Ottawa

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="pap">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipedia</sitename>
    <dbname>papwiki</dbname>
    <base>https://pap.wikipedia.org/wiki/P%C3%A1gina_Prinsipal</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.3</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Medio</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Spesial</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Diskushon</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Usuario</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Diskushon usuario</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipedia</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Diskushon Wikipedia</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Fail</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Diskushon fail</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Diskushon MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Malchi</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Diskushon malchi</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Yuda</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Diskushon yuda</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Kategoria</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Diskushon kategoria</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Module talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Ottawa</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2624</id>
    <revision>
      <id>162609</id>
      <parentid>155368</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T15:45:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <comment>wikilink</comment>
      <origin>162609</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="490" sha1="9d2c0qm9hc8knf2fkt7dozysoiowwpz" xml:space="preserve">{{infobox luga den pais
| variante = c
| tipo = Siudat
| pais = {{CAN}}
| zoom = 7
}}
'''Ottawa''' ta [[kapital]] di [[Canada]]. E siudat ta situá kanto di e riu ku mesun nòmber den sùitost di [[Ontario|provinsia di Ontario]] kontra e frontera di e [[Quebec|provinsia di Quebec]]. E siudat tin un área di 2.778 [[kilometer kuadrá]]. E ta e di kuater siudat mas grandi na Canada ku un [[poblashon]] di 883.391 (2011) habitante.


{{Appendix}}

[[Category:Canada]]
[[Category:siudadnan]]</text>
      <sha1>9d2c0qm9hc8knf2fkt7dozysoiowwpz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pristina</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2939</id>
    <revision>
      <id>162660</id>
      <parentid>161329</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T08:06:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <comment>ampliashon</comment>
      <origin>162660</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1192" sha1="5802ppfcvcdkt6kn6b0nl3x8dqzbf5v" xml:space="preserve">{{Infobox luga den pais|variante=c
| tipo= Kapital i munisipio
| pais = {{KOS}}
}}
'''Pristina''' ([[albanes]]: Prishtina; [[servio]]: Priština) ta [[kapital]] i siudat mas grandi di [[Kosovo]]. E siudat ta un sentro polítiko, administrativo, edukativo i kultural di e nashon. Na 2023, Pristina tabatin un poblashon estimá di mas ku 200.000 habitante. E siudat ta situá den e parte nortwest di Kosovo, serka di e seru Goljak i riba un altura aproximá di 600 meter riba nivel di laman.

== Historia ==
Pristina tin un historia largu, ku orígen ku por bai bèk te na époka romano. Serka di e siudat moderno tabata lokalisá e siudat antiguo Ulpiana, un sentro importante durante [[Imperio romano]]. Durante [[Edad Medio|Edat Medio]], Pristina tabata un siudat importante den e region, spesialmente durante époka di [[Imperio Otomano]], ora ku e siudat tabata un sentro di komersio i kulturanan [[Islam|islámiko]].

Durante e Yugoslavia komunista, Pristina a bira kapital di e provinsia outónomo di Kosovo. Después di e konflikto di 1999 i e deklarashon di independensia di Kosovo den 2008, e siudat a keda asigná komo su kapital ofisial.


[[Category:Kosovo]]
[[Category:Siudadnan]]</text>
      <sha1>5802ppfcvcdkt6kn6b0nl3x8dqzbf5v</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Senegal</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3039</id>
    <revision>
      <id>162676</id>
      <parentid>154205</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T11:20:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <comment>ampliashon</comment>
      <origin>162676</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1388" sha1="spw33dcxuvzukr15o3eb48osqefso4w" xml:space="preserve">{{variante|c}}
{{infopais
|variante=c
}}
'''Senegal''' ta un pais den west di kontinente [[Afrika]], ku kosta riba [[Oséano Atlántiko]]. E ta komparti frontera ku [[Mauretania]] panort, [[Mali]] den ost, [[Guinea]] i [[Guinea-Bissau]] pasùit i 
[[Gambia]], un pais situá meimei di Senegal. [[Kapital]] di e pais ta [[Dakar]].

== Historia ==
Senegal a forma parti di varios imperio históriko, manera di Imperio di Ghana, Imperio di Mali i Imperio Jolof. Durante e époka kolonial, e área tabata dominá pa [[Fransia]], ku a inkorporá Senegal den su kolonia di ''Afrique-Occidentale française''. Senegal a bira independente na [[1960]], ku Léopold Sédar Senghor komo su promé presidente.

== Kultura ==
Senegal tin un kultura riku i diverso, ku influensianan afrikano tradishonal, [[islam|islámiko]] i [[oropa|oropeo]]. E idioma ofisial ta [[frances|franses]], pero idiomanan nashonal manera Wolof, Pulaar, Serer, i Diola ta komunmente usá den bida diario.

Música senegales, specialmente &quot;mbalax&quot;, a bira internashonalmente popular, pa motibu di artistanan manera Youssou N'Dour. Relashon komun i bida spiritual (mayoria islámiko) tin un papel fuerte den sosiedat.

== Ekonomia ==
Ekonomia di Senegal ta basá riba agrikultura (manera pistacho, arroz), peska, industria minero (fosfato, oro), [[turismo]] i servisionan i telekomunikashon.


{{Afrika}}

[[Category:Senegal]]</text>
      <sha1>spw33dcxuvzukr15o3eb48osqefso4w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Graffiti</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3389</id>
    <revision>
      <id>162659</id>
      <parentid>87565</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T07:55:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <comment>ampliashon</comment>
      <origin>162659</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="747" sha1="lr4gj8tfp5zmmcoce5271wfe0uorixw" xml:space="preserve">{{Databox}}
Grafitti ta un término general pa referí na imagen of tekstonan di kras, di ferf of marká den ki otro manera posibel riba un superfisie públiko òf privá, normalmente sin permiso. E forma ta varia; di un  ilustrashon públiko ku por aparesé den [[palabra]]nan simpel te ku pinturanan elabora riba muraya.

Grafitti por ta ekspreshon di arte urbano, komentario sosial òf simplemente un akto di vandalismo, dependiente di su konteksto i intenshon. Den hopi siudat grandi, grafitti a bira un forma di ekspreshon kultural i kreativo, ku artista urbano ta usa pa manda mensahe, dekorá espasio públiko òf protestá kontra situashon sosial.

[[File:נמלה תמנונית (1).jpg|thumb|250px|center|Graffiti]]

[[Category:Kultura]]</text>
      <sha1>lr4gj8tfp5zmmcoce5271wfe0uorixw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Celia Cruz</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4570</id>
    <revision>
      <id>162610</id>
      <parentid>131829</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T15:51:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <comment>wikilink</comment>
      <origin>162610</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6249" sha1="348316s2dusdhegujxxhjib0cxvnx34" xml:space="preserve">{{Variante|a}}
{{Infobox musico
|nomber completo   = Úrsula Hilaria Celia de la Caridad Cruz Alfonso
|alias             = La Reina de la Salsa, La Guarachera de Cuba
|luga fayecimento  = [[Fort Lee]], [[New Jersey]]
|aña activo       = 1948–2003
|genero           = {{Lista horizontal|
* Salsa
* bolero
* guaracha
* son
* rumba
}}
|bos            = Contralto
|seya           = Sony Music&lt;br/&gt;Fania&lt;br/&gt;Records&lt;br/&gt;Tico Records&lt;br/&gt;Seeco
|website        = https://celiacruz.com/
}}
'''Úrsula Hilaria Celia de la Caridad Cruz Alfonso''', conoci como '''Celia Cruz''', (☆ [[21 di òktober|21 di october]] [[1925]] na [[Havana]] – † [[16 di yüli|16 di juli]] [[2003]] na Fort Lee, [[New Jersey]]) tawata un artista [[Cuba]]no-Mericano, conoci como e cantante di [[salsa]] mas exitoso di [[siglo 20|siglo binti]], hayando bintitres album di oro. El a gana tres Grammy Awards y cuater Latin Grammy Awards. &lt;ref&gt;Smithsonian Magazine. ''The enduring legacy of Cela Cruz ' The Queen of Salsa'.'' Consulta 11 di juni 2024.&lt;/ref&gt;E ta renombra internacionalmente como &quot;Queen of Salsa&quot; y tambe &quot;La Guarachera de Cuba.&quot; 

''Celia Cobo'' di Billboard Magazine un biaha a bisa: &quot;Cruz ta indisputablemente un di e miho y conoci personahenan femenino influencial den historia di musica Cubano&quot;.&lt;ref&gt;[https://www.latintrends.com/biography-celia-cruz/ Latin Trends. ''Biography: Celia Cruz.'']&lt;/ref&gt; Cruz un biaha a bisa den un entrevista: &quot;Si mi tawatin e oportunidad mi lo no tawata ta cantando y bailando, lo mi tawata ta un docente di Spaño manera mi tata tawata kier mi bira&quot;

Cruz a traha cu artistanan manera [[Gloria Estefan]], [[Ricky Martin]], Óscar D'León, [[Luciano Pavarotti]], Patti LaBelle y hopi mas. 

== Bida ==
Cruz a crece na Santos Suárez, un distrito di Havana, Cuba. El a crece den un famia cu cuater yiu. Cruz a cuminsa canta na cabaret y radio local te na momento cu su canto a atrae atencion di e grupo La Sonora Matancera, unda Cruz a bira lead singer. 

Inicialmente, Cruz su intencion tabata pa bira docente, stimula door di su tata pa sigui un estudio den enseñansa. Cruz a cuminsa un estudio pa bira docente, pero a haci un cambio academico na momento cu su canto na radio a cuminsa haya popularidad. El a inscribi na e Conservatorio Nacional di Havana pa studia musica, pero toch a dicidi di stop e estudio ey. Un docente na e conservatorio a enfatisa cu lo ta miho pa e concentra full time riba su carera como cantante.&lt;ref&gt;Biography Magazine. ''Celia Cruz.'' Consulta 11 di juni 2024.Consulta 11 di juni 2024. &lt;/ref&gt;

Cruz a conoce Pedro Knight, cu tabata trompetista den La Sonora Matancera. Dia 14 di juli 1962, nan a casa na Greenwich, Connecticut, Merca.&lt;ref&gt;Diario Las Americas. ''Conoza el verdadero nombre de'' [https://www.diariolasamericas.com/cultura/conozca-el-verdadero-nombre-celia-cruz-n4258998 Celia Cruz.]&lt;/ref&gt;

Cruz a fayece dia 16 di juli 2003, na New Jersey, Merca. 

== Carera artistico ==
Cruz a muda di Cuba pa Mexico despues cu Fidel Castro a haya poder na Cuba na 1959, ya cu La Sonora Matancera tabata pronuncia protesta contra e mandato socialista di Castro. Na 1961 Cruz a yega Merca. Castro a pone un ban riba Cruz, di tal manera cu Cruz no tabata mag di pone pia riba Cuba mas. Despues di 1959 Cruz nunca a regresa Cuba te na su morto.&lt;ref&gt;Daniel J. Fernandez-Guevara. [https://web.archive.org/web/20240611201230/https://www.historians.org/research-and-publications/perspectives-on-history/january-2023/yo-regresar%C3%A9-celia-cruz-and-cuban-exile-memory Yo Regresare - Celia Cruz and Cuban Exile Memory. ''Historians.org'']&lt;/ref&gt;

El a pasa mayoria di tempo bibando na [[New Jersey]], trahando na Merca y algun pais [[Latinoamérika|Latino Mericano]].

Cruza cuminsa su carera como solista na 1965. Knight a bira su manager y director musical. &lt;ref&gt;Encyclopedia Britannica. [https://www.britannica.com/biography/Celia-Cruz Celia-Cruz] Consulta 11 di juni 2024.&lt;/ref&gt;

== Premio y nominacion ==

==== Grammy Awards ====
{| class=&quot;wikitable&quot;
!Año
!Categoría
!Trabajo nominado
!Resultado
|-
|1980
|Miho grabacion latino
|''Eternos''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|1984
| rowspan=&quot;9&quot; |Miho album latino tropical
|''Tremendo Trío''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|1986
|''De Nuevo''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|1987
|''Homenaje a Beny Moré''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|1988
|''The Winners''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|1990
|''Ritmo en el Corazón''
| rowspan=&quot;&quot; |Ganado
|-
|1993
|''Tributo a Ismael Rivera''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|1994
|''Azúcar Negra''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|1996
|''Irrepetible''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|1999
|''Mi Vida es Cantar''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|2001
| rowspan=&quot;2&quot; |Miho album di salsa
|''Celia Cruz and Friends: A Night of Salsa''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|2003
|''La Negra Tiene Tumbao''
| rowspan=&quot;&quot; |Ganado
|-
|2004
|Miho album di salsa/merengue
|''Regalo del Alma''
| rowspan=&quot;&quot; |Ganado
|}

==== Premio Grammy Latino ====
{| class=&quot;wikitable&quot;
!Año
!Categoría
!Trabajo nominado
!Resultado
|-
|2000
|Miho album di salsa
|''Celia Cruz and Friends: A Night of Salsa''
| rowspan=&quot;&quot; |Ganado
|-
|2001
|Miho album tropical tradicional
|''Siempre Viviré''
| rowspan=&quot;&quot; |Ganado
|-
| rowspan=&quot;5&quot; |2002
|Grabacion di aña
| rowspan=&quot;5&quot; |''La Negra Tiene Tumbao''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|Album di aña
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|Cancion di aña
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|Miho album di salsa
| rowspan=&quot;&quot; |Ganado
|-
|Miho video musical
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |2004
|Miho album di salsa
|''Regalo del Alma''
| rowspan=&quot;&quot; |Ganado
|-
|Miho cancion tropical
|''Ríe y Llora''
| rowspan=&quot;&quot; |Ganado
|}

== Filmografia ==

=== Pelicula ===

* ''Salón México'' (1948)
* ''Rincón criollo'' (1950)
* ''Una gallega en La Habana'' (1955)
* ''De espaldas'' (1955)
* ''¡Olé, Cuba!'' (1956)
* ''Affair in Havana'' (1957)
* ''Amorcito corazón'' (1961)
* ''Salsa (documental)'' (1976)
* ''Salsa'' (1988)
* ''The Mambo Kings'' (1992)
* ''The Pérez Family'' (1995)

=== Novela ===

* ''Valentina'' (1993-1994) - Lecumé
* ''El alma no tiene color'' (1997) - Macaria
* ''Celia'' (2015-2016) - telenovela que narra la vida de Celia Cruz

{{DEFAULTSORT:Cruz, Celia}}
[[Category:Hende]]
[[Category:Kantante]]
[[Category:Cuba]]</text>
      <sha1>348316s2dusdhegujxxhjib0cxvnx34</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162631</id>
      <parentid>162610</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:42:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <origin>162631</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6249" sha1="nzk6kk2bqa3a8tefboc7qzv7698mtch" xml:space="preserve">{{Variante|a}}
{{Infobox musico
|nomber completo   = Úrsula Hilaria Celia de la Caridad Cruz Alfonso
|alias             = La Reina de la Salsa, La Guarachera de Cuba
|luga fayecimento  = [[Fort Lee]], [[New Jersey]]
|aña activo       = 1948–2003
|genero           = {{Lista horizontal|
* Salsa
* bolero
* guaracha
* son
* rumba
}}
|bos            = Contralto
|seya           = Sony Music&lt;br/&gt;Fania&lt;br/&gt;Records&lt;br/&gt;Tico Records&lt;br/&gt;Seeco
|website        = https://celiacruz.com/
}}
'''Úrsula Hilaria Celia de la Caridad Cruz Alfonso''', conoci como '''Celia Cruz''', (☆ [[21 di òktober|21 di october]] [[1925]] na [[Havana]] – † [[16 di yüli|16 di juli]] [[2003]] na Fort Lee, [[New Jersey]]) tawata un artista [[Cuba]]no-Mericano, conoci como e cantante di [[salsa]] mas exitoso di [[siglo 20|siglo binti]], hayando bintitres album di oro. El a gana tres Grammy Awards y cuater Latin Grammy Awards.&lt;ref&gt;Smithsonian Magazine. ''The enduring legacy of Cela Cruz ' The Queen of Salsa'.'' Consulta 11 di juni 2024.&lt;/ref&gt; E ta renombra internacionalmente como &quot;Queen of Salsa&quot; y tambe &quot;La Guarachera de Cuba.&quot; 

''Celia Cobo'' di Billboard Magazine un biaha a bisa: &quot;Cruz ta indisputablemente un di e miho y conoci personahenan femenino influencial den historia di musica Cubano&quot;.&lt;ref&gt;[https://www.latintrends.com/biography-celia-cruz/ Latin Trends. ''Biography: Celia Cruz.'']&lt;/ref&gt; Cruz un biaha a bisa den un entrevista: &quot;Si mi tawatin e oportunidad mi lo no tawata ta cantando y bailando, lo mi tawata ta un docente di Spaño manera mi tata tawata kier mi bira&quot;

Cruz a traha cu artistanan manera [[Gloria Estefan]], [[Ricky Martin]], Óscar D'León, [[Luciano Pavarotti]], Patti LaBelle y hopi mas. 

== Bida ==
Cruz a crece na Santos Suárez, un distrito di Havana, Cuba. El a crece den un famia cu cuater yiu. Cruz a cuminsa canta na cabaret y radio local te na momento cu su canto a atrae atencion di e grupo La Sonora Matancera, unda Cruz a bira lead singer. 

Inicialmente, Cruz su intencion tabata pa bira docente, stimula door di su tata pa sigui un estudio den enseñansa. Cruz a cuminsa un estudio pa bira docente, pero a haci un cambio academico na momento cu su canto na radio a cuminsa haya popularidad. El a inscribi na e Conservatorio Nacional di Havana pa studia musica, pero toch a dicidi di stop e estudio ey. Un docente na e conservatorio a enfatisa cu lo ta miho pa e concentra full time riba su carera como cantante.&lt;ref&gt;Biography Magazine. ''Celia Cruz.'' Consulta 11 di juni 2024.Consulta 11 di juni 2024. &lt;/ref&gt;

Cruz a conoce Pedro Knight, cu tabata trompetista den La Sonora Matancera. Dia 14 di juli 1962, nan a casa na Greenwich, Connecticut, Merca.&lt;ref&gt;Diario Las Americas. ''Conoza el verdadero nombre de'' [https://www.diariolasamericas.com/cultura/conozca-el-verdadero-nombre-celia-cruz-n4258998 Celia Cruz.]&lt;/ref&gt;

Cruz a fayece dia 16 di juli 2003, na New Jersey, Merca. 

== Carera artistico ==
Cruz a muda di Cuba pa Mexico despues cu Fidel Castro a haya poder na Cuba na 1959, ya cu La Sonora Matancera tabata pronuncia protesta contra e mandato socialista di Castro. Na 1961 Cruz a yega Merca. Castro a pone un ban riba Cruz, di tal manera cu Cruz no tabata mag di pone pia riba Cuba mas. Despues di 1959 Cruz nunca a regresa Cuba te na su morto.&lt;ref&gt;Daniel J. Fernandez-Guevara. [https://web.archive.org/web/20240611201230/https://www.historians.org/research-and-publications/perspectives-on-history/january-2023/yo-regresar%C3%A9-celia-cruz-and-cuban-exile-memory Yo Regresare - Celia Cruz and Cuban Exile Memory. ''Historians.org'']&lt;/ref&gt;

El a pasa mayoria di tempo bibando na [[New Jersey]], trahando na Merca y algun pais [[Latinoamérika|Latino Mericano]].

Cruza cuminsa su carera como solista na 1965. Knight a bira su manager y director musical. &lt;ref&gt;Encyclopedia Britannica. [https://www.britannica.com/biography/Celia-Cruz Celia-Cruz] Consulta 11 di juni 2024.&lt;/ref&gt;

== Premio y nominacion ==

==== Grammy Awards ====
{| class=&quot;wikitable&quot;
!Año
!Categoría
!Trabajo nominado
!Resultado
|-
|1980
|Miho grabacion latino
|''Eternos''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|1984
| rowspan=&quot;9&quot; |Miho album latino tropical
|''Tremendo Trío''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|1986
|''De Nuevo''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|1987
|''Homenaje a Beny Moré''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|1988
|''The Winners''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|1990
|''Ritmo en el Corazón''
| rowspan=&quot;&quot; |Ganado
|-
|1993
|''Tributo a Ismael Rivera''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|1994
|''Azúcar Negra''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|1996
|''Irrepetible''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|1999
|''Mi Vida es Cantar''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|2001
| rowspan=&quot;2&quot; |Miho album di salsa
|''Celia Cruz and Friends: A Night of Salsa''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|2003
|''La Negra Tiene Tumbao''
| rowspan=&quot;&quot; |Ganado
|-
|2004
|Miho album di salsa/merengue
|''Regalo del Alma''
| rowspan=&quot;&quot; |Ganado
|}

==== Premio Grammy Latino ====
{| class=&quot;wikitable&quot;
!Año
!Categoría
!Trabajo nominado
!Resultado
|-
|2000
|Miho album di salsa
|''Celia Cruz and Friends: A Night of Salsa''
| rowspan=&quot;&quot; |Ganado
|-
|2001
|Miho album tropical tradicional
|''Siempre Viviré''
| rowspan=&quot;&quot; |Ganado
|-
| rowspan=&quot;5&quot; |2002
|Grabacion di aña
| rowspan=&quot;5&quot; |''La Negra Tiene Tumbao''
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|Album di aña
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|Cancion di aña
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
|Miho album di salsa
| rowspan=&quot;&quot; |Ganado
|-
|Miho video musical
| rowspan=&quot;&quot; |Nominacion
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |2004
|Miho album di salsa
|''Regalo del Alma''
| rowspan=&quot;&quot; |Ganado
|-
|Miho cancion tropical
|''Ríe y Llora''
| rowspan=&quot;&quot; |Ganado
|}

== Filmografia ==

=== Pelicula ===

* ''Salón México'' (1948)
* ''Rincón criollo'' (1950)
* ''Una gallega en La Habana'' (1955)
* ''De espaldas'' (1955)
* ''¡Olé, Cuba!'' (1956)
* ''Affair in Havana'' (1957)
* ''Amorcito corazón'' (1961)
* ''Salsa (documental)'' (1976)
* ''Salsa'' (1988)
* ''The Mambo Kings'' (1992)
* ''The Pérez Family'' (1995)

=== Novela ===

* ''Valentina'' (1993-1994) - Lecumé
* ''El alma no tiene color'' (1997) - Macaria
* ''Celia'' (2015-2016) - telenovela que narra la vida de Celia Cruz

{{DEFAULTSORT:Cruz, Celia}}
[[Category:Hende]]
[[Category:Kantante]]
[[Category:Cuba]]</text>
      <sha1>nzk6kk2bqa3a8tefboc7qzv7698mtch</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Harrisburg</title>
    <ns>0</ns>
    <id>6422</id>
    <revision>
      <id>162657</id>
      <parentid>156349</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T07:34:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <comment>ampliashon</comment>
      <origin>162657</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="479" sha1="lls5njw8j6h31cwmer3e17a69tywoub" xml:space="preserve">{{Databox}}
'''Harrisburg''' ta [[kapital]] di e estado di [[Pennsylvania]] den [[Estadonan Uni di Amérika|Merka]]. E siudat ta situá na oria di Riu Susquehanna, aproksimadamente 165 km west di [[Filadelfia]]. E tabatin un [[poblashon]] di mas of menos 49.528 habitante na 2010. E siudat ta un sentro gubernamental i históriko importante, i a hunga un rol signifikativo den desaroyo di infrastruktura di transportashon i industria den e region.


[[Category:Siudat den Merka]]</text>
      <sha1>lls5njw8j6h31cwmer3e17a69tywoub</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162658</id>
      <parentid>162657</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T07:45:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>162658</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="478" sha1="cnn4nk08n3x61bo01ri6zal9h5c3fzt" xml:space="preserve">{{Databox}}
'''Harrisburg''' ta [[kapital]] di e estado di [[Pennsylvania]] den [[Estadonan Uni di Amérika|Merka]]. E siudat ta situá na oria di Riu Susquehanna, aproksimadamente 165 km west di [[Filadelfia]]. E tabatin un [[poblashon]] di mas of menos 49.528 habitante na 2010. E siudat ta un sentro gubernamental i históriko importante, i a hunga un rol signifikante den desaroyo di infrastruktura di transportashon i industria den e region.


[[Category:Siudat den Merka]]</text>
      <sha1>cnn4nk08n3x61bo01ri6zal9h5c3fzt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Module:Broodkruimel</title>
    <ns>828</ns>
    <id>7415</id>
    <revision>
      <id>162682</id>
      <parentid>74184</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T11:44:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>recognize &quot;kategoria&quot;</comment>
      <origin>162682</origin>
      <model>Scribunto</model>
      <format>text/plain</format>
      <text bytes="9057" sha1="adhke6wmlwrl8cioi8djbi8w7xvus6n" xml:space="preserve">local p = {}

-- Openingstag voor alle tabellen in de broodkruimel
p.table = '&lt;table cellspacing=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;0&quot;&gt;'
-- Curly dinges voor achter vertakkingen
p.curly = '&lt;big&gt;}&lt;/big&gt;'
-- Wolkje voor weggelaten categorieen
p.wolkje = '(...)'
-- Maximaal aantal categorieen voor we het voor gezien houden
p.MAX = 50
-- Categorie waar we pagina's met broodkruimelproblemen in zetten
p.probleemcat = 'Wikipedia:Broodkruimelproblemen'

-- We houden bij of we problemen tegenkomen. Het soort probleem
-- geven we aan met een letter die als sorteersleutel in de 
-- probleemcategorie gebruiken. Als er meer problemen zijn, nemen
-- we gewoon de laatste.
--   &quot;C&quot;: er is iets mis met de wikitekst. Mogelijk een ontbrekende
--        sluittag oid.
--   &quot;P&quot;: parameterprobleem: er is een ongeldige waarde voor
--        een parameter opgegeven
--   &quot;M&quot;: we hebben p.MAX bereikt, dus de boom is niet af
--   &quot;O&quot;: de pagina (of categorie) is ongecategoriseerd
p.problemen = &quot;&quot;

--[[
    broodkruimel( frame )

    Maakt een broodkruimelnavigatie voor de categorieen van een pagina.
    Als frame.args[pagina] opgegeven is, wordt die pagina gebruikt.
    Zoniet, en frame.args[1] is opgegeven, dan wordt die pagina gebruikt.
    Als geen van beiden opgegeven is, wordt de huidige pagina gebruikt.
    
]]
function p.broodkruimel( frame )

    -- Voor welke pagina?
    local title = frame.args.pagina or frame.args[1]
	if ( not title or title == &quot;&quot; ) then
		title = mw.title.getCurrentTitle().prefixedText
	end
	
	-- Hoogte?
	local level = 8
	p.force = false
	if ( frame.args.lengte and frame.args.lengte ~= &quot;&quot; ) then
		n = tonumber( frame.args.lengte )
		if ( n ~= nil and n &gt; 0 ) then
			level = n
			if ( frame.args.forceer and frame.args.forceer ~= &quot;&quot; ) then
				p.force = true
			end
		else
			p.probleem( &quot;P&quot; )
		end
	end
	
	-- Maximale aantal parallelle vertakkingen?
	p.max_branch = 4
	if ( frame.args.maxbranch and frame.args.maxbranch ~= &quot;&quot; ) then
		local n = tonumber( frame.args.maxbranch )
		if ( n ~= nil and n &gt; 0 ) then
			p.max_branch = n
		else
			p.probleem( &quot;P&quot; )
		end
	end
	
	-- Text verkleinen?
	local txtsize = 20
	p.verklein = false
	if ( frame.args.startgrootte and frame.args.startgrootte ~= &quot;&quot; ) then
		p.verklein = true
		local n = tonumber( frame.args.startgrootte ) 
		if ( n ~= nil and n &gt; 0 ) then
			txtsize = 2 * n
		else
			p.probleem( &quot;P&quot; )
		end
	end
	
	-- Negeerlijst?
	p.negeerlijst = {}
	if ( frame.args.negeer and frame.args.negeer ~= &quot;&quot; ) then
		p.negeerlijst = p.parseNegeerLijst( frame.args.negeer )
	end
		
	-- Maak boom
	local trees = p.createCategoryTree( title, level )
	
	-- Maak kruimel
	local ntitle, ntree = next( trees )
	local kruimel = &quot;&quot;
	if ( type( ntree ) == &quot;table&quot; and next( ntree ) ) then
		kruimel = p.createBreadCrumb( ntitle, ntree, txtsize )
	else
		-- Als we geen broodkruimel kunnen maken omdat de pagina
		-- in meer dan max_branch cats zit, printen we simpelweg de
		-- bovenliggende cats: i.v.m. de layout moeten we in ieder
		-- geval iets tonen.
		kruimel = p.printcats( p.hoofdcats )
		if ( p.hoofdcats == nil or next( p.hoofdcats ) == nil ) then
			-- ongecategoriseerde pagina
			p.probleem( &quot;O&quot; )
		end
	end
	
	return kruimel .. p.printprobleem()
	
end

--[[

	parseCategories( wikitext )

	Zoekt geldige categorieen in wikitext.

]]
function p.parseCategories( txt ) 
	
	if ( txt == nil ) then return {} end
	
	local cats = {}
	
	local pattern = &quot;%[%[%s*[Cc]ategory%s*:%s*([^|%]]+)[|%]]&quot; ..
                &quot;|%[%[%s*[Kk]ategoria%s*:%s*([^|%]]+)[|%]]&quot;
        
	for category in mw.ustring.gmatch( txt, pattern ) do
		category = p.cleanupCatTitle( category )
		-- Sla categorieen met gekke dingen over: sjablonen e.d. 
		if ( mw.ustring.find( category, &quot;[{}%[%]]&quot; ) == nill) then
			-- Als de naam langer is dan 50 tekens is er waarschijnlijk
			-- iets mis 
			if ( mw.ustring.len( category ) &lt; 100 ) then
				if ( p.negeerlijst[category] == nil ) then
					cats[category] = &quot;&quot;
					p.branchcount = p.branchcount + 1
				end
			else
				if ( p.hoofdcats == nil ) then
					p.probleem( &quot;C&quot; )
				end
			end
		end
	end
	
	if ( p.hoofdcats == nil ) then
		-- De cats direct boven de pagina slaan we op voor: die 
		-- gebruiken we als we geen boom kunnen maken
		p.hoofdcats = cats
	end
	
	return cats
	
end

--[[

	createCategoryTree( title, maxlevel )

	Maakt een boom van de categorieen boven title, tot een afstand van
	maxlevel. Stopt als de boom meer dan p.max_branch takken bevat.

]]
function p.createCategoryTree( title, maxlevel ) 

	local level = 0
	local tree = { [title] = &quot;&quot; } 
	
	p.seen = {}
	p.count = 0
	
	while level &lt; maxlevel do
		level = level + 1
		p.branchcount = 0
		local new_tree = p.addLevel( mw.clone (tree) )
		if ( not p.force and p.branchcount &gt; p.max_branch ) then
			return tree
		elseif ( new_tree == nil ) then
			return tree
		end
		tree = new_tree
	end
	
	return tree
	
end

function p.addLevel ( tree )

	local result = {}
	
	for cat,rest in pairs( tree ) do
		
		if ( rest == &quot;&quot; ) then
			if ( p.seen[cat] ) then
				if ( cat == &quot;Category:Categories&quot; ) then
					result[cat] = {}
				else
					result[cat] = { [&quot;...&quot;] = {} }
					p.branchcount = p.branchcount + 1
				end
			else
				p.count = p.count + 1
				if ( p.count &gt; p.MAX ) then
					p.probleem( &quot;M&quot; )
					return nil
				end
				page = mw.title.new( cat )
				local cats = p.parseCategories( page:getContent() )
				result[cat] = cats
				p.seen[cat] = true
			end
		else
			local temp = p.addLevel( rest )
			if ( temp == nil ) then
				return nil
			else
				result[cat] = temp
			end
		end
	end
	
	return result
	
end


--[[

	createBreadCrumb( title, trees, txtsize )

	Maakt een breadcrumb navigatie voor trees.
	title: de titel van de pagina waarvoor de breadcrumb is
	trees: de categoriebomen zoals gemaakt door createCategoryTrees(title)
	txtsize: lettergrootte

]]
function p.createBreadCrumb( title, tree, txtsize )
	
        tree = tree or {}
	local str = &quot;&quot;
	
	if ( p.verklein ) then
		str = str .. '&lt;div style=&quot;font-size: ' .. math.floor( txtsize/2 ) .. 'pt&quot;&gt;'
	end
	
	str = str .. p.table .. '&lt;tr&gt;&lt;td align=&quot;right&quot;&gt;'
	
	local count = 0
	
	for ntitle, ntree in pairs( tree ) do
		count = count + 1
		if ( ntitle == &quot;...&quot; ) then
			str = str .. p.wolkje
		else
			if ( type( ntree ) == &quot;table&quot; ) then
				str = str .. p.createBreadCrumb( ntitle, ntree, txtsize-1 ) 
			else
				str = str .. p.createBreadCrumb( ntitle, {}, txtsize-1 ) 
			end
		end
	end
	
	str = str .. &quot;&lt;/td&gt;&lt;td&gt;&quot;
	
	if ( count &gt; 1 ) then
		str = str .. p.curly .. '&lt;/td&gt;&lt;td align=&quot;right&quot;&gt;'
	end
	if ( count &gt; 0 ) then
		str = str .. '&lt;/td&gt;&lt;td&gt;&amp;nbsp;&amp;rarr;&amp;nbsp;&lt;/td&gt;&lt;td&gt;'
	end
	
	str = str .. &quot;[[:&quot; .. title .. &quot;|&quot; .. p.removeCatNS( title ) .. &quot;]]&quot;
	str = str .. &quot;&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;&lt;/table&gt;&quot;
	
	if ( p.verklein ) then str = str .. &quot;&lt;/div&gt;&quot; end

	return str
	
end

--[[
cleanupCatTitle( title )

Standaardiseert een categorienaam: overbodige spaties aan begin en
eind weg, underscores vervangen door spaties, de eerste letter een
hoofdletter, naamruimte ervoor.
]]
function p.cleanupCatTitle( title )
	
	title = mw.text.trim( title )
	title = p.removeCatNS( title )
	title = mw.ustring.gsub( title, &quot;_&quot;, &quot; &quot; )
	title = mw.language.getContentLanguage():ucfirst( title )
	title = &quot;Category:&quot; .. title
	
	return title
	
end

--[[
	removeCatNS( title )

	Verwijdert &quot;Categorie:&quot; of &quot;Category:&quot;
]]
function p.removeCatNS( title )
	title = mw.ustring.gsub( title, &quot;^[Cc]ategory%s*:%s*&quot;, &quot;&quot; )
	title = mw.ustring.gsub( title, &quot;^[Kk]ategoria%s*:%s*&quot;, &quot;&quot; )
	return title
end

--[[ 
	parseNegeerLijst( str )

	Parsed een door komma's gescheiden lijst van categorienamen
]]
function p.parseNegeerLijst( str )
	local lijst = {}
	
	cats = mw.text.split( str, ',', true )
	
	for _, cat in pairs( cats ) do
		cat = p.cleanupCatTitle( cat )
		lijst[cat] = &quot;&quot;
	end
	
	return lijst
end
	

--[[
	printCats( cats )

	Print de categorieen in cats.
	Als we geen broodkruimel kunnen we maken gebruiken we deze functie
        om simpelweg de direct bovenliggende cats te tonen.
]]
function p.printcats( cats )
	
	local str = &quot;&quot;
	
	str = str .. &quot;&lt;div style='text-align: left;'&gt;&amp;nbsp;Categories: &quot;
	
	if ( ( type( cats ) ~= &quot;table&quot; ) or next( cats ) == nil ) then
		str= str .. &quot;''Geen''&quot;
	else
		for cat in pairs( cats ) do
			str = str .. '[[:' .. cat .. '|' .. p.removeCatNS( cat ) .. ']]'
			if ( next( cats, cat ) ~= nil ) then
				str = str .. &quot; • &quot;
			end
		end
	end
	
	str = str .. '&lt;/div&gt;'
	
	return str
	
end

function p.printprobleem( )
	
	if ( p.problemen ~= nil and p.problemen ~= &quot;&quot; ) then
		return &quot;[[Category:&quot; .. p.probleemcat .. &quot;|&quot; .. p.problemen .. &quot;]]&quot;
	else
		return &quot;&quot;
	end
end

function p.probleem( letter )
	p.problemen = letter
end

--[[
	pptable( table )

	Maakt een string van een table gemaakt door createCategoryTrees().
	Alleen voor testen en debuggen.
]]
function p.pptable( table ) 
	
	local str = &quot;&quot;
        table = table or {}

	for k,v in pairs( table ) do
		str = str .. k .. &quot;: &quot;
		if ( type( v ) == &quot;string&quot; ) then
		else
			str = str .. &quot;{&quot; .. p.pptable(v) .. &quot;}, &quot;
		end
		
	end
	
	return str
end

return p</text>
      <sha1>adhke6wmlwrl8cioi8djbi8w7xvus6n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162683</id>
      <parentid>162682</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T11:45:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted edit by [[Special:Contributions/Kallmemel|Kallmemel]] ([[User talk:Kallmemel|talk]]) to last revision by [[User:Edoderoo|Edoderoo]]</comment>
      <origin>74184</origin>
      <model>Scribunto</model>
      <format>text/plain</format>
      <text bytes="9067" sha1="6hm02rgj3lm78yzonmklpq6p504m85q" xml:space="preserve">local p = {}

-- Openingstag voor alle tabellen in de broodkruimel
p.table = '&lt;table cellspacing=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;0&quot;&gt;'
-- Curly dinges voor achter vertakkingen
p.curly = '&lt;big&gt;}&lt;/big&gt;'
-- Wolkje voor weggelaten categorieen
p.wolkje = '(...)'
-- Maximaal aantal categorieen voor we het voor gezien houden
p.MAX = 50
-- Categorie waar we pagina's met broodkruimelproblemen in zetten
p.probleemcat = 'Wikipedia:Broodkruimelproblemen'

-- We houden bij of we problemen tegenkomen. Het soort probleem
-- geven we aan met een letter die als sorteersleutel in de 
-- probleemcategorie gebruiken. Als er meer problemen zijn, nemen
-- we gewoon de laatste.
--   &quot;C&quot;: er is iets mis met de wikitekst. Mogelijk een ontbrekende
--        sluittag oid.
--   &quot;P&quot;: parameterprobleem: er is een ongeldige waarde voor
--        een parameter opgegeven
--   &quot;M&quot;: we hebben p.MAX bereikt, dus de boom is niet af
--   &quot;O&quot;: de pagina (of categorie) is ongecategoriseerd
p.problemen = &quot;&quot;

--[[
    broodkruimel( frame )

    Maakt een broodkruimelnavigatie voor de categorieen van een pagina.
    Als frame.args[pagina] opgegeven is, wordt die pagina gebruikt.
    Zoniet, en frame.args[1] is opgegeven, dan wordt die pagina gebruikt.
    Als geen van beiden opgegeven is, wordt de huidige pagina gebruikt.
    
]]
function p.broodkruimel( frame )

    -- Voor welke pagina?
    local title = frame.args.pagina or frame.args[1]
	if ( not title or title == &quot;&quot; ) then
		title = mw.title.getCurrentTitle().prefixedText
	end
	
	-- Hoogte?
	local level = 8
	p.force = false
	if ( frame.args.lengte and frame.args.lengte ~= &quot;&quot; ) then
		n = tonumber( frame.args.lengte )
		if ( n ~= nil and n &gt; 0 ) then
			level = n
			if ( frame.args.forceer and frame.args.forceer ~= &quot;&quot; ) then
				p.force = true
			end
		else
			p.probleem( &quot;P&quot; )
		end
	end
	
	-- Maximale aantal parallelle vertakkingen?
	p.max_branch = 4
	if ( frame.args.maxbranch and frame.args.maxbranch ~= &quot;&quot; ) then
		local n = tonumber( frame.args.maxbranch )
		if ( n ~= nil and n &gt; 0 ) then
			p.max_branch = n
		else
			p.probleem( &quot;P&quot; )
		end
	end
	
	-- Text verkleinen?
	local txtsize = 20
	p.verklein = false
	if ( frame.args.startgrootte and frame.args.startgrootte ~= &quot;&quot; ) then
		p.verklein = true
		local n = tonumber( frame.args.startgrootte ) 
		if ( n ~= nil and n &gt; 0 ) then
			txtsize = 2 * n
		else
			p.probleem( &quot;P&quot; )
		end
	end
	
	-- Negeerlijst?
	p.negeerlijst = {}
	if ( frame.args.negeer and frame.args.negeer ~= &quot;&quot; ) then
		p.negeerlijst = p.parseNegeerLijst( frame.args.negeer )
	end
		
	-- Maak boom
	local trees = p.createCategoryTree( title, level )
	
	-- Maak kruimel
	local ntitle, ntree = next( trees )
	local kruimel = &quot;&quot;
	if ( type( ntree ) == &quot;table&quot; and next( ntree ) ) then
		kruimel = p.createBreadCrumb( ntitle, ntree, txtsize )
	else
		-- Als we geen broodkruimel kunnen maken omdat de pagina
		-- in meer dan max_branch cats zit, printen we simpelweg de
		-- bovenliggende cats: i.v.m. de layout moeten we in ieder
		-- geval iets tonen.
		kruimel = p.printcats( p.hoofdcats )
		if ( p.hoofdcats == nil or next( p.hoofdcats ) == nil ) then
			-- ongecategoriseerde pagina
			p.probleem( &quot;O&quot; )
		end
	end
	
	return kruimel .. p.printprobleem()
	
end

--[[

	parseCategories( wikitext )

	Zoekt geldige categorieen in wikitext.

]]
function p.parseCategories( txt ) 
	
	if ( txt == nil ) then return {} end
	
	local cats = {}
	
	local pattern = &quot;%[%[%s*[Cc][Aa][Tt][Ee][Gg][Oo][Rr][YyIi][Ee]?%s*:%s*([^|%]]+)[|%]]&quot;
        
	for category in mw.ustring.gmatch( txt, pattern ) do
		category = p.cleanupCatTitle( category )
		-- Sla categorieen met gekke dingen over: sjablonen e.d. 
		if ( mw.ustring.find( category, &quot;[{}%[%]]&quot; ) == nill) then
			-- Als de naam langer is dan 50 tekens is er waarschijnlijk
			-- iets mis 
			if ( mw.ustring.len( category ) &lt; 100 ) then
				if ( p.negeerlijst[category] == nil ) then
					cats[category] = &quot;&quot;
					p.branchcount = p.branchcount + 1
				end
			else
				if ( p.hoofdcats == nil ) then
					p.probleem( &quot;C&quot; )
				end
			end
		end
	end
	
	if ( p.hoofdcats == nil ) then
		-- De cats direct boven de pagina slaan we op voor: die 
		-- gebruiken we als we geen boom kunnen maken
		p.hoofdcats = cats
	end
	
	return cats
	
end

--[[

	createCategoryTree( title, maxlevel )

	Maakt een boom van de categorieen boven title, tot een afstand van
	maxlevel. Stopt als de boom meer dan p.max_branch takken bevat.

]]
function p.createCategoryTree( title, maxlevel ) 

	local level = 0
	local tree = { [title] = &quot;&quot; } 
	
	p.seen = {}
	p.count = 0
	
	while level &lt; maxlevel do
		level = level + 1
		p.branchcount = 0
		local new_tree = p.addLevel( mw.clone (tree) )
		if ( not p.force and p.branchcount &gt; p.max_branch ) then
			return tree
		elseif ( new_tree == nil ) then
			return tree
		end
		tree = new_tree
	end
	
	return tree
	
end

function p.addLevel ( tree )

	local result = {}
	
	for cat,rest in pairs( tree ) do
		
		if ( rest == &quot;&quot; ) then
			if ( p.seen[cat] ) then
				if ( cat == &quot;Category:Categories&quot; ) then
					result[cat] = {}
				else
					result[cat] = { [&quot;...&quot;] = {} }
					p.branchcount = p.branchcount + 1
				end
			else
				p.count = p.count + 1
				if ( p.count &gt; p.MAX ) then
					p.probleem( &quot;M&quot; )
					return nil
				end
				page = mw.title.new( cat )
				local cats = p.parseCategories( page:getContent() )
				result[cat] = cats
				p.seen[cat] = true
			end
		else
			local temp = p.addLevel( rest )
			if ( temp == nil ) then
				return nil
			else
				result[cat] = temp
			end
		end
	end
	
	return result
	
end


--[[

	createBreadCrumb( title, trees, txtsize )

	Maakt een breadcrumb navigatie voor trees.
	title: de titel van de pagina waarvoor de breadcrumb is
	trees: de categoriebomen zoals gemaakt door createCategoryTrees(title)
	txtsize: lettergrootte

]]
function p.createBreadCrumb( title, tree, txtsize )
	
        tree = tree or {}
	local str = &quot;&quot;
	
	if ( p.verklein ) then
		str = str .. '&lt;div style=&quot;font-size: ' .. math.floor( txtsize/2 ) .. 'pt&quot;&gt;'
	end
	
	str = str .. p.table .. '&lt;tr&gt;&lt;td align=&quot;right&quot;&gt;'
	
	local count = 0
	
	for ntitle, ntree in pairs( tree ) do
		count = count + 1
		if ( ntitle == &quot;...&quot; ) then
			str = str .. p.wolkje
		else
			if ( type( ntree ) == &quot;table&quot; ) then
				str = str .. p.createBreadCrumb( ntitle, ntree, txtsize-1 ) 
			else
				str = str .. p.createBreadCrumb( ntitle, {}, txtsize-1 ) 
			end
		end
	end
	
	str = str .. &quot;&lt;/td&gt;&lt;td&gt;&quot;
	
	if ( count &gt; 1 ) then
		str = str .. p.curly .. '&lt;/td&gt;&lt;td align=&quot;right&quot;&gt;'
	end
	if ( count &gt; 0 ) then
		str = str .. '&lt;/td&gt;&lt;td&gt;&amp;nbsp;&amp;rarr;&amp;nbsp;&lt;/td&gt;&lt;td&gt;'
	end
	
	str = str .. &quot;[[:&quot; .. title .. &quot;|&quot; .. p.removeCatNS( title ) .. &quot;]]&quot;
	str = str .. &quot;&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;&lt;/table&gt;&quot;
	
	if ( p.verklein ) then str = str .. &quot;&lt;/div&gt;&quot; end

	return str
	
end

--[[
cleanupCatTitle( title )

Standaardiseert een categorienaam: overbodige spaties aan begin en
eind weg, underscores vervangen door spaties, de eerste letter een
hoofdletter, naamruimte ervoor.
]]
function p.cleanupCatTitle( title )
	
	title = mw.text.trim( title )
	title = p.removeCatNS( title )
	title = mw.ustring.gsub( title, &quot;_&quot;, &quot; &quot; )
	title = mw.language.getContentLanguage():ucfirst( title )
	title = &quot;Category:&quot; .. title
	
	return title
	
end

--[[
	removeCatNS( title )

	Verwijdert &quot;Categorie:&quot; of &quot;Category:&quot;
]]
function p.removeCatNS( title )
	title = mw.ustring.gsub( title, &quot;^[Cc][Aa][Tt][Ee][Gg][Oo][Rr][Yy]%s*:%s*&quot;, &quot;&quot; )
	title = mw.ustring.gsub( title, &quot;^[Cc][Aa][Tt][Ee][Gg][Oo][Rr][Ii][Ee]%s*:%s*&quot;, &quot;&quot; )
	return title
end

--[[ 
	parseNegeerLijst( str )

	Parsed een door komma's gescheiden lijst van categorienamen
]]
function p.parseNegeerLijst( str )
	local lijst = {}
	
	cats = mw.text.split( str, ',', true )
	
	for _, cat in pairs( cats ) do
		cat = p.cleanupCatTitle( cat )
		lijst[cat] = &quot;&quot;
	end
	
	return lijst
end
	

--[[
	printCats( cats )

	Print de categorieen in cats.
	Als we geen broodkruimel kunnen we maken gebruiken we deze functie
        om simpelweg de direct bovenliggende cats te tonen.
]]
function p.printcats( cats )
	
	local str = &quot;&quot;
	
	str = str .. &quot;&lt;div style='text-align: left;'&gt;&amp;nbsp;Categories: &quot;
	
	if ( ( type( cats ) ~= &quot;table&quot; ) or next( cats ) == nil ) then
		str= str .. &quot;''Geen''&quot;
	else
		for cat in pairs( cats ) do
			str = str .. '[[:' .. cat .. '|' .. p.removeCatNS( cat ) .. ']]'
			if ( next( cats, cat ) ~= nil ) then
				str = str .. &quot; • &quot;
			end
		end
	end
	
	str = str .. '&lt;/div&gt;'
	
	return str
	
end

function p.printprobleem( )
	
	if ( p.problemen ~= nil and p.problemen ~= &quot;&quot; ) then
		return &quot;[[Category:&quot; .. p.probleemcat .. &quot;|&quot; .. p.problemen .. &quot;]]&quot;
	else
		return &quot;&quot;
	end
end

function p.probleem( letter )
	p.problemen = letter
end

--[[
	pptable( table )

	Maakt een string van een table gemaakt door createCategoryTrees().
	Alleen voor testen en debuggen.
]]
function p.pptable( table ) 
	
	local str = &quot;&quot;
        table = table or {}

	for k,v in pairs( table ) do
		str = str .. k .. &quot;: &quot;
		if ( type( v ) == &quot;string&quot; ) then
		else
			str = str .. &quot;{&quot; .. p.pptable(v) .. &quot;}, &quot;
		end
		
	end
	
	return str
end

return p</text>
      <sha1>6hm02rgj3lm78yzonmklpq6p504m85q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162684</id>
      <parentid>162683</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T11:49:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <origin>162684</origin>
      <model>Scribunto</model>
      <format>text/plain</format>
      <text bytes="9070" sha1="pni75up6cocp00eig5uw4cvtup0nr0m" xml:space="preserve">local p = {}

-- Openingstag voor alle tabellen in de broodkruimel
p.table = '&lt;table cellspacing=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;0&quot;&gt;'
-- Curly dinges voor achter vertakkingen
p.curly = '&lt;big&gt;}&lt;/big&gt;'
-- Wolkje voor weggelaten categorieen
p.wolkje = '(...)'
-- Maximaal aantal categorieen voor we het voor gezien houden
p.MAX = 50
-- Categorie waar we pagina's met broodkruimelproblemen in zetten
p.probleemcat = 'Wikipedia:Broodkruimelproblemen'

-- We houden bij of we problemen tegenkomen. Het soort probleem
-- geven we aan met een letter die als sorteersleutel in de 
-- probleemcategorie gebruiken. Als er meer problemen zijn, nemen
-- we gewoon de laatste.
--   &quot;C&quot;: er is iets mis met de wikitekst. Mogelijk een ontbrekende
--        sluittag oid.
--   &quot;P&quot;: parameterprobleem: er is een ongeldige waarde voor
--        een parameter opgegeven
--   &quot;M&quot;: we hebben p.MAX bereikt, dus de boom is niet af
--   &quot;O&quot;: de pagina (of categorie) is ongecategoriseerd
p.problemen = &quot;&quot;

--[[
    broodkruimel( frame )

    Maakt een broodkruimelnavigatie voor de categorieen van een pagina.
    Als frame.args[pagina] opgegeven is, wordt die pagina gebruikt.
    Zoniet, en frame.args[1] is opgegeven, dan wordt die pagina gebruikt.
    Als geen van beiden opgegeven is, wordt de huidige pagina gebruikt.
    
]]
function p.broodkruimel( frame )

    -- Voor welke pagina?
    local title = frame.args.pagina or frame.args[1]
	if ( not title or title == &quot;&quot; ) then
		title = mw.title.getCurrentTitle().prefixedText
	end
	
	-- Hoogte?
	local level = 8
	p.force = false
	if ( frame.args.lengte and frame.args.lengte ~= &quot;&quot; ) then
		n = tonumber( frame.args.lengte )
		if ( n ~= nil and n &gt; 0 ) then
			level = n
			if ( frame.args.forceer and frame.args.forceer ~= &quot;&quot; ) then
				p.force = true
			end
		else
			p.probleem( &quot;P&quot; )
		end
	end
	
	-- Maximale aantal parallelle vertakkingen?
	p.max_branch = 4
	if ( frame.args.maxbranch and frame.args.maxbranch ~= &quot;&quot; ) then
		local n = tonumber( frame.args.maxbranch )
		if ( n ~= nil and n &gt; 0 ) then
			p.max_branch = n
		else
			p.probleem( &quot;P&quot; )
		end
	end
	
	-- Text verkleinen?
	local txtsize = 20
	p.verklein = false
	if ( frame.args.startgrootte and frame.args.startgrootte ~= &quot;&quot; ) then
		p.verklein = true
		local n = tonumber( frame.args.startgrootte ) 
		if ( n ~= nil and n &gt; 0 ) then
			txtsize = 2 * n
		else
			p.probleem( &quot;P&quot; )
		end
	end
	
	-- Negeerlijst?
	p.negeerlijst = {}
	if ( frame.args.negeer and frame.args.negeer ~= &quot;&quot; ) then
		p.negeerlijst = p.parseNegeerLijst( frame.args.negeer )
	end
		
	-- Maak boom
	local trees = p.createCategoryTree( title, level )
	
	-- Maak kruimel
	local ntitle, ntree = next( trees )
	local kruimel = &quot;&quot;
	if ( type( ntree ) == &quot;table&quot; and next( ntree ) ) then
		kruimel = p.createBreadCrumb( ntitle, ntree, txtsize )
	else
		-- Als we geen broodkruimel kunnen maken omdat de pagina
		-- in meer dan max_branch cats zit, printen we simpelweg de
		-- bovenliggende cats: i.v.m. de layout moeten we in ieder
		-- geval iets tonen.
		kruimel = p.printcats( p.hoofdcats )
		if ( p.hoofdcats == nil or next( p.hoofdcats ) == nil ) then
			-- ongecategoriseerde pagina
			p.probleem( &quot;O&quot; )
		end
	end
	
	return kruimel .. p.printprobleem()
	
end

--[[

	parseCategories( wikitext )

	Zoekt geldige categorieen in wikitext.

]]
function p.parseCategories(txt)
	if txt == nil then return {} end

	local cats = {}

	-- Match Category:
	for category in mw.ustring.gmatch(txt, &quot;%[%[%s*[Cc]ategory%s*:%s*([^|%]]+)&quot;) do
		category = p.cleanupCatTitle(category)
		if mw.ustring.find(category, &quot;[{}%[%]]&quot;) == nil and mw.ustring.len(category) &lt; 100 then
			if p.negeerlijst[category] == nil then
				cats[category] = &quot;&quot;
				p.branchcount = p.branchcount + 1
			end
		else
			if p.hoofdcats == nil then p.probleem(&quot;C&quot;) end
		end
	end

	-- Match Kategoria:
	for category in mw.ustring.gmatch(txt, &quot;%[%[%s*[Kk]ategoria%s*:%s*([^|%]]+)&quot;) do
		category = p.cleanupCatTitle(category)
		if mw.ustring.find(category, &quot;[{}%[%]]&quot;) == nil and mw.ustring.len(category) &lt; 100 then
			if p.negeerlijst[category] == nil then
				cats[category] = &quot;&quot;
				p.branchcount = p.branchcount + 1
			end
		else
			if p.hoofdcats == nil then p.probleem(&quot;C&quot;) end
		end
	end

	if p.hoofdcats == nil then
		p.hoofdcats = cats
	end

	return cats
end


--[[

	createCategoryTree( title, maxlevel )

	Maakt een boom van de categorieen boven title, tot een afstand van
	maxlevel. Stopt als de boom meer dan p.max_branch takken bevat.

]]
function p.createCategoryTree( title, maxlevel ) 

	local level = 0
	local tree = { [title] = &quot;&quot; } 
	
	p.seen = {}
	p.count = 0
	
	while level &lt; maxlevel do
		level = level + 1
		p.branchcount = 0
		local new_tree = p.addLevel( mw.clone (tree) )
		if ( not p.force and p.branchcount &gt; p.max_branch ) then
			return tree
		elseif ( new_tree == nil ) then
			return tree
		end
		tree = new_tree
	end
	
	return tree
	
end

function p.addLevel ( tree )

	local result = {}
	
	for cat,rest in pairs( tree ) do
		
		if ( rest == &quot;&quot; ) then
			if ( p.seen[cat] ) then
				if ( cat == &quot;Category:Categories&quot; ) then
					result[cat] = {}
				else
					result[cat] = { [&quot;...&quot;] = {} }
					p.branchcount = p.branchcount + 1
				end
			else
				p.count = p.count + 1
				if ( p.count &gt; p.MAX ) then
					p.probleem( &quot;M&quot; )
					return nil
				end
				page = mw.title.new( cat )
				local cats = p.parseCategories( page:getContent() )
				result[cat] = cats
				p.seen[cat] = true
			end
		else
			local temp = p.addLevel( rest )
			if ( temp == nil ) then
				return nil
			else
				result[cat] = temp
			end
		end
	end
	
	return result
	
end


--[[

	createBreadCrumb( title, trees, txtsize )

	Maakt een breadcrumb navigatie voor trees.
	title: de titel van de pagina waarvoor de breadcrumb is
	trees: de categoriebomen zoals gemaakt door createCategoryTrees(title)
	txtsize: lettergrootte

]]
function p.createBreadCrumb( title, tree, txtsize )
	
        tree = tree or {}
	local str = &quot;&quot;
	
	if ( p.verklein ) then
		str = str .. '&lt;div style=&quot;font-size: ' .. math.floor( txtsize/2 ) .. 'pt&quot;&gt;'
	end
	
	str = str .. p.table .. '&lt;tr&gt;&lt;td align=&quot;right&quot;&gt;'
	
	local count = 0
	
	for ntitle, ntree in pairs( tree ) do
		count = count + 1
		if ( ntitle == &quot;...&quot; ) then
			str = str .. p.wolkje
		else
			if ( type( ntree ) == &quot;table&quot; ) then
				str = str .. p.createBreadCrumb( ntitle, ntree, txtsize-1 ) 
			else
				str = str .. p.createBreadCrumb( ntitle, {}, txtsize-1 ) 
			end
		end
	end
	
	str = str .. &quot;&lt;/td&gt;&lt;td&gt;&quot;
	
	if ( count &gt; 1 ) then
		str = str .. p.curly .. '&lt;/td&gt;&lt;td align=&quot;right&quot;&gt;'
	end
	if ( count &gt; 0 ) then
		str = str .. '&lt;/td&gt;&lt;td&gt;&amp;nbsp;&amp;rarr;&amp;nbsp;&lt;/td&gt;&lt;td&gt;'
	end
	
	str = str .. &quot;[[:&quot; .. title .. &quot;|&quot; .. p.removeCatNS( title ) .. &quot;]]&quot;
	str = str .. &quot;&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;&lt;/table&gt;&quot;
	
	if ( p.verklein ) then str = str .. &quot;&lt;/div&gt;&quot; end

	return str
	
end

--[[
cleanupCatTitle( title )

Standaardiseert een categorienaam: overbodige spaties aan begin en
eind weg, underscores vervangen door spaties, de eerste letter een
hoofdletter, naamruimte ervoor.
]]
function p.cleanupCatTitle( title )
	
	title = mw.text.trim( title )
	title = p.removeCatNS( title )
	title = mw.ustring.gsub( title, &quot;_&quot;, &quot; &quot; )
	title = mw.language.getContentLanguage():ucfirst( title )
	title = &quot;Category:&quot; .. title
	
	return title
	
end

--[[
	removeCatNS( title )

	Verwijdert &quot;Categorie:&quot; of &quot;Category:&quot;
]]
function p.removeCatNS( title )
	title = mw.ustring.gsub( title, &quot;^[Cc]ategory%s*:%s*&quot;, &quot;&quot; )
	title = mw.ustring.gsub( title, &quot;^[Kk]ategoria%s*:%s*&quot;, &quot;&quot; )
	return title
end

--[[ 
	parseNegeerLijst( str )

	Parsed een door komma's gescheiden lijst van categorienamen
]]
function p.parseNegeerLijst( str )
	local lijst = {}
	
	cats = mw.text.split( str, ',', true )
	
	for _, cat in pairs( cats ) do
		cat = p.cleanupCatTitle( cat )
		lijst[cat] = &quot;&quot;
	end
	
	return lijst
end
	

--[[
	printCats( cats )

	Print de categorieen in cats.
	Als we geen broodkruimel kunnen we maken gebruiken we deze functie
        om simpelweg de direct bovenliggende cats te tonen.
]]
function p.printcats( cats )
	
	local str = &quot;&quot;
	
	str = str .. &quot;&lt;div style='text-align: left;'&gt;&amp;nbsp;Categories: &quot;
	
	if ( ( type( cats ) ~= &quot;table&quot; ) or next( cats ) == nil ) then
		str= str .. &quot;''Geen''&quot;
	else
		for cat in pairs( cats ) do
			str = str .. '[[:' .. cat .. '|' .. p.removeCatNS( cat ) .. ']]'
			if ( next( cats, cat ) ~= nil ) then
				str = str .. &quot; • &quot;
			end
		end
	end
	
	str = str .. '&lt;/div&gt;'
	
	return str
	
end

function p.printprobleem( )
	
	if ( p.problemen ~= nil and p.problemen ~= &quot;&quot; ) then
		return &quot;[[Category:&quot; .. p.probleemcat .. &quot;|&quot; .. p.problemen .. &quot;]]&quot;
	else
		return &quot;&quot;
	end
end

function p.probleem( letter )
	p.problemen = letter
end

--[[
	pptable( table )

	Maakt een string van een table gemaakt door createCategoryTrees().
	Alleen voor testen en debuggen.
]]
function p.pptable( table ) 
	
	local str = &quot;&quot;
        table = table or {}

	for k,v in pairs( table ) do
		str = str .. k .. &quot;: &quot;
		if ( type( v ) == &quot;string&quot; ) then
		else
			str = str .. &quot;{&quot; .. p.pptable(v) .. &quot;}, &quot;
		end
		
	end
	
	return str
end

return p</text>
      <sha1>pni75up6cocp00eig5uw4cvtup0nr0m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gilmar Pisas</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8044</id>
    <revision>
      <id>162648</id>
      <parentid>152968</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T21:58:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>162648</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9077" sha1="ay0ckkad1zo5w5b2ump17bd32itl1y0" xml:space="preserve">{{Variante|c}}
{{Infobox politico| variante = c
| nomber = 
| nomber completo = Gilmar Simon Pisas
| fecha nacemento = 
| luga nacemento  = [[Soto]]
| fecha fayecimento= 
| luga fayecimento= 
| pais            = {{CUW}}
| funcion actual  = [[Lista di prome ministro di Kòrsou|promé minister di Kòrsou]]
| desde           = [[14 di yüni]] [[2021]] 
| antecesor       = [[Eugene Rhuggenaath]]
| partido         = [[Movementu Futuro Kòrsou|MFK]]
| ofishi          = eks-polis, polítiko
| temporada1      = 2017-2021
| funcion1        = miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]
| website         = 
}}
'''Gilmar Simon (&quot;Pik&quot;) Pisas''' (☆ [[28 di òktober]] [[1971]] na [[Soto]], [[Kòrsou]]) ta un [[Polítika|polítiko]] [[Kòrsou|kurasoleño]] i [[Lista di prome ministro di Kòrsou|promé minister di pais Kòrsou]] desde 14 di yüni 2021.&lt;ref&gt;[https://www.vigilantekorsou.news/awe-lo-tuma-luga-e-seremonia-ofisial-di-huramentashon/ Awe lo tuma luga e seremonia ofisial di huramentashon], [[Vigilante]] (14 di yüni 2021)&lt;/ref&gt; Entre 2017 i 2021 e tabata miembro di [[parlamento di Kòrsou]] i a fungi komo promé minister di 24 di mart 2017 pa 29 di mei 2017 den e gabinete interino Pisas I. E ta lider di partido [[Movementu Futuro Kòrsou]] (MFK) i susesor di [[Gerrit Schotte]] desde 2020.

== Bida i labor ==
Pisas a nase i lanta den área rural di [[Bandabou]], den e pueblo di Soto.&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/oppositie-wint-parlementsverkiezingen-op-curacao-hervormingsverdrag-met-nederland-ter-discussie~b9cecd24/|auteur=Broere, Kees|titel=Oppositie wint parlementsverkiezingen op Curaçao, hervormingsverdrag met Nederland ter discussie|werk=De Volkskrant|datum=2021-03-20|bezochtdatum=2024-06-30|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220504110049/https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/oppositie-wint-parlementsverkiezingen-op-curacao-hervormingsverdrag-met-nederland-ter-discussie~b9cecd24/|archiefdatum=2022-05-04}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MFK&quot;&gt;{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2021/03/20/mfk-leider-pisas-veroorzaakt-politieke-aardverschuiving-op-curacao/|auteur=Dam, Oscar van|titel=MFK leider Pisas veroorzaakt politieke aardverschuiving op Curacao|werk=Caribisch Netwerk|datum=20 maart 2021|bezochtdatum=2024-06-30|archiefurl=https://web.archive.org/web/20210322093502/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2021/03/20/mfk-leider-pisas-veroorzaakt-politieke-aardverschuiving-op-curacao/|archiefdatum=2021-03-22}}&lt;/ref&gt; El a kuminsá su karera ku kuerpo polisial i a kompletá su entrenamentu na e akademia di polis na 1993 komo e mihó graduado.&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010644988:mpeg21:a0123|titel=Politiekorps krijgt zestien agenten erbij|werk=[[Amigoe]]|datum=1993-03-06|bezochtdatum=2024-06-30}}&lt;/ref&gt; Pisas a dal su promé pasonan den [[polítika]] ku [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]; despues el a djòin e [[Partido MAN]]. Na 2010 el a kambia pa e partido nobo [[Movementu Futuro Kòrsou|MFK]], kaminda el a logra traha su kaminda pa bira e di dos hòmber di e partido despues di Gerrit Schotte.&lt;ref name=&quot;MFK&quot;/&gt;

Pisas a keda eligí komo miembro di [[parlamento di Kòrsou]] den e elekshonnan di 5 di òktober 2016. Dia 17 di febrüari 2017, el a keda eligí tambe komo [[Lista di presidente di Parlamento di Kòrsou|presidente di parlamento]].

Dia 24 di mart 2017, Pisas a huramentá komo [[promé minister]] y tambe a okupá e funshon di minister di Hustisia. El a enkabesá e gabinete Pisas I&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://antilliaansdagblad.com/curacao/15448-ministers-interim-kabinet-bekend|title=Ministers interim-kabinet bekend|publisher=Antilliaans Dagblad|datum=2017-03-24|bezochtdatum=2-24-06-30|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230603032605/https://antilliaansdagblad.com/curacao/15448-ministers-interim-kabinet-bekend|archiefdatum=2023-06-03}}&lt;/ref&gt;, un gabinete interino ku tabatin e tarea di prepará e elekshonnan parlamentario di 28 di aprel 2017. Despues di e elekshonnan aki, e gabinete lo ta ofisialmente demisionario. E gabinete Rhuggenaath a huramentá dia 29 di mei 2017. Na 2018, investigashon di minister Armin Konket di Atministrashon, Planifikashon i Servisio a mustra ku numeroso nombramentu, promoshon i bonus iregular a tuma lugá durante e gobernashon kòrtiku di Pisas. Esakinan a wòrdu parsialmente deshasí, pero sin konsekuensianan adverso pa esnan enbolbí.&lt;ref&gt;[[Antilliaans Dagblad]], 24 di yanüari 2018&lt;/ref&gt;

Pisas a regresá komo miembro di parlamento despues di elekshon. Na kuminsamentu di febrüari 2019, el a bira lider di frakshon di MFK i e susesor di Gerrit Schotte, kende a pèrdè su membresia di parlamento pa motibu di tin ku sinta un kastigu di tres aña di prizòn pa, entre otro kosnan, korupshon ofisial. Meimei di 2020 el a wòrdu eligí lider di partido MFK, komo susesor di Gerrit Schotte.&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://paradisefm.cw/pisas-enige-kandidaat-voor-mfk-leiderschap/|titel=Pisas enige kandidaat voor MKF-leiderschap|werk=ParadijsFM|datum=1 juni 2020|bezochtdatum=7 november 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201125144211/https://paradisefm.cw/pisas-enige-kandidaat-voor-mfk-leiderschap/|archiefdatum=2020-11-25}}&lt;/ref&gt;

== Konsternashon ==
Den aprel 2017, Pisas a sali den notisia despues di un bishita na [[Sentro di Detenshon i Korekshon Kòrsou|prizòn Koraal Specht]], durante kua e supuestamente a primintí un suma di 750 euro pa luna na prezunan ku tabata ekspresá intenshon di bai vota.&lt;ref&gt;{{Citeer web |url=https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2170430-verkiezingen-curacao-democratie-of-maffiastaat |titel=Verkiezingen Curaçao: democratie of 'maffiastaat'?|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230528105938/https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2170430-verkiezingen-curacao-democratie-of-maffiastaat|archiefdatum=2023-05-28}}&lt;/ref&gt; Esaki a kousa komentario riba retnan sosial, kaminda e akto aki a wòrdu deskribí komo un “stunt di elekshon.”&lt;ref&gt;{{Citeer web |url=https://nos.nl/artikel/2170161-interim-premier-curacao-heeft-het-wel-heel-gezellig-met-gevangenen |titel=Interim-premier Curaçao heeft het wel heel gezellig met gevangenen|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230421224852/https://nos.nl/artikel/2170161-interim-premier-curacao-heeft-het-wel-heel-gezellig-met-gevangenen|archiefdatum=2023-04-21}}&lt;/ref&gt;

Rònt di mart 2022, a surgi konsternashon den komunidat tokante e patronchi di biahamentu di parlamentarionan durante e durante e reseshon na Kòrsou. Un biahe spesífiko pa Dubai a resultá hopi kostoso, sin produsí ningun resultado konkretu,&lt;ref&gt;{{Citeer web |url=https://www.curacaochronicle.com/post/local/prime-ministers-costly-trip-to-dubai-during-times-of-financial-distress/ |titel=Prime Minister’s costly trip to Dubai during times of financial distress|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230713210444/https://www.curacaochronicle.com/post/local/prime-ministers-costly-trip-to-dubai-during-times-of-financial-distress/|archiefdatum=2023-07-13}}&lt;/ref&gt;, i loke a resulta den krítika riba e manera di biahamentu en general di miembronan di Parlamento.&lt;ref&gt;{{Citeer web |url=https://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/26794-martines-klaar-met-parlatino-snoepreisjes |titel=snoepreisjes|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230305092659/https://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/26794-martines-klaar-met-parlatino-snoepreisjes|archiefdatum=2023-03-05}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2022/09/05/parlementsvoorzitter-curacao-geld-voor-vliegreisjes-is-op/ |titel=geld vliegreizen op|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230305092700/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2022/09/05/parlementsvoorzitter-curacao-geld-voor-vliegreisjes-is-op/|archiefdatum=2023-03-05}}&lt;/ref&gt;

Na fin di 2022, negosiashon pa re-inisiá e operashonnan di [[refineria Isla]] a faya. E kandidato prinsipal pa e atkisishon, CPR, a presentá dokumento falsifiká referente na presunto finansiamento pa modernisashon di e planta. Esaki a trese konsekuensia serio, inkluso un denunsia formal pa [[Banko Sentral di Kòrsou i Sint Maarten|CBCS]]&lt;ref&gt;{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/landen/curacao/antilliaansdagblad-aangifte-cbcs-in-cpr-traject/ |titel=aangifte CBCS in Isla traject|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230322102804/https://knipselkrant-curacao.com/landen/curacao/antilliaansdagblad-aangifte-cbcs-in-cpr-traject/|archiefdatum=2023-03-22}}&lt;/ref&gt;. Varios debate den parlamento a indiká ku Pisas supuestamente a skonde òf retené informashon esensial for di otro miembronan di gobièrnu i parlamento.&lt;ref&gt;{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/landen/curacao/antilliaansdagblad-pisas-help-me-dan/ |titel=help me dan|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230603185411/https://knipselkrant-curacao.com/landen/curacao/antilliaansdagblad-pisas-help-me-dan/|archiefdatum=2023-06-03}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

{{Navegashon Promé minister di Kòrsou}}
{{Appendix}}

{{DEFAULTSORT:Pisas, Gilmar}}
[[Category:Hende]]
[[Category:Polítiko di Kòrsou]]
[[Category:Premier di Kòrsou]]</text>
      <sha1>ay0ckkad1zo5w5b2ump17bd32itl1y0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Josué Duverger</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8056</id>
    <revision>
      <id>162653</id>
      <parentid>107501</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T01:23:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>12063</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>162653</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="738" sha1="qklr9wb28r30aff7b8hpumobzqa432g" xml:space="preserve">{{Databox}}
'''Josué Duverger''' (☆ [[27 di aprel]] [[2000]], [[Montreal]]) ta un [[futbol|futbolista]] profeshonal di desendensia [[haiti]]ano, ku ta hunga komo portero di e klup [[Portugal|portugues]], [[F.C. Vitória]] (Setúbal) i pa e [[ekipo nashonal haitiano]].&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20210627193956/https://lenouvelliste.com/article/178833/haiti-fait-plier-les-emirats-arabes-unis Haïti fait plier les Émirats arabes unis], Lenouvelliste.com, 10 november 2017. Rekuperá 20 yüni 2021.&lt;/ref&gt;

{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1028897289|titulo=Josué Duverger}}
{{References}}
}}

{{DEFAULTSORT:Duverger, Josué}}
[[Category:Futbolista]]
[[Category:Hende]]
[[Category:Haiti]]</text>
      <sha1>qklr9wb28r30aff7b8hpumobzqa432g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Usuario:Caribiana/Sandbox/Idioma</title>
    <ns>2</ns>
    <id>8108</id>
    <revision>
      <id>162635</id>
      <parentid>162328</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T19:30:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <origin>162635</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="65555" sha1="26oln0tz482chthoxptw7pa9o59gyse" xml:space="preserve">* [https://www.ea.aw/pages/wp-content/uploads/2019/09/Literatura-na-papiamento-havo.pdf Literatura na papiamento]
nieuw: [[gramatika]] - [[frase]] - [[sílaba]] - [[semántika]] - [[suheto]] - [[supstantivo]] - [[athetivo]] - [[verbo]] - [[vokal]] - [[konsonante]] - [[sufiho]] - [[atverbio]] - [[koma]] - [[pronòmber]]
-------------------------
sufiho elemento di nifikashon ku ta pega tras di un
palabra: landa-mentu
-----
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Prefiho''' ([[ingles]]: ''prefix''; [[hulandes]]: ''voorvoegsel'') ta un tipo di afiho cu ta wordo poni dilanti di un [[palabra]] pa cambia su nificacion of pa forma un palabra nobo.

== Uzo di prefiho ==
Un prefiho ta uni na e riba di un palabra base (tambe yama [[radikal]]) pa agrega un matiz di nifikashon. Den e idioma [[Papiamentu|Papiamento]], prefiho ta generalmente deriva di idioma [[Latin]] of [[Griego]], pero tambe por tuma forma adapta segun uzo local.

=== Ehempel ===
* re-  → ta indica repeticion: rebaha (baha di nobo)
* in-  → ta indica negacion: inútil (no útil); innecesario (no ta necesario)
* des- → ta indica negacion of reverso: desarma (kita arma)
* pre- → ta indica anterioridad: prepara (haci cla prome)

== Importansia linguistico ==
Prefihonan ta importante den formacion di palabra y den analizá e structura morfologico di un idioma. Nan ta yuda pa crea palabra deriva y pa expresa idea manera negacion, repeticion, tempo, of grado.

== Diferensia ku otro afijonan ==

Un '''prefiho''' ta wordo poni promé di e radikal: re-pensa

Un '''sufiho''' ta wordo poni tras di e radikal: pensa-tivo

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Yule, George (2016). ''The Study of Language''. Cambridge University Press (di 6 edicion).
* Crystal, David (2008). ''A Dictionary of Linguistics and Phonetics''. Blackwell Publishing (di 6 edicion).

[[Kategoria:Linguistica]]

----------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
Den [[fonétika|fonetica]], '''consonante''' (na [[Ingles]]: ''consonant''; na [[Hulandes]]: ''medeklinker'') ta un [[zonido]] di bos, forma pa un coriente di aire cu ta topa cu un of otro obstaculo, sea parcial of total, den e tracto vocal (boca y garganta). E ta un di e dos tipo principal di zonidonan di bos, e otro ta e [[vocal]]. Contrario na un [[vocal]], un consonante ta rekeri un tipo di tapamento, estorbo, of contacto den boka, como na nivel di e labionan, e lenga, of e dente, pa forma zonido.

E palabra “consonante” ta bini di [[Latin]] ''consonans'', cu ta nifica “zonido cu ta zona hunto” (''con'' = hunto, ''sonare'' = zona). Tradicionalmente, consonantenan ta wordo considera zonido cu no por existi sin un vocal acerca.

== Aplicacion ==
=== Papiamento ===
Den e idioma [[Papiamentu|Papiamento]], por haña varios consonante den uso diario. E cantidad di consonante por varia segun e dialecto, pero generalmente e siguiente letternan ta representa consonante den e alfabet:

'''B, C, D, F, G, H, J, K, L, M, N, P, R, S, T, V, W, Y, Z'''

E letter '''Q''' casi no ta wordo uza; generalmente e ta wordo substitui/suplantá pa 'K'. E letter '''X''' ta usa solamente den palabra stranhero.

Tur palabra den Papiamento ta contene un of mas consonante, cu ta forma [[silaba]]nan hunto cu e vocalnan.

{| class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;65%&quot;
! colspan=2 | Vocal || Balor na Papiamento&lt;br&gt; {{ABW|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel || Balor na Papiamentu&lt;br&gt; {{CUW|bandera}}/{{BON|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel 
|-
| colspan=2 | b || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ala, ca'''b'''a || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ibu, fa'''b'''or 
|-
| rowspan=2 | c || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}} || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || mere'''c'''e, ha'''c'''i || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || '''C'''ecilia 
|-
| elsewhere || {{IPA|/k/}} || '''c'''aminda, '''c'''la || style=&quot;text-align:center&quot; | /k/ || '''C'''aracas  
|-
| colspan=2 | ch{{ref|dig|b}} || {{IPA|/tʃ/}} || '''ch'''ikito  || style=&quot;text-align:center&quot; | /tʃ/ || '''ch'''api 
|-
| colspan=2 | d || style=&quot;text-align:center&quot; | /d/ || '''d'''ocumento, '''d'''al || style=&quot;text-align:center&quot; |/d/ || '''d'''uru, '''d'''ede 
|-
| colspan=2 | dj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/dʒ/}} || '''dj'''aca || style=&quot;text-align:center&quot; | /dʒ/ || '''dj'''ente ||
|-
| colspan=2 | f || style=&quot;text-align:center&quot; | /f/ || '''f'''ama || {{IPA|/f/}} || '''f'''òrki ||
|-
| rowspan=2 | g || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}}, final || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || '''g'''esto, ma'''g''' || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || mar'''g'''en, brù'''g''' ||
|-
| before unstressed {{angbr|e}}, elsewhere || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''arganta, san'''g'''er || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''osa, man'''g'''el ||
|-
| colspan=2 | h || {{IPA|/h/}} || '''h'''asta, '''h'''abilidad || {{IPA|/h/}} || '''h'''ari, '''h'''eru ||
|-
| colspan=2 | j{{ref|loan|a}} || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''j'''ong, '''j'''as&lt;br&gt;'''J'''uan || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''J'''an Thiel&lt;br&gt;'''J'''ulia || Some places still maintain their old spelling, e.g. Salinja. Here the {{angbr|nj}} is pronounced {{IPA|/ɲ/}}.
|-
| colspan=2 | k || {{IPA|/k/}} || '''k'''ishiki, '''k'''ere || {{IPA|/k/}} || '''k'''enta, se'''k'''reto ||
|-
| colspan=2 | l || {{IPA|/l/}} || '''l'''ista, '''l'''aba || {{IPA|/l/}} || '''l'''esa, k'''l'''a ||
|-
| colspan=2 | m || {{IPA|/m/}} || '''m'''ucha, pre'''m'''io || {{IPA|/m/}} || '''m'''an, la'''m'''pi || 
|-
| rowspan=2 | n || before {{angbr|co}}, {{angbr|cu}}, {{angbr|g}}, {{angbr|k}},&lt;br&gt;final except after stressed vowel || {{IPA|/ŋ/}} || ma'''n'''go, pa'''n''' || {{IPA|/ŋ/}} || a'''n'''ker, bo'''n''' || In Papiamento, {{angbr|c}} followed by {{angbr|o}} or {{angbr|u}} would be pronounced as a {{IPA|/k/}} (see below), thus having the same effect on the {{angbr|n}} as {{angbr|k}} would.
|-
| elsewhere || {{IPA|/n/}} || '''n'''atural, te'''n'''e, algu'''n''' || {{IPA|/n/}} || '''n'''echi, he'''n'''de, tempra'''n''' ||
|-
| colspan=2 | ñ || {{IPA|/ɲ/}} || a'''ñ'''a, so'''ñ'''o || {{IPA|/ɲ/}} || ba'''ñ'''a, '''ñ'''apa || 
|-
| colspan=2 | p || {{IPA|/p/}} || '''p'''ipa, ado'''p'''ta || {{IPA|/p/}} || '''p'''alu, sa'''p'''u ||
|-
| colspan=2 | q{{ref|loan|a}} || {{IPA|/k/}} || '''q'''uesillo || {{IPA|/k/}} || '''Q'''uebec ||
|-
| colspan=2 | r || {{IPA|/r/}} || te'''r'''a, '''r'''osa || {{IPA|/r/}} || ba'''r'''ba, pode'''r''' ||
|-
| colspan=2 | s || {{IPA|/s/}} || '''s'''aya, '''s'''ucu || {{IPA|/s/}} || kru'''s''', pa'''s'''a || In Papiamento, the {{angbr|s}} has a {{IPA|/ʃ/}} sound in words ending in -sion. In Papiamentu, it is written as -shon.
|-
| colspan=2 | sc || {{IPA|/s/}} || adole'''sc'''ente, pi'''sc'''ina || || ||
|-
| colspan=2 | sh{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''imis || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''ete ||
|-
| colspan=2 | t || {{IPA|/t/}} || '''t'''in, '''t'''ata || {{IPA|/t/}} || '''t'''rapi, ri'''t'''mo ||
|-
| colspan=2 | v || {{IPA|/b/}}&lt;br&gt;{{IPA|/v/}} || '''v'''iuda&lt;br&gt;di'''v'''orcio || {{IPA|/v/}} || '''v'''erbo, '''v'''itamina ||
|-
| colspan=2 | w || {{IPA|/w/}} || '''w'''ega || {{IPA|/w/}} || '''w'''owo ||
|-
| colspan=2 | x{{ref|loan|a}} || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} || e'''x'''amen, cone'''x'''ion, refle'''x'''ion  || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} ||  ||
|-
| colspan=2 | y || {{IPA|/j/}} || '''y'''ama, ha'''y'''a || {{IPA|/j/}} || '''y'''uda, ka'''y'''ente ||
|-
| colspan=2 | z || {{IPA|/z/}} || '''z'''ona || {{IPA|/z/}} || '''z'''eta || In Papiamento, the {{angbr|z}} has a {{IPA|/s/}} sound in words ending in -eza, -anza or with a {{angbr|z}}. In Papiamentu, they are written as -esa and -ansa.
|-
| colspan=2 | zj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''eito || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''ar ||

| colspan=2 | ù || || || style=&quot;text-align:center&quot; |/ʏ/ || b'''ù'''s, y'''ù'''frou 
|-
| colspan=2 | ü || || ||style=&quot;text-align:center&quot; | /y/ || h'''ü'''r 
|-
|}

== List di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (7th ed.). Cengage Learning.
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]
----------------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Sustantivo''' (na [[Ingles]]: ''noun''; na [[Hulandes]]: ''zelfstandig naamwoord'') ta un tipo di [[palabra]] den gramatica cu ta sirbi pa nombra hende, luga, cos, idea, of otro ser, sea concreto of abstracto. E palabra “sustantivo” mes ta bini di [[Latin]] substantia, ku ta nifiká “substancia” of “loke ta di esencia”.

== Rol den frase ==
Den un frase, un sustantivo ta generalmente e sujeto of e objeto di un verbo. E ta e elemento ku e verbo ta referí na dje, i regularmente ta precedí of sigui pa un [[artikulo]] (manera “un”, “e”, “esey”) of un [[adhetivo]].

== Clase di sustantivo ==
Sustantivonan por wordo dividí den varios kategoria:

'''Sustantivo komun''': nombra hende, kos of lugá den manera general, por ehèmpel: mùsiko, buki, isla.

'''Sustantivo propio''': nombra spesífiko pa hende, lugá of entidad, i ta skibí ku mayuscula, manera: Maria, Aruba, Google.

'''Sustantivo konkretu''': nombra kos ku por wordo mira of tuma, manera: mesa, silla, barco.

'''Sustantivo abstrakto''': ta referí na idea, sentimiento of estado, manera: amistat, libertat, konsenshi.

== Género y número ==
Tur sustantivo den Papiamento tin un [[género gramatikal]]: ta òf masculino òf femenino. E género ta influenshá e forma di artikulo y adhetivo ku ta akompañ'é (por ehèmpel: e homber vs e muher).

Tambe, sustantivonan por ta den forma [[singular]] (un solo) of [[plural]] (más ku un), manera: buki / bukinan, muchanan / mucha.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Real Academia Española (2021). ''Gramática esencial de la lengua española''. Espasa.
* Trupia, Sandro (1995). ''Linguistica generale e grammatica''. Zanichelli.

[[Kategoria:Gramatika]]
[[Kategoria:Linguistica]]

----------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Silaba''' (na inglés: ''syllable''; na hulandés: ''lettergreep'') ta un unidat ritmiko di zonido den un palabra. Un silaba ta normalment forma pa un [[vocal]] solo of un kombinashon di [[konsonante|konsonantenan]] y vocal, cu ta pronuncia manera un solo pulso di bos.

Buki di oro: sílaba ta e porshon mínimo di un palabra ku ta kontené un vokal: ka-bri-tu (3 sílaba); di-a (2 sílaba)

== Estructura di silaba ==
Un silaba por konsistí di tres parti prinsipal:

'''Onset''': e konsonante of konsonantenan na komienso (optativo)

'''Nukleo''': e vocal prinsipal di e silaba (obligatorio)

'''Koda''': e konsonante of konsonantenan despues di e vocal (optativo)

Por ehempel, den e palabra &quot;boka&quot;, nos tin dos silaba: bo-ka.
— Bo: onset = &quot;b&quot;, nukleo = &quot;o&quot;, koda = nèchi
— Ka: onset = &quot;k&quot;, nukleo = &quot;a&quot;, sin koda

== Silabashon den Papiamento ==
Den idioma [[Papiamentu|Papiamento]], e forma di e silabanan ta fundamental pa duna ritmo y entonashon na palabra. E regla pa separa silaba ta importante pa pronunciashon, poesia y ortografia.

Por ehempel:

kasita → ka-si-ta

bonita → bo-ni-ta

trahadón → tra-ha-dón

== Importansia linguístiko ==
E analisis di silaba ta un aspekto esensial den [[fonologia]], ortografia, y e forma di rima den poesia. E struktura di silaba por varia segun idioma, pero tur idioma tin algun forma di silaba den su sistema linguístiko.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.  
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.  
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (di 7 edicion). Cengage Learning.  
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]

--------
{{Databox}}
'''Kontakto di idioma''' 

en.wiki:Contacto di idioma ta sosodé ora ku papiadónan di dos òf mas idioma òf variedat ta interkambiá ku i influensiá otro. E estudio di kontakto di idioma ta wòrdu yamá lingwístika di kontakto. Kontakto di idioma por sosodé na fronteranan di idioma,[1] entre idiomanan di adstrato, òf komo resultado di migrashon, ku un idioma intrusivo ku ta fungi komo sea un superstrato òf un substrato.

Ora ku papiadónan di diferente idioma ta interkambiá estrechamente, ta tipiko pa nan idiomanan influensiá otro. Kontakto intensivo di idioma por resultá den konvergensia òf releksifikashon di idioma. Den algun kaso un idioma di kontakto nobo por wòrdu kreá komo resultado di e influensia, manera un idioma pidgin, krioyo òf miksto. Den hopi otro kaso, kontakto entre hablantenan ta sosodé ku efektonan duradero na eskala mas chikí riba e idioma; esakinan por inkluí e prestamo di palabranan di prestamo, kalku, òf otro tipo di material lingwístiko.

Multilingwismo tabata komun durante gran parti di historia humano, i awendia mayoria hende na mundu ta multilingual.[2] Hablantenan multilingual por partisipá den kambio di kódigo, e uso di vários idioma den un solo kombersashon.

Métodonan for di sosiolingwístika[3] (e estudio di uso di idioma den sosiedat), for di lingwístika di korpus i for di lingwístika formal ta wòrdu usá den e estudio di kontakto di idioma.

----------
[https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20250524.pdf Celebra ta de vez en cuando, trabao ta continuo], Bon Dia Aruba, Rubrica Asina bon Nos Papiamento ta? (24 di mei 2025)

Como medio di comunicacion nos posicion ta diferente, ya cu nos ta para meymey di e desaroyo di nos idioma a base diario. Esey ta duna un obligacion extra, pasobra loke nos ta publica ta pasa bao wowo di miles di lector diariamente. Mihor nos percura anto pa skirbi di tal forma cu nos ta respeta loke tin, pero di otro banda ta mira lo valioso di e entrada continuo di palabra nobo den nos idioma y usa nan di forma apropia.Den e casi cuatro aña di existencia di e column aki, nos a toca un sinfin di tema, semper di forma critico, sin ofende ningun hende.
Na ocasion di e promer aniversario, na augustus 2022, nos a publica un lista di e topiconan cu nos ta trata den e aña ey, di forma critico. Esakinan ta duna un bon impresion di e amplitud di e temanan y a la vez ta mustra cu ainda tur ta relevante.
Un resumen:
* Aki, akinan, akinanan... tocante uso innecesario y excesivo di ‘nan’ 
* Uso innecesario y excesivo di ‘wordo’ o ‘ser’ 
* Paso o pasobra? Papia y skirbi ta dos cos diferente
* Atende cu... o atende? Atende un asunto cu un persona; no atende cu un
asunto 
* ‘Encuanto di’ y ‘tocante di’, tambe ‘durante di’: uso
incorecto y innecesario di e palabra ‘di’ Contra? O Contra
di...?
* Uso corecto di ‘na’ den diferente contexto; ki ora ‘den’ y ki ora ‘na’? 
* Palabra modifica incorectamente: ‘nombracion’, ‘comportacion’, ‘cargacion’ (nombramento; comportamento; cargamento) 
* Parha o pahra...? Un palabra modifica recientemente 
* Tabatin o tabata tin...? Kico ta corecto? 
* Gobernado o Gobernador... Ta usa e ‘r’ si of no?
* Diferencia entre idioma papia y skirbi
* Agradable o agradabel...? Tocante origen Portugues/Spaño di
e variantenan Directiva o ‘Hunta di Directiva’ Con pa adopta
termino corectamente 
* Ki ora un palabra ta bira ‘Papiamento’...? 
* E proceso di adopcion y adaptacion Reforza, enforsa, reenforsa...? Palabra adopta di diferente fuente, reemplazando
palabra existente caba “Esey no tin di haber cu…?” Corecto,
of no? Origen di e expresion Compromiso, compromis, compromise...? Mesun palabra, adopta di diferente banda 
* Di dje, den dje, di unda e ‘dje’ ta bin...? 
* Doble negacion: ki ora si y ki ora no? 
* Uso di distincion di genero masculino/femenino
* Ortografia uniforme un reto...? Variedad di ortografia cu medionan ta haya di tur banda 
* Terminonan opuesto: ‘progresivo’ o ‘progresista’; ‘conservativo’ o ‘conservador’? 
* Entre ‘advertencia’ y ‘advertentie’; uso corecto of no? Curasha o encurasha...?
Reforza o reenforza...? Uso corecto of no?Pret of leuk...?
Eigenlijk of...? Influencia di Hulandes den Papiamento Pa of
Pa...? Para o por...? Voor of door...? Origen di nos ‘pa’
* E la bay o el a bay? Kico ta corecto? 
* Tocante eror gramatical cu casi no ta ripara... ‘Loke ta’ o ‘loke cu ta’?
* Paris o Parijs? Londen, London o Londres? Variedad den nomber geografico...Nacionnan Uni o United Nations; IMF o FMI...? Cual idioma tin preferencia...? 
* Entre desaroyo liber y formalisacion di idioma: ki rumbo pa tuma? Papiamento manera papia..., o skirbi? 
* Tocante uso di ‘es’, ‘esnan’, ‘esunnan’...‘Cune’ o ‘cu nan’:
* Tocante erornan cu no ta detecta facilmente...Papiamento ta rico na diferente tipo di vocal; a traves di influencia diverso
* Algo mas di nos herencia Portugues; un exploracion den nos vocabulario.

Nota: si bo ta desea pa nos trata un tema specifico atrobe, o mas amplio, laga nos sa via reaccion riba Facebook, o un mail na bondia.aruba@gmail.com

---------------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Educacion Profesional Intermedio''' (EPI) ta enseñansa riba nivel MBO (''Middelbaar Beroepsonderwijs'') na [[Aruba]]. E ta encera ...
Colegio EPI ta e unico instituto di enseñansa riba nivel MBO na Aruba., situa den Venusstraat 3 na Oranjestad??


== Colegio EPI == 
A funda Colegio EPI riba prome di augustus 1997. Ta ofrece educacion na nivel 3, 4 y 5 consistiendo di e unidadnan; Salubridad &amp; Servicio, Economia, Hospitalidad y Turismo y Ciencia &amp; Tecnologia.&lt;ref&gt;[https://24ora.com/na-colegio-epi-partido-futuro-a-gana-eleccion-cu-nuebe-asiento/ Na Colegio EPI partido FUTURO a gana eleccion cu nuebe asiento], 24ora.com (2 di december 2024 &lt;/ref&gt;

Na aña 2022 Colegio EPI a introduci ocho estudio nobo. Na tur por scoge entre 13 diferente estudio, manera: Allround medewerker Information Technology Systems and Devices, Expert Information Technology Systems and Devices, Elektrotechniek, Allround Assistant Business Services, Business Administration &amp; Control Specialist, Certified Cook, Associate of Applied Science in Culinary Arts, Zelfstanding Medewerker Travel &amp; Hospitality, Leidinggevende Travel &amp; Hospitality, Associate Of Science Degree in Hotel and Restaurant Management, Verpleegkundige, Verzorgende y Social Pedagogische Medewerker.

Colegio EPI ta conta cu mas di 2000 studiante y mas cu 74% di nan ta logra termina nan estudio cu exito.

[[:Category:Enseñansa]]
[[:Category:Aruba|Enseñansa]]
----------------------------
== Arte di Palabra ==
'''Arte di Palabra''' ta un competensia literario ku partisipashon di hoben di Aruba, Boneiru i Korsou. (zie nl.wiki) Meta di e evento ta pa promove amor pa cultura di idioma Papiamento y aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y e desaroyo di dominio di idioma.

== Historia ==
E evento di Arte di Palabra ta existi for di aña 2000 i a cuminsa na Korsou. Ange Jessurun, consulente di Papiamento e tempo ey, a krea e evento pa celebra e hecho cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y [[haiku]]. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.

Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.

== Publikashon ==
*Pòtpurí Arte di Palabra 2009, kolekshon di e miho obranan propio 2000-2008 
*Pòtpurí Arte di Palabra 2014, bundel van de beste eigen werken 2009-2013
*Pòtpurí Arte di Palabra 2019, bundel van de beste eigen werken 2014-2018&lt;ref&gt;{{citeer boek|url=https://data.swpportal.com/upload/books/files/pdf.php?hash=f612ef13d53ec151f70f21767b8546f4&amp;filename=potpuri-arte-di-palabra-2019_inkijkexemplaar.pdf|taal=pap|werk=Arte di Palabra|titel=Pòtpurí Arte di Palabra 2019|datum=|bezochtdatum=10 september 2019}}&lt;/ref&gt;

nl.wiki:Arte di Palabra ta un kompetensia den Papiamentu pa hóbennan den enseñansa sekundario na Aruba, Bonaire i Kòrsou.
Nacemento
For di aña skolar 1998-1999 &quot;Papiaments&quot; a bira un asignatura obligatorio den enseñansa sekundario na Kòrsou. E dato aki a duna e impulso pa e inicio di Arte di Palabra, cu na aña 2000 a tuma luga pa prome biaha na Curaçao. For di aña 2006 ta organisá kareda na Bonaire i for di aña 2009 tambe na Aruba.

Arte di Palabra ta tuma lugá tur aña i su meta ta pa desaroyá talento literario hóben i literatura pa mucha papiamentu dor di recitashon di poema i konta storia.

E kompetensia tin tres kategoria di presentashon: poesia, haiku i relato kòrtiku. Kada kategoria ta dividi den dos grupo: klasnan di skol 1-2 i klasnan di skol 3-6. Den klasnan 1 i 2 ta trata di poemas i storianan eksistente i den klasnan mas haltu ta trata di obranan original (propio). E evaluashon ta distinguí entre trabou propio i trabou eksistente. E finalistanan for di e rondonan di klasifikashon na Aruba, Bonaire i Kòrsou lo kompetí ku otro den e ronde final.[1] 1]

E final di Arte di Palabra ta pasa pa tur isla i ta dirigí dor di e Stichting Arte di Palabra ku sosten di Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch gebied. E final ta generalmente konektá ku e entrega di e premionan di Tapushi Literario na honor di e ikonanan kultural na Aruba, Bonaire i Kòrsou.

{{Appendix}}

NOTES
DIA 29 di juli 2021 a tuma lugar na Aruba, na Cas di Cultura, final di e competencia literario Arte di Palabra, cu participacion di hoben di Aruba, Boneiro y Corsou.&lt;ref&gt;https://www.awemainta.com/newspapers/AM210810/offline/download.pdf  Arte di Palabra un celebracion na, di y pa Papiamento di kita sombre], Awemainta, 10 ougustus 2021. Rekupera ougustus 2021&lt;/ref&gt;
Fundacion Lanta Papiamento (FLP) tabata presente y a keda encanta, un biaha mas.
Tabata un fiesta di berdad cu a pone enfoke riba Papiamento su rikesa y bunitesa cultural y riba e creatividad y dominio di idioma Papiamento di nos hobennan.
E anochi tabata cuadra exactamente cu e meta di e evento cultural aki: Promove amor pa cultura di nos idioma Papiamento. Enrikece nos idioma cu creatividad di nos hubentud.
Den sala tabata reina un entusiasmo y alegria y e hobennan a mustra aprecio pa cada un di e participantenan. Tur participante tabata haya un ovacion cu hasta pitamento cu
‘vuvuzela’. UNION t’e palabra cu ta caracterisa e evento aki, union cultural y social entre Aruba, Corsou y Boneiro.
Arte di Palabra den tur sentido di palabra ta un celebracion di Papiamento, e idioma unificado di e islanan aki.
Masha pabien n’e hobennan participante, na nan docentenan y n’e organisadornan!
===Historia cortico===
Arte di Palabra ta existi for di aña 2000. Señora Ange Jessurun kende tabata consulente di Papiamento e tempo ey, a cuminsa cu e evento aki na Corsou, pa celebra e hecho
cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y haiku. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.
Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch Gebied ta yuda den financiamento di biahe y estadia.
Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.
Y importante pa menciona, t’e publicacionnan cu Arte di Palabra a produci caba:
Pòtpurí Arte di Palabra 2009, cu e mihor obranan di 2000-2008: Pòtpurí Arte di Palabra 2014, cu e mihor obranan di 2009-2013: Pòtpurí Arte di Palabra 2019, cu e miho obranan di 2014-2018.
Por bisa cu e coleccionnan aki ta bon material literario pa cualkier lesado y bon material cu por uza den scol.

{{Appendix}}
Arte di Palabra ta aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y ta masha importante den desaroyo di dominio di idioma.

----------------
'''Modern Hebrew''' ({{lang-he|עברית חדשה}}, ''ʿivrít ḥadašá[h]'', {{IPA-he|ivˈʁit χadaˈʃa|}}, ''[[Literal translation|lit]].'' &quot;Modern Hebrew&quot; or &quot;New Hebrew&quot;), also known as '''Israeli Hebrew''' and generally referred to by speakers simply as '''Hebrew''' ({{lang|he|עברית|}} {{transliteration|he|Ivrit}}), is the form of the [[Hebrew language]] that was [[Revival of the Hebrew language|revived as a spoken language]] in the late 19th and 20th centuries, and the standard form of Hebrew spoken today. It is the official language of the [[State of Israel]]. Among [[Canaanite languages]], Modern Hebrew is the only one spoken today.&lt;ref&gt;{{cite book |author1=Huehnergard, John |url=https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |title=The Semitic Languages |author2=Pat-El, Na'ama |publisher=Routledge |year=2019 |isbn=9780429655388 |page=571 |access-date=2021-02-18 |archive-date=2023-07-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230701134731/https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
-----------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
[[File:Flag of the Governor of Curaçao.svg|thumb|300px|Bandera di Gobernador di Kòrsou]]
'''Gobernador di Korsou''' ta e representante di e monarka [[Hulanda|hulandes]] (hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]]) na [[Kòrsou]]. A instituí e posishon dia [[10 di òktober]] [[2010]] ku Korsou su status komo pais outónomo denter di [[Reino Hulandes]]. Riba nominashon di e mandatario hulandes pa relashonnan di Reino, e monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un término di seis aña; esaki por wòrdu prolonga te maximalmente 12 aña. 

E gobernador ta dispone di un sekretariado, e gabinete di gobernador, i ta wòrdu asesorá pa e Konseho di Konsulta, konsistiendo di minimo sinku miembro, apuntá pa e gobernador.


E '''Gobernador di Aruba''' ta e representante di e hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]] na [[Aruba]]; esaki ta conforme stipulacion den [[Constitucion di Aruba]] (''Staatsregeling van Aruba'').&lt;ref&gt;Articulo II.1 Staatsregeling van Aruba (AB 1987 nr. GT 1)&lt;/ref&gt; E posicion a keda institui desde prome di januari 1986 ora Aruba a haya su status como [[Status aparte di Aruba|pais autonomo dentro di Reino Hulandes]]. E monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un termino di seis aña; esaki por wordo prolonga te maximalmente 12 aña.

== Facultadnan di gobernador ==
Facultadnan di e Gobernador di Aruba ta subdividi den e facultadnan asigna na su persona mediante [[ley]] como organo di e Reino y como organo di e pais Aruba.


De gouverneur heeft twee taken: hij vertegenwoordigt en verdedigt de algemene belangen van het Rijk en is hoofd van de regering van Curaçao. Hij is tevens vertegenwoordiger op Curaçao van het staatshoofd van het Koninkrijk. Als hoofd van de landsregering is de gouverneur onschendbaar.&lt;ref&gt;Bij ambtsmisdrijven moet hij echter terechtstaan bij de [[Hoge Raad der Nederlanden]]. Bij overige misdrijven kan per Koninklijk Bevel of door de Tweede Kamer vervolging worden bevolen bij de bevoegde rechter in Den Haag.&lt;/ref&gt; De gouverneur oefent de uitvoerende macht uit met als verantwoordelijken de ministers, die verantwoording moeten afleggen aan de [[Staten van Curaçao]]. De gouverneur heeft geen politieke verantwoordelijkheden en maakt geen onderdeel uit van het kabinet. Tijdens de formatie speelt de gouverneur een rol bij het aanwijzen van de formateur. In 2012 leidde dit tot onrust, toen gouverneur Goedgedrag tegen de zin van de zittende (demissionaire) ministers, maar op verzoek van de meerderheid van de Staten, een formateur aanwees om een waarnemend kabinet te vormen.

De gouverneur wordt door het staatshoofd aangewezen voor een periode van zes jaar op voordracht van de bewindspersoon voor koninkrijksrelaties van het Koninkrijk (en tegelijk van het land Nederland). Deze periode kan worden verlengd tot maximaal één termijn. De gouverneur wordt bijgestaan door zijn secretariaat, het kabinet van de gouverneur, en wordt geadviseerd door de Raad van Advies, bestaande uit ten minste 5 leden, aangewezen door de gouverneur.

== Lista ==
Op 10 oktober 2010 werd Curaçao een land binnen het [[Koninkrijk der Nederlanden]]. Voor deze datum vertegenwoordigde de [[Lijst van gouverneurs van de Nederlandse Antillen (1954-2010)|gouverneur van de Nederlandse Antillen]] onder meer Curaçao.

E promé gobernador di Kòrsou tabata [[Frits Goedgedrag]], kende tambe tabata e último [[gobernador di Antia Hulandes (1954-2010)|gobernador di Antia Hulandes]] prome ku esaki a wordu disolbi dia [[10 di òktober]] [[2010]].&lt;ref&gt;RNW.nl - [https://web.archive.org/web/20110120003916/http://www.rnw.nl/caribiana/article/gouverneurs-voor-curacao-en-sint-maarten Gouverneurs voor Curaçao en Sint Maarten]&lt;/ref&gt; 

{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !! Nòmber !! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| 
| 2010 - 2012
| [[Frits Goedgedrag]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2012 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| (interino)
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| [[File:Lucille George-Wout-crop.jpg|95px]]
| 2013 - presente
| [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; 
| 4 di novèmber 2013
|}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! Van
! Tot
! Nomber
! Bijzonderheden
|-
| 10 oktober 2010 || novèmber 2012 || [[Frits Goedgedrag]] ||
|-
| november 2012 || novèmber 2013 || [[Adèle van der Pluijm-Vrede]] || interino
|-
| november 2013 || presente || [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; ||
|}

== Lista di gobernador interino ==
Bij koninklijk besluit kunnen een of meerdere waarnemend gouverneurs worden benoemd die de gouverneur vervangen bij ziekte of afwezigheid of hem vervangen na zijn ontslag of overlijden.
{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !![[Gobernador interino]]!! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2010 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| 
| 2013 - 2019
| [[Nolda Römer-Kenepa]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| 
| 2019 - presente
| [[Michèle Russel-Capriles]]
| 1 di yuni 2019
|}

* 10 oktober 2010 - [[Adèle van der Pluijm-Vrede]]
* 1 juni 2013 - [[Nolda Römer-Kenepa]]
* 1 juni 2019 - [[Michèle Russel-Capriles]]&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|werk=Curaçao.nu|titel=RMR benoemt Russel-Capriles tot waarnemend gouverneur van Curaçao|datum=17 mei 2019|bezochtdatum=8 juni 2019|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190608092330/https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|archiefdatum=2019-06-08}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[:Category:Aruba]]
[[:Category:Organonan Gubernamental]]

-----------------------------------------------------------

{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Hilda de Windt-Ayoubi''' (           ) ta un lingwista, traduktor, outor, poeta, kolumnista i papiamentista di [[Kòrsou]]. lingwista, poeta, pintor i traduktor di The Prophet di Kahlil Gibra

== Bida ==
Hilda Ayoubi a nase i lanta na Kòrsou. Famia di 5 yu muhe di mayornan di Libano.

Hilde de Windt-Ayoubi a studia idiomanan ingles i spañó, tambe literatura. Na 2014 a sali e buki 'E Profeta', un tradukshon ku el a hasi di e buki ingles 'The Prophet', obra maestral di e eskritor Kahlil Gibran. Pa esaki el a risibí na 2014 un distinshon di 'The George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair' na e universidat di Maryland.
Hilda a skirbi su promé poemanan na 1972, tempu ku e tabata studiante na Nijmegen, Hulanda. Despues e no tabata aktivo mas. Na desèmber 2007 el a kuminsá skirbi atrobe, pero tabata te na 2009, inspirá pa su kolega Robbie Griffith (†), ku el a bolbe kuminsá skirbi i publiká. Su poemanan na ingles, hulandes, spañó i papiamentu ta sali regularmente durante e último dékada den e korant Amigoe.

She was born and raised in Curaçao. She was a secondary school teacher and a lecturer at the University in Curacao. Her works include Gedicht (2018) and Geef me je Taal (2019); for her Papiamento translation of Kahlil Gibran’s The Prophet (2014), she was awarded the Kahlil Gibran Chair at the University of Maryland. In 2019 she received UNESCO’s Certificate of Merit for her work on Papiamento.&lt;ref&gt;https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/translingualism-translation-and-caribbean-poetry/  Translingualism, Translation and Caribbean Poetry], Werkgroep Caraibische Letteren (2022)&lt;/ref&gt; She writes in Dutch, French, English, Papiamento and Spanish.

== Bibliografia ==
* ''La dislocación de los elementos oracionales y la elipsis en los refranes de La Celestina'' (2011, UoC)
* ''Gedicht'' (2018?, kolekshon di poesia)
* ''Geef me je taal. Dat ik je beter versta / Duna mi bo idioma. Pa mi por komprondé bo miho'' (2019)
* ''Translingualism, Translation and Caribbean Poetry'' (2022, kolekshon di poesia multilingual huntu cu Piet Muysken)

Hilda De Windt – Ayoubi, schrijfster, dichteres, columniste, kunstenares en hispaniste uit Curaçao. Ze is bekend vanwege o.a. haar vertaling in haar moedertaal Papiaments van het bekende boek The Prophet van Kahlil Gibran, CDL University Press, verschillende vertalingen van gedichten en haar jarenlange publicaties van gedichten in vier talen in de krant Amigoe op Curaçao. Ze presenteerde op deze middag ook haar Papiamentse vertaling van The Prophet die dit jaar wereldwijd haar 100-jarig bestaan viert en al in 105 talen, waaronder ook het Hindi, is vertaald.&lt;ref&gt;Henk Moeniralam,[https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/papiaments-gedicht-moedertaal-van-hilda-de-windt-ayoubi-ook-in-sarnami-vertaald/  Papiaments gedicht ‘Moedertaal’ van Hilda de Windt-Ayoubi ook in Sarnámi vertaald], Werkgroep Caraibische Letteren (2023)&lt;/ref&gt;

I studied at the Catholic University in Nijmegen, nowadays named Radboud University. I also studied at UoC in Curacao, Dutch Antilles. I have a Master degree in Education with major in the Spanish Language  and a Bachelor degree in Public Relations. Further on, I have a minor degree (LO) in English.    I have been teaching the Spanish Language and Literature for more than 30 years at a secondary school and also have  been teaching Didactics, Analysis of Methods,  Spanish Grammar and Oral and Written Communication for more than eight year at University of Curacao.      I translated &quot;The Prophet&quot; (by Kahlil Gibran) into the Papiamentu language. This translation was published by the Maryland University Press. For this translation I  was granted an award by the George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair for Values and Peace, May, 2014.    Further on,  I attended an art Academy for four years. As part of a group  exhibition I exhibited four times several of my  paintings.      I write poetry in six  languages, Papiamento, Dutch, English, Spanish, Italian, and French. Recently my first poetry book illustrated with twenty of my paintings  was published  by LM Publishers in the Netherlands.      I  Master different languages, for example, Dutch, Spanish, English, Papiamentu. Currently,  I am also studying different other languages, like Italian,  Quechua.    I am very interested in promoting and conserving Native Languages. Therefore, my poetry often focuses on native languages.  In 2019, my second poetry book that focuses on language will be published.    I belief that it is of utmost importance to focus more on Literature (specifically on creative writing)  and Art in the education at school.&lt;ref&gt;[https://independent.academia.edu/HildadeWindtAyoubi  Hilda de Windt Ayoubi]&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}
--------------------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Sidney M. Joubert''' (☆ [[1939]] na  [[Kòrsou]]) ta un dosente, lingwista i papiamentista di [[Kòrsou]]. Na 2023 el a risibí e titulo di ''doctor honoris causa'' di [[University of Curaçao]] pa su kontribushon na [[idioma]] [[papiamentu]].

== Bida ==

== Bibliografia ==
* Dikshonario di verso Papiamento-Hulandes

NOTES
Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC
March 20, 2023  REDAKSHON.&lt;ref&gt;[https://kikotapasando.com/2023/03/20/eredoctoraat-voor-sidney-joubert-bij-de-uoc-sidney-joubert-doctor-honoris-causa-bij-de-uoc/ Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC / Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC], Willemstad, 18 maart 2023&lt;/ref&gt;

Op 16 maart jl. werd tijdens een plechtige openbare zitting van het College van Decanen van de Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (UoC), aan de heer Sidney. M. Joubert, het eredoctoraat verleend.
In een volle Aula opende de Rector Magnificus, dr. Francis de Lanoy, deze plechtige zitting, waarbij hij alle aanwezigen in de zaal welkom heette, in het bijzonder de heer Joubert en de twee paranimfen, mevrouw Lucille Berry-Haseth en de heer Edward John Joubert, die hem flankeerden tijdens deze plechtigheid.

De decaan van de Algemene Faculteit, drs. Adriënne Fernandes, nam vervolgens het woord, en ging kort in op de redenen die voor de Algemene Faculteit aanleiding waren om de heer Sidney Milton Joubert voor te dragen als kandidaat voor het eredoctoraat. Zij gaf aan dat de heer Joubert over een tijdsbestek van vijftig jaar, zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt voor de gemeenschap, op het gebied van taalkunde van het Papiamentu. Bovendien wees zij erop dat de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan is. Het eredoctoraat, zo vervolgde zij, wordt als welverdiend eerbetoon aan deze kandidaat verleend voor zijn zeer uitzonderlijke prestaties in het kader van culturele en academisch gerelateerde verdiensten.
De heer Joubert, met zijn talrijke merites is van bijzondere betekenis voor de Algemene Faculteit, die taal, literatuur en cultuur centraal stelt, de lerarenopleiding Papiamentu aanbiedt en een leerstoel heeft gerelateerd aan het bestuderen en verwerven van Papiamentu. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vanuit deze faculteit de rol van het Papiamentu als algemene omgangstaal in de Curaçaose samenleving, met deze erebenoeming, bekrachtigd en versterkt wordt.

Vervolgens nam de Rector Magnificus het woord, die na verwijzing naar de mogelijkheid die de Landverordening Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (LuoC) biedt (art. 37 lid 2), de heer Sidney M. Joubert en zijn twee paranimfen naar voren riep om hen ten overstaan van het College van Decanen de bul te overhandigen.
Prof. dr. Ronald Severing, verbonden aan de Algemene Faculteit, en promotor van Sidney Joubert bij deze plechtigheid, sprak bij de laudatio, lovende woorden uit, verluchtigd met een powerpoint, met afbeeldingen van werken van de heer Joubert. Hij gaf aan dat de heer Joubert een fervente taaldeskundige en in het bijzonder een verwoede Papiamentist is. Eerder was hij docent Spaanse taal- en letterkunde op de middelbare school en de UNA en tevens beëdigd vertaler en lexicograaf.
Hij werd bij de oprichting van het overheidsbureau Sede di Papiamentu (1983) aangesteld om aan een vocabulaire van het Papiamentu te werken. Sindsdien zijn er van zijn hand ten behoeve van het Papiamentu, vocabulaires (1988, 1990) verschenen en verder woordenboeken in druk (1991, 1999, 2007), met supplementen (1997), een taalgids Papiamentu voor toeristen (1994), digitale woordenboeken (2002), online versies (Google Chrome, Microsoft Edge, Mozilla Firefox en Safari) en achtereenvolgende spellingcheckers Papiamentu voor Microsoft Office (2003-2014) Windows 98-8.1 (2001, 2007, 2014).
Naast kenner van de taalkunde van het Papiamentu en de autoriteit op het gebied van de gemeenschappelijke Papiamentse woordenschat, is de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan, blijkens de omvangrijke driedelige gezamenlijke uitgave in het Papiamentu, Pa saka kara (1109 pp., 1983); ook verzorgde hij met auteursgroepen tweetalige Nanzi-boeken (2005, 2019).
Hij is Papiamentu-connaisseur bij uitstek, getuige de talrijke publicaties van zijn hand en ook samen met lokale en buitenlandse deskundigen. Hij heeft zich bekwaamd en intensief ingezet voor het promoten van de studie, kennis en correct gebruik van het Papiamentu vanaf begin zeventiger jaren tot heden.
Hij is ook medeverantwoordelijk voor de meer dan 400 woorden Antilliaans-Nederlands die in het Groene Boekje zijn opgenomen. Gedurende een aantal jaren, zijn de krantenteksten van het Antilliaans Dagblad en de Amigoe verzameld. Uit die verzameling zijn door onder andere de heer Joubert karakteristieke woorden geselecteerd die in het Groene boekje terecht zijn gekomen als: empaná, blenchi, dushi, karkó en snèkbar.
Tevens is hij vanaf het begin (1999) tot recentelijk (2018) betrokken geweest bij de samenstelling van het Papiamentu-dictee en ook als jurylid van het jaarlijkse Diktado Nashonal Papiamentu in de aula van de UoC. De eredoctor is reeds meerdere malen eervol onderscheiden en heeft meervoudig eerbewijs mogen ervaren vanuit diverse maatschappelijke en academische instituties.

Na de laudatio van zijn promotor kreeg dr. Sidney Joubert het woord van de rector. Hij liet weten dat toen hij van zijn benoeming op de hoogte werd gesteld, verrast was en zeer geëmotioneerd raakte. Hij dankte dan ook allen die betrokken waren vanaf de voordracht tot aan zijn benoeming. Hij vertelde hoe zijn belangstelling voor het Papiamentu begon. Dat gebeurde tijdens de colleges die hij volgde bij drs. Raúl Römer aan de Universiteit van Amsterdam. Raúl Römer onderzocht het Papiaments als toontaal. Joubert gaf voorbeelden als mata (plant) en mata (doden). Er was verschil in toon, hoog laag en laag hoog te horen. Op Curaçao werd Antoine Maduro zijn leermeester, waar hij ook mee samen werkte. Hij werd al snel door de overheid in twee opeenvolgende spellingcommissies voor het Papiamentu benoemd, in de commissie Römer en de commissie Jonis. Bij het Buki di oro, het gouden boekje met de officiële spelling van de overheid (2009), had hij ook zitting in de commissie die het werk voorbereidde.

Na dit dankwoord en bijzonderheden over zijn werk, sloot de Rector Magnificus de officiële zitting. In het informele deel dat daarop volgde, spraken beide paranimfen de pas gedoctoreerde promotus toe. Lucille Berry-Haseth wees op haar lange vriendschap met de gepromoveerde en hun samenwerking op het gebied van Papiamentu. De laatste tien jaar hebben zij zich samen met een redactieteam beziggehouden met een verklarend woordenboek Papiamentu. Zij sloot af met een prachtige voordracht van het gedicht Oda na Sidney, dat zij eerder (2018) aan hem opdroeg. Vervolgens wist paranimf Edward John te vertellen dat zijn vader bekend stond als de leraar Spaans van het Peter Stuyvesant College. Hij vond het een eer dat hij de paranimf mocht zijn bij de promotie van zijn vader.

Het informele deel werd afgesloten met een voordracht door Gregory Berry, die bij het publiek erg in de smaak viel met humoristische teksten uit de Papiamentu-literatuur van Guillermo Rosario, Pierre Lauffer en Elis Juliana. Het geheel werd afgesloten met een geanimeerde receptie op de patio van de Universiteit van Curaçao.

{{Appendix}}
----------------
'''Frank Martinus Arion''', pseudónimo di '''Frank Efraim Martinus''' (n. [[17 di desèmber]] [[1936]] na [[Kòrsou]] - f. [[28 di sèptèmber]] [[2015]]) tabata un eskritor, poeta i lingwista [[Antias Hulandes|antiano]]. E tabata skirbi obranan tantu na idioma [[hulandes]] komo [[Papiamentu]]. Su obra mas famoso ta e novela ''Dubbelspel'' (Changá). E ta konosí tambe pa su investigashon di e orígen di Papiamentu i pa su empeño pa uso di Papiamentu komo idioma di instrukshon.

== Biografia ==
Frank Martinus Arion a nase na 1936 i ta un di tres yu di Minuel Martinus Arion i Marina Jansen di bario di Buena Vista, [[Willemstad]]. Poko despues di su nasementu e famia ta muda pa [[Aruba]], unda su tata a wòrdu empleá pa e refineria [[Lago Oil &amp; Transport Company|Lago]]. Ku kuater aña su mama i un ruman ta fayesé den un aksidente di tráfiko, despues di kual e ku su otro ruman a wòrdu mandá bek Kòrsou i alohá serka varios miembro di famia. Frank Martinus Arion a lanta den bario di [[Otrobanda]]. Fo'i skol básiko su talento pa skirbimentu a keda manifesta; den su último aña na skol básiko e ta gana e Premio Neerlandia pa e mihor ensayo na hulandes.  Frank was een heel goede leerling. Hij mocht op de lagere school een aantal klassen overslaan. Durante su tempu na skol e ta kuminsa usa e nòmber Frank Efraim Martinus pa motibu di e laso ku su tata tabatin ku e [[partido polítiko]] [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. E no tabata deseá di wòrdu asosiá ku e aktivismo polítiko di su tata; te añanan 50 e ta usa su fam original pa publikashon di su promé obranan. 

Na kabamentu di skol sekundario na 1955, Arion ta muda pa [[Hulanda]] unda e ta studia idioma i literatura hulandes na [[Universidat di Leiden]]. Durante su temporada na universidat ela lanta e komunidat studiantil &quot;Baranka Antilliana&quot;, kual tabata fungi komo refugio pa studiante prosedente di [[Antias Hulandes]], manera e mes. Tambe den e époka aki e tabata skirbi un seri di poema, kualnan a sali publika pa prome bes den e revista &quot;Antilliaanse Cahiers&quot; komo kolekshon titulá ''Stemmen uit Afrika''.

-----
Na zijn schooltijd verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal- en letterkunde ging studeren aan de Universiteit Leiden. Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die, net als hijzelf, afkomstig waren uit de Nederlandse Antillen. Ook schreef hij in deze jaren een reeks gedichten, die in 1957 voor het eerst als bundel onder de titel Stemmen uit Afrika werden gepubliceerd in het tijdschrift Antilliaanse Cahiers. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het mede door hem opgerichte tijdschrift Encuentro Antilliano. Ook las hij regelmatig voor in het programma van de Nederlandse buitenlandse radio. Kort voor het einde van zijn studie onderbrak hij deze en keerde voor enige tijd terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij onderzoek deed naar de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiamentu. Hij publiceerde de resultaten van dit onderzoek in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch verder te studeren en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij het Instituut voor Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam.[2] Onder invloed van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel, waarin hij aan de hand van vier mannen die domino spelen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen in die tijd. Via de personages in de roman heeft Arion kritiek op de rebellen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen.[3] De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs. Arion doneerde het prijzengeld van 1000 ƒ aan de strijd tegen het apartheidsbeleid in Zuid-Afrika. In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam, waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin.[4]

Vertaald met www.DeepL.com/Translator (gratis versie)

de.wiki: Na zijn afstuderen verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal en Nederlandse letterkunde begon te studeren aan de Universiteit van Leiden . Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die net als hij uit de Nederlandse Antillen kwamen . Hij schreef in deze jaren ook een reeks gedichten, die in 1957 als bundel verscheen onder de titel Stemmen uit Afrika in het tijdschrift Antilliaanse Cahierswerden voor het eerst gepubliceerd. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het dagblad Encuentro Antilliano , waarvan hij medeoprichter was . Ook gaf hij regelmatig lezingen in het Nederlands buitenlands radioprogramma . Kort voor het einde van zijn studie brak hij het af en keerde voor een tijdje terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij zich bezighield met de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiaments. De resultaten van dit onderzoek publiceerde hij in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch zijn studie voort te zetten en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij de afdeling Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam . [2] Onder de indruk van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao, begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel , waarin hij aan de hand van het voorbeeld van vier dominospelende mannen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen op die tijd. Via de personages in de roman uit zich Arion kritisch over de opstandelingen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen. [3]De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en CW van der Hoogtprijs . Arion doneerde het prijzengeld van ƒ 1000 om de apartheid in Zuid-Afrika te helpen bestrijden . In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam , waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap van de stad. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin (in het Engels: &quot;Farewell to the Queen&quot;). [4]

In 1975 ging Arion naar Zuid-Amerika, waar hij een aanstelling als docent aanvaardde aan een instituut voor de opleiding van leraren in de Nederlandse kolonie Suriname , die net onafhankelijk werd. Hier trouwde hij ook met zijn vrouw Trudi Guda, met wie hij twee kinderen zou verwekken. In 1980, na de machtsovername van Desi Bouterse , verliet het gezin Suriname en keerde terug naar Arion's thuisland Curaçao. Daar werkte hij aan de standaardisatie van het Papiaments en begon hij opnieuw onderzoek te doen naar de oorsprong ervan. Hij was vooral geïnteresseerd in de overeenkomsten tussen het Papiaments en de varianten van het Kaapverdiaans Creools, die worden gesproken op de eilanden voor de westkust van Afrika. Ook voerde hij campagne voor de invoering van het Papiaments als basisschooltaal op Curaçao, waardoor hij soms in conflict kwam met de lokale autoriteiten. In dit kader schonk hij in 1987 de particuliere basisschool Skol Humanistiko Erasmo , waar lessen werden gegeven in Papiaments. [5] Gedurende deze tijd begon Arion meer politiek betrokken te raken, wat culmineerde in de oprichting van zijn eigen partij, de Kambio Radical (&quot;Radical Reversal&quot;, kortweg KARA) in 1988. KARA kreeg echter nooit genoeg stemmen om een ​​zetel in het parlement van het eiland te winnen. [6]

In 1996 promoveerde Arion aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn proefschrift was getiteld De kus van een slaaf. Papiaments West-Afrikaanse connecties en de oorsprong van het Papiaments en andere talen verkend. Hij bracht onder meer de stelling naar voren dat het Papiaments sterker dan voorheen bekend was beïnvloed door de geheime taal Guene, die door de plantageslaven van Curaçao werd gebruikt. Daarnaast heeft het Guene ook andere Caribische talen beïnvloed en zelfs de Engelse en Nederlandse taal. [7]

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doktoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (kontiniendo: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid'')
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Mira tambe ==
* [[Gueni]]

{{Commonscat|Frank Martinus Arion}}
{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=de|oldid =191263500|titulo=Frank Martinus Arion}}
{{References}}
;Lista di fuente
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3, pág. 405–410.
* Wim Rutgers: ''Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba'', Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, pág.  272.
* B. Jos de Roo: ''Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958'', Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam (2014), ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. Den: ''A History of Literature in the Caribbean''. Tomo 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia (2001), ISBN 90-272-3448-5, pág. 362.
* ''Schrijver Frank Martinus Arion overleden''. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* ''Writer Frank Martinus Arion Passed Away'', Curacaochronicle.com (28 di sèptèmber 2015}}&lt;/ref&gt;
* ''Frank Martinus Arion geeft lintje terug'', Trouw.nl. (16 di desèmber 2008)
}}

{{DEFAULTSORT:Arion, Frank Martinus}}
[[:Category:Ganador premio Cola Debrot]]
[[:Category:Hende]]
[[:Category:Kòrsou]]

== Referensia ==
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 407–408.
* Wim Rutgers: Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba. 1. Auflage. Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, S. 272.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 408–409.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 410.
* B. Jos de Roo: Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958. Hrsg.: Universiteit van Amsterdam. 1. Auflage. Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam 2014, ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. In: A History of Literature in the Caribbean. Band 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia 2001, ISBN 90-272-3448-5, S. 362.
* Schrijver Frank Martinus Arion overleden. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* Frank Martinus Arion geeft lintje terug. In: trouw.nl. 16. Dezember 2008, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).

== Weblinks ==
{{Commonscat}}

[[:Category:Korsou]]
[[:Category:Eskritor]]
[[:Category:Hende]]


Kort na de geboorte verhuisde het gezin naar Aruba, waar de vader een baan had aanvaard bij een plaatselijke oliemaatschappij. Toen hij vier jaar oud was, stierven Arions moeder en jongere broer bij een ongeval, waarna Frank en zijn zus werden teruggestuurd naar Curaçao, waar ze onderdak vonden bij verschillende familieleden. Zijn schrijftalent bleek al toen hij op de lagere school zat; in het laatste jaar van de basisschool won hij de Neerlandiaprijs voor het beste essay in het Nederlands. Tijdens zijn schooltijd begon hij de naam Frank Efraim Martinus voor zichzelf te gebruiken. De achtergrond was de politieke betrokkenheid van zijn vader bij de Nationale VolkspartijCuraçao, waardoor de naam &quot;Arion&quot; bekend werd bij veel bewoners van het eiland. Frank wilde echter niet geassocieerd worden met het politieke activisme van zijn vader; pas in de jaren vijftig gebruikte hij zijn oorspronkelijke achternaam weer voor de publicatie van zijn eerste werken. [1]


'''Frank Martinus Arion''', seudónimo de '''Frank Efraim Martinus''' ([[Curazao]], [[17 de diciembre]] de [[1936]]-[[28 de septiembre]] de [[2015]])&lt;ref name=fallece&gt;{{cita noticia|título=Writer Frank Martinus Arion Passed Away|url=http://curacaochronicle.com/local/writer-frank-martinus-arion-passed-away/|fechaacceso=29 de septiembre de 2015|obra=curacao chronicle|fecha=28 de septiembre de 2015|idioma=inglés}}&lt;/ref&gt; fue un escritor antillano.
En 1955 se trasladó a los [[Países Bajos]] para estudiar letras neerlandesas en la Universidad de Leiden. En 1981 volvió a instalarse en su ciudad natal, tras residir unos años en [[Paramaribo]] ([[Surinam]]). Fue un fuerte promotor del [[papiamento]].

Hij werkte in Nederland , Suriname en de Nederlandse Antillen en schreef in het Nederlands en Papiaments .

De roman Dubbelspel  (nl) (1973) is zijn eerste boek en zijn grootste publiekssucces. 

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' (Changa)&lt;ref&gt;[http://www.diegopuls.com.ar/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=112&amp;Itemid=39&amp;lang=es Doble juego, fragmento traducido al español (inédito)]; visitado el 21 de febrero de 2012&lt;/ref&gt; 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doctoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (contiene: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid''
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Referencias==
{{listaref}}

== Link eksterno ==
*{{Enlace roto|1=[http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 página web sobre Arion del Fondo de las Letras Neerlandesas (en inglés)] |2=http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 |bot=InternetArchiveBot }}


-------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Abraham Daniel Jesurun''' (n. [[20 di aprel]] 1839 na [[Korsou]] - f. [[20 di mart]] [[1918]] na [[Korsou]]) tabata un ....... [[Kòrsou]].

== Biografia ==
Jesurun a nase na aña 1939 na Willemstad.

* Kasa ku Rachel David Capriles na 1880.
* Na 1905 elegi Presidente di KVK Korsou. van 1884 tot 1919

In het grote boek over de History of the Jews of the Netherlands Antilles (1970) wordt Abraham Daniel Jesurun (1839-1918) ‘Curaçao’s then most cultured man’ genoemd, die verschillende talen in woord en geschrift beheerste. Hij wordt bijvoorbeeld een ‘specialist in Papiamento’ genoemd (Emmanuel &amp; Emmanuel 1970, 1: 411, 454). Jesurun blijkt een belangrijk man geweest te zijn op Curaçao. Zo was hij secretaris-directeur van de Aruba Phosphaat Maatschappij, vele jaren voorzitter van de Kamer van Koophandel en Nijverheid en directeur van de Curaçaosche Bank. Ook is hij lid van de Koloniale Raad geweest en bestuurslid van het Geschied-, Taal-, Land- en Volkenkundig Genootschap te Willemstad.
Voor al die activiteiten is hij onderscheiden: hij werd eerst ridder in de orde van OranjeNassau (1908), later officier (1913). In de serie ‘beroemde personen’ werd er in 1998 een postzegel met zijn beeltenis erop uitgebracht. &lt;ref&gt; ''Jan Noordergraaf'', [https://www.ivdnt.org/images/stories/onderzoek_en_onderwijs/publicaties/trefwoord/Papiaments_def.pdf  Lexicografie op Curacao: Abraham Jesurun en zijn woordenlijst van het Papiaments (1898)]&lt;/ref&gt;

{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=it|oldid =129014577|titulo=Emilio Teza}}
{{References}}
}}

[[:Category:Linguistica]]

--------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}


{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =62275387|titulo=Dialect}}
{{References}}
}}

[[:Category:Idioma]]


-------
{{Variante|a}}
[{Databox}}
'''Pidgin''' ta e idioma


----------------
{{Databox}}
E '''álfabèt latin''' ta un [[álfabèt|skritura alfabétiko]] foi kual den kurso di [[siglo]]nan a desaroyá un kantidat di álfabèt pa uso den kasi tur idioma skirbi den hemisferio oksidental, prinsipalmente na Nort i Sur Amerika, kasi henter [[Oropa]], Afrika supsahara i un kantidat di pais asiatiko na Oustralasia i Asia Sentral. E skritura latin tin e kantidat di usuario mas grandi na mundu.

E skritura latin e ta forma e base di e [[Alfabèt Fonétiko Internashonal]] (IPA), i e 26 lèter mas komun ta e lèternan di e [[ISO basic Latin alphabet]].

E ta un álfabèt bikamaral di trinta lèter, kreá fin di siglo nuebe den imperio búlgaro (e aktual [[Nort Macedonia]]), pa e disípulonan di pader Cyrille òf posiblemente Clément d'Ohrid (e promé obispo di e iglesia ortodokso di [[Bulgaria]]) i ta basá riba e álfabèt [[Gresia|griego]] i glagolítiko. Ainda na komienso di siglo 21 ta usa e [[álfabèt siríliko]] den un kantidat di [[idioma slaviko]], entre otro búlgaro, masedoniano, [[idioma montenegrino|montenegrino]], servio, ukraniano, ruso i bieloruso. Bou influensia [[Rusia|ruso]] e ta komun tambe den hopi idioma ku no ta idioma slaviko manera [[kazachs]], [[idioma kirguis|kirguis]], [[tatar]] (idioma [[Turkia|turko]]), [[tajikistano]], [[idioma mongoles|mongoles]] inkluso hopi otro idioma chikitu. Te [[1859]] e tabata e skritura di e [[idioma rumano]] i den e antiguo [[Moldavia]] tabata skirbi e [[idioma moldaviano]] (un [[dialecto|dialekto]] rumano) ku un álfabèt siríliko.

* Het Latijns schrift[1] is een alfabetisch schrift waarvoor in de loop der eeuwen een aantal alfabetten zijn ontwikkeld voor gebruik in vrijwel alle westerse geschreven talen, voornamelijk Noord- en Zuid-Amerika, bijna heel Europa, Sub-Saharaans Afrika en een aantal Aziatische landen in vooral Australazië en Centraal-Azië. Het Latijns schrift heeft het grootste aantal gebruikers ter wereld.[2]

* '''Latin script''', also known as '''Roman script''', is a set of graphic signs ([[Writing system#General properties|script]]) based on the letters of the [[classical Latin alphabet]]. This is derived from {{cns|a form of the [[Cumae alphabet|Cumaean Greek]] version of|date=September 2021}} the [[Greek alphabet]] used by the [[Etruscan civilization|Etruscans]]. Several [[Latin-script alphabet]]s exist, which differ in graphemes, collation and phonetic values from the [[classical Latin alphabet]].

The Latin script is the basis of the [[International Phonetic Alphabet]], and the 26 most widespread letters are the letters contained in the [[ISO basic Latin alphabet]].

Latin script is the basis for the largest number of alphabets of any [[writing system]]{{sfn|Haarmann|2004|p=96}} and is the
[[List of writing systems by adoption|most widely adopted]] writing system in the world (commonly used by about 70 percent of the world's population). Latin script is used as the standard method of writing in most Western, Central, as well as in some Eastern European languages, as well as in many languages in other parts of the world.

-----------------</text>
      <sha1>26oln0tz482chthoxptw7pa9o59gyse</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162636</id>
      <parentid>162635</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T19:32:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <comment>/* Uzo di prefiho */</comment>
      <origin>162636</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="65546" sha1="etdwls8nzuzcsr0fds4zdog4r4wy95r" xml:space="preserve">* [https://www.ea.aw/pages/wp-content/uploads/2019/09/Literatura-na-papiamento-havo.pdf Literatura na papiamento]
nieuw: [[gramatika]] - [[frase]] - [[sílaba]] - [[semántika]] - [[suheto]] - [[supstantivo]] - [[athetivo]] - [[verbo]] - [[vokal]] - [[konsonante]] - [[sufiho]] - [[atverbio]] - [[koma]] - [[pronòmber]]
-------------------------
sufiho elemento di nifikashon ku ta pega tras di un
palabra: landa-mentu
-----
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Prefiho''' ([[ingles]]: ''prefix''; [[hulandes]]: ''voorvoegsel'') ta un tipo di afiho cu ta wordo poni dilanti di un [[palabra]] pa cambia su nificacion of pa forma un palabra nobo.

== Uzo di prefiho ==
Un prefiho ta uni na un palabra base (tambe yama ''radical'') pa agrega un toke di nificacion. Den e idioma [[Papiamentu|Papiamento]], e prefiho ta generalmente deriva di idioma [[Latin]] of [[Griego]], pero tambe por tuma forma adapta segun uzo local.

=== Ehempel ===
* re-  → ta indica repeticion: rebaha (baha di nobo)
* in-  → ta indica negacion: inútil (no útil); innecesario (no ta necesario)
* des- → ta indica negacion of reverso: desarma (kita arma)
* pre- → ta indica anterioridad: prepara (haci cla prome)

== Importansia linguistico ==
Prefihonan ta importante den formacion di palabra y den analizá e structura morfologico di un idioma. Nan ta yuda pa crea palabra deriva y pa expresa idea manera negacion, repeticion, tempo, of grado.

== Diferensia ku otro afijonan ==

Un '''prefiho''' ta wordo poni promé di e radikal: re-pensa

Un '''sufiho''' ta wordo poni tras di e radikal: pensa-tivo

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Yule, George (2016). ''The Study of Language''. Cambridge University Press (di 6 edicion).
* Crystal, David (2008). ''A Dictionary of Linguistics and Phonetics''. Blackwell Publishing (di 6 edicion).

[[Kategoria:Linguistica]]

----------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
Den [[fonétika|fonetica]], '''consonante''' (na [[Ingles]]: ''consonant''; na [[Hulandes]]: ''medeklinker'') ta un [[zonido]] di bos, forma pa un coriente di aire cu ta topa cu un of otro obstaculo, sea parcial of total, den e tracto vocal (boca y garganta). E ta un di e dos tipo principal di zonidonan di bos, e otro ta e [[vocal]]. Contrario na un [[vocal]], un consonante ta rekeri un tipo di tapamento, estorbo, of contacto den boka, como na nivel di e labionan, e lenga, of e dente, pa forma zonido.

E palabra “consonante” ta bini di [[Latin]] ''consonans'', cu ta nifica “zonido cu ta zona hunto” (''con'' = hunto, ''sonare'' = zona). Tradicionalmente, consonantenan ta wordo considera zonido cu no por existi sin un vocal acerca.

== Aplicacion ==
=== Papiamento ===
Den e idioma [[Papiamentu|Papiamento]], por haña varios consonante den uso diario. E cantidad di consonante por varia segun e dialecto, pero generalmente e siguiente letternan ta representa consonante den e alfabet:

'''B, C, D, F, G, H, J, K, L, M, N, P, R, S, T, V, W, Y, Z'''

E letter '''Q''' casi no ta wordo uza; generalmente e ta wordo substitui/suplantá pa 'K'. E letter '''X''' ta usa solamente den palabra stranhero.

Tur palabra den Papiamento ta contene un of mas consonante, cu ta forma [[silaba]]nan hunto cu e vocalnan.

{| class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;65%&quot;
! colspan=2 | Vocal || Balor na Papiamento&lt;br&gt; {{ABW|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel || Balor na Papiamentu&lt;br&gt; {{CUW|bandera}}/{{BON|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel 
|-
| colspan=2 | b || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ala, ca'''b'''a || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ibu, fa'''b'''or 
|-
| rowspan=2 | c || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}} || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || mere'''c'''e, ha'''c'''i || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || '''C'''ecilia 
|-
| elsewhere || {{IPA|/k/}} || '''c'''aminda, '''c'''la || style=&quot;text-align:center&quot; | /k/ || '''C'''aracas  
|-
| colspan=2 | ch{{ref|dig|b}} || {{IPA|/tʃ/}} || '''ch'''ikito  || style=&quot;text-align:center&quot; | /tʃ/ || '''ch'''api 
|-
| colspan=2 | d || style=&quot;text-align:center&quot; | /d/ || '''d'''ocumento, '''d'''al || style=&quot;text-align:center&quot; |/d/ || '''d'''uru, '''d'''ede 
|-
| colspan=2 | dj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/dʒ/}} || '''dj'''aca || style=&quot;text-align:center&quot; | /dʒ/ || '''dj'''ente ||
|-
| colspan=2 | f || style=&quot;text-align:center&quot; | /f/ || '''f'''ama || {{IPA|/f/}} || '''f'''òrki ||
|-
| rowspan=2 | g || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}}, final || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || '''g'''esto, ma'''g''' || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || mar'''g'''en, brù'''g''' ||
|-
| before unstressed {{angbr|e}}, elsewhere || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''arganta, san'''g'''er || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''osa, man'''g'''el ||
|-
| colspan=2 | h || {{IPA|/h/}} || '''h'''asta, '''h'''abilidad || {{IPA|/h/}} || '''h'''ari, '''h'''eru ||
|-
| colspan=2 | j{{ref|loan|a}} || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''j'''ong, '''j'''as&lt;br&gt;'''J'''uan || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''J'''an Thiel&lt;br&gt;'''J'''ulia || Some places still maintain their old spelling, e.g. Salinja. Here the {{angbr|nj}} is pronounced {{IPA|/ɲ/}}.
|-
| colspan=2 | k || {{IPA|/k/}} || '''k'''ishiki, '''k'''ere || {{IPA|/k/}} || '''k'''enta, se'''k'''reto ||
|-
| colspan=2 | l || {{IPA|/l/}} || '''l'''ista, '''l'''aba || {{IPA|/l/}} || '''l'''esa, k'''l'''a ||
|-
| colspan=2 | m || {{IPA|/m/}} || '''m'''ucha, pre'''m'''io || {{IPA|/m/}} || '''m'''an, la'''m'''pi || 
|-
| rowspan=2 | n || before {{angbr|co}}, {{angbr|cu}}, {{angbr|g}}, {{angbr|k}},&lt;br&gt;final except after stressed vowel || {{IPA|/ŋ/}} || ma'''n'''go, pa'''n''' || {{IPA|/ŋ/}} || a'''n'''ker, bo'''n''' || In Papiamento, {{angbr|c}} followed by {{angbr|o}} or {{angbr|u}} would be pronounced as a {{IPA|/k/}} (see below), thus having the same effect on the {{angbr|n}} as {{angbr|k}} would.
|-
| elsewhere || {{IPA|/n/}} || '''n'''atural, te'''n'''e, algu'''n''' || {{IPA|/n/}} || '''n'''echi, he'''n'''de, tempra'''n''' ||
|-
| colspan=2 | ñ || {{IPA|/ɲ/}} || a'''ñ'''a, so'''ñ'''o || {{IPA|/ɲ/}} || ba'''ñ'''a, '''ñ'''apa || 
|-
| colspan=2 | p || {{IPA|/p/}} || '''p'''ipa, ado'''p'''ta || {{IPA|/p/}} || '''p'''alu, sa'''p'''u ||
|-
| colspan=2 | q{{ref|loan|a}} || {{IPA|/k/}} || '''q'''uesillo || {{IPA|/k/}} || '''Q'''uebec ||
|-
| colspan=2 | r || {{IPA|/r/}} || te'''r'''a, '''r'''osa || {{IPA|/r/}} || ba'''r'''ba, pode'''r''' ||
|-
| colspan=2 | s || {{IPA|/s/}} || '''s'''aya, '''s'''ucu || {{IPA|/s/}} || kru'''s''', pa'''s'''a || In Papiamento, the {{angbr|s}} has a {{IPA|/ʃ/}} sound in words ending in -sion. In Papiamentu, it is written as -shon.
|-
| colspan=2 | sc || {{IPA|/s/}} || adole'''sc'''ente, pi'''sc'''ina || || ||
|-
| colspan=2 | sh{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''imis || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''ete ||
|-
| colspan=2 | t || {{IPA|/t/}} || '''t'''in, '''t'''ata || {{IPA|/t/}} || '''t'''rapi, ri'''t'''mo ||
|-
| colspan=2 | v || {{IPA|/b/}}&lt;br&gt;{{IPA|/v/}} || '''v'''iuda&lt;br&gt;di'''v'''orcio || {{IPA|/v/}} || '''v'''erbo, '''v'''itamina ||
|-
| colspan=2 | w || {{IPA|/w/}} || '''w'''ega || {{IPA|/w/}} || '''w'''owo ||
|-
| colspan=2 | x{{ref|loan|a}} || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} || e'''x'''amen, cone'''x'''ion, refle'''x'''ion  || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} ||  ||
|-
| colspan=2 | y || {{IPA|/j/}} || '''y'''ama, ha'''y'''a || {{IPA|/j/}} || '''y'''uda, ka'''y'''ente ||
|-
| colspan=2 | z || {{IPA|/z/}} || '''z'''ona || {{IPA|/z/}} || '''z'''eta || In Papiamento, the {{angbr|z}} has a {{IPA|/s/}} sound in words ending in -eza, -anza or with a {{angbr|z}}. In Papiamentu, they are written as -esa and -ansa.
|-
| colspan=2 | zj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''eito || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''ar ||

| colspan=2 | ù || || || style=&quot;text-align:center&quot; |/ʏ/ || b'''ù'''s, y'''ù'''frou 
|-
| colspan=2 | ü || || ||style=&quot;text-align:center&quot; | /y/ || h'''ü'''r 
|-
|}

== List di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (7th ed.). Cengage Learning.
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]
----------------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Sustantivo''' (na [[Ingles]]: ''noun''; na [[Hulandes]]: ''zelfstandig naamwoord'') ta un tipo di [[palabra]] den gramatica cu ta sirbi pa nombra hende, luga, cos, idea, of otro ser, sea concreto of abstracto. E palabra “sustantivo” mes ta bini di [[Latin]] substantia, ku ta nifiká “substancia” of “loke ta di esencia”.

== Rol den frase ==
Den un frase, un sustantivo ta generalmente e sujeto of e objeto di un verbo. E ta e elemento ku e verbo ta referí na dje, i regularmente ta precedí of sigui pa un [[artikulo]] (manera “un”, “e”, “esey”) of un [[adhetivo]].

== Clase di sustantivo ==
Sustantivonan por wordo dividí den varios kategoria:

'''Sustantivo komun''': nombra hende, kos of lugá den manera general, por ehèmpel: mùsiko, buki, isla.

'''Sustantivo propio''': nombra spesífiko pa hende, lugá of entidad, i ta skibí ku mayuscula, manera: Maria, Aruba, Google.

'''Sustantivo konkretu''': nombra kos ku por wordo mira of tuma, manera: mesa, silla, barco.

'''Sustantivo abstrakto''': ta referí na idea, sentimiento of estado, manera: amistat, libertat, konsenshi.

== Género y número ==
Tur sustantivo den Papiamento tin un [[género gramatikal]]: ta òf masculino òf femenino. E género ta influenshá e forma di artikulo y adhetivo ku ta akompañ'é (por ehèmpel: e homber vs e muher).

Tambe, sustantivonan por ta den forma [[singular]] (un solo) of [[plural]] (más ku un), manera: buki / bukinan, muchanan / mucha.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Real Academia Española (2021). ''Gramática esencial de la lengua española''. Espasa.
* Trupia, Sandro (1995). ''Linguistica generale e grammatica''. Zanichelli.

[[Kategoria:Gramatika]]
[[Kategoria:Linguistica]]

----------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Silaba''' (na inglés: ''syllable''; na hulandés: ''lettergreep'') ta un unidat ritmiko di zonido den un palabra. Un silaba ta normalment forma pa un [[vocal]] solo of un kombinashon di [[konsonante|konsonantenan]] y vocal, cu ta pronuncia manera un solo pulso di bos.

Buki di oro: sílaba ta e porshon mínimo di un palabra ku ta kontené un vokal: ka-bri-tu (3 sílaba); di-a (2 sílaba)

== Estructura di silaba ==
Un silaba por konsistí di tres parti prinsipal:

'''Onset''': e konsonante of konsonantenan na komienso (optativo)

'''Nukleo''': e vocal prinsipal di e silaba (obligatorio)

'''Koda''': e konsonante of konsonantenan despues di e vocal (optativo)

Por ehempel, den e palabra &quot;boka&quot;, nos tin dos silaba: bo-ka.
— Bo: onset = &quot;b&quot;, nukleo = &quot;o&quot;, koda = nèchi
— Ka: onset = &quot;k&quot;, nukleo = &quot;a&quot;, sin koda

== Silabashon den Papiamento ==
Den idioma [[Papiamentu|Papiamento]], e forma di e silabanan ta fundamental pa duna ritmo y entonashon na palabra. E regla pa separa silaba ta importante pa pronunciashon, poesia y ortografia.

Por ehempel:

kasita → ka-si-ta

bonita → bo-ni-ta

trahadón → tra-ha-dón

== Importansia linguístiko ==
E analisis di silaba ta un aspekto esensial den [[fonologia]], ortografia, y e forma di rima den poesia. E struktura di silaba por varia segun idioma, pero tur idioma tin algun forma di silaba den su sistema linguístiko.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.  
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.  
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (di 7 edicion). Cengage Learning.  
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]

--------
{{Databox}}
'''Kontakto di idioma''' 

en.wiki:Contacto di idioma ta sosodé ora ku papiadónan di dos òf mas idioma òf variedat ta interkambiá ku i influensiá otro. E estudio di kontakto di idioma ta wòrdu yamá lingwístika di kontakto. Kontakto di idioma por sosodé na fronteranan di idioma,[1] entre idiomanan di adstrato, òf komo resultado di migrashon, ku un idioma intrusivo ku ta fungi komo sea un superstrato òf un substrato.

Ora ku papiadónan di diferente idioma ta interkambiá estrechamente, ta tipiko pa nan idiomanan influensiá otro. Kontakto intensivo di idioma por resultá den konvergensia òf releksifikashon di idioma. Den algun kaso un idioma di kontakto nobo por wòrdu kreá komo resultado di e influensia, manera un idioma pidgin, krioyo òf miksto. Den hopi otro kaso, kontakto entre hablantenan ta sosodé ku efektonan duradero na eskala mas chikí riba e idioma; esakinan por inkluí e prestamo di palabranan di prestamo, kalku, òf otro tipo di material lingwístiko.

Multilingwismo tabata komun durante gran parti di historia humano, i awendia mayoria hende na mundu ta multilingual.[2] Hablantenan multilingual por partisipá den kambio di kódigo, e uso di vários idioma den un solo kombersashon.

Métodonan for di sosiolingwístika[3] (e estudio di uso di idioma den sosiedat), for di lingwístika di korpus i for di lingwístika formal ta wòrdu usá den e estudio di kontakto di idioma.

----------
[https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20250524.pdf Celebra ta de vez en cuando, trabao ta continuo], Bon Dia Aruba, Rubrica Asina bon Nos Papiamento ta? (24 di mei 2025)

Como medio di comunicacion nos posicion ta diferente, ya cu nos ta para meymey di e desaroyo di nos idioma a base diario. Esey ta duna un obligacion extra, pasobra loke nos ta publica ta pasa bao wowo di miles di lector diariamente. Mihor nos percura anto pa skirbi di tal forma cu nos ta respeta loke tin, pero di otro banda ta mira lo valioso di e entrada continuo di palabra nobo den nos idioma y usa nan di forma apropia.Den e casi cuatro aña di existencia di e column aki, nos a toca un sinfin di tema, semper di forma critico, sin ofende ningun hende.
Na ocasion di e promer aniversario, na augustus 2022, nos a publica un lista di e topiconan cu nos ta trata den e aña ey, di forma critico. Esakinan ta duna un bon impresion di e amplitud di e temanan y a la vez ta mustra cu ainda tur ta relevante.
Un resumen:
* Aki, akinan, akinanan... tocante uso innecesario y excesivo di ‘nan’ 
* Uso innecesario y excesivo di ‘wordo’ o ‘ser’ 
* Paso o pasobra? Papia y skirbi ta dos cos diferente
* Atende cu... o atende? Atende un asunto cu un persona; no atende cu un
asunto 
* ‘Encuanto di’ y ‘tocante di’, tambe ‘durante di’: uso
incorecto y innecesario di e palabra ‘di’ Contra? O Contra
di...?
* Uso corecto di ‘na’ den diferente contexto; ki ora ‘den’ y ki ora ‘na’? 
* Palabra modifica incorectamente: ‘nombracion’, ‘comportacion’, ‘cargacion’ (nombramento; comportamento; cargamento) 
* Parha o pahra...? Un palabra modifica recientemente 
* Tabatin o tabata tin...? Kico ta corecto? 
* Gobernado o Gobernador... Ta usa e ‘r’ si of no?
* Diferencia entre idioma papia y skirbi
* Agradable o agradabel...? Tocante origen Portugues/Spaño di
e variantenan Directiva o ‘Hunta di Directiva’ Con pa adopta
termino corectamente 
* Ki ora un palabra ta bira ‘Papiamento’...? 
* E proceso di adopcion y adaptacion Reforza, enforsa, reenforsa...? Palabra adopta di diferente fuente, reemplazando
palabra existente caba “Esey no tin di haber cu…?” Corecto,
of no? Origen di e expresion Compromiso, compromis, compromise...? Mesun palabra, adopta di diferente banda 
* Di dje, den dje, di unda e ‘dje’ ta bin...? 
* Doble negacion: ki ora si y ki ora no? 
* Uso di distincion di genero masculino/femenino
* Ortografia uniforme un reto...? Variedad di ortografia cu medionan ta haya di tur banda 
* Terminonan opuesto: ‘progresivo’ o ‘progresista’; ‘conservativo’ o ‘conservador’? 
* Entre ‘advertencia’ y ‘advertentie’; uso corecto of no? Curasha o encurasha...?
Reforza o reenforza...? Uso corecto of no?Pret of leuk...?
Eigenlijk of...? Influencia di Hulandes den Papiamento Pa of
Pa...? Para o por...? Voor of door...? Origen di nos ‘pa’
* E la bay o el a bay? Kico ta corecto? 
* Tocante eror gramatical cu casi no ta ripara... ‘Loke ta’ o ‘loke cu ta’?
* Paris o Parijs? Londen, London o Londres? Variedad den nomber geografico...Nacionnan Uni o United Nations; IMF o FMI...? Cual idioma tin preferencia...? 
* Entre desaroyo liber y formalisacion di idioma: ki rumbo pa tuma? Papiamento manera papia..., o skirbi? 
* Tocante uso di ‘es’, ‘esnan’, ‘esunnan’...‘Cune’ o ‘cu nan’:
* Tocante erornan cu no ta detecta facilmente...Papiamento ta rico na diferente tipo di vocal; a traves di influencia diverso
* Algo mas di nos herencia Portugues; un exploracion den nos vocabulario.

Nota: si bo ta desea pa nos trata un tema specifico atrobe, o mas amplio, laga nos sa via reaccion riba Facebook, o un mail na bondia.aruba@gmail.com

---------------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Educacion Profesional Intermedio''' (EPI) ta enseñansa riba nivel MBO (''Middelbaar Beroepsonderwijs'') na [[Aruba]]. E ta encera ...
Colegio EPI ta e unico instituto di enseñansa riba nivel MBO na Aruba., situa den Venusstraat 3 na Oranjestad??


== Colegio EPI == 
A funda Colegio EPI riba prome di augustus 1997. Ta ofrece educacion na nivel 3, 4 y 5 consistiendo di e unidadnan; Salubridad &amp; Servicio, Economia, Hospitalidad y Turismo y Ciencia &amp; Tecnologia.&lt;ref&gt;[https://24ora.com/na-colegio-epi-partido-futuro-a-gana-eleccion-cu-nuebe-asiento/ Na Colegio EPI partido FUTURO a gana eleccion cu nuebe asiento], 24ora.com (2 di december 2024 &lt;/ref&gt;

Na aña 2022 Colegio EPI a introduci ocho estudio nobo. Na tur por scoge entre 13 diferente estudio, manera: Allround medewerker Information Technology Systems and Devices, Expert Information Technology Systems and Devices, Elektrotechniek, Allround Assistant Business Services, Business Administration &amp; Control Specialist, Certified Cook, Associate of Applied Science in Culinary Arts, Zelfstanding Medewerker Travel &amp; Hospitality, Leidinggevende Travel &amp; Hospitality, Associate Of Science Degree in Hotel and Restaurant Management, Verpleegkundige, Verzorgende y Social Pedagogische Medewerker.

Colegio EPI ta conta cu mas di 2000 studiante y mas cu 74% di nan ta logra termina nan estudio cu exito.

[[:Category:Enseñansa]]
[[:Category:Aruba|Enseñansa]]
----------------------------
== Arte di Palabra ==
'''Arte di Palabra''' ta un competensia literario ku partisipashon di hoben di Aruba, Boneiru i Korsou. (zie nl.wiki) Meta di e evento ta pa promove amor pa cultura di idioma Papiamento y aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y e desaroyo di dominio di idioma.

== Historia ==
E evento di Arte di Palabra ta existi for di aña 2000 i a cuminsa na Korsou. Ange Jessurun, consulente di Papiamento e tempo ey, a krea e evento pa celebra e hecho cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y [[haiku]]. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.

Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.

== Publikashon ==
*Pòtpurí Arte di Palabra 2009, kolekshon di e miho obranan propio 2000-2008 
*Pòtpurí Arte di Palabra 2014, bundel van de beste eigen werken 2009-2013
*Pòtpurí Arte di Palabra 2019, bundel van de beste eigen werken 2014-2018&lt;ref&gt;{{citeer boek|url=https://data.swpportal.com/upload/books/files/pdf.php?hash=f612ef13d53ec151f70f21767b8546f4&amp;filename=potpuri-arte-di-palabra-2019_inkijkexemplaar.pdf|taal=pap|werk=Arte di Palabra|titel=Pòtpurí Arte di Palabra 2019|datum=|bezochtdatum=10 september 2019}}&lt;/ref&gt;

nl.wiki:Arte di Palabra ta un kompetensia den Papiamentu pa hóbennan den enseñansa sekundario na Aruba, Bonaire i Kòrsou.
Nacemento
For di aña skolar 1998-1999 &quot;Papiaments&quot; a bira un asignatura obligatorio den enseñansa sekundario na Kòrsou. E dato aki a duna e impulso pa e inicio di Arte di Palabra, cu na aña 2000 a tuma luga pa prome biaha na Curaçao. For di aña 2006 ta organisá kareda na Bonaire i for di aña 2009 tambe na Aruba.

Arte di Palabra ta tuma lugá tur aña i su meta ta pa desaroyá talento literario hóben i literatura pa mucha papiamentu dor di recitashon di poema i konta storia.

E kompetensia tin tres kategoria di presentashon: poesia, haiku i relato kòrtiku. Kada kategoria ta dividi den dos grupo: klasnan di skol 1-2 i klasnan di skol 3-6. Den klasnan 1 i 2 ta trata di poemas i storianan eksistente i den klasnan mas haltu ta trata di obranan original (propio). E evaluashon ta distinguí entre trabou propio i trabou eksistente. E finalistanan for di e rondonan di klasifikashon na Aruba, Bonaire i Kòrsou lo kompetí ku otro den e ronde final.[1] 1]

E final di Arte di Palabra ta pasa pa tur isla i ta dirigí dor di e Stichting Arte di Palabra ku sosten di Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch gebied. E final ta generalmente konektá ku e entrega di e premionan di Tapushi Literario na honor di e ikonanan kultural na Aruba, Bonaire i Kòrsou.

{{Appendix}}

NOTES
DIA 29 di juli 2021 a tuma lugar na Aruba, na Cas di Cultura, final di e competencia literario Arte di Palabra, cu participacion di hoben di Aruba, Boneiro y Corsou.&lt;ref&gt;https://www.awemainta.com/newspapers/AM210810/offline/download.pdf  Arte di Palabra un celebracion na, di y pa Papiamento di kita sombre], Awemainta, 10 ougustus 2021. Rekupera ougustus 2021&lt;/ref&gt;
Fundacion Lanta Papiamento (FLP) tabata presente y a keda encanta, un biaha mas.
Tabata un fiesta di berdad cu a pone enfoke riba Papiamento su rikesa y bunitesa cultural y riba e creatividad y dominio di idioma Papiamento di nos hobennan.
E anochi tabata cuadra exactamente cu e meta di e evento cultural aki: Promove amor pa cultura di nos idioma Papiamento. Enrikece nos idioma cu creatividad di nos hubentud.
Den sala tabata reina un entusiasmo y alegria y e hobennan a mustra aprecio pa cada un di e participantenan. Tur participante tabata haya un ovacion cu hasta pitamento cu
‘vuvuzela’. UNION t’e palabra cu ta caracterisa e evento aki, union cultural y social entre Aruba, Corsou y Boneiro.
Arte di Palabra den tur sentido di palabra ta un celebracion di Papiamento, e idioma unificado di e islanan aki.
Masha pabien n’e hobennan participante, na nan docentenan y n’e organisadornan!
===Historia cortico===
Arte di Palabra ta existi for di aña 2000. Señora Ange Jessurun kende tabata consulente di Papiamento e tempo ey, a cuminsa cu e evento aki na Corsou, pa celebra e hecho
cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y haiku. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.
Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch Gebied ta yuda den financiamento di biahe y estadia.
Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.
Y importante pa menciona, t’e publicacionnan cu Arte di Palabra a produci caba:
Pòtpurí Arte di Palabra 2009, cu e mihor obranan di 2000-2008: Pòtpurí Arte di Palabra 2014, cu e mihor obranan di 2009-2013: Pòtpurí Arte di Palabra 2019, cu e miho obranan di 2014-2018.
Por bisa cu e coleccionnan aki ta bon material literario pa cualkier lesado y bon material cu por uza den scol.

{{Appendix}}
Arte di Palabra ta aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y ta masha importante den desaroyo di dominio di idioma.

----------------
'''Modern Hebrew''' ({{lang-he|עברית חדשה}}, ''ʿivrít ḥadašá[h]'', {{IPA-he|ivˈʁit χadaˈʃa|}}, ''[[Literal translation|lit]].'' &quot;Modern Hebrew&quot; or &quot;New Hebrew&quot;), also known as '''Israeli Hebrew''' and generally referred to by speakers simply as '''Hebrew''' ({{lang|he|עברית|}} {{transliteration|he|Ivrit}}), is the form of the [[Hebrew language]] that was [[Revival of the Hebrew language|revived as a spoken language]] in the late 19th and 20th centuries, and the standard form of Hebrew spoken today. It is the official language of the [[State of Israel]]. Among [[Canaanite languages]], Modern Hebrew is the only one spoken today.&lt;ref&gt;{{cite book |author1=Huehnergard, John |url=https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |title=The Semitic Languages |author2=Pat-El, Na'ama |publisher=Routledge |year=2019 |isbn=9780429655388 |page=571 |access-date=2021-02-18 |archive-date=2023-07-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230701134731/https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
-----------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
[[File:Flag of the Governor of Curaçao.svg|thumb|300px|Bandera di Gobernador di Kòrsou]]
'''Gobernador di Korsou''' ta e representante di e monarka [[Hulanda|hulandes]] (hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]]) na [[Kòrsou]]. A instituí e posishon dia [[10 di òktober]] [[2010]] ku Korsou su status komo pais outónomo denter di [[Reino Hulandes]]. Riba nominashon di e mandatario hulandes pa relashonnan di Reino, e monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un término di seis aña; esaki por wòrdu prolonga te maximalmente 12 aña. 

E gobernador ta dispone di un sekretariado, e gabinete di gobernador, i ta wòrdu asesorá pa e Konseho di Konsulta, konsistiendo di minimo sinku miembro, apuntá pa e gobernador.


E '''Gobernador di Aruba''' ta e representante di e hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]] na [[Aruba]]; esaki ta conforme stipulacion den [[Constitucion di Aruba]] (''Staatsregeling van Aruba'').&lt;ref&gt;Articulo II.1 Staatsregeling van Aruba (AB 1987 nr. GT 1)&lt;/ref&gt; E posicion a keda institui desde prome di januari 1986 ora Aruba a haya su status como [[Status aparte di Aruba|pais autonomo dentro di Reino Hulandes]]. E monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un termino di seis aña; esaki por wordo prolonga te maximalmente 12 aña.

== Facultadnan di gobernador ==
Facultadnan di e Gobernador di Aruba ta subdividi den e facultadnan asigna na su persona mediante [[ley]] como organo di e Reino y como organo di e pais Aruba.


De gouverneur heeft twee taken: hij vertegenwoordigt en verdedigt de algemene belangen van het Rijk en is hoofd van de regering van Curaçao. Hij is tevens vertegenwoordiger op Curaçao van het staatshoofd van het Koninkrijk. Als hoofd van de landsregering is de gouverneur onschendbaar.&lt;ref&gt;Bij ambtsmisdrijven moet hij echter terechtstaan bij de [[Hoge Raad der Nederlanden]]. Bij overige misdrijven kan per Koninklijk Bevel of door de Tweede Kamer vervolging worden bevolen bij de bevoegde rechter in Den Haag.&lt;/ref&gt; De gouverneur oefent de uitvoerende macht uit met als verantwoordelijken de ministers, die verantwoording moeten afleggen aan de [[Staten van Curaçao]]. De gouverneur heeft geen politieke verantwoordelijkheden en maakt geen onderdeel uit van het kabinet. Tijdens de formatie speelt de gouverneur een rol bij het aanwijzen van de formateur. In 2012 leidde dit tot onrust, toen gouverneur Goedgedrag tegen de zin van de zittende (demissionaire) ministers, maar op verzoek van de meerderheid van de Staten, een formateur aanwees om een waarnemend kabinet te vormen.

De gouverneur wordt door het staatshoofd aangewezen voor een periode van zes jaar op voordracht van de bewindspersoon voor koninkrijksrelaties van het Koninkrijk (en tegelijk van het land Nederland). Deze periode kan worden verlengd tot maximaal één termijn. De gouverneur wordt bijgestaan door zijn secretariaat, het kabinet van de gouverneur, en wordt geadviseerd door de Raad van Advies, bestaande uit ten minste 5 leden, aangewezen door de gouverneur.

== Lista ==
Op 10 oktober 2010 werd Curaçao een land binnen het [[Koninkrijk der Nederlanden]]. Voor deze datum vertegenwoordigde de [[Lijst van gouverneurs van de Nederlandse Antillen (1954-2010)|gouverneur van de Nederlandse Antillen]] onder meer Curaçao.

E promé gobernador di Kòrsou tabata [[Frits Goedgedrag]], kende tambe tabata e último [[gobernador di Antia Hulandes (1954-2010)|gobernador di Antia Hulandes]] prome ku esaki a wordu disolbi dia [[10 di òktober]] [[2010]].&lt;ref&gt;RNW.nl - [https://web.archive.org/web/20110120003916/http://www.rnw.nl/caribiana/article/gouverneurs-voor-curacao-en-sint-maarten Gouverneurs voor Curaçao en Sint Maarten]&lt;/ref&gt; 

{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !! Nòmber !! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| 
| 2010 - 2012
| [[Frits Goedgedrag]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2012 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| (interino)
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| [[File:Lucille George-Wout-crop.jpg|95px]]
| 2013 - presente
| [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; 
| 4 di novèmber 2013
|}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! Van
! Tot
! Nomber
! Bijzonderheden
|-
| 10 oktober 2010 || novèmber 2012 || [[Frits Goedgedrag]] ||
|-
| november 2012 || novèmber 2013 || [[Adèle van der Pluijm-Vrede]] || interino
|-
| november 2013 || presente || [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; ||
|}

== Lista di gobernador interino ==
Bij koninklijk besluit kunnen een of meerdere waarnemend gouverneurs worden benoemd die de gouverneur vervangen bij ziekte of afwezigheid of hem vervangen na zijn ontslag of overlijden.
{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !![[Gobernador interino]]!! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2010 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| 
| 2013 - 2019
| [[Nolda Römer-Kenepa]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| 
| 2019 - presente
| [[Michèle Russel-Capriles]]
| 1 di yuni 2019
|}

* 10 oktober 2010 - [[Adèle van der Pluijm-Vrede]]
* 1 juni 2013 - [[Nolda Römer-Kenepa]]
* 1 juni 2019 - [[Michèle Russel-Capriles]]&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|werk=Curaçao.nu|titel=RMR benoemt Russel-Capriles tot waarnemend gouverneur van Curaçao|datum=17 mei 2019|bezochtdatum=8 juni 2019|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190608092330/https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|archiefdatum=2019-06-08}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[:Category:Aruba]]
[[:Category:Organonan Gubernamental]]

-----------------------------------------------------------

{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Hilda de Windt-Ayoubi''' (           ) ta un lingwista, traduktor, outor, poeta, kolumnista i papiamentista di [[Kòrsou]]. lingwista, poeta, pintor i traduktor di The Prophet di Kahlil Gibra

== Bida ==
Hilda Ayoubi a nase i lanta na Kòrsou. Famia di 5 yu muhe di mayornan di Libano.

Hilde de Windt-Ayoubi a studia idiomanan ingles i spañó, tambe literatura. Na 2014 a sali e buki 'E Profeta', un tradukshon ku el a hasi di e buki ingles 'The Prophet', obra maestral di e eskritor Kahlil Gibran. Pa esaki el a risibí na 2014 un distinshon di 'The George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair' na e universidat di Maryland.
Hilda a skirbi su promé poemanan na 1972, tempu ku e tabata studiante na Nijmegen, Hulanda. Despues e no tabata aktivo mas. Na desèmber 2007 el a kuminsá skirbi atrobe, pero tabata te na 2009, inspirá pa su kolega Robbie Griffith (†), ku el a bolbe kuminsá skirbi i publiká. Su poemanan na ingles, hulandes, spañó i papiamentu ta sali regularmente durante e último dékada den e korant Amigoe.

She was born and raised in Curaçao. She was a secondary school teacher and a lecturer at the University in Curacao. Her works include Gedicht (2018) and Geef me je Taal (2019); for her Papiamento translation of Kahlil Gibran’s The Prophet (2014), she was awarded the Kahlil Gibran Chair at the University of Maryland. In 2019 she received UNESCO’s Certificate of Merit for her work on Papiamento.&lt;ref&gt;https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/translingualism-translation-and-caribbean-poetry/  Translingualism, Translation and Caribbean Poetry], Werkgroep Caraibische Letteren (2022)&lt;/ref&gt; She writes in Dutch, French, English, Papiamento and Spanish.

== Bibliografia ==
* ''La dislocación de los elementos oracionales y la elipsis en los refranes de La Celestina'' (2011, UoC)
* ''Gedicht'' (2018?, kolekshon di poesia)
* ''Geef me je taal. Dat ik je beter versta / Duna mi bo idioma. Pa mi por komprondé bo miho'' (2019)
* ''Translingualism, Translation and Caribbean Poetry'' (2022, kolekshon di poesia multilingual huntu cu Piet Muysken)

Hilda De Windt – Ayoubi, schrijfster, dichteres, columniste, kunstenares en hispaniste uit Curaçao. Ze is bekend vanwege o.a. haar vertaling in haar moedertaal Papiaments van het bekende boek The Prophet van Kahlil Gibran, CDL University Press, verschillende vertalingen van gedichten en haar jarenlange publicaties van gedichten in vier talen in de krant Amigoe op Curaçao. Ze presenteerde op deze middag ook haar Papiamentse vertaling van The Prophet die dit jaar wereldwijd haar 100-jarig bestaan viert en al in 105 talen, waaronder ook het Hindi, is vertaald.&lt;ref&gt;Henk Moeniralam,[https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/papiaments-gedicht-moedertaal-van-hilda-de-windt-ayoubi-ook-in-sarnami-vertaald/  Papiaments gedicht ‘Moedertaal’ van Hilda de Windt-Ayoubi ook in Sarnámi vertaald], Werkgroep Caraibische Letteren (2023)&lt;/ref&gt;

I studied at the Catholic University in Nijmegen, nowadays named Radboud University. I also studied at UoC in Curacao, Dutch Antilles. I have a Master degree in Education with major in the Spanish Language  and a Bachelor degree in Public Relations. Further on, I have a minor degree (LO) in English.    I have been teaching the Spanish Language and Literature for more than 30 years at a secondary school and also have  been teaching Didactics, Analysis of Methods,  Spanish Grammar and Oral and Written Communication for more than eight year at University of Curacao.      I translated &quot;The Prophet&quot; (by Kahlil Gibran) into the Papiamentu language. This translation was published by the Maryland University Press. For this translation I  was granted an award by the George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair for Values and Peace, May, 2014.    Further on,  I attended an art Academy for four years. As part of a group  exhibition I exhibited four times several of my  paintings.      I write poetry in six  languages, Papiamento, Dutch, English, Spanish, Italian, and French. Recently my first poetry book illustrated with twenty of my paintings  was published  by LM Publishers in the Netherlands.      I  Master different languages, for example, Dutch, Spanish, English, Papiamentu. Currently,  I am also studying different other languages, like Italian,  Quechua.    I am very interested in promoting and conserving Native Languages. Therefore, my poetry often focuses on native languages.  In 2019, my second poetry book that focuses on language will be published.    I belief that it is of utmost importance to focus more on Literature (specifically on creative writing)  and Art in the education at school.&lt;ref&gt;[https://independent.academia.edu/HildadeWindtAyoubi  Hilda de Windt Ayoubi]&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}
--------------------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Sidney M. Joubert''' (☆ [[1939]] na  [[Kòrsou]]) ta un dosente, lingwista i papiamentista di [[Kòrsou]]. Na 2023 el a risibí e titulo di ''doctor honoris causa'' di [[University of Curaçao]] pa su kontribushon na [[idioma]] [[papiamentu]].

== Bida ==

== Bibliografia ==
* Dikshonario di verso Papiamento-Hulandes

NOTES
Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC
March 20, 2023  REDAKSHON.&lt;ref&gt;[https://kikotapasando.com/2023/03/20/eredoctoraat-voor-sidney-joubert-bij-de-uoc-sidney-joubert-doctor-honoris-causa-bij-de-uoc/ Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC / Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC], Willemstad, 18 maart 2023&lt;/ref&gt;

Op 16 maart jl. werd tijdens een plechtige openbare zitting van het College van Decanen van de Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (UoC), aan de heer Sidney. M. Joubert, het eredoctoraat verleend.
In een volle Aula opende de Rector Magnificus, dr. Francis de Lanoy, deze plechtige zitting, waarbij hij alle aanwezigen in de zaal welkom heette, in het bijzonder de heer Joubert en de twee paranimfen, mevrouw Lucille Berry-Haseth en de heer Edward John Joubert, die hem flankeerden tijdens deze plechtigheid.

De decaan van de Algemene Faculteit, drs. Adriënne Fernandes, nam vervolgens het woord, en ging kort in op de redenen die voor de Algemene Faculteit aanleiding waren om de heer Sidney Milton Joubert voor te dragen als kandidaat voor het eredoctoraat. Zij gaf aan dat de heer Joubert over een tijdsbestek van vijftig jaar, zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt voor de gemeenschap, op het gebied van taalkunde van het Papiamentu. Bovendien wees zij erop dat de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan is. Het eredoctoraat, zo vervolgde zij, wordt als welverdiend eerbetoon aan deze kandidaat verleend voor zijn zeer uitzonderlijke prestaties in het kader van culturele en academisch gerelateerde verdiensten.
De heer Joubert, met zijn talrijke merites is van bijzondere betekenis voor de Algemene Faculteit, die taal, literatuur en cultuur centraal stelt, de lerarenopleiding Papiamentu aanbiedt en een leerstoel heeft gerelateerd aan het bestuderen en verwerven van Papiamentu. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vanuit deze faculteit de rol van het Papiamentu als algemene omgangstaal in de Curaçaose samenleving, met deze erebenoeming, bekrachtigd en versterkt wordt.

Vervolgens nam de Rector Magnificus het woord, die na verwijzing naar de mogelijkheid die de Landverordening Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (LuoC) biedt (art. 37 lid 2), de heer Sidney M. Joubert en zijn twee paranimfen naar voren riep om hen ten overstaan van het College van Decanen de bul te overhandigen.
Prof. dr. Ronald Severing, verbonden aan de Algemene Faculteit, en promotor van Sidney Joubert bij deze plechtigheid, sprak bij de laudatio, lovende woorden uit, verluchtigd met een powerpoint, met afbeeldingen van werken van de heer Joubert. Hij gaf aan dat de heer Joubert een fervente taaldeskundige en in het bijzonder een verwoede Papiamentist is. Eerder was hij docent Spaanse taal- en letterkunde op de middelbare school en de UNA en tevens beëdigd vertaler en lexicograaf.
Hij werd bij de oprichting van het overheidsbureau Sede di Papiamentu (1983) aangesteld om aan een vocabulaire van het Papiamentu te werken. Sindsdien zijn er van zijn hand ten behoeve van het Papiamentu, vocabulaires (1988, 1990) verschenen en verder woordenboeken in druk (1991, 1999, 2007), met supplementen (1997), een taalgids Papiamentu voor toeristen (1994), digitale woordenboeken (2002), online versies (Google Chrome, Microsoft Edge, Mozilla Firefox en Safari) en achtereenvolgende spellingcheckers Papiamentu voor Microsoft Office (2003-2014) Windows 98-8.1 (2001, 2007, 2014).
Naast kenner van de taalkunde van het Papiamentu en de autoriteit op het gebied van de gemeenschappelijke Papiamentse woordenschat, is de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan, blijkens de omvangrijke driedelige gezamenlijke uitgave in het Papiamentu, Pa saka kara (1109 pp., 1983); ook verzorgde hij met auteursgroepen tweetalige Nanzi-boeken (2005, 2019).
Hij is Papiamentu-connaisseur bij uitstek, getuige de talrijke publicaties van zijn hand en ook samen met lokale en buitenlandse deskundigen. Hij heeft zich bekwaamd en intensief ingezet voor het promoten van de studie, kennis en correct gebruik van het Papiamentu vanaf begin zeventiger jaren tot heden.
Hij is ook medeverantwoordelijk voor de meer dan 400 woorden Antilliaans-Nederlands die in het Groene Boekje zijn opgenomen. Gedurende een aantal jaren, zijn de krantenteksten van het Antilliaans Dagblad en de Amigoe verzameld. Uit die verzameling zijn door onder andere de heer Joubert karakteristieke woorden geselecteerd die in het Groene boekje terecht zijn gekomen als: empaná, blenchi, dushi, karkó en snèkbar.
Tevens is hij vanaf het begin (1999) tot recentelijk (2018) betrokken geweest bij de samenstelling van het Papiamentu-dictee en ook als jurylid van het jaarlijkse Diktado Nashonal Papiamentu in de aula van de UoC. De eredoctor is reeds meerdere malen eervol onderscheiden en heeft meervoudig eerbewijs mogen ervaren vanuit diverse maatschappelijke en academische instituties.

Na de laudatio van zijn promotor kreeg dr. Sidney Joubert het woord van de rector. Hij liet weten dat toen hij van zijn benoeming op de hoogte werd gesteld, verrast was en zeer geëmotioneerd raakte. Hij dankte dan ook allen die betrokken waren vanaf de voordracht tot aan zijn benoeming. Hij vertelde hoe zijn belangstelling voor het Papiamentu begon. Dat gebeurde tijdens de colleges die hij volgde bij drs. Raúl Römer aan de Universiteit van Amsterdam. Raúl Römer onderzocht het Papiaments als toontaal. Joubert gaf voorbeelden als mata (plant) en mata (doden). Er was verschil in toon, hoog laag en laag hoog te horen. Op Curaçao werd Antoine Maduro zijn leermeester, waar hij ook mee samen werkte. Hij werd al snel door de overheid in twee opeenvolgende spellingcommissies voor het Papiamentu benoemd, in de commissie Römer en de commissie Jonis. Bij het Buki di oro, het gouden boekje met de officiële spelling van de overheid (2009), had hij ook zitting in de commissie die het werk voorbereidde.

Na dit dankwoord en bijzonderheden over zijn werk, sloot de Rector Magnificus de officiële zitting. In het informele deel dat daarop volgde, spraken beide paranimfen de pas gedoctoreerde promotus toe. Lucille Berry-Haseth wees op haar lange vriendschap met de gepromoveerde en hun samenwerking op het gebied van Papiamentu. De laatste tien jaar hebben zij zich samen met een redactieteam beziggehouden met een verklarend woordenboek Papiamentu. Zij sloot af met een prachtige voordracht van het gedicht Oda na Sidney, dat zij eerder (2018) aan hem opdroeg. Vervolgens wist paranimf Edward John te vertellen dat zijn vader bekend stond als de leraar Spaans van het Peter Stuyvesant College. Hij vond het een eer dat hij de paranimf mocht zijn bij de promotie van zijn vader.

Het informele deel werd afgesloten met een voordracht door Gregory Berry, die bij het publiek erg in de smaak viel met humoristische teksten uit de Papiamentu-literatuur van Guillermo Rosario, Pierre Lauffer en Elis Juliana. Het geheel werd afgesloten met een geanimeerde receptie op de patio van de Universiteit van Curaçao.

{{Appendix}}
----------------
'''Frank Martinus Arion''', pseudónimo di '''Frank Efraim Martinus''' (n. [[17 di desèmber]] [[1936]] na [[Kòrsou]] - f. [[28 di sèptèmber]] [[2015]]) tabata un eskritor, poeta i lingwista [[Antias Hulandes|antiano]]. E tabata skirbi obranan tantu na idioma [[hulandes]] komo [[Papiamentu]]. Su obra mas famoso ta e novela ''Dubbelspel'' (Changá). E ta konosí tambe pa su investigashon di e orígen di Papiamentu i pa su empeño pa uso di Papiamentu komo idioma di instrukshon.

== Biografia ==
Frank Martinus Arion a nase na 1936 i ta un di tres yu di Minuel Martinus Arion i Marina Jansen di bario di Buena Vista, [[Willemstad]]. Poko despues di su nasementu e famia ta muda pa [[Aruba]], unda su tata a wòrdu empleá pa e refineria [[Lago Oil &amp; Transport Company|Lago]]. Ku kuater aña su mama i un ruman ta fayesé den un aksidente di tráfiko, despues di kual e ku su otro ruman a wòrdu mandá bek Kòrsou i alohá serka varios miembro di famia. Frank Martinus Arion a lanta den bario di [[Otrobanda]]. Fo'i skol básiko su talento pa skirbimentu a keda manifesta; den su último aña na skol básiko e ta gana e Premio Neerlandia pa e mihor ensayo na hulandes.  Frank was een heel goede leerling. Hij mocht op de lagere school een aantal klassen overslaan. Durante su tempu na skol e ta kuminsa usa e nòmber Frank Efraim Martinus pa motibu di e laso ku su tata tabatin ku e [[partido polítiko]] [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. E no tabata deseá di wòrdu asosiá ku e aktivismo polítiko di su tata; te añanan 50 e ta usa su fam original pa publikashon di su promé obranan. 

Na kabamentu di skol sekundario na 1955, Arion ta muda pa [[Hulanda]] unda e ta studia idioma i literatura hulandes na [[Universidat di Leiden]]. Durante su temporada na universidat ela lanta e komunidat studiantil &quot;Baranka Antilliana&quot;, kual tabata fungi komo refugio pa studiante prosedente di [[Antias Hulandes]], manera e mes. Tambe den e époka aki e tabata skirbi un seri di poema, kualnan a sali publika pa prome bes den e revista &quot;Antilliaanse Cahiers&quot; komo kolekshon titulá ''Stemmen uit Afrika''.

-----
Na zijn schooltijd verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal- en letterkunde ging studeren aan de Universiteit Leiden. Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die, net als hijzelf, afkomstig waren uit de Nederlandse Antillen. Ook schreef hij in deze jaren een reeks gedichten, die in 1957 voor het eerst als bundel onder de titel Stemmen uit Afrika werden gepubliceerd in het tijdschrift Antilliaanse Cahiers. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het mede door hem opgerichte tijdschrift Encuentro Antilliano. Ook las hij regelmatig voor in het programma van de Nederlandse buitenlandse radio. Kort voor het einde van zijn studie onderbrak hij deze en keerde voor enige tijd terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij onderzoek deed naar de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiamentu. Hij publiceerde de resultaten van dit onderzoek in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch verder te studeren en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij het Instituut voor Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam.[2] Onder invloed van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel, waarin hij aan de hand van vier mannen die domino spelen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen in die tijd. Via de personages in de roman heeft Arion kritiek op de rebellen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen.[3] De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs. Arion doneerde het prijzengeld van 1000 ƒ aan de strijd tegen het apartheidsbeleid in Zuid-Afrika. In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam, waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin.[4]

Vertaald met www.DeepL.com/Translator (gratis versie)

de.wiki: Na zijn afstuderen verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal en Nederlandse letterkunde begon te studeren aan de Universiteit van Leiden . Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die net als hij uit de Nederlandse Antillen kwamen . Hij schreef in deze jaren ook een reeks gedichten, die in 1957 als bundel verscheen onder de titel Stemmen uit Afrika in het tijdschrift Antilliaanse Cahierswerden voor het eerst gepubliceerd. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het dagblad Encuentro Antilliano , waarvan hij medeoprichter was . Ook gaf hij regelmatig lezingen in het Nederlands buitenlands radioprogramma . Kort voor het einde van zijn studie brak hij het af en keerde voor een tijdje terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij zich bezighield met de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiaments. De resultaten van dit onderzoek publiceerde hij in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch zijn studie voort te zetten en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij de afdeling Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam . [2] Onder de indruk van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao, begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel , waarin hij aan de hand van het voorbeeld van vier dominospelende mannen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen op die tijd. Via de personages in de roman uit zich Arion kritisch over de opstandelingen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen. [3]De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en CW van der Hoogtprijs . Arion doneerde het prijzengeld van ƒ 1000 om de apartheid in Zuid-Afrika te helpen bestrijden . In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam , waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap van de stad. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin (in het Engels: &quot;Farewell to the Queen&quot;). [4]

In 1975 ging Arion naar Zuid-Amerika, waar hij een aanstelling als docent aanvaardde aan een instituut voor de opleiding van leraren in de Nederlandse kolonie Suriname , die net onafhankelijk werd. Hier trouwde hij ook met zijn vrouw Trudi Guda, met wie hij twee kinderen zou verwekken. In 1980, na de machtsovername van Desi Bouterse , verliet het gezin Suriname en keerde terug naar Arion's thuisland Curaçao. Daar werkte hij aan de standaardisatie van het Papiaments en begon hij opnieuw onderzoek te doen naar de oorsprong ervan. Hij was vooral geïnteresseerd in de overeenkomsten tussen het Papiaments en de varianten van het Kaapverdiaans Creools, die worden gesproken op de eilanden voor de westkust van Afrika. Ook voerde hij campagne voor de invoering van het Papiaments als basisschooltaal op Curaçao, waardoor hij soms in conflict kwam met de lokale autoriteiten. In dit kader schonk hij in 1987 de particuliere basisschool Skol Humanistiko Erasmo , waar lessen werden gegeven in Papiaments. [5] Gedurende deze tijd begon Arion meer politiek betrokken te raken, wat culmineerde in de oprichting van zijn eigen partij, de Kambio Radical (&quot;Radical Reversal&quot;, kortweg KARA) in 1988. KARA kreeg echter nooit genoeg stemmen om een ​​zetel in het parlement van het eiland te winnen. [6]

In 1996 promoveerde Arion aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn proefschrift was getiteld De kus van een slaaf. Papiaments West-Afrikaanse connecties en de oorsprong van het Papiaments en andere talen verkend. Hij bracht onder meer de stelling naar voren dat het Papiaments sterker dan voorheen bekend was beïnvloed door de geheime taal Guene, die door de plantageslaven van Curaçao werd gebruikt. Daarnaast heeft het Guene ook andere Caribische talen beïnvloed en zelfs de Engelse en Nederlandse taal. [7]

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doktoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (kontiniendo: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid'')
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Mira tambe ==
* [[Gueni]]

{{Commonscat|Frank Martinus Arion}}
{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=de|oldid =191263500|titulo=Frank Martinus Arion}}
{{References}}
;Lista di fuente
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3, pág. 405–410.
* Wim Rutgers: ''Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba'', Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, pág.  272.
* B. Jos de Roo: ''Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958'', Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam (2014), ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. Den: ''A History of Literature in the Caribbean''. Tomo 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia (2001), ISBN 90-272-3448-5, pág. 362.
* ''Schrijver Frank Martinus Arion overleden''. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* ''Writer Frank Martinus Arion Passed Away'', Curacaochronicle.com (28 di sèptèmber 2015}}&lt;/ref&gt;
* ''Frank Martinus Arion geeft lintje terug'', Trouw.nl. (16 di desèmber 2008)
}}

{{DEFAULTSORT:Arion, Frank Martinus}}
[[:Category:Ganador premio Cola Debrot]]
[[:Category:Hende]]
[[:Category:Kòrsou]]

== Referensia ==
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 407–408.
* Wim Rutgers: Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba. 1. Auflage. Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, S. 272.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 408–409.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 410.
* B. Jos de Roo: Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958. Hrsg.: Universiteit van Amsterdam. 1. Auflage. Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam 2014, ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. In: A History of Literature in the Caribbean. Band 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia 2001, ISBN 90-272-3448-5, S. 362.
* Schrijver Frank Martinus Arion overleden. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* Frank Martinus Arion geeft lintje terug. In: trouw.nl. 16. Dezember 2008, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).

== Weblinks ==
{{Commonscat}}

[[:Category:Korsou]]
[[:Category:Eskritor]]
[[:Category:Hende]]


Kort na de geboorte verhuisde het gezin naar Aruba, waar de vader een baan had aanvaard bij een plaatselijke oliemaatschappij. Toen hij vier jaar oud was, stierven Arions moeder en jongere broer bij een ongeval, waarna Frank en zijn zus werden teruggestuurd naar Curaçao, waar ze onderdak vonden bij verschillende familieleden. Zijn schrijftalent bleek al toen hij op de lagere school zat; in het laatste jaar van de basisschool won hij de Neerlandiaprijs voor het beste essay in het Nederlands. Tijdens zijn schooltijd begon hij de naam Frank Efraim Martinus voor zichzelf te gebruiken. De achtergrond was de politieke betrokkenheid van zijn vader bij de Nationale VolkspartijCuraçao, waardoor de naam &quot;Arion&quot; bekend werd bij veel bewoners van het eiland. Frank wilde echter niet geassocieerd worden met het politieke activisme van zijn vader; pas in de jaren vijftig gebruikte hij zijn oorspronkelijke achternaam weer voor de publicatie van zijn eerste werken. [1]


'''Frank Martinus Arion''', seudónimo de '''Frank Efraim Martinus''' ([[Curazao]], [[17 de diciembre]] de [[1936]]-[[28 de septiembre]] de [[2015]])&lt;ref name=fallece&gt;{{cita noticia|título=Writer Frank Martinus Arion Passed Away|url=http://curacaochronicle.com/local/writer-frank-martinus-arion-passed-away/|fechaacceso=29 de septiembre de 2015|obra=curacao chronicle|fecha=28 de septiembre de 2015|idioma=inglés}}&lt;/ref&gt; fue un escritor antillano.
En 1955 se trasladó a los [[Países Bajos]] para estudiar letras neerlandesas en la Universidad de Leiden. En 1981 volvió a instalarse en su ciudad natal, tras residir unos años en [[Paramaribo]] ([[Surinam]]). Fue un fuerte promotor del [[papiamento]].

Hij werkte in Nederland , Suriname en de Nederlandse Antillen en schreef in het Nederlands en Papiaments .

De roman Dubbelspel  (nl) (1973) is zijn eerste boek en zijn grootste publiekssucces. 

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' (Changa)&lt;ref&gt;[http://www.diegopuls.com.ar/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=112&amp;Itemid=39&amp;lang=es Doble juego, fragmento traducido al español (inédito)]; visitado el 21 de febrero de 2012&lt;/ref&gt; 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doctoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (contiene: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid''
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Referencias==
{{listaref}}

== Link eksterno ==
*{{Enlace roto|1=[http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 página web sobre Arion del Fondo de las Letras Neerlandesas (en inglés)] |2=http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 |bot=InternetArchiveBot }}


-------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Abraham Daniel Jesurun''' (n. [[20 di aprel]] 1839 na [[Korsou]] - f. [[20 di mart]] [[1918]] na [[Korsou]]) tabata un ....... [[Kòrsou]].

== Biografia ==
Jesurun a nase na aña 1939 na Willemstad.

* Kasa ku Rachel David Capriles na 1880.
* Na 1905 elegi Presidente di KVK Korsou. van 1884 tot 1919

In het grote boek over de History of the Jews of the Netherlands Antilles (1970) wordt Abraham Daniel Jesurun (1839-1918) ‘Curaçao’s then most cultured man’ genoemd, die verschillende talen in woord en geschrift beheerste. Hij wordt bijvoorbeeld een ‘specialist in Papiamento’ genoemd (Emmanuel &amp; Emmanuel 1970, 1: 411, 454). Jesurun blijkt een belangrijk man geweest te zijn op Curaçao. Zo was hij secretaris-directeur van de Aruba Phosphaat Maatschappij, vele jaren voorzitter van de Kamer van Koophandel en Nijverheid en directeur van de Curaçaosche Bank. Ook is hij lid van de Koloniale Raad geweest en bestuurslid van het Geschied-, Taal-, Land- en Volkenkundig Genootschap te Willemstad.
Voor al die activiteiten is hij onderscheiden: hij werd eerst ridder in de orde van OranjeNassau (1908), later officier (1913). In de serie ‘beroemde personen’ werd er in 1998 een postzegel met zijn beeltenis erop uitgebracht. &lt;ref&gt; ''Jan Noordergraaf'', [https://www.ivdnt.org/images/stories/onderzoek_en_onderwijs/publicaties/trefwoord/Papiaments_def.pdf  Lexicografie op Curacao: Abraham Jesurun en zijn woordenlijst van het Papiaments (1898)]&lt;/ref&gt;

{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=it|oldid =129014577|titulo=Emilio Teza}}
{{References}}
}}

[[:Category:Linguistica]]

--------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}


{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =62275387|titulo=Dialect}}
{{References}}
}}

[[:Category:Idioma]]


-------
{{Variante|a}}
[{Databox}}
'''Pidgin''' ta e idioma


----------------
{{Databox}}
E '''álfabèt latin''' ta un [[álfabèt|skritura alfabétiko]] foi kual den kurso di [[siglo]]nan a desaroyá un kantidat di álfabèt pa uso den kasi tur idioma skirbi den hemisferio oksidental, prinsipalmente na Nort i Sur Amerika, kasi henter [[Oropa]], Afrika supsahara i un kantidat di pais asiatiko na Oustralasia i Asia Sentral. E skritura latin tin e kantidat di usuario mas grandi na mundu.

E skritura latin e ta forma e base di e [[Alfabèt Fonétiko Internashonal]] (IPA), i e 26 lèter mas komun ta e lèternan di e [[ISO basic Latin alphabet]].

E ta un álfabèt bikamaral di trinta lèter, kreá fin di siglo nuebe den imperio búlgaro (e aktual [[Nort Macedonia]]), pa e disípulonan di pader Cyrille òf posiblemente Clément d'Ohrid (e promé obispo di e iglesia ortodokso di [[Bulgaria]]) i ta basá riba e álfabèt [[Gresia|griego]] i glagolítiko. Ainda na komienso di siglo 21 ta usa e [[álfabèt siríliko]] den un kantidat di [[idioma slaviko]], entre otro búlgaro, masedoniano, [[idioma montenegrino|montenegrino]], servio, ukraniano, ruso i bieloruso. Bou influensia [[Rusia|ruso]] e ta komun tambe den hopi idioma ku no ta idioma slaviko manera [[kazachs]], [[idioma kirguis|kirguis]], [[tatar]] (idioma [[Turkia|turko]]), [[tajikistano]], [[idioma mongoles|mongoles]] inkluso hopi otro idioma chikitu. Te [[1859]] e tabata e skritura di e [[idioma rumano]] i den e antiguo [[Moldavia]] tabata skirbi e [[idioma moldaviano]] (un [[dialecto|dialekto]] rumano) ku un álfabèt siríliko.

* Het Latijns schrift[1] is een alfabetisch schrift waarvoor in de loop der eeuwen een aantal alfabetten zijn ontwikkeld voor gebruik in vrijwel alle westerse geschreven talen, voornamelijk Noord- en Zuid-Amerika, bijna heel Europa, Sub-Saharaans Afrika en een aantal Aziatische landen in vooral Australazië en Centraal-Azië. Het Latijns schrift heeft het grootste aantal gebruikers ter wereld.[2]

* '''Latin script''', also known as '''Roman script''', is a set of graphic signs ([[Writing system#General properties|script]]) based on the letters of the [[classical Latin alphabet]]. This is derived from {{cns|a form of the [[Cumae alphabet|Cumaean Greek]] version of|date=September 2021}} the [[Greek alphabet]] used by the [[Etruscan civilization|Etruscans]]. Several [[Latin-script alphabet]]s exist, which differ in graphemes, collation and phonetic values from the [[classical Latin alphabet]].

The Latin script is the basis of the [[International Phonetic Alphabet]], and the 26 most widespread letters are the letters contained in the [[ISO basic Latin alphabet]].

Latin script is the basis for the largest number of alphabets of any [[writing system]]{{sfn|Haarmann|2004|p=96}} and is the
[[List of writing systems by adoption|most widely adopted]] writing system in the world (commonly used by about 70 percent of the world's population). Latin script is used as the standard method of writing in most Western, Central, as well as in some Eastern European languages, as well as in many languages in other parts of the world.

-----------------</text>
      <sha1>etdwls8nzuzcsr0fds4zdog4r4wy95r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162637</id>
      <parentid>162636</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T19:34:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <comment>/* Uzo di prefiho */</comment>
      <origin>162637</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="65576" sha1="ed781pj45atdc55c2hjh3fkakqx2ojm" xml:space="preserve">* [https://www.ea.aw/pages/wp-content/uploads/2019/09/Literatura-na-papiamento-havo.pdf Literatura na papiamento]
nieuw: [[gramatika]] - [[frase]] - [[sílaba]] - [[semántika]] - [[suheto]] - [[supstantivo]] - [[athetivo]] - [[verbo]] - [[vokal]] - [[konsonante]] - [[sufiho]] - [[atverbio]] - [[koma]] - [[pronòmber]]
-------------------------
sufiho elemento di nifikashon ku ta pega tras di un
palabra: landa-mentu
-----
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Prefiho''' ([[ingles]]: ''prefix''; [[hulandes]]: ''voorvoegsel'') ta un tipo di afiho cu ta wordo poni dilanti di un [[palabra]] pa cambia su nificacion of pa forma un palabra nobo.

== Uzo di prefiho ==
Un prefiho ta uni na un palabra base (tambe yama ''radical'') pa agrega un toke di nificacion. Den e idioma [[Papiamentu|Papiamento]], e prefiho ta generalmente deriva di idioma [[Latin]] of [[Griego]], pero tambe por tuma forma adapta segun uzo local.

=== Ehempel ===
* re-  → ta indica repeticion: '''re'''baha (baha di nobo)
* in-  → ta indica negacion: '''in'''útil (no útil); '''in'''necesario (no ta necesario)
* des- → ta indica negacion of reverso: '''des'''arma (kita arma)
* pre- → ta indica anterioridad: '''pre'''para (haci cla prome)

== Importansia linguistico ==
Prefihonan ta importante den formacion di palabra y den analizá e structura morfologico di un idioma. Nan ta yuda pa crea palabra deriva y pa expresa idea manera negacion, repeticion, tempo, of grado.

== Diferensia ku otro afijonan ==

Un '''prefiho''' ta wordo poni promé di e radikal: re-pensa

Un '''sufiho''' ta wordo poni tras di e radikal: pensa-tivo

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Yule, George (2016). ''The Study of Language''. Cambridge University Press (di 6 edicion).
* Crystal, David (2008). ''A Dictionary of Linguistics and Phonetics''. Blackwell Publishing (di 6 edicion).

[[Kategoria:Linguistica]]

----------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
Den [[fonétika|fonetica]], '''consonante''' (na [[Ingles]]: ''consonant''; na [[Hulandes]]: ''medeklinker'') ta un [[zonido]] di bos, forma pa un coriente di aire cu ta topa cu un of otro obstaculo, sea parcial of total, den e tracto vocal (boca y garganta). E ta un di e dos tipo principal di zonidonan di bos, e otro ta e [[vocal]]. Contrario na un [[vocal]], un consonante ta rekeri un tipo di tapamento, estorbo, of contacto den boka, como na nivel di e labionan, e lenga, of e dente, pa forma zonido.

E palabra “consonante” ta bini di [[Latin]] ''consonans'', cu ta nifica “zonido cu ta zona hunto” (''con'' = hunto, ''sonare'' = zona). Tradicionalmente, consonantenan ta wordo considera zonido cu no por existi sin un vocal acerca.

== Aplicacion ==
=== Papiamento ===
Den e idioma [[Papiamentu|Papiamento]], por haña varios consonante den uso diario. E cantidad di consonante por varia segun e dialecto, pero generalmente e siguiente letternan ta representa consonante den e alfabet:

'''B, C, D, F, G, H, J, K, L, M, N, P, R, S, T, V, W, Y, Z'''

E letter '''Q''' casi no ta wordo uza; generalmente e ta wordo substitui/suplantá pa 'K'. E letter '''X''' ta usa solamente den palabra stranhero.

Tur palabra den Papiamento ta contene un of mas consonante, cu ta forma [[silaba]]nan hunto cu e vocalnan.

{| class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;65%&quot;
! colspan=2 | Vocal || Balor na Papiamento&lt;br&gt; {{ABW|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel || Balor na Papiamentu&lt;br&gt; {{CUW|bandera}}/{{BON|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel 
|-
| colspan=2 | b || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ala, ca'''b'''a || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ibu, fa'''b'''or 
|-
| rowspan=2 | c || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}} || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || mere'''c'''e, ha'''c'''i || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || '''C'''ecilia 
|-
| elsewhere || {{IPA|/k/}} || '''c'''aminda, '''c'''la || style=&quot;text-align:center&quot; | /k/ || '''C'''aracas  
|-
| colspan=2 | ch{{ref|dig|b}} || {{IPA|/tʃ/}} || '''ch'''ikito  || style=&quot;text-align:center&quot; | /tʃ/ || '''ch'''api 
|-
| colspan=2 | d || style=&quot;text-align:center&quot; | /d/ || '''d'''ocumento, '''d'''al || style=&quot;text-align:center&quot; |/d/ || '''d'''uru, '''d'''ede 
|-
| colspan=2 | dj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/dʒ/}} || '''dj'''aca || style=&quot;text-align:center&quot; | /dʒ/ || '''dj'''ente ||
|-
| colspan=2 | f || style=&quot;text-align:center&quot; | /f/ || '''f'''ama || {{IPA|/f/}} || '''f'''òrki ||
|-
| rowspan=2 | g || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}}, final || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || '''g'''esto, ma'''g''' || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || mar'''g'''en, brù'''g''' ||
|-
| before unstressed {{angbr|e}}, elsewhere || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''arganta, san'''g'''er || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''osa, man'''g'''el ||
|-
| colspan=2 | h || {{IPA|/h/}} || '''h'''asta, '''h'''abilidad || {{IPA|/h/}} || '''h'''ari, '''h'''eru ||
|-
| colspan=2 | j{{ref|loan|a}} || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''j'''ong, '''j'''as&lt;br&gt;'''J'''uan || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''J'''an Thiel&lt;br&gt;'''J'''ulia || Some places still maintain their old spelling, e.g. Salinja. Here the {{angbr|nj}} is pronounced {{IPA|/ɲ/}}.
|-
| colspan=2 | k || {{IPA|/k/}} || '''k'''ishiki, '''k'''ere || {{IPA|/k/}} || '''k'''enta, se'''k'''reto ||
|-
| colspan=2 | l || {{IPA|/l/}} || '''l'''ista, '''l'''aba || {{IPA|/l/}} || '''l'''esa, k'''l'''a ||
|-
| colspan=2 | m || {{IPA|/m/}} || '''m'''ucha, pre'''m'''io || {{IPA|/m/}} || '''m'''an, la'''m'''pi || 
|-
| rowspan=2 | n || before {{angbr|co}}, {{angbr|cu}}, {{angbr|g}}, {{angbr|k}},&lt;br&gt;final except after stressed vowel || {{IPA|/ŋ/}} || ma'''n'''go, pa'''n''' || {{IPA|/ŋ/}} || a'''n'''ker, bo'''n''' || In Papiamento, {{angbr|c}} followed by {{angbr|o}} or {{angbr|u}} would be pronounced as a {{IPA|/k/}} (see below), thus having the same effect on the {{angbr|n}} as {{angbr|k}} would.
|-
| elsewhere || {{IPA|/n/}} || '''n'''atural, te'''n'''e, algu'''n''' || {{IPA|/n/}} || '''n'''echi, he'''n'''de, tempra'''n''' ||
|-
| colspan=2 | ñ || {{IPA|/ɲ/}} || a'''ñ'''a, so'''ñ'''o || {{IPA|/ɲ/}} || ba'''ñ'''a, '''ñ'''apa || 
|-
| colspan=2 | p || {{IPA|/p/}} || '''p'''ipa, ado'''p'''ta || {{IPA|/p/}} || '''p'''alu, sa'''p'''u ||
|-
| colspan=2 | q{{ref|loan|a}} || {{IPA|/k/}} || '''q'''uesillo || {{IPA|/k/}} || '''Q'''uebec ||
|-
| colspan=2 | r || {{IPA|/r/}} || te'''r'''a, '''r'''osa || {{IPA|/r/}} || ba'''r'''ba, pode'''r''' ||
|-
| colspan=2 | s || {{IPA|/s/}} || '''s'''aya, '''s'''ucu || {{IPA|/s/}} || kru'''s''', pa'''s'''a || In Papiamento, the {{angbr|s}} has a {{IPA|/ʃ/}} sound in words ending in -sion. In Papiamentu, it is written as -shon.
|-
| colspan=2 | sc || {{IPA|/s/}} || adole'''sc'''ente, pi'''sc'''ina || || ||
|-
| colspan=2 | sh{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''imis || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''ete ||
|-
| colspan=2 | t || {{IPA|/t/}} || '''t'''in, '''t'''ata || {{IPA|/t/}} || '''t'''rapi, ri'''t'''mo ||
|-
| colspan=2 | v || {{IPA|/b/}}&lt;br&gt;{{IPA|/v/}} || '''v'''iuda&lt;br&gt;di'''v'''orcio || {{IPA|/v/}} || '''v'''erbo, '''v'''itamina ||
|-
| colspan=2 | w || {{IPA|/w/}} || '''w'''ega || {{IPA|/w/}} || '''w'''owo ||
|-
| colspan=2 | x{{ref|loan|a}} || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} || e'''x'''amen, cone'''x'''ion, refle'''x'''ion  || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} ||  ||
|-
| colspan=2 | y || {{IPA|/j/}} || '''y'''ama, ha'''y'''a || {{IPA|/j/}} || '''y'''uda, ka'''y'''ente ||
|-
| colspan=2 | z || {{IPA|/z/}} || '''z'''ona || {{IPA|/z/}} || '''z'''eta || In Papiamento, the {{angbr|z}} has a {{IPA|/s/}} sound in words ending in -eza, -anza or with a {{angbr|z}}. In Papiamentu, they are written as -esa and -ansa.
|-
| colspan=2 | zj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''eito || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''ar ||

| colspan=2 | ù || || || style=&quot;text-align:center&quot; |/ʏ/ || b'''ù'''s, y'''ù'''frou 
|-
| colspan=2 | ü || || ||style=&quot;text-align:center&quot; | /y/ || h'''ü'''r 
|-
|}

== List di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (7th ed.). Cengage Learning.
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]
----------------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Sustantivo''' (na [[Ingles]]: ''noun''; na [[Hulandes]]: ''zelfstandig naamwoord'') ta un tipo di [[palabra]] den gramatica cu ta sirbi pa nombra hende, luga, cos, idea, of otro ser, sea concreto of abstracto. E palabra “sustantivo” mes ta bini di [[Latin]] substantia, ku ta nifiká “substancia” of “loke ta di esencia”.

== Rol den frase ==
Den un frase, un sustantivo ta generalmente e sujeto of e objeto di un verbo. E ta e elemento ku e verbo ta referí na dje, i regularmente ta precedí of sigui pa un [[artikulo]] (manera “un”, “e”, “esey”) of un [[adhetivo]].

== Clase di sustantivo ==
Sustantivonan por wordo dividí den varios kategoria:

'''Sustantivo komun''': nombra hende, kos of lugá den manera general, por ehèmpel: mùsiko, buki, isla.

'''Sustantivo propio''': nombra spesífiko pa hende, lugá of entidad, i ta skibí ku mayuscula, manera: Maria, Aruba, Google.

'''Sustantivo konkretu''': nombra kos ku por wordo mira of tuma, manera: mesa, silla, barco.

'''Sustantivo abstrakto''': ta referí na idea, sentimiento of estado, manera: amistat, libertat, konsenshi.

== Género y número ==
Tur sustantivo den Papiamento tin un [[género gramatikal]]: ta òf masculino òf femenino. E género ta influenshá e forma di artikulo y adhetivo ku ta akompañ'é (por ehèmpel: e homber vs e muher).

Tambe, sustantivonan por ta den forma [[singular]] (un solo) of [[plural]] (más ku un), manera: buki / bukinan, muchanan / mucha.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Real Academia Española (2021). ''Gramática esencial de la lengua española''. Espasa.
* Trupia, Sandro (1995). ''Linguistica generale e grammatica''. Zanichelli.

[[Kategoria:Gramatika]]
[[Kategoria:Linguistica]]

----------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Silaba''' (na inglés: ''syllable''; na hulandés: ''lettergreep'') ta un unidat ritmiko di zonido den un palabra. Un silaba ta normalment forma pa un [[vocal]] solo of un kombinashon di [[konsonante|konsonantenan]] y vocal, cu ta pronuncia manera un solo pulso di bos.

Buki di oro: sílaba ta e porshon mínimo di un palabra ku ta kontené un vokal: ka-bri-tu (3 sílaba); di-a (2 sílaba)

== Estructura di silaba ==
Un silaba por konsistí di tres parti prinsipal:

'''Onset''': e konsonante of konsonantenan na komienso (optativo)

'''Nukleo''': e vocal prinsipal di e silaba (obligatorio)

'''Koda''': e konsonante of konsonantenan despues di e vocal (optativo)

Por ehempel, den e palabra &quot;boka&quot;, nos tin dos silaba: bo-ka.
— Bo: onset = &quot;b&quot;, nukleo = &quot;o&quot;, koda = nèchi
— Ka: onset = &quot;k&quot;, nukleo = &quot;a&quot;, sin koda

== Silabashon den Papiamento ==
Den idioma [[Papiamentu|Papiamento]], e forma di e silabanan ta fundamental pa duna ritmo y entonashon na palabra. E regla pa separa silaba ta importante pa pronunciashon, poesia y ortografia.

Por ehempel:

kasita → ka-si-ta

bonita → bo-ni-ta

trahadón → tra-ha-dón

== Importansia linguístiko ==
E analisis di silaba ta un aspekto esensial den [[fonologia]], ortografia, y e forma di rima den poesia. E struktura di silaba por varia segun idioma, pero tur idioma tin algun forma di silaba den su sistema linguístiko.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.  
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.  
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (di 7 edicion). Cengage Learning.  
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]

--------
{{Databox}}
'''Kontakto di idioma''' 

en.wiki:Contacto di idioma ta sosodé ora ku papiadónan di dos òf mas idioma òf variedat ta interkambiá ku i influensiá otro. E estudio di kontakto di idioma ta wòrdu yamá lingwístika di kontakto. Kontakto di idioma por sosodé na fronteranan di idioma,[1] entre idiomanan di adstrato, òf komo resultado di migrashon, ku un idioma intrusivo ku ta fungi komo sea un superstrato òf un substrato.

Ora ku papiadónan di diferente idioma ta interkambiá estrechamente, ta tipiko pa nan idiomanan influensiá otro. Kontakto intensivo di idioma por resultá den konvergensia òf releksifikashon di idioma. Den algun kaso un idioma di kontakto nobo por wòrdu kreá komo resultado di e influensia, manera un idioma pidgin, krioyo òf miksto. Den hopi otro kaso, kontakto entre hablantenan ta sosodé ku efektonan duradero na eskala mas chikí riba e idioma; esakinan por inkluí e prestamo di palabranan di prestamo, kalku, òf otro tipo di material lingwístiko.

Multilingwismo tabata komun durante gran parti di historia humano, i awendia mayoria hende na mundu ta multilingual.[2] Hablantenan multilingual por partisipá den kambio di kódigo, e uso di vários idioma den un solo kombersashon.

Métodonan for di sosiolingwístika[3] (e estudio di uso di idioma den sosiedat), for di lingwístika di korpus i for di lingwístika formal ta wòrdu usá den e estudio di kontakto di idioma.

----------
[https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20250524.pdf Celebra ta de vez en cuando, trabao ta continuo], Bon Dia Aruba, Rubrica Asina bon Nos Papiamento ta? (24 di mei 2025)

Como medio di comunicacion nos posicion ta diferente, ya cu nos ta para meymey di e desaroyo di nos idioma a base diario. Esey ta duna un obligacion extra, pasobra loke nos ta publica ta pasa bao wowo di miles di lector diariamente. Mihor nos percura anto pa skirbi di tal forma cu nos ta respeta loke tin, pero di otro banda ta mira lo valioso di e entrada continuo di palabra nobo den nos idioma y usa nan di forma apropia.Den e casi cuatro aña di existencia di e column aki, nos a toca un sinfin di tema, semper di forma critico, sin ofende ningun hende.
Na ocasion di e promer aniversario, na augustus 2022, nos a publica un lista di e topiconan cu nos ta trata den e aña ey, di forma critico. Esakinan ta duna un bon impresion di e amplitud di e temanan y a la vez ta mustra cu ainda tur ta relevante.
Un resumen:
* Aki, akinan, akinanan... tocante uso innecesario y excesivo di ‘nan’ 
* Uso innecesario y excesivo di ‘wordo’ o ‘ser’ 
* Paso o pasobra? Papia y skirbi ta dos cos diferente
* Atende cu... o atende? Atende un asunto cu un persona; no atende cu un
asunto 
* ‘Encuanto di’ y ‘tocante di’, tambe ‘durante di’: uso
incorecto y innecesario di e palabra ‘di’ Contra? O Contra
di...?
* Uso corecto di ‘na’ den diferente contexto; ki ora ‘den’ y ki ora ‘na’? 
* Palabra modifica incorectamente: ‘nombracion’, ‘comportacion’, ‘cargacion’ (nombramento; comportamento; cargamento) 
* Parha o pahra...? Un palabra modifica recientemente 
* Tabatin o tabata tin...? Kico ta corecto? 
* Gobernado o Gobernador... Ta usa e ‘r’ si of no?
* Diferencia entre idioma papia y skirbi
* Agradable o agradabel...? Tocante origen Portugues/Spaño di
e variantenan Directiva o ‘Hunta di Directiva’ Con pa adopta
termino corectamente 
* Ki ora un palabra ta bira ‘Papiamento’...? 
* E proceso di adopcion y adaptacion Reforza, enforsa, reenforsa...? Palabra adopta di diferente fuente, reemplazando
palabra existente caba “Esey no tin di haber cu…?” Corecto,
of no? Origen di e expresion Compromiso, compromis, compromise...? Mesun palabra, adopta di diferente banda 
* Di dje, den dje, di unda e ‘dje’ ta bin...? 
* Doble negacion: ki ora si y ki ora no? 
* Uso di distincion di genero masculino/femenino
* Ortografia uniforme un reto...? Variedad di ortografia cu medionan ta haya di tur banda 
* Terminonan opuesto: ‘progresivo’ o ‘progresista’; ‘conservativo’ o ‘conservador’? 
* Entre ‘advertencia’ y ‘advertentie’; uso corecto of no? Curasha o encurasha...?
Reforza o reenforza...? Uso corecto of no?Pret of leuk...?
Eigenlijk of...? Influencia di Hulandes den Papiamento Pa of
Pa...? Para o por...? Voor of door...? Origen di nos ‘pa’
* E la bay o el a bay? Kico ta corecto? 
* Tocante eror gramatical cu casi no ta ripara... ‘Loke ta’ o ‘loke cu ta’?
* Paris o Parijs? Londen, London o Londres? Variedad den nomber geografico...Nacionnan Uni o United Nations; IMF o FMI...? Cual idioma tin preferencia...? 
* Entre desaroyo liber y formalisacion di idioma: ki rumbo pa tuma? Papiamento manera papia..., o skirbi? 
* Tocante uso di ‘es’, ‘esnan’, ‘esunnan’...‘Cune’ o ‘cu nan’:
* Tocante erornan cu no ta detecta facilmente...Papiamento ta rico na diferente tipo di vocal; a traves di influencia diverso
* Algo mas di nos herencia Portugues; un exploracion den nos vocabulario.

Nota: si bo ta desea pa nos trata un tema specifico atrobe, o mas amplio, laga nos sa via reaccion riba Facebook, o un mail na bondia.aruba@gmail.com

---------------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Educacion Profesional Intermedio''' (EPI) ta enseñansa riba nivel MBO (''Middelbaar Beroepsonderwijs'') na [[Aruba]]. E ta encera ...
Colegio EPI ta e unico instituto di enseñansa riba nivel MBO na Aruba., situa den Venusstraat 3 na Oranjestad??


== Colegio EPI == 
A funda Colegio EPI riba prome di augustus 1997. Ta ofrece educacion na nivel 3, 4 y 5 consistiendo di e unidadnan; Salubridad &amp; Servicio, Economia, Hospitalidad y Turismo y Ciencia &amp; Tecnologia.&lt;ref&gt;[https://24ora.com/na-colegio-epi-partido-futuro-a-gana-eleccion-cu-nuebe-asiento/ Na Colegio EPI partido FUTURO a gana eleccion cu nuebe asiento], 24ora.com (2 di december 2024 &lt;/ref&gt;

Na aña 2022 Colegio EPI a introduci ocho estudio nobo. Na tur por scoge entre 13 diferente estudio, manera: Allround medewerker Information Technology Systems and Devices, Expert Information Technology Systems and Devices, Elektrotechniek, Allround Assistant Business Services, Business Administration &amp; Control Specialist, Certified Cook, Associate of Applied Science in Culinary Arts, Zelfstanding Medewerker Travel &amp; Hospitality, Leidinggevende Travel &amp; Hospitality, Associate Of Science Degree in Hotel and Restaurant Management, Verpleegkundige, Verzorgende y Social Pedagogische Medewerker.

Colegio EPI ta conta cu mas di 2000 studiante y mas cu 74% di nan ta logra termina nan estudio cu exito.

[[:Category:Enseñansa]]
[[:Category:Aruba|Enseñansa]]
----------------------------
== Arte di Palabra ==
'''Arte di Palabra''' ta un competensia literario ku partisipashon di hoben di Aruba, Boneiru i Korsou. (zie nl.wiki) Meta di e evento ta pa promove amor pa cultura di idioma Papiamento y aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y e desaroyo di dominio di idioma.

== Historia ==
E evento di Arte di Palabra ta existi for di aña 2000 i a cuminsa na Korsou. Ange Jessurun, consulente di Papiamento e tempo ey, a krea e evento pa celebra e hecho cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y [[haiku]]. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.

Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.

== Publikashon ==
*Pòtpurí Arte di Palabra 2009, kolekshon di e miho obranan propio 2000-2008 
*Pòtpurí Arte di Palabra 2014, bundel van de beste eigen werken 2009-2013
*Pòtpurí Arte di Palabra 2019, bundel van de beste eigen werken 2014-2018&lt;ref&gt;{{citeer boek|url=https://data.swpportal.com/upload/books/files/pdf.php?hash=f612ef13d53ec151f70f21767b8546f4&amp;filename=potpuri-arte-di-palabra-2019_inkijkexemplaar.pdf|taal=pap|werk=Arte di Palabra|titel=Pòtpurí Arte di Palabra 2019|datum=|bezochtdatum=10 september 2019}}&lt;/ref&gt;

nl.wiki:Arte di Palabra ta un kompetensia den Papiamentu pa hóbennan den enseñansa sekundario na Aruba, Bonaire i Kòrsou.
Nacemento
For di aña skolar 1998-1999 &quot;Papiaments&quot; a bira un asignatura obligatorio den enseñansa sekundario na Kòrsou. E dato aki a duna e impulso pa e inicio di Arte di Palabra, cu na aña 2000 a tuma luga pa prome biaha na Curaçao. For di aña 2006 ta organisá kareda na Bonaire i for di aña 2009 tambe na Aruba.

Arte di Palabra ta tuma lugá tur aña i su meta ta pa desaroyá talento literario hóben i literatura pa mucha papiamentu dor di recitashon di poema i konta storia.

E kompetensia tin tres kategoria di presentashon: poesia, haiku i relato kòrtiku. Kada kategoria ta dividi den dos grupo: klasnan di skol 1-2 i klasnan di skol 3-6. Den klasnan 1 i 2 ta trata di poemas i storianan eksistente i den klasnan mas haltu ta trata di obranan original (propio). E evaluashon ta distinguí entre trabou propio i trabou eksistente. E finalistanan for di e rondonan di klasifikashon na Aruba, Bonaire i Kòrsou lo kompetí ku otro den e ronde final.[1] 1]

E final di Arte di Palabra ta pasa pa tur isla i ta dirigí dor di e Stichting Arte di Palabra ku sosten di Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch gebied. E final ta generalmente konektá ku e entrega di e premionan di Tapushi Literario na honor di e ikonanan kultural na Aruba, Bonaire i Kòrsou.

{{Appendix}}

NOTES
DIA 29 di juli 2021 a tuma lugar na Aruba, na Cas di Cultura, final di e competencia literario Arte di Palabra, cu participacion di hoben di Aruba, Boneiro y Corsou.&lt;ref&gt;https://www.awemainta.com/newspapers/AM210810/offline/download.pdf  Arte di Palabra un celebracion na, di y pa Papiamento di kita sombre], Awemainta, 10 ougustus 2021. Rekupera ougustus 2021&lt;/ref&gt;
Fundacion Lanta Papiamento (FLP) tabata presente y a keda encanta, un biaha mas.
Tabata un fiesta di berdad cu a pone enfoke riba Papiamento su rikesa y bunitesa cultural y riba e creatividad y dominio di idioma Papiamento di nos hobennan.
E anochi tabata cuadra exactamente cu e meta di e evento cultural aki: Promove amor pa cultura di nos idioma Papiamento. Enrikece nos idioma cu creatividad di nos hubentud.
Den sala tabata reina un entusiasmo y alegria y e hobennan a mustra aprecio pa cada un di e participantenan. Tur participante tabata haya un ovacion cu hasta pitamento cu
‘vuvuzela’. UNION t’e palabra cu ta caracterisa e evento aki, union cultural y social entre Aruba, Corsou y Boneiro.
Arte di Palabra den tur sentido di palabra ta un celebracion di Papiamento, e idioma unificado di e islanan aki.
Masha pabien n’e hobennan participante, na nan docentenan y n’e organisadornan!
===Historia cortico===
Arte di Palabra ta existi for di aña 2000. Señora Ange Jessurun kende tabata consulente di Papiamento e tempo ey, a cuminsa cu e evento aki na Corsou, pa celebra e hecho
cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y haiku. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.
Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch Gebied ta yuda den financiamento di biahe y estadia.
Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.
Y importante pa menciona, t’e publicacionnan cu Arte di Palabra a produci caba:
Pòtpurí Arte di Palabra 2009, cu e mihor obranan di 2000-2008: Pòtpurí Arte di Palabra 2014, cu e mihor obranan di 2009-2013: Pòtpurí Arte di Palabra 2019, cu e miho obranan di 2014-2018.
Por bisa cu e coleccionnan aki ta bon material literario pa cualkier lesado y bon material cu por uza den scol.

{{Appendix}}
Arte di Palabra ta aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y ta masha importante den desaroyo di dominio di idioma.

----------------
'''Modern Hebrew''' ({{lang-he|עברית חדשה}}, ''ʿivrít ḥadašá[h]'', {{IPA-he|ivˈʁit χadaˈʃa|}}, ''[[Literal translation|lit]].'' &quot;Modern Hebrew&quot; or &quot;New Hebrew&quot;), also known as '''Israeli Hebrew''' and generally referred to by speakers simply as '''Hebrew''' ({{lang|he|עברית|}} {{transliteration|he|Ivrit}}), is the form of the [[Hebrew language]] that was [[Revival of the Hebrew language|revived as a spoken language]] in the late 19th and 20th centuries, and the standard form of Hebrew spoken today. It is the official language of the [[State of Israel]]. Among [[Canaanite languages]], Modern Hebrew is the only one spoken today.&lt;ref&gt;{{cite book |author1=Huehnergard, John |url=https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |title=The Semitic Languages |author2=Pat-El, Na'ama |publisher=Routledge |year=2019 |isbn=9780429655388 |page=571 |access-date=2021-02-18 |archive-date=2023-07-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230701134731/https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
-----------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
[[File:Flag of the Governor of Curaçao.svg|thumb|300px|Bandera di Gobernador di Kòrsou]]
'''Gobernador di Korsou''' ta e representante di e monarka [[Hulanda|hulandes]] (hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]]) na [[Kòrsou]]. A instituí e posishon dia [[10 di òktober]] [[2010]] ku Korsou su status komo pais outónomo denter di [[Reino Hulandes]]. Riba nominashon di e mandatario hulandes pa relashonnan di Reino, e monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un término di seis aña; esaki por wòrdu prolonga te maximalmente 12 aña. 

E gobernador ta dispone di un sekretariado, e gabinete di gobernador, i ta wòrdu asesorá pa e Konseho di Konsulta, konsistiendo di minimo sinku miembro, apuntá pa e gobernador.


E '''Gobernador di Aruba''' ta e representante di e hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]] na [[Aruba]]; esaki ta conforme stipulacion den [[Constitucion di Aruba]] (''Staatsregeling van Aruba'').&lt;ref&gt;Articulo II.1 Staatsregeling van Aruba (AB 1987 nr. GT 1)&lt;/ref&gt; E posicion a keda institui desde prome di januari 1986 ora Aruba a haya su status como [[Status aparte di Aruba|pais autonomo dentro di Reino Hulandes]]. E monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un termino di seis aña; esaki por wordo prolonga te maximalmente 12 aña.

== Facultadnan di gobernador ==
Facultadnan di e Gobernador di Aruba ta subdividi den e facultadnan asigna na su persona mediante [[ley]] como organo di e Reino y como organo di e pais Aruba.


De gouverneur heeft twee taken: hij vertegenwoordigt en verdedigt de algemene belangen van het Rijk en is hoofd van de regering van Curaçao. Hij is tevens vertegenwoordiger op Curaçao van het staatshoofd van het Koninkrijk. Als hoofd van de landsregering is de gouverneur onschendbaar.&lt;ref&gt;Bij ambtsmisdrijven moet hij echter terechtstaan bij de [[Hoge Raad der Nederlanden]]. Bij overige misdrijven kan per Koninklijk Bevel of door de Tweede Kamer vervolging worden bevolen bij de bevoegde rechter in Den Haag.&lt;/ref&gt; De gouverneur oefent de uitvoerende macht uit met als verantwoordelijken de ministers, die verantwoording moeten afleggen aan de [[Staten van Curaçao]]. De gouverneur heeft geen politieke verantwoordelijkheden en maakt geen onderdeel uit van het kabinet. Tijdens de formatie speelt de gouverneur een rol bij het aanwijzen van de formateur. In 2012 leidde dit tot onrust, toen gouverneur Goedgedrag tegen de zin van de zittende (demissionaire) ministers, maar op verzoek van de meerderheid van de Staten, een formateur aanwees om een waarnemend kabinet te vormen.

De gouverneur wordt door het staatshoofd aangewezen voor een periode van zes jaar op voordracht van de bewindspersoon voor koninkrijksrelaties van het Koninkrijk (en tegelijk van het land Nederland). Deze periode kan worden verlengd tot maximaal één termijn. De gouverneur wordt bijgestaan door zijn secretariaat, het kabinet van de gouverneur, en wordt geadviseerd door de Raad van Advies, bestaande uit ten minste 5 leden, aangewezen door de gouverneur.

== Lista ==
Op 10 oktober 2010 werd Curaçao een land binnen het [[Koninkrijk der Nederlanden]]. Voor deze datum vertegenwoordigde de [[Lijst van gouverneurs van de Nederlandse Antillen (1954-2010)|gouverneur van de Nederlandse Antillen]] onder meer Curaçao.

E promé gobernador di Kòrsou tabata [[Frits Goedgedrag]], kende tambe tabata e último [[gobernador di Antia Hulandes (1954-2010)|gobernador di Antia Hulandes]] prome ku esaki a wordu disolbi dia [[10 di òktober]] [[2010]].&lt;ref&gt;RNW.nl - [https://web.archive.org/web/20110120003916/http://www.rnw.nl/caribiana/article/gouverneurs-voor-curacao-en-sint-maarten Gouverneurs voor Curaçao en Sint Maarten]&lt;/ref&gt; 

{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !! Nòmber !! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| 
| 2010 - 2012
| [[Frits Goedgedrag]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2012 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| (interino)
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| [[File:Lucille George-Wout-crop.jpg|95px]]
| 2013 - presente
| [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; 
| 4 di novèmber 2013
|}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! Van
! Tot
! Nomber
! Bijzonderheden
|-
| 10 oktober 2010 || novèmber 2012 || [[Frits Goedgedrag]] ||
|-
| november 2012 || novèmber 2013 || [[Adèle van der Pluijm-Vrede]] || interino
|-
| november 2013 || presente || [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; ||
|}

== Lista di gobernador interino ==
Bij koninklijk besluit kunnen een of meerdere waarnemend gouverneurs worden benoemd die de gouverneur vervangen bij ziekte of afwezigheid of hem vervangen na zijn ontslag of overlijden.
{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !![[Gobernador interino]]!! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2010 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| 
| 2013 - 2019
| [[Nolda Römer-Kenepa]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| 
| 2019 - presente
| [[Michèle Russel-Capriles]]
| 1 di yuni 2019
|}

* 10 oktober 2010 - [[Adèle van der Pluijm-Vrede]]
* 1 juni 2013 - [[Nolda Römer-Kenepa]]
* 1 juni 2019 - [[Michèle Russel-Capriles]]&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|werk=Curaçao.nu|titel=RMR benoemt Russel-Capriles tot waarnemend gouverneur van Curaçao|datum=17 mei 2019|bezochtdatum=8 juni 2019|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190608092330/https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|archiefdatum=2019-06-08}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[:Category:Aruba]]
[[:Category:Organonan Gubernamental]]

-----------------------------------------------------------

{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Hilda de Windt-Ayoubi''' (           ) ta un lingwista, traduktor, outor, poeta, kolumnista i papiamentista di [[Kòrsou]]. lingwista, poeta, pintor i traduktor di The Prophet di Kahlil Gibra

== Bida ==
Hilda Ayoubi a nase i lanta na Kòrsou. Famia di 5 yu muhe di mayornan di Libano.

Hilde de Windt-Ayoubi a studia idiomanan ingles i spañó, tambe literatura. Na 2014 a sali e buki 'E Profeta', un tradukshon ku el a hasi di e buki ingles 'The Prophet', obra maestral di e eskritor Kahlil Gibran. Pa esaki el a risibí na 2014 un distinshon di 'The George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair' na e universidat di Maryland.
Hilda a skirbi su promé poemanan na 1972, tempu ku e tabata studiante na Nijmegen, Hulanda. Despues e no tabata aktivo mas. Na desèmber 2007 el a kuminsá skirbi atrobe, pero tabata te na 2009, inspirá pa su kolega Robbie Griffith (†), ku el a bolbe kuminsá skirbi i publiká. Su poemanan na ingles, hulandes, spañó i papiamentu ta sali regularmente durante e último dékada den e korant Amigoe.

She was born and raised in Curaçao. She was a secondary school teacher and a lecturer at the University in Curacao. Her works include Gedicht (2018) and Geef me je Taal (2019); for her Papiamento translation of Kahlil Gibran’s The Prophet (2014), she was awarded the Kahlil Gibran Chair at the University of Maryland. In 2019 she received UNESCO’s Certificate of Merit for her work on Papiamento.&lt;ref&gt;https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/translingualism-translation-and-caribbean-poetry/  Translingualism, Translation and Caribbean Poetry], Werkgroep Caraibische Letteren (2022)&lt;/ref&gt; She writes in Dutch, French, English, Papiamento and Spanish.

== Bibliografia ==
* ''La dislocación de los elementos oracionales y la elipsis en los refranes de La Celestina'' (2011, UoC)
* ''Gedicht'' (2018?, kolekshon di poesia)
* ''Geef me je taal. Dat ik je beter versta / Duna mi bo idioma. Pa mi por komprondé bo miho'' (2019)
* ''Translingualism, Translation and Caribbean Poetry'' (2022, kolekshon di poesia multilingual huntu cu Piet Muysken)

Hilda De Windt – Ayoubi, schrijfster, dichteres, columniste, kunstenares en hispaniste uit Curaçao. Ze is bekend vanwege o.a. haar vertaling in haar moedertaal Papiaments van het bekende boek The Prophet van Kahlil Gibran, CDL University Press, verschillende vertalingen van gedichten en haar jarenlange publicaties van gedichten in vier talen in de krant Amigoe op Curaçao. Ze presenteerde op deze middag ook haar Papiamentse vertaling van The Prophet die dit jaar wereldwijd haar 100-jarig bestaan viert en al in 105 talen, waaronder ook het Hindi, is vertaald.&lt;ref&gt;Henk Moeniralam,[https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/papiaments-gedicht-moedertaal-van-hilda-de-windt-ayoubi-ook-in-sarnami-vertaald/  Papiaments gedicht ‘Moedertaal’ van Hilda de Windt-Ayoubi ook in Sarnámi vertaald], Werkgroep Caraibische Letteren (2023)&lt;/ref&gt;

I studied at the Catholic University in Nijmegen, nowadays named Radboud University. I also studied at UoC in Curacao, Dutch Antilles. I have a Master degree in Education with major in the Spanish Language  and a Bachelor degree in Public Relations. Further on, I have a minor degree (LO) in English.    I have been teaching the Spanish Language and Literature for more than 30 years at a secondary school and also have  been teaching Didactics, Analysis of Methods,  Spanish Grammar and Oral and Written Communication for more than eight year at University of Curacao.      I translated &quot;The Prophet&quot; (by Kahlil Gibran) into the Papiamentu language. This translation was published by the Maryland University Press. For this translation I  was granted an award by the George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair for Values and Peace, May, 2014.    Further on,  I attended an art Academy for four years. As part of a group  exhibition I exhibited four times several of my  paintings.      I write poetry in six  languages, Papiamento, Dutch, English, Spanish, Italian, and French. Recently my first poetry book illustrated with twenty of my paintings  was published  by LM Publishers in the Netherlands.      I  Master different languages, for example, Dutch, Spanish, English, Papiamentu. Currently,  I am also studying different other languages, like Italian,  Quechua.    I am very interested in promoting and conserving Native Languages. Therefore, my poetry often focuses on native languages.  In 2019, my second poetry book that focuses on language will be published.    I belief that it is of utmost importance to focus more on Literature (specifically on creative writing)  and Art in the education at school.&lt;ref&gt;[https://independent.academia.edu/HildadeWindtAyoubi  Hilda de Windt Ayoubi]&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}
--------------------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Sidney M. Joubert''' (☆ [[1939]] na  [[Kòrsou]]) ta un dosente, lingwista i papiamentista di [[Kòrsou]]. Na 2023 el a risibí e titulo di ''doctor honoris causa'' di [[University of Curaçao]] pa su kontribushon na [[idioma]] [[papiamentu]].

== Bida ==

== Bibliografia ==
* Dikshonario di verso Papiamento-Hulandes

NOTES
Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC
March 20, 2023  REDAKSHON.&lt;ref&gt;[https://kikotapasando.com/2023/03/20/eredoctoraat-voor-sidney-joubert-bij-de-uoc-sidney-joubert-doctor-honoris-causa-bij-de-uoc/ Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC / Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC], Willemstad, 18 maart 2023&lt;/ref&gt;

Op 16 maart jl. werd tijdens een plechtige openbare zitting van het College van Decanen van de Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (UoC), aan de heer Sidney. M. Joubert, het eredoctoraat verleend.
In een volle Aula opende de Rector Magnificus, dr. Francis de Lanoy, deze plechtige zitting, waarbij hij alle aanwezigen in de zaal welkom heette, in het bijzonder de heer Joubert en de twee paranimfen, mevrouw Lucille Berry-Haseth en de heer Edward John Joubert, die hem flankeerden tijdens deze plechtigheid.

De decaan van de Algemene Faculteit, drs. Adriënne Fernandes, nam vervolgens het woord, en ging kort in op de redenen die voor de Algemene Faculteit aanleiding waren om de heer Sidney Milton Joubert voor te dragen als kandidaat voor het eredoctoraat. Zij gaf aan dat de heer Joubert over een tijdsbestek van vijftig jaar, zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt voor de gemeenschap, op het gebied van taalkunde van het Papiamentu. Bovendien wees zij erop dat de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan is. Het eredoctoraat, zo vervolgde zij, wordt als welverdiend eerbetoon aan deze kandidaat verleend voor zijn zeer uitzonderlijke prestaties in het kader van culturele en academisch gerelateerde verdiensten.
De heer Joubert, met zijn talrijke merites is van bijzondere betekenis voor de Algemene Faculteit, die taal, literatuur en cultuur centraal stelt, de lerarenopleiding Papiamentu aanbiedt en een leerstoel heeft gerelateerd aan het bestuderen en verwerven van Papiamentu. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vanuit deze faculteit de rol van het Papiamentu als algemene omgangstaal in de Curaçaose samenleving, met deze erebenoeming, bekrachtigd en versterkt wordt.

Vervolgens nam de Rector Magnificus het woord, die na verwijzing naar de mogelijkheid die de Landverordening Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (LuoC) biedt (art. 37 lid 2), de heer Sidney M. Joubert en zijn twee paranimfen naar voren riep om hen ten overstaan van het College van Decanen de bul te overhandigen.
Prof. dr. Ronald Severing, verbonden aan de Algemene Faculteit, en promotor van Sidney Joubert bij deze plechtigheid, sprak bij de laudatio, lovende woorden uit, verluchtigd met een powerpoint, met afbeeldingen van werken van de heer Joubert. Hij gaf aan dat de heer Joubert een fervente taaldeskundige en in het bijzonder een verwoede Papiamentist is. Eerder was hij docent Spaanse taal- en letterkunde op de middelbare school en de UNA en tevens beëdigd vertaler en lexicograaf.
Hij werd bij de oprichting van het overheidsbureau Sede di Papiamentu (1983) aangesteld om aan een vocabulaire van het Papiamentu te werken. Sindsdien zijn er van zijn hand ten behoeve van het Papiamentu, vocabulaires (1988, 1990) verschenen en verder woordenboeken in druk (1991, 1999, 2007), met supplementen (1997), een taalgids Papiamentu voor toeristen (1994), digitale woordenboeken (2002), online versies (Google Chrome, Microsoft Edge, Mozilla Firefox en Safari) en achtereenvolgende spellingcheckers Papiamentu voor Microsoft Office (2003-2014) Windows 98-8.1 (2001, 2007, 2014).
Naast kenner van de taalkunde van het Papiamentu en de autoriteit op het gebied van de gemeenschappelijke Papiamentse woordenschat, is de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan, blijkens de omvangrijke driedelige gezamenlijke uitgave in het Papiamentu, Pa saka kara (1109 pp., 1983); ook verzorgde hij met auteursgroepen tweetalige Nanzi-boeken (2005, 2019).
Hij is Papiamentu-connaisseur bij uitstek, getuige de talrijke publicaties van zijn hand en ook samen met lokale en buitenlandse deskundigen. Hij heeft zich bekwaamd en intensief ingezet voor het promoten van de studie, kennis en correct gebruik van het Papiamentu vanaf begin zeventiger jaren tot heden.
Hij is ook medeverantwoordelijk voor de meer dan 400 woorden Antilliaans-Nederlands die in het Groene Boekje zijn opgenomen. Gedurende een aantal jaren, zijn de krantenteksten van het Antilliaans Dagblad en de Amigoe verzameld. Uit die verzameling zijn door onder andere de heer Joubert karakteristieke woorden geselecteerd die in het Groene boekje terecht zijn gekomen als: empaná, blenchi, dushi, karkó en snèkbar.
Tevens is hij vanaf het begin (1999) tot recentelijk (2018) betrokken geweest bij de samenstelling van het Papiamentu-dictee en ook als jurylid van het jaarlijkse Diktado Nashonal Papiamentu in de aula van de UoC. De eredoctor is reeds meerdere malen eervol onderscheiden en heeft meervoudig eerbewijs mogen ervaren vanuit diverse maatschappelijke en academische instituties.

Na de laudatio van zijn promotor kreeg dr. Sidney Joubert het woord van de rector. Hij liet weten dat toen hij van zijn benoeming op de hoogte werd gesteld, verrast was en zeer geëmotioneerd raakte. Hij dankte dan ook allen die betrokken waren vanaf de voordracht tot aan zijn benoeming. Hij vertelde hoe zijn belangstelling voor het Papiamentu begon. Dat gebeurde tijdens de colleges die hij volgde bij drs. Raúl Römer aan de Universiteit van Amsterdam. Raúl Römer onderzocht het Papiaments als toontaal. Joubert gaf voorbeelden als mata (plant) en mata (doden). Er was verschil in toon, hoog laag en laag hoog te horen. Op Curaçao werd Antoine Maduro zijn leermeester, waar hij ook mee samen werkte. Hij werd al snel door de overheid in twee opeenvolgende spellingcommissies voor het Papiamentu benoemd, in de commissie Römer en de commissie Jonis. Bij het Buki di oro, het gouden boekje met de officiële spelling van de overheid (2009), had hij ook zitting in de commissie die het werk voorbereidde.

Na dit dankwoord en bijzonderheden over zijn werk, sloot de Rector Magnificus de officiële zitting. In het informele deel dat daarop volgde, spraken beide paranimfen de pas gedoctoreerde promotus toe. Lucille Berry-Haseth wees op haar lange vriendschap met de gepromoveerde en hun samenwerking op het gebied van Papiamentu. De laatste tien jaar hebben zij zich samen met een redactieteam beziggehouden met een verklarend woordenboek Papiamentu. Zij sloot af met een prachtige voordracht van het gedicht Oda na Sidney, dat zij eerder (2018) aan hem opdroeg. Vervolgens wist paranimf Edward John te vertellen dat zijn vader bekend stond als de leraar Spaans van het Peter Stuyvesant College. Hij vond het een eer dat hij de paranimf mocht zijn bij de promotie van zijn vader.

Het informele deel werd afgesloten met een voordracht door Gregory Berry, die bij het publiek erg in de smaak viel met humoristische teksten uit de Papiamentu-literatuur van Guillermo Rosario, Pierre Lauffer en Elis Juliana. Het geheel werd afgesloten met een geanimeerde receptie op de patio van de Universiteit van Curaçao.

{{Appendix}}
----------------
'''Frank Martinus Arion''', pseudónimo di '''Frank Efraim Martinus''' (n. [[17 di desèmber]] [[1936]] na [[Kòrsou]] - f. [[28 di sèptèmber]] [[2015]]) tabata un eskritor, poeta i lingwista [[Antias Hulandes|antiano]]. E tabata skirbi obranan tantu na idioma [[hulandes]] komo [[Papiamentu]]. Su obra mas famoso ta e novela ''Dubbelspel'' (Changá). E ta konosí tambe pa su investigashon di e orígen di Papiamentu i pa su empeño pa uso di Papiamentu komo idioma di instrukshon.

== Biografia ==
Frank Martinus Arion a nase na 1936 i ta un di tres yu di Minuel Martinus Arion i Marina Jansen di bario di Buena Vista, [[Willemstad]]. Poko despues di su nasementu e famia ta muda pa [[Aruba]], unda su tata a wòrdu empleá pa e refineria [[Lago Oil &amp; Transport Company|Lago]]. Ku kuater aña su mama i un ruman ta fayesé den un aksidente di tráfiko, despues di kual e ku su otro ruman a wòrdu mandá bek Kòrsou i alohá serka varios miembro di famia. Frank Martinus Arion a lanta den bario di [[Otrobanda]]. Fo'i skol básiko su talento pa skirbimentu a keda manifesta; den su último aña na skol básiko e ta gana e Premio Neerlandia pa e mihor ensayo na hulandes.  Frank was een heel goede leerling. Hij mocht op de lagere school een aantal klassen overslaan. Durante su tempu na skol e ta kuminsa usa e nòmber Frank Efraim Martinus pa motibu di e laso ku su tata tabatin ku e [[partido polítiko]] [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. E no tabata deseá di wòrdu asosiá ku e aktivismo polítiko di su tata; te añanan 50 e ta usa su fam original pa publikashon di su promé obranan. 

Na kabamentu di skol sekundario na 1955, Arion ta muda pa [[Hulanda]] unda e ta studia idioma i literatura hulandes na [[Universidat di Leiden]]. Durante su temporada na universidat ela lanta e komunidat studiantil &quot;Baranka Antilliana&quot;, kual tabata fungi komo refugio pa studiante prosedente di [[Antias Hulandes]], manera e mes. Tambe den e époka aki e tabata skirbi un seri di poema, kualnan a sali publika pa prome bes den e revista &quot;Antilliaanse Cahiers&quot; komo kolekshon titulá ''Stemmen uit Afrika''.

-----
Na zijn schooltijd verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal- en letterkunde ging studeren aan de Universiteit Leiden. Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die, net als hijzelf, afkomstig waren uit de Nederlandse Antillen. Ook schreef hij in deze jaren een reeks gedichten, die in 1957 voor het eerst als bundel onder de titel Stemmen uit Afrika werden gepubliceerd in het tijdschrift Antilliaanse Cahiers. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het mede door hem opgerichte tijdschrift Encuentro Antilliano. Ook las hij regelmatig voor in het programma van de Nederlandse buitenlandse radio. Kort voor het einde van zijn studie onderbrak hij deze en keerde voor enige tijd terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij onderzoek deed naar de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiamentu. Hij publiceerde de resultaten van dit onderzoek in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch verder te studeren en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij het Instituut voor Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam.[2] Onder invloed van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel, waarin hij aan de hand van vier mannen die domino spelen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen in die tijd. Via de personages in de roman heeft Arion kritiek op de rebellen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen.[3] De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs. Arion doneerde het prijzengeld van 1000 ƒ aan de strijd tegen het apartheidsbeleid in Zuid-Afrika. In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam, waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin.[4]

Vertaald met www.DeepL.com/Translator (gratis versie)

de.wiki: Na zijn afstuderen verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal en Nederlandse letterkunde begon te studeren aan de Universiteit van Leiden . Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die net als hij uit de Nederlandse Antillen kwamen . Hij schreef in deze jaren ook een reeks gedichten, die in 1957 als bundel verscheen onder de titel Stemmen uit Afrika in het tijdschrift Antilliaanse Cahierswerden voor het eerst gepubliceerd. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het dagblad Encuentro Antilliano , waarvan hij medeoprichter was . Ook gaf hij regelmatig lezingen in het Nederlands buitenlands radioprogramma . Kort voor het einde van zijn studie brak hij het af en keerde voor een tijdje terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij zich bezighield met de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiaments. De resultaten van dit onderzoek publiceerde hij in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch zijn studie voort te zetten en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij de afdeling Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam . [2] Onder de indruk van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao, begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel , waarin hij aan de hand van het voorbeeld van vier dominospelende mannen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen op die tijd. Via de personages in de roman uit zich Arion kritisch over de opstandelingen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen. [3]De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en CW van der Hoogtprijs . Arion doneerde het prijzengeld van ƒ 1000 om de apartheid in Zuid-Afrika te helpen bestrijden . In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam , waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap van de stad. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin (in het Engels: &quot;Farewell to the Queen&quot;). [4]

In 1975 ging Arion naar Zuid-Amerika, waar hij een aanstelling als docent aanvaardde aan een instituut voor de opleiding van leraren in de Nederlandse kolonie Suriname , die net onafhankelijk werd. Hier trouwde hij ook met zijn vrouw Trudi Guda, met wie hij twee kinderen zou verwekken. In 1980, na de machtsovername van Desi Bouterse , verliet het gezin Suriname en keerde terug naar Arion's thuisland Curaçao. Daar werkte hij aan de standaardisatie van het Papiaments en begon hij opnieuw onderzoek te doen naar de oorsprong ervan. Hij was vooral geïnteresseerd in de overeenkomsten tussen het Papiaments en de varianten van het Kaapverdiaans Creools, die worden gesproken op de eilanden voor de westkust van Afrika. Ook voerde hij campagne voor de invoering van het Papiaments als basisschooltaal op Curaçao, waardoor hij soms in conflict kwam met de lokale autoriteiten. In dit kader schonk hij in 1987 de particuliere basisschool Skol Humanistiko Erasmo , waar lessen werden gegeven in Papiaments. [5] Gedurende deze tijd begon Arion meer politiek betrokken te raken, wat culmineerde in de oprichting van zijn eigen partij, de Kambio Radical (&quot;Radical Reversal&quot;, kortweg KARA) in 1988. KARA kreeg echter nooit genoeg stemmen om een ​​zetel in het parlement van het eiland te winnen. [6]

In 1996 promoveerde Arion aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn proefschrift was getiteld De kus van een slaaf. Papiaments West-Afrikaanse connecties en de oorsprong van het Papiaments en andere talen verkend. Hij bracht onder meer de stelling naar voren dat het Papiaments sterker dan voorheen bekend was beïnvloed door de geheime taal Guene, die door de plantageslaven van Curaçao werd gebruikt. Daarnaast heeft het Guene ook andere Caribische talen beïnvloed en zelfs de Engelse en Nederlandse taal. [7]

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doktoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (kontiniendo: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid'')
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Mira tambe ==
* [[Gueni]]

{{Commonscat|Frank Martinus Arion}}
{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=de|oldid =191263500|titulo=Frank Martinus Arion}}
{{References}}
;Lista di fuente
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3, pág. 405–410.
* Wim Rutgers: ''Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba'', Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, pág.  272.
* B. Jos de Roo: ''Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958'', Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam (2014), ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. Den: ''A History of Literature in the Caribbean''. Tomo 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia (2001), ISBN 90-272-3448-5, pág. 362.
* ''Schrijver Frank Martinus Arion overleden''. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* ''Writer Frank Martinus Arion Passed Away'', Curacaochronicle.com (28 di sèptèmber 2015}}&lt;/ref&gt;
* ''Frank Martinus Arion geeft lintje terug'', Trouw.nl. (16 di desèmber 2008)
}}

{{DEFAULTSORT:Arion, Frank Martinus}}
[[:Category:Ganador premio Cola Debrot]]
[[:Category:Hende]]
[[:Category:Kòrsou]]

== Referensia ==
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 407–408.
* Wim Rutgers: Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba. 1. Auflage. Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, S. 272.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 408–409.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 410.
* B. Jos de Roo: Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958. Hrsg.: Universiteit van Amsterdam. 1. Auflage. Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam 2014, ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. In: A History of Literature in the Caribbean. Band 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia 2001, ISBN 90-272-3448-5, S. 362.
* Schrijver Frank Martinus Arion overleden. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* Frank Martinus Arion geeft lintje terug. In: trouw.nl. 16. Dezember 2008, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).

== Weblinks ==
{{Commonscat}}

[[:Category:Korsou]]
[[:Category:Eskritor]]
[[:Category:Hende]]


Kort na de geboorte verhuisde het gezin naar Aruba, waar de vader een baan had aanvaard bij een plaatselijke oliemaatschappij. Toen hij vier jaar oud was, stierven Arions moeder en jongere broer bij een ongeval, waarna Frank en zijn zus werden teruggestuurd naar Curaçao, waar ze onderdak vonden bij verschillende familieleden. Zijn schrijftalent bleek al toen hij op de lagere school zat; in het laatste jaar van de basisschool won hij de Neerlandiaprijs voor het beste essay in het Nederlands. Tijdens zijn schooltijd begon hij de naam Frank Efraim Martinus voor zichzelf te gebruiken. De achtergrond was de politieke betrokkenheid van zijn vader bij de Nationale VolkspartijCuraçao, waardoor de naam &quot;Arion&quot; bekend werd bij veel bewoners van het eiland. Frank wilde echter niet geassocieerd worden met het politieke activisme van zijn vader; pas in de jaren vijftig gebruikte hij zijn oorspronkelijke achternaam weer voor de publicatie van zijn eerste werken. [1]


'''Frank Martinus Arion''', seudónimo de '''Frank Efraim Martinus''' ([[Curazao]], [[17 de diciembre]] de [[1936]]-[[28 de septiembre]] de [[2015]])&lt;ref name=fallece&gt;{{cita noticia|título=Writer Frank Martinus Arion Passed Away|url=http://curacaochronicle.com/local/writer-frank-martinus-arion-passed-away/|fechaacceso=29 de septiembre de 2015|obra=curacao chronicle|fecha=28 de septiembre de 2015|idioma=inglés}}&lt;/ref&gt; fue un escritor antillano.
En 1955 se trasladó a los [[Países Bajos]] para estudiar letras neerlandesas en la Universidad de Leiden. En 1981 volvió a instalarse en su ciudad natal, tras residir unos años en [[Paramaribo]] ([[Surinam]]). Fue un fuerte promotor del [[papiamento]].

Hij werkte in Nederland , Suriname en de Nederlandse Antillen en schreef in het Nederlands en Papiaments .

De roman Dubbelspel  (nl) (1973) is zijn eerste boek en zijn grootste publiekssucces. 

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' (Changa)&lt;ref&gt;[http://www.diegopuls.com.ar/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=112&amp;Itemid=39&amp;lang=es Doble juego, fragmento traducido al español (inédito)]; visitado el 21 de febrero de 2012&lt;/ref&gt; 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doctoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (contiene: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid''
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Referencias==
{{listaref}}

== Link eksterno ==
*{{Enlace roto|1=[http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 página web sobre Arion del Fondo de las Letras Neerlandesas (en inglés)] |2=http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 |bot=InternetArchiveBot }}


-------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Abraham Daniel Jesurun''' (n. [[20 di aprel]] 1839 na [[Korsou]] - f. [[20 di mart]] [[1918]] na [[Korsou]]) tabata un ....... [[Kòrsou]].

== Biografia ==
Jesurun a nase na aña 1939 na Willemstad.

* Kasa ku Rachel David Capriles na 1880.
* Na 1905 elegi Presidente di KVK Korsou. van 1884 tot 1919

In het grote boek over de History of the Jews of the Netherlands Antilles (1970) wordt Abraham Daniel Jesurun (1839-1918) ‘Curaçao’s then most cultured man’ genoemd, die verschillende talen in woord en geschrift beheerste. Hij wordt bijvoorbeeld een ‘specialist in Papiamento’ genoemd (Emmanuel &amp; Emmanuel 1970, 1: 411, 454). Jesurun blijkt een belangrijk man geweest te zijn op Curaçao. Zo was hij secretaris-directeur van de Aruba Phosphaat Maatschappij, vele jaren voorzitter van de Kamer van Koophandel en Nijverheid en directeur van de Curaçaosche Bank. Ook is hij lid van de Koloniale Raad geweest en bestuurslid van het Geschied-, Taal-, Land- en Volkenkundig Genootschap te Willemstad.
Voor al die activiteiten is hij onderscheiden: hij werd eerst ridder in de orde van OranjeNassau (1908), later officier (1913). In de serie ‘beroemde personen’ werd er in 1998 een postzegel met zijn beeltenis erop uitgebracht. &lt;ref&gt; ''Jan Noordergraaf'', [https://www.ivdnt.org/images/stories/onderzoek_en_onderwijs/publicaties/trefwoord/Papiaments_def.pdf  Lexicografie op Curacao: Abraham Jesurun en zijn woordenlijst van het Papiaments (1898)]&lt;/ref&gt;

{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=it|oldid =129014577|titulo=Emilio Teza}}
{{References}}
}}

[[:Category:Linguistica]]

--------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}


{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =62275387|titulo=Dialect}}
{{References}}
}}

[[:Category:Idioma]]


-------
{{Variante|a}}
[{Databox}}
'''Pidgin''' ta e idioma


----------------
{{Databox}}
E '''álfabèt latin''' ta un [[álfabèt|skritura alfabétiko]] foi kual den kurso di [[siglo]]nan a desaroyá un kantidat di álfabèt pa uso den kasi tur idioma skirbi den hemisferio oksidental, prinsipalmente na Nort i Sur Amerika, kasi henter [[Oropa]], Afrika supsahara i un kantidat di pais asiatiko na Oustralasia i Asia Sentral. E skritura latin tin e kantidat di usuario mas grandi na mundu.

E skritura latin e ta forma e base di e [[Alfabèt Fonétiko Internashonal]] (IPA), i e 26 lèter mas komun ta e lèternan di e [[ISO basic Latin alphabet]].

E ta un álfabèt bikamaral di trinta lèter, kreá fin di siglo nuebe den imperio búlgaro (e aktual [[Nort Macedonia]]), pa e disípulonan di pader Cyrille òf posiblemente Clément d'Ohrid (e promé obispo di e iglesia ortodokso di [[Bulgaria]]) i ta basá riba e álfabèt [[Gresia|griego]] i glagolítiko. Ainda na komienso di siglo 21 ta usa e [[álfabèt siríliko]] den un kantidat di [[idioma slaviko]], entre otro búlgaro, masedoniano, [[idioma montenegrino|montenegrino]], servio, ukraniano, ruso i bieloruso. Bou influensia [[Rusia|ruso]] e ta komun tambe den hopi idioma ku no ta idioma slaviko manera [[kazachs]], [[idioma kirguis|kirguis]], [[tatar]] (idioma [[Turkia|turko]]), [[tajikistano]], [[idioma mongoles|mongoles]] inkluso hopi otro idioma chikitu. Te [[1859]] e tabata e skritura di e [[idioma rumano]] i den e antiguo [[Moldavia]] tabata skirbi e [[idioma moldaviano]] (un [[dialecto|dialekto]] rumano) ku un álfabèt siríliko.

* Het Latijns schrift[1] is een alfabetisch schrift waarvoor in de loop der eeuwen een aantal alfabetten zijn ontwikkeld voor gebruik in vrijwel alle westerse geschreven talen, voornamelijk Noord- en Zuid-Amerika, bijna heel Europa, Sub-Saharaans Afrika en een aantal Aziatische landen in vooral Australazië en Centraal-Azië. Het Latijns schrift heeft het grootste aantal gebruikers ter wereld.[2]

* '''Latin script''', also known as '''Roman script''', is a set of graphic signs ([[Writing system#General properties|script]]) based on the letters of the [[classical Latin alphabet]]. This is derived from {{cns|a form of the [[Cumae alphabet|Cumaean Greek]] version of|date=September 2021}} the [[Greek alphabet]] used by the [[Etruscan civilization|Etruscans]]. Several [[Latin-script alphabet]]s exist, which differ in graphemes, collation and phonetic values from the [[classical Latin alphabet]].

The Latin script is the basis of the [[International Phonetic Alphabet]], and the 26 most widespread letters are the letters contained in the [[ISO basic Latin alphabet]].

Latin script is the basis for the largest number of alphabets of any [[writing system]]{{sfn|Haarmann|2004|p=96}} and is the
[[List of writing systems by adoption|most widely adopted]] writing system in the world (commonly used by about 70 percent of the world's population). Latin script is used as the standard method of writing in most Western, Central, as well as in some Eastern European languages, as well as in many languages in other parts of the world.

-----------------</text>
      <sha1>ed781pj45atdc55c2hjh3fkakqx2ojm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162638</id>
      <parentid>162637</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T19:43:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <comment>/* Uzo di prefiho */</comment>
      <origin>162638</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="65688" sha1="ja5uk8jz3m4sj7hsz24eb57tdazinkg" xml:space="preserve">* [https://www.ea.aw/pages/wp-content/uploads/2019/09/Literatura-na-papiamento-havo.pdf Literatura na papiamento]
nieuw: [[gramatika]] - [[frase]] - [[sílaba]] - [[semántika]] - [[suheto]] - [[supstantivo]] - [[athetivo]] - [[verbo]] - [[vokal]] - [[konsonante]] - [[sufiho]] - [[atverbio]] - [[koma]] - [[pronòmber]]
-------------------------
sufiho elemento di nifikashon ku ta pega tras di un
palabra: landa-mentu
-----
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Prefiho''' ([[ingles]]: ''prefix''; [[hulandes]]: ''voorvoegsel'') ta un tipo di afiho cu ta wordo poni dilanti di un [[palabra]] pa cambia su nificacion of pa forma un palabra nobo.

== Uzo di prefiho ==
Un prefiho ta uni na un palabra base (tambe yama ''radical'') pa agrega un toke di nificacion. Den e idioma [[Papiamentu|Papiamento]], e prefiho ta generalmente deriva di idioma [[Latin]] of [[Griego]], pero tambe por tuma forma adapta segun uzo local.

=== Ehempel ===
* re-  → ta indica repeticion: '''re'''baha (baha di nobo); '''re'''organisa (organisa di nobo)
* in-  → ta indica negacion: '''in'''útil (no útil); '''in'''necesario (no ta necesario)
* des- → ta indica negacion of reverso: '''des'''arma (kita arma); '''des'''embarca (kita e barco/avion)
* pre- → ta indica anterioridad: '''pre'''para (haci cla prome); '''pre'''fabrica (traha cla prome)

== Importansia linguistico ==
Prefihonan ta importante den formacion di palabra y den analizá e structura morfologico di un idioma. Nan ta yuda pa crea palabra deriva y pa expresa idea manera negacion, repeticion, tempo, of grado.

== Diferensia ku otro afijonan ==

Un '''prefiho''' ta wordo poni promé di e radikal: re-pensa

Un '''sufiho''' ta wordo poni tras di e radikal: pensa-tivo

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Yule, George (2016). ''The Study of Language''. Cambridge University Press (di 6 edicion).
* Crystal, David (2008). ''A Dictionary of Linguistics and Phonetics''. Blackwell Publishing (di 6 edicion).

[[Kategoria:Linguistica]]

----------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
Den [[fonétika|fonetica]], '''consonante''' (na [[Ingles]]: ''consonant''; na [[Hulandes]]: ''medeklinker'') ta un [[zonido]] di bos, forma pa un coriente di aire cu ta topa cu un of otro obstaculo, sea parcial of total, den e tracto vocal (boca y garganta). E ta un di e dos tipo principal di zonidonan di bos, e otro ta e [[vocal]]. Contrario na un [[vocal]], un consonante ta rekeri un tipo di tapamento, estorbo, of contacto den boka, como na nivel di e labionan, e lenga, of e dente, pa forma zonido.

E palabra “consonante” ta bini di [[Latin]] ''consonans'', cu ta nifica “zonido cu ta zona hunto” (''con'' = hunto, ''sonare'' = zona). Tradicionalmente, consonantenan ta wordo considera zonido cu no por existi sin un vocal acerca.

== Aplicacion ==
=== Papiamento ===
Den e idioma [[Papiamentu|Papiamento]], por haña varios consonante den uso diario. E cantidad di consonante por varia segun e dialecto, pero generalmente e siguiente letternan ta representa consonante den e alfabet:

'''B, C, D, F, G, H, J, K, L, M, N, P, R, S, T, V, W, Y, Z'''

E letter '''Q''' casi no ta wordo uza; generalmente e ta wordo substitui/suplantá pa 'K'. E letter '''X''' ta usa solamente den palabra stranhero.

Tur palabra den Papiamento ta contene un of mas consonante, cu ta forma [[silaba]]nan hunto cu e vocalnan.

{| class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;65%&quot;
! colspan=2 | Vocal || Balor na Papiamento&lt;br&gt; {{ABW|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel || Balor na Papiamentu&lt;br&gt; {{CUW|bandera}}/{{BON|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel 
|-
| colspan=2 | b || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ala, ca'''b'''a || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ibu, fa'''b'''or 
|-
| rowspan=2 | c || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}} || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || mere'''c'''e, ha'''c'''i || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || '''C'''ecilia 
|-
| elsewhere || {{IPA|/k/}} || '''c'''aminda, '''c'''la || style=&quot;text-align:center&quot; | /k/ || '''C'''aracas  
|-
| colspan=2 | ch{{ref|dig|b}} || {{IPA|/tʃ/}} || '''ch'''ikito  || style=&quot;text-align:center&quot; | /tʃ/ || '''ch'''api 
|-
| colspan=2 | d || style=&quot;text-align:center&quot; | /d/ || '''d'''ocumento, '''d'''al || style=&quot;text-align:center&quot; |/d/ || '''d'''uru, '''d'''ede 
|-
| colspan=2 | dj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/dʒ/}} || '''dj'''aca || style=&quot;text-align:center&quot; | /dʒ/ || '''dj'''ente ||
|-
| colspan=2 | f || style=&quot;text-align:center&quot; | /f/ || '''f'''ama || {{IPA|/f/}} || '''f'''òrki ||
|-
| rowspan=2 | g || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}}, final || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || '''g'''esto, ma'''g''' || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || mar'''g'''en, brù'''g''' ||
|-
| before unstressed {{angbr|e}}, elsewhere || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''arganta, san'''g'''er || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''osa, man'''g'''el ||
|-
| colspan=2 | h || {{IPA|/h/}} || '''h'''asta, '''h'''abilidad || {{IPA|/h/}} || '''h'''ari, '''h'''eru ||
|-
| colspan=2 | j{{ref|loan|a}} || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''j'''ong, '''j'''as&lt;br&gt;'''J'''uan || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''J'''an Thiel&lt;br&gt;'''J'''ulia || Some places still maintain their old spelling, e.g. Salinja. Here the {{angbr|nj}} is pronounced {{IPA|/ɲ/}}.
|-
| colspan=2 | k || {{IPA|/k/}} || '''k'''ishiki, '''k'''ere || {{IPA|/k/}} || '''k'''enta, se'''k'''reto ||
|-
| colspan=2 | l || {{IPA|/l/}} || '''l'''ista, '''l'''aba || {{IPA|/l/}} || '''l'''esa, k'''l'''a ||
|-
| colspan=2 | m || {{IPA|/m/}} || '''m'''ucha, pre'''m'''io || {{IPA|/m/}} || '''m'''an, la'''m'''pi || 
|-
| rowspan=2 | n || before {{angbr|co}}, {{angbr|cu}}, {{angbr|g}}, {{angbr|k}},&lt;br&gt;final except after stressed vowel || {{IPA|/ŋ/}} || ma'''n'''go, pa'''n''' || {{IPA|/ŋ/}} || a'''n'''ker, bo'''n''' || In Papiamento, {{angbr|c}} followed by {{angbr|o}} or {{angbr|u}} would be pronounced as a {{IPA|/k/}} (see below), thus having the same effect on the {{angbr|n}} as {{angbr|k}} would.
|-
| elsewhere || {{IPA|/n/}} || '''n'''atural, te'''n'''e, algu'''n''' || {{IPA|/n/}} || '''n'''echi, he'''n'''de, tempra'''n''' ||
|-
| colspan=2 | ñ || {{IPA|/ɲ/}} || a'''ñ'''a, so'''ñ'''o || {{IPA|/ɲ/}} || ba'''ñ'''a, '''ñ'''apa || 
|-
| colspan=2 | p || {{IPA|/p/}} || '''p'''ipa, ado'''p'''ta || {{IPA|/p/}} || '''p'''alu, sa'''p'''u ||
|-
| colspan=2 | q{{ref|loan|a}} || {{IPA|/k/}} || '''q'''uesillo || {{IPA|/k/}} || '''Q'''uebec ||
|-
| colspan=2 | r || {{IPA|/r/}} || te'''r'''a, '''r'''osa || {{IPA|/r/}} || ba'''r'''ba, pode'''r''' ||
|-
| colspan=2 | s || {{IPA|/s/}} || '''s'''aya, '''s'''ucu || {{IPA|/s/}} || kru'''s''', pa'''s'''a || In Papiamento, the {{angbr|s}} has a {{IPA|/ʃ/}} sound in words ending in -sion. In Papiamentu, it is written as -shon.
|-
| colspan=2 | sc || {{IPA|/s/}} || adole'''sc'''ente, pi'''sc'''ina || || ||
|-
| colspan=2 | sh{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''imis || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''ete ||
|-
| colspan=2 | t || {{IPA|/t/}} || '''t'''in, '''t'''ata || {{IPA|/t/}} || '''t'''rapi, ri'''t'''mo ||
|-
| colspan=2 | v || {{IPA|/b/}}&lt;br&gt;{{IPA|/v/}} || '''v'''iuda&lt;br&gt;di'''v'''orcio || {{IPA|/v/}} || '''v'''erbo, '''v'''itamina ||
|-
| colspan=2 | w || {{IPA|/w/}} || '''w'''ega || {{IPA|/w/}} || '''w'''owo ||
|-
| colspan=2 | x{{ref|loan|a}} || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} || e'''x'''amen, cone'''x'''ion, refle'''x'''ion  || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} ||  ||
|-
| colspan=2 | y || {{IPA|/j/}} || '''y'''ama, ha'''y'''a || {{IPA|/j/}} || '''y'''uda, ka'''y'''ente ||
|-
| colspan=2 | z || {{IPA|/z/}} || '''z'''ona || {{IPA|/z/}} || '''z'''eta || In Papiamento, the {{angbr|z}} has a {{IPA|/s/}} sound in words ending in -eza, -anza or with a {{angbr|z}}. In Papiamentu, they are written as -esa and -ansa.
|-
| colspan=2 | zj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''eito || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''ar ||

| colspan=2 | ù || || || style=&quot;text-align:center&quot; |/ʏ/ || b'''ù'''s, y'''ù'''frou 
|-
| colspan=2 | ü || || ||style=&quot;text-align:center&quot; | /y/ || h'''ü'''r 
|-
|}

== List di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (7th ed.). Cengage Learning.
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]
----------------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Sustantivo''' (na [[Ingles]]: ''noun''; na [[Hulandes]]: ''zelfstandig naamwoord'') ta un tipo di [[palabra]] den gramatica cu ta sirbi pa nombra hende, luga, cos, idea, of otro ser, sea concreto of abstracto. E palabra “sustantivo” mes ta bini di [[Latin]] substantia, ku ta nifiká “substancia” of “loke ta di esencia”.

== Rol den frase ==
Den un frase, un sustantivo ta generalmente e sujeto of e objeto di un verbo. E ta e elemento ku e verbo ta referí na dje, i regularmente ta precedí of sigui pa un [[artikulo]] (manera “un”, “e”, “esey”) of un [[adhetivo]].

== Clase di sustantivo ==
Sustantivonan por wordo dividí den varios kategoria:

'''Sustantivo komun''': nombra hende, kos of lugá den manera general, por ehèmpel: mùsiko, buki, isla.

'''Sustantivo propio''': nombra spesífiko pa hende, lugá of entidad, i ta skibí ku mayuscula, manera: Maria, Aruba, Google.

'''Sustantivo konkretu''': nombra kos ku por wordo mira of tuma, manera: mesa, silla, barco.

'''Sustantivo abstrakto''': ta referí na idea, sentimiento of estado, manera: amistat, libertat, konsenshi.

== Género y número ==
Tur sustantivo den Papiamento tin un [[género gramatikal]]: ta òf masculino òf femenino. E género ta influenshá e forma di artikulo y adhetivo ku ta akompañ'é (por ehèmpel: e homber vs e muher).

Tambe, sustantivonan por ta den forma [[singular]] (un solo) of [[plural]] (más ku un), manera: buki / bukinan, muchanan / mucha.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Real Academia Española (2021). ''Gramática esencial de la lengua española''. Espasa.
* Trupia, Sandro (1995). ''Linguistica generale e grammatica''. Zanichelli.

[[Kategoria:Gramatika]]
[[Kategoria:Linguistica]]

----------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Silaba''' (na inglés: ''syllable''; na hulandés: ''lettergreep'') ta un unidat ritmiko di zonido den un palabra. Un silaba ta normalment forma pa un [[vocal]] solo of un kombinashon di [[konsonante|konsonantenan]] y vocal, cu ta pronuncia manera un solo pulso di bos.

Buki di oro: sílaba ta e porshon mínimo di un palabra ku ta kontené un vokal: ka-bri-tu (3 sílaba); di-a (2 sílaba)

== Estructura di silaba ==
Un silaba por konsistí di tres parti prinsipal:

'''Onset''': e konsonante of konsonantenan na komienso (optativo)

'''Nukleo''': e vocal prinsipal di e silaba (obligatorio)

'''Koda''': e konsonante of konsonantenan despues di e vocal (optativo)

Por ehempel, den e palabra &quot;boka&quot;, nos tin dos silaba: bo-ka.
— Bo: onset = &quot;b&quot;, nukleo = &quot;o&quot;, koda = nèchi
— Ka: onset = &quot;k&quot;, nukleo = &quot;a&quot;, sin koda

== Silabashon den Papiamento ==
Den idioma [[Papiamentu|Papiamento]], e forma di e silabanan ta fundamental pa duna ritmo y entonashon na palabra. E regla pa separa silaba ta importante pa pronunciashon, poesia y ortografia.

Por ehempel:

kasita → ka-si-ta

bonita → bo-ni-ta

trahadón → tra-ha-dón

== Importansia linguístiko ==
E analisis di silaba ta un aspekto esensial den [[fonologia]], ortografia, y e forma di rima den poesia. E struktura di silaba por varia segun idioma, pero tur idioma tin algun forma di silaba den su sistema linguístiko.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.  
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.  
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (di 7 edicion). Cengage Learning.  
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]

--------
{{Databox}}
'''Kontakto di idioma''' 

en.wiki:Contacto di idioma ta sosodé ora ku papiadónan di dos òf mas idioma òf variedat ta interkambiá ku i influensiá otro. E estudio di kontakto di idioma ta wòrdu yamá lingwístika di kontakto. Kontakto di idioma por sosodé na fronteranan di idioma,[1] entre idiomanan di adstrato, òf komo resultado di migrashon, ku un idioma intrusivo ku ta fungi komo sea un superstrato òf un substrato.

Ora ku papiadónan di diferente idioma ta interkambiá estrechamente, ta tipiko pa nan idiomanan influensiá otro. Kontakto intensivo di idioma por resultá den konvergensia òf releksifikashon di idioma. Den algun kaso un idioma di kontakto nobo por wòrdu kreá komo resultado di e influensia, manera un idioma pidgin, krioyo òf miksto. Den hopi otro kaso, kontakto entre hablantenan ta sosodé ku efektonan duradero na eskala mas chikí riba e idioma; esakinan por inkluí e prestamo di palabranan di prestamo, kalku, òf otro tipo di material lingwístiko.

Multilingwismo tabata komun durante gran parti di historia humano, i awendia mayoria hende na mundu ta multilingual.[2] Hablantenan multilingual por partisipá den kambio di kódigo, e uso di vários idioma den un solo kombersashon.

Métodonan for di sosiolingwístika[3] (e estudio di uso di idioma den sosiedat), for di lingwístika di korpus i for di lingwístika formal ta wòrdu usá den e estudio di kontakto di idioma.

----------
[https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20250524.pdf Celebra ta de vez en cuando, trabao ta continuo], Bon Dia Aruba, Rubrica Asina bon Nos Papiamento ta? (24 di mei 2025)

Como medio di comunicacion nos posicion ta diferente, ya cu nos ta para meymey di e desaroyo di nos idioma a base diario. Esey ta duna un obligacion extra, pasobra loke nos ta publica ta pasa bao wowo di miles di lector diariamente. Mihor nos percura anto pa skirbi di tal forma cu nos ta respeta loke tin, pero di otro banda ta mira lo valioso di e entrada continuo di palabra nobo den nos idioma y usa nan di forma apropia.Den e casi cuatro aña di existencia di e column aki, nos a toca un sinfin di tema, semper di forma critico, sin ofende ningun hende.
Na ocasion di e promer aniversario, na augustus 2022, nos a publica un lista di e topiconan cu nos ta trata den e aña ey, di forma critico. Esakinan ta duna un bon impresion di e amplitud di e temanan y a la vez ta mustra cu ainda tur ta relevante.
Un resumen:
* Aki, akinan, akinanan... tocante uso innecesario y excesivo di ‘nan’ 
* Uso innecesario y excesivo di ‘wordo’ o ‘ser’ 
* Paso o pasobra? Papia y skirbi ta dos cos diferente
* Atende cu... o atende? Atende un asunto cu un persona; no atende cu un
asunto 
* ‘Encuanto di’ y ‘tocante di’, tambe ‘durante di’: uso
incorecto y innecesario di e palabra ‘di’ Contra? O Contra
di...?
* Uso corecto di ‘na’ den diferente contexto; ki ora ‘den’ y ki ora ‘na’? 
* Palabra modifica incorectamente: ‘nombracion’, ‘comportacion’, ‘cargacion’ (nombramento; comportamento; cargamento) 
* Parha o pahra...? Un palabra modifica recientemente 
* Tabatin o tabata tin...? Kico ta corecto? 
* Gobernado o Gobernador... Ta usa e ‘r’ si of no?
* Diferencia entre idioma papia y skirbi
* Agradable o agradabel...? Tocante origen Portugues/Spaño di
e variantenan Directiva o ‘Hunta di Directiva’ Con pa adopta
termino corectamente 
* Ki ora un palabra ta bira ‘Papiamento’...? 
* E proceso di adopcion y adaptacion Reforza, enforsa, reenforsa...? Palabra adopta di diferente fuente, reemplazando
palabra existente caba “Esey no tin di haber cu…?” Corecto,
of no? Origen di e expresion Compromiso, compromis, compromise...? Mesun palabra, adopta di diferente banda 
* Di dje, den dje, di unda e ‘dje’ ta bin...? 
* Doble negacion: ki ora si y ki ora no? 
* Uso di distincion di genero masculino/femenino
* Ortografia uniforme un reto...? Variedad di ortografia cu medionan ta haya di tur banda 
* Terminonan opuesto: ‘progresivo’ o ‘progresista’; ‘conservativo’ o ‘conservador’? 
* Entre ‘advertencia’ y ‘advertentie’; uso corecto of no? Curasha o encurasha...?
Reforza o reenforza...? Uso corecto of no?Pret of leuk...?
Eigenlijk of...? Influencia di Hulandes den Papiamento Pa of
Pa...? Para o por...? Voor of door...? Origen di nos ‘pa’
* E la bay o el a bay? Kico ta corecto? 
* Tocante eror gramatical cu casi no ta ripara... ‘Loke ta’ o ‘loke cu ta’?
* Paris o Parijs? Londen, London o Londres? Variedad den nomber geografico...Nacionnan Uni o United Nations; IMF o FMI...? Cual idioma tin preferencia...? 
* Entre desaroyo liber y formalisacion di idioma: ki rumbo pa tuma? Papiamento manera papia..., o skirbi? 
* Tocante uso di ‘es’, ‘esnan’, ‘esunnan’...‘Cune’ o ‘cu nan’:
* Tocante erornan cu no ta detecta facilmente...Papiamento ta rico na diferente tipo di vocal; a traves di influencia diverso
* Algo mas di nos herencia Portugues; un exploracion den nos vocabulario.

Nota: si bo ta desea pa nos trata un tema specifico atrobe, o mas amplio, laga nos sa via reaccion riba Facebook, o un mail na bondia.aruba@gmail.com

---------------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Educacion Profesional Intermedio''' (EPI) ta enseñansa riba nivel MBO (''Middelbaar Beroepsonderwijs'') na [[Aruba]]. E ta encera ...
Colegio EPI ta e unico instituto di enseñansa riba nivel MBO na Aruba., situa den Venusstraat 3 na Oranjestad??


== Colegio EPI == 
A funda Colegio EPI riba prome di augustus 1997. Ta ofrece educacion na nivel 3, 4 y 5 consistiendo di e unidadnan; Salubridad &amp; Servicio, Economia, Hospitalidad y Turismo y Ciencia &amp; Tecnologia.&lt;ref&gt;[https://24ora.com/na-colegio-epi-partido-futuro-a-gana-eleccion-cu-nuebe-asiento/ Na Colegio EPI partido FUTURO a gana eleccion cu nuebe asiento], 24ora.com (2 di december 2024 &lt;/ref&gt;

Na aña 2022 Colegio EPI a introduci ocho estudio nobo. Na tur por scoge entre 13 diferente estudio, manera: Allround medewerker Information Technology Systems and Devices, Expert Information Technology Systems and Devices, Elektrotechniek, Allround Assistant Business Services, Business Administration &amp; Control Specialist, Certified Cook, Associate of Applied Science in Culinary Arts, Zelfstanding Medewerker Travel &amp; Hospitality, Leidinggevende Travel &amp; Hospitality, Associate Of Science Degree in Hotel and Restaurant Management, Verpleegkundige, Verzorgende y Social Pedagogische Medewerker.

Colegio EPI ta conta cu mas di 2000 studiante y mas cu 74% di nan ta logra termina nan estudio cu exito.

[[:Category:Enseñansa]]
[[:Category:Aruba|Enseñansa]]
----------------------------
== Arte di Palabra ==
'''Arte di Palabra''' ta un competensia literario ku partisipashon di hoben di Aruba, Boneiru i Korsou. (zie nl.wiki) Meta di e evento ta pa promove amor pa cultura di idioma Papiamento y aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y e desaroyo di dominio di idioma.

== Historia ==
E evento di Arte di Palabra ta existi for di aña 2000 i a cuminsa na Korsou. Ange Jessurun, consulente di Papiamento e tempo ey, a krea e evento pa celebra e hecho cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y [[haiku]]. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.

Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.

== Publikashon ==
*Pòtpurí Arte di Palabra 2009, kolekshon di e miho obranan propio 2000-2008 
*Pòtpurí Arte di Palabra 2014, bundel van de beste eigen werken 2009-2013
*Pòtpurí Arte di Palabra 2019, bundel van de beste eigen werken 2014-2018&lt;ref&gt;{{citeer boek|url=https://data.swpportal.com/upload/books/files/pdf.php?hash=f612ef13d53ec151f70f21767b8546f4&amp;filename=potpuri-arte-di-palabra-2019_inkijkexemplaar.pdf|taal=pap|werk=Arte di Palabra|titel=Pòtpurí Arte di Palabra 2019|datum=|bezochtdatum=10 september 2019}}&lt;/ref&gt;

nl.wiki:Arte di Palabra ta un kompetensia den Papiamentu pa hóbennan den enseñansa sekundario na Aruba, Bonaire i Kòrsou.
Nacemento
For di aña skolar 1998-1999 &quot;Papiaments&quot; a bira un asignatura obligatorio den enseñansa sekundario na Kòrsou. E dato aki a duna e impulso pa e inicio di Arte di Palabra, cu na aña 2000 a tuma luga pa prome biaha na Curaçao. For di aña 2006 ta organisá kareda na Bonaire i for di aña 2009 tambe na Aruba.

Arte di Palabra ta tuma lugá tur aña i su meta ta pa desaroyá talento literario hóben i literatura pa mucha papiamentu dor di recitashon di poema i konta storia.

E kompetensia tin tres kategoria di presentashon: poesia, haiku i relato kòrtiku. Kada kategoria ta dividi den dos grupo: klasnan di skol 1-2 i klasnan di skol 3-6. Den klasnan 1 i 2 ta trata di poemas i storianan eksistente i den klasnan mas haltu ta trata di obranan original (propio). E evaluashon ta distinguí entre trabou propio i trabou eksistente. E finalistanan for di e rondonan di klasifikashon na Aruba, Bonaire i Kòrsou lo kompetí ku otro den e ronde final.[1] 1]

E final di Arte di Palabra ta pasa pa tur isla i ta dirigí dor di e Stichting Arte di Palabra ku sosten di Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch gebied. E final ta generalmente konektá ku e entrega di e premionan di Tapushi Literario na honor di e ikonanan kultural na Aruba, Bonaire i Kòrsou.

{{Appendix}}

NOTES
DIA 29 di juli 2021 a tuma lugar na Aruba, na Cas di Cultura, final di e competencia literario Arte di Palabra, cu participacion di hoben di Aruba, Boneiro y Corsou.&lt;ref&gt;https://www.awemainta.com/newspapers/AM210810/offline/download.pdf  Arte di Palabra un celebracion na, di y pa Papiamento di kita sombre], Awemainta, 10 ougustus 2021. Rekupera ougustus 2021&lt;/ref&gt;
Fundacion Lanta Papiamento (FLP) tabata presente y a keda encanta, un biaha mas.
Tabata un fiesta di berdad cu a pone enfoke riba Papiamento su rikesa y bunitesa cultural y riba e creatividad y dominio di idioma Papiamento di nos hobennan.
E anochi tabata cuadra exactamente cu e meta di e evento cultural aki: Promove amor pa cultura di nos idioma Papiamento. Enrikece nos idioma cu creatividad di nos hubentud.
Den sala tabata reina un entusiasmo y alegria y e hobennan a mustra aprecio pa cada un di e participantenan. Tur participante tabata haya un ovacion cu hasta pitamento cu
‘vuvuzela’. UNION t’e palabra cu ta caracterisa e evento aki, union cultural y social entre Aruba, Corsou y Boneiro.
Arte di Palabra den tur sentido di palabra ta un celebracion di Papiamento, e idioma unificado di e islanan aki.
Masha pabien n’e hobennan participante, na nan docentenan y n’e organisadornan!
===Historia cortico===
Arte di Palabra ta existi for di aña 2000. Señora Ange Jessurun kende tabata consulente di Papiamento e tempo ey, a cuminsa cu e evento aki na Corsou, pa celebra e hecho
cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y haiku. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.
Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch Gebied ta yuda den financiamento di biahe y estadia.
Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.
Y importante pa menciona, t’e publicacionnan cu Arte di Palabra a produci caba:
Pòtpurí Arte di Palabra 2009, cu e mihor obranan di 2000-2008: Pòtpurí Arte di Palabra 2014, cu e mihor obranan di 2009-2013: Pòtpurí Arte di Palabra 2019, cu e miho obranan di 2014-2018.
Por bisa cu e coleccionnan aki ta bon material literario pa cualkier lesado y bon material cu por uza den scol.

{{Appendix}}
Arte di Palabra ta aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y ta masha importante den desaroyo di dominio di idioma.

----------------
'''Modern Hebrew''' ({{lang-he|עברית חדשה}}, ''ʿivrít ḥadašá[h]'', {{IPA-he|ivˈʁit χadaˈʃa|}}, ''[[Literal translation|lit]].'' &quot;Modern Hebrew&quot; or &quot;New Hebrew&quot;), also known as '''Israeli Hebrew''' and generally referred to by speakers simply as '''Hebrew''' ({{lang|he|עברית|}} {{transliteration|he|Ivrit}}), is the form of the [[Hebrew language]] that was [[Revival of the Hebrew language|revived as a spoken language]] in the late 19th and 20th centuries, and the standard form of Hebrew spoken today. It is the official language of the [[State of Israel]]. Among [[Canaanite languages]], Modern Hebrew is the only one spoken today.&lt;ref&gt;{{cite book |author1=Huehnergard, John |url=https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |title=The Semitic Languages |author2=Pat-El, Na'ama |publisher=Routledge |year=2019 |isbn=9780429655388 |page=571 |access-date=2021-02-18 |archive-date=2023-07-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230701134731/https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
-----------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
[[File:Flag of the Governor of Curaçao.svg|thumb|300px|Bandera di Gobernador di Kòrsou]]
'''Gobernador di Korsou''' ta e representante di e monarka [[Hulanda|hulandes]] (hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]]) na [[Kòrsou]]. A instituí e posishon dia [[10 di òktober]] [[2010]] ku Korsou su status komo pais outónomo denter di [[Reino Hulandes]]. Riba nominashon di e mandatario hulandes pa relashonnan di Reino, e monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un término di seis aña; esaki por wòrdu prolonga te maximalmente 12 aña. 

E gobernador ta dispone di un sekretariado, e gabinete di gobernador, i ta wòrdu asesorá pa e Konseho di Konsulta, konsistiendo di minimo sinku miembro, apuntá pa e gobernador.


E '''Gobernador di Aruba''' ta e representante di e hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]] na [[Aruba]]; esaki ta conforme stipulacion den [[Constitucion di Aruba]] (''Staatsregeling van Aruba'').&lt;ref&gt;Articulo II.1 Staatsregeling van Aruba (AB 1987 nr. GT 1)&lt;/ref&gt; E posicion a keda institui desde prome di januari 1986 ora Aruba a haya su status como [[Status aparte di Aruba|pais autonomo dentro di Reino Hulandes]]. E monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un termino di seis aña; esaki por wordo prolonga te maximalmente 12 aña.

== Facultadnan di gobernador ==
Facultadnan di e Gobernador di Aruba ta subdividi den e facultadnan asigna na su persona mediante [[ley]] como organo di e Reino y como organo di e pais Aruba.


De gouverneur heeft twee taken: hij vertegenwoordigt en verdedigt de algemene belangen van het Rijk en is hoofd van de regering van Curaçao. Hij is tevens vertegenwoordiger op Curaçao van het staatshoofd van het Koninkrijk. Als hoofd van de landsregering is de gouverneur onschendbaar.&lt;ref&gt;Bij ambtsmisdrijven moet hij echter terechtstaan bij de [[Hoge Raad der Nederlanden]]. Bij overige misdrijven kan per Koninklijk Bevel of door de Tweede Kamer vervolging worden bevolen bij de bevoegde rechter in Den Haag.&lt;/ref&gt; De gouverneur oefent de uitvoerende macht uit met als verantwoordelijken de ministers, die verantwoording moeten afleggen aan de [[Staten van Curaçao]]. De gouverneur heeft geen politieke verantwoordelijkheden en maakt geen onderdeel uit van het kabinet. Tijdens de formatie speelt de gouverneur een rol bij het aanwijzen van de formateur. In 2012 leidde dit tot onrust, toen gouverneur Goedgedrag tegen de zin van de zittende (demissionaire) ministers, maar op verzoek van de meerderheid van de Staten, een formateur aanwees om een waarnemend kabinet te vormen.

De gouverneur wordt door het staatshoofd aangewezen voor een periode van zes jaar op voordracht van de bewindspersoon voor koninkrijksrelaties van het Koninkrijk (en tegelijk van het land Nederland). Deze periode kan worden verlengd tot maximaal één termijn. De gouverneur wordt bijgestaan door zijn secretariaat, het kabinet van de gouverneur, en wordt geadviseerd door de Raad van Advies, bestaande uit ten minste 5 leden, aangewezen door de gouverneur.

== Lista ==
Op 10 oktober 2010 werd Curaçao een land binnen het [[Koninkrijk der Nederlanden]]. Voor deze datum vertegenwoordigde de [[Lijst van gouverneurs van de Nederlandse Antillen (1954-2010)|gouverneur van de Nederlandse Antillen]] onder meer Curaçao.

E promé gobernador di Kòrsou tabata [[Frits Goedgedrag]], kende tambe tabata e último [[gobernador di Antia Hulandes (1954-2010)|gobernador di Antia Hulandes]] prome ku esaki a wordu disolbi dia [[10 di òktober]] [[2010]].&lt;ref&gt;RNW.nl - [https://web.archive.org/web/20110120003916/http://www.rnw.nl/caribiana/article/gouverneurs-voor-curacao-en-sint-maarten Gouverneurs voor Curaçao en Sint Maarten]&lt;/ref&gt; 

{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !! Nòmber !! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| 
| 2010 - 2012
| [[Frits Goedgedrag]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2012 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| (interino)
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| [[File:Lucille George-Wout-crop.jpg|95px]]
| 2013 - presente
| [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; 
| 4 di novèmber 2013
|}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! Van
! Tot
! Nomber
! Bijzonderheden
|-
| 10 oktober 2010 || novèmber 2012 || [[Frits Goedgedrag]] ||
|-
| november 2012 || novèmber 2013 || [[Adèle van der Pluijm-Vrede]] || interino
|-
| november 2013 || presente || [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; ||
|}

== Lista di gobernador interino ==
Bij koninklijk besluit kunnen een of meerdere waarnemend gouverneurs worden benoemd die de gouverneur vervangen bij ziekte of afwezigheid of hem vervangen na zijn ontslag of overlijden.
{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !![[Gobernador interino]]!! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2010 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| 
| 2013 - 2019
| [[Nolda Römer-Kenepa]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| 
| 2019 - presente
| [[Michèle Russel-Capriles]]
| 1 di yuni 2019
|}

* 10 oktober 2010 - [[Adèle van der Pluijm-Vrede]]
* 1 juni 2013 - [[Nolda Römer-Kenepa]]
* 1 juni 2019 - [[Michèle Russel-Capriles]]&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|werk=Curaçao.nu|titel=RMR benoemt Russel-Capriles tot waarnemend gouverneur van Curaçao|datum=17 mei 2019|bezochtdatum=8 juni 2019|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190608092330/https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|archiefdatum=2019-06-08}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[:Category:Aruba]]
[[:Category:Organonan Gubernamental]]

-----------------------------------------------------------

{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Hilda de Windt-Ayoubi''' (           ) ta un lingwista, traduktor, outor, poeta, kolumnista i papiamentista di [[Kòrsou]]. lingwista, poeta, pintor i traduktor di The Prophet di Kahlil Gibra

== Bida ==
Hilda Ayoubi a nase i lanta na Kòrsou. Famia di 5 yu muhe di mayornan di Libano.

Hilde de Windt-Ayoubi a studia idiomanan ingles i spañó, tambe literatura. Na 2014 a sali e buki 'E Profeta', un tradukshon ku el a hasi di e buki ingles 'The Prophet', obra maestral di e eskritor Kahlil Gibran. Pa esaki el a risibí na 2014 un distinshon di 'The George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair' na e universidat di Maryland.
Hilda a skirbi su promé poemanan na 1972, tempu ku e tabata studiante na Nijmegen, Hulanda. Despues e no tabata aktivo mas. Na desèmber 2007 el a kuminsá skirbi atrobe, pero tabata te na 2009, inspirá pa su kolega Robbie Griffith (†), ku el a bolbe kuminsá skirbi i publiká. Su poemanan na ingles, hulandes, spañó i papiamentu ta sali regularmente durante e último dékada den e korant Amigoe.

She was born and raised in Curaçao. She was a secondary school teacher and a lecturer at the University in Curacao. Her works include Gedicht (2018) and Geef me je Taal (2019); for her Papiamento translation of Kahlil Gibran’s The Prophet (2014), she was awarded the Kahlil Gibran Chair at the University of Maryland. In 2019 she received UNESCO’s Certificate of Merit for her work on Papiamento.&lt;ref&gt;https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/translingualism-translation-and-caribbean-poetry/  Translingualism, Translation and Caribbean Poetry], Werkgroep Caraibische Letteren (2022)&lt;/ref&gt; She writes in Dutch, French, English, Papiamento and Spanish.

== Bibliografia ==
* ''La dislocación de los elementos oracionales y la elipsis en los refranes de La Celestina'' (2011, UoC)
* ''Gedicht'' (2018?, kolekshon di poesia)
* ''Geef me je taal. Dat ik je beter versta / Duna mi bo idioma. Pa mi por komprondé bo miho'' (2019)
* ''Translingualism, Translation and Caribbean Poetry'' (2022, kolekshon di poesia multilingual huntu cu Piet Muysken)

Hilda De Windt – Ayoubi, schrijfster, dichteres, columniste, kunstenares en hispaniste uit Curaçao. Ze is bekend vanwege o.a. haar vertaling in haar moedertaal Papiaments van het bekende boek The Prophet van Kahlil Gibran, CDL University Press, verschillende vertalingen van gedichten en haar jarenlange publicaties van gedichten in vier talen in de krant Amigoe op Curaçao. Ze presenteerde op deze middag ook haar Papiamentse vertaling van The Prophet die dit jaar wereldwijd haar 100-jarig bestaan viert en al in 105 talen, waaronder ook het Hindi, is vertaald.&lt;ref&gt;Henk Moeniralam,[https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/papiaments-gedicht-moedertaal-van-hilda-de-windt-ayoubi-ook-in-sarnami-vertaald/  Papiaments gedicht ‘Moedertaal’ van Hilda de Windt-Ayoubi ook in Sarnámi vertaald], Werkgroep Caraibische Letteren (2023)&lt;/ref&gt;

I studied at the Catholic University in Nijmegen, nowadays named Radboud University. I also studied at UoC in Curacao, Dutch Antilles. I have a Master degree in Education with major in the Spanish Language  and a Bachelor degree in Public Relations. Further on, I have a minor degree (LO) in English.    I have been teaching the Spanish Language and Literature for more than 30 years at a secondary school and also have  been teaching Didactics, Analysis of Methods,  Spanish Grammar and Oral and Written Communication for more than eight year at University of Curacao.      I translated &quot;The Prophet&quot; (by Kahlil Gibran) into the Papiamentu language. This translation was published by the Maryland University Press. For this translation I  was granted an award by the George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair for Values and Peace, May, 2014.    Further on,  I attended an art Academy for four years. As part of a group  exhibition I exhibited four times several of my  paintings.      I write poetry in six  languages, Papiamento, Dutch, English, Spanish, Italian, and French. Recently my first poetry book illustrated with twenty of my paintings  was published  by LM Publishers in the Netherlands.      I  Master different languages, for example, Dutch, Spanish, English, Papiamentu. Currently,  I am also studying different other languages, like Italian,  Quechua.    I am very interested in promoting and conserving Native Languages. Therefore, my poetry often focuses on native languages.  In 2019, my second poetry book that focuses on language will be published.    I belief that it is of utmost importance to focus more on Literature (specifically on creative writing)  and Art in the education at school.&lt;ref&gt;[https://independent.academia.edu/HildadeWindtAyoubi  Hilda de Windt Ayoubi]&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}
--------------------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Sidney M. Joubert''' (☆ [[1939]] na  [[Kòrsou]]) ta un dosente, lingwista i papiamentista di [[Kòrsou]]. Na 2023 el a risibí e titulo di ''doctor honoris causa'' di [[University of Curaçao]] pa su kontribushon na [[idioma]] [[papiamentu]].

== Bida ==

== Bibliografia ==
* Dikshonario di verso Papiamento-Hulandes

NOTES
Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC
March 20, 2023  REDAKSHON.&lt;ref&gt;[https://kikotapasando.com/2023/03/20/eredoctoraat-voor-sidney-joubert-bij-de-uoc-sidney-joubert-doctor-honoris-causa-bij-de-uoc/ Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC / Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC], Willemstad, 18 maart 2023&lt;/ref&gt;

Op 16 maart jl. werd tijdens een plechtige openbare zitting van het College van Decanen van de Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (UoC), aan de heer Sidney. M. Joubert, het eredoctoraat verleend.
In een volle Aula opende de Rector Magnificus, dr. Francis de Lanoy, deze plechtige zitting, waarbij hij alle aanwezigen in de zaal welkom heette, in het bijzonder de heer Joubert en de twee paranimfen, mevrouw Lucille Berry-Haseth en de heer Edward John Joubert, die hem flankeerden tijdens deze plechtigheid.

De decaan van de Algemene Faculteit, drs. Adriënne Fernandes, nam vervolgens het woord, en ging kort in op de redenen die voor de Algemene Faculteit aanleiding waren om de heer Sidney Milton Joubert voor te dragen als kandidaat voor het eredoctoraat. Zij gaf aan dat de heer Joubert over een tijdsbestek van vijftig jaar, zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt voor de gemeenschap, op het gebied van taalkunde van het Papiamentu. Bovendien wees zij erop dat de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan is. Het eredoctoraat, zo vervolgde zij, wordt als welverdiend eerbetoon aan deze kandidaat verleend voor zijn zeer uitzonderlijke prestaties in het kader van culturele en academisch gerelateerde verdiensten.
De heer Joubert, met zijn talrijke merites is van bijzondere betekenis voor de Algemene Faculteit, die taal, literatuur en cultuur centraal stelt, de lerarenopleiding Papiamentu aanbiedt en een leerstoel heeft gerelateerd aan het bestuderen en verwerven van Papiamentu. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vanuit deze faculteit de rol van het Papiamentu als algemene omgangstaal in de Curaçaose samenleving, met deze erebenoeming, bekrachtigd en versterkt wordt.

Vervolgens nam de Rector Magnificus het woord, die na verwijzing naar de mogelijkheid die de Landverordening Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (LuoC) biedt (art. 37 lid 2), de heer Sidney M. Joubert en zijn twee paranimfen naar voren riep om hen ten overstaan van het College van Decanen de bul te overhandigen.
Prof. dr. Ronald Severing, verbonden aan de Algemene Faculteit, en promotor van Sidney Joubert bij deze plechtigheid, sprak bij de laudatio, lovende woorden uit, verluchtigd met een powerpoint, met afbeeldingen van werken van de heer Joubert. Hij gaf aan dat de heer Joubert een fervente taaldeskundige en in het bijzonder een verwoede Papiamentist is. Eerder was hij docent Spaanse taal- en letterkunde op de middelbare school en de UNA en tevens beëdigd vertaler en lexicograaf.
Hij werd bij de oprichting van het overheidsbureau Sede di Papiamentu (1983) aangesteld om aan een vocabulaire van het Papiamentu te werken. Sindsdien zijn er van zijn hand ten behoeve van het Papiamentu, vocabulaires (1988, 1990) verschenen en verder woordenboeken in druk (1991, 1999, 2007), met supplementen (1997), een taalgids Papiamentu voor toeristen (1994), digitale woordenboeken (2002), online versies (Google Chrome, Microsoft Edge, Mozilla Firefox en Safari) en achtereenvolgende spellingcheckers Papiamentu voor Microsoft Office (2003-2014) Windows 98-8.1 (2001, 2007, 2014).
Naast kenner van de taalkunde van het Papiamentu en de autoriteit op het gebied van de gemeenschappelijke Papiamentse woordenschat, is de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan, blijkens de omvangrijke driedelige gezamenlijke uitgave in het Papiamentu, Pa saka kara (1109 pp., 1983); ook verzorgde hij met auteursgroepen tweetalige Nanzi-boeken (2005, 2019).
Hij is Papiamentu-connaisseur bij uitstek, getuige de talrijke publicaties van zijn hand en ook samen met lokale en buitenlandse deskundigen. Hij heeft zich bekwaamd en intensief ingezet voor het promoten van de studie, kennis en correct gebruik van het Papiamentu vanaf begin zeventiger jaren tot heden.
Hij is ook medeverantwoordelijk voor de meer dan 400 woorden Antilliaans-Nederlands die in het Groene Boekje zijn opgenomen. Gedurende een aantal jaren, zijn de krantenteksten van het Antilliaans Dagblad en de Amigoe verzameld. Uit die verzameling zijn door onder andere de heer Joubert karakteristieke woorden geselecteerd die in het Groene boekje terecht zijn gekomen als: empaná, blenchi, dushi, karkó en snèkbar.
Tevens is hij vanaf het begin (1999) tot recentelijk (2018) betrokken geweest bij de samenstelling van het Papiamentu-dictee en ook als jurylid van het jaarlijkse Diktado Nashonal Papiamentu in de aula van de UoC. De eredoctor is reeds meerdere malen eervol onderscheiden en heeft meervoudig eerbewijs mogen ervaren vanuit diverse maatschappelijke en academische instituties.

Na de laudatio van zijn promotor kreeg dr. Sidney Joubert het woord van de rector. Hij liet weten dat toen hij van zijn benoeming op de hoogte werd gesteld, verrast was en zeer geëmotioneerd raakte. Hij dankte dan ook allen die betrokken waren vanaf de voordracht tot aan zijn benoeming. Hij vertelde hoe zijn belangstelling voor het Papiamentu begon. Dat gebeurde tijdens de colleges die hij volgde bij drs. Raúl Römer aan de Universiteit van Amsterdam. Raúl Römer onderzocht het Papiaments als toontaal. Joubert gaf voorbeelden als mata (plant) en mata (doden). Er was verschil in toon, hoog laag en laag hoog te horen. Op Curaçao werd Antoine Maduro zijn leermeester, waar hij ook mee samen werkte. Hij werd al snel door de overheid in twee opeenvolgende spellingcommissies voor het Papiamentu benoemd, in de commissie Römer en de commissie Jonis. Bij het Buki di oro, het gouden boekje met de officiële spelling van de overheid (2009), had hij ook zitting in de commissie die het werk voorbereidde.

Na dit dankwoord en bijzonderheden over zijn werk, sloot de Rector Magnificus de officiële zitting. In het informele deel dat daarop volgde, spraken beide paranimfen de pas gedoctoreerde promotus toe. Lucille Berry-Haseth wees op haar lange vriendschap met de gepromoveerde en hun samenwerking op het gebied van Papiamentu. De laatste tien jaar hebben zij zich samen met een redactieteam beziggehouden met een verklarend woordenboek Papiamentu. Zij sloot af met een prachtige voordracht van het gedicht Oda na Sidney, dat zij eerder (2018) aan hem opdroeg. Vervolgens wist paranimf Edward John te vertellen dat zijn vader bekend stond als de leraar Spaans van het Peter Stuyvesant College. Hij vond het een eer dat hij de paranimf mocht zijn bij de promotie van zijn vader.

Het informele deel werd afgesloten met een voordracht door Gregory Berry, die bij het publiek erg in de smaak viel met humoristische teksten uit de Papiamentu-literatuur van Guillermo Rosario, Pierre Lauffer en Elis Juliana. Het geheel werd afgesloten met een geanimeerde receptie op de patio van de Universiteit van Curaçao.

{{Appendix}}
----------------
'''Frank Martinus Arion''', pseudónimo di '''Frank Efraim Martinus''' (n. [[17 di desèmber]] [[1936]] na [[Kòrsou]] - f. [[28 di sèptèmber]] [[2015]]) tabata un eskritor, poeta i lingwista [[Antias Hulandes|antiano]]. E tabata skirbi obranan tantu na idioma [[hulandes]] komo [[Papiamentu]]. Su obra mas famoso ta e novela ''Dubbelspel'' (Changá). E ta konosí tambe pa su investigashon di e orígen di Papiamentu i pa su empeño pa uso di Papiamentu komo idioma di instrukshon.

== Biografia ==
Frank Martinus Arion a nase na 1936 i ta un di tres yu di Minuel Martinus Arion i Marina Jansen di bario di Buena Vista, [[Willemstad]]. Poko despues di su nasementu e famia ta muda pa [[Aruba]], unda su tata a wòrdu empleá pa e refineria [[Lago Oil &amp; Transport Company|Lago]]. Ku kuater aña su mama i un ruman ta fayesé den un aksidente di tráfiko, despues di kual e ku su otro ruman a wòrdu mandá bek Kòrsou i alohá serka varios miembro di famia. Frank Martinus Arion a lanta den bario di [[Otrobanda]]. Fo'i skol básiko su talento pa skirbimentu a keda manifesta; den su último aña na skol básiko e ta gana e Premio Neerlandia pa e mihor ensayo na hulandes.  Frank was een heel goede leerling. Hij mocht op de lagere school een aantal klassen overslaan. Durante su tempu na skol e ta kuminsa usa e nòmber Frank Efraim Martinus pa motibu di e laso ku su tata tabatin ku e [[partido polítiko]] [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. E no tabata deseá di wòrdu asosiá ku e aktivismo polítiko di su tata; te añanan 50 e ta usa su fam original pa publikashon di su promé obranan. 

Na kabamentu di skol sekundario na 1955, Arion ta muda pa [[Hulanda]] unda e ta studia idioma i literatura hulandes na [[Universidat di Leiden]]. Durante su temporada na universidat ela lanta e komunidat studiantil &quot;Baranka Antilliana&quot;, kual tabata fungi komo refugio pa studiante prosedente di [[Antias Hulandes]], manera e mes. Tambe den e époka aki e tabata skirbi un seri di poema, kualnan a sali publika pa prome bes den e revista &quot;Antilliaanse Cahiers&quot; komo kolekshon titulá ''Stemmen uit Afrika''.

-----
Na zijn schooltijd verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal- en letterkunde ging studeren aan de Universiteit Leiden. Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die, net als hijzelf, afkomstig waren uit de Nederlandse Antillen. Ook schreef hij in deze jaren een reeks gedichten, die in 1957 voor het eerst als bundel onder de titel Stemmen uit Afrika werden gepubliceerd in het tijdschrift Antilliaanse Cahiers. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het mede door hem opgerichte tijdschrift Encuentro Antilliano. Ook las hij regelmatig voor in het programma van de Nederlandse buitenlandse radio. Kort voor het einde van zijn studie onderbrak hij deze en keerde voor enige tijd terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij onderzoek deed naar de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiamentu. Hij publiceerde de resultaten van dit onderzoek in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch verder te studeren en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij het Instituut voor Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam.[2] Onder invloed van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel, waarin hij aan de hand van vier mannen die domino spelen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen in die tijd. Via de personages in de roman heeft Arion kritiek op de rebellen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen.[3] De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs. Arion doneerde het prijzengeld van 1000 ƒ aan de strijd tegen het apartheidsbeleid in Zuid-Afrika. In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam, waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin.[4]

Vertaald met www.DeepL.com/Translator (gratis versie)

de.wiki: Na zijn afstuderen verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal en Nederlandse letterkunde begon te studeren aan de Universiteit van Leiden . Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die net als hij uit de Nederlandse Antillen kwamen . Hij schreef in deze jaren ook een reeks gedichten, die in 1957 als bundel verscheen onder de titel Stemmen uit Afrika in het tijdschrift Antilliaanse Cahierswerden voor het eerst gepubliceerd. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het dagblad Encuentro Antilliano , waarvan hij medeoprichter was . Ook gaf hij regelmatig lezingen in het Nederlands buitenlands radioprogramma . Kort voor het einde van zijn studie brak hij het af en keerde voor een tijdje terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij zich bezighield met de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiaments. De resultaten van dit onderzoek publiceerde hij in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch zijn studie voort te zetten en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij de afdeling Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam . [2] Onder de indruk van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao, begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel , waarin hij aan de hand van het voorbeeld van vier dominospelende mannen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen op die tijd. Via de personages in de roman uit zich Arion kritisch over de opstandelingen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen. [3]De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en CW van der Hoogtprijs . Arion doneerde het prijzengeld van ƒ 1000 om de apartheid in Zuid-Afrika te helpen bestrijden . In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam , waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap van de stad. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin (in het Engels: &quot;Farewell to the Queen&quot;). [4]

In 1975 ging Arion naar Zuid-Amerika, waar hij een aanstelling als docent aanvaardde aan een instituut voor de opleiding van leraren in de Nederlandse kolonie Suriname , die net onafhankelijk werd. Hier trouwde hij ook met zijn vrouw Trudi Guda, met wie hij twee kinderen zou verwekken. In 1980, na de machtsovername van Desi Bouterse , verliet het gezin Suriname en keerde terug naar Arion's thuisland Curaçao. Daar werkte hij aan de standaardisatie van het Papiaments en begon hij opnieuw onderzoek te doen naar de oorsprong ervan. Hij was vooral geïnteresseerd in de overeenkomsten tussen het Papiaments en de varianten van het Kaapverdiaans Creools, die worden gesproken op de eilanden voor de westkust van Afrika. Ook voerde hij campagne voor de invoering van het Papiaments als basisschooltaal op Curaçao, waardoor hij soms in conflict kwam met de lokale autoriteiten. In dit kader schonk hij in 1987 de particuliere basisschool Skol Humanistiko Erasmo , waar lessen werden gegeven in Papiaments. [5] Gedurende deze tijd begon Arion meer politiek betrokken te raken, wat culmineerde in de oprichting van zijn eigen partij, de Kambio Radical (&quot;Radical Reversal&quot;, kortweg KARA) in 1988. KARA kreeg echter nooit genoeg stemmen om een ​​zetel in het parlement van het eiland te winnen. [6]

In 1996 promoveerde Arion aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn proefschrift was getiteld De kus van een slaaf. Papiaments West-Afrikaanse connecties en de oorsprong van het Papiaments en andere talen verkend. Hij bracht onder meer de stelling naar voren dat het Papiaments sterker dan voorheen bekend was beïnvloed door de geheime taal Guene, die door de plantageslaven van Curaçao werd gebruikt. Daarnaast heeft het Guene ook andere Caribische talen beïnvloed en zelfs de Engelse en Nederlandse taal. [7]

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doktoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (kontiniendo: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid'')
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Mira tambe ==
* [[Gueni]]

{{Commonscat|Frank Martinus Arion}}
{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=de|oldid =191263500|titulo=Frank Martinus Arion}}
{{References}}
;Lista di fuente
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3, pág. 405–410.
* Wim Rutgers: ''Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba'', Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, pág.  272.
* B. Jos de Roo: ''Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958'', Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam (2014), ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. Den: ''A History of Literature in the Caribbean''. Tomo 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia (2001), ISBN 90-272-3448-5, pág. 362.
* ''Schrijver Frank Martinus Arion overleden''. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* ''Writer Frank Martinus Arion Passed Away'', Curacaochronicle.com (28 di sèptèmber 2015}}&lt;/ref&gt;
* ''Frank Martinus Arion geeft lintje terug'', Trouw.nl. (16 di desèmber 2008)
}}

{{DEFAULTSORT:Arion, Frank Martinus}}
[[:Category:Ganador premio Cola Debrot]]
[[:Category:Hende]]
[[:Category:Kòrsou]]

== Referensia ==
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 407–408.
* Wim Rutgers: Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba. 1. Auflage. Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, S. 272.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 408–409.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 410.
* B. Jos de Roo: Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958. Hrsg.: Universiteit van Amsterdam. 1. Auflage. Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam 2014, ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. In: A History of Literature in the Caribbean. Band 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia 2001, ISBN 90-272-3448-5, S. 362.
* Schrijver Frank Martinus Arion overleden. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* Frank Martinus Arion geeft lintje terug. In: trouw.nl. 16. Dezember 2008, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).

== Weblinks ==
{{Commonscat}}

[[:Category:Korsou]]
[[:Category:Eskritor]]
[[:Category:Hende]]


Kort na de geboorte verhuisde het gezin naar Aruba, waar de vader een baan had aanvaard bij een plaatselijke oliemaatschappij. Toen hij vier jaar oud was, stierven Arions moeder en jongere broer bij een ongeval, waarna Frank en zijn zus werden teruggestuurd naar Curaçao, waar ze onderdak vonden bij verschillende familieleden. Zijn schrijftalent bleek al toen hij op de lagere school zat; in het laatste jaar van de basisschool won hij de Neerlandiaprijs voor het beste essay in het Nederlands. Tijdens zijn schooltijd begon hij de naam Frank Efraim Martinus voor zichzelf te gebruiken. De achtergrond was de politieke betrokkenheid van zijn vader bij de Nationale VolkspartijCuraçao, waardoor de naam &quot;Arion&quot; bekend werd bij veel bewoners van het eiland. Frank wilde echter niet geassocieerd worden met het politieke activisme van zijn vader; pas in de jaren vijftig gebruikte hij zijn oorspronkelijke achternaam weer voor de publicatie van zijn eerste werken. [1]


'''Frank Martinus Arion''', seudónimo de '''Frank Efraim Martinus''' ([[Curazao]], [[17 de diciembre]] de [[1936]]-[[28 de septiembre]] de [[2015]])&lt;ref name=fallece&gt;{{cita noticia|título=Writer Frank Martinus Arion Passed Away|url=http://curacaochronicle.com/local/writer-frank-martinus-arion-passed-away/|fechaacceso=29 de septiembre de 2015|obra=curacao chronicle|fecha=28 de septiembre de 2015|idioma=inglés}}&lt;/ref&gt; fue un escritor antillano.
En 1955 se trasladó a los [[Países Bajos]] para estudiar letras neerlandesas en la Universidad de Leiden. En 1981 volvió a instalarse en su ciudad natal, tras residir unos años en [[Paramaribo]] ([[Surinam]]). Fue un fuerte promotor del [[papiamento]].

Hij werkte in Nederland , Suriname en de Nederlandse Antillen en schreef in het Nederlands en Papiaments .

De roman Dubbelspel  (nl) (1973) is zijn eerste boek en zijn grootste publiekssucces. 

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' (Changa)&lt;ref&gt;[http://www.diegopuls.com.ar/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=112&amp;Itemid=39&amp;lang=es Doble juego, fragmento traducido al español (inédito)]; visitado el 21 de febrero de 2012&lt;/ref&gt; 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doctoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (contiene: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid''
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Referencias==
{{listaref}}

== Link eksterno ==
*{{Enlace roto|1=[http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 página web sobre Arion del Fondo de las Letras Neerlandesas (en inglés)] |2=http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 |bot=InternetArchiveBot }}


-------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Abraham Daniel Jesurun''' (n. [[20 di aprel]] 1839 na [[Korsou]] - f. [[20 di mart]] [[1918]] na [[Korsou]]) tabata un ....... [[Kòrsou]].

== Biografia ==
Jesurun a nase na aña 1939 na Willemstad.

* Kasa ku Rachel David Capriles na 1880.
* Na 1905 elegi Presidente di KVK Korsou. van 1884 tot 1919

In het grote boek over de History of the Jews of the Netherlands Antilles (1970) wordt Abraham Daniel Jesurun (1839-1918) ‘Curaçao’s then most cultured man’ genoemd, die verschillende talen in woord en geschrift beheerste. Hij wordt bijvoorbeeld een ‘specialist in Papiamento’ genoemd (Emmanuel &amp; Emmanuel 1970, 1: 411, 454). Jesurun blijkt een belangrijk man geweest te zijn op Curaçao. Zo was hij secretaris-directeur van de Aruba Phosphaat Maatschappij, vele jaren voorzitter van de Kamer van Koophandel en Nijverheid en directeur van de Curaçaosche Bank. Ook is hij lid van de Koloniale Raad geweest en bestuurslid van het Geschied-, Taal-, Land- en Volkenkundig Genootschap te Willemstad.
Voor al die activiteiten is hij onderscheiden: hij werd eerst ridder in de orde van OranjeNassau (1908), later officier (1913). In de serie ‘beroemde personen’ werd er in 1998 een postzegel met zijn beeltenis erop uitgebracht. &lt;ref&gt; ''Jan Noordergraaf'', [https://www.ivdnt.org/images/stories/onderzoek_en_onderwijs/publicaties/trefwoord/Papiaments_def.pdf  Lexicografie op Curacao: Abraham Jesurun en zijn woordenlijst van het Papiaments (1898)]&lt;/ref&gt;

{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=it|oldid =129014577|titulo=Emilio Teza}}
{{References}}
}}

[[:Category:Linguistica]]

--------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}


{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =62275387|titulo=Dialect}}
{{References}}
}}

[[:Category:Idioma]]


-------
{{Variante|a}}
[{Databox}}
'''Pidgin''' ta e idioma


----------------
{{Databox}}
E '''álfabèt latin''' ta un [[álfabèt|skritura alfabétiko]] foi kual den kurso di [[siglo]]nan a desaroyá un kantidat di álfabèt pa uso den kasi tur idioma skirbi den hemisferio oksidental, prinsipalmente na Nort i Sur Amerika, kasi henter [[Oropa]], Afrika supsahara i un kantidat di pais asiatiko na Oustralasia i Asia Sentral. E skritura latin tin e kantidat di usuario mas grandi na mundu.

E skritura latin e ta forma e base di e [[Alfabèt Fonétiko Internashonal]] (IPA), i e 26 lèter mas komun ta e lèternan di e [[ISO basic Latin alphabet]].

E ta un álfabèt bikamaral di trinta lèter, kreá fin di siglo nuebe den imperio búlgaro (e aktual [[Nort Macedonia]]), pa e disípulonan di pader Cyrille òf posiblemente Clément d'Ohrid (e promé obispo di e iglesia ortodokso di [[Bulgaria]]) i ta basá riba e álfabèt [[Gresia|griego]] i glagolítiko. Ainda na komienso di siglo 21 ta usa e [[álfabèt siríliko]] den un kantidat di [[idioma slaviko]], entre otro búlgaro, masedoniano, [[idioma montenegrino|montenegrino]], servio, ukraniano, ruso i bieloruso. Bou influensia [[Rusia|ruso]] e ta komun tambe den hopi idioma ku no ta idioma slaviko manera [[kazachs]], [[idioma kirguis|kirguis]], [[tatar]] (idioma [[Turkia|turko]]), [[tajikistano]], [[idioma mongoles|mongoles]] inkluso hopi otro idioma chikitu. Te [[1859]] e tabata e skritura di e [[idioma rumano]] i den e antiguo [[Moldavia]] tabata skirbi e [[idioma moldaviano]] (un [[dialecto|dialekto]] rumano) ku un álfabèt siríliko.

* Het Latijns schrift[1] is een alfabetisch schrift waarvoor in de loop der eeuwen een aantal alfabetten zijn ontwikkeld voor gebruik in vrijwel alle westerse geschreven talen, voornamelijk Noord- en Zuid-Amerika, bijna heel Europa, Sub-Saharaans Afrika en een aantal Aziatische landen in vooral Australazië en Centraal-Azië. Het Latijns schrift heeft het grootste aantal gebruikers ter wereld.[2]

* '''Latin script''', also known as '''Roman script''', is a set of graphic signs ([[Writing system#General properties|script]]) based on the letters of the [[classical Latin alphabet]]. This is derived from {{cns|a form of the [[Cumae alphabet|Cumaean Greek]] version of|date=September 2021}} the [[Greek alphabet]] used by the [[Etruscan civilization|Etruscans]]. Several [[Latin-script alphabet]]s exist, which differ in graphemes, collation and phonetic values from the [[classical Latin alphabet]].

The Latin script is the basis of the [[International Phonetic Alphabet]], and the 26 most widespread letters are the letters contained in the [[ISO basic Latin alphabet]].

Latin script is the basis for the largest number of alphabets of any [[writing system]]{{sfn|Haarmann|2004|p=96}} and is the
[[List of writing systems by adoption|most widely adopted]] writing system in the world (commonly used by about 70 percent of the world's population). Latin script is used as the standard method of writing in most Western, Central, as well as in some Eastern European languages, as well as in many languages in other parts of the world.

-----------------</text>
      <sha1>ja5uk8jz3m4sj7hsz24eb57tdazinkg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162639</id>
      <parentid>162638</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T19:46:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <comment>/* Importansia linguistico */</comment>
      <origin>162639</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="65691" sha1="obuh87dssbcdjqlndisouj927gf2prb" xml:space="preserve">* [https://www.ea.aw/pages/wp-content/uploads/2019/09/Literatura-na-papiamento-havo.pdf Literatura na papiamento]
nieuw: [[gramatika]] - [[frase]] - [[sílaba]] - [[semántika]] - [[suheto]] - [[supstantivo]] - [[athetivo]] - [[verbo]] - [[vokal]] - [[konsonante]] - [[sufiho]] - [[atverbio]] - [[koma]] - [[pronòmber]]
-------------------------
sufiho elemento di nifikashon ku ta pega tras di un
palabra: landa-mentu
-----
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Prefiho''' ([[ingles]]: ''prefix''; [[hulandes]]: ''voorvoegsel'') ta un tipo di afiho cu ta wordo poni dilanti di un [[palabra]] pa cambia su nificacion of pa forma un palabra nobo.

== Uzo di prefiho ==
Un prefiho ta uni na un palabra base (tambe yama ''radical'') pa agrega un toke di nificacion. Den e idioma [[Papiamentu|Papiamento]], e prefiho ta generalmente deriva di idioma [[Latin]] of [[Griego]], pero tambe por tuma forma adapta segun uzo local.

=== Ehempel ===
* re-  → ta indica repeticion: '''re'''baha (baha di nobo); '''re'''organisa (organisa di nobo)
* in-  → ta indica negacion: '''in'''útil (no útil); '''in'''necesario (no ta necesario)
* des- → ta indica negacion of reverso: '''des'''arma (kita arma); '''des'''embarca (kita e barco/avion)
* pre- → ta indica anterioridad: '''pre'''para (haci cla prome); '''pre'''fabrica (traha cla prome)

== Importansia linguistico ==
Prefihonan ta importante den formacion di palabra y den analisis di e structura morfologico di un idioma. Nan ta yuda pa crea palabra deriva y pa expresa idea manera negacion, repeticion, tempo, of grado.

== Diferensia ku otro afijonan ==

Un '''prefiho''' ta wordo poni promé di e radikal: re-pensa

Un '''sufiho''' ta wordo poni tras di e radikal: pensa-tivo

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Yule, George (2016). ''The Study of Language''. Cambridge University Press (di 6 edicion).
* Crystal, David (2008). ''A Dictionary of Linguistics and Phonetics''. Blackwell Publishing (di 6 edicion).

[[Kategoria:Linguistica]]

----------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
Den [[fonétika|fonetica]], '''consonante''' (na [[Ingles]]: ''consonant''; na [[Hulandes]]: ''medeklinker'') ta un [[zonido]] di bos, forma pa un coriente di aire cu ta topa cu un of otro obstaculo, sea parcial of total, den e tracto vocal (boca y garganta). E ta un di e dos tipo principal di zonidonan di bos, e otro ta e [[vocal]]. Contrario na un [[vocal]], un consonante ta rekeri un tipo di tapamento, estorbo, of contacto den boka, como na nivel di e labionan, e lenga, of e dente, pa forma zonido.

E palabra “consonante” ta bini di [[Latin]] ''consonans'', cu ta nifica “zonido cu ta zona hunto” (''con'' = hunto, ''sonare'' = zona). Tradicionalmente, consonantenan ta wordo considera zonido cu no por existi sin un vocal acerca.

== Aplicacion ==
=== Papiamento ===
Den e idioma [[Papiamentu|Papiamento]], por haña varios consonante den uso diario. E cantidad di consonante por varia segun e dialecto, pero generalmente e siguiente letternan ta representa consonante den e alfabet:

'''B, C, D, F, G, H, J, K, L, M, N, P, R, S, T, V, W, Y, Z'''

E letter '''Q''' casi no ta wordo uza; generalmente e ta wordo substitui/suplantá pa 'K'. E letter '''X''' ta usa solamente den palabra stranhero.

Tur palabra den Papiamento ta contene un of mas consonante, cu ta forma [[silaba]]nan hunto cu e vocalnan.

{| class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;65%&quot;
! colspan=2 | Vocal || Balor na Papiamento&lt;br&gt; {{ABW|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel || Balor na Papiamentu&lt;br&gt; {{CUW|bandera}}/{{BON|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel 
|-
| colspan=2 | b || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ala, ca'''b'''a || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ibu, fa'''b'''or 
|-
| rowspan=2 | c || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}} || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || mere'''c'''e, ha'''c'''i || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || '''C'''ecilia 
|-
| elsewhere || {{IPA|/k/}} || '''c'''aminda, '''c'''la || style=&quot;text-align:center&quot; | /k/ || '''C'''aracas  
|-
| colspan=2 | ch{{ref|dig|b}} || {{IPA|/tʃ/}} || '''ch'''ikito  || style=&quot;text-align:center&quot; | /tʃ/ || '''ch'''api 
|-
| colspan=2 | d || style=&quot;text-align:center&quot; | /d/ || '''d'''ocumento, '''d'''al || style=&quot;text-align:center&quot; |/d/ || '''d'''uru, '''d'''ede 
|-
| colspan=2 | dj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/dʒ/}} || '''dj'''aca || style=&quot;text-align:center&quot; | /dʒ/ || '''dj'''ente ||
|-
| colspan=2 | f || style=&quot;text-align:center&quot; | /f/ || '''f'''ama || {{IPA|/f/}} || '''f'''òrki ||
|-
| rowspan=2 | g || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}}, final || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || '''g'''esto, ma'''g''' || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || mar'''g'''en, brù'''g''' ||
|-
| before unstressed {{angbr|e}}, elsewhere || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''arganta, san'''g'''er || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''osa, man'''g'''el ||
|-
| colspan=2 | h || {{IPA|/h/}} || '''h'''asta, '''h'''abilidad || {{IPA|/h/}} || '''h'''ari, '''h'''eru ||
|-
| colspan=2 | j{{ref|loan|a}} || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''j'''ong, '''j'''as&lt;br&gt;'''J'''uan || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''J'''an Thiel&lt;br&gt;'''J'''ulia || Some places still maintain their old spelling, e.g. Salinja. Here the {{angbr|nj}} is pronounced {{IPA|/ɲ/}}.
|-
| colspan=2 | k || {{IPA|/k/}} || '''k'''ishiki, '''k'''ere || {{IPA|/k/}} || '''k'''enta, se'''k'''reto ||
|-
| colspan=2 | l || {{IPA|/l/}} || '''l'''ista, '''l'''aba || {{IPA|/l/}} || '''l'''esa, k'''l'''a ||
|-
| colspan=2 | m || {{IPA|/m/}} || '''m'''ucha, pre'''m'''io || {{IPA|/m/}} || '''m'''an, la'''m'''pi || 
|-
| rowspan=2 | n || before {{angbr|co}}, {{angbr|cu}}, {{angbr|g}}, {{angbr|k}},&lt;br&gt;final except after stressed vowel || {{IPA|/ŋ/}} || ma'''n'''go, pa'''n''' || {{IPA|/ŋ/}} || a'''n'''ker, bo'''n''' || In Papiamento, {{angbr|c}} followed by {{angbr|o}} or {{angbr|u}} would be pronounced as a {{IPA|/k/}} (see below), thus having the same effect on the {{angbr|n}} as {{angbr|k}} would.
|-
| elsewhere || {{IPA|/n/}} || '''n'''atural, te'''n'''e, algu'''n''' || {{IPA|/n/}} || '''n'''echi, he'''n'''de, tempra'''n''' ||
|-
| colspan=2 | ñ || {{IPA|/ɲ/}} || a'''ñ'''a, so'''ñ'''o || {{IPA|/ɲ/}} || ba'''ñ'''a, '''ñ'''apa || 
|-
| colspan=2 | p || {{IPA|/p/}} || '''p'''ipa, ado'''p'''ta || {{IPA|/p/}} || '''p'''alu, sa'''p'''u ||
|-
| colspan=2 | q{{ref|loan|a}} || {{IPA|/k/}} || '''q'''uesillo || {{IPA|/k/}} || '''Q'''uebec ||
|-
| colspan=2 | r || {{IPA|/r/}} || te'''r'''a, '''r'''osa || {{IPA|/r/}} || ba'''r'''ba, pode'''r''' ||
|-
| colspan=2 | s || {{IPA|/s/}} || '''s'''aya, '''s'''ucu || {{IPA|/s/}} || kru'''s''', pa'''s'''a || In Papiamento, the {{angbr|s}} has a {{IPA|/ʃ/}} sound in words ending in -sion. In Papiamentu, it is written as -shon.
|-
| colspan=2 | sc || {{IPA|/s/}} || adole'''sc'''ente, pi'''sc'''ina || || ||
|-
| colspan=2 | sh{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''imis || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''ete ||
|-
| colspan=2 | t || {{IPA|/t/}} || '''t'''in, '''t'''ata || {{IPA|/t/}} || '''t'''rapi, ri'''t'''mo ||
|-
| colspan=2 | v || {{IPA|/b/}}&lt;br&gt;{{IPA|/v/}} || '''v'''iuda&lt;br&gt;di'''v'''orcio || {{IPA|/v/}} || '''v'''erbo, '''v'''itamina ||
|-
| colspan=2 | w || {{IPA|/w/}} || '''w'''ega || {{IPA|/w/}} || '''w'''owo ||
|-
| colspan=2 | x{{ref|loan|a}} || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} || e'''x'''amen, cone'''x'''ion, refle'''x'''ion  || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} ||  ||
|-
| colspan=2 | y || {{IPA|/j/}} || '''y'''ama, ha'''y'''a || {{IPA|/j/}} || '''y'''uda, ka'''y'''ente ||
|-
| colspan=2 | z || {{IPA|/z/}} || '''z'''ona || {{IPA|/z/}} || '''z'''eta || In Papiamento, the {{angbr|z}} has a {{IPA|/s/}} sound in words ending in -eza, -anza or with a {{angbr|z}}. In Papiamentu, they are written as -esa and -ansa.
|-
| colspan=2 | zj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''eito || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''ar ||

| colspan=2 | ù || || || style=&quot;text-align:center&quot; |/ʏ/ || b'''ù'''s, y'''ù'''frou 
|-
| colspan=2 | ü || || ||style=&quot;text-align:center&quot; | /y/ || h'''ü'''r 
|-
|}

== List di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (7th ed.). Cengage Learning.
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]
----------------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Sustantivo''' (na [[Ingles]]: ''noun''; na [[Hulandes]]: ''zelfstandig naamwoord'') ta un tipo di [[palabra]] den gramatica cu ta sirbi pa nombra hende, luga, cos, idea, of otro ser, sea concreto of abstracto. E palabra “sustantivo” mes ta bini di [[Latin]] substantia, ku ta nifiká “substancia” of “loke ta di esencia”.

== Rol den frase ==
Den un frase, un sustantivo ta generalmente e sujeto of e objeto di un verbo. E ta e elemento ku e verbo ta referí na dje, i regularmente ta precedí of sigui pa un [[artikulo]] (manera “un”, “e”, “esey”) of un [[adhetivo]].

== Clase di sustantivo ==
Sustantivonan por wordo dividí den varios kategoria:

'''Sustantivo komun''': nombra hende, kos of lugá den manera general, por ehèmpel: mùsiko, buki, isla.

'''Sustantivo propio''': nombra spesífiko pa hende, lugá of entidad, i ta skibí ku mayuscula, manera: Maria, Aruba, Google.

'''Sustantivo konkretu''': nombra kos ku por wordo mira of tuma, manera: mesa, silla, barco.

'''Sustantivo abstrakto''': ta referí na idea, sentimiento of estado, manera: amistat, libertat, konsenshi.

== Género y número ==
Tur sustantivo den Papiamento tin un [[género gramatikal]]: ta òf masculino òf femenino. E género ta influenshá e forma di artikulo y adhetivo ku ta akompañ'é (por ehèmpel: e homber vs e muher).

Tambe, sustantivonan por ta den forma [[singular]] (un solo) of [[plural]] (más ku un), manera: buki / bukinan, muchanan / mucha.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Real Academia Española (2021). ''Gramática esencial de la lengua española''. Espasa.
* Trupia, Sandro (1995). ''Linguistica generale e grammatica''. Zanichelli.

[[Kategoria:Gramatika]]
[[Kategoria:Linguistica]]

----------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Silaba''' (na inglés: ''syllable''; na hulandés: ''lettergreep'') ta un unidat ritmiko di zonido den un palabra. Un silaba ta normalment forma pa un [[vocal]] solo of un kombinashon di [[konsonante|konsonantenan]] y vocal, cu ta pronuncia manera un solo pulso di bos.

Buki di oro: sílaba ta e porshon mínimo di un palabra ku ta kontené un vokal: ka-bri-tu (3 sílaba); di-a (2 sílaba)

== Estructura di silaba ==
Un silaba por konsistí di tres parti prinsipal:

'''Onset''': e konsonante of konsonantenan na komienso (optativo)

'''Nukleo''': e vocal prinsipal di e silaba (obligatorio)

'''Koda''': e konsonante of konsonantenan despues di e vocal (optativo)

Por ehempel, den e palabra &quot;boka&quot;, nos tin dos silaba: bo-ka.
— Bo: onset = &quot;b&quot;, nukleo = &quot;o&quot;, koda = nèchi
— Ka: onset = &quot;k&quot;, nukleo = &quot;a&quot;, sin koda

== Silabashon den Papiamento ==
Den idioma [[Papiamentu|Papiamento]], e forma di e silabanan ta fundamental pa duna ritmo y entonashon na palabra. E regla pa separa silaba ta importante pa pronunciashon, poesia y ortografia.

Por ehempel:

kasita → ka-si-ta

bonita → bo-ni-ta

trahadón → tra-ha-dón

== Importansia linguístiko ==
E analisis di silaba ta un aspekto esensial den [[fonologia]], ortografia, y e forma di rima den poesia. E struktura di silaba por varia segun idioma, pero tur idioma tin algun forma di silaba den su sistema linguístiko.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.  
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.  
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (di 7 edicion). Cengage Learning.  
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]

--------
{{Databox}}
'''Kontakto di idioma''' 

en.wiki:Contacto di idioma ta sosodé ora ku papiadónan di dos òf mas idioma òf variedat ta interkambiá ku i influensiá otro. E estudio di kontakto di idioma ta wòrdu yamá lingwístika di kontakto. Kontakto di idioma por sosodé na fronteranan di idioma,[1] entre idiomanan di adstrato, òf komo resultado di migrashon, ku un idioma intrusivo ku ta fungi komo sea un superstrato òf un substrato.

Ora ku papiadónan di diferente idioma ta interkambiá estrechamente, ta tipiko pa nan idiomanan influensiá otro. Kontakto intensivo di idioma por resultá den konvergensia òf releksifikashon di idioma. Den algun kaso un idioma di kontakto nobo por wòrdu kreá komo resultado di e influensia, manera un idioma pidgin, krioyo òf miksto. Den hopi otro kaso, kontakto entre hablantenan ta sosodé ku efektonan duradero na eskala mas chikí riba e idioma; esakinan por inkluí e prestamo di palabranan di prestamo, kalku, òf otro tipo di material lingwístiko.

Multilingwismo tabata komun durante gran parti di historia humano, i awendia mayoria hende na mundu ta multilingual.[2] Hablantenan multilingual por partisipá den kambio di kódigo, e uso di vários idioma den un solo kombersashon.

Métodonan for di sosiolingwístika[3] (e estudio di uso di idioma den sosiedat), for di lingwístika di korpus i for di lingwístika formal ta wòrdu usá den e estudio di kontakto di idioma.

----------
[https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20250524.pdf Celebra ta de vez en cuando, trabao ta continuo], Bon Dia Aruba, Rubrica Asina bon Nos Papiamento ta? (24 di mei 2025)

Como medio di comunicacion nos posicion ta diferente, ya cu nos ta para meymey di e desaroyo di nos idioma a base diario. Esey ta duna un obligacion extra, pasobra loke nos ta publica ta pasa bao wowo di miles di lector diariamente. Mihor nos percura anto pa skirbi di tal forma cu nos ta respeta loke tin, pero di otro banda ta mira lo valioso di e entrada continuo di palabra nobo den nos idioma y usa nan di forma apropia.Den e casi cuatro aña di existencia di e column aki, nos a toca un sinfin di tema, semper di forma critico, sin ofende ningun hende.
Na ocasion di e promer aniversario, na augustus 2022, nos a publica un lista di e topiconan cu nos ta trata den e aña ey, di forma critico. Esakinan ta duna un bon impresion di e amplitud di e temanan y a la vez ta mustra cu ainda tur ta relevante.
Un resumen:
* Aki, akinan, akinanan... tocante uso innecesario y excesivo di ‘nan’ 
* Uso innecesario y excesivo di ‘wordo’ o ‘ser’ 
* Paso o pasobra? Papia y skirbi ta dos cos diferente
* Atende cu... o atende? Atende un asunto cu un persona; no atende cu un
asunto 
* ‘Encuanto di’ y ‘tocante di’, tambe ‘durante di’: uso
incorecto y innecesario di e palabra ‘di’ Contra? O Contra
di...?
* Uso corecto di ‘na’ den diferente contexto; ki ora ‘den’ y ki ora ‘na’? 
* Palabra modifica incorectamente: ‘nombracion’, ‘comportacion’, ‘cargacion’ (nombramento; comportamento; cargamento) 
* Parha o pahra...? Un palabra modifica recientemente 
* Tabatin o tabata tin...? Kico ta corecto? 
* Gobernado o Gobernador... Ta usa e ‘r’ si of no?
* Diferencia entre idioma papia y skirbi
* Agradable o agradabel...? Tocante origen Portugues/Spaño di
e variantenan Directiva o ‘Hunta di Directiva’ Con pa adopta
termino corectamente 
* Ki ora un palabra ta bira ‘Papiamento’...? 
* E proceso di adopcion y adaptacion Reforza, enforsa, reenforsa...? Palabra adopta di diferente fuente, reemplazando
palabra existente caba “Esey no tin di haber cu…?” Corecto,
of no? Origen di e expresion Compromiso, compromis, compromise...? Mesun palabra, adopta di diferente banda 
* Di dje, den dje, di unda e ‘dje’ ta bin...? 
* Doble negacion: ki ora si y ki ora no? 
* Uso di distincion di genero masculino/femenino
* Ortografia uniforme un reto...? Variedad di ortografia cu medionan ta haya di tur banda 
* Terminonan opuesto: ‘progresivo’ o ‘progresista’; ‘conservativo’ o ‘conservador’? 
* Entre ‘advertencia’ y ‘advertentie’; uso corecto of no? Curasha o encurasha...?
Reforza o reenforza...? Uso corecto of no?Pret of leuk...?
Eigenlijk of...? Influencia di Hulandes den Papiamento Pa of
Pa...? Para o por...? Voor of door...? Origen di nos ‘pa’
* E la bay o el a bay? Kico ta corecto? 
* Tocante eror gramatical cu casi no ta ripara... ‘Loke ta’ o ‘loke cu ta’?
* Paris o Parijs? Londen, London o Londres? Variedad den nomber geografico...Nacionnan Uni o United Nations; IMF o FMI...? Cual idioma tin preferencia...? 
* Entre desaroyo liber y formalisacion di idioma: ki rumbo pa tuma? Papiamento manera papia..., o skirbi? 
* Tocante uso di ‘es’, ‘esnan’, ‘esunnan’...‘Cune’ o ‘cu nan’:
* Tocante erornan cu no ta detecta facilmente...Papiamento ta rico na diferente tipo di vocal; a traves di influencia diverso
* Algo mas di nos herencia Portugues; un exploracion den nos vocabulario.

Nota: si bo ta desea pa nos trata un tema specifico atrobe, o mas amplio, laga nos sa via reaccion riba Facebook, o un mail na bondia.aruba@gmail.com

---------------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Educacion Profesional Intermedio''' (EPI) ta enseñansa riba nivel MBO (''Middelbaar Beroepsonderwijs'') na [[Aruba]]. E ta encera ...
Colegio EPI ta e unico instituto di enseñansa riba nivel MBO na Aruba., situa den Venusstraat 3 na Oranjestad??


== Colegio EPI == 
A funda Colegio EPI riba prome di augustus 1997. Ta ofrece educacion na nivel 3, 4 y 5 consistiendo di e unidadnan; Salubridad &amp; Servicio, Economia, Hospitalidad y Turismo y Ciencia &amp; Tecnologia.&lt;ref&gt;[https://24ora.com/na-colegio-epi-partido-futuro-a-gana-eleccion-cu-nuebe-asiento/ Na Colegio EPI partido FUTURO a gana eleccion cu nuebe asiento], 24ora.com (2 di december 2024 &lt;/ref&gt;

Na aña 2022 Colegio EPI a introduci ocho estudio nobo. Na tur por scoge entre 13 diferente estudio, manera: Allround medewerker Information Technology Systems and Devices, Expert Information Technology Systems and Devices, Elektrotechniek, Allround Assistant Business Services, Business Administration &amp; Control Specialist, Certified Cook, Associate of Applied Science in Culinary Arts, Zelfstanding Medewerker Travel &amp; Hospitality, Leidinggevende Travel &amp; Hospitality, Associate Of Science Degree in Hotel and Restaurant Management, Verpleegkundige, Verzorgende y Social Pedagogische Medewerker.

Colegio EPI ta conta cu mas di 2000 studiante y mas cu 74% di nan ta logra termina nan estudio cu exito.

[[:Category:Enseñansa]]
[[:Category:Aruba|Enseñansa]]
----------------------------
== Arte di Palabra ==
'''Arte di Palabra''' ta un competensia literario ku partisipashon di hoben di Aruba, Boneiru i Korsou. (zie nl.wiki) Meta di e evento ta pa promove amor pa cultura di idioma Papiamento y aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y e desaroyo di dominio di idioma.

== Historia ==
E evento di Arte di Palabra ta existi for di aña 2000 i a cuminsa na Korsou. Ange Jessurun, consulente di Papiamento e tempo ey, a krea e evento pa celebra e hecho cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y [[haiku]]. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.

Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.

== Publikashon ==
*Pòtpurí Arte di Palabra 2009, kolekshon di e miho obranan propio 2000-2008 
*Pòtpurí Arte di Palabra 2014, bundel van de beste eigen werken 2009-2013
*Pòtpurí Arte di Palabra 2019, bundel van de beste eigen werken 2014-2018&lt;ref&gt;{{citeer boek|url=https://data.swpportal.com/upload/books/files/pdf.php?hash=f612ef13d53ec151f70f21767b8546f4&amp;filename=potpuri-arte-di-palabra-2019_inkijkexemplaar.pdf|taal=pap|werk=Arte di Palabra|titel=Pòtpurí Arte di Palabra 2019|datum=|bezochtdatum=10 september 2019}}&lt;/ref&gt;

nl.wiki:Arte di Palabra ta un kompetensia den Papiamentu pa hóbennan den enseñansa sekundario na Aruba, Bonaire i Kòrsou.
Nacemento
For di aña skolar 1998-1999 &quot;Papiaments&quot; a bira un asignatura obligatorio den enseñansa sekundario na Kòrsou. E dato aki a duna e impulso pa e inicio di Arte di Palabra, cu na aña 2000 a tuma luga pa prome biaha na Curaçao. For di aña 2006 ta organisá kareda na Bonaire i for di aña 2009 tambe na Aruba.

Arte di Palabra ta tuma lugá tur aña i su meta ta pa desaroyá talento literario hóben i literatura pa mucha papiamentu dor di recitashon di poema i konta storia.

E kompetensia tin tres kategoria di presentashon: poesia, haiku i relato kòrtiku. Kada kategoria ta dividi den dos grupo: klasnan di skol 1-2 i klasnan di skol 3-6. Den klasnan 1 i 2 ta trata di poemas i storianan eksistente i den klasnan mas haltu ta trata di obranan original (propio). E evaluashon ta distinguí entre trabou propio i trabou eksistente. E finalistanan for di e rondonan di klasifikashon na Aruba, Bonaire i Kòrsou lo kompetí ku otro den e ronde final.[1] 1]

E final di Arte di Palabra ta pasa pa tur isla i ta dirigí dor di e Stichting Arte di Palabra ku sosten di Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch gebied. E final ta generalmente konektá ku e entrega di e premionan di Tapushi Literario na honor di e ikonanan kultural na Aruba, Bonaire i Kòrsou.

{{Appendix}}

NOTES
DIA 29 di juli 2021 a tuma lugar na Aruba, na Cas di Cultura, final di e competencia literario Arte di Palabra, cu participacion di hoben di Aruba, Boneiro y Corsou.&lt;ref&gt;https://www.awemainta.com/newspapers/AM210810/offline/download.pdf  Arte di Palabra un celebracion na, di y pa Papiamento di kita sombre], Awemainta, 10 ougustus 2021. Rekupera ougustus 2021&lt;/ref&gt;
Fundacion Lanta Papiamento (FLP) tabata presente y a keda encanta, un biaha mas.
Tabata un fiesta di berdad cu a pone enfoke riba Papiamento su rikesa y bunitesa cultural y riba e creatividad y dominio di idioma Papiamento di nos hobennan.
E anochi tabata cuadra exactamente cu e meta di e evento cultural aki: Promove amor pa cultura di nos idioma Papiamento. Enrikece nos idioma cu creatividad di nos hubentud.
Den sala tabata reina un entusiasmo y alegria y e hobennan a mustra aprecio pa cada un di e participantenan. Tur participante tabata haya un ovacion cu hasta pitamento cu
‘vuvuzela’. UNION t’e palabra cu ta caracterisa e evento aki, union cultural y social entre Aruba, Corsou y Boneiro.
Arte di Palabra den tur sentido di palabra ta un celebracion di Papiamento, e idioma unificado di e islanan aki.
Masha pabien n’e hobennan participante, na nan docentenan y n’e organisadornan!
===Historia cortico===
Arte di Palabra ta existi for di aña 2000. Señora Ange Jessurun kende tabata consulente di Papiamento e tempo ey, a cuminsa cu e evento aki na Corsou, pa celebra e hecho
cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y haiku. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.
Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch Gebied ta yuda den financiamento di biahe y estadia.
Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.
Y importante pa menciona, t’e publicacionnan cu Arte di Palabra a produci caba:
Pòtpurí Arte di Palabra 2009, cu e mihor obranan di 2000-2008: Pòtpurí Arte di Palabra 2014, cu e mihor obranan di 2009-2013: Pòtpurí Arte di Palabra 2019, cu e miho obranan di 2014-2018.
Por bisa cu e coleccionnan aki ta bon material literario pa cualkier lesado y bon material cu por uza den scol.

{{Appendix}}
Arte di Palabra ta aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y ta masha importante den desaroyo di dominio di idioma.

----------------
'''Modern Hebrew''' ({{lang-he|עברית חדשה}}, ''ʿivrít ḥadašá[h]'', {{IPA-he|ivˈʁit χadaˈʃa|}}, ''[[Literal translation|lit]].'' &quot;Modern Hebrew&quot; or &quot;New Hebrew&quot;), also known as '''Israeli Hebrew''' and generally referred to by speakers simply as '''Hebrew''' ({{lang|he|עברית|}} {{transliteration|he|Ivrit}}), is the form of the [[Hebrew language]] that was [[Revival of the Hebrew language|revived as a spoken language]] in the late 19th and 20th centuries, and the standard form of Hebrew spoken today. It is the official language of the [[State of Israel]]. Among [[Canaanite languages]], Modern Hebrew is the only one spoken today.&lt;ref&gt;{{cite book |author1=Huehnergard, John |url=https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |title=The Semitic Languages |author2=Pat-El, Na'ama |publisher=Routledge |year=2019 |isbn=9780429655388 |page=571 |access-date=2021-02-18 |archive-date=2023-07-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230701134731/https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
-----------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
[[File:Flag of the Governor of Curaçao.svg|thumb|300px|Bandera di Gobernador di Kòrsou]]
'''Gobernador di Korsou''' ta e representante di e monarka [[Hulanda|hulandes]] (hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]]) na [[Kòrsou]]. A instituí e posishon dia [[10 di òktober]] [[2010]] ku Korsou su status komo pais outónomo denter di [[Reino Hulandes]]. Riba nominashon di e mandatario hulandes pa relashonnan di Reino, e monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un término di seis aña; esaki por wòrdu prolonga te maximalmente 12 aña. 

E gobernador ta dispone di un sekretariado, e gabinete di gobernador, i ta wòrdu asesorá pa e Konseho di Konsulta, konsistiendo di minimo sinku miembro, apuntá pa e gobernador.


E '''Gobernador di Aruba''' ta e representante di e hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]] na [[Aruba]]; esaki ta conforme stipulacion den [[Constitucion di Aruba]] (''Staatsregeling van Aruba'').&lt;ref&gt;Articulo II.1 Staatsregeling van Aruba (AB 1987 nr. GT 1)&lt;/ref&gt; E posicion a keda institui desde prome di januari 1986 ora Aruba a haya su status como [[Status aparte di Aruba|pais autonomo dentro di Reino Hulandes]]. E monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un termino di seis aña; esaki por wordo prolonga te maximalmente 12 aña.

== Facultadnan di gobernador ==
Facultadnan di e Gobernador di Aruba ta subdividi den e facultadnan asigna na su persona mediante [[ley]] como organo di e Reino y como organo di e pais Aruba.


De gouverneur heeft twee taken: hij vertegenwoordigt en verdedigt de algemene belangen van het Rijk en is hoofd van de regering van Curaçao. Hij is tevens vertegenwoordiger op Curaçao van het staatshoofd van het Koninkrijk. Als hoofd van de landsregering is de gouverneur onschendbaar.&lt;ref&gt;Bij ambtsmisdrijven moet hij echter terechtstaan bij de [[Hoge Raad der Nederlanden]]. Bij overige misdrijven kan per Koninklijk Bevel of door de Tweede Kamer vervolging worden bevolen bij de bevoegde rechter in Den Haag.&lt;/ref&gt; De gouverneur oefent de uitvoerende macht uit met als verantwoordelijken de ministers, die verantwoording moeten afleggen aan de [[Staten van Curaçao]]. De gouverneur heeft geen politieke verantwoordelijkheden en maakt geen onderdeel uit van het kabinet. Tijdens de formatie speelt de gouverneur een rol bij het aanwijzen van de formateur. In 2012 leidde dit tot onrust, toen gouverneur Goedgedrag tegen de zin van de zittende (demissionaire) ministers, maar op verzoek van de meerderheid van de Staten, een formateur aanwees om een waarnemend kabinet te vormen.

De gouverneur wordt door het staatshoofd aangewezen voor een periode van zes jaar op voordracht van de bewindspersoon voor koninkrijksrelaties van het Koninkrijk (en tegelijk van het land Nederland). Deze periode kan worden verlengd tot maximaal één termijn. De gouverneur wordt bijgestaan door zijn secretariaat, het kabinet van de gouverneur, en wordt geadviseerd door de Raad van Advies, bestaande uit ten minste 5 leden, aangewezen door de gouverneur.

== Lista ==
Op 10 oktober 2010 werd Curaçao een land binnen het [[Koninkrijk der Nederlanden]]. Voor deze datum vertegenwoordigde de [[Lijst van gouverneurs van de Nederlandse Antillen (1954-2010)|gouverneur van de Nederlandse Antillen]] onder meer Curaçao.

E promé gobernador di Kòrsou tabata [[Frits Goedgedrag]], kende tambe tabata e último [[gobernador di Antia Hulandes (1954-2010)|gobernador di Antia Hulandes]] prome ku esaki a wordu disolbi dia [[10 di òktober]] [[2010]].&lt;ref&gt;RNW.nl - [https://web.archive.org/web/20110120003916/http://www.rnw.nl/caribiana/article/gouverneurs-voor-curacao-en-sint-maarten Gouverneurs voor Curaçao en Sint Maarten]&lt;/ref&gt; 

{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !! Nòmber !! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| 
| 2010 - 2012
| [[Frits Goedgedrag]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2012 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| (interino)
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| [[File:Lucille George-Wout-crop.jpg|95px]]
| 2013 - presente
| [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; 
| 4 di novèmber 2013
|}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! Van
! Tot
! Nomber
! Bijzonderheden
|-
| 10 oktober 2010 || novèmber 2012 || [[Frits Goedgedrag]] ||
|-
| november 2012 || novèmber 2013 || [[Adèle van der Pluijm-Vrede]] || interino
|-
| november 2013 || presente || [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; ||
|}

== Lista di gobernador interino ==
Bij koninklijk besluit kunnen een of meerdere waarnemend gouverneurs worden benoemd die de gouverneur vervangen bij ziekte of afwezigheid of hem vervangen na zijn ontslag of overlijden.
{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !![[Gobernador interino]]!! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2010 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| 
| 2013 - 2019
| [[Nolda Römer-Kenepa]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| 
| 2019 - presente
| [[Michèle Russel-Capriles]]
| 1 di yuni 2019
|}

* 10 oktober 2010 - [[Adèle van der Pluijm-Vrede]]
* 1 juni 2013 - [[Nolda Römer-Kenepa]]
* 1 juni 2019 - [[Michèle Russel-Capriles]]&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|werk=Curaçao.nu|titel=RMR benoemt Russel-Capriles tot waarnemend gouverneur van Curaçao|datum=17 mei 2019|bezochtdatum=8 juni 2019|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190608092330/https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|archiefdatum=2019-06-08}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[:Category:Aruba]]
[[:Category:Organonan Gubernamental]]

-----------------------------------------------------------

{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Hilda de Windt-Ayoubi''' (           ) ta un lingwista, traduktor, outor, poeta, kolumnista i papiamentista di [[Kòrsou]]. lingwista, poeta, pintor i traduktor di The Prophet di Kahlil Gibra

== Bida ==
Hilda Ayoubi a nase i lanta na Kòrsou. Famia di 5 yu muhe di mayornan di Libano.

Hilde de Windt-Ayoubi a studia idiomanan ingles i spañó, tambe literatura. Na 2014 a sali e buki 'E Profeta', un tradukshon ku el a hasi di e buki ingles 'The Prophet', obra maestral di e eskritor Kahlil Gibran. Pa esaki el a risibí na 2014 un distinshon di 'The George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair' na e universidat di Maryland.
Hilda a skirbi su promé poemanan na 1972, tempu ku e tabata studiante na Nijmegen, Hulanda. Despues e no tabata aktivo mas. Na desèmber 2007 el a kuminsá skirbi atrobe, pero tabata te na 2009, inspirá pa su kolega Robbie Griffith (†), ku el a bolbe kuminsá skirbi i publiká. Su poemanan na ingles, hulandes, spañó i papiamentu ta sali regularmente durante e último dékada den e korant Amigoe.

She was born and raised in Curaçao. She was a secondary school teacher and a lecturer at the University in Curacao. Her works include Gedicht (2018) and Geef me je Taal (2019); for her Papiamento translation of Kahlil Gibran’s The Prophet (2014), she was awarded the Kahlil Gibran Chair at the University of Maryland. In 2019 she received UNESCO’s Certificate of Merit for her work on Papiamento.&lt;ref&gt;https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/translingualism-translation-and-caribbean-poetry/  Translingualism, Translation and Caribbean Poetry], Werkgroep Caraibische Letteren (2022)&lt;/ref&gt; She writes in Dutch, French, English, Papiamento and Spanish.

== Bibliografia ==
* ''La dislocación de los elementos oracionales y la elipsis en los refranes de La Celestina'' (2011, UoC)
* ''Gedicht'' (2018?, kolekshon di poesia)
* ''Geef me je taal. Dat ik je beter versta / Duna mi bo idioma. Pa mi por komprondé bo miho'' (2019)
* ''Translingualism, Translation and Caribbean Poetry'' (2022, kolekshon di poesia multilingual huntu cu Piet Muysken)

Hilda De Windt – Ayoubi, schrijfster, dichteres, columniste, kunstenares en hispaniste uit Curaçao. Ze is bekend vanwege o.a. haar vertaling in haar moedertaal Papiaments van het bekende boek The Prophet van Kahlil Gibran, CDL University Press, verschillende vertalingen van gedichten en haar jarenlange publicaties van gedichten in vier talen in de krant Amigoe op Curaçao. Ze presenteerde op deze middag ook haar Papiamentse vertaling van The Prophet die dit jaar wereldwijd haar 100-jarig bestaan viert en al in 105 talen, waaronder ook het Hindi, is vertaald.&lt;ref&gt;Henk Moeniralam,[https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/papiaments-gedicht-moedertaal-van-hilda-de-windt-ayoubi-ook-in-sarnami-vertaald/  Papiaments gedicht ‘Moedertaal’ van Hilda de Windt-Ayoubi ook in Sarnámi vertaald], Werkgroep Caraibische Letteren (2023)&lt;/ref&gt;

I studied at the Catholic University in Nijmegen, nowadays named Radboud University. I also studied at UoC in Curacao, Dutch Antilles. I have a Master degree in Education with major in the Spanish Language  and a Bachelor degree in Public Relations. Further on, I have a minor degree (LO) in English.    I have been teaching the Spanish Language and Literature for more than 30 years at a secondary school and also have  been teaching Didactics, Analysis of Methods,  Spanish Grammar and Oral and Written Communication for more than eight year at University of Curacao.      I translated &quot;The Prophet&quot; (by Kahlil Gibran) into the Papiamentu language. This translation was published by the Maryland University Press. For this translation I  was granted an award by the George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair for Values and Peace, May, 2014.    Further on,  I attended an art Academy for four years. As part of a group  exhibition I exhibited four times several of my  paintings.      I write poetry in six  languages, Papiamento, Dutch, English, Spanish, Italian, and French. Recently my first poetry book illustrated with twenty of my paintings  was published  by LM Publishers in the Netherlands.      I  Master different languages, for example, Dutch, Spanish, English, Papiamentu. Currently,  I am also studying different other languages, like Italian,  Quechua.    I am very interested in promoting and conserving Native Languages. Therefore, my poetry often focuses on native languages.  In 2019, my second poetry book that focuses on language will be published.    I belief that it is of utmost importance to focus more on Literature (specifically on creative writing)  and Art in the education at school.&lt;ref&gt;[https://independent.academia.edu/HildadeWindtAyoubi  Hilda de Windt Ayoubi]&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}
--------------------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Sidney M. Joubert''' (☆ [[1939]] na  [[Kòrsou]]) ta un dosente, lingwista i papiamentista di [[Kòrsou]]. Na 2023 el a risibí e titulo di ''doctor honoris causa'' di [[University of Curaçao]] pa su kontribushon na [[idioma]] [[papiamentu]].

== Bida ==

== Bibliografia ==
* Dikshonario di verso Papiamento-Hulandes

NOTES
Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC
March 20, 2023  REDAKSHON.&lt;ref&gt;[https://kikotapasando.com/2023/03/20/eredoctoraat-voor-sidney-joubert-bij-de-uoc-sidney-joubert-doctor-honoris-causa-bij-de-uoc/ Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC / Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC], Willemstad, 18 maart 2023&lt;/ref&gt;

Op 16 maart jl. werd tijdens een plechtige openbare zitting van het College van Decanen van de Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (UoC), aan de heer Sidney. M. Joubert, het eredoctoraat verleend.
In een volle Aula opende de Rector Magnificus, dr. Francis de Lanoy, deze plechtige zitting, waarbij hij alle aanwezigen in de zaal welkom heette, in het bijzonder de heer Joubert en de twee paranimfen, mevrouw Lucille Berry-Haseth en de heer Edward John Joubert, die hem flankeerden tijdens deze plechtigheid.

De decaan van de Algemene Faculteit, drs. Adriënne Fernandes, nam vervolgens het woord, en ging kort in op de redenen die voor de Algemene Faculteit aanleiding waren om de heer Sidney Milton Joubert voor te dragen als kandidaat voor het eredoctoraat. Zij gaf aan dat de heer Joubert over een tijdsbestek van vijftig jaar, zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt voor de gemeenschap, op het gebied van taalkunde van het Papiamentu. Bovendien wees zij erop dat de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan is. Het eredoctoraat, zo vervolgde zij, wordt als welverdiend eerbetoon aan deze kandidaat verleend voor zijn zeer uitzonderlijke prestaties in het kader van culturele en academisch gerelateerde verdiensten.
De heer Joubert, met zijn talrijke merites is van bijzondere betekenis voor de Algemene Faculteit, die taal, literatuur en cultuur centraal stelt, de lerarenopleiding Papiamentu aanbiedt en een leerstoel heeft gerelateerd aan het bestuderen en verwerven van Papiamentu. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vanuit deze faculteit de rol van het Papiamentu als algemene omgangstaal in de Curaçaose samenleving, met deze erebenoeming, bekrachtigd en versterkt wordt.

Vervolgens nam de Rector Magnificus het woord, die na verwijzing naar de mogelijkheid die de Landverordening Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (LuoC) biedt (art. 37 lid 2), de heer Sidney M. Joubert en zijn twee paranimfen naar voren riep om hen ten overstaan van het College van Decanen de bul te overhandigen.
Prof. dr. Ronald Severing, verbonden aan de Algemene Faculteit, en promotor van Sidney Joubert bij deze plechtigheid, sprak bij de laudatio, lovende woorden uit, verluchtigd met een powerpoint, met afbeeldingen van werken van de heer Joubert. Hij gaf aan dat de heer Joubert een fervente taaldeskundige en in het bijzonder een verwoede Papiamentist is. Eerder was hij docent Spaanse taal- en letterkunde op de middelbare school en de UNA en tevens beëdigd vertaler en lexicograaf.
Hij werd bij de oprichting van het overheidsbureau Sede di Papiamentu (1983) aangesteld om aan een vocabulaire van het Papiamentu te werken. Sindsdien zijn er van zijn hand ten behoeve van het Papiamentu, vocabulaires (1988, 1990) verschenen en verder woordenboeken in druk (1991, 1999, 2007), met supplementen (1997), een taalgids Papiamentu voor toeristen (1994), digitale woordenboeken (2002), online versies (Google Chrome, Microsoft Edge, Mozilla Firefox en Safari) en achtereenvolgende spellingcheckers Papiamentu voor Microsoft Office (2003-2014) Windows 98-8.1 (2001, 2007, 2014).
Naast kenner van de taalkunde van het Papiamentu en de autoriteit op het gebied van de gemeenschappelijke Papiamentse woordenschat, is de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan, blijkens de omvangrijke driedelige gezamenlijke uitgave in het Papiamentu, Pa saka kara (1109 pp., 1983); ook verzorgde hij met auteursgroepen tweetalige Nanzi-boeken (2005, 2019).
Hij is Papiamentu-connaisseur bij uitstek, getuige de talrijke publicaties van zijn hand en ook samen met lokale en buitenlandse deskundigen. Hij heeft zich bekwaamd en intensief ingezet voor het promoten van de studie, kennis en correct gebruik van het Papiamentu vanaf begin zeventiger jaren tot heden.
Hij is ook medeverantwoordelijk voor de meer dan 400 woorden Antilliaans-Nederlands die in het Groene Boekje zijn opgenomen. Gedurende een aantal jaren, zijn de krantenteksten van het Antilliaans Dagblad en de Amigoe verzameld. Uit die verzameling zijn door onder andere de heer Joubert karakteristieke woorden geselecteerd die in het Groene boekje terecht zijn gekomen als: empaná, blenchi, dushi, karkó en snèkbar.
Tevens is hij vanaf het begin (1999) tot recentelijk (2018) betrokken geweest bij de samenstelling van het Papiamentu-dictee en ook als jurylid van het jaarlijkse Diktado Nashonal Papiamentu in de aula van de UoC. De eredoctor is reeds meerdere malen eervol onderscheiden en heeft meervoudig eerbewijs mogen ervaren vanuit diverse maatschappelijke en academische instituties.

Na de laudatio van zijn promotor kreeg dr. Sidney Joubert het woord van de rector. Hij liet weten dat toen hij van zijn benoeming op de hoogte werd gesteld, verrast was en zeer geëmotioneerd raakte. Hij dankte dan ook allen die betrokken waren vanaf de voordracht tot aan zijn benoeming. Hij vertelde hoe zijn belangstelling voor het Papiamentu begon. Dat gebeurde tijdens de colleges die hij volgde bij drs. Raúl Römer aan de Universiteit van Amsterdam. Raúl Römer onderzocht het Papiaments als toontaal. Joubert gaf voorbeelden als mata (plant) en mata (doden). Er was verschil in toon, hoog laag en laag hoog te horen. Op Curaçao werd Antoine Maduro zijn leermeester, waar hij ook mee samen werkte. Hij werd al snel door de overheid in twee opeenvolgende spellingcommissies voor het Papiamentu benoemd, in de commissie Römer en de commissie Jonis. Bij het Buki di oro, het gouden boekje met de officiële spelling van de overheid (2009), had hij ook zitting in de commissie die het werk voorbereidde.

Na dit dankwoord en bijzonderheden over zijn werk, sloot de Rector Magnificus de officiële zitting. In het informele deel dat daarop volgde, spraken beide paranimfen de pas gedoctoreerde promotus toe. Lucille Berry-Haseth wees op haar lange vriendschap met de gepromoveerde en hun samenwerking op het gebied van Papiamentu. De laatste tien jaar hebben zij zich samen met een redactieteam beziggehouden met een verklarend woordenboek Papiamentu. Zij sloot af met een prachtige voordracht van het gedicht Oda na Sidney, dat zij eerder (2018) aan hem opdroeg. Vervolgens wist paranimf Edward John te vertellen dat zijn vader bekend stond als de leraar Spaans van het Peter Stuyvesant College. Hij vond het een eer dat hij de paranimf mocht zijn bij de promotie van zijn vader.

Het informele deel werd afgesloten met een voordracht door Gregory Berry, die bij het publiek erg in de smaak viel met humoristische teksten uit de Papiamentu-literatuur van Guillermo Rosario, Pierre Lauffer en Elis Juliana. Het geheel werd afgesloten met een geanimeerde receptie op de patio van de Universiteit van Curaçao.

{{Appendix}}
----------------
'''Frank Martinus Arion''', pseudónimo di '''Frank Efraim Martinus''' (n. [[17 di desèmber]] [[1936]] na [[Kòrsou]] - f. [[28 di sèptèmber]] [[2015]]) tabata un eskritor, poeta i lingwista [[Antias Hulandes|antiano]]. E tabata skirbi obranan tantu na idioma [[hulandes]] komo [[Papiamentu]]. Su obra mas famoso ta e novela ''Dubbelspel'' (Changá). E ta konosí tambe pa su investigashon di e orígen di Papiamentu i pa su empeño pa uso di Papiamentu komo idioma di instrukshon.

== Biografia ==
Frank Martinus Arion a nase na 1936 i ta un di tres yu di Minuel Martinus Arion i Marina Jansen di bario di Buena Vista, [[Willemstad]]. Poko despues di su nasementu e famia ta muda pa [[Aruba]], unda su tata a wòrdu empleá pa e refineria [[Lago Oil &amp; Transport Company|Lago]]. Ku kuater aña su mama i un ruman ta fayesé den un aksidente di tráfiko, despues di kual e ku su otro ruman a wòrdu mandá bek Kòrsou i alohá serka varios miembro di famia. Frank Martinus Arion a lanta den bario di [[Otrobanda]]. Fo'i skol básiko su talento pa skirbimentu a keda manifesta; den su último aña na skol básiko e ta gana e Premio Neerlandia pa e mihor ensayo na hulandes.  Frank was een heel goede leerling. Hij mocht op de lagere school een aantal klassen overslaan. Durante su tempu na skol e ta kuminsa usa e nòmber Frank Efraim Martinus pa motibu di e laso ku su tata tabatin ku e [[partido polítiko]] [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. E no tabata deseá di wòrdu asosiá ku e aktivismo polítiko di su tata; te añanan 50 e ta usa su fam original pa publikashon di su promé obranan. 

Na kabamentu di skol sekundario na 1955, Arion ta muda pa [[Hulanda]] unda e ta studia idioma i literatura hulandes na [[Universidat di Leiden]]. Durante su temporada na universidat ela lanta e komunidat studiantil &quot;Baranka Antilliana&quot;, kual tabata fungi komo refugio pa studiante prosedente di [[Antias Hulandes]], manera e mes. Tambe den e époka aki e tabata skirbi un seri di poema, kualnan a sali publika pa prome bes den e revista &quot;Antilliaanse Cahiers&quot; komo kolekshon titulá ''Stemmen uit Afrika''.

-----
Na zijn schooltijd verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal- en letterkunde ging studeren aan de Universiteit Leiden. Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die, net als hijzelf, afkomstig waren uit de Nederlandse Antillen. Ook schreef hij in deze jaren een reeks gedichten, die in 1957 voor het eerst als bundel onder de titel Stemmen uit Afrika werden gepubliceerd in het tijdschrift Antilliaanse Cahiers. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het mede door hem opgerichte tijdschrift Encuentro Antilliano. Ook las hij regelmatig voor in het programma van de Nederlandse buitenlandse radio. Kort voor het einde van zijn studie onderbrak hij deze en keerde voor enige tijd terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij onderzoek deed naar de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiamentu. Hij publiceerde de resultaten van dit onderzoek in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch verder te studeren en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij het Instituut voor Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam.[2] Onder invloed van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel, waarin hij aan de hand van vier mannen die domino spelen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen in die tijd. Via de personages in de roman heeft Arion kritiek op de rebellen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen.[3] De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs. Arion doneerde het prijzengeld van 1000 ƒ aan de strijd tegen het apartheidsbeleid in Zuid-Afrika. In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam, waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin.[4]

Vertaald met www.DeepL.com/Translator (gratis versie)

de.wiki: Na zijn afstuderen verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal en Nederlandse letterkunde begon te studeren aan de Universiteit van Leiden . Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die net als hij uit de Nederlandse Antillen kwamen . Hij schreef in deze jaren ook een reeks gedichten, die in 1957 als bundel verscheen onder de titel Stemmen uit Afrika in het tijdschrift Antilliaanse Cahierswerden voor het eerst gepubliceerd. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het dagblad Encuentro Antilliano , waarvan hij medeoprichter was . Ook gaf hij regelmatig lezingen in het Nederlands buitenlands radioprogramma . Kort voor het einde van zijn studie brak hij het af en keerde voor een tijdje terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij zich bezighield met de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiaments. De resultaten van dit onderzoek publiceerde hij in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch zijn studie voort te zetten en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij de afdeling Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam . [2] Onder de indruk van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao, begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel , waarin hij aan de hand van het voorbeeld van vier dominospelende mannen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen op die tijd. Via de personages in de roman uit zich Arion kritisch over de opstandelingen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen. [3]De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en CW van der Hoogtprijs . Arion doneerde het prijzengeld van ƒ 1000 om de apartheid in Zuid-Afrika te helpen bestrijden . In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam , waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap van de stad. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin (in het Engels: &quot;Farewell to the Queen&quot;). [4]

In 1975 ging Arion naar Zuid-Amerika, waar hij een aanstelling als docent aanvaardde aan een instituut voor de opleiding van leraren in de Nederlandse kolonie Suriname , die net onafhankelijk werd. Hier trouwde hij ook met zijn vrouw Trudi Guda, met wie hij twee kinderen zou verwekken. In 1980, na de machtsovername van Desi Bouterse , verliet het gezin Suriname en keerde terug naar Arion's thuisland Curaçao. Daar werkte hij aan de standaardisatie van het Papiaments en begon hij opnieuw onderzoek te doen naar de oorsprong ervan. Hij was vooral geïnteresseerd in de overeenkomsten tussen het Papiaments en de varianten van het Kaapverdiaans Creools, die worden gesproken op de eilanden voor de westkust van Afrika. Ook voerde hij campagne voor de invoering van het Papiaments als basisschooltaal op Curaçao, waardoor hij soms in conflict kwam met de lokale autoriteiten. In dit kader schonk hij in 1987 de particuliere basisschool Skol Humanistiko Erasmo , waar lessen werden gegeven in Papiaments. [5] Gedurende deze tijd begon Arion meer politiek betrokken te raken, wat culmineerde in de oprichting van zijn eigen partij, de Kambio Radical (&quot;Radical Reversal&quot;, kortweg KARA) in 1988. KARA kreeg echter nooit genoeg stemmen om een ​​zetel in het parlement van het eiland te winnen. [6]

In 1996 promoveerde Arion aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn proefschrift was getiteld De kus van een slaaf. Papiaments West-Afrikaanse connecties en de oorsprong van het Papiaments en andere talen verkend. Hij bracht onder meer de stelling naar voren dat het Papiaments sterker dan voorheen bekend was beïnvloed door de geheime taal Guene, die door de plantageslaven van Curaçao werd gebruikt. Daarnaast heeft het Guene ook andere Caribische talen beïnvloed en zelfs de Engelse en Nederlandse taal. [7]

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doktoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (kontiniendo: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid'')
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Mira tambe ==
* [[Gueni]]

{{Commonscat|Frank Martinus Arion}}
{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=de|oldid =191263500|titulo=Frank Martinus Arion}}
{{References}}
;Lista di fuente
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3, pág. 405–410.
* Wim Rutgers: ''Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba'', Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, pág.  272.
* B. Jos de Roo: ''Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958'', Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam (2014), ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. Den: ''A History of Literature in the Caribbean''. Tomo 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia (2001), ISBN 90-272-3448-5, pág. 362.
* ''Schrijver Frank Martinus Arion overleden''. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* ''Writer Frank Martinus Arion Passed Away'', Curacaochronicle.com (28 di sèptèmber 2015}}&lt;/ref&gt;
* ''Frank Martinus Arion geeft lintje terug'', Trouw.nl. (16 di desèmber 2008)
}}

{{DEFAULTSORT:Arion, Frank Martinus}}
[[:Category:Ganador premio Cola Debrot]]
[[:Category:Hende]]
[[:Category:Kòrsou]]

== Referensia ==
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 407–408.
* Wim Rutgers: Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba. 1. Auflage. Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, S. 272.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 408–409.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 410.
* B. Jos de Roo: Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958. Hrsg.: Universiteit van Amsterdam. 1. Auflage. Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam 2014, ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. In: A History of Literature in the Caribbean. Band 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia 2001, ISBN 90-272-3448-5, S. 362.
* Schrijver Frank Martinus Arion overleden. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* Frank Martinus Arion geeft lintje terug. In: trouw.nl. 16. Dezember 2008, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).

== Weblinks ==
{{Commonscat}}

[[:Category:Korsou]]
[[:Category:Eskritor]]
[[:Category:Hende]]


Kort na de geboorte verhuisde het gezin naar Aruba, waar de vader een baan had aanvaard bij een plaatselijke oliemaatschappij. Toen hij vier jaar oud was, stierven Arions moeder en jongere broer bij een ongeval, waarna Frank en zijn zus werden teruggestuurd naar Curaçao, waar ze onderdak vonden bij verschillende familieleden. Zijn schrijftalent bleek al toen hij op de lagere school zat; in het laatste jaar van de basisschool won hij de Neerlandiaprijs voor het beste essay in het Nederlands. Tijdens zijn schooltijd begon hij de naam Frank Efraim Martinus voor zichzelf te gebruiken. De achtergrond was de politieke betrokkenheid van zijn vader bij de Nationale VolkspartijCuraçao, waardoor de naam &quot;Arion&quot; bekend werd bij veel bewoners van het eiland. Frank wilde echter niet geassocieerd worden met het politieke activisme van zijn vader; pas in de jaren vijftig gebruikte hij zijn oorspronkelijke achternaam weer voor de publicatie van zijn eerste werken. [1]


'''Frank Martinus Arion''', seudónimo de '''Frank Efraim Martinus''' ([[Curazao]], [[17 de diciembre]] de [[1936]]-[[28 de septiembre]] de [[2015]])&lt;ref name=fallece&gt;{{cita noticia|título=Writer Frank Martinus Arion Passed Away|url=http://curacaochronicle.com/local/writer-frank-martinus-arion-passed-away/|fechaacceso=29 de septiembre de 2015|obra=curacao chronicle|fecha=28 de septiembre de 2015|idioma=inglés}}&lt;/ref&gt; fue un escritor antillano.
En 1955 se trasladó a los [[Países Bajos]] para estudiar letras neerlandesas en la Universidad de Leiden. En 1981 volvió a instalarse en su ciudad natal, tras residir unos años en [[Paramaribo]] ([[Surinam]]). Fue un fuerte promotor del [[papiamento]].

Hij werkte in Nederland , Suriname en de Nederlandse Antillen en schreef in het Nederlands en Papiaments .

De roman Dubbelspel  (nl) (1973) is zijn eerste boek en zijn grootste publiekssucces. 

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' (Changa)&lt;ref&gt;[http://www.diegopuls.com.ar/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=112&amp;Itemid=39&amp;lang=es Doble juego, fragmento traducido al español (inédito)]; visitado el 21 de febrero de 2012&lt;/ref&gt; 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doctoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (contiene: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid''
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Referencias==
{{listaref}}

== Link eksterno ==
*{{Enlace roto|1=[http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 página web sobre Arion del Fondo de las Letras Neerlandesas (en inglés)] |2=http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 |bot=InternetArchiveBot }}


-------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Abraham Daniel Jesurun''' (n. [[20 di aprel]] 1839 na [[Korsou]] - f. [[20 di mart]] [[1918]] na [[Korsou]]) tabata un ....... [[Kòrsou]].

== Biografia ==
Jesurun a nase na aña 1939 na Willemstad.

* Kasa ku Rachel David Capriles na 1880.
* Na 1905 elegi Presidente di KVK Korsou. van 1884 tot 1919

In het grote boek over de History of the Jews of the Netherlands Antilles (1970) wordt Abraham Daniel Jesurun (1839-1918) ‘Curaçao’s then most cultured man’ genoemd, die verschillende talen in woord en geschrift beheerste. Hij wordt bijvoorbeeld een ‘specialist in Papiamento’ genoemd (Emmanuel &amp; Emmanuel 1970, 1: 411, 454). Jesurun blijkt een belangrijk man geweest te zijn op Curaçao. Zo was hij secretaris-directeur van de Aruba Phosphaat Maatschappij, vele jaren voorzitter van de Kamer van Koophandel en Nijverheid en directeur van de Curaçaosche Bank. Ook is hij lid van de Koloniale Raad geweest en bestuurslid van het Geschied-, Taal-, Land- en Volkenkundig Genootschap te Willemstad.
Voor al die activiteiten is hij onderscheiden: hij werd eerst ridder in de orde van OranjeNassau (1908), later officier (1913). In de serie ‘beroemde personen’ werd er in 1998 een postzegel met zijn beeltenis erop uitgebracht. &lt;ref&gt; ''Jan Noordergraaf'', [https://www.ivdnt.org/images/stories/onderzoek_en_onderwijs/publicaties/trefwoord/Papiaments_def.pdf  Lexicografie op Curacao: Abraham Jesurun en zijn woordenlijst van het Papiaments (1898)]&lt;/ref&gt;

{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=it|oldid =129014577|titulo=Emilio Teza}}
{{References}}
}}

[[:Category:Linguistica]]

--------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}


{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =62275387|titulo=Dialect}}
{{References}}
}}

[[:Category:Idioma]]


-------
{{Variante|a}}
[{Databox}}
'''Pidgin''' ta e idioma


----------------
{{Databox}}
E '''álfabèt latin''' ta un [[álfabèt|skritura alfabétiko]] foi kual den kurso di [[siglo]]nan a desaroyá un kantidat di álfabèt pa uso den kasi tur idioma skirbi den hemisferio oksidental, prinsipalmente na Nort i Sur Amerika, kasi henter [[Oropa]], Afrika supsahara i un kantidat di pais asiatiko na Oustralasia i Asia Sentral. E skritura latin tin e kantidat di usuario mas grandi na mundu.

E skritura latin e ta forma e base di e [[Alfabèt Fonétiko Internashonal]] (IPA), i e 26 lèter mas komun ta e lèternan di e [[ISO basic Latin alphabet]].

E ta un álfabèt bikamaral di trinta lèter, kreá fin di siglo nuebe den imperio búlgaro (e aktual [[Nort Macedonia]]), pa e disípulonan di pader Cyrille òf posiblemente Clément d'Ohrid (e promé obispo di e iglesia ortodokso di [[Bulgaria]]) i ta basá riba e álfabèt [[Gresia|griego]] i glagolítiko. Ainda na komienso di siglo 21 ta usa e [[álfabèt siríliko]] den un kantidat di [[idioma slaviko]], entre otro búlgaro, masedoniano, [[idioma montenegrino|montenegrino]], servio, ukraniano, ruso i bieloruso. Bou influensia [[Rusia|ruso]] e ta komun tambe den hopi idioma ku no ta idioma slaviko manera [[kazachs]], [[idioma kirguis|kirguis]], [[tatar]] (idioma [[Turkia|turko]]), [[tajikistano]], [[idioma mongoles|mongoles]] inkluso hopi otro idioma chikitu. Te [[1859]] e tabata e skritura di e [[idioma rumano]] i den e antiguo [[Moldavia]] tabata skirbi e [[idioma moldaviano]] (un [[dialecto|dialekto]] rumano) ku un álfabèt siríliko.

* Het Latijns schrift[1] is een alfabetisch schrift waarvoor in de loop der eeuwen een aantal alfabetten zijn ontwikkeld voor gebruik in vrijwel alle westerse geschreven talen, voornamelijk Noord- en Zuid-Amerika, bijna heel Europa, Sub-Saharaans Afrika en een aantal Aziatische landen in vooral Australazië en Centraal-Azië. Het Latijns schrift heeft het grootste aantal gebruikers ter wereld.[2]

* '''Latin script''', also known as '''Roman script''', is a set of graphic signs ([[Writing system#General properties|script]]) based on the letters of the [[classical Latin alphabet]]. This is derived from {{cns|a form of the [[Cumae alphabet|Cumaean Greek]] version of|date=September 2021}} the [[Greek alphabet]] used by the [[Etruscan civilization|Etruscans]]. Several [[Latin-script alphabet]]s exist, which differ in graphemes, collation and phonetic values from the [[classical Latin alphabet]].

The Latin script is the basis of the [[International Phonetic Alphabet]], and the 26 most widespread letters are the letters contained in the [[ISO basic Latin alphabet]].

Latin script is the basis for the largest number of alphabets of any [[writing system]]{{sfn|Haarmann|2004|p=96}} and is the
[[List of writing systems by adoption|most widely adopted]] writing system in the world (commonly used by about 70 percent of the world's population). Latin script is used as the standard method of writing in most Western, Central, as well as in some Eastern European languages, as well as in many languages in other parts of the world.

-----------------</text>
      <sha1>obuh87dssbcdjqlndisouj927gf2prb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162640</id>
      <parentid>162639</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T20:07:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <origin>162640</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="67746" sha1="le4h7dqx1mgkg7t80o50xxglmwzsw1l" xml:space="preserve">* [https://www.ea.aw/pages/wp-content/uploads/2019/09/Literatura-na-papiamento-havo.pdf Literatura na papiamento]
nieuw: [[gramatika]] - [[frase]] - [[sílaba]] - [[semántika]] - [[suheto]] - [[supstantivo]] - [[athetivo]] - [[verbo]] - [[vokal]] - [[konsonante]] - [[sufiho]] - [[atverbio]] - [[koma]] - [[pronòmber]]
-------------------------
sufiho elemento di nifikashon ku ta pega tras di un
palabra: landa-mentu
-----
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Prefiho''' ([[ingles]]: ''prefix''; [[hulandes]]: ''voorvoegsel'') ta un afiho cu ta wordo poni dilanti di un [[palabra]], e palabra base, pa cambia su nificacion of pa forma un palabra nobo.

Contrario na e prefiho ta e [[sufiho]], unda e afiho ta wordo poni despues di e palabra base ('''re'''pensa verso pensa'''tivo'''). Den [[linguistica]], un palabra base mas un prefiho òf sufiho huntu ta forma un palabra componi of deriva.

== Uzo di prefiho ==
Un prefiho ta uni na un palabra base pa agrega un toke di nificacion. Den [[Papiamentu|Papiamento]], e prefiho ta generalmente deriva di idioma [[Latin]] of [[Griego]], pero tambe por tuma forma adapta segun uzo local.

=== Ehempel ===
* re-  → ta indica repeticion: '''re'''baha (baha di nobo); '''re'''organisa (organisa di nobo)
* in-  → ta indica negacion: '''in'''útil (no útil); '''in'''necesario (no ta necesario)
* des- → ta indica negacion of reverso: '''des'''arma (kita arma); '''des'''embarca (kita e barco/avion)
* pre- → ta indica anterioridad: '''pre'''para (haci cla prome); '''pre'''fabrica (traha cla prome)

== Importansia linguistico ==
Prefihonan ta importante den formacion di palabra y den analisis di e structura morfologico di un idioma. Nan ta yuda pa crea palabra deriva y pa expresa idea manera negacion, repeticion, tempo, of grado.

== Diferensia ku otro afijonan ==

Un '''prefiho''' ta wordo poni promé di e radikal: re-pensa

Un '''sufiho''' ta wordo poni tras di e radikal: pensa-tivo

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Yule, George (2016). ''The Study of Language''. Cambridge University Press (di 6 edicion).
* Crystal, David (2008). ''A Dictionary of Linguistics and Phonetics''. Blackwell Publishing (di 6 edicion).

[[Kategoria:Linguistica]]
Un '''prefiho''' ta un afiho ku ta wòrdu poné promé ku e palabra base. E palabra ‘prefiho’ ta konektá etimologikamente via e palabra latin praefixum ku figere, fixum, ‘pega’, i prae-, ‘na e parti dilanti’, ‘dilanti’. E prefiho semper ta un morfema mará (parti di palabra dependiente). Esaki ta nifiká ku, kontrali na un klítiko, e no ta aparesé komo un palabra separá. E kontraparti di e prefiho[1] ta e sufiho (sufiho), ku ta wòrdu poné despues di e palabra base. Den lingwístika, un palabra base mas un prefiho òf sufiho huntu ta forma un palabra komponé òf derivado.

E fenómeno lingwístiko den kua un palabra independiente ta wòrdu presedí pa un prefiho, prefigering, ta un opheto di estudio denter di morfologia.

Prefihonan ta aparesé den kasi tur idioma di mundu, ku eksepshon di e idiomanan isolá. Ehèmpel di prefiho hulandes ta her- manera den ripití, kòrda, rekonosé; i ver- manera den kambio, peresé, eror, wak ariba, bira. Otro formashonnan ta kontribushon, pèrmit, kláusula subordiná, pasashi, portaslag, inkompetensia, inhustisia, asignashon, almasenamentu, resepshon, kurso, akseso, pèrmit, adishon. Den hopi kaso, e prefiho hulandes ta derivá for di un preposishon òf un adverbio kòrtiku.
Pre- (voor-) ta un prefiho latino (prae-), ku ta aparesé den palabranan di fiansa latino manera prefiho, prehistorie, prematuur, presidente, preventivo. Ademas, pre- a bira produktivo komo un morfema di fiansa na hulandes mes den konseptonan manera preadvies, prefabricage, premetro, prepensioen.

Tantu prefiho komo sufiho ta aparesé den mayoria di idioma natural, pero sufiho ta aparesé mas frekuente ku prefiho. Tin hopi idioma den kua ta usa prinsipalmente sufiho i kasi no tin prefiho. Mas raro ainda, sinembargo, ta disfiho, konfiho, transfiho, infiho, suprafiho i simulfiho.

----------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
Den [[fonétika|fonetica]], '''consonante''' (na [[Ingles]]: ''consonant''; na [[Hulandes]]: ''medeklinker'') ta un [[zonido]] di bos, forma pa un coriente di aire cu ta topa cu un of otro obstaculo, sea parcial of total, den e tracto vocal (boca y garganta). E ta un di e dos tipo principal di zonidonan di bos, e otro ta e [[vocal]]. Contrario na un [[vocal]], un consonante ta rekeri un tipo di tapamento, estorbo, of contacto den boka, como na nivel di e labionan, e lenga, of e dente, pa forma zonido.

E palabra “consonante” ta bini di [[Latin]] ''consonans'', cu ta nifica “zonido cu ta zona hunto” (''con'' = hunto, ''sonare'' = zona). Tradicionalmente, consonantenan ta wordo considera zonido cu no por existi sin un vocal acerca.

== Aplicacion ==
=== Papiamento ===
Den e idioma [[Papiamentu|Papiamento]], por haña varios consonante den uso diario. E cantidad di consonante por varia segun e dialecto, pero generalmente e siguiente letternan ta representa consonante den e alfabet:

'''B, C, D, F, G, H, J, K, L, M, N, P, R, S, T, V, W, Y, Z'''

E letter '''Q''' casi no ta wordo uza; generalmente e ta wordo substitui/suplantá pa 'K'. E letter '''X''' ta usa solamente den palabra stranhero.

Tur palabra den Papiamento ta contene un of mas consonante, cu ta forma [[silaba]]nan hunto cu e vocalnan.

{| class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;65%&quot;
! colspan=2 | Vocal || Balor na Papiamento&lt;br&gt; {{ABW|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel || Balor na Papiamentu&lt;br&gt; {{CUW|bandera}}/{{BON|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel 
|-
| colspan=2 | b || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ala, ca'''b'''a || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ibu, fa'''b'''or 
|-
| rowspan=2 | c || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}} || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || mere'''c'''e, ha'''c'''i || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || '''C'''ecilia 
|-
| elsewhere || {{IPA|/k/}} || '''c'''aminda, '''c'''la || style=&quot;text-align:center&quot; | /k/ || '''C'''aracas  
|-
| colspan=2 | ch{{ref|dig|b}} || {{IPA|/tʃ/}} || '''ch'''ikito  || style=&quot;text-align:center&quot; | /tʃ/ || '''ch'''api 
|-
| colspan=2 | d || style=&quot;text-align:center&quot; | /d/ || '''d'''ocumento, '''d'''al || style=&quot;text-align:center&quot; |/d/ || '''d'''uru, '''d'''ede 
|-
| colspan=2 | dj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/dʒ/}} || '''dj'''aca || style=&quot;text-align:center&quot; | /dʒ/ || '''dj'''ente ||
|-
| colspan=2 | f || style=&quot;text-align:center&quot; | /f/ || '''f'''ama || {{IPA|/f/}} || '''f'''òrki ||
|-
| rowspan=2 | g || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}}, final || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || '''g'''esto, ma'''g''' || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || mar'''g'''en, brù'''g''' ||
|-
| before unstressed {{angbr|e}}, elsewhere || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''arganta, san'''g'''er || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''osa, man'''g'''el ||
|-
| colspan=2 | h || {{IPA|/h/}} || '''h'''asta, '''h'''abilidad || {{IPA|/h/}} || '''h'''ari, '''h'''eru ||
|-
| colspan=2 | j{{ref|loan|a}} || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''j'''ong, '''j'''as&lt;br&gt;'''J'''uan || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''J'''an Thiel&lt;br&gt;'''J'''ulia || Some places still maintain their old spelling, e.g. Salinja. Here the {{angbr|nj}} is pronounced {{IPA|/ɲ/}}.
|-
| colspan=2 | k || {{IPA|/k/}} || '''k'''ishiki, '''k'''ere || {{IPA|/k/}} || '''k'''enta, se'''k'''reto ||
|-
| colspan=2 | l || {{IPA|/l/}} || '''l'''ista, '''l'''aba || {{IPA|/l/}} || '''l'''esa, k'''l'''a ||
|-
| colspan=2 | m || {{IPA|/m/}} || '''m'''ucha, pre'''m'''io || {{IPA|/m/}} || '''m'''an, la'''m'''pi || 
|-
| rowspan=2 | n || before {{angbr|co}}, {{angbr|cu}}, {{angbr|g}}, {{angbr|k}},&lt;br&gt;final except after stressed vowel || {{IPA|/ŋ/}} || ma'''n'''go, pa'''n''' || {{IPA|/ŋ/}} || a'''n'''ker, bo'''n''' || In Papiamento, {{angbr|c}} followed by {{angbr|o}} or {{angbr|u}} would be pronounced as a {{IPA|/k/}} (see below), thus having the same effect on the {{angbr|n}} as {{angbr|k}} would.
|-
| elsewhere || {{IPA|/n/}} || '''n'''atural, te'''n'''e, algu'''n''' || {{IPA|/n/}} || '''n'''echi, he'''n'''de, tempra'''n''' ||
|-
| colspan=2 | ñ || {{IPA|/ɲ/}} || a'''ñ'''a, so'''ñ'''o || {{IPA|/ɲ/}} || ba'''ñ'''a, '''ñ'''apa || 
|-
| colspan=2 | p || {{IPA|/p/}} || '''p'''ipa, ado'''p'''ta || {{IPA|/p/}} || '''p'''alu, sa'''p'''u ||
|-
| colspan=2 | q{{ref|loan|a}} || {{IPA|/k/}} || '''q'''uesillo || {{IPA|/k/}} || '''Q'''uebec ||
|-
| colspan=2 | r || {{IPA|/r/}} || te'''r'''a, '''r'''osa || {{IPA|/r/}} || ba'''r'''ba, pode'''r''' ||
|-
| colspan=2 | s || {{IPA|/s/}} || '''s'''aya, '''s'''ucu || {{IPA|/s/}} || kru'''s''', pa'''s'''a || In Papiamento, the {{angbr|s}} has a {{IPA|/ʃ/}} sound in words ending in -sion. In Papiamentu, it is written as -shon.
|-
| colspan=2 | sc || {{IPA|/s/}} || adole'''sc'''ente, pi'''sc'''ina || || ||
|-
| colspan=2 | sh{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''imis || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''ete ||
|-
| colspan=2 | t || {{IPA|/t/}} || '''t'''in, '''t'''ata || {{IPA|/t/}} || '''t'''rapi, ri'''t'''mo ||
|-
| colspan=2 | v || {{IPA|/b/}}&lt;br&gt;{{IPA|/v/}} || '''v'''iuda&lt;br&gt;di'''v'''orcio || {{IPA|/v/}} || '''v'''erbo, '''v'''itamina ||
|-
| colspan=2 | w || {{IPA|/w/}} || '''w'''ega || {{IPA|/w/}} || '''w'''owo ||
|-
| colspan=2 | x{{ref|loan|a}} || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} || e'''x'''amen, cone'''x'''ion, refle'''x'''ion  || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} ||  ||
|-
| colspan=2 | y || {{IPA|/j/}} || '''y'''ama, ha'''y'''a || {{IPA|/j/}} || '''y'''uda, ka'''y'''ente ||
|-
| colspan=2 | z || {{IPA|/z/}} || '''z'''ona || {{IPA|/z/}} || '''z'''eta || In Papiamento, the {{angbr|z}} has a {{IPA|/s/}} sound in words ending in -eza, -anza or with a {{angbr|z}}. In Papiamentu, they are written as -esa and -ansa.
|-
| colspan=2 | zj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''eito || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''ar ||

| colspan=2 | ù || || || style=&quot;text-align:center&quot; |/ʏ/ || b'''ù'''s, y'''ù'''frou 
|-
| colspan=2 | ü || || ||style=&quot;text-align:center&quot; | /y/ || h'''ü'''r 
|-
|}

== List di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (7th ed.). Cengage Learning.
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]
----------------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Sustantivo''' (na [[Ingles]]: ''noun''; na [[Hulandes]]: ''zelfstandig naamwoord'') ta un tipo di [[palabra]] den gramatica cu ta sirbi pa nombra hende, luga, cos, idea, of otro ser, sea concreto of abstracto. E palabra “sustantivo” mes ta bini di [[Latin]] substantia, ku ta nifiká “substancia” of “loke ta di esencia”.

== Rol den frase ==
Den un frase, un sustantivo ta generalmente e sujeto of e objeto di un verbo. E ta e elemento ku e verbo ta referí na dje, i regularmente ta precedí of sigui pa un [[artikulo]] (manera “un”, “e”, “esey”) of un [[adhetivo]].

== Clase di sustantivo ==
Sustantivonan por wordo dividí den varios kategoria:

'''Sustantivo komun''': nombra hende, kos of lugá den manera general, por ehèmpel: mùsiko, buki, isla.

'''Sustantivo propio''': nombra spesífiko pa hende, lugá of entidad, i ta skibí ku mayuscula, manera: Maria, Aruba, Google.

'''Sustantivo konkretu''': nombra kos ku por wordo mira of tuma, manera: mesa, silla, barco.

'''Sustantivo abstrakto''': ta referí na idea, sentimiento of estado, manera: amistat, libertat, konsenshi.

== Género y número ==
Tur sustantivo den Papiamento tin un [[género gramatikal]]: ta òf masculino òf femenino. E género ta influenshá e forma di artikulo y adhetivo ku ta akompañ'é (por ehèmpel: e homber vs e muher).

Tambe, sustantivonan por ta den forma [[singular]] (un solo) of [[plural]] (más ku un), manera: buki / bukinan, muchanan / mucha.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Real Academia Española (2021). ''Gramática esencial de la lengua española''. Espasa.
* Trupia, Sandro (1995). ''Linguistica generale e grammatica''. Zanichelli.

[[Kategoria:Gramatika]]
[[Kategoria:Linguistica]]

----------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Silaba''' (na inglés: ''syllable''; na hulandés: ''lettergreep'') ta un unidat ritmiko di zonido den un palabra. Un silaba ta normalment forma pa un [[vocal]] solo of un kombinashon di [[konsonante|konsonantenan]] y vocal, cu ta pronuncia manera un solo pulso di bos.

Buki di oro: sílaba ta e porshon mínimo di un palabra ku ta kontené un vokal: ka-bri-tu (3 sílaba); di-a (2 sílaba)

== Estructura di silaba ==
Un silaba por konsistí di tres parti prinsipal:

'''Onset''': e konsonante of konsonantenan na komienso (optativo)

'''Nukleo''': e vocal prinsipal di e silaba (obligatorio)

'''Koda''': e konsonante of konsonantenan despues di e vocal (optativo)

Por ehempel, den e palabra &quot;boka&quot;, nos tin dos silaba: bo-ka.
— Bo: onset = &quot;b&quot;, nukleo = &quot;o&quot;, koda = nèchi
— Ka: onset = &quot;k&quot;, nukleo = &quot;a&quot;, sin koda

== Silabashon den Papiamento ==
Den idioma [[Papiamentu|Papiamento]], e forma di e silabanan ta fundamental pa duna ritmo y entonashon na palabra. E regla pa separa silaba ta importante pa pronunciashon, poesia y ortografia.

Por ehempel:

kasita → ka-si-ta

bonita → bo-ni-ta

trahadón → tra-ha-dón

== Importansia linguístiko ==
E analisis di silaba ta un aspekto esensial den [[fonologia]], ortografia, y e forma di rima den poesia. E struktura di silaba por varia segun idioma, pero tur idioma tin algun forma di silaba den su sistema linguístiko.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.  
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.  
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (di 7 edicion). Cengage Learning.  
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]

--------
{{Databox}}
'''Kontakto di idioma''' 

en.wiki:Contacto di idioma ta sosodé ora ku papiadónan di dos òf mas idioma òf variedat ta interkambiá ku i influensiá otro. E estudio di kontakto di idioma ta wòrdu yamá lingwístika di kontakto. Kontakto di idioma por sosodé na fronteranan di idioma,[1] entre idiomanan di adstrato, òf komo resultado di migrashon, ku un idioma intrusivo ku ta fungi komo sea un superstrato òf un substrato.

Ora ku papiadónan di diferente idioma ta interkambiá estrechamente, ta tipiko pa nan idiomanan influensiá otro. Kontakto intensivo di idioma por resultá den konvergensia òf releksifikashon di idioma. Den algun kaso un idioma di kontakto nobo por wòrdu kreá komo resultado di e influensia, manera un idioma pidgin, krioyo òf miksto. Den hopi otro kaso, kontakto entre hablantenan ta sosodé ku efektonan duradero na eskala mas chikí riba e idioma; esakinan por inkluí e prestamo di palabranan di prestamo, kalku, òf otro tipo di material lingwístiko.

Multilingwismo tabata komun durante gran parti di historia humano, i awendia mayoria hende na mundu ta multilingual.[2] Hablantenan multilingual por partisipá den kambio di kódigo, e uso di vários idioma den un solo kombersashon.

Métodonan for di sosiolingwístika[3] (e estudio di uso di idioma den sosiedat), for di lingwístika di korpus i for di lingwístika formal ta wòrdu usá den e estudio di kontakto di idioma.

----------
[https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20250524.pdf Celebra ta de vez en cuando, trabao ta continuo], Bon Dia Aruba, Rubrica Asina bon Nos Papiamento ta? (24 di mei 2025)

Como medio di comunicacion nos posicion ta diferente, ya cu nos ta para meymey di e desaroyo di nos idioma a base diario. Esey ta duna un obligacion extra, pasobra loke nos ta publica ta pasa bao wowo di miles di lector diariamente. Mihor nos percura anto pa skirbi di tal forma cu nos ta respeta loke tin, pero di otro banda ta mira lo valioso di e entrada continuo di palabra nobo den nos idioma y usa nan di forma apropia.Den e casi cuatro aña di existencia di e column aki, nos a toca un sinfin di tema, semper di forma critico, sin ofende ningun hende.
Na ocasion di e promer aniversario, na augustus 2022, nos a publica un lista di e topiconan cu nos ta trata den e aña ey, di forma critico. Esakinan ta duna un bon impresion di e amplitud di e temanan y a la vez ta mustra cu ainda tur ta relevante.
Un resumen:
* Aki, akinan, akinanan... tocante uso innecesario y excesivo di ‘nan’ 
* Uso innecesario y excesivo di ‘wordo’ o ‘ser’ 
* Paso o pasobra? Papia y skirbi ta dos cos diferente
* Atende cu... o atende? Atende un asunto cu un persona; no atende cu un
asunto 
* ‘Encuanto di’ y ‘tocante di’, tambe ‘durante di’: uso
incorecto y innecesario di e palabra ‘di’ Contra? O Contra
di...?
* Uso corecto di ‘na’ den diferente contexto; ki ora ‘den’ y ki ora ‘na’? 
* Palabra modifica incorectamente: ‘nombracion’, ‘comportacion’, ‘cargacion’ (nombramento; comportamento; cargamento) 
* Parha o pahra...? Un palabra modifica recientemente 
* Tabatin o tabata tin...? Kico ta corecto? 
* Gobernado o Gobernador... Ta usa e ‘r’ si of no?
* Diferencia entre idioma papia y skirbi
* Agradable o agradabel...? Tocante origen Portugues/Spaño di
e variantenan Directiva o ‘Hunta di Directiva’ Con pa adopta
termino corectamente 
* Ki ora un palabra ta bira ‘Papiamento’...? 
* E proceso di adopcion y adaptacion Reforza, enforsa, reenforsa...? Palabra adopta di diferente fuente, reemplazando
palabra existente caba “Esey no tin di haber cu…?” Corecto,
of no? Origen di e expresion Compromiso, compromis, compromise...? Mesun palabra, adopta di diferente banda 
* Di dje, den dje, di unda e ‘dje’ ta bin...? 
* Doble negacion: ki ora si y ki ora no? 
* Uso di distincion di genero masculino/femenino
* Ortografia uniforme un reto...? Variedad di ortografia cu medionan ta haya di tur banda 
* Terminonan opuesto: ‘progresivo’ o ‘progresista’; ‘conservativo’ o ‘conservador’? 
* Entre ‘advertencia’ y ‘advertentie’; uso corecto of no? Curasha o encurasha...?
Reforza o reenforza...? Uso corecto of no?Pret of leuk...?
Eigenlijk of...? Influencia di Hulandes den Papiamento Pa of
Pa...? Para o por...? Voor of door...? Origen di nos ‘pa’
* E la bay o el a bay? Kico ta corecto? 
* Tocante eror gramatical cu casi no ta ripara... ‘Loke ta’ o ‘loke cu ta’?
* Paris o Parijs? Londen, London o Londres? Variedad den nomber geografico...Nacionnan Uni o United Nations; IMF o FMI...? Cual idioma tin preferencia...? 
* Entre desaroyo liber y formalisacion di idioma: ki rumbo pa tuma? Papiamento manera papia..., o skirbi? 
* Tocante uso di ‘es’, ‘esnan’, ‘esunnan’...‘Cune’ o ‘cu nan’:
* Tocante erornan cu no ta detecta facilmente...Papiamento ta rico na diferente tipo di vocal; a traves di influencia diverso
* Algo mas di nos herencia Portugues; un exploracion den nos vocabulario.

Nota: si bo ta desea pa nos trata un tema specifico atrobe, o mas amplio, laga nos sa via reaccion riba Facebook, o un mail na bondia.aruba@gmail.com

---------------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Educacion Profesional Intermedio''' (EPI) ta enseñansa riba nivel MBO (''Middelbaar Beroepsonderwijs'') na [[Aruba]]. E ta encera ...
Colegio EPI ta e unico instituto di enseñansa riba nivel MBO na Aruba., situa den Venusstraat 3 na Oranjestad??


== Colegio EPI == 
A funda Colegio EPI riba prome di augustus 1997. Ta ofrece educacion na nivel 3, 4 y 5 consistiendo di e unidadnan; Salubridad &amp; Servicio, Economia, Hospitalidad y Turismo y Ciencia &amp; Tecnologia.&lt;ref&gt;[https://24ora.com/na-colegio-epi-partido-futuro-a-gana-eleccion-cu-nuebe-asiento/ Na Colegio EPI partido FUTURO a gana eleccion cu nuebe asiento], 24ora.com (2 di december 2024 &lt;/ref&gt;

Na aña 2022 Colegio EPI a introduci ocho estudio nobo. Na tur por scoge entre 13 diferente estudio, manera: Allround medewerker Information Technology Systems and Devices, Expert Information Technology Systems and Devices, Elektrotechniek, Allround Assistant Business Services, Business Administration &amp; Control Specialist, Certified Cook, Associate of Applied Science in Culinary Arts, Zelfstanding Medewerker Travel &amp; Hospitality, Leidinggevende Travel &amp; Hospitality, Associate Of Science Degree in Hotel and Restaurant Management, Verpleegkundige, Verzorgende y Social Pedagogische Medewerker.

Colegio EPI ta conta cu mas di 2000 studiante y mas cu 74% di nan ta logra termina nan estudio cu exito.

[[:Category:Enseñansa]]
[[:Category:Aruba|Enseñansa]]
----------------------------
== Arte di Palabra ==
'''Arte di Palabra''' ta un competensia literario ku partisipashon di hoben di Aruba, Boneiru i Korsou. (zie nl.wiki) Meta di e evento ta pa promove amor pa cultura di idioma Papiamento y aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y e desaroyo di dominio di idioma.

== Historia ==
E evento di Arte di Palabra ta existi for di aña 2000 i a cuminsa na Korsou. Ange Jessurun, consulente di Papiamento e tempo ey, a krea e evento pa celebra e hecho cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y [[haiku]]. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.

Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.

== Publikashon ==
*Pòtpurí Arte di Palabra 2009, kolekshon di e miho obranan propio 2000-2008 
*Pòtpurí Arte di Palabra 2014, bundel van de beste eigen werken 2009-2013
*Pòtpurí Arte di Palabra 2019, bundel van de beste eigen werken 2014-2018&lt;ref&gt;{{citeer boek|url=https://data.swpportal.com/upload/books/files/pdf.php?hash=f612ef13d53ec151f70f21767b8546f4&amp;filename=potpuri-arte-di-palabra-2019_inkijkexemplaar.pdf|taal=pap|werk=Arte di Palabra|titel=Pòtpurí Arte di Palabra 2019|datum=|bezochtdatum=10 september 2019}}&lt;/ref&gt;

nl.wiki:Arte di Palabra ta un kompetensia den Papiamentu pa hóbennan den enseñansa sekundario na Aruba, Bonaire i Kòrsou.
Nacemento
For di aña skolar 1998-1999 &quot;Papiaments&quot; a bira un asignatura obligatorio den enseñansa sekundario na Kòrsou. E dato aki a duna e impulso pa e inicio di Arte di Palabra, cu na aña 2000 a tuma luga pa prome biaha na Curaçao. For di aña 2006 ta organisá kareda na Bonaire i for di aña 2009 tambe na Aruba.

Arte di Palabra ta tuma lugá tur aña i su meta ta pa desaroyá talento literario hóben i literatura pa mucha papiamentu dor di recitashon di poema i konta storia.

E kompetensia tin tres kategoria di presentashon: poesia, haiku i relato kòrtiku. Kada kategoria ta dividi den dos grupo: klasnan di skol 1-2 i klasnan di skol 3-6. Den klasnan 1 i 2 ta trata di poemas i storianan eksistente i den klasnan mas haltu ta trata di obranan original (propio). E evaluashon ta distinguí entre trabou propio i trabou eksistente. E finalistanan for di e rondonan di klasifikashon na Aruba, Bonaire i Kòrsou lo kompetí ku otro den e ronde final.[1] 1]

E final di Arte di Palabra ta pasa pa tur isla i ta dirigí dor di e Stichting Arte di Palabra ku sosten di Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch gebied. E final ta generalmente konektá ku e entrega di e premionan di Tapushi Literario na honor di e ikonanan kultural na Aruba, Bonaire i Kòrsou.

{{Appendix}}

NOTES
DIA 29 di juli 2021 a tuma lugar na Aruba, na Cas di Cultura, final di e competencia literario Arte di Palabra, cu participacion di hoben di Aruba, Boneiro y Corsou.&lt;ref&gt;https://www.awemainta.com/newspapers/AM210810/offline/download.pdf  Arte di Palabra un celebracion na, di y pa Papiamento di kita sombre], Awemainta, 10 ougustus 2021. Rekupera ougustus 2021&lt;/ref&gt;
Fundacion Lanta Papiamento (FLP) tabata presente y a keda encanta, un biaha mas.
Tabata un fiesta di berdad cu a pone enfoke riba Papiamento su rikesa y bunitesa cultural y riba e creatividad y dominio di idioma Papiamento di nos hobennan.
E anochi tabata cuadra exactamente cu e meta di e evento cultural aki: Promove amor pa cultura di nos idioma Papiamento. Enrikece nos idioma cu creatividad di nos hubentud.
Den sala tabata reina un entusiasmo y alegria y e hobennan a mustra aprecio pa cada un di e participantenan. Tur participante tabata haya un ovacion cu hasta pitamento cu
‘vuvuzela’. UNION t’e palabra cu ta caracterisa e evento aki, union cultural y social entre Aruba, Corsou y Boneiro.
Arte di Palabra den tur sentido di palabra ta un celebracion di Papiamento, e idioma unificado di e islanan aki.
Masha pabien n’e hobennan participante, na nan docentenan y n’e organisadornan!
===Historia cortico===
Arte di Palabra ta existi for di aña 2000. Señora Ange Jessurun kende tabata consulente di Papiamento e tempo ey, a cuminsa cu e evento aki na Corsou, pa celebra e hecho
cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y haiku. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.
Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch Gebied ta yuda den financiamento di biahe y estadia.
Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.
Y importante pa menciona, t’e publicacionnan cu Arte di Palabra a produci caba:
Pòtpurí Arte di Palabra 2009, cu e mihor obranan di 2000-2008: Pòtpurí Arte di Palabra 2014, cu e mihor obranan di 2009-2013: Pòtpurí Arte di Palabra 2019, cu e miho obranan di 2014-2018.
Por bisa cu e coleccionnan aki ta bon material literario pa cualkier lesado y bon material cu por uza den scol.

{{Appendix}}
Arte di Palabra ta aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y ta masha importante den desaroyo di dominio di idioma.

----------------
'''Modern Hebrew''' ({{lang-he|עברית חדשה}}, ''ʿivrít ḥadašá[h]'', {{IPA-he|ivˈʁit χadaˈʃa|}}, ''[[Literal translation|lit]].'' &quot;Modern Hebrew&quot; or &quot;New Hebrew&quot;), also known as '''Israeli Hebrew''' and generally referred to by speakers simply as '''Hebrew''' ({{lang|he|עברית|}} {{transliteration|he|Ivrit}}), is the form of the [[Hebrew language]] that was [[Revival of the Hebrew language|revived as a spoken language]] in the late 19th and 20th centuries, and the standard form of Hebrew spoken today. It is the official language of the [[State of Israel]]. Among [[Canaanite languages]], Modern Hebrew is the only one spoken today.&lt;ref&gt;{{cite book |author1=Huehnergard, John |url=https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |title=The Semitic Languages |author2=Pat-El, Na'ama |publisher=Routledge |year=2019 |isbn=9780429655388 |page=571 |access-date=2021-02-18 |archive-date=2023-07-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230701134731/https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
-----------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
[[File:Flag of the Governor of Curaçao.svg|thumb|300px|Bandera di Gobernador di Kòrsou]]
'''Gobernador di Korsou''' ta e representante di e monarka [[Hulanda|hulandes]] (hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]]) na [[Kòrsou]]. A instituí e posishon dia [[10 di òktober]] [[2010]] ku Korsou su status komo pais outónomo denter di [[Reino Hulandes]]. Riba nominashon di e mandatario hulandes pa relashonnan di Reino, e monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un término di seis aña; esaki por wòrdu prolonga te maximalmente 12 aña. 

E gobernador ta dispone di un sekretariado, e gabinete di gobernador, i ta wòrdu asesorá pa e Konseho di Konsulta, konsistiendo di minimo sinku miembro, apuntá pa e gobernador.


E '''Gobernador di Aruba''' ta e representante di e hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]] na [[Aruba]]; esaki ta conforme stipulacion den [[Constitucion di Aruba]] (''Staatsregeling van Aruba'').&lt;ref&gt;Articulo II.1 Staatsregeling van Aruba (AB 1987 nr. GT 1)&lt;/ref&gt; E posicion a keda institui desde prome di januari 1986 ora Aruba a haya su status como [[Status aparte di Aruba|pais autonomo dentro di Reino Hulandes]]. E monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un termino di seis aña; esaki por wordo prolonga te maximalmente 12 aña.

== Facultadnan di gobernador ==
Facultadnan di e Gobernador di Aruba ta subdividi den e facultadnan asigna na su persona mediante [[ley]] como organo di e Reino y como organo di e pais Aruba.


De gouverneur heeft twee taken: hij vertegenwoordigt en verdedigt de algemene belangen van het Rijk en is hoofd van de regering van Curaçao. Hij is tevens vertegenwoordiger op Curaçao van het staatshoofd van het Koninkrijk. Als hoofd van de landsregering is de gouverneur onschendbaar.&lt;ref&gt;Bij ambtsmisdrijven moet hij echter terechtstaan bij de [[Hoge Raad der Nederlanden]]. Bij overige misdrijven kan per Koninklijk Bevel of door de Tweede Kamer vervolging worden bevolen bij de bevoegde rechter in Den Haag.&lt;/ref&gt; De gouverneur oefent de uitvoerende macht uit met als verantwoordelijken de ministers, die verantwoording moeten afleggen aan de [[Staten van Curaçao]]. De gouverneur heeft geen politieke verantwoordelijkheden en maakt geen onderdeel uit van het kabinet. Tijdens de formatie speelt de gouverneur een rol bij het aanwijzen van de formateur. In 2012 leidde dit tot onrust, toen gouverneur Goedgedrag tegen de zin van de zittende (demissionaire) ministers, maar op verzoek van de meerderheid van de Staten, een formateur aanwees om een waarnemend kabinet te vormen.

De gouverneur wordt door het staatshoofd aangewezen voor een periode van zes jaar op voordracht van de bewindspersoon voor koninkrijksrelaties van het Koninkrijk (en tegelijk van het land Nederland). Deze periode kan worden verlengd tot maximaal één termijn. De gouverneur wordt bijgestaan door zijn secretariaat, het kabinet van de gouverneur, en wordt geadviseerd door de Raad van Advies, bestaande uit ten minste 5 leden, aangewezen door de gouverneur.

== Lista ==
Op 10 oktober 2010 werd Curaçao een land binnen het [[Koninkrijk der Nederlanden]]. Voor deze datum vertegenwoordigde de [[Lijst van gouverneurs van de Nederlandse Antillen (1954-2010)|gouverneur van de Nederlandse Antillen]] onder meer Curaçao.

E promé gobernador di Kòrsou tabata [[Frits Goedgedrag]], kende tambe tabata e último [[gobernador di Antia Hulandes (1954-2010)|gobernador di Antia Hulandes]] prome ku esaki a wordu disolbi dia [[10 di òktober]] [[2010]].&lt;ref&gt;RNW.nl - [https://web.archive.org/web/20110120003916/http://www.rnw.nl/caribiana/article/gouverneurs-voor-curacao-en-sint-maarten Gouverneurs voor Curaçao en Sint Maarten]&lt;/ref&gt; 

{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !! Nòmber !! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| 
| 2010 - 2012
| [[Frits Goedgedrag]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2012 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| (interino)
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| [[File:Lucille George-Wout-crop.jpg|95px]]
| 2013 - presente
| [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; 
| 4 di novèmber 2013
|}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! Van
! Tot
! Nomber
! Bijzonderheden
|-
| 10 oktober 2010 || novèmber 2012 || [[Frits Goedgedrag]] ||
|-
| november 2012 || novèmber 2013 || [[Adèle van der Pluijm-Vrede]] || interino
|-
| november 2013 || presente || [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; ||
|}

== Lista di gobernador interino ==
Bij koninklijk besluit kunnen een of meerdere waarnemend gouverneurs worden benoemd die de gouverneur vervangen bij ziekte of afwezigheid of hem vervangen na zijn ontslag of overlijden.
{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !![[Gobernador interino]]!! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2010 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| 
| 2013 - 2019
| [[Nolda Römer-Kenepa]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| 
| 2019 - presente
| [[Michèle Russel-Capriles]]
| 1 di yuni 2019
|}

* 10 oktober 2010 - [[Adèle van der Pluijm-Vrede]]
* 1 juni 2013 - [[Nolda Römer-Kenepa]]
* 1 juni 2019 - [[Michèle Russel-Capriles]]&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|werk=Curaçao.nu|titel=RMR benoemt Russel-Capriles tot waarnemend gouverneur van Curaçao|datum=17 mei 2019|bezochtdatum=8 juni 2019|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190608092330/https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|archiefdatum=2019-06-08}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[:Category:Aruba]]
[[:Category:Organonan Gubernamental]]

-----------------------------------------------------------

{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Hilda de Windt-Ayoubi''' (           ) ta un lingwista, traduktor, outor, poeta, kolumnista i papiamentista di [[Kòrsou]]. lingwista, poeta, pintor i traduktor di The Prophet di Kahlil Gibra

== Bida ==
Hilda Ayoubi a nase i lanta na Kòrsou. Famia di 5 yu muhe di mayornan di Libano.

Hilde de Windt-Ayoubi a studia idiomanan ingles i spañó, tambe literatura. Na 2014 a sali e buki 'E Profeta', un tradukshon ku el a hasi di e buki ingles 'The Prophet', obra maestral di e eskritor Kahlil Gibran. Pa esaki el a risibí na 2014 un distinshon di 'The George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair' na e universidat di Maryland.
Hilda a skirbi su promé poemanan na 1972, tempu ku e tabata studiante na Nijmegen, Hulanda. Despues e no tabata aktivo mas. Na desèmber 2007 el a kuminsá skirbi atrobe, pero tabata te na 2009, inspirá pa su kolega Robbie Griffith (†), ku el a bolbe kuminsá skirbi i publiká. Su poemanan na ingles, hulandes, spañó i papiamentu ta sali regularmente durante e último dékada den e korant Amigoe.

She was born and raised in Curaçao. She was a secondary school teacher and a lecturer at the University in Curacao. Her works include Gedicht (2018) and Geef me je Taal (2019); for her Papiamento translation of Kahlil Gibran’s The Prophet (2014), she was awarded the Kahlil Gibran Chair at the University of Maryland. In 2019 she received UNESCO’s Certificate of Merit for her work on Papiamento.&lt;ref&gt;https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/translingualism-translation-and-caribbean-poetry/  Translingualism, Translation and Caribbean Poetry], Werkgroep Caraibische Letteren (2022)&lt;/ref&gt; She writes in Dutch, French, English, Papiamento and Spanish.

== Bibliografia ==
* ''La dislocación de los elementos oracionales y la elipsis en los refranes de La Celestina'' (2011, UoC)
* ''Gedicht'' (2018?, kolekshon di poesia)
* ''Geef me je taal. Dat ik je beter versta / Duna mi bo idioma. Pa mi por komprondé bo miho'' (2019)
* ''Translingualism, Translation and Caribbean Poetry'' (2022, kolekshon di poesia multilingual huntu cu Piet Muysken)

Hilda De Windt – Ayoubi, schrijfster, dichteres, columniste, kunstenares en hispaniste uit Curaçao. Ze is bekend vanwege o.a. haar vertaling in haar moedertaal Papiaments van het bekende boek The Prophet van Kahlil Gibran, CDL University Press, verschillende vertalingen van gedichten en haar jarenlange publicaties van gedichten in vier talen in de krant Amigoe op Curaçao. Ze presenteerde op deze middag ook haar Papiamentse vertaling van The Prophet die dit jaar wereldwijd haar 100-jarig bestaan viert en al in 105 talen, waaronder ook het Hindi, is vertaald.&lt;ref&gt;Henk Moeniralam,[https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/papiaments-gedicht-moedertaal-van-hilda-de-windt-ayoubi-ook-in-sarnami-vertaald/  Papiaments gedicht ‘Moedertaal’ van Hilda de Windt-Ayoubi ook in Sarnámi vertaald], Werkgroep Caraibische Letteren (2023)&lt;/ref&gt;

I studied at the Catholic University in Nijmegen, nowadays named Radboud University. I also studied at UoC in Curacao, Dutch Antilles. I have a Master degree in Education with major in the Spanish Language  and a Bachelor degree in Public Relations. Further on, I have a minor degree (LO) in English.    I have been teaching the Spanish Language and Literature for more than 30 years at a secondary school and also have  been teaching Didactics, Analysis of Methods,  Spanish Grammar and Oral and Written Communication for more than eight year at University of Curacao.      I translated &quot;The Prophet&quot; (by Kahlil Gibran) into the Papiamentu language. This translation was published by the Maryland University Press. For this translation I  was granted an award by the George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair for Values and Peace, May, 2014.    Further on,  I attended an art Academy for four years. As part of a group  exhibition I exhibited four times several of my  paintings.      I write poetry in six  languages, Papiamento, Dutch, English, Spanish, Italian, and French. Recently my first poetry book illustrated with twenty of my paintings  was published  by LM Publishers in the Netherlands.      I  Master different languages, for example, Dutch, Spanish, English, Papiamentu. Currently,  I am also studying different other languages, like Italian,  Quechua.    I am very interested in promoting and conserving Native Languages. Therefore, my poetry often focuses on native languages.  In 2019, my second poetry book that focuses on language will be published.    I belief that it is of utmost importance to focus more on Literature (specifically on creative writing)  and Art in the education at school.&lt;ref&gt;[https://independent.academia.edu/HildadeWindtAyoubi  Hilda de Windt Ayoubi]&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}
--------------------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Sidney M. Joubert''' (☆ [[1939]] na  [[Kòrsou]]) ta un dosente, lingwista i papiamentista di [[Kòrsou]]. Na 2023 el a risibí e titulo di ''doctor honoris causa'' di [[University of Curaçao]] pa su kontribushon na [[idioma]] [[papiamentu]].

== Bida ==

== Bibliografia ==
* Dikshonario di verso Papiamento-Hulandes

NOTES
Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC
March 20, 2023  REDAKSHON.&lt;ref&gt;[https://kikotapasando.com/2023/03/20/eredoctoraat-voor-sidney-joubert-bij-de-uoc-sidney-joubert-doctor-honoris-causa-bij-de-uoc/ Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC / Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC], Willemstad, 18 maart 2023&lt;/ref&gt;

Op 16 maart jl. werd tijdens een plechtige openbare zitting van het College van Decanen van de Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (UoC), aan de heer Sidney. M. Joubert, het eredoctoraat verleend.
In een volle Aula opende de Rector Magnificus, dr. Francis de Lanoy, deze plechtige zitting, waarbij hij alle aanwezigen in de zaal welkom heette, in het bijzonder de heer Joubert en de twee paranimfen, mevrouw Lucille Berry-Haseth en de heer Edward John Joubert, die hem flankeerden tijdens deze plechtigheid.

De decaan van de Algemene Faculteit, drs. Adriënne Fernandes, nam vervolgens het woord, en ging kort in op de redenen die voor de Algemene Faculteit aanleiding waren om de heer Sidney Milton Joubert voor te dragen als kandidaat voor het eredoctoraat. Zij gaf aan dat de heer Joubert over een tijdsbestek van vijftig jaar, zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt voor de gemeenschap, op het gebied van taalkunde van het Papiamentu. Bovendien wees zij erop dat de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan is. Het eredoctoraat, zo vervolgde zij, wordt als welverdiend eerbetoon aan deze kandidaat verleend voor zijn zeer uitzonderlijke prestaties in het kader van culturele en academisch gerelateerde verdiensten.
De heer Joubert, met zijn talrijke merites is van bijzondere betekenis voor de Algemene Faculteit, die taal, literatuur en cultuur centraal stelt, de lerarenopleiding Papiamentu aanbiedt en een leerstoel heeft gerelateerd aan het bestuderen en verwerven van Papiamentu. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vanuit deze faculteit de rol van het Papiamentu als algemene omgangstaal in de Curaçaose samenleving, met deze erebenoeming, bekrachtigd en versterkt wordt.

Vervolgens nam de Rector Magnificus het woord, die na verwijzing naar de mogelijkheid die de Landverordening Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (LuoC) biedt (art. 37 lid 2), de heer Sidney M. Joubert en zijn twee paranimfen naar voren riep om hen ten overstaan van het College van Decanen de bul te overhandigen.
Prof. dr. Ronald Severing, verbonden aan de Algemene Faculteit, en promotor van Sidney Joubert bij deze plechtigheid, sprak bij de laudatio, lovende woorden uit, verluchtigd met een powerpoint, met afbeeldingen van werken van de heer Joubert. Hij gaf aan dat de heer Joubert een fervente taaldeskundige en in het bijzonder een verwoede Papiamentist is. Eerder was hij docent Spaanse taal- en letterkunde op de middelbare school en de UNA en tevens beëdigd vertaler en lexicograaf.
Hij werd bij de oprichting van het overheidsbureau Sede di Papiamentu (1983) aangesteld om aan een vocabulaire van het Papiamentu te werken. Sindsdien zijn er van zijn hand ten behoeve van het Papiamentu, vocabulaires (1988, 1990) verschenen en verder woordenboeken in druk (1991, 1999, 2007), met supplementen (1997), een taalgids Papiamentu voor toeristen (1994), digitale woordenboeken (2002), online versies (Google Chrome, Microsoft Edge, Mozilla Firefox en Safari) en achtereenvolgende spellingcheckers Papiamentu voor Microsoft Office (2003-2014) Windows 98-8.1 (2001, 2007, 2014).
Naast kenner van de taalkunde van het Papiamentu en de autoriteit op het gebied van de gemeenschappelijke Papiamentse woordenschat, is de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan, blijkens de omvangrijke driedelige gezamenlijke uitgave in het Papiamentu, Pa saka kara (1109 pp., 1983); ook verzorgde hij met auteursgroepen tweetalige Nanzi-boeken (2005, 2019).
Hij is Papiamentu-connaisseur bij uitstek, getuige de talrijke publicaties van zijn hand en ook samen met lokale en buitenlandse deskundigen. Hij heeft zich bekwaamd en intensief ingezet voor het promoten van de studie, kennis en correct gebruik van het Papiamentu vanaf begin zeventiger jaren tot heden.
Hij is ook medeverantwoordelijk voor de meer dan 400 woorden Antilliaans-Nederlands die in het Groene Boekje zijn opgenomen. Gedurende een aantal jaren, zijn de krantenteksten van het Antilliaans Dagblad en de Amigoe verzameld. Uit die verzameling zijn door onder andere de heer Joubert karakteristieke woorden geselecteerd die in het Groene boekje terecht zijn gekomen als: empaná, blenchi, dushi, karkó en snèkbar.
Tevens is hij vanaf het begin (1999) tot recentelijk (2018) betrokken geweest bij de samenstelling van het Papiamentu-dictee en ook als jurylid van het jaarlijkse Diktado Nashonal Papiamentu in de aula van de UoC. De eredoctor is reeds meerdere malen eervol onderscheiden en heeft meervoudig eerbewijs mogen ervaren vanuit diverse maatschappelijke en academische instituties.

Na de laudatio van zijn promotor kreeg dr. Sidney Joubert het woord van de rector. Hij liet weten dat toen hij van zijn benoeming op de hoogte werd gesteld, verrast was en zeer geëmotioneerd raakte. Hij dankte dan ook allen die betrokken waren vanaf de voordracht tot aan zijn benoeming. Hij vertelde hoe zijn belangstelling voor het Papiamentu begon. Dat gebeurde tijdens de colleges die hij volgde bij drs. Raúl Römer aan de Universiteit van Amsterdam. Raúl Römer onderzocht het Papiaments als toontaal. Joubert gaf voorbeelden als mata (plant) en mata (doden). Er was verschil in toon, hoog laag en laag hoog te horen. Op Curaçao werd Antoine Maduro zijn leermeester, waar hij ook mee samen werkte. Hij werd al snel door de overheid in twee opeenvolgende spellingcommissies voor het Papiamentu benoemd, in de commissie Römer en de commissie Jonis. Bij het Buki di oro, het gouden boekje met de officiële spelling van de overheid (2009), had hij ook zitting in de commissie die het werk voorbereidde.

Na dit dankwoord en bijzonderheden over zijn werk, sloot de Rector Magnificus de officiële zitting. In het informele deel dat daarop volgde, spraken beide paranimfen de pas gedoctoreerde promotus toe. Lucille Berry-Haseth wees op haar lange vriendschap met de gepromoveerde en hun samenwerking op het gebied van Papiamentu. De laatste tien jaar hebben zij zich samen met een redactieteam beziggehouden met een verklarend woordenboek Papiamentu. Zij sloot af met een prachtige voordracht van het gedicht Oda na Sidney, dat zij eerder (2018) aan hem opdroeg. Vervolgens wist paranimf Edward John te vertellen dat zijn vader bekend stond als de leraar Spaans van het Peter Stuyvesant College. Hij vond het een eer dat hij de paranimf mocht zijn bij de promotie van zijn vader.

Het informele deel werd afgesloten met een voordracht door Gregory Berry, die bij het publiek erg in de smaak viel met humoristische teksten uit de Papiamentu-literatuur van Guillermo Rosario, Pierre Lauffer en Elis Juliana. Het geheel werd afgesloten met een geanimeerde receptie op de patio van de Universiteit van Curaçao.

{{Appendix}}
----------------
'''Frank Martinus Arion''', pseudónimo di '''Frank Efraim Martinus''' (n. [[17 di desèmber]] [[1936]] na [[Kòrsou]] - f. [[28 di sèptèmber]] [[2015]]) tabata un eskritor, poeta i lingwista [[Antias Hulandes|antiano]]. E tabata skirbi obranan tantu na idioma [[hulandes]] komo [[Papiamentu]]. Su obra mas famoso ta e novela ''Dubbelspel'' (Changá). E ta konosí tambe pa su investigashon di e orígen di Papiamentu i pa su empeño pa uso di Papiamentu komo idioma di instrukshon.

== Biografia ==
Frank Martinus Arion a nase na 1936 i ta un di tres yu di Minuel Martinus Arion i Marina Jansen di bario di Buena Vista, [[Willemstad]]. Poko despues di su nasementu e famia ta muda pa [[Aruba]], unda su tata a wòrdu empleá pa e refineria [[Lago Oil &amp; Transport Company|Lago]]. Ku kuater aña su mama i un ruman ta fayesé den un aksidente di tráfiko, despues di kual e ku su otro ruman a wòrdu mandá bek Kòrsou i alohá serka varios miembro di famia. Frank Martinus Arion a lanta den bario di [[Otrobanda]]. Fo'i skol básiko su talento pa skirbimentu a keda manifesta; den su último aña na skol básiko e ta gana e Premio Neerlandia pa e mihor ensayo na hulandes.  Frank was een heel goede leerling. Hij mocht op de lagere school een aantal klassen overslaan. Durante su tempu na skol e ta kuminsa usa e nòmber Frank Efraim Martinus pa motibu di e laso ku su tata tabatin ku e [[partido polítiko]] [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. E no tabata deseá di wòrdu asosiá ku e aktivismo polítiko di su tata; te añanan 50 e ta usa su fam original pa publikashon di su promé obranan. 

Na kabamentu di skol sekundario na 1955, Arion ta muda pa [[Hulanda]] unda e ta studia idioma i literatura hulandes na [[Universidat di Leiden]]. Durante su temporada na universidat ela lanta e komunidat studiantil &quot;Baranka Antilliana&quot;, kual tabata fungi komo refugio pa studiante prosedente di [[Antias Hulandes]], manera e mes. Tambe den e époka aki e tabata skirbi un seri di poema, kualnan a sali publika pa prome bes den e revista &quot;Antilliaanse Cahiers&quot; komo kolekshon titulá ''Stemmen uit Afrika''.

-----
Na zijn schooltijd verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal- en letterkunde ging studeren aan de Universiteit Leiden. Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die, net als hijzelf, afkomstig waren uit de Nederlandse Antillen. Ook schreef hij in deze jaren een reeks gedichten, die in 1957 voor het eerst als bundel onder de titel Stemmen uit Afrika werden gepubliceerd in het tijdschrift Antilliaanse Cahiers. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het mede door hem opgerichte tijdschrift Encuentro Antilliano. Ook las hij regelmatig voor in het programma van de Nederlandse buitenlandse radio. Kort voor het einde van zijn studie onderbrak hij deze en keerde voor enige tijd terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij onderzoek deed naar de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiamentu. Hij publiceerde de resultaten van dit onderzoek in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch verder te studeren en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij het Instituut voor Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam.[2] Onder invloed van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel, waarin hij aan de hand van vier mannen die domino spelen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen in die tijd. Via de personages in de roman heeft Arion kritiek op de rebellen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen.[3] De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs. Arion doneerde het prijzengeld van 1000 ƒ aan de strijd tegen het apartheidsbeleid in Zuid-Afrika. In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam, waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin.[4]

Vertaald met www.DeepL.com/Translator (gratis versie)

de.wiki: Na zijn afstuderen verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal en Nederlandse letterkunde begon te studeren aan de Universiteit van Leiden . Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die net als hij uit de Nederlandse Antillen kwamen . Hij schreef in deze jaren ook een reeks gedichten, die in 1957 als bundel verscheen onder de titel Stemmen uit Afrika in het tijdschrift Antilliaanse Cahierswerden voor het eerst gepubliceerd. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het dagblad Encuentro Antilliano , waarvan hij medeoprichter was . Ook gaf hij regelmatig lezingen in het Nederlands buitenlands radioprogramma . Kort voor het einde van zijn studie brak hij het af en keerde voor een tijdje terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij zich bezighield met de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiaments. De resultaten van dit onderzoek publiceerde hij in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch zijn studie voort te zetten en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij de afdeling Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam . [2] Onder de indruk van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao, begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel , waarin hij aan de hand van het voorbeeld van vier dominospelende mannen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen op die tijd. Via de personages in de roman uit zich Arion kritisch over de opstandelingen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen. [3]De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en CW van der Hoogtprijs . Arion doneerde het prijzengeld van ƒ 1000 om de apartheid in Zuid-Afrika te helpen bestrijden . In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam , waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap van de stad. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin (in het Engels: &quot;Farewell to the Queen&quot;). [4]

In 1975 ging Arion naar Zuid-Amerika, waar hij een aanstelling als docent aanvaardde aan een instituut voor de opleiding van leraren in de Nederlandse kolonie Suriname , die net onafhankelijk werd. Hier trouwde hij ook met zijn vrouw Trudi Guda, met wie hij twee kinderen zou verwekken. In 1980, na de machtsovername van Desi Bouterse , verliet het gezin Suriname en keerde terug naar Arion's thuisland Curaçao. Daar werkte hij aan de standaardisatie van het Papiaments en begon hij opnieuw onderzoek te doen naar de oorsprong ervan. Hij was vooral geïnteresseerd in de overeenkomsten tussen het Papiaments en de varianten van het Kaapverdiaans Creools, die worden gesproken op de eilanden voor de westkust van Afrika. Ook voerde hij campagne voor de invoering van het Papiaments als basisschooltaal op Curaçao, waardoor hij soms in conflict kwam met de lokale autoriteiten. In dit kader schonk hij in 1987 de particuliere basisschool Skol Humanistiko Erasmo , waar lessen werden gegeven in Papiaments. [5] Gedurende deze tijd begon Arion meer politiek betrokken te raken, wat culmineerde in de oprichting van zijn eigen partij, de Kambio Radical (&quot;Radical Reversal&quot;, kortweg KARA) in 1988. KARA kreeg echter nooit genoeg stemmen om een ​​zetel in het parlement van het eiland te winnen. [6]

In 1996 promoveerde Arion aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn proefschrift was getiteld De kus van een slaaf. Papiaments West-Afrikaanse connecties en de oorsprong van het Papiaments en andere talen verkend. Hij bracht onder meer de stelling naar voren dat het Papiaments sterker dan voorheen bekend was beïnvloed door de geheime taal Guene, die door de plantageslaven van Curaçao werd gebruikt. Daarnaast heeft het Guene ook andere Caribische talen beïnvloed en zelfs de Engelse en Nederlandse taal. [7]

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doktoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (kontiniendo: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid'')
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Mira tambe ==
* [[Gueni]]

{{Commonscat|Frank Martinus Arion}}
{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=de|oldid =191263500|titulo=Frank Martinus Arion}}
{{References}}
;Lista di fuente
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3, pág. 405–410.
* Wim Rutgers: ''Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba'', Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, pág.  272.
* B. Jos de Roo: ''Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958'', Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam (2014), ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. Den: ''A History of Literature in the Caribbean''. Tomo 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia (2001), ISBN 90-272-3448-5, pág. 362.
* ''Schrijver Frank Martinus Arion overleden''. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* ''Writer Frank Martinus Arion Passed Away'', Curacaochronicle.com (28 di sèptèmber 2015}}&lt;/ref&gt;
* ''Frank Martinus Arion geeft lintje terug'', Trouw.nl. (16 di desèmber 2008)
}}

{{DEFAULTSORT:Arion, Frank Martinus}}
[[:Category:Ganador premio Cola Debrot]]
[[:Category:Hende]]
[[:Category:Kòrsou]]

== Referensia ==
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 407–408.
* Wim Rutgers: Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba. 1. Auflage. Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, S. 272.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 408–409.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 410.
* B. Jos de Roo: Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958. Hrsg.: Universiteit van Amsterdam. 1. Auflage. Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam 2014, ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. In: A History of Literature in the Caribbean. Band 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia 2001, ISBN 90-272-3448-5, S. 362.
* Schrijver Frank Martinus Arion overleden. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* Frank Martinus Arion geeft lintje terug. In: trouw.nl. 16. Dezember 2008, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).

== Weblinks ==
{{Commonscat}}

[[:Category:Korsou]]
[[:Category:Eskritor]]
[[:Category:Hende]]


Kort na de geboorte verhuisde het gezin naar Aruba, waar de vader een baan had aanvaard bij een plaatselijke oliemaatschappij. Toen hij vier jaar oud was, stierven Arions moeder en jongere broer bij een ongeval, waarna Frank en zijn zus werden teruggestuurd naar Curaçao, waar ze onderdak vonden bij verschillende familieleden. Zijn schrijftalent bleek al toen hij op de lagere school zat; in het laatste jaar van de basisschool won hij de Neerlandiaprijs voor het beste essay in het Nederlands. Tijdens zijn schooltijd begon hij de naam Frank Efraim Martinus voor zichzelf te gebruiken. De achtergrond was de politieke betrokkenheid van zijn vader bij de Nationale VolkspartijCuraçao, waardoor de naam &quot;Arion&quot; bekend werd bij veel bewoners van het eiland. Frank wilde echter niet geassocieerd worden met het politieke activisme van zijn vader; pas in de jaren vijftig gebruikte hij zijn oorspronkelijke achternaam weer voor de publicatie van zijn eerste werken. [1]


'''Frank Martinus Arion''', seudónimo de '''Frank Efraim Martinus''' ([[Curazao]], [[17 de diciembre]] de [[1936]]-[[28 de septiembre]] de [[2015]])&lt;ref name=fallece&gt;{{cita noticia|título=Writer Frank Martinus Arion Passed Away|url=http://curacaochronicle.com/local/writer-frank-martinus-arion-passed-away/|fechaacceso=29 de septiembre de 2015|obra=curacao chronicle|fecha=28 de septiembre de 2015|idioma=inglés}}&lt;/ref&gt; fue un escritor antillano.
En 1955 se trasladó a los [[Países Bajos]] para estudiar letras neerlandesas en la Universidad de Leiden. En 1981 volvió a instalarse en su ciudad natal, tras residir unos años en [[Paramaribo]] ([[Surinam]]). Fue un fuerte promotor del [[papiamento]].

Hij werkte in Nederland , Suriname en de Nederlandse Antillen en schreef in het Nederlands en Papiaments .

De roman Dubbelspel  (nl) (1973) is zijn eerste boek en zijn grootste publiekssucces. 

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' (Changa)&lt;ref&gt;[http://www.diegopuls.com.ar/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=112&amp;Itemid=39&amp;lang=es Doble juego, fragmento traducido al español (inédito)]; visitado el 21 de febrero de 2012&lt;/ref&gt; 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doctoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (contiene: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid''
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Referencias==
{{listaref}}

== Link eksterno ==
*{{Enlace roto|1=[http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 página web sobre Arion del Fondo de las Letras Neerlandesas (en inglés)] |2=http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 |bot=InternetArchiveBot }}


-------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Abraham Daniel Jesurun''' (n. [[20 di aprel]] 1839 na [[Korsou]] - f. [[20 di mart]] [[1918]] na [[Korsou]]) tabata un ....... [[Kòrsou]].

== Biografia ==
Jesurun a nase na aña 1939 na Willemstad.

* Kasa ku Rachel David Capriles na 1880.
* Na 1905 elegi Presidente di KVK Korsou. van 1884 tot 1919

In het grote boek over de History of the Jews of the Netherlands Antilles (1970) wordt Abraham Daniel Jesurun (1839-1918) ‘Curaçao’s then most cultured man’ genoemd, die verschillende talen in woord en geschrift beheerste. Hij wordt bijvoorbeeld een ‘specialist in Papiamento’ genoemd (Emmanuel &amp; Emmanuel 1970, 1: 411, 454). Jesurun blijkt een belangrijk man geweest te zijn op Curaçao. Zo was hij secretaris-directeur van de Aruba Phosphaat Maatschappij, vele jaren voorzitter van de Kamer van Koophandel en Nijverheid en directeur van de Curaçaosche Bank. Ook is hij lid van de Koloniale Raad geweest en bestuurslid van het Geschied-, Taal-, Land- en Volkenkundig Genootschap te Willemstad.
Voor al die activiteiten is hij onderscheiden: hij werd eerst ridder in de orde van OranjeNassau (1908), later officier (1913). In de serie ‘beroemde personen’ werd er in 1998 een postzegel met zijn beeltenis erop uitgebracht. &lt;ref&gt; ''Jan Noordergraaf'', [https://www.ivdnt.org/images/stories/onderzoek_en_onderwijs/publicaties/trefwoord/Papiaments_def.pdf  Lexicografie op Curacao: Abraham Jesurun en zijn woordenlijst van het Papiaments (1898)]&lt;/ref&gt;

{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=it|oldid =129014577|titulo=Emilio Teza}}
{{References}}
}}

[[:Category:Linguistica]]

--------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}


{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =62275387|titulo=Dialect}}
{{References}}
}}

[[:Category:Idioma]]


-------
{{Variante|a}}
[{Databox}}
'''Pidgin''' ta e idioma


----------------
{{Databox}}
E '''álfabèt latin''' ta un [[álfabèt|skritura alfabétiko]] foi kual den kurso di [[siglo]]nan a desaroyá un kantidat di álfabèt pa uso den kasi tur idioma skirbi den hemisferio oksidental, prinsipalmente na Nort i Sur Amerika, kasi henter [[Oropa]], Afrika supsahara i un kantidat di pais asiatiko na Oustralasia i Asia Sentral. E skritura latin tin e kantidat di usuario mas grandi na mundu.

E skritura latin e ta forma e base di e [[Alfabèt Fonétiko Internashonal]] (IPA), i e 26 lèter mas komun ta e lèternan di e [[ISO basic Latin alphabet]].

E ta un álfabèt bikamaral di trinta lèter, kreá fin di siglo nuebe den imperio búlgaro (e aktual [[Nort Macedonia]]), pa e disípulonan di pader Cyrille òf posiblemente Clément d'Ohrid (e promé obispo di e iglesia ortodokso di [[Bulgaria]]) i ta basá riba e álfabèt [[Gresia|griego]] i glagolítiko. Ainda na komienso di siglo 21 ta usa e [[álfabèt siríliko]] den un kantidat di [[idioma slaviko]], entre otro búlgaro, masedoniano, [[idioma montenegrino|montenegrino]], servio, ukraniano, ruso i bieloruso. Bou influensia [[Rusia|ruso]] e ta komun tambe den hopi idioma ku no ta idioma slaviko manera [[kazachs]], [[idioma kirguis|kirguis]], [[tatar]] (idioma [[Turkia|turko]]), [[tajikistano]], [[idioma mongoles|mongoles]] inkluso hopi otro idioma chikitu. Te [[1859]] e tabata e skritura di e [[idioma rumano]] i den e antiguo [[Moldavia]] tabata skirbi e [[idioma moldaviano]] (un [[dialecto|dialekto]] rumano) ku un álfabèt siríliko.

* Het Latijns schrift[1] is een alfabetisch schrift waarvoor in de loop der eeuwen een aantal alfabetten zijn ontwikkeld voor gebruik in vrijwel alle westerse geschreven talen, voornamelijk Noord- en Zuid-Amerika, bijna heel Europa, Sub-Saharaans Afrika en een aantal Aziatische landen in vooral Australazië en Centraal-Azië. Het Latijns schrift heeft het grootste aantal gebruikers ter wereld.[2]

* '''Latin script''', also known as '''Roman script''', is a set of graphic signs ([[Writing system#General properties|script]]) based on the letters of the [[classical Latin alphabet]]. This is derived from {{cns|a form of the [[Cumae alphabet|Cumaean Greek]] version of|date=September 2021}} the [[Greek alphabet]] used by the [[Etruscan civilization|Etruscans]]. Several [[Latin-script alphabet]]s exist, which differ in graphemes, collation and phonetic values from the [[classical Latin alphabet]].

The Latin script is the basis of the [[International Phonetic Alphabet]], and the 26 most widespread letters are the letters contained in the [[ISO basic Latin alphabet]].

Latin script is the basis for the largest number of alphabets of any [[writing system]]{{sfn|Haarmann|2004|p=96}} and is the
[[List of writing systems by adoption|most widely adopted]] writing system in the world (commonly used by about 70 percent of the world's population). Latin script is used as the standard method of writing in most Western, Central, as well as in some Eastern European languages, as well as in many languages in other parts of the world.

-----------------</text>
      <sha1>le4h7dqx1mgkg7t80o50xxglmwzsw1l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162641</id>
      <parentid>162640</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T20:08:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <origin>162641</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="67558" sha1="mv5h9k9ttvkvr6skzqs65n0cyy5mq7y" xml:space="preserve">* [https://www.ea.aw/pages/wp-content/uploads/2019/09/Literatura-na-papiamento-havo.pdf Literatura na papiamento]
nieuw: [[gramatika]] - [[frase]] - [[sílaba]] - [[semántika]] - [[suheto]] - [[supstantivo]] - [[athetivo]] - [[verbo]] - [[vokal]] - [[konsonante]] - [[sufiho]] - [[atverbio]] - [[koma]] - [[pronòmber]]
-------------------------
sufiho elemento di nifikashon ku ta pega tras di un
palabra: landa-mentu
-----
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Prefiho''' ([[ingles]]: ''prefix''; [[hulandes]]: ''voorvoegsel'') ta un afiho cu ta wordo poni dilanti di un [[palabra]], e palabra base, pa cambia su nificacion of pa forma un palabra nobo.

Contrario na e prefiho ta e [[sufiho]], unda e afiho ta wordo poni despues di e palabra base ('''re'''pensa verso pensa'''tivo'''). Den [[linguistica]], un palabra base mas un prefiho òf sufiho huntu ta forma un palabra componi of deriva.

Prefihonan ta importante den formacion di palabra y den analisis di e structura morfologico di un idioma. Nan ta yuda pa crea palabra deriva y pa expresa idea manera negacion, repeticion, tempo, of grado.

== Uzo di prefiho ==
Un prefiho ta uni na un palabra base pa agrega un toke di nificacion. Den [[Papiamentu|Papiamento]], e prefiho ta generalmente deriva di idioma [[Latin]] of [[Griego]], pero tambe por tuma forma adapta segun uzo local.

=== Ehempel ===
* re-  → ta indica repeticion: '''re'''baha (baha di nobo); '''re'''organisa (organisa di nobo)
* in-  → ta indica negacion: '''in'''útil (no útil); '''in'''necesario (no ta necesario)
* des- → ta indica negacion of reverso: '''des'''arma (kita arma); '''des'''embarca (kita e barco/avion)
* pre- → ta indica anterioridad: '''pre'''para (haci cla prome); '''pre'''fabrica (traha cla prome)

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Yule, George (2016). ''The Study of Language''. Cambridge University Press (di 6 edicion).
* Crystal, David (2008). ''A Dictionary of Linguistics and Phonetics''. Blackwell Publishing (di 6 edicion).

[[Kategoria:Linguistica]]
Un '''prefiho''' ta un afiho ku ta wòrdu poné promé ku e palabra base. E palabra ‘prefiho’ ta konektá etimologikamente via e palabra latin praefixum ku figere, fixum, ‘pega’, i prae-, ‘na e parti dilanti’, ‘dilanti’. E prefiho semper ta un morfema mará (parti di palabra dependiente). Esaki ta nifiká ku, kontrali na un klítiko, e no ta aparesé komo un palabra separá. E kontraparti di e prefiho[1] ta e sufiho (sufiho), ku ta wòrdu poné despues di e palabra base. Den lingwístika, un palabra base mas un prefiho òf sufiho huntu ta forma un palabra komponé òf derivado.

E fenómeno lingwístiko den kua un palabra independiente ta wòrdu presedí pa un prefiho, prefigering, ta un opheto di estudio denter di morfologia.

Prefihonan ta aparesé den kasi tur idioma di mundu, ku eksepshon di e idiomanan isolá. Ehèmpel di prefiho hulandes ta her- manera den ripití, kòrda, rekonosé; i ver- manera den kambio, peresé, eror, wak ariba, bira. Otro formashonnan ta kontribushon, pèrmit, kláusula subordiná, pasashi, portaslag, inkompetensia, inhustisia, asignashon, almasenamentu, resepshon, kurso, akseso, pèrmit, adishon. Den hopi kaso, e prefiho hulandes ta derivá for di un preposishon òf un adverbio kòrtiku.
Pre- (voor-) ta un prefiho latino (prae-), ku ta aparesé den palabranan di fiansa latino manera prefiho, prehistorie, prematuur, presidente, preventivo. Ademas, pre- a bira produktivo komo un morfema di fiansa na hulandes mes den konseptonan manera preadvies, prefabricage, premetro, prepensioen.

Tantu prefiho komo sufiho ta aparesé den mayoria di idioma natural, pero sufiho ta aparesé mas frekuente ku prefiho. Tin hopi idioma den kua ta usa prinsipalmente sufiho i kasi no tin prefiho. Mas raro ainda, sinembargo, ta disfiho, konfiho, transfiho, infiho, suprafiho i simulfiho.

----------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
Den [[fonétika|fonetica]], '''consonante''' (na [[Ingles]]: ''consonant''; na [[Hulandes]]: ''medeklinker'') ta un [[zonido]] di bos, forma pa un coriente di aire cu ta topa cu un of otro obstaculo, sea parcial of total, den e tracto vocal (boca y garganta). E ta un di e dos tipo principal di zonidonan di bos, e otro ta e [[vocal]]. Contrario na un [[vocal]], un consonante ta rekeri un tipo di tapamento, estorbo, of contacto den boka, como na nivel di e labionan, e lenga, of e dente, pa forma zonido.

E palabra “consonante” ta bini di [[Latin]] ''consonans'', cu ta nifica “zonido cu ta zona hunto” (''con'' = hunto, ''sonare'' = zona). Tradicionalmente, consonantenan ta wordo considera zonido cu no por existi sin un vocal acerca.

== Aplicacion ==
=== Papiamento ===
Den e idioma [[Papiamentu|Papiamento]], por haña varios consonante den uso diario. E cantidad di consonante por varia segun e dialecto, pero generalmente e siguiente letternan ta representa consonante den e alfabet:

'''B, C, D, F, G, H, J, K, L, M, N, P, R, S, T, V, W, Y, Z'''

E letter '''Q''' casi no ta wordo uza; generalmente e ta wordo substitui/suplantá pa 'K'. E letter '''X''' ta usa solamente den palabra stranhero.

Tur palabra den Papiamento ta contene un of mas consonante, cu ta forma [[silaba]]nan hunto cu e vocalnan.

{| class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;65%&quot;
! colspan=2 | Vocal || Balor na Papiamento&lt;br&gt; {{ABW|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel || Balor na Papiamentu&lt;br&gt; {{CUW|bandera}}/{{BON|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel 
|-
| colspan=2 | b || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ala, ca'''b'''a || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ibu, fa'''b'''or 
|-
| rowspan=2 | c || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}} || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || mere'''c'''e, ha'''c'''i || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || '''C'''ecilia 
|-
| elsewhere || {{IPA|/k/}} || '''c'''aminda, '''c'''la || style=&quot;text-align:center&quot; | /k/ || '''C'''aracas  
|-
| colspan=2 | ch{{ref|dig|b}} || {{IPA|/tʃ/}} || '''ch'''ikito  || style=&quot;text-align:center&quot; | /tʃ/ || '''ch'''api 
|-
| colspan=2 | d || style=&quot;text-align:center&quot; | /d/ || '''d'''ocumento, '''d'''al || style=&quot;text-align:center&quot; |/d/ || '''d'''uru, '''d'''ede 
|-
| colspan=2 | dj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/dʒ/}} || '''dj'''aca || style=&quot;text-align:center&quot; | /dʒ/ || '''dj'''ente ||
|-
| colspan=2 | f || style=&quot;text-align:center&quot; | /f/ || '''f'''ama || {{IPA|/f/}} || '''f'''òrki ||
|-
| rowspan=2 | g || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}}, final || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || '''g'''esto, ma'''g''' || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || mar'''g'''en, brù'''g''' ||
|-
| before unstressed {{angbr|e}}, elsewhere || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''arganta, san'''g'''er || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''osa, man'''g'''el ||
|-
| colspan=2 | h || {{IPA|/h/}} || '''h'''asta, '''h'''abilidad || {{IPA|/h/}} || '''h'''ari, '''h'''eru ||
|-
| colspan=2 | j{{ref|loan|a}} || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''j'''ong, '''j'''as&lt;br&gt;'''J'''uan || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''J'''an Thiel&lt;br&gt;'''J'''ulia || Some places still maintain their old spelling, e.g. Salinja. Here the {{angbr|nj}} is pronounced {{IPA|/ɲ/}}.
|-
| colspan=2 | k || {{IPA|/k/}} || '''k'''ishiki, '''k'''ere || {{IPA|/k/}} || '''k'''enta, se'''k'''reto ||
|-
| colspan=2 | l || {{IPA|/l/}} || '''l'''ista, '''l'''aba || {{IPA|/l/}} || '''l'''esa, k'''l'''a ||
|-
| colspan=2 | m || {{IPA|/m/}} || '''m'''ucha, pre'''m'''io || {{IPA|/m/}} || '''m'''an, la'''m'''pi || 
|-
| rowspan=2 | n || before {{angbr|co}}, {{angbr|cu}}, {{angbr|g}}, {{angbr|k}},&lt;br&gt;final except after stressed vowel || {{IPA|/ŋ/}} || ma'''n'''go, pa'''n''' || {{IPA|/ŋ/}} || a'''n'''ker, bo'''n''' || In Papiamento, {{angbr|c}} followed by {{angbr|o}} or {{angbr|u}} would be pronounced as a {{IPA|/k/}} (see below), thus having the same effect on the {{angbr|n}} as {{angbr|k}} would.
|-
| elsewhere || {{IPA|/n/}} || '''n'''atural, te'''n'''e, algu'''n''' || {{IPA|/n/}} || '''n'''echi, he'''n'''de, tempra'''n''' ||
|-
| colspan=2 | ñ || {{IPA|/ɲ/}} || a'''ñ'''a, so'''ñ'''o || {{IPA|/ɲ/}} || ba'''ñ'''a, '''ñ'''apa || 
|-
| colspan=2 | p || {{IPA|/p/}} || '''p'''ipa, ado'''p'''ta || {{IPA|/p/}} || '''p'''alu, sa'''p'''u ||
|-
| colspan=2 | q{{ref|loan|a}} || {{IPA|/k/}} || '''q'''uesillo || {{IPA|/k/}} || '''Q'''uebec ||
|-
| colspan=2 | r || {{IPA|/r/}} || te'''r'''a, '''r'''osa || {{IPA|/r/}} || ba'''r'''ba, pode'''r''' ||
|-
| colspan=2 | s || {{IPA|/s/}} || '''s'''aya, '''s'''ucu || {{IPA|/s/}} || kru'''s''', pa'''s'''a || In Papiamento, the {{angbr|s}} has a {{IPA|/ʃ/}} sound in words ending in -sion. In Papiamentu, it is written as -shon.
|-
| colspan=2 | sc || {{IPA|/s/}} || adole'''sc'''ente, pi'''sc'''ina || || ||
|-
| colspan=2 | sh{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''imis || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''ete ||
|-
| colspan=2 | t || {{IPA|/t/}} || '''t'''in, '''t'''ata || {{IPA|/t/}} || '''t'''rapi, ri'''t'''mo ||
|-
| colspan=2 | v || {{IPA|/b/}}&lt;br&gt;{{IPA|/v/}} || '''v'''iuda&lt;br&gt;di'''v'''orcio || {{IPA|/v/}} || '''v'''erbo, '''v'''itamina ||
|-
| colspan=2 | w || {{IPA|/w/}} || '''w'''ega || {{IPA|/w/}} || '''w'''owo ||
|-
| colspan=2 | x{{ref|loan|a}} || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} || e'''x'''amen, cone'''x'''ion, refle'''x'''ion  || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} ||  ||
|-
| colspan=2 | y || {{IPA|/j/}} || '''y'''ama, ha'''y'''a || {{IPA|/j/}} || '''y'''uda, ka'''y'''ente ||
|-
| colspan=2 | z || {{IPA|/z/}} || '''z'''ona || {{IPA|/z/}} || '''z'''eta || In Papiamento, the {{angbr|z}} has a {{IPA|/s/}} sound in words ending in -eza, -anza or with a {{angbr|z}}. In Papiamentu, they are written as -esa and -ansa.
|-
| colspan=2 | zj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''eito || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''ar ||

| colspan=2 | ù || || || style=&quot;text-align:center&quot; |/ʏ/ || b'''ù'''s, y'''ù'''frou 
|-
| colspan=2 | ü || || ||style=&quot;text-align:center&quot; | /y/ || h'''ü'''r 
|-
|}

== List di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (7th ed.). Cengage Learning.
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]
----------------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Sustantivo''' (na [[Ingles]]: ''noun''; na [[Hulandes]]: ''zelfstandig naamwoord'') ta un tipo di [[palabra]] den gramatica cu ta sirbi pa nombra hende, luga, cos, idea, of otro ser, sea concreto of abstracto. E palabra “sustantivo” mes ta bini di [[Latin]] substantia, ku ta nifiká “substancia” of “loke ta di esencia”.

== Rol den frase ==
Den un frase, un sustantivo ta generalmente e sujeto of e objeto di un verbo. E ta e elemento ku e verbo ta referí na dje, i regularmente ta precedí of sigui pa un [[artikulo]] (manera “un”, “e”, “esey”) of un [[adhetivo]].

== Clase di sustantivo ==
Sustantivonan por wordo dividí den varios kategoria:

'''Sustantivo komun''': nombra hende, kos of lugá den manera general, por ehèmpel: mùsiko, buki, isla.

'''Sustantivo propio''': nombra spesífiko pa hende, lugá of entidad, i ta skibí ku mayuscula, manera: Maria, Aruba, Google.

'''Sustantivo konkretu''': nombra kos ku por wordo mira of tuma, manera: mesa, silla, barco.

'''Sustantivo abstrakto''': ta referí na idea, sentimiento of estado, manera: amistat, libertat, konsenshi.

== Género y número ==
Tur sustantivo den Papiamento tin un [[género gramatikal]]: ta òf masculino òf femenino. E género ta influenshá e forma di artikulo y adhetivo ku ta akompañ'é (por ehèmpel: e homber vs e muher).

Tambe, sustantivonan por ta den forma [[singular]] (un solo) of [[plural]] (más ku un), manera: buki / bukinan, muchanan / mucha.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Real Academia Española (2021). ''Gramática esencial de la lengua española''. Espasa.
* Trupia, Sandro (1995). ''Linguistica generale e grammatica''. Zanichelli.

[[Kategoria:Gramatika]]
[[Kategoria:Linguistica]]

----------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Silaba''' (na inglés: ''syllable''; na hulandés: ''lettergreep'') ta un unidat ritmiko di zonido den un palabra. Un silaba ta normalment forma pa un [[vocal]] solo of un kombinashon di [[konsonante|konsonantenan]] y vocal, cu ta pronuncia manera un solo pulso di bos.

Buki di oro: sílaba ta e porshon mínimo di un palabra ku ta kontené un vokal: ka-bri-tu (3 sílaba); di-a (2 sílaba)

== Estructura di silaba ==
Un silaba por konsistí di tres parti prinsipal:

'''Onset''': e konsonante of konsonantenan na komienso (optativo)

'''Nukleo''': e vocal prinsipal di e silaba (obligatorio)

'''Koda''': e konsonante of konsonantenan despues di e vocal (optativo)

Por ehempel, den e palabra &quot;boka&quot;, nos tin dos silaba: bo-ka.
— Bo: onset = &quot;b&quot;, nukleo = &quot;o&quot;, koda = nèchi
— Ka: onset = &quot;k&quot;, nukleo = &quot;a&quot;, sin koda

== Silabashon den Papiamento ==
Den idioma [[Papiamentu|Papiamento]], e forma di e silabanan ta fundamental pa duna ritmo y entonashon na palabra. E regla pa separa silaba ta importante pa pronunciashon, poesia y ortografia.

Por ehempel:

kasita → ka-si-ta

bonita → bo-ni-ta

trahadón → tra-ha-dón

== Importansia linguístiko ==
E analisis di silaba ta un aspekto esensial den [[fonologia]], ortografia, y e forma di rima den poesia. E struktura di silaba por varia segun idioma, pero tur idioma tin algun forma di silaba den su sistema linguístiko.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.  
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.  
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (di 7 edicion). Cengage Learning.  
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]

--------
{{Databox}}
'''Kontakto di idioma''' 

en.wiki:Contacto di idioma ta sosodé ora ku papiadónan di dos òf mas idioma òf variedat ta interkambiá ku i influensiá otro. E estudio di kontakto di idioma ta wòrdu yamá lingwístika di kontakto. Kontakto di idioma por sosodé na fronteranan di idioma,[1] entre idiomanan di adstrato, òf komo resultado di migrashon, ku un idioma intrusivo ku ta fungi komo sea un superstrato òf un substrato.

Ora ku papiadónan di diferente idioma ta interkambiá estrechamente, ta tipiko pa nan idiomanan influensiá otro. Kontakto intensivo di idioma por resultá den konvergensia òf releksifikashon di idioma. Den algun kaso un idioma di kontakto nobo por wòrdu kreá komo resultado di e influensia, manera un idioma pidgin, krioyo òf miksto. Den hopi otro kaso, kontakto entre hablantenan ta sosodé ku efektonan duradero na eskala mas chikí riba e idioma; esakinan por inkluí e prestamo di palabranan di prestamo, kalku, òf otro tipo di material lingwístiko.

Multilingwismo tabata komun durante gran parti di historia humano, i awendia mayoria hende na mundu ta multilingual.[2] Hablantenan multilingual por partisipá den kambio di kódigo, e uso di vários idioma den un solo kombersashon.

Métodonan for di sosiolingwístika[3] (e estudio di uso di idioma den sosiedat), for di lingwístika di korpus i for di lingwístika formal ta wòrdu usá den e estudio di kontakto di idioma.

----------
[https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20250524.pdf Celebra ta de vez en cuando, trabao ta continuo], Bon Dia Aruba, Rubrica Asina bon Nos Papiamento ta? (24 di mei 2025)

Como medio di comunicacion nos posicion ta diferente, ya cu nos ta para meymey di e desaroyo di nos idioma a base diario. Esey ta duna un obligacion extra, pasobra loke nos ta publica ta pasa bao wowo di miles di lector diariamente. Mihor nos percura anto pa skirbi di tal forma cu nos ta respeta loke tin, pero di otro banda ta mira lo valioso di e entrada continuo di palabra nobo den nos idioma y usa nan di forma apropia.Den e casi cuatro aña di existencia di e column aki, nos a toca un sinfin di tema, semper di forma critico, sin ofende ningun hende.
Na ocasion di e promer aniversario, na augustus 2022, nos a publica un lista di e topiconan cu nos ta trata den e aña ey, di forma critico. Esakinan ta duna un bon impresion di e amplitud di e temanan y a la vez ta mustra cu ainda tur ta relevante.
Un resumen:
* Aki, akinan, akinanan... tocante uso innecesario y excesivo di ‘nan’ 
* Uso innecesario y excesivo di ‘wordo’ o ‘ser’ 
* Paso o pasobra? Papia y skirbi ta dos cos diferente
* Atende cu... o atende? Atende un asunto cu un persona; no atende cu un
asunto 
* ‘Encuanto di’ y ‘tocante di’, tambe ‘durante di’: uso
incorecto y innecesario di e palabra ‘di’ Contra? O Contra
di...?
* Uso corecto di ‘na’ den diferente contexto; ki ora ‘den’ y ki ora ‘na’? 
* Palabra modifica incorectamente: ‘nombracion’, ‘comportacion’, ‘cargacion’ (nombramento; comportamento; cargamento) 
* Parha o pahra...? Un palabra modifica recientemente 
* Tabatin o tabata tin...? Kico ta corecto? 
* Gobernado o Gobernador... Ta usa e ‘r’ si of no?
* Diferencia entre idioma papia y skirbi
* Agradable o agradabel...? Tocante origen Portugues/Spaño di
e variantenan Directiva o ‘Hunta di Directiva’ Con pa adopta
termino corectamente 
* Ki ora un palabra ta bira ‘Papiamento’...? 
* E proceso di adopcion y adaptacion Reforza, enforsa, reenforsa...? Palabra adopta di diferente fuente, reemplazando
palabra existente caba “Esey no tin di haber cu…?” Corecto,
of no? Origen di e expresion Compromiso, compromis, compromise...? Mesun palabra, adopta di diferente banda 
* Di dje, den dje, di unda e ‘dje’ ta bin...? 
* Doble negacion: ki ora si y ki ora no? 
* Uso di distincion di genero masculino/femenino
* Ortografia uniforme un reto...? Variedad di ortografia cu medionan ta haya di tur banda 
* Terminonan opuesto: ‘progresivo’ o ‘progresista’; ‘conservativo’ o ‘conservador’? 
* Entre ‘advertencia’ y ‘advertentie’; uso corecto of no? Curasha o encurasha...?
Reforza o reenforza...? Uso corecto of no?Pret of leuk...?
Eigenlijk of...? Influencia di Hulandes den Papiamento Pa of
Pa...? Para o por...? Voor of door...? Origen di nos ‘pa’
* E la bay o el a bay? Kico ta corecto? 
* Tocante eror gramatical cu casi no ta ripara... ‘Loke ta’ o ‘loke cu ta’?
* Paris o Parijs? Londen, London o Londres? Variedad den nomber geografico...Nacionnan Uni o United Nations; IMF o FMI...? Cual idioma tin preferencia...? 
* Entre desaroyo liber y formalisacion di idioma: ki rumbo pa tuma? Papiamento manera papia..., o skirbi? 
* Tocante uso di ‘es’, ‘esnan’, ‘esunnan’...‘Cune’ o ‘cu nan’:
* Tocante erornan cu no ta detecta facilmente...Papiamento ta rico na diferente tipo di vocal; a traves di influencia diverso
* Algo mas di nos herencia Portugues; un exploracion den nos vocabulario.

Nota: si bo ta desea pa nos trata un tema specifico atrobe, o mas amplio, laga nos sa via reaccion riba Facebook, o un mail na bondia.aruba@gmail.com

---------------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Educacion Profesional Intermedio''' (EPI) ta enseñansa riba nivel MBO (''Middelbaar Beroepsonderwijs'') na [[Aruba]]. E ta encera ...
Colegio EPI ta e unico instituto di enseñansa riba nivel MBO na Aruba., situa den Venusstraat 3 na Oranjestad??


== Colegio EPI == 
A funda Colegio EPI riba prome di augustus 1997. Ta ofrece educacion na nivel 3, 4 y 5 consistiendo di e unidadnan; Salubridad &amp; Servicio, Economia, Hospitalidad y Turismo y Ciencia &amp; Tecnologia.&lt;ref&gt;[https://24ora.com/na-colegio-epi-partido-futuro-a-gana-eleccion-cu-nuebe-asiento/ Na Colegio EPI partido FUTURO a gana eleccion cu nuebe asiento], 24ora.com (2 di december 2024 &lt;/ref&gt;

Na aña 2022 Colegio EPI a introduci ocho estudio nobo. Na tur por scoge entre 13 diferente estudio, manera: Allround medewerker Information Technology Systems and Devices, Expert Information Technology Systems and Devices, Elektrotechniek, Allround Assistant Business Services, Business Administration &amp; Control Specialist, Certified Cook, Associate of Applied Science in Culinary Arts, Zelfstanding Medewerker Travel &amp; Hospitality, Leidinggevende Travel &amp; Hospitality, Associate Of Science Degree in Hotel and Restaurant Management, Verpleegkundige, Verzorgende y Social Pedagogische Medewerker.

Colegio EPI ta conta cu mas di 2000 studiante y mas cu 74% di nan ta logra termina nan estudio cu exito.

[[:Category:Enseñansa]]
[[:Category:Aruba|Enseñansa]]
----------------------------
== Arte di Palabra ==
'''Arte di Palabra''' ta un competensia literario ku partisipashon di hoben di Aruba, Boneiru i Korsou. (zie nl.wiki) Meta di e evento ta pa promove amor pa cultura di idioma Papiamento y aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y e desaroyo di dominio di idioma.

== Historia ==
E evento di Arte di Palabra ta existi for di aña 2000 i a cuminsa na Korsou. Ange Jessurun, consulente di Papiamento e tempo ey, a krea e evento pa celebra e hecho cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y [[haiku]]. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.

Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.

== Publikashon ==
*Pòtpurí Arte di Palabra 2009, kolekshon di e miho obranan propio 2000-2008 
*Pòtpurí Arte di Palabra 2014, bundel van de beste eigen werken 2009-2013
*Pòtpurí Arte di Palabra 2019, bundel van de beste eigen werken 2014-2018&lt;ref&gt;{{citeer boek|url=https://data.swpportal.com/upload/books/files/pdf.php?hash=f612ef13d53ec151f70f21767b8546f4&amp;filename=potpuri-arte-di-palabra-2019_inkijkexemplaar.pdf|taal=pap|werk=Arte di Palabra|titel=Pòtpurí Arte di Palabra 2019|datum=|bezochtdatum=10 september 2019}}&lt;/ref&gt;

nl.wiki:Arte di Palabra ta un kompetensia den Papiamentu pa hóbennan den enseñansa sekundario na Aruba, Bonaire i Kòrsou.
Nacemento
For di aña skolar 1998-1999 &quot;Papiaments&quot; a bira un asignatura obligatorio den enseñansa sekundario na Kòrsou. E dato aki a duna e impulso pa e inicio di Arte di Palabra, cu na aña 2000 a tuma luga pa prome biaha na Curaçao. For di aña 2006 ta organisá kareda na Bonaire i for di aña 2009 tambe na Aruba.

Arte di Palabra ta tuma lugá tur aña i su meta ta pa desaroyá talento literario hóben i literatura pa mucha papiamentu dor di recitashon di poema i konta storia.

E kompetensia tin tres kategoria di presentashon: poesia, haiku i relato kòrtiku. Kada kategoria ta dividi den dos grupo: klasnan di skol 1-2 i klasnan di skol 3-6. Den klasnan 1 i 2 ta trata di poemas i storianan eksistente i den klasnan mas haltu ta trata di obranan original (propio). E evaluashon ta distinguí entre trabou propio i trabou eksistente. E finalistanan for di e rondonan di klasifikashon na Aruba, Bonaire i Kòrsou lo kompetí ku otro den e ronde final.[1] 1]

E final di Arte di Palabra ta pasa pa tur isla i ta dirigí dor di e Stichting Arte di Palabra ku sosten di Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch gebied. E final ta generalmente konektá ku e entrega di e premionan di Tapushi Literario na honor di e ikonanan kultural na Aruba, Bonaire i Kòrsou.

{{Appendix}}

NOTES
DIA 29 di juli 2021 a tuma lugar na Aruba, na Cas di Cultura, final di e competencia literario Arte di Palabra, cu participacion di hoben di Aruba, Boneiro y Corsou.&lt;ref&gt;https://www.awemainta.com/newspapers/AM210810/offline/download.pdf  Arte di Palabra un celebracion na, di y pa Papiamento di kita sombre], Awemainta, 10 ougustus 2021. Rekupera ougustus 2021&lt;/ref&gt;
Fundacion Lanta Papiamento (FLP) tabata presente y a keda encanta, un biaha mas.
Tabata un fiesta di berdad cu a pone enfoke riba Papiamento su rikesa y bunitesa cultural y riba e creatividad y dominio di idioma Papiamento di nos hobennan.
E anochi tabata cuadra exactamente cu e meta di e evento cultural aki: Promove amor pa cultura di nos idioma Papiamento. Enrikece nos idioma cu creatividad di nos hubentud.
Den sala tabata reina un entusiasmo y alegria y e hobennan a mustra aprecio pa cada un di e participantenan. Tur participante tabata haya un ovacion cu hasta pitamento cu
‘vuvuzela’. UNION t’e palabra cu ta caracterisa e evento aki, union cultural y social entre Aruba, Corsou y Boneiro.
Arte di Palabra den tur sentido di palabra ta un celebracion di Papiamento, e idioma unificado di e islanan aki.
Masha pabien n’e hobennan participante, na nan docentenan y n’e organisadornan!
===Historia cortico===
Arte di Palabra ta existi for di aña 2000. Señora Ange Jessurun kende tabata consulente di Papiamento e tempo ey, a cuminsa cu e evento aki na Corsou, pa celebra e hecho
cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y haiku. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.
Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch Gebied ta yuda den financiamento di biahe y estadia.
Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.
Y importante pa menciona, t’e publicacionnan cu Arte di Palabra a produci caba:
Pòtpurí Arte di Palabra 2009, cu e mihor obranan di 2000-2008: Pòtpurí Arte di Palabra 2014, cu e mihor obranan di 2009-2013: Pòtpurí Arte di Palabra 2019, cu e miho obranan di 2014-2018.
Por bisa cu e coleccionnan aki ta bon material literario pa cualkier lesado y bon material cu por uza den scol.

{{Appendix}}
Arte di Palabra ta aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y ta masha importante den desaroyo di dominio di idioma.

----------------
'''Modern Hebrew''' ({{lang-he|עברית חדשה}}, ''ʿivrít ḥadašá[h]'', {{IPA-he|ivˈʁit χadaˈʃa|}}, ''[[Literal translation|lit]].'' &quot;Modern Hebrew&quot; or &quot;New Hebrew&quot;), also known as '''Israeli Hebrew''' and generally referred to by speakers simply as '''Hebrew''' ({{lang|he|עברית|}} {{transliteration|he|Ivrit}}), is the form of the [[Hebrew language]] that was [[Revival of the Hebrew language|revived as a spoken language]] in the late 19th and 20th centuries, and the standard form of Hebrew spoken today. It is the official language of the [[State of Israel]]. Among [[Canaanite languages]], Modern Hebrew is the only one spoken today.&lt;ref&gt;{{cite book |author1=Huehnergard, John |url=https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |title=The Semitic Languages |author2=Pat-El, Na'ama |publisher=Routledge |year=2019 |isbn=9780429655388 |page=571 |access-date=2021-02-18 |archive-date=2023-07-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230701134731/https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
-----------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
[[File:Flag of the Governor of Curaçao.svg|thumb|300px|Bandera di Gobernador di Kòrsou]]
'''Gobernador di Korsou''' ta e representante di e monarka [[Hulanda|hulandes]] (hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]]) na [[Kòrsou]]. A instituí e posishon dia [[10 di òktober]] [[2010]] ku Korsou su status komo pais outónomo denter di [[Reino Hulandes]]. Riba nominashon di e mandatario hulandes pa relashonnan di Reino, e monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un término di seis aña; esaki por wòrdu prolonga te maximalmente 12 aña. 

E gobernador ta dispone di un sekretariado, e gabinete di gobernador, i ta wòrdu asesorá pa e Konseho di Konsulta, konsistiendo di minimo sinku miembro, apuntá pa e gobernador.


E '''Gobernador di Aruba''' ta e representante di e hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]] na [[Aruba]]; esaki ta conforme stipulacion den [[Constitucion di Aruba]] (''Staatsregeling van Aruba'').&lt;ref&gt;Articulo II.1 Staatsregeling van Aruba (AB 1987 nr. GT 1)&lt;/ref&gt; E posicion a keda institui desde prome di januari 1986 ora Aruba a haya su status como [[Status aparte di Aruba|pais autonomo dentro di Reino Hulandes]]. E monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un termino di seis aña; esaki por wordo prolonga te maximalmente 12 aña.

== Facultadnan di gobernador ==
Facultadnan di e Gobernador di Aruba ta subdividi den e facultadnan asigna na su persona mediante [[ley]] como organo di e Reino y como organo di e pais Aruba.


De gouverneur heeft twee taken: hij vertegenwoordigt en verdedigt de algemene belangen van het Rijk en is hoofd van de regering van Curaçao. Hij is tevens vertegenwoordiger op Curaçao van het staatshoofd van het Koninkrijk. Als hoofd van de landsregering is de gouverneur onschendbaar.&lt;ref&gt;Bij ambtsmisdrijven moet hij echter terechtstaan bij de [[Hoge Raad der Nederlanden]]. Bij overige misdrijven kan per Koninklijk Bevel of door de Tweede Kamer vervolging worden bevolen bij de bevoegde rechter in Den Haag.&lt;/ref&gt; De gouverneur oefent de uitvoerende macht uit met als verantwoordelijken de ministers, die verantwoording moeten afleggen aan de [[Staten van Curaçao]]. De gouverneur heeft geen politieke verantwoordelijkheden en maakt geen onderdeel uit van het kabinet. Tijdens de formatie speelt de gouverneur een rol bij het aanwijzen van de formateur. In 2012 leidde dit tot onrust, toen gouverneur Goedgedrag tegen de zin van de zittende (demissionaire) ministers, maar op verzoek van de meerderheid van de Staten, een formateur aanwees om een waarnemend kabinet te vormen.

De gouverneur wordt door het staatshoofd aangewezen voor een periode van zes jaar op voordracht van de bewindspersoon voor koninkrijksrelaties van het Koninkrijk (en tegelijk van het land Nederland). Deze periode kan worden verlengd tot maximaal één termijn. De gouverneur wordt bijgestaan door zijn secretariaat, het kabinet van de gouverneur, en wordt geadviseerd door de Raad van Advies, bestaande uit ten minste 5 leden, aangewezen door de gouverneur.

== Lista ==
Op 10 oktober 2010 werd Curaçao een land binnen het [[Koninkrijk der Nederlanden]]. Voor deze datum vertegenwoordigde de [[Lijst van gouverneurs van de Nederlandse Antillen (1954-2010)|gouverneur van de Nederlandse Antillen]] onder meer Curaçao.

E promé gobernador di Kòrsou tabata [[Frits Goedgedrag]], kende tambe tabata e último [[gobernador di Antia Hulandes (1954-2010)|gobernador di Antia Hulandes]] prome ku esaki a wordu disolbi dia [[10 di òktober]] [[2010]].&lt;ref&gt;RNW.nl - [https://web.archive.org/web/20110120003916/http://www.rnw.nl/caribiana/article/gouverneurs-voor-curacao-en-sint-maarten Gouverneurs voor Curaçao en Sint Maarten]&lt;/ref&gt; 

{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !! Nòmber !! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| 
| 2010 - 2012
| [[Frits Goedgedrag]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2012 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| (interino)
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| [[File:Lucille George-Wout-crop.jpg|95px]]
| 2013 - presente
| [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; 
| 4 di novèmber 2013
|}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! Van
! Tot
! Nomber
! Bijzonderheden
|-
| 10 oktober 2010 || novèmber 2012 || [[Frits Goedgedrag]] ||
|-
| november 2012 || novèmber 2013 || [[Adèle van der Pluijm-Vrede]] || interino
|-
| november 2013 || presente || [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; ||
|}

== Lista di gobernador interino ==
Bij koninklijk besluit kunnen een of meerdere waarnemend gouverneurs worden benoemd die de gouverneur vervangen bij ziekte of afwezigheid of hem vervangen na zijn ontslag of overlijden.
{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !![[Gobernador interino]]!! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2010 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| 
| 2013 - 2019
| [[Nolda Römer-Kenepa]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| 
| 2019 - presente
| [[Michèle Russel-Capriles]]
| 1 di yuni 2019
|}

* 10 oktober 2010 - [[Adèle van der Pluijm-Vrede]]
* 1 juni 2013 - [[Nolda Römer-Kenepa]]
* 1 juni 2019 - [[Michèle Russel-Capriles]]&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|werk=Curaçao.nu|titel=RMR benoemt Russel-Capriles tot waarnemend gouverneur van Curaçao|datum=17 mei 2019|bezochtdatum=8 juni 2019|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190608092330/https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|archiefdatum=2019-06-08}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[:Category:Aruba]]
[[:Category:Organonan Gubernamental]]

-----------------------------------------------------------

{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Hilda de Windt-Ayoubi''' (           ) ta un lingwista, traduktor, outor, poeta, kolumnista i papiamentista di [[Kòrsou]]. lingwista, poeta, pintor i traduktor di The Prophet di Kahlil Gibra

== Bida ==
Hilda Ayoubi a nase i lanta na Kòrsou. Famia di 5 yu muhe di mayornan di Libano.

Hilde de Windt-Ayoubi a studia idiomanan ingles i spañó, tambe literatura. Na 2014 a sali e buki 'E Profeta', un tradukshon ku el a hasi di e buki ingles 'The Prophet', obra maestral di e eskritor Kahlil Gibran. Pa esaki el a risibí na 2014 un distinshon di 'The George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair' na e universidat di Maryland.
Hilda a skirbi su promé poemanan na 1972, tempu ku e tabata studiante na Nijmegen, Hulanda. Despues e no tabata aktivo mas. Na desèmber 2007 el a kuminsá skirbi atrobe, pero tabata te na 2009, inspirá pa su kolega Robbie Griffith (†), ku el a bolbe kuminsá skirbi i publiká. Su poemanan na ingles, hulandes, spañó i papiamentu ta sali regularmente durante e último dékada den e korant Amigoe.

She was born and raised in Curaçao. She was a secondary school teacher and a lecturer at the University in Curacao. Her works include Gedicht (2018) and Geef me je Taal (2019); for her Papiamento translation of Kahlil Gibran’s The Prophet (2014), she was awarded the Kahlil Gibran Chair at the University of Maryland. In 2019 she received UNESCO’s Certificate of Merit for her work on Papiamento.&lt;ref&gt;https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/translingualism-translation-and-caribbean-poetry/  Translingualism, Translation and Caribbean Poetry], Werkgroep Caraibische Letteren (2022)&lt;/ref&gt; She writes in Dutch, French, English, Papiamento and Spanish.

== Bibliografia ==
* ''La dislocación de los elementos oracionales y la elipsis en los refranes de La Celestina'' (2011, UoC)
* ''Gedicht'' (2018?, kolekshon di poesia)
* ''Geef me je taal. Dat ik je beter versta / Duna mi bo idioma. Pa mi por komprondé bo miho'' (2019)
* ''Translingualism, Translation and Caribbean Poetry'' (2022, kolekshon di poesia multilingual huntu cu Piet Muysken)

Hilda De Windt – Ayoubi, schrijfster, dichteres, columniste, kunstenares en hispaniste uit Curaçao. Ze is bekend vanwege o.a. haar vertaling in haar moedertaal Papiaments van het bekende boek The Prophet van Kahlil Gibran, CDL University Press, verschillende vertalingen van gedichten en haar jarenlange publicaties van gedichten in vier talen in de krant Amigoe op Curaçao. Ze presenteerde op deze middag ook haar Papiamentse vertaling van The Prophet die dit jaar wereldwijd haar 100-jarig bestaan viert en al in 105 talen, waaronder ook het Hindi, is vertaald.&lt;ref&gt;Henk Moeniralam,[https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/papiaments-gedicht-moedertaal-van-hilda-de-windt-ayoubi-ook-in-sarnami-vertaald/  Papiaments gedicht ‘Moedertaal’ van Hilda de Windt-Ayoubi ook in Sarnámi vertaald], Werkgroep Caraibische Letteren (2023)&lt;/ref&gt;

I studied at the Catholic University in Nijmegen, nowadays named Radboud University. I also studied at UoC in Curacao, Dutch Antilles. I have a Master degree in Education with major in the Spanish Language  and a Bachelor degree in Public Relations. Further on, I have a minor degree (LO) in English.    I have been teaching the Spanish Language and Literature for more than 30 years at a secondary school and also have  been teaching Didactics, Analysis of Methods,  Spanish Grammar and Oral and Written Communication for more than eight year at University of Curacao.      I translated &quot;The Prophet&quot; (by Kahlil Gibran) into the Papiamentu language. This translation was published by the Maryland University Press. For this translation I  was granted an award by the George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair for Values and Peace, May, 2014.    Further on,  I attended an art Academy for four years. As part of a group  exhibition I exhibited four times several of my  paintings.      I write poetry in six  languages, Papiamento, Dutch, English, Spanish, Italian, and French. Recently my first poetry book illustrated with twenty of my paintings  was published  by LM Publishers in the Netherlands.      I  Master different languages, for example, Dutch, Spanish, English, Papiamentu. Currently,  I am also studying different other languages, like Italian,  Quechua.    I am very interested in promoting and conserving Native Languages. Therefore, my poetry often focuses on native languages.  In 2019, my second poetry book that focuses on language will be published.    I belief that it is of utmost importance to focus more on Literature (specifically on creative writing)  and Art in the education at school.&lt;ref&gt;[https://independent.academia.edu/HildadeWindtAyoubi  Hilda de Windt Ayoubi]&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}
--------------------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Sidney M. Joubert''' (☆ [[1939]] na  [[Kòrsou]]) ta un dosente, lingwista i papiamentista di [[Kòrsou]]. Na 2023 el a risibí e titulo di ''doctor honoris causa'' di [[University of Curaçao]] pa su kontribushon na [[idioma]] [[papiamentu]].

== Bida ==

== Bibliografia ==
* Dikshonario di verso Papiamento-Hulandes

NOTES
Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC
March 20, 2023  REDAKSHON.&lt;ref&gt;[https://kikotapasando.com/2023/03/20/eredoctoraat-voor-sidney-joubert-bij-de-uoc-sidney-joubert-doctor-honoris-causa-bij-de-uoc/ Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC / Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC], Willemstad, 18 maart 2023&lt;/ref&gt;

Op 16 maart jl. werd tijdens een plechtige openbare zitting van het College van Decanen van de Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (UoC), aan de heer Sidney. M. Joubert, het eredoctoraat verleend.
In een volle Aula opende de Rector Magnificus, dr. Francis de Lanoy, deze plechtige zitting, waarbij hij alle aanwezigen in de zaal welkom heette, in het bijzonder de heer Joubert en de twee paranimfen, mevrouw Lucille Berry-Haseth en de heer Edward John Joubert, die hem flankeerden tijdens deze plechtigheid.

De decaan van de Algemene Faculteit, drs. Adriënne Fernandes, nam vervolgens het woord, en ging kort in op de redenen die voor de Algemene Faculteit aanleiding waren om de heer Sidney Milton Joubert voor te dragen als kandidaat voor het eredoctoraat. Zij gaf aan dat de heer Joubert over een tijdsbestek van vijftig jaar, zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt voor de gemeenschap, op het gebied van taalkunde van het Papiamentu. Bovendien wees zij erop dat de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan is. Het eredoctoraat, zo vervolgde zij, wordt als welverdiend eerbetoon aan deze kandidaat verleend voor zijn zeer uitzonderlijke prestaties in het kader van culturele en academisch gerelateerde verdiensten.
De heer Joubert, met zijn talrijke merites is van bijzondere betekenis voor de Algemene Faculteit, die taal, literatuur en cultuur centraal stelt, de lerarenopleiding Papiamentu aanbiedt en een leerstoel heeft gerelateerd aan het bestuderen en verwerven van Papiamentu. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vanuit deze faculteit de rol van het Papiamentu als algemene omgangstaal in de Curaçaose samenleving, met deze erebenoeming, bekrachtigd en versterkt wordt.

Vervolgens nam de Rector Magnificus het woord, die na verwijzing naar de mogelijkheid die de Landverordening Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (LuoC) biedt (art. 37 lid 2), de heer Sidney M. Joubert en zijn twee paranimfen naar voren riep om hen ten overstaan van het College van Decanen de bul te overhandigen.
Prof. dr. Ronald Severing, verbonden aan de Algemene Faculteit, en promotor van Sidney Joubert bij deze plechtigheid, sprak bij de laudatio, lovende woorden uit, verluchtigd met een powerpoint, met afbeeldingen van werken van de heer Joubert. Hij gaf aan dat de heer Joubert een fervente taaldeskundige en in het bijzonder een verwoede Papiamentist is. Eerder was hij docent Spaanse taal- en letterkunde op de middelbare school en de UNA en tevens beëdigd vertaler en lexicograaf.
Hij werd bij de oprichting van het overheidsbureau Sede di Papiamentu (1983) aangesteld om aan een vocabulaire van het Papiamentu te werken. Sindsdien zijn er van zijn hand ten behoeve van het Papiamentu, vocabulaires (1988, 1990) verschenen en verder woordenboeken in druk (1991, 1999, 2007), met supplementen (1997), een taalgids Papiamentu voor toeristen (1994), digitale woordenboeken (2002), online versies (Google Chrome, Microsoft Edge, Mozilla Firefox en Safari) en achtereenvolgende spellingcheckers Papiamentu voor Microsoft Office (2003-2014) Windows 98-8.1 (2001, 2007, 2014).
Naast kenner van de taalkunde van het Papiamentu en de autoriteit op het gebied van de gemeenschappelijke Papiamentse woordenschat, is de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan, blijkens de omvangrijke driedelige gezamenlijke uitgave in het Papiamentu, Pa saka kara (1109 pp., 1983); ook verzorgde hij met auteursgroepen tweetalige Nanzi-boeken (2005, 2019).
Hij is Papiamentu-connaisseur bij uitstek, getuige de talrijke publicaties van zijn hand en ook samen met lokale en buitenlandse deskundigen. Hij heeft zich bekwaamd en intensief ingezet voor het promoten van de studie, kennis en correct gebruik van het Papiamentu vanaf begin zeventiger jaren tot heden.
Hij is ook medeverantwoordelijk voor de meer dan 400 woorden Antilliaans-Nederlands die in het Groene Boekje zijn opgenomen. Gedurende een aantal jaren, zijn de krantenteksten van het Antilliaans Dagblad en de Amigoe verzameld. Uit die verzameling zijn door onder andere de heer Joubert karakteristieke woorden geselecteerd die in het Groene boekje terecht zijn gekomen als: empaná, blenchi, dushi, karkó en snèkbar.
Tevens is hij vanaf het begin (1999) tot recentelijk (2018) betrokken geweest bij de samenstelling van het Papiamentu-dictee en ook als jurylid van het jaarlijkse Diktado Nashonal Papiamentu in de aula van de UoC. De eredoctor is reeds meerdere malen eervol onderscheiden en heeft meervoudig eerbewijs mogen ervaren vanuit diverse maatschappelijke en academische instituties.

Na de laudatio van zijn promotor kreeg dr. Sidney Joubert het woord van de rector. Hij liet weten dat toen hij van zijn benoeming op de hoogte werd gesteld, verrast was en zeer geëmotioneerd raakte. Hij dankte dan ook allen die betrokken waren vanaf de voordracht tot aan zijn benoeming. Hij vertelde hoe zijn belangstelling voor het Papiamentu begon. Dat gebeurde tijdens de colleges die hij volgde bij drs. Raúl Römer aan de Universiteit van Amsterdam. Raúl Römer onderzocht het Papiaments als toontaal. Joubert gaf voorbeelden als mata (plant) en mata (doden). Er was verschil in toon, hoog laag en laag hoog te horen. Op Curaçao werd Antoine Maduro zijn leermeester, waar hij ook mee samen werkte. Hij werd al snel door de overheid in twee opeenvolgende spellingcommissies voor het Papiamentu benoemd, in de commissie Römer en de commissie Jonis. Bij het Buki di oro, het gouden boekje met de officiële spelling van de overheid (2009), had hij ook zitting in de commissie die het werk voorbereidde.

Na dit dankwoord en bijzonderheden over zijn werk, sloot de Rector Magnificus de officiële zitting. In het informele deel dat daarop volgde, spraken beide paranimfen de pas gedoctoreerde promotus toe. Lucille Berry-Haseth wees op haar lange vriendschap met de gepromoveerde en hun samenwerking op het gebied van Papiamentu. De laatste tien jaar hebben zij zich samen met een redactieteam beziggehouden met een verklarend woordenboek Papiamentu. Zij sloot af met een prachtige voordracht van het gedicht Oda na Sidney, dat zij eerder (2018) aan hem opdroeg. Vervolgens wist paranimf Edward John te vertellen dat zijn vader bekend stond als de leraar Spaans van het Peter Stuyvesant College. Hij vond het een eer dat hij de paranimf mocht zijn bij de promotie van zijn vader.

Het informele deel werd afgesloten met een voordracht door Gregory Berry, die bij het publiek erg in de smaak viel met humoristische teksten uit de Papiamentu-literatuur van Guillermo Rosario, Pierre Lauffer en Elis Juliana. Het geheel werd afgesloten met een geanimeerde receptie op de patio van de Universiteit van Curaçao.

{{Appendix}}
----------------
'''Frank Martinus Arion''', pseudónimo di '''Frank Efraim Martinus''' (n. [[17 di desèmber]] [[1936]] na [[Kòrsou]] - f. [[28 di sèptèmber]] [[2015]]) tabata un eskritor, poeta i lingwista [[Antias Hulandes|antiano]]. E tabata skirbi obranan tantu na idioma [[hulandes]] komo [[Papiamentu]]. Su obra mas famoso ta e novela ''Dubbelspel'' (Changá). E ta konosí tambe pa su investigashon di e orígen di Papiamentu i pa su empeño pa uso di Papiamentu komo idioma di instrukshon.

== Biografia ==
Frank Martinus Arion a nase na 1936 i ta un di tres yu di Minuel Martinus Arion i Marina Jansen di bario di Buena Vista, [[Willemstad]]. Poko despues di su nasementu e famia ta muda pa [[Aruba]], unda su tata a wòrdu empleá pa e refineria [[Lago Oil &amp; Transport Company|Lago]]. Ku kuater aña su mama i un ruman ta fayesé den un aksidente di tráfiko, despues di kual e ku su otro ruman a wòrdu mandá bek Kòrsou i alohá serka varios miembro di famia. Frank Martinus Arion a lanta den bario di [[Otrobanda]]. Fo'i skol básiko su talento pa skirbimentu a keda manifesta; den su último aña na skol básiko e ta gana e Premio Neerlandia pa e mihor ensayo na hulandes.  Frank was een heel goede leerling. Hij mocht op de lagere school een aantal klassen overslaan. Durante su tempu na skol e ta kuminsa usa e nòmber Frank Efraim Martinus pa motibu di e laso ku su tata tabatin ku e [[partido polítiko]] [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. E no tabata deseá di wòrdu asosiá ku e aktivismo polítiko di su tata; te añanan 50 e ta usa su fam original pa publikashon di su promé obranan. 

Na kabamentu di skol sekundario na 1955, Arion ta muda pa [[Hulanda]] unda e ta studia idioma i literatura hulandes na [[Universidat di Leiden]]. Durante su temporada na universidat ela lanta e komunidat studiantil &quot;Baranka Antilliana&quot;, kual tabata fungi komo refugio pa studiante prosedente di [[Antias Hulandes]], manera e mes. Tambe den e époka aki e tabata skirbi un seri di poema, kualnan a sali publika pa prome bes den e revista &quot;Antilliaanse Cahiers&quot; komo kolekshon titulá ''Stemmen uit Afrika''.

-----
Na zijn schooltijd verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal- en letterkunde ging studeren aan de Universiteit Leiden. Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die, net als hijzelf, afkomstig waren uit de Nederlandse Antillen. Ook schreef hij in deze jaren een reeks gedichten, die in 1957 voor het eerst als bundel onder de titel Stemmen uit Afrika werden gepubliceerd in het tijdschrift Antilliaanse Cahiers. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het mede door hem opgerichte tijdschrift Encuentro Antilliano. Ook las hij regelmatig voor in het programma van de Nederlandse buitenlandse radio. Kort voor het einde van zijn studie onderbrak hij deze en keerde voor enige tijd terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij onderzoek deed naar de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiamentu. Hij publiceerde de resultaten van dit onderzoek in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch verder te studeren en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij het Instituut voor Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam.[2] Onder invloed van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel, waarin hij aan de hand van vier mannen die domino spelen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen in die tijd. Via de personages in de roman heeft Arion kritiek op de rebellen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen.[3] De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs. Arion doneerde het prijzengeld van 1000 ƒ aan de strijd tegen het apartheidsbeleid in Zuid-Afrika. In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam, waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin.[4]

Vertaald met www.DeepL.com/Translator (gratis versie)

de.wiki: Na zijn afstuderen verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal en Nederlandse letterkunde begon te studeren aan de Universiteit van Leiden . Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die net als hij uit de Nederlandse Antillen kwamen . Hij schreef in deze jaren ook een reeks gedichten, die in 1957 als bundel verscheen onder de titel Stemmen uit Afrika in het tijdschrift Antilliaanse Cahierswerden voor het eerst gepubliceerd. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het dagblad Encuentro Antilliano , waarvan hij medeoprichter was . Ook gaf hij regelmatig lezingen in het Nederlands buitenlands radioprogramma . Kort voor het einde van zijn studie brak hij het af en keerde voor een tijdje terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij zich bezighield met de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiaments. De resultaten van dit onderzoek publiceerde hij in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch zijn studie voort te zetten en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij de afdeling Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam . [2] Onder de indruk van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao, begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel , waarin hij aan de hand van het voorbeeld van vier dominospelende mannen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen op die tijd. Via de personages in de roman uit zich Arion kritisch over de opstandelingen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen. [3]De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en CW van der Hoogtprijs . Arion doneerde het prijzengeld van ƒ 1000 om de apartheid in Zuid-Afrika te helpen bestrijden . In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam , waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap van de stad. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin (in het Engels: &quot;Farewell to the Queen&quot;). [4]

In 1975 ging Arion naar Zuid-Amerika, waar hij een aanstelling als docent aanvaardde aan een instituut voor de opleiding van leraren in de Nederlandse kolonie Suriname , die net onafhankelijk werd. Hier trouwde hij ook met zijn vrouw Trudi Guda, met wie hij twee kinderen zou verwekken. In 1980, na de machtsovername van Desi Bouterse , verliet het gezin Suriname en keerde terug naar Arion's thuisland Curaçao. Daar werkte hij aan de standaardisatie van het Papiaments en begon hij opnieuw onderzoek te doen naar de oorsprong ervan. Hij was vooral geïnteresseerd in de overeenkomsten tussen het Papiaments en de varianten van het Kaapverdiaans Creools, die worden gesproken op de eilanden voor de westkust van Afrika. Ook voerde hij campagne voor de invoering van het Papiaments als basisschooltaal op Curaçao, waardoor hij soms in conflict kwam met de lokale autoriteiten. In dit kader schonk hij in 1987 de particuliere basisschool Skol Humanistiko Erasmo , waar lessen werden gegeven in Papiaments. [5] Gedurende deze tijd begon Arion meer politiek betrokken te raken, wat culmineerde in de oprichting van zijn eigen partij, de Kambio Radical (&quot;Radical Reversal&quot;, kortweg KARA) in 1988. KARA kreeg echter nooit genoeg stemmen om een ​​zetel in het parlement van het eiland te winnen. [6]

In 1996 promoveerde Arion aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn proefschrift was getiteld De kus van een slaaf. Papiaments West-Afrikaanse connecties en de oorsprong van het Papiaments en andere talen verkend. Hij bracht onder meer de stelling naar voren dat het Papiaments sterker dan voorheen bekend was beïnvloed door de geheime taal Guene, die door de plantageslaven van Curaçao werd gebruikt. Daarnaast heeft het Guene ook andere Caribische talen beïnvloed en zelfs de Engelse en Nederlandse taal. [7]

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doktoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (kontiniendo: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid'')
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Mira tambe ==
* [[Gueni]]

{{Commonscat|Frank Martinus Arion}}
{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=de|oldid =191263500|titulo=Frank Martinus Arion}}
{{References}}
;Lista di fuente
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3, pág. 405–410.
* Wim Rutgers: ''Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba'', Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, pág.  272.
* B. Jos de Roo: ''Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958'', Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam (2014), ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. Den: ''A History of Literature in the Caribbean''. Tomo 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia (2001), ISBN 90-272-3448-5, pág. 362.
* ''Schrijver Frank Martinus Arion overleden''. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* ''Writer Frank Martinus Arion Passed Away'', Curacaochronicle.com (28 di sèptèmber 2015}}&lt;/ref&gt;
* ''Frank Martinus Arion geeft lintje terug'', Trouw.nl. (16 di desèmber 2008)
}}

{{DEFAULTSORT:Arion, Frank Martinus}}
[[:Category:Ganador premio Cola Debrot]]
[[:Category:Hende]]
[[:Category:Kòrsou]]

== Referensia ==
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 407–408.
* Wim Rutgers: Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba. 1. Auflage. Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, S. 272.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 408–409.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 410.
* B. Jos de Roo: Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958. Hrsg.: Universiteit van Amsterdam. 1. Auflage. Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam 2014, ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. In: A History of Literature in the Caribbean. Band 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia 2001, ISBN 90-272-3448-5, S. 362.
* Schrijver Frank Martinus Arion overleden. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* Frank Martinus Arion geeft lintje terug. In: trouw.nl. 16. Dezember 2008, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).

== Weblinks ==
{{Commonscat}}

[[:Category:Korsou]]
[[:Category:Eskritor]]
[[:Category:Hende]]


Kort na de geboorte verhuisde het gezin naar Aruba, waar de vader een baan had aanvaard bij een plaatselijke oliemaatschappij. Toen hij vier jaar oud was, stierven Arions moeder en jongere broer bij een ongeval, waarna Frank en zijn zus werden teruggestuurd naar Curaçao, waar ze onderdak vonden bij verschillende familieleden. Zijn schrijftalent bleek al toen hij op de lagere school zat; in het laatste jaar van de basisschool won hij de Neerlandiaprijs voor het beste essay in het Nederlands. Tijdens zijn schooltijd begon hij de naam Frank Efraim Martinus voor zichzelf te gebruiken. De achtergrond was de politieke betrokkenheid van zijn vader bij de Nationale VolkspartijCuraçao, waardoor de naam &quot;Arion&quot; bekend werd bij veel bewoners van het eiland. Frank wilde echter niet geassocieerd worden met het politieke activisme van zijn vader; pas in de jaren vijftig gebruikte hij zijn oorspronkelijke achternaam weer voor de publicatie van zijn eerste werken. [1]


'''Frank Martinus Arion''', seudónimo de '''Frank Efraim Martinus''' ([[Curazao]], [[17 de diciembre]] de [[1936]]-[[28 de septiembre]] de [[2015]])&lt;ref name=fallece&gt;{{cita noticia|título=Writer Frank Martinus Arion Passed Away|url=http://curacaochronicle.com/local/writer-frank-martinus-arion-passed-away/|fechaacceso=29 de septiembre de 2015|obra=curacao chronicle|fecha=28 de septiembre de 2015|idioma=inglés}}&lt;/ref&gt; fue un escritor antillano.
En 1955 se trasladó a los [[Países Bajos]] para estudiar letras neerlandesas en la Universidad de Leiden. En 1981 volvió a instalarse en su ciudad natal, tras residir unos años en [[Paramaribo]] ([[Surinam]]). Fue un fuerte promotor del [[papiamento]].

Hij werkte in Nederland , Suriname en de Nederlandse Antillen en schreef in het Nederlands en Papiaments .

De roman Dubbelspel  (nl) (1973) is zijn eerste boek en zijn grootste publiekssucces. 

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' (Changa)&lt;ref&gt;[http://www.diegopuls.com.ar/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=112&amp;Itemid=39&amp;lang=es Doble juego, fragmento traducido al español (inédito)]; visitado el 21 de febrero de 2012&lt;/ref&gt; 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doctoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (contiene: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid''
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Referencias==
{{listaref}}

== Link eksterno ==
*{{Enlace roto|1=[http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 página web sobre Arion del Fondo de las Letras Neerlandesas (en inglés)] |2=http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 |bot=InternetArchiveBot }}


-------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Abraham Daniel Jesurun''' (n. [[20 di aprel]] 1839 na [[Korsou]] - f. [[20 di mart]] [[1918]] na [[Korsou]]) tabata un ....... [[Kòrsou]].

== Biografia ==
Jesurun a nase na aña 1939 na Willemstad.

* Kasa ku Rachel David Capriles na 1880.
* Na 1905 elegi Presidente di KVK Korsou. van 1884 tot 1919

In het grote boek over de History of the Jews of the Netherlands Antilles (1970) wordt Abraham Daniel Jesurun (1839-1918) ‘Curaçao’s then most cultured man’ genoemd, die verschillende talen in woord en geschrift beheerste. Hij wordt bijvoorbeeld een ‘specialist in Papiamento’ genoemd (Emmanuel &amp; Emmanuel 1970, 1: 411, 454). Jesurun blijkt een belangrijk man geweest te zijn op Curaçao. Zo was hij secretaris-directeur van de Aruba Phosphaat Maatschappij, vele jaren voorzitter van de Kamer van Koophandel en Nijverheid en directeur van de Curaçaosche Bank. Ook is hij lid van de Koloniale Raad geweest en bestuurslid van het Geschied-, Taal-, Land- en Volkenkundig Genootschap te Willemstad.
Voor al die activiteiten is hij onderscheiden: hij werd eerst ridder in de orde van OranjeNassau (1908), later officier (1913). In de serie ‘beroemde personen’ werd er in 1998 een postzegel met zijn beeltenis erop uitgebracht. &lt;ref&gt; ''Jan Noordergraaf'', [https://www.ivdnt.org/images/stories/onderzoek_en_onderwijs/publicaties/trefwoord/Papiaments_def.pdf  Lexicografie op Curacao: Abraham Jesurun en zijn woordenlijst van het Papiaments (1898)]&lt;/ref&gt;

{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=it|oldid =129014577|titulo=Emilio Teza}}
{{References}}
}}

[[:Category:Linguistica]]

--------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}


{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =62275387|titulo=Dialect}}
{{References}}
}}

[[:Category:Idioma]]


-------
{{Variante|a}}
[{Databox}}
'''Pidgin''' ta e idioma


----------------
{{Databox}}
E '''álfabèt latin''' ta un [[álfabèt|skritura alfabétiko]] foi kual den kurso di [[siglo]]nan a desaroyá un kantidat di álfabèt pa uso den kasi tur idioma skirbi den hemisferio oksidental, prinsipalmente na Nort i Sur Amerika, kasi henter [[Oropa]], Afrika supsahara i un kantidat di pais asiatiko na Oustralasia i Asia Sentral. E skritura latin tin e kantidat di usuario mas grandi na mundu.

E skritura latin e ta forma e base di e [[Alfabèt Fonétiko Internashonal]] (IPA), i e 26 lèter mas komun ta e lèternan di e [[ISO basic Latin alphabet]].

E ta un álfabèt bikamaral di trinta lèter, kreá fin di siglo nuebe den imperio búlgaro (e aktual [[Nort Macedonia]]), pa e disípulonan di pader Cyrille òf posiblemente Clément d'Ohrid (e promé obispo di e iglesia ortodokso di [[Bulgaria]]) i ta basá riba e álfabèt [[Gresia|griego]] i glagolítiko. Ainda na komienso di siglo 21 ta usa e [[álfabèt siríliko]] den un kantidat di [[idioma slaviko]], entre otro búlgaro, masedoniano, [[idioma montenegrino|montenegrino]], servio, ukraniano, ruso i bieloruso. Bou influensia [[Rusia|ruso]] e ta komun tambe den hopi idioma ku no ta idioma slaviko manera [[kazachs]], [[idioma kirguis|kirguis]], [[tatar]] (idioma [[Turkia|turko]]), [[tajikistano]], [[idioma mongoles|mongoles]] inkluso hopi otro idioma chikitu. Te [[1859]] e tabata e skritura di e [[idioma rumano]] i den e antiguo [[Moldavia]] tabata skirbi e [[idioma moldaviano]] (un [[dialecto|dialekto]] rumano) ku un álfabèt siríliko.

* Het Latijns schrift[1] is een alfabetisch schrift waarvoor in de loop der eeuwen een aantal alfabetten zijn ontwikkeld voor gebruik in vrijwel alle westerse geschreven talen, voornamelijk Noord- en Zuid-Amerika, bijna heel Europa, Sub-Saharaans Afrika en een aantal Aziatische landen in vooral Australazië en Centraal-Azië. Het Latijns schrift heeft het grootste aantal gebruikers ter wereld.[2]

* '''Latin script''', also known as '''Roman script''', is a set of graphic signs ([[Writing system#General properties|script]]) based on the letters of the [[classical Latin alphabet]]. This is derived from {{cns|a form of the [[Cumae alphabet|Cumaean Greek]] version of|date=September 2021}} the [[Greek alphabet]] used by the [[Etruscan civilization|Etruscans]]. Several [[Latin-script alphabet]]s exist, which differ in graphemes, collation and phonetic values from the [[classical Latin alphabet]].

The Latin script is the basis of the [[International Phonetic Alphabet]], and the 26 most widespread letters are the letters contained in the [[ISO basic Latin alphabet]].

Latin script is the basis for the largest number of alphabets of any [[writing system]]{{sfn|Haarmann|2004|p=96}} and is the
[[List of writing systems by adoption|most widely adopted]] writing system in the world (commonly used by about 70 percent of the world's population). Latin script is used as the standard method of writing in most Western, Central, as well as in some Eastern European languages, as well as in many languages in other parts of the world.

-----------------</text>
      <sha1>mv5h9k9ttvkvr6skzqs65n0cyy5mq7y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162642</id>
      <parentid>162641</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T20:27:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <origin>162642</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="67757" sha1="5f05i9bvs6wjl38erq04u58e75hzug0" xml:space="preserve">* [https://www.ea.aw/pages/wp-content/uploads/2019/09/Literatura-na-papiamento-havo.pdf Literatura na papiamento]
nieuw: [[gramatika]] - [[frase]] - [[sílaba]] - [[semántika]] - [[suheto]] - [[supstantivo]] - [[athetivo]] - [[verbo]] - [[vokal]] - [[konsonante]] - [[sufiho]] - [[atverbio]] - [[koma]] - [[pronòmber]]
-------------------------
sufiho elemento di nifikashon ku ta pega tras di un
palabra: landa-mentu
-----
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Prefiho''' ([[ingles]]: ''prefix''; [[hulandes]]: ''voorvoegsel'') ta un afiho cu ta wordo poni dilanti di un [[palabra]], e palabra base, pa cambia su nificacion of pa forma un palabra nobo. Prefihonan ta importante den formacion di palabra y den analisis di e structura morfologico di un idioma. Nan ta yuda pa crea palabra deriva y pa expresa idea manera negacion, repeticion, tempo, of grado.

Contrario na e prefiho ta e [[sufiho]], unda e afiho ta wordo poni despues di e palabra base ('''re'''pensa verso pensa'''tivo'''). Den [[linguistica]], un palabra base mas un prefiho òf sufiho huntu ta forma un palabra componi of deriva. Tanto prefiho como sufiho ta aparesé den mayoria di idioma natural, pero sufiho ta aparece mas frecuente cu prefiho. 

== Uzo di prefiho ==
Un prefiho ta uni na un palabra base pa agrega un toke di nificacion. Den [[Papiamentu|Papiamento]], e prefiho ta generalmente deriva di idioma [[Latin]] of [[Griego]], pero tambe por tuma forma adapta segun uzo local.

=== Ehempel ===
* re-   → ta indica repeticion: '''re'''baha (baha di nobo); '''re'''organisa (organisa di nobo)
* in-   → ta indica negacion: '''in'''útil (no útil); '''in'''necesario (no ta necesario)
* des-  → ta indica negacion of reverso: '''des'''arma (kita arma); '''des'''embarca (kita e barco/avion)
* pre- → ta indica anterioridad: '''pre'''para (haci cla prome); '''pre'''fabrica (traha cla prome)

Otro prefihonan comun ta: ''a''politico, ''anti''terorismo, ''auto''estima,


== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Yule, George (2016). ''The Study of Language''. Cambridge University Press (di 6 edicion).
* Crystal, David (2008). ''A Dictionary of Linguistics and Phonetics''. Blackwell Publishing (di 6 edicion).

[[Kategoria:Linguistica]]
Un '''prefiho''' ta un afiho ku ta wòrdu poné promé ku e palabra base. E palabra ‘prefiho’ ta konektá etimologikamente via e palabra latin praefixum ku figere, fixum, ‘pega’, i prae-, ‘na e parti dilanti’, ‘dilanti’. E prefiho semper ta un morfema mará (parti di palabra dependiente). Esaki ta nifiká ku, kontrali na un klítiko, e no ta aparesé komo un palabra separá. E kontraparti di e prefiho[1] ta e sufiho (sufiho), ku ta wòrdu poné despues di e palabra base. Den lingwístika, un palabra base mas un prefiho òf sufiho huntu ta forma un palabra komponé òf derivado.

E fenómeno lingwístiko den kua un palabra independiente ta wòrdu presedí pa un prefiho, prefigering, ta un opheto di estudio denter di morfologia.

Prefihonan ta aparesé den kasi tur idioma di mundu, ku eksepshon di e idiomanan isolá. Ehèmpel di prefiho hulandes ta her- manera den ripití, kòrda, rekonosé; i ver- manera den kambio, peresé, eror, wak ariba, bira. Otro formashonnan ta kontribushon, pèrmit, kláusula subordiná, pasashi, portaslag, inkompetensia, inhustisia, asignashon, almasenamentu, resepshon, kurso, akseso, pèrmit, adishon. Den hopi kaso, e prefiho hulandes ta derivá for di un preposishon òf un adverbio kòrtiku.
Pre- (voor-) ta un prefiho latino (prae-), ku ta aparesé den palabranan di fiansa latino manera prefiho, prehistorie, prematuur, presidente, preventivo. Ademas, pre- a bira produktivo komo un morfema di fiansa na hulandes mes den konseptonan manera preadvies, prefabricage, premetro, prepensioen.

Tantu prefiho komo sufiho ta aparesé den mayoria di idioma natural, pero sufiho ta aparesé mas frekuente ku prefiho. Tin hopi idioma den kua ta usa prinsipalmente sufiho i kasi no tin prefiho. Mas raro ainda, sinembargo, ta disfiho, konfiho, transfiho, infiho, suprafiho i simulfiho.

----------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
Den [[fonétika|fonetica]], '''consonante''' (na [[Ingles]]: ''consonant''; na [[Hulandes]]: ''medeklinker'') ta un [[zonido]] di bos, forma pa un coriente di aire cu ta topa cu un of otro obstaculo, sea parcial of total, den e tracto vocal (boca y garganta). E ta un di e dos tipo principal di zonidonan di bos, e otro ta e [[vocal]]. Contrario na un [[vocal]], un consonante ta rekeri un tipo di tapamento, estorbo, of contacto den boka, como na nivel di e labionan, e lenga, of e dente, pa forma zonido.

E palabra “consonante” ta bini di [[Latin]] ''consonans'', cu ta nifica “zonido cu ta zona hunto” (''con'' = hunto, ''sonare'' = zona). Tradicionalmente, consonantenan ta wordo considera zonido cu no por existi sin un vocal acerca.

== Aplicacion ==
=== Papiamento ===
Den e idioma [[Papiamentu|Papiamento]], por haña varios consonante den uso diario. E cantidad di consonante por varia segun e dialecto, pero generalmente e siguiente letternan ta representa consonante den e alfabet:

'''B, C, D, F, G, H, J, K, L, M, N, P, R, S, T, V, W, Y, Z'''

E letter '''Q''' casi no ta wordo uza; generalmente e ta wordo substitui/suplantá pa 'K'. E letter '''X''' ta usa solamente den palabra stranhero.

Tur palabra den Papiamento ta contene un of mas consonante, cu ta forma [[silaba]]nan hunto cu e vocalnan.

{| class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;65%&quot;
! colspan=2 | Vocal || Balor na Papiamento&lt;br&gt; {{ABW|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel || Balor na Papiamentu&lt;br&gt; {{CUW|bandera}}/{{BON|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel 
|-
| colspan=2 | b || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ala, ca'''b'''a || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ibu, fa'''b'''or 
|-
| rowspan=2 | c || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}} || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || mere'''c'''e, ha'''c'''i || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || '''C'''ecilia 
|-
| elsewhere || {{IPA|/k/}} || '''c'''aminda, '''c'''la || style=&quot;text-align:center&quot; | /k/ || '''C'''aracas  
|-
| colspan=2 | ch{{ref|dig|b}} || {{IPA|/tʃ/}} || '''ch'''ikito  || style=&quot;text-align:center&quot; | /tʃ/ || '''ch'''api 
|-
| colspan=2 | d || style=&quot;text-align:center&quot; | /d/ || '''d'''ocumento, '''d'''al || style=&quot;text-align:center&quot; |/d/ || '''d'''uru, '''d'''ede 
|-
| colspan=2 | dj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/dʒ/}} || '''dj'''aca || style=&quot;text-align:center&quot; | /dʒ/ || '''dj'''ente ||
|-
| colspan=2 | f || style=&quot;text-align:center&quot; | /f/ || '''f'''ama || {{IPA|/f/}} || '''f'''òrki ||
|-
| rowspan=2 | g || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}}, final || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || '''g'''esto, ma'''g''' || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || mar'''g'''en, brù'''g''' ||
|-
| before unstressed {{angbr|e}}, elsewhere || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''arganta, san'''g'''er || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''osa, man'''g'''el ||
|-
| colspan=2 | h || {{IPA|/h/}} || '''h'''asta, '''h'''abilidad || {{IPA|/h/}} || '''h'''ari, '''h'''eru ||
|-
| colspan=2 | j{{ref|loan|a}} || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''j'''ong, '''j'''as&lt;br&gt;'''J'''uan || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''J'''an Thiel&lt;br&gt;'''J'''ulia || Some places still maintain their old spelling, e.g. Salinja. Here the {{angbr|nj}} is pronounced {{IPA|/ɲ/}}.
|-
| colspan=2 | k || {{IPA|/k/}} || '''k'''ishiki, '''k'''ere || {{IPA|/k/}} || '''k'''enta, se'''k'''reto ||
|-
| colspan=2 | l || {{IPA|/l/}} || '''l'''ista, '''l'''aba || {{IPA|/l/}} || '''l'''esa, k'''l'''a ||
|-
| colspan=2 | m || {{IPA|/m/}} || '''m'''ucha, pre'''m'''io || {{IPA|/m/}} || '''m'''an, la'''m'''pi || 
|-
| rowspan=2 | n || before {{angbr|co}}, {{angbr|cu}}, {{angbr|g}}, {{angbr|k}},&lt;br&gt;final except after stressed vowel || {{IPA|/ŋ/}} || ma'''n'''go, pa'''n''' || {{IPA|/ŋ/}} || a'''n'''ker, bo'''n''' || In Papiamento, {{angbr|c}} followed by {{angbr|o}} or {{angbr|u}} would be pronounced as a {{IPA|/k/}} (see below), thus having the same effect on the {{angbr|n}} as {{angbr|k}} would.
|-
| elsewhere || {{IPA|/n/}} || '''n'''atural, te'''n'''e, algu'''n''' || {{IPA|/n/}} || '''n'''echi, he'''n'''de, tempra'''n''' ||
|-
| colspan=2 | ñ || {{IPA|/ɲ/}} || a'''ñ'''a, so'''ñ'''o || {{IPA|/ɲ/}} || ba'''ñ'''a, '''ñ'''apa || 
|-
| colspan=2 | p || {{IPA|/p/}} || '''p'''ipa, ado'''p'''ta || {{IPA|/p/}} || '''p'''alu, sa'''p'''u ||
|-
| colspan=2 | q{{ref|loan|a}} || {{IPA|/k/}} || '''q'''uesillo || {{IPA|/k/}} || '''Q'''uebec ||
|-
| colspan=2 | r || {{IPA|/r/}} || te'''r'''a, '''r'''osa || {{IPA|/r/}} || ba'''r'''ba, pode'''r''' ||
|-
| colspan=2 | s || {{IPA|/s/}} || '''s'''aya, '''s'''ucu || {{IPA|/s/}} || kru'''s''', pa'''s'''a || In Papiamento, the {{angbr|s}} has a {{IPA|/ʃ/}} sound in words ending in -sion. In Papiamentu, it is written as -shon.
|-
| colspan=2 | sc || {{IPA|/s/}} || adole'''sc'''ente, pi'''sc'''ina || || ||
|-
| colspan=2 | sh{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''imis || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''ete ||
|-
| colspan=2 | t || {{IPA|/t/}} || '''t'''in, '''t'''ata || {{IPA|/t/}} || '''t'''rapi, ri'''t'''mo ||
|-
| colspan=2 | v || {{IPA|/b/}}&lt;br&gt;{{IPA|/v/}} || '''v'''iuda&lt;br&gt;di'''v'''orcio || {{IPA|/v/}} || '''v'''erbo, '''v'''itamina ||
|-
| colspan=2 | w || {{IPA|/w/}} || '''w'''ega || {{IPA|/w/}} || '''w'''owo ||
|-
| colspan=2 | x{{ref|loan|a}} || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} || e'''x'''amen, cone'''x'''ion, refle'''x'''ion  || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} ||  ||
|-
| colspan=2 | y || {{IPA|/j/}} || '''y'''ama, ha'''y'''a || {{IPA|/j/}} || '''y'''uda, ka'''y'''ente ||
|-
| colspan=2 | z || {{IPA|/z/}} || '''z'''ona || {{IPA|/z/}} || '''z'''eta || In Papiamento, the {{angbr|z}} has a {{IPA|/s/}} sound in words ending in -eza, -anza or with a {{angbr|z}}. In Papiamentu, they are written as -esa and -ansa.
|-
| colspan=2 | zj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''eito || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''ar ||

| colspan=2 | ù || || || style=&quot;text-align:center&quot; |/ʏ/ || b'''ù'''s, y'''ù'''frou 
|-
| colspan=2 | ü || || ||style=&quot;text-align:center&quot; | /y/ || h'''ü'''r 
|-
|}

== List di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (7th ed.). Cengage Learning.
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]
----------------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Sustantivo''' (na [[Ingles]]: ''noun''; na [[Hulandes]]: ''zelfstandig naamwoord'') ta un tipo di [[palabra]] den gramatica cu ta sirbi pa nombra hende, luga, cos, idea, of otro ser, sea concreto of abstracto. E palabra “sustantivo” mes ta bini di [[Latin]] substantia, ku ta nifiká “substancia” of “loke ta di esencia”.

== Rol den frase ==
Den un frase, un sustantivo ta generalmente e sujeto of e objeto di un verbo. E ta e elemento ku e verbo ta referí na dje, i regularmente ta precedí of sigui pa un [[artikulo]] (manera “un”, “e”, “esey”) of un [[adhetivo]].

== Clase di sustantivo ==
Sustantivonan por wordo dividí den varios kategoria:

'''Sustantivo komun''': nombra hende, kos of lugá den manera general, por ehèmpel: mùsiko, buki, isla.

'''Sustantivo propio''': nombra spesífiko pa hende, lugá of entidad, i ta skibí ku mayuscula, manera: Maria, Aruba, Google.

'''Sustantivo konkretu''': nombra kos ku por wordo mira of tuma, manera: mesa, silla, barco.

'''Sustantivo abstrakto''': ta referí na idea, sentimiento of estado, manera: amistat, libertat, konsenshi.

== Género y número ==
Tur sustantivo den Papiamento tin un [[género gramatikal]]: ta òf masculino òf femenino. E género ta influenshá e forma di artikulo y adhetivo ku ta akompañ'é (por ehèmpel: e homber vs e muher).

Tambe, sustantivonan por ta den forma [[singular]] (un solo) of [[plural]] (más ku un), manera: buki / bukinan, muchanan / mucha.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Real Academia Española (2021). ''Gramática esencial de la lengua española''. Espasa.
* Trupia, Sandro (1995). ''Linguistica generale e grammatica''. Zanichelli.

[[Kategoria:Gramatika]]
[[Kategoria:Linguistica]]

----------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Silaba''' (na inglés: ''syllable''; na hulandés: ''lettergreep'') ta un unidat ritmiko di zonido den un palabra. Un silaba ta normalment forma pa un [[vocal]] solo of un kombinashon di [[konsonante|konsonantenan]] y vocal, cu ta pronuncia manera un solo pulso di bos.

Buki di oro: sílaba ta e porshon mínimo di un palabra ku ta kontené un vokal: ka-bri-tu (3 sílaba); di-a (2 sílaba)

== Estructura di silaba ==
Un silaba por konsistí di tres parti prinsipal:

'''Onset''': e konsonante of konsonantenan na komienso (optativo)

'''Nukleo''': e vocal prinsipal di e silaba (obligatorio)

'''Koda''': e konsonante of konsonantenan despues di e vocal (optativo)

Por ehempel, den e palabra &quot;boka&quot;, nos tin dos silaba: bo-ka.
— Bo: onset = &quot;b&quot;, nukleo = &quot;o&quot;, koda = nèchi
— Ka: onset = &quot;k&quot;, nukleo = &quot;a&quot;, sin koda

== Silabashon den Papiamento ==
Den idioma [[Papiamentu|Papiamento]], e forma di e silabanan ta fundamental pa duna ritmo y entonashon na palabra. E regla pa separa silaba ta importante pa pronunciashon, poesia y ortografia.

Por ehempel:

kasita → ka-si-ta

bonita → bo-ni-ta

trahadón → tra-ha-dón

== Importansia linguístiko ==
E analisis di silaba ta un aspekto esensial den [[fonologia]], ortografia, y e forma di rima den poesia. E struktura di silaba por varia segun idioma, pero tur idioma tin algun forma di silaba den su sistema linguístiko.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.  
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.  
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (di 7 edicion). Cengage Learning.  
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]

--------
{{Databox}}
'''Kontakto di idioma''' 

en.wiki:Contacto di idioma ta sosodé ora ku papiadónan di dos òf mas idioma òf variedat ta interkambiá ku i influensiá otro. E estudio di kontakto di idioma ta wòrdu yamá lingwístika di kontakto. Kontakto di idioma por sosodé na fronteranan di idioma,[1] entre idiomanan di adstrato, òf komo resultado di migrashon, ku un idioma intrusivo ku ta fungi komo sea un superstrato òf un substrato.

Ora ku papiadónan di diferente idioma ta interkambiá estrechamente, ta tipiko pa nan idiomanan influensiá otro. Kontakto intensivo di idioma por resultá den konvergensia òf releksifikashon di idioma. Den algun kaso un idioma di kontakto nobo por wòrdu kreá komo resultado di e influensia, manera un idioma pidgin, krioyo òf miksto. Den hopi otro kaso, kontakto entre hablantenan ta sosodé ku efektonan duradero na eskala mas chikí riba e idioma; esakinan por inkluí e prestamo di palabranan di prestamo, kalku, òf otro tipo di material lingwístiko.

Multilingwismo tabata komun durante gran parti di historia humano, i awendia mayoria hende na mundu ta multilingual.[2] Hablantenan multilingual por partisipá den kambio di kódigo, e uso di vários idioma den un solo kombersashon.

Métodonan for di sosiolingwístika[3] (e estudio di uso di idioma den sosiedat), for di lingwístika di korpus i for di lingwístika formal ta wòrdu usá den e estudio di kontakto di idioma.

----------
[https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20250524.pdf Celebra ta de vez en cuando, trabao ta continuo], Bon Dia Aruba, Rubrica Asina bon Nos Papiamento ta? (24 di mei 2025)

Como medio di comunicacion nos posicion ta diferente, ya cu nos ta para meymey di e desaroyo di nos idioma a base diario. Esey ta duna un obligacion extra, pasobra loke nos ta publica ta pasa bao wowo di miles di lector diariamente. Mihor nos percura anto pa skirbi di tal forma cu nos ta respeta loke tin, pero di otro banda ta mira lo valioso di e entrada continuo di palabra nobo den nos idioma y usa nan di forma apropia.Den e casi cuatro aña di existencia di e column aki, nos a toca un sinfin di tema, semper di forma critico, sin ofende ningun hende.
Na ocasion di e promer aniversario, na augustus 2022, nos a publica un lista di e topiconan cu nos ta trata den e aña ey, di forma critico. Esakinan ta duna un bon impresion di e amplitud di e temanan y a la vez ta mustra cu ainda tur ta relevante.
Un resumen:
* Aki, akinan, akinanan... tocante uso innecesario y excesivo di ‘nan’ 
* Uso innecesario y excesivo di ‘wordo’ o ‘ser’ 
* Paso o pasobra? Papia y skirbi ta dos cos diferente
* Atende cu... o atende? Atende un asunto cu un persona; no atende cu un
asunto 
* ‘Encuanto di’ y ‘tocante di’, tambe ‘durante di’: uso
incorecto y innecesario di e palabra ‘di’ Contra? O Contra
di...?
* Uso corecto di ‘na’ den diferente contexto; ki ora ‘den’ y ki ora ‘na’? 
* Palabra modifica incorectamente: ‘nombracion’, ‘comportacion’, ‘cargacion’ (nombramento; comportamento; cargamento) 
* Parha o pahra...? Un palabra modifica recientemente 
* Tabatin o tabata tin...? Kico ta corecto? 
* Gobernado o Gobernador... Ta usa e ‘r’ si of no?
* Diferencia entre idioma papia y skirbi
* Agradable o agradabel...? Tocante origen Portugues/Spaño di
e variantenan Directiva o ‘Hunta di Directiva’ Con pa adopta
termino corectamente 
* Ki ora un palabra ta bira ‘Papiamento’...? 
* E proceso di adopcion y adaptacion Reforza, enforsa, reenforsa...? Palabra adopta di diferente fuente, reemplazando
palabra existente caba “Esey no tin di haber cu…?” Corecto,
of no? Origen di e expresion Compromiso, compromis, compromise...? Mesun palabra, adopta di diferente banda 
* Di dje, den dje, di unda e ‘dje’ ta bin...? 
* Doble negacion: ki ora si y ki ora no? 
* Uso di distincion di genero masculino/femenino
* Ortografia uniforme un reto...? Variedad di ortografia cu medionan ta haya di tur banda 
* Terminonan opuesto: ‘progresivo’ o ‘progresista’; ‘conservativo’ o ‘conservador’? 
* Entre ‘advertencia’ y ‘advertentie’; uso corecto of no? Curasha o encurasha...?
Reforza o reenforza...? Uso corecto of no?Pret of leuk...?
Eigenlijk of...? Influencia di Hulandes den Papiamento Pa of
Pa...? Para o por...? Voor of door...? Origen di nos ‘pa’
* E la bay o el a bay? Kico ta corecto? 
* Tocante eror gramatical cu casi no ta ripara... ‘Loke ta’ o ‘loke cu ta’?
* Paris o Parijs? Londen, London o Londres? Variedad den nomber geografico...Nacionnan Uni o United Nations; IMF o FMI...? Cual idioma tin preferencia...? 
* Entre desaroyo liber y formalisacion di idioma: ki rumbo pa tuma? Papiamento manera papia..., o skirbi? 
* Tocante uso di ‘es’, ‘esnan’, ‘esunnan’...‘Cune’ o ‘cu nan’:
* Tocante erornan cu no ta detecta facilmente...Papiamento ta rico na diferente tipo di vocal; a traves di influencia diverso
* Algo mas di nos herencia Portugues; un exploracion den nos vocabulario.

Nota: si bo ta desea pa nos trata un tema specifico atrobe, o mas amplio, laga nos sa via reaccion riba Facebook, o un mail na bondia.aruba@gmail.com

---------------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Educacion Profesional Intermedio''' (EPI) ta enseñansa riba nivel MBO (''Middelbaar Beroepsonderwijs'') na [[Aruba]]. E ta encera ...
Colegio EPI ta e unico instituto di enseñansa riba nivel MBO na Aruba., situa den Venusstraat 3 na Oranjestad??


== Colegio EPI == 
A funda Colegio EPI riba prome di augustus 1997. Ta ofrece educacion na nivel 3, 4 y 5 consistiendo di e unidadnan; Salubridad &amp; Servicio, Economia, Hospitalidad y Turismo y Ciencia &amp; Tecnologia.&lt;ref&gt;[https://24ora.com/na-colegio-epi-partido-futuro-a-gana-eleccion-cu-nuebe-asiento/ Na Colegio EPI partido FUTURO a gana eleccion cu nuebe asiento], 24ora.com (2 di december 2024 &lt;/ref&gt;

Na aña 2022 Colegio EPI a introduci ocho estudio nobo. Na tur por scoge entre 13 diferente estudio, manera: Allround medewerker Information Technology Systems and Devices, Expert Information Technology Systems and Devices, Elektrotechniek, Allround Assistant Business Services, Business Administration &amp; Control Specialist, Certified Cook, Associate of Applied Science in Culinary Arts, Zelfstanding Medewerker Travel &amp; Hospitality, Leidinggevende Travel &amp; Hospitality, Associate Of Science Degree in Hotel and Restaurant Management, Verpleegkundige, Verzorgende y Social Pedagogische Medewerker.

Colegio EPI ta conta cu mas di 2000 studiante y mas cu 74% di nan ta logra termina nan estudio cu exito.

[[:Category:Enseñansa]]
[[:Category:Aruba|Enseñansa]]
----------------------------
== Arte di Palabra ==
'''Arte di Palabra''' ta un competensia literario ku partisipashon di hoben di Aruba, Boneiru i Korsou. (zie nl.wiki) Meta di e evento ta pa promove amor pa cultura di idioma Papiamento y aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y e desaroyo di dominio di idioma.

== Historia ==
E evento di Arte di Palabra ta existi for di aña 2000 i a cuminsa na Korsou. Ange Jessurun, consulente di Papiamento e tempo ey, a krea e evento pa celebra e hecho cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y [[haiku]]. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.

Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.

== Publikashon ==
*Pòtpurí Arte di Palabra 2009, kolekshon di e miho obranan propio 2000-2008 
*Pòtpurí Arte di Palabra 2014, bundel van de beste eigen werken 2009-2013
*Pòtpurí Arte di Palabra 2019, bundel van de beste eigen werken 2014-2018&lt;ref&gt;{{citeer boek|url=https://data.swpportal.com/upload/books/files/pdf.php?hash=f612ef13d53ec151f70f21767b8546f4&amp;filename=potpuri-arte-di-palabra-2019_inkijkexemplaar.pdf|taal=pap|werk=Arte di Palabra|titel=Pòtpurí Arte di Palabra 2019|datum=|bezochtdatum=10 september 2019}}&lt;/ref&gt;

nl.wiki:Arte di Palabra ta un kompetensia den Papiamentu pa hóbennan den enseñansa sekundario na Aruba, Bonaire i Kòrsou.
Nacemento
For di aña skolar 1998-1999 &quot;Papiaments&quot; a bira un asignatura obligatorio den enseñansa sekundario na Kòrsou. E dato aki a duna e impulso pa e inicio di Arte di Palabra, cu na aña 2000 a tuma luga pa prome biaha na Curaçao. For di aña 2006 ta organisá kareda na Bonaire i for di aña 2009 tambe na Aruba.

Arte di Palabra ta tuma lugá tur aña i su meta ta pa desaroyá talento literario hóben i literatura pa mucha papiamentu dor di recitashon di poema i konta storia.

E kompetensia tin tres kategoria di presentashon: poesia, haiku i relato kòrtiku. Kada kategoria ta dividi den dos grupo: klasnan di skol 1-2 i klasnan di skol 3-6. Den klasnan 1 i 2 ta trata di poemas i storianan eksistente i den klasnan mas haltu ta trata di obranan original (propio). E evaluashon ta distinguí entre trabou propio i trabou eksistente. E finalistanan for di e rondonan di klasifikashon na Aruba, Bonaire i Kòrsou lo kompetí ku otro den e ronde final.[1] 1]

E final di Arte di Palabra ta pasa pa tur isla i ta dirigí dor di e Stichting Arte di Palabra ku sosten di Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch gebied. E final ta generalmente konektá ku e entrega di e premionan di Tapushi Literario na honor di e ikonanan kultural na Aruba, Bonaire i Kòrsou.

{{Appendix}}

NOTES
DIA 29 di juli 2021 a tuma lugar na Aruba, na Cas di Cultura, final di e competencia literario Arte di Palabra, cu participacion di hoben di Aruba, Boneiro y Corsou.&lt;ref&gt;https://www.awemainta.com/newspapers/AM210810/offline/download.pdf  Arte di Palabra un celebracion na, di y pa Papiamento di kita sombre], Awemainta, 10 ougustus 2021. Rekupera ougustus 2021&lt;/ref&gt;
Fundacion Lanta Papiamento (FLP) tabata presente y a keda encanta, un biaha mas.
Tabata un fiesta di berdad cu a pone enfoke riba Papiamento su rikesa y bunitesa cultural y riba e creatividad y dominio di idioma Papiamento di nos hobennan.
E anochi tabata cuadra exactamente cu e meta di e evento cultural aki: Promove amor pa cultura di nos idioma Papiamento. Enrikece nos idioma cu creatividad di nos hubentud.
Den sala tabata reina un entusiasmo y alegria y e hobennan a mustra aprecio pa cada un di e participantenan. Tur participante tabata haya un ovacion cu hasta pitamento cu
‘vuvuzela’. UNION t’e palabra cu ta caracterisa e evento aki, union cultural y social entre Aruba, Corsou y Boneiro.
Arte di Palabra den tur sentido di palabra ta un celebracion di Papiamento, e idioma unificado di e islanan aki.
Masha pabien n’e hobennan participante, na nan docentenan y n’e organisadornan!
===Historia cortico===
Arte di Palabra ta existi for di aña 2000. Señora Ange Jessurun kende tabata consulente di Papiamento e tempo ey, a cuminsa cu e evento aki na Corsou, pa celebra e hecho
cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y haiku. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.
Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch Gebied ta yuda den financiamento di biahe y estadia.
Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.
Y importante pa menciona, t’e publicacionnan cu Arte di Palabra a produci caba:
Pòtpurí Arte di Palabra 2009, cu e mihor obranan di 2000-2008: Pòtpurí Arte di Palabra 2014, cu e mihor obranan di 2009-2013: Pòtpurí Arte di Palabra 2019, cu e miho obranan di 2014-2018.
Por bisa cu e coleccionnan aki ta bon material literario pa cualkier lesado y bon material cu por uza den scol.

{{Appendix}}
Arte di Palabra ta aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y ta masha importante den desaroyo di dominio di idioma.

----------------
'''Modern Hebrew''' ({{lang-he|עברית חדשה}}, ''ʿivrít ḥadašá[h]'', {{IPA-he|ivˈʁit χadaˈʃa|}}, ''[[Literal translation|lit]].'' &quot;Modern Hebrew&quot; or &quot;New Hebrew&quot;), also known as '''Israeli Hebrew''' and generally referred to by speakers simply as '''Hebrew''' ({{lang|he|עברית|}} {{transliteration|he|Ivrit}}), is the form of the [[Hebrew language]] that was [[Revival of the Hebrew language|revived as a spoken language]] in the late 19th and 20th centuries, and the standard form of Hebrew spoken today. It is the official language of the [[State of Israel]]. Among [[Canaanite languages]], Modern Hebrew is the only one spoken today.&lt;ref&gt;{{cite book |author1=Huehnergard, John |url=https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |title=The Semitic Languages |author2=Pat-El, Na'ama |publisher=Routledge |year=2019 |isbn=9780429655388 |page=571 |access-date=2021-02-18 |archive-date=2023-07-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230701134731/https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
-----------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
[[File:Flag of the Governor of Curaçao.svg|thumb|300px|Bandera di Gobernador di Kòrsou]]
'''Gobernador di Korsou''' ta e representante di e monarka [[Hulanda|hulandes]] (hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]]) na [[Kòrsou]]. A instituí e posishon dia [[10 di òktober]] [[2010]] ku Korsou su status komo pais outónomo denter di [[Reino Hulandes]]. Riba nominashon di e mandatario hulandes pa relashonnan di Reino, e monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un término di seis aña; esaki por wòrdu prolonga te maximalmente 12 aña. 

E gobernador ta dispone di un sekretariado, e gabinete di gobernador, i ta wòrdu asesorá pa e Konseho di Konsulta, konsistiendo di minimo sinku miembro, apuntá pa e gobernador.


E '''Gobernador di Aruba''' ta e representante di e hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]] na [[Aruba]]; esaki ta conforme stipulacion den [[Constitucion di Aruba]] (''Staatsregeling van Aruba'').&lt;ref&gt;Articulo II.1 Staatsregeling van Aruba (AB 1987 nr. GT 1)&lt;/ref&gt; E posicion a keda institui desde prome di januari 1986 ora Aruba a haya su status como [[Status aparte di Aruba|pais autonomo dentro di Reino Hulandes]]. E monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un termino di seis aña; esaki por wordo prolonga te maximalmente 12 aña.

== Facultadnan di gobernador ==
Facultadnan di e Gobernador di Aruba ta subdividi den e facultadnan asigna na su persona mediante [[ley]] como organo di e Reino y como organo di e pais Aruba.


De gouverneur heeft twee taken: hij vertegenwoordigt en verdedigt de algemene belangen van het Rijk en is hoofd van de regering van Curaçao. Hij is tevens vertegenwoordiger op Curaçao van het staatshoofd van het Koninkrijk. Als hoofd van de landsregering is de gouverneur onschendbaar.&lt;ref&gt;Bij ambtsmisdrijven moet hij echter terechtstaan bij de [[Hoge Raad der Nederlanden]]. Bij overige misdrijven kan per Koninklijk Bevel of door de Tweede Kamer vervolging worden bevolen bij de bevoegde rechter in Den Haag.&lt;/ref&gt; De gouverneur oefent de uitvoerende macht uit met als verantwoordelijken de ministers, die verantwoording moeten afleggen aan de [[Staten van Curaçao]]. De gouverneur heeft geen politieke verantwoordelijkheden en maakt geen onderdeel uit van het kabinet. Tijdens de formatie speelt de gouverneur een rol bij het aanwijzen van de formateur. In 2012 leidde dit tot onrust, toen gouverneur Goedgedrag tegen de zin van de zittende (demissionaire) ministers, maar op verzoek van de meerderheid van de Staten, een formateur aanwees om een waarnemend kabinet te vormen.

De gouverneur wordt door het staatshoofd aangewezen voor een periode van zes jaar op voordracht van de bewindspersoon voor koninkrijksrelaties van het Koninkrijk (en tegelijk van het land Nederland). Deze periode kan worden verlengd tot maximaal één termijn. De gouverneur wordt bijgestaan door zijn secretariaat, het kabinet van de gouverneur, en wordt geadviseerd door de Raad van Advies, bestaande uit ten minste 5 leden, aangewezen door de gouverneur.

== Lista ==
Op 10 oktober 2010 werd Curaçao een land binnen het [[Koninkrijk der Nederlanden]]. Voor deze datum vertegenwoordigde de [[Lijst van gouverneurs van de Nederlandse Antillen (1954-2010)|gouverneur van de Nederlandse Antillen]] onder meer Curaçao.

E promé gobernador di Kòrsou tabata [[Frits Goedgedrag]], kende tambe tabata e último [[gobernador di Antia Hulandes (1954-2010)|gobernador di Antia Hulandes]] prome ku esaki a wordu disolbi dia [[10 di òktober]] [[2010]].&lt;ref&gt;RNW.nl - [https://web.archive.org/web/20110120003916/http://www.rnw.nl/caribiana/article/gouverneurs-voor-curacao-en-sint-maarten Gouverneurs voor Curaçao en Sint Maarten]&lt;/ref&gt; 

{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !! Nòmber !! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| 
| 2010 - 2012
| [[Frits Goedgedrag]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2012 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| (interino)
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| [[File:Lucille George-Wout-crop.jpg|95px]]
| 2013 - presente
| [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; 
| 4 di novèmber 2013
|}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! Van
! Tot
! Nomber
! Bijzonderheden
|-
| 10 oktober 2010 || novèmber 2012 || [[Frits Goedgedrag]] ||
|-
| november 2012 || novèmber 2013 || [[Adèle van der Pluijm-Vrede]] || interino
|-
| november 2013 || presente || [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; ||
|}

== Lista di gobernador interino ==
Bij koninklijk besluit kunnen een of meerdere waarnemend gouverneurs worden benoemd die de gouverneur vervangen bij ziekte of afwezigheid of hem vervangen na zijn ontslag of overlijden.
{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !![[Gobernador interino]]!! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2010 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| 
| 2013 - 2019
| [[Nolda Römer-Kenepa]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| 
| 2019 - presente
| [[Michèle Russel-Capriles]]
| 1 di yuni 2019
|}

* 10 oktober 2010 - [[Adèle van der Pluijm-Vrede]]
* 1 juni 2013 - [[Nolda Römer-Kenepa]]
* 1 juni 2019 - [[Michèle Russel-Capriles]]&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|werk=Curaçao.nu|titel=RMR benoemt Russel-Capriles tot waarnemend gouverneur van Curaçao|datum=17 mei 2019|bezochtdatum=8 juni 2019|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190608092330/https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|archiefdatum=2019-06-08}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[:Category:Aruba]]
[[:Category:Organonan Gubernamental]]

-----------------------------------------------------------

{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Hilda de Windt-Ayoubi''' (           ) ta un lingwista, traduktor, outor, poeta, kolumnista i papiamentista di [[Kòrsou]]. lingwista, poeta, pintor i traduktor di The Prophet di Kahlil Gibra

== Bida ==
Hilda Ayoubi a nase i lanta na Kòrsou. Famia di 5 yu muhe di mayornan di Libano.

Hilde de Windt-Ayoubi a studia idiomanan ingles i spañó, tambe literatura. Na 2014 a sali e buki 'E Profeta', un tradukshon ku el a hasi di e buki ingles 'The Prophet', obra maestral di e eskritor Kahlil Gibran. Pa esaki el a risibí na 2014 un distinshon di 'The George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair' na e universidat di Maryland.
Hilda a skirbi su promé poemanan na 1972, tempu ku e tabata studiante na Nijmegen, Hulanda. Despues e no tabata aktivo mas. Na desèmber 2007 el a kuminsá skirbi atrobe, pero tabata te na 2009, inspirá pa su kolega Robbie Griffith (†), ku el a bolbe kuminsá skirbi i publiká. Su poemanan na ingles, hulandes, spañó i papiamentu ta sali regularmente durante e último dékada den e korant Amigoe.

She was born and raised in Curaçao. She was a secondary school teacher and a lecturer at the University in Curacao. Her works include Gedicht (2018) and Geef me je Taal (2019); for her Papiamento translation of Kahlil Gibran’s The Prophet (2014), she was awarded the Kahlil Gibran Chair at the University of Maryland. In 2019 she received UNESCO’s Certificate of Merit for her work on Papiamento.&lt;ref&gt;https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/translingualism-translation-and-caribbean-poetry/  Translingualism, Translation and Caribbean Poetry], Werkgroep Caraibische Letteren (2022)&lt;/ref&gt; She writes in Dutch, French, English, Papiamento and Spanish.

== Bibliografia ==
* ''La dislocación de los elementos oracionales y la elipsis en los refranes de La Celestina'' (2011, UoC)
* ''Gedicht'' (2018?, kolekshon di poesia)
* ''Geef me je taal. Dat ik je beter versta / Duna mi bo idioma. Pa mi por komprondé bo miho'' (2019)
* ''Translingualism, Translation and Caribbean Poetry'' (2022, kolekshon di poesia multilingual huntu cu Piet Muysken)

Hilda De Windt – Ayoubi, schrijfster, dichteres, columniste, kunstenares en hispaniste uit Curaçao. Ze is bekend vanwege o.a. haar vertaling in haar moedertaal Papiaments van het bekende boek The Prophet van Kahlil Gibran, CDL University Press, verschillende vertalingen van gedichten en haar jarenlange publicaties van gedichten in vier talen in de krant Amigoe op Curaçao. Ze presenteerde op deze middag ook haar Papiamentse vertaling van The Prophet die dit jaar wereldwijd haar 100-jarig bestaan viert en al in 105 talen, waaronder ook het Hindi, is vertaald.&lt;ref&gt;Henk Moeniralam,[https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/papiaments-gedicht-moedertaal-van-hilda-de-windt-ayoubi-ook-in-sarnami-vertaald/  Papiaments gedicht ‘Moedertaal’ van Hilda de Windt-Ayoubi ook in Sarnámi vertaald], Werkgroep Caraibische Letteren (2023)&lt;/ref&gt;

I studied at the Catholic University in Nijmegen, nowadays named Radboud University. I also studied at UoC in Curacao, Dutch Antilles. I have a Master degree in Education with major in the Spanish Language  and a Bachelor degree in Public Relations. Further on, I have a minor degree (LO) in English.    I have been teaching the Spanish Language and Literature for more than 30 years at a secondary school and also have  been teaching Didactics, Analysis of Methods,  Spanish Grammar and Oral and Written Communication for more than eight year at University of Curacao.      I translated &quot;The Prophet&quot; (by Kahlil Gibran) into the Papiamentu language. This translation was published by the Maryland University Press. For this translation I  was granted an award by the George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair for Values and Peace, May, 2014.    Further on,  I attended an art Academy for four years. As part of a group  exhibition I exhibited four times several of my  paintings.      I write poetry in six  languages, Papiamento, Dutch, English, Spanish, Italian, and French. Recently my first poetry book illustrated with twenty of my paintings  was published  by LM Publishers in the Netherlands.      I  Master different languages, for example, Dutch, Spanish, English, Papiamentu. Currently,  I am also studying different other languages, like Italian,  Quechua.    I am very interested in promoting and conserving Native Languages. Therefore, my poetry often focuses on native languages.  In 2019, my second poetry book that focuses on language will be published.    I belief that it is of utmost importance to focus more on Literature (specifically on creative writing)  and Art in the education at school.&lt;ref&gt;[https://independent.academia.edu/HildadeWindtAyoubi  Hilda de Windt Ayoubi]&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}
--------------------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Sidney M. Joubert''' (☆ [[1939]] na  [[Kòrsou]]) ta un dosente, lingwista i papiamentista di [[Kòrsou]]. Na 2023 el a risibí e titulo di ''doctor honoris causa'' di [[University of Curaçao]] pa su kontribushon na [[idioma]] [[papiamentu]].

== Bida ==

== Bibliografia ==
* Dikshonario di verso Papiamento-Hulandes

NOTES
Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC
March 20, 2023  REDAKSHON.&lt;ref&gt;[https://kikotapasando.com/2023/03/20/eredoctoraat-voor-sidney-joubert-bij-de-uoc-sidney-joubert-doctor-honoris-causa-bij-de-uoc/ Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC / Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC], Willemstad, 18 maart 2023&lt;/ref&gt;

Op 16 maart jl. werd tijdens een plechtige openbare zitting van het College van Decanen van de Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (UoC), aan de heer Sidney. M. Joubert, het eredoctoraat verleend.
In een volle Aula opende de Rector Magnificus, dr. Francis de Lanoy, deze plechtige zitting, waarbij hij alle aanwezigen in de zaal welkom heette, in het bijzonder de heer Joubert en de twee paranimfen, mevrouw Lucille Berry-Haseth en de heer Edward John Joubert, die hem flankeerden tijdens deze plechtigheid.

De decaan van de Algemene Faculteit, drs. Adriënne Fernandes, nam vervolgens het woord, en ging kort in op de redenen die voor de Algemene Faculteit aanleiding waren om de heer Sidney Milton Joubert voor te dragen als kandidaat voor het eredoctoraat. Zij gaf aan dat de heer Joubert over een tijdsbestek van vijftig jaar, zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt voor de gemeenschap, op het gebied van taalkunde van het Papiamentu. Bovendien wees zij erop dat de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan is. Het eredoctoraat, zo vervolgde zij, wordt als welverdiend eerbetoon aan deze kandidaat verleend voor zijn zeer uitzonderlijke prestaties in het kader van culturele en academisch gerelateerde verdiensten.
De heer Joubert, met zijn talrijke merites is van bijzondere betekenis voor de Algemene Faculteit, die taal, literatuur en cultuur centraal stelt, de lerarenopleiding Papiamentu aanbiedt en een leerstoel heeft gerelateerd aan het bestuderen en verwerven van Papiamentu. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vanuit deze faculteit de rol van het Papiamentu als algemene omgangstaal in de Curaçaose samenleving, met deze erebenoeming, bekrachtigd en versterkt wordt.

Vervolgens nam de Rector Magnificus het woord, die na verwijzing naar de mogelijkheid die de Landverordening Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (LuoC) biedt (art. 37 lid 2), de heer Sidney M. Joubert en zijn twee paranimfen naar voren riep om hen ten overstaan van het College van Decanen de bul te overhandigen.
Prof. dr. Ronald Severing, verbonden aan de Algemene Faculteit, en promotor van Sidney Joubert bij deze plechtigheid, sprak bij de laudatio, lovende woorden uit, verluchtigd met een powerpoint, met afbeeldingen van werken van de heer Joubert. Hij gaf aan dat de heer Joubert een fervente taaldeskundige en in het bijzonder een verwoede Papiamentist is. Eerder was hij docent Spaanse taal- en letterkunde op de middelbare school en de UNA en tevens beëdigd vertaler en lexicograaf.
Hij werd bij de oprichting van het overheidsbureau Sede di Papiamentu (1983) aangesteld om aan een vocabulaire van het Papiamentu te werken. Sindsdien zijn er van zijn hand ten behoeve van het Papiamentu, vocabulaires (1988, 1990) verschenen en verder woordenboeken in druk (1991, 1999, 2007), met supplementen (1997), een taalgids Papiamentu voor toeristen (1994), digitale woordenboeken (2002), online versies (Google Chrome, Microsoft Edge, Mozilla Firefox en Safari) en achtereenvolgende spellingcheckers Papiamentu voor Microsoft Office (2003-2014) Windows 98-8.1 (2001, 2007, 2014).
Naast kenner van de taalkunde van het Papiamentu en de autoriteit op het gebied van de gemeenschappelijke Papiamentse woordenschat, is de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan, blijkens de omvangrijke driedelige gezamenlijke uitgave in het Papiamentu, Pa saka kara (1109 pp., 1983); ook verzorgde hij met auteursgroepen tweetalige Nanzi-boeken (2005, 2019).
Hij is Papiamentu-connaisseur bij uitstek, getuige de talrijke publicaties van zijn hand en ook samen met lokale en buitenlandse deskundigen. Hij heeft zich bekwaamd en intensief ingezet voor het promoten van de studie, kennis en correct gebruik van het Papiamentu vanaf begin zeventiger jaren tot heden.
Hij is ook medeverantwoordelijk voor de meer dan 400 woorden Antilliaans-Nederlands die in het Groene Boekje zijn opgenomen. Gedurende een aantal jaren, zijn de krantenteksten van het Antilliaans Dagblad en de Amigoe verzameld. Uit die verzameling zijn door onder andere de heer Joubert karakteristieke woorden geselecteerd die in het Groene boekje terecht zijn gekomen als: empaná, blenchi, dushi, karkó en snèkbar.
Tevens is hij vanaf het begin (1999) tot recentelijk (2018) betrokken geweest bij de samenstelling van het Papiamentu-dictee en ook als jurylid van het jaarlijkse Diktado Nashonal Papiamentu in de aula van de UoC. De eredoctor is reeds meerdere malen eervol onderscheiden en heeft meervoudig eerbewijs mogen ervaren vanuit diverse maatschappelijke en academische instituties.

Na de laudatio van zijn promotor kreeg dr. Sidney Joubert het woord van de rector. Hij liet weten dat toen hij van zijn benoeming op de hoogte werd gesteld, verrast was en zeer geëmotioneerd raakte. Hij dankte dan ook allen die betrokken waren vanaf de voordracht tot aan zijn benoeming. Hij vertelde hoe zijn belangstelling voor het Papiamentu begon. Dat gebeurde tijdens de colleges die hij volgde bij drs. Raúl Römer aan de Universiteit van Amsterdam. Raúl Römer onderzocht het Papiaments als toontaal. Joubert gaf voorbeelden als mata (plant) en mata (doden). Er was verschil in toon, hoog laag en laag hoog te horen. Op Curaçao werd Antoine Maduro zijn leermeester, waar hij ook mee samen werkte. Hij werd al snel door de overheid in twee opeenvolgende spellingcommissies voor het Papiamentu benoemd, in de commissie Römer en de commissie Jonis. Bij het Buki di oro, het gouden boekje met de officiële spelling van de overheid (2009), had hij ook zitting in de commissie die het werk voorbereidde.

Na dit dankwoord en bijzonderheden over zijn werk, sloot de Rector Magnificus de officiële zitting. In het informele deel dat daarop volgde, spraken beide paranimfen de pas gedoctoreerde promotus toe. Lucille Berry-Haseth wees op haar lange vriendschap met de gepromoveerde en hun samenwerking op het gebied van Papiamentu. De laatste tien jaar hebben zij zich samen met een redactieteam beziggehouden met een verklarend woordenboek Papiamentu. Zij sloot af met een prachtige voordracht van het gedicht Oda na Sidney, dat zij eerder (2018) aan hem opdroeg. Vervolgens wist paranimf Edward John te vertellen dat zijn vader bekend stond als de leraar Spaans van het Peter Stuyvesant College. Hij vond het een eer dat hij de paranimf mocht zijn bij de promotie van zijn vader.

Het informele deel werd afgesloten met een voordracht door Gregory Berry, die bij het publiek erg in de smaak viel met humoristische teksten uit de Papiamentu-literatuur van Guillermo Rosario, Pierre Lauffer en Elis Juliana. Het geheel werd afgesloten met een geanimeerde receptie op de patio van de Universiteit van Curaçao.

{{Appendix}}
----------------
'''Frank Martinus Arion''', pseudónimo di '''Frank Efraim Martinus''' (n. [[17 di desèmber]] [[1936]] na [[Kòrsou]] - f. [[28 di sèptèmber]] [[2015]]) tabata un eskritor, poeta i lingwista [[Antias Hulandes|antiano]]. E tabata skirbi obranan tantu na idioma [[hulandes]] komo [[Papiamentu]]. Su obra mas famoso ta e novela ''Dubbelspel'' (Changá). E ta konosí tambe pa su investigashon di e orígen di Papiamentu i pa su empeño pa uso di Papiamentu komo idioma di instrukshon.

== Biografia ==
Frank Martinus Arion a nase na 1936 i ta un di tres yu di Minuel Martinus Arion i Marina Jansen di bario di Buena Vista, [[Willemstad]]. Poko despues di su nasementu e famia ta muda pa [[Aruba]], unda su tata a wòrdu empleá pa e refineria [[Lago Oil &amp; Transport Company|Lago]]. Ku kuater aña su mama i un ruman ta fayesé den un aksidente di tráfiko, despues di kual e ku su otro ruman a wòrdu mandá bek Kòrsou i alohá serka varios miembro di famia. Frank Martinus Arion a lanta den bario di [[Otrobanda]]. Fo'i skol básiko su talento pa skirbimentu a keda manifesta; den su último aña na skol básiko e ta gana e Premio Neerlandia pa e mihor ensayo na hulandes.  Frank was een heel goede leerling. Hij mocht op de lagere school een aantal klassen overslaan. Durante su tempu na skol e ta kuminsa usa e nòmber Frank Efraim Martinus pa motibu di e laso ku su tata tabatin ku e [[partido polítiko]] [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. E no tabata deseá di wòrdu asosiá ku e aktivismo polítiko di su tata; te añanan 50 e ta usa su fam original pa publikashon di su promé obranan. 

Na kabamentu di skol sekundario na 1955, Arion ta muda pa [[Hulanda]] unda e ta studia idioma i literatura hulandes na [[Universidat di Leiden]]. Durante su temporada na universidat ela lanta e komunidat studiantil &quot;Baranka Antilliana&quot;, kual tabata fungi komo refugio pa studiante prosedente di [[Antias Hulandes]], manera e mes. Tambe den e époka aki e tabata skirbi un seri di poema, kualnan a sali publika pa prome bes den e revista &quot;Antilliaanse Cahiers&quot; komo kolekshon titulá ''Stemmen uit Afrika''.

-----
Na zijn schooltijd verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal- en letterkunde ging studeren aan de Universiteit Leiden. Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die, net als hijzelf, afkomstig waren uit de Nederlandse Antillen. Ook schreef hij in deze jaren een reeks gedichten, die in 1957 voor het eerst als bundel onder de titel Stemmen uit Afrika werden gepubliceerd in het tijdschrift Antilliaanse Cahiers. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het mede door hem opgerichte tijdschrift Encuentro Antilliano. Ook las hij regelmatig voor in het programma van de Nederlandse buitenlandse radio. Kort voor het einde van zijn studie onderbrak hij deze en keerde voor enige tijd terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij onderzoek deed naar de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiamentu. Hij publiceerde de resultaten van dit onderzoek in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch verder te studeren en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij het Instituut voor Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam.[2] Onder invloed van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel, waarin hij aan de hand van vier mannen die domino spelen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen in die tijd. Via de personages in de roman heeft Arion kritiek op de rebellen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen.[3] De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs. Arion doneerde het prijzengeld van 1000 ƒ aan de strijd tegen het apartheidsbeleid in Zuid-Afrika. In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam, waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin.[4]

Vertaald met www.DeepL.com/Translator (gratis versie)

de.wiki: Na zijn afstuderen verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal en Nederlandse letterkunde begon te studeren aan de Universiteit van Leiden . Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die net als hij uit de Nederlandse Antillen kwamen . Hij schreef in deze jaren ook een reeks gedichten, die in 1957 als bundel verscheen onder de titel Stemmen uit Afrika in het tijdschrift Antilliaanse Cahierswerden voor het eerst gepubliceerd. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het dagblad Encuentro Antilliano , waarvan hij medeoprichter was . Ook gaf hij regelmatig lezingen in het Nederlands buitenlands radioprogramma . Kort voor het einde van zijn studie brak hij het af en keerde voor een tijdje terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij zich bezighield met de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiaments. De resultaten van dit onderzoek publiceerde hij in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch zijn studie voort te zetten en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij de afdeling Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam . [2] Onder de indruk van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao, begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel , waarin hij aan de hand van het voorbeeld van vier dominospelende mannen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen op die tijd. Via de personages in de roman uit zich Arion kritisch over de opstandelingen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen. [3]De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en CW van der Hoogtprijs . Arion doneerde het prijzengeld van ƒ 1000 om de apartheid in Zuid-Afrika te helpen bestrijden . In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam , waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap van de stad. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin (in het Engels: &quot;Farewell to the Queen&quot;). [4]

In 1975 ging Arion naar Zuid-Amerika, waar hij een aanstelling als docent aanvaardde aan een instituut voor de opleiding van leraren in de Nederlandse kolonie Suriname , die net onafhankelijk werd. Hier trouwde hij ook met zijn vrouw Trudi Guda, met wie hij twee kinderen zou verwekken. In 1980, na de machtsovername van Desi Bouterse , verliet het gezin Suriname en keerde terug naar Arion's thuisland Curaçao. Daar werkte hij aan de standaardisatie van het Papiaments en begon hij opnieuw onderzoek te doen naar de oorsprong ervan. Hij was vooral geïnteresseerd in de overeenkomsten tussen het Papiaments en de varianten van het Kaapverdiaans Creools, die worden gesproken op de eilanden voor de westkust van Afrika. Ook voerde hij campagne voor de invoering van het Papiaments als basisschooltaal op Curaçao, waardoor hij soms in conflict kwam met de lokale autoriteiten. In dit kader schonk hij in 1987 de particuliere basisschool Skol Humanistiko Erasmo , waar lessen werden gegeven in Papiaments. [5] Gedurende deze tijd begon Arion meer politiek betrokken te raken, wat culmineerde in de oprichting van zijn eigen partij, de Kambio Radical (&quot;Radical Reversal&quot;, kortweg KARA) in 1988. KARA kreeg echter nooit genoeg stemmen om een ​​zetel in het parlement van het eiland te winnen. [6]

In 1996 promoveerde Arion aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn proefschrift was getiteld De kus van een slaaf. Papiaments West-Afrikaanse connecties en de oorsprong van het Papiaments en andere talen verkend. Hij bracht onder meer de stelling naar voren dat het Papiaments sterker dan voorheen bekend was beïnvloed door de geheime taal Guene, die door de plantageslaven van Curaçao werd gebruikt. Daarnaast heeft het Guene ook andere Caribische talen beïnvloed en zelfs de Engelse en Nederlandse taal. [7]

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doktoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (kontiniendo: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid'')
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Mira tambe ==
* [[Gueni]]

{{Commonscat|Frank Martinus Arion}}
{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=de|oldid =191263500|titulo=Frank Martinus Arion}}
{{References}}
;Lista di fuente
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3, pág. 405–410.
* Wim Rutgers: ''Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba'', Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, pág.  272.
* B. Jos de Roo: ''Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958'', Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam (2014), ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. Den: ''A History of Literature in the Caribbean''. Tomo 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia (2001), ISBN 90-272-3448-5, pág. 362.
* ''Schrijver Frank Martinus Arion overleden''. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* ''Writer Frank Martinus Arion Passed Away'', Curacaochronicle.com (28 di sèptèmber 2015}}&lt;/ref&gt;
* ''Frank Martinus Arion geeft lintje terug'', Trouw.nl. (16 di desèmber 2008)
}}

{{DEFAULTSORT:Arion, Frank Martinus}}
[[:Category:Ganador premio Cola Debrot]]
[[:Category:Hende]]
[[:Category:Kòrsou]]

== Referensia ==
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 407–408.
* Wim Rutgers: Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba. 1. Auflage. Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, S. 272.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 408–409.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 410.
* B. Jos de Roo: Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958. Hrsg.: Universiteit van Amsterdam. 1. Auflage. Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam 2014, ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. In: A History of Literature in the Caribbean. Band 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia 2001, ISBN 90-272-3448-5, S. 362.
* Schrijver Frank Martinus Arion overleden. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* Frank Martinus Arion geeft lintje terug. In: trouw.nl. 16. Dezember 2008, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).

== Weblinks ==
{{Commonscat}}

[[:Category:Korsou]]
[[:Category:Eskritor]]
[[:Category:Hende]]


Kort na de geboorte verhuisde het gezin naar Aruba, waar de vader een baan had aanvaard bij een plaatselijke oliemaatschappij. Toen hij vier jaar oud was, stierven Arions moeder en jongere broer bij een ongeval, waarna Frank en zijn zus werden teruggestuurd naar Curaçao, waar ze onderdak vonden bij verschillende familieleden. Zijn schrijftalent bleek al toen hij op de lagere school zat; in het laatste jaar van de basisschool won hij de Neerlandiaprijs voor het beste essay in het Nederlands. Tijdens zijn schooltijd begon hij de naam Frank Efraim Martinus voor zichzelf te gebruiken. De achtergrond was de politieke betrokkenheid van zijn vader bij de Nationale VolkspartijCuraçao, waardoor de naam &quot;Arion&quot; bekend werd bij veel bewoners van het eiland. Frank wilde echter niet geassocieerd worden met het politieke activisme van zijn vader; pas in de jaren vijftig gebruikte hij zijn oorspronkelijke achternaam weer voor de publicatie van zijn eerste werken. [1]


'''Frank Martinus Arion''', seudónimo de '''Frank Efraim Martinus''' ([[Curazao]], [[17 de diciembre]] de [[1936]]-[[28 de septiembre]] de [[2015]])&lt;ref name=fallece&gt;{{cita noticia|título=Writer Frank Martinus Arion Passed Away|url=http://curacaochronicle.com/local/writer-frank-martinus-arion-passed-away/|fechaacceso=29 de septiembre de 2015|obra=curacao chronicle|fecha=28 de septiembre de 2015|idioma=inglés}}&lt;/ref&gt; fue un escritor antillano.
En 1955 se trasladó a los [[Países Bajos]] para estudiar letras neerlandesas en la Universidad de Leiden. En 1981 volvió a instalarse en su ciudad natal, tras residir unos años en [[Paramaribo]] ([[Surinam]]). Fue un fuerte promotor del [[papiamento]].

Hij werkte in Nederland , Suriname en de Nederlandse Antillen en schreef in het Nederlands en Papiaments .

De roman Dubbelspel  (nl) (1973) is zijn eerste boek en zijn grootste publiekssucces. 

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' (Changa)&lt;ref&gt;[http://www.diegopuls.com.ar/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=112&amp;Itemid=39&amp;lang=es Doble juego, fragmento traducido al español (inédito)]; visitado el 21 de febrero de 2012&lt;/ref&gt; 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doctoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (contiene: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid''
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Referencias==
{{listaref}}

== Link eksterno ==
*{{Enlace roto|1=[http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 página web sobre Arion del Fondo de las Letras Neerlandesas (en inglés)] |2=http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 |bot=InternetArchiveBot }}


-------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Abraham Daniel Jesurun''' (n. [[20 di aprel]] 1839 na [[Korsou]] - f. [[20 di mart]] [[1918]] na [[Korsou]]) tabata un ....... [[Kòrsou]].

== Biografia ==
Jesurun a nase na aña 1939 na Willemstad.

* Kasa ku Rachel David Capriles na 1880.
* Na 1905 elegi Presidente di KVK Korsou. van 1884 tot 1919

In het grote boek over de History of the Jews of the Netherlands Antilles (1970) wordt Abraham Daniel Jesurun (1839-1918) ‘Curaçao’s then most cultured man’ genoemd, die verschillende talen in woord en geschrift beheerste. Hij wordt bijvoorbeeld een ‘specialist in Papiamento’ genoemd (Emmanuel &amp; Emmanuel 1970, 1: 411, 454). Jesurun blijkt een belangrijk man geweest te zijn op Curaçao. Zo was hij secretaris-directeur van de Aruba Phosphaat Maatschappij, vele jaren voorzitter van de Kamer van Koophandel en Nijverheid en directeur van de Curaçaosche Bank. Ook is hij lid van de Koloniale Raad geweest en bestuurslid van het Geschied-, Taal-, Land- en Volkenkundig Genootschap te Willemstad.
Voor al die activiteiten is hij onderscheiden: hij werd eerst ridder in de orde van OranjeNassau (1908), later officier (1913). In de serie ‘beroemde personen’ werd er in 1998 een postzegel met zijn beeltenis erop uitgebracht. &lt;ref&gt; ''Jan Noordergraaf'', [https://www.ivdnt.org/images/stories/onderzoek_en_onderwijs/publicaties/trefwoord/Papiaments_def.pdf  Lexicografie op Curacao: Abraham Jesurun en zijn woordenlijst van het Papiaments (1898)]&lt;/ref&gt;

{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=it|oldid =129014577|titulo=Emilio Teza}}
{{References}}
}}

[[:Category:Linguistica]]

--------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}


{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =62275387|titulo=Dialect}}
{{References}}
}}

[[:Category:Idioma]]


-------
{{Variante|a}}
[{Databox}}
'''Pidgin''' ta e idioma


----------------
{{Databox}}
E '''álfabèt latin''' ta un [[álfabèt|skritura alfabétiko]] foi kual den kurso di [[siglo]]nan a desaroyá un kantidat di álfabèt pa uso den kasi tur idioma skirbi den hemisferio oksidental, prinsipalmente na Nort i Sur Amerika, kasi henter [[Oropa]], Afrika supsahara i un kantidat di pais asiatiko na Oustralasia i Asia Sentral. E skritura latin tin e kantidat di usuario mas grandi na mundu.

E skritura latin e ta forma e base di e [[Alfabèt Fonétiko Internashonal]] (IPA), i e 26 lèter mas komun ta e lèternan di e [[ISO basic Latin alphabet]].

E ta un álfabèt bikamaral di trinta lèter, kreá fin di siglo nuebe den imperio búlgaro (e aktual [[Nort Macedonia]]), pa e disípulonan di pader Cyrille òf posiblemente Clément d'Ohrid (e promé obispo di e iglesia ortodokso di [[Bulgaria]]) i ta basá riba e álfabèt [[Gresia|griego]] i glagolítiko. Ainda na komienso di siglo 21 ta usa e [[álfabèt siríliko]] den un kantidat di [[idioma slaviko]], entre otro búlgaro, masedoniano, [[idioma montenegrino|montenegrino]], servio, ukraniano, ruso i bieloruso. Bou influensia [[Rusia|ruso]] e ta komun tambe den hopi idioma ku no ta idioma slaviko manera [[kazachs]], [[idioma kirguis|kirguis]], [[tatar]] (idioma [[Turkia|turko]]), [[tajikistano]], [[idioma mongoles|mongoles]] inkluso hopi otro idioma chikitu. Te [[1859]] e tabata e skritura di e [[idioma rumano]] i den e antiguo [[Moldavia]] tabata skirbi e [[idioma moldaviano]] (un [[dialecto|dialekto]] rumano) ku un álfabèt siríliko.

* Het Latijns schrift[1] is een alfabetisch schrift waarvoor in de loop der eeuwen een aantal alfabetten zijn ontwikkeld voor gebruik in vrijwel alle westerse geschreven talen, voornamelijk Noord- en Zuid-Amerika, bijna heel Europa, Sub-Saharaans Afrika en een aantal Aziatische landen in vooral Australazië en Centraal-Azië. Het Latijns schrift heeft het grootste aantal gebruikers ter wereld.[2]

* '''Latin script''', also known as '''Roman script''', is a set of graphic signs ([[Writing system#General properties|script]]) based on the letters of the [[classical Latin alphabet]]. This is derived from {{cns|a form of the [[Cumae alphabet|Cumaean Greek]] version of|date=September 2021}} the [[Greek alphabet]] used by the [[Etruscan civilization|Etruscans]]. Several [[Latin-script alphabet]]s exist, which differ in graphemes, collation and phonetic values from the [[classical Latin alphabet]].

The Latin script is the basis of the [[International Phonetic Alphabet]], and the 26 most widespread letters are the letters contained in the [[ISO basic Latin alphabet]].

Latin script is the basis for the largest number of alphabets of any [[writing system]]{{sfn|Haarmann|2004|p=96}} and is the
[[List of writing systems by adoption|most widely adopted]] writing system in the world (commonly used by about 70 percent of the world's population). Latin script is used as the standard method of writing in most Western, Central, as well as in some Eastern European languages, as well as in many languages in other parts of the world.

-----------------</text>
      <sha1>5f05i9bvs6wjl38erq04u58e75hzug0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162643</id>
      <parentid>162642</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T20:32:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <comment>/* Uzo di prefiho */</comment>
      <origin>162643</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="67787" sha1="pzjp1d5eseec9a8vywkh5d49qlrqbl4" xml:space="preserve">* [https://www.ea.aw/pages/wp-content/uploads/2019/09/Literatura-na-papiamento-havo.pdf Literatura na papiamento]
nieuw: [[gramatika]] - [[frase]] - [[sílaba]] - [[semántika]] - [[suheto]] - [[supstantivo]] - [[athetivo]] - [[verbo]] - [[vokal]] - [[konsonante]] - [[sufiho]] - [[atverbio]] - [[koma]] - [[pronòmber]]
-------------------------
sufiho elemento di nifikashon ku ta pega tras di un
palabra: landa-mentu
-----
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Prefiho''' ([[ingles]]: ''prefix''; [[hulandes]]: ''voorvoegsel'') ta un afiho cu ta wordo poni dilanti di un [[palabra]], e palabra base, pa cambia su nificacion of pa forma un palabra nobo. Prefihonan ta importante den formacion di palabra y den analisis di e structura morfologico di un idioma. Nan ta yuda pa crea palabra deriva y pa expresa idea manera negacion, repeticion, tempo, of grado.

Contrario na e prefiho ta e [[sufiho]], unda e afiho ta wordo poni despues di e palabra base ('''re'''pensa verso pensa'''tivo'''). Den [[linguistica]], un palabra base mas un prefiho òf sufiho huntu ta forma un palabra componi of deriva. Tanto prefiho como sufiho ta aparesé den mayoria di idioma natural, pero sufiho ta aparece mas frecuente cu prefiho. 

== Uzo di prefiho ==
Un prefiho ta uni na un palabra base pa agrega un toke di nificacion. Den [[Papiamentu|Papiamento]], e prefiho ta generalmente deriva di idioma [[Latin]] of [[Griego]], pero tambe por tuma forma adapta segun uzo local.

=== Ehempel ===
* re-   → ta indica repeticion: '''re'''baha (baha di nobo); '''re'''organisa (organisa di nobo)
* in-   → ta indica negacion: '''in'''útil (no útil); '''in'''necesario (no ta necesario)
* des-  → ta indica negacion of reverso: '''des'''arma (kita arma); '''des'''embarca (kita e barco/avion)
* pre- → ta indica anterioridad: '''pre'''para (haci cla prome); '''pre'''fabrica (traha cla prome)

Otro prefihonan comun ta: ''a''politico, ''anti''terorismo, ''auto''estima, ''i''logico, ''contra''partida

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Yule, George (2016). ''The Study of Language''. Cambridge University Press (di 6 edicion).
* Crystal, David (2008). ''A Dictionary of Linguistics and Phonetics''. Blackwell Publishing (di 6 edicion).

[[Kategoria:Linguistica]]
Un '''prefiho''' ta un afiho ku ta wòrdu poné promé ku e palabra base. E palabra ‘prefiho’ ta konektá etimologikamente via e palabra latin praefixum ku figere, fixum, ‘pega’, i prae-, ‘na e parti dilanti’, ‘dilanti’. E prefiho semper ta un morfema mará (parti di palabra dependiente). Esaki ta nifiká ku, kontrali na un klítiko, e no ta aparesé komo un palabra separá. E kontraparti di e prefiho[1] ta e sufiho (sufiho), ku ta wòrdu poné despues di e palabra base. Den lingwístika, un palabra base mas un prefiho òf sufiho huntu ta forma un palabra komponé òf derivado.

E fenómeno lingwístiko den kua un palabra independiente ta wòrdu presedí pa un prefiho, prefigering, ta un opheto di estudio denter di morfologia.

Prefihonan ta aparesé den kasi tur idioma di mundu, ku eksepshon di e idiomanan isolá. Ehèmpel di prefiho hulandes ta her- manera den ripití, kòrda, rekonosé; i ver- manera den kambio, peresé, eror, wak ariba, bira. Otro formashonnan ta kontribushon, pèrmit, kláusula subordiná, pasashi, portaslag, inkompetensia, inhustisia, asignashon, almasenamentu, resepshon, kurso, akseso, pèrmit, adishon. Den hopi kaso, e prefiho hulandes ta derivá for di un preposishon òf un adverbio kòrtiku.
Pre- (voor-) ta un prefiho latino (prae-), ku ta aparesé den palabranan di fiansa latino manera prefiho, prehistorie, prematuur, presidente, preventivo. Ademas, pre- a bira produktivo komo un morfema di fiansa na hulandes mes den konseptonan manera preadvies, prefabricage, premetro, prepensioen.

Tantu prefiho komo sufiho ta aparesé den mayoria di idioma natural, pero sufiho ta aparesé mas frekuente ku prefiho. Tin hopi idioma den kua ta usa prinsipalmente sufiho i kasi no tin prefiho. Mas raro ainda, sinembargo, ta disfiho, konfiho, transfiho, infiho, suprafiho i simulfiho.

----------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
Den [[fonétika|fonetica]], '''consonante''' (na [[Ingles]]: ''consonant''; na [[Hulandes]]: ''medeklinker'') ta un [[zonido]] di bos, forma pa un coriente di aire cu ta topa cu un of otro obstaculo, sea parcial of total, den e tracto vocal (boca y garganta). E ta un di e dos tipo principal di zonidonan di bos, e otro ta e [[vocal]]. Contrario na un [[vocal]], un consonante ta rekeri un tipo di tapamento, estorbo, of contacto den boka, como na nivel di e labionan, e lenga, of e dente, pa forma zonido.

E palabra “consonante” ta bini di [[Latin]] ''consonans'', cu ta nifica “zonido cu ta zona hunto” (''con'' = hunto, ''sonare'' = zona). Tradicionalmente, consonantenan ta wordo considera zonido cu no por existi sin un vocal acerca.

== Aplicacion ==
=== Papiamento ===
Den e idioma [[Papiamentu|Papiamento]], por haña varios consonante den uso diario. E cantidad di consonante por varia segun e dialecto, pero generalmente e siguiente letternan ta representa consonante den e alfabet:

'''B, C, D, F, G, H, J, K, L, M, N, P, R, S, T, V, W, Y, Z'''

E letter '''Q''' casi no ta wordo uza; generalmente e ta wordo substitui/suplantá pa 'K'. E letter '''X''' ta usa solamente den palabra stranhero.

Tur palabra den Papiamento ta contene un of mas consonante, cu ta forma [[silaba]]nan hunto cu e vocalnan.

{| class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;65%&quot;
! colspan=2 | Vocal || Balor na Papiamento&lt;br&gt; {{ABW|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel || Balor na Papiamentu&lt;br&gt; {{CUW|bandera}}/{{BON|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel 
|-
| colspan=2 | b || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ala, ca'''b'''a || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ibu, fa'''b'''or 
|-
| rowspan=2 | c || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}} || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || mere'''c'''e, ha'''c'''i || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || '''C'''ecilia 
|-
| elsewhere || {{IPA|/k/}} || '''c'''aminda, '''c'''la || style=&quot;text-align:center&quot; | /k/ || '''C'''aracas  
|-
| colspan=2 | ch{{ref|dig|b}} || {{IPA|/tʃ/}} || '''ch'''ikito  || style=&quot;text-align:center&quot; | /tʃ/ || '''ch'''api 
|-
| colspan=2 | d || style=&quot;text-align:center&quot; | /d/ || '''d'''ocumento, '''d'''al || style=&quot;text-align:center&quot; |/d/ || '''d'''uru, '''d'''ede 
|-
| colspan=2 | dj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/dʒ/}} || '''dj'''aca || style=&quot;text-align:center&quot; | /dʒ/ || '''dj'''ente ||
|-
| colspan=2 | f || style=&quot;text-align:center&quot; | /f/ || '''f'''ama || {{IPA|/f/}} || '''f'''òrki ||
|-
| rowspan=2 | g || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}}, final || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || '''g'''esto, ma'''g''' || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || mar'''g'''en, brù'''g''' ||
|-
| before unstressed {{angbr|e}}, elsewhere || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''arganta, san'''g'''er || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''osa, man'''g'''el ||
|-
| colspan=2 | h || {{IPA|/h/}} || '''h'''asta, '''h'''abilidad || {{IPA|/h/}} || '''h'''ari, '''h'''eru ||
|-
| colspan=2 | j{{ref|loan|a}} || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''j'''ong, '''j'''as&lt;br&gt;'''J'''uan || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''J'''an Thiel&lt;br&gt;'''J'''ulia || Some places still maintain their old spelling, e.g. Salinja. Here the {{angbr|nj}} is pronounced {{IPA|/ɲ/}}.
|-
| colspan=2 | k || {{IPA|/k/}} || '''k'''ishiki, '''k'''ere || {{IPA|/k/}} || '''k'''enta, se'''k'''reto ||
|-
| colspan=2 | l || {{IPA|/l/}} || '''l'''ista, '''l'''aba || {{IPA|/l/}} || '''l'''esa, k'''l'''a ||
|-
| colspan=2 | m || {{IPA|/m/}} || '''m'''ucha, pre'''m'''io || {{IPA|/m/}} || '''m'''an, la'''m'''pi || 
|-
| rowspan=2 | n || before {{angbr|co}}, {{angbr|cu}}, {{angbr|g}}, {{angbr|k}},&lt;br&gt;final except after stressed vowel || {{IPA|/ŋ/}} || ma'''n'''go, pa'''n''' || {{IPA|/ŋ/}} || a'''n'''ker, bo'''n''' || In Papiamento, {{angbr|c}} followed by {{angbr|o}} or {{angbr|u}} would be pronounced as a {{IPA|/k/}} (see below), thus having the same effect on the {{angbr|n}} as {{angbr|k}} would.
|-
| elsewhere || {{IPA|/n/}} || '''n'''atural, te'''n'''e, algu'''n''' || {{IPA|/n/}} || '''n'''echi, he'''n'''de, tempra'''n''' ||
|-
| colspan=2 | ñ || {{IPA|/ɲ/}} || a'''ñ'''a, so'''ñ'''o || {{IPA|/ɲ/}} || ba'''ñ'''a, '''ñ'''apa || 
|-
| colspan=2 | p || {{IPA|/p/}} || '''p'''ipa, ado'''p'''ta || {{IPA|/p/}} || '''p'''alu, sa'''p'''u ||
|-
| colspan=2 | q{{ref|loan|a}} || {{IPA|/k/}} || '''q'''uesillo || {{IPA|/k/}} || '''Q'''uebec ||
|-
| colspan=2 | r || {{IPA|/r/}} || te'''r'''a, '''r'''osa || {{IPA|/r/}} || ba'''r'''ba, pode'''r''' ||
|-
| colspan=2 | s || {{IPA|/s/}} || '''s'''aya, '''s'''ucu || {{IPA|/s/}} || kru'''s''', pa'''s'''a || In Papiamento, the {{angbr|s}} has a {{IPA|/ʃ/}} sound in words ending in -sion. In Papiamentu, it is written as -shon.
|-
| colspan=2 | sc || {{IPA|/s/}} || adole'''sc'''ente, pi'''sc'''ina || || ||
|-
| colspan=2 | sh{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''imis || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''ete ||
|-
| colspan=2 | t || {{IPA|/t/}} || '''t'''in, '''t'''ata || {{IPA|/t/}} || '''t'''rapi, ri'''t'''mo ||
|-
| colspan=2 | v || {{IPA|/b/}}&lt;br&gt;{{IPA|/v/}} || '''v'''iuda&lt;br&gt;di'''v'''orcio || {{IPA|/v/}} || '''v'''erbo, '''v'''itamina ||
|-
| colspan=2 | w || {{IPA|/w/}} || '''w'''ega || {{IPA|/w/}} || '''w'''owo ||
|-
| colspan=2 | x{{ref|loan|a}} || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} || e'''x'''amen, cone'''x'''ion, refle'''x'''ion  || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} ||  ||
|-
| colspan=2 | y || {{IPA|/j/}} || '''y'''ama, ha'''y'''a || {{IPA|/j/}} || '''y'''uda, ka'''y'''ente ||
|-
| colspan=2 | z || {{IPA|/z/}} || '''z'''ona || {{IPA|/z/}} || '''z'''eta || In Papiamento, the {{angbr|z}} has a {{IPA|/s/}} sound in words ending in -eza, -anza or with a {{angbr|z}}. In Papiamentu, they are written as -esa and -ansa.
|-
| colspan=2 | zj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''eito || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''ar ||

| colspan=2 | ù || || || style=&quot;text-align:center&quot; |/ʏ/ || b'''ù'''s, y'''ù'''frou 
|-
| colspan=2 | ü || || ||style=&quot;text-align:center&quot; | /y/ || h'''ü'''r 
|-
|}

== List di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (7th ed.). Cengage Learning.
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]
----------------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Sustantivo''' (na [[Ingles]]: ''noun''; na [[Hulandes]]: ''zelfstandig naamwoord'') ta un tipo di [[palabra]] den gramatica cu ta sirbi pa nombra hende, luga, cos, idea, of otro ser, sea concreto of abstracto. E palabra “sustantivo” mes ta bini di [[Latin]] substantia, ku ta nifiká “substancia” of “loke ta di esencia”.

== Rol den frase ==
Den un frase, un sustantivo ta generalmente e sujeto of e objeto di un verbo. E ta e elemento ku e verbo ta referí na dje, i regularmente ta precedí of sigui pa un [[artikulo]] (manera “un”, “e”, “esey”) of un [[adhetivo]].

== Clase di sustantivo ==
Sustantivonan por wordo dividí den varios kategoria:

'''Sustantivo komun''': nombra hende, kos of lugá den manera general, por ehèmpel: mùsiko, buki, isla.

'''Sustantivo propio''': nombra spesífiko pa hende, lugá of entidad, i ta skibí ku mayuscula, manera: Maria, Aruba, Google.

'''Sustantivo konkretu''': nombra kos ku por wordo mira of tuma, manera: mesa, silla, barco.

'''Sustantivo abstrakto''': ta referí na idea, sentimiento of estado, manera: amistat, libertat, konsenshi.

== Género y número ==
Tur sustantivo den Papiamento tin un [[género gramatikal]]: ta òf masculino òf femenino. E género ta influenshá e forma di artikulo y adhetivo ku ta akompañ'é (por ehèmpel: e homber vs e muher).

Tambe, sustantivonan por ta den forma [[singular]] (un solo) of [[plural]] (más ku un), manera: buki / bukinan, muchanan / mucha.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Real Academia Española (2021). ''Gramática esencial de la lengua española''. Espasa.
* Trupia, Sandro (1995). ''Linguistica generale e grammatica''. Zanichelli.

[[Kategoria:Gramatika]]
[[Kategoria:Linguistica]]

----------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Silaba''' (na inglés: ''syllable''; na hulandés: ''lettergreep'') ta un unidat ritmiko di zonido den un palabra. Un silaba ta normalment forma pa un [[vocal]] solo of un kombinashon di [[konsonante|konsonantenan]] y vocal, cu ta pronuncia manera un solo pulso di bos.

Buki di oro: sílaba ta e porshon mínimo di un palabra ku ta kontené un vokal: ka-bri-tu (3 sílaba); di-a (2 sílaba)

== Estructura di silaba ==
Un silaba por konsistí di tres parti prinsipal:

'''Onset''': e konsonante of konsonantenan na komienso (optativo)

'''Nukleo''': e vocal prinsipal di e silaba (obligatorio)

'''Koda''': e konsonante of konsonantenan despues di e vocal (optativo)

Por ehempel, den e palabra &quot;boka&quot;, nos tin dos silaba: bo-ka.
— Bo: onset = &quot;b&quot;, nukleo = &quot;o&quot;, koda = nèchi
— Ka: onset = &quot;k&quot;, nukleo = &quot;a&quot;, sin koda

== Silabashon den Papiamento ==
Den idioma [[Papiamentu|Papiamento]], e forma di e silabanan ta fundamental pa duna ritmo y entonashon na palabra. E regla pa separa silaba ta importante pa pronunciashon, poesia y ortografia.

Por ehempel:

kasita → ka-si-ta

bonita → bo-ni-ta

trahadón → tra-ha-dón

== Importansia linguístiko ==
E analisis di silaba ta un aspekto esensial den [[fonologia]], ortografia, y e forma di rima den poesia. E struktura di silaba por varia segun idioma, pero tur idioma tin algun forma di silaba den su sistema linguístiko.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.  
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.  
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (di 7 edicion). Cengage Learning.  
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]

--------
{{Databox}}
'''Kontakto di idioma''' 

en.wiki:Contacto di idioma ta sosodé ora ku papiadónan di dos òf mas idioma òf variedat ta interkambiá ku i influensiá otro. E estudio di kontakto di idioma ta wòrdu yamá lingwístika di kontakto. Kontakto di idioma por sosodé na fronteranan di idioma,[1] entre idiomanan di adstrato, òf komo resultado di migrashon, ku un idioma intrusivo ku ta fungi komo sea un superstrato òf un substrato.

Ora ku papiadónan di diferente idioma ta interkambiá estrechamente, ta tipiko pa nan idiomanan influensiá otro. Kontakto intensivo di idioma por resultá den konvergensia òf releksifikashon di idioma. Den algun kaso un idioma di kontakto nobo por wòrdu kreá komo resultado di e influensia, manera un idioma pidgin, krioyo òf miksto. Den hopi otro kaso, kontakto entre hablantenan ta sosodé ku efektonan duradero na eskala mas chikí riba e idioma; esakinan por inkluí e prestamo di palabranan di prestamo, kalku, òf otro tipo di material lingwístiko.

Multilingwismo tabata komun durante gran parti di historia humano, i awendia mayoria hende na mundu ta multilingual.[2] Hablantenan multilingual por partisipá den kambio di kódigo, e uso di vários idioma den un solo kombersashon.

Métodonan for di sosiolingwístika[3] (e estudio di uso di idioma den sosiedat), for di lingwístika di korpus i for di lingwístika formal ta wòrdu usá den e estudio di kontakto di idioma.

----------
[https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20250524.pdf Celebra ta de vez en cuando, trabao ta continuo], Bon Dia Aruba, Rubrica Asina bon Nos Papiamento ta? (24 di mei 2025)

Como medio di comunicacion nos posicion ta diferente, ya cu nos ta para meymey di e desaroyo di nos idioma a base diario. Esey ta duna un obligacion extra, pasobra loke nos ta publica ta pasa bao wowo di miles di lector diariamente. Mihor nos percura anto pa skirbi di tal forma cu nos ta respeta loke tin, pero di otro banda ta mira lo valioso di e entrada continuo di palabra nobo den nos idioma y usa nan di forma apropia.Den e casi cuatro aña di existencia di e column aki, nos a toca un sinfin di tema, semper di forma critico, sin ofende ningun hende.
Na ocasion di e promer aniversario, na augustus 2022, nos a publica un lista di e topiconan cu nos ta trata den e aña ey, di forma critico. Esakinan ta duna un bon impresion di e amplitud di e temanan y a la vez ta mustra cu ainda tur ta relevante.
Un resumen:
* Aki, akinan, akinanan... tocante uso innecesario y excesivo di ‘nan’ 
* Uso innecesario y excesivo di ‘wordo’ o ‘ser’ 
* Paso o pasobra? Papia y skirbi ta dos cos diferente
* Atende cu... o atende? Atende un asunto cu un persona; no atende cu un
asunto 
* ‘Encuanto di’ y ‘tocante di’, tambe ‘durante di’: uso
incorecto y innecesario di e palabra ‘di’ Contra? O Contra
di...?
* Uso corecto di ‘na’ den diferente contexto; ki ora ‘den’ y ki ora ‘na’? 
* Palabra modifica incorectamente: ‘nombracion’, ‘comportacion’, ‘cargacion’ (nombramento; comportamento; cargamento) 
* Parha o pahra...? Un palabra modifica recientemente 
* Tabatin o tabata tin...? Kico ta corecto? 
* Gobernado o Gobernador... Ta usa e ‘r’ si of no?
* Diferencia entre idioma papia y skirbi
* Agradable o agradabel...? Tocante origen Portugues/Spaño di
e variantenan Directiva o ‘Hunta di Directiva’ Con pa adopta
termino corectamente 
* Ki ora un palabra ta bira ‘Papiamento’...? 
* E proceso di adopcion y adaptacion Reforza, enforsa, reenforsa...? Palabra adopta di diferente fuente, reemplazando
palabra existente caba “Esey no tin di haber cu…?” Corecto,
of no? Origen di e expresion Compromiso, compromis, compromise...? Mesun palabra, adopta di diferente banda 
* Di dje, den dje, di unda e ‘dje’ ta bin...? 
* Doble negacion: ki ora si y ki ora no? 
* Uso di distincion di genero masculino/femenino
* Ortografia uniforme un reto...? Variedad di ortografia cu medionan ta haya di tur banda 
* Terminonan opuesto: ‘progresivo’ o ‘progresista’; ‘conservativo’ o ‘conservador’? 
* Entre ‘advertencia’ y ‘advertentie’; uso corecto of no? Curasha o encurasha...?
Reforza o reenforza...? Uso corecto of no?Pret of leuk...?
Eigenlijk of...? Influencia di Hulandes den Papiamento Pa of
Pa...? Para o por...? Voor of door...? Origen di nos ‘pa’
* E la bay o el a bay? Kico ta corecto? 
* Tocante eror gramatical cu casi no ta ripara... ‘Loke ta’ o ‘loke cu ta’?
* Paris o Parijs? Londen, London o Londres? Variedad den nomber geografico...Nacionnan Uni o United Nations; IMF o FMI...? Cual idioma tin preferencia...? 
* Entre desaroyo liber y formalisacion di idioma: ki rumbo pa tuma? Papiamento manera papia..., o skirbi? 
* Tocante uso di ‘es’, ‘esnan’, ‘esunnan’...‘Cune’ o ‘cu nan’:
* Tocante erornan cu no ta detecta facilmente...Papiamento ta rico na diferente tipo di vocal; a traves di influencia diverso
* Algo mas di nos herencia Portugues; un exploracion den nos vocabulario.

Nota: si bo ta desea pa nos trata un tema specifico atrobe, o mas amplio, laga nos sa via reaccion riba Facebook, o un mail na bondia.aruba@gmail.com

---------------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Educacion Profesional Intermedio''' (EPI) ta enseñansa riba nivel MBO (''Middelbaar Beroepsonderwijs'') na [[Aruba]]. E ta encera ...
Colegio EPI ta e unico instituto di enseñansa riba nivel MBO na Aruba., situa den Venusstraat 3 na Oranjestad??


== Colegio EPI == 
A funda Colegio EPI riba prome di augustus 1997. Ta ofrece educacion na nivel 3, 4 y 5 consistiendo di e unidadnan; Salubridad &amp; Servicio, Economia, Hospitalidad y Turismo y Ciencia &amp; Tecnologia.&lt;ref&gt;[https://24ora.com/na-colegio-epi-partido-futuro-a-gana-eleccion-cu-nuebe-asiento/ Na Colegio EPI partido FUTURO a gana eleccion cu nuebe asiento], 24ora.com (2 di december 2024 &lt;/ref&gt;

Na aña 2022 Colegio EPI a introduci ocho estudio nobo. Na tur por scoge entre 13 diferente estudio, manera: Allround medewerker Information Technology Systems and Devices, Expert Information Technology Systems and Devices, Elektrotechniek, Allround Assistant Business Services, Business Administration &amp; Control Specialist, Certified Cook, Associate of Applied Science in Culinary Arts, Zelfstanding Medewerker Travel &amp; Hospitality, Leidinggevende Travel &amp; Hospitality, Associate Of Science Degree in Hotel and Restaurant Management, Verpleegkundige, Verzorgende y Social Pedagogische Medewerker.

Colegio EPI ta conta cu mas di 2000 studiante y mas cu 74% di nan ta logra termina nan estudio cu exito.

[[:Category:Enseñansa]]
[[:Category:Aruba|Enseñansa]]
----------------------------
== Arte di Palabra ==
'''Arte di Palabra''' ta un competensia literario ku partisipashon di hoben di Aruba, Boneiru i Korsou. (zie nl.wiki) Meta di e evento ta pa promove amor pa cultura di idioma Papiamento y aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y e desaroyo di dominio di idioma.

== Historia ==
E evento di Arte di Palabra ta existi for di aña 2000 i a cuminsa na Korsou. Ange Jessurun, consulente di Papiamento e tempo ey, a krea e evento pa celebra e hecho cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y [[haiku]]. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.

Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.

== Publikashon ==
*Pòtpurí Arte di Palabra 2009, kolekshon di e miho obranan propio 2000-2008 
*Pòtpurí Arte di Palabra 2014, bundel van de beste eigen werken 2009-2013
*Pòtpurí Arte di Palabra 2019, bundel van de beste eigen werken 2014-2018&lt;ref&gt;{{citeer boek|url=https://data.swpportal.com/upload/books/files/pdf.php?hash=f612ef13d53ec151f70f21767b8546f4&amp;filename=potpuri-arte-di-palabra-2019_inkijkexemplaar.pdf|taal=pap|werk=Arte di Palabra|titel=Pòtpurí Arte di Palabra 2019|datum=|bezochtdatum=10 september 2019}}&lt;/ref&gt;

nl.wiki:Arte di Palabra ta un kompetensia den Papiamentu pa hóbennan den enseñansa sekundario na Aruba, Bonaire i Kòrsou.
Nacemento
For di aña skolar 1998-1999 &quot;Papiaments&quot; a bira un asignatura obligatorio den enseñansa sekundario na Kòrsou. E dato aki a duna e impulso pa e inicio di Arte di Palabra, cu na aña 2000 a tuma luga pa prome biaha na Curaçao. For di aña 2006 ta organisá kareda na Bonaire i for di aña 2009 tambe na Aruba.

Arte di Palabra ta tuma lugá tur aña i su meta ta pa desaroyá talento literario hóben i literatura pa mucha papiamentu dor di recitashon di poema i konta storia.

E kompetensia tin tres kategoria di presentashon: poesia, haiku i relato kòrtiku. Kada kategoria ta dividi den dos grupo: klasnan di skol 1-2 i klasnan di skol 3-6. Den klasnan 1 i 2 ta trata di poemas i storianan eksistente i den klasnan mas haltu ta trata di obranan original (propio). E evaluashon ta distinguí entre trabou propio i trabou eksistente. E finalistanan for di e rondonan di klasifikashon na Aruba, Bonaire i Kòrsou lo kompetí ku otro den e ronde final.[1] 1]

E final di Arte di Palabra ta pasa pa tur isla i ta dirigí dor di e Stichting Arte di Palabra ku sosten di Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch gebied. E final ta generalmente konektá ku e entrega di e premionan di Tapushi Literario na honor di e ikonanan kultural na Aruba, Bonaire i Kòrsou.

{{Appendix}}

NOTES
DIA 29 di juli 2021 a tuma lugar na Aruba, na Cas di Cultura, final di e competencia literario Arte di Palabra, cu participacion di hoben di Aruba, Boneiro y Corsou.&lt;ref&gt;https://www.awemainta.com/newspapers/AM210810/offline/download.pdf  Arte di Palabra un celebracion na, di y pa Papiamento di kita sombre], Awemainta, 10 ougustus 2021. Rekupera ougustus 2021&lt;/ref&gt;
Fundacion Lanta Papiamento (FLP) tabata presente y a keda encanta, un biaha mas.
Tabata un fiesta di berdad cu a pone enfoke riba Papiamento su rikesa y bunitesa cultural y riba e creatividad y dominio di idioma Papiamento di nos hobennan.
E anochi tabata cuadra exactamente cu e meta di e evento cultural aki: Promove amor pa cultura di nos idioma Papiamento. Enrikece nos idioma cu creatividad di nos hubentud.
Den sala tabata reina un entusiasmo y alegria y e hobennan a mustra aprecio pa cada un di e participantenan. Tur participante tabata haya un ovacion cu hasta pitamento cu
‘vuvuzela’. UNION t’e palabra cu ta caracterisa e evento aki, union cultural y social entre Aruba, Corsou y Boneiro.
Arte di Palabra den tur sentido di palabra ta un celebracion di Papiamento, e idioma unificado di e islanan aki.
Masha pabien n’e hobennan participante, na nan docentenan y n’e organisadornan!
===Historia cortico===
Arte di Palabra ta existi for di aña 2000. Señora Ange Jessurun kende tabata consulente di Papiamento e tempo ey, a cuminsa cu e evento aki na Corsou, pa celebra e hecho
cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y haiku. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.
Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch Gebied ta yuda den financiamento di biahe y estadia.
Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.
Y importante pa menciona, t’e publicacionnan cu Arte di Palabra a produci caba:
Pòtpurí Arte di Palabra 2009, cu e mihor obranan di 2000-2008: Pòtpurí Arte di Palabra 2014, cu e mihor obranan di 2009-2013: Pòtpurí Arte di Palabra 2019, cu e miho obranan di 2014-2018.
Por bisa cu e coleccionnan aki ta bon material literario pa cualkier lesado y bon material cu por uza den scol.

{{Appendix}}
Arte di Palabra ta aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y ta masha importante den desaroyo di dominio di idioma.

----------------
'''Modern Hebrew''' ({{lang-he|עברית חדשה}}, ''ʿivrít ḥadašá[h]'', {{IPA-he|ivˈʁit χadaˈʃa|}}, ''[[Literal translation|lit]].'' &quot;Modern Hebrew&quot; or &quot;New Hebrew&quot;), also known as '''Israeli Hebrew''' and generally referred to by speakers simply as '''Hebrew''' ({{lang|he|עברית|}} {{transliteration|he|Ivrit}}), is the form of the [[Hebrew language]] that was [[Revival of the Hebrew language|revived as a spoken language]] in the late 19th and 20th centuries, and the standard form of Hebrew spoken today. It is the official language of the [[State of Israel]]. Among [[Canaanite languages]], Modern Hebrew is the only one spoken today.&lt;ref&gt;{{cite book |author1=Huehnergard, John |url=https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |title=The Semitic Languages |author2=Pat-El, Na'ama |publisher=Routledge |year=2019 |isbn=9780429655388 |page=571 |access-date=2021-02-18 |archive-date=2023-07-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230701134731/https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
-----------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
[[File:Flag of the Governor of Curaçao.svg|thumb|300px|Bandera di Gobernador di Kòrsou]]
'''Gobernador di Korsou''' ta e representante di e monarka [[Hulanda|hulandes]] (hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]]) na [[Kòrsou]]. A instituí e posishon dia [[10 di òktober]] [[2010]] ku Korsou su status komo pais outónomo denter di [[Reino Hulandes]]. Riba nominashon di e mandatario hulandes pa relashonnan di Reino, e monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un término di seis aña; esaki por wòrdu prolonga te maximalmente 12 aña. 

E gobernador ta dispone di un sekretariado, e gabinete di gobernador, i ta wòrdu asesorá pa e Konseho di Konsulta, konsistiendo di minimo sinku miembro, apuntá pa e gobernador.


E '''Gobernador di Aruba''' ta e representante di e hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]] na [[Aruba]]; esaki ta conforme stipulacion den [[Constitucion di Aruba]] (''Staatsregeling van Aruba'').&lt;ref&gt;Articulo II.1 Staatsregeling van Aruba (AB 1987 nr. GT 1)&lt;/ref&gt; E posicion a keda institui desde prome di januari 1986 ora Aruba a haya su status como [[Status aparte di Aruba|pais autonomo dentro di Reino Hulandes]]. E monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un termino di seis aña; esaki por wordo prolonga te maximalmente 12 aña.

== Facultadnan di gobernador ==
Facultadnan di e Gobernador di Aruba ta subdividi den e facultadnan asigna na su persona mediante [[ley]] como organo di e Reino y como organo di e pais Aruba.


De gouverneur heeft twee taken: hij vertegenwoordigt en verdedigt de algemene belangen van het Rijk en is hoofd van de regering van Curaçao. Hij is tevens vertegenwoordiger op Curaçao van het staatshoofd van het Koninkrijk. Als hoofd van de landsregering is de gouverneur onschendbaar.&lt;ref&gt;Bij ambtsmisdrijven moet hij echter terechtstaan bij de [[Hoge Raad der Nederlanden]]. Bij overige misdrijven kan per Koninklijk Bevel of door de Tweede Kamer vervolging worden bevolen bij de bevoegde rechter in Den Haag.&lt;/ref&gt; De gouverneur oefent de uitvoerende macht uit met als verantwoordelijken de ministers, die verantwoording moeten afleggen aan de [[Staten van Curaçao]]. De gouverneur heeft geen politieke verantwoordelijkheden en maakt geen onderdeel uit van het kabinet. Tijdens de formatie speelt de gouverneur een rol bij het aanwijzen van de formateur. In 2012 leidde dit tot onrust, toen gouverneur Goedgedrag tegen de zin van de zittende (demissionaire) ministers, maar op verzoek van de meerderheid van de Staten, een formateur aanwees om een waarnemend kabinet te vormen.

De gouverneur wordt door het staatshoofd aangewezen voor een periode van zes jaar op voordracht van de bewindspersoon voor koninkrijksrelaties van het Koninkrijk (en tegelijk van het land Nederland). Deze periode kan worden verlengd tot maximaal één termijn. De gouverneur wordt bijgestaan door zijn secretariaat, het kabinet van de gouverneur, en wordt geadviseerd door de Raad van Advies, bestaande uit ten minste 5 leden, aangewezen door de gouverneur.

== Lista ==
Op 10 oktober 2010 werd Curaçao een land binnen het [[Koninkrijk der Nederlanden]]. Voor deze datum vertegenwoordigde de [[Lijst van gouverneurs van de Nederlandse Antillen (1954-2010)|gouverneur van de Nederlandse Antillen]] onder meer Curaçao.

E promé gobernador di Kòrsou tabata [[Frits Goedgedrag]], kende tambe tabata e último [[gobernador di Antia Hulandes (1954-2010)|gobernador di Antia Hulandes]] prome ku esaki a wordu disolbi dia [[10 di òktober]] [[2010]].&lt;ref&gt;RNW.nl - [https://web.archive.org/web/20110120003916/http://www.rnw.nl/caribiana/article/gouverneurs-voor-curacao-en-sint-maarten Gouverneurs voor Curaçao en Sint Maarten]&lt;/ref&gt; 

{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !! Nòmber !! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| 
| 2010 - 2012
| [[Frits Goedgedrag]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2012 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| (interino)
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| [[File:Lucille George-Wout-crop.jpg|95px]]
| 2013 - presente
| [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; 
| 4 di novèmber 2013
|}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! Van
! Tot
! Nomber
! Bijzonderheden
|-
| 10 oktober 2010 || novèmber 2012 || [[Frits Goedgedrag]] ||
|-
| november 2012 || novèmber 2013 || [[Adèle van der Pluijm-Vrede]] || interino
|-
| november 2013 || presente || [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; ||
|}

== Lista di gobernador interino ==
Bij koninklijk besluit kunnen een of meerdere waarnemend gouverneurs worden benoemd die de gouverneur vervangen bij ziekte of afwezigheid of hem vervangen na zijn ontslag of overlijden.
{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !![[Gobernador interino]]!! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2010 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| 
| 2013 - 2019
| [[Nolda Römer-Kenepa]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| 
| 2019 - presente
| [[Michèle Russel-Capriles]]
| 1 di yuni 2019
|}

* 10 oktober 2010 - [[Adèle van der Pluijm-Vrede]]
* 1 juni 2013 - [[Nolda Römer-Kenepa]]
* 1 juni 2019 - [[Michèle Russel-Capriles]]&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|werk=Curaçao.nu|titel=RMR benoemt Russel-Capriles tot waarnemend gouverneur van Curaçao|datum=17 mei 2019|bezochtdatum=8 juni 2019|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190608092330/https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|archiefdatum=2019-06-08}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[:Category:Aruba]]
[[:Category:Organonan Gubernamental]]

-----------------------------------------------------------

{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Hilda de Windt-Ayoubi''' (           ) ta un lingwista, traduktor, outor, poeta, kolumnista i papiamentista di [[Kòrsou]]. lingwista, poeta, pintor i traduktor di The Prophet di Kahlil Gibra

== Bida ==
Hilda Ayoubi a nase i lanta na Kòrsou. Famia di 5 yu muhe di mayornan di Libano.

Hilde de Windt-Ayoubi a studia idiomanan ingles i spañó, tambe literatura. Na 2014 a sali e buki 'E Profeta', un tradukshon ku el a hasi di e buki ingles 'The Prophet', obra maestral di e eskritor Kahlil Gibran. Pa esaki el a risibí na 2014 un distinshon di 'The George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair' na e universidat di Maryland.
Hilda a skirbi su promé poemanan na 1972, tempu ku e tabata studiante na Nijmegen, Hulanda. Despues e no tabata aktivo mas. Na desèmber 2007 el a kuminsá skirbi atrobe, pero tabata te na 2009, inspirá pa su kolega Robbie Griffith (†), ku el a bolbe kuminsá skirbi i publiká. Su poemanan na ingles, hulandes, spañó i papiamentu ta sali regularmente durante e último dékada den e korant Amigoe.

She was born and raised in Curaçao. She was a secondary school teacher and a lecturer at the University in Curacao. Her works include Gedicht (2018) and Geef me je Taal (2019); for her Papiamento translation of Kahlil Gibran’s The Prophet (2014), she was awarded the Kahlil Gibran Chair at the University of Maryland. In 2019 she received UNESCO’s Certificate of Merit for her work on Papiamento.&lt;ref&gt;https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/translingualism-translation-and-caribbean-poetry/  Translingualism, Translation and Caribbean Poetry], Werkgroep Caraibische Letteren (2022)&lt;/ref&gt; She writes in Dutch, French, English, Papiamento and Spanish.

== Bibliografia ==
* ''La dislocación de los elementos oracionales y la elipsis en los refranes de La Celestina'' (2011, UoC)
* ''Gedicht'' (2018?, kolekshon di poesia)
* ''Geef me je taal. Dat ik je beter versta / Duna mi bo idioma. Pa mi por komprondé bo miho'' (2019)
* ''Translingualism, Translation and Caribbean Poetry'' (2022, kolekshon di poesia multilingual huntu cu Piet Muysken)

Hilda De Windt – Ayoubi, schrijfster, dichteres, columniste, kunstenares en hispaniste uit Curaçao. Ze is bekend vanwege o.a. haar vertaling in haar moedertaal Papiaments van het bekende boek The Prophet van Kahlil Gibran, CDL University Press, verschillende vertalingen van gedichten en haar jarenlange publicaties van gedichten in vier talen in de krant Amigoe op Curaçao. Ze presenteerde op deze middag ook haar Papiamentse vertaling van The Prophet die dit jaar wereldwijd haar 100-jarig bestaan viert en al in 105 talen, waaronder ook het Hindi, is vertaald.&lt;ref&gt;Henk Moeniralam,[https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/papiaments-gedicht-moedertaal-van-hilda-de-windt-ayoubi-ook-in-sarnami-vertaald/  Papiaments gedicht ‘Moedertaal’ van Hilda de Windt-Ayoubi ook in Sarnámi vertaald], Werkgroep Caraibische Letteren (2023)&lt;/ref&gt;

I studied at the Catholic University in Nijmegen, nowadays named Radboud University. I also studied at UoC in Curacao, Dutch Antilles. I have a Master degree in Education with major in the Spanish Language  and a Bachelor degree in Public Relations. Further on, I have a minor degree (LO) in English.    I have been teaching the Spanish Language and Literature for more than 30 years at a secondary school and also have  been teaching Didactics, Analysis of Methods,  Spanish Grammar and Oral and Written Communication for more than eight year at University of Curacao.      I translated &quot;The Prophet&quot; (by Kahlil Gibran) into the Papiamentu language. This translation was published by the Maryland University Press. For this translation I  was granted an award by the George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair for Values and Peace, May, 2014.    Further on,  I attended an art Academy for four years. As part of a group  exhibition I exhibited four times several of my  paintings.      I write poetry in six  languages, Papiamento, Dutch, English, Spanish, Italian, and French. Recently my first poetry book illustrated with twenty of my paintings  was published  by LM Publishers in the Netherlands.      I  Master different languages, for example, Dutch, Spanish, English, Papiamentu. Currently,  I am also studying different other languages, like Italian,  Quechua.    I am very interested in promoting and conserving Native Languages. Therefore, my poetry often focuses on native languages.  In 2019, my second poetry book that focuses on language will be published.    I belief that it is of utmost importance to focus more on Literature (specifically on creative writing)  and Art in the education at school.&lt;ref&gt;[https://independent.academia.edu/HildadeWindtAyoubi  Hilda de Windt Ayoubi]&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}
--------------------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Sidney M. Joubert''' (☆ [[1939]] na  [[Kòrsou]]) ta un dosente, lingwista i papiamentista di [[Kòrsou]]. Na 2023 el a risibí e titulo di ''doctor honoris causa'' di [[University of Curaçao]] pa su kontribushon na [[idioma]] [[papiamentu]].

== Bida ==

== Bibliografia ==
* Dikshonario di verso Papiamento-Hulandes

NOTES
Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC
March 20, 2023  REDAKSHON.&lt;ref&gt;[https://kikotapasando.com/2023/03/20/eredoctoraat-voor-sidney-joubert-bij-de-uoc-sidney-joubert-doctor-honoris-causa-bij-de-uoc/ Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC / Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC], Willemstad, 18 maart 2023&lt;/ref&gt;

Op 16 maart jl. werd tijdens een plechtige openbare zitting van het College van Decanen van de Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (UoC), aan de heer Sidney. M. Joubert, het eredoctoraat verleend.
In een volle Aula opende de Rector Magnificus, dr. Francis de Lanoy, deze plechtige zitting, waarbij hij alle aanwezigen in de zaal welkom heette, in het bijzonder de heer Joubert en de twee paranimfen, mevrouw Lucille Berry-Haseth en de heer Edward John Joubert, die hem flankeerden tijdens deze plechtigheid.

De decaan van de Algemene Faculteit, drs. Adriënne Fernandes, nam vervolgens het woord, en ging kort in op de redenen die voor de Algemene Faculteit aanleiding waren om de heer Sidney Milton Joubert voor te dragen als kandidaat voor het eredoctoraat. Zij gaf aan dat de heer Joubert over een tijdsbestek van vijftig jaar, zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt voor de gemeenschap, op het gebied van taalkunde van het Papiamentu. Bovendien wees zij erop dat de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan is. Het eredoctoraat, zo vervolgde zij, wordt als welverdiend eerbetoon aan deze kandidaat verleend voor zijn zeer uitzonderlijke prestaties in het kader van culturele en academisch gerelateerde verdiensten.
De heer Joubert, met zijn talrijke merites is van bijzondere betekenis voor de Algemene Faculteit, die taal, literatuur en cultuur centraal stelt, de lerarenopleiding Papiamentu aanbiedt en een leerstoel heeft gerelateerd aan het bestuderen en verwerven van Papiamentu. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vanuit deze faculteit de rol van het Papiamentu als algemene omgangstaal in de Curaçaose samenleving, met deze erebenoeming, bekrachtigd en versterkt wordt.

Vervolgens nam de Rector Magnificus het woord, die na verwijzing naar de mogelijkheid die de Landverordening Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (LuoC) biedt (art. 37 lid 2), de heer Sidney M. Joubert en zijn twee paranimfen naar voren riep om hen ten overstaan van het College van Decanen de bul te overhandigen.
Prof. dr. Ronald Severing, verbonden aan de Algemene Faculteit, en promotor van Sidney Joubert bij deze plechtigheid, sprak bij de laudatio, lovende woorden uit, verluchtigd met een powerpoint, met afbeeldingen van werken van de heer Joubert. Hij gaf aan dat de heer Joubert een fervente taaldeskundige en in het bijzonder een verwoede Papiamentist is. Eerder was hij docent Spaanse taal- en letterkunde op de middelbare school en de UNA en tevens beëdigd vertaler en lexicograaf.
Hij werd bij de oprichting van het overheidsbureau Sede di Papiamentu (1983) aangesteld om aan een vocabulaire van het Papiamentu te werken. Sindsdien zijn er van zijn hand ten behoeve van het Papiamentu, vocabulaires (1988, 1990) verschenen en verder woordenboeken in druk (1991, 1999, 2007), met supplementen (1997), een taalgids Papiamentu voor toeristen (1994), digitale woordenboeken (2002), online versies (Google Chrome, Microsoft Edge, Mozilla Firefox en Safari) en achtereenvolgende spellingcheckers Papiamentu voor Microsoft Office (2003-2014) Windows 98-8.1 (2001, 2007, 2014).
Naast kenner van de taalkunde van het Papiamentu en de autoriteit op het gebied van de gemeenschappelijke Papiamentse woordenschat, is de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan, blijkens de omvangrijke driedelige gezamenlijke uitgave in het Papiamentu, Pa saka kara (1109 pp., 1983); ook verzorgde hij met auteursgroepen tweetalige Nanzi-boeken (2005, 2019).
Hij is Papiamentu-connaisseur bij uitstek, getuige de talrijke publicaties van zijn hand en ook samen met lokale en buitenlandse deskundigen. Hij heeft zich bekwaamd en intensief ingezet voor het promoten van de studie, kennis en correct gebruik van het Papiamentu vanaf begin zeventiger jaren tot heden.
Hij is ook medeverantwoordelijk voor de meer dan 400 woorden Antilliaans-Nederlands die in het Groene Boekje zijn opgenomen. Gedurende een aantal jaren, zijn de krantenteksten van het Antilliaans Dagblad en de Amigoe verzameld. Uit die verzameling zijn door onder andere de heer Joubert karakteristieke woorden geselecteerd die in het Groene boekje terecht zijn gekomen als: empaná, blenchi, dushi, karkó en snèkbar.
Tevens is hij vanaf het begin (1999) tot recentelijk (2018) betrokken geweest bij de samenstelling van het Papiamentu-dictee en ook als jurylid van het jaarlijkse Diktado Nashonal Papiamentu in de aula van de UoC. De eredoctor is reeds meerdere malen eervol onderscheiden en heeft meervoudig eerbewijs mogen ervaren vanuit diverse maatschappelijke en academische instituties.

Na de laudatio van zijn promotor kreeg dr. Sidney Joubert het woord van de rector. Hij liet weten dat toen hij van zijn benoeming op de hoogte werd gesteld, verrast was en zeer geëmotioneerd raakte. Hij dankte dan ook allen die betrokken waren vanaf de voordracht tot aan zijn benoeming. Hij vertelde hoe zijn belangstelling voor het Papiamentu begon. Dat gebeurde tijdens de colleges die hij volgde bij drs. Raúl Römer aan de Universiteit van Amsterdam. Raúl Römer onderzocht het Papiaments als toontaal. Joubert gaf voorbeelden als mata (plant) en mata (doden). Er was verschil in toon, hoog laag en laag hoog te horen. Op Curaçao werd Antoine Maduro zijn leermeester, waar hij ook mee samen werkte. Hij werd al snel door de overheid in twee opeenvolgende spellingcommissies voor het Papiamentu benoemd, in de commissie Römer en de commissie Jonis. Bij het Buki di oro, het gouden boekje met de officiële spelling van de overheid (2009), had hij ook zitting in de commissie die het werk voorbereidde.

Na dit dankwoord en bijzonderheden over zijn werk, sloot de Rector Magnificus de officiële zitting. In het informele deel dat daarop volgde, spraken beide paranimfen de pas gedoctoreerde promotus toe. Lucille Berry-Haseth wees op haar lange vriendschap met de gepromoveerde en hun samenwerking op het gebied van Papiamentu. De laatste tien jaar hebben zij zich samen met een redactieteam beziggehouden met een verklarend woordenboek Papiamentu. Zij sloot af met een prachtige voordracht van het gedicht Oda na Sidney, dat zij eerder (2018) aan hem opdroeg. Vervolgens wist paranimf Edward John te vertellen dat zijn vader bekend stond als de leraar Spaans van het Peter Stuyvesant College. Hij vond het een eer dat hij de paranimf mocht zijn bij de promotie van zijn vader.

Het informele deel werd afgesloten met een voordracht door Gregory Berry, die bij het publiek erg in de smaak viel met humoristische teksten uit de Papiamentu-literatuur van Guillermo Rosario, Pierre Lauffer en Elis Juliana. Het geheel werd afgesloten met een geanimeerde receptie op de patio van de Universiteit van Curaçao.

{{Appendix}}
----------------
'''Frank Martinus Arion''', pseudónimo di '''Frank Efraim Martinus''' (n. [[17 di desèmber]] [[1936]] na [[Kòrsou]] - f. [[28 di sèptèmber]] [[2015]]) tabata un eskritor, poeta i lingwista [[Antias Hulandes|antiano]]. E tabata skirbi obranan tantu na idioma [[hulandes]] komo [[Papiamentu]]. Su obra mas famoso ta e novela ''Dubbelspel'' (Changá). E ta konosí tambe pa su investigashon di e orígen di Papiamentu i pa su empeño pa uso di Papiamentu komo idioma di instrukshon.

== Biografia ==
Frank Martinus Arion a nase na 1936 i ta un di tres yu di Minuel Martinus Arion i Marina Jansen di bario di Buena Vista, [[Willemstad]]. Poko despues di su nasementu e famia ta muda pa [[Aruba]], unda su tata a wòrdu empleá pa e refineria [[Lago Oil &amp; Transport Company|Lago]]. Ku kuater aña su mama i un ruman ta fayesé den un aksidente di tráfiko, despues di kual e ku su otro ruman a wòrdu mandá bek Kòrsou i alohá serka varios miembro di famia. Frank Martinus Arion a lanta den bario di [[Otrobanda]]. Fo'i skol básiko su talento pa skirbimentu a keda manifesta; den su último aña na skol básiko e ta gana e Premio Neerlandia pa e mihor ensayo na hulandes.  Frank was een heel goede leerling. Hij mocht op de lagere school een aantal klassen overslaan. Durante su tempu na skol e ta kuminsa usa e nòmber Frank Efraim Martinus pa motibu di e laso ku su tata tabatin ku e [[partido polítiko]] [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. E no tabata deseá di wòrdu asosiá ku e aktivismo polítiko di su tata; te añanan 50 e ta usa su fam original pa publikashon di su promé obranan. 

Na kabamentu di skol sekundario na 1955, Arion ta muda pa [[Hulanda]] unda e ta studia idioma i literatura hulandes na [[Universidat di Leiden]]. Durante su temporada na universidat ela lanta e komunidat studiantil &quot;Baranka Antilliana&quot;, kual tabata fungi komo refugio pa studiante prosedente di [[Antias Hulandes]], manera e mes. Tambe den e époka aki e tabata skirbi un seri di poema, kualnan a sali publika pa prome bes den e revista &quot;Antilliaanse Cahiers&quot; komo kolekshon titulá ''Stemmen uit Afrika''.

-----
Na zijn schooltijd verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal- en letterkunde ging studeren aan de Universiteit Leiden. Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die, net als hijzelf, afkomstig waren uit de Nederlandse Antillen. Ook schreef hij in deze jaren een reeks gedichten, die in 1957 voor het eerst als bundel onder de titel Stemmen uit Afrika werden gepubliceerd in het tijdschrift Antilliaanse Cahiers. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het mede door hem opgerichte tijdschrift Encuentro Antilliano. Ook las hij regelmatig voor in het programma van de Nederlandse buitenlandse radio. Kort voor het einde van zijn studie onderbrak hij deze en keerde voor enige tijd terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij onderzoek deed naar de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiamentu. Hij publiceerde de resultaten van dit onderzoek in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch verder te studeren en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij het Instituut voor Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam.[2] Onder invloed van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel, waarin hij aan de hand van vier mannen die domino spelen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen in die tijd. Via de personages in de roman heeft Arion kritiek op de rebellen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen.[3] De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs. Arion doneerde het prijzengeld van 1000 ƒ aan de strijd tegen het apartheidsbeleid in Zuid-Afrika. In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam, waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin.[4]

Vertaald met www.DeepL.com/Translator (gratis versie)

de.wiki: Na zijn afstuderen verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal en Nederlandse letterkunde begon te studeren aan de Universiteit van Leiden . Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die net als hij uit de Nederlandse Antillen kwamen . Hij schreef in deze jaren ook een reeks gedichten, die in 1957 als bundel verscheen onder de titel Stemmen uit Afrika in het tijdschrift Antilliaanse Cahierswerden voor het eerst gepubliceerd. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het dagblad Encuentro Antilliano , waarvan hij medeoprichter was . Ook gaf hij regelmatig lezingen in het Nederlands buitenlands radioprogramma . Kort voor het einde van zijn studie brak hij het af en keerde voor een tijdje terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij zich bezighield met de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiaments. De resultaten van dit onderzoek publiceerde hij in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch zijn studie voort te zetten en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij de afdeling Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam . [2] Onder de indruk van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao, begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel , waarin hij aan de hand van het voorbeeld van vier dominospelende mannen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen op die tijd. Via de personages in de roman uit zich Arion kritisch over de opstandelingen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen. [3]De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en CW van der Hoogtprijs . Arion doneerde het prijzengeld van ƒ 1000 om de apartheid in Zuid-Afrika te helpen bestrijden . In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam , waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap van de stad. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin (in het Engels: &quot;Farewell to the Queen&quot;). [4]

In 1975 ging Arion naar Zuid-Amerika, waar hij een aanstelling als docent aanvaardde aan een instituut voor de opleiding van leraren in de Nederlandse kolonie Suriname , die net onafhankelijk werd. Hier trouwde hij ook met zijn vrouw Trudi Guda, met wie hij twee kinderen zou verwekken. In 1980, na de machtsovername van Desi Bouterse , verliet het gezin Suriname en keerde terug naar Arion's thuisland Curaçao. Daar werkte hij aan de standaardisatie van het Papiaments en begon hij opnieuw onderzoek te doen naar de oorsprong ervan. Hij was vooral geïnteresseerd in de overeenkomsten tussen het Papiaments en de varianten van het Kaapverdiaans Creools, die worden gesproken op de eilanden voor de westkust van Afrika. Ook voerde hij campagne voor de invoering van het Papiaments als basisschooltaal op Curaçao, waardoor hij soms in conflict kwam met de lokale autoriteiten. In dit kader schonk hij in 1987 de particuliere basisschool Skol Humanistiko Erasmo , waar lessen werden gegeven in Papiaments. [5] Gedurende deze tijd begon Arion meer politiek betrokken te raken, wat culmineerde in de oprichting van zijn eigen partij, de Kambio Radical (&quot;Radical Reversal&quot;, kortweg KARA) in 1988. KARA kreeg echter nooit genoeg stemmen om een ​​zetel in het parlement van het eiland te winnen. [6]

In 1996 promoveerde Arion aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn proefschrift was getiteld De kus van een slaaf. Papiaments West-Afrikaanse connecties en de oorsprong van het Papiaments en andere talen verkend. Hij bracht onder meer de stelling naar voren dat het Papiaments sterker dan voorheen bekend was beïnvloed door de geheime taal Guene, die door de plantageslaven van Curaçao werd gebruikt. Daarnaast heeft het Guene ook andere Caribische talen beïnvloed en zelfs de Engelse en Nederlandse taal. [7]

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doktoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (kontiniendo: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid'')
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Mira tambe ==
* [[Gueni]]

{{Commonscat|Frank Martinus Arion}}
{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=de|oldid =191263500|titulo=Frank Martinus Arion}}
{{References}}
;Lista di fuente
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3, pág. 405–410.
* Wim Rutgers: ''Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba'', Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, pág.  272.
* B. Jos de Roo: ''Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958'', Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam (2014), ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. Den: ''A History of Literature in the Caribbean''. Tomo 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia (2001), ISBN 90-272-3448-5, pág. 362.
* ''Schrijver Frank Martinus Arion overleden''. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* ''Writer Frank Martinus Arion Passed Away'', Curacaochronicle.com (28 di sèptèmber 2015}}&lt;/ref&gt;
* ''Frank Martinus Arion geeft lintje terug'', Trouw.nl. (16 di desèmber 2008)
}}

{{DEFAULTSORT:Arion, Frank Martinus}}
[[:Category:Ganador premio Cola Debrot]]
[[:Category:Hende]]
[[:Category:Kòrsou]]

== Referensia ==
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 407–408.
* Wim Rutgers: Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba. 1. Auflage. Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, S. 272.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 408–409.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 410.
* B. Jos de Roo: Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958. Hrsg.: Universiteit van Amsterdam. 1. Auflage. Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam 2014, ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. In: A History of Literature in the Caribbean. Band 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia 2001, ISBN 90-272-3448-5, S. 362.
* Schrijver Frank Martinus Arion overleden. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* Frank Martinus Arion geeft lintje terug. In: trouw.nl. 16. Dezember 2008, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).

== Weblinks ==
{{Commonscat}}

[[:Category:Korsou]]
[[:Category:Eskritor]]
[[:Category:Hende]]


Kort na de geboorte verhuisde het gezin naar Aruba, waar de vader een baan had aanvaard bij een plaatselijke oliemaatschappij. Toen hij vier jaar oud was, stierven Arions moeder en jongere broer bij een ongeval, waarna Frank en zijn zus werden teruggestuurd naar Curaçao, waar ze onderdak vonden bij verschillende familieleden. Zijn schrijftalent bleek al toen hij op de lagere school zat; in het laatste jaar van de basisschool won hij de Neerlandiaprijs voor het beste essay in het Nederlands. Tijdens zijn schooltijd begon hij de naam Frank Efraim Martinus voor zichzelf te gebruiken. De achtergrond was de politieke betrokkenheid van zijn vader bij de Nationale VolkspartijCuraçao, waardoor de naam &quot;Arion&quot; bekend werd bij veel bewoners van het eiland. Frank wilde echter niet geassocieerd worden met het politieke activisme van zijn vader; pas in de jaren vijftig gebruikte hij zijn oorspronkelijke achternaam weer voor de publicatie van zijn eerste werken. [1]


'''Frank Martinus Arion''', seudónimo de '''Frank Efraim Martinus''' ([[Curazao]], [[17 de diciembre]] de [[1936]]-[[28 de septiembre]] de [[2015]])&lt;ref name=fallece&gt;{{cita noticia|título=Writer Frank Martinus Arion Passed Away|url=http://curacaochronicle.com/local/writer-frank-martinus-arion-passed-away/|fechaacceso=29 de septiembre de 2015|obra=curacao chronicle|fecha=28 de septiembre de 2015|idioma=inglés}}&lt;/ref&gt; fue un escritor antillano.
En 1955 se trasladó a los [[Países Bajos]] para estudiar letras neerlandesas en la Universidad de Leiden. En 1981 volvió a instalarse en su ciudad natal, tras residir unos años en [[Paramaribo]] ([[Surinam]]). Fue un fuerte promotor del [[papiamento]].

Hij werkte in Nederland , Suriname en de Nederlandse Antillen en schreef in het Nederlands en Papiaments .

De roman Dubbelspel  (nl) (1973) is zijn eerste boek en zijn grootste publiekssucces. 

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' (Changa)&lt;ref&gt;[http://www.diegopuls.com.ar/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=112&amp;Itemid=39&amp;lang=es Doble juego, fragmento traducido al español (inédito)]; visitado el 21 de febrero de 2012&lt;/ref&gt; 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doctoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (contiene: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid''
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Referencias==
{{listaref}}

== Link eksterno ==
*{{Enlace roto|1=[http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 página web sobre Arion del Fondo de las Letras Neerlandesas (en inglés)] |2=http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 |bot=InternetArchiveBot }}


-------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Abraham Daniel Jesurun''' (n. [[20 di aprel]] 1839 na [[Korsou]] - f. [[20 di mart]] [[1918]] na [[Korsou]]) tabata un ....... [[Kòrsou]].

== Biografia ==
Jesurun a nase na aña 1939 na Willemstad.

* Kasa ku Rachel David Capriles na 1880.
* Na 1905 elegi Presidente di KVK Korsou. van 1884 tot 1919

In het grote boek over de History of the Jews of the Netherlands Antilles (1970) wordt Abraham Daniel Jesurun (1839-1918) ‘Curaçao’s then most cultured man’ genoemd, die verschillende talen in woord en geschrift beheerste. Hij wordt bijvoorbeeld een ‘specialist in Papiamento’ genoemd (Emmanuel &amp; Emmanuel 1970, 1: 411, 454). Jesurun blijkt een belangrijk man geweest te zijn op Curaçao. Zo was hij secretaris-directeur van de Aruba Phosphaat Maatschappij, vele jaren voorzitter van de Kamer van Koophandel en Nijverheid en directeur van de Curaçaosche Bank. Ook is hij lid van de Koloniale Raad geweest en bestuurslid van het Geschied-, Taal-, Land- en Volkenkundig Genootschap te Willemstad.
Voor al die activiteiten is hij onderscheiden: hij werd eerst ridder in de orde van OranjeNassau (1908), later officier (1913). In de serie ‘beroemde personen’ werd er in 1998 een postzegel met zijn beeltenis erop uitgebracht. &lt;ref&gt; ''Jan Noordergraaf'', [https://www.ivdnt.org/images/stories/onderzoek_en_onderwijs/publicaties/trefwoord/Papiaments_def.pdf  Lexicografie op Curacao: Abraham Jesurun en zijn woordenlijst van het Papiaments (1898)]&lt;/ref&gt;

{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=it|oldid =129014577|titulo=Emilio Teza}}
{{References}}
}}

[[:Category:Linguistica]]

--------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}


{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =62275387|titulo=Dialect}}
{{References}}
}}

[[:Category:Idioma]]


-------
{{Variante|a}}
[{Databox}}
'''Pidgin''' ta e idioma


----------------
{{Databox}}
E '''álfabèt latin''' ta un [[álfabèt|skritura alfabétiko]] foi kual den kurso di [[siglo]]nan a desaroyá un kantidat di álfabèt pa uso den kasi tur idioma skirbi den hemisferio oksidental, prinsipalmente na Nort i Sur Amerika, kasi henter [[Oropa]], Afrika supsahara i un kantidat di pais asiatiko na Oustralasia i Asia Sentral. E skritura latin tin e kantidat di usuario mas grandi na mundu.

E skritura latin e ta forma e base di e [[Alfabèt Fonétiko Internashonal]] (IPA), i e 26 lèter mas komun ta e lèternan di e [[ISO basic Latin alphabet]].

E ta un álfabèt bikamaral di trinta lèter, kreá fin di siglo nuebe den imperio búlgaro (e aktual [[Nort Macedonia]]), pa e disípulonan di pader Cyrille òf posiblemente Clément d'Ohrid (e promé obispo di e iglesia ortodokso di [[Bulgaria]]) i ta basá riba e álfabèt [[Gresia|griego]] i glagolítiko. Ainda na komienso di siglo 21 ta usa e [[álfabèt siríliko]] den un kantidat di [[idioma slaviko]], entre otro búlgaro, masedoniano, [[idioma montenegrino|montenegrino]], servio, ukraniano, ruso i bieloruso. Bou influensia [[Rusia|ruso]] e ta komun tambe den hopi idioma ku no ta idioma slaviko manera [[kazachs]], [[idioma kirguis|kirguis]], [[tatar]] (idioma [[Turkia|turko]]), [[tajikistano]], [[idioma mongoles|mongoles]] inkluso hopi otro idioma chikitu. Te [[1859]] e tabata e skritura di e [[idioma rumano]] i den e antiguo [[Moldavia]] tabata skirbi e [[idioma moldaviano]] (un [[dialecto|dialekto]] rumano) ku un álfabèt siríliko.

* Het Latijns schrift[1] is een alfabetisch schrift waarvoor in de loop der eeuwen een aantal alfabetten zijn ontwikkeld voor gebruik in vrijwel alle westerse geschreven talen, voornamelijk Noord- en Zuid-Amerika, bijna heel Europa, Sub-Saharaans Afrika en een aantal Aziatische landen in vooral Australazië en Centraal-Azië. Het Latijns schrift heeft het grootste aantal gebruikers ter wereld.[2]

* '''Latin script''', also known as '''Roman script''', is a set of graphic signs ([[Writing system#General properties|script]]) based on the letters of the [[classical Latin alphabet]]. This is derived from {{cns|a form of the [[Cumae alphabet|Cumaean Greek]] version of|date=September 2021}} the [[Greek alphabet]] used by the [[Etruscan civilization|Etruscans]]. Several [[Latin-script alphabet]]s exist, which differ in graphemes, collation and phonetic values from the [[classical Latin alphabet]].

The Latin script is the basis of the [[International Phonetic Alphabet]], and the 26 most widespread letters are the letters contained in the [[ISO basic Latin alphabet]].

Latin script is the basis for the largest number of alphabets of any [[writing system]]{{sfn|Haarmann|2004|p=96}} and is the
[[List of writing systems by adoption|most widely adopted]] writing system in the world (commonly used by about 70 percent of the world's population). Latin script is used as the standard method of writing in most Western, Central, as well as in some Eastern European languages, as well as in many languages in other parts of the world.

-----------------</text>
      <sha1>pzjp1d5eseec9a8vywkh5d49qlrqbl4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162644</id>
      <parentid>162643</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T20:34:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <comment>/* Uzo di prefiho */</comment>
      <origin>162644</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="67799" sha1="f666h0prxsq4mvmw6yh67f05p8zg4cz" xml:space="preserve">* [https://www.ea.aw/pages/wp-content/uploads/2019/09/Literatura-na-papiamento-havo.pdf Literatura na papiamento]
nieuw: [[gramatika]] - [[frase]] - [[sílaba]] - [[semántika]] - [[suheto]] - [[supstantivo]] - [[athetivo]] - [[verbo]] - [[vokal]] - [[konsonante]] - [[sufiho]] - [[atverbio]] - [[koma]] - [[pronòmber]]
-------------------------
sufiho elemento di nifikashon ku ta pega tras di un
palabra: landa-mentu
-----
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Prefiho''' ([[ingles]]: ''prefix''; [[hulandes]]: ''voorvoegsel'') ta un afiho cu ta wordo poni dilanti di un [[palabra]], e palabra base, pa cambia su nificacion of pa forma un palabra nobo. Prefihonan ta importante den formacion di palabra y den analisis di e structura morfologico di un idioma. Nan ta yuda pa crea palabra deriva y pa expresa idea manera negacion, repeticion, tempo, of grado.

Contrario na e prefiho ta e [[sufiho]], unda e afiho ta wordo poni despues di e palabra base ('''re'''pensa verso pensa'''tivo'''). Den [[linguistica]], un palabra base mas un prefiho òf sufiho huntu ta forma un palabra componi of deriva. Tanto prefiho como sufiho ta aparesé den mayoria di idioma natural, pero sufiho ta aparece mas frecuente cu prefiho. 

== Uzo di prefiho ==
Un prefiho ta uni na un palabra base pa agrega un toke di nificacion. Den [[Papiamentu|Papiamento]], e prefiho ta generalmente deriva di idioma [[Latin]] of [[Griego]], pero tambe por tuma forma adapta segun uzo local.

=== Ehempel ===
* re-   → ta indica repeticion: '''re'''baha (baha di nobo); '''re'''organisa (organisa di nobo)
* in-   → ta indica negacion: '''in'''útil (no útil); '''in'''necesario (no ta necesario)
* des-  → ta indica negacion of reverso: '''des'''arma (kita arma); '''des'''embarca (kita e barco/avion)
* pre- → ta indica anterioridad: '''pre'''para (haci cla prome); '''pre'''fabrica (traha cla prome)

Otro prefihonan comun ta: ''a''politico, ''anti''terorismo, ''auto''estima, ''i''logico, ''contra''partida, ''i''legal

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Yule, George (2016). ''The Study of Language''. Cambridge University Press (di 6 edicion).
* Crystal, David (2008). ''A Dictionary of Linguistics and Phonetics''. Blackwell Publishing (di 6 edicion).

[[Kategoria:Linguistica]]
Un '''prefiho''' ta un afiho ku ta wòrdu poné promé ku e palabra base. E palabra ‘prefiho’ ta konektá etimologikamente via e palabra latin praefixum ku figere, fixum, ‘pega’, i prae-, ‘na e parti dilanti’, ‘dilanti’. E prefiho semper ta un morfema mará (parti di palabra dependiente). Esaki ta nifiká ku, kontrali na un klítiko, e no ta aparesé komo un palabra separá. E kontraparti di e prefiho[1] ta e sufiho (sufiho), ku ta wòrdu poné despues di e palabra base. Den lingwístika, un palabra base mas un prefiho òf sufiho huntu ta forma un palabra komponé òf derivado.

E fenómeno lingwístiko den kua un palabra independiente ta wòrdu presedí pa un prefiho, prefigering, ta un opheto di estudio denter di morfologia.

Prefihonan ta aparesé den kasi tur idioma di mundu, ku eksepshon di e idiomanan isolá. Ehèmpel di prefiho hulandes ta her- manera den ripití, kòrda, rekonosé; i ver- manera den kambio, peresé, eror, wak ariba, bira. Otro formashonnan ta kontribushon, pèrmit, kláusula subordiná, pasashi, portaslag, inkompetensia, inhustisia, asignashon, almasenamentu, resepshon, kurso, akseso, pèrmit, adishon. Den hopi kaso, e prefiho hulandes ta derivá for di un preposishon òf un adverbio kòrtiku.
Pre- (voor-) ta un prefiho latino (prae-), ku ta aparesé den palabranan di fiansa latino manera prefiho, prehistorie, prematuur, presidente, preventivo. Ademas, pre- a bira produktivo komo un morfema di fiansa na hulandes mes den konseptonan manera preadvies, prefabricage, premetro, prepensioen.

Tantu prefiho komo sufiho ta aparesé den mayoria di idioma natural, pero sufiho ta aparesé mas frekuente ku prefiho. Tin hopi idioma den kua ta usa prinsipalmente sufiho i kasi no tin prefiho. Mas raro ainda, sinembargo, ta disfiho, konfiho, transfiho, infiho, suprafiho i simulfiho.

----------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
Den [[fonétika|fonetica]], '''consonante''' (na [[Ingles]]: ''consonant''; na [[Hulandes]]: ''medeklinker'') ta un [[zonido]] di bos, forma pa un coriente di aire cu ta topa cu un of otro obstaculo, sea parcial of total, den e tracto vocal (boca y garganta). E ta un di e dos tipo principal di zonidonan di bos, e otro ta e [[vocal]]. Contrario na un [[vocal]], un consonante ta rekeri un tipo di tapamento, estorbo, of contacto den boka, como na nivel di e labionan, e lenga, of e dente, pa forma zonido.

E palabra “consonante” ta bini di [[Latin]] ''consonans'', cu ta nifica “zonido cu ta zona hunto” (''con'' = hunto, ''sonare'' = zona). Tradicionalmente, consonantenan ta wordo considera zonido cu no por existi sin un vocal acerca.

== Aplicacion ==
=== Papiamento ===
Den e idioma [[Papiamentu|Papiamento]], por haña varios consonante den uso diario. E cantidad di consonante por varia segun e dialecto, pero generalmente e siguiente letternan ta representa consonante den e alfabet:

'''B, C, D, F, G, H, J, K, L, M, N, P, R, S, T, V, W, Y, Z'''

E letter '''Q''' casi no ta wordo uza; generalmente e ta wordo substitui/suplantá pa 'K'. E letter '''X''' ta usa solamente den palabra stranhero.

Tur palabra den Papiamento ta contene un of mas consonante, cu ta forma [[silaba]]nan hunto cu e vocalnan.

{| class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;65%&quot;
! colspan=2 | Vocal || Balor na Papiamento&lt;br&gt; {{ABW|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel || Balor na Papiamentu&lt;br&gt; {{CUW|bandera}}/{{BON|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel 
|-
| colspan=2 | b || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ala, ca'''b'''a || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ibu, fa'''b'''or 
|-
| rowspan=2 | c || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}} || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || mere'''c'''e, ha'''c'''i || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || '''C'''ecilia 
|-
| elsewhere || {{IPA|/k/}} || '''c'''aminda, '''c'''la || style=&quot;text-align:center&quot; | /k/ || '''C'''aracas  
|-
| colspan=2 | ch{{ref|dig|b}} || {{IPA|/tʃ/}} || '''ch'''ikito  || style=&quot;text-align:center&quot; | /tʃ/ || '''ch'''api 
|-
| colspan=2 | d || style=&quot;text-align:center&quot; | /d/ || '''d'''ocumento, '''d'''al || style=&quot;text-align:center&quot; |/d/ || '''d'''uru, '''d'''ede 
|-
| colspan=2 | dj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/dʒ/}} || '''dj'''aca || style=&quot;text-align:center&quot; | /dʒ/ || '''dj'''ente ||
|-
| colspan=2 | f || style=&quot;text-align:center&quot; | /f/ || '''f'''ama || {{IPA|/f/}} || '''f'''òrki ||
|-
| rowspan=2 | g || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}}, final || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || '''g'''esto, ma'''g''' || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || mar'''g'''en, brù'''g''' ||
|-
| before unstressed {{angbr|e}}, elsewhere || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''arganta, san'''g'''er || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''osa, man'''g'''el ||
|-
| colspan=2 | h || {{IPA|/h/}} || '''h'''asta, '''h'''abilidad || {{IPA|/h/}} || '''h'''ari, '''h'''eru ||
|-
| colspan=2 | j{{ref|loan|a}} || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''j'''ong, '''j'''as&lt;br&gt;'''J'''uan || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''J'''an Thiel&lt;br&gt;'''J'''ulia || Some places still maintain their old spelling, e.g. Salinja. Here the {{angbr|nj}} is pronounced {{IPA|/ɲ/}}.
|-
| colspan=2 | k || {{IPA|/k/}} || '''k'''ishiki, '''k'''ere || {{IPA|/k/}} || '''k'''enta, se'''k'''reto ||
|-
| colspan=2 | l || {{IPA|/l/}} || '''l'''ista, '''l'''aba || {{IPA|/l/}} || '''l'''esa, k'''l'''a ||
|-
| colspan=2 | m || {{IPA|/m/}} || '''m'''ucha, pre'''m'''io || {{IPA|/m/}} || '''m'''an, la'''m'''pi || 
|-
| rowspan=2 | n || before {{angbr|co}}, {{angbr|cu}}, {{angbr|g}}, {{angbr|k}},&lt;br&gt;final except after stressed vowel || {{IPA|/ŋ/}} || ma'''n'''go, pa'''n''' || {{IPA|/ŋ/}} || a'''n'''ker, bo'''n''' || In Papiamento, {{angbr|c}} followed by {{angbr|o}} or {{angbr|u}} would be pronounced as a {{IPA|/k/}} (see below), thus having the same effect on the {{angbr|n}} as {{angbr|k}} would.
|-
| elsewhere || {{IPA|/n/}} || '''n'''atural, te'''n'''e, algu'''n''' || {{IPA|/n/}} || '''n'''echi, he'''n'''de, tempra'''n''' ||
|-
| colspan=2 | ñ || {{IPA|/ɲ/}} || a'''ñ'''a, so'''ñ'''o || {{IPA|/ɲ/}} || ba'''ñ'''a, '''ñ'''apa || 
|-
| colspan=2 | p || {{IPA|/p/}} || '''p'''ipa, ado'''p'''ta || {{IPA|/p/}} || '''p'''alu, sa'''p'''u ||
|-
| colspan=2 | q{{ref|loan|a}} || {{IPA|/k/}} || '''q'''uesillo || {{IPA|/k/}} || '''Q'''uebec ||
|-
| colspan=2 | r || {{IPA|/r/}} || te'''r'''a, '''r'''osa || {{IPA|/r/}} || ba'''r'''ba, pode'''r''' ||
|-
| colspan=2 | s || {{IPA|/s/}} || '''s'''aya, '''s'''ucu || {{IPA|/s/}} || kru'''s''', pa'''s'''a || In Papiamento, the {{angbr|s}} has a {{IPA|/ʃ/}} sound in words ending in -sion. In Papiamentu, it is written as -shon.
|-
| colspan=2 | sc || {{IPA|/s/}} || adole'''sc'''ente, pi'''sc'''ina || || ||
|-
| colspan=2 | sh{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''imis || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''ete ||
|-
| colspan=2 | t || {{IPA|/t/}} || '''t'''in, '''t'''ata || {{IPA|/t/}} || '''t'''rapi, ri'''t'''mo ||
|-
| colspan=2 | v || {{IPA|/b/}}&lt;br&gt;{{IPA|/v/}} || '''v'''iuda&lt;br&gt;di'''v'''orcio || {{IPA|/v/}} || '''v'''erbo, '''v'''itamina ||
|-
| colspan=2 | w || {{IPA|/w/}} || '''w'''ega || {{IPA|/w/}} || '''w'''owo ||
|-
| colspan=2 | x{{ref|loan|a}} || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} || e'''x'''amen, cone'''x'''ion, refle'''x'''ion  || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} ||  ||
|-
| colspan=2 | y || {{IPA|/j/}} || '''y'''ama, ha'''y'''a || {{IPA|/j/}} || '''y'''uda, ka'''y'''ente ||
|-
| colspan=2 | z || {{IPA|/z/}} || '''z'''ona || {{IPA|/z/}} || '''z'''eta || In Papiamento, the {{angbr|z}} has a {{IPA|/s/}} sound in words ending in -eza, -anza or with a {{angbr|z}}. In Papiamentu, they are written as -esa and -ansa.
|-
| colspan=2 | zj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''eito || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''ar ||

| colspan=2 | ù || || || style=&quot;text-align:center&quot; |/ʏ/ || b'''ù'''s, y'''ù'''frou 
|-
| colspan=2 | ü || || ||style=&quot;text-align:center&quot; | /y/ || h'''ü'''r 
|-
|}

== List di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (7th ed.). Cengage Learning.
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]
----------------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Sustantivo''' (na [[Ingles]]: ''noun''; na [[Hulandes]]: ''zelfstandig naamwoord'') ta un tipo di [[palabra]] den gramatica cu ta sirbi pa nombra hende, luga, cos, idea, of otro ser, sea concreto of abstracto. E palabra “sustantivo” mes ta bini di [[Latin]] substantia, ku ta nifiká “substancia” of “loke ta di esencia”.

== Rol den frase ==
Den un frase, un sustantivo ta generalmente e sujeto of e objeto di un verbo. E ta e elemento ku e verbo ta referí na dje, i regularmente ta precedí of sigui pa un [[artikulo]] (manera “un”, “e”, “esey”) of un [[adhetivo]].

== Clase di sustantivo ==
Sustantivonan por wordo dividí den varios kategoria:

'''Sustantivo komun''': nombra hende, kos of lugá den manera general, por ehèmpel: mùsiko, buki, isla.

'''Sustantivo propio''': nombra spesífiko pa hende, lugá of entidad, i ta skibí ku mayuscula, manera: Maria, Aruba, Google.

'''Sustantivo konkretu''': nombra kos ku por wordo mira of tuma, manera: mesa, silla, barco.

'''Sustantivo abstrakto''': ta referí na idea, sentimiento of estado, manera: amistat, libertat, konsenshi.

== Género y número ==
Tur sustantivo den Papiamento tin un [[género gramatikal]]: ta òf masculino òf femenino. E género ta influenshá e forma di artikulo y adhetivo ku ta akompañ'é (por ehèmpel: e homber vs e muher).

Tambe, sustantivonan por ta den forma [[singular]] (un solo) of [[plural]] (más ku un), manera: buki / bukinan, muchanan / mucha.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Real Academia Española (2021). ''Gramática esencial de la lengua española''. Espasa.
* Trupia, Sandro (1995). ''Linguistica generale e grammatica''. Zanichelli.

[[Kategoria:Gramatika]]
[[Kategoria:Linguistica]]

----------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Silaba''' (na inglés: ''syllable''; na hulandés: ''lettergreep'') ta un unidat ritmiko di zonido den un palabra. Un silaba ta normalment forma pa un [[vocal]] solo of un kombinashon di [[konsonante|konsonantenan]] y vocal, cu ta pronuncia manera un solo pulso di bos.

Buki di oro: sílaba ta e porshon mínimo di un palabra ku ta kontené un vokal: ka-bri-tu (3 sílaba); di-a (2 sílaba)

== Estructura di silaba ==
Un silaba por konsistí di tres parti prinsipal:

'''Onset''': e konsonante of konsonantenan na komienso (optativo)

'''Nukleo''': e vocal prinsipal di e silaba (obligatorio)

'''Koda''': e konsonante of konsonantenan despues di e vocal (optativo)

Por ehempel, den e palabra &quot;boka&quot;, nos tin dos silaba: bo-ka.
— Bo: onset = &quot;b&quot;, nukleo = &quot;o&quot;, koda = nèchi
— Ka: onset = &quot;k&quot;, nukleo = &quot;a&quot;, sin koda

== Silabashon den Papiamento ==
Den idioma [[Papiamentu|Papiamento]], e forma di e silabanan ta fundamental pa duna ritmo y entonashon na palabra. E regla pa separa silaba ta importante pa pronunciashon, poesia y ortografia.

Por ehempel:

kasita → ka-si-ta

bonita → bo-ni-ta

trahadón → tra-ha-dón

== Importansia linguístiko ==
E analisis di silaba ta un aspekto esensial den [[fonologia]], ortografia, y e forma di rima den poesia. E struktura di silaba por varia segun idioma, pero tur idioma tin algun forma di silaba den su sistema linguístiko.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.  
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.  
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (di 7 edicion). Cengage Learning.  
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]

--------
{{Databox}}
'''Kontakto di idioma''' 

en.wiki:Contacto di idioma ta sosodé ora ku papiadónan di dos òf mas idioma òf variedat ta interkambiá ku i influensiá otro. E estudio di kontakto di idioma ta wòrdu yamá lingwístika di kontakto. Kontakto di idioma por sosodé na fronteranan di idioma,[1] entre idiomanan di adstrato, òf komo resultado di migrashon, ku un idioma intrusivo ku ta fungi komo sea un superstrato òf un substrato.

Ora ku papiadónan di diferente idioma ta interkambiá estrechamente, ta tipiko pa nan idiomanan influensiá otro. Kontakto intensivo di idioma por resultá den konvergensia òf releksifikashon di idioma. Den algun kaso un idioma di kontakto nobo por wòrdu kreá komo resultado di e influensia, manera un idioma pidgin, krioyo òf miksto. Den hopi otro kaso, kontakto entre hablantenan ta sosodé ku efektonan duradero na eskala mas chikí riba e idioma; esakinan por inkluí e prestamo di palabranan di prestamo, kalku, òf otro tipo di material lingwístiko.

Multilingwismo tabata komun durante gran parti di historia humano, i awendia mayoria hende na mundu ta multilingual.[2] Hablantenan multilingual por partisipá den kambio di kódigo, e uso di vários idioma den un solo kombersashon.

Métodonan for di sosiolingwístika[3] (e estudio di uso di idioma den sosiedat), for di lingwístika di korpus i for di lingwístika formal ta wòrdu usá den e estudio di kontakto di idioma.

----------
[https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20250524.pdf Celebra ta de vez en cuando, trabao ta continuo], Bon Dia Aruba, Rubrica Asina bon Nos Papiamento ta? (24 di mei 2025)

Como medio di comunicacion nos posicion ta diferente, ya cu nos ta para meymey di e desaroyo di nos idioma a base diario. Esey ta duna un obligacion extra, pasobra loke nos ta publica ta pasa bao wowo di miles di lector diariamente. Mihor nos percura anto pa skirbi di tal forma cu nos ta respeta loke tin, pero di otro banda ta mira lo valioso di e entrada continuo di palabra nobo den nos idioma y usa nan di forma apropia.Den e casi cuatro aña di existencia di e column aki, nos a toca un sinfin di tema, semper di forma critico, sin ofende ningun hende.
Na ocasion di e promer aniversario, na augustus 2022, nos a publica un lista di e topiconan cu nos ta trata den e aña ey, di forma critico. Esakinan ta duna un bon impresion di e amplitud di e temanan y a la vez ta mustra cu ainda tur ta relevante.
Un resumen:
* Aki, akinan, akinanan... tocante uso innecesario y excesivo di ‘nan’ 
* Uso innecesario y excesivo di ‘wordo’ o ‘ser’ 
* Paso o pasobra? Papia y skirbi ta dos cos diferente
* Atende cu... o atende? Atende un asunto cu un persona; no atende cu un
asunto 
* ‘Encuanto di’ y ‘tocante di’, tambe ‘durante di’: uso
incorecto y innecesario di e palabra ‘di’ Contra? O Contra
di...?
* Uso corecto di ‘na’ den diferente contexto; ki ora ‘den’ y ki ora ‘na’? 
* Palabra modifica incorectamente: ‘nombracion’, ‘comportacion’, ‘cargacion’ (nombramento; comportamento; cargamento) 
* Parha o pahra...? Un palabra modifica recientemente 
* Tabatin o tabata tin...? Kico ta corecto? 
* Gobernado o Gobernador... Ta usa e ‘r’ si of no?
* Diferencia entre idioma papia y skirbi
* Agradable o agradabel...? Tocante origen Portugues/Spaño di
e variantenan Directiva o ‘Hunta di Directiva’ Con pa adopta
termino corectamente 
* Ki ora un palabra ta bira ‘Papiamento’...? 
* E proceso di adopcion y adaptacion Reforza, enforsa, reenforsa...? Palabra adopta di diferente fuente, reemplazando
palabra existente caba “Esey no tin di haber cu…?” Corecto,
of no? Origen di e expresion Compromiso, compromis, compromise...? Mesun palabra, adopta di diferente banda 
* Di dje, den dje, di unda e ‘dje’ ta bin...? 
* Doble negacion: ki ora si y ki ora no? 
* Uso di distincion di genero masculino/femenino
* Ortografia uniforme un reto...? Variedad di ortografia cu medionan ta haya di tur banda 
* Terminonan opuesto: ‘progresivo’ o ‘progresista’; ‘conservativo’ o ‘conservador’? 
* Entre ‘advertencia’ y ‘advertentie’; uso corecto of no? Curasha o encurasha...?
Reforza o reenforza...? Uso corecto of no?Pret of leuk...?
Eigenlijk of...? Influencia di Hulandes den Papiamento Pa of
Pa...? Para o por...? Voor of door...? Origen di nos ‘pa’
* E la bay o el a bay? Kico ta corecto? 
* Tocante eror gramatical cu casi no ta ripara... ‘Loke ta’ o ‘loke cu ta’?
* Paris o Parijs? Londen, London o Londres? Variedad den nomber geografico...Nacionnan Uni o United Nations; IMF o FMI...? Cual idioma tin preferencia...? 
* Entre desaroyo liber y formalisacion di idioma: ki rumbo pa tuma? Papiamento manera papia..., o skirbi? 
* Tocante uso di ‘es’, ‘esnan’, ‘esunnan’...‘Cune’ o ‘cu nan’:
* Tocante erornan cu no ta detecta facilmente...Papiamento ta rico na diferente tipo di vocal; a traves di influencia diverso
* Algo mas di nos herencia Portugues; un exploracion den nos vocabulario.

Nota: si bo ta desea pa nos trata un tema specifico atrobe, o mas amplio, laga nos sa via reaccion riba Facebook, o un mail na bondia.aruba@gmail.com

---------------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Educacion Profesional Intermedio''' (EPI) ta enseñansa riba nivel MBO (''Middelbaar Beroepsonderwijs'') na [[Aruba]]. E ta encera ...
Colegio EPI ta e unico instituto di enseñansa riba nivel MBO na Aruba., situa den Venusstraat 3 na Oranjestad??


== Colegio EPI == 
A funda Colegio EPI riba prome di augustus 1997. Ta ofrece educacion na nivel 3, 4 y 5 consistiendo di e unidadnan; Salubridad &amp; Servicio, Economia, Hospitalidad y Turismo y Ciencia &amp; Tecnologia.&lt;ref&gt;[https://24ora.com/na-colegio-epi-partido-futuro-a-gana-eleccion-cu-nuebe-asiento/ Na Colegio EPI partido FUTURO a gana eleccion cu nuebe asiento], 24ora.com (2 di december 2024 &lt;/ref&gt;

Na aña 2022 Colegio EPI a introduci ocho estudio nobo. Na tur por scoge entre 13 diferente estudio, manera: Allround medewerker Information Technology Systems and Devices, Expert Information Technology Systems and Devices, Elektrotechniek, Allround Assistant Business Services, Business Administration &amp; Control Specialist, Certified Cook, Associate of Applied Science in Culinary Arts, Zelfstanding Medewerker Travel &amp; Hospitality, Leidinggevende Travel &amp; Hospitality, Associate Of Science Degree in Hotel and Restaurant Management, Verpleegkundige, Verzorgende y Social Pedagogische Medewerker.

Colegio EPI ta conta cu mas di 2000 studiante y mas cu 74% di nan ta logra termina nan estudio cu exito.

[[:Category:Enseñansa]]
[[:Category:Aruba|Enseñansa]]
----------------------------
== Arte di Palabra ==
'''Arte di Palabra''' ta un competensia literario ku partisipashon di hoben di Aruba, Boneiru i Korsou. (zie nl.wiki) Meta di e evento ta pa promove amor pa cultura di idioma Papiamento y aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y e desaroyo di dominio di idioma.

== Historia ==
E evento di Arte di Palabra ta existi for di aña 2000 i a cuminsa na Korsou. Ange Jessurun, consulente di Papiamento e tempo ey, a krea e evento pa celebra e hecho cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y [[haiku]]. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.

Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.

== Publikashon ==
*Pòtpurí Arte di Palabra 2009, kolekshon di e miho obranan propio 2000-2008 
*Pòtpurí Arte di Palabra 2014, bundel van de beste eigen werken 2009-2013
*Pòtpurí Arte di Palabra 2019, bundel van de beste eigen werken 2014-2018&lt;ref&gt;{{citeer boek|url=https://data.swpportal.com/upload/books/files/pdf.php?hash=f612ef13d53ec151f70f21767b8546f4&amp;filename=potpuri-arte-di-palabra-2019_inkijkexemplaar.pdf|taal=pap|werk=Arte di Palabra|titel=Pòtpurí Arte di Palabra 2019|datum=|bezochtdatum=10 september 2019}}&lt;/ref&gt;

nl.wiki:Arte di Palabra ta un kompetensia den Papiamentu pa hóbennan den enseñansa sekundario na Aruba, Bonaire i Kòrsou.
Nacemento
For di aña skolar 1998-1999 &quot;Papiaments&quot; a bira un asignatura obligatorio den enseñansa sekundario na Kòrsou. E dato aki a duna e impulso pa e inicio di Arte di Palabra, cu na aña 2000 a tuma luga pa prome biaha na Curaçao. For di aña 2006 ta organisá kareda na Bonaire i for di aña 2009 tambe na Aruba.

Arte di Palabra ta tuma lugá tur aña i su meta ta pa desaroyá talento literario hóben i literatura pa mucha papiamentu dor di recitashon di poema i konta storia.

E kompetensia tin tres kategoria di presentashon: poesia, haiku i relato kòrtiku. Kada kategoria ta dividi den dos grupo: klasnan di skol 1-2 i klasnan di skol 3-6. Den klasnan 1 i 2 ta trata di poemas i storianan eksistente i den klasnan mas haltu ta trata di obranan original (propio). E evaluashon ta distinguí entre trabou propio i trabou eksistente. E finalistanan for di e rondonan di klasifikashon na Aruba, Bonaire i Kòrsou lo kompetí ku otro den e ronde final.[1] 1]

E final di Arte di Palabra ta pasa pa tur isla i ta dirigí dor di e Stichting Arte di Palabra ku sosten di Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch gebied. E final ta generalmente konektá ku e entrega di e premionan di Tapushi Literario na honor di e ikonanan kultural na Aruba, Bonaire i Kòrsou.

{{Appendix}}

NOTES
DIA 29 di juli 2021 a tuma lugar na Aruba, na Cas di Cultura, final di e competencia literario Arte di Palabra, cu participacion di hoben di Aruba, Boneiro y Corsou.&lt;ref&gt;https://www.awemainta.com/newspapers/AM210810/offline/download.pdf  Arte di Palabra un celebracion na, di y pa Papiamento di kita sombre], Awemainta, 10 ougustus 2021. Rekupera ougustus 2021&lt;/ref&gt;
Fundacion Lanta Papiamento (FLP) tabata presente y a keda encanta, un biaha mas.
Tabata un fiesta di berdad cu a pone enfoke riba Papiamento su rikesa y bunitesa cultural y riba e creatividad y dominio di idioma Papiamento di nos hobennan.
E anochi tabata cuadra exactamente cu e meta di e evento cultural aki: Promove amor pa cultura di nos idioma Papiamento. Enrikece nos idioma cu creatividad di nos hubentud.
Den sala tabata reina un entusiasmo y alegria y e hobennan a mustra aprecio pa cada un di e participantenan. Tur participante tabata haya un ovacion cu hasta pitamento cu
‘vuvuzela’. UNION t’e palabra cu ta caracterisa e evento aki, union cultural y social entre Aruba, Corsou y Boneiro.
Arte di Palabra den tur sentido di palabra ta un celebracion di Papiamento, e idioma unificado di e islanan aki.
Masha pabien n’e hobennan participante, na nan docentenan y n’e organisadornan!
===Historia cortico===
Arte di Palabra ta existi for di aña 2000. Señora Ange Jessurun kende tabata consulente di Papiamento e tempo ey, a cuminsa cu e evento aki na Corsou, pa celebra e hecho
cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y haiku. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.
Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch Gebied ta yuda den financiamento di biahe y estadia.
Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.
Y importante pa menciona, t’e publicacionnan cu Arte di Palabra a produci caba:
Pòtpurí Arte di Palabra 2009, cu e mihor obranan di 2000-2008: Pòtpurí Arte di Palabra 2014, cu e mihor obranan di 2009-2013: Pòtpurí Arte di Palabra 2019, cu e miho obranan di 2014-2018.
Por bisa cu e coleccionnan aki ta bon material literario pa cualkier lesado y bon material cu por uza den scol.

{{Appendix}}
Arte di Palabra ta aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y ta masha importante den desaroyo di dominio di idioma.

----------------
'''Modern Hebrew''' ({{lang-he|עברית חדשה}}, ''ʿivrít ḥadašá[h]'', {{IPA-he|ivˈʁit χadaˈʃa|}}, ''[[Literal translation|lit]].'' &quot;Modern Hebrew&quot; or &quot;New Hebrew&quot;), also known as '''Israeli Hebrew''' and generally referred to by speakers simply as '''Hebrew''' ({{lang|he|עברית|}} {{transliteration|he|Ivrit}}), is the form of the [[Hebrew language]] that was [[Revival of the Hebrew language|revived as a spoken language]] in the late 19th and 20th centuries, and the standard form of Hebrew spoken today. It is the official language of the [[State of Israel]]. Among [[Canaanite languages]], Modern Hebrew is the only one spoken today.&lt;ref&gt;{{cite book |author1=Huehnergard, John |url=https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |title=The Semitic Languages |author2=Pat-El, Na'ama |publisher=Routledge |year=2019 |isbn=9780429655388 |page=571 |access-date=2021-02-18 |archive-date=2023-07-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230701134731/https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
-----------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
[[File:Flag of the Governor of Curaçao.svg|thumb|300px|Bandera di Gobernador di Kòrsou]]
'''Gobernador di Korsou''' ta e representante di e monarka [[Hulanda|hulandes]] (hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]]) na [[Kòrsou]]. A instituí e posishon dia [[10 di òktober]] [[2010]] ku Korsou su status komo pais outónomo denter di [[Reino Hulandes]]. Riba nominashon di e mandatario hulandes pa relashonnan di Reino, e monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un término di seis aña; esaki por wòrdu prolonga te maximalmente 12 aña. 

E gobernador ta dispone di un sekretariado, e gabinete di gobernador, i ta wòrdu asesorá pa e Konseho di Konsulta, konsistiendo di minimo sinku miembro, apuntá pa e gobernador.


E '''Gobernador di Aruba''' ta e representante di e hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]] na [[Aruba]]; esaki ta conforme stipulacion den [[Constitucion di Aruba]] (''Staatsregeling van Aruba'').&lt;ref&gt;Articulo II.1 Staatsregeling van Aruba (AB 1987 nr. GT 1)&lt;/ref&gt; E posicion a keda institui desde prome di januari 1986 ora Aruba a haya su status como [[Status aparte di Aruba|pais autonomo dentro di Reino Hulandes]]. E monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un termino di seis aña; esaki por wordo prolonga te maximalmente 12 aña.

== Facultadnan di gobernador ==
Facultadnan di e Gobernador di Aruba ta subdividi den e facultadnan asigna na su persona mediante [[ley]] como organo di e Reino y como organo di e pais Aruba.


De gouverneur heeft twee taken: hij vertegenwoordigt en verdedigt de algemene belangen van het Rijk en is hoofd van de regering van Curaçao. Hij is tevens vertegenwoordiger op Curaçao van het staatshoofd van het Koninkrijk. Als hoofd van de landsregering is de gouverneur onschendbaar.&lt;ref&gt;Bij ambtsmisdrijven moet hij echter terechtstaan bij de [[Hoge Raad der Nederlanden]]. Bij overige misdrijven kan per Koninklijk Bevel of door de Tweede Kamer vervolging worden bevolen bij de bevoegde rechter in Den Haag.&lt;/ref&gt; De gouverneur oefent de uitvoerende macht uit met als verantwoordelijken de ministers, die verantwoording moeten afleggen aan de [[Staten van Curaçao]]. De gouverneur heeft geen politieke verantwoordelijkheden en maakt geen onderdeel uit van het kabinet. Tijdens de formatie speelt de gouverneur een rol bij het aanwijzen van de formateur. In 2012 leidde dit tot onrust, toen gouverneur Goedgedrag tegen de zin van de zittende (demissionaire) ministers, maar op verzoek van de meerderheid van de Staten, een formateur aanwees om een waarnemend kabinet te vormen.

De gouverneur wordt door het staatshoofd aangewezen voor een periode van zes jaar op voordracht van de bewindspersoon voor koninkrijksrelaties van het Koninkrijk (en tegelijk van het land Nederland). Deze periode kan worden verlengd tot maximaal één termijn. De gouverneur wordt bijgestaan door zijn secretariaat, het kabinet van de gouverneur, en wordt geadviseerd door de Raad van Advies, bestaande uit ten minste 5 leden, aangewezen door de gouverneur.

== Lista ==
Op 10 oktober 2010 werd Curaçao een land binnen het [[Koninkrijk der Nederlanden]]. Voor deze datum vertegenwoordigde de [[Lijst van gouverneurs van de Nederlandse Antillen (1954-2010)|gouverneur van de Nederlandse Antillen]] onder meer Curaçao.

E promé gobernador di Kòrsou tabata [[Frits Goedgedrag]], kende tambe tabata e último [[gobernador di Antia Hulandes (1954-2010)|gobernador di Antia Hulandes]] prome ku esaki a wordu disolbi dia [[10 di òktober]] [[2010]].&lt;ref&gt;RNW.nl - [https://web.archive.org/web/20110120003916/http://www.rnw.nl/caribiana/article/gouverneurs-voor-curacao-en-sint-maarten Gouverneurs voor Curaçao en Sint Maarten]&lt;/ref&gt; 

{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !! Nòmber !! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| 
| 2010 - 2012
| [[Frits Goedgedrag]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2012 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| (interino)
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| [[File:Lucille George-Wout-crop.jpg|95px]]
| 2013 - presente
| [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; 
| 4 di novèmber 2013
|}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! Van
! Tot
! Nomber
! Bijzonderheden
|-
| 10 oktober 2010 || novèmber 2012 || [[Frits Goedgedrag]] ||
|-
| november 2012 || novèmber 2013 || [[Adèle van der Pluijm-Vrede]] || interino
|-
| november 2013 || presente || [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; ||
|}

== Lista di gobernador interino ==
Bij koninklijk besluit kunnen een of meerdere waarnemend gouverneurs worden benoemd die de gouverneur vervangen bij ziekte of afwezigheid of hem vervangen na zijn ontslag of overlijden.
{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !![[Gobernador interino]]!! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2010 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| 
| 2013 - 2019
| [[Nolda Römer-Kenepa]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| 
| 2019 - presente
| [[Michèle Russel-Capriles]]
| 1 di yuni 2019
|}

* 10 oktober 2010 - [[Adèle van der Pluijm-Vrede]]
* 1 juni 2013 - [[Nolda Römer-Kenepa]]
* 1 juni 2019 - [[Michèle Russel-Capriles]]&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|werk=Curaçao.nu|titel=RMR benoemt Russel-Capriles tot waarnemend gouverneur van Curaçao|datum=17 mei 2019|bezochtdatum=8 juni 2019|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190608092330/https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|archiefdatum=2019-06-08}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[:Category:Aruba]]
[[:Category:Organonan Gubernamental]]

-----------------------------------------------------------

{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Hilda de Windt-Ayoubi''' (           ) ta un lingwista, traduktor, outor, poeta, kolumnista i papiamentista di [[Kòrsou]]. lingwista, poeta, pintor i traduktor di The Prophet di Kahlil Gibra

== Bida ==
Hilda Ayoubi a nase i lanta na Kòrsou. Famia di 5 yu muhe di mayornan di Libano.

Hilde de Windt-Ayoubi a studia idiomanan ingles i spañó, tambe literatura. Na 2014 a sali e buki 'E Profeta', un tradukshon ku el a hasi di e buki ingles 'The Prophet', obra maestral di e eskritor Kahlil Gibran. Pa esaki el a risibí na 2014 un distinshon di 'The George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair' na e universidat di Maryland.
Hilda a skirbi su promé poemanan na 1972, tempu ku e tabata studiante na Nijmegen, Hulanda. Despues e no tabata aktivo mas. Na desèmber 2007 el a kuminsá skirbi atrobe, pero tabata te na 2009, inspirá pa su kolega Robbie Griffith (†), ku el a bolbe kuminsá skirbi i publiká. Su poemanan na ingles, hulandes, spañó i papiamentu ta sali regularmente durante e último dékada den e korant Amigoe.

She was born and raised in Curaçao. She was a secondary school teacher and a lecturer at the University in Curacao. Her works include Gedicht (2018) and Geef me je Taal (2019); for her Papiamento translation of Kahlil Gibran’s The Prophet (2014), she was awarded the Kahlil Gibran Chair at the University of Maryland. In 2019 she received UNESCO’s Certificate of Merit for her work on Papiamento.&lt;ref&gt;https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/translingualism-translation-and-caribbean-poetry/  Translingualism, Translation and Caribbean Poetry], Werkgroep Caraibische Letteren (2022)&lt;/ref&gt; She writes in Dutch, French, English, Papiamento and Spanish.

== Bibliografia ==
* ''La dislocación de los elementos oracionales y la elipsis en los refranes de La Celestina'' (2011, UoC)
* ''Gedicht'' (2018?, kolekshon di poesia)
* ''Geef me je taal. Dat ik je beter versta / Duna mi bo idioma. Pa mi por komprondé bo miho'' (2019)
* ''Translingualism, Translation and Caribbean Poetry'' (2022, kolekshon di poesia multilingual huntu cu Piet Muysken)

Hilda De Windt – Ayoubi, schrijfster, dichteres, columniste, kunstenares en hispaniste uit Curaçao. Ze is bekend vanwege o.a. haar vertaling in haar moedertaal Papiaments van het bekende boek The Prophet van Kahlil Gibran, CDL University Press, verschillende vertalingen van gedichten en haar jarenlange publicaties van gedichten in vier talen in de krant Amigoe op Curaçao. Ze presenteerde op deze middag ook haar Papiamentse vertaling van The Prophet die dit jaar wereldwijd haar 100-jarig bestaan viert en al in 105 talen, waaronder ook het Hindi, is vertaald.&lt;ref&gt;Henk Moeniralam,[https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/papiaments-gedicht-moedertaal-van-hilda-de-windt-ayoubi-ook-in-sarnami-vertaald/  Papiaments gedicht ‘Moedertaal’ van Hilda de Windt-Ayoubi ook in Sarnámi vertaald], Werkgroep Caraibische Letteren (2023)&lt;/ref&gt;

I studied at the Catholic University in Nijmegen, nowadays named Radboud University. I also studied at UoC in Curacao, Dutch Antilles. I have a Master degree in Education with major in the Spanish Language  and a Bachelor degree in Public Relations. Further on, I have a minor degree (LO) in English.    I have been teaching the Spanish Language and Literature for more than 30 years at a secondary school and also have  been teaching Didactics, Analysis of Methods,  Spanish Grammar and Oral and Written Communication for more than eight year at University of Curacao.      I translated &quot;The Prophet&quot; (by Kahlil Gibran) into the Papiamentu language. This translation was published by the Maryland University Press. For this translation I  was granted an award by the George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair for Values and Peace, May, 2014.    Further on,  I attended an art Academy for four years. As part of a group  exhibition I exhibited four times several of my  paintings.      I write poetry in six  languages, Papiamento, Dutch, English, Spanish, Italian, and French. Recently my first poetry book illustrated with twenty of my paintings  was published  by LM Publishers in the Netherlands.      I  Master different languages, for example, Dutch, Spanish, English, Papiamentu. Currently,  I am also studying different other languages, like Italian,  Quechua.    I am very interested in promoting and conserving Native Languages. Therefore, my poetry often focuses on native languages.  In 2019, my second poetry book that focuses on language will be published.    I belief that it is of utmost importance to focus more on Literature (specifically on creative writing)  and Art in the education at school.&lt;ref&gt;[https://independent.academia.edu/HildadeWindtAyoubi  Hilda de Windt Ayoubi]&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}
--------------------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Sidney M. Joubert''' (☆ [[1939]] na  [[Kòrsou]]) ta un dosente, lingwista i papiamentista di [[Kòrsou]]. Na 2023 el a risibí e titulo di ''doctor honoris causa'' di [[University of Curaçao]] pa su kontribushon na [[idioma]] [[papiamentu]].

== Bida ==

== Bibliografia ==
* Dikshonario di verso Papiamento-Hulandes

NOTES
Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC
March 20, 2023  REDAKSHON.&lt;ref&gt;[https://kikotapasando.com/2023/03/20/eredoctoraat-voor-sidney-joubert-bij-de-uoc-sidney-joubert-doctor-honoris-causa-bij-de-uoc/ Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC / Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC], Willemstad, 18 maart 2023&lt;/ref&gt;

Op 16 maart jl. werd tijdens een plechtige openbare zitting van het College van Decanen van de Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (UoC), aan de heer Sidney. M. Joubert, het eredoctoraat verleend.
In een volle Aula opende de Rector Magnificus, dr. Francis de Lanoy, deze plechtige zitting, waarbij hij alle aanwezigen in de zaal welkom heette, in het bijzonder de heer Joubert en de twee paranimfen, mevrouw Lucille Berry-Haseth en de heer Edward John Joubert, die hem flankeerden tijdens deze plechtigheid.

De decaan van de Algemene Faculteit, drs. Adriënne Fernandes, nam vervolgens het woord, en ging kort in op de redenen die voor de Algemene Faculteit aanleiding waren om de heer Sidney Milton Joubert voor te dragen als kandidaat voor het eredoctoraat. Zij gaf aan dat de heer Joubert over een tijdsbestek van vijftig jaar, zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt voor de gemeenschap, op het gebied van taalkunde van het Papiamentu. Bovendien wees zij erop dat de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan is. Het eredoctoraat, zo vervolgde zij, wordt als welverdiend eerbetoon aan deze kandidaat verleend voor zijn zeer uitzonderlijke prestaties in het kader van culturele en academisch gerelateerde verdiensten.
De heer Joubert, met zijn talrijke merites is van bijzondere betekenis voor de Algemene Faculteit, die taal, literatuur en cultuur centraal stelt, de lerarenopleiding Papiamentu aanbiedt en een leerstoel heeft gerelateerd aan het bestuderen en verwerven van Papiamentu. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vanuit deze faculteit de rol van het Papiamentu als algemene omgangstaal in de Curaçaose samenleving, met deze erebenoeming, bekrachtigd en versterkt wordt.

Vervolgens nam de Rector Magnificus het woord, die na verwijzing naar de mogelijkheid die de Landverordening Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (LuoC) biedt (art. 37 lid 2), de heer Sidney M. Joubert en zijn twee paranimfen naar voren riep om hen ten overstaan van het College van Decanen de bul te overhandigen.
Prof. dr. Ronald Severing, verbonden aan de Algemene Faculteit, en promotor van Sidney Joubert bij deze plechtigheid, sprak bij de laudatio, lovende woorden uit, verluchtigd met een powerpoint, met afbeeldingen van werken van de heer Joubert. Hij gaf aan dat de heer Joubert een fervente taaldeskundige en in het bijzonder een verwoede Papiamentist is. Eerder was hij docent Spaanse taal- en letterkunde op de middelbare school en de UNA en tevens beëdigd vertaler en lexicograaf.
Hij werd bij de oprichting van het overheidsbureau Sede di Papiamentu (1983) aangesteld om aan een vocabulaire van het Papiamentu te werken. Sindsdien zijn er van zijn hand ten behoeve van het Papiamentu, vocabulaires (1988, 1990) verschenen en verder woordenboeken in druk (1991, 1999, 2007), met supplementen (1997), een taalgids Papiamentu voor toeristen (1994), digitale woordenboeken (2002), online versies (Google Chrome, Microsoft Edge, Mozilla Firefox en Safari) en achtereenvolgende spellingcheckers Papiamentu voor Microsoft Office (2003-2014) Windows 98-8.1 (2001, 2007, 2014).
Naast kenner van de taalkunde van het Papiamentu en de autoriteit op het gebied van de gemeenschappelijke Papiamentse woordenschat, is de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan, blijkens de omvangrijke driedelige gezamenlijke uitgave in het Papiamentu, Pa saka kara (1109 pp., 1983); ook verzorgde hij met auteursgroepen tweetalige Nanzi-boeken (2005, 2019).
Hij is Papiamentu-connaisseur bij uitstek, getuige de talrijke publicaties van zijn hand en ook samen met lokale en buitenlandse deskundigen. Hij heeft zich bekwaamd en intensief ingezet voor het promoten van de studie, kennis en correct gebruik van het Papiamentu vanaf begin zeventiger jaren tot heden.
Hij is ook medeverantwoordelijk voor de meer dan 400 woorden Antilliaans-Nederlands die in het Groene Boekje zijn opgenomen. Gedurende een aantal jaren, zijn de krantenteksten van het Antilliaans Dagblad en de Amigoe verzameld. Uit die verzameling zijn door onder andere de heer Joubert karakteristieke woorden geselecteerd die in het Groene boekje terecht zijn gekomen als: empaná, blenchi, dushi, karkó en snèkbar.
Tevens is hij vanaf het begin (1999) tot recentelijk (2018) betrokken geweest bij de samenstelling van het Papiamentu-dictee en ook als jurylid van het jaarlijkse Diktado Nashonal Papiamentu in de aula van de UoC. De eredoctor is reeds meerdere malen eervol onderscheiden en heeft meervoudig eerbewijs mogen ervaren vanuit diverse maatschappelijke en academische instituties.

Na de laudatio van zijn promotor kreeg dr. Sidney Joubert het woord van de rector. Hij liet weten dat toen hij van zijn benoeming op de hoogte werd gesteld, verrast was en zeer geëmotioneerd raakte. Hij dankte dan ook allen die betrokken waren vanaf de voordracht tot aan zijn benoeming. Hij vertelde hoe zijn belangstelling voor het Papiamentu begon. Dat gebeurde tijdens de colleges die hij volgde bij drs. Raúl Römer aan de Universiteit van Amsterdam. Raúl Römer onderzocht het Papiaments als toontaal. Joubert gaf voorbeelden als mata (plant) en mata (doden). Er was verschil in toon, hoog laag en laag hoog te horen. Op Curaçao werd Antoine Maduro zijn leermeester, waar hij ook mee samen werkte. Hij werd al snel door de overheid in twee opeenvolgende spellingcommissies voor het Papiamentu benoemd, in de commissie Römer en de commissie Jonis. Bij het Buki di oro, het gouden boekje met de officiële spelling van de overheid (2009), had hij ook zitting in de commissie die het werk voorbereidde.

Na dit dankwoord en bijzonderheden over zijn werk, sloot de Rector Magnificus de officiële zitting. In het informele deel dat daarop volgde, spraken beide paranimfen de pas gedoctoreerde promotus toe. Lucille Berry-Haseth wees op haar lange vriendschap met de gepromoveerde en hun samenwerking op het gebied van Papiamentu. De laatste tien jaar hebben zij zich samen met een redactieteam beziggehouden met een verklarend woordenboek Papiamentu. Zij sloot af met een prachtige voordracht van het gedicht Oda na Sidney, dat zij eerder (2018) aan hem opdroeg. Vervolgens wist paranimf Edward John te vertellen dat zijn vader bekend stond als de leraar Spaans van het Peter Stuyvesant College. Hij vond het een eer dat hij de paranimf mocht zijn bij de promotie van zijn vader.

Het informele deel werd afgesloten met een voordracht door Gregory Berry, die bij het publiek erg in de smaak viel met humoristische teksten uit de Papiamentu-literatuur van Guillermo Rosario, Pierre Lauffer en Elis Juliana. Het geheel werd afgesloten met een geanimeerde receptie op de patio van de Universiteit van Curaçao.

{{Appendix}}
----------------
'''Frank Martinus Arion''', pseudónimo di '''Frank Efraim Martinus''' (n. [[17 di desèmber]] [[1936]] na [[Kòrsou]] - f. [[28 di sèptèmber]] [[2015]]) tabata un eskritor, poeta i lingwista [[Antias Hulandes|antiano]]. E tabata skirbi obranan tantu na idioma [[hulandes]] komo [[Papiamentu]]. Su obra mas famoso ta e novela ''Dubbelspel'' (Changá). E ta konosí tambe pa su investigashon di e orígen di Papiamentu i pa su empeño pa uso di Papiamentu komo idioma di instrukshon.

== Biografia ==
Frank Martinus Arion a nase na 1936 i ta un di tres yu di Minuel Martinus Arion i Marina Jansen di bario di Buena Vista, [[Willemstad]]. Poko despues di su nasementu e famia ta muda pa [[Aruba]], unda su tata a wòrdu empleá pa e refineria [[Lago Oil &amp; Transport Company|Lago]]. Ku kuater aña su mama i un ruman ta fayesé den un aksidente di tráfiko, despues di kual e ku su otro ruman a wòrdu mandá bek Kòrsou i alohá serka varios miembro di famia. Frank Martinus Arion a lanta den bario di [[Otrobanda]]. Fo'i skol básiko su talento pa skirbimentu a keda manifesta; den su último aña na skol básiko e ta gana e Premio Neerlandia pa e mihor ensayo na hulandes.  Frank was een heel goede leerling. Hij mocht op de lagere school een aantal klassen overslaan. Durante su tempu na skol e ta kuminsa usa e nòmber Frank Efraim Martinus pa motibu di e laso ku su tata tabatin ku e [[partido polítiko]] [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. E no tabata deseá di wòrdu asosiá ku e aktivismo polítiko di su tata; te añanan 50 e ta usa su fam original pa publikashon di su promé obranan. 

Na kabamentu di skol sekundario na 1955, Arion ta muda pa [[Hulanda]] unda e ta studia idioma i literatura hulandes na [[Universidat di Leiden]]. Durante su temporada na universidat ela lanta e komunidat studiantil &quot;Baranka Antilliana&quot;, kual tabata fungi komo refugio pa studiante prosedente di [[Antias Hulandes]], manera e mes. Tambe den e époka aki e tabata skirbi un seri di poema, kualnan a sali publika pa prome bes den e revista &quot;Antilliaanse Cahiers&quot; komo kolekshon titulá ''Stemmen uit Afrika''.

-----
Na zijn schooltijd verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal- en letterkunde ging studeren aan de Universiteit Leiden. Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die, net als hijzelf, afkomstig waren uit de Nederlandse Antillen. Ook schreef hij in deze jaren een reeks gedichten, die in 1957 voor het eerst als bundel onder de titel Stemmen uit Afrika werden gepubliceerd in het tijdschrift Antilliaanse Cahiers. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het mede door hem opgerichte tijdschrift Encuentro Antilliano. Ook las hij regelmatig voor in het programma van de Nederlandse buitenlandse radio. Kort voor het einde van zijn studie onderbrak hij deze en keerde voor enige tijd terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij onderzoek deed naar de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiamentu. Hij publiceerde de resultaten van dit onderzoek in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch verder te studeren en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij het Instituut voor Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam.[2] Onder invloed van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel, waarin hij aan de hand van vier mannen die domino spelen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen in die tijd. Via de personages in de roman heeft Arion kritiek op de rebellen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen.[3] De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs. Arion doneerde het prijzengeld van 1000 ƒ aan de strijd tegen het apartheidsbeleid in Zuid-Afrika. In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam, waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin.[4]

Vertaald met www.DeepL.com/Translator (gratis versie)

de.wiki: Na zijn afstuderen verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal en Nederlandse letterkunde begon te studeren aan de Universiteit van Leiden . Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die net als hij uit de Nederlandse Antillen kwamen . Hij schreef in deze jaren ook een reeks gedichten, die in 1957 als bundel verscheen onder de titel Stemmen uit Afrika in het tijdschrift Antilliaanse Cahierswerden voor het eerst gepubliceerd. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het dagblad Encuentro Antilliano , waarvan hij medeoprichter was . Ook gaf hij regelmatig lezingen in het Nederlands buitenlands radioprogramma . Kort voor het einde van zijn studie brak hij het af en keerde voor een tijdje terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij zich bezighield met de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiaments. De resultaten van dit onderzoek publiceerde hij in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch zijn studie voort te zetten en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij de afdeling Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam . [2] Onder de indruk van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao, begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel , waarin hij aan de hand van het voorbeeld van vier dominospelende mannen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen op die tijd. Via de personages in de roman uit zich Arion kritisch over de opstandelingen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen. [3]De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en CW van der Hoogtprijs . Arion doneerde het prijzengeld van ƒ 1000 om de apartheid in Zuid-Afrika te helpen bestrijden . In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam , waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap van de stad. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin (in het Engels: &quot;Farewell to the Queen&quot;). [4]

In 1975 ging Arion naar Zuid-Amerika, waar hij een aanstelling als docent aanvaardde aan een instituut voor de opleiding van leraren in de Nederlandse kolonie Suriname , die net onafhankelijk werd. Hier trouwde hij ook met zijn vrouw Trudi Guda, met wie hij twee kinderen zou verwekken. In 1980, na de machtsovername van Desi Bouterse , verliet het gezin Suriname en keerde terug naar Arion's thuisland Curaçao. Daar werkte hij aan de standaardisatie van het Papiaments en begon hij opnieuw onderzoek te doen naar de oorsprong ervan. Hij was vooral geïnteresseerd in de overeenkomsten tussen het Papiaments en de varianten van het Kaapverdiaans Creools, die worden gesproken op de eilanden voor de westkust van Afrika. Ook voerde hij campagne voor de invoering van het Papiaments als basisschooltaal op Curaçao, waardoor hij soms in conflict kwam met de lokale autoriteiten. In dit kader schonk hij in 1987 de particuliere basisschool Skol Humanistiko Erasmo , waar lessen werden gegeven in Papiaments. [5] Gedurende deze tijd begon Arion meer politiek betrokken te raken, wat culmineerde in de oprichting van zijn eigen partij, de Kambio Radical (&quot;Radical Reversal&quot;, kortweg KARA) in 1988. KARA kreeg echter nooit genoeg stemmen om een ​​zetel in het parlement van het eiland te winnen. [6]

In 1996 promoveerde Arion aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn proefschrift was getiteld De kus van een slaaf. Papiaments West-Afrikaanse connecties en de oorsprong van het Papiaments en andere talen verkend. Hij bracht onder meer de stelling naar voren dat het Papiaments sterker dan voorheen bekend was beïnvloed door de geheime taal Guene, die door de plantageslaven van Curaçao werd gebruikt. Daarnaast heeft het Guene ook andere Caribische talen beïnvloed en zelfs de Engelse en Nederlandse taal. [7]

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doktoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (kontiniendo: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid'')
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Mira tambe ==
* [[Gueni]]

{{Commonscat|Frank Martinus Arion}}
{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=de|oldid =191263500|titulo=Frank Martinus Arion}}
{{References}}
;Lista di fuente
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3, pág. 405–410.
* Wim Rutgers: ''Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba'', Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, pág.  272.
* B. Jos de Roo: ''Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958'', Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam (2014), ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. Den: ''A History of Literature in the Caribbean''. Tomo 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia (2001), ISBN 90-272-3448-5, pág. 362.
* ''Schrijver Frank Martinus Arion overleden''. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* ''Writer Frank Martinus Arion Passed Away'', Curacaochronicle.com (28 di sèptèmber 2015}}&lt;/ref&gt;
* ''Frank Martinus Arion geeft lintje terug'', Trouw.nl. (16 di desèmber 2008)
}}

{{DEFAULTSORT:Arion, Frank Martinus}}
[[:Category:Ganador premio Cola Debrot]]
[[:Category:Hende]]
[[:Category:Kòrsou]]

== Referensia ==
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 407–408.
* Wim Rutgers: Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba. 1. Auflage. Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, S. 272.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 408–409.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 410.
* B. Jos de Roo: Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958. Hrsg.: Universiteit van Amsterdam. 1. Auflage. Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam 2014, ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. In: A History of Literature in the Caribbean. Band 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia 2001, ISBN 90-272-3448-5, S. 362.
* Schrijver Frank Martinus Arion overleden. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* Frank Martinus Arion geeft lintje terug. In: trouw.nl. 16. Dezember 2008, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).

== Weblinks ==
{{Commonscat}}

[[:Category:Korsou]]
[[:Category:Eskritor]]
[[:Category:Hende]]


Kort na de geboorte verhuisde het gezin naar Aruba, waar de vader een baan had aanvaard bij een plaatselijke oliemaatschappij. Toen hij vier jaar oud was, stierven Arions moeder en jongere broer bij een ongeval, waarna Frank en zijn zus werden teruggestuurd naar Curaçao, waar ze onderdak vonden bij verschillende familieleden. Zijn schrijftalent bleek al toen hij op de lagere school zat; in het laatste jaar van de basisschool won hij de Neerlandiaprijs voor het beste essay in het Nederlands. Tijdens zijn schooltijd begon hij de naam Frank Efraim Martinus voor zichzelf te gebruiken. De achtergrond was de politieke betrokkenheid van zijn vader bij de Nationale VolkspartijCuraçao, waardoor de naam &quot;Arion&quot; bekend werd bij veel bewoners van het eiland. Frank wilde echter niet geassocieerd worden met het politieke activisme van zijn vader; pas in de jaren vijftig gebruikte hij zijn oorspronkelijke achternaam weer voor de publicatie van zijn eerste werken. [1]


'''Frank Martinus Arion''', seudónimo de '''Frank Efraim Martinus''' ([[Curazao]], [[17 de diciembre]] de [[1936]]-[[28 de septiembre]] de [[2015]])&lt;ref name=fallece&gt;{{cita noticia|título=Writer Frank Martinus Arion Passed Away|url=http://curacaochronicle.com/local/writer-frank-martinus-arion-passed-away/|fechaacceso=29 de septiembre de 2015|obra=curacao chronicle|fecha=28 de septiembre de 2015|idioma=inglés}}&lt;/ref&gt; fue un escritor antillano.
En 1955 se trasladó a los [[Países Bajos]] para estudiar letras neerlandesas en la Universidad de Leiden. En 1981 volvió a instalarse en su ciudad natal, tras residir unos años en [[Paramaribo]] ([[Surinam]]). Fue un fuerte promotor del [[papiamento]].

Hij werkte in Nederland , Suriname en de Nederlandse Antillen en schreef in het Nederlands en Papiaments .

De roman Dubbelspel  (nl) (1973) is zijn eerste boek en zijn grootste publiekssucces. 

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' (Changa)&lt;ref&gt;[http://www.diegopuls.com.ar/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=112&amp;Itemid=39&amp;lang=es Doble juego, fragmento traducido al español (inédito)]; visitado el 21 de febrero de 2012&lt;/ref&gt; 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doctoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (contiene: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid''
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Referencias==
{{listaref}}

== Link eksterno ==
*{{Enlace roto|1=[http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 página web sobre Arion del Fondo de las Letras Neerlandesas (en inglés)] |2=http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 |bot=InternetArchiveBot }}


-------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Abraham Daniel Jesurun''' (n. [[20 di aprel]] 1839 na [[Korsou]] - f. [[20 di mart]] [[1918]] na [[Korsou]]) tabata un ....... [[Kòrsou]].

== Biografia ==
Jesurun a nase na aña 1939 na Willemstad.

* Kasa ku Rachel David Capriles na 1880.
* Na 1905 elegi Presidente di KVK Korsou. van 1884 tot 1919

In het grote boek over de History of the Jews of the Netherlands Antilles (1970) wordt Abraham Daniel Jesurun (1839-1918) ‘Curaçao’s then most cultured man’ genoemd, die verschillende talen in woord en geschrift beheerste. Hij wordt bijvoorbeeld een ‘specialist in Papiamento’ genoemd (Emmanuel &amp; Emmanuel 1970, 1: 411, 454). Jesurun blijkt een belangrijk man geweest te zijn op Curaçao. Zo was hij secretaris-directeur van de Aruba Phosphaat Maatschappij, vele jaren voorzitter van de Kamer van Koophandel en Nijverheid en directeur van de Curaçaosche Bank. Ook is hij lid van de Koloniale Raad geweest en bestuurslid van het Geschied-, Taal-, Land- en Volkenkundig Genootschap te Willemstad.
Voor al die activiteiten is hij onderscheiden: hij werd eerst ridder in de orde van OranjeNassau (1908), later officier (1913). In de serie ‘beroemde personen’ werd er in 1998 een postzegel met zijn beeltenis erop uitgebracht. &lt;ref&gt; ''Jan Noordergraaf'', [https://www.ivdnt.org/images/stories/onderzoek_en_onderwijs/publicaties/trefwoord/Papiaments_def.pdf  Lexicografie op Curacao: Abraham Jesurun en zijn woordenlijst van het Papiaments (1898)]&lt;/ref&gt;

{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=it|oldid =129014577|titulo=Emilio Teza}}
{{References}}
}}

[[:Category:Linguistica]]

--------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}


{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =62275387|titulo=Dialect}}
{{References}}
}}

[[:Category:Idioma]]


-------
{{Variante|a}}
[{Databox}}
'''Pidgin''' ta e idioma


----------------
{{Databox}}
E '''álfabèt latin''' ta un [[álfabèt|skritura alfabétiko]] foi kual den kurso di [[siglo]]nan a desaroyá un kantidat di álfabèt pa uso den kasi tur idioma skirbi den hemisferio oksidental, prinsipalmente na Nort i Sur Amerika, kasi henter [[Oropa]], Afrika supsahara i un kantidat di pais asiatiko na Oustralasia i Asia Sentral. E skritura latin tin e kantidat di usuario mas grandi na mundu.

E skritura latin e ta forma e base di e [[Alfabèt Fonétiko Internashonal]] (IPA), i e 26 lèter mas komun ta e lèternan di e [[ISO basic Latin alphabet]].

E ta un álfabèt bikamaral di trinta lèter, kreá fin di siglo nuebe den imperio búlgaro (e aktual [[Nort Macedonia]]), pa e disípulonan di pader Cyrille òf posiblemente Clément d'Ohrid (e promé obispo di e iglesia ortodokso di [[Bulgaria]]) i ta basá riba e álfabèt [[Gresia|griego]] i glagolítiko. Ainda na komienso di siglo 21 ta usa e [[álfabèt siríliko]] den un kantidat di [[idioma slaviko]], entre otro búlgaro, masedoniano, [[idioma montenegrino|montenegrino]], servio, ukraniano, ruso i bieloruso. Bou influensia [[Rusia|ruso]] e ta komun tambe den hopi idioma ku no ta idioma slaviko manera [[kazachs]], [[idioma kirguis|kirguis]], [[tatar]] (idioma [[Turkia|turko]]), [[tajikistano]], [[idioma mongoles|mongoles]] inkluso hopi otro idioma chikitu. Te [[1859]] e tabata e skritura di e [[idioma rumano]] i den e antiguo [[Moldavia]] tabata skirbi e [[idioma moldaviano]] (un [[dialecto|dialekto]] rumano) ku un álfabèt siríliko.

* Het Latijns schrift[1] is een alfabetisch schrift waarvoor in de loop der eeuwen een aantal alfabetten zijn ontwikkeld voor gebruik in vrijwel alle westerse geschreven talen, voornamelijk Noord- en Zuid-Amerika, bijna heel Europa, Sub-Saharaans Afrika en een aantal Aziatische landen in vooral Australazië en Centraal-Azië. Het Latijns schrift heeft het grootste aantal gebruikers ter wereld.[2]

* '''Latin script''', also known as '''Roman script''', is a set of graphic signs ([[Writing system#General properties|script]]) based on the letters of the [[classical Latin alphabet]]. This is derived from {{cns|a form of the [[Cumae alphabet|Cumaean Greek]] version of|date=September 2021}} the [[Greek alphabet]] used by the [[Etruscan civilization|Etruscans]]. Several [[Latin-script alphabet]]s exist, which differ in graphemes, collation and phonetic values from the [[classical Latin alphabet]].

The Latin script is the basis of the [[International Phonetic Alphabet]], and the 26 most widespread letters are the letters contained in the [[ISO basic Latin alphabet]].

Latin script is the basis for the largest number of alphabets of any [[writing system]]{{sfn|Haarmann|2004|p=96}} and is the
[[List of writing systems by adoption|most widely adopted]] writing system in the world (commonly used by about 70 percent of the world's population). Latin script is used as the standard method of writing in most Western, Central, as well as in some Eastern European languages, as well as in many languages in other parts of the world.

-----------------</text>
      <sha1>f666h0prxsq4mvmw6yh67f05p8zg4cz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162645</id>
      <parentid>162644</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T20:36:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <comment>/* Uzo di prefiho */</comment>
      <origin>162645</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="67814" sha1="tjuqy29l62o13n4ztpjrhzpq5fgrfpa" xml:space="preserve">* [https://www.ea.aw/pages/wp-content/uploads/2019/09/Literatura-na-papiamento-havo.pdf Literatura na papiamento]
nieuw: [[gramatika]] - [[frase]] - [[sílaba]] - [[semántika]] - [[suheto]] - [[supstantivo]] - [[athetivo]] - [[verbo]] - [[vokal]] - [[konsonante]] - [[sufiho]] - [[atverbio]] - [[koma]] - [[pronòmber]]
-------------------------
sufiho elemento di nifikashon ku ta pega tras di un
palabra: landa-mentu
-----
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Prefiho''' ([[ingles]]: ''prefix''; [[hulandes]]: ''voorvoegsel'') ta un afiho cu ta wordo poni dilanti di un [[palabra]], e palabra base, pa cambia su nificacion of pa forma un palabra nobo. Prefihonan ta importante den formacion di palabra y den analisis di e structura morfologico di un idioma. Nan ta yuda pa crea palabra deriva y pa expresa idea manera negacion, repeticion, tempo, of grado.

Contrario na e prefiho ta e [[sufiho]], unda e afiho ta wordo poni despues di e palabra base ('''re'''pensa verso pensa'''tivo'''). Den [[linguistica]], un palabra base mas un prefiho òf sufiho huntu ta forma un palabra componi of deriva. Tanto prefiho como sufiho ta aparesé den mayoria di idioma natural, pero sufiho ta aparece mas frecuente cu prefiho. 

== Uzo di prefiho ==
Un prefiho ta uni na un palabra base pa agrega un toke di nificacion. Den [[Papiamentu|Papiamento]], e prefiho ta generalmente deriva di idioma [[Latin]] of [[Griego]], pero tambe por tuma forma adapta segun uzo local.

=== Ehempel ===
* re-   → ta indica repeticion: '''re'''baha (baha di nobo); '''re'''organisa (organisa di nobo)
* in-   → ta indica negacion: '''in'''útil (no útil); '''in'''necesario (no ta necesario)
* des-  → ta indica negacion of reverso: '''des'''arma (kita arma); '''des'''embarca (kita e barco/avion)
* pre- → ta indica anterioridad: '''pre'''para (haci cla prome); '''pre'''fabrica (traha cla prome)

Otro prefihonan comun ta: ''a''politico, ''anti''terorismo, ''auto''estima, ''i''logico, ''contra''partida, ''i''legal, ''sub''dividi

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Yule, George (2016). ''The Study of Language''. Cambridge University Press (di 6 edicion).
* Crystal, David (2008). ''A Dictionary of Linguistics and Phonetics''. Blackwell Publishing (di 6 edicion).

[[Kategoria:Linguistica]]
Un '''prefiho''' ta un afiho ku ta wòrdu poné promé ku e palabra base. E palabra ‘prefiho’ ta konektá etimologikamente via e palabra latin praefixum ku figere, fixum, ‘pega’, i prae-, ‘na e parti dilanti’, ‘dilanti’. E prefiho semper ta un morfema mará (parti di palabra dependiente). Esaki ta nifiká ku, kontrali na un klítiko, e no ta aparesé komo un palabra separá. E kontraparti di e prefiho[1] ta e sufiho (sufiho), ku ta wòrdu poné despues di e palabra base. Den lingwístika, un palabra base mas un prefiho òf sufiho huntu ta forma un palabra komponé òf derivado.

E fenómeno lingwístiko den kua un palabra independiente ta wòrdu presedí pa un prefiho, prefigering, ta un opheto di estudio denter di morfologia.

Prefihonan ta aparesé den kasi tur idioma di mundu, ku eksepshon di e idiomanan isolá. Ehèmpel di prefiho hulandes ta her- manera den ripití, kòrda, rekonosé; i ver- manera den kambio, peresé, eror, wak ariba, bira. Otro formashonnan ta kontribushon, pèrmit, kláusula subordiná, pasashi, portaslag, inkompetensia, inhustisia, asignashon, almasenamentu, resepshon, kurso, akseso, pèrmit, adishon. Den hopi kaso, e prefiho hulandes ta derivá for di un preposishon òf un adverbio kòrtiku.
Pre- (voor-) ta un prefiho latino (prae-), ku ta aparesé den palabranan di fiansa latino manera prefiho, prehistorie, prematuur, presidente, preventivo. Ademas, pre- a bira produktivo komo un morfema di fiansa na hulandes mes den konseptonan manera preadvies, prefabricage, premetro, prepensioen.

Tantu prefiho komo sufiho ta aparesé den mayoria di idioma natural, pero sufiho ta aparesé mas frekuente ku prefiho. Tin hopi idioma den kua ta usa prinsipalmente sufiho i kasi no tin prefiho. Mas raro ainda, sinembargo, ta disfiho, konfiho, transfiho, infiho, suprafiho i simulfiho.

----------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
Den [[fonétika|fonetica]], '''consonante''' (na [[Ingles]]: ''consonant''; na [[Hulandes]]: ''medeklinker'') ta un [[zonido]] di bos, forma pa un coriente di aire cu ta topa cu un of otro obstaculo, sea parcial of total, den e tracto vocal (boca y garganta). E ta un di e dos tipo principal di zonidonan di bos, e otro ta e [[vocal]]. Contrario na un [[vocal]], un consonante ta rekeri un tipo di tapamento, estorbo, of contacto den boka, como na nivel di e labionan, e lenga, of e dente, pa forma zonido.

E palabra “consonante” ta bini di [[Latin]] ''consonans'', cu ta nifica “zonido cu ta zona hunto” (''con'' = hunto, ''sonare'' = zona). Tradicionalmente, consonantenan ta wordo considera zonido cu no por existi sin un vocal acerca.

== Aplicacion ==
=== Papiamento ===
Den e idioma [[Papiamentu|Papiamento]], por haña varios consonante den uso diario. E cantidad di consonante por varia segun e dialecto, pero generalmente e siguiente letternan ta representa consonante den e alfabet:

'''B, C, D, F, G, H, J, K, L, M, N, P, R, S, T, V, W, Y, Z'''

E letter '''Q''' casi no ta wordo uza; generalmente e ta wordo substitui/suplantá pa 'K'. E letter '''X''' ta usa solamente den palabra stranhero.

Tur palabra den Papiamento ta contene un of mas consonante, cu ta forma [[silaba]]nan hunto cu e vocalnan.

{| class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;65%&quot;
! colspan=2 | Vocal || Balor na Papiamento&lt;br&gt; {{ABW|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel || Balor na Papiamentu&lt;br&gt; {{CUW|bandera}}/{{BON|bandera}}&lt;br&gt;([[Alfabèt Fonétiko Internashonal|AFI]]) || Ehempel 
|-
| colspan=2 | b || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ala, ca'''b'''a || style=&quot;text-align:center&quot; | /b/ || '''b'''ibu, fa'''b'''or 
|-
| rowspan=2 | c || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}} || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || mere'''c'''e, ha'''c'''i || style=&quot;text-align:center&quot; | /s/ || '''C'''ecilia 
|-
| elsewhere || {{IPA|/k/}} || '''c'''aminda, '''c'''la || style=&quot;text-align:center&quot; | /k/ || '''C'''aracas  
|-
| colspan=2 | ch{{ref|dig|b}} || {{IPA|/tʃ/}} || '''ch'''ikito  || style=&quot;text-align:center&quot; | /tʃ/ || '''ch'''api 
|-
| colspan=2 | d || style=&quot;text-align:center&quot; | /d/ || '''d'''ocumento, '''d'''al || style=&quot;text-align:center&quot; |/d/ || '''d'''uru, '''d'''ede 
|-
| colspan=2 | dj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/dʒ/}} || '''dj'''aca || style=&quot;text-align:center&quot; | /dʒ/ || '''dj'''ente ||
|-
| colspan=2 | f || style=&quot;text-align:center&quot; | /f/ || '''f'''ama || {{IPA|/f/}} || '''f'''òrki ||
|-
| rowspan=2 | g || before {{angbr|e}}, {{angbr|i}}, final || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || '''g'''esto, ma'''g''' || style=&quot;text-align:center&quot; | /x/ || mar'''g'''en, brù'''g''' ||
|-
| before unstressed {{angbr|e}}, elsewhere || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''arganta, san'''g'''er || {{IPA|/ɡ/}} || '''g'''osa, man'''g'''el ||
|-
| colspan=2 | h || {{IPA|/h/}} || '''h'''asta, '''h'''abilidad || {{IPA|/h/}} || '''h'''ari, '''h'''eru ||
|-
| colspan=2 | j{{ref|loan|a}} || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''j'''ong, '''j'''as&lt;br&gt;'''J'''uan || {{IPA|/j/}}&lt;br&gt;{{IPA|/x/}} || '''J'''an Thiel&lt;br&gt;'''J'''ulia || Some places still maintain their old spelling, e.g. Salinja. Here the {{angbr|nj}} is pronounced {{IPA|/ɲ/}}.
|-
| colspan=2 | k || {{IPA|/k/}} || '''k'''ishiki, '''k'''ere || {{IPA|/k/}} || '''k'''enta, se'''k'''reto ||
|-
| colspan=2 | l || {{IPA|/l/}} || '''l'''ista, '''l'''aba || {{IPA|/l/}} || '''l'''esa, k'''l'''a ||
|-
| colspan=2 | m || {{IPA|/m/}} || '''m'''ucha, pre'''m'''io || {{IPA|/m/}} || '''m'''an, la'''m'''pi || 
|-
| rowspan=2 | n || before {{angbr|co}}, {{angbr|cu}}, {{angbr|g}}, {{angbr|k}},&lt;br&gt;final except after stressed vowel || {{IPA|/ŋ/}} || ma'''n'''go, pa'''n''' || {{IPA|/ŋ/}} || a'''n'''ker, bo'''n''' || In Papiamento, {{angbr|c}} followed by {{angbr|o}} or {{angbr|u}} would be pronounced as a {{IPA|/k/}} (see below), thus having the same effect on the {{angbr|n}} as {{angbr|k}} would.
|-
| elsewhere || {{IPA|/n/}} || '''n'''atural, te'''n'''e, algu'''n''' || {{IPA|/n/}} || '''n'''echi, he'''n'''de, tempra'''n''' ||
|-
| colspan=2 | ñ || {{IPA|/ɲ/}} || a'''ñ'''a, so'''ñ'''o || {{IPA|/ɲ/}} || ba'''ñ'''a, '''ñ'''apa || 
|-
| colspan=2 | p || {{IPA|/p/}} || '''p'''ipa, ado'''p'''ta || {{IPA|/p/}} || '''p'''alu, sa'''p'''u ||
|-
| colspan=2 | q{{ref|loan|a}} || {{IPA|/k/}} || '''q'''uesillo || {{IPA|/k/}} || '''Q'''uebec ||
|-
| colspan=2 | r || {{IPA|/r/}} || te'''r'''a, '''r'''osa || {{IPA|/r/}} || ba'''r'''ba, pode'''r''' ||
|-
| colspan=2 | s || {{IPA|/s/}} || '''s'''aya, '''s'''ucu || {{IPA|/s/}} || kru'''s''', pa'''s'''a || In Papiamento, the {{angbr|s}} has a {{IPA|/ʃ/}} sound in words ending in -sion. In Papiamentu, it is written as -shon.
|-
| colspan=2 | sc || {{IPA|/s/}} || adole'''sc'''ente, pi'''sc'''ina || || ||
|-
| colspan=2 | sh{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''imis || {{IPA|/ʃ/}} || '''sh'''ete ||
|-
| colspan=2 | t || {{IPA|/t/}} || '''t'''in, '''t'''ata || {{IPA|/t/}} || '''t'''rapi, ri'''t'''mo ||
|-
| colspan=2 | v || {{IPA|/b/}}&lt;br&gt;{{IPA|/v/}} || '''v'''iuda&lt;br&gt;di'''v'''orcio || {{IPA|/v/}} || '''v'''erbo, '''v'''itamina ||
|-
| colspan=2 | w || {{IPA|/w/}} || '''w'''ega || {{IPA|/w/}} || '''w'''owo ||
|-
| colspan=2 | x{{ref|loan|a}} || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} || e'''x'''amen, cone'''x'''ion, refle'''x'''ion  || {{IPA|/ks/}} or {{IPA|/kʃ/}} ||  ||
|-
| colspan=2 | y || {{IPA|/j/}} || '''y'''ama, ha'''y'''a || {{IPA|/j/}} || '''y'''uda, ka'''y'''ente ||
|-
| colspan=2 | z || {{IPA|/z/}} || '''z'''ona || {{IPA|/z/}} || '''z'''eta || In Papiamento, the {{angbr|z}} has a {{IPA|/s/}} sound in words ending in -eza, -anza or with a {{angbr|z}}. In Papiamentu, they are written as -esa and -ansa.
|-
| colspan=2 | zj{{ref|dig|b}} || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''eito || {{IPA|/ʒ/}} || '''zj'''ar ||

| colspan=2 | ù || || || style=&quot;text-align:center&quot; |/ʏ/ || b'''ù'''s, y'''ù'''frou 
|-
| colspan=2 | ü || || ||style=&quot;text-align:center&quot; | /y/ || h'''ü'''r 
|-
|}

== List di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (7th ed.). Cengage Learning.
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]
----------------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Sustantivo''' (na [[Ingles]]: ''noun''; na [[Hulandes]]: ''zelfstandig naamwoord'') ta un tipo di [[palabra]] den gramatica cu ta sirbi pa nombra hende, luga, cos, idea, of otro ser, sea concreto of abstracto. E palabra “sustantivo” mes ta bini di [[Latin]] substantia, ku ta nifiká “substancia” of “loke ta di esencia”.

== Rol den frase ==
Den un frase, un sustantivo ta generalmente e sujeto of e objeto di un verbo. E ta e elemento ku e verbo ta referí na dje, i regularmente ta precedí of sigui pa un [[artikulo]] (manera “un”, “e”, “esey”) of un [[adhetivo]].

== Clase di sustantivo ==
Sustantivonan por wordo dividí den varios kategoria:

'''Sustantivo komun''': nombra hende, kos of lugá den manera general, por ehèmpel: mùsiko, buki, isla.

'''Sustantivo propio''': nombra spesífiko pa hende, lugá of entidad, i ta skibí ku mayuscula, manera: Maria, Aruba, Google.

'''Sustantivo konkretu''': nombra kos ku por wordo mira of tuma, manera: mesa, silla, barco.

'''Sustantivo abstrakto''': ta referí na idea, sentimiento of estado, manera: amistat, libertat, konsenshi.

== Género y número ==
Tur sustantivo den Papiamento tin un [[género gramatikal]]: ta òf masculino òf femenino. E género ta influenshá e forma di artikulo y adhetivo ku ta akompañ'é (por ehèmpel: e homber vs e muher).

Tambe, sustantivonan por ta den forma [[singular]] (un solo) of [[plural]] (más ku un), manera: buki / bukinan, muchanan / mucha.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.
* Mansur, Jossy M. (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.
* Real Academia Española (2021). ''Gramática esencial de la lengua española''. Espasa.
* Trupia, Sandro (1995). ''Linguistica generale e grammatica''. Zanichelli.

[[Kategoria:Gramatika]]
[[Kategoria:Linguistica]]

----------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Silaba''' (na inglés: ''syllable''; na hulandés: ''lettergreep'') ta un unidat ritmiko di zonido den un palabra. Un silaba ta normalment forma pa un [[vocal]] solo of un kombinashon di [[konsonante|konsonantenan]] y vocal, cu ta pronuncia manera un solo pulso di bos.

Buki di oro: sílaba ta e porshon mínimo di un palabra ku ta kontené un vokal: ka-bri-tu (3 sílaba); di-a (2 sílaba)

== Estructura di silaba ==
Un silaba por konsistí di tres parti prinsipal:

'''Onset''': e konsonante of konsonantenan na komienso (optativo)

'''Nukleo''': e vocal prinsipal di e silaba (obligatorio)

'''Koda''': e konsonante of konsonantenan despues di e vocal (optativo)

Por ehempel, den e palabra &quot;boka&quot;, nos tin dos silaba: bo-ka.
— Bo: onset = &quot;b&quot;, nukleo = &quot;o&quot;, koda = nèchi
— Ka: onset = &quot;k&quot;, nukleo = &quot;a&quot;, sin koda

== Silabashon den Papiamento ==
Den idioma [[Papiamentu|Papiamento]], e forma di e silabanan ta fundamental pa duna ritmo y entonashon na palabra. E regla pa separa silaba ta importante pa pronunciashon, poesia y ortografia.

Por ehempel:

kasita → ka-si-ta

bonita → bo-ni-ta

trahadón → tra-ha-dón

== Importansia linguístiko ==
E analisis di silaba ta un aspekto esensial den [[fonologia]], ortografia, y e forma di rima den poesia. E struktura di silaba por varia segun idioma, pero tur idioma tin algun forma di silaba den su sistema linguístiko.

== Lista di referencia ==
* Kouwenberg, Silvia (2004). ''The Grammar of Papiamentu''. Mouton de Gruyter.  
* [[Jossy Mansur|Mansur, Jossy M.]] (1996). ''Diccionario Básico Papiamento–Hulandés, Hulandés–Papiamento''. Aruban Publications.  
* Ladefoged, Peter &amp; Johnson, Keith (2015). ''A Course in Phonetics'' (di 7 edicion). Cengage Learning.  
* Maurer, Philippe (1990). ''Die Verschriftung des Papiamento''. Den: ''Zum Stand der Kodifizierung romanischer Kleinsprachen''. Gunter Narr Verlag.

[[Kategoria:Linguistica]]

--------
{{Databox}}
'''Kontakto di idioma''' 

en.wiki:Contacto di idioma ta sosodé ora ku papiadónan di dos òf mas idioma òf variedat ta interkambiá ku i influensiá otro. E estudio di kontakto di idioma ta wòrdu yamá lingwístika di kontakto. Kontakto di idioma por sosodé na fronteranan di idioma,[1] entre idiomanan di adstrato, òf komo resultado di migrashon, ku un idioma intrusivo ku ta fungi komo sea un superstrato òf un substrato.

Ora ku papiadónan di diferente idioma ta interkambiá estrechamente, ta tipiko pa nan idiomanan influensiá otro. Kontakto intensivo di idioma por resultá den konvergensia òf releksifikashon di idioma. Den algun kaso un idioma di kontakto nobo por wòrdu kreá komo resultado di e influensia, manera un idioma pidgin, krioyo òf miksto. Den hopi otro kaso, kontakto entre hablantenan ta sosodé ku efektonan duradero na eskala mas chikí riba e idioma; esakinan por inkluí e prestamo di palabranan di prestamo, kalku, òf otro tipo di material lingwístiko.

Multilingwismo tabata komun durante gran parti di historia humano, i awendia mayoria hende na mundu ta multilingual.[2] Hablantenan multilingual por partisipá den kambio di kódigo, e uso di vários idioma den un solo kombersashon.

Métodonan for di sosiolingwístika[3] (e estudio di uso di idioma den sosiedat), for di lingwístika di korpus i for di lingwístika formal ta wòrdu usá den e estudio di kontakto di idioma.

----------
[https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20250524.pdf Celebra ta de vez en cuando, trabao ta continuo], Bon Dia Aruba, Rubrica Asina bon Nos Papiamento ta? (24 di mei 2025)

Como medio di comunicacion nos posicion ta diferente, ya cu nos ta para meymey di e desaroyo di nos idioma a base diario. Esey ta duna un obligacion extra, pasobra loke nos ta publica ta pasa bao wowo di miles di lector diariamente. Mihor nos percura anto pa skirbi di tal forma cu nos ta respeta loke tin, pero di otro banda ta mira lo valioso di e entrada continuo di palabra nobo den nos idioma y usa nan di forma apropia.Den e casi cuatro aña di existencia di e column aki, nos a toca un sinfin di tema, semper di forma critico, sin ofende ningun hende.
Na ocasion di e promer aniversario, na augustus 2022, nos a publica un lista di e topiconan cu nos ta trata den e aña ey, di forma critico. Esakinan ta duna un bon impresion di e amplitud di e temanan y a la vez ta mustra cu ainda tur ta relevante.
Un resumen:
* Aki, akinan, akinanan... tocante uso innecesario y excesivo di ‘nan’ 
* Uso innecesario y excesivo di ‘wordo’ o ‘ser’ 
* Paso o pasobra? Papia y skirbi ta dos cos diferente
* Atende cu... o atende? Atende un asunto cu un persona; no atende cu un
asunto 
* ‘Encuanto di’ y ‘tocante di’, tambe ‘durante di’: uso
incorecto y innecesario di e palabra ‘di’ Contra? O Contra
di...?
* Uso corecto di ‘na’ den diferente contexto; ki ora ‘den’ y ki ora ‘na’? 
* Palabra modifica incorectamente: ‘nombracion’, ‘comportacion’, ‘cargacion’ (nombramento; comportamento; cargamento) 
* Parha o pahra...? Un palabra modifica recientemente 
* Tabatin o tabata tin...? Kico ta corecto? 
* Gobernado o Gobernador... Ta usa e ‘r’ si of no?
* Diferencia entre idioma papia y skirbi
* Agradable o agradabel...? Tocante origen Portugues/Spaño di
e variantenan Directiva o ‘Hunta di Directiva’ Con pa adopta
termino corectamente 
* Ki ora un palabra ta bira ‘Papiamento’...? 
* E proceso di adopcion y adaptacion Reforza, enforsa, reenforsa...? Palabra adopta di diferente fuente, reemplazando
palabra existente caba “Esey no tin di haber cu…?” Corecto,
of no? Origen di e expresion Compromiso, compromis, compromise...? Mesun palabra, adopta di diferente banda 
* Di dje, den dje, di unda e ‘dje’ ta bin...? 
* Doble negacion: ki ora si y ki ora no? 
* Uso di distincion di genero masculino/femenino
* Ortografia uniforme un reto...? Variedad di ortografia cu medionan ta haya di tur banda 
* Terminonan opuesto: ‘progresivo’ o ‘progresista’; ‘conservativo’ o ‘conservador’? 
* Entre ‘advertencia’ y ‘advertentie’; uso corecto of no? Curasha o encurasha...?
Reforza o reenforza...? Uso corecto of no?Pret of leuk...?
Eigenlijk of...? Influencia di Hulandes den Papiamento Pa of
Pa...? Para o por...? Voor of door...? Origen di nos ‘pa’
* E la bay o el a bay? Kico ta corecto? 
* Tocante eror gramatical cu casi no ta ripara... ‘Loke ta’ o ‘loke cu ta’?
* Paris o Parijs? Londen, London o Londres? Variedad den nomber geografico...Nacionnan Uni o United Nations; IMF o FMI...? Cual idioma tin preferencia...? 
* Entre desaroyo liber y formalisacion di idioma: ki rumbo pa tuma? Papiamento manera papia..., o skirbi? 
* Tocante uso di ‘es’, ‘esnan’, ‘esunnan’...‘Cune’ o ‘cu nan’:
* Tocante erornan cu no ta detecta facilmente...Papiamento ta rico na diferente tipo di vocal; a traves di influencia diverso
* Algo mas di nos herencia Portugues; un exploracion den nos vocabulario.

Nota: si bo ta desea pa nos trata un tema specifico atrobe, o mas amplio, laga nos sa via reaccion riba Facebook, o un mail na bondia.aruba@gmail.com

---------------------

{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Educacion Profesional Intermedio''' (EPI) ta enseñansa riba nivel MBO (''Middelbaar Beroepsonderwijs'') na [[Aruba]]. E ta encera ...
Colegio EPI ta e unico instituto di enseñansa riba nivel MBO na Aruba., situa den Venusstraat 3 na Oranjestad??


== Colegio EPI == 
A funda Colegio EPI riba prome di augustus 1997. Ta ofrece educacion na nivel 3, 4 y 5 consistiendo di e unidadnan; Salubridad &amp; Servicio, Economia, Hospitalidad y Turismo y Ciencia &amp; Tecnologia.&lt;ref&gt;[https://24ora.com/na-colegio-epi-partido-futuro-a-gana-eleccion-cu-nuebe-asiento/ Na Colegio EPI partido FUTURO a gana eleccion cu nuebe asiento], 24ora.com (2 di december 2024 &lt;/ref&gt;

Na aña 2022 Colegio EPI a introduci ocho estudio nobo. Na tur por scoge entre 13 diferente estudio, manera: Allround medewerker Information Technology Systems and Devices, Expert Information Technology Systems and Devices, Elektrotechniek, Allround Assistant Business Services, Business Administration &amp; Control Specialist, Certified Cook, Associate of Applied Science in Culinary Arts, Zelfstanding Medewerker Travel &amp; Hospitality, Leidinggevende Travel &amp; Hospitality, Associate Of Science Degree in Hotel and Restaurant Management, Verpleegkundige, Verzorgende y Social Pedagogische Medewerker.

Colegio EPI ta conta cu mas di 2000 studiante y mas cu 74% di nan ta logra termina nan estudio cu exito.

[[:Category:Enseñansa]]
[[:Category:Aruba|Enseñansa]]
----------------------------
== Arte di Palabra ==
'''Arte di Palabra''' ta un competensia literario ku partisipashon di hoben di Aruba, Boneiru i Korsou. (zie nl.wiki) Meta di e evento ta pa promove amor pa cultura di idioma Papiamento y aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y e desaroyo di dominio di idioma.

== Historia ==
E evento di Arte di Palabra ta existi for di aña 2000 i a cuminsa na Korsou. Ange Jessurun, consulente di Papiamento e tempo ey, a krea e evento pa celebra e hecho cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y [[haiku]]. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.

Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.

== Publikashon ==
*Pòtpurí Arte di Palabra 2009, kolekshon di e miho obranan propio 2000-2008 
*Pòtpurí Arte di Palabra 2014, bundel van de beste eigen werken 2009-2013
*Pòtpurí Arte di Palabra 2019, bundel van de beste eigen werken 2014-2018&lt;ref&gt;{{citeer boek|url=https://data.swpportal.com/upload/books/files/pdf.php?hash=f612ef13d53ec151f70f21767b8546f4&amp;filename=potpuri-arte-di-palabra-2019_inkijkexemplaar.pdf|taal=pap|werk=Arte di Palabra|titel=Pòtpurí Arte di Palabra 2019|datum=|bezochtdatum=10 september 2019}}&lt;/ref&gt;

nl.wiki:Arte di Palabra ta un kompetensia den Papiamentu pa hóbennan den enseñansa sekundario na Aruba, Bonaire i Kòrsou.
Nacemento
For di aña skolar 1998-1999 &quot;Papiaments&quot; a bira un asignatura obligatorio den enseñansa sekundario na Kòrsou. E dato aki a duna e impulso pa e inicio di Arte di Palabra, cu na aña 2000 a tuma luga pa prome biaha na Curaçao. For di aña 2006 ta organisá kareda na Bonaire i for di aña 2009 tambe na Aruba.

Arte di Palabra ta tuma lugá tur aña i su meta ta pa desaroyá talento literario hóben i literatura pa mucha papiamentu dor di recitashon di poema i konta storia.

E kompetensia tin tres kategoria di presentashon: poesia, haiku i relato kòrtiku. Kada kategoria ta dividi den dos grupo: klasnan di skol 1-2 i klasnan di skol 3-6. Den klasnan 1 i 2 ta trata di poemas i storianan eksistente i den klasnan mas haltu ta trata di obranan original (propio). E evaluashon ta distinguí entre trabou propio i trabou eksistente. E finalistanan for di e rondonan di klasifikashon na Aruba, Bonaire i Kòrsou lo kompetí ku otro den e ronde final.[1] 1]

E final di Arte di Palabra ta pasa pa tur isla i ta dirigí dor di e Stichting Arte di Palabra ku sosten di Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch gebied. E final ta generalmente konektá ku e entrega di e premionan di Tapushi Literario na honor di e ikonanan kultural na Aruba, Bonaire i Kòrsou.

{{Appendix}}

NOTES
DIA 29 di juli 2021 a tuma lugar na Aruba, na Cas di Cultura, final di e competencia literario Arte di Palabra, cu participacion di hoben di Aruba, Boneiro y Corsou.&lt;ref&gt;https://www.awemainta.com/newspapers/AM210810/offline/download.pdf  Arte di Palabra un celebracion na, di y pa Papiamento di kita sombre], Awemainta, 10 ougustus 2021. Rekupera ougustus 2021&lt;/ref&gt;
Fundacion Lanta Papiamento (FLP) tabata presente y a keda encanta, un biaha mas.
Tabata un fiesta di berdad cu a pone enfoke riba Papiamento su rikesa y bunitesa cultural y riba e creatividad y dominio di idioma Papiamento di nos hobennan.
E anochi tabata cuadra exactamente cu e meta di e evento cultural aki: Promove amor pa cultura di nos idioma Papiamento. Enrikece nos idioma cu creatividad di nos hubentud.
Den sala tabata reina un entusiasmo y alegria y e hobennan a mustra aprecio pa cada un di e participantenan. Tur participante tabata haya un ovacion cu hasta pitamento cu
‘vuvuzela’. UNION t’e palabra cu ta caracterisa e evento aki, union cultural y social entre Aruba, Corsou y Boneiro.
Arte di Palabra den tur sentido di palabra ta un celebracion di Papiamento, e idioma unificado di e islanan aki.
Masha pabien n’e hobennan participante, na nan docentenan y n’e organisadornan!
===Historia cortico===
Arte di Palabra ta existi for di aña 2000. Señora Ange Jessurun kende tabata consulente di Papiamento e tempo ey, a cuminsa cu e evento aki na Corsou, pa celebra e hecho
cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999.
Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y haiku. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.
Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch Gebied ta yuda den financiamento di biahe y estadia.
Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.
Y importante pa menciona, t’e publicacionnan cu Arte di Palabra a produci caba:
Pòtpurí Arte di Palabra 2009, cu e mihor obranan di 2000-2008: Pòtpurí Arte di Palabra 2014, cu e mihor obranan di 2009-2013: Pòtpurí Arte di Palabra 2019, cu e miho obranan di 2014-2018.
Por bisa cu e coleccionnan aki ta bon material literario pa cualkier lesado y bon material cu por uza den scol.

{{Appendix}}
Arte di Palabra ta aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y ta masha importante den desaroyo di dominio di idioma.

----------------
'''Modern Hebrew''' ({{lang-he|עברית חדשה}}, ''ʿivrít ḥadašá[h]'', {{IPA-he|ivˈʁit χadaˈʃa|}}, ''[[Literal translation|lit]].'' &quot;Modern Hebrew&quot; or &quot;New Hebrew&quot;), also known as '''Israeli Hebrew''' and generally referred to by speakers simply as '''Hebrew''' ({{lang|he|עברית|}} {{transliteration|he|Ivrit}}), is the form of the [[Hebrew language]] that was [[Revival of the Hebrew language|revived as a spoken language]] in the late 19th and 20th centuries, and the standard form of Hebrew spoken today. It is the official language of the [[State of Israel]]. Among [[Canaanite languages]], Modern Hebrew is the only one spoken today.&lt;ref&gt;{{cite book |author1=Huehnergard, John |url=https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |title=The Semitic Languages |author2=Pat-El, Na'ama |publisher=Routledge |year=2019 |isbn=9780429655388 |page=571 |access-date=2021-02-18 |archive-date=2023-07-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230701134731/https://books.google.com/books?id=yD6IDwAAQBAJ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
-----------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
[[File:Flag of the Governor of Curaçao.svg|thumb|300px|Bandera di Gobernador di Kòrsou]]
'''Gobernador di Korsou''' ta e representante di e monarka [[Hulanda|hulandes]] (hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]]) na [[Kòrsou]]. A instituí e posishon dia [[10 di òktober]] [[2010]] ku Korsou su status komo pais outónomo denter di [[Reino Hulandes]]. Riba nominashon di e mandatario hulandes pa relashonnan di Reino, e monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un término di seis aña; esaki por wòrdu prolonga te maximalmente 12 aña. 

E gobernador ta dispone di un sekretariado, e gabinete di gobernador, i ta wòrdu asesorá pa e Konseho di Konsulta, konsistiendo di minimo sinku miembro, apuntá pa e gobernador.


E '''Gobernador di Aruba''' ta e representante di e hefe di estado di [[Reino Hulandes|Reino]] na [[Aruba]]; esaki ta conforme stipulacion den [[Constitucion di Aruba]] (''Staatsregeling van Aruba'').&lt;ref&gt;Articulo II.1 Staatsregeling van Aruba (AB 1987 nr. GT 1)&lt;/ref&gt; E posicion a keda institui desde prome di januari 1986 ora Aruba a haya su status como [[Status aparte di Aruba|pais autonomo dentro di Reino Hulandes]]. E monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un termino di seis aña; esaki por wordo prolonga te maximalmente 12 aña.

== Facultadnan di gobernador ==
Facultadnan di e Gobernador di Aruba ta subdividi den e facultadnan asigna na su persona mediante [[ley]] como organo di e Reino y como organo di e pais Aruba.


De gouverneur heeft twee taken: hij vertegenwoordigt en verdedigt de algemene belangen van het Rijk en is hoofd van de regering van Curaçao. Hij is tevens vertegenwoordiger op Curaçao van het staatshoofd van het Koninkrijk. Als hoofd van de landsregering is de gouverneur onschendbaar.&lt;ref&gt;Bij ambtsmisdrijven moet hij echter terechtstaan bij de [[Hoge Raad der Nederlanden]]. Bij overige misdrijven kan per Koninklijk Bevel of door de Tweede Kamer vervolging worden bevolen bij de bevoegde rechter in Den Haag.&lt;/ref&gt; De gouverneur oefent de uitvoerende macht uit met als verantwoordelijken de ministers, die verantwoording moeten afleggen aan de [[Staten van Curaçao]]. De gouverneur heeft geen politieke verantwoordelijkheden en maakt geen onderdeel uit van het kabinet. Tijdens de formatie speelt de gouverneur een rol bij het aanwijzen van de formateur. In 2012 leidde dit tot onrust, toen gouverneur Goedgedrag tegen de zin van de zittende (demissionaire) ministers, maar op verzoek van de meerderheid van de Staten, een formateur aanwees om een waarnemend kabinet te vormen.

De gouverneur wordt door het staatshoofd aangewezen voor een periode van zes jaar op voordracht van de bewindspersoon voor koninkrijksrelaties van het Koninkrijk (en tegelijk van het land Nederland). Deze periode kan worden verlengd tot maximaal één termijn. De gouverneur wordt bijgestaan door zijn secretariaat, het kabinet van de gouverneur, en wordt geadviseerd door de Raad van Advies, bestaande uit ten minste 5 leden, aangewezen door de gouverneur.

== Lista ==
Op 10 oktober 2010 werd Curaçao een land binnen het [[Koninkrijk der Nederlanden]]. Voor deze datum vertegenwoordigde de [[Lijst van gouverneurs van de Nederlandse Antillen (1954-2010)|gouverneur van de Nederlandse Antillen]] onder meer Curaçao.

E promé gobernador di Kòrsou tabata [[Frits Goedgedrag]], kende tambe tabata e último [[gobernador di Antia Hulandes (1954-2010)|gobernador di Antia Hulandes]] prome ku esaki a wordu disolbi dia [[10 di òktober]] [[2010]].&lt;ref&gt;RNW.nl - [https://web.archive.org/web/20110120003916/http://www.rnw.nl/caribiana/article/gouverneurs-voor-curacao-en-sint-maarten Gouverneurs voor Curaçao en Sint Maarten]&lt;/ref&gt; 

{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !! Nòmber !! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| 
| 2010 - 2012
| [[Frits Goedgedrag]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2012 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| (interino)
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| [[File:Lucille George-Wout-crop.jpg|95px]]
| 2013 - presente
| [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; 
| 4 di novèmber 2013
|}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! Van
! Tot
! Nomber
! Bijzonderheden
|-
| 10 oktober 2010 || novèmber 2012 || [[Frits Goedgedrag]] ||
|-
| november 2012 || novèmber 2013 || [[Adèle van der Pluijm-Vrede]] || interino
|-
| november 2013 || presente || [[Lucille George-Wout]]&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Koning beëdigt gouverneur Curaçao], NOS.nl, 4 november 2013. [https://web.archive.org/web/20220117161755/https://nos.nl/artikel/571002-koning-beedigt-gouverneur-curacao.html Gearchiveerd] op 17 januari 2022.&lt;/ref&gt; ||
|}

== Lista di gobernador interino ==
Bij koninklijk besluit kunnen een of meerdere waarnemend gouverneurs worden benoemd die de gouverneur vervangen bij ziekte of afwezigheid of hem vervangen na zijn ontslag of overlijden.
{| class=&quot;wikitable&quot;
!N.º !! Imagen !! Periodo !![[Gobernador interino]]!! Nombracion desde
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 1
| [[File:Adèle van der Pluijm-Vrede-crop.jpg|95px]]
| 2010 - 2013
| Adèle van der Pluijm-Vrede
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 2
| 
| 2013 - 2019
| [[Nolda Römer-Kenepa]]
| 10 di oktober 2010
|-
| style=&quot;text-align:center&quot;| 3
| 
| 2019 - presente
| [[Michèle Russel-Capriles]]
| 1 di yuni 2019
|}

* 10 oktober 2010 - [[Adèle van der Pluijm-Vrede]]
* 1 juni 2013 - [[Nolda Römer-Kenepa]]
* 1 juni 2019 - [[Michèle Russel-Capriles]]&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|werk=Curaçao.nu|titel=RMR benoemt Russel-Capriles tot waarnemend gouverneur van Curaçao|datum=17 mei 2019|bezochtdatum=8 juni 2019|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190608092330/https://curacao.nu/rmr-benoemt-russel-capriles-tot-waarnemend-gouverneur-van-curacao/|archiefdatum=2019-06-08}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[:Category:Aruba]]
[[:Category:Organonan Gubernamental]]

-----------------------------------------------------------

{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Hilda de Windt-Ayoubi''' (           ) ta un lingwista, traduktor, outor, poeta, kolumnista i papiamentista di [[Kòrsou]]. lingwista, poeta, pintor i traduktor di The Prophet di Kahlil Gibra

== Bida ==
Hilda Ayoubi a nase i lanta na Kòrsou. Famia di 5 yu muhe di mayornan di Libano.

Hilde de Windt-Ayoubi a studia idiomanan ingles i spañó, tambe literatura. Na 2014 a sali e buki 'E Profeta', un tradukshon ku el a hasi di e buki ingles 'The Prophet', obra maestral di e eskritor Kahlil Gibran. Pa esaki el a risibí na 2014 un distinshon di 'The George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair' na e universidat di Maryland.
Hilda a skirbi su promé poemanan na 1972, tempu ku e tabata studiante na Nijmegen, Hulanda. Despues e no tabata aktivo mas. Na desèmber 2007 el a kuminsá skirbi atrobe, pero tabata te na 2009, inspirá pa su kolega Robbie Griffith (†), ku el a bolbe kuminsá skirbi i publiká. Su poemanan na ingles, hulandes, spañó i papiamentu ta sali regularmente durante e último dékada den e korant Amigoe.

She was born and raised in Curaçao. She was a secondary school teacher and a lecturer at the University in Curacao. Her works include Gedicht (2018) and Geef me je Taal (2019); for her Papiamento translation of Kahlil Gibran’s The Prophet (2014), she was awarded the Kahlil Gibran Chair at the University of Maryland. In 2019 she received UNESCO’s Certificate of Merit for her work on Papiamento.&lt;ref&gt;https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/translingualism-translation-and-caribbean-poetry/  Translingualism, Translation and Caribbean Poetry], Werkgroep Caraibische Letteren (2022)&lt;/ref&gt; She writes in Dutch, French, English, Papiamento and Spanish.

== Bibliografia ==
* ''La dislocación de los elementos oracionales y la elipsis en los refranes de La Celestina'' (2011, UoC)
* ''Gedicht'' (2018?, kolekshon di poesia)
* ''Geef me je taal. Dat ik je beter versta / Duna mi bo idioma. Pa mi por komprondé bo miho'' (2019)
* ''Translingualism, Translation and Caribbean Poetry'' (2022, kolekshon di poesia multilingual huntu cu Piet Muysken)

Hilda De Windt – Ayoubi, schrijfster, dichteres, columniste, kunstenares en hispaniste uit Curaçao. Ze is bekend vanwege o.a. haar vertaling in haar moedertaal Papiaments van het bekende boek The Prophet van Kahlil Gibran, CDL University Press, verschillende vertalingen van gedichten en haar jarenlange publicaties van gedichten in vier talen in de krant Amigoe op Curaçao. Ze presenteerde op deze middag ook haar Papiamentse vertaling van The Prophet die dit jaar wereldwijd haar 100-jarig bestaan viert en al in 105 talen, waaronder ook het Hindi, is vertaald.&lt;ref&gt;Henk Moeniralam,[https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/papiaments-gedicht-moedertaal-van-hilda-de-windt-ayoubi-ook-in-sarnami-vertaald/  Papiaments gedicht ‘Moedertaal’ van Hilda de Windt-Ayoubi ook in Sarnámi vertaald], Werkgroep Caraibische Letteren (2023)&lt;/ref&gt;

I studied at the Catholic University in Nijmegen, nowadays named Radboud University. I also studied at UoC in Curacao, Dutch Antilles. I have a Master degree in Education with major in the Spanish Language  and a Bachelor degree in Public Relations. Further on, I have a minor degree (LO) in English.    I have been teaching the Spanish Language and Literature for more than 30 years at a secondary school and also have  been teaching Didactics, Analysis of Methods,  Spanish Grammar and Oral and Written Communication for more than eight year at University of Curacao.      I translated &quot;The Prophet&quot; (by Kahlil Gibran) into the Papiamentu language. This translation was published by the Maryland University Press. For this translation I  was granted an award by the George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair for Values and Peace, May, 2014.    Further on,  I attended an art Academy for four years. As part of a group  exhibition I exhibited four times several of my  paintings.      I write poetry in six  languages, Papiamento, Dutch, English, Spanish, Italian, and French. Recently my first poetry book illustrated with twenty of my paintings  was published  by LM Publishers in the Netherlands.      I  Master different languages, for example, Dutch, Spanish, English, Papiamentu. Currently,  I am also studying different other languages, like Italian,  Quechua.    I am very interested in promoting and conserving Native Languages. Therefore, my poetry often focuses on native languages.  In 2019, my second poetry book that focuses on language will be published.    I belief that it is of utmost importance to focus more on Literature (specifically on creative writing)  and Art in the education at school.&lt;ref&gt;[https://independent.academia.edu/HildadeWindtAyoubi  Hilda de Windt Ayoubi]&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}
--------------------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Sidney M. Joubert''' (☆ [[1939]] na  [[Kòrsou]]) ta un dosente, lingwista i papiamentista di [[Kòrsou]]. Na 2023 el a risibí e titulo di ''doctor honoris causa'' di [[University of Curaçao]] pa su kontribushon na [[idioma]] [[papiamentu]].

== Bida ==

== Bibliografia ==
* Dikshonario di verso Papiamento-Hulandes

NOTES
Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC
March 20, 2023  REDAKSHON.&lt;ref&gt;[https://kikotapasando.com/2023/03/20/eredoctoraat-voor-sidney-joubert-bij-de-uoc-sidney-joubert-doctor-honoris-causa-bij-de-uoc/ Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC / Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC], Willemstad, 18 maart 2023&lt;/ref&gt;

Op 16 maart jl. werd tijdens een plechtige openbare zitting van het College van Decanen van de Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (UoC), aan de heer Sidney. M. Joubert, het eredoctoraat verleend.
In een volle Aula opende de Rector Magnificus, dr. Francis de Lanoy, deze plechtige zitting, waarbij hij alle aanwezigen in de zaal welkom heette, in het bijzonder de heer Joubert en de twee paranimfen, mevrouw Lucille Berry-Haseth en de heer Edward John Joubert, die hem flankeerden tijdens deze plechtigheid.

De decaan van de Algemene Faculteit, drs. Adriënne Fernandes, nam vervolgens het woord, en ging kort in op de redenen die voor de Algemene Faculteit aanleiding waren om de heer Sidney Milton Joubert voor te dragen als kandidaat voor het eredoctoraat. Zij gaf aan dat de heer Joubert over een tijdsbestek van vijftig jaar, zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt voor de gemeenschap, op het gebied van taalkunde van het Papiamentu. Bovendien wees zij erop dat de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan is. Het eredoctoraat, zo vervolgde zij, wordt als welverdiend eerbetoon aan deze kandidaat verleend voor zijn zeer uitzonderlijke prestaties in het kader van culturele en academisch gerelateerde verdiensten.
De heer Joubert, met zijn talrijke merites is van bijzondere betekenis voor de Algemene Faculteit, die taal, literatuur en cultuur centraal stelt, de lerarenopleiding Papiamentu aanbiedt en een leerstoel heeft gerelateerd aan het bestuderen en verwerven van Papiamentu. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vanuit deze faculteit de rol van het Papiamentu als algemene omgangstaal in de Curaçaose samenleving, met deze erebenoeming, bekrachtigd en versterkt wordt.

Vervolgens nam de Rector Magnificus het woord, die na verwijzing naar de mogelijkheid die de Landverordening Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (LuoC) biedt (art. 37 lid 2), de heer Sidney M. Joubert en zijn twee paranimfen naar voren riep om hen ten overstaan van het College van Decanen de bul te overhandigen.
Prof. dr. Ronald Severing, verbonden aan de Algemene Faculteit, en promotor van Sidney Joubert bij deze plechtigheid, sprak bij de laudatio, lovende woorden uit, verluchtigd met een powerpoint, met afbeeldingen van werken van de heer Joubert. Hij gaf aan dat de heer Joubert een fervente taaldeskundige en in het bijzonder een verwoede Papiamentist is. Eerder was hij docent Spaanse taal- en letterkunde op de middelbare school en de UNA en tevens beëdigd vertaler en lexicograaf.
Hij werd bij de oprichting van het overheidsbureau Sede di Papiamentu (1983) aangesteld om aan een vocabulaire van het Papiamentu te werken. Sindsdien zijn er van zijn hand ten behoeve van het Papiamentu, vocabulaires (1988, 1990) verschenen en verder woordenboeken in druk (1991, 1999, 2007), met supplementen (1997), een taalgids Papiamentu voor toeristen (1994), digitale woordenboeken (2002), online versies (Google Chrome, Microsoft Edge, Mozilla Firefox en Safari) en achtereenvolgende spellingcheckers Papiamentu voor Microsoft Office (2003-2014) Windows 98-8.1 (2001, 2007, 2014).
Naast kenner van de taalkunde van het Papiamentu en de autoriteit op het gebied van de gemeenschappelijke Papiamentse woordenschat, is de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan, blijkens de omvangrijke driedelige gezamenlijke uitgave in het Papiamentu, Pa saka kara (1109 pp., 1983); ook verzorgde hij met auteursgroepen tweetalige Nanzi-boeken (2005, 2019).
Hij is Papiamentu-connaisseur bij uitstek, getuige de talrijke publicaties van zijn hand en ook samen met lokale en buitenlandse deskundigen. Hij heeft zich bekwaamd en intensief ingezet voor het promoten van de studie, kennis en correct gebruik van het Papiamentu vanaf begin zeventiger jaren tot heden.
Hij is ook medeverantwoordelijk voor de meer dan 400 woorden Antilliaans-Nederlands die in het Groene Boekje zijn opgenomen. Gedurende een aantal jaren, zijn de krantenteksten van het Antilliaans Dagblad en de Amigoe verzameld. Uit die verzameling zijn door onder andere de heer Joubert karakteristieke woorden geselecteerd die in het Groene boekje terecht zijn gekomen als: empaná, blenchi, dushi, karkó en snèkbar.
Tevens is hij vanaf het begin (1999) tot recentelijk (2018) betrokken geweest bij de samenstelling van het Papiamentu-dictee en ook als jurylid van het jaarlijkse Diktado Nashonal Papiamentu in de aula van de UoC. De eredoctor is reeds meerdere malen eervol onderscheiden en heeft meervoudig eerbewijs mogen ervaren vanuit diverse maatschappelijke en academische instituties.

Na de laudatio van zijn promotor kreeg dr. Sidney Joubert het woord van de rector. Hij liet weten dat toen hij van zijn benoeming op de hoogte werd gesteld, verrast was en zeer geëmotioneerd raakte. Hij dankte dan ook allen die betrokken waren vanaf de voordracht tot aan zijn benoeming. Hij vertelde hoe zijn belangstelling voor het Papiamentu begon. Dat gebeurde tijdens de colleges die hij volgde bij drs. Raúl Römer aan de Universiteit van Amsterdam. Raúl Römer onderzocht het Papiaments als toontaal. Joubert gaf voorbeelden als mata (plant) en mata (doden). Er was verschil in toon, hoog laag en laag hoog te horen. Op Curaçao werd Antoine Maduro zijn leermeester, waar hij ook mee samen werkte. Hij werd al snel door de overheid in twee opeenvolgende spellingcommissies voor het Papiamentu benoemd, in de commissie Römer en de commissie Jonis. Bij het Buki di oro, het gouden boekje met de officiële spelling van de overheid (2009), had hij ook zitting in de commissie die het werk voorbereidde.

Na dit dankwoord en bijzonderheden over zijn werk, sloot de Rector Magnificus de officiële zitting. In het informele deel dat daarop volgde, spraken beide paranimfen de pas gedoctoreerde promotus toe. Lucille Berry-Haseth wees op haar lange vriendschap met de gepromoveerde en hun samenwerking op het gebied van Papiamentu. De laatste tien jaar hebben zij zich samen met een redactieteam beziggehouden met een verklarend woordenboek Papiamentu. Zij sloot af met een prachtige voordracht van het gedicht Oda na Sidney, dat zij eerder (2018) aan hem opdroeg. Vervolgens wist paranimf Edward John te vertellen dat zijn vader bekend stond als de leraar Spaans van het Peter Stuyvesant College. Hij vond het een eer dat hij de paranimf mocht zijn bij de promotie van zijn vader.

Het informele deel werd afgesloten met een voordracht door Gregory Berry, die bij het publiek erg in de smaak viel met humoristische teksten uit de Papiamentu-literatuur van Guillermo Rosario, Pierre Lauffer en Elis Juliana. Het geheel werd afgesloten met een geanimeerde receptie op de patio van de Universiteit van Curaçao.

{{Appendix}}
----------------
'''Frank Martinus Arion''', pseudónimo di '''Frank Efraim Martinus''' (n. [[17 di desèmber]] [[1936]] na [[Kòrsou]] - f. [[28 di sèptèmber]] [[2015]]) tabata un eskritor, poeta i lingwista [[Antias Hulandes|antiano]]. E tabata skirbi obranan tantu na idioma [[hulandes]] komo [[Papiamentu]]. Su obra mas famoso ta e novela ''Dubbelspel'' (Changá). E ta konosí tambe pa su investigashon di e orígen di Papiamentu i pa su empeño pa uso di Papiamentu komo idioma di instrukshon.

== Biografia ==
Frank Martinus Arion a nase na 1936 i ta un di tres yu di Minuel Martinus Arion i Marina Jansen di bario di Buena Vista, [[Willemstad]]. Poko despues di su nasementu e famia ta muda pa [[Aruba]], unda su tata a wòrdu empleá pa e refineria [[Lago Oil &amp; Transport Company|Lago]]. Ku kuater aña su mama i un ruman ta fayesé den un aksidente di tráfiko, despues di kual e ku su otro ruman a wòrdu mandá bek Kòrsou i alohá serka varios miembro di famia. Frank Martinus Arion a lanta den bario di [[Otrobanda]]. Fo'i skol básiko su talento pa skirbimentu a keda manifesta; den su último aña na skol básiko e ta gana e Premio Neerlandia pa e mihor ensayo na hulandes.  Frank was een heel goede leerling. Hij mocht op de lagere school een aantal klassen overslaan. Durante su tempu na skol e ta kuminsa usa e nòmber Frank Efraim Martinus pa motibu di e laso ku su tata tabatin ku e [[partido polítiko]] [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. E no tabata deseá di wòrdu asosiá ku e aktivismo polítiko di su tata; te añanan 50 e ta usa su fam original pa publikashon di su promé obranan. 

Na kabamentu di skol sekundario na 1955, Arion ta muda pa [[Hulanda]] unda e ta studia idioma i literatura hulandes na [[Universidat di Leiden]]. Durante su temporada na universidat ela lanta e komunidat studiantil &quot;Baranka Antilliana&quot;, kual tabata fungi komo refugio pa studiante prosedente di [[Antias Hulandes]], manera e mes. Tambe den e époka aki e tabata skirbi un seri di poema, kualnan a sali publika pa prome bes den e revista &quot;Antilliaanse Cahiers&quot; komo kolekshon titulá ''Stemmen uit Afrika''.

-----
Na zijn schooltijd verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal- en letterkunde ging studeren aan de Universiteit Leiden. Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die, net als hijzelf, afkomstig waren uit de Nederlandse Antillen. Ook schreef hij in deze jaren een reeks gedichten, die in 1957 voor het eerst als bundel onder de titel Stemmen uit Afrika werden gepubliceerd in het tijdschrift Antilliaanse Cahiers. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het mede door hem opgerichte tijdschrift Encuentro Antilliano. Ook las hij regelmatig voor in het programma van de Nederlandse buitenlandse radio. Kort voor het einde van zijn studie onderbrak hij deze en keerde voor enige tijd terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij onderzoek deed naar de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiamentu. Hij publiceerde de resultaten van dit onderzoek in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch verder te studeren en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij het Instituut voor Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam.[2] Onder invloed van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel, waarin hij aan de hand van vier mannen die domino spelen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen in die tijd. Via de personages in de roman heeft Arion kritiek op de rebellen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen.[3] De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs. Arion doneerde het prijzengeld van 1000 ƒ aan de strijd tegen het apartheidsbeleid in Zuid-Afrika. In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam, waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin.[4]

Vertaald met www.DeepL.com/Translator (gratis versie)

de.wiki: Na zijn afstuderen verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal en Nederlandse letterkunde begon te studeren aan de Universiteit van Leiden . Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een &quot;toevluchtsoord&quot; voor studenten die net als hij uit de Nederlandse Antillen kwamen . Hij schreef in deze jaren ook een reeks gedichten, die in 1957 als bundel verscheen onder de titel Stemmen uit Afrika in het tijdschrift Antilliaanse Cahierswerden voor het eerst gepubliceerd. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het dagblad Encuentro Antilliano , waarvan hij medeoprichter was . Ook gaf hij regelmatig lezingen in het Nederlands buitenlands radioprogramma . Kort voor het einde van zijn studie brak hij het af en keerde voor een tijdje terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij zich bezighield met de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiaments. De resultaten van dit onderzoek publiceerde hij in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch zijn studie voort te zetten en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij de afdeling Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam . [2] Onder de indruk van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao, begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel , waarin hij aan de hand van het voorbeeld van vier dominospelende mannen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen op die tijd. Via de personages in de roman uit zich Arion kritisch over de opstandelingen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen. [3]De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en CW van der Hoogtprijs . Arion doneerde het prijzengeld van ƒ 1000 om de apartheid in Zuid-Afrika te helpen bestrijden . In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam , waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap van de stad. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin (in het Engels: &quot;Farewell to the Queen&quot;). [4]

In 1975 ging Arion naar Zuid-Amerika, waar hij een aanstelling als docent aanvaardde aan een instituut voor de opleiding van leraren in de Nederlandse kolonie Suriname , die net onafhankelijk werd. Hier trouwde hij ook met zijn vrouw Trudi Guda, met wie hij twee kinderen zou verwekken. In 1980, na de machtsovername van Desi Bouterse , verliet het gezin Suriname en keerde terug naar Arion's thuisland Curaçao. Daar werkte hij aan de standaardisatie van het Papiaments en begon hij opnieuw onderzoek te doen naar de oorsprong ervan. Hij was vooral geïnteresseerd in de overeenkomsten tussen het Papiaments en de varianten van het Kaapverdiaans Creools, die worden gesproken op de eilanden voor de westkust van Afrika. Ook voerde hij campagne voor de invoering van het Papiaments als basisschooltaal op Curaçao, waardoor hij soms in conflict kwam met de lokale autoriteiten. In dit kader schonk hij in 1987 de particuliere basisschool Skol Humanistiko Erasmo , waar lessen werden gegeven in Papiaments. [5] Gedurende deze tijd begon Arion meer politiek betrokken te raken, wat culmineerde in de oprichting van zijn eigen partij, de Kambio Radical (&quot;Radical Reversal&quot;, kortweg KARA) in 1988. KARA kreeg echter nooit genoeg stemmen om een ​​zetel in het parlement van het eiland te winnen. [6]

In 1996 promoveerde Arion aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn proefschrift was getiteld De kus van een slaaf. Papiaments West-Afrikaanse connecties en de oorsprong van het Papiaments en andere talen verkend. Hij bracht onder meer de stelling naar voren dat het Papiaments sterker dan voorheen bekend was beïnvloed door de geheime taal Guene, die door de plantageslaven van Curaçao werd gebruikt. Daarnaast heeft het Guene ook andere Caribische talen beïnvloed en zelfs de Engelse en Nederlandse taal. [7]

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doktoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (kontiniendo: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid'')
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Mira tambe ==
* [[Gueni]]

{{Commonscat|Frank Martinus Arion}}
{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=de|oldid =191263500|titulo=Frank Martinus Arion}}
{{References}}
;Lista di fuente
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3, pág. 405–410.
* Wim Rutgers: ''Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba'', Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, pág.  272.
* B. Jos de Roo: ''Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958'', Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam (2014), ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. Den: ''A History of Literature in the Caribbean''. Tomo 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia (2001), ISBN 90-272-3448-5, pág. 362.
* ''Schrijver Frank Martinus Arion overleden''. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* ''Writer Frank Martinus Arion Passed Away'', Curacaochronicle.com (28 di sèptèmber 2015}}&lt;/ref&gt;
* ''Frank Martinus Arion geeft lintje terug'', Trouw.nl. (16 di desèmber 2008)
}}

{{DEFAULTSORT:Arion, Frank Martinus}}
[[:Category:Ganador premio Cola Debrot]]
[[:Category:Hende]]
[[:Category:Kòrsou]]

== Referensia ==
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: ''Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion'', Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 407–408.
* Wim Rutgers: Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba. 1. Auflage. Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, S. 272.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 408–409.
* Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 410.
* B. Jos de Roo: Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958. Hrsg.: Universiteit van Amsterdam. 1. Auflage. Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam 2014, ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
* A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. In: A History of Literature in the Caribbean. Band 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia 2001, ISBN 90-272-3448-5, S. 362.
* Schrijver Frank Martinus Arion overleden. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
* Frank Martinus Arion geeft lintje terug. In: trouw.nl. 16. Dezember 2008, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).

== Weblinks ==
{{Commonscat}}

[[:Category:Korsou]]
[[:Category:Eskritor]]
[[:Category:Hende]]


Kort na de geboorte verhuisde het gezin naar Aruba, waar de vader een baan had aanvaard bij een plaatselijke oliemaatschappij. Toen hij vier jaar oud was, stierven Arions moeder en jongere broer bij een ongeval, waarna Frank en zijn zus werden teruggestuurd naar Curaçao, waar ze onderdak vonden bij verschillende familieleden. Zijn schrijftalent bleek al toen hij op de lagere school zat; in het laatste jaar van de basisschool won hij de Neerlandiaprijs voor het beste essay in het Nederlands. Tijdens zijn schooltijd begon hij de naam Frank Efraim Martinus voor zichzelf te gebruiken. De achtergrond was de politieke betrokkenheid van zijn vader bij de Nationale VolkspartijCuraçao, waardoor de naam &quot;Arion&quot; bekend werd bij veel bewoners van het eiland. Frank wilde echter niet geassocieerd worden met het politieke activisme van zijn vader; pas in de jaren vijftig gebruikte hij zijn oorspronkelijke achternaam weer voor de publicatie van zijn eerste werken. [1]


'''Frank Martinus Arion''', seudónimo de '''Frank Efraim Martinus''' ([[Curazao]], [[17 de diciembre]] de [[1936]]-[[28 de septiembre]] de [[2015]])&lt;ref name=fallece&gt;{{cita noticia|título=Writer Frank Martinus Arion Passed Away|url=http://curacaochronicle.com/local/writer-frank-martinus-arion-passed-away/|fechaacceso=29 de septiembre de 2015|obra=curacao chronicle|fecha=28 de septiembre de 2015|idioma=inglés}}&lt;/ref&gt; fue un escritor antillano.
En 1955 se trasladó a los [[Países Bajos]] para estudiar letras neerlandesas en la Universidad de Leiden. En 1981 volvió a instalarse en su ciudad natal, tras residir unos años en [[Paramaribo]] ([[Surinam]]). Fue un fuerte promotor del [[papiamento]].

Hij werkte in Nederland , Suriname en de Nederlandse Antillen en schreef in het Nederlands en Papiaments .

De roman Dubbelspel  (nl) (1973) is zijn eerste boek en zijn grootste publiekssucces. 

== Obranan ==
*1957 - ''Stemmen uit Afrika'' (poesia)
*1972 - ''Bibliografie van het Papiamentu''
*1973 - ''Dubbelspel'' (Changa)&lt;ref&gt;[http://www.diegopuls.com.ar/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=112&amp;Itemid=39&amp;lang=es Doble juego, fragmento traducido al español (inédito)]; visitado el 21 de febrero de 2012&lt;/ref&gt; 
*1974 - ''Sisyphiliaans alpinisme tegen miten''
*1975 - ''Afscheid van de koningin''
*1977 - ''Albert Helman, de eenzame jager''
*1979 - ''Nobele wilden''
*1993 - ''De ibismensmuis''
*1995 - ''De laatste vrijheid''
*1996 - ''The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections'' (tesis doctoral)
*2001 - ''De eeuwige hond''
*2005 - ''Eén ding is droevig''
*2006 - ''De deserteurs''
*2006 - ''Drie romans'' (contiene: ''Afscheid van de koningin''; ''Nobele wilden''; ''De laatste vrijheid''
* 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
* 2013 - ''Heimwee en de ruïne''

== Referencias==
{{listaref}}

== Link eksterno ==
*{{Enlace roto|1=[http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 página web sobre Arion del Fondo de las Letras Neerlandesas (en inglés)] |2=http://www.nlpvf.nl/basic/auteur.php?Author_ID=85 |bot=InternetArchiveBot }}


-------------
{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Abraham Daniel Jesurun''' (n. [[20 di aprel]] 1839 na [[Korsou]] - f. [[20 di mart]] [[1918]] na [[Korsou]]) tabata un ....... [[Kòrsou]].

== Biografia ==
Jesurun a nase na aña 1939 na Willemstad.

* Kasa ku Rachel David Capriles na 1880.
* Na 1905 elegi Presidente di KVK Korsou. van 1884 tot 1919

In het grote boek over de History of the Jews of the Netherlands Antilles (1970) wordt Abraham Daniel Jesurun (1839-1918) ‘Curaçao’s then most cultured man’ genoemd, die verschillende talen in woord en geschrift beheerste. Hij wordt bijvoorbeeld een ‘specialist in Papiamento’ genoemd (Emmanuel &amp; Emmanuel 1970, 1: 411, 454). Jesurun blijkt een belangrijk man geweest te zijn op Curaçao. Zo was hij secretaris-directeur van de Aruba Phosphaat Maatschappij, vele jaren voorzitter van de Kamer van Koophandel en Nijverheid en directeur van de Curaçaosche Bank. Ook is hij lid van de Koloniale Raad geweest en bestuurslid van het Geschied-, Taal-, Land- en Volkenkundig Genootschap te Willemstad.
Voor al die activiteiten is hij onderscheiden: hij werd eerst ridder in de orde van OranjeNassau (1908), later officier (1913). In de serie ‘beroemde personen’ werd er in 1998 een postzegel met zijn beeltenis erop uitgebracht. &lt;ref&gt; ''Jan Noordergraaf'', [https://www.ivdnt.org/images/stories/onderzoek_en_onderwijs/publicaties/trefwoord/Papiaments_def.pdf  Lexicografie op Curacao: Abraham Jesurun en zijn woordenlijst van het Papiaments (1898)]&lt;/ref&gt;

{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=it|oldid =129014577|titulo=Emilio Teza}}
{{References}}
}}

[[:Category:Linguistica]]

--------------
{{Variante|a}}
{{Databox}}


{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =62275387|titulo=Dialect}}
{{References}}
}}

[[:Category:Idioma]]


-------
{{Variante|a}}
[{Databox}}
'''Pidgin''' ta e idioma


----------------
{{Databox}}
E '''álfabèt latin''' ta un [[álfabèt|skritura alfabétiko]] foi kual den kurso di [[siglo]]nan a desaroyá un kantidat di álfabèt pa uso den kasi tur idioma skirbi den hemisferio oksidental, prinsipalmente na Nort i Sur Amerika, kasi henter [[Oropa]], Afrika supsahara i un kantidat di pais asiatiko na Oustralasia i Asia Sentral. E skritura latin tin e kantidat di usuario mas grandi na mundu.

E skritura latin e ta forma e base di e [[Alfabèt Fonétiko Internashonal]] (IPA), i e 26 lèter mas komun ta e lèternan di e [[ISO basic Latin alphabet]].

E ta un álfabèt bikamaral di trinta lèter, kreá fin di siglo nuebe den imperio búlgaro (e aktual [[Nort Macedonia]]), pa e disípulonan di pader Cyrille òf posiblemente Clément d'Ohrid (e promé obispo di e iglesia ortodokso di [[Bulgaria]]) i ta basá riba e álfabèt [[Gresia|griego]] i glagolítiko. Ainda na komienso di siglo 21 ta usa e [[álfabèt siríliko]] den un kantidat di [[idioma slaviko]], entre otro búlgaro, masedoniano, [[idioma montenegrino|montenegrino]], servio, ukraniano, ruso i bieloruso. Bou influensia [[Rusia|ruso]] e ta komun tambe den hopi idioma ku no ta idioma slaviko manera [[kazachs]], [[idioma kirguis|kirguis]], [[tatar]] (idioma [[Turkia|turko]]), [[tajikistano]], [[idioma mongoles|mongoles]] inkluso hopi otro idioma chikitu. Te [[1859]] e tabata e skritura di e [[idioma rumano]] i den e antiguo [[Moldavia]] tabata skirbi e [[idioma moldaviano]] (un [[dialecto|dialekto]] rumano) ku un álfabèt siríliko.

* Het Latijns schrift[1] is een alfabetisch schrift waarvoor in de loop der eeuwen een aantal alfabetten zijn ontwikkeld voor gebruik in vrijwel alle westerse geschreven talen, voornamelijk Noord- en Zuid-Amerika, bijna heel Europa, Sub-Saharaans Afrika en een aantal Aziatische landen in vooral Australazië en Centraal-Azië. Het Latijns schrift heeft het grootste aantal gebruikers ter wereld.[2]

* '''Latin script''', also known as '''Roman script''', is a set of graphic signs ([[Writing system#General properties|script]]) based on the letters of the [[classical Latin alphabet]]. This is derived from {{cns|a form of the [[Cumae alphabet|Cumaean Greek]] version of|date=September 2021}} the [[Greek alphabet]] used by the [[Etruscan civilization|Etruscans]]. Several [[Latin-script alphabet]]s exist, which differ in graphemes, collation and phonetic values from the [[classical Latin alphabet]].

The Latin script is the basis of the [[International Phonetic Alphabet]], and the 26 most widespread letters are the letters contained in the [[ISO basic Latin alphabet]].

Latin script is the basis for the largest number of alphabets of any [[writing system]]{{sfn|Haarmann|2004|p=96}} and is the
[[List of writing systems by adoption|most widely adopted]] writing system in the world (commonly used by about 70 percent of the world's population). Latin script is used as the standard method of writing in most Western, Central, as well as in some Eastern European languages, as well as in many languages in other parts of the world.

-----------------</text>
      <sha1>tjuqy29l62o13n4ztpjrhzpq5fgrfpa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Drag queen</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8406</id>
    <revision>
      <id>162625</id>
      <parentid>121501</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:36:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>wikilink</comment>
      <origin>162625</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1667" sha1="mywy12pm1qxzoa9vqjktejs976zacj5" xml:space="preserve">{{Variante|a}}
{{Databox}}
Un '''drag queen''' ta un persona cu ta bisti paña ''drag'' y uza make-up den maneranan pa imita y exagera aspectonan di e [[genero]] femenino. Drag ta un forma di arte performativo. No tin documentacion precies di con largo e historia di drag ta, pero ta specula cu e ta un arte hopi bieu cu ta transcende cultura y nacion. 

E arte aki a ricibi hopi atencion den [[siglo 21]] danki na e reality show Mericano &quot;RuPaul's drag race&quot;, unda drag queens ta competi pa un premio di placa y e titulo di &quot;Next Drag Race Superstar&quot;. E show aki ta produci y presenta pa [[RuPaul]], un di e drag queens mas conoci mundialmente. E show tin diferente version rond di mundo. Te cu 2022, tin versionnan oficial di e show na cada continente, cu excepcion di Africa. 

Shownan drag generalmente ta inclui lip-syncing, baile of comedia. Tin diferente sorto di drag. Maske en general e asociacion ta cu drag queens ta gay, esaki no ta un rekisito pa practica e arte aki. Tur [[genero]] y [[orientacion sexual]] ta y por practica e arte aki. Na banda di drag queens tambe tin drag kings. Drag kings ta imita y exagera aspectonan di e genero masculino.

== Drag den Caribe ==
Drag ta un arte popular den Caribe tambe. Diferente eventonan, desfile y competencianan den e arte aki ta tuma luga den Caribe. 

== Drag queen popular ==
* [[Alaska Thunderfuck]]
* [[Bianca del Rio]]
* [[Brooke Lynn Hytes]]
* [[Divine]]
* [[Envy Peru]]
* [[Kita Mean]]
* [[Lady Bunny]]
* [[Marsha P. Johnson]]
* [[Monét X Change]]
* [[Nina Flowers]]
* [[Pablo Vittar]]
* [[Priyanka]]
* [[RuPaul]]
* [[Trixie Mattel]]
* [[Vanessa van Cartier]]

{{Commonscat}}

[[Category:Sociedad]]</text>
      <sha1>mywy12pm1qxzoa9vqjktejs976zacj5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Charetti America-Francisca</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8608</id>
    <revision>
      <id>162646</id>
      <parentid>160850</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T21:20:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <comment>ampliashon</comment>
      <origin>162646</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3904" sha1="qrijvmql0c2t3jbypx9rhh7wu7sip8x" xml:space="preserve">{{Variante|c}}
{{Infobox politico
| variante        = c
| nomber completo = Charetti Maria America-Francisca
| fecha nacemento = 
| luga nacemento  =  
| fecha fayecimento= 
| luga fayecimento= 
| pais            = {{CUW}}
| funcion actual  = [[Lista di Minister di Desaroyo Sosial, Labor i Bienestar di Kòrsou|Minister di Desaroyo Sosial, Labor i Bienestar]]
| desde           = [[9 di yüli]] [[2025]]
| antecesor       = 
| partido         = [[Movementu Futuro Kòrsou|MFK]]
| titulo          = 
| ofishi          = polítiko, konsehero familiar
| temporada1      = 2016, 2021-2025
| funcion1        = miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]
| temporada2      = 2021 - 2025
| funcion2        = [[Lista di presidente di Parlamento di Kòrsou|presidente di Parlamento di Kòrsou]]
| antecesor2      = [[Ana-Maria Pauletta]]
| sucesor2        = [[Fergino Brownbill]]
| website         = https://www.parlamento.cw/
}}
'''Charetti Maria America-Francisca''' (☆ [[13 di aprel]] [[1981]] na [[Kòrsou]]) ta un polítiko [[Kòrsou|kurasoleño]] di partido [[Movementu Futuro Kòrsou]] (MFK). Desde 9 di yüni 2025, e ta [[Lista di Minister di Desaroyo Sosial, Labor i Bienestar di Kòrsou|Minister di Desaroyo Sosial, Labor i Bienestar]] (SOAW) di Kòrsou. Anteriormente, entre 11 di mei 2021 i 11 di mei 2025, el a fungi komo [[Lista di presidente di Parlamento di Kòrsou|presidente di Parlamento di Kòrsou]]. Den mesun periodo 2021–2023, e tabata miembro aktivo di e parlamento.

== Bida ==
Charetti America-Francisca ta yu di Vilma Francisca i Harry Felipa i a lanta den e bario di Pretu den De Savaan, un bario humilde na Kòrsou. Después di a kaba Maria College, el a bai [[Maria Immaculata Lyceum]] i despues a studia ''business management'' na Academie voor Bedrijfsmanagement. Su karera profesional a kuminsá den sektor bankario, pero mas dilanti el a dediká su mes na trabou sosial komo konsehero familiar i lider spiritual.

America-Francisca ta fundadó di Curaçao Charity Foundation i ko-fundadó di Curaçao Youth Care Foundation. Na 2000 el a kasa ku Andy America i huntu nan tin sinku yu. E pareha ta organisá konferensianan pa parehanan i ta guia komunidat [[Kristianismo|kristian]] den diferente aktividatnan relashoná ku fe i famia.&lt;ref&gt;http://charettiamerica.com/&lt;/ref&gt;

=== Polítika ===
America-Francisca a drenta na polítika durante e [[Elekshon Parlamento di Kòrsou 2016|elekshon di 2016]], riba lista di MFK, kaminda e a logra 208 voto personal i a sirbi komo parlamentario pa un periodo di shete luna. Na e [[Elekshon Parlamento di Kòrsou 2017|elekshon di 2017]], e ta alkansa 487 voto, pero no ta logra mantene su asiento. Durante e [[Elekshon Parlamento di Kòrsou 2021|elekshon di 2021]], e ta kandidato nr.3 i ta optené 732 voto personal. E ta bolbe na parlamento i den e promé reunion ta keda elegí unanimemente komo presidente di Parlamento i susesor di [[Ana-Maria Pauletta]].&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://www.curacaochronicle.com/post/main/curacaos-new-parliament-mainly-wants-to-restore-unity/|titel=Curaçao's new parliament mainly wants to restore unity|werk-Curacao Chronicle|datum=2021-05-12|bezochtdatum=2022-07-03}}&lt;/ref&gt; Den [[Elekshon Parlamento Kòrsou 2025|elekshon di 2025]] e tabata kandidato nr.4 riba lista di MFK i a logra 1.243 voto personal.&lt;ref&gt;[https://www.facebook.com/VigilanteKorsou/posts/votonan-personal-lista-1-mfk-despues-di-elekshon-2025update1-nos-a-buta-e-lista-/958192369809670/ Votonan personal lista 1 MFK] Vigilante via Facebook (23 di mart 2025)&lt;/ref&gt; Dia 9 di yüni 2025, el a huramentá komo Minister di Desaroyo Sosial, Labor i Bienestar den [[Gabinete-Pisas III|gabinete Pisas III]]. 

{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =59784869|titulo=Charetti America-Francisca}}
{{References}}
}}

{{DEFAULTSORT:America-Francisca, Charetti}}
[[Kategoria:Hende]]
[[Kategoria:Polítiko di Kòrsou]]</text>
      <sha1>qrijvmql0c2t3jbypx9rhh7wu7sip8x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Lista di studiante i personal di University of Curaçao</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8931</id>
    <revision>
      <id>162650</id>
      <parentid>155729</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T22:08:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <origin>162650</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2068" sha1="1p9n3wpvk5r3ft23b90buiw512kmniz" xml:space="preserve">{{Variante|c}}
{{Databox}}
[[File:Flags University of Curacao.jpg|thumb|270px|Banderanan di Kòrsou i University of Curaçao]]
Aki ta sigui un lista alfabétiko di ''personanan konosi'' ku ta(bata) studia of traha na [[University of Curaçao|University of Curaçao mr. dr. Moises Frumencio da Costa Gomez]] (antes &quot;Universidat di Antias Hulandes&quot;, UNA) of ku a wòrdu konsedé un título honorífiko (''doctor honoris causa''). E lista aki ta inkluí solamente personanan ku tin un propio artíkulo riba [[Wikipedia na Papiamentu]].

==(Eks-)studiante==
{{columns-list|colwidth=15em|
* [[Rhoda Arrindell]]
* [[Dayanara Chin-A-Lien-Roozendal]]
* [[Ruisandro Cijntje]]
* [[Paul Comenencia]]
* [[Mike Eman]]
* [[Richard Gibson]]
* [[Quincy Girigorie]]
* [[Nina den Heyer]]
* [[Nicole Hoevertsz]]
* [[Zita Jesus-Leito]]
* [[Olindo Koolman]]
* [[Ruthmilda Larmonie-Cecilia]]
* [[Diana Lebacs]] (1947-2022)
* [[Giselle Mc William]]
* [[Ana-Maria Pauletta]]
* [[Joyce Pereira]]
* [[Lizanne Richards-Dindial]]
* [[Maria van der Sluijs-Plantz]]
* [[Evelyn Wever-Croes]]
}}

==(Eks-)miembro di personal==
{{columns-list|colwidth=15em|
* [[Mito Croes]] (1946-2016)
* [[Quincy Girigorie]] 
* [[Margo Groenewoud]]
* [[Hensley Koeiman]]
* [[Troetje Loewenthal]]
* [[Rutsel Martha]]
* [[Fridi Martina]] (1950-2014)
* [[Nelson Navarro]]
* [[Marcel van der Plank]]
* [[Ryçond Santos do Nascimento]]
* [[Javier Silvania]]
* [[Jackie Voges]] (1931-2023)
* [[Mathijs ten Wolde]]
}}

==(Eks-)profesor==
{{columns-list|colwidth=15em|
* [[Rose Mary Allen]]
* [[Jeanne de Bruijn]]
* [[Gregor van der Burght]]
* [[Frank Martinus Arion]] (1936-2015)
* [[Jandi Paula]] (1937-2018)
* [[René Römer]] (1929-2003)
* [[Wim Rutgers]]
* [[Ronald Severing]]
* [[Roel in 't Veld]]
* [[Kees van der Wolf]]
}}

== Título honorífiko konsedé ==
* 1984 - [[Antoine Maduro]]
* 1987 - [[Jaime Lusinchi]] 
* 1995 - [[Carlos Dip]]
* 2013 - [[Elis Juliana]] 
* 2017 - [[Bob Pinedo]] 
* 2023 - [[Sidney Joubert]]
* 2023 - [[Maria Liberia-Peters]]
* 2024 - Fred Chumanceiro

[[Category:Universidat na Kòrsou]]</text>
      <sha1>1p9n3wpvk5r3ft23b90buiw512kmniz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Javier Silvania</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9309</id>
    <revision>
      <id>162649</id>
      <parentid>153297</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T22:06:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>162649</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10133" sha1="dzokm7idkkewsxnp5tkvrsvfls0qrg6" xml:space="preserve">{{Variante|c}}
{{Infobox politico
| variante             = c
| nomber               = Javier Silvania
| imagen               = 
| descripcion          = 
| nomber completo      = Javier Fransisco Antonio Silvania
| fecha nacemento      = [[2 di aprel]] [[1972]]
| luga nacemento       = [[Kòrsou]]
| fecha fayecimento    = 
| luga fayecimento     = 
| pais                 = {{CUW}}
| funcion actual       = [[Lista di minister di Finansa di Kòrsou|Minister di Finansa]]
| desde                = 14 di yüni 2021
| antecesor            = [[Kenneth Gijsbertha]]
| sucesor              = 
| partido              = [[Movementu Futuro Kòrsou|MFK]]
| religion             = 
| titulo               = mr.drs.
| alma mater = [[Universidat di Tilburg|Universidat Katóliko di Brabant]]
| temporada1           = 
| funcion1             = 
| temporada2           = 
| funcion2             = 
| firma                = 
| website              = 
| ofishi = hurista, ekonomista, fiskalista i polítiko 
}}
'''Javier Fransisco Antonio Silvania''' (☆ [[2 di aprel]] [[1972]] na [[Kòrsou]]) ta un hurista, ekonomista, fiskalista i polítiko di Kòrsou. E ta [[Lista di minister di Finansa di Kòrsou|minister di Finansa]] den [[Gabinete-Pisas II|gabinete Pisas II]] desde 14 di yüni 2021. Fo'i 8 di mart 2023 e ta minister interino pa Salú, Medio Ambiente i Naturalesa, sinembargo a reparti e ehekushon di e kartera entre su persona (salú) i [[promé minister]] [[Gilmar Pisas]] (medio ambiente i naturalesa).&lt;ref&gt;{{nl}}{{citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/27271-portefeuille-gmn-verdeeld|titel=Portefeuille GMN verdeeld|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2023-03-09|bezochtdatum=2023-04-12}}&lt;/ref&gt; Den [[Gabinete-Pisas III]] el a kontinua ku e dos kartera, kedando ofisialmente nombrá komo Minister di Finansa i Minister di Salú, Medio Ambiente i Naturalesa entrante di 9 di yuni 2025.

== Bida i karera ==
Silvania a lanta na Kòrsou i a optené su diploma di [[Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs|VWO]] na [[Radulphus College]] na 1992. El a sigui su estudio na [[Universidat di Tilburg|Universidat Katóliko di Brabant]], kaminda el a studia ekonomia promé i despues lei. Na 1998 el a optené su doktorado den tur dos disiplina i dos aña despues a kompletá e estudio post-doktoral pa inspektor di impuesto.&lt;ref&gt;{{Citeer web |url=https://media-exp1.licdn.com/dms/document/C4E2DAQFd4TX79uP2uw/profile-treasury-document-pdf-analyzed/0/1584053531761?e=1631019600&amp;v=beta&amp;t=2J0LrTvm2hneim1oSM3WGoc0WkqoHk_VQrpw1RyaqoY |titel=Curriculum vitae van Javier Silvania |bezochtdatum=2024-08-24 |archiefdatum=2021-09-06 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20210906204959/https://media-exp1.licdn.com/dms/document/C4E2DAQFd4TX79uP2uw/profile-treasury-document-pdf-analyzed/0/1584053531761?e=1631019600&amp;v=beta&amp;t=2J0LrTvm2hneim1oSM3WGoc0WkqoHk_VQrpw1RyaqoY }}&lt;/ref&gt; Despues di a regresá Kòrsou, el a traha pa servisio di impuesto te ku 2005, promé komo ofisial di maneho i despues komo hefe di e departamentu di legislashon. Silvania a funda “ABC Opleiding &amp; Training” na 2003, un instituto di formashon pa adulto ku filialnan na Kòrsou i [[Sürnam]]. Entre 2009 i 2013 e tabata direktor pa e programa di [[lisensiatura|bachelor]] den lei di belasting &amp; ekonomia na [[University of Curaçao]].&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.banboneirubek.com/sites/default/files/u27222/UoC%20accreditaie.pdf|titel=Universiteit van Curaçao heeft haar accreditatie verloren|datum= |werk=banboneirubek.com|bezochtdatum=2024-08-24|archiefurl=https://web.archive.org/web/20210906202313/https://www.banboneirubek.com/sites/default/files/u27222/UoC%20accreditaie.pdf|archiefdatum=2021-09-06}}&lt;/ref&gt; Su buki di lès ''Tax Law Curaçao and the BES Islands'' a keda publiká na 2012.&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://www.paagman.nl/product/2483660/belastingrecht-curacao-door-javier-silvania|titel=Belastingrecht Curaçao|werk=paagman.nl|datum= |bezochtdatum=2024-08-24|archiefurl=https://web.archive.org/web/20210906195313/https://www.paagman.nl/product/2483660/belastingrecht-curacao-door-javier-silvania|archiefdatum=2021-09-06}}&lt;/ref&gt;

Den polítika, Silvania ta hasi su debut den e elekshon di 2021 komo kandidato nr. 4 riba e lista di MFK i ta optené 228 voto personal.&lt;ref&gt;{{citeer web|url=http://www.kse.cw/index.html|titel=Verkiezingen vrijdag, 19 maart 2021|werk= Hoofdstembureau Curaçao|datum= |bezochtdatum=2025-03-21|archiefurl=https://web.archive.org/web/20210812112932/http://www.kse.cw/index.html|archiefdatum=2021-08-12}}&lt;/ref&gt; Dia 11 di mei, el a huramentá komo miembro di Parlamento di Kòrsou i a renunsiá poko despues debí na su nombramentu komo minister di Finansa.&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/23778-maandag-treedt-de-nieuwe-regering-aan|titel=Maandag treedt de nieuwe regering aan|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=10 juni 2021|bezochtdatum=|archiefurl=https://web.archive.org/web/20210906191536/https://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/23778-maandag-treedt-de-nieuwe-regering-aan|archiefdatum=2021-09-06}}&lt;/ref&gt; Den antisipashon di e introdukshon di e lei di reino &quot;COHO&quot; (Organo Karibense pa Reforma i Desaroyo), Silvania a wòrdu enkargá na sèptèmber 2021 pa koordiná e implementashon di e &quot;pakete di pais&quot; pa Kòrsou i su agènda di implementashon.&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/24357-silvania-belast-met-coho|titel=Silvania belast met COHO|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2021-09-20|bezochtdatum=|archiefurl=https://web.archive.org/web/20211019090714/https://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/24357-silvania-belast-met-coho|archiefdatum=2021-10-19}}&lt;/ref&gt; 

Despues di e retiro di [[Dorothy Pietersz-Janga]] dia 8 di mart 2023 for di gabinete Pisas II, Silvania ta wòrdu nombrá ofisialmente komo minister interino di Salú, Medio Ambiente i Naturalesa.&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/27271-portefeuille-gmn-verdeeld|titel=Portefeuille GMN verdeeld|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2023-03-09|bezochtdatum=|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230310171139/https://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/27271-portefeuille-gmn-verdeeld|archiefdatum=2023-03-10}}&lt;/ref&gt; Den ehecucion, e lo ta responsabel pa e portafolio di salubridad públiko, mientras ku medio ambiente i naturalesa a keda delegá na promé minister Gilmar Pisas.

=== Kaso di debe fiskal kanselá ===
Desde fin di 2024 Ministerio Públiko ta investigando e instrukshon ku Javier Silvania a duna pa stòp di kobra tur debe di belasting pendiente for di 2017 i promé.&lt;ref name=&quot;OM&quot;&gt;{{citeer web|url=https://curacao.nu/om-onderzoekt-minister-silvania/|titel=
OM onderzoekt minister Silvania|werk=curacao.nu|datum=2024-12-06|bezochtdatum=2025-03-21}}&lt;/ref&gt; E instrukshon di e minister di Finansa a genera hopi krítika komo e lo kousa ku e kaha nashonal ta pèrdè hopi plaka. Segun e minister, e idea tras di stop e kobransa di debenan di belasting bieu ta ku por pone mas atenshon na kobransa di debenan resien.&lt;ref name=&quot;OM&quot;/&gt; 

Den un reunion di parlamento na ougùstùs 2024, miembronan di frakshon di [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]], [[Sheldry Osepa]] i Gwendell Mercelina a lansa preguntanan krítiko tokante e asuntu aki, loke a kondusi na un eskalashon di e tenshon entre e dos partido di koalishon, MFK i PNP.&lt;ref name=&quot;Volkskrant&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.volkskrant.nl/buitenland/regeringscrisis-op-curacao-coalitie-gevallen-over-kwijtschelding-belastingschulden~bb003b38/|titel=Regeringscrisis op Curaçao: coalitie gevallen over kwijtschelding belastingschulden|werk=De Volkskrant|datum=2024-08-21|bezochtdatum=2025-03-21}}&lt;/ref&gt; Esaki a pone ku MFK a anunsiá den un karta ku e no ta deseá di traha ku e dos parlamentarionan ei mas. PNP despues a disidí di terminá e kolaborashon. Un kaida di e gabinete a wòrdu prevení dor di remplasá e sosten di PNP ku esun di parlamentario independiente [[Zita Jesus-Leito]] i frakshon di [[Kòrsou Esun Mihó|KEM]].&lt;ref name=&quot;Volkskrant&quot;/&gt;

{{Appendix}}

{{DEFAULTSORT:Silvania, Javier}}
[[Category:Hende]]
[[Category:Polítiko di Kòrsou]]
[[Category:Minister di Kòrsou]]


Debenan di belasting bieu hopi bia ta difísil pa kobra. Dor di pone un liña dor di e kobransa ei, e Outoridatnan di Impuesto por kuminsá ku un leshi limpi i enfoká kompletamente riba kobransanan resien.

Ministerio Públiko ta investigando e instrukshon di minister di Finansa Javier Silvania pa stòp di kobra tur debe di belasting pendiente for di 2017 i promé. E instrukshon di Silvania a genera hopi krítika. Esaki lo a kousa ku e kaha nashonal lo a pèrdè hopi plaka. Incumplidornan tambe lo a wordo recompensa di e manera aki y hendenan cu semper a paga na tempo te cu 2017 a sinti nan mes engaña.

Asina ta para den un desishon optené pa e antilianonan Dagblad. E idea tras di stop e cobransa di debenan di belasting bieu, segun e minister, ta cu por pone mas atencion na e cobransa di e debenan recien. Debenan di belasting bieu hopi bia ta difísil pa kobra. Dor di pone un liña dor di e kobransa ei, e Outoridatnan di Impuesto por kuminsá ku un leshi limpi i enfoká kompletamente riba kobransanan resien.

Den un reunion estatal na ougùstùs, miembronan di parlamento di PNP Sheldry Osepa i Gwendell Mercelina a hasi preguntanan krítiko tokante e asuntu aki, loke a kousa ku tenshonnan a subi entre e dos partidonan di koalishon MFK i PNP.&lt;ref&gt;[[citeer web|url=https://www.volkskrant.nl/buitenland/regeringscrisis-op-curacao-coalitie-gevallen-over-kwijtschelding-belastingschulden~bb003b38/|titel=Regeringscrisis op Curaçao: coalitie gevallen over kwijtschelding belastingschulden|werk=De Volkskrant|datum=2024-08-21|bezochtdatum=2025-03-21}}&lt;/ref&gt; Esaki a pone ku MFK a anunsiá den un karta ku e no ta deseá di traha ku e dos parlamentarionan ei mas. PNP despues a disidí di terminá e kolaborashon. Dor di remplasá e sosten di PNP ku Parlamentario independiente Zita Jesus-Leito i e frakshon di un hende KEM, a prevení e kaida di e gabinete.
Desde fin di 2024 Ministerio Públiko a kuminsá investigá e asuntu di deskargo di debe na fin di 2024.</text>
      <sha1>dzokm7idkkewsxnp5tkvrsvfls0qrg6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dwight Oehlers</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9636</id>
    <revision>
      <id>162654</id>
      <parentid>123700</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T02:46:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>12063</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>162654</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3455" sha1="ivios55d2mxu0s6xbc4t6c2brvny5rv" xml:space="preserve">{{Variante|a}}
{{Infobox futbolista
| nomber                   = Dwight Oehlers 
| imagen                   = 
| imagen hachura           =
| descripcion              = 
&lt;!-- Seccion di informacion personal --&gt;
| nomber completo          = 
| alias                    =
| fecha nacemento          = [[31 di yüli]] [[1988]] 
| luga nacemento           = 
| pais nacemento           = 
| facha fayecimento        = 
| luga fayecimento         = 
| pais fayecimento         = 
| nacionalidad             = 
| haltura                  = 
&lt;!-- Seccion di club profecional --&gt;
| debut					   =
| debut ekipo              =
| club actual              =
| liga					   = 
| number                   = 
| posicion                 = defensor
&lt;!-- Seccion di seleccion nacional --&gt;
| seleccion				   =
| debut seleccion          =
| number seleccion		   =
| participa				   =	
| goal					   =
&lt;!-- Seccion di trayectoria --&gt;
| temporada                =
| club    				   = BFC Bussum
}}

'''Dwight Oehlers''' (☆ [[31 di yüli|31 di juli]] [[1988]] na [[Aruba]]) ta un futbolista [[Aruba]]no-[[Hulanda|Hulandes]] y internacionalista cu e [[Seleccion nacional di futbol di Aruba (masculino)|seleccion nacional di Aruba]]. Actualmente e ta hunga como defensor pa e club BFC Bussum na [[Hulanda]].

== Carera ==
Dwight Oehlers a milita pa [[Racing Club Aruba]] durante temporada 2011/2012 y entre 2012 y 2020 pa SDO Bussum.  Cu e ekipo aki el a participa den e division menor di e campeonato Hulandes.&lt;ref name = &quot;NFT&quot;&gt;[https://www.national-football-teams.com/player/60347/Dwight_Oehlers.html Dwight Oehlers], NFT&lt;/ref&gt; Desde 2020 e ta hunga pa BFC Bussum.

Na 2015 el a debuta internacionalmente pa [[Aruba]].&lt;ref name = &quot;NFT&quot;/&gt; 

=== Participacion den seleccion Arubano ===
{| class=&quot;wikitable&quot; width=95%
! width=&quot;75&quot;|Fecha !! Luga !! width=&quot;90&quot;|Na cas !! Score !! width=&quot;90&quot;|Bishitante !! Gol !! Competencia
|-
| 04-09-2015 || [[Kingstown (Sint Vincent i Grenadinanan)|Kingstown]] || [[File:Flag of Saint Vincent and the Grenadines.svg|25px]] [[Sint Vincent i Grenadinanan]] || align=center | '''2'''–0 || align=center | {{ABW}} || align=center | - || [[Kopa Mundial di Futbòl|Copa Mundial 2018]] &lt;small&gt;(clasificatorio)&lt;/small&gt;
|-
| 08-09-2015 || [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]] || {{ABW}} || align=center | '''2'''–1 || align=center | [[File:Flag of Saint Vincent and the Grenadines.svg|25px]] Sint Vincent i Grenadinanan|| align=center | - || [[Kopa Mundial di Futbòl|Copa Mundial 2018]] &lt;small&gt;(clasificatorio)&lt;/small&gt;
|-
| 23-03-2016 || North Sound || {{AAB}} || align=center | '''2'''–1 || align=center | {{ABW}} ||align=center | -|| [[Kopa Karibe|Copa Caribe]] 2017 &lt;small&gt;(clasificatorio)&lt;/small&gt;
|-
|  26-03-2016 || [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]] || {{ABW}} || align=center | '''0'''–2 || align=center | [[File:Flag of Saint Kitts and Nevis.svg|25px]] [[Sint Kitts i Nevis]]|| align=center | - || [[Kopa Karibe|Copa Caribe]] 2017 &lt;small&gt;(clasificatorio)&lt;/small&gt;
|}

==Link externo ==
* {{en}}[https://www.national-football-teams.com/player/60347/Dwight_Oehlers.html  Dwight Oehlers], NFT
* {{nl}}[https://www.transfermarkt.com/dwight-oehlers/profil/spieler/394487 Profiel Dwight Oehlers], Transfermarkt.com
* {{nl}}[https://web.archive.org/web/20230820081120/https://nl.soccerway.com/players/dwight-oehlers/417483/ Dwight Oehlers], Soccerway.com

{{Appendix}}

{{DEFAULTSORT:Oehlers, Dwight}}
[[Category:Hende]]
[[Category:Futbòl na Aruba]]</text>
      <sha1>ivios55d2mxu0s6xbc4t6c2brvny5rv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategoria:Seksualidat</title>
    <ns>14</ns>
    <id>10302</id>
    <revision>
      <id>162681</id>
      <parentid>113588</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T11:26:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <origin>162681</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="68" sha1="pttll37hfghv5a66cqeyt2felgabwzi" xml:space="preserve">{{Broodkruimel}}
[[Category:Psicologia]]
[[Category:Siencia social]]</text>
      <sha1>pttll37hfghv5a66cqeyt2felgabwzi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Anne Lister</title>
    <ns>0</ns>
    <id>10568</id>
    <revision>
      <id>162627</id>
      <parentid>153128</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:38:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>wikilink</comment>
      <origin>162627</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9047" sha1="34bv14tzexv5xjwvchujae2q76wgjg1" xml:space="preserve">{{Variante|a}}
{{Infobox persona
| infobox_tipo = escritor
}}
'''Ann Lister''' (☆ [[3 di aprel|3 di april]] [[1791]] na [[Halifax]]  – † [[22 di sèptèmber|22 di september]] [[1840]] na [[Kutaisi]], [[Georgia]]) tabata un propietario y empresario Ingles bibando na Shibden Hall. Lister ta mas tanto conoci pa su obra como escritor di diario y e ta considera como 'e prome [[homosexualidad|homosexual]] moderno'.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Citeer web|url=https://www.annelister.co.uk/|titel=Anne’s story|bezochtdatum=2024-02-11|werk=annelister.co.uk|taal=en}}&lt;/ref&gt;

Lister tabata bisti semper den [[preto]], evitando e bistimento tipico femenino di su tempo. Asina, e hendenan local tabata yame ''Gentleman Jack'' (Señor Jack), cual no tabata un complemento y considera como idioma vulgar.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ''Gentleman'' ta referi na su aparencia masculino, y ''Jack'' ta un otro palabra pa homosexual e tempo ey.&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://metro.co.uk/2019/06/02/whats-the-meaning-behind-gentleman-jacks-title-9775075/|titel=What’s the meaning behind Gentleman Jack’s title?|bezochtdatum=2024-02-11|datum=2019-06-02|werk=metro.co.uk|taal=en}}&lt;/ref&gt; Apesar cu Lister tabata biba habri como un homosexual paden di su mesun circulo social, su [[orientacion sexual]] a keda pa un gran parti scondi for sociedad en general. Lister tabata conoci como 'Fred' pa su compañenan.&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://data.bibliotheken.nl/doc/thes/p073422177|titel=Lister, Anne (1791-1840)|bezochtdatum=2024-02-11|werk=data.bibliotheken.nl|taal=nl}}&lt;/ref&gt;

== Bida ==
Anne su tata, Jeremy Lister, a sirbi como un capitan den e [[Guera Mericano di Independencia]]&lt;sup&gt;[[:nl:Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog|[nl]]]&lt;/sup&gt; y a keda herida na e [[bataya di Lexington]]&lt;sup&gt;[[:nl:Slagen van Lexington en Concord|[nl]]]&lt;/sup&gt;. Jeremy a casa cu Rebecca Battle di Yorkshire. Anne tabata un di cinco yui, cuater yui homber, cual tres a muri na un edad jong y dos yui muhe, e otro tabata yama Marian. E di cuater yui homber, Samuel, a muri na 1813 como resultado di un accidente di boto, durante su servicio den ehercito. Asina, Anne a herede e propiedad di [[Shibden Hall]]. Anne a bay biba eynan cu su Tio James y Tia Anne, un ruman homber y muhe soltero, na 1815. E tabata contento di por a scapa for di su cas di mayornan caminda e no tabata felis.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite book|title=I Know My Own Heart: The Diaries of Anne Lister 1791–1840|year=1988|Last1=Lister|first1=Anne|editor=Helena Whitbread|publisher=New York University Press|location=New York &amp; London|url=https://archive.org/details/iknowmyownheartd0000list}}&lt;/ref&gt;

Durante e prome añanan di Anne su bida na Shibden Hall, Anne tabata financieramente dependiente di su tio. Anne tabata yuda e tio maneha e propiedad y e actitud liberal, di ambos su tio y tia pa nan sobrina inconvencional, a permiti Anne pa biba su bida den un forma liber. E tabata pasa un gran parti di su tempo ta biaha y na su educacion. Den un tempo cu hende muhe no por a bai universidad, Anne tabata ambicioso pa educa su mes na e mesun nivel di un hende homber. Su interesnan intelectual tabata insera disciplina clasico, manera, [[Griego]], [[Latin]], [[Frances]], [[Matemátika|matematica]], geometria, [[historia]], y literatura Ingles.&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;

{{Multiple image
| image1            = Shibden Hall, Halifax - geograph.org.uk - 1804046.jpg
| image2            = James Lister (1748–1826).jpg
| align             = center
| caption2          = James Lister (1748–1826)
| caption1          = Shibden Hall. Na banda robes, e toren di biblioteca añadi pa Anne Lister.
| total_width       = 400
}}

== Diario ==
For di e edad di 15 aña, na 1806, Anne a cuminsa skirbi den su diario personal. E diarionan tabata cubri tur aspecto di su bida como un propietario, empresario, su biahenan y su interesnan amoroso cu e mesun sexo.&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Citeer web|url=https://www.exploreyourarchive.org/transcribing-anne-lister-diaries/|titel=Decoding &amp; Transcribing Anne Lister’s diaries|bezochtdatum=2024-02-12|auteur=Anya Hopkins|datum=2022-06-03|werk=exploreyourarchive.org|taal=en}}&lt;/ref&gt; Un practica cu el a sigui te na su morto prematuro despues cu el a haya un kentura viral, propablemente e resultado di un mordi pa un carpata, biahando na [[Rusia]]. Su diario ta sumamente detaya y ta conta mas cu 4 miyon palabra.  

Un di Lister su prome diarionan ta inclui anotacion cu ta documenta su prome amor, un colega di scol, Eliza Raine, na Manor School na York.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Eliza a trata cu [[trastorno mental]], na e momento cu Anne tabatin relacion cu otro hende muhe, e nunca a recupera di su trastorno.&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.annelister.co.uk/annes-lovers/|titel=Anne's lovers|bezochtdatum=2024-02-12|werk=annelister.co.uk|taal=en}}&lt;/ref&gt; Sinembargo, Anne tabata bishite regularmente na York.&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; 
[[File:Halifax Minster (22368251385).jpg|thumb|Ann Lister dera na [[Halifax Minster]].]]
Un porcion, mas o menos  1/6, di su diarionan ta codifica. E porcionan aki ta documenta su encuentronan cu otro hende muhe. Lister tabata masha liber tocante su sexualidad y su varios encuentro romantico, cual tabata impresionante pa su tempo. Lister mes a inventa su mesun codigo, basa riba un combinacion di [[algebra]] y [[Álfabèt griego|alfabet Griego]].&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

Meymey di añanan 1890, John Lister (1847–1933), un descendiente di e famia Lister, a descubri e diarionan y a descifra e codigo. Asina, John a descubri e hecho di Anne su sexualidad, mesun lihe cu el a descubr'e, el a sconde. John mes tabata homosexual y e no tabata kier a hala atencion pa su propio sexualidad door di revela su descubrimento.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

E diarionan di Anne a keda secreto pa decada, te na e momento cu Helena Whitbread, a cuminsa su estudio na universidad na edad di 45 aña. Na edad di 51 aña (na añanan 1980), en buskeda na un proyecto pa investiga, el a haya e diarionan den archivo.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; E diarionan ta un recurso importante riba tereno di [[Estudio di Genero]] y [[Historia di Hende Muhe]]. Ademas, nan ta contene informacion tocante politica, negoshi, religion, educacion, ciencia, biahe, eventonan local y nacional, salud y medicina.&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt; Asina, na 2011, Lister su diarionan a keda agrega na e registro di e programa, [[UNESCO]] Memory of the World (Memoria di e mundo).&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://unesco.org.uk/portfolio/memory-of-the-world/|titel=Communication and Information: Memory of the World|bezochtdatum=2024-02-11|werk=unesco.org.uk|taal=en}}&lt;/ref&gt; Na 1988, Whitbread a publica e prome volumen di Anne su diarionan den e obra, ''I Know My Own Heart'' ('Mi Conoce Mi Mesun Curason'). E siguiente volumen, na 1993, ''No Priest But Love'' ('Ningun Pastor Pero Amor'), y ''The Secret Diaries of Miss Anne Lister'' ('E Diarionan Secreto di Señorita Anne Lister'), na 2012.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; 

E codigo ta lo siguiente:&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://wyascatablogue.wordpress.com/exhibitions/anne-lister/anne-lister-reading-annes-diaries/|titel=Anne Lister – Reading Anne’s Diaries|bezochtdatum=2024-02-11|werk=wyascatablogue.wordpress.com|taal=en}}&lt;/ref&gt;
:{| class=Wikitable
|- align=center
| &amp;nbsp;a&amp;nbsp; || &amp;nbsp;b&amp;nbsp; || &amp;nbsp;c&amp;nbsp; || &amp;nbsp;d&amp;nbsp; || &amp;nbsp;e&amp;nbsp; || &amp;nbsp;f&amp;nbsp; || &amp;nbsp;g&amp;nbsp; || &amp;nbsp;h&amp;nbsp; || &amp;nbsp;i&amp;nbsp; || &amp;nbsp;j&amp;nbsp; || &amp;nbsp;k&amp;nbsp; || &amp;nbsp;l&amp;nbsp; || &amp;nbsp;m&amp;nbsp; || &amp;nbsp;n&amp;nbsp; || &amp;nbsp;o&amp;nbsp; || &amp;nbsp;p&amp;nbsp; || &amp;nbsp;q&amp;nbsp; || &amp;nbsp;r&amp;nbsp; || &amp;nbsp;s&amp;nbsp; || &amp;nbsp;t&amp;nbsp; || &amp;nbsp;u&amp;nbsp; || &amp;nbsp;v&amp;nbsp; || &amp;nbsp;w&amp;nbsp; || &amp;nbsp;x&amp;nbsp; || &amp;nbsp;y&amp;nbsp; || &amp;nbsp;z&amp;nbsp; || &amp;nbsp;ch&amp;nbsp; || &amp;nbsp;sh&amp;nbsp; || &amp;nbsp;th&amp;nbsp; || &amp;nbsp;&amp;&amp;nbsp;
|- align=center
| 2 || ( || ) || 0 || 3 || v || n || o || 4 || 4 || ǀ || d || &amp;mdash; || \ || 5 || + || ǁ || p || = || ~ || 6 || g || 8 || w || 7 || 9 || ∇ || Λ || 🗸 || ×
|}

== Conmemora ==
[[File:Anne Lister 1791-1840 (47506247282).jpg|thumb|[[Placa di arco iris]]&lt;sup&gt;[[:en:Rainbow plaque|[en]]]&lt;/sup&gt; pafo di Holy Trinity Church, Goodramgate, York. Dedica na Anne Lister y Ann Walker.]]
Na 2018, na honor di Anne Lister na [[Holy Trinity Church]] na York, un [[placa blauw]]&lt;sup&gt;[[:en:Blue plaque|[en]]]&lt;/sup&gt; di conmemoracion cu un rand di arco iris a ser revela cu e texto: ''Gender-nonconforming entrepreneur. Celebrated marital commitment, without legal recognition, to Ann Walker in this church. Easter, 1834'' (Empresario Genero no conforma. Den e misa aki ta celebra e union matrimonial no legal cu Ann Walker. [[Pasku di Resurekshon|Pasco di Resureccion]], 1834.) Esaki tabata e prome placa relaciona cu e historia di ''[[LGBT]]'' na York. E descripcion tabata ser critica pa no menciona Lister su orientacion sexual. Na 2019, un placa di reemplaso a wordo poni cu e texto: Anne Lister 1791–1840, residente di Shibden Hall, Halifax / Homosexual y Escritor di diario; a tuma e Santo Sacramento aki pa confirma su union cu Ann Walker / Pasco di Resureccion, 1834.{{Appendix}}
[[Category:Hende|Lister]]
[[Category:Eskritor]]</text>
      <sha1>34bv14tzexv5xjwvchujae2q76wgjg1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sidney Joubert</title>
    <ns>0</ns>
    <id>10891</id>
    <revision>
      <id>162651</id>
      <parentid>160673</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T22:13:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <origin>162651</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5821" sha1="hrx16fy308p2glgv3fzfvw9iag0gi5a" xml:space="preserve">{{Variante|c}}
{{Infobox persona| variante = c
| infobox_tipo      = cientifico
| nomber            = Sidney Joubert
| fecha nacemento   = [[1939]]
| luga nacemento    = [[Kòrsou]]
| fecha fayecimento = 
| luga fayecimento  = 
| alma mater        = [[Universidat di Amsterdam]]
| promotor          =
| disciplina        = Idioma Papiamentu
| investiga         =
| conoci pa         =
| distincion        = ''doctor honoris causa'' di [[University of Curaçao]]
| ofishi      = lingwista, traduktor, outor
}}
'''Sidney M. Joubert''' (☆ [[1939]] na  [[Kòrsou]]) ta un dosente, lingwista, traduktor, outor i papiamentista di [[Kòrsou]]. E ta konsiderá komo un di e figuranan mas influyente den promové e estudio, konosementu i uso korekto di [[papiamentu]].&lt;ref name=&quot;kiko&quot;&gt;[https://kikotapasando.com/2023/03/20/eredoctoraat-voor-sidney-joubert-bij-de-uoc-sidney-joubert-doctor-honoris-causa-bij-de-uoc/ Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC], kikotapasando.com (20 di mart 2023)&lt;/ref&gt; 

== Bida i karera ==
Joubert a sigui estudio na Hulanda, kaminda na aña 1965 el a gradua na [[Universidat di Amsterdam]] den idioma spaño. Durante e periodo ei, el a sigui kurso di papiamentu serka [[Raul Römer]], i esey a inspirá su pasion pa [[Linguistica|linguístika]] i su kompromiso ku papiamentu komo idioma di identidat i ekspreshon. El a sertifiká tambe komo traduktor i leksikógrafo.

Entre 1965 i 1985, Joubert a traha komo dosente di spaño na [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]], awendia Kolegio Alejandro Paula.&lt;ref name=&quot;writers&quot;/&gt; Después di esey, el a forma parti di Sede di Papiamentu — ku mas laat a bira [[Fundashon pa Planifikashon di Idioma]] (FPI) — un orgánisashon ku ta traha pa promové i regulá papiamentu riba base sientífiko. Na 1979 e tabata kofundadó di Instituto pa Promoshon i Estudio di Papiamentu (IPEP).&lt;ref&gt;{{nl}}{{Citeer web|url=http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010640034:mpeg21:p002|titel=Willemstad|werk=[[Amigoe]]|datum=1979-10-16|bezochtdatum=2024-02-28}}&lt;/ref&gt;, un instansia ku tabata dediká na investigashon, publikashon i difushon di papiamentu riba hopi tereno, inkluyendo skol, medio di komunikashon i [[teatro]].

Joubert tabata dosente na e promé kurso di papiamentu na Kòrsou na komienso di añanan 1970. El a tradusí kuentanan originalmente afrikano na papiamentu i hulandes manera [[Nanzi]] i a ko-editá buki di Nanzi den dos idioma (2005, 2019).&lt;ref name=&quot;kiko&quot;/&gt; El tabata aktivo komo sekretario di e komisionnan di ortografia, esta komishon Maduro i komishon Jonis, i tabata presidente di e supkomision di Kòrsou den Komision di Standardisashon di Papiamentu. Tambe el a fungi komo presidente di Fundashon Raúl Römer i komo miembro di hurado di Diktado Nashonal Papiamentu.&lt;ref name=&quot;writers&quot;&gt;[https://www.writersunlimited.nl/deelnemer/sidney-joubert Sidney Joubert], writersunlimited.nl&lt;/ref&gt;[[File:Groene Boekje 1954.png|thumb|left|180px|Un ehemplar di 1954 di e ''Groene Boekje'']]

Sidney Joubert a skirbi i ko-editá varios publikashon importante riba literatura i lingwístika papiamentu. Su obranan mas notabel ta ''Papiamentu op Reis'', skirbí huntu ku su kasá Debbie Joubert, ''Stemmen uit het verleden: Indiaanse woorden in het Papiamentu'' (Bosnan di pasado: palabranan indjan na papiamentu) ku ​​G. van Buurt i un dikshonario hulandes - papiamentu i un dikshonario papiamentu-hulandes, tur dos den forma imprimí komo elektróniko.﻿&lt;ref name=&quot;writers&quot;/&gt; Un di su obranan mas notabel ta ''Pa saka kara'' (1998), un antologia di literatura papiamentu, editá huntu ku [[Lucille Berry-Haseth]] i [[Aart Broek]]. E obra aki ta un referensia fundamental pa historia di literatura papiamentu. Importante tabata su kontribushon na desaroyo di listanan di palabra, guianan di idioma, hèrmènt digital (e.o. un 'spellchecker' pa papiamentu pa Microsoft Office) i publikashonnan pedagógiko. Su trabou a yuda pa inkluí mas ku 400 palabra di orígen antiano den e lista ofisial di palabra [[hulandes]], ''Groene Boekje'' di 2015. Ehèmpelnan di palabra selektá pa e buki ta: [[empaná]], [[blenchi]], dushi, karkó i snèkbar.&lt;ref name=&quot;kiko&quot;/&gt; Otro palabranan inkluí ta ayó, eilandraad, hosselen, dushi, makamba i choller.&lt;ref&gt;[https://taalunie.org/actueel/113/nederlands-onder-de-zon-zes-vragen Nederlands onder de zon: zes vragen], taalunie.org (5 di febrüari 2018)&lt;/ref&gt;

== Honor ==
Na 2023 el a risibí e título di ''doctor honoris causa'' di [[University of Curaçao]] pa su kontribushon na desaroyo, dokumentashon i elevashon di [[idioma]] [[papiamentu]] komo un idioma literario, edukativo i kultural.&lt;ref&gt;[https://curacao.nu/sidney-joubert-geeerd-met-eredoctoraat-van-universiteit-van-curacao Sidney Joubert geëerd met eredoctoraat van Universiteit van Curaçao], curacao.nu (21 di mart 2023)&lt;/ref&gt;

== Obra ==
* 1988 - ''Vokabulario di uso di Papiamentu-Hulandes'', Sede di Papiamentu, Kòrsou
* 1997 - ''Suplemento di dikshonario Papiamentu-Hulandes'' (ku [[Antoine Maduro]])
* 1997 - ''Stemmen uit het verleden: Indiaanse woorden in het Papiamentu'' (ku G. van Buurt)
* 1998 - ''Pa saka kara'' (ku [[Lucille Berry-Haseth]], [[Aart Broek]]), Fundashon Pierre Lauffer, Kòrsou
* 2003 - ''Papiaments op Reis'' (ku Debbie Joubert)
* 2006 - ''De kleur van mijn eiland: Aruba, Bonaire, Curaçao : ideologie en schrijven in het Papiamentu sinds 1863'' (ku Aart Broek), KITLV uitgeverij, [[Leiden]]
* 2020 - ''Dikshonario Hulandes-Papiamentu''
* 2020 - ''Dikshonario Papiamentu-Hulandes'' 

{{Appendix|refs|2=
{{References}}
;Lista di fuente   
* [https://apics-online.info/sources/693 Sidney Joubert], The Atlas of Pidgin and Creole language structures 
}}

{{DEFAULTSORT:Joubert, Sidney}}
[[Category:Hende]]
[[Category:Papiamento]]
[[Category:Kòrsou]]</text>
      <sha1>hrx16fy308p2glgv3fzfvw9iag0gi5a</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162652</id>
      <parentid>162651</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T22:40:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>cleanup general</comment>
      <origin>162652</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5717" sha1="ba964atizyjo9yzoabhog12f8k8jxyv" xml:space="preserve">{{Variante|c}}
{{Infobox persona| variante = c
| infobox_tipo      = cientifico
| nomber            = Sidney Joubert
| fecha nacemento   = [[1939]]
| luga nacemento    = [[Kòrsou]]
| fecha fayecimento = 
| luga fayecimento  = 
| alma mater        = [[Universidat di Amsterdam]]
| promotor          =
| disciplina        = Idioma Papiamentu
| investiga         =
| conoci pa         =
| distincion        = ''doctor honoris causa'' di [[University of Curaçao]]
| ofishi      = lingwista, traduktor, outor
}}
'''Sidney M. Joubert''' (☆ [[1939]] na  [[Kòrsou]]) ta un dosente, lingwista, traduktor, outor i papiamentista di [[Kòrsou]]. E ta konsiderá komo un di e figuranan mas influyente den promoshon i desaroyo di e estudio, konosementu i uso korekto di [[papiamentu]].&lt;ref name=&quot;kiko&quot;&gt;[https://kikotapasando.com/2023/03/20/eredoctoraat-voor-sidney-joubert-bij-de-uoc-sidney-joubert-doctor-honoris-causa-bij-de-uoc/ Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC], kikotapasando.com (20 di mart 2023)&lt;/ref&gt; 

== Bida i karera ==
Joubert a sigui estudio na Hulanda, kaminda el a gradua na aña 1965 na [[Universidat di Amsterdam]] den idioma [[spaño]]. Durante e periodo ei, el a sigui kurso di papiamentu serka [[Raul Römer]], loke a inspirá su pasion pa [[Linguistica|linguístika]] i su kompromiso ku papiamentu komo idioma di identidat i ekspreshon. El a sertifiká tambe komo traduktor i leksikógrafo.

Entre 1965 i 1985, Joubert a traha komo dosente di idioma spaño na [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]], awendia Kolegio Alejandro Paula.&lt;ref name=&quot;writers&quot;/&gt; Después di esei, el a forma parti di Sede di Papiamentu, ku mas laat a bira [[Fundashon pa Planifikashon di Idioma]] (FPI), un organisashon dediká na promoshon i regulashon sientífiko di papiamentu. Na 1979 e tabata kofundadó di Instituto pa Promoshon i Estudio di Papiamentu (IPEP).&lt;ref&gt;{{nl}}{{Citeer web|url=http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010640034:mpeg21:p002|titel=Willemstad|werk=[[Amigoe]]|datum=1979-10-16|bezochtdatum=2024-02-28}}&lt;/ref&gt;, un instansia ku tabata dediká na investigashon, publikashon i difushon di papiamentu riba hopi tereno, inkluyendo skol, media i [[teatro]].

Na kuminsamentu di aña 1970, Joubert tabata dosente di e promé kurso di papiamentu na Kòrsou. El a tradusí kuentanan tradishonal afrikano na papiamentu i hulandes, inkluso kuentanan di [[Nanzi]], i a koeditá buki di Nanzi den dos idioma (2005, 2019).&lt;ref name=&quot;kiko&quot;/&gt; El a sirbi komo sekretario di e komisionnan di ortografia (komishon Maduro i komishon Jonis) i tabata presidente di e supkomision di Kòrsou den Komision di standardisashon di papiamentu. Tambe el a fungi komo presidente di Fundashon Raúl Römer i komo miembro di hurado di &quot;Diktado Nashonal Papiamentu&quot;.&lt;ref name=&quot;writers&quot;&gt;[https://www.writersunlimited.nl/deelnemer/sidney-joubert Sidney Joubert], writersunlimited.nl&lt;/ref&gt;[[File:Groene Boekje 1954.png|thumb|left|180px|Un ehemplar di 1954 di e ''Groene Boekje'']]

Sidney Joubert a skirbi i koeditá varios obra fundamental riba literatura i lingwístika papiamentu. Su obranan mas notabel ta ''Papiamentu op Reis'', skirbí huntu ku su kasá Debbie Joubert, ''Stemmen uit het verleden: Indiaanse woorden in het Papiamentu'' (Bosnan di pasado: palabranan indjan na papiamentu) ku ​​G. van Buurt i un dikshonario hulandes–papiamentu i un dikshonario papiamentu–hulandes, disponibel den forma imprimí i digital.&lt;ref name=&quot;writers&quot;/&gt; Un di su obranan mas notabel ta ''Pa saka kara'' (1998), un antologia di literatura papiamentu, editá huntu ku [[Lucille Berry-Haseth]] i [[Aart Broek]]. E obra aki ta un referensia esensial pa historia literario di papiamentu. 

El a kontribuí tambe na desaroyo di listanan di palabra, guianan gramatikal, aplikashon digital (inkluí un 'spellchecker' pa papiamentu pa Microsoft Office) i material pedagógiko. Su trabou a kontribuí pa inklushon di mas ku 400 palabra antiano den e lista ofisial di palabra [[hulandes]], e ''Groene Boekje'' di 2015. Entre esnan ta empaná, blenchi, dushi, karkó, snèkbar, ayó, eilandraad, hosselen, makamba i choller.&lt;ref name=&quot;kiko&quot;/&gt;&lt;ref&gt;[https://taalunie.org/actueel/113/nederlands-onder-de-zon-zes-vragen Nederlands onder de zon: zes vragen], taalunie.org (5 di febrüari 2018)&lt;/ref&gt;

== Honor ==
Na 2023, el a risibí e título di ''Doctor Honoris Causa'' di [[University of Curaçao]] pa su kontribushon esensial na desaroyo, dokumentashon i elevashon di [[papiamentu]] komo idioma literario, edukativo i kultural.&lt;ref&gt;[https://curacao.nu/sidney-joubert-geeerd-met-eredoctoraat-van-universiteit-van-curacao Sidney Joubert geëerd met eredoctoraat van Universiteit van Curaçao], curacao.nu (21 di mart 2023)&lt;/ref&gt;

== Obra ==
* 1988 - ''Vokabulario di uso di Papiamentu-Hulandes'', Sede di Papiamentu, Kòrsou
* 1997 - ''Suplemento di dikshonario Papiamentu-Hulandes'' (ku [[Antoine Maduro]])
* 1997 - ''Stemmen uit het verleden: Indiaanse woorden in het Papiamentu'' (ku G. van Buurt)
* 1998 - ''Pa saka kara'' (ku [[Lucille Berry-Haseth]], [[Aart Broek]]), Fundashon Pierre Lauffer, Kòrsou
* 2003 - ''Papiaments op Reis'' (ku Debbie Joubert)
* 2006 - ''De kleur van mijn eiland: Aruba, Bonaire, Curaçao : ideologie en schrijven in het Papiamentu sinds 1863'' (ku Aart Broek), KITLV uitgeverij, [[Leiden]]
* 2020 - ''Dikshonario Hulandes-Papiamentu''
* 2020 - ''Dikshonario Papiamentu-Hulandes'' 

{{Appendix|refs|2=
{{References}}
;Lista di fuente   
* [https://apics-online.info/sources/693 Sidney Joubert], The Atlas of Pidgin and Creole language structures 
}}

{{DEFAULTSORT:Joubert, Sidney}}
[[Category:Hende]]
[[Category:Papiamento]]
[[Category:Kòrsou]]</text>
      <sha1>ba964atizyjo9yzoabhog12f8k8jxyv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sentro di Detenshon i Korekshon Kòrsou</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11117</id>
    <revision>
      <id>162647</id>
      <parentid>118175</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T21:37:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <origin>162647</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4780" sha1="aneiucqoohl5yp2hk9q957u05hez20f" xml:space="preserve">{{Variante|c}}
{{Databox}}
'''Sentro di Detenshon i Korekshon Kòrsou''' (abreviá SDKK, na [[hulandes]]: ''Centrum voor Detentie en Correctie Curaçao'') ta e úniko prizòn i sentro di detenshon na Kòrsou. E prizòn ta situá na [[Koraal Specht]], un bario den e parti sùitost di [[Willemstad]]. SDKK tin un kapasidat pa 586 detenido i un staf di alrededor 304 persona. Te ku [[10 di òktober]] [[2010]] e tabata konosí komo prizòn &quot;Bon Futuro&quot; òf  prizòn Koraal Specht.

== Historia ==
Den [[siglo 19]], prezunan na Kòrsou tabata wòrdu detené na [[Fort Amsterdam (Kòrsou)|Fort Amsterdam]], kaminda tabatin un prizòn sivil i e asina yamá 'Halve Maan', kaminda militar, [[Sklabitut|katibu]] i marineronan tabata wòrdu detené. Na 1861 e stateis nobo a keda kla i a muda e prizòn pa e parti bou tera. Sinembargo, meimei [[siglo 20]] kambionan sosial a pone ku mester a konstruí un edifisio nobo pa asina por a duna mas atencion na e detenidonan.

Na mart 1960 e prizòn nobo i sentro di detenshon a keda kla den e bario di Koraal Specht. Por a aloká 198 prezu den akomodashonnan mas amplio ku tabata ofrese mas posibilidatnan pa trabou, edukashon, rekreashon i guia spiritual i sosial. Sinembargo, tempu di e disturbionan di [[Trinta di Mei]] (1969), e kantidat di prezu a subi te na 500. No tabata te 1989 ku a konstruí un ala nobo na e prizòn ku 43 sel i ku un sekshon pa observashon forénsiko ku 18 sel. Pero esaki no a resultá sufisiente, i na 1994 a konstruí baraknan temporal pa 95 prezu mas. Ora na 1988 [[Antias Hulandes]] a firma e tratadonan [[Oropa|oropeo]], ''Tratado di Roma'' i ''Komité pa Prevenshon di Tortura'' (CPT) esaki a trese obligashonnan relashoná ku e trato di prezunan, i pa esaki e mesun aña a traha un ordenansa nashonal 'Prinsipionan di e sistema di prizòn di Antia Hulandes' (''Landsverordening Beginselen Gevangeniswezen Nederlandse Antillen''). E prizòn tabatin un nòmber malu i tabata konosí komo &quot;e infierno di reino&quot;. 
{{Multiple image
| image1            = SDKK, Curaçao, 3-06.png
| image3            = SDKK, Curaçao, 0-48.png
| image2            = SDKK, Curaçao, 3-11 (cropped).png
| image4            = SDKK, Curaçao, 0-38.png
| total_width       = 380
| align             = left
| perrow            = 2/3
}}
Reportahenan di maltrato di prezu, tiroteo, negoshi di droga, violashon, i un higiena hopi malu ku un gobièrno antiano ku tabata bisa repetidamente di no tin plaka pa drecha e prizòn, a obligá e gobièrnu hulandes na 2001 pa inverti 50 mion [[euro]] den konstrukshon di un kompleho di celnan nobo&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.trouw.nl/krantenarchief/2001/04/20/2354130/Koraal_Specht_wordt_Bon_Futuro_Prison.html|titel=Koraal Specht wordt Bon Futuro Prison|uitgever=Trouw|datum=2001-04-20|auteur=Louis Cornelisse}}&lt;/ref&gt;, loke a keda ehekutá pa e empresa [[Estadonan Uni di Amérika|merikano]] Wackenhut. Den kuadro di esaki tambe a duna un nòmber formal na e prizòn; &quot;Bon Futuro&quot;. Sinembargo, e no a logra nada, meskos ku varios plan di mehorashon den e añanan ku a sigui.

Na aña 2009 a lansa un programa nobo na [[Hulanda]] pa haci e prizòn mas sigur y mas higiéniko, pa kua a emplea personal [[Hulanda|hulandes]]. Na yüli 2010, e gobièrnu antiano a anunsiá un estado di emergensia den prizòn te fin di aña pa duna mas posibilidat pa drecha e prizòn, manera amplia e kontrolnan na entrada i redusi e tempu ku e prezunan por yama na telefon.&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://nos.nl/artikel/174468-noodtoestand-bon-futurogevangenis.html|titel=Noodtoestand Bon Futuro-gevangenis|datum=27 juli 2010|uitgever=NOS|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220818044102/https://nos.nl/artikel/174468-noodtoestand-bon-futurogevangenis.html|archiefdatum=2022-08-18}}&lt;/ref&gt;

Despues di e reforma estatal den [[Reino Hulandes]] ku a hasi ku Kòrsou a bira un pais den Reino Hulandes dia 10 di òktober 2010, e prizòn tambe a kambia su nòmber for di &quot;Bon Futuro&quot; pa Sentro di Detenshon i Korekshon Kòrsou.&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://web.archive.org/web/20130507113745/http://www.versgeperst.com/nieuws/64469/bon-futuro-krijgt-nieuwe-naam.html|titel=Bon Futuro krijgt nieuwe naam|werk=Versgeperst.com|datum= |bezochtdatum=2024-03-21}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix|refs|2=
* {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =64456433|titulo=Centrum voor Detentie en Correctie Curaçao}}
{{References}}
;Lista di fuente
* {{Citeer web|url=http://www.gov.an/ccg/home.nsf/vContentW/Justitie--Gevangeniswezen%21Opendocument|titel=Strafgevangenis en het Huis van Bewaring “Bon Futuro”|datum= |uitgever=Regering van de Nederlandse Antillen|archiefurl=https://web.archive.org/web/20090114014215/http://www.gov.an/ccg/home.nsf/vContentW/Justitie--Gevangeniswezen%21Opendocument|archiefdatum=2009-01-14}}
}}</text>
      <sha1>aneiucqoohl5yp2hk9q957u05hez20f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sexualidad</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11234</id>
    <revision>
      <id>162624</id>
      <parentid>161720</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:36:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>wikilink</comment>
      <origin>162624</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3686" sha1="kczq8yseqtylbn8dl58841wp5yd780m" xml:space="preserve">{{Variante|a}}
[[File:KamaSutra44.jpg|thumb|Ilustacion di ''Kama Sutra'', un texto hindu antiguo tocante sexualidad, erotismo y satisfaccion emocional]]
'''Sexualidad''' [[Hende|humano]] ta referi na e maneranan cu individuonan ta experencia y expresa nan mes sexualmente. E ta encera un rango amplio di sintimento y comportashonnan biologiko, [[Psicologia|psicologico]], fisico, erotico, [[Emocion|emocional]], social y spiritual. Debi na su alcanse amplio y variabilidad historico, sexualidad humano ta falta un definicion precies.

== Termino ==
E palabra ''[[Relacion sexual|sex]]'' generalmente ta referi na actonan sexual, mientras cu ''sexualidad'' ta encera un contexto mas amplio, inkluyendo sintimento di antoho.

== Definicion ==
E dimencionnan biologico y fisico di sexualidad ta enfoca principalmente riba funcion reproductivo y e ciclo di respons sexual humano. [[Orientacion sexual]], un aspecto clave di sexualidad, ta describi e patronchi di atraccion sexual di un individuo pa e [[sexo]] opuesto, e mesun sexo, of tur dos. Sexualidad ta inclui tambe sintimento y comportacion relaciona cu deseo fisico y excitacion sexual, cual ta integral pa e expresion sexual.

E facetanan emocional y fisico di sexualidad ta inclui lasonan entre hende expresa pa medio di amor, confiansa y cuido, tantu emocional como fisicamente. Socialmente, sexualidad ta wordo influencia pa norma, ley y tabu di sociedad. Tabu hopi biaha ta conta pa preferencia y orientashonnan cu ta desvia for di e practica mayoritario di heterosexualidad. 

Seksualidad ta esencial pa reproduccion, reinforsa relacion, y experencia plaser, manera durante actividadnan intimo. Na un nivel spiritual, e ta relaciona cu conexionnan mas profundo cu otro individuo. Adicionalmetne, sexualidad ta intercambia cu dimencionnan cultural, politico, huridico, filosofico, moral, etico, y religioso di bida.

{{Multiple image
| image1            = Hans Baldung 001.jpg
| image2            = Khajuraho-Lakshmana Temple erotic detal1.JPG
| caption1          = ''[[Adam i Eva|Adam y Eva]]'', sunu den e hofi di Eden. E representacion di e curpa sunu y sexualidad humano  bou di influencia di [[Kristianismo|cristianismo]]: e introduccion di e &quot;blachi&quot;. Un pintura di [[Renasementu|Renasemento]] di Hans Baldung.
| total_width       = 
| caption2          = Detaye di un escultura na Tempel di Lakshmana na Khajuraho, [[India]], desde aña 950 d.K.
| direction         = vertical
}}

Interes sexual tipicamente ta intensifica durante puberteit. Aunke ningun teoria tocante e origen di orientacion sexual a logra un akuerdo universal, evidencia ta faborece, fuertemente, influencianan biologico y no-social riba esnan sosial, particularmente den hende homber. Teorianan social, cu ta wordo sosteni, hopi biaha ta falta evidencia robusto y ta wordo contradeci pa varios factor. Investigacion trans-cultural tambe ta sostene e posicion aki, ya cu sociedadnan cu ta mas habri pa [[homosexualidad]] no ta exhibi cifranan significantemente mas halto cu sociedadnan mas cera pa e tema. 

Teorianan evolucionario ta duna bista riba [[relacion sexual]] humano, strategianan reproductivo y comportacion sexual. Perspectivanan socio-cultural ta analisa tendencianan historico, creencianan religioso y actitudnan social, cu algun cultura ta wordo caracterisa como sexualmente oprimi. E estudio di sexualidad humano tambe ta inclui topiconan manera identidad personal denter di gruponan social, infeccionnan transmiti sexualmente, y metodonan pa controla nacemento.

{{Commonscat}}
{{appendix|refs|2=
*{{Tradukshon for di otro Wikipedia |idioma=en |titel=Human sexuality |oldid=1264202704}}
{{references}}
}}

[[Category:Seksualidat| ]]</text>
      <sha1>kczq8yseqtylbn8dl58841wp5yd780m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Matrimonio di mesun sexo</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11343</id>
    <revision>
      <id>162628</id>
      <parentid>160953</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:38:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>wikilink</comment>
      <origin>162628</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9431" sha1="s52lx7u9zd98uzgbrr93qq16s6xq87q" xml:space="preserve">{{Variante|a}}
{{Databox}}
[[File:World marriage-equality laws.svg|thumb|Paisnan (blauw scur) ta duna acceso na matrimonio di mesun sexo]]
'''Matrimonio di mesun sexo''' (tambe conoci como 'matrimonio gay') ta un relacion den cua dos persona di mesun sexo ta biba hunto como un famia den un [[matrimonio]] cu ta reconoci pa gobierno, socialmente o religiosamente. Acceso na matrimonio di mesun sexo tin biaha ta wordo yama igualdad di matrimonio, specialmente pa partidonan cu ta sostene esaki.&lt;ref&gt;2010, Tracy Baim, Obama and the Gays: A Political Marriage, page 139: ''said that he would vote for a federal marriage amendment if laws already banning marriage equality were to be struck down by federal courts''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.pinknews.co.uk/2012/12/19/australian-gay-politician-travels-to-spain-in-order-to-marry-partner/ Australian gay politician travels to Spain in order to marry partner]&lt;/ref&gt;

== Status actual ==
E matrimonio civil ta disponibel pa parehanan di mesun sexo na e siguiente paisnan den:
* [[Asia]]: [[Taiwan]] (2019)
* [[Oropa|Europa]]: [[Andora]] (2023), [[Austria]], [[Bélgika|Belgica]], [[Dinamarka|Dinamarca]] (incluyendo [[Grunlandia]] y [[Islanan Faroe]]), [[Finlandia]], [[Fransia|Francia]], [[Alemania]], [[Islandia]], [[Irlanda]], [[Luxemburg|Luxemburgo]], [[Malta]], [[Hulanda]] (2001, incluyendo [[Hulanda Karibense|Hulanda Caribense]] desde 2012), [[Noruega]], [[Portugal]], [[Slovenia]], [[Spaña]], [[Suesia|Suecia]], [[Suisa]], [[Reino Uni]]
* [[Afrika]]: [[Suráfrika|Sur Afrika]] (2006)
* [[Amérika|America]]: [[Argentina]] (2010), [[Aruba]] (2024), [[Brasil]], [[Canada]], [[Chile]], [[Colombia]], [[Costa Rica]] (2020), [[Cuba]] (2022),  [[Ecuador]] (2019), [[Estadonan Uni di Amérika|Merca]], [[Kòrsou]] (2024), [[México]], [[Sint Maarten]] (2024), [[Uruguay]]
* [[Oseania|Oceania]]: [[Australia]] (2017), [[Nueva Zelandia]]

[[File:María Alexandra Chávez y Michelle Pamela Avilés - Primer matrimonio entre dos mujeres en Ecuador.jpg|thumb|upright|left|Prome matrimonio di dos muhe na Ecuador]]
Na aña 2001 Hulanda tabata e promé pais den tempu moderno cu a permití matrimonio di dos persona di mesun sexo. Matrimonio di mesun sexo a bira legal tur caminda na Merca na 2015. E Corte Supremo Mericano a dicidi cu exclusion di matrimonio pa personanan di mesun sexo ta en pugna cu e constitucion.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=http://www.abc.net.au/news/2015-06-27/us-supreme-court-rules-in-favor-of-gay-marriage-nationwide/6577294 |titel=US Supreme Court rules in favour of same-sex marriage nationwide in win for gay rights movement |author= |datum=2015-06-27|werk= ABC News|uitgever=ABC |bezochtdatum=2024-05-08}}&lt;/ref&gt; Tin varios religion cu ta practica matrimonio entre hende di mesun sexo, entre nan religionnan nativo Mericano cu un tradicion di dos spirito.

E prome union civil di mesun sexo den historia moderno a ser reconoce pa e gobierno na Dinamarca na 1989. E union civil o pareha registrá ('geregistreerd partnerschap') ta ofrece algun di e beneficionan di matrimonio, entre otro acceso na algun derecho di matrimonio. E union aki ta disponibel den e diferente pais y teritorio cu no ta ofrece matrimonio di mesun sexo, entre nan: [[Kroasia|Croatia]], [[Chipre]], [[Estonia]], [[Gresia|Grecia]], [[Hungria]] , [[Israel]], [[Italia]], [[Liechtenstein]], [[Monaco]], [[Montenegro]], [[San Marino]], [[Slovenia]] y [[Islanan Kaiman|Islanan Cayman]].

== Caribe Hulandes ==
E region di Caribe ta conoci di ta conservativo den [[relacion sexual]]. Expertonan Caribense ta menciona e influencia di iglesia y e maneho conservativo como e motibonan mas importante. Recientemente algun isla, manera [[Sint Kitts (isla)|St. Kitts]], [[Montserrat]] y [[Dominica]], a saca actonan homosexual for di codigo penal, mientras [[Jamaica]], [[Grenada]] y [[Guyana]] ainda conoce castigo di prizon. 

Apesar cu Hulanda a legalisa matrimonio di mesun sexo foi 2001, esaki no tabata permiti na e otro paisnan den [[Reino Hulandes]]: Aruba, Corsou y Sint Maarten.&lt;ref name=&quot;NRC&quot;&gt;{{Citeer web|url=https://www.nrc.nl/nieuws/2024/05/09/homohuwelijk-in-caribisch-nederland-gays-trouwen-in-nederland-en-doen-hier-alsof-ze-hetero-zijn-a4198381#:~:text=Het%20Caribisch%20gebied%20is%20conservatief,hier%20nog%20steeds%20celstraffen%20op.|titel=Homohuwelijk in Caribisch Nederland: ‘Gays trouwen in Nederland en doen hier alsof ze hetero zijn’|werk=NRC|datum=2024-05-09|bezochtdatum=2024-05-17}}&lt;/ref&gt;  Na 2012 matrimonio di mesun sexo a drenta oficialmente na vigor na e tres municipio special di Hulanda: [[Boneiru|Boneiro]], [[Sint Eustatius]] y [[Saba]].&lt;ref name=&quot;NRC&quot;/&gt; Desde 12 di juli 2024, basa riba un decision historico di Corte Supremo di Reino Hulandes na [[Den Haag]], e derechonan di igualdad di matrimonio ta aplicabel na tur parti di [[Reino Hulandes|Reino]], pues no solamente na Hulanda y islanan BES, pero tambe na Aruba, Corsou y Sint Maarten.&lt;ref&gt;[https://drive.google.com/file/d/1BecRZ9veaqBYc371jkXB1fYdp9njbI5W/view Un precedente historico pa futuro cu discriminacion simplemente no ta wordo acepta], AweMainta (13 di juli 2024)&lt;/ref&gt; 

==== Caso di Aruba y Corsou ====
Te 2024 unicamente parehanan di sexo diferente tabata permiti pa casa cu otro conforme legislacion di Aruba y [[Kòrsou|Corsou]]. Prome cu esey parehanan homosexual di Aruba y Corsou, door di no tin acceso na matrimonio di mesun sexo, tabata bay Hulanda o [[Hulanda Karibense|Islanan BES]] pa contrae matrimonio y despues censo na Aruba y Corsou tabata reconoce esaki sinembargo sin duna nan derechonan.

Aruba a introduci desde 1 di september 2021, pa medio di cambio den Codigo Civil di Aruba (BWA), e 'geregistreerd partnerschap' como un figura legal nobo den ley Arubano.&lt;ref&gt;[https://antilliaansdagblad.com/aruba/24492-eerste-geregistreerd-partnerschap Eerste geregeistreer partnerschap], [[Antilliaans Dagblad]] (14 di october 2021)&lt;/ref&gt; Na Corsou esaki no ta e caso.

Parlamentarionan [[Miguel Mansur]] ([[Accion 21|A21]]), [[Misha Raymond]] ([[RAIZ]]), [[Marisol Lopez-Tromp]] y [[Aquanette Gunn]] ([[Movimiento Arubano Soberano|MAS]]) a entrega un ley di iniciativa na [[parlamento di Aruba]] pa matrimonio di mesun sexo na 2022. Dia 8 di mei 2024 e tratamento di ley aki a tuma luga, resultando den un empate di 10 voto pro y 10 vota contra cu un abstencion di parlamentario Shailiny Tromp-Lee ([[Movimiento Electoral di Pueblo|MEP]]).&lt;ref&gt;[https://aruba.nu/2024/05/arubaans-parlement-stelt-beslissing-homohuwelijk-uit/ Arubaans Parlement stelt beslissing homohuwelijk uit], Aruba.nu (13 di mei 2024)&lt;/ref&gt; Den e di dos votacion dia 19 di juni parlamento a bolbe empata cu mesun resultado, oficialisando awor e rechaso di e ley.&lt;ref&gt;[https://www.noticiacla.com/news/31517 Parlamento a bolbe empata cu ley di matrimonio di mesun sexo, cu awor ta rechasa!], NoticiaCla (19 di juni 2024)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.volkskrant.nl/buitenland/geen-meerderheid-in-parlement-aruba-voor-huwelijk-tussen-mensen-van-hetzelfde-geslacht~beee1a68/?referrer=https://www.google.com/ Geen meerderheid in parlement Aruba voor huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht], De Volkskrant (20 di juni 2024)&lt;/ref&gt; [[File:Supreme Court of the Netherlands, The Hague 04.jpg|thumb|250x200px|Sala di Corte di Casacion di Reino Hulandes unda e decision historico a wordo anuncia dia 12 di juli 2024.]] 

Dia 6 di december 2022 [[Corte Comun di Husticia di Aruba, Corsou y Sint Maarten y di Boneiro, Sint Eustatius y Saba|Corte Comun di Husticia]] a dicta dos sentencia, un na Aruba cu ta e caso Fundacion Orguyo Aruba vs. Pais Aruba y e otro na Corsou ta e caso Human Rights Caribbean Foundation vs. Pais Corsou.&lt;ref&gt;[https://www.noticiacla.com/news/26909  E sentencia: Corte ta habri matrimonio na Aruba y Corsou pa parehanan di e mesun sexo], NoticiaCla (12 di juni 2022)&lt;/ref&gt; E casonan aki ta trata di un discriminacion pa motibo di [[orientacion sexual]] cu ta stroba nan di por ehempel casa, manera cu nan ta desea. Gobierno di Aruba y Corsou a bay den casacion contra e veredicto aki, alegando cu hues a sinti riba stul di e legislador.&lt;ref name=&quot;NRC&quot;/&gt; Dia 12 di juli 2024 [[Corte di Casacion di Reino Hulandes|Corte di Casacion]] (''Hoge Raad'') na [[Hulanda]] a dicta cu ta confirma a veredicto di december 2022 como cu exclusion di parehanan di mesun sexo di matrimonio ta un discriminacion cu ta en pugna cu Constitucion di Aruba y esun di Corsou. Cu e decision aki e veredicto di Corte Comun a bira ireversibel permitiendo mesora pa contrae matrimonionan di mesun sexo na Aruba y Corsou.&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/2528600-mensen-van-hetzelfde-geslacht-mogen-trouwen-op-aruba-en-curacao Mensen van hetzelfde geslacht mogen trouwen op Aruba en Curaçao], nos.nl (12 di juli 2024)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.noticiacla.com/news/31722 ‘Gobierno lo cumpli cu veredicto di Hoge Raad’ riba matrimonio di mesun sexo], NoticiaCla (12 di juli 2024)&lt;/ref&gt; Dia 27 di juli 2024 e prome pareha di mesun sexo a casa na Corsou.

Aunke [[Sint Maarten]] no tabata partido den e demandanan di Aruba y Corsou, e veredicto di Corte Supremo tambe tin relevancia pa Sint Maarten. Al fin y al cabo, nan tin e mesun reglamento constitucional cu Aruba y Corsou.&lt;ref&gt;[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2024/09/10/staatssecretaris-szabo-kwestie-homohuwelijk-afgedaan/ Staatssecretaris Szabó: Kwestie 'homohuwelijk' afgedaan], dossierkoninkrijksrelaties.nl (10 di september 2024)&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[Category:Sociedad]]</text>
      <sha1>s52lx7u9zd98uzgbrr93qq16s6xq87q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Homosexualidad</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11382</id>
    <revision>
      <id>162604</id>
      <parentid>151901</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T14:18:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>italisize terms</comment>
      <origin>162604</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3725" sha1="7uq4z2ibkaj8nc1kryts89hmt1v3037" xml:space="preserve">{{Variante|a}}
{{Databox}}
[[File:Gay Pride Flag.svg|thumb|270px|E bandera arko iris ta un simbolo cu a wordo uza como sosten pa e orguyo homosexual for di añanan 1970. Diseña pa Gilbert Baker, tur e colonan di e arko ta simbolisa e diversidad den e comunidad LGBT.]]
'''Homoseksualidad''' ta un orientacion sexual di personanan cu ta sinti nan mes atrae pa hende di nan mesun sexo. Hende homber cu ta sinti nan mes atrae pa otro hende homber den sentido romantico of sexual ta wordo yama gay. Hende muhe cu ta sinti nan mes atrae [[Relacion sexual|sexualmente]] pa otro hende muhe tambe por wordo yama ''gay'', pero normalmente nan ta wordo yama ''lesbiana''. Hende cu ta romantico of sexualmente atrae pa homber y muhe ta wordo yama ''bisexual''.&lt;ref name=&quot;Bailey_2016&quot;/&gt;

Aunke homosexualidad ta di tur tempo y tur pais, den hopi [[kultura|cultura]] e tabata y ta ser desprecia, di manera cu hende homosexual a bira victima di marginalisacion, discriminacion of persecucion. For di [[siglo 19]] gay y lesbiana den e mundo occidental a purba libera nan mes for di esaki dor di lanta un movemento di [[Emansipashon|emancipacion]] cu a logra hopi di su metanan den diferente pais. Ademas di esaki, un cultura gay chikitu, pero distinto, a surgi. Homosexualidad a keda constatá den mas cu 1.500 [[Espesie|especie]] di animal.&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=http://www.homogeschiedenis.nl/thema/?onm3_catId=50|titel=Homoseksualiteit in dieren|bezochtdatum=2024-05-16|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190429234614/http://www.homogeschiedenis.nl/thema/?onm3_catId=50|archiefdatum=2019-04-29}}&lt;/ref&gt; 

Hende homosexual, ambos lesbiana y gay, ta forma parti di e comunidad [[LGBT]], hunto cu hende bisexual y transgenero.

== Causa ==
E causa exacto di homosexualidad no ta conoci, pero ta sospecha cu e ta e resultado di un intercambio compleho di influencianan genetico, hormonal y ambiental.&lt;ref name=&quot;Frankowski&quot;&gt; Frankowski, B.L. (2004): [https://publications.aap.org/pediatrics/article-abstract/113/6/1827/64422/Sexual-Orientation-and-Adolescents?redirectedFrom=fulltext 'Sexual orientation and adolescents'] in ''Pediatrics'', Tomo 113, pag. 1827–1832. [https://web.archive.org/web/20220924094951/https://publications.aap.org/pediatrics/article-abstract/113/6/1827/64422/Sexual-Orientation-and-Adolescents?redirectedFrom=fulltext  Archiva] 24 di september 2022.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Lamanna, M.A., Riedmann, A., Stewart, S.D. (2014): ''Marriages, Families, and Relationships. Making Choices in a Diverse Society'', Cengage Learning, pag. 82&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt; Stuart, G.W. (2014): ''Principles and Practice of Psychiatric Nursing'', Elsevier Health Sciences&lt;/ref&gt; Den transcurso di tempo, hopi teoria a ser propone tocante e causa di orientacion sexual, pero te awor ningun di nan a haya aceptacion amplio. Sinembargo, tin indicacionnan fuerte cu e factornan [[biologia|biologico]] no-social ta di gran importancia den e desaroyo di e orientacion sexual.&lt;ref name=&quot;Bailey_2016&quot;&gt;Bailey, J.M., Vasey, P.L., Diamond, L.M., Breedlove, S.M., Vilain, E. &amp; Epprecht, M., [https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1529100616637616 Sexual Orientation, Controversy, and Science'] den ''Psychological Science in the Public Interest'', Tomo 17, edicion 21, pag. 45–101. [https://web.archive.org/web/20230611052237/https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1529100616637616 Archiva] 11 di juni 2023.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt; LeVay, S. (2017): ''Gay, Straight, and the Reason Why. The Science of Sexual Orientation'', Oxford University Press&lt;/ref&gt; No tin prueba pa e idea cu educacion of experencianan for di trempan ta hunga un rol den esaki.&lt;ref name=&quot;Frankowski&quot; /&gt; 

== Mira tambe ==
* [[Sexualidad]]
* [[Heterosexualidad]]

{{Appendix}}

[[Category:Seksualidat]]</text>
      <sha1>7uq4z2ibkaj8nc1kryts89hmt1v3037</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162622</id>
      <parentid>162604</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:35:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>wikilink</comment>
      <origin>162622</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3729" sha1="199mvf0uk24avvrkke08a53glrpfbri" xml:space="preserve">{{Variante|a}}
{{Databox}}
[[File:Gay Pride Flag.svg|thumb|270px|E bandera arko iris ta un simbolo cu a wordo uza como sosten pa e orguyo homosexual for di añanan 1970. Diseña pa Gilbert Baker, tur e colonan di e arko ta simbolisa e diversidad den e comunidad LGBT.]]
'''Homoseksualidad''' ta un [[orientacion sexual]] di personanan cu ta sinti nan mes atrae pa hende di nan mesun sexo. Hende homber cu ta sinti nan mes atrae pa otro hende homber den sentido romantico of sexual ta wordo yama gay. Hende muhe cu ta sinti nan mes atrae [[Relacion sexual|sexualmente]] pa otro hende muhe tambe por wordo yama ''gay'', pero normalmente nan ta wordo yama ''lesbiana''. Hende cu ta romantico of sexualmente atrae pa homber y muhe ta wordo yama ''bisexual''.&lt;ref name=&quot;Bailey_2016&quot;/&gt;

Aunke homosexualidad ta di tur tempo y tur pais, den hopi [[kultura|cultura]] e tabata y ta ser desprecia, di manera cu hende homosexual a bira victima di marginalisacion, discriminacion of persecucion. For di [[siglo 19]] gay y lesbiana den e mundo occidental a purba libera nan mes for di esaki dor di lanta un movemento di [[Emansipashon|emancipacion]] cu a logra hopi di su metanan den diferente pais. Ademas di esaki, un cultura gay chikitu, pero distinto, a surgi. Homosexualidad a keda constatá den mas cu 1.500 [[Espesie|especie]] di animal.&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=http://www.homogeschiedenis.nl/thema/?onm3_catId=50|titel=Homoseksualiteit in dieren|bezochtdatum=2024-05-16|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190429234614/http://www.homogeschiedenis.nl/thema/?onm3_catId=50|archiefdatum=2019-04-29}}&lt;/ref&gt; 

Hende homosexual, ambos lesbiana y gay, ta forma parti di e comunidad [[LGBT]], hunto cu hende bisexual y transgenero.

== Causa ==
E causa exacto di homosexualidad no ta conoci, pero ta sospecha cu e ta e resultado di un intercambio compleho di influencianan genetico, hormonal y ambiental.&lt;ref name=&quot;Frankowski&quot;&gt; Frankowski, B.L. (2004): [https://publications.aap.org/pediatrics/article-abstract/113/6/1827/64422/Sexual-Orientation-and-Adolescents?redirectedFrom=fulltext 'Sexual orientation and adolescents'] in ''Pediatrics'', Tomo 113, pag. 1827–1832. [https://web.archive.org/web/20220924094951/https://publications.aap.org/pediatrics/article-abstract/113/6/1827/64422/Sexual-Orientation-and-Adolescents?redirectedFrom=fulltext  Archiva] 24 di september 2022.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Lamanna, M.A., Riedmann, A., Stewart, S.D. (2014): ''Marriages, Families, and Relationships. Making Choices in a Diverse Society'', Cengage Learning, pag. 82&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt; Stuart, G.W. (2014): ''Principles and Practice of Psychiatric Nursing'', Elsevier Health Sciences&lt;/ref&gt; Den transcurso di tempo, hopi teoria a ser propone tocante e causa di orientacion sexual, pero te awor ningun di nan a haya aceptacion amplio. Sinembargo, tin indicacionnan fuerte cu e factornan [[biologia|biologico]] no-social ta di gran importancia den e desaroyo di e orientacion sexual.&lt;ref name=&quot;Bailey_2016&quot;&gt;Bailey, J.M., Vasey, P.L., Diamond, L.M., Breedlove, S.M., Vilain, E. &amp; Epprecht, M., [https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1529100616637616 Sexual Orientation, Controversy, and Science'] den ''Psychological Science in the Public Interest'', Tomo 17, edicion 21, pag. 45–101. [https://web.archive.org/web/20230611052237/https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1529100616637616 Archiva] 11 di juni 2023.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt; LeVay, S. (2017): ''Gay, Straight, and the Reason Why. The Science of Sexual Orientation'', Oxford University Press&lt;/ref&gt; No tin prueba pa e idea cu educacion of experencianan for di trempan ta hunga un rol den esaki.&lt;ref name=&quot;Frankowski&quot; /&gt; 

== Mira tambe ==
* [[Sexualidad]]
* [[Heterosexualidad]]

{{Appendix}}

[[Category:Seksualidat]]</text>
      <sha1>199mvf0uk24avvrkke08a53glrpfbri</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162679</id>
      <parentid>162622</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T11:25:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>remplasa kategoria</comment>
      <origin>162679</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3738" sha1="sjlf2bke1vvkv49mymycbeukmoqtb9g" xml:space="preserve">{{Variante|a}}
{{Databox}}
[[File:Gay Pride Flag.svg|thumb|270px|E bandera arko iris ta un simbolo cu a wordo uza como sosten pa e orguyo homosexual for di añanan 1970. Diseña pa Gilbert Baker, tur e colonan di e arko ta simbolisa e diversidad den e comunidad LGBT.]]
'''Homoseksualidad''' ta un [[orientacion sexual]] di personanan cu ta sinti nan mes atrae pa hende di nan mesun sexo. Hende homber cu ta sinti nan mes atrae pa otro hende homber den sentido romantico of sexual ta wordo yama gay. Hende muhe cu ta sinti nan mes atrae [[Relacion sexual|sexualmente]] pa otro hende muhe tambe por wordo yama ''gay'', pero normalmente nan ta wordo yama ''lesbiana''. Hende cu ta romantico of sexualmente atrae pa homber y muhe ta wordo yama ''bisexual''.&lt;ref name=&quot;Bailey_2016&quot;/&gt;

Aunke homosexualidad ta di tur tempo y tur pais, den hopi [[kultura|cultura]] e tabata y ta ser desprecia, di manera cu hende homosexual a bira victima di marginalisacion, discriminacion of persecucion. For di [[siglo 19]] gay y lesbiana den e mundo occidental a purba libera nan mes for di esaki dor di lanta un movemento di [[Emansipashon|emancipacion]] cu a logra hopi di su metanan den diferente pais. Ademas di esaki, un cultura gay chikitu, pero distinto, a surgi. Homosexualidad a keda constatá den mas cu 1.500 [[Espesie|especie]] di animal.&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=http://www.homogeschiedenis.nl/thema/?onm3_catId=50|titel=Homoseksualiteit in dieren|bezochtdatum=2024-05-16|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190429234614/http://www.homogeschiedenis.nl/thema/?onm3_catId=50|archiefdatum=2019-04-29}}&lt;/ref&gt; 

Hende homosexual, ambos lesbiana y gay, ta forma parti di e comunidad [[LGBT]], hunto cu hende bisexual y transgenero.

== Causa ==
E causa exacto di homosexualidad no ta conoci, pero ta sospecha cu e ta e resultado di un intercambio compleho di influencianan genetico, hormonal y ambiental.&lt;ref name=&quot;Frankowski&quot;&gt; Frankowski, B.L. (2004): [https://publications.aap.org/pediatrics/article-abstract/113/6/1827/64422/Sexual-Orientation-and-Adolescents?redirectedFrom=fulltext 'Sexual orientation and adolescents'] in ''Pediatrics'', Tomo 113, pag. 1827–1832. [https://web.archive.org/web/20220924094951/https://publications.aap.org/pediatrics/article-abstract/113/6/1827/64422/Sexual-Orientation-and-Adolescents?redirectedFrom=fulltext  Archiva] 24 di september 2022.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Lamanna, M.A., Riedmann, A., Stewart, S.D. (2014): ''Marriages, Families, and Relationships. Making Choices in a Diverse Society'', Cengage Learning, pag. 82&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt; Stuart, G.W. (2014): ''Principles and Practice of Psychiatric Nursing'', Elsevier Health Sciences&lt;/ref&gt; Den transcurso di tempo, hopi teoria a ser propone tocante e causa di orientacion sexual, pero te awor ningun di nan a haya aceptacion amplio. Sinembargo, tin indicacionnan fuerte cu e factornan [[biologia|biologico]] no-social ta di gran importancia den e desaroyo di e orientacion sexual.&lt;ref name=&quot;Bailey_2016&quot;&gt;Bailey, J.M., Vasey, P.L., Diamond, L.M., Breedlove, S.M., Vilain, E. &amp; Epprecht, M., [https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1529100616637616 Sexual Orientation, Controversy, and Science'] den ''Psychological Science in the Public Interest'', Tomo 17, edicion 21, pag. 45–101. [https://web.archive.org/web/20230611052237/https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1529100616637616 Archiva] 11 di juni 2023.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt; LeVay, S. (2017): ''Gay, Straight, and the Reason Why. The Science of Sexual Orientation'', Oxford University Press&lt;/ref&gt; No tin prueba pa e idea cu educacion of experencianan for di trempan ta hunga un rol den esaki.&lt;ref name=&quot;Frankowski&quot; /&gt; 

== Mira tambe ==
* [[Sexualidad]]
* [[Heterosexualidad]]

{{Appendix}}

[[Kategoria:Orientashon seksual]]</text>
      <sha1>sjlf2bke1vvkv49mymycbeukmoqtb9g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Heterosexualidad</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11383</id>
    <revision>
      <id>162623</id>
      <parentid>123723</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:36:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>wikilink</comment>
      <origin>162623</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1409" sha1="t6zu38ofj028w0m7fdd0bq15565vzcv" xml:space="preserve">{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Heterosexualidad''' ta un [[sexualidad]] caracterisa door di preferencia exclusivo pa un persona di e otro sexo. E termino ta referí un banda na actonan sexual y/o deseonan entre personanan di diferente sexo y otro banda na un [[genero|identidad sexual]] o [[orientacion sexual]] caracterisa pa un deseo romantico o sexual pa personanan di e otro sexo.&lt;ref name=&quot;apahelp&quot;&gt;{{citeer web|titel=Sexual orientation, homosexuality and bisexuality|uitgever=American Psychological Association|bezochtdatum=2024-05-17|url=http://www.apa.org/helpcenter/sexual-orientation.aspx|archive-date=2013-08-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20130808032050/http://www.apa.org/helpcenter/sexual-orientation.aspx}}&lt;/ref&gt;

Heterosexualidad ta un composicion di e [[Griego|palabra griego]] ''heteros'', cu ta nifica ''otro (di dos)'', y e [[Latin|palabra latin]] sexualidad. E termino a surgi na cuminsamento di [[siglo 20]], ora e termino [[homosexualidad|homosexual]] tabata existi pa algun decada caba.

Comportacion heterosexual ta responsabel pa e reproduccion di mayoria di bestia, incluso e ser humano. Den caso cu considera sexualidad como algo cu tin solamente e meta di reproduccion, heterosexualidad ta un pleonasmo, ya cu reproduccion sin inseminacion no ta sosodé serca e ser humano.

== Mira tambe ==
* [[Sexualidad]]
* [[Homosexualidad]]

{{Appendix}}

[[Category:Seksualidat]]</text>
      <sha1>t6zu38ofj028w0m7fdd0bq15565vzcv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162678</id>
      <parentid>162623</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T11:24:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>remplasa kategoria</comment>
      <origin>162678</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1417" sha1="n9z4ooi9hj8f48eizxvn8jyfj8xreds" xml:space="preserve">{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Heterosexualidad''' ta un [[sexualidad]] caracterisa door di preferencia exclusivo pa un persona di e otro sexo. E termino ta referí un banda na actonan sexual y/o deseonan entre personanan di diferente sexo y otro banda na un [[genero|identidad sexual]] o [[orientacion sexual]] caracterisa pa un deseo romantico o sexual pa personanan di e otro sexo.&lt;ref name=&quot;apahelp&quot;&gt;{{citeer web|titel=Sexual orientation, homosexuality and bisexuality|uitgever=American Psychological Association|bezochtdatum=2024-05-17|url=http://www.apa.org/helpcenter/sexual-orientation.aspx|archive-date=2013-08-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20130808032050/http://www.apa.org/helpcenter/sexual-orientation.aspx}}&lt;/ref&gt;

Heterosexualidad ta un composicion di e [[Griego|palabra griego]] ''heteros'', cu ta nifica ''otro (di dos)'', y e [[Latin|palabra latin]] sexualidad. E termino a surgi na cuminsamento di [[siglo 20]], ora e termino [[homosexualidad|homosexual]] tabata existi pa algun decada caba.

Comportacion heterosexual ta responsabel pa e reproduccion di mayoria di bestia, incluso e ser humano. Den caso cu considera sexualidad como algo cu tin solamente e meta di reproduccion, heterosexualidad ta un pleonasmo, ya cu reproduccion sin inseminacion no ta sosodé serca e ser humano.

== Mira tambe ==
* [[Sexualidad]]
* [[Homosexualidad]]

{{Appendix}}

[[Category:Orientashon seksual]]</text>
      <sha1>n9z4ooi9hj8f48eizxvn8jyfj8xreds</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Igualdad di genero</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11390</id>
    <revision>
      <id>162626</id>
      <parentid>122508</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:37:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>wikilink</comment>
      <origin>162626</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1834" sha1="kod4sn05uy4b83ig3679yn5nj18sugg" xml:space="preserve">{{Variante|a}}
{{Databox}}
'''Igualdad di genero''' ta e creencia cu tur hende ta igual y mester haya trato igual den comunidad y dilanti ley, irespecto nan identidad di genero, sexo of [[orientacion sexual]]. E ta encera un estado di acceso facil na recurso y oportunidadnan sin importa genero, incluso participacion economico y decisionnan; y un estado di balora diferencianan di comportacion, aspiracion y necesidadnan di un modo igual, sin importa genero.&lt;ref&gt;{{Citeer web |titel=Gender Equality, what does it mean ? – Egalité Femmes/Hommes |url=http://gender-equality.essec.edu/home/gender-equality-what-does-it-mean#:~:text=Gender%20equality,%20also%20known%20as,needs%20equally,%20regardless%20of%20gender. |bezochtdatum=2024-05-18|werk=gender-equality.essec.edu}}&lt;/ref&gt; [[File:Gender pay gap across EU countries.png|thumb|center|300px|E ''gap'' di salario entre homber y muhe den estadonan miembro di [[Union Oropeo|Union Europeo]] na 2014.]]

Awendia e termino mas bieu &quot;igualdad entre hende muhe i hende homber&quot; a wordo reemplasa pa e termino &quot;igualdad di genero&quot; cu ta mas neutral. Esaki ta pa mustra riba e derecho igual riba igualdad entre hende homber, hende muhe y hende di diferente genero.

Igualdad di genero a bira actual na [[Oropa|Europa]] entre otro door di e creacion di e Instituto Europeo pa Igualdad di Genero (''European Institute for Gender Equality'', EIGE) como agencia di [[Union Oropeo|Union Europeo]]. E instituto aki a desaroya e ''Gender Equality Index'', un indicador cu ta midi e igualdad di genero den Union Europeo y su estadonan miembro. Na 2013 e indice aki a wordo publica pa prome biaha.&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://eige.europa.eu/gender-statistics/gender-equality-index|titel=Gender Equality Index {{!}} EIGE|bezochtdatum=2024-05-18|werk=EIGE}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}
[[Category:Sociedad]]</text>
      <sha1>kod4sn05uy4b83ig3679yn5nj18sugg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Selekshon nashonal di futbòl di Kòrsou (maskulino)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11469</id>
    <revision>
      <id>162655</id>
      <parentid>162216</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T05:24:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>162655</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18260" sha1="tnnx2qof264k1n48g02bq42h7fidd16" xml:space="preserve">{{Variante|c}}
{{Infobox seleccion nacional futbol
| bgcolor                   = #002B7F &lt;!-- color uniform --&gt;
| variante                  = c &lt;!-- variante c--&gt;
| nomber                    = Kòrsou
| copa mundial              = copa mundial futbol &lt;!--&lt;copa mundial&gt; (masculino) + &lt;nomber&gt; ta defini Rango di FIFA--&gt;
| bandera                   = [[File:Flag of Curaçao.svg|175px|border]]
| alias                     = Los Azules - De Blauwen - The Blue Wave
| federacion                = [[Federashon Futbòl Kòrsou]]
| Sponsor                   = [[Nike, Inc.|Nike]]
| rango halto               = di 68 (yüli 2017)
| rango abou                = di 183 (aprel 2013, yüli 2014)
| coach                     = [[Dick Advocaat]]
| stadion                   = [[Stadion Ergilio Hato]]
| internacional futbolista  = [[Cuco Martina]] (55)
| gol futbolista            = [[Leandro Bacuna]]&lt;br /&gt;[[Rangelo Janga]] (14)
| prome internacional       = {{DOMf}} 1 – 0 {{CUWf-r}}
| luga prome internacional  = [[San Cristóbal]], [[Republika Dominikano]] 
| fecha prome internacional = 20 di augustus 2011
| hazaña                    = {{CUWf}} 10 – 0 {{GRDf-r}}
| luga hazaña               = [[Willemstad]]
| fecha hazaña              = 11 di septèmber 2018
| perdida                   = {{ARGf}} 7 – 0 {{CUWf-r}}
| luga perdida              = [[Santiago del Estero]], [[Argentina]]
| fecha perdida             = 28 di mart 2023
| CM participacion          = 
| CM prome biaha            = 
| CM miho resultado         = 
| regional                  = Kopa Oro di CONCACAF &lt;!--no agrega parentesis cuadra--&gt;
| regional participacion    = 6
| regional prome biaha      = 1963
| regional miho resultado   = Di tres luga &lt;br/&gt; (1963, 1969)
| regional2                 = Kopa Karibe &lt;!--no agrega parentesis cuadra--&gt;
| regional2 participacion   = 2
| regional2 prome biaha     = 2014
| regional2 miho resultado  = Ganadó (2017) 
&lt;!-- Seccion di uniform: primera --&gt;
| pattern_la1                = _norrkoping21h
| pattern_ra1                = _norrkoping21h
| pattern_b1                 = _cuw22h
| pattern_sh1                = _nikevapor3ww
| patternsk1                 =
| leftarm1                   = fff 
| body1                      = fff
| rightarm1                  = fff
| shorts1                    = fff
| socks1                     = fff
&lt;!-- Seccion di uniform: segundo --&gt;
| pattern_la2 = _nikestrike3gr
| pattern_ra2 = _nikestrike3gr
| pattern_b2 = _cuw22a
| pattern_s2 = _nikematchfit2021rbn
| pattern_sh2 = _nikevapor3gr
| leftarm2                  = 0000FF
| body2                     = 0000FF
| rightarm2                 = 0000FF
| shorts2                   = 0000FF
| socks2                    = 0000FF
}}
E '''selekshon nashonal di futbòl di Kòrsou''' ta e ekipo di [[futbol]]istanan maskulino ku desde 2011 ta representá [[Kòrsou]] den kompetensianan internashonal. El a gana e [[Kopa Karibe]] (''Caribbean Cup'') na 2017, loke tabata e promé premio ofisial pa Kòrsou. Na 2019 e selekshon a logra yega e kuart final di e [[Kopa Oro di CONCACAF]] pa promé biaha. 

Riba e tabla di klasifikashon mundial di [[FIFA]], Kòrsou a logra posishon 68° na yüli di 2017, te awor su mihó posishon ademas di ta e di 6 mihó selekshon di [[CONCACAF]].

E selekshon ta hunga su weganan normalmente den [[Stadion Ergilio Hato]] na [[Willemstad]]. Tur tramite pa e selekshon nashonal ta resortá bou di [[Federashon Futbòl Kòrsou]] (FFK).

== Historia ==
Na 2011 e ekipo aki a tuma lugá di e [[Selekshon Antiano di Futbòl|selekshon di futbòl di Antias Hulandes]], ku a stop di eksistí despues di e [[Disolucion di Antia Hulandes|disolushon di Antia Hulandes]]. E ekipo aki tambe a hunga bou di e nòmber di &quot;Kòrsou&quot; te ku 1958, pero e tempu ei tabata representá tur e islanan di e teritorio di [[Kòrsou i Dependensianan]]. Tanto FIFA komo CONCACAF ta rekonosé e selekshon nashonal di Kòrsou komo e susesor direkto i úniko di e ekiponan di futbòl nashonal di Kòrsou (1921-1958) i Antias Hulandes (1958-2010).&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20190626032129/https://www.fifa.com/associations/association/cuw/about Curaçao], [[FIFA]]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20210309013123/https://www.concacaf.com/en/member-association/curacao Curacao], [[CONCACAF]] (9 di mart 2021)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20230203071708/https://www.rsssf.org/tablesc/curacaochamp.html Curaçao — List of Champions], RSSSF (3 di febrüari 2023)&lt;/ref&gt;

Dia 29 di òktober 2010 e selekshon maskulino di Kòrsou a hunga su promé wega amistoso na [[Willemstad]] kontra [[Aruba]]. E wega aki a keda gana ku 3-0 i Everon Espacia a skor e promé gol na nòmber di Kòrsou. E promé wega pafor di Karibe Hulandes tabata 20 di ougùstùs 2011 kontra [[Republika Dominikano]] na estadio Panamerikano; esaki a terminá den un derota di 1-0 pa Kòrsou.

== Partisipashon na torneo ==
=== Kopa Mundial ===
For di aña 2011 Kòrsou ta partisipá na weganan di klasifikashon pa kampeonato mundial di futbòl di [[FIFA]]. Na su promé weganan klasifikatorio pa Mundial 2014 na [[Brasil]] e selekshon a enfrenta  [[Antigua y Barbuda|Antigua i Barbuda]], [[Haiti]] i [[U.S. Virgin Islands|Islanan Birgen Merikano]]. Despues di 2 viktoria i 1 empate for di 6 wega nan a keda eliminá komo e di tres ekipo di grupo F. E dos viktoria kontra e [[U.S. Virgin Islands|Islanan Birgen Merikano]] (3-0 i 6-1) tabata e proménan den un kualifikashon pa Kopa Mundial.

Pa Mundial 2018 e ekipo a alkansa e di tres buelta di e torneo i kualifikashon. Den e promé ronda na mart 2015 el a  enfrentá [[Montserrat]] i a klasifiká pa e di dos ronda kontra [[Cuba]] ku un viktoria di 2-1 na kas i un viktoria di 2-2 den e di dos wega. Despues di un empate 0-0 den e wega na kas, un empate 1-1 den e wega di regreso kontra Cuba tabata sufisiente pa pone riba e regla di golnan pa e di tres ronda. Sinembargo, e ekipo a keda eliminá na septèmber 2015  despues di dos derota 0-1 kontra [[El Salvador]]. 

Den e kualifikashon di 2022 e ekipo a enfrentá [[Guatemala]], [[Sint Vincent i Grenadinanan]], Cuba i e Islanan Birgen Britániko den e promé ronda na mart i yüni 2021. E ekipo a gana e grupo dor di hasi mas gol i a avansá pa e di dos ronda. Despues di un derota di 2-1 i un empate di 0-0 kontra [[Panama]] el a keda eliminá den e di dos ronda.

Pa Mundial 2026 e selekshon a kai den grupo C di e weganan di kualifikashon. E ta programá pa hunga su promé partidonan na 2024 kontra [[Barbados]] riba 5 di yüni den [[Stadion Ergilio Hato]] i kontra [[Aruba]] riba 8 di yüni den [[Stadion Guillermo Prospero Trinidad]]. Na 2025 e ta sigui pa topa ku [[Sint Lucia]] riba 6 di yüni i [[Haiti]] riba 10 di yüni.

=== Kopa Oro di CONCACAF ===
* 2017 – Preliminatorio
* 2019 – Kuart final
* 2021 – A retirá
* 2023 – No a kualifiká

Ku e viktoria 4-1 di e selekshon riba St. Lucia dia 18 di novèmber 2024 den Stadion Ergilio Hato Kòrsou a promove bek pa Liga A di [[CONCACAF Nations League]] i a klasifika automátikamente pa e proximo edishon di Kopa Oro na Merka.&lt;ref&gt;https://nu.cw/2024/11/18/curacao-kwalificeert-zich-voor-de-gold-cup-na-zege-op-saint-lucia/ Curacao kwalificeert zich voor de Gold Cup na zege op Saint Lucia], nu.cw (18 di novèmber 2024)&lt;/ref&gt;

=== Kopa Karibe === 
Na 2014 e selekshon a hunga den e ronda preliminatorio di [[Kopa Karibe]]. Den e edishon di 2017, e selekshon, despues di un fuerte kampaña di kualifikashon, a derotá e anfitrion [[Martinique]] den e semifinal ku e skor di 2-1. E ta vense [[Jamaica]], kampeon saliente i seis biaha ganadó, ku e skor di 2-1 i ta logra su promé Kopa Karibe. Algun hungadó di e wega final tabata [[Elson Hooi]] (2 gol), Eloy Room (kiper), Gino van Kessel, [[Ayrton Statie]], [[Rangelo Janga]] i [[Leandro Bacuna]].

=== Kopa di Rei === 
Dia 5 di yüni 2019, Kòrsou a gana 3-1 kontra [[India]] den e promé ronda di Kopa di Rei, un torneo [[Tailandia|tailandés]] riba invitashon. Den e final dia 8 di yüni 2019, despues di un empate 1-1 despues di pinalti, e ekipo a gana e Kopa di Rei ku 5-4 di [[Vietnam]] na Chang Arena den e siudat Buri Ram na [[Tailandia]].

=== Kopa ABCS ===
Na 2013 e ta yega te final, perdiendo di [[Sürnam]] 1-3 i ta caba na di tres lugá di [[Torneo ABCS|Kopa ABCS]] na 2015. Entre 2016 i 2020 no tabatin kompetensia. Kòrsou tabata ganadó na 2021 den final kontra [[Boneiru]] (2-1) i na 2022 ta sali viktorioso den pinalti kontra Sürnam.&lt;ref&gt;[https://www.rsssf.org/tablesa/abcs.html ABCS Football Tournament], RSSSF.org&lt;/ref&gt;

== Último weganan i próksimo enkuentronan ==
[[File:Soccerball current event.svg|20px]] &lt;small&gt;Aktualisá te e último wega riba 18 di novèmber 2024.&lt;/small&gt;
&lt;div style=&quot;display:flex; gap:0.5em;&quot;&gt;{{legend|#CCFFCC|Viktoria|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend|#FFFFCC|Empate|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend|#FFCCCC|Derota|border=1px solid #AAAAAA}}&lt;/div&gt;
{| align=&quot;left&quot; cellpadding=&quot;2&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;background: #f5faff; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;&quot; width=&quot;97%&quot;
|- bgcolor=darkblue style=&quot;color:yellow
! width=&quot;11%&quot; |Fecha
! width=&quot;12%&quot; |Siudat
! width=&quot;12%&quot; |Lokal
! width=&quot;5%&quot;  |Resultado
! width=&quot;14%&quot; |Bishitante
! width=&quot;20%&quot; |Kompetensia
|- bgcolor=CCFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|17-10-2023
|[[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]] [[Willemstad]]
|align=right| [[Kòrsou]] [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]] 
|align=center|'''5:3'''
|{{TTO}}
|[[CONCACAF Nations League]] 23/24

|- bgcolor=FFFCCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|16-11-2023
|[[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]] [[Willemstad]]
|align=right| [[Kòrsou]] [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]] 
|align=center|'''1:1'''
|{{SLV}}
| Partido amistoso

|- bgcolor=FFFCCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|20-11-2023
|[[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]] [[Willemstad]]
|align=right| [[Kòrsou]] [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]] 
|align=center|'''1:1'''
|{{SLV}}
| Partido amistoso

|- bgcolor=CCFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|21-03-2024
|[[File:Flag of Turkey.svg|20px|border]] Alanya
|align=right|[[Kòrsou]] [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]]
|align=center|'''1:0'''
|[[File:Flag of England.svg|22px|border]] Hull City
|Partido amistoso híbrido

|- bgcolor=CCFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|05-06-2024
|[[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]] [[Willemstad]]
|align=right|[[Kòrsou]] [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]]
|align=center|'''4:1'''
|{{BRB}}
| Klasifikashon [[Kopa Mundial di Futbòl|Kopa Mundial]] 2026

|- bgcolor=CCFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|08-06-2024
| [[File:Flag of Aruba.svg|22px|border]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]]
|align=right|[[Seleccion nacional di futbol di Aruba (masculino)|Aruba]] [[File:Flag of Aruba.svg|22px|border]]
|align=center|'''0:2'''
|{{CUW}}
|Klasifikashon [[Kopa Mundial di Futbòl|Kopa Mundial]] 2026

|- bgcolor=FFCCCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|06-09-2024
|[[File:Flag of Grenada.svg|22px|border]] [[Saint George’s]]
|align=right|[[Sint Lucia]] [[File:Flag of Saint Lucia.svg|22px|border]]
|align=center|'''2:1'''
|{{CUW}}
|[[CONCACAF Nations League]] 24/25

|- bgcolor=CCFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|09-09-2024
|[[File:Flag of Grenada.svg|22px|border]] [[Saint George’s]]
|align=right|[[Sint Maarten (Fransia)|Saint-Martin]] [[File:Flag of Saint-Martin (fictional).svg|22px]]
|align=center|'''0:4'''
|{{CUW}}
|[[CONCACAF Nations League]] 24/25

|- bgcolor=FFFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|11-10-2024
|[[File:Flag of Saint Lucia.svg|22px|border]] Gros Islet
|align=right|[[Grenada]] [[File:Flag of Grenada.svg|22px|border]]
|align=center|'''0:0'''
|{{CUW}}
|[[CONCACAF Nations League]] 24/25

|- bgcolor=CCFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|14-10-2024
|[[File:Flag of Saint Lucia.svg|22px|border]] Gros Islet
|align=right|[[Kòrsou]] [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]]
|align=center|'''1:0'''
|{{GRD}}
|[[CONCACAF Nations League]] 24/25

|- bgcolor=CCFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|15-11-2024
| [[File:Flag of Curaçao.svg|20px|border]] [[Willemstad]]
|align=right|[[Kòrsou]] [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]]
|align=center|'''5:0'''
|[[File:Flag of Saint-Martin (fictional).svg|22px]] [[Sint Maarten (Fransia)|Saint-Martin]]
|[[CONCACAF Nations League]] 24/25

|- bgcolor=CCFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|18-11-2024
| [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]] [[Willemstad]]
|align=right|[[Kòrsou]] [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]]
|align=center|'''4:1'''
|{{LCA}}
|[[CONCACAF Nations League]] 24/25

|- bgcolor=CCFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|06-06-2025
| [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]] [[Willemstad]]
|align=right|[[Kòrsou]] [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]]
|align=center|'''4:0'''
|{{LCA}}
| Klasifikashon [[Kopa Mundial di Futbòl|Kopa Mundial]] 2026

|- bgcolor=CCFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|10-06-2025
|[[File:Flag of Aruba.svg|22px|border]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]]
|align=right|[[Haiti]] [[File:Flag of Haiti.svg|23px|border]]
|align=center|'''0:4'''
|{{CUW}}
|Klasifikashon [[Kopa Mundial di Futbòl|Kopa Mundial]] 2026
|}
{{clear}}

== Tim tékniko ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Posishon
! Nòmber
|-
| Entrenadó prinsipal || [[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] [[Dick Advocaat]]
|-
| Entrenadó athuntu || [[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Cor Pot&lt;br/ &gt;[[File:Flag of Curaçao.svg|20px|border]] [[Giovanni Franken]]
|-
| Entrenadó pa kiper || [[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Raymond Mulder
|-
| Entrenadó fisiko || [[File:Flag of Curaçao.svg|20px|border]] Angelo Cijntje
|-
| Video Analista || [[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Léon Hese
|-
| Médiko || [[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Casper van Eijck
|-
| Ofisial di prensa || [[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Kees Jansma
|-
| Manager di tim || [[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Wouter Jansen 
|-
| Content Creator || [[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Anouar Amrani
|}

== (Eks)-hungadó konosí ==
{{div col|colwidth=22em}}
* [[Vurnon Anita]]
* [[Leandro Bacuna]]
* [[Juriën Gaari]]
* [[Elson Hooi]]
* [[Rangelo Janga]]
* [[Cuco Martina]]
* [[Eloy Room]]
* [[Ayrton Statie]]
{{div col end}}

== Lista di entrenadó ==
*[[File:Flag of Argentina.svg|20px|border]] Manuel Bilches (2011–2012)&lt;ref name=&quot;alberto/pieternella&quot;&gt;{{citeer web |auteur=Joachim Springer |url=http://www.versgeperst.com/sport/113124/bilches-moet-curacao-naar-wk-leiden.html |titel=Bilches moet Curaçao naar WK leiden |werk=Versgeperst.com |datum=2011-08-04 |sprache=nl |archiv-url=https://web.archive.org/web/20160611114129/http://www.versgeperst.com/sport/113124/bilches-moet-curacao-naar-wk-leiden.html |archiv-datum=2016-06-11|abruf=2016-09-06}}&lt;/ref&gt;
*[[File:Flag of Curaçao.svg|20px|border]] Ludwig Alberto (2012–2014)&lt;ref name=&quot;alberto/pieternella&quot;/&gt;
*[[File:Flag of Curaçao.svg|20px|border]] Igemar Pieternella (2014, interino)&lt;ref name=&quot;alberto/pieternella&quot; /&gt;
*[[File:Flag of Curaçao.svg|20px|border]] Etienne Siliee (2014–2015)&lt;ref&gt;{{Citeer web|auteur=Paul Clarke |url=http://jamaica-gleaner.com/article/sports/20141112/soca-warriors-win-caribbean-cup-opener-0 |titel=Soca Warriors Win Caribbean Cup Opener |werk=The Gleaner |hrsg=The Gleaner Company |datum=2014-11-12|abruf=2016-09-06}}&lt;/ref&gt;
*[[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] [[Patrick Kluivert]] (2015–2016)&lt;ref&gt;{{citeer web|auteur=Lentin Goodijk|url=http://www.metronieuws.nl/sport/2015/03/internationals-curacao-dolblij-met-komst-kluivert |titel=Internationals Curaçao dolblij met komst Kluivert |werk=Metro |hrsg=Telegraaf Media Groep |datum=2015-03-05}}&lt;/ref&gt;
*[[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] [[Remko Bicentini]] (2016–2020)&lt;ref&gt;{{citeer web|auteur=Edson Evertsz |url=http://www.deporteawe.com/2016/08/24/remko-bicentini-rihairo-meulens-partido-di-fogeo-pa-selekshon-di-futbol-di-korsou/ |titel=Remko Bicentini, Rihairo Meulens i Partido di Fogeo pa Selekshon di Futbol di Korsou |werk=Deporte Awe |datum=2016-08-24 }}&lt;/ref&gt;
*[[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Guus Hiddink (2020–2021)
*[[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Patrick Kluivert (2021, remplasante di Hiddink, kende a haña [[COVID-19]] durante e kualifikashon pa Mundial 2022)&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://ffk.cw/patrick-kluivert-will-replace-guus-hiddink-for-the-remainder-of-the-qualification-matches-for-world-cup-2021/ |titel=Patrick Kluivert will replace Guus Hiddink for the remainder of the qualification matches for World Cup 2021|werk=[[Federashon Futbòl Kòrsou|ffk.cw]] |datum=2021-05-19 |bezochtdatum=2021-06-02}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web |url=https://curacao.nu/curacao-uitgeschakeld-in-kwalificatie-wk/ |titel=Curaçao uitgeschakeld in kwalificatie WK |werk=Curacao.nu |sprache=nl |datum=2021-06-16 |abruf=2021-06-16}}&lt;/ref&gt;
*[[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Art Langeler (2022)
*[[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Remko Bicentini (2022-2023)
*[[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Dean Gorré (2023, interino)
*[[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] [[Dick Advocaat]] (desde 2024)&lt;ref&gt;[https://www.ad.nl/buitenlands-voetbal/dick-advocaat-76-keert-opnieuw-terug-uit-pensioen-en-gaat-aan-de-slag-bij-curacao~a264fd04/ Dick Advocaat (76) keert opnieuw terug uit pensioen en gaat aan de slag bij Curaçao], Ad.nl (15 di yanüari 2024)&lt;/ref&gt;

== Mira tambe ==
* [[Selekshon nashonal di futbòl di Kòrsou (1921-1958)]]
* [[Selekshon Antiano di Futbòl|Selekshon antiano di futbòl]] (1958-2010)
* [[Seleccion nacional di futbol di Aruba (masculino)|Selekshon nashonal di futbòl di Aruba]]
* [[Selekshon boneriano di futbòl]]

== Link eksterno ==
* [https://ffk.cw/ Wepsait di Federashon di Futbòl Kòrsou]
* [https://www.rsssf.org/tablesn/nedant-intres.html Weganan Internashonal di Kòrsou i Antia Hulandes te 2004]

{{Appendix}}

[[Category:Futbòl na Kòrsou]]</text>
      <sha1>tnnx2qof264k1n48g02bq42h7fidd16</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162656</id>
      <parentid>162655</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T07:11:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <comment>/* Último weganan i próksimo enkuentronan */</comment>
      <origin>162656</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18260" sha1="9i95wqfb2kmxfvi6bq77bckjjoo4rv5" xml:space="preserve">{{Variante|c}}
{{Infobox seleccion nacional futbol
| bgcolor                   = #002B7F &lt;!-- color uniform --&gt;
| variante                  = c &lt;!-- variante c--&gt;
| nomber                    = Kòrsou
| copa mundial              = copa mundial futbol &lt;!--&lt;copa mundial&gt; (masculino) + &lt;nomber&gt; ta defini Rango di FIFA--&gt;
| bandera                   = [[File:Flag of Curaçao.svg|175px|border]]
| alias                     = Los Azules - De Blauwen - The Blue Wave
| federacion                = [[Federashon Futbòl Kòrsou]]
| Sponsor                   = [[Nike, Inc.|Nike]]
| rango halto               = di 68 (yüli 2017)
| rango abou                = di 183 (aprel 2013, yüli 2014)
| coach                     = [[Dick Advocaat]]
| stadion                   = [[Stadion Ergilio Hato]]
| internacional futbolista  = [[Cuco Martina]] (55)
| gol futbolista            = [[Leandro Bacuna]]&lt;br /&gt;[[Rangelo Janga]] (14)
| prome internacional       = {{DOMf}} 1 – 0 {{CUWf-r}}
| luga prome internacional  = [[San Cristóbal]], [[Republika Dominikano]] 
| fecha prome internacional = 20 di augustus 2011
| hazaña                    = {{CUWf}} 10 – 0 {{GRDf-r}}
| luga hazaña               = [[Willemstad]]
| fecha hazaña              = 11 di septèmber 2018
| perdida                   = {{ARGf}} 7 – 0 {{CUWf-r}}
| luga perdida              = [[Santiago del Estero]], [[Argentina]]
| fecha perdida             = 28 di mart 2023
| CM participacion          = 
| CM prome biaha            = 
| CM miho resultado         = 
| regional                  = Kopa Oro di CONCACAF &lt;!--no agrega parentesis cuadra--&gt;
| regional participacion    = 6
| regional prome biaha      = 1963
| regional miho resultado   = Di tres luga &lt;br/&gt; (1963, 1969)
| regional2                 = Kopa Karibe &lt;!--no agrega parentesis cuadra--&gt;
| regional2 participacion   = 2
| regional2 prome biaha     = 2014
| regional2 miho resultado  = Ganadó (2017) 
&lt;!-- Seccion di uniform: primera --&gt;
| pattern_la1                = _norrkoping21h
| pattern_ra1                = _norrkoping21h
| pattern_b1                 = _cuw22h
| pattern_sh1                = _nikevapor3ww
| patternsk1                 =
| leftarm1                   = fff 
| body1                      = fff
| rightarm1                  = fff
| shorts1                    = fff
| socks1                     = fff
&lt;!-- Seccion di uniform: segundo --&gt;
| pattern_la2 = _nikestrike3gr
| pattern_ra2 = _nikestrike3gr
| pattern_b2 = _cuw22a
| pattern_s2 = _nikematchfit2021rbn
| pattern_sh2 = _nikevapor3gr
| leftarm2                  = 0000FF
| body2                     = 0000FF
| rightarm2                 = 0000FF
| shorts2                   = 0000FF
| socks2                    = 0000FF
}}
E '''selekshon nashonal di futbòl di Kòrsou''' ta e ekipo di [[futbol]]istanan maskulino ku desde 2011 ta representá [[Kòrsou]] den kompetensianan internashonal. El a gana e [[Kopa Karibe]] (''Caribbean Cup'') na 2017, loke tabata e promé premio ofisial pa Kòrsou. Na 2019 e selekshon a logra yega e kuart final di e [[Kopa Oro di CONCACAF]] pa promé biaha. 

Riba e tabla di klasifikashon mundial di [[FIFA]], Kòrsou a logra posishon 68° na yüli di 2017, te awor su mihó posishon ademas di ta e di 6 mihó selekshon di [[CONCACAF]].

E selekshon ta hunga su weganan normalmente den [[Stadion Ergilio Hato]] na [[Willemstad]]. Tur tramite pa e selekshon nashonal ta resortá bou di [[Federashon Futbòl Kòrsou]] (FFK).

== Historia ==
Na 2011 e ekipo aki a tuma lugá di e [[Selekshon Antiano di Futbòl|selekshon di futbòl di Antias Hulandes]], ku a stop di eksistí despues di e [[Disolucion di Antia Hulandes|disolushon di Antia Hulandes]]. E ekipo aki tambe a hunga bou di e nòmber di &quot;Kòrsou&quot; te ku 1958, pero e tempu ei tabata representá tur e islanan di e teritorio di [[Kòrsou i Dependensianan]]. Tanto FIFA komo CONCACAF ta rekonosé e selekshon nashonal di Kòrsou komo e susesor direkto i úniko di e ekiponan di futbòl nashonal di Kòrsou (1921-1958) i Antias Hulandes (1958-2010).&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20190626032129/https://www.fifa.com/associations/association/cuw/about Curaçao], [[FIFA]]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20210309013123/https://www.concacaf.com/en/member-association/curacao Curacao], [[CONCACAF]] (9 di mart 2021)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20230203071708/https://www.rsssf.org/tablesc/curacaochamp.html Curaçao — List of Champions], RSSSF (3 di febrüari 2023)&lt;/ref&gt;

Dia 29 di òktober 2010 e selekshon maskulino di Kòrsou a hunga su promé wega amistoso na [[Willemstad]] kontra [[Aruba]]. E wega aki a keda gana ku 3-0 i Everon Espacia a skor e promé gol na nòmber di Kòrsou. E promé wega pafor di Karibe Hulandes tabata 20 di ougùstùs 2011 kontra [[Republika Dominikano]] na estadio Panamerikano; esaki a terminá den un derota di 1-0 pa Kòrsou.

== Partisipashon na torneo ==
=== Kopa Mundial ===
For di aña 2011 Kòrsou ta partisipá na weganan di klasifikashon pa kampeonato mundial di futbòl di [[FIFA]]. Na su promé weganan klasifikatorio pa Mundial 2014 na [[Brasil]] e selekshon a enfrenta  [[Antigua y Barbuda|Antigua i Barbuda]], [[Haiti]] i [[U.S. Virgin Islands|Islanan Birgen Merikano]]. Despues di 2 viktoria i 1 empate for di 6 wega nan a keda eliminá komo e di tres ekipo di grupo F. E dos viktoria kontra e [[U.S. Virgin Islands|Islanan Birgen Merikano]] (3-0 i 6-1) tabata e proménan den un kualifikashon pa Kopa Mundial.

Pa Mundial 2018 e ekipo a alkansa e di tres buelta di e torneo i kualifikashon. Den e promé ronda na mart 2015 el a  enfrentá [[Montserrat]] i a klasifiká pa e di dos ronda kontra [[Cuba]] ku un viktoria di 2-1 na kas i un viktoria di 2-2 den e di dos wega. Despues di un empate 0-0 den e wega na kas, un empate 1-1 den e wega di regreso kontra Cuba tabata sufisiente pa pone riba e regla di golnan pa e di tres ronda. Sinembargo, e ekipo a keda eliminá na septèmber 2015  despues di dos derota 0-1 kontra [[El Salvador]]. 

Den e kualifikashon di 2022 e ekipo a enfrentá [[Guatemala]], [[Sint Vincent i Grenadinanan]], Cuba i e Islanan Birgen Britániko den e promé ronda na mart i yüni 2021. E ekipo a gana e grupo dor di hasi mas gol i a avansá pa e di dos ronda. Despues di un derota di 2-1 i un empate di 0-0 kontra [[Panama]] el a keda eliminá den e di dos ronda.

Pa Mundial 2026 e selekshon a kai den grupo C di e weganan di kualifikashon. E ta programá pa hunga su promé partidonan na 2024 kontra [[Barbados]] riba 5 di yüni den [[Stadion Ergilio Hato]] i kontra [[Aruba]] riba 8 di yüni den [[Stadion Guillermo Prospero Trinidad]]. Na 2025 e ta sigui pa topa ku [[Sint Lucia]] riba 6 di yüni i [[Haiti]] riba 10 di yüni.

=== Kopa Oro di CONCACAF ===
* 2017 – Preliminatorio
* 2019 – Kuart final
* 2021 – A retirá
* 2023 – No a kualifiká

Ku e viktoria 4-1 di e selekshon riba St. Lucia dia 18 di novèmber 2024 den Stadion Ergilio Hato Kòrsou a promove bek pa Liga A di [[CONCACAF Nations League]] i a klasifika automátikamente pa e proximo edishon di Kopa Oro na Merka.&lt;ref&gt;https://nu.cw/2024/11/18/curacao-kwalificeert-zich-voor-de-gold-cup-na-zege-op-saint-lucia/ Curacao kwalificeert zich voor de Gold Cup na zege op Saint Lucia], nu.cw (18 di novèmber 2024)&lt;/ref&gt;

=== Kopa Karibe === 
Na 2014 e selekshon a hunga den e ronda preliminatorio di [[Kopa Karibe]]. Den e edishon di 2017, e selekshon, despues di un fuerte kampaña di kualifikashon, a derotá e anfitrion [[Martinique]] den e semifinal ku e skor di 2-1. E ta vense [[Jamaica]], kampeon saliente i seis biaha ganadó, ku e skor di 2-1 i ta logra su promé Kopa Karibe. Algun hungadó di e wega final tabata [[Elson Hooi]] (2 gol), Eloy Room (kiper), Gino van Kessel, [[Ayrton Statie]], [[Rangelo Janga]] i [[Leandro Bacuna]].

=== Kopa di Rei === 
Dia 5 di yüni 2019, Kòrsou a gana 3-1 kontra [[India]] den e promé ronda di Kopa di Rei, un torneo [[Tailandia|tailandés]] riba invitashon. Den e final dia 8 di yüni 2019, despues di un empate 1-1 despues di pinalti, e ekipo a gana e Kopa di Rei ku 5-4 di [[Vietnam]] na Chang Arena den e siudat Buri Ram na [[Tailandia]].

=== Kopa ABCS ===
Na 2013 e ta yega te final, perdiendo di [[Sürnam]] 1-3 i ta caba na di tres lugá di [[Torneo ABCS|Kopa ABCS]] na 2015. Entre 2016 i 2020 no tabatin kompetensia. Kòrsou tabata ganadó na 2021 den final kontra [[Boneiru]] (2-1) i na 2022 ta sali viktorioso den pinalti kontra Sürnam.&lt;ref&gt;[https://www.rsssf.org/tablesa/abcs.html ABCS Football Tournament], RSSSF.org&lt;/ref&gt;

== Último weganan i próksimo enkuentronan ==
[[File:Soccerball current event.svg|20px]] &lt;small&gt;Aktualisá te e último wega riba 18 di novèmber 2024.&lt;/small&gt;
&lt;div style=&quot;display:flex; gap:0.5em;&quot;&gt;{{legend|#CCFFCC|Viktoria|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend|#FFFFCC|Empate|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend|#FFCCCC|Derota|border=1px solid #AAAAAA}}&lt;/div&gt;
{| align=&quot;left&quot; cellpadding=&quot;2&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;background: #f5faff; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;&quot; width=&quot;97%&quot;
|- bgcolor=darkblue style=&quot;color:yellow
! width=&quot;11%&quot; |Fecha
! width=&quot;12%&quot; |Siudat
! width=&quot;12%&quot; |Lokal
! width=&quot;5%&quot;  |Resultado
! width=&quot;14%&quot; |Bishitante
! width=&quot;20%&quot; |Kompetensia
|- bgcolor=CCFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|17-10-2023
|[[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]] [[Willemstad]]
|align=right| [[Kòrsou]] [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]] 
|align=center|'''5:3'''
|{{TTO}}
|[[CONCACAF Nations League]] 23/24

|- bgcolor=FFFCCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|16-11-2023
|[[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]] [[Willemstad]]
|align=right| [[Kòrsou]] [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]] 
|align=center|'''1:1'''
|{{SLV}}
| Partido amistoso

|- bgcolor=FFFCCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|20-11-2023
|[[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]] [[Willemstad]]
|align=right| [[Kòrsou]] [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]] 
|align=center|'''1:1'''
|{{SLV}}
| Partido amistoso

|- bgcolor=CCFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|21-03-2024
|[[File:Flag of Turkey.svg|20px|border]] Alanya
|align=right|[[Kòrsou]] [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]]
|align=center|'''1:0'''
|[[File:Flag of England.svg|22px|border]] Hull City
|Partido amistoso híbrido

|- bgcolor=CCFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|05-06-2024
|[[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]] [[Willemstad]]
|align=right|[[Kòrsou]] [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]]
|align=center|'''4:1'''
|{{BRB}}
| Klasifikashon [[Kopa Mundial di Futbòl|Kopa Mundial]] 2026

|- bgcolor=CCFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|08-06-2024
| [[File:Flag of Aruba.svg|22px|border]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]]
|align=right|[[Seleccion nacional di futbol di Aruba (masculino)|Aruba]] [[File:Flag of Aruba.svg|22px|border]]
|align=center|'''0:2'''
|{{CUW}}
|Klasifikashon [[Kopa Mundial di Futbòl|Kopa Mundial]] 2026

|- bgcolor=FFCCCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|06-09-2024
|[[File:Flag of Grenada.svg|22px|border]] [[Saint George’s]]
|align=right|[[Sint Lucia]] [[File:Flag of Saint Lucia.svg|22px|border]]
|align=center|'''2:1'''
|{{CUW}}
|[[CONCACAF Nations League]] 24/25

|- bgcolor=CCFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|09-09-2024
|[[File:Flag of Grenada.svg|22px|border]] [[Saint George’s]]
|align=right|[[Sint Maarten (Fransia)|Saint-Martin]] [[File:Flag of Saint-Martin (fictional).svg|22px]]
|align=center|'''0:4'''
|{{CUW}}
|[[CONCACAF Nations League]] 24/25

|- bgcolor=FFFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|11-10-2024
|[[File:Flag of Saint Lucia.svg|22px|border]] Gros Islet
|align=right|[[Grenada]] [[File:Flag of Grenada.svg|22px|border]]
|align=center|'''0:0'''
|{{CUW}}
|[[CONCACAF Nations League]] 24/25

|- bgcolor=CCFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|14-10-2024
|[[File:Flag of Saint Lucia.svg|22px|border]] Gros Islet
|align=right|[[Kòrsou]] [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]]
|align=center|'''1:0'''
|{{GRD}}
|[[CONCACAF Nations League]] 24/25

|- bgcolor=CCFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|15-11-2024
| [[File:Flag of Curaçao.svg|20px|border]] [[Willemstad]]
|align=right|[[Kòrsou]] [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]]
|align=center|'''5:0'''
|[[File:Flag of Saint-Martin (fictional).svg|22px]] [[Sint Maarten (Fransia)|Saint-Martin]]
|[[CONCACAF Nations League]] 24/25

|- bgcolor=CCFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|18-11-2024
| [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]] [[Willemstad]]
|align=right|[[Kòrsou]] [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]]
|align=center|'''4:1'''
|{{LCA}}
|[[CONCACAF Nations League]] 24/25

|- bgcolor=CCFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|06-06-2025
| [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]] [[Willemstad]]
|align=right|[[Kòrsou]] [[File:Flag of Curaçao.svg|22px|border]]
|align=center|'''4:0'''
|{{LCA}}
| Klasifikashon [[Kopa Mundial di Futbòl|Kopa Mundial]] 2026

|- bgcolor=CCFFCC style=&quot;border-bottom:1px solid #AAA&quot;
|align=center|10-06-2025
|[[File:Flag of Aruba.svg|22px|border]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]]
|align=right|[[Haiti]] [[File:Flag of Haiti.svg|23px|border]]
|align=center|'''1:5'''
|{{CUW}}
|Klasifikashon [[Kopa Mundial di Futbòl|Kopa Mundial]] 2026
|}
{{clear}}

== Tim tékniko ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Posishon
! Nòmber
|-
| Entrenadó prinsipal || [[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] [[Dick Advocaat]]
|-
| Entrenadó athuntu || [[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Cor Pot&lt;br/ &gt;[[File:Flag of Curaçao.svg|20px|border]] [[Giovanni Franken]]
|-
| Entrenadó pa kiper || [[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Raymond Mulder
|-
| Entrenadó fisiko || [[File:Flag of Curaçao.svg|20px|border]] Angelo Cijntje
|-
| Video Analista || [[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Léon Hese
|-
| Médiko || [[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Casper van Eijck
|-
| Ofisial di prensa || [[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Kees Jansma
|-
| Manager di tim || [[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Wouter Jansen 
|-
| Content Creator || [[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Anouar Amrani
|}

== (Eks)-hungadó konosí ==
{{div col|colwidth=22em}}
* [[Vurnon Anita]]
* [[Leandro Bacuna]]
* [[Juriën Gaari]]
* [[Elson Hooi]]
* [[Rangelo Janga]]
* [[Cuco Martina]]
* [[Eloy Room]]
* [[Ayrton Statie]]
{{div col end}}

== Lista di entrenadó ==
*[[File:Flag of Argentina.svg|20px|border]] Manuel Bilches (2011–2012)&lt;ref name=&quot;alberto/pieternella&quot;&gt;{{citeer web |auteur=Joachim Springer |url=http://www.versgeperst.com/sport/113124/bilches-moet-curacao-naar-wk-leiden.html |titel=Bilches moet Curaçao naar WK leiden |werk=Versgeperst.com |datum=2011-08-04 |sprache=nl |archiv-url=https://web.archive.org/web/20160611114129/http://www.versgeperst.com/sport/113124/bilches-moet-curacao-naar-wk-leiden.html |archiv-datum=2016-06-11|abruf=2016-09-06}}&lt;/ref&gt;
*[[File:Flag of Curaçao.svg|20px|border]] Ludwig Alberto (2012–2014)&lt;ref name=&quot;alberto/pieternella&quot;/&gt;
*[[File:Flag of Curaçao.svg|20px|border]] Igemar Pieternella (2014, interino)&lt;ref name=&quot;alberto/pieternella&quot; /&gt;
*[[File:Flag of Curaçao.svg|20px|border]] Etienne Siliee (2014–2015)&lt;ref&gt;{{Citeer web|auteur=Paul Clarke |url=http://jamaica-gleaner.com/article/sports/20141112/soca-warriors-win-caribbean-cup-opener-0 |titel=Soca Warriors Win Caribbean Cup Opener |werk=The Gleaner |hrsg=The Gleaner Company |datum=2014-11-12|abruf=2016-09-06}}&lt;/ref&gt;
*[[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] [[Patrick Kluivert]] (2015–2016)&lt;ref&gt;{{citeer web|auteur=Lentin Goodijk|url=http://www.metronieuws.nl/sport/2015/03/internationals-curacao-dolblij-met-komst-kluivert |titel=Internationals Curaçao dolblij met komst Kluivert |werk=Metro |hrsg=Telegraaf Media Groep |datum=2015-03-05}}&lt;/ref&gt;
*[[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] [[Remko Bicentini]] (2016–2020)&lt;ref&gt;{{citeer web|auteur=Edson Evertsz |url=http://www.deporteawe.com/2016/08/24/remko-bicentini-rihairo-meulens-partido-di-fogeo-pa-selekshon-di-futbol-di-korsou/ |titel=Remko Bicentini, Rihairo Meulens i Partido di Fogeo pa Selekshon di Futbol di Korsou |werk=Deporte Awe |datum=2016-08-24 }}&lt;/ref&gt;
*[[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Guus Hiddink (2020–2021)
*[[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Patrick Kluivert (2021, remplasante di Hiddink, kende a haña [[COVID-19]] durante e kualifikashon pa Mundial 2022)&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://ffk.cw/patrick-kluivert-will-replace-guus-hiddink-for-the-remainder-of-the-qualification-matches-for-world-cup-2021/ |titel=Patrick Kluivert will replace Guus Hiddink for the remainder of the qualification matches for World Cup 2021|werk=[[Federashon Futbòl Kòrsou|ffk.cw]] |datum=2021-05-19 |bezochtdatum=2021-06-02}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web |url=https://curacao.nu/curacao-uitgeschakeld-in-kwalificatie-wk/ |titel=Curaçao uitgeschakeld in kwalificatie WK |werk=Curacao.nu |sprache=nl |datum=2021-06-16 |abruf=2021-06-16}}&lt;/ref&gt;
*[[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Art Langeler (2022)
*[[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Remko Bicentini (2022-2023)
*[[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] Dean Gorré (2023, interino)
*[[File:Flag of the Netherlands.svg|20px|border]] [[Dick Advocaat]] (desde 2024)&lt;ref&gt;[https://www.ad.nl/buitenlands-voetbal/dick-advocaat-76-keert-opnieuw-terug-uit-pensioen-en-gaat-aan-de-slag-bij-curacao~a264fd04/ Dick Advocaat (76) keert opnieuw terug uit pensioen en gaat aan de slag bij Curaçao], Ad.nl (15 di yanüari 2024)&lt;/ref&gt;

== Mira tambe ==
* [[Selekshon nashonal di futbòl di Kòrsou (1921-1958)]]
* [[Selekshon Antiano di Futbòl|Selekshon antiano di futbòl]] (1958-2010)
* [[Seleccion nacional di futbol di Aruba (masculino)|Selekshon nashonal di futbòl di Aruba]]
* [[Selekshon boneriano di futbòl]]

== Link eksterno ==
* [https://ffk.cw/ Wepsait di Federashon di Futbòl Kòrsou]
* [https://www.rsssf.org/tablesn/nedant-intres.html Weganan Internashonal di Kòrsou i Antia Hulandes te 2004]

{{Appendix}}

[[Category:Futbòl na Kòrsou]]</text>
      <sha1>9i95wqfb2kmxfvi6bq77bckjjoo4rv5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Usuario:Bdijkstra/Lint-fouten/overzicht</title>
    <ns>2</ns>
    <id>12220</id>
    <revision>
      <id>162615</id>
      <parentid>161746</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:12:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bitbotje</username>
        <id>9309</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>update - 44 fouten</comment>
      <origin>162615</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7569" sha1="0yqrdt1x25s6mtn2thwjnyn0mrwuo0n" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;{{DISPLAYTITLE:user:bdijkstra/Lint-fouten/overzicht}}&lt;/noinclude&gt;
&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! lint-kategory
! style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;abbr title=&quot;(Prinsipal)&quot;&gt;0&lt;/abbr&gt;
! style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;abbr title=&quot;Wikipedia&quot;&gt;4&lt;/abbr&gt;
! style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;abbr title=&quot;Fail&quot;&gt;6&lt;/abbr&gt;
! style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;abbr title=&quot;Malchi&quot;&gt;10&lt;/abbr&gt;
! style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;abbr title=&quot;Yuda&quot;&gt;12&lt;/abbr&gt;
! style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;abbr title=&quot;Kategoria&quot;&gt;14&lt;/abbr&gt;
! style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;abbr title=&quot;Module&quot;&gt;828&lt;/abbr&gt;
! Misc
|-
| colspan=&quot;10&quot; | '''High priority'''
|-
| Table tag that should be deleted
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 0 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 4 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 6 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 10 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 12 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 14 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 828 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | 4
|-
| Misnested tag with different rendering in HTML5 and HTML4
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 0 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 4 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 6 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 10 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 12 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 14 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 828 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | 7
|-
| Miscellaneous issues
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 0 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 4 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 6 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 10 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 12 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 14 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 828 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | 0
|-
| Multiline table in list
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 0 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 4 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 6 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 10 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 12 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 14 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 828 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | 0
|-
| Multiple unclosed formatting tags
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 0 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 4 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 6 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 10 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 12 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 14 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 828 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | 0
|-
| Paragraph wrapping bug workaround
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 0 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 4 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 6 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 10 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 12 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 14 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 828 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | 0
|-
| Self-closed tags
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 0 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 4 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 6 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 10 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 12 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 14 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 828 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | 0
|-
| Old behaviour of link-wrapping font tags
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 0 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 4 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 6 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 10 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 12 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 14 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 828 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | 0
|-
| Whitespace parsing bug
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 0 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 4 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 6 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 10 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 12 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 14 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 828 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | 0
|-
| Unclosed quote in heading
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 0 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 4 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 6 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 10 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 12 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 14 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 828 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | 0
|-
| colspan=&quot;10&quot; | '''Medium priority'''
|-
| Bogus file options
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 0 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 4 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 6 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 10 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 12 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 14 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 828 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | 1
|-
| Fostered content
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 0 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 4 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 6 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 10 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 12 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 14 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 828 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | 4
|-
| Misnested tags
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 0 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 4 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 6 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 10 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 12 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 14 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 828 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | 9
|-
| Multi colon escape
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 0 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 4 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 6 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 10 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 12 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 14 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 828 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | 0
|-
| Links in links
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 0 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 4 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 6 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 10 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 12 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 14 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 828 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | 24
|-
| colspan=&quot;10&quot; | '''Low priority'''
|-
| Missing end tag
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 0 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | [//pap.wikipedia.org/wiki/Spesial:LintErrors/missing-end-tag?wpNamespaceRestrictions=4 18]
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 6 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | [//pap.wikipedia.org/wiki/Spesial:LintErrors/missing-end-tag?wpNamespaceRestrictions=10 2]
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 12 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 14 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 828 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | 142
|-
| Obsolete HTML tags
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 0 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | [//pap.wikipedia.org/wiki/Spesial:LintErrors/obsolete-tag?wpNamespaceRestrictions=4 12]
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 6 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 10 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 12 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 14 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 828 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | 113
|-
| Stripped tags
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 0 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | [//pap.wikipedia.org/wiki/Spesial:LintErrors/stripped-tag?wpNamespaceRestrictions=4 10]
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 6 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | [//pap.wikipedia.org/wiki/Spesial:LintErrors/stripped-tag?wpNamespaceRestrictions=10 2]
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 12 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 14 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | &lt;!-- 828 --&gt; 0
| style=&quot;text-align:right&quot; | 42
|}&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>0yqrdt1x25s6mtn2thwjnyn0mrwuo0n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>LGBT</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12662</id>
    <revision>
      <id>162629</id>
      <parentid>150699</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:41:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>wikilink</comment>
      <origin>162629</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3502" sha1="fkae9lhhn1n21y9jt7xhd5untrslkz4" xml:space="preserve">{{variante|c}}
{{multiple image
| image1            = Rainbow flag and blue skies.jpg
| caption1          = Desde añanan 1970, e bandera di regenbog ta un símbolo di orguyo pa ku e movementunan sosial di LGBT.
| image2            = Ben jij wel 100% hetero.webm
| caption2          = Urólogo, Piet Hoebeke, ta papia tokante e diversidat entre hòmber i muhé, i tambe e área shinishi entre homoseksual i heteroseksual, i ta mustra kon hende por deskribí nan propio identidat seksual.
| direction         = vertical
}}
'''LGBT''', óf '''LGBTQ+''', ta un abreviashon ku ta para pa '''l'''esbiana, [[Homosexualidad|'''h'''omoseksual]] (óf gay, normalmente ta referí na hende hòmber), '''b'''iseksual, '''t'''ransgénero, i '''''q'''ueer'' (óf ''questioning''). E término tambe ta wòrdu usá mas ampliamente pa referí na kualke hende ku no ta kuadra denter di normanan [[Heterosexualidad|heteroseksual]] òf cisgénero.

== Desaroyo ==
=== +IAP ===
E abreviashon LGBTQ a ekspandé ku tres lèter adishonal, hasiendo esaki LGBTQIAP. E ekspanshon aki a nifiká un rekonosementu di e diversidat denter di identidatnan seksual i di género. Pa hopi tempu, tabata asumí un divishon entre heteroseksualidat i homoseksualidat, sinembargo investigashon ta mustra ku tin variashon entre e kategorianan aki, i tambe entre hòmber i muhé. E lèternan agregá ta para pa:&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.cosmopolitan.com/nl/liefde-en-sex/a28478334/waar-staat-lgbtq-voor-betekenis/ |titel=LGBTQ betekenis: dit is waar de letters voor staan |bezochtdatum=2025-02-24 |werk=cosmopolitan.com |auteur=marlies kikkert |datum=2024-06-11}}&lt;/ref&gt;

* '''I''' (''intersex''): Un término pa individuonan nasé ku karakterístikanan físiko ku no por wòrdu klasifiká klaramente komo hòmber òf muhé.
* '''A''' (''aseksual''): Individuonan ku ta eksperensiá tiki òf ningun atrakshon seksual.
* '''P''' (''panseksual''): Pa esnan ku género no ta un faktor determinante den atrakshon romántiko òf seksual.

=== Variashon ===
Tin vários variashon di e abreviashon LGBTQ, un di e formanan mas amplio di kua ta LGBTTTQQIAA. E lèternan aki ta para pa (fuera di LGBT):&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

* '''T''' (''transeksual'') – individuonan ku ta tuma pasonan médiko òf sosial pa kambia nan identidat di género
* '''T''' (''two-spirited'', dos-spiritu) – un término denter di algun kultura di Nort Amérika Nativo pa individuonan ku un di tres género 
* '''Q''' (''queer'') – un término general pa identidatnan seksual i di género diverso
* '''Q''' (''questioning'') – hendenan ku ainda ta eksplorá nan identidat di género òf orientashon seksual
* '''I''' (''intersex'') – personanan ku karakterístika físiko ku no ta klasifiká klaramente komo hòmber òf muhé
* '''A''' (''aseksual'') – individuonan ku ta eksperensiá tiki òf ningun atrakshon seksual
* '''A''' (''aliado'') – individuonan heteroseksual i cisgénero ku ta sostené e komunidat LGBTQ

Komo ku identidatnan nobo ta wòrdu rekonosé konstantemente, e abreviashon LGBTQ+ tambe ta wòrdu usá hopi biaha. E &quot;+&quot; ta simbolisá inklusividat i espasio pa otro identidatnan. Aunke e lista aki ta kubri hopi término, e no ta nifiká ku tur hende lo identifiká ku un di e kategorianan aki. Identidat ta personal i tur hende ta liber pa identifiká nan mes na un manera ku ta kumbiní nan.

{{appendix|refs|2=
*{{tradukshon for di otro Wikipedia |idioma=nl |titel=Lgbt |oldid=68743305}}
{{references}}
}}

[[category:sociedad]]</text>
      <sha1>fkae9lhhn1n21y9jt7xhd5untrslkz4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162630</id>
      <parentid>162629</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:42:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>/* Desaroyo */ wikilink</comment>
      <origin>162630</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3536" sha1="s303w8psxqfg4mzxb00ifo0aiathm9u" xml:space="preserve">{{variante|c}}
{{multiple image
| image1            = Rainbow flag and blue skies.jpg
| caption1          = Desde añanan 1970, e bandera di regenbog ta un símbolo di orguyo pa ku e movementunan sosial di LGBT.
| image2            = Ben jij wel 100% hetero.webm
| caption2          = Urólogo, Piet Hoebeke, ta papia tokante e diversidat entre hòmber i muhé, i tambe e área shinishi entre homoseksual i heteroseksual, i ta mustra kon hende por deskribí nan propio identidat seksual.
| direction         = vertical
}}
'''LGBT''', óf '''LGBTQ+''', ta un abreviashon ku ta para pa '''l'''esbiana, [[Homosexualidad|'''h'''omoseksual]] (óf gay, normalmente ta referí na hende hòmber), '''b'''iseksual, '''t'''ransgénero, i '''''q'''ueer'' (óf ''questioning''). E término tambe ta wòrdu usá mas ampliamente pa referí na kualke hende ku no ta kuadra denter di normanan [[Heterosexualidad|heteroseksual]] òf cisgénero.

== Desaroyo ==
=== +IAP ===
E abreviashon LGBTQ a ekspandé ku tres lèter adishonal, hasiendo esaki LGBTQIAP. E ekspanshon aki a nifiká un rekonosementu di e diversidat denter di [[Orientacion sexual|identidatnan seksual]] i di [[Genero|género]]. Pa hopi tempu, tabata asumí un divishon entre heteroseksualidat i homoseksualidat, sinembargo investigashon ta mustra ku tin variashon entre e kategorianan aki, i tambe entre hòmber i muhé. E lèternan agregá ta para pa:&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.cosmopolitan.com/nl/liefde-en-sex/a28478334/waar-staat-lgbtq-voor-betekenis/ |titel=LGBTQ betekenis: dit is waar de letters voor staan |bezochtdatum=2025-02-24 |werk=cosmopolitan.com |auteur=marlies kikkert |datum=2024-06-11}}&lt;/ref&gt;

* '''I''' (''intersex''): Un término pa individuonan nasé ku karakterístikanan físiko ku no por wòrdu klasifiká klaramente komo hòmber òf muhé.
* '''A''' (''aseksual''): Individuonan ku ta eksperensiá tiki òf ningun atrakshon seksual.
* '''P''' (''panseksual''): Pa esnan ku género no ta un faktor determinante den atrakshon romántiko òf seksual.

=== Variashon ===
Tin vários variashon di e abreviashon LGBTQ, un di e formanan mas amplio di kua ta LGBTTTQQIAA. E lèternan aki ta para pa (fuera di LGBT):&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

* '''T''' (''transeksual'') – individuonan ku ta tuma pasonan médiko òf sosial pa kambia nan identidat di género
* '''T''' (''two-spirited'', dos-spiritu) – un término denter di algun kultura di Nort Amérika Nativo pa individuonan ku un di tres género 
* '''Q''' (''queer'') – un término general pa identidatnan seksual i di género diverso
* '''Q''' (''questioning'') – hendenan ku ainda ta eksplorá nan identidat di género òf orientashon seksual
* '''I''' (''intersex'') – personanan ku karakterístika físiko ku no ta klasifiká klaramente komo hòmber òf muhé
* '''A''' (''aseksual'') – individuonan ku ta eksperensiá tiki òf ningun atrakshon seksual
* '''A''' (''aliado'') – individuonan heteroseksual i cisgénero ku ta sostené e komunidat LGBTQ

Komo ku identidatnan nobo ta wòrdu rekonosé konstantemente, e abreviashon LGBTQ+ tambe ta wòrdu usá hopi biaha. E &quot;+&quot; ta simbolisá inklusividat i espasio pa otro identidatnan. Aunke e lista aki ta kubri hopi término, e no ta nifiká ku tur hende lo identifiká ku un di e kategorianan aki. Identidat ta personal i tur hende ta liber pa identifiká nan mes na un manera ku ta kumbiní nan.

{{appendix|refs|2=
*{{tradukshon for di otro Wikipedia |idioma=nl |titel=Lgbt |oldid=68743305}}
{{references}}
}}

[[category:sociedad]]</text>
      <sha1>s303w8psxqfg4mzxb00ifo0aiathm9u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Joanna Werners</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12712</id>
    <revision>
      <id>162632</id>
      <parentid>152502</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:43:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>wikilink</comment>
      <origin>162632</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3270" sha1="kft4uhu39pg2j591agqmf3u2z0cgjpy" xml:space="preserve">{{Infobox persona
| variante = c 
| descripcion = Joanna Werners (rònt 1990)
| infobox_tipo = escritor
| fecha nacemento = [[25 di desèmber]] [[1953]]
| luga nacemento = [[Paramaribo]], [[Sürnam]]  
| ofishi = poeta, eskritor
}}
Joanna Werners (☆ [[25 di desèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un poeta i eskritor pionero pa ku eskritura sürnameño. Su obranan ta enfoká Sürnam i e amor entre hende muhé.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web |url=https://withpride.ihlia.nl/story/joanna-werners/ |titel=Joanna Werners |auteur=Wigbertson Julian Isenia |werk=withpride.ihlia.nl |bezochtdatum=2025-03-14}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer boek |url=https://www.dbnl.org/tekst/kemp009suri02_01/index.php |hoofdstukurl=https://www.dbnl.org/tekst/kemp009suri02_01/kemp009suri02_01_0019.php |titel=Surinaamse schrijvers en dichters |hoofdstuk=Profielen van schrijvers |auteur=Michiel van Kempen |jaar=1989 |pagina=186}}&lt;/ref&gt; 

Werner a muda for di Sürnam pa [[Hulanda]] na edat di diesocho aña. El a studia edukashon físiko i lei, i a traha komo dosente di ekonomia.&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.writersunlimited.nl/deelnemer/joanna-werners |titel=Joanna Werners |werk=writersunlimited.nl |bezochtdatum=2025-03-14}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; Na 1987, el a debut su novela, ''Droomhuid'', un novela outobiográfiko tokante su promé amor pa un hende muhé kolor skur, un eksperensia ku a kambia su bida pa semper. Ku su obra, ''Droomhuid'', Werners a introdusí [[Homosexualidad|homoseksualidat]] feminismo den literatura Sürnameño. E buki tabatin un gran impakto kultural. E novela ta wef prosa i poesia, un eskoho konsiente ku ela splika den un entrevista:&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

&lt;blockquote&gt;
{{lang|nl|Ik denk, als iets heel gevoelig wordt. Als ik wil dat iemand proeft: nu wordt het net even belangrijker dan het grote verhaal. Dan kies ik geloof ik voor gedichten.|italic=yes}}

&quot;Mi ta kere, ora algu bira masha sensitivo. Si mi ke pa un hende saboriá: awor e ta bira un tiki mas importante ku e storia prinsipal. E ora ei mi ta kere ku lo mi skohe pa poema.&quot;
&lt;/blockquote&gt;

Hende muhé kolor skur i nan eksperensianan ta keda un tema sentral den su bukinan. Den ''Amba, vrouw van het Surinaamse Erf''  (1996) e ta skirbi:&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

&lt;blockquote&gt;
{{lang|nl|Voor de vrouwen die mij de geheimen van hun leven hebben toevertrouwd. Voor de vrouwen die niet wensen van hun seksuele identiteit een geheim te maken. Met genegenheid en groot respect voor alle tantes die met hun gedachten zaten opgesloten.|italic=yes}}

&quot;Pa e hende muhénan ku a konfia mi ku e sekretonan di nan bida. Pa e hende muhénan ku no ke skonde nan [[Orientacion sexual|identidat seksual]]. Ku kariño i gran rèspèt pa tur e tantanan ku nan pensamentunan suprimí.&quot;
&lt;/blockquote&gt;

Werners a eksplorá tambe otro diferensianan kultural entre Hulanda i Sürnam, manera puntonan di bista riba embaraso indeseá i biehes.&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;

== Selekshon di obra ==

* ''Droomhuid'' (1987)
* ''Zuigend moeras'' (1990)
* ''Vriendinnenvrouwen'' (1994)
* ''Amba, vrouw van het Surinaamse erf'' (1996)
* ''Amba, je was toch allemaal vrouw'' (1996)
* ''Schaamteloze warmte'' (2002)
* ''Sluimerende Schaduwen'' (2007)
{{appendix}}

[[Category:Eskritor]]
[[Category:Poeta]]
[[Category:Suriname]]</text>
      <sha1>kft4uhu39pg2j591agqmf3u2z0cgjpy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Filadelfia</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12846</id>
    <revision>
      <id>162608</id>
      <parentid>156346</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T15:42:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caribiana</username>
        <id>8320</id>
      </contributor>
      <comment>ampliashon</comment>
      <origin>162608</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2707" sha1="3lkrabaok4fpsm4gf78ehdiaofdsm07" xml:space="preserve">{{infobox luga den pais
| variante = c
| tipo = Siudat
| nomber = Filadelfia
| nomber_nativo = Philadelphia
| pais = {{USA}}
}}
'''Filadelfia''', ofisialmente '''Philadelphia''' i referí lokalmente komo '''Philly''', ta e siudat ku mas habitante den e estado [[Estadonan Uni di Amérika|merikano]] di [[Pennsylvania]].&lt;ref name=&quot;QuickFacts&quot;&gt;{{cite web |title=QuickFacts: Philadelphia city, Pennsylvania |url=https://www.census.gov/quickfacts/fact/table/philadelphiacitypennsylvania/POP010220 |publisher=United States Census Bureau |access-date=|archive-date=2022-04-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20220412012650/https://www.census.gov/quickfacts/fact/table/philadelphiacitypennsylvania/POP010220 |url-status=}}&lt;/ref&gt; E ta tambe e di seis siudat mas poblá di [[Estadonan Uni di Amérika|Merka]], ku un poblashon di  1,603,797 habitante segun senso di 2020. E siudat ta e núkleo urbano di e Vaye di Delaware, tambe konosí komo e área metropolitano di Filadelfia, e di ocho área metropolitano mas grandi di e nashon.

E siudat a wòrdu fundá na 1682 pa William Penn, un Quaker [[Reino Uni|ingles]] i defensor di libertat religioso. Durante e era kolonial di e Provinsia di Pennsylvania, Filadelfia a sirbi komo kapital.
&lt;ref&gt;{{cite book |last=Brookes |first=Karin |editor=Zoë Ross |title=Insight Guides: Philadelphia and Surroundings |edition=Second (Updated) |year=2005 |publisher=APA Publications |pages=[https://archive.org/details/insightguidephil00zoer/page/21 21–22] |isbn=1-58573-026-2 |url=https://archive.org/details/insightguidephil00zoer/page/21 }}&lt;/ref&gt;

== Atrakshonnan ==
Filadelfia ta riku den historia, kultura i arkitektura. Algun di e lugánan mas famoso ta:

* Liberty Bell – Un di e simbolonan mas konosí di libertat na Merka. E kampana aki ta asosiá ku e Deklarashon di Independensia.

* Independence Hall – Lugá kaminda e Deklarashon di Independensia (1776) i e Konstitushon merikano (1787) a ser firmá. Awendia e ta parti di un Patrimonio di Humanidat di UNESCO.

* Philadelphia Museum of Art – Un di e museonan mas grandi di Merka, famoso tambe pa e trapi ku a bira konosí den e pelikula ''Rocky''. Hopi bishitante ta subi e trapi pa imitá e personahe Rocky Balboa.

* Reading Terminal Market – Un merkado bieu i popular, kaminda hende por kumpra kuminda lokal, internashonal, i produkto artesanal.

* Eastern State Penitentiary – Un prizon históriko abri den 1829, famoso pa su architektura gótiko i su rol den e desaroyo di e sistema penal.

* City Hall – E palasio di gobièrnu di Filadelfia, un struktura imponente ku un estatua grandi di William Penn riba su top.

{{Appendix}}

[[Kategoria:Siudadnan]]
[[Kategoria:Estadonan Uni di Merka]]</text>
      <sha1>3lkrabaok4fpsm4gf78ehdiaofdsm07</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Orientacion sexual</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13114</id>
    <revision>
      <id>162605</id>
      <timestamp>2025-06-10T15:22:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>Created page with &quot;{{variante|a}} {{databox}} '''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, i con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, e ta tocante sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref&gt;{{citeer...&quot;</comment>
      <origin>162605</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1362" sha1="diocwwlwf7keogur13ydgx5xqabiz33" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, i con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, e ta tocante sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit |titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit |werk=iedereenisanders.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel pa e motibo cu [[sexualidad]] ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su identidad.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/ |titel=Seksuele oriëntatie |werk=seksuelevorming.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>diocwwlwf7keogur13ydgx5xqabiz33</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162606</id>
      <parentid>162605</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T15:22:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <origin>162606</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1389" sha1="8kf0baw3it24cgjtqpwzhzjkq38c9v8" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, i con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, e ta tocante sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web |url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit |titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit |werk=iedereenisanders.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel pa e motibo cu [[sexualidad]] ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/ |titel=Seksuele oriëntatie |werk=seksuelevorming.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>8kf0baw3it24cgjtqpwzhzjkq38c9v8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162607</id>
      <parentid>162606</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T15:29:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <origin>162607</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1388" sha1="tsv0qbbak91le86taru9zhfqpnihicr" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, i con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, e ta tocante sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web |url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit |titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit |werk=iedereenisanders.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu [[sexualidad]] ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/ |titel=Seksuele oriëntatie |werk=seksuelevorming.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>tsv0qbbak91le86taru9zhfqpnihicr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162611</id>
      <parentid>162607</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T15:59:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <origin>162611</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2081" sha1="lmdh142zne7igpejw6xo8hdr3s25ffo" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, i con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, e ta tocante sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web |url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit |titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit |werk=iedereenisanders.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu [[sexualidad]] ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/ |titel=Seksuele oriëntatie |werk=seksuelevorming.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai boi di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>lmdh142zne7igpejw6xo8hdr3s25ffo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162612</id>
      <parentid>162611</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:00:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <origin>162612</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2172" sha1="m8luukebrr5ene4ci4o5cv6nj45qlhm" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, i con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, e ta tocante sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web |url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit |titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit |werk=iedereenisanders.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu [[sexualidad]] ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai boi di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>m8luukebrr5ene4ci4o5cv6nj45qlhm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162613</id>
      <parentid>162612</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:02:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <origin>162613</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2221" sha1="nsry5utce4g66zwnhxr70u921ai9wct" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, i con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, e ta tocante sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu [[sexualidad]] ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai boi di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>nsry5utce4g66zwnhxr70u921ai9wct</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162614</id>
      <parentid>162613</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:04:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <origin>162614</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2221" sha1="mbpi19r156e5aareua3trjfpchzjjgv" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, i con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, e ta tocante sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu [[sexualidad]] ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>mbpi19r156e5aareua3trjfpchzjjgv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162616</id>
      <parentid>162614</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:14:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <origin>162616</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2362" sha1="ihj96stgyvthy5d4svd8o8hlp10s0iu" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, i con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, e ta tocante sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu [[sexualidad]] ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>ihj96stgyvthy5d4svd8o8hlp10s0iu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162617</id>
      <parentid>162616</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:16:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <origin>162617</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2232" sha1="7noi89iq6qtxgviedaf0fpjoujqcje8" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, i con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, e ta tocante sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu [[sexualidad]] ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>7noi89iq6qtxgviedaf0fpjoujqcje8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162618</id>
      <parentid>162617</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:22:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <origin>162618</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2892" sha1="pefp7mqdw8j06g0ttkms5exje80mzju" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, i con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, e ta tocante sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu [[sexualidad]] ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su identidad, normalmente esaki ta pasa den puberteit.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://cjgmiddendrenthe.nl/artikel/seksuele-ontwikkeling/seksuele-orientatie-1|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=cjgmiddendrenthe.nl}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=pitbaarn.nl|citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>pefp7mqdw8j06g0ttkms5exje80mzju</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162619</id>
      <parentid>162618</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:29:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <origin>162619</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3148" sha1="ezheyng3514xkpcmk4xzkidez55rhcn" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, i con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, orientacion sexual ta e desaroyo psicologico di sexualidad, esakinan ta inclui e sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.kijkopontwikkeling.nl/artikel/wat-is-seksuele-ontwikkeling/|titel=Wat is seksuele ontwikkeling?|bezochtdatum=2025-06-10|werk=kijkopontwikkeling.nl}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu [[sexualidad]] ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su identidad, normalmente esaki ta pasa den puberteit.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://cjgmiddendrenthe.nl/artikel/seksuele-ontwikkeling/seksuele-orientatie-1|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=cjgmiddendrenthe.nl}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=pitbaarn.nl|citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>ezheyng3514xkpcmk4xzkidez55rhcn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162620</id>
      <parentid>162619</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:30:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <origin>162620</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3163" sha1="giwlwufy32bg64uzujskifj2m6ix82p" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, i con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, orientacion sexual ta e desaroyo [[Psicologia|psicologico]] di [[sexualidad]], esakinan ta inclui e sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.kijkopontwikkeling.nl/artikel/wat-is-seksuele-ontwikkeling/|titel=Wat is seksuele ontwikkeling?|bezochtdatum=2025-06-10|werk=kijkopontwikkeling.nl}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu sexualidad ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su identidad, normalmente esaki ta pasa den puberteit.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://cjgmiddendrenthe.nl/artikel/seksuele-ontwikkeling/seksuele-orientatie-1|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=cjgmiddendrenthe.nl}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=pitbaarn.nl|citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>giwlwufy32bg64uzujskifj2m6ix82p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162621</id>
      <parentid>162620</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T16:35:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <origin>162621</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3175" sha1="ou1x8xub7w47x9wur3xgtmtjjo9en2m" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, i con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, orientacion sexual ta un parti di e desaroyo [[Psicologia|psicologico]] di [[sexualidad]], esakinan ta inclui e sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.kijkopontwikkeling.nl/artikel/wat-is-seksuele-ontwikkeling/|titel=Wat is seksuele ontwikkeling?|bezochtdatum=2025-06-10|werk=kijkopontwikkeling.nl}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu sexualidad ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su identidad, normalmente esaki ta pasa den puberteit.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://cjgmiddendrenthe.nl/artikel/seksuele-ontwikkeling/seksuele-orientatie-1|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=cjgmiddendrenthe.nl}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=pitbaarn.nl|citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>ou1x8xub7w47x9wur3xgtmtjjo9en2m</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162661</id>
      <parentid>162621</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T08:52:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>162661</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3189" sha1="gwnlrvyp3i47bynwfb8ohzolixcdhzt" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, i con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, orientacion sexual ta un parti di e desaroyo [[Psicologia|psicologico]] di [[sexualidad]], esakinan ta inclui e sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.kijkopontwikkeling.nl/artikel/wat-is-seksuele-ontwikkeling/|titel=Wat is seksuele ontwikkeling?|bezochtdatum=2025-06-10|werk=kijkopontwikkeling.nl}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu sexualidad ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su propio identidad sexual, normalmente esaki ta pasa den puberteit.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://cjgmiddendrenthe.nl/artikel/seksuele-ontwikkeling/seksuele-orientatie-1|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=cjgmiddendrenthe.nl}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=pitbaarn.nl|citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>gwnlrvyp3i47bynwfb8ohzolixcdhzt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162662</id>
      <parentid>162661</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T09:25:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>ampliacion</comment>
      <origin>162662</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3648" sha1="hu7a22xsvuu493spj9yvgbnh6rqueph" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, y con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, orientacion sexual ta un parti di e desaroyo [[Psicologia|psicologico]] di [[sexualidad]], esakinan ta inclui e sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.kijkopontwikkeling.nl/artikel/wat-is-seksuele-ontwikkeling/|titel=Wat is seksuele ontwikkeling?|bezochtdatum=2025-06-10|werk=kijkopontwikkeling.nl}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu sexualidad ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su propio identidad sexual, normalmente esaki ta pasa den puberteit.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://cjgmiddendrenthe.nl/artikel/seksuele-ontwikkeling/seksuele-orientatie-1|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=cjgmiddendrenthe.nl}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=pitbaarn.nl|citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

=== Tipo ===
Ta dificil pa lista un lista completo di formanan reconoci di sexualidad, pa motibo cu sexualidad tu un aspecto personal y  individualisa di bida humano.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://wibnet.nl/mens/seks/hoeveel-seksualiteiten-zijn-er |titel=Hoeveel seksualiteiten zijn er? |werk=wibnet.nl |auteur=Søren Steensig |datum=2022-02-01 |bezochtdatum=2025-06-11 }}&lt;/ref&gt; 

* Abnosexual
* Abrosexual
* Aceflux
* Aegosexual
* Aequesexual
* Agynosexual

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>hu7a22xsvuu493spj9yvgbnh6rqueph</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162663</id>
      <parentid>162662</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T09:31:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>/* Tipo */ ampliacion</comment>
      <origin>162663</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3861" sha1="5eq0s4em645prlo13i5r8nxi3g5v7a3" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, y con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, orientacion sexual ta un parti di e desaroyo [[Psicologia|psicologico]] di [[sexualidad]], esakinan ta inclui e sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.kijkopontwikkeling.nl/artikel/wat-is-seksuele-ontwikkeling/|titel=Wat is seksuele ontwikkeling?|bezochtdatum=2025-06-10|werk=kijkopontwikkeling.nl}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu sexualidad ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su propio identidad sexual, normalmente esaki ta pasa den puberteit.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://cjgmiddendrenthe.nl/artikel/seksuele-ontwikkeling/seksuele-orientatie-1|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=cjgmiddendrenthe.nl}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=pitbaarn.nl|citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

=== Tipo ===
Ta dificil pa lista un lista completo di formanan reconoci di sexualidad, pa motibo cu sexualidad tu un aspecto personal y  individualisa di bida humano.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://wibnet.nl/mens/seks/hoeveel-seksualiteiten-zijn-er |titel=Hoeveel seksualiteiten zijn er? |werk=wibnet.nl |auteur=Søren Steensig |datum=2022-02-01 |bezochtdatum=2025-06-11 }}&lt;/ref&gt; 

* Abnosexual
* Abrosexual
* Aceflux
* Aegosexual
* Aequesexual
* Agynosexual
* Akoisexual
* Alloromantico
* Allosexual
* Ambisexual
* Androbisexual
* Antrosexual
* Apothisexual
* Aromantico
* Asexual
* Autoromantico
* Avansexual
* Bicurious
* Biromantic
* Bisexual
* Bi+sexual
* Cas-sexual

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>5eq0s4em645prlo13i5r8nxi3g5v7a3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162664</id>
      <parentid>162663</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T09:31:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>/* Tipo */</comment>
      <origin>162664</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3893" sha1="m0oa76dmie85pbpqqttdb1sbvpd6jg5" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, y con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, orientacion sexual ta un parti di e desaroyo [[Psicologia|psicologico]] di [[sexualidad]], esakinan ta inclui e sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.kijkopontwikkeling.nl/artikel/wat-is-seksuele-ontwikkeling/|titel=Wat is seksuele ontwikkeling?|bezochtdatum=2025-06-10|werk=kijkopontwikkeling.nl}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu sexualidad ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su propio identidad sexual, normalmente esaki ta pasa den puberteit.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://cjgmiddendrenthe.nl/artikel/seksuele-ontwikkeling/seksuele-orientatie-1|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=cjgmiddendrenthe.nl}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=pitbaarn.nl|citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

=== Tipo ===
Ta dificil pa lista un lista completo di formanan reconoci di sexualidad, pa motibo cu sexualidad tu un aspecto personal y  individualisa di bida humano.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://wibnet.nl/mens/seks/hoeveel-seksualiteiten-zijn-er |titel=Hoeveel seksualiteiten zijn er? |werk=wibnet.nl |auteur=Søren Steensig |datum=2022-02-01 |bezochtdatum=2025-06-11 }}&lt;/ref&gt; 
{{Columns-list|colwidth=20em|
* Abnosexual
* Abrosexual
* Aceflux
* Aegosexual
* Aequesexual
* Agynosexual
* Akoisexual
* Alloromantico
* Allosexual
* Ambisexual
* Androbisexual
* Antrosexual
* Apothisexual
* Aromantico
* Asexual
* Autoromantico
* Avansexual
* Bicurious
* Biromantic
* Bisexual
* Bi+sexual
* Cas-sexual
}}

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>m0oa76dmie85pbpqqttdb1sbvpd6jg5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162665</id>
      <parentid>162664</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T09:36:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>/* Tipo */</comment>
      <origin>162665</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3893" sha1="ghz0en14izt1esh02660z06360fth7p" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, y con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, orientacion sexual ta un parti di e desaroyo [[Psicologia|psicologico]] di [[sexualidad]], esakinan ta inclui e sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.kijkopontwikkeling.nl/artikel/wat-is-seksuele-ontwikkeling/|titel=Wat is seksuele ontwikkeling?|bezochtdatum=2025-06-10|werk=kijkopontwikkeling.nl}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu sexualidad ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su propio identidad sexual, normalmente esaki ta pasa den puberteit.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://cjgmiddendrenthe.nl/artikel/seksuele-ontwikkeling/seksuele-orientatie-1|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=cjgmiddendrenthe.nl}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=pitbaarn.nl|citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

=== Tipo ===
Ta dificil pa lista un lista completo di formanan reconoci di sexualidad, pa motibo cu sexualidad tu un aspecto personal y  individualisa di bida humano.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://wibnet.nl/mens/seks/hoeveel-seksualiteiten-zijn-er |titel=Hoeveel seksualiteiten zijn er? |werk=wibnet.nl |auteur=Søren Steensig |datum=2022-02-01 |bezochtdatum=2025-06-11 }}&lt;/ref&gt; 
{{Columns-list|colwidth=15em|
* Abnosexual
* Abrosexual
* Aceflux
* Aegosexual
* Aequesexual
* Agynosexual
* Akoisexual
* Alloromantico
* Allosexual
* Ambisexual
* Androbisexual
* Antrosexual
* Apothisexual
* Aromantico
* Asexual
* Autoromantico
* Avansexual
* Bicurious
* Biromantic
* Bisexual
* Bi+sexual
* Cas-sexual
}}

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>ghz0en14izt1esh02660z06360fth7p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162666</id>
      <parentid>162665</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T09:40:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>/* Tipo */</comment>
      <origin>162666</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4019" sha1="q7o4jlhsnzt9ifgmmndwokysd1dp6j4" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, y con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, orientacion sexual ta un parti di e desaroyo [[Psicologia|psicologico]] di [[sexualidad]], esakinan ta inclui e sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.kijkopontwikkeling.nl/artikel/wat-is-seksuele-ontwikkeling/|titel=Wat is seksuele ontwikkeling?|bezochtdatum=2025-06-10|werk=kijkopontwikkeling.nl}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu sexualidad ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su propio identidad sexual, normalmente esaki ta pasa den puberteit.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://cjgmiddendrenthe.nl/artikel/seksuele-ontwikkeling/seksuele-orientatie-1|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=cjgmiddendrenthe.nl}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=pitbaarn.nl|citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

=== Tipo ===
Ta dificil pa lista un lista completo di formanan reconoci di sexualidad, pa motibo cu sexualidad tu un aspecto personal y  individualisa di bida humano.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://wibnet.nl/mens/seks/hoeveel-seksualiteiten-zijn-er |titel=Hoeveel seksualiteiten zijn er? |werk=wibnet.nl |auteur=Søren Steensig |datum=2022-02-01 |bezochtdatum=2025-06-11 }}&lt;/ref&gt; 
{{Columns-list|colwidth=15em|
* Abnosexual
* Abrosexual
* Aceflux
* Aegosexual
* Aequesexual
* Agynosexual
* Akoisexual
* Alloromantico
* Allosexual
* Ambisexual
* Androbisexual
* Antrosexual
* Apothisexual
* Aromantico
* Asexual
* Autoromantico
* Avansexual
* Bicurious
* Biromantic
* Bisexual
* Bi+sexual
* CAS-sexual
* Ceasesexual
* Ceterosexual
* Coeosexual
* Cupidosexual
* Cupiosexual
* Demiromantico
* Demisexual
* Femsexual
* Fictosexual
}}

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>q7o4jlhsnzt9ifgmmndwokysd1dp6j4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162667</id>
      <parentid>162666</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T09:45:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>/* Tipo */</comment>
      <origin>162667</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4064" sha1="eni435b877cpeh1mwpdpsp21riw4r6i" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, y con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, orientacion sexual ta un parti di e desaroyo [[Psicologia|psicologico]] di [[sexualidad]], esakinan ta inclui e sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.kijkopontwikkeling.nl/artikel/wat-is-seksuele-ontwikkeling/|titel=Wat is seksuele ontwikkeling?|bezochtdatum=2025-06-10|werk=kijkopontwikkeling.nl}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu sexualidad ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su propio identidad sexual, normalmente esaki ta pasa den puberteit.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://cjgmiddendrenthe.nl/artikel/seksuele-ontwikkeling/seksuele-orientatie-1|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=cjgmiddendrenthe.nl}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=pitbaarn.nl|citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

=== Tipo ===
Ta dificil pa lista un lista completo di formanan reconoci di sexualidad, pa motibo cu sexualidad tu un aspecto personal y  individualisa di bida humano.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://wibnet.nl/mens/seks/hoeveel-seksualiteiten-zijn-er |titel=Hoeveel seksualiteiten zijn er? |werk=wibnet.nl |auteur=Søren Steensig |datum=2022-02-01 |bezochtdatum=2025-06-11 }}&lt;/ref&gt; 
{{Columns-list|colwidth=15em|
* Abnosexual
* Abrosexual
* Aceflux
* Aegosexual
* Aequesexual
* Agynosexual
* Akoisexual
* Alloromantico
* Allosexual
* Ambisexual
* Androbisexual
* Antrosexual
* Apothisexual
* Aromantico
* Asexual
* Autoromantico
* Avansexual
* Bicurious
* Biromantic
* Bisexual
* Bi+sexual
* CAS-sexual
* Ceasesexual
* Ceterosexual
* Coeosexual
* Cupidosexual
* Cupiosexual
* Demiromantico
* Demisexual
* Femsexual
* Fictosexual
* Finsexual
* Flexisexual
* Fraysexual
* Gay
}}

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>eni435b877cpeh1mwpdpsp21riw4r6i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162668</id>
      <parentid>162667</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T09:46:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>/* Tipo */</comment>
      <origin>162668</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4077" sha1="7hg2ca99fqv2zact0i4sqjf0ibn2alf" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, y con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, orientacion sexual ta un parti di e desaroyo [[Psicologia|psicologico]] di [[sexualidad]], esakinan ta inclui e sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.kijkopontwikkeling.nl/artikel/wat-is-seksuele-ontwikkeling/|titel=Wat is seksuele ontwikkeling?|bezochtdatum=2025-06-10|werk=kijkopontwikkeling.nl}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu sexualidad ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su propio identidad sexual, normalmente esaki ta pasa den puberteit.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://cjgmiddendrenthe.nl/artikel/seksuele-ontwikkeling/seksuele-orientatie-1|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=cjgmiddendrenthe.nl}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=pitbaarn.nl|citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

=== Tipo ===
Ta dificil pa lista un lista completo di formanan reconoci di sexualidad, pa motibo cu sexualidad tu un aspecto personal y  individualisa di bida humano.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://wibnet.nl/mens/seks/hoeveel-seksualiteiten-zijn-er |titel=Hoeveel seksualiteiten zijn er? |werk=wibnet.nl |auteur=Søren Steensig |datum=2022-02-01 |bezochtdatum=2025-06-11 }}&lt;/ref&gt; 
{{Columns-list|colwidth=15em|
* Abnosexual
* Abrosexual
* Aceflux
* Aegosexual
* Aequesexual
* Agynosexual
* Akoisexual
* Alloromantico
* Allosexual
* Ambisexual
* Androbisexual
* Antrosexual
* Apothisexual
* Aromantico
* Asexual
* Autoromantico
* Avansexual
* Bicurious
* Biromantic
* Bisexual
* Bi+sexual
* CAS-sexual
* Ceasesexual
* Ceterosexual
* Coeosexual
* Cupidosexual
* Cupiosexual
* Demiromantico
* Demisexual
* Femsexual
* Fictosexual
* Finsexual
* Flexisexual
* Fraysexual
* Gay
* Greisexual
}}

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>7hg2ca99fqv2zact0i4sqjf0ibn2alf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162669</id>
      <parentid>162668</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T09:46:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>/* Tipo */</comment>
      <origin>162669</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4077" sha1="09hl6ee02qd67ddv9tetipd4s5wc8z9" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, y con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, orientacion sexual ta un parti di e desaroyo [[Psicologia|psicologico]] di [[sexualidad]], esakinan ta inclui e sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.kijkopontwikkeling.nl/artikel/wat-is-seksuele-ontwikkeling/|titel=Wat is seksuele ontwikkeling?|bezochtdatum=2025-06-10|werk=kijkopontwikkeling.nl}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu sexualidad ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su propio identidad sexual, normalmente esaki ta pasa den puberteit.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://cjgmiddendrenthe.nl/artikel/seksuele-ontwikkeling/seksuele-orientatie-1|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=cjgmiddendrenthe.nl}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=pitbaarn.nl|citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

=== Tipo ===
Ta dificil pa lista un lista completo di formanan reconoci di sexualidad, pa motibo cu sexualidad tu un aspecto personal y  individualisa di bida humano.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://wibnet.nl/mens/seks/hoeveel-seksualiteiten-zijn-er |titel=Hoeveel seksualiteiten zijn er? |werk=wibnet.nl |auteur=Søren Steensig |datum=2022-02-01 |bezochtdatum=2025-06-11 }}&lt;/ref&gt; 
{{Columns-list|colwidth=13em|
* Abnosexual
* Abrosexual
* Aceflux
* Aegosexual
* Aequesexual
* Agynosexual
* Akoisexual
* Alloromantico
* Allosexual
* Ambisexual
* Androbisexual
* Antrosexual
* Apothisexual
* Aromantico
* Asexual
* Autoromantico
* Avansexual
* Bicurious
* Biromantic
* Bisexual
* Bi+sexual
* CAS-sexual
* Ceasesexual
* Ceterosexual
* Coeosexual
* Cupidosexual
* Cupiosexual
* Demiromantico
* Demisexual
* Femsexual
* Fictosexual
* Finsexual
* Flexisexual
* Fraysexual
* Gay
* Greisexual
}}

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>09hl6ee02qd67ddv9tetipd4s5wc8z9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162670</id>
      <parentid>162669</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T09:51:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>/* Tipo */</comment>
      <origin>162670</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4194" sha1="a2xbeu6f7zglcnrg8oczrvmxfe0soz3" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, y con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, orientacion sexual ta un parti di e desaroyo [[Psicologia|psicologico]] di [[sexualidad]], esakinan ta inclui e sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.kijkopontwikkeling.nl/artikel/wat-is-seksuele-ontwikkeling/|titel=Wat is seksuele ontwikkeling?|bezochtdatum=2025-06-10|werk=kijkopontwikkeling.nl}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu sexualidad ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su propio identidad sexual, normalmente esaki ta pasa den puberteit.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://cjgmiddendrenthe.nl/artikel/seksuele-ontwikkeling/seksuele-orientatie-1|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=cjgmiddendrenthe.nl}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=pitbaarn.nl|citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

=== Tipo ===
Ta dificil pa lista un lista completo di formanan reconoci di sexualidad, pa motibo cu sexualidad tu un aspecto personal y  individualisa di bida humano.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://wibnet.nl/mens/seks/hoeveel-seksualiteiten-zijn-er |titel=Hoeveel seksualiteiten zijn er? |werk=wibnet.nl |auteur=Søren Steensig |datum=2022-02-01 |bezochtdatum=2025-06-11 }}&lt;/ref&gt; 
{{Columns-list|colwidth=13em|
* Abnosexual
* Abrosexual
* Aceflux
* Aegosexual
* Aequesexual
* Agynosexual
* Akoisexual
* Alloromantico
* Allosexual
* Ambisexual
* Androbisexual
* Antrosexual
* Apothisexual
* Aromantico
* Asexual
* Autoromantico
* Avansexual
* Bicurious
* Biromantic
* Bisexual
* Bi+sexual
* CAS-sexual
* Ceasesexual
* Ceterosexual
* Coeosexual
* Cupidosexual
* Cupiosexual
* Demiromantico
* Demisexual
* Femsexual
* Fictosexual
* Finsexual
* Flexisexual
* Fraysexual
* Gay
* Greisexual
* Greisromantico
* Gynesexual/gynosexual
* Heteroromantico
* Heterosexual
* Homoromantico
* Homosexual
* Iculasexual
}}

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>a2xbeu6f7zglcnrg8oczrvmxfe0soz3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162671</id>
      <parentid>162670</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T10:08:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>/* Tipo */</comment>
      <origin>162671</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4255" sha1="f6a97ze8dhstd5bb9urotqt2suydqvl" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, y con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, orientacion sexual ta un parti di e desaroyo [[Psicologia|psicologico]] di [[sexualidad]], esakinan ta inclui e sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.kijkopontwikkeling.nl/artikel/wat-is-seksuele-ontwikkeling/|titel=Wat is seksuele ontwikkeling?|bezochtdatum=2025-06-10|werk=kijkopontwikkeling.nl}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu sexualidad ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su propio identidad sexual, normalmente esaki ta pasa den puberteit.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://cjgmiddendrenthe.nl/artikel/seksuele-ontwikkeling/seksuele-orientatie-1|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=cjgmiddendrenthe.nl}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=pitbaarn.nl|citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

=== Tipo ===
Ta dificil pa lista un lista completo di formanan reconoci di sexualidad, pa motibo cu sexualidad tu un aspecto personal y  individualisa di bida humano.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://wibnet.nl/mens/seks/hoeveel-seksualiteiten-zijn-er |titel=Hoeveel seksualiteiten zijn er? |werk=wibnet.nl |auteur=Søren Steensig |datum=2022-02-01 |bezochtdatum=2025-06-11 }}&lt;/ref&gt; 
{{Columns-list|colwidth=13em|
* Abnosexual
* Abrosexual
* Aceflux
* Aegosexual
* Aequesexual
* Agynosexual
* Akoisexual
* Alloromantico
* Allosexual
* Ambisexual
* Androbisexual
* Antrosexual
* Apothisexual
* Aromantico
* Asexual
* Autoromantico
* Avansexual
* Bicurious
* Biromantic
* Bisexual
* Bi+sexual
* CAS-sexual
* Ceasesexual
* Ceterosexual
* Coeosexual
* Cupidosexual
* Cupiosexual
* Demiromantico
* Demisexual
* Femsexual
* Fictosexual
* Finsexual
* Flexisexual
* Fraysexual
* Gay
* Greisexual
* Greisromantico
* Gynesexual/gynosexual
* Heteroromantico
* Heterosexual
* Homoromantico
* Homosexual
* Iculasexual
* Lamvanosexual
* Lesbiana
* Libidoist asexual
* Limnosexual
}}

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>f6a97ze8dhstd5bb9urotqt2suydqvl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162672</id>
      <parentid>162671</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T10:11:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>/* Tipo */</comment>
      <origin>162672</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4269" sha1="6bfbesnc415xk2b1bd7gx3uvufesldc" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, y con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, orientacion sexual ta un parti di e desaroyo [[Psicologia|psicologico]] di [[sexualidad]], esakinan ta inclui e sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.kijkopontwikkeling.nl/artikel/wat-is-seksuele-ontwikkeling/|titel=Wat is seksuele ontwikkeling?|bezochtdatum=2025-06-10|werk=kijkopontwikkeling.nl}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu sexualidad ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su propio identidad sexual, normalmente esaki ta pasa den puberteit.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://cjgmiddendrenthe.nl/artikel/seksuele-ontwikkeling/seksuele-orientatie-1|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=cjgmiddendrenthe.nl}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=pitbaarn.nl|citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

=== Tipo ===
Ta dificil pa lista un lista completo di formanan reconoci di sexualidad, pa motibo cu sexualidad tu un aspecto personal y  individualisa di bida humano.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://wibnet.nl/mens/seks/hoeveel-seksualiteiten-zijn-er |titel=Hoeveel seksualiteiten zijn er? |werk=wibnet.nl |auteur=Søren Steensig |datum=2022-02-01 |bezochtdatum=2025-06-11 }}&lt;/ref&gt; 
{{Columns-list|colwidth=13em|
* Abnosexual
* Abrosexual
* Aceflux
* Aegosexual
* Aequesexual
* Agynosexual
* Akoisexual
* Alloromantico
* Allosexual
* Ambisexual
* Androbisexual
* Antrosexual
* Apothisexual
* Aromantico
* Asexual
* Autoromantico
* Avansexual
* Bicurious
* Biromantic
* Bisexual
* Bi+sexual
* CAS-sexual
* Ceasesexual
* Ceterosexual
* Coeosexual
* Cupidosexual
* Cupiosexual
* Demiromantico
* Demisexual
* Femsexual
* Fictosexual
* Finsexual
* Flexisexual
* Fraysexual
* Gay
* Greisexual
* Greisromantico
* Gynesexual/gynosexual
* Heteroromantico
* Heterosexual
* Homoromantico
* Homosexual
* Iculasexual
* Lamvanosexual
* Lesbiana
* Libidoist asexual
* Limnosexual
* Lithosexual
}}

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>6bfbesnc415xk2b1bd7gx3uvufesldc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162673</id>
      <parentid>162672</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T11:17:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>/* Tipo */</comment>
      <origin>162673</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4309" sha1="03u9efjwpzorbhnd1if8uc0fy3g25r6" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, y con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, orientacion sexual ta un parti di e desaroyo [[Psicologia|psicologico]] di [[sexualidad]], esakinan ta inclui e sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.kijkopontwikkeling.nl/artikel/wat-is-seksuele-ontwikkeling/|titel=Wat is seksuele ontwikkeling?|bezochtdatum=2025-06-10|werk=kijkopontwikkeling.nl}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu sexualidad ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su propio identidad sexual, normalmente esaki ta pasa den puberteit.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://cjgmiddendrenthe.nl/artikel/seksuele-ontwikkeling/seksuele-orientatie-1|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=cjgmiddendrenthe.nl}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=pitbaarn.nl|citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

=== Tipo ===
Ta dificil pa lista un lista completo di formanan reconoci di sexualidad, pa motibo cu sexualidad tu un aspecto personal y  individualisa di bida humano.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://wibnet.nl/mens/seks/hoeveel-seksualiteiten-zijn-er |titel=Hoeveel seksualiteiten zijn er? |werk=wibnet.nl |auteur=Søren Steensig |datum=2022-02-01 |bezochtdatum=2025-06-11 }}&lt;/ref&gt; 
{{Columns-list|colwidth=13em|
* Abnosexual
* Abrosexual
* Aceflux
* Aegosexual
* Aequesexual
* Agynosexual
* Akoisexual
* Alloromantico
* Allosexual
* Ambisexual
* Androbisexual
* Antrosexual
* Apothisexual
* Aromantico
* Asexual
* Autoromantico
* Avansexual
* Bicurious
* Biromantic
* Bisexual
* Bi+sexual
* CAS-sexual
* Ceasesexual
* Ceterosexual
* Coeosexual
* Cupidosexual
* Cupiosexual
* Demiromantico
* Demisexual
* Femsexual
* Fictosexual
* Finsexual
* Flexisexual
* Fraysexual
* Gay
* Greisexual
* Greisromantico
* Gynesexual/gynosexual
* Heteroromantico
* [[Heterosexualidad|Heterosexual]]
* Homoromantico
* [[Homosexualidad|Homosexual]]
* Iculasexual
* Lamvanosexual
* Lesbiana
* Libidoist asexual
* Limnosexual
* Lithosexual
}}

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sociedad]]</text>
      <sha1>03u9efjwpzorbhnd1if8uc0fy3g25r6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162674</id>
      <parentid>162673</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T11:19:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <origin>162674</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4311" sha1="4bdl2zsgzbxshudbdg0b0211m9831o5" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, y con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, orientacion sexual ta un parti di e desaroyo [[Psicologia|psicologico]] di [[sexualidad]], esakinan ta inclui e sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.kijkopontwikkeling.nl/artikel/wat-is-seksuele-ontwikkeling/|titel=Wat is seksuele ontwikkeling?|bezochtdatum=2025-06-10|werk=kijkopontwikkeling.nl}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu sexualidad ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su propio identidad sexual, normalmente esaki ta pasa den puberteit.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://cjgmiddendrenthe.nl/artikel/seksuele-ontwikkeling/seksuele-orientatie-1|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=cjgmiddendrenthe.nl}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=pitbaarn.nl|citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

=== Tipo ===
Ta dificil pa lista un lista completo di formanan reconoci di sexualidad, pa motibo cu sexualidad tu un aspecto personal y  individualisa di bida humano.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://wibnet.nl/mens/seks/hoeveel-seksualiteiten-zijn-er |titel=Hoeveel seksualiteiten zijn er? |werk=wibnet.nl |auteur=Søren Steensig |datum=2022-02-01 |bezochtdatum=2025-06-11 }}&lt;/ref&gt; 
{{Columns-list|colwidth=13em|
* Abnosexual
* Abrosexual
* Aceflux
* Aegosexual
* Aequesexual
* Agynosexual
* Akoisexual
* Alloromantico
* Allosexual
* Ambisexual
* Androbisexual
* Antrosexual
* Apothisexual
* Aromantico
* Asexual
* Autoromantico
* Avansexual
* Bicurious
* Biromantic
* Bisexual
* Bi+sexual
* CAS-sexual
* Ceasesexual
* Ceterosexual
* Coeosexual
* Cupidosexual
* Cupiosexual
* Demiromantico
* Demisexual
* Femsexual
* Fictosexual
* Finsexual
* Flexisexual
* Fraysexual
* Gay
* Greisexual
* Greisromantico
* Gynesexual/gynosexual
* Heteroromantico
* [[Heterosexualidad|Heterosexual]]
* Homoromantico
* [[Homosexualidad|Homosexual]]
* Iculasexual
* Lamvanosexual
* Lesbiana
* Libidoist asexual
* Limnosexual
* Lithosexual
}}

{{Appendix}}

[[Kategoria:Sexualidat]]</text>
      <sha1>4bdl2zsgzbxshudbdg0b0211m9831o5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162675</id>
      <parentid>162674</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T11:19:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <origin>162675</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4312" sha1="em7e0kaye1fmdwi9q6sbj0witfvrtyy" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, y con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, orientacion sexual ta un parti di e desaroyo [[Psicologia|psicologico]] di [[sexualidad]], esakinan ta inclui e sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.kijkopontwikkeling.nl/artikel/wat-is-seksuele-ontwikkeling/|titel=Wat is seksuele ontwikkeling?|bezochtdatum=2025-06-10|werk=kijkopontwikkeling.nl}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu sexualidad ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su propio identidad sexual, normalmente esaki ta pasa den puberteit.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://cjgmiddendrenthe.nl/artikel/seksuele-ontwikkeling/seksuele-orientatie-1|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=cjgmiddendrenthe.nl}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=pitbaarn.nl|citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

=== Tipo ===
Ta dificil pa lista un lista completo di formanan reconoci di sexualidad, pa motibo cu sexualidad tu un aspecto personal y  individualisa di bida humano.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://wibnet.nl/mens/seks/hoeveel-seksualiteiten-zijn-er |titel=Hoeveel seksualiteiten zijn er? |werk=wibnet.nl |auteur=Søren Steensig |datum=2022-02-01 |bezochtdatum=2025-06-11 }}&lt;/ref&gt; 
{{Columns-list|colwidth=13em|
* Abnosexual
* Abrosexual
* Aceflux
* Aegosexual
* Aequesexual
* Agynosexual
* Akoisexual
* Alloromantico
* Allosexual
* Ambisexual
* Androbisexual
* Antrosexual
* Apothisexual
* Aromantico
* Asexual
* Autoromantico
* Avansexual
* Bicurious
* Biromantic
* Bisexual
* Bi+sexual
* CAS-sexual
* Ceasesexual
* Ceterosexual
* Coeosexual
* Cupidosexual
* Cupiosexual
* Demiromantico
* Demisexual
* Femsexual
* Fictosexual
* Finsexual
* Flexisexual
* Fraysexual
* Gay
* Greisexual
* Greisromantico
* Gynesexual/gynosexual
* Heteroromantico
* [[Heterosexualidad|Heterosexual]]
* Homoromantico
* [[Homosexualidad|Homosexual]]
* Iculasexual
* Lamvanosexual
* Lesbiana
* Libidoist asexual
* Limnosexual
* Lithosexual
}}

{{Appendix}}

[[Kategoria:Seksualidat]]</text>
      <sha1>em7e0kaye1fmdwi9q6sbj0witfvrtyy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162680</id>
      <parentid>162675</parentid>
      <timestamp>2025-06-11T11:25:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <origin>162680</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4322" sha1="63umgcw1u2lb6x65ay11owmx6wvuef7" xml:space="preserve">{{variante|a}}
{{databox}}
'''Orientacion sexual''' ta tocante ken un hende ta atrai sexual y/of romanticamente na dje, ku ken e tin relacion, y con un hende ta identifica su mes.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://www.movisie.nl/seksuele-orientatie-tools-sociaal-professionals |titel=Seksuele oriëntatie - Tools voor sociaal professionals |werk=movisie.nl |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt; Den otro palabra, orientacion sexual ta un parti di e desaroyo [[Psicologia|psicologico]] di [[sexualidad]], esakinan ta inclui e sintimento, deseo, comportacion, y identidad.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{citeer web|url=https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/seksuele-orientatie-gedrag-en-identiteit|titel=Seksuele oriëntatie, gedrag en identiteit|bezochtdatum=2025-06-10|werk=iedereenisanders.nl|citaat=Hoe je jezelf noemt en wat je doet is aan jou}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://www.kijkopontwikkeling.nl/artikel/wat-is-seksuele-ontwikkeling/|titel=Wat is seksuele ontwikkeling?|bezochtdatum=2025-06-10|werk=kijkopontwikkeling.nl}}&lt;/ref&gt; 

E aspectonan aki no ta semper aplicabel, of hustificabel, pa motibo cu sexualidad ta diverso. Por ehempel, un hende por ta atrai na hende di e mesun sexo pero no ta identifica como [[Homosexualidad|gay]] of ni tabatin un [[relacion sexual]] cu un hende di e mesun sexo. Al contrario, un persona por tin relacion sexual cu hende di e mesun sexo pero no ta identifica su mes como homosexual, bisexual, of pansexual. Pues, un persona mes ta scoge su propio identidad sexual, normalmente esaki ta pasa den puberteit.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{citeer web|url=https://seksuelevorming.nl/onderwerpen/seksuele-orientatie/|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=seksuelevorming.nl|citaat=Hoe iemand zichzelf noemt, hoeft niet overeen te komen met diens aantrekking of gedrag.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citeer web|url=https://cjgmiddendrenthe.nl/artikel/seksuele-ontwikkeling/seksuele-orientatie-1|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=cjgmiddendrenthe.nl}}&lt;/ref&gt; Entre edadnan di mas o menos 10 y 12 aña, mayoria mucha ta cuminsa pensa riba ken nan ta haya atractivo of leuk.&lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{citeer web|url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie|titel=Seksuele oriëntatie|bezochtdatum=2025-06-10|werk=pitbaarn.nl|citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn}}&lt;/ref&gt;

Tin mal comprondemento tocante e relacion entre comportacion y orientacion sexual. Por ehempel, sa pensa cu mucha homber cu ta actua dams, of mucha muhe cu actitud chubato, ta pa definicion homosexual. E tipo di comportacion aki ta cai bou di ''expresion di genero'', y ta diferente for di orientacion sexual. Tantu exprecion di genero como orientacion sexual tin varios forma.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{citeer web |url=https://www.pitbaarn.nl/is/basisschoolkind/ontwikkeling/veranderend-lichaam-en-prepuberteit/seksuele-orientatie |titel=Seksuele oriëntatie |werk=pitbaarn.nl |citaat=Soms wordt wel gedacht dat jongens die zich meisjesachtig gedragen, altijd homoseksueel zijn |bezochtdatum=2025-06-10}}&lt;/ref&gt;

=== Tipo ===
Ta dificil pa lista un lista completo di formanan reconoci di sexualidad, pa motibo cu sexualidad tu un aspecto personal y  individualisa di bida humano.&lt;ref&gt;{{citeer web |url=https://wibnet.nl/mens/seks/hoeveel-seksualiteiten-zijn-er |titel=Hoeveel seksualiteiten zijn er? |werk=wibnet.nl |auteur=Søren Steensig |datum=2022-02-01 |bezochtdatum=2025-06-11 }}&lt;/ref&gt; 
{{Columns-list|colwidth=13em|
* Abnosexual
* Abrosexual
* Aceflux
* Aegosexual
* Aequesexual
* Agynosexual
* Akoisexual
* Alloromantico
* Allosexual
* Ambisexual
* Androbisexual
* Antrosexual
* Apothisexual
* Aromantico
* Asexual
* Autoromantico
* Avansexual
* Bicurious
* Biromantic
* Bisexual
* Bi+sexual
* CAS-sexual
* Ceasesexual
* Ceterosexual
* Coeosexual
* Cupidosexual
* Cupiosexual
* Demiromantico
* Demisexual
* Femsexual
* Fictosexual
* Finsexual
* Flexisexual
* Fraysexual
* Gay
* Greisexual
* Greisromantico
* Gynesexual/gynosexual
* Heteroromantico
* [[Heterosexualidad|Heterosexual]]
* Homoromantico
* [[Homosexualidad|Homosexual]]
* Iculasexual
* Lamvanosexual
* Lesbiana
* Libidoist asexual
* Limnosexual
* Lithosexual
}}

{{Appendix}}

[[Kategoria:Orientashon seksual| ]]</text>
      <sha1>63umgcw1u2lb6x65ay11owmx6wvuef7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategoria:Sexologia</title>
    <ns>14</ns>
    <id>13115</id>
    <revision>
      <id>162633</id>
      <timestamp>2025-06-10T19:02:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ciell</username>
        <id>8141</id>
      </contributor>
      <comment>Created page with &quot;{{broodkruimel}} [[Kategoria:Categories]]&quot;</comment>
      <origin>162633</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="41" sha1="r2s4p9cw5i5bnt82bivf6z9lyewt25m" xml:space="preserve">{{broodkruimel}}
[[Kategoria:Categories]]</text>
      <sha1>r2s4p9cw5i5bnt82bivf6z9lyewt25m</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>162634</id>
      <parentid>162633</parentid>
      <timestamp>2025-06-10T19:02:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ciell</username>
        <id>8141</id>
      </contributor>
      <origin>162634</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25" sha1="3gewxe2eguswe8w114guxu0hf6agg0x" xml:space="preserve">
[[Kategoria:Categories]]</text>
      <sha1>3gewxe2eguswe8w114guxu0hf6agg0x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategoria:Orientashon seksual</title>
    <ns>14</ns>
    <id>13116</id>
    <revision>
      <id>162677</id>
      <timestamp>2025-06-11T11:22:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kallmemel</username>
        <id>14000</id>
      </contributor>
      <comment>Created page with &quot;{{Broodkruimel}} [[Kategoria:Seksualidat]]&quot;</comment>
      <origin>162677</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="42" sha1="rxk9bm9menxz0es9ny7vwqi1qjyet0e" xml:space="preserve">{{Broodkruimel}}
[[Kategoria:Seksualidat]]</text>
      <sha1>rxk9bm9menxz0es9ny7vwqi1qjyet0e</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>