&gt;
&lt;td&gt;[[Overleg_gebruiker:Virtlink|Overleg]]&lt;/td&gt;
&lt;td&gt;[[Gebruiker:Virtlink/Kladblok|Kladblok]]&lt;/td&gt;
&lt;td&gt;[[Gebruiker:Virtlink/Todo|ToDo]]&lt;/td&gt;
&lt;td&gt;[[Gebruiker:Virtlink/Bijdragen|Bijdragen]]&lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;&lt;/table&gt;}}</text>
      <sha1>cbcgam5alrdkzivbac78i5m24azlh1k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Ontwerp en bouw een besturingssysteem/Kleurvak</title>
    <ns>10</ns>
    <id>18132</id>
    <revision>
      <id>397253</id>
      <parentid>115995</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T23:22:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397253</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1194" sha1="n6momvng0gz1mb3vdg6gthq550l1hku" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;border: 1px solid #aaa; font-family: monospace; font-weight: bolder; text-align: center; width: {{{w|60px}}}; color: {{{c|inherit}}}; background-color: {{{bg2|white}}}; {{{style|}}}; color: black;&quot;&gt;&lt;div style=&quot;background-color: {{{bg1|black}}}; color: black; overflow: display; width: 50%;&quot;&gt;&lt;div style=&quot;width: 60px&quot;&gt;{{{t|&amp;nbsp;}}}&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
&lt;noinclude&gt;
{{Sjablooninfo|1=
Een kleurblokje, welke tekst op twee verschillende achtergrondkleuren kan laten zien.

{{Bericht
|type=waarschuwing
|titel=Werkt niet correct in Internet Explorer 7
|notitie=Geen idee waarom dat is. Als iemand een fix weet, graag!
}}

=== Parameters ===
&lt;table class=&quot;wikitable&quot;&gt;
&lt;tr&gt;
&lt;th&gt;Naam&lt;/th&gt;
&lt;th&gt;Waarde&lt;/th&gt;
&lt;/tr&gt;&lt;tr&gt;
&lt;td&gt;c&lt;/td&gt;
&lt;td&gt;Optioneel. De tekstkleur.&lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;&lt;tr&gt;
&lt;td&gt;bg1&lt;/td&gt;
&lt;td&gt;Optioneel. De achtergrondkleur van de eerste helft. Standaard zwart.&lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;&lt;tr&gt;
&lt;td&gt;bg2&lt;/td&gt;
&lt;td&gt;Optioneel. De achtergrondkleur van de tweede helft. Standaard wit.&lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;&lt;tr&gt;
&lt;td&gt;t&lt;/td&gt;
&lt;td&gt;Optioneel. De weer te geven tekst.&lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;&lt;tr&gt;
&lt;td&gt;w&lt;/td&gt;
&lt;td&gt;Optioneel. De breedte van het blokje.&lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;&lt;tr&gt;
&lt;td&gt;style&lt;/td&gt;
&lt;td&gt;Optioneel. De stijl van het geheel.&lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;
&lt;/table&gt;}}
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>n6momvng0gz1mb3vdg6gthq550l1hku</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Heksenvervolging in Europa (1300-1720)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18539</id>
    <revision>
      <id>397342</id>
      <parentid>354813</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:22:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397342</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="657" sha1="ay2oh1tioq88ytfcjgf81zwkusro54w" xml:space="preserve">{{Bi}}__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Sociale geschiedenis van Europa/Boekenplank|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug naar boekenplank Sociale Geschiedenis'''&lt;/span&gt;]]

&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''Heksenvervolging in Europa'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:270%;&quot;&gt;'''(1300-1720)'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Heksenvervolging in Europa (1300-1720)/Inhoudsopgave|inhoudsopgave]].'''
&lt;/blockquote&gt;
&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
 
[[Categorie:Heksenvervolging in Europa (1300-1720)| ]]
{{Boek}}
{{Fase4}}</text>
      <sha1>ay2oh1tioq88ytfcjgf81zwkusro54w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397343</id>
      <parentid>397342</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:22:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>397343</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="666" sha1="83mwqhh8eodabl6pg9l3tjmed8l75yi" xml:space="preserve">{{Bi}}__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Sociale geschiedenis van Europa/Boekenplank|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug naar boekenplank Sociale Geschiedenis'''&lt;/span&gt;]]

&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''Heksenvervolging in Europa'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:270%;&quot;&gt;'''(1300-1720)'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Heksenvervolging in Europa (1300-1720)/Inhoudsopgave|inhoudsopgave]].'''
&lt;/blockquote&gt;
&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
 
[[Categorie:Heksenvervolging in Europa (1300-1720) - inhoud| ]]
{{Boek}}
{{Fase4}}</text>
      <sha1>83mwqhh8eodabl6pg9l3tjmed8l75yi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gebruiker:Guido den Broeder/Navigatie</title>
    <ns>2</ns>
    <id>19055</id>
    <revision>
      <id>397247</id>
      <parentid>270650</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T23:16:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397247</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="906" sha1="e674u2ao8jmwn8yr2phy8bfuo04ppdc" xml:space="preserve">__NOINDEX__
&lt;table style=&quot;margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center; font-family:'Trebuchet MS', sans-serif; font-size: 12px; font-weight: bold; padding: 0px; background-color: #000000; color: white; width:72%;&quot; cellspacing=&quot;1&quot;&gt;
  &lt;tr&gt;
    &lt;td width=&quot;14%&quot; bgcolor=&quot;#D0FFD0&quot;&gt;[[Gebruiker:{{BASEPAGENAME}}|Gebruiker]]&lt;/td&gt;
    &lt;td width=&quot;14%&quot; bgcolor=&quot;#D0D0FF&quot;&gt;[[Overleg gebruiker:{{BASEPAGENAME}}|Overleg]]&lt;/td&gt;
    &lt;td width=&quot;14%&quot; bgcolor=&quot;#FFA0FF&quot;&gt;[[Special:Contributions/{{BASEPAGENAME}}|Bewerkingen]]&lt;/td&gt;
    &lt;td width=&quot;14%&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;&gt;[[Gebruiker:{{BASEPAGENAME}}/Prikbord|Prikbord]]&lt;/td&gt;
    &lt;td width=&quot;14%&quot; bgcolor=&quot;#E0E0E0&quot;&gt;[[Gebruiker:{{BASEPAGENAME}}/Gereedschap|Gereedschap]]&lt;/td&gt;
    &lt;td width=&quot;14%&quot; bgcolor=&quot;#C0E0FF&quot;&gt;[[Gebruiker:{{BASEPAGENAME}}/Boeken|Boeken]]&lt;/td&gt;
    &lt;td width=&quot;14%&quot; bgcolor=&quot;#FFE0C0&quot;&gt;[[Gebruiker:{{BASEPAGENAME}}/Essays|Essays]]&lt;/td&gt;
  &lt;/tr&gt;
&lt;/table&gt;</text>
      <sha1>e674u2ao8jmwn8yr2phy8bfuo04ppdc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sociale geschiedenis van het Romeinse rijk</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19212</id>
    <revision>
      <id>397296</id>
      <parentid>378157</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:34:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397296</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="669" sha1="c3xkqdc0iry0mr8kmrlxficuviznt92" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Sociale geschiedenis van Europa/Boekenplank|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug naar boekenplank Sociale Geschiedenis'''&lt;/span&gt;]]
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''Sociale geschiedenis''' &lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''van het Romeinse rijk'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''(180 voor - 180 na Chr.)'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Sociale geschiedenis van het Romeinse rijk/Inhoudsopgave|inhoudsopgave]].'''
&lt;/blockquote&gt;&lt;/div&gt;

[[Categorie:Oudheid]]
{{Boek}}{{Fase4}}</text>
      <sha1>c3xkqdc0iry0mr8kmrlxficuviznt92</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397299</id>
      <parentid>397296</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:37:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397299</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="718" sha1="kk5ghmumthpl33fecr4y454ts3y63pd" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Sociale geschiedenis van Europa/Boekenplank|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug naar boekenplank Sociale Geschiedenis'''&lt;/span&gt;]]
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''Sociale geschiedenis''' &lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''van het Romeinse rijk'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''(180 voor - 180 na Chr.)'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Sociale geschiedenis van het Romeinse rijk/Inhoudsopgave|inhoudsopgave]].'''
&lt;/blockquote&gt;&lt;/div&gt;

[[Categorie:Oudheid]]
[[Categorie:Sociale geschiedenis|Romeinse Rijk]]
{{Boek}}{{Fase4}}</text>
      <sha1>kk5ghmumthpl33fecr4y454ts3y63pd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397302</id>
      <parentid>397299</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:45:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397302</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="715" sha1="gf85g3e4em33zi12napiaubclrje6zk" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Sociale geschiedenis van Europa/Boekenplank|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug naar boekenplank Sociale Geschiedenis'''&lt;/span&gt;]]
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''Sociale geschiedenis''' &lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''van het Romeinse rijk'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''(180 voor - 180 na Chr.)'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Sociale geschiedenis van het Romeinse rijk/Inhoudsopgave|inhoudsopgave]].'''
&lt;/blockquote&gt;&lt;/div&gt;

[[Categorie:Sociale geschiedenis van het Romeinse rijk - inhoud| ]]
{{Boek}}{{Fase4}}</text>
      <sha1>gf85g3e4em33zi12napiaubclrje6zk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Sociale geschiedenis van het Romeinse rijk - inhoud</title>
    <ns>14</ns>
    <id>19219</id>
    <revision>
      <id>397307</id>
      <parentid>127998</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:58:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397307</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="84" sha1="9p37n6rx3zrbsbr6n48dihsy1f1e2xg" xml:space="preserve">[[Categorie:Sociale geschiedenis|Romeinse Rijk]]
[[Categorie:Oudheid|Romeinse Rijk]]</text>
      <sha1>9p37n6rx3zrbsbr6n48dihsy1f1e2xg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Alexander de Grote</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19252</id>
    <revision>
      <id>397339</id>
      <parentid>352972</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:13:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397339</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1063" sha1="08bul3531mpc27fvh2b7cnyt27htgmt" xml:space="preserve">{{Bi}}
&lt;br&gt;&lt;div style=&quot;text-align: center; color: darkblue; font-size: 250%; font-weight: bold;&quot;&gt;{{Grc|Alexander de Grote}}&lt;/div&gt;&lt;br&gt;
[[Bestand:BattleofIssus333BC-mosaic-detail1.jpg|center|framed|&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;Alexander de Grote tijdens de slag bij Issus (333 v.Chr.)&lt;br&gt;(mozaïekvloer uit Pompeii, vermoedelijk gebaseerd op een origineel werk van Apelles)&lt;/div&gt;]]

==Inleiding==
Alexander de Grote was de Macedoniër die de (toen) bekende wereld veroverde. In dit boek volgen wij Alexanders leven, vanaf zijn geboorte tot zijn dood. Maar we bekijken ook Alexanders tactieken en zijn gewone leven. En wat gebeurde er na zijn dood?

==Inhoud==
* [[Alexander de Grote/Alexanders jeugd|Alexanders jeugd]]
* [[Alexander de Grote/Opstanden in Griekenland|Opstanden in Griekenland]]
* [[Alexander de Grote/De strijd met Perzië|De strijd met Perzië]]
* [[Alexander de Grote/De val van Perzië|De val van Perzië]]

{{Boek}}{{Fase2}}
[[Categorie:Alexander de Grote - inhoud| ]]
{{Wikipedia
| Pagina = Alexander de Grote
| Naam = Alexander de Grote
}}</text>
      <sha1>08bul3531mpc27fvh2b7cnyt27htgmt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397340</id>
      <parentid>397339</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:13:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>/* Inleiding */ jaartallen</comment>
      <origin>397340</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1088" sha1="7jyvtkaylv20u2cb1neku49tep27zyw" xml:space="preserve">{{Bi}}
&lt;br&gt;&lt;div style=&quot;text-align: center; color: darkblue; font-size: 250%; font-weight: bold;&quot;&gt;{{Grc|Alexander de Grote}}&lt;/div&gt;&lt;br&gt;
[[Bestand:BattleofIssus333BC-mosaic-detail1.jpg|center|framed|&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;Alexander de Grote tijdens de slag bij Issus (333 v.Chr.)&lt;br&gt;(mozaïekvloer uit Pompeii, vermoedelijk gebaseerd op een origineel werk van Apelles)&lt;/div&gt;]]

==Inleiding==
Alexander de Grote (356 v.Chr - 323 v.Chr.) was de Macedoniër die de (toen) bekende wereld veroverde. In dit boek volgen wij Alexanders leven, vanaf zijn geboorte tot zijn dood. Maar we bekijken ook Alexanders tactieken en zijn gewone leven. En wat gebeurde er na zijn dood?

==Inhoud==
* [[Alexander de Grote/Alexanders jeugd|Alexanders jeugd]]
* [[Alexander de Grote/Opstanden in Griekenland|Opstanden in Griekenland]]
* [[Alexander de Grote/De strijd met Perzië|De strijd met Perzië]]
* [[Alexander de Grote/De val van Perzië|De val van Perzië]]

{{Boek}}{{Fase2}}
[[Categorie:Alexander de Grote - inhoud| ]]
{{Wikipedia
| Pagina = Alexander de Grote
| Naam = Alexander de Grote
}}</text>
      <sha1>7jyvtkaylv20u2cb1neku49tep27zyw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sociale geschiedenis van Europa</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19379</id>
    <revision>
      <id>397310</id>
      <parentid>378065</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T09:01:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397310</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="624" sha1="ccntlnvf9wio7bq5yi8dsak1sq084v2" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''Sociale geschiedenis van Europa'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Beschrijving van het leven van de mensen'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Sociale geschiedenis van Europa/Boekenplank|boekenplank]].'''
&lt;/blockquote&gt;&lt;/div&gt;

[[Categorie:Sociale geschiedenis van Europa - inhoud| ]]
{{Boek}}
{{Fase3}}

[[en:European History]]
[[es:Historia de Europa]]
[[fr:Histoire de l'Europe]]
[[pt:História da Europa]]</text>
      <sha1>ccntlnvf9wio7bq5yi8dsak1sq084v2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Sociale geschiedenis van Europa - inhoud</title>
    <ns>14</ns>
    <id>19381</id>
    <revision>
      <id>397295</id>
      <parentid>133110</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:32:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397295</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="285" sha1="5o93jnf1tmwc16m1zxj73gl4xyyl6sj" xml:space="preserve">*[[Sociale geschiedenis van het Romeinse rijk|Romeinse rijk]]
*[[Sociale geschiedenis van de late oudheid|Late oudheid]]
*[[Sociale geschiedenis van de vroege Middeleeuwen|Vroege Middeleeuwen]]
*[[Sociale geschiedenis van Byzantium|Byzantium]]
[[Categorie:Sociale geschiedenis|Europa]]</text>
      <sha1>5o93jnf1tmwc16m1zxj73gl4xyyl6sj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sociale geschiedenis van de late oudheid</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19382</id>
    <revision>
      <id>397297</id>
      <parentid>378156</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:35:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397297</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="654" sha1="j1lal4rkaqch6fkhkimyf64t27m6po0" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Sociale geschiedenis van Europa/Boekenplank|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug naar boekenplank Sociale Geschiedenis'''&lt;/span&gt;]]
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''Sociale geschiedenis''' &lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''van de late Oudheid'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''(180 – 500)'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Sociale geschiedenis van de late oudheid/Inhoudsopgave|inhoudsopgave]].'''
&lt;/blockquote&gt;&lt;/div&gt;

{{Boek}}{{Fase4}}
[[Categorie:Oudheid]]</text>
      <sha1>j1lal4rkaqch6fkhkimyf64t27m6po0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397300</id>
      <parentid>397297</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:38:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397300</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="702" sha1="frils3eu99cg73li1p1pwo39j2f5700" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Sociale geschiedenis van Europa/Boekenplank|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug naar boekenplank Sociale Geschiedenis'''&lt;/span&gt;]]
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''Sociale geschiedenis''' &lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''van de late Oudheid'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''(180 – 500)'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Sociale geschiedenis van de late oudheid/Inhoudsopgave|inhoudsopgave]].'''
&lt;/blockquote&gt;&lt;/div&gt;

{{Boek}}{{Fase4}}
[[Categorie:Oudheid]]
[[Categorie:Sociale geschiedenis|Late Oudheid]]</text>
      <sha1>frils3eu99cg73li1p1pwo39j2f5700</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397301</id>
      <parentid>397300</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:44:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397301</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="698" sha1="kuz1o4yx45fjmtf9gqssb46dtjhsuf2" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Sociale geschiedenis van Europa/Boekenplank|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug naar boekenplank Sociale Geschiedenis'''&lt;/span&gt;]]
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''Sociale geschiedenis''' &lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''van de late Oudheid'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''(180 – 500)'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Sociale geschiedenis van de late oudheid/Inhoudsopgave|inhoudsopgave]].'''
&lt;/blockquote&gt;&lt;/div&gt;

{{Boek}}{{Fase4}}
[[Categorie:Sociale geschiedenis van de late oudheid - inhoud| ]]</text>
      <sha1>kuz1o4yx45fjmtf9gqssb46dtjhsuf2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Sociale geschiedenis van de late oudheid - inhoud</title>
    <ns>14</ns>
    <id>19386</id>
    <revision>
      <id>397282</id>
      <parentid>225414</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:59:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397282</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="69" sha1="r155o7qvr78icn3hv97s521gl3vno1l" xml:space="preserve">[[Categorie:Sociale geschiedenis|Late oudheid]]
[[Categorie:Oudheid]]</text>
      <sha1>r155o7qvr78icn3hv97s521gl3vno1l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sociale geschiedenis van de vroege middeleeuwen</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19514</id>
    <revision>
      <id>397298</id>
      <parentid>378158</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:36:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397298</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="708" sha1="k0pyt4q5zyxp0ye8v57apgyy2rxjcf0" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Sociale geschiedenis van Europa/Boekenplank|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug naar boekenplank Sociale Geschiedenis'''&lt;/span&gt;]]
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''Sociale geschiedenis''' &lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''van de vroege Middeleeuwen'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''(500 - 1000)'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Sociale geschiedenis van de vroege middeleeuwen/Inhoudsopgave|inhoudsopgave]].'''
&lt;/blockquote&gt;&lt;/div&gt;

[[Categorie:Middeleeuwen]]
[[Categorie:Sociale geschiedenis]]

{{Boek}}{{Fase4}}</text>
      <sha1>k0pyt4q5zyxp0ye8v57apgyy2rxjcf0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397306</id>
      <parentid>397298</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:49:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397306</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="719" sha1="cl4qzljtjuxi6mn6czbtgb4je3mazru" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Sociale geschiedenis van Europa/Boekenplank|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug naar boekenplank Sociale Geschiedenis'''&lt;/span&gt;]]
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''Sociale geschiedenis''' &lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''van de vroege Middeleeuwen'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''(500 - 1000)'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Sociale geschiedenis van de vroege middeleeuwen/Inhoudsopgave|inhoudsopgave]].'''
&lt;/blockquote&gt;&lt;/div&gt;

[[Categorie:Sociale geschiedenis van de vroege middeleeuwen - inhoud| ]]

{{Boek}}{{Fase4}}</text>
      <sha1>cl4qzljtjuxi6mn6czbtgb4je3mazru</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Sociale geschiedenis van de vroege middeleeuwen - inhoud</title>
    <ns>14</ns>
    <id>19518</id>
    <revision>
      <id>397281</id>
      <parentid>325480</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:55:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd + veranderd</comment>
      <origin>397281</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="81" sha1="qlbqccqifsg4g5efn7qvp7kgynl10ld" xml:space="preserve">[[Categorie:Sociale geschiedenis|Vroege middeleeuwen]]
[[Categorie:Middeleeuwen]]</text>
      <sha1>qlbqccqifsg4g5efn7qvp7kgynl10ld</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Sociale geschiedenis van de late middeleeuwen - inhoud</title>
    <ns>14</ns>
    <id>19726</id>
    <revision>
      <id>397280</id>
      <parentid>325690</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:54:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397280</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="112" sha1="rnawhbbq5bmjwj6jw8yb5zhh2sev6it" xml:space="preserve">[[Categorie:Sociale geschiedenis|Late middeleeuwen]]
[[Categorie:Middeleeuwen]]
[[Categorie:Humane samenleving]]</text>
      <sha1>rnawhbbq5bmjwj6jw8yb5zhh2sev6it</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sociale geschiedenis van de hoge middeleeuwen</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20252</id>
    <revision>
      <id>397351</id>
      <parentid>378909</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:32:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397351</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="800" sha1="ndgwft5mibun05n59cpwi23b2u5udqr" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Sociale geschiedenis van Europa/Boekenplank|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug naar boekenplank Sociale Geschiedenis'''&lt;/span&gt;]]
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size: 330%;&quot;&gt;'''Sociale geschiedenis''' &lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size: 330%;&quot;&gt;'''van de hoge Middeleeuwen'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size: 200%;&quot;&gt;'''En het leven op de kastelen van Noord-Frankrijk'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size: 200%;&quot;&gt;'''(1000 - 1300)'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Sociale geschiedenis van de hoge middeleeuwen/Inhoudsopgave|inhoudsopgave]].'''
&lt;/blockquote&gt;&lt;/div&gt;
[[Categorie:Sociale geschiedenis van de hoge middeleeuwen - inhoud| ]]
{{Boek}}{{Fase4}}</text>
      <sha1>ndgwft5mibun05n59cpwi23b2u5udqr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Sociale geschiedenis van de hoge middeleeuwen - inhoud</title>
    <ns>14</ns>
    <id>20255</id>
    <revision>
      <id>397274</id>
      <parentid>325614</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:38:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397274</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="61" sha1="gyy4gbsvctt461dr47rx58a5m21u1nt" xml:space="preserve">[[Categorie:Sociale geschiedenis]]
[[Categorie:Middeleeuwen]]</text>
      <sha1>gyy4gbsvctt461dr47rx58a5m21u1nt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Koningen aan de Nijl - inhoud</title>
    <ns>14</ns>
    <id>20294</id>
    <revision>
      <id>397273</id>
      <parentid>356136</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:35:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397273</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="320" sha1="rqmor3d647zxmg3rof89o7cd12xyezn" xml:space="preserve">{{Boekcat
|onderwerp=[[Koningen aan de Nijl]]
|detailomschrijving=
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:Geschiedenis|Geschiedenis]]&amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig=
}}
 
[[Categorie:Geschiedenis van Egypte]]</text>
      <sha1>rqmor3d647zxmg3rof89o7cd12xyezn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Nederlandse geschiedenis - inhoud</title>
    <ns>14</ns>
    <id>20314</id>
    <revision>
      <id>397260</id>
      <parentid>356123</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:04:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397260</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="325" sha1="hyr9uj0pbj400dcdbpw4cfgnqhlz1i2" xml:space="preserve">{{Boekcat
|onderwerp=[[Nederlandse geschiedenis]]
|detailomschrijving=
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:Geschiedenis|Geschiedenis]]&amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig=
}}
 
[[Categorie:Nederlandse geschiedenis]]</text>
      <sha1>hyr9uj0pbj400dcdbpw4cfgnqhlz1i2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sociale geschiedenis van de late middeleeuwen</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20541</id>
    <revision>
      <id>397352</id>
      <parentid>378160</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:33:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie gewijzigd</comment>
      <origin>397352</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="711" sha1="ehqn9hr3ona399q3c5prbn3vlj5w514" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Sociale geschiedenis van Europa/Boekenplank|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug naar boekenplank Sociale Geschiedenis'''&lt;/span&gt;]]
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''Sociale geschiedenis''' &lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''van de late Middeleeuwen'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''(1300-1500)'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Sociale geschiedenis van de late middeleeuwen/Inhoudsopgave|inhoudsopgave]].'''
&lt;/blockquote&gt;&lt;/div&gt;

[[Categorie:Sociale geschiedenis van de late middeleeuwen - inhoud| ]]
{{Boek}}{{Fase4}}</text>
      <sha1>ehqn9hr3ona399q3c5prbn3vlj5w514</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Oudgriekse vormleer</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20751</id>
    <revision>
      <id>397360</id>
      <parentid>360806</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:56:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397360</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="652" sha1="cflnhp75eo6mlmzyig3maey2zhui8y9" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Afdeling:Oudgrieks|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug'''&lt;/span&gt;]]
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''Περὶ τῆς μορφολογίας''' &lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''τῆς ἀρχαίας Ἑλληνικής'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Over de vormleer van het Oudgrieks'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Oudgriekse vormleer/Inleiding en inhoud|Inleiding]].'''
&lt;/blockquote&gt;
&lt;/div&gt;
[[Categorie:Oudgrieks - inhoud|Vormleer]]
{{Boek}}{{Fase1}}</text>
      <sha1>cflnhp75eo6mlmzyig3maey2zhui8y9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sociale geschiedenis in de literatuur</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21384</id>
    <revision>
      <id>397348</id>
      <parentid>378155</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:29:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397348</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="699" sha1="ma7ppu7sa7xyooadi3o03mtcikuztg7" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Sociale geschiedenis van Europa/Boekenplank|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug naar boekenplank Sociale Geschiedenis'''&lt;/span&gt;]]
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''Sociale geschiedenis''' &lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''in de literatuur'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''(Frankrijk 1000 - 1500)'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Sociale geschiedenis in de literatuur/Inhoudsopgave|inhoudsopgave]].'''
&lt;/blockquote&gt;&lt;/div&gt;

[[Categorie:Sociale geschiedenis in de literatuur - inhoud| ]]
{{Boek}}{{Fase4}}</text>
      <sha1>ma7ppu7sa7xyooadi3o03mtcikuztg7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Sociale geschiedenis in de literatuur - inhoud</title>
    <ns>14</ns>
    <id>21388</id>
    <revision>
      <id>397269</id>
      <parentid>225407</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:31:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397269</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34" sha1="65urxx49mrd7vun4a812zp4z67l8q99" xml:space="preserve">[[Categorie:Sociale geschiedenis]]</text>
      <sha1>65urxx49mrd7vun4a812zp4z67l8q99</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sociale geschiedenis van Toscane (1300-1500)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21578</id>
    <revision>
      <id>397355</id>
      <parentid>378907</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397355</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="651" sha1="81zm7y3g7qjdy2t6bxw6w7uyi5h22gd" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Sociale geschiedenis van Europa/Boekenplank|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug naar boekenplank Sociale Geschiedenis'''&lt;/span&gt;]]
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size: 330%;&quot;&gt;'''Sociale geschiedenis''' &lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size: 300%;&quot;&gt;'''van Toscane (1300-1500)'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Sociale geschiedenis van Toscane (1300-1500)/Inhoudsopgave|inhoudsopgave]].'''
&lt;/blockquote&gt;&lt;/div&gt;
[[Categorie:Sociale geschiedenis van Toscane (1300-1500) - inhoud| ]]
{{Boek}}{{Fase4}}</text>
      <sha1>81zm7y3g7qjdy2t6bxw6w7uyi5h22gd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Sociale geschiedenis van Toscane (1300-1500) - inhoud</title>
    <ns>14</ns>
    <id>21583</id>
    <revision>
      <id>397311</id>
      <parentid>225411</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T09:05:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397311</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="42" sha1="1evddasrdaeq6hib9t1fm60d3kint9s" xml:space="preserve">[[Categorie:Sociale geschiedenis|Toscane]]</text>
      <sha1>1evddasrdaeq6hib9t1fm60d3kint9s</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397313</id>
      <parentid>397311</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T09:11:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397313</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="89" sha1="4j0m0star819rx0d5m9zn56v04f90yf" xml:space="preserve">[[Categorie:Sociale geschiedenis|Toscane]]
[[Categorie:Geschiedenis van Italië|Toscane]]</text>
      <sha1>4j0m0star819rx0d5m9zn56v04f90yf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sociale geschiedenis van Europa 1500-1795</title>
    <ns>0</ns>
    <id>23397</id>
    <revision>
      <id>397353</id>
      <parentid>378906</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:35:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397353</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="651" sha1="ll2ubxvpyj53npsbdzbvwqwxh6zarsd" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Sociale geschiedenis van Europa/Boekenplank|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug naar boekenplank Sociale Geschiedenis'''&lt;/span&gt;]]
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size: 330%;&quot;&gt;'''Sociale geschiedenis van Europa'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size: 330%;&quot;&gt;'''1500-1795'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Sociale geschiedenis van Europa 1500-1795/Inhoudsopgave|inhoudsopgave]].'''
&lt;/blockquote&gt;&lt;/div&gt;
[[Categorie:Sociale geschiedenis van Europa 1500-1795 - inhoud| ]]
{{Boek}}{{Fase4}}</text>
      <sha1>ll2ubxvpyj53npsbdzbvwqwxh6zarsd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Sociale geschiedenis van Europa 1500-1795 - inhoud</title>
    <ns>14</ns>
    <id>23403</id>
    <revision>
      <id>397309</id>
      <parentid>225410</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T09:00:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397309</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34" sha1="65urxx49mrd7vun4a812zp4z67l8q99" xml:space="preserve">[[Categorie:Sociale geschiedenis]]</text>
      <sha1>65urxx49mrd7vun4a812zp4z67l8q99</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Atlas van Europa/Italië</title>
    <ns>0</ns>
    <id>23475</id>
    <revision>
      <id>397319</id>
      <parentid>363685</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T09:25:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397319</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="905" sha1="iv0g3bc2r59svuxpvep2l5xzxqvm5cx" xml:space="preserve">[[File:Kaart Italië.png|right]]
Italië is een land in het zuiden van Europa. Italië wordt in het noorden begrensd door de Alpen en in het westen, oosten en zuiden door de Middellandse Zee. De zee aan de westzijde heet de Tyrreense Zee. De zee in het oosten heet de Adriatische Zee.

==Gegevens==
*Talen: Italiaans

*Hoofdstad:Rome

*inwonersaantal:58.126.212

*bevolkingsdichtheid:192,9/km²

*Munteenheid:Euro EUR

*staatshoofd: President Giorgio Napolitano,premier Silvio Berlusconi

==Aangrenzende landen==
&lt;br&gt;
{{Tabel windroos
| NW= [[Atlas van Europa/Frankrijk|Frankrijk]]
| N= [[Atlas van Europa/Zwitserland|Zwitserland]]
| NO= [[Atlas van Europa/Oostenrijk|Oostenrijk]] [[Atlas van Europa/Slovenië|Slovenië]]
|
| W= Tyreense zee
| O= Adriatische zee
|
| Z= Middellandse zee
| 
}}


&lt;!-- ----------- Hieronder onderhoudsmeldingen, niet weghalen -------------- --&gt;
{{Sub}}
[[Categorie:Italië]]</text>
      <sha1>iv0g3bc2r59svuxpvep2l5xzxqvm5cx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sociale geschiedenis in de literatuur 1500-1795</title>
    <ns>0</ns>
    <id>24111</id>
    <revision>
      <id>397349</id>
      <parentid>378902</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:30:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397349</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="707" sha1="2vmeaglavr86av6zpjm8lfpk3coje4g" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Sociale geschiedenis van Europa/Boekenplank|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug naar boekenplank Sociale Geschiedenis'''&lt;/span&gt;]]
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size: 330%;&quot;&gt;'''Sociale geschiedenis''' &lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size: 330%;&quot;&gt;'''in de literatuur'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size: 270%;&quot;&gt;'''1500-1795'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Sociale geschiedenis in de literatuur 1500-1795/Inhoudsopgave|inhoudsopgave]].'''
&lt;/blockquote&gt;&lt;/div&gt;
[[Categorie:Sociale geschiedenis in de literatuur 1500-1795 - inhoud| ]]
{{Boek}}{{Fase3}}</text>
      <sha1>2vmeaglavr86av6zpjm8lfpk3coje4g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Sociale geschiedenis in de literatuur 1500-1795 - inhoud</title>
    <ns>14</ns>
    <id>24114</id>
    <revision>
      <id>397271</id>
      <parentid>225408</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:34:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397271</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34" sha1="65urxx49mrd7vun4a812zp4z67l8q99" xml:space="preserve">[[Categorie:Sociale geschiedenis]]</text>
      <sha1>65urxx49mrd7vun4a812zp4z67l8q99</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Sociale geschiedenis van Byzantium - inhoud</title>
    <ns>14</ns>
    <id>24161</id>
    <revision>
      <id>397272</id>
      <parentid>225409</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:35:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397272</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34" sha1="65urxx49mrd7vun4a812zp4z67l8q99" xml:space="preserve">[[Categorie:Sociale geschiedenis]]</text>
      <sha1>65urxx49mrd7vun4a812zp4z67l8q99</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397308</id>
      <parentid>397272</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:59:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>397308</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44" sha1="de30gobkwpndpy2m137r0e2n9nmrwyf" xml:space="preserve">[[Categorie:Sociale geschiedenis|Byzantium]]</text>
      <sha1>de30gobkwpndpy2m137r0e2n9nmrwyf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sociale geschiedenis van Byzantium</title>
    <ns>0</ns>
    <id>24163</id>
    <revision>
      <id>397350</id>
      <parentid>378159</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:31:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397350</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="679" sha1="sx2ouwgejxjdcf2b7qcliu3ox9x5uil" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Sociale geschiedenis van Europa/Boekenplank|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug naar boekenplank Sociale Geschiedenis'''&lt;/span&gt;]]
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''Sociale geschiedenis''' &lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''van Byzantium'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''(900 - 1060)'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Sociale geschiedenis van Byzantium/Inhoudsopgave|inhoudsopgave]].'''
&lt;/blockquote&gt;&lt;/div&gt;

[[Categorie:Sociale geschiedenis van Byzantium - inhoud| ]]
{{Boek}}{{Fase3}}</text>
      <sha1>sx2ouwgejxjdcf2b7qcliu3ox9x5uil</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Volk, kerk en magie 1500-1700 - inhoud</title>
    <ns>14</ns>
    <id>24565</id>
    <revision>
      <id>397357</id>
      <parentid>225416</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:39:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397357</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34" sha1="65urxx49mrd7vun4a812zp4z67l8q99" xml:space="preserve">[[Categorie:Sociale geschiedenis]]</text>
      <sha1>65urxx49mrd7vun4a812zp4z67l8q99</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Volk, kerk en magie 1500-1700</title>
    <ns>0</ns>
    <id>24568</id>
    <revision>
      <id>397356</id>
      <parentid>378908</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:38:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397356</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="624" sha1="2tjvbf9x67fxnqmaf7a0q2dsme2o9ms" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Sociale geschiedenis van Europa/Boekenplank|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug naar boekenplank Sociale Geschiedenis'''&lt;/span&gt;]]
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size: 330%;&quot;&gt;'''Volk, kerk en magie 1500-1700'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size: 300%;&quot;&gt;'''Engeland'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Volk, kerk en magie 1500-1700/Inhoudsopgave|inhoudsopgave]].'''
&lt;/blockquote&gt;&lt;/div&gt;
[[Categorie:Volk, kerk en magie 1500-1700 - inhoud| ]]
{{Boek}}{{Fase4}}</text>
      <sha1>2tjvbf9x67fxnqmaf7a0q2dsme2o9ms</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:SP-tabel1</title>
    <ns>10</ns>
    <id>25152</id>
    <revision>
      <id>397236</id>
      <parentid>385831</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T22:53:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397236</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="290" sha1="ts9tuw9reo9lev3ckrgb8m3tuofsdf7" xml:space="preserve">|-
|colspan=&quot;2&quot;|
{| cellpadding=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;margin-top:3px; background-color: transparent; color: black; {{{1|}}}&quot;&gt;
&lt;noinclude&gt;|}
Sjabloon bedoeld voor artikelen over spoorlijnen, zie [[Wikipedia:Spoorlijnsjablonen]]
[[Categorie:sjablonen opmaak spoorlijntabel]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ts9tuw9reo9lev3ckrgb8m3tuofsdf7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Tabel wandelpaden</title>
    <ns>10</ns>
    <id>25155</id>
    <revision>
      <id>397237</id>
      <parentid>357053</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T22:55:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397237</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="874" sha1="evquywu0jcrb2jihxijk3yiu7dvg2rm" xml:space="preserve">&lt;includeonly&gt;class=&quot;toccolours&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;3&quot; rules=&quot;all&quot; style=&quot;width: 235px; float: right; clear: right; margin: 0 0 .5em 1em; empty-cells: show; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse: collapse; font-size: 85%; {{{1| }}}&quot; |-
! style=&quot;color: #fff; background-color: #C1121C; color: black;&quot; colspan=&quot;2&quot; |{{{1}}}
|-
|colspan=&quot;2&quot;|
{| cellpadding=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;margin-top: 3px; background-color: transparent; color: black; {{{1|}}}&quot;&lt;noinclude&gt;
|}&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt;
Dit sjabloon is bedoeld voor de opmaak van sjablonen bij wandelpaden, te gebruiken in combinatie met de volgende sjablonen, oorspronkelijk bedoeld voor spoorlijnsjablonen:
*[[Sjabloon:SP]]
*[[Sjabloon:SP2]]
*[[Sjabloon:SP3]]
*[[Sjabloon:SP4]]
Zie ook [[w:Wikipedia:Spoorlijnsjablonen]]
[[Categorie:Sjablonen voor een bepaald boek|Wandelpaden]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>evquywu0jcrb2jihxijk3yiu7dvg2rm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Gothic novel</title>
    <ns>10</ns>
    <id>25538</id>
    <revision>
      <id>397222</id>
      <parentid>397045</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T22:40:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397222</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1700" sha1="gwfcy9xm9vegx59zpylgf2ue00faf3q" xml:space="preserve">{| class=&quot;noprint&quot; align=right
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;border: 1px solid #000000; text-align: left; vertical-align: top; background-color: Whitesmoke; color: black;&quot;|
&lt;div style=&quot;margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center; font-size: large;&quot;&gt;[[Gothic novel|Gothic novel]]&lt;/div&gt;
|-
|
*[[Gothic novel/Introductie|Introductie]]
*[[Gothic novel/Achtergrond van de Gothic traditie|Achtergrond]]
*[[Gothic novel/Inspiratiebronnen|Inspiratiebronnen]]
*[[Gothic novel/Conventies van het genre|Conventies van het genre]] 
*'''Gothic auteurs'''
**[[Gothic novel/Horace Walpole|Horace Walpole]] 
**[[Gothic novel/Clara Reeve|Clara Reeve]] 
**[[Gothic novel/Ann Radcliffe|Ann Radcliffe]] 
**[[Gothic novel/Matthew Lewis|Matthew Lewis]] 
**[[Engelse literatuur/Mary Shelley|Mary Shelley]] 
**[[Gothic novel/William Godwin|William Godwin]] 
**[[Gothic novel/Charles Brockden Brown|Charles Brockden Brown]] 
**[[Gothic novel/Regina Maria Roche|Regina Maria Roche]] 
**[[Jane Austen]] 
**[[Gothic novel/John William Polidori|John William Polidori]] 
**[[Gothic novel/Charles Maturin|Charles Maturin]] 
**[[Gothic novel/Edgar Allan Poe|Edgar Allan Poe]] 
**[[Gothic novel/Bram Stoker|Bram Stoker]] 
*'''Invloed'''
**[[Gothic novel/Film en televisie|Film en televisie]] 
**[[Gothic novel/Gothic muziek en subcultuur|Gothic muziek en subcultuur]] 
*[[Gothic novel/Bronvermelding|Bronvermelding]] 
|}&lt;noinclude&gt;{{Sjablooninfo|1=
Het doel van dit sjabloon is om bij de cursus [[Gothic novel]] een inhoudsopgave te hebben die onderdelen kan weergeven en verbergen.

Gebruik dit sjabloon door de volgende code te plakken:
&lt;pre&gt;{{Gothic novel}}&lt;/pre&gt;}}

[[Categorie:Sjablonen voor een bepaald boek]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>gwfcy9xm9vegx59zpylgf2ue00faf3q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Italiaanse renaissance</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25589</id>
    <revision>
      <id>397344</id>
      <parentid>378692</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:25:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397344</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1539" sha1="g2cvc3mq8jt3jq9uabu1p3hggsb58hk" xml:space="preserve">{{Bi}}
[[Bestand:Sandro Botticelli - La nascita di Venere - Google Art Project - edited.jpg|400 px|center]]
&lt;div style=&quot;position: relative; top: 0; left: 0; width: 100%; text-align: center; padding-top: 1em; opacity: 0.5; -moz-opacity: 0.5; background-color: white; font-size: 200%; text-align: center; font-variant: small-caps; font-family: Times New Roman,serif; color: Black; font-size: 200%; color: Blue;&quot;&gt;[[Italiaanse renaissance/Introductie|Italiaanse renaissance]]&lt;/div&gt;


&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot; &gt;
Renaissance, letterlijk 'wedergeboorte', is een periode in de Europese cultuurgeschiedenis, volgend op de middeleeuwen, die gekenmerkt wordt door een hernieuwde interesse in de cultuur van de klassieke oudheid. Behalve de tot de verbeelding sprekende bloei van kunsten en letteren was de renaissance ook de periode van de grote ontdekkingsreizen en de exploratie van nieuwe continenten, de vervanging van het copernicaanse door het ptolemeïsche systeem in de astronomie en de teloorgang van het feodale stelsel. In dit wikibook wordt vooral aandacht besteed aan de openingsfase van deze culturele beweging die zich vanuit Italië verspreidde over grote delen van Europa.&lt;/div&gt;

&lt;div style=&quot;text-align: center; font-size: small;&quot;&gt;Hoofdauteurs van dit wikibook: zie [[Wikibooks:Infobox/Italiaanse renaissance|Infobox]]&lt;br&gt;&lt;br&gt;[[Italiaanse renaissance/Introductie|Lees verder...]]


&lt;/div&gt;
Boek}}{{Fase3}}
{{Wikipedia|Pagina=Italiaanse renaissance|Naam=Italiaanse renaissance}}

[[Categorie:Italiaanse renaissance - inhoud| ]]</text>
      <sha1>g2cvc3mq8jt3jq9uabu1p3hggsb58hk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Italiaanse renaissance - inhoud</title>
    <ns>14</ns>
    <id>25592</id>
    <revision>
      <id>397320</id>
      <parentid>207903</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T09:26:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <origin>397320</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="84" sha1="c6crlglwzfqzcf0ugnkx895c2hot1q4" xml:space="preserve">[[Categorie:Kunstgeschiedenis| ]]
[[Categorie:Geschiedenis van Italië|Renaissance]]</text>
      <sha1>c6crlglwzfqzcf0ugnkx895c2hot1q4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Taxobox</title>
    <ns>10</ns>
    <id>26086</id>
    <revision>
      <id>397228</id>
      <parentid>356941</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T22:47:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397228</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31377" sha1="9hjmledyx1nbxh56wcx6asi9orztvkm" xml:space="preserve">&lt;includeonly&gt;{{#If:{{{titelweergave|}}}|{{DISPLAYTITLE:{{{titelweergave}}}}}}}{| class=&quot;taxobox&quot; class=&quot;plainlinks&quot; cellspacing=0 cellpadding=3 style=&quot;width: {{#If:{{{afbeelding|}}} | {{{grootte|280px}}} | {{{grootte|230px}}} }}; background: white; color: black; border-collapse: collapse; border: solid 1px #aaa; float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; font-size: 95%; z-index: 2; clear: right;&quot;
! style=&quot;color: black; background-color:{{#Switch: {{{type|dier}}} | dier = pink | plant = lightgreen | zwam | schimmel = lightblue | protist | Protozoa | alg = khaki | bacterie = lightgrey | Archaea = darkgray | virus = violet | Eukaryota ={{Hekje}}e0d0b0|none}}; border: solid 1px gray; text-align: center; font-weight: bold;&quot; | {{{naam|{{PAGENAME}}}}}{{#Switch: {{{status|}}}
| Bedreigd | bedreigd | Endangered | endangered | EN =&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;'''[[International Union for Conservation of Nature and Natural Resources|IUCN]]-[[Beschermingsstatus|status:]] &lt;span style=&quot;color: deeppink;&quot;&gt;Bedreigd&lt;/span&gt;'''&lt;/span&gt;[[Categorie:IUCN Red List Status EN]]
| Fossiel | fossiel | Fossil | fossil =&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;'''[[Beschermingsstatus|Status:]] &lt;span style=&quot;color: #25383c;&quot;&gt;Uitgestorven, als fossiel bekend&lt;/span&gt;'''&lt;/span&gt;
| Gevoelig | gevoelig | Conservationdependent | NT | LR/NT =&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;'''[[International Union for Conservation of Nature and Natural Resources|IUCN]]-[[Beschermingsstatus|status:]] &lt;span style=&quot;color: olive;&quot;&gt;Gevoelig&lt;/span&gt;'''&lt;/span&gt;[[Categorie:IUCN Red List Status NT]]
| Kritiek | kritiek | Critically Endangered | CR =&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;'''[[International Union for Conservation of Nature and Natural Resources|IUCN]]-[[Beschermingsstatus|status:]] &lt;span style=&quot;color: red;&quot;&gt;Kritiek&lt;/span&gt;'''&lt;/span&gt;[[Categorie:IUCN Red List Status CR]]
| Kwetsbaar | kwetsbaar | Vulnerable | vulnerable | VU =&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;'''[[International Union for Conservation of Nature and Natural Resources|IUCN]]-[[Beschermingsstatus|status:]] &lt;span style=&quot;color: brown;&quot;&gt;Kwetsbaar&lt;/span&gt;'''&lt;/span&gt;[[Categorie:IUCN Red List Status VU]]
| Onzeker | onzeker | DataDeficient | DD =&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;'''[[International Union for Conservation of Nature and Natural Resources|IUCN]]-[[Beschermingsstatus|status:]] &lt;span style=&quot;color: dimgray;&quot;&gt;Onzeker&lt;/span&gt;'''&lt;/span&gt;[[Categorie:IUCN Red List Status DD]]
| Uitgestorven | uitgestorven | Extinct | extinct | EX =&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;'''[[Beschermingsstatus|Status:]] &lt;span style=&quot;color: slateblue;&quot;&gt;Uitgestorven ({{{in}}})&lt;/span&gt;'''&lt;/span&gt;[[Categorie:IUCN Red List Status EX]]
| Uitgestorven in het wild | uitgestorven in het wild | Uitgestorveninhetwild | uitgestorveninhetwild |Extinct in the Wild | Extinctinthewild | UIHW | EW =&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;'''[[International Union for Conservation of Nature and Natural Resources|IUCN]]-[[Beschermingsstatus|status:]] &lt;span style=&quot;color: darkslateblue;&quot;&gt;Uitgestorven in het wild&lt;/span&gt;'''&lt;/span&gt;[[Categorie:IUCN Red List Status EW]]
| Vanbeschermingafhankelijk | vanbeschermingafhankelijk | Van bescherming afhankelijk | van bescherming afhankelijk | VBA | LR/CD | CD =&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;'''[[International Union for Conservation of Nature and Natural Resources|IUCN]]-[[Beschermingsstatus|status:]] &lt;span style=&quot;color: forestgreen;&quot;&gt;van bescherming afhankelijk (LR/CD)&lt;/span&gt;'''&lt;/span&gt;[[Categorie:IUCN Red List Status CD]]
| Veilig | veilig | Secure | LC | LR/LC =&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;'''[[International Union for Conservation of Nature and Natural Resources|IUCN]]-[[Beschermingsstatus|status:]] &lt;span style=&quot;color: forestgreen;&quot;&gt;Veilig&lt;/span&gt;'''&lt;/span&gt;[[Categorie:IUCN Red List Status LC]] 
| Nvt| nvt | NA | na | NE =&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;'''[[International Union for Conservation of Nature and Natural Resources|IUCN]]-[[Beschermingsstatus|status:]] &lt;span style=&quot;color: forestgreen;&quot;&gt;Niet geëvalueerd&lt;/span&gt;'''&lt;/span&gt;[[Categorie:IUCN Red List Status NA]]
| }}&lt;!--
--&gt;{{#If:{{{rl-id|}}}|&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{#tag:ref|{{En}}[https://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/{{{rl-id|}}} {{{naam|{{PAGENAME}}}}} op de IUCN Red List of Threatened Species.]|name=&quot;IUCN&quot;}}&lt;/span&gt;|}}&lt;!--
--&gt;{{#If:{{{statusbron|}}}|&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt; ({{{statusbron|}}})&lt;/span&gt;|}}&lt;!--
--&gt;{{#If:{{{fossiel|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;[[Fossiel]] voorkomen: {{{fossiel|}}}&lt;/span&gt;|}}
|-
{{#If:{{{afbeelding|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td align=&quot;center&quot; style=&quot;padding: 0;&quot;&gt;[[Bestand:{{{afbeelding|}}}|{{{afbgrootte|{{{grootte|280px}}}}}}|{{{afbeeldingtekst|}}}]]&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{afbeeldingtekst|}}}&lt;/span&gt;&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt; |}}{{#If:{{{afb|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td align=&quot;center&quot; style=&quot;padding: 0;&quot;&gt;{{{afb|}}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt; |}}
|-
! style=&quot;color: black; background-color: {{#Switch: {{{type|dier}}} | dier = pink | plant = lightgreen | zwam | schimmel = lightblue | protist | Protozoa | alg = khaki | bacterie = lightgrey | Archaea = darkgray | virus = violet | Eukaryota ={{Hekje}}e0d0b0 | }}; border: solid 1px gray; text-align: center; font-weight: bold;&quot; | [[Taxonomie|Taxonomische indeling]]
|-
|
{| align=&quot;center&quot; style=&quot;border: none;&quot;
{{#If:{{{domein|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Domein (biologie)|Domein]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{domein|}}}{{#If:{{{auteur domein|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur domein|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum domein|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum domein|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{niet courant|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;'''niet courant'''&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{groep|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valing=&quot;top&quot;&gt;Groep:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{#Switch: {{{groep|}}}
| groep i |group i | i | I = Groep I &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;([[DNA-virus|dsDNA]])&lt;/span&gt;
| groep ii | group ii | ii | II = Groep II &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;([[DNA-virus|ssDNA]])&lt;/span&gt;
| groep iii | group iii | iii | III = Groep III &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;([[RNA-virus|dsRNA]])&lt;/span&gt;
| groep iv | group iv | iv | IV = Groep IV &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;([[RNA-virus|(+)ssRNA]])&lt;/span&gt;
| groep v | group v | v | V = Groep V &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;([[RNA-virus|(-)ssRNA]])&lt;/span&gt;
| groep vi | group vi | vi | groep viii | group viii | viii | groep x | group x | x | VI | X = Groep VI &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;([[RNA-virus|ssRNA-RT]])&lt;/span&gt;
| groep vii | group vii | vii | groep ix | group ix | ix | groep xi | group xi | xi | VII | IX = Groep VII &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;([[DNA-virus|dsDNA-RT]])&lt;/span&gt;
| {{{groep|}}} }}}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{superrijk|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Superrijk]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{superrijk|}}}{{#If:{{{auteur superrijk|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur superrijk|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum superrijk|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum superrijk|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{rijk|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Rijk (biologie)|Rijk]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{rijk|}}}{{#If:{{{auteur rijk|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur rijk|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum rijk|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum rijk|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{onderrijk|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Onderrijk]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{onderrijk|}}}{{#If:{{{auteur onderrijk|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur onderrijk|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum onderrijk|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum onderrijk|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{superstam|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Superstam (biologie)|Superstam]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{superstam|}}}{{#If:{{{auteur superstam|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur superstam|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum superstam|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum superstam|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{stam|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Stam (biologie)|Stam]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{stam|}}}{{#If:{{{auteur stam|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur stam|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum stam|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum stam|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{onderstam|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Onderstam (biologie)|Onderstam]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{onderstam|}}}{{#If:{{{auteur onderstam|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur onderstam|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum onderstam|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum onderstam|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{infrastam|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Infrastam]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{infrastam|}}}{{#If:{{{auteur infrastam|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur infrastam|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum infrastam|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum infrastam|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{microstam|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Microstam]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{microstam|}}}{{#If:{{{auteur microstam|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur microstam|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum microstam|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum microstam|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{superklasse|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Superklasse]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{superklasse|}}}{{#If:{{{auteur superklasse|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur superklasse|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum superklasse|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum superklasse|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{klasse|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Klasse (biologie)|Klasse]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{klasse|}}}{{#If:{{{auteur klasse|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur klasse|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum klasse|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum klasse|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{clade1|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Clade]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{clade1|}}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{clade2|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Clade]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{clade2|}}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{clade3|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Clade]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{clade3|}}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{clade4|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Clade]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{clade4|}}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{onderklasse|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Onderklasse (biologie)|Onderklasse]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{onderklasse|}}}{{#If:{{{auteur onderklasse|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur onderklasse|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum onderklasse|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum onderklasse|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{infraklasse|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Infraklasse (biologie)|Infraklasse]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{infraklasse|}}}{{#If:{{{auteur infraklasse|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur infraklasse|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum infraklasse|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum infraklasse|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{clade infraklasse|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Clade]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{superorde|}}}{{#If:{{{auteur clade infraklasse|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur clade infraklasse|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum clade infraklasse|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum clade infraklasse|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{superorde|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Superorde (biologie)|Superorde]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{superorde|}}}{{#If:{{{auteur superorde|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur superorde|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum superorde|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum superorde|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{orde|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Orde (biologie)|Orde]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{orde|}}}{{#If:{{{auteur orde|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur orde|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum orde|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum orde|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{onderorde|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Onderorde]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{onderorde|}}}{{#If:{{{auteur onderorde|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur onderorde|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum onderorde|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum onderorde|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{clade onderorde|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Clade]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{clade onderorde|}}}{{#If:{{{auteur clade onderorde|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur clade onderorde|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum clade onderorde|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum clade onderorde|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{infraorde|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Infraorde]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{infraorde|}}}{{#If:{{{auteur infraorde|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur infraorde|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum infraorde|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum infraorde|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{parvorde|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Parvorde]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{parvorde|}}}{{#If:{{{auteur parvorde|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur parvorde|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum parvorde|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum parvorde|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{superfamilie|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Superfamilie (biologie)|Superfamilie]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{superfamilie|}}}{{#If:{{{auteur superfamilie|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur superfamilie|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum superfamilie|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum superfamilie|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{familie|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Familie (biologie)|Familie]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{familie|}}}{{#If:{{{auteur familie|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur familie|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum familie|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum familie|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{onderfamilie|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Onderfamilie]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{onderfamilie|}}}{{#If:{{{auteur onderfamilie|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur onderfamilie|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum onderfamilie|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum onderfamilie|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{tribus|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Geslachtengroep]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{tribus|}}}{{#If:{{{auteur tribus|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur tribus|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum tribus|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum tribus|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{geslachtengroep|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Geslachtengroep]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{geslachtengroep|}}}{{#If:{{{auteur geslachtengroep|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur geslachtengroep|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum geslachtengroep|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum geslachtengroep|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{subtribus|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Subtribus]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{subtribus|}}}{{#If:{{{auteur subtribus|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur subtribus|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum subtribus|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum subtribus|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{geslacht|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Geslacht (biologie)|Geslacht]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{geslacht|}}}{{#If:{{{auteur geslacht|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur geslacht|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum geslacht|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, {{{datum geslacht|}}}&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{ondergeslacht|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Ondergeslacht]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{ondergeslacht|}}}{{#If:{{{auteur ondergeslacht|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur ondergeslacht|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum ondergeslacht|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum ondergeslacht|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{supersectie|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Supersectie]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{supersectie|}}}{{#If:{{{auteur supersectie|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur supersectie|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum supersectie|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum supersectie|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{sectie|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Sectie (biologie)|Sectie]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{sectie|}}}{{#If:{{{auteur sectie|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur sectie|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum sectie|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum sectie|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{reeks|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Reeks (biologie)|Reeks]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{reeks|}}}{{#If:{{{auteur reeks|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur reeks|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum reeks|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum reeks|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{soortengroep|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Soortengroep]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{soortengroep|}}}{{#If:{{{auteur soortengroep|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur soortengroep|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum soortengroep|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum soortengroep|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{soort|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Soort]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{soort|}}}{{#If:{{{auteur soort|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur soort|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum soort|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum soort|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{nothospecies|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Nothospecies]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{nothospecies|}}}{{#If:{{{auteur nothospecies|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur nothospecies|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum nothospecies|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum nothospecies|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{ondersoort|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Ondersoort]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{ondersoort|}}}{{#If:{{{auteur ondersoort|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur ondersoort|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum ondersoort|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum ondersoort|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{variëteit|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Variëteit (biologie)|Variëteit]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{variëteit|}}}{{#If:{{{auteur variëteit|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur variëteit|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum variëteit|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum variëteit|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{vorm|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;[[Vorm (biologie)|Vorm]]:&lt;/td&gt;&lt;td valign=&quot;top&quot;&gt;{{{vorm|}}}{{#If:{{{auteur vorm|}}} |&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur vorm|}}}&lt;/span&gt;|}}{{#If:{{{datum vorm|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, [[{{{datum vorm|}}}]]&lt;/span&gt;|}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;}}
|}
|-
! style=&quot;color: black; background-color: {{#Switch: {{{type|dier}}} | dier = pink | plant = lightgreen | | zwam | schimmel = lightblue | Protozoa | alg | protist = khaki | bacterie = lightgrey | Archaea = darkgray | virus = violet | Eukaryota = {{Hekje}}e0d0b0 | }}; border: solid 1px gray; text-align: center; font-weight: bold;&quot; | {{{taxon|[[Soort]]}}}
|-
| align=&quot;center&quot; | {{#Switch:{{{w-naam|}}}| |
||='''''{{PAGENAME}}'''''|'''{{{w-naam|}}}'''}}&lt;br&gt;{{#Switch: {{{type}}} | Archaea | bacterie | protist | Protozoa | dier = {{#If:{{{haakjes|}}} | &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;(&lt;/span&gt;}} | }}&lt;!--
--&gt;{{#If:{{{auteur|}}} | &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{auteur|}}}&lt;/span&gt;}}&lt;!--
--&gt;{{#Switch: {{{type}}} | Protozoa | dier = {{#If:{{{datum|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, {{{datum|}}}&lt;/span&gt;}} | alg | zwam | schimmel | plant = {{#If:{{{datum|}}}|&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt; ({{{datum|}}})&lt;/span&gt;}} | Archaea | bacterie = {{#If:{{{datum|}}}|&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt; {{{datum|}}}&lt;/span&gt;}} | {{#If:{{{datum|}}} |&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;, {{{datum|}}}&lt;/span&gt;|}} }}&lt;!--
--&gt;{{#Switch: {{{type}}} | protist | Protozoa | Archaea | bacterie | dier = {{#If:{{{haakjes|}}} | &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;)&lt;/span&gt;}} | }}
|- style=&quot;color: black; background-color: {{#Switch: {{{type|dier}}} | dier = pink | plant = lightgreen | zwam | schimmel = lightblue | Protozoa | alg | protist = khaki | bacterie = lightgrey | Archaea = darkgray | virus = violet | Eukaryota = {{Hekje}}e0d0b0 | }}; border: solid 1px gray; text-align: center; font-weight: bold;&quot;
{{#If:{{{typesoort|}}} |
![[Typesoort]] |}}
|- align=&quot;center&quot;
{{#If:{{{typesoort|}}} |
!&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{typesoort|}}}&lt;/span&gt; |}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{onderverdeling|}}} | &lt;tr&gt;&lt;th style=&quot;color: black; background-color: {{#Switch: {{{type|dier}}} | dier = pink | plant = lightgreen | zwam | schimmel = lightblue | protist | Protozoa | alg = khaki | bacterie = lightgrey | Archaea = darkgray | virus = violet | Eukaryota = {{Hekje}}e0d0b0 | }}; border: solid 1px gray; text-align: center; font-weight: bold;&quot;&gt;{{{rang|Soorten}}}&lt;/th&gt;&lt;/tr&gt;
&lt;tr&gt;&lt;td&gt;
{{{onderverdeling|}}}&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;|}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{afbeelding2|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td align=&quot;center&quot; style=&quot;padding: 0;&quot;&gt;{{{afbeelding2|}}}&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{afbeelding2tekst|}}}&lt;/span&gt;&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt; |}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{afbeelding3|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td align=&quot;center&quot; style=&quot;padding: 0;&quot;&gt;{{{afbeelding3|}}}&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{afbeelding3tekst|}}}&lt;/span&gt;&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt; |}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{afbeelding4|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td align=&quot;center&quot; style=&quot;padding: 0;&quot;&gt;{{{afbeelding4|}}}&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{afbeelding4tekst|}}}&lt;/span&gt;&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt; |}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{afbeeldingII|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td align=&quot;center&quot; style=&quot;padding: 0;&quot;&gt;[[Bestand:{{{afbeeldingII|}}}|{{{afbIIgrootte|{{{afbgrootte|{{{grootte|280px}}}}}}}}}|{{{afbeeldingIItekst|}}}]]&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{afbeeldingIItekst|}}}&lt;/span&gt;&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt; |}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{afbeeldingIII|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td align=&quot;center&quot; style=&quot;padding: 0;&quot;&gt;[[Bestand:{{{afbeeldingIII|}}}|{{{afbIIIgrootte|{{{afbgrootte|{{{grootte|280px}}}}}}}}}|{{{afbeeldingIIItekst|}}}]]&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{afbeeldingIIItekst|}}}&lt;/span&gt;&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt; |}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{afbeeldingIV|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td align=&quot;center&quot; style=&quot;padding: 0;&quot;&gt;[[Bestand:{{{afbeeldingIV|}}}|{{{afbgrootte|{{{grootte|280px}}}}}}|{{{afbeeldingIVtekst|}}}]]&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{afbeeldingIVtekst|}}}&lt;/span&gt;&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt; |}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{afbeeldingV|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td align=&quot;center&quot; style=&quot;padding: 0;&quot;&gt;[[Bestand:{{{afbeeldingV|}}}|{{{afbgrootte|{{{grootte|280px}}}}}}|{{{afbeeldingVtekst|}}}]]&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{afbeeldingVtekst|}}}&lt;/span&gt;&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt; |}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{afbeeldingVI|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td align=&quot;center&quot; style=&quot;padding: 0;&quot;&gt;[[Bestand:{{{afbeeldingVI|}}}|{{{afbgrootte|{{{grootte|280px}}}}}}|{{{afbeeldingVItekst|}}}]]&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{afbeeldingVItekst|}}}&lt;/span&gt;&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt; |}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{afbeeldingVII|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td align=&quot;center&quot; style=&quot;padding: 0;&quot;&gt;[[Bestand:{{{afbeeldingVII|}}}|{{{afbgrootte|{{{grootte|280px}}}}}}|{{{afbeeldingVIItekst|}}}]]&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{afbeeldingVIItekst|}}}&lt;/span&gt;&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt; |}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{afbeeldingVIII|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td align=&quot;center&quot; style=&quot;padding: 0;&quot;&gt;[[Bestand:{{{afbeeldingVIII|}}}|{{{afbgrootte|{{{grootte|280px}}}}}}|{{{afbeeldingVIIItekst|}}}]]&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{afbeeldingVIIItekst|}}}&lt;/span&gt;&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt; |}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{afbeeldingIX|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td align=&quot;center&quot; style=&quot;padding: 0;&quot;&gt;[[Bestand:{{{afbeeldingIX|}}}|{{{afbgrootte|{{{grootte|280px}}}}}}|{{{afbeeldingIXtekst|}}}]]&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{afbeeldingIXtekst|}}}&lt;/span&gt;&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt; |}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{afbeeldingX|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td align=&quot;center&quot; style=&quot;padding: 0;&quot;&gt;[[Bestand:{{{afbeeldingX|}}}|{{{afbgrootte|{{{grootte|280px}}}}}}|{{{afbeeldingXtekst|}}}]]&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;{{{afbeeldingXtekst|}}}&lt;/span&gt;&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt; |}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{commons|}}} | &lt;tr&gt;&lt;td align=&quot;center&quot; style=&quot;padding: 3; border: solid 1px gray;&quot;&gt; [[Bestand:Commons-logo.svg|20px|Wikimedia Commons]] &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt; [[commons:{{{commons|}}}|Afbeeldingen {{{commonsnaam|{{{naam|{{PAGENAME}}}}}}}}]]&lt;/span&gt;&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;
{{InterProject|[[:commons:{{{commons|}}}|Commons]]}}|}}&lt;!--

--&gt;{{#If:{{{species|}}}| &lt;tr&gt;&lt;td align=&quot;center&quot; style=&quot;padding: 3; border: solid 1px gray;&quot;&gt; &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt; [[wikispecies:{{{species|}}}| {{{speciessnaam|{{{naam|{{PAGENAME}}}}}}}} ]] op &lt;/span&gt;[[Bestand:wikispecies-logo.svg|20px|Wikispecies]] &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;[[Wikispecies]]&lt;/span&gt;&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;
{{InterProject|[[:wikispecies:{{{species|}}}|Wikispecies]]}} |}}
|}&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt;
&lt;br style=&quot;clear: both;&quot;&gt;
{{Sjablooninfo|1=
Zie [[Help:Gebruik van de taxobox]] voor meer informatie over het gebruik. Hiernaast is een voorbeeld gegeven van een ingevulde taxobox.

Het sjabloon {{Tl|Taxobox2}} kan worden gebruikt voor het testen van wijzigingen op dit sjabloon.

{{Taxobox
| afbeelding = 
| afbeeldingtekst = Afbeeldingtekst
| grootte = 
| type=dier
| naam = Naam
| titelweergave = 
| status = Status
| statusbron = 
| in = In (jaar uitgestorven)
| rl-id = Redlist
| fossiel = Fossiel
| domein = Domein
| auteur domein =
| datum domein = 
| superrijk = Superrijk
| auteur superrijk =
| datum superrijk = 
| rijk = Rijk
| auteur rijk = 
| datum rijk = 
| onderrijk = Onderrijk
| auteur onderrijk =
| datum onderrijk = 
| superstam = Superstam
| auteur superstam =
| datum superstam = 
| stam = Stam
| auteur stam =
| datum stam = 
| onderstam = Onderstam
| auteur onderstam =
| datum onderstam = 
| infrastam = Infrastam
| auteur infrastam =
| datum infrastam = 
| microstam = Microstam
| auteur microstam =
| datum microstam = 
| superklasse = Superklasse
| auteur superklasse =
| datum superklasse = 
| klasse = Klasse
| auteur klasse =
| datum klasse = 
| onderklasse = Onderklasse
| auteur onderklasse =
| datum onderklasse = 
| infraklasse = Infraklasse
| auteur infraklasse =
| datum infraklasse = 
| clade = Clade
| auteur clade =
| datum clade = 
| superorde = Superorde
| auteur superorde =
| datum superorde = 
| orde = Orde
| auteur orde =
| datum orde = 
| onderorde = Onderorde
| auteur onderorde =
| datum onderorde = 
| infraorde = Infraorde
| auteur infraorde =
| datum infraorde = 
| pavorde = Pavorde
| auteur pavorde =
| datum pavorde = 
| superfamilie = Superfamilie
| auteur superfamilie =
| datum superfamilie = 
| familie = Familie
| auteur familie =
| datum familie = 
| onderfamilie = Onderfamilie
| auteur onderfamilie =
| datum onderfamilie = 
| tribus = Tribus
| auteur tribus =
| datum tribus = 
| subtribus = Subtribus
| auteur subtribus =
| datum subtribus = 
| geslacht = Geslacht
| auteur geslacht =
| datum geslacht = 
| ondergeslacht = Ondergeslacht
| auteur ondergeslacht =
| datum ondergeslacht = 
| supersectie = Supersectie
| auteur supersectie =
| datum supersectie = 
| sectie = Sectie
| auteur sectie =
| datum  sectie = 
| reeks = Reeks
| auteur reeks =
| datum reeks = 
| soortengroep = Soortengroep
| auteur soortengroep =
| datum soortengroep = 
| soort = Soort
| auteur soort =
| datum soort = 
| nothospecies = Nothospecies
| auteur nothospecies =
| datum nothospecies = 
| ondersoort = Ondersoort
| auteur ondersoort =
| datum ondersoort = 
| taxon = Taxon
| w-naam = Wetenschappelijke naam
| auteur = Niemand
| datum = 0
| haakjes = ja
| typesoort= Typesoort
| onderverdeling = Onderverdeling
| rang = Rang
| afbeelding2 = Afbeelding2
| afbeelding2tekst = Afbeelding2tekst
| afbeelding3 = Afbeelding3
| afbeelding3tekst = Afbeelding3tekst
| afbeelding4 = Afbeelding4
| afbeelding4tekst = Afbeelding4tekst
| afbeeldingII = 
| afbeeldingIItekst = AfbeeldingIItekst
| afbeeldingIII = 
| afbeeldingIIItekst = AfbeeldingIIItekst
| afbeeldingIV = 
| afbeeldingIVtekst = AfbeeldingIVtekst
| afbeeldingV = 
| afbeeldingVtekst = AfbeeldingVtekst
| afbeeldingVI = 
| afbeeldingVItekst = AfbeeldingVItekst
| afbeeldingVII = 
| afbeeldingVIItekst = AfbeeldingVIItekst
| afbeeldingVIII = 
| afbeeldingVIIItekst = AfbeeldingVIIItekst
| afbeeldingIX = 
| afbeeldingIXtekst = AfbeeldingIXtekst
| afbeeldingX = 
| afbeeldingXtekst = AfbeeldingXtekst
| commons =
}}
&lt;pre&gt;{{Taxobox
| afbeelding = Afbeelding
| afbeeldingtekst= Afbeeldingtekst
| grootte = 270px
| type=dier
| naam = Naam
| titelweergave = 
| status = Status
| in = In (jaar uitgestorven)
| rl-id = Redlist
| fossiel = Fossiel
| afbeeldingtekst= Afbeeldingtekst 
| domein = Domein
| auteur domein =
| datum domein = 
| superrijk = Superrijk
| auteur superrijk =
| datum superrijk = 
| rijk = Rijk
| auteur rijk = 
| datum rijk = 
| onderrijk = Onderrijk
| auteur onderrijk =
| datum onderrijk = 
| superstam = Superstam
| auteur superstam =
| datum superstam = 
| stam = Stam
| auteur stam =
| datum stam = 
| onderstam = Onderstam
| auteur onderstam =
| datum onderstam = 
| infrastam = Infrastam
| auteur infrastam =
| datum infrastam = 
| microstam = Microstam
| auteur microstam =
| datum microstam = 
| superklasse = Superklasse
| auteur superklasse =
| datum superklasse = 
| klasse = Klasse
| auteur klasse =
| datum klasse = 
| onderklasse = Onderklasse
| auteur onderklasse =
| datum onderklasse = 
| infraklasse = Infraklasse
| auteur infraklasse =
| datum infraklasse = 
| clade = Clade
| auteur clade = 
| datum clade = 
| superorde = Superorde
| auteur superorde = 
| datum superorde = 
| orde = Orde
| auteur orde =
| datum orde = 
| onderorde = Onderorde
| auteur onderorde =
| datum onderorde = 
| infraorde = Infraorde
| auteur infraorde = 
| datum infraorde = 
| parvorde = Parvorde
| auteur parvorde =
| datum parvorde = 
| superfamilie = Superfamilie
| auteur superfamilie = 
| datum superfamilie = 
| familie = Familie
| auteur familie =
| datum familie = 
| onderfamilie = Onderfamilie
| auteur onderfamilie =
| datum onderfamilie = 
| tribus = Tribus
| auteur tribus =
| datum tribus = 
| subtribus = Subtribus
| auteur subtribus =
| datum subtribus = 
| geslacht = Geslacht
| auteur geslacht =
| datum geslacht = 
| ondergeslacht = Ondergeslacht
| auteur ondergeslacht =
| datum ondergeslacht = 
| supersectie = Supersectie
| auteur supersectie =
| datum supersectie = 
| sectie = Sectie
| auteur sectie =
| datum sectie = 
| reeks = Reeks
| auteur reeks =
| datum reeks = 
| soortengroep = Soortengroep
| auteur soortengroep =
| datum soortengroep = 
| soort = Soort
| auteur soort =
| datum soort = 
| nothospecies = Nothospecies
| auteur nothospecies =
| datum nothospecies = 
| ondersoort = Ondersoort
| auteur ondersoort =
| datum ondersoort = 
| variëteit = Variëteit
| auteur variëteit =
| datum variëteit = 
| vorm = Vorm
| auteur vorm =
| datum vorm = 
| taxon = Taxon
| w-naam = Wetenschappelijke naam
| auteur = Auteur
| datum = Datum
| typesoort= Typesoort
| onderverdeling = Onderverdeling
| rang = Rang
| afbeelding2 = Afbeelding2
| afbeelding2tekst = Afbeelding2tekst
| afbeelding3 = Afbeelding3
| afbeelding3tekst = Afbeelding3tekst
| afbeelding4 = Afbeelding4
| afbeelding4tekst = Afbeelding4tekst
| afbeeldingII = AfbeeldingII
| afbeeldingIItekst = AfbeeldingIItekst
| afbeeldingIII = AfbeeldingIII
| afbeeldingIIItekst = AfbeeldingIIItekst
| afbeeldingIV = AfbeeldingIV
| afbeeldingIVtekst = AfbeeldingIVtekst
| commons =
}}&lt;/pre&gt;
}}

{{References}}
{{Transwiki}}
[[Categorie:Sjablonen voor een bepaald boek]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>9hjmledyx1nbxh56wcx6asi9orztvkm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sociale geschiedenis van Europa 1795-1915</title>
    <ns>0</ns>
    <id>27642</id>
    <revision>
      <id>397354</id>
      <parentid>360387</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:35:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397354</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="649" sha1="ckvyvzm1chu2q1isecr2fhrdqckki6t" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Sociale geschiedenis van Europa/Boekenplank|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug naar boekenplank Sociale Geschiedenis'''&lt;/span&gt;]]
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''Sociale geschiedenis van Europa'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''1795-1915'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Sociale geschiedenis van Europa 1795-1915/Inhoudsopgave|inhoudsopgave]].'''
&lt;/blockquote&gt;&lt;/div&gt;
[[Categorie:Sociale geschiedenis van Europa 1795-1915 - inhoud| ]]
{{Boek}}{{Fase1}}</text>
      <sha1>ckvyvzm1chu2q1isecr2fhrdqckki6t</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Bouwkunst, Architectuurgeschiedenis</title>
    <ns>10</ns>
    <id>29787</id>
    <revision>
      <id>397241</id>
      <parentid>378438</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T23:00:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397241</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3113" sha1="npdouhgnpaecc2cglsatrhpu8ezxpaf" xml:space="preserve">{| class=&quot;noprint&quot; cellpadding=&quot;2&quot; cellspacing=&quot;0&quot; width=&quot;330px&quot; style=&quot;float:right; margin:0px 0px 1em 1em; border:3px solid; font-size:smaller; line-height:normal; border-color:#EFEFEF; text-size:small; background-color:white; color: black;&quot;
| style=&quot;border-bottom:3px solid; background-color:lightblue; color: black;&quot;|&lt;div style=&quot;text-align:center;&quot;&gt;'''[[Afdeling:Architectuur, Stedenbouw en Ruimtelijke Ordening]]'''&lt;/div&gt;
|-
| style=&quot;background-color:#efefef; color: black;&quot; | &lt;div style=&quot;text-align:center;&quot;&gt;'''[[Inleiding in de Architectuur]]'''&lt;/div&gt;
|-
| 
|-
| style=&quot;background-color:#efefef; color: black;&quot; | &lt;div style=&quot;text-align:center;&quot;&gt;'''[[Architectuurgeschiedenis]]'''&lt;/div&gt;
|-
| style=&quot;background-color:#efefef; color: black;&quot; | &lt;div style=&quot;text-align:center;&quot;&gt;'''Modules'''&lt;/div&gt;
|-
|
# [[Architectuurgeschiedenis/Inleiding|Inleiding]]
## [[Architectuurgeschiedenis/Inleiding#Bouwen om het bouwen|Bouwen om het bouwen]]
Deel 1.
# [[Architectuurgeschiedenis/Prehistorisch Bouwen|Prehistorisch Bouwen en Bouwkunst]]
# [[Architectuurgeschiedenis/Klassieke bouwkunst|Klassieke Bouwkunst]]
## [[Architectuurgeschiedenis/Klassieke bouwkunst#Egyptische Bouwkunst|Egyptische bouwkunst]]
## [[Architectuurgeschiedenis/Klassieke bouwkunst#Griekse Bouwkunst|Griekse bouwkunst]]
## [[Architectuurgeschiedenis/Klassieke bouwkunst#Romeinse bouwkunst|Romeinse bouwkunst]]
# [[Architectuurgeschiedenis/Middeleeuwen|Ontwikkelingen van de Europese bouwkunst in de Middeleeuwen]]
## [[Architectuurgeschiedenis/Middeleeuwen#Vroeg Middeleeuws|Vroeg Middeleeuwse architectuur]]
## [[Architectuurgeschiedenis/Middeleeuwen#Romaanse architectuur|Romaanse architectuur]]
## [[Architectuurgeschiedenis/Middeleeuwen#Gotiek|Gotiek en de Gotische architectuur]]
## [[Architectuurgeschiedenis/Middeleeuwen#Laat Middeleeuws|Laat Middeleeuwse architectuur en de ontwikkeling naar de Renaissance]]
# [[Architectuurgeschiedenis/De Renaissance|De Renaissance]]
# [[Architectuurgeschiedenis/van Barok tot Impressionisme|Ontwikkelingen vanaf de Barok tot aan het Impressionisme]]
# [[Architectuurgeschiedenis/Industrialisatie en Architectuur|Industrialisatie en Architectuur]]
# [[Architectuurgeschiedenis/Expressionisme|Expressionisme, Art Nouveau, Jugendstill]]
# [[Architectuurgeschiedenis/Het Nieuwe Bouwen|Het Nieuwe Bouwen]]
# [[Architectuurgeschiedenis/CIAM|Bouwen volgens het CIAM, Congress International Des Architects Modern]]
# [[Architectuurgeschiedenis/het Moderne Bouwen van de 20ste eeuw|het Moderne Bouwen van de 20ste eeuw]]
Deel 2.
# [[Architectuurgeschiedenis/Schema|Tijdschema stijlen en periodes in relatie tot andere kunstuitingen]]
# [[Architectuurgeschiedenis/Meesters|Meesters van de architectuur in relatie tot periodes en andere kunstuitingen]]
# [[Architectuurgeschiedenis/Werken|Werken van beroemde architecten]]
# [[Architectuurgeschiedenis/LiteratuurA|Literatuur over architectuur]]
# [[Architectuurgeschiedenis/LiteratuurW|Literatuur over werken]]
# [[Architectuurgeschiedenis/LiteratuurS|Literatuur over Stijlen en Stromingen]]
|}&lt;noinclude&gt;[[Categorie:Sjablonen voor een bepaald boek]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>npdouhgnpaecc2cglsatrhpu8ezxpaf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Bouwkunst, Moderne Hedendaagse Architectuur</title>
    <ns>10</ns>
    <id>29803</id>
    <revision>
      <id>397224</id>
      <parentid>372981</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T22:42:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397224</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1927" sha1="63b3z6d35v8s3wo8efukyuqd32iuf3r" xml:space="preserve">{| class=&quot;noprint&quot; cellpadding=&quot;2&quot; cellspacing=&quot;0&quot; width=&quot;340px&quot; style=&quot;float:right; margin:0px 0px 1em 1em; border:3px solid; font-size:smaller; line-height:normal; border-color:#EFEFEF; text-size:small; background-color:white; color: black;&quot;
| style=&quot;border-bottom:3px solid; background-color:lightblue; color: black;&quot;|&lt;div style=&quot;text-align:center;&quot;&gt;'''[[Afdeling:Architectuur, Stedenbouw en Ruimtelijke Ordening]]'''&lt;/div&gt;
|-
| style=&quot;background-color:#efefef; color: black;&quot; | &lt;div style=&quot;text-align:center;&quot;&gt;'''[[Inleiding in de Architectuur]]'''&lt;/div&gt;
|-
| 
|-
| style=&quot;background-color:#efefef; color: black;&quot; | &lt;div style=&quot;text-align:center;&quot;&gt;'''[[Inleiding in de Moderne, Hedendaagse Architectuur]]'''&lt;/div&gt;
|-
| style=&quot;background-color:#efefef; color: black;&quot; | &lt;div style=&quot;text-align:center;&quot;&gt;'''Modules'''&lt;/div&gt;
|-
|
# [[Moderne Hedendaagse Architectuur/Inleiding|Inleiding]]
## [[Moderne Hedendaagse Architectuur/Inleiding#Bouwen om het bouwen|Bouwen om het bouwen]]
&lt;div class=&quot;MainPageBG&quot; style=&quot;padding: .5em 1em 0; margin: 0 3px 3px; border-top: .5px solid #ccc;&quot;&gt;&lt;/div&gt;

Deel 1.
# [[Moderne Hedendaagse Architectuur/Europese Architectuur|Europese Architectuur]]
# [[Moderne Hedendaagse Architectuur/Amerikaanse Architectuur|Amerikaanse Architectuur]]
# [[Moderne Hedendaagse Architectuur/Aziatische Architectuur|Aziatische architectuur]]
# [[Moderne Hedendaagse Architectuur/Afrikaanse Architectuur|Afrikaanse Architectuur]]
&lt;div class=&quot;MainPageBG&quot; style=&quot;padding: .5em 1em 0; margin: 0 3px 3px; border-top: .5px solid #ccc;&quot;&gt;&lt;/div&gt;
Deel 2.
# [[Moderne Hedendaagse Architectuur/Culturele en politieke achtergronden hedendaagse architectuur|Culturele en politieke achtergronden]]
# [[Moderne Hedendaagse Architectuur/Technische en organisatorische achtergronden hedendaagse architectuur|Technische en organisatorische achtergronden]]
&lt;br&gt;
|}&lt;noinclude&gt;[[Categorie:Sjablonen voor een bepaald boek]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>63b3z6d35v8s3wo8efukyuqd32iuf3r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Renaissance</title>
    <ns>0</ns>
    <id>30441</id>
    <revision>
      <id>397347</id>
      <parentid>354410</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:27:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397347</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1983" sha1="7xvse2s70vlan6si4prlbdy641jbxyu" xml:space="preserve">{{bi}}
[[Bestand:Sandro Botticelli - La nascita di Venere - Google Art Project - edited.jpg|400 px|center]]
&lt;div style=&quot;position:relative;top:0;left:0;height:13em;width:100%;text-align:center;padding-top:3em;opacity: 0.5;-moz-opacity: 0.5; background-color:white;&quot;&gt;&lt;span style=&quot;font-size: 200%; text-align: center; font-variant: small-caps;font-family:Times New Roman,serif;color:Black;&quot;&gt;'''De Europese '''&lt;span style=&quot;font-size:200%;color:Blue; &quot;&gt;[[Renaissance/Introductie|Renaissance]]&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot; &gt;
Renaissance, letterlijk 'wedergeboorte', is een periode in de Europese cultuurgeschiedenis, volgend op de middeleeuwen, die gekenmerkt wordt door een hernieuwde interesse in de cultuur van de klassieke oudheid. De renaissance begon in het 14e-eeuwse Florence, en werd gestuwd door de geleerden (humanisten) die de klassieke teksten begonnen te bestuderen. Van daaruit ontwikkelden zich de nieuwe cultuuropvattingen ook in andere Italiaanse stadstaten, waar mecenassen kunstenaars en geleerden vaak rijkelijke opdrachten gaven. Het enthousiasme voor de 'heidense' cultuur van Grieken en Romeinen leidde tot een nieuw mensbeeld, waarbij meer aandacht kwam voor het individu, de mens die als autonoom wezen zijn leven richting kon geven. 

Behalve de tot de verbeelding sprekende bloei van kunsten en letteren was de renaissance ook de periode van de grote ontdekkingsreizen en de exploratie van nieuwe continenten, de vervanging van het copernicaanse door het ptolemeïsche systeem in de astronomie en de teloorgang van het feodale stelsel. We zullen vooral aandacht besteden aan de culturele beweging die zich vanuit Italië verspreidde over grote delen van Europa. 
&lt;/p&gt;
Veel lees- en studieplezier!&lt;/br&gt;
Hoofdauteur van dit wikibook: zie [[Wikibooks:Infobox/Renaissance|Infobox]]&lt;/div&gt; 
&lt;/br&gt;[[Renaissance/Introductie|Lees verder.]]

{{Wikipedia|Pagina=Renaissance|Naam=Renaissance}}
[[Categorie:Renaissance - inhoud| ]]

{{boek}}{{fase2}}</text>
      <sha1>7xvse2s70vlan6si4prlbdy641jbxyu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gebruiker:12345danNL/Navigatiemenu</title>
    <ns>2</ns>
    <id>32552</id>
    <revision>
      <id>397244</id>
      <parentid>269573</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T23:03:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397244</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="630" sha1="1f22j1290h0mkgrfrc6xl3r580p5x67" xml:space="preserve">{| style=&quot;text-align: center; border-collapse: collapse; background: none; color: black; font-size:95%&quot; cellpadding=2 align=center 
|width=80px| [[Image:Nuvola apps edu languages.svg|40px]]
|width=80px| [[Image:Nuvola chat icon.svg|40px]]
|width=80px| [[Image:Nuvola apps kolourpaint.png|40px]]
| [[Image:Nuvola apps kwrite.png|40px]]
|-
| [[Gebruiker:12345danNL|Profiel]]
| [[overleg gebruiker:12345danNL|Overlegpagina]]
| [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/12345danNL&amp;ilshowall=1 Fotoalbum]
| [[Speciaal:Bijdragen/12345danNL|Bijdragen]]
|}
&lt;noinclude&gt;[[Categorie:Gebruiker:12345danNL]]&lt;noinclude&gt;</text>
      <sha1>1f22j1290h0mkgrfrc6xl3r580p5x67</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Bekende filosofen uit de geschiedenis</title>
    <ns>0</ns>
    <id>36442</id>
    <revision>
      <id>397341</id>
      <parentid>382332</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:20:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397341</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6552" sha1="425fmhkz04v57fwjh190nmivzg1lmai" xml:space="preserve">{{Bi}}
&lt;div style='text-align: center;'&gt;
[[Bestand:Banner-philosophy.png|600 px]]
&lt;/div&gt;
In dit wikibook worden bekende filosofen uit de geschiedenis van de filosofie besproken. De bedoeling is om hier alle namen een plaatsje te geven die in het boek &quot;[[Geschiedenis van de filosofie]]&quot; voorkomen. 

Voor de medewerkers:
* In de alfabetische index onderaan kun je een rode link aanklikken met de naam van je filosoof om een nieuwe pagina aan te maken. 
* Het hoeft niet meteen een uitgebreide tekst te zijn: ook een '[[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Anaxagoras|in een notendop]]' is welkom.
* Vergeet niet om in het boek over de geschiedenis van de filosofie de link(s) aan te passen. 

== Vragen of suggesties? ==
Heb je opmerkingen of voorstellen over de uitwerking van &quot;Bekende filosofen uit de geschiedenis&quot;, neem dan contact op met de hoofdauteurs van dit wikibook (zie [[Wikibooks:Infobox/Bekende_filosofen_uit_de_geschiedenis|Infobox]])
----
{| width=30% align=right border=0 cellpadding=20 cellspacing=20 style=&quot;margin-left: 1em; margin-bottom: 1em; background: #F0F3F4; border: 20px solid white&quot;
|- align=left
|&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;'''Filosofische tijdperken en scholen'''
[[Bestand:Raffael5.jpg|200 px]]&lt;/div&gt;
* Presocratici
**Thales
**Pythagoras
**Xenophanes
**Heraclitus
*Eleaten
**Parmenides
**Zeno
*Academici
**Socrates
**Plato
**Aristoteles
*Atomisten
**Democritus
**Epicurus
*Cynici
**Diogenes
*Stoï­cijnen
**Cicero
**Philo
**Seneca
**Marcus Aurelius
*Sceptici
**Sextus Empiricus
*Neoplatonisten
**Plotinus
*Christenen
**Augustinus
**Boëthius
*Scholastici
**Anselmus van Canterbury
**Thomas van Aquino
**Johannes Duns Scotus 
**Willem van Occam
*Tijdperk van wetenschap
**Nicolaas Copernicus
**Machiavelli
**Erasmus
**Thomas More
**Francis Bacon
**Galilei
**Thomas Hobbes
**Isaac Newton
*Rationalisten
**Descartes
**Antoine Arnauld
**Malebranche
**Spinoza
**Leibniz
*Empiristen
**John Locke
**David Hume
**Thomas Reid
**Voltaire
**Rousseau
**Diderot
*Idealisten
**Berkeley
**Kant
**Schiller
**Schelling
**Hegel
**Schopenhauer
*Liberalisten
**Adam Smith
**Mary Wolstonecraft
**Thomas Paine
**Jeremy Bentham
**John Stuart Mill
**Auguste Comte
*Evolutionisten
**Charles Darwin
**Henri Bergson
**A.N. Whitehead
*Pragmatisten
**Ernst Mach
**Charles Peirce
**William James
**John Dewey
*Materialisten
**Karl Marx
**Friedrich Engels
**Lenin
**John Maynard Keynes
*Existentialisten
**Kierkegaard
**Nietzsche
**Husserl
**Heidegger
**Sartre
**Albert Camus
**Simone de Beauvoir
*Linguïsten
**Frege
**Russell
**Wittgenstein
**De Saussure
**G.E. Moore
**Moritz Schlick
**Vygotsky
**Carnap
**A.J. Ayer
**Alfred Tarski
**J.L. Austin
**Gilbert Ryle
**Noam Chomsky
*Postmodernisten
**Lévi-Strauss
**Michel Foucault
**Jacques Derrida
*Nieuw wetenschappelijken
**Emile Durkheim
**Karl Popper
**Kurt Gödel
**Thomas Kuhn
**Paul Feyerabend
**W.V.O. Quine
|}

{{Alfabet met ankers}}
==A==
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Aedesia|Aedesia]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Aesara van Lucania|Aesara van Lucania]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Aeschines van Athene|Aeschines van Athene]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Alcidamas|Alcidamas]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Anaxagoras|Anaxagoras]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Anaximander|Anaximander]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Anaximenes|Anaximenes]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Aristoteles|Aristoteles]]
*..

==B==
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Alexander Gottlieb Baumgarten|Alexander Gottlieb Baumgarten]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Bion van Borysthenes|Bion van Borysthenes]]

==C==
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Margaret Cavendish|Margaret Cavendish]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Cleobulina van Rhodos|Cleobulina van Rhodos]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Anne Conway|Anne Conway]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Critias|Critias]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Albert Camus|Albert Camus]]
*..

==D==
* 

==E==
* 

==F==
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Adam Ferguson|Adam Ferguson]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/William Frankena|William Frankena]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Fung Yu-Lan|Fung Yu-Lan]]
*..

==G==
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Étienne Gilson|Étienne Gilson]]
*..

== H ==
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Heraclitus|Heraclitus]] [[Bestand:Wikibooks-logo.svg|20px]] - Zie ook het [[Heraclitus over de natuur|wikibook &quot;Heraclitus over de natuur&quot;]].
*..

==I==
* 

==J==
* 

==K==
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Immanuel Kant|Immanuel Kant]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Søren Kierkegaard|Søren Kierkegaard]]
*..

==L==
* 

==M==
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Metrodorus van Chios|Metrodorus van Chios]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Harriet Taylor Mill|Harriet Taylor Mill]]
*..

==N==
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Kitaro Nishida|Kitaro Nishida]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Numenius van Apamea|Numenius van Apamea]]
*..

==O==
* 

==P==
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Parmenides|Parmenides]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Phintys van Sparta|Phintys van Sparta]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Plato|Plato]] - [[Bestand:Wikibooks-logo.svg|20px]] Zie ook het [[Plato|wikibook over Plato]].
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Pythagoras|Pythagoras]] 
*..

==Q==
* 

==R==
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Margaret Roper|Margaret Roper]]
* [[Franse literatuurgeschiedenis/Jean-Jacques Rousseau|Jean-Jacques Rousseau]]

==S==
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Arthur Schopenhauer|Arthur Schopenhauer]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Socrates|Socrates]]
* [[Spinoza Ethica|Spinoza en zijn boek de Ethica]]

==T==
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Hajime Tanabe|Hajime Tanabe]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Bernardino Telesio|Bernardino Telesio]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Thales van Milete|Thales van Milete]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Henry David Thoreau|Henry David Thoreau]]
*..

==U==
* 

==V==
* 

==W==
* 

==X==
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Xenocrates|Xenocrates]]
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Xenophanes|Xenophanes]]
*..

==Y==
* 

==Z==
* [[Bekende filosofen uit de geschiedenis/Zeno van Elea| Zeno van Elea]]
*..

{{Fase1}}
{{Boek}}
[[Categorie:Bekende filosofen uit de geschiedenis - inhoud| ]]</text>
      <sha1>425fmhkz04v57fwjh190nmivzg1lmai</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Bekende filosofen uit de geschiedenis - inhoud</title>
    <ns>14</ns>
    <id>36470</id>
    <revision>
      <id>397294</id>
      <parentid>302493</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:25:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397294</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="106" sha1="oakuqsqf1ury0ko8ymcnfls9rffs3qv" xml:space="preserve">[[Categorie:Filosofie]]
[[Categorie:Geschiedenis]]
[[Categorie:Over beroemde personen - inhoud|Filosofen]]</text>
      <sha1>oakuqsqf1ury0ko8ymcnfls9rffs3qv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gebruiker:QZanden/Sjablonen/Navigatie</title>
    <ns>2</ns>
    <id>36767</id>
    <revision>
      <id>397229</id>
      <parentid>311321</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T22:48:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397229</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="677" sha1="30fyoaho7hd842ytyvychf0rnbovy4m" xml:space="preserve">&lt;div class=&quot;toccolours&quot; style=&quot;width:295px; margin-left:auto; margin-right:auto;&quot;&gt;

&lt;div style=&quot;width:295px; background-color:lime; color: black; text-align:center; font-weight:bold;&quot;&gt;[[Gebruiker:QZanden|Q. Zanden]]&lt;/div&gt;

&lt;div style=&quot;font-size:90%; background-color:orange; color: black; text-align:center; margin-top:0.3em;&quot;&gt;
[[Gebruiker:QZanden|Home]] - [[Overleg gebruiker:QZanden|Overleg]] - [[Gebruiker:QZanden/Pagina|Mijn pagina's]] - [[Gebruiker:QZanden/Archief|Archiefoverzicht]]&lt;br&gt; [[Gebruiker:QZanden/Bijdrage|Mijn bijdrages]] - [[Gebruiker:QZanden/DPL|DPL-lijsten]] - [[Gebruiker:QZanden/To Do|To Do-lijst]] - [[Gebruiker:QZanden/Test1|Testpagina's]]
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>30fyoaho7hd842ytyvychf0rnbovy4m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kunstgeschiedenis/Middeleeuwse kunst</title>
    <ns>0</ns>
    <id>36964</id>
    <revision>
      <id>397290</id>
      <parentid>387542</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:14:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397290</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7304" sha1="kzyahqwmg6hxajpv1mild3igsij142z" xml:space="preserve">{{Kunstgeschiedenis}}
[[Bestand:Monreale photo ru Sibeaster14.jpg|miniatuur|Twaalfde-eeuwse Byzantijnse kerkmozaïeken, in de kathedraal van [[w:Monreale|Monreale]].]]
De '''middeleeuwse kunst''' van de westerse wereld bestrijkt een periode van meer dan 1000 jaar kunst in Europa. Zij omvat de belangrijkste kunststromingen en periodes, nationale en regionale kunst, genres, revivals, ambachten, alsook de kunstenaars zelf. Het gaat om zeer verschillende artistieke bewegingen met verschillende geografische verspreiding, van de zogenaamde &quot;internationale stijlen&quot; tot nationale, regionale en lokale kunsten; kortom een ​​enorme diversiteit aan kunstwerken behorende tot de meest uiteenlopende genres. De kunstenaars zelf werden tot in de hoge middeleeuwen beschouwd als ambachtsman, een status met weinig sociaal prestige, en waren net als de andere beroepen georganiseerd in het gildesysteem. Pas in de laatste eeuwen van de late middeleeuwen, vooral in de vijftiende eeuw, werd aan hun beroep een hogere status verleend als beoefenaars van de schone kunsten die waardering kregen voor de intellectuele voorbereiding van hun werken.

Middeleeuwse kunstenaars in Europa waren verbonden met het artistieke erfgoed van het Romeinse Rijk en met teksten en [[w:iconografie|iconografie]] van de vroege Katholieke Kerk. Deze bronnen en invloeden werden vermengd met de sterke 'barbaarse' culturen van Noord-Europa, wat leidde tot een opmerkelijke artistieke beweging. Zo kan de geschiedenis van de middeleeuwse kunst worden gezien als de geschiedenis van de interacties tussen klassieke, vroegchristelijke en barbaarse kunstelementen.

Kunsthistorici proberen de middeleeuwse kunst – vaak met enige moeite – in te delen in grote periodes en stijlen. Een algemeen aanvaarde indeling omvat vroegchristelijke kunst, kunst tijdens de [[w:Grote Volksverhuizing|grote volksverhuizingen]], Byzantijnse kunst, insulaire kunst, pre-romaanse, romaanse en gotische kunst, evenals vele andere periodes binnen deze centrale stijlen. Daarnaast had elke regio, vooral tijdens de periode van totstandkoming van naties en culturen, haar eigen aparte artistieke stijl. Voorbeelden hiervan zijn de Angelsaksische kunst of Noordse kunst.

Middeleeuwse kunst werd geproduceerd in vele media. De werken waarvan veel voorbeelden zijn blijven bestaan zijn [[w:Beeldhouwkunst|beeldhouwwerken]], verluchte handschriften, [[w:glas in lood|glas in lood]]ramen, producten van metaalbewerking, en mozaïeken. Deze hadden allemaal een hogere overlevingskans dan andere media, zoals bijvoorbeeld [[w:Fresco (schilderterm)|fresco]] muurschilderingen en werken in kostbare metalen of textielen, waaronder wandtapijten. Vooral in het begin van de periode werden producten van de decoratieve kunsten, zoals metaalbewerking, ivoorsnijwerk, emailbewerking en kostbare borduurwerken waarschijnlijk meer gewaardeerd dan schilderijen of monumentale sculpturen.

== Vroegchristelijke kunst ==
Middeleeuwse kunst is in wezen christelijke kunst. Vroegchristelijke kunst kan worden gezien als een fase van laat-Romeinse kunst, waarvan zij zich als christelijk onderscheidt door de onderwerpkeuze. Voor de vierde eeuw werkten een aantal factoren het ontstaan van een christelijke kunst tegen. De eerste christenen hadden van het jodendom een vooroordeel tegen uitbeelding van wat met god te maken had, en waren vooral bezig met het zich distantiëren van heidense praktijken met verering van godsafbeeldingen. Wat ook een rol speelde, was dat de vroege christenen soberheid en armoede nastreefden en zich afzetten tegen wereldlijk bezit. Als gevolg hiervan vindt men voor de eerste drie eeuwen na Christus de voorbeelden van vroegchristelijke kunst vooral bij monumenten en grafkunst. Zo zijn de catacomben van Priscilla, in de Via Salaria, meestal gedateerd eind derde eeuw, een ware galerie van vroegchristelijke schilderkunst. De uitgebeelde  verhalen hebben vooral te maken met de thema's van het heil en de bescherming van de gelovigen. In [[w:Dura-Europos|Dura-Europos]], een stad aan de rivier de [[w:Eufraat|Eufraat]] in Mesopotamië die in 256 werd verwoest door de Perzen, vonden archeologen in de overblijfselen van een christelijk huis echter ook schilderijen (eerder schetsen) die de zondeval en verlossing door Christus, een terugkerend thema in de christelijke kunst, uitbeelden.&lt;ref&gt;Marilyn Stokstad : ''Medieval Art'', p. 9 “Christian Art Before Constantine”, Harper &amp; Row, 1986&lt;/ref&gt;

== Romaanse kunst ==
De romaanse periode verwijst ruwweg naar de elfde en de eerste helft van de twaalfde eeuw. De term 'Romaans' werd voor het eerst gegeven aan deze vorm van architectuur in de 19e eeuw vanwege het gebruik van ronde bogen en gemetselde tongewelven, praktijken die in de oude Romeinse architectuur gemeengoed waren. De soorten monumenten nu nog bestaan uit deze periode, zijn vooral kerkgebouwen en beeldhouwkunst die toen in opdracht van de Kerk werd gemaakt.

Gemeenschappelijke kenmerken van de romaanse architectuur zijn: dikke stenen muren en grote steunberen aan de buitenkant om deze muren te ondersteunen, rondbogen en tongewelven. De ramen in deze structuren zijn meestal klein vanwege de beperkingen die het gebruik van [[w:parement|parementen]] met zich meebrengen. De buitenkant van de Romaanse kerken hebben, in vergelijking met de meer modulair opgebouwde Karolingische en Ottoonse kerken van de negende en tiende eeuw, decoratieve schema's van architectonische en sculpturale elementen die het ontwerp als geheel verenigen. Deze ontwerpelementen omvatten [[w:Arcade|blinde arcaden]], en [[w:consoles|consoles]] die beide vaak over de gehele omtrek langs de buitenmuren worden aangewend.

== Gotische kunst ==
Gotische kunst had zijn uitgangspunt en grootste betekenis in de architectuur. De andere kunstvormen die het omvat, waren er op de een of andere manier ondergeschikt aan en dienden voornamelijk decoratieve en didactische doeleinden binnen de gotische gebouwen. Gotische kunst ontstond in Île-de-France, Frankrijk, in het begin van de 12e eeuw in de abdijkerk van St. Denis, gebouwd door abt Suger. De stijl verspreidde zich snel vanuit de architectuur naar beeldhouwkunst, textielkunst en schilderkunst, die verschillende vormen aannam, waaronder fresco, glas-in-lood, het verluchte manuscript en paneelschildering.

De gotische architecturale stijl benadrukt verticaliteit en wordt gekenmerkt door bijna skeletachtige steenstructuren, grote glasoppervlakken, smalle torenspitsen, pilaren, steunberen, kruisribgewelven, spitsbogen en fantasierijke sculpturale decoratie. Al deze eigenschappen waren een gevolg van de grote glasvlakken die ervoor zorgden dat er meer licht dan voorheen de kerkzaal binnenkwam. Door het systeem van externe steunberen kon het dak hoger en de kolommen dunner worden gemaakt. 

De gotische kathedralen waren vanbuiten rijkelijk versierd met sculpturen en vanbinnen toonden fresco's motieven uit het Oude en Nieuwe Testament. De kathedralen werden beschouwd als [[Westerse astrologie/Microkosmos en macrokosmos|microkosmische]] representaties van de wereld - de enorme afmetingen en indrukwekkende verticaliteit zouden de glorie van God weerspiegelen en afzetten tegen de kleinheid van de stervelingen.

== Voetnoten ==
&lt;references/&gt;


{{sub}}
[[Categorie:Middeleeuwen]]</text>
      <sha1>kzyahqwmg6hxajpv1mild3igsij142z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gebruiker:QZanden/Sjablonen/Kladblok</title>
    <ns>2</ns>
    <id>37101</id>
    <revision>
      <id>397230</id>
      <parentid>311827</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T22:49:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397230</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="696" sha1="j5ovvfl3b9196qkg4czinv2959jhwra" xml:space="preserve">&lt;div class=&quot;toccolours&quot; style=&quot;width:400px; margin-left:auto; margin-right:auto;&quot;&gt;

&lt;div style=&quot;width:400px; background-color:yellow; color: black; text-align:center; font-weight:bold;&quot;&gt;[[Gebruiker:QZanden|Q. Zanden]]&lt;/div&gt;

&lt;div style=&quot;font-size:90%; background-color:lime; color: black; text-align:center; margin-top:0.3em;&quot;&gt;
[[Gebruiker:QZanden/AllCat|Categorieën]] - [[Gebruiker:QZanden/AllCatAlfabet|Alle categorieën]] - [[Gebruiker:QZanden/TabelCat|Alle categorieën in tabel]]&lt;br&gt; [[Gebruiker:QZanden/Wikiversiteit|Wikiversiteit]] - [[Gebruiker:QZanden/Test3|Nederlands]] - [[Gebruiker:QZanden/Kladblok1|Nieuwe hoofdpagina]] - [[Gebruiker:QZanden/Test1|Kladblokoverzicht]] &lt;/div&gt;

&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>j5ovvfl3b9196qkg4czinv2959jhwra</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Oudgriekse syntaxis</title>
    <ns>0</ns>
    <id>37261</id>
    <revision>
      <id>397358</id>
      <parentid>358975</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:51:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397358</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="635" sha1="r94a8cjz2cfxluhtgo0au20wiup38ip" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Afdeling:Oudgrieks|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug'''&lt;/span&gt;]]
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''Περὶ τῆς συντάξεως''' &lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''τῆς ἀρχαίας Ἑλληνικής'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Over de syntaxis van het Oudgrieks'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Oudgriekse syntaxis/Inleiding en inhoud|Inleiding]].'''
&lt;/blockquote&gt;
&lt;/div&gt;
[[Categorie:Oudheid|Grieks]]
{{Boek}}{{Fase1}}</text>
      <sha1>r94a8cjz2cfxluhtgo0au20wiup38ip</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397359</id>
      <parentid>397358</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:55:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397359</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="648" sha1="n394j5dhr1uhevdi32xmfj0cs8w2hjv" xml:space="preserve">{{Bi}}
__NOTOC__  __NOEDITSECTION__
&lt;&lt;&lt;[[Afdeling:Oudgrieks|&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Terug'''&lt;/span&gt;]]
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''Περὶ τῆς συντάξεως''' &lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:330%;&quot;&gt;'''τῆς ἀρχαίας Ἑλληνικής'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Over de syntaxis van het Oudgrieks'''&lt;/div&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
&lt;blockquote style='border: 1px solid blue; padding: 2em;'&gt;
'''Ga nu naar de [[Oudgriekse syntaxis/Inleiding en inhoud|Inleiding]].'''
&lt;/blockquote&gt;
&lt;/div&gt;
[[Categorie:Oudgrieks - inhoud|Syntaxis]]
{{Boek}}{{Fase1}}</text>
      <sha1>n394j5dhr1uhevdi32xmfj0cs8w2hjv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Wikijunior Elektriciteitsproefjes</title>
    <ns>10</ns>
    <id>37567</id>
    <revision>
      <id>397223</id>
      <parentid>372811</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T22:40:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397223</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="965" sha1="asaeauv2w74fd9topo7nrqmq7itj4g4" xml:space="preserve">{|align=right width=150px style=&quot;margin: 1em 0 1em 1em;&quot; class=toccolours 
|
{|align=right style=&quot;text-align:center;font-size: 100%; background-color:#19A5C3; color: black;&quot; class=toccolours width=100%
|-
|'''[[Wikijunior:Elektriciteitsproefjes|Wikijuniors Elektriciteits Proefjes]]'''
|}
|-
|style=&quot;font-size: 95%;&quot; align=left|
*[[Wikijunior:Elektriciteitsproefjes/Spullen|Spullen]]
*[[Wikijunior:Elektriciteitsproefjes/Solderen|Solderen]]
*[[Wikijunior:Elektriciteitsproefjes/Papiersnippers|Papiersnippers]]
*[[Wikijunior:Elektriciteitsproefjes/Bliksem|Bliksem]]
*[[Wikijunior:Elektriciteitsproefjes/Batterij|Batterij]]
*[[Wikijunior:Elektriciteitsproefjes/Magneet|Magneet]]
*[[Wikijunior:Elektriciteitsproefjes/Lampje|Lampje]]
*[[Wikijunior:Elektriciteitsproefjes/Meten|Meten]]
*[[Wikijunior:Elektriciteitsproefjes/Knutsel|Knutsel]]
*[[Wikijunior:Elektriciteitsproefjes/Knutsel v2|Knutsel in versie 2]]
|}&lt;noinclude&gt;[[Categorie:Sjablonen Wikijunior]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>asaeauv2w74fd9topo7nrqmq7itj4g4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Economie/Geschiedenis van het economisch leven</title>
    <ns>0</ns>
    <id>38464</id>
    <revision>
      <id>397276</id>
      <parentid>366904</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T07:41:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397276</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="60658" sha1="1nikut8ojdgbs90sgq727z1iuk88keq" xml:space="preserve">{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width:20em;&quot; border=1 align=&quot;right&quot; 
|-
| &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;'''Benodigde voorkennis:'''&lt;/span&gt;
* &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;Algemene geschiedenis - in grote lijnen&lt;/span&gt;
* &lt;span style=&quot;font-size: small;&quot;&gt;De economische begrippen uit het hoofdstuk [[Economie/Inleiding|Inleiding]]&lt;/span&gt;
|}

{{Economie}}

In dit hoofdstuk gaan we met zevenmijlslaarzen door de geschiedenis van de mensheid, met een economische bril op. Om een beter begrip te krijgen van wat economie nu eigenlijk is èn om te zien hoe economie door de eeuwen heen er uit zag. Achtereenvolgens worden besproken:

==Jager-verzamelaars==
Het grootste deel van de tijd dat de homo sapiens (de huidige mens) op Aarde leeft, leefde hij als jager-verzamelaar: van zijn ontstaan ± 300.000 jaar geleden tot aan de overgang op landbouw, die zo'n 11.000 voor Chr. begon. Ook alle eeuwen daarna, tot in de 21e eeuw, leefden er groepen als jager-verzamelaar, vooral in tropische gebieden, maar wel steeds minder. &lt;br&gt;
Jager-verzamelaars leven in groepen van 30-50 aan elkaar verwante personen, zo'n zes gezinnen. Ze leven en werken samen, en vechten samen tegen vijanden en roofdieren. Een groep maakt deel uit van een grotere stam die eens per jaar bij elkaar komt om nieuwtjes en geschenken uit te wisselen, huwelijken te sluiten en tenslotte nieuwe groepen te formeren.

[[File:Algerien 5 0049.jpg|thumb|Jagers met bogen en runderen - grotkunst in Tassili n'Ajjer, in het zuidoosten van Algerije, ± 10.000 v. Chr.|300x300px]]

Een groep slaat zijn bivak op in de buurt van water: voor drinkwater,  huishoudelijk gebruik en als viswater. Deze bivakplaats is de uitvalsbasis voor het jagen en het verzamelen van vruchten, groentes, knollen, noten, kruiden, granen, slakken, insecten en andere kleine beesten. Voedsel kan niet lang worden bewaard, dus ze moeten er minimaal om de andere dag op uit. Als het gebied niet meer genoeg voedsel levert, trekt de groep naar een volgende bivakplaats. Alle bezittingen moeten ze zelf dragen, lopend, er zijn geen andere vervoersmiddelen, ook geen lastdieren. Bovendien moeten vaak ook kleine kinderen gedragen worden. Hierdoor zijn persoonlijke bezittingen zeer beperkt. Bezit bestaat voornamelijk uit jachtgerei en ander eenvoudig gereedschap. Cultuur zit in de hoofden: verhalen, zang, dans, normen en waarden. De cultuur steunt dus volledig op mondelinge overdracht. De kindsterfte is hoog en kan oplopen tot zo'n 50%. De levensverwachting is laag, ± 30 jaar bij geboorte; voor wie de kindertijd overleefd heeft, is die hoger. Verwondingen zijn de belangrijkste doodsoorzaak: door ongelukken tijdens de jacht èn als gevolg van gevechten met andere groepen. Als je niet meer kunt lopen, ben je in feite ten dode opgeschreven omdat je niet meer met de groep meekunt naar de volgende bivakplaats.&lt;br&gt;&lt;br&gt;

&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Economische factoren'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
'''Productiefactoren'''&lt;br&gt;
Alles wat jager-verzamelaars nodig hebben halen ze direct uit de &lt;u&gt;''natuur''&lt;/u&gt;: drinken, eten, beschutting, jachtgerei en kleding, zoals berenvellen, in koude streken. &lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Arbeid''&lt;/u&gt;: Alle leden van de groep zetten zich in. Inclusief de verzorging van de kinderen is een volwassene in goede tijden 21-35 uur per week in touw, in slechte tijden veel meer. &lt;br&gt;
Ze bezitten weinig &lt;u&gt;''kapitaal/gereedschap''&lt;/u&gt;, maximaal zoveel als iemand kan dragen, dus alleen het belangrijkste: jachtgereedschap zoals speren, pijl en boog en visgerei, daarnaast vuurstenen, vuistbijlen, snijwerktuigen, graafstokken, buidels (voor bijvoorbeeld klein gereedschap) en  sieraden. &lt;br&gt;
Ze hebben veel &lt;u&gt;''informatie en kennis''&lt;/u&gt; over de natuur: wat eetbaar en giftig is, over geneeskrachtige kruiden en voedsel bereiden. Maar ook over de geografie van het gebied: waar is water, waar is het woud doordringbaar of de rivier doorwaadbaar, waar zijn rijpe vruchten en in welke tijd. Bovendien: hoe maak je vuur en hoe houd je het in bedwang, hoe bouw je snel onderdak en waarmee, hoe gebruik je je gereedschap optimaal. Zij herkennen wildsporen en dierengeluiden. Deze kennis wordt binnen het gezin of de groep mondeling en via training aan de volgende generatie overgedragen. &lt;br&gt;
Er is een zeer platte en informele &lt;u&gt;''organisatie''&lt;/u&gt;structuur: ieder gezin zorgt in principe voor zichzelf, binnen de groep bespreekt men het vertrek naar een volgende bivakplaats, gezamenlijk stellen de mannen een jachtplan op. Er is niet één leider, leiderschap is situationeel: de één heeft een goed plan voor de jacht, een ander voor de bouw van hutten. Niemand hoeft een leider te volgen. &lt;br&gt;

'''Productie-omvang''': Productie (verzamelen, jagen, huishouden) is gericht op wat men zelf nodig heeft. De produktie stopt wanneer het levensonderhoud lang genoeg verzekerd is, meestal voor ongeveer twee dagen. Genoeg is genoeg. Meer producten verzamelen dan voor direct gebruik noodzakelijk is, is volstrekt zinloos: het kost energie en je hebt er niets aan. Voedsel is moeilijk te conserveren en bederft dus snel. Méér goederen betekenen slechts een extra last om mee te dragen naar de volgende standplaats. Producent en consument leven binnen dezelfde familie of groep, je consumeert wat je zelf en andere groepsleden hebt ingebracht; productie en consumptie liggen in elkaars verlengde, de meeste productie is binnen twee dagen geconsumeerd. &lt;br&gt;

'''Behoeftebevrediging''': In de regel wordt aan de basisbehoeften voldaan: drinken, eten, beschutting. Het dieet is in het algemeen uitstekend: gevarieerd en met alle benodigde voedingsstoffen; tandbederf en obesitas komen niet voor. In slechte tijden (droogte, overstromingen) kan er honger voorkomen. Iedereen krijgt voldoende lichaamsbeweging en komt sociaal en cultureel aan zijn trekken. &lt;br&gt;

'''Allocatie''':
Beslissingen nemen, inspanningen leveren en genieten liggen zeer dicht bij elkaar, meestal bìnnen het gezin en altijd binnen de groep of clan.&lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Mate van autarkie''&lt;/u&gt;: hoog: elk gezin kan voor zichzelf zorgen, eventueel springt de rest van de groep bij. Men heeft het persoonlijke recht op het produkt van eigen arbeid, maar wederkerige hulp is noodzakelijk.&lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Arbeidsverdeling''&lt;/u&gt;: Er is slechts één dominante vorm van arbeidsverdeling: die naar sekse. De mannen gaan soms voor meerdere dagen op jacht en maken hun eigen gereedschappen. Vrouwen verzamelen voedsel en moeders zorgen in principe voor hun eigen kinderen. Vrouwen verschaffen de zekerheid van het basisvoedsel: zij nemen hiermee ± 85% van de voedselvoorziening op zich met het verzamelen van plantaardig voedsel en kleine dieren zoals insecten. Er zijn geen vrijgestelden die zich aan één bepaalde taak kunnen wijden, zoals aan het maken van gereedschap, kunst, rechtspreken of religie. Er is  geen werkloosheid, iedereen draagt bij naar vermogen en krijgt naar behoefte.&lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Allocatiemiddelen''&lt;/u&gt;: De buit wordt verdeeld op basis van strakke regels die generaties lang zijn doorgegeven. Het beste deel van een prooi is bijvoorbeeld voorbehouden aan de jager die de prooi heeft gedood. Beslissingen worden in grote mate gezamenlijk genomen. Er wordt veel waarde gehecht aan het bereiken van overeenstemming. Geven gebeurt bij speciale gelegenheden, zoals een bruiloft, geboorte, initiatie. Het lijkt vaak een vorm van ruilen, maar het is geen pure ruilhandel. Centraal staat de wederkerigheid: geven is verplicht en de ontvanger moet altijd wat teruggeven, liefst iets meer. Het zijn rituelen waardoor relaties worden gevestigd en versterkt, de hiërarchie bepaald (wie meer geeft, staat hoger in hiërarchie), zodat de samenleving als geheel overeind blijft en er wel bij vaart.&lt;br&gt;
Er is &lt;u&gt;''concurrentie''&lt;/u&gt; en regelmatig ook oorlog tussen stammen om de beste leef- en jachtgebieden. &lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Welvaartsverschillen''&lt;/u&gt;: In het algemeen lijdt niemand honger. Er heerst gemeenschapszin. Verschillen in materieel welzijn zijn klein, zowel binnen als tussen groepen. Het hebben van veel goederen is eerder een last dan nuttig. Het is bovendien sociaal en cultureel niet aanvaardbaar om rijk te zijn. Er heerst een sterk gelijkheidsgevoel. Dit gelijkheidsideaal wordt overigens gehandhaafd met extreme vormen van sociale druk. Een weigering om te delen kan leiden tot ridiculisering, dreigementen en zelfs moord. Klassen en standen komen niet voor. Mannen die meer wisten te verzamelen of vangen verwierven een hogere status krachtens de vrijgevigheid waarmee zij hun 'rijkdom' met anderen deelden. &lt;br&gt;

'''Risico's''' zijn er vele: van roofdieren en andere gevaarlijke dieren, vijandige stammen tot magere tijden, waarin honger wordt geleden. De kindersterfte is hoog (50%) en de levensverwachting laag (30 jaar bij geboorte). Bij de jacht en gevechten met andere clans bestaat gevaar van verwondingen die dodelijk kunnen zijn.&lt;br&gt;&lt;br&gt;

[[File:Vruchtbare sikkel.svg|thumb|Vruchtbare sikkel of halve maan, ± 11.000 v. Chr.]]

==Overgang naar landbouw en veeteelt==
Er zijn vele redenen waarom groepen jagers/verzamelaars op een bepaald moment zouden zijn overgegaan op akkerbouw en veeteelt, de meningen lopen uiteen.&lt;ref&gt;Zie voor een overzicht: https://en.wikipedia.org/wiki/Neolithic_Revolution#Agricultural_transition&lt;/ref&gt; Voor dit verhaal is het niet belangrijk wat de precieze reden is geweest. Belangrijker is dàt er nieuwe maatschappijvormen gingen ontstaan. &lt;br&gt;De eerste agrarische revolutie, ook wel de neolithische revolutie genoemd, begon omstreeks 11.000 voor Chr. in de vruchtbare sikkel of halve maan, een gebied dat zich uitstrekte van Mesopotamië (tussen Eufraat en Tigris, nu grotendeels Irak) en het noordelijke stroomgebied van de Nijl. &lt;br&gt;Vanaf ongeveer 6.500 voor Chr. vestigden de eerste boeren zich in Europa, als eerste op de Balkan en in het Middellandse Zeegebied. In de Lage Landen kwamen de eerste boeren omstreeks 5.300 v. Chr. In Nederland heeft het ruim 3.000 jaar geduurd voordat de gehele bevolking was overgeschakeld van jagen/verzamelen op landbouw.&lt;br&gt;

Er ontstonden twee soorten samenlevingen: eerst zelfvoorzienende landbouw, en vanaf ± 6.200 v. Chr. kwamen daar herders/veenomaden.&lt;ref&gt;Eng: Nomadic pastoralism&lt;/ref&gt; bij&lt;ref&gt;Zie https://en.wikipedia.org/wiki/Nomadic_pastoralism&lt;/ref&gt; Hieronder worden beide besproken.&lt;br&gt;

==Rondtrekkende herders/veenomaden==
[[File:Pastoral Nomadism (266139773).jpg|thumb|Tent en vee van herders in de steppe grenzend aan de provincie Bakhtiari in Iran|350x350px]]
Zo kwamen er groepen mensen die nog wel zwierven, maar voor hun levensonderhoud niet meer primair waren aangewezen op jagen en verzamelen. Iemand had eens een jong dier gevangen en niet direct gedood, maar tam gemaakt en opgekweekt. En nog één, en die hadden jongen gekregen, net zolang totdat hij een kudde had. [[w:Domesticatie|Domesticatie]] noemen we dat. Of ze trokken kuddes achterna. Kuddes kunnen bestaan uit schapen, geiten, koeien, rendieren, paarden of kamelen. Ook in onze tijd leven nog groepen herders/veenomaden, zoals in Mongolië en andere delen van Centraal-Azië, West-Afrika en de Sahel, Bedoeïen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika en Sami in Lapland. &lt;br&gt;
Herders en veenomaden leven vaak in droge en halfdroge gebieden, die voor akkerbouw ongeschikt zijn: woestijnen, toendra's, steppen en savannen. Ook hùn ritme wordt bepaald door de seizoenen. In het voorjaar trekken ze de bergen in; in het najaar gaan ze weer terug naar de dalen. Elk jaar leggen ze vele honderden kilometers af op zoek naar verse weidegronden voor de kudden.&lt;br&gt;
Ze kunnen in grotere groepen samenleven dan jagers/verzamelaars. Vee is een betrouwbare voedselbron. De dieren leveren niet alleen vlees, huiden en vet, maar ook melk, een nieuwe voedselbron ten opzichte van jagers/verzamelaars. Bovendien kunnen dieren als lastdier gebruikt worden, waardoor meer bezit mogelijk is. &lt;br&gt;
Toen de mens méér bezit kreeg, veranderden de sociale verhoudingen drastisch. Meer bezit leidde ook tot meer nalatenschap. Het werd dus van nog groter belang precies te weten wie je eigen kinderen zijn. De man wilde zekerheid dat zijn kinderen werkelijk van hem waren. Vrouwen werden daarom kort gehouden. Deze samenlevingen worden door mannen gedomineerd, ze zijn vaak agressief. Dat is nuttig, want de kudde wordt door hen geleid en beschermd tegen roofdieren en diefstal. Daarvoor zijn goede krijgers nodig. Eigenschappen die bij mannen worden gewaardeerd zijn dan ook moed, kracht, zelfbeheersing, onverschilligheid tegenover pijn, onafhankelijkheid, risico's en initiatieven nemen. Voor de herder/veenomade telt alleen het belang van de stam, clan of de familie waartoe hij behoort.&lt;br&gt;&lt;br&gt;

&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Economische factoren'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
'''Productiefactoren'''&lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Natuur''&lt;/u&gt;: Hun kuddes zijn alles voor herders/veenomaden: ze leveren eiwitrijk voedsel, huiden/leer, vet, ingewanden waarvan draagzakken kunnen worden gemaakt en ze kunnen als lastdier dienen. Rechten op graslanden zijn dan ook essentieel, die worden te zwaard verdedigd. Ook andere benodigdheden worden uit de natuur betrokken, al of niet na bewerking, zoals kleding en tenten van huiden, wol (vilt) en houten palen.&lt;br&gt;
De &lt;u&gt;''arbeid''&lt;/u&gt; wordt strikt verdeeld: de mannen zitten vooral in het zadel: hoeden het vee, zorgen voor goede weidegronden en kampplaatsen, jagen, drijven handel, scheren de schapen,  maken gereedschap en bewerken hout en metaal. De vrouwen melken, karnen, maken kaas, koken, weven, maken vilt, naaien, verzorgen de kinderen, halen water, verzamelen droge mest (voor brandstof), borduren en appliceren (wand)tapijten. Gezamenlijk worden tenten opgezet en afgebroken.  
[[File:Mongolia Ger.jpg|thumb|Yurts in Mongolië|300x300px]]
&lt;u&gt;''Kapitaal/gereedschap''&lt;/u&gt; bestaat o.a. uit draagbare woningen, huisraad, gereedschap voor de bereiding van karnemelk, yoghurt en kaas, uitrusting om paard te rijden (zadels, zweep, bit), stokken om vee te hoeden, spin- en weeftoestellen, schaapscheerdersgerei en sieraden. &lt;br&gt;
In Centraal-Azië wordt als woning een yurt (uitspraak: Joert) gebruikt: een koepelvormige hut, bedekt met zware vilten matten. Het is de ideale woning in het extreme landklimaat. Het vilt, met vet waterdicht gemaakt, beschermt tegen hevige kou of hitte. Door de ronde vorm heeft wind, zelfs storm, geen vat op de constructie. Het geraamte kan in een uur worden opgezet. Binnen liggen geweven vloerkleden, vilten matten en hangen wandtapijten. Langs de wanden staan kisten en liggen voorraadzakken. Ook hangen er kleden en tassen met huisraad aan de wanden. Het duurt zo'n 25 dagen om een yurt te maken. De constructie gaat wel 25 jaar mee.&lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Informatie en kennis''&lt;/u&gt;: over het houden van vee (temmen, fokken, hoeden, melken), berijden van paarden, de ligging van goede weidegronden in de zomer en in de winter en hoe die te bereiken zijn: zowel de route erheen als de organisatie ervan. Hoe scheer je schapen, spin je wol, weef en naai je tapijten, kleding en tentdoek, hoe maak je zo'n grote tent, hoe zet je hem snel op. Hoe maak je boter, kaas en yoghurt uit melk. Hoe maak en gebruik je gereedschap (zoals spintollen, paardentuig, weefgetouw, naaigerei, karn).  &lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Organisatie''&lt;/u&gt;: er is vaak één hoofdman die de taken verdeelt en beslissingen neemt over bivakplaatsen, trekroutes en oorlog. Zijn vrouw heeft vaak het toezicht over het werk van de vrouwen. De dagelijkse planning omvat de zorg voor het vee: leiden naar graasplaatsen, hoeden, terugleiden naar het kamp, melken; huishoudelijke taken zoals karnen en kaas maken. De grote trek in het voor- en najaar naar en vanuit de bergen vergt een aanzienlijk grotere planning. Voor het vertrek verkennen ervaren herders de te volgen route. Zij maken een schatting van de hoeveelheid en kwaliteit van het gras in de nieuwe graasgebieden. Tevens maken ze een weersvoorspelling en vertalen de hoeveelheid gevallen regen naar de groei van gras en struiken. Ten slotte wordt naar de drinkwatervoorziening (putten, bronnen en beken) gekeken. Pas als het echt nodig is, wordt opgebroken om naar een andere standplaats te gaan. &lt;br&gt;

'''Productie-omvang''': Er wordt allereerst voor de eigen stam geproduceerd. Wat over is, wordt geruild: bijvoorbeeld kaas, leer of wol, tegen groente en graan van boeren uit de omgeving.  &lt;br&gt;

'''Behoeftebevrediging''': Naast voldoen aan de basisbehoeften, is er enige ruimte voor extra's, zoals mooi geborduurde kleding en kleden om op te zitten, slapen en als wandversiering. Bij de voedselvoorziening ligt de nadruk eenzijdig op vlees (eiwitten), hoewel ook groenten, fruit en granen gegeten worden. Iedereen krijgt vol-doende lichaamsbeweging, komt sociaal en cultureel aan zijn trekken, heeft onderdak. Er ontstaan grotere verschillen in materieel en sociaal opzicht tussen de verschillende leden van een stam. Armoede en rijkdom doen hun intrede, waardoor armere mensen minder hun behoeften konden bevredigen dan rijke, vrouwen minder dan mannen. En dan gaat het niet alleen om materiëlezaken. Het waren bijvoorbeeld de aanzienlijke mannen die de contacten met naburige stammen onderhielden; de rest bleef 'thuis'.  &lt;br&gt;

'''Allocatie''':
&lt;u&gt;''Mate van autarkie''&lt;/u&gt;: Herders/veenomaden zijn zelfvoorzienend voor vlees en andere dierprodukten. Handel is nodig, vooral met akkerbouwers, voor het verkrijgen van graan, tuinbouw- en luxeprodukten en metaal voor gereedschap en sieraden.&lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Arbeidsverdeling''&lt;/u&gt;: Er is een hoofdman die de leiding heeft. Alleen een man kan stamhoofd worden, hij heeft het voor het zeggen, zijn wil wordt uitgevoerd. Hij onderhoudt de contacten met naburige stammen en (onder)handelt met hen. Verder is er een strikte arbeidsdeling tussen mannen en vrouwen, zie bij Arbeid.&lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Allocatiemiddelen''&lt;/u&gt;: De (hooofd)man bepaalt. De man is het hoofd van de familie. Afstamming en nalatenschap gaan via de mannelijke lijn. Beslissingen worden ook op basis van overgeleverde regels genomen. Verder zijn er zijn ruilmiddelen in natura.&lt;br&gt;
Er is &lt;u&gt;''concurrentie''&lt;/u&gt; om de productiemiddelen, in het bijzonder om land-/graasrechten en het bezit van vee. Wie mag zijn vee op de beste stukken land laten grazen, rechten op waterputten. Het komt neer op: wie is de sterkste, machtigste, afschrikwekkendst, het beste in oorlogvoeren? &lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Welvaartsverschillen''&lt;/u&gt;: De kudde is de rijkdom van een stam. Hoe groter zijn kudde, hoe meer aanzien een man genoot. Het begrip 'eigendom' ontstaat. Persoonlijk bezit, zoals vee en grondrechten, sluit anderen daarvan uit. Dit heeft sociale differentiatie tot gevolg. Niet iedereen heeft meer in gelijke mate toegang tot rijkdom en prestige. Er komen rijkere en armere mensen. &lt;br&gt;

Bijzondere '''risico's''' bestaan vooral uit veeziekte en extreme droogte, waardoor de kudde verkleind kan worden. &lt;br&gt;&lt;br&gt;

==Zelfvoorzienende landbouw==
[[File:20170328 Boerderij IJzertijd (reconstructie).jpg|thumb|Reconstructie van een boerderij met voorraadhok uit de IJzertijd (± 700 v. Chr., Wekeromse Zand, Veluwe)|300x300px]]
[[File:Interior of Wekerom Iron Age farm.jpg|thumb|Interieur van de Wekeromse IJzertijd-boerderij|300x300px]]De beschrijving in deze paragraaf geldt voor het Nederlandse grondgebied vanaf ± 5.000 voor Chr, tenzij iets anders is vermeld. Genoemde jaartallen gelden bij benadering.&lt;br&gt;
Boeren uit het gebied dat we nu kennen als Hongarije, Tsjechië en Slowakije, vestigden zich zo'n 7.000 jaar geleden in Limburg. Zij maakten deel uit van een grote, centraal-Europese culturele eenheid, de Indo-Europeanen, waarvan het leefgebied zich uitstrekte van de Oeral in Rusland en de Karpaten in Roemenië tot de noordwesthoek van Limburg en Noord-Frankrijk. Er waren regionale verschillen, maar ze begrepen elkaar heel goed. Zij ruilden onderling goederen en kozen huwelijkspartners. Later vestigden zij zich in heel Nederland.&lt;br&gt;
De boeren gingen eerst land ontginnen: een stuk veenland of bos werd schoongehakt of schoongebrand. In het veenland werden sloten gegraven voor de ontwatering. Koren en vlas (voor linnen kleding) werden gezaaid. Na uitputting of te drassig worden van het stuk land verhuisden ze weer, meestal na enkele jaren, op zoek naar nieuwe akkergronden. 
Een boerderij was 14-25 meter lang en 6-7 meter breed met afzonderlijke ruimtes voor mensen en vee. Waarschijnlijk woonde er een drie-generatie-familie in met nog enkele andere familieleden. Middenin het woongedeelte was de stookplaats. Het huis werd gemaakt van boomstammen (voor de hoofdconstructie), stevige takken (voor de staanders van de lage wanden), twijgen die ertussen werden gevlecht, klei om de kieren te dichten en riet voor het dak. In het dak kwam een gat voor de rook. Waarschijnlijk was er ook een zolder. Binnen was het duister: er waren geen ramen, alleen een deur in de zijwand. &lt;br&gt;
De verste akkers lagen hooguit enkele kilometers verwijderd van de boerderij. Dorpjes bestonden uit vijf à zes boerderijen. Woningen en dorpen staan zo ver mogelijk uit elkaar. Dit levert de minste conflicten op over bronnen, goederen en vrouwen. Het was aanvankelijk een egalitaire samenleving, de huizen onderscheidden zich niet qua rijkdom. Cultuur zat voor een groot deel in de hoofden van mensen. Er was geen schrift. Kunst en religie gingen de landbouw dienen: heiligdommen als Stonehenge (3.000 - 1550 voor Chr.) gaven aan wanneer de zon zijn hoogste en laagste punt bereikte, wanneer de zomer en de winter begon. Versieringen waren decoratief, abstract en geometrisch.&lt;br&gt;&lt;br&gt;

&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Economische factoren'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
'''Productiefactoren'''&lt;br&gt;
De &lt;u&gt;''natuur''&lt;/u&gt; werd naar de eigen hand gezet. Omstreeks 5.000 voor Chr. was het Nederlandse grondgebied een oerwoud tot aan de horizon. Het kappen ervan is met de boeren begonnen, het bos sneuvelde en de natuur kreeg niet meer genoeg tijd om te herstellen. Men wist in het begin nog niets van bemesting en dat land na een oogst een herstelperiode nodig had. Er ontstonden steppevegetaties, met veel gras, omringd door struiken en een enkele boom. De steeds weerkerende cyclus van blootlegging en uitputting leverde de eerste gronderosie op. Onze zandverstuivingen en heidevelden zijn door uitputting en roofbouw ontstaan. &lt;br&gt;
Op die steppevegetaties en heide lieten de boeren hun vee grazen: runderen, verwant aan de oeros, varkens, schapen, geiten en paarden. De boeren verbouwden o.a. tarwe, kapucijners, linzen, lijn- en maanzaad en vlas. De eerste boeren konden hier met relatief weinig land toe. Ze hadden goede oogsten, beter dan in de Middeleeuwen. Andere natuurprodukten waren hout, turf, veen en zout uit zoutminnende planten of zouthoudend veen (voor een fijnere smaak, leerbewerking en voedselconservatie). Elders in Europa werden metalen gedolven. Daarmee kwam er voor het eerst afval dat niet afbreekbaar was: metaal en geglazuurd aardewerk. De eerste chemische vervuiling stamt uit de koper-, brons- en ijzertijd. &lt;br&gt;
De lichamelijke &lt;u&gt;''arbeid''&lt;/u&gt; was zwaar en werd waar mogelijk verlicht met gereedschap en trekdieren. Nieuwe werkzaamheden waren o.a.: huizen bouwen, akkers bewerken, oogsten, graan malen, bier brouwen, olie persen uit zaden, vee hoeden, melken, karnen, kaas maken, slachten, leer looien en bewerken, spinnen, weven, wol en vlas verven, kleding maken, voedsel bereiden, wassen, schoonmaken, voedsel conserveren (nu voor langere tijd, men moest er de winter en lente mee doorkomen), hout en turf (brandstof) vergaren, gereedschap vervaardigen, waterputten slaan en onderhouden. &lt;br&gt;
Hoewel de nadruk op de akkerbouw en veeteelt lag, werd er ook nog steeds gevist, werden vruchten verzameld en jacht op wild gemaakt.&lt;br&gt;
En het werd nodig om huis en oogst te beveiligingen, zowel tegen dieren zoals muizen, ratten en ander ongedierte, als tegen dieven. &lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Kapitaal/gereedschap''&lt;/u&gt;: Het grootste bezit was de boerderij en bijbehorende gebouwen zoals schuren en voorraadhutten. Als gereedschap werden de hak, maalstenen, spinschijfjes, spinklossen, weeftoestellen, kano's, visgerei, fuiken en manden gebruikt. Daarnaast kwamen huishoudelijke voorwerpen in zwang, zoals voorraadpotten, kookpotten, drinkbekers, kammen en glissen (een soort schaatsen; beide van been). Vanaf de IJzertijd (700 voor Chr) ook ijzeren voorwerpen, zoals de ploeg, eg, zeis, sikkel, zwaard, lans, bijl, schild en mes. 
[[File:Crescenzi calendar.jpg|thumb|Agrarische kalender (± 1306) van Pietro Crescenzi|300x300px]]
&lt;u&gt;''Informatie en kennis''&lt;/u&gt;: Kennis over akkerbouw: zaden, de juiste grond, het nut van ploegen en bemesting, zaai- en oogsttijd. Pas duizenden jaren later, in de vroege Middeleeuwen, werd het [[w:Drieslagstelsel|drieslagstelsel]] ingevoerd, waardoor de grond minder snel uitgeput raakte en insektenplagen en bodemziektes minder kans kregen. Daarnaast was kennis noodzakelijk over veeteelt en het fokken van dieren, over het bouwen van grotere huizen en opslagplaatsen, het bewaren van voedsel voor mens en dier, hoe aan gezond water te komen, hoe gereedschap en huishoudelijke voorwerpen te vervaardigen (zoals potten maken) en zo optimaal mogelijk te gebruiken, hoe metalen te delven en te gebruiken, over het verloop van de seizoenen en de jaarkalender.&lt;ref&gt;De maanden hebben niet voor niets bijnamen uit de landbouw: louw(=looi)maand, sprokkelmaand, grasmaand, bloeimaand, hooimaand, oogstmaand, wijnmaand, slachtmaand. De eerste kalender stamt uit Egypte, uit 4241 voor Chr.&lt;/ref&gt; Al deze kennis werd binnen het gezin mondeling aan de volgende generatie overgedragen. &lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Organisatie''&lt;/u&gt;: De meeste werkzaamheden werden door de familieleden samen verricht. Dat vergde wel enige coördinatie en planning. Akkerbouw en veeteelt zijn sterk afhankelijk van de seizoenen. Daarop was de hele organisatie van de boerenbedrijf afgestemd. In de lente en de zomer was veel werk op het land te verrichten, in de herfst minder en in de winter het minst. Nijverheid kwam daarom vooral in de winter aan bod, zowel binnenshuis (spinnen, weven, kleding, naaien, gereedschap en meubels maken en repareren, klusjes in huis) als buitenshuis (vlasbewerking, delven van poldersloten, hoepels maken voor haringtonnen, griendhoutbewerking). &lt;br&gt;
Met de komst van de landbouw konden gemeenschappen groeien. Groter wordende dorpen en een toenemende bevolkingsdichtheid vereisten meer organisatie en een striktere handhaving van regels dan kleine. Er ontstonden hiërarchische structuren en sociale lagen, standen, met aan het hoofd een permanent leider, een hoofdman, al of niet erfelijk. Die ontwikkeling van de standen gebeurde over de grens veel opvallender; in Nederland heeft dat nooit zo'n vlucht genomen. In de late bronstijd (1.100-800 v.  Chr.) waren er bijvoorbeeld weinig echte vorsten of stamhoofden en gaven ze bij hun dood veel minder mee dan soortgelijke vorsten in Frankrijk of Duitsland.
&lt;br&gt;

'''Productie-omvang''': Een grote verandering was het toekomstgericht produceren: niet meer voor twee dagen, maar voor een jaar. Dat creëerde een grotere onzekerheid. Voor meer zekerheid streefde men naar een grote oogst. Er werd zoveel land bewerkt en zoveel vee gehoed als een familie aankon. Het surplus kon geruild worden of desnoods weggegooid. In en om de boerderij was vaak ruimte genoeg om surplus-goederen op te slaan. En een surplus was ook welkom om produkten te kunnen ruilen, die men niet zelf maakte.  &lt;br&gt;

'''Behoeftebevrediging''': Waarschijnlijk kwamen deze vroege boerenfamilies niets tekort en was er een surplus voor ruil; armoedig was het niet. Ze hadden vrije tijd genoeg voor bijvoorbeeld het maken van fraaie potten en weefwerk. In vergelijking met jager-verzamelaars was er veel meer materieel bezit: niet alleen voor elke familie een vast huis en opslagplaatsen, maar ook landbouwgrond en vee (waarvan dus andere families -anders dan voorheen- werden uitgesloten), huisraad, allerlei gereedschap, geconserveerd voedsel, een waterput naast het huis. &lt;br&gt;

'''Allocatie'''
[[File:Halssnoer van barnstenen kralen.png|thumb|Halssnoer van barnstenen kralen (2000-1000 BC). Oorsprong: waarschijnlijk Oostzeegebied, vindplaats: Utrecht. RMO, Leiden. |270x270px]]
&lt;u&gt;''Mate van autarkie''&lt;/u&gt;: De nadruk lag op zelfvoorziening van de leefeenheid. Daarnaast was [[w:Noaberschap|nabuurschap]] van grote betekenis. De ruilhandel was kleinschalig en lokaal van aard. Er was geen markthandel, maar er waren wel contacten over kortere en lange afstand: bijvoorbeeld steur van Voorne-Putten werd geruild met landbouw- en veeteeltprodukten uit Limburg; steen kwam uit Tsjechoslowakije en parelmoer uit de Zwarte Zee. Dit uitwisselingssysteem maakte deel uit van het sociale en culturele systeem. In de Romeinse tijd brachten langsreizende kooplui de Romeinse cultuur naar het noorden: luxe import-aardewerk, tinnen borden uit Brittannië en fibula's (mantelspelden).&lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Arbeidsverdeling''&lt;/u&gt;:De vrouwen waren primair verantwoordelijk voor de akkers, het huishouden en de zuivelbereiding. De mannen verzorgden het vee. Bij het ontginnen van de akkers hielpen de mannen met het zware werk, het rooien van de bomen. In het dorp ontstonden de eerste specialisaties: het beroep van smid en later van pottenbakker, vlechter en priester.&lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Allocatiemiddelen''&lt;/u&gt;: In eerste instantie zijn er regels en worden goederen uitgewisseld als bij jager-verzamelaars. Nieuw zijn eigendomsrechten: producten van een stuk land behoren toe aan de eigenaar. Binnen een boerenfamilie bepaalde de pater familias de verdeling van het werk en de oogst. Later, toen nederzettingen groter werden en een bestuur kregen (zoals in het feodale stelsel), kwam er belastingheffing in natura, zoals de [[w:Tiende|tiende]]. Boeren werden gedwongen overschotten te produceren om belastingen te kunnen betalen. De feodale heer bepaalde de bestemming ervan.
Ruilhandel was een delicate aangelegenheid, de ruil kwam tot stand door sociale tact. De waarde van de geruilde goederen moest ongeveer overeenkomen. Daarbij probeerde men te vermijden in onaangename situaties terecht komen, waarbij iemand zou kunnen denken dat hij niet even waardevolle dingen terugontvangen had als hij had gegeven. 
&lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Concurrentie''&lt;/u&gt; was er allereerst om het land. Met het toenemen van de bevolking was er steeds meer land nodig en werden ook marginale gronden ontgonnen. Er ontbrandde een competitiestrijd om de ruimte en de beste landbouwgronden. &lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Markten''&lt;/u&gt; bestonden nog niet, evenmin als concurrerende prijzen.&lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Welvaartsverschillen''&lt;/u&gt; zullen aanvankelijk klein zijn geweest. Grote verschillen riepen jaloezie op, rijkdom werd daarom niet overal getolereerd. Maar in de loop van de tijd veranderde dat. De landbouw zorgde bij een deel van de bevolking voor een toenemende productie. Zij vormden voorraden en surplussen. Door diverse oorzaken, zoals het verwerven van een goed stuk land, natuurlijke wisselvalligheid, gezinsgrootte, geluk, persoonlijke geschiktheid en kracht, werd bezit geaccumuleerd en ontstonden economische en sociale verschillen, van grootgrondbezit tot bezitlozen. Dit leidde tot economische en sociale differentiatie. De zwakkeren werden sterker afhankelijk van de sterkeren. De economisch sterkeren gingen de economische zwakkeren uitbuiten. Uiteindelijk ontstond slavernij of een systeem van horigen, het feodalisme.
Ook als er een sterke hiërarchie is, met een feodale autoriteit die belastingen int en verdeelt, kunnen er aanzienlijke welvaartsverschillen ontstaan. De heer kan zichzelf, zijn familie en vrienden beter bedelen dan de rest van het volk. &lt;br&gt;

'''Risico's''': Overgeleverd zijn aan krachten als misoogsten, te weinig produceren om het jaar door te komen, verschraling en erosie van de bodem, epidemieën en hongersnoden. Als nomade kun je gemakkelijk en snel naar een ander en vruchtbaarder gebied trekken; als dorpeling niet.&lt;br&gt;&lt;br&gt;

==Stadshuishouding==
De beschrijving hieronder geldt voor West-Europa vanaf ± 11e eeuw, tenzij anders vermeld.

De landbouwproductie steeg vanwege vervanging van arbeidskracht door dier- (paard, os) en/of machinekracht (windmolen, waterrad). Hierdoor kon er niet alleen sneller gewerkt worden, maar er konden bijvoorbeeld ook diepere voorns getrokken worden èn in zwaardere klei. Daardoor kon men overgaan op het [[w:Drieslagstelsel|drieslagstelsel]], wat de productie verhoogde: in plaats van elk jaar slechts de helft van het land te bebouwen, kon nu 2/3 worden bebouwd. De productie steeg ook door irrigatie en doordat er meer kennis over landbouw beschikbaar kwam.&lt;ref&gt;O.a. De Engelsman Walter de Henley schreef omstreeks 1280 een hanboek over efficiënte landbouw in het Frans: ''Le Dite de Hosebondrie'' (''Boke of husbandry'')&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;
 
Door de hogere productie was niet meer alle arbeidskracht nodig voor de voedselproductie. Overtollige arbeid kan in het algemeen twee kanten uit: 
# Armoede, landloperij, zwerversbestaan, ongewenst zijn.
# Kansen zien. Je onttrekken aan een onaangenaam bestaan, ervoor zorgen dat je vrijgesteld wordt en blijft van harde lichamelijke arbeid in weer en wind. Nieuwe werkzaamheden zoeken, zich specialiseren in nijverheid (smid, timmerman, meubelmaker, bakker, barbier, wever, leerlooier, kleermaker, pottenbakker, e.d.), bestuur of handel. Of zich volledig aan andere taken gaan wijden, zoals religie en scholing. Zulke werkzaamheden worden in de regel in steden uitgevoerd. Daar is er een markt voor en kan men er een bestaan aan ontlenen.

Zo ging de pure landbouwmaatschappij, met her en der gevestigde dorpjes en gehuchten, langzamerhand over op landbouwgebieden met een stad als centrum waarin een breed assortiment van produkten werd aangeboden. De stad werd het economische, administratieve, bestuurlijke, juridische, militaire, culturele en sociale centrum. Landerijen lagen op vervoersafstand; hoe beter de vervoersmogelijkheden en de conserveringsmethoden werden, hoe verder weg het landbouwareaal kon liggen. &lt;br&gt;
De stad heeft het omringende boerenland nodig voor voedsel, hout, grondstoffen voor kleding en energie. De bewoners van de omringende dorpen hebben echter ook de stad nodig: voor onderwijs, rechtspraak, cultuur, kunst, gezondheidszorg, infrastructuur en veiligheid binnen de stadsmuren in geval van oorlog. 
&lt;br&gt;&lt;br&gt;
Om een stad goed te laten functioneren moesten er goede transportmogelijkheden zijn. De eerste stedelijke gebieden ontstonden dan ook op plaatsen waar zowel veel voedsel als goed vervoer over land èn over water beschikbaar was: in de zeer vruchtbare stroomgebieden van:
* de Nijl: het oude Egypte (4.000-3.000 voor Chr) 
* de Eufraat en de Tigris: Mesopetanië, tijdens het Sumerische rijk (vanaf ± 3.000 voor Chr).
* de Indus (India)
* Huang-Ho (China)
Als oudste stad op Aarde wordt Jericho in het huidige Palestiijnse gebied beschouwd. Hij werd gesticht omstreeks 9.000 voor Chr, bij een waterrijke oase op een kruising van routes.&lt;br&gt;&lt;br&gt;
De overgang van het boerenbedrijf naar het leven in de stad was ook een ingrijpende sociale verandering: dat van familiebedrijf, waar alle familieleden voor elkaar zorgden, naar de gezinseconomie en uiteindelijk meer individualisme. Qua mentaliteit bleef men nog lange tijd aan het oude vasthouden. Het ambacht stond bijvoorbeeld in hoger aanzien dan de handel, die vaak in één adem werd genoemd met diefstal (de Romeinse god Mercurius bijvoorbeeld, was zowel de god van de handel als van de dieven). Winstmaken en (woeker-)rente werd lange tijd veroordeeld.&lt;br&gt;&lt;br&gt;

&lt;span style=&quot;font-size: large;&quot;&gt;'''Economische factoren'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
'''Productiefactoren'''&lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Natuur''&lt;/u&gt;: Land gold nog steeds als het voornaamste produktiemiddel, grondslag voor stand en aanzien. Land was de basis voor de militaire, juridische en bestuurlijke organisatie der samenleving. Het werd in principe niet verkocht. &lt;br&gt;
De benodigde energie om voer- en vaartuigen voort te bewegen groeide: vooralsnog werden mens-, paarden-, ezels-, ossen-, wind- en waterkracht daarvoor gebruikt. Ook voor het zware werk werden wind- en waterkracht gebruikt. &lt;br&gt;
Afval en menselijke mest konden niet langer dichtbij worden verwerkt (zoals op de mestvaalt van de boerderij) maar moesten worden afgevoerd. Watervervuiling was aan de orde van de dag. Men leefde dichter op elkaar en er heersten onhygiënische toestanden. Besmettelijke ziekten kregen hierdoor een grotere kans. Leerlooiers zorgden voor stankoverlast en watervervuiling. Tegen dit alles kwamen regelgeving (in Parijs in 1366). De leerkommen van de leerlooiers werden naar de stadsrand verbannen, stroomafwaarts, zodat bierbrouwers schoon water konden gebruiken. Vanwege het lawaai mochten alleen op bepaalde tijden kleden geklopt en vlas gebraakt worden. De milieuproblemen van de landbouwers, ontbossing en niet-afbreekbaar metaal-afval, bleven bestaan. Door de intensievere landbouw zakte bovendien het waterpeil, wat erosie veroorzaakte. &lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Arbeid''&lt;/u&gt;: De arbeidsdeling schreed voort. Arbeid in de landbouw werd nu uitgebreid met steeds meer nijverheid en dienstverlening in de stad. Hoe groter de stad, hoe meer specialisatie in de beroepen er kwam. Specialisatie leverde een hogere productiviteit en een betere kwaliteit op. Met routine, vakkennis en de juiste werktuigen kon men produkten maken die eerder onmogelijk waren, zoals de bouw van grotere huizen en kerken met ingewikkelder kapconstructies ([[w:Gotiek_(bouwkunst)|gotiek]]).&lt;br&gt;
In de regel kende men degenen van wie men de produkten kocht: de eigen kleermaker en diens leerjongens, de boer die rechtstreeks het varken leverde, de timmerman die de tafel maakte. Alleen van luxe produkten van buiten de eigen streek kon de leverancier vaak niet getraceerd worden. Maar meestal kende dan de handelaar hem nog wel persoonlijk.&lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Kapitaal/gereedschap''&lt;/u&gt;: Het proces van gereedschapsverbetering ging verder. Belangrijke innovaties in de Middeleeuwen in de textielnijverheid waren een verbeterd weeftoestel en de opkomst van het spinnewiel (in plaats van spintol). Wegen en voertuigen werden belangrijker. Stadsgebouwen werden noodzakelijk, niet alleen voor het bestuur en de rechtspraak, maar ook voor de handel (marktplaatsen, markthallen). De tijd werd aangegeven met zandwijzers, zonnewijzers en later met (kerk-)klokken. Brillen zorgden voor een verlenging van het werkzame leven met 20 jaar; hiervan profiteerden onder andere klerken, kopiisten, correctoren, instrumentenmakers en fijnwevers. Andere belangrijke innovaties: precisie-instrumenten, boekdrukkunst, buskruit.&lt;br&gt;

[[File:Tărtăria Amulet Tablet.png|thumb|Tărtăria Amulet (± 5500-5300 v. Chr), vroegst gevonden voorbeeld van het schrift, toont Oud-Europees schrift&lt;ref&gt;Bron: https://en.wikipedia.org/wiki/Writing&lt;/ref&gt;]]

&lt;u&gt;''Informatie en kennis''&lt;/u&gt;: Ambachtelijke kennis werd mondeling overgedragen van meester op leerjongen. De leerjongen kwam in dienst van een meester en kon na zijn meesterproef zelfstandig een werkplaats opzetten.&lt;br&gt;
Een nieuw communicatiemiddel was het schrift. De vroegste bewijzen van het schrift zijn gevonden in Griekenland en Roemenië, in het 6e millennium v. Chr. Schrift was nodig toen men ging handelen en er aan een baas rekening en verantwoording moest worden afgelegd over die handel; pas daarná verscheen geschreven literatuur, die eerder mondeling werd overgedragen: gedichten, toneelstukken, proza. Handel en bestuur maakten een grondige boekhouding en administratie nodig. Afspraken, verslagen, bezit (boedelbeschrijvingen), transacties en rekeningen werden vastgelegd in contracten van klei, later op [[w:Papyrus|papyrus]], perkament en papier. 
Het schrift vergemakkelijkte ook de uitwisseling van kennis en informatie aanzienlijk. Het overbrugde plaats en tijd. Enkele vrijgestelden konden zich gaan wijden aan de wetenschap. Vooral in het oude Griekenland en tijdens de Europese [[w:Renaissance|Renaissance]] (±1400-1650) leverde dat nieuwe inzichten op. Bevoorrechte jongens volgden onderwijs aan gymnasia, Latijse, klooster- of moskeescholen. Tijdens de bloeitijd van de steden werden universiteiten gesticht. Kennis- en informatie-uitwisseling kwam in een stroomversnelling met de uitvinding van de boekdrukkunst. &lt;br&gt;
Vanaf het einde van de 13e eeuw ging men op allerlei gebieden pietluttig turven, tellen en meten. En overal waar dat gebeurde, werd een grote vooruitgang geboekt. Bijvoorbeeld de kwantificering van de tijd, door middel van mechanische horloges en kerkklokken die vaste uren sloegen, disciplineerde de bevolking van hoog tot laag tot een uniforme dagindeling. &lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Organisatie''&lt;/u&gt;: Het vergde tamelijk wat organisatie om een stad draaiende te houden. Er kwam één stadsbestuur dat beslissingen nam over stadsuitbreidingen, verkeer, vervoer, rechten en plichten van de burgers (nu vastgelegd in wetten), rechsthandhaving (politie, rechtspraak, gevangenis), militaire en diplomatieke acties om vrede te bewaren en vijanden buiten het gebied te houden, en over verordeningen die in het hele gebied golden. Verordeningen golden bijvoorbeeld over standaarden voor de handel binnen de stadsgrenzen, zoasl standaardmaten en  gewichten, want elke streek had zijn eigen stelsel. En er moesten afwegingen gemaakt worden tussen stedelijke voorzieningen en de belastingdruk. &lt;br&gt;
Aan het hoofd van een stad met bijbehorende landerijen stond een edelman. Uit zijn naam werden belastingen geïnd, hij zorgde voor rechtspraak en de verdediging van het gebied. De titels van de Nederlandse Koning stammen uit deze tijd.&lt;ref&gt;Zie voor een overzicht: https://nl.wikipedia.org/wiki/Willem-Alexander_der_Nederlanden#Titels&lt;/ref&gt; &lt;br&gt;

[[File:Ambrogio Lorenzetti - Effects of Good Government in the city - Google Art Project.jpg|thumb|''Het goede en het slechte bestuur: effecten van goed bestuur in de stad'' (1338-1339). Ambrogio Lorenzetti, Siena, Palazzo Pubblico.|500x500px]]

Kunst kreeg een functie als moreel kompas. Naast religieuze kunst, kwam er ook wereldlijke kunst, die bijvoorbeeld aanspoorde tot het goede, ook voor stadsbestuurders, met misschien wel als hoogtepunt de fresco's over  
[[w:Allegorie_van_het_goede_en_slechte_bestuur| Het goede en het slechte bestuur]] in het Palazzo Pubblico van Siena.&lt;br&gt;
In het middeleeuwse Europa boden [[w:Gilde_(beroepsgroep)|gilden]] vanaf de 13e tot eind 18e eeuw economische bescherming aan de leden en afnemers. Elk ambacht was verbonden aan een eigen gilde. In de Leidse [[w:Lakenindustrie|lakenindustrie]] van de 17e eeuw bijvoorbeeld, werden alle tussen- en eindproducten gekeurd op kwaliteit en voorzien van een keurmerk van het lakengilde. Het gilde stelde in de regel de prijzen en de arbeidsvoorwaarden (zoals werktijden en beloning) vast. 
Vreemden werden beperkt toegelaten en bovendien tegen ongunstige voorwaarden. Het gilde oordeelde over het al of niet toestaan van een productievernieuwing. Meestal viel het oordeel conservatief uit; men was niet gericht op vernieuwing en individuele manifestatie, maar op traditie en de groep. Niet efficiëntie was het hoogste doel; het proces dat de meeste tijd en arbeid kostte, kreeg de voorkeur. Men was juist niet gericht op opeenhoping van rijkdom. De gilden fungeerden ook als vangnet voor arbeidsongeschikte leden en voor de nabestaanden van overleden leden, De gilden werden na de Franse revolutie afgeschaft.&lt;br&gt;
Overigens vielen niet alle economische activiteiten onder gilden. Erbuiten vielen o.a. internationale handel en daarmee kooplieden, financiers en bankiers. In tegestelling tot de gilden, streefden handelaren juist wel naar een grote winst en een hoge omzet.&lt;br&gt;

[[File:WP Lübecker Kogge.jpg|thumb|Lübecker Kogge (reconstructie uit 1926)]]

Een belangrijk verbond uit die tijd werd gevormd door de [[w:Hanze|'''Hanzesteden''']] (midden 11e eeuw - 17e eeuw). Een hansa was een vereniging van kooplui die gezamenlijk op handelsreis gingen. Zij maakten onderling afspraken over prijzen en hielpen elkaar. Vaak vormden ze een blok tegen een Heer die zijn nationale belangen stelde boven de internationale handelsbelangen van de kooplieden. Zij bedongen voorrechten, zoals vrijhandel, lagere in- en uitvoerrechten, tolvrijheid en eigen rechtspraak. Aanvankelijk groeide de macht van deze kooplieden. Zij werden onmisbare schakels tussen gebieden, brachten welvaart in de thuissteden, anderen werden afhankelijk van hen waardoor ze grote invloed op stadsbesturen kregen. Hun steden gingen zich op hun beurt ook verenigen. Op Hanzedagen werden gezamenlijk belangrijke beslissingen genomen. Verhandeld werden vooral voedingsmiddelen (zoals haring, bier en zout), hout, wol en laken, metaal, pelzen, was en bakstenen. Het [[w:Kogge|koggeschip]] werd een belangrijk vervoermiddel; het was groter en stabieler dan zijn voorgangers. Op het hoogtepunt telde het Hanzeverbond meer dan 150 leden. Het netwerk liep van Lofoten in Noord-Noorwegen tot Lissabon in het zuiden, van de Baltische staten in het oosten, tot Londen in het westen, met als 'hoofdstad' Lübeck (D). De Nederlandse Hanzesteden lagen vooral langs de IJssel, met Kampen en Deventer als belangrijkste, maar er deden ook andere steden mee, van Groningen en Oldenzaal tot Roermond. In België waren Brugge, Antwerpen en Dinant lid. De Hanze raakte in verval door diverse oorzaken, van slechtere bevaarbaarheid van de hoofdrivieren (IJssel), het verdwijnen van de haring voor de Zweedse kust, sterkere concurrentie en veranderingen in de politieke macht, tot interne strijd en het aantrekkelijker worden van andere gebieden (Verre Oosten, Amerika).

'''Productie-omvang''': De produktie was voornamelijk lokaal gericht: op de stad, bijbehorende landerijen en dorpen. Ambachtsprodukten werden alleen op bestelling gemaakt, zodat er geen risico bestond op onverkoopbare voorraden. Daarnaast werd er geproduceerd voor de handel naar andere oorden. &lt;br&gt;
Van de oude Grieken zijn al [[Economie/Verklarende_woordenlijst#C|'''conjunctuur''']]schommelingen en crises bekend. Dit betekent dat ook toen al tijden met een hoge produktie werden afgewisseld door die met een lage produktie. Meer over conjunctuur in het hoofdstuk [[Economie/Macro-economie#Conjunctuur:_goede_en_slechte_tijden|Macro-economie]]. &lt;br&gt;

'''Behoeftebevrediging''': Individuele behoeftenbevrediging werd steeds sterker afhankelijk van de maatschappelijke positie die werd bekleed. Ook werd zij wisselvalliger: de goede jaren werden afgewisseld met oorlogen (met zware belastingheffing), mis-oogsten, de strijd tegen het water, crisis, werkeloosheid en dorps- en stadsbranden. &lt;br&gt;

'''Allocatie''':
&lt;u&gt;''Mate van autarkie''&lt;/u&gt;: Er kwam steeds meer handel en daardoor steeds minder autarkie. Door de specialisatie in de stad werd er steeds meer gehandeld. Daarnaast werden bijzondere producten over grotere afstanden verhandeld, bijvoorbeeld zijde, specerijen, edelmetalen, edelstenen, ivoor. Hier komen ook de opvolgers van veenomaden/herders in beeld. Zij overbrugden grote afstanden, dreven karavanen en bleven lang van huis en van hun familie. 
&lt;br&gt;

[[File:56-aspetti di vita quotidiana,abbigliamento in seta,Taccuino.jpg|thumb|''Aspetti di vita quotidiana,abbigliamento in seta'' (Aspecten van het dagelijks leven: zijden kleding),uit de Taccuino (14&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt; eeuw)|272x272px]]

&lt;u&gt;''Arbeidsverdeling''&lt;/u&gt;: Steeds meer taken die voorheen als huishoudelijke werden gezien, werden overgenomen door specialisten: spinnen, weven, verven, naaien, leerlooien, leerverwerking, gereedschap maken. De arbeidsverdeling ging steeds verder.&lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Allocatiemiddelen''&lt;/u&gt;: In de 7e eeuw voor Chr. kwam het eerste muntgeld in omloop. Geld betekende een enorme verbetering in het ruilproces. Men kon nu gemakkelijker verkopen en kopen wat men wilde, en was niet langer afhankelijk van het aanbod op een bepaald moment en op een bepaalde plaats. Ook kon men gemakkelijker producten en diensten waarderen via één-en-dezelfde [[Economie/Verklarende_woordenlijst#R| rekeneenheid]], namelijk de munt van de streek. De introductie van geld had echter ook sociale consequenties:­
* Geld veranderde de mentaliteit, er kwam een andere manier van denken over ruil, giften, produceren, consumeren en bezit.
* Geld veranderde de arbeidsverhoudingen: betaling vond niet langer plaats in natura, maar ook arbeid werd in geld gewaardeerd. 
* Geld benadeelde de allerarmsten: zij werden gedwongen hun land te verkopen om hun schulden af te lossen; hierdoor ontstond een concentratie van land bij grootgrondbezitters. 
* Geld leidde tot een hiërarchie in handelaars: bovenaan stonden enkele puissant rijke kooplieden die gespecialiseerd waren in de verre handel, een soort adel vormden en het bestuur van grote handelssteden in handen hadden. Aan de basis was de arme handelaar in draad en garen, die weinig in zijn mars had. 
Met de algemene acceptatie van geld als ruilmiddel ontstonden de beroepen geldhandelaar en bankier. Meer over de geschiedenis van het geld en het ontstaan van banken in het hoofdstuk [[Economie/Monetaire_economie#Geschiedenis_van_het_geld_en_het_ontstaan_van_banken|Monetaire economie]]. &lt;br&gt;
Niet alles werd via geld geregeld. Ambachtsproducten waren bijvoorbeeld aan strenge regels gebonden. De gilden stelden regels, kwaliteitseisen en prijzen vast. &lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Mate van concurrentie''&lt;/u&gt;: Werd er voorheen alleen geconcurreerd om de productiefactoren, nieuw was de concurrentie om klanten, wat inherent is aan de introductie van produceren voor de markt.&lt;br&gt;

[[File:F577.jpg|thumb|''Place du marché''. Thomas III de Saluces, Le Chevalier errant, France (Paris), ±1400-1405.|401x401px]]

&lt;u&gt;''Markt''&lt;/u&gt;: De markt ontstond toen landbouwers hun overschotten naar de stad brachten. Zij wilden er o.a. nijverheidsprodukten voor terug hebben. Markten kwamen er in soorten en maten: dagmarkten voor verse waren uit de directe omgeving, weekmarkten met producten uit de wijde omgeving en jaarmarkten voor bijvoorbeeld vee, textiel en luxe waren, die vergezeld gingen van kermissen. Op jaarmarkten konden ook dienstboden en knechten van meester wisselen. Voor markten golden regels en er was toezicht. Regels behelsden bijvoorbeeld: waar de appels mochten worden verkocht, hoe laat de zaterdagmarkt mocht beginnen, welke bruggen voor markten geschikt waren. Een schepengerecht of schepenbank zorgde voor de berechting van conflicten over handel en marktverkeer. Een markt was ook een inkomstenbron voor het stadsbestuur: er werden accijnzen geheven op aangevoerde waar, er moest betaald woorden voor gebruik van de waag en vleesbanken.&lt;br&gt;
In de stad deden winkels hun intrede. Eerst fungeerden de werkplaatsen van de ambachtslieden nog als zodanig, al of niet met een aantrekkelijke raam dat een functie als etalage kreeg. Later verschenen er echte winkels, niet afhankelijk van één werkplaats. Hoe kleiner het stadje, hoe meer verschillende soorten artikelen een winkel verkocht: niet alleen bijvoorbeeld kruidenierswaren, maar ook garen en band en zelfs sieraden en kleinmeubelen. Vaak kon men er op krediet kopen, een voordeel voor de consument ten opzichte van de markt.&lt;br&gt;
&lt;u&gt;''Welvaartsverschillen''&lt;/u&gt;: Er ontstond een kleine top van welgestelden. Hoe meer geld iemand bezat en hoe meer onderscheidingstekens hij kon laten zien (zoals privileges, een groot huis met grote tuin, kostbaar interieur, veel bedienden, buitenhuizen),  hoe meer macht en aanzien hij genoot. De hoogste standen bestonden in Europa eeuwenlang uit de kerk en de adel. Dan een laag van kleine luiden, ambachtslieden, boeren, handelaars, schippers. Deze kleine luiden verschilden onderling nauwelijks in gebruiken en bezittingen. De drang om zich met de echte elite te meten, was er niet. En tenslotte een grote schare ongeschoolde arbeiders. Voor de hoogste standen kwamen er mogelijkheden voor luxe, zoals verfijnde kunst, decoratie van binnenmuren. Voor de kerkdienst kochten de hoogsten in aanzien de beste plaatsen. De armenzorg stond op een laag peil.&lt;br&gt;
De samenleving was zeer gesloten en hiërarchisch opgebouwd. Tussen de verschillende klassen kwam nauwelijks uitwisseling voor. Ideeën en vernieuwingen door ambachtslieden konden geen steun krijgen van 'boven', omdat er geen communciatie mogelijk was. &lt;br&gt;

'''Risico's''' van het leven in een stad bestonden onder andere uit:

* stadsbranden (houten huizen die dicht bij elkaar stonden of zelfs tegen elkaar waren gebouwd)
* epidemieën
* volksopstanden.

Het risico van voor de markt produceren bestond vooral uit het risico geen afnemers te vinden, te veel produceren waardoor handelaars met onverkoopbare voorraden bleven zitten. &lt;br&gt;&lt;br&gt;

==Volkshuishouding==
Steden, graafschappen en vorstendommen sloten zich aaneen tot staten, of -vaker nog- werden daartoe gedwongen. Veldheren en vorsten met grote ambities wilden over een groter rijk regeren en hun gebied uitbreiden. Zo ontstonden steeds grotere gebieden waarover één vorst regeerde. Voorbeelden zijn de rijken van de Egyptische farao's, de Griek Alexander de Grote, het Romeinse Rijk, dat van Karel de Grote, de Chinese en Indiase dynastieën en van de Mongoolse vorst [[w:Dzjengis_Khan|Dzjengis Khan]], die heerste over het grootste imperium ooit, dat zich uitstrekte van China tot de Donau.&lt;br&gt;&lt;br&gt;

Belangrijke nieuwe uitdagingen bij grote rijken zijn:
# Hoe smeed je verschillende sociale en economische eenheden (steden, stammen, vorstendommen) met elk hun eigen geschiedenis, normen en waarden, talen en dialecten, eigenbelangen, gunstverleningsstelsels en religies, om tot één volk, één staat met één regering waarin het gros van het volk vertrouwen heeft? Hoe kweek je het besef dat inwoners niet alleen bij een familie, stad of provincie te horen, maar bovenal bij het land en loyaliteit tonen in bijvoorbeeld oorlogssituaties? Hierop hebben verschillende heersers in de loop van de tijd verschillende antwoorden gegeven. Van dwang en onderdrukking tot evenredige vertegenwoordiging in een democratische rechtstaat. Vaderlandsliefde, nationalisme en een eigen identiteit werden aangekweekt d.m.v. bijvoorbeeld vaderlandse geschiedenis, een nationaal leger, volksliederen, nationale gebeurtenissen en feesten. 
# Hoe organiseer je grote groepen mensen die samen iets tot stand moeten brengen, bijvoorbeeld een Egyptische piramide of een oorlog winnen? 
# Hoe bied je de toenemende complexiteit van het economische systeem het hoofd, die ontstaat bij toenemende specialisatie en overschotten (van voedsel, fossiele brandstoffen en andere producten) op één plek en juist behoefte daaraan op andere plekken, en als gevolg daarvan toenemende opslag, transport en afhankelijkheden over lange afstanden, ook van politiek instabiele gebieden of waarmee de politieke betrekkingen slechter worden?
# Hoe zorg je ervoor dat de staatsinkomsten en -uitgaven met elkaar in evenwicht zijn en blijven? Met het groeien van de bevolking kreeg de staat meer taken. Goede, rechte, verharde wegen, verbindende kanalen met sluizen, betrouwbare bruggen en zeehavens werden staatsbelang. Er kwam een stelsel van overheidsmaatregelen om het staatsapparaat te financieren: belastingheffing en staatsobligaties op grote schaal. Aan de andere kant gingen vorsten en staatsbestuurders de ontwikkeling van de economie stimuleren. Denk aan Peter de Grote in Rusland en het mercantilisme in Frankrijk.
# Hoe communiceer je met de bevolking tot in de verste uithoeken? Aanvankelijk ging dat per brief en koerier te paard of postkoets. Ook pamfletten, aanplakbiljetten, boeken en dorpsomroepers verspreidden eeuwenlang berichten. Vanaf de 17e eeuw verschenen er kranten. Pas in de 20e eeuw kwamen er moderne communicatiemiddelen als telefoon, telegraaf, radio, tv en internet die in ieder geval het hele land bestrijkten en later de hele wereld aankonden.
Daarnaast waren landelijke standaarden nodig op allerlei gebied. Tot die tijd had elke stad en streek zijn eigen maten, gewichten, munten, tijdrekening (pas met de opkomst van het treinverkeer werden alle klokken in Nederland gelijk gezet&lt;ref&gt;Zie bijvoorbeeld https://nl.wikipedia.org/wiki/Tijd&lt;/ref&gt;), taal, onderwijsstelsel, banksysteem, instanties die qua werkwijze al of niet op elkaar aansloten, etc.&lt;br&gt;
De ontwikkelingen op het gebied van landbouw, techniek, middelen en methoden (wetenschap) gingen dóór; bredere verspreiding van kennis door scholing hielp daarbij. Daardoor kon meer land worden ontgonnen en werd er steeds meer voedsel geproduceerd, door minder mensen. Mensen die niet meer in de landbouw nodig waren, trokken massaal naar de steden.Vanaf de [[w:Industriële_revolutie|Industriële Revolutie]] in de 18e eeuw, kwamen industrialisatie en massaproductie goed op gang. Maar ook de milieuproblemen werden sterker, door uitputting en erosie van grond, vervuiling van water, lucht en bodem. &lt;br&gt;
Vroege staten gingen ten onder toen ze één of meer van deze problemen niet de baas konden. Mesopetanië (het Oud-Babylonische Rijk, 2350-1350 v. Chr) kon het voedselprobleem niet aan. Eens welvarende steden veranderden tenslotte in woestijn door uitputting van de grond.&lt;br&gt;&lt;br&gt;

Net als bij de vorige paragrafen zouden nu beschrijvingen moeten volgen van de economische factoren. Maar omdat die sterk afhankelijk zijn van de staatsvorm en economische inrichting van een land, gebeurt dat in een apart hoofdstuk: [[Economie/Economische orde|Economische orde]].&lt;br&gt;&lt;br&gt;

==Van harte aanbevolen==
* ''Ontstaan &amp; groei van de economische systemen van het neolithicum tot de eindtijd'' / Joh. de Vries. - Amsterdam: Boom, 2011. - ISBN: 9789461054708 [Algemene inleiding, chronologische geschiedenis van de economische systemen]
* ''Zwaarden, paarden en ziektekiemen : de ongelijkheid in de wereld verklaard'' / Jared Diamond. - Houten/Antwerpen: Spectrum, 2010. - ISBN: 978-90-274-78344. - Vertaald uit het Engels door Conny Sykora/Vertaalbureau Biotekst. - Oorspr. titel:  ''Guns, germs, and steel : the fates of human societies''. [Onder andere over de overgang van jagers/verzamelaars naar landbouw. Standaardwerk. Leesniveau: hoogste klassen VWO en Havo. Met antwoorden op vragen als: waarom is de eerste landbouw in Mesopetanië begonnen, waarom heeft dat op andere plekken wel duizenden jaren langer geduurd, waarom hebben West-Europese volkeren vanaf de 15e eeuw de rest van de wereld veroverd en gekoloniseerd en niet andersom, waarom is de huidige verdeling arm-rijk in de wereld verdeeld zoals die is?]
* ''400.000 jaar maatschappij en techniek : Van vuursteencultuur naar informatiemaatschappij'' / Marie-Louise ten Horn-van Nispen. - Utrecht : Lemma, 1996. - ISBN: 9051895828. [Algemene inleiding in de Westerse maatschappijgeschiedenis, accent ligt op technologische ontwikkeling (kapitaal &amp; kennis). Met ook: 
** een uitgebreid literatuuroverzicht op dit gebied, ingedeeld naar periode 
** twee chronologische overzichten (een algemeen en een Nederlands) van technische ontwikkelingen en innovaties.]
* ''Stone Age Economics'' / Marshall Sahlins. - Chicago &amp; New York : Aldine Atherton, Inc., 1972. - 348 p. ISBN: 0202010988. [Wetenschappelijke standaardwerk voor prehistorische economie. Echter geen gemakkelijk Engels. Leesniveau: voor gevorderde studenten economie en culturele antropologie.]
* Over herders/veenomaden: https://en.wikipedia.org/wiki/Nomadic_pastoralism (er is -nog?- geen Nederlands equivalent)
* Bezoek een open-luchtmuseum en/of historisch gemeente- of streekmuseum, bij voorkeur met een rondleiding die de nadruk legt op de manier van leven in vroeger tijden: het werk buitenshuis, de beroepen, het gereedschap, het huishouden, de tijdbesteding, armoede en rijkdom.
* ''Hoe men zijn brood verdiende... : honderd negentiende-eeuwse ambachten en beroepen'' / John Landwehr. - Utrecht: Bk18, 2008. - ISBN: 9789078019169. [Tekeningen en korte beschrijvingen van inmiddels verdwenen beroepen uit het pre-industriële tijdperk, voornamelijk stedelijke beroepen.]
* Een schatting van de ontwikkeling van de omvang van de wereldbevolking en van het bruto inkomen per hoofd van de bevolking vanaf 100.000 jaar geleden: http://delong.typepad.com/print/20061012_LRWGDP.pdf [leesniveau: grafiek voor iedereen, tekst: voor studenten economie]
&lt;br&gt;

==Geraadpleegde bronnen==
* ''400.000 jaar maatschappij en techniek : Van vuursteencultuur naar informatiemaatschappij'' / Marie-Louise ten Horn-van Nispen. Utrecht: Lemma, 1996.- ISBN: 9051895828.
* ''Het spel van de handel : beschaving, economie en kapitalisme (15de - 18e eeuw) : deel II'' / Fernand Braudel/ - Amsterdam: Contact, 1989. - ISBN: 90-254-6616-8
* ''Ontstaan &amp; groei van de economische systemen van het neolithicum tot de eindtijd'' / Joh. de Vries. - Amsterdam: Boom, 2011. - ISBN: 9789461054708.
* ''Nomaden in Centraal-Azië'' / Ruben Smit. - Amsterdam: KIT. Tropenmuseum, 1994. - ISBN: 9068322532


{{Appendix}}
{{Sub}}
[[Categorie:Sociale geschiedenis|Economie]]</text>
      <sha1>1nikut8ojdgbs90sgq727z1iuk88keq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Russische keuken</title>
    <ns>14</ns>
    <id>39063</id>
    <revision>
      <id>397334</id>
      <parentid>396635</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:07:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397334</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="553" sha1="8xxx464o0viuts9bfd7ys59gb6ff4qj" xml:space="preserve">{{kookboekcat
|onderwerp= ''nationale en etnische keukens van de wereld'' 
|detailomschrijving= 
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr;  [[:Categorie:Kookboek|Kookboek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Nationale en etnische keukens|Nationale en etnische keukens]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig= &lt;br&gt;In de ''subcategorieën'' vindt u recepten die binnen een bepaalde keuken thuishoren. In de ''artikelen'' vindt u een beschrijving van de betreffende keuken.
}}

[[Categorie:Europese keuken]]
[[Categorie:Rusland|Keuken]]</text>
      <sha1>8xxx464o0viuts9bfd7ys59gb6ff4qj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Tabel Exact/Periodiek Systeem Ontdekt</title>
    <ns>10</ns>
    <id>39450</id>
    <revision>
      <id>397245</id>
      <parentid>393012</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T23:13:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397245</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32914" sha1="2ija5o4tmjx1da0cbwm7tn1ilgsrzj0" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;
== Beschrijving ==
Om dit schema van het periodiek systeem op meerdere plekken te kunnen gebruiken is dit in een sjabloon ondergebracht. Deze inleidende regels worden niet opgenomen bij gebruik van het sjabloon.

== Invoegtekst ==
&lt;pre&gt;
{{Tabel Exact/Periodiek Systeem Ontdekt}}
&lt;/pre&gt;
== Voorbeeld ==
{{Tabel Exact/Periodiek Systeem Ontdekt}}

[[Categorie:Periodiek Systeem|Ontdekt]]
[[Categorie:Tabellen Chemie|Periodiek Systeem Ontdekt]]

&lt;/noinclude&gt;
&lt;includeonly&gt;
&lt;table style=&quot;width:80%; border-style:none;border-width:0px;&quot;&gt;
&lt;caption align=&quot;left&quot; valign=&quot;top&quot; width=&quot;60&quot;&gt;'''Het jaar waarin elementen ontdekt zijn. De elementen op een grijsachtige achtergrond zijn pas ontdekt na het opstellen van het periodiek systeem der elementen'''&lt;ref&gt;De jaartallen zijn ontleend aan de verschillende artikelen over de diverse elementen in de Wikipedia.&lt;/ref&gt;&lt;/caption&gt;
&lt;tr&gt;
&lt;td style=&quot;border-style:none&quot; &gt;&amp;nbsp;&lt;/td&gt;
&lt;td style=&quot;vertical-align:bottom; width:32; text-align:center; border-style:none;&quot; &gt;[[w:/Alkalimetaal|1&lt;br&gt;Ia]]&lt;/td&gt;
&lt;td colspan=&quot;16&quot; style=&quot;border-style:none;&quot; &gt;&amp;nbsp;&lt;/td&gt;
&lt;td style=&quot;vertical-align:bottom; width:32; text-align:center; border-style:none&quot; &gt;[[w:/Edelgas|18&lt;br&gt;0]]&lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;
&lt;tr&gt;
&lt;td  align=&quot;center&quot; &gt; [[w:/Periode-1-element|1]]&lt;/td&gt;
&lt;td  align=&quot;center&quot; valign=&quot;bottom&quot; style=&quot;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888; background:#F7FC27; color: black;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1766&lt;br&gt;[[w:Waterstof (element)|H]]&lt;/span&gt;&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; width:32; text-align:center; border-style:none;” &gt; [[w:/Aardalkalimetaal|2&lt;br&gt;IIa]]&lt;/td&gt;
&lt;td  colspan=&quot;10&quot; style=&quot;border-style:none&quot; &gt;  &lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; width:32; text-align:center; border-style:none;” &gt; [[w:/Boorgroep|13&lt;br&gt;IIIa]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; width:32; text-align:center; border-style:none;” &gt; [[w:/Koolstofgroep|14&lt;br&gt;IVa]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; width:32; text-align:center; border-style:none;” &gt; [[w:/Stikstofgroep|15&lt;br&gt;Va]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; width:32; text-align:center; border-style:none;” &gt; [[w:/Zuurstofgroep|16&lt;br&gt;VIa]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; width:32; text-align:center; border-style:none;” &gt; [[w:/Halogeen|17&lt;br&gt;VIIa]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1895&lt;br&gt;[[w:Helium|He]]&lt;/span&gt;&lt;ref&gt;Helium was in 1868 al gevonden in de chromosfeer van de zon, daaraan dankt het zijn naam. Pas in 1895 werd het ook op aarde gevonden en konden naast de spectroscopische ook andere eigenschappen bestudeerd worden.&lt;/ref&gt;&lt;/td&gt;

&lt;/tr&gt;

&lt;tr&gt;
&lt;td  align=&quot;center&quot; &gt; [[w:/Periode-2-element|2]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black; background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1817&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Lithium (element)|Li]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#F7FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1798&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Beryllium|Be]]&lt;/td&gt;
&lt;td  colspan=&quot;10&quot; style=&quot;border-style:none&quot; &gt;  &lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1808&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Boor (element)|B]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#FFB3B0; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;oudh&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Koolstof|C]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#F7FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1772&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Stikstof (element)|N]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#F7FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1771&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Zuurstof (element)|O]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1886&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Fluor (element)|F]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1898&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Neon (element)|Ne]]&lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;&lt;tr&gt;
&lt;td  align=&quot;center&quot; &gt; [[w:/Periode-3-element|3]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1807&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Natrium|Na]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1808&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Magnesium|Mg]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; width:32; text-align:center; border-style:none;” &gt; [[w:/Scandiumgroep|3&lt;br&gt;IIIb]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; width:32; text-align:center; border-style:none;” &gt; [[w:/Titaangroep|4&lt;br&gt;IVb]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; width:32; text-align:center; border-style:none;” &gt; [[w:/Vanadiumgroep|5&lt;br&gt;Vb]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; width:32; text-align:center; border-style:none;” &gt; [[w:/Chroomgroep|6&lt;br&gt;VIb]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; width:32; text-align:center; border-style:none;” &gt; [[w:/Mangaangroep|7&lt;br&gt;VIIb]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; width:32; text-align:center; border-style:none;” &gt; [[w:/Platinagroep|8&lt;br&gt;VIIIb]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; width:32; text-align:center; border-style:none;” &gt; [[w:/Platinagroep|9&lt;br&gt;VIIIb]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; width:32; text-align:center; border-style:none;” &gt; [[w:/Platinagroep|10&lt;br&gt;VIIIb]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; width:32; text-align:center; border-style:none;” &gt; [[w:/Kopergroep|11&lt;br&gt;Ib]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; width:32; text-align:center; border-style:none;” &gt; [[w:/Zinkgroep|12&lt;br&gt;IIb]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1824&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Aluminium|Al]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1817&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Silicium|Si]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#FFDDBB; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1669&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Fosfor|P]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#FFB3B0; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;oudh&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Zwavel|S]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#F7FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1774&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Chloor (element)|Cl]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1894&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Argon|Ar]]&lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;&lt;tr&gt;
&lt;td  align=&quot;center&quot; &gt; [[w:Periode-4-element|4]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1807&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Kalium|K]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1808&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Calcium|Ca]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1879&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Scandium|Sc]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#F7FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1791&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Titanium|Ti]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1830&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Vanadium|V]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#F7FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1797&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Chroom (element)|Cr]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#F7FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1774&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Mangaan|Mn]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#FFB3B0; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;oudh&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:IJzer (element)|Fe]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#FBFE92; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1735&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Kobalt|Co]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#F7FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1751&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Nikkel|Ni]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#FFB3B0; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;oudh&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Koper (element)|Cu]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#FBFE92; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1746&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Zink (element)|Zn]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1875&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Gallium|Ga]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1886&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Germanium|Ge]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#FF8582; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1250&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Arseen|As]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1817&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Seleen|Se]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1826&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Broom (element)|Br]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1898&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Krypton (element)|Kr]]&lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;&lt;tr&gt;
&lt;td  align=&quot;center&quot; &gt; [[w:Periode-5-element|5]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1861&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Rubidium|Rb]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1808&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Strontium|Sr]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1828&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Yttrium|Y]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#F7FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1789&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Zirkonium|Zr]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1801&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Niobium|Nb]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#F7FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1782&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Molybdeen|Mo]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#cccccc; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1937&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Technetium|Tc]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1844&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Ruthenium|Ru]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1803&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Rhodium|Rh]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1803&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Palladium (element)|Pd]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#FFB3B0; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;oudh&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Zilver|Ag]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1817&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Cadmium|Cd]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1863&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Indium|In]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#FFB3B0; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;oudh&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Tin (element)|Sn]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#FF8582; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1450&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Antimoon|Sb]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#F7FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1782&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Telluur|Te]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1811&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Jodium (element)|I]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1898&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Xenon|Xe]]&lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;&lt;tr&gt;
&lt;td  align=&quot;center&quot; &gt; [[w:Periode-6-element|6]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1860&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Cesium|Cs]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#F7FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1774&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Barium|Ba]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#ddbbdd;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;*&lt;/span&gt;&lt;br&gt;&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#cccccc; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1922&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Hafnium|Hf]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1802&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Tantaal|Ta]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#F7FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1783&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Wolfraam|W]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#cccccc; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1925&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Renium|Re]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1803&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Osmium|Os]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1803&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Iridium (element)|Ir]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#FBFE92; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1740&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Platina|Pt]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#FFB3B0; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;oudh&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Goud|Au]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#FFB3B0; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;oudh&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Kwik|Hg]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1861&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Thallium|Tl]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#FFB3B0; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;oudh&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Lood (element)|Pb]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#F7FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1752&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Bismut|Bi]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1898&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Polonium|Po]]&lt;/td&gt;
&lt;td style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#cccccc; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1940&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Astaat|At]]&lt;/td&gt;
&lt;td style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1900&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Radon (element)|Rn]]&lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;&lt;tr&gt;
&lt;td  align=&quot;center&quot; &gt; [[w:Periode-7-element|7]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#cccccc; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1939&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Francium|Fr]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1898&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Radium|Ra]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#dd88dd;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;**&lt;/span&gt;&lt;br&gt;&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#aaaaaa; color:white;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1964&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Rutherfordium|Rf]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#aaaaaa; color:white;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1967&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Dubnium|Db]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#aaaaaa; color:white;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1974&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Seaborgium|Sg]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#aaaaaa; color:white;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1976&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Bohrium|Bh]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#aaaaaa; color:white;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1984&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Hassium|Hs]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#aaaaaa; color:white;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1982&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Meitnerium|Mt]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#aaaaaa; color:white;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1994&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Darmstadtium|Ds]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#aaaaaa; color:white;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;19994&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Röntgenium|Rg]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#aaaaaa; color:white;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1996&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Copernicium|Cn]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#888888; color:white;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;2004&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Nihonium|Nh]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#aaaaaa; color:white;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1998&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Flerovium|Fl]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#888888; color:white;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;2004&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Moscovium|Mc]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#aaaaaa; color:white;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;2000&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Livermorium|Lv]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#888888; color:white;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;2010&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Ununseptium|Uus]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#aaaaaa; color:white;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1999&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Oganesson|Og]]&lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;&lt;tr&gt;
&lt;td  colspan=&quot;19&quot; style=&quot;border-style:none&quot; &gt;  &lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;&lt;tr&gt;
&lt;td  align=&quot;right&quot; style=&quot;border-style:none;&quot; colspan=3 &gt; *[[w:Lanthanide|Lanthanide]]n&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1839&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Lanthaan|La]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1803&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Cerium|Ce]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1885&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Praseodymium|Pr]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1885&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Neodymium|Nd]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#cccccc; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1941&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Promethium|Pm]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1853&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Samarium|Sm]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1896&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Europium|Eu]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1886&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Gadolinium|Gd]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1843&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Terbium|Tb]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1886&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Dysprosium|Dy]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1878&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Holmium|Ho]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1843&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Erbium|Er]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1879&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Thulium|Tm]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1878&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Ytterbium|Yb]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#cccccc; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1907&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Lutetium|Lu]]&lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;&lt;tr&gt;
&lt;td  align=&quot;right&quot; style=&quot;border-style:none&quot; colspan=3 &gt; **[[w:Actinide|Actinide]]n&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#eeeeee; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1899&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Actinium|Ac]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#32FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1828&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Thorium|Th]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#cccccc; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1913&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Protactinium|Pa]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#F7FC27; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1789&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Uranium|U]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#cccccc; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1940&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Neptunium|Np]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#cccccc; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1940&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Plutonium|Pu]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#cccccc; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1944&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Americium|Am]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#cccccc; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1944&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Curium|Cm]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#cccccc; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1949&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Berkelium|Bk]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#cccccc; &quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1950&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Californium|Cf]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#aaaaaa; color:white;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1952&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Einsteinium|Es]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#aaaaaa; color:white;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1952&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Fermium|Fm]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#aaaaaa; color:white;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1955&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Mendelevium|Md]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#aaaaaa; color:white;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1958&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Nobelium|No]]&lt;/td&gt;
&lt;td  style=&quot;vertical-align:bottom; text-align:center;border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888;color:black;background:#aaaaaa; color:white; color:white;#dd88dd;&quot; &gt; &lt;span style=&quot;font-size:x-small;&quot;&gt;1961&lt;/span&gt;&lt;br&gt;[[w:Lawrencium|Lr]]&lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;&lt;tr&gt;
&lt;td  colspan=&quot;5&quot; style=&quot;border-style:none&quot; &gt;&lt;/td&gt;
&lt;td  colspan=&quot;10&quot; align=&quot;center&quot; &gt; '''Periode waarin de elementen ontdekt zijn'''&lt;/td&gt;
&lt;td  colspan=&quot;4&quot; style=&quot;border-style:none&quot; &gt;&lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;&lt;tr&gt;
&lt;td  colspan=&quot;5&quot; style=&quot;border-style:none&quot; &gt;&lt;/td&gt;
&lt;td  colspan=&quot;2&quot; style=&quot;background:#FFB3B0; color: black; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888; “ align=&quot;middle&quot; &gt;Oudheid&lt;/td&gt;
&lt;td  colspan=&quot;2&quot; style=&quot;background:#FF8582; color: black; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888; color:black; &quot; align=&quot;middle&quot; &gt; &lt;1650&lt;/td&gt;
&lt;td  colspan=&quot;2&quot; style=&quot;background:#FFDDBB; color: black; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888; color:black; &quot; align=&quot;middle&quot; &gt;1651-1700&lt;/td&gt;
&lt;td  colspan=&quot;2&quot; style=&quot;background:#FBFE92; color: black; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888; color:black; &quot; align=&quot;middle&quot; &gt;1701-1750&lt;/td&gt;
&lt;td  colspan=&quot;2&quot; style=&quot;background:#F7FC27; color: black; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888; color:black; &quot; align=&quot;middle&quot; &gt;1751-1800&lt;/td&gt;
&lt;td  colspan=&quot;4&quot; style=&quot;border-style:none&quot; &gt;&lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;&lt;tr&gt;
&lt;td  colspan=&quot;5&quot; style=&quot;border-style:none&quot; &gt;&lt;/td&gt;
&lt;td  colspan=&quot;2&quot; style=&quot;background:#32FC27; color: black; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888; color:black; &quot; align=&quot;middle&quot; &gt;1801-1868&lt;/td&gt;
&lt;td  colspan=&quot;2&quot; style=&quot;background:#eeeeee; color: black; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888; color:black; &quot; align=&quot;middle&quot; &gt; 1869-1900&lt;/td&gt;
&lt;td  colspan=&quot;2&quot; style=&quot;background:#cccccc; color: black; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888; color:black; &quot; align=&quot;middle&quot; &gt; 1901-1950&lt;/td&gt;
&lt;td  colspan=&quot;2&quot; style=&quot;background:#aaaaaa; color: black; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888; color:white; &quot; align=&quot;middle&quot; &gt; 1951-2000&lt;/td&gt;
&lt;td  colspan=&quot;2&quot; style=&quot;background:#888888; color: black; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#888888; color:white; &quot; align=&quot;middle&quot; &gt; &gt;2000&lt;/td&gt;
&lt;td  colspan=&quot;4&quot; style=&quot;border-style:none&quot; &gt;&lt;/td&gt;
&lt;/tr&gt;
&lt;/table&gt;
&lt;/includeonly&gt;</text>
      <sha1>2ija5o4tmjx1da0cbwm7tn1ilgsrzj0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Infobox Vlaggen van de wereld</title>
    <ns>10</ns>
    <id>39471</id>
    <revision>
      <id>397246</id>
      <parentid>375161</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T23:14:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397246</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2003" sha1="etyd9nn6zvwiwrikw2nyawhwdi20gb1" xml:space="preserve">{| class=&quot;wikitable&quot; align=&quot;right&quot; width=&quot;300px&quot;
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;background:lightgrey; color: black; font-size:14pt&quot; | {{{land}}}
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center;&quot; | [[File:{{{afbeelding}}}|250px|Vlag van {{{land}}}]]
|-
| style=&quot;background:lightgrey; color: black;&quot; width=&quot;150px&quot; | '''Ratio'''
| {{{ratio}}}
|-
| style=&quot;background:lightgrey; color: black;&quot; width=&quot;150px&quot; | '''In gebruik genomen'''
| {{{ingebruikgenomen}}}
|-
| style=&quot;background:lightgrey; color: black;&quot; width=&quot;150px&quot; | '''Inhoud'''
| {{{inhoud}}}
|}&lt;noinclude&gt;&lt;br style=&quot;clear: both;&quot;&gt;
{{Sjablooninfo
|Dit sjabloon wordt gebruikt op iedere pagina van het boek [[Vlaggen van de wereld]]. Het laat kort de belangrijkste feiten over de vlag van een land zien. Gebruik de volgende code om het sjabloon in te voegen:
&lt;pre&gt;
{{Infobox Vlaggen van de wereld
|land= Afghanistan 
|afbeelding=Flag_of_the_Taliban.svg
|ratio=1:2
|ingebruikgenomen=15 augustus 2021
|inhoud= Kleur wit, Shahada in het zwart
}}
&lt;/pre&gt;

'''Parameters'''
* land: vul hier de naam van het land in.
* afbeelding: vul hier de bestandsnaam van de afbeelding van de vlag in.
* ratio: vul hier de ratio van de vlag in. Klik [[wikipedia:nl:Hoogte-breedteverhouding (vlag)|hier]] als je niet weet wat dat is.
* ingebruikgenomen: vul hier de datum wanneer de vlag in gebruik is genomen in. Indien dit niet bekend is, vul 'Onbekend' in.
* inhoud: vul hier een korte beschrijving van de inhoud van de vlag in.

{{Infobox Vlaggen van de wereld
|land=Afghanistan
|afbeelding=Flag_of_the_Taliban.svg
|ratio=1:2
|ingebruikgenomen=15 augustus 2021
|inhoud= Kleur wit, Shahada in het zwart.
}}
'''Voorbeeld'''
Zie rechts het resultaat van de code hieronder.

&lt;pre&gt;
{{Infobox Vlaggen van de wereld
|land=Afghanistan
|afbeelding=Flag of Afghanistan.svg
|ratio=2:3
|ingebruikgenomen=19 augustus 2013
|inhoud= Drie horizontale banen in de kleuren zwart, rood en groen. Centraal staat een wit embleem.
}}
&lt;/pre&gt;
}}

[[Categorie:Sjablonen voor een bepaald boek]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>etyd9nn6zvwiwrikw2nyawhwdi20gb1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dorpen en buitenplaatsen in Nederland die door de Fransen in 1672 en 1673 verwoest zijn</title>
    <ns>0</ns>
    <id>40464</id>
    <revision>
      <id>397259</id>
      <parentid>382986</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T06:51:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie veranderd</comment>
      <origin>397259</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44119" sha1="t1wmk5q3t1d755vrr6o1yotkvydjp4u" xml:space="preserve">{{Bi}}{{Dorpen_en_buitenplaatsen_in_Nederland_die_door_de_Fransen_in_1672_en_1673_verwoest_zijn}}
[[Bestand:Het slot bij Breukelen, verwoest door de Fransen in 1672 't Slot te Breukelen (titel op object) Reeks van dertien afbeeldingen van de dorpen en kastelen in de provincie Utrecht door de Fransen in 1672 verwoest (serieti, RP-P-OB-77.097.jpg|thumb|[[w:nl:Isaac Sorious|Isaac Sorious]]: '''t Slot te Breukelen'', verwoest door Franse troepen in 1672, ets 1672-1676, Rijksmuseum]]
[[File:Overzicht van aan de Fransen verloren versterkte steden en belangrijke gebeurtenissen van het jaar 1672- RP-P-OB-77.069 (cropped) - Moort te Swammerdam en Bodegraven den 28 Dec.jpg|thumb|Isaac Sorious: ''Moort te Swammerdam en Bodegraven den 28 Dec.'' (1672), uitsnede van ''Gedenk-teykenen, der wonderlyke geschiedenissen, voorgevallen in de Vereende Nederlanden, in't jaar, MDCLXXII''.]]
[[Bestand:Reproductie van tekening van Roghman - Amerongen - 20008478 - RCE.jpg|thumb|Onbekende auteur: Kasteel Amerongen zoals het eruit zag voor de verwoesting door de Fransen in 1673.]]
[[Bestand:Gunterstein_r_roghman.jpg|thumb|[[w:nl:Roelant Roghman|Roelant Roghman]]: Kasteel Gunterstein in Breukelen, 1646/47.]]
[[Bestand:Naar tekening 17e eeuw, in Museum Teyler - Culemborg - 20051496 - RCE.jpg|thumb|Onbekende auteur: [[w:nl:Kasteel Culemborg|Kasteel Culemborg]], [[w:nl:Teylers Museum|Teylers Museum]].]]
[[Bestand:Kasteel Culemborg t Kasteel te Kuilenburg 1620 (titel op object), RP-P-OB-73.612.jpg|thumb|Abraham Rademaker: ''t Kasteel te Kuilenburg'' (Culemborg), 1620.]]
[[Bestand:Kasteel_Heukelum.jpg|thumb|M. Minderhoud: Het herstelde [[w:nl:Kasteel Merckenburg|Kasteel Merckenburg]], 2005.]]
[[Bestand:Kasteel Jaarsveld.jpg|thumb|Onbekende auteur: [[w:nl:Kasteel Jaarsveld|Kasteel Jaarsveld]] in de 17e eeuw, 17e eeuw.]]
[[Bestand:Roghman-Kronenburg.jpg|thumb|[[w:nl:Roelant Roghman|Roelant Roghman]]: [[w:nl:Kronenburg (kasteel)|Kasteel Kronenburg]], [[w:nl:Loenen aan de Vecht|Loenen aan de Vecht]], 1646-1647.]]
[[File:Ruïne kasteel - Sluis - 20319817 - RCE.jpg|thumb|Ruïne van het [[w:nl:Kasteel van Sluis|Kasteel van Sluis]], 1887]]
[[File:Vrije heerlijkheid van Kranendonk - Kasteelruïne - Prospectus ruinarum famosi castelli Cranendonck.jpg|thumb|Ruïne van [[w:nl:Kasteel Cranendonck|Kasteel Cranendonck]], zonder jaar.]]
&lt;!-- TEKST --&gt;
Dit is een onvolledig overzicht van [[w:nl:Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden|Nederlandse]] dorpen en [[w:nl:buitenplaats|buitenplaats]]en (onder meer [[w:nl:kasteel|kastelen]]), die door [[w:nl:Koninkrijk Frankrijk|Franse]] troepen in 1672/1673 tijdens het [[w:nl:Rampjaar|Rampjaar]]&lt;ref&gt;Panhuysen, Luc: Rampjaar 1672. Hoe de Republiek aan de ondergang ontsnapte, Olympus, 2019.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Panhuysen: Historisch Nieuwsblad 3/2006&quot;&gt;[https://www.historischnieuwsblad.nl/het-rampjaar-1672/ historischnieuwsblad.nl Luc Panhuysen: ''Historisch Nieuwsblad 3/2006. Het rampjaar 1672. Op alles leek het woord ‘verraad’ van toepassing'', 2006.] Geraadpleegd op 16 november 2020.&lt;/ref&gt; en de [[w:nl:Hollandse Oorlog|Hollandse Oorlog]] verwoest of ernstig beschadigd zijn. (Deze lijst is samengesteld aan de hand van de opsommingen die in de literatuur gegeven worden - zie de voetnoten en bibliografie hieronder.) In de ''Guerre de Hollande'' (Hollandse Oorlog) was de strategie van de troepen van de Franse koning [[w:nl:Lodewijk XIV|Lodewijk XIV]] om &quot;al het mogelijke te verbranden. U moet complete dorpen afbranden&quot;, schreef de Franse legerleider [[w:nl:François-Michel le Tellier|Louvois]] aan zijn intendant.&lt;ref&gt;Mansel 2019, p. 226, 229-230. Wel waarschuwde [[w:nl:Lodewijk II van Bourbon-Condé|Lodewijk II van Bourbon-Condé]] koning Lodewijk XIV voor de &quot;brute afkeer die we over onszelf hebben afgeroepen&quot; door het optreden van de Franse troepen in Nederland.&lt;/ref&gt; Sommige kastelen zijn helemaal verdwenen&lt;ref&gt;van Nimwegen 2019, p. 83. &quot;Lodewijk XIV zelf kan het bloedbad in de Hollandse dorpen niet worden aangerekend. Anders ligt dit echter bij de stelselmatige verwoesting van landhuizen, landstreken en zelfs steden waartoe de Zonnekoning gericht opdracht gaf.&quot;&lt;/ref&gt;, andere leven voort als ruïne of zijn herbouwd en bestaan nog steeds in een latere vorm. [[w:nl:Kasteel Valkenburg|Kasteel Valkenburg]] in [[w:nl:Valkenburg (Limburg)|Valkenburg]] werd na verdrijving van Franse troepen in 1672 door stadhouder [[w:nl:Willem III van Oranje|Willem III]] opgeblazen&lt;ref&gt;Blankenberg en Taselaar 1983, p. 274: &quot;In 1672 werd hij [Kasteel Valkenburg] door troepen van stadhouder Willem III verwoest, nadat deze het kasteel op de Fransen hadden heroverd.&quot;&lt;/ref&gt; om herbezetting door de Fransen te voorkomen en werd nooit herbouwd.
{{TOC beperkt|2}}
==Verwoeste en beschadigde dorpen==
Behalve kastelen beschadigden en verwoestten de Franse troepen in 1672/1673 tevens dorpen, waar Isaac Sorious in 1672-1676 thematische etsen aan wijdde: 
* [[w:nl:Abcoude|Abcoude]] werd op 6 november 1672 in brand gestoken.&lt;ref name=&quot;Panhuysen 2019 p. 304&quot;&gt;Panhuysen 2019, p. 304&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Klok Abcoude&quot;&gt;Klok 1977, p. 184: &quot;De Fransen hadden op 6 november 1672 reeds het dorp Abcoude in brand gestoken en kwamen op 30 november terug&quot;. Klok citeert verder een niet nader gespecificeerde beschrijving door &quot;Mr. Breuninghoff, rond 1860 hoofd der school te Abcoude&quot;:.. om het nog staande gedeelte in de asch te leggen, bood de bezetting van het slot, die inmiddels versterking bekomen had, zoo veel tegenweer, dat de vijand genoodzaakt was, met achterlating van verscheidene gevangenen, onverrichter zake terug te keeren.&quot;&lt;/ref&gt; Ets van Isaac Sorious: ''Abcoude, verwoest door de Fransen in 1672'', 1672 - 1676, Rijksmuseum.&lt;ref name=&quot;Sorious Rijksmuseum&quot;&gt;[https://www.rijksmuseum.nl/nl/zoeken?p=1&amp;ps=12&amp;f.principalMakers.name.sort=Isaac%20Sorious www.rijksmuseum.nl Isaac Sorious]. Geraadpleegd op 4 november 2020.&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Bodegraven|Bodegraven]] werd met de grond gelijk gemaakt&lt;ref name=&quot;Op de Beeck 2018, p.232&quot;&gt;Op de Beeck 2018, p.232. Bodegraven en Zwammerdam werden met de grond gelijk gemaakt.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Mansel 2019 p. 230&quot;&gt;In Bodegraven en Zwammerdam werden 2000 huizen in brand gestoken met de bewoners er nog in. Mansel 2019, p. 230&lt;/ref&gt; en uitgemoord.&lt;ref name=&quot;Panhuysen: Historisch Nieuwsblad 3/2006&quot; /&gt;&lt;ref&gt;van Nimwegen 2019, p.81-82&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Breukelen (Utrecht)|Breukelen]] werd verwoest in 1672.&lt;ref name=&quot;Panhuysen 2019 p. 304&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Blankenberg en Taselaar 1983, p. 137&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Naarden|Naarden]]&lt;ref&gt;De Rijk 1967, p. 212&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Nigtevecht|Nigtevecht]], ook ''Nichtevecht'', werd op 21 april 1673&lt;ref&gt;Dertiende-eeuwse kerk werd door Franse troepen grotendeels verwoest. Na herbouw in 1677 weer in gebruik genomen. KerkMunnig Schmidt en Lisman 1993, p. 200&lt;/ref&gt; vrijwel geheel verwoest, op een stomp van de kerktoren en het huis van de schoolmeester na.&lt;ref name=&quot;Panhuysen 2019 p. 304&quot; /&gt;&lt;ref&gt;[https://www.kerknigtevecht.nl/kerkgebouw/geschiedenis/geschiedenis-hervormde-kerk/ www.kerknigtevecht.nl ''Geschiedenis Hervormde kerk. De grote brand in 1673'']. Geraadpleegd op 14 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Op het huis van de schoolmeester, nu bij de Nederlandse Hervormde kerk na, verwoest door 600 Franse soldaten. Munnig-Schmidt 2012, p. 149&lt;/ref&gt; Ets van Isaac Sorious: ''Nigtevecht, verwoest door de Fransen in 1672'', 1672 - 1676, Rijksmuseum.&lt;ref name=&quot;Sorious Rijksmuseum&quot; /&gt;
* [[w:nl:Overmeer|Overmeer]] bij [[w:nl:Nederhorst den Berg|Nederhorst den Berg]]. Ets van Isaac Sorious: ''Overmeer, verwoest door de Fransen in 1672'', 1672 - 1676, Rijksmuseum.&lt;ref name=&quot;Sorious Rijksmuseum&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Het ontroerde Nederlandt&quot;&gt;Tobias van Domselaer, Romeyn de Hooghe en anderen: ''Het ontroerde Nederlandt door de wapenen des konings van Vrankryk, dat is Een waarachtigh verhaal van den Fransen, Engelsen, Keulsen en Munstersen oorlogh, tegen de Vereenigde Nederlanden, met desselfs binnelandtse beroerten, daer in naukeuriglijk alle der zelver voorvallen worden verhandelt'', Markus Willemsz. Doornik, Amsterdam, 1674, 1676&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Vreeswijk (wijk)|Vreeswijk]] werd begin oktober 1672 kort na elkaar tweemaal zwaar beschadigd en de kerk werd verwoest.&lt;ref&gt;En er was een Frans fort met binnen- en buitenwal en een palissade op tevoren onbebouwd terrein, in 2002 het Raadhuisplein. Fafiani 2002 p. 45&lt;/ref&gt; Ets van Isaac Sorious: ''Vreeswyk of de Vaart by Vianen, verwoeste brug en gebouwen'', 1672 - 1676, Rijksmuseum.&lt;ref name=&quot;Sorious Rijksmuseum&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Het ontroerde Nederlandt&quot; /&gt;
* [[w:nl:Waverveen|Waverveen]] werd verwoest. Ets van Isaac Sorious: ''Waverveen, verwoest door de Fransen in 1672'', 1672 - 1676, Rijksmuseum.&lt;ref name=&quot;Sorious Rijksmuseum&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Het ontroerde Nederlandt&quot; /&gt;
* [[w:nl:IJsselstein|IJsselstein]] werd deels door de Fransen in 1672 verbrand.&lt;ref&gt;Blankenberg en Taselaar 1983, p. 158&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Zwammerdam|Zwammerdam]] werd totaal verwoest&lt;ref name=&quot;Op de Beeck 2018, p.232&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Mansel 2019 p. 230&quot; /&gt;&lt;ref&gt;van Nimwegen 2019, p.81-82&lt;/ref&gt; en uitgemoord.&lt;ref name=&quot;Panhuysen: Historisch Nieuwsblad 3/2006&quot; /&gt;

==Buitenplaatsen die in 1672/1673 door Franse troepen beschadigd werden==
{{Alfabet met ankers}}
===A===
* [[w:nl:Amerongen|Amerongen]], [[w:nl:Kasteel Amerongen|Kasteel Amerongen]]. In februari 1673 was het kasteel door de Franse troepen met takkenbossen in brand gestoken. Het brandde twee dagen.&lt;ref&gt;[https://www.kasteleninnederland.nl/kasteeldetails.php?id=2 www.kasteleninnederland.nl ''Amerongen'']. Geraadpleegd op 10 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.kasteelamerongen.nl/historie/het-kasteel www.kasteelamerongen.nl ''Het kasteel - De geschiedenis van het ‘Huys’ in het kort'']. Geraadpleegd op 4 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Het kasteel werd aangestoken door er strowissen tegenaan te zetten, die omwonende boeren moesten leveren aan de Franse troepen. Het kasteel brandde twee dagen. Panhuysen 2019, p. 306&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Blankenberg en Taselaar 1983, p. 133&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://kasteleninutrecht.eu/ kasteleninutrecht.eu ''Amerongen'']. Geraadpleegd op 14 november 2020. Ontleend aan Ben Olde Meijering (red.): ''Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht'', 1995&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;van Nimwegen 2019, p.83. Verwoest op last van Lodewijk XIV, die de eigenaar Van Reede ervan verdacht, Duitse en Noordse vorsten tegen Frankrijk op te zetten.&lt;/ref&gt;

===B===
* [[w:nl:Baambrugge|Baambrugge]], Rijksstraatweg 147, Valckenheining  (Valck en Heining) aan de [[w:nl:Angstel|Angstel]]. De Fransen verwoestten in 1672 tenminste een van de hofstedes van de familie Valckenier, volgens ''Het ontroerde Nederlandt'' (1674). Valckenheining werd door de familie gebouwd op de plaats van een verdwenen hofstede.  
* [[w:nl:Brakel (Zaltbommel)|Brakel]], [[w:nl:Kasteel Brakel|Kasteel Brakel]], opgeblazen op 11 september 1672 door Franse troepen en nooit herbouwd, ruïne.&lt;ref&gt;[https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/monumenten/528829?MonumentId=528829 monumentenregister.cultureelerfgoed.nl ''Complexnummer: 528825'']. Citaat uit &quot;complex (pdf)&quot;: &quot;Het einde kwam in 1672 toen de Franse troepen het slot in de lucht deden springen omdat de opgelegde [[w:nl:brandschatting|brandschatting]] niet was voldaan. Het zou niet meer herbouwd worden.&quot; Geraadpleegd op 14 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Jas, J., Kastelen in Gelderland, p. 104-105&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Breukelen (Utrecht)|Breukelen]]
** Aastein / Ter Aa&lt;ref&gt;[https://www.kasteleninnederland.nl/kasteeldetails.php?id=1161 www.kasteleninnederland.nl Aastein / Ter Aa]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Taco Hermans: ''Middeleeuwse woontorens in Nederland. De bouwhistorische benadering van een kasteelvorm'', 2016, p. 13-15&lt;/ref&gt;
** [[w:nl:Gunterstein|Gunterstein]], het Slot te Breukelen, in brand gestoken en opgeblazen op 12 september 1672.&lt;ref&gt;Blankenberg en Taselaar 1983, p. 173&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Bij vertrek staken de Fransen het kasteel in brand een bliezen de slottoren op. Een ruïne bleef over, maar in 1680-1681 werd het kasteel herbouwd. Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 13-14 en 96&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 58&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Craandijk 1883, p. 117&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;De Rijk 1967, p. 205&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Sorious Rijksmuseum&quot; /&gt;
** [[w:nl:Kasteel Nijenrode|Kasteel Nijenrode]], Huis Nyenrode, (grotendeels) verwoest 16 en 17 september 1672.&lt;ref&gt;Op 7 september 1673 opgeblazen met mijnen van buskruit, bomen gekapt. Craandijk 1883, p. 110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;De Rijk 1967, p. 204&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Blankenberg en Taselaar 1983, p. 137&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 13 en 86: Zwitserse huursoldaten aan Franse zijde staken op 7 september 1673 Kasteel Nijenrode in brand.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 63&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Panhuysen 2019, p. 304&lt;/ref&gt; Ets van Isaac Sorious: ''Huis te Nieuwenrode, verwoest door de Fransen in 1672''&lt;ref name=&quot;Sorious Rijksmuseum&quot; /&gt;
** [[w:nl:Queekhoven|Queekhoven]], Zandpad 51 verwoest in 1672, later herbouwd.&lt;ref&gt;Blankenberg en Taselaar 1983, p. 138&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 102&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 86&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://kasteleninutrecht.eu/ kasteleninutrecht.eu ''Queekhoven'']. Geraadpleegd op 14 november 2020.&lt;/ref&gt;
** [[w:nl:Kasteel Ruwiel|Kasteel Ruwiel]], voormalig kasteel, in 1673 door Franse troepen verwoest.&lt;ref&gt;[https://www.kasteleninnederland.nl/kasteeldetails.php?id=1189 www.kasteleninnederland.nl ''Ruwiel'']. Geraadpleegd op 4 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.kasteleninutrecht.eu/Ruwiel.htm www.kasteleninutrecht.eu Ruwiel]. Geraadpleegd op 4 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;A.A. Manten: ''De laatste eeuw van kasteel Ruwiel'', in: ''Tijdschrift van de Historische Kring Breukelen'', jrg 6, nr. 4, 1991, blz. 188 - 199, op p. 197, zie [https://dspace.library.uu.nl/handle/1874/206485 dspace.library.uu.nl Utrecht University Repository Tijdschrift / Historische Kring Breukelen THKB_1991-04-1.pdf]. Geraadpleegd op 21 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 82&lt;/ref&gt;
** Vecht en Dam werd verwoest in 1672/1673.&lt;ref&gt;Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 69&lt;/ref&gt;
** Vegtvliet of Vechtvliet, Rijksstraatweg 220, van de Amsterdamse koopman Willem van den Broeck, bij vertrek van de Fransen in 1673.&lt;ref&gt;De naam Vegtvliet of Vechtvliet weerd pas na 1700 gebruikt. Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 13 en 110.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Vegtvliet werd &quot;lelijk toegetakeld&quot;, Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 75&lt;/ref&gt; Ets van J. Sorious ''Het huis van de Heer vanden Broek, verwoest door de Fransen in 1672''&lt;ref name=&quot;Sorious Rijksmuseum&quot; /&gt;  in deel twee van ''Het ontroerde Nederlandt'' (1676).
** Voortwijk werd door Fransen in 1672 verbrand.&lt;ref&gt;Craandijk 1883, p. 120&lt;/ref&gt;
** [[w:nl:Vreedenoord|Vreedenoord]] of Vredenoord, Straatweg 68. Hier werd een boerderij in 1672 in brand gestoken door de Fransen. Op die plaats kwam Vredenoord.&lt;ref&gt;Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 88&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Bunnik (gemeente)|Bunnik]]:
** [[w:nl:Nieuw-Amelisweerd|Nieuw-Amelisweerd]] werd verwoest.&lt;ref&gt;Wilmer 1982, p. 85&lt;/ref&gt; 
** [[w:nl:Oud-Amelisweerd|Oud-Amelisweerd]] in 1672 grotendeels verwoest, maar in 1770 herbouwd.&lt;ref&gt;Wilmer 1982, p. 88&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;Blankenberg en Taselaar 1983, p. 138&lt;/ref&gt;

===C===
* [[w:nl:Culemborg|Culemborg]], [[w:nl:Kasteel Culemborg|Kasteel Culemborg]].&lt;ref&gt;[https://books.google.nl/books?id=RX0IAAAAIAAJ A.J. van der Aa, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden, Deel 3 C-D, J. Noorduyn 1841, p. 149, artikel ''Culemborg (kasteel van)'']. Geraadpleegd op 4 november 2020.&lt;/ref&gt;

===G===
* [[w:nl:'s-Graveland (Noord-Holland)|'s-Graveland]], ''De Hooge Dreuvik'' en ''Rontomwelgevallen'', buitenhuizen van admiraal [[w:nl:Cornelis Tromp|Cornelis Tromp]]. Hij liet vlakbij in 1675-1684 een nieuw buitenhuis [[w:nl:Trompenburgh|Trompenburgh]] in een vijver bouwen.&lt;ref&gt;[https://cornelistromp.nl/ cornelistromp.nl ''&quot;'t Sal waerachtig wel gaen&quot;, de Trompenburgh, Het mooiste Huis van Holland'']. Geraadpleegd op 16 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;van Nimwegen 2019, p.83&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://trompenburgh.nl/trompenburgh trompenburgh.nl ''De buitenplaats In het kort'']. Geraadpleegd op 16 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Huis Spiegelrust van Tromp eveneens verwoest. De Rijk 1967, p. 212&lt;/ref&gt;

===H===
* [[w:nl:Haaften|Haaften]], [[w:nl:Kasteel Goudenstein|Kasteel Goudenstein]], door Franse troepen in 1672 verwoest op een toren na. Gerestaureerde ruïne: hoektoren met muurstompen.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090408235236/https://www.kasteleningelderland.nl/Kastelen/goudenstein.htm web.archive.org www.kasteleningelderland.nl ''Goudenstein (Haaften)'']. Geraadpleegd op 4 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.kasteleninnederland.nl/kasteeldetails.php?id=32 www.kasteleninnederland.nl ''Huis te Haaften / Goudenstein'']. Geraadpleegd op 21 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Jas, Jorien (eindred.): ''Kastelen in Gelderland'', Uitgeverij Matrijs, 2013, p. 105, 352-353&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Haarzuilens|Haarzuilens]], [[w:nl:Kasteel de Haar|Kasteel de Haar]] gedeeltelijk verwoest in 1672 door de Fransen.&lt;ref&gt;Blankenberg en Taselaar 1983, p. 140&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Heukelum|Heukelum]], [[w:nl:Kasteel Merckenburg|Kasteel Merckenburg]], door Fransen in 1672 opgeblazen.&lt;ref&gt;[https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/monumenten/512016 monumentenregister.cultureelerfgoed.nl ''Heukelum Complexnummer: 512016 Complexomschrijving'']. Citaat: &quot;In 1672 is dit kasteel door de Franse troepen opgeblazen.&quot; Geraadpleegd op 16 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://kasteelheukelum.nl/ kasteelheukelum.nl ''Kasteel Heukelum'', 2011]. &quot;Kasteel en stad liepen zware schade op.&quot; Geraadpleegd op 28 november 2020.&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Herwijnen|Herwijnen]], het Huis te Herwijnen, niet [[w:nl:Kasteel Wayenstein|Kasteel Wayenstein]] of Wadesteyn, maar wel &quot;Frissesteyn / Frissestijn&quot;, werd door Fransen in 1672 verwoest of zwaar beschadigd.&lt;ref&gt;[https://mijngelderland.nl/inhoud/verhalen/kastelen-frissestein-en-engelenburg mijngelderland.nl Kastelen Frissestein en Engelenburg]. Geraadpleegd op 3 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Jas 2013, pp. 105, 269&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://kasteleninnederland.nl/kasteeldetails.php?id=4657 kasteleninnederland.nl ''Frissesteyn / Herwijnen / Frissestijn'']. Geraadpleegd op 22 november 2020. &lt;/ref&gt; Het kasteelterrein is een rijksmonument.&lt;ref&gt;[https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/monumenten/45558 monumentenregister.cultureelerfgoed.nl ''Monumentnummer: 45558 te Herwijnen'']. Geraadpleegd op 21 november 2020.&lt;/ref&gt;

===J===
* [[w:nl:Jaarsveld|Jaarsveld]], Slot te Jaarsveld, [[w:nl:Kasteel Veldenstein|Kasteel Veldenstein]], Kasteel Jaarsveld. In brand gestoken door Franse troepen in 1673 en nooit meer herbouwd.&lt;ref&gt;[https://www.kasteleninnederland.nl/kasteeldetails.php?id=173 www.kasteleninnederland.nl]. Geraadpleegd op 5 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://kasteleninutrecht.eu/Jaarsveld.htm kasteleninutrecht.eu Jaarsveld]. Geraadpleegd op 5 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/monumenten/511206 monumentenregister.cultureelerfgoed.nl ''Huis te Jaarsveld Complexnummer: 511206'']. Citaat:&quot;Het kasteel werd in 1673 verwoest door de Fransen en niet weer herbouwd. Een beschrijving uit 1683 noemt 'de vermaerde hoge en vrije heerlyckheyt van Jaersvelt, bestaende uit een vervallen sloth, leggende in sijne dubbele grachten, den duyventoren, thuymanshuys'.&quot; Geraadpleegd op 21 november 2020.&lt;/ref&gt;

===L===
* [[w:nl:Loenen aan de Vecht|Loenen aan de Vecht]]
** [[w:nl:Kronenburg (kasteel)|Kasteel Kronenburg]] of ''Cronenburg(h)'', voormalig, Rijksstraatweg 84. In 1672 door 200 Staatse soldaten bezet, maar door de grote overmacht en gebrek aan munitie moesten zij zich aan het Franse leger van 1500 man onder aanvoering van de hertog van Luxemburg overgeven. Hierna bezetten de Fransen het kasteel en werd het deels ontmanteld. In september 1673 werd de ronde hoofd toren met buskruit opgeblazen.&lt;ref&gt;Hersteld in 1680. Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 132&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.kasteleninnederland.nl/kasteeldetails.php?id=1156 www.kasteleninnederland.nl Kronenburg]. Geraadpleegd op 5 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.kasteleninutrecht.eu/Kronenburg.htm www.kasteleninutrecht.eu Kronenburg]. Geraadpleegd op 5 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Toren met buskruit opgeblazen. Craandijk 1883, p. 135&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Geheel met buskruit opgeblazen. Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 86&lt;/ref&gt;
** Nieuwerhoek, Rijksstraatweg 78, zwaar beschadigd bij de Franse belegering van Kronenburg.&lt;ref&gt; Hersteld in 1680. Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 130&lt;/ref&gt;

===M===
* [[w:nl:Maarheeze|Maarheeze]], [[w:nl:Kasteel Cranendonck|Kasteel Cranendonck]], ruïne. Kasteel in 1673 door Franse troepen verwoest.&lt;ref&gt;[https://www.cranendonck.nl/inwoners/erfgoed_44091/item/kasteel-cranendonck_34369.html www.cranendonck.nl Kasteel Cranendonck]. Geraadpleegd op 5 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;van der Aa: ''Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, Zesde deel I-K'', januari 1846 J. Noorduyn, artikel ''Kranendonk (Huis-Te-)'' p. 635. Citaat: &quot;De Fransen deden het, den 16 September 1673, in de lucht springen.&quot; [https://books.google.nl/books?id=WnwIAAAAIAAJ books.google.nl]. Geraadpleegd op 21 november 2020.&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Maarssen|Maarssen]]
** [[w:nl:Cromwijck|Cromwijck]], Zandpad 42&lt;ref&gt;Craandijk 1883, p. 107&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Verwoest in 1672, verwijzing naar ets van J. Sorious. Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 72&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 53-54&lt;/ref&gt;
** [[w:nl:Huis ten Bosch (Maarssen)|Huis ten Bosch (Maarssen)]], verwoest, herbouwd en in 1924 gemeentehuis.&lt;ref&gt;Blankenberg en Taselaar 1983, p. 144&lt;/ref&gt;
** [[w:nl:Ter Meer|Ridderhofstad Ter Meer]] (Slot te Maarssen, Termeer, Zuylenburg), voormalig. In 1672 door Fransen geplunderd en in brand gestoken. Op bijna dezelfde plaats herbouwd.&lt;ref&gt;Verwoest door de Fransen. Herbouwd in 1710. Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 13-14&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.kasteleninnederland.nl/kasteeldetails.php?id=1171 www.kasteleninnederland.nl slot te Maarssen / Zuylenburg / Ter Meer]. Geraadpleegd op 5 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Vogelzang, Fred: ''Ridderhofsteden in Utrecht. De veranderende betekenis van een adellijk symbool'', pp. 372-383 in Gietman, Conrad: ''Adelsgeschiedenis 15 - Huis en habitus over kastelen, buitenplaatsen en notabele levensvormen'', Uitgeverij Verloren B.V., 2017, op p. 378&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt; Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 34&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Huis Termeer werd op 12 december 1672 geplunderd en verbrand. Craandijk 1883, p. 91&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Montfoort|Montfoort]], [[w:nl:Kasteel Montfoort|Kasteel Montfoort]], door Franse troepen van Lodewijk XIV opgeblazen toen zij zich terugtrokken voor de troepen van Stadhouder Willem III en niet meer opgebouwd. Poort, de ''voorburcht'', staat er nog.&lt;ref&gt;[https://www.kasteleninnederland.nl/kasteeldetails.php?id=1174 www.kasteleninnederland.nl Montfoort]. Geraadpleegd op 5 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Blankenberg en Taselaar 1983, p. 145&lt;/ref&gt;

===N===
* [[w:nl:Nederhorst den Berg|Nederhorst den Berg]], [[w:nl:Kasteel Nederhorst|Kasteel Nederhorst]], in 1672 door Franse troepen in brand gestoken.&lt;ref&gt;[https://www.absolutefacts.nl/kastelen/data/nederhorst.htm www.absolutefacts.nl Ben Hendriks: ''Kasteel Nederhorst. Kasteel in Noord-Holland.'', zonder jaar]. Geraadpleegd op 10 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.kasteleninnederland.nl/kasteeldetails.php?id=68 www.kasteleninnederland.nl ''Nederhorst / De Horst'']. Geraadpleegd op 21 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 196&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 144&lt;/ref&gt;
*[[w:nl:Nieuwegein|Nieuwegein]], [[w:nl:Kasteel Rijnhuizen|Kasteel Rijnhuizen]], vernield door de Fransen in 1672&lt;ref&gt;Blankenberg en Taselaar 1983, p. 146&lt;/ref&gt; NB. ''De schans aen Iutfaes'', de [[w:nl:schans (verdedigingswerk)|schans]] te [[w:nl:Jutphaas|Jutphaas]] bij de Doorslagsluis is een geval apart.&lt;ref&gt;De Franse generaal Condé liet bij de net nieuwe Doorslagsluis uit 1671 een fort, een ''schans'', aanleggen ter bescherming van Utrecht. Maar de effectieve werking van de [[w:nl:Oude Hollandse Waterlinie|Oude Hollandse Waterlinie]] tijdens het Rampjaar kon ermee gesaboteerd worden door via de Doorslagsluis water te laten weglopen uit het ondergelopen gebied tussen Jutphaas en IJsselstein in de jaren 1672-1674. Tot eind 1673 waren hier Franse soldaten gelegerd. [https://www.pen.nl/artikel/de-doorslagsluis-in-jutphaas www.pen.nl ''De Doorslagsluis in Jutphaas'', 6 januari 2013]. Geraadpleegd op 14 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Isaac Sorious nam een ets van deze schans op in zijn serie over de verwoestingen door de Fransen in 1672, met titel ''De schans aen Iutfaes'', 1672 - 1676, Rijksmuseum. Deze ets wordt door het Rijksmuseum beschreven als ''De schans bij Jutphaas, verwoest door de Fransen in 1672''.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Sorious Rijksmuseum&quot; /&gt;&lt;ref&gt;De Doorslagsluis zelf is een gemeentelijk monument. [https://www.nieuwegein.nl/fileadmin/bestanden/Inwoner/In_en_om_nieuwegein/2018_11_Gemeentelijke_monumenten_Nieuwegein.pdf www.nieuwegein.nl ''Gemeentelijke monumenten Nieuwegein'']. Geraadpleegd op 14 november 2020.&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Nieuwersluis|Nieuwersluis]], Weeresteyn, Zandpad 29, rond 1700 gebouwd op de plaats van een versterkt huis of kasteel dat in 1672-1673 waarschijnlijk door Fransen verwoest is.&lt;ref&gt;Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 114&lt;/ref&gt;

===P===
* [[w:nl:Poederoijen|Poederoijen]], [[w:nl:Kasteel Poederoijen|Kasteel Poederoijen]], na eerdere verwoesting en herhaalde herbouw door [[w:nl:Maarten van Rossum|Maarten van Rossum]] definitief verwoest door Franse troepen in 1672&lt;ref&gt;[https://www.absolutefacts.nl/kastelen/data/kasteel-poederoijen.htm www.absolutefacts.nl Ruud van Capelleveen: ''Kasteel Poederoijen. Kasteel in Gelderland.'', zonder jaar]. Geraadpleegd op 10 november 2020.&lt;/ref&gt; of juist preventief gesloopt om te voorkomen dat Franse troepen zich er zouden vestigen.&lt;ref&gt;[https://mijngelderland.nl/inhoud/verhalen/kasteel-poederoyen mijngelderland.nl Ben Boersema: ''Kasteel Poederoyen Van verdedigingsburcht naar woonkasteel'']. Geraadpleegd op 21 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Jas 2013, p. 105, 521&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Putten (gemeente)|Putten]], [[w:nl:Kasteel Oldenaller|Kasteel Oldenaller]] of Oudenaller tussen Nijkerk en Putten werd door Franse troepen bezet en vernield.&lt;ref&gt;Jas 2013 p. 105&lt;/ref&gt;
&lt;!--===S===
*? [[w:nl:Strijen|Strijen]], [[w:nl:Kasteel Strijen (Strijen)|Kasteel Strijen]], ruïne. Tijdens Tachtigjarige Oorlog verwoest en nooit herbouwd.
 ===V=== --&gt;

===W===
* Wageningen, [[w:nl:Kasteel van Wageningen|Kasteel van Wageningen]].&lt;ref&gt;[https://www.kasteleninnederland.nl/kasteeldetails.php?id=4444 kasteleninnederland.nl Kasteel van Wageningen. Geraadpleegd op 3 november 2020.]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://mijngelderland.nl/inhoud/verhalen/kasteel-wageningen mijngelderland.nl Ben Boersema: ''Kasteel Wageningen Strategisch stadskasteel '']. Geraadpleegd op 21 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Jorien Jas (eindredacteur), ''Kastelen in Gelderland'', Uitgeverij Matrijs, Utrecht 2013, p. 474-477.&lt;/ref&gt;
&lt;!-- ===Z=== --&gt;

===?===
Plaats in de provincie Utrecht nader vast te stellen:
* Huis van de Heer van de Weert. Ets van Isaac Sorious, 1672 - 1676: ''Huis van de Heer vande Weert, verwoest door de Fransen in 1672'', 1672 - 1676, Rijksmuseum.&lt;ref name=&quot;Sorious Rijksmuseum&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Het ontroerde Nederlandt&quot; /&gt;
* Huis Kroonwyck van de heer Pauw. (Is [[w:nl:Cromwijck|Cromwijck]]?) Ets van Isaac Sorious: ''Het Huis Kroon-wyck van de heer Pauw, verwoest door de Fransen in 1672'', 1672 - 1676, Rijksmuseum.&lt;ref name=&quot;Sorious Rijksmuseum&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Het ontroerde Nederlandt&quot; /&gt;

==Galerij==
===Romeyn de Hooghe===
&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;
&lt;gallery&gt;
Romeyn de Hooghe (1645-1708) - Spiegel der France Tirannye gepleechd opde Hollantsche dorpen - BF.1997.32, 1673.png|''Spiegel der France Tirannye gepleechd opde Hollantsche dorpen'', 1673. The Museum of Fine Arts Houston
Romeyn de Hooghe (1645-1708) - Oorlog en tirannie teisteren Nederland - RP-P-OB-79.288, 1674.jpg|Oorlog en tirannie teisteren Nederland, 1674. Rijksmuseum
Romeyn de Hooghe (1645-1708) - Franse invasie en verbreking van de eenheid van de Unie - RP-P-OB-55.161, 1674.jpg|Franse invasie en verbreking van de eenheid van de Unie, 1674. Rijksmuseum.
&lt;/gallery&gt;
&lt;/div&gt;
===Isaac Sorious: Verwoeste dorpen en kastelen in de provincie Utrecht in 1672, 1672-1676&lt;ref name=&quot;Sorious Rijksmuseum&quot; /&gt;===
{{Zie ook|Zie bovenaan deze pagina tevens voor Breukelen [[:Bestand:Het slot bij Breukelen, verwoest door de Fransen in 1672 't Slot te Breukelen (titel op object) Reeks van dertien afbeeldingen van de dorpen en kastelen in de provincie Utrecht door de Fransen in 1672 verwoest (serieti, RP-P-OB-77.097.jpg]]}}
&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;
&lt;gallery&gt;
Bestand:Abcoude, verwoest door de Fransen in 1672 Abcoude (titel op object) Reeks van dertien afbeeldingen van de dorpen en kastelen in de provincie Utrecht door de Fransen in 1672 verwoest (serietitel), RP-P-OB-77.089.jpg|Abcoude
Bestand:Het slot te Jaarsveld, verwoest door de Fransen in 1672 't Slot te Iaarsveldt (titel op object) Reeks van dertien afbeeldingen van de dorpen en kastelen in de provincie Utrecht door de Fransen in 1672 verwoest (serieti, RP-P-OB-77.098.jpg|'t Slot te Iaarsveldt
Bestand:De schans bij Jutphaas, verwoest door de Fransen in 1672 De Schans aen Iutfaes (titel op object) Reeks van dertien afbeeldingen van de dorpen en kastelen in de provincie Utrecht door de Fransen in 1672 verwoest (seriet, RP-P-OB-77.096.jpg|De Schans bij Jutphaas
Bestand:Het slot Kronenburg, verwoest door de Fransen in 1672 't Slot te Kroonen-borgh (titel op object) Reeks van dertien afbeeldingen van de dorpen en kastelen in de provincie Utrecht door de Fransen in 1672 verwoest (seriet, RP-P-OB-77.099.jpg|'t Slot te Kroonen-borgh
Bestand:Franse troepen trekken plunderend en schietend door de ruïnes van het dorp Nigtevecht, 1672 Nichtevecht (titel op object) Reeks van dertien afbeeldingen van de dorpen en kastelen in de provincie Utrecht door de Fransen, RP-P-OB-77.094.jpg|Ruïnes van het dorp Nigtevecht
Bestand:Huis te Nieuwenrode, verwoest door de Fransen in 1672 t' Huys te Niewen rode (titel op object) Reeks van dertien afbeeldingen van de dorpen en kastelen in de provincie Utrecht door de Fransen in 1672 verwoest (serietit, RP-P-OB-77.092.jpg|t' Huys te Niewen rode
Bestand:Overmeer, verwoest door de Fransen in 1672 Overmeer (titel op object) Reeks van dertien afbeeldingen van de dorpen en kastelen in de provincie Utrecht door de Fransen in 1672 verwoest (serietitel), RP-P-OB-77.095.jpg|Overmeer
Bestand:Gebouwen en brug te Vreeswijk bij Vianen, verwoest door de Fransen in 1672 Vreeswyk of de Vaart by Vianen (titel op object) Reeks van dertien afbeeldingen van de dorpen en kastelen in de provincie Utrecht door de Frans, RP-P-OB-77.100.jpg|Vreeswyk of de Vaart by Vianen, verwoeste brug en gebouwen
Bestand:Waverveen, verwoest door de Fransen in 1672 Waverveen (titel op object) Reeks van dertien afbeeldingen van de dorpen en kastelen in de provincie Utrecht door de Fransen in 1672 verwoest (serietitel), RP-P-OB-77.101.jpg|Waverveen
Bestand:Huis van de Heer vande Weert, verwoest door de Fransen in 1672 't Huys vande Heer vande Weert (titel op object) Reeks van dertien afbeeldingen van de dorpen en kastelen in de provincie Utrecht door de Fransen in 1672 v, RP-P-OB-77.093.jpg|'t Huys vande Heer vande Weert
Bestand:Het Huis Kroon-wyck van de heer Pauw, verwoest door de Fransen in 1672 t Huys Kroon-wyck van 'd Heer Pauw (titel op object) Reeks van dertien afbeeldingen van de dorpen en kastelen in de provincie Utrecht door de Frans, RP-P-OB-77.091.jpg|t Huys Kroon-wyck van 'd Heer Pauw
&lt;/gallery&gt;
&lt;/div&gt;

==Gespaarde buitenplaatsen en sterkten==
[[File:Constantijn Huygens, Jr - Kasteel Zuilichem (1657).jpg|thumb|Constantijn Huygens, Jr - Kasteel Zuilichem (1657). Dit kasteel werd gespaard dankzij de goede contacten van de familie Huygens met het Franse hof. Vader [[w:nl:Constantijn Huygens|Constantijn]] was Nederlands topdiplomaat en zoon [[w:nl:Christiaan Huygens|Christiaan Huygens]] was als onderzoeksdirecteur in Franse dienst bij de [[w:nl:Académie des sciences|Académie des sciences]] te Parijs.]]
&lt;!-- TEKST --&gt;
Sommige buitenplaatsen, vooral kastelen maar ook forten werd verwoesting door de Fransen in 1672 juist bespaard, zoals
* Abcoude: [[w:nl:Slot Abcoude|Slot Abcoude]], want de verdediging was te fel.&lt;ref name=&quot;Klok Abcoude&quot; /&gt;
* [[w:nl:Brakel (Zaltbommel)|Brakel (Zaltbommel)]]: [[w:nl:Kasteel Zuilichem (Brakel)|Kasteel Zuilichem]] te [[w:nl:Zuilichem|Zuilichem]], dankzij Franse contacten van de familie [[w:nl:Christiaan Huygens|Huygens]].&lt;ref&gt;[https://www.routeyou.com/nl-nl/location/view/48088533/kasteel-zuilichem www.routeyou.com Kasteel Zuilichem]. Geraadpleegd op 4 november 2020.&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Breukelen (Utrecht)|Breukelen]], [[w:nl:Ridderhofstad Oudaan|Ridderhofstad Oudaan]] of ''Oudaen'': in 1672 verwoestten de Fransen het dorp Breukelen, maar dit kasteel werd gespaard, omdat de bewoners katholiek waren en de Franse generaal [[w:nl:Lodewijk II van Bourbon-Condé|Lodewijk II van Bourbon-Condé]] er zelf zijn intrek nam.&lt;ref&gt;Blankenberg en Taselaar 1983, p. 137&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Gespaard omdat het het hoofdkwartier van de Franse commandant was of omdat er steekpenningen betaald werden. Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 82&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 55-56&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Doorwerth|Doorwerth]]: [[w:nl:Kasteel Doorwerth|Kasteel Doorwerth]]&lt;ref&gt;Blankenberg en Taselaar 1983, p. 110: &quot;Omdat het slot in 1672 eigendom van een Deens edelman was geworden, werd het door de troepen van Louvois ontzien.&quot;&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Herwijnen|Herwijnen]]: [[w:nl:Kasteel Engelenburg|Kasteel Engelenburg]]&lt;ref&gt;[https://mijngelderland.nl/inhoud/verhalen/kasteel-engelenburg-bij-herwijnen mijngelderland.nl Kasteel Engelenburg bij Herwijnen]. Geraadpleegd op 4 november 2020.&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Kleef (stad)|Kleef]]: de [[w:nl:Schenkenschanz|Schenkenschans]] werd zonder verzet bezet en niet verwoest.&lt;ref&gt;[https://www.absolutefacts.com/nl/schenkenschans-1672.htm www.absolutefacts.com Ruud van Capelleveen: ''Schenkenschans in 1672'', z.j.], [https://www.historischnieuwsblad.nl/het-rampjaar-1672/ historischnieuwsblad.nl Luc Panhuysen: ''Historisch Nieuwsblad 3/2006. Het rampjaar 1672. Op alles leek het woord ‘verraad’ van toepassing'', 2006.] en [https://mijngelderland.nl/inhoud/specials/verbeelding-van-de-waal/tachtigjarige-oorlog-schenkenschans mijngelderland.nl Marieke Muilwijk: ''Tachtigjarige Oorlog: Schenkenschans. De Waal als barrière - Strijd aan de Waal 3'', z.j.] Geraadpleegd op 16 november 2020.&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Leersum|Leersum]]: [[w:nl:Huis Zuylenstein|Huis Zuylenstein]], ook ''Zuylestein'', gespaard dankzij bemoeienis van stadhouder Willem III. Dit kasteel werd pas in de [[w:nl:Tweede Wereldoorlog|Tweede Wereldoorlog]] verwoest, door geallieerde vliegtuigen.&lt;ref&gt;[https://www.kasteleninutrecht.eu/Zuilenstein.htm www.kasteleninutrecht.eu Zuilenstein]. Geraadpleegd op 16 november 2020. Citaat: &quot;Dan volgt het rampjaar 1672, maar Zuilenstein blijft gespaard voor de vernielingen van de Fransen, doordat stadhouder Willem III er zich persoonlijk mee bemoeide&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://binnenstebuiten.kro-ncrv.nl/buitenleven/geschiedenis-en-innovatie-op-landgoed-zuylestein binnenstebuiten.kro-ncrv.nl Ted van Hooff: ''Geschiedenis en innovatie op landgoed Zuylestein'']. Geraadpleegd op 6 november 2020.&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Linschoten (dorp)|Linschoten]]: kasteel [[w:nl:Te Nesse|Te Nesse]] werd wel geplunderd, maar niet verwoest.&lt;ref&gt;[https://kasteleninutrecht.eu/Nesse.htm Te Nesse] op [https://www.kasteleninutrecht.eu/ Kastelen in Utrecht]. Geraadpleegd op 14 november 2020.&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Loenersloot|Loenersloot]], [[w:nl:Kasteel Loenersloot|Kasteel Loenersloot]], Rijksstraatweg 211,  werd bezet maar niet verwoest.&lt;ref&gt;Blankenberg en Taselaar 1983, p. 143&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Munnig Schmidt en Lisman 1993, p. 184&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Kasteel Loenersloot werd gespaard omdat de kasteelheer katholiek was. Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 172&lt;/ref&gt;
* Maarssen: H(a)erteveld werd gespaard in 1672/1673&lt;ref&gt;Munnig Schmidt en Jonker-Duynstee 2012, p. 43&lt;/ref&gt;
* Nijmegen: Fort [[w:nl:Knodsenburg|Knodsenburg]] bij Nijmegen werd in 1672 door Fransen bezet, maar niet verwoest.
* [[w:nl:Oud-Zuilen|Oud-Zuilen]]: [[w:nl:Slot Zuylen|Slot Zuylen]], niet verwoest vanwege goede contacten van de eigenaars en bewoners, de familie [[w:nl:Van Tuyll|Van Tuyll van Serooskerken]], met de Fransen.&lt;ref&gt;[https://www.slotzuylen.nl/kasteel/geschiedenis/ www.slotzuylen.nl ''Geschiedenis van Slot Zuylen'']. Geraadpleegd op 9 november 2020. &quot;Door goede contacten bleef het gespaard in het rampjaar 1672, toen menig ander kasteel door de Fransen werd verwoest.&quot;&lt;/ref&gt; 
* [[w:nl:Wijk bij Duurstede|Wijk bij Duurstede]], [[w:nl:Kasteel Duurstede|Kasteel Duurstede]] gespaard onder de Franse bezetting van 1672-1674. De Franse commandant meende dat het de woning van die sympathieke burgemeester was.&lt;ref&gt;Blankenberg en Taselaar 1983, p. 157&lt;/ref&gt; 
&lt;!-- 
==Schade door Franse troepen in 1794==
In 1794 richtten Franse troepen tijdens de [[w:nl:Franse veldtocht in de Nederlanden]] in Nederland schade aan kastelen en andere markante gebouwen aan. Voorbeelden:
* [[w:nl:Batenburg]], [[w:nl:Kasteel Batenburg]], in 1794 door Fransen verwoest, een ruïne bestaat nog in 2020.&lt;ref&gt;[https://www.absolutefacts.nl/kastelen/data/batenburg.htm www.absolutefacts.nl Ben Hendriks: ''Kasteel Batenburg'']. Geraadpleegd op 4 november 2020.&lt;/ref&gt;
* [[w:nl:Hedel (Gelderland)|Hedel]], [[w:nl:Kasteel Hedel]], in 1794 door Franse troepen verwoest. Fundamenten zijn over.
* [[w:nl:Nijmegen]], [[w:nl:Valkhof]], ruïne, in 1794 door Franse beschietingen zwaar beschadigd.
* [[w:nl:Ooij (Ubbergen)|Ooy]], [[w:nl:Kasteel De Ooij]], ruïne. Verwoest in 1794 door Franse troepen.
* [[w:nl:Sluis (stad)|Sluis]], [[w:nl:Kasteel van Sluis]], in 1794 door Fransen verwoest. Afbraak ruïne in 1820.--&gt;

==Literatuur==
===17e eeuw===
[[File:Abraham de Wicquefort - Getrouw advys aen de oprechte Hollanders... - titlepage - 1674.png|thumb|(Abraham de Wicquefort:) ''Getrouw advys aen de oprechte Hollanders; rakende hetgeen gepasseert is in de dorpen van Bodegrave en Swammerdam,..'', 1674.]]
* van Domselaer, Tobias, de Hooghe, Romeyn en anderen: ''Het ontroerde Nederlandt door de wapenen des konings van Vrankryk, dat is Een waarachtigh verhaal van den Fransen, Engelsen, Keulsen en Munstersen oorlogh, tegen de Vereenigde Nederlanden, met desselfs binnelandtse beroerten, daer in naukeuriglijk alle der zelver voorvallen worden verhandelt'', Markus Willemsz. Doornik, Amsterdam, 1674, 1676
* ([[w:nl:Abraham de Wicquefort|Wicquefort, Abraham de]]:) 
** ''Advis fidelle aux veritables Hollandois. Touchant ce qui s'est passé dans les villages de Bodegrave &amp; Swammerdam, &amp; les cruautés inoüies, que les François y ont exercées. Avec un memoire de la derniere marche de l'Armée du Roy de France en Brabant &amp; en Flandre'', [Den Haag], [Daniel en Johannes Steucker], 1673, 202 p. Illustraties Romeyn de Hooghe. Facsimile reprint: Kessinger Publishing, LLC, 2010, 236 p. ISBN-13 : 978-1166458713. [[w:nl::w:c:Category:Advis Fidelle Aux Veritables Hollandois|Illustraties op Wikimedia Commons]].
** ''Getrouw advys aen de oprechte Hollanders; rakende hetgeen gepasseert is in de dorpen van Bodegrave en Swammerdam, en de ongehoorde wreedtheden, die de Fransen aldaer gepleeght hebben; met een memorie van den koning van Vranckrijck door Brabant en Vlaanderen'', [Den Haag], 1674, 317 pagina's. [[w:nl:w:c:Abraham de Wicquefort - Getrouw advys aen de oprechte Hollanders; rakende hetgeen gepasseert is in de dorpen van Bodegrave en Swammerdam,.. - text - 1674.pdf|Pdf op Wikimedia Commons]].&lt;ref&gt;[https://books.google.nl/books?id=i7ZJAAAAcAAJ books.google.nl ''Getrouw advys aen de oprechte Hollanders; rakende hetgeen gepasseert is in de dorpen van Bodegrave en Swammerdam, en de ongehoorde wreedtheden, die de Fransen aldaer gepleeght hebben; met een memorie van den koning van Vranckrijck door Brabant en Vlaanderen'']. Geraadpleegd op 18 november 2020.&lt;/ref&gt;
** ''Journael, of dagelijcksch verhael van de handel der Franschen in de steden van Uytrecht en Woerden, sedert hun koomst daer binnen, tot aan hun vertrek: daer in hun gruwelijcke wreetheyt en tyrannie, in dese twee plaetsen, gelijck oock in verscheyde andere'', T'Amsterdam : by Jan Claesz. ten Hoorn, Amsterdam 1674. &lt;ref&gt;[https://dspace.library.uu.nl/handle/1874/234884 dspace.library.uu.nl Utrecht University Repository , full text scan]. Geraadpleegd op 18 november 2020.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.rijksmuseum.nl/en/collection/RP-P-OB-77.206 www.rijksmuseum.nl ''Titelprent voor: Journael, of dagelijcksch Verhael van de handel der Franschen in de Steden van Uytrecht en Woerden, serdert hun koomst daer binnen, tot aan hun Vertrek, 1674, Romeyn de Hooghe (attributed to), 1672 - 1674'' RP-P-OB-77.206]. Geraadpleegd op 18 november 2020.&lt;/ref&gt;

===19e eeuw===
* Craandijk, J.: ''Wandelingen door Nederland'', Haarlem 1883 2e druk
* De Rijk, J. A.: ''Wandelingen door Gooi- en Eemland en omstreken'', Arnhem 1967. Oorspronkelijk verschenen in ''De Gooi- en Eemlander'', 1881, herdrukt 1905 

===20e eeuw===
* Blankenberg, Huub en Taselaar, Klaas: ''Historisch reisboek voor Nederland'', Fibula-Van Dishoeck Bussum, Unieboek B.V. Bussum, 1983, {{ISBN|9022836126}} * Klok, R. H. J.: ''Archeologisch reisboek voor Nederland'', Fibula-Van Dishoeck Haarlem, Unieboek B.V. Bussum, 1977, {{ISBN|9789022836163}} * Munnig Schmidt, E. en Lisman, A. J. A. M., met tekeningen van Schut, C. J. Th: ''Plaatsen aan de Vecht en de Angstel'', Canaletto, Alphen aan de Rijn, 1993, {{ISBN|906469611X}}
* Olde Meierink, Ben en anderen: ''Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht'', Uitgeverij Matrijs, Utrecht, 1995, {{ISBN|9789053450727}} * Wilmer, C. C. S.: ''Buitens binnen Utrecht'', Kwadraat, 1982, {{ISBN|9789064812019}} 
===21e eeuw===
* Fafianie, Ton, Rijntjes, R., van der Wiel, Manon, en eindred. Stades-Visscher, Elisabeth: ''Nieuwegein Geschiedenis en architectuur. Monumenteninventarisatie Utrecht'', Zeist 2002, {{ISBN|9789067202893}} * Jas, J., Keverling Buisman, F., Storms-Smeets, E., te Stroete, A., Wingens, M.: ''Kastelen in Gelderland'', Uitgeverij Matrijs, 2013, {{ISBN|978-90-5345-410-7}}
* Mansel, Philip: ''Lodewijk XIV. Koning van de wereld'', Spectrum, 2019. Vertaling van ''King of the World: the Life of Louis XIV'', Penguin, 2019 {{ISBN|9789000370481}} * Munnig Schmidt, E. en Jonker-Duynstee, J. J. A. M.: ''Vechtgids. Culturele gids van de Vechtstreek'', Oudheidkundig Genootschap Niftarlake, 2012, {{ISBN|9789087042752}} * van Nimwegen, Olaf: ''De Veertigjarige oorlog 1672-1712'', Prometheus Amsterdam, 2019, {{ISBN|9789044638714}} * Op de Beeck, Johan: ''De zonnekoning. Glorie &amp; schaduw van Lodewijk XIV'', Horizon, 2018, ISBN-13 978-9492626172
* Panhuysen, Luc: 
** ''Oranje tegen de Zonnekoning : De strijd van Willem III en Lodewijk XIV om Europa'', Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2016,  ISBN-13 978-9045036298 
** ''Rampjaar 1672. Hoe de Republiek aan de ondergang ontsnapte'', Olympus, 2019, {{ISBN|9789046707319}} 
==Externe links==
* [https://www.absolutefacts.nl/kastelen/ www.absolutefacts.nl/kastelen ''Kastelen in Nederland'', zonder jaar.] Redactie Ben Hendriks (Geschiedenis, Koninklijk Huis en Kastelen) en Ruud van Capelleveen (eindredacteur). Geraadpleegd op 18 november 2020.
* [https://www.kasteleninnederland.nl www.kasteleninnederland.nl 2020 John Wennips: ''Middeleeuwse kastelen in Nederland. Van ruim 1300 kastelen zijn foto's en publicaties verzameld'', 2020.] Geraadpleegd op 9 november 2020.
* [https://www.kasteleninutrecht.eu/ www.kasteleninutrecht.eu Kees Braaksma: ''Kastelen en buitenplaatsen in Utrecht'', 2020]. Geraadpleegd op 18 november 2020. Met bronvermeldingen, onder meer Olde Meierink 1995, J.D.M. Bardet: ''Kastelenboek Provincie Utrecht'', 5e druk, 1975 en C.C.S. Wilmer: ''Buitens in Utrecht'', 1982.

{{Appendix|1=ref|2=
{{References||2}}
}}
{{Commonscat|Isaac Sorious}}
{{Commonscat|Advis Fidelle Aux Veritables Hollandois}}

[[Categorie:Nederlandse geschiedenis]]
{{Boek}}{{Fase3}}</text>
      <sha1>t1wmk5q3t1d755vrr6o1yotkvydjp4u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Italiaans/Liedtekst-Per-amore</title>
    <ns>0</ns>
    <id>40808</id>
    <revision>
      <id>397255</id>
      <parentid>366911</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T05:44:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Nominatie verwijdering vanwege mogelijk schending auteursrechten</comment>
      <origin>397255</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2906" sha1="b57rhtno47r2mavwjfapkm4y50c88is" xml:space="preserve">{{Auteur}}
{{Italiaans}}
{{Italiaans-links-overig}}

== Liedtekst ''Per Amore'' van [[w:nl:Andrea Bocelli|Andrea Bocelli]]==
* Bron liedtekst: https://www.lyrics.com/lyric/31741030/Andrea+Bocelli/Per+Amore.
* De Italiaanse tekst werd gecontroleerd met de uitvoering van Andrea Bocelli op YouTube https://www.youtube.com/watch?v=h3spzqDRx_I.

{| border=0
|-
| valign=top |
:'''Originele liedtekst'''
&lt;pre&gt;
Per Amore

Io conosco la tua strada
Ogni passo che farai
Le tue ansie chiuse e i vuoti
Sassi che allontanerai
Senza mai pensare che
Come roccia io ritorno in te

Io conosco i tuoi respiri
Tutto quello che non vuoi
Lo sai bene che non vivi
Riconoscerlo non puoi

E sarebbe come se
Questo cielo in fiamme
Ricadesse in me
Come scena su un attore

Per amore
Hai mai fatto niente
Solo per amore
Hai sfidato il vento e urlato mai

Diviso il cuore stesso
Pagato e riscommesso
Dietro a questa mania
Che resta solo mia?

Per amore
Hai mai corso senza fiato
Per amore
Perso e ricominciato?

E devi dirlo adesso
Quanto di te ci hai messo
Quanto hai creduto tu
In questa bugia

E sarebbe come se
Questo fiume in piena
Risalisse a me
Come china al suo pittore

Per amore
Hai mai speso tutto quanto
La ragione
Il tuo orgoglio fino al pianto?

Lo sai sta sera resto
Non ho nessun pretesto
Soltanto una mania
Che resta forte e mia
Dentro quest'anima che strappi via

E te lo dico adesso
Sincero con me stesso
Quanto mi costa
Non saperti mia

E sarebbe come se
Tutto questo mare
Annegasse in me
&lt;/pre&gt;

| valign=top |
::::'''Vertaling'''
&lt;pre&gt;
Voor de liefde

Ik ken je pad		
Elke stap die je gaat zetten
Je benauwde angsten en de leegten
Stenen die je uit de weg gaat ruimen
Zonder er ooit aan te denken dat
Ik als rots in je terugkeer

Ik ken je ademtochten	
Alles wat je niet wilt
Je weet wel dat je niet leeft
Je kunt het niet erkennen

En het zou zijn alsof		
Deze hemel in vlammen
Op me zou neerstorten
Als een scène over een acteur

Voor de liefde
Heb je nooit iets gedaan
Alleen voor de liefde
Heb je de wind getrotseerd en nooit geschreeuwd

Het hart zelf gedeeld	
Betaald en weer gegokt
Deze obsessie achterna
Waar ik mee blijf zitten?

Voor de liefde
Heb je nooit je longen leeggerend
Voor de liefde
Heb je verloren en ben je opnieuw begonnen?

En je moet het nu zeggen
Hoeveel je er van jou hebt ingelegd (ci = er)
Hoezeer jij hebt geloofd
In deze leugen

En het zou zijn alsof
Deze rivier helemaal
Tot aan mij zou stijgen
Als Oost-Indische inkt tot aan zijn schilder

Voor de liefde
Heb je nooit alles gegeven
De reden
Je trots tot huilens toe?

Je weet vanavond verder (resto = del resto)
Heb ik geen enkel excuus
Alleen een obsessie
Die sterk blijft en van mij
Binnen deze ziel die jij wegrukt

En ik zeg het je nu
(ik ben) Eerlijk tegen mezelf
Hoeveel het me kost
Te weten dat je niet van mij bent

En het zou zijn alsof
Deze hele zee
Zou verdrinken in mij
&lt;/pre&gt;
|}
{{Italiaans-links-overig}}
{{Sub}}</text>
      <sha1>b57rhtno47r2mavwjfapkm4y50c88is</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Italiaans/Liedtekst-Volare</title>
    <ns>0</ns>
    <id>40826</id>
    <revision>
      <id>397254</id>
      <parentid>379947</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T05:43:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Nominatie verwijdering vanwege mogelijk schending auteursrechten</comment>
      <origin>397254</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2987" sha1="a4w0qxe72z11owzijlcbnf1b8v0277v" xml:space="preserve">{{Auteur}} 
== Liedtekst Volare &quot;Nel blu, dipinto di blu&quot; (Domenico Modugno/Franco Migliacci) met vertaling ==
{{Italiaans}}
{{Italiaans-links-overig}}

* Video van vertolking door Domenico Modugno. Eurovisie songfestival 1958 in Hilversum, het lied werd derde. YouTube https://www.youtube.com/watch?v=6DTo5aVLq5E
* Video idem. Ed Sullivan's show in 1958. YouTube https://www.youtube.com/watch?v=t4IjJav7xbg
{| border=0
|-
| valign=top |
:'''Originele tekst'''
:Penso che un sogno così non ritorni mai più
:mi dipingevo le mani e la faccia di blu,
:poi d'improvviso venivo dal vento rapito
:e incominciavo a volare nel cielo infinito...


:Volare... oh, oh!...
:cantare... oh, oh, oh, oh!
:nel blu, dipinto di blu
:felice di stare lassù.


:E volavo, volavo felice
:più in alto del sole ed ancora più in su,
:mentre il mondo pian piano
:spariva lontano laggiù,
:una musica dolce suonava
:soltanto per me...


:Volare... oh, oh!...
:cantare... oh, oh, oh, oh!
:nel blu, dipinto di blu
:felice di stare lassù.


:Ma tutti i sogni nell'alba svaniscon perche`
:quando tramonta la luna li porta con se`.
:Ma io continuo a sognare negli occhi tuoi belli
:che sono blu come un cielo trapunto di stelle...


:Volare, oh oh
:cantare, oh oh oh oh.
:Nel blu degli occhi tuoi blu
:felice di stare quaggiu`.


:E continuo a volare felice
:piu` in alto del sole ed ancora piu` su
:mentre il mondo pian piano scompare
:negli occhi tuoi blu
:La tua voce e` una musica dolce che suona per me...


:Volare, oh oh
:cantare, oh oh oh oh.
:Nel blu degli occhi tuoi blu
:felice di stare quaggiu`.
:Nel blu degli occhi tuoi blu
:felice di stare quaggiu`
:con te.

| valign=top |
::::'''Vertaling'''
::::Ik denk dat zo'n droom nooit meer terugkomt
::::Ik verfde mijn handen en gezicht blauw,
::::Daarna werd ik opeens door de wind meegesleurd
::::en begon ik te vliegen in de eindeloze lucht...


::::Vliegen, o o!...
::::Zingen, o o o o!
::::In het blauw, blauw geschilderd 
::::Blij daarboven te zijn.


::::En ik vloog, ik vloog blij
::::Hoger dan de zon en nog hoger,
::::Terwijl de aarde beetje bij beetje
::::Ver beneden verdween,
::::Klonk mooie muziek
::::Voor mij alleen...


::::Vliegen, o o!...
::::Zingen, o o o o!
::::In het blauw, blauw geschilderd
::::Blij daarboven te zijn.


::::Maar alle dromen verdwijnen bij de dageraad omdat
::::De maan als ze ondergaat ze meeneemt.
::::Maar ik droom door in jouw mooie ogen
::::Die blauw zijn als een hemel vol sterren...


::::Vliegen, o o
::::Zingen, o o o o.
::::In het blauw van je blauwe ogen
::::Blij hier beneden te zijn.


::::En gelukkig vlieg ik door
::::Hoger dan de zon en nog hoger,
::::Terwijl de aarde beetje bij beetje verdwijnt 
::::In jouw blauwe ogen
::::Jouw stem is mooie muziek die speelt voor mij...


::::Vliegen, o o
::::Zingen, o o o o.
::::In het blauw van je blauwe ogen
::::Blij hier beneden te zijn.
::::In het blauw van je blauwe ogen
::::Blij hier beneden te zijn
::::Met jou.
|}
{{Italiaans-links-overig}}
{{Sub}}</text>
      <sha1>a4w0qxe72z11owzijlcbnf1b8v0277v</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Hongaarse keuken</title>
    <ns>14</ns>
    <id>41181</id>
    <revision>
      <id>397332</id>
      <parentid>396628</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T11:06:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397332</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="555" sha1="4t5qqc1tivzz1c4908m4ylo4v8xtfix" xml:space="preserve">{{kookboekcat
|onderwerp= ''nationale en etnische keukens van de wereld'' 
|detailomschrijving= 
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr;  [[:Categorie:Kookboek|Kookboek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Nationale en etnische keukens|Nationale en etnische keukens]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig= &lt;br&gt;In de ''subcategorieën'' vindt u recepten die binnen een bepaalde keuken thuishoren. In de ''artikelen'' vindt u een beschrijving van de betreffende keuken.
}}

[[Categorie:Europese keuken]]
[[Categorie:Hongarije|Keuken]]</text>
      <sha1>4t5qqc1tivzz1c4908m4ylo4v8xtfix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Attentie</title>
    <ns>10</ns>
    <id>42583</id>
    <revision>
      <id>397227</id>
      <parentid>378616</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T22:46:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <origin>397227</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="331" sha1="s4dmnbazh5r9wge6rm688hgequsv17z" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;width: 100%; font-weight: bold; background-color:NavajoWhite; color: black;&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;display: table-cell; padding: 4px;&quot;&gt;[[Image:Map symbol-pin.svg|30px]]&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;display: table-cell; padding: 4px; vertical-align: top;&quot;&gt;{{{1|{{Lorem Ipsum|1}}}}}&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;[[Categorie:Sjablonen]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>s4dmnbazh5r9wge6rm688hgequsv17z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kookboek/Fondue</title>
    <ns>0</ns>
    <id>43856</id>
    <revision>
      <id>397216</id>
      <parentid>392981</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T13:37:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>/* Groentefondue */ meer groenten</comment>
      <origin>397216</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2543" sha1="jrnlj0wx1126uwnj5ynk2llut33j4a1" xml:space="preserve">{{Bereidingstechniek}}
[[File:WIKIMEDIA 15ANS SWITZ FONDUE-01.svg|thumb|none|Fonduen]]
'''Fonduen''' is een bereidingstechniek waarbij men aan tafel voedingsmiddelen aan een fonduevork steekt en onderdompelt in een warme of hete vloeistof. Het resultaat heet een ''fondue'' (wat Frans is voor &quot;gesmolten&quot;).

Voor fonduen is een fonduepan nodig met een warmtebron eronder, meestal een spiritusbrandertje. Daarnaast worden lange fonduevorken gebruikt om etenswaren aan te prikken, voor elke tafelgenoot ten minste één.

== Soorten ==
Fonduen kan met verschillende soorten ingrediënten en op verschillende manieren.

=== Kaasfondue ===
[[Kookboek/Kaasfondue|Kaasfondue]] wordt gemaakt van witte wijn en verschillende soorten geraspte kaas. Stukjes stokbrood of groente aan een fonduevork worden in de kaasfondue gedoopt, vervolgens even afgekoeld op een bord en gegeten. Geef er een rauwkostsalade bij. Kaasfondue is afkomstig uit Zwitserland.

=== Vleesfondue ===
Bij [[Kookboek/Vleesfondue|vleesfondue]] is de fonduepan gevuld met olie of bouillon. Telkens wordt een stukje vlees aan een fonduevork gestoken. Die vork wordt in de fonduepan gestoken totdat het vlees gaar is en men met een volgend stukje vlees hetzelfde ritueel uitvoert. Gaar vlees wordt met een [[Kookboek/Dipsaus|sausje]] opgegeten. Voor dat doel staan er diverse soorten sausjes op tafel. Geef er een rauwkostsalade en aardappelkroketjes of ander aardappelgerecht bij.

=== Groentefondue ===
Groenten kunnen zowel bij kaasfondue als bij vleesfondue worden gebruikt om aan een fonduevork te steken. Geschikt zijn harde groeten zoals bloemkoolroosjes, broccoli, wortel, sperziebonen, spruitjes, bleekselderij en knolselderij die even geblancheerd zijn. Ook champignons, radijsjes en reepjes paprika zijn geschikt, die hoeven niet geblancheerd te worden.

=== Eierfondue ===
[[Kookboek/Eierfondue|Eierfondue]] bestaat uit losgeklopte eieren met boter, sterke drank en tomatenpuree, die tezamen zijn verwarmd en gestold. 

=== Chocoladefondue ===
[[Kookboek/Chocoladefondue|Chocoladefondue]] is een dessert of feestelijk tussendoortje. Voor chocoladefondue wordt chocolade gesmolten en gemengd met room. Men doopt stukjes fruit en/of zacht snoep aan een fonduevork of prikker in die gesmolten chocolade. 

&lt;gallery widths=&quot;180&quot; heights=&quot;160&quot;&gt;
Fonduegafler NF.2005-1726AG.jpg|Set fonduevorken
Fondue dish.jpg|Kaasfondue
Silvesterfondue 2015.jpg|Vleesfondue met olie
Chocolate fondue dish.jpg|Chocoladefondue
&lt;/gallery&gt;

[[Categorie:Kookboek/Bereidingstechniek|Fondue]]
{{Sub}}</text>
      <sha1>jrnlj0wx1126uwnj5ynk2llut33j4a1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gebruiker:Erik Baas/Speciale sjablonen</title>
    <ns>2</ns>
    <id>44213</id>
    <revision>
      <id>397221</id>
      <parentid>397213</parentid>
      <timestamp>2025-06-22T17:14:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <comment>-/- {{Kolommen automatisch</comment>
      <origin>397221</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="665" sha1="a0mjdknas2qqo0vfeqyys4qz853d5ry" xml:space="preserve">Lijst van speciale sjablonen, om te voorkomen dat deze op de lijst van [https://nl.wikibooks.org/w/index.php?title=Speciaal:OngebruikteSjablonen&amp;limit=500&amp;offset=0 ongebruikte sjablonen] terechtkomen, en om tzt. om te werken naar een index. ''Nog niet compleet!''

*{{C}}
*{{L}}
*{{R}}


*{{!}}
*{{!!}}
*{{?}}
*{{+}}
*{{-}}
*{{@}}
*{{Dot}}
*{{=}} &amp;nbsp; &lt;span style=&quot;font-size: smaller;&quot;&gt;([[Sjabloon:=]])&lt;/span&gt;
*{{Hekje}}


*{{Max}}
*{{Min}}


*{{And}}
*{{Or}}
*{{Xor}}
*{{Not}}
*{{True}}
*{{False}}
*{{1}}
*{{0}}


*{{Pi}}
*{{Sin}}
*{{Cos}}
*{{Tan}}
*{{Cot}}
*{{Atan}}
*{{Deg2Rad}}
*{{Rad2Deg}}


*{{Nieuw recept}}


* Test 22 jun 2025: {{Test - niet in gebruik}}</text>
      <sha1>a0mjdknas2qqo0vfeqyys4qz853d5ry</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Sociale geschiedenis</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44241</id>
    <revision>
      <id>397270</id>
      <timestamp>2025-06-23T07:32:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Nieuwe pagina aangemaakt met '{{Cat |onderwerp=social geschiedenis |detailomschrijving= |broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:geschiedenis|Geschiedenis]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}''' |overig= }} [[Categorie:Geschiedenis]]'</comment>
      <origin>397270</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="298" sha1="1v0c38gjbl0s0yl59rq47jrhg123duk" xml:space="preserve">{{Cat
|onderwerp=social geschiedenis
|detailomschrijving=
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:geschiedenis|Geschiedenis]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig=
}}
[[Categorie:Geschiedenis]]</text>
      <sha1>1v0c38gjbl0s0yl59rq47jrhg123duk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397283</id>
      <parentid>397270</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:01:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>397283</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="299" sha1="57o0rvcugh0fczdoxzwpxei5k7isijr" xml:space="preserve">{{Cat
|onderwerp=sociale geschiedenis
|detailomschrijving=
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:geschiedenis|Geschiedenis]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig=
}}
[[Categorie:Geschiedenis]]</text>
      <sha1>57o0rvcugh0fczdoxzwpxei5k7isijr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Middeleeuwen</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44242</id>
    <revision>
      <id>397275</id>
      <timestamp>2025-06-23T07:40:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Nieuwe pagina aangemaakt met '{{Cat |onderwerp=de Middeleeuwen |detailomschrijving= |broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:geschiedenis|Geschiedenis]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}''' |overig= }} [[Categorie:Geschiedenis]]'</comment>
      <origin>397275</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="294" sha1="a2457cl6aoa9q8fmcicdw30ty65voq4" xml:space="preserve">{{Cat
|onderwerp=de Middeleeuwen
|detailomschrijving=
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:geschiedenis|Geschiedenis]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig=
}}
[[Categorie:Geschiedenis]]</text>
      <sha1>a2457cl6aoa9q8fmcicdw30ty65voq4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397284</id>
      <parentid>397275</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T08:01:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Jaartallen</comment>
      <origin>397284</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="308" sha1="nt3mfi4rozpi58dhkze85owlwjmulg1" xml:space="preserve">{{Cat
|onderwerp=de Middeleeuwen (± 500-1500)
|detailomschrijving=
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:geschiedenis|Geschiedenis]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig=
}}
[[Categorie:Geschiedenis]]</text>
      <sha1>nt3mfi4rozpi58dhkze85owlwjmulg1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Oudheid</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44243</id>
    <revision>
      <id>397285</id>
      <timestamp>2025-06-23T08:05:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Nieuwe pagina aangemaakt met '{{Cat |onderwerp=oudheid (voor Europa: 776 voor Chr - 476 na Chr) |detailomschrijving= |broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:geschiedenis|Geschiedenis]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}''' |overig= }} [[Categorie:Geschiedenis]]'</comment>
      <origin>397285</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="327" sha1="7phqglul2hrwm2qag1n50vnvuyti4jw" xml:space="preserve">{{Cat
|onderwerp=oudheid (voor Europa: 776 voor Chr - 476 na Chr)
|detailomschrijving=
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:geschiedenis|Geschiedenis]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig=
}}
[[Categorie:Geschiedenis]]</text>
      <sha1>7phqglul2hrwm2qag1n50vnvuyti4jw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Geschiedenis van Italië</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44244</id>
    <revision>
      <id>397314</id>
      <timestamp>2025-06-23T09:12:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Nieuwe pagina aangemaakt met '{{Cat |onderwerp=geschiedenis van Italië |detailomschrijving= |broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:geschiedenis|Geschiedenis]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}''' |overig= }} [[Categorie:Geschiedenis|Italië]]'</comment>
      <origin>397314</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="311" sha1="1aufkrq715r1aus681bbwl181490c3v" xml:space="preserve">{{Cat
|onderwerp=geschiedenis van Italië
|detailomschrijving=
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:geschiedenis|Geschiedenis]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig=
}}
[[Categorie:Geschiedenis|Italië]]</text>
      <sha1>1aufkrq715r1aus681bbwl181490c3v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397315</id>
      <parentid>397314</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T09:12:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Categorie toegevoegd</comment>
      <origin>397315</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="333" sha1="ptbbwyqhzrowq4rvbwnar6adsm7jpzk" xml:space="preserve">{{Cat
|onderwerp=geschiedenis van Italië
|detailomschrijving=
|broodkruimel= [[:Categorie:Alles|Alles]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek|Boek]] &amp;rarr; [[:Categorie:Boek naar thema|Boek naar thema]] &amp;rarr; [[:Categorie:geschiedenis|Geschiedenis]] &amp;rarr; '''{{PAGENAME}}'''
|overig=
}}
[[Categorie:Geschiedenis|Italië]]
[[Categorie:Italië]]</text>
      <sha1>ptbbwyqhzrowq4rvbwnar6adsm7jpzk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Italië</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44245</id>
    <revision>
      <id>397317</id>
      <timestamp>2025-06-23T09:20:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JopkeB</username>
        <id>18060</id>
      </contributor>
      <comment>Nieuwe pagina aangemaakt met '{{Zusterproject | commons     = Italy | commonscat  = Italy | wikiatlas   = Atlas of Itlay | wikispecies =  | wiktionary  = Italië | wikipedia   = Italië | wikisource  = Categorie:Italië | wikiquote   = Italië | wikinews    = Categorie:Italië | wikivoyage  = Italië }} {{Wikipedia|Pagina=Italië|Naam=Italië}} &lt;br&gt;   [[Categorie:Land]]'</comment>
      <origin>397317</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="342" sha1="2xv8pzupj331lihb5j8a8g909tt5bbh" xml:space="preserve">{{Zusterproject
| commons     = Italy
| commonscat  = Italy
| wikiatlas   = Atlas of Itlay
| wikispecies = 
| wiktionary  = Italië
| wikipedia   = Italië
| wikisource  = Categorie:Italië
| wikiquote   = Italië
| wikinews    = Categorie:Italië
| wikivoyage  = Italië
}}
{{Wikipedia|Pagina=Italië|Naam=Italië}}
&lt;br&gt;


[[Categorie:Land]]</text>
      <sha1>2xv8pzupj331lihb5j8a8g909tt5bbh</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>