Википеди oswiki https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%C3%A6%D0%B9%D1%80%D0%B0%D0%B3_%D1%84%D0%B0%D1%80%D1%81 MediaWiki 1.45.0-wmf.6 first-letter Медиа Сæрмагонд Тæрхон Архайæг Архайæджы ныхас Википеди Википедийы тæрхон Файл Файлы тæрхон MediaWiki MediaWiki-йы тæрхон Хуызæг Хуызæджы тæрхон Æххуыс Æххуысы тæрхон Категори Категорийы тæрхон TimedText TimedText talk Модуль Обсуждение модуля 0 3981 586904 534691 2025-06-21T13:25:06Z Taamu 795 586904 wikitext text/x-wiki {{Цæугæдон2 |Ном = Сунгари |Оригиналон ном = |Ныв = 东团山俯瞰龙潭铁桥 - panoramio.jpg |Нывы ном = |Картæ = LocationSonghua.PNG |Картæйы ном = Сунгарийы цæугæдон регионы картæйыл |Дæргъ = 1927 |Бассейны фæзуат = 524000 |Бассейн = [[Амур]] → [[Охотæйы денджыз]] |Доны хардз = 2470 |Барыны бынат = |Гуырæн = [[Цзилинь]] |Гуырæны бынат = |Гуырæны бæрзæнд = |s_lat_dir = N |s_lat_deg = 42|s_lat_min = 43|s_lat_sec = 40 |s_lon_dir = E |s_lon_deg = 127|s_lon_min = 13|s_lon_sec = 26 |Донæфтæн = [[Амур]] |Донæфтæны бынат = |Донæфтæны бæрзæнд = |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 47|m_lat_min = 42|m_lat_sec = 22 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 132|m_lon_min = 31|m_lon_sec = 04 |Цæугæдоны уырдыг = |Паддзахад = Китай |Регион = |Позицион картæ = Китай |Стъæлфыты позицитæ = 22 |ВикиКъæбицы категори = Songhua River }} '''Сунгари''' ([[китайаг æвзаг|китайагау]] 松花江, sōng hūa jīang; {{lang-ru|Сунгари}}) у [[цæугæдон]] [[Китай]]ы цæгат-скæсæны, æфты [[Амур (цæугæдон)|Амурмæ]]. Сунгарийы былтыл лæууынц цалдæр цæрæнраны, уыдоны ’хсæн стыр сахартæ [[Гирин (сахар)|Гирин]], [[Харбин]], [[Цзямусы]]. Сунгарийы ленк кæнынц, асæй рæстæмбис чи у, ахæм [[нау|наутæ]] — Харбинæй дæлæмæ. Ноябрæй мартъийы онг Сунгарийы дон сæлы, лæууы [[их|ихæй]] æмбæрзт. {{къæртт-географи}} [[Категори:Китайы цæугæдæттæ]] [[Категори:Амуры фæрсагдæттæ]] ik4i24snjxtxdutrji0verdzbirjtmy 14 4216 586895 532519 2025-06-21T13:15:43Z Taamu 795 586895 wikitext text/x-wiki {{Commonscat|Rivers of Russia}} [[Категори:Цæугæдæттæ бæстæмæ гæсгæ]] [[Категори:Уæрæсейы гидрографи|Цæугæдæттæ]] [[Категори:Европæйы цæугæдæттæ]] [[Категори:Азийы цæугæдæттæ]] s6jhfw07euyt5qsu2uv6u644lr4514c 0 28529 586939 578554 2025-06-21T19:01:42Z Taamu 795 586939 wikitext text/x-wiki {{Хох2 |Тип = Цъупп |Ном = Бестау |Националон ном = |Ныв = Beshtau5256.jpg |Нывы уæрх = |Нывы ном = |lat_dir = N|lat_deg = 44|lat_min = 05|lat_sec = 53 |lon_dir = E|lon_deg = 43|lon_min = 01|lon_sec = 20 |region = |CoordScale = |Ран = [[Цæгат Кавказ]] |Хохы системæ = [[Кавказы хæхтæ]] |Рагъ = |Бæрзæнд = 1400 |Ахастон бæрзæнд = |Бæрзæнды ратæдзæн = |Фыццаг сцыд = |Позицион картæ 1 = Уæрæсе |1 ПозКартæйы уæрх = |crosses180 = |Позицион картæ 2 = Уæрæсе Стъараполы край |2 ПозКартæйы уæрх = |Категори ВикиКъæбицы = Mount Beshtau }} '''Бестау'''<ref>{{Чиныг|автор=[[Тахъазты Фидар|Таказов Ф. М.]]|заглавие=Дигорско-русский, русско-дигорский словарь|год=2015|язык=ru|место=Владикавказ|издательство=Респект|страницы=|страниц=872|isbn=978-5-98585-121-2}}</ref> (тюрк. «фондз хохы») у хох [[Цæгат Кавказ]]ы, [[Гуымы Хъæрмæдон]]ы цур. Хохы бæрзæнд у 1400 метры. == Фиппаинæгтæ == {{фиппаинæгтæ}} {{къæртт}} [[Категори:Стъараполы крайы хæхтæ]] aa59mrqqrgmvi3dc0oe883jeqjkhbbz 0 30256 586936 458240 2025-06-21T18:21:54Z Allonbagaty 24500 586936 wikitext text/x-wiki '''Мархо''' ''æллонау: Барæс (Παράς)''<ref>Дзиццойты Ю.А. (сост.). Памятники аланского языка и письма. 2016 г.</ref> — [[иронау]] афтæ хонынц, авд къуырийы чи ахæссы æмæ [[Комахсæн]]ы хæдфæстæ чи райдайы, уыцы [[Стыр комбæттæнтæ]]. [[Ирон адæм]]ы цардæвæрд, иртасджытæй бирæтæ куыд зæгъынц, афтæмæй [[Комдарæн|комбæттæнтæ]] уыдысты, ирон адæм, зæгъæн ис, æмæ биноныгæй кæй æххæст кодтой, [[чырыстон дин]]ы уыцы хæрз чысыл хай. «Чырыстон ирæттæй бирæтæ, — фыста [[Тыхостаты Иналыхъ]], — [[аргъуан]]ы тыххæй бæлвырд ницы зыдтой, æрмæст дины догматтæ (сæйраг уавæртæ) нæ, фæлæ иу чырыстон куывд дæр нæ зыдтой æмæ не ’мбæрстой чырыстон бæрæгбæтты нысаниуæг, афтæмæй уæддæр æнувыдæй æххæст кодтой чырыстон комдарæнты домæнтæ». [[Категори:Комдарæнтæ]] [[Категори:Ирон адæм]] [[Категори:Чырыстон дин]] ruiyorhlnmd5imwughjnnuzyfejzw2x 0 47602 586943 572540 2025-06-21T19:22:15Z Taamu 795 586943 wikitext text/x-wiki {{Цæугæдон2 |Ном = Кистинкæ |Оригиналон ном = {{lang-ka|ხდე}} |Ныв = Долина реки Кистинка.jpg |Нывы ном = |Картæ = |Картæйы ном = |Дæргъ = 17 |Бассейны фæзуат = 79 |Бассейн = |Цæугæдæтты бассейн = |Доны хардз = |Барыны бынат = |Гуырæн = [[Кибисы цъити]] |Гуырæны бынат = |Гуырæны бæрзæнд = 2 713 |s_lat_dir = N |s_lat_deg = 42|s_lat_min = 37|s_lat_sec = 31 |s_lon_dir = E |s_lon_deg = 44|s_lon_min = 44|s_lon_sec = 58 |Донæфтæн = [[Терк]] → [[Къаспы денджыз]] |Донæфтæны бынат = |Донæфтæны бæрзæнд = |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 42|m_lat_min = 44|m_lat_sec = 18 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 44|m_lon_min = 37|m_lon_sec = 44 |Цæугæдоны уырдыг = |Паддзахад = Гуырдзыстон |Паддзахад 1 = |Регион = [[Хиу]] |Позицион картæ = Гуырдзыстон Цхета-Мтианет |Стъæлфыты позицитæ = |ВикиКъæбицы категори = }} '''Кистинкæ'''<ref>[[Гæдиаты Цомахъ]]. Уацмыстæ. Цæгат Ирыстоны чингуыты рауагъдад — Орджоникидзе, 1959.</ref> ({{lang-ka|ხდე}}, {{lang-ru|Кистинка}}) у [[цæугæдон]] [[Гуырдзыстон]]ы, [[Терк|Терчы]] рахиз фæрсагдон. == Кæс ноджы == * [[Куырæйтты ком]] ({{lang-ru|Тагаурка}}) == Фиппаинæгтæ == {{фиппаинæгтæ}} {{къæртт-Гуырдзыстон}} {{Терчы фæрсагдæттæ}} [[Категори:Гуырдзыстоны цæугæдæттæ]] [[Категори:Терчы фæрсагдæттæ]] neuchoerz6gqi35007lxrh12dflws5t 0 53075 586899 534687 2025-06-21T13:19:36Z Taamu 795 586899 wikitext text/x-wiki {{Цæугæдон2 |Ном = Амур |Оригиналон ном = |Ныв = Amur River.JPG |Нывы ном = |Картæ = |Картæйы ном = |Дæргъ = 2824 |Бассейны фæзуат = 1855000 |Бассейн = [[Охотæйы денджыз]] |Доны хардз = 12800 |Барыны бынат = |Гуырæн = |Гуырæны бынат = [[Аргунь]] æмæ [[Шилкæ]]йы баиу |Гуырæны бæрзæнд = |s_lat_dir = N |s_lat_deg = 53|s_lat_min = 20|s_lat_sec = 00 |s_lon_dir = E |s_lon_deg = 121|s_lon_min = 28|s_lon_sec = 53 |Донæфтæн = [[Амуры лиман]] |Донæфтæны бынат = |Донæфтæны бæрзæнд = |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 52|m_lat_min = 59|m_lat_sec = 28 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 141|m_lon_min = 02|m_lon_sec = 48 |Цæугæдоны уырдыг = |Паддзахад = Уæрæсе |Паддзахад 1 = Китай |Регион = |Позицион картæ = Уæрæсе Дард Скæсæны федералон зылд |Стъæлфыты позицитæ = |ВикиКъæбицы категори = Amur River }} '''Аму́р''' ({{lang-ru|Амур}}, {{Китайаг|黑龍江|黑龙江|Hēilóng-jiāng|Хэйлунцзян}}) у стыр цæугæдон [[Дард Скæсæн]]ы. == Фæрсæгдæттæ == * [[Зея (цæугæдон)|Зея]] * [[Бурея (цæугæдон)|Бурея]] * [[Сунгари]] * [[Уссури]] * [[Анюй (Амуры фæрсагдон)|Анюй]] * [[Амгунь]] {{къæртт-географи}} [[Категори:Фæсбайкалы крайы цæугæдæттæ]] [[Категори:Амуры облæсты цæугæдæттæ]] [[Категори:Дзутты автономон облæсты цæугæдæттæ]] [[Категори:Хабаровы крайы цæугæдæттæ]] [[Категори:Китайы цæугæдæттæ]] ep6rdaz7tlkjyn2rv9d5kngpbtxevw2 14 53080 586893 485807 2025-06-21T13:12:47Z Taamu 795 586893 wikitext text/x-wiki {{Commonscat|Rivers of Iran}} [[Категори:Ираны географи|Цæугæдæттæ]] [[Категори:Азийы цæугæдæттæ]] [[Категори:Цæугæдæттæ бæстæмæ гæсгæ]] m2f7av997lvqmceu1kg6wwn32yrqotd 0 58622 586894 532984 2025-06-21T13:14:29Z Taamu 795 586894 wikitext text/x-wiki {{Цæугæдон2 |Ном = Раздан |Оригиналон ном = {{Lang-hy|Հրազդան}} |Ныв = RazdanRiver.jpg |Нывы ном = Разданы цæугæдон [[Ереван]]ы кæроныл |Картæ = |Картæйы ном = |Дæргъ = 141 |Донæмбырдгæнæны фæзуат = 2560 |Бассейн = [[Аракс|Аракс]] → [[Къуар]]→ [[Къаспы денджыз]] |Доны хардз = 17,9 |Барыны бынат = |Гуырæн = [[Севан]] |Гуырæны бынат = |Гуырæны бæрзæнд = |s_lat_dir = N |s_lat_deg = 40|s_lat_min = 33|s_lat_sec = 08 |s_lon_dir = E |s_lon_deg = 44|s_lon_min = 59|s_lon_sec = 21 |Донæфтæн = [[Аракс]] |Донæфтæны бынат = |Донæфтæны бæрзæнд = |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 39|m_lat_min = 59|m_lat_sec = 25 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 44|m_lon_min = 27|m_lon_sec = 10 |Цæугæдоны уырдыг = |Паддзахад = Сомих |Регион = |Позицион картæ = Сомих |Стъæлфыты позицитæ = |ВикиКъæбицы категори = }} '''Разда́н''' ({{Lang-hy|Հրազդան}} [Hrazdán]) у цæугæдон [[Сомих|Сомихы]], [[Аракс|Араксы]] галиу фæрсагдон ([[Къуар|Къуары]] цæугæдоны бассейн). Цæугæдоныл лæууынц сахартæ Севан, [[Раздан (сахар)|Раздан]], Чаренцаван æмæ Сомихы сæйраг сахар [[Ереван]]. Раздан æмæ Касахы æхсæн ис хох Араилер, денджызы æмвæзæдæй 2575,9 метр бæрзæнд. == Географи == Йæ дæргъ у 141 км, бассейны фæз [[Севан|Севаны]] цады фæзимæ иумæ — 7310 км², Разданы бассейны фæз хицæнæй — 2560 км². Ратæдзы [[Севан|Севаны]] цадæй йæ цæгат-нуыгуылæн хайы, сахар Севаны цур. Йæ доны сæры цæуы хæххон дæлвæзыл хуссары ’рдæм, [[Ереван|Ереванмæ]]. Йæ дæллаг хайы æрдыгæй цæуы Арарты фæзыл, хауы [[Аракс|Араксмæ]], [[Турк|Туркимæ]] арæныл. == Номы этимологи == Гæнæн ис æмæ йæ ном у зороастризмимæ баст, уый тыххæй æмæ цалынмæ [[сомихаг адæм]] чырыстон дин нæ райстой IV æнусы, уæдмæ сæм уыдис зороастризмы хицæн формæ<ref name="Russell">J. R. Russell / Zoroastrianism in Armenia / Harvard University Press, 1987 аз — фарс 48</ref> Æмрæстæджы Э. Грантовски куыд фыста, уымæ гæсгæ, ахæм этнонимтæ гæнæн ис æмæ фæзындысты Авестæмæ ’нæбардаргæ. Б. В. Техов ацы ном бæтты скифтимæ<ref name="Техов">Б. Техов / Скифы и Центральный Кавказ в VII—VI в. до н. э. / Наука, 1980 аз — фарс 14</ref> Цæугæдоны номыл фыццаг хатт фембæлæн ис рагон сомихаг автортæм, Себеосмæ (формæйы Հուրազդան = Hurazdan) æмæ [[Мовсес Хоренаци|Мовсес Хоренацимæ]] (рагондæр формæйы Հրազդան = Hrazdan)<ref name="Хюбшман">Г. Хюбшман / Armenische Grammatik / Leipzig, 1897 аз — фарс 61</ref> [[Файл:Davtashen_panorama.jpg|астæу|мини|700x700пкс|Панорамæ. Разданы цæугæдон]] == Фиппаинæгтæ == {{Фиппаинæгтæ}} [[Категори:Сомихы цæугæдæттæ]] csasvxa6dzt6svesc454dectl1bwjut 0 59736 586956 562780 2025-06-22T10:25:52Z Taamu 795 586956 wikitext text/x-wiki {{Фыссæг}} '''Боциты Тæтæрийы<ref name="r-d">[https://rastdzinad.ru/2016-azy-zyordyldaryon-bonty-kyolindar «Ирыстоны фысджыты Цæдисы сæрдар, Цæгат Ирыстоны наукон-иртасæн институты директор, ЦИАССР-ы Министрты Советы раз аивæдты Комитеты разамонæг Боциты Барон Тæтæрийы фырты райгуырдыл (1901-1944)»]</ref> (Тимофейы) фырт Барон''' (райгуырдис 1901-æм азы 13 сентябры [[Тиб]]ы — амардис 1944-æм азы [[20 июлы]] [[Дзæуджыхъæу]]ы) уыдис [[Ирон æвзаг|ирон]] фыссæг, {{поэт|Цæгат Ирыстоны|Советон Цæдисы|XX æнусы}}, прозаик, культурон æмæ литературон архайæг. 1923-æм азы ралыгъдис Дзæуджыхъæумæ, бацыдис [[Фæскомцæдис]]мæ, ахуыр кодта, сси [[СЦКП|коммунист]]. 1925-æм азæй фыста [[Поэзи|æмдзæвгæтæ]]. Цалдæр азы дæргъы ахуыр кодта [[Мæскуы]]йы, Сталины номыл Скæсæны кусджыты коммунистон университеты. 1932–35 азты йæ ахуырад дарддæр кодта Цæгат Ирыстоны зонадон-иртасæг институты, йæ дæсныйад уыдис «Ирон филологи». Куыста [[Мах дуг|«Мах дуджы»]] редакторæй<ref name="r-d"/>, уыд Цæгат Ирыстоны фысджыты цæдисы сæрдар<ref name="r-d"/> æмæ Ирон литературæйы музейы директор. Амыдта ирон литературæ [[Хетæгкаты Къостайы номыл Цæгат Ирыстоны паддзахадон университет|Цæгат Ирыстоны педагогон институты]] студенттæн, архайдта [[Сывæллæтты æмæ фæсивæды паддзахадон театр «Саби»|сывæллæтты театр]] саразыныл. Йæ зындгонддæр уацмыс у роман «Саст рæхыс», æвдисы дзы [[Октябры революци]]йы агъоммæ æмæ [[мидхæст]]ы рæстæджы цард Ирыстоны. Амардис 42-аздзыдæй 1944-æм азы 20 июлы, ныгæд и [[Сыгъдæг Мады Майрæмы Иры аргъуан|Ирон аргъуаны]] кæрты уæлмæрдты. Йæ фырт Юри уыдис поэт, прозаик, фыста уырыссаг æвзагыл, рауагъта къорд чиныджы. == Фиппаинæгтæ == {{фиппаинæгтæ}} == Æддаг æрмæг == * [https://iryston.tv/teleproject_release/botsity-baron/ Боциты Барон æмæ йæ роман «Саст рæхыс» | Судзаг æвзаг] // «Осетия — Ирыстон», 2021 [[Категори:Боцитæ|Барон]] [[Категори:Ирон фысджытæ]] 2bitys0z73eszqll7fdc8jd6ro0ipsx 0 68045 586900 534692 2025-06-21T13:21:03Z Taamu 795 586900 wikitext text/x-wiki {{Цæугæдон2 |Ном = Уссури |Оригиналон ном = |Ныв = Река Уссури у посёлка Горные Ключи.JPG |Нывы ном = |Картæ = Ussuri.png |Картæйы ном = |Дæргъ = 897 |Бассейны фæзуат = 193000 |Бассейн = [[Амур]] → [[Охотæйы денджыз]] |Доны хардз = 1150 |Барыны бынат = |Гуырæн = [[Сихотэ-Алинь]] |Гуырæны бынат = |Гуырæны бæрзæнд = |s_lat_dir = N |s_lat_deg = 43|s_lat_min = 44|s_lat_sec = 02 |s_lon_dir = E |s_lon_deg = 134|s_lon_min = 25|s_lon_sec = 30 |Донæфтæн = [[Амур]] |Донæфтæны бынат = |Донæфтæны бæрзæнд = |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 48|m_lat_min = 16|m_lat_sec = 26 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 134|m_lon_min = 43|m_lon_sec = 14 |Цæугæдоны уырдыг = |Паддзахад = Уæрæсе |Паддзахад 1 = Китай |Регион = |Позицион картæ = Уæрæсе Денджызгæрон край |Стъæлфыты позицитæ = 22 |ВикиКъæбицы категори = Ussuri River }} '''Уссу́ри''' ({{lang-ru|Уссури}}, {{lang-zh|乌苏里江}}) у цæугæдон [[Уæрæсе]]йы æмæ [[Китай]]ы, æфты [[Амур (цæугæдон)|Амурмæ]]. {{къæртт-географи}} [[Категори:Денджызгæроны крайы цæугæдæттæ]] [[Категори:Хабаровы крайы цæугæдæттæ]] [[Категори:Китайы цæугæдæттæ]] qbed68dzypmuw22ogb2l06p2abzyx0j 586905 586900 2025-06-21T13:25:33Z Taamu 795 586905 wikitext text/x-wiki {{Цæугæдон2 |Ном = Уссури |Оригиналон ном = |Ныв = Река Уссури у посёлка Горные Ключи.JPG |Нывы ном = |Картæ = Ussuri.png |Картæйы ном = |Дæргъ = 897 |Бассейны фæзуат = 193000 |Бассейн = [[Амур]] → [[Охотæйы денджыз]] |Доны хардз = 1150 |Барыны бынат = |Гуырæн = [[Сихотэ-Алинь]] |Гуырæны бынат = |Гуырæны бæрзæнд = |s_lat_dir = N |s_lat_deg = 43|s_lat_min = 44|s_lat_sec = 02 |s_lon_dir = E |s_lon_deg = 134|s_lon_min = 25|s_lon_sec = 30 |Донæфтæн = [[Амур]] |Донæфтæны бынат = |Донæфтæны бæрзæнд = |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 48|m_lat_min = 16|m_lat_sec = 26 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 134|m_lon_min = 43|m_lon_sec = 14 |Цæугæдоны уырдыг = |Паддзахад = Уæрæсе |Паддзахад 1 = Китай |Регион = |Позицион картæ = Уæрæсе Денджызгæрон край |Стъæлфыты позицитæ = 22 |ВикиКъæбицы категори = Ussuri River }} '''Уссу́ри''' ({{lang-ru|Уссури}}, {{lang-zh|乌苏里江}}) у цæугæдон [[Уæрæсе]]йы æмæ [[Китай]]ы, æфты [[Амур (цæугæдон)|Амурмæ]]. {{къæртт-географи}} [[Категори:Денджызгæроны крайы цæугæдæттæ]] [[Категори:Хабаровы крайы цæугæдæттæ]] [[Категори:Китайы цæугæдæттæ]] [[Категори:Амуры фæрсагдæттæ]] 76cays8jazj4ptjyy1jzwtbp58eq3xp 14 74830 586919 565131 2025-06-21T13:39:26Z Taamu 795 586919 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы географи]] [[Категори:Башкортостан|Географи]] ato1q1czwmow2xoc5iezs1w38pz3fsr 0 76142 586908 569127 2025-06-21T13:27:12Z Taamu 795 586908 wikitext text/x-wiki {{Æндæр нысаниуджытæ|Иртыш (нысаниуджытæ)}} {{Цæугæдон2 |Ном = Иртыш |Оригиналон ном = {{lang-ru|Иртыш}}<br>{{lang-kk|Ертіс}}<br>{{lang-zh|额尔齐斯河}} |Ныв = Pavlodar-Fiume Irtysh.JPG |Нывы ном = |Картæ = Irtysh basin.png |Картæйы ном = |Дæргъ = 4248 |Бассейны фæзуат = 1643000 |Бассейн = [[Обь]] |Цæугæдæтты бассейн = |Доны хардз = 3000 |Барыны бынат = |Гуырæн = [[Китай]] |Гуырæны бынат = |Гуырæны бæрзæнд = |s_lat_dir = N |s_lat_deg = 47|s_lat_min = 24|s_lat_sec = 52 |s_lon_dir = E |s_lon_deg = 90|s_lon_min = 12|s_lon_sec = 56 |Донæфтæн = [[Обь]] |Донæфтæны бынат = [[Ханты-Мансийск]] |Донæфтæны бæрзæнд = |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 61|m_lat_min = 04|m_lat_sec = 50 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 68|m_lon_min = 49|m_lon_sec = 50 |Цæугæдоны уырдыг = |Паддзахад = Китай |Паддзахад 2 = Хъазахстан |Паддзахад 3 = Уæрæсе |Позицион картæ = Уæрæсе |Стъæлфыты позицитæ = 33 |ВикиКъæбицы категори = }} '''Ирты́ш''' ({{lang-ru|Иртыш}}, {{lang-kk|Ертіс}}, {{lang-zh|额尔齐斯河}}) у стыр цæугæдон [[Ази]]йы, тæдзы [[Китай]]ы, [[Уæрæсе]]йы æмæ [[Хъазахстан]]ы. Цæугæдоны дæргъ у 4248 км. {{къæртт-географи}} [[Категори:Китайы цæугæдæттæ]] [[Категори:Хъазахстаны цæугæдæттæ]] [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Обы фæрсагдæттæ]] igeblehdjanrj4jr6t74e147hxdvgj0 586930 586908 2025-06-21T14:54:15Z Taamu 795 586930 wikitext text/x-wiki {{Æндæр нысаниуджытæ|Иртыш (нысаниуджытæ)}} {{Цæугæдон2 |Ном = Иртыш |Оригиналон ном = {{lang-ru|Иртыш}}<br>{{lang-kk|Ертіс}}<br>{{lang-zh|额尔齐斯河}} |Ныв = Pavlodar-Fiume Irtysh.JPG |Нывы ном = |Картæ = Irtysh basin.png |Картæйы ном = |Дæргъ = 4248 |Бассейны фæзуат = 1643000 |Бассейн = [[Обь]] |Цæугæдæтты бассейн = |Доны хардз = 3000 |Барыны бынат = |Гуырæн = [[Китай]] |Гуырæны бынат = |Гуырæны бæрзæнд = |s_lat_dir = N |s_lat_deg = 47|s_lat_min = 24|s_lat_sec = 52 |s_lon_dir = E |s_lon_deg = 90|s_lon_min = 12|s_lon_sec = 56 |Донæфтæн = [[Обь]] |Донæфтæны бынат = [[Ханты-Мансийск]] |Донæфтæны бæрзæнд = |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 61|m_lat_min = 04|m_lat_sec = 50 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 68|m_lon_min = 49|m_lon_sec = 50 |Цæугæдоны уырдыг = |Паддзахад = Китай |Паддзахад 2 = Хъазахстан |Паддзахад 3 = Уæрæсе |Позицион картæ = Уæрæсе |Стъæлфыты позицитæ = 33 |ВикиКъæбицы категори = }} '''Ирты́ш''' ({{lang-ru|Иртыш}}, {{lang-kk|Ертіс}}, {{lang-zh|额尔齐斯河}}) у стыр цæугæдон [[Ази]]йы, тæдзы [[Китай]]ы, [[Уæрæсе]]йы æмæ [[Хъазахстан]]ы. Цæугæдоны дæргъ у 4248 км. {{къæртт-географи}} [[Категори:Китайы цæугæдæттæ]] [[Категори:Хъазахстаны цæугæдæттæ]] [[Категори:Омсчы облæсты цæугæдæттæ]] [[Категори:Тюмены облæсты цæугæдæттæ]] [[Категори:Ханты-Мансийы автономон зылды цæугæдæттæ]] [[Категори:Обы фæрсагдæттæ]] a1kstvbwyk59akg957n9rf5bqqvzwsw 0 78808 586896 578397 2025-06-21T13:16:39Z Taamu 795 586896 wikitext text/x-wiki {{Æндæр нысаниуджытæ|Ленæ (нысаниуджытæ)}} {{Цæугæдон2 |Ном = Ленæ |Оригиналон ном = {{lang-ru|Лена}}<br>{{lang-sah|Өлүөнэ}} |Ныв = Lone-maiden-formation.jpg |Нывы ном = |Картæ = Lena.svg |Картæйы ном = |Дæргъ = 4400 |Бассейны фæзуат = 2490000 |Бассейн = |Цæугæдæтты бассейн = |Доны хардз = 16800 |Барыны бынат = |Гуырæн = [[Байкалы рагъ]] |Гуырæны бынат = |Гуырæны бæрзæнд = |s_lat_dir = N |s_lat_deg = 53|s_lat_min = 55|s_lat_sec = 57 |s_lon_dir = E |s_lon_deg = 108|s_lon_min = 05|s_lon_sec = 05 |Донæфтæн = [[Лаптевты денджыз]] |Донæфтæны бынат = |Донæфтæны бæрзæнд = |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 72|m_lat_min = 24|m_lat_sec = 43 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 126|m_lon_min = 41|m_lon_sec = 05 |Цæугæдоны уырдыг = |Паддзахад = Уæрæсе |Паддзахад 2 = |Паддзахад 3 = |Позицион картæ = Уæрæсе |Позицион картæ 1 = Уæрæсе Якути |Стъæлфыты позицитæ = 22 |ВикиКъæбицы категори = }} '''Ле́нæ''' ({{lang-ru|Лена}}, {{lang-sah|Өлүөнэ, Öлÿöнä}}, {{lang-bua|Зүлхэ}}, {{lang-evn|Елюенэ}}) у стыр цæугæдон [[Скæсæн Сыбыр]]ы. Цæугæдоны дæргъ у 4400 км. {{къæртт-географи}} [[Категори:Иркутсчы облæсты цæугæдæттæ]] [[Категори:Якутийы цæугæдæттæ]] 8ayzxpp2kn53zzfuaomi1wgurvaz9yy 0 78827 586910 578813 2025-06-21T13:30:16Z Taamu 795 586910 wikitext text/x-wiki {{Æндæр нысаниуæг|Сахары тыххæй кæс [[Ныгуылæн Двина (сахар)]].}} {{Цæугæдон2 |Ном = Ныгуылæн Двина |Оригиналон ном = |Ныв = Река Западная Двина.jpg |Нывы ном = |Картæ = Zapadnaya Dvina.png |Картæйы ном = |Дæргъ = 1020 |Бассейны фæзуат = 87900 |Бассейн = |Цæугæдæтты бассейн = |Доны хардз = 678 |Барыны бынат = |Гуырæн = [[Тверы облæст]] |Гуырæны бынат = |Гуырæны бæрзæнд = |s_lat_dir = N |s_lat_deg = 56|s_lat_min = 51|s_lat_sec = 19 |s_lon_dir = E |s_lon_deg = 32|s_lon_min = 32|s_lon_sec = 29 |Донæфтæн = [[Ригæйы бакæлæн]] |Донæфтæны бынат = |Донæфтæны бæрзæнд = |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 57|m_lat_min = 03|m_lat_sec = 43 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 24|m_lon_min = 01|m_lon_sec = 33 |Цæугæдоны уырдыг = |Паддзахад = Уæрæсе |Паддзахад 1 = Белорусси |Паддзахад 2 = Латви |Регион = |Позицион картæ = Уæрæсе Цæгат-Ныгуылæн федералон зылд |Позицион картæ 1 = Латви |Стъæлфыты позицитæ = 33 |ВикиКъæбицы категори = }} '''Ныгуылæн Двина́'''<ref>Дзагуырты Тембол. Географийы терминон дзырдуат уырыссаг æмæ ирон æвзæгтыл. Цæгат Ирыстоны АССР-ы паддзахадон рауагъдад — Орджоникидзе, 1941.</ref> ({{lang-ru|Западная Двина}}, {{lang-be|Заходняя Дзвіна}}) кæнæ '''Да́угавæ''' ({{lang-lv|Daugava}}, {{lang-ltg|Daugova}}) у [[Скæсæн Европæ]]йы [[цæугæдон]]. Йæ дæргъ у 1020 [[километр]]ы. == Фиппаинæгтæ == {{фиппаинæгтæ}} {{къæртт-географи}} [[Категори:Тверы облæсты цæугæдæттæ]] [[Категори:Смоленсчы облæсты цæугæдæттæ]] [[Категори:Псковы облæсты цæугæдæттæ]] [[Категори:Белоруссийы цæугæдæттæ]] [[Категори:Латвийы цæугæдæттæ]] fk0i2e4javxed2ylvh3p916ne3u1a0m 0 79020 586935 579167 2025-06-21T14:57:25Z Taamu 795 586935 wikitext text/x-wiki {{Æндæр нысаниуджытæ|Ишим (нысаниуджытæ)}} {{Цæугæдон2 |Ном = Иртыш |Оригиналон ном = {{lang-ru|Ишим}}<br>{{lang-kk|Есіл}} |Ныв = Ishim.jpg |Нывы ном = |Картæ = |Картæйы ном = |Дæргъ = 2450 |Бассейны фæзуат = 177000 |Бассейн = [[Иртыш]] → [[Обь]] → [[Карæйы денджыз]] |Цæугæдæтты бассейн = |Доны хардз = 83,1 |Барыны бынат = |Гуырæн = [[Хъазахстан]] |Гуырæны бынат = |Гуырæны бæрзæнд = |s_lat_dir = N |s_lat_deg = 50|s_lat_min = 38|s_lat_sec = 05 |s_lon_dir = E |s_lon_deg = 73|s_lon_min = 11|s_lon_sec = 41 |Донæфтæн = [[Иртыш]] |Донæфтæны бынат = |Донæфтæны бæрзæнд = |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 57|m_lat_min = 41|m_lat_sec = 53 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 71|m_lon_min = 11|m_lon_sec = 51 |Цæугæдоны уырдыг = |Паддзахад = Хъазахстан |Паддзахад 2 = Уæрæсе |Паддзахад 3 = |Позицион картæ = Уæрæсе |Позицион картæ 1 = Хъазахстан |Стъæлфыты позицитæ = 11 |ВикиКъæбицы категори = }} '''Иши́м''' ({{lang-ru|Ишим}}, {{lang-kk|Есіл}}) у цæугæдон [[Ази]]йы, тæдзы [[Уæрæсе]]йы æмæ [[Хъазахстан]]ы. Цæугæдоны дæргъ у 2450 км. {{къæртт-географи}} [[Категори:Хъазахстаны цæугæдæттæ]] [[Категори:Омсчы облæсты цæугæдæттæ]] [[Категори:Тюмены облæсты цæугæдæттæ]] c05ny693myfnfexytyqrs7y5mc1qj9x 14 80782 586886 2025-06-21T13:02:52Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Замбийы географи|Цæугæдæттæ]] [[Категори:Африкæйы цæугæдæттæ]] [[Категори:Цæугæдæттæ бæстæмæ гæсгæ]]» 586886 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Замбийы географи|Цæугæдæттæ]] [[Категори:Африкæйы цæугæдæттæ]] [[Категори:Цæугæдæттæ бæстæмæ гæсгæ]] 2no02hvvpywv95dh70y9h0i19whlok6 14 80783 586887 2025-06-21T13:03:45Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Конгойы Республикæйы географи|Цæугæдæттæ]] [[Категори:Африкæйы цæугæдæттæ]] [[Категори:Цæугæдæттæ бæстæмæ гæсгæ]]» 586887 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Конгойы Республикæйы географи|Цæугæдæттæ]] [[Категори:Африкæйы цæугæдæттæ]] [[Категори:Цæугæдæттæ бæстæмæ гæсгæ]] k7gm636ahsvd420rg00b8wxszqmi4ha 14 80784 586888 2025-06-21T13:03:53Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Конгойы Демократон Республикæйы географи|Цæугæдæттæ]] [[Категори:Африкæйы цæугæдæттæ]] [[Категори:Цæугæдæттæ бæстæмæ гæсгæ]]» 586888 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Конгойы Демократон Республикæйы географи|Цæугæдæттæ]] [[Категори:Африкæйы цæугæдæттæ]] [[Категори:Цæугæдæттæ бæстæмæ гæсгæ]] f4oy3iobujbx3tj2i097sjwkx7hkepl 14 80785 586889 2025-06-21T13:05:26Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Конгойы Демократон Республикæ|Географи]] [[Категори:Географи бæстæмæ гæсгæ]] [[Категори:Африкæйы географи]]» 586889 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Конгойы Демократон Республикæ|Географи]] [[Категори:Географи бæстæмæ гæсгæ]] [[Категори:Африкæйы географи]] nohtidllz4se2pzllzd7ugu2nb5brxd 14 80786 586890 2025-06-21T13:06:20Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Конгойы Республикæ|Географи]] [[Категори:Географи бæстæмæ гæсгæ]]» 586890 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Конгойы Республикæ|Географи]] [[Категори:Географи бæстæмæ гæсгæ]] nb3y9x0if73zqr5r09gicjkx2fu1lmh 14 80787 586891 2025-06-21T13:07:47Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Замби|Географи]] [[Категори:Географи бæстæмæ гæсгæ]]» 586891 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Замби|Географи]] [[Категори:Географи бæстæмæ гæсгæ]] f2dr1wf2oghzo2ychs5bt7po84agesr 10 80788 586892 2025-06-21T13:11:06Z Taamu 795 Фарс æрвыст æрцыд [[Хуызæг:Lang-az|Хуызæг:Lang-az-мæ]] 586892 wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Хуызæг:Lang-az]] 6r5nh5apv57m7xa85009shmphv75dno 14 80789 586897 2025-06-21T13:16:57Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Якутийы географи|Цæугæдæттæ]]» 586897 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Якутийы географи|Цæугæдæттæ]] qh04xp00yq00nfivegcqw8900ntl19t 14 80790 586898 2025-06-21T13:17:35Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Якути|Географи]] [[Категори:Уæрæсейы географи]]» 586898 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Якути|Географи]] [[Категори:Уæрæсейы географи]] bjx1ps0xj9om6gzxsm7accliqekucbl 14 80791 586901 2025-06-21T13:21:35Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Хабаровы крайы географи|Цæугæдæттæ]]» 586901 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Хабаровы крайы географи|Цæугæдæттæ]] 5posbemewpo5mi43gieqwm3zywtlzex 14 80792 586902 2025-06-21T13:22:10Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Хабаровы край|Географи]] [[Категори:Уæрæсейы географи]]» 586902 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Хабаровы край|Географи]] [[Категори:Уæрæсейы географи]] sezkx26vcjc775bjzrbq4yf4wa04mqt 14 80793 586903 2025-06-21T13:23:02Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Денджызгæроны крайы географи|Цæугæдæттæ]]» 586903 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Денджызгæроны крайы географи|Цæугæдæттæ]] nt632supova1rk5yrgwyre1c7aaxjk6 14 80794 586906 2025-06-21T13:26:10Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}}} [[Категори:Амур|Фæрсагдæттæ]]» 586906 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}}} [[Категори:Амур|Фæрсагдæттæ]] b65zd7wfcip2js2ir73zq1y7f94ocd3 586907 586906 2025-06-21T13:26:28Z Taamu 795 586907 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Амур|Фæрсагдæттæ]] hn8fompap2sukjouashyrdkl0zeadjh 14 80795 586909 2025-06-21T13:27:27Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Обь|Фæрсагдæттæ]]» 586909 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Обь|Фæрсагдæттæ]] clxjbin82724rahmsenkpbotsrhcbjg 14 80796 586911 2025-06-21T13:30:39Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Тверы облæсты географи|Цæугæдæттæ]]» 586911 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Тверы облæсты географи|Цæугæдæттæ]] iboxdqo1bvkhf8e3xpkgo47xml92moc 14 80797 586912 2025-06-21T13:31:04Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Тверы облæст|Географи]] [[Категори:Уæрæсейы географи]]» 586912 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Тверы облæст|Географи]] [[Категори:Уæрæсейы географи]] 7xyye9ig06lb981g7p1rl7zn4ixpjvb 14 80798 586913 2025-06-21T13:31:41Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Смоленсчы облæст|Географи]] [[Категори:Уæрæсейы географи]]» 586913 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Смоленсчы облæст|Географи]] [[Категори:Уæрæсейы географи]] sfssyca0vida3pxtjsfg41nv1gvkrnm 14 80799 586914 2025-06-21T13:32:19Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Псковы облæсты географи|Цæугæдæттæ]]» 586914 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Псковы облæсты географи|Цæугæдæттæ]] igbquzduomt8crg2p0isedvef0q0c4q 14 80800 586915 2025-06-21T13:35:19Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Фæсбайкалы крайы географи|Цæугæдæттæ]]» 586915 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Фæсбайкалы крайы географи|Цæугæдæттæ]] dw4ge0ys7r2vs1v40rqhfvnvk1ddh5l 14 80801 586916 2025-06-21T13:35:44Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Фæсбайкалы край|Географи]] [[Категори:Уæрæсейы географи]]» 586916 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Фæсбайкалы край|Географи]] [[Категори:Уæрæсейы географи]] ebzw1dnarsujio58130h2eo0bo58un6 14 80802 586917 2025-06-21T13:36:22Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Амуры облæсты географи|Цæугæдæттæ]]» 586917 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Амуры облæсты географи|Цæугæдæттæ]] si2039xb1wb23jin0k1wf7tijdd1wla 14 80803 586918 2025-06-21T13:36:50Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Амуры облæст|Географи]] [[Категори:Уæрæсейы географи]]» 586918 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Амуры облæст|Географи]] [[Категори:Уæрæсейы географи]] 2gh9edg5u9963inr2od8wpgdbyhu3y0 14 80804 586920 2025-06-21T13:39:39Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы географи]] [[Категори:Адыгей|Географи]]» 586920 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы географи]] [[Категори:Адыгей|Географи]] al61uyc8cooj5u26jfspcu8oumrjk4a 14 80805 586921 2025-06-21T13:40:32Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы географи]] [[Категори:Бетъырбух|Географи]]» 586921 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы географи]] [[Категори:Бетъырбух|Географи]] qp97uhgrxefu7vm9b47xwgenpdrnrq3 14 80806 586922 2025-06-21T13:41:25Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы географи]] [[Категори:Калининграды облæст|Географи]]» 586922 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы географи]] [[Категори:Калининграды облæст|Географи]] tj82lke5ogmpkan17pzuoinxp0y4oy3 14 80807 586923 2025-06-21T13:41:53Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы географи]] [[Категори:Костромайы облæст|Географи]]» 586923 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы географи]] [[Категори:Костромайы облæст|Географи]] tbay83ffcanyvzql4oqyedy0r57vblq 14 80808 586924 2025-06-21T13:42:27Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы географи]] [[Категори:Ивановойы облæст|Географи]]» 586924 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы географи]] [[Категори:Ивановойы облæст|Географи]] s89n725l9pra9pc7hudchwyxmaa8vdv 14 80809 586925 2025-06-21T13:43:06Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы географи]] [[Категори:Оренбурджы облæст|Географи]]» 586925 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы географи]] [[Категори:Оренбурджы облæст|Географи]] 42wd4zb6orcq9z3a2tfoqwgolqdik24 14 80810 586926 2025-06-21T13:43:56Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы географи]] [[Категори:Мæскуы|Географи]]» 586926 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы географи]] [[Категори:Мæскуы|Географи]] ocf3wq1x9rgl15hw4ay9f5mrsgiiu3o 14 80811 586927 2025-06-21T13:44:48Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы географи]] [[Категори:Тамбовы облæст|Географи]]» 586927 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы географи]] [[Категори:Тамбовы облæст|Географи]] latu3gosxfy77hf9w3xt5s0gol3b3pt 14 80812 586928 2025-06-21T14:50:08Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Дзутты автономон облæсты географи|Цæугæдæттæ]]» 586928 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Дзутты автономон облæсты географи|Цæугæдæттæ]] 55pkmemieq04wdgjmfbtg85gl8jan9t 14 80813 586929 2025-06-21T14:50:48Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Дзутты автономон облæст|Географи]] [[Категори:Уæрæсейы географи]]» 586929 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Дзутты автономон облæст|Географи]] [[Категори:Уæрæсейы географи]] oh46sinbjsbh9and4zg70f23vuu9pyl 14 80814 586931 2025-06-21T14:54:36Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Тюмены облæсты географи|Цæугæдæттæ]]» 586931 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Тюмены облæсты географи|Цæугæдæттæ]] ns1zn3ysk3xmlcjqd963mayobz077yy 14 80815 586932 2025-06-21T14:55:22Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Тюмены облæст|Географи]] [[Категори:Уæрæсейы географи]]» 586932 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Тюмены облæст|Географи]] [[Категори:Уæрæсейы географи]] faifjpyq8n9p54erarinlo19nnjrwsi 14 80816 586933 2025-06-21T14:56:03Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Ханты-Мансийы автономон зылды географи|Цæугæдæттæ]]» 586933 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Уæрæсейы цæугæдæттæ]] [[Категори:Ханты-Мансийы автономон зылды географи|Цæугæдæттæ]] c180p2l54o87ju52uav9s9kqnzjob4n 14 80817 586934 2025-06-21T14:56:33Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Commonscat}} [[Категори:Ханты-Мансийы автономон зылд|Географи]] [[Категори:Уæрæсейы географи]]» 586934 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Категори:Ханты-Мансийы автономон зылд|Географи]] [[Категори:Уæрæсейы географи]] fqjygqexza27n9diyhdqs6cju45znv7 10 80818 586937 2025-06-21T18:57:05Z Ymblanter 6212 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «Международный морской музей Гамбурга в здании пакгауза B, Гамбург, Германия» 586937 wikitext text/x-wiki Международный морской музей Гамбурга в здании пакгауза B, Гамбург, Германия bfb8mz15flu0i4zlrggfby587g8o92d 10 80819 586938 2025-06-21T18:57:25Z Ymblanter 6212 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «Maritimes Museum Hamburg (2024)-L1005406.jpg» 586938 wikitext text/x-wiki Maritimes Museum Hamburg (2024)-L1005406.jpg 3d2bngmep3x8hvwe1298erz4akf3hde 0 80820 586940 2025-06-21T19:14:23Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{ЦР |Статус = Хъæу |Ирон ном = Кюнлюм |Оригиналон ном = |Ныв = |Ном = |Паддзахад = Уæрæсе |Герб = |Тырыса = |Гербы уæрх = |Тырысайы уæрх = |lat_deg = 43 |lat_min = 06 |lat_s...» 586940 wikitext text/x-wiki {{ЦР |Статус = Хъæу |Ирон ном = Кюнлюм |Оригиналон ном = |Ныв = |Ном = |Паддзахад = Уæрæсе |Герб = |Тырыса = |Гербы уæрх = |Тырысайы уæрх = |lat_deg = 43 |lat_min = 06 |lat_sec = 23 |lon_deg = 43 |lon_min = 25 |lon_sec = 45 |CoordAddon = |CoordScale = |Паддзахады картæйы ас = 300 |Регионы картæйы ас = 300 |Районы картæйы ас = 300 |Регионы тип = Уæрæсейы федеративон арæзт{{!}}Федерацийы субъект |Регион = Кæсæг-Балхъар |Регион таблицæйы = Кæсæг-Балхъар |Районы тип = Муниципалон район (Уæрæсе){{!}}Муниципалон район |Район = Цæрæчы район |Район таблицæйы = Цæрæчы район |Æмбалады тип = |Æмбалад = |Сæргълæууæджы тип = |Сæргълæууæг = |Бындурæвæрд = |Раздæры нæмттæ = |Статус кæдæй = |Фыццаг кой = |Фæзуат = |Бæрзæнды тип = |Центры бæрзæнд = |Бæстыхъæд = |Официалон æвзаг = |Официалон æвзаг-ref = |Цæрджытæ = 0 |Сфысты аз = |Æнгомдзинад = |Агломераци = |Националон сконд = |Динон сконд = |Сахатон таг = +3 |DST = |Телефонон код = |Посты индекстæ = |Автомобилон код = |Идентификаторы тип = |Цифрон идентификатор = |ВикиКъæбицы категори = |Сайт = |Сайты æвзаг = }} '''Кюнлюм''' у æдзæрæг хъæу [[Кæсæг-Балхъар]]ы. Ис [[Уæллаг Асы]]йы хъæумæ ’ввахс. {{къæртт-истори}} [[Категори:Асы]] 6od1savj3ibdcs1xgdlk8ayvzsrtklq 586941 586940 2025-06-21T19:15:11Z Taamu 795 586941 wikitext text/x-wiki {{ЦР |Статус = Хъæу |Ирон ном = Кюнлюм |Оригиналон ном = |Ныв = Разрушенный аул Кюнлюм. Верхняя Балкария.jpg |Ном = |Паддзахад = Уæрæсе |Герб = |Тырыса = |Гербы уæрх = |Тырысайы уæрх = |lat_deg = 43 |lat_min = 06 |lat_sec = 23 |lon_deg = 43 |lon_min = 25 |lon_sec = 45 |CoordAddon = |CoordScale = |Паддзахады картæйы ас = 300 |Регионы картæйы ас = 300 |Районы картæйы ас = 300 |Регионы тип = Уæрæсейы федеративон арæзт{{!}}Федерацийы субъект |Регион = Кæсæг-Балхъар |Регион таблицæйы = Кæсæг-Балхъар |Районы тип = Муниципалон район (Уæрæсе){{!}}Муниципалон район |Район = Цæрæчы район |Район таблицæйы = Цæрæчы район |Æмбалады тип = |Æмбалад = |Сæргълæууæджы тип = |Сæргълæууæг = |Бындурæвæрд = |Раздæры нæмттæ = |Статус кæдæй = |Фыццаг кой = |Фæзуат = |Бæрзæнды тип = |Центры бæрзæнд = |Бæстыхъæд = |Официалон æвзаг = |Официалон æвзаг-ref = |Цæрджытæ = 0 |Сфысты аз = |Æнгомдзинад = |Агломераци = |Националон сконд = |Динон сконд = |Сахатон таг = +3 |DST = |Телефонон код = |Посты индекстæ = |Автомобилон код = |Идентификаторы тип = |Цифрон идентификатор = |ВикиКъæбицы категори = |Сайт = |Сайты æвзаг = }} '''Кюнлюм''' у æдзæрæг хъæу [[Кæсæг-Балхъар]]ы. Ис [[Уæллаг Асы]]йы хъæумæ ’ввахс. {{къæртт-истори}} [[Категори:Асы]] c7o889q0saird8dnpszzcecfnmkszos 0 80821 586942 2025-06-21T19:21:28Z Taamu 795 Фарс æрвыст æрцыд [[Кистинкæ|Кистинкæмæ]] 586942 wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Кистинкæ]] oni5r80dap7djfronfbsh5e1vbstdet 0 80822 586944 2025-06-21T20:49:51Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Кинематографист |изображение = |ширина = |место рождения = |гражданство = |профессия = [[актёр]] |годы активности = |направление = |награды = }}» 586944 wikitext text/x-wiki {{Кинематографист |изображение = |ширина = |место рождения = |гражданство = |профессия = [[актёр]] |годы активности = |направление = |награды = }} m33hkx49b76w7dyoteu9wqxnce6tpur 586945 586944 2025-06-21T20:51:07Z Taamu 795 586945 wikitext text/x-wiki {{Кинематографист |изображение = |ширина = |место рождения = |гражданство = |профессия = [[актёр]] |годы активности = |направление = |награды = }} '''Цырыхаты Петя''' {{къæртт-цардафыст}} [[Категори:Ирон актёртæ]] [[Категори:Цырыхатæ|Петя]] c073thobou39lr5qtxuhm09afpxiir8 586946 586945 2025-06-21T20:53:41Z Taamu 795 586946 wikitext text/x-wiki {{Кинематографист |изображение = |ширина = |место рождения = |гражданство = |профессия = [[актёр]] |годы активности = |направление = |награды = }} '''Цырыхаты Петя''' (райгуырдис [[1911-æм аз]]ы [[Быдыры Дæргъæвс]]ы — амардис [[1973-æм аз]]ы) у ирон актёр, УСФСР-ы сгуыхт артист, Цæгат Ирыстоны АССР-ы адæмон артист. == Цардафыст == {{къæртт-цардафыст}} [[Категори:Ирон актёртæ]] [[Категори:Цырыхатæ|Петя]] gtazakp0174vf7hiw6i1cue51gvu40r 586947 586946 2025-06-22T08:29:26Z Taamu 795 586947 wikitext text/x-wiki {{Кинематографист |изображение = |ширина = |место рождения = |гражданство = |профессия = [[актёр]] |годы активности = |направление = |награды = }} '''Цырыхаты Петя''' (райгуырдис [[1911-æм аз]]ы [[Быдыры Дæргъæвс]]ы — амардис [[1973-æм аз]]ы) у ирон актёр, УСФСР-ы сгуыхт артист, Цæгат Ирыстоны АССР-ы адæмон артист. == Цардафыст == Цырыхаты Петя райгуырди 1911 азы Быдыры Дæргъæвсы, мæгуыр зæхкусæг лæджы хæдзары. Сывæллон ма уыди Петя, афтæмæй амарди йæ мад. 1930 азы бацыди Дзæуджыхъæуы горæды рабфакмæ æмæ дзы фæцахуыр кодта 1931 азмæ. 1931 азы Петя æрвыст æрцыди Мæскуыйы Театрон Аивады скъоламæ æмæ йæ 1935 азы фæци каст. 1935 азæй фæстæмæ кусы Цæгат Ирыстоны Паддзахадон театы актёрæй. Ирон театр кусын куы райдыдта, уæдæй нырмæ Цырыхаты Петя бирæ рольтæ ахъазыди. 1936 азæй нырмæ Петя хъазы «Дыууæ хойы» фийауы роль. {{къæртт-цардафыст}} [[Категори:Ирон актёртæ]] [[Категори:Цырыхатæ|Петя]] kwhtlp3pu61istlkchknhs030fvecyj 586948 586947 2025-06-22T08:33:33Z Taamu 795 586948 wikitext text/x-wiki {{Кинематографист |изображение = |ширина = |место рождения = |гражданство = |профессия = [[актёр]] |годы активности = |направление = |награды = }} '''Цырыхаты Петя''' (райгуырдис [[1911-æм аз]]ы [[Быдыры Дæргъæвс]]ы — амардис [[1973-æм аз]]ы) у ирон актёр, УСФСР-ы сгуыхт артист, Цæгат Ирыстоны АССР-ы адæмон артист. == Цардафыст == Цырыхаты Петя райгуырди 1911 азы Быдыры Дæргъæвсы, мæгуыр зæхкусæг лæджы хæдзары. Сывæллон ма уыди Петя, афтæмæй амарди йæ мад. 1930 азы бацыди Дзæуджыхъæуы горæды рабфакмæ æмæ дзы фæцахуыр кодта 1931 азмæ. 1931 азы Петя æрвыст æрцыди Мæскуыйы Театрон Аивады скъоламæ æмæ йæ 1935 азы фæци каст. 1935 азæй фæстæмæ кусы Цæгат Ирыстоны Паддзахадон театы актёрæй. Ирон театр кусын куы райдыдта, уæдæй нырмæ Цырыхаты Петя бирæ рольтæ ахъазыди. 1936 азæй Петя хъазы «Дыууæ хойы» фийауы роль. {{къæртт-цардафыст}} [[Категори:Ирон актёртæ]] [[Категори:Цырыхатæ|Петя]] kwclh044bvmxavyxm4l8ggjfm3d3xxt 586949 586948 2025-06-22T08:33:57Z Taamu 795 586949 wikitext text/x-wiki {{Кинематографист |изображение = |ширина = |место рождения = |гражданство = |профессия = [[актёр]] |годы активности = |направление = |награды = }} '''Цырыхаты Хъазыбеджы фырт Петя''' (райгуырдис [[1911-æм аз]]ы [[Быдыры Дæргъæвс]]ы — амардис [[1973-æм аз]]ы) у ирон актёр, УСФСР-ы сгуыхт артист, Цæгат Ирыстоны АССР-ы адæмон артист. == Цардафыст == Цырыхаты Петя райгуырди 1911 азы Быдыры Дæргъæвсы, мæгуыр зæхкусæг лæджы хæдзары. Сывæллон ма уыди Петя, афтæмæй амарди йæ мад. 1930 азы бацыди Дзæуджыхъæуы горæды рабфакмæ æмæ дзы фæцахуыр кодта 1931 азмæ. 1931 азы Петя æрвыст æрцыди Мæскуыйы Театрон Аивады скъоламæ æмæ йæ 1935 азы фæци каст. 1935 азæй фæстæмæ кусы Цæгат Ирыстоны Паддзахадон театы актёрæй. Ирон театр кусын куы райдыдта, уæдæй нырмæ Цырыхаты Петя бирæ рольтæ ахъазыди. 1936 азæй Петя хъазы «Дыууæ хойы» фийауы роль. {{къæртт-цардафыст}} [[Категори:Ирон актёртæ]] [[Категори:Цырыхатæ|Петя]] 3pjcmuxmy6iee3j9e5lm9fvdz5q6wxe 586951 586949 2025-06-22T10:19:32Z Taamu 795 586951 wikitext text/x-wiki {{Кинематографист |изображение = |ширина = |место рождения = |гражданство = |профессия = [[актёр]] |годы активности = |направление = |награды = }} '''Цырыхаты Хъазыбеджы фырт Петя''' (райгуырдис [[1911-æм аз]]ы [[Быдыры Дæргъæвс]]ы — амардис [[1973-æм аз]]ы) у ирон актёр, УСФСР-ы сгуыхт артист, Цæгат Ирыстоны АССР-ы адæмон артист. == Цардафыст == Цырыхаты Петя райгуырди 1911 азы Быдыры Дæргъæвсы, мæгуыр зæхкусæг лæджы хæдзары. Сывæллон ма уыди Петя, афтæмæй амарди йæ мад. 1930 азы бацыди Дзæуджыхъæуы горæды рабфакмæ æмæ дзы фæцахуыр кодта 1931 азмæ. 1931 азы Петя æрвыст æрцыди Мæскуыйы Театрон Аивады скъоламæ æмæ йæ 1935 азы фæци каст. 1935 азæй фæстæмæ кусы Цæгат Ирыстоны Паддзахадон театы актёрæй. Ирон театр кусын куы райдыдта, уæдæй нырмæ Цырыхаты Петя бирæ рольтæ ахъазыди. 1936 азæй Петя хъазы «Дыууæ хойы» фийауы роль.<ref>Ирон театр. Цæгат Ирыстоны АССР-ы Паддзахадон рауагъдад — Орджоникидзе, 1940</ref> == Фиппаинæгтæ == {{фиппаинæгтæ}} {{къæртт-цардафыст}} [[Категори:Ирон актёртæ]] [[Категори:Цырыхатæ|Петя]] 3xzr9q2cyhhfsa1vmh64uiccq8mecc4 586952 586951 2025-06-22T10:21:12Z Taamu 795 586952 wikitext text/x-wiki {{Кинематографист |изображение = |ширина = |место рождения = |гражданство = |профессия = [[актёр]] |годы активности = |направление = |награды = }} '''Цырыхаты Хъазыбеджы фырт Петя''' (райгуырдис [[1911-æм аз]]ы [[Быдыры Дæргъæвс]]ы — амардис [[1973-æм аз]]ы) у ирон актёр, УСФСР-ы сгуыхт артист, Цæгат Ирыстоны АССР-ы адæмон артист. == Цардафыст == Цырыхаты Петя райгуырди 1911 азы Быдыры Дæргъæвсы, мæгуыр зæхкусæг лæджы хæдзары. Сывæллон ма уыди Петя, афтæмæй амарди йæ мад. 1930 азы бацыди Дзæуджыхъæуы сахары рабфакмæ æмæ дзы фæцахуыр кодта 1931 азмæ. 1931 азы Петя æрвыст æрцыди Мæскуыйы Театрон Аивады скъоламæ æмæ йæ 1935 азы фæци каст. 1935 азæй фæстæмæ кусы Цæгат Ирыстоны Паддзахадон театры актёрæй. Ирон театр кусын куы райдыдта, уæдæй Цырыхаты Петя бирæ рольтæ ахъазыди. 1936 азæй Петя хъазы «Дыууæ хойы» фийауы роль.<ref>Ирон театр. Цæгат Ирыстоны АССР-ы Паддзахадон рауагъдад — Орджоникидзе, 1940</ref> == Фиппаинæгтæ == {{фиппаинæгтæ}} {{къæртт-цардафыст}} [[Категори:Ирон актёртæ]] [[Категори:Цырыхатæ|Петя]] gwd08iznfw452u8edidu57bh89ck7eo 0 80823 586950 2025-06-22T08:40:35Z Taamu 795 Фарс æрвыст æрцыд [[Кистинкæ|Кистинкæмæ]] 586950 wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Кистинкæ]] oni5r80dap7djfronfbsh5e1vbstdet 0 80824 586953 2025-06-22T10:21:47Z Taamu 795 Фарс æрвыст æрцыд [[Цырыхаты Петя|Цырыхаты Петямæ]] 586953 wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Цырыхаты Петя]] 2lrsye3zla0vjtrk46e43z14tkb2xof 0 80825 586954 2025-06-22T10:25:20Z Taamu 795 Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «'''Токаты Инусы фырт Асæх''' (1910-1994) у ирон драматург, æхсæнадон архайæг. Асæх райгуырд 10 майы 1910 азы Хохы Дæргъæвсы. Йæ сабидуг арвыста æрхуым зæрдæимæ. Фарастаздзыдæй Асæх баззад сидзæрæй. Хызта бонджынты фос æмæ афтæмæй йæхицæн къæбæр ама...» 586954 wikitext text/x-wiki '''Токаты Инусы фырт Асæх''' (1910-1994) у ирон драматург, æхсæнадон архайæг. Асæх райгуырд 10 майы 1910 азы Хохы Дæргъæвсы. Йæ сабидуг арвыста æрхуым зæрдæимæ. Фарастаздзыдæй Асæх баззад сидзæрæй. Хызта бонджынты фос æмæ афтæмæй йæхицæн къæбæр амал кодта. 1921-1924 азты фидæны фыссæг хъомыл кодта сидзæрты хæдзары. 1928 азы кусынмæ бацыд чингуытæ уадзæн типографимæ, 1931 азы та сси Мæскуыйы паддзахадон театралон аивæдты институты студент. 1935 азы Токайы фырт каст фæцис Театралон институт, æмæ, Цæгат Ирыстоны фыццаг хатт Ирон паддзахадон театр куы байгом, уæд уым кусын райдыдта актерæй. Фæстæдæр ссис Ирон театры режиссер æмæ директор. 1941 азы Асæх ацыд Фыдыбæстæйы Стыр хæстмæ, уыд бастдзинады взводы командир. Йæ хъæбатырдзинады тыххæй хорзæхгонд æрцыд бирæ хæстон хæрзиуджытæй. Тохы быдырæй куы сыздæхт, уæд та фæстæмæ йæ уарзон Ирон театры дарддæр кусын райдыдта актерæй, режиссерæй, литературоон хайады сæргълæууæгæй. 1946 азы Асæхæн лæвæрд æрцыд нæ республикæйы сгуыхт артисты ном. Фæстæдæр Асæх куыста ахæм бæрнон бынæтты: уыд Ирон театры директор, куыста Цæгат Ирыстоны чиныгуадзæн рауагъдады директорæй, Фысджыты цæдисы бæрнон секретарæй, журнал «Мах дуджы» редакторæй æмæ æндæр æхсæнадон бынæтты. Асæх кæд театралон институт каст фæцис, уæддæр уымæн йæ къухы фылдæр æнтыстдзинæдтæ бафтыд литературæйы, тынгдæр та драматургийы. Фыста æмдзæвгæтæ æмæ радзырдтæ. Йе ‘мдзæвгæтæй йын иуæй-иутыл нæ композитортæ скодтой зарджытæ («Ды та мыл куыйты сардыдтай», «Хъазийы зарæг» æмæ æнд.) Асæхы фыст радзырдтæ, очерктæ æмæ публицистон уацтæ арæх мыхуыры цыдысты кувд бынæттон, афтæ центрон газеттæ æмæ журналты («Известия», «Литературная Россия», «Советская культура», «Вопросы литературы» æмæ æнд.). Фыссæджы прозаикон уацмысты æмбырдгæндтæ хицæн чингуытæй цæуын райдыдтой 1940 азæй фæстæмæ. Йæ уацау «Катя» (1959, 1960) ирон æмæ уырыссаг æвзæгтыл мыхуыргонд æрцыд нæхи рауагъдады æмæ Мæскуыйы. Уый фæстæ кæрæдзийы фæдыл мыхуыры фæзындысты Асæхы фыст пьесæтæ: «Тохы æхсæв» (1940), «Æнæмæлæт Дзаххотт», «Тузары фæндæгтæ», «Усгуртæ» (1950, 1955), «Æууæнчы аргъ», «Базырджынтæ» (1962), «Тараты Заретæ», «Цы номæй дæм бадзурон», «Зынаргъ лæвар» æмæ æндæртæ. Ацы æппæт пьесæтæ æвæрд æрцыдысты Ирон театры сценæйыл. Асæхы фыст пьесæ «Усгуртæ» та тæлмацгонд æрцыд бæстæйы адæмты бирæ æвзæгтæм, сæвæрдтой йæ суанг Польшæйы, Чехословакийы, Болгарийы æмæ æндæр фæсарæйнаг бæстæты стыр сценæтыл дæр. Токайы-фырт ма уыд тæлмацгæнæг дæр. Ирон æвзагмæ раивта советтон, уырыссаг æмæ фæ, сарæйнаг классикты фыст пьесæтæй дæс æмæ ссæдзæй фылдæр. Уыдонимæ: А.Н. Островскийы «Гроза», В. Шекспиры «Король Лир», «Ромео и Джульетта», В. Шиллеры «Разбойники», К.Гольдонийы «Слуга двух господ» æмæ æндæртæ. Уыдон дæр æвæрд æрцыдысты ирон театры сценæйыл. Æнæмæнг, хъæздыг, цæсты ахадгæ, бирæвæрсыг æмæ егъау у Токаты Асæхы сфæлдыстад. Фыссæг-драматург арæхстджынæй пайда кодта ирон адæмон лексикæйæ, æмбисæндтæй æмæ таурæгътæй, адæмон юморæй. Асæх кæд абон не ‘хсæн нал ис, уæддæр йæ фæстæ цы бирæ литературон уацмыстæ ныууагъта, уыдон адæм кæсынц зæрдиагæй æмæ йын йæ ном кæддæриддæр æрæмысынц стыр æхсызгонæй. Фыссæг та фæцæры, уæдмæ, цалынмæ йын адæм йæ уацмыстæ фæкæсынц. [[Категори:Токатæ|Асæх]] [[Категори:Ирон драматургтæ]] 5ov5n6ru7ky8y3307j78itsoqwcfs28 586955 586954 2025-06-22T10:25:38Z Taamu 795 586955 wikitext text/x-wiki '''Токаты Инусы фырт Асæх''' (1910-1994) у ирон драматург, æхсæнадон архайæг. == Цардафыст == Асæх райгуырд 10 майы 1910 азы Хохы Дæргъæвсы. Йæ сабидуг арвыста æрхуым зæрдæимæ. Фарастаздзыдæй Асæх баззад сидзæрæй. Хызта бонджынты фос æмæ афтæмæй йæхицæн къæбæр амал кодта. 1921-1924 азты фидæны фыссæг хъомыл кодта сидзæрты хæдзары. 1928 азы кусынмæ бацыд чингуытæ уадзæн типографимæ, 1931 азы та сси Мæскуыйы паддзахадон театралон аивæдты институты студент. 1935 азы Токайы фырт каст фæцис Театралон институт, æмæ, Цæгат Ирыстоны фыццаг хатт Ирон паддзахадон театр куы байгом, уæд уым кусын райдыдта актерæй. Фæстæдæр ссис Ирон театры режиссер æмæ директор. 1941 азы Асæх ацыд Фыдыбæстæйы Стыр хæстмæ, уыд бастдзинады взводы командир. Йæ хъæбатырдзинады тыххæй хорзæхгонд æрцыд бирæ хæстон хæрзиуджытæй. Тохы быдырæй куы сыздæхт, уæд та фæстæмæ йæ уарзон Ирон театры дарддæр кусын райдыдта актерæй, режиссерæй, литературоон хайады сæргълæууæгæй. 1946 азы Асæхæн лæвæрд æрцыд нæ республикæйы сгуыхт артисты ном. Фæстæдæр Асæх куыста ахæм бæрнон бынæтты: уыд Ирон театры директор, куыста Цæгат Ирыстоны чиныгуадзæн рауагъдады директорæй, Фысджыты цæдисы бæрнон секретарæй, журнал «Мах дуджы» редакторæй æмæ æндæр æхсæнадон бынæтты. Асæх кæд театралон институт каст фæцис, уæддæр уымæн йæ къухы фылдæр æнтыстдзинæдтæ бафтыд литературæйы, тынгдæр та драматургийы. Фыста æмдзæвгæтæ æмæ радзырдтæ. Йе ‘мдзæвгæтæй йын иуæй-иутыл нæ композитортæ скодтой зарджытæ («Ды та мыл куыйты сардыдтай», «Хъазийы зарæг» æмæ æнд.) Асæхы фыст радзырдтæ, очерктæ æмæ публицистон уацтæ арæх мыхуыры цыдысты кувд бынæттон, афтæ центрон газеттæ æмæ журналты («Известия», «Литературная Россия», «Советская культура», «Вопросы литературы» æмæ æнд.). Фыссæджы прозаикон уацмысты æмбырдгæндтæ хицæн чингуытæй цæуын райдыдтой 1940 азæй фæстæмæ. Йæ уацау «Катя» (1959, 1960) ирон æмæ уырыссаг æвзæгтыл мыхуыргонд æрцыд нæхи рауагъдады æмæ Мæскуыйы. Уый фæстæ кæрæдзийы фæдыл мыхуыры фæзындысты Асæхы фыст пьесæтæ: «Тохы æхсæв» (1940), «Æнæмæлæт Дзаххотт», «Тузары фæндæгтæ», «Усгуртæ» (1950, 1955), «Æууæнчы аргъ», «Базырджынтæ» (1962), «Тараты Заретæ», «Цы номæй дæм бадзурон», «Зынаргъ лæвар» æмæ æндæртæ. Ацы æппæт пьесæтæ æвæрд æрцыдысты Ирон театры сценæйыл. Асæхы фыст пьесæ «Усгуртæ» та тæлмацгонд æрцыд бæстæйы адæмты бирæ æвзæгтæм, сæвæрдтой йæ суанг Польшæйы, Чехословакийы, Болгарийы æмæ æндæр фæсарæйнаг бæстæты стыр сценæтыл дæр. Токайы-фырт ма уыд тæлмацгæнæг дæр. Ирон æвзагмæ раивта советтон, уырыссаг æмæ фæ, сарæйнаг классикты фыст пьесæтæй дæс æмæ ссæдзæй фылдæр. Уыдонимæ: А.Н. Островскийы «Гроза», В. Шекспиры «Король Лир», «Ромео и Джульетта», В. Шиллеры «Разбойники», К.Гольдонийы «Слуга двух господ» æмæ æндæртæ. Уыдон дæр æвæрд æрцыдысты ирон театры сценæйыл. Æнæмæнг, хъæздыг, цæсты ахадгæ, бирæвæрсыг æмæ егъау у Токаты Асæхы сфæлдыстад. Фыссæг-драматург арæхстджынæй пайда кодта ирон адæмон лексикæйæ, æмбисæндтæй æмæ таурæгътæй, адæмон юморæй. Асæх кæд абон не ‘хсæн нал ис, уæддæр йæ фæстæ цы бирæ литературон уацмыстæ ныууагъта, уыдон адæм кæсынц зæрдиагæй æмæ йын йæ ном кæддæриддæр æрæмысынц стыр æхсызгонæй. Фыссæг та фæцæры, уæдмæ, цалынмæ йын адæм йæ уацмыстæ фæкæсынц. [[Категори:Токатæ|Асæх]] [[Категори:Ирон драматургтæ]] h8osfmh51dq3qu9cpulzuvh7arjhggp 586957 586955 2025-06-22T11:28:00Z Taamu 795 586957 wikitext text/x-wiki '''Токаты Инусы фырт Асæх''' (1910-1994) у ирон драматург, поэт æмæ прозаик, [[Токаты Алихан]]ы ’фсымæр. == Цардафыст == Асæх райгуырд 10 майы 1910 азы Хохы Дæргъæвсы. Йæ сабидуг арвыста æрхуым зæрдæимæ. Фарастаздзыдæй Асæх баззад сидзæрæй. Хызта бонджынты фос æмæ афтæмæй йæхицæн къæбæр амал кодта. 1921-1924 азты фидæны фыссæг хъомыл кодта сидзæрты хæдзары. 1928 азы кусынмæ бацыд чингуытæ уадзæн типографимæ, 1931 азы та сси Мæскуыйы паддзахадон театралон аивæдты институты студент. 1935 азы Токайы фырт каст фæцис Театралон институт, æмæ, Цæгат Ирыстоны фыццаг хатт Ирон паддзахадон театр куы байгом, уæд уым кусын райдыдта актерæй. Фæстæдæр ссис Ирон театры режиссер æмæ директор. 1941 азы Асæх ацыд Фыдыбæстæйы Стыр хæстмæ, уыд бастдзинады взводы командир. Йæ хъæбатырдзинады тыххæй хорзæхгонд æрцыд бирæ хæстон хæрзиуджытæй. Тохы быдырæй куы сыздæхт, уæд та фæстæмæ йæ уарзон Ирон театры дарддæр кусын райдыдта актерæй, режиссерæй, литературоон хайады сæргълæууæгæй. 1946 азы Асæхæн лæвæрд æрцыд нæ республикæйы сгуыхт артисты ном. Фæстæдæр Асæх куыста ахæм бæрнон бынæтты: уыд Ирон театры директор, куыста Цæгат Ирыстоны чиныгуадзæн рауагъдады директорæй, Фысджыты цæдисы бæрнон секретарæй, журнал «Мах дуджы» редакторæй æмæ æндæр æхсæнадон бынæтты. Асæх кæд театралон институт каст фæцис, уæддæр уымæн йæ къухы фылдæр æнтыстдзинæдтæ бафтыд литературæйы, тынгдæр та драматургийы. Фыста æмдзæвгæтæ æмæ радзырдтæ. Йе ‘мдзæвгæтæй йын иуæй-иутыл нæ композитортæ скодтой зарджытæ («Ды та мыл куыйты сардыдтай», «Хъазийы зарæг» æмæ æнд.) Асæхы фыст радзырдтæ, очерктæ æмæ публицистон уацтæ арæх мыхуыры цыдысты кувд бынæттон, афтæ центрон газеттæ æмæ журналты («Известия», «Литературная Россия», «Советская культура», «Вопросы литературы» æмæ æнд.). Фыссæджы прозаикон уацмысты æмбырдгæндтæ хицæн чингуытæй цæуын райдыдтой 1940 азæй фæстæмæ. Йæ уацау «Катя» (1959, 1960) ирон æмæ уырыссаг æвзæгтыл мыхуыргонд æрцыд нæхи рауагъдады æмæ Мæскуыйы. Уый фæстæ кæрæдзийы фæдыл мыхуыры фæзындысты Асæхы фыст пьесæтæ: «Тохы æхсæв» (1940), «Æнæмæлæт Дзаххотт», «Тузары фæндæгтæ», «Усгуртæ» (1950, 1955), «Æууæнчы аргъ», «Базырджынтæ» (1962), «Тараты Заретæ», «Цы номæй дæм бадзурон», «Зынаргъ лæвар» æмæ æндæртæ. Ацы æппæт пьесæтæ æвæрд æрцыдысты Ирон театры сценæйыл. Асæхы фыст пьесæ «Усгуртæ» та тæлмацгонд æрцыд бæстæйы адæмты бирæ æвзæгтæм, сæвæрдтой йæ суанг Польшæйы, Чехословакийы, Болгарийы æмæ æндæр фæсарæйнаг бæстæты стыр сценæтыл дæр. Токайы-фырт ма уыд тæлмацгæнæг дæр. Ирон æвзагмæ раивта советтон, уырыссаг æмæ фæ, сарæйнаг классикты фыст пьесæтæй дæс æмæ ссæдзæй фылдæр. Уыдонимæ: А.Н. Островскийы «Гроза», В. Шекспиры «Король Лир», «Ромео и Джульетта», В. Шиллеры «Разбойники», К.Гольдонийы «Слуга двух господ» æмæ æндæртæ. Уыдон дæр æвæрд æрцыдысты ирон театры сценæйыл. Æнæмæнг, хъæздыг, цæсты ахадгæ, бирæвæрсыг æмæ егъау у Токаты Асæхы сфæлдыстад. Фыссæг-драматург арæхстджынæй пайда кодта ирон адæмон лексикæйæ, æмбисæндтæй æмæ таурæгътæй, адæмон юморæй. Асæх кæд абон не ‘хсæн нал ис, уæддæр йæ фæстæ цы бирæ литературон уацмыстæ ныууагъта, уыдон адæм кæсынц зæрдиагæй æмæ йын йæ ном кæддæриддæр æрæмысынц стыр æхсызгонæй. Фыссæг та фæцæры, уæдмæ, цалынмæ йын адæм йæ уацмыстæ фæкæсынц. [[Категори:Токатæ|Асæх]] [[Категори:Ирон драматургтæ]] j0hj1x4yf228qxx8se5bg3fj4edm8qw 586958 586957 2025-06-22T11:29:53Z Taamu 795 586958 wikitext text/x-wiki '''Токаты Инусы фырт Асæх''' (1910-1994) у ирон драматург, поэт æмæ прозаик, [[Мах дуг|журнал «Мах дуджы»]] редактор (1952—1954), [[Токаты Алихан]]ы ’фсымæр. == Цардафыст == Асæх райгуырд 10 майы 1910 азы Хохы Дæргъæвсы. Йæ сабидуг арвыста æрхуым зæрдæимæ. Фарастаздзыдæй Асæх баззад сидзæрæй. Хызта бонджынты фос æмæ афтæмæй йæхицæн къæбæр амал кодта. 1921-1924 азты фидæны фыссæг хъомыл кодта сидзæрты хæдзары. 1928 азы кусынмæ бацыд чингуытæ уадзæн типографимæ, 1931 азы та сси Мæскуыйы паддзахадон театралон аивæдты институты студент. 1935 азы Токайы фырт каст фæцис Театралон институт, æмæ, Цæгат Ирыстоны фыццаг хатт Ирон паддзахадон театр куы байгом, уæд уым кусын райдыдта актерæй. Фæстæдæр ссис Ирон театры режиссер æмæ директор. 1941 азы Асæх ацыд Фыдыбæстæйы Стыр хæстмæ, уыд бастдзинады взводы командир. Йæ хъæбатырдзинады тыххæй хорзæхгонд æрцыд бирæ хæстон хæрзиуджытæй. Тохы быдырæй куы сыздæхт, уæд та фæстæмæ йæ уарзон Ирон театры дарддæр кусын райдыдта актерæй, режиссерæй, литературоон хайады сæргълæууæгæй. 1946 азы Асæхæн лæвæрд æрцыд нæ республикæйы сгуыхт артисты ном. Фæстæдæр Асæх куыста ахæм бæрнон бынæтты: уыд Ирон театры директор, куыста Цæгат Ирыстоны чиныгуадзæн рауагъдады директорæй, Фысджыты цæдисы бæрнон секретарæй, журнал «Мах дуджы» редакторæй æмæ æндæр æхсæнадон бынæтты. Асæх кæд театралон институт каст фæцис, уæддæр уымæн йæ къухы фылдæр æнтыстдзинæдтæ бафтыд литературæйы, тынгдæр та драматургийы. Фыста æмдзæвгæтæ æмæ радзырдтæ. Йе ‘мдзæвгæтæй йын иуæй-иутыл нæ композитортæ скодтой зарджытæ («Ды та мыл куыйты сардыдтай», «Хъазийы зарæг» æмæ æнд.) Асæхы фыст радзырдтæ, очерктæ æмæ публицистон уацтæ арæх мыхуыры цыдысты кувд бынæттон, афтæ центрон газеттæ æмæ журналты («Известия», «Литературная Россия», «Советская культура», «Вопросы литературы» æмæ æнд.). Фыссæджы прозаикон уацмысты æмбырдгæндтæ хицæн чингуытæй цæуын райдыдтой 1940 азæй фæстæмæ. Йæ уацау «Катя» (1959, 1960) ирон æмæ уырыссаг æвзæгтыл мыхуыргонд æрцыд нæхи рауагъдады æмæ Мæскуыйы. Уый фæстæ кæрæдзийы фæдыл мыхуыры фæзындысты Асæхы фыст пьесæтæ: «Тохы æхсæв» (1940), «Æнæмæлæт Дзаххотт», «Тузары фæндæгтæ», «Усгуртæ» (1950, 1955), «Æууæнчы аргъ», «Базырджынтæ» (1962), «Тараты Заретæ», «Цы номæй дæм бадзурон», «Зынаргъ лæвар» æмæ æндæртæ. Ацы æппæт пьесæтæ æвæрд æрцыдысты Ирон театры сценæйыл. Асæхы фыст пьесæ «Усгуртæ» та тæлмацгонд æрцыд бæстæйы адæмты бирæ æвзæгтæм, сæвæрдтой йæ суанг Польшæйы, Чехословакийы, Болгарийы æмæ æндæр фæсарæйнаг бæстæты стыр сценæтыл дæр. Токайы-фырт ма уыд тæлмацгæнæг дæр. Ирон æвзагмæ раивта советтон, уырыссаг æмæ фæ, сарæйнаг классикты фыст пьесæтæй дæс æмæ ссæдзæй фылдæр. Уыдонимæ: А.Н. Островскийы «Гроза», В. Шекспиры «Король Лир», «Ромео и Джульетта», В. Шиллеры «Разбойники», К.Гольдонийы «Слуга двух господ» æмæ æндæртæ. Уыдон дæр æвæрд æрцыдысты ирон театры сценæйыл. Æнæмæнг, хъæздыг, цæсты ахадгæ, бирæвæрсыг æмæ егъау у Токаты Асæхы сфæлдыстад. Фыссæг-драматург арæхстджынæй пайда кодта ирон адæмон лексикæйæ, æмбисæндтæй æмæ таурæгътæй, адæмон юморæй. Асæх кæд абон не ‘хсæн нал ис, уæддæр йæ фæстæ цы бирæ литературон уацмыстæ ныууагъта, уыдон адæм кæсынц зæрдиагæй æмæ йын йæ ном кæддæриддæр æрæмысынц стыр æхсызгонæй. Фыссæг та фæцæры, уæдмæ, цалынмæ йын адæм йæ уацмыстæ фæкæсынц. [[Категори:Токатæ|Асæх]] [[Категори:Ирон драматургтæ]] 7n5v2esmhbyt9so2asrnaenzpg3kasf 586959 586958 2025-06-22T11:31:00Z Taamu 795 586959 wikitext text/x-wiki '''Токаты Инусы фырт Асæх''' (1910-1994) у ирон драматург, поэт æмæ прозаик, [[Мах дуг|журнал «Мах дуджы»]] редактор (1952—1954), [[Токаты Алихан]]ы ’фсымæр. == Цардафыст == Асæх райгуырд 10 майы 1910 азы Хохы Дæргъæвсы. Йæ сабидуг арвыста æрхуым зæрдæимæ. Фарастаздзыдæй Асæх баззад сидзæрæй. Хызта бонджынты фос æмæ афтæмæй йæхицæн къæбæр амал кодта. 1921-1924 азты фидæны фыссæг хъомыл кодта сидзæрты хæдзары. 1928 азы кусынмæ бацыд чингуытæ уадзæн типографимæ, 1931 азы та сси Мæскуыйы паддзахадон театралон аивæдты институты студент. 1935 азы Токайы фырт каст фæцис Театралон институт, æмæ, Цæгат Ирыстоны фыццаг хатт Ирон паддзахадон театр куы байгом, уæд уым кусын райдыдта актерæй. Фæстæдæр ссис Ирон театры режиссер æмæ директор. 1941 азы Асæх ацыд Фыдыбæстæйы Стыр хæстмæ, уыд бастдзинады взводы командир. Йæ хъæбатырдзинады тыххæй хорзæхгонд æрцыд бирæ хæстон хæрзиуджытæй. Тохы быдырæй куы сыздæхт, уæд та фæстæмæ йæ уарзон Ирон театры дарддæр кусын райдыдта актерæй, режиссерæй, литературоон хайады сæргълæууæгæй. 1946 азы Асæхæн лæвæрд æрцыд нæ республикæйы сгуыхт артисты ном. Фæстæдæр Асæх куыста ахæм бæрнон бынæтты: уыд Ирон театры директор, куыста Цæгат Ирыстоны чиныгуадзæн рауагъдады директорæй, Фысджыты цæдисы бæрнон секретарæй, журнал «Мах дуджы» редакторæй æмæ æндæр æхсæнадон бынæтты. Асæх кæд театралон институт каст фæцис, уæддæр уымæн йæ къухы фылдæр æнтыстдзинæдтæ бафтыд литературæйы, тынгдæр та драматургийы. Фыста æмдзæвгæтæ æмæ радзырдтæ. Йе ‘мдзæвгæтæй йын иуæй-иутыл нæ композитортæ скодтой зарджытæ («Ды та мыл куыйты сардыдтай», «Хъазийы зарæг» æмæ æнд.) Асæхы фыст радзырдтæ, очерктæ æмæ публицистон уацтæ арæх мыхуыры цыдысты кувд бынæттон, афтæ центрон газеттæ æмæ журналты («Известия», «Литературная Россия», «Советская культура», «Вопросы литературы» æмæ æнд.). Фыссæджы прозаикон уацмысты æмбырдгæндтæ хицæн чингуытæй цæуын райдыдтой 1940 азæй фæстæмæ. Йæ уацау «Катя» (1959, 1960) ирон æмæ уырыссаг æвзæгтыл мыхуыргонд æрцыд нæхи рауагъдады æмæ Мæскуыйы. Уый фæстæ кæрæдзийы фæдыл мыхуыры фæзындысты Асæхы фыст пьесæтæ: «Тохы æхсæв» (1940), «Æнæмæлæт Дзаххотт», «Тузары фæндæгтæ», «Усгуртæ» (1950, 1955), «Æууæнчы аргъ», «Базырджынтæ» (1962), «Тараты Заретæ», «Цы номæй дæм бадзурон», «Зынаргъ лæвар» æмæ æндæртæ. Ацы æппæт пьесæтæ æвæрд æрцыдысты Ирон театры сценæйыл. Асæхы фыст пьесæ «Усгуртæ» та тæлмацгонд æрцыд бæстæйы адæмты бирæ æвзæгтæм, сæвæрдтой йæ суанг Польшæйы, Чехословакийы, Болгарийы æмæ æндæр фæсарæйнаг бæстæты стыр сценæтыл дæр. Токайы-фырт ма уыд тæлмацгæнæг дæр. Ирон æвзагмæ раивта советтон, уырыссаг æмæ фæ, сарæйнаг классикты фыст пьесæтæй дæс æмæ ссæдзæй фылдæр. Уыдонимæ: А.Н. Островскийы «Гроза», В. Шекспиры «Король Лир», «Ромео и Джульетта», В. Шиллеры «Разбойники», К.Гольдонийы «Слуга двух господ» æмæ æндæртæ. Уыдон дæр æвæрд æрцыдысты ирон театры сценæйыл. Æнæмæнг, хъæздыг, цæсты ахадгæ, бирæвæрсыг æмæ егъау у Токаты Асæхы сфæлдыстад. Фыссæг-драматург арæхстджынæй пайда кодта ирон адæмон лексикæйæ, æмбисæндтæй æмæ таурæгътæй, адæмон юморæй. Асæх кæд абон не ‘хсæн нал ис, уæддæр йæ фæстæ цы бирæ литературон уацмыстæ ныууагъта, уыдон адæм кæсынц зæрдиагæй æмæ йын йæ ном кæддæриддæр æрæмысынц стыр æхсызгонæй. Фыссæг та фæцæры, уæдмæ, цалынмæ йын адæм йæ уацмыстæ фæкæсынц. [[Категори:Токатæ|Асæх]] [[Категори:Ирон драматургтæ]] [[Категори:Дæргъæвсы чи райгуырдис, уыдон]] em14t6gsqubug6gv0180m7o67omy7i0