Хуссар Ирыстон

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="os">
  <siteinfo>
    <sitename>Википеди</sitename>
    <dbname>oswiki</dbname>
    <base>https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%C3%A6%D0%B9%D1%80%D0%B0%D0%B3_%D1%84%D0%B0%D1%80%D1%81</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.7</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Медиа</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Сæрмагонд</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Тæрхон</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Архайæг</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Архайæджы ныхас</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Википеди</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Википедийы тæрхон</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Файл</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Файлы тæрхон</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">MediaWiki-йы тæрхон</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Хуызæг</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Хуызæджы тæрхон</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Æххуыс</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Æххуысы тæрхон</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Категори</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Категорийы тæрхон</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Модуль</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Обсуждение модуля</namespace>
      <namespace key="1728" case="first-letter">Event</namespace>
      <namespace key="1729" case="first-letter">Event talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Хуссар Ирыстон</title>
    <ns>0</ns>
    <id>185</id>
    <revision>
      <id>587395</id>
      <parentid>583793</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T22:25:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>20706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>587395</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="54534" sha1="h3acamxv5yyybn8ugyjpvnd5l1c0l1g" xml:space="preserve">{{Паддзахад2
 |Ирон ном                  = Республикæ Хуссар Ирыстон
 |Оригиналон ном            = Паддзахад Алани
 |Гуырынон хауæн            = Хуссар Ирыстоны
 |Тырыса                    = Flag of South Ossetia.svg
 |Герб                      = Coat of arms of South Ossetia.svg
 |Хицауиуæджы хуыз          = [[Республикæ]]
 |Картæ                     = South Ossetia in its region.svg
 |Картæйы ном               =
 |Девиз                     = 
 |Девизы тæлмац             = 
 |Гимны ном                 = Уарзон Ирыстон!
 |Гимны номы тæлмац         = 
 |Æвзæгтæ                   = [[Ирон æвзаг|ирон]], [[Уырыссаг æвзаг|уырыссаг]], {{Ома|[[Гуырдзиаг æвзаг|гуырдзиаг]]|гуырдзиаг цæрджытæ кæм цырынц æнгомæй, уыцы цæрæнрæтты}}&lt;ref&gt;[http://cominf.org/print/node/1127818105 Конституция Республики Южная Осетия] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131020062255/http://cominf.org/print/node/1127818105 |date=2013-10-20 }} — статья 4 — [[ИА РЕС]]&lt;/ref&gt;
 |Бындурæвæрд               = 
 |Хæдбар сси                = [[1990-æм аз]]ы [[20 сентябры]] [[Гуырдзыстон]]æй
 |Дайуаг статус             = о
 |Дипломатон банымад        = &lt;small&gt;ИНО-йы уæнгтæ:&lt;/small&gt;&lt;br&gt;{{Флагификаци|Уæрæсе}}&lt;br&gt;{{Флагификаци|Никарагуæ}}&lt;br&gt;{{Флагификаци|Венесуэлæ}}&lt;br&gt;{{Флагификаци|Науру}}&lt;br&gt;{{Флагификаци|Сири}}&lt;br&gt;
 |Сæйраг сахар              = [[Цхинвал|Цхинвал (Чъреба)]]
 |Стырдæр сахартæ           = [[Цхинвал|Цхинвал (Чъреба)]], [[Къуайса]]
 |Сæргълæууæджы хæсад 1     = [[Хуссар Ирыстоны президент|Президент]]
 |Сæргълæууæг 1             = [[Гаглойты Алан]]
 |Сæргълæууæджы хæсад 2     = [[Хуссар Ирыстоны парламент|Парламенты сæрдар]]
 |Сæргълæууæг 2             = [[Тадтаты Алан]]
 |Сæргълæууæджы хæсад 3     = [[Хуссар Ирыстоны премьер-министр|Премьер-министр]]
 |Сæргълæууæг 3             = [[Бекъойты Геннадий]]&lt;ref&gt;[https://sputnik-ossetia.ru/South_Ossetia/20200829/11080279/Io-premer-ministra-Yuzhnoy-Osetii-naznachen-Gennadiy-Bekoev---biograficheskaya-spravka.html Врио премьер-министра Южной Осетии Геннадий Бекоев — биографическая справка]&lt;/ref&gt;
 |Фæзуат                    = 3900
 |Цæрджытæ                  = {{ Цæрджытæ | Южная Осетия | тс }}
 |Бахыгъды аз               = {{ Цæрджытæ | Южная Осетия | г }}
 |Цæрджытæ сфыстмæ гæсгæ    = 53532&lt;ref&gt;[http://ugosstat.ru/wp-content/uploads/2017/06/Itogi-perepisi-RYUO.pdf 2015-æм азы Хуссар Ирыстоны цæрджыты сфыст]&lt;/ref&gt;
 |Сфысты аз                 = 2015
 |Æнгомад                   = 13,73
 |Валютæ                    = [[Уæрæсейы сом]]
 |Домен                     =
 |Телефонон код             = 7
 |Сахатон таг               = [[UTC+3:00]]
 |Фиппаинæгтæ               =
}}
'''Хуссар Ирыстон''', кæнæ '''Хуссар Ир''', официалон æгъдауæй '''Республикæ Хуссар Ирыстон''' кæнæ, 2017-æм азы референдумы фæстæ, '''Паддзахад Алани''', у [[æрдæгпрезидентон республикæ]]. Ис [[Кавказ]]ы тæккæ астæу æмæ ахсы [[Стыр Кавказ]]ы хуссарварсы астæуккаг хай. Æмарæн у æрмæст дыууæ бæстæимæ: [[Уæрæсе]]имæ, цæгаты, æмæ [[Гуырдзыстон]]имæ, æндæр æрдæмты. Йæ сæйраг æмæ стырдæр сахар у [[Цхинвал|Цхинвал (Чъреба)]]. Хуссар Ирыстон ахсы 3900 км² æмæ у æппæты гыццылдæр бæстæтæй иу. Цæры дзы 60 мин адæймагмæ æввахс, æмæ уый тыххæй хауы æппæты æдзæрæгдæр бæстæтæм. Хуссар Ирыстон ахсы ахсджиаг геополитикон бынат.

[[Файл:Ossetia-map.png|thumb|300px|Кæддæры Хуссар Ирыстоны Автономон Бæстæ нырыккон Гуырдзыстоны картæйыл. Цæстуынгæ у, алыхуызон районты ’хсæн йæ территори ныддих кæнын кæй хъавыдысты, уый]]

Ирон адæмы фыдæлтæ, [[алантæ]], бæрæг сты Кавказы I æнусæй. IV æнусы [[гуннтæ|гуннты]] бабырсты тыххæй аланты хай Кавказмæ æввахсдæр æрцардысты. Уыдонæн уым IX æнусæй XIII æнусмæ уыдис тыхджын паддзахад, [[Алани (паддзахад)|Алани]], кæцы ныппырх ис манголты бабырсты бын. Уый тыххæй алантæ ноджы арфдæр бацыдысты [[Кавказы хæхтæ]]м, æмæ бирæтæ æрцардысты Кавказы хуссарварс, Хуссар Ирыстон кæм ис, уым. Уæдæй фæстæмæ аланты тыххæй бæрæг цъус ис. XVIII æнусы кæронмæ [[Ирыстон]] [[Уæрæсейы импери]]мæ бацыдис, æмæ уым Фæскавказы ирæттæ хаудысты [[Тбилисы губернæ|Тбилис]] æмæ [[Кутаисы губернæ]]тæм.

XX æнусы райдианы æрцыд [[Уырыссаг революци]]. Уæд, Уæрæсейы импери ныппырх ис, æмæ йæ бæсты сæвзæрдис [[ССРЦ]], кæцыйы Фæскавказы ирæттæ бахаудысты [[ГССР|Гуырдзыстоны ССР]]-мæ. Уым цын 1922-æм азы рауæлдай кодтой автономи, æмæ йæ схуыдтой [[Хуссар Ирыстоны автономон бæстæ]]. 1990-æм азы автономи йæхи [[ГССР]]-æй ахицæн кодта æмæ цъус фæстæдæр та [[ССРЦ]]-йæ дæр. [[Гуырдзыстон]] ууыл нæ басаст æмæ уый тыххæй [[Хуссар Ирыстон æмæ Гуырдзыстоны фыццаг хæст|хæст]] байдыдта, кæцыйы, бирæ зæххытæ фесафгæйæ, Хуссар Ирыстон йæ хæдбардзинад бахъахъхъæдта. Уый фæстæ, суанг 2008-æм азы йонг Хуссар Ирыстон баззадис æнæнымадгондæй. Уæд æрцыд Гуырдзыстонимæ [[Хуссар Ирыстон æмæ Гуырдзыстоны дыггаг хæст|дыггаг хæст]], æмæ уым дæр Хуссар Ирыстон, Уæрæсейы æххуысæй, йæ хæдбардзинад бахъахъхъæдта æмæ йæ зæххытæ фæстæмæ байста. Уый фæстæ [[Уæрæсе]] æмæ ма цалдæр бæстæйы Хуссар Ирыстон хæдбарыл банымадтой.

Бæстæты фылдæр Хуссар Ирыстон хæдбарыл нæ нымайынц, æмæ йын уый тыххæй [[ИНО]]-мæ æмæ бирæ æндæр æхсæнадæмон организацитæм бацæуæн нæй. Хæдбарыл æй чи нæ нымайы, уыдон-иу æй официалон гæххæтыты хонынц ''Цхинвалы регион'' кæнæ ''Раздæры Хуссар Ирыстоны автономон бæстæ''.

Хуссар Ирыстон у Кавказы æдыхдæр паддзахаддæй иу, кыд [[экономикæ]]йы, афтæ [[политикæ]]йы дæр. Экономикæ у баст Уæрæсейыл, уымæн æмæ бюджетмæ цы ’хца цæуы, уымæн йæ фылдæр хай у Уæрæсейæ æрвыст æххуыс, æмæ импорт дæр фылдæр урдыгæй цæуы. Цæрыны уавæртæ дæр дзы Кавказы æндæр бæстæтæй æвзæрдæр сты. Культурæйæ Хуссар Ирыстон Кавказы æндæр бæстæтæй тынг уæлдай кæны, уый зыны ирон хæринæгты æмæ нозтыты, адæмон сфæлдыстады, литературæйы, [[ирон æвзаг|ирон æвзаджы]] æмæ æндæрты. 

== Этимологи ==
[[Ирыстон]]ы ном арæзт у [[ирон адæм]]ы æмбырдгæнæн ном æмæ [[фæсæфтуан]] ''[[-стан|-стон]]''-æй, æмæ нысан кæны Иры бæстæ, ома ирон адæмы бæстæ. ''Ир''-æн арынц цалдæр равзæрæны. Бирæ иртасджытæ дзурынц æмæ ''Ир'' рацыдис [[Рагон ирайнаг æвзаг|рагон ирайнаг]] ''arya'' æмæ ''aryana''-йæ.&lt;ref&gt;[[Алемань, Агусти|Agustí Alemany]]. ''Sources on the Alans: A Critical Compilation.'' [[Brill Academic Publishers]], 2000 ISBN 90-04-11442-4 {{en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Miller&quot;&gt;[[Миллер, Всеволод Фёдоры фырт|В. Ф. Миллер]]. [http://ironau.ru/miller-et.html Осетинские этюды] {{ru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Kambolov&quot;&gt;[[Хъамболты Тамерлан|Камболов Т. Т.]] [http://ironau.ru/kambolov-hist-o4erk62.html Осетинские субэтнонимы] // [http://ironau.ru/kambolov-hist-o4erk.html Очерк истории осетинского языка] {{ru}}&lt;/ref&gt; Фæлæ [[Абайты Васо]]йы хъуыдымæ гæсгæ кавказаг [[Субстрат (лингвистикæ)|субстратæй]] ист у&lt;ref&gt;«Очевидно, что ir к arya- никакого отношения не имеет, и для него надо искать другое объяснение &lt;...&gt; Поскольку другие осетинские племенные названия — digor, twal — связаны с кавказской этнонимикой, естественно обратиться туда и для объяснения термина ir» [В. И. Абаев. ИЭСОЯ, Т. I. С. 545-546].&lt;/ref&gt;. ''[[-стан|-стон]]'' та у бæстæамонæн фæстæфтуан, æмæ цæуы рагон [[индоевропæйаг æвзæгтæ|индоевропæйаг]] уидаг ''*stā-''-йæ, кæцы нысан кодта «лæууын».

== Истори ==
=== Ирон адæмы фыдæлтæ ===
[[File:Scythian material culture caucasus.png|thumb|right|250px|Скифтæ]]
[[Скифтæ]] равзæрдысты цæгат ирайнаг адæмтæй, кæдон, нæ дуджы размæ II миназы кæроны, фæхицæн сты хуссар ирайнаг адæмтæй. Уыдон, нæ дуджы размæ I миназы, [[Еврази]]йы быдырты цæугæ цард кодтой. Хорз зыдтой хæстон æмæ фосдарыны хъуыддæгтæ. Нæ дуджы размæ VII æнусы скифтæ бабырстой Фæскавказмæ. Фæскавказмæ цæуынæн скифтæ пайда кодтой Кавказы æфцæджытæй, æмæ бирæтæ уым æрцардысты, [[Хъобайнаг культурæ|хъобайнæгты]] ’хсæн. 

Нæ дуджы размæ VII æнусы скифтæй рахицæн сты [[сæрмæттæ]]. Уыдон фыццаг ахстой [[Волгæ|Волгæ (Идыл)]] æмæ хуссар [[Урал]]ы æрдыгæй зæххытæ, фæлæ нæ дуджы размæ IV æнусæй байдыдтой [[Кавказ]] æмæ [[Сау денджыз]]ы æрдæм цæуын. Нæ дуджы размæ III æнусæй II æнусмæ сæрмæттæ скифты зæххытæ бацахстой, æмæ скифты та сæхимæ бакодтой. Антикон автортæ сæрмæтты дих кодтой [[аорстæ|аорстыл]], [[алантæ|алантыл]], [[роксолантæ|роксалантыл]], [[сирактæ|сирактыл]], [[языгтæ|языгтыл]] æмæ æндæртыл.

==== Алантæ ====
Алантæ рахицæн сты скæсæйнаг сæрмæттæй, æмæ тагъд сæрмæтты æндæр хæйттæ сæхимæ бакодтой. I æнусæй III æнусмæ Кавказ æмæ [[Дон (цæугæдон)|Дон]]ы æхсæн цы сæрмæттæ уыдис, уыдон æхсæн алантæ ахстой сæйраг бынат, æмæ уыдысты уыцы бæсты тыхджындæр адæм. Кавказæй цæгатæрдæм æрбынатгæнгæйæ, аланты хай [[биноныг цард]]мæ рахызтысты, фæлæ сæ фылдæр уæддæр цæугæ цард кодтой. Цы æндæр адæмтæ баййæфтой, уыдонимæ фыццагæй хæстон уавæры уыдысты, фæлæ стæй семæ хæццæ кæнын байдыттой.

Алантæ арæх цыдысты балцыты, [[Фæскавказ]], [[Хъырым]] æмæ [[Астæуккаг Ази]]мæ. Сæ æфсæддон тых тагъд ахъæр ис, æмæ сæ сыхаг паддзахæддæ арæх истой се ’фсадмæ. Уæлдайдæр, [[Ибери (паддзахад)|Иберийы]] æфсады алантæ уыдысты тынг бирæйæ, æмæ иу цын уæздæттæ суын æнцон уыдис. Ибериимæ алантæн уыдис хорз ахастытæ. Уый разынд алантæ æмæ Иберийы уæздæттæ арæх кæй æмкъай кодтой, æмæ алантæ Иберийы сæрыл кæй хæцыдысты, уый мидæг.

[[File:Alania 10th–12th c. according to Bzarov.png|thumb|left|260px|Алани X-XII æнусты]]
[[File:Ossetian tribes.png|thumb|left|260px|Ирæтты æмæ дыгурæтты ахæлиу ([[Калоты Барис]]мæ гæсгæ)]]
IV æнусы [[гуннтæ]] скæсæнæй æрбабырстой, æмæ аланты ныппырх кодтой. Алантæй иу хай гуннтимæ Европæмæ ацыдысты æмæ уым апырх сты. Иннæ хай та Кавказæрдæм æввахсдæр æрцардысты. Цы зæххытæ ныууагътой, уыдоныл [[тюркаг адæмтæ]] бацардысты. Уыцы тюркаг адæмты ’хсæн уыдысты [[хазартæ]], кæдон сысты [[Цæгат Кавказ]]ы тыхджындæр адæм.

V æмæ VI æнусты алантæ байдыттой Стыр Леуахийы комы цæрын. Уым, аланты размæ цардысты [[туаллæгтæ]] дæр. Уæды туаллæгтæ чи уыдысты æмæ цы æвзагыл дзырдтой, уый кæронмæ бæрæг нæу. Иу ахуыргæнттæ дзурынц [[ирайнаг адæмтæ|ирайнæгтæ]] кæй уыдысты, иннæтæ та цæ кавказаг адæмимæ хæстæг кæнынц. Кавказаг адæмимæ цæ чи бæтты, уыдон афтæ зæгъынц æмæ IX æнусмæ кæронмæ салантæ сты.

VI æнусы алантæ [[Византия]] æмæ [[Сасанидты паддзахад]]ы хæсты хайад райстой. Уыдон хæцыдысты куы иуты сæрыл, куы та иннæты сæрыл. Иуæй-иу ахуыргæндтæ уый æмбарын кæнынц алантæ æххуырсты хæст кæй кодтой æмæ иугонд кæй нæ уыдысты, уымæй. Фæлæ æндæрты хъуыдымæ гæсгæ аланты хистæр, [[Саросий]], барæй афтæ кодта, цæмæй иу исчи ма рамбула, æмæ аланты цур тыхджын паддзахад ма фæзына. Уыцы хæсты тыххæй Византия дæр æмæ Сасанидты паддзахад дæр сæ тыхтæ тынг фесафтой, æмæ цæ фæстæдæр [[Араббы халифат]] ныппырх кодта. 

VII æнусы Араббы халифат йæ тыхы куы бацыд, уæд бабырста Кавказмæ дæр. Араббы халифат уæд хæцыд Византияимæ, æмæ хазартæ æмæ алантæ æнгомæй рахæцыдысты Византияйы сæрыл. Хæст цыд иу æнусмæ æввахс, æмæ-иу дзы куы иутæ уæлахиз кодтой, куы та иннæтæ. Фæстаг стыр тох æрцыд 737-æм азы. Уæд араббæгтæ сайдыл рацыдысты хазайрæгтыл, æмæ сын фехъусын кодтой сæ балц æрмæст аланты ныхмæ кæй цæуы, уый, фæлæ æцæг та [[Хазар]]мæ бабырстой æмæ йæ ныппырх кодтой. Араббæгтæ сæхæдæг дæр бирæ тыхтæ фесафтой æмæ Кавказмæ нал бырстой. Уый фæстæ алантæ гыццыл рæстæгмæ Хазарæй фæхæдбар сты, фæлæ æрдæг æнусы фæстæ та Хазар йæ тыхы бацыд æмæ аланты сæхимæ бакодта.

=== Хуссар Ирыстоны автономон бæстæ ===
{{main|Хуссар Ирыстоны автономон бæстæ}}
[[Гуырдзыстон]] большевиктæ куы бацахстой [[1921-æм аз]]ы, уый фæстæ [[1922-æм аз]]ы [[20 апрелы]] сырæзтис [[Хуссар Ирыстоны автономон бæстæ]] ГССР-ы мидæг. Автономон бæстæйы арæнтæ æвзæрст уыдысты ирон адæм Гуырдзыстоны цы зæххытыл цардысты, уымæ гæсгæ. Фæлæ уæддæр кæцыдæр зæххытæ, кæм цардысты фылдæр ирæттæ, нæ бахаудтой автономон бæстæмæ. Уыдон сты: [[Тырсыгом]], [[Хъуды ком]], [[Триалеты ирæттæ|Триалет]]. Автономи кæй уыдис, уый тыххæй дзы уыдис бар дзурын æмæ ахуыр кæнын ирон æвзагыл, фæлæ официалон æвзæгтæ уыдысты гуырдзиаг æмæ уырыссаг. 

[[Советон Цæдис]]ы рæстæджы, цалдæр хатты фарст лæууыд Хуссар Ирыстон [[Цæгат Ирыстон]]имæ баиу кæныныл. Фæлæ [[Стыр террор]]ы фæстæ, ирон интеллигенци тынг кæй фæцух ис, уый тыххæй дыууæ Ирыстоны иу кæныны тыххæй дзырд нал цыдис.&lt;ref&gt;[http://kommersant.ru/doc/1782209 ''&quot;Можно было бы согласиться на объединение Северной и Южной Осетии в составе Грузии&quot;''], Еженедельник &quot;Коммерсантъ&quot;, №41 (945), 17.10.2011&lt;/ref&gt;

=== Сæрибардзинад ===
1980-æм æзты кæроны ГССР-ы национализм парахат кæнын байдытта. Уæд уагъд цыдысты алыхуызон публикацитæ æмæ алæвæрдтæ, кæм ирæтты хуыттой æрцæугæ адæм, æмæ Хуссар Ирыстоны зæхх та гуырдзиаг адæмы зæхх. Уый тыххæй Хуссар Ирыстон æмæ Гуырдзыстоны кæрæдзимæ ахастытæ æвзæр кæнын байдыдтой, æмæ [[1989-æм аз]]ы [[10 ноябры]] Хуссар Ирыстоны автономон бæстæйы адæмон депутатты ныхас тæрхон рахаста цæмæй Хуссар Ирыстоны автономон бæстæ суа автономон республикæ. ГССР-ы стыр ныхас уый банымадта конституцийы æфхæрдыл, æмæ 23-æм ноябры, 1989-æм азы ГССР-ы къухдариуæггæнджытæ сарæзтой бирæминон балц Цхинвалмæ. Цхинвалы адæм уыцы балцы ныхмæ рацыдысты, æмæ дзы фæзындысты фыццаг амæттæгтæ. 

1990-æм азы, 20-æм сентябры Хуссар Ирыстон йæхи схуыдта Советон Демократикон Республикæ, æмæ нысангонд æрцыдысты Уæлдæр Ныхасмæ æвзæрстытæ. Гуырдзыстоны Уæлдæр Ныхас уый банымадта æнæзакъоныл æмæ, 1990-æм азы 11-æм декабры, Хуссар Ирыстоны автономи систой. Уыцы тæрхæттæ Советон хицауад раздæхта, фæлæ уæд Советон Цæдис пырх кодта, æмæ йæ барамындтæн тых нал уыдис.

Уый фæстæ Хуссар Ирыстон æмæ Гуырдзыстоны ахастытæ ноджы тынгдæр æвзæр кæнын байдыдтой. 1991-æм азы 6-æм январы Гуырдзыстоны милици хæцæнгæрзтæ агурыны æфсонæй бацахста Цхинвал, æмæ байдыдтой адæмы ахсын æмæ сын фыдмитæ кæнын. Уымæ гæсгæ Цхинвалы адæм сæ ныхмæ растадысты æмæ сахар милицийы къухтæй байстой. Уымæй байдыдта хæст, æмæ Хуссар Ирыстон ноджы фидардæр слæууыд сæрибардзинады хаххыл. Уый адыл, 29-æм майы, 1992-æм азы Хуссар Ирыстоны Уæлдæр Ныхас расидта «Республикæ Хуссар Ирыстоны сæрибардзинады акт». 

Хæст фæцис [[Дагомысы бадзырд]]ы бындурыл. Уый уыдис 1992-æм азы, 24-æм июны, æмæ дзы Уæрæсе, Гырдзыстон æмæ Хуссар Ирыстоны минæвæрттæ бадзырдтой бакæнын [[Æмхæццæ контролон къамис]] æмæ [[Фидауынгæнæн тыхтæ]].

=== Хæдбардзинады банымад ===
[[2008-æм аз]]ы [[Хуссар Ирыстоны Хæст (2008)|Гуырдзыстоны агрессийы фæстæ]], Хуссар Ирыстон хæдбарыл банымадта [[Уæрæсе]] (2008-æм азы [[26 августы]])&lt;ref&gt;[http://document.kremlin.ru/doc.asp?ID=47559 Уæрæсейы Федерацийы президенты барамынд] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080906000151/http://document.kremlin.ru/doc.asp?ID=47559 |date=2008-09-06 }} {{ru}}&lt;/ref&gt;, уый фæстæ та [[Никарагуæ]] (2008-æм азы [[5 сентябры]])&lt;ref&gt;[http://lenta.ru/news/2008/09/03/nicaragua/ Lenta.ru уый тыххæй] {{ru}}&lt;/ref&gt;, [[Венесуэлæ]] ([[2009-æм аз]]ы [[10 сентябры]])&lt;ref&gt;[http://top.rbc.ru/politics/10/09/2009/328391.shtml РБК - Венесуэла признала независимость Южной Осетии и Абхазии] {{ru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.rian.ru/world/20090910/184455246.html РИА «Новости»: Венесуэла признает Южную Осетию и Абхазию - Чавес] {{ru}}&lt;/ref&gt;, [[Науру]] (2009) æмæ [[Сири]] (2018).

=== Президенттæ ===
* [[Цыбырты Людвиг]] ([[1996]]—[[2001]])
* [[Кокойты Эдуард]] ([[2001]]—[[2011]])
[[2011-æм аз]]ы Хуссар Ирыстоны [[Хуссар Ирыстоны президенты æвзæрстытæ (2011)|президенты æвзæрстытæ нæ фæрæстмæ]], ног æвзæрстыты [[2012-æм аз]]ы апрелы [[Хуссар Ирыстоны президенты æвзæрстытæ (2012)|рамбылдта]] паддзахадон æдасдзинады комитеты раздæры сæрдар [[Тыбылты Леонид]]&lt;ref&gt;[http://www.alaniatv.ru/ossetiannews/11410---ae-ae- ГТРК Алания: Хуссар Ирыстоны равзæрстой республикæйы президенты]{{Æнæбаххæсгæ æрвитæн|date=February 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;.

== Географи ==
{{main|Хуссар Ирыстоны географи}}
{{Хуссар Ирыстоны географи}}
Хуссар Ирыстон ис [[Кавказ]]ы тæккæ астæу. Ис ын арæн [[Уæрæсе]]имæ цæгаты æмæ [[Гуырдзыстон]]имæ скæсæн, хуссар æмæ ныгуылæнæрдыгæй. Лæууы 42°01' æмæ 42°46' цæгат [[уæрхад]]ы параллельты æхсæн, æмæ 43°31' æмæ 44°37' скæсæн [[дæргъад]]ы параллельты æхсæн. Йæ зæххыты фæзуат у 3900 км².
[[Файл:South Ossetia physical map.svg|thumb|right|220px|Хуссар Ирыстоны рельеф]]
Хуссар Ирыстоны рельеф фылдæр у хæххон. Ивы [[Стыр хох|Кавказы сæйраг рагъæй (Стыр хохæй)]] цæгаты [[Картлийы фæзтæ]]м хуссары. Æппæты бæрзонддæр хох у [[Цъанцъахийы хох]] (4461,5 м). Йæ территорийы 89,3 % денджызы æмвæзадæй 1000 метрæй бæрзонддæр у. Кавказы сæйраг рагъæй хицæн кæнынц æндæр рæгътæ: [[Рацъы рагъ]], [[Гудисы рагъ]], [[Иры рагъ]], [[Дзимыры рагъ]] æмæ æнд. Рацъы рагъ ис цæгат-ныгуылæны, хицæн кæны [[Къуыдаргом]] [[Чеселтгом]] æмæ [[Хъæргæнагдон]]ы комæй. Гудисы рагъ цæгат-скæсæнæй хуссар-ныгуылæнмæ хицæн кæны [[Стыр Леуахи]]йы ком [[Чысыл Леуахи]]йы комæй. Иры рагъ цæгат-скæсæнæй хуссармæ хицæн кæны Чысангом Чысыл Леуахийы комæй, [[Медзыдагом|Медзыдайы комæй]] æмæ [[Лехурагом|Лехурайы комæй]]. Дзимыры рагъ скæсæны хицæн кæны [[Чысангом]] [[Арагуи]]йы комæй, йæ рагъыл уагъд у Хуссар Ирыстон æмæ Гуырдзыстоны арæн. Цæугæдæттæ иууылдæр æвзæрынц Хуссар Ирыстоны зæххы æмæ иууылдæр сты хæххон. Стырдæр цæугæдæттæ сты Стыр Леуахи (115 км), Чысыл Леуахи (46 км) æмæ [[Чысандон]] (54 км).

[[Файл:South Ossetian landscape.JPG|thumb|left|220px|[[Сыбагом]]ы æрдзы уынд]]

=== Бæстыхъæд ===
Хуссар Ирыстоны бæстыхъæд у [[ромыл бæстыхъæд|ромыл]]. Бæстыхъæды стыр хайад исынц хæхтæ. Уыдон æвзарынц дымгæйы æздæхт. Кавказы сæйраг рагъ та нæ уадзы уазал дымгæтæ цæгатæй, æмæ Хуссар Ирыстоны уый тыххæй [[Цæгат Ирыстон]]æй хъармдæр вæййы. Бæстыхъæд тынг ивы цæгатæй хуссармæ. Уый у умæн æмæ цæгатæрдæм хæхтæ бæрзонддæр сты. Куыд уæлдæр хæхтæм, афтæ уазалдæр æмæ даргъдæр зымæг.

=== Æрдзон алфамбылай ===
Хуссар Ирыстоны æрдз фылдæр у æнæвналд. Республикæйы зæххыл индустрион объекттæ цъус кæй ис, уый тыххæй [[дон]], [[мæр]] æмæ [[уæлдæф]] сыгъдæг сты. Æппæты карздæр экологион проблемæ у хъæдцæгъдыны проблемæ. Кæд 2000-æм æзтæм Хуссар Ирыстоны адæм газ æмæ электроэнергийæ фылдæр пайда кæнын байдыдтой, æмæ уый тыххæй хъæд цагътой къаддæр, уæд 2008-æм азы Гуырдзыстонимæ хæсты фæстæ уыцы проблемæ фæстæмæ сактуалон ис. Амайын æмæ цалцæг кæнынæн Дзауы районы хъæд тыхджын байдыдтой цæгъдын, уыимæ æнæзакъонæй дæр.&lt;ref&gt;[http://wellcomerso.ru/ru/news/id/1366/ Къæбысты Азæмæт, ''Дзауы районы экологийæн тас у'']{{Æнæбаххæсгæ æрвитæн|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://xurzarin.ru/node/547 Хурзæрин, ''Аудæм не ’рдзон хъæздыгдзинæдтыл'', Бестауты Балайы интервью]{{Æнæбаххæсгæ æрвитæн|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

=== Зайæгойтæ æмæ цæрæгойтæ ===
Зайæгойтæ æмæ цæрæгойтæм гæсгæ, Хуссар Ирыстон Кавказы æндæр бынæттæй тынг нæ хицæн кæны, уæлдайдæр Фæскавказы хæхбæстæй. Бæстыхъæды тыххæй дзы ис бирæ [[зайæгойтæ|зайæгойты]] æмæ [[цæрæгойтæ|цæрæгойты]] хуызтæ. Республикæйы стырдæр бынат ахсынц хъæдтæ. [[Хъæд]] фылдæр ис хæхты астæуккаг бæрзæндты (2350 [[метр]]ы онг), [[хæххон фæз]]тæй бындæр. Фæзты хъæд æмбæлы цъусдæр, æрмæст цæугæдæтты цур. Сæйрагдæр хъæдгуырæн бæлæстæ сты [[тулдз]], [[тæрс]], [[сабæлут]], [[наз]], [[нæзы]] æмæ [[соцъи]]. Сырдтæй дзы ис [[арс]], [[бирæгъ]], [[рувас]] æмæ ’ндæртæ.

Хуссар Ирыстоны ис иу [[æрдзæвæрæн]]. Уый ис [[Чысыл Леуахи]]йы комы, æмæ дзы ис æрсытæ, [[стай]]тæ, [[саг]]тæ æмæ æндæр стæм сырдтæ.

== Политикæ ==
Хуссар Ирыстон у [[æрдæгпрезидентон республикæ]]. Республикæйы политикон системæ кусы [[конституци]]мæ гæсгæ, кæцы райстой 8-æм апрелы, 2001-æм азы. Уымæ гæсгæ паддзахадон тыхтæ дих сты хицауадон, закъондæддæг æмæ тæрхондонон тыхтыл. Уыцы тыхтæ сæ барты мидæг сты сæрибар.

[[Файл:Tibilov.JPG|thumb|upright|[[Тыбылты Леонид]], Хуссар Ирыстоны президент]]
Президент у паддзахады сæргълæууæг. Уый уæлæнгай къухдариуæг кæны æддаг æмæ мидæггаг политикæйæн, хицауадæн æмæ æндæр æххæстгæнæг тыхтæн. Ис ма йын алы хуызон æндæр бартæ. Президенты æвзарынц паддзахады æмбæстæгтæ фондз азмæ. Æвзæрстытæ уагъд цæуынц дыууæ турæй. Кæд фыццаг туры искæцы кандидат хъæлæсты æрдæгæй фылдæр райса, уæд уый рамбулдзæн, кæннод фыццаг дыууæ бынаты чи бацахса, уыдон æхсæн уагъд цæудзæн дыккаг тур. Президентæй цæуджытæ хъуамæ фæстаг дæс азы республикæйы цæрой æмæ зоной паддзахадон æвзæгтæ. 

[[Файл:Parliament of South Ossetia (Restoration).jpg|thumb|left|Хуссар Ирыстоны парламенты хæдзар, цалцæджы рæстæджы.]]
Хуссар Ирыстоны закъондæттæг тых у [[парламент]]. Парламенты у иупалатæон æмæ бирæпартион, æмæ дзы ис ис 33 депутаты. Уырдæм æвзæрстытæ цæуынц партиты номхыгъдмæ гæсгæ, фондз азмæ. Фæстаг æвзæрстытæм гæсгæ, парламентмæ ахызтысты æртæ партийы: ''[[Иудзинад]]'' (17 бынаты), [[Адæмон парти]] (9) æмæ [[Комунистон парти]] (8).

Тæрхондонон тых у арæзт цалдæр тæрхондонæй. Сæйрагдæр сæ у [[Уæлдæр Тæрхондон]]. Æндæр тæрхондæттæй уæлдай, Уæлдæр Тæрхондон тæрхон кæны æвзæрстытæ æмæ референдумы хъуыддæгтæ, бæрæг кæны президент æмæ кæстæр тæрхондæтты æрдыгæй конституцийы æфхæрдтытæ. Конституцимæ гæсгæ ма Хуссар Ирыстоны гæнæн ис æмæ уа [[Конституцион Тæрхондон]], фæлæ дзы ацы тæккæ нæй.

Закъæттæ, президенты бардзырдтæ, æмæ æндæр нормативон актты æххæст кæнынмæ цæст дары [[прокуратурæ]]. Прокуратурæйы хистæры æвæры президент.

=== Административон дих ===
{{main|Хуссар Ирыстоны административон дих}}
Хуссар Ирыстон дихгонд у фондз административон иуæгыл: цыппар район æмæ иу сахарыл. Районтæ сты [[Дзауы район]], [[Знауыры район]], [[Ленингоры район]] æмæ [[Цхинвалы район]]. Сахар та у [[Цхинвал]]. Уыдонæн ис сæхи къухдариуæггæнджытæ, кæдон скъуыддзаг кæнынц бынæттон фарстатæ. Административон хæйттæй Цхинвал у æппæты гыццылдæр æмæ æппæты цæрæгджындæр. Районты ’хсæн стырдæр у Дзауы район, гыццылдæр та Знауыры район.
&lt;br clear=&quot;all&quot; /&gt;
{{Хуссар Ирыстоны районты картæ}}
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:left; font-size:90%;&quot;
|-
! Иуæг !! Центр !! Фæзуат (км²)
|-
| [[Дзауы район]] || [[Дзау]] || 1448
|-
| [[Знауыры район]] || [[Знауыр]] || 404
|-
| [[Ленингоры район]] || [[Ленингор]] || 1011
|-
| [[Цхинвал]] || [[Цхинвал]] || 7,4
|-
| [[Цхинвалы район]] || [[Цхинвал]] || 695
|}
&lt;br clear=&quot;all&quot; /&gt;

=== Фæсарæйнаг ахастытæ ===
Конституцимæ гæсгæ, Хуссар Ирыстон тырны сабырдзинадмæ, æхсæнадæмон организацитæм хизынмæ æмæ алкæйпайдайæн ахастытæм.

Хуссар Ирыстон хæдбарыл нымад цæуы æрмæст фондз [[ИНО]]-йы уæнг бæстæйæ. Уыдон сты [[Уæрæсе]], [[Никарагуæ]], [[Венесуэлæ]], [[Науру]] æмæ [[Сири]]. Уыдон йеддæмæ ма ноджы фондз паддзахады, кæдон сæхæдæг дæр хæдбартыл нымад не сты. Бæстæты фылдæр Хуссар Ирыстоны зæхх нымайынц Гуырдзыстоны хайыл.

=== Гæрзифтонг тыхтæ ===
[[Файл:Parade in Tskhinvali 2009.JPG|thumb|right|Дыууæ [[БТР]]-ы. Цхинвалы парад, 2009-æм аз.]]
Хуссар Ирыстоны гæрзифтонг тыхтæм хауынц æрмæстдæр æфсад æмæ гыццыл уæлдæфон тыхтæ. Уыдон байдыттой æвзæрын 1990-æм азæй фæстæмæ, Гуырдзыстонимæ цы бæлттæ хæцыдысты, уыдон хуызы. Уыцы бæлтты бындурыл, 1993-æм азы, сæвзæрдис Хъхахъхъæнады министрад æмæ фæзындис æфсад. Гæрзифтонг тыхтæн къухдариуæг кæны хъахъхъæнады министрад, фæлæ конституцимæ гæсгæ фыццаг сæргълæууæг у президент. Бирæ экспертты хъуыдымæ гæсгæ, Хуссар Ирыстоны гæрзифтонг тыхтæ сты æвзæр уавæры.

Фæстаг æзты Хуссар Ирыстон цалдæр хатт фæкъаддæр кодта æфсæддонты бæрц. Ныр дзы ис 1250 адæймаджы æмæ 15 мин та резервы. Æфсад фылдæр арæзт у [[фистæгæфсад]], [[механикон фистæгæфсад]] æмæ [[артиллери]]йæ. Ис ма дзы [[хæдтæхæг|хæдтæхджыты]] ныхмæ гæрзтæ. Æфсæддонты арæх цæттæ кæнынц уæрæсейаг дæснытæ. 

Уæлдæфон тыхты ис цыппар [[вертолёт]]ы, фæлæ Гуырдзыстонимæ фæстаг хæсты фæстæ уыдонмæ æркаст нал ис.

Мигæнæнтæ æмæ алыхуызон хæцæнгæрзтæ фылдæр æлхæд цæуынц Уæрæсейы.

== Экономикæ ==
{{main|Хуссар Ирыстоны экономикæ}}
=== Инфраструктурæ ===
Гуырдзыстон æмæ Хуссар Ирыстоны конфликты тыххæй Хуссар Ирыстоны транспортон уавæр хуыздæр хъуаг у. Фæндæгты фылдæр сты æвзæр уавæры.

Хуссар Ирыстон цы енергийæ пайда кæны, уый иууылдæр исы [[Уæрæсе]]йæ. Пайда кæны фылдæр æрмæст æртæ енергийы хуызæй: [[газ]], [[рухс (электронад)|рухс]] æмæ [[æртæг]]æй. 1990-æм æзты онг суг æмæ æвзалыйæ дæр. Нæуæггæнгæ энергийы хуызты тыххæй бæрæг нæй. Кæд рухс 2008-æм азæй фæстæмæ хæххон хъæутæм байдыдтой уадзын, уæд газ æрмæст цалдæр цæрæнраны ис. Газ 2008-æм азы размæ цыд Гуырдзыстонæй, æмæ-иу арæх æрлæууыд, фæлæ 2009-æм азы скуыста [[газуадзæн «Дзуарыхъæу—Цхинвал»]]. Ног газуадзæн скусынæй республикæйы газ тынг фæаслам ис, æмæ йæ куыст та фæхуыздæр.

== Демографи ==
{{main|Хуссар Ирыстоны цæрджытæ}}
Хуссар Ирыстоны цæрджыты нымæц рæстмæ бæрæг нæу. Фæстаг хатт адæм нымад æрцыдысты 1989-æм азы, [[ССРЦ|советон]] рæстæджы. Уæд банымадтой 98 527 адæймаджы. Уæдæй фæстæмæ цæрджыты нымæц æрмæст цъусдæр кодта, æмæ, экспертты&lt;ref&gt;Варварæ Пахоменко.&lt;/ref&gt; хъуыдымæ гæсгæ, 2009-æм азмæ уыдысты 26 минæй 32 минмæ.&lt;ref name=&quot;polit&quot;&gt;{{Cite web |title=Варварæ Пахоменко / Обитаемый Остров. Полит.руйы уац |url=http://www.polit.ru/article/2009/09/22/demo/print/ |access-date=2012-12-24 |archive-date=2013-05-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130509062624/http://www.polit.ru/article/2009/09/22/demo/print/ |deadlink=yes }}&lt;/ref&gt; Цæрджытæй æрдæгæй фылдæр цæрынц сахарты. Хуссар Ирыстоны ис дыууæ сахары, [[Цхинвал|Цхинвал (Чъреба)]] æмæ [[Къуайса]], æмæ уыдонæн дæр сæ цæрджыты нымæц æвзæр бæрæг у. Экспертты хъуыдымæ гæсгæ, Цхинвалы (Чъреба) цæры 18 минæй 20 минмæ æмæ Къуайсайы та иу минæй, мин æмæ æрдæгмæ æввахс.

Хуссар Ирыстоны цæрджытæ сæ фылдæр сты [[ирон адæм|ирæттæ]]. Уыдон апырх сты гас республикæйы зæххыл, æмæ æрмæст [[Чысангом]]ы не сты æппæты фылдæрæй. Ирæтты фæстæ цæуынц [[гуырдзиаг адæм|гуырдзиæгтæ]]. Гуырдзиæгтæ ахсынц 20-30 процент, æмæ сæ фылдæр цæрынц [[Ленингоры район]]ы, уæлдайдæр [[Чысангом]]ы. Цæрынц ма [[Знауыр]]ы алыварс цалдæр хъæуы. Цалынмæ 2008-æм азы хæст не ’рцыдис, уæдмæ гуырдзиæгтæ цардысты ноджы цалдæр бынаты: Цхинвалæй цæгатæрдæм [[Итрапис]]ы онг, [[Чысыл Леуахи]]йы комы цалдæр хъæуы æмæ Знауыры районы дыууæ хъæуы. Гуырдзиæгты фæстæ цæуынц [[уырыссæгтæ]], уыдоны нымæц у дыууæ минмæ æввахс. Уыдон йеддæмæ Хуссар Ирыстоны цæрынц æндæр адæмтæ дæр, фæлæ сæ нымæц стыр нæу, æмæ фылдæр цæрынц Цхинвалы. Уыдонмæ хауынц [[сомихаг адæм|сомихæгтæ]], [[украинаг адæм|украинæгтæ]], [[бердзенаг адæм|бердзенæгтæ]] æмæ æндæртæ. Æдæппæтæй ссæдз адæмыхатты минæвæрттæй фылдæр.

=== Цæрджытæ ===
{{ Цæрджытæ | Южная Осетия }}

=== Дин ===
[[Файл:Morah cross.JPG|200px|рахиз|thumb|Морæхы дзуар]]
[[Чырыстон дин]] у Хуссар Ирыстоны арæхдæр дин. Уырдæм хауынц уырнон адæмы тæккæ фылдæр хай. Сæ фылдæр сты [[православи|растуырнæгтæ]], цъусдæр та [[протестантизм|протестанттæ]].&lt;ref&gt;[http://cominf.org/node/1127824951 РЕСПУБЛИКА ЮЖНАЯ ОСЕТИЯ (краткая историческая справка)]&lt;/ref&gt; Растуырнæг чырыстæттæ фылдæр хауынц [[Аллон епархи]]мæ, уырыссаг хæстонтæ та хауынц Уырыссаг растуырнæг аргъуанмæ, бæлæвырддæр та Дзæуджыхъæу æмæ Аланийы епархимæ. 

Гуырдзыстонимæ фыццаг хæсты размæ дзы [[дзуттаг адæм|дзуттæгтæ]] дæр бирæ уыдис, фæлæ хæсты тæккæ размæ сæ фылдæр алыгъдысты, æмæ ма дзы ныр цалдæр бинонтæ баззадысты. Æндæр динты тыххæй бæрæг цъус ис, уымæн æмæ Хуссар Ирыстоны адæм динмæ гæсгæ нымад никуы æрцыдысты.

[[Файл:Kvaisa sign.JPG|thumb|left|Дывзагон нысан, [[Къуайса|Къуайсайы]]]]

=== Æвзæгтæ ===
Хуссар Ирыстоны фыццаг æвзаг у [[ирон æвзаг|ирон]], кæцы конституцимæ гæсгæ у паддзахадон æвзаг. Уый йеддæмæ ма [[уырыссаг æвзаг]] æмæ [[гуырдзиаг æвзаг|гуырдзиаг]] æвзæгтæ сты официалон æвзæгтæ. Гуырдзиаг у официалон æрмæст гуырдзиæгтæ æнгомæй цы цæрæнрæтты цæрынц, уым.

[[Файл:Ossetian language dialects South Ossetia.svg|thumb|right|Ирон диалекты Хуссар Ирыстоны ныхасæздæхтытæ:{{legend|lightblue|[[Чысайнаг ныхасыздæхт]]}}{{legend|#FFED00|[[Къуыдайраг ныхасыздæхт]]}}{{legend|#FF8C69|[[Урстуаллаг ныхасыздæхт|Урстуаллаг (Ручъы) ныхасыздæхт]]}}]]
[[Ирон æвзаг]] у Хуссар Ирыстоны сæйраг æвзаг. Ирон æвзагыл уагъд цæуы [[Хурзæрин (газет)|газет «Хурзæрин»]], кусынц паддзахадон телеуынынад, æмæ [[Ир (радио)|радио «ИР»]], иртæстытæ кæны [[Хуссар Ирыстоны Уанеты Захары номыл зонадон-иртасæн институт|Хуссар Ирыстоны зонадон-иртасæн институты]]. Ирон æвзаг ахуыр кæнынц скъолаты æмæ университеты. Фæлæ ахуырады сæйраг æвзаг нæу. Уымæ гæсгæ иуæй-иу зынгæ адæм зæгъынц, ирон æвзаг æфхæрд кæй цæуы, уый&lt;ref name=&quot;РЕС Ю.Дз.&quot;&gt;ИА РЕС [http://cominf.org/node/1166483386 Юрий Дзиццойты: Я не делю нынешнее правительство по национальностям] {{ru}}&lt;/ref&gt;. Уый раст кæнынæн ныртæккæ уагъд цæуы «бирæвзагон ахуырадыл» эксперимент Цхинвалы интернаты бындурыл&lt;ref&gt;[http://cominf.org/node/1166489290 РЕС: В Южной Осетии экспериментируют программу полилингвального образования]&lt;/ref&gt;, уыцы эксперимент æнтыстджын куы уа, уæд æндæр скъолаты дæр сывæллæттæ ног программæмæ гæсгæ ахуыр кæндзысты.&lt;ref&gt;[http://ironau.ru/kambolov-osradio.html Когда появятся осетинские школы. Отрывки из интервью Т. Т. Камболова. Май 2008 года]&lt;/ref&gt;. Республикæйы территорийыл тынгдæр рапарахат ис [[къуыдайраг ныхасыздæхт]], уый йеддæмæ цæрджытæ дзурынц [[урстуаллаг ныхасыздæхт|урстуаллаг]] æмæ [[чысайнаг ныхасыздæхт]]ыл. Литературон ныхасыздæхт, кæцыйыл ахуыр кæнынц скъолаты æмæ дзурынц телеуынынады, у чысайнаг. Уымæй Хуссар Ирыстоны официалон ирон æвзаг хицæн кæны Цæгат Ирыстоны стандартæй, ома Цæгат Ирыстоны официалон у куыртаттаг ныхасыдзæхт.

[[Уырыссаг æвзаг]] Хуссар Ирыстоны у паддзахадон æвзаг. Паддзахадон ссис 2011 азы сæрмагонд референдумы бындурыл. Уый размæ йын уыдис официалон статус. Уырыссаг æвзагыл цæуынц ахуыр æмæ иртæстытæ.

[[Гуырдзиаг æвзаг]]æй пайда кæнынц, гуырдзиаг цæрджытæ кæм цырынц æнгомæй, уыцы цæрæнрæтты (уæлдайдæр Знауыры районы æмæ Ленингоры районы скæсæны); республикæйы конституцимæ гæсгæ гуырдзиаг æвзаг уыцы æууæлты у официалон æвзæгтæй иу&lt;ref&gt;[http://cominf.org/print/node/1127818105 Конституция Республики Южная Осетия] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131020062255/http://cominf.org/print/node/1127818105 |date=2013-10-20 }} — статья 4 — [[ИА РЕС]]&lt;/ref&gt;.

[[1990-тæ|1990-æм азты]] агъоммæ Хуссар Ирыстоны бирæ цæрджытæ, уыимæ ирон адæмыхаттæй дæр, зыдтой гуырдзиагау. Уымæн йæ аххосæгты ’хсæн уыдис гуырдзиаг æвзаджы сæрмагонд статус [[Гуырдзыстоны ССР|Гуырдзыстоны ССР-йы]], стæй ирæтты сгуырдзиаг кæныны мадзæлттæ дæр (куыд [[гуырдзиаг алфавит]]ы ныффидар кæныны реформæ иронау фыссынæн [[1939-æм аз]]ы). Фæстæдæр гуырдзиаг æвзагыл дзурджыты нымæц кодта къаддæр, уый тыххæй æмæ æрыгон фæлтæр нал ахуыр кæнынц уыцы æвзаг.

=== Ахуырад ===
2006-2007 ахуыры азы Хуссар Ирыстоны уыд 1397 ахуыргæнæджы æмæ 5258 скъоладзауы.

Республикæйы ис 61 иумæйагахуырадон скъолайы, ног райдиан скъолатæ æрæджы байгом сты [[Знауыры район]]ы [[Арчънет]], [[Гъаристау]] æмæ [[Лопъан]]ы хъæуты. Æхгæд æрцыдысты [[Дзауы район]]ы [[Теделет]] æмæ Знауыры районы [[Зиулет]]ы райдиан скъолатæ, фаг сабитæ дзы кæй нæ уыдис, уый тыххæй.

== Культурæ ==
Хуссар Ирыстоны культурæ у æвзæрст [[ирон культурæ]]йы бындурыл æмæ [[гуырдзиаг культурæ]]йы æндавдимæ. Уый бирæ цæмæйдæр хицæн кæны Кавказы æндæр адæмты культурæтæй, фæлæ сын иудзинæдтæ дæр ис. Цæвиттон, адæмон дарæстæ Кавказы адæмтæн æмхуызон сты. Кавказы адæмты культурæтæм гæсгæ, Хуссар Ирыстоны культурæ, уыимæ ирон культурæ дæр, алкуыдæр хицæн кодта литературæйы, аивады, кухнæйы æмæ спорты.

=== Кухнæ ===
Хуссар Ирыстоны [[кухнæ]]йы фылдæр ис [[ирон хæринæгтæ|ирон адæмон хæринæгтæ]] æмæ нуæзтытæ. Йæ бындуры сты [[дзидза]], [[ссад]] æмæ [[æхсыр]]æй арæзт хæринæгтæ. Дзидзайы хæринæгтæм хауынц хъæдурфых дзидза, [[физонæг]], дзехы æмæ фыдджын. Ссадæй аразынц алы хуызон [[чъиритæ]]: къартофджынтæ, фыдджынтæ, хæбизджынтæ, хъæдурджынтæ, къабускаджынтæ, цæхæраджынтæ æмæ æндæртæ. Тынг ахсджиаг сты ирон адæмæн æхсырæй хæринæгтæ дæр. Уырдæм хауынц [[цыхт]], æхсыры цъæртæй [[хъайла]], [[миссын]], [[дзыкка]], [[инджын]]тæ æмæ ноджы æндæртæ. [[Нуæзт]]æй æппæты ахсджиагдæр бынат ахсынц [[бæгæны]], [[сæн]] æмæ [[арахъхъ]]. Тынг парахат дзы у гуырдзиаг, æмæ иннæ къухнæ дæр.

=== Спорт ===
[[Файл:Tskhinval stadium.jpg|right|220px|thumb|Республикон стадион Спартак. Цалцæджы фæстæ бакæныны бæрæгбон]]
Хуссар Ирыстоны сæйрагдæр спорты хуызтæ сты [[футбол|къахпорти (футбол)]] æмæ [[хъæбысхæст]]. Уыдон йеддæмæ ма [[бокс]], [[гандбол]], [[дзюдо]], [[рæуæг атлетикæ|рæуæг]] æмæ [[уæззау атлетикæ]] æмæ [[армхæст]] дæр популярон сты. Профессионалон спорт дзы тынг фæстæмæцыд у. Уый фылдæр у уый тыххæй æмæ Хуссар Ирыстонæн спортивон æхсæнадæмон федерацитæм бацæуын тынг зын у. Ис æрмæст футзалы федерациты, [[AMF]] æмæ [[UEFS]]-ы.

Хуссар Ирыстоны ис иу футболон бал, [[Спартак Цхинвал|Цхинвалы Спартак]]. Советон рæстæджы уый хъазыд [[ССРЦ]]-ы дæлдæр дивизионты æмæ йын уый бæрц ницы бантыст. Ныр та хайад исы Ирыстоны чемпионаты æмæ дзы æртæ хатты счемпион ис. 

Кæс [[Хуссар Ирыстоны фольклор]] дæр.

== Кæс ==
* [[Æмхæццæ контролон къамис]]
* [[Хуссар Ирыстоны Хæст (2008)]]
* [[Хуссар Ирыстоны автономон бæстæ]]
* [[Хуссар Ирыстоны гимн]]

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

== Æддаг æрмæг ==
{{Commonscat|South Ossetia}}

{{Хуссар Ирыстоны тыххæй}}
{{Европæ}}
{{Ази}}

[[Категори:Хуссар Ирыстон|*]]</text>
      <sha1>h3acamxv5yyybn8ugyjpvnd5l1c0l1g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сочи</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2257</id>
    <revision>
      <id>587355</id>
      <parentid>572435</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:25:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587355</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3672" sha1="a9cbzae1vk93iwbhdlfix1pfbcsqnxh" xml:space="preserve">{{ЦР
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Сочи
 |Оригиналон ном          = {{lang-ru|Сочи}}
 |Ныв                     = 
 |Ном                     = 
 |Паддзахад               = Уæрæсе
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              = 
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_deg = 43|lat_min = 35|lat_sec = 07
  |lon_deg = 39|lon_min = 43|lon_sec = 13
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = Уæрæсейы федеративон арæзт{{!}}Федерацийы субъект
 |Регион                  = Краснодары край
 |Регион таблицæйы        = Краснодары край
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 1838 
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Статус кæдæй            = 1917 
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 3502
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = {{ Цæрджытæ | Сочи | тс }}
 |Сфысты аз               = {{ Цæрджытæ | Сочи | г }}
 |Æнгомдзинад             = {{ #expr: ( {{ Цæрджытæ | Сочи | ч }} / 176.77 round 2 ) }}
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        = [[уырыссæгтæ]], [[сомихæгтæ]], &lt;br /&gt;[[украинæгтæ]], [[гуырдзиæгтæ]], [[грекъæгтæ]], &lt;br /&gt;[[адыгъейæгтæ]]
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +3
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = +7 862
 |Посты индекстæ          = 354000-354999
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Со́чи''', вариант: '''Сочæ'''&lt;ref&gt;[[Республикæ Хуссар Ирыстоны Фæсарæйнаг хъуыддæгты министрад]] // [https://mfa.rsogov.org/os/node/2155 Республикæ Хуссар Ирыстоны Фæсарæйнаг хъуыддæгты министрады пресс-релиз]&lt;/ref&gt; ({{lang-ru|Сочи}}, {{lang-ab|Шəачa}}, {{lang-ady|Шъачэ}}, {{lang-uby|Шьача}}) у сахар [[Краснодары край|Краснодары крайы]] [[Сау денджыз]]ы былгæрон. Цæрынц дзы 443 мин адæймаджы (2020).

2014-æм азы Сочийы уыдысты [[Зымæгон Олимпаг хъазтытæ]].

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-Сочи}}
{{Краснодары крайы сахартæ}}
{{Сау денджызы порттæ|Паддзахад=Уæрæсе}}
{{Зымæгон олимпиадæты сахартæ}}

[[Категори:Сочи|*]]</text>
      <sha1>a9cbzae1vk93iwbhdlfix1pfbcsqnxh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>29 декабры</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4125</id>
    <revision>
      <id>587361</id>
      <parentid>579873</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:30:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587361</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2793" sha1="o1goles9s56f3hu1cbapltczh9hctju" xml:space="preserve">{{Къæлиндар/Цыппурсы мæй}}

== Бæрæгбæттæ æмæ сæрмагонд бонтæ ==

== Цаутæ ==
* [[1845]] — [[Техас]] сси [[АИШ]]-ы 28-æм [[штат]].
* [[1989]] — [[Гавел, Вацлав|Вацлав Гавел]] сси [[Чехословаки]]йы [[президент]].
* [[1996]] — 36 азы чи цыди, уыцы [[Гватемалæ|Гватемалæйы]] [[мидхæст]] фæци.

== Ацы бон райгуырдысты ==
* [[1709]] — [[Елизаветæ (уæрæсейаг императрицæ)|Елизаветæ]], [[Уæрæсе|уæрæсейаг]] императрицæ.

== Ацы бон амардысты ==
* [[1894]] — [[Росетти, Кристинæ|Кристинæ Росетти]], англисаг поэтессæ.
* [[1924]] — [[Шпиттелер, Карл Фридрих Георг|Карл Фридрих Георг Шпиттелер]] (''Carl Friedrich Georg Spitteler'') (райгуырд [[1845]]), [[швейцари]]аг фыссæг, романист, эссеист, [[Нобелы преми]]йы [[1919]]-æм азы лауреат.
* [[1948]] — [[Фарджен, Харри|Харри Фарджен]] (''Harry Farjeon'') (райгуырд [[1878]]), [[Стыр Британи|бритайнаг]] композитор, педагог, музыкалон критик.
* [[1949]] — [[Мейер, Стефан|Стефан Мейер]] (''Stefan Meyer'') (райгуырд [[1872]]), [[австри]]аг физик, Австриаг зонæдты академийы академик. Аппон физикæйы проблемæтæ иртаста, ссардта [[полоний]]ы [[æрдæгхæлды æмгъуыд]].
* [[1954]] — [[Айни, Саидмурады фырт Садриддин|Садриддин Айни]] (æцæг ном у ''Садриддин Саид-Муродзода'') (райгуырд [[1878]]), зындгонд таджикаг фыссæг æмæ поэт, фыста [[таджикаг æвзаг|таджикагау]] æмæ [[узбекаг æвзаг|узбекагау]] дæр.
* [[1986]] — [[Тарковский, Арсенийы фырт Андрей|Андрей Тарковский]] (райгуырд [[1932]]), уæрæсейаг кинорежиссёр, сценарист.
* [[1993]] — [[Корти, Аксель|Аксель Корти]] (''Axel Corti'') (райгуырд [[1933]]), австриаг режиссёр.
* [[2013]] — [[Къудухты Бесик]], зындгонд хъæбысæйхæцæг (55 кг онг уæз), дунейы чемпион (2007, 2009, 2010), 2008-æм азы Олимпаг хъæзтыты бронзæйы призёр.

[[Категори:Бонтæ]]</text>
      <sha1>o1goles9s56f3hu1cbapltczh9hctju</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ногир</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4786</id>
    <revision>
      <id>587373</id>
      <parentid>578711</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:36:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587373</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4844" sha1="9i7fydr78dvgrg96c0ivfc5jtt5vnig" xml:space="preserve">{{ЦР
 |Статус                  = Хъæу
 |Ирон ном                = Ногир
 |Оригиналон ном          = 
 |Паддзахад               = Уæрæсе
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  =
 |Гербы уæрх              =    
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_deg = 43 |lat_min = 05 |lat_sec = 00
  |lon_deg = 44 |lon_min = 38 |lon_sec = 00
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 300
 |Регионы тип             = Уæрæсейы федеративон арæзт{{!}}Федерацийы субъект
 |Регион                  = Цæгат Ирыстон
 |Регион таблицæйы        = Цæгат Ирыстон
 |Районы тип              = Цæгат Ирыстоны административон дих{{!}}Муниципалон район 
 |Район                   = Горæтгæроны район
 |Район таблицæйы         = Горæтгæроны район
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Мидæг дихкæнынад        = 
 |Сæргълæууæджы тип       =
 |Сæргълæууæг             =
 |Бындурæвæрд             = 1921
 |Фыццаг кой              =
 |Раздæры нæмттæ          = Пъæлигоныхъæу&lt;ref&gt;[[Тыджыты Юри]]. Хърихъуппытæ тахтысты бæрзæндты. Журнал «[[Мах дуг]]», 1997 аз, №4&lt;/ref&gt;
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = {{ Цæрджытæ | Ногир | тс }}
 |Сфысты аз               = {{ Цæрджытæ | Ногир | г }}
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        = 
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +3
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 363121
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Ногир''' (''ног'' + ''[[Ирыстон|Ир]]'') у [[хъæу]] [[Цæгат Ирыстон]]ы [[Горæтгæроны район]]ы, [[Дзæуджыхъæу]]ы горæтгæрон.

Лæууы цæугæдон [[Терк|Терчы]] галиу былыл.

== Истори ==
[[1921-æм аз]]ы [[Хуссар Ирыстон]]ы цæрджытæ Дзæуджыхъæуы цæгатварс бындур æрæвæрдтой Ногиры хъæуæн. Паддзахы рæстæг дзы уыд æфсæддон пъалигон. Хонын сæ райдыдтой Пъалигоны цæрджытæ. Æмæ, уæд 1928 азы цæрджытæ Ныхасмæ æрбамбырд сты, хъуамæ сæ хъæуыл ном сæвæрдтаиккой.

== Номдзыд ногирæгтæ ==
* [[Дзесты Куыдзæг]] ([[1905]]—[[1981]]), ирон фыссæг æмæ тæлмацгæнæг.
* [[Таймазты Артур]] — номдзыд ирон спортсмен, æртæ хатт олимпаг чемпион.
* [[Таймазты Тимур]] — номдзыд ирон спортсмен, олимпаг чемпион.
* [[Цыбырты Христофор]] ([[1908]]—[[1975]]), ахуырады архайæг, [[ЦИПУ]]-йы ректор.
* [[Хуыгаты Доменти]] — æхсæнадон архайæг, Ногиры бындурæвæрæг.
* [[Хуыгаты Геор]] — драматург.
* [[Хуыгаты Хазби]] — советон цæдисы хъæбатыр.
* [[Наниты Валодя]] — зындгонд ирон фæндырдзæгъдæг.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

== Æрвитæнтæ ==
* [https://www.youtube.com/watch?v=zhjzIzpfHH8 Ногир /// Фæрдгуытæ]
* [https://www.youtube.com/watch?v=9sReiDN8ziA Национальный фонд. Документальный фильм &quot;Ногир&quot; (полная версия)]

{{къæртт-ирон}}
{{Горæтгæроны районы цæрæнрæттæ}}
{{Цæугæдон Терчыл цæрæнрæттæ}}

[[Категори:Горæтгæроны районы цæрæнрæттæ]]</text>
      <sha1>9i7fydr78dvgrg96c0ivfc5jtt5vnig</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>The Beatles</title>
    <ns>0</ns>
    <id>10333</id>
    <revision>
      <id>587380</id>
      <parentid>532724</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T18:46:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587380</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33814" sha1="qw4g2gs4q0wiqpwmr1ze8ifetjadjz3" xml:space="preserve">{{Музыкалон коллектив
| Название = The Beatles
| Лого = The Beatles logo.svg
| Фото = Beatles ad 1965 just the beatles crop.jpg
| Описание_фото = [[Леннон, Джон|Джон Леннон]], [[Ринго Старр]], [[Маккартни, Пол|Пол Маккартни]], [[Харрисон, Джордж|Джордж Харрисон]] (1965-æм аз)
| Годы = 1960—1970
| Страна = Стыр Британи
| Город = [[Ливерпуль]]
| Язык = 
| Жанры = [[рок-музыкæ|рок]], [[поп-музыкæ|поп]]{{sfn|Womack|2006|p=65}}, [[бит (музыкæйы стиль)|мерсибит]]{{sfn|Womack|2006|p=2}}, [[рок-н-ролл]]{{sfn|Womack|2006|p=137}}, [[психоделикон рок]]{{sfn|Womack|2006|p=113}}, [[хард-рок]]{{sfn|Howard|2004|p=31|quote=The ''[[The Beatles (альбом)|White Album]]'' contained a panoply of wondrous songs that included acoustic numbers, idiosyncratic pop, heavy-duty hard rock, and flat-out experimentalism}}
| Лейблы =
* [[Parlophone]]
* [[Apple Records|Apple]]
* [[Capitol Records|Capitol]]
* [[United Artists Records|United Artists]]
* [[Vee-Jay Records|Vee Jay]]
* [[Polydor Records|Polydor]]
| Бывшие_участники = 
| Другие проекты =
* [[The Quarrymen]]
* [[Plastic Ono Band]]
* [[Wings]]
* [[The Fireman]]
* [[The Dirty Mac]]
* [[The Traveling Wilburys]]
* [[Rory Storm and the Hurricanes]]
* [[Ringo Starr &amp; His All-Starr Band]]
| Сайт = {{URL|www.beatles.com|Официалон сайт}}
}}
'''The Beatles''' уыдис, 1960–1970 азты чи архайдта, ахæм англисаг рок-къорд. Йæ бындур æвæрд æрцыд 1960-æм азы. Сæйраг уæнгтæ дзы уыдысты [[Джон Леннон]], [[Пол Маккартни]], [[Джордж Харрисон]] æмæ [[Ринго Старр]]. Уыдонæй йеддæмæ хæттæй-хатт дзы архайдтой [[Стюарт Сатклифф]], [[Пит Бест]] æмæ [[Джимми Никол]]. The Beatles-ы зæрджыты фылдæр хай ныффыстой Джон Леннон æмæ Пол Маккартни.

The Beatles нымад у æппæт рæстæджы иууыл ахадгæдæр музыкалон къордыл&lt;ref name=&quot;Hasted&quot;&gt;Hasted, Nick (2017). You Really Got Me: The Story of The Kinks. Omnibus Press. &lt;/ref&gt;, æмæ сæйраг бынат æхсынц 1960-æм азты контр-культурæйы, æмæ, популярон музыкæйы аивады хуызыл кæй банымадтой, уыцы цауы.&lt;ref name=&quot;Frontani&quot;&gt;Frontani, Michael R. (2007). The Beatles: Image and the Media. University Press of Mississippi. ISBN 978-1-57806-965-1. &lt;/ref&gt; The Beatles-ы музыкæйы уидæгтæ сты [[скиффл]], [[бит (музыкалон жанр)|бит]] æмæ 50-æм азты [[рок-н-ролл]], æмæ ма [[классикон музыкæ]] æмæ традицион [[поп-музыкæ]]йы элементтæ. Фæстæдæр та къорд райдыдта иртæсын бирæ алыхуызæн жанртæ, сæ музыкалон стиль айтыгъдис [[балладæ]]тæ æмæ [[индиаг музыкæ]]йæ [[психодели]] æмæ уæззау [[хард-рок]]мæ. {{ома|Зæлбафыст|звукозапись}}, {{ома|зарфыссынад|song-writing}} æмæ артистон бавдыстмæ гæсгæ æппæты размæцыдтæр коллектив уæвгæйæ, The Beatles æрбахастой революци дунейы музыкалон индустримæ, æмæ систы сæ дуджы фæсивадон æмæ социокультурон змæлдыты раздзогтæ.&lt;ref name=&quot;Frontani&quot;/&gt;

== Истори ==

=== 1956-1963: Фæзынд ===

==== The Quarrymen æмæ нæмтты ивд ====
1956-æм азы ноябры 17-аздзыд Джон Леннон æмæ йе ’мбæлттæ [[Ливерпуль|Ливерпулы]] Quarry Bank-ы Уæлдæр Скъолайы саразтой, скиффл чи хъазыд, ахæм къорд. Æрхуыдтой сæхи The Blackjack, стæй та базыдтой, уыцы горæты æндæр ахæм къорд кæй ис, уый, æмæ сæ ном The Quarrymen-мæ фæивтой. 15-аздзыд Пол Маккартни Ленноныл амбæлдис 1957-æм азы июны, æмæ фæстæдæр сæ ритм-гитарист сси. 1958-æм азы февралы, Маккартни йæ 15-адздзыд æмбал Джон Харрисоны æрхуыдта сæ къордмæ бакæсынмæ. Уæд Леннон байхъуыста Харрисоны цагъдмæ, йæ зæрдæмæ фæцыди, фæлæ æгæр æвзонг кæй у, афтæ æрхъуыды кодта. Иу мæйы дæргъы Харрисон йæ фæндон нæ уагъта, æмæ уæд, дыккаг фембæлды дæргъы, Харрисон инструменталон зарæг &quot;Raunchy&quot;-йы сæйраг гитарæйы парти фæцагъта автобусы дыккаг уæладзыджы лæугæйæ, æмæ афтæ йæ райстой дыккаг гитаристæй.

1959-æм азы январмæ, Ленноны Querry Bank скъолайæ æмбæлттæ йæ къордæй ацыдысты, Леннон та райдыдта ахуыр кæнын Ливерпулы аивады колледжы. Æртæ гитаристы Johnny and the Moondogs сæхи хонын байдыдтой æмæ сæ къухы цæвдонтæй цæгъдæг-иу куы æфтыд, уæд-иу рок-н-ролл хъазыдысты. Леннонæн йæ аивадон скъолайы æмбал, Стюарт Сатклифф, уыцы рæстæг йæ нывтæй иу ауæй кодта, æмæ балхæдта бас-гитарæйы, æмæ афтæ 1960-æм азы январы сæ скондмæ рацыд. Уый сæ бафарста сæ ном раивын The Beatals-мæ, Buddy Holly and the Crickets-ы цыт кæнынæн. Ацы номæй пайда кодтой майы онг, стæй та сæ ном раивдтой Silver Beetles-мæ, æмæ саразтой гыццыл тур Шотландимæ. Ливерпулы музыкант Джонни Джентлæн æххуыс гæнгæйæ. Июлы райдийанмæ сæ ном бадзæбæх кодтой æмæ схуыдтой сæхи the Silver Beatles, стæй та хуымæтæджы The Beatles систы.

==== Фыццаг резиденцитæ æмæ популярондзинад Британийы ====
Аллан Уилльямс, Битлзы æнæофициалон менеджер, сарæзта сын резиденци [[Гамбург|Гамбурджы]]. Уæд къорд байхъуста æмæ куыстмæ райста цæвддонцæгъдæг Пит Бесты, 1960-æм азы августы æмбисы. Фондз адæймаджы кæм уыдис, ахæмæй къорд ацыд Ливерпулæй Гамбургмæ, æмæ дзы бадзырдта Бруно Кошминдермæ, Гамбурджы Реепербаны — сырх сыхы — стриптиз-клубты хицау чи уыд, уымæ, æртæ мæйы дæргъы резиденци сын кæй хъæудзæн, уый тыххæй. Биттлзы историк Марк Левисон афтæ фыссы: «Боныцъæхæй æрхæццæ сты Гамбургмæ 17 августы, Реепербан змæлын кæд байдауы, уыцы рæстæг... Æрттивгæ неон рухсытæ алы ран алыхуызон ивхæрсæнтыл хъæр кодтой, æрдæгбæгънæг сылгоймагтæ та рудзынгты цур дзы бадтысты æмæ æнхъæлмæ кæсыдысты сæ клиенттæм».

Уæд Кошминдер йæ цалдæр стрип-клубтæй, музыкæ кæм гæнæн уыд цæгъдын, ахæм бынæттæ саразта æмæ The Beatles-ы æрбынат кодта «Индрæ Клуб»-ы. Стæй та йын бахъуыд «Индрæ»-йы бахгæнын, адæм æгæр хъæр кæй уыди, ууыл хъаст кæй кодтой, уый тыххæй, æмæ Октябры мæйы Битлзы рарвыста Kaiserkeller клубмæ. Уæд та базыдта, сæ контракты гонд бадзырды ныхмæ йе знаджы клубы Top Ten Club-ы кæй лæууыдысты, уый, æмæ уæд сын зæгъта, иу мæйы фæстæ сæ контракт кæй фæуыдзæн, æмæ Харрисоны тыххæй, 18 азы кæмæн нæма сæххæст кодта æмæ Гамбургмæ йæ кары тыххæй сæйгæйæ чи бацыд, уый хицауадæн банымудзын кодта. Гермайнаг хицауад бахъавыд Харрисоны сдепортаци кæнын ноябры кæроны. Стæй та Кошминдер банымудзыдта Маккартни æмæ Бестыл, йæ къалидоры уæвгæйæ презерватив кæй бандзарстой, уый тыххæй, æмæ сæ сынгсирвæзты тыххæй пъæлицæ бацахста æмæ сдепортаци кодта. Уæд Леннон дæр æрыздæхт Ливерпулмæ декабры райдийаны, Сатклифф та баззад Гамгургы йæ чындз Астрид Киршхерримæ, профессионалон къамисæг чи уыд æмæ Битлзы æппæты фыццаг æрдæг-профессионалон къам чи систа, уыимæ.

Иннæ дыууæ азы дæргъы Beatles хатгай-хатт Гамбургмæ здæхтысты æмæ дзы фенметразинæй пайда кодтой сæ æппæт-æхсæв концертты дæргъы. 1961-æм азы апрелы раздæхтысты Гамбургмæ дыккаг хатт, хъазыдысты дзы The Top Ten-ы клубы æртæ мæйы дæргъы. Уыцы рæстæг Астрид Кирххерр Сатклиффæн йæ хъуынтæ ныллыг кодта эксистенциалистты субкультурæйы стилы — уый уыдис æхæдгæ цау, уымæн æмæ фæстæдæр се ппæт къорд уыцы хъуынты стиль сæхимæ райста, æмæ афтæ фæзындис зындгонд «Биттлты сæрафыст». Фæстæдæр Сатклиффы бафæндыд къордæй ацæуын æмæ Германы аивадон скъоламæ бацæуын, æмæ уæд Маккартни сси Битлзы бас-гитарист. Гермайнаг продюссер Берт Кемпферт сæм фæдзырдта æмæ семæ котракт бафыста, æмæ цыппар уæнгы кæмæн уыдис, уыцы рок-къорд æххуыс кодта Тони Шериданæн, зындгонд рок-н-ролл цæгъдæгæн, йæ студион бафысты дæргъы. Ацы сесситы хай уæвгæйæ Битлзимæ иу азмæ контракт бафыста лейбл Polydor Records. «Tony Sheridan &amp; the Beat Brothers» къорды номæй уыдон скодтой сæ фыццаг сингл My Bonnie, бафыстой йæ 1961-æм азы июны æмæ цыппар мæйы фæстæдæр йæ рауагътой. Уый æрцахста 32-æм бынат Musikmarkt-ы чарты.

[[Файл:The Cavern Club stage 2, Mathew Street, Liverpool, 2008.jpg|thumb|left|Сæ менеджер Брайан Эпштейныл кæм фембæлдтой, уыцы The Cavern Club, 2008-æм азы ист къам]]

Сæ дыккаг Гамбурджы цау куы фæци, уæд Битлзæн сæ популярондзинад Ливерпулы дæр рæзын байдыдта, Мерсейбит-змæлд (бит-музыкæимæ баст культурæ) ахæдгæдæр кæй сси, уый тыххæй дæр. Фæлæ къорды уæнгтæ бафаллæдысты æмхуызæн æмæ монотонон концерттæй æмхуызæн æхсæвон клубты. 1961-æм азы ноябры, сæ рæнхъон концерт The Cavern Club-ы куы дæттыдысты, уæд фембалдтой продюссер Брайан Эпштейныл, бынæттон музыкалон колумнист æмæ музыкалон дуканийы хицау чи уыд, ууыл. Фæстæдæр Эпштейн афтæ дзырдта ууыл: «Куы сæ фехъуыстон, уæд уайтагъд мæ зæрдæмæ фæцыдысты. Уыдысты сатæг æмæ æргом, æмæ уыдис сæм, куыд æй ахъуыды кодтон... стъалыйы хъæд».

==== Фыццаг EPI-йы бафыст ====
Епстайн цалдæр мæйы фæстæ къорды уæнгтимæ æрлымæн кодта æмæ къорд срази и йæ сæ менеджерæй саразын, 1962-æм азы январы. 1962-æм азы райдийанæй йе 'мбисмæ Епстейн фæлвæрыд къорды контракт Ber Kaempfert Prudoctions-имæ фæивар кæнын. Стæй та бадзырд сарæзта, сæ пластинкæ иу мæй раздæр кæй бауадзысты, фæлæ уыдонæн иу фæстаг бафысты сесси Гамбурджы саразыны фадат кæй ратдзысты. Апрелы мæйы Гамбургмæ куы æрыздæхтысты, уæд аэропорты сæм Кирххер размæ рацыд æмæ, Сатклифф иу бон размæ сæры мæзгъы мидæг тугмæхсæнæй кæй амард, уый радзырдта. Епстайн та райдыдта баныхастæ алыхуызæн бафысты лейблтимæ бафыссæн контракты тыххæй. Уый саразынмæ, Епстейн бадзырдта, Polydor-имæ контракт раздæр кæй фæивар кæндзысты, Битлз та уалынмæ фылдæр Тони Шериданимæ фылдæр зæрджытæ сараздзысты. Ног Азы боны сæм æрхъусын кодтой Decca Records, фæлæ сæ асырдтой, «Гитæрæйыдзæгъдæг къордты рæстæг фæци, мистер Епстайн», зæгъгæ, ахæм дзуапп рæтгæйæ. Уымæ нæкæсгæйæ, æртæ мæйы фæстæдæр бритайнаг продюссер Джордж Мартин семæ контракт бафыста æмæ сæ рарвыста EMI-йы Parlophone лейблмæ.

Мартин æмæ Битлзы фыццаг бафысты сесси уыд 1962-æм азы 6 июны. Йæ зæрдæмæ Бест куыд цæгъта цæвддонты, уый нæ фæцыд, æмæ уайтагъд Епстайнæн хъаст фæкодта, æмæ сессион цæвдгæнæджы кæй хъуамæ æрхоной, уый бафадзæхста. Уыцы рæстæг Битлз æнæуыйдæр йæ афардæг кæныныл хъуыды кодтой æмæ афтæ æмбисавгусты сæ фæивтой Ринго Старрмæ, кæцы раздæр хъазыд Rory Storm and the Hurricanes-ы æмæ Битлзы ныххæй уырдыгæй ацыд. Сентябры 4-æм боны EMI-йы бафыстой зарæг &quot;Love Me Do&quot; æд Ринго Старр, фæлæ уый дæр Мартины зæрдæмæ нæ фæцыд, æмæ иннæ къуырийы, се ’ртыккаг сесси куы райдыдта, уæд æрхуыдта сессион цæвдгæнæг Энди Уайты, æмæ уыимæ къорд бафыста &quot;Love Me Do&quot;-йы æндæр верси, æмæ стæй &quot;Please Please Me&quot; æмæ &quot;P.S. I Love You&quot;.

Къорд йæ фыццаг сингл куы уагъта, уæд Мартин дзы равзæрста &quot;Love Me Do&quot;-йы Старримæ верси, фæлæ фæстæдæр сингл ногæй куы уагътой, уæд баппæрстой уырдæм Уайтимæ верси, Старр бубенæй кæм хъазыд, ахæм. Октябры райдийаны чи рацыд, уыцы &quot;Love Me Do&quot; æрцахста 17-æм бынат Record Retailer-ы чарты. Уыцы мæйы фæстæдæр æрцыд сæ дебют телеуынынады, бынæттон хабæртты алæвæрд People and Places-ы схъазыдысты цалдæр зæрæджы. Фæстæдæр та Мартин сæ разæвæрдта, &quot;Love Me Do&quot; тагъддæр темпы цæмæй бафыссой, æмæ ноябры мæйы дыццаг æмбисы йæ ахæмæй бафыстой. Мартин ацы версийы тыххæй цын зæгъта, «ныртæккæ уæ фыццаг №1 зарæг сфæлдыстат», зæгъгæ.

1962-æм азы декабры Битлз скодтой сæ фондзæм æмæ фæстаг æрцыд Гамбургмæ. 1963-æм азмæ афтæ æрхъуыды кодтой, æмæ æппæт цыппæр къорды уæнгы дæр сæ вокалтæ-иу æфтаудзысты сæ алы альбоммæ — æмæ Старр дæр, йæ вокалон диапазон цыбыр кæмæн уыд, уый. Леннон æмæ Маккартни самадтой зарфыссынадон æмбалдзинад, æмæ къордæн йæ популярондзинад ноджы рæзын байдыдта. Епстейн, сæ коммерциалон потенциал смаксималон кæнын кæмæ фæндыд, æрхатыдта сæ цæмæй профессионалондæр сæхи дарой. Леннон æрымысыд, афтæ сæ кæй бафæдзæхста, уый: «Хъусут-ма, кæд уæ фæнды уыцы стырдæр бынæттæм æрхæццæ уын, уæд хъуамæ уæхи фæиват — сценæйы уæвгæ мауал хæрут, мауал æлгъитгæ кæнут, дымгæ дзы кæнын дæр нæ хъæуы...» 

=== 1963–1966: Битломани æмæ тургæнгæ азтæ ===

==== ''Please Please Me'' ''æмæ With the Beatles'' ====
1963-æм азы 11 февралы The Beatles иунæг студиаг сессийы дæргъы бафыстой дæс зæрæджы сæ дебютон LP-мæ, Please Please Me чи хуындис, уымæ. Бафтыдтой уырдæм, сæ фыццаг дыууæ синглтимæ цы цыппар зæрæджы рауагътой, уыдоны. Мартин фыццаджы LP æд удæгас зæл бафыссынмæ хъавыд, The Cavern Club-ы мидæг, фæлæ стæй, агъуысты акустикæ хорз кæй нæу, уый бахатыд, æмæ æрхъуыды кодта &quot;удæгас-хуыз&quot; альбом бафыссын иунæг сессийы дæргъы. &quot;Love Me Do&quot; рæстæмбис популярондзинад фенгæйæ, æрхъуыды кодта сингл &quot;Please Please Me&quot; рауадзын дыууæ мæйы фæстæдæр, æнæхъæн альбомы рауагъдæй дыууæ мæйы раздæр. Уый æрцахста фыццаг бынат Иугонд Къаролады æппæт чартты, Record Retailer-æй йеддæмæ, уым та дыккаг бынат æрцахста. 

Сæ фыццаг альбом цы тагъдæй бафыстой, Please Please Me иу боны дæргъы æрцæттæ гæнгæйæ, зæгъгæ, уый æрымысыд AllMusic-ы критик Стивен Томас Ерлеуин, æмæ стæй афтæ ныффыста: &quot;Йæ рауагъды фæстæ дæсгай азтæ куы фæци, уæддæр ныр дæр сатæгай хъуысы, ахæм интенсивондзинадимæ йæ кæй бафыстой, раст уый тыххæй&quot;. Леннон уæд дзырдта, уыцы зæрджытæ фысгæйæ композийицы тыххæй бирæ кæй нæ хъуыды кодта, уый: &quot;Æз æмæ Маккартни хуымæтæджы зæрджытæ фыссыдыстæм, Buddy Holly-йау, поп-зæрджытæ, æмæ махæн уыдис æрмæстдæр иу хъуыды — зæлтæ фæлдисын. Сæ ныхæстæ дæр æнахсджиаг уыдысты.&quot; 

Please Please Me рауагътой 1963-æм азы мартъийы, æмæ уый уыд, Beatles-æн цы иууæндæс альбомы Стыр Британийы фыццаг бынæттæ æрцахстой, уыдонæй сæ фыццаг. Къорды æртыккаг сингл, &quot;From Me To You&quot;, рауагъдæуыд апрелы æмæ уыдонæн цы авддæс синглы фæд-фæдыл фыццаг бынæттæ-иу цахстой, уыдонæй сæ фыццаг уыд. Августы чи рауагъдæуыд, уыцы цыппарæм сингл She Loves You сси, уыцы рæстæджы Британийы æппæты тагъддæр кæй уæй кодтой, ахæм сингл, цыппар къуырийы дæргъы 750000 къопийы йын ауæй кодтой. Уый сси сæ фыццаг сингл, иу милуан къопитæ кæмæн уæйгонд æрцыдысты, æмæ уыдист Стыр Британы æппæты стырдæр уæйгонд сингл суанг 1978-æм азы онг.

Сæ æнтыст цын æрхаста медиаты рæзгæ хъусдард, Beatles та йыл дзуапп кодтой æнæцыт æмæ комикон ахастæй, æмæ афтæ фехæлдтой, уыцы рæстæджы поп-музыканттæ медиатимæ сæхи куыд дардтой, уый, æмæ афтæ адæмы зæрдæты ноджы фылдæр цымыдис бандзарстой. Азы фыццаг кæроны æртæ хатты тур кодтой Британийы мидæг: уыдис цын цыппар-къуыри тур февралы, стæй æртæ-къуыри мартъийы æмæ æндæр май-июны. Сæ популярондзинад парахат кодта, æмæ медаиатæ сыл фысгæйæ зæрдæлхæнæн ныхæстæ кæнын байдыдтой. Дзыллæтæ сæ арфæтæ кодтой æррæ хъæрæй, æмæ медиатæ уый схуыдтой «Битломани». Февралы Британийы тургæнгæйæ, Битлзæн бантыст америкæйæг музыканттæ Tommy Roe æмæ Chriz Montez-æй фылдæр билеттæ ауæй кæнын, æмæ уый уыд ахæм цыдæр, раздæр иу бритайнаг къордæн дæр цы нæ бантыст америкæйæг артисттимæ иумæ тур гæнгæйæ. Æмхуызæн ситуаци æрцыд май-июны туры, ацы хатт артист Roy Orbison-имæ. 

Октябры кæроны Битлз райдыдтой сæ фондз-бонон тур [[Швеци|Швецийы]], сæ фыццаг тур фæсæрæнты сæ 1962-æм азы декабры Гамбурджы цауты фæстæ. Иугонд Къароладмæ октябры 31 боны куы æрбаздæхтысты, уæд цалдæр сæдæ хъæргæнгæ фанаттæ сæм размæ рацыдысты Хитроуы аэропорты, таркъæвда кæй уарыд, уымæ нæкæсгæйæ. Сæдæ-иу журналистты æмæ фотографты дзы уыдис, æмæ семæ иумæ BBC-йæ æрцæуæг адæм дæр. Фыццаг хатт сæ афтæ арфæ кодтой, стæй та сæдæ ахæм цаутæй фылдæр æрцыди. Иннæбон къорд райдыд сæ цыппарæм тур Британийы, æмæ йæ кодта 6 къуыри дæргъы. Ноябры æмбисы «Битломани» уыйас тыхджын сси, æмæ пъæлицæйæн бахъуыд донæхсæгæй пайда кæнын, дзыллæ контроль кæнынæн.

Please Please Me уыдис Record Retailer-ы чарты уæллæгаг дæс зæрджыты æхсæн 30 къуырийы дæргъы, æмæ стæй йæ фæивта сæ ног альбом, With the Beatles, 22 ноябры кæй рауагъдтой, уый. Уыцы альбомæн ауæй кодтой иу миллуан къопитæй фылдæр фыццаг къуырийы дæргъы. Июлæй октябры æстау кæй бафыстой, уыцы альбом фыссгæйæ схуыздæр кодтой сæ зæлбафысты техникæйы. Фыццаг бынаты 21 къуырийы дæргъы уыд. Ерлеуин йæ афыста куыд «æппæты бæрзонддæр хъæды сиквел, оригиналæй хуыздæр чи у, ахæм».

Уæды рæстæджы практикæмæ куыд нæ фæтчыд, афтæ EMI альбомы фæстæ рауагъта сингл &quot;I Want to Hold Your Hand&quot;, ацы зарæг та альбомæй айста, цæмæй фылдæр æхца бакæнын сæ бон уаид. Альбом баффипайдта Уилльям Манн, The Times-ы музыкалон критик, æмæ схуыдта Ленон æмæ Маккартнийы «1963 азы зынгæ англисаг композитортæ». Газет ноджы рауагъта цалдæр уацы, Манн сæ мидæг Битлзы музыкæйы лыстæг анализ фæкодта. With the Beatles сси Иугонд Къаролады историйы дыккаг ахæм альбом, йæхи иу миллуан къопийæ ауæй кæнын кæмæн бантыст, раздæр ахæм уыд æрмæст 1958-æм South Pacific-ы саундтрек. Альбомы буклеттæ фысгæйæ къорды пресс-офицер Тони Барроу спайда кодта ахæм ныхасæй, «æвæджиауы цыппар», зæгъгæ — ''fabolous foursome'' — медиатæ уымæй пайда кæнын райдыдтой куыд &quot;the Fab Four&quot;-æй, афтæ, æмæ уый сси къорды æнæофициалон ном.

==== Иугонд Штаттæм фыццаг бацыд æмæ &quot;Бритайнаг ныббырст&quot; ====
EMI-йы америкæйæг къабаз, Capitol Records, иу азы æмгъуыдæй афæстиат кодта Beatles-ы релиз АИШ-ы, фыццаджы сæ музыкæ дзы рауадзын кæй не сразы, уымæй. Æмрæстæджы EMI аныхас кодта хæдбар америкæйæг лейбл Vee-Jay-имæ, æмæ уый рауагътæ Beatles-ы 1963-æм азы зæрджытæй сæ цалдæр. Бацæттæ кодта альбом Introducing... The Beatles, Please Please Me-йæ зæрджыты фылдæр хай кæй мидæг уыд, ахæм, фæлæ сæ менеджменты мидæг быцæуты тыххæй ацы альбом нæ рауагъдæуыд. Стæй куыд фæзынд, афтæмæй ацы лейбл EMI-йæн йæ уæйгонд альбомы копитæй æхца нæ фидыд, æмæ сæ контракт аскъуыд. Ног лицензи радтой Swan лейблмæ, кæцы рауагъдта сингл She Loves You. Уыцы сингл WGH радиостанцийы эфирмæ бафтыдтой, Вирджинийы штаты, фæлæ æппæтамерикæйæг эфирмæ бацæуын нæ йæ бантыст.

Епстайн I Want to Hold Your Hand-ы демо копи Capitol-ы кусæг Браун Мэггсæн æрбахаста, æмæ уый къордимæ контракт бафыста æмæ 40000$-ы аккаг маркетингон компани йын саразта. 1963-æм азы æмбисдекабры WWDC-йы станцийы диджей Кэррол Джеймсы къухы бафтыд I Want to Hold Your Hand-ы бритайнаг равзæрды копи æмæ эфирмæ йæ бафтыдта, афтæмæй райдыд сæ америкæйæг æнтыст. Уыцы зарæджы копитæ парахат кæнын райдыдтой æппæт радиостанциты æхсæн. Афтæмæй уыцы зарæджы домæн сыстыр и, æмæ Capitol Records æртæ къуырийæ зарæджы рауагъд фæтагъд кодта. 26 декабры рауагъдæуыд æмæ йын иу милуан копиты ауæй кодтой, æбмисянвармæ та сси АИШ-ы №1 хит. Уыимæ æмрæстæджы Vee-Jay рауагъта ''Introducing... The Beatles'', æмæ Swan &quot;She Loves You&quot; ногæй уадзын райдыдта.

1964-æм азы 7 февралы Битлз Хитроуæй атæхтысты Нью Йоркмæ. Хитроуы сæ фæндараст кодта 4000 адæймаджы бæрц дзылла, æмæ Нью Йоркы сæм размæ рацыд 3000 адæймаджы. Дыууæ боны фæстæ фыццаг хатт сæ равдыстой америкæйæг телеуынынады The Ed Sullivan Show-ы, уыцы алæвæрдмæ кæсыдысты 73 милуан адæймаджы 23 милуан хæдзæртты, афтæмæй йæм каст Америкæйы цæрджытæй 34%. Сæ биограф Джонатан Гоулды загъдау, Nielsen service-мæ гæсæ уый уыдис АИШ-ы историйы ииуыл стырдæр телевизормæ кæсæг дзылла. Иннæ бон Битлзы ныхмæ дзурын райдыдтой америкæйæг критиктæ, фæлæ сæ фыццаг концерты фæстæ Нью Йорчы битломани срæмыгъта. Уæд къорд ацыдта Флоридæмæ, æмæ дзы дыккаг хатт сæ равдыстой Ed Sullivan Show-ы 70 милуаны бæрц телекæсджыты дзылламæ, æмæ 22 фывралы раздæхтысты Британимæ. 

Сæ фыццаг бацыд уыд, АИШ-ы Джон Кеннедийы амарды фæстæ марой куы нæма ауад, уыцы рæстæджы. Комментатортæ æрæх æнхъалынц, æмæ сæ рацыд бирæтæн (æппæты фыццаг та фæсивæдæн) ногæй бандзарста монц æмæ фадаты æнкъæрæн, Кеннедийы амарды фæстæ чи фæцух и, ахæм, æмæ уыцы декадæйы суинаг революцион социалон ивындзинæдтæм фæндаг асыгъдæг кодта. Сæ даргъ сæрыфаст уыцы рæстæджы тынг даргъ уыд æмæ хистæртæ йыл худтысты, фæсивæдæн та уый сси растады нысан.

Къорды популярондзинады тыххæй америкæйæгты бритайнаг музыкæ цымыдис кæнын райдыдта, æмæ бирæ æндæр бритайнаг къордтæ дæр æнтысджын суыдысты АИШ-ы. Битлз фæндаг самадта бирæ бритайнаг бит æмæ поп къордтæн, дæнцæгæн: Dave Clark Five, the Animals, Petula Clark, the Kinks æмæ the Rolling Stones-æн. 
[[Файл:Abbey_Rd_Studios.jpg|альт=A flight of stone steps leads from an asphalt car park up to the main entrance of a white two-story building. The ground floor has two sash windows, the first floor has three shorter sash windows. Two more windows are visible at basement level. The decorative stonework around the doors and windows is painted grey.|рахиз|мини|[[EMI Studios]]-мæ сæйраг бахизæн (абон Abbey Road Studios хуыйны, къам ист у 2007-æм азы)]]

== Дискографи ==

* [[1963]] 	''Please Please Me'' 	
* [[1963]]	''With The Beatles'' 	
* [[1964]] 	''A Hard Day's Night'' 	
* [[1964]] 	''Beatles For Sale'' 	
* [[1965]] 	''Help!'' 	
* [[1965]] 	''Rubber Soul''
* [[1966]] 	''Revolver'' 	
* [[1967]] 	''Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band'' 	
* [[1967]] 	''Magical Mystery Tour'' 	
* [[1968]] 	''The Beatles'' 	
* [[1969]] 	''Yellow Submarine'' 
* [[1969]] 	''Abbey Road'' 	
* [[1970]] 	''Let It Be''

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

== Литературæ ==
* {{публикаци|автор=Womack|автор имя=K.|автор2 имя=Todd F.|автор2=Davis|заглавие=Reading The Beatles|подзаголовок=Cultural Studies, Literary Criticism, And the Fab Four|ссылка=https://books.google.com/books?id=_8Ob1bL_ongC|издательство=SUNY Press|год=2006|allpages=249|pages=22|isbn=978-0-7914-6715-2|ref=Womack}}

[[Категори:Англисы рок-къордтæ]]</text>
      <sha1>qw4g2gs4q0wiqpwmr1ze8ifetjadjz3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Персайнаг æвзаг</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12912</id>
    <revision>
      <id>587388</id>
      <parentid>576492</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T21:39:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>20706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>587388</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="38863" sha1="nd207why455nyowcud8t8aea6bzq63x" xml:space="preserve">{{Æвзаг
|хуыз               = индоевропæйаг
|ном                = Персайнаг æвзаг
|хином              = {{lang-fa2|فارسی}} {{IPA|[fɒːɾˈsiː]}}
|мыртæ              = 
|бæстæтæ            = [[Иран]], [[Афгъанистан]], [[Таджикистан]], [[Пакистан]]
|официалон æвзаг    = 
{{IRN}} (персайнаг)&lt;br&gt;
{{флагификаци|Афгъанистан}} ([[дари]])&lt;br&gt;
{{TJK}} ([[таджикаг æвзаг|таджикаг]])
|дзурджыты нымæц    = 
|рейтинг            = 12
|фыссынад           = [[араббаг алфавит]] ([[персайнаг алфавит]])
|категори           = Евразийы æвзæгтæ
|классификаци       = 
[[Индоевропæйаг æвзæгтæ]]
:[[Ирайнаг æвзæгтæ]]
::[[Хуссар-ныгуылæйнаг ирайнаг æвзæгтæ]]
|ГОСТ 7.75-97       = 
|ISO1               = 
|ISO2               = 
|ISO3               = 
|картæ              = Persian Language Location Map.svg
}}
'''Персайнаг æвзаг''' кæнæ '''фарси́''' ({{lang-fa2|زبان فارسی}} — zabân-e fârsi) — æвзæгты индоевропæйаг бинонты ирайнаг къабазы, дзурджыты нымæцмæ гæсгæ, тæккæ ахсджиагдæр æвзаг; у [[Иран]]ы официалон æвзаг.

== Иумæйаг зонæнтæ ==
Персайнаг æвзаджы варианттæ сты [[Афгъанистан]]ы (дари, æндæр ном — фарси-кабули) æмæ [[Таджикистан]]ы ([[таджикаг æвзаг]]) паддзахадон æвзæгтæ. Æмбæлы ма [[Пакистан]]ы. Персайнагау дзурæг иуæй-иу этникон къордтæ ма ис Персы бакæлæны бирæ бæстæты: [[Бахрейн]]ы, [[Ирак|Ирачы]], [[Оман]]ы, [[Йемен]]ы æмæ æндæрты.

Персайнагау дзурджыты нымæц у 115 милуанмæ ’ввахс: Ираны — 65 млн (бæстæйы цæрджыты 90%), Таджикистаны — 7 млн, Афгъанистаны — 34 млн, [[Узбекистан]]ы цæрæг таджикæгтæ — 7 млн, стæй, дарийыл чи дзуры, уыцы 2 млн пакистайнаджы.

Персайнагау чи дзуры, уыдон æрвылбоны хуымæтæджы царды, стæмтæй фæстæмæ, литературон æвзагæй пайда нæ кæнынц, фæлæ уыимæ, диалектты ’хсæн ис уыйбæрц бирæ хъауджыдзинæдтæ æмæ сæ ис схонæн хицæн æвзæгтæ.

Персайнагау фыссынæн пайда кæнынц, араббаг фыссынады бындурыл чи сарæзтæуыд, ахæм персайнаг алфавитæй. Ис дзы, араббаг æвзаджы не ’мбæлæг мыртæ чи ’вдисы, ахæм цалдæр дамгъæйы.

Æвзаджы лексиконы ис иттæг бирæ араббагæй æрбафтæг дзырдтæ.

== Æвзаджы райрæзты истори ==
Рагперсайнаг æвзаг æмбæлыди Ираны хуссар-ныгуылæны нæ эрæйы агъоммæ I æнусы, æмæ уыди Ахменидаг паддзахады сæргълæуджыты мадæлон æвзаг. Уыцы ’взагæн пайда чындæуыд [[цуркфыст]] (клинопись). Уæды заман ма парахат уыди, рагперсайнагæн хæстæг чи æййафта, уыцы [[авестæйаг æвзаг]].

[[Пехлевиаг æвзаг|Астæуперсайнаг æвзаг (æндæр ном — пехлеви)]] уыдис рагперсайнаджы фæдон æмæ æмбæлыди нæ эрæйы I æнусы; уыди [[Сасанидты импери|Сасанидты паддзахады]] официалон æвзаг. [[Араббæгтæ]] Иран куы бацахстой (VII æнус), уæд ма уымæй пайда кодтой Ираны [[зороастризм|зороастрийæгтæ]] æмæ [[Инди]]йы цæрæг парсæгтæ. Фыссынæн пайда кодтой [[арамейаг фыссынад|арамейаг графикæйы]] варианттæй.

Ногперсайнаг æвзаг зындгонд у [[IX æнус]]æй, æмæ фыссынæн пайда кæны цъус бандæрхуызонгонд [[араббаг алфавит]]æй. Иран [[пысылмон]] куы ссис, уæдæй фæстæмæ, исламыл хæст бæстæты, персайнаг нымад у дыккаг ахсджиагдæр литературон æвзагыл. Уыцы æвзагыл сфæлдыстæуыд Ираны æстæузаманы классикон дзырдаивад ([[Фирдоуси]], [[Рудаки]], [[Гафиз]], [[Омар Хайам]]), æмæ ныронг уыцы уацмысты хъæд нымад у персайнаг æвзаджы фæзминаг дæнцæгыл.

Персайнаг æвзагæй пайда кодтой канд Ираны нæ, фæлæ ма [[Хæстæг Скæсæн]]ы, [[Хуссар Кавказ]]ы, [[Астæуккаг Ази]]йы, [[Инди]]йы.

Йæ миназыккон историйы дæргъы ногперсайнаг æвзагыл тынг бандæвта [[араббаг æвзаг]] (классикон поэтты уацмыстыл ма уыйбæрц нæ зынди): араббагæй активонæй æфтыди канд дзырдтæ нæ, фæлæ ахадгæ дзырдаразæг модельтæ, грамматикон бæрæггæнæнтæ, æнæхъæн фразæтæ æмæ формулæтæ. Уæлдай бæрæгæй араббаг тæваг зыны официалон æмæзонадон æвзаджы. Суанг ма дзæвгар сæрысуангон дзырдтæ араббаг тæваджы охыл фæивтой сæ фонетикон сконд (зæгъæм, æвзагæн йæхи ном раздæры '''''pârsi''''' райста ног хуыз: '''''fârsi''''').
[[XIX æнус]]ы персайнаг æвзагмæ æфтын райдыдтой дзырдтæ [[францаг æвзаг|францаг]] æмæ [[англисаг æвзаг|англисаг]] æвзæгтæй.

[[1930-æм аз]]ты, сах [[Реза Пехлеви]]йы националистон идеологи куы сфидар чындæуыд, уæд арæзт æрцыд [[Персайнаг æвзаджы Академи]]. Йæ нысантæ уыдысты: ссыгъдæг кæнын персайнаг æвзаг араббаг æмæ ныгуылæны [[европæ]]йаг дзырдтæй, ногæй пайда кæнын рагон дзырдтæй, стæй, сæрысуанджы персайнаг уидæгтæ кæмæн уыдзæн, ахæм ног дзырдтæ хъуыды кæнын.

[[1941-æм аз]]ы сах йæ бынатыл йæ къух куы систа, уæд Академийы архайд æрбамынæг ис, 1970-æм азты та, бæстæйы сæргъы сахы фырт Мохаммед Реза-сах куы уыди, уæд рæстæгмæ фæстæмæ райтынг ис. [[1979-æм аз]]ы Пысылмон революцийы фæстæ «сыгъдæг кæныны» куыст бынтон нынцади æмæ ногæй парахатæй пайда кæнын райдыдтой араббаг æмæ европæйаг æвзæгтæй æрбайсгæ дзырдтæй.

[[1990-æм аз]]ы арæзт æрцыд персайнаг æвзаджы ног Академи, фæлæ ныронг мыхуыры ницавæр æрмæджытæ ма рауагъта.

Нырыккон литературон персайнаг æвзаг классиконæй зынгæ хицæн кæны æппæт лингвистон æмвæзæдтыл: [[фонетикæ]]йы, [[морфологи]]йы, [[синтаксис]]ы, [[лексикæ]]йы.

Ныртæккæйы æвзагон процессты ’хсæн бафиппайæн ис ахæм здæхт: литературон æмæ хуымæтæджы ныхасы æвзæгтæ кæнынц кæрæдзимæ хæстæгдæр. Уыцы миниуæг бæрæг-бæлвырд зыны, [[XX æнус]]ы райдианæй фæстæмæ кæй ныффыстæуыд, ирайнаг фысджыты уыцы уацмысты.

== Социолингвистон уавæр ==
Литературон персайнаг æвзаг у Ираны официалон æвзаг æмæ скъолайы предметтæ кæуыл ахуыр кæнынц, ахæм æвзаг. Персайнаг æвзаджы бирæ диалекттæ кæй ис, стæй сæ фылдæр (уыдонимæ [[Тегеран|тегерайнаг]] диалект дæр) литературон æвзагæй дард кæй лæууынц, уыйадыл зæгъæн ис æмæ ахуыргонд персайнæгтæн сæ фылдæр сты дывзагонтæ.

Диалекттæй уæлдай ма Ираны æмбæлынц æндæр ирайнаг ([[мазендерайнаг æвзаг|мазендерайнаг]], гиляйнаг æмæ æнд.) æмæ тюркаг ([[азербайджайнаг æвзаг|азербайджайнаг]], туркеменаг, кашкайаг æмæ æнд.) æвзæгтæ. Уыцы æвзæгтыл дзурджытæн дæр сæ фылдæр сты дывзагонтæ. Тынг арæх фæйнæхуызон диалекттыл дзурæг æмæ кæрæдзи не ’мбарæг ирайнæгтæн литературон æвзаг ахъаз фæвæййы [[лингва-франкæ]]-йы хуызы.

Ирайнаг съолаты ма æнæмæнг ахуыргæнинаг предмет у, ныр дæр персайнагыл чи æндавы, уыцы араббаг æвзаг.

== Æвзаджы равзæрды æмæ ареалон характеристикæ ==
Персайнаг æвзаг хауы ирайнаг æвзæгты хуссар-ныгуылæйнаг къордмæ, æмæ дзурджыты нымæцмæ гæсгæ у тæккæ арæхдæр æмбæлæг ирайнаг æвзаг. Уыцы къорды иннæ дыууæ стыр æвзаджы — таджикаг æмæ дари — арæх нымайынц персайнаг æвзаджы варианттыл, уыцы æртæ æвзаджы кæрæдзимæ тынг хæстæг кæй сты (уæлдайдæр сæ литературон формæтæ).

Персайнаг æвзаджы бæрæгæй зыны, [[индоевропæйаг æвзæгтæ]]н характерон чи сты, уыцы миниуджытæ:

* дзырды уидаджы аблаут;
* парахат флективон мивдисæгон морфологи.
Уыимæ персайнаг æвзаджы ногдзинæдтыл банымайæн ис ахæм миниуджытæ:
* разæфтуан-арæх чи у, нæмтты ахæм аналитикон системæ;
* нæмтты аффиксты агглютинативондзинад;
* изафетон конструкци (гæнæн ис æмæ уый у, персайнагмæ хæстæг чи æмбæлы, уыцы семитаг æвзæгты (фыццаджыдæр араббаджы) тæваг).

Ареалон тæваг кæуыл фæбæрæг ис, æвзаджы уыцы къабæзтæ сты:

* фонологи ([[хурхон æвиппайдон]] мыртæ, стæй уыимæ æмбæлынц æрмæст араббагæй æрбайсгæ дзырдты; увулярон æвиппайдон æмæ фрикативон мыртæ);
* нæмтты морфологи (изафет, стæй араббагæй чи æрбафтыди, уыцы бирæон нымæц æвдисæг бæрæггæнæнтæ);
* лексикæ (араббагæй æрбайсгæ егъаунымæц дзырдтæ).
Уыимæ мивдисджыты системæйы, æмтгæй райсгæйæ, хъахъхъæд сты индоевропæйаг хиæдтæ.

== Типологион характеристикæ ==
Грамматикон нысаниуджытæ æвдисынмæ гæсгæ персайнаг æвзаг бахæссæн ис, синтезмы элементтæ кæмæн ис, ахæм аналитикон æвзæгтæм: мивдисджыты уæлиуæг кæнынц синтетикон формæтæ, грамматикон нысаниуджытæ та æвдыст цæуынц фылдæр хатт разæфтуанты фæрцы.

== Фонологи ==
=== Хъæлæсонтæ ===
Классикон персайнаг æвзаджы хъæлæсонтæ фонологион æгъдауæй дихгонд уыдысты дæргъвæтинтæ æмæ цыбыртыл. Нырыккон æвзаджы уыцы дихдзинад нал ис, æмæ йæ бæсты хъæлæсонтæ хицæн кæнынц сæ æнæфæцудгæдзинадмæ гæсгæ.

Фæцудгæ (кæнæ лæмæгъ) хъæлæсонтæ сты /e/, /æ/, /o/; æнæфæцудгæтæ (тыхджынтæ) та — /ɒ/, /u/, /i/.
Лæмæгъ хъæлæсонтæ тыхджынтæй хицæн кæнынц уымæй æмæ сæм редукци æмæ фонетикон фæивдтытæ арæхдæр кæй вæййы.

Персайнаг æвзаджы ис ма дыууæ дифтонгы — /ou/ и /ei/.

=== Æмхъæлæсонтæ ===
Фонемæтæ /p/, /t/, /k/ арæхдæр хъуысынц куыд аспираттæ, уæлдайдæр цавдон хъæлæсонты æмæ сонорон æмхъæлæсонты раз куы вæййынц, уæд, стæй ма дзырды кæрон: pul [pʰul] «æхца», tup «пурти» [tʰup].

/k/ æмæ /g/ палатизацигонд фæвæййынц дзырды кæрон æмæ раззаг рæнхъы хъæлæсонты раз: gorg [gorgʲ] «бирæгъ».

Зылангон æмхъæлæсонтæ дзырды кæрон æзылангон нæ фестынц.
Фонемæ /ʁ/-йæн (транслитерацийы: q) ис дыууæ аллофоны: фрикативон [ʁ] æмæ æвиппайдон [ɢ].
Æвиппайдон вариант фылдæр хатт æмбæлы дзырды райдианы. [[Хурхон æвиппайдон]] /ʔ/ æмбæлы араббагæй æрбайсгæ дзырдты.

=== Цавд ===
Персайнаг цавд у дыкомпонентон: тыхон (динамикон) æмæ тоникон. Цавд фылдæр хатт хауы фæстаг уæнгыл: xâneh «хæдзар», xânehâ «хæдзары (мидæг)». Æнæцавдон дзырды кæрон фылдæр хатт вæййынц грамматикон бæрæггæнæнтæ (зæгъæм, изафет), стæй хайыгтæ. mi- æмæ be-, зæгъгæ, уыцы разæфтуантæй цы мивдисæгон формæтæ райдайынц, уыдонæн сæйраг цавд вæййы разæфтуаныл, фæрсагон та — цæсгомон кæроныл: míravàm ‘æз цæуын’.

=== Ныхасы уæнджы структурæ ===
Дзырды уæнгты сæйраг хуызтæ сты ахæм:
CV — do ‘дыууæ’, to ‘ды’; CVC — dud ‘фæздæг’, mâr ‘калм’; CVCC — mast ‘расыг’, sabr ‘быхсынад’, goft ‘загътон’; VCC — ârd ‘ссад’, asb ‘бæх’; VC — âb ‘дон’, az ‘от, из’; V — u ‘уый.

Цацæг куыд дзырд, афтæ морфемæйæн дæр райдианы нæй уæвæн ахæм структурæйæн: CCV, уацæг ахæм типы æрбайсгæ дзырдты æвæрд æрцæуы хъæлæсон протезæ /e/ кæнæ /o/: estekân (уырыссаг «стакан»), doroške (уырыссаг «дрожки»).

== Морфологи ==
Персайнаг æвзаг у флективон-аналитикон. Флексийы байзайæггæгтæ фылдæр æмбæлынц мивдисæджы. Фæлæ уыдонæй уæлдай ма дзы ис бирæ ног аналитикон формæтæ.
Ном цæй фæрцы æвдыст цæуы, уыцы дыууæ фæрæзы сты:
* [[изафетон конструкци]];
* нымæц, бæрцбарæнтæ æмæ æндæр категоритæ æвдисæг агглютинативон аффикстæ.
Æрды категори персайнаг æвзаджы нæй.

=== Ном ===
Нæмттæ персайнаг æвзаджы дихгонд цæуынц номдартæ, миногонтæ, номивджытæ æмæ нымæцонтыл.
Номдарæн ис нымæцы æмæ бæрæгдзинад/æбæрæгдзинады категоритæ.

Миногонæн ис бæрцбарæн категори (абаргæ — суффикс –tar ‘-дæр’, уæлахизон — -tarin: bad ‘æвзæр’ — badtar ‘æвзæрдæр’ — badtarin ‘иууыл æвзæрдæр’).

Цæсгомон номивджытæн ис цæсгомы категори.

Æппæт нæмттæн характерон сты аналитизм æмæ чысылнымæц аффиксты агглютинативон хуыз.
Хауæны категори персайнаг æвзаджы нæй, фæлæ дзы пайда кæнынц изафетон бæрæггæнæн (-е). Уыцы бæрæггæнæн номджын къорды бæлдат кæны (маркирует) сæйраг дзырд:
ketâb-e mâdar ‘мады чиныг’; ketâb-e mâdar-e Amin ‘Амины мады чиныг’; šâh-e bozorg ‘цытджын паддзах’.

Бирæон нымæц æвдыст цæуы æрмæст номдарæн. Уыцы категорийæн дыууæ бæрæггæнæны:
* -ân (æрмæст удон предметтæн, адæймаджы буары къайджын уæнгтæн æмæ иуæй-иу номдартæн);
* -hâ (æппæт хуызты номдартæн): mard — mardân/mardhâ ‘нæлгоймаг’ — ‘нæлгоймæгтæ’; setâre — setârehâ ‘стъалы‘ — ‘стъалытæ’.

[[Араббаг æвзаг]]æй æрбафтæг дзырдтæн фылдæр хатт хъахъхъæд вæййы араббаг бирæон нымæцы бæрæггæнæнтæ: entehâbât — ‘æвзæрстытæ’.

Амонæн номивджытæн дæр номдартау вæййы бирæон нымæцы формæ. Миногонтæн ахæм формæ нæй. Цæсгомон номивджытæн нымæц æвдыст цæуы лексикон æгъдауæй.

=== Номивджытæ ===
{| {{prettytable}}
|- style=&quot;background: #efefef;&quot;
| colspan=&quot;1&quot; |
! scope=&quot;col&quot; | Иууон нымæц
! scope=&quot;col&quot; | Бирæон нымæц
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;background: #efefef;&quot; | 1-аг цæсгом
| man — من
| mâ — ما
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;background: #efefef;&quot; | 2-аг цæсгом
| to — تو
| šomâ — شما
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;background: #efefef;&quot; | 3-аг цæсгом
| u — او
| inhâ — اینها / ânhâ — انها
|-
|}
Уæзданы формæйы номивæг ''man'' («æз») хатгай ивд æрцæуы ахæм номивæгыл: ''bande'' (بنده); номивæг «ânhâ» («уыдон») та ахæмыл: ''išân'' (ایشان).

Персайнаг æвзаджы нæй æлвасон номивджытæ. Уыдоны бæсты пайдагонд цæуы изафет: ''medâd'''-e u''''' («йæ кърандас»), кæнæ номивæгон энклитикæтæ: ''medâd'''am''''' («мæ кърандас»).

==== Фарстон номивджытæ ====
* كی (''ki'') — чи?
* چه (''çe'') — цы?
* كی (''key'') — кæд?
* كجا (''kojâ'') — кæм?
* چرا (''çera'') — цæмæн?
* چطور (''çetor'') — куыд?
* چگونه (''çegune'') — куыд æгъдауæй?
* چند (''çand'') — цал?
* كدام (''kodâm'') — кæцы?

== Синтаксис ==
Персайнаг у номинативон æвзæгтæй иу. Хъуыдыйады мидæг дзырдты нормалон рæнхъæвæрд у SOV: ahmad dust-am-râ mibinad ‘Ахмæд уыны мæ хæлары’. Инверсийы цаутæ ис дзургæ ныхасы, стæй фольклор æмæ поэзийы.
Хъуыдыйады мидæг дзырдты растравгон рæнхъæвæрд у ахæм:

фыццаг бынаты — сæйрат кæнæ афоны фадатон дзырд; фæстаг бынаты — цæсгом æмæ нымæцмæ гæсгæ сæйратимæ æмбаст чи у, уыцы зæгъинаг.

Комкоммæйы æххæстгæнæн фæсæвæрд «râ»-имæ кæнæ æнæ фæсæвæрдæй æвæрд æрцæуы бæттæн мивдисæджы хæдразмæ (хатгай та уымæй фæхицæн вæййы кæнæ фæрссаг æххæстгæнæнæй, кæнæ фадатон дзырдæй):u in ketâbhâ va daftarhâ-râ be šomâ midahad ‘уый ацы чингуытæ æмæ тетрæдтæ дæтты сымахæн’, man nâme minevisam ‘æз фыссын писмо’.

Бæрæггæнæн æвæрд цæуы, йæ кæроны изафетæвдисæг [–е] кæмæн ис, уыцы бæрæггæнинаг дзырды фæстæ: šahr-e zibâ ‘рæсугъд сахар’, xodnevis-e barâdar ‘æфсымæры хæдфысгæ ручкæ’.

Кæд дзырдæн ис цалдæр миниуæгæвдисæг бæрæггæнæны, уæд уыдон цæуынц кæрæдзи фæдыл æмæ фæстагæй фæстæмæ, алкæмæн вæййы изафетæвдисæг.

Номивджытæ æвæрд вæййынц бæрæггæнинаг дзырды раз.

Æмткæй зæгъгæйæ та, персайнаг æвзаджы синтаксисон бастдзинæдтæ æвдыст цæуынц ахæм хуызты руаджы:
* загъинаг æмæ сæйраты '''æмбаст''' (согласование);
* зæгъинаг æмæ йæ дæлбар уæнгты '''æмарæзт''' (фæсæвæрд [-râ] æмæ разæвæрдты фæрцы);
* '''æфтыдад''' (примыкание):
::: — зæгъинаг æмæ æнæргом (неоформленный) комкоммæйы æххæстгæнæны;
::: — бæрæггæнинаг æмæ, миногонты уæлахизон бæрцæй æвдыст бæрæггæнæны;
::: — нымæцон æмæ номивæджы иуæй-иу хуызтимæ;
::: — зæгъинаг æмæ фадатон дзырды;
* '''дзырдты рæнхъæвæрд''';
* '''хъуыдыйады дих''' (кæрæдзиимæ мидис æмæ интонацимæ гæсгæ баст чи сты, ахæм дзырдты къордтыл фæдих).

== Диалекттæ ==
Персайнаг æвзаджы диалекттæ ныридæгæн фаг нæма сахуыр кодтой æмæ уый охыл сæ æххæст номхыгъд саразæн нæй. Фылдæр ахуыргонд æрцыди, æндæрты ’хсæн сæйраг бынат чи ахсты, уыцы тегерайнаг диалект. Зындгонд ма сты Керманы, Исфаганы, Новганы (Мешхед), Бирдженды, Систаны, Себзевары диалекттæ. Диалекттæ æмæ диалектты къордтæ дихгонд цæуынц сæ лексикон-грамматикон æмæ фонетикон миниуджытæм гæсгæ. Литературон æвзагæй иуæй-иу диалекттæ уыйбæрц дард лæууынц æмæ сæ схонæн ис хæцæн æвзæгтæ.
Тегерайнаг диалект тыхджынæй æндавы аив литературæ, хабархæссæг фæрæзтæ, кино æмæ театры æвзагыл. Зæгъæн ис æмæ сæйраг сахары диалект у нырыккон персайнаг æвзаджы дзурыны нормæ.
Тегерайнаг диалект æмæ литературон æвзагæн ис иу фонемон сконд, фæлæ фонемæтæй куыд пайдагæнгæ у, уымæ гæсгæ кæрæдзийæ бæрæг хицæн кæнынц.

Диалекты арæхдæр æмбæлынц, литературон [æ]-йы бæсты кæмæй пайда кæнынц, уыцы '''мыр [е]''', стæй '''бæттæн мивдисæг [-ast]'''.

Æмхъæлæсонты системæйы миниуджытæй иу у /l/ æмæ /r/-ы æмивд.

Бирæон нымæц арæзт цæуы фæсæфтуан [-â]-йы фæрцы.

Диалекты æмæ литературон æвзаджы мивдисæджы цæсгомон кæрæттæ иу не сты — бирæ мивдисджытæн ис æлвæст флекситæ.

== Дзурыны æвзаг ==
Дзурыны æвзаг бæрæг хицæн кæны литературонæй.
Се ’хсæн ис хъауджыдзинæдтæ канд фонетикæйы нæ, фæлæ морфологийы æмæ синтаксисы. Уымæй уæлдай ма персайнагау дзургæйæ (уырыссагæй хъауджыдæр) фылдæр хатт нæй пайдагæнæн литературон стилæй, уымæн æмæ арæх уый охыл ныхас вæййы æнæраст æмбæрст (зæгъæм, телефонæй дзургæйæ).

Тæккæ арæхдæр æмбæлæг агъуал — æмхъæлæсонтæ ['''m'''] æмæ ['''n''']-йы фæстæ дæргъвæтин ['''â'''] ивд æрцæуы ['''u''']-йыл: Irân — Irun, Tehrân — Tehrun, bârân — bârun.

Бæттæн мивдисæг ''ast'' æмæ æртыккаг цæсгомы иууон нымæцы мивдистджыты кæрон '''–ad''' рахизы кæрон ('''-e''')-мæ: bârân mibârad — bârun mibâre (''уаргæ кæны, уары''), dorost ast — doroste (''раст у, æцæг у''), U javâni ast — javuniye (''уый æрыгон у'').

Кæрон ('''-e''') кæнæ ('''-a''')-йыл чи фæуд кæны, уыцы дзырдты фæстæ '''–ast''' рахизы ('''-ass''')-мæ: U tešne ast — U tešnass (уый фæнды дон нуазын, дойны йын у).

Ифтындзæггæнинаг бæттæн мивдисæг баиу вæййы номдаримæ æмæ райсы цæсгомон кæроны хуыз:
Man danešju hastam — danešjuyam (''Æз дæн студент''), ânhâ tehrâni hastand — tehruniyand (''Уыдон сты тегерайнæгтæ'').

Бирæон нымæцы дыккæгæм цæсгомы мивдисæджы кæронæн дзурыны æвзаджы фæзыны кæрон '''-in''':
Cherâ diruz telefon nakardin? (''Знон мæм телефонæй цæуылнæ æрбадзырдтат?'')
Æвзаджы тæккæ æмбæлагдæр фондз мивдисджытæн нырыккон афоны бындурæн (уидагæн) дзурыны æвзаджы ис цыбыргонд формæ — иу æмхъæлæсон мыр кæнæ къайад «хъæлæсон-æмхъæлæсон»:

goftan — g (''дзурын''), dâdan — d (''дæттын''), raftan — r (''цæуын, «уходить»''), šodan — š (''кæнын, «делаться, становиться»''), âvardan — âr (''хæссын, «приносить»''). Bahâr barf ab mišavad — bahâr barf ab miše (''Уалдзæджы мит тайы''), in râ âbejo miguyad — in râ âbejo mige (''Уый йæ хоны бæгæны'').

Фæдзæхстон здæхæны бирæ мивдисджытæн ис цыбыргонд формæ.

Фæсæвæрд «'''râ'''» дзурыны æвзаджы райсы ахæм формæ: «'''ro'''», кæнæ фесты дзырды кæрон «'''-o'''» (кæд хицæнгæнинаг номдар фæуд кæны æмхъæлæсоныл, уæд). Дæнцæг:

Man râ bebakhš — Mano bebakhš (''Ныббар мын'').

== Æвзаджы афыст чингуыты ==
Хъыгагæн, ныридæгæн персайнаг æвзаджы академион грамматикæтæ æмæ дзырдуæттæ арæзт нæма æрцыди. Ираны кæй фыссынц, фарсийы уыцы грамматикæтæ фæдихгæнæн ис дыууæ типыл: ''иутæ сты'', астæузаманæй чи цæуы, классикон поэтты æвзаджы афыст кæныны уыцы традицитæ дарддæргæнæг чингуытæ, ''иннæтæ'' — европæйаг модельтыл чи æнцайы, нырыккон æвзаджы ахæм афыстытæ.

Уæрæсейы персайнаг æвзаджы (куыд классикон, афтæ нырыкконы) грамматикæтæ сарæзтой Залеман æмæ Жуковский, Бертельс, Жирков, Ю. А. Рубинчик æмæ æндæртæ.

Ныгуылæн Европæйы арæзт персайнаг грамматикæты ’хсæн тæккæ зынгæдæртæй иуыл нымад у, францаг иранист Жильбер Лазар кæй сарæзта, уый.

Персайнаг æвзаджы стырдæр дзырдуат сарæзта Деххода. Кæд æмæ йæ лексикæйы иу хай дугивгъуыд фæци, уæддæр ныры онг Ираны нымад у фæзминаг стандартыл.

== Персайнаг фыссынад ==
[[Файл:Nastaliq_transform.jpg|thumb|220px|Фыссыны фæтк: галиурдыгæй — [[насх]], рахизырдыгæй — [[насталихъ]]. Дыууæ хуызы фыст дзырд [[Тæхран]] (дамгъæтæ: н-а-р-х-т)]]
Персайнаг фыссынады бындуры ис [[араббаг алфавит]]. Æдæппæтæй персайнаг фыссынады ис 32 дамгъæйы: 28 араббагæй æрбайсгæ дамгъæйы æмæ 4 — оригиналонтæ, араббаг æвзаджы чи нæй, ахæм мыртæ æвдисынæн.

Фыссыны аздæхт — рахизырдыгæй галиуырдæм.

Персайнаг æвзаджы дамгъæтæ нæ дих кæнынц стыртæ æмæ гыццылтыл. Бирæ дамгъæтæ кæрæдзийæ хицæн кæнынц æрмæст диакритикон нысæнтты фæрцы.

Цалдæр дамгъæйы, гæнæн ис æмæ нысан кæны иу мыр, иу дамгъæ та — цалдæр мыры.

Нырыккон персайнаг фыссынады ма ис ахæм хицæндзинад: персайнагау фысгæйæ арæх пайда кæнынц, [[насталихъ]], зæгъгæ, уыцы фыссыны фæткæй (традицион [[насх]]æй уæлдай). Араббаг бæстæты уый нымад у дугивгъуыд фæткыл; Иранæй скæсæнырдæм, уæлдайдæр Пакистаны, насталик у тæккæ пайдагонд фыссыны фæтк.

Персайнаг алфавитæй ма пайда кæнынц æвзаг [[дари]]йыл фысгæйæ, 1930-æм азы онг та уыди [[таджикаг æвзаг]]æн дæр.

== Растфыссынад ==
Тынг актуалон у персайнаг орфографийы фарста. Сæйрагдæр, проблемæ уый мидæг ис æмæ араббаг графикæ нæ арæхсы æмбæлон хуызы равдисын индоевропæйаг æвзаджы æууæлтæ æмæ не ’вдисы цыбыр (лæмæгъ) хъæлæсонтæ (ахуыргæнæн чингуытæ æмæ дзырдуæттæй фæстæмæ). Уый охыл æвзаджы ис бирæ [[омографтæ]]. 
Уыдонæй уæлдай ма ис къорд æндæр лыггæнинаг фарстайы:
* ныронг нæма ис растфыссынады бæлвырд нормæтæ;
* бирæ дамгъæтæ, æрмæст арабизмтæ фыссынæн чи уыди, ахæмтæ пайдагонд цæуынц сæрысуангон ирайнаг дзырдты дæр;
* бирæ дзырдтæ зæгъæн кæнæ фыссæн ис цалдæр хуызы;
* разæвæрдтæ, разæфтуантæ æмæ æндæр форманттæ иу автортæ фыссынц дзырдтимæ иумæ, иннæтæ — хицæнтæй;

æмæ афтæ дарддæр.

Нæдæр сихы хицауад, нæдæр исламисттæ тырныдтой сæ фыссынад латинаг бындурмæ раивынмæ кæнæ орфографи рацарæзынмæ. Латинизацийы фарслæуджыты архайд абаргæйæ активон уыди æрмæст 1930-æм азты.

Цыфæндыйæ дæр орфографиийы карзæй æххæстгонд цæуы къорд принципы. Хæрз стæм уавæртæй фæстæмæ, дæргъвæтин хъæлæсонтæ фысты æвдыст цæуынц хицæн нысæнттæй (алиф, вав, йод), цыбыртæ та (уыдонимæ изафетон кæрон -е/-уе дæр) — фысты бæрæг нæ кæнынц. Æмхъæлæсонтæ фысгæ сты фонетикон æгъдауæй, фæлæ иуæй-иу мыртæн уайы цалдæр фæйнæхуызон дамгъæйы (уый фылдæр хауы араббагæй æрбайсгæ дзырдтæм; хатгай та бахъæуынц [[омонимтæ]] кæрæдзийæ иртасынæн).

== Тексты дæнцæгтæ ==
=== Прозаикон текст ===
{|
!Персайнаг æвзаг !! Транслитераци !! Тæлмац
|-
|{{lang-fa2| همه ی افراد بشر آزاد به دنیا می‌آیند و از دید حیثیت و حقوق با هم برابرند, همه دارای اندیشه و وجدان می‌باشند و باید دربرابر یک دیگر با روح برادری رفتار کنند. }}
|| Hameye afrâde bašar âzâd be donyâ miyâyand va az dide heysiyat o hoquq bâ ham barâbarand. Hame dârâye andisheh o vedždân mibâšand va bâyad dar barabare yekdigar bâ ruhe barâdari raftâr konand. 
|| Æппæт адæймæгтæ дæр райгуырынц сæрибарæй, стæй æмсæр æмæ æмбарæй. Уыдон хайджын сты зонд æмæ намысæй, æмæ хъуамæ кæрæдзимæ кæсой æфсымæры цæстæй.
|}

— Статья 1 (Адæймаджы барты æппæтиумæйаг деклараци)

=== Æмдзæвгæйы скъуыддзаг дзурыны æвзагыл ===
{|
!Персайнаг æвзаг&lt;ref name=&quot;&quot;&gt;Ам спайда чынди дзурыны æвзаджы нормæтæй.&lt;/ref&gt; !! Транслитераци !! Тæлмац
|-
|{{lang-fa2| تو رو با حول و بلا تنها گذاشتن٬ &lt;br /&gt;اونا که لیاقت عشق و نداشتن٬ &lt;br /&gt;تـک و تــنهـایی و با پای پــیـاده٬ &lt;br /&gt;مـتـاسفــم بــرات ای دل سـاده }}
||
To ro bâ hol o balâ tanhâ gozâštan, &lt;br /&gt;Unâ ke liyâqate ešq o nadâštan, &lt;br /&gt;Tak o tanhâyi o bâ pâye peyâde, &lt;br /&gt;Moteâssefam barât ey dele sâde
||
Дæу дæ рис æмæ де ’намондимæ ныууагътой&lt;br /&gt;Дæ уарзты аккаг чи нæу, уыдон, &lt;br /&gt;Ды иунæгæй цæуыс, &lt;br /&gt;Тæригъæд кæнын дæ хуымæтæг зæрдæйæн.
|}

— [[Чавоши, Мохсен|Мохсен Чавоши]] (нырыккон поэт æмæ зарæггæнæг)

== Æрвитæнтæ ==
* [http://www.persianlanguage.ir Персайнаг æвзаг] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080530023943/http://www.persianlanguage.ir/ |date=2008-05-30 }}
* В. В. Мошкало. ''[http://web.archive.org/web/20060302004546/http://www.auditorium.ru/books/2360/gl4.pdf Персайнаг æвзаг]''&amp;nbsp;(pdf) ''[http://www.auditorium.ru/books/2360/ '''Дунейы æвзæгтæ''': Ирайнаг æвзæгтæ. 1-æм хай: Хуссар-ныгуылæйнаг ирайнаг æвзæгтæ]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060302004546/http://www.auditorium.ru/books/2360/gl4.pdf |date=2006-03-02 }}'' (Чиныгдон: [http://auditorium.ru портала auditorium.ru] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150222201617/http://auditorium.ru/ |date=2015-02-22 }}).
* [http://www.jahanshiri.ir/pvc/pvc.php Persian verb conjugator] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140719062849/http://www.jahanshiri.ir/pvc/pvc.php |date=2014-07-19 }}
* [http://www.trilinguis.ru/linguistic/persian/dictionary.aspx Персайнаг-уырыссаг / Уырыссаг-персайнаг дзырдуат (онлайн)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090819095420/http://www.trilinguis.ru/linguistic/persian/dictionary.aspx |date=2009-08-19 }}
* [http://www.easypersian.com/farsi/persian_lessons_archive_1.htm Персайнаг æвзаджы ахуыргæнæн чиныг (англисагау; онлайн)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120215200402/http://www.easypersian.com/farsi/persian_lessons_archive_1.htm |date=2012-02-15 }}

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ|2}}

{{Ирайнаг æвзæгтæ}}

[[Категори:Ирайнаг æвзæгтæ]]
[[Категори:Персайнаг æвзаг|*]]</text>
      <sha1>nd207why455nyowcud8t8aea6bzq63x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Мæлгъæвæг</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13772</id>
    <revision>
      <id>587421</id>
      <parentid>565326</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T09:23:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>165</id>
      </contributor>
      <comment>Replacing Coat_of_Arms_of_Maglobek_(SVG).svg with [[File:Coat_of_arms_of_Maglobek.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR4|Criterion 4]] (harmonizing names of file set)).</comment>
      <origin>587421</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3279" sha1="awngimf0e9lw6ogosjgtq1o7yqcmp67" xml:space="preserve">{{Æндæр нысаниуджытæ|Мæлгъæвæг (нысаниуджытæ)}}
{{ЦР
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Мæлгъæвæг
 |Оригиналон ном          = {{Lang-inh|МагІалбике}}&lt;br/&gt;{{lang-ru|Малгобек}}
 |Паддзахад               = Уæрæсе
 |Герб                    = Coat of arms of Maglobek.svg
 |Тырыса                  = Flag of Malgobek (SVG).svg
 |Гербы уæрх              = 
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_deg = 43|lat_min = 30|lat_sec = 25
  |lon_deg = 44|lon_min = 35|lon_sec = 27
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = Уæрæсейы федеративон арæзт{{!}}Федерацийы субъект
 |Регион                  = Мæхъхъæл
 |Регион таблицæйы        = Мæхъхъæл
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 1933
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Статус кæдæй            = 1939
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = {{ Цæрджытæ | Малгобек | тс }}
 |Сфысты аз               = {{ Цæрджытæ | Малгобек | г }}
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              =
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +3
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = +7 87342
 |Посты индекстæ          = 386300-386302, 386304
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Мæлгъæвæг'''&lt;ref&gt;Арвистон. [[Мах дуг|Журнал «Мах дуг»]], 2001 аз, №1, 149-æм фарс&lt;/ref&gt; ({{lang-inh|МагІалбике}}, {{lang-ru|Малгобек}}) у [[Мæхъхъæл]]ы сахар [[Терчы рагъ]]ы хуссары, [[Магас (Мæхъхъæл)|Магасæй]] 43 км æддæдæр. [[Хæстон намысы сахар]] ([[2007-æм аз]]ы [[8 октябры|8 октябрæй]]).

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-Мæхъхъæл}}
{{Мæхъхъæлы сахартæ}}
{{Мæлгъæвæджы районы цæрæнрæттæ}}
{{Хæстон намысы сахар}}

[[Категори:Мæхъхъæлы сахартæ]]</text>
      <sha1>awngimf0e9lw6ogosjgtq1o7yqcmp67</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Лиллехаммер</title>
    <ns>0</ns>
    <id>14574</id>
    <revision>
      <id>587369</id>
      <parentid>540096</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:35:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587369</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2756" sha1="g9r1cc9dsf84zz37tmxo83i75xjdzyl" xml:space="preserve">{{ЦР
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Лиллехаммер
 |Оригиналон ном          = {{lang-no|Lillehammer}}
 |Ныв                     = 
 |Ном                     = 
 |Паддзахад               = Норвеги
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              =    
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_dir =N |lat_deg =61 |lat_min =6 |lat_sec =49
  |lon_dir =E |lon_deg =10 |lon_min =27 |lon_sec =51
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 250
 |Регионы картæйы ас      = 250
 |Районы картæйы ас       = 250
 |Регионы тип             = Норвегийы административон дих{{!}}Фюльке
 |Регион                  = Иннландет
 |Регион таблицæйы        = Иннландет
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 
 |Фыццаг кой              = 1390 
 |Статус кæдæй            = 
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Фæзуат                  = 477
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        = 
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +1
 |DST                     = +2
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Лиллехаммер''' ({{lang-no|Lillehammer}}) у [[Норвеги]]йы сахар æмæ муниципалитет.

[[1994-æм аз]]ы Лиллехаммеры уыдысты [[Зымæгон Олимпаг хъазтытæ]].

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-Норвеги}}
{{Зымæгон олимпиадæты сахартæ}}

[[Категори:Норвегийы сахартæ]]</text>
      <sha1>g9r1cc9dsf84zz37tmxo83i75xjdzyl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Инсбрук</title>
    <ns>0</ns>
    <id>15044</id>
    <revision>
      <id>587346</id>
      <parentid>551235</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:18:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587346</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2722" sha1="6n584d92tn670vk2pc0nxnqskkbsvg3" xml:space="preserve">{{ЦР
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Инсбрук
 |Оригиналон ном          = {{lang-de|Innsbruck}}
 |Паддзахад               = Австри
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              =    
 |Тырысайы уæрх           = 
 |lat_deg= 47|lat_min= 16|lat_sec=
 |lon_deg= 11|lon_min= 23|lon_sec=
 |CoordAddon              = 
 |CoordScale              = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 250
 |Регионы картæйы ас      = 250
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = Австрийы административон дих{{!}}Зæхх
 |Регион                  = Тироль
 |Регион таблицæйы        = Тироль (зæхх){{!}}Тироль
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 1234
 |Фыццаг кой              = 
 |Статус кæдæй            = 
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 574 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Переписы аз             = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        = 
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +1
 |DST                     = +2
 |Телефонон код           = 0512
 |Посты индекстæ          = 6010-6080
 |Автомобилон код         = I
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''И́нсбрук''' ({{lang-de|Innsbruck}}, {{lang-bar|Innschbrugg}}) у [[Австри]]йы сахар, [[Тироль (зæхх)|Тирол]]ы административон центр.

[[1968-æм аз]]ы Инсбручы уыдысты [[Зымæгон Олимпаг хъазтытæ]].

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-Австри}}
{{Зымæгон олимпиадæты сахартæ}}

[[Категори:Австрийы сахартæ]]</text>
      <sha1>6n584d92tn670vk2pc0nxnqskkbsvg3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Мугут (Знауыры район)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>15937</id>
    <revision>
      <id>587411</id>
      <parentid>545698</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T22:54:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587411</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3289" sha1="hhao04kjjki2bhptr7wj3bmsq8kysbz" xml:space="preserve">{{Æндæр нысаниуджытæ|Мугут}}
{{ЦР
 |Статус                  = Хъæу
 |Ирон ном                = Мугут
 |Оригиналон ном          = 
 |Паддзахад               = Хуссар Ирыстон
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  =
 |Гербы уæрх              =    
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_dir = N|lat_deg = 42|lat_min = 10|lat_sec = 03.79
  |lon_dir = E|lon_deg = 43|lon_min = 53|lon_sec = 03.50
 |CoordAddon              = 
 |CoordScale              = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = Хуссар Ирыстоны административон дих{{!}}Район
 |Регион                  = Знауыры район
 |Регион таблицæйы        = Знауыры район
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       =
 |Сæргълæууæг             =
 |Бындурæвæрд             =
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 800 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 179&lt;ref name=&quot;Итоги&quot;&gt;{{книга | заглавие = Итоги всеобщей переписи населения Республики Южная Осетия 2015 года | ссылка = http://ugosstat.ru/wp-content/uploads/2017/06/Itogi-perepisi-RYUO.pdf | ответственный = Ответственные за выпуск: {{s|И. Р. Тибилов}}, {{s|Т. В. Базаев}}, {{s|Р. Р. Зассеева}}, {{s|М. Э. Пухаева}}, {{s|А. В. Сиукаева}}, {{s|М. Х. Гучмазова}} | место = Цхинвал | издательство = Управление государственной статистики Республики Южная Осетия | год = 2016 | страниц = 452 }}&lt;/ref&gt;
 |Сфысты аз               = 2015
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +3
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Мугут''' у хъæу [[Хуссар Ирыстон]]ы [[Знауыры район]]ы.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-ирон}}
{{Знауыры районы цæрæнрæттæ}}

[[Категори:Знауыры районы сахартæ æмæ хъæутæ]]</text>
      <sha1>hhao04kjjki2bhptr7wj3bmsq8kysbz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ручъы ком</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16855</id>
    <revision>
      <id>587420</id>
      <parentid>587310</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T08:56:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587420</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2519" sha1="lb5dvewlbfsj61pe1luedy7tlagv2ua" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;{{float right}}&quot; width=&quot;350px&quot;
|-
! colspan=&quot;2&quot; align=&quot;center&quot; bgcolor={{хуыз|Хуссар Ирыстон}} | Ручъы ком&lt;br /&gt;
|-
| colspan=&quot;2&quot; align=&quot;center&quot; | [[Image:Transkam climb to Roki Tunnel.jpg|270px|center|Ручъы ком]]
|-
! colspan=&quot;2&quot; align=&quot;center&quot; bgcolor={{хуыз|Хуссар Ирыстон}} | Картæ
|-
| {{ПозКартæ|Хуссар Ирыстон
|label=Ручъы ком
|lat_dir =N |lat_deg = 42|lat_min = 34|lat_sec = 48
|lon_dir =E |lon_deg = 44|lon_min = 07|lon_sec = 08
|position=bottom|width=270|float=center|caption=}}
|-
! colspan=&quot;2&quot; align=&quot;center&quot; bgcolor={{хуыз|Хуссар Ирыстон}} | Хъæутæ
|-
| colspan=&quot;2&quot; align=&quot;none&quot; |
* [[Астæуккаг Рукъ]]
* [[Дæллаг Рукъ]]
* [[Уæллаг Рукъ]]
|-
|}
'''Ручъы ком''' кæнæ '''Рукъгом‎'''&lt;ref&gt;[[Плиты Гацыр|Плиты Г. Г.]] Плитæ æмæ Рукъгом. — Цхинвал, РХИ Мыхуыры хæдзар, 2019, 176 ф.&lt;/ref&gt; у ком [[Хуссар Ирыстон]]ы цæгаты. Ис [[Цъалагом]]ы. 

Æмарæн цы кæмттимæ кæны, уыдон сты скæсæнæрдыгæй: [[Сыбагом]] æмæ [[Згъуыбир]], хуссарварс — [[Тлигом]] æмæ [[Урсдзуаргом]], ныгуылæнварс — [[Дзомагъгом]] æмæ цæгатварс та [[Захъхъагом]]имæ.

== Хъæутæ ==
* [[Астæуккаг Рукъ]]
* [[Дæллаг Рукъ]]
* [[Уæллаг Рукъ]]

== Хæхтæ ==
* [[Бæрзджыны хох]]
* [[Ресы хох]]
* [[Санахъоты Матейы бæрзæнд]]
* [[Саухох (Ручъы ком)|Саухох]]
* [[Сохс]]

== Цæугæдæттæ ==
* [[Æрхыбылы дон]]
* [[Ручъы дон (Хуссар Ирыстон)|Ручъы дон]]
* [[Саухохы дон]]

== Литературæ ==
* {{Хуссар Ирыстоны топоними|I}}

== Æддаг æрмæг ==
* [[Хурзæрин (газет)|Хурзæрин]] // [[Мæргъиты Ирбег]]. [http://xurzarin.ru/node/988 Рукъгомы цымыдисаг истори] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160701230137/http://xurzarin.ru/node/988 |date=2016-07-01 }}

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-ирон}}
{{Цъалагом}}

[[Категори:Ручъы ком|*]]
[[Категори:Хуссар Ирыстоны кæмттæ]]</text>
      <sha1>lb5dvewlbfsj61pe1luedy7tlagv2ua</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хуызæг:Знауыры районы цæрæнрæттæ</title>
    <ns>10</ns>
    <id>29255</id>
    <revision>
      <id>587398</id>
      <parentid>587017</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T22:27:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587398</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2881" sha1="o3v1etq90vzcln99mdfh4y3q1h9v6dd" xml:space="preserve">{{Навигацион таблицæ
|ном                       = Знауыры районы цæрæнрæттæ
|хуыз                      = {{хуыз|Хуссар Ирыстон}} 
|state                     = 
|navbar                    = plain
|сæйраг_сæргонды_стиль     = 
|сæргонд                   = [[Знауыры район]]ы цæрæнрæттæ
|ныв                       = 
|буары_стиль               = 
|сæргондты_стиль           = 
|номхыгъдты_стиль          = 
|æнæкъай_стиль             = 
|къай_стиль                = 
|bodyclass                 = hlist

|уæле_стиль    = 
|уæле          = 

|сæргонд1      = '''Административон центр'''
|номхыгъд1     = [[Знауыр]]

|сæргонд2      = '''Хъæутæ'''
|номхыгъд2     = 
* [[Алибар]]
* [[Алхасен]]
* [[Арчънет‎]]
* [[Аунеу‎]]
* [[Балта]]
* [[Бахъатыхъæу]]
* [[Бæдатæ‎]]
* [[Бехъмар]]
* [[Бухауригом]]
* [[Велит]] 
* [[Гæдыджын (хъæу)|Гæдыджын]]
* [[Гæнитыхъæу‎]]
* [[Гобозтыхъæу]]
* [[‎Гъаристау]]
* [[Дзагъина]]
* [[Дидмуха]]
* [[Егра]]
* [[‎Зиулет]]
* [[Ионча]]
* [[Исахъыхъæу]]
* [[Калет]]
* Куатетри ([[Астæуккаг Куатетри]] æмæ [[Уæллаг Куатетри]])
* [[Лаше]]
* [[Лаше Балта]]
* [[Лиса]] 
* [[Лопъан]] 
* [[Малда]] 
* [[Метъех‎]] 
* [[Мугут (Знауыры район)|Мугут]] 
* [[Мугърис‎]] 
* [[Набачъеу‎]] 
* [[Нагутни]] 
* [[Недлат]] 
* [[Нул]] 
* [[Ожора]]
* Окона ([[Дæллаг Окона]] æмæ [[Уæллаг Окона]])
* [[Паткънет‎]] 
* [[Пичъиджын‎‎]] 
* [[Принеу]] 
* [[Саджваре]] 
* [[Самцъхъаро]]
* [[Сери Балта]]
* Сихиат ([[Гыццыл Сихиат]] æмæ [[Стыр Сихиат]])
* [[Сунис]] 
* [[Сывылдзджын (Хуссар Ирыстон)|Сывылдзджын]] 
* [[Терегуан]] 
* [[Тигъуа]] 
* [[Тъилиан]] 
* [[Торманеули‎]] 
* [[Уахтъана]] 
* [[Уæллаг Дуан]] 
* [[Убиат]] 
* [[Уистæ]] 
* [[Хæбæлатæ (хъæу)|Хæбæлатæ]] 
* [[Хслит]] 
* [[Хундисубан]] 
* [[Хуритæ (хъæу)|Хуритæ]] 
* [[Хуырыхъæу]] 
* [[Хъорнис‎]] 
* [[Хъорогъи‎]] 
* [[Цъорбис]] 
* [[Чъециаг]] 
* [[Чъимас (Знауыры район)|Чъимас]] 
* [[Чъорбаули‎]] 
* [[Шиндара‎]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Шаблонтæ:Хуссар Ирыстон]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>o3v1etq90vzcln99mdfh4y3q1h9v6dd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587399</id>
      <parentid>587398</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T22:28:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587399</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2869" sha1="jtmlfmzp5inqietxbm24cjqbza8oqtr" xml:space="preserve">{{Навигацион таблицæ
|ном                       = Знауыры районы цæрæнрæттæ
|хуыз                      = {{хуыз|Хуссар Ирыстон}} 
|state                     = 
|navbar                    = plain
|сæйраг_сæргонды_стиль     = 
|сæргонд                   = [[Знауыры район]]ы цæрæнрæттæ
|ныв                       = 
|буары_стиль               = 
|сæргондты_стиль           = 
|номхыгъдты_стиль          = 
|æнæкъай_стиль             = 
|къай_стиль                = 
|bodyclass                 = hlist

|уæле_стиль    = 
|уæле          = 

|сæргонд1      = Административон центр
|номхыгъд1     = [[Знауыр]]

|сæргонд2      = Хъæутæ
|номхыгъд2     = 
* [[Алибар]]
* [[Алхасен]]
* [[Арчънет‎]]
* [[Аунеу‎]]
* [[Балта]]
* [[Бахъатыхъæу]]
* [[Бæдатæ‎]]
* [[Бехъмар]]
* [[Бухауригом]]
* [[Велит]] 
* [[Гæдыджын (хъæу)|Гæдыджын]]
* [[Гæнитыхъæу‎]]
* [[Гобозтыхъæу]]
* [[‎Гъаристау]]
* [[Дзагъина]]
* [[Дидмуха]]
* [[Егра]]
* [[‎Зиулет]]
* [[Ионча]]
* [[Исахъыхъæу]]
* [[Калет]]
* Куатетри ([[Астæуккаг Куатетри]] æмæ [[Уæллаг Куатетри]])
* [[Лаше]]
* [[Лаше Балта]]
* [[Лиса]] 
* [[Лопъан]] 
* [[Малда]] 
* [[Метъех‎]] 
* [[Мугут (Знауыры район)|Мугут]] 
* [[Мугърис‎]] 
* [[Набачъеу‎]] 
* [[Нагутни]] 
* [[Недлат]] 
* [[Нул]] 
* [[Ожора]]
* Окона ([[Дæллаг Окона]] æмæ [[Уæллаг Окона]])
* [[Паткънет‎]] 
* [[Пичъиджын‎‎]] 
* [[Принеу]] 
* [[Саджваре]] 
* [[Самцъхъаро]]
* [[Сери Балта]]
* Сихиат ([[Гыццыл Сихиат]] æмæ [[Стыр Сихиат]])
* [[Сунис]] 
* [[Сывылдзджын (Хуссар Ирыстон)|Сывылдзджын]] 
* [[Терегуан]] 
* [[Тигъуа]] 
* [[Тъилиан]] 
* [[Торманеули‎]] 
* [[Уахтъана]] 
* [[Уæллаг Дуан]] 
* [[Убиат]] 
* [[Уистæ]] 
* [[Хæбæлатæ (хъæу)|Хæбæлатæ]] 
* [[Хслит]] 
* [[Хундисубан]] 
* [[Хуритæ (хъæу)|Хуритæ]] 
* [[Хуырыхъæу]] 
* [[Хъорнис‎]] 
* [[Хъорогъи‎]] 
* [[Цъорбис]] 
* [[Чъециаг]] 
* [[Чъимас (Знауыры район)|Чъимас]] 
* [[Чъорбаули‎]] 
* [[Шиндара‎]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Шаблонтæ:Хуссар Ирыстон]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>jtmlfmzp5inqietxbm24cjqbza8oqtr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587406</id>
      <parentid>587399</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T22:44:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587406</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2874" sha1="875pxyymte4ult1oig8txhrhf2j0mi5" xml:space="preserve">{{Навигацион таблицæ
|ном                       = Знауыры районы цæрæнрæттæ
|хуыз                      = {{хуыз|Хуссар Ирыстон}} 
|state                     = 
|navbar                    = plain
|сæйраг_сæргонды_стиль     = 
|сæргонд                   = [[Знауыры район]]ы цæрæнрæттæ
|ныв                       = 
|буары_стиль               = 
|сæргондты_стиль           = 
|номхыгъдты_стиль          = 
|æнæкъай_стиль             = 
|къай_стиль                = 
|bodyclass                 = hlist

|уæле_стиль    = 
|уæле          = 

|сæргонд1      = Административон центр
|номхыгъд1     = [[Знауыр]]

|сæргонд2      = Хъæутæ
|номхыгъд2     = 
* [[Алибар]]
* [[Алхасен]]
* [[Арчънет‎]]
* [[Аунеу‎]]
* [[Балта]]
* [[Бахъатыхъæу]]
* [[Бæдатæ‎]]
* [[Бехъмар]]
* [[Бухауригом]]
* [[Велит]] 
* [[Гæдыджын (хъæу)|Гæдыджын]]
* [[Гæнитыхъæу‎]]
* [[Гобозтыхъæу]]
* [[‎Гъаристау]]
* [[Дзагъина]]
* [[Дидмуха]]
* [[Егра]]
* [[‎Зиулет]]
* [[Ионча]]
* [[Исахъыхъæу]]
* [[Калет]]
* Куатетри ([[Астæуккаг Куатетри]] æмæ [[Уæллаг Куатетри]])
* [[Лаше]]
* [[Лаше Балта]]
* [[Лиса]] 
* [[Лопъан]] 
* [[Малда]] 
* [[Метъех‎]] 
* [[Мугут (Знауыры район)|Мугут]] 
* [[Мугърис‎]] 
* [[Набачъеу‎]] 
* [[Нагутни]] 
* [[Недлат]] 
* [[Нул]] 
* [[Ожора]]
* Окона ([[Дæллаг Окона]] æмæ [[Уæллаг Окона]])
* [[Паткънет‎]] 
* [[Пичъиджын‎‎]] 
* [[Принеу]] 
* [[Саджваре]] 
* [[Самцъхъаро]]
* [[Сери Балта]]
* Сихиат ([[Гыццыл Сихиат]] æмæ [[Стыр Сихиат]])
* [[Сунис]] 
* [[Сывылдзджын (Хуссар Ирыстон)|Сывылдзджын]] 
* [[Терегуан]] 
* [[Тигъуа]] 
* [[Тъилиан]] 
* [[Торманеули‎]] 
* [[Уахтъана]] 
* [[Уæллаг Дуан]]
* [[Убиат]]
* [[Уистæ]]
* [[Хæбæлатæ (хъæу)|Хæбæлатæ]]
* [[Хслит]]
* [[Хундисубан]]
* [[Хуритæ (хъæу)|Хуритæ]]
* [[Хуырыхъæу]]
* [[Хъорнис‎]]
* [[Хъорогъи‎]]
* [[Цъорбис]]
* [[Чдилет]]
* [[Чъециаг]]
* [[Чъимас (Знауыры район)|Чъимас]]
* [[Чъорбаули‎]]
* [[Шиндара‎]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Шаблонтæ:Хуссар Ирыстон]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>875pxyymte4ult1oig8txhrhf2j0mi5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Къудухты Бесик</title>
    <ns>0</ns>
    <id>29463</id>
    <revision>
      <id>587377</id>
      <parentid>548636</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T18:00:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587377</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2523" sha1="3eipphd4c7g3hsstwxnr8tkd9q5s5mm" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| пол              = 
| оригинал имени   = 
| прозвище         = 
| прозвища         = 
| специализация    = [[уæгъдибар хъæбысхæст]]
| клуб             = 
| дата рождения    = 
| место рождения   = [[Цхилон]], [[Ленингоры район]]
| дата смерти      = 
| место смерти     = 
| года карьеры     = 
| рабочая сторона  = 
| тренер           =
| рост             = 
| вес              = 
| звание           = {{Уæрæсейы спорты сгуыхт мастер}}
| медали           = {{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Бронзæ|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2008|Пекин 2008]]|55 кг онг уæз}}
{{медаль|Æвзист|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2012|Лондон 2012]]|60 кг онг уæз}}
}}
'''Къудухты Серодины (Нодары)&lt;ref&gt;[http://xurzarin.ru/node/3405 Хуссар Ирыстоны республикон æхсæнадон-политикон газет «Хурзæрин». Нæ йын бвнтыст йæ фæндтæ сæххæст кæнын]{{Æнæбаххæсгæ æрвитæн|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.pravober.ru/novosti/sport/459-besik-kudukhov-byl-gordostyu-pravoberezhnogo-rajona Бесик Кудухов был гордостью Правобережного района]&lt;/ref&gt; фырт Бесик''' (райгуырдис [[1986-æм аз]]ы [[15 августы]] [[Уæллаг Цхилон]]ы — амардис [[2013-æм аз]]ы [[29 декабры]] [[Армавир (Уæрæсе)|Армавиры]] цур) уыдис [[Уæрæсе]]йы хъæбысæйхæцæг (55 кг онг уæз), дунейы чемпион (2007, 2009, 2010), 2008-æм азы Олимпаг хъæзтыты бронзæйы призёр.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-биографи}}

[[Категори:Уæрæсейы спорты сгуыхт мастертæ]]
[[Категори:Уæрæсейы хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Цхилоны чи райгуырдис, уыдон]]
[[Категори:Къудухтæ|Бесик]]
[[Категори:Ирон хъæбысæйхæцджытæ]]</text>
      <sha1>3eipphd4c7g3hsstwxnr8tkd9q5s5mm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Есетæ (хъæу)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>30305</id>
    <revision>
      <id>587426</id>
      <parentid>586423</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T10:45:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587426</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2721" sha1="9cgsz4gy1e5vv3r1wk2jeaoxvy8dtiv" xml:space="preserve">{{ЦР
 |Статус                  = Хъæу
 |Ирон ном                = Есетæ
 |Оригиналон ном          = 
 |Паддзахад               = Хуссар Ирыстон
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  =
 |Гербы уæрх              =    
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_dir = N|lat_deg = 42|lat_min = 33|lat_sec = 32
  |lon_dir = E|lon_deg = 44|lon_min = 6|lon_sec = 53
 |CoordAddon              = 
 |CoordScale              = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = Хуссар Ирыстоны административон дих{{!}}Район
 |Регион                  = Дзауы район
 |Регион таблицæйы        = Дзауы район
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       =
 |Сæргълæууæг             =
 |Бындурæвæрд             =
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +3
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Есетæ''' кæнæ '''Есетыхъæу''' у хъæу [[Хуссар Ирыстон]]ы [[Дзауы район]]ы, [[Астæуккаг Рукъ|Астæуккаг Ручъы]] хай.&lt;ref&gt;{{Хуссар Ирыстоны топоними|I}}&lt;/ref&gt;

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

== Литературæ ==
* {{З.Д. Цховребова/Ойконимия Осетии}}

{{къæртт-ирон}}
{{Рукъ}}
{{Дзауы районы цæрæнрæттæ}}

[[Категори:Дзауы районы сахартæ æмæ хъæутæ]]</text>
      <sha1>9cgsz4gy1e5vv3r1wk2jeaoxvy8dtiv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Тедеты Эльбрус</title>
    <ns>0</ns>
    <id>32378</id>
    <revision>
      <id>587372</id>
      <parentid>563814</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:36:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587372</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2136" sha1="md9lx4d3lmf5zgd07d2q2wm5omuc17k" xml:space="preserve">{{Паддзахадон архайæг
| имя = Тедеты Эльбрус
| оригинал имени = {{lang-uk|Ельбрус Сосланович Тедеєв}}
| изображение = Эльбрус Тедеев в рабочем кабинете.jpg
| гражданство = {{RUS}} →&lt;br&gt;{{UKR}}
| партия = [[Регионты парти]] (2006—2014)
| предшественник = 
| дата рождения = 
| место рождения = 
| супруга = 
| дети = 
| награды = 
}}
'''Тедеты Сосланы фырт Эльбрус''' (райгуырдис [[Ногир]]ы [[1974-æм аз]]ы [[5 декабры]]) у зындгонд [[хъæбысхæст|хъæбысæйхæцæг]], [[Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтыты]] чемпион (2004), дунейы æртæ хатты чемпион (1995, 1999, 2002), [[Украинæ]]йы парламенты депутат [[Украинæйы Регионты парти|Регионты партийæ]].

[[1993-æм аз]]æй фæстæмæ цæры [[Киев]]ы, у Украинæйы æмбæстаг. [[2004-æм аз]]æй у Украинæйы Спортивон хъæбысхæсты ассоциацийы президент.

Эльбрусы хистæр æфсымæр у [[Уæрæсе]]йы æмбырдгонд командæйы сæйраг тренер [[Тедеты Дзамболат]].

== Æддаг æрмæг ==
* [[Ирон адæм (сайт)|«Ирон адæм»]]: [http://ossetians.com/rus/news.php?newsid=511 Тедеты Эльбрус къорд уацы] {{ru}}
* [http://file.liga.net/person/290-elbrys-tedeev.html Тедеты Эльбрусы досье]

[[Категори:Украинæйы Уæлдæр радæйы депутаттæ]]
[[Категори:Украинæйы хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Ногиры чи райгуырдис, уыдон]]
[[Категори:Тедетæ|Эльбрус]]
[[Категори:Ирон хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Украинæйы ирæттæ]]</text>
      <sha1>md9lx4d3lmf5zgd07d2q2wm5omuc17k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587374</id>
      <parentid>587372</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:37:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587374</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2216" sha1="3na5ckimwdnx1er8j8ouefgiynatnvp" xml:space="preserve">{{Паддзахадон архайæг
| имя = Тедеты Эльбрус
| оригинал имени = {{lang-uk|Ельбрус Сосланович Тедеєв}}
| изображение = Эльбрус Тедеев в рабочем кабинете.jpg
| гражданство = {{RUS}} →&lt;br&gt;{{UKR}}
| партия = [[Регионты парти]] (2006—2014)
| предшественник = 
| дата рождения = 
| место рождения = 
| супруга = 
| дети = 
| награды = 
}}
'''Тедеты Сосланы фырт Эльбрус''' (райгуырдис [[Ногир]]ы [[1974-æм аз]]ы [[5 декабры]]) у зындгонд [[хъæбысхæст|хъæбысæйхæцæг]], [[Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтыты]] чемпион (2004), дунейы æртæ хатты чемпион (1995, 1999, 2002), [[Украинæ]]йы парламенты депутат [[Украинæйы Регионты парти|Регионты партийæ]].

[[1993-æм аз]]æй фæстæмæ цæры [[Киев]]ы, у Украинæйы æмбæстаг. [[2004-æм аз]]æй у Украинæйы Спортивон хъæбысхæсты ассоциацийы президент.

Эльбрусы хистæр æфсымæр у [[Уæрæсе]]йы æмбырдгонд командæйы сæйраг тренер [[Тедеты Дзамболат]].

== Æддаг æрмæг ==
* [[Ирон адæм (сайт)|«Ирон адæм»]]: [http://ossetians.com/rus/news.php?newsid=511 Тедеты Эльбрус къорд уацы] {{ru}}
* [http://file.liga.net/person/290-elbrys-tedeev.html Тедеты Эльбрусы досье]

[[Категори:Украинæйы Уæлдæр радæйы депутаттæ]]
[[Категори:Украинæйы хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Ногиры чи райгуырдис, уыдон]]
[[Категори:Тедетæ|Эльбрус]]
[[Категори:Ирон хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Украинæйы ирæттæ]]
[[Категори:Олимпаг чемпионтæ хъæбысхæстæй]]</text>
      <sha1>3na5ckimwdnx1er8j8ouefgiynatnvp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Андиаты Сослан</title>
    <ns>0</ns>
    <id>32749</id>
    <revision>
      <id>587328</id>
      <parentid>496573</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:56:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587328</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4334" sha1="nnloisvn3xsw01rrsf2tx7fbby4o60q" xml:space="preserve">{{Спортсмен}}
'''Андиаты Пётры фырт Сослан''' (райгуырдис [[1952-æм аз]]ы [[21 апрелы]] [[Дзæуджыхъæу]]ы, амардис [[2018-æм аз]]ы [[22 ноябры]]) у уæгъдибар хъæбысхæстæй Советон Цæдисы авд хатты чемпион (1973-1978, 1980), Европæйы æртæ хатты чемпион (1974, 1975, 1982), Дунейы цыппар хатты чемпион (1973, 1975, 1977, 1978), Олимпаг хъæзтыты дыууæ хатты чемпион (1976, 1980).

== Цардафыст ==
Скъолайы ахуыр кæнгæйæ Сослан фæцалх баскетболæй хъазыныл. Фæлæ йе ’фсымæрты амындмæ гæсгæ йæхи фæлварын райдыдта уæгъдибар хъæбысхæсты. Афтæмæй Сослан ссис Дзгойты Аслæнбеджы ахуыргæнинаг. Уый амындмæ гæсгæ хъаруджын æмæ ныфсджын Сосланы арæхстдзинад бонæй-бонмæ рæзыдис.

Аслæнбеджы фæстæ (уый æндæр горæтмæ ацыдис), Сосланы хъæбысæй хæцынмæ цæттæ кæнын бæйдыдта йæ хистæр æфсымæр Геннади. Уый руаджы Сослан йæ фыццаг сыгъзæрин майдан райста Советон Цæдисы фæсивæды чемпионаты, фæстæдæр та дунейы ерысты бацахста дыккаг бынат æмæ райста æвзист майдан.

[[1973 аз]]ы мартъийы Сосланы нæ бæстæйы командæимæ арвыстой [[Амырык]]мæ дунейы хъалац рамбулыны ерыстæм. Уым Сослан фæуæлахиз зындгонд уæззау уæзы хъæбысæйхæцæг амырыкаг богал Тейлорыл æмæ бацахста фыццаг бынат.

[[1974 аз]]ы дунеон ерысты [[Стамбул]]ы Сослан рамбылдта æвзист майдан. Уый фæстæ фæд-фæдыл бацахста фыццаг бынæттæ: Æппæтдунеон ерысты [[Тбилис]]ы, [[1975 аз]]ы Советон Цæдисы адæмты Спартакиадæйы, [[Минск]]ы ерысты æмæ æндæрты. Фæлæ уæддæр Сосланы спортивон курдиат йæ фыццаг Олимпиадæйы куыд разындис, афтæ тынг бацæттæ кодта. Сæ зæрдæ йыл дардтой Советон Цæдисы Олимпиадæйы комитеты уæнгтæ дæр. Сослан нæ командæйы богæлттимæ тынг хорз рахæцыдис æмæ райста сыгъзæрин майдан. Сосланы сгуыхтдзинадæн Советон хицауад дæр хорз аргъ скодта — лæвæрд ын æрцыдис паддзахадон хорзæх — Адæмты Хæлардзинады орден.

[[1980 аз]]ы дыккаг хатт сси олимпаг чемпион. Советон хицауад лæвæрд ын æрцыдис Фæллойадон Сырх Тырысайы орден.

Сослан йæ лæгдзинад æрмæст спорты нæ равдыста. Ахуыр кæнынмæ бацыд Хæххон хъæууонхæдзарадон институтмæ, экономикон факультетмæ. Уый фæстæ бацыдис аспирантурæмæ, бахъахъхъæдта диссертаци æмæ сси экономикон зонæдты кандидат.

== Æддаг æрмæг ==
* [http://ossetians.com/rus/news.php?newsid=6 Андиаты Сосланы биографи] {{ru}}

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

[[Категори:Андиатæ|Сослан]]
[[Категори:Дзæуджыхъæуы чи райгуырдис, уыдон]]
[[Категори:Цæгат Ирыстоны хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Зындгонд ирæттæ]]
[[Категори:Ирон хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Олимпаг чемпионтæ хъæбысхæстæй]]</text>
      <sha1>nnloisvn3xsw01rrsf2tx7fbby4o60q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хуыбецтæ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>33899</id>
    <revision>
      <id>587407</id>
      <parentid>582978</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T22:45:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587407</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2787" sha1="hbbd31g4xqp8r75mrzf2782v8fmd4ah" xml:space="preserve">{{Æндæр нысаниуæг|Хъæуы тыххæй кæс [[Хуыбежтæ (хъæу)]].}}
{{Ирон мыггаг
 | Ирон ном          = Хуыбецтæ
 | Дыгурон ном       = 
 | Ныв               = 
 | Нывы ном          = 
 | Æндæр варианттæ   = Хуыбежтæ
 | Рагон ирон мыггаг = 
 | Къорд             = 
 | Бындурæвæрæг      = 
 | Æрвадæлтæ         = [[Гаджитæ]], [[Къоратæ]]&lt;ref name=&quot;Ирон мыггæгтæ&quot;/&gt;
 | Равзæрд (мыггаг)  = 
 | Къабæзтæ          = 
 | Мыггаджы хъæу     = 
 | Кæм цардысты      = [[Сахсат]], [[Сынтбадæн]], [[Лет]], [[Хъемулта]]
 | Commons           = 
}}
'''Хуыбецтæ'''&lt;ref name=&quot;Ирон мыггæгтæ&quot;&gt;[[Гаглойты Зинæ|Гаглойты З. Д.]] Ирон мыггæгтæ. — 2-аг баххæстгонд рауагъд. — Цхинвал: «Республика», 2017. — 372 с.&lt;/ref&gt; кæнæ '''Хуыбежтæ'''&lt;ref name=&quot;Ирон мыггæгтæ&quot;/&gt; ({{lang-ru|Хубецовы, Хубежовы}}, {{lang-ka|ხუბეჟაშვილი}}) сты [[ирон мыггæгтæ|ирон мыггаг]].

== Равзæрд ==
Хуыбежты фыдæлтæ Хуссар Ирмæ æрбафтыдысты Цæгат Ирæй Уæлладжыры комæй, [[Нар|Нары]] хъæуæй. Æрбынат кодтой Дзауы районы [[Сынтбадæн|Сынтбадæны]]. Фæстæдæр уырдыгæй дыууæ æфсымæрæй Росе æмæ Шупл ралыгъдысты Знауыры районмæ, æрцардысты [[Къуыдар (Знауыры район)|Къуыдары]]. Гуырдзы ацы хъæу хонынц Саджваре. Хуыбежтæ Къуыдаргомæй кæй ралыгъдысты, уымæ гæсгæ сæ хъæуыл сæвæрдтой «Къуыдар». Абон дæр ма дзы бирæ цæры Хуыбежтæй.&lt;ref name=&quot;Ирон мыггæгтæ&quot;/&gt;

Хуыбежтæ ралыгъдысты [[Сахсат]]ы хъæуæй æмæ æрбынат кодтой Сынтбадæны.&lt;ref name=&quot;Ирон мыггæгтæ&quot;/&gt;

== Мыггаджы зындгонд минæвæрттæ ==

* [[Хуыбецты Къахабер]]&lt;ref&gt;[https://sputnik-ossetia.com/sports/20180129/5713092.html „Ерысты фæстаг бон ма бронзæ майдан рамбылдта ''Хуыбецты Къахабер'' дæр“]&lt;/ref&gt; — хъæбысхæцæг
* [[Хуыбецты Раисæ]] (1922—2002) — драматург

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-ирон}}

[[Категори:Хуыбецтæ|*]]</text>
      <sha1>hbbd31g4xqp8r75mrzf2782v8fmd4ah</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Бæройты Хасан</title>
    <ns>0</ns>
    <id>34721</id>
    <revision>
      <id>587329</id>
      <parentid>497267</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:56:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587329</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1432" sha1="4jfj1odtmrkx734ezvuy9gyw78lbzrc" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| медали           = {{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2004|Афинæтæ 2004]]|120 кг онг уæз}}
}}
'''Бæройты Махарбеджы фырт Хасан''' (райгуырдис [[1982-æм аз]]ы [[1 декабры]] [[Душанбе]]йы) у уæгъдибар хъæбысхæстæй Европæйы дыууæ хатты чемпион (2007, 2011), Дунейы дыууæ хатты чемпион (2003, 2006), Олимпаг хъæзтыты  чемпион (2004). Уæрæсейы Федерацийы спорты сгуыхт мастер.

== Хæрзиуджытæ ==
* [[Ирыстоны Намысæн|«Ирыстоны Намысæн» майдан]] 
* [[Хæлардзинады орден]]

{{Къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Уæрæсейы спорты сгуыхт мастертæ]]
[[Категори:Цæгат Ирыстоны хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Зындгонд ирæттæ]]
[[Категори:Ирон хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Бæройтæ|Хасан]]
[[Категори:Душанбейы чи райгуырдис, уыдон]]
[[Категори:Олимпаг чемпионтæ хъæбысхæстæй]]</text>
      <sha1>4jfj1odtmrkx734ezvuy9gyw78lbzrc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хуыгаты Алан</title>
    <ns>0</ns>
    <id>34793</id>
    <revision>
      <id>587315</id>
      <parentid>548043</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:52:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587315</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2395" sha1="af52raggtpvdiilr9ajmc62fuo4ndkt" xml:space="preserve">{{Спортсмен
|медали = {{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Сыгъзæрин|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2012|Лондон 2012]]|84 кг онг уæз}}
}}
'''Хуыгаты Анатолийы фырт Алан''' (райгуырдис [[1989-æм аз]]ы [[27 апрелы]] [[Дзæуджыхъæу]]ы) — [[Грекъ-ромаг хъæбысхæст|грекъ-ромаг хъæбысхæсты]] [[Æхсæнадæмон къæпхæны Уæресейы спорты мастер|æхсæнадæмон къæпхæны спорты мастер]], æхсæнадæмон серийы турнир «Гран-при Иван Поддубный»-ы уæлахиздзау ([[2012]]), Уæрæсейы чемпион ([[2012]]), Европæйы чемпионаты æвзист призёр ([[2011-æм аз]]), [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2012|Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты]] чемпион ([[2012]]).&lt;ref&gt;[http://www.wrestrus.ru/users/327 Хугаев Алан Анатольевич] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200929040105/http://wrestrus.ru/users/327/ |date=2020-09-29 }} {{ru}}&lt;/ref&gt;

[[Лондон]]ы олимпиадæйы грекъаг-ромаг хъæбысхæстæй ерысты Алан рамбылдта сызгъæрин майдан. 84 килограммы онг уæзы хæцгæйæ, финалы фæуæлахиз ис Карам Мохаммед Габер Ибрагимæн.

2019-æм азы августæй кусы Цæгат Ирыстоны спорты министрæй.

== Хорзæхтæ æмæ кады нæмттæ ==
* Æхсæнадæмон къæпхæны Уæрæсейы спорты мастер
* Лондоны олимпаг чемпион (2012)

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

[[Категори:Уæрæсейы спорты сгуыхт мастертæ]]
[[Категори:Хуыгатæ|Алан]]
[[Категори:Дзæуджыхъæуы чи райгуырдис, уыдон]]
[[Категори:Цæгат Ирыстоны хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Ирон хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Олимпиаг чемпионтæ хъæбысхæстæй]]</text>
      <sha1>af52raggtpvdiilr9ajmc62fuo4ndkt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587336</id>
      <parentid>587315</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:58:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587336</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2393" sha1="r0w4h8rrgof6n8gp74rx75kfydwcn4u" xml:space="preserve">{{Спортсмен
|медали = {{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Сыгъзæрин|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2012|Лондон 2012]]|84 кг онг уæз}}
}}
'''Хуыгаты Анатолийы фырт Алан''' (райгуырдис [[1989-æм аз]]ы [[27 апрелы]] [[Дзæуджыхъæу]]ы) — [[Грекъ-ромаг хъæбысхæст|грекъ-ромаг хъæбысхæсты]] [[Æхсæнадæмон къæпхæны Уæресейы спорты мастер|æхсæнадæмон къæпхæны спорты мастер]], æхсæнадæмон серийы турнир «Гран-при Иван Поддубный»-ы уæлахиздзау ([[2012]]), Уæрæсейы чемпион ([[2012]]), Европæйы чемпионаты æвзист призёр ([[2011-æм аз]]), [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2012|Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты]] чемпион ([[2012]]).&lt;ref&gt;[http://www.wrestrus.ru/users/327 Хугаев Алан Анатольевич] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200929040105/http://wrestrus.ru/users/327/ |date=2020-09-29 }} {{ru}}&lt;/ref&gt;

[[Лондон]]ы олимпиадæйы грекъаг-ромаг хъæбысхæстæй ерысты Алан рамбылдта сызгъæрин майдан. 84 килограммы онг уæзы хæцгæйæ, финалы фæуæлахиз ис Карам Мохаммед Габер Ибрагимæн.

2019-æм азы августæй кусы Цæгат Ирыстоны спорты министрæй.

== Хорзæхтæ æмæ кады нæмттæ ==
* Æхсæнадæмон къæпхæны Уæрæсейы спорты мастер
* Лондоны олимпаг чемпион (2012)

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

[[Категори:Уæрæсейы спорты сгуыхт мастертæ]]
[[Категори:Хуыгатæ|Алан]]
[[Категори:Дзæуджыхъæуы чи райгуырдис, уыдон]]
[[Категори:Цæгат Ирыстоны хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Ирон хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Олимпаг чемпионтæ хъæбысхæстæй]]</text>
      <sha1>r0w4h8rrgof6n8gp74rx75kfydwcn4u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хуыгаты хох</title>
    <ns>0</ns>
    <id>38178</id>
    <revision>
      <id>587412</id>
      <parentid>571641</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T23:07:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587412</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1332" sha1="bfiv24ovudy66ydqjqspk3ntwxs68cb" xml:space="preserve">{{Хох2
 |Тип                     = Цъупп
 |Ном                     = Хуыгаты хох
  |Националон ном         = 
 |Ныв                     = 
  |Нывы уæрх              = 
  |Нывы ном               = 
  |lat_dir=N|lat_deg=42|lat_min=31|lat_sec=40
  |lon_dir=E|lon_deg=43|lon_min=38|lon_sec=3
  |region                 = 
  |CoordScale             = 
 |Ран                     = [[Хуссар Ирыстон]]
 |Хохы системæ            = [[Кавказы хæхтæ]]
  |Рагъ                   = 
  |Бæрзæнд                = 
  |Ахастон бæрзæнд        = 
  |Бæрзæнды ратæдзæн      = 
  |Фыццаг сцыд            = 
 |Позицион картæ 1        = Хуссар Ирыстон
  |1 ПозКартæйы уæрх      = 
  |crosses180             = 
 |Позицион картæ 2        = 
  |2 ПозКартæйы уæрх      = 
 |Категори ВикиКъæбицы    = 
}}
'''Хуыгаты хох''' кæнæ '''Часавалы хох''' у хох [[Хуссар Ирыстон]]ы [[Къуыдаргом]]ы.

== Литературæ ==
* {{Хуссар Ирыстоны топоними|I}}

{{къæртт-ирон}}

[[Категори:Хуссар Ирыстоны хохы цъуппытæ]]</text>
      <sha1>bfiv24ovudy66ydqjqspk3ntwxs68cb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>2013-æм аз</title>
    <ns>0</ns>
    <id>38392</id>
    <revision>
      <id>587316</id>
      <parentid>456017</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:53:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587316</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="495" sha1="o6zn37smlhv4493ihoursqpxirn7bpv" xml:space="preserve">{{Азтæ|2009|2010|2011|2012|2013|2014|2015|2016|2017|1980|1990|2000|2010|2020|2030|2040|XIX æнус|XX æнус|XXI æнус}}

== Цаутæ ==

== Амардысты ==
* [[29 декабры]] — [[Къудухты Бесик]] (р. 1986), зындгонд хъæбысæйхæцæг (55 кг онг уæз), дунейы чемпион (2007, 2009, 2010), 2008-æм азы Олимпаг хъæзтыты бронзæйы призёр.

{{къæртт-аз}}

[[Категори:2013|*]]</text>
      <sha1>o6zn37smlhv4493ihoursqpxirn7bpv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Чъимас (Знауыры район)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>39510</id>
    <revision>
      <id>587409</id>
      <parentid>553027</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T22:51:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587409</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3441" sha1="dc4pfuf1tp6bpvebs6l7ctcb546ohrc" xml:space="preserve">{{Æндæр нысаниуджытæ|Чъимас}}
{{ЦР
 |Статус                  = Хъæу
 |Ирон ном                = Чъимас
 |Оригиналон ном          = 
 |Ныв                     = 
 |Ном                     = 
 |Паддзахад               = Хуссар Ирыстон
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  =
 |Гербы уæрх              =    
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_dir = N|lat_deg = 42|lat_min = 12|lat_sec = 36
  |lon_dir = E|lon_deg = 43|lon_min = 51|lon_sec = 6
 |CoordAddon              = 
 |CoordScale              = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = Хуссар Ирыстоны административон дих{{!}}Район
 |Регион                  = Знауыры район
 |Регион таблицæйы        = Знауыры район
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       =
 |Сæргълæууæг             =
 |Бындурæвæрд             =
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 24&lt;ref name=&quot;Итоги&quot;&gt;{{книга | заглавие = Итоги всеобщей переписи населения Республики Южная Осетия 2015 года | ссылка = http://ugosstat.ru/wp-content/uploads/2017/06/Itogi-perepisi-RYUO.pdf | ответственный = Ответственные за выпуск: {{s|И. Р. Тибилов}}, {{s|Т. В. Базаев}}, {{s|Р. Р. Зассеева}}, {{s|М. Э. Пухаева}}, {{s|А. В. Сиукаева}}, {{s|М. Х. Гучмазова}} | место = Цхинвал | издательство = Управление государственной статистики Республики Южная Осетия | год = 2016 | страниц = 452 }}&lt;/ref&gt;
 |Сфысты аз               = 2015
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +3
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Чъимас''' у хъæу [[Хуссар Ирыстон]]ы [[Знауыры район]]ы.

== Литературæ ==
* {{З.Д. Цховребова/Ойконимия Осетии}}

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-ирон}}
{{Знауыры районы цæрæнрæттæ}}

[[Категори:Знауыры районы сахартæ æмæ хъæутæ]]</text>
      <sha1>dc4pfuf1tp6bpvebs6l7ctcb546ohrc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шиндара</title>
    <ns>0</ns>
    <id>40809</id>
    <revision>
      <id>587410</id>
      <parentid>538753</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T22:53:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587410</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3426" sha1="kd1b7209kvxryn1mnxv2if7ze2qg6ya" xml:space="preserve">{{ЦР
 |Статус                  = Хъæу
 |Ирон ном                = Шиндара
 |Оригиналон ном          = 
 |Ныв                     = 
 |Ном                     = 
 |Паддзахад               = Хуссар Ирыстон
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  =
 |Гербы уæрх              =    
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_dir = N|lat_deg = 42|lat_min = 11|lat_sec = 38
  |lon_dir = E|lon_deg = 43|lon_min = 44|lon_sec = 56
 |CoordAddon              = 
 |CoordScale              = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = Хуссар Ирыстоны административон дих{{!}}Район
 |Регион                  = Знауыры район
 |Регион таблицæйы        = Знауыры район
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       =
 |Сæргълæууæг             =
 |Бындурæвæрд             =
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Климат                  = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 44&lt;ref name=&quot;Итоги&quot;&gt;{{книга | заглавие = Итоги всеобщей переписи населения Республики Южная Осетия 2015 года | ссылка = http://ugosstat.ru/wp-content/uploads/2017/06/Itogi-perepisi-RYUO.pdf | ответственный = Ответственные за выпуск: {{s|И. Р. Тибилов}}, {{s|Т. В. Базаев}}, {{s|Р. Р. Зассеева}}, {{s|М. Э. Пухаева}}, {{s|А. В. Сиукаева}}, {{s|М. Х. Гучмазова}} | место = Цхинвал | издательство = Управление государственной статистики Республики Южная Осетия | год = 2016 | страниц = 452 }}&lt;/ref&gt;
 |Сфысты аз               = 2015
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +3
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Шиндара''' ({{lang-ka|შინდარა}}) у хъæу [[Хуссар Ирыстон]]ы [[Знауыры район]]ы.

== Литературæ ==
* {{З.Д. Цховребова/Ойконимия Осетии}}

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-ирон}}
{{Знауыры районы цæрæнрæттæ}}

[[Категори:Знауыры районы сахартæ æмæ хъæутæ]]</text>
      <sha1>kd1b7209kvxryn1mnxv2if7ze2qg6ya</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Елойтæ (Дзауы район)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>40921</id>
    <revision>
      <id>587424</id>
      <parentid>515119</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T10:45:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587424</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="726" sha1="omy7qciy8zwcl4s8863lxj45kzmxnd4" xml:space="preserve">{{Æндæр нысаниуджытæ|Елойтæ (нысаниуджытæ)}}
'''Елойтæ''' кæнæ '''Елойты хъæу''' у хъæууат [[Хуссар Ирыстон]]ы [[Дзауы район]]ы, [[Астæуккаг Рукъ|Астæуккаг Ручъы]] хай.&lt;ref name=&quot;Хуссар Ирыстоны топоними I&quot;&gt;{{Хуссар Ирыстоны топоними|I}}&lt;/ref&gt;

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

== Литературæ ==
* {{З.Д. Цховребова/Ойконимия Осетии}}

{{къæртт-ирон}}
{{Рукъ}}
{{Дзауы районы цæрæнрæттæ}}

[[Категори:Дзауы районы сахартæ æмæ хъæутæ]]</text>
      <sha1>omy7qciy8zwcl4s8863lxj45kzmxnd4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сырхаутæ (хъæу)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>40924</id>
    <revision>
      <id>587425</id>
      <parentid>515117</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T10:45:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587425</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="648" sha1="7mxtlou1zwimtdvkbb6ctqhemzp2mev" xml:space="preserve">'''Сырхаутæ''' кæнæ '''Сырхауты хъæу''' у хъæу [[Хуссар Ирыстон]]ы [[Дзауы район]]ы, [[Астæуккаг Рукъ|Астæуккаг Ручъы]] хай.&lt;ref name=&quot;Хуссар Ирыстоны топоними I&quot;&gt;{{Хуссар Ирыстоны топоними|I}}&lt;/ref&gt;

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

== Литературæ ==
* {{З.Д. Цховребова/Ойконимия Осетии}}

{{къæртт-ирон}}
{{Рукъ}}
{{Дзауы районы цæрæнрæттæ}}

[[Категори:Дзауы районы сахартæ æмæ хъæутæ]]</text>
      <sha1>7mxtlou1zwimtdvkbb6ctqhemzp2mev</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Уæрæсейы Федерацийы социалон картæ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>41683</id>
    <revision>
      <id>587348</id>
      <parentid>564708</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:21:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587348</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7452" sha1="30sczhxkgyro6yr649bpk5cx5rwmlj0" xml:space="preserve">'''Уæрæсейы Федерацийы социалон картæ''' – информацион-аналитикон интернет-портал, кæцы фæлгæсы социалон тынгады бæрц [[Уæрæсе]]йы регионты. У Уæрæсейы Федерацийы [[Æхсæнадон палатæ]]йы æмæ Æнæниздзинады министрады иумæйаг проект. Проекты автор у [[Паддзахадон думæ]]йы æхсæзæм æрсидты депутат, æхсæнадон архайæг [[Еленæ Николаева]]. 

== Истори ==
Сайт фæзындис [[2011-æм аз]]ы. Портал скæныны хъуыды æрцыд Еленæ Николаевамэ. Проекты сæргълæууæг сси Светланæ Заякина. 

Æндæр æмæ æндæр рæстæджы аналитикон æрмæджытæ сайтæн фыстой Ефим Рачевский, Евгений Велихов, Александр Гезалов, Максим Топилин æмæ æндæртæ. 

2012-æм азы проект банымадтой Уæрæсейы «социалон амалхъомады фадыджы егъаудæр проектыл». Порталы идеон разæнгардгæнæг Еленæ Николаева та уыд хорзæхгонд преми [[Хæрзгæнæн_импульс_(преми)|«Хæрзгæнæн импульс»-æй]] (уырыс. «Импульс добра»)&lt;ref name=&quot;Импульс добра&quot;&gt;{{cite news| title=Лауреаты премии| publisher=Официальный сайт премии «Импульс добра»| url=http://www.impulsdobra.ru/RU/laur/nikolaeva-elena-leonidovna/| lang=ru}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140712214628/http://www.impulsdobra.ru/RU/laur/nikolaeva-elena-leonidovna/ |date=2014-07-12 }}&lt;/ref&gt;. 

== Проект куыд кусы == 
Сайтмæ гæсгæ, порталы сæйраг нысан у равдисын Уæрæсейы цæрæг адæмы социалон уавæры ивддзинæдтæ, ахъаз кæнын хицауады информацион гомдзинадæн æмæ диалогæн, бизнес æмæ граждайнаг æхсæнады. Сайты ис ссырын алы регионы рæстæгæй домгæ социалон проблемæты информаци, æркæсын регионты алыхуызон социалон здæхты рейтингтæм.

Порталы ис ссарын ахæм информаци (æххæст номхыгъд нæу):

* Уæрæсейы алы регионы социалон службæты контактытæ;
* алы регионы нормативон æмæ барадон базындтæ;
* социалон куыстæн цы фæрæзтæ радих кодтой алы регионы, уый;
* алы регионы социалон дзæбæхдзинады базындтæ;
* социалон фадыджы ваканситы уæвындзинад;
* алы регионы æппæт социалон инфраструктурæйы тыххæй базындтæ.
 
Сайты информаци фæзыны федералон æмæ регионалон Дзыллон информацийы мадзæлтæ хæдархайгæ мониторингы фæрцы. Уымæ гæсгæ сайты интерактивон картæйыл регионтыл «ссудзы» сырх кæнæ цъæх «цырагъ». Уый у нысан негативон кæнæ позитивон социалон фæзындты тыххæй.

Сайтæй чи пайда кæны, уыдонæн ис бар комментари дæттын закъоны проектытæн, кæцытæ цæуынц æхсæнадон иртæст Æхсæнадон палатæйы, хъусын кæнын ныры хицауады барсæттæнты тыххæй. Уымæй уæлдай, специалистмæ ис комкоммæ фæсидын уынаффæ райсынмæ кæнæ форумы фæрцы фехъусын кæнын дæ райхалинаг фарст Уæрæсейы Федерацийы Æхсæнадон палатæйы эксперттæм.

== Хæстæг проекттæ == 
Порталæн ис цалдæр хæстæг проекты. Æппын фыццаг, уый у социалон проектты æппæтуæрæсеон фестиваль «СоДействие», кацыйæн æххуыс кæнынц Уæрæсейы Президенты граждайнаг æхсæнад тынгады æмæ адæймаджы бартæ хъхъхъæныны Совет, [[Уæрæсейы Федерацийы фæллойы æмæ социалон хъхъхъæнынады министрад]] æмæ Уæрæсейы Федерацийы Æхсæнадон палатæ. Дыккаг проект та у «Социалон форум» — æнæсаудæджерон проектты конкурс. 

2011-æм азы форрумы архайдтой Уæрæсейы [[Олимпаг комитет]]ы Президент [[Александр Жуков]], экономист [[Татьянæ Голикова]], дохтыр [[Леонид Рошаль]], уацхæссæг [[Максим Шевченко]]. 

== Сервисы критикæ ==
Сайт конд уыд куыд егъау проект, кæцы хъуамæ феххуыс кодтаид социалон тынгады Уæрæсейы Федерацийы. Æфтæ рауад æмæ интернетæй пайда чи кæны, уыдоны ’хсæн проект баззад æнæуынгæг. Алыхуызон форумты ис ссарын хуымæтæг æдæмæй хъæнтæ. Дзурынц, «Уæрæсейы Федерацийы социалон картæ»-йы хабæрттæ сайтмæ æфтауы удæгас адæймаг нæ, фæлæ компьютер. Уый хорзырдæм нæ разынд сайты куыстыл. Уымæй уæлдай, сайтæй пайда чи кæны, уыдоны мæсты кæны паддзахад портал скæнынæн цы фæрæзтæ радих кодтой, уыдоны бæрц&lt;ref name=&quot;Портал для инвалидов&quot;&gt;{{cite news | title=Обсуждение сайта|publisher= Первый российский интернет-портал для инвалидов |url= http://www.disability.ru/forum/index.php?id=25004| lang=ru}}&lt;/ref&gt;.

== Æддаг æрмæджытæ ==
* [http://www.sockart.ru Проекты официалон сайт Sockart.ru] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150423143041/http://www.sockart.ru/ |date=2015-04-23 }}
* [http://dobroedelo.org/wp-content/uploads/2015/02/PravoPojilyh_02.pdf Социалон æмæ барадон картографи] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150529222423/http://dobroedelo.org/wp-content/uploads/2015/02/PravoPojilyh_02.pdf |date=2015-05-29 }}
* [http://www.youtube.com/watch?v=fWdl-wiH9cU 2011-æм азы социалон форумæй видео]

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

[[Категори:2011-æм азы конд сайтытæ]]
[[Категори:Социалон амалхъомад Уæрæсейы]]</text>
      <sha1>30sczhxkgyro6yr649bpk5cx5rwmlj0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Рæмонты Сослан</title>
    <ns>0</ns>
    <id>42940</id>
    <revision>
      <id>587339</id>
      <parentid>585708</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:59:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587339</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1789" sha1="pf35cw5ed9khojm22rrioz1b422bu4e" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| медали           = {{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2016|Рио-де-Жанейро 2016]]|65 кг онг уæз}}
}}
'''Рæмонты Людвичы фырт Сослан '''(райгуырд [[1991-æм аз]]ы [[1 январы]] [[Цхинвал]]ы) у ирон хъæбысæйхæцæг, 2014-æм азы дунейы чемпион. 

2016-æм азы ссис Олимпаг чемпион уæгъдибар хъæбысхæстæй 65 кг уӕзы категорийы, Олимпиадæйы фӕстаг бон финалон тохы басаста азербайджайнаг Тогрул Асгаровы 11-0 хыгъдӕй. 

Лæггад кæны Уæрæсейы хотыхджын тыхты, ис ын капитаны цин.

== Спортивон æнтыстытæ ==

=== Уæрæсейы чемпионатты ралæудтытæ ===
* Уæрæсейы чемпионат уæгъдибар хъæбысхæстæй, 2016-æм аз — {{1}};
* Уæрæсейы чемпионат уæгъдибар хъæбысхæстæй, 2015-æм аз — {{2}};
* Уæрæсейы чемпионат уæгъдибар хъæбысхæстæй, 2014-æм аз — {{1}};
* Уæрæсейы чемпионат уæгъдибар хъæбысхæстæй, 2013-æм аз — {{2}};
* Уæрæсейы чемпионат уæгъдибар хъæбысхæстæй, 2012-æм аз — {{3}};

[[Категори:Ирон хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Рæмонатæ|Сослан]]
[[Категори:Олимпаг чемпионтæ хъæбысхæстæй]]</text>
      <sha1>pf35cw5ed9khojm22rrioz1b422bu4e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Таймазты Артур</title>
    <ns>0</ns>
    <id>42941</id>
    <revision>
      <id>587334</id>
      <parentid>498587</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:58:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587334</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2258" sha1="9lihau8i0i9g61rbnk67bkwllth3jos" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| имя                  = Таймазты Артур
| изображение          = Stamps of Uzbekistan, 2006-010.jpg
| описание изображения = 
| пол                  = 
| полное имя           = Таймазты Барисы фырт Артур
| прозвища             =
| гражданство          = {{Флагификаци|Уæрæсе}}&lt;br&gt;{{Флагификаци|Узбекистан}} 
| дата рождения        = 
| место рождения       = 
| дата смерти          =
| место смерти         =
| года карьеры         =
| рабочая сторона      =
| тренеры              = Апаты Хасан&lt;br&gt;Дедегкаты Хъазыбег
| рост                 = 190 см
| масса                = 116 кг
| медали               = {{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Æвзист|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2000|Сидней 2000]]|130 кг онг уæз}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2004|Афинæтæ 2004]]|120 кг онг уæз}}
}}
'''Таймазты Барисы фырт Артур '''(райгуырдис [[1979-æм аз]]ы [[20 июлы]], [[Ногир]], [[Цæгат Ирыстон]]) у зындгонд ирон уæгъдибар хъæбысæйхæцæг, 3 хатты (2004, 2008 æмæ 2012-æм азы) Олимпион хъæзтыты чемпион.

2016-æм азы йæ кандидатурæ бахаста [[Паддзахадон думæ|Уæрæсейы Федерацийы Паддзахадон думæ]]мæ депутатты æвзæрстытæм парти [[Иугонд Уæрæсе|«Иугонд Уæрæсе»-йæ]].

{{къæртт-биографи}}

[[Категори:Таймазтæ|Артур]]
[[Категори:Цæгат Ирыстоны политиктæ]]
[[Категори:Ирон хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Ногиры чи райгуырдис, уыдон]]
[[Категори:Олимпаг чемпионтæ хъæбысхæстæй]]</text>
      <sha1>9lihau8i0i9g61rbnk67bkwllth3jos</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хинчегашвили, Владимир</title>
    <ns>0</ns>
    <id>43132</id>
    <revision>
      <id>587335</id>
      <parentid>548734</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:58:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587335</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2390" sha1="3qlc8ejtnqt3r4db3z3h7yala0kn94o" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| медали           = {{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Æвзист|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2012|Лондон 2012]]|55 кг онг уæз}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2016|Рио-де-Жанейро 2016]]|57 кг онг уæз}}
}}
'''Владимир Хинчегашвили''' ({{lang-os|Хынцæгты Владимир}}, {{Lang-ka|ვლადიმერ ხინჩეგაშვილი}}; райгуырдис [[1991-æм аз]]ы [[18 апрелы]] [[Гур]]ы) — у [[ирæттæ|ирон]] равзæрды&lt;ref&gt;[http://15ironpost.ru/novosti-osetii/sport-osetii/federatsiya-borby-podarila-vladimiru-khinchegashvili-kvartiru-vo-vladikavkaze Федерация борьбы подарила Владимиру Хинчегашвили квартиру во Владикавказе] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161104080547/http://15ironpost.ru/novosti-osetii/sport-osetii/federatsiya-borby-podarila-vladimiru-khinchegashvili-kvartiru-vo-vladikavkaze |date=2016-11-04 }} {{ru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://sputnik-georgia.ru/sport/20161028/233648160/Olimpijskij-chempion-Hinchegashvili-dal-master-klass-vo-Vladikavkaze.html Олимпийский чемпион Хинчегашвили дал мастер-класс во Владикавказе] {{ru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://gztslovo.ru/news_full_page/novosti/Gruzinskij-boretc-s-osetinskimi-kornyami-priehal-znakomitsya/ Олимпийский чемпион с осетинскими корнями приехал знакомиться с родственниками] {{ru}}&lt;/ref&gt; [[Гуырдзыстон|гуырдзиаг]] [[уæгъдибар хъæбысхæст|уæгъдибар стилы]] хъæбысæйхæцæг, 2012-æм азы Олимпаг хъæзтыты æвзист призёр æмæ 2016-æм азы Олимпаг хъæзтыты чемпион, Гуры муниципалитеты мэр 2021-æм азæй.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

[[Категори:Хынцæгтæ|Владимир]]
[[Категори:Гуырдзыстоны хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Олимпаг чемпионтæ хъæбысхæстæй]]</text>
      <sha1>3qlc8ejtnqt3r4db3z3h7yala0kn94o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ерохин, Дмитрий Юрийы фырт</title>
    <ns>0</ns>
    <id>44490</id>
    <revision>
      <id>587359</id>
      <parentid>514556</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:30:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587359</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3983" sha1="rnrec64d29k9po6gu8bnmw7u6jitky8" xml:space="preserve">[[Файл:Dmitry Erokhin in Losiny Ostrov 08.jpg|thumb|right|Дмитрий Ерохин 2017 азы февралы]]
'''Дмитрий Ерохин''' ({{lang-ru|Дмитрий Юриевич Ерохин}}, райгуырдис [[1979-æм аз]]ы [[1 ноябры]] [[Новокузнецк]]ы сахары) у [[уæрæсе]]йаг спортсмен-уарзæг, ультрамарафонец (трейлраннер), спортивон активист, спорт æмæ æнæниз цардыуаджы парахатгæнæг. У Уæрæсейы географион æмбалады уæнг æмæ Википедийы редактор. Йæ дæсныйадмæ гæсгæ у юрист&lt;ref name=&quot;Мун&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.sports.ru/tribuna/blogs/innuendo/903838.html|title=«На награждение его выносят на носилках – стоять сам он не может». Человек, который пробежал от Москвы до Сочи|author=Роман Мун|publisher=[[sports.ru]]|date=2016-02-27|accessdate=2016-12-27}}&lt;/ref&gt;.

Ерохин спортыл никуы æнувыд уыдис, цалынмæ 26-аздзыдæй нæ бакастис Андрей Чирковы чиныг «Бег в помощь»&lt;ref name=&quot;Гусарова&quot;&gt;{{cite web|url=https://snob.ru/selected/entry/81221/page/4|title=О чем они говорят, когда говорят о беге. Шесть марафонских историй|author=Юлия Гусарова|publisher=[[snob.ru]]|date=2014-09-20|accessdate=2016-12-27}}&lt;/ref&gt;. Уыцы рæстæгæй сси номдзыд згъорæг, згъордта-иу боны дæргъы 70-80 километры бæрц, йæ тæккæ зындгонд марафон уыдис Сочийы Зымæгон Олимпаг хъæзтыты размæ, уæд уый згъоргæ æрбацыдис Мæскуыйæ Сочимæ&lt;ref name=&quot;Кантор&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.mn.ru/society/89196|title=Ультрамарафонец пробежал от Москвы до Сочи|author=Вадим Кантор|publisher=[[Московские новости]]|date=2014-02-06|accessdate=2016-12-27}}&lt;/ref&gt;, йæ маршруты дæргъ сси 1700 километры.

[[2017-æм аз]]ы Ерохины зæрды уыдис [[Сахалин]]ы сакъадах йæ цæгатæй йæ хуссармæ разгъорын. Уыцы цауимæ баст у «вики-экспедици», згъоргæ-згъорын иста къамтæ [[Викикъæбиц]]æн, цæрæнуæтты та-иу фембæлдис журналисттæ æмæ бæнæттон цæрджытимæ. Йæ пълан йæ къухы бафтыд&lt;ref&gt;http://amurmedia.ru/news/616088/&lt;/ref&gt;.

== Ерохин Ирыстоны ==
2017-æм азы июлы Дмитрий Ерохин згъордта æртæбонон марафон Цæгат Ирыстоны фенддæгты ууылты, марафоны алы бон дæр згъоргæ кодта 80 км бæрц&lt;ref&gt;[https://sputnik-ossetia.ru/amp/news/20170717/4505373.html Ерохин: по правую руку – Северная Осетия, а по левую – Южная] {{ru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://mir24.tv/news/16270293/marafonec-erohin-probezhal-vsyu-osetiyu-za-troe-sutok ТВ «Мир»-ы сюжет Ерохины балцы тыххæй] {{ru}}&lt;/ref&gt;. Спортсмены фæнды 2020-æм азы ноябры ногæй Ирыстонмæ æрбацæуын ног къамтæ сисынмæ Википедийæн.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

[[Категори:Википедисттæ]]
[[Категори:Уæрæсейы спортсментæ-уарзджытæ]]
[[Категори:Новокузнецчы чи райгуырдис, уыдон]]
[[Категори:1979-æм азы чи райгуырдис, уыдон]]</text>
      <sha1>rnrec64d29k9po6gu8bnmw7u6jitky8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Пхёнчхан</title>
    <ns>0</ns>
    <id>46351</id>
    <revision>
      <id>587318</id>
      <parentid>542083</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:53:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587318</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2876" sha1="67b66e7rn04dc0x85t6dp0hgzwcwmd7" xml:space="preserve">{{ЦР
 |Статус                  = Зылд
 |Ирон ном                = Пхёнчхан
 |Оригиналон ном          = {{lang-ko|평창군}}
 |Ныв                     = 
 |Ном                     = 
 |Паддзахад               = Хуссар Корей
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              =    
 |Тырысайы уæрх           = 
 |lat_dir = N|lat_deg= 37|lat_min= 22|lat_sec= 03
 |lon_dir = E|lon_deg= 128|lon_min= 23|lon_sec= 45
 |CoordAddon              = 
 |CoordScale              = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = Хуссар Корейы административон дих{{!}}Провинци
 |Регион                  = Канвондо (Хуссар Корей)
 |Регион таблицæйы        = Канвондо (Хуссар Корей){{!}}Канвондо
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Сахар кæдæй             =
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 1464,23
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +9
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = +82 33
 |Посты индекстæ          = 232700-232956
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Пхёнчха́н''' ({{lang-ko|평창군}}) у зылд æмæ сахар [[Хуссар Корей]]ы цæгаты. Уезды цæрынц 40,4 мин адæймаджы ([[2015]]).

== Истори ==
[[2018-æм аз]]ы Пхёнчханы уыдысты [[Зымæгон олимпаг хъазтытæ]].

{{къæртт-Хуссар Корей}}
{{Зымæгон олимпиадæты сахартæ}}

[[Категори:Хуссар Корейы сахартæ]]</text>
      <sha1>67b66e7rn04dc0x85t6dp0hgzwcwmd7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587325</id>
      <parentid>587318</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:55:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587325</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2876" sha1="qufwne69261f5ivn0dlkhjecrv9unyy" xml:space="preserve">{{ЦР
 |Статус                  = Зылд
 |Ирон ном                = Пхёнчхан
 |Оригиналон ном          = {{lang-ko|평창군}}
 |Ныв                     = 
 |Ном                     = 
 |Паддзахад               = Хуссар Корей
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              =    
 |Тырысайы уæрх           = 
 |lat_dir = N|lat_deg= 37|lat_min= 22|lat_sec= 03
 |lon_dir = E|lon_deg= 128|lon_min= 23|lon_sec= 45
 |CoordAddon              = 
 |CoordScale              = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = Хуссар Корейы административон дих{{!}}Провинци
 |Регион                  = Канвондо (Хуссар Корей)
 |Регион таблицæйы        = Канвондо (Хуссар Корей){{!}}Канвондо
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Сахар кæдæй             =
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 1464,23
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +9
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = +82 33
 |Посты индекстæ          = 232700-232956
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Пхёнчха́н''' ({{lang-ko|평창군}}) у зылд æмæ сахар [[Хуссар Корей]]ы цæгаты. Уезды цæрынц 40,4 мин адæймаджы ([[2015]]).

== Истори ==
[[2018-æм аз]]ы Пхёнчханы уыдысты [[Зымæгон Олимпаг хъазтытæ]].

{{къæртт-Хуссар Корей}}
{{Зымæгон олимпиадæты сахартæ}}

[[Категори:Хуссар Корейы сахартæ]]</text>
      <sha1>qufwne69261f5ivn0dlkhjecrv9unyy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Рагон Мысыр</title>
    <ns>0</ns>
    <id>47022</id>
    <revision>
      <id>587390</id>
      <parentid>510504</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T21:44:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>20706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>587390</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6328" sha1="hpqbuacqzvijp6f0eaokiyp4lh8yv68" xml:space="preserve">[[Файл:Egypt.Giza.Sphinx.01.jpg|рахиз|мини|250x250пкс|[[Гизæйы Егъау Сфинкс]] æмæ Хафрены пирамидæ]]
[[Файл:Vase with gazelles-E 28023- Egypte louvre 316.jpg|рахиз|мини|239x239пкс|Раздинастион периодæй дурын]]
'''Рагон Мысыр''' уыдис йæ дуджы тыхджындæр паддзахад, кæцыйæ баззадысты бирæ аив предметтæ. Йæ истори райдыдта 3150 нæ эрæйы агъоммæ&lt;ref&gt;&quot;Chronology&quot;. Digital Egypt for Universities, University College London. [http://www.ucl.ac.uk/museums-static/digitalegypt//chronology/index.html]&lt;/ref&gt; æмæ фæци нæ эрæйы агъоммæ 20-æм азы, ромæгтæ дзы куы бацыдысты, уæд.

[[Мысыр]] парахат кодта цæугæдон [[Нил]]ы дæргъмæ дельтæйæ хуссарырдæм суанг ма ныры [[Судан]]ы зæххытæм.

Мысыры экономикæ уыдис Нилы раивылдтытæй. Раивылды фæстæ-иу уымы мæр тынг хъæздыг уыдис. Уый фæрцы [[Æфсирджынтæ|хоры]] хъæздыг тыллæг æфснайдтой, уыцы мулкæй та сарæзтой вазыгджын паддзахад.

Мысыры фæзындис [[иероглиф]]тæй [[фыссынад]]. Арæзтой дзы диссаджы аргъуантæ, пирамидæтæ, цыртдзæвæнтæ. Паддзахад базар кодта бирæ æндæр адæмтимæ, уыдис ын тыхджын æфсад. Мысыры хицауиуæггæнджытæ зындгонд сты ''фараонты'' номæй.

Рагон Мысыры алыхуызон периодтæ сты:

* ''Раздинастион период'' (5500 – 3000 нæ э. а.)
* ''Рагдинастион период'' (1-æм æмæ 2-æм династитæ, 3000 – 2700 нæ э. а.)
* ''Рагон паддзахад'' (3-æм — 6-æм династитæ, 2700 – 2180 нæ э. а.)
* ''Фыццаг Фæлдзæуæн период'' (7-æм — 11-æм династитæ, 2180 – 2050 нæ э. а.)
* ''Астæуккаг Паддзахад'' (11-æм — 14-æм династитæ, 2080 – 1640 нæ э. а.)
* ''Дыккаг Фæлдзæуæн период'' (15-æм — 17-æм династитæ, 1640 – 1560 нæ э. а.)
* ''Ног Паддзахад'' (18-æм — 20-æм династитæ, 1560 – 1070 нæ э. а.)
* ''Æртыккаг Фæлдзæуæн период'' (21-æм — 25-æм династитæ, 1070 – 664 нæ э. а.)
* ''Æрæджыйы период'' (26-æм — 31-æм династитæ, 664 – 323 нæ э. а.)
* ''Грекъаг-Ромаг Мысыр'' (323 – 30 нæ э. а.; Птолемейаг, стæй Ромаг дæр)

Фæлдзæуæн периодтæ хонынц, бæстæмæ знæг куы лæбурдта кæнæ æндæр исты бæллæхæй паддзахад лæмæг куы кодта, ахæм рæстæджытæ.

[[Файл:Egypt_Hieroglyphe2.jpg|рахиз|мини|200x200пкс|Иероглифтæ]]
[[Файл:Edwin_Smith_Papyrus_v2.jpg|рахиз|мини|200x200пкс|Иератикон фысты дæнцæг, 1600 аз нæ э. а.]]
[[Файл:DemoticScriptsRosettaStoneReplica.jpg|рахиз|мини|200x200пкс|Демотикон фыст Розеттаг дурыл]]
[[Файл:Coptic.jpg|рахиз|мини|200x200пкс|Коптаг алфавитæй конд фыст]]

Рагон Мысыры фыстой иероглифтæй, уый у дунейы рагондæр дыууæ фыссынадæй иу (æндæр у [[шумераг цуркфыст]]). Мысыры иероглифтæ уыдысты 500 бæрц, иу иероглиф нысан кодта иу дзырд, кæнæ та иу уæнг, кæнæ та æмыр детерминатив уыдис (ирддæр кодта йæ цуры æндæр иероглифты нысаниуæг). Иероглифтæ фыссын уыдис аивад.

Иероглифтæн фæзындис тагъддæр фыссынæн вариант, афтæ хуынд ''иератикон фыст''. Уыцы фыстæй пайда кодтой, [[Папирус (зайæгой)|папирусыл]] куы фыстой, уæд. Фысгæ кодтой рахизырдыгæй галиуырдæм.

Фыссынад хуымæтæг адæмы хсæн парахат кæнын куы райдыдта, фæзындис йæ ног вариант дæр — ''демотикон фыст''.

[[Коптаг алфавит]] у [[грекъаг алфавит]]ы вариант, Мысыры фыссынады фæстаг къапхан. Мысыры нырыккон цæрджытæ та дзурынц æмæ фыссынц [[араббаг æвзаг]]ыл.

== Литературæ ==
* Большаков, А. О. Человек и его двойник : изобразительность и мировоззрение в Египте Среднего царства. — СПб. : Алетейя, 2001. — 288 с. 
* Жак, Кристиан. Египет великих фараонов. История и легенда. — М. : Наука, Главная редакция восточной литературы, 1992. — 326 с. 
* Морэ, А. Во времена фараонов. — М. : Алетейа, 1998. — 236 с.
* Морэ, А. Цари и боги Египта. — М. : Алетейа, 1998. — 240 с.
* Морэ, А. Нил и Египетская цивилизация. — М. : ЗАО «Центрполиграф», 2007. — 480 с. 

== Æддаг æрмæг ==
* [http://www.cesras.ru/ Уæрæсейы зонæдты академийы Мысыр иртасæнты центр] {{ru}}
* [http://www.hieroglyphica.ru/ Мысираг æвзагæй уырыссаг æвзагмæ тæлмацтæ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180407221652/http://hieroglyphica.ru/ |date=2018-04-07 }} {{ru}}

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-истори}}


[[Категори:Рагон Мысыр|*]]</text>
      <sha1>hpqbuacqzvijp6f0eaokiyp4lh8yv68</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Климпуш-Цинцадзе, Иваннæ Оресты чызг</title>
    <ns>0</ns>
    <id>47030</id>
    <revision>
      <id>587375</id>
      <parentid>578817</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:38:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587375</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2897" sha1="fqw1zb552vo3g9d7oe11urmp325achy" xml:space="preserve">{{Политик}}
'''Иваннæ Оресты чызг Климпуш-Цинцадзе''' ({{Lang-uk|Іванна Орестівна Климпуш-Цинцадзе}}; райгуырдис [[1972-æм аз]]ы [[5 июлы]]  [[Киев]]ы) у [[Украинæ]]йы политик, Радæйы депутат (2014-16), [[Европæйы Цæдис|европæйаг]] æмæ [[НАТО|цæгат-атлантикон]] интеграцийы фæрстаты фæдыл премьер-министры хæдивæг (2016-19).

1992-æм азы ахуыр кодта [[Гарварды университет]]ы Украинæ иртасæн институты сæрдыгон скъолайы.

1994-æм азы каст фæци [[Михаил Драгомановы номыл Национ педагогон университет]] æмæ сси дефектолог-логопед.

Уыцы иу рæстæг 1993—1994 азты ахуыр кодта [[Монтанæйы университет]]ы (АИШ), райста дзы æхсæнадæмон хъуыддæгты æмæ барады тыххæй дæсныйад.

Иннæ автортимæ ныффыста чиныг «Черноморский регион: сотрудничество и безопасность» ([[Сау денджыз]]ы регион: æмгуыстад æмæ æдасдзинад).

Ис ын бинонтæ. Йæ лæг у [[Цинцадзе, Арчил|Цинцадзе Арчил]]. Хъомыл кæны дыууæ чызджы.

== Æддаг æрмæг ==
* [http://itd.rada.gov.ua/mps/info/page/17997 Парламенты сайт Климпуш-Цинцадзейы тыххæй] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160914164619/http://itd.rada.gov.ua/mps/info/page/17997 |date=2016-09-14 }}{{ref-uk}}
* [http://www.kmu.gov.ua/control/uk/publish/article?art_id=247224630&amp;cat_id=247077361 Украинæйы хицауады фарс] {{ref-uk}}
* [https://www.facebook.com/UA.EU.NATO Йæ Facebook-фарс европæйаг æмæ атлантикон интеграцийы тыххæй]
* [http://nv.ua/ukr/publications/ivanna-klimpush-tsintsadze-rozpovila-koli-ukrajina-otrimaje-bezvizovij-rezhim-139731.html Интервью для журнала «Новое время»]
* [https://www.youtube.com/watch?v=hWvpsyUmRQQ Интервью для 5 канала] {{ref-uk}}
* [https://www.youtube.com/watch?v=_nPKFSDqFGI Программа Hard с Влащенко], телеканал ZIK
* [https://www.youtube.com/watch?v=WjtVG7CDwyw Аль-Джазирайы журналистæн интервью] (æд Шарий Анатолийы ныхасæппарæнтæ) {{ref-ru}}

{{къæртт-цардафыст}}

[[Категори:Украинæйы политиктæ]]
[[Категори:Украинæйы Уæлдæр радæйы депутаттæ]]</text>
      <sha1>fqw1zb552vo3g9d7oe11urmp325achy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Найфонты Артур</title>
    <ns>0</ns>
    <id>49908</id>
    <revision>
      <id>587362</id>
      <parentid>507115</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:31:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587362</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3358" sha1="5ymxyi5m04c4b1hbei87vviqv6j63it" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| имя = [[Файл:Wrestling pictogram.svg|25px]] Найфонты Артур
| изображение = Artur Naifonov.jpg
| ширина = 
| описание изображения = 
| пол = 
| полное имя = 
| специализация = 
| прозвища =  
| гражданство = {{флагификаци|Уæрæсе}}
| клуб = [[ЦСКА]]
| дата рождения = 
| место рождения = 
| дата смерти = 
| место смерти = 
| года карьеры = 
| рабочая сторона = 
| тренеры = 
| рост = 176 см
| масса = 86 [[кг]]
| звание = {{Уæрæсейы спорты сгуыхт мастер}}
| медали = &lt;!-- только международные --&gt;{{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Бронзæ|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Токио 2020]]|86 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй|Дунейы чемпионат]]}}
{{медаль|Бронзæ|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2019|Нур-Султан 2019]]|86 кг онг уæз}}
{{медаль|Бронзæ|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2021|Осло 2021]]|86 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Европæйы чемпионат хъæбысхæстæй|Европæйы чемпионат]]}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Европæйы чемпионат хъæбысхæстæй 2018|Каспийск 2018]]|86 кг онг уæз}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Европæйы чемпионат хъæбысхæстæй 2020|Ром 2020]]|86 кг онг уæз}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Европæйы чемпионат хъæбысхæстæй 2021|Варшавæ 2021]]|86 кг онг уæз}}
}}
'''Найфонты Эдичы фырт Артур''' ({{lang-ru|Найфонов Артур Эдикович}}; райгуырдис [[1997-æм аз]]ы [[10 майы]] [[Нижневартовск|Нижневартовсчы]]) у ирон хъæбысæйхæцæг, Европæйы чемпион [[2018]] æмæ [[2020]] æзты, [[Уæрæсейы Федераци]]йы спорты мастер, [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты]] бронзæйы призёр (2020), [[Уæрæсейы Федераци]]йы спорты сгуыхт мастер&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://alaniatv.ru/arturu-najfonovu-prisvoeno-zvanie-zasluzhennyj-master-sporta-rossii/|title=Артуру Найфонову присвоено звание «Заслуженный мастер спорта России»|publisher=www.alaniatv.ru|accessdate=10-08-2021}}&lt;/ref&gt;.

== Æрвитæнтæ ==
* {{IWD|84CAB5AD11F64AD8A25EAC5877E72AAD|NAME=Найфонты Артур}}

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Найфонтæ|Артур]]
[[Категори:Ирон хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Уæрæсейы спорты сгуыхт мастертæ]]
[[Категори:Уæрæсейы хъæбысæйхæцджытæ]]</text>
      <sha1>5ymxyi5m04c4b1hbei87vviqv6j63it</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Галич, Милан</title>
    <ns>0</ns>
    <id>51377</id>
    <revision>
      <id>587352</id>
      <parentid>568270</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:23:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587352</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6083" sha1="art1x9clhzua07hzfjtpf61mes9cenq" xml:space="preserve">{{Футболист
| имя = Милан Галич
| изображение = Milan Galić.png
| описание изображения = ''Милан Галич 1966 азы''
| место рождения = 
| гражданство = [[Югослави]]&lt;br&gt;[[Серби]]
| прозвище =
| рост = 173
| позиция = [[Размæбырсæг (футбол)|размæбырсæг]]
| молодёжные клубы = {{футбольная карьера
|1952—1955|{{тырыса|Югослави|flag alias-1946||20px}} [[Пролетер (футболон клуб, Зренянин)|Пролетер (Зренянин)]]|}}
| клубы =
{{футбольная карьера
|1955—1958|{{тырыса|Югослави|flag alias-1946||20px}} [[Пролетер (футболон клуб, Зренянин)|Пролетер (Зренянин)]]|? (?)
|1958—1966|{{тырыса|Югослави|flag alias-1946||20px}} [[Партизан (футболон клуб, Белград)|Партизан]]|148 (74)
|1966—1970|{{тырыса|Бельги|20px}} [[Стандард (футболон клуб, Льеж)|Стандард (Льеж)]]|84 (33)
|1970—1973|{{тырыса|Франц|20px}} [[Реймс (футболон клуб)|Реймс]]|55 (18)}}
| национальная сборная = {{футбольная карьера
|1959—1965|{{тырыса|Югослави|flag alias-1946||20px}} [[Югославийы иугонд командæ футболæй|Югослави]]|51 (37)}}
}}
'''Ми́лан Га́лич''' ({{Lang-sr|Милан Галић}}; [[1938-æм аз|1938-æм азы]] [[8 мартъийы]], [[Зренянин]] — [[2014-æм аз|2014-æм азы]] [[13 сентябры]], [[Белград]]) — [[Социалистон Федеративон Республикæ Югослави|Югославийы]] [[Футбол|футболист]], [[Размæбырсæг (футбол)|размæбырсæг]]. Райста хайад 1960-æм азы Европæйы чемпионаты, 1960-æм азы Олимпиадæйы æмæ 1962-æм азы дунейы чемпионаты футболæй.

== Футболон карьерæ ==
У фæсивæдон командæ «Пролетер»-ы хъомылгæнинаг, 1958-æм азæй 1966-æм азы онг хъазыдис Белграды «Партизан»-ы, кæй сконды сси Югославийы цыппар хатты чемпион (1960/61, 1961/62, 1962/63 æмæ 1963/64) æмæ хъазыди [[Европæйы чемпионты хъалац|Европæйы чемпионты хъалацы]] финалы (1966). 1966-æм азы ацыдис [[Льеж|Льежмæ]] «Стандард»-ы хъазынмæ æмæ дзы баззадис 1970-æм азы онг. 1970-æм азы Галич раивта францаг «Реймс»-мæ, уым дæр йæ карьерæ фæци 1973-æм азы.

== Иугонд командæйы сконды ==
Югославийы иугонд командæйы йæ фыццаг хъазт уыдис 1959-æм азы 31-æм майы, Болгарийы ныхмæ. Уæд Галич бакуырдта иу гол. Европæйы чемпионаты финалы хъазгæйæ, Советон Цæдисы командæйы ныхмæ, бакуырдта гол, фæлæ Югославийы командæ фембылды ис (1:2) æмæ райста æвзист майдан. Æмткæй райсгæйæ иугонд командæйы сконды Милан Галич хъазыдис 51 хатты æмæ бакуырдта 37 голы. Уымæй фылдæр голтæ уыцы командæйы хъазджытæй бакуырдта æрмæстдæр [[Степан Бобек]].

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
!Иугонд командæ!!Аз!!Хъæзтытæ!!Голтæ
|-
|rowspan=&quot;7&quot; style=&quot;vertical-align:center&quot;|Югослави
|1959||2||1
|-
|1960||14||14
|-
|1961||11||7
|-
|1962||10||8
|-
|1963||3||2
|-
|1964||5||2
|-
|1965||6||3
|-
!colspan=&quot;2&quot;|Æдæппæт!!51!!37
|}

== Æнтыстытæ æмæ хæрзиуджытæ ==

=== Клубтæ ===
; «Партизан»
* [[Югославийы фыццаг лигæ]]: 1960–61, 1961–62, 1962–63, 1964–65.
* [[Югославийы хъалац]]: 1959–60 финалист.
* [[Европæйы хъалац]]: 1965–66 финалист.

; «Стандард Льеж»
* [[Бельгийы фыццаг дивизион]]: 1968–69, 1969–70.
* [[Бельгийы хъалац]]: 1966–67.

=== Иугонд командæ ===
; Югослави
* Олимпаг хъæзтытæ: [[1960-æм азы Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|1960]]
* Европæйы нациты хъалац: 1960 азы финалист.

=== Индивидуалон ===
* Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты хуыздæр бомбардир: 1960.
* Европæйы нациты хъалацы хуыздæр бомбардир: 1960.
* Сызгъæрин хæрзиуæг (''Zlatna značka'', Югославийы афæдзы спортсмен): 1962.
* [[Балон д’ор]] («сызгъæрин пурти», францаг хæрзиуæг, райста 8-æм бынат): 1962.

== Æрвитæнтæ ==
* [http://www.reprezentacija.rs/galic-milan/#content Галичы цардафыст æмæ статистикæ Сербийы иугонд командæйы сайтыл] (серб.)
* [https://web.archive.org/web/20200401000000/https://www.sports-reference.com/olympics/athletes/ga/milan-galic-1.html Милан Галич] — олимпаг статистикæ, сайт Sports-Reference.com {{en}}

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{Европæйы чемпионаты хуыздæр бомбардиртæ}}

[[Категори:Зындгонд адæм алфавитмæ гæсгæ]]
[[Категори:Югославийы футболисттæ]]</text>
      <sha1>art1x9clhzua07hzfjtpf61mes9cenq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Иванов, Валентин Козьмайы фырт</title>
    <ns>0</ns>
    <id>51386</id>
    <revision>
      <id>587364</id>
      <parentid>491757</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:32:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587364</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6724" sha1="0g5kipyeegqzxkss88vh3knip6igal9" xml:space="preserve">{{Футболист
 |имя                         = Валентин Иванов
 |полное имя                  = Валентин Козьмич Иванов
 |изображение                 = Valentin Kozmich Ivanov.jpg
 |ширина                      = 200
 |прозвище                    = Козьмич
 |рост                        = 178
 |позиция                     = [[размæбырсæг (футбол)|размæбырсæг]]
 |молодёжные клубы            = {{футбольная карьера
|1950—1952|{{тырыса|ССРЦ|1923||20px}} ДЮСШ [[Крылья Советов (футболон клуб, Мæскуы)|Крылья Советов (Мæскуы)]]|}}
 |клубы                       = {{футбольная карьера
|1952—1966|{{тырыса|ССРЦ|20px}} [[Торпедо (футболон клуб, Мæскуы)|Торпедо (Мæскуы)]]|{{nobr|287 (124)&lt;ref&gt;«Российский футбол за 100 лет» (М., 1997).&lt;/ref&gt;}}}}
 |национальная сборная        = {{футбольная карьера
|1955—1965|{{тырыса|ССРЦ|20px}} [[Советон Цæдисы футболы иугонд командæ|ССРЦ]]|59 (26)}}
 |тренерские клубы            = {{футбольная карьера
|1967—1970|{{тырыса|ССРЦ|20px}} [[Торпедо (футболон клуб, Мæскуы)|Торпедо (Мæскуы)]]|
|1973—1978|{{тырыса|ССРЦ|20px}} [[Торпедо (футболон клуб, Мæскуы)|Торпедо (Мæскуы)]]|
|1980—1991|{{тырыса|ССРЦ|20px}} [[Торпедо (футболон клуб, Мæскуы)|Торпедо (Мæскуы)]]|
|1992—1993|{{тырыса|Марокко|20px}} [[Раджа (футболон клуб)|Раджа]]|
|1994|{{тырыса|Уæрæсе|20px}} [[Пресня (футболон клуб)|Асмарал (Мæскуы)]]|
|1994—1996|{{тырыса|Уæрæсе|20px}} [[Торпедо (футболон клуб, Мæскуы)|Торпедо-Лужники]]|
|1998|{{тырыса|Уæрæсе|20px}} [[Торпедо (футболон клуб, Мæскуы)|Торпедо (Мæскуы)]]|
|2003|{{тырыса|Уæрæсе|20px}} [[Мæскуы (футболон клуб)|Торпедо-Металлург]]}}
}}
'''Валенти́н Козьмайы фырт Ивано́в''' (райгуырдис [[1934-æм аз|1934-æм азы]] [[19 ноябры]] [[Мæскуы|Мæскуыйы]] — амардис 2011-æм азы [[8 ноябры]] Мæскуыйы) у советон футболист, размæбырсæг, Советон Цæдисы иугон командæйы капитан, советон æмæ уæрæсейаг тренер. 1956-æм азы олимпаг чемпион, 1960-æм азы Европæйы чемпион, Советон Цæдисы спорты сгуыхт мастер (1957), сгуыхт тренер (1988). Чилийы 1962-æм азы чи цыдис, уыцы дунейы чемпионаты хуыздæр бомбардир.

=== Клубон карьерæ ===
Валентин Иванов йæ сабибонтæй уарзта футбол, хъазыдис йæ кæрты командæйы. 15-аздзыдæй кусын байдыдта слесырæй, хъазыди заводы командæйы, уым æрыгон футболисты федта [[Жарков, Георгий Иваны фырт|Георгий Жарков]]. 1952-æм азы Валентин бацыдис командæ «Торпедо»-мæ æмæ иу афæдзы фæстæ йæ сæйраг сконды хъазын байдыдта. Йемæ «Торпедо»-йы хъазыдысты уæды зындгонд футболисттæ [[Стрельцов, Эдуард Анатолийы фырт|Эдуард Стрельцов]], [[Воронин, Валерий Иваны фырт|Валерий Воронин]], [[Метревели, Славæ Калистраты фырт|Славæ Метревели]], Геннадий Гусаров, Виктор Шустиков æмæ ма бирæ æндæртæ. Клубæн йæ хуыздæр аз уыдис 1960-æм, уæд æмклубонты къухмæ бафтыд Советон Цæдисы чемпионат æмæ хъалац рамбулын, уыцы иу рæстæг Советон Цæдисы иугонд командæ сси Европæйы чемпион.

Иванов йæ цард æнæхъæнæй радта иу клубæн. Хъазын куы фæци, уæд сси клубы тренер. Клубæн куы разамынд лæвæрдта, командæ ногæй сси Советон Цæдисы чемпион (1976).

Рацæразты рæстæг æнцон нæ уыдис Ивановæн. 1992-æм азы уый ацыдис Мароккомæ æмæ дзы иу афæдз куыста «Раджа»-йы тренерæй. 1993-æм азы раздæхтис Уæрæсемæ æмæ куыста «Асмарал»-ы. 1998-æм азы та ногæй сси «Торпедо»-йы разамынддæттæг.
&lt;br /&gt;

=== Иугонд командæйы ===
Советон Цæдисы иугонд командæйы Иванов хъазыдис 59 матчы, бакуырдта 26 голы (уымæй у æртыккаг хуыздæр бомбардир Олег Блохин æмæ [[Протасов, Олег Валерийы фырт|Олег Протасовы]] фæстæ).

=== Тренерская ===

== Бинонтæ ==
Ивановы бинойнаг Лидия дæр спорты басгуыхтис, уый уыд олимпаг чемпионкæ. Йæ фырт [[Иванов, Валентин Валентины фырт|Валентин]] та сси футболон тæрхонгæнæг. Йæ бинойнагимæ футболис базонгæ и Мельбурны олимпиадæйæ тæхгæ-тæхын.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{Европæйы чемпионаты хуыздæр бомбардиртæ}}

[[Категори:Советон Цæдисы футболисттæ]]
[[Категори:Мæскуыйы чи амардис, уыдон]]
[[Категори:Википеди:Викирардтæй йæ ратæдзæнтæ чи исы, ахæм уацтæ]]
[[Категори:Европæйы чемпионтæ футболæй]]
[[Категори:Советон Цæдисы сгуыхт тренертæ]]
[[Категори:Фæскомцæдисы уæнгтæ]]</text>
      <sha1>0g5kipyeegqzxkss88vh3knip6igal9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587365</id>
      <parentid>587364</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:32:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587365</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6687" sha1="fx0314drxqa9ykyilcoolfvnz96ppqt" xml:space="preserve">{{Футболист
 |имя                         = Валентин Иванов
 |полное имя                  = Валентин Козьмич Иванов
 |изображение                 = Valentin Kozmich Ivanov.jpg
 |ширина                      = 200
 |прозвище                    = Козьмич
 |рост                        = 178
 |позиция                     = [[размæбырсæг (футбол)|размæбырсæг]]
 |молодёжные клубы            = {{футбольная карьера
|1950—1952|{{тырыса|ССРЦ|1923||20px}} ДЮСШ [[Крылья Советов (футболон клуб, Мæскуы)|Крылья Советов (Мæскуы)]]|}}
 |клубы                       = {{футбольная карьера
|1952—1966|{{тырыса|ССРЦ|20px}} [[Торпедо (футболон клуб, Мæскуы)|Торпедо (Мæскуы)]]|{{nobr|287 (124)&lt;ref&gt;«Российский футбол за 100 лет» (М., 1997).&lt;/ref&gt;}}}}
 |национальная сборная        = {{футбольная карьера
|1955—1965|{{тырыса|ССРЦ|20px}} [[Советон Цæдисы футболы иугонд командæ|ССРЦ]]|59 (26)}}
 |тренерские клубы            = {{футбольная карьера
|1967—1970|{{тырыса|ССРЦ|20px}} [[Торпедо (футболон клуб, Мæскуы)|Торпедо (Мæскуы)]]|
|1973—1978|{{тырыса|ССРЦ|20px}} [[Торпедо (футболон клуб, Мæскуы)|Торпедо (Мæскуы)]]|
|1980—1991|{{тырыса|ССРЦ|20px}} [[Торпедо (футболон клуб, Мæскуы)|Торпедо (Мæскуы)]]|
|1992—1993|{{тырыса|Марокко|20px}} [[Раджа (футболон клуб)|Раджа]]|
|1994|{{тырыса|Уæрæсе|20px}} [[Пресня (футболон клуб)|Асмарал (Мæскуы)]]|
|1994—1996|{{тырыса|Уæрæсе|20px}} [[Торпедо (футболон клуб, Мæскуы)|Торпедо-Лужники]]|
|1998|{{тырыса|Уæрæсе|20px}} [[Торпедо (футболон клуб, Мæскуы)|Торпедо (Мæскуы)]]|
|2003|{{тырыса|Уæрæсе|20px}} [[Мæскуы (футболон клуб)|Торпедо-Металлург]]}}
}}
'''Валенти́н Козьмайы фырт Ивано́в''' (райгуырдис [[1934-æм аз|1934-æм азы]] [[19 ноябры]] [[Мæскуы|Мæскуыйы]] — амардис 2011-æм азы [[8 ноябры]] Мæскуыйы) у советон футболист, размæбырсæг, Советон Цæдисы иугон командæйы капитан, советон æмæ уæрæсейаг тренер. 1956-æм азы олимпаг чемпион, 1960-æм азы Европæйы чемпион, Советон Цæдисы спорты сгуыхт мастер (1957), сгуыхт тренер (1988). Чилийы 1962-æм азы чи цыдис, уыцы дунейы чемпионаты хуыздæр бомбардир.

=== Клубон карьерæ ===
Валентин Иванов йæ сабибонтæй уарзта футбол, хъазыдис йæ кæрты командæйы. 15-аздзыдæй кусын байдыдта слесырæй, хъазыди заводы командæйы, уым æрыгон футболисты федта [[Жарков, Георгий Иваны фырт|Георгий Жарков]]. 1952-æм азы Валентин бацыдис командæ «Торпедо»-мæ æмæ иу афæдзы фæстæ йæ сæйраг сконды хъазын байдыдта. Йемæ «Торпедо»-йы хъазыдысты уæды зындгонд футболисттæ [[Стрельцов, Эдуард Анатолийы фырт|Эдуард Стрельцов]], [[Воронин, Валерий Иваны фырт|Валерий Воронин]], [[Метревели, Славæ Калистраты фырт|Славæ Метревели]], Геннадий Гусаров, Виктор Шустиков æмæ ма бирæ æндæртæ. Клубæн йæ хуыздæр аз уыдис 1960-æм, уæд æмклубонты къухмæ бафтыд Советон Цæдисы чемпионат æмæ хъалац рамбулын, уыцы иу рæстæг Советон Цæдисы иугонд командæ сси Европæйы чемпион.

Иванов йæ цард æнæхъæнæй радта иу клубæн. Хъазын куы фæци, уæд сси клубы тренер. Клубæн куы разамынд лæвæрдта, командæ ногæй сси Советон Цæдисы чемпион (1976).

Рацæразты рæстæг æнцон нæ уыдис Ивановæн. 1992-æм азы уый ацыдис Мароккомæ æмæ дзы иу афæдз куыста «Раджа»-йы тренерæй. 1993-æм азы раздæхтис Уæрæсемæ æмæ куыста «Асмарал»-ы. 1998-æм азы та ногæй сси «Торпедо»-йы разамынддæттæг.

=== Иугонд командæйы ===
Советон Цæдисы иугонд командæйы Иванов хъазыдис 59 матчы, бакуырдта 26 голы (уымæй у æртыккаг хуыздæр бомбардир Олег Блохин æмæ [[Протасов, Олег Валерийы фырт|Олег Протасовы]] фæстæ).

== Бинонтæ ==
Ивановы бинойнаг Лидия дæр спорты басгуыхтис, уый уыд олимпаг чемпионкæ. Йæ фырт [[Иванов, Валентин Валентины фырт|Валентин]] та сси футболон тæрхонгæнæг. Йæ бинойнагимæ футболис базонгæ и Мельбурны олимпиадæйæ тæхгæ-тæхын.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{Европæйы чемпионаты хуыздæр бомбардиртæ}}

[[Категори:Советон Цæдисы футболисттæ]]
[[Категори:Мæскуыйы чи амардис, уыдон]]
[[Категори:Википеди:Викирардтæй йæ ратæдзæнтæ чи исы, ахæм уацтæ]]
[[Категори:Европæйы чемпионтæ футболæй]]
[[Категори:Советон Цæдисы сгуыхт тренертæ]]
[[Категори:Фæскомцæдисы уæнгтæ]]</text>
      <sha1>fx0314drxqa9ykyilcoolfvnz96ppqt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Маракана</title>
    <ns>0</ns>
    <id>51404</id>
    <revision>
      <id>587360</id>
      <parentid>521175</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:30:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587360</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4313" sha1="kibhcu6r1gof9m1yge0cjezwlq1ssi1" xml:space="preserve">{{Стадион
|название=Маракана
|CoordScale=2000
|габариты=
|вместимость= 78 838
|команда=
|архитектор=
|разрушен=
|закрыт=
|открыт=[[1950]]
|цена=
|владелец=
|реконструирован=([[1999]] – [[2000]]);&lt;br /&gt;([[2005]] – [[2007]]);&lt;br /&gt;([[2010]] – [[2012]])
|построен=[[1950]]
|заложен=[[1948]]
|местоположение=[[Рио-де-Жанейро]], [[Бразили]]
|region=
|полное название=Мариу Филью
|lon_sec=49|lon_min=13|lon_deg=43|lon_dir=W|lat_sec=44|lat_min=54|lat_deg=22|lat_dir=S
|комментарий=
|размер=
|изображение=
|неофициальное название=
|оригинальное название=Estádio do Maracanã
|бывшие названия=
|покрытие=
}}
'''«Маракана́»''' ({{Lang-pt|Estádio do Maracanã}}; официалон ном у '''«Журнали́шта Ма́риу Фи́лью»''' ({{Lang-pt|Estádio Jornalista Mário Filho}})) — Бразилийы стырдæр футболон стадион, раздæры та — дунейы стырдæр. Æрбынат кодта [[Рио-де-Жанейро]]йы. У дыууæ клубы хæдзарон стадион («Фламенго» æмæ «Флуминенсе»), хъазы дзы бæстæйы иугонд командæтæ дæр (алы кары). Штаты æндæр клубтæ дæр арæх хъазынц «Маракана»-йы, кæд сæм сæхи стадионтæ ис, уæддæр. «Маракана»-йы цæуынц [[Кариокæйы Лигæ|Кариокæйы Лигæйæн]] йæ финалон матчтæ дæр.

== 2014-æм азы дунейы чемпионат футболæй ==
[[Файл:Germany_and_Argentina_face_off_in_the_final_of_the_World_Cup_2014_-2014-07-13_(45).jpg|мини|300x300пкс|Марио Гётцейы гол финалон матчы, уымæй Германы иугонд командæ фæуæлахиз ис 2014-æм азы чемпионаты]]
2014-æм азы дунейы чемпионаты дæргъы стадионы цыдысты 7 хъазты: 4 къорды къæпхæны æмæ 3 плей-офф.
{| class=&quot;wikitable&quot;
!Дата
!Раунд
!Матч
!Счёт
|-
|15 июны 2014
|Къорд F
| Аргентинæ — Босни æмæ Герцеговинæ
|2:1 (1:0)
|-
|18 июны 2014
|Къорд B
| Испани — Чили
|0:2 (0:2)
|-
|22 июны 2014
|Къорд H
| Бельги — Уæрæсе
|1:0 (0:0)
|-
|25 июны 2014
|Къорд E
| Эквадор — Франц
|0:0 (0:0)
|-
|28 июны 2014
|1/8 финал
| Колумби — Уругвай
|2:0 (1:0)
|-
|4 июлы 2014
|1/4 финал
| Франц — Герман
|0:1 (0:1)
|-
|13 июлы 2014
|Финал
| Герман — Аргентинæ
|1:0 (0:0) д. в.
|}

== 2016-æм азы Олимпаг хъæзтыты футболон турнир ==
[[Файл:Brasil_conquista_primeiro_ouro_olímpico_no_futebol_1039246-20082016-_mg_3401.jpg|мини|300x300пкс|[[Неймар]] фæцæуы пенальти бакъуырынмæ Германы ныхмæ финалон хъазты]]
Ацы стадионы цыдысты Олимпаг футболон турниры цыппар хъазты — фæйнæ иу æрдæгфинал æмæ сызгъæрин майданты тыххæй хъазт нæлгоймæгтæм æмæ сылгоймæгтæм.
{| class=&quot;wikitable&quot;
!Датæ
!Раунд
!Матч
!Хыгъд
|-
|16 августы 2016
|Æрдæгфинал, сылгоймæгтæ
| Бразили — Швеци
|0:0 (0:0), п. 3:4
|-
|17 августы 2016
|Æрдæгфинал, нæлгоймæгтæ
| Бразили — Гондурас
|6:0 (3:0)
|-
|19 августы 2016
|Финал, сылгоймæгтæ
| Герман — Швеци
|2:1 (0:0)
|-
|20 августы 2016
|Финал, нæлгоймæгтæ
| Герман — Бразили
|1:1 (0:1) п. 4:5
|}

[[Категори:Рио-де-Жанейройы стадионтæ]]
[[Категори:Футболон стадионтæ]]
[[Категори:Футбол Бразилийы]]</text>
      <sha1>kibhcu6r1gof9m1yge0cjezwlq1ssi1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Месси, Лионель</title>
    <ns>0</ns>
    <id>51474</id>
    <revision>
      <id>587347</id>
      <parentid>586703</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:20:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587347</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17941" sha1="s1pkcgg2zrenc5ajpbzxsjsroybwbv0" xml:space="preserve">{{Футболист
| имя = Лионель Месси
| изображение = Lionel Messi 20180626.jpg
| полное имя = Лионель Андрес Месси
| прозвища = ''Лео'', ''Саск''&lt;ref name=autogenerated3&gt;{{cite web|url=http://www.championat.com/football/article-86658.html|title=Блоха|author=[[Черданцев, Георгий Владимирович|Черданцев, Георгий]]|work=[[Чемпионат.com]]|date=2011-05-28|lang=ru|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131124221505/http://www.championat.com/football/article-86658.html|archivedate=2013-11-24}}&lt;/ref&gt;, ''Атомон саск''&lt;ref&gt;[http://newsme.com.ua/sport/754598/ Атомная блоха за 250 миллионов - Спорт | NewsMe&lt;!-- Заголовок добавлен ботом --&gt;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150418165349/http://newsme.com.ua/sport/754598/ |date=2015-04-18 }}&lt;/ref&gt;
| место рождения = 
| гражданство = 
| рост = 170&lt;ref name=&quot;ls&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.fcbarcelona.com/football/first-team/staff/players/2017-2018/messi|title=Lionel Messi|publisher=FC Barcelona|lang=en|accessdate=2017-26-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171025014348/https://www.fcbarcelona.com/football/first-team/staff/players/2017-2018/messi|archivedate=2017-10-25}}&lt;/ref&gt;
| вес = 72&lt;ref name=&quot;ls&quot;/&gt;
| позиция = [[Размæбырсæг (футбол)|размæбырсæг]]
| нынешний клуб = {{тырыса|Франц|20px}} [[Пари Сен-Жермен]]
| номер = 30
| молодёжные клубы = {{футбольная карьера
|1992—1995|{{тырыса|Аргентинæ|20px}} Грандоли|
|1995—2000|{{тырыса|Аргентинæ|20px}} [[Ньюэллс Олд Бойз]]|
|2000—2003|{{тырыса|Испани|20px}} [[Барселонæ (футболон клуб)|Барселонæ]]|}}
| клубы = {{футбольная карьера
|2003—2021|{{тырыса|Испани|20px}} [[Барселонæ (футболон клуб)|Барселонæ]]|741 (640)
|2003—2004|{{фарм-клуб}}{{тырыса|Испани|20px}} [[Барселонæ (футболон клуб)|Барселонæ C]]|10 (5)
|2004—2005|{{фарм-клуб}}{{тырыса|Испани|20px}} [[Барселонæ Атлетик|Барселонæ B]]|22 (6)
|2021—{{н.в.}}|{{тырыса|Франц|20px}} [[Пари Сен-Жермен]]|44}}
| национальная сборная = {{футбольная карьера
|2004—2005|{{тырыса|Аргентинæ|20px}} [[Аргентинæйы иугонд командæ футболæй|Аргентинæ (20 азы онг)]]|18 (14)
|2005—{{н.в.}}|{{тырыса|Аргентинæ|20px}} [[Аргентинæйы иугонд командæ футболæй|Аргентинæ]]|140 (71)
|2008|{{тырыса|Аргентинæ|20px}} [[Аргентинæйы олимпаг иугонд командæ футболæй|Аргентинæ (олимп.)]]|5 (2)}}
}}

'''Лионе́ль Андре́с Ме́сси''' ({{Lang-es|Lionel Andrés Messi}}, испайнагау хъуысы: [{{IPA|ljoˈnel anˈdɾez ˈmesi}}]; райгуырдис [[1987-æм аз|1987-æм азы]] 24 июны сахар [[Росарио|Росариойы]], [[Аргентинæ]]) у зындгонд [[Аргентинæ|аргентинаг]] [[Футбол|футболист]], [[Испани|испайнаг]] клуб «Барселонæ»-йы капитан æмæ размæбырсæг, 2011-æм азæй Аргентинæйы иугонд командæйы капитан дæр. «Барселонæ»-йы æмæ Аргентинæй иугонд командæйы хуыздæр бомбардир æппæт историйы дæргъы. Месси нымад у футболы историйы хуыздæр хъазджытæй иуыл&lt;ref&gt;[http://www1.skysports.com/football/news/11945/7654469/Terry-Messi-s-the-greatest Терри — Месси величайший] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150414221005/http://www1.skysports.com/football/news/11945/7654469/Terry-Messi-s-the-greatest |date=2015-04-14 }} {{ru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://sport.bigmir.net/football/spain/1705031-Pele--Messi-luchshij-futbolist-mira-za-poslednie-10-let Пеле: «Месси лучший футболист мира за последние 10 лет»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150330031049/http://sport.bigmir.net/football/spain/1705031-Pele--Messi-luchshij-futbolist-mira-za-poslednie-10-let |date=2015-03-30 }} {{ru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.sport-express.ua/football/spain/news/279646-david-vilja-messi-luchshij-futbolist-mira.html Давид Вилья: «Месси — лучший футболист мира»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150413032234/http://www.sport-express.ua/football/spain/news/279646-david-vilja-messi-luchshij-futbolist-mira.html |date=2015-04-13 }} {{ru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://live-football.ru/news/spain/41153-bekxyem-messi-prosto-luchshij-v-mire.html Бекхэм: «Месси — просто лучшиий в мире»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150417085739/http://live-football.ru/news/spain/41153-bekxyem-messi-prosto-luchshij-v-mire.html |date=2015-04-17 }} {{ru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://news.betadvice.ru/football/spain/Uehin-Runi-Luchshii-futbolist-mira-Lionel-Messi/ Уэйн Руни: «Лучший футболист мира — Лионель Месси»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304044129/http://news.betadvice.ru/football/spain/Uehin-Runi-Luchshii-futbolist-mira-Lionel-Messi/ |date=2016-03-04 }} {{ru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.sovsport.ru/news/text-item/803191 Ариго Сакки: Месси — единственный гений современного футбола] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150508033606/http://www.sovsport.ru/news/text-item/803191 |date=2015-05-08 }} {{ru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://carrick.ru/texts/paul-scholes-column-lionel-messi-is-a-genius/ Пол Скоулз: «Лионель Месси — гениальный футболист»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150529221221/https://carrick.ru/texts/paul-scholes-column-lionel-messi-is-a-genius/ |date=2015-05-29 }} {{ru}}&lt;/ref&gt;.

«Барселонæ»-йы футболон академийы хъомылгæнинаг, уый йæ фыццаг сконды хъазы 17-аздзыдæй. Клубимæ сси Испанийы дæс хатты чемпион, рамбылдта УЕФА-йы чемпионты лигæ цыппар хатты, [[Испанийы хъалац футболæй|Испанийы хъалац]] — æхсæз хатты, Европæйы суперкубок — æртæ хатты. Æхсæз хатты сси Чемпионты лигæйы хуыздæр бомбардир æмæ та æхсæз хатты — Испанийы футболæй чемпионаты хуыздæр бомбардир дæр.

2014-æм азы мартъийы йæ голты нымæц схæццæ 371, ууыл сси «Барселонæ»-йы рекордсмен&lt;ref name=&quot;rbc.ua&quot;&gt;[http://www.rbc.ua/rus/news/sport/lionel-messi-stal-luchshim-bombardirom-v-istorii-barselony--17032014164900 Лионель Месси стал лучшим бомбардиром в истории «Барселоны»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140502013544/http://www.rbc.ua/rus/news/sport/lionel-messi-stal-luchshim-bombardirom-v-istorii-barselony--17032014164900 |date=2014-05-02 }} {{ru}}&lt;/ref&gt;.

2022-æм азы йæ националон командæимæ сси Дунейы чемпион.

== Цардафыст ==
Лионель Месси райгуырдис 1987-æм азы 24 июны аргентинаг сахар Росариойы кусæг бинонты ’хсæн&lt;ref&gt;[http://www.canchallena.com/1278476 El crack que desea victorias de regalo] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110726181439/http://www.canchallena.com/1278476 |date=2011-07-26 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.independent.co.uk/news/people/profiles/lionel-messi-magic-in-his-feet-1928768.html Lionel Messi: Magic in his feet] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150705210947/http://www.independent.co.uk/news/people/profiles/lionel-messi-magic-in-his-feet-1928768.html |date=2015-07-05 }} {{en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.pagina12.com.ar/diario/deportes/8-121094-2009-03-07.html Los intereses de Messi] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090504065258/http://www.pagina12.com.ar/diario/deportes/8-121094-2009-03-07.html |date=2009-05-04 }}&lt;/ref&gt;. Ис ын дыууæ æфсымæры æмæ иу хо&lt;ref&gt;[http://www.nbcolympics.com/athletes/athlete=1246/bio/ Lionel Messi bio] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170513153151/http://www.nbcolympics.com/athletes/athlete=1246/bio |date=2017-05-13 }}&lt;/ref&gt;.

Йæ фыдæлтæ Америкæйы континентмæ æрбацыдысты [[Итали]] æмæ [[Каталони]]йæ.

Месси райдыдта хъазын фондаздзыдæй. Йæ фыццаг тренировкæтæм йæ цæуын кодта йæ нана Селия, фæстæдæр Месси йæ голтæй-иу йæ ном сардта. 1995-æм азæй уый хъазыди профессионалон клуб «Ньюэллс Олд Бойз»-ы.

Йæ кой афтæ апарахат ис, æмæ 13 азы йыл куы цыдис, уæд клуб «Барселонæ»-йы акционертæй иу сывæллоны æрбахуыдта Испанимæ. Курдиатджын лæппу æлкæй зæрдæмæ дæр тынг фæцыдис, æмæ футболон клуб уайтагъд йæ райста йæ фæсивæдон скондмæ.

== Æнтыстытæ ==

=== Командæйы мидæг ===
'''«Барселонæ»'''
* [[Испанийы чемпионат футболæй|Испанийы чемпион]] '''(10 хатты)''': [[Испанийы чемпионат футболæй 2004/2005|2004/05]], [[Испанийы чемпионат футболæй 2005/2006|2005/06]], [[Испанийы чемпионат футболæй 2008/2009|2008/09]], [[Испанийы чемпионат футболæй 2009/2010|2009/10]], [[Испанийы чемпионат футболæй 2010/2011|2010/11]], [[Испанийы чемпионат футболæй 2012/2013|2012/13]], [[Испанийы чемпионат футболæй 2014/2015|2014/15]], [[Испанийы чемпионат футболæй 2015/2016|2015/16]], [[Испанийы чемпионат футболæй 2017/2018|2017/18]], [[Испанийы чемпионат футболæй 2018/2019|2018/19]]
* [[Испанийы хъалац футболæй|Испанийы хъалац]] '''(6 хатты)''': [[Испанийы хъалац футболæй 2008/2009|2008/09]], [[Испанийы хъалац футболæй 2011/2012|2011/12]], [[Испанийы хъалац футболæй 2014/2015|2014/15]], [[Испанийы хъалац футболæй 2015/2016|2015/16]], [[Испанийы хъалац футболæй 2016/2017|2016/17]], [[Испанийы хъалац футболæй 2017/2018|2017/18]]
* [[Испанийы суперхъалац футболæй|Испанийы суперхъалац]] '''(8 хатты)''': [[Испанийы суперхъалац футболæй 2005|2005]], [[Испанийы суперхъалац футболæй 2006|2006]], [[Испанийы суперхъалац футболæй 2009|2009]], [[Испанийы суперхъалац футболæй 2010|2010]], [[Испанийы суперхъалац футболæй 2011|2011]], [[Испанийы суперхъалац футболæй 2013|2013]], [[Испанийы суперхъалац футболæй 2016|2016]], [[Испанийы суперхъалац футболæй 2018|2018]]
* [[УЕФА-йы чемпионты лигæ|Чемпионты лигæйы уæлахизгæнæг]] '''(4 хатты)''': [[УЕФА-йы чемпионты лигæ 2005/2006|2005/06]], [[УЕФА-йы чемпионты лигæ 2008/2009|2008/09]], [[УЕФА-йы чемпионты лигæ 2010/2011|2010/11]], [[УЕФА-йы чемпионты лигæ 2014/2015|2014/15]]
* [[УЕФА-йы суперхъалац]]ы хицау '''(3 хатты)''': [[УЕФА-йы суперхъалац 2009|2009]], [[УЕФА-йы суперхъалац 2011|2011]], [[УЕФА-йы суперхъалац 2015|2015]]
* [[Дунейы чемпионат футболæй клубты ’хсæн|Клубты ’хсæн дунейы чемпионаты уæлахизгæнæг]] '''(3 хатты)''': [[Дунейы чемпионат футболæй клубты ’хсæн 2009|2009]], [[Дунейы чемпионат футболæй клубты ’хсæн 2011|2011]], [[Дунейы чемпионат футболæй клубты ’хсæн 2015|2015]]

'''Аргентинæйы иугонд командæ'''
* Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты чемпион: 2008
* Дунейы чемпионаты æвзист призёр: [[Дунейы чемпионат футболæй 2014|2014]]
* [[Америкæйы хъалац|Америкæйы хъалацы æвзист призёр]] '''(3 хатты)''': 2007, 2015, 2016

=== Статистикæ ===
{| align=&quot;center&quot; border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;4&quot; cellspacing=&quot;2&quot; style=&quot;background: ivory; font-size: 95%; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse&quot;
! rowspan=&quot;2&quot; width=&quot;120&quot; |Командæ
! rowspan=&quot;2&quot; width=&quot;40&quot; |Аз
! colspan=&quot;2&quot; width=&quot;94&quot; |Дунейы чемпионатмæ æвзæрæн хъæзтытæ
! colspan=&quot;2&quot; width=&quot;94&quot; |Дунейы чемпионаты финалы хъæзтытæ
! colspan=&quot;2&quot; width=&quot;94&quot; |[[Америкæйы хъалац|Америкæйы хъæлæц]]
! colspan=&quot;2&quot; width=&quot;94&quot; |Хæлардзинады хъæзтытæ
! colspan=&quot;2&quot; width=&quot;94&quot; |Æдæппæт
|- style=&quot;background:beige&quot;
!Хъæзтытæ
!Голтæ
!Хъæзтытæ
!Голтæ
!Хъæзтытæ
!Голтæ
!Хъæзтытæ
!Голтæ
!Хъæзтытæ
!Голтæ
|-
| rowspan=&quot;15&quot; align=&quot;center&quot; |'''Аргентинæ'''
| align=&quot;center&quot; |2005
| align=&quot;center&quot; |3
| align=&quot;center&quot; |0
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; |2
| align=&quot;center&quot; |0
!5
!0
|-
| align=&quot;center&quot; |2006
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; |3
| align=&quot;center&quot; |1
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; |4
| align=&quot;center&quot; |1
!7
!2
|-
| align=&quot;center&quot; |2007
| align=&quot;center&quot; |4
| align=&quot;center&quot; |2
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; |6
| align=&quot;center&quot; |2
| align=&quot;center&quot; |4
| align=&quot;center&quot; |2
!14
!6
|-
| align=&quot;center&quot; |2008
| align=&quot;center&quot; |6
| align=&quot;center&quot; |1
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; |2
| align=&quot;center&quot; |1
!8
!2
|-
| align=&quot;center&quot; |2009
| align=&quot;center&quot; |8
| align=&quot;center&quot; |1
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; |2
| align=&quot;center&quot; |2
!10
!3
|-
| align=&quot;center&quot; |2010
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; |5
| align=&quot;center&quot; |0
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; |5
| align=&quot;center&quot; |2
!10
!2
|-
| align=&quot;center&quot; |2011
| align=&quot;center&quot; |4
| align=&quot;center&quot; |2
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; |4
| align=&quot;center&quot; |0
| align=&quot;center&quot; |5
| align=&quot;center&quot; |2
!13
!4
|-
| align=&quot;center&quot; |2012
| align=&quot;center&quot; |5
| align=&quot;center&quot; |5
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; |4
| align=&quot;center&quot; |7
!9
!12
|-
| align=&quot;center&quot; |2013
| align=&quot;center&quot; |5
| align=&quot;center&quot; |3
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; |2
| align=&quot;center&quot; |3
!7
!6
|-
| align=&quot;center&quot; |2014
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; |7
| align=&quot;center&quot; |4
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; |7
| align=&quot;center&quot; |4
!14
!8
|-
| align=&quot;center&quot; |2015
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; |6
| align=&quot;center&quot; |1
| align=&quot;center&quot; |2
| align=&quot;center&quot; |3
!8
!4
|-
| align=&quot;center&quot; |2016
| align=&quot;center&quot; |5
| align=&quot;center&quot; |3
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; |5
| align=&quot;center&quot; |5
| align=&quot;center&quot; |1
| align=&quot;center&quot; |0
!11
!8
|-
| align=&quot;center&quot; |2017
| align=&quot;center&quot; |5
| align=&quot;center&quot; |4
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; |2
| align=&quot;center&quot; |0
!7
!4
|-
| align=&quot;center&quot; |2018
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; |4
| align=&quot;center&quot; |1
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; |1
| align=&quot;center&quot; |3
!5
!4
|-
| align=&quot;center&quot; |2019
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; | -
| align=&quot;center&quot; |6
| align=&quot;center&quot; |1
| align=&quot;center&quot; |4
| align=&quot;center&quot; |4
!10
!5
|- style=&quot;background:beige&quot;
! colspan=&quot;2&quot; |Æдæппæт
!45
!21
!19
!6
!27
!9
!47
!34
!138
!70
|}

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

[[Категори:Зындгонд адæм алфавитмæ гæсгæ]]
[[Категори:ФК «Барселонæйы» хъазджытæ]]
[[Категори:Аргентинæйы футболисттæ]]
[[Категори:Хуссар Америкæйы чемпионтæ футболæй]]</text>
      <sha1>s1pkcgg2zrenc5ajpbzxsjsroybwbv0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Фиголи, Эрнесто</title>
    <ns>0</ns>
    <id>51502</id>
    <revision>
      <id>587363</id>
      <parentid>550504</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:31:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587363</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5652" sha1="cgkh7jeqdrmtdz58szrr5hy838ytlq0" xml:space="preserve">{{Футболист
| имя = Эрнесто Фиголи
| полное имя = 
| изображение = 
| прозвище = ''Matucho''
| дата рождения = 
| место рождения = {{РайгуырдыБынат|Монтевидео}}, [[Уругвай]]
| дата смерти = 
| место смерти = Монтевидео [[Уругвай]]
| гражданство = {{тырыса|Уругвай|20px}} [[Уругвай]]
| рост =
| тренерские клубы = {{футбольная карьера
|1918—1950|{{ассистент}}{{тырыса|Уругвай|20px}} [[Пеньяроль]]|физиотерапевт
|1919|{{ассистент}}{{тырыса|Уругвай|20px}} [[Уругвайы иугонд командæ футболæй|Уругвай]]|физиотерапевт
|1918—1922|{{тырыса|Уругвай|20px}} [[Уругвайы иугонд командæ футболæй|Уругвай]]|
|1922—1923|{{ассистент}}{{тырыса|Уругвай|20px}} [[Уругвайы иугонд командæ футболæй|Уругвай]]|физиотерапевт
|1924|{{тырыса|Уругвай|20px}} [[Уругвайы иугонд командæ футболæй|Уругвай]]|
|1925|{{ассистент}}{{тырыса|Уругвай|20px}} [[Уругвайы иугонд командæ футболæй|Уругвай]]|ассистент
|1926|{{тырыса|Уругвай|20px}} [[Уругвайы иугонд командæ футболæй|Уругвай]]|
|1927—1950|{{ассистент}}{{тырыса|Уругвай|20px}} [[Уругвайы иугонд командæ футболæй|Уругвай]]|ассистент}}
}}
'''Эрне́сто Фи́голи''' ({{Lang-es|Ernesto Fígoli}}; райгуырдис [[1888-æм аз|1888-æм азы]] 21 августы — амардис 1951-æм азы 26 июлы&lt;ref&gt;{{чиныг |заглавие=A grande história dos mundiais. 1950, 1954, 1958 |год=2014 |язык=pt |издательство=e-galáxia |автор=Gehringer, Max}}&lt;/ref&gt;) — [[Уругвай|уругвайаг]] тренер, массажист (физиотерапевт). Уругвайы иугонд командæйы цыппар уæлахизтæм исты бар чи дардта, иунæг ахæм адæймаг (Олимпаг хъæзтытæ 1924 æмæ 1928 азы, дунейы чемпионаттæ 1930 æмæ 1950 азы)&lt;ref&gt;[http://uruguay2030.tripod.com/libro2.html Juan Stringa Figoli (внук Эрнесто Фиголи). 1999-05-02]&lt;/ref&gt;. 1924-æм азы уый разамынд лæвæрдта националон иугонд командæйæн, 1928-æм æмæ 1950-æм азы уыд тренер æмæ физиотерапевт, 1930-æм азы та уыд тренерты сконды, йæ хицау Альберто Суппичи, афтæмæй. Уый йеддæмæ Фиголи дыууæ хатты йæ командæ [[Америкæйы хъалац|Хуссар Америкæйы чемпионатты]] уæлахизмæ æрбацæуын кодта.

== Цардафыст ==
[[Файл:Uruguay en el Mundial 1930, Los Sports, 1930-08-08 (387).jpg|галиу|мини|280x280пкс|41-аздзыд Эрнесто Фиголи националон иугонд командæйимæ 1930-æм азы дунейы чемпионаты — лæууы фыццаг [[Хестидо, Альваро|Альваро Хестидойы]] фарс]]
Эрнесто Фиголи райгуырдис Монтевидеойы сахары 1888-æм азы 21 августы. Скъола каст куы фæци, уæд йæхицæн равзæрста физиотерапевты дæсныйад. Футбол афтæ арæх нæ хъазыдис. Медиционон ахуырад куы райста, уæд кусын райдыдта Уругвайы иугонд командæйы тренерты штабы. Уæды рæстæг тренеры хæстæ æххæст кодта хъазджытæй иу, афтæ хуынд «хъазæг тренер» (уыдоны ’хсæн зындгонд футболисттæ Джон Харлей æмæ Хорхе Херман Пачеко). Уый тыххæй адæм дис кодтой, Фиголи 1920-æм азы командæйы сæйраг тренер куы сси, уæд.

Фæлæ Фиголийы фæрцы командæ рамбылдта Хуссар Америкæйы чемпионат чилиаг сахар [[Вальпараисо|Вальпараисойы]] æмæ уымæй фæстæмæ райста континенты тыхджындæр командæйы ном.
[[Файл:Urug1950.jpg|рахиз|мини|280x280пкс|Уругвайы иугонд командæ — 1950-æм азы дунейы чемпион футболæй. 61-аздзыд Эрнесто Фиголи бады фыццаг рæнхъы рахизырдыгæй.]]
1924-æм азы Фиголи разамынд лæвæрдта Уругвайы иугонд командæйæн Олимпаг хъæзтыты Францы.

1930-æм азтæй Фиголи куыста куыд командæйы физиотерапевта æмæ массажист.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

[[Категори:Зындгонд адæм алфавитмæ гæсгæ]]
[[Категори:Хуссар Америкæйы чемпионтæ футболæй]]
[[Категори:Уругвайы футболон тренертæ]]</text>
      <sha1>cgkh7jeqdrmtdz58szrr5hy838ytlq0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сидахъаты Зауырбег</title>
    <ns>0</ns>
    <id>54900</id>
    <revision>
      <id>587333</id>
      <parentid>507113</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:58:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587333</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2474" sha1="5ptj1acpjac1h01u1ccxsqji7ygdc5c" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| имя              = 
| оригинал имени   = 
| изображение      = 
| прозвище         = 
| прозвища         = 
| специализация    = [[уæгъдибар хъæбысхæст]]
| клуб             = [[ЦСКА]]
| дата смерти      = 
| место смерти     = 
| года карьеры     = 
| рабочая сторона  = 
| тренер           =
| рост             = 
| вес              = 
| звание           = 
| медали           = {{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Токио 2020]]|74 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй|Дунейы чемпионаттæ]]}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2018|Будапешт 2018]]|74 кг онг уæз}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2019|Нур-Султан 2019]]|74 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Европæйы ерыстæ]]}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Европæйы ерыстæ 2019|Минск 2019]]|74 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Дунейы хъалац хъæбысхæстæй|Дунейы хъалац]]}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Дунейы хъалац хъæбысхæстæй 2019|Якутск 2019]]|командæ}}
}}
'''Сидахъаты Хъазыбеджы фырт Зауырбег''' (райгуырдис [[1996-æм аз]]ы [[14 мартъийы]] [[Беслæн]]ы) у ирон хъæбысæйхæцæг, Дунейы чемпион [[2018]] æмæ [[2019]] æзты, [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты]] чемпион (2020), [[Уæрæсейы Федераци]]йы спорты мастер.

== Æрвитæнтæ ==
* {{IWD|631B8A7A3E8442298DCEC076F33DD316|NAME=Сидахъаты Зауырбег}}

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Сидахъатæ|Зауырбег]]
[[Категори:Ирон хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Олимпаг чемпионтæ хъæбысхæстæй]]
[[Категори:Уæрæсейы хъæбысæйхæцджытæ]]</text>
      <sha1>5ptj1acpjac1h01u1ccxsqji7ygdc5c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хъарацаты Аслан</title>
    <ns>0</ns>
    <id>55008</id>
    <revision>
      <id>587349</id>
      <parentid>586057</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:21:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587349</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="938" sha1="7rpro91lb4ipc4t5dbmfzroipwfog0c" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| медали = {{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Æвзист|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Токио 2020]]|микст}}
}}
'''Хъарацаты (Хъæрæцаты) Хъазыбеджы фырт Аслан''' (райгуырдис [[1993-æм аз]]ы [[4 сентябры]] [[Дзæуджыхъæу]]ы) у ирон теннисист, дыууæ [[Теннисы профессионалты Ассоциаци]]йы (ATP-йы) турниры уæлахиздзау.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Теннисисттæ алфавитмæ гæсгæ]]
[[Категори:Уæрæсейы теннисисттæ]]
[[Категори:Хъарацатæ|Аслан]]
[[Категори:Ирон спортсментæ]]</text>
      <sha1>7rpro91lb4ipc4t5dbmfzroipwfog0c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Евлоев, Муса Гиланийы фырт</title>
    <ns>0</ns>
    <id>56214</id>
    <revision>
      <id>587340</id>
      <parentid>586219</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:59:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587340</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1448" sha1="e2s7r6ztqvhn2pkb39wqn3sb90sw1z6" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| пол              = 
| оригинал имени   = 
| прозвище         = 
| прозвища         = 
| специализация    = 
| клуб             = 
| дата смерти      = 
| место смерти     = 
| года карьеры     = 
| рабочая сторона  = 
| тренер           =
| рост             = 
| вес              = 
| звание           = 
| медали           = {{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Токио 2020]]|97 кг онг уæз}}
}}
'''Муса́ Гила́нийы фырт Евло́ев''' (райгуырдис [[1993-æм аз]]ы [[31 мартъийы]] [[Мæхъхъæл]]ы) у мæхъхъæлон хъæбысæйхæцæг, [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты]] чемпион (2020), [[Уæрæсейы Федераци]]йы спорты сгуыхт мастер.

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Уæрæсейы спорты сгуыхт мастертæ]]
[[Категори:Мæхъхъæлы спортсментæ]]
[[Категори:Мæхъхъæлон спортсментæ]]
[[Категори:Олимпаг чемпионтæ хъæбысхæстæй]]</text>
      <sha1>e2s7r6ztqvhn2pkb39wqn3sb90sw1z6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гуæцæлты Солтаны фырт Хадзымурат</title>
    <ns>0</ns>
    <id>56222</id>
    <revision>
      <id>587330</id>
      <parentid>510934</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:57:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587330</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1651" sha1="e9d70l1ath9i0cun5cezm0rn1a4a0xh" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| пол              = 
| оригинал имени   = 
| прозвище         = 
| прозвища         = 
| специализация    = 
| клуб             = 
| дата смерти      = 
| место смерти     = 
| года карьеры     = 
| рабочая сторона  = 
| тренер           =
| рост             = 
| вес              = 
| звание           = 
| медали           = {{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2004|Афинæтæ 2004]]|96 кг онг уæз}}
}}
'''Гуæцæлты Солтаны фырт Хадзымурат''' ({{lang-os-dig|Гуæцæлти Солтани фурт Хадзимурат}}; райгуырдис [[1982-æм аз]]ы [[11 декабры ]] [[Цыкола]]йы) у ирон хъæбысæйхæцæг, [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2004|Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты]] чемпион (2004), [[Уæрæсейы Федераци]]йы спорты сгуыхт мастер.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Уæрæсейы спорты сгуыхт мастертæ]]
[[Категори:Цыколайы чи райгуырдис, уыдон]]
[[Категори:Гуæцæлтæ|Хадзымурат]]
[[Категори:Ирон хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Олимпаг чемпионтæ хъæбысхæстæй]]</text>
      <sha1>e9d70l1ath9i0cun5cezm0rn1a4a0xh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Категори:Олимпаг чемпионтæ хъæбысхæстæй</title>
    <ns>14</ns>
    <id>56301</id>
    <revision>
      <id>587326</id>
      <parentid>496569</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:55:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Taamu переименовал страницу [[Категори:Олимпиаг чемпионтæ хъæбысхæстæй]] в [[Категори:Олимпаг чемпионтæ хъæбысхæстæй]]</comment>
      <origin>496569</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="142" sha1="rp0ypjnqrclsfrlten0jq9qcnmmyhdi" xml:space="preserve">[[Категори:Олимпиаг чемпионтæ|Хъæбысхæст]]
[[Категори:Чемпионтæ хъæбысхæстæй]]</text>
      <sha1>rp0ypjnqrclsfrlten0jq9qcnmmyhdi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587342</id>
      <parentid>587326</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:00:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587342</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="140" sha1="h18u4qzsok7ciisfubbkf475s4koql6" xml:space="preserve">[[Категори:Олимпаг чемпионтæ|Хъæбысхæст]]
[[Категори:Чемпионтæ хъæбысхæстæй]]</text>
      <sha1>h18u4qzsok7ciisfubbkf475s4koql6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Махмудов, Акжол Махамаджаны фырт</title>
    <ns>0</ns>
    <id>56302</id>
    <revision>
      <id>587367</id>
      <parentid>515425</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:34:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587367</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1639" sha1="en8d9bknfwwyl502ckx8iala5cwyh5v" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| пол              = 
| оригинал имени   = 
| прозвище         = 
| прозвища         = 
| специализация    = 
| клуб             = 
| дата смерти      = 
| место смерти     = 
| года карьеры     = 
| рабочая сторона  = 
| тренер           =
| рост             = 
| вес              = 
| звание           = 
| медали           = {{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Æвзист|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Токио 2020]]|77 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Азийы чемпионат хъæбысхæстæй|Азийы чемпионаттæ]]}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Азийы чемпионат хъæбысхæстæй 2018|Бишкек 2018]]|72 кг онг уæз}}
}}
'''Акжол Махамаджаны фырт Махмудов''' (райгуырдис [[1999-æм аз]]ы [[15 апрелы]] [[Хъиргъиз]]ы) у хъыргъызаг хъæбысæйхæцæг, [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты]] æвзист призёр (2020), Азийы чемпион, Хъиргъизы спорты мастер.

== Æрвитæнтæ ==
* {{IWD|7635A577BD1C4929B0827E5D25CE7DAF|NAME=Акжол Махмудов}}

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Хъиргъизы хъæбысæйхæцджытæ]]</text>
      <sha1>en8d9bknfwwyl502ckx8iala5cwyh5v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587368</id>
      <parentid>587367</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:34:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587368</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1765" sha1="7k77u4et5ayob80e9tk26x8mmxko05n" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| пол              = 
| оригинал имени   = 
| прозвище         = 
| прозвища         = 
| специализация    = 
| клуб             = 
| дата смерти      = 
| место смерти     = 
| года карьеры     = 
| рабочая сторона  = 
| тренер           =
| рост             = 
| вес              = 
| звание           = 
| медали           = {{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Æвзист|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Токио 2020]]|77 кг онг уæз}}
{{медаль|Бронзæ|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2024|Париж 2024]]|77 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Азийы чемпионат хъæбысхæстæй|Азийы чемпионаттæ]]}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Азийы чемпионат хъæбысхæстæй 2018|Бишкек 2018]]|72 кг онг уæз}}
}}
'''Акжол Махамаджаны фырт Махмудов''' (райгуырдис [[1999-æм аз]]ы [[15 апрелы]] [[Хъиргъиз]]ы) у хъыргъызаг хъæбысæйхæцæг, [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты]] æвзист призёр (2020), Азийы чемпион, Хъиргъизы спорты мастер.

== Æрвитæнтæ ==
* {{IWD|7635A577BD1C4929B0827E5D25CE7DAF|NAME=Акжол Махмудов}}

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Хъиргъизы хъæбысæйхæцджытæ]]</text>
      <sha1>7k77u4et5ayob80e9tk26x8mmxko05n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Рашидов, Гаджимурад Газиганды фырт</title>
    <ns>0</ns>
    <id>56419</id>
    <revision>
      <id>587358</id>
      <parentid>572475</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:28:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587358</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2397" sha1="814zmn92l8uhau2073vsxubp34h7l7p" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| имя = Гаджимурад Рашидов
| изображение = 
| ширина = 
| описание изображения = 
| пол = 
| полное имя = 
| специализация = 
| прозвища =  
| гражданство = 
| клуб = 
| дата рождения = 
| место рождения = 
| дата смерти = 
| место смерти = 
| года карьеры = 
| рабочая сторона = 
| тренеры = 
| рост = 
| масса = 
 |звание  = {{Уæрæсейы спорты сгуыхт мастер}}
| медали = &lt;!-- только международные --&gt;{{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Бронзæ|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Токио 2020]]|65 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй|Дунейы чемпионат]]}}
{{медаль|Æвзист|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2017|Париж 2017]]|61 кг онг уæз}}
{{медаль|Æвзист|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2019|Будапешт 2018]]|61 кг онг уæз}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2019|Нур-Султан 2019]]|65 кг онг уæз}}
}}
'''Раши́дов Газиганды фырт Гаджимура́д''' ({{lang-ru|Гаджимурад Газигандович Рашидов}}, {{lang-dar|Гъазиганла урши Хlяжимурад}}; райгуырдис [[1995-æм аз]]ы [[30 октябры]] [[Дагъистан]]ы [[Карабудахкенты район]]ы) у [[Уæрæсе]]йы хъæбысæйхæцæг, Дунейы æмæ Уæрæсейы чемпионатты чемпион, [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты]] бронзæйы призёр (2020).

== Æрвитæнтæ ==
* {{IWD|6418015FEE114F69A40477F1764DC8CA|NAME=Гаджимурад Рашидов}}

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Уæрæсейы хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Дагъистаны спортсментæ]]</text>
      <sha1>814zmn92l8uhau2073vsxubp34h7l7p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Садулаев, Абдулрашид Булачы фырт</title>
    <ns>0</ns>
    <id>56437</id>
    <revision>
      <id>587332</id>
      <parentid>572476</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:57:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587332</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2195" sha1="9572ecv0ogjgyumcc7cb92nfz4wd6yc" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| имя = 
| изображение = 
| ширина = 
| описание изображения = 
| пол = 
| полное имя = 
| специализация = 
| прозвища =  
| гражданство = 
| клуб = 
| дата рождения = 
| место рождения = 
| дата смерти = 
| место смерти = 
| года карьеры = 
| рабочая сторона = 
| тренеры = 
| рост = 
| масса = 
| звание = {{Ряд
|выровнять = влево
|{{Уæрæсейы спорты сгуыхт мастер}}
|{{Уæрæсейы æхсæнадæмон къласы спорты мастер}}
}}
| медали = &lt;!-- только международные --&gt;{{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2016|Рио-де-Жанейро 2016]]|86 кг онг уæз}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Токио 2020]]|97 кг онг уæз}}
}}
'''Садула́ев Була́чы фырт Абдулраши́д''' ({{lang-ru|Абдулрашид Садулаев}}, {{lang-av|Гӏабдулрашид Сагӏадулаев}}; райгуырдис [[1996-æм аз]]ы [[9 майы]] [[Цъуриб]]ы) у [[Уæрæсе]]йы хъæбысæйхæцæг, [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты]] дыууæхаттон чемпион (2016, 2020), [[Уæрæсейы Федераци]]йы спорты сгуыхт мастер.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Уæрæсейы хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Уæрæсейы спорты сгуыхт мастертæ]]
[[Категори:Олимпаг чемпионтæ хъæбысхæстæй]]
[[Категори:Уæрæсейы æхсæнадæмон къласы спорты мастертæ]]
[[Категори:Дагъистаны спортсментæ]]</text>
      <sha1>9572ecv0ogjgyumcc7cb92nfz4wd6yc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Таймазты Мадинæ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>56446</id>
    <revision>
      <id>587322</id>
      <parentid>586075</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:54:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587322</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1639" sha1="7rr3hc2zfxmffuffcj76an75f8jd018" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| имя = 
| изображение = 
| ширина = 
| описание изображения = 
| пол = 
| полное имя = 
| специализация = 
| прозвища =  
| гражданство = 
| клуб = 
| дата рождения = 
| место рождения = 
| дата смерти = 
| место смерти = 
| года карьеры = 
| рабочая сторона = 
| тренеры = 
| рост = 
| масса = 
| звание = {{Уæрæсейы спорты сгуыхт мастер}}
| медали = &lt;!-- только международные --&gt;{{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Бронзæ|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Токио 2020]]|70 кг онг уæз}}
}}
'''Таймазты Андрейы чызг Мадинæ''' (райгуырдис [[1999-æм аз]]ы [[30 июны]] [[Сунжæ (хъæу)|Сунжæйы]]) у ирон дзюдоисткæ, [[Уæрæсейы Федераци]]йы спорты сгуыхт мастер, [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты]] бронзæйы призёр (2020).

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Таймазтæ|Мадинæ]]
[[Категори:Уæрæсейы спорты сгуыхт мастертæ]]
[[Категори:Ирон дзюдоисттæ]]
[[Категори:Сунжæйы чи райгуырдис, уыдон]]</text>
      <sha1>7rr3hc2zfxmffuffcj76an75f8jd018</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Яздани, Хасан</title>
    <ns>0</ns>
    <id>56470</id>
    <revision>
      <id>587337</id>
      <parentid>502885</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:59:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587337</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2295" sha1="bspwdk7wif1wf91h7ep330pguxgfxr3" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| пол              = 
| оригинал имени   = 
| прозвище         = 
| прозвища         = 
| специализация    = 
| клуб             = 
| дата смерти      = 
| место смерти     = 
| года карьеры     = 
| рабочая сторона  = 
| тренер           =
| рост             = 
| вес              = 
| звание           = 
| медали           = {{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Рио-де-Жанейро 2016]]|74 кг онг уæз}}
{{медаль|Æвзист|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Токио 2020]]|86 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй|Дунейы чемпионат]]}}
{{медаль|Æвзист|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2015|Лас-Вегас 2015]]|70 кг онг уæз}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2017|Париж 2017]]|86 кг онг уæз}}
{{медаль|Бронзæ|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2018|Будапешт 2018]]|86 кг онг уæз}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2019|Нур-Султан 2019]]|86 кг онг уæз}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2021|Осло 2021]]|86 кг онг уæз}}
}}
'''Хаса́н Яздани́ Черати''' ({{lang-fa|حسن یزدانی چراتی}}; райгуырдис [[1994-æм аз]]ы [[28 декабры]] [[Мазендеран]]ы) у [[Иран|ирайнаг]] хъæбысæйхæцæг, [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2016|Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты]] чемпион (2016), Дунейы чемпион [[2017]], [[2019]] æмæ [[2021]] æзты.

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Ираны хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Олимпаг чемпионтæ хъæбысхæстæй]]</text>
      <sha1>bspwdk7wif1wf91h7ep330pguxgfxr3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Дзарасаты Саукуыдз</title>
    <ns>0</ns>
    <id>56576</id>
    <revision>
      <id>587351</id>
      <parentid>497604</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:21:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587351</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1587" sha1="s44kehygwucd5u2z31766di2k1z4y6z" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| имя = [[Файл:Wrestling pictogram.svg|25px]] Дзарасаты Саукуыдз
| изображение = 
| ширина = 
| описание изображения = 
| пол = 
| полное имя = 
| специализация = 
| прозвища =  
| гражданство = 
| клуб = 
| дата рождения = 
| место рождения = 
| дата смерти = 
| место смерти = 
| года карьеры = 
| рабочая сторона = 
| тренеры = 
| рост = 
| масса = 
| медали = &lt;!-- только международные --&gt;{{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Бронзæ|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 1960|Ром 1960]]|86 кг уæлдæр}}
{{турнир|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй|Дунейы чемпионат]]}}
{{медаль|Бронзæ|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 1959|Тегеран 1959]]|86 кг уæлдæр}}
}}
'''Дзарасаты Дзабойы фырт Саукуыдз''' (райгуырдис [[1930-æм аз]]ы [[5 январы]] [[Зилгæ]]йы — амардис [[1990-æм аз]]ы 12 июлы) у советон-ирон хъæбысæйхæцæг, Советон Цæдисы дыууæхаттон чемпион.

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Дзарасатæ|Саукуыдз]]
[[Категори:Ирон хъæбысæйхæцджытæ]]</text>
      <sha1>s44kehygwucd5u2z31766di2k1z4y6z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Рублёв, Андрей Андрейы фырт</title>
    <ns>0</ns>
    <id>56850</id>
    <revision>
      <id>587321</id>
      <parentid>498423</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:54:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587321</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1505" sha1="pdaw3bv6qhhf9tjay11sxljweoc5ded" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| пол              = 
| оригинал имени   = 
| изображение      = Andrey Rublev (46229158214).jpg
| прозвище         = 
| прозвища         = 
| специализация    = 
| клуб             = 
| дата смерти      = 
| место смерти     = 
| года карьеры     = 
| рабочая сторона  = 
| тренер           =
| рост             = 
| вес              = 
| звание           = 
| медали           = {{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Сыгъзæрин|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Токио 2020]]|микст}}
}}
'''Андрей Андрейы фырт Рублёв''' ({{lang-ru|Андрей Андреевич Рублёв}}; райгуырдис [[1997-æм аз]]ы [[20 октябры]] [[Мæскуы]]йы) у [[Уæрæсе]]йы теннисист, [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2004|Олимпаг хъæзтыты]] чемпион (2020), Уæрæсейы Федерацийы спорты сгуыхт мастер.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Теннисисттæ алфавитмæ гæсгæ]]
[[Категори:Уæрæсейы теннисисттæ]]
[[Категори:Уæрæсейы спорты сгуыхт мастертæ]]</text>
      <sha1>pdaw3bv6qhhf9tjay11sxljweoc5ded</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Уалыты Чермен</title>
    <ns>0</ns>
    <id>57422</id>
    <revision>
      <id>587350</id>
      <parentid>580261</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:21:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587350</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1996" sha1="f01qczed4dl3mun49xocnbcu43pt8m4" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| пол              = 
| оригинал имени   = 
| прозвище         = 
| прозвища         = 
| гражданство      = {{RUS}} &lt;br&gt; {{ALB}}
| специализация    = [[уæгъдибар хъæбысхæст]]
| клуб             = 
| дата смерти      = 
| место смерти     = 
| года карьеры     = 
| рабочая сторона  = 
| тренер           =
| рост             = 
| вес              = 
| звание           = {{Уæрæсейы спорты мастер}}
| медали = 
{{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Бронзæ|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2024|Париж 2024]]|74 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Европæйы чемпионат хъæбысхæстæй|Европæйы чемпионат]]}}
{{медаль|Сыгъзæрин|[[Европæйы чемпионат хъæбысхæстæй 2025|Братиславæ 2025]]|74 кг онг уæз}}
}}
'''Уалыты Æхсарбеджы фырт Чермен''' у ирон хъæбысæйхæцæг, [[Уæрæсейы Федераци]]йы спорты мастер.

== Спорты æнтыстытæ ==
* [[Уæрæсейы чемпионат уæгъдибар хъæбысхæстæй 2019]] — {{3}};
* [[Уæрæсейы чемпионат уæгъдибар хъæбысхæстæй 2020]] — {{1}};
* [[Уæрæсейы чемпионат уæгъдибар хъæбысхæстæй 2021]] — {{3}};

== Æрвитæнтæ ==
* {{IWD|6ED392D32AB64AFCA03A82D1DAA9A139|NAME=Уалыты Чермен}}

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Уалытæ|Чермен]]
[[Категори:Ирон хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Уæрæсейы хъæбысæйхæцджытæ]]</text>
      <sha1>f01qczed4dl3mun49xocnbcu43pt8m4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Альбервиль</title>
    <ns>0</ns>
    <id>57431</id>
    <revision>
      <id>587317</id>
      <parentid>542084</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:53:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587317</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2874" sha1="pljze330mxg6d7l1sp2zdd13c4q9rqs" xml:space="preserve">{{ЦР
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Альбервиль
 |Оригиналон ном          = {{lang-fr|Albertville}}
 |Паддзахад               = Франц
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              =    
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_dir = N|lat_deg = 45|lat_min = 41|lat_sec =
  |lon_dir = E|lon_deg = 6|lon_min = 23|lon_sec =
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 300
 |Регионы тип             = Францы регионтæ{{!}}Регион
 |Регион                  = Овернь — Ронæ — Альпæтæ
 |Регион таблицæйы        = Овернь — Ронæ — Альпæтæ
 |Районы тип              = Францы департаменттæ{{!}}Департамент
 |Район                   = Савойя
 |Район таблицæйы         = Савойя (департамент){{!}}Савойя
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 1836
 |Фыццаг кой              = 
 |Статус кæдæй            = 
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Фæзуат                  = 17,56
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        = 
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +1
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 73200
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Альберви́ль''' ({{lang-fr|Albertville}}) у [[Франц]]ы сахар. Ис [[Савойя (департамент)|Савойяйы департаменты]]. 1992-æм азы Альбервилы уыдысты [[Зымæгон Олимпаг хъазтытæ]].

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-Франц}}
{{Зымæгон олимпиадæты сахартæ}}

[[Категори:Францы сахартæ]]</text>
      <sha1>pljze330mxg6d7l1sp2zdd13c4q9rqs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Нагано</title>
    <ns>0</ns>
    <id>57435</id>
    <revision>
      <id>587319</id>
      <parentid>575253</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:53:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587319</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2823" sha1="michd384fyytq56jk08qn6a8tz9jsrf" xml:space="preserve">{{ЦР
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Нагано
 |Оригиналон ном          = {{lang-ja|長野市}}
 |Паддзахад               = Япон
 |Герб                    = Emblem of Nagano, Nagano.svg
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              =    
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_dir = N |lat_deg =  36|lat_min = 38|lat_sec = 55
  |lon_dir = E |lon_deg = 138|lon_min = 11|lon_sec = 34
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = Японы административон дих{{!}}Префектурæ
 |Регион                  = Нагано
 |Регион таблицæйы        = Нагано (префектурæ){{!}}Нагано
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 1897
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Статус кæдæй            = 
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 834,85
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +9
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = +81 26
 |Посты индекстæ          = 380-8512
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Нага́но''' ({{lang-ja|長野市}}) у [[Япон]]ы сахар, [[Нагано (префектурæ)|Наганойы префектурæйы]] административон центр. 1998-æм азы Наганойы уыдысты [[Зымæгон Олимпаг хъазтытæ]].

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-Япон}}
{{Японы сахартæ}}
{{Зымæгон олимпиадæты сахартæ}}

[[Категори:Японы сахартæ]]</text>
      <sha1>michd384fyytq56jk08qn6a8tz9jsrf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кортинæ-д'Ампеццо</title>
    <ns>0</ns>
    <id>57592</id>
    <revision>
      <id>587320</id>
      <parentid>563251</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:53:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587320</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2848" sha1="b9ipwuqro4konlphgtpz8flpoqgw4z7" xml:space="preserve">{{ЦР
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Кортинæ-д'Ампеццо
 |Оригиналон ном          = {{lang-it|Cortina d'Ampezzo}}
 |Ныв                     = 
 |Ном                     = 
 |Паддзахад               = Итали
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              = 
 |Тырысайы уæрх           = 
 |lat_deg =46 |lat_min =32 |lat_sec =17
 |lon_deg =12 |lon_min =08 |lon_sec =13
 |CoordAddon              = 
 |CoordScale              = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 300
 |Регионы тип             = Италийы административон дих{{!}}Регион
 |Регион                  = Венето
 |Регион таблицæйы        = Венето
 |Районы тип              = Италийы провинцитæ{{!}}Провинци
 |Район                   = Беллуно
 |Район таблицæйы         = Беллуно (провинци){{!}}Беллуно
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       =
 |Сæргълæууæг             =
 |Бындурæвæрд             =
 |Фыццаг кой              =
 |Фæзуат                  = 252,81
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +1
 |DST                     = ис
 |Телефонон код           = +39 0436
 |Посты индекстæ          = 32043
 |Автомобилон код         =
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Корти́нæ-д’Ампе́ццо''' ({{lang-it|Cortina d'Ampezzo}}, {{lang-vec|Cortina d’Anpezo}}, {{lang-rm|Anpëz}} у сахар [[Итали]]йы. 1956-æм азы Кортинæ-д'Ампеццойы уыдысты [[Зымæгон Олимпаг хъазтытæ]].

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-Итали}}
{{Беллунойы провинци}}
{{Зымæгон олимпиадæты сахартæ}}

[[Категори:Венетойы сахартæ]]</text>
      <sha1>b9ipwuqro4konlphgtpz8flpoqgw4z7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Тейлор, Дэвид (хъæбысæйхæцæг)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58273</id>
    <revision>
      <id>587331</id>
      <parentid>513544</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:57:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587331</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1749" sha1="llgsjvq6nam3g4wzu9rai1g3l9z8gkj" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| имя              = Дэвид Тейлор
| оригинал имени   = 
| изображение      = 
| пол              = 
| прозвище         = 
| прозвища         = 
| специализация    = 
| клуб             = 
| дата смерти      = 
| место смерти     = 
| года карьеры     = 
| рабочая сторона  = 
| тренер           =
| рост             = 
| вес              = 
| звание           = 
| медали           = {{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Токио 2020]]|86 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй|Дунейы чемпионаттæ]]}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2018|Будапешт 2018]]|86 кг онг уæз}}
{{медаль|Æвзист|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2021|Осло 2021]]|86 кг онг уæз}}
}}
'''Дэвид Тейлор''' ({{lang-en|David Taylor}}; райгуырдис [[1990-æм аз]]ы [[5 декабры]] [[Рино]]йы) у [[АИШ|америкæйаг]] хъæбысæйхæцæг, [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты]] чемпион (2020).

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:АИШ-ы хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Олимпаг чемпионтæ хъæбысхæстæй]]</text>
      <sha1>llgsjvq6nam3g4wzu9rai1g3l9z8gkj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хæдарцаты Махарбег</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58972</id>
    <revision>
      <id>587338</id>
      <parentid>570632</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:59:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587338</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4951" sha1="mb99ih1i2bfolbfds1ym9m64nf2wzul" xml:space="preserve">{{Персонæ}}
'''Хæдарцаты Хазбийы фырт Махарбег''' (райгуырд 1962-æм азы 2 октябры, [[Суадаг|Суададжы хъæуы]]) у советон, уæрæсейæг æмæ узбекистайнаг уагъдибар хъæбысæйхæцæг, дыууæ хатты олимпаг чемпион, фондз хатты дунейы чемпион, цыппар хатты Европæйы чемпион, бирæхаттон Советон Цæдисы чемпион. ССРЦ-йы сгуыхт спорты мастер (1986). Экономион зонæдты кандидат (1998). ЦИ АССР-ы сгуыхт физикон культурæйы кусæг (1990).

Спортивон карьерæйы фæстæ сси политик æмæ амалиуæгдар. Уыдис Паддзахадон думæйы VI хуынды депутат 2011-æм азы 21 декабрæй. Фæстæдæр (2014-æм азы 29 сентябры) сси сахар Дзæуджыхъæуы сæрдар, уыцы позици дардта 2019-æм азы онг.

== Цардафыст ==
1986 азæй 1995 азмæ фæуæлахиз 8 дунейы чемпионатты, уыцы рæстæджы рамбулдта 5 сыгъзæрин, 2 æвзист æмæ 1 бронзон хорзæхтæ.

1994 æмæ 1995 азты чемпионатты, æмæ 1996-æм азы Олимпиадæйы Атлантæйы, райста дыккаг бынæттæ, фыццаг та уыд инайнаг хъæбысæйхæцæг Расул Хадем.

1995-1999 азты уыд Цæгат Ирыстоны парламенты депутат.

2000-æм азы Олимпиадайы Сиднейы раздæхт спортмæ, фæлæ уæрæсейæг æмбырдгонд командæйы скондмæ бацæуын йæ бон нæ фæци. Хайад иста Узбекистаны тырысайы бын, фæлæ æрцахста æрмæстдæр 14-æм бынат йæ категорийы.

1993-æм азы у бæгæныфыцæн æмæ æнæалкоголон продукцийы завод Дарьялы генералон директор. Цæры Дзæуджыхъæуы, ис йæм йегъау галуан Уæллаг Фиагдоны дæр.

Йæ хистæр æфсымæр Хæдарцаты Аслан (1961—1990) дæр богал уыд, уыдис ССРЦ-йы æмбырдгонды уæнг, дунейы æртæхаттон чемпион, ССРЦ-йы сгуыхт спорты мастер æмæ ССРЦ-йы сгуыхт тренер. Амард автокатастрофæйы 1990-æм азы сæрды.

2014-æм азы 29 сентябры сси сахар Дзæуджыхъæуы сæрдар, уыцы позици дардта 2019-æм азы онг. 2021-æм азы парти «Иугонд Уæрæсе»-йæ ацыд.&lt;ref&gt;[https://region15.ru/maharbek-hadartsev-pokinul-ryady-edinoj-rossii/ Хæдарцаты Махарбег ныууагъта &quot;Иумæйаг Уæрæсе&quot;-йы рæнхъытæ]&lt;/ref&gt;

== Цымыдисаг факттæ ==
Хæдарцаты Махарбег Олимпаг хъазтыты цыппар хатты хайад иста, æмæ алы хатт æндæр æмæ æндæр тырысаты бын: Сеул-1988 — ССРЦ, Барселонæ-1992 — Иугонд командæйы олимпаг тырыса, Атлантæ-1996 — Уæрæсе, Сидней-2000 — Узбекистан.

== Фиппæинæгтæ ==
{{Фиппаинæгтæ}}

== Æрвитæнтæ ==
* [http://www.ossetians.com/rus/news.php?newsid=479 Махарбек Хадарцев на сайте ossetians.com]
* Хадарцев, Махарбек Хазбиевич // Большая олимпийская энциклопедия: В 2 т. / Автор-составитель В. Л. Штейнбах. — М.: Олимпия Пресс, 2006. 
* [http://www.wrestrus.ru/page/users/656 Махарбек Хадарцев на сайте Федерации спортивной борьбы России] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100609015356/http://wrestrus.ru/page/users/656 |date=2010-06-09 }}
* [https://web.archive.org/web/20090707021501/http://www.oaodarial.ru/ Сайт ОАО «Дарьял»]
* [http://www.duma.gov.ru/structure/deputies/131205/ Хадарцев, Махарбек Хазбиевич // Официальная страница депутата Государственной думы]

[[Категори:Цæгат Ирыстоны парламенты депутаттæ]]
[[Категори:Иугонд Уæрæсейы уæнгтæ]]
[[Категори:Уæрæсейы амалхъом адæм]]
[[Категори:Олимпаг чемпионтæ хъæбысхæстæй]]
[[Категори:Хæдарцатæ|Махарбег]]</text>
      <sha1>mb99ih1i2bfolbfds1ym9m64nf2wzul</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Волейбол</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58997</id>
    <revision>
      <id>587353</id>
      <parentid>506211</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:23:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587353</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1361" sha1="i78uewd9moxv1g2en1608gzrrj9mbwg" xml:space="preserve">[[Файл:Europei di pallavolo 2005 - Italia-Russia.jpg|thumb|right|Æхсæнадæмон матч. Итали — Уæрæсе. 2005-æм аз.]]
'''Волейбо́л''' ({{lang-en|volleyball}}) у дыууæ командæйы ’хсæн пуртийæ хъазт, олимпаг спорты хуыз.

Зындгонд адæмæй бирæтæ хъазыдысты волейболæй. Зæгъæм, [[Уæрæсейы Федераци]]йы фыццаг [[Уæрæсейы президент|президент]] [[Ельцин, Борис Николайы фырт|Борис Ельцин]] тынг уарзта волейбол, университеты ахуыр кæнгæйæ сси [[спорты мастер]]. [[Цæгат Ирыстон]]ы спортсменкæ [[Таймæзты Зæринæ]] йæ спорты фæндаг райдыдта волейболæй&lt;ref&gt;https://iryston.tv/ir/kuhty-tyh/&lt;/ref&gt;.

Цæгат Ирыстоны æрыгон волейболисттæ сæхи хорз æвдисынц регионалон ерысты&lt;ref&gt;[https://www.youtube.com/watch?v=R3BifjFcihQ «Финалы Мæздæджы командæ фæуæлахиз Кисловодскы минæвæрттыл»]&lt;/ref&gt;.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-спорт}}

[[Категори:Спорт]]</text>
      <sha1>i78uewd9moxv1g2en1608gzrrj9mbwg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Дэйк, Кайл</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59185</id>
    <revision>
      <id>587370</id>
      <parentid>507118</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:35:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587370</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2033" sha1="f6aukipz22a646pune1nz4tg6ofrr3w" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| имя              = [[Файл:Wrestling pictogram.svg|25 px]] Кайл Дэйк
| оригинал имени   = 
| изображение      = 
| пол              = 
| прозвище         = 
| прозвища         = 
| специализация    = 
| клуб             = 
| дата смерти      = 
| место смерти     = 
| года карьеры     = 
| рабочая сторона  = 
| тренер           =
| рост             = 
| вес              = 
| звание           = 
| медали           = {{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Бронзæ|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Токио 2020]]|74 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй|Дунейы чемпионаттæ]]}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2018|Будапешт 2018]]|79 кг онг уæз}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2019|Нур-Султан 2019]]|79 кг онг уæз}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2021|Осло 2021]]|74 кг онг уæз}}
}}
'''Кайл Дэйк''' ({{lang-en|Kyle Dake}}; райгуырдис [[1991-æм аз]]ы [[25 февралы]] [[Итакæ (Нью-Йорк)|Итакæйы]]) у [[АИШ|америкæйаг]] хъæбысæйхæцæг, [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты]] бронзæйы призёр (2020), Дунейы чемпион (2018, 2019, 2021).

== Æрвитæнтæ ==
* {{IWD|31238FC4A15A42869253E8C827AA79A5|NAME=Кайл Дэйк}}

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:АИШ-ы хъæбысæйхæцджытæ]]</text>
      <sha1>f6aukipz22a646pune1nz4tg6ofrr3w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хуызæг:SportsReference</title>
    <ns>10</ns>
    <id>59272</id>
    <revision>
      <id>587376</id>
      <parentid>507112</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:42:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587376</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="522" sha1="bk4aqbwsfqza6kdzului3s9zledxq83" xml:space="preserve">{{#if:{{{2|}}}|&lt;!-- если задан второй параметр
--&gt;[http://www.sports-reference.com/olympics/countries/{{{1|}}}/ &lt;!--
  --&gt;{{#if:{{{NAME|}}}|{{{NAME}}}|{{PAGENAME}}}}] — олимпаг статистикæ: ''Sports-Reference.com''{{ref-en}}&lt;!--
--&gt;|&lt;!-- если не задан второй параметр
  --&gt;{{wikidata|P1447|{{{1|}}}|title={{къопп/ном|{{{NAME|}}}}}}} — олимпаг статистикæ: ''Sports-Reference.com''{{ref-en}}&lt;!--
--&gt;}}&lt;noinclude&gt;{{doc}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>bk4aqbwsfqza6kdzului3s9zledxq83</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Санахъоты Мате</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59384</id>
    <revision>
      <id>587419</id>
      <parentid>577768</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T08:36:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587419</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6603" sha1="fuh5x6nu0kl901sf9teyp0jhqunjl3f" xml:space="preserve">'''Санахъоты Къыбылы фырт Мате'''&lt;ref&gt;1905-1907 азты Революцийы æмæ Хуссар Ирыстоны мидæг 1918-1921 мидхæсты хайадисджыты мысинæгтæ, Сталинир — 1960&lt;/ref&gt; ({{lang-ru|Санакоев Матвей}}; райгуырдис [[1886-æм аз]]ы [[Дзау]]ы — амардис [[1937-æм аз]]ы) уыдис Ирыстоны революцион архайæг, Хуссар Ирыстоны 1918–1920 азты хæсты æмæ революцийы ахсджиагдæр хайадисæг, [[Хуссар Ирыстоны автономон бæстæ]]йы прокуроры хæдивæг 1923–1925 азты, большевикон партийы уæнг.

== Цардафыст ==
Санахъоты Мате райгуырдис Дзауы 1886 азы, каст фæци дины скъола. 1907-æм азы бацыдис службæ кæнынмæ паддзахы æфсадмæ — фыццаг гренадерон полкъмæ. Уый фæстæ йæ арвыстой ахуырмæ хæстон ахуырдонмæ, æмæ йæ каст куы куы фæцис, уæд ын радтой прапорщикы цин (чин). 1914-æм азы, Фыццаг Дунеон хæст куы райдыдта, уæд æй рарвыстой йæ Хуссар-Ныгуылæн фронтмæ.

1917-æм азмæ дæс азы дæргъы службæ кодта паддзахы æфсады, уыдис Георгийы дзуары ордены æххæст кавалер, Сыгъдæг Аннæйы Ордены II æмæ III къæпхæны кавалер, Сыгъдæг Станиславы Ордены II æмæ III къæпхæны кавалер, Сыгъдæг Владимиры ордены IV къæпхæны кавалер.

1917-æм азы  æрыздæхтис йæ мадæлон зæхмæ æмæ райдыдта революцион куыст кæнын. 1918-æм азы майы сси большевистон партийы уæнг. Хайад иста Душеты растады æмæ Хуссар Ирыстоны растады. 

1919-æм азы рарвыстой йæ Цæгат Ирыстонмæ разведкæ кæнынмæ. Хайад иста цалдæр Цæгат Ирыстоны большевикты æмбырдты.

1920-æм азы Мате æмæ хуссарирыстойнаг большевиктæ райстой горæт [[Алагир]], æмæ уымæй райдыдтой урс гвардийы фарслæууæг ирæтты æмæ Деникины æфсады ныхмæ хæцын, ныббырстой суанг [[Беслæн]] æмæ [[Ольгинскæ]]йы онг, æмæ, «мæхъхъæлы ныхмæ ирæтты чи ардыдта, уыцы кулактæн сæ провокацитæ ныууадзын бафæдзæхстой».

Майы мæйы Мате æмæ йе ’фсад раздæхтысты Хуссар Ирыстонмæ, гуырдзиæгтæ цы æфсад рарвыстой советон ирæтты ныхмæ, уыимæ хæцынмæ. Бирæ тохты фæстæ бæрæг сси, гуырдзыйы æфсад нымæцæй дæр æмæ, хæцæнгарзæй ифтонг куыд уыдис, уымæй дæр дзæвгар тыхджындæр уыдис, æмæ Ирыстонæн уыцы хæсты ницы хуызы фæуæлахиз уæвæн ис. Уæд Мате æрымысыд диверсион атакæтæ Гуырдзыстоны территоримæ кæнын: æнæнхъæлæджы Гур æрцахсын, Гуырдзыстоны æфсæнфæндаг æмæ æфсæнфæндаджы хидтæ халын, сæ логистикæ пырх кæнын. Уыцы пълантæ сæххæст кæнын йæ бон нæ бацис, уымæн æмæ большевикты раздзогтæ [[Дзаттиаты Алыксандр]] æмæ [[Гæдиаты Никъала]] йын æй фæивар кодтой, Советон Уæрæсейæ æххуысмæ æнхъæлмæ кæнгæйæ. Уый фæстæ гуырдзиаг тыхтæ фæуæлахиз сты æмæ 1920-æм азы Хуссар Ирыстонæн сарæзтой геноцид. Ирон большевикты æфсæдтæ æмæ лигъдæтты дæсгай минтæ араст сты Цæгат Ирыстонмæ.

[[Октябры революци|Революцийы]] фæстæ, Советон Уæрæсе Гуырдзыстон куы баиу кодта æмæ Хуссар Ирыстоны автономон бæстæ йæ сконды куы саразта, уæд бирæ ахсджиаг бынæттæ йæ хицауады ахста, се хсæн прокуроры хæдвиваджы пост æмæ хæстон комиссары бынат. Бирæ хæттыты-иу фарст æвæрдта дыууæ Ирыстоны баиу кæныны тыххæй.

1937-æм азы, [[Стыр террор|Сталины репресситы]] рæстæджы, Советон хицауад æй æрцахстой æмæ фехстой, цыдис ыл 51 азы. Зылын æй кодтой «контреволюцион æхсæнад» саразынæй.

1956-æм азы æрцыд реабилитацигонд.

== Аивады ==
Санахъоты Матейы фæлгонц ирон сценæйыл æххæст кæны [[Мамиты Григорий]] спектакль «Фæстаг æвдисæн»-ы&lt;ref&gt;https://sputnik-ossetia.com/20220104/mamity-grigoriy-sanakhoty-mate-uyd-20-am-azy-khasty-sayrag-khaytar--15054538.html&lt;/ref&gt;.

== Мысæн ==
* [[Санахъоты Матейы бæрзæнд]] — хох Хуссар Ирыстоны Дзауы районы. 

== Æрвитæнтæ ==
* [http://ossetians.com/rus/news.php?newsid=197 Ossetians.com // Санахъоты Мате]

== Литературæ ==
* {{Чиныг|заглавие=Мæлæм! Уæд лæугæйæ|автор = [[Плиты Гацыр]]| место=Цхинвал| год= 2020}} ([https://new.xurzarin.ru/toxy-aemae-arty-guyrd-faeltaer/ чиныджы тыххæй])

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

[[Категори:Уæрæсейы революционертæ]]
[[Категори:1886-æм азы чи райгуырдис, уыдон]]
[[Категори:Дзауы чи райгуырдис, уыдон]]
[[Категори:Санахъотæ|Мате]]</text>
      <sha1>fuh5x6nu0kl901sf9teyp0jhqunjl3f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Пруст, Марсель</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59693</id>
    <revision>
      <id>587389</id>
      <parentid>547952</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T21:43:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>20706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>587389</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2118" sha1="cgvk8niiex1uxfue11iocld5doatg9s" xml:space="preserve">{{Фыссæг}}
'''Валентен Луи Жорж Эжен Марсель Пруст''' ({{lang-fr|Valentin Louis Georges Eugène Marcel Proust}}; райгуырдис 1871-æм азы [[10 июлы]] [[Париж]]мæ хæстæг — амардис [[1922-æм аз]]ы [[18 ноябры]] Парижы) уыдис [[франц]]аг фыссæг, [[Радзырд|новеллист]] æмæ {{поэт|Францы|XX æнусы}}, романист, литературон [[модернизм]]ы минæвар. Дунейы уæлдайдæр зындгонд сси йæ авдтомон, «Сæфт рæстæг агургæ», зæгъгæ, уыцы эпопей ({{lang-fr| À la recherche du temps perdu}}). Нымад у дунейы [[XX æнус]]ы зынгæдæр уацмыстæй иуыл.

Марсель Пруст амардис Парижы 1922-æм азы 18 ноябры, ныгæд и [[Пер-Лашез]]ы уæлмæрдты.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

== Æддаг æрмæджытæ ==
* [http://moshkow.perm.ru/win/INPROZ/PRUST/ Марсель Пруст на сайте moshkow.perm.ru] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070309222915/http://moshkow.perm.ru/win/INPROZ/PRUST/ |date=2007-03-09 }}
* ''Ощепков А. Р., Луков Вл. А.'' [http://www.zpu-journal.ru/e-zpu/2008/5/Oshchepkov&amp;Lukov/ Русская рецепция Марселя Пруста]
* ''Трыков В. П.'' [http://www.zpu-journal.ru/e-zpu/2008/5/Trykov_Proust/ Марсель Пруст — журналист]
* ''Трыков В. П.'' [http://www.zpu-journal.ru/e-zpu/2008/5/Trykov_Proust_Russia/ Марсель Пруст: отношение к России]
* [http://lib.aldebaran.ru/series/v_poiskah_utrachennogo_vremeni/ '''В поисках утраченного времени''' на ''aldebaran.ru'']
* [http://www.proost.ru Сайт, посвящённый Марселю Прусту] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120625020026/http://www.proost.ru/ |date=2012-06-25 }}

{{къæртт-цардафыст}}</text>
      <sha1>cgvk8niiex1uxfue11iocld5doatg9s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гилман, Томас</title>
    <ns>0</ns>
    <id>60697</id>
    <revision>
      <id>587354</id>
      <parentid>511870</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:24:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587354</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1879" sha1="phqvg1gfdmeqts4ngk4ork3ellxver8" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| имя              = [[Файл:Wrestling pictogram.svg|25 px]] Томас Гилман
| оригинал имени   = 
| изображение      = 
| пол              = 
| прозвище         = 
| прозвища         = 
| специализация    = 
| клуб             = 
| дата смерти      = 
| место смерти     = 
| года карьеры     = 
| рабочая сторона  = 
| тренер           =
| рост             = 
| вес              = 
| звание           = 
| медали           = {{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Бронзæ|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Токио 2020]]|57 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй|Дунейы чемпионаттæ]]}}
{{медаль|Æвзист|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2017|Париж 2017]]|57 кг онг уæз}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2021|Осло 2021]]|57 кг онг уæз}}
}}
'''Томас Гилман''' ({{lang-en|Thomas Gilman}}; райгуырдис [[1994-æм аз]]ы [[28 майы]] [[Каунсил-Блафс]]ы [[Айовæ]]йы) у [[АИШ|америкæйаг]] хъæбысæйхæцæг, [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты]] бронзæйы призёр (2020), Дунейы чемпион (2021).

== Æрвитæнтæ ==
* {{IWD|30A7079A0B7D4081884F124CA45EDC2E|NAME=Томас Гилман}}

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:АИШ-ы хъæбысæйхæцджытæ]]</text>
      <sha1>phqvg1gfdmeqts4ngk4ork3ellxver8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Норузи, Омид</title>
    <ns>0</ns>
    <id>63482</id>
    <revision>
      <id>587341</id>
      <parentid>520502</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:00:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587341</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2171" sha1="6fblh1ewhbrgz9j4uehduklu7ov2h6z" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| имя              = [[Файл:Wrestling pictogram.svg|25 px]] Омид Норузи
| изображение      = 
| оригинал имени   = {{lang-fa|امید نوروزی}}
| пол              = 
| прозвище         = 
| прозвища         = 
| специализация    = 
| клуб             = 
| дата смерти      = 
| место смерти     = 
| года карьеры     = 
| рабочая сторона  = 
| тренер           =
| рост             = 
| вес              = 
| звание           = 
| медали           = {{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2012|Лондон 2012]]|60 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй|Дунейы чемпионаттæ]]}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2011|Стамбул 2011]]|60 кг онг уæз}}
{{медаль|Æвзист|[[Дунейы чемпионат хъæбысхæстæй 2014|Ташкент 2014]]|60 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Азийы хъæзтытæ хъæбысхæстæй|Азийы хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Сызгъæрин|[[Азийы хъæзтытæ хъæбысхæстæй 2010|Гуанчжоу 2010]]|60 кг онг уæз}}
}}
'''Оми́д Хаджи́ Норузи́ ''' ({{lang-fa|امید نوروزی}}; райгуырдис [[1986-æм аз]]ы [[18 февралы]] [[Шираз]]ы) у [[Иран|ирайнаг]] хъæбысæйхæцæг, [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты]] чемпион (2012), Дунейы чемпион (2011).

== Æрвитæнтæ ==
* {{IWD|E24479D6329B45C584DEF2613E455B9D|NAME=Омид Норузи}}

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Ираны хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Олимпаг чемпионтæ хъæбысхæстæй]]</text>
      <sha1>6fblh1ewhbrgz9j4uehduklu7ov2h6z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кадимагомедов, Магомедхабиб Зайнудины фырт</title>
    <ns>0</ns>
    <id>63553</id>
    <revision>
      <id>587323</id>
      <parentid>520874</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:54:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587323</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2400" sha1="23bny6mreyf4cnd23ib6pdnlbtw5uzh" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| имя = [[Файл:Wrestling pictogram.svg|25px]] Магомедхабиб Кадимагомедов
| изображение = 
| ширина = 
| описание изображения = 
| пол = 
| полное имя = 
| специализация = 
| прозвища =  
| гражданство = 
| клуб = 
| дата рождения = 
| место рождения = 
| дата смерти = 
| место смерти = 
| года карьеры = 
| рабочая сторона = 
| тренеры = 
| рост = 175 см
| масса = 65-79 кг
| звание = {{Уæрæсейы æхсæнадæмон къласы спорты мастер}}
| медали = {{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Æвзист|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Токио 2020]]|74 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Дунейы хъалац хъæбысхæстæй|Дунейы хъалац]]}}
{{медаль|Бронзæ|[[Дунейы хъалац хъæбысхæстæй 2020|Белград 2020]]|79 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Европæйы чемпионат хъæбысхæстæй|Европæйы чемпионат]]}} 
{{медаль|Сызгъæрин|[[Европæйы чемпионат хъæбысхæстæй 2020|Ром 2020]]|79 кг онг уæз}}
}}
'''Магомедхабиб Зайнудины фырт Кадимагомедов''' ({{lang-ru|Магомедхабиб Зайнудинович Кадимагомедов}}; райгуырдис [[1994-æм аз]]ы [[26 майы]] [[Дагъистан]]ы [[Хуштада (хъæу)|Хуштадайы]] хъæуы) у [[солиаг адæм|солыйаг]] хъæбысæйхæцæг, Европæйы чемпион (2020), [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2020|Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты]] æвзист призёр (2020), Уæрæсейы æхсæнадæмон къласы спорты мастер.

== Æрвитæнтæ ==
* {{IWD|64490B4F5B0746A9BACBE996412D72F5|NAME=Магомедхабиб Кадимагомедов}}

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Белоруссийы хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Дагъистаны спортсментæ]]</text>
      <sha1>23bny6mreyf4cnd23ib6pdnlbtw5uzh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шамони-Мон-Блан</title>
    <ns>0</ns>
    <id>63704</id>
    <revision>
      <id>587324</id>
      <parentid>553574</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:54:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587324</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2962" sha1="c7eox43uarv9ml853m1ap8s07uen906" xml:space="preserve">{{ЦР
 |Статус                  = Коммунæ
 |Ирон ном                = Шамони-Мон-Блан
 |Оригиналон ном          = {{lang-fr|Chamonix-Mont-Blanc}}
 |Паддзахад               = Франц
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              =    
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_dir = N|lat_deg = |lat_min = |lat_sec =
  |lon_dir = E|lon_deg = |lon_min = |lon_sec =
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 300
 |Регионы тип             = Францы регионтæ{{!}}Регион
 |Регион                  = Овернь — Ронæ — Альпæтæ
 |Регион таблицæйы        = Овернь — Ронæ — Альпæтæ
 |Районы тип              = Францы департаменттæ{{!}}Департамент
 |Район                   = Уæллаг Савойя
 |Район таблицæйы         = Уæллаг Савойя
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 
 |Фыццаг кой              = 
 |Статус кæдæй            = 
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        = 
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +1
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Шамони́-Мон-Блан''' кæнæ '''Шамони''' ({{lang-fr|Chamonix-Mont-Blanc}} {{IPA|[ ʃa.mɔ.ni mɔ̃ blɑ̃ ]}}, {{lang-frp|Chamônix}}) у [[Франц]]ы сахар æмæ коммунæ. Ис [[Уæллаг Савойя]]йы департаменты. [[1924-æм аз]]ы Шамонийы уыдысты [[Зымæгон Олимпаг хъазтытæ]].

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-Франц}}
{{Зымæгон олимпиадæты сахартæ}}

[[Категори:Францы сахартæ]]</text>
      <sha1>c7eox43uarv9ml853m1ap8s07uen906</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Коцойты Зелим</title>
    <ns>0</ns>
    <id>68754</id>
    <revision>
      <id>587356</id>
      <parentid>586073</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:25:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587356</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2943" sha1="r6mdzzk7djyn7hemxqx617ab79f52fk" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| имя = Коцойты Зелим
| изображение = 
| ширина = 
| описание изображения = 
| пол = 
| полное имя = 
| специализация = 
| прозвища =  
| гражданство = {{AZE}}
| клуб = 
| дата рождения = 
| место рождения = 
| дата смерти = 
| место смерти = 
| года карьеры = 
| рабочая сторона = 
| тренеры = 
| рост = 
| масса = 
| звание = 
| медали = 
{{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Сыгъзæрин|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2024|Париж 2024]]|100 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Дунейы чемпионат дзюдойæ|Дунейы чемпионаттæ]]}}
{{медаль|Бронзæ|[[Дунейы чемпионат дзюдойæ 2022|Ташкент 2022]]|100 кг онг уæз}}
{{медаль|Бронзæ|[[Дунейы чемпионат дзюдойæ 2023|Дохæ 2023]]|100 кг онг уæз}}
{{медаль|Сыгъзæрин|[[Дунейы чемпионат дзюдойæ 2024|Абу-Даби 2024]]|100 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Европæйы чемпионат дзюдойæ|Европæйы чемпионаттæ]]}}
{{медаль|Бронзæ|[[Европæйы чемпионат дзюдойæ 2018|Тель-Авив 2018]]|100 кг онг уæз}}
{{медаль|Бронзæ|[[Европæйы чемпионат дзюдойæ 2020|Прагæ 2020]]|100 кг онг уæз}}
{{медаль|Бронзæ|[[Европæйы чемпионат дзюдойæ 2021|Лиссабон 2021]]|100 кг онг уæз}}
{{медаль|Сыгъзæрин|[[Европæйы чемпионат дзюдойæ 2023|Монпелье 2023]]|100 кг онг уæз}}
{{медаль|Æвзист|[[Европæйы чемпионат дзюдойæ 2025|Подгорицæ 2025]]|100 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Универсиадæ|Универсиадæтæ]]}}
{{медаль|Сыгъзæрин|[[Сæрдыгон Универсиадæ 2017|Тайбэй 2017]]|100 кг онг уæз}}
}}
'''Коцойты Оледжы фырт Зелим''' ({{lang-az|Zəlim Kotsoyev}}) у ирон равзæрды [[Азербайджан]]ы дзюдоист, [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2024|Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты]] чемпион (2024), Дунейы чемпион (2024), Дунейы чемпионатты бронзæйы призёр (2022, 2023).

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Коцойтæ|Зелим]]
[[Категори:Ирон дзюдоисттæ]]
[[Категори:Азербайджаны дзюдоисттæ]]</text>
      <sha1>r6mdzzk7djyn7hemxqx617ab79f52fk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гармиш-Партенкирхен</title>
    <ns>0</ns>
    <id>69276</id>
    <revision>
      <id>587371</id>
      <parentid>553573</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:36:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587371</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3052" sha1="qld95zxiavdabg0jopex4fvl2992fo8" xml:space="preserve">{{ЦР
 |Статус                  = Муниципалитет
 |Ирон ном                = Гармиш-Партенкирхен
 |Оригиналон ном          = {{lang-de|Garmisch-Partenkirchen}}
 |Паддзахад               = Герман
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              =    
 |Тырысайы уæрх           = 
 |lat_deg= |lat_min= |lat_sec= 
 |lon_deg= |lon_min= |lon_sec= 
 |CoordAddon              = 
 |CoordScale              = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 300
 |Регионы тип             = Германы зæххытæ{{!}}Зæхх
 |Регион                  = Бавари
 |Регион таблицæйы        = Бавари
 |Районы тип              = Административон зылд (Герман){{!}}Административон зылд
 |Район                   = Уæллаг Бавари
 |Район таблицæйы         = Уæллаг Бавари
 |Æмбалады тип            = Район (Герман){{!}}Район
 |Æмбалад                 = Гармиш-Партенкирхен
 |Æмбалад таблицæйы       = Гармиш-Партенкирхен (район){{!}}Гармиш-Партенкирхен
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 
 |Фыццаг кой              = 
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Статус кæдæй            = 
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Климат                  = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +1
 |DST                     = ис
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Гармиш-Партенкирхен''' ({{lang-de|Garmisch-Partenkirchen}}, {{lang-bar|Garmasch-Partakurch}}) у муниципалитет [[Бавари]]йы. 1936-æм азы Гармиш-Партенкирхены уыдысты [[Зымæгон Олимпаг хъазтытæ]].

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-Герман}}
{{Зымæгон олимпиадæты сахартæ}}

[[Категори:Баварийы цæрæнрæттæ]]</text>
      <sha1>qld95zxiavdabg0jopex4fvl2992fo8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Лейк-Плэсид</title>
    <ns>0</ns>
    <id>69277</id>
    <revision>
      <id>587366</id>
      <parentid>542082</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:33:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587366</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2798" sha1="9a01ng6suc60y27tle3nrera0pfoovx" xml:space="preserve">{{ЦР
 |Статус                  = Хъæу
 |Ирон ном                = Лейк-Плэсид
 |Оригиналон ном          = {{lang-en|Lake Placid}}
 |Паддзахад               = АИШ
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              = 
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_dir = N|lat_deg = |lat_min = |lat_sec = 
  |lon_dir = W|lon_deg = |lon_min = |lon_sec = 
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 300
 |Регионы тип             = АИШ-ы административон дих{{!}}Штат
 |Регион                  = Нью-Йорк
 |Регион таблицæйы        = Нью-Йорк (штат){{!}}Нью-Йорк
 |Районы тип              = Зылд (АИШ){{!}}Зылд
 |Район                   = Эссекс
 |Район таблицæйы         = Эссекс (зылд, Нью-Йорк){{!}}Эссекс
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Сахар кæдæй             = 
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = -5
 |DST                     = ис
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Лейк-Плэсид''' ({{lang-en|Lake Placid}}) у хъæу [[Нью-Йорк (штат)|Нью-Йорчы штаты]]. 1932-æм азы æмæ 1980-æм азы Лейк-Плэсиды уыдысты [[Зымæгон Олимпаг хъазтытæ]].

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-АИШ}}
{{Зымæгон олимпиадæты сахартæ}}

[[Категори:Нью-Йорчы штаты цæрæнрæттæ]]</text>
      <sha1>9a01ng6suc60y27tle3nrera0pfoovx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кукурейа, Марк</title>
    <ns>0</ns>
    <id>74469</id>
    <revision>
      <id>587357</id>
      <parentid>573299</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:28:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587357</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3387" sha1="c10iwetrw82cxsrs485jkomb1r9xvdk" xml:space="preserve">{{Футболист
| имя = Марк Кукурейа
| изображение = 
| место рождения = 
| рост = 173
| позиция = 
| нынешний клуб = {{Англисы тырыса|20px}} [[Челси (футболон клуб)|Челси]]
| номер = 3
| молодёжные клубы = {{спортивон карьерæ
|2006—2012|{{Испанийы тырыса|20px}} [[Эспаньол]]|
|2012—2017|{{Испанийы тырыса|20px}} [[Барселонæ (футболон клуб)|Барселонæ]]}}
| клубы = {{спортивон карьерæ
|2018—2020|{{Испанийы тырыса|20px}} [[Барселонæ (футболон клуб)|Барселонæ]]|0 (0)
|2016—2018|{{фарм-клуб}}{{Испанийы тырыса|20px}} [[Барселонæ B]]|48 (1)
|2018—2019|{{аренда}}{{Испанийы тырыса|20px}} [[Эйбар (футболон клуб)|Эйбар]]|31 (1)
|2019—2020|{{аренда}}{{Испанийы тырыса|20px}} [[Хетафе (футболон клуб)|Хетафе]]|37 (1)
|2020—2021|{{Испанийы тырыса|20px}} [[Хетафе (футболон клуб)|Хетафе]]|38 (3)
|2021—2022|{{Англисы тырыса|20px}} [[Брайтон энд Хоув Альбион]]|35 (1)
|2022—{{н.в.}}|{{Англисы тырыса|20px}} [[Челси (футболон клуб)|Челси]]|45 (0)
}}
| национальная сборная = {{спортивон карьерæ
|2014|{{Испанийы тырыса|20px}} Испани (16 онг)|3 (0)
|2014—2015|{{Испанийы тырыса|20px}} [[Испанийы иугонд командæ футболæй|Испани (17 онг)]]|15 (2)
|2016|{{Испанийы тырыса|20px}} Испани (18 онг)|2 (0)
|2016—2017|{{Испанийы тырыса|20px}} [[Испанийы иугонд командæ футболæй|Испани (19 онг)]]|6 (0)
|2019—2021|{{Испанийы тырыса|20px}} [[Испанийы иугонд командæ футболæй|Испани (21 онг)]]|10 (1)
|2021|{{Испанийы тырыса|20px}} [[Испанийы олимпаг иугонд командæ футболæй|Испани (23 онг)]]|6 (0)
|2020—{{н.в.}}|{{Испанийы тырыса|20px}} [[Испанийы иугонд командæ футболæй|Испани]]|10 (0)
|2019—{{н.в.}}|{{Каталонийы тырыса|20px}} [[Каталонийы иугонд командæ футболæй|Каталони]]|1 (0)
}}
| медали = 
| обновление данных о клубе = 20.05.2024
| обновление данных о сборной = 14.07.2024
}}
'''Марк Кукурейа Сасета''' ({{lang-es|Marc Cucurella Saseta}}) у [[Испани|испайнаг]] футболист, [[Челси (футболон клуб)|Челсийы]] клубы хъахъхъæнæг. Токиойы 2020-æм азы [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтыты]] æвзист призёр. Европæйы чемпион (2024).

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Испанийы футболисттæ]]
[[Категори:ФК «Барселонæйы» хъазджытæ]]</text>
      <sha1>c10iwetrw82cxsrs485jkomb1r9xvdk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Жамалов, Разамбек Саламбечы фырт</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80914</id>
    <revision>
      <id>587344</id>
      <parentid>587209</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:02:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587344</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1983" sha1="35jqoqqg6v3sqod5ejy8toi220hp66d" xml:space="preserve">{{Спортсмен
 |имя            = Разамбек Жамалов
 |изображение    = 
 |прозвища       = 
 |специализация  = 
 |гражданство    = {{RUS}} → {{UZB}}
 |клуб           = 
 |дата рождения  = 
 |место рождения = [[Петраковское (Дагъистан)|Петраковское]], [[Хасавюрты район]], [[Дагъистан]], [[Уæрæсе]]
 |дата смерти    = 
 |место смерти   = 
 |года карьеры   = 2008 — {{н.в.}}
 |тренеры        = [[Сайдулбаталов, Муса Абдулхалиды фырт|Муса Сайдулбаталов]], [[Сайтиев, Адам Хамиды фырт|Адам Сайтиев]]
 |рост           = 170 см
 |вес            = 70 — 74 кг
 |медали         = 
{{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Сыгъзæрин|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2024|Париж 2024]]|74 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Дунейы хъалац хъæбысхæстæй|Дунейы хъалац]]}}
{{медаль|Сыгъзæрин|[[Индивидуалон дунейы хъалац хъæбысхæстæй 2020|Белград 2020]]|74 кг онг уæз}}
}}
'''Разамбе́к Саламбе́чы фырт Жама́лов''' ({{ВД-Преамбула}}) у цæцæйнаг хъæбысæйхæцæг, [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2024|Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты]] чемпион (2024), Уæрæсейы дыууæ хатты чемпион.

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Хасавюрты районы чи райгуырдис, уыдон]]
[[Категори:Уæрæсейы хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Узбекистаны хъæбысæйхæцджытæ]]</text>
      <sha1>35jqoqqg6v3sqod5ejy8toi220hp66d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587345</id>
      <parentid>587344</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:02:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587345</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2063" sha1="5hvy9gwa9weell688vndbwfu7jdl9al" xml:space="preserve">{{Спортсмен
 |имя            = Разамбек Жамалов
 |изображение    = 
 |прозвища       = 
 |специализация  = 
 |гражданство    = {{RUS}} → {{UZB}}
 |клуб           = 
 |дата рождения  = 
 |место рождения = [[Петраковское (Дагъистан)|Петраковское]], [[Хасавюрты район]], [[Дагъистан]], [[Уæрæсе]]
 |дата смерти    = 
 |место смерти   = 
 |года карьеры   = 2008 — {{н.в.}}
 |тренеры        = [[Сайдулбаталов, Муса Абдулхалиды фырт|Муса Сайдулбаталов]], [[Сайтиев, Адам Хамиды фырт|Адам Сайтиев]]
 |рост           = 170 см
 |вес            = 70 — 74 кг
 |медали         = 
{{турнир|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ|Олимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Сыгъзæрин|[[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2024|Париж 2024]]|74 кг онг уæз}}
{{турнир|[[Дунейы хъалац хъæбысхæстæй|Дунейы хъалац]]}}
{{медаль|Сыгъзæрин|[[Индивидуалон дунейы хъалац хъæбысхæстæй 2020|Белград 2020]]|74 кг онг уæз}}
}}
'''Разамбе́к Саламбе́чы фырт Жама́лов''' ({{ВД-Преамбула}}) у цæцæйнаг хъæбысæйхæцæг, [[Сæрдыгон Олимпаг хъæзтытæ 2024|Сæрдыгон Олимпаг хъæзтыты]] чемпион (2024), Уæрæсейы дыууæ хатты чемпион.

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Хасавюрты районы чи райгуырдис, уыдон]]
[[Категори:Уæрæсейы хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Узбекистаны хъæбысæйхæцджытæ]]
[[Категори:Олимпаг чемпионтæ хъæбысхæстæй]]</text>
      <sha1>5hvy9gwa9weell688vndbwfu7jdl9al</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хынцæгты Хетæг</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80954</id>
    <revision>
      <id>587313</id>
      <timestamp>2025-06-26T14:45:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Спортсмен}} '''Хынцæгты Хетæг''' (райгуырдис 1997-æм азы 13 июлы Дзæуджыхъæуы) у паралимпаг рог атлетикæйы спортсмен.  {{къæртт-спортсмен}}  [[Категори:Ирон спортсментæ]] [[Категори:Хынцæгтæ|Хетæг]]»</comment>
      <origin>587313</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="345" sha1="pxw69077sy9jkbn0lma1hof8s4q6ab0" xml:space="preserve">{{Спортсмен}}
'''Хынцæгты Хетæг''' (райгуырдис 1997-æм азы 13 июлы Дзæуджыхъæуы) у паралимпаг рог атлетикæйы спортсмен.

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Ирон спортсментæ]]
[[Категори:Хынцæгтæ|Хетæг]]</text>
      <sha1>pxw69077sy9jkbn0lma1hof8s4q6ab0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587314</id>
      <parentid>587313</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T14:52:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587314</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="605" sha1="1dtdlr87j2gcw04syoeuksly8c2lbq1" xml:space="preserve">{{Спортсмен
|медали = {{турнир|[[Паралимпаг хъæзтытæ|Паралимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Сыгъзæрин|[[Сæрдыгон Паралимпаг хъæзтытæ 2024|Париж 2024]]|дæргъмæ гæпп (T38)}}
}}
'''Хынцæгты Хетæг''' (райгуырдис 1997-æм азы 13 июлы Дзæуджыхъæуы) у паралимпаг рог атлетикæйы спортсмен.

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Ирон спортсментæ]]
[[Категори:Хынцæгтæ|Хетæг]]</text>
      <sha1>1dtdlr87j2gcw04syoeuksly8c2lbq1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587343</id>
      <parentid>587314</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T15:01:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587343</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="613" sha1="9mr6vfkqzw6l8k4elc0pb1pfpeup46p" xml:space="preserve">{{Спортсмен
|медали = {{турнир|[[Паралимпаг хъæзтытæ|Паралимпаг хъæзтытæ]]}}
{{медаль|Сыгъзæрин|[[Сæрдыгон Паралимпаг хъæзтытæ 2024|Париж 2024]]|дæргъмæ гæпп (T38)}}
}}
'''Хынцæгты Хетæг''' (райгуырдис [[1997-æм аз]]ы 13 июлы [[Дзæуджыхъæу]]ы) у паралимпаг рог атлетикæйы спортсмен.

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Ирон спортсментæ]]
[[Категори:Хынцæгтæ|Хетæг]]</text>
      <sha1>9mr6vfkqzw6l8k4elc0pb1pfpeup46p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хуызæг:Potd/2025-06-30 (os)</title>
    <ns>10</ns>
    <id>80956</id>
    <revision>
      <id>587378</id>
      <timestamp>2025-06-26T18:03:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ymblanter</username>
        <id>6212</id>
      </contributor>
      <comment>Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «Извержение гейзера Строккюр, Сюдюрланд, Исландия»</comment>
      <origin>587378</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="90" sha1="b5og3z7uteexbumiiixyv2l7ik3sw2g" xml:space="preserve">Извержение гейзера Строккюр, Сюдюрланд, Исландия</text>
      <sha1>b5og3z7uteexbumiiixyv2l7ik3sw2g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хуызæг:Potd/2025-06-30</title>
    <ns>10</ns>
    <id>80957</id>
    <revision>
      <id>587379</id>
      <timestamp>2025-06-26T18:04:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ymblanter</username>
        <id>6212</id>
      </contributor>
      <comment>Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «Strokkur, Área geotérmica de Geysir, Suðurland, Islandia, 2014-08-16, DD 090.JPG»</comment>
      <origin>587379</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="83" sha1="7651bjezusggmh66ysf035y19r33ds3" xml:space="preserve">Strokkur, Área geotérmica de Geysir, Suðurland, Islandia, 2014-08-16, DD 090.JPG</text>
      <sha1>7651bjezusggmh66ysf035y19r33ds3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Папайя</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80958</id>
    <revision>
      <id>587381</id>
      <timestamp>2025-06-26T19:50:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Таксон  |image file        =   |image descr       =   |regnum            = Зайæгойтæ  |parent            = Carica   |rang              = Хуыз  |latin             = Carica papaya  |author            = [[L.]], 1753  |syn               =   |range map         =   |range map caption =   |range map width   =   |range legend      =   |iucnstatus        =   |iucn              =   |wikispecies       = Carica papaya  |grin...»</comment>
      <origin>587381</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="539" sha1="0sr43odz1zsuju6ih5ut72afdz21mrw" xml:space="preserve">{{Таксон
 |image file        = 
 |image descr       = 
 |regnum            = Зайæгойтæ
 |parent            = Carica 
 |rang              = Хуыз
 |latin             = Carica papaya
 |author            = [[L.]], 1753
 |syn               = 
 |range map         = 
 |range map caption = 
 |range map width   = 
 |range legend      = 
 |iucnstatus        = 
 |iucn              = 
 |wikispecies       = Carica papaya
 |grin              = 
}}
'''Папа́йя''' кæнæ '''несибæлас''' ({{lang-la|Carica papaya}})</text>
      <sha1>0sr43odz1zsuju6ih5ut72afdz21mrw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587384</id>
      <parentid>587381</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T19:52:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587384</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1308" sha1="91b3tmzwomyb5w6w54sfn09i3xb3dah" xml:space="preserve">{{Таксон
 |image file        = 
 |image descr       = 
 |regnum            = Зайæгойтæ
 |parent            = Carica 
 |rang              = Хуыз
 |latin             = Carica papaya
 |author            = [[L.]], 1753
 |syn               = 
 |range map         = 
 |range map caption = 
 |range map width   = 
 |range legend      = 
 |iucnstatus        = 
 |iucn              = 
 |wikispecies       = Carica papaya
 |grin              = 
}}
'''Папа́йя''' кæнæ '''несибæлас'''&lt;ref&gt;Кокоев Т. И. Русско-осетинский энциклопедический словарь по естествознанию и медицине. Неологизмы и система терминов: около 10000 слов, терминов, выражений, названий растений и животных; Северо-Осетинский институт гуманитарных и социальных исследований им. В. И. Абаева — филиал ФГБУН ФНЦ ВНЦ РАН. — Владикавказ: СОИГСИ ВНЦ РАН, 2016. — 458 с.&lt;/ref&gt; ({{lang-la|Carica papaya}})

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт}}

[[Категори:Зайæгойтæ алфавитмæ гæсгæ]]</text>
      <sha1>91b3tmzwomyb5w6w54sfn09i3xb3dah</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587387</id>
      <parentid>587384</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T20:12:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587387</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1384" sha1="fn3d1777qlsmnzvqi26s4uparlnov0q" xml:space="preserve">{{Таксон
 |image file        = 
 |image descr       = 
 |regnum            = Зайæгойтæ
 |parent            = Carica 
 |rang              = Хуыз
 |latin             = Carica papaya
 |author            = [[L.]], 1753
 |syn               = 
 |range map         = 
 |range map caption = 
 |range map width   = 
 |range legend      = 
 |iucnstatus        = 
 |iucn              = 
 |wikispecies       = Carica papaya
 |grin              = 
}}
'''Папа́йя''' кæнæ '''несибæлас'''&lt;ref&gt;Кокоев Т. И. Русско-осетинский энциклопедический словарь по естествознанию и медицине. Неологизмы и система терминов: около 10000 слов, терминов, выражений, названий растений и животных; Северо-Осетинский институт гуманитарных и социальных исследований им. В. И. Абаева — филиал ФГБУН ФНЦ ВНЦ РАН. — Владикавказ: СОИГСИ ВНЦ РАН, 2016. — 458 с.&lt;/ref&gt; ({{lang-la|Carica papaya}}) у тропикон бæлас, йæ зæнджы дæргъ у 3—10 м. 

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт}}

[[Категори:Зайæгойтæ алфавитмæ гæсгæ]]</text>
      <sha1>fn3d1777qlsmnzvqi26s4uparlnov0q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Carica papaya</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80959</id>
    <redirect title="Папайя" />
    <revision>
      <id>587382</id>
      <timestamp>2025-06-26T19:50:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Фарс æрвыст æрцыд [[Папайя|Папайямæ]]</comment>
      <origin>587382</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25" sha1="o0enp0otppi5rgv5aojt5lpfvej8xf5" xml:space="preserve">#REDIRECT[[Папайя]]</text>
      <sha1>o0enp0otppi5rgv5aojt5lpfvej8xf5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Несибæлас</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80960</id>
    <redirect title="Папайя" />
    <revision>
      <id>587383</id>
      <timestamp>2025-06-26T19:51:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Фарс æрвыст æрцыд [[Папайя|Папайямæ]]</comment>
      <origin>587383</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25" sha1="o0enp0otppi5rgv5aojt5lpfvej8xf5" xml:space="preserve">#REDIRECT[[Папайя]]</text>
      <sha1>o0enp0otppi5rgv5aojt5lpfvej8xf5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хуызæг:Carica</title>
    <ns>10</ns>
    <id>80961</id>
    <revision>
      <id>587385</id>
      <timestamp>2025-06-26T19:53:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{TaxInfo|mode={{{1|}}}|parent=Caricaceae|rang=Мыггаг|latin=Carica|name=Несибæлас|monoaut=}}&lt;noinclude&gt; [[Категори:Хуызæгтæ:Таксономи]]&lt;/noinclude&gt;»</comment>
      <origin>587385</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="187" sha1="f3d05aojyv9gv63s2r6ybvsm100jz57" xml:space="preserve">{{TaxInfo|mode={{{1|}}}|parent=Caricaceae|rang=Мыггаг|latin=Carica|name=Несибæлас|monoaut=}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Хуызæгтæ:Таксономи]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>f3d05aojyv9gv63s2r6ybvsm100jz57</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хуызæг:Caricaceae</title>
    <ns>10</ns>
    <id>80962</id>
    <revision>
      <id>587386</id>
      <timestamp>2025-06-26T19:53:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{TaxInfo|mode={{{1|}}}|parent=Brassicales|rang=Бинонад|latin=Caricaceae|name=}}&lt;noinclude&gt; [[Категори:Хуызæгтæ:Таксономи]]&lt;/noinclude&gt;»</comment>
      <origin>587386</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="167" sha1="f211jsysfcl30h15c0f4h2dlyewva69" xml:space="preserve">{{TaxInfo|mode={{{1|}}}|parent=Brassicales|rang=Бинонад|latin=Caricaceae|name=}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Хуызæгтæ:Таксономи]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>f211jsysfcl30h15c0f4h2dlyewva69</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Бухауригом</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80963</id>
    <revision>
      <id>587391</id>
      <timestamp>2025-06-26T22:20:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{ЦР}}»</comment>
      <origin>587391</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8" sha1="fq440q0qf4gzg4mu91ks6l8xch0s7x0" xml:space="preserve">{{ЦР}}</text>
      <sha1>fq440q0qf4gzg4mu91ks6l8xch0s7x0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587392</id>
      <parentid>587391</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T22:21:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587392</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2727" sha1="m9emylpb23zrcaqwfp1kwa93g39d3ga" xml:space="preserve">{{ЦР
 |Статус                  = Хъæу
 |Ирон ном                = Бухауригом
 |Оригиналон ном          = {{lang-ka|მუხაური}}
 |Ныв                     = 
 |Ном                     = 
 |Паддзахад               = Хуссар Ирыстон
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  =
 |Гербы уæрх              =    
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_dir = N|lat_deg = |lat_min = |lat_sec = 
  |lon_dir = E|lon_deg = |lon_min = |lon_sec = 
 |CoordAddon              = 
 |CoordScale              = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = Хуссар Ирыстоны административон дих{{!}}Район
 |Регион                  = Знауыры район
 |Регион таблицæйы        = Знауыры район
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       =
 |Сæргълæууæг             =
 |Бындурæвæрд             =
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Климат                  = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +3
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Бухауригом'''&lt;ref name=&quot;Хуссар Ирыстоны топоними II&quot;&gt;{{Хуссар Ирыстоны топоними|II}}&lt;/ref&gt; ({{lang-ka|მუხაური}}) у хъæу [[Хуссар Ирыстон]]ы [[Знауыры район]]ы.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-ирон}}
{{Знауыры районы цæрæнрæттæ}}

[[Категори:Знауыры районы сахартæ æмæ хъæутæ]]</text>
      <sha1>m9emylpb23zrcaqwfp1kwa93g39d3ga</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587393</id>
      <parentid>587392</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T22:22:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587393</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3096" sha1="50ikate6ygikmj4pqxcrjsalbszxy80" xml:space="preserve">{{ЦР
 |Статус                  = Хъæу
 |Ирон ном                = Бухауригом
 |Оригиналон ном          = {{lang-ka|მუხაური}}
 |Ныв                     = 
 |Ном                     = 
 |Паддзахад               = Хуссар Ирыстон
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  =
 |Гербы уæрх              =    
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_dir = N|lat_deg = |lat_min = |lat_sec = 
  |lon_dir = E|lon_deg = |lon_min = |lon_sec = 
 |CoordAddon              = 
 |CoordScale              = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = Хуссар Ирыстоны административон дих{{!}}Район
 |Регион                  = Знауыры район
 |Регион таблицæйы        = Знауыры район
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       =
 |Сæргълæууæг             =
 |Бындурæвæрд             =
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Климат                  = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +3
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Бухауригом'''&lt;ref name=&quot;Хуссар Ирыстоны топоними II&quot;&gt;{{Хуссар Ирыстоны топоними|II}}&lt;/ref&gt;, варианттæ сты '''Бухаурийы ком'''&lt;ref name=&quot;Хуссар Ирыстоны топоними II&quot;/&gt;, '''Бухаур'''&lt;ref name=&quot;Хуссар Ирыстоны топоними II&quot;/&gt;, '''Мухаур'''&lt;ref name=&quot;Хуссар Ирыстоны топоними II&quot;/&gt;, '''Талас'''&lt;ref name=&quot;Хуссар Ирыстоны топоними II&quot;/&gt; ({{lang-ka|მუხაური}}) у хъæу [[Хуссар Ирыстон]]ы [[Знауыры район]]ы.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-ирон}}
{{Знауыры районы цæрæнрæттæ}}

[[Категори:Знауыры районы сахартæ æмæ хъæутæ]]</text>
      <sha1>50ikate6ygikmj4pqxcrjsalbszxy80</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Бухаурийы ком</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80964</id>
    <redirect title="Бухауригом" />
    <revision>
      <id>587394</id>
      <timestamp>2025-06-26T22:22:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Фарс æрвыст æрцыд [[Бухауригом|Бухауригоммæ]]</comment>
      <origin>587394</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33" sha1="51u7h6src92jywgy1zxn0z2q7l28uoq" xml:space="preserve">#REDIRECT[[Бухауригом]]</text>
      <sha1>51u7h6src92jywgy1zxn0z2q7l28uoq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Бухаур</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80965</id>
    <redirect title="Бухауригом" />
    <revision>
      <id>587396</id>
      <timestamp>2025-06-26T22:26:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Фарс æрвыст æрцыд [[Бухауригом|Бухауригоммæ]]</comment>
      <origin>587396</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33" sha1="51u7h6src92jywgy1zxn0z2q7l28uoq" xml:space="preserve">#REDIRECT[[Бухауригом]]</text>
      <sha1>51u7h6src92jywgy1zxn0z2q7l28uoq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Мухаур</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80966</id>
    <redirect title="Бухауригом" />
    <revision>
      <id>587397</id>
      <timestamp>2025-06-26T22:27:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Фарс æрвыст æрцыд [[Бухауригом|Бухауригоммæ]]</comment>
      <origin>587397</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33" sha1="51u7h6src92jywgy1zxn0z2q7l28uoq" xml:space="preserve">#REDIRECT[[Бухауригом]]</text>
      <sha1>51u7h6src92jywgy1zxn0z2q7l28uoq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Чдилет</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80967</id>
    <revision>
      <id>587400</id>
      <timestamp>2025-06-26T22:37:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{ЦР}}»</comment>
      <origin>587400</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8" sha1="fq440q0qf4gzg4mu91ks6l8xch0s7x0" xml:space="preserve">{{ЦР}}</text>
      <sha1>fq440q0qf4gzg4mu91ks6l8xch0s7x0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587401</id>
      <parentid>587400</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T22:42:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587401</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2951" sha1="lrhfeixzla7nh8nfxywg19302mb37tu" xml:space="preserve">{{ЦР
 |Статус                  = Хъæу
 |Ирон ном                = Чдилет
 |Оригиналон ном          = {{lang-ka|ჩრდილეთი}}
 |Ныв                     = 
 |Ном                     = 
 |Паддзахад               = Хуссар Ирыстон
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  =
 |Гербы уæрх              =    
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_dir = N|lat_deg = |lat_min = |lat_sec = 
  |lon_dir = E|lon_deg = |lon_min = |lon_sec = 
 |CoordAddon              = 
 |CoordScale              = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = Хуссар Ирыстоны административон дих{{!}}Район
 |Регион                  = Знауыры район
 |Регион таблицæйы        = Знауыры район
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       =
 |Сæргълæууæг             =
 |Бындурæвæрд             =
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Климат                  = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +3
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Чдилет'''&lt;ref name=&quot;Хуссар Ирыстоны топоними II&quot;&gt;{{Хуссар Ирыстоны топоними|II}}&lt;/ref&gt;, варианттæ сты '''Хуыбежтæ'''&lt;ref name=&quot;Хуссар Ирыстоны топоними II&quot;/&gt;, '''Хуыбежты хъæу'''&lt;ref name=&quot;Хуссар Ирыстоны топоними II&quot;/&gt; ({{lang-ka|ჩრდილეთი}} — ''Чрдилети'') у хъæу [[Хуссар Ирыстон]]ы [[Знауыры район]]ы.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-ирон}}
{{Знауыры районы цæрæнрæттæ}}

[[Категори:Знауыры районы сахартæ æмæ хъæутæ]]</text>
      <sha1>lrhfeixzla7nh8nfxywg19302mb37tu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587403</id>
      <parentid>587401</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T22:43:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587403</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3710" sha1="ikr6gcjjyr0170c3m4lwkgww7klgvaj" xml:space="preserve">{{ЦР
 |Статус                  = Хъæу
 |Ирон ном                = Чдилет
 |Оригиналон ном          = {{lang-ka|ჩრდილეთი}}
 |Ныв                     = 
 |Ном                     = 
 |Паддзахад               = Хуссар Ирыстон
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  =
 |Гербы уæрх              =    
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_dir = N|lat_deg = |lat_min = |lat_sec = 
  |lon_dir = E|lon_deg = |lon_min = |lon_sec = 
 |CoordAddon              = 
 |CoordScale              = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = Хуссар Ирыстоны административон дих{{!}}Район
 |Регион                  = Знауыры район
 |Регион таблицæйы        = Знауыры район
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       =
 |Сæргълæууæг             =
 |Бындурæвæрд             =
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Климат                  = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 45&lt;ref name=&quot;Итоги&quot;&gt;{{книга | заглавие = Итоги всеобщей переписи населения Республики Южная Осетия 2015 года | ссылка = http://ugosstat.ru/wp-content/uploads/2017/06/Itogi-perepisi-RYUO.pdf | ответственный = Ответственные за выпуск: {{s|И. Р. Тибилов}}, {{s|Т. В. Базаев}}, {{s|Р. Р. Зассеева}}, {{s|М. Э. Пухаева}}, {{s|А. В. Сиукаева}}, {{s|М. Х. Гучмазова}} | место = Цхинвал | издательство = Управление государственной статистики Республики Южная Осетия | год = 2016 | страниц = 452 }}&lt;/ref&gt;
 |Сфысты аз               = 2015
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +3
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Чдилет'''&lt;ref name=&quot;Хуссар Ирыстоны топоними II&quot;&gt;{{Хуссар Ирыстоны топоними|II}}&lt;/ref&gt;, варианттæ сты '''Хуыбежтæ'''&lt;ref name=&quot;Хуссар Ирыстоны топоними II&quot;/&gt;, '''Хуыбежты хъæу'''&lt;ref name=&quot;Хуссар Ирыстоны топоними II&quot;/&gt; ({{lang-ka|ჩრდილეთი}} — ''Чрдилети'') у хъæу [[Хуссар Ирыстон]]ы [[Знауыры район]]ы.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-ирон}}
{{Знауыры районы цæрæнрæттæ}}

[[Категори:Знауыры районы сахартæ æмæ хъæутæ]]</text>
      <sha1>ikr6gcjjyr0170c3m4lwkgww7klgvaj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Чрдилети</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80968</id>
    <redirect title="Чдилет" />
    <revision>
      <id>587402</id>
      <timestamp>2025-06-26T22:42:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Фарс æрвыст æрцыд [[Чдилет|Чдилетмæ]]</comment>
      <origin>587402</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25" sha1="8cvfu0naiiyuvl4lzoea6tmnho5rhaa" xml:space="preserve">#REDIRECT[[Чдилет]]</text>
      <sha1>8cvfu0naiiyuvl4lzoea6tmnho5rhaa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хуыбежтæ (хъæу)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80969</id>
    <redirect title="Чдилет" />
    <revision>
      <id>587404</id>
      <timestamp>2025-06-26T22:43:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Фарс æрвыст æрцыд [[Чдилет|Чдилетмæ]]</comment>
      <origin>587404</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25" sha1="8cvfu0naiiyuvl4lzoea6tmnho5rhaa" xml:space="preserve">#REDIRECT[[Чдилет]]</text>
      <sha1>8cvfu0naiiyuvl4lzoea6tmnho5rhaa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хуыбежты хъæу</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80970</id>
    <redirect title="Чдилет" />
    <revision>
      <id>587405</id>
      <timestamp>2025-06-26T22:44:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Фарс æрвыст æрцыд [[Чдилет|Чдилетмæ]]</comment>
      <origin>587405</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25" sha1="8cvfu0naiiyuvl4lzoea6tmnho5rhaa" xml:space="preserve">#REDIRECT[[Чдилет]]</text>
      <sha1>8cvfu0naiiyuvl4lzoea6tmnho5rhaa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хуыбецтæ (хъæу)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80971</id>
    <redirect title="Чдилет" />
    <revision>
      <id>587408</id>
      <timestamp>2025-06-26T22:45:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Фарс æрвыст æрцыд [[Чдилет|Чдилетмæ]]</comment>
      <origin>587408</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25" sha1="8cvfu0naiiyuvl4lzoea6tmnho5rhaa" xml:space="preserve">#REDIRECT[[Чдилет]]</text>
      <sha1>8cvfu0naiiyuvl4lzoea6tmnho5rhaa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Саулохты Тамарайы бæрзæнд</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80972</id>
    <revision>
      <id>587413</id>
      <timestamp>2025-06-26T23:12:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Хох2  |Тип                     = Цъупп  |Ном                     = Хуыгаты хох   |Националон ном         =   |Ныв                     =    |Нывы уæрх              =    |Нывы ном               =    |lat_dir = N | lat_deg = 42 |lat_min = 32 |lat_sec = 33.03   |lon_dir = E | lon_deg = 43 |lon_min = 42 |lon_sec = 50.86   |region                 =    |CoordScale             =   |Р...»</comment>
      <origin>587413</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2014" sha1="8vfaj5iwd0d1dczmklungg5ohzsge1h" xml:space="preserve">{{Хох2
 |Тип                     = Цъупп
 |Ном                     = Хуыгаты хох
  |Националон ном         = 
 |Ныв                     = 
  |Нывы уæрх              = 
  |Нывы ном               = 
  |lat_dir = N | lat_deg = 42 |lat_min = 32 |lat_sec = 33.03
  |lon_dir = E | lon_deg = 43 |lon_min = 42 |lon_sec = 50.86
  |region                 = 
  |CoordScale             = 
 |Ран                     = [[Хуссар Ирыстон]]
 |Хохы системæ            = [[Кавказы хæхтæ]]
  |Рагъ                   = 
  |Бæрзæнд                = 3329
  |Ахастон бæрзæнд        = 
  |Бæрзæнды ратæдзæн      = 
  |Фыццаг сцыд            = 
 |Позицион картæ 1        = Хуссар Ирыстон
  |1 ПозКартæйы уæрх      = 
  |crosses180             = 
 |Позицион картæ 2        = 
  |2 ПозКартæйы уæрх      = 
 |Категори ВикиКъæбицы    = 
}}
'''Саулохты Тамарайы бæрзæнд'''&lt;ref&gt;Правительство Республики Южная Осетия: [https://rsogov.org/sites/default/files/documents/2022-09/Распоряжение%20Правительства%20Республики%20Южная%20Осетия%20от%2028.09.2020%20года%20№104-р.pdf Распоряжение от 28 сентября 2022 года № 104-р О присвоении безымянному географическому объекту наименования «пик Тамары Шавлоховой»]&lt;/ref&gt; кæнæ '''Саулохты Тамарæйы бæрзæнд''' ({{lang-ru|пик Тамары Шавлоховой}}) у хох [[Хуссар Ирыстон]]ы [[Дзауы район]]ы. Ис [[Къуыдаргом]]ы.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-ирон}}

[[Категори:Хуссар Ирыстоны хохы цъуппытæ]]</text>
      <sha1>8vfaj5iwd0d1dczmklungg5ohzsge1h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587415</id>
      <parentid>587413</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T23:13:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587415</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2041" sha1="od6xrhfnyzzq1kt3jadbg3mqwyycctl" xml:space="preserve">{{Хох2
 |Тип                     = Цъупп
 |Ном                     = Саулохты Тамарайы бæрзæнд
  |Националон ном         = 
 |Ныв                     = 
  |Нывы уæрх              = 
  |Нывы ном               = 
  |lat_dir = N | lat_deg = 42 |lat_min = 32 |lat_sec = 33.03
  |lon_dir = E | lon_deg = 43 |lon_min = 42 |lon_sec = 50.86
  |region                 = 
  |CoordScale             = 
 |Ран                     = [[Хуссар Ирыстон]]
 |Хохы системæ            = [[Кавказы хæхтæ]]
  |Рагъ                   = 
  |Бæрзæнд                = 3329
  |Ахастон бæрзæнд        = 
  |Бæрзæнды ратæдзæн      = 
  |Фыццаг сцыд            = 
 |Позицион картæ 1        = Хуссар Ирыстон
  |1 ПозКартæйы уæрх      = 
  |crosses180             = 
 |Позицион картæ 2        = 
  |2 ПозКартæйы уæрх      = 
 |Категори ВикиКъæбицы    = 
}}
'''Саулохты Тамарайы бæрзæнд'''&lt;ref&gt;Правительство Республики Южная Осетия: [https://rsogov.org/sites/default/files/documents/2022-09/Распоряжение%20Правительства%20Республики%20Южная%20Осетия%20от%2028.09.2020%20года%20№104-р.pdf Распоряжение от 28 сентября 2022 года № 104-р О присвоении безымянному географическому объекту наименования «пик Тамары Шавлоховой»]&lt;/ref&gt; кæнæ '''Саулохты Тамарæйы бæрзæнд''' ({{lang-ru|пик Тамары Шавлоховой}}) у хох [[Хуссар Ирыстон]]ы [[Дзауы район]]ы. Ис [[Къуыдаргом]]ы.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-ирон}}

[[Категори:Хуссар Ирыстоны хохы цъуппытæ]]</text>
      <sha1>od6xrhfnyzzq1kt3jadbg3mqwyycctl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587416</id>
      <parentid>587415</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T23:15:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587416</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2041" sha1="90ygwb2vq6owknsz18fy313u5omvrcq" xml:space="preserve">{{Хох2
 |Тип                     = Цъупп
 |Ном                     = Саулохты Тамарайы бæрзæнд
  |Националон ном         = 
 |Ныв                     = 
  |Нывы уæрх              = 
  |Нывы ном               = 
  |lat_dir = N | lat_deg = 42 |lat_min = 32 |lat_sec = 33.03
  |lon_dir = E | lon_deg = 43 |lon_min = 52 |lon_sec = 50.86
  |region                 = 
  |CoordScale             = 
 |Ран                     = [[Хуссар Ирыстон]]
 |Хохы системæ            = [[Кавказы хæхтæ]]
  |Рагъ                   = 
  |Бæрзæнд                = 3329
  |Ахастон бæрзæнд        = 
  |Бæрзæнды ратæдзæн      = 
  |Фыццаг сцыд            = 
 |Позицион картæ 1        = Хуссар Ирыстон
  |1 ПозКартæйы уæрх      = 
  |crosses180             = 
 |Позицион картæ 2        = 
  |2 ПозКартæйы уæрх      = 
 |Категори ВикиКъæбицы    = 
}}
'''Саулохты Тамарайы бæрзæнд'''&lt;ref&gt;Правительство Республики Южная Осетия: [https://rsogov.org/sites/default/files/documents/2022-09/Распоряжение%20Правительства%20Республики%20Южная%20Осетия%20от%2028.09.2020%20года%20№104-р.pdf Распоряжение от 28 сентября 2022 года № 104-р О присвоении безымянному географическому объекту наименования «пик Тамары Шавлоховой»]&lt;/ref&gt; кæнæ '''Саулохты Тамарæйы бæрзæнд''' ({{lang-ru|пик Тамары Шавлоховой}}) у хох [[Хуссар Ирыстон]]ы [[Дзауы район]]ы. Ис [[Къуыдаргом]]ы.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-ирон}}

[[Категори:Хуссар Ирыстоны хохы цъуппытæ]]</text>
      <sha1>90ygwb2vq6owknsz18fy313u5omvrcq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Саулохты Тамарæйы бæрзæнд</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80973</id>
    <redirect title="Саулохты Тамарайы бæрзæнд" />
    <revision>
      <id>587414</id>
      <timestamp>2025-06-26T23:12:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Фарс æрвыст æрцыд [[Саулохты Тамарайы бæрзæнд|Саулохты Тамарайы бæрзæндмæ]]</comment>
      <origin>587414</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="61" sha1="s5kicpgq5njc9cwumkjuq6zp79zdl2y" xml:space="preserve">#REDIRECT[[Саулохты Тамарайы бæрзæнд]]</text>
      <sha1>s5kicpgq5njc9cwumkjuq6zp79zdl2y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Санахъоты Матейы бæрзæнд</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80974</id>
    <revision>
      <id>587417</id>
      <timestamp>2025-06-27T08:26:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Хох2  |Тип                     = Цъупп  |Ном                     = Санахъоты Матейы бæрзæнд   |Националон ном         =   |Ныв                     =    |Нывы уæрх              =    |Нывы ном               =    |lat_dir = N | lat_deg = 42 |lat_min = 36 |lat_sec = 00   |lon_dir = E | lon_deg = 44 |lon_min = 05 |lon_sec = 31   |region                 =    |CoordScale...»</comment>
      <origin>587417</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2003" sha1="c2fok7jx79583kbg324v76x1h9bpcvu" xml:space="preserve">{{Хох2
 |Тип                     = Цъупп
 |Ном                     = Санахъоты Матейы бæрзæнд
  |Националон ном         = 
 |Ныв                     = 
  |Нывы уæрх              = 
  |Нывы ном               = 
  |lat_dir = N | lat_deg = 42 |lat_min = 36 |lat_sec = 00
  |lon_dir = E | lon_deg = 44 |lon_min = 05 |lon_sec = 31
  |region                 = 
  |CoordScale             = 
 |Ран                     = [[Хуссар Ирыстон]]
 |Хохы системæ            = [[Кавказы хæхтæ]]
  |Рагъ                   = 
  |Бæрзæнд                = 3092
  |Ахастон бæрзæнд        = 
  |Бæрзæнды ратæдзæн      = 
  |Фыццаг сцыд            = 
 |Позицион картæ 1        = Хуссар Ирыстон
  |1 ПозКартæйы уæрх      = 
  |crosses180             = 
 |Позицион картæ 2        = 
  |2 ПозКартæйы уæрх      = 
 |Категори ВикиКъæбицы    = 
}}
'''[[Санахъоты Мате]]йы бæрзæнд'''&lt;ref&gt;Правительство Республики Южная Осетия: [https://rsogov.org/sites/default/files/documents/2022-09/Распоряжение%20Правительства%20Республики%20Южная%20Осетия%20от%2028.09.2022%20года%20%20№%20105-р.pdf Распоряжение от 28 сентября 2022 года № 105-р О присвоении безымянному географическому объекту наименования «пик Мате Санакоева»]&lt;/ref&gt; ({{lang-ru|пик Мате Санакоева}}) у хох [[Хуссар Ирыстон]]ы [[Дзауы район]]ы. Ис [[Ручъы ком]]æй [[Дзомагъгом]]ы ’хсæн.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-ирон}}

[[Категори:Хуссар Ирыстоны хохы цъуппытæ]]</text>
      <sha1>c2fok7jx79583kbg324v76x1h9bpcvu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Остъаты Алан</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80975</id>
    <revision>
      <id>587418</id>
      <timestamp>2025-06-27T08:34:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{Спортсмен | имя                  = Остъаты Алан | оригинал имени       =  | изображение          =  | описание изображения =  | пол                  =  | полное имя           =  | имя при рождении     =  | прозвище             =  | прозвища             =  | гражданство          = {{RUS}} | специализаци...»</comment>
      <origin>587418</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1005" sha1="ns79gr5gqjnvgt89rol98qkbna124hs" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| имя                  = Остъаты Алан
| оригинал имени       = 
| изображение          = 
| описание изображения = 
| пол                  = 
| полное имя           = 
| имя при рождении     = 
| прозвище             = 
| прозвища             = 
| гражданство          = {{RUS}}
| специализация        = 
| клуб                 = 
| дата рождения        = 
| место рождения       = 
| дата смерти          = 
| место смерти         = 
| года карьеры         = 2001 — {{н. р.}}
| рабочая сторона      = 
| тренер               = 
| тренеры              = 
| рост                 = 
| вес                  = 87 кг
| звание               = {{Уæрæсейы æхсæнадæмон къласы спорты мастер}}
| медали               = 
}}</text>
      <sha1>ns79gr5gqjnvgt89rol98qkbna124hs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587422</id>
      <parentid>587418</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T09:38:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587422</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1509" sha1="cxhn9l61qmq1ow0dxntnfdqckem8rxf" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| имя                  = Остъаты Алан
| оригинал имени       = 
| изображение          = 
| описание изображения = 
| пол                  = 
| полное имя           = 
| имя при рождении     = 
| прозвище             = 
| прозвища             = 
| гражданство          = {{RUS}}
| специализация        = 
| клуб                 = 
| дата рождения        = 
| место рождения       = 
| дата смерти          = 
| место смерти         = 
| года карьеры         = 2001 — {{н. р.}}
| рабочая сторона      = 
| тренер               = 
| тренеры              = 
| рост                 = 
| вес                  = 87 кг
| звание               = {{Уæрæсейы æхсæнадæмон къласы спорты мастер}}
| медали               = 
}}
'''Остъаты Леониды фырт Алан''' (райгуырдис [[1994-æм аз]]ы [[7 августы]] [[Цыкола]]йы) у ирон хъæбысæйхæцæг, Уæрæсейы чемпион (2025), Уæрæсейы æхсæнадæмон къласы спорты мастер.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Остъатæ|Алан]]
[[Категори:Ирон хъæбысæйхæцджытæ]]</text>
      <sha1>cxhn9l61qmq1ow0dxntnfdqckem8rxf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>587423</id>
      <parentid>587422</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T09:44:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <origin>587423</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1452" sha1="2nqbcaf4kjnhyvmzbwmu6pro4du8egl" xml:space="preserve">{{Спортсмен
| имя                  = Остъаты Алан
| оригинал имени       = 
| изображение          = 
| описание изображения = 
| пол                  = 
| полное имя           = 
| имя при рождении     = 
| прозвище             = 
| прозвища             = 
| гражданство          = {{RUS}}
| специализация        = 
| клуб                 = 
| дата рождения        = 
| место рождения       = 
| дата смерти          = 
| место смерти         = 
| года карьеры         = 2001 — {{н. р.}}
| рабочая сторона      = 
| тренер               = 
| тренеры              = 
| рост                 = 
| вес                  = 87 кг
| звание               = {{Уæрæсейы æхсæнадæмон къласы спорты мастер}}
| медали               = 
}}
'''Остъаты Леониды фырт Алан''' (райгуырдис [[1994-æм аз]]ы [[7 августы]] [[Цыкола]]йы) у ирон хъæбысæйхæцæг, Уæрæсейы чемпион (2025), Уæрæсейы æхсæнадæмон къласы спорты мастер.

{{къæртт-спортсмен}}

[[Категори:Остъатæ|Алан]]
[[Категори:Ирон хъæбысæйхæцджытæ]]</text>
      <sha1>2nqbcaf4kjnhyvmzbwmu6pro4du8egl</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>