17 de junh

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="oc">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipèdia</sitename>
    <dbname>ocwiki</dbname>
    <base>https://oc.wikipedia.org/wiki/Acu%C3%A8lh</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.5</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Mèdia</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Especial</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Discutir</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Utilizaire</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Discussion Utilizaire</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipèdia</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Discussion Wikipèdia</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Fichièr</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Discussion Fichièr</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Discussion MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Modèl</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Discussion Modèl</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Ajuda</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Discussion Ajuda</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Categoria</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Discussion Categoria</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">Portal</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">Discussion Portal</namespace>
      <namespace key="102" case="first-letter">Projècte</namespace>
      <namespace key="103" case="first-letter">Discussion Projècte</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Mòdul</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Mòdul Discussió</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>17 de junh</title>
    <ns>0</ns>
    <id>284</id>
    <revision>
      <id>2474449</id>
      <parentid>1855317</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T21:55:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dostojewskij</username>
        <id>20932</id>
      </contributor>
      <comment>/* Naissenças */ [[Martin Bormann]]</comment>
      <origin>2474449</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1041" sha1="cbh3uqrmuz9axfzwcqt8q886y1zdegf" xml:space="preserve">{{Infobox
|tematica=
|carta=
}}
{{Junh}}

== Eveniments ==

== Naissenças ==
* [[1682]] – Rei [[Carles XII de Suècia]] (m. [[1712]])
* [[1818]] – [[Charles Gounod]], compositor francés (m. [[1893]])
* [[1833]] – [[Manuel del Refugio González]], president de Mexic (m. [[1893]])
* [[1882]] – [[Igor Stravinskii]], compositor [[Russia|rus]] (m. [[1971]])
* [[1888]] – [[Heinz Guderian]], militar alemand de la [[Segonda Guèrra Mondiala]] (m. [[1954]])
* [[1900]] – [[Martin Bormann]], òme politic alemand (m. [[1945]])
* [[1946]] – [[Eduardo Camaño]], èx-president d'Argentina
* [[1951]] – [[Mary McAleese]], presidenta de la [[Republica d'Irlanda]]
* [[1980]] – [[Venus Williams]], jogaira de tennis americana

== Decèsses ==

----
Vejatz tanben :
* [[16 de junh]] | [[18 de junh]]
* [[genièr]] | [[febrièr]] | [[març]] | [[abril]] | [[mai]] | [[junh]] | [[julhet]] | [[agost]] | [[setembre]] | [[octobre]] | [[novembre]] | [[decembre]]
* [[Calendièr d'eveniments]] (los 366 jorns de l'an).

[[Categoria:Jorns]]</text>
      <sha1>cbh3uqrmuz9axfzwcqt8q886y1zdegf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wikipèdia:La tavèrna</title>
    <ns>4</ns>
    <id>12599</id>
    <revision>
      <id>2474440</id>
      <parentid>2474181</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T17:44:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MediaWiki message delivery</username>
        <id>18686</id>
      </contributor>
      <comment>/* Conseil d'administration de la Fondation Wikimédia 2025 - Appel à candidatures */ seccion nòva</comment>
      <origin>2474440</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="65065" sha1="nj9eyzw9laap9cbnal0vn7emq318dov" xml:space="preserve">__NEWSECTIONLINK__
{{/Entèsta}}

== Anóncia: Transformacion d'Infotaula ==

Bonjorn, 

Coma lo savètz plan, la transformacion de las infotaulas es un debat redondant aquí a la Wikipèdia occitana. Ai realizat dels cambiaments sus l'[[Modèl:Infobox Vila|Infobox Vila]]; d'en primièr, son de correccions dels paramètres (la localizacion èra un problèma persistant), e mai, l'element grafic, perqué non se pòt véser la taula en version mòbila. 

Mercé d'apondre lo vòstre comentari per corregir (ensems) eventualament la version actuala.

Coralament, [[Utilizaire:Dijòus12|Dijòus12]] ([[Discussion Utilizaire:Dijòus12|d]]) 24 junh de 2024 a 14.11 (UTC)

== Nòva carta lingüistica per la comunitat de Wikipèdia ==
&lt;div style=&quot;border:8px maroon ridge;padding:6px;&gt;
Seguissètz aquesta discussions sus [[Discussion Wikipèdia:Nòva carta lingüistica]]
&lt;/div&gt;

Cars collaborators, 

Dins un contèxt precari de la Wikipèdia occitana, volriái prepausar la revision de la carta lingüistica de la comunitat. Ai legit una basa redigida per [[Utilizaire:Lhanars|Lhanars]] (que semblava intencionat de partejar-la-nos) que trobaretz [[Utilizaire:Lhanars/Carta lingüistica|aquí]]. Segon ieu, los punts importants que deurián èsser revisats son aquels: 

# '''Rectificacion de redaccion''' d'un article, es a dire, omogeïnizar lo format de las fonts (divèrses estils se costejan, aiçò permetriá d'assolidar lo respècte del trabalh dels autres), normalizar los entitolats (articles connèxes o ligams intèrnes?; vejatz tanben o annèxes?, etc.), la neutralitat e la conformitat del registre enciclopedic (qu'inclutz la creacion d'una bibliografia o sitografia). 
# Participacion de la comunitat per la '''restructuracion de las infotaulas'''. La Wikipèdia occitana es dins un periòde estagnant, d'en primièr per manca de «man d'òbra», aital coma de '''guèrras intèrnas''' causadas per mantun trebol de tipe redaccional (descondiracion de l'ortografia e la gramatica, etc., etc.). Las rasons d'utilizar las donadas de WikiData son las seguentas:
## L''''ajornament''' d'una quantitat de donadas assegurat dins un interval de temps reduit, fruit de la collaboracion de las comunitats lingüisticas que partecipan sus Wikipèdia.
## La '''simplificacion del tractament de donadas''': quand un element es estat traduit, non cal traduir-lo dins cada article e permet de centralizar las donadas dins un ensemble coerent. Aiçò es estrectament ligat a l''''economia de temps''', doncas de diminuir la necessitat critica d'una nòva man d'òbra.
# '''Rapròchament''' amb las avançadas del '''trabalh lingüistic''' normalizant l'occitan, valent a dire, aplicar las '''convencions ortograficas''' establidas pel Conselh de la Lenga Occitana e, los divèrses organismes reguladors que produson un contengut de qualitat en acòrdi amb la nòrma susdita.
## Rectificar la tipografia, tres possibilitats se presentan: l'estil anglosaxòn o internacional, l'estil francés e, enfin, l'estil iberic. Pensi que deuriam evitar l'aplicacion de l'estil francés perqué es aquel que aplica pus de règlas tipograficas incoerentas las unas amb los autres. 
# Dins las regions occitanofònas ont la '''restauracion de la toponimia locala''' non es estudiada per la lingüistica rigorosa, poiriam crear una comission cargada de recensar aquels lòcs e comunicar-la a un organisme competent. 

Vos ai presentat en qualque sòrt un òrdre del jorn sul qual poiriam discutir e, espèri melhorar nòstre trabalh. Se sètz concernit per aquel messatge o desiratz prendre part al debat, vos i convidi. 

Plan vòstre, -- [[Utilizaire:Dijòus12|Dijòus12]] ([[Discussion Utilizaire:Dijòus12|d]]) 2 julhet de 2024 a 19.57 (UTC)

:Es una proposicion senada, intelligenta e constructiva que cèrca d'afortir los principis ja establits dins la primièra version de la Carta Lingüistica. Economizar lo temps e coordenar melhor los esfòrces son de bonas idèas. Quand diferents organismes se contradison, me sembla important de gardar la prioritat al CLO. [[Utilizaire:Sovenhic|Sovenhic]] ([[Discussion Utilizaire:Sovenhic|d]]) 2 julhet de 2024 a 22.31 (UTC)
::Òc-ben. Benlèu los administrators poirián daissar lor avís. @[[Utilizaire:Nicolas Eynaud|Nicolas Eynaud]] @[[Utilizaire:Jfblanc|Jfblanc]] [[Utilizaire:Dijòus12|Dijòus12]] ([[Discussion Utilizaire:Dijòus12|d]]) 4 julhet de 2024 a 17.43 (UTC)
::: Coma administrator, mon avejaire regarda lo metòde per modificar la carta. Conselhi de discutir de cada ponch d'un biais separat — mai plusors discussions pòdon aver luoc en parallèl – e de procedir a un vòte quand un consensus sembla d'aparéisser sus un ponch. Aquò permetriá d'avançar pauc a cha pauc e de pas introdurre d'elements non mestrejats dins l'enciclopèdia. Coma utilizaire, present dempuei 2010, ai vist fòrça projèctes « tecnics » destinats a luchar còntra l'estanhacion – fòrça relativa – de la wikipèdia occitana. La màger part d'aquelei temptativas se son acabadas per de problemas. Leis infotaulas novèlas me semblan ansin l'òbra de personas que pensan qu'una basa de donadas pòu remplaçar un article. Òr, una Wikipèdia, que que siegue la lenga, aquista de visibilitat gràcias a seis articles. Regardant l'aplicacion dei règlas dau CLO, son ja en vigor sus lo projècte. Per la tipografia, pensi pas qu'una majoritat existís per enebir la tipografia « francesa ». Enfin, ai pas d'avejaire sus la toponimia locala. Coralament, --[[Utilizaire:Nicolas Eynaud|Nicolas Eynaud]] ([[Discussion Utilizaire:Nicolas Eynaud|d]]) 4 julhet de 2024 a 20.08 (UTC)
::::Gràcias. Mon vejaire es solament elements que pensi que deurián revisats. Per çò que concernís de las infotaulas, non compreni pas plan vòstra opinion. Qué son los punts a melhorar? En tot cas, l'utilizacion de WikiData me sembla apropriada per las rasons exprimidas çai-sus. [[Utilizaire:Dijòus12|Dijòus12]] ([[Discussion Utilizaire:Dijòus12|d]]) 4 julhet de 2024 a 20.21 (UTC)

:Bonjorn. Lo nòstre Elucidari 2.0 es a la pena, que mancam de mans. Las meunas son mai ocupadas endacòm mai d'aquesta passa. Cresi que lo foncionament es pas ideal mas equilibrat. Degun es pas aquí per tornar inventar l'aiga tébia. E pasmens... Ai pas plan viscut l'introduccion de Wikidata perqué foguèt facha coma se l'occitan èra massivament present e coërent sus Wikidata. O es pas, e aquò pausa un problèma estetic. Aviam un plamponh de paginas lèdas pr'amor d'Apertium, ara las infoboitas tanben... Mas me vau pas batre per aquò, ai pas pro d'energia per las garrolhas. Seguissi lo CLO, me fa renar lor sucursalisme anglosaxon dins las transliteracions (Putin e pas Potin... Bahrayn e pas Barain... ) aquò rai, cal èstre coërents. Ensagi de pensar als usancièrs de la viquipèdia. Qué ne pensan? Lor es utila? Es durable l'introduccion permanenta de còdi informatic dins los articles? Pensi a las citacions bibliograficas. La multiplicacion dels modèls dins d'autras lengas de la viquipèdia es una empacha a la traduccion rapida e eficaça. Es benlèu una de las rasons tanben del creis pichon del nombre de paginas. 
:Vaquí. Donarai mon opinion, mas serai pas motor que lo lassitge e las patologias me fan empacha. Coralament. --— [[User:Jfblanc|Joan Francés Blanc]] ([[User talk:Jfblanc|me´n parlar]]) 5 julhet de 2024 a 04.07 (UTC)
::Bonjorn. Tot levat vòstre respècte, se non pensam a trobar una solucion, sèm sus la bona direccion per far morir aquel projècte. Tanpauc non vau far la guerrà tanpauc i aurà encara d'indiferéncia. Es vertadièr que la preséncia de l'occitan sus Wikidata es marginala: coma l'ai ja explicat, son utilizacion permetriá (se collaboram) d'aumentar la quantitat de lèmas traduits en occitan. Me sembra que l'utilizari Lhanars es sociós de seguir aquel directiva, ja qu'a escritz:
::«Sovent i a una cèrta resisténcia d'incorporar d'informacion WD e mas l'edicion manuala es desconselhada per tres rasons:
::* Adoptar l'informacion a WD s'alinha clarament amb l'esperit WIKI, puèi que s'agís d'un projècte partejat per fòrça articles de +330 wikipèdias e pas solament per una version.
::* Prendre cura de sa mantenença es una responsabilitat collectiva (e sovent automatizada amb de bòts). Sustot dins las donadas volatilas (recensaments, taxas, donadas economicas, etc.). Dins la situacion actuala de Wikipèdia, aiçò permet de contrar la manca de man d'òbra e permetre l'optimizacion del trabalh.
::* Quand un paramètre es compilat manualament non sollicitarà WD, consequentament, non recuperan las actualizacions de wD.»
::Per çò qu'es del còdi informatic sus Wiki, remarqui que l'usatge dels modèls es restrench: pasmens, balha d'estabilitat al tèxte e estalvia de temps. Coralament, [[Utilizaire:Dijòus12|Dijòus12]] ([[Discussion Utilizaire:Dijòus12|d]]) 5 julhet de 2024 a 07.26 (UTC)
::: Li a un problema central dins li infotaulas WD : es la diferéncia entre lo discors e la realitat. Segon lo primier, aquò es lo futur emb de donadas automatiqui (per redigir una enciclopèdia ?!), pertinenti e susceptibli d'atraire lu legeires. E pi, li a la realitat : de modificacions non mestrejadi realizadi per de personas que venon d'arribar sus lo projècte e qu'an jamai escrich lo mendre article. Vèni ensinda de corregir li modificacions dei infobox dei vilas occitani qu'avian suprimit la carta de localizacion en Occitània (!!!). Coma es possible de si plantar sus tota la linha coma aquò ? Que que siegue la respònsa, pensi que cal un pauc de modestia avans d'explicar a de redactors experimentats (JFBlanc es mai de {{formatnum:8000}} paginas creadi e 52k modificacions despí lo 2005, Nicolas Eynaud es mai de {{formatnum:4500}} paginas creadi e 75k modificacions despí lo 2010...) que non coneisson lo foncionament de quauqua ren sus Wikipèdia (en particular, quand dison qu'es pas una bòna idea) e de realizar de modificacions sus d'elements tant importants que li infotaulas. --[[Utilizaire:Tegest Vonis|Tegest Vonis]] ([[Discussion Utilizaire:Tegest Vonis|d]]) 5 julhet de 2024 a 22.01 (UTC)
::::Adieu, volgatz formular un vejaire constructiu per plaser. Aquò non fariá pas avançar las causas. En mai, podètz veire mon istoric de modificacions qu'ai portat al projècte, ai plan redigit dels articles (damatge es lo cas). Perqué non prenètz pas l'oportunitat de discutir per solucionar lo problèma. Me repetissi, non apròvi pas absoludament l'expression de vòstres prepauses que s'aluènhan de la question de basa.  Ai l'impression que lo fait d'escriure una enciclopèdia e d'utilizar d'infotaulas es encara desconegut per vos? Coralament,  [[Utilizaire:Dijòus12|Dijòus12]] ([[Discussion Utilizaire:Dijòus12|d]]) 5 julhet de 2024 a 22.16 (UTC)
: Segurament mon vejaire es ja pro conegut pels autres utilizators, mas insisti tot parièr sus la convergéncia del format d'infotaulas e la causida comuna de redaccion. Estalviarem d'energia e de temps. Cresi que los autres punts podon èsser discutats de manièra reduita. [[Utilizaire:Lhanars|Lhanars]] ([[Discussion Utilizaire:Lhanars|d]]) 5 julhet de 2024 a 22.44 (UTC)

== Norme mistralienne ? ==
Bonjour, &lt;br&gt;
Veuillez m'excuser pour mon non-usage de l'occitan - j'espère que je serai compris par quelques uns toutefois. &lt;br&gt;J'aimerais savoir qu'en est-il de l'acceptation de l'orthographe mistralienne sur Wikipèdia. Elle est ce me semble majoritaire en Provence, et je m'étonne de ne la voir même pas figurer dans le Résumé Introductif des articles de [[Marselha]] ; et surtout de [[Ais|Ais de Prouvènço]], alors que l'orthographe mistralienne est celle généralement utilisée dans la vieille ville… À défaut de l'utiliser, il me semble que faire figurer le nom en orthographe mistralienne des villes provençales en gras et sans note, comme c'est fait dans beaucoup de versions de Wikipèdia, ne serait pas absurde…  Merci --[[Utilizaire:Æpherys|Æpherys]] ([[Discussion Utilizaire:Æpherys|d]]) 14 agost de 2024 a 20.27 (UTC)

:La grafia classica es majoritària en Provença dins la practica concreta, e mai que mai dins la literatura. Es pas enebit (es pas interdich, es pas proïbit) d'evocar quauquei noms en grafia mistralenca.[[Utilizaire:Sovenhic|Sovenhic]] ([[Discussion Utilizaire:Sovenhic|d]]) 10 setembre de 2024 a 21.09 (UTC)
:Bonjour, la grafie classique de l'occitan se décline selon les différents dialectes et parlers et de nombreux articles de la Wikipédia en occitan sont écrits en provençal. Il n'y a pas lieu d'utiliser un autre système graphique qui plus est réduit à une seule région. — [[User:Jfblanc|Joan Francés Blanc]] ([[User talk:Jfblanc|me´n parlar]]) 11 setembre de 2024 a 08.19 (UTC)
::Mercés per vòstras responsas. [[Utilizaire:Æpherys|Æpherys]] ([[Discussion Utilizaire:Æpherys|d]]) 18 setembre de 2024 a 22.21 (UTC)
:::Il m'intéressait de savoir ce qu'il en est. Elle n'est pas interdite, me dites-vous, mais certains la censure (voir [[Ais de Provença]]). L'orthographe mistralienne y est dominante dans la ville (noms des rues en occitan exclusivement en orthographe mistralienne, idem de temps en temps dans les spots publicitaires, le [http://loucaramentrant.free.fr/coloc_viei/colocmistralenco/index.html centre d'oralité de la langue d'oc] de la ville utilise les deux).
:::Sur les principales éditions de Wikipédia, il est écrit en occitan ''Ais de Provença'' ou ''Ais de Prouvençò'', et Wikipèdia en occitan est la seule à vouloir invisibiliser l'orthographe mistralienne. Bref, le jour où vous vous y rendrez, vous serez heureux de lire ''Ais de Prouvençò'' un peu partout 😉 , et chercherez vainement ''Ais de Provença''. [[Utilizaire:Æpherys|Æpherys]] ([[Discussion Utilizaire:Æpherys|d]]) 21 setembre de 2024 a 00.01 (UTC)
: ''« Il m'intéressait »'', ''« censure »'', ''« Wikipèdia en occitan est la seule à vouloir invisibiliser »'', ''« le jour où vous vous y rendrez »'' e guèrra d'edicion sus l'article [[Ais]] en mens de 17 contribucions : ai blocat [[Utilizaire:Æpherys|Æpherys]] que sembla pas vengut sus lo projècte per contribuir. Se quauqu'un estima qu'es inutilament sevèr, pòdi cambiar lei paramètres dau blocatge, mai pensi que tota discussion amb un tal utilizaire es una pèrda de temps. Coralament, --[[Utilizaire:Nicolas Eynaud|Nicolas Eynaud]] ([[Discussion Utilizaire:Nicolas Eynaud|d]]) 21 setembre de 2024 a 06.43 (UTC)
::Efectivament, i a pas de «censura» còntra la grafia mistralenca: es sovent mencionada dins la Wikipèdia occitana. Mai es necessari de la citar corrèctament, amb una tipografia clara e diferenta. [[Utilizaire:Sovenhic|Sovenhic]] ([[Discussion Utilizaire:Sovenhic|d]]) 21 setembre de 2024 a 13.49 (UTC)

== La revisto ''L'Occitan'' ==

Adiéu en tóuti,

Sièu en trin de redigi un article subre Jùli Coupier e soun ''Diciounàri'' bèn couneigu. Ai trouba la font que segue en la ''[[:d:Q130387858|Bibliographie linguistique de l'occitan médiéval et moderne (1987-2007)]]'' de [[:d:Q117884207|Catarino Klingebiel]] : [[Jacme Taupiac]], « Lo ''Dicionàri'' de Júli Coupié », ''L'Occitan'' 126, 1996, p. 4-5. Poudrié baia d'entre-signe forço utile, malurousamen aquesto revisto a jamai esta depausado à la Biblioutèco naciounalo de Franço... Adounc, couneirias-ti un autre rode ounte la consulta ?

Un bèu gramaci pèr vosto ajudo ! [[Utilizaire:Maxime Ravel|Maime]] ([[Discussion Utilizaire:Maxime Ravel|d]]) 30 setembre de 2024 a 19.49 (UTC)

:Aquela revista, benlèu, es disponibla au [https://www.oc-cultura.eu/oc-fr/ CIRDÒC], que i trobaretz un molon d'archius. [[Utilizaire:Sovenhic|Sovenhic]] ([[Discussion Utilizaire:Sovenhic|d]]) 30 setembre de 2024 a 21.28 (UTC)
:Lo &quot;diccionari&quot; de Coupier es tanben espepissat e criticat per Josiana Ubaud dins son article [http://www.josiane-ubaud.com/reg_lex.pdf &quot;Regards sur la lexicographie occitane. De la richesse passée à la misère endémique contemporaine&quot;.] (2014, disponible en linha). Lo cal legir per comprene las precaucions de prene quora se vòl utilizar lo Coupier. — [[User:Jfblanc|Joan Francés Blanc]] ([[User talk:Jfblanc|me´n parlar]]) 22 octobre de 2024 a 05.24 (UTC)

== Representacion dei diferents projèctes wikipèdia en foncion dau nombre d'articles e dau classament segon la tiera dei 1000 articles fondamentaus ==

[[Fichièr:Wikipèdia - Wikipèdias en foncion dau nombre d'articles e dau classament segon la tiera dei 1000 articles fondamentaus.png|thumb|Wikipèdias en foncion dau nombre d'articles e dau classament segon la tiera dei 1000 articles fondamentaus]]

Adieussatz, per lei personas qu'aiman ben leis estatisticas e lei cartas, una representacion dei diferents projèctes wikipèdia en foncion dau nombre d'articles e dau classament segon la tiera dei 1000 articles fondamentaus. Aquò permet de veire lo volum de cada wikipèdia e de crosar l'informacion amb una informacion de qualitat (definida coma lo nombre de ponchs au classament segon la [[Wikipèdia:Tièra de 1000 articles que totas las Wikipèdias deurián aver|tiera dei 1000 articles]]). Per lei lengas parladas sus mai d'un continent (anglés, francés, espanhòu, portugués...), ai assaiat de despartir lo nombre d'articles en foncion dau percentatge d'utilizaires en provenença de cada region.

La wikipèdia nòstra es pas simpla de veire sus la carta que sián esquichats entre lei projèctes en francés, en italians, en catalan e en basco. Pasmens, sián pas totalament invisibles e, per una pichona wikipèdia, avèm ben avançat la tiera dei 1000 articles. --[[Utilizaire:Nicolas Eynaud|Nicolas Eynaud]] ([[Discussion Utilizaire:Nicolas Eynaud|d]]) 29 decembre de 2024 a 15.16 (UTC)

== Launching! Join Us for Wiki Loves Ramadan 2025! ==

Dear All,

We’re happy to announce the launch of [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|Wiki Loves Ramadan 2025]], an annual international campaign dedicated to celebrating and preserving Islamic cultures and history through the power of Wikipedia. As an active contributor to the Local Wikipedia, you are specially invited to participate in the launch. 

This year’s campaign will be launched for you to join us write, edit, and improve articles that showcase the richness and diversity of Islamic traditions, history, and culture.

* Topic: [[m:Event:Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch|Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch]]
* When: Jan 19, 2025 
* Time: 16:00 Universal Time UTC and runs throughout Ramadan (starting February 25, 2025).
* Join Zoom Meeting: https://us02web.zoom.us/j/88420056597?pwd=NdrpqIhrwAVPeWB8FNb258n7qngqqo.1 
* Zoom meeting hosted by [[m:Wikimedia Bangladesh|Wikimedia Bangladesh]]

To get started, visit the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|campaign page]] for details, resources, and guidelines: Wiki Loves Ramadan 2025.

Add [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Participant|your community here]], and organized Wiki Loves Ramadan 2025 in your local language.

Whether you’re a first-time editor or an experienced Wikipedian, your contributions matter. Together, we can ensure Islamic cultures and traditions are well-represented and accessible to all.

Feel free to invite your community and friends too. Kindly reach out if you have any questions or need support as you prepare to participate.

Let’s make Wiki Loves Ramadan 2025 a success!

For the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Team|International Team]] 16 genièr de 2025 a 12.08 (UTC)
&lt;!-- Message mandat per User:ZI Jony@metawiki en utilizant la lista a https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&amp;oldid=27568454 --&gt;

== Universal Code of Conduct annual review: provide your comments on the UCoC and Enforcement Guidelines ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
My apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}.

I am writing to you to let you know the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines is open now. You can make suggestions for changes through 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review.
[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]].

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]].

Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 24 genièr de 2025 a 01.11 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message mandat per User:Keegan (WMF)@metawiki en utilizant la lista a https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27746256 --&gt;

== Feminism and Folklore 2025 starts soon ==

&lt;div style=&quot;border:8px maroon ridge;padding:6px;&gt;

[[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|centre|550px|frameless]]
::&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;center&gt;''{{int:please-translate}}''&lt;/center&gt;

Dear Wiki Community,

You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025]]''' writing competition from February 1, 2025, to March 31, 2025 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia.
 
You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles.
 
Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project:
# Create a page for the contest on the local wiki.
# Set up a campaign on '''CampWiz''' tool.
# Create the local list and mention the timeline and local and international prizes.
# Request local admins for site notice.
# Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta project page]].

This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools''']

Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2025|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance.
 
We look forward to your immense coordination.
 
Thank you and Best wishes,

'''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025 International Team]]'''

::::Stay connected [[File:B&amp;W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&amp;nbsp; [[File:B&amp;W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]]

&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
--[[Utilizaire:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Discussion Utilizaire:MediaWiki message delivery|d]]) 29 genièr de 2025 a 02.36 (UTC)

== Wiki Loves Folklore is back! ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

{{int:please-translate}}

[[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]]

Dear Wiki Community,
You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore 2025]]''' an international media contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March.

You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&amp;campaign=wlf_2025 submitting] them in this commons contest.

You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language.

Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2025|project Talk page]] if you need any assistance. 

'''Kind regards,'''

'''Wiki loves Folklore International Team'''
--[[Utilizaire:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Discussion Utilizaire:MediaWiki message delivery|d]]) 29 genièr de 2025 a 02.36 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message mandat per User:Tiven2240@metawiki en utilizant la lista a https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&amp;oldid=26503019 --&gt;

== Reminder: first part of the annual UCoC review closes soon ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
My apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}.

This is a reminder that the first phase of the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines will be closing soon. You can make suggestions for changes through [[d:Q614092|the end of day]], 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review.
[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. After review of the feedback, proposals for updated text will be published on Meta in March for another round of community review. 

Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 3 febrièr de 2025 a 00.48 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message mandat per User:Keegan (WMF)@metawiki en utilizant la lista a https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28198931 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt; Upcoming Language Community Meeting (Feb 28th, 14:00 UTC) and Newsletter&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;message&quot;/&gt;
Hello everyone!
[[File:WP20Symbols WIKI INCUBATOR.svg|right|frameless|150x150px|alt=An image symbolising multiple languages]]
We’re excited to announce that the next '''Language Community Meeting''' is happening soon, '''February 28th at 14:00 UTC'''! If you’d like to join, simply sign up on the '''[[mw:Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#28_February_2025|wiki page]]'''.

This is a participant-driven meeting where we share updates on language-related projects, discuss technical challenges in language wikis, and collaborate on solutions. In our last meeting, we covered topics like developing language keyboards, creating the Moore Wikipedia, and updates from the language support track at Wiki Indaba.

'''Got a topic to share?''' Whether it’s a technical update from your project, a challenge you need help with, or a request for interpretation support, we’d love to hear from you! Feel free to '''reply to this message''' or add agenda items to the document '''[[etherpad:p/language-community-meeting-feb-2025|here]]'''.

Also, we wanted to highlight that the sixth edition of the Language &amp; Internationalization newsletter (January 2025) is available here: [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January]]. This newsletter provides updates from the October–December 2024 quarter on new feature development, improvements in various language-related technical projects and support efforts, details about community meetings, and ideas for contributing to projects. To stay updated, you can subscribe to the newsletter on its wiki page: [[:mw:Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter]].

We look forward to your ideas and participation at the language community meeting, see you there!
&lt;section end=&quot;message&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 22 febrièr de 2025 a 08.29 (UTC)
&lt;!-- Message mandat per User:SSethi (WMF)@metawiki en utilizant la lista a https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28217779 --&gt;

==Mesa a jorn del modèl es necessària==
[[Modèl:Infobox Persona]] a besonh d'èsser mes a jorn per evitar d'utilizar la proprietat Wikidata [[Wikidata:Proprietat:P642|P642]], qu'es prevista per èsser obsoleta. Ai daissat un messatge [[Discussion_Modèl:Infobox_Persona#Utilizacion_de_P642|sus la pagina de discussion del modèl]], mas sabi pas s'es susvelhat. Mercés! [[Utilizaire:Swpb|Swpb]] ([[Discussion Utilizaire:Swpb|d]]) 3 març de 2025 a 20.23 (UTC)

== Universal Code of Conduct annual review: proposed changes are available for comment ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
My apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}.

I am writing to you to let you know that [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|proposed changes]] to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter]] are open for review. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|You can provide feedback on suggested changes]]''' through the [[d:Q614092|end of day]] on Tuesday, 18 March 2025. This is the second step in the annual review process, the final step will be community voting on the proposed changes.
[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find relevant links about the process on the UCoC annual review page on Meta]].

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]].

Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] 7 març de 2025 a 18.51 (UTC)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message mandat per User:Keegan (WMF)@metawiki en utilizant la lista a https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28307738 --&gt;

== An improved dashboard for the Content Translation tool ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
{{Int:hello}} Wikipedians,

Apologies as this message is not in your language, {{Int:please-translate}}.

The [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Wikimedia_Language_and_Product_Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&amp;filter-type=automatic&amp;filter-id=previous-edits&amp;active-list=suggestions&amp;from=en&amp;to=es Content Translation dashboard] to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device.

With a harmonized experience, logged-in desktop users now have access to the capabilities shown in the image below.
[[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumb|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the &quot;For you&quot; and &quot;...More&quot; buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic).  Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard  in two groups (&quot;Create new pages&quot; and &quot;Expand with new sections&quot;)-one for each activity.]]
[[File:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumb|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections.]]
We will implement [[mw:Special:MyLanguage/Content translation#Improved translation experience|this improvement]] on your wiki '''on Monday, March 17th, 2025''' and remove the current dashboard '''by May 2025'''.
Please reach out with any questions concerning the dashboard in this thread. 

Thank you!

On behalf of the Language and Product Localization team.
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]&lt;/bdi&gt; 13 març de 2025 a 02.56 (UTC)
&lt;!-- Message mandat per User:UOzurumba (WMF)@metawiki en utilizant la lista a https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_CX_Unified_dashboard_announcement_list_1&amp;oldid=28382282 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;ca&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;La vostra wiki estarà aviat només en mode lectura&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;ca&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;server-switch&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;

[[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Llegiu aquest missatge en una altra llengua]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-Tech%2FServer+switch&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]

La [[foundation:|Fundació Wikimedia]] canviarà el trànsit entre els seus centres de dades. Això garantirà que la Viquipèdia i les altres wikis de Wikimedia romanguin disponibles fins i tot si es produeix un desastre.

Tot el trànsit es durà el '''{{#time:j xg|2025-03-19|ca}}'''. La prova començarà a les '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2025-03-19T14:00|en}} {{#time:H:i e|2025-03-19T14:00}}]'''.

Malauradament, a causa de limitacions de [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]] cal limitar la possibilitat d'editar durant el canvi. Ens disculpem per aquesta disrupció, i estem treballant per minimitzar-la en el futur. 

Es mostrarà un avís a totes les wikis de la Fundació Wikimedia 30 minuts abans que tingui lloc aquesta operació. &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;This banner will remain visible until the end of the operation.&lt;/span&gt; 

'''Durant una estona, podreu llegir, però no pas editar les wikis durant una estona breu.'''

*No podreu editar durant com a màxima una hora el {{#time:l j xg Y|2025-03-19|ca}}.
*Si proveu d'editar o desar canvis durant aquestes interrupcions, veureu un missatge d'error. Esperem que no es perdi cap edició durant aquest període de temps, però no us ho podem garantir. Si veieu el missatge d'error, espereu fins que tot torni a funcionar. Llavors hauríeu de poder desar la vostra edició. Tot i així, us recomanem que primer feu una còpia dels vostres canvis, per si un cas.

''Altres efectes'':

*Els treballs automàtics de rerefons aniran més lents, i alguns es podrien aturar. Potser els enllaços vermells no s'actualitzaran tan ràpidament com és habitual. Si creeu un article que ja ha estat enllaçat en algun altre lloc, l'enllaç pot mantenir-se en vermell més estona de l'habitual. Alguns ''scripts'' de llarga durada s'hauran d'aturar.
* Esperem que les implementacions de codi es produeixin com qualsevol altra setmana. No obstant això, algun codi concret es podria congelar puntualment si l'operació ho requereix.
* [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] no estarà disponible durant uns 90 minuts.

Aquest projecte es podria ajornar si fos necessari. Podeu [[wikitech:Switch_Datacenter|llegir la planificació a wikitech.wikimedia.org]]. Es comunicarà qualsevol canvi a la planificació. 

'''Si us plau, compartiu aquesta informació amb la vostra comunitat viquimedista.'''&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;server-switch&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 14 març de 2025 a 23.15 (UTC)
&lt;!-- Message mandat per User:Quiddity (WMF)@metawiki en utilizant la lista a https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&amp;oldid=28307742 --&gt;

== Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon.

Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months. 

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community so they can participate as well.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 4 abril de 2025 a 02.04 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message mandat per User:Keegan (WMF)@metawiki en utilizant la lista a https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28469465 --&gt;

== Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
[[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]]
{{int:please-translate}}

Hello, dear Wikipedians!&lt;br/&gt;

[[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge &quot;'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''&quot;, which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language! 

The most active contesters will receive prizes.

If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest.
&lt;br/&gt;

We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]])
&lt;/div&gt;

16 abril de 2025 a 16.11 (UTC)
&lt;!-- Message mandat per User:Hide on Rosé@metawiki en utilizant la lista a https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&amp;oldid=28552112 --&gt;

== Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines (&quot;UCoC EG&quot;) and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki.

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community so they can participate as well.

In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 17 abril de 2025 a 00.34 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message mandat per User:Keegan (WMF)@metawiki en utilizant la lista a https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28469465 --&gt;

== Sub-referencing: User testing ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
[[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]]
&lt;small&gt;''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''&lt;/small&gt;

Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further:

#'''Try it out and share your feedback'''
#:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher. 
#'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs'''
#:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''.

We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well.

Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! &lt;/div&gt; &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])&lt;/bdi&gt; 28 abril de 2025 a 15.03 (UTC)
&lt;!-- Message mandat per User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki en utilizant la lista a https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&amp;oldid=28628657 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;ca&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Voteu les modificacions proposades a les directrius d'aplicació de la UCoC i a la Carta U4C&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;ca&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
El període de votació per a les revisions de les directrius d'aplicació del Codi Universal de Conducta i de la Carta U4C tanca l'1 de maig de 2025 a les 23:59 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 trobareu a la vostra zona horària]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Llegiu la informació sobre com participar i llegiu la proposta abans de votar]] a la pàgina UCoC a Meta-wiki.

La [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Comissió de coordinació del Codi Universal de Conducta (U4C)]] és un grup global dedicat a oferir una implementació equitativa i coherent de l'UCoC. Aquesta revisió anual va ser planificada i implementada per l'U4C. Per obtenir més informació i les responsabilitats de l'U4C, podeu [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|revisar la Carta U4C]].

Si us plau, compartiu aquest missatge amb els membres de la vostra comunitat en el vostre idioma, segons correspongui, perquè també hi puguin participar.

En col·laboració amb l'U4C -- &lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 29 abril de 2025 a 03.41 (UTC)&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message mandat per User:Keegan (WMF)@metawiki en utilizant la lista a https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28618011 --&gt;

== itWikiCon 2025 dal 7 al 9 novembre 2025 a Catania: prossimi passi ==

Ciao a tutti,

come forse già sapete, la ‘’’[[m:ItWikiCon/2025|ItWikiCon 2025]]’’’, il convegno annuale della comunità italofona dei progetti Wikimedia, si terrà ‘’’a Catania da venerdì 7 a domenica 9 novembre’’’.

Per una panoramica generale, vi rimandiamo alla ‘’’[[m:ItWikiCon/2025/Programma|sezione Programma]]’’’, che aggiorneremo regolarmente nei prossimi mesi e nella quale trovate già la ‘’’scheda delle attività’’’, nonché alla [[m:ItWikiCon/2025/Informazioni|sezione Informazioni]].

In attesa dell’apertura ufficiale della fase di proposte prevista per il prossimo 3 giugno, la commissione Programma vorrebbe sondare i desideri delle comunità italofone in merito ai temi da trattare alla conferenza: quali sono gli argomenti più importanti da coprire, secondo voi? Che discussioni dobbiamo avere durante l’itWikiCon? ‘’’Potete aggiungere dei temi o commentare quelli proposti dagli altri [[m:ItWikiCon/2025/Programma/Proposte/Temi|sulla pagina Temi]] da ora fino a inizio giugno’’’.

Infine, per chi ha la necessità di richiedere una borsa di partecipazione per coprire le spese di viaggio e alloggio, ‘’’la fase di richieste di borse sarà aperta dal 17 giugno fino al 27 luglio’’’. Si svolge un po’ prima rispetto alle ultime edizioni, per permettervi di organizzare il vostro viaggio a Catania nelle condizioni migliori, quindi segnatevi queste date per non perdervi la fase di richieste!

Aggiungeremo regolarmente nuove informazioni sulla pagina Meta dell’evento, che vi invitiamo a seguire. Per qualsiasi domanda o suggerimento, non esitare a scrivere un messaggio sulla pagina di discussione dell’evento o di contattarci a info (at) itwikicon.org.

A presto,

Il team organizzatore itWikiCon 2025 e la commissione Programma, [[Utilizaire:Sciking|Sciking]] ([[Discussion Utilizaire:Sciking|d]]) 5 mai de 2025 a 10.46 (UTC)

== We will be enabling the new Charts extension on your wiki soon! ==

''(Apologies for posting in English)''

Hi all! We have good news to share regarding the ongoing problem with graphs and charts affecting all wikis that use them.

As you probably know, the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|old Graph extension]] was disabled in 2023 [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/EWL4AGBEZEDMNNFTM4FRD4MHOU3CVESO/|due to security reasons]]. We’ve worked in these two years to find a solution that could replace the old extension, and provide a safer and better solution to users who wanted to showcase graphs and charts in their articles. We therefore developed the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Charts extension]], which will be replacing the old Graph extension and potentially also the [[:mw:Extension:EasyTimeline|EasyTimeline extension]].

After successfully deploying the extension on Italian, Swedish, and Hebrew Wikipedia, as well as on MediaWiki.org, as part of a pilot phase, we are now happy to announce that we are moving forward with the next phase of deployment, which will also include your wiki.

The deployment will happen in batches, and will start from '''May 6'''. Please, consult [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project#Deployment Timeline|our page on MediaWiki.org]] to discover when the new Charts extension will be deployed on your wiki. You can also [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|consult the documentation]] about the extension on MediaWiki.org.

If you have questions, need clarifications, or just want to express your opinion about it, please refer to the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension_talk:Chart/Project|project’s talk page on Mediawiki.org]], or ping me directly under this thread. If you encounter issues using Charts once it gets enabled on your wiki, please report it on the [[:mw:Extension_talk:Chart/Project|talk page]] or at [[phab:tag/charts|Phabricator]].

Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|User:Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|talk]]) 6 mai de 2025 a 15.08 (UTC)
&lt;!-- Message mandat per User:Sannita (WMF)@metawiki en utilizant la lista a https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&amp;oldid=28663781 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;ca&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Convocatòria de candidats a la Comissió Coordinadora del Codi Universal de Conducta (U4C)&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;ca&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
Els resultats de la votació sobre les Directrius d'aplicació del Codi Universal de Conducta i la Carta del Comitè de Coordinació del Codi Universal de Conducta (U4C) estan [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|disponibles a Meta-wiki]].

Ara podeu [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|enviar la vostra candidatura per servir a l'U4C]] fins al 29 de maig de 2025 a les 12:00 UTC. La informació sobre [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|elegibilitat, procés i cronologia es troba a Meta-wiki]]. La votació dels candidats s'obrirà l'1 de juny de 2025 i durarà dues setmanes, i es tancarà el 15 de juny de 2025 a les 12:00 UTC.

Si teniu cap pregunta, podeu fer-ho a [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|la pàgina de discussió de les eleccions]]. -- en col·laboració amb l'U4C, &lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|discussion]])&lt;/bdi&gt; 15 mai de 2025 a 22.07 (UTC)
&lt;!-- Message mandat per User:Keegan (WMF)@metawiki en utilizant la lista a https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28618011 --&gt;

== RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)''

Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. 

We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation.

You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) 22 mai de 2025 a 15.27 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message mandat per User:Sannita (WMF)@metawiki en utilizant la lista a https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&amp;oldid=28768453 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;fr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Sélection 2025 du conseil d'administration de la fondation Wikimédia et appel à questions&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;fr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Chers tous et toutes,

Cette année, le mandat de deux administrateurs sélectionnés par la communauté et les affiliés au conseil d'administration de la Fondation Wikimédia prendra fin [1]. Le conseil invite l'ensemble du mouvement à participer au processus de sélection de cette année et à voter pour pourvoir ces sièges.

Le Comité des élections supervisera ce processus avec le soutien du personnel de la Fondation [2]. Le Comité de gouvernance, composé de membres du Conseil d'administration non-candidats au processus de sélection des membres du Conseil d'administration 2025 sélectionnés par la communauté et les affiliés (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina et Esra'a Al Shafei) [3], est chargé de superviser le processus de sélection des membres du Conseil d'administration 2025 et de tenir le Conseil d'administration au courant de la situation. Pour plus de détails sur les rôles de la commission des élections, du conseil d'administration et du personnel, cliquez ici [4].

En voici les dates clés :

* 22 mai - 5 juin : Annonce ( la présente communication) et période d'appel à questions. [6]
* 17 juin - 1er juillet 2025 : Appel à candidatures
* Juillet 2025 : Si nécessaire, les affiliés votent pour présélectionner les candidats si 10 d'entre eux ou plus se présentent [5].
* Août 2025 : Période de la campagne
* Août - septembre 2025 : Période de vote communautaire de deux semaines
* Octobre - novembre 2025 : Vérification des antécédents des candidats sélectionnés
* Réunion du conseil d'administration en décembre 2025 : Installation des nouveaux membres du conseil d'administration

Pour en savoir plus sur le processus de sélection de 2025 - y compris le calendrier détaillé, le processus de candidature, les règles de la campagne et les critères d'éligibilité des électeurs -, veuillez consulter cette page Meta-wiki. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]].

'''Appel à questions'''

Lors de chaque processus de sélection, la communauté a la possibilité de soumettre des questions auxquelles les candidats au conseil d'administration devront répondre. Le comité électoral sélectionne les questions à partir de la liste établie par la communauté pour que les candidats y répondent. Les candidats doivent répondre à toutes les questions posées dans le dossier de candidature pour être éligibles, faute de quoi leur candidature sera rejetée. Cette année, le comité électoral sélectionnera 5 questions auxquelles les candidats devront répondre. Les questions sélectionnées peuvent être une combinaison de celles qui ont été soumises par la communauté, si elles sont similaires ou liées. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]]

'''Bénévoles des élections'''

Une autre façon de participer au processus de sélection de 2025 est de devenir bénévole des élections. Les bénévoles électoraux constituent un pont entre le comité électoral et leur communauté respective. Ils veillent à ce que leur communauté soit représentée et les incitent à voter. Pour en savoir plus sur le programme et les modalités d'adhésion, consultez cette page Meta-wiki. [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link]]].

Je vous remercie !

[1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results

[2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter

[3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024

[4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles

[5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ

[6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates

Bien à vous,

Victoria Doronina

Liaison du conseil d'administration avec le comité des élections

Comité de gouvernance&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[Utilizaire:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Discussion Utilizaire:MediaWiki message delivery|d]]) 28 mai de 2025 a 03.07 (UTC)
&lt;!-- Message mandat per User:RamzyM (WMF)@metawiki en utilizant la lista a https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28618011 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;  Upcoming Deployment of the CampaignEvents Extension&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;message&quot;/&gt;
Hello everyone,  

''(Apologies for posting in English if English is not your first language. Please help translate to your language.)''

The Campaigns Product Team is planning a global deployment of the '''[[:mw:Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]]''' to all Wikipedias, including this wiki, during the '''week of June 23rd'''.

This extension is designed to help organizers plan and manage events, WikiProjects, and other on-wiki collaborations - and to make these efforts more discoverable.

The three main features of this extension are:

* '''[[:m:Event_Center/Registration|Event Registration]]''': A simple way to sign up for events on the wiki.
*  '''[[:m:CampaignEvents/Collaboration_list|Collaboration List]]''': A global list of events and a local list of WikiProjects, accessible at '''[[:m:Special:AllEvents|Special:AllEvents]]'''.
*  '''[[:m:Campaigns/Foundation_Product_Team/Invitation_list|Invitation Lists]]''': A tool to help organizers find editors who might want to join, based on their past contributions.

'''Note''': The extension comes with a new user right called '''&quot;Event Organizer&quot;''', which will be managed by administrators on this wiki. Organizer tools like Event Registration and Invitation Lists will only work if someone is granted this right. The Collaboration List is available to everyone immediately after deployment.

The extension is already live on several wikis, including '''Meta, Wikidata, English Wikipedia''', and more ( [[m:CampaignEvents/Deployment_status#Current_Deployment_Status_for_CampaignEvents_extension| See the full deployment list]])

If you have any questions, concerns, or feedback, please feel free to share them on the [[m:Talk:CampaignEvents| extension talkpage]]. We’d love to hear from you before the rollout.

Thank you! &lt;section end=&quot;message&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] ([[User talk:Udehb-WMF|discussion]]) 29 mai de 2025 a 16.47 (UTC)&lt;/bdi&gt;
&lt;!-- Message mandat per User:Udehb-WMF@metawiki en utilizant la lista a https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Udehb-WMF/sandbox/deployment_audience&amp;oldid=28803829 --&gt;

== Vote now in the 2025 U4C Election ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
Apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}

Eligible voters are asked to participate in the 2025 [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] election. More information–including an eligibility check, voting process information, candidate information, and a link to the vote–are available on Meta at the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2025|2025 Election information page]]. The vote closes on 17 June 2025 at [https://zonestamp.toolforge.org/1750161600 12:00 UTC].

Please vote if your account is eligible. Results will be available by 1 July 2025. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 13 junh de 2025 a 23.01 (UTC) &lt;/div&gt;
&lt;!-- Message mandat per User:Keegan (WMF)@metawiki en utilizant la lista a https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28848819 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;fr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Conseil d'administration de la Fondation Wikimédia 2025 - Appel à candidatures&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;fr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;
Bonjour à toutes et à tous,

L'appel [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025|à candidatures pour la sélection du Conseil d'administration de la Fondation Wikimédia 2025]] est désormais ouvert du 17 juin 2025 au 2 juillet 2025 à 11:59 UTC [1]. Le conseil d'administration est chargé de superviser le travail de la Fondation Wikimédia, et chaque membre du conseil d'administration est nommé pour un mandat de trois ans [2]. Il s'agit d'un rôle bénévole.

Cette année, la communauté Wikimédia votera entre la fin du mois d'août et le mois de septembre 2025 pour élire deux (2) membres du Conseil d'administration de la Fondation. Seriez-vous - ou connaissez-vous quelqu'un - susceptible de rejoindre le conseil d'administration de la Fondation Wikimedia ? [3]

Apprenez-en plus sur les exigences pour briguer ces postes de direction et sur la manière de soumettre votre candidature sur [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Candidate application|cette page Meta-wiki]] ou encouragez quelqu’un d’autre à se présenter à l’élection de cette année.

Bien à vous,

Abhishek Suryawanshi&lt;br /&gt;
Président du Comité des élections

Au nom du comité des élections et du comité de gouvernance

[1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Call_for_candidates

[2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Legal:Bylaws#(B)_Term.

[3] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Resources_for_candidates&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[Utilizaire:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Discussion Utilizaire:MediaWiki message delivery|d]]) 17 junh de 2025 a 17.44 (UTC)
&lt;!-- Message mandat per User:RamzyM (WMF)@metawiki en utilizant la lista a https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28866958 --&gt;</text>
      <sha1>nj9eyzw9laap9cbnal0vn7emq318dov</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Famechon (Pas de Calais)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>28853</id>
    <revision>
      <id>2474460</id>
      <parentid>2216498</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T23:57:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>François Fontan</username>
        <id>58351</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Famechon</comment>
      <origin>2474460</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4470" sha1="a1juv3i60oi4tzvbb2oa8vlf4oxnejn" xml:space="preserve">{{Infobox Comuna de França
 | nomcomuna     = Famechon
 |carta=fr
 | nomcomuna2    = Famechon
 | region        = [[Nòrd-Pas de Calais]]
 | lògo=
  | imatge= Famechon mairie 1 •K5•.jpg
 | descripcion= La comuna e lo monument-a los-m&amp;ograve;rtes.
 | escut=
| region ist    =
 | departament   = [[Pas de Calais]]
 | arrondiment = [[Arrondiment d'Arras|Arras]]
 | canton         = [[Canton de Pas-en-Artois|Pas-en-Artois]]
 | insee          = 62322
 | sitweb= 
 | cp             = 62760
 | cònsol          = Sébastien Henquenet
 | mandat         = -
 | intercom      = 
 | gentilici =  (en [[francés]])
 | latitud       = 50.1430555556
 | longitud      = 2.46861111111
|alt mej=
|longitud= 2.46861111111
|latitud= 50.1430555556
| alt mini       = 72
 | alt maxi       = 152
 | ectaras       = 
 | km²            = 4.61
 | sens           = 
 | data-sens      = [[1999]]
 | dens           = 
}}&lt;/pre&gt;
'''Famechon'''  es una [[Comuna francesa|comuna]] [[frança|francesa]], situada dins lo [[departaments franceses|departament]] del [[Pas de Calais (departament)|Pas de Calais]] e la [[regions francesas|region]] del [[Nòrd-Pas de Calais]].

== Geografia ==

{{Apertium|fr}}
[[Fichièr:Famechon.svg|thumb|left|Famechon En lo sieu costat e en lo arrondissement de Arras]]
{{clr|left}}
{{clr|left}}

=== Comunas vesinas ===

&lt;div style=&quot;position: relative; float:left; width:450px;&quot;&gt;
 [[Fichièr:Blank map.svg|400px|left||Distanças e posicion relativa]] 
 {{Image label|x=0.506|y=0.495|scale=400|text=[[Fichièr:Map pointer black.svg|20px|Famechon]]'''Famechon'''}}
{{Image label|x=0.399443010124|y=0.672142536734|scale=400|text=[[Fichièr:Small-city-symbol.svg|6px|Comuna amb 119 abitants (2000)]]{{mida|80%|[[Thièvres (Pas de Calais)|Thièvres]] (1,7km)}}}}
{{Image label|x=0.40105511825|y=0.695447893465|scale=400|text=[[Fichièr:Small-city-symbol.svg|6px|Comuna amb 52 abitants (2000)]]{{mida|80%|[[Thièvres (Somme)|Thièvres]] (1,9km)}}}}
{{Image label|x=0.704581719547|y=0.353236677407|scale=400|text=[[Fichièr:Small-city-symbol.svg|8px|Comuna amb 810 abitants (2000)]]{{mida|80%|[[Pas-en-Artois]] (2,1km)}}}}
{{Image label|x=0.699743852652|y=0.803831526675|scale=400|text=[[Fichièr:Small-city-symbol.svg|6px|Comuna amb 274 abitants (2000)]]{{mida|80%|[[Authie (Somme)|Authie]] (3,0km)}}}}
{{Image label|x=0.458461005783|y=0.117843424817|scale=400|text=[[Fichièr:Small-city-symbol.svg|8px|Comuna amb 658 abitants (2000)]]{{mida|80%|[[Mondicourt]] (3,3km)}}}}
{{Image label|x=0.16138283699|y=0.321215886419|scale=400|text=[[Fichièr:Small-city-symbol.svg|6px|Comuna amb 228 abitants (2000)]]{{mida|80%|[[Halloy (Pas de Calais)|Halloy]] (3,4km)}}}}
{{Image label|x=0.211308329875|y=0.777585224759|scale=400|text=[[Fichièr:Small-city-symbol.svg|6px|Comuna amb 173 abitants (2000)]]{{mida|80%|[[Sarton]] (3,5km)}}}}
{{Image label|x=0.748331461991|y=0.160339649378|scale=400|text=[[Fichièr:Small-city-symbol.svg|6px|Comuna amb 42 abitants (2000)]]{{mida|80%|[[Grincourt-lès-Pas]] (3,6km)}}}}
{{Image label|x=0.882410661011|y=0.723654825504|scale=400|text=[[Fichièr:Small-city-symbol.svg|6px|Comuna amb 90 abitants (2000)]]{{mida|80%|[[Saint-Léger-lès-Authie]] (3,6km)}}}}
{{Image label|x=0.295811049109|y=0.12557114186|scale=400|text=[[Fichièr:Small-city-symbol.svg|6px|Comuna amb 289 abitants (2000)]]{{mida|80%|[[Pommera]] (3,8km)}}}}

&lt;/div&gt;{{clear|left}}

== Istòria ==

== Administracion ==

{{ElegitDebuta|insee= 62322
|Títol= Lista deus cònsols successius}}
{{Elegit |Debuta=  [[2008]] |Fin= [[2014]] |Identitat= Sébastien Henquenet|Partit=  |Qualitat=  }}
{{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin= 2008 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }}
{{ElegitDonadas}}
{{ElegitFin}}

==Demografia==

{{Demografia
|insee= 62322
|1793=277
|1800=273
|1806=329
|1821=375
|1831=428
|1836=415
|1841=405
|1846=396
|1851=419
|1856=394
|1861=401
|1866=438
|1872=352
|1876=343
|1881=284
|1886=296
|1891=290
|1896=253
|1901=261
|1906=236
|1911=205
|1921=190
|1926=195
|1931=188
|1936=157
|1946=148
|1954=172
|1962=180
|1968=164
|1975=147
|1982=138
|1990=141
|1999=139
|2004=
|2005=
|2006=127
|2007=126
|2008=124
|2009=121
|cassini=13463
|senscomptesdobles=1962}}

== Luòcs e monuments ==

== Personalitats ==

== Veire tanben ==
* [[Comunas del Pas de Calais]]

== Personalitats ligadas amb la comuna ==

== Véser tanben ==

== Ligams extèrnes ==
==Nòtas==
&lt;references/&gt;

{{Portal Comunas}}
{{Comunas de| insee = 62322
}}

[[Categoria:Comuna del Pas de Calais]]</text>
      <sha1>a1juv3i60oi4tzvbb2oa8vlf4oxnejn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Orient Mejan</title>
    <ns>0</ns>
    <id>29799</id>
    <revision>
      <id>2474442</id>
      <parentid>2474413</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T19:17:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nicolas Eynaud</username>
        <id>6858</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lo periòde mesopotamian */</comment>
      <origin>2474442</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9430" sha1="gcs1wicj1fl2dc9yn2llzebu93bbd6d" xml:space="preserve">{{1000 fondamentals}}
{{article en construccion}}

[[Fichièr:Middleeast2.png|thumb|Païses de l'Orient Mejan]]

L''''Orient Mejan''' (tanben nomenat '''Pròche Orient''') es constituit pels païses d'[[Orient]] que son lo pus pròches d'[[Euròpa]] ([[Occident]]), per oposicion a l'[[Extrèm Orient]] o Orient Luenchenc. Lo nom d'''Orient Mejan'' s'utiliza per influéncia de l'expression anglesa ''Middle East'', que se referis a una division de l'Orient antic, e qu'après la casuda de l'[[Empèri Otoman]] a començat d'èsser pus utilizada en anglés e traducha dins divèrsas lengas. 

Fòrça factors an fach qu'aquesta zona es una de las mai conflictualas del mond, e en particular lo despartiment de las possessions otomanas après la [[Primièra Guèrra Mondiala]], moment ont se va predeterminar lo traçat de las frontièras e la naissença de l'Estat d'Israèl. Un autre factor segurament s'auria de trobar dins las sieunas riquesas naturalas, subretot lo [[petròli]]. 

== Definicion ==

[[Fichièr:MiddleEast.png||thumbnail|250px|Mapa de l'Orient Mejan]]

La nocion « d'Orient Mejan » es eissit dei trabalhs dei [[geografia|geografs]] [[Euròpa|europèus]] de la fin dau sègle XIX e dau començament dau sègle XX. D'aqueu temps, [[Euròpa]] èra vista coma lo centre dau monde e lei diferentei regions [[asia]]ticas definissián ansin un « Pròche Orient », un « Orient Mejan » e un « Extrèm Orient » en foncion de lor alunchament. Se la darriera expression a totjorn designat lei país d'[[Asia Orientala]], lei doas autrei avián de sens diferents segon lo locutor. Per un [[Reialme Unit|Britanic]], lo Pròche Orient designava lei [[Balcans]] e l'[[Empèri Otoman]] e Orient Mejan lei regions situadas entre [[Iran]], [[Caucàs]] e [[Afganistan]]&lt;ref&gt;Aquela concepcion es ben exprimida dins de tèxtes de [[George N. Curzon]] (George N. Curzon, ((Problems of the Far East'', Londres, Longmans, Green and co, 1894, p. XI), de [[William Miller (istorian)|William Miller]] (William Miller, ''Travels and Politics in the Near East'', Nòva York, Frederick A. Stokes Company, 1898, p. XIII) ò de Winston S. Churchill tradutz relativament ben aquela division dins sei memòrias (Winston S. Churchill, ''The Second World War, Volume IV: The Hinge of Fate'', Londres, Cassell &amp; Co., 1951, « Book II : « Africa Redeemed », cap. 26 : « My Journey to Cairo. Changes in Command » », p. 414). Dins aqueu quadre, l'Orient correspònd ais Índias.&lt;/ref&gt;. En revènge, per un [[França|Francés]], lo Pròche Orient èra leugierament mai a l'èst e cubrissiá puslèu la [[Mar Mediterranèa|Mediterranèa Orientala]] entre l'[[Empèri Otoman]] e [[Egipte]] e l'Orient Mejan l'espaci format de [[Iran|Pèrsia]], de [[Mesopotamia]] e de la [[peninsula Aràbia]].

Après la [[Premiera Guèrra Mondiala]], l'influéncia creissenta deis [[USA|Estats Units]] dins lei [[Diplomacia|relacions internacionalas]] entraïnèt una evolucion dei tèrmes. L'expression « Orient Mejan » designèt desenant mai que mai leis estats eissits de la desintegracion de l'[[Empèri Otoman]]. Pasmens, la confusion demorèt au sen dei mitans [[Universitat|universitaris]] que contunièron d'utilizar « Orient Mejan » per designar una region pus granda. En particular, leis [[istòria|istorians]] gardèron l'usatge de l'expression « Orient Mejan Ancian » per parlar dei [[civilizacion]]s [[Antiquitat|anticas]] dau [[Creissent Fertil]] e dei regions vesinas. Ansin, lo tèrme demorèt fosc. En [[Occitània]], aqueu fenomèn foguèt accentuat per l'influéncia dau [[francés]] que considerèt pauc a cha pauc « Pròche Orient » e « Orient Mejan » coma dos sinonims&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' ''Journal de l’année. 1er juillet 1973-30 juin 1974'', Larousse, p. 182.&lt;/ref&gt;.

A l'ora d'ara, i a donc plusors definicions diferentas de l'Orient Mejan. La pus reducha designa unicament l'Orient arabi, es a dire [[Liban]], lei [[Territòris Palestinians]], [[Jordania]], [[Siria]], [[Iraq]], [[Egipte]] e la [[peninsula Aràbia]]. Pasmens, per de rasons [[istòria|istoricas]], [[politica]]s, [[economia|economicas]] e [[cultura]]las, de definicions pus largas existisson per i integrar la [[Turquia]] [[Anatolia]]na, [[Chipre]], [[Iran]] e [[Israèl]]. A l'entorn d'aquel ensemble, se tròban plusors espacis de transicion : [[Libia]] a l'èst amb [[Magrèb]], [[Sodan]], [[Eritrèa]] e [[Jiboti]] au sud amb l'[[Africa Negra]] e [[Armenia]] e [[Azerbaitjan]] au nòrd amb l'[[Euròpa Orientala]].

== Geografia ==

=== Geografia fisica ===

=== Clima ===

=== Espacis culturaus ===

=== Organizacion economica ===

== Istòria ==

=== De la Preïstòria a la conquista otomana ===

==== Lo Creissent Fertil ====

{{veire|Creissent Fertil}}

Segon lei conoissenças actualas, la region dau [[Creissent Fertil]] foguèt lo premier luòc d'aparicion de l'[[agricultura]] fa {{formatnum:11000}} a {{formatnum:13000}} ans. Conjugat amb leis autreis efiechs de la [[Revolucion Neolitica]], aquò menèt a la formacion dei premierei comunautats agricòlas sedentàrias&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' I. Kuijit e B. Finlayson, « Evidence for food storage and predomestication granaries 11,000 years ago in the Jordan Valley », ''Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America'', vol. 106, n° 27, pp. 10966-10970.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' Steven Mithen, ''After the ice: a global human history, 20,000–5,000 BC'', Cambridge (Massachusetts), Harvard University Press, 2006, p. 63.&lt;/ref&gt;. Pauc a cha pauc, s'i difusèt tanben lo mestritge de la [[metallurgia]] e de progrès en matèria de fabricacion de la [[terralha]]. Aquelei progrès permetèron d'aumentar la produccion [[cereala|cerealieras]] e d'engendrar un demai de [[norridura]]. Una partida mai e mai significativa de la populacion poguèt alora s'especializar dins de pretzfachs non alimentaris coma lo [[comèrci]] ò l'[[artesanat]]. Lei [[vila]]s venguèron ansin mai e mai complèxas e, dins aqueu contèxte, se formèron lei premiereis institucions [[Estat|estatalas]].

La [[cronologia]] d'aquelei transformacions es pas encara ben precisa. Se debanèt probablament entre l'aparicion de l'[[agricultura]] e l'aparicion dei premierei rets de [[fortificacion]]s. D'efiech, durant lo millenari IV avC, la màger part dei vilas dau Creissent Fertil bastiguèron de [[barri (arquitectura)|barris]] per s'aparar còntra leis atacas exterioras&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Pierre Sailhan, ''La fortification : Histoire et dictionnaire'', Éditions Tallandier, 1991, 259 p.&lt;/ref&gt;. Aquela complexificacion deis estructuras socialas s'obsèrva amb l'aparicion de culturas pus sofisticadas coma la [[cultura d'Obeïd]] en [[Mesopotamia]]&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' Robert A. Carter e Graham Philip, Beyond the Ubaid : Transformation and Integration in the Late Prehistoric Societies of the Middle East, Chicago, The Oriental Institute of the University of Chicago, 2010.&lt;/ref&gt; ò lei culturas [[Cultura omariana|omariana]] e [[Cultura badariana|badariana]] en [[Egipte]]&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Béatrix Midant-Reynes, ''Aux origines de l'Égypte : Du Néolithique à l'émergence de l'État'', París, Éditions Fayard, 2003, p. 77.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Béatrix Midant-Reynes, ''Aux origines de l'Égypte : Du Néolithique à l'émergence de l'État'', París, Éditions Fayard, 2003, pp. 87-88.&lt;/ref&gt;.

==== Lo periòde mesopotamian ====

{{veire|Mesopotamia}}

A partir de la fin dau millenari IV avC, de reiaumes vertadiers se formèron dins lo [[Creissent Fertil]]. Lei pus coneguts son aquelei d'[[Egipte]] e de [[Mesopotamia]], mai d'estats poderós èran tanben presents en [[Siria]], en [[Anatolia]] e en [[Elam]]. En [[Egipte]], alternèron lei periòdes d'unificacion ([[Ancian Empèri]], [[Empèri Mejan]] e [[Novèl Empèri]]) durant lei millenaris III e II avans un declin progressiu dau país&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Nicolas Grimal, ''Histoire de l'Égypte ancienne'', París, Fayard, 1995, 593 p.&lt;/ref&gt;.

==== Lo partiment persoroman ====

==== Leis empèris araboturcs ====

=== Lo periòde otoman ===

{{veire|Empèri Otoman}}

==== La reorganizacion politica ====

==== Lei mutacions socialas ====

==== Lo declin otoman e la « question d'Orient » ====

==== La revirada dei reformas de l'Empèri ====

{{veire|Tanzimat}}

=== De la Premiera Guèrra Mondiala a la fin de la Guèrra Freja ===

==== La casuda de l'Empèri Otoman ====

==== L'emergéncia de l'idèa nacionala aràbia ====

{{veire|Panarabisme}}

==== Leis independéncias e lo conflicte israeloarabi ====

{{veire|Conflicte israeloarabi}}

==== Lei divisions intèrnas dau monde arabi ====

==== Lo periòde de Saddam Husayn e lei projèctes de patz israeloarabi ====

{{veire|Saddam Husayn|Acòrdis d'Òslo}}

=== L'Orient Mejan dempuei lo començament dau sègle XXI ===

==== La revirada deis acòrdis d'Òslo ====

==== La Prima Aràbia ====

{{veire|Prima Aràbia}}

==== La crisi regionala dempuei 2023 ====

== Annèxas ==

=== Liames intèrnes ===

&lt;div style=&quot;-moz-column-count:3; column-count:3;&quot;&gt;
* [[Conflicte israeloarabi]].
* [[Creissent Fertil]].
* [[Empèri Otoman]].
* [[Golf Persic]].
* [[Mar Mediterranèa]].
* [[Mar Roja]].
* [[Mesopotamia]].
&lt;/div&gt;

=== Bibliografia ===

=== Nòtas e referéncias ===
&lt;div style=&quot;-moz-column-count:3; column-count:3;&quot;&gt;
&lt;references/&gt;
&lt;/div&gt;

[[Categoria:Orient Mejan|*]]</text>
      <sha1>gcs1wicj1fl2dc9yn2llzebu93bbd6d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2474443</id>
      <parentid>2474442</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T19:17:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nicolas Eynaud</username>
        <id>6858</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lo periòde mesopotamian */</comment>
      <origin>2474443</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9436" sha1="kupy18nj9594c2yisra6wi3d3t0hc8s" xml:space="preserve">{{1000 fondamentals}}
{{article en construccion}}

[[Fichièr:Middleeast2.png|thumb|Païses de l'Orient Mejan]]

L''''Orient Mejan''' (tanben nomenat '''Pròche Orient''') es constituit pels païses d'[[Orient]] que son lo pus pròches d'[[Euròpa]] ([[Occident]]), per oposicion a l'[[Extrèm Orient]] o Orient Luenchenc. Lo nom d'''Orient Mejan'' s'utiliza per influéncia de l'expression anglesa ''Middle East'', que se referis a una division de l'Orient antic, e qu'après la casuda de l'[[Empèri Otoman]] a començat d'èsser pus utilizada en anglés e traducha dins divèrsas lengas. 

Fòrça factors an fach qu'aquesta zona es una de las mai conflictualas del mond, e en particular lo despartiment de las possessions otomanas après la [[Primièra Guèrra Mondiala]], moment ont se va predeterminar lo traçat de las frontièras e la naissença de l'Estat d'Israèl. Un autre factor segurament s'auria de trobar dins las sieunas riquesas naturalas, subretot lo [[petròli]]. 

== Definicion ==

[[Fichièr:MiddleEast.png||thumbnail|250px|Mapa de l'Orient Mejan]]

La nocion « d'Orient Mejan » es eissit dei trabalhs dei [[geografia|geografs]] [[Euròpa|europèus]] de la fin dau sègle XIX e dau començament dau sègle XX. D'aqueu temps, [[Euròpa]] èra vista coma lo centre dau monde e lei diferentei regions [[asia]]ticas definissián ansin un « Pròche Orient », un « Orient Mejan » e un « Extrèm Orient » en foncion de lor alunchament. Se la darriera expression a totjorn designat lei país d'[[Asia Orientala]], lei doas autrei avián de sens diferents segon lo locutor. Per un [[Reialme Unit|Britanic]], lo Pròche Orient designava lei [[Balcans]] e l'[[Empèri Otoman]] e Orient Mejan lei regions situadas entre [[Iran]], [[Caucàs]] e [[Afganistan]]&lt;ref&gt;Aquela concepcion es ben exprimida dins de tèxtes de [[George N. Curzon]] (George N. Curzon, ((Problems of the Far East'', Londres, Longmans, Green and co, 1894, p. XI), de [[William Miller (istorian)|William Miller]] (William Miller, ''Travels and Politics in the Near East'', Nòva York, Frederick A. Stokes Company, 1898, p. XIII) ò de Winston S. Churchill tradutz relativament ben aquela division dins sei memòrias (Winston S. Churchill, ''The Second World War, Volume IV: The Hinge of Fate'', Londres, Cassell &amp; Co., 1951, « Book II : « Africa Redeemed », cap. 26 : « My Journey to Cairo. Changes in Command » », p. 414). Dins aqueu quadre, l'Orient correspònd ais Índias.''&lt;/ref&gt;. En revènge, per un [[França|Francés]], lo Pròche Orient èra leugierament mai a l'èst e cubrissiá puslèu la [[Mar Mediterranèa|Mediterranèa Orientala]] entre l'[[Empèri Otoman]] e [[Egipte]] e l'Orient Mejan l'espaci format de [[Iran|Pèrsia]], de [[Mesopotamia]] e de la [[peninsula Aràbia]].

Après la [[Premiera Guèrra Mondiala]], l'influéncia creissenta deis [[USA|Estats Units]] dins lei [[Diplomacia|relacions internacionalas]] entraïnèt una evolucion dei tèrmes. L'expression « Orient Mejan » designèt desenant mai que mai leis estats eissits de la desintegracion de l'[[Empèri Otoman]]. Pasmens, la confusion demorèt au sen dei mitans [[Universitat|universitaris]] que contunièron d'utilizar « Orient Mejan » per designar una region pus granda. En particular, leis [[istòria|istorians]] gardèron l'usatge de l'expression « Orient Mejan Ancian » per parlar dei [[civilizacion]]s [[Antiquitat|anticas]] dau [[Creissent Fertil]] e dei regions vesinas. Ansin, lo tèrme demorèt fosc. En [[Occitània]], aqueu fenomèn foguèt accentuat per l'influéncia dau [[francés]] que considerèt pauc a cha pauc « Pròche Orient » e « Orient Mejan » coma dos sinonims&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' ''Journal de l’année. 1er juillet 1973-30 juin 1974'', Larousse, p. 182.&lt;/ref&gt;.

A l'ora d'ara, i a donc plusors definicions diferentas de l'Orient Mejan. La pus reducha designa unicament l'Orient arabi, es a dire [[Liban]], lei [[Territòris Palestinians]], [[Jordania]], [[Siria]], [[Iraq]], [[Egipte]] e la [[peninsula Aràbia]]. Pasmens, per de rasons [[istòria|istoricas]], [[politica]]s, [[economia|economicas]] e [[cultura]]las, de definicions pus largas existisson per i integrar la [[Turquia]] [[Anatolia]]na, [[Chipre]], [[Iran]] e [[Israèl]]. A l'entorn d'aquel ensemble, se tròban plusors espacis de transicion : [[Libia]] a l'èst amb [[Magrèb]], [[Sodan]], [[Eritrèa]] e [[Jiboti]] au sud amb l'[[Africa Negra]] e [[Armenia]] e [[Azerbaitjan]] au nòrd amb l'[[Euròpa Orientala]].

== Geografia ==

=== Geografia fisica ===

=== Clima ===

=== Espacis culturaus ===

=== Organizacion economica ===

== Istòria ==

=== De la Preïstòria a la conquista otomana ===

==== Lo Creissent Fertil ====

{{veire|Creissent Fertil}}

Segon lei conoissenças actualas, la region dau [[Creissent Fertil]] foguèt lo premier luòc d'aparicion de l'[[agricultura]] fa {{formatnum:11000}} a {{formatnum:13000}} ans. Conjugat amb leis autreis efiechs de la [[Revolucion Neolitica]], aquò menèt a la formacion dei premierei comunautats agricòlas sedentàrias&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' I. Kuijit e B. Finlayson, « Evidence for food storage and predomestication granaries 11,000 years ago in the Jordan Valley », ''Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America'', vol. 106, n° 27, pp. 10966-10970.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' Steven Mithen, ''After the ice: a global human history, 20,000–5,000 BC'', Cambridge (Massachusetts), Harvard University Press, 2006, p. 63.&lt;/ref&gt;. Pauc a cha pauc, s'i difusèt tanben lo mestritge de la [[metallurgia]] e de progrès en matèria de fabricacion de la [[terralha]]. Aquelei progrès permetèron d'aumentar la produccion [[cereala|cerealieras]] e d'engendrar un demai de [[norridura]]. Una partida mai e mai significativa de la populacion poguèt alora s'especializar dins de pretzfachs non alimentaris coma lo [[comèrci]] ò l'[[artesanat]]. Lei [[vila]]s venguèron ansin mai e mai complèxas e, dins aqueu contèxte, se formèron lei premiereis institucions [[Estat|estatalas]].

La [[cronologia]] d'aquelei transformacions es pas encara ben precisa. Se debanèt probablament entre l'aparicion de l'[[agricultura]] e l'aparicion dei premierei rets de [[fortificacion]]s. D'efiech, durant lo millenari IV avC, la màger part dei vilas dau Creissent Fertil bastiguèron de [[barri (arquitectura)|barris]] per s'aparar còntra leis atacas exterioras&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Pierre Sailhan, ''La fortification : Histoire et dictionnaire'', Éditions Tallandier, 1991, 259 p.&lt;/ref&gt;. Aquela complexificacion deis estructuras socialas s'obsèrva amb l'aparicion de culturas pus sofisticadas coma la [[cultura d'Obeïd]] en [[Mesopotamia]]&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' Robert A. Carter e Graham Philip, Beyond the Ubaid : Transformation and Integration in the Late Prehistoric Societies of the Middle East, Chicago, The Oriental Institute of the University of Chicago, 2010.&lt;/ref&gt; ò lei culturas [[Cultura omariana|omariana]] e [[Cultura badariana|badariana]] en [[Egipte]]&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Béatrix Midant-Reynes, ''Aux origines de l'Égypte : Du Néolithique à l'émergence de l'État'', París, Éditions Fayard, 2003, p. 77.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Béatrix Midant-Reynes, ''Aux origines de l'Égypte : Du Néolithique à l'émergence de l'État'', París, Éditions Fayard, 2003, pp. 87-88.&lt;/ref&gt;.

==== Lo periòde mesopotamian ====

{{veire|Mesopotamia}}

A partir de la fin dau millenari IV avC, de reiaumes vertadiers se formèron dins lo [[Creissent Fertil]]. Lei pus coneguts son aquelei d'[[Egipte]] e de [[Mesopotamia]], mai d'estats poderós èran tanben presents en [[Siria]], en [[Anatolia]] e en [[Elam]]. En [[Egipte]], alternèron lei periòdes d'unificacion ([[Ancian Empèri]], [[Empèri Mejan]] e [[Novèl Empèri]]) durant lei millenaris III e II avC avans un declin progressiu dau país&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Nicolas Grimal, ''Histoire de l'Égypte ancienne'', París, Fayard, 1995, 593 p.&lt;/ref&gt;.

==== Lo partiment persoroman ====

==== Leis empèris araboturcs ====

=== Lo periòde otoman ===

{{veire|Empèri Otoman}}

==== La reorganizacion politica ====

==== Lei mutacions socialas ====

==== Lo declin otoman e la « question d'Orient » ====

==== La revirada dei reformas de l'Empèri ====

{{veire|Tanzimat}}

=== De la Premiera Guèrra Mondiala a la fin de la Guèrra Freja ===

==== La casuda de l'Empèri Otoman ====

==== L'emergéncia de l'idèa nacionala aràbia ====

{{veire|Panarabisme}}

==== Leis independéncias e lo conflicte israeloarabi ====

{{veire|Conflicte israeloarabi}}

==== Lei divisions intèrnas dau monde arabi ====

==== Lo periòde de Saddam Husayn e lei projèctes de patz israeloarabi ====

{{veire|Saddam Husayn|Acòrdis d'Òslo}}

=== L'Orient Mejan dempuei lo començament dau sègle XXI ===

==== La revirada deis acòrdis d'Òslo ====

==== La Prima Aràbia ====

{{veire|Prima Aràbia}}

==== La crisi regionala dempuei 2023 ====

== Annèxas ==

=== Liames intèrnes ===

&lt;div style=&quot;-moz-column-count:3; column-count:3;&quot;&gt;
* [[Conflicte israeloarabi]].
* [[Creissent Fertil]].
* [[Empèri Otoman]].
* [[Golf Persic]].
* [[Mar Mediterranèa]].
* [[Mar Roja]].
* [[Mesopotamia]].
&lt;/div&gt;

=== Bibliografia ===

=== Nòtas e referéncias ===
&lt;div style=&quot;-moz-column-count:3; column-count:3;&quot;&gt;
&lt;references/&gt;
&lt;/div&gt;

[[Categoria:Orient Mejan|*]]</text>
      <sha1>kupy18nj9594c2yisra6wi3d3t0hc8s</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2474444</id>
      <parentid>2474443</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T19:23:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nicolas Eynaud</username>
        <id>6858</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lo periòde mesopotamian */</comment>
      <origin>2474444</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9749" sha1="p8s0rsr970jujmqmqybc192p5hvlfc5" xml:space="preserve">{{1000 fondamentals}}
{{article en construccion}}

[[Fichièr:Middleeast2.png|thumb|Païses de l'Orient Mejan]]

L''''Orient Mejan''' (tanben nomenat '''Pròche Orient''') es constituit pels païses d'[[Orient]] que son lo pus pròches d'[[Euròpa]] ([[Occident]]), per oposicion a l'[[Extrèm Orient]] o Orient Luenchenc. Lo nom d'''Orient Mejan'' s'utiliza per influéncia de l'expression anglesa ''Middle East'', que se referis a una division de l'Orient antic, e qu'après la casuda de l'[[Empèri Otoman]] a començat d'èsser pus utilizada en anglés e traducha dins divèrsas lengas. 

Fòrça factors an fach qu'aquesta zona es una de las mai conflictualas del mond, e en particular lo despartiment de las possessions otomanas après la [[Primièra Guèrra Mondiala]], moment ont se va predeterminar lo traçat de las frontièras e la naissença de l'Estat d'Israèl. Un autre factor segurament s'auria de trobar dins las sieunas riquesas naturalas, subretot lo [[petròli]]. 

== Definicion ==

[[Fichièr:MiddleEast.png||thumbnail|250px|Mapa de l'Orient Mejan]]

La nocion « d'Orient Mejan » es eissit dei trabalhs dei [[geografia|geografs]] [[Euròpa|europèus]] de la fin dau sègle XIX e dau començament dau sègle XX. D'aqueu temps, [[Euròpa]] èra vista coma lo centre dau monde e lei diferentei regions [[asia]]ticas definissián ansin un « Pròche Orient », un « Orient Mejan » e un « Extrèm Orient » en foncion de lor alunchament. Se la darriera expression a totjorn designat lei país d'[[Asia Orientala]], lei doas autrei avián de sens diferents segon lo locutor. Per un [[Reialme Unit|Britanic]], lo Pròche Orient designava lei [[Balcans]] e l'[[Empèri Otoman]] e Orient Mejan lei regions situadas entre [[Iran]], [[Caucàs]] e [[Afganistan]]&lt;ref&gt;Aquela concepcion es ben exprimida dins de tèxtes de [[George N. Curzon]] (George N. Curzon, ((Problems of the Far East'', Londres, Longmans, Green and co, 1894, p. XI), de [[William Miller (istorian)|William Miller]] (William Miller, ''Travels and Politics in the Near East'', Nòva York, Frederick A. Stokes Company, 1898, p. XIII) ò de Winston S. Churchill tradutz relativament ben aquela division dins sei memòrias (Winston S. Churchill, ''The Second World War, Volume IV: The Hinge of Fate'', Londres, Cassell &amp; Co., 1951, « Book II : « Africa Redeemed », cap. 26 : « My Journey to Cairo. Changes in Command » », p. 414). Dins aqueu quadre, l'Orient correspònd ais Índias.''&lt;/ref&gt;. En revènge, per un [[França|Francés]], lo Pròche Orient èra leugierament mai a l'èst e cubrissiá puslèu la [[Mar Mediterranèa|Mediterranèa Orientala]] entre l'[[Empèri Otoman]] e [[Egipte]] e l'Orient Mejan l'espaci format de [[Iran|Pèrsia]], de [[Mesopotamia]] e de la [[peninsula Aràbia]].

Après la [[Premiera Guèrra Mondiala]], l'influéncia creissenta deis [[USA|Estats Units]] dins lei [[Diplomacia|relacions internacionalas]] entraïnèt una evolucion dei tèrmes. L'expression « Orient Mejan » designèt desenant mai que mai leis estats eissits de la desintegracion de l'[[Empèri Otoman]]. Pasmens, la confusion demorèt au sen dei mitans [[Universitat|universitaris]] que contunièron d'utilizar « Orient Mejan » per designar una region pus granda. En particular, leis [[istòria|istorians]] gardèron l'usatge de l'expression « Orient Mejan Ancian » per parlar dei [[civilizacion]]s [[Antiquitat|anticas]] dau [[Creissent Fertil]] e dei regions vesinas. Ansin, lo tèrme demorèt fosc. En [[Occitània]], aqueu fenomèn foguèt accentuat per l'influéncia dau [[francés]] que considerèt pauc a cha pauc « Pròche Orient » e « Orient Mejan » coma dos sinonims&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' ''Journal de l’année. 1er juillet 1973-30 juin 1974'', Larousse, p. 182.&lt;/ref&gt;.

A l'ora d'ara, i a donc plusors definicions diferentas de l'Orient Mejan. La pus reducha designa unicament l'Orient arabi, es a dire [[Liban]], lei [[Territòris Palestinians]], [[Jordania]], [[Siria]], [[Iraq]], [[Egipte]] e la [[peninsula Aràbia]]. Pasmens, per de rasons [[istòria|istoricas]], [[politica]]s, [[economia|economicas]] e [[cultura]]las, de definicions pus largas existisson per i integrar la [[Turquia]] [[Anatolia]]na, [[Chipre]], [[Iran]] e [[Israèl]]. A l'entorn d'aquel ensemble, se tròban plusors espacis de transicion : [[Libia]] a l'èst amb [[Magrèb]], [[Sodan]], [[Eritrèa]] e [[Jiboti]] au sud amb l'[[Africa Negra]] e [[Armenia]] e [[Azerbaitjan]] au nòrd amb l'[[Euròpa Orientala]].

== Geografia ==

=== Geografia fisica ===

=== Clima ===

=== Espacis culturaus ===

=== Organizacion economica ===

== Istòria ==

=== De la Preïstòria a la conquista otomana ===

==== Lo Creissent Fertil ====

{{veire|Creissent Fertil}}

Segon lei conoissenças actualas, la region dau [[Creissent Fertil]] foguèt lo premier luòc d'aparicion de l'[[agricultura]] fa {{formatnum:11000}} a {{formatnum:13000}} ans. Conjugat amb leis autreis efiechs de la [[Revolucion Neolitica]], aquò menèt a la formacion dei premierei comunautats agricòlas sedentàrias&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' I. Kuijit e B. Finlayson, « Evidence for food storage and predomestication granaries 11,000 years ago in the Jordan Valley », ''Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America'', vol. 106, n° 27, pp. 10966-10970.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' Steven Mithen, ''After the ice: a global human history, 20,000–5,000 BC'', Cambridge (Massachusetts), Harvard University Press, 2006, p. 63.&lt;/ref&gt;. Pauc a cha pauc, s'i difusèt tanben lo mestritge de la [[metallurgia]] e de progrès en matèria de fabricacion de la [[terralha]]. Aquelei progrès permetèron d'aumentar la produccion [[cereala|cerealieras]] e d'engendrar un demai de [[norridura]]. Una partida mai e mai significativa de la populacion poguèt alora s'especializar dins de pretzfachs non alimentaris coma lo [[comèrci]] ò l'[[artesanat]]. Lei [[vila]]s venguèron ansin mai e mai complèxas e, dins aqueu contèxte, se formèron lei premiereis institucions [[Estat|estatalas]].

La [[cronologia]] d'aquelei transformacions es pas encara ben precisa. Se debanèt probablament entre l'aparicion de l'[[agricultura]] e l'aparicion dei premierei rets de [[fortificacion]]s. D'efiech, durant lo millenari IV avC, la màger part dei vilas dau Creissent Fertil bastiguèron de [[barri (arquitectura)|barris]] per s'aparar còntra leis atacas exterioras&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Pierre Sailhan, ''La fortification : Histoire et dictionnaire'', Éditions Tallandier, 1991, 259 p.&lt;/ref&gt;. Aquela complexificacion deis estructuras socialas s'obsèrva amb l'aparicion de culturas pus sofisticadas coma la [[cultura d'Obeïd]] en [[Mesopotamia]]&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' Robert A. Carter e Graham Philip, Beyond the Ubaid : Transformation and Integration in the Late Prehistoric Societies of the Middle East, Chicago, The Oriental Institute of the University of Chicago, 2010.&lt;/ref&gt; ò lei culturas [[Cultura omariana|omariana]] e [[Cultura badariana|badariana]] en [[Egipte]]&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Béatrix Midant-Reynes, ''Aux origines de l'Égypte : Du Néolithique à l'émergence de l'État'', París, Éditions Fayard, 2003, p. 77.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Béatrix Midant-Reynes, ''Aux origines de l'Égypte : Du Néolithique à l'émergence de l'État'', París, Éditions Fayard, 2003, pp. 87-88.&lt;/ref&gt;.

==== Lo periòde mesopotamian ====

{{veire|Mesopotamia}}

A partir de la fin dau millenari IV avC, de reiaumes vertadiers se formèron dins lo [[Creissent Fertil]]. Lei pus coneguts son aquelei d'[[Egipte]] e de [[Mesopotamia]], mai d'estats poderós èran tanben presents en [[Siria]], en [[Anatolia]] e en [[Elam]]. En [[Egipte]], alternèron lei periòdes d'unificacion ([[Ancian Empèri]], [[Empèri Mejan]] e [[Novèl Empèri]]) durant lei millenaris III e II avC avans un declin progressiu dau país&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Nicolas Grimal, ''Histoire de l'Égypte ancienne'', París, Fayard, 1995, 593 p.&lt;/ref&gt;. En [[Mesopotamia]], de poders pus divèrs se formèron coma lo [[Akkad|reiaume akkadian]], la [[Tresena dinastia d'Ur|III{{a}} dinastia d'Ur]] ò lei reiaumes d'[[Isin]] e de [[Larsa]]. Pasmens, [[Babilònia (reialme)|Babilònia]] e [[Assiria]] ocupèron pus frequentament una posicion importanta dins la region.

==== Lo partiment persoroman ====

==== Leis empèris araboturcs ====

=== Lo periòde otoman ===

{{veire|Empèri Otoman}}

==== La reorganizacion politica ====

==== Lei mutacions socialas ====

==== Lo declin otoman e la « question d'Orient » ====

==== La revirada dei reformas de l'Empèri ====

{{veire|Tanzimat}}

=== De la Premiera Guèrra Mondiala a la fin de la Guèrra Freja ===

==== La casuda de l'Empèri Otoman ====

==== L'emergéncia de l'idèa nacionala aràbia ====

{{veire|Panarabisme}}

==== Leis independéncias e lo conflicte israeloarabi ====

{{veire|Conflicte israeloarabi}}

==== Lei divisions intèrnas dau monde arabi ====

==== Lo periòde de Saddam Husayn e lei projèctes de patz israeloarabi ====

{{veire|Saddam Husayn|Acòrdis d'Òslo}}

=== L'Orient Mejan dempuei lo començament dau sègle XXI ===

==== La revirada deis acòrdis d'Òslo ====

==== La Prima Aràbia ====

{{veire|Prima Aràbia}}

==== La crisi regionala dempuei 2023 ====

== Annèxas ==

=== Liames intèrnes ===

&lt;div style=&quot;-moz-column-count:3; column-count:3;&quot;&gt;
* [[Conflicte israeloarabi]].
* [[Creissent Fertil]].
* [[Empèri Otoman]].
* [[Golf Persic]].
* [[Mar Mediterranèa]].
* [[Mar Roja]].
* [[Mesopotamia]].
&lt;/div&gt;

=== Bibliografia ===

=== Nòtas e referéncias ===
&lt;div style=&quot;-moz-column-count:3; column-count:3;&quot;&gt;
&lt;references/&gt;
&lt;/div&gt;

[[Categoria:Orient Mejan|*]]</text>
      <sha1>p8s0rsr970jujmqmqybc192p5hvlfc5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2474445</id>
      <parentid>2474444</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T19:23:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nicolas Eynaud</username>
        <id>6858</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lo periòde mesopotamian */</comment>
      <origin>2474445</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9751" sha1="rz89m6rbqoinyakolm5gibo4iul2us0" xml:space="preserve">{{1000 fondamentals}}
{{article en construccion}}

[[Fichièr:Middleeast2.png|thumb|Païses de l'Orient Mejan]]

L''''Orient Mejan''' (tanben nomenat '''Pròche Orient''') es constituit pels païses d'[[Orient]] que son lo pus pròches d'[[Euròpa]] ([[Occident]]), per oposicion a l'[[Extrèm Orient]] o Orient Luenchenc. Lo nom d'''Orient Mejan'' s'utiliza per influéncia de l'expression anglesa ''Middle East'', que se referis a una division de l'Orient antic, e qu'après la casuda de l'[[Empèri Otoman]] a començat d'èsser pus utilizada en anglés e traducha dins divèrsas lengas. 

Fòrça factors an fach qu'aquesta zona es una de las mai conflictualas del mond, e en particular lo despartiment de las possessions otomanas après la [[Primièra Guèrra Mondiala]], moment ont se va predeterminar lo traçat de las frontièras e la naissença de l'Estat d'Israèl. Un autre factor segurament s'auria de trobar dins las sieunas riquesas naturalas, subretot lo [[petròli]]. 

== Definicion ==

[[Fichièr:MiddleEast.png||thumbnail|250px|Mapa de l'Orient Mejan]]

La nocion « d'Orient Mejan » es eissit dei trabalhs dei [[geografia|geografs]] [[Euròpa|europèus]] de la fin dau sègle XIX e dau començament dau sègle XX. D'aqueu temps, [[Euròpa]] èra vista coma lo centre dau monde e lei diferentei regions [[asia]]ticas definissián ansin un « Pròche Orient », un « Orient Mejan » e un « Extrèm Orient » en foncion de lor alunchament. Se la darriera expression a totjorn designat lei país d'[[Asia Orientala]], lei doas autrei avián de sens diferents segon lo locutor. Per un [[Reialme Unit|Britanic]], lo Pròche Orient designava lei [[Balcans]] e l'[[Empèri Otoman]] e Orient Mejan lei regions situadas entre [[Iran]], [[Caucàs]] e [[Afganistan]]&lt;ref&gt;Aquela concepcion es ben exprimida dins de tèxtes de [[George N. Curzon]] (George N. Curzon, ((Problems of the Far East'', Londres, Longmans, Green and co, 1894, p. XI), de [[William Miller (istorian)|William Miller]] (William Miller, ''Travels and Politics in the Near East'', Nòva York, Frederick A. Stokes Company, 1898, p. XIII) ò de Winston S. Churchill tradutz relativament ben aquela division dins sei memòrias (Winston S. Churchill, ''The Second World War, Volume IV: The Hinge of Fate'', Londres, Cassell &amp; Co., 1951, « Book II : « Africa Redeemed », cap. 26 : « My Journey to Cairo. Changes in Command » », p. 414). Dins aqueu quadre, l'Orient correspònd ais Índias.''&lt;/ref&gt;. En revènge, per un [[França|Francés]], lo Pròche Orient èra leugierament mai a l'èst e cubrissiá puslèu la [[Mar Mediterranèa|Mediterranèa Orientala]] entre l'[[Empèri Otoman]] e [[Egipte]] e l'Orient Mejan l'espaci format de [[Iran|Pèrsia]], de [[Mesopotamia]] e de la [[peninsula Aràbia]].

Après la [[Premiera Guèrra Mondiala]], l'influéncia creissenta deis [[USA|Estats Units]] dins lei [[Diplomacia|relacions internacionalas]] entraïnèt una evolucion dei tèrmes. L'expression « Orient Mejan » designèt desenant mai que mai leis estats eissits de la desintegracion de l'[[Empèri Otoman]]. Pasmens, la confusion demorèt au sen dei mitans [[Universitat|universitaris]] que contunièron d'utilizar « Orient Mejan » per designar una region pus granda. En particular, leis [[istòria|istorians]] gardèron l'usatge de l'expression « Orient Mejan Ancian » per parlar dei [[civilizacion]]s [[Antiquitat|anticas]] dau [[Creissent Fertil]] e dei regions vesinas. Ansin, lo tèrme demorèt fosc. En [[Occitània]], aqueu fenomèn foguèt accentuat per l'influéncia dau [[francés]] que considerèt pauc a cha pauc « Pròche Orient » e « Orient Mejan » coma dos sinonims&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' ''Journal de l’année. 1er juillet 1973-30 juin 1974'', Larousse, p. 182.&lt;/ref&gt;.

A l'ora d'ara, i a donc plusors definicions diferentas de l'Orient Mejan. La pus reducha designa unicament l'Orient arabi, es a dire [[Liban]], lei [[Territòris Palestinians]], [[Jordania]], [[Siria]], [[Iraq]], [[Egipte]] e la [[peninsula Aràbia]]. Pasmens, per de rasons [[istòria|istoricas]], [[politica]]s, [[economia|economicas]] e [[cultura]]las, de definicions pus largas existisson per i integrar la [[Turquia]] [[Anatolia]]na, [[Chipre]], [[Iran]] e [[Israèl]]. A l'entorn d'aquel ensemble, se tròban plusors espacis de transicion : [[Libia]] a l'èst amb [[Magrèb]], [[Sodan]], [[Eritrèa]] e [[Jiboti]] au sud amb l'[[Africa Negra]] e [[Armenia]] e [[Azerbaitjan]] au nòrd amb l'[[Euròpa Orientala]].

== Geografia ==

=== Geografia fisica ===

=== Clima ===

=== Espacis culturaus ===

=== Organizacion economica ===

== Istòria ==

=== De la Preïstòria a la conquista otomana ===

==== Lo Creissent Fertil ====

{{veire|Creissent Fertil}}

Segon lei conoissenças actualas, la region dau [[Creissent Fertil]] foguèt lo premier luòc d'aparicion de l'[[agricultura]] fa {{formatnum:11000}} a {{formatnum:13000}} ans. Conjugat amb leis autreis efiechs de la [[Revolucion Neolitica]], aquò menèt a la formacion dei premierei comunautats agricòlas sedentàrias&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' I. Kuijit e B. Finlayson, « Evidence for food storage and predomestication granaries 11,000 years ago in the Jordan Valley », ''Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America'', vol. 106, n° 27, pp. 10966-10970.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' Steven Mithen, ''After the ice: a global human history, 20,000–5,000 BC'', Cambridge (Massachusetts), Harvard University Press, 2006, p. 63.&lt;/ref&gt;. Pauc a cha pauc, s'i difusèt tanben lo mestritge de la [[metallurgia]] e de progrès en matèria de fabricacion de la [[terralha]]. Aquelei progrès permetèron d'aumentar la produccion [[cereala|cerealieras]] e d'engendrar un demai de [[norridura]]. Una partida mai e mai significativa de la populacion poguèt alora s'especializar dins de pretzfachs non alimentaris coma lo [[comèrci]] ò l'[[artesanat]]. Lei [[vila]]s venguèron ansin mai e mai complèxas e, dins aqueu contèxte, se formèron lei premiereis institucions [[Estat|estatalas]].

La [[cronologia]] d'aquelei transformacions es pas encara ben precisa. Se debanèt probablament entre l'aparicion de l'[[agricultura]] e l'aparicion dei premierei rets de [[fortificacion]]s. D'efiech, durant lo millenari IV avC, la màger part dei vilas dau Creissent Fertil bastiguèron de [[barri (arquitectura)|barris]] per s'aparar còntra leis atacas exterioras&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Pierre Sailhan, ''La fortification : Histoire et dictionnaire'', Éditions Tallandier, 1991, 259 p.&lt;/ref&gt;. Aquela complexificacion deis estructuras socialas s'obsèrva amb l'aparicion de culturas pus sofisticadas coma la [[cultura d'Obeïd]] en [[Mesopotamia]]&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' Robert A. Carter e Graham Philip, Beyond the Ubaid : Transformation and Integration in the Late Prehistoric Societies of the Middle East, Chicago, The Oriental Institute of the University of Chicago, 2010.&lt;/ref&gt; ò lei culturas [[Cultura omariana|omariana]] e [[Cultura badariana|badariana]] en [[Egipte]]&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Béatrix Midant-Reynes, ''Aux origines de l'Égypte : Du Néolithique à l'émergence de l'État'', París, Éditions Fayard, 2003, p. 77.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Béatrix Midant-Reynes, ''Aux origines de l'Égypte : Du Néolithique à l'émergence de l'État'', París, Éditions Fayard, 2003, pp. 87-88.&lt;/ref&gt;.

==== Lo periòde mesopotamian ====

{{veire|Mesopotamia}}

A partir de la fin dau millenari IV avC, de reiaumes vertadiers se formèron dins lo [[Creissent Fertil]]. Lei pus coneguts son aquelei d'[[Egipte]] e de [[Mesopotamia]], mai d'estats poderós èran tanben presents en [[Siria]], en [[Anatolia]] e en [[Elam]]. En [[Egipte]], alternèron lei periòdes d'unificacion ([[Ancian Empèri]], [[Empèri Mejan]] e [[Novèl Empèri]]) durant lei millenaris III e II avC avans un declin progressiu dau país&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Nicolas Grimal, ''Histoire de l'Égypte ancienne'', París, Fayard, 1995, 593 p.&lt;/ref&gt;. En [[Mesopotamia]], de poders pus divèrs se formèron coma lo [[Akkad|reiaume akkadian]], la [[Tresena dinastia d'Ur|III{{a}} dinastia d'Ur]] ò lei reiaumes d'[[Isin]] e de [[Larsa]]. Pasmens, [[Babilònia (reialme)|Babilònia]] e [[Assiria]] i ocupèron pus frequentament una posicion importanta dins la region.

==== Lo partiment persoroman ====

==== Leis empèris araboturcs ====

=== Lo periòde otoman ===

{{veire|Empèri Otoman}}

==== La reorganizacion politica ====

==== Lei mutacions socialas ====

==== Lo declin otoman e la « question d'Orient » ====

==== La revirada dei reformas de l'Empèri ====

{{veire|Tanzimat}}

=== De la Premiera Guèrra Mondiala a la fin de la Guèrra Freja ===

==== La casuda de l'Empèri Otoman ====

==== L'emergéncia de l'idèa nacionala aràbia ====

{{veire|Panarabisme}}

==== Leis independéncias e lo conflicte israeloarabi ====

{{veire|Conflicte israeloarabi}}

==== Lei divisions intèrnas dau monde arabi ====

==== Lo periòde de Saddam Husayn e lei projèctes de patz israeloarabi ====

{{veire|Saddam Husayn|Acòrdis d'Òslo}}

=== L'Orient Mejan dempuei lo començament dau sègle XXI ===

==== La revirada deis acòrdis d'Òslo ====

==== La Prima Aràbia ====

{{veire|Prima Aràbia}}

==== La crisi regionala dempuei 2023 ====

== Annèxas ==

=== Liames intèrnes ===

&lt;div style=&quot;-moz-column-count:3; column-count:3;&quot;&gt;
* [[Conflicte israeloarabi]].
* [[Creissent Fertil]].
* [[Empèri Otoman]].
* [[Golf Persic]].
* [[Mar Mediterranèa]].
* [[Mar Roja]].
* [[Mesopotamia]].
&lt;/div&gt;

=== Bibliografia ===

=== Nòtas e referéncias ===
&lt;div style=&quot;-moz-column-count:3; column-count:3;&quot;&gt;
&lt;references/&gt;
&lt;/div&gt;

[[Categoria:Orient Mejan|*]]</text>
      <sha1>rz89m6rbqoinyakolm5gibo4iul2us0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2474446</id>
      <parentid>2474445</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T19:28:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nicolas Eynaud</username>
        <id>6858</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lo periòde mesopotamian */</comment>
      <origin>2474446</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10086" sha1="7aorvukhkmps5asz0bjqusrgfgil3ul" xml:space="preserve">{{1000 fondamentals}}
{{article en construccion}}

[[Fichièr:Middleeast2.png|thumb|Païses de l'Orient Mejan]]

L''''Orient Mejan''' (tanben nomenat '''Pròche Orient''') es constituit pels païses d'[[Orient]] que son lo pus pròches d'[[Euròpa]] ([[Occident]]), per oposicion a l'[[Extrèm Orient]] o Orient Luenchenc. Lo nom d'''Orient Mejan'' s'utiliza per influéncia de l'expression anglesa ''Middle East'', que se referis a una division de l'Orient antic, e qu'après la casuda de l'[[Empèri Otoman]] a començat d'èsser pus utilizada en anglés e traducha dins divèrsas lengas. 

Fòrça factors an fach qu'aquesta zona es una de las mai conflictualas del mond, e en particular lo despartiment de las possessions otomanas après la [[Primièra Guèrra Mondiala]], moment ont se va predeterminar lo traçat de las frontièras e la naissença de l'Estat d'Israèl. Un autre factor segurament s'auria de trobar dins las sieunas riquesas naturalas, subretot lo [[petròli]]. 

== Definicion ==

[[Fichièr:MiddleEast.png||thumbnail|250px|Mapa de l'Orient Mejan]]

La nocion « d'Orient Mejan » es eissit dei trabalhs dei [[geografia|geografs]] [[Euròpa|europèus]] de la fin dau sègle XIX e dau començament dau sègle XX. D'aqueu temps, [[Euròpa]] èra vista coma lo centre dau monde e lei diferentei regions [[asia]]ticas definissián ansin un « Pròche Orient », un « Orient Mejan » e un « Extrèm Orient » en foncion de lor alunchament. Se la darriera expression a totjorn designat lei país d'[[Asia Orientala]], lei doas autrei avián de sens diferents segon lo locutor. Per un [[Reialme Unit|Britanic]], lo Pròche Orient designava lei [[Balcans]] e l'[[Empèri Otoman]] e Orient Mejan lei regions situadas entre [[Iran]], [[Caucàs]] e [[Afganistan]]&lt;ref&gt;Aquela concepcion es ben exprimida dins de tèxtes de [[George N. Curzon]] (George N. Curzon, ((Problems of the Far East'', Londres, Longmans, Green and co, 1894, p. XI), de [[William Miller (istorian)|William Miller]] (William Miller, ''Travels and Politics in the Near East'', Nòva York, Frederick A. Stokes Company, 1898, p. XIII) ò de Winston S. Churchill tradutz relativament ben aquela division dins sei memòrias (Winston S. Churchill, ''The Second World War, Volume IV: The Hinge of Fate'', Londres, Cassell &amp; Co., 1951, « Book II : « Africa Redeemed », cap. 26 : « My Journey to Cairo. Changes in Command » », p. 414). Dins aqueu quadre, l'Orient correspònd ais Índias.''&lt;/ref&gt;. En revènge, per un [[França|Francés]], lo Pròche Orient èra leugierament mai a l'èst e cubrissiá puslèu la [[Mar Mediterranèa|Mediterranèa Orientala]] entre l'[[Empèri Otoman]] e [[Egipte]] e l'Orient Mejan l'espaci format de [[Iran|Pèrsia]], de [[Mesopotamia]] e de la [[peninsula Aràbia]].

Après la [[Premiera Guèrra Mondiala]], l'influéncia creissenta deis [[USA|Estats Units]] dins lei [[Diplomacia|relacions internacionalas]] entraïnèt una evolucion dei tèrmes. L'expression « Orient Mejan » designèt desenant mai que mai leis estats eissits de la desintegracion de l'[[Empèri Otoman]]. Pasmens, la confusion demorèt au sen dei mitans [[Universitat|universitaris]] que contunièron d'utilizar « Orient Mejan » per designar una region pus granda. En particular, leis [[istòria|istorians]] gardèron l'usatge de l'expression « Orient Mejan Ancian » per parlar dei [[civilizacion]]s [[Antiquitat|anticas]] dau [[Creissent Fertil]] e dei regions vesinas. Ansin, lo tèrme demorèt fosc. En [[Occitània]], aqueu fenomèn foguèt accentuat per l'influéncia dau [[francés]] que considerèt pauc a cha pauc « Pròche Orient » e « Orient Mejan » coma dos sinonims&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' ''Journal de l’année. 1er juillet 1973-30 juin 1974'', Larousse, p. 182.&lt;/ref&gt;.

A l'ora d'ara, i a donc plusors definicions diferentas de l'Orient Mejan. La pus reducha designa unicament l'Orient arabi, es a dire [[Liban]], lei [[Territòris Palestinians]], [[Jordania]], [[Siria]], [[Iraq]], [[Egipte]] e la [[peninsula Aràbia]]. Pasmens, per de rasons [[istòria|istoricas]], [[politica]]s, [[economia|economicas]] e [[cultura]]las, de definicions pus largas existisson per i integrar la [[Turquia]] [[Anatolia]]na, [[Chipre]], [[Iran]] e [[Israèl]]. A l'entorn d'aquel ensemble, se tròban plusors espacis de transicion : [[Libia]] a l'èst amb [[Magrèb]], [[Sodan]], [[Eritrèa]] e [[Jiboti]] au sud amb l'[[Africa Negra]] e [[Armenia]] e [[Azerbaitjan]] au nòrd amb l'[[Euròpa Orientala]].

== Geografia ==

=== Geografia fisica ===

=== Clima ===

=== Espacis culturaus ===

=== Organizacion economica ===

== Istòria ==

=== De la Preïstòria a la conquista otomana ===

==== Lo Creissent Fertil ====

{{veire|Creissent Fertil}}

Segon lei conoissenças actualas, la region dau [[Creissent Fertil]] foguèt lo premier luòc d'aparicion de l'[[agricultura]] fa {{formatnum:11000}} a {{formatnum:13000}} ans. Conjugat amb leis autreis efiechs de la [[Revolucion Neolitica]], aquò menèt a la formacion dei premierei comunautats agricòlas sedentàrias&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' I. Kuijit e B. Finlayson, « Evidence for food storage and predomestication granaries 11,000 years ago in the Jordan Valley », ''Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America'', vol. 106, n° 27, pp. 10966-10970.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' Steven Mithen, ''After the ice: a global human history, 20,000–5,000 BC'', Cambridge (Massachusetts), Harvard University Press, 2006, p. 63.&lt;/ref&gt;. Pauc a cha pauc, s'i difusèt tanben lo mestritge de la [[metallurgia]] e de progrès en matèria de fabricacion de la [[terralha]]. Aquelei progrès permetèron d'aumentar la produccion [[cereala|cerealieras]] e d'engendrar un demai de [[norridura]]. Una partida mai e mai significativa de la populacion poguèt alora s'especializar dins de pretzfachs non alimentaris coma lo [[comèrci]] ò l'[[artesanat]]. Lei [[vila]]s venguèron ansin mai e mai complèxas e, dins aqueu contèxte, se formèron lei premiereis institucions [[Estat|estatalas]].

La [[cronologia]] d'aquelei transformacions es pas encara ben precisa. Se debanèt probablament entre l'aparicion de l'[[agricultura]] e l'aparicion dei premierei rets de [[fortificacion]]s. D'efiech, durant lo millenari IV avC, la màger part dei vilas dau Creissent Fertil bastiguèron de [[barri (arquitectura)|barris]] per s'aparar còntra leis atacas exterioras&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Pierre Sailhan, ''La fortification : Histoire et dictionnaire'', Éditions Tallandier, 1991, 259 p.&lt;/ref&gt;. Aquela complexificacion deis estructuras socialas s'obsèrva amb l'aparicion de culturas pus sofisticadas coma la [[cultura d'Obeïd]] en [[Mesopotamia]]&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' Robert A. Carter e Graham Philip, Beyond the Ubaid : Transformation and Integration in the Late Prehistoric Societies of the Middle East, Chicago, The Oriental Institute of the University of Chicago, 2010.&lt;/ref&gt; ò lei culturas [[Cultura omariana|omariana]] e [[Cultura badariana|badariana]] en [[Egipte]]&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Béatrix Midant-Reynes, ''Aux origines de l'Égypte : Du Néolithique à l'émergence de l'État'', París, Éditions Fayard, 2003, p. 77.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Béatrix Midant-Reynes, ''Aux origines de l'Égypte : Du Néolithique à l'émergence de l'État'', París, Éditions Fayard, 2003, pp. 87-88.&lt;/ref&gt;.

==== Lo periòde mesopotamian ====

{{veire|Mesopotamia}}

A partir de la fin dau millenari IV avC, de reiaumes vertadiers se formèron dins lo [[Creissent Fertil]]. Lei pus coneguts son aquelei d'[[Egipte]] e de [[Mesopotamia]], mai d'estats poderós èran tanben presents en [[Siria]], en [[Anatolia]] e en [[Elam]]. En [[Egipte]], alternèron lei periòdes d'unificacion ([[Ancian Empèri]], [[Empèri Mejan]] e [[Novèl Empèri]]) durant lei millenaris III e II avC avans un declin progressiu dau país&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Nicolas Grimal, ''Histoire de l'Égypte ancienne'', París, Fayard, 1995, 593 p.&lt;/ref&gt;. En [[Mesopotamia]], de poders pus divèrs se formèron coma lo [[Akkad|reiaume akkadian]], la [[Tresena dinastia d'Ur|III{{a}} dinastia d'Ur]] ò lei reiaumes d'[[Isin]] e de [[Larsa]]. Pasmens, [[Babilònia (reialme)|Babilònia]] e [[Assiria]] i ocupèron pus frequentament una posicion importanta dins la region&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Véronique Grandpierre, ''Histoire de la Mésopotamie'', París, Gallimard, coll. « Folio Histoire n° 175 », 2010.&lt;/ref&gt;.

Pauc a cha pauc afeblits per de conflictes e de tension intèrnas, [[Egipte]] e [[Mesopotamia]] foguèron conquistats per [[Empèri Aquemenida|Pèrsia]] durant lo [[sègle VI avC]].

==== Lo partiment persoroman ====

==== Leis empèris araboturcs ====

=== Lo periòde otoman ===

{{veire|Empèri Otoman}}

==== La reorganizacion politica ====

==== Lei mutacions socialas ====

==== Lo declin otoman e la « question d'Orient » ====

==== La revirada dei reformas de l'Empèri ====

{{veire|Tanzimat}}

=== De la Premiera Guèrra Mondiala a la fin de la Guèrra Freja ===

==== La casuda de l'Empèri Otoman ====

==== L'emergéncia de l'idèa nacionala aràbia ====

{{veire|Panarabisme}}

==== Leis independéncias e lo conflicte israeloarabi ====

{{veire|Conflicte israeloarabi}}

==== Lei divisions intèrnas dau monde arabi ====

==== Lo periòde de Saddam Husayn e lei projèctes de patz israeloarabi ====

{{veire|Saddam Husayn|Acòrdis d'Òslo}}

=== L'Orient Mejan dempuei lo començament dau sègle XXI ===

==== La revirada deis acòrdis d'Òslo ====

==== La Prima Aràbia ====

{{veire|Prima Aràbia}}

==== La crisi regionala dempuei 2023 ====

== Annèxas ==

=== Liames intèrnes ===

&lt;div style=&quot;-moz-column-count:3; column-count:3;&quot;&gt;
* [[Conflicte israeloarabi]].
* [[Creissent Fertil]].
* [[Empèri Otoman]].
* [[Golf Persic]].
* [[Mar Mediterranèa]].
* [[Mar Roja]].
* [[Mesopotamia]].
&lt;/div&gt;

=== Bibliografia ===

=== Nòtas e referéncias ===
&lt;div style=&quot;-moz-column-count:3; column-count:3;&quot;&gt;
&lt;references/&gt;
&lt;/div&gt;

[[Categoria:Orient Mejan|*]]</text>
      <sha1>7aorvukhkmps5asz0bjqusrgfgil3ul</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2474447</id>
      <parentid>2474446</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T19:29:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nicolas Eynaud</username>
        <id>6858</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lo periòde mesopotamian */</comment>
      <origin>2474447</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10085" sha1="51fl7earb01s9i7eqktiz4nd85f3cyz" xml:space="preserve">{{1000 fondamentals}}
{{article en construccion}}

[[Fichièr:Middleeast2.png|thumb|Païses de l'Orient Mejan]]

L''''Orient Mejan''' (tanben nomenat '''Pròche Orient''') es constituit pels païses d'[[Orient]] que son lo pus pròches d'[[Euròpa]] ([[Occident]]), per oposicion a l'[[Extrèm Orient]] o Orient Luenchenc. Lo nom d'''Orient Mejan'' s'utiliza per influéncia de l'expression anglesa ''Middle East'', que se referis a una division de l'Orient antic, e qu'après la casuda de l'[[Empèri Otoman]] a començat d'èsser pus utilizada en anglés e traducha dins divèrsas lengas. 

Fòrça factors an fach qu'aquesta zona es una de las mai conflictualas del mond, e en particular lo despartiment de las possessions otomanas après la [[Primièra Guèrra Mondiala]], moment ont se va predeterminar lo traçat de las frontièras e la naissença de l'Estat d'Israèl. Un autre factor segurament s'auria de trobar dins las sieunas riquesas naturalas, subretot lo [[petròli]]. 

== Definicion ==

[[Fichièr:MiddleEast.png||thumbnail|250px|Mapa de l'Orient Mejan]]

La nocion « d'Orient Mejan » es eissit dei trabalhs dei [[geografia|geografs]] [[Euròpa|europèus]] de la fin dau sègle XIX e dau començament dau sègle XX. D'aqueu temps, [[Euròpa]] èra vista coma lo centre dau monde e lei diferentei regions [[asia]]ticas definissián ansin un « Pròche Orient », un « Orient Mejan » e un « Extrèm Orient » en foncion de lor alunchament. Se la darriera expression a totjorn designat lei país d'[[Asia Orientala]], lei doas autrei avián de sens diferents segon lo locutor. Per un [[Reialme Unit|Britanic]], lo Pròche Orient designava lei [[Balcans]] e l'[[Empèri Otoman]] e Orient Mejan lei regions situadas entre [[Iran]], [[Caucàs]] e [[Afganistan]]&lt;ref&gt;Aquela concepcion es ben exprimida dins de tèxtes de [[George N. Curzon]] (George N. Curzon, ((Problems of the Far East'', Londres, Longmans, Green and co, 1894, p. XI), de [[William Miller (istorian)|William Miller]] (William Miller, ''Travels and Politics in the Near East'', Nòva York, Frederick A. Stokes Company, 1898, p. XIII) ò de Winston S. Churchill tradutz relativament ben aquela division dins sei memòrias (Winston S. Churchill, ''The Second World War, Volume IV: The Hinge of Fate'', Londres, Cassell &amp; Co., 1951, « Book II : « Africa Redeemed », cap. 26 : « My Journey to Cairo. Changes in Command » », p. 414). Dins aqueu quadre, l'Orient correspònd ais Índias.''&lt;/ref&gt;. En revènge, per un [[França|Francés]], lo Pròche Orient èra leugierament mai a l'èst e cubrissiá puslèu la [[Mar Mediterranèa|Mediterranèa Orientala]] entre l'[[Empèri Otoman]] e [[Egipte]] e l'Orient Mejan l'espaci format de [[Iran|Pèrsia]], de [[Mesopotamia]] e de la [[peninsula Aràbia]].

Après la [[Premiera Guèrra Mondiala]], l'influéncia creissenta deis [[USA|Estats Units]] dins lei [[Diplomacia|relacions internacionalas]] entraïnèt una evolucion dei tèrmes. L'expression « Orient Mejan » designèt desenant mai que mai leis estats eissits de la desintegracion de l'[[Empèri Otoman]]. Pasmens, la confusion demorèt au sen dei mitans [[Universitat|universitaris]] que contunièron d'utilizar « Orient Mejan » per designar una region pus granda. En particular, leis [[istòria|istorians]] gardèron l'usatge de l'expression « Orient Mejan Ancian » per parlar dei [[civilizacion]]s [[Antiquitat|anticas]] dau [[Creissent Fertil]] e dei regions vesinas. Ansin, lo tèrme demorèt fosc. En [[Occitània]], aqueu fenomèn foguèt accentuat per l'influéncia dau [[francés]] que considerèt pauc a cha pauc « Pròche Orient » e « Orient Mejan » coma dos sinonims&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' ''Journal de l’année. 1er juillet 1973-30 juin 1974'', Larousse, p. 182.&lt;/ref&gt;.

A l'ora d'ara, i a donc plusors definicions diferentas de l'Orient Mejan. La pus reducha designa unicament l'Orient arabi, es a dire [[Liban]], lei [[Territòris Palestinians]], [[Jordania]], [[Siria]], [[Iraq]], [[Egipte]] e la [[peninsula Aràbia]]. Pasmens, per de rasons [[istòria|istoricas]], [[politica]]s, [[economia|economicas]] e [[cultura]]las, de definicions pus largas existisson per i integrar la [[Turquia]] [[Anatolia]]na, [[Chipre]], [[Iran]] e [[Israèl]]. A l'entorn d'aquel ensemble, se tròban plusors espacis de transicion : [[Libia]] a l'èst amb [[Magrèb]], [[Sodan]], [[Eritrèa]] e [[Jiboti]] au sud amb l'[[Africa Negra]] e [[Armenia]] e [[Azerbaitjan]] au nòrd amb l'[[Euròpa Orientala]].

== Geografia ==

=== Geografia fisica ===

=== Clima ===

=== Espacis culturaus ===

=== Organizacion economica ===

== Istòria ==

=== De la Preïstòria a la conquista otomana ===

==== Lo Creissent Fertil ====

{{veire|Creissent Fertil}}

Segon lei conoissenças actualas, la region dau [[Creissent Fertil]] foguèt lo premier luòc d'aparicion de l'[[agricultura]] fa {{formatnum:11000}} a {{formatnum:13000}} ans. Conjugat amb leis autreis efiechs de la [[Revolucion Neolitica]], aquò menèt a la formacion dei premierei comunautats agricòlas sedentàrias&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' I. Kuijit e B. Finlayson, « Evidence for food storage and predomestication granaries 11,000 years ago in the Jordan Valley », ''Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America'', vol. 106, n° 27, pp. 10966-10970.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' Steven Mithen, ''After the ice: a global human history, 20,000–5,000 BC'', Cambridge (Massachusetts), Harvard University Press, 2006, p. 63.&lt;/ref&gt;. Pauc a cha pauc, s'i difusèt tanben lo mestritge de la [[metallurgia]] e de progrès en matèria de fabricacion de la [[terralha]]. Aquelei progrès permetèron d'aumentar la produccion [[cereala|cerealieras]] e d'engendrar un demai de [[norridura]]. Una partida mai e mai significativa de la populacion poguèt alora s'especializar dins de pretzfachs non alimentaris coma lo [[comèrci]] ò l'[[artesanat]]. Lei [[vila]]s venguèron ansin mai e mai complèxas e, dins aqueu contèxte, se formèron lei premiereis institucions [[Estat|estatalas]].

La [[cronologia]] d'aquelei transformacions es pas encara ben precisa. Se debanèt probablament entre l'aparicion de l'[[agricultura]] e l'aparicion dei premierei rets de [[fortificacion]]s. D'efiech, durant lo millenari IV avC, la màger part dei vilas dau Creissent Fertil bastiguèron de [[barri (arquitectura)|barris]] per s'aparar còntra leis atacas exterioras&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Pierre Sailhan, ''La fortification : Histoire et dictionnaire'', Éditions Tallandier, 1991, 259 p.&lt;/ref&gt;. Aquela complexificacion deis estructuras socialas s'obsèrva amb l'aparicion de culturas pus sofisticadas coma la [[cultura d'Obeïd]] en [[Mesopotamia]]&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' Robert A. Carter e Graham Philip, Beyond the Ubaid : Transformation and Integration in the Late Prehistoric Societies of the Middle East, Chicago, The Oriental Institute of the University of Chicago, 2010.&lt;/ref&gt; ò lei culturas [[Cultura omariana|omariana]] e [[Cultura badariana|badariana]] en [[Egipte]]&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Béatrix Midant-Reynes, ''Aux origines de l'Égypte : Du Néolithique à l'émergence de l'État'', París, Éditions Fayard, 2003, p. 77.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Béatrix Midant-Reynes, ''Aux origines de l'Égypte : Du Néolithique à l'émergence de l'État'', París, Éditions Fayard, 2003, pp. 87-88.&lt;/ref&gt;.

==== Lo periòde mesopotamian ====

{{veire|Mesopotamia}}

A partir de la fin dau millenari IV avC, de reiaumes vertadiers se formèron dins lo [[Creissent Fertil]]. Lei pus coneguts son aquelei d'[[Egipte]] e de [[Mesopotamia]], mai d'estats poderós èran tanben presents en [[Siria]], en [[Anatolia]] e en [[Elam]]. En [[Egipte]], alternèron lei periòdes d'unificacion ([[Ancian Empèri]], [[Empèri Mejan]] e [[Novèl Empèri]]) durant lei millenaris III e II avC avans un declin progressiu dau país&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Nicolas Grimal, ''Histoire de l'Égypte ancienne'', París, Fayard, 1995, 593 p.&lt;/ref&gt;. En [[Mesopotamia]], de poders pus divèrs se formèron coma lo [[Akkad|reiaume akkadian]], la [[Tresena dinastia d'Ur|III{{a}} dinastia d'Ur]] ò lei reiaumes d'[[Isin]] e de [[Larsa]]. Pasmens, [[Babilònia (reialme)|Babilònia]] e [[Assiria]] i ocupèron pus frequentament una posicion importanta dins la region&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Véronique Grandpierre, ''Histoire de la Mésopotamie'', París, Gallimard, coll. « Folio Histoire n° 175 », 2010.&lt;/ref&gt;.

Pauc a cha pauc afeblits per de guèrras e de tensions intèrnas, [[Egipte]] e [[Mesopotamia]] foguèron conquistats per [[Empèri Aquemenida|Pèrsia]] durant lo [[sègle VI avC]].

==== Lo partiment persoroman ====

==== Leis empèris araboturcs ====

=== Lo periòde otoman ===

{{veire|Empèri Otoman}}

==== La reorganizacion politica ====

==== Lei mutacions socialas ====

==== Lo declin otoman e la « question d'Orient » ====

==== La revirada dei reformas de l'Empèri ====

{{veire|Tanzimat}}

=== De la Premiera Guèrra Mondiala a la fin de la Guèrra Freja ===

==== La casuda de l'Empèri Otoman ====

==== L'emergéncia de l'idèa nacionala aràbia ====

{{veire|Panarabisme}}

==== Leis independéncias e lo conflicte israeloarabi ====

{{veire|Conflicte israeloarabi}}

==== Lei divisions intèrnas dau monde arabi ====

==== Lo periòde de Saddam Husayn e lei projèctes de patz israeloarabi ====

{{veire|Saddam Husayn|Acòrdis d'Òslo}}

=== L'Orient Mejan dempuei lo començament dau sègle XXI ===

==== La revirada deis acòrdis d'Òslo ====

==== La Prima Aràbia ====

{{veire|Prima Aràbia}}

==== La crisi regionala dempuei 2023 ====

== Annèxas ==

=== Liames intèrnes ===

&lt;div style=&quot;-moz-column-count:3; column-count:3;&quot;&gt;
* [[Conflicte israeloarabi]].
* [[Creissent Fertil]].
* [[Empèri Otoman]].
* [[Golf Persic]].
* [[Mar Mediterranèa]].
* [[Mar Roja]].
* [[Mesopotamia]].
&lt;/div&gt;

=== Bibliografia ===

=== Nòtas e referéncias ===
&lt;div style=&quot;-moz-column-count:3; column-count:3;&quot;&gt;
&lt;references/&gt;
&lt;/div&gt;

[[Categoria:Orient Mejan|*]]</text>
      <sha1>51fl7earb01s9i7eqktiz4nd85f3cyz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2474448</id>
      <parentid>2474447</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T19:35:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nicolas Eynaud</username>
        <id>6858</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lo periòde mesopotamian */</comment>
      <origin>2474448</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10544" sha1="naq22ezf2bbe52z3zyzajxodf0khsh8" xml:space="preserve">{{1000 fondamentals}}
{{article en construccion}}

[[Fichièr:Middleeast2.png|thumb|Païses de l'Orient Mejan]]

L''''Orient Mejan''' (tanben nomenat '''Pròche Orient''') es constituit pels païses d'[[Orient]] que son lo pus pròches d'[[Euròpa]] ([[Occident]]), per oposicion a l'[[Extrèm Orient]] o Orient Luenchenc. Lo nom d'''Orient Mejan'' s'utiliza per influéncia de l'expression anglesa ''Middle East'', que se referis a una division de l'Orient antic, e qu'après la casuda de l'[[Empèri Otoman]] a començat d'èsser pus utilizada en anglés e traducha dins divèrsas lengas. 

Fòrça factors an fach qu'aquesta zona es una de las mai conflictualas del mond, e en particular lo despartiment de las possessions otomanas après la [[Primièra Guèrra Mondiala]], moment ont se va predeterminar lo traçat de las frontièras e la naissença de l'Estat d'Israèl. Un autre factor segurament s'auria de trobar dins las sieunas riquesas naturalas, subretot lo [[petròli]]. 

== Definicion ==

[[Fichièr:MiddleEast.png||thumbnail|250px|Mapa de l'Orient Mejan]]

La nocion « d'Orient Mejan » es eissit dei trabalhs dei [[geografia|geografs]] [[Euròpa|europèus]] de la fin dau sègle XIX e dau començament dau sègle XX. D'aqueu temps, [[Euròpa]] èra vista coma lo centre dau monde e lei diferentei regions [[asia]]ticas definissián ansin un « Pròche Orient », un « Orient Mejan » e un « Extrèm Orient » en foncion de lor alunchament. Se la darriera expression a totjorn designat lei país d'[[Asia Orientala]], lei doas autrei avián de sens diferents segon lo locutor. Per un [[Reialme Unit|Britanic]], lo Pròche Orient designava lei [[Balcans]] e l'[[Empèri Otoman]] e Orient Mejan lei regions situadas entre [[Iran]], [[Caucàs]] e [[Afganistan]]&lt;ref&gt;Aquela concepcion es ben exprimida dins de tèxtes de [[George N. Curzon]] (George N. Curzon, ((Problems of the Far East'', Londres, Longmans, Green and co, 1894, p. XI), de [[William Miller (istorian)|William Miller]] (William Miller, ''Travels and Politics in the Near East'', Nòva York, Frederick A. Stokes Company, 1898, p. XIII) ò de Winston S. Churchill tradutz relativament ben aquela division dins sei memòrias (Winston S. Churchill, ''The Second World War, Volume IV: The Hinge of Fate'', Londres, Cassell &amp; Co., 1951, « Book II : « Africa Redeemed », cap. 26 : « My Journey to Cairo. Changes in Command » », p. 414). Dins aqueu quadre, l'Orient correspònd ais Índias.''&lt;/ref&gt;. En revènge, per un [[França|Francés]], lo Pròche Orient èra leugierament mai a l'èst e cubrissiá puslèu la [[Mar Mediterranèa|Mediterranèa Orientala]] entre l'[[Empèri Otoman]] e [[Egipte]] e l'Orient Mejan l'espaci format de [[Iran|Pèrsia]], de [[Mesopotamia]] e de la [[peninsula Aràbia]].

Après la [[Premiera Guèrra Mondiala]], l'influéncia creissenta deis [[USA|Estats Units]] dins lei [[Diplomacia|relacions internacionalas]] entraïnèt una evolucion dei tèrmes. L'expression « Orient Mejan » designèt desenant mai que mai leis estats eissits de la desintegracion de l'[[Empèri Otoman]]. Pasmens, la confusion demorèt au sen dei mitans [[Universitat|universitaris]] que contunièron d'utilizar « Orient Mejan » per designar una region pus granda. En particular, leis [[istòria|istorians]] gardèron l'usatge de l'expression « Orient Mejan Ancian » per parlar dei [[civilizacion]]s [[Antiquitat|anticas]] dau [[Creissent Fertil]] e dei regions vesinas. Ansin, lo tèrme demorèt fosc. En [[Occitània]], aqueu fenomèn foguèt accentuat per l'influéncia dau [[francés]] que considerèt pauc a cha pauc « Pròche Orient » e « Orient Mejan » coma dos sinonims&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' ''Journal de l’année. 1er juillet 1973-30 juin 1974'', Larousse, p. 182.&lt;/ref&gt;.

A l'ora d'ara, i a donc plusors definicions diferentas de l'Orient Mejan. La pus reducha designa unicament l'Orient arabi, es a dire [[Liban]], lei [[Territòris Palestinians]], [[Jordania]], [[Siria]], [[Iraq]], [[Egipte]] e la [[peninsula Aràbia]]. Pasmens, per de rasons [[istòria|istoricas]], [[politica]]s, [[economia|economicas]] e [[cultura]]las, de definicions pus largas existisson per i integrar la [[Turquia]] [[Anatolia]]na, [[Chipre]], [[Iran]] e [[Israèl]]. A l'entorn d'aquel ensemble, se tròban plusors espacis de transicion : [[Libia]] a l'èst amb [[Magrèb]], [[Sodan]], [[Eritrèa]] e [[Jiboti]] au sud amb l'[[Africa Negra]] e [[Armenia]] e [[Azerbaitjan]] au nòrd amb l'[[Euròpa Orientala]].

== Geografia ==

=== Geografia fisica ===

=== Clima ===

=== Espacis culturaus ===

=== Organizacion economica ===

== Istòria ==

=== De la Preïstòria a la conquista otomana ===

==== Lo Creissent Fertil ====

{{veire|Creissent Fertil}}

Segon lei conoissenças actualas, la region dau [[Creissent Fertil]] foguèt lo premier luòc d'aparicion de l'[[agricultura]] fa {{formatnum:11000}} a {{formatnum:13000}} ans. Conjugat amb leis autreis efiechs de la [[Revolucion Neolitica]], aquò menèt a la formacion dei premierei comunautats agricòlas sedentàrias&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' I. Kuijit e B. Finlayson, « Evidence for food storage and predomestication granaries 11,000 years ago in the Jordan Valley », ''Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America'', vol. 106, n° 27, pp. 10966-10970.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' Steven Mithen, ''After the ice: a global human history, 20,000–5,000 BC'', Cambridge (Massachusetts), Harvard University Press, 2006, p. 63.&lt;/ref&gt;. Pauc a cha pauc, s'i difusèt tanben lo mestritge de la [[metallurgia]] e de progrès en matèria de fabricacion de la [[terralha]]. Aquelei progrès permetèron d'aumentar la produccion [[cereala|cerealieras]] e d'engendrar un demai de [[norridura]]. Una partida mai e mai significativa de la populacion poguèt alora s'especializar dins de pretzfachs non alimentaris coma lo [[comèrci]] ò l'[[artesanat]]. Lei [[vila]]s venguèron ansin mai e mai complèxas e, dins aqueu contèxte, se formèron lei premiereis institucions [[Estat|estatalas]].

La [[cronologia]] d'aquelei transformacions es pas encara ben precisa. Se debanèt probablament entre l'aparicion de l'[[agricultura]] e l'aparicion dei premierei rets de [[fortificacion]]s. D'efiech, durant lo millenari IV avC, la màger part dei vilas dau Creissent Fertil bastiguèron de [[barri (arquitectura)|barris]] per s'aparar còntra leis atacas exterioras&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Pierre Sailhan, ''La fortification : Histoire et dictionnaire'', Éditions Tallandier, 1991, 259 p.&lt;/ref&gt;. Aquela complexificacion deis estructuras socialas s'obsèrva amb l'aparicion de culturas pus sofisticadas coma la [[cultura d'Obeïd]] en [[Mesopotamia]]&lt;ref&gt;'''[[anglés|(en)]]''' Robert A. Carter e Graham Philip, Beyond the Ubaid : Transformation and Integration in the Late Prehistoric Societies of the Middle East, Chicago, The Oriental Institute of the University of Chicago, 2010.&lt;/ref&gt; ò lei culturas [[Cultura omariana|omariana]] e [[Cultura badariana|badariana]] en [[Egipte]]&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Béatrix Midant-Reynes, ''Aux origines de l'Égypte : Du Néolithique à l'émergence de l'État'', París, Éditions Fayard, 2003, p. 77.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Béatrix Midant-Reynes, ''Aux origines de l'Égypte : Du Néolithique à l'émergence de l'État'', París, Éditions Fayard, 2003, pp. 87-88.&lt;/ref&gt;.

==== Lo periòde mesopotamian ====

{{veire|Mesopotamia}}

A partir de la fin dau millenari IV avC, de reiaumes vertadiers se formèron dins lo [[Creissent Fertil]]. Lei pus coneguts son aquelei d'[[Egipte]] e de [[Mesopotamia]], mai d'estats poderós èran tanben presents en [[Siria]], en [[Anatolia]] e en [[Elam]]. En [[Egipte]], alternèron lei periòdes d'unificacion ([[Ancian Empèri]], [[Empèri Mejan]] e [[Novèl Empèri]]) durant lei millenaris III e II avC avans un declin progressiu dau país&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Nicolas Grimal, ''Histoire de l'Égypte ancienne'', París, Fayard, 1995, 593 p.&lt;/ref&gt;. En [[Mesopotamia]], de poders pus divèrs se formèron coma lo [[Akkad|reiaume akkadian]], la [[Tresena dinastia d'Ur|III{{a}} dinastia d'Ur]] ò lei reiaumes d'[[Isin]] e de [[Larsa]]. Pasmens, [[Babilònia (reialme)|Babilònia]] e [[Assiria]] i ocupèron pus frequentament una posicion importanta dins la region&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Véronique Grandpierre, ''Histoire de la Mésopotamie'', París, Gallimard, coll. « Folio Histoire n° 175 », 2010.&lt;/ref&gt;.

Pauc a cha pauc afeblits per de guèrras e de tensions intèrnas, [[Egipte]] e [[Mesopotamia]] foguèron conquistats per la [[Empèri Aquemenida|Pèrsia Aquemenida]] durant lo [[sègle VI avC]]. A respècte de sei predecessors, l'Empèri Aquemenida laissava mai d'autonòmia ai pòbles vencuts. Aquò permetèt de redurre lo nombre de revòutas, mai la dinastia foguèt destabilizada per de problèmas de succession. Entre [[-334|334]] e [[-330|330]], [[Pèrsia]] foguèt donc envaïda per [[Alexandre lo Grand]]&lt;ref&gt;'''[[francés|(fr)]]''' Pierre Briant, ''Histoire de l'Empire perse, de Cyrus à Alexandre'', París, Fayard, 1996.&lt;/ref&gt;.

==== Lo partiment persoroman ====

==== Leis empèris araboturcs ====

=== Lo periòde otoman ===

{{veire|Empèri Otoman}}

==== La reorganizacion politica ====

==== Lei mutacions socialas ====

==== Lo declin otoman e la « question d'Orient » ====

==== La revirada dei reformas de l'Empèri ====

{{veire|Tanzimat}}

=== De la Premiera Guèrra Mondiala a la fin de la Guèrra Freja ===

==== La casuda de l'Empèri Otoman ====

==== L'emergéncia de l'idèa nacionala aràbia ====

{{veire|Panarabisme}}

==== Leis independéncias e lo conflicte israeloarabi ====

{{veire|Conflicte israeloarabi}}

==== Lei divisions intèrnas dau monde arabi ====

==== Lo periòde de Saddam Husayn e lei projèctes de patz israeloarabi ====

{{veire|Saddam Husayn|Acòrdis d'Òslo}}

=== L'Orient Mejan dempuei lo començament dau sègle XXI ===

==== La revirada deis acòrdis d'Òslo ====

==== La Prima Aràbia ====

{{veire|Prima Aràbia}}

==== La crisi regionala dempuei 2023 ====

== Annèxas ==

=== Liames intèrnes ===

&lt;div style=&quot;-moz-column-count:3; column-count:3;&quot;&gt;
* [[Conflicte israeloarabi]].
* [[Creissent Fertil]].
* [[Empèri Otoman]].
* [[Golf Persic]].
* [[Mar Mediterranèa]].
* [[Mar Roja]].
* [[Mesopotamia]].
&lt;/div&gt;

=== Bibliografia ===

=== Nòtas e referéncias ===
&lt;div style=&quot;-moz-column-count:3; column-count:3;&quot;&gt;
&lt;references/&gt;
&lt;/div&gt;

[[Categoria:Orient Mejan|*]]</text>
      <sha1>naq22ezf2bbe52z3zyzajxodf0khsh8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Femi Kuti</title>
    <ns>0</ns>
    <id>30056</id>
    <revision>
      <id>2474438</id>
      <parentid>2474416</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T13:55:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>86.227.94.106</ip>
      </contributor>
      <origin>2474438</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2400" sha1="lvg95al4ll1rjw9zc1u2fse6iniieoo" xml:space="preserve">{{Infobox
|tematica=
|carta=
}}
&lt;!-- Article redigit en lengadocian --&gt;
[[Image:FemiKuti.JPG|thumb|right|300px|Femi Kuti]]
'''Femi Anikulapo Kuti''', nascut le [[16 de junh]] de [[1962]], es un musician nigerian qu'es lo filh de [[Fela|Fela Anikulapo Kuti]], lo creator de l'[[afrobeat]], una mescla explosiva de [[jazz]], de [[funk]] e de [[musica africana]] tradicionala.

Es nascut a [[Londres]], mas visquèt son enfança a [[Lagos]] en [[Nigèria]].

Fela Kuti denóncia la [[corrupcion]], la [[dictatura]] e l'empresa de las [[multinacionala]]s en Africa a travèrs las seunas cançons. Coma son paire, Femi utiliza sa musica per espandir lo messatge amb lo seu grop ''The Positive Force'' e per mobilizar los Africans a l'entorn de l'idea del [[Panafricanisme]] per una [[Africa]] unida.

== Discografia ==
*''[[No Cause For Alarm?]]'' ([[1989]], [[Polygram Records|Polygram]])
*''[[M.Y.O.B. (Femi Kuti)|M.Y.O.B.]]'' ([[1991]], Meodie)
*''[[Femi Kuti (album)|Femi Kuti]]'' ([[1995]], Tabu/[[Motown Records|Motown]])
*''[[Shoki, Shoki]]'' ([[1998]], Barclay/[[Polygram Records|Polygram]]/Fontana MCA)
*''[[Fight to Win]]'' ([[2001]], Barclay/[[Polygram Records|Polygram]]/Fontana MCA/Wraase)
*''&quot;Ala Jalkoum&quot; on [[Rachid Taha Live]]'' ([[2001]], Mondo Melodia)
*''[[Africa Shrine (Live CD)]]'' ([[2004]], P-Vine)
*''[[Live at the Shrine (Deluxe Edition DVD) + Africa Shrine (Live CD)]]'' ([[2005]], Palm Pictures/Umvd)
*''[[The Best of Femi Kuti]]'' ([[2004]], Umvd/Wraase)
*''[[Femi Kuti The Definitive Collection (Double CD)]]'' ([[2007]], Wraase)
*''[[Grand Theft Auto IV soundtrack#IF99_.E2.80.93_International_Funk|Grand Theft Auto IV soundtrack]]'' (2008, IF99)
*''[[Hope for the Hopeless (album)|Hope for the Hopeless]]'' (2008) Collaboration with ''Brett Dennen''
*''[[Day by Day (Femi Kuti album)|Day by Day]]'' (2008, ''[[Wrasse Records]]'')
*''[[Africa to Africa]]'' (2010, ''[[Wrasse Records]]'')

===Compilacions===
*''Hotel Costes La suite''

==Ligams extèrnes==
*[http://www.afrobeatmusic.net The Shrine:]Site web dedicaçat a Fela Kuti, Femi Kuti e a l'Afrobeat.
*[https://web.archive.org/web/20070809001115/http://www.tropical-music.com/autor_detail/femi_kuti_e.html Femi Kuti - Fòtos e Biografia]
*[http://www.mcarecords.com/ArtistMain.asp?ArtistId=174 MCA artist page] site oficial MCA

{{ORDENA:Kuti, Femi}}
[[Categoria:Musician nigerian]]
[[Categoria:Naissença en 1962]]</text>
      <sha1>lvg95al4ll1rjw9zc1u2fse6iniieoo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Launac</title>
    <ns>0</ns>
    <id>69591</id>
    <revision>
      <id>2474470</id>
      <parentid>2474298</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:36:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>77.152.53.218</ip>
      </contributor>
      <comment>divèrs, toponimia</comment>
      <origin>2474470</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6687" sha1="96oqbfdoc2zvm13j3bz3bjkqrg93ihw" xml:space="preserve">{{Infobox vila occitana
|nom=Launac
 |carta=oc
 |nomcomuna2= Launac
 | lògo=cap
  | imatge=Launac vue du Ciel.jpg
 | descripcion=Vista aeriana de Launac
 | escut=
 | ist           = {{Gasconha}}
 | parçan        = {{Gimoés}} ??
 | region        = {{Occitània (Region)}}
 | arrondiment   = [[Arrondiment de Tolosa|Tolosa]]
 | canton        = [[canton de Legavin|Legavin]] ([[Canton de Granada (Nauta Garona)|Granada]] abans 2015)
 | intercom      = [[Comunautat de comunas de las Cimas Tolosanas|CC de las Cimas Tolosanas]] 
|insee= 31281
|cp= 31330
|cònsol=Nicolas Alarcon 
|mandat=[[2020]]-[[2026]] 
|latitud= 43.7438888889
|longitud= 1.18138888889
|alt mini= 139
|alt mej=139
|alt maxi= 253
|ectaras=2 232
|gentilici=
|km²= 22.32
|}}

'''Launac'''{{RepTopMP}} (''Launac'' en [[francés]]) qu'es ua comuna deu [[Gimoés]] ??, en [[Gasconha]], administrada peu [[departament francés|departament]] de la [[Hauta Garona]] de la [[region francesa|region]] d'{{Ocreg}}, &lt;small&gt;ancianament de [[Miègjorn-Pirenèus]]&lt;/small&gt;.

==Geografia==
[[Imatge:Map commune FR insee code 31281.png|vignette|upright=1.6|centre|Comunas a l'entorn.]]
===Perimètre deu territòri===
{{Communes limitrophes
 | comuna     = Launac
 | nòrd       = [[Le Burgau]] 
 | nòrd-èst   = [[Sent Cesèrt]]
 | èst        = [[Granada (Nauta Garona)|Granada]]
 | sud-èst    = [[Larran]]
 | sud        = [[Tilh (Nauta Garona)|Tilh]]
 | sud-oèst   = 
 | oèst       = [[Pelapòrc (Nauta Garona)|Pelapòrc]]
 | nòrd-oèst  = [[Drudàs]]
}}

==Toponimia==
Las fòrmas ancianas son ''Laonacum'' en 1265, ''de Launaco'' après 1312 &lt;ref name = erne&gt;Ernest Nègre, ''Toponymie générale de la France'', volume I, n° 6415&lt;/ref&gt;. &lt;/br&gt;
Segon [[Albèrt Dauzat|Dauzat]] e J. Astor, ''Launac'' ven deu nom latin d'òme ''Lavenus'', dambe'u sufixe ''-acum''. La vocala intèrna ''-e-'' a desparegut pendent l'evolucion fonetica &lt;ref&gt;Albert Dauzat, Charles Rostaing, ''Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France'', reedicion Librairie Guénégaud, 1984, p. 390&lt;/ref&gt;{{,}}&lt;ref&gt;Jacques Astor, ''Dictionnaire des Noms de Familles et Noms de Lieux du Midi de la France'', ed. du Beffroi, 2002, p. 931&lt;/ref&gt;. &lt;/br&gt;
Segon [[Xavier Delamarre]], ''Lauenos'' [latinizat en ''Lavenus''] es un nom celtic, atestat (i a tanben ''Lavin(us)''). Derivat en ''-ācon'' explica ''Launac'', la proprietat de Lauenos &lt;ref&gt;Xavier Delamarre, ''Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne'', ed. Errance, 2012, p. 173, 300 e 352&lt;/ref&gt;. &lt;/br&gt;
Segon [[Ernèst Negre|Negre]], ''Launac'' vendré deu nom « romanic » de persona ''Laco(n)'', dambe ''-acum'' &lt;ref name = erne/&gt;. Un ''-g-'' intervocalic latin despareish, mès un ''-c'' intervocalic se consèrva generalament en se mudant en ''-g-''. L'explicacion de Negre a pauc de possibilitats de correspondre dambe la realitat.
===Galembrun===
Escrit ''Galambrun'' sus la mapa de Cassini.

==Istòria==
Pendent l'Ancian Regime, Launac èra de l'eleccion de [[Lomanha]], donc de la província de [[Gasconha]], de la generalitat d'[[Aush]], de l'[[archidiocèsi de Tolosa]], de la senescaucia de l'[[Tolosa]]. Le vocable de la glèisa es Sent Estève (Estèfe). Tanlèu 1790, Launac èra deu [[canton de Granada (Nauta Garona)|canton de Granada]]. Annexèn la comuna de ''Galembrun'' a Launac en 1791 &lt;ref&gt;''Dictionnaire des localités de la Haute-Garonne'', p. 8 e 1 https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html&lt;/ref&gt;. ''Galembrun'' o ''Galambrun'' es a l'oèst-nòrd-oèst de Launac e consèrva sa glèisa e son cementèri.

Las informacions sus ''Galembrun'' son ambigúas suu Dictionnaire des localités de la Haute-Garonne : disen qu'èra de la parròquia de Launac e tanben qu'èra annèxa de Launac [la mapa de Cassini ha causir la segonda solucion]. La glèisa, annèxa de Launac donc, avèva Sent Bertomiu per patron. Pendent l'Ancian Regime, èra, logicament, de l'[[archidiocèsi de Tolosa]] e tanben de la senescaucia de [[Tolosa]]. Comuna deu [[Canton de Granada (Nauta Garona)|canton de Granada]] en 1790, estó incorporada a Launac en 1791 &lt;ref&gt;''Dictionnaire des localités de la Haute-Garonne'', p. 17 e 1 https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html&lt;/ref&gt;

Launac qu'ei lo lòc on s'escadó la famosa [[batalha de Launac]] on [[Gaston Febus]] obtiengó ua victòria decisiva suber lo camp deus [[Ostau d'Armanhac|Armanhac]] en mei d'ua victòria financiera mercés au gran nombre de presoèrs prestigiós qui avón de pagar redémers deus grans.

==Administracion==
{{ElegitDebuta|insee= 31281
|Títol= Lista deus cònsols successius}}
{{Elegit actual|Debuta= 30 d'abriu de [[2014]] |Fin= ([[2026]]) |Identitat= Nicolas Alarcon|Partit= shens |Qualitat= Engenhaire }}
{{Elegit |Debuta= [[heurèr]] de [[2013]] |Fin= 2014 |Identitat= François Campos |Partit= |Qualitat= }}
{{Elegit |Debuta=  [[1981]] |Fin= [[heurèr]] de 2013 (mòrt en foncions &lt;ref&gt;[http://mairie-launac.fr/wp-content/uploads/2011/11/flash_Mai_2013_Page_1.jpg]&lt;/ref&gt;) |Identitat= Jean Arrecgros|Partit= [[Partit Socialista (França)|PS]] |Qualitat= agricultor }}
{{Elegit |Debuta= març de [[1959]] |Fin= 1981 |Identitat= Jean-Marie Latrille|Partit= |Qualitat= }}
{{Elegit |Debuta= 27 d'agost de [[1944]] |Fin= 1959 |Identitat=Léon Gilard |Partit= |Qualitat= }}
{{Elegit |Debuta= 17 de mai de [[1925]] |Fin= 1944 |Identitat= Antonin Delile |Partit= |Qualitat= }}
{{Elegit |Debuta=  |Fin= 1944 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }}
{{ElegitDonadas}}
{{ElegitFin}}

==Demografia==
{{Demografia
|insee= 31281
|1793=613
|1800=736
|1806=874
|1821=927
|1831=1086
|1836=1068
|1841=1054
|1846=1061
|1851=1063
|1856=1119
|1861=1071
|1866=1048
|1872=966
|1876=948
|1881=930
|1886=836
|1891=842
|1896=804
|1901=762
|1906=707
|1911=668
|1921=649
|1926=653
|1931=655
|1936=660
|1946=646
|1954=576
|1962=554
|1968=516
|1975=516
|1982=626
|1990=740
|1999=963
|2004=1126
|cassini18645
|senscomptesdobles=1962}}
* En {{popfr31|0}} la populacion èra de {{popfr31|281}} abitants e la densitat èra de {{formatnum:{{#expr:({{popfr31|281}}/22.32) round 2}}}} ab/km².

==Lòcs e monuments==
&lt;gallery mode=packed&gt;
Launac - Town Hall.jpg|
Launac - église saint Étienne.jpg|
Launac - Market Hall.jpg|
Launac - Market Hall - Interior.jpg|
Château de Launac - North exposure.jpg|
Château de Launac - SE exposure.jpg|
&lt;/gallery&gt;

==Personalitats ligadas damb la comuna==

==Véser tanben==
* [[Comunas de la Nauta Garona]]

==Ligams extèrnes==

==Nòtas==
&lt;references/&gt;
{{Portal Gasconha}}

{{Comunas de| insee = 31281
}}

[[Categoria:Comuna de la Hauta Garona]]</text>
      <sha1>96oqbfdoc2zvm13j3bz3bjkqrg93ihw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Granada (Nauta Garona)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>70899</id>
    <revision>
      <id>2474441</id>
      <parentid>2474300</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T17:50:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>77.152.53.218</ip>
      </contributor>
      <origin>2474441</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5814" sha1="fhh4446omjkmiyrskkvd4a0srhvo9wx" xml:space="preserve">{{omon|Granada/Grenada (omonimia)}}
{{Infobox vila occitana
 | carta         = oc
 | nom           = Granada 
 | nom2          = ''Grenade''
 | imatge        = (Grenade) Église Notre-Dame de l'Assomption.jpg
 | descripcion   = La glèisa Nòsta Dòna de l'Assompcion.
 | lògo          = CF124388-1-.gif
 | escut         = Blason ville fr Grenade-sur-Garonne (Haute-Garonne).svg
 | escais        =
 | ist           = {{Gasconha}}
 | parçan        =
 | region        = {{Occitània (Region)}}
 | arrondiment   = [[Arrondiment de Tolosa|Tolosa]]
 | canton        = [[canton de Legavin|Legavin]] ([[caplòc]] del [[canton de Granada (Nauta Garona)]] abans 2015)
 | intercom      = [[Comunautat de comunas de las Cimas Tolosanas| de las Cimas Tolosanas]] (residéncia) 
 | insee         = 31232
 | cp            = 31330
 | cònsol        = Jean-Paul Delmas
 | mandat        = [[2020]]-[[2026]] 
 | gentilici     = Grenadains (en [[francés]])
 | latitud       = 43.7722222222
 | longitud      = 1.29361111111
 | alt mini      = 97
 | alt mej  =
 | alt maxi      = 167
 | ectaras       =
 | km²           = 37.01
|}}
'''Granada de Garona''', o mai simplament, '''Granada'''&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20120303120919/http://toponimiaoc.webs.com/31garonanauta.htm Toponimia occitana]&lt;/ref&gt; (en [[francés]] ''Grenade'', ''Grenade-sur-Garonne'', o mai rarament ''Grenade-Saint-Caprais'') es una [[comuna]] [[Gasconha|gascona]] (al mens istoricament) situada dens lo departament de la [[Nauta Garona]] e la region administrativa d'{{Ocreg}}, &lt;small&gt;ancianament de [[Miègjorn-Pirenèus]]&lt;/small&gt;.

==Geografia==
[[Imatge:Map commune FR insee code 31232.png|vignette|upright=1.6|centre|Comunas a l'entorn.]]
===Perimètre deu territòri===
{{Communes limitrophes
 | comuna     = Granada
 | nòrd       = [[Grisòlas]] &lt;small&gt;([[Tarn e Garona]])&lt;/small&gt;
 | nòrd-èst   = [[Ondas]]
 | èst        = [[Castèlnau d'Estretasfonts]]
 | sud-èst    = [[Sent Jòri]]
 | sud        = [[Mervila]]
 | sud-oèst   = [[Larran]]
 | oèst       = [[Sent Cesèrt]] &lt;/br&gt; [[Launac]]
 | nòrd-oèst  = [[Aucamvila (Tarn e Garona)|Aucamvila]] &lt;small&gt;([[Tarn e Garona]])&lt;/small&gt;
}}

==Toponimia==

==Istòria==
Pendent l'Ancian Regime, Granada èra de l'eleccion de Ribèra-Verdun, donc de la província de [[Gasconha]], de la generalitat d'[[Aush]], de l'[[archidiocèsi de Tolosa]], de la senescauciá de [[Tolosa]]. Le vocable de la glèisa es Nòstra Dòna. En 1790, Granada èra caplòc de canton e de districte (mès la residéncia del tribunal èra fixada a [[Bèumont de Lomanha|Bèumont]]); [[Larran]] fosquèc destacat de Granada per decret del 18 de junh 1955 &lt;ref&gt;''Dictionnaire des localités de la Haute-Garonne'', p. 20 e 1 https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html&lt;/ref&gt;.

Pendent l'Ancian Regime, ''Calhavel'' e ''Gojac'' (Gaujac ?) èran de parròquias de la diocèsi e de la senescauciá de Tolosa &lt;ref&gt;''Dictionnaire des localités de la Haute-Garonne'', p. 9, 19 e 1 https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html&lt;/ref&gt;. ''Saint-Caprais'' o ''Le Rouanel'', meteissas apertenéncias, èra una parròquia annèxa de Granada  &lt;ref&gt;''Dictionnaire des localités de la Haute-Garonne'', p. 40 e 1 https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html&lt;/ref&gt;. Aquelas ancianas parròquias pareisson pas sus la mapa de Cassini, a la fin del sègle XVIII.

==Administracion==
{{ElegitDebuta|insee= 31232
|Títol= Lista deus cònsols successius}}
{{Elegit |Debuta=  [[2012]] |Fin= ([[2026]])  |Identitat= Jean-Paul Delmas|Partit= divèrs esquèrra |Qualitat= foncionari, president de la CC (2020-) }}
{{Elegit |Debuta=  [[2008]] |Fin= [[2012]] |Identitat= Remy André|Partit=  |Qualitat= }}
{{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin= 2008 |Identitat= Jean-Jacques Apine |Partit= [[Partit Socialista (França)|PS]] |Qualitat=}}
{{Elegit |Debuta= [[1995]] |Fin= 2001 |Identitat= Jean Garros |Partit= |Qualitat=}}
{{Elegit |Debuta= [[1992]] |Fin= 1995 |Identitat= Jean-Jacques Apine |Partit= [[Partit Socialista (França)|PS]] |Qualitat=}}
{{Elegit |Debuta= [[1989]] |Fin= 1992 |Identitat= Jean-Claude Gouze |Partit= [[Partit Socialista (França)|PS]] |Qualitat=}}
{{Elegit |Debuta= [[1975]] |Fin= 1989 |Identitat= Bernard Moulères |Partit= |Qualitat=}}
{{Elegit |Debuta= [[1971]] |Fin= 1974 |Identitat= Jean Bertrand |Partit= |Qualitat=}}
{{ElegitDonadas}}
{{ElegitFin}}

==Demografia==
{{Demografia
|insee= 31232
|1793=4360
|1800=3333
|1806=3886
|1821=3925
|1831=4112
|1836=4286
|1841=4281
|1846=4444
|1851=4364
|1856=4302
|1861=4158
|1866=4204
|1872=4007
|1876=3973
|1881=3906
|1886=3998
|1891=3924
|1896=3622
|1901=3599
|1906=3606
|1911=3302
|1921=2869
|1926=3012
|1931=2927
|1936=2793
|1946=2974
|1954=3235
|1962=3394
|1968=4108
|1975=4540
|1982=4784
|1990=5026
|1999=5760
|2005=6692
|cassini=18005
|senscomptesdobles=1962}}
* En {{popfr31|0}} la populacion èra de {{popfr31|232}} abitants e la densitat èra de {{formatnum:{{#expr:({{popfr31|232}}/37.01) round 2}}}} ab/km².

== Lòcs e monuments ==
 &lt;gallery mode=&quot;packed&quot;&gt;
Grenade - Hotel de ville.jpg| 
Grenade - Halle - Exterieur.jpg| 
Église Notre-Dame de l'Assomption (Grenade) Portail.jpg| 
Église Notre-Dame de l'Assomption (Grenade) interieur.jpg| 
Grenade - Couvent des Ursulines.jpg| 
&lt;/gallery&gt;

==Personalitats ligadas amb la comuna==
* [[Le Duo des Non|Lo Duo des Non]], comedians.

==Véser tanben==
* [[Comunas de la Nauta Garona]]

==Ligams extèrnes==

==Nòtas e referéncias==
&lt;references/&gt;

{{Portal Gasconha}}

{{Comunas de la Nauta Garona}}

[[Categoria:Comuna de la Nauta Garona]]
[[Categoria:Comuna de Gasconha]]</text>
      <sha1>fhh4446omjkmiyrskkvd4a0srhvo9wx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2474463</id>
      <parentid>2474441</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T02:21:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>77.152.53.218</ip>
      </contributor>
      <origin>2474463</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7516" sha1="gsotjr83liribbmi59yj06we0vmk556" xml:space="preserve">{{omon|Granada/Grenada (omonimia)}}
{{Infobox vila occitana
 | carta         = oc
 | nom           = Granada 
 | nom2          = ''Grenade''
 | imatge        = (Grenade) Église Notre-Dame de l'Assomption.jpg
 | descripcion   = La glèisa Nòsta Dòna de l'Assompcion.
 | lògo          = CF124388-1-.gif
 | escut         = Blason ville fr Grenade-sur-Garonne (Haute-Garonne).svg
 | escais        =
 | ist           = {{Gasconha}}
 | parçan        =
 | region        = {{Occitània (Region)}}
 | arrondiment   = [[Arrondiment de Tolosa|Tolosa]]
 | canton        = [[canton de Legavin|Legavin]] ([[caplòc]] del [[canton de Granada (Nauta Garona)|canton de Granada]] abans 2015)
 | intercom      = [[Comunautat de comunas de las Cimas Tolosanas|CC de las Cimas Tolosanas]] (residéncia) 
 | insee         = 31232
 | cp            = 31330
 | cònsol        = Jean-Paul Delmas
 | mandat        = [[2020]]-[[2026]] 
 | gentilici     = Grenadains (en [[francés]])
 | latitud       = 43.7722222222
 | longitud      = 1.29361111111
 | alt mini      = 97
 | alt mej  =
 | alt maxi      = 167
 | ectaras       =
 | km²           = 37.01
|}}
'''Granada de Garona''', o mai simplament, '''Granada'''&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20120303120919/http://toponimiaoc.webs.com/31garonanauta.htm Toponimia occitana]&lt;/ref&gt; (en [[francés]] ''Grenade'', ''Grenade-sur-Garonne'', o mai rarament ''Grenade-Saint-Caprais'') es una [[comuna]] [[Gasconha|gascona]] (al mens istoricament) situada dens lo departament de la [[Nauta Garona]] e la region administrativa d'{{Ocreg}}, &lt;small&gt;ancianament de [[Miègjorn-Pirenèus]]&lt;/small&gt;.

==Geografia==
[[Imatge:Map commune FR insee code 31232.png|vignette|upright=1.6|centre|Comunas a l'entorn.]]
===Perimètre deu territòri===
{{Communes limitrophes
 | comuna     = Granada
 | nòrd       = [[Grisòlas]] &lt;small&gt;([[Tarn e Garona]])&lt;/small&gt;
 | nòrd-èst   = [[Ondas]]
 | èst        = [[Castèlnau d'Estretasfonts]]
 | sud-èst    = [[Sent Jòri]]
 | sud        = [[Mervila]]
 | sud-oèst   = [[Larran]]
 | oèst       = [[Sent Cesèrt]] &lt;/br&gt; [[Launac]]
 | nòrd-oèst  = [[Aucamvila (Tarn e Garona)|Aucamvila]] &lt;small&gt;([[Tarn e Garona]])&lt;/small&gt;
}}

==Toponimia==
''Granada'', bastida fondada en 1290 per Eustaqui de Beaumarchais, senescal de Tolosa, es un transferiment del nom de la vila de [[Granada]] ([[Andalosia]]) degut a son fondator. Granada, vila prospèra al sègle XIII, èra a l'epòca devath la dominacion musulmana &lt;ref&gt;Albert Dauzat, Charles Rostaing, ''Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France'', reedicion Librairie Guénégaud, 1984, p. 331&lt;/ref&gt;{{,}}&lt;ref&gt;Ernest Nègre, ''Toponymie générale de la France'', volume III, n° 30 447, 30 448&lt;/ref&gt;{{,}}&lt;ref&gt;Jacques Astor, ''Dictionnaire des Noms de Familles et Noms de Lieux du Midi de la France'', ed. du Beffroi, 2002, p. 393&lt;/ref&gt;{{,}}&lt;ref&gt;Bénédicte Boyrie-Fénié, Jean-Jacques Fénié, ''Toponymie des Pays Occitans'', edicions Sud-Ouest, 2007, p. 227&lt;/ref&gt;, contràriament a d'autras vilas ibericas que le nom fosquèc donat a de bastidas.  

==Istòria== 
Pendent l'Ancian Regime, Granada èra de l'eleccion de Ribèra-Verdun, donc de la província de [[Gasconha]], de la generalitat d'[[Aush]], de l'[[archidiocèsi de Tolosa]], de la senescauciá de [[Tolosa]]. Le vocable de la glèisa es Nòstra Dòna. En 1790, Granada èra caplòc de canton e de districte (mès la residéncia del tribunal èra fixada a [[Bèumont de Lomanha|Bèumont]]); [[Larran]] fosquèc destacat de Granada per decret del 18 de junh 1955 &lt;ref&gt;''Dictionnaire des localités de la Haute-Garonne'', p. 20 e 1 https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html&lt;/ref&gt;.

Pendent l'Ancian Regime, ''Calhavel'' e ''Gojac'' (Gaujac ?) èran de parròquias de la diocèsi e de la senescauciá de Tolosa &lt;ref&gt;''Dictionnaire des localités de la Haute-Garonne'', p. 9, 19 e 1 https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html&lt;/ref&gt;. ''Saint-Caprais'' o ''Le Rouanel'', meteissas apertenéncias, èra una parròquia annèxa de Granada  &lt;ref&gt;''Dictionnaire des localités de la Haute-Garonne'', p. 40 e 1 https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html&lt;/ref&gt;. Aquelas ancianas parròquias pareisson pas sus la mapa de Cassini, a la fin del sègle XVIII.

==Administracion==
{{ElegitDebuta|insee= 31232
|Títol= Lista deus cònsols successius}}
{{Elegit |Debuta= novembre de [[2012]] |Fin= ([[2026]])  |Identitat= Jean-Paul Delmas|Partit= divèrs esquèrra |Qualitat= foncionari, president de la CC (2020-) }}
{{Elegit |Debuta=març de [[2008]] |Fin= setembre de 2012|Identitat= Remy André|Partit=Partit Radical d’Esquèrra |Qualitat=jornalista, ancian meteorològue, president de la CC (2008-2012) }}
{{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin= 2008 |Identitat= Jean-Jacques Apine |Partit= [[PS]] |Qualitat= president de la CC (2002-2008)}}
{{Elegit |Debuta=junh de [[1995]] |Fin= 2001 |Identitat= Jean Garros |Partit= divèrs dreita |Qualitat= retirat, president onorari del Tribunal de Comèrci de Tolosa}}
{{Elegit |Debuta= [[1992]] |Fin= 1995 |Identitat= Jean-Jacques Apine |Partit= [[PS]] |Qualitat=}}
{{Elegit |Debuta= [[1989]] |Fin= julhet de 1992 (mòrt en foncions) |Identitat= Jean-Claude Gouze |Partit= [[Partit Socialista (França)|PS]] |Qualitat= conselhièr generau (1982-1992)}}
{{Elegit |Debuta= [[1975]] |Fin= 1989 |Identitat= Bernard Moulères |Partit= divèrs dreita|Qualitat= director tecnic, conselhièr generau (1976-1982)}}
{{Elegit |Debuta= [[1971]] |Fin= novembre de 1974 |Identitat= Jean Bertrand |Partit=moderat |Qualitat=}}
{{Elegit |Debuta= [[1962]] |Fin= 1970 |Identitat=Eugène Dou |Partit=[[PS]] |Qualitat=}}
{{Elegit |Debuta= [[1944]] |Fin= 1962 |Identitat=Louis Marchand |Partit=[[SFIO]] puèi socialista independent |Qualitat= (1945-1951 puèi decembre de 1967-1976)}}
{{Elegit |Debuta= ? |Fin= ? |Identitat=  |Partit= |Qualitat=}}
{{Elegit |Debuta= cònsol màger en [[1937]] |Fin=  |Identitat= Roger Cazaubon|Partit=[[SFIO]] |Qualitat=negociant en fusta, vendeire de plants, conselhièr general (1937-1940)}}
{{ElegitDonadas}}
{{ElegitFin}}

==Demografia==
{{Demografia
|insee= 31232
|1793=4360
|1800=3333
|1806=3886
|1821=3925
|1831=4112
|1836=4286
|1841=4281
|1846=4444
|1851=4364
|1856=4302
|1861=4158
|1866=4204
|1872=4007
|1876=3973
|1881=3906
|1886=3998
|1891=3924
|1896=3622
|1901=3599
|1906=3606
|1911=3302
|1921=2869
|1926=3012
|1931=2927
|1936=2793
|1946=2974
|1954=3235
|1962=3394
|1968=4108
|1975=4540
|1982=4784
|1990=5026
|1999=5760
|2005=6692
|cassini=18005
|senscomptesdobles=1962}}
* En {{popfr31|0}} la populacion èra de {{popfr31|232}} abitants e la densitat èra de {{formatnum:{{#expr:({{popfr31|232}}/37.01) round 2}}}} ab/km².

== Lòcs e monuments ==
 &lt;gallery mode=&quot;packed&quot;&gt;
Grenade - Hotel de ville.jpg| 
Grenade - Halle - Exterieur.jpg| 
Église Notre-Dame de l'Assomption (Grenade) Portail.jpg| 
Église Notre-Dame de l'Assomption (Grenade) interieur.jpg| 
Grenade - Couvent des Ursulines.jpg| 
&lt;/gallery&gt;

==Personalitats ligadas amb la comuna==
* [[Le Duo des Non|Lo Duo des Non]], comedians.

==Véser tanben==
* [[Comunas de la Nauta Garona]]

==Ligams extèrnes==

==Nòtas e referéncias==
&lt;references/&gt;

{{Portal Gasconha}}

{{Comunas de la Nauta Garona}}

[[Categoria:Comuna de la Nauta Garona]]
[[Categoria:Comuna de Gasconha]]</text>
      <sha1>gsotjr83liribbmi59yj06we0vmk556</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Daus</title>
    <ns>0</ns>
    <id>72418</id>
    <revision>
      <id>2474439</id>
      <parentid>2474301</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T15:51:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>77.152.53.218</ip>
      </contributor>
      <comment>divèrs, toponimia</comment>
      <origin>2474439</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5045" sha1="gynix7bhc0mbsajep6iqi7qzisbs5e0" xml:space="preserve">{{Infobox vila occitana 
 | carta         = oc
 | nom           = Daus
 | nom2          = ''Daux''
 | imatge        = Daux - Le Château de Peyrolade.jpg
 | descripcion   = Le castèth de Pèiralada
 | lògo          = cap
 | escut         = Blason ville fr Daux (Haute-Garonne).svg
 | escais        =
 | ist           = {{Gasconha}}
 | parçan        =
 | region        = {{Occitània (Region)}}
 | arrondiment   = [[Arrondiment de Tolosa|Tolosa]]
 | canton        = [[canton de Legavin|Legavin]] ([[Canton de Granada (Nauta Garona)|Granada]] abans 2015)
 | intercom      = [[Comunautat de comunas de las Cimas Tolosanas]]  
 | insee         = 31160
 | cp            = 31700
 | cònsol        = Patrice Lagorce
 | mandat        = [[2020]]-[[2026]] 
 | latitud       = 43.6947222222
 | longitud      = 1.27
 | alt mini      = 119
 | alt mej       = 
 | alt maxi      = 193
 | ectaras       =
 | gentilici     = 
 | km²           = 16.88
 |}}

'''Daus'''{{RepTopMP}} (''Daux'' en [[francés]]) es una [[comuna]] [[Gasconha|gascona]]  deu parçan de [[Savés]] ? situada dens lo [[departament francés|departament]] de la [[Nauta Garona]] e la [[region francesa|region]] d'{{Ocreg}}, &lt;small&gt;ancianament de [[Miègjorn-Pirenèus]]&lt;/small&gt;.

Es una comuna de l'[[Airal urban de Tolosa]].

==Geografia==
[[Imatge:Map commune FR insee code 31160.png|vignette|upright=1.6|centre|Comunas a l'entorn.]]
===Perimètre deu territòri===
{{Communes limitrophes
 | comuna     = Dauç
 | nòrd       = [[Mervila]] &lt;small&gt;
 | nòrd-èst   = 
 | èst        = [[Aussona]]
 | sud-èst    = 
 | sud        = [[Mondonvila]]
 | sud-oèst   = [[Levinhac (Savés)|Levinhac]] &lt;/br&gt; [[Pibrac]] (per un quinquepunt)&lt;/small&gt;
 | oèst       = [[Montagut de Sava]]
 | nòrd-oèst  = 
}}

==Toponimia==
Segon [[Albèrt Dauzat|Dauzat]], ''Daus'' [Dauç] ven benlèu de ''*de Alcium (fundum)'', la proprietat d'Alcius. ''Alcius'' es un nom latin &lt;ref&gt;Albert Dauzat, Charles Rostaing, ''Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France'', reedicion Librairie Guénégaud, 1984, p. 241, a ''Dausse''&lt;/ref&gt;. &lt;/br&gt;
Segon [[Xavier Delamarre]], ''Daus'' [Dauç] èra ''*Alcion'', la proprietat d'Alcios; ''Alcios'' es un nom celtic atestat. La preposicion ''d''' s'es aglutinada &lt;ref&gt;Xavier Delamarre, ''Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne'', ed. Errance, 2012, p. 45, 284, 343&lt;/ref&gt;. 

==Istòria==
Pendent l'Ancian Regime, Daus èra de l'eleccion de [[Lomanha]], donc de la província de [[Gasconha]], de la generalitat d'[[Aush]], de l'[[archidiocèsi de Tolosa]], de la senescaucia de [[L'Isla de Baish]]. Le vocable de la glèisa es Sent Sauvi. En 1790, Daus èra deu canton de [[Levinhac (Savés)|Levinhac]], passèc au [[canton de Granada (Nauta Garona)|canton de Granada]] en l'an IX &lt;ref&gt;''Dictionnaire des localités de la Haute-Garonne'', p. 14 e 1 https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html&lt;/ref&gt;.

==Administracion==
{{ElegitDebuta|insee= 31160
|Títol= Lista deus cònsols successius}}
{{Elegit |Debuta= març de [[2008]] |Fin= ([[2026]]) |Identitat= Patrice Lagorce |Partit=[[PS]] |Qualitat= quadre superior  }}
{{Elegit |Debuta= junh de [[1995]] |Fin= 2008 |Identitat= André Servant |Partit= divèrs esquèrra |Qualitat= }}
{{Elegit |Debuta= març de [[1983]] |Fin= 1995 |Identitat= Jean Badoch |Partit= |Qualitat= }}
{{Elegit |Debuta= [[1974]] |Fin=  |Identitat= Jean Sarlaboux |Partit= |Qualitat= }}
{{Elegit |Debuta= mai de [[1953]] |Fin=  |Identitat= A. Bouissou  |Partit= |Qualitat= }}
{{Elegit |Debuta= [[1944]] |Fin=  |Identitat=A. Amouroux  |Partit= |Qualitat= }}
{{Elegit |Debuta= [[1935]] |Fin=  |Identitat= P. Gazagne |Partit= |Qualitat= }}
{{Elegit |Debuta= [[1928]] |Fin=  |Identitat= Jean Sarlaboux |Partit= |Qualitat= }}
{{Elegit |Debuta= [[1912]] |Fin=  |Identitat= T. Gazagne |Partit= |Qualitat= }}
{{Elegit |Debuta=  |Fin= 1912 |Identitat=  |Partit= |Qualitat= }}
{{ElegitDonadas}}
{{ElegitFin}}

==Demografia==
{{Demografia
|insee= 31160
|1793=561
|1800=570
|1806=642
|1821=535
|1831=680
|1836=660
|1841=682
|1846=710
|1851=697
|1856=711
|1861=682
|1866=645
|1872=599
|1876=601
|1881=599
|1886=576
|1891=545
|1896=566
|1901=510
|1906=506
|1911=450
|1921=373
|1926=476
|1931=489
|1936=446
|1946=466
|1954=509
|1962=479
|1968=577
|1975=785
|1982=1059
|1990=1144
|1999=1253
|cassini=11650
|senscomptesdobles=1962}}
* En {{popfr31|0}} la populacion èra de {{popfr31|160}} abitants e la densitat èra de {{formatnum:{{#expr:({{popfr31|160}}/16.88) round 2}}}} ab/km².

==Lòcs e monuments==
&lt;gallery mode=packed&gt;
Daux - Mairie.jpg|
Daux - Monument aux morts.jpg|
Daux- Eglise - facade.jpg|
Daux- Eglise Abside et tour.jpg|
(Daux) Clocher de l'église Saint-Barthélémy.jpg|
&lt;/gallery&gt;

==Personalitats ligadas damb la comuna==

==Véser tanben==
* [[Comunas de la Nauta Garona]]

==Ligams extèrnes==

==Nòtas==
&lt;references/&gt;

{{Portal Gasconha}}

{{Comunas de la Nauta Garona}}

[[Categoria:Comuna de la Nauta Garona]]
[[Categoria:Comuna de Savés]]</text>
      <sha1>gynix7bhc0mbsajep6iqi7qzisbs5e0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Larran</title>
    <ns>0</ns>
    <id>72427</id>
    <revision>
      <id>2474467</id>
      <parentid>2474299</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T03:56:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>77.152.53.218</ip>
      </contributor>
      <comment>divèrs, toponimia</comment>
      <origin>2474467</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4619" sha1="60x720dqfz5snm9c1anbyuousg8g72f" xml:space="preserve">{{Infobox vila occitana
 | carta         = oc
 | nom           = Larran
 | nom2          = ''Larra''
 | imatge        = Larra (Haute-Garonne) Mairie.jpg
 | descripcion   = L'ostal de comuna.
 | lògo          = cap
 | escut         = Blason ville fr Larra (Haute-Garonne).svg
 | ist           = {{Gasconha}}
 | parçan        =
 | region        = {{Occitània (Region)}}
 | arrondiment   = [[Arrondiment de Tolosa|Tolosa]]
 | canton        = [[canton de Legavin|Legavin]] ([[Canton de Granada (Nauta Garona)|Granada]] abans 2015)
 | intercom      = [[Comunautat de comunas de las Cimas Tolosanas|CC de las Cimas Tolosanas]]  
 | insee         = 31592
 | cp            = 31330
 | cònsol        = Jean-Louis Moign 
 | mandat        = [[2020]]-[[2026]] 
 | longitud      = 1.23194444444
 | latitud       = 43.7397222222
 | alt mini      = 110
 | alt mej       =
 | alt maxi      = 181
 | ectaras       =
 | gentilici     = Larrassiens (en [[francés]])
 | km²           = 16.36
|}}

'''Larran'''&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20120303120919/http://toponimiaoc.webs.com/31garonanauta.htm Toponimia occitana]&lt;/ref&gt; (''Larra'' en [[francés]]) es una [[comuna]] [[Gasconha|gascona]], en tot cas istoricament,  situada dens lo departament de la [[Nauta Garona]] e la region d'{{Ocreg}}, &lt;small&gt;ancianament de [[Miègjorn-Pirenèus]]&lt;/small&gt;.

Es una comuna de l'[[Airal urban de Tolosa]].

==Geografia==
[[Imatge:Map commune FR insee code 31592.png|vignette|upright=1.6|centre|Comunas a l'entorn.]]

===Perimètre deu territòri===
{{Communes limitrophes
 | comuna     = Larran
 | nòrd       = [[Granada (Nauta Garona)|Granada]] 
 | nòrd-èst   = 
 | èst        = [[Mervila]]
 | sud-èst    = [[Montagut de Sava]]
 | sud        = [[Sent Pau de Sava]]
 | sud-oèst   = [[Bretz]]
 | oèst       = [[Tilh (Nauta Garona)|Tilh]]
 | nòrd-oèst  = [[Launac]]
}}

==Toponimia==
Ni [[Albèrt Dauzat|Dauzat]], ni [[Ernèst Negre|Negre]], ni Astor, ni les Féniés, non disen res de ''Larran''. Per [[Larré (Orne)]], Dauzat postula un nom gallic d'òme ''Larus'' o ''*Larrus'', malurosament inatestat &lt;ref&gt;Albert Dauzat, Charles Rostaing, ''Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France'', reedicion Librairie Guénégaud, 1984, p. 388&lt;/ref&gt;, que porré servir per ''Larran'', mejançant una derivacion en ''-ānon''.

==Istòria==
Pendent l'Ancian Regime, Larran èra de l'[[archidiocèsi de Tolosa]], de la senescauciá de [[Tolosa]]. Le vocable de la glèisa, annèxa de Granada, es Sent Seurin. Larran fosquèc destacat de Granada peu decret deu 18 de junh 1955 &lt;ref&gt;''Dictionnaire des localités de la Haute-Garonne'', p. 24 e 1 https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html&lt;/ref&gt;. La parròquia annèxa de Sent Seurin de Larran pareish sus la mapa de Cassini, las autas parròquias istoricas de la comuna de Granada ne son absentas. La glèisa anciana èra en riba de Sava, l'actuala data deu sègle XIX.

==Administracion==
{{ElegitDebuta|insee= 31592
|Títol= Lista deus cònsols successius}}
{{Elegit |Debuta= mai de [[2020]] |Fin= ([[2026]])|Identitat=Jean-Louis Moign|Partit=divèrs esquèrra |Qualitat= quadre de la foncion publica }}
{{Elegit |Debuta= [[2014]] |Fin= 2020 |Identitat=Gérard Janer |Partit= divèrs esquèrra |Qualitat= retirat }}
{{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin=2014  |Identitat=André Saint-Paul |Partit=divèrs esquèrra |Qualitat=  }}
{{Elegit |Debuta= junh de [[1995]] |Fin= 2001  |Identitat= Elisabeth Pain|Partit=  |Qualitat=  }}
{{Elegit |Debuta= març de [[1989]] |Fin= 1995  |Identitat=Pierre Roux |Partit=  |Qualitat=  }}
{{Elegit |Debuta= [[1979]] |Fin= 1989 |Identitat= André Daries |Partit=  |Qualitat=  }}
{{Elegit |Debuta=agost de [[1955]] |Fin= 1979 |Identitat=Maurice Pontich |Partit=  |Qualitat= prumèr cònsol màger de la comuna  }}
{{ElegitDonadas}}
{{ElegitFin}}

==Demografia==
{{Demografia
|insee= 31592
|1962=325
|1968=324
|1975=348
|1982=674
|1990=955
|1999=1131
|cassini=18783
|senscomptesdobles= 1962}}
* En {{popfr31|0}} la populacion èra de {{popfr31|592}} abitants e la densitat èra de {{formatnum:{{#expr:({{popfr31|592}}/16.36) round 2}}}} ab/km².

==Lòcs e monuments==
&lt;gallery mode=packed&gt;
Larra (Haute-Garonne) Chateau.jpg| Le castèth.
Larra (Haute-Garonne)  Lavoir.jpg| Le lavador.
Larra (Haute-Garonne) Eglise.jpg| La glèisa.
&lt;/gallery&gt;

==Véser tanben==
* [[Comunas de la Nauta Garona]]

==Nòtas e referéncias==
&lt;references/&gt;

{{Portal Gasconha}}

{{Comunas de la Nauta Garona}}

[[Categoria:Comuna de Gasconha]]
[[Categoria:Comuna de la Nauta Garona]]</text>
      <sha1>60x720dqfz5snm9c1anbyuousg8g72f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Le Burgau</title>
    <ns>0</ns>
    <id>73730</id>
    <revision>
      <id>2474434</id>
      <parentid>2474302</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T12:24:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>77.152.53.218</ip>
      </contributor>
      <comment>divèrs, toponimia</comment>
      <origin>2474434</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6837" sha1="qt5koq86g1a8k18ulyds78cgeb592tg" xml:space="preserve">{{Infobox vila occitana
 | carta         = oc 
 | nom           = Le Burgau
 | nom2          = ''Le Burgaud''
 | imatge        = Le Burgaud.jpg
 | descripcion   = L'entrada au Burgau.
 | lògo          = cap
 | escut         = Blason ville fr Burgaud (Le) 31.svg|60px
 | ist           = {{Gasconha}}
 | parçan        =
 | region        = {{Occitània (Region)}}
 | arrondiment   = [[Arrondiment de Tolosa|Tolosa]]
 | canton        = [[canton de Legavin|Legavin]] ([[Canton de Granada (Nauta Garona)|Granada]] abans 2015)
 | intercom      = [[Comunautat de comunas de las Cimas Tolosanas|CC de las Cimas Tolosanas]]  
 | insee         = 31093
 | cp            = 31330
 | cònsol        = Laurent Zanetti
 | mandat        = [[2020]]-[[2026]]
 | longitud      = 1.16305555556
 | latitud       = 43.7955555556
 | alt mini      = 143
 | alt mej       = 158
 | alt maxi      = 253
 | ectaras       = 2418
 | km²           = 24.18
 | gentilici     = 
|}}

'''Le Burgau'''{{RepTopMP}} (''Le Burgaud'' en [[francés]]) es una [[Comuna francesa|comuna]] [[Gasconha|gascona]], situada dens lo [[departament francés|departament]] de la [[Nauta Garona]] e la [[region francesa|region]] d'{{Ocreg}}, &lt;small&gt;ancianament de [[Miègjorn-Pirenèus]]&lt;/small&gt;.

== Geografia ==
[[Bastida (vila)|Bastida]] de l'[[airal urban de Tolosa]] situada a 38 km al nòrd-oèst de la [[Tolosa|vila]] mondina.
[[Imatge:Map commune FR insee code 31093.png|vignette|upright=1.6|centre|Comunas a l'entorn.]]
===Perimètre deu territòri===
{{Communes limitrophes
 | comuna     = Le Burgau
 | nòrd       = 
 | nòrd-èst   = [[Savenès]] &lt;small&gt;([[Tarn e Garona]])&lt;/small&gt;
 | èst        = [[Aucamvila (Tarn e Garona)|Aucamvila]] &lt;small&gt;([[Tarn e Garona]])&lt;/small&gt;
 | sud-èst    = [[Sent Cesèrt]]
 | sud        = [[Launac]]
 | sud-oèst   = [[Drudàs]]
 | oèst       = [[Bèrasèrra]]
 | nòrd-oèst  = [[Bèlpuèg (Tarn e Garona)|Bèlpuèg]] &lt;small&gt;([[Tarn e Garona]])&lt;/small&gt;
}}

==Toponimia==
Las fòrmas ancianas son : ''del Brugal'' en 1189, ''al Brugau'' en 1434, ''al Burgual'' en 1444&lt;ref name = erne&gt;Ernest Nègre, ''Toponymie générale de la France'', volume I, n° 3955&lt;/ref&gt;, ''Lo Brugal'' en 1428 &lt;ref&gt;Raymond Corraze, ''Le diocèse civil de Toulouse en 1428 : géographie et onomastique'', in ''Annales du Midi'', 1953, p. 125 [https://www.persee.fr/doc/anami_0003-4398_1953_num_65_21_5900]&lt;/ref&gt;. &lt;/br&gt;
Segon [[Albèrt Dauzat|Dauzat]] (que coneishèva pas las fòrmas ancianas), ''Le Burgau'' ven deu nom germanic d'òme ''Burg-wald''&lt;ref&gt;Albert Dauzat, Charles Rostaing, ''Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France'', reedicion Librairie Guénégaud, 1984, p. 125&lt;/ref&gt;. &lt;/br&gt;
Segon [[Ernèst Negre|Negre]], le nom es l'equivalent [[gascon]] deu [[lengadocian]] ''brugal'', « camp de brugas » &lt;ref name = erne/&gt;.

== Istòria ==
Pendent l'Ancian Regime, Le Burgau èra de l'eleccion de Ribèra-Verdun, donc de la província de [[Gasconha]], de la generalitat d'[[Aush]], de l'[[archidiocèsi de Tolosa]], de la senescaucia de [[Tolosa]]. Le vocable de la glèisa es la Descolacion de [[Joan Batista|Sent Joan Baptista]]. Tanlèu 1790, Le Burgau èra deu [[canton de Granada (Nauta Garona)|canton de Granada]] &lt;ref&gt;''Dictionnaire des localités de la Haute-Garonne'', p. 8 e 1 https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html https://docplayer.fr/14783413-Dictionnaire-des-localites.html&lt;/ref&gt;.

Anciana comandaria e lardaria.

==Administracion==
{{ElegitDebuta|insee= 31093
|Títol= Lista deus cònsols successius}}
{{Elegit |Debuta=[[2014]] |Fin= ([[2026]])|Identitat= Laurent Zanetti |Partit= shens |Qualitat= quadre}}
{{Elegit |Debuta= junh de [[1995]] |Fin= 2014 |Identitat= Didier Roujean |Partit=  |Qualitat=  }}
{{Elegit |Debuta= març de [[1989]] |Fin= 1995 |Identitat= Maurice Duffaut |Partit=  |Qualitat=  }}
{{Elegit |Debuta= 1983 |Fin= 1989 |Identitat= (Jean, Paul) Siméon Pehaut |Partit=  |Qualitat=  }}
{{Elegit |Debuta= 1971 |Fin= 1983 |Identitat= Maurice Duffaut |Partit=  |Qualitat=  }}
{{Elegit |Debuta= mai de [[1945]] |Fin= 1971 |Identitat= Joseph Vincent |Partit=  |Qualitat=  }}
{{Elegit |Debuta= agost de [[1944]] |Fin= mai 1945 |Identitat= Richard Georges |Partit= socialista  |Qualitat=  }}
{{Elegit |Debuta= octobre de [[1938]] |Fin= |Identitat= Adrien Landry Laffite |Partit=  |Qualitat=  }}
{{Elegit |Debuta= |Fin= octobre de 1938 |Identitat= Jean Baptiste Laurens |Partit=  |Qualitat=  }}
{{Elegit |Debuta= genièr de [[1878]] |Fin= après 1913 |Identitat= Pierre Lagardelle |Partit=  |Qualitat=  }}
{{Elegit |Debuta= [[1876]] |Fin= decembre de 1877 |Identitat= Jean Jeune Dargassies |Partit=  |Qualitat=  }}
{{Elegit |Debuta=  |Fin= 1876 |Identitat=  |Partit=  |Qualitat=  }} 
{{Elegit |Debuta= [[1856]] |Fin= 1860 |Identitat= Paul Quérci |Partit=  |Qualitat= arrodèr, cultivator }}
{{ElegitDonadas}}
{{ElegitFin}}

==Demografia==
{{Demografia
|insee= 31093
|1793=800
|1800=740
|1806=811
|1821=884
|1831=859
|1836=928
|1841=896
|1846=890
|1851=840
|1856=840
|1861=865
|1866=862
|1872=804
|1876=781
|1881=770
|1886=717
|1891=695
|1896=715
|1901=687
|1906=640
|1911=658
|1921=548
|1926=591
|1931=567
|1936=563
|1946=573
|1954=576
|1962=509
|1968=419
|1975=397
|1982=419
|1990=429
|1999=484
|2005=542
|cassini=6323
|senscomptesdobles=1962}}
* En {{popfr31|0}} la populacion èra de {{popfr31|093}} abitants e la densitat èra de {{formatnum:{{#expr:({{popfr31|093}}/24.18) round 2}}}} ab/km².

==Lòcs e monuments==
* Mercat cobèrt 
* Glèisa
* Capera de Nòsta Dauna deus Aubets
&lt;gallery mode=packed&gt;
Le Burgaud, Haute-Garonne, Occitanie, vue de la façade de la mairie (juillet 2022).jpg|Maison comuna 
31 - Le Burgaud - l'église Saint-Jean-Baptiste.jpg|Glèisa Sent Joan Baptista
31 - Le Burgaud - La halle.jpg|Mercat cobèrt
31_-_Le_Burgaud_-_La_Place_de_la_halle.jpg|Plaça deu mercat cobèrt. 
&lt;/gallery&gt;

==Personas ligadas a la comuna==
* Hubert Lagardelle nascut au Burgau lo 8 de julhet de 1874, mòrt a [[París]] lo 20 de setembre de 1958, pensador francés deu [[sindicalisme]] revolucionari. Creèt lo ministèri deu Trabalh pendent lo [[Regim de Vichèi]].

==Véser tanben==
* [[Comunas de la Nauta Garona]]

== Ligams extèrnes ==
*'''AnimaParc Occitanie''', Pargue animalièr e pargue d'atraccions.&lt;ref&gt;https://actu.fr/occitanie/le-burgaud_31093/pres-de-toulouse-animaparc-va-proposer-une-nouvelle-attraction-aquatique-des-le-14-juillet_59807626.html&lt;/ref&gt;
* [https://web.archive.org/web/20090521104516/http://www.tourisme-grenade.fr/fr/communes/13-le-burgaud.htm Le Burgaud sul Site oficial de l'ofici de Torisme Sava e Garona]
* [http://leburgaudmairie.over-blog.fr/ Blòg d'informacion de la comuna]

==Nòtas e referéncias==
&lt;references/&gt;

{{Portal Gasconha}}

{{Comunas de la Nauta Garona}}

[[Categoria:Comuna de la Nauta Garona]]
[[Categoria:Comuna de Gasconha]]</text>
      <sha1>qt5koq86g1a8k18ulyds78cgeb592tg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Saint-Julien-de-Vouvantes</title>
    <ns>0</ns>
    <id>96223</id>
    <revision>
      <id>2474461</id>
      <parentid>2174497</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T00:02:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>François Fontan</username>
        <id>58351</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Saint-Julien-de-Vouvantes foto FONTAN</comment>
      <origin>2474461</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1984" sha1="60lzar7c508lpsgx1ynrigb3asxry8y" xml:space="preserve">{{Infobox Comuna de França
 |carta=bre
 | nomcomuna=Saint-Julien-de-Vouvantes
 | imatge=Saint-Julien-de-Vouvantes - église.JPG
 | descripcion=
 | lògo=cap
 | escut=Blason saint julien de vouvantes.svg
 | escais=
 | region ist     ={{Bretanha}}
 | parçan=
 | arrondiment=[[Arrondiment de Châteaubriant|Châteaubriant]]
 | canton=[[Canton de Saint-Julien-de-Vouvantes|Saint-Julien-de-Vouvantes]]&lt;br /&gt;([[capluòc]])
 | insee =44170
 | cp =44670
| cònsol = Serge Héas
 | mandat         = [[2008]]-[[2014]]
 | gentilici = Vouvantais (en [[francés]])
 | longitud=-1.2375
 | latitud=47.6425
| alt mini =47 
 | alt mej =
 | alt maxi =99 
 | km²            =25.6
}}
'''Saint-Julien-de-Vouvantes''' es una [[Comuna francesa|comuna]] [[frança|francesa]], situada dins lo [[departaments franceses|departament]] del [[Léger Atlantic]] e la [[regions francesas|region]] dels [[Païses de Léger]].
== Geografia ==

== Istòria ==

== Administracion ==
{{ElegitDebuta|insee=44170
|Títol= Lista deus cònsols successius}}
{{Elegit |Debuta=  [[2008]] |Fin= [[2014]] |Identitat= Serge Héas|Partit=  |Qualitat=  }}
{{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin= 2008 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }}
{{ElegitDonadas}}
{{ElegitFin}}
== Demografia ==
{{Demografia
|insee=44170
|1793=1275
|1800=1401
|1806=1369
|1821=1563
|1831=1665
|1836=1761
|1841=1701
|1846=1736
|1851=1748
|1856=1879
|1861=2007
|1866=1990
|1872=1968
|1876=1945
|1881=1872
|1886=1873
|1891=1834
|1896=1724
|1901=1660
|1906=1574
|1911=1362
|1921=1317
|1926=1307
|1931=1227
|1936=1203
|1946=1079
|1954=1057
|1962= 976
|1968=1008
|1975= 947
|1982=1023
|1990= 955
|1999= 879
|2005= 923
|2006= 926
|2007=
|2008=
|2009= 925
|cassini=32695
|senscomptesdobles=1962}}

== Luòcs e monuments ==

== Personalitats ligadas amb la comuna ==

== Véser tanben ==

== Ligams extèrnes ==

== Nòtas ==
&lt;references/&gt;
{{Portal Bretanha}}
{{Comunas de| insee =44170
}}

[[Categoria:Comuna de Bretanha]]
[[Categoria:Comuna del Léger Atlantic]]</text>
      <sha1>60lzar7c508lpsgx1ynrigb3asxry8y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Vron</title>
    <ns>0</ns>
    <id>106594</id>
    <revision>
      <id>2474462</id>
      <parentid>2391451</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T00:07:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>François Fontan</username>
        <id>58351</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Vron IMATGE FRANÇOIS FONTAN</comment>
      <origin>2474462</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4548" sha1="48wgk6u67jtniz757lugho95vsbio4f" xml:space="preserve">{{Infobox Comuna de França
 |carta=fr
 | nomcomuna= Vron
 | nomcomuna2= Vron
 | imatge=Vron, mairie.JPG
 | descripcion=
 | lògo=
 | escut=
 | escais=
 | region ist     = 
 | parçan=
 | arrondiment= [[Arrondiment d'Abbeville|Abbeville]]
 | canton= [[Canton de Rue|Rue]]
 | insee = 80815
 | sitweb=
 | cp = 80120
| cònsol = Robert Guerlin
 | mandat         = [[2008]]-[[2014]]
 | gentilici =
 | longitud= 1.75444444444
 | latitud= 50.3138888889
| alt mini = 2
 | alt mej =
 | alt maxi = 68
 | km²            = 20.67
}}
'''Vron''' es una [[Comuna francesa|comuna]] [[frança|francesa]], situada dins lo [[departaments franceses|departament]] de [[Sòma (departament)|Somme]] e la [[regions francesas|region]] de [[Picardia (region)|Picardia]].
==Geografia==

Vron Es una municipalitat del [[Marquenterre]], situada a unitat|15|km  de la [[Mange (mar)|Mange]] e leugièrament al nòrd de la [[Baia de Soma]]. Es  desservie pel anciana [[Rota nacionala 1 (França metropolitana)|rota nacionala 1]] (actuala RD 1001), facilament accessibla per la autoroute {{autoroute francesa|A16}}.

Vron est une commune du [[Marquenterre]], située à {{unité|15|km}} de la [[Manche (mer)|Manche]] et légèrement au nord de la [[Baie de Sòma]]. Elle est  desservie par l'ancienne [[Route nationale 1 (France métropolitaine)|route nationale 1]] (actuelle RD 1001), aisément accessible par l'autoroute {{autoroute française|A16}}.

===Comunas vesinas===

&lt;div style=&quot;position: relative; float:left; width:450px;&quot;&gt;
 [[Fichièr:Blank map.svg|400px|left||Distanças e posicion relativa]] 
 {{Image label|x=0.506|y=0.495|scale=400|text=[[Fichièr:Map pointer black.svg|20px|Vron]]'''Vron'''}}
{{Image label|x=0.481595223967|y=0.221237012369|scale=400|text=[[Fichièr:Small-city-symbol.svg|6px|Comuna amb 264 abitants (2000)]]{{mida|80%|[[Nampont]] (3,7km)}}}}
{{Image label|x=0.239483029063|y=0.655960906587|scale=400|text=[[Fichièr:Small-city-symbol.svg|6px|Comuna amb 109 abitants (2000)]]{{mida|80%|[[Vercourt]] (4,1km)}}}}
{{Image label|x=0.20284770378|y=0.527932292843|scale=400|text=[[Fichièr:Small-city-symbol.svg|6px|Comuna amb 375 abitants (2000)]]{{mida|80%|[[Villers-sur-Authie]] (4,1km)}}}}
{{Image label|x=0.612476676097|y=0.826131255701|scale=400|text=[[Fichièr:Small-city-symbol.svg|6px|Comuna amb 136 abitants (2000)]]{{mida|80%|[[Regnière-Écluse]] (4,3km)}}}}
{{Image label|x=0.409671419772|y=0.166747295398|scale=400|text=[[Fichièr:Small-city-symbol.svg|6px|Comuna amb 199 abitants (2000)]]{{mida|80%|[[Nempont-Saint-Firmin]] (4,6km)}}}}
{{Image label|x=0.339767885135|y=0.861650220418|scale=400|text=[[Fichièr:Small-city-symbol.svg|6px|Comuna amb 188 abitants (2000)]]{{mida|80%|[[Arry (Somme)|Arry]] (5,1km)}}}}
{{Image label|x=0.476246477515|y=0.918980757433|scale=400|text=[[Fichièr:Small-city-symbol.svg|6px|Comuna amb 241 abitants (2000)]]{{mida|80%|[[Bernay-en-Ponthieu]] (5,3km)}}}}
{{Image label|x=0.245830870569|y=0.181726956916|scale=400|text=[[Fichièr:Small-city-symbol.svg|6px|Comuna amb 162 abitants (2000)]]{{mida|80%|[[Tigny-Noyelle]] (5,4km)}}}}
{{Image label|x=0.153483576311|y=0.281207943473|scale=400|text=[[Fichièr:Small-city-symbol.svg|6px|Comuna amb 141 abitants (2000)]]{{mida|80%|[[Colline-Beaumont]] (5,5km)}}}}
{{Image label|x=0.654626343698|y=0.05988540523|scale=400|text=[[Fichièr:Small-city-symbol.svg|6px|Comuna amb 196 abitants (2000)]]{{mida|80%|[[Roussent]] (6,0km)}}}}

&lt;/div&gt;{{clear|left}}

==Istòria==

==Administracion==
{{ElegitDebuta|insee= 80815
|Títol= Lista deus cònsols successius}}
{{Elegit |Debuta=  [[2008]] |Fin= [[2014]] |Identitat= Robert Guerlin|Partit=  |Qualitat=  }}
{{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin= 2008 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }}
{{ElegitDonadas}}
{{ElegitFin}}
==Demografia==
{{Demografia
|insee= 80815
|1793=1087
|1800=1094
|1806=1137
|1821=1233
|1831=1370
|1836=1347
|1841=1254
|1846=1228
|1851=1183
|1856=1175
|1861=1162
|1866=1144
|1872=1063
|1876=1007
|1881=925
|1886=983
|1891=980
|1896=962
|1901=942
|1906=990
|1911=900
|1921=878
|1926=808
|1931=758
|1936=824
|1946=862
|1954=781
|1962=733
|1968=692
|1975=676
|1982=679
|1990=729
|1999=721
|2004=
|2005=
|2006=820
|2007=835
|2008=850
|2009=854
|cassini=41112
|senscomptesdobles=1962}}

==Luòcs e monuments==

==Personalitats ligadas amb la comuna==

==Veire tanben==
===Bibliografia===
===Articles connèxes===
===Ligams extèrnes===

==Nòtas e referéncias==
===Nòtas===
&lt;references group=N/&gt;
===Referéncias===
{{reflist}}

{{Portal Comunas}}
{{Comunas de Sòma}}

[[Categoria:Comuna de Sòma]]</text>
      <sha1>48wgk6u67jtniz757lugho95vsbio4f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Joe Biden</title>
    <ns>0</ns>
    <id>138303</id>
    <revision>
      <id>2474466</id>
      <parentid>2465890</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T03:16:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>StarDeg</username>
        <id>12897</id>
      </contributor>
      <origin>2474466</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5170" sha1="8t56wk3oyof9zhtj7no6chn8aszrhba" xml:space="preserve">{{Infobox Politician
| nom = Joe Biden
| imatge = Joe Biden presidential portrait.jpg
| legenda = Retrach oficial (2021).
| foncion1 = 46{{E}} [[Lista dels presidents dels Estats Units d'America|president elegit dels Estats Units]]
| a partir del foncion1 = [[20 de genièr]] de [[2021]]
|fins al foncion1 =[[20 de genièr]] de  [[2025]]
|eleccion=3 de novembre de 2020
|vicepresident 1=[[Kamala Harris]]
| predecessor 1= [[Donald Trump]]
| successor 2 =[[Donald Trump]]
|foncion2=47{{E}} vicepresident dels Estats Units
| a partir del foncion2 = 20 de genièr de 2009
| fins al foncion2 = 20 de genièr de 2017
| predecessor 2 = 
|foncion3=Senator dels Estats Units
| a partir del foncion3 = 3 de genièr de 1973
| fins al foncion3 =15 de genièr de 2009
| eleccion3 = 
| predecessor 3 = 
| nom naissença = 
| naissença = [[20 de novembre]] de [[1942]]
| luòc de naissença = Scranton, [[Pennsilvània]]
| nationalitat = [[Estats Units|americana]]
| partit = 
| universitat = 
}}

'''Joseph Robinette Biden Jr.''', mai conegut coma '''Joe Biden''' (Scranton, [[Pennsilvània]], [[20 de novembre]] de [[1942]]) es un politician [[Partit Democrata|democrata]] [[Estats Units|american]]. Foguèt senador (estat de [[Delaware]]) de 1973 a 2009 e lo 47en vicepresident dels Estats Units de 2009 a 2017. Lo 3 de novembre de 2020 es elegit [[Lista dels presidents dels Estats Units d'America|president dels Estats Units d'America]]. 

Abalit a Scranton, en [[Pennsilvània]], e dins lo comtat de New Castle, en [[Delaware]], Biden estudièt a l'Universitat de Delaware abans d'obténer son diplòma en dreit de l'Universitat de Syracuse en 1968. Foguèt elegit conselhèr del comtat de New Castle en 1970 e venguèt lo sesen pus jove senator de l'Istòria americana quora foguèt elegit al Senat de Delaware en 1972, a l'atge de 29 ans. Biden foguèt longtemps sòci de la comission de las relacions estrangièras del Senat, e fin finala son president. S'opausèt a la [[Guèrra de Kuwait (1990-1991)|guèrra del Golf]] en 1991, mas sostenguèt l'expansion de l'aliança de l'OTAN en Euròpa de l'Ést e son intervencion dins las guèrras iogoslavas de las annadas 1990. Sostenguèt la resolucion autorisant la guèrra en Irak en 2002, mas s'opausèt al mandadís de tropas americanas en 2007. Foguèt tanben president del Comitat judiciari del Senat de 1987 a 1995, encargat de la politica en matièra de [[dròga]], de la prevencion del crime e de las libertats civilas; Dirigiguèt los esfòrces per adoptar la lei sul contraròtle de la criminalitat violenta e l'aplicacion de la lei sus la violéncia contra las femnas, e supervisèt sièis audiéncias de confirmacion de la Cor suprèma dels Estats Units, i comprés las audiéncias contenciosas de Robert Bork e Clarence Thomas. Se presentèt sens succès a l'investitura democrata a la presidéncia en 1988 e tornarmai en 2008.

Biden foguèt reelegit al Senat sièis còps, e èra lo quatren senator pus ancian quora demissionèt per servir de vicepresident de [[Barack Obama]] après s'èsser ganhada l'eleccion presidenciala de 2008; Obama e Biden foguèron tornarmai elegits en 2012. Coma vicepresident, Biden supervisèt las despensas d'infrastructura en 2009 per contrar la Granda Recession. Sas negociacions amb los republicans del Congrès contribuïguèron a l'adopcion de leis, especialament la lei de 2010 sus l'alèugiament fiscal, que resolguèt una impassa fiscala; la lei sul contraròtle budgetari de 2011, que resolguèt una crisi del plafon del deute; e l'American Taxpayer Relief Act de 2012, que s'atacava a l'iminenta crisi budgetària. Dirigiguèt tanben los esfòrces per far passar lo tractat novèl START entre los Estats Units e Russia, sostenguèt l'intervencion militara en Libia e ajudèt a formular la politica americana respècte d'Irak per la retirada de las tropas americanas en 2011. Après la fusilhada de l'escòla elementària Sandy Hook, dirigiguèt lo Gun Violence Task Obliger. En genièr de 2017, Obama li decernèt la Medalha presidenciala de la libertat amb distinccion.

En abril de 2019, Biden anoncièt sa candidatura a l'eleccion presidenciala de 2020 e atenguèt lo nombre de delegats necessari per obténer l'investitura democrata en junh de 2020. Lo 11 d'agost, anoncièt que la senatora [[Kamala Harris]], de [[Califòrnia]], èra sa candidata a la vicepresidéncia. Biden  se ganhèt l'eleccion presidenciala de 2020 del [[3 de novembre]] contra lo president Trump.  Es lo segond vicepresident non-sortant a venir president elegit dels Estats Units, après lo [[Richard Nixon]] en [[1968]]. 

{{Debuta dinastia|carta=usa}}
{{Inserir dinastia|carta=usa
|abans= [[Donald Trump]] | aprèp = [[Donald Trump]] | nom=[[Fichièr:Seal Of The President Of The United States Of America.svg|50px]]&lt;br /&gt;[[Lista dels presidents dels Estats Units d'America|President dels Estats Units]]&lt;br /&gt;2021-2025}}
{{Fin dinastia}}{{President dels Estats Units d'America}}{{Leaders del G8}}{{nais|1942}}
[[Categoria:Politician american]]
[[Categoria:President dels Estats Units d'America]]
[[Categoria:Vicepresident dels Estats Units d'America]]
[[Categoria:Naissença en Pennsilvània]]</text>
      <sha1>8t56wk3oyof9zhtj7no6chn8aszrhba</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ouzo</title>
    <ns>0</ns>
    <id>157002</id>
    <revision>
      <id>2474436</id>
      <parentid>2455754</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T13:13:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>168.196.147.248</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Etimologia */ alexedwardsilversmith@gmail.com</comment>
      <origin>2474436</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3144" sha1="ckx3dw27ztl5xzne7gnn3xugsisrlkv" xml:space="preserve">[[Fichièr:Ouzo Sans Rival Bottle.jpg|vinheta|Una botelha d'Ouzo.|502x502px]]
L''''ouzo''' (en grèc: ούζο) es une bevenda grèga facha d'[[alcòl]] mesclat amb d'aromats variats, principalament d'anís. Despuei 1989, la reglamentacion europenca impausa sa fabricacion en Grècia per obténer lo drech de se nomenar ''Ouzo''.

Son taus d'alcòl va en generau de 38 a 50°, de còps encara mai. Incolor, l'ouzo ven blanc quora se mescla d'aiga, en rason de la microemulsion de l'[[anetòl]].

== Etimologia ==
L'etimologia dau mot ''ouGeo. 6 – 11  Geo INSERT INTO Student VALUES (3,'ABDULLAH',20,'Moscow',90), (4,'ADEL',25,'New York',79), (5,'AKRAM',21,'Paris',88);
Geo. 6 – 11  Geo INSERT INTO Student VALUES
 བྱང་ཀོ་རི་ཡ་(조선민주주의인민공화국, 朝鮮民主主義人民共和國)
Department.dep_id;5 ×Hi, I am using this app!
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.blogspot.metromapoffline.orlandlynxbuslymmorunrailofflinemap 单装127毫米34式速射炮（英语：12.7 cm SK C/34 naval gun）  2 × 双联装37毫米30式速射炮  6 × 单装20毫米30式高射炮  2 × 四联装533毫米鱼雷发射管  60枚水雷  4 × 深水炸弹发射器（32－64枚炸弹）
INSERT INTO Student VALUES (3,'ABDULLAH',20,'Moscow',90), (4,'ADEL',25,'New York',79), (5,'AKRAM',21,'Paris',88);
Geo  INSERT INTO Student VALUES
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File:United_States_Antarctic_Program_website_from_2018_02_22.png&amp;action=edit&amp;undoafter=586130689&amp;undo=614027851SELECT * FROM table_name WHERE columnN LIKEhttps://link.flexcity.app/profile/71ff05569a834faeb46af69f6fa0a5f0201/6.14.242778/2.103/2.727/02.81MCMXLVI10公元前342年2月17日 湖北秭归（或湖北荆州纪南 &lt;cmath&gt;cout&lt;&lt;&quot;Mul:&quot;&lt;&lt;mul&lt;&lt;endlEmployees.dep_id = Department.dep_id;5 ×Hi, I am using this app!
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.blogspot.metromapoffline.orlandlynxbuslymmorunrailofflinemappattern;https://drive.google.com/file/d/1--dP3h-osOBk9jfCAHcBFx-VVxS2OtvE/view?usp=drivesdkhttps://drive.google.com/file/d/1--dP3h-osOBk9jfCAHcBFx-VVxS2OtvE/view?usp=drivesdkhttps://sctrack.sendcloud.net/track/click2/eNqFkFFPwjAUhf9LI2-ltNvatW-iMNQH4oSNqTFLabuxUDbCBswY_7tFHnw0OS_35nw395x3wkNGOAQAAhIGnIYYC8ZokBMccsxzwrHguYcpR60aEpyLnPi5R_xhVa-bY63xjbSmN_osD7qt7Mkc2l3VbW7LnawsUs0OQAzBpuv27cAfj0ZSKYd1SFlzKo8OunhGDquKz4EfnaSt9MCfxH33ch8_6VXfPEc2ekunm2WyFYsowovJmMySaRplVkxXD3dFGiXzSb9PUlK6US9jq1-z2fk5S-ZFfH7MFqU76PT7SSFtay5pMUMhRZ6HCBXgb-9ENZaMUrGWWhnCqBcEkqm1VFJLRhS-ulrVHaTaotbUWtnmqFFtOgC_vuG1OugLCP7r5uMHtu12zg==.html


Geo. 6 – 11  GeoMCMXLVI10公元前342年2月17日 湖北秭归（或湖北荆州纪南

o'' es pas segura. Vendriá de l'expression italiana « Uso Massalia », ''a l'usatge de [[Marselha]]'', qu'èra escricha sus lei caissas de transpòrts dei botelhas per Euròpa{{Sfn|Balbationis|2002|p=1285}} ò dau [[turc]] ''üzüm'', ''rasim''.{{Sfn|Balbationis|2002|p=1285}}

== Referéncias ==
{{Referéncias}} 

== Bibliografia ==
* {{Ref-libre |nom=G |cognòm=Babiniotis |títol=Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας |edicion=2a ed |an=2002}}</text>
      <sha1>ckx3dw27ztl5xzne7gnn3xugsisrlkv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2474437</id>
      <parentid>2474436</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T13:53:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>86.227.94.106</ip>
      </contributor>
      <comment>Anullacion de las modificacions [[Special:Diff/2474436|2474436]] de [[Special:Contributions/168.196.147.248|168.196.147.248]] ([[User talk:168.196.147.248|discussion]])</comment>
      <origin>2474437</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1013" sha1="ifoh5vd85rtkjevfcadhf7s55ftvbgs" xml:space="preserve">[[Fichièr:Ouzo Sans Rival Bottle.jpg|vinheta|Una botelha d'Ouzo.|502x502px]]
L''''ouzo''' (en grèc: ούζο) es une bevenda grèga facha d'[[alcòl]] mesclat amb d'aromats variats, principalament d'anís. Despuei 1989, la reglamentacion europenca impausa sa fabricacion en Grècia per obténer lo drech de se nomenar ''Ouzo''.

Son taus d'alcòl va en generau de 38 a 50°, de còps encara mai. Incolor, l'ouzo ven blanc quora se mescla d'aiga, en rason de la microemulsion de l'[[anetòl]].

== Etimologia ==
L'etimologia dau mot ''ouzo'' es pas segura. Vendriá de l'expression italiana « Uso Massalia », ''a l'usatge de [[Marselha]]'', qu'èra escricha sus lei caissas de transpòrts dei botelhas per Euròpa{{Sfn|Balbationis|2002|p=1285}} ò dau [[turc]] ''üzüm'', ''rasim''.{{Sfn|Balbationis|2002|p=1285}}

== Referéncias ==
{{Referéncias}} 

== Bibliografia ==
* {{Ref-libre |nom=G |cognòm=Babiniotis |títol=Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας |edicion=2a ed |an=2002}}</text>
      <sha1>ifoh5vd85rtkjevfcadhf7s55ftvbgs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hermann Göring</title>
    <ns>0</ns>
    <id>157830</id>
    <revision>
      <id>2474456</id>
      <parentid>2360799</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T22:25:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dostojewskij</username>
        <id>20932</id>
      </contributor>
      <comment>Categoria:Naissença en Alemanha</comment>
      <origin>2474456</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2537" sha1="t89y5rv9xvhy8gjx6cpq19itv2hfc37" xml:space="preserve">[[File:Bundesarchiv Bild 102-13805, Hermann Göring.jpg|thumb|right|[[Fotografia]] d'Hermann Göring en [[1932]].]]

'''Hermann Wilhelm Göring''' (12 de genier de [[1893]], [[Rosenheim]] – 15 d'octòbre de [[1946]], [[Nurembèrg]]) èra un òme politic e un militar [[Alemanha|alemand]] que foguèt una figura majora dau [[nazisme]] e dau [[Tresen Reich]]. Cap de la ''[[Luftwaffe]]'' e ministre de l'Èr, foguèt condamnat a [[mòrt]] en causa de sa participacion ai crimes de l'[[Alemanha]] [[Nazisme|Nazi]] per lo [[Procès de Nuremberg|tribunau de Nuremberg]].

Pilòt e [[As de l'aviacion|as]] [[Alemanha|alemand]] de la [[Premiera Guèrra Mondiala]], venguèt sòci dau [[NSDAP|partit nazi]] tre [[1923]]. Foguèt bleçat durant lo [[putsch de la braçariá]] e desvolopèt una dependéncia a la [[morfina]] utilizada per lo sonhar. En [[1933]], après la presa dau poder per [[Adolf Hitler|Hitler]], venguèt lo segond personatge dau regime. Fondèt la [[Gestapo]] en [[1933]] avans d'èsser nomat cap de la ''[[Luftwaffe]]'' en [[1935]]. Recebèt tanben pauc a pauc de foncions regardant l'organizacion de l'economia alemanda. En [[1941]], foguèt oficialament designat coma successor per [[Adolf Hitler|Hitler]]

Pasmens, son influéncia e son poder demesiguèron après [[1942]]. Incapable de mantenir lei capacitats de l'aviacion alemanda, se retirèt pauc a pauc deis afaires publics per se concentrar sus sa colleccion d'art formada a partir dei bens confiscats ai victimas daus camps alemands. Lo 22 d'abriu de [[1945]], aprenguèt lei projèctes de suicidi d'[[Adolf Hitler]] e demandèt au Führer l'autorizacion d'assegurar la direccion dau Reich. Dins aquò, [[Adolf Hitler|Hitler]] considerèt la requèsta coma una traïson e ordonèt son arrestacion.

Après la [[Segonda Guèrra Mondiala]], Göring foguèt lo pus important responsable nazi capturat per leis Aliats e jutjat ai [[Procès de Nuremberg]]. I foguèt reconegut copable de complòt e de crimes còntra la patz, de [[Crime de guèrra|crimes de guèrra]] e de [[Crime còntra l'Umanitat|crimes còntra l'Umanitat]] e condamnat a [[mòrt]].

Aviá un fraire cadet, [[Albert Göring]], que resistiguèt au regime nazi e organizèt l'evasion de [[judaïsme|judieus]] e d'opausants.

== Liames intèrnes ==

* [[Nazisme]].

== Bibliografia ==

== Nòtas e referéncias ==
&lt;references/&gt;
{{ORDENA:Göring, Hermann}}
[[Categoria:Personalitat del Tresen Reich]]
[[Categoria:Naissença en Alemanha]]
[[Categoria:Naissença en 1893]]
[[Categoria:Decès en 1946]]</text>
      <sha1>t89y5rv9xvhy8gjx6cpq19itv2hfc37</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Joseph Goebbels</title>
    <ns>0</ns>
    <id>157876</id>
    <revision>
      <id>2474455</id>
      <parentid>2400889</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T22:24:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dostojewskij</username>
        <id>20932</id>
      </contributor>
      <comment>Categoria:Naissença en Alemanha</comment>
      <origin>2474455</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2026" sha1="p47evuqa4cb8pazlvae0cgdl1rjlzy4" xml:space="preserve">[[File:Bundesarchiv Bild 146-1968-101-20A, Joseph Goebbels.jpg|thumb|right|[[Fotografia]] de Joseph Goebbels.]]

'''Paul Joseph Goebbels''' (29 d'octòbre de [[1897]], [[Rheydt]] – 1{{èr}} de mai de [[1945]], [[Berlin]]) èra un òme politic [[Alemanha|alemand]] que foguèt una figura majora dau [[nazisme]] e dau [[Tresen Reich]].

Tocat per una infiermitat congenitala, participèt pas a la [[Premiera Guèrra Mondiala]] e menèt d'estudis literaris, venguèt un sòci dau [[NSDAP]] après un rescòntra ambé [[Gregor Strasser]]. Nomat cap dau [[partit politic|partit]] a [[Berlin]] en [[1926]], capitèt d'estendre l'influéncia dau [[nazisme]] dins la [[capitala]]. Venguèt cap de la [[propaganda]] dau [[partit politic|partit]] en [[1928]] puei ministre dau Reich a l'Educacion dau pòble e a la Propaganda en [[1933]]. Pròche d'[[Adolf Hitler]], venguèt alora un dei personatges pus poderós dau [[Tresen Reich]] ambé [[Hermann Göring]] e [[Heinrich Himmler]]. En particular, venguèt lo simbòl dau fanatisme e de la propaganda [[nazisme|nazis]].

[[Antisemitisme|Antisemita]] acarnat, aguèt un ròtle primordiau dins l'organizacion dei persecucions còntra lei [[judaïsme|judieus]], especialament dins lo corrent de la [[Nuech de Cristau]] en [[1938]]. Per la seguida, foguèt cargat de sostenir politicament l'esfòrç de guèrra après la [[batalha d'Estalingrad]]. Brèvament cancelier dau Reich après la [[mòrt]] d'[[Adolf Hitler|Hitler]] (30 d'abriu - 1{{èr}} de mai de [[1945]]), assaièt sensa succès de negociar un [[armistici]] ambé lei [[URSS|Sovietics]]. Puei, se suicidiguèt ambé sa frema, après aver [[assassinat]] seis enfants, per defugir la captura.

== Liames intèrnes ==

* [[Nazisme]].

== Bibliografia ==

* [[Combat per Berlin]]

== Nòtas e referéncias ==
&lt;references/&gt;

{{ORDENA:Goebbels, Joseph}}
[[Categoria:Personalitat del Tresen Reich]]
[[Categoria:Decès per suicidi]]
[[Categoria:Naissença en Alemanha]]
[[Categoria:Naissença en 1897]]
[[Categoria:Decès en 1945]]</text>
      <sha1>p47evuqa4cb8pazlvae0cgdl1rjlzy4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Heinrich Himmler</title>
    <ns>0</ns>
    <id>157877</id>
    <revision>
      <id>2474458</id>
      <parentid>2360791</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T22:27:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dostojewskij</username>
        <id>20932</id>
      </contributor>
      <comment>Categoria:Naissença en Alemanha</comment>
      <origin>2474458</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2162" sha1="7dw94h8cgiijtsywcot99whea6tu8ue" xml:space="preserve">[[File:Bundesarchiv Bild 183-S72707, Heinrich Himmler.jpg|thumb|right|[[Fotografia]] de Heinrich Himmler en [[1942]].]]

'''Heinrich Luitpold Himmler''' (7 d'octòbre de [[1900]], [[Munic]] – 23 de mai de [[1945]], [[Luneborg]]) èra un òme [[politica|politic]] [[Alemanha|alemand]] que foguèt una figura majora dau [[nazisme]] e dau [[Tresen Reich]].

Engatjat volontari dins l'armada [[Alemanha|alemanda]] per venir [[oficièr|oficier]] durant la [[Premiera Guèrra Mondiala]], foguèt demobilizat avans la fin dau conflicte sensa participar ai combats. Menèt alora d'estudis [[sciéncia|scientifics]] e venguèt [[engenhariá|engenhaire]] en [[1922]]. Amic d'[[Ernst Röhm]], venguèt sòci dau [[NSDAP]] en [[1923]] e participèt au [[putsch de la braçariá]]. En [[1926]], foguèt nomat au sen de la [[SS]], novèla unitat d'elèit dau partit, qu'èra cargada de la proteccion personala d'[[Adolf Hitler]]. Ne'n venguèt lo cap en [[1929]] e recebèt l'òrdre de la desvolopar. En [[1931]], faguèt lo rescòntre de [[Reinhard Heydrich]] que venguèt son [[luòctenent]].

En [[1933]], quand Hitler venguèt cancelier, Himmler foguèt cargat de la creacion dei [[camp de concentracion|camps de concentracion]] puei de la liquidacion de la [[SA]] durant la [[Nuech dei Lòngs Cotèus]] (29-30 de junh de [[1934]]). La meteissa [[annada]], obtenguèt lo contraròtle de la [[Gestapo]] e venguèt lo cap de la quasi totalitat dei polícias d'[[Alemanha]]. De mai, coma Reichsführer-SS, èra alora lo mèstre absolut de la [[SS]] e un dei personatges pus poderós dau Reich ambé [[Hermann Göring]] e [[Joseph Goebbels]]. Aguèt ansin un ròtle primordiau dins lei crimes dau regime [[nazisme|nazi]], especialament l'[[Olocaust]] e leis atrocitats realizadas dins lei territòris de l'Èst. Capturat per lei [[Reialme Unit|Britanics]] lo 23 de mai de [[1945]], se suicidiguèt.

== Liames intèrnes ==

* [[Nazisme]].

== Bibliografia ==

== Nòtas e referéncias ==
&lt;references/&gt;

{{ORDENA:Himmler, Heinrich}}
[[Categoria:Personalitat del Tresen Reich]]
[[Categoria:Naissença en Alemanha]]
[[Categoria:Naissença en 1900]]
[[Categoria:Decès en 1945]]</text>
      <sha1>7dw94h8cgiijtsywcot99whea6tu8ue</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Reinhard Heydrich</title>
    <ns>0</ns>
    <id>157878</id>
    <revision>
      <id>2474457</id>
      <parentid>2360804</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T22:27:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dostojewskij</username>
        <id>20932</id>
      </contributor>
      <comment>Categoria:Naissença en Alemanha</comment>
      <origin>2474457</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2268" sha1="epvtk81qky779cdp6z4v6vqv99hres6" xml:space="preserve">[[File:Bundesarchiv Bild 146-1969-054-16, Reinhard Heydrich.jpg|thumb|right|[[Fotografia]] de Reinhard Heydrich en [[1940]].]]

'''Reinhard Heydrich''' (7 de març de [[1904]], [[Halle]] – 4 de junh de [[1942]], [[Praga]]) èra un òme [[politica|politic]] [[Alemanha|alemand]] que foguèt una figura majora dau [[nazisme]] e dau [[Tresen Reich]].

[[Oficièr|Oficier]] remandat de la [[marina militara]] [[Alemanha|alemanda]] en [[1931]] après un afaire de mors, èra un esportiu complit. Venguèt sòci dau [[NSDAP]] en [[1931]] e lo cap de la [[SS]], [[Heinrich Himmler]], li fisèt rapidament de cargas importantas coma la creacion d'un servici d'entresenha. Après la presa dau poder per [[Adolf Hitler]], participèt activament a la [[Nuech dei Lòngs Cotèus]] que veguèt la liquidacion de l'ala socializanta dau [[NSDAP|partit nazi]] e de centenaus d'adversaris d'Hitler en [[1934]]. Puei, coma cap important de la [[SS]], aguèt un ròtle important dins lei violéncias antisemitas deis annadas 1930 coma la [[Nuech de Cristau]].

[[Luòctenent]] d'[[Heinrich Himmler]], venguèt un dei personatges pus poderós dau Reich e participèt ais operacions importantas coma la formacion deis ''[[Einsatzgruppen]]'' destinats a l'eliminacion deis elèits, dei [[judaïsme|judieus]] e dei [[comunisme|comunistas]] dins lei regions ocupadas d'[[Euròpa]] Orientala. Puei, presidèt la [[conferéncia de Wannsee]] e foguèt un deis artesans de la creacion dei [[camp d'exterminacion|camps d'exterminacion]]. En parallèl, nomat « protector » de [[Republica Chèca|Boèmia-Moràvia]], i ordonèt una repression saunosa que li vauguèt lo subrenom de « boquier de Praga ». Pasmens, aquò l'empachèt pas d'èsser victima d'un atemptat oganizada per la resisténcia [[Republica Chèca|chèca]]. Sa [[mòrt]] entraïnèt de represalhas murtrieras de part dei [[SS]] que tuèron probablament un milier de civius ambé la destruccion de plusors [[vilatge]]s ([[Lidice]], [[Lezaky]]... etc.)

== Liames intèrnes ==

* [[Nazisme]].

== Bibliografia ==

== Nòtas e referéncias ==
&lt;references/&gt;

{{ORDENA:Heydrich, Reinhard}}
[[Categoria:Personalitat del Tresen Reich]]
[[Categoria:Naissença en Alemanha]]
[[Categoria:Naissença en 1904]]
[[Categoria:Decès en 1942]]</text>
      <sha1>epvtk81qky779cdp6z4v6vqv99hres6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Donald Trump</title>
    <ns>0</ns>
    <id>158952</id>
    <revision>
      <id>2474465</id>
      <parentid>2465891</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T03:15:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>StarDeg</username>
        <id>12897</id>
      </contributor>
      <comment>/* Referéncias */</comment>
      <origin>2474465</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9740" sha1="ni96r661llqvidk3sheamoi6gismx5p" xml:space="preserve">{{Infobox Politician
|carta=USA
| nom = Donald Trump
| imatge = TrumpPortrait.jpg
| legenda = 
| foncion1 = 45{{E}} e 47{{E}} [[Lista dels presidents dels Estats Units d'America|president dels Estats Units d'America]]
| a partir del foncion1 = En foncion dempuèi lo [[20 de genièr]] de [[2025]]
|fins al foncion1 = 
|vicepresident 1=[[James David Vance]]
| predecessor 1 = [[Joe Biden ]]
| successor 1 = 
| a partir del foncion2 = 
| fins al foncion2 =
| predecessor 2 = 
| a partir del foncion3 = 
| fins a foncion3 =
| eleccion3 = 
| predecessor 3 = 
| nom naissença = 
| naissença = [[14 de junh]] de [[1946]]
| luòc de naissença = [[Queens]], [[Nòva York]]
| nacionalitat = 
| partit = 
| universitat = 
}}

'''Donald John Trump, Sr.''' (Barri de [[Queens]], [[Nòva York]], [[14 de junh]] de [[1946]]) es un milionari entrepreneire, personalitat mediatica e politician [[Estats Units|american]]. Es lo 45{{E}} e 47{{E}} president dels Estats Units d'America en foncion respectivament del [[20 de genièr]] de [[2017]] al [[20 de genièr]] de [[2021]] e a partir del [[20 de genièr]] de [[2025]]. 

Personatge controversat, venguèt famós per mantas realizacions mai o mens capitadas coma lo casino [[Trump Taj Mahal]] o l'[[Universitat Trump]].

Lo [[8 de novembre]]  de [[2016]], ganhèt l'eleccion presidenciala fàcia a la candidata democrata [[Hillary Clinton]]. Sa filha, [[Ivanka Trump]] es demest los conselhièrs de la presidéncia. 

Son temps coma president es estat enfosquit per divèrsas polemicas e afars judiciaris que lo mai important es l'escandal sonat [[Kremlingate]].


== Biografia ==
Nascut al [[Queens]], filh d'un entrepreneire immobiliari de [[Nòva York]],&lt;ref&gt;{{Ligam web|url= http://www.biography.com/people/donald-trump-9511238|títol=Donald(John) Trump biography| consulta=|llengua=| editor=|data=}}&lt;/ref&gt; es lo fondator de l'entrepresa [[Trump Entertainment Resorts]].&lt;ref name=&quot;hoovers&quot;&gt;{{Ligam web|url= http://www.hoovers.com/the-trump-organization/--ID__40473--/freeuk-co-factsheet.xhtml|títol=The Trump Organization information and related industry information from Hoover's United Kingdom (UK)| consulta=25 de juliol de 2015| editor=Hoovers.com|data=2 de gener de 2008|autor=Hoover's coverage by Diane Ramirez}}&lt;/ref&gt; Mentre qu'estudiava a l'[[Escòla de Negòcis Wharton]] de l'[[Universitat de Pennsilvània]], trabalhèt a son entrepresa Elizabeth Trump &amp; Son. En 1968 ne faguèt oficialament la [[The Trump Organization|Trump Organization]].&lt;ref&gt;{{ligam web|cognom=Blair|nom=Gwenda|títol=Donald Trump: Master Apprentice|url= http://books.google.com/books?id=AiFeQZhakXQC&amp;pg=PA23#v=onepage&amp;q&amp;f=false|lenga=en|data=2005-01-01| editorial=Simon and Schuster|isbn=9780743275101}}&lt;/ref&gt; Durant sa carrièra, Trump a bastit, renovat e gerit nombrosas torres de burèus, otèls, casinòs e camps de golf. Possediguèt los desfilats [[Miss USA]] e [[Miss Univèrs]] de 1996 a 2015, e a prestat l'ús de son nom a la marca de diverses produches. De 2004 a 2015 participèt a [[The Apprentice]], un [[Telerealitat|reality show]] de television sus [[NBC]]. En 2016, [[Forbes]] lo nomenèt la 324a persona pus rica del mond (113ena als Estats Units), amb una valor neta de $ 4.500 milions de dolars.&lt;ref&gt;{{Ligam web|títol=Donald Trump|publicació=Forbes|llengua=en|url= http://www.forbes.com/profile/donald-trump}}&lt;/ref&gt;

En junh de 2015 anoncièt [[Campanha presidenciala de Donald Trump de 2016|sa candidatura]] per las [[Eleccions presidencialas dels Estats Units de 2016|eleccions presidencialas de 2016]] pel [[Partit Republican (Estats Units)|Partit Republican]],&lt;ref&gt;{{Ligam web|cognom=YORK|nom=EL PERIÓDICO / NOVA|títol=El milionari Donald Trump llança la seva candidatura a la Casa Blanca|publicació=El Periódico|llengua=ca|url= http://www.elperiodico.cat/ca/noticias/internacional/milionari-donald-trump-llanca-seva-candidatura-casa-blanca-4279788|data=2015-06-16}}&lt;/ref&gt; e venguèt lèu lèu lo candidat preferit dels republicans.&lt;ref&gt;{{Ligam web|títol=Donald Trump es queda sense rivals i ja es veu candidat a la Casa Blanca|publicació=Ara.cat|llengua=ca|url= http://www.ara.cat/internacional/Donald-Trump-republica-Casa-Blanca_0_1570642995.html}}&lt;/ref&gt; Un an après foguèt nominat formalament a la [[Convencion Nacionala Republicana|Convencion Republicana]], amb [[Mike Pence]] coma companh de formula.&lt;ref&gt;{{Ligam web|url= http://www.naciodigital.cat/noticia/112788/discurs/apocaliptic/trump/conclou/convencio/republicana/histerica|títol=El discurs apocalíptic de Trump conclou la convenció republicana més histèrica| consulta=20 gener 2017|llengua=| editor= [[Nació Digital]] |data=22/07/2016}}&lt;/ref&gt; Sa campanha recebèt una cobèrtura mediatica sense precedents e una fòrta atencion internacionala. Fòrça de sas declaracions en entrevistas, ret socialas e mitings de campanha èran polemicas o falsas.&lt;ref&gt;{{Ligam web|url= http://www.latimes.com/politics/la-na-pol-trump-false-statements-20160925-snap-story.html|títol=Scope of Trump's falsehoods unprecedented for a modern presidential candidate| consulta=2017-01-20|nom=Michael|cognom=Finnegan}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Ligam web|url= https://www.washingtonpost.com/news/the-fix/wp/2016/07/01/donald-trump-has-been-wrong-way-more-often-than-all-the-other-2016-candidates-combined/|títol=A fact checker looked into 158 things Donald Trump said. 78 percent were false.| consulta=20 de gener de 2017}}&lt;/ref&gt;

Trump ganhèt las [[Eleccions presidencialas dels Estats Units de 2016|eleccions del 8 de novembre de 2016]] contra la rival [[Partit Democrata (Estats Units)|democrata]] [[Hillary Clinton]].&lt;ref&gt;{{Ligam web|cognom=Francia|nom=Ricardo Mir de|títol=Trump conquista la Casa Blanca|publicació=El Periódico|url= http://www.elperiodico.cat/ca/noticias/internacional/trump-conquista-casa-blanca-5617547|data=2016-11-09}}&lt;/ref&gt; La dintrada en foncion se faguèt lo 20 de genièr de 2017, e amb 70 ans, venguèt la persona pus atjada e pus rica a assumir la presidéncia, la primièra sense servici militar ni carrièra politica exercit anteriorament, e la cinquena d'aver perdut l'eleccion per vot popular.&lt;ref&gt;{{Ligam web|títol=Donald Trump, presidente de los Estados Unidos|publicació=La Vanguardia|url= http://www.lavanguardia.com/internacional/20170120/413528153468/toma-posesion-donald-trump-en-directo.html}}&lt;/ref&gt;

La plataforma de Trump aumenta la renegociacion de las relacions entre los Estats Units e [[China]] e los acòrds de liure comèrci coma lo [[Aira de Liure Comèrci d'America del Nòrd|TLCAN]] e l'[[Aliança Transpacifica]], l'aplicacion de las leis d'[[immigracion]] e la construccion d'un nòu mur al larg de la [[Frontièra EUA-Mèxic|frontièra entre Estats Units e Mèxic]].&lt;ref&gt;{{Ligam web|títol=Trump insisteix que Mèxic pagarà el mur a la frontera amb els EUA|publicació=Ara.cat|llengua=ca|url= http://www.ara.cat/internacional/Trump-insisteix-Mexic-frontera-EUA_0_1642635800.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Ligam web|títol=Propuestas de Clinton y Trump sobre inmigración ilegal {{!}} Mundo Hispanico|publicació=Mundo Hispanico|llengua=en-US|url= http://mundohispanico.com/noticias/propuestas-de-clinton-y-trump-sobre-inmigracion-ilegal|data=2016-11-03}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Ligam web|títol=Trump demana ara prohibir l'entrada als EUA a tots els musulmans|publicació=Ara.cat|llengua=ca|url= http://www.ara.cat/internacional/Trump-prohibir-lentrada-EUA-musulmans_0_1481252058.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Ligam web|títol=De la sorpresa de Trump a l'ascens de la ultradreta|publicació=El Periódico|llengua=ca|url= http://www.elperiodico.cat/ca/noticias/mes-periodico/trivial-internacional-5707533|data=2016-12-24}}&lt;/ref&gt; Sas autras posicions incluson obtenir l'independéncia energetica mentre que s'opausa a las regulacions del [[cambiament climatic]] coma lo Pla d'Energia Neta e l'[[Acòrd de París]], la reforma dels afars dels veterans e la substitucion de la [[Patient Protection and Affordable Care Act|Lei de Proteccion del Pacient e dels suènhs accessibles]] al meteis temps que son reduits los [[impòst]]s en general e que son impausadas de tarifas a las importacions a las entrepresas que deslocalizan son trabalh. Plaideja per la [[Principi de non-intervencion|non intervencion]] dins la [[politica exteriora]], alara qu'aumenta las despensas militaras, las &quot;investigacions extrèmas&quot; subre los immigrants musulmans per evitar lo terrorisme islamista e una accion militara agressiva contra l'[[Estat Islamic|EI]]. Sas posicions son estat descritas coma [[Populisme|populistas]], [[Proteccionisme|proteccionistas]] e [[Nacionalisme|nacionalistas]].&lt;ref&gt;{{Ligam web|url= http://www.ccma.cat/324/trump-un-outsider-amb-un-discurs-populista-que-sha-sabut-fer-un-lloc-als-eua/noticia/2756862/|títol=Trump, un &quot;outsider&quot; amb un discurs populista que s'ha sabut fer un lloc als EUA| consulta=20 gener 2017|llengua=| editor= [[Corporació Catalana de Mitjans Audiovisuals]] |data=11/11/2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Ligam web|cognom=País|nom=Ediciones El|títol=El FMI alerta contra el proteccionismo que agita Donald Trump|publicació=EL PAÍS|llengua= castellà|url= http://economia.elpais.com/economia/2016/06/22/actualidad/1466599834_120990.html|data=2016-06-22}}&lt;/ref&gt;

{{Debuta dinastia|carta=usa}}
{{Inserir dinastia|carta=usa
|abans= [[Barack Obama]] | aprèp = [[Joe Biden]] | nom=[[Fichièr:Seal Of The President Of The United States Of America.svg|50px]]&lt;br /&gt;[[Lista dels presidents dels Estats Units d'America|President dels Estats Units]]&lt;br /&gt;2017-2021}}
{{Fin dinastia}}

== Referéncias ==
&lt;references /&gt;{{President dels Estats Units d'America}}
{{Leaders del G8}}
{{ORDENA:Trump,Donald}}
[[Categoria:Naissença en 1946]]
[[Categoria:Politician american]]
[[Categoria:Naissença a Nòva York]]</text>
      <sha1>ni96r661llqvidk3sheamoi6gismx5p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mètro de Tòquio</title>
    <ns>0</ns>
    <id>176952</id>
    <revision>
      <id>2474469</id>
      <parentid>2457820</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:23:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>阿南之人</username>
        <id>54562</id>
      </contributor>
      <comment>([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.6.5]])</comment>
      <origin>2474469</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8029" sha1="hy0skyblkzf3xv0svnt242j8qwqntrg" xml:space="preserve">{{Unicode Japonés}}
{{Confusion|Tokyo Metro}}
{{Infobox Malhum de transpòrt en comun
 | carta              = mètro
 | logo               =Tokyo_Metro_logo.svg 
 | talha-logo         =75 
 | legenda-logo       = 
 | imatge             = Tokyo-Metro-9000_Toei-6300.jpg
 | legenda            = 
 | mapa               = Tokyo metro map en.png
 | legenda-mapa       = 
 | nom                = Mètro de Tòquio&lt;br&gt;&lt;small&gt;東京の地下鉄&lt;/small&gt;
 | situacion          = {{Bandièra|Japon}} [[Tòquio]]
 | tipe               = [[Mètro]]
 | debut              = [[30 de decembre]] de [[1927]]
 | longor             = {{Unitat|304.1|km}}
 | longor_addicionada = 
 | linhas             = 13
 | estacions          = 285
 | garas              = 
 | trens              = 
 | frequentacion      = 8,7 milions/jorn
 | escartament_ralhs  = 
 | proprietari        = 
 | espleitador        = 
 | Sit-Internet       =[https://www.tokyometro.jp/index.html tokyometro.jp] 
 | eslogan            = 
 | vitessa_mejana     = 
 | vitessa_maximala   = 
 | linhas_del_malhum  = 
 | malhums_connèxs    = 
|logo2=Symbol_of_Tokyo_Metropolis.svg}}
Lo '''mètro de Tòquio''' (東京の地下鉄, ''Tōkyō no chikatetsu''&lt;sup&gt;?&lt;/sup&gt;) es un dels sistèmas de [[transpòrt en comun]] servissent l'[[Grand Tòquio|aglomeracion]] de [[Tòquio]] al [[Japon]]. Se compausa de doas companhiás : [[Tokyo Metro]] e [[Burèu dels Transpòrts de la Metropòli de Tòquio|Toei]].

La primièra linha del mètro de Tòquio, la [[Linha Ginza del mètro de Tòquio|linha Ginza]], dobriguèt en [[1927]].

== Malhum ==
La màger partida de las linhas del mètro de Tòquio son interconnectadas amb los malhums de [[Tren de banlèga|trens de banlèga]] : atal, en mai de la companhiá proprietària, mantunas companhiás ferroviàrias utilizan la meteissa linha de mètro. Sus aquestas linhas, lo material utilizat e las destinacions son fòrças variats. Per exemple, la companhiá ferroviària [[Keikyū]] religa los aeropòrts de [[Aeropòrt internacional de Narita|Narita]] e de [[Aeropòrt internacional de Haneda|Haneda]] per la [[Linha Asakusa del mètro de Tòquio|linha de mètro Asakusa]] gerida per la companhiá [[Burèu dels Transpòrts de la Metropòli de Tòquio|Toei]].

La [[Linha Yamanote|linha circulara Yamanote]] e las linhas transversalas [[Linha Chūō|Chūō]] e [[Linha Chūō-Sōbu|Chūō-Sōbu]] de la [[East Japan Railway Company|JR East]] fan pas partida del malhum del mètro, e mai que las correspondéncias entre las estacions del centre de Tòquio sián nombrosas.

Las linhas a conducha automatica tala que la [[linha Yurikamome]] o lo [[Nippori-Toneri Liner]] son pas consideradas coma fasant partida del malhum del mètro de Tòquio.

=== Linhas Tokyo Metro ===
{{Article detalhat|Tokyo Metro}}
[[Fichièr:Sakuradamon st01s3200.jpg|vinheta|upright|Intrada de l'estacion [[Sakuradamon (mètro de Tòquio)|Sakuradamon]] sus la linha Yūrakuchō|alt=]]
Ancianament apelada en [[anglés]] ''Teito Rapid Transit Authority'' (o encara ''Eidan Subway''), aquesta companhiá a pres son novèl nom, ''Tokyo Metro,'' lo [[1èr d'abril]] de [[2004]].

Gerís actualament las nòus linhas seguentas :
{| class=&quot;wikitable&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;3&quot; border=&quot;1&quot;
! width=&quot;80&quot; |Color
! width=&quot;40&quot; |Simbòl
! width=&quot;50&quot; |N° linha
! width=&quot;100&quot; |Nom de linha
! width=&quot;100&quot; |Nom japonés
!Mesa en servici
!V/max.
!Longor
![[Escartament dels ralhs|Escartament]]
![[Captatge del corrent|Electrificacion]]
|-
| bgcolor=&quot;#F7931D&quot; |{{Blanc|irange}}
| align=&quot;center&quot; |[[Fichièr:Subway_TokyoGinza.png|20x20px]]
| align=&quot;center&quot; |3
|'''[[Linha Ginza del mètro de Tòquio|Ginza]]'''
|銀座線
|[[1927]]
|{{Unitat|65|km/h}}
|{{Unitat|14.3|km}}
|{{Unitat|1435|mm}}
|{{Unitat|600|V}} [[Corrent continú|CC]] per [[Tresen ralh|&lt;abbr&gt;3&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt;&lt;/abbr&gt; ralh]]
|-
| rowspan=&quot;2&quot; bgcolor=&quot;#ED1C24&quot; |{{Blanc|roge}}
| align=&quot;center&quot; |[[Fichièr:Subway_TokyoMarunouchi.png|20x20px]]
| rowspan=&quot;2&quot; align=&quot;center&quot; |4
|'''[[Linha Marunouchi del mètro de Tòquio|Marunouchi]]'''
|丸ノ内線
|[[1954]]
|{{Unitat|75|km/h}}
|{{Unitat|24.2|km}}
| rowspan=&quot;2&quot; |{{Unitat|1435|mm}}
| rowspan=&quot;2&quot; |{{Unitat|600|V}} [[Corrent continú|CC]] per [[Tresen ralh|&lt;abbr&gt;3&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt;&lt;/abbr&gt; ralh]]
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Fichièr:Subway_TokyoMarunouchi_b.png|20x20px]]
|''embranchement''
|丸ノ内線分岐線
|[[1962]]
|{{Unitat|65|km/h}}
|{{Unitat|3.2|km}}
|-
| bgcolor=&quot;#8BA2AE&quot; |{{Blanc|argent}}
| align=&quot;center&quot; |[[Fichièr:Logo of Tokyo Metro Hibiya Line.svg|20x20px]]
| align=&quot;center&quot; |2
|'''[[Linha Hibiya del mètro de Tòquio|Hibiya]]'''
|日比谷線
|[[1961]]
|{{Unitat|80|km/h}}
|{{Unitat|20.3|km}}
|{{Unitat|1067|mm}}
|{{Unitat|1500|V}} [[Corrent continú|CC]] per [[catenària]]
|-
| bgcolor=&quot;#00B2DD&quot; |{{Blanc|cèl}}
| align=&quot;center&quot; |[[Fichièr:Subway_TokyoTozai.png|20x20px]]
| align=&quot;center&quot; |5
|'''[[Linha Tōzai del mètro de Tòquio|Tōzai]]'''
|東西線
|[[1964]]
|{{Unitat|100|km/h}}
|{{Unitat|30.8|km}}
|{{Unitat|1067|mm}}
|{{Unitat|1500|V}} [[Corrent continú|CC]] per [[catenària]]
|-
| bgcolor=&quot;#00A650&quot; |{{Blanc|verd}}
| align=&quot;center&quot; |[[Fichièr:Logo of Tokyo Metro Chiyoda Line.svg|20x20px]]
| align=&quot;center&quot; |9
|'''[[Linha Chiyoda del mètro de Tòquio|Chiyoda]]'''
|千代田線
|[[1969]]
|{{Unitat|80|km/h}}
|{{Unitat|24|km}}
|{{Unitat|1067|mm}}
|{{Unitat|1500|V}} [[Corrent continú|CC]] per [[catenària]]
|-
| bgcolor=&quot;#D2BD56&quot; |{{Blanc|aur}}
| align=&quot;center&quot; |[[Fichièr:Subway_TokyoYurakucho.png|20x20px]]
| align=&quot;center&quot; |8
|'''[[Linha Yūrakuchō del mètro de Tòquio|Yūrakuchō]]'''
|有楽町線
|[[1974]]
|{{Unitat|80|km/h}}
|{{Unitat|28.3|km}}
|{{Unitat|1067|mm}}
|{{Unitat|1500|V}} [[Corrent continú|CC]] per [[catenària]]
|-
| bgcolor=&quot;#937CB9&quot; |{{Blanc|violet}}
| align=&quot;center&quot; |[[Fichièr:Subway_TokyoHanzomon.png|20x20px]]
| align=&quot;center&quot; |11
|'''[[Linha Hanzōmon del mètro de Tòquio|Hanzōmon]]'''
|半蔵門線
|[[1978]]
|{{Unitat|80|km/h}}
|{{Unitat|16.8|km}}
|{{Unitat|1067|mm}}
|{{Unitat|1500|V}} [[Corrent continú|CC]] per [[catenària]]
|-
| bgcolor=&quot;#00B5AD&quot; |{{Blanc|esmerauda}}
| align=&quot;center&quot; |[[Fichièr:Subway_TokyoNamboku.png|20x20px]]
| align=&quot;center&quot; |7
|'''[[Linha Namboku del mètro de Tòquio|Namboku]]'''
|南北線
|[[1991]]
|{{Unitat|80|km/h}}
|{{Unitat|21.3|km}}
|{{Unitat|1067|mm}}
|{{Unitat|1500|V}} [[Corrent continú|CC]] per [[catenària]]
|-
| bgcolor=&quot;#BA6831&quot; |{{Blanc|marron}}
| align=&quot;center&quot; |[[Fichièr:Subway_TokyoFukutoshin.png|20x20px]]
| align=&quot;center&quot; |13
|'''[[Linha Fukutoshin del mètro de Tòquio|Fukutoshin]]'''
|副都心線
|[[2008]]
|{{Unitat|80|km/h}}
|{{Unitat|20.4|km}}
|{{Unitat|1067|mm}}
|{{Unitat|1500|V}} [[Corrent continú|CC]] per [[catenària]]
|}

=== Linhas Toei ===
{{Article detalhat|Burèu dels Transpòrts de la Metropòli de Tòquio}}
{{...}}

== Accident ==
Lo [[8 de març]] de [[2000]], un desralhament a [[Gara de Naka-Meguro|Naka-Meguro]] d'un tren de la linha [[Linha Hibiya del mètro de Tòquio|Hibiya]] seguit d'una collision amb un tren de la [[linha Tōkyū Tōyoko]] arribant dins l'autre sens faguèt cinc mòrts e 63 nafrats&lt;ref&gt;{{En}} [http://www.shippai.org/fkd/en/cfen/CA1000608.html Case details : Hibiya Line derailment accident]&lt;/ref&gt;.

== Atemptat terrorista ==
{{Article detalhat|Atemptat al gas sarin dins lo mètro de Tòquio}}
Lo [[20 de març]] de [[1995]], un atemptat terrorista de la sècta japonesa [[Aum Shinrikyo]], al gas sarin, fa dotze mòrts e de milièrs de nafrats dins lo mètro de Tòquio. Lo nombre de mòrts restèt limitat gràcias a l'impuretat del gas.

== Nòtas e referéncias ==
&lt;references /&gt;

== Vejatz tanben ==
{{Sisterlinks|commons=Category:Tokyo Subway}}

=== Articles ligats ===

* [[Burèu dels Transpòrts de la Metropòli de Tòquio]]
* [[Tokyo Metro]]

=== Ligams extèrnes ===

* [https://www.tokyometro.jp/index.html Site oficial] de ''Tokyo Metro''
* [https://www.kotsu.metro.tokyo.jp/ Site oficial] de la ''Toei''

{{Paleta|Transpòrt a Tòquio}}

[[Categoria:Mètro de Tòquio| ]]</text>
      <sha1>hy0skyblkzf3xv0svnt242j8qwqntrg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tokyo Metro</title>
    <ns>0</ns>
    <id>176995</id>
    <revision>
      <id>2474468</id>
      <parentid>2457819</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:09:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>阿南之人</username>
        <id>54562</id>
      </contributor>
      <comment>([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.6.5]])</comment>
      <origin>2474468</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6495" sha1="mywte4xpjr4hycukiwmrpnr0mek35je" xml:space="preserve">{{Unicode Japonés}}
{{Confusion|Mètro de Tòquio}}
[[Fichièr:Tokyo Metro logo (full).svg|drecha|sens_quadre]]
'''Tokyo Metro Co., Ltd.''' (東京地下鉄株式会社, ''Tōkyō chikatetsu kabushiki-gaisha'') es lo nom en [[anglés]] de la principala companhiá d'espleitacion del [[mètro de Tòquio]] al [[Japon]].

== Lo malhum ==
''Tokyo Metro'' espleita actualament 9 de las 13 linhas del [[mètro de Tòquio]] :
{| class=&quot;wikitable&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;3&quot; border=&quot;1&quot;
! width=&quot;80&quot; |Color
! width=&quot;40&quot; |Simbòl
! width=&quot;50&quot; |N° linha
! width=&quot;100&quot; |Nom de linha
! width=&quot;100&quot; |Nom japonés
!Mesa en servici
!V/max.
!Longor
![[Escartament dels ralhs|Escartament]]
![[Captatge del corrent|Electrificacion]]
|-
| bgcolor=&quot;#F7931D&quot; |{{Blanc|irange}}
| align=&quot;center&quot; |[[Fichièr:Subway_TokyoGinza.png|ligam=https://oc.wikipedia.org/wiki/Fichi%C3%A8r:Subway_TokyoGinza.png|20x20px]]
| align=&quot;center&quot; |3
|'''[[Linha Ginza del mètro de Tòquio|Ginza]]'''
|銀座線
|[[1927]]
|{{Unitat|65|km/h}}
|{{Unitat|14.3|km}}
|{{Unitat|1435|mm}}
|{{Unitat|600|V}} [[Corrent continú|CC]] per [[Tresen ralh|&lt;abbr&gt;3&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt;&lt;/abbr&gt; ralh]]
|-
| rowspan=&quot;2&quot; bgcolor=&quot;#ED1C24&quot; |{{Blanc|roge}}
| align=&quot;center&quot; |[[Fichièr:Subway_TokyoMarunouchi.png|ligam=https://oc.wikipedia.org/wiki/Fichi%C3%A8r:Subway_TokyoMarunouchi.png|20x20px]]
| rowspan=&quot;2&quot; align=&quot;center&quot; |4
|'''[[Linha Marunouchi del mètro de Tòquio|Marunouchi]]'''
|丸ノ内線
|[[1954]]
|{{Unitat|75|km/h}}
|{{Unitat|24.2|km}}
| rowspan=&quot;2&quot; |{{Unitat|1435|mm}}
| rowspan=&quot;2&quot; |{{Unitat|600|V}} [[Corrent continú|CC]] per [[Tresen ralh|&lt;abbr&gt;3&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt;&lt;/abbr&gt; ralh]]
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Fichièr:Subway_TokyoMarunouchi_b.png|ligam=https://oc.wikipedia.org/wiki/Fichi%C3%A8r:Subway_TokyoMarunouchi_b.png|20x20px]]
|''embranchement''
|丸ノ内線分岐線
|[[1962]]
|{{Unitat|65|km/h}}
|{{Unitat|3.2|km}}
|-
| bgcolor=&quot;#8BA2AE&quot; |{{Blanc|argent}}
| align=&quot;center&quot; |[[Fichièr:Logo of Tokyo Metro Hibiya Line.svg|ligam=https://oc.wikipedia.org/wiki/Fichi%C3%A8r:Logo of Tokyo Metro Hibiya Line.svg|20x20px]]
| align=&quot;center&quot; |2
|'''[[Linha Hibiya del mètro de Tòquio|Hibiya]]'''
|日比谷線
|[[1961]]
|{{Unitat|80|km/h}}
|{{Unitat|20.3|km}}
|{{Unitat|1067|mm}}
|{{Unitat|1500|V}} [[Corrent continú|CC]] per [[catenària]]
|-
| bgcolor=&quot;#00B2DD&quot; |{{Blanc|cèl}}
| align=&quot;center&quot; |[[Fichièr:Subway_TokyoTozai.png|ligam=https://oc.wikipedia.org/wiki/Fichi%C3%A8r:Subway_TokyoTozai.png|20x20px]]
| align=&quot;center&quot; |5
|'''[[Linha Tōzai del mètro de Tòquio|Tōzai]]'''
|東西線
|[[1964]]
|{{Unitat|100|km/h}}
|{{Unitat|30.8|km}}
|{{Unitat|1067|mm}}
|{{Unitat|1500|V}} [[Corrent continú|CC]] per [[catenària]]
|-
| bgcolor=&quot;#00A650&quot; |{{Blanc|verd}}
| align=&quot;center&quot; |[[Fichièr:Logo of Tokyo Metro Chiyoda Line.svg|ligam=https://oc.wikipedia.org/wiki/Fichi%C3%A8r:Logo of Tokyo Metro Chiyoda Line.svg|20x20px]]
| align=&quot;center&quot; |9
|'''[[Linha Chiyoda del mètro de Tòquio|Chiyoda]]'''
|千代田線
|[[1969]]
|{{Unitat|80|km/h}}
|{{Unitat|24|km}}
|{{Unitat|1067|mm}}
|{{Unitat|1500|V}} [[Corrent continú|CC]] per [[catenària]]
|-
| bgcolor=&quot;#D2BD56&quot; |{{Blanc|aur}}
| align=&quot;center&quot; |[[Fichièr:Subway_TokyoYurakucho.png|ligam=https://oc.wikipedia.org/wiki/Fichi%C3%A8r:Subway_TokyoYurakucho.png|20x20px]]
| align=&quot;center&quot; |8
|'''[[Linha Yūrakuchō del mètro de Tòquio|Yūrakuchō]]'''
|有楽町線
|[[1974]]
|{{Unitat|80|km/h}}
|{{Unitat|28.3|km}}
|{{Unitat|1067|mm}}
|{{Unitat|1500|V}} [[Corrent continú|CC]] per [[catenària]]
|-
| bgcolor=&quot;#937CB9&quot; |{{Blanc|violet}}
| align=&quot;center&quot; |[[Fichièr:Subway_TokyoHanzomon.png|ligam=https://oc.wikipedia.org/wiki/Fichi%C3%A8r:Subway_TokyoHanzomon.png|20x20px]]
| align=&quot;center&quot; |11
|'''[[Linha Hanzōmon del mètro de Tòquio|Hanzōmon]]'''
|半蔵門線
|[[1978]]
|{{Unitat|80|km/h}}
|{{Unitat|16.8|km}}
|{{Unitat|1067|mm}}
|{{Unitat|1500|V}} [[Corrent continú|CC]] per [[catenària]]
|-
| bgcolor=&quot;#00B5AD&quot; |{{Blanc|esmerauda}}
| align=&quot;center&quot; |[[Fichièr:Subway_TokyoNamboku.png|ligam=https://oc.wikipedia.org/wiki/Fichi%C3%A8r:Subway_TokyoNamboku.png|20x20px]]
| align=&quot;center&quot; |7
|'''[[Linha Namboku del mètro de Tòquio|Namboku]]'''
|南北線
|[[1991]]
|{{Unitat|80|km/h}}
|{{Unitat|21.3|km}}
|{{Unitat|1067|mm}}
|{{Unitat|1500|V}} [[Corrent continú|CC]] per [[catenària]]
|-
| bgcolor=&quot;#BA6831&quot; |{{Blanc|marron}}
| align=&quot;center&quot; |[[Fichièr:Subway_TokyoFukutoshin.png|ligam=https://oc.wikipedia.org/wiki/Fichi%C3%A8r:Subway_TokyoFukutoshin.png|20x20px]]
| align=&quot;center&quot; |13
|'''[[Linha Fukutoshin del mètro de Tòquio|Fukutoshin]]'''
|副都心線
|[[2008]]
|{{Unitat|80|km/h}}
|{{Unitat|20.4|km}}
|{{Unitat|1067|mm}}
|{{Unitat|1500|V}} [[Corrent continú|CC]] per [[catenària]]
|}

== Material rotlant ==

=== Escartament {{unitat|1435|mm}} ===
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;&lt;gallery perrow=&quot;6&quot;&gt;
Tokyo-Metro Series02-653.jpg|Seria 02 (Linha Marunouchi)
Tokyo-Metro Series1000-1008 Marunouchi-Line.jpg|Série 1000 (Linha Ginza)
Tokyo-Metro Series2000-2026.jpg|Série 2000 (Linha Marunouchi)
&lt;/gallery&gt;
&lt;/div&gt;

=== Escartament {{unitat|1067|mm}} ===
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;&lt;gallery perrow=&quot;6&quot;&gt;
Tokyo-Metro Series05-122F.jpg|Seria 05 (Linhas Chiyoda et Tōzai)
Tokyo-Metro Series05-143F.jpg|Seria 05N (Linhas Tōzai)
Tokyo-Metro Series07R-76.jpg|Seria 07 (Linha Tōzai)
Tokyo-Metro-Series08-103F.jpg|Seria 08 (Linha Hanzōmon)
Tokyo-metro-Series7000-7101.jpg|Seria 7000 (Linhas Fukutoshin e Yūrakuchō)
Tokyo Metro 8000 series Tokyu Den-en-toshi Line 20170721.jpg|Seria 8000 (Linha Hanzōmon)
Tokyo-Metro-Series9000-Lot-2.jpg|Seria 9000 (Linha Namboku)
Tokyo-Metro-Series10000 10102.jpg|Seria 10000 (Linhas Fukutoshin e Yūrakuchō)
Tokyo-Metro Series13000-13127.jpg|Seria 13000 (Linha Hibiya)
Tokyo-Metro Series15000-15001.jpg|Seria 15000 (Linha Tōzai)
TokyoMetro-16000-01.jpg|Seria 16000 (Linha Chiyoda)
Tokyo-Metro-Series17000 17105.jpg|Seria 17000 (Linhas Fukutoshin e Yūrakuchō)
Tokyo-Metro Series18000-18102 Test-Run.jpg|Seria 18000 (Linha Hanzōmon)
&lt;/gallery&gt;
&lt;/div&gt;

== Musèu ==
La companhiá possedís un musèu ferroviari, lo [[Tokyo Metro Museum]], situat près de l'estation [[Kasai (mètro de Tòquio|Kasai]].

== Vejatz tanben ==
{{Sisterlinks|commons=Category:Tokyo Metro}}

=== Articles ligats ===

* [[Mètro de Tòquio]]
* [[Burèu dels Transpòrts de la Metropòli de Tòquio]]

=== Ligams extèrnes ===

* [https://www.tokyometro.jp/index.html Site oficial] de ''Tokyo Metro''
{{Paleta|Transpòrt a Tòquio}}

[[Categoria:Mètro de Tòquio]]</text>
      <sha1>mywte4xpjr4hycukiwmrpnr0mek35je</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Karl Dönitz</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183896</id>
    <revision>
      <id>2474452</id>
      <parentid>2299294</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T21:58:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dostojewskij</username>
        <id>20932</id>
      </contributor>
      <comment>Categoria:Personalitat dau Tresen Reich ➯ Categoria:Personalitat del Tresen Reich</comment>
      <origin>2474452</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5451" sha1="4a2u1d7h80bsfb9as3ewqxjxuraity1" xml:space="preserve">[[Fichièr:Bundesarchiv Bild 146-1976-127-06A, Karl Dönitz.jpg|thumb|right|[[Fotografia]] de Karl Dönitz en [[1943]].]]

'''Karl Dönitz''' (16 de setembre de [[1891]], [[Berlin]] - 24 de decembre de [[1980]], [[Aumühle]]) es un [[amirau]] e un òme d'[[Estat]] [[Alemanha|alemand]] dau [[Tresen Reich|III{{e}} Reich]]. En particular, foguèt comandant de la [[Marina militara|flòta de guèrra]] [[Alemanha|alemanda]] e succediguèt brèvament a [[Adolf Hitler]] coma cap de l'[[Alemanha]] [[Nazisme|Nazi]].

== Biografia ==

Fiu d'un [[engenhariá|engenhaire]] especializat dins l'[[optica]], Karl Dönitz intrèt dins la marina alemanda en [[1910]]. I èra [[oficièr|oficier]] au començament de la [[Premiera Guèrra Mondiala]] ([[1914]]-[[1918]]) e sei competéncias foguèron rapidament remarcadas per sei superiors. En [[1916]], integrèt l'arma [[sosmarin]]a e venguèt comandant d'un [[sosmarin]] en [[1918]]. Foguèt capturat lo 4 d'octòbre de [[1918]] en causa de problemas tecnicas sus son [[naviri]].

Durant l'entre doas guèrras, Dönitz estudièt leis [[estrategia]]s e lei [[tactica]]s aplicablas per lei [[sosmarin]]s. Segon eu, [[Alemanha]] deviá remplaçar sei naviris de superficia per de [[sosmarin]]s. L'idèa èra d'atacar lei naviris marchands qu'èran ben mens protegits que lei [[cuirassat]]s. De mai, la destruccion dei naviris cistèrnas èra susceptibla de paralizar leis unitats militaras advèrsas.

Dins lo corrent deis [[ans 1930]], coma la màger part de l'elèit tradicionau, Dönitz se maufisèt d'[[Adolf Hitler]]. Pasmens, foguèt finalament seduch per l'eloquéncia e l'[[anticomunisme]] dau ''Führer''. Venguèt alora pauc a pauc un actor major dau regim e Dönitz foguèt considerat coma un [[nazisme|nazi]] radicau. En [[1939]], èra lo cap dei [[sosmarin]]s [[Alemanha|alemands]] e organizèt l'ataca dei convòis aliats. Inicialament, aquelei combats èran aisats en causa de la manca d'escòrta eficaça. Dins aquò, lo melhorament dei [[destroièr]]s e l'aparicion dei [[pòrta-avions d'escòrta]] permetèron ais Aliats d'enregistrar de succès importants. Per faciar aquela menaça, Dönitz imaginèt la tactica de la chinareda per coordenar l'accion de plusors [[sosmarin]]s.

Lo 30 de genier de [[1943]], Dönitz venguèt comandant de la ''Kriegsmarine''. La transformèt en bastion [[nazisme|nazi]] mai se preocupèt de melhorar lei condicions de vida dei marins. Pasmens, a partir d'aqueu periòde, leis Aliats prenguèron l'avantatge dins l'[[Ocean Atlantic]] gràcias a la generalizacion dei sistèmas de deteccion de [[sosmarin]]s e deis avions. Amb lo sostèn d'[[Adolf Hitler|Hitler]], Dönitz encoratjèt la concepcion de [[sosmarin]]s totjorn mai sofisticats coma lo ''[[Unterseeboot tpe XXI]]''. Aquò permetèt a la marina alemanda de demorar activa fins a la fin de la guèrra en despiech de la superioritat maritima aliada&lt;ref&gt;Per exemple, [[Alemanha]] produguèt {{formatnum:1154}} [[sosmarin]]s durant la guèrra e solament 743 foguèron neutralizats per leis Aliats.&lt;/ref&gt;. 

Lo 15 d'abriu de [[1945]], Hitler li fisèt lei plens poders per organizar la defensa dau nòrd d'[[Alemanha]]. Puei, lo designèt coma son successor après son [[suicidi]]. Dönitz formèt donc un govèrn provisòri lo 30 d'abriu. Assaièt sensa succès de negociar amb leis Aliats avans de perseguir la guèrra per permetre l'evacuacion d'un maximom de fòrças vèrs l'oèst. Finalament, lei 7 e 8 de mai, acceptèt la capitulacion alemanda. Lo 23 de mai, foguèt arrestat amb l'ensemble de son govèrn per lei [[Reialme Unit|Britanics]].

Après la guèrra, foguèt jutjat per lo [[Tribunau de Nuremberg]] e condamnat a 10 ans de preson per [[crime còntra la patz|crimes còntra la patz]] e [[crime de guèrra|crimes de guèrra]]. Dins aquò, sa condamnacion foguèt criticada car èra principalament basada sus un òrdre donat de pas secorrir leis equipatges dei naviris atacats per sei [[sosmarin]]s&lt;ref&gt;L'[[amirau]] [[USA|estatsunidenc]] [[Chester Nimitz]] testimonièt en favor de Dönitz durant lo procès.&lt;/ref&gt;. Òr, una meteissa consigna èra en vigor dins la flòta [[USA|estatsunidenca]]. Ansin, dins lo corrent deis [[ans 1950]], certaneis [[oficièr|oficiers]] de la flòta de la [[Republica Federala Alemanda]] assaièron d'obtenir sa reintegracion. Lei govèrns successius refusèron e condamnèron oficialament l'actitud de Dönitz durant la guèrra. Pasmens, a sa [[mòrt]], en [[1980]], {{formatnum:5000}} personas assistiguèron a sei funeralhas.

== Annèxas ==

=== Liames intèrnes ===

* [[Batalha de l'Atlantic (1939-1945)]].
* [[Nazisme]].
* [[Segonda Guèrra Mondiala]].
* [[Sosmarin]].
* [[Tresen Reich]].

=== Bibliografia ===

* '''[[francés|(fr)]]''' François-Emmanuel Brézet, ''Dönitz : le dernier Führer'', Perrin, 2011.
* '''[[francés|(fr)]]''' Wolfgang Frank (trad. Jean Veith), ''U-Boote contre les marines alliées : 2. vers la défaite 42-45'', Éditions J’ai lu, 1965.
* '''[[francés|(fr)]]''' Ian Kershaw, ''La Fin : Allemagne, 1944-1945'', Éditions du Seuil, 2012.
* '''[[francés|(fr)]]''' Peter Padfield, ''Donitz et la Guerre des U-Boote : 16 septembre 1891 - 24 décembre 1980'', Pygmalion G. Watelet, 1986.

=== Nòtas e referéncias ===
&lt;references/&gt;

{{DEFAULTSORT:Dönitz, Karl}}

[[Categoria:Amirau alemand]]
[[Categoria:Amirau de la Segonda Guèrra Mondiala]]
[[Categoria:Cap d'Estat alemand]]
[[Categoria:Personalitat del Tresen Reich]]</text>
      <sha1>4a2u1d7h80bsfb9as3ewqxjxuraity1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2474454</id>
      <parentid>2474452</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T21:59:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dostojewskij</username>
        <id>20932</id>
      </contributor>
      <comment>+ Categoria:Naissença en 1891 + Categoria:Decès en 1980</comment>
      <origin>2474454</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5515" sha1="kox3ru9cj8a5dq9h2gpzcow8664tz5h" xml:space="preserve">[[Fichièr:Bundesarchiv Bild 146-1976-127-06A, Karl Dönitz.jpg|thumb|right|[[Fotografia]] de Karl Dönitz en [[1943]].]]

'''Karl Dönitz''' (16 de setembre de [[1891]], [[Berlin]] – 24 de decembre de [[1980]], [[Aumühle]]) es un [[amirau]] e un òme d'[[Estat]] [[Alemanha|alemand]] dau [[Tresen Reich|III{{e}} Reich]]. En particular, foguèt comandant de la [[Marina militara|flòta de guèrra]] [[Alemanha|alemanda]] e succediguèt brèvament a [[Adolf Hitler]] coma cap de l'[[Alemanha]] [[Nazisme|Nazi]].

== Biografia ==

Fiu d'un [[engenhariá|engenhaire]] especializat dins l'[[optica]], Karl Dönitz intrèt dins la marina alemanda en [[1910]]. I èra [[oficièr|oficier]] au començament de la [[Premiera Guèrra Mondiala]] ([[1914]]-[[1918]]) e sei competéncias foguèron rapidament remarcadas per sei superiors. En [[1916]], integrèt l'arma [[sosmarin]]a e venguèt comandant d'un [[sosmarin]] en [[1918]]. Foguèt capturat lo 4 d'octòbre de [[1918]] en causa de problemas tecnicas sus son [[naviri]].

Durant l'entre doas guèrras, Dönitz estudièt leis [[estrategia]]s e lei [[tactica]]s aplicablas per lei [[sosmarin]]s. Segon eu, [[Alemanha]] deviá remplaçar sei naviris de superficia per de [[sosmarin]]s. L'idèa èra d'atacar lei naviris marchands qu'èran ben mens protegits que lei [[cuirassat]]s. De mai, la destruccion dei naviris cistèrnas èra susceptibla de paralizar leis unitats militaras advèrsas.

Dins lo corrent deis [[ans 1930]], coma la màger part de l'elèit tradicionau, Dönitz se maufisèt d'[[Adolf Hitler]]. Pasmens, foguèt finalament seduch per l'eloquéncia e l'[[anticomunisme]] dau ''Führer''. Venguèt alora pauc a pauc un actor major dau regim e Dönitz foguèt considerat coma un [[nazisme|nazi]] radicau. En [[1939]], èra lo cap dei [[sosmarin]]s [[Alemanha|alemands]] e organizèt l'ataca dei convòis aliats. Inicialament, aquelei combats èran aisats en causa de la manca d'escòrta eficaça. Dins aquò, lo melhorament dei [[destroièr]]s e l'aparicion dei [[pòrta-avions d'escòrta]] permetèron ais Aliats d'enregistrar de succès importants. Per faciar aquela menaça, Dönitz imaginèt la tactica de la chinareda per coordenar l'accion de plusors [[sosmarin]]s.

Lo 30 de genier de [[1943]], Dönitz venguèt comandant de la ''Kriegsmarine''. La transformèt en bastion [[nazisme|nazi]] mai se preocupèt de melhorar lei condicions de vida dei marins. Pasmens, a partir d'aqueu periòde, leis Aliats prenguèron l'avantatge dins l'[[Ocean Atlantic]] gràcias a la generalizacion dei sistèmas de deteccion de [[sosmarin]]s e deis avions. Amb lo sostèn d'[[Adolf Hitler|Hitler]], Dönitz encoratjèt la concepcion de [[sosmarin]]s totjorn mai sofisticats coma lo ''[[Unterseeboot tpe XXI]]''. Aquò permetèt a la marina alemanda de demorar activa fins a la fin de la guèrra en despiech de la superioritat maritima aliada&lt;ref&gt;Per exemple, [[Alemanha]] produguèt {{formatnum:1154}} [[sosmarin]]s durant la guèrra e solament 743 foguèron neutralizats per leis Aliats.&lt;/ref&gt;. 

Lo 15 d'abriu de [[1945]], Hitler li fisèt lei plens poders per organizar la defensa dau nòrd d'[[Alemanha]]. Puei, lo designèt coma son successor après son [[suicidi]]. Dönitz formèt donc un govèrn provisòri lo 30 d'abriu. Assaièt sensa succès de negociar amb leis Aliats avans de perseguir la guèrra per permetre l'evacuacion d'un maximom de fòrças vèrs l'oèst. Finalament, lei 7 e 8 de mai, acceptèt la capitulacion alemanda. Lo 23 de mai, foguèt arrestat amb l'ensemble de son govèrn per lei [[Reialme Unit|Britanics]].

Après la guèrra, foguèt jutjat per lo [[Tribunau de Nuremberg]] e condamnat a 10 ans de preson per [[crime còntra la patz|crimes còntra la patz]] e [[crime de guèrra|crimes de guèrra]]. Dins aquò, sa condamnacion foguèt criticada car èra principalament basada sus un òrdre donat de pas secorrir leis equipatges dei naviris atacats per sei [[sosmarin]]s&lt;ref&gt;L'[[amirau]] [[USA|estatsunidenc]] [[Chester Nimitz]] testimonièt en favor de Dönitz durant lo procès.&lt;/ref&gt;. Òr, una meteissa consigna èra en vigor dins la flòta [[USA|estatsunidenca]]. Ansin, dins lo corrent deis [[ans 1950]], certaneis [[oficièr|oficiers]] de la flòta de la [[Republica Federala Alemanda]] assaièron d'obtenir sa reintegracion. Lei govèrns successius refusèron e condamnèron oficialament l'actitud de Dönitz durant la guèrra. Pasmens, a sa [[mòrt]], en [[1980]], {{formatnum:5000}} personas assistiguèron a sei funeralhas.

== Annèxas ==

=== Liames intèrnes ===

* [[Batalha de l'Atlantic (1939-1945)]].
* [[Nazisme]].
* [[Segonda Guèrra Mondiala]].
* [[Sosmarin]].
* [[Tresen Reich]].

=== Bibliografia ===

* '''[[francés|(fr)]]''' François-Emmanuel Brézet, ''Dönitz : le dernier Führer'', Perrin, 2011.
* '''[[francés|(fr)]]''' Wolfgang Frank (trad. Jean Veith), ''U-Boote contre les marines alliées : 2. vers la défaite 42-45'', Éditions J’ai lu, 1965.
* '''[[francés|(fr)]]''' Ian Kershaw, ''La Fin : Allemagne, 1944-1945'', Éditions du Seuil, 2012.
* '''[[francés|(fr)]]''' Peter Padfield, ''Donitz et la Guerre des U-Boote : 16 septembre 1891 - 24 décembre 1980'', Pygmalion G. Watelet, 1986.

=== Nòtas e referéncias ===
&lt;references/&gt;

{{DEFAULTSORT:Dönitz, Karl}}

[[Categoria:Amirau alemand]]
[[Categoria:Amirau de la Segonda Guèrra Mondiala]]
[[Categoria:Cap d'Estat alemand]]
[[Categoria:Personalitat del Tresen Reich]]
[[Categoria:Naissença en 1891]]
[[Categoria:Decès en 1980]]</text>
      <sha1>kox3ru9cj8a5dq9h2gpzcow8664tz5h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Martin Bormann</title>
    <ns>0</ns>
    <id>184162</id>
    <revision>
      <id>2474450</id>
      <parentid>2301125</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T21:55:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dostojewskij</username>
        <id>20932</id>
      </contributor>
      <comment>+ Categoria:Naissença en 1900 + Categoria:Decès en 1945</comment>
      <origin>2474450</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5443" sha1="t4kn4qohpo0dtrctlkzaalfo2izab51" xml:space="preserve">[[Fichièr:Bundesarchiv Bild 183-R14128A, Martin Bormann.jpg|thumb|right|[[Fotografia]] de Martin Bormann en [[1934]].]]

'''Martin Bormann''' (17 de junh de [[1900]], [[Wegeleben]] – 2 de mai de [[1945]], [[Berlin]]) es un òme [[politica|politic]] [[Alemanha|alemand]]. [[Generau]] [[Schutzstaffel|SS]], cap de la cancelariá dau [[NSDAP]] e secretari personau d'[[Adolf Hitler]], es una personalitat majora dau [[Tresen Reich|III{{e}} Reich]]. Foguèt ansin condamnat ai [[procès de Nuremberg]] per [[crime de guèrra|crimes de guèrras]] e [[crime còntra l'Umanitat|crimes còntra l'Umanitat]].

== Biografia ==

Fiu d'un emplegat dei [[pòsta]]s, participèt brèvament a la [[Premiera Guèrra Mondiala]] après aver abandonat l'[[escòla]]. Puei, s'engatjèt dins lo [[còrs franc]] de la província de [[Mecklemborg]] e, dins lo corrent deis [[ans 1920]], jonhèt divèrsei movements [[nacionalisme|nacionalistas]]. En març de [[1925]], foguèt condamnat a un an de preson coma complici de [[Rudolf Höss]], jutjat copable de l'[[assassinat]] de [[Walter Kadow]] (un sòci dau [[KPD]])&lt;ref&gt;Pus tard, [[Rudolf Höss]] venguèt lo comandant dei [[Camp d'Auschwitz-Birkenau|camps d'Auschwitz]].&lt;/ref&gt;. Après sa liberacion, Bormann venguèt sòci dau [[NSDAP]].

Au sen dau [[partit politic|partit]] [[nazisme|nazi]], Bormann venguèt rapidament un responsable regionau de la region de [[Turíngia]]. Ansin, en octòbre de [[1933]], venguèt lo secretari personau de [[Rudolf Hess]], un amic pròche d'[[Adolf Hitler]]. Lo mes seguent, foguèt elegit deputat au [[Reichstag]]. Dins lo corrent deis [[ans 1930]], continuèt son ascension au sen dau [[NSDAP]] e se destrièt amb la construccion de la residéncia de montanha d'[[Adolf Hitler|Hitler]] a [[Berchtesgaden]]. En parallèl, intrèt pauc a pauc au servici personau dau ''Fuhrer'', çò que li permetèt de venir un dei caps de la [[burocracia]] dau [[NSDAP]]. Ansin, après la fugida de [[Rudolf Hess]] en mai de [[1941]], foguèt nomat cap de la cancelariá dau [[partit politic|partit]].

A partir d'aquela posicion, Bormann venguèt un sostèn important de la politica d'[[Adolf Hitler|Hitler]] durant la [[Segonda Guèrra Mondiala]]. D'efiech, sei foncions li donèron la responsabilitat de l'organizacion de l'agenda personau dau ''Fuhrer'' e de la gestion dau fons Adolf-Hitler per l'[[industria]]&lt;ref&gt;Èra tanben responsable de la gestion de la fortuna personala d'[[Adolf Hitler]].&lt;/ref&gt;. Participèt tanben fòrça ai combats politics e administratius engatjats per lo [[Tresen Reich|III{{e}} Reich]] per mobilizar lei ressorsas d'[[Alemanha]] au profiech de l'esfòrç de guèrra e de la politica nazi. Lo 12 d'abriu de [[1943]], sa posicion foguèt renfòrçada per lo títol oficiau de « secretari dau ''Fuhrer'' ». Après la temptativa de còp d'Estat de [[1944]], venguèt un aliat de [[Joseph Goebbels]] que voliá renfòrçar lo ròtle dau [[NSDAP]] dins lo quadre de sa politica de « [[guèrra totala]] ». Pasmens, trabalhèt tanben amb [[Heinrich Himmler]] per adoptar lei decrèts de mobilizacion de totei lei ressorsas umanas dau Reich.

Fin [[1944]], en fàcia dei signes de desagregacion de la ''Wehrmacht'', se refugièt dins lo trabalh burocratic (contraròtle besuquet dau trabalh de l'administracion, preparacion de projèctes per l'après-guèrra... etc.). Pasmens, ordonèt ai foncionaris e ai responsables dau partit de gardar lor pòste, çò que foguèt un factor de la resisténcia acarnada dei tropas [[Alemanha|alemandas]] ais ofensivas aliadas e [[URSS|sovieticas]] de [[1945]]. Après lo [[suicidi]] d'[[Adolf Hitler|Hitler]], Bormann foguèt nomat cap dau [[NSDAP]] e, après d'esitacions&lt;ref&gt;Coma lei [[generau]]s [[Hans Krebs]] e [[Wilhelm Burgdorf]], aguèt l'idèa de se suicidar.&lt;/ref&gt;, decidèt de s'enfugir dau bónquer dau ''Fuhrer'' dins la nuech dau 1{{èr}} au 2 de mai de [[1945]]. Foguèt tuat, dins de circonstàncias desconegudas, durant la fasa finala de la [[batalha de Berlin]].

Dins aquò, lo cadabre de Bormann foguèt pas trobat per lei [[URSS|Sovietics]] e l'unic testimòni de sa [[mòrt]] èra [[Artur Axmann]]. Foguèt donc considerat coma vivent per leis Aliats e jutjat [[pena de mòrt|condamnat a mòrt]] ai [[procès de Nuremberg]] per [[crime de guèrra|crimes de guèrras]] e [[crime còntra l'Umanitat|crimes còntra l'Umanitat]]. Son còrs foguèt finalament descubèrt en [[1972]] durant de trabalhs organizats dins la capitala alemanda. Sa mòrt foguèt oficializada en [[1973]] e un tèst [[ADN]] la confiermèt definitivament en [[1998]]. Segon leis elements descubèrts sus son [[esquelèt]], un [[suicidi]] per absorpcion d'una ampola de [[cianur]] es la causa pus probabla de la [[mòrt]].

== Annèxas ==

=== Liames intèrnes ===

* [[Nazisme]].
* [[Segonda Guèrra Mondiala]].
* [[Tresen Reich]].

=== Bibliografia ===

* '''[[francés|(fr)]]''' Martin Broszat, ''L'État hitlérien : L'origine et l'évolution des structures du troisième Reich'', Fayard, 1985.
* '''[[francés|(fr)]]''' François Delpla, ''Martin Bormann, homme de confiance d'Hitler'', Nouveau Monde Éditions, 2020.
* '''[[francés|(fr)]]''' James McGovern, ''Martin Bormann'', Presses de la Cité, 1968.

=== Nòtas e referéncias ===
&lt;references/&gt;

{{DEFAULTSORT:Bormann, Martin}}

[[Categoria:Personalitat dau Tresen Reich]]
[[Categoria:Generau alemand]]
[[Categoria:Naissença en 1900]]
[[Categoria:Decès en 1945]]</text>
      <sha1>t4kn4qohpo0dtrctlkzaalfo2izab51</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2474453</id>
      <parentid>2474450</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T21:58:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dostojewskij</username>
        <id>20932</id>
      </contributor>
      <comment>Categoria:Personalitat dau Tresen Reich ➯ Categoria:Personalitat del Tresen Reich</comment>
      <origin>2474453</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5443" sha1="rle8pdmseoxgc4e60m9m2wtorucnqbq" xml:space="preserve">[[Fichièr:Bundesarchiv Bild 183-R14128A, Martin Bormann.jpg|thumb|right|[[Fotografia]] de Martin Bormann en [[1934]].]]

'''Martin Bormann''' (17 de junh de [[1900]], [[Wegeleben]] – 2 de mai de [[1945]], [[Berlin]]) es un òme [[politica|politic]] [[Alemanha|alemand]]. [[Generau]] [[Schutzstaffel|SS]], cap de la cancelariá dau [[NSDAP]] e secretari personau d'[[Adolf Hitler]], es una personalitat majora dau [[Tresen Reich|III{{e}} Reich]]. Foguèt ansin condamnat ai [[procès de Nuremberg]] per [[crime de guèrra|crimes de guèrras]] e [[crime còntra l'Umanitat|crimes còntra l'Umanitat]].

== Biografia ==

Fiu d'un emplegat dei [[pòsta]]s, participèt brèvament a la [[Premiera Guèrra Mondiala]] après aver abandonat l'[[escòla]]. Puei, s'engatjèt dins lo [[còrs franc]] de la província de [[Mecklemborg]] e, dins lo corrent deis [[ans 1920]], jonhèt divèrsei movements [[nacionalisme|nacionalistas]]. En març de [[1925]], foguèt condamnat a un an de preson coma complici de [[Rudolf Höss]], jutjat copable de l'[[assassinat]] de [[Walter Kadow]] (un sòci dau [[KPD]])&lt;ref&gt;Pus tard, [[Rudolf Höss]] venguèt lo comandant dei [[Camp d'Auschwitz-Birkenau|camps d'Auschwitz]].&lt;/ref&gt;. Après sa liberacion, Bormann venguèt sòci dau [[NSDAP]].

Au sen dau [[partit politic|partit]] [[nazisme|nazi]], Bormann venguèt rapidament un responsable regionau de la region de [[Turíngia]]. Ansin, en octòbre de [[1933]], venguèt lo secretari personau de [[Rudolf Hess]], un amic pròche d'[[Adolf Hitler]]. Lo mes seguent, foguèt elegit deputat au [[Reichstag]]. Dins lo corrent deis [[ans 1930]], continuèt son ascension au sen dau [[NSDAP]] e se destrièt amb la construccion de la residéncia de montanha d'[[Adolf Hitler|Hitler]] a [[Berchtesgaden]]. En parallèl, intrèt pauc a pauc au servici personau dau ''Fuhrer'', çò que li permetèt de venir un dei caps de la [[burocracia]] dau [[NSDAP]]. Ansin, après la fugida de [[Rudolf Hess]] en mai de [[1941]], foguèt nomat cap de la cancelariá dau [[partit politic|partit]].

A partir d'aquela posicion, Bormann venguèt un sostèn important de la politica d'[[Adolf Hitler|Hitler]] durant la [[Segonda Guèrra Mondiala]]. D'efiech, sei foncions li donèron la responsabilitat de l'organizacion de l'agenda personau dau ''Fuhrer'' e de la gestion dau fons Adolf-Hitler per l'[[industria]]&lt;ref&gt;Èra tanben responsable de la gestion de la fortuna personala d'[[Adolf Hitler]].&lt;/ref&gt;. Participèt tanben fòrça ai combats politics e administratius engatjats per lo [[Tresen Reich|III{{e}} Reich]] per mobilizar lei ressorsas d'[[Alemanha]] au profiech de l'esfòrç de guèrra e de la politica nazi. Lo 12 d'abriu de [[1943]], sa posicion foguèt renfòrçada per lo títol oficiau de « secretari dau ''Fuhrer'' ». Après la temptativa de còp d'Estat de [[1944]], venguèt un aliat de [[Joseph Goebbels]] que voliá renfòrçar lo ròtle dau [[NSDAP]] dins lo quadre de sa politica de « [[guèrra totala]] ». Pasmens, trabalhèt tanben amb [[Heinrich Himmler]] per adoptar lei decrèts de mobilizacion de totei lei ressorsas umanas dau Reich.

Fin [[1944]], en fàcia dei signes de desagregacion de la ''Wehrmacht'', se refugièt dins lo trabalh burocratic (contraròtle besuquet dau trabalh de l'administracion, preparacion de projèctes per l'après-guèrra... etc.). Pasmens, ordonèt ai foncionaris e ai responsables dau partit de gardar lor pòste, çò que foguèt un factor de la resisténcia acarnada dei tropas [[Alemanha|alemandas]] ais ofensivas aliadas e [[URSS|sovieticas]] de [[1945]]. Après lo [[suicidi]] d'[[Adolf Hitler|Hitler]], Bormann foguèt nomat cap dau [[NSDAP]] e, après d'esitacions&lt;ref&gt;Coma lei [[generau]]s [[Hans Krebs]] e [[Wilhelm Burgdorf]], aguèt l'idèa de se suicidar.&lt;/ref&gt;, decidèt de s'enfugir dau bónquer dau ''Fuhrer'' dins la nuech dau 1{{èr}} au 2 de mai de [[1945]]. Foguèt tuat, dins de circonstàncias desconegudas, durant la fasa finala de la [[batalha de Berlin]].

Dins aquò, lo cadabre de Bormann foguèt pas trobat per lei [[URSS|Sovietics]] e l'unic testimòni de sa [[mòrt]] èra [[Artur Axmann]]. Foguèt donc considerat coma vivent per leis Aliats e jutjat [[pena de mòrt|condamnat a mòrt]] ai [[procès de Nuremberg]] per [[crime de guèrra|crimes de guèrras]] e [[crime còntra l'Umanitat|crimes còntra l'Umanitat]]. Son còrs foguèt finalament descubèrt en [[1972]] durant de trabalhs organizats dins la capitala alemanda. Sa mòrt foguèt oficializada en [[1973]] e un tèst [[ADN]] la confiermèt definitivament en [[1998]]. Segon leis elements descubèrts sus son [[esquelèt]], un [[suicidi]] per absorpcion d'una ampola de [[cianur]] es la causa pus probabla de la [[mòrt]].

== Annèxas ==

=== Liames intèrnes ===

* [[Nazisme]].
* [[Segonda Guèrra Mondiala]].
* [[Tresen Reich]].

=== Bibliografia ===

* '''[[francés|(fr)]]''' Martin Broszat, ''L'État hitlérien : L'origine et l'évolution des structures du troisième Reich'', Fayard, 1985.
* '''[[francés|(fr)]]''' François Delpla, ''Martin Bormann, homme de confiance d'Hitler'', Nouveau Monde Éditions, 2020.
* '''[[francés|(fr)]]''' James McGovern, ''Martin Bormann'', Presses de la Cité, 1968.

=== Nòtas e referéncias ===
&lt;references/&gt;

{{DEFAULTSORT:Bormann, Martin}}

[[Categoria:Personalitat del Tresen Reich]]
[[Categoria:Generau alemand]]
[[Categoria:Naissença en 1900]]
[[Categoria:Decès en 1945]]</text>
      <sha1>rle8pdmseoxgc4e60m9m2wtorucnqbq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Olaf Scholz</title>
    <ns>0</ns>
    <id>184171</id>
    <revision>
      <id>2474464</id>
      <parentid>2375940</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T03:15:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>StarDeg</username>
        <id>12897</id>
      </contributor>
      <origin>2474464</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7713" sha1="evc9137m9qv8mnip04odknriz1fgal7" xml:space="preserve">{{Infobox Politician
 | carta                 = Cap de govèrn
 | imatge                  = 2021-09-12 Politik, TV-Triell Bundestagswahl 2021 1DX 3801 by Stepro (cropped).jpg
 | legenda                = Olaf Scholz en 2021.
 | foncion1              = [[Cancelièr federal d'Alemanha]]
 | dempuèi lo foncion1    = 8 de decembre  de 2021
 | élection1              = {{date|8 décembre 2021}}
 | réélection1            = 
 | president federal 1    = [[Frank-Walter Steinmeier]]
 | governament 1         = [[Cabinet Scholz|Scholz]]
 | legislatura 1          = 20ena legislatura del Bundestag
 | coalicion 1            = [[Coalition en feu tricolore (Allemagne)|SPD-Grüne-FDP]] 
 | predecessor 1         = [[Angela Merkel]]
 | successeur 1           = 
 | foncion2              = Vice cancelièr d'Alemanha&lt;br&gt;Ministre federal de las Finanças
 | depuis le fonction2    = 
 | à partir du fonction2  = 14 mars 2018
 | jusqu'au fonction2     = 8 décembre 2021&lt;br&gt;&lt;small&gt;({{durée|14|3|2018|8|12|2021}})&lt;/small&gt;
 | chancelier 2           = [[Angela Merkel]]
 | gouvernement 2         = [[Cabinet Merkel IV|Merkel IV]]
 | prédécesseur 2         = [[Sigmar Gabriel]] &lt;small&gt;(vice-chancelier)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Peter Altmaier]] &lt;small&gt;(intérim, Finances)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Wolfgang Schäuble]] &lt;small&gt;(Finances)&lt;/small&gt;
 | successeur 2           = [[Robert Habeck]] &lt;small&gt;(vice-chancelier)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Christian Lindner]] &lt;small&gt;(Finances)&lt;/small&gt;
 | fonction3              = [[Parti social-démocrate d'Allemagne#Présidents du SPD depuis 1946|Président fédéral du Parti social-démocrate d'Allemagne]] &lt;br&gt;&lt;small&gt;(intérim)&lt;/small&gt;
 | à partir du fonction3  = {{date|13 février 2018-}}
 | jusqu'au fonction3     = 22 avril 2018&lt;br&gt;&lt;small&gt;({{durée|13|02|2018|22|04|2018}})&lt;/small&gt;
 | prédécesseur 3         = [[Martin Schulz]]
 | successeur 3           = [[Andrea Nahles]]
 | fonction4              = [[Premier bourgmestre de Hambourg]]
 | à partir du fonction4  = 7 mars 2011
 | jusqu'au fonction4     = 13 mars 2018&lt;br&gt;&lt;small&gt;({{durée|7|3|2011|13|3|2018}})&lt;/small&gt;
 | gouvernement 4         = [[Sénat Scholz I|Scholz I]] et [[Sénat Scholz II|II]]
 | législature 4          = [[Élections législatives locales de 2011 à Hambourg|20{{e}}]] et [[Élections législatives locales de 2015 à Hambourg|21{{e}}]]
 | coalition 4            = [[Parti social-démocrate d'Allemagne|SPD]] &lt;small&gt;(2011-15)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;[[Coalition rouge-verte (Allemagne)|SPD-Grünen]] &lt;small&gt;(2015-18)&lt;/small&gt;
 | prédécesseur 4         = [[Christoph Ahlhaus]]
 | successeur 4           = {{Lien|langue=de|trad=Katharina Fegebank|fr=Katharina Fegebank}} &lt;small&gt;(intérim)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Peter Tschentscher]]
 | fonction5              = [[Ministère fédéral du Travail (Allemagne)|Ministre fédéral du Travail et des Affaires sociales]]
 | à partir du fonction5  = 21 novembre 2007
 | jusqu'au fonction5     = 27 octobre 2009&lt;br&gt;&lt;small&gt;({{durée|21|11|2007|27|10|2009}})&lt;/small&gt;
 | chancelier 5           = [[Angela Merkel]]
 | gouvernement 5         = [[Cabinet Merkel I|Merkel I]]
 | prédécesseur 5         = [[Franz Müntefering]]
 | successeur 5           = [[Franz Josef Jung]]
 | fonction6              = [[Groupe SPD au Bundestag|Secrétaire général du groupe SPD au Bundestag]]
 | à partir du fonction6  = 13 octobre 2005
 | jusqu'au fonction6     = 26 novembre 2007&lt;br&gt;&lt;small&gt;({{durée|13|10|2005|26|11|2007}})&lt;/small&gt;
 | président 6            = [[Peter Struck]]
 | législature 6          = [[Seizième législature du Bundestag|{{16e}}]]
 | prédécesseur 6         = {{Lien|langue=de|trad=Wilhelm Schmidt (Politiker, 1944)|fr=Wilhelm Schmidt (homme politique)|texte=Wilhelm Schmidt}}
 | successeur 6           = [[Thomas Oppermann]]
 | fonction7              = [[Parti social-démocrate d'Allemagne|Secrétaire général du Parti social-démocrate d'Allemagne]]
 | à partir du fonction7  = 20 octobre 2002
 | jusqu'au fonction7     = 21 mars 2004&lt;br&gt;&lt;small&gt;({{durée|20|10|2002|21|3|2004}})&lt;/small&gt;
 | président 7            = [[Gerhard Schröder]]
 | prédécesseur 7         = [[Franz Müntefering]]
 | successeur 7           = {{Lien|langue=de|trad=Klaus Uwe Benneter|fr=Klaus Uwe Benneter}}
 | nom de naissance       = 
 | date de naissance      = 14 juin 1958
 | lieu de naissance      = [[Osnabrück]] ([[Allemagne de l'Ouest|RFA]])
 | nationalité            = [[Allemagne de l'Ouest|Ouest-allemande]] &lt;small&gt;(1958-1990)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Allemagne|Allemande]] &lt;small&gt;(depuis 1990)&lt;/small&gt;
 | date de décès          = 
 | lieu de décès          = 
 | nature du décès        = 
 | sépulture              = 
 | parti                  = [[Parti social-démocrate d'Allemagne|SPD]]
 | université             = [[Université de Hambourg]]
 | profession             = [[Avocat (métier)|Avocat]]
 | religion               = 
 | résidence              = 
 | signature              = Unterschrift Olaf Scholz.png
 | emblème                = DEU Hamburg COA.svg
 | taille emblème         = 75
 | emblème2               = Coat of Arms of Germany.svg
 | taille emblème2        = 75
 | liste                  = [[Vice-chancelier (Allemagne)#République fédérale (depuis 1949)|Vice-chanceliers d'Allemagne]]&lt;br&gt;[[Ministère fédéral des Finances (Allemagne)#Liste des ministres chargés des finances depuis 1949|Ministres fédéraux des Finances d'Allemagne]]&lt;br&gt;[[Premier bourgmestre de Hambourg#Historique des titulaires|Premiers bourgmestres de Hambourg]]&lt;br&gt;[[Ministère fédéral du Travail (Allemagne)#Liste des ministres chargés du travail et de la protection sociale depuis 1949|Ministres fédéraux du Travail d'Allemagne]]
}}

'''Olaf Scholz''' , nascut lo [[14 de junh ]] de [[1958]] a [[Osnabrück]], es un [[òme d'Estat]] alemand, membre del [[Partit social democrata d'Alemanha]] (SPD). Es [[Cancelièr federal d'Alemanha|cancelièr federal]] dempuèi lo [[8 de decembre]] de [[2021]]. 

[[Avocat (mestièr)|Avocat]] format a [[Amborg]], foguèt vice president federal de las [[Jusos|Joinessas del SPD]] dins las  annadas 1980. A las eleccions federalas de 1998, foguèt elegit pel primièr còp al [[Bundestag]].

En 2001, renoncièt al mandat de deputat federal per venir senator al dintre del [[Senat Runde|governament d'Amborg]], mas retrobèt lo mandat de deputat tre las eleccions de 2002. A la seguida d'aqueste escrutin, [[Gerhard Schröder]] ne faguèt son secretari general a l'SPD, una foncion qu'ocupèt pendent dos ans.

Venguèt secretari general del grop SPD al Bundestag après las eleccions federalas de 2005, puèi ministre federal del Trabalh en 2007. A l'escrutin parlamentari de 2009 foguèt remandat dins l'oposicion, e elegit vice-president del grop parlementari, puèi del partit.

Cap de fiala social democrata a las eleccions de 2011 a Amborg, remportèt una solida majoritat absoluda al [[Bürgerschaft de Hambourg|Bürgerschaft]]. Foguè reconduch coma primier borgmèstre en 2015, après aver format una coalicion roja-verda. En 2018, renoncièt a dirigir l'exécutiu amborgés per fin de venir vicecancelièr e ministre federal de las Finanças de la granda coalicion d'[[Angela Merkel]].

Se manquèt en 2019 a èstre elegit viceprésident federal del SPD, le binòmi que formava amb [[Klara Geywitz]] essent batut al segond torn pel  duo constituït de [[Norbert Walter-Borjans]] e [[Saskia Esken]]. L’an seguent, la direccion del parti l'investiguèt a l'unanimitat candidat a la cancelariá dins la perspectiva de las eleccions federales de 2021, a l'eissida de lasqualas lo SPD arrivèt en tèsta. Olaf Scholz formèt puèi una coalicion amb Los Verds e lo Partit liberal democrata.
{{Leaders del G8}}
[[Categoria:Cancelièr d'Alemanha|Scholz, Olaf]]</text>
      <sha1>evc9137m9qv8mnip04odknriz1fgal7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Heinz Guderian</title>
    <ns>0</ns>
    <id>185131</id>
    <revision>
      <id>2474451</id>
      <parentid>2459891</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T21:57:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dostojewskij</username>
        <id>20932</id>
      </contributor>
      <comment>Categoria:Personalitat del Tresen Reich</comment>
      <origin>2474451</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4611" sha1="i08lknu4exy1g4phc8uq3ln1jy7wi62" xml:space="preserve">{{Dialècte Provençau}}

[[Fichièr:Bundesarchiv Bild 101I-139-1112-17, Heinz Guderian.jpg|thumb|right|[[Fotografia]] de Guderian en [[1941]].]]

'''Heinz Guderian''' (17 de junh de [[1888]], [[Chełmno|Kulm]] – 14 de mai de [[1954]], [[Schwangau]]) es un [[generau]] [[Alemanha|alemand]] de la premiera mitat dau sègle XX que tenguèt un ròtle major dins l'armada alemanda durant la [[Segonda Guèrra Mondiala]]. Es conegut per son ròtle dins l'adopcion e l'aplicacion de la doctrina militara dau ''[[Blitzkrieg]]'' e per seis escrichs sus lo conflicte.

Fiu d'un [[oficièr|oficier]] [[Prússia|prussian]], Heinz Guderian intrèt dins una escòla militara en [[1901]] e venguèt oficier en [[1907]]. Durant la [[Premiera Guèrra Mondiala]], participèt ai combats dins una unitat de transmission e au sen d'estats-majors. Aquò li permetèt d'observar l'importància de dispausar de mejans radiòs eficaç. Après [[1918]], foguèt conservat dins l'armada de la [[Republica de Weimar]] e, a partir de [[1922]], s'especializèt dins l'estudi de l'[[guèrra blindada|arma blindada]]. Tre [[1929]], demandèt l'adopcion d'una doctrina ofensiva basada sus l'utilizacion massisa de [[carri de combat|carris de combat]]. Pasmens, aguèt pauc de succès fins a l'arribada d'[[Adolf Hitler]] qu'acceptèt la creacion de tres [[division (unitat militara)|divisions blindadas]] en [[1935]]. Encara [[coronèu]], Guderian foguèt nomat a la tèsta d'una d'aqueleis unitats, çò que li permetèt de precisar seis idèas. En [[1938]], venguèt inspector dei tropas rapidas de l'armada alemanda.

Au començament de la [[Segonda Guèrra Mondiala]], Guderian dirigiguèt lo 19{{e}} còrs blindat de la ''[[Wehrmacht]]'' en [[Polonha]] (setembre de [[1939]]) e en [[França]] (mai-junh de [[1940]]). I participèt d'un biais decisiu ai succès alemands. Foguèt alora nomat cap dau gropament blindat G de la II{{a}} armada blindada durant l'invasion de l'[[URSS]] en [[1941]]. Pasmens, en decembre, refusèt de seguir leis òrdres d'[[Adolf Hitler|Hitler]] après la revirada de l'ataca alemanda còntra [[Moscòu]]. Foguèt alora privat de comandament fins a març de [[1943]]. Nomat inspector dei tropas blindadas, foguèt encargada de lei reorganizar. Puei, après l'atemptat mancat dau 20 de julhet de [[1944]] còntra lo ''Führer'', foguèt nomat cap de l'Estat-Major de la ''Wehrmacht''. Lo demorèt fins a març de [[1945]] quand sei demandas repetidas de durbir de negociacions entraïnèron son remplaçament. Sostenguèt alora [[Albert Speer]] dins seis esfòrç de limitar leis efiechs de la politica de [[tèrra cremada]] decidida per [[Adolf Hitler|Hitler]].

Guderian foguèt capturat per leis [[USA|Estatsunidencs]] lo 10 de mai de [[1945]] e liberat lo 17 de junh de [[1948]]. Maugrat son sostèn a la promoccion d'oficiers [[nazisme|nazis]], sa participacion dins la repression de la temptativa de còp d'Estat de [[1944]] e son ròtle dins leis atrocitats sistematicas còntra lei populacions d'Euròpa de l'Èst, Guderian foguèt jamai condamnat per leis Aliats. Au contrari, poguèt se retirar en [[Bavièra]] e escriure plusors obratges sus la defensa de l'Euròpa Occidentala, sus lo rearmament alemand e sus la [[Segonda Guèrra Mondiala]]. Amb [[Erich von Manstein|von Manstein]], venguèt un dei promotors principaus dau mite de la ''Wehrmacht'' innocenta dei crimes dau [[Tresen Reich|III{{e}} Reich]]. Pasmens, s'aquela vision aguèt una certana influéncia après la guèrra, son inexactitud es uei ben demostrada. De mai, lo ròtle precís tengut per Guderian dins aquelei crimes es establit (transmission d'òrdres, promoccion d'oficiers nazis radicaus, refús d'enquistar sus leis atrocitats...).

== Liames intèrnes ==

* [[Guèrra blindada]].
* [[Nazisme]].
* [[Segonda Guèrra Mondiala]].
* [[Tresen Reich]].

== Bibliografia ==

* '''[[francés|(fr)]]''' Christian Baechler, ''Guerre et exterminations à l'Est. Hitler et la conquête de l'espace vital. 1933-1945.'', Tallandier, 2012.
* '''[[francés|(fr)]]''' Philippe Masson, ''Histoire de l'Armée allemande. 1939-1945.'', Perrin, 1994.
* '''[[francés|(fr)]]''' Philippe Masson, ''Hitler, Chef de guerre'', Perrin, 2005.
* '''[[francés|(fr)]]''' Adam Tooze, ''Le Salaire de la destruction : Formation et ruine de l'économie nazie'', Les Belles Lettres, 2012.

== Nòtas e referéncias ==
&lt;references/&gt;

{{DEFAULTSORT:Guderian, Heinz}}

[[Categoria:Generau alemand]]
[[Categoria:Generau de la Segonda Guèrra Mondiala]]
[[Categoria:Personalitat del Tresen Reich]]
[[Categoria:Naissença en 1888]]
[[Categoria:Decès en 1954]]</text>
      <sha1>i08lknu4exy1g4phc8uq3ln1jy7wi62</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Albert Speer</title>
    <ns>0</ns>
    <id>190509</id>
    <revision>
      <id>2474459</id>
      <parentid>2361987</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T22:29:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dostojewskij</username>
        <id>20932</id>
      </contributor>
      <comment>+ Categoria:Naissença en Alemanha + Categoria:Naissença en 1905 + Categoria:Decès en 1981</comment>
      <origin>2474459</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3053" sha1="qcgjz9gyjgkxisllb6fmavdu9moop6n" xml:space="preserve">{{Dialècte Provençau}}

[[Fichièr:Bundesarchiv Bild 146-1979-026-22, Adolf Hitler verleiht Albert Speer Fritz-Todt-Ring.jpg|thumb|right|[[Fotografia]] d'[[Albert Speer]] amb [[Adolf Hitler]].]]

'''Albert Speer''' (19 de març de [[1905]], [[Mannheim]] - 1{{èr}} de setembre de [[1981]], [[Londres]]) es un [[arquitectura|arquitècte]] e [[òme d'Estat]] [[Alemanha|alemand]] que foguèt una personalitat importanta dau [[Tresen Reich|III{{e}} Reich]].

Eissit dei classas mejanas superioras, venguèt arquitècte en [[1927]]. Sòci dau [[NSDAP|partit nazi]] tre setembre de [[1931]], foguèt rapidament remarcat per [[Joseph Goebbels]] per sei talents d'[[arquitectura|arquitècte]] e d'organizator. En [[1933]], aquò permetèt a Speer d'intrar dins lo ceucle raprochat d'[[Adolf Hitler|Hitler]]. Foguèt ansin encargat de menar divèrsei projèctes de construccion e nomat inspector generau dei bastiments de [[Berlin]] en [[1937]]. Partisan de l'invasion de [[Polonha]] e, d'un biais pus generau, de la [[Segonda Guèrra Mondiala|guèrra]], Speer transformèt son departament d'arquitectura per formar d'unitats d'[[engèni militar|engèni]] destinadas a sostenir l'avançada de la ''[[Wehrmacht]]'' ò a reparar lei degalhs dei bombardaments aerians sus lei [[vila]]s alemandas. En [[1942]], après la [[mòrt]] de [[Fritz Todt]], foguèt nomat ministre de l'Armament. Gràcias a sei metòdes d'estandardizacion e de racionalizacion de la produccion [[industria]]la, aguèt un ròtle centrau dins l'esfòrç de guèrra alemand. En mai de [[1945]], après lo [[suicidi]] d'[[Adolf Hitler|Hitler]], foguèt nomat ministre de l'Economia per [[Karl Dönitz]]. Pasmens, coma lo rèsta d'aqueu [[govèrn]], foguèt arrestat per leis Aliats lo 23 de mai.

Speer faguèt partida dei dignitaris dau Reich jutjats a [[Procès de Nuremberg|Nuremberg]]. A respècte deis autreis accusats, reconoguèt sa responsabilitat dins lei crimes dau regim nazi, en particular per son utilizacion de la man d'òbra fòrçada. Aquò li permetèt probable d'escapar a la [[pena de mòrt]]. Foguèt condamnat a 20 ans de preson per [[crime de guèrra|crimes de guèrra]] e [[crime còntra l'Umanitat|crimes còntra l'Umanitat]]. Liberat en [[1966]], redigiguèt doas autobiografias e un obratge sus [[Heinrich Himmler|Himmler]] e la [[SS]]. I condamnèt tornarmai lei crimes nazis mai foguèt regularament accusat d'escondre l'estenduda complèta de sa conoissença de l'[[Olocaust]].

== Liames intèrnes ==

* [[Nazisme]].

== Bibliografia ==

* '''[[francés|(fr)]]''' Johann Chapoutot, ''Le Nazisme et l'Antiquité'', Presses universitaires de France, 2008.
* '''[[francés|(fr)]]''' Martin Kitchen, ''Speer, l'architecte d'Hitler'', Perrin, 2017.
* '''[[francés|(fr)]]''' Gitta Sereny, ''Albert Speer : son combat avec la vérité'', Seuil, 1995.

== Nòtas e referéncias ==
&lt;references/&gt;

{{DEFAULTSORT:Speer, Albert}}

[[Categoria:Personalitat del Tresen Reich]]
[[Categoria:Naissença en Alemanha]]
[[Categoria:Naissença en 1905]]
[[Categoria:Decès en 1981]]</text>
      <sha1>qcgjz9gyjgkxisllb6fmavdu9moop6n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Guillaume Gille</title>
    <ns>0</ns>
    <id>199357</id>
    <revision>
      <id>2474435</id>
      <parentid>2472699</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T12:54:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>François Fontan</username>
        <id>58351</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Tanben</comment>
      <origin>2474435</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5554" sha1="a27j36ii29peklbm8zijz7smmtqnyrb" xml:space="preserve">{{Infobox Persona|imatge=Guillaume Gille (HSV Hamburg) - Handball player of France (3).jpg|nacionalitat_esportiva=[[França]]|lateralitat=Drechièr|etnia=[[Occitans]]|luoc_naissença=[[Valença]]|data_naissença=12 de Julhet de 1976}}

'''Guillaume Gille''', nascut lo 12 de julhet de 1976 a [[Valença]], es un jogaire internacional puèi entrainaire francés de [[handbal]].

Evoluant al pòst de mièg-centre, a emportat dos còps caduna de las 3 competicions màgers amb l'equipa de França : [[Jòcs Olimpics]], Campionat del mond e Campionat d'Euròpa. En club, a fach l'essencial de sa carrièra a Chamberí e dins lo club alemand del [[HSV Amborg]]. Es lo fraire ainat de [[Bertrand Gille|Bertrand]] e de [[Benjamin Gille|Benjamin]], totes dos egalament jogaires. Lo [[30 d'abril]] de [[2023]], dintra dins lo ''Hall of Fame'' del handbal francés.

Reconvertit entrainaire, es lo seleccionaire de l'equipa de França masculina dempuèi [[2020]]. Ja campion olimpic coma jogaire (2008, 2012) e coma seleccionaire (2021), ven la primièra personalitat de l'andbòl a èsser sacre campion d'Euròpa sul terren (2006, 2010) e a la broa del terren (2024).

== Biografia ==

=== En club ===
Lo trajècte de « Ginò » pòt pas èsser dissociat del de son fraire [[Bertrand Gille|Bertrand]], qu'aquel siá en club (de HBC Loriol al Chamberí Savòia Handbal en passant pel HSV Amborg) o en equipa de França.

Totes dos an debutat lors carrièras al club del HBC Loriol, puèi Guillaume causís l'espòrts-estudis andbòl de Chamberí ont prepara lo professorat d'educacion fisica. Plan lèu, intègra en 1996 l'equipa primièra de l'Estadi Olimpic de Chamberí qu'a rejonch la flor doas sasons de per abans. Gràcias a sas qualitats de defensor e de menaire de jòc, participa al progrès de l'equipa savoiarda que ven vicecampion de França tres sasons de seguida (1998, 1999, 2000) abans d'empòrta lo títol en 2001 puèi una Copa de la Liga en 2002. Sos resultats individuals son elas recompensats pel títol de melhor arrièr esquèr del Campionat de França en 1998 puèi de melhor mièg-centre en 2001.

En 2002, Guillaume e Bertrand rejonhon Alemanha e lo HSV Amborg ont empòrtan una Copa de las copas en 2007, un títol de campion d'Alemanha en 2011 e doas Copas d'Alemanha. Mas cumulan egalament los accessits amb tres semifinalas de la Liga dels campions (2008, 2009 e 2011) e tres títols de vicecampion d'Alemanha (2007, 2009, 2010)

En 2012, après 10 sasons en Alemanha, Guillaume e Bertrand tornan totes los dos al Chamberí SH, reformant amb lor fraire cabdèt Benjamin lo trio qu'aviá conduch Chambery a son sol e unic títol de campion de França en 2001. Amassa, arriban a emportar lo primièr trofèu del club dempuèi 11 ans, lo Trofèu dels campions 2013. Pressentit per venir entrainaire del club a la fin de sa carrièra, ten lo doble ròtle de jogaire e d'entrainaire adjonch de [[Mario Cavalli]].

=== En equipa de França ===
Lo 26 de novembre de 1996, revestís pel primièr còp lo malhòt de l'equipa de França, campiona del mond, de cap a la RF Iogoslavia. En fach, en seguida de la malescaduda dels JO d'Atlanta en 1996, Daniel Costantini a escartat qualques ancians « Barjots » per daissar la plaça a de joves coma Guillaume Gille. E aqueste sauprà sasir son astre puèi que, levat per nafra, participarà puèi a totas las campanhas internacionalas de l'equipa de França fins en 2012, al tèrme d'un segond títol olimpic. Un dels pilars de la capitada dels Blaus, cumula atal 308 seleccions e 678 ponches marcats.

Per sa primièra competicion oficiala, empòrta atal una medalha de bronze al Campionat del mond 1997. Après una 7na plaça a l'Euro 98 puèi una 6na plaça al Mondial 99, Guillaume participa a sos primièrs [[Jòcs Olimpics d'estiu de 2000|Jòcs Olimpics]] a [[Sydney]] ont França acaba un còp mai a la 6na plaça.

En 2001, la consacracion arriba amb son primièr títol pendent lo Campionat del mond 2001 en França. Victima d'una esquinçadura del tendon d'Aquilles en setembre de 2002, pòt pas defendre son títol al Mondial 2003 a [[Portugal]]. Per son retorn en 2004, la capitada serà pas al rendètz-vos puèi que los blaus acaban 6en de l'Euro 2004 puèi 5na dels [[Jòcs Olimpics d'estiu de 2004|JO d'Atenas]]. L'annada seguenta, Guillaume Gille empòrta sa tresena medalha internacionala, lo bronze pendent lo Campionat del mond 2005 en [[Tunisia]]. En 2006, après 6 edicions e tant de desillusions, l'equipa de França capita enfin un Campionat d'Euròpa e de la mai polida de las faiçons puèi que Guillaume e los «Costauds» empòrtan la medalha d'aur de l'Euro 2006. D'aquí enlà, la malediccion es rompuda e, revenjaires après la crudèla desfacha en semifinala del Campionat del mond 2007 en [[Alemanha]], Guillaume e los Blaus daissaràn pas mai que de micas a lors adversaris : la consacracion amb lo títol de campion olimpic en 2008, un segond títol de campion del mond en 2009 (Guillaume es autor de plan bon partidas, sustot en semifinala de cap a Danemarc ont a capitat a compensar l'abséncia de [[Didier Dinart]] en defensa e èsser plan performant n'ataca), tornarmai campion d'Euròpa en 2010 e enfin un segond títol olimpic en 2012, Guillaume avent degut declarar forfach pel mondial 2011 en seguida d'una nafra musculara. En 2012, met fin a sa rica carrièra internacionala jol malhòt blau, un mes après son segond títol olimpic.
[[Categoria:Jogaire occitan de handbal]]
[[Categoria:Handbal]]
[[Categoria:Valença]]
[[Categoria:Esportiu Occitan]]</text>
      <sha1>a27j36ii29peklbm8zijz7smmtqnyrb</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>